AEAOINC

ItOOM

•;
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/operaomniaexedit20albe
 D. ALBERTI MAGNI,
RATISBONENSIS EPISCOPI, ORDINIS PRJIDICATORUM,

ENARRATIONES
IN EVANGELIUM MATTH^EI (I-XX)
 B.ALBERT1 MAIiNI,
RATISB0NEN8IS EPISCOPI, ORDINIS PRjEDICATORUM,

OPERA OMNIA,
i:\ BDITtONE LUGDUNBNSI LIELIOIOSI UA8TIOATA, 1.1 PRO kUOTORlTATIBUS
\n MDi:\l \ i i.i.ai i \ BR8IONIS VI 01 B \l IORI MQl i

PATROLOGI£ rBXTUUM BBVOOATA, kUOTAQUE B ILBERTI \n\ \r BIBLIOORAPHU 'M

OPBRUM \ PP. QUETIF BT EOHARD BXARATIS, ETIAM BBVI8A Bl LOOUPLBTATA

CUKA \i: l.\HOHK

AUGUSTI HOIUINKT,
dotis diu ccsis tlemensis.

ANNIKNTK KAYKNTEQUE PONT. MAX. LEONE XIII.

VO JL. U JU Jil JN V I O JE S 1 M U M
ENARRATIONES IN EVANGEUUM MAHII II (I-XX)

PARISIIS
APUD LUDOVICUM VIVES, BIBLIOPOLAM EDITOREM.
13, YIA VULGO DICTA DELAMBRE, 13

MDCCCXCIII
 kOA,

0CT2
730
 I). AUMKTI MAGNI,
RATI8BONEN8IS BPISCOPI.ORDINIS PRjEDICATORUM,

EVANMLIUI l\

SEGUNDUM MATTHiEUM
LUCULENTA EXPOSITIO

PROLOGUS.
Sitmc tibi libram grandem, etscribe in eo sti/lo hominis. Isa. vm, 1.

« Sume » a me faetum, eta me apertum. Ezechiel. n, 9 : Et vidi : et ecce ma-

nus missa ad /nc, i/t gua erat involutus liber : ct expandit illum coram me. Da-
niel. vii, 10 : Libri aperti sunt. Apocal. v, 1 : Vidi in dexlera sedentis su/
thronum, tibrum, scriptum intus et fovis, signatum sigillis scptem. Et, infra. y. 9

Dignus es, Dominc, accipere librum, ct aperire sujnacula ejus, etc. Ideo sumptio
motus estad sumentem a porrigentealio. Non ergo intellectu tuopenetra : sed in
captivitatem redige omnem intellectum in obsequium Christi ', ut dicas : Lin-
ijua tneas calamus scribx, velociter scribentis ». Matth. x, 20 : Non vos estis >/iti lo-

quimini, seci Spiritus Patris vcstri, etc. Job, xxxn, 8 : Ut video, spiriius cst in

hominibus, et inspiratio Omnipotentis dat intclligentiam. II Petr. i. 21 : Non vo-

luntate humana allata cst aliquando prophetia : sed Spiritu sancto inspira-
ti, locttti sttnt sancti Dci homincs. Non ergo irrumpe, sed a Spiritu sancto
sume, et a dextra sedentis super thronum attendens quod qui scrulator est
:

majcstatis, opprimetar a gloria 3 . Joan. xiv, 26 : Paraclitus Spiritus sancius. qttcm

mittct Pater in nomine meo, ille vos docebit omnia, et snggeret vobis omnia qttae-

cttmque diaero vobis.

1
II ad Gorinth. n, .'i : ln eaptivitatem redigentts omnem intellecium in obsequivm Christi, elc.
1
Psal. XL!V, -1.

* Proverh. xxv, 27.

XX 1
 D. ALB MAG OKD. PR<ED.
Necsumealii, ut ad alium rcferos librum :sed «Sumetibin ineorporandum,
quaerens quoi aedifioet te primum, el ex tealios. Ezechiel. ii, 8: Comede qum-
cum/ii \ibi. Kt. Bzechiol. in, -j : ( , irit inr rnlimiine i/lo. Jerem. \v, 16 :

Inci ttisuni serm w 't ttti, ri come H en iter. vui, 3 : tfon in so fo pane vivit

homo% sr I in omni terbo, etc '. Apto -il. \. lo iccepi tibrum de manu Antjeli, et

i
/'•
illnm :
•
' '<'
meo tamquam met dulce,etcum devorassem ettm,
>/ me propter peccati ind

[al lieeum, qui est liber generationis Jesu Christi. Nehe-

,r. viu 3: Aur* iu(i erant erects aU Librum.

« Gran lcm, - gran li;i ooatinentetH.Znchar. v, 2: Video votumen volant : ton-

gitudo ejus viginti cubiforum, et lalitudo ejus <lcccm cubitorum. Longitudo ab

imo supertua : quio inferius d superius sunt principia longitudinis, ut dicit

Aristoteles
2
. Ima suril assumptio generationia nominis el forinaa servi. Ad
Philip. ii. 7 : Setnetipsum exinanivit t formam servi accipiens, etc. Summa autem
Bunt consessus ad dexteram Palris. Gontirietur auteiii hic generatio duplex :

materialis ex genealogia, et formalis ox opere Spiritus sancti et conceptu Vir-

lis. Manifestatio duplex subjungitur : una faota Ftegibus, et alia per testi-

monium Joannis : deinde Baptismus subditur, et postea tentatio : deinde pr©-

dicatio, cui subjungitur Ui-cipulorum vocatio : et postea sermo in monte, qui
tolus est de impletionc legis per Evangelicam perfectionem : cui annectuntur
in fine effectus quos sermo habet in observantibus eumdem, qui sunt decem.
Sequitur autem hic omnium horum per miracula confirmatio, Apostolorum
electio, et eorumdem instructio cui : subjungitur potestas clavium, et prsesi-

gnatio futurae beatitudinis per transfigurationem : et postea ostenditur modus

perveniendi adillam per humilitatem, el libertatem, et per patientiamre missio-
uis in nos peccantibus, et castitatem, et obedientiam, et alias \ irlutes, quajom-
nia computantur prouno:ct hseu omnia sequitur instructio de futuro judicio
tamex parte judicisquam ex parte judioandorum, et exeidii mundi quod ante
judicium futurum subjungitursacramentum redemptionis per Passio-
est ; cui

nem : deinde Resurrectionis cum apparitionibus factis et tandem vigesimum, :

quo I longitudinem libri complet, consessusi ad dexteram Dei Patris. Latitudo

autem decem cubitorum : quia per latitudinem totam docentur in eobona in

gen t bona gratise ; bona virtutis, prsecepti, consilii, supererogationis :

variata littera sive historia, tropologia, allegoria, el anagogia. Baruch, iv,28 :

S ut fuit sentus vester ut erraretit > . iet tantum eonvertentes requiretit

oum i-i \wiv, iii : Requirite diligenterin libro Domini,et leqite: unumex
n 'irfuit, alter alterum nonqutetivit.

I
I I M ,01, |T, .

i
ih II ,! c.rrlo.
 PROL
Bt tcribi in 00 • Oontra, Jofa kxxi, 16 Librum irribat // • qut judi

Hi', po iii.ui. \. \& h> nic iltescriptit. Deui enim scribil in corde Jorem
xxxi, 33 : In corde eorum scribam eam. Mattho?us <•!
alii in chnrta P

Lingua mea% etc. Unde priraai tobulaa Deu oulem hom i>ii

. Apocnl i. ii Quod videt, tcribein libro

« Styio hominis, » rju i i

• •
a ira nitChriitui humanitatU Baruch, m.
ln terris visns est, et cum hominibus conversatus est. Joan. i. I
'•
Verbum •

factum est, ct habitavit in nnbis. \<l Philip. n,7://i timititudinem fiominum /<t-

ctus, ei habitu invenlux ut homo .VI Hebr. it, 17 : Debuit per omnia fratribu
mitari, ui misericors Heret Vel, « styio hominis, » hoc est, od intellectum hoi
nis ni [acile intellignl homo lan. viu 16: Liga testimonium, tigna fegem </t

discipu/is meis. Hnbaouc, n, 2 : Scribe visuni, et exptana eum xuper tabulas, ui

percurrat qui iegerit eum. Neheraia?, vm, 3 : l£*drna sacerdos tegii in ili-

cel in librOi aperte in platea qust erat ante uortam Aquarum, de mane usque ad
mediam diem, in conspectu virorum^ et mutierum, et sapientium. I ad Corinth.
n. i : Sermomeus, et prsedicalio mea, //<>// in persuasibilibus humarue sapientiss

verbis^ sed \n ostensione spiritus ci virtutis.

t33t
 Avgwnentufn Suncti Hieronytni in ftvangelium iecundun\
Malthceum.

MhIIIi.tiis ex .IimI.i.i. sicui m ordine primui j>- .1 1 i i u r, ii.i Evangelium in Ju-

d;c;i primiis scripsil : ciijus VOCStiO ld l>nim < K publicanil aotibui fuil.

Duorum in generstione Ghristi principis praesumens, uniui cujui primi

oiroumoiiio in carne, altorius oujus sccundum cop electio fuit: ex utriique
cuim patribui Chriitui. Sicque quaterdenario aumero triformilor posito,
prinoipium i credendi flde in electionis tempui porrigens, el ex electione
que in transmigrationii diem dirigeni, atque .1 tranimigrationii die uique
iu Christum definiens, decuriam adventus Chriiti oitendil generationem : ul

numero satisfaciens et temporii et se quid esset oitenderet, el Dei in se opoi

monstrans, etiam in his qUorum genus posuit, Christi operantis i principio
testimonium non negaret.
Quarum rerum omnium tempus, ordo, numerus, dispositio vel ratio, quod
ftdei neoessarium est, Deus Christus est. Qui factus esl ex mulierc, factussub
lege, natuscx Yirgine, passus in carne, omnia in oruoe lixit : ut triumpham ea
in sometipso resurgens in corpore, et potris nomen in patribus filio, et filii

nomcn patri restituatur in filiis, sine principio el sine Rne, ostendens sc nnum
cum Patre esse, quia unus est.

In quo Evangelio utile est desiderantibus Deum, siopropria vel medis vel per-

! co ta oognosoere : ut et vooationem Apostoli, et opus Evangclii, ot diloctio-

nem Dci in oarne nascentis peruniversa legentes intelliganl, atque id in eo in

quo apprehensi sunt et apprehondoro appetunt, recognosoant.

Nobis enim hoc instudio argumenti fuit, et (idem rei faetse tradere, etoperan-
tis Dei intelligendam diligenter esse dispositionem quaerentibus non taoere.

Primo tangil Scriptoris ad scribendum

idoneitatera : secundo, materiam el cir-
curastantias scripti : tertio, (inem.
ARGUMENTI S. H1ER0NYM1 1N MATTH.Cl M Idoneitatem pstendit ex quinque :
<-\

EXPLANATIO. noniine, « Matthaeus, » qui donator con-

si/ii interprctatur propter arcanorum scri-

bendorum revelatiomem. I adCorinth. n,

Matthseusex Juda^a, siout in ordine
12 :Nos non spiritum hujus mundi ac~
primus ponitur, ita Evangelium in
cepimus, sed Spiritum qui ex Deo est, ut
Judeea primus scripsit : eujus vooatio sciamus quse a Dco donata sunt nobis.
ad Deum ex publioanis aotibus fuil. Eccli. vi. •> : Consiiiarius sit tibi unus
 G n. \i.r. mag. onn. ptu-.d.

de mille, qui videlicel al> eo vocatus e8t, facies hasc ad anterius convertebatur :

qui vocatur Admirabilis, consiliarius ': ut licel Marcus scribat leonis faciem in
vel, Becundum Septuaginta : « Magni Resurrectione, el Lucas vituli in Pas-
consilii Angelus. »enim praesagium
Iluju< sione, et Joannes aquilaa in Ucensione,
fuit, quod in conversione mutato aomi- tamen baec omnia in facie hominis sunt
ne, Matlhceus dictus est. Isa. lxv, l."> el patrata : et ideo prior in ordineesl facies
l(» : Servos suos vocabit nomine a/io : in hominis secundum naturam.
quo f/i/i benedictus rsi super terram be- Adhuc, naturaliter habel faciem homi-
nedicelur in Deo amen. nis : alias autem per metaphoram. Jerem.
Secundo, describi! ex loco natrvrtatis, \\xi, 11 : Crcavii Dominus novum super
qui prcesignat scripturam salutis. Joan. terram : Fcemina circumdabii virum.
iv. 11 : Salus ex Judseia est. Psal. Oujus est facies hominis, non leonis, vel
i.xxv, 1 : Notus inJudeea Deus. Baruch, alterius. Psal. i.xxxvi, ">
: ffomo natusest
iv, l : Beati sumus, Israel, <///i</ guse i/i ea, et ipsefundavit eam Altissimus.
Dco placeni, manifesta sunt notis. \<>- Sed contra? Augnstinus in libfb de
litia igitur ad Scriptoris auctoritatem Concordia Evangelistantm : « Mihi vi-
refertur. « dentur probabilius aliquid attendisse,
Tertio, tangit ordinem ei loco :
<•< qtto « qui hominem in Matthaeo, leonem in
enim salus esl eX .Imkeis, rationabiliter io c Marco, vitulum in Luca, aquilam iu

JucUea scribitur primo Evangelium salu- « Joanne intellexerunt. Respondeo. >

li->. 1'sal. cxm, 1 : Facta est Judsea Augustinus non loquitur quoad fa-
sanctificatio ejus. Si enim contradici de- ciem secundum substantiam, sed qnoad
buil, ubi res certa fuit, debuit aut re- proprietatem tribus rcgalis per quam
probari. aut coufirmari. Act. iv, 1 \ : descendit : sicut dicitur, Apocalyps.
llomino)/) videntes slantcm cnm eis, </>/i v, .")
: Yicit lco de tribu Ji/i/a. Oinnes
cural/is fueraty uihil potera/U contradi- autein alii sancti de subslantia faciei lo-
cerc. Ideo hoc ordine utitur loquens quuntur, quain cnnvertit ad homines an-
tpostolis, Act. i, 8 : Eritis mihi testes i/i terius : qme est hominis nati ex liomi-
Jerusalem, et in omniJudsea ct Sama- niluis, et humana inter homines exhibens

ria, ct usque adultimum terrse. Primum et patiens : quilibet enim Evangelista-

go in Judaea : el ideo dicit, « in Judoea rum faciem sihi propriam convertit ad
Evangelium primus scripsil e Act. iux, homines in principio saae s< ripturee, sed
ii> : Vobis oportebai primum loqui oer- hominis Eacies anlerius convertitur. Kze-
bum Dci : <></ quoniam repeliitis itiud, clncl. x, 11 : Intuiius eorum, et impetus
tt indignos vos judicatU teternte vitss, singulorum anle faciem suam ingredi.
ccce eonvertimur ad gentes. Quinto, tangft c\ gratia congruentiam
Quarto, secundum ordinem sententiae, scripturae. Cujus vocatio, infra, i\, '.'. Cf.
(licel tertium sii secundum ordinem lii- Luc. v,27, et Marc. n, I l.Qucestibusenira
tera?) tangil ordinem Evangelistse, cum inhians terrenis nescit intelligere ccelestia
dicit :
a Sicul in ordine primus ponitur.» sai ramenta, quse converous intelligit per
Ratio hujns est, quia ali&s facies aliorum •
raliain. 1 ad Corinth. ii, I I : [nimalis
hominis (qua» csl MatthaH) circum-
Faciei homo non percipit ea quss sunt Spiritus
ponuntur el ita quasi subjecta ad alias
: /hi : stultitia enim est illi. El sequitur,
preeponitur. Ezechiel. i. 10 Facies l/o- v. I"> : Spiritualis autem judicat omnia,
nis i/i eis. Quod de oulla aliarum fa- clc Baruch, Ui, - ;
5 : Filii Agar, qui ex-
"'i' dicitur, quia alios huic quasi quirunt prudentiam quss de terra est,
omponuntur. Unde etfam inter alias negoliatorci '/< rhse et TJieman, et fa-

i
 |\ \|H. - llll ItnN |\ h \| \ | III

bulatores, §t tvqulsitorei prudtmtim tt

iil/rl/n/i n/l.r iniiu milriii sn/mii 1

nucitrvnt, neqv* enmmmormti innt " l0rufn '"

iniins gjm \g*\ anhma intarpratntur, oipia ppaaumena, uni

ot signiflcat extraneosin Dei li ,11 cipcumci io In cnrne, nltoriui pu

oi i vi ni sapionteiin mundanii \'i Oalal ecundum oor i lcctio fuil ex uti
l:; <' "'' Cumplacuiteiquime •-/"•
i, ,.,,,„, pn tribui Ch
gavit r.r iilrin nin/ris mr.r , . . ul rr> r/m <
t

I iliiiin siitiin in nir, nt rr,nn/r/i:,irrni

illiim in i/riili/nts, rmilniim nmi nr- lln t.m.il mutori Cl -

,/uirri ruiiii ri sanguini. \>\ Philip iii, 1 cir istanti i|»ii in.i .1 quibu vi-
el mihi fuerunt iucra, hmc ar-
N : tjn r delicel inchoat, <; qua rationo.
bitratus sum />n>/>irr Christum detri' Quoad naturam enim corpulentae mb-
menta. Verumtamen existimo omnia de- stantlas, lotnola leg ncupiscentia?, in

trimenium esse />r<>/>/rr eminentem scien- choat ab tbraham, <

ujui i in um< isio pi

tunii .Irsn Christi Domini mei, propter signal concupiacentias pra?cisionem iu

(jiirm mimiii detrimentum feci ei %

arbi- quod assumptum esl a Christo quia ali- :

//•'!/• ut stercora, ut Christum htcri/a- ter non prodessel ad medicinam. Gem

riiiin, etc. Pubiicanus dioitur a publico : xvn, li : Wasculus, cujus praputii caro
quia illi qui publicis tributis, vectigalibufl circumcisa nm> fuerit, delebitur anima
scilicel pra3erant, dioebantur publicani. ilia depopulosuo. Et, ibidem, f. \0:floc
Non autem b Publio dicitur, nl quitlam est pactttm meuut quad obseroabitis inter

male dicunt, quta ante Publinm muiti me et vos, et semon tuum post te.
publicani dicebantur : et ideo, infra, Quoad regnum autem quod san ,

i\, '.). in telonio sedere dicitur. T4X«< redemptoa introduxit, inrhoat a David.
autem Greece, Latine sonatvec/i^o/,qnod Ad Coloss. 1, 13 Transtulit nos m >>- :

publice ct his (jui publioa gerebanl offl- gnum filii dilectionis suse. Et idi
cia, solvobatur in stipendia pro Republi- cundum cor eligitur ut per hoc reg- '.

ca manutenenda. Licel autem bsec ulititer num immobile signiflcetur. Ad Hebr. xn

solvantur pro communi propte»
pace : 2<S : Itaque regnum immobile ruscipien-
quod dicitur, ad Roman. xm, TiCuitri- ies, habemus graliam per quam ser-
bnfum. tributum cui vectigal, veetigai : : viamus piacentes Deo.
tamen qui his prceponuntur pierumque Hsec ostendnnt promissiones. Quss
per angarias et rapinas faciunt, et homi- enim facta est ad Abraham, est :

nesconcutiunt.Luc.ni, I2etseq. : Ve- Benedicentur in semine tuo onmes

neruntet publicani, scilicet ad Joannem, gentes terrm ': quod exponit Aposto-
ut baptizarentur, et dixerunt etd iilum : lus, ad Galat. m, 16 : Semini tuo, qui
Afagister, quid faciemus? At ilie dixit est Christus : eo traod corpulentam sub-
ad eos : Nihil arnplius, quam </uod con- stantiam sine causa maledictionis (qusa
stilutum est vobis faciaiis. Interrogabant lex conoupiscentiae est) assumpsit. Ad
autem etnn ct militcs, scilicetqui et reipu- David autem, Psal. cxwi. 1 1 De
bliere militabant et stipendia accipiebant; fructu venlris tui ponam super sedem
dicenfes : Quid facicmus et nos ? Kt ait tuam. Lue. i. 32 : Dabit illi Dominus
illis Neminem coucutia/is, neque
: ca- Dcus sedcm Dacid. patris ejus. Isa. ix,
lumniam facia/is, et coatenti cstole sti- 7 : Super solium David, et super reg-
pendiis ves/ris. num ejus scdebit, etc. Isa. xvi, o : Prte-

1
Cf. I Reg xui, 14. et I Res. xvi, i3: Aet. ' Genes. xxn. 18.
xiu, 22.
 I). AI.B. M A(i. ORI). PR.ET).

parabitur in misericordia solium ejus, niinatur secundum formam por tesscras-

et sedebit super illuil. etc. Ad heec enim decades.
duo vriiii Christus : at Bcilicel curaret Tessera osl quadratum, et decas esl
naiuram assumeudo el patiendo, el in- denum : quia ox quatuordigito, el decera
troducerel in regoum resurgendo el articulo componitur.
endendo. Ki hoc dicil ralio se- quatuorquidem quadrifidam mortera
Ki

quena a qua redempti sumus, signifioat trans- :

gressiones videlicel legum naturae, Moysi,

Sicque quaterdenario numero trifor-

gratias, el mortem gehennss : vel, mortem
Iransgressionis prseceptorum, experientice
milor posito, principium a oredendi
in paradiso, natura mundo, decalogi, et
in
litlo in electionis tempus porrigens, et
Legis gratias : ant mortem culpaa, pcense,
\ electione usque in transmigratio- naturae, el gehennae. Aut, quia in qua-
nis diem dirigens, atquo a transmigra- tuor plagis mumli disperai suut redi-

Lionis die usque in Ghristum definiens, mendi. Aut, quia per quatuor Bvangelia
instruendi de Redemptore. Aut, quia qua-
decursam adventus Domini ostendit
tuor habitibus iniormandi lii qui redi-
nerationem : nt nnmero satisfaciens
muntur: habitu videlicel virtutts, doni
et tempori, eto. sancti Spiritus, beatitudinum quas in

hoc libro docet, iufra.v. 3-12, e1 fructuum

S cundo, tangil genealogue decursum, Spiritus quos tangil Apostolus, ad (ja-
dicens : « Sicque quaterdenario numero lat. v, 21 et 23: Fructus autem Spiriius
triformiter, » hoc est, in tribus formis, -
est: earUas, etc. De donis langtt, Isa. \i,

cundum tres dignilates quibus regebatur 1 : Requiescet super eum Spiritus I)o-
antiquus populus, patriarcharum, regum, i/ii/ii. I)t> virtutilnis tangit, Luc. xxiv, 19

pontificum. A patriarchis natura corpu- Sedeie in quoadusque indua-

civitate,
lentae substantise d iscendit, quaB in ro^ i- r
mini virtute ex alio. De quatuor Evan-
hus ad regnum permanens exaltata fuit :
^eliis. Genes. u, lu Et fluvius egredie- :

et a regibus in captivitatem deficiena, batur de loco voluptatis ad irrigandum

per pontificea redempti gubernati sunt. paradisum, qui inde dividitur in quatuor
Sicut Christus corpulentam Bubstantiam capita. Do quatuor plagis mundi, Ezechiel.
accepit, quam in regnum permanens xxxvu, 9 quaiuor ventis veni, spiri-
: I

exaltavil : et oblatione simul et officio tus, et insuffla super interfectos istos, <i

secundum ordinem ftfelchise-

cerdotis reviviscant.De quatuor mortibus, l)a-
dech populum a captivitate redemil et : uiel. vn, 1 Ecce quatuor venti cceli :

iil"') dicit, iriformiter ibrmam patriar- : pugnabant i>< tnari magno. lu magna
charum, el regni, el pontificatus innuens. amaritudine impugnal culpa vento ten-
De primo, ad Hebr. u, 16 : Nusquam enim lationis : pcena, vento iluiditatis, quia per
Angelos apprehendit, sed semen Abrahst illam ventufl esl vita nostra: mora na-
apprehendii. De secundo, fsa. \\\ r
n, 11 ;
tur.i', vento exsufflalionis, Lunc enim im-
Oominus legifer noster, Dominus rex miiiit se toiiira navim vRaa ventus lypho-
noster : ipse salvabit nos. De tertio, nicufl confringens eam more autem :

ad Hebr. ix, I I : Christus assistens ponti- gehennae pugnal venlo tempestatis.

fex futurorum bonorum, etc, 1's.il. \. 7 : fgnis, et sulphur, etspi-

riins procellarum, part caiieis <<>-
l.i bo esl quod lequitur : « Princi-
pium, eic /•iiDi. El haec quatuor de natura sua
I
rtio, nubjungil horura rationem, <li- habel ventus. Spiral enim in aura,
i |j 1111 Hi i <
> satisfaciena, » posito lluii iii aeris commotione, exsufflal iu-

videlicet in genealogia patram, qui ler- venta, el impugnat obviantia. Tramgros-

 l\ \Ui.. S. IIIRHON, IN l» M \ l l II

iic l,- 1 1 1 1 • .1 1 1 1 1 1 1
. .Im.I i, i \um reducnm ra/ttioitatt n tn nb ,

Hesiduum erucm comedit locusta,et re* »l<

tiduum locustm comedit bruehus, <t

residuwn bruchi comedit mrugo Rruca Rtsequidi Del In
'" vi ore
; l"'—T""" diMiplin „ opu „ m hll quo
? ,

c ih-i iniii.i' oonsumptum inobodiontin :

. 1*11111 L!l'IHI |h. Illl, < .1)

[ooui ta altans
,

m \ igoru naturce, trans-

prinoipio Leetiraonium ,,„„ ,.•,
Im .,- "
greesiolegis uve pr»cepti ....!.....

ohus incidens el omnia devorans, trans-

gresaio legis soriptas : quia, occasione rertiuin est in quo langilui lini

aeeepta, peccatum per mandatum <>/><- rangitur autem quadruplex Bnis: i..

ratum eat omnem coneupiseentimm '. scilicel I

< tngelisUs, ftnii l lii,

Erugo auteffi quaai eerii rubigo, pra '"" s legentium in Evangelio, el ftn

varicationem signat Legis et pracepti Hieronymi icribentii bunc Prologum,

gratiaa : hoo enim comburitur in seipeo, Kinis Evangelistatriplex.Primui I

sicui dioit Psalmus uxxix, \~ hutensa :

<•[ s.- quid eaael ostenderet, i I
•-!. in

igni <t suffossa , //// increpatione vulius qua figura Bvangelistarura faciem euim :

//// peribunt. Aut, quatuor Bignifical qua- hominis ad n<>- convertit. Secundus i : I

drangulos in virtutibus oardinalibus per Dei in se opus, » quo <!<• publicano fecit
quas lii oongruitas ad redemptionem. Apostolum el Evangelistam A<l Bo- '.

Prudentia rationem reotam eligibilium man. v, -<> : / bi akundavii delicium,

ad vitam habet medium, temperantia superabundavit ei //>/t/<<>. Isa. xu, -7 :

medium in passionibus innatis, fortitudo Primus u<l Sion dicet : Ecee adsunt,
autem in passionibus illaiis, justitia vero >/ Jerusatem evangelistam dabo. Ad
in oommutandis oum proximo vel «listri- Bphes. iv, 1 1 <•! seq. : Ipse dedit, Bcili-
buendis proxirao medium habel sequale cet in Ecclesia, quosdam quidem Apo-
damni et lucri. Sapientice, So- vui, 1 : sioJos, quosdam auiem Prophetas, al\
brietatem, sive temperantiam, et pruden- vero Evangelistas, alios autem pastores
tiam docet,et justitiam, et virtutems hoc ei doctores ad eonsutnmationem san- :

cst, fortitudinera, quibus utilius nihii ciorum in opus ministerii, i>< mdi/icatio-
est i>i ritti hominibus. nem corporis Christi, etc. Tertio, tangit
Decem autem referuntur ad decalogum opns Ghristi in patribus, cum <lieit :

2
preeceptorum . « Etiam in liis quorum genus, etc »

Tempori » autem satisfaoit, ilis-

« InPatribus autemChristustriplexopus
tinguendo tempus peregrinationis Pa- perfecit: figuris videlicet salutera praesi-
truin terrainatum ad patriam, fte- gnando. Ad Hebr. x, 1 : Umbramhabens
gum ad captfvitatera, captivitatis ad re- //•./• futurorum bonorum. I ad Corinth.
demptiouem. De primo, Genes. xv, 13: x, 1 1 : Qmnia iu figura coniingebant
Seiio praenoscens quod peregrmum fu- iilis. Medicinam peccati propagando :

turum sit semen tuum in terra >ioi/ sua. licet enim per omnes generationes us-
Et sequitur, y. lli: Generatione quarta que ad Christum exclusive, tam lege cou-
reverientur ln//\ De secundo, Thren. iv, cupiseentiee quam corpulentss substan-
20 : Spiritus oris iwstn, Christus, Domi- ti;e lieret propagatio, tamen fi.de et

nxts, captus est /'//

peccatis nostris, cui devotione non intendebaut nisi corpulen-
//i.rim//s : ln umbra tua vivemus i>/ Gen- tam substantiam in Cliristum propa-
tibus. De tertio, Ezechiel. xxxix, 25 : ^are : et hoc fuit opus Ghristi. Qucecum-

1
\d Roman. ?n, 8. s
c.f. mfra, ix, 19.
°-
Ct. Eiod. xx, 3-18.
10 I). ALB. MAG. OP.D. PR.ED.

que enim generatio legem concupiscentia Quarum rerum omnium tempus,

[uebatur, reputabatur inutilis : quia ordo, Domerus, diapositio vel ratio.
corpulentss Bubstantise propagatio fuil de
quorl fidei necessarium est, Deus
prima inatitutione humani generis, qure
Christus cst.
de ccrlo in paradiso cst instiluta : e1 de
hac accepit Christus, Joan. m, 31 : Qui
ile coelo venit, super omnes est. (iln-s;i de I
•'•' tinis Evangelii. El hictria tangil :

altitudine humanee nature. Alii legem quaa Bcilicel Bunl ad finem unum : et
concupiscentisa sequentes ejiciuntur. quia esl linis: etquae est intentio ulte-
Genes. \\i. 10: Ejiee ancillamhanc et rior (ju;un consequitur fine habito.
filium ejus. Sapient. iv, \i : Atultigena Alius cnnu est liuis operis, et alius esl
impiontm muiiitudo >>on erii ulilis, tt finia intentionis : sicut lignarii fabri tinis
spteria vitulamina non dabunt radiees operia esf domus, finis autem intentionis
altas, etc. K contra, de aliis primani esl defensio ab imbribui et caumatibns,
institutionem sequentibos dicitur, Tob. (|u;i gaudent hi qui domum inhabitant.
xiii, 20 : Beaius ero si fuerint reliquise Ea quee suni ad finem sunt « reram om-
seminis mei ad oidendam claritatem Je- nium» qua; scribunturin Evangelio « or-
nualem. Sapient. iv, I : guampulchra do,i sacramentorom :quiagenera-
soiiicet

eet easta generatie cum clarUale/ Pro- tio esl ante regenerationis saoramentum :

verb. v, 19: Cerva charissima, ei gratis- el post, victona conlra diabolum et post, :

simus fdnnulus. Aristoteles dicil quod VOOatio tninislrorum : ct post, illnminatio

cerva fugiens accipit semeo : significans per doctrinara Bgendorum e1 credendo-
i-tos fugientes concupiscentiam in se- rum et appetendoram et : post, sanatio
minis propagatione : unde Patriarcha- Eegroram, et confortatio debilium : et

rum proprium fuit bomo dictura. Tob, deinde, institutio officioram : el posl
viii, 9 : Tuscis qttia non luxurise causa haBC, instroctio eoram quiB ad actus offi-
accipio sororem meam conjugem, sed ciorum pertinenl : ct sic venitur ad re-
sola p&steritatis dileetione, in gua bene~ demplionera el glorificationem. I ad Co-
dicatw nomen tuum. Tertium opus fe- nntli. xiv, 10: Qmnia... secundum ordi-
i Christus iu Palribus, promissa com«
it nem fiant, Bcilicel in vobis. Psal. xlvii,

plendoet(juramente verificando. Ad Hebr. I i- : Distribuite domos ejus. utenarretur,

vi. 13: Abrahse promittens Deus, etc. etc. III Reg. x, i el 5 : Videns regiva
Ibidem, jr. 17 et 18: Deus osten-
Votens Saba... ordines ministranlivm ... non
dere poilicitalionis hseredibus immobi- habebal ultra spiritum Jodicurn, v, 10 :

I tatem consitii sui, interposuit jus- Slellse manentes in ordine ei cursu suo

jurandum, ut per duas res immobi- adversus Sisaram pugnaverunt.

bs. quibus impossibile est men- (i Niimcrus » oi eorum quas in ordine
firi Deum, firmistiimtm solatium Ihi- ponuntur. Sapient. xi, 21 : Omnia in men~
beatttus, qui confugimus, etc. Luo. i, snru. <-i numero, et pondere disposuisti.
7 I : Jusjurandum quod juravit <nl Psal. cxtvi, Qui numerat multitu-
i :

Abraham patrem nostrum, etc. Ibidem, dinerh steltarxim, ei omnibus eis >><>-

>-. /// lonitus est <></ patres >><>sii mina vocat, hoe est, micantiura sacra-

Abraham <•/ temini ejtts iu smcuta. II Ma- mentorum.

chab. i, 2 :
Beneficiat vobis Deus, ei >/><•- 1 1 mositio » retertur ad 8a ifa-

minerit testamenti tui guod iocutus est mentornm contentoram

io Evangelio
<></ Abraham, et fsaac,et Jacob, servorum qualilatem non enim radia propo :

um fidelium. Psal. cix, i : Juravit nit, sed disposita propriia formia el ma-
l . >i non pceniU bii <'>im. etc. teriis el ritu. Psal. lxxxvih, l : Diepo-
sui teslamentum electis >»> is, etc. Sapierit.
 IN \IH.. S IIII.IMIN |\ I» M \l I II II

vii, 20 Vapirntia est tuper omnem dis siiiiui faetum ej mulirre, faetum
positionem stettarum, Sapient \m. I Kaclu » dicil quin

Attingit a /ine usque ad finem foriiier, l.i lio aclive i i

n pi in< ipi

<t disponii omnia suat itt trineei u^. quod ilr iuli lan i nihil

,, \ q\ r.it ii >. a 1 1 1 .
i
- refertur ad oau ponil iii fa< i" 'i
<

lapiontii enim e i nihil line oauia li in i 'ii' eptu t iln M i . -t i'l ioh

quia aliter eni nt opera \ ai ua. ftapient. eil pater ejui lecundum i ai nem, iii ul

m\ , ; / / iiou essent vaeua sapicntim iuse dixil Helvidiui. Joan. i, l » ' erburn i

opera. Job, v, fl : Nihii in itrra sine /iiitiiin est. \>\ Roman. i, 3 Qui fae.hu :

cuusa fit, etc. nine David secundum earnem.

n Quod lidei neceasariutn eit. »> Hic tan l ,n muliere • autem dicil non propter
gil (Inern, el dicit duo : tangit enim (inem, mollitiem, led proptei i< nura el ma
v\ adjungil ea per qu« iini> ipse conse- in.

quitur intentionem, quaa esl linisultiraus. i Kactui lub legc . » I i

• •
un-
Pinis est, >< quod Rdei neceBiariura est, • liiin. Primnm pertinel ad aaturam,
Deus Chriitus eil : o quia aliter vacua se< iiinliiiii ad veritatera exhibitam. I I

eisel Qdes : quia non lah al aiii fidei in sul» lege esl licul veritas >ul» nrabra
Deum. Luc.vu, 50 Fides tuatesalvamfe- : praefigurante enim legem lic-: implevil
eii. Matth. xv, 28 : Magna eei fldes iua: ui contentum implel continena vacuum.
fiut Ad Hebr u,
tif/i Estau-
sirut ris. I : lulVii, v, I" : Non veni soivere legem,
trm /ii/rs sperandarum substantia rerum. adimplere.
Et, ibidera y. 39,dicitur, quod omnes te- « Natus de Virgine. » Ecce ler-
stiraonio fidei probati in\ enti sunl '. Marc. tiuin quoad modum nativitatia line
ix. 22. dicitur : Omiiia possibi/ia simt lege concupiscentiae. Isa. vn, I i :
/

rmleiiii. Nec sunl possibilia omnia, nisi virgo eoncipiet, et pariei filium. l.t lii<
-

credenti omnipotentiara in eo in quem dicit, « uiiius, » quia Virgo non fecit,

eredil : et hoc non est nisi in Deo. Luc. deaua substantia generavh eum. Luc.
i, 37 : Non erit impossibite apud Deum i,34: Quomode fiet istud, quoniam <- >

omnr verbum. rum non cotjnosco ? Ideo dieitur Filius

hominis, non hominum : quia non
natusex commistione seminum, sed ex
Qui factus est ex muliere, factus
sanguine Beata Virginis K/ ichiel. xuv,
sub lege, natus ex Virgine, passus in
2 Portn hsee clausa erit : non aperie-
:

earne, omnia in cruce (ixit: ut trium-

tur, et vir non transibit per eam, quo-
phans ea in semetipso resQrgens in niam Dominus Deus Israel ingressuS
corpore, et patris nomen in patribus peream.
filio, et filii nomen patri restituatur « Eece quartum per-
Passus in carne »
3
tinens ad redemptionem I ad Corinth. .

in filiis, sine principio etsine fine, os-

xv, h* Christus mortuus est pro pec-
tendens se unumcum Patre esse, quia
:

catis nostris. secundum Scripturas.

unus est.
« Omnia in cruce fixit. » Ecce finisin-
tentionis. Et dicit quatuor intenta. Pri-
Quatuor dieit : prinmm, materiale prin- mum, quod est peccati destructio per
cipium. Ad Galat. iv, 4 : At ubi venit Passionem. Ad Coloss. n, 13 et 14 : E l

plenitudo temporis, misit Deus Filium vos cum mortui essetis in dclictis, et

1
Ad Hebr II, 30 et 40 : Et hi omnes testimo- nsummaventur.
non acceperunt repromissionem
nio fidei probati, :
2
.Ut Galat. iv, 4, loco supra citato.
Deo pro nohi< melius aliquid providente, ut non 3
Cf. Infra, xxvi et xvvn.
12 D. ALR. MAG. ORD. VHMD.
prteputio carnis vestrse, convivificavit vit con/ormcs fieri imagini Filii sui...,

cum illo, donans oobis omnia delicta : hos et vocavit. Rationabile autem esl boc,
delens quod adversum nos erat chirogra- ut per filium verum et naturalem, ;i<1 si-

phum decreti, quoderat contrarium no- militudinem primi patria reducanlur filii

bis, ei ipsum tulit de medio affigens il- %

iraa <|ui per adoptionem sunt, «ct » primo
hid cruci. A<1 Galat. n, 19 Ego el 2i> : « patri» liiii veri « nomen in liliis » ado-
enim per legem, legi mortuussum, ut ptionis « restituatur. n Psal. lxxxi, 6 :

l> vivam Christo confixus sum cruci-

" : Ego dixi: Diiestis,et filiiExcelsiomnes.
Vivo autem, jam non tgo : vivit vero m IVon enim essenl c\ filiatione <lii vocati,
nir Chrisius. Petr. n, 2t: Peccata no- I \\\>\ a<l Dei Patris similitudinem, in qua
slra ipse perlulit in corpore suo super li- instilntus fuil protoplastus, essenl re-
gnum, etc. <lu<'ti. .\<l Galat. iv, fi : Quoniam esiis

« l"t triumphans ea in semetipso re- filii, Deus Spiritum

Dei scilicet, misii
surgens in corpore. » Ecce secundum, Filiisui in eorda vestra, clamantem :

quodesl triumphi per plenam justificatio- Abba, Pater, Joan. xx, 17 Ascendo ad :

nem adeptio per Resurrectionetn Christi. Patrem meum, et Patrem vesirum, etc.
A<l Roman. vi, 25 : Traditus esi propier Hoc igitur esl tertium quod inlendit effi-

delicta nostra, et resurrexit propter ju- cere iu nobis. El es1 similitudo Patris,
stificaiionem nostram. A<1 Goloss. n, 15: in qua protoplastus generaaset si persti-
'.'
I i spoiians principaius ei poiestates, tra~ tisset.

duxit confidenter, palam triumphans il- « Sine principio. » Ecce quartum qimil
los in semetipso. esl oausa praecedentium. Nullum horum
« El patris nomen in patribus fi- effecisset, nisi ostenderel se unum esse
lio. quod quia patris se-
» Attende, cum Patre, ei « sine principio ct sine
naen eat operativum el formativum, fine. » Apocaljps. i, <S : Ego sum Alpha
ideo sempernatura simile sibi in sexu etOmega, principium et finis. cnim 1 «1

et aliis dispositionibus generaret, nisi aH- quod vere principium est, eel sine prin-
quis defectus materiae impediret, qui ple- cipio: el id quod vere finis est, sine fine
rumque esl in materia ex parentibus. El est, etc.

si Adam iu similitudine imaginis Dei in « Unum esse cum Patre. » Joan. \. 30 :

qua factus erat perstitissel incorruplus, Ego el Pater unum sumus. Hoc autem
scmine sano el incorrupto ad similitudi- esse non posset, nisi « nuus » in per-
n, •iii illam genuisset: sed cum cecidit, sona « esset » Dci et hominis Filhis. Per
ad dissimile primas imaginis genuit : el hoc enim hominis Pilius similis es1 Pa-
ii.i nomen veri patris amisit, el nomen cor- lii sicul Dei Filius : el ideo simililudinem
ruptoris oblinuit. Vd Ephes u, :? : Era- filiis gratia? valet in Spiritu sanclo resti-
mus natura filii irse. Psal. xvu, i
«'»
:
/•'//// tucre. Joan. xvn, 21 : Rogo... ut omnes
alieni inveterati sunl, ct claudicaverunt unum sint, sicut tu, Pater, inme, et ego
n temitii suis, lioc est, a viis generatio- in te, ><t et ipsi in nobis unum sint.

nis instilula; naturce. Eadem ratione filii |-',t iterum,Egn in eis, <t tu in
\. 2:'» :

verse filialionis amiseruntnomen et ratio- me, ut sint consummati in unum.

nem : e1 dicti sunl filii alieni, non f Joan. m, 2: Charissimi, nunc filii Dei
primi palria. Sed Christua reslitucns sumus:etnondumapparuitquid erimus.
primaoi siinilitudinem, restiluil nomen Scimus quoniam cum apparuerit, hoc
Iris patribus, el nomeu filii lilii*- : el scilicel quod erimus ex l><-i filiatione,

hoc - ribil Matlheus. El ideo hoc lotum similes ei erimus, quQniam videbimus
actum esl Filio operante, in nulla parte eumsicutie
pr - nitori dissimili. Vd Roroan. vm,
'
//, rt prstdrstina-
 I\ \IH. S IIM.ItMN IN h M \ I III I

in quo Kvangelio utile o i

de idc hhh < i ii.i i ii n iii '

''

rantibua Deum, lo propria \ el raodin ptui x linii '

i" 'i
1
' liuiuilil i

i, ii.
\ <•! porfecta oogou uere ul bI \ m
I.iii.i.r .iiii. ni inloiil i
.
ni • s ii ri|
tionem Vpo itoli el upu -
K\ ongelii, el
n quam uiii uli <"
dilrci iinifin Dei iii oo iii' na I' ni
i\
i 1

\ poi i.ili, <|iii 1'ubl'n ano voi utu

per Hin\ ersu legi otc i intelligoul . ot- ,nl tlu onuni muji niN i .iiiin. iii.

que iil iii eo in quo apprehen li sunl hi i. \|ini ,il\ ps, iv .

i. : tn cirt m
el apprehendere appetunt, reoogoo- quatuor animalia piena oculit anie ei

retro, I llegi u, B i Sun itat <l> puU i

Bcant.
egenum, et de ttereore elevat paupe-
/rm i/t sedeat, etc. El ea ha< mati
: i

Ecce linis legeatium ol Bludenliura in mua i opu Kvangelii, * in opo-

l''.\.lliLilii). I >n 1 1 .nilrlll luc ililu, srili, ,|, ratione nostrai salutis, in assumpliom
qualiter studondura eat, el <ini> fruclus \ erbo, opere, |
>.t -- . el resui i ectione.
Btudii. |',t r\ , .iii noscaraua •
dilectionem
Modus autera Btudii, Bive qualiter Dei in carne na •
ntis, t NihiJ enim indu-
Btudendura : quia in desiderio Dei. \ii ;ul hoc nisi dilectio. Joan. iu, 10

Psal. civ, i : QuMrite faciem ejus Sir Deus ililr.rii mundum, etc. Jerem.
semper. Isa. xxvr, 8 : Nomen tuum et w\\,'.\ : ln earitate perpetua dilexi te.

memoriale tuum in desiderio aninue. Deuter. sxxui, 3 : Dilexi populos, om-

« Sicpropria vel media. » Ecce fructua nes sanctiin manibus itliussunt,
studii, el esl duplex : secundura cogni- « Atqne i«l in eo in quo apprehensi
tionem videlicet, e! secundura affectio- sunt,etc» Ecce fructus Becundum affectio-
nem. « l't recognoscanl id in quo appn
-
nem.
Secundum cognitionem duo sunl hensi sunt,»et in eadem dilectione |»ru
attendenda : Littera videlicet, et Littora captu buo apprehendant. A.l Philip. ui,

intentio. Sequor autem rt quo modo compre-

12 :
}

1 ii Littera tria sunt cognoscen- hendam in quo et comprehensus sum

da : prima videlicet quae pertinent ad (i Christo Jesu.
humanitatis assumptionem, media quae
sunt ad vocatorum illuminationem, per- Nobis enim hoc in studio argumen-
fecta quae pertinenl ad illuminatorum re-
et fidem factffi rei tradere, et
ti fuit,
demptionemel gloriQcationem. In primo,
operantis hei intelligendam diligenter
Joan. i, il Verbum earo factum esl. ln
:

esse dispositionem quasrentibus non

secundo, Joan. i, 9 : Erni lux vera <///«

illuminatomnem hominem venientem in tacere.

hunc mundum. In lertio dixit Consum- :

malum est Joan. xvn, \ Opus con- 1

. : Ecce linis argumenti Bieronymi, in

summavij quo/l dedisti mihi ut faciam. quo duo tangit : facit enini mentionem
Vel, prima sunt historialia me- : intentionis, el dicit intentum.
dia autem sunt allegorica construentia Argumentum fuit iil tiuod arguit men-
fidei veritatem, et tropologica a?ditican- tem, et arctavit in transferendo : et nou

tia ad virtutem : perfecta autem sunt ana- accipitur proprie nisi >it ab auctoritate :

gogica ad seternam elevantia felicitatem. quia illud argumentum est infallibile in

Proverb. xxx, 4 : Quatuor sunt mini- Evangelio, quia fundatur super veritatem
ma terras, et ipsa sunt sapientiora sapien- geternam. Job, xxix, '22 Verbismeis ad- :

1
Joan. xix, 30.
IV I). ALB. MAG. ORD. VKJED.

dtrt ni/iil audebant, et ntper illos <lil- suffioienter Btiutem est operatus. Do
labat etoquium meum. primo, Isa. i.m, 7 : Oblatus est quia ipte
E1 fidem factae rei ti adere.» I voluil. Psal. lui, 8 : Voluntarit sacri-
inlonluin : el dicif tluo. Bcilicet, fidem ficabo tibi. De secundo, infra, x, 8 . Gra-
facts rei tradere quoad historiam. Apo- tis accepistis, gratis date. Isa. lv, 1 :

calyps. xxii. I» : ffssc verba fideli- Emite absque argento, ct absque vlla
iii sunt, el vera. Proverb. vm, 8 : commutatione vinum et lae. De tertio,

Justi sunt omnes sermones mei, non i.niih.v. I : Comedite, amici, et bibite,

est in eis praoum quid, neque / erver- vl invbi iumini, charissimi, De quarlo,
sum. Deuter. xxxn. i : Deus /idelis, et Isa. v, i : Quid est quod debui ultra
absque ulla iniquitale, etc. facere vinese mex, et non feci ei '
?
« Et operantia Dei. Ecce secundum : Hoc igitur studuit « imn tacere. »

modns el Evan-
dispositio Dei perficientis Litote ", hoc est, asserere : quia minus
gelica sacramenta. Dispositio autem Dei dicit, et plus signifioat.
esl quia spontanee, gratis, ex dilectione,
:

1
Cf. Hicb. vi. 3. LooDtm.)
1
Liptote Ogura olim dicta litotes. (Nor. edit.

.1^»>S^
 1). A.LBERT1 MAGNI,
DOCTRINA TOTO OBBE CELEBERRIMl

1« II! j TTI.EI
LUCULENTA KXPOSITIO.

CAPUT I.

A quibus majoribus Christus secundum cirnem descendcrit. Angelus instruit

Joseph de Marice sponsce suce conceptione, partujue futuro.

6
i. Liber generationis Jesu Christi. Phares autem genuit Esron .

filii David 1
, filii Abraham. Esron autem genuit Aram.
2. Abraham genuit Isaac '. 4. Aram autem genuit Aminadab.
Isaac autem genuitJacob \ Aminadab autem genuit Naas»
Jacob autem genuit Judam et fra- son-.
tres ejus
4
. Naasson autem genuit Salmon.
3. Judas autem genuit Phares et 5. Salmon autem genuit Booz de
Zaram de Thamar . Rahab.

1
Luc. iii, 31. 5
Genes. xxxvm, 29 ; I Paralip. n, *.
2
Geues. xx , 3 « Ruth, iv, 18 ; I Paralip. u, 5.
* Genes. xxv, 25. :
Numer. vn, 12.
4
Genes. xxix, 35.
16 I). AI.H. MAG. OKI) IMI.Kh.

Booz autcm gcnuit Obcd cx vid usquc ad transmigrationem

Ruth '. Babylonis,generationcs quatuor-
Obcd autcm genuitJesse. decim : ct a transmigrationc
Jcssc autem gcnuit David regem Babylonis usquc ad Christum.
6. David autcm rcx gcnuit Salomo- gcnerationcs quatuordecim.
nem cx ea quasfuit Uria 18. Christi autem generatio sic erat.
7. Salomon autcm gcnuit Roboam '.
Cum esset desponsata mater
Roboam autcm genuit Abiam ejus Maria Joseph, antequam
Abias autcmgcnuit Asa a . convenirent, invcnta est in utc-
s . Asa autcm genuit Josaphat. ro habens de Spiritu sancto' 4 .

Josaphat autem genuit Joram. 19. Joscph autem vir cjus, cum esset
Joramautcm gcnuit Oziam. justus, ct nollet eam traducere,
<). O/.ias autem genuit Joatham ". cam.
voluit occulte dimittere
Joatham autem genuit Achaz \ 20. Haec autemeo cogitante, ecce an-
Achaz autem genuit Ezechiam 9 . gelus Domini apparuit som- in
10. Ezechias autemgenuitManassen l0 . nis ei, dicens : Joseph, fili Da-
Manasses autem genuit Amon ". timereaccipereMariam
vid, noli
Amon autem genuit Josiam '*. conjugem tuam quod enim :

11. Josias autem gcnuit Jcchoniam et in ea natum est, de Spiritu san-

fratres ejus in transmigratione cto est.
Babylonis '*. 21. Pariet autcin filium, et vocabis
12. Et post transmigrationem Baby- nomen ejus Jesum : ipse enim
lonis, salvum populum suum
faciet a
Jechonias genuit Salathiel. paccatis corum ,5
.

Salathiel autem genuit Zorobabel. 22. Hoc autem totum factum e^t ut
i3. Zorobabel autem gcnuit Abiud. adimpleretur quod dictum est a
Abiud autem genuit Hliacim. Domino per prophetam dicen-
Eliacim autem gcnuit Azor. tem :

14. Azor autemgcnuit Sadoc. 2.3. Ecce virgo in utero habebit, et

Sadoc autem gcnuit Achim. pariet filium : et vocabunt no-

Achim autem genuit Eliud. ncm ejus Emmanuel, quod est
i5. Eliud autem genuit Eleazar. interpretatum:NobiscumDeus ,
';

Hlcazar autcm gcnuit Mathan. 24. Exsurgens autcm Joscph a som-

Mathan autcm genuit Jacob. no, fccit sicut precepit ci an-
16. Jacob autcm gcnuit Joscph, virum gclus Domini, ct accepit conju-
Marise, dc qua natus est Jesus, gem suam.
qui vocatur Christus. 25. Et non cognoscebat eam doncc pe-

17. Omncs itaquc gcnerationes ab perit lilium suum primogcni-

Abraham usque ad David, gcnc- tum : et vocavit nomen ejus Jc-
rationes quatuordccim : ct a Da- sum.

9 II
1
Ruth, ir, U. Paralip. ixtiii, 21.
'"
Ruth, ir, 21 ; 1 Reg. wi, 1. 11 Paralip, xxzu,
1 11
1I Reg. 111, ll Paraljp. uxiu, 80.
•
III Reg. xi. 13.
u II Paralip. 1x1111,
•
111 R< _ it,
11 ii Pai alip. wx\i, 1 1

1
lll Reg. x .
1* Lac 1. 17.
'•
11 Paralip. mti, Luo. 1. 11 ; \<i. it, II
1 «•
11 Paralip. utii, 9. Isa. vii, 14.
 I\ BVANti MM III II. CAP. l-l n
pritni ptrts librum intitu

i . 1 1 1 videtur olutio inili i, quii fund i

tui mpei fiUum II nim quando

IN I \IM II M M III I I ,i |
ipii i libroi um libi •< intitulant,

eamdem pi n equuntur materiam \<

I NN MIIIA IIH. totum licul patet in I in quo i" 1

de renerati irarum el patrum

intenditur el / codo in toto i ontin
« i.iIht generationii Jeeu Ohristij pto de hii qu«
tur exitus dc I
•
K1 i

lilii David, liln Alu.ihiim '. i .i.i iun1 in exitu, el lic de aliis. I ndc
librura Regum non ita inlitulant, m
« Liber « |s,ii;r, nec alioi multo^. Er_'" n<

piim ipio libri librum intitulabit, nisi p

llir Bvangelista librum buudi intitu- tiitnin aliquo modo d> matei ii genera-
l;it, quod sit de generatione Jesu Chri- tionis Jesu i Ihristi pi osequatur.
-ti : faciem hominis in principio libri ad Si ijui- autem dical materialiter i

D08 con\ ertens. dictura, ut sil liber generationis, h<

Dividitur autem iste totalisliber in ti- i

st, geniti Jesu < Ihristi : hoc nihil ei

tulum, et in tractatum. videtur, quia sic idera titulus erit omnium

1 ii titulo autem lit mentio de quatuor :
Rvangelistarum.
de Porma, de materia, et cui attribuitur Ailliuc. dignior est generatio BBterna

generatio quce esl materia libri, el a qui- quam temporalii : el aic Joannis Bvanf
lius cst ortus ipsius, quia ab Abraham, lium loquens de seterna generatione, De
et a David. Est autem in Utulo oratio generatione debuit intitulari.
ecliptica, el sic supplenda : [ste es1 liber Rbsponsio ;ul primum : quia titulua

generationis, etc. iste conveniens, el ad totum refertur li-

nio. Sed lunc tncidit qiuestio : quia cuni //- hrum. Quia regeneratio causatur et ra-
tulus dicatur a tixdw grsece quod esl
'. tionem trahit a generatione, eo quod
radius, eo quod irradiat totum opus de tactu mundissima? carnis genitaa vim re-
quo lit, isto videtur inconveniens esse generativam contulit aquis sacramenta :

titulus : quia non totus liber est de ge- enim Christi non accipiuntur passive ut

neratione, nec etiam major pars ipsius. facta tantum. sed ad hoc sunt facta, ut
Adhuc, cum Lucas expressius dicat faciant in nobis. Et ideo generatio Chri-
modum generationis et annuntiationis, et sti tangitur facta, ut in nobis perficiat _

consequentia generationem, sicut Cir- nerationem (alias, regenerationem). Et

3
cumcisionem, et Ipapantin potius : ideo post generationem Christi, statim
suum Evangelium intitulandum erat : in hoc libro tangitur de regeneratione.
De Generatione. Sed quia regeneratio non operatur nisi in

Adhuc, Joannes scribit de utraque vocatis et illuminatis. et virtutem efli-

Verbi generatione. autem non nisi Iste ciendi trahit a Passione et Hesurrectione,
de una. Potius ergo Joannis Evangelium ideo subjungitur ea qua? pertinent ad do-
de generatione est intitulandum. ctrinam, qua? format regenerandos, et

Si dicas, quoniam Matthaeus scripsit ea qua? pertinent ad passionem et resur-

Judeeis, quibus moris erat a principiis rectionem, qu« perficiunt. Et ideo tota-
librorum intitulare libros, et ideo morem liter liber concluditur in exercitio rege-

1
synopsis Evangelica : Matth. i, 1-17, Luc. (T»v, p.); vel etiam gnecum nomen - - . renit
iii, 23-38. a latino titulus.
- Vel mflius a Tixatvw, tendere, protenrlere ' Scilicet Praesentationera in templ".

Xi.
Ib D. ALB. MAG. OHI). PILED.

nerationis, cum dicitur capite ultinio, cipiatur matcrialiter de Christo genito :

xxvin, 10 : Baptizantes eos in nomine videtur dicendum, quod hoc est verum,
Patris, etc. Et istc est modus tractandi sed csl de Ghristo genilo, in quantum
ID divinis, ubi sacramenta Ecclesiflfl tra- es( grnitus : et sic de ipso non loquun-
hunt vigorem a sacramentis quae Chri- tur alii Evangelistae.

Btua fecil in Beipso. Et sic titutus ad Per dicta autem patet solutio ad om-
totum respicit : et facies hominis secun- nia quaesita. Primum crgo quod tangit
dum totum lihrum Matthaeo conve- in titulo, est forrna, cum dicit « Liber. »
nit. Per modum enim hoc quod
lihri describit

Ad quod indueitur de Luca, dicen-

id dicit Mattlueus, quia ad memoriain ;cter-
dum, quod Lucas de generationis sacra- nam scribitur quod hic dicitur. Apocal.

mento non agit, sed quaedam tangit quae i, 11 : Quod vides, scribe in libro : et

in generatione fuerunt qua; omnia con- : mitte septem Eeelesiis. Daruch, iv, I :

veniunt secundum faciem Dei potius Hic liber mandatorum Dei, et lex qux
ijuam secundum facicm hominis. Annun- esl in seternum. Job, xix, 23
et 24 Quis :

tiitio vero tota, et quod virtus Allissimi mihi tribuat ut scribanlur sermones
el Spiritus sanctus superveniunt, non di- mei ? Quis mihi det ut exarentur in li-
cunt faciem hominis, sed potius faciem bro stylo ferreo ct plumbi lamina, nel
Dei in hominc. Et hoc facit ad accepta- celte sculpantur in silice ? Exarationcm

bilitatem hosliae potius quam ad genera- dicit propter profundalionem in cor :

tionem hominis secundum hominis fa- stijlo ferreo, propter domationem aucto-
ciem quia ex hoc quod Deus est obla-
: ritalis divinae, quae domal intellectum.
tus, valuit plus in satislaciendo quam Lamina plumbi planiliem sensus histo-
Adam abstulerat peccando, scilicet Prae- rici cum gravitate mystcriiincendit (alias,

sentatio in tcmplo ad ohlationem perli- intendit). tenaccm

Sculptura in silice

net, et etiam Circumcisio : eo quod in mcmoruB signilicat impressionem. 1'ude

Circumcisione non fiebat regeneratio, Maximus dicit, quod « nihil aliud est
sed infans Deo per signum dicahatur. « auctoritas uisi rationis reperta veritas,

El ideo Matthaeus nihil horum ponit. « el ob ulililalem posleritatis memoriea

Genealogia etiam quam ponit Lucas, « comraendata. » lloc signilicatur quod
non est ut innotescat generatio hominis, lex inscribitur lapidibus, qui fortileret
sed potius ut reinoveatur mala suspicio perpetuo tenent insculpta.
quae fuit de Christo, quod putabatur esse
filius Joseph ', cum ipse essct Dei Filius « Generationis. »

in homine : sic patet consideranti verba

JiUcae. Et ideo Lucas ostendens faciem Ecce secundum qnod est materia. El
vitnli, nullo modo intitulari debuil de respondenl novaveteribus :primus enim
generatiom. liber in Veteri Testamento de generatio-
Quod autem inducilnr de .loannc, non ne esl : 61 piiinns in Novo «!•• peneralio-
valel : quia ille Loquitur <lc divina gene- ne similiter. Sed ill.i tendit a similitudi-
ralionc. nec langit de lininana, nis ( r ,i m- Dei in rcgioncm dissimilitudinis : hasc
lenus quffi causatur a divina. El haecesl autem dissimilia reducit in Dei similitudi-
ineffabilis. Isa. lui, 8: Generationem nem. Isa. i.wi, 9 : Numquid ego qui alios
ej us quis enarrabit ? £t ideo ab illa in- parere facio, ipse ikdi pariam? dicit
tiiulari non jioiml. Dominus : si ego >/ui generationem cse-

Ail qgh autem quod dicitur, quod <\>- teris tribuo, sterilis ero, aii Domutus

1
LOS. ni, 13 : F.t ipsr ./^m/.< rrnt nn ipim* qni fint Hlli, '/»i fuit . ptr.
qua*i annornm trtijinta. ut puinhnt nr filiut JOHpk,
 |\ I \ \N(. \1 \l III 1.1 I 1

l>,us tuut. Sapient. i\ , l Oquampui ito '( io 1 ln i

tC ""< " I ' " </" abuiltl

i hi,i r\f catta gmeratio cutn clariiati Kst sulem Jo»u •

uomeii i di< lum,
Psal, \\hi,i> //'' tist generatio quseren non idi > '| I •<< lum ip. i

tnnii riiui , Boiliod Dominum • U ideo quia ille u< lui nou •
ompetil f«bri

Oenerationis, • pan i\ < in I >hi isto, iii i

undum ii il 'i <iii <li\ iii iiu
q
ci Botivo iii nobis, Sed Monndum l<"<'. . \ n! i . i
\ alor pr< tii laluti illa

terminu semel posito utendum erit tequi \ irtui ^.<l\ andi, el • ^ illa <

\ inr Sed dicendum, quod ei vi habitu* s.ilniis. ,-t in i|, , >

ip i
alu lofi

ilniis qua esl inter reotum, e1 obliquum, i, taivum faciet pcpuium u<<oi
i! I : fpse
notatur causa materialii «•! generatio pa ,i peceatis eorum, Habacuc, m, In Sgo .

siv.i. Sed ei ipsa ratione nominis, »

|
• •
* > «
mttriii iii lioiiini" gaudebo ei esstulta

est generatio Jesu Christi, notatur oausa /)o iii Oeo Jetu meo. Kccli. xlvi, 1 et
effloiena nostro generationie. Isa. klvi, Fortu in /><//<> / \

;i ci i : domus Jacob,
Audite <>>>i- nif. <•/
Moi/si in propketis, qui fuii magnus "-
m residuum domut Itrael fui port*~ \ cuiii/iiin iKniKii ntum, nuutimui i><
iiiim ii Diru utero, </ni gestasnini a >n< <> lutrm </<< toriioi Dei, expugnare insur-

vu/vii. Utque n</ srnrc/iim ci/o i/i.sr. rt i/nitrs hottet, ut consequeretur fuerediia*
iisi/iir <iil canos <</<> portabOf eto. Ideo trm Isnu/. \<t. IV, I- \<>>< Cti <>'

Vicarius Ghristi dioit, ad Galat. rv, I'.'. ulii/Ko ulio salut : !!<<• rniiii k/iki/ no-
FiHoli mri, </itos itcrnm parturio, f/onrr nirii rs/ sith nvlo ilalinn /Koiuiiihiis, m
formetur Ckristm m vobis. i/uo o/Kirtciil ikis siilvos fim.

« Jesu, « Christi, »

Soilicet untti. Isa. i.xi. S/iiritus

Scilicet Salvatoris, non perditoris. I :

Sicut enim Adam decidens an imitatio* Domini snper me, eo quod un.rerit Do-
ne imaginis et similitudinis divinss, ge- minus mc. Ingens autem 1'ater, uncti<>
imaginem deitas Spiritus Sancti, et unctum huma-
nuit postea ad peccatoris, et
nitas. Psal. xi.iv. S Dile.iisti justitiam.
non ad imaginem Dei (et hic liber <le-
:

reparatione ah et odisti iniquitatcm : proplcrea un.ril /<-

seribilur, Genes. V ') : ita in

imagine peocatoris, per generationem Deus, Deus tuus, oleo /xtitise '. Cantic. i,
kJesu » salvati restituimur imitationi ima- 2 Oleum e/fusum nomcn /uum. Act.
:

ginis et similitudinis Dei. Ad Goloss. m, x. 38 Jesum a Nazareth. quomodo :

et 10 : Exspolianles vos velerem ho- unxi/ cuin Deus Spiritu sancto, et cirtute.

minem rum actibus suis, et iiu/uentes Ideo Damascemus, quod « Jesus

dicit

novum, eitui qui renovatur in agnitio- « sonat Deum humanatum. et Christus

nem, seeundum imaginem efus quiere- « hominem deiticatum. quasi sibi ob-
avit illum. 1 ad Corinth. xv, 47 et seq. :
« viantibus deitate et humanitate. Et

Primits homo. seilicet Adam, de trrra, * motum Dei in hominem dicit Jesus :

trrrenus : secundus homo, scilicet Chri- « motum autem hominis in Deum dicit
stus, de cce/o, ccelestis. Qualis terrenus, « Christus. » Cantic. i, Oscu/etur me 1 :

tales et terreni : et qualis ccelestis, tales osculo oris sui. Os enim Dei Verbum
et ccelesles. Igitur.sicut portavimus ima- est, quod loquitur eum : osouluin unio

ginem lerreni, portemus et imaginem Verbi cum homine.Ideo dieitur Chris/tts

ccelestis. Et paulo ante dicitur, ibidem, nomen ofiieii. quia unclione saerante

i. 22 : Sicut in Adam omnes moriuntur, ofticium Regiset Saeerdotis eonferuntur.

1
Genes. v, i et seq. : Eic ett Hber generatio- Cf. art Hehr. i, 9.

nit Adam, etc.

iio I). ALB. MAG. ORl). PH/KD

Si.-iit et Christas Rei esl e1 9acerdos. oblationisqua ohtulit seipsum in ara cru-
Luc. i. 32 : Regnabit m <l<>m<> .l<u<>h. Isa. »is sed quoad alia duo qua? suum cir-
:

in. 7 : Multiplicabitur ejus imperium. cumstant secerdotium, quoruin unum est

Psal. oix, « . r>> et sacerdos m ssternum ritus usitatus in Bcclesia sive exercitium,

vndum >>>•</>»<•>» Melchisedeeh, Ideo alterum autein est duratio perpetua.

Melchisedecfa figura ejus, rex fuit «i Pneterea, Filio Dei secundum faciem
Bacerdos '. Utrumque autem, rognum Dei, non secundum facicm hominis assi-
scilieet et sacerdotium per h.'ereditatem milatur, in hoc quod est sinepatre, sine
2
devolvebatur ad ipsum. mafre, sine gencalogia .

Secundum (ilossas, hi duo praemittun-

« Filii David, filii Abraham. » tur in titulo, quiaadeos principaliter facta
est promissio, sicut patet ex praehabitis.

YA ideo sequitur : « Filii David » pro- Vel, quod unus fuit propheta et rex alter :

|ii"r regttum, el « Filii Abraham » pro- autem propheta et sacerdos, qua* tria
pter sacerdotium, quia Abraham obtuiit exhibuit Chrislus. Abraham enim pro-
primum sacriticium, quod expressio et pfaeta fuit, Genes. xx, 7 Hedde viro suo :

fjgora fuit ejua quod Christus obtulit se- u.rorrm, r/uia propheta est. Ideo dici-
ipsum. Genes. xxn, - : Tolltj filixm tur quod isti duo pra-mittuntur, sicut

tuum : et Apostolus, ad llebr. XI, 17 :

duaa columnas stantes in foribus lempli,
Ah> aliam... unigenitum offerebat % </ui quarum una vocabalur Jachiu, ct al-
3
susceperai repromissiones, Sed quia tera Booz circa quas inflexus fuil
:

prius es1 (!.' positis legem ponere el in funiculus duodecim cubitorum, qui duo-
regnam congregare, quam redimene per decim alios his (alias, liabens) in priina
oblationem, ideo anteponitur « Filii tessersedecade sigoificant duodecim Apo-
Duvid, » el subjungitur « Filii Abra- stolos circa oslium C.hristum *, implexo^
fiam. » Hcx enim sc regem exhibuit, circa veritatem promissorum factoruin
cum leges dedit et praecepta disposuit, patribus.
et ordines ofliciatorum distribuit. Quia Sed tunc incidit qutestio de lioc, Quod
Dionysius dicit, quod « Hegnum cst legis cum duo nomina prsemiserit io titulo,

<( et ordinis et boni distributio, » tamen scilicet Jesu, Christi, induxit duos patn
secundnm Ilieronvmum et (Ihrysosto- ex quorum pi\eliguratione habel unum
inum, alia est causa ordinis : ne vide- quod est nomen oflicii, ct nou induxil
licft cogatur repetere Abraham, quia si aliquem c\ cujus prasfiguratione haberet
prius dixisset, filii Ahraham, iterato allcruin quod es1 Jesus, cum tamep hoc
lexeni geneafogiam, haberel dicere possit invcniri. Genes. XU, i"> : Vocavit
Abraham, David interpositus,
el essel rum lin<ju<i /Egyptiaca, Salvatorem
sicut disoontinuans ordinem generatin- inuudi.
nis. 1'rima aotem ratio melior cst. dicendum, quod duo exi-
Scil ad hoc,
I.t secundum iilam objioitur, quia <ic- guntur ad hoc, quod nomeo ponatur in
berel dicere : Filii Melchisedech, qui ex- dlulo. Unum, praBliguratio officii, sicul

pressior esl iigura sacerdotiii dictuin csi. ct alterum eat descensus per
Si d ad boc dieendum est, quod noo ncr.it kuii-iii. I.i iste deficit in Joseph
esl filiua Melchisedecb secundun buxna- et Jesu Nave.
niiatcrn. Sed Melchisedecb figura est, qod Adliuc. Actus SalvatQris non competit

1
Cf. Genes. ur, i h, .-i ad Befar. ru, i. uc Jachin \ timiliter erexit columnam secundam,
'
kd Hebr. \n, .'i. ,7 vocavil nomen ejut lionz, ei
-
Reg rn, Jt el leq.
iii f.i Uatuti rai Safo i
4 j o;iM x< Oisrii i Iterum Jesut :

Don duas columnas in porticu temjoii cumujut : Amtn, t ajnen d\cj> vobit^ ego num ottium ovium.
ttatuittet rnlumnamdexteram,rncarit cam nomi- Cf. eUetn Iomii. ^, t
el seq.
 -
|\ I \ \\i. M \l III I I I

iiim naiiii.r divinn el o% illa genttlo mtextio vcro ip ifittribuif ii

:<i.imi li.il.nr l pOtUlt. I'

""' I
'

I" •" ' '''

' ' |"""'' I""" " 1

Idhuc, Uti iotui ft rt hominibui non formi • tt*P hi

eongruit, quit non vtw itlvtnt, ieul Undi vidtndum qui aat Pttritrcfa
\cv regnanl el vere ofltrunt el ideo ho Pttritn nteil pi

minti itlvatores qutsi vtcuo nomine quia in trtuifusiom u>ntlttii

pnsoesierunt. 'I' 1 ' '"' ' oncupitctntia i ii n

Sic ergo David ponitur propttr rtg* ptgttiontm corpulentti mb •

nm
11 u m , quod eil potestttii : Abraham pro- qut eiitl lotem proptgatio religioni II'

pter laoerdotium, quod isl reoonoiliatio- ttlti ibborrebtnl mulierti Deura non ti-

nis et propitinlionts. Et ideo, qutndo in» mentet eo quod in conjugio primum :

vocabatur ChristUB, ex flde invocnntiuin Deo, secundo uxoribui jungtbtntur.

frequentius Mi confeaiio poteitttit, quod Tob. viu, * il 3 Sara, exsurge, et ae-

tioc possel ftcere quod ;il> io ptttbttur. preeemur Deum hodie, et <> "-
[nfrt, xv, 22 : Miserere mei, Domine, dumeras, quia hit iribm noctibus Deo
/i/i David : et, Infra, xxi, 9 : Hoeemna jungimur : tertia auiem transacla nocte,

filio David/ iii nestra erimus conjugio i filu quippe

sanetorum itimiai et non possumus tta
eonjungifieut gentes qumignorantDeum.
fcbrtham genutt Lsaao. tstao au- I» talibus igiiur emor potttriutii pra
a

tein geiuut Jneob.

•
,,,,,.
nutem Jneob gonuit
.,
l"
«liil nt subiicitur lex concupiscentiae. Bt>
'""'l f .

Patrutr-
etitm esl caust, «iu«»«l dicitur
Jiu nm el Iru ivs eius.
J , . . .

quia
•
.._;#.
mtntt-
.

cha, non Arcaimtntus tt :

Judas autem genuit Pbares et Zn- Us co[niUx nun Bemper ,..., , l( | atud, itd
rnra rie Thnmnr. »
aliquando in medicinam : in qua libido
non Bubjicitur proprie loquendo, ied ex-
Iste tractttus libri duts htbel ptrtes cipitur ne rutt in turpitudinem fornict-

in quaruin primt ponitur vera Christi se- tionis. Propter hoc dicitur <
1
vi * >< l
Christns
cundum faeiem hoininis generttio. In se- semen Abra/i.c apprehendit '. quii Abra-
Ounda, quee incipit in kertio capitulo, hani signum subjectionis legis concupi-
Ctusttttb ista ponitur nostra regeneratio. scentia? incepit. Et haec est ctusa quod
Ailhuc. prior dividitur in duo. Xani b Abraham genealogia incipit. Ante
;1

primo ponitur generalio Christi. Secun- enim lex coneupiscentia? regntvit, ita
a
do, ponitur manifeslatio genili, ibi, n, 1 : quod diluvio eam dilui oportuit Et .

« Cum ergo natus esset Jesus. » ideo non incipit ab Adam. in quo lex
Christi autem generttio describitur ista incepit, nec ab aliquo sub
quo lex
dupliciter : materialiler videlicet secun- dicta regnavit, sed ab eo qui
signum
dum descensum a patribus factum : et subjectionis et amputationis ejus accepit.
formaliter et eflicienter secundum mo- Christus enim non accepit nisi corpu-
dumgenerationisfactEBexmatre,ibi,y.l8: lentam substantiaui, quse medicina est

« C/iristi auiem ijcneratio sic erat. » legis et languoris concupiscentiae. Hoc

Adhuc, materialiter generatio facta ex est ergo quod dicit :

patribus describitur dupliciter, scilicet,

per modum exsecutionis et contextionis a Abraham genuit Isaac. »

genealogiae, et per modum epilogi capi-

tulariter colligeudo, ibi, *. 17: « Omnes Lucas autem non genealogiam texit
itaque generationes. » propter se, sed ut falsam tollat opimo-

1
Ad Hebr. u, ifi. °-
C.f. Gene*. m, 1 «3t *eq.
 22 D. AI.B. MAG. ORD l»R.^n.

aem, ut superius diximus. Etideoconti- ma/ifia eOTUm, et i/uoniam noti poterat

nue ponit eam usque ad Deum. Nec eeitt- mutari cogiiatio illorum in perpetuunt.
per veros patres ponit, sed etiam legales, Semcn enim erai maledictum ab initio.
et aliquando adoptivos, et aliquando pu- Ilis segregationibus dua? respondent con-
tativos. El ideo etiamnon potesl uti hoc gregationes, scilicet, generosorum siini-

verbo genuil, Bed utilur verbo qui fuit lis tnmquam siinilium (et significatur per
hujus, vel illiu>. Sed Matthsaus veros filios Liee etRachel) : ••! eornm qui gene-
ponit : et ideo nlitur verbo genuil. rosi facti sunt ex nongenerosi> : co quod
Attende autem quodcircasemen, quod non sequuntur uterum, seilioet senn n
per patres descendit, quinque sunt in generosum. Et ideo iit mentio de oinni-
genere notanda, scilicel segregatio in bus filiis Jacob. Sed quia Christus non
Beminis sanctitate ab alieuo semine, quod nisi per unum descendit, illc tantum no-
ii) concupiscentiffi sequitur : natura- minatur, et alii communi nomine fra-
litas in profusione : libertas in seminis trum designantur.
notabititate : dilatatio in seminis benedi-
ctione : et exallatio in seminis honore. Et hoc est, quod dicit :

Segregatio perfecta facta est in tribus

primis '
: profusio correcta est in quar- « Jacob autem genuit Judam et fra-

to cum filiis suis : libertas adcpta in tres ejus. »

quatuor sequentibus. Esron videlicet.
Aram, Aminadab, Naasson : dilatatio de- Et significant eos qui vel nobilitatem
bita in tribus qui illos sequuntur cum spiritus retinent in virtute activa, sive in
3
filio : et exaltatio facta est in ultimo : specie veritatis conlemplativae : vel i \

propter quod etiam rex solus inter istos filiis carnis per semen gratiae in filios

nominatur k
.
spiritus sunt mutati. Et ab ista restri-
S _ ^atio autem ex opposito congre- ctioneseminis, isti/7a/riarcAa?8untvocati.
gationem Jiabet : ut ea quffi similis sunt Eccli. xliv, JO et II : Cum semine eo-
sanctitatis, congregentur : et, qusdissi- rnm permanent bona '.
hsereditas sancta
niilis sunt sanclitatis, Begregentur, nc nepotes eonnn. Genes. xviu. 19, de Abra-
commisceatur semen sanctum cum im- Jiam dicitur : Scio quod prxoepturus sit

mundo. Est autem segregandum semen filiis sttis, ei ilomni nue \jost se, /// custo-
servile et degenerans <w libcro. Et ideo diani oiam Domini, tt faciant judicium
Abraham genuil Isaac, el rejicitur ls- rt justitiam ut adducat Dominus /iro-
:

m.irj servile semen, quod stgnificel pter Abraham oninia qUB locutut eti ad
filios carnis concupisccntia* dcditos. El eum.
haec esl segregatio prima.
« Judas autem genuit Phares et Za-
« fsaac aufem genuit Jacob. » ram de Thamar. »

Ejecto Esau lamqnam ex libero dege- Facta hujusmodi - atione el eon-

aerante, qnod significal eos qui ex i»i- gregatione, lit eorrectio uaturalis pro-
ritu ad concupiscentiam mntantnr. Ma- fusionis. E( ideo oon lit mentio «1«'

lach. i. _'
el '.\
: Ihlr.ri Jacoby Esau au- Her, qui Dequam fuit in Mtnrali coitu :

tem odio habui. Sapient. \u, 10 el II : el de Oban, qui polluendo Bemen fnn-
/ natio eorum, ti naturalu debal io terram '".
Thamar aulem, qna

1
Mn.ili.iin. [| , i
,,|,. . . miit Dovtd rrynn.
1
fodai i uin duobua Qliii Pharet el Zai un.
4
i t. Genet, kxxyiii, J el leq.
'•/. Obed uiii fllio Im i
 |\ I \ \N(. M \l III 1 I I t

leritatl i araore 6i leminc incl n liberatlo nl li ntibu 1 1 gu—ttba

cipcru <\< idi i i\ ii . el i • • 1 1 libidinii eau |
i \lllln lllll.U*

a, te Judoe luppoiuit . i ommotnoi ntu tiiin il.iiin progi ilientibui ifl • \M

i lujui lignum i">t. quia, lii ul dii il ' !ln \ lutem Bl i omputatio ib traai <|«i« in

•'
lostomus, < ii iue hI illnil lempui I

j
pto natu fuil M"
i \ n ... permansei .ii > >< quod nequc , i
.
ij simi .
( lomputationr auten m
i primui maritui, nequo iccundui i o ,i Phares, qnl de lei rs < Ihanaan m l

n gnoverunl eam in naturalibui, rabjn j.ium intravil geueratione qutnta iflfll

i rontos pnnionibu - i nominia), lii ul ,

Gem r 16 G
.1 dicitur, .i<l Roman. i, 26 ! nec umquam quarta revsrtmtur hut I ron anfc i

.. .i.l .iliinn icorlum exhibuil le. i «Judai iniiii. ied magii ^ram sl nmho Da .

a etiara peccatum deplanxit, ul dicil I hrj Vminadab proptor doi tiisjsi roai qoi
n Hbro de Testamento Pa-
iostoraus,(el En j,i .,.-1.1 ii t operibui N 1 1 on auteni gauda-
trum continotur), « el n«t eam in uxorem I
li.ii Ifberatione I
••nim ••ratit

i habere potuiflset, tamen quia pro\ idil tristitise : oppressio, noottio puerorom,
« bonuro non loluro coraro Deo, sed etiaro impositio serviliom oporam. Et probabile
« corara horoinibu9 (el horoines pntabanl ,st. qood hsse libi raeeederenl por ra

« eam cognitam fuisse a Qliifl,ipse eroeam v generationum, quaudo vide-

isionefl

« postea numquaro cognovit) et ideb in : baiitur lilii Isra.-l magis <t magil IUOCI
. recompensationero duplicis taedii, dona- scoro. Et huic sensui fore consouat Chry-
.. vii ei Deufl dnos geroinos. Lssta enim Aostomus. Sciaa autem quod Esron alio
« fuit. quod eral conjuncta lemini Banclo : nomine dicitur Jephone. Numer. sni,
> el intoierabilitas separationis a semine 7 Dr tribu Juda. Cakb /iiiits Jephonp.
:

» sancto, per quod nasciturus eral Chri- Ipsi entm Caieb hrit lilin- Bsron, ut ha-
1

« stus, fecil eam Judaa prostitui.a TobisB, betur, I ParaUp. 11,9, sed ibiTOeaturCo-
vn, 20 : Forti animo eslo, filia mea : lubi. Aram eutfem ibidem, y. H>, Kam
Dominus cceli det tibi gaudium pro t<e- vocalur, fratitMM.IriaMMM'1 ei Calubi : sod,

dio quod perpessa es. I Paralip. IV, II. isjte idom Aram vocatur
Supha (alias, Sua) : unde dicitur Caleb
« Phares autem genuit Esron. Es- Supha. Et dicit Hieronymus quod
frater
ron autem genuit Aram. Supha (alias. Sua) est Aram. Naaeeon
autem princeps tribus Judae *. Sic
Aram autem genuit Aminadab. Ami- fuit

igitur liberatio seminis ostenditur.

nadab genuit Naasson. »

Subjungitur hic seminis libertas et li-

«Naasson autem genuit Salmon.
beratio. Ad hanc aulem exiguntur qua-
tuor.Primumest, peregrinatio oppressa Salmon autem genuit Booz de Rahab.
et hanc paticbatur Esron, jam mortuo Booz autem genuit Obed ex Ruth. »

Joseph. Phares autem et Zaram in deli-

ciis fuerunt propter beneficia Joseph. Ecce quartum, seminis liberi in exte-
Aram secundus gemere ccepit sub onere, ras nationesexbenedictione dilatatio si- :

tempore quo parvuli neeabantur. Ami- cut promissumfuit Abraha?. Genes. xvni,
nadab vero quasi contemporaneus fuit 18 : Num eetarc potero Abraham qua>

Moysi exitum paravit, et Naasson fuit

:
gesturus sum, cum /uturus sit in gentem
dux egredientium cum Moyse. Sic enim magnam ac robustissimam, et benedicen-
est in omnibus divinis, quod non datur dce sint in U!& omnes naliones terrae.

1
Cf. Genes. xxxvm, 12 et seq. Aminadab.
1
Cf. Numer. i. 7 De Juda. Nahasson : filiui
21 D. ALB. MA.43 ORJ). PR ftD.

Isa. xux, »'•

: 1'arum est ut sis tnihi ser- gruitas pra?cedcns : et alterum, exaltatio

vus ad suscitandas tribus Jacob, et fseces sequena. Congruitas autem notatur in

fsrmel convertendos : ecce dedi te in lu- Jeaae, et exaltatio complelur (alias, im-
eem geniittm, ut sis salus mea usque ail jtletur) in David. Et hac de causa, non
m
extre um terr.v. proprio nomine, sedcognoinine .lesse po-
Tria autein exiguntur a<l ililatationom nitur : onimproprio nomine die.oba-
Isai

seminis. Primum <>st, utsit liberuninatum: tur '. Dicitur autcm et Naas, II Reguin,

et lioc est Salmon. Secundum est, ut di- xvn, 25, ubi sic erat fi-
dicitur : Amasa
latetur, el ed bc convertat quod intra lius viri qui vocabaturJetra de Jearaeli,

terminos eaJ terrae sanctie, qua? signili- qui ingressus cst ad Abigail, /iliam Xaas,
cat Eeclesiam : scd aberravit per dissolu- sorarem Sarvise, quse /uit maler Joab.
tioncm vita\ l.t hoo lit pcr Rahab mere- Neutro ergo istorum nominum nomin a-
tricem, qua? suaoipiens semen liberum tur, sed Jesse, qui incendium intcrprcta-
facla cst ttbera familia» Tsracl conjuncta :
tur propter virtutis calorem. Et ideo, Isa.

sicut dicitur, .losuc, VI, 2.'i, quod Rahab xi, 1, ubi de gloria regni dicitur, sic no-
meretrix cum domo sua in medio filio- minatur. cum dicitur : Egredietur virga
rum Israel habitavit usquc in prsesentem de radice Jesse. Calida enim in radice altc
diem : in signum eorum, qui ex malis germinant et fructificant.

moribus conversi in Ecclesia, securam autcm rex David dicitur

Solus eo :

accipiunt habitationem. quod solus secundum cor Dei in regnniu

Tertia dilatatio cst extra terminos Israe- profecit, sicut constat ex superius dictis.

lis, el in exteras naiiones, non tantummo- Et alii sequcntesmerito ipsius ad regnum

ribus, sed etiam fidc alienas a conversione suntpromoti:sicutdicitur in Psal.i.xxxviu,

sanctorum. Et hoc factum esl quando Booz 34: Misericordiam nicam non disper-

genuit Obed ex Ruth, quae relictis «liis gam ab co, etc. Item, in codem, t. 38
gentibus, conjuncta est Israeli :"sicut dici- Throuus ejus sicut sol in conspectu m
tur, Ruth, i, 16 ct 17 Populus tuus popu-
:
et sicut luna perfecta in .rternum : ct t<-

slis in civlo fidelis.

lus meus, et Deus tuus Oeus mcus. Qu.c /<•
terra morientetn susceperit, in ea moriar, Sic ergo in ista tcsscraedecade, semeii

etc. Psal. lxxxvi, .'i : Memorero Hahab et corpulentae substantia' in regnum. ex

Babylonisscientmm me. Ecce alienigeatue,

quo tcxitur tcsseraMlcoas, congruenter
et Tgrus, etc. A<1 Ephos. u, L3: Xuur in est exaltatum quinque conditionibus
Christo Jcsu, vos qui aliquando eratis quibus nobilitatur : scilicct mundilia
t"ugc, facti estis prope. Osee, i, 10 : ln Banctitatis, rectitudine naturalia profusio-

loco ubi dicetur eis : Non populus meus nis, libertate servilis oppresaionis, bene-
vos : dicetur eis : Filii />ci rivenlis. dictione dilatationis, exallationc dignita-
Il.x'c igitur estcausa, quod proptcr taiu lis regalis.

nohiles conditioncs lihcri scminis, •! tam

jucunda myateria, foamHue ista' propriis
nominibus nominantur.
« David autem rex genuit Salomo-
nem ex ea quae fuit Uria\ »

« Obed autem genuit Jesse. Jesse au-

tem genuit David regem Finita tossonvdecatlo Patriarcharum,

quae exaltata aal bonorem Regum in
in

i
i quintum. Semmie exahatio, ad Bguram seminia, cui regnum immobile
honoi i m pertinena dignitatia. \<l qnod promiaaum fuii. tangil oatalognm Regum,
duo axiguntur : qnoram unum aal oon- per quoi Christua descendit.
In quo catalogO tria sunt pramotanda :

1
Cf. I Reg. xvi, \ et »eq.
 |\ I \ Wi. M M III I I
|-fl

I niiiii quidom, quotl sicul catalogUM pu unrdo ,

t III III |l llll.llllll |HI (i.lllrs, (luCtil ll iImIIIIM, pOtl III "l I. iii ij

el judii es ci v>\ ii in re ;uuin 1 1 • un .

i
atu , (Ilium -I" ida /

iIiiim cor Dei olecti, ita catalogu n uin dotem, interfocil Proplur quod mci
paulftlim dufiuil in oaptivitatem : oiten huju habelur iu I lio, quod
dens (alias, descundens) quoniam licet n u • tintei tomplum ut allurc l

gnura Christi liguraturasil jno li m l

piphaniu . quod i •
i Luoc r< pon
poralii laraen regnura Chriili noo esl <!«• «« viu.-i m t<in[>l«» «
runl dari »up
hoo miiiiilii, aodpoliuiiui inmundoprea- < propitiatorium. Hic eliam ihesaui
•

surara habebunt, el vinoula, et carceroi. domui mub <-\ Lempli comocrutoi in cul-
Propter quod etiam regnumpopuli Dei in lum Dei, regi Syria; lluzaeli tn i :

itatu et paoe ooo atetit, ftiii Bub uno el quftmvii profanua, cultum divinum,
David, ipii Becundum cor Dei electui utdicunl Hebroi sibi exhiberi fecit. I.i

fuit, el siih Salomono dissonsura intesti- ideo chronico languore delii i <•:!-, \ in < i .1

iiiini inoepil habere per Jeroboam, licul egossit, et landum licul meruit,
nun aperte rebelrarel : el paulatim per suii viliter interfeclui fuit, el line cultu
divisionee et raulotfta impositfts et captivi- regio, ul dicil Josephui, viliter lepul-
tfttes et ocoisionea regum defeoit. tue'. tmaaiaa autem Qiius bujus, pro«
Secundum est, quia reges quidam a re- nepos impiissimaa AthaliSj etiam ipsa
gno tftmquftm indigni lunl abjecti: eo idols adoravil in luperbia: Jofts', n
quod inthrono David quifiguraesl thro- Israel, bellum Lndicens superatus el Cftp-

ni Christi, nonsecuoxlumreligionem per* Uis eet, Jerusalem tradidit regi Israel,

Unentemad Christum, Bed potius pr« >fa— quimurum interrupil <i\itatis sancts. Et
naiulo llironum ausi sunl snlciv. Et llli conjuratio tftndem principum .luil.i- foiitra
ftgenealogia sunt abjeoti tamquftra non aum siout indignum regno facta est. Qui
siut. lit sunt tres in universo : Oohozias, <le JerusaJem in Lachis fugiens, laivari
el Joas, Joram enim
el «\masias. pater putayit : sc<l illuc mittentes principes in-
Ochosis contra legem Domini cum alie- terfecerunt eusn '. Ili igitur licui indi-
ftigenft <(fiiift Jezabel et Achah, quaj voca- gni per teotiam generationum ab Atha-
batur Athalia) contraxit matrimoniura, lift facti sunt ahjecti : sicut Ismael etl>au
el ex ea genuit Ocboaiam pesaimum, a catalogo Patrum : eo qu«od regnnm dift-

sicul et pater malus erat. Ilic Ochozras boli super thronum David et Christi ni-
idola matris suffi adoravit : et impio fe- sisuntadducere. Dixit enimlsaia>. xvi. ...

reus auxilium cum avunculo suo rege quod pneparabitur in misericordia so-
Israel. Joram nomine, veniens ad pne- lium, et sedebit super illud in ceritate
iiandum in Ramoth Galaad interfectus in tabernaculo David, Judicans et quse-
est, eo quod de semine Achab per filiam rens judicium.
Athaliam esset procreatus. Unde, Malach. Tertium autem quod pra?notandum est,

n, ii et 12 : Contaminacit Judas san- quod oritur ex isto, est, quod nullus po-
ctificationem Domini, quam dilexit. hoc nitur in catalogo Regum, nisi quia ali-
esi matrimonium : et habuit filiam dei quid similitudinis habet ex se, vel ex si-

alieni. Disperdet Dominus cirum gui bi conjuncto proximo ad Christum, et ad

fecerit /ioc, magistrum et discipulum de David, qui meruit thronum. Et hoc Bftt,

tabcrnaculis Jacob. Joas autem tilius, quod aut bonus sit ipse, et bonifilius, et
licet primo esset bonus tempore Joiadse boni pater. Aut si ipse non est bonus,

1
Cf. Matth. xxiii. 35. 3
Hic Joas, rex Israel, erat filius Joachaz.
1
Cf. II Paralip. xxiv, 15 et seq. usque ad 4
Cf. II Paralip. xxiv, M et seq. ad finem.
finem.
26 I). ALB. MAG. ORD. PR.EI).

quod tunc sit aut boni pater, aut boni pue tamen, quia cum esset enorme valde»
lilius : quia sicul pater frequenter puni- pulaverunt quiilam per illud evacuandam
furm lilio, ita paler multoties remunera- esse promissionem Factam ad David de
tur in lilio. Joram ergo, qui pessimus nascituro per eum Christo merito crimi-
fuit, qui Atbaliain, liliaui Jezabel, uxo- num adulterii, et prodilionis, et homici-
rem duxit, fratres auos meliores bc occi- dii. Propter quod cum pcenitens eauerel
dit, idolapopulum adorare coegit, corre- psalmumquiuquagesimum,^#iferereffte/,
ctiones Elise per epistolam ad eum dela- Deus, dixit: Uljustifieeris insermonibus
tam sprevitj cujua lempore Iduma?a tuis, implens proraissum : et oincastum,
a domo Judss rccessit, Arabes autem civi- ab liominibus scWicel, judicaris », supple,
tates Judae et domos regias vastanles, promissum te non impleturum. Ut ergo
uxores suas acceperunt, et filiossuosom- sciatur quod peccatum non proejudica-
nes, prssterOchoziam occiderunt.chroni- vitveritati promissionis, ideo per eam-
casegritudine visceraegessit, et secundum dem mulierem implevit promissionis veri-
Josephum extra sepulcra Regum sepul- tatem : etmentio ejus lit ab Lvangelista,
tus est tamen praeter patrem Josapbat
: ubi ostendilur impleta veritas, el tacetur
bonum ponitur in Catalogo. Sequentes nomen propter verecundiam delicti. Fil

autem Joram usque ad quartam genera- tamen mentio facti propter promisstonia
tionem sunt ejecti, quia et mali fuerunt, veritatem ostendendam ad convinceudum
et malorum lilii, et malorum parentes. fallax judicium. Quiasicut dicitur, Tobiffi,
Licetenim Amasias pater fuerit Osioe, m, 20 : Non est in kominis pofestate con-
qui quwdam bona fecit, tamen lantum silium Dei. Et hoc est quod dicit, Psal.
desipuit, ut usurpato sibi sacerdotio in- lxxxv, 17 : Fac mecum sitjnum in bo-
censum vellet ponere in templo. Proptcr num, ul videant oui oderunt >ne, et con-

quod terraemotus factus est, qui montem /undantur : uuoniam tu, Domine, adju-
ante civitatem scindens viamclausit, bor- visti me.
tos regales oppressit. Lumen cceleste in

eum excanduit, ct lepra pcrcussus extra

reges, in borto quodam sepullus fuit : « Salomon autem genuit Roboam. »

et ideo merito ipsius Amasias pater ejus

in catalogo poni non potuit. Hegni declinalio per duo in genere
llisita pnenolalis, dicimus : Regnum perllcitur : per scissuram videlicet, el iin-

horum regum paulalim ex statu per bel- pugnationem exterarum nattonum, quae
lum intestinum et divisionem delicere per captivitatem et inortem .regnantium
in coarctationem potestalis, et ex boc in completur.
mulctam quamaliis regibus solvit, et re- Scissura autetn perficitur in tribus suc-
gum captivitatemetoccisionem, eamdem eedenlibus sibi regibus. Scissura enim
abire incaptivitatemettransmigrationem< paulatim venil instatum. Kt ideo consi-
peneshoc accipiturnumerusRegura
Et deratur secundum tria qme suntinipsa:
hic positorum. Primus qui regnum posi et quartum proponil ^ibi ul causAm, ct
David accepil fuil Salomon, de quo <li- quintum subjangil sibi ul effectum.
ciiur, qaodt David genuit Saiomonem Tria autem qus sunt in ipsa, sunt reces*
» Nec nominalur partium ex ma-
1
quse fuit (Jrise . uspartiuni ;: sc invicem :

mulier Bethsabee, propter verecundiam levolentia contrarietas : el partium ex divi-

minis quod commisit
Utmeu non ^ul» : sione debiiitas borum primum factum l.i

nomioe propter mysterium Cacti quod esl sub Roboam. Secundum, sub Abia,

pul< ln brislum habet referri praci- : eujua omni tcmpore fuit bellum contra

24. i
'
Cf II ftag. xii. Pgal. l, 6.
 |\ I V \\i. M \ I III M I ft

doni Jei oboam l 'ei tium auti m fai luni .nm h. i

i iin.i ii, i ,•*.,, _ i,

.1 nli \- .1 . quando nn I i
aol priino I \
i'
1

1
.
ul' Itoboam . i nd< r • i
in Jei n

cngohutur ftndu cuin i

pge Syria', ul ilem i
i 'ln ipuei ii tlu

ie debilem contra rogem Juda conforiorel ii"n feoerat ni it pacti < i fjpdi-i ilni» | • > ,i

I i \ .1 ,
i r\ Judie, rogubatur ad idem lentibu , quas tamon irrupil Sed •

cundo, ne nibi rea Israol pro \ ilei el De

. lempoi e l"i ani im i pil iinpu iiui ih

quo ciiin roprelicnderelura Johu pi ophe jHICIIillllll

la, nnsii riiin iii ih'i \ iiin I i ideo patet, Porflcitur autem lia i regni debil
p

quod idololatria lub Roboam addui la fuil quatuor . diminutione \ idelii et au lilian
in regnum : el ad lioc popului rob Ibia liiiin, obsidiono impugnatium, cuplivi-
csi inolinatui. Vaa autem ipem in auxi- lulc i
< .
iini defendcntium, el pei lii itui

his Dei nnii liiilmii, scd in S\ns idolola- interfectione regentium. I i <• undum
his s|icin poiuil : propter quod etiam re« iala lui oi i" indueuntur.
gni debilitalem pasiua fuit. Quartum au- El diminutio auxilianliura fa< ub
icin.quod liis tribua prsmiltiUir, fuil Joraro peasimo : sub quo Idumeei 1

meritum diviaionia ei boc factum eal auh : lerunt, ne essenl -u 1 > Juda ; qui ante Irf-
Salomone. Et quintum, quod aequitur, Imiis el auxiliia lubdil i Juda fuei unt.
cst deaperatio reunionia el reintegratio- Obaidio autem duobua perflcitur; con-
nis regni. Et hoc fuit suh Joaaphat, qui jurattone videlicel adveraariorum, el v.il-

desperans <le reditu decem tribuum ad latione civitatum et caatrorum. E1 conju-

.suuiii regnum, Blio auo Joram accepit ratio quidem Phacea? ••! Raain, regia Sy-
uxorem filiam Achab, regia tarael. Et sic riaa facta eal aub Ozia, el facta est viaio
isii quinque reges inducuntur. destructionis templi. Obsidio autem duo
in se habet : unum quod praacedit, qu«"l

Dicit ergo : est infestatio obsidendorum : qua* fncta

est sub Joathan per Syroa el regem
« Snlomon autem genuit Roboam.» lsracl. Aliud est vallatio. Et baec esl ad-
De quo, III Reg. xu et scq. liuc duplex : partieularis scilicet, et uui-
versalis. Particularia facta est aub Achaz
« Roboam autem genuit Abiam. » per Phaceeet Hasin,qui obsederunt Jeru-
De quo, III Reg. xv, 1- 8.
salein. Unrversalis autem facta est sub
Ezechia perSennacherib.qui et Jerusalem
« Abias autem genuit Asa. »
et Sobnaiu, et alias obsedil muniliones:
De quo, III Reg. xv, 8 et seq.
etsi pax facta miraculo divino non fuit

data ad permanentiam regni, sed adteni-

puspropter nieritum personale Ezechiae.
« Asa autem genuit Josaphat. »
Et ideo in pace ipsa pnenuntiata est aina-
De quo, III Reg. xxu.
De genere autem horuiu regum habe- rissima amaritudo quod omnis decor re-
tur, I Paralip. iu. gni transferendus esset in Babylonem \
sicut habetur Isaiae, xxxix, o el l>.

« Josaphat autem genuit Joram. » Sic ergo paulatim deficiente regno, se-
quitur captivitas defendentium regum
Ecce seeundum hujus tesseraedecadis, absque regni captivitate. Et hree facta
ubi ponunlur reges sub quibus impugna- est in Manasse. rege pessimo, qui licet
tio et mulcta notabiliter ecepit contra re- de Babyloneredieritin regnum per (alias,

1
Isa. xxxix, o et 6Et dixit haias ad Ete- : tua sunt, et quse thesaurizaverunt patres tui usque

chiam : Audi verbum Domini exercituum. Ecce ad diem hane, in Babylonem : non relinquetur
dies eenient, et auferentur omnia quae in domo quidquam, dicit Dominus.
 28 1». \\M. MAG. nhl). IMI.Kh.

post) pcenitentiam, tamen exhoc regnum Ecce completa regni traiiMiii-ratio ett

nullam aocepil coniortationem : Bed ex captivitas : ideo namque iste eum fratri-
captivitateplorimam aceepit labefacta- lnis Miis nascitur iturus in transmigratio-
tionem, eo quod captivator plurimam in nem Babylonis. Et quia islo non solu>
regno fecit depopulationem. regnavit, sed etiam frutrt- ejus : licet

[nterfectio regum consistit in duobus: per omnes (alias, eos) Ohristus non de-
in indignitate regnantis, et divima indi- scendit, sed peristuni lantum : tamen lit
gnatione contra regnum regionis. Et prior mentiode fratribus ineommuni nomino,
narum esl in Amon, queo indignum re- quia regnum istud fnil figura regni Ghri-
gno servi sui interfecerunt. Indignatione sti. Nota autem hic historiam. Legitur
autem Dei contra regnum regionis in- enim, Paralipom. m, 13 et 16, quod
f

terfectus esl Josias optimus rez : qui li- filii Jostie fucrwit : primogenitus, ./<>-

cet pietate meruissei differri captivitatem hannam : secundas, Joakim : tertius,

et transmigrationem regni in diebus Sedecias : quartus, Sellum. De Jon/:i>»
suis, tamen ezpresse comminatus esl natus e.st JecJioniaS) ei Sedecias. Et ita

Dominus, quod postmortcm suam totum Jechonias videtur nepos fuisse Josin?, (>t

regnum transmigraturum in Babylonem iion Scd ad hoc respondetur prr

lilius.

esset. Sic ergo isti reges inducuntur Hieronymum, dicentem quod secundus
hic. natus Josiae, quem Joakim vocatuin esae
diximus, trinomius fuit : quia dicebatur
« Joram autem genuit Oziam. Eliakim el Joakim el Jechonias. Kilius
De quo, IV Reg. xv, et II Paralip. xxvi. vero istius ejusdem nepos Joeis, bino-
mius fuit : dicebatur eniin Joakim et Je-
chonias : qui etiam sublata prima sylla-
« Ozias autem genuit Joatham. » ba, dicitur aliquando Chonias. Hierony-
De quo, Ibidem. mus : « Numquid vas fictile atque con-
« tritum virChonias? » Dicit eliamiste
«Jontham autemgenuit Achaz. » Hieronymus, quod « Joakim, qui filius
IV Reguin. xvi. fuil, in ullima syllaha BCribitur
Josiffi

<( per k et / el >/> : lilius autem hujus cjui

« Achnz autem genuit Ezeehiam. » « nepos Josiso fuit, soribitur in nltima

IV Regum, xviu. « svllaba quod Bcriptorum vi-
per cyn :

« tio et longitudine tcmporum apud gra?-

« cos latinosque confiisiini est. » Bt ideo
IO « Ezoohias autem genuit Manas- stal generatio per Josiam iu filium Je-
sen. » choniam, qui el Joakim dicebatur el <\ :

iv EUgum, x*. illo in nepolem Josiee, qui Jechonias el

Joacvn csi appellatus. Jechoniam e

« lianasses nutem genuit Amon. » el fratres ejus genuit Josias jam in-
IV Regum, xxi. Btante transmigratione. El ita genuil eos
in transmigrationem iturof, licel Josias
« Amon autem genuit Josiam. » niinujuain transmigm erit.

Ibidem. Esl autera bistoria, quod Joakim pa-

ticiu Nahmhodonosor recepil ! qnem ta-
iniMi raeeptis obsidibui remish, imposito
1 « Joeiai nutem genuit Jeehoninm el ei quod tributum cum >-t
irihuto : ne- |>« .-.i

fratres ejus in transmigratione haby- I, Bpem in regi jypti ponendo, I

lonis. » ascendil Nabuchodonosor in Jeruialem

iub simulationem fmderis quod irrupit
 IN I \ \N«. \l \l III II II' I | li, IS ||

et 1
1
c- 1 1 1 c pluribua nobilihui inlor - l.i po i ii .Mi mig itionem Bab) I" l-a
faoil .
'i iiiMopultuni anlu niui 01 Joi u >
iii , Jechonia genuil alolliiel.
lcm pi OJO< il 'I lilmin rjii ii • 1< il • 1 1 Jo
autem
, 1
1

Salnthiel genuil /.
ii. Joacya \ ocaluin, rc eiu puli i mb-
I..-I :

slllllll . ijlll allU nnlllllir .Iri lltilll.C sn ill

e! pater v 01 ubal ur Qui • tiro trtbui tnen

silui i
e ii. i 'i .Mubuchodonoaor abi
i i
Zorobabel aulooa , enuit Abiud. 1.1
iiaet, iiiiiini Nabuchodonoaor, quod me- Abiud aiiinii genuit Bliacim.
mor iici is |iiins opponerol le sibi, <•(
tCliacim autem genuil Azor.
* 1 1 iii rego 1 \ pti coultedei atui rebella*-
lcl : el irvrislls nliscilil .1 rnis.i I < i u . Sril

Joai \ i> ad v erbum Jeremiea m iponte \'<w autem genuil Sadoo.

I t

oum rnatre el mullii nobilibui i egni Na Sadoo autem geouil Achim.

buohodonoior tradidil : el tunc tranimi- Acliiin aulcin gentlil l.lnnl.
-ia\ ciiimI in l>,ih\ lonem, qui le tradide-
runl el aliifl manentibui, oonetituil
in Sedeciam, patruum Joaoyu, ter- Eliud aiiicin genuil l&eazar. 15
tium natutn inter filioi Josice. Qui oum Klca/ar aiilcm genuil M.itlwin.
postea rapto fcedere le opponerel Vi Mathan aulcni genuit Jacob.
buohodonosor, oivitatem cepit, el regem
ceeoatum, el omnes alios in Babylonem
captivoa Iraxit, el interfecit lilms Sede- Jacob autem genuit Joseph, virum 1«
ciaB. Va tunc captivitas perfecta fuit :
Marite, de qua natus est Jesus, qui \u-
sicui legitur, IV Reg. \\\. catur Christue. »

Sio ergo duo fuerunl JeehoBia : e1

unus, Bcilicel pater inteiligitur, oum dici- Uie incipit iiliim,i qnaterdecMu B1 I.

tur :
(i
Josias autem genuit Jechoniam. » OSt caplivoruin suspirantiuiu ad liberato-
Alter autem, scilicel aepos Josice intelli- rem. Et da Jiis scriptura invenitur au-
gitur, cum dicitnr : « Posi transmigra- tbcntica : nisi (aliaa, ubi) de Salatltiel et
tionem Babylonis, Jeehonias genuit Sa- Zorobabel, quorum prior in captivitate
lathicl, a qnia aliter noa esflent quatuor- raortuuS] secundus autem rediit cum \
—
decim in ultima tessoraedeoade. Augusti- dra et Nehemia et aliis ad templi et oivi-
nus tamen et Ghrysostomus dicunt, tatis reaedificationem. (Juod enim Sala-
quod unus cst, quem Attgustinus dicit thiel genuit Zorobabel, legitur, III Ee-
his in fine mediae, et in principio ultinue dra, v, 5, et Aggaai, ut, 2i. Sed iu
poni : quia in angulo ponitur, ubi re- I 1'aralip. m, 17 et scq., dicuntur lilii Je-
gnum Qectitur tn oaptivitatem. Ghryso- choniae, Asir, Salalhiel et Phadaia : et
stomus autem fere idein tiieit. Sed addit, de Phadaia orti sunt Zorobabel et Semei.
quod bis numeratur quia et rex primo, : El sic Zorobabel non vidctur fiiiua fuisse
et non rex postea fuil. Et ideo ut rex Salathiel. Sed ad hoe dicunt Hebiiei
numeratur in media, et ut non rex iu quod tres inducti non fuerunl tres viri
ultima. Probabilius autem est, quod di- subjecto et numero differentes lilii .lc-
cit llieronynius. choniae, sed unus trinomius fuit, sicut
Sicigiturscissura regni etimpugnatio- Marcus, Tullius et Gicero. Alii dicunt,
ne, et captivitate et oceisione defenden- quod Salathiel et Phadaia duo fuerunt
tium,regnum terrenum defecit incaptivi- fratres, qui genuerunt duos filios et :

tatem,sub quapressi gemunt ad ltedem- uterquam suum Zorobabel appcllavit. Et

ptorem et liberatorein Ghristum, qui qua- unus tangitur, scilicet lilius Phadaiie in
tuordecimus est in ultima tessersedecade. libro Paralipomenon. Alter autem per
 30 D. ALR. MAG. ORD. PR/ED.

quem descendil Christus, tangitar in Es- Eductio autem terminatur ad templi

dra e! Vggeo el hic, et civitatis reaedificationem. lit illa in
\(llmc, I Paraiip. ui, 19, dicitur quod sex videtur perfici : quorum unum est
Zorobabei genuit Mosollam : hic autem prasparatio obediendi eonsilio Doi et
dicitur : « Genuit Abiud. » Sed ad hoc Prophetarum, quod fecit Jechonias po-
dici quod liber Paralipomenon
potest, Bterior consilio JeremisB* : et ideo merito
non facit mentionem uisi de descendenti- patientia et obedientiaa semen misit ad
hus pcr Phadaiam. Sed hic languntur exttum. Secundum cst humilis oratio ail

illi qui per Zorobabel, filium Salathiel, Deura : ut regi inspiraret quod licentiam
descenderunt. Dicunt tamen quidam in darel redeundi, sicut oravit Daniel : el

libris Paralipomenon vitio Bcriptorum hic videtur fuisse Salathiel, qui interpre-
nomina esse corrupta. Unde do Abiud lalur petiiio mea Deus. Tertio, exigitur
usque Joseph uulla historia authentica qpiod rcx captus amore alieujus, liccn-
invenitur. Sed fuerunt quidam studiosi tiam dedcrit : el hic fuit Zorobabel, sic-
viri intcr Ilebraeos, quos heriles proptor ut legitur in libris Apocrvphorum =», quod
Dobilitatem vocaverunt, qui genealo- et nomen indicat : quia Zorobabel ma-
giam, propter factam de Christo promis- gister Babylonis interpreiatur. Primus
sionem, parlim de libris Paralipomenon, horum iram Domini portavit, quia pec-
partim ex annalibus, parlim ox fide <li- cavit oi : ot idoo pervenil ad vicloriam
gno rolatu avorum ot proavorum reti- judicium suum \ Seeundus ex duritia
nuerunt et conscripserunt licet Berodes : captivitatis ingemuit:et ideo Dominus
plurimos talium librorum combusserit, videns vidit affliclionem ejus, sicut per
ut dolcta genealogia promissi regis mi- simile dicitur, Exod. lli. 7. Tertius exi-
nus videretur inconveniens, si ipse igno- tum Sed quia linitimis gemiti-
obtinuit.
tus (alias. ignobilis) et alienigena regna- bus (alias, gentibus) opus interruptum
ret in throno David. est, et usque ad tempora Gyri, regis
De non possumus procedore
his igitur Persarum, ideo indiguit populus Dei, ne
sicut in pra?habitis. Scd cum Chrysosto- dosporaret, consolatoribus, qui per tres
iuo dicimus, quod « isli non reges, sed dilTerenlias vidcnlur variari. Qui cniin
« aut pontifices, aut consortes pontifi- pro affectu pusillanimes confortabat, vi-

« cum habiti, popnlo pra?fuerunt. » E1 dotur fuisse Abiud. qui pnlrr meus iste

secundum tros gradus probabile esl quod inlerpretatur, quia pro atfoctu pater po-
Btbi successerunt, de captivitate populum puli Dei dicebatur. Ad quod sequeba-
educentes, pro patriis e1 paternis el Dei tur iterata suscitatio cordis regia ad <lan-
legibus tempore Machabeorum dimican- dam licentiam ssdificationis :
et ad hoc
!<-. el ad nasciturum Christum suspi- videtur fuisse operatus Eliacim, qui
rantes responsum a Sptrite san-
: el forte Dominus resttscitans interpretatur. Ou<><l
cto accipientea cum Simeone, quod in consequitur adjutoriom iteratss eedifica-
proximo forel nasciturue '. E1 quia §an- tionis, <|uo<l complevisse videtur Ator,
cioi fuii mos <'\ causa certa imponere qui adjutus interpretator. El isti sunt
itomina liliis suis. oportel nofi bi'' <<>n- so\ priores ultims quaterdecadis.
jieefe ex ipsis nominibus . quia aliam Divinatio autem, quea pro patriia sl

scripturam certam n<»n habemus paternis et Dei legibus temporibua Ma-

-
1
Luo. ii, 2< ' SiSMon... responsum acceperat » Cf. lli Btdre, it, 19 el teq.

S iritu lancto u^» visunm w mortem, nisipriut *

Hiches, m, : Jram Douiim portabo, jao-
viderei Ckristum Domtnf. niam peccavi ei, donec eausam mmvi judicet, n
'< f. ("minpntnriupi in i H 'I" rlnobas Je- faciat judicium HMUfll.
t 1 1 i *•
.
pp. M fii 2fl.
 IN I \ \M. \l \l III 11. II I
11, \

ohaboc facta eit, ia quinquo videlui Matban auti

|M-i (li i .
quoi um iiimiiii eil ju litio i oo
ilantia, et allerum mutuum au^jul im, Videtui nconti I

quod libi ferebant, licut legitui ia llfl el Malhcum quin Lucai,

ohabceii, quod indoflexibilei a juilitia le Joieph filium lloli, el lloli lilium \l

gii, ol libimol rorliuiuium ferebonl ad- Ihat. Sed ad li<" rcspondclur, quod \i

jutorium. lit primum horu pl Ihan el Mathat, ul dicil Gl oon

videlur Sadoc, qui justtu interpretatur, fuorunt fralroi lamen ronlril

Secuudum autem perfecil Vchim, qui in- runt, et de oadem uxore nomine 1 1

terpretatur frater meus t

quaii iite s i- linguloigcnuerunl Sed Mathan, qui per
gnanter attuleril fratribui (aliai, fralrii) Salomonem deicondit, eam priusduxil:
adjutorium, Sed quia non eral oii pugna ex ea genuil Jacob unii um filium, el

lolum pro jmtitia, led eliam pr Iiu obiit. Poitea Vlathal (qui per ilium
el (Ide Dei, .1 quibui eoi nitebatur revo« fiiium deicendil .1 David) duxil eamdem:
oare Anliochus, ideo indcflexa exigeba- el ex ea genuil Heli. El ita Jacob
tur in eii fidai Dei. (juaiu indeflexionem Heli fratrei uterini fuorunt, «\ duo-
videlur habuiise Eiiud, qui Deus meus bui patribui. Jacob autem uxorem Heli
interpretatur. Sed imlantia persecutoria fratrinui lino liberii defuncti suicepitad
iKni vinoitur, niai ipei in adjutorio Dei luicitandum lemen fratri defuncto, el

habeatur : quia, guihabitat in adjutorio nuitJoaeph. El ita Joeephfuit filiuiJacob

Aitissimi t in protectione Dei catli com- naturalis, ul hic dicitur : et filiua Heli
morabitur Hanc videtur babuisse
'. legalis, ut dicitur in Luca : quia Lu
Eleaiar, qui Deus meus adjutor inter- ex facie vituli sacerdotium respicieus,
pretatur. Sicul e1 dixit Ifatathias : frequenter ponil filios et patres legali
(( Non consentio verbo regis : propitiua
«sit milii Dominus*. » Hoc autem con- Jfloob autem genuil Joseph, vi-

sequitur mirabilis a Deo donata victoria, nim Mariee, de qua natus est Jesus,
quam impetrasse Mathan videtur.quiofa-
q U j vocatur Christus. »

natus interpretatur : Dco enim egerunt

gratias, qui dedil victoriam eis. Et isti Videtur quod genealogia Christi non
sunt patres medii ultinne quaterdecadis. directe continuetur, quia Joseph non
Suspiralio autem ad Christum perfici- fuit pater Christi naturalis, cum, sicul

tur in duobus. In lueta animi propter dictum cst, Matthaaus naturales ponat
tcedium exspectandi, quam videtur prae- patres. Si respondetur per illud \umer.
signasse Jacob :etin incremento specia- xxxvi, 7 et 8, quod omncs viri pra?ci-

lis gratiee per respousuni Spiritus sancti piuntur ducere uxores de eadem tribu,

leedium sanctorum revelantis, et promit- et fceminee maritos, ne haereditates tri-

tentis corporalem pcenilentiam Christi. buuin confundantur : videtur essc in-

El lianc recepit Joseph secundum sui 110- stantia, Exod. vi, 23, Aaron duxit
ubi
minis significalionem : et hanc sequitur Elisabeth, liliam Aminadah, sororem
Christus liberans et redimens, sicut tinis Nahasson, qui fuit de trihu Juda. Et,
omnium tesseraedecadum. Finis enim I Reg. xvm, 27, ubiDavid duxit Michol.
legis, Chrislus, ad justitiam omni cre- filiam Saul, qua? fuit de tribu Benja-
denti s . min.
His autem habitis, omnia plana sunt Si fortc dicatur, quod ad fceminas
usque illuc. non devolvebatur haereditas. constat fal-

* Psal. xc, 1. 3
Ad Roman. x, 4.
* Cf. II Machab. n, 19 et seq.
32 D. ALH. MAG. UHD. l»lU.h.

sum esse : i|ui;i, Numer. xxvn, H et « /oseph, virum Marise. » Vir dicitur
-t ,|., quod ad foeminaa devolyi-
dicitur, potius a vigore el virore : quia castitatis
tur hsereditas, quando aliquis non ha- vigore et virore ftoruit, similis propositi
buit lilios. Communiter autem respon- existens cum Beata Yirgine. Jerem.
detur, quod soror Nahasson el filia Saul xvn, 7 : Benedietus vir qui confidit in

cum fratres habuerunt, non habebant Domino, Dominus fiducia <jus.

ei erit

hsereditatem el ideo libere nubere pote- : '•quitur. y. 8 Et erit quasi lignum :

raut cui volebanl sine Bortium coufusio- quod transplantatur super aquas, quod
ne. Sed Heata Yir^o fratres ante se, nec ad humorem mittit radices suas, ef non
posl se habuit : el ideo hsereditas ad timebit cum venerit seslus. Et etit f<>-
ipsam devoluta fuit propter quod con- : lium ejus riri</e, rt in t^mpore siccifn-
tribuli suo jungenda fuit. Haec etiam tis non erit solliritum, nec aliquando
rausa est, quod per foeminas genealogia desinet facere fructum. Psal. i, 3 : Erit
nulla texi potuit, quia sa?pc de tribu ad tamquam lignum </uo</ plantatum est

tribum traducebantur : quod non liebat secus decurstts ttquarum, etc.

deviris. Sicutet inistagenealogia el Ha- « MarUe » autem dicitur propter spon-
bab ct Hutb e1 Thamar positse sunt, et sntionis lidem et societatis individuitatem,
forte alise multa. de diversis tribubus et procurationis sollrcitodinem, et obse-
aationibus existentes. quii diligentiam. Proverb. xxxi, 'l'-\ :
\<>-
Damascenus autem ponil _:cnealo- 1
bilis in portis vir ejus, </uan<lo tcderit,
giam quamdam usque ad Beatam Yirgi- etc. Eccli. xxvi, I : Muiieris bonse /><•</-

ii»- ii) Scd quia nescitur origo ejus, et tus rir. Ibidem, v. 2 : Mulier fortis ob-
—
.

neci i -I omnem genealogiam confu- leclat riruni suum, et annos ci(<r illius
sam esse quae per fceininas texitur, ut i/i pace i/nplrbit.
patel ex prsedictis, pertranseo. « De qua nalus est, » opere Bcilicel
Unum est, quod relinquitur inquiren- Spiritus sancti. [sa. li, 8 : Salus /nea in
dum Quare : dicatur hic : genuil, cum sempiternum erit, ei justitia mea n<>n

_ merare dicatur esse \iii, gignere autem deficiet,

uxoris .sccundum illud quod dici con-
: « Jesus, » per naturam. Ad Hebr. vii,

suevit, quod generare ''st agentis, gigne- _!."> : perpetuum potesi

Sa/rare i/i <;

re patientis el materiam exhibentis. Ad dentes per semetipsum </</ Deum *em- :

boc dicil Glossa, quod genuit ponrt, ut per vivens </</ interpellandum pro nobis.
ille cognoscatur qui dicil : Ego hodie Qui voeatur Chrisius. » Sed nonne
«

genui te*. El est sensus Glossse, quod dictum esl ab Angelo Vocabis nomen :

Christus ;i patribus non descendil nisi se- ejusJesum'? Sed actura naturse indicat
andum corpulentam Bubstantiam, qusa Angelus ad illuminandura ad fidem dei-
• •-I sicul principium materiale. Sed effi tatis, ni' tidcs in homine quiesceret. Luc.
ciens faciendo, non generando, fuil Spi- i, M : Filius Altissimi vocabitur. Ab
rilus sanctus. Possel tamen dici, quod unctione autem gratise vocatur, .i san-
gignere cpnvenit e1 viroel fneminse : quia ctis gratiam percipientibus. Btestcogno-
distinctio inter generare el gignere non ncin cjus inter sanctos. Psal. cxxxit, - :

videtur habere rationem magnam Bicul Sicut unguentum in capite, quod descen-
dii ii verso </it, etc. Eccli. xxxvin, 7 : Unguentarius
faciet pigmenta suavitatis, el unctiones
I 'i -111111.1 sola pai ii . nii uterque. eonfii iet tanctitatis,
Vii Kponsam ducit.sed sponso fcemin- nubit.

s. Dak lirj i\ .
.
_p
Pm "
.
v '
viit, 33 ; ,mI Hebi .
i, 6 el I uc. i. 31.
 i\ i.\ \m, \i \i iii i.i. i-n, ih.

.<
Omnoi Itaque genorntioncM m!> Dicit w o lituluin :

aIm.iIi.iiii ii que ini David, generatio-

n " 'hri ii uulera
a Mn\ m usque
, *

quBtuordooim
-
i . . i

ne : ''i

ad transmigrationem Babylonie, gene

\.pii qtiod nil iilfiniiii > il ili

ral Onc .iiialiinnhTim .

rl ,i I r.in im
1

i humaiwi ^< 1101 ntio 111 niiiiiu

itlone Babylonia ueque ad Chri* 1|11( „| ,.,!„, ,
,,,,, ,\„ >IMlll
siiiin. generntionea quatuordecim ( \ virgiuo. Qualitor nutom de Spiritu
i. to, el qunliter ox vii ginc fuil •
• un-
o ubi opilognl generationos. Et de dum linguln, indicibile i I. Psal. xvm,
hii dictum osl in procemiis : Qualitoi r. /,, golc posuit tabernaculum uum,
Bcilicol triformes sunl tessercBdecados Pa- eto. Sol enim nimio spleudo
lii.n charum, Regum, i'i Pontificum :
el pat oculoa intuentiura : ita fulgor mii
quid Bignificanl nu ii hic posili. Sunl bilium liujui nativilatis reverberal i

autera quadraginta dus generationes hio, tellectum, Eccle. \i. 5 : Quomodo

por t|iias venitur ad Ghristura, Bicut m ras guse sit via spiritus, et </'"' ratione
libro Numerorum, kxxiii, l el »eq., sunl compingantur ossa in ventre prsegnan-
quadraginta du83 mansionee, per quasex tis :sicnescis opera Dei, qui fabricator
Egypto procedentes veniunl adpatriara est omnium. Qutt en\m sit \i.i spiritus
promissam. Lucas autem, m, 23etseq., purificantis el intis el converten-
ponil septuaginta. Qui numerus est re- tis etformantis spiritus in Beata Virgine,
missionis, Bicul dicitur, iulra. xvui, 22 :
etqua ratione membra Christi compin-
Non <//(•(> tibi, Petre, dimittendum us- gantur, et simul animentur e1 uniantur
que septies, sed usque septuagies septies, deitate., ignoramus : quis omni humili-
Gum enim, Proverb. xxiv, H> : Septies tate et devotione e1 obsequio procum-
cadet justus, et resurget : impii vero, qui bentes cum Joaime Baptista', non ra-

nolunl resurgere, corruunt iu molum, nius digni per subtilem intellectum sol-

accipil quilibel casus per Christum un- vere eorrigiam unionis, qua colceamen-
decim resurrectiones : decem quidem tum nostrs mortalitatis cum pede deita-
in observantia prffioeptorum : etunam tis (quem in Tdumaeam nostram extendit)

in fideChrtsti, peT quem omnis Btremis- colligatum est. MLulto autem minus
sio. El ideo in sanctifioatione tabernaculi mus opera Dei, quo omnium fabricator

et populi, primo legebatur omne manda- Trinitas in fabricam uteri virginalis sieut
tum legis, e1 postea aspergebantur san- in nobile triclinium introvit, el eum, quo
Druine 1
. omuia fahrieaverat, filium veri fabri fa-

bricando perfecit. Isa. xli, 7 Confortn- :

vit faber serarius percutiens malleis eum,

« Ghristiautem generatio sic erat. » qui cudebat tunc temporis, dicens : Glu-
tino bonum cst: et confor/avit cum clavis,

Peracta generatione Christi seCundum ut non moveretur : quia ab huma-

materialem deseensum geneologias, ton- nitate, cui ogglutinatus est, numquam
git Christi generationem secundum mo- est remotus. Sic ergo est generatio,

dum causce tam efticientis quam forma- ut dicitur in communi. Per singula

lis et finolis. autem nulli hominum est ad plenum

Sed primo praemittit titulum, et post- nota.
ea exsequitur tractatum.

1
a. Exod. xmv, S, el ad Hebr. ix, 19 el Cf. Marc. i, 7.

seq.
 I). Al.il. MAU. om>. Nt ED.

u Gum essel desponaata. » c betttr reliquo. •

Etesl relatio parita-
Ue t et sup irpositioniSj et suppositionis. lu
Dtto dicil circa itionem : sio.ce- jure cniin quod uterque habet in reliquo,

ritatem a carnali commercio, el diligen- relatio esl paritatis quia iu illn ad similia

tiam quam ordinavit in obsequio gene- judicantur coujuges. Tn hoc lamen

ralioni, bi ilicet necessaria et puero, et qnod vlr caput mulieris esl ', in regiminc
matri. lit hanc Langil, ibi, v. 19 : « Jo- superpositionie est. E1 in hoc quod mu-
seph autetn vir ejus. » liec eet in adjutoriam data \
r
iro, et aoa
Circa primum tangit conceptus, et ge- e converso (quia vir esl faciens '! ope-
nerationis Binceritatem, i.ins per se), suppositionis est. \A sic in-
Et tangit septem per ordinem : »1110- diviilua vita tripliciter (alias, triplicatur).

rum primum est custodia contra malam In juii" fiiini utcrque pariter obligatus esl

opinionem : et hoc est Desponsatio. Se- debito. In regimine, capul non est sine
cundum pertinetad summam beatitudi- oorpi ', nec vir Bine muliere : quia se-
nem, quod -l mater Jesu. Tertium, ad 1
um particlpat regimen, licet informatio
dignam clari nominis cognitionem, quod -iininis eit ex parte viri, Etideodici-
vocatur ct est Maria. Quartum, ad vir- tur. Tob. x, L3, quod docuerunt eam di-
tutis Laudem quod justum Joseph acce- : ligere maritum in recognitii ie jurij
pii sponsum et conservaiorem. Quintum, trimonii : el regere lainiliani in particip
aJ munditias sincerissimae pudorem :
tione regimiais : et a viroinforoiari^quia
quod anU convenirent, inventa est, 1 directio perttael d virum. ln adjutorio
I Hili.lJiiiuili Lip '!1- eti ! ! individuil 1- : [uia licet sit se-
I
H- tamen in omnibus quae sual u»a-
.

ptimum, completam, el om-

<ul trimoaii, eosdem actus participat .

1 ejus sanctitatem quod est : rando el subserviendo in omnibus. II

mceptus ejus de Sjiiiilu sancio. cnini dicit adjutorium, I.t hoc est, quod
Primum hiorum, sicut diximus, estcu- dicilur, Gones. u. I(S: Faciamus eiadju-
stoilia .-
desponsatae enim custodiebantur torium simile siii. Nonenim adjutoriura
Qttod notaturex tril>u> : exhibitione sci- siiuilc sihi (liccrciiir. ni>i in omnibus eos-
lioet, oroatu, et promisso. Exhibitione : dem actus participare (alias, participaret)
quia viiis c\liii)i'l).iiiliir, snut ilicuiit ulos- suluniiiisliaiulo in ci>. et in aliquo ad si-
sa-. Oraatu : quia illi>ornamenta custo- imlia judicaridur. lianr individuitatcin
diain significantia dabantur. Promisso :
nolat A|)(»tolus. I ad I
'<
nc.lli. XI, II :

quia aofl loquitur Scriptura de spoasioiM Neque cir .siuc muliere, neque mulier
la in fuluruni, qua aliquando *j»i >n>alia sine viro, in Domino. EJsbc autem indivi-
peralium contrahuntur, sed despoasione duitas causatur ex consensu conjugali
quae lit per \ erba de prcesenti, qua fat- ante carnalem copulam. El ideo carnalis
inina in sii.iin d.ii sesponso,e1 eaosvereo, copule cobseqaeas eet raa4rimonium,nihiI
vir in Miiiin il.ii se sponsse : et hi vooaa- existens de substantia ejus. Propter quod
lur oonjuges. Infra, > . _o : Noli timere veram fuii matrimonium beataj Virginis
m 1
conjugem tuam, etc
\ia !>nn et Josoph, et eo aaaclius, quod a carnalia
l-.i per istam sponsionem \ ir eat habi- ooaimercii concupiscenlta fuil imraunius :

lui .1 Bpoflsa, el converso liabol Bpoa- e quia Banctiora sunl conjugia pari voto
• I. Propter hocdioit, Pnilosophus, quod continentium , ul dicit Vugustinua.
itraneissimua modui est habendi, ojuo PrilBUfll induiloruin liiuin tan-itur.
uxor habet \ irum : quia per idem vin- 1
vii, 14, ulii x viiuduin Habraicam
ulum uterque conjugum habena ha- veritatem dicil : Alma Virgo concipiet,

1 1. 1 1
1
• ..iiiiiii.
 |\ I \ \M. M \ I III II. I IM

rl />,u i> t /il/iiiu >. \l iii. i ,mi I. iii i

I > ii I" Oiun l.i i-ht , i,

ditu i
o quod pai anj nipli lita rclur, nicut fen ma
II .1.1 < lOI llltll Kl I
/>' \/><>ll'll lllll.l. II \ I ,. \ M I

o virginem castam exhibere Christo, relur. I>>li. ixv, 1 el 2 l l

h I
ii i iMnin exhib batur, (ieneH. citum pirilui meu qu
II. 24 /trliiu/ur/ liiniiit /iii/rrui siium, Imlii \ DcQ if liniuiiiilni . <

il lllilfirm, r/ ililll.rir/n/ U.IOI V l/ill /nl/illlil, r/ iliilui /, > V i i im> n 111i ,

Deornatu dicitur, Genes.xxiv, Hmuiiei bem tiui conseti

pendi iiniiii es inl iii iiuiiiliiiii faciem i /ii |

iii diabolu partu
r/ armitias manibus ejus, luaurie
in ratur. Sed nonni Mil pei nalui
i
niticat aurem unto omnibai patulam, virginita Dicenduiu, quod tolum
modo Uin iihIiii.iI.iiii \iinill.r aiil>-m m\ st> i nnii lin.n n.il 1..111-. lUpri li.il 111 .1111

manue opern unum. esBG colligata ad eet: el ideo o diabolo um. I

Canlic. vh, Juncturm femorum /<<<>- I : icxiv, 16; I

finibus />>>.< laudes au
riuii sicut monilia, muniendo diota, .» vimu$,gloriamJusti, l.i

quia muniunt sinum, ui dicit Isidoru*, meum mi/ii, secretum meui b

ne adulter inserat manum. I i lic dc aliis. i>st, sccrotum in matrii pudore, el

De promiseo, Luc. u, lcl S : [soendit tum in inearnatione. [ob. xii, 7 :

Joseph .. ui prefiteretur eum Maria, <lc- mentum regie mbscondere bormm i

iis,iia sibi uxore prssgnemte. Osee, u, Septimaeet,nevirginibuseeeetexcu

19 <-t 20 : Sponsabo te mihi in eempiter* Uo infanii», qtue fdrte lascivi >nti - en
iikiii : rf sponsabo te miki iu justitiu, Mtiacurarenl <lc inCamte, dicentee ajuod
rt jmlirio, rl iu mhericordia, rt m mi- etiam mater Christi infamata fuerat.
serationibus. /.'/ sponsabo /< mihi in Octava additur a Chryeoetomo <li-

fide. Jerem. u, 2 : Recerdatus sum tui, cenle, quod i cavil Chriatus infam
miserans adoleseentiam tuam t
<•/ cbari- « matris, volens potiua in se notam ha-
/n/rni <li Honis lu;<\ quando sr- « bere suspicionia, quodnatus ail de viri

rutu rs mr, etc. « lentine, quam (juikI mater oulparetur

Si .micui Quare Chriatua qmeritur: « <l<- fornicatione. » Noa eaum eemper
de desponsata potius quam <le non d<-- lapidabantur quas in domo patria for-
sponsata nasci voluit? aieata? fuerunt. Dicitur enim, Deuter.
ta Glossa Origenis tanguntur octo xxn, 28 et 29 : Si invenerii uirpuelimm
caustt, sic : fdeo desponsata, ut signifi- ewginem, furn nem hmbet sponsum, ei
earel Ecclesiam, ojuas virgo est et sponsa. apprehendens eoncubuerii cum illa. ei
A<1 Ephes. v. "J" ct 2S : / 7 exhiberei rte a<l judicium venerii, dabit </ai
sibi gtoriosam Eeelesiam, non habentem dormirit cum ca, patri puelUe quin-
maculum, aut rugam, aut atiquid hu- quaijiula sic/os argenti, et habebit eam
jusmodi, srd uf si/ sumfa cl immaculata. uxorcm. Sed ad hoc dicunt quidam B<
Ita rt viri dcbcnt dili</crc u.rorcs suas. tara Virginem fuisse ex una parte de
Secunda est. ut per Joseph origo tribu eoguatam Elisa-
aacerdotali, et

Marise ostenderetur. De hae autem satis heth filia? autem sacerdotum combui
:

habitum est supra. baniur fornicantes in Jomibus patrum,

Tertia Joeeph csset teetia
autem, ut sicut dicitur Levitici, xxi, •'. Sed ista
litatis ejus et de hac nunc habitum : responsio nou est bona quia per hoc :

est, quia sic defenditur ab infamia su- quod fuit cognata Elisabeth, non pro-
spicionis. batur aeee de tribu sacerdotali, sicut ex

1
Vulgata habet, Isa. \n, 14 : Ecce virgo
2
Cf. Dauiel. xm, ii.

concipiet et pariet filium.

30 D. ALR. MAG. ORD. PR/ED.

superius inductis patet : quia puellaa plu- profusa : cumulum vigoris ex ip>.i Dei
ribus de causis de tribu in tribum trans- sapientia et virtute parta.
iverunl ad matrimonium. [deo dicen- Et reddantur singula singulis. De
dum, quod puella extra domum patris priino, Luc. i. -S : Gratia plena. Et,
in campo cognita excusationera habuit, ibidem, y. 30: fnvenisti gratiam apud
quod destituta fuerit in adjutorio. Sed Deum. !)'• secundo, Luc. t, 39: Sicut
qua i:i domo patris custodita excessit, levis ascendit in montana miniatrare
quando postea desponsata virgo inventa Eiisabeth. Luc. l, 38, et i-S, vocat se
non fuit [tor signa virginitatis vel Forte : ancillam l>is. Primo, Ecce ancilla Do-
quia impraegnata ante desponsalionem mini: el post: Respexit humilitatem
vel contractum matrimonii apparuit, de anciilse suss. Ancilla autem dicitur ab
tribu sacerdotum comburebatur, et de quod esl circum elciileo, quod est
(in. :

alia tribu Lapidabatur, ut babetur Levi- moveor '. Gravis autem in omni obsequio
tici, xxi, 9. circummoveri non posset. De tertio,
Hi^ omnibus causis una melior omni- Psal. lxu, 6 : Sicut adipe et pinguedi
bus ;il» Augustino addenda : lt videli- repleta esl anima ejus infusione deita-
cel boc bono prolis (per quod omnis pro- ti^: et labiis exsultationis laudabit os
les matrimonii bonum efficitur) matrimo- suum. Psal. xxxm, 9: Gustate, et videte
nium sanctificaretur. Sic sanctse Virginis quoniam suavis est Dominus. Proverb,
matrimonium tribus suis bonis est perfe- xxxi, liS: Gustavit, et oidit quia bona
ctum fide mutuee castitatis
: prole : est negotiatio ejus. De quarto, Ezech.
unita cum puero deitatis: sacramento m.iv, li : Por/a hsec clausa erit non ape~ :

significato cum Bpiritu utriusque conju- rir/i/r, rl vir non fransihit per cain,
gum cum Deo individuae societatis. quia Dominus Deus Israel ingressus est

per eatn. I)c quinio. Proverb. xxxi, 10:

« Mater. » Mtdiercm fortem quis inveniet procul, '.'

rt <Ir ultimis /inihiis pretium ejus. Ul-

Becundum, quod
Ecce pertinet ad timi enim fines omnium sunt principium
beatitudinem. Unde, Luc. xi, 27 : Bea- (leilatis, <>l linis humanitatis, quae in ea
tUS ' rnlrr ijlii /r portavit, r/ l/hrn/ quSS sunt conjuncta. Sapient. viu, I : Attin-
suxistit Luc. i, iN: Ecce enim ex hoc git a /inr usquc ad finem fortiter.
beatam me dicent omnes generationes. Mater Jesu, » Mater immacuia-
Ecce «

lu cujus signum Lia suscipiens filium t.i, Mater intacta, Mater doloris matris
dicit, Genes. \\\. >: Hoc pro beati- I
:>
inexperta, Mater incorrupta, Mater vigore
tudine mea beatam quippe me dicent : pudicitias virginalis non destituta, Im-
mulieres. Propterea appellavit eum maculata, Agno immaculato congrua.
Aser, qui interpretatur beatus: el figura Exod. xu, 5 : Erit agnus absque ma-
esl hujus beati partus. 1
.»*<•
autem beati- rata. Numquam enim cum ludentibus
tudo esl in ablatione primae miseriee : quia Be miscuit, nec cum his qui in levitate
niliil babel concupiscentis, nihil gravila- ambulant, partioipera se prebuil : el

. nihil doloris, nihilcorruptionis, nihil mundam servavil animam suam ;il> omni
:
iiilinnii iiis, simI plurimura sanctitatis ei concupiscentia . Tota igitur formosa est,
gratia : multum levitatis ex non devir- el raacola non est in ea V Intacta autera
ginata n itura : fructum dulcedinis et omnino inexperta viri torum : licet ha-
i

itionis ex Dei potentia : conse ra -

bueril nuptias honorabiles et thorum
tionem integritatis ei deitate in partu immaculatum *. Genes. xxrv, 16: Virgo

1
Vel rorte melias .
• 1 >
am ">. ttmxt ntic. iv, 7.
I !.. III, I
•
\.l II. 1m . \m, \.
 I\ I \ \M. M \l III I I I IM

pulcherritna, </ incogniia viro, ' intii fai l<i • .1 iii I lifl

i, i ". i ,• hiliis noater fioridua, (lori in . .i li i

profecto r\ radii o Ji •• I toloi e rna utera \ mati

1 1 1 •
-
v.
|
m •
i t .1 , i|in,(, I ii.< . i \\ i, 7 rl H : quod H"i i innl.iiiii , iiiii iii

Aii/,;//iniii (dolendo) parturirei peperit 1*3 ''' '

"'•im in ' obIo patn m h

antequam veniret partua ejus, icilicol iii. iii e i|in .i iol), el iii lert i n

tompui dolorum quos lub rut i e iinti- no patre (quas eit terra). I i

iiini. peperii maaculutn, Quu audivit / go /Ins inuijii, , I li/nim

umquam taie '.'
et quia vidii huic aimile
'.'
IiIid, Inli.i, ii, 23, VVl '//•/

I n prole igilur moter virgo dolorum \"\ i- innumerabilibui immutal

uteri expei iraudet corde, l&talur cor- rationem humanara (quaa trip

pore, \ irgo mater Domini ; mutani no« \ irginii \ iri de len •< • i fceminos virj

men I \ k quaa in dolore pariet lilios '), iiis ilr \ ii liln el lil iii. de
in ave sine vss partua, puerpera exiiteni. \ ii" el fcamina non virginibui : el in ln^

Mater incorrupta, quia posl partum ii. i

ationibu - s< mper quod frenei
id

virgo permanail : licul lidui radium tur eal \ irgo) : quai ta enim genoi atione
proferem virgo filium incorrupta. Nmi c iuiiat iccundam, el b \ i luatatc
enim dedit sanctam luam matrem vi- purgatam innoval quartam. Geni
dere corruptionem, cum in partu notaa w, lii. Generatione quarta recertentui
fecit ei non solum \ia>. sed eum, qui qua eal viri virginia de fcemina \ii-

esl \ 1,1 ad vitam, et vita et veritas ~.

Vi- gine. Eccli. xxxvi, <»: Fnnova tigna, </

gore autem pudicitiee non esl dostituta, iiniiiiitii mirabiiia : da ostensionemj

qua fecil viriliter, amputando capul quoniam al> initio creaturse tuaa ^m ,

antiqui iniroici castitatis. Judith, xvi, Sic enim datur magnificentia no- I >
«
-
< *

25 et 26 : Prxclarior erai unxversx stro : quia sua perfecta sunl opera . Ge-
terrsR Israel. Erat etiam virtuti castiias neratos etiam generatione corrupta sal-
adjuncta, ita t/l >k>>/ cognosceret virum vat, Infia. \. '2\ :
// te enim salvum
omnibus diebus vitee sute. faciet populum suum <i peccatis eoru
Isa. viii Antequam j »• : tciat puer vocare
« Mator Ejus, » p/ih <'in sti/tiii </ >>i/i/ni>i s//fim, auferetur
fortiludo Damasci. Damascua interpi -

Scilicel Jesu. Gujus Jesu? Illius qui tatur potUs sanguinis : et significal
generationem suam ex matre tempora- peecatum, quod ex jiotu sanguinis est

lem, eeternam ex Patre assimilat : qui exortum. Ruinascceli reintegrat : quod de

generationem humanam novis innume- virginibus raatri Angelorum proximis
rabilibus immutat et innoval : qui ge- cadentium numerum recompensat. Amos,
neratos in generatione corrupta, sua ge- ix. II: Suscitabo tabernaculum David,
neratione salvat: qui ruinas cceli rein- /jiio/l ceeidit: et reaedifieabo aperturas
tegrat : qui integritatem ccelestium murorum ejus . et ea qux corruerant
spirituum in carne et in sanguine exem- instaurabo : ei reaedificabo ilhtd sieut in
plificat : qui ccelestium luminarium diebt/s antiquis. In earne etiam ct san-
fodcunditatem in mirabilibus matris os- guine integritatem Angelorum exempli-
tentat. . Kterna autem generatio ex Pa- ficat quod ccelibum vita sanctorum
:

tre sine concupiscentia et sine eorru- Angelorum est exemplum. Job, xxxvm,
ptione est : et huic similis est ex matre 33 Numquid nosti ordinem cceli, et
:

1
Cf. Genes. m, 5
16, Genes. iv, I.
s
Joan. xiv, 6. ,;
Deuteron. xzxn, » : Deiperfeeta sttnt opera,
3
Genes. i, 27. etc.
'*

Genes. n, 21 el 22.
38 D. ALB. MAG. ORD. PH.KD.

v
rationem ejus in terra ? Psal. tentet: coronatur stellis, quia claritatem
i.w ii. 2i> : Prswenerunt principes con- virlutis omninum sanclorum ut princeps

juneti psallentibus, hoc est, kngeli:tn et Domina possidet : clamat parturiens,

mct/i" juvencularum tympanistriarum %
ul omnibus in amaritudine cordis cla-

hoc est, virginum carnem sicul tympa* mantibus, ad similem compassionis affe-

nuiu castitate exsicoantium ai castiga- ctum se conformet. [sa. xxvi, l" e1 IS:

tione verberantium, >'i sono Laudis di- Sicut quss concepit, < /<m appropinqua-
vina sonantium super humilitatis va- veriiad partum, dolens clamat in do-
cuum et devotionis intimum profundura. loribus suis, sic facti sumus a facie tua,

Ccelestium autem {cecunditatem io mira- Domine. Concepimus, et quasi partu-

bilibus matris ostental : quod siout si- rivimus, etpepetimus spiritum, scilicet

dera radioa sine corruptione Lerras prae- saluii». Elcec est aurora consurgem *, ex
farunt, et in lerrenis Bordibus non qua esl ortus sol justitia), el sanitas in

inficiuntur, sic gratia matris fcecundae pennis ejus . Et ideo illuminatrix, 1 .

»
•

emitit lucem, quse illuminat omnem ho- esl stella orta ex Jacob ', et ideo Btella

minem venientem in hunc nunduoi '. Nec inaris. B»c est regina, quae adstitil in

inlicitur ccenulentis actibus peccatorum. varietate virtutum, in vestitu deaurato,

Propter quod, Gantic. vi, 9, dicitur/w/- splendore deitatis in eam supervenien-
rhra ut luna, eleda ut sol. Et, in Apocal. iis \ Domina. Ila
el ideoest propi-

xu, I : Amictasole, rt lunasub pedibus tiatorium, luper quod propitiatur Domi-

ejus, rt iu capite ejus corona slellarum nus peocatoribus \ et ideo amarum
duodecim, mare.
II. i
est mater .lesu. Ecce mater .Tosu Maria dcsponsata

« Maria. » « Jcseph. »

Ecce tertium, quod ad clarinominis Ecce quartum, quod pertinel ad vir-

pertinel cognitionem. Illuminatrix enim, tutis laudem :quod justo Joseph de-
el Stella maris, et Domina, el Amarum iponsata, ut dicil Origenes, sed non in
iuarr. uon vacua Bignificatione Maria concupiscentia juncta. Et attende utrius-
interpretatur. Quorum primum pertinet que conjugum virginitatis propositum.
ad beatitudinis sanctorum gloriam : se- Tu Luca, i, 26 ot 27. dioitur, quo<l
cundum, ad fluctuantium in hoc mari misSUS rst Anr/r/its Q I)r<>... url tirr/i-

misericordiam : tertium autem ad om- nrin desponsatam viro, cui nomen era/
iiinum justorum prsecellentiam eximiam : Josepht l.t dicitur, inira, jr. 18, quod
e1 quartum, ad omnium peccatorum au/rr/uani r-nuvrnirni/ inrratu csf in

pcenitentium veniam. utero habens <lr Spriritu saneto. Cum

I|i>.i 1111111 e1 illiiimii.il Banctoa in glo- igitur essel desponsata ante Annuntiatio-
ria : et iluctuantibuB in procellis tenta- iiiin. fi assignata ei, ui tradunt Patres,
lionuin. in ilul»ii> esl provia : el nniniiiin usque ad tempus, quo per tumorem ven-
justorum, quibus meretur gratiam, Do- tris inventa est in utero habeos, non con-
inina : et pcenitentium et gementium linuisaent, nisi pari consensu virginitatis
propitiationis indulgentia. Vmicitur lole, habuiteent propositum. Plus enim quam
nt illuminel lignum in ccelo, : ital liout lex menses effluxerant ab knnuntiatione,
ad quod Fluctoana navim ooi <li^ ejici et ante tnnuntiationem legitnr deepon-

1
Joan. nimii. jxit, i " letur -hlln $g J'/co6.
I intlc. n, Pl ll. TI.IV, 10
m ,1 u b. I sod. \wi, 34.
 IN KVANIi M W III I I I I* r.

•.ii 1 1 1 1
1
-- .•
Hoi 'i i
ii inli i \|'i iuii ' n inilnil. .1.1.

lni |ni axproi ' i" iii uominiii I \\ idoo I II i ii '

. i . .
J

isiinl c>i ijii.u iiiin. quod .nl l.niilr- \ ii el in.iii i ub • .(iniiii iii t. : iin

luii i
. l'< i ini .
quin i iIihi olula rui .
. i ii. ii" impi ndil i

iii . 1 1 1 1 1
1
. nuhilihua oxisten -. non jusluiu in I \ |.iiiin iu. ii ii i .1.. .
|.i. i

III' llllll .1. • . ]'l lOt. -il\ iin .

' i
\| i

I,;uis ,inii in Joseph exprimtlur ifl qua ,il. \rini.iiii.i i I

tuoi iii [)ei \ itlil < 1 1 I .

' tiiili.it ii ite, Iq illnni /i i it iii ql< <ii I

oi iiiu viroi m 1 1 1 ,i-.|iu\ ... atione, io \\i\ ,

.i /// /-/. iiilml, u //-

propositi lam titate, b1 in \ irtutin i om« //•/// lllllllllnilllir '/ri/nilllil /i"

iuriiil.ii ione. bit lautlcm, </ inter benedictoa bvn

I .iiMih.il itas Dei notatur in duobui : Sapient, \ m. I I : /// * onspet tu
iii nominii expn ssione, bI iii \ n_ rli.i iiiu /rii/.i ill n,,

crebi .i \ isitatione. De primo baben CipUm mii a/innliir uir.

I \"il. \\\iii, 17 : lnrniisti tjiain.ni I ' •

pi OpOBlti BUtl in -iiMllt.it.- jam ni

iiim inr. r/ (eipsum novi eu nem [i.ii if dictuui ' -i . quia pruposilum
Joan. \, 3 : Proprias aves vocat nomhut- li.ii pei pel lital i- i enim pol-
aiiter
lim. l-.i. i w . 15 et 16 ; Servos suos i oca- luiii.s temerarie tractarel corpus Red
bit nomine alio
inguo quibenedic usest : ptoris, el ipeculum ntunditia? i

super terram, benedicetur in Dee amen. . Ii--iina in.iii i-. l-.i. iii, I I : M', damitii,
De secundo autem multum esl hio el in i/ni fniis vasa Domini. Ota percusBUS,
sequenti oapitule. Instruil Vngelua duhi- extendens manum ad arcam, quas non
tantem doccl in /E>;vptum ( . i
fu&rientera nisi Ggura obscura Fuil sanctitatis hujus,

diriirit
o revertentem : erudit in Nasareth ao quod poilutus era! in eonjug
manentem. Psai. lxxxviii, 20 : Ctmuius quanto mag - Bph numquam aud ;

rs iu visione sanetis tuis. El ksec nmnia exhibere curam, -i aliquam eastitatis

oomplel non per enigmata el figuras, macuiam. Exod. xix, 10-15, t

Bed potius aperte bI oiara revelatione. praieipitur tiliis (srael, quod lavent ve-
Numer. xn, 8 Oread os loquor ei. n : stimenta Bua, sl non sppropinquent uxo-
palam, rt non per tmigmata rt figuras ribus, \isuri ignem el himum oircs
Doiiiiiium videt, hoc est, Angelum loco Deum : multo magia manibus traclantee
Dci revelantem quia etiam ad Moysen : castitatifl florem, perpetua? creduntur ha-
aon nisi Angelus ioquebatur. Osee, xu, bere castitatis propositum. Adhuc, quav-
10 : Kijo risionrm nui/tip/irari. illis nam ratio essel S&apientiat Dei, nt matri
seilicet. Virgtni pollutum eligeret testem et tuto-
Ciarerum vireram equivoeatio e-t .lo- rem ?
ieph Patriarcbai prteoedentisj el Joseph Virtutis autem commendatio statim
;ih Arimathflea sequentis. Quorum unus habebitur. cum dicit. v. 19 : « Jeseph
typum gerij Salvatoris l

, aller exhibet atitcm. rir ejus, runi cssct justus. »

mortno Christo oftieium pietatis, Unus
in venditione fere cum Jesu similia pati- « Antequnm oonvenirent.
tur autem in sepeliendi obsequio,
: alter
Virginem matrem exemplariter imitatur. Ecce quintum, quod ad sinceritatem
Sepelit enim in sepulero, m quo nonduni enim sin-
pertinet pudoris virginei. Est
quisquam positus fuerat -, unde elausis cera virginitas, omnera viri tam corde
signaculis exivit : sicut et in utero solus quam corpore formidare conventum, et

1
Genes. xli, 45. ^ Cf. II Res. vi, 6 et
2
Luc. xxui, 53.
10 D. ALR. MAG. ORD. PR7ED.
Dtillo modo adinittere posse. Hsbc antem lier saneld et pudorata. Non enim aliqua
sinceritas virginea (aliaa, sinoera virgini- ponderatio digna continentis aniin.e.

tas) in quinque consistit. Namsecundum I. contra de vagis, garrnlis, quietis iin-

causam esl in divina munditia, quam patientibus, quia non valent in domo
contemplatur : Becundum exemplum in consistere pedibus suis 2
. Dicit Petrus,
puritate Angelica, cui comparatur : se- II canon. n, li : Oculos habentes pienos
cundum essentiam esl in corde, quod adulterii, et ineessabiiis delicti : pelli-
afficitsecundum effectum in : corporc cientes animas instabiles, hoc est, nitore

quod continel e1 secundum signum : in quodam e1 fuco pellis decipientes. Psal.

sensibus, quos grato quodam pudore r.xYiii. :{" : Averte oculos meos ne ri-

concludit. deant vanitatem. Kt, iob, xxxi, I : Pepi-

Causa enim sinceritatis sancta^ es1 gi foedus eum oculis meis, ut !<<• eogita-
integritas et munditia divina, quam con- rem </iti<l<'ni <Ir oirgine. Quia, sicut dici-
tinue meditatur Virgo sancta. Propter tur, Eccli. xxvi. 12 : Fornicatio muiieris
quod Auguslinus dicit, quod (< Virgini- in extollentia oculorum, et inpalpebris
« tas est in carne corruptibili incorru- iilius agnoscetur. Ad hoc significandum
« ptionis perpetuae meditatio, nl illi se dicitur. Matth. xxv, 2, quod quinque
(i spiritui studeal jungere per affectum sunt prudentes virgines, etquinque fatuee
« sapientise, qui marcescere nou potest per oppositum.
« per concupiscentiam. » Sapient. vu, Sed insurgit hic Belvidiufl haereticus,
2 i el 2'i : Propler suam munditiam... ni- dicens ex modo locutionis significari :

hilinquinatum ineam incurrit. Et, il)i- quia licel Salvatorem beata Virgoconce-
dem, vhi, 2 Hanc amavi, et exquisivi : antequam convenirent, tamen alios
|ici'it

n juventute mea, et quxsivi sponsam concepil e1 peperit, posteaquam conve-

niihi cii m assumere, et atnator faetus nerunt, qui fratres el Borores Domini di-
sum formse illius. cuntur '. Sed mentita es1 iniqnitas sil»i.

Per exemplum autem assidue se com- Iste cnim miiilus locutionis usitatus. Sic-
paral Angelis, quibus grata est sancta ul dicimus <le inimicis : Numquaia sa-
vinrinitas, et in medio sanctarum vir- lutavit eum, antequam interfectua esl ab
uiiniiin libenter assistunt. Quia, Matth. eo : el constai, quod postquam interfe-
wii. 30 : In resurrectione, neque nu- ctus est, non salutavil eum. «Adbuc, de

bent, neque nubentur : sed erunt sicut peccatore finaliter impienitente dicimus :

Angeli !><i in ccelo. Cum multoties moneretur, non pcenituit,

Per essentiam in corde, numquam
ul antequam suspensus interiit. El in sacra
concupiscal virum, sed mundam servel Scriptura, Reg. m, 2 el 5. Heli non
I
;

animam suam ab omni concupiscen- vidit lucernam Dei, antequam exstingue-

ti.i '.
retur el '
constal quod posteaquam
:

Per effectnm continentia3 in corpore, exstincta fuerit, videre uon potuit. Talis
attendens illud Sapient. iu, 13: Felix igitur esl el hic modus loquendi. Xon
est slerilis, et incoinquinata, quse nesci- enim poteral virjustus el Banctus etiam
i ii thorum iii delicto : habebit fructum itare <lc pollutione uteri, quem auro
in respectione animarum sanctarum. -ni Bplendorisel sanctitatis ornavil Deus,
in signo esl in pudore sensuum. Ec- corporaliter in eo habitans. Totnn enim
< h xxvi, 19 : Oratia super gratiam mn- corpus el maxime uterum splendore san-

1
i
i rob. in, 16. Vulgata habet, l Reg. m, -2 el 3 : ffelt ;<i-

»ii Proverb. vn, lOetil. cebatinloco suo,et oculi ejm caligavervnt, nec
' i
i Marc. iit, ;
i ii veniunt matei ejus et poterai i dere'. lucerna Dei anlequam exslinguerc-
tur, Samuel dormiebat in tempto Domtm, stc.
 I\ I \ \\l. \l \l III 1 1. I I

, i ii.iii i\ ii ih\ initai Si< ui dicitui iii ii iiilmii iii , mnrtm rrsunjunt Onuiil
i i
linl \i iii. i sl •.
'i
I i um iii I. HIMII lll". I.H llll.ll. ,i |l

dorotur gloi ia Dnmini in tomplu i , iMii.i, inliil iiui iiin quod |i

ttplonduil tota toi ra u pra< ionl iu mnji tati i

\ 1 1 ,i por ill.i op
cjus. Iluc i" 1 1 1 1 • .itinii i i
, Kxod \\\ .
i .i
. .ii iin redditi non mii um i

Iii, iiln pra?copil Dominui an ara i

u tam v ideal i
t
idi m i t
de ulii

de lignia setim imputribilihuB, \ t itli i

in l
num i
oon hol li in uti

iiis !•! extra de auro raundissimo, Quod iii.iii.ni, .1 , ustodila •

lati ' I

signillcut oorpu i Virginis imputribile per i .ii.i iii \ n ni. (quflB est vi

concupisi entiam, Praacepil etiam urnam « lnmilii r\f iii ii/r,ii lnihrii-. » ini-

llori de auro mundissimo, in quo manna i iiiu in modum. Q I et ipsa mii

roponebatur, per quam nig niflcatui Vir- tur dicens, Luo. i, >i : Quomodo fitt *

prinia utorus panem coali in se habenfl re- /inl, quoniam i iii iii iinii cogn
conditum. \ iilln riinii i pro i erto) tnodo Beri possol
Surgil autem quo?Btio hic : quia littera nisi per riiin ,iii iiii n esl impossibiie
videtur contradioero his quaa ante dicta niniir verbum. Hoc esl ergo oliorum im-
sunl : quia dictura quod desponsa- est, 1'ui'iiiii iniruin, quod n.itur.i non poti

tione facta, sponsa Bponso assignabatur gratia non capit, bbbcuIb mirantur, \n-
ergo ante Annuntiationem oonvenerunt geli prasdicant, Prophetsa in gaudio spi-

ad oohabitandum, non esl inventa et sic lilus prcenuntiant. Jerem. xxxi, 1- :

in utero habens, antequam convenirent. Creavit Dominus novum super terram .

Sed ,ul absque

hoc dicendum, <|u<»<1 fosmina circumdabit virum. Isa. lxvi,
dubio,secundura dicta sanctorum Patrum. tS : Quis audivit umquam taie ? ei quix
antequara conveneranl ad cohabitan- rii/ii' /i/iir timile ? Vpocal. xxi, 5 : Dixit
dum. Sed ex niraia confidentia sanctita- throno : Ecce iii, rii facio
i/ui sri/r/n/t in
lis Virginis, qua prohibebatur Joseph ab innnia. [mpOB6ibiIc Minnino hoc prn er- .

oiuni inala suspicione halx-iula <le conju- to obumbra-

essot, nisi virtus Altissimi
ge, libere permisil ire e< redire quo vel* ret Virgini. Non enim alias, tamen) um-
1<M. Et ideo reoedens ab ipso a<l obse- brain habel virtus Altissimi obecuram el
quium cogn&tae Elisabeth, ultra spatium frigidam el tetram, sicul corpus opacum
trium mensiura ab eo sequestrata fuit : e1 el tenebrosum sed umbra vocatur hic :

antequam convenirent in reditu ipsa et imagoad similitudinem resultans, sicul

Joseph, Facta sunt <>a quaa hic dicuntur. fbrma in specuio resultans umbra voca-
E1 hajc responsio trahitur a Chrysosto- tur. Ad Hebr. \, I, dicilur : Umbram
mo. habrns /r.r /uturoruin bonor/nn. Kt quod
sequitur : Non ipsam imaginem rerum,
« Inventa est ifi ntero hahens. » dictumest, quod veritatem rerumgra-
e<>

tia\ per quas completa est, non habet.

Inventa procul dubio a Josoph fami- Sic igitur (non <h' inferioribus operibus
liari ejus nutritio. Et hoc est novius om- et virlutihus Dei veniens <l<" altissimis)
ni novo. Nova enim qusedam feceral an- Altissimi virtus in eam descendens ima-
te, et feoil post hoc Dominus
quod csa- : ginem suain impressit in eain. qua hoc
cos illuminavit, quod claudis gressum li<u'i in <>a potuit, quod omni creatarse
reddidit. Isa. xxxv, 3 et (> : T/uic ape- impossibile fuit, non modo perficere, sed
rientur oculi cxcorum, et aures surdo- etiam cognoscere. Sic ergo, Apocal. xn.
rum patebunt, Tunc saliet sicui eervus I et 2 : Signum magnum apparuit iu

claudus, et aperta erit lingua mutorum, ccelo : mulier amicta sole, et luna sub
etc. Matth. xi. '*>
: Cseci vident, sur- pedibus cjus, et corona in capite ejus
di audiunt, claudi ambutani, leprosi duodedm stellarum : et in utcro habcns,
11 1». \U\. MAG. ORD. PR.ED.

clanwhn/ parturiens, ei eruciabatur n/ ln hoc enim defioil simililudo oorporalis

pariat. Cramabat qoidem potius magni- in duabus induota imaginibua quia in :

tudine miraculi, qtiam doloris experien- verbo abbreviato in nno <t eodera Chri-
tia. I'.t cruciatus ejos est de conceptis per Bto <>si immensitas deitatis et abbreviatio
affectum misericordiee, in quibus eum oarais, cui se eommetitur divinitss il>i :

quem portavil in utero, Formari deeide- autem immensnm et abbreviatura in umo

rat. Sicul in Psal. iv, i : Mirificmit Do- el eodem esse non possunt.

minus sanctum suum, Sic, Isa. vn. li : 8 oigitnrt uwtntaestin uterohaben

Propter hoc dabit Dominus ipse oobis
signum, <l<> Virginis conceptu e1 partu. « l)e Spiritu sancto. »

Sio, Isa. x. 23 : Verbum abbreviatum

Fecit Dominus snper lerram '. Abbrevia* Bt in hoc notatur complela el omni-
tum, inquam, nou aroputatum, vel nm- moda ajua saactitaa. FLa1 autem locutio

tilatum, videlicct in aliqua parte sui duplex secundum distinctionea, Sophi-

diminutura. Hoc enina, nt Origenes in starum (alias. sophistioam) en oomposi-
Periarchon dicit, diotum esl : Stcul si iu- Lione et divisione. Hoc enira, In utero

telligamus hominem oapul in immensum habem de Spiriiu sancto, polest totum

extra oeelum porrigenteoa, el pedes in referri simul a<l participium, inventa,

infinitum per abyssum extendentem, et vrl lanlum priiua pars, qnaB < -I : In

manus ultra omnem mensuvam latilinli- utero habens : et sic divisum (alias, di-

nis perOrientem et Oocidentem expan* visam) intelligendam i sse locutionem

dentem, et tantaa Bpissitudinis, qnod an- istam, inferius ostendit Angelus, quando
teriora pectoris el posteriora dorsi <un- Joseph cogitante eam dimittene, pro ra-
iicin excedant mensuram profunditatis tione quod non debeat dimitti, assignal
extra iustrum et Aquilonem : hio enim de Spiritu sancto ease qnod in ea natum
homo nobis rst invisibilis et incognosei- est. Cum autem dicitur, de Spiritusan*
liilis. nec quiddam
videmus <l<' ipso nisi <in, prsepositio de notat potestatem, el

interminatum et infinitum. Facio autmn non materiam : sicut cum dieo, quod
imaginem siln per omnia similem, non iste honoratur, est de potestate Impera-
sequalem ad longitudinem duorum cu- loris : etquodille alius suspenditur, de
bitornm, e1 statuo illam ante oculos, et Furto : quando tamen Fnrtum non ss1

<lir<> : Sic BUnt nianus, et sic OCuli, et ita materia auspensionia, net rex, vel pote-
caput, e1 caetera membra magni homi- Btas ejua esl materia lionoi
1 1
i
— . sniit vides in isto : parva enim tma- Mentiuntur ergo haeretici Helvidiani,
L r <> in nulla similitudine deficit a magni qui dicunt Spiritum sanctum esse patrem
hominis imagine. Sirn t etiam in fabulis Christi secundum temporalem ejus ge-
pythagoricis Atlas deacribitur : bio Ver» nerationem : quia pater esl qni de sub-
Imiii Dominus in ute-
abbreviatum feoil 9tantia sua generat, quod non Fecil Spi-
ro Virginis, uon demembratum <|iiinl i ritus sanctus. Diclum autem est dc hoc
nobis commensuratum totam ostenderel iu prooemio.
immensitatem deitatis. I.t i<l<'<> mira res IVia ergo dicil : « De. » ln prspositio-

est istius uteri, in quo virtus resultat \l- in' enim notal potestatem : q1 non cre-
imi, <•) abbreviatio sim' diminutione das iu generationc asse patria alicujus
eflicitur Filii inoarnati : ul brevitaa so- materiam seminalem. laa. un, ~ .1 <-

cundum carnem intelligatur, el perma* cendet sicul virgultum toramt*, 'isic-

nentia immensitatis secundum deitatem. tit radix de i itienti. Radioia eniro

Vulj habet, Isa. x, I tumtnati t in »

nem Deminw Deut fncifi

 |\ KV W. M M III l.l M'i u
non eal i nliN el Idoo i nh< pi dtndum j
»
• i < i <
• M inalri prn
neralioni I hrisli fuil \ 01 hum I iliua lem
Dei, non alifl rodix icul emen dicilur In primo borum
a radix oncrationii . I i
ideo utei u um pi irnun
\ ii in. i .11 i itienli liva arenti compa hahehalad n timilteoduui riduiu,
i.iiui', quii nullo virilia huruoria emine lau oju i i i|ua foil idorn
b i nihi ii I i iinii. I i \i, I, llna dici- nb uquondum. I • 1 1 i, i

hn de radicc n cendere ', quio lloa par- laa i quaa virlutc liabuil inciii

vuli conoepti de radioe prodiil deitatia, 10 lantae anelitati mbdi

rjeo aliam habuit radicem buoe eneratio- hnn autem i niulium qund
lioul flos patrom non habel om niai ral ad recedendum.
lentom, aicul in antehabitia necundum Primum nr^o bnrum mi obli <

Pythagoram diotum eat, tionia quam habebal ad manendum.

Secundum eat, q I
dicil « Spiri- l.t hoi eal
tinn » operatorem hujua generationia i n1

omninosinecarnaliconcupiscentiafactam •<
Joseph nutem ?ir ejue.
intelligas. \A Galat. v, 17 : Spiriius <-<>n-

ewpiscii adversus carnem. Luc. i, 38 : \ fide iponsionia tir ejus dicitur. \ ad

Spiritus sanctus supirveniet in te, ete. Gorinth. m, 3 : Capul mulu
lertio, dicil « sanctum, t ut intelli- .Inli. i, ;t : Eral vir iile magnm inter
gas gratia plenum. Joan. i, li : Vidi- omnes Orientaies. Noc dicitur vir ab <

mus gloriam ejus, gloriam quasi unige- perientia sexus, quem experta fuerit.

nitia Patre, ptenum gratis el veritatis. Osee, n, I'»: Voeabit >>>< : Vvt mem :

A primo habel haBC generatio, quod oum tamea nihil carnalia oogitationii
secundum effioientem causam esl divina. ( aiiaa, cognitionie) intervenerit, sed t.m-

\ secundo, quod es1 absque matre pec- Lum sponsionis fidee. El ideo talis ipon*
cati originalrs, quaa esl concupiscentisj. sos. Cura quidem eat ul pater, sponsione
\ tertio, quod esl abundans In reconci- vir, d custodia caatitatis : <lu\ virginita-
liationis gratia. Joon. i, 16 t De plenitu- tis conjugis. Jerem. ur, i : Voca m-
dine ejus nos omnes aceepimus, $t g><i- Paier meus, dux virginitatis mesp /><

liimi pro gralia.

« Cura essetjuslus. »

« Josoph autem vir ejus, cum esset gcce secondmn, ei qno foil idoneui
justus, et Dolleteam traducere, voluit ad testificandum de castitate, ei ad cu-
oeoulte dimittore eam. » r«m eahibendam in educatione Job, i,

8 : ffomo simplex el rectus n<- Hmens

Ecce secunda pars, contra preecedens Deum, cf recedens a malo. Simile <lo pa-
totum divisa : ubi a Deo ordinatur dili- rentibus .loannis. Luc. Erant <>mbo i. ti :

gentia obsequii, tam matri quam pjuero jusii ante Deum, incedentes in omnibus
necessaria. mandatis et jusiificationibus Domini
l'.t duo in quorum
haec dividitur in : sine querela. Jusfus autem dicitur a ju-
prima inducit dubitationem Joseph oirca stitia generali, quae est omnia virtns lege

conceptum beake Matris et Virginis ut : vel prsecepto regulata : virtua onim est

locum congruum liabeal et oausam se- in se aoeepta Dco. Sod quando perticitur
quens rovolatio. Et secumlo, inducit ip- ex obodiontia legis, tunc qucelibet virtus
sain rovelationom. obsequium impen- vocatur justitia. Si onim injustus non

1
Isa. xr, 1 : Et egredietur virga de radice Jesse, el flos de rqdice ejus ascendet.
ii D. ALR. MAG. ORD. PR.ED.

permittitur enarrare verbum Dei, in quid gratiae accepit ex conceptu conjugis,

Psal. \ii\. 16 : Peccatori autem di.rii qui postea et ream el accusatam el con-
Deus Quare tu enarras justificationes
: victam, juste et pie liberavit. Juste qui-
meas ? etc., multo minus permitteretur dcm : quia dixil similem in crimine non
tractare el edncare. debcrcquemquam accusare. Pie autem,
Soil objicitur : Videtur enim non esse quando eam, quam ipse sinecrimine exi-
justus. >i pntabat adulteram, el hanc ce- stens condemnare potui.t, absolvil Chri-
lare voluit, occnlte dimittendo eam. stus, dicens, AVv ego te Joan. vm. II :

Quia, Levit. v, I. deputatur crimen illi condemnabo vade, et jam amplius noli :

ijui celal criminosum. Ad Roman. 1, -52 : peccare. Justitia autem Pharissorum est,
Qui lnlin agunt, digni sunt morte et : quae non quaeril corrigere, sed condem-
non soium qui ea faciunt, sed etiam qui narc, ct cst separata a pietate, Malth. v,
consentiunt facieniibus. Glossa, ibid. : 20 : Nisi abundaverit justitia vestraplus
« Consentit, qui cum possit arguere ta- (/ ini iii Scribarum, et Pkariseeorum, uun
« cct. » Respondco, secundum Chryso- intrabitis in regnum coelorum. Pietas
stomum : « ?Son habutt suspicionem : enim est benevolentia in homines, el

« quia credrbat possibilius csse quod vir- niaxiine in parcnti s. Et ideo illa dulce-
« go concepissct, quam quod nefas perpe- dinc mulcet eor in angore justitiae, et per
« trasset. » El ideo dixi, quod cx jn^li- clementiam mitigat judicium in paenee
tia laudatur de idoneitate ad custodiam inlliclionc.

castitatis et educationis obsequium. Alitcr cxponcrclur :

tamen etiam dici secnndum

Potest
alios, quod justus in dubiis non statim « Nollet eam trnducere, »

prodit. Scd si crimcn ccrtuni essct, tunc

proderet, si incorrigibilitatem videret. Scilicet in domum suam ad cohabitan-
Et, sicul dicil Chrysostomus : « Boni dum : quia licel jara traduxerit, tamen
« animi magis esl se habere ad hoc in quiaexieratad obsequium Elisabeth, opor-
« dubiis, quod nocens evadat, quam tebal iterari traductionem, ethanc nole-
« (juod innocens condemnetur : quia no- bal facere propter humilitatem : repu-
Q8 poenitere potest, si evadil : inno- tans, quod tam gloriossB Dominae (quam
« center autem interfectus non redil ad Deus Pater Pilio, de corde suo sibi con-
« vitam. » Bubstantiali genito, matrem prseparavc-
rat, ct in qua Deus Fiiius corporaliter
« E1 nollet eam traducere. » habitaverat, el quam Spiritus Banctus
sanctificaveral in matrem ejus, <\r quo
I
ce tertium. In quo notantur dueB ip- secundura processionem aeternam pro-
mh^ virtutes pietas scilicel ad conju- : cedebat) nou essel ^.nis idoneus ad si r-

gem, el humilitas ad seipsum. Quia viendura quod et Petrus

; passus hoc,
ciini ilnliius lnil. noii spiritu zelotypiae p.is-ns cst, Luc. v, 8 Exi ii >iir. quia :

incitatus, statim accusavil eam. Unde homo peccator sum, Domine. Sicut el
ubi ims habemus : « Nollet eam tradu- Moyses texil oculos, quando vidil ignem
cere, » Graecus sermo habet : • Nollel in rubo : quod signum fnil deitatis in

eam propalare. » Virgine '.

I ude < ilossji dicit, quod vera \ irtus

cura nec pietas Bine justitia, nec Bine « Voluif ocoulte dimittere eam. »

pietate justitia est : quae virtutes separa-

ili invicem dilabuntur. Jam enim ali- Reputans Deura aul per \ngelos, aut

i. iii, :.
 I\ I \ W'. M \l III I I I

p< i in. I
o liominr tlili 1 1 1
>b tanti) qi1< i 'li\ iii i illun |h i

equii exhibiluruin, pi u»cipuo quiu 11 rip liiin.

l niii I . i ii Wulucli iii, I / '•'/" i

dii iiiiini hii duo, l'i i m in
illilln \m/r/iini niriiin, r/ /n .r/m i ii/n I dui iiui llm lualio .1.. -
|>li f | ii

riniii niiir faciem uiiiiiii. I I itlud I' al, pei li". , qund ilicilui

i iii ,
i
Qui facis [ngeios tuos p
tus, ri ministros tuos, etc. i l.i «• autem i
itant»'
I i
altonde pietutom .1" leph, cuni 'li -

iinii. iv .1, IiImi ,n erat, quod \ ideba - II.. osl mle ii confci ontc
lur se\ orilatii , Btatiin ex leipi o tompo •
itione rde. Proverb. xi,

ravit, quod occulte disposuit hoc faooro :

I i Saih . ulii multa <
Job,
quia si manifosto hoc faoerot, Becundum wi\. 16 : Causam i/uam ii> .
irba n
logom non poterat facore nisi altero duo- xtissime im estigabam.
rum modorum : scilicel aul per judicium undum inducitur n \ elatio
zolotypice ', el tunc oporlerot i[U'"l "liji- • 1 1 iii dicitur :

ceret oi adulterii suspicionem, quam do l.t dicuntur hic <li!<> : Insti uctio re
t.uit.i Banctitate habere non potuit : aut lantis, «'t Bimplex obedienlia re\ I
itio

quod daret ei libellum repudii \ el lunc nem accipientis, ibi, jh i\ : - Exsur-

oporteret quod inscriberel ei foeditates ijriis aulem Joseph a somno. »
viro intolerabiles : quod iterum jurgium ln prima harum partium tria dicuntur,
facere beata \ irgini reputa\ it. El ideo scilicet descriptio revelantis, «! ''ju^ cui
sicut ju>lus cogitavil dimittere, et sicut facta esl revelatio, el expressio revela-
pius disposuil non accusare, t sicut sa- tionis, ilii, « Joseph, fi/i David, etc.

piens voluit id facere occulte : quia hoc el confirmatio rei revelata per coi
fuit tulius, quod consilio humano pote- nantiam Scripturae, il'i, \. 22 : « llm
rat invenire : >'t sicut humilis id poteral aulcm tntuiii factum est. »

facere sine injuria divina, quam crede- Circa primum horum dicit duo. De-
bat incurrere ex praBsumptione. scribit enim revelantem primo : et eum
cui facta est revelatio, secundo.
Revelantem autem describit afa evi-
n Haec autem eo cogitanle, ec ilentia demonstrabilitatis, ab officio nun-
Angelus Domini apparuit in somnis tiatioms, et ab auctoritate mittentis, et a

ei. » modo suaa ostensionis.

lstud quod dividitur

est secundum, « Ecce. »

contra prsecedens immediatum. Deficien-

te enim consilio humano justis homini- Per adverbium ecce notatur demon-
bus, semper adest consilium divinum. strabilitatis evidentia : non enim est res
11 Paralip. xx, 12 Cum itjnorcmus quid : ad sensum vel intellectum demonstrata,
agere debeamus, hoc solum habemus re- euni inducitur, s.xl quae sui claritate de-
sidui, ut oculos nostros dirigamus ad le. monstrat se ipsam : et ideo indicio
Jerem. xxxm. 3 Clama a 1 me, et ego : teriori non indiget. Sicut dicimus elaro
exaudiam tc et annuntiabo tibi gran- : die : Kece sol : et optimum habentes vi-
</ia, ct firma qu;c ncscis. tdeo tluctuan- nuni, quod se in omni virtute vini de-
ti inter justitiam et pietatem et humili- monstrat : Ecce vinum. Ita puto tanta
tatem, sapientice liuman;e se multuni claritate luminis interni perfusum
per multa consilia excitare (alias, exci- Joseph, ut ipsa claritas fugaret omne

1
Gf. Numer. v, 14 et seq. Cf. Deiiteron. xxn, t,
 I). \I.I5. M \<i. ()]{|). |»n I I)

dubiim, ci omne quod debuil sciri de sponsio est vera.Cujussignumest, Isa.vt,

proposito (quod in animo volvebal) im- <» el 7. cum prophetastaretjuxta Lhronum,
|)»'iu uno demonstraret. Aet, xxvi, 19 : non illuminabatur a Deo : sed volavit ad
Non fiti iiirrrtlii/ns rtp/rs/i visioni, Cre- eum uuus de Seraphim, et illuminavit,
dendum enim est, quod donum discre- el purgavit eum.Daniel. vm, I 6 : Gabriei,
tionis spirituum habebat. I ad Corinth. jnr intelligere istum visionem.
\u. \2 Aliiper $pirilum datur discretio
:
Ad i<l, quod inducitur de Patribus,
spirituum. Reg. n. 27 Numquid non
I
:
respondel Augustinus in IV de Trini-
aptrte revelatus sum domui patris tui '.'
/air (alias, Civ itate) dicens, quod om-
«

« nia, quee Patribus racta sunt, per Au-

« Angelus. » « gelos facta sunl : (jui Deus e1 Dominus
<( dicuntur, quia in persona Domini erp-

Ecce nuntius revelationis, quia Ange- « paruerunt. » Ad Galat. m, 19 \ Quid

lus nuntius interpretatur. Zachar. i. li :
igitur lex .' Prvpter fransgressionem po-
Angelus, qui loquebatur in me. siia rst, donee veniret semen cui promi-
\ idetur autem quod per seipsum ap- srrtii, ordmata per Angehs rw manu
parere debuit Dominus : quia dignius, mot/ialoris. .\<>n enim essel ratio, quare
ut appareat io his quaB sunl Filii p r sapiens Deus ordinem descensua illumi-
seipsum : quia ct Patribus per seipsum nationum confunderet, quem ipse sua
apparuit. Genes. xxxu, 30 : Vidi Deum sapientia dispensavit. Psal. lxxv, •">
:

/iirir ntl faciem. Job, xlii, .">

: Auditu fllttminans lu mirabiliter a montibus
tiitris aitt/ii i /r. nunc tni/ri/i OCuluS nif/ts seternis, hoc est, a virtutibus angelicis,
vidette. Numer. xu, 8 : Palam, elnonper tuam aeternitatem per confirmationem
senigmata </ figuras Dominum videt. participantibus. Hoc dicil Dionysius si-
\d hocdicit Dionysius, quod « in lan- gniftcari per ea quse dicuntur, foa. vr,
« lum custodil Deus legem ordinis nalu- I el seq. enim Seraphira Btabanl su-
: ll)i

« rae, quem instituil (qui esl per prima solium sine medio Deo conjutioti :

<« media, 61 per media ultima divinis cl ea quas sub sotio erant, repiebanl
« illuminationibus reducere), quod etiam lemplum ', hoc est, inferiores illumina-
«quando Filius ultimam naturam sibi tiones el splendores ab his qui stabanl
« univii, eos qui circa eum erantftamen in folio, replenl Ecclesiam militantem.
« in gradu ultimse naturae, sicul dicitur, Sequitur,
« Psal. vm, ii Mimiisii hominem paulo :

« minusab . ingelis) uoluil nisi permediam « Domini. »

« naturam, hoc est, per Angelos illumi-

« nare: ul unaquaeque naturarum ingradu Ecce auctoritas. Non enira erart \n
mo ministraret circa sacramentum re- lus Satana», qui se transBgural in An.
demptionis. » El ideo dicil Alexander liim Incis : neque spiritus mendax, qui
in libro de Motu
quod animahu- cordis, decepil \clial) in ore pseudoprophi
« mim,i illuminationum, quaesunl primo ;i rum ejusV Vngelus enim Satanae men-
« ultirna relatione (alia •, re^ elatione) es1 dax est, el pater ejus '. sed ^ngelus Do-
« per< eptivi i : \n. elus autem 1 1 undum niini verax, sicul Angelus Domini qui
•ii naturam prim i
relatione (alias, n dixil Joanni, Apocal. xxn, 6 : //" tw-
« velatione) recipil easdem. i l.i kaac re- ba /it/r/issimn s/nil rf mti. Ili cniiu An-

.' Vuii Dominum n U ntem $i II ,1.1 Cnnnlli. \i. 14,

tolw '
•) 'ifinn : ei ea ./n r sub ipso I i iii Reg. wiii. 20 el seq.
aphim tlabant Joan. • oi, 1 1 : Diabolus... mend I pa-
lllu
jus.
 |\ | \ \\l. M \ I III I I I
U
un1 illud liiliini
,
|j Domini \ •
i dii si •
[KM ,

epistola II P< Ir i
(
> Vi N indaeti wni ol oideiu i
* >
»

nultiiii (ri imiis uln / .r.pi ih iiuoil IIDII

fabuiat •~rr,iti, ' I
i i

/////// im\/,i .hsii tlin-.li ii fii/rui r/ .ilin iii.ii i , i

m
jir.rsi nl iiim w </ ],! , n liilm cs ftictt ll/ltll i.niKii i
ii|i ,

riinn de <|inl' I .cl ( '.iii inili.

iilin/iu//iilnii\. IUn1
i

Ili .

dicitur, M.iiili. w iii. n> i" V ,

// /•'<////// \,i/,iru/, f p, ii,l, iili, i,n /,, urt

i /n nliillli,
/// <•,/// s temver vident faeiem Pati ,

.i II 1 iii <|ii.r n <n ' \ oluiit.il' ||OI

III l-i 1(111 III <r/'//\ /V./. I I (I II III \i'l''lll, .

ip#o iutiniii rei ipiunl illuminal * num, ikijii'

i|u.i. sanctii deferunt. Job, wv, '>

!
duntur, non secundum p lio-

Xirii/uiil estnumerus militum ejus ei '.'

minum deiuonsti anlui illuini

tionia cielestium, ubi u liabital lu

super i/nrin imii surtjet iumen illius ?
I '

I.Miniii autem Domini, omnii veritatis iuaccessibilem '. El ill un-

iliiin potrs ii.iiiii.i- iii noi
!•-—« .'iiilriili.i <l ill.i
Vn pelun Domini
• :

|§te ergo lali -

>st, a<l noi 'I isi ' :nl<nii.i apparenl :

« A.pparuit. » i|iii.i de scicatia illorura dicitur, I

< wwiu. i» : Atirabilus faeta i ntia

, r tnodus per quem se demonstra- l/i / i .: mr : roii/niiilla rsf, // ///<<<

vil. Kt attende, j 1
1 »« I qoaedam <l in<>n- n> //// riiui : supra p »sa i iinii noslrsB
«

stranlur homini secundum potestatem facultatis exisleos, quaatum \ ull. el

homi r\ qu« lam demonstrantur se-

i - .
el quando, e4 quoraodo vult, apparet. I.t

es1 <pi<»<l dical Glosaa, quo sumitur

cunduni potestatem rerum deraonstrata- ;

nun de Libro Augustini tie Videndo l>

qu&dam autem demonstrantur
:

Mvuiiiliiui potestatem superiotum sive Probam.

ccelestium illuminationum.
« Apparuil. »
I.i prima quidem, quse si cundum po-
testutem tiominis sunt, ex doplici causa
orinulur. Aliquando eniin oriuntur I
lloc verbo Ngoitioatur potestat appa-

oorporis passionibus : sicut homo videt remtis aoi quando vult. et quomodo vult,

SC exhihet vi.li-uduni. Et hoc iiujxirtat

<-t imaginatur, circa quod kerribiltter vel
concupiscibiliter corporaliter affectus esi. verbuni ap/iarilionis, quod xrnat niotuii

-Mtquando oriuntur ab ipsa hominis co- illuminationis. vel illuininautis a<l ani-

itatione, Et utroque istorum modorum main, non secundum facultatem -i ilicet

aninue. sed superioris natur.e p'»t.'.-la-

snut ista falHbilia : sfcul et ipse homo
mendax ost. lu IN.il. cxv, II Omnis :
tem pei 1'ectain.

homo mendax. Ad Roman. m. / 'i :

antem />c/ts verax : omnis autcm homo « In somnis. »

mendax. Numer, wiu. iu Xou est :

tHfus qiuisi komo, i/f mentiaiur : neqtte I.. - undum, ulii drscribitur ilis-

ul filius hominis, ut mt/tctttr. posHio .loseph, cui 1'aela BBt apparitio.

Quae autem sunt secundum potestatem Describit autem dispositionem facientem

rerum i\ux demonstrantur in anima, a<t veritalem apparitionis. cum dicitur.

Veriora quidem sunt, sed tamen vafta. « Iu somnis. »

F.t illa sunt, per quorum principia Attende igitur. quod dicitur :

acci-
pimus scientias rerum : sicut quod omnc

1
1 iiTudt.v, 16.
48 D. ALB. MAG. ORD. PILED.
« In somnis. dormiunl subtilia cogitantest etdevote
orantes. Siciit dicitur in Cantic. v, 2 :

Esl enim Bomnns ligamentum sen- Ego dormio, <•/ cor meum vigilat.
suum, sicul dicit Pfailosophus in lilwo Primus igitur somnus esl causa visio-
de Somno et Vigilia. Hoc autem liga- nis fallacis, propter obscuritatem fumi
mentum provenil <\ eo quod spiritus qui reflectitur in (alias, ex) ij>so, et ob-
lucidi cl calor naturalis removentur ab soure recipit formas quas portal : o\ ex
organis sensuum : ei frigiditas a ce- motibus fumi a stomacbo dissipat motus
rebro descendens quasi paralytican- earum ex qualitate causatas. Sicut caii-

do immobilitat organa sensuum, quod dus existens facitvideri Qammas : Tiigi-

non immutantur a rebus sensibilibus, dus, aquam frigidam, vel glaciem, vel
etiamsi coram organis praesententur. aliquid hujusmodi.
Haec autem frigiditas ex tribus prove- Ille aulcin qui cst ex lal>ore, paruin
nit causis. Una est fumus ciborum reso- facitvidere: nisi quod speratur, vel li-

lutus ex loco digestionis, hoc est, cx meturexlaboreillo, vel quod in usu habe-
stomacho ad caput, qui ad cranenm ca- tur ad manus, circa quod Boliicitudo est.
l»ilis reverberatur in cerebrum, et resol- Et hujusmodi motus sunt etiam in labo-
vitur in aquam phlegmaticam ex ipsa rantibus ex febre, vel parturitione : ex
cerebri frigiditate, el propellitur ad sen- motibus fumorum, quando labor Liquefa-
sum scnsuum (alias, communem) in cil humidum, et fumus illc redundat ad
principiis nervorum sensibilium (alia>. caput. Et omnia taliter visa sunt fallacia.

sensitivorum) qui omnes a cerebro ve- Unde, Eccli. xxxiv, S el 6 : Divinatio er~
niunt : et ideo sensu paralyticato, in illis roris, et auguria mendacia, et somnia
principiis clauditur in toto corpore, et malefacientium, vanitas esi : et sicut
tunc homo, et quodlibet aliud animal parturientis, cor tuum phantasias pati-
dormit, donec ille fumus quiescit. Et de tur. Nisi ab Altissimo fuerit emissa visi-

hoc somno dicit Philosophus quotl « est tatio, ne dederis in illis cor tuum, eti .

« lilins apoplexiae el paralysis. » In tertia autem causa, somni raro esl

Aliquandoprovenitex fatigatione:quia deceptio : quia aon apparenl ineafre-
nimislahorantis (alias, laborando) organa quenter, nisi vera? inteliigentia?. El talis

scnsimin resolvuntur, el exspirans ex eis fuit somnus sancti Joseph, qui secundum
spiritus el caior, tunc origines sensuum, intellectum in agoni i fuit, meditando
hoc est, nervi sensuum a cerebro descen- quiddam essel quod in tam sancta im-
dentes es vioinitate cerebri, iterum infri- prasgnatio apparuit : bI sic aversus a sen-

gidanturel immobilitantursensus,e! tunc Btbus obdormivit.

iterum animal dormit. Et de hoc dicitur in Sed secundum hoc videtur, quod hac
Ecclesiaste, v, li: Dulcis est somnus ope- apparitio somnium quia dicil
fueril :

ranti, sive parum, sive multum come- Philosophus quod « Somnium esl passio
dat. b somni sive Hoc etiam
dormitionis. »

Tertia causa est, quando multum con- videtur per Giossam super idem verbum,
vertitur animaadinterioracontemplanda. qusa dicit: « ln somnis apparuit, non
Tunc cnini abstrahitur spiritua animalis « manifesta visione : quia dubietate ani-
el calor ab exterioribus : el spiritus mo- « ma premebatur, velul somno infideli-

vetur ad interiora, et calor similiter, <|iii « lilatis. »

tnper sequitur spiritum : et lunc exte- Prssterea, Quaeritur quare Josepli in

rio as infrigidantur ex cerebro, iu jomnis apparuit, et Zachariaa el beata

principiis nervorum, qui diriguntur a \ rgini manifestc ad sensum. Si enim,
•liiu in oi ensuum : e! tunc ite- Ql dicil Glossa, propter dubietatem ap-
niiii homo dormit. Sicul frequenter ob- paruil in Bomnis Joseph, muito magis

I
 IN EVANli M \i iii i i. i

|n optei mujoi em ilubietati m in ini iin i| iii i

'
i
i
dI cinuli n i. i 'li-

dohuil tpuurei v /«w liai \u*. n inl iihiikIii i

iialu

\il Iiim dicouduin ,

'
I . ni iiiiIm \ idi< dii itur in libro M ndo
iui , iiuILi iniuoi atio I- i appai ition aliquaiu di

i n inl.i circa Jo oph : quis omnii i erli * iini . Ii.uk • I' iuenl 1 1 iiifluunl el illi

imi.i uni, i|n.i dicuntur de lacramonto U qualitati d cadestihu ni

h.r redemptionii : nec talii ad illu- roma rporibui bominum imp

lioneai liorum aunl referenda i""" 1 '

«I lunc anima, quai liroiiitudo
Propler boc notandum aat, 'i
1 "" 1 ali- imago eal motorum (alias, motori
qutndo lii revelatio in Bomuii el per laatium, iroagines quas illud futumn
Bomnium : et aliquando fll revelatio in gniflcant, concipil in lomni ,
quando
lomnia, e1 non per lomnium : aed aul magis • l aiiii occupationibui requi

per oraculum, u1 dicitur in Somnio Sn- Boi1 : el lunc per aimilitudines fulun illa

pionis, aul per veram intellectualem vi- conjicil per dum conjecturationi
lionem, ul dicil Aristotelea. \ supermundanii autem i
t duobui
Revelatio autero qu» fil in somnii el modii : au1 enim ea( ab tngelii bonia,
per somnium, adesl quando aliquid futu- aiil ab Angelis inalis. I t si csl ab \i

rum preasignatur in imaginaria visione I i» bonis imaginos in somnio ordinanti-

quas fit in aomnis quia somniura sem- : bus, hinc es1 quidara obscurus modus
per babel conjunctam secura imagina- propbetiiB : sicul somnium Pharaonii
riam visionem. Nabuchodoaosor, el Mardochffii. 9i au-
El hsec revelatio futurorum aliquando tem eel ab Aogelis malis imagines per-
esl ex eausa quce est in homine : el ali- turbantibus, tunc esl illusio : qaia etiam
quando esl ex causa qus ab exterioribus si vera esl aliquando viaio, tamen iatea-
agit in hominem. dit semper decipere, Bicul ostenditur io
\ causa autem qua3 esl in hbmine, eal Bomuio uxoris Pilati.
duobus modis quia aliquaado procedit :
Nulto autem istorum modornm iacta
ali eo ijaoii est causa alicujus quod Fulu- aal apparitio Josephr. Uade illa apparitio

rum esl in homiae aliquaado autem : oaa St •" Bomuis prseter somaiam, et
procedit ab eo quod jam in horaine esl esl per modum oraculi, quando somnoa

effectum. Kt primi quidem exemplum non cst nisi aversio animae a Beosaum
esl sicut quando colligitur in homine
: asu : el tuac ad intellectum spiritos sn-
materia febris, vel apostematis calidi ex perior immittit species intelligibiles in

calore materise, himo procedente ab

el animam de futuris. Et illa esl nobil —
ipsa, videl dormieas ia somaio forte se ma et certissima visio prophetalis, quia
comburi fiammis in toto vel in parte : tuuc anima deoccupata ab omaibus seo-
quie anima hoc quod est qualitas in cor- suum inotibus, tota exaltatar ia iutelle-
pore recipit per modum imaginis visse, ctum, et optime percipit dispositioaem
quae congruit illi qualitati. Exemplum Dei de futuris. hleo laudans ccrtitudi-
autem secuadi cst sicut quando distillat : aem suie visioais, Balaam dicit, Numer.
phlegma dulce beae digestum et sangui- xxiv, 3 et i : Dia.it homo, cujus obtu-
ai mistam a cerebro, vel ad dentes, vel dixit audiior serm -
ratus est oculus :

ad fauces, somaiat se mel comedere. num Dei, qui visionem Omnipolenlis iu-
Quod niliil significat, nisi quod jam est tuitus cst, c/ui cadit. et sit aperiuntur
in corpore perfectum. oculi ejus. Et intendit quod cadit, aver-
Quando autem est ab extra. dupliciter tendo se a sensibus dormieus ut melius :

est. Aliquando eniin est a causa ordinis oculi interiores aperiantur. quo fucrunt
naturse universaiis : aliquaodo autem est obturbati exteriores oculi.
a supermuadauis, Exemplum autem pri- Id autem, quod in somnis est vera in-
xx
III I). Al.B. MAU. »>M). PR/ED.

telligentia, »1 dod somniom, eel '|w<"l »it agenda, qnod patiebalurJoseph : alis esl
inteliectn agente de »cienliii Sicnt '!>• injoDctione obsequii, quod habebal
iiuilii dormientes inveniunl lublilia, qui focere tamquaDtDutritiuspueri, ibi,?. 21
vigilantes invenire non potuerunt ; eo Pariet autem filium, etc.
quod intellectns a sensibui evooatur, el Qrca primum tria dicit. Primo.expri-
t im« profnndatur circfl intelligibilia. Ap- mit dispositionea Joseph inclinanteaad
pmratio igitnrJoseph eel per modum ora- credendum ; tecundo, propulsal dubiwn ;

oali el certissima. et lertio, lubjungit causam propulsatto-

antem quod objiciturde iiosea,
\il li-ic < nis.

Dieendnm, qnod illa Grlossi partim eal Dispositiones inclinanles ad credendum

moraiis, el partim littcralis, sicut et plu- Angelo suotdoae ; notitia amicael fami-
res aliss, quae bic ponunlur. Quod enim liuiis, et admonitio promissionis.
dkitnr, qnod foit manifeetavisio, morale Notitiafamiliarisnotatnrinexpreieione
esl licnl non manifeeUi visione videnl
:
nominis, quundo dicit,

pigri circa sacramentUBt. Quod autem

dicitur, quod dubictute animi premeba- « Josoph. n

tur, litterale est et non intelligitur de :

dubietute credendorum, sed agendorum, Joan. Ego cognosco mcas, et

\. I i :

concertunlibus in co juslitia nt pielate et cognoscunt me mm, Jerem. i. 5 Prius- :

humiliiatc 61 lapientia, sieiit patet ex an- quam ie formarem muiero,novite. fss

tehabitis. \t.\\, I Deventre matrisnumreoordatm
:

Quod non ma-

uuleni qua>ritur, quarc esl nominis mei.
nifeste ad sensum appuruit, Diceodum, Admonitio promissionis est, quandu
dicil.
quod sensibilis visio non est nisi proptei
intellcctuulcm, ut dicil Abttgnstuuu iu li-

bro XII super Genenm ad Utleram. Et « Fjli David. »

quia Joseph ex interionbus regere ha-

bebat agenda ex-terios, kdeo convenit Qttasi diceret : Recordare ctti sit facta

quod ab interioribfM Mfl revelutio pro- promissio de nascituro Christo. Kt <um

cederet : Zaehariaa aatem al BeeiaVirge sil tecum, de una tribu, el de domo, el

in corporeis uelibus et recrptiouibus bu- (|(

'
familia David COnjttX toa Virgo el

bebant perfioare qua revelabantur, el lancta, postpone timorem, cl accipe

ideocooveniebatqaodeorporaliteradsen- securitatem. Jerem. wm. 5: Suscitabo
§um visio eorum exhiberetur. \.\ boc pa- David germen jiatum : et regnabit n

tet, quod saaeiua Joseph per somnia, nec rt sapiens erit t ei faciet judicium </ jw
enigmatfl iUuminatus eat: sicul <'l de shtiam in terro.

Moyse dicitur, Numer. xn, 8 '.

l.i bo4 cst, qnod dicilur; a fnsomnit
(( Noli limerc. »

Dfcens: foseph, fili Daiid, noli ti-

'" ' propoisatio dubieUtie. Noi snim
,, . esl bie timor nisi reverentia el du-
meri' accipere Mflrinm r.on ngem
bietatis, ncol patel ea prsecedentibus.
Iiinm: iiim I ciiim iii 6fl iiiilum <'>t, de , . . , .. ,

i
autem propulsattooe Irta dicil
lii i-i,i

ipiritu sanclo >!. i

Propulsal eniudubnisA, Ua. vu, l; Vide
ni siieas : noli i <>> tmtm ne
i l.iii-i. El lial.>i parUM du.is :
formidti. Joan. mv. j" : Non tmrbetur
uii.i sil de propulseiioM dnbii oircs <or nsilraw , neoiee formidot. I>a. xxxv,

" i
fNtfset, SJ non p*r ,tnigmatn < flyiirai DDminuW wd*
 i\ BVANO M \ i in II, i i

i
j citt pusiiianhnu Conforlamini, ei < i
upui u Peuipu in

noiite /uitrir. momuntu uno 1

Sei undoi o tendil i lai nui apud \ iluiUti uni> il, el om n

ln ,i 1 1
1- 1 .
t< llmi Vii in iM.iii i.nii . i
apji nii.i . |n ,ii,

el idoo nulluui ine e ei inuue u piciuuii \ii liuinunce guu<

liol.tin. i
iiin Jhil, nOV( iii iii' ii iuill iii illlJM '

|ih \ ii ,i ii ui et ' •• lei •' ni ih •

impi 1 i nan-
.. ,\i ri|ific Mnriiiiii. •• tnr.

Iis.l. \\\l S \nniril /lllllll. rl illililu-

n.i/r tuiini iii desidmo aninvt, Eocli „ rj

ar | 9 „„1,.,,, ,.,.,, rooaUi
| f , i . ,.|
*l
w . 1« \niiiinr,rlriiiu li.rrriltliilnl illiiiu .

nomen pjua Je*um inae enim nalvum

I ortio, ilu-ii iiiuliN iiiii nd iiccoptionera
,
. 1,'iolcl |ni|iiilum viniiii ;i |i. .t.iIi- im)-
quando ^ubinlert, ' ' '

niin

« Gonjugem luam.»
i
ce injunctio obsequii,

Quasi dicat : Juaiitia) reoordaberis ; pa« li circi boc tria dieit. Primo enkn
iicin et matrem reliquit, el tibi adhaeeil ;
pranuntiat eanj foie pariluram Blium.
accipe ergo eam. Secundo, injungil quale uomen illi sit

Sed nonne jam dudufn accepit. Yidetur ab eo Lmponendum. Tertio, subjui

©rgo, quod dieerel debuit Retine eam : : causam uominis.
el uon (liinittas eam, Sed ail bec respon-

stc est quod secundum 9uperius dicta

: « Pariel lilmm. »

oogitaveral eam diiniticiv. et ita jam

oorde dimiserat etad eor loquitur An- : Primum i -t, quod >icut conscius
gelua. 1 Reg. \\i, 7 : Homo ri.lct eaqum seeretoram, dicit eam parituram esse
p/ircnt. l/rns /ii/lcin ititi/ct/ir cor. lilium. Apocal. \n. 3 : Ptperii filiutn
Et stibjungit causan», iliccns : masculum, quirecturus eral ort >t-

trs in vir/jii /crrru. l>a. vu. I i : Cbflfi-

« Quod enim in ea natum est, de -

vm, 3: l-
pu t rt pariei filium. ba.
.
,

Spiritu saneto est. » cessi /ul propketissam, >/ concepii, et

paperU filium.
ln ea naium esse dicit : quia in cssteris, Quidam magis vanis qusestionibus
quod in cis nascilur. cx cis nasettur, ct i|uam Erucluosis qmerunt Quare non :

ilc eo quod mistum ost cis. quia de se- assumpsit Jesus naluram nostram in sexu
niinc viri. Sed in Beata Virgine, quod in foeminco ? Ad hoc dicendum, quod fce-

ea natum cst. c.\ ca materialiter natuin mina non est principium hominis, scd
est : sicut non de ca poleslative, sed de masculus, ex quo totn natura humana
potestatc Spiritus sancti. Propter lioe, produeta est. antidotum non Et hujus
.lcrom. xxxi, '12, dieitur fo?minam eir- fuisset fcemina, sed maseulus. I ad Co-
cumdarc virum perfeetum in sapientia rinth. xv. 22 : Sicut in Adam oin/ies mo.
ct gratia, et anima et deitale, et figura rii/ittur. ita et in Christo omnes vimfica-
lineamentorum. Spiritus enim sanetus buntur.
in ista nativitate praejudicavit natura\ b\ Praeterea etiamsi assumpta, esset idem
prnpvenit iompus nativitatis humanae in in persona cum Filio Dei : et sic idem
uno, et non inalio. JNaturaB p ropjudicavit, esset Dei lilius et Dei filia : quod ahsur-
quando impotentiam concipiendi retinuit, dum ost.

et tamen conceptum attulit sicut dictum : PraMerea, hoc convenit ofGcio nostra?
 1). ALB. MAG. <>IU>. i'|{.l-;i).

illuminationis per doctrinam <•! redemp- cujus signiGcalio cadil ab effectu : Bed
tionem quia non debel praedicare fce-
: quod in effecluostendatvirtutemsusBsig-
mina, nec honeste discurrerel de villa in aificationis.
villam. Bt alise multse causse possunl as- Ncc dicit, quod Balvabil populum a
signari ejusdem. Sed Christus, ut utrum- perseculionibus : sed Ai peccatis <<<-

que sexum redimeret, unura assumpsil : rum: » quia ab illis oemo alius solvere
el id quod assumpsit, sumpsit ex alio. (alias, salvare) poterat, nisi ipse. Luc. v,
21 : Quis potest peccala dimiUere, nisi
• El vocabis nomen ejus Jesum. » solm Deus ? Isa. xliii, 2'\ : Ego sum, ego
sum ipse qui deleo iniquitates tuas /tr<>/>-

I ce obsequium Quasi dtceret: Lioel terme. Osee, xm, 9 : Perditio tua, Is-
non >is necessarius ad conceptum et ad rael tantummodo m meauxilium ttium.
:

tamen eris necessarius ad nutri-

partura, AdTit.m, :Secundum suammiserieor- .">

mentum: et prima curatuaeril adnomcn. diam salvos nosfecil. Isa. ulii, S<il< <>- l :

tor ejus id lampas accendalur flammam :

« Et vocabis nomen ejus Jesum. » deitatis habens intesta humanitatis.

Sed quare dicit: « Populum suum » :

Nec Facit raentionem Circumcisionis, et non dicit : salvabit omnes gentes cum :

in quanomenimponebatur :quiaCircum- hoc perfeclius esse videretur? ka. m.ix,

cisio ficbat j>er sacerdotium, quod scri- 6: Parum estut sisservusmihiadsusci-
bere pertinet ad faciem vituli, sicut in tandas tribus Jaeob y et fseces Israel con-
procemio dictum est. oertendas : eece dedite m lueemgentium,
Hoc autem nomcn >i est naturse, sicul ut sis salus >>'<<> usque </</ exiremum
in ante habitis dictura est, seternum rst : terrss. Dicendum, quod se-
Rbsponsio.
qualiter ergo nunc dicitur : « Vocabis ? » cundum effeclum salutis, de qua hic lo-
\illiuc. Luc. n, 21, dicitur, quod voca- quitur, non salvat nisi suoa dkevolos,
tum est ab Angelo priusquam in utero sive sint de tiliis [srael, sive <le gentibus.
conciperetur ? Daniel. i\. 2i> : Non erii 'jus populus
Rrsponsio. Nomen istm! tripliciter qui eum negaturus est. Act. x, 35 : 1>/

consideratur, quoad tria qusesunl in ipso. omni gente quse timet /)<>/>», </ <>/><
i
r<i/ur
Salvatio enim potest considerari in po- justitiam, acceptus est illi. Et hoc est,
lestate: r.\ qua est efficacia salvationis: quod datus esl iu lucem gentium. Luc.
etsicesl aeternum, quiahabeta natura di- u, : 5'»: Ecce positus est hic in rui>i<>>// etin
vina. El potesl considerari in prseordina- ,
r< su)r<'</i</><<'>>> multorum i>> Israel.
tione : el sic vocatum es1 ab Angelo cui Sed adhuc queritur : Cura Christus
ordinatio illa patefacta est. El potesl con- non uascatur Joseph, quod etiam signi-
siderari in actu, proul notam facil do re ficatur in modo loquendi quianon dicit: :

quam nominat. El sic impositum esl a pariei tibi ftlium, sicul <li\it Zachartse,
Joseph, nutritio Domini. Isa. lxii, '1
: de Joanne '
: snl potius nascatur Beataa
Vocabitur /H>i >)<)>>><>> novum t
quod os Virgini : quare non injungil impositio-
Domininominabit. nem nominis Beatse Virgini, ul iilavoca-
ret, cui natus esl partus ? Responsio
* Ipse enim salvum faciet populum Becundum Chrysostomum, quod com-
suiim ,-i pecc&tis eorum. » munem usum servavit, ul partum celaret.
Communii autem usus erat, quodpatrea
l
ratio iioiniiiis. Non < niiii vuli nomina liliis imponebanl el ideo illi :

quod racuo nomine nominetur Jesus, injunxit, qui pater fuit putativus.

1
I DC. i, 13.
 I\ I \ \\l. \l \ I III 1 1 I

\iIIhm uulom iii' nlii quiotliu (Juun nuui loq Iiii ln •

|ili |m n
\n .liis Jnitoph non imtruxit, untequain i
ii l •• i etui . mi |
i . i i noiiu m I. iiin

\ onii el iii .1 kiuin liuhii quiu uumquam mi \ niundi

dubitassot, ii ante tnnuntialionem onini- v <-'l li.i ' i •
pou i" \ idetui i u\ ni'

bu plone insl >

uctui lui i»l
' \<l I li quii iii pi oplietin indui li non fll menlio
i ii Chryiostomui, « quod innatum eil iii i
dfl I OIK OptU \ ii I
pui I II

bominibui non ita credere qus id lllllli'.

« manum non lunt, ied >n futun lic- l<

>• I
*
1. 1
• i
-
1
1
- .
i
. iiuii idem noraen i
l in p
« ni prwsenl i.i. •• I i ideo tunc instruxit, phetii el impoiilione nomini puei i

( iiin niaxime credibilii rail imtructio lic iM' "ii\ onienti i pi ophetia \ idotui
Dioi etiam potest, quod illuminatio di- ilini

vinanondatur opporlunenisi cum devote \il li.tr omnii roHpondendum

el avide petitur, hoc est, quando borao ••! i|mimI i iluss.i bene reipondel secundum
esl iii dubiis, b| anxius quid faciat, Isa. prophelise intellectum : quia in bebi
xxvi, 16: /// augustia requisierunt te\ i'si Muki . ijiiuil eil cuitodii : nei cu-
in tribulaiione murmuris doetrina tua ilodia virginibui adhibetur uisi i upon-
iis. Baruch, ui, I : Anima in angusiiis, aia nec desponsiri poteraut, si haeredi-
et tpiriius anxius clamai ml te. latem habebant, niii propinquii : etiic
de duobus implicite lil mentio in
bii
prophetia. Vliocutio autem Vngeli con-
« Hoc autem totum factum esl ul secuta es1 ex istis, ul patel ex prttdictis.
adimpleretur quod dictum csl a Do- E1 illa locutio langitur secundum suam
mino per Prbphetara dioentem. » causara. \lia autem in prophetii sunl
expresaa.
qua esl conGrmatio
Ecce pars illa, in quod objiciturde nomine, Dicen-
\il nl

totius per Scripturam. I.t oirca boc dicit duiii, quod nomina conveniunl in signi-
diio : quorum primum e>t, quod hist »— <

[icatione quia Nobiscum Deus, idem :

riam referl congruere Scripturae. El se- est, quod in natura nostri el eum na- :

cundo, inducil Scripturam prophetise. tura nostri Deus, el homo mediator Dei
primum inquirenda sunl tria,
Circa et hoininuin homo Cbristus Jesus . qui
quorum primum bs1 Quomodo dicat, :

potans est salvare per hoc quod esl ho-

« totum, » cum non mentio nisi de
sil
mo : ol illejureel natura Salvator.
tiiid : et tolum ct mnnt' velint esse ad mi- Ad id. (juod quserttur de conjunctionc
nus in tribus, sicut dicit Philosophus in
quaa Dicendum,videtur esse causaiis,
primode Ccslo et Mundo. Secundum est,
quod talos conjunctiones quandoque no-
qualiter dicatur factum istud esse t
ut taut tautuin linom. sive lerminum ope-
prophetia impleatur : quasi prophetia ris quandoque antem notant cansam
:

necessitatem facto imponal ? Tertium est finalem, propter qoam lit lotum. Verbi
de divisitine prophetiaB, qusest in Glossa, gratia conjungam ferram : Fabrico ut
in prophetiara pnescientia? el pra&desti- chalybi quod quando conjunxi. non ha- :

nationis. e1 comminationis, sive etiam beo plus quod oporor, et stat ad hunc
promissionis. terminum fabricatio. Dico etiam, quod
Et ad primum liorum respondel quae- fabrico, ut consequar intentionem inactu
dam Glossa, dicens quod totum illud de sooandi el inoidondi : et tuno habeo in-
quo lit hic inontio, est in multis : ut soi- tentionem ultimam e1 oausam finalem.
licet Virgo propinquo suo desponsarelur, propter quam esl totum et operatio et
ut oasta servaretur, ut Angelus per som- opus oonstitutum. El oum dicitur liio.

1
1 ad Timoth. n, .">
: Unus Deus, unus et rne- diator Dei cthomimtm, homoChristus Jes -
51 D. ALH. MAG. OKO. PR.ED.

qtiod iitud factum cst, ut adimpltre» Deus, laman aliquid in illis rooperamur
tur, etc, non notat nisi terminum. Pro- ei : sicut illa qmc pra?parat, ut non per-
phetia ''111111 fuit Bignum futuri, sicut li' ial sine nobis : sicut est salus homi-
Btatim determinabitur. Et ad hoc lifrnum nis. \<l enim oportel nos coopera-
illam
detcrminata est veritas istiui factl : nee ri pcr meritum. Bt in hoc non est tolum
essel vera prophetia neque prophetia, pneparationis divinsB ct solius. Et re-
ni>i factum ad ipsum terminaretur : et- s[icctu liujus non dicitur prophetia prae-
enira neutrum es1 causa alterius. Scd destinationis. Anl si dicitur, non dicitur
prophetia esl signum, et istud factum eese respectu ejus, seoundum quod esl
esl signatum. in aobis : Bed potius seoundum quod non
Etu1 hoc melius intelligatur, sciendum est in nobis operantibus, sed consentien-
quod quredam siint signa fulurorum -t non tibus tantum : sicut in sppositione (alias,
Lusn qusedam autem sunt futurorum
:
in adeptione) prima gratia
causee. Signa futurorum sunt qualitates Ea antem quae sunl in nobis, qan
queedam causarum el sicut indicia : Deus operatur in nohis nobiscum,illa sunt
dirimus, quod rubor lunsB signum esl duplieia. Quaedam nobiscum operatur
pluvi», 1'iiin tamcn nullus dicat colorem faoiendo et informando aetum sicul
ruheum causare pluviam. Sed quia rn- dicitur, Isa. xxvi. 12 : Omnia opera
bor in luna significal vaporem aqueum nostra operalus es in m>!>is, Domine. Et,
jam congregatum esse, et incipere in- Joan. w, 5 : Sine me nihil potestis
spissari inaquam,ideo indicando causam, facere. El hoc prsesctl Dens, Itfl quod
signiGcat fnturam pluviam. Slmiliter fu- sua icientia causa est operans id quod
turi facti in nalivitatc Christi causa est pra?scit. Et ideo quoad hoc. d sic rc-
prteordinatio el consilium divinum, quod spectu illorum dicitur esse prophetia
nihil aliud est, ul dicit GregQrius, nisi prsescientice, quando talia per Prophetas
immohilis dispositio de futaris. Revela- prtedicit sicut quod voeandus esset puer
:

tio autcm de hoc facta prophetae QOB est Jesus hoo cnim eum Deo operatus es1
:

causa fuluri facti, scd signum, pcr hoc homo.

quod csi eausai verae indteium : el hoc Queedam facil nobiscum, quod
ita

dicil Giossa Hieronymi. Nec veritas line ipso, et Ipse sine nobii operamur
prophetiee esl immobilis, nisi perahoc idera sicul esl inflictio posnae. rlanc
quod esl signum immobilis causea defu- enim facimua nos, merendo malis operi-
turis, que esl Dei consilium. bus, quOB iimi facit Deus in ii) quod nii-
id id. quod lertio quseritur, Dioea- la sunt. scd efflcienter infligit pcenam
dum, quod praedestinatio in Glossa ac- quam meruimus sed non infligit eara :

cipitur stricte pro so eujus non c^t nisi nisi pro nostro malo merito. 8ed re-
preparatio Dai, ei quod horoo nullo spectu hujus csi prophetia comminatio-
modo operando prseparat. Ei boc sst nis. Et quia illa pendoi c\ nostra cau
'|ii",i quod omnino lit sine nostro
it.i iit f ideo inulala illa causa, mutatur' el com«
opere sicut quod \
: icepil et pe- ii minatio. Sicul el promissio boni muta-
perit, ct quod Deui homo faotus est. \<l tur. quando cadimus a botio merito.
hoc enim nihil operatui ••-! nliquii ho- El utrumque horum dicitur, Jerem.
no quocumque opere nisl •
onsenticndo win. S. uhi dicit Dominus, quod el
quod Hai : simt Virgo beata -
onsensit, promissiones boni comminationes ma- '•!

'|ii.imlo dixit :
/•'/,// mihk tecundum li mutal propter mutalionem operum
bum imim >. bominum : sicul esl videre in commina-
\ha autem ini iju.c li< -i [iim [i tione Xini' I iles enim permissionei

Utfi i. 18 * Cf. Jon.r, iii, I »1

 i\ BVANO M \i ill I i i

ot ii 'riiiinii.il mu<> |
• • 1 1 < I • 1 1 1 i \ 11 1 1 ii, babin pius iin ii i|ii.uii coui ipi J.'

i-l ulcu iiuli liunl iii i

,-, 1 1 r i • 1 1 1 1 1 iiil. i
io -
nli -ii «I n Iiiiii OSt, (|Ulfl m Jit

I r I .iii^.i . .
i-l .st.iiililni . lllls, ^tlllll . I iIiiiim l>. i
di Spiritu um lo, i< ul eliaaa
ci imii.iiis illis, iiiiii.uiiiir. Bl pei bo C 20, di ii

inlclli iiiiIiii- iiiiini.i i|ii.i lliBl in Glo I

mitiim < I ilr Spii ilu
pti . .iui. iii i 1 1
leudi i

lii , lio.

u i.cc.- virgo iii utoro habeb}) .

•!
• i.i periel Qlium
pariel Rlium i el vooabunl nomen
ejus Emmanueli quod ea1 Interpreta- l •
p :n Intellig itm autem, quod
inm Nobiaoum Deui :
'• • |i n iel \ irgo, Pi opti i
quod, '
lantic. n . I

dioitur Hortu i con* li pr m> n

I
cce pi ophetia. El dicil in i'.i ii i.i :
sponsal tioriui conciutus, fons tigna-
oonceptum \ ideliceti «•!
partumi el ao- /us. Ilortiis quod ea1 cella conclusua, i
'i

iniiiis impositionem, .iiiiiii, iiiiin. iii iju.i iji-.i aromata 1 1

1

uiit el consen antur, Arometa dii o g ra-

(« Ecoe virgo in utero babebit. » liarum. nih autem propter hoc quod I

1'udii fontem, qui de looo voluptatii

Cirea primum dicil tria, facti videlicel arternse progreditur, irrigans omnem
evidentiam, miraculi excellentiam, et ip- superficiem paradisi, hoc esl EcclesisB ».

siun miraculum. De primo, [sq. m , tS : Propter quod metaphora dicitur, in alia

Revelabitur gloria Domini, ei videbit Cantic iv, 13 Kmissionei tuw para* \

omnis caro pariter quod oi Domini (o- disus maiorum punicorum, cum pomo-
cutum est, rum fructibus. Quifl quidquid emittit
De secundo est, quod virgo nianens paradisus quidom in dulcedin tionis
virgo ooncepit. Et de hoc dicil Cii\> r <i- el pomorum, Eructus sunl virtutum sa-
rius : « Videte miraculum ; mater l)o- poro et udoro bona' upiniunis aliaa, I pe-
a luini oonoepil virgo, virile ignorana rationis).

« consortium. » In cujus Bgura dicitur,

Ed li. \xiv, 21 : Ego quasi Libanus non « Lt vocnbunt nomen eju« Lmma-
incisus caporaci habitalioucm mcam, cl nuel. »

quasi balsamum non mistum odor

meus. Libiinus candidaiio interpreta- Ecce nominis impositio : quia ab effe-

tur : el in hoc designatur Virginis illi- ctu « vocabunt nomen ejus Emmanuel.%
bata virginitas, Per balsamum autem Et Evangelista interprotatur dicena, quod
non •mistum designatur sanguis eius hoc sonat « Nobiscum Deus, » boc ast|
virili soniini impermistus. Talis onint esl in naiura nostra Deus.
odor ejus, et talis evaporatio habilatio- Sed vidotur, quod prophetia hiatorias
nis, quam Doi exhibuit. Sic ergo
Filio non rospondeat. quia historia dicit. quod
« in utero habebU. * vocatur Jesus, hic autom dicit. (juod
Gum auteni propheta dicat : Concipiet, vocatur Emmanuel et ita male prubat :

quomodo Evangelista dicit : « In utero quod inductum est.

habebit ? » Ad hoc diccndum, quod licet sit dis-
Dicendum, quod in omnibus Evange- sonantia in tamen modo loquendi, est

lium abundal a prophetia : quia in utero concordia socumlum rcm. Supra enini di-

1
Isa. vn, 14 : Ecce virgo concipiet, et porttl > Cf. Genes.n, 6.

filium, et vocabitur nomen ejus Emmanuel.

 D M.li. MAG. OHl). V\\ I I».

ctum quod Jesus ex deitate

est, <*st in UH : Vir obediens loquetur oicioriam.
humanitate el ita eausa nominis: .Irsus Grenes, xn, \ : Egressus est itaque
importatur per nomen Emmanuel, quia Abram, sieut prseceperat ei Dominus.
salus esl ''\ hoc quod esl aobiscum I Reg. x\ , -1 : Melior est obedientia
Deus. I Reg, vi, 7 el Timuerunt
S : (j«<i«i victimse, >/ auseuitare i««</is

Pkilistiim, dicentes : Venit Deus i« ea- quam offerre adipem arietum.

stra. Et ingemuerunt, dicentes : \,r no-
bis non enim /«>/ tanta exsultatio heri
.'

et nudiustertius, in castris Bcilicel He-

« Et aoeepit conjugera suam. E1
brseorum : Vaenobis! Proverb. \\\i. H) :

non oognoscebat eam donec peperit

Procul, ft de ultimis /i«i/>«s pretium
ejus. Procul, hoc est, de longe. De ultimis
lilium suum primogenitum : et vo-

autem finibus, ma- hoc est, de his qui oavit nomen ejus Jesum. »
\iinr distant. El hoc esl principium om-
niuin. quod est divinitas et hoc. quod :
Hic ponitur obedientiae expletio. E1
esl linis omnium, quod est humanitas. dicuntur quatuor. Primum quod glorio-
De his cniin conjunctis in unum es1 siim in curam accepit. Secundum, qnod
pretium Ecclesiee. II Paralip. xx, 17: posl acceptionem inviolata permansit.
Dominus </// nobiscum. Tertium, quantum et qualiter iilium
profudit. Quartum, quo nomine Joseph
euni vocavit. Kt ista patent in Littera.
« Exsurgensautem Joseph a somnn, De primo dicit, quod « aceepit* m
fecit sieut praecepit ei Angelus l)o- procurationem, quia ante hoc aeceperat
mini. » in doinum : sed quia aninuim dimittendi
habuit, ideo cum illum deposuit, e1 con-
llic incipil pars illa, quae es1 de obe- sensit eam procurare, dicitur accepisse
dientia Joseph. Et dicuntur in ea tria : Etdicit Conjugem, » : « ut tangal vin-
quorum primum esl velocitas obediendi : culura matrimonii, quod esl motivum ad
secundum, modus obedientisB : et ter- susceptionem, praecipue cnm ex instru-
tiuni. obedientise expletio. ctione ^ngeli jam didicerit, qaod nulla
Velocitaa intelligitur per hor quod causa dimissionia intervenerit. Malach.
dicit :
n, 13 : Uxorem adoliscentiss tuse noli
despicere. Matth. \ix. t> : n«<></ Deus
« Bxsurgens b utem Joseph a somno.» conjunxit, /><>>«<i non separet. Proverb.
v, 18 : Sit ''<>><> /«« benedicta,ei Uetare
Psal. ui.fi : Ego dormivi, </ sopora- cum muiiere adotescentise tuss.
tum, »
et exsurrexi, quia Dominus
suscepii me. \d Ephes. v, I i : Surge « Et non cognoscebal eam donec
</«> dormis, </ exsurge « morluis, 1 1
peperil
iliuminabit te Christus.
Hic insurgil Helvidius dicens, quod
« Fprit sicut precepi! ei Angelua postea coenovil eam, el trenuil ex ea
Dornini. » lilin>. i|ui fralres h<««i«i dicuntur :

ad hoc responsum esl supra . El es1 si-

modufl obedientiaa simplex : quia mili^ modua loquendi, Bicul dicitur,
sicul pnecepit, sic perfeoil Proverb. xxt, (ienes. viu, 1 : Corvus... >«»> reverteba-

mmentarium in \ ih. his verbis : pai W, i

<>\ ,%
liii \\> \\ \<\wi- h pi eticua, etc.
 i
\r ii mm iii i i

lni, ilmir, ticcarcntur (ujufr tnpei lei JVrl mmIii iliritm />>

ram, r.i , 1 .\>\ i ili kvi, !.1 Oportet li" iii |

• i
«
• 1 1 1 1
< » i i

illiim regnare, donec />>>iuii inimu nioi Supienl kviii, I' Ifno >>•

tuos sub pedibus ejus, It. iii Paal. <i\, tnento </>

|
S,,/, ,/ ,''r, /iis nlil\, ilmiii /1(11111111 ,11111 > I liiiili,,,, l
h

inimicostuos scabellum pedum luorum ripitui liii \'l Roman irin, K) /

|,| .Hlll ilhilin \u|| |ui|iirli.il III llllliin i> i/isr /iiiuIih/>,ii/>i\ ni multli /itllii/>"

mih. iliiin > intorforil riiiu. \| il i > /' imugenitu

i niii, et /ii in' eps ifi/uui fen

n Filium auum primogeuilum, » natura genitus, esl princep uorum qni

I
>< i adoptionit tpii ituni oali iunl ,
I

llin eat, priocipem omuium flliorum XMNi 17 :

J teph,qw natu
Dei : quia primogenitum dicitur tribui princept fratrum, firmamentum geru
modis, fratrum, ttabilimentum popuii.
tur
Prirao quidem raodo dioitur inter mul- Joaeph oeni tigntAcal Christum,
tos secundo et deinoeps genitos, ille qui qij profieiebat titia, <i mtate, et

primut eal in generatione, Genea, iclix, gratia apud Deumcthomme$ %

,

\\ : Hubrn primogenitus meus t

tu forti-
tudo mea, >/ principium doloris mei, ,.
El vocavit nomen ejusJesum
etc.

Seoundo modo dicitur primogenitum, Eoce impositio nominis ab efTectu, qui

qaod aperil miIv.hu. tive sequatur Be- superius inductus est. Jerem. xxiii, 'i :

cundo genitum, sivenon.Exodi, xiu, 2 :

Indiebus illissalvabiturjuda, et Israel

Sanctifica mihi omne primogenitum, habitabit confidenter. Psal. xliii, B

i/uml aperit vulvam in filiis Israel, Salvasti nos de affligentibus nos : et

iinn de hominibus quam dejumentis, odientesnos confudisti.

CAPUT II.

Quomodo Magi cum muneribus ad Christum natum pervenerint : de Herodis in

infantes sasvitia, ei Christi in Egjrptum exsilio ipsiusque reditu in terram
Isracl.

1. Cum ergo natus esset Jesus in batus est, et omnis Jerosolyma

Bethlehem Juda, in diebus He- cum illo.

Magi ab Orien-
rodis regis, ecce 4. Et congregans omnes principes
te venerunt Jerosolvmam -, sacerdotum et scribas populi,
1. Dicentes Ubi est qui natus est : sciscitabatur ab eis ubi Christus
rex Judreorum ? vidimus enim nasceretur.
stellam ejus in Oriente, et ve- 5. At illi dixerunt ei : In Bethlehem
nimus adorare eum. Jud;e enim scriptum
: sic est
3. Audiens autem Herodes rex, tur- per prophetam :

e
1
Luc. 11, j2. Luc. 11, 7.
38 D. ALB. MAG. ORD. PR/ED.

6. Et tu Bethlehem, terra Juda, ne- 15. Et erat ibi usque ad obitum He-
quaquam minima es in princi- rodis : ut adimpleretur quod
pibus Juda : cx te enim exict dictum Domino per pro-
est a
dux, qui regat populum meum phetam dicentem Ex /Egypto :

Israel '.
vocavi filium meum 3
.

7. Tunc Herodes, clam vocatis Ma- 16. Tunc Herodes, videns quoniam
gis, diligenter didicit ab eis tem- illusus esset a Magis, iratns est
pus stellas quse apparuit eis. valde.Et mittens occidit omncs
8. Et mittens illos in Bethlehem, di- pucros qui erant in Beihlehcm.
xit : Ite, et interrogate diligen- et in omnibus finibus ejus, a
ter de puero : et cum invene- bimatu et infra, secundum tem-
ritis, renuntiate mihi, ut et ego pus quod exquisierat a Ma-
veniens adoremeum. gis.

9. Qui cum audissent regem, abie- »7« Tunc adimpletum quod di-
est
runt. Et ecce stella quam vide- ctum cst per Jeremiam prophe-
rant Oriente, in antecedebat tam dicentem :

eos, usque dum veniens staret 18. Vox in Rama audita est, ploratus
supra, ubi erat puer. et ululatus multus : Rachel plo-
10. Videntes autem stellam gavisi rans filios suos. et noluit con-
sunt gaudio magno valde. non sunt *.
solari, quia
1 1 Et intrantes domum, invenerunt 19. Defuncto autem Herode. ecce an-
puerum cum Maria matre ejus, gelus Domini apparuit in som-
et procidcntes adoraverunt eum : nis Joseph in /Egypto,
et apertis thesaurissuis, obtule- 20. Dicens : Surge, et accipe puerum
runt ei munera, aurum. thus et etmatrem ejus, et vade in ter-
myrrham s
. ram Israel : defuncti sunt enim
12. Et responso accepto in somnis ne qui qucerebant animam pueri.
redirent ad Herodem, per aliam 2 1 Qui consurgens accepit puerum
viam reversi sunt in regionem et matrem cjus, et venit in
suam. terram Israel.

i3. Qui cum recessissent, ecce ange- 22. Audiens autem quod Archelaus
lus Domini apparuit in somnis regnaret in Jiraaea pro Hero-
Joscph. dicens : Surge, et acci- de patre suo, timuit illo ire : et

pe puerum et matrem ejus, et admonitus in somnis, seccssit

fuge in /Egyptum et esto ibi : in partcs Galilaese.
usquedum dicam tibi. Futurum s3. 1 t veniens habitavit in civitatc
est enim ut Herodes quaerai quse vocatur Nazareth : utadim-
puerum ad perdendum eum. pleretur quod dictum estper pro-
1
(
Qui consurgens. accepit pucrum phctas : Quoniam Nazanuus
ct matrcm cjus uocte, etseccssit vocabitur.
in /Egyptum.

1
Mich. v, 2 ; Jo.in. vii. i2. * Osee, xi. 1.

1. LXXI. 10. m. xxxi. 13.

 IN KVANt. M \l III I i
CAP ii-i

1 1. m d i< H

l\ CAPI l M M \l I II l I
< luri

I N \ltll \ II" .
ul in pnrmi» in 'I" lum

.. i
ium ergo natui esiel Je iui In Bel ii-

leero Juda In diebui Herodia reg-i Pi eetei mittitur autem appai itio
p

ribus fa< ta, quara ponil Lu< i quod

ill.i per II 'M. im 1
1 fa< ien \ ituli :

qaia pastorei Hgui o §un1 Pnelatoran

ln istii Becundo capitulo per totum a
lotum. Mi.i etiara c
tnr de Viii monifostatione.El ideo lr< b in

Quarum prime iii Judea, nota Judeeis liatthsus pra ler-

eo inducuntur hi itori».
iii, Judaeii Rdelibus bci ibeni quae laraem
oontinel qualiter N atus lam pi imitiia
_• ftdelibufl fueranl qui di li-
quam
1 « >

etiara principibus Judceo-

i 1 i . i

gentium,
Sed innote- bus crediderunt, ponil is qui gentibu
rura esl manifestatus. <|n:.i

scribrl Lucos.
Bcens Herodi ad pordendum eal quaesitus,

Ideo secundo inducitur, qualiter malitiaa

Sic ergo Rege coeli nato si< ul dictutn
Herodis in Egyptum Iranslatus, el sub- est) ccell non defuil lestimontura, tarn
in habitantibus coelura,quam ex ipso coe-
ductus. El quia sicul ex origine salus esl

ideo tertio inducitur hisloria, lo. Habitantes enim coilum lestimonium

ex Judeeis,
Herode ex AJgypto dant, dicentes : Luc.n, lOetii: Evange»
qualiter defuneto est

reductus. Et istee historia patenl in lit- gaudium magnum, guod erit

lito vobis

tera.
omnipopulo: quia natus est vobis hodie
ln prima harura partiura continentur Salvator, qui est Christusm Dominus, in ci-

quatuor, Primo, qualiter videlicel Natum vitate David. Ex ipso coelo duplex testi-

inquisiverunt : secundo, qualiter invene- monium: lurainis videlicet, Lu- el stellae.

v. « Qui cum audissent re~ minis, Luc. u, 9 : Claritas Dei circum-

runt, ii>i. '.' :

gem. » Tertio, qualiter inventum adora- fulsit illos. Stellae autem ut hic. El sic

inmediojr. II t Etproci-
tres simt, qui hutc nativitati testimonium
verunt, ibi, :

dmtes.v El quarto, qualiter Herodis <1<>- tlan! in coslo : Angelus gaudii et -

los evacuaverunt, ibi, y. 1- : « Et respon- lulis : iumen fidei et cognitionis : stel-

so accepto in somnis ». la vero eeterni solis. Sed quia solus hcec

ln prima harum duo dicuntur, scilicel promissa esl David, ideo conveniebat in

qualiter indicto stellae venerunl in Ju- domo el civitate David nasci salutem.
daeara: et qualiter in Juctea qusesiverunt
indicio Scripturse, il>i. v. 3 : Audiens au- El ideo <licit :

tem Herodes rex, etc.

Circa primum istorum quatuor indu- « In Bethleem. Juda. »

cuntur : Nati videlicet, qui quseritur,

dispositio Magorum inquisitio
: et de : Omittit autem Matthseus qualiter a

stcllce, cujus Natum quarunt, indicio et : GaliUea venit in Bethleem. Venit autem,
inquirentium devotio. Et licee palent in sicut Lucas \ ut profiteretur cum refert

littera. Maria desponsata sibi uxore prsegnante :

De primo tria dicuntur : persona na- quae praeterit, ut nota Judaeis Gdelibus,
scentis. loeus, et tempus. quibus ipse scribit.

1
Cf. Luc. ii, 7 et seq. • Luc. ii, 5.
60 D. ALH. MAG. ORD. PR.ED.

Dicit autem : « In Bethleem^ » tangens totam tenebal monarchiam: sed regni

locum. lilii ejus quatuor regnum in letrarchias
« Jiuhi, • autem ad differentiam alte- diviserunt, ttt inferins patebit. Fuil au-
rius Rethleem, quss erat in Galilaea, in tera iste Herodes Idumseus, quem \ugu-
sorte Zabulon sita. Locus autera iste prius stus Caesar Judaeispraefecerat, utrexesset,

dictus esl Ephrata, ab uxore Caleb il>i el tributa Romanis solveret, et Romano
sepulta : vel quia frugifer erat. Cum au- pareret imperio. El ideo etiam milites,
tem accidissel ibi fames, propter quam qui il>i crant in prsesidio et subditi Hero-
inde peregrinata esl Noemi et Elimelech di, Herodiani dicebantur. Fil ergo mentio
cum Gliis suis, sicut diciturRuth, i. I et dierum Herodis regis, el non Augusti
sci[., postea tanta ubertasloco restituta Csesaris, ul sciatur alienigena regnare su-
est, quod nomine mutato, domtts panis per Judseos : el ita regnum Judaeorum
vocabatur, quod interpretabatur Beth- defecisse, el prophetias de lempore na-
leem. tivitatis Christi esse completas. Genes.
Mystice autem hoc significabat, quod xli\, Non au/eretur sceptrum de
10 :

l»osi famem diutinam verbi Dei, <jui <le Juda, etdux defemoreejus, donecveniat
elo descendit, ul det vitam mundo ', il)i qui mittendus est: et ipse erit exspectatio
aasciturus erat. Sapient. xvi, 20 : Para- gentium.
tum panem de coelo prsestitisti illis sine Sicul el hic lilius natus a gentibus ex-
labore : omne deleclamentum in se haben- spectatur, Daniel. i\. -\ : « Cum veneril
lem,etomnis saporis suavitatem. Genes- Sanctus sanctorum, cessabit unctio ve-
\u\. 20 Aser, pinguis panis ejus, et
: stra.» Et haec inducuntur secundum Sep-
prsebebit delicias regibus. Aser beatus luaginta. Sic ergo patet, quod verus rex
interpretatur, el significat cceli regem, natus esl per prophetiam et quod ille a :

nos se ipso pascentem : in cujus figara gentibus quaeritur, el exspectatur per

in praesepe positus est : quia homihes el eamdem. Et ideo dicitur, « Herodis re-
jumenta salvat*, quemadmodum multi- gis, « ul nomen ostendat alienigenam, el

plicavit misericordiam suam Deus. Ecce regnum in Judaeis, potestatem, <'t digni-
quare in Bethleem. tatem amissam. Et haec sunl tria, quse
Alia ratio est historialis : quia Beth- dispositione Nati sunl inducta.
leem eral hseredilaria civitas David, Je-
rusalem autem non, sed potius eral civi-
<(
Eece Magi ; »l> Oriente venerunl Je-
tas regni coromunis. rosolymam. o

El ijui.i promissio facta es1 David, ideo

nascitur in domo David. Ethoc exprimil Hic inducitur gentium inquisitio de
Lucas, ii, i. dicens : Eo quod esset </> Nato, <|ui esl exspeclalio eorum.
domo et familia David. El hoc expri- El dicuntur quinque, scilicet inquisi-
mii. <|uia de Irilui Juda I isl Christus*: tionis evidentia : qui, el quales, el quanti
el ideo conveniebal eum in sorte "il>i inquirunt ; unde venerunt : et ubi inqui-
haereditarianasci. Joan. i, 11: In propria runt,e1 qualiter. El haec patenl in littera.
venif, et tui fum twn receperunt. Evidenter enim et patenter inquisive-
runl, ut innegabilis essel inquisitio ejus,
« In diebus Herodis regis. >• qui datus eral inlumine ml rcvelationem
gentium, et gtoriam plebis tuss Israel,
< tempus. Nec fuil istc Hcrodes etc '. N < > 1 1 enim in angulis <•! cavernis
Tetrarcha, ul dicunl quidam, sed potius quoerebant, Bed in propatulo, omnibus

1
< .i. loan. n, 31 Cl etiam, nd Hebi . rn, •

\\<<<< ii r, 5 : J U '•• <!< tribu Jn<ia. Luc. u, :

 IN EVANG m \ i iii I i Mi.

putunlen lne i dovotionom quain i|i > •• • i

In Joru aluiu i|iui'rrrru(, «i ibi |

nlenti 01 b« i|.im.i ijj iiln ln

habolianl .i.l 01 \ I i i
it, «

n, .1 : Fiuent ii'/ ri/m omnes geni ••

vonironl lli ^
1

iiii M. >
in |i

H.llli I .
'
.
. I I :

mt,
..
m.i... i
„ ol . iii.l.iui ilo di i ipuli .1. .i i

l
.
.•iii' nii liilclitoi mJ int, .1

linii i|ui, ol qualos, el «|" mti. 1 « Kp opi , . i

m i
ml
cii i iii Im.i iiniil importanlui in \< il">. I •
i
qui ol qualo-a iati ruorunt.
Quia Ghrysostomus u Quanli otiam fuerunt,
Magi, diciti «| •
I
inlclligitui

a ish 1 1 1 1 ii.i pati ii' ua M i i. ive M . hoi ,

i| I i- •• i>. > I

.. gusei vocati sunt. El esl sccundum dicantur. Magi onim irrammatice uiagtii

ciiin n« »ni4*ii rl.u.i' cujusdam nationis 60- sunt. Iia. klv, li i Viri tubiimen <i<t /<

ruin, i|u;i> semper pulchris student, el transibunt, </ tui eruni . post te ambu-
maximo <li\ inis cognoscendis, labunt, vincti manicis pergent t < t U ado-
Quales autem, quin dicit Glossa • | n < >< 1 rabunt, tet/ue deprecabuntur, l-.i. i \. 1

Magi (alias, Vfagni) fuerunt, de omnibus Afferetur ad te fortitudo gentium, </ <<-

philosophati Bunt, et maxime in libris ges eorum adducentur, Se< sunl M

Scth studentes, Balaam in-
'•! dootrinis malefii i, sicul quidam male opinantur.
heerentes, per doctrinas hujusmodi no- Magus enim el MatheraaticuSj et lu-

titiam stelloe indicio de Christo nato per- cantator, et Maleficui Bive Nearomanli-
ceperunt. Undo Ghrysostomus dicit, quod cus, el Ariolus, el truspex, el Divinator
« ex <[U" Balaam reliquil is<- pn »s el *l i I< ,
differunt, Quia Rffagus proprie uisi mag-
« de stella oritura prasdixerat, illi qui nus est, qui scientiam habens de omni-
». Magusci (alias, Magusei) dicti sunt, bus necessariis, el effectibus naturarum
t< duodecim inter se eligentes statuerunt conjecturans, aliquando mirabilia uatu-
« peritiores el honestiores per genera- ras prcBOstendil el educit.
« tiones su;is : «jui singulis annis posl Mathematicus antem duplex est. M.i-
« messem secum deferentes ne-triticeam Ihesis onim idem csi quod >. i«n t i.t de
« cessaria victui, ascenderunt in montem, separatis, et abstractis : quao licel secun-
« i|ui lingua eorum Victorialis vocaba- dum esse suum naturale sint in rebus
« tur et ibi observabant ortum Btellse
: motui subjectis, tamen diffinitione abs-
« versus terram Jacob, quam orituram tracta considerantur : sicut esl tota qua-
« dixerat Balaara. Et si ijuis eorum mo- drivii scientia. Et hoc non esl repreheo-
« riebalur, alius post eum honestior et sibile, sed laudabile. Aliter dicitur Ma-
ei studiosior de genere suo, vel filiis ejus thesis producta media syilaba, idem
« instituebatur : ne forto proterirol eos quod divinalio per cursus siderum. Et
« tantuin stellae indicium. Et hoe fece- ha?c aliquando est bona, et alieraando
« runl ita annum ante
diu quousque per mala : sicut ot insi dicunt qui scientiam
« Virginis partum, quandojam per mis- noverunt. Si quis enim pronosticatur per
« sionoin Gabrielis agebatur Incarnatio- stellas de his quas non subjacenl nisi or-

« nis mysterium (primo de ortu Joannis, dini causarum naturalium, et sua prono-
« et postea de orlu Salvatoris) stella mi- sticatio est de eis secundum quod ordini
« rae claritatis eis apparuit, qua; in se illi subjacent, et non extendii se ad illa
« figura pueri Jesu (alias, parvuli) prse- eadem, nisi ea tenus, quo inclinat ad ea
« tendit, et super se signum erucis exhi- primus ordo naturaequi cst in situ stella-
(i buit, et ad Maguseos super montem rum et circulo, non inale faeit sed no- :

« Victorialem se demittens ore pueri lo- tius utiliter a multis cavet nocumentis,
« quebatur, qui in ea apparuit, et de via et promovet utilitates. (Jui autem non
« instruxit, quod in Judaeam pergerent, consideratis omnibus. pramuntiat et de
fl2 n. \i,i; \i \n. om>. pm i;n.

his qufll futnra siint, aliter quam diclum dicil Peal< i.xxi. 10 i
linjcs Tharsu >i //<-

cst. Irulator esl el Ifraonus, el abjicien- suIm murtera vfferent regi irabum el :

dut. Saba dona addueml. Fuerunt autem ho-

lucafltator auUfn eat, qui carminibus mines illi seraper sludiosi : propter quod
qtiibusdara beatiaa* aut herbas, aul lapi- et regina Saba venil inde audire sapicu-
des, aut iiuaginet ad quosdam paral tiam Salomonis '.

etTedii- Si aulem praBposilio ab uotal causain.

Necromanticufl autem dicitur a gr.Tco tunc vcrhum « Orienlc. » qnod sequi-
vi/.;o: quod es1 mOftUUS latine : (|iii divi- tur, iinii dicit specialem hx um : sed
nat in moriuis, vcl in umbrifl <l iiiioinun, dieil id quod fuit super lerram cmer-
sive 11101 tiiMiiini. gens de c« i-l <-( i prodigio. El eat >ensus :

Attgur autem est, qui in garritu* \<>la- « Ab Orienit, » hoc cst, proptcr id quod
tu, aut sessiofle avium divinat. ortum esl uobifl dc signieejufl ccBlestihu>.
\i uspex autem qui in arifl sive m extis El hoc dignum <-t, quia et ipse sol asl

animnliuin aute ara^ iininolaloruin divi- justitiae, qui tunc ortus cst in tcrri*. /a-

nat. char.vi. 12: Eooemt Orierifnomenejui,

Divinatorcs auiein multi siinl valde i
>'/ subter eum orirfur, rl anlificabit (em-
in pnnclis tcrne. cl MtU ignie, el a<(ua. plnm lJomhto. Joh. l. I 3 : Brai rir ille

ct in acrc divinantc-. magnu* inier omnat iBtiiaies. Gonve-"

Et praeter hos sunt sortilcgi et in pytho- niens cnim fuit Orientales vcnire, in <
j i i

nibus divinantes. hus ortuin cst luincn fnlci el coi.r nitioni>

Nulli istorum dcdili fuerunt isti nisi siue : quando per oisoera rniserioordm
magicis, hoc modo, prout dietum est. E1 si/ci' oiiitavii nos oriem ex alte iilumi- :

hoc est laudahile. mirr /hs i/i/i in tenebru ei in umbra

Ili autem magi morlis sctlnil, ad r/irii/cndos pedit n<>-

sfros ir viam pacis *.

« Ab Oriente venerunt. »

•
.lcrosolymarn. »

unde vencrunt. Praepositio

Lcce al>

potest notare locum a quo moti sunl : el Bcec quo aiiaa, quomodo) veflerunl
potest notarc causani. adcapul regui ct eapul sacerdotii.
3i nolal locum, tunc venerunt a lini- \ enientibtteeniminJudfliam, adterapus
l.ns lllis : et dicunlur fuissc de linihus dispeuflative stelli se occuitavil propter
Pcrsidis, qua? est vcisus Oricntcin el Iria. (Juoruni iiniiin al priftcipalfl c-t, Ul

tatiilonem respectu JerusaJeoi et JudsMB inquirtntefl kestimonia lagtfl al prophe-

<•! bsI fleri collateralis anteriori [ndie, lainin. < iiin in dono (aliaSf indicio Btellee

nisi (juod India plus esl ad inciidicin. concordare percipereotj at ^i<

-

certion -

Va eonenetudo iliiufl gentii aat multofl eeflenl <!<• Cbristi uati regflo '! dei-*

hahcrc reges pro rectoribufl civitatum a1 t,c

provinri.iiuin, H quosdain quihusdain ^'•.'iindiiiii flst, <(iio<l [ici <">- [>rinci[ii-

usbstituere. El i i bujusmodi regibufl fa -

bufl Sacardotum el Scribifl al [•« >[>uli » reu
rnni ieti. I'.t licet Glossa <li< at <(ii<.«l tci- nalus innotesccret : el sic minufl excusa-
Inr <[in>d phtrai liicriinl, n<-s< ilur lanicn hilcs liercnt \<l lloin.in. i. 21. Qui Cttm
qm.t fncrunl niiinci", I nncn fcotfl l'>rle- cognotist&nt Dcnm. nonsitut Deumalo-
i repstari traa raiaee vires Mpientise*- ri/i/i/rri imi , mii aratias egerunt', §ed
<|iii |ip. li.il.iiu sepientiai regee oua- >riini/ri /ini in cogiiaiionibu* si/is. ri

niuni fufrunt alionnn Kl bot ••»!. ((nod obeauroium est insipiens cor eoruMt l-t

1
f.t. 111 R<*f. x. ) fll fl^. Luc I. 78 -i "9.
 IN IV \\., M\| III |.| |L2

nequltur, >\ 88 ,'

Proptoi /tt<>d iradidii I

i ilui I n li fu< i uiil

iiios Deua iii nii. U? Qui |

I iji iiiiin . i
ui |n ultationa lu <h< i
tjuod fuei un( ,

>ii uerontur de h ibus. I quod leiri nl H .i

.
n, ,n \ idotui haln ri «i itella ln

quantum inalorura r.i, ii soi iolai ijuw dii

lumen oeli occumbore i<< i il . Jorem u I

-'
i
id hoi »h< ikIuih. quod li<>< hak
el II . Obstupescite, cali,tuf)ti h<» I» ini <\ prophetia H <l i im, Nuan
porta ejus, desotamini vehementer, tiioit 10 I > '
b erii <///i dombu
Dominua, Duoenim msta ftcit populut <lnt reliquiaA < i< tai
i/ici/s : nir riiim dereiiquerunt fontem Qucerunl orgo ubi sil

ttt/ltr rir.r, rf jti Irrttnl si/n ClStemaS, <

<•! iiini iclinqm ntei Pra ipui lutem Ju
cisternas dissipatas, qute continere m<n dieia I i tum c se debuit, propti i

vateni aquas. Sccundum, ul ipsa oceul- pus quod pnedi • i ii Daniol, quod lui
tatione stellie ncirenl lumen natum n ta -
te lnii explelum, Ita <|ii<»<i ne< minu
1 1 1 > i * - \ ulpibus l»I Lupii foi i
oc 'ullandum, ii Ide i i
<
Liiiiin oiniiiiio defecerat, el .i<l

sicul inferiui patebit. Tertium, ul eu ipsu alienlgenam fuil d»svolotura I t ifl ho

soirent uotitiam regis nati b Judsis <•
se i ituperabilea el inexcusabilei sonl Jude
ocoidentem,el gentibusorituram. Vfal&ch. Jerem. vitt, 7i Mitrus in cotio cognovii
I, II. .1// nrtu rihin snlis USOU6 ttd <><cti- tcm/nts s/tinn : lnrli/r, <l liirint<h> . /l <

siini, magnurn est nomen me.um in t/ai- conia custodierunt tempus advmtui suii
tibuf, ct»\ populusautcm meus non cognovit judi-
Secundum prioiain igitttr caueam Jero- ciiini Domini. .Maith. wi, i Faciemergo ;

solymam venerunt. [bi respoota legls <<rli dijudicare nostis signa autem (em- :

erant et prophetarum, eioul dicitur, Isa. /Kirinii iinn pOteStii '

<Jii.cinnt igi-
u, -\ : De Sion e.rihit lc.r, tt varbutn l)<>mi- tur uhi sil. Cuitir. i. fi ; fndka nalu
ni dc Jcntstilcm. i/ucin diliijit /viini/i /ncii, i/l/t /K/sr/is. in
uhcrihus matris : /thi c/thcs , \\\ sinu matris :

in int>ri<li<-, plenal luris tua i

.
//r r,/,/,/ri

ii Dioentes : Ubi estqui natus est rex iiici/iiain. Cailtic. ni, '1 : Sur</</m, rl cir-
Judteorum? » cuihi, ririh/lem :/>cr ci/Ks ,<t plulc/i qHA
r<nn i/ucm /IHii/it anima //><</.

BcO€ qualiter inquirunt. Et tangunlur

(luo : lidei vidolieet certitudo. et loci uhi « Vidimuseniin stellamojus inOrien-
sit natus inquisitio. te, et venimus adorare eum.
Fidei certitudo ex duohus ^qua? in qua?.-
stione certarelinquunt) intelligitur : seili- lla?e est particula inqua ostendunt stel-

cet quod natus sit, et quod in re^num Ju- la3 novi regis indiciuin.
d.eorum sit natus. 1'ropter quod et ipsc Et dicunt quatuor : scilicet, modum
Pilatue secundum omnes Evangelistas • •crtiticationi^ eorum, quia, « Vidhnus. n

(juasi certus de hoe, inseripsit titulo, quod Etenim.

R ex esset Jutheorum. Et hoc Jmhri op-
ponehant sihi pro causa mortis, quod cis Sepnius irritant animum demi*sa per anr -

specialiter datum erat in causam salutis. Quam qua* sunt oculis subjecta lidelibus.

Danicl. ix. 2C> : Occidetur Christus :et non

erit ejtcs populfts eum negalurus est.
r/iti Certiticantcs dcscribunt secundo, quia
Dixcrunt enim : Non habemus regem, vidimus « stellam, » qua?t'allax indicium
nisi Csesarem '. esse non potcst. Et nc maneat confusus

1
Joan. xix, 13.
 fU I). \\A\. MAG. ORD. IMt.EI).

Qostcr animus per Bigni communitatem, erit tibi Dominus in lucem sempiternam,
vidimus stellam « e/uf, » scilicet sibi pro- et Deus tuus in gloriam tuam.
priam, quas qod aliud loquitur nisi no- Situs autem ejus Fuit, quod non fuit

vam regia nativitalem. El aecredatur diu in alto cum aliis stcllis in firmamento,
tempus qod determinaris, vi-
orta, el sic sed in spatio hujus aeris vicina loca terrse
dimus r.iin « in » primo suo « oriente. » tenebat. Non tamen eral cometes, qui
El ideo de tempore el nalo rege qoq in ortibus el in mortibus regum apparere
quaerimus, sed solum loco, quem qod * I «^ solet: qui esl utfaculaardens, etnonstal
nisi communem aobis stella iadicavit, «liii. Job, wwiii. 'i!: Numquid nosti

hoc est, Judaeam. ordinem cceli, et pones rationem ejus in

De primo igitur dicunt terra. Hujus enim stellae ratio in terra in
spatib hujus aeris posita est. El hoccon-
« Vidimus, » veniebat, quia etiam incorruptum lumen
coslorum Domini ad nos se humiliando
Non visu exteriori tantum, sed intus descenderat. Malach. \\, 2 : Orietur
per intellectum advertentes prodigium. rohis timentibus nomen meum Sol ju-
Joel, n, 30, et Act. u, L9 : Daboprodigia slitise.

in caelo sursum, etsigna in terradeorsum. Motu etiam differebat, quia cum alias
Luo. x, '2'.\
: Beati oculi qui vident quse omnes tam veras stellas quam illsequse co-
vos videtis. metas vocantur, in circuitu rotentur : hsec
sola recta linea tendebat ab Oriente qui
« Stellam. » esl verous Aquilonem, ad kcidentem I : (\r-

clinans ad meridiem versus Judeam, ubi

Numer. xxiv, I" : Orietur stella ex ii al l.lirislus. .loi». x\xviu, 18 <•! 2i : ///-

Jacoh, et consurget virga de Israel. dica milii, si nosti, omnia... Per quam
Baruch, ui, 34 et 35 : Stellse dederunt viam spargitur lux, dividiiur sestus
litmcn in custodiis suis, et Isetatse sunt super terramf El ideo dicitur oriri super
vocatse sunt, et dixerunt: Adsumus : et Judaeam, quia ortu buo tendebatad eam.
luxerunt ei cum jucunditate, t/ni fecit il- El hoc eral conveniens, quod ad solem
lns. Et attende, quod isti Lumenlumine sicut iniinis alia stella declinaret: aqui-
requirunl : cceli regemcceli lumine petunt. loaem frigiduro el tenebrosuro relinquens
Isa. i.\, ;{ : Et ambulabunt gentes iu lu- diabolo, qui ineo sedet '. el ad meridiem
niinr /110, etreges in splendore ortus tui. calidam el luminosam sanctorum habita-
Haec autem stella differebal in quin- lionem festinaret. lsa. lx, I ti 2 : Venit
que a >icllis ,ilii> secundum omnes com- l/nnrii /iium, r/ gloria Dommi super te

muniter, oatura videlicet, siiu, motu, cla- orta est. Quia ecce tenebrse operient ter-
i itate, el Bigaificatione. ram,et caligo populos: super te autem
Natura, quia corruptibilis fuit, cl non orietur Dominus, et gloria ejus in te vi-

de natnra cceli : el ideo peracto « » fti < i < debitur.

converaa fuil in praejaceatem materiam. Glaritate autero [quia ciarior omnibus
El hoc conveniens fuil : quia lumine vero aliis videbatur) differebal (I ad Corinth.
invento, alio lumine qod indigemus. I.i \\ . il : S/rlln ii s/r/ln ilijfrr/ /n rlnri-
etiam Rdes esl • \ parte, el deficil inir) convenientissime. Continuis enim
quando secundum alias,per specieocon. radiis accedendo ad verum Bolem, aci e-

templabimur '. Isa. i.\, 19: Nonerittibi pi1 augmenta lucis. Proverb. iv, IN: .///-

ampliux sol ad lucendum per diem, ne- storum semitaquasi lux splendens, pro-
i/in tpiendor lunse illuminabit te: ted Cedit r/ rrrsril usi/ur in /trrjrrlmn ilirm.

1
l ad i
orinUi, Mii, 12. Cf. I-h. riv, 13.
 I\ I \ \\«. \l \ I III II II

Signilicnti [uoniarn alia tella ram in n i

norautim huju
ii|u.i /acifoi n iu.iili' m.iii' i
i ili' untui )non ut primo |
lu ituni
..i ,
riilli ini . led oolloi Ue omnibu i
liubilatii

quee unl In periodo pnrtibus el telli rain, quum in hahilatiomiu

II. i .1 1 1 1
,
Mi ola dedil gloi in ' Ihi • ti lella, lumim
lilicutionom, eo quod iile venerat, in decoravil lladCorinth. ///<

i ii|n • ili -|>" itione el providontii uu dixit de i lunu

unt, itollcD, i ii. i <•! dispositionos. Bl ipseilluxit incordibu
obsoquiu buo, siguificavil totum quod l)e (igura uulHm . quin omn u >
ut
fivii : oausnlilor autem fncicndo, nihil atolla(alias, Klcllu i \ 1'hilip.

oninino. Rl boc el etiam praacedcn di- n, I

1: fnter quos lua ti /mn
iiiuiiir, Sapiont. vu, 29 el 30, desupicn- in mundo. Daniel. xn, locti fu

tia, i[iinil i'si siijicr otnnetn dispositionem rint, /uigebunt quasi tplcndor firma-
stetiarum : comparata invenitur
luci menti : ct qui ad juslitiam erudiunt mul-
prior, llli enimsuccedit nox: sapientiam tos,auasi steiise in perpctuat
autem iiini vincit malitia. Quidquidest iu De obsequio, Job, \\\\ m, 7 /

periodo luminis el fortunffl secundum va- cum me laudarent simul astra matuiii
nitatem FaUacem geneaticorum acceptum, et jubilarent omnes filii Dei?
iiitiiin vincitur malitia ejusdem periodi, De fine, Eccli. iun, H> Sp* vtli :

quaa in Btellis rt partibus ejus accipiun- gtoria stellarum, mundum illuminans

tur. inaltissimis Dominus.
De fatalibus autera Btellis utrum sint, Sicerj
vel non sint. vel quid efficiunt, vel quid

ihni :non est hic locus determinare. Sed .< Vidimua stellam ejus. »

hoc dicimus cum Angustino, quod « ad

h corporum immutationem flatus valenl Hsecstella per lnmen estpurgans igno-
« siderei, non autem ad permutationem rantiaB ••! csecitatis tenebras, et manife-
(i animorum libero arbitrio proditorum. stans, arguendo concupiscentiae Latebi

llac autem stella fuit « ejus, » hoc est, Per motum enim est directio errantium :

pueri nati Begis. per situm autem repressio superbiaa arro-

Est autem « ejus» quadrupliciter: efti- gantium : per significationem, confusio
cienter, figuraliter, obsequialiter, et fina- v{ detestatio geneaticorum : et per trans-
liter. itum. suspirium et desiderium contem-
Efficienter : quia eam fecit, ut osten- plativorum.
deret quod ipse est qui stellas creavit. Lumen enim ejus purgat ignorantiae el
Figuraliter: quia, Genes. xv, 5, semen, ceecitatis tenebras per veri luminis cogni-
in quo benedicendae sunt omnes gentes, tionem : eo quod sicut dicit Psalmus
stellis comparatur, in signum quod om- xxxv. 10 lumineejus videbimus veraa
: In
fidei et scientiae lumen. Quod, Joan. i,
•'»
nes sicut stellae fulgebunt, qui in ipso be-
nedictionem consequuntur. et 9 ln tenebris lucet, et iiiuminathomi-
:

Obsequialiter quia sibi obsecuta : esl, nem venientem in huncmundum. Etquia

adducendo primitias gentium. castitatis luincn cst, manifestat lateb. -

Finaliter : quia non est nisi propter glo- et turpitudinem immundae concupiscen-
riam ipsius ct laudem. tia 1
sicut dieitur, Job, xxiv. 15: Oculus
:

De primo, Genes i, I6et 17 : FecitDeus adulteri observat caliginem, dicens : Xo)i

stellas. Et posuit eas firmamento coeli, in me videbit oculus.

ut lucerentsuperterram.Fssl.cxiay, 9 : Per motum dirigit. Luc. n, 3i et 32 :

Stellas in potestatem noctis, supple, fecit. Quod parasti ante faciem omnium po-
Vcnit enim stelliferi conditor coeli in ter- pulorum. Lumen ad revelationem gen-
XX 3
 80 I). ALB. MAG. olll). PlU.h.

tium. Job, wi\. ')

: Ad iumen ejus am- dromedariia nihil legitur apud phileso-
bulaham in tenebris. phos. Sed etsi esset, corpus humanum
P r siluin humili it, quin dcscendit. tantura motum in lam brevi spatio susti-
cxLin, ."i : fnelinacoelos (uos, etde- ncre non posset. Nec possumua dicere,
teende. Isa i.\iv. I : (Jtinam dirumperes quod miracumm fuerit, cum de hoc pe-
ccelns, et descenderes : afacietua montes nitus niliil dical Evangelium. Sed lioc

defluerent. certum quod magnum et longum

est,

Deconfusione geneaticorum, fsa.XLVii, itineris laborem sustinuerunt. Genes.

I -\ el li: Stent, et saivent te augures \\i\, 20; Et videbaniur iili pauei dies
cceli. contempiabantur sidera, et
qui />r;r amoris magnitudine. Daniel. ui.

supputabant menses, ut ex eis annun- i I el VIsequimur te in toto

: Et iiinir

tiarent venlura tibi. Ecce facti sunt corde, et timemus te, et qumrimus fa-
quasi stipula, ignis combussit eos. eiem iuam: ur confundas nos.
lVr Iransitum nutem esl suspirium Bic ergo vadunt € ddorare euin * adora-
eontemplativorum, quibua omne luraen tione latriss sicut verum Dominum. Ad
parvum respectuinterniluminis, quod
esl Hebr. i, 6: Adorent eum omnes Angelt
concupiscunt. Tob.v, 12: Qualegaudium Dei. Psal*. lxv, i : Omnis terra adorette,
mihierit, ijui In tenebris sedeo, et lumen Deus. In hoc cnim notatur fides divini-
cceli non vidco ? tatis ejus.

Sic ergo « Vidimus steliam ejus»

« In Oriente. » « Audiens autem Herodes rex, tur-

batus est. »
Vcl, nos cxistente^ « in Oriente, » vi-
dimus stellam ejus super Judasam. Vel, llic inoipil inquisitio facta pi Bcri-
existentes « iu Oriente, » vidimus stellam pluras.
cjus in Oriente existentem. Et hdc esl Efabet autcra paragraphos trea : in

probabilius, quia stella praacedebal eos quorura primo continetur de nato II'
;

ijuod non fecisset, si Buper Judaeam ap- perturbatio, qusa tamen utilis fuit ad h
paruisset. Psal. cxii, :j : .1 solis ortu usque ut diligens per Scripturas fierel Inquisi-
ad occasum laudabile nomen Dom\ni. tio. In secundo continetur Bcripturse de
Isa. xliii, Ab Oriente adducam semen '»
: loco nativitatis ejus eYldens attestatio.
tiiiini. lu lcrlio, dolosa Herodis de inquirendo
puero siinulalio. El h.i •(•
patenl in

« El venimus adorare eum. littera.

Vdhuc, in primo horum duo dicuntur :

nic i iii
.
ilur <lr\ otio qusrentiutn. malignorum videlicel perturbatio : <'t

I
angunt autem laborem Itineria : el diligens de ioco nativitatia pueri inqui-
lanlua labor
quod itineris fuil in hoc sitto.
tanto terrarum Bpatio venerunt. Quia Circa primum ponuntur duo : pertur-
uhrysostomus dicit, quod « spatio unlua lialio regis, el turbatio civitatls.
« annl el Lredecim dierum iter per- Turbatio regis continetur En quatuor.
« fecerunt. » Alii autera dicunt, quod Primo enim ponitur turbativum, el hi
iii tredecim, diebus in dromedariia ve- fuil ainliiii> eorum quBB dicebanl Magi.
nientes, Iter unius anni Bpatio trede- cundo, dicitur <|ui^ turbatur, « flero-
-im dierum pi rfecerunt. Sed non esl pro-
•
des, » versipeljis in dolo, el glorians in
babile, quod aliquc I
animal til quod pellitms exterius coloratia in ambitioi
annuum motum i
trcdecjm dierum tniiinli. Tertio, subinfertur causa, cuna
I"' 1

i
1
" it. I.t idi o de hujumosdi dicitur: « Rr.r. » Putaba! enlm amit.
 IS I \ \N». M VI III I I II ;
*7

| ci i
III .llld.r.i' < lltll I I I llliltll .< ll«X. •

naln i
':•'•. ad f|ui m re num lia i
edi

larlo Juru devoU eh itui (Juni lo, aoni 1

1 1
1 111 bation '

llll i|i i llll |) llhi -«•.) Ili II . II .llhih.illlllh hih

I
•
limi bal
i'\ prolen .1 , cum dicitur Tu baiu* \

IS/. "
bn lt

.. \ 1
1 1 1 1
1
•
1 1 - aulrm. » II
H nje» llll,

lll

quml Von 11 ipil ni"i iiii.

|)e pnnin lioriim seicinliini,
' 1

M.i 1 ni \ ni boni, bonum nuntium np-

portantes, l*ta putabanl nunl mlr Joannii,
I
t\ ui t %% /{• jnum
<•-
lati, personantcH no> itatem no\ 1 1

tllPlltll ))/>)! rsl li

autem Herodis in malo

Malignitas Isti ii .1 bao <\<- 1 taaa
accipiebal auditum in malo cordii eul ad
triatitiam et dolorem. Pial. esi, H» :

1 Turbatui '-1 . •
/' eaior videbit, ei iraseetur: deniibus
tamen Del pro-
auis fretnet et tabescet: Sicui dciiIii.s iafirmvi pordibui pleaui,
videntia desideriwn peceatorum peribit. >.\i- clarissimo turbatur lumine. iapiant.
Is;i. xxi, 3 et i : Corrul <'ttui audirem, Wll. 10: CllM v/7 ruilll (lillilln 1111/111/1,1,
eonturbatus *//>>i eum viderem. Emar- 1I11I I, sliiiiiininni riniilruniniioiiis : ftmi
euii /'/>)' Dtett))/. trnrlir.e sln/ie/< ••runf
,
riiim ptmtUmtt MffV*, /,r,tur/iii/,i em
me. eirnliu. Oanos. iv, ii : <Jn,ire trahu <•
Sic erge talem auditmn oum eudiret e/ rnr rnneiiiil fmoU$4mm$ llinc ivspon-
detur, Sapiant. xvii, 12 . bum ab mfm
1 Ilerodes. » iillini •
v
,,111 /1, mil <
<•))!/, n-
(/// inscientiam tfjus causn', ile qua /<>r-
\ orsipeilis 111 dolo. ^iiiri.iiis ln pelle
IUlll/ll/ll jiV&xttll
pompaa Bscnli. Luc. xm, '>-. vaeatur
Berodes vuipes a Domino propter do- « r.t omnis Jerosolyma cum illo. »
lum. Thren. \, 18: Vulpes ambulave-
n/ii/ i/i co. r.l naturam vulpis o^lendil 10 lurbalio civit
\'.<
ttis valde irrati«ma-
iniVa,quando clam vocatis .Ma^is de- bilis.
votionem simulavit, ul efficacius noce- Et sunt tres causs9 lurbationia civita-
roi. Gwnticorum, u, lii ; Qapite nobis lis: quarum una fuit in Principibus, qui
vulpes parvulas, ttim /lcmoliaulitv ei-
l.icuin et potestatem amitloro timebant,
ueas. noc est, occultas macbinationes non regnanta impio rege, cum et ipsi
Bcclesiam de nato domoliri nitentes. impii fuerunt. Secunda fuit in vili ct ir-
Iste idom ost pelliecus jjoriosus. vel rationabili plebecula. qu.r prona in ma-
glorians in pellibus : oxloi iorem pompam lum turbatur cum rege malo. propter
in regno mundi ambiens. llic onim co?li
applausum el consensum in malo. Tertia
Rege nato turbatur. Psal. lxvii, o ot 6 :
fuit in quibuslibet etiam bonis : quia sci-
Turbabuniitr a facie ejus, palvis ovpha- vorunt Herodem
malum, quod nisi ita
norum, et judicis viduarum. tristarentur, ipse oceideret oos. ut secum
quocumque modo tristarentur. Unde

cl. Hvmnuin Epiphanue ad II Vesperas .\on eripit morlalia.

Qui regna dat coelestia.
Crudelii Herodes, Deum
Regem veniro quid timef?
 D. ALR. MAG. ORD. PR/ER.

etiam in morte sua preecepit occidi no- Et dicuntur duo. Primo enim dicit di-

biliores, ut ex hoc plangere cogerentur, ligentiam Herodis in conaregandis illis,

el tton gaudere de morte sua. ;i quibus probabilius inquisilio Beri pot-

De prima harura dicitur, Proverb. rr.it. Secundo autem dicil diligentiam
wi\. \2: Princeps qui libenter audit inquisitionis.
verba mendacii, omnes ministros habet In primo horum dicit, qualiter con-
impios. Joan. \i, i~ Collegerunt pon- : gregavil generaliter omnes, in quibus
iifices et Pharisai consilium. E\ sequi- erat aliqua auctoritas : per quorura me-
tur, \. is omnes
: Si dimittimus eum sic, tum alii, quod scirent, dicei srentur.

credent in eum : et venient Romani, et Et hoc est, quod dicil :

tolient noslrum locum etgentem. Unde

hanc etiam quidam dicunt esse quartam « Congregans omnes principes sa-
causam turbationis quia principum : cerdotum, »

fnit edictum, quod nullue se deum, vel

nisi per auctoritatem IIoc est, Pontifices.

. in faceret,
eorum : et timebant, quod si surge- Et deinde dicit diligentiam congresra-

ret inter eos rex, quod exstirpandus tionis eorum in quibus eral eminens
i
Locus ei geas, et ipsi a potestate scientia, hoc esl

depoaendi.
Di- secunda dicitur, Osee, vn, 6: Ap- « Scribas populi. »

plicuerunt quasi clibanum cor suum,

cii iii insidiaretur eis rex. Jerem. v, 31 :
Uli autein, qui approbati fuerunt ina-

Prophetse propketabant mendacium, >/ gistri, et sermones eorum scribebantur,

sacerdoies app/audrbau/ mdnibus suis Scribse dicebantor. .Maltb. wm, 1 et 3:

et pbpulus meus dilexit talia. Super cathedram Moysi sederunt Scri-

De tertia dicitur, lsa. xxxu, 7 : Fraur bse // Pharissei. Omnia ergo quscum-
dulenti vasa pessima sunt: ipse enim que dixerint vobis, servale et facite. Kt,

cogitationes concinnavit ad perdendos Luc. xi, .")2, dicitur, quod lii tulerunt

mites iii sermone mendacii. clavem scientiaa ».

Sie ergo Et quid?

<« Omnis Jerosolyma cum Herode « Soiscitabatur at eis ubi Gbristus

turbata est. » nasceretur. »

enim aliquam istarum causa-

Quilibel Ecce diligentia inquisitionis. Isa. vm,
rura habuerunl turbationis, prscipue fnite consilium, >•/ dissipabitur : loqui-
propter prophetiam Balaam, Numer, miiii verbum, etnon fiet. Psal. uciu, 7 :

xxiv, 19, ubi dicitur de Jacob : Erit qui Defecerunt utantes scrutinio. Et
dominetur, etperdat reliquias civitatis. forma verbi sciscitabaiw notat frequen-
tiain. quia formatn habel verbi frequen-
lalivi : quia diligenter el frequenter quae-
« YA congregans omnes principes ja- sivil. Joan. vn, :
>i : Quxretis me, et non
cerdotum, el Scribas populi, Bciscita- invenietis: // ubiegosum, vos n<>a pote-

batur al> cis liln Ghristua nasceretur. stis venire.

lli< ponitur diligens de loco d ith itatis

pueri perquisitio. « \t illi dixerunl ei : ln Rctliltcm

| / i-Qbii legitperiti ,
lu- listti clavcm scicntix, etc.
 I\ I \ \\l. \l \l III I I II

Judffi lc enira lorlptum t i

i" p Pro l)i< ii i

phetam
Ll h
*Bl iii Bethleem, terra Juda, nequi '

iiimiiii iiiiniiiii e iM pri iniiiiliii

1 '
Juda : n
ijuaii
,

dical
.

Ln
e* teenimexiel dux, qul regal popu iropolitanai dc potentia, .1 1

lum meurn lerael. » lorii laudaverim U a,

lln ponitur e> ideni atteitatio ft< 1 1 Kl lu Uel hleom. »

ptura de nato Re
Diountur duo : Primo enira edoeti per Vni 1II.1, qua 1 111 ' i.ilil.i- .1. in

Scripturam, veritatem reipondent. S< /.llllllllll M'll

oundo, Scriptura teitimonio reipomio

nem probant. .<
Terre Juda. »

DlCUnl igitur
Ki poti il ene, quod de Be dicunl S

« ln Bethleem. cerdotei el S< riba ad majorem exp

lionem : quia Propheta dicil : Et tu t
Nasciturum Chriitum, Bethleem Ephrata. Cujui ratio luperiui
l.i addunl in prineipio iitiui capituli dicta esl '.

Et addunl dignitatii ejui expreisio-

« Judee. » aem, dicentei

Ail differentiam cujusdam Bethleem, « Nequaquam minima ea in prinei-

qu«e fuii in Galilcea, in tribu Zabulon. pibus Juda. »

De Juda enim debuil nasci Chriitui. Ge«

nes. \i.i\, 8 el 9: Juda, tt laudabunt Hoc est, in principibus (alias, prin-
manustutein cervicibus iui-
fratrestui'. cipalibus civitatibus Juda. Dicitur enim
mieorum suorum, adorabunt te /ilii pa- princeps civitas, ubi es1 thronui prin-
tris tui. Catuius leonis Juda. cipis, ci> quod illa jure el libortate el
El inducunt testimonium, dicentes: privilegiis principatur aliis. El intelligi-

turex hoc eminens dignitas : quia ex quo

« Sic enim scriptum est per Prophe- nequaquam minima esl inter civitates

tam. » principes aliarum civitatum, multo ma-

sris dignitate excellit omnes alias.

Michaa, v, 2 : Etiu, Bethleem Ephra- Sed videtur hoc contrarium ei, quod
te, parvulus es in mitlibus Juda : ex te dicit Propheta : Et tn. Bethletm
iiiihi egntdietur qui sit dominator in Ephrata, parvulus es in miilibus Juda,
tsraei, etc. hoc cst, parvulus vicus es in sortc Juda,
in qua sunt vicorum ei villaram el eivi-

« Et tu, Bethleem, terra Juda, ete. » tatam Ergo secundum Prophe-

millia.

tam ininor est aliis. nondico principibus

Altende, quod in testimonio isto tria civitatibus, sed etiam vicis. Responsio
dicuntur. IVimo enim locus describitur. est quod Sacerdotes ponunt sensum
Secundo, dignitas ejus exprimitur. Ter- Propheta, non verba. Intendit IVo-
tio, ralio dignitatis ex nativitate pheta. quod licet parvulus vicus sit pro-
Christi
ilti futura. pter paucitatem habitatorum, tamen ma-

1
Cf. enarrationem in f. i rap. n, pag. f.O.
70 [). ALH. KAO, ORP. PILEI).

ximi est privilegii. Sicul patel ea De raalitia arguutttur ijuia lioc tan- i

Bequentibua prophetis Isaiae, i.\. L3 : tum de prophetia inducunt quod potuit

Locum sanctificalionit mett\ tt ttcum provocare Herodem, el tacenl hoc quf>d
pedum meorum glorificabo. mitigare poterat ferocilatem fjus. Non
Et BUbjUttgit rAtionftnl :
rniia diCUttl ni>i id qttod loquitur Pro-
phetfi de lemporall nativltate, <li> qua
!x to enim. » turbatus fuit Herodei :
<•! de felerna la-

cent, quod Bequitur: /•'/

egrettut ejut ab
Sicut ex loco Ditivitttii. iniiin, o ilirhus setemitmtis '
: qnod si ad-
didissent, cogitassel Herodes, quod »ter-
« ICxiet. « na Bunl qua diountur, el aon teraporeiia
:i.i ivquirit Christui : el mitigatus
De utero Virginis. fuitaeti el uet persequii

a DllX. »
«Tunc Herodes, elam vocatis Mogis
Deuter. x.wn. 12: DettimUt toiu§ <hu diligenter didicit ab eis tetnptii fttellse
ejms juit : rl »on trai cr//n eo rfetw »/ie-
quffl npparuit eis.
fttiii Exod. xv, 19 : Dutt fuitti m m
Kt mittens illos ln Bethleem, dixit :

ricordiu iuti popttio qttem rtdemistu

Ite, et intorrogate rliligenter do pue-
« Qui regat populum meum Israel. » ro : et cum inveneritis, renuntiate mi-
hi, nt etego veniensadorem eum. »

l>ce actus ducis qui vepW, quia du-

cem regeni vocat. Sicut et Genos. xlix, Istc ei1 tertius paragraphul : il quo
|n Non auferetur sceptrum deJuda, et
: continetur dolosa Herodii et oallida dl
dux de femore rjus. iaquirendo puero Bimuiatio.
Hino argUUntur Sacerdoles el Scribai I l dicuntur quatuor : quoruo primum
de Iribus : de proditione, de i^norantia, esl diligens temporia ortua Blellei ind.i-
r\ de malilia. gatio clam a Magis la<ia. Secundum,
I>r proditione : quii leorela Dei oOnai- Magorum in Bethleera, ubi natuin
lia deliberate (alias, deliberatione) pro* cogaoverat missio. Terliura, ul perso-
diderunt impiissirao eatti Herodi ooatra nain pueri ittvestigarettt fraudulente in-
illud quod dioitur, Tob. xu, 7 : Smetm» junctio. Quartuin, ut omnibua lii-

mentum regit abscondere bonum eti, Kt, uniti-. sibi renuntiarent, petitio. Bl ha?c

Mallli. VII, •» : Xolilr dmte Minrluui rn- plana lUttl in lillcia.

nibut : neque mittatit mmtgatitat rr-

I OS tn/lr pnrro.s. « Tunc Herodes, eiam voeatw ma-
De ignorantia autem, quia aescientei gis. ..

verba Prophetarumj non adduounl Sori-

f
»t ii r i m Bicut jacet : cum tameti ttihil nau- Giri a |m iiiiiiiu ietoruin duo dioil : quod
tandnni -il in MCro elOCjUIO. Job, \\i\. r l,i iii vocavil Viagos semotis Sacerdotibus
22 : Vetbis meis nihit addere audebmnt, el Scribis . ae ab eii Forle de Ferocitato
•ijtr,- iliot ttiiiabat tloquium mtum, ipeiui praemunirentur (nlias, pra?mone-
M il.u-li. ii. 7 :
l.iii/ui tmcetdotia cuttodient reatur), quia timebal quod aliqui gaude-
itiam^et leyemrequirent ea fut renl de nato Ke^e, el illi de <l<>li^ ejus
quia \ngelus Domini exerciluum ett. munircnl i alias, pra?monereat) los.

Hioh. v, 2.
 I\ |\ \M, \l \ III Ll II ! 8,11

I i
eliani Idi u, quii fluud intti pl li 1 1 1
<
• 1 1 1 i 'l, |. i

• 1 1 III . faolliUI lll.lllllr l.lllll \ ul< It.ll llll .1- -i 'ni i

igitta i ni
toin hoc \ urbuin llerodi nci ultuin iiiii , duluiii /•>< uln .

iii
1
1
1< i i. nii.iiii publii arotui i
i
quotl \>

probabiliu llorel quod 61 devotionr

puerum iuouiroi st< I
s, nvi, \ \ tni < on - interroj
iHittin, coge toncilium : pone quati no-
vtem umbram tuam in meridi I loru l.lili^ , V.l ulii il |n:

bal enim id i| I dieitur, Sapimil .

i, 8 :
'I

Qui loquituf iniquQ% non poteet fati

ihr j)i:riiiiii illiim eorripittu judi- I le (iilri ii. "

riuiU . I'.l pOSt nioilii -11111. \ .

'.I il III :

Sermonum autenx iliius auditio «<! l i

les circum lantiai . quaa di pue-
Deum veniet, ad eorreptionem iniquita po eranl . in\ i
i
: ul ic omnibus,
imn iUius Quoniam auris teli audit :
qii.r de puero eranl cognitis, nullo modo
omnia. latere vel effugere possot. Se l, Proverb.
Secundo, tangil diligentiam inquisi- i, 17 : Frustra facitUr rete ante octtlot
li.mis temporis, ui cognito jam loco a firniniiiiruiii . Psal. ivi. 7 . Foderunt an-
Sacerdotibufl el Scribis, disoat kempus n /r farinn inrum /urr/im. rl inridrniiit
\iagis. Iia quod non restel nisi personce in rani.
interfectio, oognita pefsona<
El lioc esl :

« Et ciitn inv merltis, renunti

« Diligenter didioit ab eia tempus milii. ut etego veniens, adorem eum. »

stellfle, qiia? apparult eis. »

Ecce (juaiiuiu : ul omnibus bis cogni-

l i r\ ;etate pueri facilius persona tis, sibi renuntietur.

dignosceretUr. Non attendil quod dici- Et dicuntur tria. Primo enim tangit

iur, Sapient. i, I et2: Sentite deDomino quod certificentur ante renuntiationem,

in honiiaie, et iu simplioitateeordisqux- ruiu dicit : « tt cum inveneritis, » S

cundo, sibi petit renuntiari certissime
rite ilium quoniam invenitur ub his
: :

</i/ i non tentant illum, apparet autem inventum, cum dicit : « Benuntiale

eis qui fidem habent in illuin. mihi. s Tertio, simulatio, ne deprehen-

datur, adjungit devotionis causana, cum
« Et mittens eos in Bethleeta\ « dicil : « Ut r/ rgu veniens, etc»
Iste deridetur. Joh, xi, 7 et seq. :

Ecce seoundum : missio soilicet Ma- Forsitan vestigia Dei comprehendes,

gorum in Bethleem, quamjam noverat c/ usque ad perfectum Omnipotentem

esse Locum nativitatis. IV Reguni. vi, reperies? Excelsior caelo est, et quid
32 : Numquid scitis quod miserit filius facies profundior inferno, et unde ?

homicidee hic, ut praecidatur eaput cognosces ? Longior terra mrnsura

nieion. Psal. i.iv, 24 : Viri sangui- ejus, et latior inari. Si subverteril om-
num et dolosi uon dimidtabunt dies nia, vel in unum coarctaverit, quis con-

suos. tradicet ei ? U-iu, Job. ix. 12 : Quis di-

cere. Deo scilicet, potest : Cur ita /a-
« Ite, et interrogate diligenter de cis ?
puero. »

Ecce tertium : injunctio seilicet frau-

 fa D. ALB. MAG. Oltn. PILED.

9 )ui eum audissenl regem, abie- Balvator ejus velut lampas est accensus *.

nin l. >, Prscessio Bignificabat directionemviffl

fidelium ad ipsum. Peal. v, 9 : Domme,
Ba3c est pars, in qua agitur de pueri deduc me in justitiss tua : propler inimi-
inventione. cos meos dirige in conspectu tuo viown
l.t tanguntur quatuor, quorura pri- meam Psal. lxxxviii, lii Domine, :

mum <lc recessu Magorum ab Herode. i,i lumine vulttis ambulabunt. lsa.tui
Secundum, de iterata steliffi apparitione. T ,x, :i : Ambulabunt gentes in lumine
Tertium, de gaudio quml habuerunt ex tuo, et reges in splendore ortus tui.
stellffi restitutione. Quartura, de pueri Per stationem Bupra, ubi eral puer,
per stellse Btationem inventionc. Et hffic Bignificabal quietem sanctorum in lumi-
patenl in littera. '
ne Dei invento. A<l Coloss. i, 12 Gra- :

tias agentes Deo Patri, qui dignos nos

« Qui cum audissent regem, abie-
/ rr ;t i„ partem sortis
smnetorum m lu-
runt. » mine. Psal. xxvi, Dominus iliumi-
I :

natio mea et salus mea, quem timebo ?

Circa primum duo tanguntur : audi- Stetit enim,
tus videlicel Herodis, et reccssus abeo.
Putabaut euim Herodem cx devotione « Supra, ubi erat puer.»
pucruin quffirere etideo audierunt eum, :

proponentes silii in animo omnia renun- Et hoc justum fuit, ut stella Btarel ad
tiare quae injunxerat. Proverbior. xxvi, solera, a quo accepil illuminationem.
24 et -•"» : Labiis suis intelligitur ini-
micus,cum in corde tractaverit rfolos.

Quando submiserit vocem suam, ne cre- « Videntes autem Btellam, gavisi

dideris ei : quoniam septem nequiiiss sunt gaudio magno valde. »

sunt in corde illius.

Eccetertium : gaudium de restitutio-

« Et ecce stella quam viderant in nc stellse.

Oriente, nntecedebat eos, usque dum Et tangil duo, Bcilicel stellffl certam
veniens*staret supra, ubi erat puer. discretionem, et mirabilera de hoe ex-

sultationem.
Ecce secundum de iterata stellae appa- 1 > i
*
i t ergo :

ritione.

Et dicuntur tria, scilicet ejusdem quas « Videntes, »

modo apparuil ,ad eam quae in < >riente ap-

paruit, identitas. Quia si alia Fuisset, con- Hoc est, optime discernentes.
Fusus esset animus eorum : utrum idem
Bignificasset,quod priorsignificavit.Etde- « Stcllnm. »

inde,dicitur stellaeprfficessio in via.Tertio,

Blatio ejus Bupra locum ubi eral puer. Oportel enim examinare ea qua eppa-
9tellffl restitutio significabal hoc quod rent : quia sicul dicitur in Epistola Jud»,
dicit, Isa. lxh, quod egressus Fuerat
I. v - 13: Quedam Bunl sidera errantia

nf Bplendor justus fidelis anims, el qu» ducunt in errorem», per hoc quod

1
Im lxii, 1 : Proptei Sion nontacebo: etpro- pravi* hominibns, rptos rocal nubet itm <i<iu<i,
i>iri Jerusalem non quietcam, donec egrediatur arbores autummates, fluctut feri maris, landem,
ut splendor jnstut ejus, et /»* <<i utmpat tidera errantia, quibus procella tenebrarum
n tatur. •
ternum
t pisl lud d, ) 13, ioqaitui de quibasdam
 [N EVANfi M\i iii I i II n

oontra curtutn ccnlr lem movore ilicun liabobal un i

nl in

1 1 1 1 II \i\ < lorinth. u, I i fpse Sata ten

mis transfigurat ie m [ngelum tueis, I'

iii efHcai iii docipiat. I i, in \| d . iu,

I
i '< 1 1 1 . i
|
>.i i . i.ii.u iiin trahitui i • Intrante domum
inoin oceli, ned cauda draconii '. I i ideo,
I .li.,in. iv, l , dicitur : Volite omni spit Videlurautei nfui i
domu q

//// credere, aed probate apritui ai ai Deo Luo. »i i. dioitui um

smtt quod inlei duo
lini le< iniii
p u ad
\>\\ boo esl divertendum potiui quam ad babitan-
iliiin. Poteel dii quod illml diveraoi iura >

n Videntes autem Btellam. » vooatui bic >\ ui i vel poteil di< i, quod
primo propter multitudinem profiten-

Sio igitur eertiaaime discernentes eam. tium in civitate nonpoteral babere -I"-

iitiim, Mil postea illi> rei edentibus, i i

.. Gavisi mnl gaudio magno valde. » Joseph manente propter ooram puerp
invenit domum. Sed primum esl raaf

Quoniam dc restitutione stelUe gaude* oonsonum dictii Sanctorum. B1 in hoc

banti oommendatur fides Vlagorum : quod ni-

De directione j»<m- antecessionem ga> i-i liil exteriorum considerantes, eum qnem
sunt. in diversorio «-t in stabulo invenernnt,
regem el Deum esse oonfessi eunt. Indt-
« Qaudio magno valde. » cium enim Btelne plui attenderunt, quam
omnia qua ad mundi pertinenl ambitio-
Aui de Btatione mpra, ubi erat puer : nem. II ad Gorinth. vm, Propter '.» :

quia terminum significabat longi itineris egenus foctus >>/. cum esset divea, >>/

rt fructum magni taboris. Valde autera illius im>i>in vos divitt lis.

gaudebanl de inventione. Psal. iv, 7 :

Signatum est super nos lumen vultus « Invenerunt piierum. »

////, Domine dedisti tsetitiam eorde : /'//

meo. Ili iMiiiu cum Inmine vultus Dei

in Non divina, Bed pueriiia praetenden-
ambularent, in nomine suo exsultave- tem : u1 scirenl ver< humanatum
runt tota die. Esther, xi, II : Luxetsol propter hominem. In stelia quidem os-
ortus est, et humiles exaltati sunt. tendif se esse Deum : et per hanc, ma-
Cura luce enira stell», ortus es1 eis sol jestatem Dei (quae intus latebat) agnove-
justitiee, Ghristus Deus noster . runt. Sed in se, non nisi bonam pueri-
tiain. puram et innocentue simplicitatem
prsetendit.
«Etintrant.es domum, . nvenerunt Et ideo,
puerum cum Maria, matre ejus. »

« Puerum. »

Ecee quartum : de pueri inventione.

Et dicit tria. Quorum priniuui est, No» a?talo tanlum, sed etiam aetu, Sa-
quod certi de indicio stelUe domum in- doc. puer dicuntur invenisse. l-te est
traverunt. Secundum, quod puerum in- Sadoc, puer egregia3 indolis, ut dicitur,
venerunt. Tertium est societas, quani I Paralip. xn, 28, et Isa. xlii, l,secuu-

1
Apocat. xii, 4 : Et cmtda ejus, scilicel dra- - Muku-h. iv, ZiOrieturvobis timmtibusnemea
conis, trahcbat tertiam partem stellarum catli. mewn Soljustitim.
71 D Al.B. MAG. ORD. PR.ED.

dutn litteram Siptuaginti : « Roeepuer runt ijuod vititatitt Dominus filios it*
meus electus, quem elegi : posui Bupef rnp/. r/ ijtiod rcspej-issrt afflirlumrm il-

eum spiritum meum '. » PittrVera n pu- m : et proni adororrrunf. PSiL

ritate vocatur. \\\l, 7 I Adorarimus in lorn, uhi strtr-
run> ptdtt tJUi, r.l pnrvedit. t. I» : .1//-

ii Cum Maria, matre ejus dirimus ram iu /•'plirntn : inrruimu^

ram in tQrfipU iihtt, SCilicet in con-
N ig lit mentio de Joseph, ue aliquid defllO nnindi hiijiH. I,i1rnibimus in ta-
maln luspicionis orireturi ut quidam di- bernaculum ejus, hoc est, in divefRO*
cunt. 9ed hoC Frivolttttl mihi videtur, rium : et lunc adorabintUt, elc. Isa.

quia niliil talium in malatn Ittipleionem \lv, li : Te adoraburU, teque deprcca-

induxissel Magoi. Undeideonon lit men- bunlur.
tioejui,quia >I < i u i
- ostendebatur divinltai
ejus,inqua nihil operii habebat Joseph: i Adornverunt eum.
maler autnn eum D^o in lilio eommu-
nicavil i mentio ipsius.
Bl ideo lli Eoti itrHtio. Psal. xxvm. _ : Adtrate
\ Imiratione nutem dignutn Btt, quod Dominum in atrio sancto ejus. Genes.
aorj videfttnl ourias regalil Ffequentatio* xr.iu. 28, lecundnm litteram Beptuagin-
nem (aliaS) Frequentiani), et pro pa- ta : « Cum inveneritis. adoratc eum *u-
i diversorium : pro throno, prajse* per lerram.
pium : pro purpuia regalii Faioias con-
s< isias : pro splendorc et cullu rl « Et apertis thesauris suis, obtule-
>tabulum. Bl tamen ha?c omnia in do- runt ei munprn, nurum, thttl et myr-
mo Berodii videntei, ah ipso diverte* rham. »

runl : it nihil horum apud puerum

invenientel) eum Regem mundi esse Tang-it oblalionem. VA dicit tria, sci-

confessi sunt. lieet munerum pnepatationem : miine-

rum ohlationem : el muneriMii Ipteifl»

« VA procidentes adoraverunt eum. » cationem.

De pra?paratiune dicit :

ll,i r esl pars illa, in qua cirea inven-

1 1 1 ii i Gdei iuae devotionem habebant. » Apertis thesauris suis. »

i
diountur duo : adoratie ridelieet, el

oblaiio. Tht-aiirus dicitur llnva ami. Kl in

\ loratio in fluobus ooniistil : in pn>- Ii..( Bigni&cator abundantia Toh. iv, '* :

stratione, il eratiene. Si miillum fibi furrif. abundauler tri-

Prostrationam imiai. oum dicil : bur. Matth. xii, 33 : Bonuthomo debo-
rm thesauro, cordis Bcilicet sni. profert
i El procidentes bmium

Prostratio, toto corpore Faetai i <( Obtulerunl ei tnunera. »

nitionem signilicat, quod homo de le ni-

lul eil niii ptilvii el oinii. Reiurreotio Gene* xuit, 1 1 D ertt vir* muur-
autem signilical, quod erigitur ex pul- U,i. \i\. 1\ : Coietlt rum in Ims/iis

in mu < Ireatoris el plasmatorii) ut et in munerikmti Exod, xxin, I"» :

dicil Damascenus, I
lod IV, 31 Audie- apparebit in consj tttu moo raruus.

1
Vuk xui, 1 : JBcctt unu> hMt fufum N <• judicium gentihus prvf>-
 |\ I \ \M. M \l III I I. II II I.'

I \iinini, llm || iiivrrli.iin ilcin il

i tem pnntillcilom qu i i
ix,

l , , ,
munoi iiiii |
•
•
« i i
i
•
iii" I i
Irudunl i II, dicitur /

quod tini,
c munitor Sancli ipociflcatio ,

iiriiiin, profc i I lM'i M iiiii. i

i)i 1 1
1 1 ni um \ n iiiiinii iii •• ii.i I
'

\ 1 1 iiiii riiiiu obtulerunl in ilgnum \/,/ri /m

///»,// ,/,,,
dignitatii . quia (idelea veneral con< ,. ,i \\

ire in roirnum, Thua autom, io pro« i li.i iMiiiii, i|u.f iii I

"ii pol

iii ilcii.iii i, quia iji

1

iii' ••ii

ditur iii ilgnum oordia, per di \ otlotteui .< iii.n i l

iii . AapilMll .VI, 19 l "j

ascendontia in Deum, ri in i ignnm redn- ( ttitadilio tegum, roritumntntio

lentiea gratia bonitatia di> in®. M\ h ham <i i Uptionia eii
autem, In pf< rtem rtiortaHtatii ih ,11111 I >ri, I >i,i, 1//,.

uiiiiii oorfuptione pul rldinia consefN atoB ,. tfto/it,- so/itnifi.r ,/r,l,t't/ ,1,1 regnum
.'i oonairvantii mortii. « perpetuum,
Di primia duobuBi Is.i i,\, Umi .
i> :

de Saba venient, aurum et thus t/rfr-

rm/rs, rt lomlrm Domiim annunfiaa/r^ « El responso accepto in lomnia ne |f
LJndl al lirri Persidia (unde liti \ '-n.-- redlfent ttd Herodem, p<?P ttUlm vism
rant) Babel l quodim fluVlo 9aba dietO, rdVefdl sunl Ifl refcionGffl sllatn. »

vOnta eit>

Di iftyrrha, Cantlc. \. •"»

: Manus me«5 llic intipil part 11 II, ulii oxrlii.lilnr ilo-

stillaverunt myrrham, et digiti mei />/r- lus Hefodis.

ni mi/rrlia />n>/><ifissi>>tri. E| laii-iintui ilim : j n .

i
• 1 1 n 1 1 1 i 1
1
•
>
lcill-

Di aiirn. Vggtei) u, n : \feum rst m- cel pef oriculum divinum, el Obedientifl

t/ea/um r/ inr/tm rsf aurum. Apocal. ni. • MUUIU.

18 : Smit/ro tibiemere a me aurum igni*- 1'iM'inuuitii) autriu oracull continel
lum probatum, ut locuples fia^. Ganttc. tria : luoiluin, tempua 61 6riculuffl.

\. II : Caput ejus aurum optimum, Moilns eit, quii ber modutti respon*
Heac notitia reftalis nt rijrni Christi. sioftiS ilatuiu elt. Nnn tluhiiuu qUitl llttl*
De thure dicitur, in Psal. cxl, 1 : Diri- per a DeO ftOrde quftrerebt, Ul vi.uu
(/ti/ur oratio aira sirut incensum in rou- ruiu iu piee dirlgeret el huic desiderid :

~ Deus
spectu tuo. Livit. u. I rt 2 : Anima cuni respondit oracutum. Deuter. IV, !

oblulcrit obiationcm sacrificii Doiaino. uostrr at/rsl runrtis obsrrrationibus no-

simiia cril cjus oblalio: funtlctt/uc su/icr slris. Siiuilc 6st, Ixoil. xiv. 15, Ubl Uofi
tam olrum, ct /lonet thttS ac ,/cferrl a I t
ore, sed cOrde dammti Moysi DomittUa
fi/ios Aaron sacertioirs t/uoruni unus : respondet : Quid clamas ad mr ? Psal.
tollei pugillum plenum similse ct olei , \\\i. 8 : fn via hac qaa (jrtvlirris. fir-

ac totum tlius, etponei menwriale super mabo super te oculos meos. etc.

altare in odorem suuvissimum Domino.

De myrrha simul et thure. Cantic. m, « In somnis. »

(i : Asrrm/i/ prr deserlum sicut ciroula

fuaii c.r aromatibus mi/rr/ue. ct t/iuris, Qui uou est uisi avereio (aiiae, vers

el universi puiveris piginentarii . CatttiC. spiritus et anima^ a sensibttB et slrepitu

iv, 6 Vadam ad montem mijrrlue, exteriori ad interiorem fcordis couleni-

:
et
ad colleni lliuris. Beatus Gregorius iu platioueiu, sicut superius Jiximus '. Job,
quadam Hoiuilia dicit, quud « auruui si- ui, 13 : Nunc dormiens siierem, et somno

1
Cf. euarrationem in v. 20 cap. i, pag. k<i.
- ,

D. ALB. MAG. ORD. PILED

meo requiescerem. Psal. iv, 9 : fn paee i\\, <S : Dominus custodiat introitum
i/i idipsum dormiam t et requiescam. hiiiiii et exitum tuum, etc.

Ne redirent ad Herodem. »
aQuicum recessissent, ecce Ange- t
-

Ecoe oraculum : ostendil puer, quod lus Domini apparuit in somnis Jo-
dicitur, Joan. u, 24 quod oon cre- b1 2.'i.
seph. »

debal Bemetipsum Herodi, el aon eral ei

opus, ii quis ferrel testimonium <le ho-
t
llic incipil secunda pars istins capilu-
mine : ipse enim novil <]ui»l essel in li : in qua postquam innotuil puer, cave-
homine '. Job, xn, lt» : Ipsenovit et dc- tur ei a dolo Herodis.
cipieniem, et eum qui decipitur. Pro- Et habel duas partes : in prima qua-
verb. xi, i) : Simulator ore decipit ami- luiu malitise Herodis puer Dei providen-

cum suum : justi autem liberabuniur tia suhducitur. In secunda, per apertam

scientia. malitiani fraus Herodis detegitur, ihi.

y. l(i : « Tunc Uerodes videns quoniam

« Per aliam viam. » illusus, etc. »
Prima harum habel tres partea : in

Ecce obedientia. Et dicuntur duo : quarum prima ponitur revelatio facta de

cautela videlicet, el salus redeun- fuga in lv_'V[)tuin : ia secunda, obedien-
tium. tia Joseph : <'t iu tertia, conGrmaiio facta
Cautela : quia non per Herodem, Bed per prophetiam. El hs partea patent in
per aliam viam. Proverb. xiv, 12 : Esl Littera.

via quse videturhomini justa, novissi- Circa primam istarum tria dicuntur :

ma autem ejus deducunt <id mortem. Et tenij)us videlicet revelationis, dispositio

attenditur horum Magorum Qdes et lm- i <\ 1'lnntis et cjus cui lit revelatio, ot

mililas. Turpe enim est honestis viris revelatio ipsa.

benigne receptis, sine resalutatione quasi De tempore dicil :

fugitivos recedere. El hanc turpitudinem

elegerunt in sc potius quam puerUm « (Jui cum receesissent.
proderenl Herodi. Sapient. xvn, 2 Fu- :

gitivi perpetuas providentise jacuerunt. Hoc est, cum Magi jam recesaissent.
Unde el Laban in simili facto arguil Ja- Non quidem statiin. sed interpoeitis his
coh. Genes. xxxi, 27 : €/</ ignorante qua* Lucas, ii. 22, dicit quadragesimo
mr fugere voluisti, nec indicare mihi, ut dic accidisse, <le Purificatioae el Pras-
prosequerer te cum </fi/'di'>, etc. sentatione Salvatoris in templo, quia
illa facta sunt anlc fugam in I \_v-
« Eleversi sunl in regionem suam. » ptum.

l
ce, quod salvi reversi sunl ad pro- « Ecce Angelus Domini. »

pria. Ero custos tuus

Genes. xxviu, 13 :

quocumque perrexeris, et reducam tein Ecce secundum. El tangil duo: dispo-

terram hanc. Tob. v, 21 Bene ambule- : sitioQem scilicet revelantia primo, <•! di-

tit : ei ^it Deus in itinere vestro, ei .1//- spositionem <'jus cui lit revelatio se-

gelus ejut comitetur vobiscum. Psal. <n n <

I » >

i
\!iii,ii< ad !•.•-.- rerba Foan. n, 2<i el -•• : non ent ut qu it tettimonium perhiberet de homi-
n credebat semetiptum eii, scilicel Ju- ne : iptt enim teiebat quid ettet in homine.
,i-i - quod ip*e notset omnet, <•/ quia nput </
. I , <jo
 I\ I \ \\«. \l \l III I I II l ; 77

KovelantiN dispo itionem dii it poi \ irura i uui \n Imli

ijn.ii uoi i' iii, .1 iiloo -
1 ulu i ili

pcr ovidonliauii nu dubitotui \<i. lalioni i I mlo, \im

\, :; /s, bi ilii 1 1
> lorneliu . i idii in i wu Vn <lu i

mani/este... Anyelum Dei introeuntem trum iuorum proith

ad w, '/ diccnlem sibi,

Per offlciura, quia Vngolu i o tl aomon

iiHicn, ul Dei nuntium >••> ciatur. Ma« etmatrenii
laohi iii, I :
/.<<<• r«/i/ mitio [nge/um,
eto. I liic ponitur revelutiu
Per oum cujus e i
nuntius, nc Satana quatuor i quorum primum i
i
imporium
.111 .
1 1
1
-
0880 crodatur. utcuram _--r.ii du puero >i raati
Per modum apparitionis, quando di- cundum, de subductione puuri in K_'\p-
cii : tiiin. I •- 1 1 i 1 1 1 1 1 . de raoru in I I

quartum esl ratio istoruni oranium. I

« Apparuil. ••
li.i i pei ordinem patenl in littei

' iirca priraum tria dicil : itio«

Ve humana visio esse credatur. I.t de nemscilicel ad sotun. exteriorem, cune
hifl dictura esl Buperius '.
impositionem, el quibus cura esl impen-
Describil autera dispositionem ejus, denda.
oui facU est revelatio :
l) t .

evigilatione ad actum exteriorem

Per qualitatem sensuum, cum dicitur ;
gomno contemplationia dicil :

t In somnis. »
tt Surflre. a

Kt pernomen, cum * 1 i *
-
i t : Hocest, Bursum ti exterius ma-
-iii operare. Daniel. iv, H> : Vigil, >i

« Joseph. » sanetus de caslo descendil, circaquem esl

vigilandum Proverb. vm, ;

!» : Beatus
A.versus enim a sensibus, siiperioribus homoqui audit >>i>\ et qui vigiiai ad f<>-
se inseruit luminibus Angelorum, situl res meas quotidie, et observat ad postes
dicitur in l*sal cxxxvm, II : Noxillu- ostii mei. II ad Timoth. iv. .'>
: Tu oera
minatio mea in delieiis meis. Nox esl mgila, omnibus labora, >>jius fnc in

sensuum obscuritas. .Mioli. vii, S : Cum Evangelistx, ministerium tuum imple.

sedero in tenebris, Dominus lux mea est. Sobrius esto.
Kt linc esi, quod dicitur, Kxod. xix, ',) :

Jam nunc veniam ad te in caligine na- - Accipe puerum et matrem. »

bis. Caliginem non habitat Dominus, sed

potius lucera inaccessibilem, sieut dici- Hoc est, curam impeude : quia jam-
lur, adTimoth. vi, l(i. Sed
I caligo esl dudum acceperat in habitationem. Kt di-
obscuritas sensuum omnium, luce spi- cit npuerum » primo, quia dignitaiem
rituum et aninise festinante ad altissi- habel per se, et prior debet esse in cura.
mam Lntellectus revelationem : ut tota el postea matrem : quia dignitas in
simul convoluta anima, certius et lueu- (eiias, et) cura matris est propter pue-
lentius percipiat ea quae apparent. rum. Nec lit mentio quod dicatur, con-
I).' Joseph autem facit mentionem pro- jugem tuam. quia jam indnetus fuit quod
ptersanctitatem:utsciamustamsanctum voluil dimittere eara. Kt ideo quod ma-

1
Gf, enarrationem in v. 20 cap. I, pag. iT.
7* 1). ALB. MAG. ORH PR/Fin.

ittendil .li^rph qii.iin eonjugium, « ot non vera putaretur, lieul Maaei

i luit. inind fuit malcr pueri. Bl idco « hereticus dicebal : el u1 suos, quande
etiam doh <lii itin |mi 111111 liiuiii. quii li mortem,
qu89runtur ad lug
o
eibi, ul (liitri. paer i 1 1 ~ 1
1
< d esl natui, i doceal per eiemplum, Afatth. x. 2'.\ s

licul Zacharia ui patri, naius < -i Joan- « Cum aiitrui persequentur vos in ciri-

. Luc. i, 13 : Pariet tifri filium, et <> tate isia, fugite i>> aliam. »

ooeabis nomni rjns Joannem. 8i autem \d lioc, ([iiinl objicitur <l<> Luca, quod
mentio Geret de conjugio, apud minui transiem per medium illorum il>at, l)i-
peritos videretur iiii<|iii<l habere in puero. <vnduni, qimd jmc fuit Umiijm.it pra-di-
Nunc autem tamquam procuratori Do- cationis, quando sermo confirmandui
iniui sui <l dominss luee dioitur i « i-iiil per autem ruil
miracula : nuno
eipe puerum et mairtm ejus. » A<l (ialat. tempus, quando
nuper humanitalem
iv. 2 : Sub tutaribui ei actoribus esi as- mpsevat, cnjni veril eral oempro-

i/ur nil (empus prsefinitum a patre. banda per infirmitates humanas. 4d

Sie ergo dictum sil de oura et de piierp Hebr. n, 17 Debuit per omnia frairi-
:

et matra, quibae sura impenditur. bus similari, ul misericors fieret,

« YA fuge in /Egyplum : et esto ibi « Tn .TCgyptum. »

usque diim dienm tibi. »

>e quo rugieadum.
Hie tangfl lubduetionem pneH in El mnl duae causss assignandae, qu

i igyptum. potius in ifSgyptum dicit fugiendum,

El <li< it
-

duo : fugam, el locum quo quam inaliam quarum una eat,

terram :

ragiendum est. quia il»i magis vigebat idelolatria, quam

Dicit igitur :
ipse destruere venerat. Jaa. xix. Eca I :

Dominus aseendet super nubem levem, et

uge. » ingredieiur /Eggptum, ei commovkbun-
iur simulacra Egypti. Unda dleitur,
I t mirablle \ idetnr, qualiter <luit <!<- ijiii.il in ingressu in /Egyptum non fuil
1 tii, <pii de S[»iiiiii eancto templnm, non eorruerel idolnm
in qu<> :

natui sst, <pii Deui eit, <|ui §alvatore1 sicul in egressu Gliorum Israel aon fuil
sidium <sl omnium <•! refugium. domue, In qua non jacerel primogenitue
Proverb, wm. lu : Turpis fartissima, mortnui. Nubes autem levia Mri cew non
iiuiiwii Damini : adipsum ourrit justus, onerata peeea o eo&lesti ealore for-
ri exaltabitur. maia. sieul nubes. Habacne, m, II i

Si dicaSj quod humana voluil osten- Pereussisti mpnt efa domo impU, ate.

dere. Contra, Luc. iv. M H W, ubi iiiula i .iii-. i est, quia miillis pli

etiam humana oel mlit iu hoc quod per- piagaveral Egyptum : Ingreditur i i

rniei| u duei pmoipiiium mentis,

;nl ul i<il plagai iiii.i inei prcesentiei visita-
iiniii postea tramieni per medium tione sanaret. Iia. xix. II : PereuHet
i oi uiii ili.it iii . :>iiuli>. E1 iIji videtur linus Egyptum plaga, ei tanabii
liic f l
<

• t j 1 quia »i inventui rinn : </ revertentur ail Dominum, et

fuissel ili II' rode, omnibui fuiue! par- placabitur eis, ei eanabii eas. Uade diei-

• iiiini infantibai :
<•! tamen licul vellet, tur. quod EgypUi asditicaverunl al

ubducere, ne oocideretur. \.l qui prottravil Idol lvI1 •

oi

dieunl lam Chryiostomui, quam a plagfs. fsa. m, 19 : fti <H" ilherit

alii quod « diipeneathra eel fuga nliayr Domini in medio terrn Egypti,
ii' <li\ initatem ante tempua os- r/ titui t rmmusn ejus.
• t ;
humanilai phantai Dieltaf .'ii.tin. qnod hahitnvu Domiaui
 IN KVANfi M U III M H i i

iii , i\ Itale I ypti, quw Heliopolii, hoc I i i.iii ii l

qtim Min |.i in
l> ilur I i
1 1 \ , I H ili iiii pui II

/// dit illii truni quinque civitain in ilnlinii ini lertiuiii autriu, ii

hii.i /\</i//>/t. louuentes lingua I

l'i lia langil ur p< i

iiiinii, it /iirnuirs / 1
/•
Dominwn •

dii iiin . quod

iiiiini. Civitas wlia vocabitur una, I i
in

1 1 .1 .
nadem <w 1 1 . 1 1
• \ i • 1 1 1 i .
.iin i lionj I' iiluriiiii i

et Vpollophanuti << i\ ptiin lolii in die

'.
paaeionii doniinicee I i
ubjii itur, quod ii futui un
niet : al |»i ot
i ri <•
lo ibij eto. " rabui iiii|iniiii noi '•
»il ilcin. \l
ndum '
undum upra dii

Hic lan •
itur inura I lomini in 1 \ >i<>.
quod ha?c pi u?dii lio non e i
n
\ec tangitur detorminatum tempu Iniiiri, et not :

oundum propriam temporii quantitateiu, non r\ dicto, led ex providonl i litur

m',1 indeterminate praacipitur, quod ma« nitai liiini i. Dieo, quod providentia
ucal uiquequo redire praBcipiat. d inquisitione futuro,
Imjus causa eal quod Angelue nei prima, quee non toilit ilitaten
quamdiu morari in /figypto delicat, sed i .in-.i proxima. Bl quia ilia aal voluntai
ideo eet, ejula jam .I<im'|»Ii davotum e( Herodis : ideo aon eequitur, quo I

paratttm ad onnia feoerat. El idao quan- futurum ex nei •

ssitate, sed ex t olun-
tumoumqne tempopii in t.>\>ili< &i in >
tate : quia necessitas, et possibilitas
labore 6bm dabeat, jucundum sii ei e( attrlbuuntuff rebui ei cau«le provimis,
devotum e1 vtdeantur ei diei pauei, :
i'i nmi c\ [iriniis : quia primo pvimas
prai amorie magnitudine V,- quavit afe
causee non sunl in rebus, n i eliquid
Angelo quamdiu : quia paratus eet in
ponunt in ci^. licel aliqnem ponunt <>nli-
omne tempus omnera puero et raatri sol- nem reapeatu rarun lutiirarum. >i au-
licitudinem impendere. tem dicas, quod ill<' ordo aai iua,
Kt hoc <'st :

e( Bie r<'<lit ii!<'in quod [irin^. Dieo,

qnod ille <>ril<> <>t voluularius. unii n<-
«. Usque dum dioam tibi. sariui : quia Daiia nnlli Bubjicitur
neeessitati. Scilicel voluntas illa ordina-
Psal. lxxxix, i : Mille anni ante ocu- ta pev providentiam aat immobili^. -

los luos hesiema qu.v I (wu/iunn rfies

immobilitas cst Mippositioni:-. non
illa i !

prxteriit. Non enim causatur pondua necessitatis. Isa. xliv, 8 i Sx tuuc audire
diei et eestus, qui totum obsequium vix
te feei, et annuntiavi. Joan. xvi, 13 :

unius horaa aue raputat \ Sapienl. Qtue ventura sunt annuntiabit vobis.
viu, '.)
: Pro/iosui /uinc lu/ducere /ni/ii

iul cuncivenduni. scicus quoniam mecum a Ut Herodes quaerat puerum. »

connnnnicabil rfe bonis. seilicet suis, e/

erit allocutio cof/italionis el tmdii nwi. Ecco Fraudulentia.
Sed quare dicit.

« Kuturum enim est ut Herodes qu*e-

rat puerum ad perdendum eum. » « Queevat, n

Hic assignat fuga? iuducta. 1

rationem. Bl non quasituru^ sit puerum, ex quo

1
Cf. Commontarios in opera B. Dionysii pag. 1019.
Areopagitas, tomo XIV hujusce nov» editionis c
Cf. Matth. xx, 12.
 80 D. \\M. MAG. ORD. IMt.ED.

esl Futurum ? Rbsponsio. Herodes quse- meis dormitationem etrequiem tempo- :

sivit a Magis, et adhuc corde tractal ribus meis, donec inveniam locum Do-
inquisitionem iii i iio.
: sed futura esl inqui-
>iti<> illa Bola; quae Fuil per necem pue-
rorum. It ergo notel et prsesentiam e1 « Accepit puerum et matrem ejus. »

futuritionem, dicil futurum esse, ul quae-

rat puerum . E contra dicitur, Sapient. Expone sicut supra '. Genes. xi.m, !> :

x. II et 12 : fn fraude circumvenien- Ego suscipio puerum : de manu mea

tium illum affuit illi. ei honestum require illum.Nisi reduxero, c/ reddide-
fecit illum. Custodivit illum </b ini- ro <'iim iibi, ero peccati reus in te omni
micis, tt (i seductoribus tutavit il- tempore.
lum.
« Nocte »

> Ad perdendum eum. »

lloc non dixerat Angelus. Quare ergo
Ecce malitia Herodis. Isa. x, 7 : Ad fecit dlud ? Rbsponsio. Angelua dixerat
conterendum n it cor <'ji<s, et </d inter- implicite, quando dixit, quod fugerel :

necionem gentium paucarum. non quia de die fugiena latere non posset.

Exod. xv, i) : Evaginabo gladium meum, Adhuc, Bignificatnoctem infidelitatis esse

interficiet cos manus mea. in cordibus Judaeorum, ablato ah eis

vero luniine. Joan. l, 3 : Lux m tenebris

luect, rt tenebrse com non comprehende-
14 « Qui consurgens, accepit pueruni riait. Ezechiel. \n. 12 Ei dux </ui est
:

et matrem ejus nocte, et secessit in in medio eorum, scilicet filiorum fsrael,

in humeris portabitur, i>> caligine egre-
/Egyptum. »
dietur.

Hic incipit pars illa, qua? est do obe-

dientia Joseph. « Et secessit in .Egyptum.»
Et dicuntur quinque. Primum est obe-
dientiffi celeritas. Secunduin est cura Kece quartuin, fuga in ^Egyptum. El
5

pueri et matris imperata per Angelum. boc est supra expositum .

Tertium, tempus fugee ex qualitate aeris.

Quartum, fuga. Quintum, mora. El lia?c

oinnia patent in Berie litteree.
« Et erat ibi usqiie ad obitum Hero-
De primo dicit :
dis. »

« Qui consur^ens. » Hoc esl quintum, de mora. I.t idetur \

non convenire Buperioribus quia dixe- :

Hoc est, simul corpoi e el mente sur- ral Angelus, quod maneret il)i usque
ds, tota velocitate el devotione. Pro- diiiu dicerel ei liic autem non facit
:

verb. \\ii. 2'.t : Vidisti virum velocem in mentionem <le boc usque ad obitum 1« 1

opere suo ? coram regibus stabit. Pro- rodis. Rbsponsio. fdem esl : quia Vngeli

\nli. vi,
''<
el '•
Discurre, fesiina, dictum el obitua Herodia in uno tempore
tuscita amicum t ii inn : nr dederis som- fuerunt, sicul iu Bequentibus patebit.

nii/ii oculii tuis. Psal. cxxxi, i el "»

: Si Dicitur autem, quod Beptem anni fluxe-
dedero somnum oculu meis, et palpebris riint ab ingressu Domini m A&gyptum

1
i i . ii ion< iii iii i ei sicnlnm praceden-
J
Cf. Ibidem.
t- ni.
 |\ I \ \M, \1 M I II 1 I III. Ifl

us(|iic ail < \il uiu di' 1.;\ pto, I t quid IVr 1'roplinl

inii-i ini i .
•
. ii ii Dominuii vel quid pi u

sil, i: itUr, I M.nliali. II, 62 ll 8 I

l trr/us vni peccaioris ne timueritis, i Dicentem

i/iihi gloria ejus rtercut ei vermis ui
litn/ir rrftil/it/ir, r/ rrus """ ini rnirtiir ijimi pu< l aet, et diU
ijiim tttiinisus rst iii /rrniiii s/iniii. PmU.
i\i\, i Exibit spiritus ejuif ei Teverto* i a higypto voca (llium moum
tur iii triitiiu Kiitim iii illn die peribunt
mnnrs cogitationes eorum, Niiiimi . wi\ , 8, pei tenaum, non
pcr \cili.i : I tiiiiiuiiis , i
Egyplo
« im adimpleretur quod diotum eal cavit nii/i, cujus forlitudo timilis I

i Domino per Prophetam dioentem i

sicut rhinocerotis V

i'.\ Egypto voeai i i' iIiiiim nirimi ..

Ml prus, in ijua ponitur onlir-

Il.rc |
c Tuno Herodea, videm quoniam illu« i o
maiio pneinductorum per Scripturam. sua eaaet a Magia, iratuaeal valde. *

Diountur autem duo modua imple- :

tionis, el Soriptun quas impletur. llic incipit pars illa, in qua apertara
malitiara Herodis proiequitur id per-
« Ut. » dendum.
Ilalirt autcin trea paragraphoa, quo-
Conjunctio autem, quee bic ponitur, rinn primus eil de Berodis exacerba-
non tlicit causam, sed potius terminatio- tione. Secundus, de puerorum interfe-

aem signi id signatum infuturo, Bicut ctione. Tertius, de facti liiiju- per Scrip-

superiua diximus '. turam confirmatione. Qu;e patent euilibct

in serie 1 i 1 1 c roe

«x Adimpleretur. » Girca primum horum dicit tria : tem-

pus histori», causam rbationia, et

quando
[mpletur, verificatur : sed ipsam exacerbationem.
adimpletur, quando in gratia plus datur Tempus dicit quando dicit :

quani in Scripturi promittatur. Luc. vi,

38 : Mensuram bonam, et confertam, et « Tunc. »

coagitatom, et supereffluenlem dabunt

in sinum vestrum. Et attende, quod non fuit tempus ira-
mediatum sed potius primo cum
: Mi. _

« Quod dictum est a Domino. » non redirent ad eum, et nihil de fania

pueri perciperet, putavit Magos visione
Cujus est prima auctoritas veritatis. fallaci esse deceptos, et ex verecundia
Exod. iv, 12 Ego ero in ore
: tuo. Isa. non rediisse ad eum : et ideo lunc quic-
xxxiv, 16 : Quod ex ore meo procedit, vit ab inquisitione pueri, scd postea au-
ille mandavit, et spiritus ejus ipse con- diens famam ^alias, per famam) de pro-
gregavit ea. phetia Simeonis et Aniur, et multa quae
dicebantur depuero, iterum incepit quap-
rere. Xegotiosus fuit diligenter investi-

1
Cf. supra enarrationem in t. 22 cap. i, eduxit illunt de jEgypto, cujus fortitudo simiiis
pai. 53. est rhinocerotis.
'
Vulgata hahet. Numer. xxiv, 8 : Deus
xx
82 D. ALR. MAG. ORI). PIL-ED.

gare, quia a iiliis citatus fuit Romam ad non illusorunt, sed potius profucrunt :

Imperatorem, ab Alexandro scilicet et sod ipse hoc, quod non redierunt, illusio-

Aristobulo (quibua inregem volebat pr.r- nem reputavit. Proverb. 111, 34 : Ipsede-
Gcere puerum ex ignobili conjuge suscep- lndct iltusores, et mansuetis dabit r/ra-

tuin, eis b regno abjectis) oportuit ire tinrn. Isa. xxix. 19 et 20: Addrnl mites
Rotnain. Sed ibi cum filiis pnevaluissel, in Domino hr/itiam, ct panpercs homi-
et Licentiam haboret instituere quem vel- nes in sanclo Isracl exsultabnnt : quo~
let.eoquod excepisset contra Rlios, quod niam defecit qui piwvalcbat, consumma-
volobant eum interficere, consilium quse- tus est illusor. Proverb. xm, Filius I :

sivit ab Imperatore, quid ageretur de sapiens, doctrina patris : qui autcm illu-
faina pueriJesu non cnim ausus fuittan-: sor es/, non audit cum arguitur. Proverb.
tam stragem puerorum committere sine ix, 12 : Si sapiens fueris, tibimetipsi
auctoritato Imporatoris. Habons autem erU siautem il/usor,solus portabis um-
:

licentiam, ot rediens victor supcr lilios, Imii. Quia hic Herodes illusor fuit, ideo

fluxit annus a Nativitate Christi et tres omne quod ad votum malitiae suse non
dios. quarta dic interfecit eos : secundum obtomperavit, illusionem reputavit.
quod etiam celebratur solemnitas eorum. Deinde subjungit ipsam suam exacer-
Et ideo praeponitur festum testis Christi, bationem, dicens :

qui actu ct voluntato martyr, hoc est te-

stisest, hocest, Stephani:ct conjungitur « lratus est valde. »

illi festum Joannis, qui voluntate, non

actumartyrfuit : et tertio ponitur fostum Similis est da?moni Fferodes, cujus ma-
puerorum, qui actu, non voluntate testos lum est furor irrationabilis, demens con-
sunt : quia praeconium Ghristi non lo- cupiscentia, phantasia proterva. Nam
qucndo, sod moricndo confessi sunt. quia dementer tcrrenum regnum concu-
Gratia igitur illius totius tcmporis dicit pivit, ideo cceliRege nalo, irrationabiliter
iratus fuit : et contra ordinationem Dei,
« Tanc Herodes. » quam prophctiaet stellre indicio audiorat,
non ex ratione, sed ox phantasia frustra

Et subjungit causam perturbationis, proterviebat. Gencs. xlix, 7 '.Maledictus

cum clicit furor eorum, quia periinax : cl indiqna-

tio eorinn, quia dura. Judith, iu, 11:
« Videns quoniam illusus esseta Ma- Nec ferocitatem ejus pectoris mitigmre po-
tuerunt. Fit autcm iratus dc opinala ma-
gis.
lorum (alias. Magorum) illusiono. Valde
Quin rediens Jud.Tam multa fama in autom iratus fuit de crrscente puero Jesu
pueri venit ad eum. Inde etiam trans- bona opinione. Job, v. 2 ert stultum : I

ions in via por Tbarsum CiliciflB iuvonit infcrficif iracundia, ef parvulum occidit

naves quce asportaveranl Magos in ter- invidia. Pravi ruim animi ost tristari do

ram suam revertentes, et combussil eas bono statu, el opiniom bonorum.

in ira furoria siii. Ut implorotur, quod
dixit 1'salmus xi.vn, s : /n spiritu vehe- « VA mittens, occidit omnes pueros
menti contera na\ Tharsis.
qui eranl in Bethleem, et in omnibus
Utende autem, quod dicit :

flnibusejus, o bimatu et infra, secun-

« lllusus. n dum tempusquod exquisierata Magis.»

enim bonorum viroruto .-st Blicui

i I cce secundua paragraphus do puoro-
illuderc. Sed dicendum^ quod Magi eibi ram interfeetione.
 I\ I \ \\(, \l\l III 1 1 II Ifl

l\t diountui i
\ . \ idi lii el II ti- •
enduts Cum I I i Sp
lllhlil.r .
,il i m, il.i , in.ilili.r -nui ili I > ii 1 Pro b
i i inli hl.i . loOUI iiiii, fl iflas |\l no< ente, foi itan </>

itti per ordinem di< untur in littei b upple, iii liberel eum I

Per li"«' enim, rjuod dioil

1

ii mtei oran I"

Qui < i udt h cst t etiam , i opi ,

/.

Mittens, i

I ii Bethleem »

Notatur limiditae, quia per eipsum li-

bentiut tvissol : sed timuit, quod aliquia i

i
e loous. I
I dicil duo I". um u lli-

parentum irruerel in eum, cogitans quod 1

1
1 nattvitatis, .-i lo juneta n ttivH
«iiiii Bil odiosuSi non sequetur vindiota. tls

Cum autem alioamisit, <•! -,> preMervavit, Locum tangtl ,

'
iiin iln it :

timebanl parentes pueroram vindictam

sequentem, Bi in mioistroa sceleria irrae* « in Bethleem, el in « »mii i hus Bni-
rent. Diounl etiam quidam, quod regis lnis ejus. »
dignitatis est, non per se, sed per alium
punire. isa. wi, t> Superbia ejus, et nr-
: Ne forte biI portatua ad villas adjai i n-
roganlia ejus, et indignatio ejus, plus tes, ut lateat.

i/uam foriitudo BJUS. Bethleem fecil occidi. Thren. i, 20 :

Foris interfieit gladius, et domi ///-

« Occidit. » similis est.

Eooe atrocitas. Sapient. xii, 5 : Xeca- « A bimntu et infra. »

tores sine misericordia, et comestores

viscer um hominum, ei devoratores san~ llic determinal tempus statis occiso-
guinis. Pueri onini innocentes propter rum. Ei t autein hiinatus a>tas duorum
teneritudinem dieuntur ciscera homi- annorinn. Et dicit hic tria. scilicet quod

uum. binius occidit, el eos quiinira erant, oc-

cidit. bimos au-
Et dicit rationem. Infra

« Omnes. » tem esse dicitur dupliciter, quoad nume-

rum, et quoad tempus. Si quoad nume-
Ecce malitisQ generalitas, quia nulli rum annorum. tunc major numerus fit
onmino pepercit. Exod. i, 10 : 5/ mascu- infra minorem in ordine numerandi tunc :

lus fueril, interficite eum. Et ibideni, illi qui erant infra bimos, erant majoris
y. 22, prcecepit onmi populo dicens Quid- :
aetatis. Et ita dicit Chrysostomus, quod
quid masculini sexus natum fuerit, in binios oceidit, et majores usque ad lu-
flumen projicite. Similis enim crudelitas strum. quod est spatium quinque anno-
et malitia fuit Pharaonis et Herodis : He- rum. Cuju> signum est. quia qucedam o
rodes tamen vicit Pharaonem in hoc, Innocentium inveniuntur. qua prak-n-
quod qua^sivit interficere Deum coeli na- dunt aetatem quinque annorum per quan-
tum Regem : Pharao autem diminuere titatem suam. Hujus autem causa potuit

Dei populum. csse, quia timebat, cum tot mirabiiia

dicerentur de puero, quod cetatis majo-
« Pueros. » ris assumeret sibi formam. Si autem in-

frabimos esse dicantur.. qui sunt infra

Ecce crudelitas. Jerem. vi, 23 Crude- : spatium continuum temporis, tunc infra
lis est, et non miserebitur quia nec : bimos sunt hi qui minoris sunt aetatis
ctiam innocentia aetatis movet ad par- quam duorum annorum. Et ita dicit
 8i 1). ALB. MAG. n|{|) PK.EI)

Glossa, quod <il> etate anius noctis occi- « Per Jeremiam Prophetam dicen-
dit pueros usque ad BBtatem duorum an- tem : »

norum. Puto, quod utrumque fecit. Quia

sicut timuit quod assumerel sibi formam Jerem. ni, 21 : Vox in viis audita est,

majoris aetatis, ita timuit quod assumerel ploratus et ululatus filiorum Israel. Et,
sibi formam setatis minoris. xxxi, 15 : Vox in excelso audita est lamen-
tatin))i.s, luctus et fletus Hachel plorantis
« Secundum tempus quod exquisie- filiossuos, etnolentis consolari super eis,
rat a Magis. » quia non sunt.
Et hoc praenuntiantem : ut sciretur,
Tempus autem quod ex-
Ecce ratio. quam cito Christi persecutiones incepe-
quisierat n Magis, fuit jam quasi duorum runt in hoc mundo.
annorum secundum Chrysostomum quia : Ecce Scriptura impleta.
« uno anno ante nativitatem stella appa- Et tangit quatuor, quorum primum est

« ruerat, et unum annum occupatus si- exaggeratio facti per magnitudinem la-

« luerat, et in secundo anno fuit. Et ideo menti. Secundum est, quod determina-
« sub illo tcmpore. et secundum tempus tur quorum fuit lamentum. Tertium, in-
« etsupraocciditcrudelis, etimpius : quia consolabililas plorantium. Quartum, in-
« magisvoluit quod multi Innocentesper- consolabilitatis causa.
« irent ad hoc, quod solus non evadcret, Circa primum dicit duo : magnitudi-
« quem quaerebat : quod est impictatis. nem enim lamenti determinat per clamo-
« quod multi li-
Pietas eiiim magis eligit rem, etper modum.
« berentur nocentes, quam quod unus Per clamorem : quia clamor lamentan-
« raoriatur innocens : quia nocenteslib»'- tium, sive
« rati pcenitere possunt, sed innocens
« mortuus revocari non potest. » Et haec « Vox in Rama. »

sunt verba Chrysostomi.

Et attende, quod Rama cst civitas Saul
in sorte Renjamin, sicut dicitur, Josue,
17
Tunc adimpletum est quod dictum
« xvm, 23. Quae quia metropolis fuit, ibi

estper JeremiamProphetamdicentem: maximusfuit ploratus. Verius tamen est.

Vox in Rama audita est, ploratus et quod Rama hic sit nomen appellativum,
19
ululatus multus : Rachel plorans filios el non loci proprium, hoc est, /// c.rcelso :

suos. et noluit consolari, quia non quia in excelsum ccelum clamor ascendit.
sunt. » Jacob. v, 4 : Clamor eorum in aures Do-
mini Sabaoth introivit. Eccli. xxxv, 19:
Ecce contirmatio por Scripturam. Et A maxilla lacrymse ascendunt usque ad
dicit duo, scilicet implelionem, et Scrip- coslum, et Dominus exauditor non delc-
turam quaa impleta est. ctabitur i>> illis.

De primo dicil
« Ploratus et ululatus multus. »

« Impletum. »

Exaggcratio est a modo ploratus. Esl

- mpliciter, non adimpletum ' : quia autem ploratus ipsa lacrj inatio : ululatus

crudele factum fnil : et in illo Dominus autem sonus ejulantium pras multitudine

non nddit.
doloris. Ululatus proprie esl luporum :

quia ex oimietate dororii bestialiter cla-

1
VulgriM f\ pliiniiK» vrrtion^» hriliont ndir». plrt>»*.
 i\ i \ \\«. \i \i iii 1 1. ii \n, i'.

iM. i\ , i iini i
dtioni obliti |" nitu Vec ii< li unl antuquam Inl

irabatur Herode rhrenorum, i, - \>- imium i^iir,! , ,. miu

Ptorans ploravii m noct?, <i inmjm.i' iluin m t
i-|n-i.iiii, quando ronl inl

fjnsni maxiltii ejus Jorem.ix, I Quii Fectl

meo aquam, <i ocutU meit

dabii capiti Vel,

fontem tacrymarum plorabo dit '.'

< i

noete interfeeto» fitia populi mei « Quia non iunt f< i

a Raohel plorans fllioa buo Him- i'sl , ijin.i ml n < 1 11 !• iiuIiiiii

\ ii.iin ii.iiui.i- dedui ti lunl l t.i' ilu.i"

i i oe qui ploraverunt, expositionea Bunl litterales. I !

El \ idetur loojui inoongrue : quia Beth- ic xxv ii, 39 : Congregaiu auiem cunctu
leeno non eral in Hnibufl Benjamin, sed lihrris rjns ul lrnii<nt ilol<n<in jnitiis,

Judee, ipii inii Lice, Praetei ea, Rachel jatn noluii coruoiationem acci\ -
ed <ni ;

Fuitmortua : quomodo ergo ploravil ? Descendam <ul filium meum luoetu m

quidam, quod loquitur Pro
Diounl infernum.
pheta de liliis Benjamin, qui occisi fue- Quidam exponunl , quod Ra< hel b< ieni
runl pro uxore Levits, quam libidine gloriam Innocentium occidendorum pro
interfecerunt, bicuI dicitur, Judicum, xix, Christo, flevit : non quia lilii >ui ibi rue-
2") e1 seqq. Sed hoc ridiculum esl : qnia rnnt occisi, ged pn> Btupro uxorii Levi-
Propheta hoc dicente pro Futuro diu lioc quod eral ei inconsolabile quia tur-
tae, :

praterieral : el consolatio reddita fueral pem causam mortia acceperunt, ef in-

el Rachel diu mortua. Unde dicendum, fautes liiuu'st;ini.

quodjuxta Bethleem Rachel sepulta fue-

rat, sicul dicitur, Genes. xxxv, 19. Et a
corpusiulo ihi scpulto et materno affeotu « Defuncto autem Herode, ecce An- I»
dicitur plorare. Et est sensus : tanta fuil gelus Domini appnruit in somnis Jo-
crudelitas, quod etiam mortui, si fieri pos-
seph in JEgypto,
set, plorassent, Praeterea,sortes Benjamin
Dicens : Surge, et accipe puerum ?o
el Judse eranl conjunctce. El quia in Bni-
bus adjacentibus occidi prcecepit, multi
et matrem ejus, et vade in terram Is-

de Benjamin pueri fuerunt interfecti :

»
i
t
rael : defuncti sunt enim qui quaere-
ideo ad Rachelistis duabus de causis per- bant animam pueri. »

tinetploratus.
Hic incipit tertia pars capituli istius,

« Et noluit consolari. » in qua agitur de relatione pueri Jesu de

/Egypto.
Nihil enim consolationis habebat tam Et dividitur in tres partes. In quarum
enormis crudelitas. Threnor. 1, 2 : Xon prima ponitur revelatio de efferendo
est qui consoletur eam ex omnibus eharis puero. ln secunda, obedientia Joseph.
ejus. Isa. xxn. 4 et : Xolite incumbere Et in tertia. confirmatio per prophe-
ut consolemini me super vastitate filise tiam. Et ha?c patent in serie lit-

populi mei : dies enim interfectionis, et terae.

conculcationis , et fletuum, Domino Deo In prima harum dicuntur sex per or-
exercituum. dinem : tempus videlicet revelationis,
dispositio revelantis, dispositio revela-
« Quia non sunt. » tionem accipientis, locus, ipsa revelatio,
et causa revelationis. Quae consequuntur
Ecce causa inconsolabililatfs : quia in- in serie littera?.
 D. ALR. MAG. ORD. pR ED.
De tempore dicil : w. 17 : Cum oceubuisset sol, Abraham
accepit revelationem. Ideni dicit, Job,
« befuncto autem Herode. » x.wui, 1*3 et 16 : Per somnium, in visio-
nc nocturna, (juando irruit sopor supet
Qui fuit causa fugffi. Isa. xvi, 4 :
/'7- homines, et dormiunt in lectu/o, tunc
ni/tu estputvis, eonsummatus cst miser', aperit aures virorum, ct erudiens eos
defecit gui conculcabat terram. Isa. xiv, instruit disciptina.
1
el : Contrivit Dominus baculum im- Per nomen :

piorum, virgam dominaniium, cmden-

tem populos in indignationt plaga in- « Joseph. »

sanabili, subjicientem in fnrore gcntcs,

pcrsequentem crudelitcr. Genes. xxwn, 19 : Ecce somniator
veuit, scilicet Joseph.
« Ecce Angelus. »

« In /Egypto. »

Descriptio esl revelantis ab evidentia,

ab ofticio, ab auctoritate, a modo revela- Ecce locus. Non enim discernit locum,
Uonis millenlis. ubiqoe adest suis. Matth. xxviu, 20 Ecce :

Ah evidentia, (juia se ipsuin demon- ego vobiscum sum omnibus diebus, etc.
strat. Isa. xlv, 19 : Xon in abscondito Genes. xxvi, 3 : Erotecum, etc.

locutus sum, in loco tcrrx tenebroso.

« Dicens : Surge, etc. »

« Angelus. »

Ecce revelatio.
ld est, nuntius. Proverbior. xxv, 2,**>
:
Et preecipit tria : evigilationem ad
Aqua frigida animss sitienti, etnuniius operi exteriora, curam laboris, et redi-
bonus de tcrra longinqua. luui de JSgypto.
De evigilatione autem ad opus, a som-
« Domini. »
no revelationis et contemplationis, dicit
« Surge. » Isa. xxvi, 9 : Anima mea
Psal. xc. II: Angeiis suis mandavit
desideravit te in nocte, sed ei spiritu
d>- /«, ul uslodiont te, etc.
<
meo in jir.vcordiis meis de mane vigila-
bo ad te. Psal. Llit, 2 Ad /e de luce :

« Appnruit. »
vigilo. Cantic. u, 10 : Surge, propera.

Potestas apparentiSj sicut supra dixi-

nuis
« Accipe puerum et matrem ejus. »
'. Osee, xii, lll : Ego visionem
multiplicaoi, scilicet eis. Psai. i.xx.wm,
20 : /////. locutm es in visione saneiis
Exponendum est ut supra *.

« Et vade in terram Israel. »

« In somnis. »

Quia inde debel procedare illnminatio

Dispositio •
sl i jus, qui ,i< eipil revela- puari in tolum orbcm. Isa. xi\. //,/- _!."> :

lionem : pei raodum, et pai n-n. reditasautem mea israel. Isa. i.mi, l :

Per inuduin, ijuia in MMnnis. Ganas. Terra tua uon vocabitur ampiius Deso-

iipra 'ii.ii rationera ta \ 20 i ap, f,

1
Ct, rapri enarralionem in V. 13 cap. n,
'.'
pag. el -••
i
 IIN I \ \\i. \l \l lll i I ii 2| "7

lu/,1 ttd vocabtrit \'<<lniit<i^ mea i>> <

<>, Im primo borum tria di< untui . <{ua
ct ttrra tim iiiliiihitniii ,
ijiim compiacuit impei averat A
Domino in tt <t terra tu<i inhabiiabituri udhibitiu i ur;i\ t t \>< rftclio prirci [il

.. i.

n Defunoti niii .iiiin qul qunrebant 1

lei iti importatur, i um dii itui

utiiiiiuin purn. u

« 1 Qiurgene. »
1

rangil hlc cauiam revelationi •

Sed queritur, qualiter dioat, Hih ,• i, tota intentione mentii - 1 i oi -

poi ii surgens : el impei atum quod \<>lint

n Defunoti, Vngelui pro (.ili.i^, prompta) de\ otione
suscipiens. I Izechiel \. 22 : Impetm
Pluraliter, cum non legatur nisi Bfero
gulorum ante /acietn tuam ingredi.
-

dei? Dioendum, quod unus defunctui banl enira animalia Dei prompta ei pe-
csi \iia natursB, qui fuil prasiidium Bl
rata ad obediendum voci que Qebattu-
causa omnium quoerenliura : et in ipso
pra firmamentum Bxod. ixiv, 7: Omnia
omnes alii defuncti sunl iniquitatis de- i/ii.v locutus est Dominus, faciemus et f
Btutione, quia aequierunl perficere quod erimus obedientes. I Reg, iu, lu : / -
volebant, defuncto pessimo Herode. quere, Domine, quia audit tervus tuus.
Et dicit:

« Accepit pueruni etmatrem ejus. »

«. Qui qiurrobant animam pueri, »

Ut Dominum etdominam Buam. Psal.

lloe est, animalemel naturalemvitam. ii, II : Servite Domino in timore, etc.
Anima onitn hic dicitur ab animalitate,
Vel, « Et venit in terram Israel. »

« Qua?rebant animam, »
Ecce perfectio praecepti Angelici.
Et dicit in communi,
Non secundum substantiam, quoe tene-
ri ab hominibus non potost : sed sccun- « In terram Israel. »
dum actum aniniamli, quia sic oxtorqueri
potost. Similo, 111 Reg. xix, 10: Dereli- Quia licet in aliquo loco esset speciali,
ctus sion e<jo solus, et quxrunt animam tamon nullum adbuc locum elegerat ad
meam. manendum. Genes. xxxi, 30 : Ad tuos
ire cupiebas, ct desidcvio erat tibi do-
mus patris tui. Volebat autem ire Jeru-
« Qui consurgens accepit puerum
salem, sciens quod puor ibi dare debuit
et matrem ejus, et venit in terram illuminationes : tamen dubitavit.
Israel. »

In ista parte demonstratur obedientia « Audiens autem quod Archelaus 99

Joseph. regnaret in Judaea pro Herode patre
Et habet quatuor paragraphos : in
suo, timuit illo ire. »
quorum primo notatur promptitudo obe-
dientiae. In secundo, dubitatio de loco Ha?c ost causa dubitationis. Et attende,
mansionis. In tertio, revelatio ubi ma- quod Herodes defunctus quatuor reliquit
neat. In quarto, confirmatio per Scri- filios, Herodem minorem, et Philippum,

pturas. Archelaum. et Lysaniam, qui regnum

 88 D. ALR. MACt. ORD. PR^D.

suum in tetrarchiaa sub Imperatore Ro- I.t dicil tria : revelationem, locum
mano diviserunt. Archelaus autem in- communcm habitationis, et locum spe-
ter ulios elevabatur ambiens totum re- cialem.
gnum : et ideo pro ambitione illa el pro De revelatione dicil duo : modum re-
sede regni Jerusalem quam tencbat, re- vclantis, et dispositioncm accipientis re-

gnare dicitur, non quod in veritate in velationem.

toto regnaverit. Modum revclationis dicit :

Et lior esl quod dicit :

« Et admonitus. »

« Audiens autcm quod Archelaus re-

gnaret in Judsea. » Quoniam jam tantum Joseph profece-

rat in devotione pueri et matris, et fami-
Floe est, in sorte Judae. liaritate Angeli, quod non oportuit nisi

fieri admonitionem. Et ideo etiam non

« Pro patre suo. » facit mentionein modo de Angelo Domi-
ni sicut prius '. 1 ad Corinth. xm, I I :

Cum similis patri fuit in crudelitate et Quaudo faclus sum rir, evacuari quse
ambitione. erant parvuli. Ad Hebr. vi, I : Intermit-
frufes iuchoatiouis Christi sermouem,
« Timuit illo ire, » ad perfectiora feramur.

Supple, in Juda?am et Jerusalem, ubi « ln somnis. »

putabat convenientius educandum esse

pucrum. Proverb. l, 15 et 16: Prohibe Quando strepitus exteriorum exclusus
pedem luum a semitis eorum pedes : est, et caput cum Joanne inclinamus ad
enim eorum admalumcurrunt, et fesli- tbesaurum sapientise et sciontia" Dei, ob-
nant ui effundant innoxium sanguinem. dormientes in pectore Domini 2
. Sic Ja-
Sed objicitur, quod eadem ratione cob dormivit super lapiden) solida* veri-
non debuil ire in <lalila?am, ubi alter li- latis et confessionis Dei, et accepit reve-
lius Herodis regnavit. Et dicendum, lationem '.

quod in Jerusalem major fuit frequentia

principum el aliorum
minns la- : et ibi « Secessit in parte GalilflBtB. »

tere potuissct. In Galilaea autem apud

pauperes et contemptibiles non eestima- Ecce locus communis provincia'. El
baturaliquid magni esse et ideo melius : c\ modo quod vaga-
loquendi signilicat,
ibi latere potuit. bundus propter timorem primo fuerit de
villa ad villam. Hoccnim signiticat, quod
« Ktndmonitus in somnis, secessit dicil : « I)i parles Galilx.v. » Jerem. XIV,
in partes Galileeae. 8 : Quasi colonus fulurus es in terra,
2.1 Kt veniens hnbitnvitin civitate quae r/ i/uasi ad manendum.
viator declinans
.lam enim demonstrabatur, quod postea
vocntur Nazareth : ut adimpleretur
jtiii debuit. Maith. vtu, 20 Vulpet fo-
:

quod dictum est per Prophetas : Quo- i rns habeni, ti oolucret cali nidos :
ninm Xnznreuus vocabitur. »
FiliuA autem hominis non habet ubi raput
reclinet.
i
revelatio.

ipra, i. 10 ; ii. 13 pf \9. < Cf. Genei txnu, H et seq.

I...m \.\;
 IN l \ \\«. M \l III I I II

Bl venloni. » ti I raet germinabit ticut titium <t

< i iiiii/k i i <p/t i < j<< I

I bam I
'
ni

Poi tea (Iduoii |ici .1 1 1 1 1 1 • > ii 1 1 1 1

. 1 1< 1 1 1 P il, \. i l-i Justu i<i j<nlinu florebit,

\ii:'i il ftCCOpl I
i I. I / • 1 1 •
-

1
XXXVI, H \/<<<i/< I

t amot i /'< miru // ut tum

i ii,tini,i\ ii in oivitate qutt vocatur ttrum afferatis populo nu i I

Nasareth. lio. ii, Kgo flot campi, I .

>
i titium i

i itlliiuti . I .ii.i .
m .
I Kgn du 'iii <

in i|u.i iorte notoi habuil el amicoi !

de radice Jesse % et flot de radia eju
quia ibi annuntiatui luii. licul dioitur, />/. i
ilossi d'u it, quoil ibi Scptua
l .ii. i. 26. t.i habenl I I N iiararai voa abitui
E1 hoc eil quod indu< it :

(t ii adimpleretur. i

•• Mtii.miim \n/.traeu« vocabitui »

Eoce testimoniura Scriptura confir-

in.iiis. r.t quia boc de gratia eat, el etiam Floi BBternui patria, quia de uno i

in ill.i luperabundal Deui lupra verita- lesti Patre naicitur. Floi matrii \ ii

tciii promisaionia, ideo dicit :

nia, quia de una matre in terra produ-
citur, in Qore annuntiatur, in Qore edu-

« Ut adimpieretur. » catus, non nisi tloribus respersis datur,

quia pasciturin liliis. Cantic. i. 15: /'
Psal. xc, K> : Longitudine dierum ctulus noster floridus. Unde secundum
replebo eum : tt ostendam illi salutare translationem Septuaginta in Canticisdi-

meum. citur : « Sicul dies verni circumdabant

eam flores rosarura etlilia convallium *.*

« Quod diotum est per Prophetas. »

II Regum, xxiu. 3 :Cuncta salus mea,
et omnis voluntas : nec est quidquam ex

Vm unum, sed multoa : quia omnes ea quodnongerminet. Iaa. i.wi, li: Gau-
concorditer tradunl florem virtutis esse debit cor vestrum, et ossa vestra quati

Ghristum. Jeremias, in Thren. iv, 7 :

herba germinabunt.
Candidiores Nazarsei ejus nive, nitidiores Sicergo dictum est de Nati manife-
/aci.\ rubicundiores ebore antiquo, sap- statione secundum omnes suas ditferen-

phiro putchriores. Osee, xiv, l> : Ero qua- tias.

1
Cantic. u, 1 : Ego flos campi, et lilium con- **** et quasi lilia qux sunt in transitu aqux.
vallium. Eccli. l, 8 : Quasi flos rosarum in diebtts
90 I) ALB. MAG. ORI) PR/ED.

CAPUT III.

Joannes Baptista (cujus vitx austerilas describitur) poenitentiam juxta Isaia*

vaticinium in deserto prxdicat : et populo ad ipsum conjluente, reprehendit
l harisa?os una cum Sadducxis^ docens ut dignos faciant fructus pccnitientia*
}

et quantum suus a Christi baptismo differat : super Christum autem a Joanne

bapti^atum descendit Spiritus sanctus, et vox Patris ccelitus audita est.

i. In diebus autem illis venit Joannes 9. Et ne velitis dicere intra vos :

Baptista pr£edicans in deserto Patrem habemus Abraham Di- 5 .

Jud&ge, co enim vobis quoniam potens

2. Et dicens Poenitentiam agite : : est Deus de lapidibus istis susci-
appropinquavit enim regnum tare filios Abrahae.
ccelorum '. 10. Jam enim securis ad radicem ar-
3. Hic est enim, qui dictus est per borum posita est. Omnis ergo
Isaiam prophetam dicentem : arbor quee non facit fructum
Vox clamantis in deserto : Para- bonum excidetur, et in igncm
te viam Domini : rectas facite mittetur.
semitas ejus 3
. 11. Ego quidem baptizo vos in aqua
4. Ipse autem Joannes habebat ve- in pcenitentiam 4
: qui autem
stimentum dc pilis camelorum, post me venturus est iortior
ct zonam pelliceam circa lum- me est, cujus non sum dignus
bos suos : esca autem ejus erat calceamenta portare : ipse vos
locustae et mel silvestre. baptizabit in Spiritu sancto et
5. Tunc exibat ad eum Jerosolyma, ^
igni.
et omnis Judasa, et omnis regio 12. Cujus ventilabrum in manu sua,
circa Jordanem J .
et permundabit arcam suam :

6. Et baptizabantur ab eo in Jorda- ct congregabit triticum suum

ne, conritentes peccata sua. in horreum, paleas autem com-
7. Videns autem multos Pharisa.0- buret igni incxstinguibili.
rum et Sadducaiorum venientes i3. Tunc venit Jesus a Galihca in Jor-
ad baptismum suum *, dixit danem ad Joannem, ut baptiza-
7
eis Progcnies vipcrarum, quis
: retur ab eo .

demonstravit vobis fugere a vcn- 14. Joannes autem prohibcbat eum,

tura ira? dicens Ego a te debeo bapti-:

8. Facite ergo fructum dignum pce- zari, et tu venis ad mel

aitentis. i5. Respondens autcm Jcsus, dixit

M 11 . I.l, 1 ;
1
loan. tiii, w.
*Im x; : M irc. 1. 1 ; Luc. 111, 4. • M.u .-.
1, 8; I.11 111, IO;Joan. 1 28 ; Act.
1
Marc. 1, 6. .,5.
« 7
Lu<-.. 111, 7. Marc. I, 9.
 IN I V \\.. \|\| III | | II J\

n S 1 1 1
<
iikkIo sic (iiiin di Dei d(
noi itnpltrc omnem |u ^tititm. bem,
Tunc ilmiisii ciiiii. 17. I 1 l 1 C(

1 1. Boptizttui tuttra Jeiu f( tira 1 iliui ntui dile< tui, I

endii dc iqui i
i eccc ipei ti
miiii compltcui .

stmi ei cctli ! et vulu Spii itum

/ inti Secundum tntem 1 diipotitio

l\ CAPUT III M \ 1 1 1 11 btptiitndorum, ibi, v. ." / / imt
(tii iiiin. < Ttrtium eil decltratio ioteriui
liNAIUtATIO. baptizantii, il»i, f. II : « Ego guidem
bapti " vos 111 111/1111 . etc. «

Circa offloium Baptisue tria dicuntur :

« lu diebui autem lllit, •> quorum primum eit idoneitai tempoi

loeiubi pradioavit, el quando. Secundum
est doctrinabaptismatis, quoad id quod in*

Hic incipit pan illa, ques eil de rege- venire vult in btptiztndo, et quotd effe-

neratione, quae refertur ad generationem ctuiu. Tertium tnttm esl commendttio

Chriiti : Beeundum quod nos regeneral Bapti8ts3. \a patent hcc in Itttert.

sim generatione, causana nostram spi- In prima haiiiin pailitiin ttngit tri.i :

ritualem generationem, sicut in praha- quorum primnm est congruitas temporis.

hitis dictum est. Secnndam, descriptio Baptistas. Tertram,
Dividitur autem in duaspartei: in qua- oppoi ttinitas loci in quo perlicitur baptis-

rumprima construil sacramentum rege- ntus.

nerationis : in secunda instruit et docet De congruitate temporis tria sunt no-

illuminationem, secundum quam oportet tanda :

regenerari, ibi, iv, 12: Cum aUiem 011-

quod Joannes traditus esset. »

dissetJesus Unum quoad historiaecontinuationem
Sunl autem tria in baptismo quorum :
quod
primum est usus quoad materiam, et
quoad actum, et quoad notitiam interius « In diebus illis. »

operantil in baptismo. Et quia hoec erant

ignota. indigebant introducente. Et quoad Cum Jesus habitaret educatus in Na-
ista inducitur baptismus Joannis. Secun- zarelh, non quidem statim postquam red-
dum autem est virtus regenerativa collata iit relatus ex /Egypto, sed postquam im-

aquis. Et quoad hoc inducitur baptismus pletum est tempus educationis, ut sibi
Christi, quo baptizatus est. Tertium au- esset relictus, et jam perveuisset ad sta-
tem est effectus baptismi super diabo- tum et hoc fuit vigintitribus annis (alias,
:

lum, qui baptizatos ex fonte impugnat vigesimo tertio anno) post reditum de
sed vincitur propter fomitis debilitatem. .Egvpto, quia tunc fuit septem annorum :

Et quoadhocintroducitur tentatio Christi qui cum viginti tribusfaciunt triginta. Et

et victoria super diabolum. Et per se Joannes non erat senior nisi sex mensi-
patet, ubi istae partes incipiunt. bus. Et hoc est tempus, quando robur
Circa baptismum Joannis tria dicun- est virtutis : et exsiccatusest humor juve-
tur : quorum primum est oflicium bapti- nilis. Unde, Luc, 111, 23, dicitur, quod Jesus

1
I,ue. iii, ti. Luc. ix, 35 ; II Petr. i, 17.
 I». VLB. MAG. ORD. PR.ED.
erat incipims quasi annorum trigvnta. Joannis, i. 8 : Xon erat ille lu.r, sed ut
Ya hoc tempore David regnavil ', et I£ze- testimonium perhiherct de lumine.
chiel prophetare incepit '. e1 Joannes prse-
dicare incepit. Quse autem gesta Mintme- « Venit Joannes Baptista praedicans
dio tempore per totara infantiam Salva-
in deserto Judtvee.
toris, dod exprimunl Bvangelistse, nisi
quod, Luc. Etdieens: Pcenitentiam agite : ap-
quod
11, «2 et seq., dicitur,
cum factus essetJesusannorumduodecim, propinquavit enim regnum coelorum. »

ascendit cum parentibussuis inJerusalem,

et ostendit Bapientiam in medio Docto- Quatuor dicit circa Baptistam adven- :

rum : seil postea descendit cum parenti- tum. nomen, ofticium, et actum.
bus, et erat subditus illis. In primo notatur. quod aliunde venit
umlum quod notaturin tempore, de- quamde conversatione peccatorum quasi :

terminatio a Deo facta, et congruitas ex de ccelo enim debet descendere de de- :

parte regnantium temporibus illis. Et serto venire : de otio contemplationis ad

hanc describit Lucas, m, Anno quin- 1 : actionem sapientiie procedere.
todecimo imperii Tiberii Caesaris, etc. El De primo, Joannis, m, 31 et 32 Qui :

subjungitur, y. 2 : Faetum est verbum de ccelo cenit, super omnes est. Et quod
Domini superJoannem, Zacharise filium. vidit et audivil, hoc teslatur. Ad Philip.
in deserto. Et nolatur tempus praedica- ni, 20 : Nostra conversatio in ccelis est.
tionis, antequam Dei verbum fit ad nos Ilad Corinth. xn, 2 et i : Sciohominem...
non enim debemus nos ingerere. Unde. raptum hujusmodi usquc in tertium coe-
\[, 8 Quem mittam ? et quis ibit
: lum. Et scio hujusmodi hominem...
nobis ? dixit Dominus, antequam Isaias quoniam raptus cst in Paradisum, et au-
iret. Et Jeremiasexcusal se, antequamva- divit arcana verba. Quomodo enim in-
dat, cumDominusdiceret, Jerem.i,7et 8 :
vitabit ad locum, ubi numquam fuit?
Ad omnia quse mittam teibis, et universa De secundo, Exod. in, Moyses, I :

qusecumque mandavero tibiloqueris. Ne cum minasset gregem ad interiora deser-

timeas, etc.Ezechiel. n, 3 : Filihominis, ti, ibi vidit visiones Dei.
mitto ego t<- adfilioslsrael. Exod. m, 1 ,
De tertio, Kxod. xxxiv, 29 : Cum de-
multum Be excusaf Moyses . Deingeren- scenderet Mogses da montc Sinai..., igno-
tibusautem Jerem. xxm,21 \Non
Bedicit, rabat quod comu/a esi facics sua ex '/

mittebamprophetas, et ipsicurrebant. Ad consortio Domini, quando de contempla-

Roman.x, 15: Quomodo prsedicabunt, tione Dei descendit, et resplenduit facies
nisi mittantur ? ejus. II ad Corinth. ui, Nos vero
18 :

I'ilium esl qualitas temporis : quia, amnes revclata facie gloriam Domini
speculantes, etc. Psal. i.xxxviu, 16 et
« In diebus. » 1" : Domine, in luminc rultus tui ambu-
labunt, ct in nomine tuo eusultabunt
Non in noctibus. sicul pradicant hsere- tota die : et in justitia tua cxaltabunlur.
tici. Claraenim ?eritas lucem quaerit. De
ipsa enim dicitur, Sapient. m, 29 Est : a Joannes. »

htec speciosior solc,et superomnem dispo-

sitionem steliarum comparala, in- : luci quo est gratia. Ad Roman. zv, 29:
[n
itur prior. Dignum enim est, quod Veniens ad vos, in abundantia bencdi-
testi^ manifestetnr in lumine. ctionis Evangelii Christi veniam. IadCo-

'
Cf. II Reg. v. 4. -
* - iii. ii : Quis sum ego ut vadam ad Pha-
1
Cf. EsechUl. i, i. raonem. «t eilucam /'< I- ttldsJBgypi
 I\ I \ \\l. \l \l III II. III
'

rinth kv, 10 \Qralia Dei ium idquod tum aetun, qtii i >
in

rf gratia tju» inme vaeua non fuit, m I :

tiono. < "iii -111111 nii

i, i.; ,i i |
\ ,i/ns nomen
,,, ejui Joan- iniiii .
hI ludii '
' i> " IiIh i. tui

miii : r/ erii gaudium tibi ei exsultatio, ii i.n lione el hoi innuunl nitilia ' i

rl uili/fi lii iin/ii ilulr r/u\ i/iilh/r/initf quflB dicunl quod pranitonli • i l |i

i. i ii.i in.il.i plan en ,

< i plangi nd < itiu uui

Bapl iita ii ommitti

I lii ii .iuii ni quadara Gloi a, quod
I ,
oe offioium. Matth. \\\ iu, Ifl :
/»'"- i |.i uii.i \ n in enim prin
i
I
i

ptiMantet eosin nomine Patris, etFiiii ei t a virlu

Spiritus sancti.l ad Corinth. \,- Omnet :

\ 1 1 1 1

1
1 > 1
1
< iiri autem dicitur pi iraa

Woyse baptitati sunt '» nube, ei '» i |

> . 1 1
\<- .iM iM intellectue prina est fid

mari, parte autera affei tui esl duofa

«dii:primo scilicel in ordine ad bonun,
« Pradicana • » i el iii ordine contra malum. In ordin
m bonum, i baritai esl prina i in ordim
II ad Timoth. iv, 2 : Prssdica verbum : « tem contra nalum dupliciter dicitui

insta opportune, intportune. « prima. 8i enim esl contra malum per-

i petrandun, lunc tinor esl prina \ ir-

« ln deserto JudstB. « lu^ nalun perpe-

: si auten esl contra
« tratum, quodjam eal commissum, tunc
\ duobus describil locum : ab ipso lo- u pcsnitentia esl prina. » E1 hoc modo
co. et ab habitantibus. Loquitur Glossa,
Desertus enim locusesl aptus contem* \illiuc, Pcsnitentia secundum triplicem
plantibus el pcBnitentibus. Marci, vi,3l : Bui considerationem ponitur in triplici

Venite seorsum i>< desertum locum, etre- genere. Si enin accipiatur in ratione
quiescitepusillum.Osee, n, 14 : Ducam afflictionis, esl in genere passionis : si

eam in soiitudinem, et loquar adcorejus. autem accipiatur ul diluens peccalum,

sic est in genere sacramenti : si verocon-
« Judaece. sideretur ut eliciens actum detestationts
peccati in quantun peccatum est, cum
Describit ab habitaniibus in vicino nullus actus talis eliciatur nisi ab aliqua
(alias, vicinio), ubi crat notitia Scriptura virtute, pcenitentia in <*enere virtutis esl
(alias, Scriptura?) ista prcenuntiantis : ut specialisvirtus.
testiticata veritas citius acceptaretur. Sed attende, quodsiegoconsideropec-
Psal. lxxv, 2 : Notus in Judxa Deus. catum, non in quantum peccatum est, sed
in quantum contrarium est virtuti, sic
« Dicens : Pcenitentiam agite. » detestatio ejus non est pcenitentia?. sed
potius illius virtutis cui peccatum
Ecce doctrina baptismatis, quoad id contrarium. Et si peccatum accipio prout
quod invenire vult in eo qui baptizandus adimit bonum gratia? et natura?. sie dete-

est, et quoad effectum. Et haec duo dicit. statio ejus. boni natura? est. vel boni
Primum enim innuit, quando dieit : gratise potius quam pcenitentise. Et per
haec patet intellectus omnium Glossarum.
« Pcenitentiam agite. »

« Appropinquavit enim regnum cce-

Hoc est, pcenaetenentiam agite. Et tunc lorum. »
triadicit : pcenam, qua? estin contritione :

perseverantiam, quae est in tenentia : et Ecce tangit etTectum.

 IV ALK. MAG. ORD. V\\ ED
nutom regnum ccelorum triplex:
Est De primo dicit :

unum, quod intra nos ost, Luc. xvn, 21 :

Regnum Dei intra ms est. Et hoc est, de « Hic est. »

quo dicitur, ad Homan. xiv, 17 : Xon est

regnum Dei csca etpotus, sed justitia, et Significantiam notat promonem hic.
pa.r. r/ gaudium in Spiritu saneto. El Sensus: signanter est.
per hoc regnat Deua innohis. Ilocenim,
ut dicit Dionysius, « est distrihutio le- « Hic, »

« gum, et prffcoptorum, et ofticiorum,

« etgraduum, ot honorum ad civilitatem Do quo tanta cura est Deo, quod vo-
(fsanctorum portinentium. » Et hoc cst luit eum prsenuntiari. Luc. i, 00 : Quis,
regnum, per quod Deus regnat in nohis. putas, puer islr erit? Lucffi, i. 6 : Tu
Et sicut primum regnum est anima veri puer, proplirta Altissimi vocabcris. Si-
(alias, primi) regis. cujus illuminationcs gnificatur enim per Prophetam, et voca-
et ordines ot leges ct actus multiplicati tur Altissimi prophela et Angelus Do- :

in gentem, constituunt regnum, ita istud mini, et Lucifer solis aetcrni : Elias in
rognum primo est in mente Dei, ot pro- virlute, Prsscursor Christi, Vox verbi :

mulgatum in sanctos, facitrognum ccelo- per Isaiam Prophetam inter alios cxi-
rum. Et id quod in ccelo est extra nos, mium, Eccli. xlviii, 29 : Isaias Propkc-
simile est isti : sed magis est similc re- ta spiritu magno vidit nltima, et conso-
gno mentis divinae, quod tertium est et latus cst lugcntes Sion.
excmplar et ohjectum et causa duorum
rognorum aliorum. Etconsistit in tribus :
« Vox clamantis. »

in illuminatione eorum quse ad regnum

portincnt, et in potcstatihus rogni, et in Ecce auctoritas prophetiee, Isn. xl, 3 :

officiis exercitatis ad actum. Aliud est Vox clamantis in deserto : Parate viam
regnum ccelorum extra nos, quod est lo- Domini, rcctas facite in solitudiue srmi-
cus et honor regnantium in
et jucunditas las Dci nostrif etc.

coelo. Et hoc acquirUurper primum. Tcr-

tium est regnum, quod est ohjoctum et « Vox, »

causa istorum Deus in hoc et

: ot hoc ost
illud descendens. Sapicnt. m, 8: Domi- Inquam, qua formatur verbum, ut
in
nabuntur populis, ri regnabit Dominus dicit Glossa. Dicit autom « Quid est :

illorum in perpetuum. Isa. xxxm, 22 :

«Joannes? et quid clamat? ost enim
Dominus rr.r nosler. « ru.r. quoad officium damantis, quoad :

« intontionem spiritus et auctoritatis

« Qrmitatem. »

« Hic est enira qni diclus cst per Vn\ autom tria hahot necossario ad
.1
minus spiritum tentum, sonum, el in-
Isainm prophetnm dicenlem
:

: Vox cla-
tellectum, qu<> profertur.
mnntis in deserto : Parate vinm Do-
De primo dicitur, Luc. t, 80 : Puer
mini : rectas facite semitas cjus. »
confortabatur spiritu. Ihi-
crescebat, ei

dem, y. I" : fpse prsecedet nntr illum in

Eocfl commendatio Baptistsa a duo- SpiritU rt virlutr /;'/

DUS ab officio tcstilicatoper Scripluram, De secundo, Act. n, 2 Factusest re- :

ct a vit.r pci [(( lione. pente de cmlo sonus. Esechiel. m, 12 :

Commeadatio Sriptnrss estin duohus: Audivt posi rocrm commnlionis magn.r.

in inctore, e1 in auctoritate inducta. Ipocal. i, l" Audivi post mc vocem
:

magnam tamquam tubse.

 I\ I \ \\t, \l \l III I I III

|)i< lcilin, I |d < "i intli m\ , I i Si iuiii extn, ilii el viln I ii I • • I-

nttciero virtutem voeit, ero ti eui toguot mliil i niii bumani babil

barbarut ti qui loquitur, mihi barba llllllli' tl.llnl li it \ .

rus, l.i ibidom, . 19 : fn Ka letia i oln tpii i i'i gum ,

quingut verba tentu m<" ioqui, ut et .

gione < d in mon fa ,

quam deeem mittia \ll /,/ / '

/;// /,/,
aliot inttruam, i
I' i| | . ; .

borum in lingua, Dioil tamea taguili- rf nutijiiti-., iii taneto apparui tibi,

inis, quod « Voi eil \ ei bi \ ehiculura i

Osoe, n, l • Ducam tam in totitudi-
ii sic Joannea vexil Chriatura in oordi iirm ,
i / loquar ad eoi tju

i ludientium. » Luc. i, 17 Ut onvtrtet <

eordapatrum in fHiot, ti incredulot ad •- Parate

prudentiam juttorum, parart Domino
plebem perfeetam, I 1 1 lecundum, in quo intelligitur

modul. Quod inim ractum eat aon illi»

«. Clamantis. i ro, paratum ait. Paratum enim eal quod .

hibetur id minuij it obedil id nutuo i

Auotoritatem notat, <

i
t intentionem. c>t hoc tit per nsum bonJ el ooniuetudi-
rVuctoritatem ex transitione quse eal in- nem. [ea. i, 17 : Ditcite benefaeert. \i

ter rectum ei obliquum : Deua enim Hebr. v, Qui pro eontuetudii

I i :

elamavit in eo. II ;nl C.orinth. Xili, S : citatot habent tentut ad ditcreiionem

An experimtntum quteritis ejut qui in f
boni ae mali.
mr loquilur Chrktut? I.t intentionem.
Proverb. vui, viri, ad VOt clamilu,
i : • Viam. »

tt vox mea ad fi/ios hominum,

Quid parandum? Viam mandatorum.

9 In deserto. » Psal. cxviu, 32 Viam mandatorum
:

tuorum oucurri, tum dilatatti earmeum.

Postquam Oltendit ofllcium Joannis, Jerem. n, 16 State super : vias, ct vi-

per hoc quod eat vox clamantis, conse- dete, ct interrogate de semitis aniiquit
quenter ostendit actum, quod ad omnes. qwt sit via bona, et ambulafe in ea : rt

Primo, in his sine quibus non est salus, invenietit refrigerium animabut vestris.

et quoad perfectos. Secundo, quoad il- Via paralur, humilia sive defossa exal-
los qui obligantur ad ulteriora. tando, alta humiliando, curva dirigendo,
De autem ad salutem om-
necessariis polluta mundando, aspera complanando.
nium tangit quatuor ubi parandum, :
Defossa sunt per timorem carnalem vel
qualiter parandum, quid parandum, et mundanum, in pusillanimitatem depres-
cui parandum. sa : alta, per proesumptionem superbise
Ubi parandum : elata : curva, per distorsionem morum
reflexa : polluta, coeno carnalis turpitu-
« In deserto. » dinis lutulenta : aspera, ira et odio exa-
sperata. De tribus primis et ultimis dici-
Est desertum intra, scilicet cor deser- tur, Isa. xl, 4 : Omnis vallis exaltabitur,

tum i gratia : et est desertum extra, sci- el omnis 7nons ei collis humiliabitur, et

licet vita virtutis in Ecclesia, ubi mun- erunt prava, sive curva, in directa, et as-

dus non habitat. parandum Primum est pera in vias planas. De quarto, quod in
pcr gratiam ad habitationem Dei et An- medio ponitur, I Regum, xxi, 3 Via :

gelorum. Et de illo dicitur, Deuter. xxxu, hscc polluta est, sed ct ipsa hodie sancti-
10 : Invenit eum in terra deserta, in lo- ficabitur in vasis vestris.
co fiorroris, et vastte solitudinis. Deser-
% n. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

demomtra mihi et semitas tuas cdoee

« Domini. » :

me.
Ecce cui non pecunioe, ut qua?stua-
:
Ad quem ducentes ? Ad Christum. Isa.

rius non mundo, ut fnstuosus non

:
: xxvi, 8 : In scmita judiciorvm tvorum
diabolo, ut heereticus sed Domini via :
sustinvimvs te : nomen tvvm, et me-
paranda 76 el 77
est. Prseibis
Euc. i, :
moriale tuvni in desiderio animas. Pro-

nntc /arictn Dotnini pararc rias ejvs : verb. iv, 11 et 12 : Viam sapientisp

addandam scimtiamsalutis plcbi cjvs, monstrabo tibi ducam te per semitas

:

m remissionem peecatorum eorum. xqvitatis : qvas cum ingressus fueris,

non arclabvnlvr gressvs tvi, et currens

« Rectas. » non habebis ofjendicvlvm. Et in eodem

capitulo, multa de hoc valde.

Hic tangit quod pertinet ad perfectos,

qui in consiliis student implendis.
Quatuor dicit : rectificationem, et qua- « Ipse autem Joannes habebat ve-
liter rectificandum, et ad quid, et ad stimentum de pilis camelorum, et zo-
quem. Plato dicit, quod « rectum est
nam pelliceam circa lumbos suos :

brevissimum » et rectifiCatur, quando :

esca autem ejus erat locustaa et mel

consilium secundum verba impletur. Sed
incurvat a recto. Isa. xxvi, silvestre. »
dispensatio
7 : Semita jvsti recta est, rectvs callis

jusli ad ambvlandum. Hic commendatur Joannes a vitae per-

Qualiter? fectione.
Et sumitur commendalio a duobus, in

« Facite. » quibus pura consistit hujus vita? necessi-

las, scilicet a togumento ve-stis, et a cibo
Non tamen dicite, quia dicere parum viclus. Non enim erat dubitatio de do-
rectificat, sed facere multum. Luc. xxiv, mo : quia domum non habuit nisi antra
19 : Polens in opere, ct sermone. Act. i. deserti, qua? petiit teneris sub annis fu-
1 : Crspit Jcsvs faccrc, ct docere. Act. giens turmas civium suorum. Et si quan-
ix, 6 : Paulus praedicator futurus perfici- do venil ad homines, hospitabatur in

tur ad facere : Ingredere civitatem, et ibi domo peregrina. Nec de potu erat qua 1 -

dicetvr tibi qvid te oportcat facerc. stio, cui non preebebat nisi latex hau-
Quid? stum*.
indumento autem duo dicuntur,
De
« Semitas ejus. » tegens scilicet, et cingens eo quod po- :

tius cinctum qualitcrcumque, quam per

Arctas, sed pulchras, et compondio- incisionem e1 sutunis oorpori easel apta-
MUB< Vias consiliorum videlicet aret,i>. tum. sonam.
El hac de causa tangit
sed pulchras. et pt-r breve ducentes « » 1
»
(^irca piimum dicil duo. Primo enim

Berrantiaa. Proverb. m, 17 : \'i,c ejus signanter exprimit Joannem, cum di-

visp pvlchr.c. et omnes semitse ii/nts- pa- cit :

eificse. Psal. xxiv, i : Vias tuas, Domine,

'

kntn deserti teneris sub anms Prabuil tlurum tegumon '-amo.lus

Civiura (urmas futiims, p.^tisii, Artubus sarris, strophium bidentes,
Iffl |pvi pnsscs maoularp vitam r,ni latei hauitum, lociaU pattnni
Crimine lingusB. Melia Loonstis.
Hymnut >i<i Matutin, in fctto S. Joiiims.
 I\ I \ \M. \l \ I III II III

.. l|tsn riillrm .liiillllir \,l

Quaii dioal « //">'. • qui tanta fuil .. \i.-l.

lanotitatia ab Infantia, quod Chriitu 1 1 1

ili potuil qui i.ini.i do 8< i

iptui i
el io Iti .
..in ,i\ il.il 1 1 • i .11 Imi iiin .iii

gelo habuil i»i (econia. I ,nl I Mi. \ i 8 //'//" ttti aiitm "/",

[piO| nii|ii.iin. it quibus tegamur, hi contenti umu .

..
fiabebal vestimentum. »

.1 Tunc exibal ••"! eum Jerosolj n

Luote, xxiii, .11 ; Si in viridi liyno i*t nmnis Judsa, ei omni

/i.ri/nciunt, iu Qlido qttid /icff .li uil.innn . l

..
De i>ilis oameloruro. »> 1 1 • tangil baptiimum ex parte bapti-
tandorum
ln (|ui» notantur triaoommunitas,
: vi- angil autcm duo
I jeneralitatem -»i-
liias, et aiperitas. Communitaa, »|in>il <l<- licet venientium ad Baptiimum, el re-
faoiliapud quoilibel in lerra invenieba- dargutionem quorumdam non in devci-
lur. Vilitai, quod quaai nulliui pretii re- tione aliorum \ enientium.
putabatur. Aiperitas, qua caro ita tege- Circa primum tangil quatuor, icilii el

batur, quod macerabatur. quod exibant, «-l ad quem, el qui, el ad

Primum contra exquiaitionem faatuo- quid, licul patel in littera.
lam. Secundum, contra luperbiam cas- Bxitui autem lignifical exitum de pri-
oam, quffl ignominiam credil fuco ve- etina conversatione. \<l Bebr. xm, 13:
itium celare. Tertium, contra malitiam Exeamus igilur ad eum extra castra,
concupiscentia). improperium ejus portantes. Zachar. u,
De primo, Luc. xvi, l') : Fnduebatur (i : (), o fugite de terra Aquilonis, dicit
purpura, ti bysso. De secundo, Eccli. xi, Dominus. Apocal. xvin, i Exite de il- :

i : hi vestitu >u> glorieris umguam. De la, populus meus, ul ne participes sitis

tertio, infra, \i. S : Eece qui mollibus delictorum ejus.

oestiuntur, in domibus regum sunt.
« Ad eum. »

« Zonam pelliceam circa lumbos

ejus. » Ecce quo exeundum
usque ad Joan- :

nein, ut conversatione simus juxta euni.

lloc est, de corio simplici. IV Regum, Psal. xvii, 2ii : Cum sancto sanctus eris.
i, S : Vir pilosus, et zona pellicea ac- Eccli. xxiv, 2li : Transite ad me, omnes
cincius renibus. Proverb. xxxi, 17 : Ac- ijui concupiscitis me. Psal. xxxui, \'2 :

einxit fortitudine lumbos suos, etc. Venite, filii. audite me. Item, in eodem,
f. ad cum, ct illuminamini.
: Accedite
« Esca autem ejus locustae. » Deuter. xxxiu, 3 Qui appropinquant :

pedibus ejus, accipient dedoctrina i/lius.

Non puto, quod locustas usitatae, quia
illae venenosoe sunt : sed propter simili- « Jerosolyma. et omnis Juda\n, etc. »
tudinem saltuum potius quam volatuum
quaedain aviculaB eremi sic dicebantur : Tres diversitates exeuntium hic deter-
sicut et locusta gammaris vocatur. Has minantur : Jerosolymitae, in quibus - -

ergo comedit : et mella cum roribus de- gniticantur Praelati illius gentis, quia in
scendentia comedit. Jerusalem erant reges et pontifices. Per
xx
 98 D. ALB. MAG. ORD. PILED.
Judseam autem Bi&rnificantur alii de tribu runi Israel per vada Jordanis 1
: et in
Juda el Benjamin, quia illi eranl sub divisione, quando Eliseus divisit aquas,
uno regno. Per regionem circa Jorda- percutiendo cas pallio Eliae
2
: et quan-
nem, significantur <|ui remanseranl de do Naaman ad praeceptum Elisei lotus
decem tribubus. Nec plures diversitates septies in Jordane recepit sanitatem a
3
erant inter Judaeos in communi : ot sic lepra .

turba de omni habitatione Judaeorum

exivit. « Gonfitentes peccata sua. »

Deduabus primis diversitatibus, II Pa-

ralij). x\, I" : Juda, et Jerusalem ibi Ecce praeparatio. Licet cnim baptis-
habeni Septuaginta : Judsea el Jerusa- mus Christi, cujus introductorius fuit
lem), nolite timere, nec paveatis : cras baptismus Joannis, non requirat plan-
egrediemini contra eos, ct Dominus erit ctum et luctum exteriorem, tamen requi-
vobiscum. De tertia, Isa, ix, Primo
I :
rit poenitentiam interiorcm, et peccati
tempore alieviata est terra Zabulon, et detestationem : quia aliter poneretur
terra Nephthali : et novissimo aggravata obex Spiritui sancto, qui facit remissio-
est viamaris trans Jordanem Galilaese ncm peccati in baptismo Christi. Sa-
gentium. Tantum enim sanctitatis nova) pient. i, S : Spiritus sanctus disdplinse
apparuit in PrsBCursore, ut nullus, quan- cffugiet fictum. Et ut hoc doceret Joan-
tumeumque esset justus, sc justum in nes, fecit eos conliteri peccata cum dete-
comparationc PrsBCursoris reputaret. Et statione peccati.
ideo omncs eurrebant illecti speculo san- Sed incidit qusestio : Utrum baptis-
ctitatis eius. mus Joannis conferebat gratiam, vel
non ? Marc
Quia dicitur, i, 4, quod
erat prsedicans baptismum pcenitentise
O r Et baptizabantur abeo in Jordane, in remissionem peccatorum. Non lit

confitentes peccata sua. autem remissio peccatorum, nisi per

gratiam.
Ecce ad quid cxibant. Ulterius etiam quseritur, Quare Joan-
Et tanguntur tria : lavacrum baptis- nes a baptismo suo dicilur Baptista, non
matis, locus, el prseparatio praecedens autem Petrus, vel Paulus, licet illi etiam
lavacrum. baptizarent.
Dicit :
Adhuc, Quare dicitur baptismus Joan-
nis. quo baptizat Joannes, non autem
i liaptizabantur ab eo. » dicitur baplisnms 1'etri, quo baptizal
Petrus el tamen dicitur
: Evange-
\<t. xix, i : Joannes baptizavit bap- lium Pauli, quod prsedical Paulus, <f
tismo populum, dicens
pamitentise m Evangelium Petri, quod pnedical Pe-
eum qui venturus esset post ipsum ut trus.
crederent, hoc est, i>< Jesum. A<t. i. ;; j Ad
autem <'t omnia Bimilia dicen-
basc
Joannes quidem baptizavit aqua. duni. quod baptismua Joannis nullam
conferebal gratiaxn. El bujua sunl tres
« In Jordane. »
< .\us;v : una quidem vera, el duaa ad-
junctffi. Vera est, quia non dabatur in
Ecce locus : quia iu Jordane Bgura forma qu« Banctificationem operatur ia
baptismatia prcecesseral io transitu filio- baptismo, quae trinflB beatitudinis est

1
l losae, m, 16. I, IV Rppum, v, 14.
ui, ii, u.
 |\ | \ \M, M \l III I I III II

invoeatio, ul dlcil boatun Km\ u nieo viperarum, qui derw

lod dabatui in noroine venturi, quod biofu ventu
i
>il formo bapli mii I 11 form i

ramontum hobol iam > ilii al ionom Mio

eutem oat, quii adhue n irol doto vii M" reprehendit quo dam non in fide

rogenerotivo equii quia I briotui non- ,IeD ' la '

'
devotione venii al

dura erol beplixetue. 8od licet bi in- '

'" '' • ll,lr| " T" 1
,ci, ' c< ' " I

lam quidom aeoignent, tomen nulle eet neni '" "' •"" pmnilentiei inotru-

quio li bodie oliquii boptiiorelur boptio- ctionem, ejui in quo gloriabentui u lu- i

mo Joennia, nuliom penitui reciperel

s """'"'- fl11 "" i
1 " "" oomminationem.
1

El h "' I'" '"''"""^ 11 "" 1

"'
gratiam. Tertia eot, quie boptiomui l' 1«

"•'
Joannii erat iniroduotoriui ad baptio-
'" reprehenaione tangil duo, ocil
Chrioti : el ideo conformii roil libi

in ootu inUnotionio et materia : et oe-

caueam reprehenoionie et modura.
quebatur baptiamui Chriati licut perfe- '
"' wl « 'I
11 " " 1 1 " 11

otio : el quio quod eol introductorium

aliniius. ii-ausit illo introducto, nonpo- Viden8 ;,,ll,
'
m m,,,,,,s PnQpisa

tuit oonferre gretiam propter Bui imper- rum. »

fectionem.
Et quia nihil ibi era! aisi octue Joon- PharieoBi enim <-\ pressumptione reli-

nis, el non gratia divino interius bapti- gionis non conOtebantur peccata n
/ans. ideo dicitur baptiemus Joennie, et quea non babere recognoverunt. Lu<
non Christi : sed Christi dicitur omne xvin, 1 1 : Pharisaew tfans, hac apud
baptisma, in quo Christi gratia lavat in- se orahat : Deus, gratias ago tibi, guia
terius. Et ideo Pauli, Judse, Petri, A.po- nonsumsicui hominum, rapton cateri
stolorum aliorum quorumcumque baptis- ete. Sadducaei autem dicebanlur Sad-
ma, quod in nomine Trinitatis fiebat docfuei, a sadoch, quod e&ijustus, qua-
Becundum formara, quam tradit Chri- si justi, quia raagna extcriori justitia

stns ', baptismus Christi vocatur : quia pollebant : sed in Bdc errabant, quia
in illo baptizal Christus. Joan. i, 33 : resurrectionem non esse dicebant, nec
Super quem oideris Spiritum descenden- spiritum aliquem Bine carne esse crede-
(t')/i> et manentem super eum, hic est qui bant Deum autem per temporalia suos
:

baptizat in Spiritu sancto. Et ideo Joan- remunerare. Unde, infra, \\u. 23 el seq.
nes vocatur Baptista asuo baptismate et Sadducxi, qui dicunt non esse resurre-
non Paulus, vel alius baptizans baptis- ctionem, tentabant Christum de muliere
mo Christi. septem virorum. llos igitur reprehendit
Sed in pradicatione Evangelii non est acriter. Et nota, quod sicut dicitur, Lu-
nisi aetus exterior ideo pradicantes " seq., milites publicani
: et c», iu, et et

prsedicant Evangelium et sunt Evange- venerunt ad eum, et omnes benigne in-

listae, quia ex ipsa re operata Evange- truxit : istos auteni solos acriter repre-
lium non eonfert gratiam. Et per hoe hendit. Quia isti non ex devolione exivo-
patet solutio oinnium. runt. sed potius ex indignatione, tentan-
tes potius magis quam eredentes, et

coram hominibus facientes, eo quod

« autem multos Pharisaeo-
Videns multitudo tota fecit et indignationem :

rum et Sadducaeorum venientes ad multitudinis sustinuissent, si non venis-

baptismum suum, dixit eis Proge- : sent ad baptismum.

1
Cf. Matth. xxvui, 19 : Baptizantcs... in no- mine Patris, et Filii,et Spiritut sancti.
100 I). ALIf. MAG. ORD. PH.EI).

Inde ilicit :
« Vobis demonstravit fugere a ven-
tura ira ? »
« Progenies viperarum. »

Sapient. n, 21 et 22 : Hsec cogitave-

Ecce reprehensio. In qua duo dicit :
r/i/i/, et erraverunt : excsecaoit c/iim
primo enim notal eos de vitio, el se- illos malitia eorum. Et neseierunt sa-
oundo dicil cis imminere posnam. cramenta Dei : neque mercedem spera-
De vitio notat, dicendo esse pro- i verunt justitUe, nec judicaverunt l/ono-
geniem viperarum. Vipera .dieitur vi rrni animarum sanctarum. Matth. xxn,
pariens. El es1 serpens, vel quoddam 2!), dicit eis Dominus : Erraiis ne-
nus serpentis, quod prirno in sua ^ene- scientes Scripturas, neque virtutem Dei.
ratione concipit ovuni, et illud ovuin Isa. x, 3 : Ad cujus confugietis auxi-
intra uteruni fotum exit, et lit serpens : lium ? ct ubi derelinquetis gloriam ve-
et tunc enititur ipsuni mater cum pelle stram ? Joel, u, Atagnus dies Domi- I I :

el testa ovi : et inulta sunt alia marina, in. et terribilis valde : et quis susiine-
et terrestria, et repentia, quae sic pa- bitcum? Isa. xw, 27 H 28 : Ardens
riunt. Et ideo dicitur, quod talia in par- /i/ror ejus, cl gravis ad portandum :

tu lacerant uterum matris suee. El >ie labia ejus repleta sunt indignatione t
Pharissei et Sadducsei laceraverunl prae- ct li/ii/ua c/iis quasi ir/nis dcvorans.
suinptione et heeresi uterum Synagogae. Spiritus cji/s velut torrens inundans
Isa. i.ix. .')
: Ova aspidum ruperunt, et usque ad nicdium colli, ad perdendas
telas aranese Qui comederit texuerunt. gentes in nihilum, et frsenum erroris
de ovis eorum, morietur et quod eon- : quod erat iu maxitlis populorum. I)a-

fotum esty erumpet in regulum. Isa. xiv, niel. vn, 10 : Fluvius igneus rapidusque
2'.' De radice colubri egredietur regu-
:
egrediebatur a facie ejus, scilicet Ju-
Ihs. et semen cjns absorbens volucrem. dicis.

El nota, quod secundum naturani ini-

possibile videtur, quod naturaliter ali-
quod genus aniinalis sic parial, quod « Facite ergo fructum dignum
semper occidatur a partu. l)e hoc au- poonitentia^. »

tem plura diximus in lihro de Anima-

libus '. Ecce instructio ad poenitentiam.
Et dicit qualuor : quoruin unum re-
« Quis vobis demonstravit fugere a fertur ad opera satisfactionis, cum dicil :

ventura ira? »
« Facite. »

Quasi dicit : quia pr.csumptio Phari-

seorum non timel iram, quam putal se Alterum ad voluntatem ioiormatam
Qon meruisse, el perfidia Sadducsorum charitate, dicendo :

non iuiui eam, quia non credil fulu-

ram. « Fructum. »

« Quis » Quia frui esl cum gaudio : ita et pce-

nitens de dolore debel gaudere, el frui
i
ro (idem faciens, dolore ex charitate quam habet in

Deum.

1
Cf. pi*JB< ipue Lib. W dc tnimalibus, tract. 61, tom. &11 hujusce editionis nostro.
i. lih \W . iium. 134, el lib. xw I, n.
 I\ I \ \\i. M \l III I I III B,0 \> l

Tortium i ofoi tui ad ai liiti nl [><i /hiii injustux ni dethu/uai m

< onl i i < ulpam quod , ill in conl Mal i /
j
',.

Quartura porl nni ad ooiupuni i

ionoiu iii cordibut i < *>// \

<|ii.< < i ni lo, •

'
lii ii

••
Patrem habemu Vbraham •

« 1'irillli'lll l.i

Quia i
| letui vobi illud loam ,

I )r 1
1 1 1 1 1 < >
llOI ilin ilnilili , ud Kiiiiiiii \ I. viu, 19 Si /'/" \/n ti/i.i , \/ 1 m
19 Sicut exhibuistis membra testra Mnuli.r /iirilr |.| illud I
I I

servire immunditis et iniguitati, ad i

autem uceedite huc t fiiii auguratri*
iniguitatem ita nune exhibete membra : cis, temen adulteri et fornicaris I

uestra servire justituB,insanctificationen%, ii i - '/ni/i peccatrici, populo gravi

De lecundo, I Paralip. \\i\. IT e1 lllli/l/l/ilfr, srnmil lirijllillll .
/liiis s, / /

IS : Populum luiun i/iii /lir rr/nr/ i/s lis ! I /<< 1 1 n I

XVI, 9 PotCT tUUi \"<

est, rii/i cum ini/rnti gaudio i>l>i offerre rfUPUS, rl ntnfi i /utl Cr/li.ro. |i|<>> <ll< lllll ,

donaria. Dotnine, Deus [braham, et laa, i

xiu, 16 . Mirulioiii nesi ivit n*
Isuiir. rl Isrnrl, /nilriun iiusl roriiiu , ru- Isrnrl ii//iioari/ ntis. Juaii.viii ii I

stoili in .rlrrnni /uinr rolunlatrni COrdis ex patre diabolo estis. \<l Roman i\, s :

riirmn Non qui filii camis, /u tuni filii I'

De tertio, Deuteron. \w, 1 l'r<> snl ijni jiin sinii promissionis, ststiman-
mensura peccati erii ei plagarum mo- tur in sriniur. \<l Itnman. u. 28 :
f\on
dus. \[)iual. wiii, 7 : Quantum t/lori/i- mini nin iii manifesto t Judmu est,

ravit sr, rt in i/r/iriis /nil , lnntian i/n/r

illitormrntum rt lurtum. « Dico iMiira vobis quoniam poteni
De quarto, Joel, u. \1 : Convertimi- est Deua de lapidibus istis suscitare
ni m/ mr. Et sequitur, jr. 13 : Scindite tilios Al>raha\ »
rori/n rrs/rn, r/ non rrs/imrn/ti rrs/rn.
Kuth. Amariiudine valde repievit
i, 20 : Ratio est exclusionis gloriae.
mr Omnipotens, Et duo dicit, assertionem, el rationem
exclusionis.
\--< rtionem enim promittit, dicena :

« Et ne velitis dicere intra vos

Patrem habenms Abraham. » « Dico enim vobis, »

Ecce exclusio gloriee generis, in quo Quod constanter asscro. Ad Roman.

gloriabantur. Putabant enim, quod me- ix, 1 : Yrritatrrn dico in Christo, non
rito promissionis facta? ab Abraham mentior.
omnes esscnt salvamli, qui nati sunt ex
ipso. « Quia potens est Deus de lapidi-

Et dicit duo : primum est exclusio bus, etc. »

inanis gloriae : secunduni es1 ratio exclu-

sionis. Juxta ripam Jordanis duodecim illi

De primo dicit : jacebant lapides, quos Josue dc alvco

Jordanis in ripam transferri fccit ' : etillos

« Xolite dicere intra vos. » demonstrasse dieitur Joanncs. Et signi-

ticabant Gentiles frigidos et duros in
Hoc est, in corde. Psal. xxxv, 2 : Abraha? promissione suscitatos. Et tunc

1
Cf. Josue, iv, 8.
102 D. ALB. MAG. ORD. PR KD.

non intelligitur de potentia absoluta, sed ambo illa ad Pontiliri-s devoluta fuerunt,
ordinala per consilium, quod e9l dispo- et illi ad impietatem se converterant.
sitio immobilis futurorum. Quia sicut Raro autem in Scriptura comparatur
Juda?os suscitavil de centenario el no- sententia securi. El comparatio esl ad
nagenario (propter quod Abraham dici- similitudinem prsecisionis, el ssepius

tur pelra, el vulva Sarse caverna laci, comparatur gladio. .loh. \i\. 20 : Fugite
[ga. i.i. I : Attendite ad petram unde afacie gladii,quoniam ultor iniquitatum
excisi estis, et ad cavernam laci, de qua gladius esi : et scitote esse judicium.
prsscisi estis), ita adhuc eadem potentia Isa. xxvn, I : Visitabit Dominus in gla-
potesl suscitare el Ims iilios. Matth. x\i. dio suo d ii rn. ei grandi, et forti, super
i:i : Au/eretur a vobis regnum Dei, ei Leviathan, serpentem vectem, ei super
dabitur genli facienti fructus cjus. Ma- Leviathan, serpentem tortuOsum, Apoca-
lach. i, II Ab oriu solis usque ad oc-
:
lyp. i, Hi : Dc orc ejus gladius u/nu/ue
casum, nomen meum in
magnum esi parte acutusexibat.
gentibus. El praemittit, y. 10 Non cst :

mihi voluntas in vobis, dicit Dominus « Omnis ergo arbor, qmc non facit
exercituum et munus non suscipiam dc
: fructum bonum. »

manu veslra. Hic sensus confirmatur ez

Glossa quae dicit, quod o in hujus rci Infra, vn, 17 : Mnlu arbor fructus
o testimoniura Deus de Sara genuit malos facit. Sapient. iv, "i : Fructusxllo-
o liliuin. » El esl locutio impropria : ruin inutiles, et acerbi ad manducan-
qnia corporalis (alias, carnalis) actus dum.
non refertur in Deum. liiide sensus est :

Fecit de potentia sua quod nascere- « Excidetur. »

tur, clc.
Luc. xin, 7 : Succide iilam : uf quid
etiam terram occupat ? Duplici enim ex

seeuris ad radicem ar- causa exciditur, scilicet, si nullos, el si

« Jam enim
malos fructus facit. Ezechiel. \vu, 9 :

borum posita est. Omnis ergo arbor

Nonne radices ejus eveiiet,et fructus ejus
quaenon faoitfructum bonum excide- distringet, et siccabii omnes pamites ger-
tur, et in ignem mittetur. »
minis ejus, c/ arescet '.'
Daniel. iv, 10 el

II : Ecee vigil,eisanctusdccceio descen-

lv ce pars illa, in qua comminatur ju- dit. Ciamavii fortiter, et sic ait'. Sunidi-
dicium futurum. te arborem, et prsecidite ramos ejus : c.r-

El duo dicil : primo, impendentem ru/ifc folia ejus,et dispergite fructus ejus,

malis Dei iilins, divini) judicii senten-

tiaiu. Secundo, judicii illius pcenam. « Et in ignem mittetur. »

Primum <li<ii sub metaphora, in qua

comparal Bententiam securi, el condem- I ad Corinth. m, 13: Uniuscujusque
aondofl comparal arbori, el preecipue njius quale sit, ignis probabit, Isa. \\\.

Synagogam, cui tunc impendebat seou- 33 : Prssparata est ab heri Topheth, u

ris. El >\ modo loquendi dioil exstirpan- rege praparata, profunda, ei dilatata.

.l.iin esse funditua Synagogam a radici- Nuirimenta ejus, ignii tt ligna multa :

bus : quce radix fuil regnum in parte nna, jluius Domini sicut torrens sulphuris

ad lcgis observantiam cogens : e1 sacer- succendens eam. Joan. \\ , 6 : Mittetur

dotium iii parte altera,legem dooens, e1 foras sicutpaimes, ei arescet, <•/ coiiigent

ta< ramenta legis exhibens, Quaa duo in eum, et in ignem mittent, ei ardet.

proximo excidenda fuerunt, quia jam

 |\ | \ \\l, \| \l III II 1 1 1 I I .

•< i :•!> quidetn baptizo vo In aqua Sumquiit prmlurx lurifrrum

III |mi'|I llrnl l,i lii
temport <•>">. i< ul lui '1111 1

imiii. I* ..I . \wi. 1 ,

Partn i
lm> rnam
Hic pil dei larare intei lui bapti ( i,< isto iii' "- Joan /

tantein lu, , 1 ini ,11 den ,

' 1 lii<

l'.i dioil qual lura eil pi of< [)l 1 11 \ ". , 111 I ,

LII. 8 1

io --ui offli ii Soi undura o»1 . pi BBemi - tatontm ituorum tmtverunt 1

mii- Ji nii.i ( lu i ii. Torl i est, rHi timul liiiiilnliniii . 1 1. Sicul |H'I> \ p<

cacia baptismatis Christi renpectu baptis- i*i 1 . 111 M 1 1 . 1 li. 111. I / <//-

raatii Joannis. Quartura autera est,

i<> Angelum meum %
et vr/eparabit, 1 U

examinal io futuri judioii I i basc patenl

per ordinera io littoi a
1 ortior me eet
I >e prirao dicil tria actura, materi tra,

cl Qnera baptismatifl Bui

l
ce foi titudo ad mundandura in b.ip-
ll-lllo .1 itO, l|lllll| \ llrs lllllll-tlMVlt
Votum, quando
|

dicil :

diabolo. Matth. ui, 29, e1 Lacs, u, -l :

« Ego quidem baptiio vos. i Cum fortis armatus, etc. Numer. Kxm,
21 : Cujus fortitudo similis estrhinoce-
El actu assuefacio vos ad baptizationis rotis.iob, ix, 19 : Si fortitudo quseritur,
C.lni^ii aclura. robustissimus est. Joan. 1, 30 : Post m<'
icnii vir, qtiiante me faetus est t elc. laa.
n ln aqua. xi.ix. 2 \ : Xiiiiii/iinl tolietura /<>rit />,

iln .' mii quod <i robusto eaptum fuerit,

l'.t per hoc demonstro materiam bap-
salinin esse poterit ? Isa. vm, 3 : Voca
tisniatis.
nomen ejus : Aecelera spolia detrahei
festma prmdari.
« In pcenitentinm. »

«Cujusnon sum dignus calcenmen-

Quod esl mei baptismatis linis ;
quia
cum non conferat gratiam, oportet pceni- ta portnre. »

tere, ul efficiamini ab baptismum Christi

idonei. Joan. ui, -'* : Erat autem et
Ecce dignitas ad regendum et domi-
Joannes baptizans in . Ennon juxta Sa- nandum.
lim, quia aquse multse erant illic, et
Bl notantur tria . unum in calceis, *'t

veniebant t dA eum scilicet, et baptizanlur. ununi in ligatura calceorum, et unum in

lege discalceatorum.
« Qni nutem post me venturus est, ln portatura calceorum notatur humi-
fortior me est. » litas obsequii secundum litteram, et pra?-
ratio Evangelii secundum usum. El
Ecce secundum, in quo determinat quoad humilitatem obsequii sensus est :

prseeminentem Christi dignitatem. Non sum dignus ei humillimum obse-

Et dieit tria, scilicet adventum Christi quium exhibere, sicut si ad portandum
ad baptizandum, fortitudinem ejus ad calceos deportarem. Quoad autem usum
emmulandum, et dignitatem ejus ad re- calneorum, calcei ab attritione. et pol-
gendum et ditandum. lutione. et frigore pedem defendunt : et

De primo dicit : sic Evangelium quod portat Pra?dieator,

defendit ab attritione lassitudinis, et pol-
« Qui autem post me venturusest. » lutione concupiscentiffi, et a frigore cu-
piditatis terrena?, per quam refrigescit
Sicut sol post luciferum. Joh, xxxvin, cliaritas. Ad Ephes. vi. 15 : CalceaH pe-
tlU n. alb. mag. onn. pr.ed.

in prseparatione Evangelii pacis. propter oocemsponsi. Omnesista? exposi-

Exod. xu, II : Calceamenla habebitis in tiones sunl io Glossa.
pedibus. Cantic vu, I : Quam pulchri
sunt gressus tui in calceamentis, filic « Ipse vos baptiznbit in Spiritu san-
.'
principis oto et igni. «

Secundum autem, calcei ligatura. Cal-

ceua est morticina pellis nostrss morta- Ecce efficacia baptismi Christi in com-
lilati^. quam assumpsil Christus : pes paratione ad baptismum Joannis.
autem est divinitas, quam ad nos exten- Et tangit duo : primum, quod actus
dit. Psal. t.ix. H> : ln Idumseam exten- veri haptismatis Christo esl proprius.
dam calceamentum meum. Secundo, in quo consi>tit baptismatis
Corrigia autem est unio divinte natu- verus efTectus, sicut in causa agente.
rse cum humana, quam solvere est pe- De primo dicit :

netrare per intellectum resolventem, et

scire qualis sit modus unionis, ad quod « Ipse. »

non est dignus Joannes : qui tamen scivit

per Spiritum revelantem. Joan. i,

-" : Discretive : non alius.

Cujus ego non sum dignus ut solvam

ejm corrigiam calceamenti. Marc. 1, 7 : « Vos baptizabit. »

Cujus ego non sum dignus procumbens

solvere corrigiam calceamentorum cjus, Ilocest, charactere baptismi sigillabit:
unduni legem discalceati. quia character baptismi est illud, quod
\ttemle quod. Deuteron. xxv, 5 et est res, et sacramentum in baptismo.
>rq.. Ii'\ est, quoil si quis fratrum decedit
sine lilio, frater defuncti preecipitur uxo- « In Spiritu sancto. »
rem defuncti ducere, et primogenitum ex
ea susceptum nomine deluncti fratris Eece ifl quo consistit effectus, sicut in
vocare, ne deleatur nomen ejusin Israel: causa.
quam -i forte diicerc noluit, mulier Dicit autem duo : Spiritum gratiam
relicta defuncti talem in porta civitatis conferentem interius, el ignem accen-
apud judices interpellavit qui si moni- :
dentem ad amorem. Vel, Spiritum vir-
tus a judicibus, adhuc nolens eam «luce- tutihus rej)lentem. et ignem probantem
i perseveravit, mulier eum coram po- per tribulationem. Vel melius, in Spiri-
pulo discalceavit, el in faciem ejus spuit, tu conferente rem in baptismo conten-
et nomen domus ejue domus
vocabatui tam, e1 causatam (alias, causantem).
alceati in Israel. Tamen, Huth, iv,<S,
propinquus Elimelech el Noemi nolens « Kt igni. »

ducere Ruth, Beipsum discalceaviti ct

mulier io Eaciem ejus non spuit, ideo for- Quoad Lucem irradiationis, quae est

te, qiiia Ituili alienigena erat. Secuadum res significata, non contenta in baptismo.
hanc igitur le^ em r scnsus rst : Xon sum Act. i. Joannes quidem baptizavit
.">
:

dignus solvere calceamentum Christo iii/i/n, vos auiem baptizabimini Spiritu

(alias, Christi), el sponsam Buam Eccle- sancto nnn post multos hoa du t.
-iain accipere, el Domen Bponsi mihi Snl videtur falsum quia non baptiza- :

usurpare. Joan. m, 2'.> Qui habet spon-

:
\ii iii igne. RnpoNsio. Loquitur <le igne
tam, iponsus est : amicus autem sponsi qui descendit, quando Spiritus sanctus
ijin rtai, r/ iiiulii ii/ni, gaudio gaudei daturad robur», sicut nobis dalur incon-

ii, t.
 |\ I \ \\«, M \l I II I I III !
'

in inationc quia 1 1 (li mal io < l poi 1 1 •

-
1 1 1 <|iinii focil. Ai l < l,

foi tio iilliin.i buptitati, M.iim i I po i ii qu hii |

.
.
i
itiui I
iliil ii<l" ii'

li.i|iii iiiiini .
el o% lioc ilrlnlii.ii riui mile ilul" , .lud.r I lld .lil.i-

< ln i 1 1. ni-a i niili .1 1'iiin .1. , i|n i 'I In -

bi iini dii iini i ' - uto • i taiti ndo, qui
in. iii iii quod l.n ii i in . exsii canii llllllll.i < .i|ih\ il.il. iii OIII nlilin uiil

coni upi 1 1 iiii.ini, el ele> antt < <h ad ipeiiii dilapii I /< <
liiol \ .
_' /- //"/'/< pai
fi 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 . 1 1 1 ad i
< inl.i, el aooenden ///ventum disperges, >t yiadium uudabo
amorero. Luo, xn, i' 1
Ignem veni mit* /m\l n,s Pfalt \WI\ / '""/ . ' l

tere, iir. Gantio, vnij 6 ! Lampades ejus quam /"//' is aui>

f > enti, i / i

iampades ignis atque flammarum, I b geius Domini coarclans "/>.

i \ii. I :
Egrediatur ut spiendor justus
ejus, et saivator ejus n/ lampas accen • ki congregabil triticum. »

datur.
lln dicit, qualiter ad se cong rcgabit
bonos, _icu1 fructum manentem io eeter-
b Cujus yimiI ilnbrum in manu sua, iiiiin. Infra, \in, 30 : Trilicum > i>inirr-

el permundabil aream suam : <'i con- gate inhorreum meum. Hoc enim pro-
gregabit tritioum suum in horreum, pter puritatem et permaneritiam Bigni-
lirai electos. .Iii.ui. iv, li> : Ego posui
paleas auiem oomburet igni inexstin-
vos nt eatis t et fructum afferalis, ei
guibili. »
fruclus vester maneat.

Istud esl ultiroum de futuro judicio.

.,
Paleas autem, etc. »
Kt tangit quatuor :primum, quod sil>i
data cst jndiciaria potcstas. Secundum, Quartum, qualiter conflagravil malos.
quod judicio discretionis judioabit, -< -
Paleas autem a radicibus tritici surgunt,
gregando malos a bonis. Tertium, quod et tritici fructura ferunt, el significant
ad se congregabit bonos sicul fructum eos <|ui dixerunt quod essenl lilii Abra-
roanentero. Quartum, quod vacuos a fru- hae, ct essenl radicati in promissionibua
clu, licel fructuosis sint conjuncti, igni patrum (et forte fuerunt cognati Prophe-
concremabit. tarum ct sanctoruin) propter quam af- :

De primo dicil metaphorice :

finitatem non parcetur eis, quia palea
nascitur dc tritico, et profert triticum. Et
« Gujus ventilabrum.
tamcn propter illam aflinitatem non libe-
ratur ab igne : ita et vos.
Hoc est, judicium discretionis.

« In manu sua. » « Comburet igni inexstinguibili. »

Hoc est, tlatuin est ei in potestate. Isa. i, 31 : Erit fortitudo cestra in fa-

Joan. v, 22 Neque pater judicat quem- : eilla sluppse, ei opus vestrum quasi scin-
quam sed omne judicium dedit Filio.
: tiiia : et succendetur utrumque simui, et

.loan. xii, 31 Nuncjudicium est mundi: : non crit qui exstinguat. Mattli. xxv, 41 :

nunc princeps huj'us mundi ejicietur fo- Discedite a nic, maiedicti, in ignem seter-
ras. Psal. xlu. I : JuJica me, Deus, ct num, i/ui paratus cst Jiabolo et angelis
discerne causam meam. ejus. Psal. xlix. 3 : lynis in conspectu
ejus exardescei : et in circuiiu ejus tem-
« Et permundabit aream suam. » pestas vaiida. Psal. xcvi, 3 : Ignis ante
ipsum praecedet, et in/lammubif in cir-
Ecce secundum, ubi tangit discretio- cuitu inimicos ejus.
106 I). AI.B. MA(i. <>IU>. IMt.Kl).

n Tunc venitJesu a Galilaea in Jor- '•t trigesimo primo arino, tertiadecima

danem nd Joannem, ut hnptizarelur die, convertit aquas in vinum : ct trige-

ab eo.
simo secundo anno, tertiadecima die, ut
dicil Beda, quinque miliia hominum de
Joannesautem prohibebaf eum, di-
quinque panibus el duobus piscibus sa-
cens: Kgo n te debeo baptizari, et tu
tiavit. Ailhuc. trigesimo primo anno Sal-
venis ad me ! »
vatoriSj in Pascha Joannes incarceratus
est. et posf annum esl decollatus in se-
Habito introductivo baptismi Christi, quenti Pascha, quando Salvatoris trige-
tangit de virtute regenerativa, quae col- simus secundus annus agebatur : et deinde
lata est aquis ex vi mundissimae carnis |»osl anuum, quando trigesimus tertius
Christi.
annusSalvatorisagebatur, in Pascha Do-
Et dividitur in partes duas : quarum minus crucifixus c>t : et sic Dominus
prima esl de baptismo Cluisli. qui (alias, crat triginta duorum annorum et dimi-
quo) baptizatus est. Et secunda est de dii. Kt hoc dicil Eusebius, fereom- »'l ;ilii

effectu ipsius, ibi, t- 16 < Baptizatus

:
nes : ita quod dimidius annus compute-
autem Jesus, con/estim, etc. » turinter nativitatem et Pascha, persynec-
In prima harum partium quatuor di-
doclien. Sed secundum Chrysostomum,
cuntur: primum, adventus Salvatoris ad vixit per triginta tres annos et dimi-
Baptistam. Secundum, exhumilitate ex-
dium.
cusatio Joannis. Tertium, revelatio facta
Joanni, quod conveniens esset suus bap- « Tunc. »
tismus. Quartum, obedientia Joannis. Et
haec patcre possunt per ordinem in lit- Ergo in aetate triginta annorum, quan-
tera. do et Joseph stans coram Pharaone, Sal-
ln primo liorum sex dicuntur, scilicet, vator mundi vocatus est '.

quando, quis, unde, quo, ad quem, et

ad quiil veuit. « Venit Jesus. »
De primo horum dicit

Ecce quis venit, Salvator. Et ideo non

« Tunc. » ad indigentiam sui, sed ut Balutiferam
virtutem regenerationis conferret aquis.
quaudo Joannes venit ad Jor-
Scilicet, Psal. Lxxin, L3 : Contribulasti capita
danem baptizans. El hoc est, postquam draconum in aquis. Unde, el Genes. i, _',

venit Jesus ad statem virilem el lioc : Spiritus vitaa primo apparuit in aqnis,

est, quando fuit annorum triginta, trede- quiiudo Spiritus Dei ferebatur mper
cima • 1 1 i 1 1
1 die trigesimi anni venit. Luc. aquas.
in, 2o : Et ipse Jestis erat incipiens quasi Scd tunc qusBritur: Quia bi aquaa ex
annorum triginta, quasi dicat, quia trige- tactu Salvatoris habenl vim regenera-
siinns jara fuii inchoatus. El esl argu- liviim. iunc aon oportet, \\\>\ quod
mentum, quod si .-
1 1 i
1
1 1 1
1
— esl vicinus tri- baptizandi intingantur Bine aliqoa in-
ginta annis, etsi nondum complevit, vocatione : tunc enim illa vis opera-
quod potesl promoveri. Tali etiam a?tate bitur effectum in eis. El ad hoc dicen-
David accepil regnum '. Primo enim dum, quod x is regenerativa c>i in

anno uath itatis busb, (ertiodecimo die, aqua ex tactu carnis Salvatoris in poten-
adoratus csl Dominus a Magis : el Irige- h.i, qus2 ii"n reducitur ad efficiendum
simo anno, lertiodecimo die baptizatus effcctum, nisi per invocationem Trinita-

'
Cf. II Reg. v, 4. !.• aet. i
u, 45.
 |\ I \ \M. M \ I III I I III I

1 1 Sod tum dicitur, quod llli via 11011 itom prohilj um

lil iii iqu ii iii 1 1 1 - » i
<
i i.i b >|' 1'IC

1 1 ini I i dii onduiu, quod hoo \ eruon eit

quin |
m i i.tiii eflli ilui iqua pi opi ii ma l
undum iitiu pnrtii, hum
toria baptisuii, sicul qunlibot 1
1 jeni i n \ idolii '
i •
i)

v idi iin quod

1,1 habol pntonlium ii ' H' i itionia in ' il \ ,
•

propi ii in.it' ii i.i. ex qun goni i

atui . el i
obodionl iui quia u pii itu l

in .ili.i. iin n^ luit •

non dobuit.
.1 • >.i ii i
, I I
|
iin iiii bapti
I \ I i.illl.r.l .
•> iii/iiu, i/lr uiilii ihiii Supei tiuem vi>

deris Spiritum descendcntem, et man

Ecce iiinl'' \ rnii. Qure ipso nomini h iii tuper ri/in. •

nilir.ii transmutundoa eoa fore, qui id Vdhuc, hii |'i "ImImI eum • i
no-
biptiimum \ eniunt. I Rog . \, <i : Muta \ ii ' inii .Im.iii .iui. iii. i .
il dicilur / I

/ir/is in riritin ii/iiiui. riju ueSi irlmiil rllin

Rbsponsio. Excuiatio non fuil obstina-

« in Jordanem. » tionis, sed pietatis "•! humilitatis. Pie-
lutis quidem, quii pietatia n i-
1
ei ibus
Ecco quo venit. Genei. \\\n, 10: fn afQciebatur circa eum, qui propter in
/uiru/o mro transivi Jordanem istum : ti rem hominum ila descendit. \'l Phi-
iiimr riim dttabus lurniis nyrri/inr. li[i. ii, 7 : Semetipsum exinanivit.

Ezechiel. xxxu, I
1
': Quo pulchrior es7 Humilitatis autem, quia contremuil bap-
ilrsrrnilr, etC. Eccli, III, 20. QuantO iiuhj- tizare eum, qui totius mundi peccal i

iuis rs, humilia te in omnibus. tulit, simile aliquid passus sicul Petrus,
Joan. xiu, 8: Non lavabis mihi pea\
« Ad Joannem. » seternum.
Dicuntur autem hic tria: primum est

quo esl gratia. Hic esl ecclesise mi-

ln prohibitio pia et humili-. Secundnm • b!

nister non hsereticus, vel schismaticus,

: ratio prohibitionis. Tertium autem admi-
in quo null.t esl gratia, quam in forma, ratio humilitatis Christi.
ritu cl intentione Ecclesise conferat sacra- De primo autein dicit :

mentum. Eccli. xin, 20. Omnis homo si-

nii/i sui sociabitur. « Joannes autem prohibebat eum. »

« Ut baptizaretur ab eo. » Luc. xiv, lo : Recumbt in novissimo

loco.
Ecce propter quid. VA ideonihilrecepit
Christus in aqua baptismatis, sed eontn- « Ego a te debeo baptizari. »

lit aquaa vim regenerativam, sicut dictum

est. Ilnjns tamen et aliaa causae assignan- Ecce ratio prohibitionis. Wor est, ego
tnr in Glossa : ul scilicet baptisma Joan- a le debeo niundari quia. sicut :
<lixi su-
nis approbarel : nt honio omnem justi- pra : Tu es, qui baptizas solus.
tiam impleret, et legis humilitatem: et Sed qualiter cognovit eum. cuin, Joan.
ut aquas sanctificatas per columbam in i, 31, dicat Ego nesciebam eum ? Rb- :

lavacro ostenderet : et ut nomo quan- sponsio secundum Augustinum : « Cog-

tumlibet sanctus a baptismo exeusalus « novit in persona, sed non in potestate
esset, si baptismi gratiam superfluam sibi « baptismi. quam sibi soli retinere vo-
judicaret. « luit. Vel dicatur, quod non cognovit
>

eum primo, sed ex signis cognovit eum :

 108 n. at.h. m.u, onn. PR.En.

e1 tanc dixil verba ista : licel enim postea II ad ('orinlb.\ i. - b\ -^: Ecce nuiic tempus
sri|iianiiir, signa tamen pra?cessemnt. El acceptabile, ecce nunc dies salutis. Ne-
quod hic dicitur, per anticipationem in- minidantes ullam offensionem, ui n<m <i-

troducitur. tupereiurministeriumnostrum. Propterea

Sed qualiter dicit, quod ab eo debuit onim omnia facit, ut nec ab bomino, nec
baptizari, cum sanctificatus fueril in ute- a diabolo quidquam dici possct. Tsa. xi.ix,

ro?Luc. i. 15: Spiritu sancto replebi- 8 : lu tempore placito exaudivi te, ei in

tur adhuc <:r utero matris susb. Respon- die salutis auxiliatus sum tui. Psal.
bio. Sanctificatio licel purget a peccato i.xiv. 12: Benedices coronse anni b<-ni-

originali, et tollat pronitatem ad mortale, gnitatis tuse, ctc.

tamen oon tollit pronitatem ad veniale :

el al) illo debuil mundari a Christo. « Sic enim decet nos implerc om-
nem justitiam. Tunc dimisit eum. »

« Et tu vcnis ad me? »

Hic assignal rationem pcrmissionis.

r
Istud esl tertium, quod cst admiratio- Dicil ii, itur :

nis. Quasi dicat : Cum omnia haec sacra-

menta sola voluntate pcrlicere possis, « Sic. »

mira est tua dignatio, qnod ita tc hunii-

lias, ut corporalibus operibus et passio- hoc modo, quod ego sacra-
lloc ost,

nibua subjiciens to hominibus, ista velis

monla instituam, et oisdom sanctificatio-
peragere. El hoc pro certoconvenientissi- nem, qua alios sanctificare valeant, con-
mum fuit sanandre nostra* miseria». Job, feram.

xxin, »5Nolo mulla fortitudine

ct 7 :

contendat mecum, nec magnitudinis suse « Decet nos. »

molr me premat. Proponat sequitatem

coutxi me. . Eqnitas autem es1 aequalitas
Hocest, convoniens ost, quamvis aliter

satisfacientis, et cui Pn satisfactio, ut de potentia absoluta procedere possem.

medium invenientur a mediatore. I ad

Timotb. li.
*'»
: 1'nus est mediator Dei et
« Omnem justitiam. »

hominum, homo Christus Jesus. Kt boc

n.iii potuit esse per potentiam, sed per Quffi effective dicitur omnisjustitia, ut
nullus do potentia conqueri posset. Hsac
sacramenta, quibus se subjecit.
rnim cst omnia justitia effective dicta, ut

Eledemptor se voluntate (alias, volunta-

Respondens aufcm Jesus, dixit ei rie) humiliel ad sacramenta perficienda :

i .»
el liomn i'x humilitate se sacramentis
Sinc modo. »
exhibens, Balutem redemptionis inveniat.
[stud es1 tertium, in quo illuminatur Undo distinguitur gradus humilitatis :

Joannes ad baptizandura Christum. quia iu sacramentis oportel quod majori

E1 dicuntur duo primum, quod dicil :
subjiciamur, aquo confertur nobis robur
quod permittat. Secundum, quod ratio- spiritus: majorem autem in multis sa-
ii. in permissionia assignat. cramentis oportel Bubjicia^quali, vel infe-

De primo di.it :
M.ui :
et elementum
sic humiliatur ad
corporeum, quod sub nobis est, Uaetiam
Jine modo. » aliquando oportel humiliari ad inferio-

rem ministrum :
•'! hac est perfectio hu-
Quasi di< erel Modo tempua esl isi iua inilitalis m -;u rain.nl is. Proverb. viu, 8 :

bnmilitatia ad i •
conciliationem hominis Jusii suntomnes sennones mei. non est in
 I\ I \ W«,. M \l III II III I |.|f|

pravum guid neque pervertutn, I i

>/ habita ibi i;

\ ,
_'
onsutnmatio abbreviata inunda-
| H.,
lnt ju\lili<im M.illli. m, 21) lh '/' a
uir, quia mitU \inii, </ humitis curde. i
nporti iuoI <-i <
u I

Jti.iii. kiii, i
i / cemplum dedi vobis, olt,

Sic i-iiiin baptizatu »i qui ii uratur in bap- I quidemil< <

live ii.

tismatibua veteria logis el figuria, dum dienduin sutem in meuibi I

i,

\ ia iii. ii is el Joi dania implotur pej Chri- l

\/ 1
1 /i tuni casli, < i >
i
•

siinn, oura vaouua ail .i justitia sine ip o, \< t . \ n, .• i /

aicul el c&lei •• quae iraple> m . .1 • >.i n i, 17; I

quflai itui , Quomodu bap
Gratia </ veritas per Jesum Christum bIoi aperil . cura hoc di
p
fnchi cst aionia, quando > bompli
Ailhili-, UoC N nktui \

« Tlino diinisit iMiin. » <|ii.ui<Iii i

Ihristua a< tualiter in i celura in-
b ressua esl

Ecoe quartum. Ubi illuminatur de la- Rbsponsio. Dicendum, quod omnibua

oramento bumilitatis, bumiliter acquie- bia tribua convenil aperire cceloa qua
Boit, Et aotabile est, quod dioil : tiiiu ,nl diversa, qusa sunt injanuae aper-
tione. Est in >-.\ remotio obstaculi, si\

« Tuno dimisit euna. » nliK is r\ parte inlrantia : el esl Bolutio

debiti <\ parte ejusad quem intrator : el

Quasi dical : Nihil contulit ei, sed per- esl patefaotio, Bive aditus vi

inisil Qeri, quod voluit. Quasi dicat Etprimo quidemmodo ccelum baptis-
Niui mea voluntate (alias, voluntas), sed mus aperit, quia toliit impedimentum
tua li.it.
<\ parte nostra. Psal. ci i, 16 ei I T :

Contrivit portas xreas, ei vecies ferreos

confregit. Suscepii eos de via inujuitai
G c< Baptizatus autem Jesus, confe- eorutn.

stim aseendit de aqua. Et ecce aperti Secundo modo aperil Passio, quae de-

sunt ei cceli : et viditSpiritum Dei de- bitum Ailu 1

solvit Patri oblatione animaB.

Psal. xxxix, «S et !l : ln capitt libri scri-

scendentem sicut columbam, et ve-
ptum cst ({< ///', ut facercm voluntatem
nientem super se. »
tuam. Dcus mcus, volui, etc. A «1 Bebr.
ix, 2T et -<S : Qucmadmodum statutum
Hic tangil Ghristi baptismatis effe- cst liominibus scmcl mori, post /t<<c <iu-

ctum. tenijudicium sic ct Christus semel :

Et tangit quatuor : quorum duo primo oblatus est ad niultorum euhaurienda

(alias, prima) efficiuntur in baptisatis peccata.
baptismo Ghristi. Tertium autem est san- Quoad tertium aperit Ascensio, sieut

ctificans baptismus (alias, baptismum) habetur, .loau. xiv. 2 : Yado parare vobis
Gliristi. Quartuni autem est testimonium locuni. Mich. n, 13 : Ascendei pandens
et Christi, et per Ghristum baptizatorum. iter anle eos.
Primum est, quod baptizatus eonfe-
stim ascendit, significaus baptismate c Et vidit Spiritum Dei descenden-
Christi baptizaturos (alias, baptizatos) tem. »
statim per virtutes ad ccelestem conver-
sationem ascendere. Psal. lxxxih, 8 Eece effectus quoad Christum, prout
Ascensiones in corde suo disposuit. Genes. aquas sanetilieat. demonstrandum. Et
xxxv, 1 : Surge, Jacob, ascende Bethel, ista speeies eolumba? soli (alias, solum)
 III) I). AI.H. MAli. OMD. PIM.I)

convcnit Spiiitui, sirut sola assumptio factum esse : quia patulam aurcm habens
humana? natura convenit soli Filio, el
ad carnalia, ct clausam ad spiritualia,

vo\ sonans soli convenit Patri. El si- percipil corporalem sonum eorum quas

Genes. rra, 10 II. ubi spiritualia sonanl, sed intcllcctum vocis

gnificatum est, ct

N •• emisil columbam, quaa retuKt tn "non intelligit. Joan. ui. 8 : Spiriiut ubi
orc rainuni virentis olivae quod signura
:
nt/t spirat : et rom/i ejus audis, sed
fuit misericordiee et purificationis com- nescistmde veniai, auiquo vadat : sic
pletae per aquam. Cantic. v. 12 : Oculi est omnis qui nalus est ex Spiritu. Haec

ejus sicut columbse s uper rivulos n</ua- cnim licet sint corporalia, tanicn ct a

rum, quse lacie sunt lotse, et resident Spjriin el ad spiritualium usum, el a

juxta fluenta plenissima. Fluenta enim virtute Spiritus suntmota : ct non per-

illa sunt undse baptismatis. cipiuntur nisi secundum potestatem Spi-

ritus. I ad Corinth. xiw 2 Qui loqui- :

« Et venientem super se. » /i/r lingua, hominibus loquitur, sed

n<>/i

Deo : nemo enim audit, spiritu autem

Gencs. vin, 1) : Cum non invenisset loquitur mysteria.

ubi requiesceret pes ejus, reversa est ad Originem tanprit, cum dicit :

euminarcam. Isa. xi, 2 Requiescet su- :

per eum Spiritus Domini. « De ccelo. »

Hoc cst, de altitudinc Patris gloriae.

I
. « Et ecce vox de coelis, dicens : llic II IVtr. i.l": Voce <1<'/<//>s</ </</ eum hu-
est Filius meus dilectus, in quo mihi juscemodi a magnifica <//ori«. ftfarc. i,

complacui. »
I I : Vox /<i<t</ <'st </<• <•</•/'>.

Trihus aulcm vicibus sonuil : in ba-

Tria ootal : claritatcm, originem, el ptismo, Matth. m, 17, el Luc. ni, 22.

significatum vocis. Unde, Luc. m, 22, ln transfiguratione, Infra, xvii, 5, el

dicitur, quod audita est vox ', quae non Luc. i\. :
5'i. In Passione, Joan. xn, 28.

audiretur, nisi clara esset. In haptismo Filium uominat, propter

8ed tunc quseritur, Quare alii non au- lilins adoplionis : in transfiguratione,

dierunt vocem, cum corporaliter sonaret propter gloriam Resurrectionis in capite

in aere, ut dicii Glossa. Rbsponsio. Di- ct in mcmhris : in Passione, propter

cunt quidam, quod forte non eranl prse- declarationem redemptionis.

Bentes. Sed hoc nihil est, quia, Joan.
i. 2<i. dicitur : Medius vestrum stetit, « Hic est Filiusm eus. »

i/i/ini in.s itrsciiis. Alia responsio, quod

sicut in aliis spiritualia uon percipiuntur Consubstantialis. Psal. cix. -\ : Ex
ab animalibus, iia uec ista. Quamvis uiero </n/<- luciferum genui te.

enim corporaliter sonaret, nou tameu ad

aes sonuit. E1 si corporalis Bonus forte « Dilectus "

ad quosdam venit, uon uisi confusum

.iiiiin receperunl : sicul in simili facto Joan. iii. : '>'i : Pater </</i</i/ Fitium,
dicitur, Joan. xn, 28 qii<»il venit vox de rt omnia dedit in manu ejus.
i
aelo, (] n.i' ili\it Filio petenti clarifii b

tionem Patris : Et clarificavi, et iterum « in quo mihi complacui. »

r/i/i i/n i//>o. Dicebanl quidam Angelum

lociiinin esse : quidam autem tonitruum Quia nihil in co dissimile invcni. Sa-

Vulgata babet, Luc. m, 22 o\ u, |fl : v,,v ie calo facta ett, et<

 CAP l\ M \l III I l III

pienl .
n . 10 ! Plcn " i h " factu •i
Dlleotu
,lil, , tus. < anlii i. i
Ecce tu puh her
ditecte mi, et decorus, I I", quo dilei lio

ln )
lu ii ii, ni iffl
Vel, i 1 i
i - i •

rmi' ili i| llllllM lltU

i Complacul qui Ni Spiritu uu mloptanlui

quia borum natui ira i umomt, iilium

Qui iii \'l.im exasperatus fui el in bomini -

natui alem mihi filium f<

cit.
diluvio de boraine facio tai Lus dolore
cordii intrinsecua pcenitui '.
Oflee, \i, I.i ideo,

s el 9 ! Conversutn est in >n< cor meum,

pariter pamitudo mea.
conturbata est
n i
M qoo iii iln complacui
Xti/i faciam furorem irss mese non con- :

vertar ui disperdam Ephraim, guoniam Sicul in genito, in quo natura m

Oeus ego, et non homo in medio tui :
quaa pascil voluntatem meam, iii ul
p

sanctus. Jerem. xxxi, 20 Conturbata :

flcor fruendo me ipso quia dileclio im-

sunt viscera mea super eum : miserans petus esl bome voluntatifl amatum
in :

miserebor ejus, nit Dominus, lilniiiin autem dulcedinem voliti et ama-

LTnde Bensue esl :

ii prsgustans : sed complacitura esi tota
simul perfecte in amato pascens. I.t quia
u Hic rsl. • sir eo fruor pascens oblitufl doloris, in-

duco aquas, non diluvii, sed in Spiritu

Discretive. diluentes peccata. I.t ideo etiam Spiritua
descendit, ut in aquis animam vivam
« Filius meus. » faciat, sicul a principio '. I nde pri-

mo ferebatur, el foveral aquas : in

Consubstantialis : in cujus Spiritu columba autem descendit, quia Bine

alios adopto in Glios. A<1 Galat. iv, (> : felle eos facit, quos unda baptismatia
Misit Deus Spiritum Filii sui tVi corda abluit.
vestra, ciamantem : Abba. Pater.

CAPUT IV.

Christus in deserto post fejunium quadraginta dierum vincii diaboli tentatio-

nes : et capto Joanne secedens in Caphamaum. pcenitentiam piwdicat :pisca-
tores Petrum et Andream, Jacobum et Joannem Zebedcei ad se rocat annun- :

tians qnoque GaliLvis evangelium, varias curat infirmitates, turbis ipsum

comitantibus.

i. Tunc Jesus ductus est in desertum 2. Et cum jejunasset quadraginta

a Spiritu, ut tentaretur a dia- diebus et quadraginta noctibus,
bolo \ postea esuriit.

3
1
Cf. Genes. vi, 6. Marc. i, 12 ; Luc. iv, i.

Cf. Genes. i, 2 .
112 i). ai.b. M.\r.. om>. pm.ei).

3. Et accedens tentator, dixit ei : Si 16. Populus qui sedebat in tenebris

Filius Dei es. dic ut lapides isti vidit lucem magnam et seden- :

panes fiant. tibus in regione umbrre mortis,

4. Qui respondens dixit : Scriptum lux orta est eis.
cst : Non in solo pane vivit ho- 17. Exinde ctepit Jesus praidicare,
mo, scd in omni verbo quod et Ptenitentiam agite
dicere : :

procedit de ore Dci '.

appropinquavit enim regnum
5. Tunc assumpsit cum diabolus in coelorum 7
.

sanctam civitatem, et statuit 18. Ambulans autem Jesus juxta mare

eum super pinnaculum tcmpli : Galilseae, vidit duos fratres, Si-
6. Et dixit ei Si Filius Dei es, mitte
: monem, qui vocatur Petrus, et
te deorsum. Scriptum estenim : Andream fratrem ejus. mitten-
Quia angelis suis mandavit de tes rete in mare : erant enim
te, et in manibus tollent te, piscatores * :

ne forte offendas ad lapidem 19. Et ait illis : Venite post me, et

pedem tuum *. faciam vos fieri piscatores ho-
7. Ait illi Jesus : Rursum scriptum minum.
est : Non tentabis Dominum 20. At illi continuo, relictis retibus,
Deum tuum a
: secuti sunt eum.
8. Itcrum assumpsit eum diabolus in 21. Et procedens inde, vidit alios
montem excelsum valde et os- : duos fratres, Jacobum Zebedasi,
tendit ei omnia regna mundi, et et Joannem fratrem ejus, in navi
gloriam eorum, cum Zebedaso patre eorum, re-
9. Et dixit ei Haec omnia tibi dabo,
: ficientes retia sua et vocavit :

si cadens adoravcris me. eos.

10. Tunc dicit eiJesus Vade, Sata- : 22 Illi autem statim. relictis retibus
na :scriptum est cnim Domi- : et patre, secuti sunt eum.
num Deum tuum adorabis, et 23. Et circuibat Jesus totam Galihxam,
illi soli servics ». docens in synagogis eorum, et
11. Tunc rcliquit eum diabolus : ct pra^dicans cvangelium regni, ct
ccce angeli acccsserunt, ct mi- sanans omncm languorem ct
nistrabant ei. omnem infirmitatem in populo.
12. Cum autem audisset Jesus quod 24. Et abiit opinio ejus in totam Sy-
Joannes traditus esset, secessit riam et obtulerunt ei omnes
:

B
in Galilrcam : male habcntes, variis languori-

i3. Et relicta civitate Nazareth, venit bus et tormentis comprehcnsos,

et habitavit in Capharnaum ma- ct qui diemonia habebant, ct

ritima, in finibus Zabulon ct lunaticos, ct paralvticos : ct cu-

Nephthalim : raviteos.
1 \. Ut adimpleretur quod dictum c>t 25. Et secutae sunt eum turbai mults
pcr Isaiam prophetam : de Galilasa, ct Decapoli, ct de
l5. Tcrra Zabulon, ct terra Ncphtha- Jerosolymis, ct de Judasa, et de
lim. via maris trans Jordanem, trans Jordanem .

Galilsa gentium "

:

'•
1
Dentei viii, 3 ; Loo. it, 1 [sa. iz, 1

Pl il KO, II. Karc. 1, 48

Denter, n, 16. ' M.iiv. i, [fl j Lnc,
* Denter. n, 13. • Marc. 111, 7 ; LnCc n, 17.
M ,1 1, 14; loan, iv, 4.1.
 i\ i \ \\i. \i \i iii i i l \r i\ i ii ;

l'i niiiiiii i
itui '
temp iiii <li-

i
ii

hllir "

l\ CAPl I l\ M M III II

I I i iinlo vi«loli«*.i*t l>ai>ti iiiuiii

i \ \iin \ 1
1"
quando i olumba upi i i um
quando \ ox Pati i - de dilei i" t > umpla-
oito poi ionuit. Insti u< n no i dobi u
i Punc Jesui duotui est in desertum contra tentatorem pi ogi edi, quod i

a Spiritu. i rati simus, ut rssf li.il" iiimi- Ja< "l>. i,

1 8 I bluntarie iiiuiiii nos verbo i < n/

/// timut iiii/iiim aliquod crealurte ejus.
Sani tiflcato Bacramonto regenei atio- 1 1 1 1 1 1
enim creamur, ul simus. I Petr i

nis, quod Blii adoptionis regenerandi

per :i : Regeneravit noi iii tpetn oivam.
Bunt, antequam inoipial regenerare per De descensu columbsB. Psal. i.iv. T

doctrinam el doctrince oonGrmationem, Quis iliilni milii pennas ticut columbst ?

ponil pugnam <•! victoriam contra diabo- Pennsa enim sunl gratias donorum
1 u iii , qui nisi victus >it, impedit regene- virtntum plenitudo. Cantic. u, I» : Co~
randos. Propter quod Ecclesia invenit liiinhii iiiru iu foraminibus petrte, in

exorcismos, quibus adjuratur, el li^a- caverna maceriss. Poramina petrb, vul-

tur. oe impedire possit regenerandos, nera Christi : caverna, foramen lateris :

quo minus consequantur regenerationis quando jam murus ossium corporis ma-
sacramentum. ceratus fuil per exsanguinalionem, e1

In lentatione autem ista tria ponil : exsanimationem, el pcena, <'t extensio-

arma videlicet ejus qui tentatur, ut nos nem, et clamores.
talibus doceat uti armis. El ipsam tenta- De voce Patris, quando jam diligit

tionem et efiectum tentationis, quem le Pater, et complacet sibi in !<•. Bicut in

dispensative in se Ghristus exhibuit et Filio dulcissimi Spiritus : ut sis ille tilius

secundum veritatem in nobis efficit. El dexterse, in quo uV\t<T.i Domini f<'<it

luro in littera sunt secundum ordinem, virtutom, quein et exaltavit, el virtutum

ut per se patet. magnalia operata Benjamin dico, <le est.

Anna enim ejus qui tontatur sunt Spi- quo dicitur. Douter. xxxm. \'2 Et Ben- :

ritus cogens et ducens : et desertum ab jamin ait Amaniissimus Domini habi- :

impedimentis expodions. Tontatio autem tabit confidenier in eo quasi in thalamo :

est diaboli persuasio et impulsus : et tota die morabitur, et inier humeros

csetera que3 patebunt. Effectus autem est illius requiescet. Thalamus enim oris per
oxhibitio praesidii Angelorum, et mini- pacem cordis et inter humeros eum por- :

sterium. tabis por sublevationem sui honoris.

Circa primuni tanguntur duo : scili- Sic ergo,
ce1 munientia Josum contra tontationom,
et facientia tentationis opportunitatem : « Tunc Jesus. »

et hoc est esuries, et perfectio magni je-

junii. Qui prsesentia (alias. pnesentiam) in

Circa primum horum tanguntur quin_ se habuit divinitatis. II ad Corinth. xni,

que : tompus videlicet, et nomen tenta- 3 : An experimentum quseritis ejus, ijui
ti, et Spiritus ducens, locus, et in- in mc loquitur Christus ? Exod. xxxm.
tontio. 15 : Si non tu ipse pr&eedas, ne educas
nos de loco isto.

XX
 114 I). M.lt. M \ti. OKD. PR.KD.

[steest ergo Machab. \i.

tentatos. II panis ox Lapidibus, sod prfiBveniens na-
S el 9 : Cumque pariter prompto animo, tui\T impetum Spiritus inisit ad rocorda-
- ilicet ad bollanduin. procederent, Jero- tionotn refectionis spiritualis Si enim
•
h/inis apparuit praecedens eos eques in naturae impetus praeveniat spiritum, in-
veste condida, armis aureis hastam m- Grma est natura ad standum : si vero
brans. Tunc omnes simul benedixerunt concupiscentia carnis praeveniat, jain re-
misericordem Dominum, ei convaluerunt cidit antequam percutiatur ab lioste.

animis, non solum homines, sed et be- I>c ductu spiritus, Isa. i.xiii, I \ : Spi-
stias ferocissimas, et muros ferreos pa- ritus Domini ductor ejus f/iit. Sic adu-
rnti penetrare. Praecedens enim contra xistipopulum tuum, ut faceres tibi no-
tentatorem esl Dominus Jesus : vestis i/irii glorise. Deuter. xxxu, 12 Domi- :

eandida, virtus innocentis vit» : arma inis solus i///,r ejus fr/it : ct >ion crat cum
aurea, gratia cum divinitatis splendore eo Det/s alienus.
conjuncta : hasta pungens, zelus aoutis-
simc sitiens, Deum vincere et hostem « In desertum. »

dejicero. Hic (alias, hoc) enim si sic in

corde prsecedit, audacter congredere : Ecce locus tentationi parum congruus.
quia ct saevitiam bestialem, et astutiam Ibi enim non habel adjulores diabolus.
hunianam, el munimenta murorum, Inter mundanos eniin invonit concupi-
quibus multos concludit, interrumpes scibilia, per quse trahit affectus et Linguaa
(alias, rrrumpes) el superabis. malorum, por quas subvertit aliquando
Bic ergo talis, intellectum. Et ideo. (ienes. xix. 17.

praecipitur Lot, ut non stet in omni circa

« Ductus est a Spiritu. » regione, sed in montc salvum se Eaciat.
II ad Timoth. n. i e1 •'»
: Nemo militans
Constal quod a Spiritu sancto. qui ab Dcn implicat se negotiis stecularibus, ut
ipso procedit in plenissimo robore, non ei placeat cui se probavit. Nam H qui
soluin habuit, sed etiara in copia in alios certat in agone, non coronatur nisi l r f/i-

transhidit. Unde, Luc. iv, I, dicitur as- time certaverit. I ad Corinth. ix. 23 :

cendisse de aqua Spiritu sancto plenus : Omnis f///i in nc/nnc contendit, nb omni-
et quod agebatur Spiritu in desertum. bus se abstinet. Esl autem desertum lo-
\/\ autem plus sonat quam duci. Agi cus, sui qualitate communem habitatio-
eniin esl quasi cogi : et intendit dicere, nom in se licri uon permittens : el h<

quod naturae motum etiam in naturali- e>i habitatio Spiritus.

Im- prsevenil movens e1 agens Spiritus. E1 attende, quod concupiscentia carnis
El cum essel in opere ad Bnem operis, immensa est et infinita in desideriis. Bst

duxit idem Spiritus. Concupiscentia au- autem in nobis mens meiiendo dicta,

tem, vel aliqua alia mala passio num- qusB primo mensurat, el metas ponil
quam egil eum. Non ergo te agal actrix concupiscibilium etoperum uostrorum :

concupiscentia carnis, el sanguinis el aa- BiCUt (jiiod lunc, et tanlum, et taliter com-
turse inotiim praevenial agens spiritus, el edendum : et sic .1 venereis abstinen-
diicii ;id Bnem optimum : tunc egredie- dmn. el mulieri non commiscendum,
ris cum Jesu. Job, \\\i\, 7 : Clamorem nisi limes sil Bdea llmri, vel proles, el

non <ui<lii. De actu autem spi- hujusmodi. El haec mens (quaB esl prin-
riiu- pra?venientis Daturae impetum etiam cipium virtulis m aobis) deserta ab habi-
invenis, ad Roman. vni, el ad I i . < ialat. tatione immensitatem
carnalium, quia
iv, .")
ii r> : Quicumque spiritu Dei "f///>i- el infinitatem sequitur caro, sii ul dictum

>t /ilii Dei. *

1 1_; 1 1 1 iii liiijus est, est. Alia autem mens altior in nobis,
quod ( ii ni c-iii iret, non dixil quod Berel quae non modo exteriora operabilia pei
 IN I \ \N«.. \l \ I I II II l\ I
M,
noi ni' ii iii ul i
led ni' ii urtl p I I lil.lil . ' I

ni \ idolii 6l mliil iin, niliil iii

II. ll IMlllllll , lllllll | I

< ll.ll Illll ,
lllllll ul \ i
l
potiu ubdui '" ln

frrllllllll, lllllll \ nllllll.ll lllll . i'l lllllll fttU- abundanti t pii ilu i»l atl uturiuni i ontra
diorum, ol landem nihil motuum ill ,
<
ui lenlaton m 'ii i li ntaliom i'

nift.i .
ftapiontia non ponat , ol in fi i \i\ , I i
Pingio
inui oontinoal. I'.l !*;•*" monn continentin i I r i lillnl nmr i nl/i i |

vocatur, quia continentia ab Vristotelc \\\\, I et 2 : I ..riuhii iii iIimiIh et iin iu,

difllnitur, mora in mente, quia

quod eil il I islll/n/ii/ toiitudo, </ /lnirlnt «J

tulam \ itam animalem el humanam oon- liliii.ii Germinans gerrninabit, et exsuU

tinot, ne aliquid lui elabatur, Hio, Eccli. iiilii/ l.riiiliitiiiln rt laudans gtoria i

w. I et -. vooatur eontinens justitiiB, Imni iliitu r\t n, decor Carmeti et Saron,

qui el apprehendet illan% %
scilicot sapien- l'i imo enim desoi i<> dulur de< I
mi -

ti.ini. et obviabit iiii guasi tnater honori- h. ijui tcientia circumcisionis interpi

ficnta.Utiorem autom habemue men- ini .

i|iu,i mensurando pr&cidit mpei llua
tem, quaa mensural ea quaa lupra noi per medium virtutis moralis. 9i i undo
sunt, Deum el ipiritualia per rectaa ra- datur Lilmia Libani, eo quod in tanto
tiones apprehendens, «'t quantum
le iilifi candore continentia? ambulat, quod non
valet adequans el oommensurans el : videtur imitari homines, sed herilis he-
ad illara etiam oaro numquam pene- roes imitatur ccelestes. Tertio datur de-
liat. cor Saron, qui principans lumini cceli
Priroi deserti tirones Bunl virtuosi di- interpretatur, quia admirabiles in lumine
oti inmoribus secundi deserti milites : cceli invenil deoores, puritate et firmitate
sunt heroes heroicarum Bive dominalium omnibus excellenliores. Ideo etiam tria

virtutum prasferentes vocari : tertii sunl hic ab Isaia dantur ei nomina, quia |»ii-

probatissimi spiritualium intellectuum iiuiiii non omnino in- est desertum, el

duoes : prout etiam Philosophi dividunt vium Beoundum desertum est invium,
:

virtutes in morales, heroicas, et intelle- non tamen omnino solitudo sed ter- :

ctuales sive contempiativas. Illi. qui pri- tiiiin esl desertum, et invium et solitudo,
mis opponuntur, sunt vitiosi : oontrarii quia omnino
omni modo) vull (alias,

secundis sunl bestiales, sive animales habere solitudinem. Omnia autem ger-
vocati : sed contrajacentes tertiis sunt in niinant. et omnia fiorent, ei omnia lau-
ilivinis actibus hujus vitfiB abducti. In danti et nmnia hvlanlur et l&tabunda
primo horum desertorum clamat Joan- sunt. Luc. i. 80 : Pucr. scilicet Joannes,
nes, in quo est gratia virtutis ad seoun- : crcsccbut, in primo deserto : el confnr-
dum invitat Christus discipulos, Marci, tabalur spiritu, in secundo : et eral in
vi, 31 : Venite seorsum in desertum lo- desertis, in tertio scilicet, usque in diem
cum,ct requieseite pusillum. Intertio, ostensionis su;e ad Israel. Ibi enim revela-
in interioribus intrat Moyses, et videt vi- tiones accepit de oflicio suae praecursionis.
siones Dei De omnibus simul, magnas 1
. Sic ergo .lesus ductus est a Spiritu in
Exod. v, 3 Deus Hebraeorum vocavit : desertum,
nos, ui eamus viam trium dicrum in so-
T
liiudincm, et sacrificemus Domino Deo « L t tentaretur a diabolo. »

nostro. Genes. xxn, 4, venit Abraham

tertio die ad montem visionis in deserto. Ilic tangit intentioncni Salvatoris. IJ
Sie ergo non tam loco quam mundo dicit duo tentationein, : et tentatorem :

(alias, vivendo), diaboli enim officium cst tentare.

1
Cf. Exod. iii, o et seq.
116 D. \\A\. MAC. OIU). IMl T.h.

Videtur autem inconvenienter dicere, quod aliud esl tentari a DeO per tribula-
quando dicitur, tionem, et aliud tentari a diabolo per il-

licitorum suggestiones. Et primum qui-

« Ut tentaretur. » dem possunt petere aliqui magni viri,

experti vires suas, ut hic urat et hic se-

Quia, cum omnis Christi actio nostra cel ', ne saucii vadant urcndi in ignem
sit instructio, videtur nobis dare viam, purgatorii, vel inferni. Secundum nullus
quotlexhibeamus nos tentationibus el : debetpetere, quia lioc non ost in pcena,
1 esi incautum valde. Rbsponsio. Di-
1 <
>< sed in illieitis suggestis e1 concupitis.
cendum, quod aliqua in Christo debe- Attendendum autem esl hic, quid sil

mus imitari, et aliqua mirari. Quaecum- tentatio, qme tentationis incitatio (alias,

que Bunl opera virtutum imitari debe- modi tentationum, el per

incitativa), qui

mus autem sunl potestatis, imitari

: quaa quae diabolus tentat, et quamdiu.
uon possumus, nec debemus, sed admi- VA quidem potius tradcndo quam dis-
rari. El i>tml est unum de illis, quo ob- putando diffmimus, dicentes, quod ten-
ji.it se illi, qui ita fortis est, sicut dici- tatio est iui[)ulsus tentatoris ad illicitum.
tur, Job, xi.i, 24 : $on est super terram Voco autem impulsum omnem inclina-
potestas quse comparetur ei, qui factus tionem, et invitationem (alias, incitatio-
est ut nullttm timeret. Hoc enim facit ex nem) qua quis ducitur ad illicitum con-
fortitudine deitatis, quia sic fortior esl cupitum. vel dictum, vel factum.
forti. Matth. xu, 29, et Luc. xi, 21 : autem tentationis quspdam
fncitativa
Cum armatus custodit atrium
/orlis sunt exlra nos, ct qussdam in nobisipsis.
suum, in pace sunt ea quse possidet. Ra- Extra nos sunt tria : in quibus sunt fines
tio autem quare facit, est duplex una : et inlentiones desiderioruin camalium.
de praeterito, el altera de futuro. De prae- Et illa sunt, de quibus dicilur, 1 Joan.
terito, quia sicul portavimus imaginem n, Hi : ())/inc quod rst iii )/i//ndo, conc/t-

primi Ad.e victi a diabolo, ita debemus pisceniia carnis cst, et concnpiscentia
portare imaginem secundi : quam por- oculorum, et superbia viUe. Et illa sunt
tare non possemus, nisi vinceretur ab eo iju.e vocantur deliciss, divitiae, e1 bonores
diabolus, quia nou possemus exspoliare laudum, \-el dignitatum. Alterum enim
imaginem primi. l)e futuro autem ratio eslbonum quod movel desiderium. El si

est, quae superius iuducta est : quia curn bonum esl temporale, »unc est aut de-
construxeril sanctificando regenerationis Lectabile carni, aut utile : et alterum
sacramentum, per quod regenerati por- quidem esl in honoribus, delectabile in

tare debemus imaginem suam, banc in concupiscentia carnis: utileautem inava-

agnitionem suae doctrinae percipere non ritia.ipue esl oculoriim concupiscentia.

possemus, uisi prius debilitato boste : Si autem tentantia sunl in nobis, tunc
(jin.i ex victoria primi hominis domina- suui iliiu : quorum tamen unum naaci-
batur iu nobis. I.l ideo conveniebal Cbri- tur ex altero, scilicel timor humilians el

stuiu congredi. El istse causae non Bunl suffodiens, el amor proprius inflam-
in nobis :
r\ ideo oostrse infirmitatis qo- mans. Timor enim aascitur ex amore :

1h> conscii, aon debemus aobis facere el de lus dieilur, 1'sal. LXXIX, I" : />>

tentationum occasiones. censa igni et suffosa, ab increpatione

El quod David dicit,
-i objiciatur, r/iltns tuiperibunt. Superbia autem <\n.f

P w, 2 Proba me, Domine, et ten-

:
rs| initium apostasisB a Deo, Bicul dici-

id me el Psal. cxxxvm, 21
: Vide, si tur, Eccli. \. I I el seq., el avaritia
iid iniquitatis in meest. Dicendum est, quae esl libido. rt amor temporalis boni

1
Verba innl kugustini : Hic m^. hii modo in sternum p
 I\ I \ Wi. M \ I I II I I l\ I 117

<
ujusc |U0, unt iii i i
rndici pw li l.t- iiui indui "' aiil quando
i < u ii iii quaiT) tontol ionura idom osl dc i ' \ nli expi riri cuju t * I
-

oontomptu . ei rorn, ul libidinc ionlemp < i.ih i quera li nl u > intt ndil

tui ei habituftlin ost . quando lioina Coraniinando nutoiu jinrrip

ipta oporo eflorl o nou curann pi dpi up- quandt i revocan lontal •( l •• • 1
1
• > pi on
iiiin it proBcoptorera I i quundo ip o i" I iin. .iiin iiiiiin.itiii I ., I ... i . i quo
• >
I
ii i • \ nii Bubdi pra?cipienti et pi invonturui ->n , i pi "|>.. itum poi li

oepto, esl suporbia goneralis, qua i I \ rlii i i iii.ilinn pejun liiiui iin. ppto
iniiiiini oranii poccal i. Krror autera oil i udeal I i
ideo rnel noi \\

generalis, quando oon vidol "I dirigen- quara post coBpl ura relroi lura converti
ilnin opufl regulas operifl : quia flic o Suadendo autera blanditur in ebu i

pe< i
.ni on a1 . ad Hebr. xu, I > : / i non ln\iini pei tinentibua quod v ideli-
\ 1 1 ,i

etaudicans quiserret, magis autemsane- cei talibua indigeal inlirmilafl humana

tnr. Libido autom goneralifl es1 voluntaa luiiiniiis, quod alias, quam) «
onnatui a-
pascens sc in bono oomrautabili el h : li.i sinl nobii : el quod adhut longa \ii.i

rs| in Diuni pecoato. I.l i ~>l .i siuil lailncs restet, in <| u.i <
| u i>. posnitere possel :

peccatorura, non tentationura. quod Deus misericorfl hujusmodi non

Moih autem tentationum duplioiter |nmi. ii : el hujusmodi.
surauntur. Aui enim Bun1 ex parte tenta- Desperando autem frangii eum, qui in
loris, aul r\ parte tentati, aui ex parte profundum vitiorum venerit per tristi-
utriusque siraul : unius sicui agentis, el liain niiniam aut quod COnsuetudo dr :

alterius sicul patientis. peccatis exire non pormittai aul quod :

I'.\ parte tentatoris sunl modi, quos vires talibus carendi non Buppetant aut :

t.muii Gregorius', super illud .1 «»l>. \i,. hujusmodi,

II) »'l seq. : Ecce behemoth <//(r»i feci /r- Promittendo vero decipil : aliquando
cum, etc. : ubi dicit, quod «omniaanti- promittens impunitatem peccati, et pro-
v. t|ui hosiis Deus fideli suo servo osten- curana pcenam, Bicul quod suspenditur.
« tlit tentamenta : omne quod opprimen- Vel promittit requiem ei satietatem peo
n tlo rapit, omne quod insidiando circum- cati posl parvum tempus in peccato .\-

« volat, omne quod minando terret, pensum : el facii concupiscentiam tunc

« omne quod suadendo blanditur, omne magis incalescere, et hujusmodi.
« quod desperando frangit, omne tiuod t>t llorum autem differentia sic habetur,
u permittendo decipit. » quia diabolus aut intcndit experiri quod
l'.t notat Opprimendo rapii duobus
:
nescit, aut propellere ad illicitum com-
niotlis : quando scilicei in uno non po- mittendum. Ei si intendit experiri, tunc
tens vincere, lol simul insrerit tentamen- insidiando circumvolat. Si autem intendit
ta quod oinnia provideri non possunt :
e1 propellere ad illicitum : aut hoc facit,

tunc ab oppresso rapit aliquid. Alio mo- aut quia a malo cxitum impedit. et sic

do quando ad malum inclinare aliquem desperando frangit : aut quia retrahit ab

desperat, tunc enim ad difficile bonum eo quotl est vere bonum. Et hoc duobus
quod ultra vires est, aliquando instigat : modis : aut cum violentia. aut sine vio-
et a victo laboribus rapit quod intendit : lentia. Cumviolentia quidem opprimendo
quod aliquando difficultate
ita deterritus, rapit, sine violentia auteni comminando
bonum quod cceperat dimittit, et ad pcc- terret.Aut est seeundum inelinationem
catuni redit. ad bonum temporale illicitum, et boc est
lnsidiando autem circumvolat : ma- duobus motlis aut est secundum fructum :

xime quando experiri intendit ad quas dulcedinis boni ad quem inclinat. et tunc

S. Gregomtjs, Libr. xxxn Moral. cap. 9.

[18 D. ALB. MAG, ORD. 1'R.ED.

suadendo blanditur : aut secundura con- Et bec in praesenti de tentatione dicta

comilantia bonum illud, vel adjuncta, sint pancis.

el lunc promittendo decipit. Sed Bciendum, qnodtentatio quaChri-

fclodi autem qui sunt ex parte nostra, stus tcntalus fuit, non nisi txtrinsccus
sunl suggestio interior, el delectatio, e1 fuil assumpto corpore, quo diabolus se

consensus. Suggestio quidem cx parte, sensibus Christi prasentavit. Intrinsecus

moventis cognitive, sive in ratione, sive in Christo non fuit motus illicitus, sicut

in sensualitate : delectatio ex parte con- in nobis.

cupiscentise : »'t consensus ex parte Hoc igitur modo venil in dcsertuni

utriusque. Christus,
\'.\ parte diaboli autem el nostra, sunt
modi qui dicuntur immissiones per ange- « Ut tentarctur a diabolo. »

los malos. Tllos enim diabolus non qui-

dem facit, vel creat, scd factos immittit Cujus officium, ut dicit Chrysostomus,
in nos, ct incendit. Et hi sunt tam e.\ est tentare. El hoc est opus ejus, cibus,
parte corporis, quam ex parte animae. et totum desiderium. Et ideo numquam
Ex parte corporis quidem, sicut dicit Au- lassatur dc ipso. I ad Thessal. m, 5 : Ne
gustinus, quod san^uincm inflammat,
« forte tentaverit vos is qui tentat, et itia-

« vel ponderosum facit, vel turbat, vel nis fiat labor noster, hoc est, cujus offi-
« escis vel potibus se iinmiscet, utsapo- cium est tentare. Deus autem etiaxn di-
.. ribus illiciat. » citur tentare, Exodi, x\, 20 : Ut proba-
Aliquando autoin sunt ex parte animse ret vos venit Deits, <•/ ui terror iliitts esset

tt r.iin aliquando sunt ex parte phanta- invobis, et non pecearetis. Genes. xxn,
sias aul ex parte concupiscibilis, vel ira- I : Tcntavit Deus Abraham. Sapientise,
srihilis. Si ex partc phantasia? : tunc sunt m, .">
: Deus tentavit eos, et invenit illt<*

formse impressae spiritui phantastico dignos se.

fortiter, ita quod quidquid imaginatur, Contra hoc autem id cssc videtur,
lolum refert ad formam illam, sicut fa- quod dicitur, Jacob. i. 13 : Nemo cum
ciunl mclancholici. Et sic lit inullis, quoniam a Deotentatur:
tentatur, dicat
quihus secundum prosstigia illudit dia- Deus enim intentator malorum est, ipse
bolus deterrendo, vel illiciendo. Si au- autem neminem tentai. Rbspgrsio. Dia-
tera esl in concupiscibili, vel irascibili, bolus proprie tentator est, Bicul tlicit

tunc vel iram, vel concupiscentiam com- Apostolus, hoc modo tentationisj sicut

movet: vel ad illicite concupiscendum, hic toquimur, quia ille impellii ad illici-

vcl irascendum illicite. El i-ii sunl mo- tum : .Deus autem dicitur tentare expe-
di lentationum. riendo, n<>n ul ipse discal aliquid quod
Tentat autem aliquando per bc modis sit in homine, Bed potius ul homo inno-
pra?dictis : aliquando per alium quem ad tescal sibi, vel aliis. Aliquando cnim ho-

tentandum incitat, hoc planum <•! <•>! : mo aescil virtutem Buam : el ideo de se,

tamdiu enim tentatio vocatur, quamdiu nonsicut debet, preesumil : et tunc Deus
iimi esl peccatum. Quando autem con- facit eom cognoscere suam virtutem,
Bensus esl inpeccatum, tunc desinit esse Bicul fecit Abrahas. Aliquando enim nimis
tentalio, qnia tunc habet propositum. pnesumil : et tunc valel homini eogno-
Uiquando autem esl el tentatio et peo- Bcere suam debilitatem, utnon tantum in
catum, sed diversis respectibus, sicut in alias, de) se pnesumat. Aliis autem facil
delectatione. In illa enim ips.i delectatio innotescere hominem, ut majorem vel
mala peccatum est : sed in quantum tra- minorem <\r ipso habeanl praBsumptio-
hit ad ulteriorem consensum <{ ad ulte- nem. El hoc modo tentat Deus, alio mo-
rius opus, tentatio est. do diabolos. Diabolui autem dtorsum
 I\ I \ \M. \l \l III I I l\ !

ttuena, \ el rriminatoi intei prutn

ini ', quia ou quo lental quuntum \ •' jojun ivil I

nd< • li im d '

I. i
, (luontuui llui i
<
i.i' •! \wi\ . 20, quod re pl< ml
Doiiiiu
iii i, quifl |"i il u el f«»i illumi-
..
El riiin jejuno el quadraginl n.iii 1 1 1 1 1 •
I)

bua et quadraginta noctibus, |". q I < "i |iu uulaluiu fuil iii
i

eauriil « n iiiautom jojunat ii \ l"i litudine

Eliai •

oibi iioii quidom manibui hominum

.
i

l . i
e coo i
uitai tentationi ox pai te pai .tii m manibui Vugcli ujua \ 'I i ii
•

Christi tentati i quem si omnino fortem tuir ii.i contempei atui fuil panii qucm
iu\ enissel . non lentassel I I iterum si •omedil <t aqua quam bibil quod el . .

omnino invonisset infirmum, aon ten autriebal paulatim quadraginta di< l

et, >ril "iiiiiiiin Bubjecissel • i i.iiinn ii"n resolvebatui aisi p

l i ideo dicunlur bic duo : unum, quod cessionem quadragints uo< tium : el ideo
esl fortitudinis, quod jejunavit quadra- iii i"i titudine illiui cibi • 1 1 ilm amloilavsr.
ginta diebus el quadraginta noctibus m- El hoc aon facil cibui ab homine p
iic esurie : quod diabolum traxil in ad- paratus, qui simul resoh itur el putrescit,
mir.iiioittMii, >i purus bomo possel face- el ideo aon potesl ita diu autrire : quia
re. Alterum autem infirmitalis, «
| » i * »«
-i Banua esl homo, infra sedecim horas
est, quod postea p< >st tantum jejunium cibus vel digestus, vel corruptus, de-
esuriit, El hoc fuit argumentum diabolo, Bcendit ei a Btomacho. Christus autem
utrum esset Deus, qui esurire potuit. I)i- neutro horum modorumjejunavil Busten-
cit autem quadraginta diebus non come- tatus, quia ex oontemplatione bu& dei-
disse, el addit, quadraginta noctibus, ne tatis nmi abstrahebantur a corpore ani-
credatur noctibus comedisse, nia, ei spiritus, ei calor : cum simul hae-
Attende autem, quod Moyses etiam rit comprehensor el viator, nec etiam
jejunavit quadraginta diebus et quadra- cibo aliquo prseparato sicjejunavit. Chry-
ginta aoctibus, et panem non comedit, sostomus antem aliam dal differentiam,
et aquam non bibit -. Elias etiam jeju- dicens, t|ut>tl i Moyses et Elias omnibus
navit quadraginta diebus et quadraginta « diebus simul et esurierunt el jejunave-
aoctibus Sed secundum Hieronymum ?
. « runt : Christus autem non. Ouia in

differl jejunium Christi a jejunio illorum, « littera dicitur, quod pastea esuriit. Ez
quod propria virtute jejunavit, illi autem « hoc enim modo loquendi intelligitur,
virtute aliena : quia Moyses refectus fuit « quod quadraginta diebus et noctibus
ex consortio sermonis Domini : quiacum « non esuriit. Et ideo quando voluit,
contemplaretur Deum, ita tota nientis in- a esuriit et quando voluit. non esuriit. :

tentio et aninue ferebatur in contempla- « Et erat utrumque et esurire et jejuna-

tionem, quod spiritus et ealor recesserunt (t re in potestate suaa voluntatis. Et hoc
al)imo eorporis, et ferebantur ad intelle- « non conveniebat Moysi et Elise, qui
etuin ealor quidem spirilum movendo,
: « uecesse habebant esurire. i Et secun-
spiritus autem formas intelleetui mini- dum hoc oportet dicere, quod potestate
strando : el sic animae actio et caloris et divina contenta fuerunt eorpora Mov
spiritus minimae et paucae fuerunt in Eliae, ne resolverentur per calorem fa-
corpus, propter quod ealor stelit iu mem- mis.
bris, et humor qui ditlusus erat in mem- Dicemus ergo, quod quadragiata die-

1
Diaholus a otxooXo^, criminator [R. 812 * Cf. Exod. xxxiv, 28.
3
Cf. III Rep. xix, 8.
120 D. ALR. MAG. ORD. PR^ED.

bus jejunavHChristus, ethocfuil magnse De appropinquatione tcntatoris dicit :

potestatis : quia in die operatio et motus

Bensuum exhaurire debebant humidita- « Et accedens tentator. »

i»ni membrorum, et facere languere et

destilui. El quadraginta noctibus dicitur Et hic accessus aliter accipitur in

jejunasse, quod fuit iterum potestatia : Christo, etmembris. In tcnta-

alitcr in

quia de nocte propter frigus ct tenebras tionc cnim Christi non fuit accessus nisi
moventur calor et spiritus adinterius, et cxterius secundum locum in nobis au- :

agunl in humidum inventum dissolven- tem, ([iii corrupti sumus per peccatum,
do illudnon inveniunt, exsiccant
: et si estaccessus per appropinquationem simi-
corpus. Et hoc non fecerunt in Christo : Litudinis, qua> cst primus motusiucogi-
quoditerum fuit potestatis. Et in liis 0111- tatione, vel concupiscentia ejus quod
nibus ostendit Christus hoc, quod dixit, persuadet.
Joan. x, 1<S : Nerno tollit eam, scilicct Attende autcm, quod inquolibet gene-
animam, a me : sed cgo pono eam a me- re uno cst aliquod unum priinum. Et ita

ipso, et polestatcm Jiabeo ponendi eam, est in genere tentationis : primus motus
ct potestatem habeo iterum sumendi ad illicitum est interior cogitatio illiciti

eam. (alias, illicite) trahens concupiscentiam :

(Juod autcm dicit : et hasc vocatur cogitatio effective, Bive

practica graeco nomine : qua? meo judi-
(i Postea esuriit. » cio primus est motus et peccatum : sed
minima ditferentia est peccati, ita quod
Xotatur, quod tunc vires naturalcs etiam deletur per aversionem ab illicito

(alias, naturalis) caloris et spirilus in cor- concepto : ct tunc dicitur conteri caput
pus agere praecepit. Et sic etjcjunium, serpentis «. Hoc est initium peccati. Ex-
ct esuries fucrunt, ut dictum est, secun- tcrior autem motus suggestionis hostis
duin suae voluntatis potestatem. Sic igi- simpliciter tentatio est, et non peccatum
tur Christus quadraginta dicbus et qua- ejus qui tentatur, scd peccatiiin tcntato-
draginta noctibus jejunavit, et postea ris. Et hoc modo fuit suggestio in tenta-
csuriit. tioneChristi.Cum autem primusmotus iu

generc peccati sit suggestio cogitationis

intcrioris.secundusmotu in eodem gene-
« Et accedens tentator, dixit ei. » re esl delectatio, el tertius consensus vel
dissimulatio ralionis. et quartus voluntas
Hic incipil pars, quse est de tentatione. perficiendi, et quintus impetus ad opus.
Et dividitur in tres partes secundum El horum primus dicitur motus
rationc
trcs tentationea quas inducit, ut patet : primus. Quod autem quidam distinguunt
qaarum prima esl de gula, quse Iracta- primo primum, qui <
i
si in cogitatione
tur hic. (alias, tentatione) simplici, vel ml
Ij dividitur in duos paragraphos : in stionc inlrriori.ct pravenil rationcin : et

lentationem videlicet tentatoris Bive acti- Becundo primum, quem videl ratio, ego
vam, el in responsionem exclusivam non approbo, quia peccatum incipit in

tentationis diabolt, sicut patet in littera. piiiuo inolii <|ui prasvenit rationem. Vi-
Circa tentationem activam duo dicun- res enim inferiores animsa sensibilis par-
lur, Bcilicet lentatoris appropinquatio ad ticipanl aliqualiter rationem, al dicunt
tentatum, et tentationis ezpositio, qus Aristoteles el Damascenus, el ideo pos-
patent in littera. sunt essi Bubjectum [peccati : non enim

1
C.i Gen iii, 48
 I\ I \ W<.. M \l III I I l\ \2\

ni ordinahile >
i itiono, nisi aliqu i
I i iii. ii I. quoil iii lon
hiii nocundum forinum purticiparonl ra- poi « i .
i
I. i ilidii ii i, od |" •

tionetn 1
1
niiiiiii indui 01 •
•
<
liri luin . quod m
Sk orgo, iiim carni faciat pnuin motuiii
el i' fa< ial in oo i aui il pi in< ipium
«< Acci-iirii'. kent&tor. i ii"u Miiiti .
(J !m l
>uia

omnia jn-i \ ei ita homin tui i bi

Passibus localibui ad I Ihi i "111111, el 11- quod caro pi asil el impi i

iritui, "•!

mililudine persuasionis ad membra. <

ialat. \, 17 < in i> i
ont upisi it <i<i '

tpiritum, tpiritui autem adversus car*

.» Dixil ei. » nrm : li.rr r/inii ,nl llil ii"."/// '/'/' '
•/ tOni
ut iiiin qutscumque vultis, illu facUh
Per oorpufl assuinptum ! nobis autem tis. Kc< li. w iii, :»n el 31 : Fili, post
dioil per id quod in nobis Beminarium COHCUpiSi rnliiis linis imn eOS, ti " "- '

BU8B persuasionis immittit. li/ii/n/r tiiu avertere. Si prs

/ii.r. m\ i' .iiiini, ilit.ih, /"//'///// w entiat •
j
n si Piliua Dei es, dic ut lapidea isii
/urirt ir in gaudium mimieis tuis.

panes Qant. » NTititur ergo diabolua, quod -\>\\ itua non

sit ductor operum ••! actor, k d oarnalu
Ecce tentatio. concupiscentia, el hoc sul» pratexta ne-
Et dicuntur duo : primum esl explora- crssitalis, nt lnimis .n I \ <
• 1 1 . 1 1 u i .

tionis, sive experientiss, quaexperiri vult El attende, qualiter nititur etiam ad

quod nescit secundum est persuasio-
; et inanem gloriam : quia inania gloria ea-
nis BU8B voluntatis, quod experiri vult. sct, si hoe vellet coneequi per miracu-
Hoc est quod dicit 1 ii iii , cum potius panis in labore si1 >u-
mcndus. Psal. cxxvu, 2 : Labores mn-
« Si Pilius Dei es. » nuum tuarum quia manducabis, l>ra-

tus, ete. Psal. exxvi, 2 : Surgite

ln boc enim dubitavit. Quia quod postquam sederitis, qui manducatu pu-
esset Filius Dei, ex stella, etiam testi- nem doloris. Job, v, 7 : llomo naseitur
monio Joannis, et Pastoribus, et Simeo- uil laborem.
ne arguit. Quod autem liomo inlirmus
sit, ex facie et aliis arguebat defectuum
passionibus : et ideo dubitavit. Libenter
« Qui respondens dixit : Scriptum
autem expertus fuisset, ut si homo pu-
rus esset, studeret praevalere ei in ali-
est Non in solo pane
: vivit homo, sed
qu <
> peccato, sicut aliis prsevaluerat om- in omni verbo quod procedit de ore

nibus. Si autem Filius Dei esset, desi- Dei. »

steret ab ipso, et non persuaderet passio-

nem, ut non eito homo redimeretur. Ecce responsio Salvatoris.
Et hujusmodi lectura est seeundum Et innuit tria : cautelam absconsionis
Chrysostomum. Et ideo dicit : « Si li- contra id quod experiri voluit, reprehen-
lius Dei es. »
sionem contra voluntatem persuasio-
Et adjungit :
nis, et insufticientiam contra id quod
necessitati famis laborabat eonsu-
« Dic ut lapides isti panes fiant. » lere.
Primum notatur in hoc, quod non ex
Demonstrabat iapides, quorum eopio- se, sed ex Scriptura respondet.
sa multitudo jaeebat in deserto.
\21 I). W.W MAG. ORD. PH.ED.

< Scriptum est.- creata, vel gcnerata, quando formantur

et a Deo esse accipiunl : nec aliquid
Hoc enim commune Deo et homi- est valent, nisi per formas illas. Propter
ni : ei i <I«m > ex hoc nec unum, nec aliud quoddicil Anselmus, quod « unumquod-
potesl cognoscere. Psal. c\ix. •} el \ : « que tunc vere est et facit, quando est,
Qttid detur tibi, <mf quid apponatur tibi « et facit hoc ad quod est in mente
ad linguam dolosam ? Sagittx potentis « divina. » Et sic triplex est verbum :

acutx, hoc est, acutse veritatis aucto- unum increatum, et generatum, (juod
ritates de arcu Scripturae potentis intel- est Pilius : alterum increatum, quod est
lectus virtute directas. forma per sapientiam Dei impressa rei

Contra voluntatem persuasionis dicit :

naturali facloe. Et simile buic est in arti-
fice carpentario, qui lumen intellectus
o Xon in solo pane » sui habet tamquam verbum sui intel-
lectus, (juo se suus in ipso intuetur in-
Corporali tcllectus : et babet in ipso lumine formas
omnium qua3 carpentat, quae sunt ra-
« Vivit homo. » tiones suorumoperum et : ex his Bimiles
formas producit in Ligna quae carpentat.
Quasi dicat : Tu tentator es, et iniqua Omnino autem ex similibus formis ope-
persuades : quia si panis reficere debeat, ratur medicus, el fabrr ferrarius, et (\\u-

non erit solus, sedoportet quod sitvirtus Libet alius : ita quod domus est ex domo,
spiritus in pane per verbum, sicut infra et sanitas ex sanitate, et ea quffi est in
patebit : et tunc oportet praeire spiritum, complexione humorum, esl ex ea quas
quem tu persuades postponere. I ad est in anima incdici. Similiter autrm est

Timoth. iv, \ et 5 : Otnnis crealura Dci in summo spiritu, qui cum cogitando
bona est, et nihil rejiciendum quod cum intuetur se in lumine inteilectus sui,

gratiarum actione percipitur : sancli- dicit se et verbum suum consubstantiale

ficaiur enim per verbum Dei et oratio- sibi, tilius ejus rst. Et in illo lumine
nem. Psal. xxi, 2" Edent pauperes, : verbi splendent idese omnium Eactorum,
et saturabuntur : el laudabunt Domi- quaB sunt rationes operum suorum : ex
num. (juilms procedunt in res naturales formsB
Contra falsum consilium de subven- rerum, per quas iu esse naturali sunt
tione uecessitatis, dicit vivere homi- boc quod sunt. 1'ropter quod a Platone
nem. etiam imagines dictse sunt, quia sunt
primarum formarum qua> in mentr
« In omni verbo quod procedit de ore divina conceptffi sunt, qusedam imita-
Dei. » tiones.
Esl ergo triplez verbum Dei. Pri-
quo verbo vivit homo, vital de-
l.i ex mum est coaBternum et consubstantiale,
pendel a verbo, non de pane, nisi secun- ijuoil generat, quando intuetur - . Si

dum quod irtus \ erbi esl in ipso. Cum \ cundum, quod esl exemplar, pt idea, et
enim verbum Dei Patris consubstantiale ratio rerum, adquod fiunt res. Tertium,
Bibi sil 1'ilius, verbum illud est ars quod incorporatum esl rebus, b quo est
plena rationibus el ideis vivis, el lucen- res hoc quod est : el illud dependet a
tibus, quae in ipso sunl vita et lui om- medio verbo, et medium radicatur in
niiiui eorum quaa per creationem, vel primo. Et patet, quod nihil virtutis esl

per naturam producuntur. Ideae autem in aliqua re, nisi ex vei bo Dei. Eiinc est,
»ive formae tllae arlis el mentis divinee, quod dicil Vugustinus super Joannem,
'|n i in \ erbo -niit. prodeunt in corpora quod eodem verbo, quo panibus quin-
 i\ i \ \\i. \i \i iii i i r

que nnlli.i 1 1 >• 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

, r\ |
. 1 1 1
• i • i .iiii edenti bum
pascil totum iiiiiinluiii , 1 1 iioo i.iiihii egredietur dt > turad
noino miralur. Illinl .iniiii hoininoi, mevacuum, ed faciet tjuircumqm voi
ii,, n quio tnujufl ett, s '''l quia rariu et prosperahitm m hit ad quM tn
csl '. illnd.

El linc csi, quod dii il

, [nomnl verbo quod prooedil de "

Tm " im P M " lim diabolui ln

siinci; •ivit.iicin el tatuil eum

ore l'«'i

Buper pinnaculum templi

Deuter. vui, - '•! -\ ! Dotninus Deus
litits... dedit lihi riliiini iiiii/iini,... nt lln incipil tecunda tentatio, qu« i I

ostenderei tibi quod non pane in toto de inani gloria

riiu/ homo, scil iii otnni verbo quod El objicitur de ordine quia, Lui

egreditur de ore Dei. iv, 9-10, hanc ponit ultimam, et eam

Sapient. kvi, 26 : Non nativitatis quam iate poni ultimam, Lucai ponil

fructus pascunt homines, sedsermotuus mediam '. El videtur probabiliua esse

hos qui "i /< crediderini conservat. \ quod dicil Lucaa : a1 illa videiicel con-

verbo enim Dei dependet virtus el con- tinue factas sinl qucefacta sunl indeser-
aervatio omnium. to, et postea tranatuleril eum in civita-

Dicit autem : tem : quam quod una facta Bil in de-

serto, el Becunda in ch itate, et iterum
k In omni verbo quod procedit de ore rediverunt in desertum, el il>i perfecta

Dei. » Bit ultima. Et dicendum cum beato Gre-

eorio, (mkmI « Lucaa in ordine t<-ii-
D '1

Ut in processione notet verbum pro- « tationum sequitur veritatem histo-

cedens ad exterius in res factas. Per os ;< Sed quia Christus in tentationi-
riae. »

autem notat profusivam naturam Patris, Ims intendit in eisdem vincere diabolum,
aquaprocedit quidquid est in omnibus in quibus ipse vicit Adam, ideo MatUuBUfl
rebus. Os tamen Patris etiam dicitur prosequitur ordinem tentationum Ada.
Pilius loquens eum in mundo. Isa. xt., Genes. m, .">. diabolus dieit Adaa :
/"

5 : omnis caro pariter quod

Yidcbit os quocumque die comederitis ex eo: ecce
Domini locutum est. gula. eritis sicut tlii : ecce inanis gloria,
Dicitur etiam os quilibet pronuntians scientes bonum et malum : ecce avaritia,
vcrbum Dei. Jerem. xv. 19 : Si separa- qua? uou tantum est pecuniae, sed etiam
veris pretiosum a cili. quasi os meum scientise. Et ita penes intentionem victo-

eris omnia verba talium dependent

: sol riae tentationum quam Christus liabuit,
a verbo Dei, quod dicit per se ipsum, sumitur ordo Matthaei penes veritatem :

et in quo est operativum omnium re- historiae sumitur ordo Luca? ut utrum- :

rum. Isa. lv, 10 et II : Qaomodo tle- que per duos Evangelistas habeamus. ht
scendit imbcr ct ni.r dc coelo, c/ illuc ideo Spiritus sanctus voluit. quod duo
ultra non revertitur, sed incbriat ter- scriberent eas.
ram, et infundit eam, et germinare eam H»c autem pars, sicut prsecedens,

faci(,ct dat semen serenti, et panemcom- dividitur in partes duas : in quarum

1
S. Augustinus, Tract. xixv in Joannem : » miratur illiul miiantur homines, non quia
:

Majus miraculum gubematio totius inun- esl • majus est. sed quia rarum est. »
di, quam saturitio quinque milliiini hominum * Cf Luc.iv, 1-13.
.

de quinque panibus. Kt tamen hoc nemo

124 I). ALB. MAG. Onn. PR/ED.

prima ponitur diaboli tentatio, et in Et tangit duo : congruitatem videlicet

secunda per Christum tentationis elisio. ex loco communi, et congruitatem ex
Et haec patent in littera. loco proprio.
I
otatio autem diaboli babet tres pa- Ia loco communi, quod assumpsit
ragraphos : in quorum primo quaeritur cum in sanctam civitatem Jerusalem :

tentatoris opportunitas : in secundo, quce sancta dicitur propter templum, et

tentatio : et in tertio, persuasio : ut in- cultum Legis, et sacramentorum exhibi-
ducat facilius per Scripturae allegationem. tionem : et prsecipue, quia ibi fuit fun-
primo horum tria dicuntur, scilicet
In dcmlus sanguis Christi omnia sanctifi-
tempus, appropinquatio tenlatoris, et cans. Isa. lu, 1 : Induere vestimentis
loci congruitas. glorue i/i.r, Jerusalem, civiias Sancti.
lempus importatur, quando dicit : Matthaei, xxvn, 53 : Exeuntes de mo-
numentis post resurrectionem ejus,
« Tunc. » venerunt insanctam civiiatem, et appa-
ruerunt multis. Esa. liv, 11 : Domus
Et hoc fuit, cum magna facta mcrito- sanctificationis nostrx, et ylorise nostrse,
rum prsecesserant in jejunio : lunc enim ubi lr laudaverunt patres nostri, facta
aliquis se majorcm apud Dcum reputat, est in exustionem ignis.
et citius de Deo praesumens Dcum ten- Ex loco proprio : habet enim hic locus
t.it. opportunitatem ad inanem gloriam, eo
Et subjungil : quod in loco in quo magna facla sunt

per multos, facilius surrcpit tentatio

« Assumpsit eum diabolus. » aliquid magnum faciendi, ut in gloria
sit, sicut multi in loco illo gloriosi ha-
El tangitur appropinquatio tentatoris biti sunt.
ad tcntatum : quod cxponemlum est sic-
ut superius '. « Et statuit eum super pinnaculum
Et quod quidam Sanctorum
attende, templi. »

videntur dicere quod assumpsit eum,

portando super se corporaliter assumpto Quidam dicunt, quod pinnaculum fuit

corpore. Sed Chrysostomus dicit, quod cacumcn summ;c altitudinis tcmpli el :

jsumpsit cum, ducendo posl se. » hoc non esl probabile Bed secundum :

El hoc ego melius credo. Et quodlibel quod innuitur in Ezechiele, zui, el I

istorum dicatur, miranda esl Dei patien- seq., exedras fuerunl in templo, hoc
tia, quod ita el atali portari, el adduci est, exteriores <\'A<* per modum pinna-
voluil : el mirandus es1 zelus salutis no- ruin prominentes a fronle templi, ubi
Btrse in Christo, propterquem seita por- erant cathedrae concionantium el docen-
tari, el adduci voluil a diabolo, el prop- tiinu Sacerdotum, Bicut ip>" nomine Bi-

ter quem ><• postea a membris diaboli gnificatur : quia cathedra dicitur asdes

permisil occidi. Psal. lxviii, lu : Zelus categoria?, vel catechismi, hocest, preedi-

dotntu in.i' comedii me, ,i opprobria cationis vel doctrina : et fuerunl ad

exprobrantium iil>i cecideruni super similitudinem ambonum, <|ui fiunl apud

llir. nos in niiins Ecclesiarum, unde prsedi-

catur populo. El quia illfiB elevats fue-

\w lanctam civitatem. » runt, iit inde loquerentur Sacerdotea el

Levita3(qui eranl in atrio interiori) po-

l-t •
i
•
I est tertium. pulo qui eral in atrio exteriori. Il>i in

anarationemia >. 3 hujos capitii pag. 120 • I

 I\ I \ \\l. \l \l III I I l\

. 1 1
•
• \ el poiult . vel duxil oum, quia ibi
'

per inanem gloriara multu \ i< oral Job, //"// ijn i iii

\m, ..' i Omne tubiitne videt : ipse rst

rri super universos films tuperbiw •<
Soriptum e tenim.
l i
\i\ , l! :
Super iisirn Ihi , inliiilin

soiiutn iiiiiini I' il. \i )uoniam ang*

,
I I i
i l
.'
'

Sed 1
1 ii .1- ri i u i , quod i
tal uit eum in suii rnandavit dete, ut custodiant U
i.iin eminonl i looo, quare non \ idotml ur iniiiiiliii ln iiiiniiiiu .
portabuni
ab .ilns . Dioendura secundum ill" sam, /c, //'• forte offendas adlapidem pedem
quod diabolus egil hoo, ul ideretur ab t tllUlll .

hominibus ui 111,1. is ex oonluitu mul- :

Vdhibet Sci ipturara, ul rai iliu p
torum de elevatione tentaretur. Sed deal el prajt ipue i«l*-« >. quia in nupei io-
Christus, ignorante « I i
.-

1 1 » «
> 1
«
> . seraper egil ribus Christus s iIh
per Scripturara re-
quod a nullo videbatur :
«•! ideo accla- sponderal
matio populi nulla fuit.

« Quia Angelis auiflf »

u Etdixitei : Si Filius Dei es, mitte te ln ista Scriptura tii.i dicuotur : pri-

deorsum. Soriptum es1 enim Quia An- iniiin es1 necessitas Faciendi imposita \u-
gelis : secundum efficacia operis custo-
gelis suis mandavit dete, et in mani-
dis Ingelorum : tertiura, pcena! immu-
luis tollent lo, no forte offendas ad la-
nitas eorum qui ;ili Ingelis custodiuntur.
pidem pedem tuum. »
E1 esl sensus : Facere poteris quod per-
Buadeo, quia ex mandato Dei Angeli te
Ecce tentatio.
custodiendi habenl necessitatem : ex vir-
Et babet duo : experientiam, el tenta- manuuin Ingelorum
tute habebil cu-
tionem.
stodia eorum efficaciam : ex immunitate
ld quod experiri vult. est quod dioil :

prsedicta per prophetiam, nullam peni-

tus senties collisionem.
« Si Filius Dei es. »
Et hoc est :

Et est exponendum sicut supra '.

« Quia Angelis suis mandavit de
te. »
« Mitte tedeorsum. »

Sod diaholus perverso intellectu attri-

Probrose dieitur, ul provocet : quia buit capiti quod bene dictum cst dc inem-
provocatus aniinus eitius inclinatur ad bris, quia Christus non habuit Angelos
malum. Iloneste enim dixisset : Sine ad- ad custodiam, quia non indiguit, sed
miniculo transpone te inferius. Seeundum membra. Et ideo datum est hoc man la-
tanien suuin affectum conerue locutus tum Angelis, ut custodiant membra.
est. quia voluntatem suani (qiue deorsum Matth. xvin, 10: Angeli eorum in coslis
fluens vocatur) non perticit, nisi qui de- semper vident faciem Patris mei, qui in
orsum se mittit. Ezechiel. xxvni, 17: In ceelis est. Ad llebr. i, li: Xonne omnes
terram projeci te : atite faeiem regum de- sunt administratorii spiritus, in ministe-
di te. Filiorum autem Dei est ascendere rium missi propter eos qui luvreditatem
sursum. Ad Coloss. m, I et. 2 : Qitse sur- capient salutis ?
sum sunt guserite, ubi Christus estin dex-

1
Cf. supra enarrationem in v. 3 hujus oapi- tis, pag. 121.
 26 I). \\A\. MAG. ORD. PK.ED.

II in manibus tollent te. » « Non tentabis Dominum Deum

tuum. »

Ecce efficacia custodise. Manus autero,

(|iii;i organum organorum ad multa or-
csl rentare Deuro, est se injicere pcriculo,

dinataopera. Ideodicitur organum intel- ut experiatur an Deus miraculo eripere

lectus operativi : e1 per ipsaro significatur velit: cum cx humana ratione promptum
intellectualis et efficax Angelorum opera- hahc.it quid facere possit. 1 ad Corinth.
tio circa custodiendos. IV Reg. vi, 18 et \. Neque tentemus Ckristum, sicut
9 :

scq., Eliseus per Angelos capit excer- quidam eorum tentaverunt, et n serpen-
citum SyriaB. tibus perierunt. Si lamen aDeo ofFerre-
tur signum, petere possemus et debere-
« Ne forte offendas ad lapidem pe- mus. Et ideo reprehenditur Achaz, l-a.

dem tuum. » vn, et 12, cui cum diccrctur : Pete tibi

signum, etc. Respondil : Non petam, et

Ecce imnmnitas poenas : quia si secu- non tentabo Dominum. Sic enim signum
ritas datur, ne pes impingat, multo ma- petere, non est tentare Dominum.
£is nc totum corpus casu collisionem pa-
tiatur. Genes. \\\n. 2 Castra Dei sunt :

h&c. Zachar. u, 8 : Quitetigerit vos, Inn- « lterum assurnpsit eum diabolus

git pupillam oculi mri.
in montem cxcelsum valde : et osten-
Et attcndc astutiam diaboli, quia tacct
dit ei omnia regna mundi, etgloriam
hoc quod contra se dictum noverat con-
scqucntcr in prophctia : Super aspidem eorum. »

et basiliscum ambulabis, et conculca-

bis lconcm et draconem*. Ista est tcrtia tcntatio facta in dcserlo.
Et hahct duo : tcntationem, ct respon-
sioncm.
« Ait illi Jesus : Rursum scriptum Tentatio antem ipsa duohabet : primo
est : Non tentabis Dominum Deum enim ponit inducentia ad facilius consen-
tuum. » tiendum, el secundo subjungil tentatio-
ncm.
Responsio esl Christi temperata : ut ex- [nducentia autcm sunt assumptio
pniri non possit quod quSBrit, et pcrsua-
non valeat hoc de quo tentavit. « In montem excelsum valde. »
Propter primum dicit :

<Jiii in dcserto fuit, quod crat inter

« Scripfum est. » Jerusalem el Jericho, ubi perfecta fuil

tentatio : quia ibi saape multos habuit si-

Sequienim Scripturam est sanctorum, bi consentientes diabolus, eo quod il»i la-
iiun aegatur Dei filiatio. troneshabitabant, homines spoliantes el

El hoc est , quod dicil ;

occidentes. Luc. \. 30: Homoquidam de-
scendebat al> Jerusalem in Jericho,et inci-
" Scriplum est. » ilii in latrones. El ideo etiam locua doim,
hoc csi, sanguiniSf dicebatur, propter
Deoteron. vi, 16, dicitura Moyse filiis multum Banguinem qui il»i fundebatur.
i
I
:
\o// tentabis Dotninum Deum Eral enim mons, undeeminus videri pot-
tiiiii». ticut tentasti i>> Inm tentationis, erat.

. xr,,i;i.
 |\ I \ \\l. M \l III I I IV-fl |M

Secundum indui 'i> ea vi iii fuil niliil luum il PmI iii l /'
'

quod /' llltll'1 I

| llllll III

iln .itui mammonn ilo*mon qui

•
) tondil i'i omnin pc n > mundi l'i • •
t divitii ,
li n idoo dii itui
q
n. i
sint . led quiu |"

Von quod \ iaum < ihi itti amplia> orit« sitioni ol rotontioni illii itai 'l". itiai um
quia de hoc potoitatem non habuil
quod i n 1 1 1 .1 \ 01 ii iii quibui esaenl mundi « Si oadens.
partibui: licul vereui partes illa-> Koma
el regnum ejus, ol veraui illosalias Gra \mh iiniii adorai et, nisi i" iu i adi 1
1

oia '! rognum ejus, cl sic de aliis. \ttrinli- .iuti iii, quod adero in proitra-
'

Dicil autem " ! lione, esl propi ic hominia coram I

toi e, quia i tio quod non aumui

Etegna mundi, el gloriam eo- per nos nisi cinis el pulvis, el erecti iu-

ruin. » niui per < Ireatoi em in bo< qnod lumua.

autem reverentiam Qreatori debi-
II.iih

nomine regni importontur di-

Quia in tam semper usurpavit sibi diabolus, qua
vitis el poteatates, et in nomine </l<>>i;r, grsce ocatur, licul luperiui di- i
\

importantur honores adjuncti nl omni- :

ximus. El mI' tiam idololatriam invenit,
1 >u- simul conjunctisappetibilibus facilius ut in iil<>li> h»c servitui Bibi exhiberetur.
pereuaderet. Et hoc rst i|iin(l sequitur :

1 ii autem mons iste esl mons

nobis
ambitionis undelonge videmus m am- : «| >< 1
« Adornveris in<\ »

bimus. Jerem, i, _•">: Ecceegoadte, mons 1

pestifer, <iit Dominus % quicorrumpis uui- l.t hoc ad ultimum induxit, quia hoc
oersam terram. Zachar. rv, 7 (Jt<id tu, :
maxime desideravit.

mons magne, coram Zorobabel ? i/i pla-

iiu/n. Super istud ceciderunl fortes Israel,

et interierunt arma bellica EcclesicB '.

« Tunc dixit ei Jesus : Vade, Satana :

lO
Gloria autemestappetituslaudis et ox- Scriptum esl enim : Uominum Deum
cellentis. Psal. u, 3 : Quid gloriaris i» tuum adorabis. et illi soli servies. »
malitia ?Ad Galat. vi, Mihi absit I 'i :

gloriari, nisi i>/ cruceDomininostriJesu Responsio est Christi duo habena

Christi : hoc est, in crucis humilitate, unum ost repulsa diaboli cum objurga-
non in montis vertice. tiono, ei alterum, oxclusio tentationis.
De primo :

« Et dixit ei : HtTC omnia tibi dabo, « Vade, Satana. »

si cadens adoraveris me. »

Hocost, criminator. Docot (alias, deeet)

Ecco tentatio. enim nos hoc factopatientesesse ininjuria

propria, sod in injuria divina nullo moilo
« Ha?c omnia tibi dabo. » pationtor dissimulare. Sicut Mardocha?us
noluit honorom Doi sui transferre ail ho-

llic promittendo decipere tentat : quia minem 8

: et Dominusinjuriam Dooin tom-
non habot potestatem dandi aliquid, cum plo facientes expulit Qagello *
:etDeuter.

3
' Cf II Reg. i, 27. Cf. Joan. ii, 15.
!
Cf. Esther, xin. 14.
128 D. ALB. MA(i. ORD. IMU.h

xvn, .'), praecipitur Lapidibus obrui, qui tem non loco tantum, sed in potcstate

Bibivindical honorem deitatis, ul ad aliud tentandi : diabolus eniin victus ab aliquo,

aliquid deitatem retorqueat. u1 dicunt Sancti, non audel ultcriustenta-
re. Potestatem etiam diminutam tentandi
« Scriptum est. » nos habet, postquam confusus cst a Chri-

sto. Dicunt autem quaBiJam Glossse, quod

Deuter. vi, 13, dicit Moyses Israel :
reliquit eum recedens in itmem asternum.
Dominum Deum tuum timebis, et illi El ideodicitur, quod religavit cuin in in-

soli servics, etc. fernum usque ad ultima tempora, quando

solvetur Satanas, et dabitur ei licentia

« Dominum Deum tuum adorabis. » tentandi temporibus Antichristi. Usque

enim ad illa tempora dhninutam habet po-
Omnis ereatura, tam liomo quam An- testatem el ligatamtentandi per se ipsum.
iielus. quam etiam tu,diabole. Apocalvp. x\, I et seq.: Vidi Angelum
descendentem deccelo (hoc est, Christum
« Et illi soli servies. » qui vocatur, Isa. ix, (i, magni consilii

Angelus) habeutem clavem ab//ssi,et ca-

IIoc est, servitutem latreosis (vellatria?) tenam magnam in manu sua. Et appre-
impeudes. Psal. xuv, 12: Ipseest Domi- hendit draconem, serpetitem antiquum,
nus I)f)(s tuus:et adorabunt eum. Es1 quiest diabolus et Satauas,el ligaviteum
autem unus Deus Pater, et Filius, et Spi- per (i))»os mille, hoc est, per totum tem-
ritus sanctus. Exod. xx, 2 e1 Egosum :» :
pus gratise : et misit eum in abyssum, <t

Dominus Deus tuus... Non habebu deos clausit, et signavit super illum, ut non
alienas coram me. Deuter. vi, \: Audi, seducat amplius gentes, donec consum-
Isrnel : Domiuus Deus )ioster, Dominus mentur mille anni : et post fuec oportet

unus est. illumsolvimodicotempore. I Petr. v, N el

'.) : Adversarius vester diabolus tamguam

leo rugiens circuit, qusetens ////c>» devo-
« Tunc reliquit eum diabolus: et rct : e//i resistite forles i» fide. Jacob. iv,

ecce Angeli accesserunt, et ministra- 7 et 8 : Hesistilc diabolo, et fugiet // vo-

bis. Appropinguate Deo, ct appropin-

bant ei ».
quabit vobis. Apocal. \.i, 9 : Projectus
Hic incipit pars, qua? est de tentatio- est drae/i ille »i/i//»us, serpeus antiqUUS,
num effectibus. Et esl fuga diaboli, sicut qui vocatur diabolus et Satanas.
potestatis adverss, et conjunctio An
lorum, Bicut virtutum ccelestium, Hoc « Et ecce Angeli. »

enim efficil victoria tentationum in nobis,

pro qua lentationem vicii Christus, u1 in Secundus esl effectus, quia per victo-
nobis ista efiiceret. riam tcntatiouum incruit n« »l»i> COnjun-
De primo autem dicit, quod ctionem Angelorum. El dicuntur duo,ac-
cessufl videlicel . el ministerium.
Tanc, » De primo dicil tria: promptitudinem,
dignitatem, e1 familiaritatem.
Victus «t confusus, Promptitudo inteliigitur per demon-
Btrationem, cum <li<it :

Reliquil eum diabolus. »

« Ecce. »

Illn priucepfl dsmonum Lucifer, qui

primam hominem tentavit. Eleliquit au- Quasi dicat, promptum et statim.
 I\ I \ \M. \| \l III I I l\ II I I

\l.iiili. \ \ \ i i
I 1// putat, i/iuii n"ii .. i '.ii iii ruilom * t
possum rogare Patrem meum, et exhibe Joannc traditu
lnl iiii/ii moi/o /i/i/\ 1/1(11111 iluiiilriint h -

hi.i .iiii

giones [ngelorum 'Qun idical Inprotn II

i .i reliota «i\ iU nil el
I
» 1 1 1 siiui n iuidem id meam indi n
habitavil in Capl
ll.llll. .'< I lll.mln '01 '11111.
iii iiinlni Zabulon el Nephlhalim
.. \ni;i'li •

*< i->
I t •

1
1 1 . 1 1 1 1 in |n .i . .
il< ntibin iletoi mi
Eooe dignitas, quia dicil Hieronj mui n.iiniii esl dc uaci amcnto r< . mi riitm
« Alagna dignitas esl aniraarum, ij I
i|Hi» periicitur no inctifii .i 1
1 <
>
-• un-

« habenl custodiara ^ngelorum. » Unde iliiin inti i

ioi 'iii horainera, langil nuni
tales el i.mii nostri dicuntur. M.iltli. iliuminationera, qua docrmur <!•• .

Wiii, 10 : Aiii/r/i niriini in CCtlii srm/irr r.uii ibus : i-i ilin.it usquo ad capil ulum
vident faciem Patris mei t
oui in caslis \ ices iMiinii sextura, ubi im ipil traderc
rst. sai ramenta Pas lionis el Resui re< tionis,

quce ipse in seipso perfei il : quae sicut

« Accesserunt. r.nis.r efQcientes operantur, «•!
faciunl io
Bacramentia EcclosisB, el danl eis virtu-
Ecoe propinquitas el ramiliaritas. Kt tem, qua (alias, quia) nos 1 1 generant
ideo nobiscum esse dicuntur, IV Reg. \i, Talis autera ordo congruit : quia sicul
lli : Xoli /imrrr : /i/nrrs r/i/i/i /io/iisr/nn raedicina nibil operatur, nisi conjuncta
SUnt, t/iitun ciiin illis. Josue, \ , I l : calori naturali corporis ejus in quo <'|>«"-

Sum princeps exercitus Domi)ii t

<t nunc ratur sanitatem : ita sacramenta <'.lin-.ii

vrnio. et Ecclesiae nibil omnino operantur, nisi

conjuncta animaa per cognitionem el de-

« Ett ministrabant ei. votionem. Et ideo oportet prsemittere
sermonem ostendentem sacramenta, et
Non ex indigentia, sed ex reverentia inducentem ad devotionera eorum : e1
in capite : nobis autem ex indigentia no- hunc oportel confirmari per miracula.
stra ministrant El dicitur generaliter, Et hoc fit ab hoc loeo usque ad Passio-
ministrabant, ut omne ministerium quo nein.
indigemus inteliigatur. AdHebr. i, 14 Dividitur autem in partes duas : in
Nonne omnes stmt administraiorii spiri- quarum prima lit prselibatio totius quod
tus, i/i ministerium missi propter eos qui intenditur, et in secunda ponitur exse-
hxreditatem capient salutis ? Unde, cutio : et haec incipit in se (uenti capi-
II Maehab. \. 29 et 30, apparuerunt cir- tulo.
ca RlacbabsBum quinque viri protegentes Pra?libatio autem doctrinae et confir-
Machabttum, et in alios tela ignea ja- mationis ejus habet partestres : ita quod
cientes, ex quibus perturbati eadebant. in prima prselibal quod oportet liujus
Et quinque viri quinque signilieabant doctrinse esseinitium : in secunda autem
cboros Angelorum, usum exterioris ofti- praelibat quem oportet esse hujus doctri-
cii circa nos habentes : hoe est, Virtutes, nse ministrum convenientem : in tertia
Potestates, Principatus, Arehangeli, et autem praelibat quem oportet esse mo-
Angeli. Hi enim secundum sua ofticia dum et Secunda incipit ibi,
oftlcium.
ministrant nobis. etiam quando non vi- y. 18: « Ambulans autem Jesus juxta
demus eos. tna/e. » Tertia incipit ibi. v. 23 : a /.

Sic ergo dictum sit de tentatione. circuibat Jesus tota/n GaliUeam. »

Prima autem harum dividitur in duas

XX
130 D. ALB. MAG. ORD. PR/ED.
in quaruin prima, conveniens determinat Et tunc primo audiens Jesus,
inilium quantum ad auditorem, et in se-
cunda determinat conveniens initiuin « Quod Joannes traditus esset. »
quantum ad materiam rei pra?dicandae,
ibi, y. 17 « Exinde coepit Jesus pr&di-
: Dicitur autem traditus, quia a Judaeis
care et dicere. » consentientibus in mortem ejus traditus
Et quod non debet in do-
si dicitur, est Herodi : qui etiam reprehenderunt
ctrina determinari initium quantum ad eum, quod baptizaret, cum nec esset
auditorein, Dicendum est, quod secus Christus, neque Elias, neque Propheta.
est in doctrina morali, et in doctrina Fuit etiam tradilus permissive a Deo, ut
quae non est nisi sciendi gratia. In scien- Chrysostomus. Et cum similem jam
dicit

tiis enim tlieoricis (alias, rhetoricis) non invidiam concepissent contra Jesum, eo
quaerilur qualis sit auditor, sed in mora- quod, sicut dicitur, Joan. ui, 20, audic-
libus secundum principium scientiae runt quod baplizarct, et plures discipu-
oportet determinare auditorem, sicut pa- los faceret quam Joannes fecerat, tunc
tet per Aristotelem in I Elhicorum. Et priinum
ita oportet facere hic.
primum horum
Circa sunt duo para- « Secessit in Galilaeam. »

graphi quorumprimus : est de inceptione

quoad auditorem, etsecundus est de con- Ecce secundum, ubi tangit locum
firmatione hujus pcr Scripturam, ut pa- communem in quo initiari convenit prae-
tet in littera. dicationem istam. Et ab isto loco inci-
Circa primutn horum tangit quinque : piunt tres Evangelistae intermittcntes
quorum primum est occasio, pcr quam facta unius anni, quae solus ponit Joan-
venit ad eos qui priinum audire debe- nes, eo quod ultimo scripsit, et vidit ea
bant : secundum est locus communis au- Commovet
in aliis dcesse. Luc. xxin, 5 :

ditus primi suae praedicationis : tcrtium populum docens per univcrsam Judxam,
est, qualiter declinavit quaedam loca, in incipiens a Galilsea usque huc.
quibus non convcniebat eutn priinum
praedicarc quartum autem est, qualiter
: « Et relicta civitote Xazareth. »

venitad locum.ubi conveniebat incipere:

et quintum est descriptio illorum loco- Ecce tertium, ubi dicil quas civitatea
rum. Et haec patent per ordinem in lit- reliquit. Licet enim in Xazareth annun-
tera. tiatus, conceptus, ettamen
educatus sit,

De primo dicit : ibi praedicare non incepit, quia non erat

metropolis Galilaeae. Nec conveniebat

a Cum autem audisset Jesus. » incipere nisi in loco solemni et publico.
Vssignantur autem tres causs, quare
Attende autem quod Malthaeus, Bicut liuc secessit a una quidem, quae
Juda?a :

el LucaSj el Marcua preeterrnittit primum dicta est, quatenus ad locum aptum in

advenlum Domini in Galilsam postea initio su.i prsdicationis veniret : alia au-
quam baptizatus eat, quando mutavit t «iii est, ut passionem suam usquc ad
aquam in vinum, et cum matre el disci- tempus congruum differrel : ct tertia, ut
puiis Capharnaum mansil b qua civitate : nos in periculis Becedere doceret. ^ iyen-
propter Paacha Jerusalem ascendit, et teautem el libero a captivitate existente
inde venil in Judseam, el per discipuli Joanne,non pradicavil aperte quia hoc :

baptizavil : i um etiam Joannes in .

Ennon PrsBcursori debebatur, et ne putaretur
joxta 9alim baptisaret, sicut dicitur, Joanni velle deroffare.
.1. ui, 23 His ergo de causis,
 IN EVANli M \i ni i i IV-I L, 18 i

\ enil I.t dii ll du

pletioi • nii|.i

in 1..1I1I.1 .1111 iini Impli lionem '/<»///./ n

<

1
11 1.1 a\ ih.i (qua per J I
11 fa-
.. 11 habitavil In • lapharnaum . 1.1 1-1 ) .1 \ idimpli 1

'
t...

Ecce quartuin, ubi determinal locum

lolemnem, unde incepit Secundum intei 1 Per i- •11.111. Prophetam
pratationem eniro nominia lui Caphai
n.uiiii viiia puicherrima dii ebatur, el fuit. l ,. i\, l :
/'/////'. /'•/////"/' aiieviata
El hano describil quoad litum dupli- Zabuion </ tetra Nephthali
e$t triru

citer lecundum locum in quo lita est,

: et novissimo aggravata mai
e! isoundum lortes tribuum inter quai trtsns Jordanem Galiisete gentium. /'<>-

iuii : el hoc eal quintum. pulus gui ambulabat in tenebru vidit iu*
De loco quidem dioit, quod fuil ((111 magnam '.
habilantibut <>< regiont
mortis, iux <>rt<i est
« Maritima. » Ecce Sci iptura.
El tangil Iria : primo, descriptionem
Et dicitur itagnum riberia- mare bic eorum a quibus incipitur lecundo,
ilis, iive Granesareth, more Qebraaorum, qualiter illuxil pradicatio*: et lerlio,quo
qui quaalibel aquarum congregationes fructu. Et htec patebunt in littera.
niaria vocant tamen ibi etiain fuerunt : Descriptionem eorum a quibus ince-
queedam laline, ex quibus forte maris pit, dicit per lortes, et per situm,sieutin
nomen accepit. proehabitis dictum est.

Per lortea auteui deseribit. cum dicit :

Per sortes dicit :

« ln tinibus Zabulon et Xephthalim. »

« Terra Zabulon et terra Xephtha-
lim. »
Quia intersortes illas, quasi inter gen-
tiles (qui erant in Galilsea gentiuni) et
Et est secundum Evangelistam vocativi
Judaios fuit sila. Et ibi conveniebat ineipe-
casus.
re pi\edicationoin,sieut inferius patebit.
Per situm auteni eodem casu dicit :

« Via maris. »
« Ut adimpleretur quod dictum est
per lsaiam Prophetam :

Ethune situm determinat in compara-

Terra Zabulon, et terra Nephthalim, eivitas
tione ad Jerusalem, qua? fuit
via maris trans Jordanem, Galilaea sanctifieationis, cum dicit

gentium :

Populus qui sedebat in tenebris, vi- « Trans Jordanem. »

dit lueem magnam : et sedentibus in

regione umbree mortis, lux orta est Ubi Jordanis conjungitur.
eis. »
« Galilsea gentium. »

In isto paragrapho probat ibi conve-

nientius incipere. Erant enim dua? partes Galila?£e : una

1
Joan. 1, 17 : Lex p«r Moyien data *$t, gratia *t veritas per Jeium Chriitum faeta est.
I 12 D. ALB. MAG. ORI). PRiED.

fuit in Borte /abulon, et illa fuit juxta « Populus quisedebat in tenebris. »

Tiberiadim : alia fuit juxta Tyrum in

sorte Nephthalim, in qua Salomon vi- Ecce secundum prophetia?, ubi dicit

ginli oppida dedil lliram, regi Tyri ', qualiter illnxit prsedicatio.

qui habitare fecit in eis Sidonios genti- Et dicit tria : primo, necessitatem lu-

les. cis, quia

Et ex tunc eat illa pars (Jalilaece,
(i Populus sedebat. »
« Galilsea gentium. »

Nesciens quo iret in tenebris umbra-

Attende autem, quod inducens Isaiae rum letris ct ignoranti*. .loan. xn, 33 :

auctoritatem, pwetermittit principium Qui ambulal in tenebris, nescit quo vo>

etmedium. Principium enim est Primo :
rhit. Prorerb. iv, 19 : Via impiorum te-
tempore alleviata est terr a Zabulon, etc. nebrosa : nesciunt ubi corruant.
Et tangit hoc quod habetur, IV Keg. Secundo, dicit lucis perceptioncm,
xvn, 3 et seq., ubi per Salmanasar, re- cum dicit :

gem Assyriorum, deccm tribus captivan-

tem, primo tempore captivitatis terra « Vidit. »
Zabulon, et terra Nephthalim est allevia-
ta ab onere habitantium in ea peccato- IIoc est, fidem acceptavit : et ideo
rum : quia illas duas tribus vicinas gen- ctiam populi credentes, Galilsei diceban-
tibus prius quam ;ilias captivavit. Me- tur. Act. n, 7 : Nonne ecce omnes isti

(liuin autem quodomittit, est quod Isaias qui loquuntur, Galilsei sunt ?
dicit : Et novissimo aggravata est via Tertio, dicit magnitudinem lucifl :

maris, etc. E1 est Bensus, quod licet via

maris, hoc est, maritima, ut supra di- « Lucem magnam. »

ctum est, oovissime sit capta, tamen plus

aliis Fuit gravata et afllicta. Es1 cnim lus, quoad limpidam verita-
Et bis liabitis, notaiilur du83 <ausa\ tem : magna autem quoad gratiam quam
propter quas conveniens fuit ibi primum habel sibi conjunctam. Proverb. vi, 2-\ :

Evangelium sonare. Unafuit, ut ubi pri- Mandatum lucerna est, <•/ lcx lu.r, et

mo incepit captivitas servitutiSj ibi pri- via vitse inerepatio disciplina. Psal.

mo inciperel annuntiatio libertatis. Se- cxviii, lu"> : Lucerna pedibus meis ver-
cunda autem, quia ibi fuil confinium Ju- hmn tuum, et lumr/i semitis meis.
dseorura • •! gentilium : el de facili fama II Petr. i, 19 : Ilabcmus /irmiorcm />/•<>-

Evangeiii sonuil ad utrumque popuium, pheticum sermonem : cui benefacitis at-

quos (alias, quem) Christus conjunxit, iendenieSf quasi lucernse iucenti m cali-
sirui lapis angularis el hoc non fuit : rjinoso loco, doncc diei elucescat, et lu-

alibi. cifer oriatur in cordibus vestris.

- 'I tunc quceritur, quare Matthssus
aon adducit prophetiam, sicut jacet, sed « Kt sedentibus in regione umbrae
iiiinttit quaedam ?El dicendum est, quod mortis, lux orta est eis. »

Bcriptum est Judseia : el ideo non tangit

ni>i locura convenientem, et alia relin- I., r, tertium, scilicel quo fructu audi-
quit tamquam nota eifl quibua acribe- tur prsdicatio.
bat. I.t dicit duo : necessitatem, cum dicit :

.
Sedentibus w regione umbnc mortis. »

-. ix. ii el
 IN EVANG M \ l iii i i i\ i

1'liirliiin ailtrin. i iiln iln il I I ii i mlti « I. \ i ii« 1

r\t ri\.

autem teden quian 01 o in p<

l i
, i pai i' i ii-lii loci H
lo, quod bhI iv^m iiiiilu.i' iuortis. IViu' m.iii 1

Im bb enim r\ii-i ini !• i (qufl iuuI I" infi r

14». iii quai projici jubentur §ar\ > nc « Cuepil i

licare, el .h.

quam ') umbrai mai projioiunl in ban<

vitam i't ii.c iiiniir.r mnt tenebrss int< Differentia eal intei pi • • d

riores ignorantis el obiouritatii peccati. el docen V i du at <

enim < nono
Ad ESphea. iv, 17 et L8 \ Oentes ambu exhortatorio annuntiai i i
iper
liint in vmiiitiit sensut mm, tenebris ob no lunl icd '/" initni . i qua not i lunl
sruni/liili liuhru/rs m/rllrt funi, nlirntiti in lensibui, licul bistorialia doeentut
ii riin Oei per ignorentiam gus eti w aiiiiin. i|n i-
per |n iii' ipia unl in nobis,
illis. Sapient. \\n. •» i Dutn putant te licut i irtutei moraiei el icientia .
quai
latere in obecuris peceatis, tenebroso per dootrinam, non per revelationem
el

tililiriuiiis velamento dispersi sunt, Luo. aooipimui. Et hoc demonslranl ipsae ra-
i. 79 : Uluminare his gui iVi tenebru ei tionei prasdii abilium ol dicibiliuro lim-
in umbra mortis seeJent, ad dirigendos plici dictione el dootrinalium. Tamen
pnlrs nOStrOS in rinni /mris. h.r. trahuntur a i .ln \ lostomo.
Sic ergo,

« Lux orta est eis. »

« Co»pit Jesus prodicare »

Hoc eit, prinoipium prasdicationii

Ghriiti luxit eii ad utilitatem. Bzechiel. l) ivma.
xlui, 2 : Eccc gloria Dei Israrl iiu/rc-

diabatur, in templum scilicet, per />or- « Bt dicere »

/am orirnfalrm : rl Irrra splriulrhaf a

majrsfate cjus. Sensibilia e( parabolica.
Ghrysostomus tamen hoc quod pro- Dooere autem doctrinalia, dicem :

pheta dicit « Populus qui, etc, » re-

:

fert ad Judaeos. Et quod dicit « Sedcu- : « Pcenitentiam agite : appropinqua-

tibus, etc, » refert ad gentiles. Et dicit, vit enim regnum ccelorum. »

quod « Judsei Lucere viderunt taiuquam

« edocti per legem : gentibus autem tunc Ecce secundum, ubi tangit maleriam.
« prinmni orta est. » qua^ est, et debel esse initium praedica-
tionis.

El tangil duo, scilicet primum praedi-

« Exinde coepit Jesus pra dicare, j
et cabile, et utilitatem ejus.
dicere. » Priinuni prredicabile est :

Habito quoad au-

initio praedicationis « Pcenitentiam agite. »

ditorem, tangit initium quoad materiam

praedicandam. Dicit autem Chrysostomus, quod « pce-
Dicit autem duo circa hoc primum : « nitentia est correctio mala? voluntatis,
est, quod sic ecepit Dominus Jesus prae- « et non malae naturse. » Si enim Chri-
dicationem. stus venisset ad correctionem naturae,
Unde sensus est : tunc esset ipse culpandus, qui talem na-

' Cf. Matth. xxv, 30.

13* T). ALR. MAG. ORD PR/ED.
turam condidissetj qune correctione indi- rectitudine legis, et sic obligat ad pce-
gerot. Virtutes autem el b< ientiae Libera- nam : et vocatur reatus.
[es sunt ad perficiendum naturam, el Pcenitentia igitur, quae est praedicabile
essenl de perfectione naturse, etiamsi primum, sacramentum Ecclesioe,
est

homo non peccasset. Cum igitur Clui- destruens peccatum in se, et omnem pec-
«(lu> veneril ad correctionem mali, con- cati etTectum. Et haec consistit in tribus :

veniebal ipsum incipere ab eo quod ma- compunctione, confessione, et satisfa-

lum voluntatis corrigit, quia hoc corrigit ctione, quae sunt partes ejus potestativae.
gratia ipsius. Ergo conveniebat ipsum Et unus istas partes dolor peccati testa-
incipere a pOBnitentia. El sic pcenitentia tur. qui omnibus istis, ct infor-
est in

primuui predicabiie est in Evangelio : el mans eas omnes. t.ontinent autem se

est prssdicare in Evangelio, ante dicere istae partes, quia cumpunctio habet con-

et docere. fessionem in voto, et satisfactionem in

Adhuc autem, primum accipiatur id Si proposito : et confessio habet compun-
quod est primum in motu materiae, sive ctionis dolorem sicut causam, et satisfa-
subjecti ad bonum a malo, oportet quod ctionem in voto : satisfactio autem for-
praedicabile primum sit id quod destruit matur ex dolore, et proportionatur
peccalum, in quantum peccatum est : (alias, proporlionabiliter) ex confessione.
hoc autem est pcenitentia. Igitur pceni- Per gratiam igitur, quae est in compun-
tentia est primum in ordine prcedicabi- ctione deletur culpa : per virtutes quae
lium Christi. sunt subjectae gratiae delentur vitia : per
Est aulem pcenitentia sacramentum actus voluntalis detestantis peccatum.
destruens peccatum actuale commissum : deletur peccatum. Et sic sanatur bonum
el hoc quidem in quantum contrarium naturae, et deletur maculae turpitudo. Et
est gratiae, culpa vocatur in quantum : per satisfactionem in proposito et in re,
autem conlrarium est virtuli, \ocatur deletur reatus. Et est perfectum praedi-
vilium : et in actu interiori vel exteriori cabile pcenitentiae, secundum quod est

verbi vel facti consideratum, vocatur perfecta correctio malae voluntatis. Act.
peccalum, habens tres alTectus : quorum lil, 10 : Pamitemini igitur, e/ converti-
unus est privatio boni naturalis, et sic mini, ut deleantur peccatn vestra. Act.
vocatur malum. Ex
autem privatione illa xvii, Tempora quidem hujus igno-
30 :

surg deformitas
ii et quoad hanc vo : rantise despiciens Deus, nunc annuniiat
tur macula, non quidem positive, sicut hominibus ut omnes ubique poenitentiam
t uigredo, vel albedo, sed potius, ut agant
dictum est, privative : sicut mutilatio
ingeritmaculam, vel csscitas quia cum : « Appropinquavit enim regnum ccb-
peccatum sit defectus, non pole^l impri- lorum. »
mere maculam, qusB positive aliquid
sit. Ecce ctTectus, sive fructus pcenitentia\
^dhuc, Quoniam omne quod poniiur. Et bene dicit :

esl ens : et omne ens es1 a Deo : >i ma-

tla positive essel aliquid, essel .1 Deo. « Appropinquavit,
Quod ridiculum e1 absurdum est, I Fnde
sicut mutilatio e1 esl defectus nasi el de- Quia motus quidam esl pcsnitentia a
foi n 1 1
1
1-, -i\ e macula faciei : ita pecca- peccato ad justitiam.
tiini esl privalio naturalis boni, el sic 1 In molu autem continue abjicitur na-
malum .
\><\ deformitas, Bive macula lu inde, siv a quo motus est.
annii -i Lurpitudo< Tertius au- Sicul quando rea albatur, continue abji-
t"in 1 1I1 .
lus esl in quantum esl 1 ai 1 ds citur niffredo, el inducitur albedo : sic
 i\ i \ \\i. \i \i iri i i i\ \n

1-1 1 . iii hii iii pcsnitentii prout < m \ oi atio autom l> i

ctio iiiii.f \ oluntatii tinue abjii itur pho pi iiini ponil •

on
tni pitudo peci iii. et indui itur juititii lion >mi i|iKoui '

i e iii, proul rou num i calorum i i

rscti IHMII

tudo, ni e 1 1 1 1
• i
•
n rectitudinera lej um ln i onvenientia imil

.•I ronsilioi um el officiorum et gi aduum • "n\ < nientiam i li ibus, i i

di\ inoruna el oh ilitatum el pote latuni ii. actu

qualii i e< i itudo etl in « celo Indeflt ki per i i
. i locum sutem dicil 'l"'

eonformitatem omnium 'ura qua in inquiiitionem pii Domini

ccelo ^iini ad voluntatem «
i 1 ^ inam, qua loci, iii quo tii vocal atiam.

hI ezemplar el oauss omnia rectitudinia, Dispo litio alias, de inquisitione) ' Ihri-
1
utdioil Augustinus Sk enim oramus, .
sii dicitur, quod ei sl

dioentes, Matth. vi, l»i : Advmiai

gnum tuum. tpocal. v, li), dicunl Ban- « Ambulans. -

oti i / " isti iius Deo nottrc rtgnum,

igitur delerminatum esl de initio v>n i.im psssibui i orporalibuSj quam
prsdicabilium in Evangelio, irradiatione et ingestione susa illumina-

lionis. Joan. i\. 5 : Quamdiu in mundo

tum, lus sum mundi.
Ambulana nutem Jesus juxtn mare
«
u JeSUS, »
Gnlilaa?, vidit duos fratres, Simonem,
qui vocntur Pelrus, et Andrenm frn-
Salvator.
trem ejus, mittentes rete in mare :

erant enim piscatores. »

«Juxta mare Galilaeae. »

Hio incipit secunda pars, ubi agitur de Qund est stagnum Genesareth, quod
vocatione ministrorum, per quos est dis- fluiditatem mundi Bignificat, in quo in-
pensatio saoramentorum, doctrinae, ofli- stabilibus studiis Laborant hi qui vocandi
ciorum Ecclesiae. Hoc enim fuit unum sunt ad Christi mysterium. Ecce loci

de prselibandis. congruentia.
In potestate aulem ministrorum ne-
oesse est aliquem esse penes (alias, per) « Vidit. »

quem consistat universitas poteslatis :

ita quod in opere sollicitudinis habeat Sapient. iv, 15 : Respectus Dei in ele-

coadjutores, eo quod homo est infirmus, ctos illius. Oculo enim beneplaciti et ocu-
et necesse est quod aliqui in partem sol- lo misericordiae respexit intus plus quam
licitudinis advocentur. Et ideo sunt hic extra.
tantum dua? vocationes ministrorum. Et
secunda incipit ibi, f. 21 Et proce- : « « Duos fratres. »
dens inde, etc. » Quamvis enim multa?
vocationes determinentur in Evangeli- CongruentLam taugit ex parteperso-
stis, tamen non diflerunt nisi materiali- narum. Duo enim sunt quia quantum- :

ter : sed istae dua? formaliter differunt. cumque sit aliqui? magna?" dignitatis et
autem harum habet partes
Prima potesiatis, necesse est quod in multis
duas, vocationem scilicet, et obedien- innitatur alteri et juvetur ab ipso. Pro-

tiam. verb. xvni, 19 : Frater qui adjucatur a

1
S. Augcstinc?, Lib. VIII de Trinitate.
m D. VLB. MAG. ORD. PRJBD:

fratre quasi eivitas firma. Eccle. iv, 10 E1 hoc cst. quod sequitur :

et i\ : VtB soli! quia cum ceciderit, non

habet sublevantem se. Et si dormiervnt « Erant enim piscatores, »

duo, fovebuntur mutuo, etc.

\itc. Non enim elegit Dominus viros

« Siraonem, qui. » nobilcs, vel litteratos, vel auctos inge-
nio, et discretos in lingua. Sed sicut di-
Promisso in futurum aomine, cit Apostolus, I ad Corinth. 1, 27 et seq. :

Qu.r stulta sunt mundi elegit Dcus, ut

« Vocatur Petrus. » confundat sapientes : et infirma mwidi
elegit Deus, ul confundat fortia. Etig-
Sive Cephas, quod caput sonat : qui nobilia mundi et contemptibilia elegit
;nl uuiversitatem potestatis vocatur. Deus, ct ea quse non sunt, ut ea qute sunt
Unde quod hic Petrus dicitur, promissio dcstrueret : ut non glorietur omnis caro
csi uominis. Matth. autem, xvi, 16 et in conspcctu ejus.
seq., ulii confitetur solidaa veritatis
fidem, il»i datur ei nomen istud, et ©di-
ficatur Ecclesia super eum. Ilic auteiu « Et ait illis : Venite post me, et
m
licel solus sil caput, tamen non solus faciam vos fieri piscatores homi-
potcst portare onera consiliorum et ne- num. »
gotiorum.
Ecce vocatio.
« Et. » Et tangit duo : vocationem, et offi-

cium ad quod vocat.

Ideo iil secum sit, adjungil ei Domi- Vocatio autem, cum dicit :

nus
« Venite post me. »

« Andream fratrem ejus. »

Boc me imitandum cst.nullus ad :

Secundum suum nqmen fortis, vel ri- enimumquam in bonocum pi\ccessit,qui

ri/i^ vocatus. non c\ accidenti, Bed naturaliter bonus
est. Nec aliquis potest silxi esse squalis,
a Mittentes rete in mare. » qui caput cst oinniuni : sed oinnos se-
quuntur imitando, quanlum possunt.
l
ce c<m\ enientia al> actu, vel artifi- Job, xmii. 1 1 : Vestigiaejussecutusestpes
cio. I!' te enim per metaphoram officium meus,viam ejus custodivi. I ad Corinth.
esl prsdicationis, quod in mare mundi xi. I : Imitatores mei estote, sicut ei ego
esl mittendum, ul extrahantur ad siccum Chrisii. Sequendus autem est Christus
continentix lii qui nutriti sunl in aquis per virtutem in vita, in officio per a<-
voluptatis. M.illli. xiii, i" : Simile esi luui. m fructu per zeluni, in gratia per
•
jnum ccelorum sagense missss in mare t
hoc <|iiikI gratis detur quod impendi-
et ' omni genere piscium congreganti.
i tnr, in charitate per affectum.

Eranl enim piscatores, > « Faciam voa Qeri piscatorea homi-

num. »

Vrte : •
1
1
1 < > I eral in cis praesagium of-
ficii liiiuii. sicut dicitur, Jerem. \\i. 16: Ecce promissio officiorum, qua tamen
i cgo miltam piscatores multos, dicit non statim injunxit, quia adhuc instituen-
Oominus, et piscabuntur tos. di erant per ductrinam, el perficiendi per
 I\ I \ \\<. \l \ I III I I l\

\ ii tiit.in, ft sxeri itandi pei probal n ,i i i mlll lll ||. i\ llll ^ 1 1 1 > . . r iil

operationuro el tentationnm. .i toi ii i du< .i Ul in

altiiin dui erent, el lai m anl reti
tni.iin • I .iini .
|u i Imiiii

i
« At illi oontinuo, reliotii retibu sju pi < 1 1 1
1 mullitudinem, 1
1 innui •• dI

Joanni bI Ja< "l"., i

OUtl BUnl 1'iiiu. ••

Irui | idi ol b«I ri*ou I diz.il ei

Ecce obodentia. Vb/i tim ' l"" iam homiiu

I i i iii it ti i.i \ b1o( it.it' iii, facilitatem, capiens. I i tubductit ad terramnavibt
cl perfectionom. lictis omnibu unt um •

\ eloi itatem, quia dicil :

itri iiin alitei i "• ati >unl . quam bii o

ratur.

« i
iontinuo. > \«l boc diounl Sancti, quod ter \<h

tunl — 1 1 : Primo enim juxta Jordanem

\ ( | unius jusBionis vocem. Psal. \»i\, \ qk ati iunt . praBcipue testimonio -I" m-
8 : Hodie si vocem ejus audieritis, nolite nii '
parum manaerunl oum
: Bed tunc
obdurare corda veslra. Gantic. n, 14 : Jeau. Dioitur enim Joan. n, 39, quod (

Sonei vox tua iVi auribus meisi voxenitn manserunt apud eum die illo, el con-
tUQ dtih is. traxerunl notitiam ojub, et rediverunl ad
Expeditionero notat, oumdioit: propria. lAudiverunl tamen ab eo futura
gratia ineisquBBdam pra^coniaa Cbristo.
« Reliotia retibos. » Postea autem, Bicul dicit Lucas, \

secj., in captura piacium viao miraculo

Quorum usu, actuque vivebanl : ethoc stupefacti, secuti Bunl eum animo: et ite-
retinquebant aotu. Omnia autem reli- rnin parum manentea cum ipBOj redive-
qutM-iinl voluntate, omnino nihil retinen- runt ad tempufl : et jam oontraxeranl fa-
tcs. Matth. \i\. 27 : Ecce nos reliquimus miliaritatem : et iterum futura» gratis3 in

omnia, etc. eis jam experti sunt qiuedam argumenta.

Sed tertia vice perfecta est vocatio, qua?
« Secuti sunt eum. » hic dicitur. Kt tunc ita secuti sunt, quod
ad ea qua? reliquorant non amplius redi-
Ecce perfectio, quae est in sequendo. verunt, nisi post resurrectionem ad tem-
Job, xxiu, 11 : Viam ejus custodivi, et pus, etc.
non declinavi ex ea. Daniel. ui, 41 Et :

nunc sequimur te in toto corde, et time-

mus te. Ad Philip. m, [2 Sequorautem, :
« Et procedens inde, vidit alios duos 91
si (juomodo compre/iendam in quo et Jacobum
fratres, Zebeda?i, et Joannem
comprehensus sum.
fratrem ejus, in navi cum Zebedeeo
Sed objicitur contra praedicta : quia,
patre eorum, reficientes retia sua. »
Joan. i, 40 et seq., non dicitur ista voca-
tio sic perfecta esse, sed potius juxta Jor-
danem ad testimonium Joannis, secutus Ecce secunda vocatio ministrorum qui
est Andreas et hic inveniens Simonem, : in partem sollicitudinis vocantur. Et
fratrem suum, adduxit ad Jesum, et in prima quidem figurata est in Moyse
crastinum vocavit Philippum, et hic ad- (qui dux constitutus est populi) et Aaron,
duxit Nathanaelem. fratre suo, qui datus est ei in adjutorium,
Adhuc, Luc. v, 3 etseq., dicitur, quod non in oonsortem (alias, sortem) potesta-

1
Cf. Joan. ii, 3o et seq.
 138 D M.B MAG. ORD PR/ED
tis. Ista aulem vocatio figuratur. Exod. Hebr., iu, 1 : Fratres sancti, vocationis
xvm, 14 el seq., ubi adconsilium.Telhro caelestis pariicipes.

electi suut veri sapientes, qui oderunt

avaritiam, et constilui sunt tribuni, et « Jacobum Zebedaei, et Joannem fra-
centurioneSj et decani : qui tamen trem ejus. »

magna qu&quse ad Moysen referrent '.

Numer. xi. 17, dieitur: Aufcram de spi- A nominibus innuit idoneitatem : quia
ritu iuo, ti alamque septuaginta viris. supplantator et luctator debet esse contra
Sic Moyses qui spiritum Dei liabuit ab hostem, quo est gratia Dei adDeum
et in

eo qui habet plenitudinem potestalis, de- et ad hominem, is qui vocatur. Ex gratia

rivatur in eos qui in partem ^ollieiludi- enim debet esse potens exhortari in do-
ni> sunt vocati. ctrina sana, et ex virtute lucta? debet
2
Tn hac autern vocatione tria dicuntur :
contradicentes revincere .

idoneitas videlicet, et obedientia vocan-

dorum praecedens in eis, vocatio et om- « In navi. »

nia.
Idoneitas autem vocandorum descri- Ecce idoneitas ab arte. Gubernator
bitur a vinculo (alias, adminiculo) frater- enim navis proportionatur gubernatori
nitatis, et a nominibus, a genere, abarte, Ecclesiae. Act. xx, 28 : Atlendite vobis,

ab actu, et a pietate.
el universo gregi, in quo vos Spiritus
Ante tamen hoc tangit dispositionem sanctus posuit Episcopos, regere Eccle-

vocantis, cum dicit

siam Dci, quam acquisivit sanguine suo.

« Et procedens inde » « Cum Zebedaeo patre eorum. »

Pius Dominus, qui omnes ad salutem Ecce pietas, quae secundum Tullium,
non sustinens exspcctare, donec per « est benevolentia in parentes : » quia
se
veniant. Luc. xv, 8 : Quaerit diligcnter, patrem secum in cura habentes non de-
donec inveniat. seruerunt. 1 ad Timoth. m, o : Si quis
domui suse pr/pesse nescit, quomodo Ec-
« Vidit. » Dei diligentiam habebil ? I ad Ti-
clesiae

moth. v, 8 Si quis siurum, et maxime

:

Oculis charitatis et misericordiae. Psal. domesticorum curam non habet, fidem

xxiv, 16 : Respicc in mc, ct miscrerc mei. negavit, et est infidrli deterior.

o Alios, » « Reficientes retia sua. »

Ad minora et alia vocandos. Retia enim metaphoram docent (alia>,

dicunt) artem pra^dicationis : ut illa refi-

« Duos fratres. » ciaturstudiis Scripturarum.etpromotione

litleratorum virorum. Lue. v, 4 : La.ratr

Fraternne charitatu aBmulatores. Ad rr/in rrsira i)> capturam.

1
fiod. irin, 2S fit 26 : Et (ilectis virit strevvis ' Ad Titura, i, 7 rt *oq •
Oportet episropum
Jirael, constituit eo$ t
Moysea scilicet, cmplectenUm tutn, qui tecundum dortri-
pr\n puli, tribwtoi turione$,etquin- nnm r<t, fiiirlem sermnnrm, ut pottnt sit exhnr-
qu genariot, ei tari in doctrinn sana, rt eot '/'" rrmtradirunt ar-
nmm temport jUni^uu] aut,m groviut trai e.

fnnhoro Utntuthmodo judiccmtet

 I\ I \ v\<. M \l III I l l\

I I .! \ 0011 H 60 hui propi ii li ib< u.i .|iii'l f

Hli lutem tatim, relictii relibui I

kUtOlll /' |m .1 i

Ol | '
.'
1 1 I
•
. • . r.uli -iiul cillll
i ii, i iiii. ii i
iiii.luni iiuiii i tiiim htbuil
Mll.lll.l Vll.l'. lllpl

l
i3i vocatio. sufll i • 1 1 1 1 1 1 tonomur d(

I i
lutom dupleXi Interior, ol extei ior, cui im pirentibu i, qua nol
Exterior voco facti est, il Hi Salvitorii. bonl iii

Intorior, ippositione gratia ditn. \.l

Romin, Quos praseivit, \ Mi. l".' el 30 :

leouti budI '•miii

rt prssdestinavit conformes fieri imaginU

Filiisui,.., hoset vocavit:etguot vd avit, i i

e perfoctio obediontin IN R
hos et Justificavit : quos autem justifica- n, - Dominus,etvivit anima tua,
Vivit
vit, ilios et glorifieavit, Si< irgo nullui quianonderelinquamte. IP&raWp.xiui
ie ingeral : nullui prece, vel obiequio Tuisumus, o David, ei tecum, fili fsai:
imal : nullui violenter minii, vel preci- pax, pax tibi, et pax adjutoribm tuii
luis armatii introducatur : nullui Bangui- teenim adjuvai Deus tuus, David manu
nis proximitatepromoveitur sed quem : fortis el idspectu deiidenbilii, Chriitus
vooal Deui. Adflebr. v, Nec guis- i : eil in pugna fortis, in gloria, in adspectu
guam sumit sibi honorem, sed qui voea- desiderabilii. Isai autem Domini salus.
tura />">. tamquam Aaron. El esl ille, qui es1 saluiPitris, miisus in
mundum, cujus sunl qui Christum se-
« 111 i autom statira. « quuntur, pacem ad ie, el ad proximum,
el id Deum invenientei in ipio.
Ecce obedientia, velox, expedita, spiri- Sic orgo dictum sit de vocatione mi-
tunlis, et perfecta. nislrorum.
Velox, quia

« Stntim. d
« Etcircuibat Jesus lotam Galilaeam, 23
docens in synagogis eorum, et prcedi-

Eccli. v, 8 : Non tardes converti ad Do- cans evangelium regni. »

minum, et nedifferas de die in diem.
Expedita, quia IJic incipit pars illa, in qua prselibat
modum Evangelii, et effeclum.
« Relictis retibus. » Habet autem paragraphos quinque : in
quorum primo, pra?libatur hujus doctri-
Luc. xu, 33 : Vendite qu<e possidetis, nae modus in secundo autem prcelibatur
:

el date eleemosynam. Malth. xix, 21 : modus, per quem probatur veritas ejus :

Vende qu<v habes, et da pauperibus. in tertio, pra?libatur modus ex parte pra?-

Spiritualis, quia relieto carnali pa- dicantis et in quarto, ponitur modus
;

tre, probationis in particulari : in quinto

autem et ultimo. ponitur proprius ejus
« Et patre. » effectus. Et haec patebunt per ordinem
in littera.
Sed contra. Exod. xx, 12 Ilonora pa- : Primo autempra?libat modum ex parte
trem tuum, etc. crgo non est relinquen- :
Prsedicatoris, et ex parte loci doctrince, et
dus pater, sed nutriendus, prsecipue cuni ex parte ipsius doctrinse : et sic tria di-

crescente virtute in Bliis, decrescat in cuntur.

patre. quod non sunt relin-Dicendum, De modo ex parte Doctoris dicit :

quemli parentes, cum nec ope amicorum.

140 I). ALB. MAG. OHD. PH/ED.

» Circuibat Jesus totam Gali- « Et omnem infirmitatem. »

laeam. »
Infirmitas est defectus corporis, vel
Non enim in uno loco sedere debet membri : sive calor febrilis, per quem
Doctor Evangelii, sed inferre auribus corpus, vel membrum non est in natu-
uniuseujusque. Propter quod missi di- rali et propria sua valetudine, sicut os-
cuntur Prsedicatores. Ad Roman. x, tenditipsum nonien. Jerem. xvu, 14 :

\',\ : Quomodo prsedicabunt nisi mitlan- Sana me, Domine, et sanabor salvuin :

tur ? Proverb. vi, 3 : Disatrre, festina, me fac, et salvus ero. Psal. cvi, 20:
sitscita amicum taum. Misit verbum suitm, et sanavit eos : et

Modum autem ex parte loci tangit, eripuit eos dr inleritionibus eorum.

cum dicit : Sapient. Neque herba, neque
xvi, 12:
malagma sanavit eos, sedtuus, Domine,
« Docens in synagogis eorum. » sermo, qui. sanat omnia.

Hoc est, in loco publico et solemni,

non in angulis et foveis, sicut haeretici « Et abiit opinio ejus in totam Sy-
faciunt. Matth. x, 27 : Quod inaureau- riam. »

ditis, prsedicatc super tecta. Matth. xxvi,

53 : Quotidie apud vos sedebam docens in Ecce modus, qui supponitur in prae-
templo, etc. dicante, quod sit bonae opinionis.
Deinde tangit modum ex parte Evan- Et dicit duo celebritatem, et: fama?
gelii, cum dicit latitudinem.
Celebritas nctatur in hoc quod dicit
« Et praedicans evangelium regni. »

« Abiit. »
Evangelium, bonum scilicet nuntium,
quod conducit ad regnum. Et ideo, et Quasi continue vadens proptor cele-
annuntiative et exhortative, ita quod ad bre nomen ipsius.
regnum conducat, debet praedicari et Latitudineni autem tangit, cum dicit :

doceri.

« Per totam Syriam. »

« Et sanans omnem languorem et

omnem infirmitatem in populo. » Quae erat major quam Juda?a, con-

juncta Juda?ae. I adTimoth. m, 7 : Oportct
Ecce modus probationis in universali ilhnn, scilicet episcopum, et teslinmnium
per miracula : qusB sunt curationos infir- habere bonum ab iit qui forit suni, ui
mitatum, quia figurantur (alias, Bgurant) non in opprobrium incidai. El liir mo-
curationes animarum. dus differl ab eo qui prraa habitus. Qui
Et ideo dicit :
prius habitus, eral PreedicatoriB in actu
praedicandi : hic autem cst, qui in PrflB-
« Sanans omnem languorem. »
dicatore Bupponitur, quod provideal
bona, non soluin coram Doo, sod otiain
Languor enim esl aflligens cum de- coram omnibufl bominibus '. Et quod
ititutione corporis. curam habeat de bono nominej ticul di-
citur, Bccli. m.ix, d 2 Memoria Josia I :

1
kA Rnman. xit, 1 7 : PrOVJdmtol hnna non homin\l<u<.
tiwtuni eoram Dfn, scl ttiatn rnmm omnibut
 |\ I \ \M. M \l III I I l\ , , m
in compositionem odoru /<k/<i <>/>n\ />> i
,

iitm \ II eo
i/l/irii/ill 1 . In oiillll >>!< qUtUl ul<< lll<llll

/'. /,.!,,!
cabiiur tjut memoria, \, i. \ . .
;.s i' l /</,

anando omm onin i a diaboio,

•> ki obtulerunl 6i omnei mal« ha quoniam Dcui erat cumitto,

bentei, vnriis Inntfiiorilius rl loruuui

iis oompreheneoe, el qul deemonia ha BouteB -

unl eum turba oa iIUb de
i i

tr»
bebant, ••! lunatiooi, ei paralj tii
i .
.-

1 1 1 1 . i
.-

1
.
.
•
t
Deoapoli, el de Jeroeolj d

ei ouravil eoi. •
de trana Jordanem
el de .imlii',1, ei

Hic tangitur modui probationii in Ittud i

effectua, live utilitaa, ul bo-

ipeoialii nainei lequantur I leum.

l''.i tangil nl univeraa-
tri.i : primum El hic tangil duo multitudinem i ide-

lis ouratio omnium oblatorum il hoc ! lii -i nequentium, el diversitatem.

tangit, oum dicil
.'

Ilultitudinem tangil , cum dicH !

« kl obtulerunt ei omnea nmlo ba- « Secutea lunt eum turbaa mvltae. »

bentea. »
E1 tangil Gloasa quatuor cauaaa, qui-
Quacumque iufirmitate detinerentur. bus diverai sequebantur Christum. Alii

El hoc eat quod sequitur enim Bequebantur propter cceleate my-

sterium, ut discipuli : et alii ob curatio-
« Variia languoribua et tormentis nem infirraitatum : alii sola fama el cu-
comprehensos. » riositate experiri volentei si essent vere
queB dicebantur de illo : alii per (aiiaa,

l.t languor dictus quasi longua

ost propter) invidiam volenteaeum accuaare,
angor, quando hoino paulatim destitui- el in aliquo capere,
tur viribus el subatantia cum eorporia Differentias autem lequentium tan-
gravitate. Tormentum autem est, quando git, dicendo :

eal acris ad sensum vexatio, vel afllictio.

Fccli. x, II et 12: Languor prolixior « Ue Galila?a. »

gravat medicum : brevem languorem

prxcidit medicus, Per quos signiticantur transmutatio-
Deinde sub infertduas species afflictio- nes de vitiis ad virtutes.
nuni graviores et illce sunt aut a prin-:

cipioextrinseco, aut intrinseco. « Et Decapoli. »

Si ab extrinseco, aut hoc est extrin-

secum loco et subjecto, etsi sit intrinse- Per quos signiticantur instruendi in

cum per effectum : et sic sunt « luna- decem pneceptis legis moralibus (alias,

tici. » moralis) : quia Decapolis fuit provincia,

Aut est extrinsecum subjecto, et non in qua erant decem civitates.
loco, per etTectum quem imprimit ve-
xans : et sic sunt « dsemoniaci. » « Et de Jerosolymis. »

autem est intrinsecum per causam

Si
conjunctam naturalibus, tunc sunt « pa- Per quos significantur per contempla-
ralytici. » tionem studentes ad visionem a?ternae
Febres autem, et aliae intirmitates im- pacis.
portantur per languores et tormenta.
142 D. ALB. MAG. OKD. 1'U^D.

« Et de Judtea. » ad David omnes qui erant in angnstia

constituli,et oppressi xre alieno ctamaro ,

« Et de trans Jordanem. • animo, et factus est eorum princeps.

Angustia est inutilia tristitia saeculi : ees

Per quos Bignificantur hi, qui relicta ulieuum, scnsualitasdiaboli : amaro eniin
poinpa mundi, descendunt humiliter ad animo, qui tristitiam et amaritudincm
contemptum mundi el Buiipsorum. Apo- habebant de peccatis praeteritis : horum
cal. vn, 9 Vidi turbam magnam, quam
: enim omnium est Christus princeps et
dinumerare nrmo poterat, cx omnibus dux et liberator. Sie enim multi ab
gentibus, et tribubus, et populis, et Oriente et Occidenle venient, ct rectim-
linguis : stantes antt t/ironum. Joan. bent cum Abraham et Isaac ct Jacob in

xn, 19 :Ecce mundus lotus post eum regno ccelorum '.

abiil. Isa. xlv \ Labor /Egypti, et I : Dicit autem, quod multi secuti ^unt
negotiatio ALthiopise, et Sabaim viri eum, et non omnes, quia non omnes cre-
sublimes ad te transibunt, cl tui crunt, diderunt sed de qualibet differentia ho-
:

hoc est, de tenebris seeculi et nigredine minumaliqui, qui praeordinati erant ad

vitiorum, et de eloquentia sapientice hu- vitam. Ista igitur debet esse intcntio
jus mundi, qui Sabaim interpretatur, pracdicationis Evangelicae, ut sic turbae
convcrsi venient ad Filium, et sequen- sequantur Christum Dominum.
tur eum. I Ueg. xxn, 2: Convenerunt Et haec de capitulo quarto.

CAPUT V.

Octo tradit beatitudines : Apostolos salem terrae et lucem mundi dicit nec ve- :

nit ut solvat legem aut prophetas, scd adimpleat, docens de non irascendo
fratri, sed ut ei reconcilienuir, de tion concupiscenda muliere, de membro scan-
dali-ante abjiciendo, deuxore cxlra casum adullerii non dimitienda non :

jurandum, nec malo resistcndum, inimicos diligendos, et de male meritis bene

merendum.

i. Yidens autem Jesus turbas, as- 5. Beati qui lugent, quoniam ipsi
cendit in montcm : et cum se- consolabuntur *.

dissct, accesserunt ad cum dis- 6. Beati qui csuriunt ct sitiunt justi-

cipuli ejus. tiam,quoniam ipsi saturabuntur.
2. Et apericns os suum docebat cos, 7. Beati miscricordcs, quoniam ipsi

diccns : misericordiam consequentur.

3. Beati paupcrcs spiritu. quoniam 8. Beati mundo cordc, quoniam ipsi

ipsorum cst rcgnum ccclorum *. Dcum videbunt ».

4 Bcati mitcs, quoniam ipsi possi- 9. Bcati pacifici, quoniam tilii Dei
debunt terram ». vocabuntur.

1
Matth. viii, 11. » Isa. lxi, 2.
1
Luc vi, 20. ' Psal. xxiii. 4.
P*al. xxxvi. 1
 CAP \ M \ I I III I

id i tf.it 1 qui pei itcutionem patiuntui 20. Di

proptei juititiam, quoniam lp«
loi uiii . i i egnum cctloi um '

1 1
. Beati tatii t um tnal idi lei ini vo inti im '.

bii, et pei ie< uti voi fuei int .•1 \ 1. !;• i |uii dictum 1 1

dizei Int omne malum advei N on 1

lun troi mentienteii propter dei iti ei ii ju

11H- ia. 1 aui

i
I raudete et exaultate, quoniam nis qui fratri
ni. i
. eitra copion ei in t
rtui ti it judici 1
'ii autem
ccelia : sic enim pei secuti lunt dixerit rrati I reui
pi ophetai qui fuei unt ante -
ci it concilio. I
|
tutem dixei »t

1 3, Voi ^stis sal tei rts. Quod si ue, icus ei n gehennai

evanuerit, in quo lalietur ' ? Si ei go ofl< 1
-
munui tuum .id

ad nihilum vaiet ultra, niai ut altare, et ibi r

mittatur foraa, et conculcetur quia frater tuus habet aliquid

ab hominibua. adveraum te,

14. Vos cstis lux mundi. Non potcst :.\. Relinque ibi munua tuum ante
civitas abscondi supra montcm altare, et vade priua reconciliari
posita. fratri tuo, et tunc veniem offe-
i5< Ntque accendunt lucernam, ct rcs munus tuum.
ponunt cain sub modio, scd 25- Esto conscntiens advcrsario tuo
luper candelabrum, ut luceat citodum es in via cum eo : ne
omnibus qui in domo sunt !
. fortc tradat te adversarius judi-
16. Sic luceat lux vcstra coram homi- ci, ct judex tradat te ministro,
nibus, ut videant opcra vestra et in carcerem mittaris.
bona, ct glorificent Patrem ve- 26. Amen non cxies indc,
dico tibi,
strum qui in ccelis est 4
. donec reddai novissimum qua-
17. Nolite putare veni sol- quoniam drantem.
vere lcgem aut prophetas non : 27. Audistis quia dictum est antiquis :

veni solvere, sed adimplere. Non mcechaberis l0 .

18. Amen quippe dico vobis, donec 28. Ego autem dico vobis, quia om-
transeat ccelum et terra, iota nis mulierem ad
qui viderit
unum aut unus apex non prae- concupiscendum eam, jam moe-
teribit a lege, donec omnia chatus esteam in corde suo.
5
fiant . 29. Quod si oculus tuus dexter scan-
19. Qui ergo solverit unum de man- dalizat te, erue eum, et projice
datis minimis, et docuerit
istis abs te » : expedit enim tibi ut
sic homines, minimus vocabitur pereatunum membrorum tuo-
in regno ccelorum qui autem : rum, quam totum corpus tuum
fecerit et docuerit, hic magnus mittatur in gehennam.
vocabitur in regno ccelorum 6 . 3o. Et si dextra manus tua scandali-

1 IPetr. 11, 20, et m, 14, et iv r

14.
:
Luc. xi, 39.
* Marc. ix, 49; Luc. xiv, 34. s Exod. xx. 13; Deuter. v, iT.
8
Marc. iv, 21 ; Luc. viu, 16 et xx, 33.
9
Luc. xn, 58.
*IPetr.n, 12. *-'
Exod. xx, 14
6
Luc. xvi, 17. 11 Marc. ix. 46 : IntVa. xvm. 9.
' Jacob 11, 10.
IU l>. \\A\. MAG. Oltl). PRiED.

zat te, abscide eam, et projice sterc malo : sed si quis te per-
abs te : cxpedit enim tibi ut cusserit in dexteram maxillam
6
unum membrorum tuo-
pereat tuam, praebe illi et alteram .

rum, quam totum corpus tuum 40. Et ei qui vult tecum judicio con-
gehennam.
eat in tcndere, et tunicam tuam tol-

3i. Dictum est autem Quicumquc : lere, dimitte ei et pallium 7

.

dimiserit uxorem suam, det ei 41. Et quicumque te angariaverit

libellum rcpudii '.
mille passus, vade cum illo et

32. Ego autem dico vobis, quia om- alia duo.

nis qui dimiserit uxorem suam, 42. Qui petit a te, da ei : et volenti
excepta fornicationis causa, facit mutuari a te, ne avertaris 8 :

eam moechari : et qui dimissam 43. Audistisquia dictum est Diliges :

2
duxerit, adulterat . proximum tuum , odio habebis
33. Iterum audistis quia dictum est inimicum tuum.
antiquis Non perjurabis red-
:
3
,
44. Ego autem dico vobis : Diligite
des autem Domino juramenta inimicos vestros 10 benefacite his ,

tua. qui oderunt vos '» et orate pro :

34. Ego autem dico vobis, non jurare persequentibus, et calumnianti-

omnino neque per ccelum,quia :
bus vos '* :

thronus Dei est :

45. Ut sitis filii Patris vestri qui in
35. Neque per terram, quia scabel- ccelis est, qui solem suum ori-
lum est pedum ejus : neque per super bonos et malos, et
ri facit
Jerosolymam, quia civitas est pluit super justos et injustos.
magni regis. 46. Si enim diligitis eos qui vos dili-
36. Neque per caput tuum juraveris, gunt, quam mercedem habebi-
quia non potes unum capillum tis?nonne et publicani hoc fa-
album facere, aut nigrum. ciunt ?

3j. Sit autem sermo vester Est, est :

47. Et si salutaveritis fratres vestros
Xon, non quod autem his * :
tantum, quid amphus facitis?
abundantius est, a malo est. nonneet ethnici hoc faciunt?
38. Audistis quia dictum est Ocu- :
48. Estote ergo vos perfecti, sicut et
lum pro oculo, et dentem pro Pater vester ccclestis perfectus
dente '.
est.
39. Ego autem dico vobis, non resi-

'.
1
Deutt.T xxiv, 1 ; Infra, xix, • Luc. vi, 29.
* Marc. x, 11 ; Lnc. ivi, 18; I ad Corintli. ;
I ad Corinth. vi, 1-

vn, 10. -
Deuter. xv, 8.
1
Exod. xx, 7 ; Levit. xix, 12 ; Doutcr. v. II; • Levit xix, 18.
10
b. v, 12. Luc. vi, 17.
* Jacob. v, 1 B,
11
Ad Roman. xu, 20.
8
Exo«l. xxi. 24 ; Levit. xxiv. 20 ; Deuter. xix, " Luc. xxiii, 34 ; A.-t. ra, '>'.'.

II.
 I\ I \ \ \i. \l \ I I II I I
iV \ I

oapituli, uln di< ii (J

(imltt i
trb i li '• .
> t l'i

lnsii uctio iiuti iM nnli undum

i\ capui \ m \ i iii i;i rationem moi Ji doi 1 1 iuto dii iditui io

|i.u I. dua iii quarum pi ima pra ponil

i \ \im \ i m. beatitudim tamquani liiu . ui m
appotantui : el po ubjung il

ci ionem, oxiequondo eam |" pn :

n \ Idena autem Jesui turbas, asoendil ibi, \. 17 i \nliir putan quoniam

in montem. » tolverc leoentf aut vrophetas ,
»

\ • 1 1 1 1 1 •
autem, pai anterioi * i i % iditur
in trea pai lea i in quarum prima lai
llu iacipil instructio el illurainatio opportunitatem lermonum inducendo-
pertinena ad informationera regeneran- rura. I i in aecunda ponil aermonea bi a«

dorurn. titudinum, ibi, J . •» i Beati />>n//

Bs1 autem baBc informatio duplex : spiritu. » ln tertio (scilice! quoB BuraraaB
im.i quidem pertinens ad vitaa Banctita- perfectionia est) quod docuil ostendit
lem, quea praeexigitur : el alia, quae per- ista maxirae competere ^postolis, ibi,

tinel ad ministrorum eruditionem quan- y. |:J : « I 'os eslis sal terrss. »

luin ad regimen Ecclesiasticum : el illa l'.x ista divisione cuilibet patel ordo
sequitur. El postea inducuntur Bacra- partium.
menta Christi, dantia virtutem verbo Ea autem para in qua tangitur oppor-
ministrorum el lacramentis Ecclesiae, tunitas inducendi Bermonem, babel trea
sicut est Passio, e1 Resurrectio, el \s- paragraphos : in quorum primo tangil
oensio : per quce complentur omnia pra3- opportunitalem ex loco : in secundo, op-
cedenlia, sive ad vitrn Banctitatem perti- portunitatera ex dispositione debita du-
neant, Bive ad dispensationem ministro- centis . in tertin, cx modo docendi. Et
rum. haec patebunt in littera.
lnfonnatio isritur ad vitaa sanctitatem Circa loci opportunitatem ti ia dicit :

pertinens tangitur ab hoc loco, usque ad causam ascensus, ipsum ascensum, «'t

decimura capitulum. Et acapitulo decimo locum in quem ascendit.

usque ad vicesimum sextum tangitur in- Causam taneit, cum dicit :

formatio ministrorum : et a capitulo vi-

cesimo sexto usque in Qnem ponuntur
sacramenta quae Christus in se ipso ex- « Videns autem Jesus turbas. »

hibuit : per quoe implentur omnia prae-

indueta. Sicut enim omnis artifex conspiciens
Haec autem pars, qute est de vitae apta suae operandum arti, incitatur ad :

sanetitate, habet duas : traditionem vide- et sicut quaedam irrationabilium anima-

licet informationis, et probationem : et lium cum vident opportunitales suorum
probatio non est nisi per miiaculorum usuum, feruntur ad eos sicut equus vi- :

operationom, ut dicit Petrus in Itinerario dens planos campos, incitatur ad curren-

Clementis. Et haec probatio incipit in dum. quod est usus equi : ita Pra?dica-
octavo capitulo. tor videns aulas plenas desiderantium
Anterior autem informatio duo conti- audire. incitatur ad prsedicandum.
net : instruetionem videlicet, et commen- Sic Dominus videns turbas ergo et

dationem ejus qui informationem ipsam cum devotione desiderantes verbum au-
conservat in opere. Et de ista commenda- dire. excitabatur in montem ascendere.
tione loquitur parum ante finem septimi Excitat enim auditor studium. Cantic. u,

xx 10
i
16 D \l.l». M \<-. ORI). PRJEI).

li: Sonet VOX tua in auribus meis : vox bis : sed Lucas quspdam omiserit quaB
enim lua du/cis. elc. Psal. xuv, 3 : scivit ante scripta fuisse a Matthao.
Diffusa cst yralia in labiis tuis. autem quidam dicunt, quod mons
Alii
in sutnmo sui habuit stricluratn, in qua

« Ascendit. » primo fuit <uin discipulis in latere au- :

tem habuit quoddam planum, in quo

Ecce secundum, quod est ascensus, stabat Jesus cum discipulis et turbis. Et

docens nos ascendere per verbum suum. hoc vocat Lucas locum campestrem : et

Psal. xx, 14: Exaltare, Domine, m rir- turbis et discipulis simul loquebatur,
tute tua. Isu. xt., 9: Exalla in fortitu- sed, ad discipulos oculos dirigebat, os-
dine vocem tuani, hoc est, in fortitudine tendens eis maxime convenire quee dice-
virtutis fac altam vocem tuam, ad quam bantur, et minus aliis.

ascendat auditor.
« Et ijum sedisset, accesserunt ad
« ln montem. » eum discipuli ejus. »

Ecce locus. Secundus paragraphus.

Et notat tria : se videlicet esse mon- Et dicuntur in eo tria quorum primum
:

tem, quo dicitur, Psal. lxvm.

de 17: est quiesdocentis : secundum, eorum qui
MonSyin quo beneplacitum est Deohabi- docentur propinquitas : tertium, optima
tarc in co : etcnim Dommus habitabit in dispositio auditorum ad doctrinam perci-
finem, quia divinitas habitavit in eo cor- piendam.
puraliter. Et quoil in montem eminen- Primurn notatur in lioc quod dicit :

tis vitaa ascendere debet Prajdicator ju-

stiti;e, Isa. xl, 9 : Super montem excel- « Cum sedisset. »

sum ascende, tu qui evantjclizas Sion. Et

quod ad montem, hoc est, eminenliam Scdere enim quiescentis est : stans
spirilus invitare debeat et trahero autli- enim Laborat, et vaden9 instabilis est. Et
'2'\
tores, Jerem. xxxi, : Benedicat tibi cum laborat corpus, non potest in perfe-
Dominus, pulchritudo jusiitue, mons cta quiete esse animus, sed abstrahitur :

sanctus. et tunc non bene concipit et confert et

S d objicitur, (jui.i Luc. vi. 17, ubi ordiuat dicenda ei caus4s dicendorum,
ejusdem sermonis ponuntur partes, non differentias et accidentia, communia et

dicitur quod factua sit in monte, sed in propria, et alia qua» in dicendo conside-
loco campestri. randa sunt.
\dhuc ibi <li<itur, quoil turbis faclUS Jacens autem esl inordinatus quia :

i\ : hi<- aut<'in quod docebat discipulos. .put nou sursum porrigitur. Ht ideo
Vdhuc ibi multa omittuntur, qua? hic ossi fumi et grossi spiritus <'t sangui9
ponuntur. in co multiplicantur. Quaa non adeo mul-
Ri:sroNsu>. Dicendum secundum Glos- tiplicantur, quando sursum porrigitur,
sam qubd probabilius est, <|u<i<1 primo quia grossa non facile elevantur : sub-
in montera cum <li»<i|nili^ ascenderit, et tilia autcm et levia <'t clara in calore et

ibi sermonem, ul hi<' scribitur, pertra- sanguine et spiritu, ad ipsum tnii<' quan-
Qtaveril : ''t deinde, ad locum campestrem do elevatur, deveniunt, Et hsec faciunt

I turbas descendens, quaedam sermo- intellectus bonos, et memori

ni^ repeticrit, non omnia. Et hoc ponit II i .
esl causa, quod cathedra ponitur
Lui Doctoribus, et thronug vel tribunal Judi-
\ I. dici potest, i[u<p<l idem sermo filnis. quaa cathedra dicitur sedes cate-

Wclus -it primo discipults, el j»< >-t «-.i tur- ehisantis, hoc est, docentis. Aristoteles
 I\ KVANU M \ I I II I I \ i
147

iln ii , quod « iii nodondu ot (|ui< icondu i i .i

oporion
u lii .iiiiiu.i ii iom ol pi iidon •
'. Pial.

ovi, 32 i '
i altent eum m et > tesia pl I i
\ id< tui ti ii i

<t ui cathedra teniorutn taudent eum. iM. i

ad ubtilium i

ion< m
Eccli. \i, l \ Sapientia humiliati exalta- i iiin |.i iiiniiii . i
tpi rtio explonan
lnt capui iltius, et i" medio magnato oundum, oflii iura ori in < luqui 1

riiin eonsedere iilum faciet, Hin< loi iiuiii ,

l.n uli propi
quod Maiih Kxiu, -, dioitui Super Quidam enim spei iunt . i< -l non oi i s<i«

cathedram Woysi sederunt Scribm ei hibent adhibenda, sed qussi halbutii

Pharisssi, oto. tei ' niii \l-\ '
, impeditioi i
- lunl I

l i
ww . 8 i/ -
r/<i ' / ii lingua
h \coeiseruni ad eum. » mutorum, Alii lunt , qui noo iuum o
snl sllenum speriunt, qui vei ba diounl
l
oe sudientium propinquitas. Et oit alim inii. l.i .Iiiiii vei ba iils non perfei 1 1

intelligonda non tam loco, quam iraita- (aliaa, perfecte) loquuntui quis non ben •

tione doctrinee, et affectu dilectionis ma- intelligunl , etisro in alioi quasi '
lau
gistri. Eccli. li, ->l : Appropiate <i<l me, ore derivsntur (alias, derivalur.) II. • i
or-
indoeti, ei congregate vos in domum dis- go tria exiguntur, quod aperiss expla-
eiplinse. Psal, xxxiii, Accedite ad <» : nsndo, quod oria eloquontis modos appo-
eum, et iiluminamini, Deuteron. xxxm, nas, quod lil»i luuin ofliiiiiiii sit, ul iu

3 Qui appropinquant pedibus ejus,

: potestate sapientiae tus edisserss. Pi -

accipient dc doetrina iliius. verb. xxxi, -ii ; Os suum aperuii sa-

pientise, et /<:v clementim in lingua
« Disoipuli ejus. » ^jits. Non eniro aperit os hiaturo ma-
gnum faciendo, Bed magna et slta "dis-
Ecce tertium, scilicet optima dispositio serendo. Eccli. xxiv. 2 : In ecclesiis
auditorum. Non enim sunt in errorem Altissimi aperiei os suum, ei in von-
inducti a perversis docloribus, sed verita- spectu virtutis illius gloriabitur. Psal.
tis discipuli dispositi sunt ad magna lxxx. II : Dilala os tiutm. rt \m\pIcbo
capionda. I ad Gorinth. u, 6 : Sapiefi- illud.
tiam loquimur inter perfectos. Joan.
vm, 31 et 32 Si vos manseritis in : ser- « Docebat eos, dicens. »
mone meo, vere discipuli mei eritis : et

eognoscetis ceritatem, et veritas liberabit Ecce forma dicendorum. Doctrinalia

vos. Isa. vin, 10 : Liga teslimoniiuiu si- enim sunt, quae secundum rationalem
gna legem in discipulis meis. mentem in nobis aliquo modo consistunt
(alias, subsistunt), quce etiam si nemo
doceret, mens rationalis illa verba bona
«.( Et aperiens os suum docebat eos, diceret et utilia ad vitam, sicut humili-
dicens. » tas, mansuetudo, etc, quce hic inducun-
tur. Sapientice, viu, 7 : Sobrietatem et

Tertius est paragraphus. prutlentiam docet, et justitiam, et virtu-

Et dicit duo : reserationem magno- iem, quibus iililius nikil est in vita ho-
rum et subtilium, et formam dicendo- minibus. Isa. xlyiii, 17 : Ego Dominus
rum. Deus tuus, docens teutilia, gubernans te

Primum notatur, cum dicit : in via qua ambulas.

1
1.ri*totele*. Lib. VII Physieoruoi. * Cf. Exod. iv. 10-
 L49 D. ALB. MAG. ORD. PR/ED

o Benti pnuperes spiritu. » Non cnim idem est esse pcrfnctam po-
tentiam por virtutcm, et perfectum esso
Hic incipit doctrina perfectionis. animum. Animus enim est ordinator to-
Kt dividitur in octo status, quos hic tius vitse, et motor
omnibus per nos in
docet. Lt in quulibt-t illorum sunt tria : operabilibus continens in se omncni
:

laus beatitudinis, ct mcritum in quo potentiam, ex qua elicitur aliquid eorum

consistit beatitudo, et proportio praemii, qua? pcr nos habcnt ficri : nec est pcrfe-
ut magis appetatur. ctus, quamdiu aliquid inest dispositionis
Attende autem, quod differunt virtus, conlraria?, et quamdiu non est facilis

et felicitas, et beatitudo. effectus per consueludinem longam.

Quoniam virtus v>\ illud, quod in uno- Propter quod dicit Arisloteles, quod
quoque genere operum volunlariorum cl « una clara dics non facit vernum tem-
rationabilium bonorum facit attingere « j)us, scd vernum tempus facit clarior
optimum. Adulterari enim et fornieari et « dies continue succcdens diei claree. »

hujusmodi, licet sint volunlaria, tamcn Si enim clara tempus ver-

dies faceret
non sunt rationabiliter bona per nos num, essct aliquando tempus vcrnum
operabilia, sed potius ratio dicit ea esse media hicme. Sic autem virtus, quce
mala. Uti autem delectabilibus hujus vi- convaluit in subjecto, non senescit in
tce, resistere oppugnanlibus et contra- senc, nec destituitur viribus, sicut dicit
a
riantibus justitiae, Libertati, et patria 1
: Tullius Quia autem omnes virtutes
.

similitcr autem communicare proximo exiguntur ad animi perfcctionem ideo :

secundum jura civilitatum, ordinare vi- dicit,quod unicahirundo nonfacit nidum,

taui secundum electionem conferentium sed adjuta pcr sociam et sic una vir- :

ad bonum, el hujusmodi, sunt operabilia tus animum non facit pcrfectum, nisi
per nos voluntaria, et sunt in bis ratio- conjuncla sit alii. Licet his duobus perfi-

nabililer bona. Et quisquis est ille habi- ciaturanimus in se, non tamcnad perfe-
lus qui in uno quodam unoquo-
(alias, ctioncm oplimorum (sicut cst gubernare
que) generum facit istorum optimum rempublicam in civitatibus 1 1 provinciis
attingere, est virtus iu illo genere consi- exteriorum organice ad virtutem deser-
stens. Et ideo cum quatuor enumerata vicntium), et sic infortunia contribulant
sint, in primo attingit bptimum tempe- fclicein ct impediunt : et fortuna; in se

rantia : in secundo, fortitudo : in tertio, et in pronepotibus et conjunctia expe-

justitia : el in quarto, prudentia. Y.\ sic diunt felicem ad felicitatis actum. Propter
est videre in omni genere operabilium quod etiam est prasceptum legislatoris^
per nos, quod in quolibel uno esl virtus quod oflicia publica divitibua committen-
secundum quam attingitur
1111,1. (alias, da sunt, quia pauperes ea expedire non
attingit) optimum in illo genere. Et sic possunt. Sic expedito anirao toto, et in

diflinit virtutem Tullius, dicens : « Vir- se, cl organice, Bive instrumentaliter de-

m tui est dispositio perfecli ad opti- mi-\ ientibusBecundum divinissimum bo-

« uium. » numvitee, erit aclusfelicitatis. Cum enim
/ -
licilai perfectior est virtute, quia divinuin quid esl gubernare se ipsum in

est actus, live operatio, qus lit secun- bono hominis divinius est, quod est
:

dum perfectam animi virtutem. Perfectus gubernare civitatem Becundtim bonum

autem animus non esl ex una \ irtute, civitalis divinissimum autem est, quod
:

\ parva consuetudine virtutis, Bgd esl gubei nare gentes secundum bonum
es virtutc antiqua per consuetudinem, gentis, quod est Respublica.
i't adunata cum omnibus aliia in animo. Hoc autem tit per actum prudentis,

'. iU ad Catoa
 i\ r V MVfi MM IH I I
I4f

|>l iilll . \ll .ih .inill III II I I I" ill' I" s i

Implii il univei
pei fo< i" I i i iimIh felix eet di< tui lumpti I" ititudin unl I-

oporati ocundum poi fei lain ipe< iali 'i particu uuluni
miiiiiii \ ii inir i bono l 'iii i iu iuiii -
poi iali 111 un
bono <i\ itutii el gentia. optimi i multiplii l »
-

Sic Buti iii \ iiiiiin i dicitur .1 prlva- nniiii bl Btil inliii' iii |Mi-

tlone "iiiiiiiiin oircumstantiarum virtu 11 boni mei itoi iii, ultn qi

ii . led .1 |n i\ atione uniuicujuivii \ 11 iii- in inni eal pi lei I quando

tis \ iiiiiin dicitur, etai aliii non prh el m\ eniatur beatui dioi in
v -
1 iptura 1 Ir

fi) (|iiim| |iri- privationem uniui recodil iani tua, tecundum aliquid impei fei tum
al> optimo. I1.1 dioitur infelix .1 pi i\ atio- I iat, quod dicitur locundum ipem
111' uniuicujusvii trium ! maxime tamen ejui quod adhuc adipiacendum
infelix eit, qui privatur virtute aniroi. iinii mi undura in quo jara nabet 1 1 • I

I 1 ininiis illo infelta eit, qui privatur fe itatum.

lioitate operandi 1 el minime, qui prh a- lli^ igitui diatinctia, attendendun
tur bonii fortuns initrumentaliter felici eat, quod in qualibel beatitudine indui
deiervientibui. Hunc tamen imperitum •

1
1 1 b octo iunt, iii.i comideranda lunt :

vulgui maxime vooal infelicem. fnfelicii- praconium videlicel 1" atitudinta, id in

siinus autem est, qui oronibus privatur: quo consistil beatitudinii meritum, et

infelicior, qui duobus privatur : el infe- pramium.

lix, <
] 1 1 i uno. H.1'1' esl ergo felicitas. 1).' primo dicil :

Beatitudo perfectior ost utroquo isto-

ruro : quoniam beatitudo opponitur om- a Beati. »

ni ei quod facit miserum secundum ali-

quem statum vera miserieB. Et ideo sive Et rst beatitudo ista laus et praconium
sit impediens statum optimum, sive sit eorum qui omnino a se excludunl impe-
impugnans, sive etiam deficiens, Bemper dimenta status paupertatis.
impcdit beatitudinem, quod non cst in
virtute, nec in felicitate : quia hrec a ct Pauperes. •»

multis el impediuntur et impugnantur,

el in multis deficiunt, sicut patebit in Hoe est. qui ex omnibus. qua? mundus
sequentibus. Et ideo beatitudo potius est iste in divitiis, honoribus et deiiciispra-
status perfectionis, quam actus, vel ope- bere potest, reputant csse se insufficientea
ratio. Et beatitudo simpliciter et univer- ad Deum : et ideo suam recognoscentes
saliter, est status omnium bonorum con- insufficientiam. ad Deum solum, sicut ad
gregatione perfectus. bonum. in quo est sufficientia. habent
Nec dicuntur hic bona tantum virtutes, recursum. Et hoc est, quod habet trans-
sed et omnia conferentia et tenentia in latio de graco facta : n Beati mendici. »

bono, et removcntia contraria istorum. Pauper enim est insufficiens sibi. sed

Et bona multa sint et multo-

licct illa mendicus cst, qui omnium (alias, omni)
rum generum, tamen beatitudo unum ope opibus destitutus, rogat ab alio
et

quid est quia omnia bona sunt in or- : solatia inopicT et hoc cum erubescen- :
l

dine ad unum, quod est optimum e1 : tia. Et ideo dico litteralem esse exposi-

hoc est Deus. Et haec unio sufticit statui : tionem. Psal. xl, 2 : Beatus qui intelli-

quia status etiam continet multa, nec git super pauperem. Et, Psal. egenum et

est slatus, sed semper motus et progres- lxix. Ego vero egenus et pauper sum,
li :

sio, quamdiu non quiescit in optimo. etc. Item, Psal. li\\ 23 Jaetasuper Do- :

1
Chrv?cMomu« ?t Hieronrmuj habent «t hane.
wo D. AEB. MAG. ORD. PR.ED.

minum euram tuam, et ipsc /c enutriet. licta mea. Isa. lxvi, 2 : Ad quem respU
Item, I Petri.v, 7: Omnem sollicitudmem ciam, nisi ad pauperculum, ct contrilum
ttram projicientes in eum, quia ipsi spiritu, et tremenlem sermones meos ?
cura est de vobis. Eccli. iv, 3 Cor : ino- Proptor quod etiam isti beatitudini spi-

pis ne afflixeris, ct non protrahas dalum ritus timoris adaptatur, quia iste pauper
angusiianii. ad omnem allum tremit, etse insufficien-
Cum autcm dicitur : Bca/i pauperes tem reputat.
Il.oc igitur est expositio beati Augusti-
« Spiritu. » ni : et Chrysostomus etiam concordat
cum ista expositione sccundum aliqucm
Potost spiritus ncoipi iequivoce. Si modum. Sed si spiritus accipiatur non sic
enim accipiatur dictus a spiratione cor- a spirationc, scd a rationc ejus qui est spi-
porei spiritus, tunc spiritum habere di- ritus.tunc spiritus est dator vite.et prin-
cuntur audaces, protcrvi, et superbi, et cipium vitae, et causavitae. Et hoc inodo
arrogantes, quae oninia ex tumore cordis Spiritussanctus est principium primum et

pruvoniunt, secundum quod eliam dc verum vita?,et dator vitce, et causa, sicut
talibus dicimus, quod habent spiritum in dicitur, Joan. vi, 64: Spirifus csl qui vi»

naribus. Siout otiam, Aristotolos indu- vificat : caro non prodest quidquam. Et,
cen^ Uomerum dicit, quod « fortcs offla- II ad Corinth. m,6 : Spirilus vivi/icat,
«bant spiritum per nares, et ebullivitsan- etc. Ezechiel. xxxvn, 10 : Ingressus est

mis '.» fsa. n,22, socundum expositio- in ossa spiritus, ct vixcrunt. Ezechiel.
nom litterae dicitur : Quiescite ob homine, i, 20 : Spiri/us vitee erat in rotis.
cujus spiritus est in naribus ejus : et, Sic ergo aocepto spiritu. cum dicitur :

!sa. xxv. i : Spiritus robaslorum quasi

turbo impellens parietem. « Beati pauperes spiritu, »

Sic ergo sic accipiatur spiritus, ot con-

struaturcum recto in babitudinc causa? Potest construi cum re nominativi in

matcrialis : tunc pauperos spiritu sunt habitudinesimultriplicis causa?,eflicientis

destituti, et se insuflicionlos reputantos scilicet, et formalis, ot iinalis : siout et

in boc spiritu, ot illi qui ad nihil altum omne efficiens per suam formam ost of-

se exhibent, de nullo se vindicant, et in ficions, ot forma. ot linis. Quia sio dici-

omnibus so dejiciunt: ot illi sunt qui ve- tur in Physicorum, quod « tros causce
II

re su,m nativitatis babont sonsum. et sunl « in unam rom coincidunl sed materia :

vere humiles, sicut dicitur, ad Romanos, « numquam cuin aliis coincidit in rem
\ii, K) : Non nlin sapientes, sed humili' « unam. » Si ergb sic coDstruatur, tunc
bus consentienles, habentes Christum pro sonsus esl : Roati pauperes, quos Bpiri->

exemplo, de quo, propter humilitatem ad tus faoit pauperea : ot est forma pauper-
nilul altum se exhibentem, oemo verum tatis eorum ot tinis. Cum autoin pauper
jodicium protulit quod Deua qui
esset :
sit insufGciens sibi, tuno orit sensus :

ila permisit se conculcari, quod num- Beati se videntes <'\ omnibus interioribus
qiiani spiritus alti, vej resistentise, vel el exterioribus sibi insufficientes, qod
fortitudinis apparuit. vm. 3 \«t. I In necessitate, sed Bpiritu hoc faciente :

humililate judicium ejus sublatum quorum istam insufticientiam non infor-

\\< -iiut. qui dicere possunt illiul Psal. ni, ii siultiiia. aul vanitas, Bed spiritusper
xxiv, 18 Vide humilitatem mea charitatem : nec faciunt, vel patiuntur
labo ct dimilte univcrsa de- paupertatem nisi propter spiritum, qui

•
Anmn-rii.Ev in III ElhKorum. snhtotin c*t

M nn. « !>< angtutia, et *r jtuHc.io

 |\ I V \\(, M M III 1 1 V I ,1

ii i > >>>n> bonl ii bi ridetur ei t Quoniam Iptoromatl •

|l,,s|l i,. .-sSO II l.l. >tl \ llll. .I.H "l>. II

Sonne Deus etegit pauperet in hoo mun-.

,
.' 1 "' •
luin i t, qu
iln, divites in fide, et httredet regni in ufncicnliam omnium crealorura
tiutxi repromisit Deut diligentibut n »nl iflicientiam In I»

i \Q : Patcentur primogeniii pau* pianl licul > contra quidara homii

perum, et pouperes /iducialiter requie- lufficere libl temporalia reput in

teeni [m ixv, i Faetut esfortitudb extrema futuri lini Vpocal. nt„

pauperi, fortitudc tgenoin tribulationt 17 i Dieit Quod divet tum, ttioeuplo-

tua,tpetalurbine,umbraculumabmttu tatut,et nultiusegeo ei neseii quia tu

| s i, (
,
U || U pauperea aihil petnnl in tsmiser,etmiserabilis,etpauper,et (

inun.l.», unde libi lufflciant, nac reeo- eus, et nudus. \\ il. iviu, 8 : In una
gnoscunl in ie ipsis, unde ad aliquid sul- dievenient f>lat/.r ,-jus, »«««, ei tueti

fioiant altum, rel vindicando, vel infe- etfamet : et igne eomburetur. Sicut .m-
rendo, vel aliquo modo se suffioiantaa tem pereaperquai »1 quis, par |

exhibendo : semper dicentes oum A|><>- el punietur, lic etiam in bis in quibui
stolo, II ad Corinth. m, ;> : Non quod meretur quis, per congrua illis remune-
tuffieientes simus cogitare aliquid a no- ratur. Ii dicitur, Luc. xn, 32 : Volite

bis, quasi exnobis \ ted suffieientia no- timere, pusillus grex, quia complaeuU
stra ''' Di o est. Patri oestrodare vobis regnum.
Isli igitur sunt
« Regnum »

« Beati pauperes spiritu. »

Est sicut ex superius di.-lis accipitur,

Et palot ex preedictis, quod status al- inquo habetur sufficientia regiminis. Illa
tissimus est bcalitudo isla, qua (alias, autem sunt tria, qu.v in hoc dan suffi- t

qus) consistil in abdicatioue omnium cientiam : quorum primum ct principale

eorum (alias, rerum), sive sint interiora, esl habitus legum et consiliorum, et

sivc oxtoriora. ex quibus aliquis vanc se seientia distributionis officiorum, et om-

putat sufficere sibi. A paupertate autem nis bonffi ordinationis ad regnum perti-
denominatur, quia, sicut dicunt Tullius nentis. Secundum est potestas stans et
et Augustinus in libro II Confessionum : non nutans. qiue in so ineoncussibilis, et

Divitia 1
suflicientiam promittunt, cum contra facientcs conterere possit. Ter-
tamen secundum Apostoluin sufficicntia tium est divitiae organice subservientes,
ex solo summo bono sit, in omnibus suf- et amici, et subditi : quae omxudi exteriora
l
fiotentiam exhibenti . bona vocantur. Et haec tria conferuntur
veris pauperibus. in quibus sufficiant.
« Quoniam ipsorum est regnum coe- Primum enim debetur ex hoc, quod in
lorum. » se non invenerunt unde sufticerent, sic-
ut dicitur, Job. vi, 13 : Ecce non est

Hic tangit proportionem praemii rc- auxilium mihi in me, et necessarii quo~
spondentis. que meireeesserunt a me. Secundum au"
Et dicit tria : rationem congruitatis tem dobetur eis ex dostitutione proprii
prcemii ad moritum, et prcemium, et pra?- spiritus, quo nihil vigoris et audacia? in se
mii nobilitatcm. recognoscentes, nulli restiterunt, omnia
Congruitatem tangit, cum dicit :
trementes et paventes. et ad nihil altum

1
Cf. II ad Corinth. ix, 8 : Potens est Deus omnibus super cmnem sufficientiam habentes.
wi»rn Qmtirtm abundare fnrere in vobis, ul in abundetis in omne opus bonum.
152 D. ALB. MAG. OHD. PR.ED.

exhibeiltea bc Tertium autem debetur eis, quando ad omnia malo aliquo tan-
se in

eo quod in nnllo ezteriorum quaerebant gentia invenitnr non solum planus, sed

BufGcere. Apocal. v, H) : Fecisli nos Deo mollis et quaecumque tangit, non nisi
:

nostro regnum, etsacerdotes : et regnabi- molliter tangit.

mus super terram. Ideo pauperum pater, Ad hoc intelligendum oportet accipere
et rex, etpraBmiatorChristus. Joan, xviu, similitudinem in corporalibus. Manus
36, coram Pilalo professus est se esse re- enim tactus, qui est impulsus, in duro
gem, et tamen dixit Regnum tneum non : anguloso, angulo acuto, vel angulis. si

est rlc koc mundo, fortiter tangat, invenit kesioncm vulne-

ris. In duro et in plano invenit resisten-
« Gfplorum. » tiam superficiei, sed non vulnus : quia
durum est quod resistit tangenti, sicut

Ecce preemii nobilitas. Quia cum coeli dicit Fhilosophus. In molli autem non
non mufentur per inveterationem, nec bene infuso, non invenit aliquid istorum,
marecscant, et sccundum naturam per- et in profundum non penetrat, et tactum

pctui sint : et sic sit in tuto quidquid est non circumstat manum tangentis, sed
in cis, idco dicitur regnum istud cr>dit alias, cadil) in seipsum. In molli
ccelorum, cumtamen regnent ubique veri vero penetrato per humidum infusum,
pauperes. I Petr. i, i : I>> hsereditatem nec vulnus facit, nec resistentiam inve-
incorruptibilem, et inconiaminalam, et nit, nec impedimentum profundationis :

immarcescibilem, conservaiam in ccelis. quia statim tactum circumstat manum

tangentem adhaerens ei, mollilicans
eam.
« Beati mi'es. » Et est similiter in moribus. Quia im-
mitis resistit quasi angulus acutus pro-
unda est beatitudo. Et beatitudo fundius secans manum tangentis, quam
quidcm, ut dictumcst, notat statum altis- tangalur ab ea. Mitis autem in primo
simum in hoc genere meriti. gradu virtutis sensu turbationis, etsi ni-

Est autem mititas (quam quidam man- \\\\ contra agat. tamcn nocumento resi-
suetudinem vocant) trium graduum. Mi- slit, ct ase cxpcllit, licet in alteram non
li- (111111 est, qui provocatus, etsi turba- intorqueat. Mitis vero in secundo gradu,
tur, tamen non abducitura mentis ratio- nocentem quidem tangit, molliter recipit
ne, ut aliquid porperam agat, non (alias, sed in profundum tangi non potest, quia
nec) aliiiin provocat : et ha?c mititas est ccdit. et non adhsret tangenti undique.

virtus. Secundo, est etiam mitis nec pro- Scd mitis hic dictus est, qui tanto spi-
,iii-. aec provocatus, scntiens aliquam rilu pietatis infunditur, quod tactusa no-
lurbationem. I.t hcec est mititas quee est cente, statim locum dal ut in profundum
inniii purgati virtus, quasi heroica, vel tangat vitam et res, et si vult, auferal
herilis, al» altitudine animi sui per ^eu- nihil contra facicns, sed etiam pietatem
-.iiin turbationis (alias, Bensuum turbatio- benedictionis et obsequii respondens
ii iii) non inclinata. (alias, rependens). Propter quod etiam
De prima, dicil Psal. lxvi, "»
. Turba- spiritus pietatis illi attribuitur magnitu-
tus tum, et ))'»> sum locutus. dini, quaa [alias, qui) humore pietatis sic

De Becunda dicitur, Proverb. vi, 32 ; tangentibus adheret, a\ eos ad pietatem

Qui dominalur animo suo, melit remolliat : quia, ul <li«it TuIIius, « pietaa
pugnatore urbium. enim proprie 1 1 1
«
« est benevolentia in parenlee : » sed in
dominatur animo, qui excellentia animi donis ^|>iriiu-> Bancti, pietaa '•-! benevo-
ensibus turbatis non inclinat. lentia in omnes, bicuI si ginl pareotes.
rtia mansueludo
l
Bive mititas est, Ha?c esl una pars mititatis prinoipalis.
 |\ I \ \\i, M \ I I II I I
\

\h,i .1 1 1 1 • 1 1 1 |..m -
biI quod ul non i' I. ii. rii f>

tangilui . ni 1 1 1
• inin es1 , iti nullum pent«

iu in iii.iln oxaspei .111 langit. I»'- hoi l i Ipm multiplii itoi oxponui
dioitur, Numer. mi, 8 ! Erai Moym i ir |)m ii enim qua dam < >
quod tripli

mitissimus super omnea qui morabemlur i L terra quam .> i imu quam tei imu
in terra, l'i de l>>\ id, II Regum, xxtu, 8 :
r\ quam <
| < •
u

datur miii po io '1111111111!

tpse est quasi tenerrimut ligni vermicu-
I i i

lus, Ilir enim verniiculua ita esl moliii, 1 iiin terrai um Chr men di
ijnoil inm srniiinr duritiei sub digilo ( ii . quod « intelligitur de lei 1 •>quam
tangentis, nisi Bentiatur per motum. < II 1 !|ii.i 1 Psalmo
iiini :
r>
de qua dicitur in

autem mititas status esl potius quam w\i, 13; Credo videre bona Domini in
aliquod unum <>pus ; in quo hom inia terra viventium, El b©< esl ccelum, nbi

quoi mollescere Faciunl animum, sic col- habitabunl sancti in glori 1

quia licet

legit, et ad manum habet, quod num- ccelum sil respectu terrsB in qua habil

quam exasperatus, vel induratus duro banl morientes, lamen ita dicitur respo-

aliquid tangil : nec e oontra lactua dure ctu suporioria cceli, in quo rrinitas habi-

aliquid duritiei ei respondel (alias, re- tal quod difilnr irliiin Ti inil.ili-.
:
i

pendit). E1 ideo oportet eum priua esse Imnibus \\^ relictis in valore <|n"
1 dii ta

spiritu pauperem : quia Bicul diximus, snni, videtur mihi dicendum, quod terra

pauper Bpiritu duritiei aliquid exhibere hic diriinr, imn nli eo quod terra voi

iiun BufQcit. El ideo Christus se hujus tnr, sed dicitur lii«' terra a proprietate

meriti magistrum facit. Matth. xi, 29 :

qua nomen imponitur, h<"- est, a teren-

Distite (i ni(\ quia mitis sum et humiiis do. Quia enim omni terenti se miiis Bnb-

eorde. Eccli. m, iSiFiti, in mansuetudi- jicitur, justum cst ul omne terena et te-

iic opera tua per/ice, et super hominum ribile in prasmium suscipiat, ita quod te-

gloriam diligeris. II ad Timoth. n, -i :

rens de ccetero terat, et tritum in pote-
stato habeat, ut nonpossitteri decaetero:
Servum Dei non oporiet liligare, sed
mansuetum esse ad omnes. Item, ad Tit. et cum Deo tcrat omne quod obstat.

in, 2 Admone illos neminem blasphe-

:
Isa. LVHi, 1 i : Sustollam te super altitu-

mnrc, non /itigiosos esse, scd modes/os, dines terrm, ct cibabo te hxredilate Ja-

omnem ostendenies mansuetudinem. I Pe- cob, patris tui. Deuter. xi, 37 : Vostrans-

tri, iii, i : Qui abscondiius est cordis Jordanem, ut possideatis terram

ibitis

homo, tn incorruptibititate quieti et mo- quam Dominus Deus vester daturus pst
des/i spirit/ts, qui est in conspeciu Dei lo- vobis.

cuples.
« Possidebunt. »

« Quoniam ipsi possidebunt ter-

ram. » Possessio in jure vocatur quasi pedi?

positio : et id possidetur quod sine con-
Hic tria notantur : proportio proemii, tradictione ad nutuin mites habebunt.
cum dioit : « Quoniam ipsi. » Et prae- Job, xxn, 8 : In fortitudine brachii tui
mium, cum dicit : « Terram. » Et mo- possidebas terram. et polentissimus obti-
duin habendi, cum dicit : « Posside- nebas earn. Psal. xxxvi. 3 : Inhabita
bunt. » terram, et pasceris in divitiis cjus. Ge-
l.ongruum cnim pra?mium semper dat nes. xxvni. 4 : Deus det tibi benedictio-
Dominus, sicut dicitur, Isa. m, 10 Di- : nes Abrahse, et semini tuo post ie, ut
citc justo quoniam bene, quoniam fru- possideas terram pcregrinationis tuse.

ctinn adinccntionum suarum comedet.

Pra?miuni notat. cum dicit :
 154 D. ALB. MAG. OKD. PR.ED.

« Beati qui lugent. » bglonis illic seditnus, et flevimus, cum

recordaremur Sion. Isa. xxu, 4 : Nolite
ITir iterum Becundum morlum prarce- incumbere ut consolemini mc super < a-
dentem tria inducnntur. Preeconium, ct stitate filise populi mei. Isa. xxxni, 7 :

id in quo es1 prsconium, el causa quae Angeli pacis amarc flcbunt.

esl meritum proportionatum. Est autem

beatitudo. sicut determinatum est, potius « Quoniam ipsi consolabuntur. »

status quam actus, vel operalio.

Luctusautem, sicut Glossa dicit, potest Duo tangit : proportionem congruita-
asse pro peccatis. Et hic non est beatitu- tis praemii ad meritum, ipsum prae-
et

do : sed vocatur irriguum inferius, pro mium. Jerem. xxxi, 10 : Quiescat vox tua
quo suspiravit Axa sedens in asino cor- a ploratu, oculi lui a lacrgmis : quia
poris, et vadens ad spiritum sicut ad est merces operi tuo, ait Dominus.
meritum '.
Est etiam luctus pro dilatione ccelestis « Consolabuntur. »
patriae, et incolatu miseriae : et vocatur
irriguumsuperius, sicutdicitur inPsalmo Consolatio illa est. semper cum Patre
cxix. o : Hcu mihi! quia incolatus meus in patria csse, et numquam videre justi-
prolongatus est, etc. Hic autem secun- tiam occumbere tantum internae conso-
:

dus luctus liabet gradus quia est luctus :

lationis babere, quod causa luctus num-
pro causadilationis patriae, quaeest, quod quod
q Uam surgere possit. Et hoc est,
puccalum non est emendatum et hunc :
manus consolantis Dei terget lacrymas.
habent multi. Et est luctus pro ipsa rlila- Apocalyp. xxi, 4 : Absterget Deus omnem
tione, eo quod omne quod non est Deus, lacrymam ab oculis eorum : el mors ultra
vemt in t;edium ei qui ex corde dicit illud non erit, neque luctus, neque clamor, ne-
Psolmi lxxh, 2o : Quid enim mihi est in que dolor erit ultra, quia prima abie-
coslo ? quid volui super terram ?
et a te.
runt. Isa. lxvi. 10 et 11: Gaudete cum
El bic habet unum gradum istius bea- ea gaudio, universi qui lugetis super
Utudinis. Et secundus gradus ejus cst, eam : ut sugcUis et repleamini ab ubere
quorl tangitur doloru COrdis intriusecus, consolationis ejUS, ut mulgeatis et deli-
pro eo quod justitiam regni Dei in terra ciis affluatis ab omnimoda gloria ejus.
a multis corrumpi conspicit, sicut dicit Et, ibidem,}}. 13 et 14: Quomodosicui
Psalmus cxviii, 139: Tabescere me fccit mater blandiatur, ita ego consolabor vos,
zelus meus, quia obliti sunt verba lua et in Jerusalem consolabimini. Videbitis-,
mici mei. Tertius gradus esl ex gustu et gaudebit cor vestrum, etc. Psal.
interns dulcedinis, el cujus memoria in xciu. 19: Secundum mul/i/udinem do-
amaritudinem venit omne quod tempora- lorum meorum in corde meo, consolatio-
liter delectare videtur : el hic talis luget nes tua Ixtificaverunt animam meam.
inomni tempore praesente malo, propter Isa. u, 3: Consolabitur Dominus Sion,
zelum justitias : et praesente bono, propter et eonsolabitur omncs ruinat ejns. Et,
iii -iDoriam internee dulcedinis, el in vita ibidem, v. 12 : llgo ipse consolahor vos.
tota, propter incolatus proiongationem.
Jerem. Luctum unigeniti fac tibi,
vi, 26 :

planctum amarum. .I<»b. m, 24 Ante- « Beati qui esuriunt et siliunt justi-

quam eomedam ruspiro : ei tamquam tiara, quoniam Ipsi saturabuntur. »
inundantes aqum, sic rugitus meus.
il. cxxxvi, l : Super flumina Da- \\u tria sunt sicul e1 in prsehabitia.

1
Cf. Judicum, i, 14 et soq.
 IN EVANO \i M in i i \

Sod attondendum, <\ l

ju litia dioitui tdhui autem,o1iud
duplox npo( iali ' [enorulii. ol aliud
Speciaiia < -i , quoo o*l |ui luum red do, ot aliud i il appnd
deni 101 undum rutionom, a?qual inti i
ol aliud oal juilit 111

plua ol minui damni el lucri in dialri ' i enim ju tilium \

buondii, commutandii iculol

dicil moro pn '-.1111 il

Ariitoteloi C mutam enim cura ali

1
. non facit oom bem Dicit onim \

i|ii<> 111 aliquo oontraotu, ol putam nui, quod 1 nomo invitu

decoptum et osse ia domno, el Itfl • otii bonum quod facit. » Ju 1 1

Biinua habore quam valeal n-s quam juitilinD modo facere, eil cum gaudii
emit, vel vendidit, venil ad judicem : et babitu juililiam fai 1
I beni
illi» audiemad\ enarium, sitimal perra facere Sicul faciunt juiti quijuitil
tionom tequalitatii valorera rei, el aufert dinali lunl juiti: cl bi dod auntb
ab eo qui plua babet in lui ro, et addil ei bono gratis necenario. Appetere autero
14 1 1 i roinua in lucro, et plus habet damni. justitiam facere plua eot, quia ap
Similiter autem ai aliquid eil distribuen- juititiam requiescil in juititioe operil
dum, judex stipendia distribuil pro Die- propter bonum. I.i bflBc melior est, pi

rito et dignitate uniuscujusque. Haec csl oipue si justitiam q

appetil
ergo justitia specialis. nata lege divina. Sed esurire et eitire

Qeneraiis autem juetitia est dicta du- justitiam esl non quiescere nisi operan-
piiciter. A - ciicialit.il*' ojus quom jusiuui <l" justitiam, et affligi si non (ial justitia,

facit, el a generaiitate ipsiua justitiss, el reQci sicut in sagina '•! convivio,

Qeneralis justilia priori modo dicta est, quando justitia lit per eum E1 haec ad
t]u;r in debitum el rectum statum ponil beatitudinem pertinel sola.
totum quod esl in bomine respectu inte- ^dhuc autem, aliud es1 esurire ju^fi-
riorum et exterioruro. [nteriorum qui- tiaro, el aliud sitin eam. Quia esuritur
dem, ut ralio imperet, el sensualitas im- quod coroeditur : et hoc masticatur divi-
peretur, et corpus subdatur, et oronis buih el contritum dentibus, ut undiqu
animffi vis, et omne membrum corporis natura sugi possil interius: quiapropter
debite perficiat opus suum, in proprio hoc natura dentes invenit. Licet autem
gradu consistens, el ordinem suum non istud sie cibet el instauret vitam, sicul
confundens. Justitia autem generalis se- cprpus quoddam et membra corpori8
cundo modo dicta est, ut dicit Aristote- hujus; tamen sicut cibus non per se tluit
los. omnis virtus, prout accipitur ut legi etcurrit ad membra, nisi habeat vehene
concordans. Omne enim quod lege prre- et seportanshumidum, eujus desiderium
cipitur, .el ad erudiUonem (alias,
legis est sitis.. Tta etiam sunt rationes juris ej
civilitatem) ordinatur, el legis ordinem sapicnti;p, qua? rationes vehunt et por-
consequitur. juris, et recti, et debiti ha- tant justa. ex quibus eonstruitur et nu-
betnomen generalis justitiaa. tritur totius bomT vitaa corpus. Deside-
Non ergo est beatitudo justitia uno rium igitur fervens ad justa nutrientia
modo dicta, sed in onmi modo dictaju- membra vitae bonsB, est esuries : deside-
stitia. Sicut dicitur, Luc, 1, : Erant au- rium autem rationum juris et justorum.
tcm justi ambo ante Deum, incedentes est sitis. Homo ideo rationalis est, ut non
in omnibus mandatis ct justificationibus tantum agatbonum, sed etiam exration
Domini sine querela. Sine querelaautem sciat pronter quid el qualiter agcndum
non essent coram Deo et hominibus, nisi est . : quia aliter ageret sieut comburit
justitiamomnimodo dictamobservassent. ignis. Et ideo dieit Tullius, quod « virtus

1
Abistotbl.es, in VEthicorum.
I!W n \LB. MAG. ORD. PR.ED.
« est in modum uatura rntioni consenta- divina, omnia nostra inflexibiliter ab ea
« neus habitus. » imprimi et informari, sicut dicit Augu-
Hasc ergo est beatitudo viri perfecti, stinus '. Hoc enim est chaos magnum,
ut ferventi, et quiescere non valenli de- quod Banctos compassionis gressu non
siderio desideret juslum etjustitise ratio- permiltit transmeare in infernum : quia
nem. secandum quod ipsum est in omni omnino concordes justitiaj Dei facti, non
recto ponens operantem, et in omni legi possunt non gaudere de hoc in quo ju-
(nlias. lege) congruum : et omni, qui vi- stilia l)ei pravalet. Psal. lvii, 11 : Lse-
vit Deo et homini, superiori et inferiori, labitur justus cum viderit vindictam :

et quod suum est, reddens et

sequali, : manus suas lavabit in sanguine pccato-
aequum omnino in omni conservans con- ris. Psal. xvi, 15 : Satiabor cum appa-
tractu. et dUtribulione. ruerit gloria lua. Isa. lxv, 13 et 14 :

Et ideo dicit Augustinus, quod « indi- Ecce servi mei comedent, et vos esurie-
a get spiritu forlitudinis, ut robore quo- tis : erce servi mei bibent, et vos sitietis :

« dam, sicqui ad tot rectitudines se cum ecce servi mei Isetabuntur, et vos confun-
« desiderio extendit. » Sicut et beatitudo demini : ecce scrvi mei laudabunt prse
procedens de luctu, indiget spiritu scien- exsultatione cordis, et vos clamabitis prss
tia? : quae (nlins, qui) docct conversari in dolore cordis, et prse contritione spiritus
medio prava? et perversae nationis, in ululabitis. Comedere cnim servorum est
quibus multa materia (nlias, mnlitia) ct refcctio justitiae, et bibere eorum est sa-

causa luctus invenitur. De hac igituresu- turari limpidis rationibus juris, quibus
rie et siti justitiae dicitur, Joan. iv, 34: vindicabitur in malos. Isa. lx, 2 : Au-
Meus faciam voluntaiem
cibus est ut dite, audientes me : et comcdite bonum,
ejus qui misit me, ut perficiam opus et delectabitur in crassitudinc anima ve-
ejus. Job, xxix, 14 : Justitia indutus stra.
sum, et vestivi me, sicut vestimento et

diademale judicio meo. Proverb. xxt,

2 Qui sequiiur j> stitiam el misericor-
1 : « Beati misericordes. »

diam, inveniet vitam, juslitiam et glo-

riam. Sapient. vi, 18 et seq. : Initium Ista iterum beatitudo consistit in tri-

illius. scilicet sapientiae, verissima est bus, sicut patet per antcdicta.
disciptinsB concupiscentia. Cura ergo Sed attendendum quod misericor- est,

disciplinse dilcctio cst, et dilcctio custo- dia est multiplex. Est enimqua?dam qua>

dia Irgi/i» nutem

illius est : custodilio alienas miserias ex compassione facit

lcgum eonsummatio incorruptionis est suas. et Iutc est misericordia virtus

incorruptio a/itom facit csse proximum quam Sancti communilerin se experiun-

Deo. Sapient. \w 3 : Nosse te, consum- tur : et hsec imperfecta est ad beatitudi-
mata justilia est : et seire justitiam et nem. Et est alia misericordia, qua cu-
virtutem tuam, radixest immortalitatis. jusi umque (alias, uniuscujusque) sive bo-
M esl enim sitis, Psal. lxii, '1 Sitivit \
ni, sivc mali miseriam in cordia afPectu,
in te anitna mea, quam multipliciter el operis e£fectu prosequitur : quaa cst

tibi cam mea '

misericordia quae assimilal noa Patri
ccelesii, sicut dicitur, Luc. vi, 36 Esto- :

« Quoninm ipsi sntiirnbuntiir. »

/r rrgn misrrirnrdrs, sin/l rf Palrr rr-
sler misericors est. Et, Matth. \\ i i et (S :

S :iari justiii i ,
| , ,, modo. sicul ju- Diligitr inimicos vestros, benefacite his
slitia i
in mente divina et volunlate qui oderunt ros, et orate pro persequen-

1
Lib, VIH 4* TrmitM-
 [fl EVANU \i \i iii i i \

tibui eteclumniantibuivot ut titit filii aboltn quantum lleri \

lun<
/ i ttri qui ett in cctiit, qui toiem expoditu
tuum oriri facit tuptr bonot tt matot, lel ad Deum Jacub in, I

tt pluit tuptr jutiot ti injuttoti I t hac w/w w/ tapientia, />/

miierioordia i I perfectior quam prima. tt /ructibut bom

Irih.i qua miioriam
eil rdia, cordiam volui ei n< ificium,ei
omnem in ie, el ni alio tamquam pro- tiom Deipiut quam holocautta,
priam lontit, idipium oum omni mi ero Patel autem <\ dictii, quod i

ientieni|non lolum miseriam poBiiffi, led itatui altiuimui in lioc genere, non io

etiam oujuicumquo derectui, qui itatum uno, sed in multii, in ordine ad unum
impedil glorin : incipiem b io, el am- oonaiateni el perfoctui. El licel miseri-
bieni omnes quoi quicumque defeotua cordia videatur pali miioriam, et si< b

impedit ab hoo quod Deo ot bono divino titudini contraire alias, contrariai
perfrui non posiunt. men quia non palitureara nisi abolendo
Elt bsc esl perfectisiima babens tria :
•
'
' ii '
itatum bealitudinii tendendo, ideo
quorum unum quod curat in le de-
est, beatitudo est et vocatur. I.i boc modo
fectum, et congregat cor expedilum a dixit Dominua atatura miseriffi per pi
defeotibus ad Deum Eccli. xxx, 24 :
lionem abolens, Luc. kxui, 28 Filim
Miserere animtt iuaplaeens Deo, etcon- Jerusalem, noiite ffere super me, ted tu-
tine : eongrega eor tuum in sanctitate per vot ipsat /!>/<-. Modo etiam qui pra-
tjus, soiiioet justitis. Secundum est, dictus est, illa qua reputantur bona, e1

quod omnibus sentit et emendat de-

in miseriara inducunt, maledicit Dominus,
fectus, non solum pcenffi, Bed eliam mi- ubi de eadem materia loquitur, Luc. vi,
seriffi a Deo retrahentis. Et LUaest mise- -i : Vte vobis diviiibus, quia habetis con*
ricordia simul et miseratio : de qua, solationem vestram. Et, Luc. xix, it :

Job, vi, 14 : Qui toilit ab amico miseri- Videns civitatem, gaudentem Bcilicet,
cordiam, timorem Domini dereiinquit. flevit tuper iilam, elc.
Proverb. xxi, 3 : Facere misericordiam Ex omnibus his patet quffi est miseri-
et judicium magis placet Dco quam ci- cordiaa virtus : el quae est perfectio vir-
ctimee. Eccli, xvi, 15 Omnis misericor- : tutis: et quist-t status beatitudinis ejus»
dia faciei locum unicuique secundum tfem
meritum operum suorum, Tertiura est,
quod h«c misericordia omnia misera re- « Quoniam ipsi misericordiam con-
putat quffi non beatificant, semper suspi-
sequentur »
rans pro sua et aliorum miseria : dicens
illud Psal. Quando veniam et
xli, 3 : Ecce congrnum hujus beatitudinis prae-
apparebo ante faciem Dei ? sciens quod mium. £t sicut Chrysostomus dicit,
miseros facit populos peccatum l
. Rfich. « duplex est in Deo misericordia, rela-
Vi,8 Indkabo tibi, o homo, quid sit
: « xans videlicet, Relaxana et liberans. »
bonum, et quid Deus requiratate : Uli- est, quoe quidem punit, sed citra condi-
que facere judicium, et diliyere miseri- gnum, minor in pcenis quaui prffices-
et

cordiam, et sollicilum ambulare cum serit malum meritum in peccatis et luec :

Deo Judicium enim facere, est recte

tuo. misericordia Domini superexaltat judi-
judicarede bonis et malis qute bealiticent, cium Dei *, quia hoc omnibus tit. Libe-
et qute miserum faciant : et misericor- rans autem ost. quae in toto iiberat de- :

diam facere, est miseriam hujus pati et ponit enim omnes iniquitates propter

1
Proverb. xiv, I i cium.
4
Jaeoh u. id : Superexaltat misericordia judi-
 i 18 I». ALB. MAG. Oltl). IMU I».

(alias, per) pcenifentiam et dissimulat, PriniUs ergo gradus est a peccati lene-
sicul dicilur, Sapient. xi, 24 : Alisereris lui^, et a peccati reliquiis purgatio : et
omnium % quia omnia potes : et dissimu- haec sunt duo. De peccatorum lenebris
ctitn kominum, propter pceniten- non purgatur nisi per amarum collyrium
tiam. Addit in praemio supra meritum pcenitenliae, sicut dicitur, Apocal. m, 18 :

bonum, quod pFsecessil in opere, vel in Colhjrio unge oculos luos ut videas. Sed
gralia : et hsee conceditur omnibus bonis. a reliquiis peccati oportet esse multipli-

Tertia est misericordia, quae omnem pas- cem purgationem, secundum quod mul-
sionem defectus tollit propter misericor- tiplices reliquiae Bunt.

diam praecedentem,et omnem praesentiam Sunt triplices in genere reliquiae : qua-

defectus tollit propter prsecedentem mise- rum primae sunt fumi qui remanent ex
rationem, e1 omnem stalum miserias con- peccati memoria et consuetudine, sicut
vertit in beatitudinis aeternse fructum et : delectationes et cogitationes prava?, Je-
est, quse debelur misericordiae beati- rem. iv, li : Usquequo morabuntur in te
tudini. De qua dicitur, in Psalmo cxi. ."»
et cogitaliones noxiee? Isa. Auferte i, 16 :

6 : Jucundus homo >/>>i miseretur et com- malum cogitatiouum vestrarum ab ocu-

modat : bic enim securus disponet sermo- lis meis. Et propter istas cogitationes et
nes suos i>i judicio, quia in selernum non delectationes, quae in nolente homine
commovebitur. Ita enim in judicio Dei surgunt, clamat Apostolus, ad Itoman.
sunt dispositi sermones cjus. quod opti- vii, 2i : Infelix ejo homo ! quis me iibc-
mam consequitur misericordiam, quoe rabit de cor/ ore mortis hujus ? Et, ibi-
numquam de caetero in sensu, vel praesen- dem, y. 18 : Scioquia nonhabilat in me,
tia tniseriae permittit eum commoveri, sic- hoc cst in camcmea, bonnm : nam v>lle,
ut dicit Apostolus, II ad Corinlh. i, 3 et adjacet mihi : perficere autem bonum,
4 : Benediclus Deus et Pater DominiJesu non invenio. Et, ibidem, yy. 22 et 23 :

Christi, Pater misericordiarum, et Detts Condelcctor legi Dei secundum interio-

totius consolationis, qui consolatur nos rem hominem vidco aulcm aliam le- :

i/i oi/ini tribulatione nostra. Huic autem uem in membris meis, repugnantem legi
beatitudini donum consilii attribuitur, mentis mex, et captivantem me in lege
quia ea qure dicta sunt, non omnes ca- /jiccati quse cst in mcmbris mcis. Haec

piunt, et non implenlur sine consiliorum enim lex membrorum, quamdiu membra
observatione. ligat adillicita cogitanda, dulcitervel ap-

petenda,non esta peccato purgatus men-

tis oculus quia et Becundum naluram
:

« Beati mundo rorde. » oculus adbuc lippiens clarum soleni non

videt, etiamsi digitoclarua demonstretur.

Munditia cordis ad plenum tribus per- II conqueritur Tobias, Tob. v, 12 :

ticilur quorum primum esl ab ocuiis

:
Quale gaudium mihi erit, quiin tenebris
cordis peccatorum et reliquiarum pei sedeo, et />>i>>>-n ccelinon video
li purgalio : secundum esl cordis ab one- Secundce reliquisB Bunt obumbrationes
orporis, qualis, et quantumcumque phantasmatum occurrentium, quaa sant
potest esse liberatio i et lertium esl per simiiitudinefl corporum &e tngerentes,
kimen b Deo descendena illuminatio. (

quas ei Bensuum accipimus consuetudi-

fiimi vocatur hic nostraa animee intelle- oe : el istse Bunl volucres, quae se inge-
i tuake, quod eal cordis oculus : quit dicil rentea Bederunt super sacrificium \lu,i-
tristoteleij quod - Bisul in corpon h.r 3
: quafl \lnali.im abegit, docens nos

« oculus, ita in anim.i ett intellcctus '. » quod hujusmodi abigenda sunt a cordc,

.11 I FMiKorum ' Cf. Genei. xt, 11,

 I\ I \ \\l. \l\l III 1 1 \ *

quia i.iImhii mliii eil ln dlvinlt. Jotn. lam Dei ^loriam iton il loi

i\ . ,'i Spiritua tsi Deus tt tos t qui neque vitrum ub romlil rolorem liijuu

(lt/tutiii/ riiin , 111 s/mi/it rt t rrt/ii/r ti/im - inln i <<.i|.u i

itui UllillWili lll

Irt titlm tirr. I a<l I .< II i n h

I . \ I \ . I
.

" Ora •
< I nn idibui lilii-

(m s/iuilit. tnti/in t/ nirn/r /siilltini qu.im COlil • <! DeUIII I

spiritu, ptallam ti mente. Iitn »unl utem glorio um nihil ab lil

si|ii.iin.r. quo ab ooulli r.mli ceciderunt, modium inter duo, <|ii<><i < i
morl
quando viium ipiritutlium comecutui si nle doprimit. Sapient, < li i

esl '. I.t iita ei1 olbugo, bivo pellii, quiB gitationes mortaiium timid/e, <t incei
.ili <u julii Tobiie exivit, quando per An- providentise nostrs II •
<|n<<<l

getum etfllium (qui Fiiium Dei signiiicat) etiara purgatus a po< «-

.
t •
» . Daniel vidit

etl iiluminalua . qua vidil in visu noctis, e1 non in vi

Tertia miui reliquia ipsa visui debili- luminis '. I.i ideo revelari petil Davtd,
tas el dispersio : quia visui noiter a»l in Pial, oxviu, IH, dicenc i> taoeuioi
uiuli.i sparsui illioila, non oito coaduna- mtos, ti eonsiderabo mirabilia de lege
t iii", quamvia relevatui ii1 a tenebroso tuu.

velamine peocati, e1 a aquamia phanta- autem

lli^ habitis, exspectatur ad il-

siica' spparitionis specierum et pompa- luminationem oculi lumen descendeni

niin mbcuH. I'.i hoc Bignificatum eil in triplei quorum primum ei1 lumen gra-
:

eo quem Dominua illuminavitj Marc. tia oculum aperiens, Becundum, lumen

vin, -i quod primo antequam
i'i Beq., interna revelatiooia oculum erigens, el
haberet visum adunatum, sparso Lumine tertium es1 lumen theophania oculum
visua sui, vidit homines velui arbores ad Deum videndum dirigens.
ambuiantes : el postea cum adunatus De primo dicitur, ad Ephes. i, 18 :

fuit visus iuiis, homines in propria

vidit Deus, gloria scilicet, dvt vobis illumina-
quantitate: hac enim visua divaricatio tos oculos cordis vestri, ut sciatis quse sii

accidil ex peccato. Proverb. xx, 12 : flM» vocationis ejus. Psal. xn, 45 : lllu-
Attrem audientem oculum videntem,et mina oculos meos ne umquam obdor-
Dominus fecit utrumque et ideo si non : miam in morte : ne <jiiando dicat inimi-
recte videat, ex defectu est peccati. cus meus Prsevalui adoersus eum. :

Obumbratio etiam est ex inhabitatione Desecundo dicit, Psal. lxxxvui, 20 :

terreni corporis, quod obumbrat el spe- : Locutus es in visione sanetis tuis, etc.

culo et vostigio indigere facit, etiamsi Osee, xn, 1U : Ego visiones multiplica-
nou esset peccatum. Sapientia, \\, 13 : vi, et in manu Prophetarum assimilatus
Corpus quod corrumpitur, aggravat ani- sum. Daniel. n, 28 : Est Deus in caelo
tnam et terrena inhabitatio deprimii
: revelans mysteria, quitibivndicavit, rex
sensutn mutta cogitantem, hoc est, multa Nabuchodonosor, quse ventura sunt.
et inagua cogitare habentem. Quia si Job, xxviii, 11 : Abscondita in lucem
cerpus non esset corruptibile, obun bra- produxit.
retquidem, sed non tantum ut modo. De tertio dieit Apostolu», II ad
Corpus autem gloriosum quod in resur- Corinth. m, 18 Nos omnes, revelata fa- :

rectione exspectamus, nullo modo obum- cie gloriam Domini speculantes, in eam-
brabit, quia de hoc dicilur, Job, xxviu, dem imaginem transformamur a clurita-
17 : Non adsequabitur ei aurum velvi- tein claritatcm, tamquam a Domini Spi-
trum. Et vitrum vocatur corpus glorio- ritu.
sum, quia perspicuum est, et in se clau- «Theophania enim, secundum Diouv-

1
Cf, Act. ix, 18. » Cf. Daniel. vn. 2.
8
Gf. Tob.xi. 14.
loO 1) ALB. MAG. ORD. PR.ED.

sium, esl lumefi u Deo doscondens in amicos Dei ct Prophetas constituit. \b

animam, et visum animse amplians el i
vertice munditiaa Balaam vidit, quan-
dirigens, ul sub ipsius luminis conforta- do dixit, Numer. xxni, 9 Desummis si- :

tione pos>it videri Deus, qui ante videri licibus videbo eum, ct dc collibus consi-
non potuit. » Ya ideo theophania, hoc est, derabo illum. Calculusenim solidissimus
Dei apparitiovoc&iur. Sicul enim lumen esl di\ ina virlus divini luminis radio per-
in oculuin venions anipli.it potentiam lustrata, Psal. lxxv, 5 : llluminans tu
visus, ut possit clare videre visibilia na- mirabiliter a niontibus setemis. De bea-
tura? secundum Platonem, ita est lumon titudine ista (alias, ita) dicitur, Lucav x.
in animas mundas a Doo descenden- : 23 : Beati oculi, qui vident (/>/;>• >os vide-
quod perceptum ampliat virtutem »>culo- tis.

rum cordis, e1 adunando perficit ad intui-

tum superni solis, sicut dicit Psalmus « Quoniam ipsi Deum videbunt. »

w\v. 10 : fn lumine tuo videbimus lu-

men. Hi sunt aquihe ab acumino oculo- Ecce congruitas prsemii, Deum sine
rum dictae, irreverberato radio solem su- medio videre enim vadunt
et intueri. Sic

pernum intuentes. I)c quibus dicitur, de virtute in virtutom, quousque videa-

Job, xxxix, 27 et seq. : Numquid ad tur Deus Deorum in Sion. Isa. xxxiii,
prseceptum tuum elevabitur aquila, et in 17 : Regem in dccore suo oidebunt.
arduis ponct nidum suum ? f>> petris Sod notabilc est, quod dicit :

manet, et in prseruptis silicibus coinnio-

ratur, atquc inaccessis rupibus. Indc « Videbunt. »

contemplatur cscam, ct de longc oculi

ejus prospiciunt. Pclrse sunt firmitates Xon viderunt, nequevident : quiacum
aeternorum luminum quoe micanl in Deus inlinitus sit, a nemine compiebon-
Sanctis, prserupti silices fortissimi et al- ditur : et ideo per eum transiens visio
tissimi sunt virlutes Angelorum, sed per infinita vadit, ct semper nova inve-
inaccessx rupes sunt summa juga trium nit : quod fieri non posset, si totus simul
personarum, in quibus esca duicissima comprehenderetur. Sic enim dicitur a
IVuitionis (alias, rolalionis) vidolur : et Sanctis. Quid est Deus ? a nulla creatura
<>, uli lumon illud haurientos, longc in videtur : quia, si quid est vidcretur, to-

rem prospiciunt, quod est contemplari. tus siinul comprohonderelur. Sed visio
Hinc est, quod dicitur, Ezechiel. i, 11: Angoli ot hominis decurrit supcr polagus
es aquilee extenta desuper f quiavisu substantiflB ejus in inlinitum : et idoo,

acuto alte volat in Dei contemplationes. semper nova invenit, qua? admiretur.
igitur emundalur oculus a tenobris [pse autom Buiipsiusesl et visor et com-
peccaii. a fumis reliquiarum peccati, ab prehensor, sed onmis creatura qua? sub
umbra corporalium imaginum, ab im- sua visioneest, eum videns, el admirans
potentia naturali : et tunc vere est cor speculatur : sod non comprehendit. Et
mundinii. Psal. xxiu. 3 el i : Quis as- lmc est, quod dicitur, Isa. vi, 1 : Ea
eendet in moniem Domini ? aut quis <///;>' sub ipso erant replcbant lemplum,
ttabit in loco sancto ejus ? Innocens nia- quia ha^c visio totius templi tam trium-
nibut et mundo corde, etc. Proverb. xxn, phantis EcclesioB quam militantis, esl sub
II Qui diligit cordis munditiam, prop-
: Bua visione. E)l hoc est, quod dicit Chry-
qratiam labiorum suorum habebit istomus, « Deum, ul est, et quid est,

amicum regem. EJanc enim cordii mun- a nulla umquam vidil creatura : i el Dio-
ilitiam Bapientia perficil : de qua dicitur, aysius ad Caium monachum tQuidicil :

•ni vii, 27 : /V/- nationes in uuunas i se vidisse Deum, bj cognovil quid vidit,
ctas, hoc est, mundas, te iransfert, i noo ipsum vid.il : quia ^i i|>>.iiiu vidisset,
 IN RVANC \l \ l III i I \ i. i

i quld e i
vidi bI . ol comprohcndi nl I ' " Di I H t ri I
' 1
' 1 1 1 1 1 1 1 | ,
>

I \ nlii aliquid ip iuiiin >

| • r mimI uli l>u dii iini ,
.1" 111 /

.. ip 10, hoi 6il . aliquid inflniti pi i

• i </"" 1 obii . f"ii

..
ubitantia ejui '
» I I Vu^uitinu quomodo mundui dai 1

Probam « Videre Doum mente |>" n : isti ln it pi 111,

« mui comprehondoi e ero minime, i

: \ I 1
autom ali 1 pax q
Quia igitur Deui ilc videtur, ul ad linem cit, I I, foi mal pui 111 |

visio Dumquam percui ra1 i lic \ idetur, omnia lnt< ri lut I)

quod lemper idobitui Ipio autom, qui \ ,

<|iiiili|iinl eil diiHiiuilo, opp ignnl
H totum oomprehendil lompor . i! li.n dicitur; Paal. / •

\ idol , quod numquam aliquid extra \ i in pace locus eji \ l

Philip. 1 /./

lionem mam lui aliquid videbit, l.l idoo fia 1 Deif 1/11 tperat omnem m .

mundi corde ita «'11111 vident, quod lem- custodiat corda vestra, el inteiligentu
per videbunt. Iia. lxvi, li 1 Videbitis, vestras. Htec nutem nihil aliud eit, quam
et gaudebit cor vestrum, ei ossa vestra 1 oncordia 1 ordii el corporii ad fi uendum
quasi herba germinabunt. El jam patet, Deo quantum in hac \ ita com editur et

quare huic beatitudini ipiritui intellectus hsec esl pax beatitudo. Sed pai em b inc

attribuatur : quia intellectui prcecipue in non tantum habel in Be ip l dei i> a1

contuitu reiicitur seternorum. eam in omnes alios, quantum potest. \'l

Coloss. 111, 15 : Pax Christi exsultet in

cordibus vestris. Ad Ephes. i\. 3: SollU
« Boati paoifici, quoniam tilii l)<>i vo- cite servare unitatem Spiritus in vinculo
cabuntur. » pacis. II ad Thessal. Dominut tu, 16 :

/lacis- det vobis pacem sempitemam in

Pax est multiplex : Una quidem est (innii loco. Ibrr igitur concordia fruendi
reconciliatio ad emendationem Deum per Dco, quando nec caro repugnat, nec spi-
peccatorum, Isa. xlviu, IS Utinam :
ritus dissidet iu potentiis, nec Deus
atiendisses mandaia mea facta fuisset .'
subtrahit, est illa quaa es1 beatitudo. El
sieut flumen pax tua. Alia est pax, sci- de hac dicitur, Isa. i.wi, 12 : Ecce ego
lioet quies conscientise in se ipso : quia declinabo super eam quasi fluvium ]>«-
(alias, quando) homo in se non habel cis, et quasi torrentem inundantem glo-
belluin tentationum. .lob, v, 24 : Scies riam gentium, quam sugetis.
quodpaeem habeat tabernaculum tuum. Haec est igitur pax, quae esl beatitudo
Et, Job, \i, IS : Defossus, humo scilicet, et pars regni Dei. Psal. iv, 9 : Iu />ace
securus dormies. Tertia est pax, concor- iu idipsum dormiam, et requiescam.
dia rationis et voluntatis, quando volun- Psal. lxxv, 3 : Factus est in pace locus
tas nibil appetit, nisi quod rationo deter- ejus, etc. Quod autem sit pars regni Dei,
niinatuin est : et de bac dicitur, Job, dicit Apostolus, ad Roman. xiv, 17 :

xxvii. G Neque enim reprehendit me

: Xon est regnum Deiesca, ct poius, i
cur meum in omni vita mea. Ad Hebr. justilia, et pax, et yaudium in Spiritu
xii, lt Pacem sequimini cum omnibus,
: sancto. Et quia haec pax est in -u>tu
ei sanctimoniam, siue qua nemo videbit dulcedinis Dei, per quam quanlum fieri

1
Hac sunt verba S. Dionysii ad Caium 1110- « stanter manens, per hanc ipsam cognitionis
nachum, ex interpretatione Ballh. Corderii « et esseutis uegatiouem, et supra substau-
« Et si quis, viso Deo, cognovit hie quod vidit, « tiain existit. et supra mentem cognoscitur. •

1 nequaquam ipsum vidit, sed aliquid e rehu? Cf. Tom. XIV editiouis nostra Opp. D. Alber-
« ejus qu» existunt et cognoscuntur ipse : ti Mauiii, pag. s"x .

autem supra mentem et suhstantiam con-

xx it
162 D. ALB. MAG. ORD. PR/EI).

potesl fruimur Deo cognito, ideo attri- mium paci dcbelur, quia etiam pax non
buitur ei donum sapientie, quod est sa- est iii^i bono divino omnia nostra ob-
de
por divinorum, et cognitio eorum per tincnti, el pacem deduconti in concordia

Baporem experientisB. e1 unitate omnium virium Deo perfruen-

tium. Sic enim in pacc faclus est locus

« Quoniam filii Dci vocnbuntur. » ejus : et, illa quse sursum cst Jerusa-
'

lem, scilicet visio pacis, libera cst : quse

duabus ultimis beatitudinibus ad
In estmafer nostra*.T\ixic enimnnes nostrcs
contemplationem pertinentibus (quo? in- quoad omnes vires ponct pacem, et adipe
tellectui et sapientiae attribuuntur), in frumenti aeternsB dulcedinis per fruitio-
praemiis utilur tempore futuro. lbi eniin ncm nos satiabit *.

dixit, £. 7 : Quoniam Dcitm videbunt :

hic autem : Quoniam filii Dci vocabun-

tur. Videre enim T)ei, sicut ante dixi- (i Beati qui persecutionem patiuntur
mus, semper novum est propter intini- propterjustitiam,quoniam ipsorumest
tatem mirabilium qure in ipso videntur,
regnum ccelorum. »

et videbuntur. Filiatio autem Dci assi-

milationem nostram (alias, nostri) ad llic incipit octava bealitudo, ct illam

Deum importat. Et beec perfecte non ma- dupliciter determinat. Primo, in genere
nifestabitur nisi in futuro. Et hoc est, sicut alias : secundo, per partes expiicat
quod dicitur, I Joan. m, 2 : Charissimi, cam in spccic. Et hoc patct in littera.
nunc filii Dei sumus et nondum appu- : Primo tangit beatitudinis praeconium :

ruitquid crimus. Scimus quoniam cam secundo, beatitudinis meritum istiu.s : et

apparucrit, similes ci erimus, quoniam tertio, bealiludinis praimium.
vidcbimus eum sicuti cst. Quasi dicat :
De primo dicit :

Nunc quidem sumus per adoptionis filii

gratiam, sed hoc quod ex ipsa Gliatione « Beati. »

erimus in gloria lilioruin, nondum appa-

ruit : el luee cum apparuerit, ad simili- Etvidetur contrarium : quia, sicut di-
tudinem Dei uos proyehet in gloria Patris cit Giossa : Beatus estqui habel omnia
ccelestis et tunc videbimus eum sine
:
quffl vull : qui autem omnia qua vult, non
medio, sicutiest, et ipsa visio qos lumine habet, <
v
>i persecutiones patiens.
divino implebit, et filios similes patri I'.t dicendum, quod licet pati sit mise-
efGciet : sicut crystallus cum soli oppo- rum, tamen pati propter justitiam est
nitnr, Btatim ut lumiuc impletur, similis, gloriosum, et prout atlingil gloriam sic,
quasi lilms solis efGcitur : ita lilii gloris habet beatitudinis prfflconium. Ad Phi-
similes Patri ccelesti efGcientur in lumi- lij). i. 2'.» ci 30 : donatum est pr<>
Vobis
quo implebuntur. Unde, ad
ne patris, Christo, iidii solum ut in eum credatis,
Roman. vm, 19 e1 Beq. Exspectatio :
snl ii I rliinn pm illo paliamini, iilrm
creaturse revelalionem /iliorum Dsi ex- certamen habentes, quale et vidistis in
ipectat :... quia et ipsa creatura libcra- me, i't ninir mtilislis ilr inr. A<i. \, 11 :

bitur ii serx itute corruptionis, in liberta- Ihtint, Apostoli Bcilicet, gaudentes a

tem glorise filiorum Dei. Creaturam vo- conspectu concilii, quoniam dignihabiti
cit hominem, eo quod est dignissima simt pro nmninr Jestt contumclia/ii
iturarum, aliquid convenientia ha- poti.
bens cum omni creatura. Et hoc prie-

P ll. LXXV.3. 1
Pl il CZLVQ, I 1 : 0'" posuit flnei tUOt }i<v>m.
1
Ad Galat. iy. M. et a<lip« fnimenti salml te.
 IN EVANG M \ i 1 1I II. \ 10.

Illll IUM-HfCllliollCIII II. r, o/ ,/i ,lti.i I

tiam tustitu t guit t<

Seoundum eit, in quo oouiiiUl istiui juste. Qum enim < l gi

beatitudinii meritum. El pontl duo :

>' colaphinati mffm fa

perieoutionem, e< causam, cienies patientei mstinetis, hstc est o\

Persecutionora. dicendo tia apud Deum.

i Qui perteout ionera patiuntur. »

..
Quoniam iptorum i gnum
ocelorum.
Scil .11111 .ili .ilui quodam u on bi! :
«•!

illu.lquod ab esl alio Beoundum quod hu« 1 1

ibu iiin constituentibui deeti-
jusraodi, non sii laudabile, vel merito*- tuuntur, qui patiuntur perse< utionem.
riura, videtur quod male ponatur in hoc [njuslc «miiiii juiln iinliir r.oulra I

beatiludo justiliam regni «•! Bub potestate iniqua

l''.i ad boc dicendum, quod licel passio cadunl propter t\ i annides eoi uo qul

sil effectus illatioque actionis, secundum sunl in potestate constituli : el bonis

quod esl ebagente, lamen ei parte bus- spoliantur propter avaritiara regnantium
oipientis, oontingil susoipere passionem in regno mundi. Per contrai ium igitur,

ei devotione, et tenere cor in saquani- justum esl ut regno ccelorum remune-

mitate : «i tllee Bunl interiores aotiones rentur.
anirase. Kt in his propter (liniciiltati.Mii, De priino dicitur, I Machab. II, 37 :

maximum collocatur meritum, el tanto Testes eruni super nos coslum et terra,

majus, quanto secundum naturam sumus guod injuste perditis nos, Act. wui, 3 :

infirmioresi II ad Gorinth. \u, (

.> : Virtus Tu sedens judicas me secundum legem,
iu mfirmitate perficitur. Apoca). u, - el ei contra legemjubes me percuti?

3 : Scie opera tua t et laborem, et pa- De seoundo dieitur. Joan. \i\. 1 1 : Non
tientiam tuam, et </i/i<i >to/i potes susti- haberes potestatem adversum me ullam,
nere malos .... et patientiam habes, et nisi tibi datum esset desuper. Daniel. m,
sustinuisti propter nomen meunt, et non 32 : Tradidisti nos in manibus inimico-
defeeisti. rum nostrorum iniquorum, et pessimo-
rum, prssvaricatorumque, et regi in/ti-

« Propter justitiam. » sto et pessimo ultra omnem lerram.

Job, ix, 24 : Terra data est in manus
Ecce causa : quia causa facit Marty- impii: vultum judicum ejus operit.
rem, non pcena. Dicit autem, propter De tertio, ad Ilebr. x, 34 Itapinam :

justitiam, non propter paupertatem,

et bonorum vestrorum cu/n gaudio susce-
vel mansuetudinem, vel aliud aliquod pistis, cognoscentes vos habere meliorem
prsomissorum quia sola justitia genera-
: et manentem substantiam. Horum igitur
lis per ambituni SUSB coinmunitatis con- est regnum coelorum, sic et bonorum
cludit in se et tidem et omnia alia bona : pauperum quia quod pauperes faciunt
:

ut sciamus quoniam non solum quo voluntarie in omnibus commutabilibus

(alias, quando) lides quseritur, sed etiam bonis se invenienies deficere, hoc isti

quidquid partium justitia? quseratur, pro perferunt in etTectu. Et ideo unum est

Ghristi nomine sustinere debemus. prsemium utrorumque. Matth. xi, 12 :

Est autem sensus, propter juslitiam Regnum coslorum oim patitur, et cio-
patientis : quia si pateretur propter ju- lenti rapiunt illud.
stitiam faeientis, et pro injustitia patien- Numerus autem beatitudinum indu-
tis, pateretur sicut fur, vel malefactor, ctarum sic habetur : quia beatitudo sta-
et non esset beatus. T Petr. n, 19 et 20 : tus es tin genere optimi ad optimum or-
Itii D. ALB. MAG. ORD. PIUED.

dinantis.Ant igitur ordinat optime ad Partcs tangit per tres ditTerentias, qua-
bonum, aut optimc contra malum. Si rum prima est :

ad honum, hoc est, aut ad commutabile,

aut incommutabile bonum. Si est bo- « Cum maledixerint vobis, »

num commutabile, tunc est deficiens in

seipso, et facit deficere in se confidentea :
Homines scilicct. Maledicta sunt in-
et optima ordinatio ad ipsum cst per crepationes, ct vitupcria, ct opprobria,
paupertatem spiritus, eo modo quo su- et c.etera hujusmodi. Haec enim in San-
pcrius exposita cst. Si autem est ad bo- ctos proferunt homincs humum sapientes.
num incommutabile, aut hoc cst secun- I adCorinth. iv, 12 : Malcdicimur, ct be-
dum actioncm, aut sccundum contem- nedieimus. I Petri, 111, : Aon rcddcntcs
plationem. Et secundum actionem qui- ...malediclum pro maledicto. Et, ad Ro-
dem est optimus status csuricndo ct si- man. xu, 14 : Benedicite, et nolite ma~
lioul» justitiam. Si autcm est secundum ledicere. I Petr. n, 23 : Qui cum male-
statum contemplationis, aut est secun- diceretur, tion maledicebat, Psal. lxviii,
dum ordinationem optimam ad contem- 10 : Opprobria exprobrantium tibi ce-
plationis objectum, et sic est cordis cidcrunt super mc.
munditia : aut secundum optimam ordi- Secunduni notat, cum dicit :

nationem ad contemplationis finalem

effectum, qui est quietatio cordis in Deo, « Et persecuti vos fuerint. »

et assimilatione ad ipsum : ct baec est

pacificatio filiorum Dei. Si autem est se- Hoc est, in Sanctis. Persequuntur au-
cundum optimum ordinem contra ma- tem qiii non sequuntur, sed inscquuntur,
lum, aut lioc est maluin culp», et sic et non insequuntur tantuni, aed pene-

optimus ordo est lugere : aut contra trantcs quaerunt tollere aniinam. 111 Reg.
malum puen.-e : et hoc dupliciter aut : xix, 10 : sum ego solus,
Derelictus et

enim cst in alio, et sic optime ordinat quserunt animam mcam. Kxod. xv, l
J :

misericordia : aut est illata in nobis, et Dixit inimicus : Persequar ct compre-

tunc aut oppugnal naturam, et tunc or- /icndam, dividam spolia. implebitur >mi-
dinat mititas : aut oppugnat gratiam, ma mca : evaginabo gladium meum, in-
quae esl in nobis, et tunc est beatiludo lcrficict manus mca. eos Psal. m, 3 :

corum qui persecutionem patiuntur, ctc. Multi dieunt anima mc.c : Non est sa-
lus ipsi iu Deo ejus.
Tertium cst :

« Beati eatis eum maledixcrint vo-

« Et dixerint omne malum adver-
bis, et perseruti vos fuerint, et dixe-
men-
sum vos. »
rint omne malum adversum vos
tientes, propterme. »
Et hoc esl in imposilione falsorum
criininum, sicut illud quod in Ecclesia-
Ei undum, ubi istam ultimam quod impOMierunt
stica historia dicitur,

per partea exsequilur. Tangit autem Sanctia quod comederent pueros homi-
duo : partea persecutionis, «•( partea nuin, el abuterentur matribua el aorori-
mercedii, ibi, y. 12 ; Oaudete et exsul- luis. II ad Corinth. vi, S : Ut seductores,
/>//>, etc. et veraces. I ad Corinth. iv, 13 : Iilas-

Partea pertecutionia triplic iter. Primo /dicmamur, >•/ nbsecramus. Psal. xi.ix,

enim tangit partes, aecundo modum, 20 ct 21 : Sedent, adversus fratrem

quo Bcilicel meatiendo Eaciant
I tertio : tuum loquebaris, et adversut filium ma-
cauaam, u Bal boc propter Deum.
• ] < ><i iris /"> ponebas scandalum. Hssc /><i~
 IN EVANCJ M \l iii i i \ i
•

sfi, ci taeui Isii. i \ ii. \ Super </ Dii it atiam e< nndum I
n lium
lusistu ? tuper quem ditatastii <>'<, </ |.ii> ,i- . \ i ' ; ln i/ln tlir i>

ejecistis thiguam t< iii dii ii li" 1

pi n qualilutn t< mpui i- . \ • I

.i< M , pcl quia anctoi um •

'

in li ibula-
« Mentientea. • tione 'i |" i • • utione non nbleuebi ai i

lolom el lumon monl

EoM noduSi quod menlii'ntr.\ liuo di- l
quoad i oi pu dioil i

i ,i 1 1
1 , el aon ei veritate. Sapient, \, l i

Mendaees osiendii </u< macuiaveruni i'/« .( l.i r\ ii ll.it.' n

//////. et dedit illi elaritatem mtemam.

Joan. viii, i i : /// veritati non ttetit, Quia exiultatio, nt dicil I loi a ,

soilioel diabolua, quia non esi veriias in dicitur quasi extra taltatio, quia Bjau-
00 : riiin loguitur mendacium, ex />>'»- iliiim cordii proditui in -iu corpoi I

priis loquitur, quia mendax est, <t pa- De primo «•! ultimo istorum dicitur
trr rjus. l i. \\w, lo : Qaudium et Isstitiam

obtinebunt : ei /<'!/i''t dolor ei gemitus,

u Proptof mi\ » De Beoundo autem dicitur, Job, xxui,
17 : Non cniin perii propter imminentes
Eoce tertium, quod <
%
st oauaa. Quia ai tenebras, nee faeiem meam operuit <<>-

verum dical «inis, noa eal cauaa beatitu- ilt/O.

dinia. Adhuo, si falsum dicant, et teme-

ritate propria, sicut hominea, adhuc non « Quoniam mercea vestra copiosa
osi oauaa beatitudinis : Bed si propter est in eojlis sic enim : persecuti suut
Deum dicanl et mentiantur, tunc eal cau- Prophetas qui fuerunl ante VOS. »

sa beatitudinis. Isa. i.u, 8 : Jut/ilcr tnta

ilir nomrn mcum bfasp/icma/ur, soilicel Ecce oauaa, el tangit duo, cauaam, et
" Adver-
inter gentea. Paal. lxxui, t» et : causffi confirmationem, ibi, « Sic enim
sum /r trstanirntum tlisposucrun/ , ta- « persecuti sunt, etc. »

brrnarula Idunuvorum rt Isma/ie/it.r. De primo dicit, quod esl

Psal. Lxvin, 8 : Proptcr tc sustinui op-

probrium : opcruif ron/usio /acicm « Merces, »

mcam. .leroin. xv, 15* : Noli in paticntia

tua suscipcrr mc : scito quoniam susti- Quia meruerunt maxima difticultate

nui proptcr tc opprobrium. certaminis.

Et quod

« Gaudete et exsultate. » « Gopiosa est, »

Ecce tanimntur ditTerentise mercedis. Propter abundantiam, quae suflicit sibi.

Kt tanguntur duo, gaudium scilicet, et Et quod est

causam gaudii.
Gaudium autem tangit tripliciter : se- « In coelis, »
cundum alTectum, quando dicit :

Ut intelligatur inamissibilis.
« Gaudete. » De prima, Matth. xx, 8 : Yoca ope-
rarios, ct rcddc illis mercedem. Psal.
Quia « gaudium, ut dicit Augustinus, cxxvi, 1 et 3 : Cum dcdcrit dilcctis suis

« est dilTusio animi in conceptione boni, somnum, ccce luvrcditas Domini, filii

« quoad rationcm, aut intellectum. » merces, /ructus ventris.

If.6 0. ALB. MAG. ORD. PR/ED.

Oe copiositate dirit. Genes. xv, 1 : mo, Vpostolis appropriat, quanrlo di-

Egosum merces tua magna nimis. cit :

De tertio dicit, Matth. vi, 20 : Thezau-

risaie vobis thesauros m coslo, ubi neque « Vos estis. »

mrugo neque ti/ira demolitur, et ubi

fures no/i cffodi/n/t /irr f/ira/ilur. Hoc est, significafum per salis natu-
ram, proprie convenit vobis.
« Sic enim persecuti sunt, etc. » Secundo, in nomine salis notat pro-
prietates per mctapboram sali conve-
Ecce confirmatio causse. Scimus enim nientes.
quod mercedem habuerant Prophetse. El I'l tertio, tangit quid hoc sale sit sa-
si sumus in simili opere et causa passio- liendum, cum dicit :

nis, in simili etiam erimus retributione

mercedis. Jacob. v, 10 et II : Exem- « Sal terrae. »

phnn accipitc, fratrcs, exitUS mali. la-

boris ct pafirn/i.v, Prophetas, qui locuti Attendc autem, quod salis materia, ex
sunt i>> nomine Domini. Ecce beatifica- qua generatur, est terra. Quod probatur
mus eos qiti sustinuerunt. Sufferentiam in IV Meteororum : quia omne quod
Job audistis, Domini vidistis,et fi/icm liquatur frigido humido, de gcnere terra?
quoniam misericors Dominus est et //ii- est quantum ad materiam sicut etomne :

serator. Luc. vi, 2'\ Secundum hsec fa- : quod liquatur calido sicco, de genere est
ciebant Prophetis patres eorum. Act. vn, aquae, sicut plumbum et omnia genera
52 Quem Prophetarum non sunt per-
: metallorum. Terra autem mutatur in -,i-

secuti patrcs vestri ? Et occiderunt cos lis naturam, quando a Foetulentia lota esl
r/ai prsenuntiabant de adventu Justi, in humido et comburente calido sicco
CUjus >~os i//mc proditores ct homicid<v potius quam coagulante e>t cxsiccata.
fuislis. El ideo sal est terrestre siccum pcr ca-
lidum humido aqueo combustum et
in :

ideo est vicinus sapor amaro, quia ama-

« Vos estis sal terrsc. » ritudo resultat ex agentc calido combu-
rente in terrestre siccum. Ex l.ili igitur
Bic incipit adaptare specialiter Apo- materia ex calido est afnaram e1 si<--

Btoliset enrum successoribus omnia quffi cum, et ex amaro morliliralivum est

dixit, et tangit qualuor. 1'rimo enim vermium. et ex sicco siccativum humidi
tangil condimentum morum tam in mo- putrescentis, et sic impcdit putrefactio-
rali doctrina quam etiam in exemplo. nem, et per consequens impedit foeto-

Secundo, tangil lucem verfie sapientife. rem. Et quia inducit siccitatem et humi-
Tertio, tangil munimen rationum in <!<»- di destructionem et incensionem, ideo
otrina defensionis subditorum. Quarto e1 impedrl generationem el terras Fceoundi-

ultimo, tangil modum el intentionem in tatem. El quia acumen habet ei calore

docendo. Primum acripii <>\ similitudine adiirentc. ideo BCuil id cui pcrmiscetur.

salis, Becundum, <'x similitudine lucis, Et quia aiocitatem habet amaram, ideo
lertium, ex similitudine civitatis, quar- abominabilem habel Baporem, <! provo-
iniii autero <'\ Bimilitudine lucerne. cal Bitim propter siccitatem :
propter
<
rca primnm dicil duo : primum i acumen tamen dissolutivum '•->(. et com-
k
qimil . nnijiar.il VpOStolofl ' I ' "I lilli il. - mistum Baporibus aliis, Facil <<)> pene-
tli e< undum es1 . <pm<l osten- trare in linguam, el bic condit alios sa-

di( -.ili- evaniti inutilitatem. porcs

1
pi iniuiii horum <li< ii tria : pri- Penefl hat igitur proprietatea <loririna
 IN RVANfi M \l lii l i \ i
'.

1*1

,,,,,, ,1,11 i
,
1
1.
| igtii 01 iiin Dootoi nin ll.lllll .1111 ijll.C llllllll Vl.l.lllt '

intelligitui quia el i
>i"i b ignitl eloquii qui i
pei 1 1 1 1 1 1 1 1 1
• 1 1 r
t
• ni quam hobi

lii . ii , ,|. bonl omnem terronum nlTo li.ilul .ilniin .il. iii cl illon

otum, el per i< i itutera raortiflcationii \ .1 . ,ii.i iiniliiiin il i

;, iln in aqu i
i

,
oi poris, omnom dosti ">i r malum bu centcr s.iK.i offii iuntui ini

.in i .Mi, 1

1
1 * i
.
entioB i ai nalii el per i iiiu il cxtrahitur quam |" i
aqu im
oondiraentum diecretionii, dolectabilem dulcem, si< ul dii itur, I \ ll< u, 21

raoereguslum operis, quodesl seoundum l'_', quod l-liseufl m il in aqua ui

per exsiccationem consols ni,i\ Bt ita est in Pi nlato,

-
virtutera el i i .i ii .
i

iinnis mundansB, omnora oxsiccare !"• qi iale opl imo, iali i ilicol moram
cunditatem \ itiorum. El quia exsici anda . "miiins esl , amaritudinera, li qoa i

esl oarnalis ooncupiscentia, ideo, Le> m n, in siiinliiis, extrahil facili : ul etiam

i ;. prsecipitur, quod in omni saci iii<i" lignum crucia licel ii1 amaram lamen
sal offeratur : sacrifioium enim laudisesl in aquafl missura nostrarum tribulatio-
Bpiritus contribulatui a concupiscentia iiinn. Dinin.i aostra convertil in dulcedi

oarnia exsiccatus. Quod si etiam corpua nem.

offerimus, sicul dooel \p<>si.>ln.s, ad Ro-
ni a n. \u. Exhibeatis eorpora vestra
I :

i Quod bj sal evanueril . in quo

hostiam viventem, sanctam, Deoplacen-
lietur? Ad nihilum valet ultra, nisi ul
tem statira subjungiturdesale Rationa-
: :

mittatur foras, et oonculoetur nb ho-

hile sit obsequium vestrum : quia Bancta
non est hosiia, si fcetens es1 libidine : nec minibus. »

rationabilis est, si immoderata, aul vio-

lenta est, sed siccata sii sale, ita ut terra Duo dicil : evanitionem salis, el inuti-

vitiorura, secundum doctrinam Psalmi litatom.

cvi, 34, convertatur in salsupincm '. E1 De ovanitiono dicit :

urbos, inquibus diabolus nos expugnavit,

subversce a spirilu sale mortificationis « Quod si sal evanuerit. »

vermium : de quibus dicit Job, xx, 17 :

Qui me cornedunt, non dormiunt. El de « Vanum ost, ut dicit Philosophus in

quibus dicilur, Isa. xiv. 1 I : Subter te « // Physicorum, i[uod ost ad finem ali-

sternetur operimentum tuumtinea, ei « quom, quom non includit. » lta sal est
vermes, qui sunl tentationes, ct motus vanum, quando putrodinem non impe-
concupiscentia? carnalis et cum hoc to- : dit, sod provocat quando vormibus ea :

tus sormo eorum ita sit sale discretionis qmv salit, scatore permittit et quando :

conditus, ot boni exempli, quod in gratia non condit, sed provocat abominatio-
et aedificatione semper accoptetur, et sa- nem. Sic Proelatus carnali concupiscen-
pida faciat omnia quaa dicuntur ad Go- tiee subjectus. Eccli. xx, 21 : Homo
loss. iv, Senno vesier semper in gra-
i\ '.
acharis quasi fabula vana. Acharis esl

tia salc sit conditus. Job, vi, 6 : Num- sine gratia, qui nullo salo sapientise, vel
quid poterit comedi insulsum, quod non gratisB ost conditus. Luc. xiv. M :

est sale conditum ? Omnibus autem bis « Quod si sal infatuatum fuorit -, »

ita in Apostolicis viris quoad doctrinam boc est, in fatuitatoni convertitur : quia
morum suppositis. cum de moribus loquitur, qui mores non
Sciondum est, quod sal adbuc liahot habot. fabnla ol fatnitas vidotnr. Eccli.

1
Psal. cvi, 34 : Posuit Deus terram fructife- evanuerit. in qito eondietur ? Versio graeca
ram in salsuginem. utitur verbo [iwpafoo», quod indicat faluitatem.
1
Vulg. habet, Luc. xiv, 34: Si autem' sal
168 D \\a\. M \<.. onn. pr^ed.

w. 22 : l'r ore fatuireprobabitur para- « Et conculcetur ab hominibus. »

bola. M.ur. ix, !'• : Quod si sal insul-

sum fuerit, in (juo illud condietis ? Ecce quarta inutilitas : quia sicut res
Quasi dicerel : In nullo, quia populus viiis conculcabitur. Sicut enim in con-
non condil Presbyterum el ideo Pres- : culcato vestigia sunt calcantium, ita ve-
byter insulsus omnino manel insulsus. stigia dsemonum apparent in tali Praelato,

quia conculcant eum. Isa. xxvm, 3 : Pc-

« In quo salietur ? » dibus conculcabitur corona superbicc
ebriorum Ephraim. Isa. v, *i et (> : Di-
llic tangil inutilitates salis evacuati. ruam maceriam ejus, ct crit in conculca-
El sunt quatuor : prinin cst, quia pe- iionem. Et ponam eam desertam. Isa.
ril salsamentum rerum salsandarum : vn, 2S : Erit in pascua bovis, ct in con-
sccunda est, quia ad nullum usum omni- culcationcm pccoris. Ponal Isa. x, 6 :

no erit aptum tertia rst, quia sicut abo- : illum in conculcationem quasi lutum
minabile erit projectum quarta : est, platearum.
quia sirut res vilis erit conculcatum.
|)> prima dicit :

« Vos estis lux mundi. »

« In quo salietur ? »
Hic tangit lucem vera3 sapientiae quoad
Quasi dic.it , salsamentum totius orbis illuminationem fidei de cognitione Dei.
peribit. El ideo, Marc. i\, 19, prcecipi- Hoec enim sapientia vera est lux. Lux
tur : Bonum est sal... Habete in vobis autcm et lumen differunt, quia lux cst
sal. in prima ct propria natura, lumen autnn

est immutatio lucis in medio. Unde lu\

« Ad nihilum valet ultra. » dicitur cognitio divina?. sapientia^, scd
lumeu ab illa resultans, cognitio est om-
Ecce secumla : quia ad nullum alium nium aliarum scientiarum. laiminaiia
usum esl aptum : sicul esl lignum vilis, autem hanc lucem fundentia et vasa lu-
quando non fructificat. Ezechiel. w, .">
: cis sunl Apostoli, qui a divina sapientia
Xihii fx eo fiet operis. Jerem. xxu, 30 : acceperunt verba vitae donare nobis, sic-

Scribe virum islum sterilem, virum qui ut dicitur, Act. i\. 15'. Daniel. xu, '•'>
:

iii ///VA//V suis /'">/ prosperabiiur. Qui docli /uriiiii, fulgebunt quasi splen-
dor firmumcnti : ct </ui ad justitiam cru-

« Nisi ut mittatur foras. » (liiliinit multos, quasi stelUs in perpe-

tuas seternitates. II ad Corinth. iv, 6 :

I r tertia inutilitas : ul tamquam res Dcus, ijui ili.rit (/>• tenebris lueem tplen-
abominata foraa projiciatur. I ad Co- descere, ipse illuxit in cordibus nostris
nnili. \, 13: Auferte malum ex vobis ail illuminationem scieniue elaritatis
ipsis. I Reg. xvi, I : Usquequo tu luges Dei, in facie ChristiJesu. Boc Bignifica-
Saul, riini ego projecerim eum '.'
Jerem. tmn est, Exodi, xxxiv, 2'*, ubi resplen-
i.n. 3 Furor Dominierat in Jerusatem
: duil Facies Moysi ex illuminatione Dei.
, i in .///>///, usquequo projiceret eo& a fa- Ail Philip. ii, I"» el 16 : Inier quot luce-
ma. I\ l»<pr. wiv, 20: Irascebatur tis sicut luminaria in mundo, vcrbum
Dominus contra Jerusalem, et contra >i/,r continentes.
Judam, donec projicen eoi a '
facie tua.

1
Act. IX. 1S \ iSt nrlii isL , ni d flli

"S
 IN BVANU M M in i i \ n.

\,,n potoit oivitai absoondl upm dm quibui irmantoi ed ndum

IV|1 ""/"' " (/
'" /, "" ,/
montem poslta. ' ' '
'

faciionem omni poncenti vo rationrm de

Hio tangit munimen ralionum sancto eaqtmin oob \.i ritum, i

ni m Dootoi uiii, i I ii ln niiii i|int.| <l< ibenl [mpiectentem eum, qui tecundum d
.

eubditifl ctrinam e$i, fidelem sermonem, ut pot*

I i i.in ii Iria : limilitudinem videliocl til exhortari in doctrina qui
oivitatis, el litum, et ovidentiam. Hahenl contradicunt arguere, Isa. liv, I' /'

autem saori Dootorei in dooendo simili- nam jaspidem propugnacuia tua. Ja«pi»

tudinem ad oivitatena in duobun prai i- <\ aitore virentii fidei solidam »ignifi<

pue, in conformitate videlicel doctrina)| veritatem.

quod aooipitur ex nomine oivitatia, qui Munilio ei murii, lieut dieil (
bi

civitas dioitur quaii civium unitai ! al- i lostomu niflcal munimen Docto-
terum est, in munimine civitatii» quod « rum, quo Bubditorum el simplicium
acoipitur ex oivitatii munitione. i sunl refugium. d Isa. kxvi, l .
i

Sioul enim una es1 Qdes, una Ecclesia, fortitudinis nostrss Sion salvator, pone—
e1 unus BpirituSi el unum caput, e1 una tur in ea murus tt antemurale. Afurai
tunioa inconsutilis perpetuas civitatis enim est prsBsidium Christi, el antemu-
ii,i debel esse una dootrina non diviia rale pnssidium Prelali, recipieni jactui
per hssreses e1 schismata. 1 ad Corintb. el impulsus arietum el machinarum, sic-
i, 10 : Obsecro vos, fratres, per nomen ul dioit Chrysostomus : <-t ideo qui talei
Domini nostri Jesu Christi, i<t idipsum uon Bunt, increpantur a Domino. Eze-
dicatis omnes, ei >><>>> $int in oobis schis- chiel. xiu, "i : Non ascendistis ex <></<</-
mata. I ad Corinth. xi, 16 : Si quis vide- so, neque opposuisiis, voa icilicet, mu-
tur contentiosus esse, nos talem consueiu- rumpro domo [srael.
dinttnnonhabemus, neque Ecclesia Dei. De situ autem hujus civitatis dicitur,
Ambrosius « Contentio esl impugnatio
: qum 1

esl

« veritatis cum confidentia clamoris. »

II ad Corinth. xn. 18 : Nonne eodem « Supra montem posita. »

spirit/t ambulavimus ? nonne iisdesn

vestigiis ? A<1 Galat. i, 1) : Si quis vobis Mons autem est eminentia sanctitatis
evangelizaverii prseler id quod accepi' in activa, et sublimitas spiritus intelli-

anathema sit. Joan. xvn, 22

stis, Sint : gentiaa in contemplativa.
unum, sicut et nos unum sumus. Haec De primo dicitor, Jerem. xxxi, 23 :

est ergo civium unitas. Benedkat tibi Dominus, pulchritudo /u-

Munitio autem eivitatis est in duobus : stiticV, mons sanctus. Isa. II, 2 Erit in :

in turribus, et muris. novissimis diebus prssparatus mons do-

Turres autem sunl altaj et tirmae veri- mus Dornini ini*ivertice montium. ei ele-
tatis auctontateSj quibus suas debent vabitur super colles, et fluent ad eum
munire rationes. Cantio. iv, i : Turris omncs gcntes. Psal. lxvii, 17 Mons in :

David .rdificata est cum propugnacuiis : quo beneplacitum est Deo habitare in eo :
mille clypei pendent ex ea, omnis arma- etenim Dominus habUabit in finem. Isa.
tura forlium. Turris enim est fastigium xl, 9 Super montem excelsum ascende,
:

solidee veritatis doctrinoe sacrae : propu- iu qui evangelisas Sio». etc.

gnacula, expositiones : clypei, auctorita- De secundo, Ezechiel. xl, 2 Dimisit :

tes habentes signa

Patriareharum et me super montem excelsum nimis, super
Prophetarum et Apostolorum, in hoc quem erat quasi sedificium civitatis ver-
quod tidem eorum demonstrant arma- : gentis ad austrum. hoc est. ad regionem
tura fortium sunt revelationes et ratio- luminis in eognitione, et calore sancti
 170 n. atji. mag. okd. pr/ed.
Spiritua in affectione. Apocal. sxi, 10 cens scientia, et ardena charitate. Joan,
S ttuiit me in spiritu in montem ma- v, .'!.'i : ////• erat lucerna ardens % ct lu-
gnum ri altum. cens. Eccli. xxvi, 22 : Lucema splendens
!>>• utrisqae his montibus, in Psal. s uper candelabrum sanctum, ct species
ixxxvi, 2 Fundamenta ejus in monti-
:
faciei super setatem st%\bilem. Perlucida
bus sanclis. Psal. lxxi, 3 Suseipiant : enim debet esse lucerna per corporis
montes pacem populo, et colles justi- caslitatem, et bonne famre clarilatem.
tiam. liiic. xv, 8 : Accendit lucernam, et rrrr-
De evidentia dicit :
rit dnmum, rt qurrrit dilirjrnter, donec
inveniat : quia de talibus Proelatis multi
« Non potest, etc. » inveniuntur, qui perditi fuerant. So-
phon. i, 12 : Scrutabor Jrrusalcmin lu-
Omnibus eniin patet ad visum, et om- cernis.
nibus ad refugium. Isa. xxxui, 20 Re- Locus autem ubi non est
:
ponenda
spice Sion, civitatem solemnitatis nostrse :
tangitur, cum dicit :

oculi tui videbunt Jerusalem, habitalio-

nem opulentam, tabernaculum quod ne~ « Et ponunt eam sub modio. »
quaquam transferri poterit. I)e secundo
dicitur, JosUe, xx, 2 ct 3 Separate
:
ur- Modius autem tria notat in se enim :

bes /ugitivoru?n,...ut confugiat ad eas non est perspicuus. sed tenebrosus el :

quicumque animam percusserit nescius. significat vitam opacam tenebris pecca-

torum. Sed in quantitate est mensura
qusedam aridorum et signilicat terminis :

Neque accendunt lucernam, et po-

« unius genlis vel hominis limitatam rlo-

nunt eam sub modio, sed super can- ctrinam, quae omnibus prodesse debet, et

delabrum, ut luceat omnibus qui poterit. Usu autem modius est, quo red-
in
ditur rcditus agrorum et quoad hoc si- :

domo sunt. »
gnificat pretium, sub quo ponitur re-
gnum, quod gratis est exhibendum.
Hic tangitur quarta operatio, qure est Quoad primum, modius impedit lu-
in modo et in intenlione docendi et re- men quoa.l Becundum, cobibel quoad
: :

gendi Bcclesias. tertium. vendit, et impretiabile sub pre-

El sunl hic duo paragraphi. In primo tio ponit.
enim ponil metaphoram in secundo :
D. 1
primo dicitur, Sapient. xvn, •">

tangit explanationem, ibi, v. lu-

16 : « Sic Ignis quidem nulla vis poterat iliis
luceat /"'./ veslra. »
men prsebere, nec siderum limpidseflam-
primo ponil quinque
I" lucernee vi- : m.r illuminarr polrranl ilhnn nortrm
delicel accensionem locum, in quo aon :
horrendam,
ponitur locum, in quo ponitur
:
usurn, : l)e secundo, l^a. \ii\. i> : Dedi te in
el a.l quos refertur utilitas. rnea usque
El heec pa- lucem gentium, ut sis salus
tent in littera. //// extremum terrse. \<l Ephes. iu, 8 el 9 :

I.ii- ernas accensionem innuit, cura di- \hln omniitm sanctorum minimo data
< it .

esi gratia hsec, in gentibua evongelizare

investigabiles divitias Christi, et illumi-
Neque accendunt lucernam i nare omnes.
De tertio, Maiih. \. 8 : Gratis accepi-
N ii enim uegatio reCprtur ad accen- siis, gratisdale. Quinonhabe* I>a. i.v. I :

»ion< iii i .1 a.l i.iiiiin sequens, Lucerna tit argentum, properate, emite, etcomt'

auti in ardeni el lu. ena, esl Prolatus lu- ,hir venite, tmiU absque argento et abs-
;
 I\ | \ \\i, \l \l III I i. \ 18 n. 171

ifnr ullaeomtnutatione vinumat lac \c\ pai I- iii, i.iiip n uniip i-iii

\in, »0 Pecunia ("<> tecumtii inpt i

|ni iiluiiiui ti i

ditionem quoniam donum Dei exitti Ooctrinam quasi antetucanum illuminn

matti pecunia pottideri, omnibus, et narrabo iilam inlott-
iliiniiiiiin ftapionl xvii, 10 nnii

« Srd -in ht candelabrum. orbit hrrni uiii limpido itlumi utbatui lu

i/iiii'-, >( im ii impeditii operibu coni

Eooe tertiuni, ubi luoerni ponenda t I batur Soiit autem illu tuperposita
i
landelabrum autera ei! fastigium E -

gravii nox, ihi>ii/i> tenebrarum qute u

clesiasticflB dignitatifl ligniflcatcB, Exod. perveniura iilu erat Bccli. kxxii, Ih :

wv, 31 «'i scij . . ulti praacipitur fleri can- Respicite quoniam non mihi toii labo-
delebrum aureum cum septem hastilibua ravi, ted iiniiutiii^ exquirentiou» d\

i«iseptem Lucernis. Et hastilia quidem /i/iiiiiiii

BUntdona Spiritus sanoti lucernaa autem :

Beptem illuminationes quaa debel habere,

historialem videlicet, mbralem, allegori- « sic luceal lui veatra ooram bomi-
cam, et anagogicam. El tres per se,
nibus, utvideanl operaveatra bona, (
't

unara per industriam, alteram per sapo-

glorifloent Patrem vestrumqui in cob-
rem divinorum, el tortiara per revelatio-
lis est. »
aera orationura. Item est, Zachar. iv, 2.
ubi BJmiliter loquiturde tali candelabro.
Et, A.pocal. i. l
;;
. ubi ambulantera Domi- Ecce expositio.
num vidii Joannes in medio septem can- El dicit quatuor: Primo, prscipil quod
delabrorum aureorum. lux luceal : Becundo, quibus : lertio, in

quo : el quarto, quo Gne.

« Ut luceat. » l)e primo igitur praecipiens dicil, qimd

Ecce usus lucernsBj ut lumen spargat :

« Sic luceat luxvestra. »

sine lumine enim doctrinae et exempli

est simia in tecto. Genes. i, 17 : Posuil Lux doctrina^ et exempli. Psal. cin, 2 :

lurninaria in firmamenio cos/i, u/ luce- Amietus lumine sicut vestimento. Pro-

renisuper terram. Eecli.xmi, 10 : Mun- verb. iv, 18 : Justorum semita quasi /ux
dum iliuminans in excelsis Dominus. splendens, proeedit e/ eresei/ usque in

Baruch, m, 3o : Stellse luxerunt ei cum perfectum diem.

jueunJitale, qui fecit illas.
« Coram hominibus. »

« Omnibus qui in domo sunt. »

Ecce secundum : quibus debent lucere,

Ecce quintum, ad quos refertur usus quia hominibus. Psal. xlii, 3 : Emitte
luminis. Et est omnibus qui generalis tueem tuam et veritatem tuam : ipsa me
sunt in Ecclesia et verius omoibus qui : deduxerunt, et adduxerunt, etc. Job,
sunt in mundo. Et ideo confunditur nova xxxvui, 24 : Indica mihi per quam viam
haeresis, qinT dicit aliquos repelli posse spargitur lux. dividiiur aestus super ter-
ab audilu doctrinae sacrae. Joan. i, 0: ram. Job, xxix, 3 Sp/endebat /ucerna :

Erat lux vera, qu& illuminat omnem ejus supereaput meum. et ad lumen ejus
hominem venientein in hunc mundum. ambulabam in tenebris. Joan. vni. 12 :

Nullam enim stellarum Dominus, feeit Qui sequitur me, non ambu/at in tene-
qua? non nisi unam partem mundi illu- bris, sed habebit /umen vitsp.

minaret : et licet una illuminet unam

 172 I). AJLB. MAG. ORI). PR/ED
« VI vidonnt opora vestra bona. » « Xolite putare quoniam veni sol-
%7
vere legem aut prophetas : non veni
I
>ce tertium, in quo potissime lucere
solvere, sed adimplere. »
debent. I Petri, n, 12 : Conversalionem
vestram inter gentes habentes bonam : Ilic incipit agere de impletione le-
u/ in eo, (/inid detrectant de vobis tam- gis.
quam de malefactoribus, ex bonis operi- Et dividitur in tres partes : in quar-
bus vos considerantes, glorificent Deum rum prima docet legis implctionem, eo
Ad Roman. xn, 17:
in die visitationis. quod spiritus implet litteram occiden-
Providentes bonn >>on tantum coram tein. In sccunda, docet moduni impletio-
Deo, sed etiam coram omnibus homini- nis pcr rectam intentionem, ibi, vi, 1 :

bus. Ad Philip. ixi , 20 : Nostra conversa- « Attendite, nejustitiam vcslram facia-

tio /» ccelis est. Sapient. xviu, 24, dici- tis coram hominibus. » Tn tertia hujus
tur, quod in veste podoris Aaron, totus impletionis removet impedimenta, ibi,
erat pictus orbis terrarum, et parcntum vi, 2i : « Nemo potest duobus dominis
magnalia : quia nultus fuit qui non in- servire. »
veniret in eo quod imitaretur, et insupcr Prima harum partium habet duas par-
m;ii:na facta sanctitatis patrum crant in ticulas, in quarum prima in genere dicit,
eo in quibus eum subditi imitari non
'
:
quod venit legem implere in secunda, :

poterant, sed admirari. in particulari in quibusdam docet qualiter

lex implenda est, ibi, f. 21 : « Audistis
« Et glorificent Patrem vestrum qui quia dictum est antiquis : Non occi-
in coalis est. » des. »

Adhuc prior harum habet tres para-

Ecce quartum, scilicet quo fine ista graphos : in quorum primo adstruit le-
debeant fieri : quia non propria?, gloria?, gem esse implendam, non solvendam.
intuitu, nec lucri praetextu, vel ambitio- In secundo, simul ostendit qualiter. et
nis intentione, sed ut glorilicetur Pa- in quibus, et quo merito solvitur et
ter. coelestis, qui (alias, quia) tales sibi impletur, ibi, f. 19 : « Qui ergo sol-
filios genuit siiae digmtatis in Ecclesia veril. » In tcrtio, ostendit ex compa-
successores : ut merito dicatur Ecclesiaa ratione ad non implcntcs, quantum
illud Psal. \i.iv, 17 et 18 : Propatribus adimplenda sit lex, ibi, y. 20 :«/)«'-
tuis, Apostolis, nati sunt lil/i filii, m autem vobis nisi abundaverit, ctc. i>

Vpostolorum veri sucoossores : cnns/i- ln priino horum paragraphorum duo

tues eos principes super omnem terram. dicit, scilicet, se legem impleturum, et
Memores erunt nominis tui, Domine. quam sit hoc incvitaliilc.

[sa. i\. 21 Germen plantationis mese, : primum horum dicil duo in

Girca :

opus manus //"-•" <><! glorificandum. quorum primo malam de se removet

Eccli. m.iii, :'>:! : Benedicentes Dominum, suspicionem : in secundo vero veram dc
exaltate illum quantum potestis: major sc instruil Bdem.
enim est omni laude. I ad Timoth. i. 17 : Circaprimum tria inducit, rcmotioncm
Regi sseculorum immortali, invisibili, malee suspicionis, negationem solutionis,
soli l)<o honor, ei gloria i" ssecula sse- el quia solvere non venit.

culorum. De remotione malse suspicionis dicit

1
Sapient. xtiii, !4 '" veste poderit quam pidumerant sculpta, et magniflcetttiatuain <Ha-
habebat, ^aron si ilii et, totui eratorbitterrarum: demale <<ii>>ii-* illius $culpta erat.
».t parmtum magnatia ><> quatuor ordinibut >>>-
 I!\ l.\ W».. \l \l III I I V-l

« Nolite putare. phanta iu •

i
rnnu ilwi optoi I iluo
i i .ilnnl |nii.,i liud ilubil iliud

i iii.i.i dioerel i.M ,i voi ad majorora amti el aliud opinari iliud

quain ln l«'^<" videatui i o, in\ ita> ei im redoi o, el aliud iliud rxintim

pei feotionom, por limontum itlii in i i .iliinl oonjii on /' '

rniin •

liraa doi trina ijllnil illi llllll lil.ii

Doctoribui, poi alti ful I I i

;;,, 1,111 iii oognitione dh Inorum, per mu- ,.l onsui, \ ' I mi.i _iM. ii ion

njmen oivitatii el modum aocendendi i.lli\.i- dubitatio autom eil inleriu

lucernam, i.unrii iiuii putetii, quod i

e- im iu,,iii rationii intei uti amque |

nerim antiqua loh ere, 1 1 fkoy i qua m irin rationii, eo quod ad neuti um hobi it

\ ateribui non continentur, inatituere. rationem : el idi <> quei • qua i endo in

Et hoc eil : minate movetur. Sed ambigere, ut dicit

Boetiui in libro Divitionum eel %
ambire
<( Nolitf. » utramque partem, live arabai partoi
contradictionii per • • quivalenti ratio-
Vel iic : Licet pcenitentiam pradicem, nee, el neicire quibusconsontiatur. I nde
infirmos curom, in die labbati animas dubitatio dicitur quaii inler duoi viatio

opua, non corporis perficiam, quod i>"n (alias, viatatio), eo quod Bsaepe pro v po-
eal aervile, led liberale : lepram langam natur, Bicut superbie dicitur < ju.i-i super-
ourando lepram,et lic oontra legem facere via : itii dubitatio quasi duorum iatiu \

carnalibua videar, tamen voa Bpiritualea, (alias, viatatio ,

<•! ambiguum quasi am-
bivium, quia ambo ambit contradictoria.
i Xolite. ctc. » Sedopinio eat, quandoad unam partem
rationes habentur cum formidine partia
autem actionea, Becundum Chry-
Ali.e aiteriue. Et haec formido contingil <\ in-
sostomum, sunl quce pertinont ad salutem firmitaterationum quaa ad alteram par-
animee, ut curationes infirmitatum solo tem habentur. Fides autem sive credere
prsecepto perficere, orationes, et hujus- est, quando rationes ad unam partem
modi, in quibus corpus ad operandum incipiunl proevalere, et altera pars con-
nihil laborat : tactus autem, qui non tradictionis quasi non timeri. LJnde dicit
potest infici, non prohibetur in lege a Philosophus quod « opinio juvata ratio-
tactu immunditiarum. Talia auteton fuit « nibus sit lides. » Sed ha c non esl lidei j

tactus Christi, qui non immundabatur, (alias, lides) virtus : sed lides, quae est
scd potius munditiam ex se profudit, ut credulitas rationis. Scire autem est cau-
mundaret onine quod tetigit. sam esscntialem et immediatam cogno-
Sic igitur dicit : scere. et quia illius, et non alterius causa

ost quod non contingit aliter se Jia-

: et

« Nolite. » bere, propler immediationem eausffi ad

eirectum. Attende autem, quod existi-
In toto declinio (alias, condeclinio) mare et conjicere est in alia via : quia
ejus,quod est Nolo, non vis, voluntas : existimatio proprie est, quando ex ali-
manet aflinnata, et negatio refertur ad quibus pluribus signis sensibilium ali-
volitum. 1 1, Nolo currere, hoc est, volo quid concipitur. Et conjicere est ex si-
non currere. gnis remotis, failacem, sed in pluribus
lloc modo dicit : tenentem accipere conceptionem.
Attendendum igitur, quod inter omnia
« Nolite putare. » hasc suspicio putationis est debiiior. Et
quando de infidelitate est, tunc est quasi
Putatio est haesio animi ex inductu primus motus infidelitatis, qui propter
 174 D. ALIi MAG. OHD. PILED.

multiplices phantasias.vel sensuum >imili- Moyses in prseceptis justitiarum. Prophe-

tudines quasi non est in nostra potestate. tia autem dicitur large et stricte. Large

Et ideo non prohibet apparentiam ejus, quidem dicitur Prophetia omnc quod
sed voluntatem dicit habendam in con- diclo, vel facto significat aliquid dc veri-

trarium. Et ideo sensus est Yclitis non :

tate futura : et hoc modo Hagiographa
habere pulationcm, quamvis fortc sur- et Apocrypha continentursub prophctia :

_ it : quia Burgere talem motum, vel ct hoc modo sumitur liic. Alio modo
non surgerc, non est in potestate vestra, dicitur Prophetia enuntiatio, divina in-
sed voluntas est in potestatc vestra : el spiratione facta, rerum eventus sub im-
hoc est excludere infidelitatis primum mobili veritate denuntians : ct hoc mo-
motum. Gencs. 111, 15 : Ipsa conleret do scdccim Prophetae ct Psalmi dicun-
caput tuum. tur prophetia. modo non sumitur Iloc
hic. Prophctia autem ultimo modo dicta

« Nolite putare. » duos habct modos quoniam quaedam :

per modum laudis et hvmnorum omnia

Quasi animales inducti ex aliquibus congerit, quae futura dcnuntiant : et hoc
signis corporalibus. Quia, I ad Corinth. modo Psalmi sunt prophetia : et haec est

u, 14 . Animalis homo non percipii ea etiamcausa, quod frequentantur in Ec-

r/u;e .sit/it Spiritus Dei. clesia, quia in eis in modo laudis omnia
Sed potius corporum phantasias trans- alia, fulura, praeccdentia, congrcgantur :

cendentes, videte et sic dividitur (alias, accipitur) Prophe-

tia, Luc. wiv, modo dicitur
ii. Alio
« Quoniam non veni. » Prophetia strictissimo modo, permodum
cnuntiationis, veiitates futurorum immo-
Qui nascendo factus sum sub lege bili veritate denuntians : et sic sumitur
(alias, legis) Circumcisione, et oblatione Prophctia, quoniam dividitur in sedecim
facta pro me in templo '. Prophetas. Patet igilur, quodomnia quae
sunt de futuris, continentur in his duo-
« Solvere legem aut prophetas. » bus, Lege scilicet, ct Prophetis.
Dc Lcgc dicitur, Isa. xwiu, 22 Do- :

quod insufficicnter dividat.

Videtur, mi/iu.s legifer noster, Dominus res no-
Quia Hieronvmus i/i Prologo galealo libri ster : ipse salvabit nos. I ad Timoth. i, 8 :

Regum, dicit qoatuor ordines esse sacro- Scimus quia bona est lex, si quis ea le-
iiini voluminum Veteria Testamenti, scili- gitime utalur.
cet, Legis, et Prophetarnm, el Hagio- De Prophetis dicit, Eccli. w.wi, IN :

_ raphorum, el Apocryphorum. l)u mercedem, Domine, sustinentibus

Ailliuc autem, Luc. x\iv, 44, dicit : te, ui Prophetse tui fideles inveniantur.
Quoniam necesse est impleri omnia ijuse I)e liis igitur dicit : « Nolite putaret
Bcripta suni in lege Moysi, et Prophetis, <iquoniam veni solvere legem, eto. »
etpsalmis deme. Et ibi videtur ponere Sed contra, ad Ephes. u. IS Legem :

ir^ ordinee ergo hoc esl insufticiens.: mandatorum decretis evacuans. Ibi dicit
Dicendum autem, quod lex dicitur .i li- Glossa, hoc est, preeceptis evangelicis,
ndo : quia ccoactivo Bermone, u1 dicit quee sunl ex ratione : et ideo decreta di-
Philosophus, li_.it ad implendum <-.i cunlur. Et idem Apostolua dicit ad <ia-
quae pnecipiuntur a legistatore : » et lat. iii, 2.*'»:
Ubi venit fides, jam /um
-i<- dicitur lei mandatorum, sicut dicitur, tumus sub pedagogo hoc , est, Bub legc.
1 li. \xiv, 13 Legem mandavit vobii I!i-imnsim. Dupliciter evacuatur ali-

I.U .1.
 |\ I \ W. M \l III II \ 17.

(luiJ uno modo n llno, ol iltc lo ini. ntionem I- •. > l itn >. i op<
.ili eo quod continetur, \ ol \ idolur in iii.iiii tupoi infui mii .1 ipii iiuin

ii lini i
i. Lex v\ •> • linc noo e* o littoi .ini. I t
i( iii ni ..iiiiii impli i

. ii.iiui ,
i|in oil ( Ihristui, il i'i itilifl ejui addi ns gratiam il sdimplebo
\.l Romio K, I Finis tegis t Christus, gratia ei < et ii<i^ per J I tum
/iil justitiam omni crtdtnti. Sod ib lioc, facta <

quod \ idebatur io ip n continoi i, De pai \ ii idditii id m loin

ouiti eol .i Cbriito, hoc iil .
\ icui iiii \i, I _' : Colligite quss supsravtrunt frag-
ostensa eit. Salui enim oredebiiui ' ,s ><' menia, >«• pereant. Malth. iv, -~
in lege, cum s aalute sil \ ioui. \<i I ii- Cateiii eduni de micis uust caduni de
lit. ii, 18 Seutnits <//<<<</ non justi t
metua dominorum tuorum,
tur hotno tx optribus hgis, nisi ptf De gratti idditi super mandati,
fidtm Jesu Christi ; ei nos in ( 'hristo Jesu Za< hai i
1 / ' -
guabit (aiias, squir
credimus, ut justificemur ex fidt Chri- lni) gratiam graiiss ejus. Joan. i, 16:
sti f <i ikiii ex operibus legis. Dt plenitudint tjus nos omnts accepi-
iniis, ti gratiam pro gratia.
« Non veni solvere i Intentionem legislatoris addit, quii
implet eim, secundum qnod Deus, qui
Ecce secundum, ubi dicit negationem dedil raiii, intendil . Joan. \ m. 29 l

BolutioniSj el affirmationem impletio- placita siini ei, facio semper. Marc. i,

nis. 1 1 :
/'// es Fiiius meus diitctus : tn U
El boc est :
eomplacui. Psal. xxxix, 8 et 9 : //<

capitt lihri scriptum tsi </< mt % ui /</<<-

« Non veni solvere. » rciu voiuntaiem tuam. Deus meusjvoiui,
et Itgtm tuam in mtdio cordis mti.
Glosssquod solvere est, vel non
dicit, Hic autem talis, qui legem secundum
agere quod recte intelligit, velnon intel- intentionem legislatoris servat, non so-
ligere quod depravavil per malam asser- lum justus, sed etiam hcucxi^ boc est,

tionem, vel minuere integritatem Buper- superjustus ab Aristotele vocatur ».

additionis Gbristi. Solvitur enim quod De forma, quse additur Buper informia,
ligatum est. Lex autem dicitur a Iigan- dieitur, ad Itoman. xill, 10 : Pleniludo
do, quia ligal poenis et praemiis atl im- legis est dilectio. Et quia est forma, est
plendum et hoc modo non altendeus
: linis, sicut dicitur, I ad Timoth. i. 5 :

vinculum legts, vel torpore, vel uegli- Finis prsecepti est chariias de corde
gentia non considerans, ct dimittens puro, et conscientia bona, el fide non
quod lex imperat, solvit legem quo nio- ficta.
tlo lex non est solvenda. Quia, Kccli. De spiritu addito supra litteram diei-
vi, 3i, dicitur : Vincula illius alligatura tur, II ad Corinth. m, li : Litiera occi-
saluiaris. Isa. xr.v, li : Vincti mancis dit, spiritus autem vivificat. Joan. vi,
pergeut : et te adorabuni, teque depre- tii: Verba quse ego locutus sum vobis,
cabuntur. spiritus et vita sunt, hoc est, spirituali-

ter intellecta sunt vita.

« Sed adimplere. » Attendendum tamen, quod quinque
sunt in lege : moralia videlicet, et judi-
Hoe est, superabundanter implere :
cialia, ceremonialia, sacramentalia, et
quia minima legis addam super magna, promissa : et luec omnia implevit Chri-
et gratiam implendi super mandata, et stus.

1
Joan. i. 17. * Ajustotsus, Lib. V Ethicorum.
 176 l>. \l.lt. MAG. ORD. PR^ED.

Moralia Bunt, qus Bunt de per se ex- « et non in causando gratiam. » Sicut

I
ndis, vcl per se vitandis imperata : esl de Agno paschali, Exod. xn, I et
iju.r abique et Bemper Bunt tenenda : scq. : ct dc vitulo et hirco expiationis,
quee ratio naturalia dictat homini, etiam- Levit. xvi. 1 ct scq., el de aliis similibus.
si nulla lcx ea imperaret, inscripta (alias, Promissiones sunt, quae futura pro-
in scripto) Bicut decem prsecepta quae mittchant sub figura tcrrcnorum, sicut,
sunt scripta iu tabulia '. El haec implevit Exod. quod promittit terramlacte
iii, H,

Christus, ad ca quffl intus crant adden- ct mellc mananlcm, et hujusmodi.

do explicitc cxtrinsccus. Cum igitur dicat, Joan. i, 17, quod
Judieialia sunt, per quae judicantur gratia et veritas jtcr Jesum Christum
homines secundum communicationcs facta est, moralia implet per gratiam
contractuum, vcl damnorum, vel utilita- juvantem ad implendum : judicialia per

tum, ct tcncntur in civilitate et pace : gratiam tcmpcrantem sevcritatcm ju-

sicut sunt de quibus dieitur, Exod. dicii : cercmonialia pcr veritatem monim
xxi, 1 ct 2 : Hsee sunt judieia quse significatam : et sacramentalia pcr veri-
propones eis : Si emeris servum he- tatem simul et gratiam. Veritas enim
brseum, sex annis serviet libi : in scp- respondet signo, et gratia sacramcnto.
timo egredietur libere, ctc. Sicut de Promissa autcm per veritatem sui dicti.
furto hovis et ovis reddcndo, dc lege Ad Ilebr. vi. 18 Ui per daas rcs ii/i- :

hujusmodi. Et haec variaban-

talionis, et mobiles, quibus impossibile esl mentiri
tur pro diversitate locorum, temporum, Deum, fortissimum solatium habeamus,
et pcrsonarum. Et haec implevit Chri- qui confugimus <ul tenendumproposilam
stus, duritiam eorum mitigando. spem.
Ceremonialia dicontur quasi munia Adhuc, moralia implet addendo, judi-
Cereris, qme est dea frugum cui pri- : cialia corrigendo, ccrcmonialia virtutes
mum Saturnus, qui scminarc triticum signiticatas doccndo, sacramentalia san-
docnit, munia pro incremcnto frugum ctificando sacramenta, et promissa in se-
impcndi praeccpit. Et exinde translatum ipso per rci collationcm exhibendo. Et
est aomen in omne munium sivc cultum omnibus liis perfectis, dicil : Consumma-
qui diis, vcl Deo exhibetur. In lege au- tumest*. Et ideo, ad Galat. iv, i, di-
tem. eeremonialia dicuntnr, qnorum cilur tempns gratia», plenitudo tempo-
nulla ntilitas secundnm se est ad mores, ris. Et ea virgo, »>x qua profunditur
nulla ad judicia civilitatum, sed totus gratiaplena dicitnr, Luc. i, 28. Et Ban-
nsus el ntilitas eorum est in significando cti ex tunc pleni dicuntur, Ad. n. I :

aliquid, non in Bacramentis (jiinlcm, Repleti sunt omnes Spiritu sancto, etc.
Bed circa mores hominum. Sicul illud Sed objicitur *\v liltera. Primo cnim
quod dicitnr de discretione ciborum dixit. qiiod non vmii Bolvere legem, -iii t

.\ animalibus mundis vel immundis, Prophetas : et postea non repetit nisi

Levit. xi, I el seq. El de discretione legem, el tacel de ProphetiSj cum dicil :

immunditiarum, Ibid. xuetseq. El quod « Non veni solvere, legem scilicet,

non indnenda est vestis lana, linoque adimplere. El qusritur quare hoc?
contexta, Levit. \i\, 19, el hujusmodi. El dicendum, quod Prophets non ha-
Saeramentalia antem sunl Bignifican- benl ni>i promissiones foturorum, aut
ti gratiam sacramentalem quam nostra
' Bignificationes qua non implentnr, nisi
tmenta causant, et non conferentia rei exhibitione. Et si sit mandatorum
,,,111. i.i ideo dicil Vugustinus, quod mentio in aliqno eorum, sicut in I

i luins nsns horam fuil in significando, chielej wni, -5, nuii lii hoc per modum

1
Joan. m\ "
1
Exod. »eq ;
 I \ I \ \ \l, \l \ I I II I I \ I I <

prophetia), led pe dum ineiui tioni . littu di< >> \ ohi Vi utitui i
I

quo ui oph( lii lui il logeni. I II quin hii >

onlii mal ion< pi opti > •
i
,

dfl lali impletionu non loquitui , quia ill.i iniii iini.ii, iii audienlium ul i
ianl l)i um
i
potest lieri latim, ned du li i
uddi immubili iii

tione ( idoo non < epetil I *\ opheta

Suquilur :
i Donec tran eat cmlum el ten i

\n> ii>l> , quod ii iit dii ilur, M itlh.

« Anini quippe dico vobis, donec

\\i\ ' Catlum '/ terra (ransibuni,
lil/lil illlhill nliil iimi Jli rlri ihuil/
transeal ccelum el terra, iota unum
i
rannil u- ihIo innovatiu mundi ocul ur. \

aut iinus ;i|u'\ iion preeteribit a le

In i|u.i iiuiiiili iiiiiu\ ationu notandum
donec omnia Ranl ,
•
est, aii mundufl -.H innovandus, quo
imi"\ andus, ad quam npeciem inno^ an
llir ostendil quam ine\ itabile sit, quin «lii^, el uii iiin totus nin"\ andus, el qua-
li\ sil implenda, liter innovandus.
El tangit quatuor : Primum est, oon De primo b< ia -, quod munduu est in-
Qrmatio veritatis in Secundum,
Deo. novandus quia necesse esl in omnibui
:

conQrmatio per confirmationem eorum esse convenientiam habilatoris el habita-

quaa Qrmissima sunt inter cstera (alias, culi. Unde sicul mundus melior fuil in

creata) corporalia, qua mobiliora sunl primo slaiii. iu i|ii" homo planlis fuisset
quain lrv ab impletione. Tertium est, etalus, quam fueril post peccatum,
quod minima legis necesse esl impleri, propter formam meliorem quam habuit
innuens quod multo magis magna legis habitator mundi ante peccatum ita in :

implebuntur. Quartum est, quod univer- gloria resurrectionis, propter eamdem

saliter Lex implebitur. proportionem, quod lotus m est

mundue induat formam gloriae hominis

<j Amen dico vobis. » respondentem. Hujus etiam alia causa
assignatur in Glossa super illud Apo-
Hoc est, vere dico vobis et estadver- : stoli, ad Roman. \in, Tl : Omnu crea~
bium confirmandi neque Graecum, neque tura ingemiscit, etparturit usque adhuc.
Latinum, sed relictum est Hebraeuni, sic ll»ienim dicitur, quod peccatum homi-
ut Alleluia pro reverentia verbi, ne vi- nis non solnni mutavit naturam hominis,
lesceret nudatum, et in aliam linguam sed statum omnis creaturae deterioravit.
transfusum. Aliquando autem ponitur Et ideo quae unte peccatum sine labore
nominaliter pro vero, velveritate, sicut, sna expleverunt officia, post peccatum
Apocal. iii, li: Hsec dicit Amen, testis laborem habent in axplendo, ex inobe-
fidelis, hoc est, verus, vel ipsa veritas. dientia mobilis a<l motores. Et de lioc
Aliquando ponitur verbaliter pro fiat, labore, cum liat ordinante Deo propter
sicut, Matth. vi, L3 : Libera nos a malo, electos, creatura est remuneranda et :

Amen : hoc ost, tiat. Unde versus : itacum glorificatur homo, erit etiam
mundus sihi proportionabili modo glo-
Pro vero vere : pro fiat dicitur Anien. rificandus.
De hoe autem, quodsecundo quaeritur,
Cum ergo dieitur : quo innovandus? Dicendum, quod
sit

cum nihil agat ultra suam speciem, non

« Amen dioo vobis, » potest haec innovatio fieri per igneni
soluni : sed quia Juo sunt termini. inter
Idem est, ac si dicatur, vere, vel fide- quos est motus innovationis, scilieet a

IX 12
 178 D. ALB. MAG. ORD. VU.VA).

quo, el ad quem, eril ignis disponens Kx hoc habetur, quod totus mundus
(alias, deponens) dispositiones contrarias noo conflagrabitur, licettotus innovetur.
innovationi. Creator autero rerum el Conflagratio enim non eril nisi in parti-
reparator rei per propagationem eril de bus, in quibus infectio est peccati ex ho-
Bua luce inducens formam Luminis et minum opere. Et i<le<> dicitur, quod tan-
gloriae innovati mundi : sicut et in cor- tum ascendit ignis, quantum aquse dilu-
pore hominis inferior natura, quaa est vii. Et quod <li<it Petrus in II canon.

Vngelus, operabitur ad cinerum colle- iu.7. quod coeli quinunc sunt,...igni re-
ctionem : el tamen superior natura indu- servati sunt, et quod elementa calore li-
cet vitam et gloriam. quesccnt : intelligitur de ccelis inferiori-
Si autem unde ignis habeat
quaeritur, bus aeris, et elementa iiquescent depo-
hanc formam actionis, cum omnis scili- nendo infectiones peccati tam in se quaro
cel actio sit a forma, et forma ignis non in elementatis in quibus commista sunt,
sit causa hujus purgationis, Dicendum, et deponendo qualitates debitas genera-

quod est actio ignis ut naturae (alias, tioni quae est secundum legem peccati,
natura) corporis cujusdam : et est actio et rctinendo qualitates debitas glorie,
ignis, ut instrumenti naturae superioris <juas habenl in conformitalc ad ccelum.
moventis el informantis ignem. Actio Et idco quiaaqua erit continus perspi-
autem ignis ul naturae corporis cujus- cuitatis, et similiter aer turbulentus, ideo
dam, noii est ultra permissionem suae dicitur, quod haec transibunt, quia cceli

formae : nec agil in aliquid, msi quod naturam induent : non amittendo orgo
susb formae communicabilem habel ma- substantiam transibunt, sed amittendo eas
teriam, el transmutabile in ipsum : sc<l quas nunc habenl qualitates. Licet autem
aotio ignis ul inslrumenti, agit secun- terra etiam amittat opacitatem quam
dum formam naturae, quae movet et in- nunc habet, et retineat soliditatem, tamen
format ipsuro, sicut esl videre in calore illa non dicitur non csse quia supe- :

digestivo, qui agit secundum exigentiam rioris coelestis proprietatem non oronino
animae, el non secundum naturam ignis. induet, sed perspicua sicut crystallus in-
El i<l<'<» quae terminat (alias, nutrit) et novata dicitur. Similiter intercidetur (ut
digerit, deducit non ad ignem vel cine- dicit Basilius) flamma, ul calidum usti-
res, sed ad speciem animatorum ut car- vumdeturinferno.etlucidumperspicuum
nis el ossis, el hujusmodi. Ita etiam remaneat superius, quia hoc congruit
ignis, qui prsecedet faciem judicis, quo innovationi. Hssc tamen tria elementa ut
exuretur facies mundi, agit secundum aer, aqua, et ignis, a diversis sanctis <li-

virtutem el formam justitiae vindicantis : cuntur desinere esse, non quidem secun-
e1 ideo insequitur peccatum et peccati dum substantiaro, sed quia, ut diximus,
infectiones tam in mundo, quam in in- superioris corporis induenl qualitatem.
ferno, quam etiam in purgatorio. Licet Sed ex liis relinquitur, quod ccelum
enim anima <t spiritus de natura sua el stellce luminosiora efficientur quam
9uperior omni corpore, nec
sil igne el modo quoniam Bicul dicit Isaias,
sinl :

Bubjiciatur ei ul patiens agenti, nec ha- xxx, 26: Eritluxlunm sicut lux solis,
beal materiam communicabilem formaa el iux solis erit septempliciter sicut lux
ignis, proul ignis esl natura quaedam : septem dierum, Bcilicel reducta ultra sta-
tamen in quantum ignis agil in virtute tum primorum sex dierum, quem habuit
justiti® vindicantis, el spiritus cadil a ante peccatum septempliciter <-t lux :

nobilitale naturae per peccatum, ignia trium elementorum erit sicul lux cceli es1
i
inspiritumel mundum purgando el nunc, proportionabiliter tamen, minua
puniendo, bicuI dictum esl : el sic re - Bcilicel in aqua, el |<lu^ in aere, el maxi-

vel dispositionea -
ontrarias innovationi. me in igne. El ideo tunc quantum a<l S-
 I\ I \ \ \i. M \ I I II I I \

iii .1111 11« *ti ilniml iii iii.iih i < iii i ' iiIhiii •
lu intituti ni i iii it i)i IiIikIih

um\ uiii ri lerra no> a '

lieol quoad ub iota mimptam qu i
i

ilunl ium uiuuia tnunounl Bimplii u i' n Domiuu nomin ivil

pora, Sol ei luna, licul dieitur, llabac. /'/'/ ci litloi .hii 1 1

• l • i . nii . |. ipli

iii, II, sttteruni in habitaculo •>///-, ul 1

1
1 1
1 • i 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 . 1 1 1 1 '
1
1 1 1 1
1 1
1
1
i 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 • in linr leraporum tabunl in ci iluui I i <|iu.i dei iin.i 'i i • 1 1 1

1
• lillcrui um
habitaculi - Buis in quibun oi oata sunl i ' ii iiin. quos 'i I> iiw i "iii

et similiter alite Btellee : el non i- apud lirieco i uilii uul o pi im

iluiiii , quia ' ii cumitua esl ad Btal gone < I
<
•< om !
'•! idoo iola ilecnn i uili

rationis, qui lunc non erit. doculogum ignifii ul manduloi um.

\d boc autem, quod ultimo qunritur, !/// / aulein non osl litteru, -'-'I appun-
qualiter «* r i l i^ia glorilicatio, sh e inno- ctul i" lilirr.i- nupei iui \ el infoi iuo fa

\ dicendum, quod nequaquam eril

atio, quia mofl esl Hubrffiifl uppuni tarc litti

per rarefactionem, utquidammaleopinati utdiveroa Bonent. Sicul sola Aleph ^

Bunt, <i i;i multa Bequerentur inconve-
1 per diversus appunctali - sonal omnei
ntentia quorum unum hic Bufficil nobis, vooales Becundum metaphornm nijfni- : el

(|ikmI oporterel ampliari locum lotiua lical minimas particulas mandatorum,

mundij vel violenter elementu comprimi quas omnos hubol mandatum in ordine
ali aliquo oontinente ea, quod absurdum adactumqui prcecipitur, Bicul patet, quan-
est : sederit perseparationem ignobilium do aliquis ex odio, vel ira occidil : partt-
qualitatum a Bubstantia, et induitione cula prima hujus esl ira, secunda male-
nobilium, quod terra deponal opacitatem, dicta et comminationes, tertia insultus,

et induat perspicuitatem, el retineal bo- quarta verbera, quinta occisio : et adhuc

liditatem : el aqua deponat frigiditatem preeter lias commotio animi, el multa
el (luiditatem, et retenta limpiditate, et in- alia, qiiir omnia ad preeceptum de non
ilula Lumine, e1 sic de aliis : ccelum etiam occidendo reducuntur.
amittal motum et ampliori vestiatur lu- El similiteresl in affirmativo prascepto,

mine, el bujusmodi. qiiod cst honorare parentes. Particula

ftt bfiBc de innovatione mundi el trans- enim esl diligere parentea, benevole et

itu dicta sini a nobis. reverenter aiioqui, assurgere, subvenire,

De hujusmodi ergo transitu dicil Do- ethujusmodi et sic facile esl videre in :

minus : omnibus. Magnum

D igitur niandatum est. 1

quod est de magno sicut sunt mag :

« Donec transeat ccelum et terra. » oinnia qua3 partes habent honestatis et

virtulis: ct tanto majora, quanlo majorem

Ostendens invitabiliterlegem esse im-
rationem habent honestatis et virtutis.
plendam.
Quia, sicut dicit AiUgustinus, « in liis quae

« Iota unum. »
« non mole magna sunt, idem est majus
(i esse, quod melius esse maxinnj autem :

Hic innuit ex (juo minima plus liabent « sunt, qua? niaximain attingunt partem
tirmitatis secundum impletionem quam « et rationem honestatis. » Et ideo quae-
coelum et terra, quod multo magis im- cumque sunt in operando opus virtutis,

pleluintur maxima et majora et magna. majora sunt quaiu illa quae sunt iu vila-
Tangendo autem minima, tangit dupli- tione sola, ut actus peccati, quod (alias,

citer, scilicet, secundum substantise quan- qui) secundum actum vitari potest sine
titateni, et secundum particularum sub- virtute : et tunc evitat poenam legi>. sed
stantiarum quantitatem. non consequitur prauiiium a legislatore :

'Ct'. Isa.LXV, 7, ct Apocal. xxi, 1,

180 1). /VLB. MAG. OBD. PRjED.

sicul majus esl mandatum honorare pa- tingit, quia quanto difficilius aliquid vi-
rentes, quam non occidere, vel aon fu- tatur, tanto minusestpeccatum, si com-
rari : et maximum, quod est diligere mittitur, et majus est meritum, si vita-

Deum cx toto corde, anima, el ex lota tur. Et ideo Christus dans legem perfe-
et ex omnibus viribus, Matth. xxu, :>8 : ctionis, qua? ad perfectum deducit, has
Hoc est primum et maximum mandatum. particulas, quasi apices praeceptorum ap-
Et similiteresl in Legibus mundanis, ma- ponit: elhaec ost expositio Chrysostomi,
jus mandatum est de pugnando pro liber- et litteralis.

tate patrise, quam non furari, vel non Ifoc igitur modo,
mcechari quia illud hahct honoris ma-
:

gni prsemium, ista autem non habenl « Iotn. unum, aut unusapex non pra>
nisi pcenae evitationem, sicut dicitur, teribit a lege. »

Non furtum facies: non pasces in cruce corvos. I sa Consummationemet abbre-

. X) 23 :

viatiouem Dominus Deus exercituum

Parva iixitur mandata ista, quse im- faciet, quia consummatio abbreviata
pleri necesse est pcr gratiam Christi,per inundabit justitiam. Isa. lv, Verbum 1 1 :

iota significantur per apicem autcm si- : meum quod egredietur de ore meo, non
gnificantur minimae particulae, siout di- revertetur arf me vacuum, sed faciet
ctum est, quse ad eadem mandata ante- queecumque volui, ei prosperabitur in his
cedenter, vel concomitanter, vcl conse- ad qwe misiillud.
quenter reducuntur sicut : in non nua-
chaberis, est « non comptum et po- „ Donec omnia fiant. »
« litum csse, non oculos figere, non
« domum frequentare dilectse, nonjo- Ecce gencialitas impletionis. Aut enim
« non loqui, non tonsorcm dili-
cari, omnia impleri nccessc est aut non valet :

« gere, non scapulas moiliter gestare, ad salutem, quod aliqua implentur, licet
<( non composito gradu incedere, » ut di- valeal ad minorem pcenam. Jaeob. u, 10:

cit Cyprianus et hujusmodi. Haec cnim :

Quicumque offendat in uno, faetus est
omnia parva sunt respectu ultimi supcr omniuni reus.

quod cadit mnndatuin, vel pravoptum,

licel difficilius, et fortius, etmajoris gra-
tiaa sit ea observare, quamsuperquod
id « Qui ergo solvcrit unum de man-
cadit praeceptum : quia difficilius est non min mis> et docuerit sic ho-
datis istis i

auam non occidere quia per se

mines, minimus vocabitur m regno
irasci,
....
1
: ., . . ,

occidere horret nomo, sed lrasci na com- ,

«
cadorum qui autem fcccnt ct docuc-
.

m . I :

plantatum esl natura, ipiod vix evi- *

tari potest : et in his tamen minimis tolli- nt, hic magnua vocabitur in regno
tur \i;» ad majora in prohibitionibus : et cadorum. »

in affirmativis prseparatur via ad majora :

quia qui non irascitur, non occidit ex Hic simulostenditurqualiter, etinqui-

ira :
e1 qui benevolentiam habel ad p.i- bus, el quo merito solvuntur el implen-
rentes, etiam Facile subvenil in necessi- tur, quas dixit.
!•!'
l.tlangit duo : solventes, cl iinplcn-
Haec igitur minima sunt in genere ope- tes.

iij ni prseceptorum, vel prohibitorum, De solventibus duo solutionem

dicil :

i
maximainobservatione : el ideo ma- in opere, el propagationem Bolulionis in
\nni meriti sunl observantibus, el minimi alterum per doctrinam.
peccati in transgredientibus. E1 hoc con- De solutione dicit
 i\ i;\ \\i. m \i iii ii \ ifl IHI

i
> 1 1 1
srgo loh eril modico inio m rnajon inigu

i m.i i iii il olutionem, el quld 10I

iur, el iii quo ^"l\ iiui . K ii quo de - « i.i dooueril io homiai i.

i
Ito.

De Bolutione dioil \ idetur notan tn •

ordinessolventium
iol> entem icilicel non 'I ilem,
M Qui ergo lolve rit. » I" i
itum i
iiiiiiin .i,i, n,

docentem ex< mplo, \ el vei bo, i uju

Secundun superiua dicta solvere eel i
iiiim etl manifestum
entem el do<

vinculum legii non attendere, el se •> \ in- n- 'ii sul\

entem, qui ea quai non intelli-
oulo legii enodare, el sic omittere, vel I
ilf|n .i\ .ii hsresira do< endo alium
.

transgredi. Contra quod di< itur, Eccli. \ i, B1 primura quidem tetigil in prscedenti-
30 : Erunt ti/>i compedes ejus, scilicel bua 'lii"- autem simul tangil bic, quando
legii vel sapientia), inprotectionem /<>r/i- dicil :• Etdocuerii tichotnines,\ exemplo
tudinis et bases virtutis, |m-.i\ o, \ el vitiosa docti ina, qui malum
quod esl in se, derival in alium.
« Unum. » 1

ontra quod dicitur, Ezechiel. xuv,

Su/ficiant vobis omniasceiera vestra, <!<>-

Ecce quid Bolvitur, mandatum unum i mus Erat ergo pt

Israel. I Reg. u, 17 :
-

scilicet, ex cujus solutione labefactatur iiitum puerorum grande nimis coram

tota virtus gratiffi: quia, II ad Corinth. Domino, quia retrahebant homines a sa-
vi, 15, dioitur quod non esl conventio crificio Domini.
Christi ad Beliat : el iil^» non potesl ho-
mo esse justus in uno, el in alio injustus '
Minimus voenbitur in regno coftlo-
quia lilii Job convivantur, el vocanl rum. i

simul sorores, eo quod dona el virtutes

siinul volunt, u1 sibi omnes adsint, vel Ecce quo demerito solvitur. El est locu-

omnes desint. tio duplex ex hoc : quod boc quod dico :

« Iii regno ccelorum, » potest deter-

« De mandatis istis minimis. » niinaro hoc quod dico : « Minimus, »

vel hoc quod dieo : « Vbcabitur. »

Eceequo solvitur, quia in uno mi-

in Et si primo modo accipitur, tunc in-
nimo dc mandatis quae sunt minima : telligitur de his qui solvunt minimas par-
quidom in genere illius actus supcr qucm ticulas praeceptorum, el non docent nisi
cadit prfficeptum, et minimain reatu sol- por exemplum. Ilii quia peecant ex in-
vontis : soil maxima in perfeetione. et me- lirmitate, vel negligentia
C C circa niinima
rito obsorvantiuin, sieut dietum est, Eccli. praeceptorum, venialiter peceant. et sedifi-

xix. I : Qui spernit tnodica, paulatim <lc- eant ligna, foenum. stipulam : et secun-
cidet. Apoeal. ni,8: Modicam habesvir- dum justitiam regni ccelorum et leges et
tutem, et servasti verbum meum, et non mandata sunt miniini in reeno : tamon
negastinomen meutn. Modicadicitur vir- sunt manentes, et merito fundamenti sal-
tus, non quantitate, sed quia est eirea vandi por ignem, sicut dieitur. I ad Co-
3
modica servanda. Luc. xvi. 10: Qui in rintli. iii, 12 et seq. .

1
Cf. Matth. \i, 24. Itpna,famum, stipulam, uniuscujusque opus ma-
2
I ad Gorinth.ni, I2etseq.: Si quis superaedi- nifestum erit : dies enim Domini declarabit, quia
fieatsuper fundamenhm koc, scilicet superChri in igne revelabitur, et unmseujusque opus quale
>tiun Jesura, aurum^argentum, lapides pretiosos, sit, ignit probabit. Si cujusopus manserit quod
182 I). \l.r.. M \i.. OUU. PR ED.

Si autem secundo modo li.il determi- « Ilic magnus vocabitur in regno

natio, tunc peccantes in minimis, non ccelorum. »
particulis, sed ipsis substantiis manda-
torum, ab liis qui per justitiam sunt el Quia, sicut diximus supra, facere mi-
per meritum, in regno ccelorum vocan- nima magnae est virtutis. Job, l, 3 :

tur minimi connumerantur : quia non Erat vir ille magnus inter omnes Orien-
his i|ui sunl in regno nisi numero, el tales. I Machab. u, lii, cum feceritis

non merito. Tunc enim maximi sunt, quae vobis praecepta sunt in lege a Do-
qui ^unl in regno, observatione consi- mino Deo vestro, in ipsa gloriosi eritis '.

liorum et praeceptorum, et supereroga-

tionum majores, qui observatione prae-
:

ceptorum el consiliorum magni, qni :

« Dico enim vobis, quia nisi abun-
observatione praeceptorum ot minimi, :

daverit justitia vestra plus quam Scri-

i|ui non ni>i Bde informi connumeran-
barum et PharisLCorum, non intrabitis
rantur.
in regnum ccelorum. »
Vel dicatur, quod minimi, secundum
Glossam snnt nulli, quia omnes magni
sunl qui sunl in regno. Abdiae, \. 2 : Ecce Hic in isto tertio paragrapbo, in com-
parvuium dedite i>/ gentibus: contem- paratione ad non implentes minima, os-
///i/>ilis hi es valde, secundum primam tendii legem esse implendara : tangit au-
expositionem, quse ost in Chrysostomi tem tria.

concordantia. I ad Corinth. xm, I I : Primo enim dieit confirmationeiu.

Cum essem parvultis, loquebar ut par- cum dicit :

vulus, sapiebam ui parvulus cogitabam

ut parvulus, etc. Ad Hebr. \, 13: Om- « Dieo autem vobis. n

nis qui lactis est particeps, expers est

sermonis justitiae : parvulus 'unn est. Quasi dicat : Ego veritas, dico vobis,
qui non mentiri possum. Nunior. xxiil,
« Qui autem fererit etdoeuerit. » L9 : Non est Deus quasi homo, ut men-
tiatur.
Ecce iterum tres simul innuil ordines
hominum: facientes scilicet, ot docen- « Nisi abundavcrit jostitia vestra,
tes : 'i facientes, non docentes verbo,
el etc. »

sed exemplo: el docentes, et non facien-

tes. Ecce secundum, in quo lil comparatio
S 'I i^ii non simt magni, quia os suum ad eos qui minima legis solverunt, et
eos esse pravos comprobat. Luc. \i\, non nisi magna impleverunt, putantes
11 : De ore iun te fudico, serve neguam. qiiod le\ cohiberel manum, non ani-
Prsemittil autem facere, subinferl do- '•! iiiiiin. autem justitia Phariseeorum
Eral
cere : quia in omnibus moralibus non in observando magna, el non parva, el
venitur ad doctrinam uisi per opus. in apparentia hominum, et in observa-
Vct. i, I Cospit Jesus facere, et docere. tione traditionum plus quam mandato-
Luc. \\iv, 19: Fuit vir propheta, potens imi in Dei, el in intentione terrenorum.
in opere et lermone coram Deo et omni El haec omnia manifeste accipiuntur,
/in/>>i/ii . Maiili. wni. 2 el srq., nlii loquitur de

'. \. S eujut oput ' ' Machab. u, 84 : Viriliter agite Un l>'ge,

\tum patietw ipse autem salvut guia in ipsa gloriosi eritis.

, ignem.
 I\ I \ \\«. M \l III II \ M

Phai i ii .
Juititia autom 9< i ibi n oral t.in i ii .
. 1 1 1 .
1 1 porti ib i

iii ni. i n i prophetio legii, o1 poi um in '// r/i.i t/uia dit ium .
[Jiligt ,
•

opero, Luc. m, •">- : Vm vobis, legispt iiiiiin iiiiim ,

i i.

clavem tcientie, ipsi \illni' .nii.in |.i •'..!. divid

ritis, i/iiki tulistu ,
!
j. ii

non introistis, tt tot qui introibant, pro- in iln.is parti indum dun uuic ul

hibuistis, ln iimiI i is i.iiinii conveniobanl opei anda in I' |»i iim ipiuntui qu b unl

oum IMi.n i .11 - : Mil amborum eral in- in.ii 1 1

1 .
i el judi< ialia cei cmonialia '111111

tentio iiiijiiin.i ni i
o, et magna la nignilicandi habenl u um •
!
icram
oere leoundum doctrinam Scribar t.ili.i Prora lutom in • \\\ unl

qu89 lini , quod lex animum non cohibe exhibita, e! non prop indum
ret, sed manum :
<•! justitia A.poitolo« -n iii patol ex prasmi ni 1'rira

nnii et chriitianorum plua abundal .1 ;i <li> impletione moraliura

quam Scribarurn et Pharisxorum, cundo, de impletiono judicialium, ibi,

v. ;{M :
(i Audistis guiadictum esi ',

a Non intrabitia in regnum cobIo- luiii pro oculo, etc •

runi. » rimi . 1 1 1 1
<
- 1 1 1 li.iiniii partium, in qu >

agil de impletione moralium dividitur

YA attende, quod aliud eil ene in re- lecunduro id quod eil in operibue
gno ccelorum, et aliud intrare, vel non lecundura id «] ti< »< I esl in verbis de man-
intrare in regnum ccelorum, Becundum datis moralibus. I a prima enim agit dc

Chrysoitomum quia esse, vel non esie : impletione eorura quaa sunl in operi
in regno, es1 secundum meritum, vel de- in sri iiinla, de impletione eorum quae
meritum stans quietum intrare autem : sunt in verbis, ibi, \. 33 : fterum audi
esl continuis profectibus proficisci. El stisquia dictum est antiquis : Non perju-
ideo intral qui per minimorum observan- rabis. »

tiam continue proficiscitur ad profe- Sed tunc incidit quaestio, cumquaedam

ctum, Matth. xxv, 21 : Fntra in gau- moralium etiara sint in concupiscentia,
dium domini ///>. Jerem. i.i, 50: Ve- sicut duo ultima, quae enumerantur,
nite, nolite stare : recordamini procul Exod. \\, 17: « Non concupisces ,%{&., 1

Domini, ei Jerusalem ascendat super quare non agit de illis ?

eor vestrum. Ili ergo, qui legem fa- Et dicendum ad hoc, quod illa in nova
ctorum tantum non intrant,
implent, lege adjunguntur quasi impletiones ad ea
sed stant in cohibitione manus, et non quaB sunt in f.u-tis : et sunl apices ad-
proficiscuntur ad superationem passio- juncti secundum supra dii la.

num cordis, sicut faciunt qui minima Et si quaeratur, quare hoc etiam non
observant. Et hoc est, quod dicere inten- factum est in lege veteri ? Dicendum,
dit. quod hoc factum est propter carnalem
intellectum illorum antiquorum, inter
quos licet quidain fuerint spirituales, ta-
« Audistis quia diotum antiquis :
men communitas, cui lex dabatur, car-

Non occides : qui autem occiderit, nalis fuit : et non putabant concupi-
reus erit judicio. » scentiam esse prohibitam, nisi lex dice-
ret : Non concupisces. Ad Ronian. vu. 7 :

Hic secundum doctrinam praeceden- Nam concupiscentiam nesciebam, >/i^i lex

tem incipit implere legem. diceret : Non concupisces : et cuin toto
Et dividitur in duas partessecundum hoc putabant non esse prohibitam con-
ea, quae sunl in lege. Quaedam sunt in cupiscentiam, nisi eam quae manifesta-
lege sicut materia tegis, et qusedam sic- tur in signis exterioribus. Et ideo etiam
ut forraa. Ya de impletione formae legis, in impletione legis Christus removet et
 I). \\A\. MAG. OHI). PH.EI).

signum exterius, • •! interius passio- ordinet, non oportuit de hoc fieri ordineni
nem. specialem.
Prior autem partium inductarum divi- Si autem quseritur, quare non facit
ditur in duas quarum prima implel : iu mentionem de primo et de tertio man-
prohibitionem, quae est contra nocumen- dato primae tabulse? Dicendum, quod
tum proximi in substantia individui. In illa mandata sunt in Deum, quoad vcri-

secunda implet prohibitionem, quae esl tatem, primum, et quoad bonitatem,

contra nocumentum proximi in adjuto- tertium quorum raodus semper fuit sine
:

rio sibi adjuncto ad salutem speciei, ibi, modo in oinni lege. Credidit semper
i. 27 : o Audistis quia dictum est anti- fides iu Deum propter se, et super om-
guis : Non moechaberis. » nia : et sabbatum semper
quies cordis el

Incidit autem quaestio, cuin adhuc sit fuit in Deo propter se et super omnia :

una prohibitio in opere de nocumento el ideo non habenl hujusmodi gradus

proximi in bonis fnrtunae, quae data minimorum (alias, minorum) et magno-
sunt naturae ad sustentationem, quare rum sicut alia. Ista enini sunt prima et
de illa mentionem?
nullam facit maxima mandata, sicut diximus in ante-
El dicendum, quod non oportuit, quia hahitis ct ideo tali non indigent imple-
:

ordinata dilectione proximi, quae perti- tione. Medium autem cum illo simul or-

net ad formam praeceptorum, sufficienter dinatur, quod esl Non falsum testimo*. :

ordinata esl prohibitio illa. Non autem nium dices : quia conjuncta sunt in ma-
sic esl de ira : quia etiam posito ordine teria, sicut in sequentihus patebit. Ordo
dilectionis, remanet ira nobis connatu- autem istarum impletionum est secun-
ralis, aliquando rationahilis : et ideo dum ordinem praeceptorum, sive prohi-
illara oportuit specialiter ordinari. Posi- bitionum, secundum
quae ordinantur
to autem ordine charitatis, sublatus esl quod sunt remotivse majorum nocumen-
omnino appetitus damni proximi et : torum.
ideo non oportuit de — specialem lieri i j
>
»
» Dicit igitur :

ordinationem. Vel, dicatur melius, quod

damnum dupliciter infertur proximo aut : « Audistis quiadictum est antiquis :

enim infertur ei ex concupiscentia rerum Non occides. »

quas tiabet, aul ex malevolentia. Si es

cupiditate rerum, tunc ordinatur in or- Istud autem mandatum cum sua im-
dine mandati de dilectione proximi :
si pletione dividitur in duas partes : in qua-
auhun ex malevolentia, tunc ordinatur, rum prima, dicil id quod implendum et
quando ordinatur ira quas circumstat no- ordinandum cst : el in secunda, ponil iin-

cumentura personae proxirai. Quod autem pletionis ordinem, ihi, t. '22 : « Ego
prdinatur concupiscentia venereorum, autem dico vobis, rtc. »

ideo est, quia delectatio illa contempora- Circa primum dicil tria: quorum pri-
aea esl maximae adhaerentiae, el
vitae el mum est, quibus datum est: secundum,
trahil ad eam non tantum corruptio na- prohibitio Facta : tertium, prena transgre-
turae, sed etiam infectio objecti, quod dientium,
profunde inficil : el ideo speciali indigel De primo dicil :

ordinatione.
- d tunc objicitur, quare non loquitur « Audistis quiadictum estantiquis.
dr impletione primi mandati de Becunda
tabula, quod est : Honora parenU '
l)u<> tangit: auditum legis, el quibus
l
dicendum, <| I ad hoc inclinal esl data.
ii.it iii . . 1 1 naturae ordinem perficil gratia : Vttende, quod auditus esl triplez : rei

et idco cum natura adsil etcharitas hoc ipsius, e1 Dei, et referentis. Rei auditus
 |\ I \ \\<, M \l III II. \ I

csi, ijiu.i ip a i. p< i Hi ii ituram .ili- <

ientem 1 1 id< o • aliquid ultn natui im
quid loquitur, sioul fai iunt ipia bioi alia, prohibitura fu ratiam implondi
quGB ipaa lua ii.iiur.i omnei hominesullo i habui onl untiqui i i i imi nti i

quuntur ii ul omnia homo ex ip u ni lo i

v Propter quod dicitui ad Hebi
non esse occidendum, non esse
iui.i .imlii I : llnlniii quidem etprius j >> /</<< >it<<>-

moBohaudum, non eise furandum, ot hu n>'\ riil/tir.r, </ Miiiiiiim urculare, ho<

juimodi. Ki hoc significatura eat, I nodi, eitj ui dicil Glo a, jusl ilicution

w, is, iiln dicitur, quod cunetua /><>/>n- 1 1 . 1 •

ipro I" cultui i
tali i. El hoi
quando Dorainus dedit
lus videbat voces, eilaecundum quod dicit.
decalogum: quod non dioitur, quando habet duo in aeI prohibitionem,
i
:
i

dedil alia prsoepta judicialia et ceremo- comminationem,

nialia, quia illa non ita en ipiia rebui prohibitio quidem eit, qua di<
I i ti

loquuntur ad rationem : Deui autem au« eit, lAodi, w, i

ditur in bi>. Exod. w, 22 : Dt <<rl<> l<>- Comminatio autera est, quam in-

cutussum vobis, Pial. klix, I . Deus fert :

deorum Dominus loeutus est. Referentea

etiam patres locuti Bunt liliis. Psal. « Qui autem occiderit, reua erit ju-
i \\\ ii, .*>
et I» : (Jiinntii inandarit palri- dicio. »

bus noslfis nota facere ea filiis suis : ut

cognoscai generatio altera. Hoc cst, nt judicio legia puniatur,
poitquam inventum eit. Exod. axi, 2',
« Audistis quia dietum eit anti- S/ mors fuerii subsecuta, reddet animam

quis. » pro aniina. Mutlh. XXVI, 52 Qui :

''

perint gladium gladio peribunt. Sic i lt i

Boc eet, antiquo et carnali populo. tur non proliibebatur nisi horrendum
Novum enim est, quod quantura ad per se ftagitium homicidii.
suum prinoipium est propinquum : et

antiquum est, quod longitudine dissimili-

tudinia potius quam temporis a suo prin- « Egoautem dico vobis, quia omnis
cipio est remotum. Populus ergo carnalis qui irascitur fratrisuo, reus erit judi-
dainnatus sub peceato antiquus esl, qui cio. »
non sustinebat aliud audire : quia oeci-
derat a similitudine sui principii, in quo Impletio incipit hic.
fuit creatus imaginem et similitudi-
ad Et dicit duo : auditum impletionis, et

nem Dei. Baruch, m, 11 et \2 Invete- : ipsam impletionem.

rasti in tcrra aliena, coinquinatus es Circa auditum dicit duo : dicentem, et

cimi mortuis : deputatus es cum dcscen- audientem.

deniibus in infernum. Dereliqaisti fon- Dicentem tangit, cum dicit :

tcm sapienti.v. Ad ilebr. vm, 3 : Quod

antiquatur et senescit, propc mteritum « Ego autem, »

est.

Qui novi testamenti sum mediator, ad

« Non occides. » llebr. ix, IS Ideo novi tcstamenti me- :

diator est, ui morte intercedente, in re-

Hoc quod dictum est antiquo
est igitur demptionem earum prsevaricaiionum
populo, qui non recipit prohibitiones, crant sub priori testameuto, repro-
qiice

nisi eorum qua? per se horret natura : missionem accipiant.qui vocati sunt xter-
quia lex de se et in sacramentis, implen- nm ha>reditatis.
di non conferebat gratiam gratum fa-
186 1). ALB M \C. OKl). PI..KI).

« Kgo. qui ostendunt opus legis scriptum in cor-

dibus suis. Jerem. xxxi, 33 : Dabo legem

Inquam, per quem gratia e1 veritas meam in visceribus eornm, ct in cordc
facta esl '•
eorum scribam com *.

Et hoc quidem facit in ira hic specia-

« Dico vobis, » liter unde ad lia?c tria exiguntur et se-
: :

cundum boc in tria dividitur pars ista.

.Novatis auditoribus, qui ad propinqui- Primum quidein esl eductio a nobis dis-
tatem redacti estis principii. Ad Ephes. positionis non permittit
contrarise, quae
11. 13: Qui aliquando eratis longe, facti nos lege informari de non nocendo pro-
estis prope. Unde, supra, m, 2 : Appro- xinio et hoc facit in prima parte.
: Se-
pinquavit enim regnum ccclorum. cundum autem cst, cum proximo ex ani-
mo facta reconciliatio : et hoc facit, ibi,

« Quia omnis qui irascitur. » y. 23 : « Si rrgo offers. » Tcrtium autem

est informatio amicitise ad omnimodum
Eic incipit impletio. consensum : et hunc docet, ibi, y. 25 :

A.ttende igitur, quia omnis legislator « Esto consenticns adversario. » Quo

intendit eum, cui dat legem, producere facto, ipsa conscientia in modum nalurae
ad legislatoris intentionem. Kst autem tendit ad non nocendum proximo ex vir-

intentio legislatoris duplex in communi- tute amicitiae.

tate : una esl beatitudo pacis in statu rei- Circa primum igitur, primo inducit
-
publicoe : altera est pax exterior ad mi hoc, quod facitadiraB exclusionem : quia

nus, ut non turbetur qui studet laudabi- ira est passio et cominotio animi, per
libus studiis. Primam intentionem non quam procuratur nocumentum proximi :

consequitur, nisi faciat eos quibus legem et circa boc dicit tria in gradibus iroe,

dat, interioris lege informatos : ut ipsi el tria in gradibus pcense. Si enim ira sit

sibi sint lcx », etiamsi nemo ponerel le- in corde tantum, commotio animi ad no-
^rni. sirul et ipsr legislator lex esl viva, cendum meretur judicium : si autem,
sive animata. Aliam autrm inlentionem cum hoc procedat exterius ad indignatio-

consequitur per pcen is, ut per cruces, nis et nocumenti signum, sitsine convi-
taliones : quia illi, qui non sunl infor- cio et nocumento, meretur concilium si :

mati justitia legis, turbarent pietatem et autem procedal extra ad onvicium cum -

justitiam roientes, nisi essent cruces, ct praecedente commotione animi, ct cum

taliones, e1 alia genera tormentorum. indignationis et nocumenti signo, tunc
Sic igitur implens legem secundum in- meretur gehennam.
tentionera legislatoris primam, superju- Per judicium autem el concilium et
^i/- vocatur ab Aristotele », quigrsecedi- gehennam, gradus notantur pcenarum :

citnr j- = /./,-. El hoc modo noster legifer quia in judicio discussio lii an pcena vel
implel legem, quando nos informal Be- absolutione dignus sit : et cuin pcena
cundum formam legislatoris : ut simu9 quaeritur, ad reddendam rationem sisti-

n « >
—
i
| >
- i nobis lc\. tendendo honestum
;nl tur. II ad Corinth. v, 10 ; Omnes mani-
- per conscientiee informationem. Ad festari nos oportet <mie tribunal Christi,
Roman. h, I i e1 13 : Ipsi sibisunt lex t
ui rrfrmt unusquisque propria corporis,

1
Cf. Joan. i. 17 : / ; Moyten data <"•>. '
A<i llet>r. \, K> :
//'"• autem tettamentum
gratia tt veritat pur Jrvnn Chrittum facta e$t. quod testabor ad Mo» p">t diet illos, dicit Domi-
' \i Roman. u, 14 Legem H'«i habentet, ipti
: nut: dando iro meas m roitliiiiu eorum, tt m
1 ^

, *nni h .
•
•

meniibut eorum tup am ta$,

Aiustotei f-, Lib. V Bthicoi iun
 |\ I \ \m M M I II I I \ 1M7

prout qessit, « Con il autom, ive enim ira pei u lum i ' i l ira pei vitiuoi

eoncilium leoundum aliam litleram, etl frapet </,,,,> • i

conturbatio bI

quando pama morita e1

iai istal de motio aniin ilra vitiuin quod
deliberatur ex consilio qua et quanta pce del ia pei ona impedire ju litiam l>

n. feriatur
i el hoc flt, quando con> Lu
\
i< I • huBi ira i il matei di ciplina?. ^un,
de peccato poBnam exepootat. Sed gehen \\\, II Phinees, /il<n I ea ari, filii
iid i i
acerba ol ioflicta a judice prona \aron tacerdotis, acertit iram meam a

quando jam de criminc morlali i onvii tui fiiiu fsraei guia eio meo • ommotu
est, eontra cos, ut non ipse delerem fiiio l

Primo igitur, duo limul tangenn, ili rael in eiomeo, I Machab. u, 21 Vidit

oi1 : Mathathias, </ doiuit, ei contremuerunt

irnr.s rj/rs rl iirrri/siis rst jlirm r/i/, W-
••
Omnisqui irascitur,eto. » eundum judieium legit, el insilieru tru

eidavit eum super aram . Peal , Lxvin, 10:

El tangil tria : passionem irsj, el cau- Zeius domm tum eomedii me. fra autem
sam, el pcsnam. per vitium commotio esl animi, quia quii
Passionera iree tangit, oura dicil :
molitur nocumentum fratri non propter
vitium (|uo(l es I in eo. El ideo talis ira-
«t Omnis qui irascitur. b Bcitur naturaa, non vitio. Prater autem
hic dicitur omnis conjunctus religione el
Esl autem duplex ira : propassio, et conformitate naturaa : el religi ;on-
passio : et similiter est in aliis generibus junctus dicitur aclu, vel potentia : quia
passionum. Propassio dicitur quasi pro- licel non sit actu Christianus, tamen pot-
topassio : primus instinctus passionis, est fieri per gratiam, quam forte sibi da-

qui est subitus animi motus deliberatio- Dominus. Malach. u, 10: Numquid
bi1

nem etmolitionem prasveniens nocumen- nonpaterunus omnium nostrum ? num-

ti : primus motus, qui etiam in
e1 hic est quid non Deus unus creavit nos ? quare
sanctis surgit sed non punitur aliqua : ergo despicit unusquisque nostrum fra-
pcena, quia minimaest differentia venia- trem suum, oioians pactum patrum no-
lis peccati, sicut supra diximus, ubi lo- strorum ? Sic igitur qui nullam causam
cuti sunms de primis motibus. Ira autoin irea habet, irascitur fratri. Et ideo Chry-

passio est de tertia specie qualitatis, qua? sostomus, in omnibus istis sermonibus
est passio etpassibilisqualitas, secundura dicit esse supplendum : sine rausa, ut
quain quales dicimur, et informamur, et dieatur, qui irascitur fratri suo sine cau-
mutaniur : et hie est non subitus, sed sa : et qui dixerit, Raca sine causa : et

deliberatus animi motus ad nocendum qui dixerit, Fatue sine causa : si enim
cum molitione consensu noeumenti,
et hiec cum causa dixerit, non peceat, sed
sicut dicit Glossa super haec verba Jaco- corrigit. Et si sine causa fecerit, tunc
bi, i,20: Ira viri, justitiam Dei non vere fratri, et non peccato, irascitur, vel

operatur. Proverb. xv, 18: Vir iracun- indignatuf.

dus provocat rixas. IVoverb. xxvi, 21 : Sed videtur hoc inconveniens, quia
Sicut carbones ad prunas, et ligna ad irasci vitio est Praelati : hic autem loqui-
ignem, sic homo iracundus suscitat ri- tur Dominus generaliter de omnibus.
xas. Et ad hoc dicendum, quod est correctio

charitatis, qua? fraterna dicitur ; et ha?c

« Fratri suo. » est omnium ad omnes: et haec indignatur

vitio. Et est correctio ex auctoritate. quce
Ecce secundum, in quo tangit causam citat. et convenit, et cogit per censuram
rixae, quaa vocatur ira per vitium. Est Ecclesiasticam : et hsec etiam commove-
188 i). alr. mag; ord. pr.ed

tur per iram, per zelum. El hcec etiam si « Qui dixerit. »

modurn e\< •< ssisse 96 sentit (ut dicit Au-

gustinus in Rcgula) non tamen afa 60 Ex commotione animi.
exigitur, ut asibi Bubditis veniam petat :

ne duin nimium servatur humilitas, pe- « Raca. »

gendi frangatur auctoritas. Sed in corre-

ctione fraterna, si corrigens modum ex- Augustinus dicit, quod « Raca ver-
cesserit, veniam petere debet, ut sibi di- « bum hebraeum est, inlerjectio indi-
mittat, cui se fecisse sentit injuriam. Et « gnantis, ct nullius rei signilicativum
in illa ira per zelum, non fit correctio, « nisi indignationis. » Et tunc est iste

sive admonitioj prasumatur proba- nisi gradus irae, quando

commotion<ni aliquis

biliter correctio. Si autem hoc non prae- animi dcliberatam cum molimine nocu-
Bumitur, tunc admonendo non nisi con- menti profert in sonum confusum nihil
turhationem faceret : et tunc quiescil, et impii (alias, improperii) inferentem fratri,

mala gemendo tolerat, quee corrigerc sed tantum indignationem suain osten-
non valet et haec est sententia Bedae et
: dentein, sicut quando clamore con-
fit,

Hieronymi. fuso proferimus animi motionem et haec :

est indignatio canis latrantis, qui latrando

« Reus erit judicio. » non facit nisisuam iram ostendere. Raca
autem secundum alios dicitur verbum
Hoc est, discussione judicii, in qua de hebraeum, quod intcrpretatur y.---/6;, hoc
errato tenetur reddere rationem. Et hoc est, vacuus, quod est excerebratus ', quod

non mirum : quia dictum est, quod haec est verbum magnae contumeliae dicere
ira licet sit in corde, tamen est deliberata fratri, qui Spiritu sancto est plenus. Sed

commotio animi cum consensu in nocu- tamen non sonat aliquod crimen in fra-
mentum fratris, si potest : et si non adsit trem commissum et ideo est signum in- :

facultas, tamen completa non deest vo- dignationis cum contumelia sine criminis

luntas. Et cum dicitur, nocumentum pro- impositione. Job, xvin, 4 : Qui perdis
.rimi, intelligitur grave corporis, vel re- animam tuam in furore tuo, fiumguid,
rum, honorum dispendium
vel quia :
etc. ? Proverb. xvm, 1 \ : Spiritum ad
parvum nocumentum esscnon reputatur. irascendum facilem quis potcrit susti-
ftfich. vi, 1 : Surge, contende judicio ad- ncre ?
versum montes. Jacob, u, 13 : Judicium
sine misericordia illi qui n<>n fecit mise- « Ueus erit concilio. »
ricordiam.
Et (alias, vel) consilio. Ecce pccna gra-
« Qui nutcm dixerit frntri suo : Ha- vior quam precedens. Concilium es1

on, reus erit coneilio. Qui autem dixr- conventio consiliariorum. Consilium au-
tein est diflinitio, qua et qii.iiit.i pmna
rit : Fatue, reus erit gehenns ignis. »
dignus sit, quem constat peccasse, <'t esl

Ecce secundum, in quo duo facit : tan- sensus : Ita reus erit, 61 (alias, quod) cum
gil gradum ira\ el gradum poens. tremore sustinebit pmnama senatucoeli
I rradum autem ira tangit dupliciter :
difGnitam. fsa. tu, I Dominm ad ju-
i :

e% parte irati, et ex parte causas ''ju>, <liri i/in veniet cum senibui /><>/>>'/! tui,

i m irascrtur. Matth. mx. 28 : Sedebitis <-t vos super se-

I
i parte irati dicit :
<l<-s duodecim, judicantcs, <«t<\ llaec au-
tem duo prasdicta «lieit Chrysostomus,

finrn doii 'iiffpii a rerbo Chaldaioo npvfj vacuu», id est, capul vaonum, homo minimi.
 IN EVANIi M \l III I l
\

expoiita in Synodo Apoitoiorurn, ut ilmin, m, erumpeiu furoi ri itnpetum

'

(-iiin dioitur, x reut trii jmii' "• i ho< 1 oneitati s/iii itui /' 1 votet ii

ett, it.i reui 1-i'it . lioul iili qui "I titei unl

judii i". quando queei obatur • au • oonti .1 « iinis eril gehenn 1

Dominum quia iraioem ilne 1 au Fri

.• (iiiii.i iliin langil loi uiii
in , i|n.ri ii falaam 1
.111 iii .1 1 1
1
<• 1
1» I •
1 I 1

ln iiin ( Ihristi, licut 1II1 qunaierunt cau 111 ini menti. I...1 iiin, 1 iiin dii ii

s.mii oontra Chriatum. Et, « reni trti

con&ilio, 1 lun- eat, it.i reui erit, lioul illi <. < lehenns »

qui dederunl comilium oontra Chriitum

quia el indignationem proferem oontra 1
ii ihi^ tormenti, cum dicit

1 r.ii 1 t-ni sine cauaa, quarii jam conailium

apud ie, qualiter in membrum Ghriiti I
Q

proferai nooumenta. El hoc in\ enitur in

antiquis lilu-is quorundam ccBnobiorum, [aa. 1. II . Atnbulate m lumineignu

in quibui oomilium icribitur Apoatolo- uestri, ei in flammis gutu tuccendistis.

iu 111 : in i|iiilnis etiam plura dicta Vpo- Iloc dicitur lii^ qui Buccensi buuI ll.un-

stolorura inveniuntur, Biout quod Iho- mis ira?. Deuter. xxxu, -2 \ Ignit tuccen-

nias dixerit paradisum ad lunarem glo- tus esi i/i furort meo, ei ardebit usgue
luim attingere <'t quod Bartholoraceus :
/i/l inferni novissima.

dixit Evangelium esse iongumet breve. Sic ergo quatuor >unt in ira . unum
El h®c ego jam legi, sed non sunt au- dictum antiijuis, quod eel illatio nocu-
thentica. menti per opua : "t tria addita novo po-
pulo, quorum majus cst, in voce impro-
« Qui autem dixerit. perium dicente : medium, in signo indi-
gnationis Bine convicio : tertium, delibe-
Eoce tertium : et dividitur ad modum rata cum voluntatc nocendi commotio
promissorum in culpam et poenam. animi interior. Ex quibus quatuoi oom- -

Gulpa autem tangitur, cum dicit : ponitur perfectum ira> peccatum.

« Qui dixerit : Fatue. »

« Si ergo otYers munus tuum ad al-

13
Supple, fratri irascendo sine causa, tare. »

non vitio. Et hoc est, qui et animo

(alias, omnino) commotus est cum deli- Ecce secunda pars illius impletionis,
beratione et molimine nocumenti, et in- in qua post exclusam iram. qua? non
dignationem extraoum contumelia osten- permittebat agere bonum proximi, sua-
dit et crimen fratri imponit non enim : det reconciliari. Est autem reconciliatio
modious furor est, quem Deus sale sa- iterata conciliatio eorum qui ex ira divisi
pientia? condivit infatuatum dicere, et sa- fuerunt.
lienti l)eo deroeare. ut dicit Glossa. Fa- Dicit autem hic quatuor : in quorum
tuus enim dicitur, qui ex destituto regi- primo, tangit Deo dignnm cultum in
mine rationis, sapore caret bonorum oblatione muneris. Seeundo. hunc tam
morum. Et lioc est impositio magni cri- diffnum cultum odio fratris dicit inacee-

minis, cum completa voluntate nocendi. ptabilem fieri. Tertio, docet reconciliari,
Job. v, 2: Vere stultum interficil iracun- ex quo odiuni tantum apud Deum habet
dia. Job, xxxvi, 18 : Non ie superet ira- nocumentum. Quarto et ultimo, probat
cundia tua, ut aliquem opprimas. Pro- amicitiam Deo gratam ex hoc, quod
verb. xxvii, i Ira non habet misericor- : tunc probat aeeeptando munus oblatum :
 'III i). \\w m \(. <wn. pk.ed.

I.t heec patcnt per ordinem in lit- « Munus. »

trra.

De primo autem dicit :

Ecce quartum. valor. Magno enim Re-
gi non offertur munus, nisi nobile sit, et

« Si ergo. » valeat. Malach. i, I i : Maledictus rfolo-

sus, qui hnhpt in grege suo masculum, ei

l".t tangit circa hoc sex. votum faciens iwmolat debile Domino.
Per conjunctionem enim rationalem Genes. xlih, II : S/imite deoytimis terrx
ergo, vel illativam, quam ponit, notat fructibus in vasis vestris, et deferte viro
illationem hujus ex praemissis, quasi di- munera.
cat : ErgO si vis scire quantum nocu-
mentum ira fratris apud Deum habeat, « Tuum. »

considera in oblatione munerum quia, :

Eccli. xxxrv, 23 : Doua iniquorum non Ecce quintum, ex quo debet fieri obla-

probat Altissimus. Gonsidera hoc in eo tio el eleemosyna, quia de tuo. Proverb.

qui iram fratris moliebatur in corde, ui, 9 Honora Dominum detuasubstan-
:

Cain dico, ad cujus munera Dcus tia, et deprimitiis omnium frugum tua-

non respexit ". Et hoc est, quod dicit : rum da ei. « I)e tua » dicit, non de alie-
Ergo, » rationahiliter ex praemissis in- na quia, Eccli. xxxiv, 21 Immolantisex
: :

ferendo. iniquo oblalio est maeulaia.

Per hoc autem quod conditionalem
conjunctionem quod ohla-si ponit, notat « Ad altare. »

tio debet esse voluntaria. Vovere enim

est voluntatis, et reddere necessitatis llic sexto langil locum. Est autem al-

II ad Gorinth. ix, 7 : Nonextristitia, aut tnre, hic intellierendum non solum mate-
ex necessitate : hilarem enim datorem riale, sed (>tiam spirituale : quia allego-

diligit Deus. Exod. xxxv, 3 : Separate rice est fides Ecclesise : moraliter autem

Domino. Omnis vo- cor dcvotum et tidele non in conventicu-

apud vos primitias
luntarius et prono animo offerateas Do-
lis et errore ha^reticorum offerendum
mino. I Paralip. xxix, 17 el 18 Popu- :
r>t, nec in fastu et perversitate cordis.

lnm tuum, quihic repertus est, vidi cum Exod. xx, 2i : Altare de terra (hoc est,

ingenti gaudio tibi offerre donaria. /><>- <]•> stahili et humili cord< . el foecundo)

mine Deus Abraham,et fsaac, et Israel, facietis mihi, et offeretis super eo holo-
patrum noslrorum, custodi in seternum causta et /)<i< i/it a vestra, oves vestras

hanc voiuntatem cordis eorum. Hoc esl et boves, i)> omni loco in quo memoria
-O, quod dicit :
fuerit nominis mei. Deuter. \n, 13 et ! i

Cave ne offeras holocausta tua inomni

si offers. » locOy quem videris : sed m eo, quem c/e-
geritDominus. Psal. xxvi, 6 Circuivi, :

Ecce dicatio muneris Deo : oblatio et immolavi in tabemaculo ejus. Psal.

enim Deo \ ovetur, el dicatur. I Para- iawui. Passer invenii sibidomum,

i :

lip. wi\. 17 : Lsetus obtuli universa. r/ turtur nidum sibi, ubi ponat pullos
I i\, 7 :
Offerenlur super placabi- suos. Altaria />/n, Domine virtutum.
h altari meo, et domum majestatis Passer Fuil sacrificium leprosi, el turtur

mem glorificabo. Et hoc ergo esl ter- Bignifical innocentiam :

<•! significal oblata

tiimi. pro peccatiSj el oblata pro devotione lau-

difl <li\ iii b .

I i iv, 5
 I\ I \ \\i. M \l III I I. \ I .1

,, i',i |bi reoordatui fuerii quia frater indifTerontni il Incon idi iu

" vol divii Sed n
tuui habet aliquid advenum te i IH, dederil
"iiii ii i • . . iiiniiiiii iiii.i.ini. . i

lli. teoundo tangil r rdationero odii locundum rationem Bt chI tugu lini
fraterni iropedienti icceptabilitatom voti \'l Roroan kii, 18: Si fieri potest quod f

oblati, '' vobis est, cum omnibu hominibut po-

Ettangit circa hoo : duor dationera cem habentt Psal ix, 1 Cum hu ,

inln. el reliotionero munerii. qui oderunt pacem, eram pacificm ad I

Circa primuro notantur trii idisouuio Corinth. vu, l"» /// /<//"• oocavit n"s
videlicel consciontiee, ul ail pura qua? of- Deui, Bt, I ad I orinth. nv, 3 1 Vow
fert lecundo, im enturo in disouuione dissensionu Deus, xed pat <

odiuro, oui dediiti causam i el tertio, quia I i

ideo lequitur lecundum hujui pai -

non il«' hoc Batiifeciiti. tlllll.l-

De priroo dioit i

« Elecordatus rueris. » « Relinque ibi munua tuum ante al -

tare, ei vade prius reconciliari fratri

i Recordatio non eit actui memoris, tuo.
« Bed reminiscentis, » ut dicil Philoso-
phua. Reminiscentia autem est cum ra- Kt notat tria \ relinquendum Bcilicet

tione, el est discussio conscientiaa Becun- nuinus, el ipsnm munus, et justitiam

dum vitam preeteritam. I ad Corinth. \i, oblationis.

31 : N/ nosmetipsos dijudicaremus, non De primo dicit :

utique judicaremur. Isa. xxxviu, 13 :

Recogitabo omnes annos tibi meos in « Helinque ibi. »

amaritudine animse mex.

IIim- est, ul»i primum obstulisti, hoc
« Quia frater tuus. » cst, in potestate Dei el ministri Ecclesias,
in quos dominium transtulisti per obla-
In quo non est causa odii, nisi quia tionem : quia non licet tibi retrahere
frater est, e1 ideo tu es in culpa. Cantic. quod obtulisti. Sicut eniin vovere esl vo-
i, ">
: Filii matris mem pugnaverunt con- luntatis, itu reddere est necessitatis. Pro-
trame. Psal. liv, 13 : Si inimicusmeus verb. xx, 2.'i : Ruina est homini devordre
maledixisset mihi, sitstinuissem utique, sanctos, et post vota reiractare. Eccle.
etc. Et sequitur, y. I i : Tu vero homo v, 3 : Si quid vovisti Deo, )ie morerU
unanimis, dux meus, et notus meus, etc. reddere.

« Habet aliquid adversum te. » « Munus. »

Et tria dicit : quod, « habet : » et in hoc Isa. xix, 21 : Colent Deum in hosliis
notatur, quod adhuc mansit implacatus a et in muneribus.
te. Et quod hoc est, « aliquid » nota- : Tertio, dicit justitiam muneris, cum
bilis scilicet quantitatis in nocumento, et dicit :

de quo mcrito debeas eum placare judicio

sapientis. Et quod hoc habet, « adversum « Tuum. »

te : non tu adversus illum et sic tu

» :

fuisti causa. Si enim tu adversus illum Quia non de alieno, sed de tuo. Eccli.
haberes, non tu eum, sed ipse te placare xxxiv, 24 Qui offert sacrificium ex sttb-
:

deberet. Chrvsostomus tamen leeit hoc stantia pauperum, quasi qui victimat
192 1). ALR MAG. ORI). PR.ED.

filium m eonspectu patris sui. Isa. m, « quam qai tardius irascitur, et ad ve-
I i : Rapina pauperum in domo vestra. « niam petendam difficilius inclinatur. »

« Ante altare. » « Reconciliari fratri tuo. »

Non referas domum. Unde, Daniel,v, I Satisfaciendo, si potes : vel saltem pe-

el seq., damnatur Balthassara regno si- tendo veniam. si aliter satisfacere non
mul, e1 vita depositus, eo quod vasa Deo vales. Nam cum possis satisfacere, ridi-

oblata in usus suos deputavit. culum est per solam veniam peccatum
putare abolere. Si enim tunc reconciliari
« Et vade. » nollct offensus frater, non ipse ex tunc
adversus te, sed tu inciperes habere ali-

Hic tangil reconciliationem, quse facit quid adversus eum. Mattli. xvm, 1'1 :

ohlationem placabilem. Quamdiu enim .\'^// dico tibi, Petre, usr/tte septies, sed
adversarium tuum juste audit lamentan- usque septuagies septies. Luc. xi, i: Si-
tem, non recipit munus tuum : quia ali- ijuidcm ct ipsi dimittimus omni debenti
ter assisteret duobus adversariis, et esset nobis '. Luc. vn, \1 : Nonhabentibus il-

divisus in seipso, quod lieri non potest. lis undc redderent, donavit utrisque.
Imo dicot tibi illud Malach. i, 10 Non :

est mihi voluntas in vobis, dicit Dominus « Et tunc veniens olferes munus
exercituum : et munus non suscipiam de tuum. »

manu vcstra. Et illud, ibidem, u, 13 :

Operiebatis lacrymis altare Domini, Ecce depositio odii fraterni facit obla-

quando adversarius lamentatur ante me. tionem placabilem.

Et hoc est :

« Vade prius. »
« Et tunc veniens. »

Ilic taogit duo : quaesitionem adversa-

ni, et reconciliationem. Et notantur duo : appropinqualio Dei
Quaesitionem dicit : per ainorem fraternum, el acceptabilitas
muneris.
« Vade prius. » I)e primo dicit :

Hoc est, vade prior ad eum : prius « Et tunc veniens, »

passibus pedis, Bi presens, vel vicinus est.
Passibus autem devotionis el Grmi pro- Vccedendo ad Deum, qui priua per
positi placationis, si es1 absens, el longe odiumfraternumrecessisti. [Joan.n, II:
es1 : quia ridiculum essel tamdiu dimit- Qui o<lit fratrem suum, in tenebris est,

lere obtationem, donec redirea a longe et in tenebris ambulat, et nescit quoeat:

agente fratre adversario. Vade ergo, u1 quia tenebrsB obcxcaverunt oculos ejus.
dictum est, priorad eum. Genes. l, I" : Et de hoc dicit in isla eadem epistola,

Obsecro ut obliviscaris sceleris fratrum in, I."», quod homicida est, ad minua
tuorum, et peccati atque malitiss quam voluntate : <|ui.i vel queeril suscipere vi-
exercuerunt inte. iugustinus in Regula tam, aul id quod Bustental vitam, bona
Melior est, qui quamvifl ira Baepe ten- fortunsB, aul id aine < |u« > non valel vita,

itur, tamea impetrare festinat, ul Bibi quod esl honor, vel fama.
>dimittat,cui se fecisse agnoscil injuriam, Tunc ergo depoaito odio,

M,!ih ri, 11 Si«i< ti not dimittimm debito- ribut nottris.

 |\ I \ \N(. M\l III I I \

i« OlllTfH lllllllll t I lllllll II

l\t .1« i
optabile 01 il quii tum «« rl- I i ii"ii qusi i ni«. i ini, < i |.i«

lii iiini j
1 1 1 1 1 1
« . quando fuei ii juitiflca- .
. 1 1
.
1 1 1 1 1 1 1 . I
.
. 1 1
\ B i

lu I
*
. 1 1 i , 2 1 Acceptabis sacrifi- tardet converti ml Dominum, et <>•
diffe-
c/iiii justitim, obiationei >i hoiocausta. lil\ ilrilir iii iIiiiii slit/i/'. >niin
1

lvi, 7 ! Holocausta eorum etvictimsB t

nii illuis. >i iii tempore vindit
tiniiiii piacebunt mihi tuper altari meo, det te, Sophon. u, 14 I antanti in

feneslra, corvut m tuperiiminan >/un-

miiiii iittt iittiilm robor eju I sn-
5,
t<
Esto oonsentiens adversario tuo t.ii > i n\ > roi m superliminari ostii

OitO ilnm 68 in vm OUOQ 60. » luumj donec robur attenuatur, ita quod
converti non poterit.
« Esto consentiem Exclusa ira, el

deposito odio per recouciliationem. A<l » DUZD 68 in \ ia niiii 60. »

hoc quod i'\ corde numquam proouretur

nocumentum prozimi, oportet perfectum ln \ i,i esse esl in hac luce adhuc cum
consensum
intervenire amicitis :
<••!
de t'u vivere : quia in aocte mortis itui ad
hoc loquitur hic, tangil duo «
i
t : invita- domum eeternitatis. Eccle. DCj 10: Quod^
tionem ad consensum amicitiee : el quia cumque facere potesi manus tua, instan-
K>\ cogil per pcBnam, ideo in secundo in- tcr operare : quia nec opus, nec ratio,
ducit pcenam, si non consentiat, il>i, «« /Ve nec sapientia, nec scientia erunt apudin-
forte. » feroSy quo tu properas. Joan. i\. '»
: \'e-

Circs primum tangit duo : invitatio- nit nox nemo potest operari. }
t/uttiit/ii

nem ad consensunij et quando valet con- Imce tM'^0 hujus mundi adhuc lucente
sensus cum adversario. mciliare <'i. Ad Bphes. rv, -'i Sol :

De primo dicit nou oceidat super iracundiam vestram.

« Esto consentiens. » Levit. xix, 17 : Non oderis fralrcm
Et subjungil cui : quia, luum iu cordc tuo. Gencs. xi.v. '2't : Xe
irascamini i>i via.
« Adversario tuo. »

« Ne forte tradat te adversariusjudi-

Hoc est, oi qui habuit adversum te ali- ci, et judex tradat te ministro et in
quid et est consensus iste per exhibitio-
:

carcerem mittaris. »
nem Quia sicut dicit Tullius in
amicitiaB.
libro de Amicitia « Amicorum est idem :
Ecce tangit comminationem pcena?.
« velle et idem nolle. » Ad Roman. xn, Et tangit tria : scilicet reatum judici
l(i : Idipsum invicem sentientes, etc. Ad tradentem, judicem tortori committen-
Uebr. xm, l et 2 : Charilas fraternitatis tem. et carcerem.
maneat in vobis: et hospitalitatem nolite Reatum duobus modis innuit tangit :

oblivisci : lalibus enim hostiis promere- enim in casu possibilitatem eminere per
tur Deus.Quredamtamen Glossce dicunt, hoc quod dicit :

adversarium, sermonem divinum, qui

mouet nos de charitate fraterna, cui non « Xe forte. »
debemus recalcitrare, sed consentire.
Act. ix, 5 : Durum est tibi contra sti- enim adversarius ante reconciliatio-
Si
mulum calcitrare. Sed prima expositio nem a via decidit per mortem, qui tamen
litteralior est, et melior. in veritate oliquid adversum nos habuit,
posset aliquis credere quod lunc neces-
XX 13
 191 D. ALB. MAG. OKD. PR.^D.

sario judici propter injuriam illatam cs- dum dujilicis prcnse condcmnationcm :

s mus tradeudi. Et ideo per adverbium condemnatur enim ad pcenam, qutc est
eventum significans, dicit : « Neforte :
» in separatione a Deo H consortio electo-

quia potesl contingere, non doles alias, >i rum ct oinnis boni : cl hoc fit per mini-
dflcs per pcenitentiam, quod tradet si : strum honum Amrelum. Mallh. xiu. il :

autem pcenilueris, non Iradet, Sic enim Mitlct Filius hominis Angelos suos, et
nmlii Christo homini injurias inferentes col/if/cut de regno ejus omnia scandala.
pcenitentia diluerunt, sicul dixit IVtrus Condemnatur etiam ad prenain carceris
ad Judaeos, Act. m, 10 : Pcenitemini igi- et iynis inferni : ct fioc per inalos Ange-
tur, et convertimini, ut deleantur peccata los, ministros pcenarum, quibus traditur,
vesira. Isa. i.v, 7 : Dcrc/inquat impius cum dicitur : Discedite a mc, maledicti,
viam suam, >'t vir iniquus cogitationes in ignem setcrnum, qui paratus est dia-
suas, et revertaturad Dommum, ef )nisc- bo/o, cl angelis cjus x
.

rebilur cjus el a<l Dcum nustrum, quo-

:

niam multus ad ignoscendum prae-

cst : « Et in oarcerem mittaris. »

cipuc autcni quando homo deposita ira

et inimicitia convertitur ad charitatem : Kece tcrtium, conclusio carccris
quia, I Petr. iv, 8, dicitur, quod charilas Tangrit duo: conclusionem carccris, ct

operit multitudinem peccatorum. Pro- diuturnitatem detentionis.

vcrb. x, 12 : Universa delicta operit Primum tangit, cum dicit :

charitas. Luc. vn, i" : Remitluntur ei

peccata multa, quoniam dilexit multum. « In carcercm mittaris. »

Cui autcm minus dimittitur, minus di-

ligit. Hoc cst, in infcrnum detrudaris. Isa.
xxiv, 22 : Congregabuntur in cmxjrcija-
« Tradat te adversarius judioi. » tione unius fascis in lacum, et clauden-
tur ilti in carcerem. Matth. xxn, 13 : Li-
Haec traditio intelligitur per intcrpel- (juiis manibus ct pedibus ejus, mittite

lationem apud judicem de injuria illata, cum in tenebras exteriores : ibi erit fietus

dc qua non satisfecimus per consensum et stridor dentium, hoc est, in carcerem
adversarii, nec per pcenitentiam, si cum tenebrosum.
adversario propter absentiam, vel mor-
I- consentire non potuimus. Luc. xvm,
iii

7 ct H Dcus ncm faciet vindiciam

:
« Amen dico tibi, non exics inde, .»
<;

electorum suorum, clamantium adse die donec reddas novissimum quadran-

ac nocte, et patientiam habebit i» illis ? tem. »

I>i,n vobis, quia cito faciet vindictam il-

lorum. Apocal. vi, 10 : Usquequo, />o- Secundum est, in quo tangit diuturni-

mine, (sanctus et verus) non judicas, ei laiem detentionis.

non vindicas sanguinem nostrum de iis El dicit duo : confirmationem di< ti. ut

qui habilant in terra ? magis timeatur, cum dicil : « Amen dico

libi. »

« Et judex tradat te ministro. » Vpocal. xmi. 6 : llnc vrrba /idc/issinia

sunt. r/ vrra. II ail Corinth. i. IS : Xon
rsl in illa Est, r/ \n,i
l
secundum, ubi condemnatus a : Sed est in illo Est,

judice Iraditur tortori ministro pcena- hoc est, conformata veritas est in illo.

niiii. Est aulem duplex mintster Becun-

Mfttth. m, 41.
 IN KVANU M \ l I II II \ 5

i Non exle Indi lui i. ii, H /'' >il-

' ' '

i'
'
'
,u |

Socundo, tan [il fli mital arceri I' il i\ , ; I iln /ininiiiinii , // tiurquo

Unde, I
b n^ ; '•.
dioitui >\ I I ophel i/i iii i corde ? nt guid diliyit latctn

quoe eil infernu i I pro/unda, et ililn- rl i/u.ri i/i . im iiilm iiim '
Job, i
. I II

lntn v Qui /iiiriiiini liiilirni fundamentum,

i otisumentur i elui a tim a I • u i,

i Doneo reddo tur matei io . qua quai ta i it, ia nob

iii .ii pi ci ii.i el illa "l^ ei o pei i"'--

Si oaroer eil infornui purgatorii, tunc qoi habemui ia inferno, niii dum ia ^ ia

reddei luendo pmnai ! Bi autem cai cer siiinu^. charitate Dei el proximi ea ope-
eil infernus gehenncB, tunc reddes in aster- i iamui,
niini pcenas luendo, Bicul fur lucndo |""'- I ,i licel hec -^ii expoiitiu San< torum,
aas reddit furtum, in cruce pendendo. tamea titteraliui exponi poleit, dii endo
Job, \\. 18 : Luet i/i/.r fecit omnia t
nee quod quadram oil tiuarta pan peccati,
consumetur tjuxta multitudinem
tiiiiirn de quo locutua eil Dominus. El hic qua*
adinventionum suarum, sic et sustine- drans commotio animi, eil ad signum
bit, Apocal. xviii, 6 el 1 : Reddite illi sic- indignationii aon procedem : quem di-

ut rt ipsa reddidii vobis : </ duplicate \it esse i«iiiii judicio. Alius autem qua-
duplicia secundum opera ejus: inpoculo, drans esl ira, ad signum indignationis
t/i/o miscuit, miscete illi duplutn. Quan- procedens, Bive indignatio (alias, com-
tt/in glorificavit se, et in deliciis fuit, motio). Et lertius quadrani esl ira, infe-
tiinttiin tlutr illi tormentum et luctum. rens extra in verbis convicium. El quar-
tus quadrans est ira, nocumentum infe-
« Novissimum quadrantem. » rens per opus posl convicium. Sed et in
omni peccato sunt isti quadrantes mn-
Exponitur in Glossa pro eo quod novis- stituentes ipsum, quando perficitur. Pri-
simum ost in nobis, quod esl causa pec- mus enim est conceptio cum appetitu
candi : el hoc est terrenitas cordis oostri. illiciti : secundus est suavis appelilua
Primum enim ost ignis, quo significatur el delectatio in libidine illiciti : ter-
charitas, qua mundamur, et non inqui- tius ost consensus : et quartus, opus, si

oamur delictis. Matth. ui, 11 : Ipse vos adsit facultas : vel plena voluntas, si

baptizabit in Spiritu sancto et i/jni. Se- non sit facultas perficiendi. Et in lii> qua-
cundum est aer, quo significatur Spiri- dranlibus novissimus dicitur, qui lovius
tus a (]uo ost vita spiritualis : quia Spi- eslpeccatum ot ille est primus, quem :

ritus rst t/t/i vivificat -. A quo iterum non tamon luore oportot in poenis.
inquinamur, sed mundamur : quia Spi- Attende autem, quod quadrans com-
ritu condelectamur legi Deisecundum in- ponitur oxduobus minutis, ut dicit Glos-
tmorrm hominem s. Tertium est aqua, sa, quia coneeptio cum appetitu illiciti

qua abluimur. Joan. m, 5 Xisi quis re- : babot unum minutum, conceptum qui
natus ft/rrit ex aqua, et Spiritu sanrto, nunliat illicitum, ot altorum minutum,
non potrsl introire in regnum Dri. appetitum qui protendit desiderium in

Quartnin relinquitur, terra, nullius sa- rem illicitam.

cramenti matcria, ncc aliquid faciens in Et hoc est, quod dicitur.

sacranicntis : qua? sua gravitate dcpri-

mit in peccatum, secundum quod dici-

2
1
Isa.Prxparata est ab heri Tophet,
xxx, 33 : Joan. vi, 6i.
a rege prwparata, profunda, et dilalata. 3
A/d Ronian. vn, 22.
190 L). ALB. MAG. ORI). PILED.

« Audistig quia dictum ost anti- « Dictum est. »

quis : Non mcechaberis. «

Ipsa rci evideniia, et clamore de ccelis

Onlinat hic, ot implot secundo prohi- facto. Kt ipsa roi evidentia dicit hoc om-
bitionem racechise : ei patel ordo ox su- ni liomini : sed quia exemplatum est ad
perius dictis. Esl autem intentio una in justitiam cceli, ideo dictum est istud de
omnibus his verbis legislatoris, videlicet ccelo, quia nullus dubilat quin contineat
intontionom sigillare in cordibus nostris, in sc cceli justitiam quae Deo placet.Quod
ut tuno ex virtute informante animum non est ita evidens in aliis. Ad Roman.
tendamus contra illicitum. i, 20 et 21 : Ita utsint inexcusabiles quia, ,

Cum autom matrimonium sit conjun- rum cognovissent Dcum, nonsicut Deum
ctio maris et foeminne legitima, individua? (jlorificacerunt. Et, ibidem, paulo infia,
vitae consuetudinem retinens : actus pro- y. \Y2 :Qui cum justitiam Dei cognocis-
hibitus (quia contra leges
#
est matrimo- scnt, non inlcllvxcrunt quoniam qui ta-
nii) dupliciter fuit matrimonio contrarius. lia agunt, digni sunt mortc.
Legitimae enim conjunctioni repugnat enim Dei in decalogo ita est
.lustitia

moechia : et individuae vitae consuetudini ovidens, quod omnis homo cognoscit

repugnat repudium : et ideo duo hicin- eam.
ducuntur, implelio scilicet prohibitionis
mcechia?, et impletio repudii, ibi, y. 31 : « Antiquis. »

« Dictum cst autem : Quicumqne dimise-

rit uxorem. » Antiqui sunt carnales, ut in praehabitis
Adhuc, prima pars dividitur in duas :
cst ostcnsum, qui licet generatione car-
inprohibitioncm implendam, etin ipsam nali fucrint Israelita?, tamen tota con-
impletionom, quam tangit, ibi, y. 28 :
versatione fuerunt Egyptii : et ideo talia

« Ego autem dico vobis, quia omnis qui conveniebat cis dari mandata, quoe ma-
viderit mulierem. » num cohiberent. Isa. xlviii, 4 : Scivi
In primaharum sunt duo paragraphi :
quia durus cs tu, ct nervus ferreus ccr-
mentio videlicet prascepti, et ipsum prae- vix tua, ct frons tua serea.
ceptum prohibitionis.
Mentionem autem facit dicendo :
« Non moechaberis. »

« Audistis, etc. » Ecce proliibitio, qua? cadehat super

actiun quom per se horret natura : quia
Kt in hoc notantur Iria : inexcusabi- alia mandata non servassent. Kt ideo,
litas peccantium, modus et evidentia di- Jerem. xxxi, 32, ubi littera Hieronymi
cti, el dispositio audientium. (nexcusabi* habel : Pactum quod irritum fecerunt
litas, quia ab antiquo dicium uon pote- habot alia littera : « Earo neglexi eos. »

rai ignorari, ei ideo nemo se per igno- l".i hanc inducit Aposlolus, ad Bebr. viu,
rantiam excusare. Joan. w, 22 si non :
!> '. Quia pro certo neglecti Bunt, noo ex
venissem, ei locutus fuissem eis, pecca- negligentia legislatoris, sed ex conniven-
tum non haberent nunc autem excusa- : li.i qua transivil cohibendo manum pro-
tionem non habent depeccalosuo. pter carnalitatera eorum.
Modus autem dicendi ei evidenlia Attende autem, quod licot horribilior
accipitur in hoc quod dicil :
actus Bii Bodomiee, vel mollitiei, quam
mcBchiaBj tamen Buper LUum non cadit

I Hebr viii, o : Quoniam ipti non pertnan- Dominitf.

• n/ ui tettamento meo, et ego neglewieos, dicil
 I\ I \ \\.. M \l III I I \ Itl

prohibitio quia natui i otiara be tialii \.l Hebi .

i. 2 \ < .
/; ' ' istU
ini linal &d non fai ii nduni illum el ideo i nobU "I I VI Galal
de illo non opi u lol fioi > menliononi iii , 19 Ot dinata /
i manu
de inordinatione iiicbi hius, ubi 101 \ atui ),,< diato i \.l II l.i n, 1 • t '.
Si

box 1
1
> . ol corrumpitur ordo lcu i - nial 1 ciiim i/i/i pei angelo d'n />< • i

monii. ja< tui '

ti /n mus, ' i Kiiim " " atio
rt inobedieniia accepit justam mercedii
butionem guomodo not > //>

« ttgo nutem dioo vobia. »> mus, xitantam neglexerim xlutetn?

S
llic incipil implere prohibitionem \

el tioul iii pr&habitie, ita tangil hic tria, .

Ego dico vobi -.

exclusionom \ idelicei concupiacentios,

quas aificil sua> iter in corde el exclu- Novo el apirituali populo. tpocal. u,
sionem iliiua, quee manifoatatur in signo 2!» el iii, 22 : Qui habet aurem, audiai
sine opero inclinanle ad mcschiam : el quid Spiritus dicai ecclesiis.

exclusionera ejua, quaa jara operatur

aliquid a»l moechandum : verbi gratia, .. Quia omnia qui videril mul
esl concupiscentia cordis, el est signum rem. »

adulterii in oculis, etesl aliquid operia iu

corporalibus contactibus amplexuum el Hic ponit prohibitionis expletionem.
osculorum el tactuum. De primo igitur Et tangil duo : primo enim langit
dicil in prima parte. De secundo, ibi, concupiscentiam quam excludere inten-
j . Quodsi ocuitts tuus dexter scan-
29 : « dit : Becundo, excludit per exaggeratio-
dalizeU te. » De terlia, ibi, y. 30 « Et : nem concupiscenti.ini quam excludere
si dextra manus, etc. a El ista sunl circa intendit.
opus coitus, et cum coitu faciunt qua- Ciroa primum tangit duo : per for-
tuor quadrantes ex quibus est pecca- mam moventem, et per niotum, quia
tum, sicut habitum est in praehabitis de a fonna.
ira. Tangendo autem formam moventem,
Circa primum dicit duo : primo enim tangit quinque :

tangit dicendorum auctoritatem, et se- Primo, generalitatem eorum qua? pas-

cundo, prohibitionis ponit impletionem. sioni subjacent, cum dicit :

l)e primo :

« Omnis. »

« Ego autem dico. »

Quasi dicat : Non distinguitur aliquis,

Quasi dicat : Illud dictum est, qua nec ex gradu honoris, nec conditione,
auctoritate? Mea : tamen non per me nec sexu. nec aetate : quia omnes cir-

immediate, sed per Angelos. Sed, cumdati sunt hac infirmitate concupisci-
bilitatis, et similes sunt in ea. Quia pec-

« Ego dico. » cati effectus, qui est fomes, est in cor-

pore sicut languor natura? : haec enim est

Tsa. lii, : Proptcr hoc sciet populus facies vinculi quod prcecipita- colligali,

meus nomcn meum in die illa : quia vit Dominus super omnes populos \
ego ipsc qui loquebar, ecce adsum. II Paralip. in oratione Manassae, inmedio :

4
Isa. xxv, 1 : Dominns prsecipitabit in monte /os, etc.
isto faciem vinculi colligali super omnes popu-
198 d. Ai.it. y\\c OHI). PR.ED

Tncurvatus sum multo vinculo ferreo,... major est tentatio, ihi ponit Dominus
ct non est respiratio mihi. instructionem. Sic etiam per visum pri-
S cundo, dicit id quod nuntial formara in. i peccati m,
incepit tentatio, Genes.
concupiscentiae, cum dicit :
6 : Vidit igitur mulier quorf bonum
/ lignum nrf vescendum, et pulchrum
« Qui vidcrit. » oculis, adspecluque delectabile, elc.

Psal. cxvui, 37 : Averte oculos meos,

Visua enim nuntiat formara, qun? ne videant vanitatem. Sic David vidit,

ruovet ad concupiscentiam : audilus quod male concupivit '. Quia, sicut dicit

enim non nuntint formam, sed nomen : Gregorius : « Non lieet intueri, quod
et hoe de se uon niovet, sed in qunnlnm « non licet concupiscere. »

est Bignificans formnm quae movet. Et

ideo non dicit : Qui nudierit, nec dicit :
« Mulierem. »

Qui olfeeerit, quin olfactus circa mulieres

nihil nuntiat appetibile : ct similiter Ecce tertium, quod
forma qua? per est

gustus. Tnctus autem habet delectatio- se movet ad concupiscentiam et hoc :

nem in cooperalione corporali, vel in patet : quia statim imdginata formn inu-

ipso opere coitus : sed solus visus nun- lieris, diffunditur calor concupiscentiae,

tiat formnm pulchritudinis mulieris, quce et lnxantur niemhra ad coitum, sive ho-

movet libidinem. mo dormiat, sive vigilet. Et dicil mulie-

Hujusmodi nutem et alia enusn esl :
rcm, et non fceminam, vel virginem :

quia videlicet visus plures differentias quia inulier n molliendo dicitur : ct hic

repra?sentat delectabilium, quam aliquis sumit eam secundum quod emollil for-

aliorum sensuum : per visum enim vi- ma ejus in concupiscentia. Thren. ui,5I :

deraus colorem, figuram, compositionem Oculus mrus deprsedatus est animam

membrorum, ornatum vestium, modum meam m cunctis filiabus urbis mex.
incessus, gestus, et multa hujusmodi :
Joh, xxxi, I : Pepigi fcedus cttm oculis
qurr omnia movent concupiscentiam :
meis, ui ne cogitarem quidem rfr virgine.

et hoc non lit per alium aliquem sensum. II Petr. ii, I \ : Oculos habentes plenos
Adhue aulem, quia visus eliam voca- adulterii, et incessabilis delicti : pelli-

tur interior imaginatio et cogitatio fce- eientes animas instabiles^ hoc est, pul-

minarum, quae non sunt similia auditui, chriludinc pellis decipientes.

vel alii sensui. Ilis igitur de causis dici-

tur : • Qui viderit. » « Ad concupiscendum eam. »

Sed incidit quseslio, quare potius lo-

quitur de viro, dicens : « Qui viderit, » Ecce quartum, et in hoc notantnr duo.
quam de mulierc dicendo : quse viderit? Per preepositionem enim ad aotatur
El dicit Chrysostomus ad hoc, quod « in liuis : et quia Qnem non pra?.ordina1 uisi

c hoc ad paria judicantur vir et mulier, ratii». oportet quod ratio in hac concu-
(i sed propler dignitatem complezionis, piscenlia consential ad minus ail dele-
c omnis legislator praecepta dat viris, ut clandum suaviter in corde, n negetur
« per viros ad mulieres transeant. » perficiendi facultas in opere.
I ad Corinth. xiv t 33 : Si quid volunt Per hoc autem, quod dicit,

discere, domi viros suos interrogent.

P iset tamen dici, quod Lentatio major <( Concupiscendum, »

in viro quam in muliere, licel in

muliere resistentia sil minor el ubi

bi l'.i iimi cupiendum simpliciter, notat

Cf. II Heg. xi, 2 et seq.

 |\ I V \\i. \| \l III II. \ i%

oon vontum potontiarum an i sd cu« i

ibanl aliqu im i • masi hiom, qu in

pidinem, ul voluntai velil I

|
I loli l< pi rlicorutui

ualita n ' i ii. I ndu ' •!" ' \u De pi imo, II ad '

"> iolli \ ui, I

:'n i iiii dicit, «|ii"il •• hic loquilur do i un S'j votuntoi prompta • >. ecundum
., . 1

1
[
• i
.. . uii.i dulibui nta '-I volila . quos ijiinil lialiri , accepta est, <<•• ndum
.< pa -i" 'i qualitai .ini ••>!
, ol non do nl ijimil iiim Imlii /<i ! I /

.. ill.i i|u,r prima titillul io e I ente ra- / // /•///// •>//// i ii in nli Cllo I

.. lionifl judioium ol di liborationom, » dicil •• Spiritui [brnicalioni* liguvit cor

Sicul riiiui diximua in prai edentibua < 1 »> !
ni ii in ,ihs ili uluto \ olanl i* c< m< u-
n ,.. lalifl oom upisi ontia magiti propassio a piscenlia
est quam passio et hoc vocatur po il I
),
iei undo, Oflco, \ n, i Om
oonoupiscentiai ire el intrare in ooncu adulteranies, quasi ciibanu n><i

piscentiam, Eccli. w ui, 30 et .11 : Fili, coquente.

posi concupiscentias tuas non tas, st <i autem in hoc, quod dicit,
Attende
voluntate tim avertere. Si prssstes ani~ ii mutierem, » el prohibel quod min
mss tusB concupiscentias ejus, faciet te est, intelligitur prohibitio fai ta omnifl
iu gaudium inimicis tuis. Exod. \\, innaturalis libidinis. In hoc autem, quod
17 :Non desiderabis uxorem proximi di.it, « mulierem, » non uxorem, vel
tui. conjugem, intelligitur prohibitio forni-
cationis, tantum mcecbias, Bive
el non
« Eam. adulterii. Aiiter enim non totam a corde
exciuderet concupiscentiam et eic lex :

Ecce quintum, ubi tangitur materia non perfecte impleretur. Sic igituracor-
concupiscentiaa : unde sensus est, ut de excludit concupiscenliam.
babeat eam, fruendum con- si potest, ad
cubitu ejus el si non potest, ad minus :

ut habeal eam ad delectandum in ea :

« Quod si oculus tuus dexter scan-
hoc enim lit, quando transit passibus dalizat te, erue eum, et projice abs
suis concupiscentia ad perfectionem com- te. »
pletsa voluntatis. Daniel. xm, 8 : Vide-
bant eam senes quotidie ingredientem, el Hic incipit secundum, in quo excludit
deambulantem m pomario : et exarserunt concupiscentiam, quae manifestatur in

in concupiscentiam ejus. Et, iu eodem, signo corporis, non operante ad perfe-

>\ 20 : /n concupiscentia tui sumus. ctionem aetus corporalis, sed ostendente
Sic ergo describit concupiscentiam, concupiscentiam cordis.
quam excludere liic intendit. Et dicit hic tria : signum videlicet in

quo manifestatur concupiscentia : et me-

« Jam inceehatus est eam in corde dicinam, ibi, « Erue eum : » et ratio-

suo. » nem medicina?, sive curae, ibi, « Expedit

enim tibi. »
II ic pouil exclusionem peccati per Sed antequam aliquid de primo expo-
aggravationem. natur, oportet quaerere, quare dicat Chri-
duo
Et tangit unum (quod primum : stus : Si dexter oculus otTenderit, cum
esl) est, quod completa voluntas reputa- sinister sit causa offensionis, sicut et
tur pro opere et lioc ost, quod dicit : : dexter?
« Jain moechalus est eain. » Aliud (quod Et sciendum quod dextera,
ad hoc
credebat carnalis populus) quod est ut dicit Philosophus in secundo de Coelo

mcechia spirituaiis : et hanc tangit, cuni et Mundo, est unde motus, et sinistra
dicit : « In corde suo. » Non enim pu- trahitur in motu. Ubi enim virtus mo-
200 D. ALB. MAG. ORI). VWJED.

ventis est. ibi ineipit niolus, el ibi est autem graece mavSaXov obex, sive
Est
doxtra : et Becuadum hoc prospectus obstaculum quod objicitur in via plana,
cordis, unde esl ordo et motus tolius ad quod cum pes impingit, oadit ambu-
vitae, e>t dexter oculus. Sinister autem, lans hoc ponitur pro forma concu-
: et

qui trahitur et obedit, est prospectus piscenlue carnalis, sicut est forma deci-
corporis in organis sensualis motus. pientis mulieris subvertens prospectum
Sensualis autem motus ligari quidem a via reotaper casum libidinis. Et ideo
potest, sed curari perfecte non potest, viluperantur mulieres tales formas pro-
quia ille <st animalis : quia, sicut dicit Bpectibus hominum objioientes : quia
Vugustinus : « Fertur dissoluta lascivia primo, forma venit ad prospectum cor-
« in delectabilia sensuum : » quia, sicut poris, qui est oculus sinister, et hoc non
dioitur, ad Galat. v. 17 : Caro concu- multum nocet : sed quando transit ad
piscit adversus spiritum. Et, ad Roman. prospectum mentis, tunc scandalizat.
vii, 18 : Scio quia non habilal in me, Unde, Augustinus in Rcgula » Neque :

hoc est incame mea, bonum. Et ideo de « enim cum inceditis, fceminas videre
illo sinistro nihil dioitur : quia supponi- « prohibemini sed appetere, vel ab :

tur, quod quantumcumque est de se, « ipsis appeti velle, criininosum est. »

semper scandalizat. Sed de dextro, quia Et praemiltit dicens : « Oculi vestri etsi
illius soandalum pervertit hominem, et « jaciantur in aliquam fceminarum, in
cura scandali ejus perfecte implet logem. « nullam figantur. » Et, ibidem, iterum
quod ciroa primum
IIoc habito, dioo in Regula : « Impudicus oculus impudici
diountur duo primum, quod comme- : « cordis est nuntius. Et cum se sibi mu-
morat oculum dcxlrum. qui in ordinem « tuo tacente lingua corda nuntiant im-
sunm, vel suam inordinationcm ot per- « pudica, etiam intactis ab immunda vio-
versitatem trahit sinistrum secundum : « latione corporibus, fngit oastitas ipsa
est, quod dicit sub conditione Si ille : « de moribus. » Idoo, ut dixi, vituperan-
scandalizat te. tur fceminse tales formas objicientes.
Dicit igitur : Isa. iii, Pro eo quod eievata
16 et 17 :

sunt filise Sio)i, et ambulavcrunt extento

« Quod si oculus tuus dexter. » collo, et nutibus oculorum ibant, et
plaudebant, ambulabant pedibus suis,
Hoc est, prospcctus cordis, qui est et composito gradu inceatbant dccal- :

principium totius motus vitae, ct qui oabitDominus verticem filiarum Sion f

secum circuintrahil et ciroumducit si- ct Dominus crincm carum nudabit.

nistrum, hoc cst, prospectum corporis. Proverb. vu 10 et seq.: Ecce occunit
f

I» hoc prospectu cordis dicitur, ad juveni muiier ornatu meretrieio t prstpa-

Ephes. i, 17 et 18 : Deus Domini nostri rata ad capiendas animas : garrula et

Ji.su Christi, Pater giorise, det vobis spi- oaga, quietis impatiens % nee oaiens in
riium sapientise ei reveiationis, in agni- ilmno consistere pedibus suis . nunc fo-
tione ejus : iiluminatos oculos cordis ris, nunc in piateis,nunc juxta angulos
vestri : et isti Bunt oculi doxtri, quos insidians. Apprehensumque deoscutatur
maxime nilitur excfficare diabolus. juvenem, etc. Eccle. vii, 27 Inveni :

I Reg. xi, - : /n hoc feriam oobiscum amariorem morte mulierem quss la- %

fcedus, ut eruam omnium oesirum oculos queus oenatorum est, etsagena corejus,
dextros. vincuia ^mit manus illius.Qui placct
Deo, effugiei illam : qui autem peeeator
« Scandalizal te. » fsi , capietur ab iiia. Ab hujusmodi ergo
formis informatus visus dexter scandali-
• •
tertium. zat et impingit ad ruinam totiushominis.
 IN BVANG M \i i M 11. \

,
|.; r ,,,. ,.|iin il' 1
iUtl iii. '|'ii t i mutil tV( miiiI in I
I

paU iiin , dii ilui ibidom, 'i<i. ».l proptei li

Ecoe medii ina ! quia i am po uit 1 1 an u que id i undign un \\

dalum primOi secundo ponil medicinam, runl excommunicati l)c Philotopn

e( tertio, medicinas rationem tem dicendum, quod lioi in eo fuil tful-

lu modicina autem duo dicil : morbi tilii Philo opbi enim in multi i

videlicel eductionem, el perfecto eanita- runt.

tii reititutionem. Mtendendum igitur, quod ocul

Mmiu eduotionem tangit, oum dioil plieiter eruitur . materialiler, quando
pupilla exculitur : el I'" 1
modo noa 1

,,
Bpue • 1 1 1 ii . d lel ad morbi 1 urationem eruerc ulum
\ln> modo eruilur lecundum foi mam
Quod autem eruenduiiil oculuioo» ocului enira licul el cstera potentia
porii, lecundura quod eil io via iiliciti animas nihil omoino agunt, niii pei fo

ad ooulum oordii, probanl quidam per mai apprehemai : et illae lunl perGcien-
ilmile in morbo corporii : quoniara li tei eai ad operationem. Ij lum o< ului
membrura putreical in corpore, et li- dexter eruitur, quando fmmina (ali

meatur per collimitationem deslrui cor- forma) moveni illicitoi concupiacentiai

pus, vel aliud membrum, pracipitur amputatur. Ideo dicil Apostolui, I ad
amputari membrum putridum. Cum Corinth. vi, IS : Fugite fornicationem .

igitur melior sil anima quam corpua, li quia non eat vincere niai fugiendo talei
ex membro corporali perdi timeatur formaa. Paal. liv, 8 : Ecce elongavi
anima, debet amputari membrura cor- fugiens . et mansi in solitudine. Genea.
poris. xx, 16 Hoc erit tibi in veiamen oculo-
:

Ailluu-, Origenes ex amore castitatis rum ad omnes qui tecum sunt, et quo~
dioitur emutilasse seipsum : et simiiiter cunupte perrexeris : mementoque te de-
duo juvenes in Vitas patrum. prekensam. Proverb. xxx, 17 Oculum :

Ailliuc, quidam Philosophus exocula- qui subsannat patrem, ct qui despicU

vit se, ut magis haberet cor congrega- parlum matris su&, eum
effodiant corvi
tuiu ad sapieutiaui. de torrentibus, et comedant eum filii

Ex ex omuibus his coneluditur, quod aquiUe ! Oculus subsannana patrem est

oculus scandalizans corporaliter sit eruen- oculus lasciviens in subsannaiionem Pa-

dus. tris eceleslis : ethie despicit partum ma-
Et dieendum, quod hoc est stultitia, tris Ecclesiae, quia scandalizat eum.
quia ex hoc non curaretur morbus : quia Corvi autem sunt humiles, nigri exterius
eruto oeulo, non propter hoc cessat con- mortilicati, in torrentibus pcenarum pce-

cupiscentia, nisi etiam iraago eruatur, nitentia? habitantes, et de torrente pas-

qua? erui non potest. Et ideo cum l)o- sionum in via cum viro beato bibentes,
minus doccat curare morbum, constat qui sullodiunt eum eruendo formas con-
quod de erutione corporali non intelli- eupiseentiae : et tilii magnce aquila1 ,
qui
gilur. Nec est simile de membro putrido Christus est, comedunt eum sibi ineor-
in corpore, quia ex continuatione, et porantes. Sic ergo eruitur oeulus in cu-
collimitatione illius cum aliis de neces- ram morbi coneupiseentia?.
sitate putrescunt alia : et ideo non est
cura nisi per amputationem : in anima « Projice eum abs te. »

autem non est sic, et est possibilis alia

cura. Nec commendatur Origenes, quod Ecce restilutio plenae sanitatis. Abs te

se emutilavit imo tales sunt postea ir- : autem projicere est hujusmodi species
regulares ad ordines Ecclesiasticos. De peccatorum a te elongare. Proverb. xxx,
202 0. ALB. MAG. ORI). PR.EO.

8 : Vanitatem et verba mendacia Inngc « Qunmtotum corpustuum. »

fac a ))ir. Projectio enim est motus abeo

qui projicit. Osee, iv, 17 et 18 : Dimitte Hoc est, tota congcries membrorum
eum. Separaium convivium eorum.
est spiritualium.
[sa. wxvn, '22 : Despexit te, et subsan-
navit te, virgo filia Sion. Hoc est ergo « Mittatur in gehennam, »

projicere oculmn : et patet, quod Loquitur

dc concupiscentia quae manifestalur in .Elcrni incendii. Kuc. xvi, 2i Cru- :

oculis, sicnl dicitur, Eccli. xxvi, 12 :

cinr in hac flamma, dixit is qui Bepultus
Fomicatio mulieris in extollentia ncu- est in inferno eo quod unum membrum
:

lorum ejus. Linguas sccundum formam guloe nolebat

eruere.
« Expedit enim tibi ut pereat unum
membrorum tuorum, quam totum cor-
pus tuum miltatur in gehennam. » « Et dextramanus tua scandalizat
si

te, nbseide eam, et projice abs te ex- :

Ecce tortium, ubi tangit curse inductae pedit enim tibi ut pereat unum mem-
rationcm.
brorum tuorum, quam totum corpus
Et dicit comparationem, qua? in duo-
bns consistit, de quihus hic facit mentio- tuum eat in gehennam. »
nem. Et in utroque comparatorum sunt
duo in una parte ponitur membrmn
:
Ilic incipil tertia pars, ubi docet ex-
cum perditione sua in allera autem :
ciudere concupiscentiam secundum hoc
totum corpus cum interitu in gehen- quod manifestatur in proximo opere ad
nam. coitum ordinato.
Dc primo dicit :
Et dicit tria morbum concupiscentiae,
:

medicinam, et medicinse rationem.

« Expedit enim tibi. » l)c morbo dicit sicut de oculo. Est au-
tem dextera manus, unde est motus
Q uantum ad vi! m grattfie. operationis, et operandi principium : luec
autem ost virtus cordis : quia, Bicut pro-
« Ut pereat unum membrorum tuo- batur in libio de Principiis motus volun-

rum. » tarii ab Aristotele, « motus omnium

« membrorum, el operatio principiatur a
Secundum vitam De qua voluptatis. <( corde : a el illa manu Bcandalizante, ne-
dicitnr, Job, wi, et Beq. Egrediun- I I : cesseesl quod Bubvertatur totnm regnum
turquasi greges parvuli eorum, et i/i/an- vitfle. Sinistra autem <
%
>i quaa trahilur, et
tes eorum exsultant lusibus. Tenent tym- servit, virtus operans affixa membris :

panum etcitharam, et gaudent ad soni- el Licel illa sil desesemper scandalisans,

tum organi. Ducunt in bonis dies suos, tamen ex illa regnum vitaa non Bubverti-
etc. Secundnm hanc enim vitam oecesse tur, quia esl in potestate alterius. Unde,
esl perire membrum : quia dicitur, I ad in Proverb. iv. 2-\ : Omni custodia serva
Timoth. v. 6 Qua in
: deliciis est, vivens cor /////)>). quia ex ipso vila procedit.
moriua est. \<l Coloss. m, •"»
: Mortificate S 'I quare mentionem de
non faeil

ergo membra vestra qtue sunt super irr- \){'{\v ? Dicendum, quod pes uon csl ope-
ram, fornieationem, immunditiam, etc. rana per se a<l concupiscenliara : quia
A<l d. il.it. ii, 2\) : Vivo autem, jam non Hm portat concupiscentem a<l locum
ego:vivit vero ><> me Christus. ooncupiscentise, tamen Lactus preceden-
tcs coitum pedo non pcrficiuntur, sed
 IN EYANG m m Mi i i \

potiu manu amplexante, el loca puden tum, Et in mullitudine glortm t\

,1., langento, I nde, Proverb vn, I potuiiti advenario

Veni, inebriemur uberibm fruamur % ti

eupitis amptexibui, u. Etechiol. xxm, Expeditenim tibi, etc

i . dii iiui quod ni,

niii amaton i. i
,

,/,/ eubite mammarum, propter contaetu Ratio < medicina

I et exponondum
iromundoa uberum 61 pudendorum, • I i< ul upi rlu M in
llcic eal ergo, quod \ ull dicei dali$a\ erit te manm tua, abti inde illam
bonum ttt tibi debilcin introire in vitam,
u si dextra manua tua acandalizat quam dua» manut habentem ire in y
,
(
hennam .H(B< l
t ergo expositio littei •

Sun1 autem aliffi exposiliuin-M mu lt;i-

M.uuiN enira organum aptum in

eal traditna Sanctia conaolantei locum
multaa operationea : et tactua immundi tum : quai Bunl por metaphoraa dhrei

prtBcedentea coitum magia manu quam ad morea introductaa : quae in bunc m<.-
alio mombro perfleiuntur. Unde, Hiero- dum poasumus congregore. Quod <

nymua : « Risus el sibili, lactua el joei scandali aul si1 in nobis, aut in lii^ quse

m moritureB virginitalis Bolentosae prin- nobisconjunguntur.utoculus, el manus.

„ oipia. » ^ autem est in nobis, esl duplex vita
1 :

una oculi, quaj es! theorica, Bive con-

«Abscideenm, etprojice abste. » templativa altera manua, qnseal pra- :

ctica, sive activa : ot tunc Bi oculus por

Ecce medicina : et exponendum est taedium contemplationis scandalizat, erui-
sicul superius. mus oculum, el transimus ad vitaa activce

Necesse esl ergo ut eruatur dexteta exercitium. autem BBter- Contemplatio

secundum formam per quara operatur, norum per dextrum signiGcatur oculum :

et longe per alienationera suam ab e;i el si dextra manus per torporem bonse

projiciatur : quia tnnc nee sinistra scan- actionis scandalizat, eo quod in agendia
dalizat, sed sub potentia dextrce corapri- multas invenit difficultates, abscindatur
mitur, et trahiturad serviendum in ope- actio exterior, el transeamus ad qnietem
ribus castitatis. Et hoc significatura est, contemplationis. Si antera occasio scan-
Judicum, iii, 15, ubi dicitur, quod Aod dali est in his quie nobis conjunguntur,
utraque manu pro dextera utebalur. lunc oculus dexter est amicus, doctor,
Psal. cxvn, 1(> ot 17: Dextera Domini vel consiliarius, vel procurator, qui nobis
fecit virtutem, dextera Domini exalta- prospicit sicut dexter oculus. Manus au-
vitme dextera Domini fecit virtutem.
: tein est amicus minister subserviens,
Non moriar, sed vivam. Dextera enim ceconomus, benefactor, qui nobis opera-
Domini estdextera Forma Dei informata : tur sicut manus dextera. Et si in his scan-
et luec facit virtutem per Formara virtutis dalum invenitur, abscindendi sunt quan-
operans, exaltal per raagnifica opera, et tumcumque conjuncti, et projiciendi :

iterum facit virtutem, scandalum iniqui- quia qui aliquem talium amat plus quam
tatis excludens : et ideo talis non morie- Christum, non est eo dignus '. Deuter.
tur, quia projecit a sedexteram scanda- xxxin, 9 et 10 : Qui dixit patn suo et
lizantem. Exod. xv, 6 et 7 Dextera tua, : matrisuee: Xeseio eos : et fratribus suis
Domiue, magnificata est in fortitudine Ignoro vos : et neseierunt filios suos. Hi
dextera tua. Domine, percussit inimi- custodierunt cloquium tuum et pactum

1
Vide etiara, paulo infra, Marc. ix, 44. plus quam me, non est me dignus, etc.
f
Matth. x, 37 : Qui amat patrem aut matrem
204 D. ALR. MAG. OHI). PR/ED.

tuum servavemntf judicia iun, o Jacob, dicitur, qniiil I)<mis dixcrit, scd sicut di-
rt legem tuam o Israel. Mich. vn, 6 %
: citur, Mattli. xi\, S ( : Moyses ad duritiam
Inimici hominis domestici ejus. Tales cordis vestri permisit vobis dimittere
onim dicuntur manus, sicut ot oculi el uxores vestras.
dicitur, Job, xxix. 15 Oculus fui cseco, : Et idco qnaritnr, utrum Moyses hoc
et pes claudo. Hoc est ergo, quod di- permisit sine pcccato ? Et videtur quod
cit. pcccaverit quia qui occasioncm damni
:

Sed secundum superiorem expositio- dat, damnum intulisso vidctur : ipse au-

nem, quce littoralis est, quaeritur : Quia tem per hoc occasionem dedit multis

supra, dc ira loquens, non docuit tantum morlalitor pcccandi. Si dicas cum Glossa,

excludere iram, sed post cxclusam iram quod pormisit malum, ne eveniret majus
praecepit reconciliari fratri, et post re- malum, hoc est, occisio conjugum, vide-
conciliationem ad concordiam redire :
turhoc nihil esso quianon sunt mala fa- :

hic autom nihil horum facit, sed tantum ciendauteveniantbona, adRoman. iii, 8 :

docet excludere concupiscentiam. Non {sicut blasphemamur, et sicut aiunt

Et ad hoc dicendum, quod concupi- quidam nos dicere) faciamus mala ut ve-
scentia? malum nonvincitur nisi fugiendo, niant bona quorum damnatio justa cst.
:

et ideo in hoc non est nisi exclusio fa- Ad Iwec omnia solvenda, nota, quod
cionda : sod malum non pcrfectc irae aliud cst in factis personalibus, aliud in

vincitur nisi henoficia inimico impen- legislatoribus : quia sicut dicitur, Sa-
dendo, et ideo ibi exiguntur plura quam pient. vi, 3, continere habet legislator
hic. Ad Roman. xu, 20 : Si esurierit populos diversarum voluntalum in una
inimicus iuus, ciba illum : si sitit, po- pace communi '. In factis enim persona-
tum da illi : hoc enim faciens, carbones libus non ost faciendum malum ut alius
ignis congeres super caput ejus. faciat bonum, velevitet quantumcumque
malum (quia simpliciter nullus debet
facere malum propter aliquem) : quia
« Dictum est autem. » malum quod facit, aut erit mortale, et
tunc ipse moritur ut alium juvet, quod
Hir tangit implcliohem prohibitionis est contra ordinem charitatis : aut erit

mcechiae, in quantum ost contraria indi- veniale malum, et li»>'' esl dispositio ad

viduae vitae consuetudini, quaa esl inter malum. et remittit fervorem charitatis,
legitimos conjuges. ot illo romisso el dispositione ad malnm
I".t dicit duo : primo, ordinabilo, et posita, pronus eril ad casum, et sic po-
secnndo, ordinationem. Secundum est, nit sc in discrimine qnod iterum :
>tnltius

ilu, v. 32 : « Ego autem dico vobis, esl propter alium facere. Sed in legisla-

etc. toribus el Principibus s<'. i.^ enim

est. Illi

Circa primum modo consueto dicit uon malum faciunt, Bed continere non
duo : scilicel modum edicti, <•! edictum possunl multitudines, nisi tribua Be mo-
9. di^ habeanl ad multitudinem populi :

Modua edicti tangitur, cumdicitur. quasdam enim concedunl et prascipiunt,

el qusedam indulgenl «'t volunt, et qua?-

" Dictum est autom. » (I.nii permittunl el ordinant. Concedunl

autem el prsecipiunl omnia quee justitiam
F.t non addit, antiquis : quia hoc non sapiunt, el beate vivere faciunl civesin
sonnit adomnefl : eo quod uon eel oatu- pace cunctia mortalibus desiderata, ut

rale, Bed potiua contra rationem. Ni dicil Usuerus. Sed indulgenl •-( volunt

1
Sapieu». vi, .1 . prprhctr mtm, DM qui con- <tne/i< multitudinn, ^tc. Lege capu» integrnm.
 I\ I V \\i. M \l III II \ II

,• , ,|ii !• inlil llill.ill lllll .mIIi.i n-lili.i. i|H i- lihrnihi < I t//i iiill iiuhilf, liliiluin

tamon |u to noo unl • d nei Ito inju ta Domino Libi n i m reptul

quod lcedutui oivilitai Permitlunt autem fuitdamnabl perm ur,

,.| qua neoi 10 e

ordinant mala I flerl niai noo puniebatui
quia i
I lei noo
propter malai mullorum voluntat ii auferebal peccatum,
ni eil uiura in legibus mundanii, quara Et dicendum ad hoc, quod
iimii pi ,
>< ipii legiilator, led oum do in cauia in genere quii icut libellui

accommodare non vult, ordinal limitan* repudii permittebatur, ae proplci con-

do quid (alias, quod) ultra lortem acci- cupiicenliam moechitu lerenl con
i
Mil i. i
ii,i indultas lunl lecundoe nuplio . m
Similiter esl in lege Moysi : moralia propter concupi centiam ruerent in for-

enira et civilio concessil el pracepit, et nicationem.

inflrrao indulsit, el voluit ea fleri, Sic
oura liiMitn sii in conoupiscentia, quam- « Qaioumqae dimiseril uxorem
vis non faciat intuitu fidei thori vel in- ouam, det iili libellum repudii. i
tamen co-
tuitu justitise reddendi debiti,
gnoscal uzorem, et vull quod uxor con- I i
ce id, quod est ordinandum.
Bentiat ei, cum non moveat eum nisi li- Tangil duo : primo enim tangit id

bido, quia aiiter concupiscentia prona quod permisit les non vindicando : et

ad ruinara caderet, nisi honestate nu- Becundo, dicil ordinem legis, quoa circa
ptiarura sio exciperetur. Undein tali ca- perraissum ordinavit.
su dicil Apostolus, I ad Corinth. vn, 6 :
De primo dicil inGnite :

lloc autem dico secundum indulgentiam,

iion secundum imperium. Et dicit Au- « Quicumque dimiserit uxorem
gustinus, ibidem, in Glossa, quod « hoc sunm, «

6 quod indulgentiam habet, peccatum

« ost, sed tantum non est peccatum, Propris sponte, non praecepto ieg a

u quod accusatione sit dignum et ideo :

« vult, quod conjuges sihi in hoc subser- « Det illilibellum repudii. »

« viant. » Permittit autem lox Dei quoe

sunt mala, quoa propter multitudinem ad Ecce id, quod ordinat lcx in aliquod
hoc inciinatam punire non potest sed : mali remedium : quia sicut est, quando
cuni permittit ea, ordinat ea : sicut ali- permittit Deus aliquod malum fieri,

quando lex impcratoria permisit usuras, numquam voluntas Dei est de malo
sed ordinavit eas, sicut diximus. Ita pro- quod lit, sed potius de bono quod inde
pter duritiam cordium .lutheorum, qui ordinatur : sicut quando permisit Mar-
semiaegyptii fuerunt, permisit: et cum tvres occidi, non voluit occisionem ac-
permisit, ordinavit quod quando dimit- tivam, sed voluit patientiam Martyrum^
teretur, daretur ei libellus in quo causa c constantiaa
t fidei relinquere exem-
dimissionis poneretur, ut saltem aliqua plum : ita etiam lex numquam vult id
servaretur forma justitise. Propter quod quod permittit, sed cum sine voluntate
non legitur umquam aliquis Sanctorum legis 11 1 aliquid, vult circa hoo fien, ne
uxorem dimisisse. omnino appareat fcedum et injustum.
Dicit autem hic qusedam Glossa Chry- Sicut etiam in arte non prsecipiuntur
sostomi « Moyses permisit Hbellum re-
: fierimala artis, sieut quod male incida-
« pudii, sicut Apostoli secundas nu- tur corium calcei, sed cum contingit hoc
« ptias. » Et hoc non videtur quia se- : malum, quantum potest, subvenit et
ars
cunda. nuptia. non damnantur. I ad Co- ordinat ne omnino pereat. Deuter. xxiv,
rinth. vu, o9 Quodsi dormieiit virejus, : 1 : Si acceperit Iiomo uxorem, et habue-
 206 l). \\M. MAG. OKD. PR/ED.

rii non invenerit gratiam ante

cam. et « Exeepta fornicationis causa. »

oculos ejus propter aliquam fceditatem,

'"•/
libellum repudii, et dabit in »>a- Fomicationis dicit, cum tamen sit

jiii iiiius. adulterium : quia transgrediens Iborura

non habet Qnem nisi fomitis, cujus linis
r>t delectatio, el nihil honestatis habel in

t « Ego autem dico vobis.quia omnis intentione : el propter similitudinem

tinis ponitur fornicatio proadulterio. Qui
qui diraiscrit uxorem suam, exccpta
autem dimittit propter causam fornica-
fornicationis causa, facit eam mce-
tionis, non repudiat, nisi a thoro, quia
cbari : etqui dimissam duxerit, adulte- aliam ducere non potest.
rat. » Et attende, quod intelligitur dc ea
quae adhuc agit liliidines fornicationis :

« Ego autcm dico vobis, » qui sum in illa enim non est via correctionis :

novi populi Legislator,non tnodo per qui enim talcm tenet, patronus est tur-
Angelum dico, sed pcr mc ipsum : pitudinis. Proverh. xviu, 22 Qui cxpel- :

lit mulierem bonam, expellit bmmm :

« Quia omnis qui, etc. » qui autem tenet adulteram, stultus est
et impius. Sic enim pro peccato dimit-

Ecce impletio legis, quando tollitur tere, et non iunocenlem, neque pceni-
quod injustc permissum est. tentem innuit Dominus, loquens ad Sy-
Et tangit tria : quorum primum cst, nagogam, Isa. l, I et 2 : Quisesthic li-

in qua causa, non in alia potest fieri

et bcr rcpudii matris vestrse, quo dimisi
repudium : sccundum rst reatus dimit- cam ? aut quis cst crcditor meus, cui
tentis. si ex alia causa dimiserit: tertium vendidi vos ? Ecce in iniquitatibus ve-
auffin peccatum ducentis dimissam,
esl slris vcnditi csfis, ct in scclcribus vestris

quod eti.im permissum fuerat, Dcuter. dimisi matrem vestram. Quia veni, et
xxiv, 2 et seq. non crat vir : vocavi, </ non crat qui
audiret. Eccli. vn, 28 Mulier si est tibi :

« Omnis qui dimiscrit, » secundum animam tnam, non projicias

illam : cl odibili non credas te. Pceni-
A thoro, non a societate matrimonii tens autcm mulier debet esse fidelis viro
quia illa inviolabilis, quamdiu vivunt secundum animara et hujus exemplum :

legitimi conjuges. dat Dominus, Jerem. m, Tu forni- I :

El hoc notat, quando addit :

cata es cum amatoribus muliis (amen :

revertere ad mr. dicii Dominus, et ego

« Uxorcm suam. » suscipiam ie. Et ideo decretum esl San-
ctorum, quod adullera recipienda est,

Quia uxor uon rst, uisi ail legitime sed non saepe. Sedper jusnon potestco-
mjuncta. Ethujus causa r>t, quia omne gi alter conjugum, qui separal ob forni-
quod commune esl plurium, oportet I' cationem conjugem a thoro, uisi ex pie-
ordinari : quia aliter amor privali bpni tate velit. El hoc esl <
1 1 1 <
>< 1 dicit.

induceret ad hoc *
j
1
1
< »
<
I unus facerel in- Hic autem dicil Glossa, quod etiam
juiiain alteri : matrimonium autem com- propter fornicationem Bpiritualem, ul si

mune esl plurium, et ideo lege determi- coiral ad idololatriam, vel avaritiam, vel
indum est quie sit legitima conjunctio. alias concupiscentias, potest dimitti a

Super privatum autem bonum, in quan- Ihoro. Snl hor non videtur, quia tunc
tiim homiais est, uulla cadit legum or- s.rpr lirrrt rr|iil(lium. El d irrnilillll . i|iiod

dinatio. in lalibus uon potesl dimitti conjux a

 IN EVANG \i \i in i i \

Ihoro, qula non peccal Irn molrimo» i Iterum audUti* qi

iiuiiii, i< ui i .1. ii adullei ium id oha- i

Qntiqui i, »

bitntione ipparantur, ita lamon <\ I

lolval el i •«l<l.it debitum. Si onim altei n inducil prohibitioncm qu

, i lui, \,l raptor, vol aliquid hujuimo- verbis, el implel oam el ordu
,li. ,1,1,1 iisinn i.iliiiin cogal conju om, lupcrioribu .
I i
aulora i ta prohibitio

dobet non obedire, et in utu lalium lu- generalitei ordinata luperomm in quo
crorum non cohabitare. munii anl ibi homin<
Hoo eat ergo quod dicit Dividilur autem in parli dua pri-

iin,, (|,m ol implero pi ohibilioncm p< rju-

..
Faoit eam mcBchari. » rii ;sad quio omne, trel ju- perjurium
ramentum oadit aupei omni mon i

Ecce seoundum, ubi ei at pecca- in quibui communicanl libi bomin

t iiiii quia per hoc, quod fraudat dehito ideo in lecundo, docel impli ro illaro

ciiin qui propter timorero concupiscen- partem quas esl lermone

in »impli< i, ibt,

ii.i- conlraxil matrimonium, dal ei cau- jr. 31 i i Sii autem \trmo vester :
i

laro adulterandi \ et hoc modo facit, etc. »

quod non facit qut propter fornicationem Adlnic in priori duo facil : proponit
dimittil : quiatuncille qui dimittit, cau- enim i<l quod esl implendum : el -

s,i esl IU83 dtmissionis. cundo, ponit ipsam impletionem, ibi,

f. 31 Ego autem dico

: c vobis, etc. »

« Kl qui dimissam duxerit, adulte- Vdhuc, modo luperiori in primo facit

ra ( 9 iluo : primo, ponil modum prohibitioo

etposteaproponitidquodestordinandum.
Ecce tertium peccatum ejus qui ducit Modum autem prohibttionia tangens
dimissam propter fornicationem. I ad tria quorum primum est iteratio
dicit :

Gorinth. vn, \0 etil : Prxcipio non ego, dictionis, cum dicit « Iterum, » Confor- :

sed Dominus, uxorem a viro non disce- mttas dicti ad materiam, cum dicitur :

dere : quodsi discesserit, manere innu- « Diclumest.n Approbatio veritatis per

ptam, aut viro suo reconciliari. Et ideo auctoritatem antiquorum, cum dicit

qui ducit eam, adulteratur mulier au- : « Aniiguis. »

tem stc adulterans, ut dicit Chrysosto- Circa primum nota, quod ea qua? in

mus, quatuor peccata comittit, quse sunt, praehabitis sunt determinata, dictionem
exhseredatio verorum filiorum, Qdei vio- habuerunt rei tantum : istud autem est

latio, virum dimittit, et adulteratur. Et invocatio divina? veritatis super dictum

horum tria ultima facit etiam viradulte- hominis. Et ideo est hic alia manifesta-
rans. Eccli. xxni, o2 et 33 : Sic et tio. vel alius modus quam in praeceden-
mulier omnis relinquens virum suinn, tibus. Et geminatio illa auditus reclilu-
scilicet peccabit, et statuens hsereditatem dinis in invocatione immobilis veritatis
ex alieno malrimonio : primo enim in super dictum hominis notatur per itera-
lege Aitissimi incredibilis fuit : secundo tionem, quain importat, cum dicit :

in virurn suum deliquit : tcrtio in adul-

terio fomicata est, et ex alio ciro filios « Iterum audistis. »

statuit sibi, scilicet haeredes. Malach.

n, lo : Custodite spirilum vestrum', et Interiori aure.
uxorem adolescentus tuse noli despi-
cere. « Quia dictum est. »

In auditu totius mundi, et omnium

208 I). AI.H. MAG. OHI). PH/EI).

hominum : omnium onim hominum semper sit observandum deinde qui :

(alias, omni enim liomini) diolat ratio, sinl modi jurandi, deinde quaro a ju-
quod divina vorilas ijikt iinmohilis ot in- iv nominotur potius quam ah alio ct :

deflexa est) non debet Lnvocari iri lestem ox omnibus dictis videndum quid sit
dicti hominisfalsi quia, ad Roman. m, : perjuriura, et quare perjurium ost in
\ Est autcm Deus vcrn.r omnis autem
: : prohihitiono legis, et non juramcntuin :

homomendax. Numer. xxm, Non cst

10 : et de omnibus liis diffiniendo potius
Deus quasi hom<>, ut mentiatur. Ad Tit. quam disputando dicemus.
1.2: Quam promisit </ui non mentitur, Ad primum ergo dicimus, quod jura-
Dcus. Siout ortro curvura, ot rectum non mentuin est invocatio immobilis voritatis
ad.Tquantur : ita etiam divina voritas ad testificandumot confirmandum verita-
non adaequatur vcrbis falsis hominis. tem mobilcm quse est in dicto hominis,
Hoc igitur dictum cstomnibus ut melius aliquis veritati dicti hominis
inniti possit. Hoc autem accipitur ab eo
« Antiquis, » quod dicitur, ad Hebr. vi, 16: Homincs
per majorem sui jurant, et omnis con-
Non solum corruptioni proximis (quo- troversise eorum finis, ad confirmatio-
rum non sunt prohibitiones nisi super )icm, cst jurumentum.
horrihilia secundum se), sed etiam his Necessitas autem quae cogit adjura-
quorum exporientia sapienti.T est multa monlurn, ct a qua orlum est juramen-
et plurima agendorum circumspectio : a tum, est quod homines necesse habent
quihus hoc (propter multum periculum communicare in contractibus et paclis :

quod est in jurando) est approbatum. quia alitor cohahitare civiliter non pos-
Job. xn, 12 : In antiquis cst sapientia, sent. Contractus autem et pacta non pos-
et in multo tcmporc prudentia. Sic igi- sunt lieri nisi in actionibus voluntariis : et
tur istud « dictum cst antiquis. » voluntates non sibi mutuo innotescunt
Kt hoc intus auditum dicit nobis :
nisi per verba. Yerha igitur faciunt obli-
gationes et pacta et contractus, secun-
Non perjurabis, reddes autem Do-
« dum quod indicia sunt voluntalis. \ihil

mino juramenta tua. » autcm mobilius et instabilius et dubita-

bilius et ignoranti.T pcrmixtius est quam
Hic tangit illud, quod est implondum. voluntas. Igitur do so vorba nuntia vo-
Et dicit duo : prohihitionom pcrjurii, et lunlatis nihil habent stabilitatis cui aliquis
id quod indulgetur infirmitati, ibi, « Rcd- innili possit : oportot autom inniti tam in

des aufem Domino. » judiciis quam in contractibus el pactis et

De perjurio dicit : aliis obligationibus. Ergo veritatem dicti
hominis oportet fuloiri aliquo iminohili :

« Non perjurabis. » non osi aulom immobile aliquid (alias, ali-

quod) quod eiapplicari possit, nisi exem-

Exod. xx, 7 : Non assumes nomen Dei plar ejus quod est divina veritas. Illam

tuiin vanum. Levit. \ix, 12 : Non per- ergo oportet facere fidem ad confirma-
jurabis in nomine >>><<>, ><<< pollues n<>- tionem dicti duo simul
hominis. El haec

men Dei /»i. tangil Apostolus, ad Roman. m, Est i :

\il hoc quod bene sciatur quid sil per- autem Deus verax omnis autem homo :

jurium, oportel videre quid juramen- mendax. Et quia sic mendax wl homo,
iiim, el quae necessitas a qua oritur ju- oportel quod Grmitas dicti sui roboretur
ramentura, et quse exiguntur adjuramen- superiori veritate confirmante.
iiim, «•! quod juramentum sit li+itura, et Ill.i autem quee exiguntur ad juramen-
qualiter sit intelligendum, el utrum iiim. lansuntur, Jerem. i\ 2 : Jurabis :
 I\ I \ \\l. \l \ I I II l.l \

Vtvit I '•iiitults iii rn itit/r, r/ m /i/Jnm. Quin I i" H"ii |hi it |

• i <»|ii' i

rl in iislitta . I I 1 1 . i •
i 1 1 1.1 <ln il llioi "ii\ i| i
. quiii i "ii i n ntiu iilii- ii i

id
••-
i i

iiiii i I' |in . 1 1 1

1
•
-
1 1 1 1 i I
(10 ip iim . id poi l«l quod qu u uruqui u U
i iin iiiluin iiiiu I i.il
JUI iilniii *'\ \ ei boi inii utatui , quod jui ami ntum •
n
|i.n tfl jui inii altor, ex i>.n to roi quaa b poi in illu > n H nit' lli. itui i
u lum, lo

ritur i ol tortius, ex parte causaa poi quam quo ni cipil ille < ui lit,< I
pi optei qui m (11

juratur. Judicium onini i >sl ludicium ra 1

1 1 1 .i 1 1 1 •
-
1 1 1 1 1 1 1 1

tionis, quo disocrnere habol jurani quid, I \ bis patot <i inii . quod juramenlum
el quando, el ad quid jural qualitoi cer- . Bemper osl obsei \ andum quio non i

tifloatus sit, ol hujusmodi, el quam dia- jui amentum, nisi -it licilum >\ tum • i

crete juret, El hiccomes comitatur jura- observandum alioquin iojuraliom

mentum Becundum quod eal actus ju- porjui iiini.

rantis, ui diximus. Sed quia in eo quod MimIi autem duo sunt, quibus jui atur
reaest, vel n< >n est, oratio vera, vel faiaa m _'
r
1 1
1
• i -
.
• miihIiis te8tificationis,o1 • • >• I i -.

esl : el ideo veritafestcomes, quaa infor- exsecrationis. ^lmlu^ testificationii eit,

mare habet juramentum ex parte rei qus quando Bimplex fil testificatio dicti pi i

juratur. Non autem faciendajusta Bomper, di\ inaa veritatis \n\ ocationem el lii'' ha-
quinimojusle quodjustum esl exsequen- bet multos secundum consuetu- modos
dum est : et ideocausa propter quamju- dines juramenti. Aliquando enim juraba-
ratur, debel esse justa, et juste postulata. tur, Vivit Dominusi el hiceral per vi-

Juratio ergo non debet esse vel coacta, tam infallibilis veritatis Dei aliquando :

vel non voluntarie oblata, nec sponte autem per Deum, etaliquando testem in-
faota. vocando animam Buam, sic, II ad Co-
in

Exiguntur ergo ad juramentum sex : rinth. t

}
23 Ego autem testem Deuminvo-
:

quorum unum quod invocatio non sii est, coin animammeam, quodparcens vobis,
super rem vanam. Secundum est, quod non veniultra Corinthum. Etaliisdiversis
testificatio tial perdivinam veritatem, et modis. Juramentum autem exsecrationu
non per aliud, Deuteron. vi, 13 Domi- : lit por interminationem poenas, sicut, Si
tuon Deum tuum timebis,et illisoli ser- non faeiam, mala mors me apprehendat
vies, acper nomen illiusjurabis. Tertium sicut juramentum quod fuil inter Jacob
est, quod sit do Iiis in quibus increduli- et Laban *. Haecautem pcena apponitur,
tas adversarii, vel nobiscum communi- quando homojurat :quando (alias, ijuia)
cantis expostulat. Quartum estjudicium. iu hoiuiuom cadere potest poena, sicut,
Quintum est veritas. Et sextum, justitia. Job,xxxi, 17 Sicomedibuccellam : meam
Ex his accipitur quod omne illud jura- solus, etc. et subinfert, y. S : Seram, et
mentum sit licitum, sicut dicit Beda, quod alius comedat. Et, ibidem, infra, y. '«•" :

« observatum iu deteriorem non vergit Pro frumento oriatur mihi tribulus,etpro

« exitum » quia haec oniuia sex habet
:
honieo s/iiiia. Quando autom Deus juiat
qua sunt enuinerata.
%
exsecrando, poena determinari non potest,
Quotl autoin lit dc re illieita, ut de quia peena noncadit inDeum.sieut, Psal.
velnon manifestando
furto.vel adulterio, xciv, li Quibus juravi inira meu Si : :

erimino (eum Auguslinus dieat, quodqui introibunt iti requiem meam.

crimou eolat, eousentit) est illieitum : A juro autem donominatur quia « eum :

unde in omnibus talibus statim jurando « omnejus, ut dieit Tullius. a judicio,

homo oftieitur perjurus : et ideo « dobet « vel pacto, vol a pari oriatur, » jura-
« rescinderepactum et mutare decretum, » montuin non nisi in judioio. vel pacto,
ut dieit Beda. vol pari, sive fequali tquod inter contra

1
Cf, Genes, xxxi. 44 et seq.

l*
210 D. W.W. M \<.. <)HI). PR.ED.

ctus facientes attenditur) exhibetur : in <i Rerldes autem Domino juramenta

omni enim contractu attenditur aequale, tua. »
quod uterque contrahentium sequali gau-
deat valore, el neuter decipiatur : etita Eccli. xxiii. 9 : Jurationi nonassuescat
non prsestatur juramentum nisi Buper os tuum: multi enim easus in ilia. Et,

juris originem. Et ideo a jure etiam ibidem, subditur, y. Iii : Vir multum ju-
jusjurandum, vel juramentum appella- rans implebitur iniquitate, c/non diseedet
tur. a domo illius plaga. Quamvis enim le-

I \ omnibns autem inductis, et praeci- gatur, Psal. cix, 4, quodjuravit Dominus,

pue ab illis sex quae exiguntur, accipitur et non pcenilcbif cnm : el quod Sanctiju-
quid sit perjurium. Sicul enim virtus raverunl tamen periculosum estjurare:
:

constat ex unatota etsolacausa, qu;v <>st t-t assuescens jurare, antequam sciat, labi-

omnes circumstantiae in debito actu cum tur in perjurium aliquod de supradictis.

fine : rt si aliquid horum singulum cor- Jacob. v, 12: Ante omnia, fratres mei,

rumpatur, nascitur vitium : ita etiam ju- nolite jurare, etc. Prohibet enim Domi-
ramentum verum conficitur omnibus si- nus jurarefalso, scilicel sine veritate : du-
bie, sine teste conscientiae superflue, sine
mul supradictis sex convenientibus per- :
:

juriuin autem est, si unum solum rx necessitate causae : sive temere, sjve p

omnibus omittatur. Sed tunc <le multis cipitanter, sine judicio deliberationis. Hac
dicitur perjurium per prius el posterius :
ij^itur de causa non dicit lex : .lura, et

ei illud maxime nomen habel perjurii, in cum juras, « redde Domino juramenta
quo oinnia siinul corrumpuntur : el post lna : » setl tacel de praecepto juramenti,

hoc, illudin quo deesl veritas: el [>i»st ot relinquil quando lainen indultum. El
lit, praecipit quod reddatur Domino.
boc, quod carel justitia : el sub illo est,

quoil carel judicio : el omnia alia habet: Reddere autem Domino es1 referre
et sic quod plus habel deformita-
de aliis Domino et hoc : fit, quando juratur per
ti^. habel etiamplusdenomine e1 ratione
Deum, el non j>t i
r aliquem alium deum,
perjurii. Hinc patet quare perjurium in
vel aliquam creaturam : quia illi creditur

lege prohibetur. inesse imraobilis veritas, per quod jura-

Juramentum nou praecipitur, sed cum tur, inquantum r>l de rationejuramenti,

lit, indulgetur infirmitati non credentis u1 patet per antedicta.

proximo: el hoc lit ideo, quia licet

aliter
Non debel autem aliqnis significare ta-

juramentum exduobus componitur, i|uo- lem veritatem esse nisi tamen

in Deo :

rum utrumque est bonum, quodestenun- huic videtur esse contrarium, quod Jo-
l

tialio veritatisiu sermone humano, el in- seph juravif j»<t salutem Pharaonis . Et

vocatio veritfttis divinse, tamen conjunctio

dicendum, quod Joseph non juravil per
istorum duorum esl periculosa propter salulem Pharaonis il»i sistendo, sed re-

incertitudinem dicti humani : quia homo ferendo lllud quoddixit, ad Deumsalvan-

esl ignorantue permistus dubietati, el

tem, riijus salus in salute Pharaonis .ij»-
et

ideo periculum parebat.

esl suo dicto testimonium
divinas veritatisinvocare. El haec est cau-
quod perjurium prohibetur :sedjura-
i,

mentum oon pracipitur, Bed indulgetur « Ego autem dico vobis, non jurare
infirmitati, el ordinatur, sicutpatebil in-
omnino : neque per ccelum, quia thro-
ferius.
II" estergo quod
nus D( i
i esl :

dicil :

Neque per terram, quia acabellum

1
 |\ I \ \M, M \l I II I I \ I

, -
t
[
m • 1 1 1 1 1 1 •
1
1 1
[ue per Jeroaolj Chrysoitomu qui dicit, quod < Jm
'
illicitum
,,,,,,,,, quia oivita a I nwgniregla:
.

Noquo !• napul
, ,
iu,n,, uravei
,.,"•" uui '
I imi
'
i iuiint •
i

I»
u touuul urautibu
(iiiiii iiiin
i
potei
i
iiiiuiii oapillumi
.ill.n.ii .,
i , ,
i, i.i

facere, aul nigrum. I Q de notandum, quod revera en

sii autem aermo ve ter ! Esl . esl Lttlerae o t, quem dicil • l,. \ o l
i

Non, non : quod autem his abundan- quia jurare esi actu juranti cuju prin-
,. I

in.iio est. »
|
I • ,|),uiii og| \ oluntat el non natura, i>. <>-
lius eet| ;i
' '

hibetur iste actu undum quod ei il i

voluntati Etsensus est Null : unnino

, r,,,, autem dico vobis, qui per me volunUtem babeatii jurandi, « d i< mper
ipsum, nonper Ugelum loquor vobis. slt vobia volunta itraria juramenl
el ideo, quando contingil propter necee-
Bitatem jurare, indulgetur : sii ul quando
n \itn jurare omnino. »
contingil ex concupiscentia Bola uxorem
cognoscere : et talem indulgentiam dans
Hicdocetimplendo perficere prohibi- quod indulget:e1
lexvultin ,, lN|I Qeri,
tionem eo modo quo alia docuit. guadetj
|m|l pr8Bcipitj ve | slrlll ,| IX1I1111 ,
El dividitur in duos paragraphos pri-
m hoc modo tunc pro-
:
pr83ce d eiltibu8. I.i

mus loquitur de impletione prohibitionis,

hibiUo iuscribit ur cordi : quia ... nullam
el secundus, de impletione indulgentiaa
Qabe| .

j(11 aIl(ll vo l U ntatem, sed aecessita-

jurandi, qua ad Dominum prawepil reddi
lrlll( Hlll|(l I11()(|((
-

pej era ,
.

e| llllu
.
(
.

nm _
juramenta, ibi, et Neque per ccelum,
ex pro hibiUoni8 perjurii. Et in
p i eta est l
*
eodem sensu dicil Jacobus, v, I- : An/r
De primo attende, sicul antedictum est,
ommflj //7///rv l/u>i> IU)lltr JU/ , /rr ,

quod non esl impletio legis in addendo,

vel minuendo, sed potius in reducendo
(< N pep Cffllum H
eam, quod inscribatur cordibus el visce-
ribus audientium, ante
sicul in habitis
Ecce tangit i mpietionem juramenti,
p si um es .

scilicetquod si juratur, juretur per eum

Et ideo dici1 :

qui veritas est immobilis.

Attende autem causam dicti : duoenim
« Non jurare omnino. » genera hominum jurabant per creaturas,
videlicet fideles, el infideles. Fideles sim-
Et dicitur, quod ista oratio duplex est plices ideo per creaturas jurabant, quia
eo quod signum distributionis potest a putabant talibus juramentis nou obligari,
negatione respici formaliter. vel materia- eo quod nulla in creaturis esset divinitos,
liter. Si formaiiter, tunc negatio refer- uulla esset testificata per easveritas, cum
tur ail totum : et est sensus : Dico vobis de omnibusdictum sit, Eccle. i, I l, quod
non omnino jurare, boc est, non exqua- cuncta subjacent vanitati '. Et hi arguun-
cumque causa, vel levitate jurare : et tur ab Augustino, quia licet creatura in
tunc non probibet quin ex aliqua causa se vana sit, tamen veritateni habet exem-
juraripossit. Si autem respiciatur rnate- platam a divina veritate, et hoc, quando
rialiter. tunc est sensus : Dico vobis om- juratur ipsa intentione juramenti, et re-

nino jurare, hoc est, ex nulla causa fertur ad divinam veritatem : sicut in

jurare : el in hoc sensu videtur accipere veneratione adorationis, imago refertur

1
Eccle. i, 14: Vidi cuncta qux fiunt sub sole, et ecce universa vanitas el afflictio spiritus.
212 1). ALB. MAG. ORD. IMt.ED.

ad sanctum, cujus est imago : et tunc sic agentis. Gum infunditur lux increata,
relata ad Dei veritatem, obligat juramen- commiscetur, et emissione luminis sere-
tum quodfil per creaturas. Infideles au- nat immaterialem facit animam in ea
el

tem jurabant per creaturas, quia puta- parte qua recipere habet veritatem et :

bant aliquid numinis esse in creaturis, et haec pars vocatur intellectus passibilU
attribuerunt eis venerationem immobi- (alias, possibilis , et tunc efficitur locus
lis veritatis. Et hocarguitChrysostomus: et thronus pulchritudinum veritatum di-
Littera autem consentit utrique exposi- vinarum altissimarum. Sicut perspicuum
tioni, sicut patebit. serenatum lumine efficitur locus specie-
Attende ergo, quodcreatura, perquam rum lucis, ut diximus, et sic anima justi
jnrare uon debemus (et quae non habens sedes est sapientiae non enim recipit :

divinitatem, ut Ghrysostomus dicit, habel aliquid horumtrium species pulchritudi-

tamen veritatis Dei exemplationem), aut nis, ut materia, vel subjectum : quia si

est imago, aut est vestigium. Et si est sic reciperet, tunc afficeretur illis, et de-
vestigium, aut imitatur in gratiaetsan- nominaretur ab eis. et esset pcrspieuuni
ctitate, aut in natura. Et si in natura, aut aeris album, vel rutilum, vel aliquod hu-
in repraesentatione imitatur pulchritu- jusmodi, quod absurdum est. Recipiunt
dinis gloriae, aut in ultima exigua simili- ergo ista sicut locus specierum, et non
tudine. Et si imitatur in reprsesentatione sicut materia : ct hocjam a nobisin ope-
pulchritudinis et gloriae, tunc dicit : «Ne- ribus demonstratum.
philosophicis est
que per coelum, » quia non Deus Tales autem species pulchritudines vo-
sed cantur proprie, quia nihil de mate- f;ece

riali retinentes in pulchritudine, qua in

« Thronus Dei est. » mente Dei candent, sunt in talibus thro-
nis immaierialiter susceptae, io perspicuo
Et ideo repraesentans pulchritudinem minus et particulariter, et anima plus in
gloriae suae, per quam jurans exemplari et universaliter, in Angelis autem maxi-
illius pulchritudinis (quod est in Deo) me et universaliter el simpliciter. Sic cr-
obligatur. go ccelum Dei thronus est : et anima ju-
Scias autem, quod sicut in naturis lux stisedes sapientiae : cl hoc modo sedet
emittens lumen in purum et clarurn ae- super Cherubim plenitudinein scientiae,
rern serenando eum, facit ipsum sedem cujus plenitudo nusquanl esl nisi in lali

et locum pulchritudinis lucis, quia om- pulchritudine veritatis.

nes colorum species depuratae el a faece Tangens autem creaturam propter op-
materiae remotae, stant io ipso, et re- positum,quae exigui vestigii per naturam
praesentantur in ipso, et agunt in oculos esl repraesentativa, dicit
videntium ex ipso : el sic etiam luce in-
creata per candorem lucis suae serenan- « Neque per terram, quia scabel-
tur cceli per metonymiam dicti (qui sunt |um esl pedum ejus, »

Angeli), e1 serenati candore lucis aeter-

u.e. locus efficiuntur omnium pulchritu- Et non Deus. In Bcabello pedum non
diiiuiii veritatis divinae : el ideo dicuntur resultal nisi figura plantae pedis, qua est
throni. Propler hoc attribuitur Thronis a Bimilitudo non Bedentis, nec pedis, sed
beato Dionysio esse elevatos a scabellari ultimi termini pedis. Ethocmodo terre-
subjectione propter depurationem el se- na materialia ultimam habenl el mini-
renationem naturae, et Ihearchici (hoc mam imitationem Dei, non in pulchritu-
divini principalis) adventus esse im- dine : Bed materialibus formi> in mate-
materialiter susceptivos : sic etiam ani- riam dejectis qusedam indicia
el calcatis
ma hominia lucem habet intellectus reprsesentant Creatoris, el non enarrant

I
 [N EVANfl w \ I III i.l \ ;
I
;<,. 37,

gloriam Doi . licul cralum '

ramon onii potiui \ dofoctu '| iii in •

virtute i

jural per terram, non oril innocen Ifte U n .1. foctu i'i b non
quia illfl ipao tal ilats biI in Doi teitati imi o h in I > i
b1 ld< o
veritalem, ol per illam obligabitur. I obligatur qui pi i
ip um jui it.

iwi, I Cirhiiu \iihs unii, Irrrn nulriii (I attondo, quod I 1 1 Inia jm mdo U
Mithrl Iiiiii jirilnin inrnil/iii . ini modum iitum, quod jural pei I \\ an-
ii.i, el reliquiai San< loi um quod i I

..
Neque per Jerosolymam. « jurare per creatui ai, i um hoc hii vidi

tur prohiberi. Et dicendum . quod I Ivan-

Ecce tangil imitans in gratia quia afc lt
<
•
1 1 1 1 M i imn habel \ oritatem ni i <li\ inam,
illa civitate processil regimen utrumque, et reliquiflB Sanctorum expreiHc ilemon-
spirituale videlicet in lacerdotio, el mun- itranl virtutera divinan in eii rairacula
ilaiiiiin iii regno : quaa duo exemplata operantera : el ideo per illai jui atur.

fuerunl i justitia regente in aanctitate

gratiaa, el regente in legum urbanitati- « Sit autem Bermo vester : I I
-
1 :

bus : el ideo non osl jurandum per illam. Non, liiin.

« Quia oivitasesl magni regie. » Ecce impletio alteriui partis, quae est,

iidii falsiiiu testimoniura dicere, el non

Non Deus, sed exemplum regni ejus. mentiri. Et, « Est, estn dicturaest, quod
Et ideo obligatur, qui jural per eam. si est afGrmatio in corde, sit etiara in
Psal. cxxi, 3 Jerusalem, quse eedificatur : ore : el sicul es1 negatio in corde, sit

ut civitas, cujus participatio ejus in i<l- etiara in ore.

ipsum, VeJ melius dicatur, quod per modum
stipulationis accipitur. Quia enim sermo
>< Nequeper caputtuumjuraveris. » est ad alterum, cui pandere volumus in-
tentiones nostraSj si ille quasrit « £W, » :

Ecce tangil creaturam, quae est imago. dicant simpliciter : « Est, » si ita cst in
Kt tangit caput, quia ibi vigent opera- re. Et si petit «Non, » dicamus: « Non,n
:

tiones animae, secundumquam homo est si ita se rcs non habet. II ad Gorinth. i,
imago Dei 2
.
l(S : Sermo noster, </ui fuit apud vos,
Et subjungit causam :
non fuit in illo Est et Xon 3
. Jacob. v,
12 : Sit sermo vester: Est, est : Non,
« Quia non potes unum capillum non. Psal. xi, 3 : In corde et corde locuti
album facere, aut nigrum. » sunt, etc. Isa.xxvm, lo : Posuimus men-
dacium spemnostram, et mendacio pro-
Quasi dieat : Quia non Deus si es :
tecti sumus.
enim tu esses Deus per quem jurandum
est, omnia tuain tua caderent potestate : « Quod autem his abundantius est, »
et hoc non est verum, quod patet in

minimis. Capillus enim minimum est In conlirmatione, vel juramento. vel

quod adhaeret capiti, et albescit in canitie mendacio.

1
Psal. xvni, 2: Cerli enarrant gloviam Dei, quid levitate usus sum ? Aut quse eogito, secun-
e*c -
dinn carnem cogito, ut sit apud me Est et Xon ?
1
Genes. i, 27 : Et creavit Deus hominem ad Fidelis autem Deus, quia sermo noster, qvi fuii
imaginem suam, etc. a p lu l vos,non estillo Est et Son Dei enim Filius, .>

8
Apostolusin epistola II ad Corinth. i, 15 et Jesus Christus, qui in vobh per nos prsedieatus
seq.,1oquiturde desiderio quod habuit ad cos est, per me, et Silvanum, et Timotheum, non fuit
transire, el ail : Cum crgo hoc voluissem, num- E$t et Non: $ed Est in illo fuit, etc.
 21 i I). Al.lt. MAG. OIU). IM5.KI).

« A malo est, » JClil, \ : Xon sine causa gladium pnrtat.

Dei enim minister est, vindex in iram
Tuo, vel alieno : luo si usum habes ei qui malum agiU Et hoc, ut in I Petri,

jurandi, vel mentiendi : alieno autem, si n, I \, ad vindictam malefa-

dicitur, esl
non credil tibi is cum ijuo loqueris, nisi ctorum, laudem verobonorum. Haec igi-
jures, vel confirmes ea quae dicis. Hoc turesl causa, quod in tali hocutitur mo-
enim esl malum incredulitatis, quae pro- do loquendi. Exod. xxu. 18: Ma/eficos
venit ex fallacia sermonis humani. non patieris vivere.

« Oculum pro oculo. »

;{h « Audistis quia dictum est : Oeulum

pro oculo, et denlem pro dente. »
« Hic incidit quaestio, cum alia prseter
istud fuerint judicia notata in Exod. xxi
llic incipil ordinare el implere judicia- et xxu, quare de sola lei:e talionis hic
lia. ponit inipletionem, et non facit mentio-
Et dividitur iu partes duas : primo nem de aliquo aliorum ? Sed ad ha?c
enim proponit quod implendum est id, :
plana est responsio secundum ante dicta :

el deinde impletionem subjungit, ibi, quia nullum aliorum ordinabile est ad

. 39 « lu/o autem dico vobis, non re-
:
viscera et cor secundum naturce ordi-
sisteremalo. » nem, nisi istud : et cum ille solus modus
Adhuc autein circa primuin. modo sit perfectae impletionis legis, sicut ssepe

consueto dicit tluo : modum videlicet diximus, de isto solo hic facit mentio-
quod dictum est loquendo de judicio, et nem.
ipsum judicium. autem talionis, cujus impletio-
In lege
Circa primum alium habel modum nem ponit hic, non facit mentionem nisi
qnain habueral in praemissis : quia in de duohus memhris. dicens :

quibusdam naturalibus, dixerat, supra,

>v. 21 . 27 el 33 : « Audistis, quia dictum « Oculum pro oculo, et dentem pro
est antiquis. » Inquo el auditus rei so- dente.
nabat ad omnes, <'t antiquitas sonabal
inexcusabilitatem, e1 ad probationem el llorum unum est formalioris Bensus
futuram impletionem propter corruptio- organi, et quod plus hahet de ratione
nem (alias, correctionem) antiquse gentis. sensus. el miiuis de ratione naturse : el

ri>i autem nihil naturalium sonabat, uon hoc es1 oculus. Alterum est, quod minus
• lixit de auditu aliquid, sed simpliciter, inter omnia membra aliquid sensus ha-
supra, v. '.\\ : « Dictum esi autem, » sic- hentia parlicipat : nulluin enim ossium
ut iu libello repudii : autem medio
hic aliquid participal devi sensusnisi dentes,

modo utitur inter utrumque, quia di- secundum Galenum, qui dicit, quod
cil :
« propter vicinitatera cerebri, el com-
« plexionem dentis, aliquid est in dente
• Audistis qnia dirlimi est. » « de vi tactus. » Per supreraum ergo in
sensu el infimura coraprehendil omnia
Eo quod hoc Bonal ad omnes. El qod iu medio contenla, ul tantum [recipiat
dicit, antiquis : quia hoc in judiciis, el i|iii->i|in'. quantura intulit. Deuter. xxv,
continenda justitia Bemper servari esl ue- 2 Pro mensura peccati erit et plagarum
:

i esse, uec antiquatur, nec senescil , ne- modus. Isa. xxvii, 8 I» mensura contra :

que esl prope interitum : quia diu in mensuram, cum abjecta fuerit, judicabis
mundo dominatur Unde Aposto- malitia. eam nisi enim ita Reret, cohabitatio el
:

Lua loquena de principe dicit, ad Roman. civilitaa inter hominea dissolveretur.

 |\ I \ \\t. M \ I I II I I \ 1\ ,

o Kgu niiinu dioo vobii non reti* po iii i

.i il.n i
i
patii nti i iii |.i..-

itore nwiin. i
pi M injurii ^moi nnim \ irnlii !••• in

propi ii injui ii 1 1' ii liti

Eccc lan jil implotionem, ol tan il non pei mittil i

•• om iliari el buni
ilim : polientia ' Im ii ,
. t
benignitu nmnino
\ uctoritatom ilnii ,
i iiin dioil ! oxi ludil ,
< i 1 1 1 1 1
it iiti •
t Ihiii-

Hi n nii iin iii it \ (>• t"lu dici

« Rgo autero dioo vobii Itinii.iii \n . 19 \an > " '/" tip d* /• n-
dentes, charissimi, </ date locutn

Qui sum fona misoricordiffi in isto pi i Sci iptum e i enira, Deutci . cxxn,
mo ;iil\ riiiu. Ezechiel. \\ tn, 21 el 22 : Mea est uitio, et ego retribuam, \hm-
Si impius egerit panitentiam ab omnibus liiim n .r judicifl imii prohibel < Ihri

peccatis tuis, qussoperatus est, et custo- sed porfecl ionem docel , quaB esl perfi

dierii omnia prsecepta mea t . .

. omnium ini- pacis .
n"n i
esistei e malo, sod potius m i

quitatum ejus, quas operatus est, non re- h desiderare coi rei i
i< mem.
cordabor, II ad Gorinth. v, 19 : Deuserai Videtur autem et lioc ipsum inconve-
iu Christo mundum reconcilians sibi, non nienter dit i
: quia vim vi repellero licet,

reputans illis delicta ipsorum. Isa. liu, ul dicit Isaias '. Nulli umquam non li-

[1 : [pse peccata muitorum tulit, etpro cnil : et esl de lege naturali. < Shristus
transgressoribus rogavit. autem naturam, quam condidit, non ve-
nit Bubvertere : ergo videtur, quod in-
« Non resistere malo. » convenienter dicit malo non esso resi-

stendum. Ad hoc dici potest, quod licel

Hic tangil impletioaem. Et tangit im- quidem vim vi repellere cum moderamine
pletionem secundum duos ordines : con- talis tnlehe, quaa culpari non possit, quae

tra malum, ei in ordine ad bonum, ibi, non sit ad inferendum, vel cumulandum
\ . 12 « Qui petit a te, da ei, etc. »
:
malum. sed ad repulsam mali quod in-

Contra malum ordinal dupliciter : in tendil infligere adversarius : sed hoc non

universalij et in generibus maii illati se- vocatur resistere enim malo : resistere

cundum materisB diversitatem, ibi, « Sed est contrapugnare et hoc est plusquam :

siquis te percusserit, etc. » malum repellere, quia contrapugnan

In universali dicit pugnando velle malum inferre, quod so-
nat appetitum vindictse, et Libidinem de-
«. Non resistere malo. struendi inimicum.
Sed tune quaeritur, utrum quod hic di-

Et malum de quo dicit, est malum vio- cit, sit praeceptum, vel consiiium ? Si

lentiee quod infert pcenam damni, vel est praeceptum, tune omnes lenentur ad
sensus. istud, et hoc esset grave. Si aulem est

Sed contra : Si nullus resistat malo, consilium, tunc videtur quod nullus ad
mali crescent in nocumentum bonorum : hoc tenetur. nisi qui ad hoe consilium
et hoc est Ecclesiae destructivum. Dicen- se specialiter obligavit : quia ex hoc quod
dum, quotl Ghristus non vetat hic judi- homo obligat se ad unum consilium,
cium debere fieri contra malos, quia lioc non propter hoc tenetur ad aliud, nisi

—malum. Eccle. vm, II

t Quia non : specialiter se obliget ad illud : et tune
proferlur cito sententia contra malos, hoc non erit impletio legis, quia lex pro-
absque timoreullo /i/ii hominum perpe- ponitur omnibus, sed erit instructio pau-
trant mala. Sed legem benignitatis vult corum. Responsio est, quod est praece-

'
Per totum caput v lsaiae.
216 I). M.U. MAG. 0\i\). VH.YA).

ptum hoc modoquo expositum esl quia : « Si quis te percusserit in dexteram

etiam quando iiliquis vim repellenuo ex- maxillam tuam. »
cludit malum, non facit hoc resistendo
malo secundum animum, sed potius ut Hic quaeritur, quare in lsesione corpo-
illi (ali;is. ille) caveat qui malura inferre ris potius tangil percussionem maxillae,
nititur, et sil>i : illi specialiter, ue iucidat quain alterius partis corporis ? Et di-
in grande peccatum : et sibi temporali- cendum, quod monendo ad paticntiam
ter, ue amittat velcorpus, vel alia in ob- omnes, nominat maxillam quia in fa- :

sequium Christi conservanda. cie est, et pcrcussio es1 ibi, etprobrum.

SicigiturChristusdicit: «A'on restilere et pcena, et visa : quia si retro percutc-
malo. » I Machab.
Sinon pugnave- u, LO : ret, non videretur ictus. Sed modo per-
rimus adversus gentes pro animabus no- cutitur ante oculos, et prcevidetur ictus :

stris, e/ justificationibus nostris, nunc el in illa prcevisione componitur animus

citius disperdent nos a terra. Numer. ad patientiam pceme et ad sustinentiam
.xxv, 17 et 18 : Hostes vos sentiant Ma- vituperii. Tliren. iu, 30 : Dabit percu-
dianitse, et percutitc eos : quia et ipsi ho- tienti se maxillam, saturabitur oppro-
stiliier egerunf coufra vos. Ad Roman. briis. Job, xvi, 11 Exprobrantes per- :

xin, 3 et 4 : Vis non timere potestatem ? cusserunt maxillam meam.

Bonum /ac, et habebis laudem ex illa.

Dei enim minister est tibi in bonuni. Si m Prsebe ei et alteram.

autem maluut fcceris, time : non enim sine
causa gladium portat. Dei enim minister Isa. l, (i : Corpus meum dedi percu-
est, vindex in iram ei qui malum agit. tientibus t etgenas meas vellentibus.W ad
Ex omnibus his accipitur, quod aliud Corinth. xi, 20 : Sustinetis si quis vos
est resisterc malo, et aliud repellere vio- in servitutem redigit, si quis dcvorat, si

lcntiam : quia resistere malo est ex libi- quis accipit, si quis extollitur, si quis in
dine se vindicandi contrapugnare usque faciem vos cscdii

ad perfectse vindiclce consecutionem : Sed contra, Joan. xix, 23. non prae-
undc etiani saepe pugnal postcaquam buit Christus alteram, scd corripuit per-
- ivit violentia adversarii : sed vim cutientem, dicens: Simale locutus sum,
nocumcntuin tam adversarii
repellere esl testimonium perhibe de malo si autem :

quam proprium declinarc ex compassione bene, quid me cxdis ? Act. xxm, 2 et 3 :

advcrsarii ct suiipsius non con-

: et ideo Princeps Sacerdotum Ananias prsecepit
trapugnat (alias, repugnat) nisi quando adstantibus sibi percutere os ejus. Tunc
fit violentia, et non habetur alia nisi Paulus dixit ad eum Percutiei te Deus, :

manus defensio. paries dealbate, Cumigitur Christi actio

sit uobis instructio, et exempla Sancto-
« Scd si quis te percuserit in dex- rum imitari debeamus, videtur quod
tornm mnxillam tuani, prffibe illi et dou debemus prabere alteram, >c«l oorri-

alteram. » pere percutientem, e1 contra maledi-

cere.
Hictangil malum, quod inferri potesl \,l hoc dicendnm quod cx aeouaniini-
secundum triplicem differentiam, sicut tate animi semper debemus 0sse parati
dicil Glossa secundum Uesionem corpo-
:
recipere ictum secundum, el tertium, el

iiini. secundum angariam servitiorum, sic deinceps. Sed in exteriori exhibitione

el secundu blationem rerum. El baec distinguendum : aul enim preevalel ma-
patent per ordinem io littera. lilia, aul non. Si qod preevalel possumus
De leesione autem corporum dicit, quce excludere violentiam : si autem prSBva-
major esl :
lel malitia, c\ cbaritalc corripiciul.i est,
 I\ I \ \\<. M \ I I II I I \ II) 10.

quia iii boc bene lii ad\ bi ario, ii< ul fe< il oporterei <>< < < <i< < <
,
p<i/i< ntt i u
Ghristu dcstiuavit non admittere <//<< ptei
\il boc autom . quod de Paulo dicil ur, ii/.r atnoretn, Quando onim videbil ali-
,li. . inliiin, quod ex po^ elationa commi- '|ni ,
<| I m.iliii.i pra •

alento itn opoi U i

natus eat judieiura futurum por< utionti doro, i iini devotiono ol pi a pui ationc

quod I- 1 1 .1 1 1 1
iins raoere poBseraus, si po- i .ii iii 1
1
• .iii ad |
'< i iii dobel pi a?ii • • i

velationera acciperomus. El <

1 1 1
< »< l per hoc do< 'i ' -lu 'isiii", quia lun< talia non
modum imprecal ia dixit, boc Imi n quflBi ii pep< ndore, sed justitiam patien-
conformitatc voluntatis cum justitia di- h.i' conservare, '-i si< ad' ium ad
vina. Psal. lvii, II Ltetabibur Justus pacora po^ ocare.
rinn riilrril rindirttiin . I t boo nOD 68t,

msi quando desperatur de correotione :

tunc euim velle debemus, ui <!<• bis flal • El ei qui vull tecum in judicio
voluntas Dei justa, qui nolunl Bubjiciju* oonteildere. »

slilia' Dei.
Seoundum litteram autem videtur mi- Ecce tertiura de damno perum.
rabiliter loqui Dominus : quia in maxil- I.t dicit duo : Bcilicel de judicio con-
lani nnllns percutitur, nisi a contra bo tensiosOj el <1<' patientia contra opponen-
Btante contra faciem. Gontra stantis au-
tem dextera esl contra maxillam sini- De primo dicil quatuor: Primo enim
sirain, nec potesl cura dexteramanu per- innuit advoisarii obstinatam voluntatera,
cutere maxillam dexteram, nisi percutial oum ilirit :

exteriori parte manus, quas vocatur «7-

rrs/rr manus, el girando brachium con- « Qui vult. »
tra latns sinistrum, et tunc dat ictum
debilem : si autera cum sinistra percu- Non onim dioit : Qui putat so justain

tiat, Inno non fortem dabit ictum. causara habere, sed j)otius illo qui pro
Ail hoc dicendum, qnod Dominus non ratione utitur voluntate, et non atten-
attendit hic dextrum, vel sinistrum in si- dens justitiam, voluntatera tuaauferendi
tu corporis quia hoc niliil facit ad tole- : habot ohstinatam.
lantiam patientiffi et aequanimitatis : sed Socundo. tangit apparentem formam
vocat dextram, sicut supra, quae seinper justiti», cum dicit :

exhibet sustinentiam, ad hoc quod victus

benignitate adversarius reducatur ad pa- « In judicio. »

cem.
Et hoc notat, cum dicit :
Quia non aperta (alias, aperte) utitur
violentia, sicut praedo : sed ad judicium
(i Praebe illi et alteram. » vadit injustum, ubi legibus iniquis op-
primuntur justi, defonsionem non ha-
Non dixit, sinistram, sed « alteram » bentes. Isa. x, 1 et 2 : Vse qni eondant
dextram : quia, sicut dicit Glossa, Justus leges iniquas, et scrihentes injustiam
totus est dexter : sicut,Judicum. m, 13, seripseran/, ut opprimerent in jadicio
de Aod legitur, qui utraqae manu pro paaperes, vim facerent caasx humi- et

dextera alebatar : dum tam interior liam popali mei Et tale judicium prai- .'

quam extorior virtus Deo otfertur. II Ma- cipuo fuit apud infideles contra fideles.
chab. vi, l8ot seq.: Eleazaras... glorio- et adhuo apud multos contra Deum ti-

sam mortem magis qaam odibilem vi/am montos. I ad Corinth. vi, 1 : Aadet ali-
compleetens, eolnntarie pr&ihat ad sitp- quis vestrum habens negotiitm adversas
plicium. In/aens aatem qaemadmodnm alteram, judicari apad iniqaos, et non
2IS I) ALH. MAG. Oltl). IMi.KI).

apud sanctos ? hoc est, apud infideles, « Dimitte ei et pnllium. »

qui iniqui >unt (idelibus, quocumque

modo possunt, quasi dicerel : hoc esl Pallium est hic vestis exterior, non
audacia facere. Et, ibidem, y. 6 : Frater adeo necessaria ut tunica : et docet hic
o/))i fratre judicio contendit, et hoc patientiam contra contentiosum et ca-
apud infidela ? lumniosum et permistum violentiae ju-

Tertio, tangit judicii perversitatem, dicium opponere. Ad Hebr. x, -V^ Ba- :

cuin dicit :
jiiiin))) bonorum vestrorum cum (jai/i/i<<
suscepistis, cog))osc<>)/ics vos habere )))<-

(( Contendere. » liorem et manentemsubstantiam.

Sed ex prsedictis quseritur, si aliquis

Non enim dicit discerni, vel ex online potest sua repolcro coram judi cc ? Ad
justiti.T diffmiri : quia « contentio, ut di- hoc l)ono dicit Glossa, quod « infirmis

« cit Ambrosius, est impugnatio veritatis « indulgetur repetere sua. »

« cum confidentia clamoris. » Ad Ro- Sod tunc qua^ritur, qui sunt inlirmi, et

man. I, 'M> : Plenos... contetitione, dolo, qui sunt porfecli, etan licet perfectis? Et

malignitate. Hoc modo mulieres mere- dicondum, quod infirmus cst, qui adhuc
trices quserunt apud Salomonem judi- timet cadere, si solatium subtrahatur bo-
cium '. norum fortuna? : ille enim tamquam in-
Quarto, dicit nocumenti, sive damni firmus nititur solatio terrenorum, sicut

injustam intentionem, cum subjun- sustentatus baculo. Cantic. n, 0: Lseva

git: ejus sub cnpiic ))ic<>, ci dextera illus
amplexabitur me. fllis ergo secunduin
« Et tunicam tuam tollere, dimitte quamdam (ilossam \\\c positam licet re-

ei et pallium. »
petere sua in judicio justo modo et sine
contcntione : cum contentiono autem eo
Kt in hnc tria notantur : ablati neces- modo quo contentio dillinita ost, nulli

sitas, quia « tw/icn » ost vestis interior, licet: quia scandalum prssstat videntibus,
corpori tegendo necessaria, quam quili- etscandalum activum scandalnm enim :

bei potesl desiderare, aequirere, et roti- activum nullus debel facerc pro qua-
nere acquisitam. cumquc causa et scandalum activum :

~~
scundo, tangitur ablati proprietas, est dietum, vel factum minus rectum,
cum dicit, « tuam, » quia proprium mi- quod praestat oceasioncm ruinaB clamor :

lii injuste aufertur. autem, et contentio sunt talia facta minus

Tertio, tangitur injusta ablatio, cum recta. Propter scandalum autem pa^M-
dicit, « tollere. » Non enim dicil : repe- vum non tonetur aliquis diniiltere rejie-

tere, vel petere,vel adjudicatam perju- lore sua, quia tune non prsestat scanda-
dicium vendicare, sed « tollere. » luin. sed illo scandali/.atur ex seipSO.
ln quo aotatur, quod licel queedam Perfecti autem sunt dupliciter : facto,
apparentia sit judicii, tamen es toto est el signo. Facto perfecti sunt, qui virtute
violentia. Isa. i.i\. i : Non est qui invocet perfecti Bunt, el sanctitate: stgno autem
justitiam, nequeest qui judicet vere. Et, perfecti Bunt, qui habitum perfectionis
ibidem, infra, \. li : Conversum est re- susceperunl : el illi ^iiu' contentione |"'-

trorsumjudicium, etjustitia longe stetit, tere possunl sua, extra non judicinm
quia corruit inplatea veritas, et eequitas contentiosum, el apud judicium justum
>in)i potuit ingredi. el pium, el sine dispendio perfeclionis
BUffi. Sec facio vim, utrum habeant pro-

III H^k' in. 16.

 I\ I \ Wi. M \l III I I, \ il

|n iinii iiinnini' ( lapituli in 11111111111111, el vadi iii i

quanl um tn ni ial . putatui
iinii in singulai i
\ il nec nomine '
api ex ti i
ili 'l ii i (*xomplum '!<••,

iiih. noc eingulai i quia \ tdotur mihi \ n iuii^ |mt i,' \ i .

i .
alio millc l

(]i i i'|iiiu ol 1 rupha i -

q de quibusdam ostondnndam pni fi 1
1 iononi '
liri ti

<|ni diounl 10 repetere noroine oujusdam, i iini \ adi nnlli', iju.i iint duo millia
oujue sil proprieta . e1 eorum sil uiue i boc proropto animo e1 tum impli
e1 es1 iiiiilu.i ejue, de qua alias, quo) pta i m oi ibu . I "I '

Boripturo gb1 i Protegunt umbrsc umbram i inili. yii, i\ Sci i ii i

m "'

rjus '. I'.i ideo oum contentione e1 ola* tibi iin.r ted et < potea fieri liber
more nulli lioet. Sine clamore el conten- mngu utere, eupple, servitnte I Petr. u,

tione,omnibua lioel eo modo quo habenl IH : Srrri, snlnliti CSlotC Ifl miiiii tiinnir

proprium qui enim Buum repetit, nulli

:
iIiiiiu nis, iiiiii liiiilllin bonis 'I iimil' li

injuriatur, nisi <\ repetitione scial pro- snl rtiiim dyscolii : dyscoli ei sunt
venire majus malum : hic igiturjure suo angarianti
utitur. Quando autem oontentio commu-
nis Burgit, debel dimittere i Bicul alia li-
cite dimitti debenl propter hominum i Qui petit a te, <la ei.
conturbationem, quaa scandalum vocatur.
1 ad Corinth. vm, 13 : Si esca scandali- llir incipil instruere pacero inter ho-
tat fratrem meum, non manducabo car- iiiiin^ Becunduro ordinem in bonum, el

nem in .v/crnum, ne fratremmeum scan- per duo : per gratis collatum beneficium,
dalizem autem scandalum com-
: dico ci per accommodatum.
mune passivum, non singulare, quia ali- hr gratis collato breviter dicit dim :

ter numquam aliquid repeteretur : quia determinat enim petitionem indigentis,

Bemper aliqui protervi et injusti dicuntse cum dicit :

conturbari.
« Qui petit a te. »

« Et quicumque te angvariaverit mil-

E1 loquitur indefinite propter curio-
le passus, vade cum illo et alia duo. » sos, qui scrutari voluut quis sit qui petit,
utrum fortis, vel sanus. vel indigens, si

Ecce tertium de angaria operum. idoneus, si notus : Cbristus autem inde-

Angaria est coactio ad servilia opera, finite loquitur :*« Qui pelit, » hoc est,
non peccati, sed servitutis. Mille autem qui se indigentem demonstrat, qualis-
passus sunt iter sabbati, quantuin sab- cumque sit. Matlb. x, il : Qui recipit
bato irelicebat. Act, i, 12 : Sabbatiha- prophetam in nomine prophetae, merce-
bens itcr. Et est sensus : Quicumque co- dem prophetse nccipiet rt qui reci/iif :

egerit te ad servitutem it ineris sabbati, non justum in nominc jnsti, mercedem justi
cures fregisse sabbatum : quia patientia accipiet.
angaria? plus prodest tibi quam religio
sabbati. «Daei. »

Et ut ostendas te esse patientem, et

servum Cbristi. Luc. Omni petenti /e. tribue.
vi, 30 :

Sed quomodo impletur hoc a paupe-

« Vade cum illo et alia duo. » ribus ?
Dicendum, quod est spiritualis ele-
Quia, sicut dicit Chrvsostomus, si non emosyna, et corporalis spiritalem omnes :

1 1'
Job, XL,
220 I) ALB. MAG. ORD. PH.ED.

dare possunt, I ol>. iv, 9 : Si multum til>i sitsupplementum. Indiscrete autem dnt,
fuerit, abundanter tribueisi exiguum qui se ipsum depauperat, ut alterius ino-
tibi fuerit, etiam exiguum libenter im- piam relevet.
pertiri stude. Detur autem munua de Attende autem, quod Lucas dicit,

corde, quod esl compassio, Isa. lvui, I": Luc.xi, II : Quod superest >. esse dan-
Cum effuderis esurienti animam tuam, dum. Glossa autem liic dieit, <[uod omne
et animam afflictam repleveris, orieiur illud dare debeo, quod honeste possum

in tenebris lux tua, et tenebrse tuse eruni dare : et ille cui do, potest honeste ac-
sintf meridies. El al) hoc munere voca- cipere. Et ex his duobus determinatur
tur eleemosyna. Cum hilaritate dandum, qucestio dandorum Quia est considerare
:

II ad Gorinth. ix, 7 : Hilarem enim da- hominem in se singularem et cst con- :

torem diligit Deus . Cum verbo dulci dan- siderare hoininem in giadu, vel statu,
dum. Eccli. xvui, 15 : In omni dato non in quo est constitutus : el multa qua^ su-
des tristitiam verbi ma/i. Sine imperio persunt secundum se, non su-
homini
dandum, Eccli. xx, 14 et 15 : Datus in- persunt homini socundum gradum, in
cipientis non erit utilis tibi : oculi quo est in regimine familiae et tunc cu- :

cnini illius septemplices sunt. Exigua ram secundum Apostolum ', et provisio-
dabit, rt multa improperabit : et aper- nem debet habere domesticorum. Aut
tio oris illius inflammatio est. Cito dan- forte es1 in pra?latione et regimine ma-
dum, Eccli. iv, 3: Non protrahas datum gno vel parvo : et tunc oportct eum ha-
angustianti. Cantic. v, 14 : Manus illius bere bona temporalia, quae organice re-
tornatiles, aurese,plense hyacinthis. Mul- giminisuo subserviant: el hoc secundum
tis dandum, Psal. cxi, !) : Dispersit, conservationem sui honoris non potest
dedit pauperibus : justitia ejus manet in dare, nec alius praeter ea honeste petere :

sseculum sseculi. Cum jucunditate dan- respondetur enim taliter petentibus

dum. Eccli. xxxi, 28: Splendidum in illud Matth. xxv, 9 : Afe /br/e non suffi-
panibus benedicent labia multorum. ciai nobis, et oobis. Et ordo charitatis di-
Sic ergo dandum est. Dandum etiam ^ 1 : l"t mihi et meis primum, et tibi
es1 manu aperta, largiter, et non con- postea fac *. Et illud, quod supra indu-
tracta, avare, Eccli. iv, 36 : Non sit ximus, II ad Corinth. vra, 13: Non ut

porrecta manus tua ad accipiendum, aliis sit remissio, vobis autem tribu-
etad dandum contracta. Proverb. xxxi, latio, scilicet paupertatis.

20 Manum suam aperuit inopi,etpal-

:
Et ex hoc terminantur omnia, qua?-
mas suas extendit ad pauperem. Deuter. cumque quaBri possunt de hac materia.

xv. II : Prsecipio tibi ut aperias nianum

tuam fratri tuo egeno. Dandum eliam « Et volenti mutuare a te, ne aver-
esl opportunej ul necessitatem bonorum taris »
maxime Ad Roman. \n, 13
sublevet, :

\ ntatibm sanctorum communican- secundum. De accommodato

Ecce
tes. Dandum discrete, II ad Corinth. docel optimam el pacatissimam concivi-
vni, 13 el I i : Non enim ut aliis sit rc- litatem. El esl Bensus:
missio, vobis autem tribulatio, sed ex « Volenti mutuart a tt • pecuniam,
tequalitate. />> prsesenti tempore vestra vel aliquid aliud, « neavertaris, • in vo-
abundantia illorum inopiam suppleat, luntate mutuandi quod postulat, si pote-
ai et illorum abundantia vestrse inopise ris . quia in omnibus lux Apostoli ver-

1
Luc xi, 4< : Quod iuperest, date tleemosyntm, Sarephl inn Mihx primum fac de ip$a farinula
i! i
ioth. ^. nibcinericium panem parvulum, et afferad mr
ii, 13, iit>i Eliaa dicil ridaa tibi autem et fllio tuo facies poslea.
 IN EVANG M \ i i n I i \

lniin, II .nl Corinth. vui, i

;

. ubintelli vitam agamm ul dicil timntolu | ...i

gitur : \"n ui aiiis \i/ remissio, vobii I ili u ! Jed quia non facil pacem
iuifiui tribuiatio li hoi quod dicitur, nitti oxteriui laulum, <
hri lu imn
l,n. . \i, il Quod tuperest, date, l
II i im, quod venial in

hoc quod dioil filossa •• Quod hone to vendo, noo ro <

l< ro maln ol impimdi
« darepossum, etiilius honeste accipere.u bonoflcium ho< enim quiotal rorda,
l'.i hoc quod dioil Apostolus, II -
» I
pacei loriorem confort, •
i qiia pr<
Corinth. viu, li : Vestra abuudantia dit pax dulcis exterioi Sicul ipso dicit,
iiiorutn inopiam tuppieat, Joan \i\. 27: Pacem relinquo vol
N..ii riiiin \11I1 Dominus, ul necessa* pacetn meam do vobit non quotnodo
riiiiii, oujus luoro vivo, el provideo mihi mundus dat, ego de vobis, Quia lex mundi
elcommisso mihi regimini, accommo- el velus lex Moysi non potesl cohib
demalii:el ego subeam tribulationem nisi manum : Christus autem cor ponit io
indigentios, domus mea, el dostruatur tranquillo pacis, «\ qua procedil etiam
vel regimen mihi oommissum. Nec ordo pax exterior : el hoc esl quod intendit.
rli.n ii.iiis hoc vult, quia dicil Apostolus,
I ad Timoth. v, 8 : Si quis suorum, <t

maxime domesiicorumcuramnonhabet, «Audistis quiadictum est: Dilij

fidem negavit, et esi infideli deterior. proximum tuum, el odio habebis ini-
llis accommodare
ergo ii.i suppositis, micum tuum. »
debeo. Psal. oxi, Jucundus /i<>ni<> i/ui '»'
:

miseretur et commodat, et6. Deuter. Hic posl omnia moralia <-\ judicialia,
xxiu, 20 : Fratri tuo absque usura i<l inducil de ordine ejus, quod esl finis ''t

</i<<> commodabis. Bzechiel.

indiget, forma omnium mandatomm el consum*
xvui, S et Vir si ad usuram n<>n '.) : matio.
commodaverit, ei ampiius n<>n accepe- Ad modum prsscedentium dividitur
///,.,. vitavivet. Psal. xiv, 5 Quipecu- : pars i^ta m partes duas: ita quod pri-
niamsuamnon dedit <i</ usuram, et >nu- mum prsemittit iil quob ali i
>-• >
implen-
nera super innocentem non accepU. dum est <le lege veteri : et subjungil
Luc. vi, 33: Mutuum date, nihil inde nov® gratiaa congruentem impletionem,
sperantes. Econtra <le usurariis dicitur, il>i. f. Egoautem <li<<> vobis. »
ii:
Isa. Lix. Ova aspidum ruperuni, et
.">
:
lo primo horum duo dicuntur modus :

teias araness texuerunt. Secundum scilicet, quo istud in lege propositum est
Cbrysostomum enim, « (Jsura est vene- ^ secundo, id quod propositum esl in
« nuin aspidis, quod latenter ad se oin- lege.
« nes Facultates domus, ad quam intrat, Modus auteni quo propositum est in
« convertit : et Lucrum est tela araneae, lege, ideni est cum praecedenti imme-
« quae vento febris et mortis dissipatur. » diato : quia lieet auditum omnis habeat
Utrum autem in usura transferatur do- de dilectione proximi, tamennon est an-
minium. vel non et unde eompetit re- : tiquis dietum, nec
quod est nalurale.
petitio usurarum his qui solverunt eas odire inimicum. quia in Iege non est
etutrum de usura possit lieri eleemo- scriptum et ideo non additur liic quod
:

syna et ulrum conjuncti usurario, sic-

: dictum sit antiquis, et haec est causa,
ut uxor et nati, dc usuris vivere pos- quod tali modo utitur hic Ioquendi.
sint qusestio est non pertinens ad istam
:

intentionem. « Diliges proximum tuum. »

Ex omnibus autem inductis hic est
advertendum, quod lex talionis inventa Ecce lex quam proponit implendam :

est pro pace, /// quietam, et franquiliam et continet duo. quorum unum est audi-
 >•>•>
I). VI. 15 M.M.. (>IU). 1'IU.h.

tum per naturain altrnun autem : acce- cipiendoj amor est vis unitiva volun-
ptum ut consequens cx illo. tatuin ad idem vellc et idem nolle. Ta-
Auditum per naturam dicit tria : di- men quia lex vetus imperfecta est, et
Lectionem, dilectionis objectum et cau- cuin facto ponit hic, « diliges, » quia
sam, et dilectionis privationem. causam quserit quare diligat, et non di-
Et dilectionem dicit : ligil gratis.

Et ideo sequitur :

« Diliges. »

« Proximum. »

Esl autem diffecentia inter amorem,

dilectionem, et cliaritalcin. Quia omnis ]n quo notatur et objcctum ct causa
quidem dilectio amor est, sed aon con- dilectionis. Objectum, quia diligitur,
vertitur :omnis charitas amor ost et di-
et et in ipsum transit dilectio : causa autem
Lectio, sed non convertitur. Amor enim est proximitas et conjunctio sanguinis,
cst tluxus voluntatis, vel desiderii secun- vel beneficii vel redilectionis secundum
dum velle bonum alicui : et est duplex, rcm, vel secundum spem. I^ue. x, :}7 .

concupiscentise, et amicitiae. Amor con- Quis honun trium videtur libi proximus
cupiscentiae est, quando aliquis vult bo- fuis.se illi <pii incidit in latrones ? At
num alicui propter concupiscentiam ali- ille dixit: Qui fecii misericordiam in
cujus privati, et delectationis quam sibi illum. Levit. xix, 18 : Diliges amieum
inde putat provenire : sicut arnantur tuum sicut teipsum. Matth. xxu, VJ
cibi, vcl mulieres propter concupiscen- Diliges pfoximum tuum sicut teipsum.
tiam. Amor autem amicitiae est, quando A.d Etoman. xni, 10: Dileciio proximi
aliquis bonuni vult alicui propter se, malum non operatur.
vel propter utilitatem, vel delectationem Et ponil privatum circa banc dilcctio-
quam babet in societate sua. Dilectio aem, quando dicit :

autein et secundum nomen dicitur quasi

dielectio, quando cum ratione aliquid « Tuum. »

eligitur ad diligendum propter causas

quae in ipsi) cx ratione inveniuntur. Non enim oninem hominem dicit : et

Charitas autem est, quando dilectum primua uni non est proximus alteri, et

sufa charo ponitur pretio. sic crit (alias, erat) imperfectum, quin-
De amore proprie accipitur illud Da- imo cx verbis Domini arguebant non
vid, II Eteg. i, 2i> : Doleo super te, frater proximum aon esse diligendum. Exod.
miJonatha, deeore nimis et amabilis \\iii,^2: /nimicus ero inimicis tuis % el

super amorem mulierum. Sicut mater affligam affligentes te. Unde, I Reg,
unicum amat fllium ita te diligebam. t
w. II «i seq., abjecit Saul, qui peper-
De dilectione proprie accipitur illud Sa- cit Agag, regi A.malec, qui erat inimicus
pientiae, Eccli. \\i\. l\ .
Ego mater antiqui populi, et duxil ex eo prasdam,
pulchrse dilectionis. De charitate illud cum exirel de Egypto*.
1
intic. viii, 7 : Si dederit homo omnem El ideo cum nusquam scriptum >it in

iubsianiiam domus suse pro dilectione t lege, arguebanl tamen carnales, quod
s< ilicet charitate, quasi nihil despiciet Dominuscordelicetnonverboprseciperel:
eam. I.t, ad Roman. vin, 35: Quis m
separabit n charitate Christi ? Tamen « Kt odio habebis inimicum tuum. »

iiniini accipitur abusive in Scriptura

saepe pro alio : el lunc sic generaliter a< l.t in suis traditionibus hoc posue-

i
I ivii, 8 et Mq,
 |\ I \ \\i. M \ I III I I, \ .

IMI ii divinura •
i prajcoptum. Dicolmnl Voi dol quod quidaiii ubjiciunl il<

, ihiii llab Va 'i Rab, I" ue, ol Kab li i lalioni qui i illo

Joanna, el alii Soribos, quod Doui dedil ladiuin porlanlibu con odilur Lud

dupliceni legein unara n riptam in lupi tuti m di< itur oronibu

dibus, et aliam scriptara in cordibus sa Cooatal igitui illora pai

pientiuin el in illo qus icripta eral in habebu inimicum tuum, » l< • non i

oordibui lapiunlium, unura mandalum tineri.

arguebatur ex alio i el lecundunj illain, Si d hoi foi il Judaeii orrorora, quod

quando Dominui dixit: Diiiges proxi^ oura dicebatui i Ditigei proximum
niiini, iciiiool appropinquanlem libi per tuum, i proximum accoperunt ut cauiara
amicitiam, ex consoquenti dixil i « Odio dilectionis, eo quod proximu aullui <li-

habebis inimicum, » loilicel recodentom ceretur nisi propinquans socundum acturo

.1 te, elongantem per inimioitiam.
<•! beneficii, vel seoundum tjradum natui
I inlr ad proximantem diligero, opponi- el hoc patel per responsionem, quam
Lur elongantem se et Longinquuro odire: Domino fecerunt, Luc. \. 37, ubi <li-
quia si unum contrariuro esl causa oon- cunt, quod proximus fuit, gui fecit mi-
trarii per ie, alteruro contrariuro <'iit sericordiam in lauciatum, el verum di-
oausa alterius contrarii etiam per se : xerunt quoad hoc led quia li<«- non :

Bicul album esl causa disgregativa vi-

si nisi ad corporalem propinquitatem retu-

sus, nigrum eril causa congregativa lerunt, el non ad spiritualem, falsum di-
ejusdem suut eniro contraria album el
: xerunt.
nigrum:et contraria sunt similiter con- Unde attendendum est, quod tam in

gregare visuro, <'l disgregare. I.l sicin spiritualibus quam in corporalibus, ali-
lege sapientium dicunt esse, et tenebant, qui sunl conjunctiores nobis quam pro-
ac si scriptum esset, « odio habebis ini- ximi. Et boc patet in corporalibus :

micum cum laincn. Levrt. m\,

: t IS, quia proximus est, qui est in proximo
scriptumsit: Non qussras uilionem, nec gradu conjunctus, et ille est frater el so-

memor eris injurias civium tuorum. Et ror. Sed vicinius quam in gradu sunt pa-
constat, (]nod ultio non quseritur nisi de rentes, quoniam parentes nostri sui ali-
illis qui inimica nobis agunl : et illi quid habent in nobis : et ideo illi <lili-

snnt inimici: etilli sunl quos vocamus gendi sunt plus quam proximi. Ali illis

inimicos nobis, (]ni (alias, quia) injuriam accipitur omnis propinquitatis ratio quia :

nobis inferunt : et sic patet, quod nus- frater et soror non conjunguntur nobis
quam Lex continebat de odio inimici. Lateraliter, nisi quia sunt ab eisdem pa-
Exod. xxui, 5: Sivideris asinum odien- rentibus : et sic esl deinceps inomnibus
tis te jacere sub onere, non periransibis, Unde etiam omnis propin-
conjunctis.
sed sublevabis cum eo.Ex boc accipitur, quitas primo stipite et trunco ramo-
;i

quod Lex prsecipit qnod etiaro inimicis rum computatur et sic proximus non :

benefaciamus. diligitur ut causa dilectionis, sed quia

Sed objiciunt illud Deuter. vn, 2 : parentum qm sui aliquid habent in nobis.,
-Xon inibis cum eis fcedus, nec miserebe- aliquid est etiam in illis : et tunc conse-
ris earum. Sed hoc non valet, quia lcx quenter nostrum simile diligimus in pro-
illa Loquitur de inimicis Dei, sicut dici- ximis. VA ideo dicitur, Levit. xix. 18 :

tur, Sapient. xn, 3et4: lllos antiquos Diliges amicum tuum sicut teipsum:quia
inhabitatores terrse sanctse tiae, quos aliquid simile tuiipsius, et ab eodem nn-
exhorruisti, quoniam odibiiia opera tibi de tn es, est in ipso : et quanto illud vi-
faciebant illisnumquam debemus fce-
: et cinins est, tanto plus secundum ordinem
derari. nee misereri eorum, quando sunt charitatis diligendum est : et si hoe est
obstinati, sed exterminandi sunt tales. secundum corporalem propinquitatem,
 224 D. Al.B. MAG OftD. PKKI).

multo magis boc secundum propinquita- Ego autem dico vobis, »

tem spiritualem genus enimsumus />> >, :

sicul dicitur, Act. wn, 29. Et pater no- Qui hoc per exemplum ostendo quo- :

Bter es1 Deus, rormans nos ad imaginem niam ego dilexi vos, non prius propin-
el similitudinem snain : el consequitur quantes mihi, sedgratis. I Joun. iv, 10:
ex hoc, quod ipse sil nobis conjunctissi- /// hoc est charitas non quasi nos di-
mus, el maxime diligendus. Malach. n, lexerimus Deum, sed quoniam ipse prior
10 : Numquid n<>/i pater unus omnium dilcxit uos. Quinimo elongantes a me
nostrum ? per inimicitiam ego dilcxi propter ima-
Secundum proportionem (alias, pro- ginem Patris mei inipsis, adRoman. v, 8
pagationem igitur divinae imaginis est et Commendat suam charitatem Deus
:

sumenda causa dilectionis: et lunc cum i/i nobis, quoniam cumadhuc peccntorcs
onuiis liomo immediate sit a Deo imagi- cssemus, secundum tempus Christus pro
ncm participans, oinnis liomo est proxi- nobis mortuus est. Si enim, Joan. xv,
inus. Et conscquitur ex hoc, quod homo 10, mundo conccditur, ut quod suuin
omnis sit secundum naturum diligendus, est, diligat : multo magis conceditur Dco,
ct nullus odiendus. Sapient. vi, 8: Pu- ut quod suum est, diligal in omnibn- :

sillum et magnum ipsefecit, etsequaliter undc etiam sepultum in inferno Filium

cura cstilli dc omnibus. vocavit '.

Eodem uulem modo est intelligendum Sic ergo dico vobis,

de proximo secundum impensionem be-
neficii : quia beneficium non impenditur « Diligite inimicos vestros, etc. »

nisi cx benignitate et pietute : et illunon

sunt nisi cx ucluuli imitationc Patris cce- Ilic ponit ipsain impletionem.
lcslis, sicut infcrius ostendet Dominus. Et dividitur in parlcs duas : in quaruin
Similitudo ergo Patris ccelestis causa di- prima dat iinplctioncm : et quia diflicilis

lectionis est, non propinqualio per bene- cst, in secunda persuadel per rationem,
ficium. Hutio cnim non permittit, quod quod aliter lex istu non ducil ad perfe-
cuin unu sit dilectio Dei ct proximi, ctionem, quam legislator intendit, ibi,

(juod non una cl eadem sit ratio dilc- y. i."> : « Ut sitis filii Patris vestri. »
ctionis. Nemo ergo odiendus est, simili- Primam harum partium dividit Glossa
tudinem »•! gradum Christi in se reprae- in trcs paragraphos : quia dicit, <]inxl

sentans. I ade, Deuter. xxxui, 3: Dilexit contra Ecclesiam pugnatur tribus modis:
populos omnes sancti
: in manu illius oilio. verbis, cruciatu corporis : el econ-
sunt. Psal. xviii, 7 Nec : est qui se abs- tra Ecclesia diligit, benefacit, or.it.
i ondat n calore ejus. El dilectionem quam opponit odio ini-

micorum tangit^ dicens :

« Ego autem dico vobis : Diligite « Diligile inimieos vestros, »

inimicos vestros. »

Quiajam ostensum est, quod proximi

Duo tangil in ista legis impletione, snni. el <\u<<<\ •
ausa dilectionis csi iu eia

sicul iii aliis : auctoritatem dicti, el im- secundum uaturam, 1 i

«-
« i oon aganl se-
pletionem : cundum illud <\ perversitate peccati su-
\ Dctoritatem <li<'li. cum dicil :
perducta. « Diiigite » ergo quod Patris
vestri es1 aon quod perversitas
in cis, el

Buperduxit. Unde Qlossa dicit, quodest

< 1.
 |\ I \ \\i, M \ I I II I I \ , ,

lh <\ iiiii iii.nnl.iliiiii .I,,.iii. \lll, ',i 1/ m ili. .

i
pro ppi •
-|u. niil.ii i api 1 1. I •
den
datum novum do vobu I i. I Joan, n, libui, , i |,i ,, ,
alumniaul ibui q
dil itUI ni.iinl.tliliii \ , ln .
rl iii.iinl.ililin iinulal jn iiii.i' l.i-.i.-ni. Ii i 'iii

ni ,\ ii in. \ , i n , iii iii . i iii . ,ii .i dilectio \ \ n ,

_'<• : /,' //// r quud n iii

nis, omnibui qui dili-

quie iiu.i rsi iii >
onspet tu i,,,, ,,t toquerei t

guntur led n<>\ um eil \o modo, qum

!
iiiiiii, et averierem indignationem iuam
is diliguntur. Hoo lei undum anti-
i .ii iili eis, Pial. cviii, I Pro •
o ut me <li-

quura populura non inlolligubatur, quia Ugerenl, detrahebant mihi ego autem
1 1 . > 1 1 habebanl n^ meri atam dilei i ionera orabam, Pial. xxxiv, I I / </<> auU m,
ni proximo, appi opinquante eii per ob- c/iiii ihi/ii molestt essentf induebar ciiU io .

iequium,vel munui. \<l Roman. \n, 20: Iiiiiiiiliiilniiii iii jejunio animam meam,
Si esurierit inimicm tuus, ciba ilium ri et iinitiii uiiii iii siini iiirn convertelur.
sitit, potum da illi : hoc cnim faciens^cat* I
ad Corinth. iv, 13 : Biasphemamur,
bones ignis congeres super caput ejus, et obsecramus, Luc. kxiii, >i : Pater, <li-

Proverb. nxv, 21et22: Si esurierit inv- mittc illis : niiii rniiii si iiiiiI ijinil /m iimt
micus tuus, ciba illum : si sitierit, da ei \ii. vii, <>'i V ^tiiiiiiis illis hoc /!<
aquam bibere: prunas enim congregabis I lllll

super caput ejus, ei D.ominus reddet ti/>i.

i Benefacite hia qui odonmt vos. « l't silis lilii Patris vestri qui in
coalifl est. »
45
Ecce secundum, ubi Ecclesia docetur
benefacere liis qui oderunt eam, exem- llic persuadet ox ratione, sieut docuit
plo Elisei, IV Reg. vi. ~2'-\,
qui eos, qui ve- esse faciendum.
ueranl ad capiendura eum, magna pra&- primo duas rationes e1 le-
Et inducit :

paratione ciborum procurari prsecepit, et cundo, inducil conclusionem intentam,

conduci ad locum tutum. Exemplo etiam ilii. \. iS : « Estote ergo per/ecti, etc.
David, qiii Saul inimicum suum non oc- Duarum autem rationum prima ost <li-
cidit, sed ad vilani traditum in manibus vina. secunda est humana el paten.1 in :

ojus reservavit, quando praecidil partem lillora.

l
vestimenti ejus in spelunca : et quando In divina duo dicil : rationem imita-
desoendens in castra Saul invenit eum tionis nostrae ad Deum, et opus in quo
dormientem*. Job, xxxi, 31 Sinon di- : iniitari debemus.
xerunt viri tabemaculi mei Quis dct :
est, quod nos tilii
Ratio imitationis :

dc carnibus ejus ut saiuremur ? llos Dous autem Pater noster ost. Hoc enim
enim collegit in tabernaculo, ot hospita- probandum est per imitationem unde :

litatem exhibuit : qui si potuissent, car- dicit :

nes ojus devorassent ex odio. Exemplo

otiani Christi, qui in ultima ccena pro- Ut sitis
<x filii, »
pria nianu cibavit traditorom. Ad Ho-
man. xn, 21 : Xoli vinci a malo, sed Formati, et regenerati ex deformitato.
vincc in bono malum. Jacob. i, 18 : Voluntarie genuit nos ver-
bo veritatis, ut simus initium a/iquod
« Et orate pro persequentibus et ca- creaturse ejus : creati enim ab ipso su-
lumniantibus vos. » mus in operibus bonis imitando ipsum.
Joan. i, 12 : Deilit eis potestalem filios
Ecce tortium, et dicit duo : orandum Dei fieri. his qui credunt in nomine cjus.

1
Cf. I R.-f;. xxiv, S. a
Cf. I Reg. xx vi. K,

XX
15
226 D. ALH. MAG. «>H1>. PR.KD.

« Pntris vestri. » bus iudigemus : el ingerit etiam se non

petentibus.

Joan. vni, 41 : Unum Patrem habe- Dicit cgo primo :

mus, Deum. [sa. imv. S : Pater noster es

tu. nos vero l /////>// : et ficior noster « Qui solem suum, etc. »

t», e/ opera manuum tuarum omnes

nos. Et dicit quatuor : quorum primum est
vas universaliter fundenfl beneficium : et

« Qui in coelis est. » hoc t-A, quod dicit : « Solem. »

Secundum est, unde beneficii liabet

El ideo non movetur passionibus irae, virtutetn : et hoc notat, cum dicit :

inimicitise. Matth. vi, 9: Paterno- « S>//>>», » quia nisi Dei esset, sterile ha-
vel
ster, qui es />/ ccelis. Matth. xxiu, V :Pa- beret lumen.

trem nolite vobis vocare super terram : Tertium est fusionis beneficii inodus :

unusest enim Pater vesler, qui />/ ccelisest. quod notat, cum dicit :

Ad Bebr. \u. 9 et 10 : Patres quidem

« Oriri facit. »
carnis nostrm eruditores habuimus, et re-

verebamur non multo magis obtem- eos :

porabimus Patri spirituum, etvivemus ? Quia nisi orirctur tain in circulis aeque

Etilliquidem in tempore paucorum die- distantibus ab sequinoctiali, quam etiam

///>>/, secundum voluntatem suam erudie- in gradibus circuli obliqui, nihil faceret :

Ix/i/l nos hic »///'>>> ad id >///'>>/ utile est

:
quia si semper esset supra hemisphas-
iii recipiendo sanctificationem ejus. rium, dissolveret ea quss nascuntur : et

si semper esset suh hemisphaerio, frigi-

« Qui solem suum oriri facit super dilas vinceret, et nihil oriretur : nunc
autem ortibus suis venil movendo et
bonos et malos. »
evocando : etoccasibus recedit reprimen-

quo Patrem ccelestem

Ecce opus, in do, ne dissolvatur quod evocatum est,

imitari debemus, non quidem in specie sed in interioribus repressa virtus con-

operis, quia hoc non possumus, sed in fortata revoccin: ad amplius incremen-

snere, quod est providere omnibuslu- tntn in ortu posteriori.

•
ra, il . 1 1 1 1 i
<

• i ^ et inimicis. Quarto tangitj quibus benefacit, cum

Umlc iu hoc opere tangit duo : unum, dicit

quod esl effectivum el manifestativum

«iinni^ liuni, quo indigenl mortales : quia « Super bonos et malos. »

non Bufficerel facere, uisi manifestaretur

factum, eo quod occultum et invisum Dc vasc ergo, per quod fundit benefi-

aesciretur : et hoc esl :

ciiitn, dicit :

« Qui solem suuin. etc. » « Qui solcm. »

Sol ••uiin in obliquo circulo veniena Sol dicitur solus lucens quia, ut di-
1 1
recedens causa esl generationis eorum cunl praecipui philosophi, in ccelo nihil

quibus uutrimur el vescimur : el lumine lucet, nisi abipso: el ipse estvaslucis

>iiu manifestal ea, e1 ingerit etiam n<>- in omnes stellas fundens, el illi^ ad ter-
l"iiiil»ii> et non pelentibus. Alterura au« ram. Eccli. xliu, 2 Solin adspectu an- :

tem esl pluvia, quae esl materia genera- nuntiansin exitu, vas admirabile opus
tionis el nutrimenti omnium eorum qui- Excelsi. Reg. \i. 9 ICras erii vobis :

lnjs cibamur el potamur, el in alii^ u-^i- talus, cum incatuerit sol. Habac.iu, II :
 |\ | \ \M. M \ I I II I I \

,S(</ r/ liiinl s/r/rroii/ iii liiiliilm liln sim, 1 1. \

f
i
iiiniiiiui /niiiii ,
- 1 tin/i/i i

iu luif tagittarum tuarum ibunt, /// iiimi, iniiiinil li, ii, iln ln.ii, . In OOdcill

spiendore fulgurantis hastn iu.r. I

'
.lllllll, I I I ( /' //// lllllllllllll lll /r

iperant, Domine, et tu >!• "< illo*

.. Sniim. » imit iii temport opportuno

i n hoc esl oinnis \ irtm boiib, quoi I i ,i pluil uper |n i" el in u to ,

Dei, sioul oninifl \ irtus sagittfiB esl in a

1 i.inic, !•! omnis \ ii i us socuris esl in Si cundi pun i bI . ubi ministrat m i

BBdiflcanto (alias, socante). I *^a I . \\ in in i.iiu Frucl iiuiii ii.i-' ' ni iuiii , ol ii 1 1 1 1

/// snlr DOSUit t,il>> ruiirti/iini siiiiin rl iii. niiiin uinc laboi <
nominuin.
ipse tamquam sponsus etc. Baruch, n(, I i
dicil duo 111:111- lei ium . et 1 orauiu-
!.'i et 30 Luxerunt ei cum jucunditate, iiii.iinu BU83 charitatis.

i/i/i fecii illns-. ihr rsi Deus noster, etnon M inisterium esl . quod pluit. Isa. lv,
ssstimabitur alius adversus eunt. Genes. Iii : Quomodo descendit imbei >/ //// //'

i, i'mt DeUS duo itmijna I t/iaiiiari/i

lli : : 1 iclo, c/ illir nlti 11 iimi rri ertitur, ted
tuminare majus, ui pr&esset diei. Psal. inebriat terram, et infundit eam, et >/>r-

XXXII, I» : I rrlni //outitti r,rli /iriaa/i iiinnirr ri/in f/ir/t, > I ilnl srnirn w //•////, i't

s/nii, rt spiritu oris ejusomni virlus piutcin comedenii. Isa. xlv, 8 : Rurate,
eorum. Eccli. xuu, .">
: Magnus Dominus /•//7/, desuper, // nubes pluant justum :

i/t/i frrit solrm, >/ %f\ srnnoiiilms rjns aperiatur ierra, et germinei Salvatorem.
festinavii itcr. .Idl). xxxvn, II el 12 : Frumentum desi-
ilrrat nubes, et nubes sparguni lumen
« Oriri faoit. sttnni : quse lustrant cuncta per circui-
i/iiu, quocumque eas voluntas gubernan-
Ecce modus conferendi beneficium. tis direxerit.
Eccle. i,
v

. i et •» : Oritur sol, n occidit,

c/ d/l lociini siii/in revertitur : ibique « Super justos et injustos. »
rennsccns, /jtjr/tl per ntcri/licni, ct flc-
ctitt/r /ul aquilonem. Hic tangit utiuin- Ecce beneficii communitas. Job.xxxvi,
que ortuin solis supra inductum : per S\ : Per hsec judicat populos, ei <lul cscas
unum enim facit distinctionem diei et multis mortalibus. Ad Roman. x, 12:
noclis, et per alium distinguit qua- 1/lcin Dominus omnium, dives in omnes
tuor anni tempora. Psal. cm, 22 el //tti invocant illum. Joel, 111. 18 : Fons
2:> : Ortt/s est sol, c/ congregati sunt. ct /lc /lomo Domiui egredietur, el irrigabit

in ctthilihns snis collocalnintar. Exihit torrentem spinarum, hoc est, habitatio-

honio ad opus sttiini, etc. nem malorum : fons enim de domo Do-
mini veniens est pluvia. Job, xxxvi. 29
« Super bonos et malos. et 30 :
6'/ voluerit cvtendere nuhes quasi
tentorium suum, fulgurare lumine et
Hoc est, ad utilitatem bonorum et suo desuper, cardines quoquc maris ope-
malorum sed tamen propter bonos, :
rict. Ex his aceipitur Deus de quod si
quia, licet temporalia dentur bonis et muneribus suis tam nobilibus et tam uti-
malis a Deo, tamen propter bonos dan- libus sic dat manifestc et indistincte bo-
tur, sieut palet, Genes. xvui. 23 et seq., nis et malis. quod multo magis nos de
ubi parcitum hiisset mullis malis propter muneribus t-jus commune et manifestum
paueos bonos, si inventi fuissent in So- et indistinctum tlebemus habere dilectio-
doinis. Jaeob. i, o : Dat omnihtts af- nis etYectum.
flucnlrr, et non improperat. Psal. cxliv,
 228 I). A\A\. M \(. ORD. VW.VA).

IU a Si enirjQ diligitis eos qui vos dili- esse s&culihujus, inimicus Dei constitui-
gunt, (jiiam mercedem habebitU? nou- iur. Non ergo est diligendum sicutpubli-
cani faciunt, quia illi diligunt potius lu-
ne el publicani hoc faciunt? »
cruni mundi quam homines.
Rationes hic inducit humanas, et sunt
duse : prima penes communitatem a(Te-
ctus : et secunda penes communitatem « Et si salutaveritis fratres vestros
effeclus. tantum, quid amplius faeitis ? nonne
Sumpta penes affectum est ista :
et ethnici hoc faciunt ?

Estote ergovos perfecti, sicut et Pa-

« Si enim diligitis, etc. »
ter vester ccelestis perfectus est. »

Et tria facit : prnponit enim antece-

dens, quod esl ditfgere dilectione merce- Tria dicit hie, sicut in praemisso : quia
naria, cum dicit :
praemittit antecedens conditionale, cum
dicit :

« Si diligitis eos qui vos.diligunt: »

« Si salutaveritis fratres vestros tan-

Ita quod nobis sit causa dilectionis, tum. »

quia diligimur.
Seeundo, subiufert per interrogatio- l.t fratres dicuntur hic homines appro-
inin eonsequens, quod haec dilectio non pinquantes ad gradum proximi : saluta-
habet mercedem in ccelesti patria : et tio autem vocatur exhibitio beneficii :

hoc est, quod dicil :

quia de isto dicitur, Proverb. xviu, lii :

Donum hominis <lil<it<ii viam ejus : haec

« Quam mercedem habebitis. » eniin e>l salutatio quain qiuerunt >;ecu-

lares.

Tcrtio, probat hocasimili perdilectio-

nem saecularem, quae fundata cst super « Quid amplius facitis? »

utile, vel delectabile, quando dicit :

Hoc est, super naturam quid additis?

« Xonne ct publicani hoc faciunt? » El esl secundum, in quo notal talem be-
neficentiam non esse remunerabilem.
Qui lamen vacui sunl a mercede. El hoc terlio probat de consimili, cuin
S 'I videtur, quod diligentes nos debe- dicit

musdiligere : quiade hoc esl iu Proverb.

viii, 17 : Ego diligentesme diligo. Ergo « Nonne et ethnici hoc faciunt?»
videtur, quod baec dilectio non careat
mercede. Hoc est, gentiiea notitiain Dei aon ha-
Etdicendum, quiacumde Deo dicitur, bentes : natura enim hoc modo curva
hoc intelligitur, quod ipse dili^ii eos qui- est iu le ipsa, el diligil delectabilia el nti-

bus 'I it gratiam diligendi se : el tunc lia sil>i, sicul «'t asinus el bos : e1 hoc
qnod diligunt, venil b Deo, el non ab non esl commendabile quia dicil Ari- :

ri- Osee, \iv, .">

: Diligam eos sponta- stoteles, quod « benefici esl velle beni Fa-
tnr, quia aversus est /uror meus ab eis. <( cen .
'•!
non recipere beneficium ab . 1 i

Jerem. kxxi, •! : /// charitate perpetua di~ « quo. » ad Corinth. xm, 5

I Charitas :

lexi i>\ ideo attraxi i>\ miserans. Jacob. noii qussrit quss su<i suui, Bed quae alio-
I\ . i \ini< iliu hiijiis iiiiiinli i/iimirii i«/ iiini. II ,nl Corintb. \u, l."> : Libentissime
l>,n. Quicumque ergo voiuerit amicus impendam, et superimpendar ipse pro
 I\ I \ \N<. \l \ I I II I I \ \H

animabu* vestt u II Rog \i\ . 30 \ < tiam ill ii.i injui ia non pro n<

indigeo hac <" issiiudine, (|n-- benefli ia ublrahil, \-l llobi i,

/ go ''" <lli iii patrem, et ipn •<<( mihi

iii fihiiut. I.ii. . , dixii ,..| lllium
..
Eatote ergo perfeoti I
li "Mi, .
|
< 1
1
ii.iui mei u< ral CUopt
ferte ttoiam primam
( lonclusio es1 intonta <\ omnibuB in Debilum autem imitaodi la um
duotiB, 1 .1 dicil duo : primo roo^ el '"I ili. ii

pei foctionera : et secundo, perfectionii

d.ii formam, \ ester
Primo eniro mo> ena dicil :

Malach. i
8 s ' ergo Paier ego tum,
.. E&stote ergo perfecti, i ubiesthonor meus? Jerem. m, 19 .
/'"-
trem vocabii >'!<, et post me ingredi non
C|
Perfectum est, <i
I extra se nullo alio cessabis, \<l Hebr. iu, : Von multo
indiircl ,kI agendum : el sic esl charitas iiiuijis obtemporabimus pati i tpirituum
gratuita, quaa nec dclectabile qun?rit, quo et vivetnus ?
juvetur ad diligenduro, sed in se gratuita Serenitatem adectus autem indeflexaro
dilectione Bibi sufficit, el perfecta est. dicit, Bubjungendo :

[adCorinth, xm, I" : Cum venerit quod

perfectum est, evacuabitur quodex parte « GoBlestis. »

est. Sic, Qenes. vi, '.•

: Noe vir justus
atque perfectus fuit in generationibus Quia coelestia nulla coromoventnr tur-
suis : cum Deo ambulavit, gratis diligen- butentia, si.-ui el Pater Deua peccatis in
do, sicut Deus. Ad Ephes. iv, 13: Occur- sc factis non turbatur ad inimicitias ii

ramus omnes in virum perfectum, </ ut non benefaciat. I ad Corinth. \\. is :

mensuram aelatis plenitudinis Christi. (Jualis ccelestis, taies et ccelestes. Joan.

iii. 31 : Qui de ccelo venit, superomn
« Sicut et Pater vester, etc. » est.

In his erg
Quatuor dicit : proponil Patrem, >ul)-
jungit 'imitationis debitum, adjungil af- « Perfectus est. »
fectus serenitatem, conjungitque in his
perfectionem quae nostraB perfectionis - Quia semper in honestate quieti cordis
forma, exemplum.
et permanens, largitatis beneficia non sub-
Ex hoc enim quod dicit : trahens. 11 ad Timoth. u, 13 : Si u<>>t

credimus, iiie /itlelis permanet, negare

« Sicut et Pater, » ipsum >io» potcst : nullus enim omnino
perfectus est, quem injuria provocat, et

Accipitur constans ad nos affectus, qui extra sui ipsius removet potestatem.
230 I). \\A\. M VG. <>KI). ril.KI).

CAPUT VI

Docct Christus quo modo faciendce sint eleemos/na et oratio, traditgue discipu-
lis formam orandi, et ojfensas aliis condonandi : item quo modo sit jejunan-

dum : quod non in tcrra scd in coelo thesauri~andum, oculus mundandus, non
serricndum duobus dominis vitat itaque snllicitudinem de victu, vestitu, ct
:

de crastino.

i. Attenditene justitiam vestram fa- 8. Nolite ergo assimilari eis. Scit

ciatis coram hominibus, ut vi- enim Pater vester quid opus sit
deamini ab eis alioquin mer- : vobis, antequam petatis eum.
cedem non habebitis apud Pa- <). Sic ergo vos orabitis : Pater no-
trem, civitatem qui in coelis est. ster. qui es in coelis, sanctificetur
2. Cum ergo facis eleemosynam, noli nomen tuum '.

tuba canere ante te, sicut hypo- ic. Adveniat regnum tuum. Fiat vo-
critaj faciunt in synagogis et in luntas tua, sicut in ccelo et in
vicis, ut honorificentur ab ho- terra.
minibus. Amen dico vobis, re- 11. Panem nostrum supcrsubstantia-
cepcrunt mercedem suam. lem da nobis hodie.
3. Te autem faciente eleemosynam, 12. Et dimitte nobis debita nostra,
nesciat sinistra tua quid faciat sicut et nos dimittimus debito-
dextera tua, ribus nostris.
4. Ut sit eleemosyna tua in abscon- i3. Et ne nos inducas in tentationem.
dito Patertuus, qui videt
: et in Sed libera nos a malo. Amen.
abscondito. reddet tibi. 14. Si enim dimiseritis hominibus
5. Et cum non eritis sicut hy-
oratis, peccata eorum, iimmittet et vo-
pocrita;, qui amant in synagogis bis Pater vester ccelestis delicta
s
et in angulis platearum stantcs vestra .

orare, ut videantur ab homini- i5. Si autem non dimiseritis homi-

bus. Amen dico vobis, recepe- nibus. ncc Pater vcster dimittet
runt mercedem suam. vobis peccata vestra.
6. Tu autcm cum oravcris. intra in 16. Cum autem jcjunatis, nolite ticri
cubiculum tuum. et clauso os- sicut hypocritSj tristes : exter-
tio. ora Patrcm tuum in abs- minant cnim facies suas, ut ap-
condito : Patcr tuus. qui vi-
ct pareant hominibus jejunantcs.
dct in abscondito, reddet tibi. Amcn dico vobis. quia rccepc-
7. Orantes autcm nolitc multum lo- runt mercedem suam.
qui. sicut cthnici putant cnim : 17. Tu autcm cum jcjunas, unge caput
quod in multiloquio suo cxau- tuum, ct faciem tuam lava,
diantur. iS. Ne vidcaris hominibus jejunans.

1
Lnc. ti, 2. xi, 2H.

li nrm, 3-5; Infm, xvni, 38 ; Marr.

 I \l' \ I \l \ I I II I I

i i '.iii i
tuo qui < ii 111 ibi< "n 1 pii itc olatilia i oili, quoniam
dil<> | i I \u< i tUUSi |UJ \ i.l. l ll<» n ;..
•
-

iii ibt< ondito, i eddei tibi q m 111 borrea

i
q Nolite thesaui izare vobi thesiu" Pater vi tei cit illa

roa 'ii tei i i, ubi ei ugo ei tinei Nonne roi magi 1

demolitui , ei ubi fui ei effodiuni illi

et furantui Quia 1
item vesti um 1

iOi rhesaurizate autem vobis thesau- cst adjii taturam auam

i oa in coelOi ubi neque aei uj cubitum unum
neque tinea demolitur, et ubi 28. 1 ,1 de vestimento quid aolliciti

fures non effodiunt, nec fu- ns .-

( lonsiderate lilia a^ri quo-

1 antur '.
modo crescum non 1 rant,
•21. Ubi enim esi thesaurua tuus, ibi neque nent.
est ei cor tuum. Dico autem vobis, quoniam nec
11. Lucerna corporia tui cst oculua Salomon in omni glorie aua c
tuua Sioculua tuus fueritsim-
'.
opertua est sicut unum ez
plex, totum corpus tuum luci- tis.

dum erit. 3o. Si autem fcenum agri, quod hodie

2>. Si autcm oculus tuus fuerit nc- est et craa in clibanum mittitui
quam, totum corpus tuum tc- Dcus .sic vestit, quanto magia
nebrosum erit. Si ergo lumcn vos, modicae fidei
quod in te est tenebrae sunt, 3i. Nolite crgo solliciti esse, dicentes :

ips;c tenebrae quantae erunt! Quid manducabimus, aut quid

•24. Nemo potcst duobus dominis scr- bibcmus, aut quo opcricmurr
virc : aut cnim unum odio 3a. Haic enim omnia gentcs inqui-
habcbit ct altcrum diliget, aut runt. Scit enim Patcr vester
unum sustincbit ct altcrum con- quia his omnibus indigctis.
tcmnet. Non potcstis Dco scrvire 33. Quaerite crgo primum regnum Dci
et mammoiKC. ct justitiam cjus, et haec om-
a5. Idco dico vobis : nc solliciti sitis nia adjicientur vobis.
animae vestrae quid manducetis, 34. Xolite ergo solliciti essc in cra-
neque corpori vestro quid in- stinum. Crastinus enim dies sol-

duamini. Nonne anima plus est licitus erit sibi ipsi : suflicit

quamesca. et corpus plus quam diei malitia sua.

vestimentum 4 ?

1
Luc. xii, 33 ; I ad Timoth. vi, 19. 4
Psal. liv, 23 ; Luc. xn, 22; ad Philip. iv,
1
I.uc. xi, 34, 6 ; I ad Timoth. vi, T ; I Petr. v. 7.
3
Luc. xvi, 13.
232 D. ALB. MAG. ORD. PILED.

« Attendite. »

Cum enim impleta sit justitia omnis. e1

[N CAPUT VI MATTII.EI inscripta visceribus, etin natursB modum

inci[)it operari justa.
EXARRATIO.
« Attendite, »

« Attendite. » lloc cst , vosmctipsos ex toto tendite

observando : quia superbia (qua3 est in

appetitu laudis) non solum in malis ope-

Hic incipit pars illa, quae es1 de inodo ribus exercetur, ul liant, sed etiambonis

justitiae impleta? ct abundantis. Virtutis operibus insidiatur, ut pereant, ut dicil

enim opus consistit plus in modo quam \u-iistinus in Regula. Psal. ci, 0: Qui
in factis, secundum quoddicitur, Deuter. laudabant me, adversum me jarabant.
xvi, 20 Juste quod justum est perse-
: Attentione ergo opus est, ne perfecta
queris. Omnis autem modus abundantis justitia, cumde visceribus prodire incipit,
justitiw consistit in recta operis intentio- nnix in orlu suo per inanem laudem de-
ne, secundum quod intentio sumitur pro struatur. Deuter. xxvn, 9 et 10 : Aiten-
ea quce tendit in finem : quia quantum de % et audi, Israel : hodie factus es po-

es1 de natura operis, non tendit in Bnem, pulus Domini Dei tui : audies vocem
nisi substantialiter lini debitis circum- ejus, et facies maiulata atque justitias,
stantiis proportionetur : hoc autem in quas ego prsscipio tibi.

sequentibus istius particulee ostendetur.

Dividitur haec pars in partes duas : in « Ne justitiam vestram faciatis co-
quarum priina docet modum abundantis
ram hominibus, ut videamini ab eis :

jusliti;e ct in secunda, istius modi

alioquin mercedem
:

non habebitis
ostendit utilitatem, ibi, y. 22 : « Lucerna
apud Patrem vestrum qui in ccrlis
corporis iui est oculus tuus. »

autem liarum partium divi- est. »

\uterior
ditur in duas partes ita quod in prima :

docet modum recti linis in justitia abun- In ista prohibitione tria dicit : supponit

dante specialiter : insecunda, generaliter, enim duo, esl prohibel tertium. Primum
ilii, y. 19 : « Nolite thesaurizare vobis. » quod supponit, esl quod justitiam suam
Ibi enim hoc quod dixeral <\r justitia, ad secundum quod supponit, est quod coram
omne docet referre opus virtutis. hominibus faciendo exemplum osten-
Ilii autem in priori loquitur dejusti- dant : tcrliiim prohibet, ne oculo bene-

tiffi modo, duo dicil ponil enim justitia :

1
placiti videri ab honainibus appetant.
generalis modum primo, el Becundo, po- Dicil ergo :

nit modum partium justitiaB satisfacien-

tigj \. 2
il.i, « Cum ergo facis eleemo-
:
« Nejustitiam vestram faciatis. »

synam. »

( ii. ,i |n niiiim ergo dicil tria : monel Tria dicit : rectitudinem, rectitudinis
riiiiii attendere, ponil mali modi prohi- voluntatem, el rectitudinis opus. .luslilia

bitionem, el prohibitionis inducil per- iiiiin dicil rectitudinem. Psal. \\iu, !) :

suasionem. El hsc patenl in littera Justiiix Domini rectse, latificantes cor*

Dicil igitur <//i.\>,\. jtxvi, 7 : Semita justi recta est,

rectus callis justi. Heecjustitia vestra est,

quando de veBtro habet : quod autem li-
 IN I.N \N«.. M \l III II Vl-l ,21

bei o \ i truin csl, hoIii volunl lii m iii ,

.i.l l ii I . iii i
i .i.| j.i M ontiam homi'
i i
quando ex dilci lione lii jn^tii ii iniin i .ii i I ni. ri •
(ll i|ni'l I » hiii

( ianticor. t, I Heeti diligunt />•. I t I t

Sed oontn hoo c iu \ idetur, quod dii il

/•'/
^postolus, ,i.l Philip, ni, 9 :
inveniar \l ii
"1 u i
n , »

in iiio, non habens meam fustitiam guss

r.i lege esl, soti illmn qit.r c.r fitir r.st lil aat, li alitei retulei itii opu .

Christi Jesu,
I i
dioendum, quod aliter dioitur rei ta .'
Mercedem non habebitU apud
mea justitia quM ex lege est, quam hic Pairem \ Mtrum qui io ccelii est. »
dicitur, justitiam vestram : quio legii

juatitia dicitur Pauli, sed quod ante con- Hoc '"-t , m beatil udine : quia mei -

versionem considerabal loge, tam- i ri cedem posuistis in linguis adulautium.

quam salus esael in ea. Hic autem vull \'l It .iii. iv, 2 : Habet gioriam, sed
quod justitia Evangelii ii1 nostra per non apud Deum. M.ittli. vi, 2 el 3 el 16 :

voluntatis libera applicationem : qua Beceperunt mercedem suam '.

tamen Christi esl sicul auctoriset datoris. I.t altende, (|u<>il notal Iria : urimo,
Ad Roman, \, 3 : fgnorantes justitiam mercedisperditionem, cum dicrl : tAlio-
Dei, c/ suam gussrentes statuere t justitiss i/uiu mercedem non habebitis. » Et ne
Dei non sunt subjecti. Sic igitur ju- aliquis credat, quod hoc sit ex ingratitu-
slilia Dei (non legis) dicitur nostra, dine Dei, cui non sil acceptum, dicil :

[sa. lviii, S : Anteibit faciem tuam « Apud Patrem vestrum, » qui pro affe-
justitia tua, et gloria Domini coliiget ctuquemhabet ad nos, libenter accepta-
te. ret, el remuneraret, si ad ipsum referre-
tur. Sed ne adhuc credatur, quod ex mu-
« Goram hominibus. » tabilitate passionum agitatus non acce-

ptct, Qui in coelis est, »

dicil tertio : «

Matth. v, l(i : Sic luccaf hu ccstra nlti mhil subjacel hujusmodi immutabi-

eoram hominibus, ut cideant opera vestra litati passiouum. Xumcr. xxin, 19: Non

bona. Luc. xn, 35 : Lucernse ardentes in esi Dcits quasi homo, itt mentiatur nec :

nuinibus rcstris. ut filius hominis, ut mutetur, etc.

« Ut videamini ab eis. »

« Gum ergo facis eleemosynam. »

Hoc est, ne faciatis hoc fine, ut videa-
mini oculo bcneplaciti, sed potius ut Hic incipit ponere de partibus justitiae
Deus videatur, et laudctur, qui mirabilis satisfacientis, de commissis exterius bo-
cst in sanctis suis. Ad Galat. i, 10 : Si nis, et de spiritu, et de corpore. Et se-
ai/huc /lominibits p/accrcm, Christi ser- cundum heec tria, sunt tres partes istius
vusnonessem. Psal. lli, 6 Confusi sunl :
partis, et ordinantur secundum quod ma-
qui hominibus placent, quotiiam Deus gis laus de ipsis quceri consuevit.
sprevit eos. Circa primam partcm dicit duo : pri-

mo enim excludit mali finis intentionem

• Alioquin. » et secundo, inducit qualiter iiat bono tine,

ibi, jr. 3 : Te autem /aciente eleemosy-

Hic prohibitionis inducta? inducit per- nam. »

suasioncm quia opus relatum ut ad ti-: In prima harum sunt tres dihferentiae :

» Receperunt mercedem suam : et addit S. Au- gustinus : Vani vanam. »

 D. \U\. M \(.. ORD. PK.E1).

in quaram prinia eleemosynam innuil stantiam hujus mundi, rt viderit fratrcm

voluntariam : in secunda, mals in- smnn necessitatem habere, et clauserit
lentionis ponit prohibitionem : in tertia, era sua ab eo, quomodo Dei manet
nt meliu8 vitetur, adjungil prohibitionis in eo? .lob, xxx, 2o Flebam quondam
:

persuasionem. super eo qui afflictus erat f et compatie-

De prima harum <li<-it : batur anima meapauperi. Ilor rst eom-
municare necessitatibus pauperum. Ad
« Cum ergo fnois eleemosynam. » Roman. xu, 13: Necessitatibus sancto-
rum communicantes.
Tria dicit : innuit enim non semper Sed contra dicta objicitur, Tob. iv, 7 :

fieri. cum dicit : Noli avrrterc faciem luam ab ullo p<m-

pere : ergo semper et omnibus est dan-
« Cum. n
dum. Luca?, vi, 30 : Omni petenti te,

tribue.
Ailhuc, babentes hujus mundi copias,
Quasi dicat : Xon semper poteris fa-
nei sunt ccconomi : ergo quoties venit
cere. quia facultates non suppetunt, nec
liliu> Patris ccelestis, toties dare debent,
semper adest voluntas. Marc. xiv, 7 :

vel impietatiset crudelitatis vitio arguun-

Semper pauperes habetis vobiscum : et
tur.
cum volueritis, potestis illis benefacere.
\<lhuc, praeceptum est ut dent : ergo
II a<l Corinth. vm, 13: Non ut aliis sit
non dantes. cum petitur, transgrediun-
remissio, vobis autem tribulatio. Tribu-
tur.
latio autem paupertatis fieret danlibus,
Responsio. .\'on potest fieri, quod sem-
si semper darent.
per omnibus detur, quia ultra ne<
et
Secundo, eleemosynae innuit volunta-
sitatem non suppetunt copiae faculta-
tem in effectu, cum dicit :

tum s<*<1 cor omnibus dandum est, et in-

:

dignatio nulli est ostendenda. Et ideo

« Facis, »
non dicit Tobias, quod omuibus det, sed
quod vultum non avertat indignanter ab
Quia non -nfli.it verbum, si adest fa- aliquo. YA hoc est, quod Lu'-.i- <licit,
cultas : -><mI oportet juxta facultates os- quod omni pet<'iiti n<<> Irihuamus, quin-
tendere in opere. II ad Corinth. vm, 1 1 :
do facultates noo habemus.
Nuncvero et facfo perficite,ut quemadfno- \d aliud dicendum, quod ita fidelis
dum promptus est animus voluntatis, iin debel esse ceconomus, quod etiam sit
iit et perficiendi ex eo qund habetis. .Ta-
prudens : imprudens autem est, si de
cob. ii. I."> el 16 Si fraior rt soror nudi
:

remissione aliorum sihi tribulationem

sinl, et indigeant victu quotidiano, dicat
fecerit. Matth. xxiv, '»•">
: Quis, putas,
autem aliquisea vobis illis : Ite inpace, prudens, quem con-
est fidetis servus et
calefacimini ei saturamini : non dederi- stituit dominus suus super familiam
tisautem eis qua necessaria mnt corpori, s//tl//l ?
quid proderit, vobis Bcilicet ? \<1 ultimum dicendum, quod pwece-
l'Tin> eleemosynaa innuit causam <•(
jituin esl affirmativum, e1 li< <t semper -

radicem, cum dicit :

obliget, tamen oon obligat ad semper

faciendum, Bed in tempore opportuno,
• EHeeinosynam. » ho< est, cum adest facultas ei • - «p is, et
i

qs esl indigentia ^m<' ali<|uo alio

Dicitur i aim .il< ;
/ -•;. quod est m\ Bublevamine petentis.
rir.ordia : quia <\ misericordia debet pro-
cedere. I Joan. iii. 17: Oui habuerit sub-
 I\ I \ \M. M M III II \ I
'

\.iii tubfl oanere ante i<\ iloul h\ • ''in iiiin ( t n poetu i i i i' "I

pooritn faoiunl 1
|u iiiniin • i |n 1 1 ipuum ni opei ii fi

• llllll rl ||..r oottt, i

iim dli >t

Ecca prohibitio. I t dicil qual

\ •

quorum primum esl onitu manife lati

i 1 1 1 i .

(alias, manifesti) operii : secundum,

modui fali89 el apparentii lanctitatii .
Si 'iiiin |hi>>i s. quod \ idel

tertium, locus oporlunui humanaa haudii tontarel . el dod pi '' edci el , human i I

quartum, (lnii intentus humani favoria, D880I tental i' 1 sed quando [>ra»< edit, 1

El D09C patenl in littera bolica esl elatio. Osoe, \n. I Ephraim

\w primo aotantur quatuor quorum :
pascit ventum, ei tequitur mslum tota
primum e»1 modui prohibitionii, oum ,/ir mmdaeium <t vastitatem multipli-
( l l( .,i
. ruf. Ventum iniin |ii t
aurai lau
ili^ per dona munerii provo lo-

« Noli. t 11,1111 ill.iin eitu bumanoa laudii aitire.

El sio multiplicantur adulantium men-

In verboenim nolo, non vt$,per totum dacia, e1 vastantur bona in sternum si
oondeclinium actus voluntatis manel ;if- non essel laus humana) valitura. Isa.
firmatus, el negatio refertur ad volitum. ixm, 16: Bene cane, frequenia cantir
rmlc sensus esl : cum, u/ memoria tuisit.

« Noli. » « Sicut hypocritee faciunt. »

Hocest, velis non fieri. A<1 Hebr. m, « Ecce modus falsse <'t apparentis san-
\1 Neforte sii in aliquo vestrum cor ma-
:

ctitatis. Esl enim hypocrita idem quod

lum incredulitatis discedendi a Deo vivo. subresponsor, ut dicit 1 Ihrysostomus, quia
Secundum est sonus manifestati (alias, personas extraneas allegantes responsa
manifesti) operis, qui notatur, cum dicit :

dabant reboantes in boatu : quia hypo-

crita fuit antiquitus dictus, qui in thea-
« Tuba. »
tris sibi heroum circumligabant larvatas

Quidquid enim ex intentione propalat

imagines, el sonabanl per illas : et dum
spiritus sonans ab ore loquentis repercu-
opus ad laudem, tuba vocatur. Daniel.
tiebatur ad larvam, fiebat boatus ma-
in, 5: In hora qua audieritis sonitum

tub.v, etfistulss, et citharse,... cadentes

gnus, propter quem boatum. ut dicil
Boetius in libro de Duabus naturis et
adorate statuam, etc. Psal. ix, 7 : Periit
memoria eorum cum sonitu : sonus au- una persona media Christi, « persona

tem tubaa ad communitatem « syllaba circumflecti debet, cum tamen

pertinet.
IVrtium est placentia talis soni : et
« ex compositione mediam deberet ha-

lianc notat, euin dicit :

« bere correptam. » Idem autem cst hy-
pocrita in graeco, quod persona in latino,
« Canere. » hoc modo dicta * : et hoc modo transla-
tum est vocabulum ad eos qui reboant
Quia deleetatur in tali sono, sicut in ex auctoritate dignitatis, vel pra?lationis
cantu musico. Amos, v, 5 : Sici/t David alicujus. quos personas appellamus. Ho-
putaverunt se habere vasa cantici. Job, rum ergo magnorum facies alligant. qui
xxi, 12: Tenent tympanum et citharam, boatum laudis ab hominibus desiderant.
et cjaudent ad sonitum organi. Dicunt autem quidam. quod dicitur ab

1
'V-oxp tr; (R. jzo, xpi vofjiati).
236 I). Al.l? MAG. OIU). Plt.FJ).

I- . i jm m I esl stib, et /:^o;, (| ll < m1 e>t iiii- (i Amen dico vobis, receperunt mer-
rum, vel convereione latet. Hoc tamen cedem suam. »
non videtur verum, sed potius ab &itt$,
quod esl sub, el *p«^<, quod esl larva, Et ideo in futuro nihil recipient.
vel facies. (sa. xxxm, i Conterriti sunt 1 : Ilic enim inducit persuasionem, ut \ i-

in Sion peccatores, possedit tremor hy- tetur intentio laudis : qui enim intcntio-
pocritas. -loh, xx, S : Gaudium hypocri- ne pietatis dat, habebit mercedem in

Ue ad instar puncti. Sapient. i, 5: Spi- eeternum durantem. Psal. cxi, 9, etllad

ritus sanctus disciplina effugiet fictum. Corinth. ix, !> : Dispersit, dedit pauperi-
bus : justitia ejus manet in sseculum sse-
« In synagogis, et in vicis, ut ho- culi. Ad Ilebr. x, 34: Cognoscentes vos
norificentur ab hominibus. Amen di- habcre meliorem et manentem substou-
co vobis, receperunt mercedem suam.» tiam. Hi autem receperunt, quod rece-
ptum perdiderunt : quia in ipsa rece-
Ecce loca laudi congruentia. Tangit ptione fugit aura laudantis. Aggfl-i, i, •» :

autem duo : locum, inquo conlluunt ad Qui mercedes congregavit, misit eas in
cultum Dei multitudines, et hae laudanl sacculum pertusum. Boc notatur, Eccli.
apparentem sanctitatem, ibi, « In syna- xxxi, Bealus dives... quipost aurum
(S :

gogis » et tocum ubi confluunt adnego-

: non abiit Abit cnim aurum in largitate
.

tia propria, et hce laudant apparentem munerum,et cum ipso abit, qui in dando
largitatem, ibi, « Et in ricis. » Matth. qmerit auram favoris sed permanet, :

xxiu, 'i : Omnia oprra sua /aciunt ut qui s[>erat mercedem justitia? iinmorta-
videantur ab hominibus. lis.

El attcnde, quod etiam si nullns inter-

sit ilationi, tamen dum haec intendunt,
non nisi multitudines imaginantur, et « Te autem faciente eleemosynam,
corde vident : el ideo etiam quando soli nesciat sinistra tua quid faciat dext. -

sunt,coram multitudine ct turbis faciunt ra tua. »

hoc qund faciunt. Sipient. vi. '.]
: Pla-
cetis vobis in turbis. » Hic tangit verum modum faciendi ele-
emosynam.
« Ut honorificentur ab hominibus.» Et dicit duo : eleemosyna' videlicet

perfectionem, et eleemosynse merce-

I
ii e liniN intentus, laus ct honor. Iln- dem.
nor »'niin, ut dicil Philosophus in I Ethi- lll perfectioiie eleelll<>-\ 081 ^UIll tlia '.

corum, prsemium virtutis, esl el hunc ojius, et spiritualitas qu.r est C&UM Ope-
qu.rrunl fieri sibi, non lanluin dari : et ris, et intentio : et haec omnia patenl in

ideo dicit, honori/icari. Honorfit, quan- littera.

do ex li"«' facto in honoris gradu poni- I)e opere dicit :

tui quia ideo seminant pecuniam ut

amplius crescat multiplicato fructu in « Te autem faciente eleemosynam. •

_ i .
i i 1
1 honoris quem sjsequi intendunt.
Joan. \. ii : Quomodo voa potestis cre l.i notantur tria : discretio faeientis,

dere, qui gloriam ab invicem accipitis, perfectio facti, el compasaio ejus cui lit.

et gloriam qwt a tolo Deo est non quse- Disoretio notatnr, cum dicil :

ritis ? II ad Corinth. \n. I : Si gloriari

oportei non expedit quidem), qoae in- i 'IV. »

lii init iti- np.r Bunl gloi iabor, I ad Ti-

moth. i, 17 Soli Deo honor et gioria. Quaai dical : Non .ili" quodam. Cum
 IN I \ \\i. \l \ I I II I I \ I

enira laude empta eit, non i. iui !

dandtim o\ qui non linlirl » n 1 1

_- .
-
n i iam
\ endimus ! limilitor cura in itanl ia pe« quia mi i
i diam non impcndil • '!•!*" *•

tonl ii extorta eil . non facimu .

od i i ii. qui non alti ndil i ui dat,
~
imii Sed 1 1 • > 1 1 r.i- iiini i, quando lola misei i "iii I i. i \ iii. I rangt ui

h.i i.k iiniis, el \ oluntarie ideo etiara Ihiihiii liiiiui, et egenoa vagonque induc
eleemoiyna vocatur omnis gratia, quia in domum tuam cum videri* nudum,
:i atii \ nli dari in i au 11 el in dato, el operi < iiin . I nde i;l iam i mini oppro-
intentione. II nd I lorinth. ix, 8 i Potens priatur eleemoHj nn ne< umquam
m4 Deus gratiam abundare /<>-
diiiiii iii iinn super somon seminatur, vel agiu I"-

cere in vobis, ui in omnibus semper <>m- Beminatur. Pial. cxxv, (I Euntes ibant et

m ni sufficientiam habentes % abundetis flebanl mittentes temina sua, Klebanl ox

,

iii omne opus bonum, compossione, seminabanl eleemoiyme

collatione.
i Faoiente. i

(i Ni oiat sinistra taa quid raciat

iu Ikk notatur perfeotio eleemosyn». dextera tua. »

Esl autem ejus perfectio ex profusione

et largitate muneris, el lenitate aermonis, Ecce eleemos] na causa, sive spirituali-
et expeditione oollationia, et discretione tas. Si enim dextra est unde motus, sic-

ejus, oui dandum est, pauperis. Et ab ul in preehabitis diximus, el sinistra de-

his quatuor operis istius resultat perfe- fectus carnis, damnose Bcirel linistra

otio. eleemosynam, quia retraheret ab ea.

I)(> profusione muneris, Proverb. m, [Jnde consulenda esl dextra de eleemo-

1) : llononi Dominum de tua subatantia, syna, quas secundum Apostolum, ad
et de primitiis omnium frugum tuarum Roman. vu. 22, condelectatur legi l)<i

da ei, pauperum. Non

in sinu scilicel secundum interiorem hominem, el est

enim honorat qui non Deo dignum dat, conscia el condelectata operi virtutis.

nec de primitiis offert qui vilia dat. Unde Sinistra autem non boaum, quod
esl i«l

A.bet, Senes. rv, i, obtulil de adipibus habitat in carne nostra, quod incendit
gregis sui. II ad Corinth. ix, 5 : Pr.v- (alias, intendit) ad SBstum el flammam
parent repromissam benedictionem hanc vitiorum. Mich. vu, o : Ab ea quee dor-

l
aratam esse, sic quasi benedictionem, mii in sina tuo, custodi claustra oris tui.
non tamquam avaritiam. Grenes. xxn, 5 : Exspectate hic cum asino :

De levitate sermonis, Eccli. xvm, H> :

ego et puer illuc usque properantes,
Nonne ardorem refrigerabit ros ? sic et postquam adoraverimus, revertemur ad
oerbum melius quam datum. vos. Puer esi spiritus qui ab homine
De expeditione collationis, Proverb. assumendus esl servi sunt curse car- :

iii, 28 : Afe dicas amico tuo: Vade, et nales, et asinus corpus, qui relinquendi
revertere, cras dabo tibi : cum stcUim sunt ad tetnpus. quia retrahunt a bono.
possis dare. Unde etiam famulis erat occultum Pa-
De discretione ejus cui dandum est, triarcha? sacrificium.
Eccli. xu, l :Si benefeceris, scito cui fe-
ceris, et erit gratia in bonis tuis multa.
Ad Roman. xu, 1 : Rationabile sit obse- « Ut sit eleemosvna tua in abscondi-
quium vestrum. to. »

« Eleemosynam. » Ecce intentio. In abscondito enim de-

bet esse quoad intentionem. Eccli. xxix,
Hic langitur compassio : quia non est LS : Conclude eleemosynam in sinu pau-
 238 M. ALB. MAG. ORl). PM.ED

peris, et hsc pro te exorabii ab omni Illud autem, quod diclum esl supra,
malo. quod nesciat sinistra tua, etc, in libro
qui inititulatur Canones Apostolici, ali-
« Et Pater tuus, qui videt in abscon- ter exponitur ab i|>>i> Apostolis. Dicunt

dito, reddet tibi. » enim, quod dextra sunt qui erunt ad

dextram in judicio, hoc est. boni Chri-
Ecce merces, per quam invital ad oc- stiani : et sinistra sunt qui erunt ad si-

cultum intentionis. nistram, mali omnes, ei maxime infide-

Et dicit tria : Dei affecturo propter as- les : et hi nou debent scire de factis,

similationes, el Dei acceptabilitatem, el scilicet de eleemosyna bonorum Chri-

eleemosynse retributionem. stianorum Matth. vii, <» : Nolite dare
UT. rtuin i'\ assimilatione tangit, cum sanctum canibus, tieque mittatis mar-
dicit :
garitas vestras ante poreos. Joan. n, 2i
et 'l'\ : Ip.sc Jesus non credebat semetip-
« Pater tuus, » siiui eis, co quod ipse nossef omnes, et

quia opu.s ei >io>i crat ut quis testimo-

(Juein imitaris, qui etiam sine jactan- >/iu»i perhiberet de homine : ipsc enim
tia dona confert plurima. Jacob. i, .">
:
scicbat quid essct iu homine.

Dut omnibus affiuenter, et non impro- Sic ergo terminatum est de prima par-
perat luminum,
: et ideo dicitur pater te jusliticT, quse esl in distributione eo-
Ibidem, y. 17 Omnc datum optimum, :
ruin qua? commissa sunt nobis.
et omne donum perfectum desursum cst,

descendens a Patre luminum : caque

mera liberalitate dat, et non ob gratiam « Et cum oratis, non eritis sicut hy-
favoris. Ad Ephes. iv, 8 Dedit dona ho-
:
pocritoe. »

minibus.
ILtc est secunda pars, qua? est de par-
« Qui videt in abscondito. » tejustitis, qua? est oratio.
Kt objicitur : Tullius enim qui deter-
Ecce acceptabilitas. Nbn enim loquitur minat |>artes justitiae, non isla ponil in-
de simplicis notitisB visione : de qua di- ter partes, ^cd potius obedientiam, veri-
cit, ProTerb. v. 21 : Respicit Dominus tatem, severitatem^ vindicationem, el re-
vias hominis, et omnes gressus ejus con- ligionem, hujusmodi partes.
el ceeteras
siderat : sed de visione beneplaciti, Sed ad hoc dicendum, quod Tullius po-
quando cordis amorem indical oculus, nil partes formales justitis, quse sunt
Psal. Domini super
\\\iii, l<» : Oculi specificantes modos debiti : (juotl reddit

justos, et aures ejus in preces eorum justiiia autem partes materiales, in

hic
I !!<-. wi. 7 Homo videt ea qum pa- :
quibus justitia reddit unicuique quod
rent, Dominus autem intuetur cor. Buum est.

Sed tunc iterum quaeritur, quia mate-

i Heddet tilti. » rialis multiplicatio oon pertinet ad ar-
tem, quia infinita est, neque de talibus

l •
retributio. Isa. m, II : Hetribu- potesl fieri disciplina, sicul dicil Plato.
tio manuum ejus fiet ei. Luc. \i\, 13 el El ad hoc dicendum, quod non sunl ma-
I i :Cum facis convivium, voca paupe- teriales omnino partes istse, sed Bunl
.
debiies, claudot et csecos : et bealm nera eorum, in quibus, el de quibusju-
quia non habent retribuere tibi : siitia unicuique n-<l<liiquod suum est.

retribuetur enim tibi in resurreetione /u- Hoi- enim (alias, autein) nou potesl fa-

cere ui>i aul de interioribus pertinen-

 |\ | \ \N(. \l \ I I II I I \ I V

iilm . .1*1 iins, .iiii de oxterioi ibu 1 1

in in. n. • 1 1
i iiiin tun< ad no , ul di< il

tunc erunl llln aul ipii itu . lul i 01 po hiun\ Mi .

iiii.ilninii 1 1.
uni • d i

1 1 ,i hflBC Iria in littero exsequitui oxallaraui doi in I»' um • I I

Tangonn orgo ro< lam intontionoiu 01 i quando intelloi lui ab exti rioi ibi

ttonii duo dloil intentionora \ idolicol catui el tota virlute intei ioi ibu

in oraudo, ol quid petendura . ibi lniiis, adhfl i ii Deo pi< late et di otiom
a sif <t</ii vob orabitis iii 1 1. iiiii eie> al ur, i< ut dii il e< undi
ln prima harum adhuc duo docel diflinitio

\ ii.nc \ nlih.it in.il.im intenlionem, et \ u ruslinui autem sidei au . quod

oavere errorem, i 1 > . \. 7 « Orantes <m- oi itio declai al afli i tura, el non intelli

icin nolite iniiliiiin logui, > rtiiin. ilnii quod i oratio e§1 piui a(Te< tui

Docendo autem \ itaro malam inten- mentii in Deum direi lui. i ' lum au-
tionom duo tangil :
\ itationom icilicet tem dicitur piui afTectus, pietaa notat
malee int< ntionis, el qualiter orandum ul tria : cultum, devotionem, e1 dulcedinem
excludatur mala intentio, ibi, \. 6 : a Tu lii|iirf,i('ii cordii ex calore charitatis ad
autem ciim oraveris, eto. » cultum l)''i, m <|i"» esl . Affe< lui autem
Adhuc, in priori duo facil prohibitio- :
notat voluntatis affectionem (alias, affe-
nem enim ponil malce intontionis, »'l oliv.i 1

)
desiderium. Directio autem in

persuasionem prohibitionis, ibi, o Amen Deum, rectitudinem intentionis, et aa-

dico vobis, receperunt, etc. »
censum cordis in Deum haec esl enim :

primum horum dicil quinque

Circa :
virtus orationis. El sic dicitur, Luc.
quorum primum esl perfectio orationis, xviu, I : Quoniam oportet semper orare t
circa quam excludenda est mala intentio :
c/ ikiii deficere : ha?c enim orationis eat

secundum esl exclusio malffi intentionis perfectio.

ex forma male inlendentium : tertium Per hoc autem, i|nod dicit :

ost locus congruens male intendentibus :

quarlum est superba rigiditas sic oran- « Cum oratis. »

tium. quae intelligitur ex positione corpo-

iis quintum est intentio humanee laudis.
: Notat, quod non semper orare tenemur.
De primo igitur dicit : Sed si objicitur, quod dicit Apostolus,
1 ad Thossal. v, 17 : Sine intermissione
« Et cum oralis. » orate. Dicendum, quod sine intermissio-
ue orat, tjui coutrarium oratioui uiliil iu-

« OratiOj ut dicit Damascenus, ost pe- torpouit. Boc autem peccatum est mor-
« titio decentium a Deo, el ascensus in- talo. Act. i, I i : Erant perseverantes
« tellectus in Deum. » Oratio enim du- unanimiter in oratione. Ad Coloss. iv,

pliciter dicitur : aut enim est expositio et 2 : Orationi instaie, vigilantes in ea in

e£fusio petitionis, sive precum aut est : gratiarum actione.

ea quae iu oratione ost invocatio divina.
Et primo quidom modo, oratio est peti- « Xon eritis sicut hypocritae. »

tio decentium a Deo et dicuntur decen- :

tia, qusecumque Deus dat,quse ad decorem Quid sit hypocrita, dictum est in pi\T-
regni perducunt. lufra, f. 33 : Quserite liabitis » : et exeludit formam falsam va-
primum regnum Dei et justitiam ejus, nse orationis. Job. vm, 13 et 14 Spes :

ct hsec omnia adjicientur vobis. Invoca- hypocritx peribit, et sici/t teln aranea-
tio autom orationis est potius secundum rum fiducia ejus. Isa. ix, 17 : Omnis
orationis virtutem, quando vocaturDeu s hypocriia est et neguam, eto.

1
Cf. enarrationem in v. 2 Uujusce capituli, pag. 235.
 2i0 I). ALB. WAG. ORD. IM< ED.

<( Qui amanl in synagogis el in an- ram.H Paralip.in oratione Manass&,sub

gulis platearum stantes orare, ul vi- Bnem: Flecto genua cordis mei, precans
deanturab hominibus. »
a te l""' il " 1 ''»- Peccavi, Domine, etc.

« Ut videantur ab hominibus. »
Locum tangil simulationi congruum
ex duobus ex cultu, el ex similitudine
:
Ecce intentio humana laudis.
occultationis. Ad synagogas enim multi Attende autem, quod est duplex visio,
causa cullus Dei conveniunt, qui opera rei scilicel el videniis. Visio rei est, quaa
divina laudani : et ibi ostendit se hypo- a re causatur : et illa non est peccatum
crita. Platea autem dicitur a grseco itXaxi», in bono opere, Bed potius cst oedilicitio-
quod esi latum ei sunl latse stratse an-
:
nis exemplum. Alia est visio videntis ho-
gulariter se intersecantes, ubi e diver- minis, el hsBC esi quam deceptus habet
sis viisplurimorum esi transitus et an- :
homo de eo quod apparet, et nou esi :

gulua quidem ex hoc quod in puncto el hasc est quam desideranl hypocritae.
termtnai lineas, et adstringit, prsetendil Job, xv, 34 : Congregatio hypocritss ite-
apparens occulluin : ex hoc autem quod rilis. Joan. xu, V-\ : Diiexerunt gloriam
esl superficiei planse interlineas, patulum hominum magis quam gioriam Dei.
transeuntibus prsebei adspectum, habet
locum observatum. « i't videantur » « Amen dico vobis, receperunt mer-
quidem ad laudem orationis, et videan-
cedem suam. »
tur velle non videri ad laudem etiam
falsse intentionis. Jol», xxxvi, 13 : Si- Persuasio esl praecedentium.
mulatores et callidi provocant iram E1 tangit duo : confirmationem, eum
Dei. Matth., xxiu, 27 : Vse vobis, Scri-
dicit :

h;r et Pharissei hypocritae, quia similes

estis sepulcris deaibatis, quse a foris
« Amen dico vobis. »
apparent hominibus speciosa, intus ve-
ro plena sunt ossibusmortuorum et Proverb. xu, 19 : Labium veritatis
omni spurcitia. Ossa mortuorum sunt
finnum erit iu perpetuum.
virtutes apparentes, quse intus fcetent in
conscientia.
« Receperunt mercedem suam. »

Stantes orare. »
Mercedem quidem operis receperunt,
quoniam perdiderunt, Bed mercedempec-
Ecce superba rigiditas sic orantium, suppliciis eeternis
cati recipiunl in I
i

qui humiliari nolunt. Job, xv, 26 Cu- enim merces operis quas esl in verbis,
currit adversus eum, scilicel Deum, >./-
perditur, quando recipitur in laude ver-
tentocollo, etpingui cervice armatus est. boruni : quia, ut di<il lloratiu-.
Luc. wiii. II el \l .
Pharisaui stans,
hsec apud 8e orabat : Deus, gratias ago Ki scind emissum folal irrevocabiis rerbuHi.
iibi quia non sum ticutcseteri hominum,
rapiores, injusti, adulteri : veiut etiam Sicul dicil Aristoteles : « Quod semel
Inr publicanus. Jejuno bis in sabbato, « (lieiiiiu est, amplius resumi uon potesl :

etd Orans enim genua flectit, vel totum « non enim habet aliquam in Buis parli-
proslernil in homilitate coram Deo t « bus permanentiam, itcul aliaa quanti-
III Reg. vni, "» i . Salomoo cum oraret, (i tates. » Ad Roman, i, 27 : Mercedem
ulrumque genu in terram fixerat. Rxod, quam oportuit erroris sui in temetipsis
iv, II, Hebrsi adoraverunt pronixu ter- recipientes.
 |\ | \ \\i. \l \l I II I I \ I
i.

i l'u jiiilnii ciiiii .iiji\ 61 bicutum yeniti i

1
1 •
N ipienl . \ in 10 : ///// -/// . /// domum
lli. dioil qualiler orandum, ul exclu meatn, conquiescam cumitta,
ii.iiiir m.il.i intentio
li dicil duo : qualiter orandum bona i.t clau o o tio

intentione, el qualiter ca\ endui eel en or

M,.,,ii„ m> jbi, j. 7 : Orantet autem nolite '" lutela rum cordiura -

miiltn iogui, - ut autem cubiculum < retum coi

primo lunt duo para raphi:inquo-

Im et epiritus, ita clauaura < I iirmatio

rum primo ponit ea qu» faciunt ad bo- lensuum ab u phantaamaluro. i

n.iiii intentionem el in lecundo, huic Licet enim lensui particuiarei quinqua

oralioni conjungil mercedem.

s|Ml lamen Ben8UI communia, qui in
-

ln primo horum eunl quatuor : quo- corde eet, unua eel el ille componendo
n.ui primum eel orationia perfectio in phantaaiaa leniibilium turbal cordii

opere lecundum eil id cpiod facil ad

:
wcretum et iita? phantaiiu lunt a>

orationis occultum tertium, quod diri- :

,
l
,,i,, descendebanl sup tcrificium

git orationem in Deura : quartum, quod Abrah», quai abegit'. El mnt mui
dal rectam orationi intentionem. morientes, quae perdunl mavitatem un-
De primo horum dicit guenti», ib hia ergo oatium cordis lir-

mandum eat, el intra cubiculum manen-

« Tu autem cum oraveria. dum ,:t -
noc significatum eat, Judith,
viu, ;>, ubi dicitur, quod in luperiori-
,ms ,l(,m,,s BU *« lon 6 e ;l Btrepitu len-
Quaai dicat : e. Tu, qui non car-
s,1,,m n altitudinem Bpiritus, fecerat
nem, non aulam lequeris, « cum ora- «

veris, » vere iu spiriiu. Joan. iv, 23 :

sil " lecretum cubiculum, el ibi mora-
Veri adoratores adorabunt Patrem in
batur mente cum puellii doni (alias, do-

spiritu n veritate. I ad Corinth. \.v.

nms ) sapientiea el intellectus, contem-
13 Orabo spiritu, orabo ei mente
: : l
,la,iom et orationi dedita. Isa. xwi,
psailam spiritu, psallam etmente. ad I
2" : Vade, popule meus, intra in cubu-

Timoth. ii. 8 : Volo ergo viros orare

cula tua, claude ostia tua super te, abs-
i» omni /oro. levantes puras manus, c° ndere modicum ad momentum, do-
sinr ira ei disceptatione. nec pertranseat indignatio, scilicet mea.
[ndignatio
'O
enim transit, ut uon nisi se-

« Intra in cubiculum tuum, et clau-

renum S(> exhibeat, cum orat (alias, ora-
~ .. tur) in cubili.
so ostio, ora Patrem luum mabscondi- ,

lo : et Pater tuus, qui videt in abscon- « Q ra p a trem tuum. »

dito. reddet tibi. »

Ecce directio orationis ad Patrem. Ad
Tangit orationis secretum. neminem enim alium dirigendus est pius
Et tangit duo : locum secreti,"*et eu- orationis affectus. Apocal. vm, i: As-
stodiam. cendit fumus incensorum de orationibus
sanctorum de manu Angeli coram Deo.
« Intra in cubiculum tuum. » Psal. cxl, 2 : Dirigatur oratio mea sic-
ut incensum in conspectu tuo, Can- ete.
Loeum tangit per cubile, ubi in se- tie. m, G : Quee est ista quse ascendU
creto mentis eum Deo cubandum est. per desertum sicut virgula fumi ex
Canlic. ui, i : Introducam illum in cu- aromatibus myrrhse, et ihuris ?

1
Cf. Genes. x\\ ii. « Cf. Eccle. x, I.

x\ 16
 242 D. ALB. MAG. ORD. PR/ED.

h In abscondito naculo ////>. n contradictione linguarum.

111 Reg. xix, 11 ct \'l : Egredere, et sia
I
ce linis bonae intentionis, quffi al> in monle coram Domino, et ecce Domi-
omnibus abscondita suli Deo se reprae- nus transit. Ei spiritus grandis et fortis

sentat. I Reg. i. 13 : Anna loquebatur subvertens montes et conterens petras an-

ad Deum i>/ corde suo, et vox penitus te Dominum : nou in spiritu Dominus.
non audiebatur. Psal. xxxiv, 13 Oratio : Et po.st commotio
spiri/um no>i in :

mea in sinu meo convertetur. II Reg. commotione Dominus. Et post commo-

vn, 27 : fnvenit servus tuus cor suum iionem ignis no)> in igne Dominus. Et
:

ut oraret te oratione h/ic. Tob. xn, 12 : post ignem sibilus aurse tenuis. Spiritus
Quando orabas cum lacrymis, cgo obtuli esl ventus mundanse ambitionis com- :

orationem tuam Domino. Tob. m, 10 motio, tumultus mundanse turbationis :

et 11 : Sara perrexit in superius cabi- ignis, ardor concupiscentise carnalis. et

culum domus suse, et tribus diebus ct in nullo illorum cst Dominus. Sibilus
tribus noclibus non manducavit neque aulem csl sancti Spiritus susurrum, et
bibit, scd in oratione persistens, cu/n la- ibi cst Doniinus. Et hoc videt Elias in
crymis deprecabatur Deum spelunca super montem Dei in abscon-
dito, ubi visus cst a Domino.
« Et Pater tuus. »

« Reddet tibi, »

Ecce persuasiu dictorum ex mercede.

El dicit tria : affectum remuneratoris, In futuro. II ad Timoth. i, 12 : Scio
cum tlicit :
cui credidi, et certus sum quia potens
est depositum meiun servare in ilium
« Pater tuus. » diem. Et, II ad Timolh. iv, 8 : Reposita
cst mihi corona justitise, quam reddet
Lur. xi, 13 : Pater vester de ccelo da- mihi Dominus in illa die jusius ju-
bit spiritum bonu/n petentibus se. dex.
Acceptabilitatem orationis, cum dicit

« Qui videt in abseondito, » « Orantes autem nolite multum lo-

qui, sicut ethnici : pufant enim quod

riii exclusa esl turbans et inquieta in multiloquio suo exaudinntur.
multilinln. Et ideo dicitur, Genes. \\u,
Nolite ergo assimilari eis. Scitenim
I i monte Dominus videbit, ubi
: ///

soius fuit Abrahamcum puerosuo (alias,

Pater vester quid opus vobis sit, ante-

in Sjiiiiiu sancto). Exod. xxxm, 21 el quara petatis eum. »

22 Estlocusapud me, et stabis super

petram. Cumque transierit gloria mea, Hic al> orando excludil modum erro-
ponam foramine petrse, et prote-
te in ri-> ethnicorum.
'//i/» dextera mea. Locusapud Dominum El ilicit tria : quorum primum esl

solidus esl veritatis spiritus, inquo opor- quod non in multiloquio confldamus :

lel orare foramen aulem esl secretum : secundum, quod in errore illo ethuicis
intenlionis, qua Boli Deo inlendilur el : non ^iinilrs sinius triimm. propter :

qui ibi ^tai « in abscondilo, » dexlra di- quid.

\ ui.i' virtutia prolegitur ab hominum Circa primura dicil Iria : prohibitio-
lurbalionibus. Psal. \\\. -I : Abscondes nem, exemplum, ralionem erroris.
ni abscondito faciei tuse, aconturba- Prohibitionem ponit, cum dicil :

tione hominum Proteges eos in (aber-

 IN I \ \\(. \| \ I I II I I \ I

i < hunlr iiiilnn nolito iiiull uin |o umbitu, itit i ii qui ,,,.,, , ln /,,_

i|in I quendo cohibere tpiritum mum. I ude

i ii i|u ii i li.nii ,

\ llllil 6ll lllllll lllll i>| ,11 i', nlllr. ii i.ii iiin orationum
i I i i i

rem
iliu ut^aliud r.i in oraliono multura lopidn orationii, i
explanation m,
lin|iii . \i uii iiin eniin loqui e it ad l< iquen Bive •"! pi obaliom m propo ili, i iam
ili i
loi mulcontei <•! penuadentoi le iil periuasionem indu< lai um.
per colorei rheloricoi oitondei b ui I leo
tamquam Imiiiiiii, ijin m norani (ad qua " Nolite i

libet induci poisit) periuadeatur, i

ad
I orinth. ii, i : Xnn iii persuasibilibus I i
Bic iii multiloquiu confldatii, I.. <
li.

/i/tiiinii.r sapientuB verbis, sedin ostensio- i\, -.'• l> ii ibiiis II, eivitate tua komo
ne spiritus ei virtutis, Proverb. \. 19 fn hnguosus, ,/ temerariui m verbo tuo
muitiioquio non deerit peccatum . gui odibiiis erit. Piat, cxxxix, 12 : I //

autem moderatur labia sua, prudentissi- Imguosus non dirigetur in terra.

mus est. Gentilei enim habebant deos, Mujus autem io ultimo paragrapho
quos seoundum Epicurum putabanl liu- Bubjungil causam, diceni
mana pati, et hominibui esse similes, el
illis putabanl multis allegationibus per- •« Scii enim Pater vester, etc. »

Buaderi, III Reg. wm, 27 : llludebat

itiis, Bcilicel Bacerdotibus Baal, Elias, El dicil
praescientiara certam, tria :

dicens : Clamate voce majore : deus affectum persuasione non indigentem, «'t
enim est, et forsitan loquitur, aui in di- preeparationem exauditionis ante oralio-
versorio est, uui initinere t aui certe dor- nem.
nii/, itl r.rrilrtur. Dicit ergo :

Et hoc est, quod pro exemplo sub-

jungit : « Scit enim. »

« Sicut ethnici, » \d llobr. iv, 13 : Omnia nuda et

aperta sunt ocuiis ejus, ad quem nobis
Supple, faciunt. Omnes enim dii gen- srrmo.
tiuin deemonia ' . Ethnici enim sunt
gentiles. I ad Gorinth. x, 20 : Quse im- « Pater vester. »

molant gentes, dsemoniis immolanl, et

)wu Deo. Hos eniin dicebant humana Ecce secundum. Patri enim sufficit
pati in ira, in coitu, in deceptione judi- affectus, ef non indiget persuasione. Un-
ciorum, et hujusmodi. de, Luc. xv, 20, antequani loqueretur
Kt hoc ost. quod sequitur : filius prodigus. pater cucurrit obviam ei,
etc.
« Putant enim quod in multiloquio

suo exaudiantur. » « Quid opus sit vobis. »

Proverb. xiu, 3
Qui inconsidcratus est :
Ad Roman. vm, 26 : Quid oremus,
ad ioquendum, scntiet mala. Proverb. sicut oportef. nescimus sed ipse Spirilus :

xv, i Lingua quse immoderata est,

:
postulat pro nobis gemitibus inenarrabiii-
conteret spiritum. Proverb. x\v. 28 :
bus, hot est. docet nos postulare pro- :

Sicut urbs patens ct absquc murorum pterea non exaudivit Pajulum orantem.
1
Psal. xcv, 5 : Quoniam onmes Jii gentium dsemonia.
 244 I) \\M. MAG ORD. PILED.

ui discederel ab eo stimulus carnia bus3, Modu9 importatur, cum dicitur :

quia Don expediebal ei '.

« Sic. »
i A.ntequam petatis eum. »

Quia, sicut dicit Glossa: Licchnon eis-

Becundum Hebraeos, 17: Vrx-
Psal. x dem verbis quae hic dicuntur semper
paralionem cordis eorum audivit auris oreinus in orationibus personalibus, vel
tua. tamen
ecclesiasticis, sic oramus : quia
Sed tunc quaeritur, quare rogamu^ sensum contentum in istis et modum
fiiin ? Kespondeo cum Gregorio: « Quia orantes retinemus, et observamus. Et
« sic praescit, ut hoc non liat uisi per ideo dicitur, Jacob. v, 17, et III Weg.
.< orationes Sanctorum. » Et hoc modo xvn, I, quod
non plue- Elias oravit. ut
quoad appositionem efTectus, praedcsli- ret supcr terram annos tres et menses

natio juvatur orationibus Sanctorum. sex et tamen sic oravit, quia sensum
:

Iliiju- etiam alia causa ost iu Glos-^.i :

liujus orationis non excessit, quia per

Ouia oratores esse volumus, non narra- hoc regnum et potestas Dei apparuit.
tores : et orando affectum nostrum co- Sic etiam, Genes. xxv, 21: Deprecatus
ram Dco sihi servientes exercemus. Sed cst Isaac pro nxore sua, co c/uod i

multiloquium prohibens, longas oratio- sterilis : et tamen sic oravit, quia per
nes non prohibuit, quae diu, et saepe, et illiini orationem praedestinantis Dei. sic-
multuni affectum pium coram eo effun- ut in ccelo dispositum fuit, voluntas in
dant, et offerant in laudem suam. Psal. terra facta fuit. Et sic cst in aliis fide-

xi, ix, l'-\ : Sacrificium laudis honorifica- liuin orationibus.

bit me : et i/lic iter quo ostendam illi

salutare Dei. Jacob. v, 16 : Multum « Vos, »

valet deprecatio justi assidua. Euc. vi,

12: Jesus erat pernoctans in oradone <Jui discipuli estis. ot idonei ad exau-

Dei. Luc. xxn, 43 : Factus i>i ago/iia, ditionem : quia, Joan, ix, -II : Scimus
prolixius orabat. quia peccatores Deus non audii : si quis
Hoc est ergo quod dicit :
/)'/ cultor est, et volunlatem ejus facit,
hunc exaudii. II Machab. ix, 13 Ora- :

bat autem hicscelestus Dominum, a ouo

« Sic ergo vos orabitis, etc. » non esset misericordiam conseeuturus.
Et talibus dicitur, ls,i. i, I."» : Cummul-
Hic incipil pars illa, in qua docet tiplicaverttis orationem, non exaudiam.
qaaliter el <]ni(l orandum sit. Aiiins, v, 2'\ : Au/cr a me tumultum
El tangit iluo : generalem videlicel carminum tuorum, ei caniica lyre ///,v

modum, el aumerum, el ordinem petibi- non audiam.

linni. Per rationalem autera conjunctionem
Generalis modua tangitur, cum dicilur: concludentem ex premissiis, cum di-
cit :

Sic ergo vos orabitis

« Krgo, »

l.i innuit quatuor : moduro omnium

orationum, dispositionem orantium, ex- Excludil modum orationi contrarium.
clusionem modorum orationi contrario- Jerem. \u, 1 : Prope ts tu ori eorum,
i miii .
el conditionem precum. ri longe a renibus eorum. Isa. \.\i\. 13 :

II ,.H Corintfa xn. 9,

 IN RVANG M \ l l ll l i, \ l
'»

Appropinuuai popultu iste ore tuo, ,t u noster, » rc pcclu i

i
ortntii
tabiis suis gtori/ieai me, eor autem ejut Patrera Petitio iuI nuni ilirigitui
tongeestame, - • «
l Deum, « Qui es in •

( iiin ilu ii ( ium .niii iii dii i iii

•
Irabitis, » « I'..

I onditionei notal preoum, Nori enim \ in pati - unl •

.
, quibui ibi f 1-

dioitur hic oratio <>\\> ratio, live narra- cil lilium : el tres, quibui pi 1 lii il ip

tio, ied poliui oralio est polilio nupplex Pi inio enim generalioni dal m
bI depreoal i
\ .1 pro bonii impetrandii el ie< iiinlu trahil per illud, lei ii" distia
amovendii mali \il Philip. iv, 6 /" 1 :
Irai tiiin, quarto foi mal distinctum,
omni oratione et obsecratione^ cum quinto \ i\ iflcal formatum,sexlo confortal
tiarum aetione petitionet vestra inno- el educil \ n ificalum. I..\ hii fai ii IiIk.s,

teseantapud Deum. adTimoth. 11, I I :

fai los autem nutril lecundum indigi u
Obsecro igilur primum omnium fieri <>/>- tiam substantice, enutritoi educal iecun-
Tationes, orationes, poslulationes, gra- diini formam discipliaae, edui al< 1 in dis-
tiarum actionespro omnibus hominibus. ciplina facil secundum formani hseredei
Sunt aulem obsecrationes illa* preces, lufli magnificenlie. I.i primum quidem
quaa liimi cura adjuratione per aliquod sa- horum facit Pater Deui per grati m,
crum, licul eum dioimui : « Per nativi- quae esl limilitudo suce bonitatii : ie< un-
tatem tuara, adjuva nos. » Oraliones au- iluin auicin. per amorem busb charita-
tem suni preecipue pietatii affectus in ti> : lertium, per lumen suas 1 ognitio-
communi pro quocumque impetrando. nis : quartum, per imitalionem suas
Poslulationes autem, quae fiunt quasi imaginii : quintum, per spiritum sus
ex debito divinse promissionis, vel lar- adoptionii sextum autem, per confor- :

gitatis : licet hoc non sit debitum obli- tationem euee virtytis septimum, per :

gaticnis, sed congruitatis. Petitiones nutrimentum edulii ccelestis octavum, :

aulom nominatim et expresse pro aliquo per eruditionem castigalionis : et ulti-

quod desideratur. 11 is additur deprecatio, mum, per possessionem et participatio-

quam Exaudi de-
ponit Esther, xm, 17 : nom dulcissimse beatitudinis suae.
precationem meam et illa ost pro amo- : Per prinium igitur accipimus potesta-
vendia malis. Gratiarum autem aclio est tem et generationem, ut lilii Dei, Deo
de acceptis beneficiis. generante, (aiias, generati) efficiamur.
Joan. 1, 12 : Quotquot autem receperunt
« Pater noster. » eum, supple. per gratiam, dedit eis po-
testatetn filios Dei fieri et sequitur, :

II ic ponitur numerus et ordo petibi- y. 13 Uis qui non ex sanguinibus, ne-

:

lium : et habet partos duas. que ex voluntate earnis, neque ex colun-

In priori onim captando benovolen- tate ciri, sed ex Deo nati sunt. Isa. lxyi.
tiam prtemittit ad quem oratio dirigitur :
9 : Si ego qui generationem cseieris
in secunda, petitiones ponuntur, ibi, tribuo, sierilis ero ? ait Dominus Deus
« Sanctificetur nomen tuum. » tuus. Psal. cix, 3 : In splendoribus san-
\dhuc autom in priori tria dicuntur, ctorum, ex utero ante luciferum genui
qua? dirigunt orantem, scilicet quis oran- te. (Jterus est foecunda deitas, semen
dus, rospoctus orantis ad eum qui rogan- hujus generationis semper emittens :

dus ost. et in quaa petita dirigatur in- splendor sanctitatis est fulgens gratia,
tentio potontis. Quis orandus, qnia, qua3 similitudo ost, et virtutem habet
« Pater. a Per hoc aulem, quod dicitur bonitatis sme : sicut semen naturae simi-
2ifi I). ALB. M\<i. ORI). PH.EO.

litudo est el virtus bon.e uaturse patris vnr, 15 : Non r»i>» accepistis spiritum

naluralis. servitutis ifrr»>» i» fimore, sr I » rr.

Per secundum autem trahit, quod lit pistis spirilum adoptionis filiorum,
per amorem suae charitatis. Osee, xi, i : i» i/uo clamamus : Abba (Pater). K/.r>-

/» funiculis Adam traham eos, in vin- chiel. xxxvii, !) : A quatuor ventis ve-

eulis charitatis. Jerem. xxxi. -\ : /» ni, spiritus, et insuffia super interfe-

charitate perpetua dilexi /<. ideo attraxi ctos is/ns, et reviviscant. Psal. cm, 30 :

ie, miserans. Ideo dicit Filius : Nemo Emittes spirilum iuum, <•/ creabuntur :

potest venire al me, nisi Pater, qui mi- r/ renovabis faciem terrse. Genes. ti, 7 :

sii mr, tra.rrri/ eum '. Sic Verbum Dei fnspiravit i» faciem ejus spiraculum
fit caro qiiiisi trahendo incarnans se, et vil&. Isa. lvii, l<»: Spiritus a fa<i<
i

spiritualiter habitavit in nobis \ Joan. mea egredietur, et flatus ego faciam.

xii. 32 : Om»ia traham ad meipsum. Oe sexto autem (quorl lit per confor-
Cantic. 1, 3 : Trahe »>r, post fr cure- tationem sua? virtutis) dicit, Luc. xxiv.
mus, etc. i!) ; Sedete quoadusque in-
i» civitate,
Tertium autern fquod lit per lumen duamini viriute ex alto. Ad Ephes. m,
sikt cognitionis) signi(icatur,Job, xxxvm, 16: Det vobis Deus secundum dioitias
24 :
}
/ er quam viam spargitur lux, di- glorise suse, virtute corroborari pcr Spi-
viditur sestus super terram ? Distinctio riiin» ejus in interiorem hominem. Isa.

enim tit spargendo et dividendo. I ad xr., 20 : Qui <lai lasso virtutem, ef his
Corintb. xn, I I : Dividens singulis prout i/iii »o» sunf fortitudinem et robur mul-
vull. Sapient. xi. 21 : Omnia i>> men- tiplicat.

sura, numero, et pondere disposuisti.

el In his ergo Pater ccelestis magis pro-
Quibusdam enim dat coercere passiones prie nos complet per gratiam, quam
innatas, aliis autem sustinere illatas, et compleat nos pater terrenus per natu-
aliis ordinare agenda, e1 aliis distribuere ram. E( ideo paternitas naturalis, et pa-
recepta. Psal. iv. 7 : Signatum rsl su- ternitas spiritualis qua Angeli patres rli-
per »os lumen vullus tui, Domine. cuntur corum quos paterno afFectu dili-

Oe quarto autern (quod lit per imita- gunt, sunt resultationes ei iraitationes
tionem suae imaginis) dicitur, Genes. i, quavlam patcrnitatis divinSB. Unde dici-

2fi : Faciamus hominem ad imaginem ef tur, ad Ephes. iu, li et 15: Fiecto ge-
similitudinem nostram. I ad Corinth. w, nua >»ra a<l Patrem Domini nostri Jesu
i!» : sirjt/ portavimus imaginem terreni, Chrisii, ex quo o>»)>is paternitas in ca>-
portemus et imaginem caelestis. Ezechiel. lis rt i» lerra nomiaa/ur. Et sirut vide-
wvin, 12 el 13 : Tu signaculum simU mus in naturis, quod in Bemine es1 vir-
litudinis, ptenus sapientia, <•/
perfectus tus patris, qu83 per totara materiam lilii
decore, in deliciis paradisi Dri fuisti. difTundilur spirilunliter, el sic complel
Cuntic. Pone mr >>/ signa-
viii, 6 :
ips.im. el deducil ad esse humanum : ita

nilnm super cor tuum, u/ signaculum in semine gralis quod virtutem habel
siiprr brachium tuum. Joan. m, 2 I : Dei Patris, el esl similitudo nobilissima
/'inii apparuerit, similes eierimus, sn.r bonitatis, cum qua el i|>~t' habital
De quinto quod lit |>'M- Bpiritum susb in liliis) spiritualiter difTunditur in Dei
adoptionifl dicitur, ad Galat. iv, »• : natis, el complendo ad esse divi-
deducil
Quoniam estis filii, Dei Bcilicet, misii num. Propter quod dicitur, Psal. r.xxxi.
Deut Spiritum Filii sui in corda vestra i» :
/'</<) dixi .'
Diiestis, et fitii Excetsi
clamantem : Abba, Pater. I.t, ad Romau. omnes. E1 ideo ulrumque Bemen tam

'
Joan. vi. | halitm it in nof.it.
i
m i,I4 r> Verbwnearo fnctum nt. n
 IN EVANG M \ ;
in i i
vi-g

oorporalii patrii quam piritualii fe lifilcilum catti itionii) dicitur, i II lu

to c paratur quia caloi fermonli \ .1 kii (

7 el B Q quem non
porabilitor difTundil formontum pei to- ii/>i//m/< *Q extra d ciptina
1,1111 paitam, ol iic formontatur lota, el tstis, cujus parli /< /,i</t •,u,,t <

in omnibui panibui virtui for nti in wgo adulteri, et non fitii V \\<

venitur per ipiritualom ovaporalionom, ni, II el I- /' ciptinam Domini, /i/i

el 111 iniilii invonitur per molom quanli- tnt, ne abjiciai na deficias cumab
tatii :
ita etiam aemen corporeum-carna eorriperis . quem enim ditigit Domin
lii patrii vaporabiliter in totum corpui, corripit,et quasi pater in /liio comptaeet
et omnia membro nati difTunditur, et tibi A| il. m. 11) : Ego quot amo f ar'
nusquam per quantitatem molii inveni- u"" rl castigo.
1 111-. Et bio infunditur (aliaa, difTundilur) De nono (quod Hl per poueuionem el

in nobia vapor virtutii divinue, gratis oollationem ditiuimaa beatitudinii) dici-

Boilioot, et undique ipiritualiter noa com- tur, Pial. nv, 6 : Fun ' mihi
plet el t01111.it. \tl Roman. \. ."»
: Chari- in prteciaru . etenim hsereditas mea
tas Dei diffusa est in cordibus nostris prssciara esi mihi, Nunior. win, 20
per Spiritum sanctum qui datus estno- Dixit Dominus adAaron .... Ego pan
bis Matlh. jciu, 13 : Simile est regnum et hsereditas tua in medio fiiiorum fs-
r rlori/in fermento, quod acceptum mu- rael. Genei. \\i, 2 : Peperii Sara, uxor
lier abscondit m farinse satis tribus, do- domini mei, fitium domino meo in sene-
nec fermentatum esttotum. Regnum cob- ctutesua dedil ei omnia quee habuerat.
:

lorum hic vocatur gratia regnum confe- S&r&princeps interpretata, Bccleiia eal :

ren8 : Bata tria sunl tria quaa sunt in ani- Pilius oeterni gaudii, flos el hoeres, ille

manobili, visscilicet intellectivaveritatis, est quem ex gratia per Bcclesiara Deua

vis divina capax divinae participationis, Pater general : in Benectute novissimo-
vis animativa vitam operans mulier au- : rum temporum : eui etiam omnia in

tem esl sapientia oeterna : absconsio autem haereditate dat qucBcumque umquam ha-
esl immistio gratioe in haec tria : et fer- buerat, quia se dando, omnia donal quae
mentatum esi totum, quando totus intel- sua sunt. Ad Hebr. xi, 16 : Non confun-
lectus levatur in verum primum, tota vis ditur Deus vocari Deus eorum. Thren.
divina levatur in Dei conceptum, et lota 111, 2i : Pars mea Dominus, dixit ani-
vis animaB isrpletur vila virlutis et gra- ma mea : propterea exspectabo eum.
tifiB. Haec igitur sunt, qua? sunt actus pa-
De septimo (quod lit per nutrimentum terni indicia, in Iiis quos Pater summus
edulii ccelestis in verbo et sacramento, generat pergratiam.
in quibus pascuntur parvuli et fortes) [tcrum autem adhuc, si attendanturea
dioitur, I Petr. 11, 2 : Sicut modo geniti qua?. conveniunt Patri, iu quantum ge-
in/antrs. rationabile, sine dolo lar con- nuit nos, inveniuntur esse tria : notitia
n/pisritr, i/t in ro rrrsratis in salutem. Patris, unio ejus ad natuni, et ha?c duo
Deuter. vm, 3 : Xon in solo pane vivit consequens affectus Patris in filium. No-
homo, etc. Genes. xlviii, 15 : Deus titia quidem in sua imagine et similitu-
qui pascit me ab adolescentia mea. Psal. dine, qua? est tilius : unio in natura?
1 iv, 23 : Jacta super Dominum curam consanguinitate : afFectus in vinculo,
tuam, et ipse
Genes. xlv, tc enutriet. sive nexu cordis ad id quod suum esse
11, mandat Joseph patri suo Jaeob ut videt in lilio. Sic enimetiam horao pater
veniat ad se in terra (iessen, et addit : noscitur a nato, per hoc quod hic est
Ibii/i/r te pascam : sic Salvator niundi ejus similitudo : quia seinen imprimit in
vocat omnes. natum similitudinem palris, et notamen
De octavo ^quod iit per erudilionem (alias, notitiam) patris facit in eo : pro-
2i8 D. AI.B. MAG. ORD. PRjED.

pter quod etiam fihus dicitur noraen pa- generantis quam habel in se, babet po-
tris, si naturaa nomen accipiatur. El ideo testatem peccandi (alias, non peccandi),
etiam puer in principiis loculionis suse et nonpeccabit, nisi degenerans naturam
nnminat patrem, antequam multa alia abjicial quoniam generatio quas
:
esl es1

Bcial nominare : quia similitudo naluralis a natura Dei in ipso, quantum esl <le

patris afficil eum ad nominandum. Se- ipsa, conserval semper eum.

cundum autem ostenditur, quod natus l>' constantia autem nlTectus dioitur,
delectatur esse insinu patris, el abhorrel fsa. xi.ix, 15 : Numquid oblivisei potest
Binum aliorum virorum. Tertium autem mulier infantem suum, ut non miserea-
quod ex his causatur, est fcrvens el con- tur fiiio uteri sui ? et si illa oblitn

stans affectus circa natum : <|uia licel fuerit, ego tamen >ion obliviscar tui.
in inatre sit fervens affectus circa na- Ideo tangitur dolore cordis intrinsecus,
tuin. tamen in muliere vix invenitur quando exorbitant lilii. Jerem. xxxi,
constans affectus, qui natum nullo mo- 20 Coniurbata sunt viscera mea super
:

do metu, vel amore lucri alicujus dere- eum : miserans miserebor ejus.
linquat. Ex his autem tribus causantur triain

De primo dicitur, Petr. i, 23 Re- 1 :

nobis, qua? fiduciam danl impetrandi cx
nati non ex semine corruptibili, sed in- ipso nomine Patris. Ex notitia enim
eorruptibili per verbum Deivivi. Jacob. causatur fides, qu.-e ad Patrem aperit
i. 18: Voluntarie genuit nos verbo veri- oculos : ex conjunctione charitas, qua?
tatis, utsimus initium aliquod creatu- m Patrem figil oculos : ex affeclu quem
rse ejus in hoc enim nobis suse naturae
:
ad nos habet, spes, quae a<l alta petenda
impressil notam, el per consequens no- origil oculos : non enim sumus con-
titiam, quia omne quod cognoscitur, no- tenti parvis, sperantes in affectu Patris.

ta sua el notitia quam in anima facit, Quia sicul dicit Glossa : « Nec alias, ni-

cognoscitur. enim <le causa di- Hac « hil) negabit, qui jain <juo<l pater est,

cit, Joan. x, li Cognosco oves meas,et : « donavit. » Pides ostendit veritatem,

cognoscunt me mese. Exod. xxxm, 17 : charitas stringil bonitatem, el spes Pa-
Teipsum novi ex nomine. Quod (alias, tris attendil largitatem. Nec potesl es

quia) notamen noscit, quod ipse impres- petitionis repulsa, ubi tol occurrunl pii

sit, el cognoscilur ex illo. Jerem. xxxi, Patris pietatis el benevolentias indicia.

3i Omnes cognoscent me, a minimo
:
He primo dicitur, Sapient. xvi, :M :

eorum usque ad maximum. Substantia tua dulcedinem tuam quam

De secundo, quod est affinitas natura, De secundo,
w» filios kabes, ostendebat.
qua pater de buo habel in filio : el ideo Cantic. n, 6 Dextera iliius amplexabi-
:

sinr gradu conjungitur pater filio, el turme.De tertio, ad Roman. vm, M :

proximior esl pater filio quam filius pa- Quomodo non etiam cum ilio omnia no-
tri : quoniam pater de suo habel in lilio, bis donavii ?
el l i 1 i — de buo nihil habel in patre. Act. Vdhuc,
wii. 28: ipsim et genussumus. II Petr.

i, i : Maxima et pretiosa nobis promis- « Pater »

ta donai it, ut per hsec efficiamini divi-

/t.r consortet naturse, fugientes ejus, Dicit, non Dominus, non Dent, non
ijn.r inmundoest, concupiscentise corrup- Magister, ui videtur qusedam Glossatan-
tionem, Joan. m, 9 Omnit quina-
I : gere. Quoniam si dicerel : Domine, <|ui

/n\ Deo, peccatum non /<irit, quo-

- i • i es in ccelis, non haberemus fiduciam nisi

,n M-iiirn ipsius in eo manet et nmi : a<l parva qus pertinenl ad servos. Joan.
est peccare, quoniam ea Deo natus xv, 15: Jam non dicam vos servos, quia
esl dicere : Pcr naluram Dei servus nescit quid faciat dominus ejus.
 IN I \ Wi. M \ I I II I I \ I i
ti«j

l'<'\ uiifrni tliri amiC0S, ijiiiu miiiiiii dicittll /'/'/ ,,

t/li.rrnui/iir nu.hii ,i /'n/rr iiirn, imtn .1 • 1 1 • ' 1 1 '

|
• t . t -
r 1 1 1 1 1 i,.,n ili |)l

/- ,
\111n iii.i enim illn 1 mi dii imui . I iliu Spii ilu
\1n1.1, •
1
1 1 . 1 1 1 1
ii.iiiu ih conjunclio doilali otus, vel Spirilu incto ler, icul
effloit, .ln.iii ni. 1.1 1'tiit'i- ditigit l> dicimu Paternotter \ cura communia
liiim, ri niuniii ilnlii 111 iiiiinii tjus Mini bencflcia lYinitati '
rerlium 1

Magintor nutoni dicil etiam nomen ti utrum En modo el in ign fli

morie el auctoritatis, el dolorrol (alias, pronomon, associatui iiobin in palei

delerrerol) .1 petcndo. El idou utrumque late I iliu ul dicimu , quod comn ui
istorum nominum habuil quidom Cbri Pater sil nobisel Chri 1 rlum <

siu^, ied neutrum oxhibuil in aotu, Joan. qu irc non | • • • > 1 1 1 1 1

1
-^
aliquai proprii lati

\iii. 13 : l'"v vocatis me Uogister, et ut diceremus : Pater miaericordiarum,

I> mine, etc vel Paler large, vol magnilice, 1 d ^im-
Deus autem non dixit, quia Deua esl pliciter dicimua . Pater notti
nomen cuncta videntis, et erubescoremui id priraum autem horum dicendura,
petere, ai Deum pramilteremufl in peti- quod nomon Patria lupponil pro tota Tri>
tione, 1 Reg xvi, 7 Deus intuetur cor,
: nitate, eo quod opera creationu el re-
Eccli. xxui, i^N : Ocuti Domini muito erealionis aunl communia: et ideo cum
phts tucidiores sunt super solem cir~ notel eflectum tllialionis gralicB in nobis,
cumspicientes (alias, in) omnes viashomi* et hic effectus coramunii lit, oportet
num, Unde quod latine e io<j greecum, quod noraen Patris pro tota aimul rap-
suiiat Deus, dicitur a Oiwptw-w, quod esl ponal Trinitate. Quia tamen generatio
video vides eo quod dicil Apostolus '
: GliorumperadopUonem imitaturgenera-
adHebr. iv, 13: .Y<>// est uila creatura tionem pernaturam, ideo appropriatur
invisibilis in conspectu ejus. Patri, quod tamen simul convenit Trini-
llis ergo de oausis dicitur : taii. Isa, i.mv, 8 Nunc, Domine, pater :

noster es tu, nos vero lutum ri fir/or :

» Pater. s noster ///, c/ opera manuum tuarum

omnes nos. \d Hebr. 1, Erjo ero iiii ">
:

Nec potesl non cssr dulcis et familia- inpatrem, </ ipse erit mihiin fHium.
ris oratio, qiuo a familiarissiino incipit. A<1 aliud dicendum, quod omnibus
Propter hoc in praecedentibus dicitur esse divinis nonpotest alicui adjungi meust
nobiscum, ot videre nos in abscondito, vel noster, nisi <jiio<i ipso noinine itnpor-
quia etfamiliaris est et duleis : quia ali- tat respectum ad nos per efTectum quem
ter ad ipsum non haberemus accessum. ponit, et autem eflieit in nobis: Filius
Kt itloo Unigenitus, etijus spiritu adopta- ipso nomine non dicit repeetum nisi ad
mur. dieitur esse in sinu patris V Patrem. et non ad nos, quia filius non
dieit respectum nisi ad eum a quo proce-

« Noster. » ditper generationem a nobis autem non :

procedit per generationem et ideo non :

Istiul est seeundum, in quo notatur potest dici, Fili noster, sicutbene dicitur,
respeclus orantis ad eum qui exoratur. Poter nostcr.
Vnte litteraB expositionem quatuor oe- Sed contra hanc solutionem videtur
currunt inquirenda quorum primum
: esse quod dicitur, Mattli. xii, 50 : Qm-
est, quid supponit nomen patris, quando cumque fecerit voluntatem Patris inei

1
Vel uieliusradicem habet 616: a A^, quod genitus Filius, ytii est in sinu Patris, ipse enar-
implicat ideam splendoris. lueis. divinitalis. ravit.
* Joan 1, 18 Deum nemo vidit umqtta/m w>>- : :
2"»n D. \Ut. MAG. OHI). PR.ED.

oui m co»/is '•"/. ipsemeus frater,et wror, lis quia tunc Spiritus dicitur spirans in
:

rt mater <st. Si ergo matrea auce sumus, nohis opus virtulis el gratiae, el non dicit
tunc vere dicere possumus : Fili noster. nomine suo curam el regnum divinum,
\il hoc dicendum, quod licel matres quod habetur d<- (alias, in) nobis nec :

metaphorice Christi dicamur, quia Chri- dicitur formans secundum primam ratio-
stus formatur in nobis, sicul dicit Apo- nem formantis, sed potius dicil id quod
Btolus, ad Galat. iv, 19 : Filioli mei, quos a primo formante nos in esse spirituali
iterum parturio, donec formetur Chri- nobis itnmissum est, sicul pro quo con-
stus in vobis : tamen quia haecformatio juncto nobis formemurel vivificemur. \d
non dal esse Christo, sed potius nobis, Roman. viu, II : Quod si Spiritus ejus
ideo propter hanc formationem Christus qui suscitavit Jesum a mortuis habitat
non dicilur lilius noster. Aliud ost cnim in vobis f qui suscitavit Jesum Christum
informari Christum in nobis, sicnt aliud a mortuis vivificabit ct mortalia corpora
est Ggurare sigillum in cera : Christus vestra, propter inkabitantem Spiritum
enim non Gguratur per nos, quia in se a ejus in vobis. Ad lioc ergo redit solutio,
Patre figuram habel, ad Hebr. 1, 3 : Cum quod quia Spiritus dicit illud quod mitti-
sitsplendor i/I<>rix>, et figura substantiss tur nobis ad formara et vitam sanctitatis,
ejus : sed lijruratur in nobis sicut sigillum dicit Spiritus potius id quod petitur, quam
incera,quandonos Ggurat adconformita- a quo petitur. Pater aulcm cum a nullo
tem suam. Ad Roman. viu, 29 et 30 Quos : sit, non mitlitur, scd dicit principium
prsescivit,et prsedestinavit conformes fieri tolius divinilatis : el ideo potius a T)co
imaginis Fitii sui, hos et vocavit, etc. Sic- petitur sub nomino Patris quain sub no-
ut etiam sigillum non est effectus, vel, minc Spiritus. Sic ergo dicilur: Pater
ut ita dicam, lilius cerae, sed polius e noster, e1 non Spiritus noster.
converso, cera ligurata est quasi lilius \d id quod quaeritur, utrum communis
si^illi : et ideo in tali formatione Filius Paler nobis et Filio consigniGcetur in
potius esl Pater noster quam lilius : ncc pronominenosteiVDicondum.quod aliquo
nomen raalris habemus proprie, sed trans- modo signiGcatur, el aliquo modo non si-
lative, ratione ejus quod talis formatio gniGcatur. Secundum proprietatem enim
fit in nobis. grammaticae in pronomine supponuntur
Simililer autem licel Spiritus sanctus plures relati ad unum et hoc modo non :

sii persona, per quem (alias, quam), veniunt in unum pluraliter consigniG-
sicui dicil Auguslinus, dona gratiarum catum numerum, quse non habent unius
distribuuntur, tanien ipso noraine non communis modum. Unde quia procedere
importal nisi respectum processionis pas- a Patre per conformitatem imaginis el si-
sivffl non ad aossub hoc oomine,
: el ideo mililudinis, sicul dicil Basilius, Hlius in
sed ad Patrem el Filiura secundum quod genere commune habel cum hominibus,
principium Bpirandi sunt, refertur. El el pra-cipuc ciim Sanctis, idci» dicilur, ,id

ideo dicitur Spiritus sanctus Patris el Roman. viii, 2U . Primogenitus in multis

1'ihi Bpiranlium spiritum, el non Spiri- fratribus.
tus sanctus. Cum autera absolute dicitur \dhuc, quia hoc ipsum procedere per
spiritus, lunc essentialiter dicilur, el lunc iinilalioncm vestigii liahcl rtiani crcalur.i
dicitur noster spiritus, etflloysi Bpiritus: quaecumque, ideo dicitur primogenitus
qnia tunc non ponil respectum m-<i ad omnis creaturx '. Si autem modus spe-
eiTcctum Buae spirationis in nobis. Sed cialis inspiciatur, quia in identitate pro-
tamen non convenienter Lunc in oratione cedil essentiae, Sancti autem el creaturae
dii eremua Spiritus noster, qui es in ccfi-
:
in diversitate essentias, tunc dicetur uni-

ijw nl imago D*i invisi- biUs, primogenitut omnit creatw >

 l\ KVANG M \ I I n I I, Vl-fl

genitus a Paire Primo ergi >do di '. cau stur ox ho< quod u

oondo diootur communii pnter, et no u patornilolis bcn ;nilal< liobemu

musdicoro, quodo Patoi nosloi el iuu I lium illam vero iu quotn
Secundo autem modo po omus di- i dignilolomaccipimu poi nulorum mi
cere Et hoc dioil quadam Glo a, qua nerontem conformilatom .
particips
dicit, quod meus pater non potest dicerr liono autem profu i in no paterns
ni i Christu*, quiosingularem adeumso '" ralio?poBtulandiuccipimu*quenv
linn habol paternitatem, Hanc convenien- dam ooquitatem ex profluxu > n

tiam patornilatis Bimul ••! difTerentiam obipso eicut a principio notureet gral
notal ( '.lnisin^, w, .ln.iii r.i, dioons nonalibi quam cum ipso habemu com
[scendo ad Patrem meum, >/ Patremve mansionem.
strum, etc. Noster ergo Patei esl percommunii i

td ultimum dicendum, quod quscura- tionem inhabitantis gi I lechiel.

que talie upponerentur odjectivaad Pa- xuu, 7: Locus soiii mei, et locus vesti-

trera, rainus diceronl inclinantia od ira- giorum pedum meorum t

nln habito m
petrondura, quom Paternoster simpli- tnedio /iiiorum Israel, II od Corinth. \i,

citor : quia largitas ol benignilas et miso- 16: Inhabitabo in illis, et inambuiabo in-
ricordia el hujusmodi sunl non ita pro- tereos. Psol. lxxv, ''>
: Factus est m jm-
fundontia afTectum, bicuI quod esl Poter ee loeus ejus, et habilatio ejus in Sion :

noster, de -nn habens in nobis, ut poter pax outem esl effectus Dei per inhabi-
ex his quss de proprietatibus patris indu- tantem gratiam.
cta siint. Noster etiom esl per eom quom in eo
Dicit igitur : hobemus communitotera foctam per >pi-
rilus unitotem. W l. iv, -V2 : Multitudinh
« Noster, » credentiumeratcorunum etanimauna.
Psal. i.iv, I") Fndomo Dei ambulavimus
:

Nbtans quam od nos ho-

in hoc suam cum consensu. Psol. lxvii, 7 Deus qui :

bet, communicotionem, quam nos inter inhabitare facit unius moris in </<>mo.
nos habemus coramunitatem, et qua no- Augustinus in Regula : « Sit vobis cor
bis invicem obligamur fraternitatemj « unum, et oniino una in Doinino. »

eamquosibi obligomur reverentiom, et Joon. xvn, 21: Omnes sint unum, sicut
illam quom habemus in ipso confiden- tu, Pater, in mc, et ego in /e, ut et i/jsi

tiam.et inquamnatisumusdignitatem,et nobis iu unum sint. Ad Ephes. iv, 4 et

quam ad postulandum habemus sequita- seq: Unum corpus,et unus spiritus, sicut
tem,et quomex ipso habemus in ipso et una spe vocationis veslrse.
vocati eslis in
cum ipso commansionem. Unus Dominus, una fides, unum baj)tis-
Suam autem quamad nos hahet com- ma. Unus Deus ct Pa'.er omnium,qui est
mumcationem perlicit per inhabitalionis super omnes, et per omnia, et in omni-
gratiam : sed quam ex hoc inter nos ha- bus nobis.
bemus communitatera, perficit per spiri- Noster est etiam per eam qua nobis
tus unaniraitatem. Eam vero qua nohis invieem obliganiur fraternitatem, qua 1
lit

invicem obligaraur fraternitatem facit per per suae paternitatis charitatem : fratres
sua> paternitatis charitatem eam autem : enim sunt qui ex uno patre sunt nati.
qua sibi obligamur reverenliam, ex hoe Ad Hebr. xm, Charilas fratemitatis l :

faeit quod sure paternitatis in nos tani- maneat in vobis. I Joan. m, 14 Xos :

quam in (ilios ostendit auetoritatem. Sed scimus quoniam translati sumus de mor-
ea quam in ipso habemus, conlide.ntia ie ad vitam, quoniam diligimus fratres.

1
Joan. i. 14.
232 I>. ALB. MAl. OHI). PR.EO.

Joan. xiii, ; !"> : /</ hoc cognoscent omnes ventur viscera Patris pii super liliis pe-
quia discipuli mei estis, si dileclionem tentibus.
habueritis ad invicem. Joan. xvn, 26: De dignitate autein in quam al» ipso
Ui dilectio, qua dilexisli me, in ipsis sit, nati sumus, ut jam non simus homines,
ct cf/o in ipsis. Levit. xix, 18 : Diiiges sed <lii quidem (alias, quidam) in carne
amicum tuum sicut teipsum. Ideo dicil apparentes. Ad Ephes. n, 10 : Ipsiusenim
Glussa, quod dicitur a Pater noster, » cl sumus factura, crcnti in Christo Jesv in

non Pater meus, ut in orando fralernae operibus bonis quse prspparavit Deus, ut
admoneamur charilatis, sive dilectionis. in illis ambulemus. Exod. iv, 22 \Filius
Dc reverenlia autem quam habere de- meus primogenitus fsrael. Psal. lxxxviii,
bemus ad ipsum, quae lit propter paterni- 2H Ego primogenilum ponam illum, ex-
:

laiis auctoritatem, dicitur, ad Hebr. xn, celsum jir,v regibus. Joan. m, Vide-- I I :

9 : Patres quidem carnis nosirse eruditores tc qualem charitatem dedit nobis Pn-
habuimus, et reverebamur eos non multo : tcr, ut /ilii Dei nominemur et simus. Isa.

magis obedit mus Patrispirituum, etvive- lx, 21 Germen plantaiionis mese, opus
:

mus? Exod. xx, 12: llonora pairem, manus mcse ad glorificandum. Jerem.
etc. Malach.Sipaler egosum,ubi i, r> :
xxxt, 20 : Si fiiius honorabilis mihi
esthonor meus ? Exod. xv, 2 Istc Deus : Ephraim, si puer delicatus .'

meus, et glori/icnbo cum. Secunduin De profusa autem gralia paternitatis in

Septuaginta « Dous palris nici, etexalla-

: nos,postulandi quanulain accipimus a?qui-
bo eum. » Eccli. xliii, 33 Benediccnies : talem, de qua dicitur, III Reg. m, 5 :

Dominum, exaltaie illum quanlum pot- Postula ijuod vis uf dcm tibi. IV Reg. II,

estis : major enim estomni lawle. \) : Postulaquod vis ut faciamtibi. Matth.

De conQdentia impetrandi, quae resul- Vli, 7 : Pclilc, ct dabitur vobis : r///,rrife,

tatexhocquod dedit suse deitatis con- cf invenietis : pulsate, etapierietur vobis.

sortium, dicitur, ad Hebr. iv. 16: Adea- Lucae, xi, 13 : Si vos cumsitis mnli, no-
mus cum fiducia nd thronum gratiae, stis bona data dare /Hiis vestris, quanto
ut misericordiam consequamur, et qra- magis Pater de ecelo dabit spiritum bo-
tiam inveniamus. I Joan. m, 21 et 22 :
n/nn petentibus se ? Jam enim ex liliatio-

Fiduciamhabemus ad Deum : et quidquid ne quodammodo nostra sunl qua* postu-

petierimus, accipiemus ab eo. III Reg. lavimus. I ad Corinth. m, 22 c\2'.\ : Om-
u, 2ii : Pete, mater mea :neque enim fas niavobis vestrasunt: vos autem Chri-
tst avertam faciem
ii t tuam. Per eam- sti, Christus autem Dei. Joan. xvi. 26 :

deni rationem dicil liic Paler ad Filium :

i\on dico quia ego rogabo Patrem de vo-
quia, sicut dicil Chrysostomus « Pilius :
bis. Luc. xv, 31 : Fili, fii semper mecum
« iKni petil nisi honorem pa- quod est ad omuin mea tua sunt.
es t et

« tris: quod non facil servus. Unde Pilius De commansione autem cum ipso,
n in persona eorum, qui vere dicunl Pa- qu.T debetur nobis ex hoc quod Quximus
« ter nosler dicit, Joan. xi, 12 Ego scie~ : cx ipsius bonitate, sicut queelibet rea aal-
lnnii semper me audis: qualiter
ninii valur, ct manet in hia a quibus proce-
u ejus Pater non exaudirel viscera sua ? dit, Apocal. \\i, ! : Ecce tabemaculum
sicul dicil Chrysostomus. Osee,xi, H el 9 : Dei cum hominibus, ethabitabii eum eis.

I wersum est in me cor meum,pariter El ipsipopulus cjns erunt, <t ipse Deus
conturbaia estpatnitudo mea. Nonfaciam cum eis erit eorum Dewt, Joan. sv, •'»

furoremiramea. Si ergo sic se habel ad Qui manet in //<c, et e//<> in <<>, hic4 fert
peccantem, multo magis non avertil fa- ji uclum muttwn quia sine me nihil /><>/- :

ciem ;i petenle et obsequente. Genes. <^ii^ facere. Psal. lxiv, 3 : Beatus quem
\iiii 30: Commota sunt viscera Joseph elegisti et assumpsisti : inhabitabit in

tupet frali e tuo, multo magis i ommo atriii tuis. Psal. xxv, s >
: Dilexi decorem
 |\ | \ \M, \| \l III I I \ I
'

domits tu.r Maiili xvu, l Bonutn esi cunduin h .1 non

,,,„•/,,, ,faeiamus el( Matth. .
dicorc ham orationom
Kxvm, 20 / ,
e rgo vobiscum \um om- Kl dicondum, quod poti I, quia nat
nibus diebui usque ad eonsummationem 1 il flliui, .1 pc flliu

s.vculi. Kzechiel. xlviii, 33 ^ Patei noster vol dicil in pcritoiin Krcle-

tatis ex </" itla Dominus ibidem 1

1
ul quidam dicunl pi ini m
iaii i Gtnon vocaberis ultra dereiicta t
liui eal

et terra tua non vocabitur amplius deso-

lntti sed vocaberis Voluntasmeainea,ei • Qui 61
terra tua inhabitata, <]uki comptacuit
"' lertium, ubi noUtui intentio
Domino in te et terra tua inhabitabi- ' '

l/n ._ direclio ad id quod lolum eal petendum.

Sio igitur oura noster dicat plura aup-
P*«l xs "- '
:
Unam peth a Domino,
poaita parlicipantia : unura participamui hane requiram ut inhabitem t in domo
Patrem per gratiara qua nobissecommu- Domini omnibus diebm vitmrn
oicat, percoramuniUtera suiquanoa ad-
Duo autera notantur in vorbo Es:t
juvat,pergenerationeraquanoBomneaio esse videlicel divinum, quod omnibui
deiiderabile eat, el verua iUiui eaaelocua,
fratres generat, per auctoritatem qua noi
,hl fnccelis. a
sibi Bubjicit, peraffoctum quod id quod
-

Buum est, in nobis diligit, per simililudi- Primum intolligitur per hoc, quod di-

nera suam quam io nobis.ul diisimus.gi-

oit, Quies; » ila q I verbum es, d m
gnit, per jus natura quo se nobis el sua "' terlium adjacens orationis, ied potiui

conoedit.perconservationemetcollectio- sil alteruni extreraorum : ul Bitsensua

nem qua nos conservans in se manere ((

Q ui es * » i(l ,>st - (
l
m 1,al,(S entitatem
\ tM.iin.
prseccpit.
Noster etiam dicitur ad usum, el ad Et secundum hunc intellectum, in eo

fruclumrad
'ruclum usura quidem in adjutorio quod dicit, « t?tii e*, i quinque notantur
jratia?, ad fructum autem in exhibitione ensvidelicet primura, simplex, fonUle,
glori® : et sic sui usum referimus ad sui immutabiier, perfectissimum. Ex primi-
fructum. Secundumprimumdicitur,Psal. tat(> (
'
st influentissimum, ex BimpliciUte
xlv, 2: Deus noster refugium et virtus communissimum intimum, ex fonla- et

adjutorin tribulationibus quse mvene- litat( '

causalissimura, ex imrauUbiliUte

runi nos nimis. Secundum secundum di- conservatissimum, ex perfectissimiUte

citur, Isa. iv, 2. quod fructus terrse su- desideratissimum omnium.
blimis. Isa. lxvi, II: Ut mulgeatis, et Primum enim influit omnibns, et a

deliciis affluatis <ib omnimoda gloria nullo influitur ei : et est Liberalitatis et

ejus. magniflcentiae profusa?. Inlluit enim

Sed eum sic dicatur uniuscujusque nullo indigens : et nulluin aliorum ali-
nostrum, et oratio sit pro diversis de- quid alieui influere potest, nisi per hoe
fectibus el singularibus, quia id quod quod accipit, et habet ab ipso : et hic

petit unus, non petit alius : videretur Pater sic influens merito est orandus.
debere dici : Pater mi, vel ineus. Jacob. 1, 17 : Omne datum optimum, et

Sed ad hoe dieendum, quod oinnia oinne donum perfectum desursum est,

qme impelrantur, ex charitate dantur : descendens n Patre luminum, apud

el chariUs duplex habet mandatum, di- quemnonest transmutatio, nec vicissitu-

lectionis Dei, et proximi : et dilectio Dei dmis obumbratio. Non enim mutatur, ut
importatur nomine Patris in
dileetio : quandoque lluat. et quandoque non :

autem proximi oportet quod impoitetur neque vicissitudinem donorum recipit.

per noster et ideo non potest diei ineus.
: Ad Roman. xi, 3'i : Quis prior dedit i/li.
254 D, U.H. MAG. Oltn. PK.-ED.

et retribuetur ei ? Esther, u, IS : Dona « omnes intellectuales vultus, sicut sol

largitus est juxla magnificentiam prin- « materialis per omnes vultus corporeos
cipalem Eci li xxiv, 13 : Factus est mi- « se expandit. » Job, \\v. '.]
: Super
hi trames abundans, et fiuvius meus ap- quem non surgei lumen illius ? Sapient.
propinquavit ad mare. Infinitatem enim vui, I : Altingil a fine usque ad finem
maris excedit influentia primi Patris. Isa. fortiler, et disponit omnia suaviler.
lx, 3 Videbis, et afflues, mirabitur et
: De fontalttate causalitatis inebriat
dilatabiiur cor tuum, quando conversa omnia bonis suis,et numquam siccil.it. sm
fuerit ad te mulliludo maris, fortitudo patitur, vcl arefactionem, et omnibus
gentium venerit tibi. Hic ergo Pater, qui ministrat virorem et germen, ct refrige-
tale esse est, merito orandus (alias, ado- rium et ablutionem, et infusionem. Ge-
randus) est, quia omnibus Largiter inlluit, nes. ii, 10 : Fluvius egrediebatur de loco
nullo indigens. Primum enim est. ut voluptatis ("I irrigandum paradisum.
dicit Philosophus quod inlluit, non sup- Psal. \\w. 10Domine, apud ic
: est

jm-ito quoilam alio quod sibi det influe- fonsvitsB : fons autem fundens vitam est

re. Aristoteles : « Causa primaria plus Patcr. Ezechiel. xlvii, t, Aqua? egredie-
« est influens quam secundaria. » hantur de teinplo in latus dextrum tem-
Per simplicitatem autem est commu- pli : quia fluxus iste niliil habet facere
nissimum intimum et : quia, sicut dicit cum sinistra. Psal. Fluminis
xlv, 5 :

Philosophus, « Quanto aliquid simplicius impetus laelificat civitatem Dci, virorem

a est, tanto in pluribus invenitur, et sui ministrans virtutis, florem honestatis,
« ad plura indigetur. » Kt per (alias, (ructum internae dulcedinis. Ha3C enim
propter) hoc invocatur hic Pater, ut ani- sunl ex humore quem infundit his qui
mabus illabatur, ut dicit Beda. Ad Ho- plantantur super ipsum. Jerem. xvu, H :

man. x, \'l Idem Dominus omnium, di- : Erit (/uasilignum quod transplantatur
ves inomnesqui invocant illum. Malach. super aquas... Eteritfolium ejus viride,
i. II Ab ortu solis usque ad occasum,
: ci in tempore siccitatis non erit sollici-

magnum est nomen meum m gentibus. tum, ucc aliquando dcsinet facere fru-
[sa. xlix, 6 \Dedi te in lucem gentium, ctum. In aquis autem quaa affluit, lavat
ul sis salus mea itsque ad extremum Bordes, et refrigerat tentationes, adve-
terras. Haec est Lucerna accensa, quae sub hit divitias, revehit ad ortum sui et

nullo modio concludi polest. Job, xi, 8 ad patriam tendentes. Isa. i.xvi. 12 :

et 9 : Ejccelsior ccelo est, et quid /acies ? Ecce ego declinabo super eam quasi fiu-
profundior inferno, et unde cognosces ? vium pacis, et quasi torrentem inundan-
longior terra mensura ejus et latior ma- tem gloriam gentium, quam sugetis.
\'l Ephes. iv, i> : / nus Deus et Paler [mmutabilitate fundat, et continet, et
omnium, qui esi super omnes, et per om- conserval ea quibus se influil : ideo di-
,ii'/, omnibus nobis.
,i m Reg. vui, III citur, S.ipirnt. iii. I . quud justorum ani-
21 Ccelum et cceli ccelorum te capere
: /n;t> in /nnnu Dii SUni, rt non tanijrt illos

non possunl. Jerem. \\n, 24 Cotlum : tormentum mortis. Joan. \, 28 : Xou

et terram ego impleo. Act. wn. 2S ; ra/iir/ eas quisquam de manu mea, Bci-

/// ipso vivimus, et movemur, et sumus: licel Patris. I ad Timoth. vi, l<» : Solus
et sic intelligilur, quod velociter currit habet immortalitatem. Glossa, hoc est,

tei mo omnia enim, el per omnia,

ejus '
: immutabiiitatem. Psal. ci, '2ti : Tuautem
el iii omuibus, et ante omnia praveniens idem ij se es, et anni tui non deficient.
Bcmper invenitur. Et sicul dicil Diony- u In boc enim Patre, ut iliiil Augustinus,
sius, " proport abililer expandil Be per i manel eeternitas, nulla rautabilitate con-

Psal. cn \ ii, 15.

 IN EVANCJ M \ I i ii l i
Vl-il

i
d I n | ti igilur niti i mni.ilnl' m boi '|U'"I ii lniii . i |. 1 1 .
ii i 'i

\ii.iin, i »
.111- il< ln ni .hI lniii' r.iii.ui, Philo o|iliu luiiiqiiaiii

qui ' "i qula B»tei uita bhI inti i tabilii m rii (al

vitfB lota limul ol porfucta ponic io uulilaliM (aliu enlil

Sii ui riiun dicitur, E£xod. iv, 10 D '»/- ••

eorum qua quoi uniqui moda
iuis regnabit iii .r/iini/iii ei ultra, luura " cipiunt, « l
ndo, Paal i iii, IQ I

,riii iiiiiii uil ni .iiiiiin ijiiimI Rliii '"ii- liim cosli Domino terram aulem il>ilii :

ferti filns hominum. Job, wii, Circacar- l i

Pcrfoctiisimuni autem esl hoc ossc, ol dines caii perambulat Ibidem, •. I J

iil lesidorutissiraum. I ndo dicil Phi- Kxcelsior />rl>> './. >/ tupei ttellarum
losophus, i|iiinl " omnia appotunl osse verlicem subtimatur, II" igilui i I"

i. ilivinuiM, el proptor illnil agunt quid- propter loci congruitatera in cceli

r quid agunt. b Vgga)i, u, 8 : Veniet />>• dicitur. Daniel. w, 56 ! Denedictus est in

sideratus cunctis gentibus. Orania onira firmamento cwli, etlaudabilis </ >jl>>ii><-

islius Patrii desideranl Buporadventura, sus in stecuta.

Proverb. viii, II : Omne desiderabile ei CcBli autem species <-\
formaesl pul-
non potest comparari: esse enim datur chritudo, cui nihil potest adraisceri fce-
.il> oo, »iii« » accepto nihil desideratur ara- dum : el hoc modo per ccelum pulchritu-
plius, eo quod hoc estomnis naturee bo- do accipitur ccelestium donorum, quia
uuui et optimum. Exod. xxxm, I" et queecumque de terris sunt, commiscibi-
seq., <li\ii Dominus ad Moysen fnve- : lia sunt et fcedibilia : itaquodlsa. lxiv,
nisti gratiam coramme... Ego ostendam 6, dicil Quasipannus menstruatse uni~
:

omne bonum tibi. lu hoc esl gaudium versse justitus noslrse. Sed de cceiis el in
plenum, ut hoc comprehendamus ut ccelis esl pulchritudo pura. Eccli. xliii,

possumus. Joan. xvi, 2i : Petite.etac- Ki : Species cceli gloria stellarum. Et,

cipietis, uf gaudium vestrum sit ple- ibidem, jr< 20: Pulehritudinem candoris
num. Matth v, 1S : Pater vester caslestis ejus admirabitur oeulus. Haec enim i -i

perfectus est. pulchritudo quse laudatur, Canlic. vi, '.'

Pulchra ul luna, electa ut sol. Et, ibi-

« In oa^lis. » dem, iv, 7 Tota pulc/ira es,amica mea, :

et maeula n>m est in te.

Hic tangit petibilium locum.Et acci- Usus vero coeli est ad splendorem con-
piuntur in«eoMo quinque, ad qua> redu- templationis in gloria et laudem eoele- :

cuntur expositiones Sanctorura. Primum stis regis in hymnodia. Unde de Auge-

enim est cceli natura, secundum est coeli lisdicit Damascenus:« In ccelis conver-

spectes el forma, tertium est cceli usus in <*santur, et unuui opus habent, hymnis
contemplationis gloria, quartum est « laudare Deum. » Unde, II ad Corinth.

cceli prOprietasin hoc quod est quies re- xii,2, cum Paulus vellet exprimere mo-
gia, quintum est coeli similitudo in si- dumlimpidissimumsuaecontemplationis,
gniGcanda Sanctorum gratia. Sexto ilixit quoniam raptus est in tertium cce-

etiam per metonymiam secundum Ra- lum, hocest, incontemplationismodum,

banum, per coelos hi qui in ccelo sunt, qui est in terlio coelo ascendendo, hoc
pro orante intercedentes accipiun- est, in altissima Hierarchia. Isa. vi, 1 :

tur, Vidi Dominum sedentem super solium

Quinque igitur sunt in ipso ccelo ae- excelsum ct eleoatum. Ibi euiin siue tur-

cepta : et primum est cceli natura, qua? bulentia bujus mundi serenus apparet.
esl nobilis, et per naturam ingenerabilis Isa. xvni, t : Quiescam, ct considerabo
et ineorruptibilis, ut probat Philosophus. in loco ineo, meridiana lux clara
sicut
Kt ideo omnes antiqui eonvenerunt in est. In ecelo enim lucem inhabitat inac-
25ti D \\M. MAli. OHI). PH.KI).

cessibilem 1. Gantic. i, 6 : fndica mihi 9 oranium. E1 sicul generans locum dat

ubi pascaSi ubi cubes in meridie, Eccli. « ei quod generat, ita intellectus agens
xi.iu. 3 ct I : /» meridiano exurit ierram : « generando veritates rerum, et locum

rt refulgens radiis suis obcsecat oculos. « diit eis ubi sint, el in quo fiant, et ad

Meridiana enini linea es1 unicuique lio- « qucm moveantur suo modo in intelle-

mini altior Linea : el circulus cceli, quem « ctu. » hoc modoveritas et lux prima
l".l

potest accipere, sive invenire : el il>i lu- sedem habet mentes ccelestes quia, sic- :

men est in omnipotentia sua, totum im- ut dicitur, Sapient. vii, 7 et seq., anima

plens orbem, et nusquam alibi. Psal. justi sedes cst sapientis.

xviii, 7 : A sunww coelo egressio ejus, Ccelum etiam habet Bimilitudinem

r/ occursus ejus usque ad summum ejus : quamdam in signilicanda Sanctorum
nec est qui se abscondat a calore ejus, gratia : quia co>li alti sunt, sicut Sancti
Quia « calidum el incentivum esl lumen per desiderium. Psal. i.xiu, 7 et 8 : Ac~
« contemplationis, » ut dicit Dionysius. cedet homo ad cor altum, ctc. Isa. lv, 9:
I li. xi. iu, 3 : Fomacem cuslodiens in Sicut exaltaniur cceli a lerra, sic e.ial-
operibus ardoris. Isa. xxxi, 9 : Dixil tatm sunt v'ue mese a viis veslris, etc.

Dominus, cujus ignis est in Sion, et ca- Stellati sunt, sicut Sancti prasferunt
minus ejus inJerusalem. slellas virtutum. Ad Philip. u, LS : ln-
Ccelum etiam dicitur quies et sedes re- ler quos lucetis sicut luminaria in muu-
gia.Unde, supra, v, 34, ccelum est thro- do. Daniel. xn, 3: Qui docti fuerint, ful-
nus magni Regis *. Et ibi expusitum in- gebunt quasi splendor firmamenti. Et
venies qu;iliter dicitur thronus. AdHebr. lucent sicut Sancti per sapientiam. Sa-
i, 8, ot Psal. xliv, 7 : Thronus tuus, pient. vii ,
2!) : Est enim hsec speciosior so-
DeuSf in sseculum sxcuii : virga dire- le, et super omnem disposilionem stiila-
ctionis, virga regni tui. In crelo enim, rum : luci comparata, Tonanl laude
etc.

hoc est.ccelestiumverticesunimae residenl (alias, laudem) liymnorum, et pluunt

pulchritudines suae lucis et suae veritatis. lacrymis devotionis. Job, xxxvui, 2"> :

[sa, i.xvi. I : Ccelum sedes mea, terra au- Quis dedit cr/trmrnlissinw inibricarsum,
tem scabellum pedum meorum. Alia etciam sonantis tonitrui ? Rorant au-
enim sua insignit putchritudine, et inQr- lem pinguedinc devolionis. <>> r, xiv, t

ma non derelinquit, quin aliquid sui im- 16: Kro quasi ros, Israel germinabit
pertiatur in vestigii imitatione. Hoc igi- sicut lilium. (ienes. \vn. 39 : /" pin-
tur modo cieli dicuntur ccelestes mentes, guedine terrss, et in rore cali Sesuper erit
quiete el alte ab omni scabellari Bubje- benedictio tua.
ctione in creli pulchritudines veritatis De hoc auiem. quod dicil Rabanus per
aeternae elevatSB. Et i 1 1 **< > Philosophus coelum accipi Sanctos in ccelo contentos,
dicit, quod « intellectus csl locus specie- ul habeal orans intercessores, dicitur, ad

r rum intelligibilium : non enim sunl llelir. 24: Xon rnim in manufacla
i\,

« in eo sicul in materia, quia sic distin- sancta Jesus introivit, exemplaria cero-
lerenl in denominarenl eum :
••( ha- rum, sed iu ipsum ccelum, u/ appareat
« bens unam non possel habere aliam. nunc vultui Deipro nobis. Hinc csi quod
« Nunc autem Bunl in ipso ubique el dicilur: Lsetentur eosli*, quando ccelestes
smper sicul in loco, el aon denomi- Lsetantur obtinendo nobis gratiam a Deo.
« nant ipsum : nec una impedil aliam, Job, v, I : Voca ergo, si est gui iil>i res-
i i
iiin intellectus •-il locus c< lunis pondeat,et ad aliquem sanctorum c<»n i r-

1
I ii Timoth. \ i, 16. Cf. ezpositionem sapra factam in hunc locura,
'Niitiii. v, 34 : Ego dico vobit non jurare otn- | 211.
>
lum, i>i"t thronw D i Parapalip. avi, 31, el Pial. xc.\. 1 1.
 |\ I \ \\<. M X I III II, \ I

(rrr. Siciil OUilll I)li itUpC I

ill iii. ili • ilo il I In

n,i ii i .. ii i • 1 1 iii jii\ unl ad lion < no Ira, 1

1 niiibit 1
1 ontiin i
I »m< n in

, i
nudonl . quando ohtinomui on Jorom. oninihu '
i <
i
1 1
, p< i
liuc 111101I

ii, IJ el I
'<

Obstupescite, catli, tuper < i

ubjoi inin boal iludini oinnium Job,
rl juni.r ejtts, desolatnini i>< \ \ \ IIIIKjlllil , I 1,1
,

mrii/rr, dicit Dominus, Duo enitn maia r/ns .' is/ tuper quetn ii<m \urtjet tum
/rrit popuiliS inrus : )/r i/ri r/ h/iin unl Utiu '

fontetn aquw vivss, ei foderunt ubi ci Rcsumamu i

ilur ub Initio < i
deU
s/crntis. cisternas riissipntas, qute contine- minomufl sermonem d , quod b

rr iinn riilrnl aqttOS, Pater noster, qui et m <

'/•-

Rosumontes igitur quaa <!<• cceli i dii la lis, d hoc i >,i , in , • i -

!
itibu

Bunt, (i [ncalisv est « Pater t n hocest, in cundum omnem primi cnlin pi opi i< I

ccelostibus locis ol Banctis rcfulgens, per irm I .n- iiiiin omnibuf in (alias, anl

incorruptionis teternitatem, per decoris omnia es1 primum, el anl nihil poU
purissimi et spiritualis gloriara, per con- est intelli I
qua •
umquo Bunt, p<

tinentiam spiritualiura el altarum (in i|isiiin intelliguntur. I.i ideo esl nomen
quibus totus quiescil intellectus) verita- Patris primi , qui principium esl totiua
tum, et delectationura, ol contemplatio- divinitatis, et oranium quaa sunl Exod.
num : per Bplendoris spiritualis in luce iii, I i : Sic dices filiis Israel : Qui est,

inaccessibili usura et laudum hymno* misii meadvos. Pater * igitur esl in

diam per oranis virtutis excellentiam

: :
essc spirituali, semen dans gratise, ad
per Sanctorum ccelestium frequentiam. quod trahil omnia nostra, intellectum,
Dauiel. vii, IH Millia millium mini- :
allrciiiin, liberura arbitrium per amorem,

strabant ei, et decies millies centena mil- et tractum distinguit : quia aliter pes
lia assistebant ei. \\\ liis omnia nostra starel in capite, e1 oculusin manu, <•! es-
continentur petibilia, qusecumque a Pa- set confusio in membris spiritualibus no-
tre petere habemus. straB naturae. Distinctum format in figura

Sed incidit quaestio, quare non dicit :

divina, etviviGcat, et corroboral virtute,

Pater noster, qui es in ccelo : sicut, gui educit ad opera, educat edulio suaa ali-

es in ccelis ? monise, erudiendo convertil ab errore, et

Et ad hoc dicendum, quod cceli hic ditat lneredilate. « Noster* autem est per
vocantur continentiaa intellectualium et liocquod de suo dat, ut noster sit, nobis
invisibilium creaturarum, qme sunt San- communieat et per hoc quod idem mul- :

cti et Sanctorum splendores in gratia et tis dat, nos communes in suo, et similes
gloria. Et quia hae continentiaa sunt in facit : per modum autem dandi eflicimur
tribus hierarchiis, et ter trinis ordinibus : fratres : per hoc quod suum dat in nos,
et secundum illascontinentias suntetiam sequitur ejus effectus generans confiden-
nostraa sortes et gratiae et gloria? in ccelis, tiam : et quia de suo hahemus. juris cujus-
ideo melius dicitur « in ccelis » quam in dam ad sua accipienda generatur aequitas :

ccelo. Quia sicut dicitur, Deuter. xxxn, el per hoc quod ipse dat, e1 nos accipi*
S : Constituit terminos populorum juxta mus, nostra ad ipsum debetur reverentia :

mtmerum Angelorum Dei '. Et quidam et quia de suo dedit, et suum ubicumque

indigent et petunt, qui (alias, qua3 sunt sit, secum manere debet, domus sua? ac-

in ccelo inferiori : quidam autem ea quu? quirimus cohabitationem et in omnibus :

sunt in medio : et quidam quae sunt in his vere est « noster, » quia pronomen
summo(alias,et supremo), licet Paterno- hic plures dieit in uua re possessa parti-

1
Vulga!
aabet, Deuter. xxxu, 8 Constituit
>
: raeU
terminos populorum juxta nutnerum filiorum h-

xx i;
 D. ALB. MAG. OIU). PR.ED.

cipantes, ex cujus participio omnia cau- « actuspropellente. Quarta autem regitur

santur, quse dicta sunt. « spiritu forlitudinis, spiritu ad portanda
Sic igitur dicitur : « Pater noster, qui « onera confortante cum cibo sumpto :

es in coclis. » « el perficitur esurie et siti justitiee, qua?

« magis in esse divino sustentat, quam
«( Sanotifieetur nomen tuum. » « panis quem quotidie sumimus. »

Tres autem ultimae sunt de amovendis

Hic ponuntur petitiones, quse secun- malis quae mala aul transierunl actu el
:

dum omnes Expositores (alias, Doctores) remanent reatu, et de his amovendis est

suntseptem. Quarum quatuor primse pro quinta : aul sunt imminentia per cau-
adipiscendis bonis, autem ultimse tres s.ini, et futura per actum, et de his
sunt deprecationes pro amovendis ma- amovendis esl sexta aut sunt imminen- :

lis. tia per causam et actum, et de his a -

autem quae sunt pro adipiscendis

Illae vendis est ultima. Et ideo dicit Augusti-
bonis divinis, aut sunt de bono divino nus, quod « quinla regitur spiritu scien-
adipiscendo secundum quod pertinet « tiae, qui docel bene conversariet osten-
ad vitain divinam aut sunt de bono : « dit qua? sunt debita, quibus tenemur :

conservante, et sustentante aut confor- « et perficitur luctu, qui lavat delicta

tante nos bono quidem in illo. Kl de « commissa. Sexta autem regitur pietate
pertinente ad vitam divinam sunt tres « cultus Dei, qui (alias, quae) vitat tenta-

primse de conservante autem nos iu illo

:
« menta, ne in tentationem inducatur :

et sustentante et confortante esl quarta, « el perficitur mititate Christi, quae

qua? petit edulium, sive viaticum ad sus- « (alias, qui)non permittit provocari a
tentationem et confortationem. « tentatore ad inducendum in tentatio-

Tres autem primae multiplicantur se- « nem. Septima autem regitur spiritu ti-
cundum ea quae exiguntur ad vitam di- « nioris, qui retrahila nialo : et perfici-
vinani ct perfectam : haec enim sunt tria, « lur paupertate spiritus in omnibus
esse videlicet divinum in nobis perfectum « temporalibus humiliter se sentiente in-
et completum, posse, •! ordinatum age- « sufficientem, dicendo quoniam suffi-

re. Ad
autem petitur sanctiGcatio
esse « cientia sua ex solo Deo esl '. El sic pe-

nominis, ad posse autem adventus regni, « tilii)iiil)iis dona spiritus impetrantur,

et ad agere perfectio divinse voluntatis in « el donis virtutes el perfectiones beati-
terra, sicut lit in ccelo. Et ideo sicul di- « tudinum acquiruntur. » El hsec es1

cit Augustinus : « Prima tegitur spiritu sententia Glossae Augustini.

« sapientiae, qui est sapor divinus exesse Nunc autem reslat de singulis secun-
« divino in nobis : et perficitur pacifica- dum inductam divisionem exsequi petitio-
« tione cordis, quando illi esse divino ni- nibus.
« hii in nobis repugnat. Secunda autem
« regitur Bpiritu intellectus, qui regnum « Sanctificetur nonicn tuum. »

« Dei mentis illustratione declarat : el

« perficitur munditia cordis, quse scan- Ex quo ista petitio dirigitur ad Pa-
« dala de regno Dei eliminat. Tertia au- Irem, nomcii quod petitur in ea sanctifi-
« tem regitur spiritu consilii, qui agenda cari, nomen esl Patris. Estautem noinen
c Becundum Dei voluntatem persuadet : duplex, personae el naturae. Personae no-
personam quamcumque
1

pei ficitur misericordia, quse incipit a inrii est, quod

eipsa, miseriam omnis inordinati demonstral in esse personali distincto,

1
i > • :
•
.
Son quod mfflcientes ted sufficientia nostra ea Deo est.

>tm nobis,
 i\ i \ \\<. m \i iii i i, \ i
g

/q illa porsono it divinu, ivo 1 iana, pta oit, el inscribilui continuc omni«
i
\ .
Mi in.i el hoc aoineu non bsI buf<
< < • 1 1 1 1 m 1 1 1 1
1 abilo al , sicut nci ipsn di lloc igitur enl

orel i" porsouali >, < quo imponitui el

hoc vocatur notnon propriura uni ^"l' i Nornen tuum

ciiMv eniono el in lioc nomino non com-
municanl generano el gonitus, nec com- Pater, qui eo in creli

municarc possunt propter causam indu- iluic nomini itatim in ipno liori anle
ci.iin. Esl uutom nomen naturo? sub qua sanctificationom <>' i<> i onveniunt, qu o

lii peroonalis discrotio : el boc esl no- sunt proprii hujus nominis olTuctu ;qao-
men oommunicabilc illis, quibus datui rum primura est, rem notare el doclai
naturo per modum quo datur eis :
«•! re cui datur secundum est, nuper rera
hoc dicitur, Genes. v, -, quod mascu- esse cuidatur : terlium eat, boc nomea
////// et fosminam creavU eos et vocavit """ imponi, Bed dari : quartura est, ho<
noinrn eorum Adam, hoc est, homo : nomen bonoetoptimo semper e»»e con-
quod (alias, quia) Adam h<nnt> interpro- junctum quintum est, hoc nomen in-
:

tatur. Sioul enim raulier naturara de novare eura cui datur : sextura est, hoc
viro accepit, ita aocepil el naturoe no- nomen habere alietatem <•! difierentiara
men, el rationem. Et ita in divinis. Sic ad alia qusBcuraque noraina : Beptimum
dicit Apostolus, ad Philip. u, 9 et 10 :
est,hoc nomine consequi benedictionera
Donavit nomen, i/u<></ est super om- illi octavum est, hoc nomen facere commu-
nenomen ut in HomineJesu omne genu : nionem inter omnee uno patre genitos.
flectatur, etc, Pater enim gignendo Hobc autem plane inscripta inveniuntur,
Pilium dat ei naturam divinam, et per et ratione demonstrantur, et ipsa re etiam
consequens dal ei noraen naturaa el ra- ;lparum Bcientibus denotantur.
tionera, quod vere Deus dicatur el sii :
Gum enim nomen dicatur quasi nota-
el ex hoc non habet quod rapinam se ar- men, nisi cadat a significatione quam
bitratur BBqualem Deo, quod non blas- et importatj oportel quod notando declaret
pheraat, cum dicil se Deum, et quod in rem cui datur. Et ideo dicitur : Super-
nomine illo omne genu flectendum est ei scribe eis quibus datur, ul in ipso nomi-
sunt Patri, et quod non est aliud nomen ne sicut in Scriptura Legatur notitia eo-
sub ccelo datum hominibus, in quo rum \ Sic enim scribuntur ra libro vitae.
oporteal eos salvos fieri nisi illud
1
. Sic Malach. ui, 16 : Scriptus est liber mo-
ergo etiam dicitur (quoad naturam Pa- numenti. Apocal. ni. 12 : Scribam su/>er
tris, quae nobis in generatione spirituali *um nomen Dei mei, et nomen dvitatis
confertur ad esse divinum) dicitur Pa- Dei mei, novx Jerusalem. Et, ibidem,
tris nomen nobis datnin. Joan. x. 33 :
paulo ante, fr. 5: Non delebo >tomen ejus
Si illos dixit Deos, ad quos sermo Dei de Libro vitse, hoc est, signaculum pro-
faetus est, et nonpotest so/ei Seripturu : fundatum super nos, quo deelaramur e^se
sermo enim Dei es1 : sermo de commu- Dei. Propter quod nomen Domini fuit
nicatione Dei, qni (alias, qiue) est nota, m lamina pendente in fronte Ponticis 3 .

quani facit natura communicata : sicut Apocal.vn, 3: Signemus servos Deinostri

omnis res a natura sua denominatur et l)} frontibus eorum. Et. ibidem, y. i :

determinatur : et haec Scriptura nullo Audivi numerum

signatorum eentum
modo solvi potest, quia realiter inscri- quadraginta quatuor mil/ia signati, ex

v
1
Non est in alio aliqno *alu.<: nec
!

•
- - : * Cf. ad Hebr. vii, 10 el \. 16.
enim aliwi nomen sub cmlo datum hominibus, in s
Cf. Exod. xxvin,
quo oporteal nos salvos fieri.
260 H. ALB. MAG. OIU). I'M l.l).

onini tribu filiorum Israel. Sicul dicitur, lius excogitari potest,quod solum per et

Exod. \\\m, 11 fnvenisti gratiam <o- : substantiam est bonum. Luc. xvm, l
(
.) :

ram me,et teipsum novi ex nomine. Nemo bonus nisi solus Deus. Hoc signi-
Declarana autem rem est super rem : Bcatur, Jacob. u, 7, ubi loquitur de In-

et ideo invocatur in bos quibus datur. fandis et malignis divitibus, qui hoc no-
Semper enimeminet, e1 exaltat, etdepri- men persequuntur, dicens Ipsiblasphe- :

mi non potest Bed si deprimere aliquis :

mant bonum nonien, quod invocatum est
conetur, nomen deletur : H tunc dicitur super vos. Isa. lvi, •*>
: Dabo eis nomen
nomcn eonim deleri de libro vitae. Jerem. melius <i filiis et filiabus. Eccli. \t.i, l.">

xiv, 9 aulem in nobis es, Domine, </

: Tit Curam habe de bononomine. Isa. xxvi, 8;
nomen tinan invocatum estsuper nos, ne Nomen tuum et memoHaletuum indesi-f

derelinquas nos. Et quando invocatur derio animas non cnim in desiderio ani-
:

hocnomen, innos vocatur etcum : fortius imc est nisi bonum. Dicit enim Philoso-
si1 omnibus, tunc nos ad se tnihit forti- phus, quod bonum est quod omnia <>[>-
<«

ter, et unit sibi. Psal. lxxxviii, 16 et « tant (alias, appetunt).» Unde, Ecclesia-

17 : In lumine vultus tui ambulabunt, sticus, xli, 15, postquam dixil Cura :

et in nomine tuo exsultabunt tota die. habe de bono nomine, addidit //<» enim :

Psal. lxxiv, 2: Confitebimur tibi, Deus :

magis permanebit tibi quam mille the-
confitebimur, et invocabimus nomen sauri pretiosi </ magni.
tinnn. Psal, cxv, 13 : Calicem salutaris nomen bono conjunctum semper
Sic

accipiam, el nomen Domini invocabo. novum est. el innovat. Isa. i.xn, 2 Vo- :

Haec exaltatio notatur, Apocal. m, I-, cabitur tibi nomen novum, <///<></ os Do-
ubidicitur : Scribam super <'//m nomen. mini nominabit : uovum enim est, quod
Sic nomen supereminens, el uon de- principio es1 conjunctum, el vicinal \\^\.

pressum non potest imponi, sed dari : Ethoc semper facit nomenistud. Apocal.
sicut et omne nomen naturae datur, el u, 17 dabo manna abscondi-
: Vincenti
non imponitur. Et hoc significatur, Su- tum,etdaboillicalculumcandidum,etin
pra, i, 21, ubi dicitur : Vocabis n<>>>i< j

n calculo nomen novum scriptum, quod

ejus Jesum. Et Grlossa dicil : Nonimpo- nemo scit, nisi qui accipil. Manna esl
ues. Unde, ad IMiilip. u, dicitur /)<>- '.», : dulcedo esse divini, quod datur |ht gra-
navit illi nomen, quod est super <>>n>>e liam tiliis : quia ille cst panis Gliorum.
nomen. Ifomo autem imponil nomina : Calculus autem candidtfs esl solidum el

Deus autem et natura dant ea. Isa. i.vi, candens aeternae veritatis, quaB cognitio-
.*)
: Nomen sempiteruum dabo eis, ////<></ tti imprimitur : el in hoc esl nomen no-
nonperibit. Act. iv, 12 : Non aliud no- vum datum, quod vetustatem, in qua
men est sub ccelo datum hominibus, i>> nati fuimus, repellit. Vpocal. ui. \2 :

quo oporteat nos salvos fieri el lioc est : Scribam super eum... nomen meum no-
gloriosum.Si enim falsa hominum opinio vum. Hoc enim modo innovat innobis
imponeret, ssepius sine causa nominis sui nominis signa, el immutal mirabi-

Donem haberetur: uunc autem quando tia Hoc modo Rex, qui sedel in thono,
'.

datur,lemper datur cum causa b1 sic :

dixil Ecce nova facio omnia*.
:

Dumquam bsI vacuum nomen. Apocal. Hoc autem modo innovando distin-
ni, Nomenhabes quodxnvas, etmor-
I : guit, el difTerre ab omnibus ic vetustate

tuut ambulantibus. Genes \\\u, 28 Nequa- :

Datum autem nomen bono el optimo quam, inquit, .l</e<>l> appellabilur no-
semper bsI conjunctum : causa enim no- men tn/i/i/. sed Israel. Genes. xvn, 5-15,
minis crtt oplimi collatio, quo uihil m< mutaturnomen Abram el Sarai, quando

\ !l V .
Ipocal. zxi, 3,
 I\ I \ \\l, \l \l III II \ I w.

i iiiiin dedil circuin tii <| I nli |ll ,,|,l llllll III, I ll lllll II' .14 nlTi II,

aliil .li-.lminli.il I i i \\ , I ,
S ' ' 01 nii, tin dc qua, I' ! di< it,

tuos vocabit nomine alio, I nde, Joan. i, quod b < apite u rjuc ad bai bam •
' io
i
I ii vocaberis Vephai : quod inter- ,,| .iiii \ , lniniili ,h lill ii , n,|il

pretatur Petrus, M.iiih. \\i. 18: Tu m iliini iiiillinii relinquil quem non pem
Petrus, <t super hanc petrant ledificabo •
oramunii atio »an< la •
hai itatii.
l lesiam meatn, Justum enira est, ul II, ii nomen < •
undum pi <»-

i|iu .iii.iin i'i meliorera habenl causam pi ioi nominii elTcctus.

nominis, quod non in noraine antiquita tisl autem, o Pater, bo
ils, sed in noraine diflerenti vocentur. titiini, i ,|iii.i semper divinum, el • nullo
Distinguuntur orgo per noraen ab infan nisi .i !< il.iiuui. < i
ab eo sempi i agni-
dis hominibus. (sa \u\. I
De ventre tinii : el quia divin igitur \ eneran-»
matris mese recordatus est nominis mei, •liiin el adorandum, Psal. i.xii, • » :
/"
v h ergo distinguendo oausara dal be- nomine tuo levabo manus meas. Psal.
nedictionem his quibus com enil . et ma* <\. i" Confiteamur nomini tancto />><>,
:

KmIicIkiikmii lus iniiluis inui COnvenit, >/ gloriemur in laude tua. Al> eo 6tr
sed ab eis distinguit. (sa. lxv, l."> et H» :
iiiui. Is.i. \i.\, i : Vocavi /<• nornine tuo,
/'./ servos suos vocabit nomine <//i<> : in .lnaii. wn, II : Pater sancte, terva •

quo qui benedictus est super terram /><- iu nomine /»<>. quos dedisti mihi : >>(

nedicetur amen, Genes. \\n.

in Deo siu/ iniinii. sieui <•/ iio^. boc est, quos in

18 : Benedicentur in nomine tuo omnes nomine luo, a te illi^ dato, dedisti mihi,
gentes ', hoc est, omnes gentes qu» Bunt qui expressi nomen luum, «jt i < »o l a i«- a<-
in nomine luo, tibi datse a Patre ccBle- eepi per «generationem : <t hoc > ,s t al>

sti : (juia nomen esl causa benedictionis. cognitum et vocatum. fsa. \i . 26 : Qui
Unde, Psal. cxxvm, 8 : Non dixerunt educii numero miliiiam eorum,
iu </

qui prteteribant, supple, hoc nomen : omnes ex nomine vocat. Joan. x, ;

5 :

Benedictio Domini super vos : benedixi- Proprias oves voeat nominatim. E\od.
mus vobis in nomine Domini. Tob. m, xxxi, - : Vocavi ex nomine Heseleel
13: Benedictum est nomen tuum, Deus filium Uri. Beseleel umbraculum i/i>i-

patrum nostrorum. Job, i. 21 Sit no~ : num interpretatur, et significal Sanctos

tnen Domini benedictum. Psal. cxn, 2 : in umbra alarum Dei sperantes. II i sunt
Sit nomen Domini benedictum ex hoc lilii Uri, hoc est, ignis per incendium
nune ei usque insseculum. divini ignis, qui micat in eis : quia Apo-
Sic autem benedictionem conferens, stolus, ad llebr. xn, 29 : Deus nosler
eommunionem Sanctorum omnium cum ignis consumens est. Inde dicit Augu-
uno Patre Deo genitorum facit ut sic- : stinus: « Ipse est ignis edax : consumit
ut in univocis est nomen unum, ita sit et « enim veterem vitam divinus amor, et

virtus nominis omnia bona communi- « innovat hominem. »

cans ejusdem nominis : et hoc est oleum Sic est erffo nomen tuum.
'

effusum hujus nominis 2

, quod vidua Ec- Ergo o Pater,
clesia, et omnia vasa domus sua?, et mu-
tuata ah aliis infudit s
: et se eommuni- « Sanctificetur, nomen tuum. »

eamlo eommune meritum Sanctorum de

ereditoribus dsemonibus liberavit, eui Quod enim sanctum est, sanctiticetur

1
Vulg. habet, Genes. xxn, 18 : Benedkentw * Psal. cxxxn, 2 : Stevi unguentum in capite,
in semine suo omnes gentes terrx. quod descendit in barbam, barbam Aaron, quod
Cf. Gantic. i, 2. descendU in oram lestimenti ejus.
3
Cf. IV Reg. iv. ,.
262 I). ALB. MAG. ORD. IMt.ED.

adhuc, quadrupliciter sanctificando : per be1 nomeu confusionis immundae : reli-

emundationem, per clarificationem, per quiae autem peccatorum sunt relicta eo-

magnificationem, per mirificationem : rum, e1 illa sunl reatus : progenies au-

sicul e contra per malos polluitur, obs- tem rst id quod ims reliquias vocamus,
curatur, minoratur, el blasphematur. quae sunl effectus peccatorum, sicut fce-

Per emundationem sanctificatur a con- ditas cogitationum, immunditia cordis,

tagione delictorum : per clarificationem, et hujusmodi germen autemest in con- :

al> offuscatione affectus terreni : per ma- cupiscentia el haec omnia perduntur per
:

gnificationem, ah infirmitate uaturali : munditiam sanctitatis. Et quoad perpe-

per mirificationem, perhoc quod in mi- tuam peccati oblivionem scopatur disci-
rabiiibus accipial assimilationem Dei. plinis et exercitiis bonis, et teritur usu
Haec enim quatuor dicit sanctitas. virtutis,donec ad munditiam perfectam
enim Dionysius in libro dc Divi-
Dicil reducatur. Ad Hebr. xii, i Pacem se- I :

nis nominibus, quod « sanctitas est ab quimini cum omnibus, et sanctimoniam,

« oinni inquinamento libera el perfecta, sinequa nemo videbit Deum. I ad Thes-
omnino immaculata munditia » et
! : sal. iv, 3 et se<j : Heec cst voluntas Dei,
quoad hoc esl sanctificatio prima. Dici- sanctificatio vestra:... ut sciat unusquis-
tur etiam sanctum latine idoni quoti iy.o,- que vestrum vas suum possidere in san-
graece el hoc est idem quod sine terra,
: ctificatione et honore, non in passione
sive depuratio ab offuscatione terrena el : desiderii, sicut et gentes, qux ignorant
quoad lioc est sanctificatio secunda. San- Deum.
ctum etiam idem cst quod firmum et : Secunda sanctificatio perficitur ex tri-

tunc idem est sanctificatum, quod in ma- bus : ex purgatione videlicet terreni
gnis et ad magna confirmatum, et super amoris vel affectus, ex purgatione ima-
omnia vincit : et quoad hoc est sanctifi- ginationis terrenae, et ex purgatione ter-
catio tertia '. Aristoteles etiam in libro renae rationis : et haec significatio signi-
de Speciebus et operibus virtutum dicit, ficatur. Exod. \i\, H> el II : Sanctifica
quod « sanctitas esl scientia faciens fide- populum hodie, etcras, iaventque vesti-
« lcs et servantes qiwe ad Deum justa : » menta sua, et sini parati in diem ter-
el illa cst mirabilis sanctitas, per hoc tium. Hodie enim sanctificatur, (juando
<l
I esl scientia primaa veritati inhae- [><>st caliginem terreni affectus lux sur-
rens, admirabiles delectationes habens, gil in sereno cordis : cras iterum, quan-
puras el Grmas : el quoad 1 1< •«- esl san- do excluduntur phantasiae e1 imagines
ctificatio quarta. terrenorum : el tunc prseparati sunt in
!)' prima harum sanctificationum est Lucem tertiam (alias, diem tertium) quan-
destructio peccati, el contagionis relictae omnino abjiciuntur phantasiae mun-
>l<>

ex maculis peccatorum omnium et perfe- danarum rationum el cogitationum. Je-

cta h perpetua <>l>!ivi<> ;
<( rememoratio- rem. u. Sanctus Israel Domino, />ri-
;
5 :

nis delectantium male deletio, ita quod mitia frugum ejus. Quia dimissis hi'-.
nec iii .ntii, nec in reatu, nec in reli- tunc primo anima I)<m> primitias offert,
quiis, nec in concupiscentia remaneat. E1 emundata a contagione terrenorum. !sa.

de hoc dicitur, Isa. xiv, — : Perdam lviii, 13 : Vocaveris sabbatum delica-

Babylonis nomen, et reliquias, et ger- tum, et sanctum Domini gloriosum,
men, el progotiiem, dicii Dominus, Et, quando scilicel nihil adhaeret terrenaa
infra, \. l-\ :
/.'/ scopabo eam in scopa contagionis.
terens, dicit Dominua exercituum. No- Tertia sanctitas perficitur confirmatio-
iii n enim Babylonis esl in actu, <iui ha- ne boni, sicul dicitur in Psal. lxvii, 29

1
^. DioriYoius, Lib. de Divinis uominibus, cap. 12, de Sancto sanctorum,
 |\ | \ \ M. M \ I I II I I \ I
'•

et 30 Confirma hoc, Deus, quod ope patio i

i
ad indum unda di

ratus w 1Y1 nobis, l templo tuo in po itio e t ad tortiam : ' rlia luten

Jerusaiem, tibi offerent regei munera, nii ici nriu < ' ad quartam •• tum
Eooli, kxiv, 10 fn plenitudine sancto impletur quod dicitur, ^apiont
rum mea lioi
deientio x
i t, in ploniludi Per nationei inanim* >

ae sanctitatis. Ad Hebr. ki, 32 Sancti fert,amicoi Dei et prophet tituit,

per fidem vicerunt regna, operati suni Pei primain III proprie unctiflcatio

justitiam, eto. \«l Hebr. viu, 6 "Melio* : nominif, live munditia, ut e in nobii
ris testametUi mediator est, quod in tnt sigillare poiiil (jones. xvn, I"' 1
eq,

lioribus repromissionibus tancitum est, Hoc est pactum meum quod observabitii
hoc est, conlirmalum. inter meet vos, ei temen tuum post te '.

De quarta dicil Psalmus lxiv, •"»

et ii : Circumcidetur, id est, nanctiflcetui

Sanctum esi templum tuum, mirabile in vobit omne masculinum et bi icti-

tequitate, Templum esl apparitio, quod (lcatio esl i praeputio concupiscentiae

patet iu compositione verbi contemplor. carnalis.

Quia licul fanum dicitur a v

7 "". quod Secunda autem clariflcal a pulvere et

esl apparere, ita el templum a tempior, oaligine terrenorum. Joan. ivn, I : Pa m

Bive contemplor, quod est visio per in- ter, venii hora, clarifica Filium tuum,
tellectum : et hoc admirabile est altitu- ut Filius tuus clarificei le, Hoc enim
dine : quia ex tali annuntiatione altissi- dicit Pilius <l«' membris clarificandis i

morum, et lunc et nunc philosophari in- caligine terrenorum.

ceptiim est, ut dicit A.ristoteles. Daniel. autem magnificentia perGcitur
Tertia
in, 52 : Benedictus es in templo sancto claritate virtutum, quando i|»^.i- virtutes
glorise tuse. Et, ibidem, f.
."»2 : Benedi- emundanl se ab infirmis quibuslibet,
ctumnomen glorise tuse sancium. Exod. et efficiuntur heroicss vel heriles, nondi-
xv, II : Quis simiiis tui in fortibus, gnataaadparvarespicere. AdRoman. viiij

Domine? quis similis tui, magnificus in 30 Quos justificavit,illos ei glorificavit.

:

sanctitate ? I Reg. n, 2 : Non est san- Quarta autem perficitur aBternas san-
ctus ul est Dominus : neque enim est ctitatis illustratione, quas splendet a San-
alius extra te, <•( non est fortis sicut cto sanctorum. Sapient. \. m : Ostendii
Deus noster : et tangit duas sanctitates illi regnum Dci, et dedit illi scientiam
siniul. Isa. vi, •> : Sanctus, sanctus, san~ sanctorum : honestavii illum in labori-
ctus Dominus Deus excercituum : hoc bus, et complevit labores illius.
dicitur de tribus primis modis sanctitatis. llis ergo quatuor sanctificationibus
Et de quarta additur : Plena est omnis quatuor sunt contraria, i\ux Dominus
terra gloria ejus. Joan. xvn, 17 : San- conqueritur, scilicet pollutio nominis,
ctifica eos in veritate. Sermo tuus veri- offuscatio, minoratio, et blasphemia. Pol-
tas est. Dicit enini Dionysius quod luunt enini nomen Dei, quod invocatum
<c lides est collocans credentes in veritate, est super eos, qui carnalibus subjacent
« et veritatem in ipsis credentibus. » Kt concupiscentiis : olVuseant, qui terrenis
ideo veruin est, quod dicit Aristoteles, supponuntur pretiis : minorant, qui deti-
quod admirabiles primee veritatis Phi-
« nentur actibus infirmis : sed blasphe-
« losophia habet delectationes Grmitate mant, qui nomine, surdis et rau-
relicto
« et puritate. » Haec omni- enim veritas tis inhaerent idolis, non quidem illis quae
no pura est, cum sit simplicissima om- : antiquitas vocavit idola lignea vel lapi-
nino lirma. cum omnis veritatis sit cau- dea, sed eis quae quilibet per amorem
sa omnino mirabilis, cum sit omnium
:
veneratur, et fingit pro Deo.
altissima. He primo dicitur, Ezechiel. xxxvi, 20 :

Prima harum sanctificationem prsepa- Polluerunt nomen sanetum meum.

264 0. ALR. MAG. ORl). PR/E1>.

De -'''-11111111 dicitur, Thren. iv, I : certam personam referri non potest, pro-
Quomodo obscuratum est aurum, muta- pter quod impersonaliter pronuntiat.
esi color optimus, dispersi sunt lapi- Ad dicendum, quod
aliud sicul qui in
des sanctuarii in capite omnium platea- Bordibus est, sordescit adhuc », ita nullus
rum? Aurum enim splendor est deitatis adeo sanctus est, quin inveniat quo cre-
in Gliis gratiae, qui nomen habenl Patris scat adhuc accedendo ad sancta Bancto-
iii esse divino secundum gratiam. Color rum. El hoc uotatur, Levit. \i\, I. ubi
optimus esl color spiritualis verus (alias, dicit : Sancti estote, quia ego sanctus
Luminis)qui mutatur in fuliginem avari- sum, Dominus Deus vester, <[iii sancti-
tia\ Sicut el aurum obscuratur per cali- Gco vos. Quasidicat: Ego sanctitatis for-
ginosum amorem terrenorum, sic el mam exhibeo, ad quam continue cresca-
Lapides sanctuarii, calculi veritatis in qui- tis. Psal. lxxvi, II : Dixi:Nunc ccepi :

bus scriptum fuit nomen novum, proji- Itifc mutatio dexterse Excelsi. Eccli.
ciuntur el sparguntur in compitis platea- xviii, (i : Cum
komo, consummaverit
niin. ubi terrenis Lucris inhiatur. futic incipiet. El ita continue oramus

I).- tertio improperatur Movsi et Aa- sanctificari. Ad Hebr. x, 22 Accedamus :

ron, Numer. Quia non credidi-

\\, 12: cum vero corde in plenitudine fidei, as-
sfis nti/ti, ui sanctificaretis me coram persi corda a conscientia mala, et <il>lntt

filiis Israel, non ihtroducetis hos popu- corpus aqua munda. Sic ergo ab omni
los itt terram quam daho eis. lloc enim immunditia segregatum nomen sanctifi-
comminatus esl eis, quia infirmitate hu- catur, sicut dicitur, ad Hebr. vn, 20 :

mana tentati fuerunt in magnis : qod Sanctus, innocens, impollutus, segrega-

enim magnum ostenderunt, sed minora- tus a peccatoribus, et excelsior caelis fa-
verunt nomen ejus coram populo. cius. onim tanguntur ea quas dicta
His
De quarto dicitur, Isa. lii, •> : Jugiter sunt, licet non codcm ordine quia per :

tpta die nomem meum blasphematur, impollutum tangil munditiam a peccati

s alicet inter gentes. Blasphemia enim contagione per segregatum autem a
:

est, quando honor divinus ad res mu- peccatoribus el innocentem tangit clari-

tas, quae juvare non possunt, transfer- Gcatum a terrenorum offuscatione per :

tnr. sanctum autem tangit magnificentiam in

Ilis habitis, quaedam quseruntur in lit- virtutis confirmatione : et per excelsio-
tera, antequam procedamus ulterius, de rem coelis factum tangit BQirificum in di-

nominis sanctificatione. Et sunt duo, vinss veritatis contemplatione.

quorum unum est, quare impcrsonaliter Redit autem adhuc ex prasdictis orta
dicit, « Sanctificetur : » et non dicit : qusestio : nomen enim quod sanctifica-
Pater noster, sanclifica nomen tuum, lur, esl natura Patris nomen quod parti-
i niii tamen ipse si1 Banctificationis perfe- cipamus, quando dat nobisfilios Dei esse,
ctor?au1 dixissel : l>a nobis sanctiGcare dando nobis sui participium per inhabi-

nomen tuum? Secundum est, quare di- tantem gratiam. Quid ergo li«'t de aliis

cilur, '( Sanctificetur, » ac -i continue nominibus, sicut quo Christiani a Christo

Banctificandum sit, e1 non sil pervenire dicimur, el de multis aliis nominibu
ad termiaum BanctiGcalionis ? V'A dicendum ad hoc, quod omnibus
l.i ad primum horum dicendum, quod illis nominibus primum fundamentura
impersonaliter ponit, ideo quod licel esl illud nomen divinum, quod ex hoc
D sil .ni' toi sancliGcalionis, lamen quod lilii Patris Bumus, participamus.
non sil Bine nobis cooperantibus, el etiam Ex hoc enim participamus unctionem Spi-
sine adjutoi io ^ngeloi um : el ideo ad ritus sancti qua Christiani dicimur : et

al \\ ,11.
 IN RVANfi m \ i i ii i i V 1-9,10

rilc i luin q 11111 aliorum pirliripa icul dicitui l \ // •

ficit i

i nnniii : el idoo i i" unclilicato, < lia ceisus,?t Snbtimis,habili < minh
. 1 1 1 . i
|. .11 in i|, ,iinii l i l
)g| ii. dc •/ tanctum nomen eju
quo diuilur, I Joun. iu, I Videte qua lancto habitans, l.i lun

lem charitatem dedil nobu Pater,ut filii fecit mayna qui poleru t, el lan
nobis t

l><i nominemur, et simus, In hoo autem ctum nomen ejiu l\ini enimnouqu

quod lllii Uei sumui, scimui quod per i§ nomen eju quia ip umi mii i

piritum adoptionis, el per puternoE bile. Scimus enim luni quod a Oomino
claritatii participationem limilos ei eri- factum est istud, et est mirabile in oci

niiis, etsi noo mqualea. I Joan. m, 2: nostrii '

quando gloria vultui Pa
(Wunc filii sumus nondum apparuit
\ et sic manifostatur in vultibus filiorum, el

quid erimtts. Scimus quoniam cum <</>- oor efficitur aula lummi Patris, e1 veeti-

paruerit, lioo videlicot, quod timiies ei bulum reterni luminis, el ipsa mem no-
erimus, quoniam videbimus eum sicuti stra thronusomnisdivince pulchritudinn
est. Quando autem removetur peccati el notamen nobis impressum resplendel
pollulio, terrenorum contagio, fragilita- ad vultum imprimenlis, el quantum pi
lis defeotus, el provehiinur ad veritatis valet, respondetimitando ipsaforma pul-
fulgorom, tunc apparet uomen filiationis chritudinis, dicens quod imago hon el

in nobis, el tunc resplendet super ims superscriptio Burarai esl Imperatoris pei
Deus Pater in pleuo lumine pulchroruro Spirituro suuro in>> in filios adoptantis.
et vororum bonoruro aHernorum uttunc :
Hoc est igitur quod dicitur : « Sanctifi-
in nobis egredialur ut splendor justus cetur /i<iui< ,

ii tuum, n secunduro littera-

noster, ei Satvalor noster ut lampas <<<-

|em intellecturo.
1
cendatur : ul ipse quidero DeusTrinitas
Pater noster, qui vere est, sit in nobis
lu\ candens et intellectuale animsB no- « A.dvenia1 regnum tuum. »
MO
>tra\ sii*u t serenadiesex luminequodful-
get e Patris roajestate : et ipsa animse Sicut ad esse filiorum Dei pertinet pi

substantia sit sicul sedes confirroata, in inducta petitio, ita ad potestatem perfe-
qua resident omnes pulchritudines con- ctam eorurodero pertinel ista, quae hoc
templationis et veritatis et bonitatis divi- secundo loco inducitur. Sunt autem tria
na\ Et tunc lux Dei increata fulget in no- in ea notanda, ad hoc quod bene intentio
bis, a quo influitur nobis lumen spiritua- ojus intelligatur : quorum primum est,
le, Lumen diei in aerero
sjcut a sole tluit : quid regnum quod hic ponilur (alias,
sit

et ex hoc fiuntel demonstrantur nostro petitur) ? Secundum, qualiter hoc sit Dei
intellectui pulchritudincs veritatis, sicut Patris regnum, ad quem petitio dirigi-
dieitur, ad Roman. vni, 21 Quiaetipsa : tur? Tertium autem, qualiter petitur, et

creatura, qu83 est homo, liberabitur a unde verbum advenire ?

servitutecorrupiionisinlibertatemglorix Ad intellectum primi, inter haec no-
filiorum Dei : et tune vere filii Dei natu- tandum, quod sieut tradit Plato in De-
rale nomen deitatis participative per gra- mocraticis : « Kegnum niJiil aliudest, nisi
tiani accipientes apparerous: et tunc sci- « completa in uno potestas et dominatus,
mus quod dicitur, Act. iv, VI, quod
illud «justitia animala, legibus ordinata, ur-
non est aliud nomen sub caelo datum ho- « banitatibus sicut partibus determinata,
minibus, in quo oporteat nos salvos fieri « armorum strenuitate roborata, civilita-

1
Isa.Lxn, 1. II ; Luc. \x, 17 ; Act. iv, II ; ad Roman. ix,

- Luc. l, i". 33 : I Petr. n, T.etc

•
Psal. cxvu, -2i : Mattli. xxi. .V2 : Mare \ii,
 I). ALB. MAG. ORD. V\\ II'

• tea optimas gubernans, el bonis exte- dicitur, [sa. xxxi, 3 : Dominus inclinabit
« rioribus, sive copiis organicis (alias, manum suam, et corruet auxiliator, ct

« organice) subservientibus, quantum cadet cui praestatur auxilium. Unde <li-

« sufficit, superabundans. » l.t intelle- cit Dyonisius in libro de Divinis nomini-

ctus Philosophi est, quia si non esset in lnis, quod « Dominus dicil etiam non
uno, sed esset potestas divisa, possel fieri « subjectorumexcessum tantum, sed
divisio et schisma, <-t per consequens de- « omnimodam pulchrorum et bonormn
solatio. Quia, sicul dicitur, Matth. xn, « laudabilium perfectam possessionem e1
2'.\ et Luc. xi, I" : Omne regnum in seip- « veram : et non cadere, vel nutare va-
sum divisum desolabitur, et domus supra « lentem fortitudinem. » Propter altilu-
(lumum cadet : et monstruosa res esl dinem autem non decet regem populo se
corpus quod babel plura capita. immiscere, quia ex hoc vilescit. Unde in
Et adhuc, In omnibus naturalibus Regimine Dominorum «lioit Aristoteles,
el disciplinalibus omnis multitudo redu- quod « sapientissimi Reges fndise non
citur ad unum : cum igitur in quolibet « nisi seniel in anno ostenderunt se po-
regno sint de necessitate multse particu- « pulo : ct tunc cum gloria magna pro-
lares potestates, sicut Principum, Tribu- « cesserunt, el sapienter concionabantur,
norum, Proconsulum, Praetorum, Du- « et aliqua judiciamagna fecerunt : ul ex
'iiin, ct Praefectorum, et hujusmodi, « gloria essenl in admiratione, cx condi-
confusio inordinata esset, nisi reducere- « lione sapientiae in veneratione, et ex
tur ad unum : el nec naturae congrueret, « judiciis in tiraore malorum, et in amore
nec disciplinalibus concordaret, et in « bonorum el laude. » Hic lamen domi-
seipsa turbationem schismatis sustineret. natus totus pertinel ad potestatem qua
Ilanr autem potestatem oportet esse continentur multitudines : quia dicit Am-
per iiniiliiiii non per mo-
dominatus, el brosius quod « Dominus esl nomen po-
iliiin exercentis potestatem. Dominatus « testatis. »

autem consistit in altitudine superposi- Haec autem potestas aniroata debet

tionis quse ad inferiora non dignetur in- esse ju>titia , quia rex non tantum
clinari, quam in sublimitate bonoris ad- debel esse justus, ul vita, sensus,
mirabilis teneal copia pulchrorum el bo- voluntas, intellectus, el esse, nosse,
norum laudabilium habitus prudentiae et vcllc, |tns>t'. videre el agere suum
Bapientiae et virtutis : ita quod divitise re- sit : non torpens vel dormiens, scil

in talibus in iiiniiiuiii sinl adinira- vi\ii el vigilans justitia : sicut iju>

tione potius quam imitalione, sicut dici- rujiis voluntas auctoritaa est ad om-
lur. III Reg. \. 9, quod rcgina Saba nium justorum confirmationem, cujus
videns sapientiam e1 ordinem regis Salo- verbum sententia esl confirmans judi-
monis, non habuit ultra spiritum, el cium, cujus actus mensura esl omnium
iIimI : Sii Dominus Deus iuus benedi- justorum, cujus nutua obedire cogil in

i ius. (iii complacuisti, etposuit te super omne prasceptum, et cujus indignatio

ihronum Israel eo quod dilexerit Domi- (lissi|),ilomne perversum, cujus ratio lux
/iiis fsrael in sempiternum et constituit esl omnium quee juria ordine snni deter-
/> regem, ui faceres judicium et justi- minanda. autem alteriusmodi si1 rex,
Si

tiam. I.i oportel hunc dominatum, sicul regnum ejua esl corruptum in tyranni-
iilins esl el copiosus in oroni pulchro el dem. Unde Augustinua in libro <lc Ciri-
bono, iit ita ex immobilitate longae et inir Dei dicil quod « absque jusiiiiii ni-
.

< onsuetue bonestatis cadere <•! uutare « hil iilunl suut regna quam magna la-

cundum opinionem Bapientium noa pos- « tiin ini.i. Iluc notatur, Isa. \.\.\ii, I :

-ii . quia decidente eo qui toturo tenet, ubi dicitur : Ecce in justitia regnabit rea .

esl omnium Bequi ruinam, Bicut ri prim ipes in judicio praerunt, l.i, il>i-
 IN RVANG m \ i i M li, \ i i"

.I.iii .
,
'.
Vbw vocabitur uitra is qui nilu ilirilur, ni i ulilil

insipiens est % princept nec /raudutentui i ot urbium con id ran nptii

appetiabitur tnajor. Oporlot autem ha t urbi i»turbi I nul

I
k i > 1 1 i . 1 1 • 1 1 * logihut Iiii.ii.nn Dicil inuna lan pu d quio nulla .

enim ^ristotoloH in Poiititi iuii, quod l< ta una u'uualitci pol

„ ,nl rompublicam conlinondam non iuf- diata in multi quod iequa
, ita il vii

« flcit sermo inslructivua, qui suflicil la ejuM el providontiu in omnibus, id

n mon ad ignorantium doclrinam ncquo uportct ipiam liabore particularen poto-

(i etiam luftlcil lermo persuasivus, qui Htaton quas pronpicianl inforioribuH, !;

« Bufiloit ad bonorum el itudiosorum in enim motor 0111111111 habot particulai

t Formationom : led proptor ooa qui no motoroa sph&rarum : 111 anima in cor-

« luntjustitiam colcre, et piclalomamare, pore particulares habel virci membro-

a oportel esse sormonem coaclivum : rum :
'•! lic esl in omnibui aliin videre.

el ille esl Bermo edicti logum, proptor Sii ergo etiam regni potestai habel duo
quod leges sancts sunl pcenis sanguinis genera potestatum, qus in plurimas divi-
conflrmats Bicul otiam lex a ligando di- duntur : ol una quidem pars ejua eal ur-
Unde, Esther, ui, 8: Optitnenosti
citur. banitas virtutis, el alia divitiarum. Ad
quod non expediat regno luo ui itisole- gubernandum enim parles regni vocantur
scat per licentiam. Et illud Esther, xiu, viri virlutumpreecipuarum,qui corrumpi
17: Jussitnusui nefarii homines uno die non possint, nec circumveniri, sicut dici-
ad inferos descendentes, reddant imperio tur, Exod. xviu, -I el 22. Provide de :

nostro pacem quam turbaverant. « Lex omni plebe viros potenies et timentes
u enim, ul dicil Tullius ante finem primse Deum, in quibus sit veritas, et qui ode-
« Rhetoricse, esl jus scriptum asciscens rint avaritiam : et conslitue ex eis tribu-
« honeslum, prohibensque contrarium: nos, et centuriones, </ quinquagenarios,
n, et pcenam ei qui Iransgreditur intermi- et decanos, qui judicent populum omni
i nans. » El licet rex supra legem sit, ta- temporc. quidquid autem majus fuerit,
men non esl contrarius legi : et esl supra referanl ad te, et ipsi minora tantummo-
legem, eo quod ipse esl viva forma legis, do judicent : leviusque sit tibi, pariito in
potius formans el regulans Legem quam alios onere. Potestas igitur talium Ar<-
formatus est regulatus a lege. Lex enim stocratia vocatur, ab »pirco« quod esl ex-
nihil aliud est quam juris forma, ex cellens et, /.oa-o,- quoil est potestas. Et ex
forma quae mente regis est educta,
Lu hisprimo ccspitsenatusRomanus. Esther,
e1 ad regulandum populum scripto i, 13, dicitur, quod sapientes ex more re-
mandata. Et hoc modo dicitur, I ad gio semper Assuero aderant, ei illorum
Timoth. 1. 8 et 9 : Scimus </ui<i bona faciebat cuncta consilio, scientium leges
est lex, si quis <-<i legitime utatur: ac jura majorum.
scientes hoc quia lex justo non est posita, Quia vero gubernatio civitatum et
sed injustis. Licet ergo lex justo non sit multitudinum indiget eopiis, (ju;r >i sem-
posita, tamen a justa mente posita est per extorqueri debeant a pauperibus,
secundum formam justitise, quse est in corrumpitur regni justitia : et si pauperes
mente. Isa. xxvi, 7 Semita justi recta : ponantur in talibus potestatibus, timetur
est, rectus callis justi ad ambulandum. quod ex indigentia corrumpant justitiam;
Urbanitatibus autem sicut partibus po- ideo inventa est Timocratia, quae eom-
testas regni est determinata sicut suis par- mittitur divitibus : quae dicta est &- .±r:

tibus. Cum enim omnes urbanitates tres quod sonat diviiias, et xpitoi; quod est
sint, sieut in Democraticis dicit Plato, potestas : ita tamen quod haec potestas
Monarchia, Aristocratia, et Tinioeratia. suli regimine sit senatus et Aristocratiae.
Erfonarchia estipsum regnum: nec urba- Et illis committuntur offlcia publica, sic-
m 0. ALB. MAG. ORD. PKMT).

ul praefecturae, ducatus, »'l nujusniodi, qui nostra quoniam melius est nobis mori
:

lucrum conver- i/i bello, quam videre mala gentis nostrse

necesse non habeanl in

tere officium, cum silu ex suis sufficiant. et sanciorum Sicut autem fuerit voluntas
.

Eccli. xwii, I : Propter inopiam multi in ccelo, sic /int ! Hoc modo legiones
deliquerunt :qui quserit locuplelari, aver- eranl ordinatee in Romano imperio, ct in

tii oculumsuum, scilicet a justitia. Istae regno David erant Cerethi el Pheleti le-
sunl ergo partes, quibus potestas commu- giones, qui »m;iiiI positi ut occiderent, el

nis regni determinatur. vivificarent : turbatores quidem occide-

Armorum etiam d electae juventutis rent, el cives pietatem etjustitiam colen-
slrenuitate roborata est. Unde dicil Plato tes vivificarent. Unde Phelethi interpre-
in Timseo: « Ad militiam electa scribe- tantur vivificantes, ct Cerethi occidentes :

« baturjuventus, necuxoribusutens, nec quia sicul in prsehabitis diximns, duas

« liliis. sed omnes cives tamquam paren- habebant facies, severitatis, et pietatis :

« tes venerans. » El si uxores aliquando sicut dicit egregius miles Mauritius :

habebant, numquam eas videre permissi « DexteraB istae pugnare adversus hostes
sunl, ne lilios suos cognosccrcnt, et illis « sciunt, laniare pios nesciunt. »
magis quam aliis impenderent defensio- Hoc regnnm csl civilitates optimas
ncni : sed in tenebris admittebantur, et gubernans, modus gubernandi se-
el esl

in tenebris separabantur ab eisdem. Lt cundum aequissimas Leges, jus suum uni-

hi ultiniiis sedes, ulii regnum magisti- cuiquc tribuere, et per hoc pacem et
niuit. acceperunt : et ilii stabant in mu- gaudium ct Libertatem et felicitatem po-
nitionibus, el sustinebanf ibi Lnsultus, et pulo confirmare, sicut dicitur, Isa. xvi,

revellebant : cl si eorum cre-

ullra vires .">
: Prseparabitur in misericordia solium,
vit insultus, tunc demum cives omnes et sedebit super illud in veritaie in taber-
e1 rex el potentes armis accingebantur naculo David, judicans et quserens ju-
ut vel honeste el libere viverent, el ho- dicium, et velociter reddens quod ju-
stes servos acciperent, vel morerentur : stitm est. Quod enim dicitur in miseri-

quia « eral eis,u1 dicit Aristoteles in 111 cordia praeparari solium, intendil quod
« Ethicorum, mors eligentior (alias, eli- Princeps non lucro, vel gloria, sed in

gantior) quam vita sub barbarica servi- misericordia populi, el patriee Bedel in

-
tute,qua3 justitialegumnon utebatur. » throno : el quod in veriiate judicat, si-

lli ergo milites semper eranl accincti,qui- gnifical quod judical secundum sequissi -

bus duo erant officia continua, quando mas el verissimas Leges et quod dicit :

non pugnabanl : unum eral exercere arma quaerere judicium, significal examinare
lormentis, »'t cursibus equorum el trlis. dilisrenter merita causarum : el tunc ve-
Sicul dicitur, II Reg. i, 18, ([imil David Lociter sine dispendio moraa et protra-
praecepil populo, ul lilin> suos docerenl ctionis redderejus suum unicuique, sicul
arcum, hoc est, artem sagittariam. Posl dicil Apostolus, ad Roman. xiu, Non i :

rcitium autem eranl dediti musicis sine causa gladium portat. Dei enim
dulcibus : el hoc fuil ideo quod duas fa- minister est vindex in iratn ei qui mu- :

cies in corde acquirerent : severitatem ex lumagit. 1 Petr. n, L4 : Ad vindictam

armorum usu contra hostes : el ne haac malefactorum, laudem vero bonorum.
Beveritas efficeretur crudelitas in cives, H83C cnini esl optima gubernatio civili-

exercebantur musicis, ul mitescerent <•( tatum t.nii communicationibns quibus

in

duli ni ad cives. I Machab. m. 58 >ilii in contractibus communicant, quam

el seq.: Accingimini,ei estole filii poten- etiam in meritis qiiilni-- vel praemia, vel

i > />/< parati in mane, ui pugne- poenas merentur : quam etiam un distri-

//v adversut nationes has qute convene- buendis, si aliqua aliquando pro digni-
i un/ adversut nos,disperdere nos <•/ mncta tate uniuscujusque sunl distribuenda.
 |\ I \ S\(. M \l III I I \ I lu I

\il h.i .
BLUtOl inifl Oxi fitUI .
nl I 0" hoi nodo dii itui . ad I
i

pij .
ftbundel uflli iontoi quia oxtoi i"i h \ m esi egnum l i >

bona licol malo a quibusdam expondun- justitia, rt jui ,

,t gaudium <<> Spirilu
ini , i.Mii. n iii iimi rogni sunl nicul "i tam to. I \ ho< auti m i quitui . quod li

iii. 1 1 \ i in 1 1 1 1 1 1 1
1
•
1 1 1 . i
q uanl • i i i i
,
'
1
1 1 <
•
1 1 •
ih\ in r in 1
1 ibuntui cordib
serviunl ftd i ogiiuina quia el expcn m\ iolabilitor obsn und \ i . ii ut dii itu

administranl Btipendioi um, et ad de< u I i. \ in ,

1 1> / iga testimoniutn,
i ciii el imodum faciunl eorun qui legem iti discipulu meis, l'»al (xxvi,
//- eju iii iii//'• // "i
pietatem colunl ol justitiam . licul dii i :i I / / i

tur, I II Reg, \, -•!, i|H"il auruni ol ur iiuii tupplantabuntur tjressui rji

gentum nulliua pretii erol . temporc \ i l i

banitatei autem officiuntui in nol

delicel Satomonis, el quod magnificatus \ irtutum officiis, el gradibuj potestotum

esi omnes regea terrss, divitiis et
super \ irtutum enim pai liculares pote-
i
illi>

sapientia hoc enim debcl essc Btudium .'

st&tes i ommittuntur, quis el idoncas per
regni, quod rognum sil abundans ul si : bona Btudia, el dh itea ad i ontinendum,
necessitas ingruerit, quod copias Btipen- Bicut dicitur, Isa. iv, I : [pprehendent
diorum h&beantur sic enioo confirma- : septem mulieres i
//•///// unum in die il-
lnr p,i\ cunctis mortalibus desidorata, ///, hoc est, septem virtutes, fides, Bpi

sicul dicitur, III Reg. iv, 24 et -"» :

/-'
charitas, prudentia, temperantia, f«»rti-

Salomon... habebatpacem ex omni /><ir- ludo, el justitia, \rni,i autem, quibus

/<• in circuitu. llabitabalque Juda ei roboratur hoc regnum, sunl studia el

[srael absque timore ////<>, unusquisque Bolertias el Scriplurae, quibus excluditur

sub vitr sua ei sub //'<•// sua, <i /><m hostis diabolus. II ad Corinth. \. i el

usque Bersabee, cunctis diebus Salomo- 5 : Ari/Ki militue nostrse non carnalia
nis. Iloc es1 igitur regnum. sunt, sed potentia Deo ad destructionem
ln spiritualibus autem ba?c accipiendo, munitionum, consilia destruentes, et

tunc dominatum regni faciunt processio- omnem altitudinem extollentem se </</•

ues divinae in nos, exaltantes et ditantes versus scientiam Dei. \d Bphes. vi, II :

e1 confirm&ntes nos : et illa> processio- fnduitevos armaturam Dei, ut possitis

nes snnt radii suae gratiae, qui cor ele- stare adversus insidias diaboii. I.t,

vant ab omni eo quod serviliter depri- ibidem, infra, v. 13 : Propterea accipite

mit : ut jam non dignemur ad talia armaturam Dei, ut possitis resistere in
respicere, sed in potestate super talia die mato, et iu omnibus perfecti stare.
exalt&ri, et deprimere ea, et pulchris el Ista onini arma sunl solertiae et audaciae
bonis fontaliter repleri : ox quibus super obviandi tentamentis diaboli. Ilabot etiam
vilia sublimamur, et in liis nullo modo socum Sanctorum asrmina, Anjrelorum
enim dicitur, Luc. wn, 21,
cadere. Sic quasi legiones, sicnt dicitur, Cantic. vi. 3,
quod regnum Dei intra nos est : et hoc quod ost ierribilis ut castrorum acics or-
ost indicari nobis el manifestari ma- dinata. Et in his conlidens Eliseus dixit
gnum nomen Dei Adonai
1
: quia Adonai plures osse secum, quam cum hostibus*.
Dominus interpretatur. Iloc facto, opor- Sic ergo gubernat civilitatem suam,
tot quod justitia sit vitanostra perpetua, omnes animae vires et societatem cum
sicut et ipsa immortalis ost, sicut dicitur, proximo habons pro civibus sua? inlo-
Sapient. xv, 3 : Nosse te, consummata rioris et oxtorioris civitatis, de qua scri-
justitia est : ct scire Justitiam et virtu- ptum ost : Gloriosa dicta sunt de te, ci-
tem tuam, radix est immortalitatis. Et citas Dei\ quoad intoriorom civitatom.

1
Cf. Exod. vi, 3. Psal. Lxxxvij 4.
?
Cf. IV Reg. vi, 16.
 270 D. ALB. MAG. ORD. PRdED.

I.i de exteriore dicitur, Proverb. xvin, aem insurgentem mali appetitum, Bicul
19 : Frater qui juvatur </ fratre, quasi dicitur, Eccli. \m\,
Uomines divites li :

civitas firma : non deficil in meritorum in virtute, pulchritudinis studium haben-

copiis. I ad Corinth. i, •"»

<-t seq. In om-
: tes, pacificantes in domibus suis.

nibus divites factiestis in illo, scilicel in Acies autem militum multarum legio-
Christo, in omniverbo, et inomniscien- num nobis acquirimus per participatio-
iia : sicut testimonium Christi confirma- nem Vngelorum. enim qui Cum liis

tumest invobis, ita ut nihit vobis desit doni rum participant, semper armata
in nlla gratia. Sic ergo Deus Pater re- militia proficiscuntur, ul cum Seraphim

gaum -«uuiii confirmal in nobis, ul |>ri- ignem spiremus cum alias, in) charitate
mo <l<t dominii sui participationem in el devotione : cum Cherubim illumina-
gratia, qua nos exaltat, el assimilal tionem scientise divinorum omnium iu-

Regi lilio suo, ubi est in dextera sua se- tellectus nostri illustratione cum Thro-
:

dens : ut faciamus semper quae dicil nis in tranquillitate cordis Dei fieri cum :

Apostolus, a<l Coloss. lii, I et 2 : Quse Dominationibus alti qusecumque humi-

sursum sunt quserite, ubi Christus est in Iia contemnentes : cum Virtutibus fir-

dexlera Dei sedens : quse sursum sunt missimi (alias, fortissimi) : cum Pote-
sapite,non quse super terram : <
i
t li<»<' statibus contra vitia severi : cum Princi-
pulchritudine bonorum suorum quae nos patibus in omnibus divinis officiis ordi-

a<l ccelum elevant, nec amplius sinunl nati :cum Archangelis omnium divino-
nos -nl> istis terrenis el humilibus depri- rum operum conscii, et in eis habentes
mi : n 1 voluntate el intellectu per omnia facultatem : cum Angelis cauti, ne ali-

congruamus primse el divinse rectitudi- quando offendatur a<l lapidem scandali

ni, sicut dicitur, Isa. i.\. 21 : Populus pes anjmae nostrae.
tuus omnes justi, inperpetuum hseredi- Gubernemus etiam a<l pacem el felici-

tabimt terram : ul etiam legum divina- tatem t<»lam vitae nostrae apud nos el

ruin in nobishabeamus regulam, atten- apud alios civilitatem, attendentes illud

dentes, quod lex Domini immaculata, Vpostoli, ad Ephes. n, 19, quod sumus
convertens animas et illml Proverb. '
: cives sanctorum et domestici Dei : el in

vi, 21 : Mandatum lucerna est, <•/ lex omnibus abundemus auro sapientise <!

///./', et ri</ vitse. El si increpal aliquan- argento modorum (alias, morum) sacrse
do, quod haec esl increpatio disciplinae. Scripturae eloquentia?j o\ lapidibus pre-
Aristocratiam autem quamdam s|»iri- tid>i> bonorum operum. Hoc enim esl

lualem habemus in virtutibus magnis el regnum, quod diffiniens Dionysius in li-

heroicis, quas sunt continentia, quaa esl bro de Divinis nominibus , dicit : « ]\v-

mora in mente quando omnia irrationa- « gnum esl <»mnis finis bonaa legis el

lia u<>->! i;i infra mentis bene dispositae « ordinis distributio, quando videlicel t>x

metas continemus, attendentes illud « potestate nobis concessa unicuique

Eccli. xiv, 22 : Bealus vir qui in s<//>i<-/i- « parti animaB nostraa scimus, <>( faculta-
tiamorabitur, et qui in justitia sua m<'- « tem habemus distribuere finem suum
ditabitur, et in sensu cogitabit circum- « optimum, ot conjungere unumquod-
spectionem Dei, « que ad suum bonum lege ligante quod-
Timocratiam autem habemus per alias « libel : ne aliquid sil dictum, vel fa-

communes virtutes civiles, in omni ho- « ctum, vel concupitum contra legem
nestate in <l<nii<> <<»nli^ nostri pacem
<•! « Dei. » Sic enim lex signatur, Bive si-
f, ates, bicuI queedam gladiataB pote- gillatur m uobis : omnia facientes Be-
te», quaa severitate vindicanl in om- cundum ordinem sapientise <•! charitatis
 IN EVANG M \ l l II I i \ l l"

hi nobi .
i' ul dii ttur ( l
&d ' orintb. nv, />>>/ >l ,
> I li<>> iiiiiii > I

10 Ornnia honestt, et ntcundum ordi» iiiiiin . po/tuit, I > >>>>> I . > I ItlHJ

iirm /hini . lloc onim \ oritttiimo <• i

n i i> nl

im iii ,
i|iin>l nobi i<l\ onii o pol s • Ii |m I •' lerlio, quod in ip um lilioi ud<

• i i i i i i oonduoil nd pnoi m el uudium in tioni it tdui it, od (ioloM. i l I

<li< itui

S|iu iin unotOj si< ul dii itur, ad lloman. quod eripuii ""^ >l> /><>/> ,/>ii<

m\ , 17. Sic diounl Sam ti, Vpocal. ^ i iiiii, </ trans/utit i >uu> />/>> >l>.

ln : Fecisti tios />><> nosiro regnum t et </i>>ius tum. M.ilih. w, _' '.
Seden "<t

aactrdotes regnabimus tuper terram, : ei dexteram meam vei tinistram n>>>>

Sic Christus Kex iiih rcgnal in domo meum dart >>>/us. ted quibus />>ii<i/um
Jaoob in iptornum putel quod in u< .
I i
>'\/ il 1'ntir in

regno perfectio est potestutis, sicul dici I

><•
quarto, i|u<><l i egnum •! I ili<> Pati i

tur, Dauiel. vn (
li : Potestas ejus, /><>- oiTeratur, ni in perpotuum cum ipso n
testas aeterna, qusa nonau/eretur : ei reg~ gnenl Sancti, dicitur, I ad < iorinth \

/i/nii ejus, quod u<>n corrumpetur, Stal 2i : Cum tradiderit regnum /><<> et /'>/-

onim ista potcslas per omnem habilum tri. I iiik imiiiii i eg ii" pleno perfectum
complentem potestatem, in nuilo quod eril omne proposilum Patris, pro quo
;kI potestatem pertinel deficiens, misii Filium. Barucb, \ . b* : Adduct /

lu'\ autem in hoc regno regnans Deus illos Dominus adteportatot in honorem
est. quod esl rex mag- De quo dicitur, sicut filios regni,
nus super omnem terram II Machab. i. ' . Hoc igitur esl « regnum iuum, » ha-
2i el 25 Solus es bonus rex, solus prx- : bens sterni Regis insignia : decorem in

stans, solus justus et omnipotens <•! : veste lucidissimaB conversationis, fibu-

hsec quasi bajulus esl ratio. Esther, \i\ lam ciaudentem Binum per incorruptio-
.i : /i'(./' noster es solus. nem secreti cordis : quia ad hoc fibula
Et boc esl quod sequitur : regibus dabatur, quod scirenl sinum se-
creti oordis clausum retinere : hobens
« Regnuna tuum. » etiam sceptrum divinae rectitudinis om-
niarecte dirigendo perjudicium rectum :

Patris enim dicitur hoc regnum : quia ct habens diadema speciei in capite,
in ipso regnat, quia hoc Filio dedit, et quod significat iu ipso totum circuitum
quia in ipsum adoptionis lilios ducit, et orbis : quia quidquid pulchritudinis in
a Filio rege cum omuibus in quibus est, orbe coeli est, totum ambil mentem, quae
et qui in ipso sunt, in Bne tradetur. De est in capite ejus. Sapient. v, 17 : Acci-
primo, xxxm, 22 Dominus legifer Isa. :
j/ieulregnum decoris, quoad vestem lu-
noster, Dominus rex noster : ipse salva- minis et diadema speciei de manu Do-
:

bit nos. Psal. xcu, Dominus regna- I :

uiiui, quoad coronam pulchritudinis to-
vit, decorem indutus est, etc. tius ornatus ccelestis, qui ambit capita
De secundo, quod regnum dedit Filio eoruin. IV sceptro, Daniel. m. 54 Be- :

quein misit ad nos, Jerem. xxvn, 5 : nedictus es supra sceptrum sanctum re-
Suscitabo David, etc. Psal. lxxi, 2 : gnitui*. Psal. xuv, 7 Virga directio- :

Deusjudicium iuum regi da 3 etc. Daniel. nis, virga regni tui. Machab. x. 89 1 :

vii. 13 et li : Cum nubibus cceli quasi Misit Jonathm Alexander /ibulaui au-
Fiiius hominis veniebat, et usque ad an- ream, sicut consuetudo est dari voguatis
tiquum dierum pervenit. Kt iu conspe- regum. Fibula haec significat absconsio-
ctu ejus obtulerunt eum : et dedit ei nem consilii, quae praecipue neeessaria

2
Psal. xlvi,3. in thrtmo regni tui.
1
Vulgata habet, Daniel. m, 54 : Benedictus es
212 I). ALB. MAG. nim. V\\V\).

esl liln^ regis, ne revelenl cuilibel secre- >\ quo regnum I >ci potestaa esl perfecteE

lum conscientise suse. Proverb. \\\i. i : justitias, ad nos venit regnum Dei f
Noli regibus, << Lamuei, noli regibus (|ininiln quidem nos praveniens vindi-
dare vinum, Tob. xn, 7 : Sacramentum c;it >ihi, el posteanobis sociaturin opere,
regis abscondere bonum est. ut cooperemur eidem adjustitiam regni
perficiendam. El ideo, Matth. \\i, \'\, di-

« Tnum » .\it quibusdam Christus : Auferetur d

vobis r<-<//<//i/i Dei, <•> </<//><//// genti fa-
[gitur, o Pater, esl hoc hoc regnum cienti fructusejus.

decoris : in tuo diademate fulgel lota Elquod dicit, « Adveniat, »

attende
pulchritudo ccelestis per circuitum orbis :
quasi eontinue optemus ipsum venire :

in cujus manu sceptrum est rectitudinis, quia non cst adeo ju>tu>. quod totum
eaque omnis rectitudo est, certius verbis resrnum Dei sil»i advenerit. Unde etiam
et sententiis : in cujus conscientia sacra- supra 1
dicit, quod appropinquavit /•<•-

menta consiliorum sunt abscondita : in gnum ccelorum : paulatim enim et pau-

cujus conversatione fulgens >'t regalis latim venil reernum Dei, donec tandem
prsefulgel conversatio virtutis. lotuni obtinet hominem. El hoc est, quod
Boc igitur regnum tuum dicit, Psal. u, 10 el II : Etnunc, reges, in-
leliigite : erudimini, <///< judicatis ter-

« Adveniat. » /<////. Servite Domino in timore, et exsul-

tate ei cum tremore. Sapient. vi, 22 el 2 I :

Et non quod nos veniamus ad

dicit, Si delectamini in sedibus et sceptris, o

regnum quoniam virtutem non habe-

: reges populi, diligite sapientiam, /// in

inus ox nobis, ul veniamus ad ipsum. perpetuum regnetis : <////</>/r lumen sa-

Sed ipsum primo venerit ad nos, tunc
si pientise,omnes quiprseestis popuiis. [deo,
virtute ipsius veniemus tandem ad i[)sum. .Matih. n\, 22, cum mater filiorum /t i
l>>'-

Propter hoc, infra. vi, 33, dicit, quod dffli oraret, et peteret ul duo lilii sui

quseramus primum regnum Deietjusti- sederent, unus ad dexteram e1 alter ad

tiam ejus, quia virtute regni et justitiae sinistram in regno Christi, el regnum
ipsius tracti veniemus ad regnum. Psal. ris non adhuc advenissel per justitiam,
\i.iv, :i : Specie tua et puichritudme tua dixil Christus: Nescitis quid petatis. Non

intende, prospere procede, et regna, enim ad honorem regni perveniet, nisi

Species enim virtutis, et pulchritudo cui primum regnum advenil per obser-

conversationis, qusa sunl de regno, fa- vationem legum, el virtntum, e1 justi-

ciunl intendere, et procedere ad regnan- tiffl, el potestatis secundum modum qui

dum regnum Dei). Nec dicit

(alias, ad :
prsdictua esti

Venial regnum tuum, quoniam regnum

Dei per causam el per Beipsum Bemper « Fial voluntas tua. »

venil in multis: sed non prodesl nobis,

nisi advenial ad nos. I ade, Matth. xu, Posl petitionem de potestate, Bubjun-
28, el Luc. \i. 2", dixil quibusdam : Siin git petitionem de perfectione operis : el

digito Dei ejicio dsemonia, profecto per- circa hanc dicil duo : operis scilicel per-
venit in vos regnum Dei, Ih>< est, inter fectionem, el formam.
perfecti operis
vi> b venil per causam, qun esl gratia Operis perfectio notatur in lioc, quod
i

ingelii. Sed non profuil eis, nisi ad 1 1 n it : « /'!<// voluntas /><<> »

venirel Non enim novil me (alias, El circa perfectionem tria dicil : cau-
el m me), nisi quod sociatur mihi. El s.iiii \ ri.iii) operis, quse esl « voluntas. »

iii. 2 "t i\ . t:. f\ muli i ih i i

 |N EVANIj M \i ni II, \ I
10

Sccundo, pqI m oporis, quando dicit, cugilui n •

lil ul dicil I

„ ///,/, n iiuin li • uolii pi ••' ipuu i il in libro rJo /

ratio oporis, si Doi ost voluutas quod ffl porvcrMitali quin cul • I >
- t
\u i

cimufl li tortio ubjungitur opcriu por- nus, qui pol i

mt,
i, ,

lio, quando dii it, « fiat.

•> nec i np idiunt, quuntu m i

Sii ni .mi.iii volunl \i i

itotclc el Da- tanto ma >
id

masoonu « Voluntas est appotitu cum |

» <
» lunt in illum. Similitor, qui non l

rationo ! b ol in hoc difTorl .1 concupi- bel lotui iplacitum in l mo

scentia, «
1 1 1 ^ *
irrationabilii eit. El msi olnon lapil ubi nuquu pascilur, in h

improprio pro concupi icontifl el appo- quod fucit, non porfoi lc libor est, ol . 1 1

iiin irrationabili ponatur voluntas, tunc quo niodo nolena lacit: vollel enim I

babet in so qualuor : quorum unum e1 non eo quod boc non pla<

1

primum eil libortas naturoa ol consiliiol ideo severitatis (alia ali*

complaciti. Secundum ost, quod cst mo- quid babet, vel ox timore, vel >\ all

tor omnium virtutumrationalium, ol ad rius amore, quod cum isto stare non
ojus imporium agunt, aul ceuanl ab potest. Quia, sicul dicil Philosophus,
actiono, sicul dicil Augustinus, Si enim « Liberum dicimus, qui causa Bui
yolo, quando volo,
el intelligo: el si « est, et non causa cujusque alterius. »
volo, quando volo, video .*
et sic do aliis Sic etiam libera esl voluntas in opere,
unde voluntas motor eil in omnibus in vel volito, quod causa sui, el non cai
toto regno intellectuolis naturas, quae- cujusque alterius facit.

cumque sit, sive creata, sive increata, Adhuc dicil Augustinus, quod 1 li-

Tertium est, quod voluntas posl omnes « bertas voluntatis triplex est, natui
impetum facil ad opus, est causa »
v
t « gratias, et glorise. » Libertas naturaB
operis. Quartum esl quod dicunl Aristo- dat nobis facere hoc vel illud, libertas
teles el Damascenus, quod voluntas esl in gratise adjuval voluntatem naturse, et li-

ratione. Dicunl enim,quod in ratione bertas gloriae perQcil libertatem gral

voluntassit: in irrationali autem parte Libertas naturae liberal a coactione, li-

desiderium, sive concupiscentia, el ani- bertas gratias liberat a culpa, libei

mus, sive ira, sive irascibilis. gloriaa Liberat a miseria. Afultas ei obli-
Ex istis quatuor proprietatibus quatuor gationes habet natura : quia dicil Aristo-
accipimus in voluntate attendenda : om- teles, quod « multipliciter humana na-
nium enim libera est, el non vult opus « tnra ancilla est, et nihil est in ea libe-
servile : omnium autem generalis om- « rum nisi voluntas,,quaBfacit hominem
nium aliarum potentiarum motor est, et « causam esse suorum actuum. » Liber-
non vull secundum partem, sive imper- tas autem gratiae tangit formam, quae li-

fectum: omnium autem impetum ipsa beraliter et liberis intendit actibus. Li-
solafacit adopus, et vult opuspromptum bere enim facit, quando non coactionis,
et paratum: et quia cum ratione est, sed amoris causa voluntas fertur ad
vult opus ex rationisinquisitione ordina- actum. Liberius autem, quando non
tum. nisi honestis intendit, quae sola libera
Primum autom horum (quod libertas sunt : quia sola propter se appetuntur.
est) ad hoc quod perficiatur, tres con- Sed libertas gloriae conjungit liberrime:
currunt libertates : a coactione videlicet, cui cum conjuncta fuerit voluntas, li-

qua^ cst libertas naturse ipsius volunta- bertatem habet volendi et agendi quod
tis : et libertas consilii, quae est ne obli- vult : eo quoJ tunc uumquani aliquiJ ser-
getur perversitati : et libertas compla- viliter, vel servile vult ev immobilitate
cili, qiue est ne indevotioni et insipidi- aeternae Libertatis, quae format (alias,
tati obligetur. Xon enim liber est, quii nformat) eam.
xx 18
274 D. ALB. MAG. OTU). 1MU-I).

De his igitur differentiis voluntatia Boc eniin justuin est, cum doniini simus
loquentes ostendemus, qualiter debet actuuin nostrorum.
fieri voluntas 1'atiis : quoniam sua vo- Libertas autem consilii rst, qua homo
luntas nun lit nisi per nostram volunta- habet in potestate suum consilium sequi,
tem : sicul etiam nostra voluntas cau- vel non : vel melins dicatur, qua homo
sata e1 exemplata est a sua volunta- libere sibi consulit, et libera opera ex
te. consilio suo sequenda determinal : ratio
Dicamus igitur primo de voluntate enim hominis semper aliquid consulit, el
Becundum quod informatur Libertate na- quando libere libera sequitur consilia,
turre et a coactione, quod hoc f.ieit, tunc libertatem sequitur consilii, non
quod sumus domini nostrorum actuum. illectjis concupiscentia et abstractus.
Tunc autem facimus libere, quando nullo Psal. cx, I : /» consilio justorum et

cogente extra, nulla necessitate extor- congregatione. Eccli. xxxn. 2i : Fili,

quente, solo amore Patris facimus ejus sine consilio »il>il facias, <•/ post faetinn
voluntatem, non commodi, ve\ timoris »0» paenitebis. enim Imnio Aliquando
alicujus causa. T Petr. n, 16: Quasi li- avertitur a proprio consilio non ex li-
beri, et )io)i quasi velamen habentes ma- bertate, sed potius ex obligatione con-
litiae liberlatem, sed sicut serri Dei. cupiscentiae, vel infirmitatis. Proverb.
Quasi dicat : Licet sitis servi Dei, tamen xi, I i : Salus, ubi multa consilia. Pro-
quasi liberi facite bona : non sicut illi verb. xiu, 10: Qui a>//>»f omnia cum
qui libertatem commutant (alias, conver- consilio, regunlur sapientia. Hcec igi-

tunt) in velamen, dicentcs,quod si libcri tur est libertas consilii, quando homo
sint, quod possunt agere quod volunt. nulla obligatione recedil ;i consilio recto.
Eccli. xxxi, 10: Qui potuit transgredi, Eccli. xwii, 1\ : Fili t sine consilio nihil
etnonest transgressus : facere mala, et facias, et post factum n>i>> pcenitebis:
non fecit. Simt Dominus dat aobis for- Si enim consulatur conscientia, consulet
mam benefaciendi. Matth. \x, 15: Aut melius. Sic igitur libere lit el consul-
yx»i licet mihi quod volo facere ? <>» ocu- te.

lus tuus nequam est, quia ego bonus Libertas autem complaciti est, quando
sum? Nbu enim Deo coacta ser- placenl ideo facit, quia in bono |»;is<'ilnr e1 (\^-

vitia. Eccli. w. el seq. Deus ab ini- 1 i : lectatur. Psal. xxxvi, i : Deiectare in

fin constituit hominem, et reliquit illum Domino, >'t <lat>it tibi pelitiones cordis
i» manu consilii sui. Adjecit mandata t)ii. Psal. i.xn. 6 : Sicut adipe et />i»-

et preecepta sna. Si volueris mandata ?er- <i>i<-fli»<' repleatur anima >>>>'». >/ labiis
vare, conservabunt te, et in perpeiuum exsultationis laudabit os meum. De his
fidem placitam facere. Apposuit tibi tribus dicil Apostolus, ad Roman. xn, H :

»</»<>>>> et ignem, adquod volueris porrige Probetis >//>>' sit voiuntas Dei bona, ei

manum tuam. Itcni, ibidem, jr. |s : Ante beneplacens, et perfecta. eoim Perfecta
kominem vita et mors, bonum et ma- esl ex consilio, beneplacens ex compla-
Itiiii quod placuerit ei dabitur illi
: cito, <! bona ex libertate, El (
A
fliciinr his

Haec enim est causa, quod sumus arbi- tribus laudabile bonum. Primura enim
ti i nostraG \ oluntatis : ul si bene fa- aufeii ab opere tiraorem servilem, 86-
ciamus, ex aostro aliquid sit ibi : el si cundum perversitatem, e1 tertium inde-
raale facimus, hoc etiam non sil impune, votionem. Quoad primura dicit, Psal.
rillll r\ Qobifl i|II<h| \ , .1 11 1|| i|s , l.ni-fr- i.m, 8: Voluntarie sacrificabo fi/>i. Quoad
possumus. Ka. i, 19 el 20: Si voiueritis, secundum, Tob. iv, 20 ()»i»i<i r>>»silia :

et audieritis »><\ bona terrse comedetis, tua in ipso permaneant. De tertio, Deu-
mi s/ nolueritis, et me ad iracundiam ter. \\\ni, 12: Quasiin tlxihnno /<>/a
'averitis, qladius devorabit >>>.<;. </>>• morabitur, et inter humeros iilius re-
 IN KVA.NG M \ i i IM '. \ i
10.

quiescet, Psal. LXXVl, I : Weinoi fui usqu ad Occidentem, in verbo \

Oei, et delectatus w/»<. \ >nim dehol gaudentet m hono i> i i

orodi, quod aliuua voluntm in li"' s it I" '• ' ns gaudet />

libora, quod ad malum potosl llocli, vel exsulsabit anima mea in D

porvorsum consil soqui, vel indevota i S undum orgo litim tnodum ox n
face bsequium Doi. Libertos onim ho- ma libertalo oflicil rn,

minis est ex hoo, quod 10 causa lui l m iccunda con ultu

incipitesae: bonum autom hominii to- llim m quarti humam liberuin
iuiii, Deus, quando in illura libere el
l i quinta moritorium el bonum, -\ iexta
oonsulte el plaoite movotur, lum liber juoundum el glorio um el tun< e i
D
esl stiter autem ic habens, lervus acceptum, quia lunc esl divintx volun-
est, toti i onsonura II i ir osl liberl i
.

Similiter est de aliis libertatibua na< inquadebel Qeri voluntai Patris, icut

iin.i', gratie el gloriee. Naturoo enira li- dicit ipostolus, ad Roman. vui, 21 cl

bertas est, quando aatura nulli le lub- --. quod ipsacreatura liberabitur a ter-
ilit lervili, sicut quando homo tenet vitute corruptionis, in liberlatem glo
naturam in dignitate naturali, non per- filiorum Dei. Scimus enim quod omn
mittena quod bestialiter vilescal et ser- creaiura ingemiscit t
et parturit usque
viat, Sic liberos preecipue decet csse adhuc. In hac enira libertate Deifulgent,
Qlios Dei sicut : dicitur, 111 Reg. i\, 22, el voluntatem Patris perficiunt hi qui ve-
quod Salomon de neminem Gliis [srael ri sunl lilii Dei.
servire constituit. Genes. xxi, 10: Xat
erit hseres filius ancillse eum filio meo Secundum autem est, q I voluntas
fsaaCf dixit Sara, quee libera fuit. Unde est motor omnium virtutum intellectua-
rullius dicit, quod a non est liber, qui liuin, rationalium, el sensitivarum, el

« inferioribus se ancillatur. » Liberenim etiam membrorum : ita qnod omnis ta-

in homine intellectus est, e1 illum se- lis motus vocatur motus voluntarius : et
quens sequitur libertatem : sequens au- sic voluntas est universaliter motor in

tem subjugalem bestialitatem sensualita- regno animaa : in hoc etiam similitudi-

tis, non habet naturae libertatem. A<I nem habens voluntatis Patris, qu» om-
Galat. iv, 31 Non sumus ancillse filii,
: nia movet, sicul dicitur, Esther, \ui. 9 :

sed liberse : qua libertate Christus nos /i- ln ditione tua cuncta sunt posita, et
beravi/. Kt, ad Galat. v, 13: Vos in li- non esi qui possit tuse resistere volunta-
bcrtatem vocati estis, fratres : (anli/m /i.Hoc autem ideo Deus fecit, quod om-
ne libcrtatcm vestram in occasionem detis nium potentiarum, et membrorum mo-
earnis. tuni concessit liberrime, ut perillud om-
De libertate gratise, Joan. viu, 31 et nia in suam voluntatem peragendam or-
32 : iSt vos manseritis in sermone meo, dinaret, et nullum esset ex omnibns, per
vcrc discipuli mci critis: et cognoscctis quod voluntas Dei non complereretur.
veritatem, et oeritas liberabit vos. Haec Ad Roman. vi, 13 Exhibete vos Deo :

autem libertas est, quando homo libere tamquam ex mortuis viventes, et mem-
secundum libertatis formam prosequitur bra vestra arma justitise Deo. Psal.
gratiam, non inclinatus in aliquam pee- xxxiv, 10 : Omnia ossa mea diceni ; Do-
cati servitutem. mine, quis similis tibi ? sicut dicitur,
Libertas gloriae perfeete erit in pa- I ad Corinth. xv, 28, quod Deus
erit
tria. Sed etiam hic habentur primitiae omnia in omnibus. Hinc est quod, Deu-
ejus, quando homo ingaudio spe gloriae ter. vi, 5, et Malth. xxii, 37, praecipitur
facit hoe quud facit, sicut dicitur, 13a- Dominus diligi ex loto corde, ex tota
rueh, iv, 37 : Ycniunt collecti ab Oriente mente, ex tota anima, et ex omnibus
276 D. ALB. MAG. OIU). PRjED.

\ i i ilms ' : quia omnia qus voluntati sub- Lvi. S Paratum cor meum, Deus, pa-
:

jiciuntur, ad voluntatis nobilissimum ratum cor meum. Sic igitur prompte ct

affectum sunl redigenda : qui affectus esl parate lit voluntas Dei Patris.
dilectio. Cor autem omnium esl princi-
pium motuum, el omnia membra ad cor Quartum est, quod omnis voluntas est
reducuntur el commoventur ab (alias, in ratione, et significal ordinem volunta-
ex) ipso Unde, Gantic. per voluntatem. tis : rationis enim est ordinare volunta-
viu, 6 Pone me ut signaculum super
:
lem.Ad Roman. xn, I: Rationabile obse-
cor tuum, ut signaculum super bra- quium vestrum. Exod. xxviu, t.prascipi-
ehium tuum. Super cor, propter univer- turfieri rationale supervestes Sacerdotis,

salem voluntatem : et super brachium, utordo rationis omnibus operibus con- in

propter universalem operis potestatem et versatiOne cuncta componal el ordinet.

virtutem. Adjiciamus igitur istam operis Eccle. II, I i : Sapientis oc/tli i/i <«/>i/r

perfectionem, et dicamus: Cum volunta- i-jiis : stultus ii/ tenebris ambulat.

ric, consulte, devote, humane, meritorie, Si crgo universa colligantur a princi-

et gloriose fit voluntas Ori , tunc lict ge- pio, quffl sunt de modo voluntatis Pa-
neraliter, et tunc esl accepta. Non enim tris, oportel rjnoil volunlas fiat incoactc,
potoi esse quod in uno liat voluntas, consulte, e1 devote, ex divisionc prima
et non in alio, se<l in omnibus oportet libertatis ejus : liat etiamlibere, nobili <>t

quod liat. Exod. x\iv. 7 : Omnia quse humana libertate, meritorie el gloriose,
locutus est Dominus faciemus, et erimus ex secunda divisione : lial etiam univer-
obedientes. saliter, prompte, sive parate, ex rationis
ordine : el istse sunl propriae conditiones
Tertium rst, quod voluntas cst qua? \ oluntatis.

in omnibUs impetuni facit ad opus : et

in hoc notatur promptitudo ct velocitas Dicitur autem, o Pater « voluntas

ail opus. I Paralip. xxix, 1" Populum
:
t/ta : » quae esl quinque modis tua, sci-
iuum, qui hic repert us est, vidi cum in- licel auctoritatis, anteoedens, conse-
genti gaudio tibi offerre donaria. ltem, (jucns, beneplaciti, el signi.

ibidem, infra, jr. 18: Custodi in seiernum Auctoritatis es1 voluntas reverenda,
////>// voluntafem cordis eorum, et semper quffl semper omni creatce voluntati de-
i/i venerationem tui mens ista permaneat. bel anteponi. .Matlh. xxvi, •>'•»
: Non sic-

II ad Corinth. vxu, II : Quemadmodum ni ego ><>/<>, sed sicut iu. Isa. xlvi, Iii :

promptus est animus voluntatis, ita sit Consilium >/i<'i//n stabit, et omnis volun-
et perficiendi ex eo quod habetis. Ad ins mea fiet. Contra hoc peccant, qui
Tit. iii, I : Dicto obedire, ad omne opus voluntatem suam divins anteponunl vo-
bonum paratos esse. Ad Philip. n, I i luntati, vcl contraponunl aliquando.

el Omnia facite sine murmuratio-

I
•"»
: Voluntas antecedens dicitur, quee an-
nibus <'/ hsesilationibus : /// sitis sine leccdit opus nostrum sine opere uostro,
querela, et simplices filii Dei. Psal. xvn, Bine qua tamen non lii. opus nostrum,
i."> : /// audiiu auris obedivit mihi. nisi illa antecedat, el cum qua non ne-
II ad Corinth. i\, 2 : Scio promptum eessario lil <»pus bus voluntatis sicut :

w animum vestrum : quo de ><>-

/>><> quando dedil naturam inteliectualem,
bis glorior, etc. Psal. cxviu, 60 Para- : voluil eos quibus inteilectum dedit, se
li/s si/i/i, rl im /i 'siiin litrl/i/liis. Psal. cognoscere el colere : quia aliter lalem

'
Denter. n, 5 : Diligei Dominum l^iim tuum Diliges Dominum Deum tuutn tx toto ' i»<~>,

hf,. ,7 / < h,i i cmima t>i>>, et e c /"'" ri ni tota anima tua, et in tota mente tua.
M Ith. xxii. 17 : !>/ ill> Jr.n* :
 I\ I \ \\i. \l \ l l ll I l VI 10

n.ihii ,1111 i
ii .11 di |)c quo dicilur, lii, implcmu
quod i . roiiiuncraiuu
I ,iil l iiiniili. ii. i ;
i h:m. .
hominea vuli ii autem non implomu . nou oli ir,

saivos fieri, ei ad agnitionem veritatit niii volu m

venire ni i onim lucc vellot, nalurain rationi i ' i coinpli noru porui
udi 80 non dediHset. Hac .il>u- pcrmiBsioniii autom quod pormiU
i t id

tuntur, qui naturam ad I ippli- iii, el vull aliq I bonum quod ill •
•.

oant, ad quod Dous dedil oam. Ktiam ordinal -

n 'nM.it.

hoc miimIii dat gralias scienliio ct Rnpion I)o voluntatc pracepti, P§al
h.r ,
ci .ili.i Iiuii.i torlunn, ul in laudem Mirifieavii omnet voluntates meas in

suam expcndanlur : et qui non facit, in eis. Pial. xxxix, 9

Ui facerem : t<>liui-

crepationom sustinet. Watth. \\\. li ol tatem tuam, Deus meus, volui, et legem
si'i|., I.ur. \i\, 13, in parabolo de ta- tuaminmedio cordismei,
lentis, dominus dedit... unicuique secun- Prohibitio autera esl de boc quod
i/iim propriam viriutem, et aii adiiios, \uli Deus non Reri : quia non vull in.i-

Bcilioel Bervos : \egotiamini dum venio lum fieri : el ho aifical prohibitiono.

sic tempus per donura ante-
etiam il.it Habacuc, Mundi sunt oeuli tui, i, I i:

oedens, significans, quod vull quod uta- ne videas maium, et rescipere ad iniqui-
mur illo ad poonitentias. Job, wi\, 23 : tatem non poteris. Sapient. iti, i : Odi-
Dedit ei Deus locum pcetuientUe, et ille bilia opera tibi faciebant:e\ in talibus
abutitur eo in superbiam. voluntas Dei esl de contrario, Bicut di-
Voluntas autera consequens ost. quee oitur, I ad Thessal. iv, :
? et Beq. : Hsecest
est ex opere nostro, sicul vult justorum voiuntas Dei, sanctificatio vestra: ut
gloriamj el raalorura pcenam. Et poenara abstineatis vos <i fomicatione : /// seiat
quidem malorum non vull nisi ex opere unusquisque vestrum vas suum possi-
nostro, el non sirapliciter. Ezecbiel. dere in sanctificatione et honore t non in
wiii. 23 : Numquid voluntatis meee est passione desiderii, sicui et gentes, quse
niors impii? dicit Dominus Deus, ei non ignorant Deum.
ut eonvertatur aviis suis,etvivat ? x
Cum Devoluntate autem consilii, [sa. t.vi,

autem malum facimus, vult poenara et$:Hsec Dicit Dominus eunuchis:

i

nostram ex opere nostro, et gloriam Qui custodierini sabbata mea, et elege-

nostram vult simpliciter, et ex opere no- rvntquseego volui, ct tenuerini feedus
stro. Joan. \u, 2 : Ubi ego sum, illic et meum, dabo eis in domo mea et in mu-
minister meus erit. Joan. xvn, 24 : Pa- ris meis locum, et nomen metius a filiis
ter, quos dedisti mi/ii, volo ui ubi sum ct filiabus. Eunuchi enim illi sunt. qui -

ego et illi sint mecum. castraverunt propter regnum coelorum '

Vbluntas autem beneplaciti est, quam et boc est consiiium etvoluntas Dei : sed
sic vult. quod ex consilio aeterno stabi- non obligat nisi eligentem ex voto.
livit oaiu. Psal. cxm, \ : Omnia quse- De operatione dicitur, Joan. xm. 15:
cumque voluit, fecit. Esther, xin, 9 Exemplum dedi vobis, ut quemadmo-
Non est </ui possit tuse resistere volun- dum cgo feci, ita et vos faciatis.
taii. Ad Roman. ix, 19 : Voluntati De permissione autem dicit Aposto-
ejus quis resistit ? lus, ad Roman. i. 28 Tradidit illos Deus :

Voluutas autem signi est quintuplox : in rcprobum sensum, ut faciant eaquse

prsecepti, prohibitionis, consilii, opera- non conveniunt. Apocal. xxu. II Qui in :

tionis, et permissionis. Praecepti volun- sordibus cst, sordescat adhuc. KxoJ. iv,
las Dei est, quod impiere teneraur: pro- 2i : Ego indurabo cor cjus, ct non di-
hibitionis, quam oportet cavere: eonsi- mittet populum. Et circa hoc non vult

1
Cf. etiam Ezechiel. xvu, 32 et xxxui, 11 .
» Cf Matth. xix,
. 12.
278 0. ALR. MAG. ORD. PR/FJ).

Dominus actum quem permittit : sed po- ctorum orationibus. Haec igitur cst
tin^ bonum quod inde elicitur, sicul ex causa, quod ad aullam certam personam
induratione Pharaonis elicita suni signa referentes impletionem divinae volunta-
plagarum cogentium eum dimittere po- tis, dicimus orantes:« Fiat volunlas
pulum ex quibus signis confirmata est
: t>m. »> I Machab. m, 60: Sicut fuerit vo-
fides filiorum Israel, el accensa devotio luntas in ccelo, sic fiot. Isa. xlvi, 10:
ad Dcum, tam vaiida manu eri-
qui in Omnis voluntas mea fict. Hoc modo
puit eos de manu iEgyptiorum. Exod. etiam utitur beata Virgo, Luc. i, 38:
x. I H 2: Ego induravi cor ejus, et ser- Fiat mihi secundum verbum tuum.
vorum illius, ut faciam signa mca hxc Matth. xv, 2.S : Fiat tibisicut vis.
in eo : ct narres in auribus filii iui, ct

nepotum tuorum, qaotics contriverim « Siout in ccelo et in terra. »

/Egyptios, et signa mea fecerim in eis :

et sciatis quia cgo Dominus. Uic ponitur forma, scilicet quod co

De omnibus i>lis voluntatibus simul modo fiat in terra sicui est ct fit in

Augustinus exponit illud Psalmi cx, 2 : ccelo.

Magna opera Domini : exquisita in om- Et quaeritur, quare talera formam non
nes voluntates ejus. Ad llebr. x, 30 adliibuit aliis petitionibus, ut dixisset :

Voluniatem Dei facientes, rcporlctis re- Sanctilicctur nomen tuum sicut in ccelo
promissionem : non enim est una volun- etinterra: <•(, Advenial regnum tuuin
tas quae facii reportare promissiones, sicut in ccelo ei in terra.

sed omnes. dicendum ad boc, quod nomen non

Et
Colligamus ergo dicentes: Pater, sanctificatur nisi ex ccelo, et regnum non
« volunlas tua fiat, » ex auctoritate re- advenii nisi cx ccelo: sed voluntas Dei
verenter, antecedens autem sapienter, fil etiam in inferno, et in mundo. Quo-
consequens acceptabiliter, beneplaciti niara sicut diximus supra, voluntatem
cum tremore suscipiatur, signi autem Dei nullus hominum effugere poterii :

obedienter ei discrete impleatur:ut sic quia aut ipse facit eara devotus et spon-
reverenler, sapienter, acceptabiliter, hu- taneus, aut de ipso invito fiet voluntas
militer, el omnis voluntas
obedienter Dei judicantis et vindicantis. (Juod ergo
tu;i liat. Act. xiii, 22 Inveni virum se- : nobis proficiat ad salutem oratio, opor-
cundum cor meum, qui faciet omnes vo- tet quod in nobis impleatur, »•( a aobis
luntates meas. Ga1 voluntas Dei, sicul lit in ccbLo. Et
Haec igitur hocest intribus: in ccelo enim Trinita-
tatis est voluntas praeordinativa et causa-
« Voluntas tua fiat. » tiva eorum quae fieri habenl ad salutem :

in Angelorum autem ministerio cst vo-

N"ii dicit : Juva, ul faciaraus: (jiio- luntas ministrativa salutis : in Sanctis
ni.mi aliquando oportei non facere vo- autem bealis esi voluntas quae csi forma
Iuntatem Dei, sicul in promissione. Ali- nostrae salutis. El oranibus bis raodis
quando etiam implenda est, non a nobis, oramus, quod fiat in terra, sicut in
da Deo el ideo non potest peti nt
: ccelo: utsimus consonantes prseordina-
semper faciamus suara voluntatera, sed tioni sicul causae el exemplari, non ob-
potius ut fiat. Licet autem voluntas Dei, durantes corda contra voluntatem qusa
quia beneplaciti, semper fiat, tamen ora- esl in ccelo Trinitatis: et Biraus obedien-
mus ui li.it : qnia aliquando ita praeor- les Angelorura ministerio, non resisten-
dinata esl fieri, ul effectum juvenl ora- tes, vel repugnantes eorura purgationi,
tiones Sanctorurum, sicul supra dixi- et illuminationi : el simus imitantes vo-
miis quod el praedcstinatio juvatur San- luntatem sanctae Trinitatis Dei de nobis.
 |\ | \ \M, \| \ I III l.l \ I |ll, I I

l>, |n nii.i dii itur, tcl ix, H Domine, • lim l.i< ii \ oluntali iii P
i/iihl mr VU /<<< '" ' I l {i V III, 10 i dii Di ••
potc i illud ^po toli, id Philip m,
quere, ihniiiur, i/hiii iiiulii tervut tuus, _'u Sosti " '"' iii - wli
M.ili .iiiicin de lioi n uuntur, \l.iiili rfiilni Sn/i ,i/'U iii 1 1 .iiiniliit

wiu, :i7 : Quoties voiui congregare ./ iini h tum < ln istum. II'" in

filios tuos, quemadmodum gaitina iii h.i\ \.\ dii 'ii . P 1 1 . «vi iii. I
/'

gregat puttos suos tub aias, tt noiuisti? iiii limi catlot //".n, 1 1 desceiuie II

De 80i unda habotur, Judicam, u do loquitui I izechiel. i, 26, de lii niamon-

I elquod nHcondil Angetus Domini de
2,
iu uuod trai immim n^ capil i, li

Gaigatis ad locum flentium, <i mi .... menti animalium I toi. Hoi modo rapi-

Noiuistis audire vocem meam. I

I
iinii .iiiii Paulo ad lei lium i celum v
hoc signilicatur, Joan. i, 51 : I idebitis ctilicati ad i"i mam Sam toi iim, "I inten-
cceium apertum, ei Angelos Dei ascen- 1 'in in\ Bterii \ um, ad exem-
ngoloi
dentes ri descendentes super Fitium ho- plar ili\ iii.il niii i ationura quaa in mente
minis : descendontos onim ponunl in no- divin.i -uni descriptaa. Hoc modo dii tum
bis voluntatem ])ei el Buam, ascondontes esl Moj si, Bxod. itxv, i" tnspu :

autem oiTorunl Doo vitam el orationes fac secundum exemplar </ii<></ t<in <u
nostras. Hoc etiam significatur in scala monte monstralum est. Sic enim lerra
Jacob per eumdem modum '.
plenitudinem cceli suscipit, cum dicil 1

De tertio dicitur, III Reg. vm, 30 vid. Psal. xxiii, I : /)<>>/iuii est terra,

Exaudies in loco habitaculi tui in ccelo :

</ plenitudo ejus, etc. Sic veritas de
et cum exaudieris, propitius eris. Locus terra orta est, et jiisii/iu de coslo pros-
enim orationis el exauditionis nostrae JX'.lit \
esl in ccnlis duplici ex causa. Una est,

quia ibi sunl nostri intercessores, ul su-

pra diximus : et, sicul dicit Ptolomaeus, « Panem nostrum snpersubstantia-
« intercessor esl petentis ala. » Alia est, lem d.i nobis hodio. »
quia de ccelo dala sunt juvantia bona
terrena enim parum prosunt. Psal. Haac esl secunda petitio, in qua se-
cxxn, I : Adte levavi ocuios meos, qui cundum praeinductam divisionem petitur
habitas inccelis. Psal. cxx, I : Levaviocu- sustentatio in bonis impetratis in praein-
los meos in montes, unde veniet auxi- ductis petitionibus tribus.
lium mihi. Item, Psal. xvii, 7 : Exau- Sfd sciendum a principio, quod ubi
divit de templo sancto tuo vocem meam : dicit quotidianum, iu Hebraeo, sicut Hie-
el clamor meus in conspectu ejus intro- ronymus dicit, habetur sogolla. Et ubi-
ivit in aures ejus. cumquo Septuaginta interpretes in He-
De omnibus liis simul dicitur, .lob, brseo invenerunt, in Grseco interpretan-
xxxvin, 33 : Numquid nosti ordinem tes transtulerunt Itcioutiov, quod Latine
cceli, et pones rationem ejus iu terra ? sonat supersubstantiaie. Et ideo etiam
Altende autem quod supra dictum est, Hieronymus hic supers ubstantiale trans-
qualiter lii qui sunt in ccelo, quatuor tulit Symmachus autem sogolla ubi-
:

modis conformant voluntatem suam vo- cumque transtulit, egregium : Origenes

luntati divinae : et hoc si simiiiter fiat in auteni transtulit secundum signlficatum,
nobis, tunc fit voluntas Patris sicut in quotidianum. Omnes autem ista> transla-
ccelo, et in terra : sed hoc non oportet tiones in idem concurrunt quia supersub- :

hic repetere. Sed qui hoc modo rectitu- stantialis e>t. qui super substantiam sus-

1
Cf. Genes. xxxvin, 12. 3
Psal. lxxxiv, 12
1
Cf. II ad Corinth. xn, 2.
280 1). ALB. MAG. Wtl). PK/ED.

tentandam tamquam necessarius petitur Sic igitur intellecta littera, dicimus,

et ille est etiam egregius, quia tempus quod sex continentur in petitione : quo-
necessitatis facil ipsum esse egregium ruin unuin e1 primum est, nos in bonis
nobis. Vel, dicitur egregius, quia cum Deus sustentans el hoc significando <li- :

quatuor sinl optime nutrientia, sicut cimus « Panem. Secundum autem

:

• licil Avicenna, panis, vinum rubeum, est quale dicit esse iil quod sustehtat :

ova recentia, e1 brodia carnium : panis quia iniii de rapina, vel illicite acquisito,
solus ex soliditate j>lu> confortat, el ex sedde nostro et hoc significamus, cum :

viscositate plus adhaeret, el ex tempera- dicimus « Nostrum. » Tertium autem

:

mente plus convenit, et ex puritate plus esl causa potentis necessitatis nos indu-
nulrif. Caro enimet vinum inflammant : cens ad petendum et hoc innuimus, :

el ova snnl convertibilia in (alias, ad) cum dicimus « Quotidianum. » Quar- :

omne quod inveniunt, sive bonum, sive liiin est, quod de largitate hunc panem
malum. Et ideo ad nutriendum panis petimus exspectatum el lioc cst quod :

egregius. Hic etiam est quotidianus, quod dicimus, « 1)</. » Quintum cst, quod
quotidianse necessitati relevandae es1 ac- « nobis » petimus, non canibus, vcl aliis

coininoilatus '. usibus deputandum. Sextum cst, quod

1 Expositio Imjiis yerbi supersubstantialis T6v i\ -.'(,' ouutav 5U(j.6aXXi-xtvov (Origene).

quaradam habel difQcultatem, ul aii Dominus Tov i~\ xi\ oj-.i xai 7'j7:a--'. j)*twv autipxT;
Fillion, 111 prsDclaro opere super qualuor Evang. <« (Thlophylacte) etc. Dans le second cas, il

cui titulus La Sainte Bible, Lethielleux, Paris, « devient synonyme de hriouaia, dies crastinus,
-: on ,1beaucoup discute sur la significa- « et figure le paiu lendemain, oprov :<,,-
<lu

<< lion de 1'adjectil supersubstantialem qui serl a 7 .-,;!•: 'v7; /yJ.y;. pour employer les paroles

« d£terminei davantage 1'objel dela quatrieme de S. Gr6goire de N) }t-a-dire en

1 demande <lu Pater, ou plut6l sur s»n equiva- neral du pain pournotre vie avenir, xov piX-
« lent grec Imouatov. Malgre" les pages nom- « Xovta S, Jean Damascene). ainsi tradui-
breuses <|ni onl ete Gcrites a propos de cetle sent encore lesversions ethiopienne e1 arabe t

1 expression, od n'a pas encore r£ussi a lever « S. Athanase, etc. S. J6r6me feil k ce sujet un
•

lout-a-faitle voile 6bscui <|iii la couvre. Elle « aveu qni ne manque p i> d'importance r
: In

n< se rencontre nulle partdaus ta litt^rature Evangelio, dit-il, quod appellatursecundum //••

1 profane elle u'existe qu'en <l<'ii\ endroits n brseos, pro supersubstantiali pane reperi ma-
;

de la Bible, ici el au passage parallele de « har (1HD)i quod dicitnr crastinum. Li 9

v . Luc, xi, •'{

: aussi Origene, de Orat. § 27,
,,
choses 'n sodI la, el il esl probable qu'elles
n'avanceront jamais ]>lu> l<»iu. S'il faul choi-
1 roit-il que les Evangglistes l'ont eux-memes (1

« i n \ «*n i
•'
••
. Traduite dans le troisieme Evan-
..
sii entre les deux <>|>iiii<>n-. nous dirona que
-
gile par quotidianum, elle l'esl i<i par super- 1 1,1seconde nous paratt plua difficilemenl
tiah m : encoi e Jer6me Comm.
Sainl soulenable car outre qu'elle contient une
:

in h. loco) a-t-il soinde nous dire que jusqu'a antithese peu naturelle, donnez-nous au-
« lui on disait 6galemenl quotidianum dans la
jourdlminolrepaindedemain, » elle semble
1 -imii latine de l'Evangile selon S. Mathieu. condn dire d'avance une recommandation
«1 Ite coi rection exacte, mais < alqui e li op « sur laquelle Jesua insistera bient6t, v. :.i :

ment sui le I son fait. 'Eitio Solite solliciU esse in crastinum, La premiere

ul <Ipi ivei d . insum, sun . 011 explication ne prlaente aucun inconvenienl

de •
quor. Dans le pi emier .

de ce genre. Quoi 1 '

» «
' en soit, la lecon quo-
1
cas, il Be rapp I eaucoup du subslantif tidianum, adoptle par la traduction latine <ln

11 stam >
peul desij troisieme Evangile, dans la liturgie catholi-
• la ii' 111 rilure 1 lin a noti e substnm e, ,.
qu el dans la pluparl des versiona moder-
•,

11. h, rend trea bieii la pensee <lu Sauveur, un

1 qui 11 "ii - feil vivre •
n se transformanl 1 n n

I |'£tymolo£ P 1111 nexesaaire a notre

subsisl ince, un pain

1 intei prelation qu'onl adoplle la plu- -

qu'on demande chaque jour, un pain quoti-

v Anguttin,
k part des P i
-<•>- (. dien. Maia peuton dire avec .

-1 ,'ri 8u- «S Cyprien, S. Arabroiae el S. J6r6me que le

Homil. 111 li. I .). iu 5uper«i6ston<»a/M que noua implorona

 I\ I \ \M, \| \ I I II I I \ I I I I

l"M •• .nnlitiii n.
i
potimu i
iii iiin , od hui< |»p li i
Jii » iili i|i iiiii , . I Ii i iii-

enti iioi > ii i<> i.Ji i

itali) in o t» lloi iiiiu pui iiin i < <
ipitui ul

lalium : ol hoc innuil ur, oum dii ilur, .i i. i ii.uii vitoin lotur. I luii-l" .iiini

.. //in/,. iii quo »

i
» < ii ln' pani virtuli m miini
(
'.iiin autum liomo nil compo itus ox •
I.ll Q(| \ ll.llll .lli I 11(111 fui. |tl III

spiritu ot cori icul dicil Damu i

<
, i
coi I >- i l'.iti i .
' i •
ii ip

qus, edulium ejus eril triplox : odulium .i.l ii. Spii ihi \ oi itati I* il

Bustenlan spiritura, el odulium puston / / m liii il i m iiu inii i '/ linm Imiiiiiii iln !

i in i corpus, el eduliura sustontans utrura- opera mea regi, lln autom pann
que, el animam ol spiritum. Kdulium bu purut est, mliil Ii.iIi.mi- de palea
'

trin Bustontans spiritura osl duplex tolui eliquatur ei \ ei itote pi ima. I

iiiiniiiquidom socunduni intolloctum, cxlvii, I • ! [dipe frumenti tatiai

alterura autem secundum affectura. So- I lii itur autera \ erbura Dei pani \ pro-
cundum autora intellectura panis Busten- pler proprietatee panifl i ros, quarura una
i.ins osl \ erbum Dei : secundura autora c-l confortarc, secunda delectare, tertia
afTeclum panis sustentans esl gratia? bo- mit lirc. ( ionfi irtal autera ex adhsrcnl ia,

iiiini. \ ri liiiiu onim per hoc quod esl ot delectal ex convenientia, el nutril
continens veritatem, |>asiit intollectum r\ connaturalitate.
qui sui cst capax, el Bine ipso quasi con- I)c confortatione, Psal. cin, 15: Panis
sui)i|)iiis inedia destiiuitur intellectus. cor hominii confirmat. Act. i\, 19: Cum
Deuter. vin, •>: Non in soio pane vivit accepisset cibum, confortatus est. Geoes.
komo, sed in omni verbo quod egreditur xvin, •">
: Ponam buccellam panis, et

(/c orc Dei. Sapient. xvi, 2<> : .\<>>i nati- confortate cor vestrum.
vitatis fructus pascunt homines, sed I)c delectatione dicitur, Genes. xlix,
sermo tuus hos qui in te crediderint coti- 20 : Aser, pinguis panis ejus, </ prsebe-
servat. Unde Plato, etiam in Timseo lo- bit delicias regibus. Sapient. xvi, 20 :

quens ad Socratem TimsBum et Tri-

et Paratum panem de <-<r/<> prxstitisti iiiis
cium, dicit : « Qui hesterni quidem epu- sine labore, omne delectamentum in se
« li convivae fueritis, hodierni prsebito- habentem,et omnis saporis suavitatem.
« res imitatoresque ex condiotione (alias, ])c nutrimento dicitur, Genes. xxvii,
« condicto) resideatis. » Kt notat convi- 37 : Frumento ei vino stabilivi eum. [sa.
vium sermonum sapientise pasturam. \\x, 'l'-\ : Panis frugum terrx erit uber-
Psal. cxvin, 1 0-5 : Quam dulcia faucibus rimus et pinguis.
meis eloquia tua, melorimeo!
super Sic ergo osl panis spiritualis, qui pa-
Hic cst panis Angelorum, quem mandu- scit mentem beatorum. De quo dicitur,
cavit homo 1
. Unde, Proverb. ix, _, di- Luc. xiv. 15: Beatus qui manducabit
citurquod Sapientia proposuit mensam panem in regno Dei.
suam. Hic est panis qui comedetur pu- Est etiam panis materialis, qui da-
rus iu regno Dei, ubi verbum ab ore l*a- tur ad sustentationem corporis. Ge-

« de la bontc divine est un peu spirituel et « bieu que « la nourriture qui perit » su^..
« mystique, par exemple, la sainte Euchaxistie, « aussitdt a l'ame eluetieuue la pensee de la
» la grace, layie duVerbe dans nos ames '.'
On « nourriture qui dure eternellement » [Joan.vi,
« le peul, sans doule. uiais a la condition de « 27), uiNiuiuoins dapres 1'avis eommun des
h ue rien exagersr el de ne pas rejeter a l'ar- « ex£getes, te pain celeste de 1'Eucharistie ou
b ri^re-place le scns naturel et obvie qui doit « de la grace ne peut etre mentionne' ici que
« garder premiere plaee dans liutei preta-
la « d'une maniere aeeessoire et seeondaire. »
« tion des paroles de Jesus. Dans la quatrigme 1
Fsal. Lxxvn, 25 : Panem Angelorum man-
h demande du Pater, il s'agit direeteiueut de la ducavit homo
« satisfaction de uos besoius temporels et, ;
282 I). ALB. MAG. ORD. PRiED.

nes. xxviu, 20 : Si fuerit Deus meeum, cti, de qua dieitur, Isa. iv, 1 : Apprehen-
* t custodierit nw in via per quam dent septem mulieres virum unum in die

ego ambulo, et dederit mihi panem illa, dicentes : Panem nostrum comede-
(id vescendum, et vestimentum ad in- mus, et vestimentis nostris operiemur.
duendum Kt hic debel esse arctus quan- Unde ista significanturper septem panes,
titate secundum necessitatis mensuram, de quibus habetur, Matth. xv, 34. Hoc
Bubcinericius humilitate, asper per absti- esl manna, quod in modum roris de
nentiam. el tamen saturans propter cor- ccelo descendit. I>ti sunt tres panes, quos
poris sustentationem. Isa. xxx, 20 : Da- is qui de via venit, nosteramicus a nobis
bit vobis Domityts panem arcium, et expostuiat 2
: pahuluni veritatis quoerens
a</u<nn brevem. 11 Paralip. xvm, 2ii : intellectui, sustentationem eorporis ne-
Date ei panis modicum, et aquse pauxil- cessitati, et gratise confortationem petens
lum, donec revertar inpace. De subcine- alTectui. l)e bis panil>us dicitur, lsa. xxi.

ricio per humilitatem dicitur, 111 Reg. I Qui habitatis terram

\ : austri, cwn
xi\, 6 : Ecce <ul caput Elise subcineri- panibus occurrite fugienti. Panis enim
cius panis, etvasaquse. Genes. xvni, (> : gratiae calore Spiritus sancti decoquilur
Tria sata similse commisce, ct fac subci- igne cbaritatis, conficitur ex puritate bo-
nericios panes. In signum autem absti- nitatis, et commiscetur de humore pieta-
nentiae asper debet esse : et ideo, Marc. tis et devotionis. Ethoc totum significa-
vi, 13, etJoan. vi, 13, dicuntur hordea- tur in prseinducta auctoritate : quia terra
cei panes, quosDominus distribuit. Simi- Austri calida est, et pura sive luminosa,
liter Eiiseus distribuit filiis Prophetarum et tlatus ejus bumidus est. Et tempore
panes hordeaceos*. Eccli. xxxm, 25 Pa- : quidem primo accepimus a T)eo panem
nis, et disciplina, et opus servo. III Reg. sustentationis corporalis : et deinde peti-
xxn, virum istum, scilicet
2."')
: Mittite mus panem ai:noscenda3 veritatis : et de-
prophetam Micbaeam. in carcercm, sus- mum pcr(icienda3 in opere panem qua^ri-

tentate eum pane tribulationis et a</ua mus primae bonitatis. Dignitate autcm
angustise. Psal. lxxix,6 Cibabisnospane : prima est bonitas : secunda, vnitas : ter-

lacrymarum. De Exod. xvi, saturitate, tia, necessitatis sustentatio. Sed sccun-

8 Dabit nobis Dominus panes in satn-
: dum modum accipiendi a Deo prima est
ritntr. I'sal. xxi, 27 Edent pauperes, : perceptio veritatis : secunda, infusiobo-
et saturabuntur : et laudabunt Dominum nitatis: el utrique deserviens sustcntalio

qui requirunt runt. Isa. xxui, 18 Man-

: necessitatis. Quia taraen veritate pascun-
ducmt iu saturitatem, ct vestiantur us- tur multi qui non pascuntur bonitate, ei

que ad vetustatem. Sic ergo panis iste media esi sustentatio corporis, ulritjue

parvitate, sive arctitudine refraanat lu- deserviens : propter hoc iu medio ratio-

xniiam crapulae : per cocturam cineris nabiliter ponitur. Isti igitur sunt tres pa-
admonet de mortalitate hujus vitaa : per nes, qui petuntur.
asperitatem dal eruditionem disciplinae :
Quia vero homo, Bicul dicil Damasce-
per saturitatem dal solatium vitaesusten- nus, compositus est ex anima etcorpore
tandaa : el Bic unum panem habemus in- (el homo est conjunctus ex his) idco
tellectus, el alterum corporis. oportel per congruitatem ipsum habere
- ,| quia anima duplicem habel fa- edulium compositum : et illud est panis
ciem, intellectus, el affectus : sicul ha- Eucharistise, qui efficaciam habet ex vir-

bemus panem intellectus, ita habemus tute deitatis, dulcedinem ex condimento

panem affectus, qui est dulcedinis gratiaB gratiae,vitam es anima conjuncta cum
,t hic est Beptiformis gratia Spiritus Ban- corpore, <'t connaturalitatem ex corpore

1
i.i. i\ Reg. iv, 42. • Cf. i.uc. xi, ;; el
 |\ I \ \M, M \l III I I \ I ||

et sanguine, Dfl <i"" dicitur, Sapionl, Qui <t rteubuit in upei /

'

Kvii 20 ot 21 Paratum panem deccelo

! tu Memoriam autem nbuuntii Domini
prmstitisti iiiis sine labore, omne </</<- in omnibui, Luc. (xu, 19 //<< faeite
ctamentum omnis sa
in se habentem, et m inmeam commemorationem. I
id I

poris suavitatem, Substanlia enim tu<i nnlh. \\, -•» : Quotiescumque manduea
dulcedinem tuam guam m filios habes bitis panem hmiv, ei calicem bibel
ostendebai, ei deserviens uniuscujutqut mortem Domini annuntiabitu dorun >>-

voiuntati, ad >/u<>>/ quisqut voiebat > >><<- mat,

vertebalur, ^dhuc, acramentum lumitui hoi

lli> panis origine ccelestis est, substan* stando, renei iuc< ingendo, ali amenta i i

tialiter deiflous est, causaliler viviflcus in pedibus, baculos in manibus tonendo,

est, sacramentaliter unitivus, eflectu via- festinando, vorando, in sapore amaritu-

ticus es t, specie tenus BBternaa fruitionis dinis sumendo. Et de omnibus illi> <li-

designativus. De primo, Joan. vi, ">l ! ctum est, Exod. xu, h et seq. sStatn
/'</<> sum panis vivus, qui </> ccelode- <« ul dicit Augustinus, rectitudinem si-

scendi. Psal. lxxvii, 24: Panem calide~ « gniflcat confortatse conscientiaa : suc-
De secundo
dit eis, dicitur, Joan. vi, 38 : « cinctio renum, luxurisa coarctationem
Qui manducat me, >/ ipse vivet propter « (alias, coertionem) : calceamenta in pe-
me, I ad Corinlh. \, 16: Panis quem « dibus, memoriam Christi morlis: ba-
frangimus, nohnt participatio corporis « culus iu manibus, crucis Christi baju-
Domini esi ? De eo quod causaliter sit « lationem : festinantia famis, calidita-
vivificus, Joan. vi, 52 : Si quis mandu- « tem ex igne charitatis causatam vo- :

caverit <:r />><>• pane t

vivet in seternum, « ratio autem per devotionem, sumptio-

Quod sacramentaliter unitivus, I ad Co- « nis aviditatem. » Eccli. xxiv, 2!i : Qui
rinth. \, 17: Unus panis, unum corpus edunt me, adhuc esurient.
muiti sumus, in Christo sciljcet, om>><>s Sic igitur, o Pater, da panem.
quideunopaneparticipamus. Quod effe- Sed quseritur : Cum panis solus sus-
ctu sit viaticus, III Reg. xix, 7: Surge, tentare non possit, quare non docet pe-
comede : grandis enim tibi restat via. Et tere panem cum potu, praesertim cum
ideo liiiis [srael, dum erant in via, non haec in multis Scripturse locis posita con-
defecit : cum autem fuerunt in terra jungantur ? non enim potest proficere
promissionis, tunc defecit. Quod specie esca sine potu : sicut et Proverb. ix, 2:
tenus seternse fruitionis sit designativus, Sapientia.... miscuit vinum, et proposuit
Matth. xxvi, 2',) : Non bibam amodo de mensam suani. Et, Eccli. xv, 3, uhi dici-
hoc genimine vitis, usque in diem illum tur, quod pane vitee et
cibabi/ illuni in-
cunt illud bibam vobiscum novuni in tellectus. Et subjungitur, quod aqua sa-
regno Pa/ris niei. Luc. xxn, 30 : /7 pientise sulutaris potabit illuui. Et in
edatis. et bibatis super mensam meani it) aliis ista eonjunguntur pluribus locis.

regno meo. Adhuc, cuni homo non bene vivere

Adhuc, iste panis quadruplicis gratiee possit de simplici pane, quare non plura
est effectivus, qure apparuerunt in disci- quam panem docet petere ? pi\Teipue
pulis. Fervorem enim cffeeit in Petro, cum ministravit Eliae panem et carnes,
qui dixit Tecum paratus sum et in car-
: et aquam bibendam de torrente Si di- !
.

cerem, et iu mortetn ire 1

. Refectionem in cas quod initium vitae hominis aqua est
aliis discipulis, Luc. xxn, 15 : Desiderio et panis, ut dicitur, Eccli. xxix, 28: et
desideravi hoc Pascha manducare vobis- hic docet ea petere qua? pertinent ad ne-
cum. Quietem in Joanne, Joan. xxi. 20: cessitatem : aqua autem communis est,

1
Luc. xxu, 13. * Cf. III Reg. xvn, 6.
281 I). ALB. MAG. OIU). PK.TCD.

quam dod oportet petere. Gontra, ibi- in domo sua, «d vinum bibit, el pisces,
dem, Eccli. xxix, 28, dicitur, quod ini- etalia esculenta et poculenta. Esculen-
lium vit.v hominis est (K/im et panis, et lum autem, non poculentum, uomi-
<•!

vestimentum, et domus protegens turpi- nal quia poculentum non desideratur a

:

tudinem. Videtur ergo quod omnia illa natura nisi propter esculentum : et idco
debeat nog docere petere. E1 ad boc vi- sicul iu illo necessarium, in illo peti in-

detur concordare quod dicit Apostolus, telligitur.

[ ad Timoth. vi, s Habentes alimenta,

: Quod autem objicitur de Ecclesiastico,
et quibus tegamur, his contenti si- Dicendum quod totum ad mensuram ne-
mus. cessitatis intelligitur in illo.

Adhuc, licet primum initium vitae ho- Ad id quod de domo dicitur, et vesti-
minis ante diluvium fueril de terraena- lms et hujusmodi, Dicendum, quod haec
scentibus panis, qui secundum naturam extrinsecus descrviunt corpori, ubi lio-
e granorum generibus melius convenit mo sibi providet : et ideo haec relinquun-
homini, et magis confortat eum tamen : tur sollicitudini hominis procuranda :

procedente tempore, et convalescente in- sed esculentum restituit interius, ubi ho-
firmitate, plura facta sunt necessaria vitae mo sibi providere non potest ita sicut
boininis. Unde, Eccli. xxxix, 31 ct 32 : exterius. Et ideo petitur hoc a Deo sicut

Initium necessarise rei vitse hominum, necessarium substantiae, cum alia sint
aqua, ignis, et ferrum, sal, lac, cl ad bene esse extrinsecus Ordinata. Si quis
panis similagineus , </ mel, et botrus tamen dicat, quod omnia necessaria cor-
uvx, ct oleum, et vestimentum. Hsec pori in pane intelliguntur, ego non con-
omnia sanctis in bona, sic ct impiis tradico.
et peccatoribus in niala convertentur. Sed tunc Quare nomine pa-
quaeritur,
Ergo ex quo omnia haec ncossaria sunt, nis islius necessitatis sublevamen nomi-
omnia lucc petere debuit docere sicut navit? Et ad hoc dicendum, quod hocfit
videtur. proptcr trcs causas. quaruin una est pa-
Adhuc, ipse Dominus improperat ava- nis communitas <[uia ubique el omni- :

ris, quod non dederunt bibere, et quod bus est necessarius ad vitam hominis.
non dederunl hospitium, neque indu- Ki si objicitur quod quidam panem
niciituin, ct plura alia ? Gum omnia '
non habent, non utuntur, sicut qui-
aul
igitur haec sanctis convertantur in bo- dam barbari, Dicendunt; quod vitaillo-
imin. ui dicil Ecclesiasticus ', omniahsec rum est mala, el devians a recto nutri-
videntur esse petenda. mento: quia caetera quae nutriunt, aul
Adhuc, nihil horum videtur esse |»t>- nimis sunt humida, nisi misceantur : aut
tendum : eodem,
quia dicetur infra, in nimis sicca, sicut casei aut carnes salsae :

vi, 33, quod si petierimus regnum Dei, el quoad hoc per panem melius petitur
etjustitiam ejus, omnia heec adjicientur vitae sustentalio, quam per aliquid aliud.
nobis. Secunda causa est, quod nutrimen-
Rbsponueo. Dicendum, quod in veritate tum, quod accipitur de pane, magis ad-
per panem bi<' petitum intelligitur omne haerel membris quam id quod accipitur
esculentum necessarium ad vitam secun- Av aliis : et hoc apparel in jtasla. quae
dnin omnem I linum diversitatem : cohaerel sicul gluten : unde etiam quan-
quia nec ipse Dominus Bimplici pane do convertitur in carnem, tenacior esl

contentus, licet convivia magna habuit, caro illa quam alia.

ui dicitur, infra, i\, I", h Luo. v. 29, Tertia causa est, quod panis nutrimen-
quod fecit ei conviviura magnum Levi tum esl temperatius quia caro magis :

• i.i m ,iih. \m. k8 el

J
Eccli. \\\i\. 30 <! seq.
 I\ I \ \\l. \l \ I III I I \ I 1

iiill.imin.ii ol exoilnl libidinom i lioi l»rc rii, ,i I

/ /.

.llllrlll lii i i ill III plm lliil llllt jilil i "iii ii ii/iiipinguium
in.iiii.c, \ ol iinl.iii. holii i
ot fi iii in uii.r, pinguium mcdullato >•!•

- ii tii inil.iin i . .1 panii loliditato iin mi.r i/i /.i i nt.r

roboi ul >i i
.
. i
lempi i
umonl nnlc -
I i
liout dictum ipi >
<\ I I,

xionii oongi uil ol < omploxioni liomini . omnia San< in bonum ii

el ii. .11 ii>\ oi libidinom. tamen fu< unl quidam htei i

. qui p
Hii igitur dc caui i ub i i panis pti i
istud ' i
limiliu peti i c nolunl
intolligitur omne (alias, esse) vitw sus- lei ramasi ontia dii •
ntc quod Dominuii
tentamontum. hic ii"ii determinal quis, \ • I
cuju
Ail hoo autem, quod objicitur quod panis -ii petendu -. I.i oum oleum el

peti non deberet, Dicendum quod dupli- i Mi. i lil in oranibui leminibui lei ra

citer accipitur panii : refectio absolute ii .

niiiiiii. dicunl quod panii el oleura 1

videlicet, aul prout esl sustontatio in bo- ipsum -'iii' ii, vel olus ac< ipitur in pane :

iii-* petitis in aliis petitionibus, <! abso- «I alia .i Deo nolunt petere, nec lumei e

lute quidem non petilur, sed adjicitur :

in cibum, dicentei quod ex i oitu
sed proul esl suslentatio in bonii Dei, el nerantur. Mella enim et \ ina lumunt,
;ul obsequium Dei pertinentibus, peti- eo quod ad somntum (alias, leminum)
lur:el sic reducitur ad justitiam regni reducuntur humores. El hos condem-
quod quseritur principaliter. Sic igitur na1 \|ni-iiilus, I ad Timoth. iv, I

per panemomnis vites necessaria intelli- seq., dicens : Sjiiritus manifeste dicit,

gitur sustentatio : quoniam ad panem quia in novissimis temporibus discedent

oportet haberet cocturam, sine qua panis ijuiilniii ii jiilr. attendentes spiritibus er-
non fit, el granum ex quo est, et domum roris, >/ doctrinis dasmoniorum, in hy-
in qua refeotio lit (alias, sit) vit«e commo- pocrisi loquentium mendacium, et cau-
da, et vestimentum ad calorem corporis teriatam habentium suam conscientiam,
oontinendum, ut digestio panis enale- prohibentium nubere, abstinere n <ihts,
scere possit : el sicut est in officiis publi- i/uos Deus creavit <nl percipiendum cum
ois et privatis quod cui committitur prin- gratiarum actione fidelibus, </ iis qui
cipale, illi committitur et accessorium : cognoverunt veritatem quia : omnis
et sicut est inartibus, quod in arte atten- creatura I><i l><>n<i est, <t nihil rejicien-
ditur linis, et omnia ad finem ilium or- dum ijuud cum gratiarum a<ii<,uc perci-
dinata conceduntur arti eidem : et sicut pitur : sanctificatur cnim per verbum
est in natura operibus, quod natura in- Dei et orationem.
lendil formam, el praparat omnia quaa Sic igitur dicimus panem esse peten-
illi formaesunl convenientia ad indueen- dum, et intelligentes per panem omnem
duin, vel tononduin, vel resistendum al- corporis nocessariam sustentationcm.
terationibus sequentibus : ot tamen ab
illis noc in officiis, noo in artibus, noc in lluic autom adjungitur qualis rsse de-
natura lit denominatio : ita etiam est in beat, cum dicitur :

potitionibus Domini, quod nominat qui-

dom illa ox quibus est sustontatio : et « Xostrum. »
omnia pr&cedentia ot concomitantia et

sequentia illam petitionem, vult cointel- Raptus enim, vel furatus, vel aliter
ligi quia alitor frustra ossot quod peti-
:
contra Legem usurpatus, non est nostor,
tur. Et per hoc patet solutio ad omnia sed alterius. Tob. n, 21 iNonlicet nobis
quaesita. Nehem. seull Esdrae, vm, lo : aut edere ex furto aliquid, aut contin-
Comedite pinguia, ct bibite mulsum, et gcre. Isa. m, 1 1 : Rapina pauperis in
mittiie partes his qui non praeparave- domo vestra.
286 ]). ALB. MAG. ORI). PH.KI).

Duo autem exiguntur ad hoc, quod donationem aostrum efficiatur : ergo

sit noster. Unum quidem, quod ex lioito potius deberemus dicere : Panem tuum
sit acquisitus, condemnatur omne el Bic da nobis : vel, <lo pane tuo da nobis.
turpe lucrum quia turpe lucrum voca-
: Ad hoc dicendum, quod nostrum mc-
tur, quod quidem lucrum est, sed per lius dicit quam meum, duabus <lr cau-

turpe factum est lucrum sic meretrix : sis quarum una est, quia homo non
:

elocatione corporis, vel leno provocatione semper sibi soli habet petere, sed aliis

mulieris, vel histrio adulatione divitis, multis sibi commissis, qui sunt de fami-
vel lusor opere lusoris, vel aliter quo- lia sua, vel alicui sibi naturse gradu,
vis turpi actu. Isto enim panis non ex vel officio charitatis conjuncti. Omnis
nostro noster est : quia tales actus non enim petitio in charitate fraternitatis

sunt humanae necessitatis, aut humanse debet fieri. Et ideo melius dicit nostrum.
perfectionis. 'Humana? necessitatis sunt Alia causa est, panem sibi el
quia petit
mechanica, sine quibus hsec vita nondu- indigenti communicandum, si superve-
r

citur : humanae autem perfectionis sunt nerit. I n<li\ Job, xwi, 17: : Si comedi
liberalia, Bicut doctrirue exercitia libera, buccellam meam solus, ef non rom<><lit

pro(>ter quae invenienda et discenda et pupillus ex ea. Tob. iv, !l : Si mul-

docenda, sicut dicit Aristoteles, « sacer- tum libi fuerit, abundanter tribue:
« dotum gens in scholam intrare concessa si exiguum tibi fuerit, etiam exiguum
« est, et liheros habere redditus. » Ex libenter impertvri stude. Isa. lviii, 7 :

talibus igitur acquisitum, el lucrum est Frange esurienti panem tuum, et egenos
quod acquiritur, et ex humano acquiri- vagosque induc in tlomum titam. Iloec
tur et ideo nostrum est illud, et ex no-
: igitur de causa dicit iterum melius no-
stro. Secundum autem est, quod in no- strum quam meum.
secundumrem, et se-
strosit dominio, et Ad aliud dicendura, quod nihil est

cundum legem. Aliquid enim nostrum nostrum, si agitur et inter nos et Deum :

est secundum rem et logem, sicut quod quia nec nos nostri surnus, nec ea qua3
de possessionihus est acceptum, vel ju- nostra esso videntur. I Paralip. xxix,
sto lucro acquisitum. ut dictum est. Ali- li et Tua sunt omnia : et quse de
15 :

quid autem nostrum ost, non secundum mann tna accepimus dedimus tibi. Pere-
legem, sed secuudum rem, sicut usura- grinienimsumuscoramte,et advente $ic-
rium, vel ex superahuntia acceptum. ut omnes patres nostri. I ad Gorinth. rv,
Aliud autem est nostrum aon secundum 1 :Qutd habes quod non accepisti V Si
rem, secundum legem,
sed sicut quod autemaccepisti, quid gloriaris quasinon
iu contractibus emptionum et vendi- acceperis ? Si autem agitur inter nos et
tionum non ultra dimidium justi pretii homines, tunc aliquid esl nostrum, >i<-ut
esl fraudatum. dicitur, ad Hebr. x. '.\\ : Rapinam bono-
Omnes igitur hos modos non nostri rum uestrorum cum gaudio suscepi-
rtdliirtmdo
'- <-t excludendo breviter dicil : stis.

•
Panem nostrum, » hoc <--i denostro el Hoc igitur modo conjuncto o\ utro-
nostrum, " da nobis, » <|uo istorum conficitur ista petitio, ul ;<

S d oritur qusestio, Quare dicitur »a- Deo suum petatur quod hoc modo non
strum, <( iiim meum : quia <\ <|u<» <|ui- esl nostrum ethoc mo<l<> (alias, nobis)
:

libel noii petil nisi sibi necessarium, concedatur quodjure illo, quod discer-
potius <l<h<'t dicere meum quam n<>- nil inter homines, nostrum nobis detur,

strum. el non alienum quia illius concupi- :

Adhuc, quod nostrum esl non peti- scentia prohibita est, Exod. xx, 17: Xnn
mus, Bed accipimufl ; sed dari nobis concupisces rem proximi tui : et i < I c <

petimui quod dou <'si aostrum, ut j»or peJti non debet.

 I\ I \ \\t,. \l \l III II \ III

g} (
, , 1 1 1 1 > 1
1< 1 1 h Panetn nostrutn ilituerotur corpu itorum iu u

I
I 1 1 1 1
1 > , 1
,
• 1 1 1 1 . ii 1 1 • .,,! •. i
i , , , 1
1
. , 1

II,,,, ,,i,i,iii ftddil '"i Mii ii, , •

itatii ii i
avooatui pirilu ,
'i-i ifa intd-

,,,, [nduoentem, cum dicil riorlbu adexteriora • ' incipiunt

i ii< i I,,, iiiii dig< itioni I

,, i i,i,,i ni i.i iiiiiii

'
.. aliquid comeditur, I lebi >

cundum natui am aul quod 1 1 buni

autem quotidianui duplicitor:
Dioitur do lemperel cibi priui tuinpl i

iiiiii quidem modo, qui diviaim quotidie inu. (propter quod in lero prcecipuc
r->i neceaaariui el " modo, qui quoti- .
."I 1
bibendum esl temperate) aul quod ci-

die eal petitua, Si autem primo modo bunn aute lumplum deprimal in fun-
guotidianus dicatur, tunc videtur quod dum il achi, lioul i comeditui i

nihil prohibeat quin una die pro multii ieui aut quod viscositatem cibi » 1 1
- -• »!-

diebus petatur led huic sensui repu- vat, sicut calidael incisiva el abslei i

gnal quod aequilur : « Da nobis hodie. » \ n ipeciebui e1 electuariii in lero cora-

Unde leoundo lensu intelligitur petitio- ,.,1, praBoipiuntur ; aul quae itoma-
Quotidianus ergo quotidie petitus dicitur chura luperiui constringant, el per con-
esse propter quatuor limul concurrentiaj sequens inferiua aperiant. Sic prasci-
quorum unum est naturaa quotidiana piuntur stiptica in ccenii prasparari, ant
necessitas : aecundum autem est iterata
^ [itV M ini aomnifera : quia in -« »n j m » pro-
omni die ad Deum Patrem provisorem |,t rr clausuram aensuura calor digesti-
postulata pietas : lertium est, quod m vus confortatur. Queecumque autem pi

hoc exoluditur superabundantias cupidi- (,,,• nasc sunt, nocturnas inducunt reple-
tas : quartum autem, quod condem- tiones el nooent, li impediatur jejunium
natur insatiabilis quorumdam voracitas. prsBcedens, aut labor exercitii, vel inBr-
Quotidiana enim necessitas est natu- mitatis. In talibus enim non possunt
ralis : quia ex motu caloris in mundo, custodire (alias, custodiri) leges naturalis
cognoscitur et causatur motus caloris di- motus. Sic ergo iili<> in primo angulo
gestivi in corpore : hic enim secuinlnni motus ccvlestis ai-ccpli» sex horas expen-
naturam a medio cceli incipit : quem duntur, secundum divisionem graduum
angulum medii creli rectum vocant Phi- circuli solaris : in aliis autem sex. qute
losophi, et declinando perficit angulum sunt in angulo cui subtenditur quarta
usque ad occasum : et hsec est coloris circuli (quaa inter occasum est et pun-
remissio. Secundus angulus est ab occa- ctum mediaB noctis) bullit, quia in illo

su usque ad medium noctis, qui vocatur per frigus extrinsecus comprimitur ca-
angulus rectus medise terrse, in qua fri- lor, et spiritus ad inlerius ad locuin di-
gidum vincit exterius. Tertius niotus est gestionis. In angulo autem cui subtendi-

ab angulo medise noctis usque ad ortum : lur arcus qui est a puncto niedia^ noetis
et hic est qui propellit frigidum, et resol- usque ad punctum Orientis, quando fri-
vere incipit corpora exterius : et ideo in gus depellitur et eorpora resolvuntur, a
mane sunt venti frigidi frequentius. Quar- stomacho incipit moveri cibus et ideo :

tus autein angulus est ab ortu usque ad dieit Galenus, quod in bene se habente
mediuin diem, qui evocat de interiori- corpore cibus post sedecim lioras de-
bus huinidum, et educendo distribuit et scendere debet a stomaeho. In angulo
exsiccat. ln primo motu igitur est acee- auteni cui subtenditur quarta circuli,

ptio cibi : quia exsiccato jam cibo de- quae est ab ortu usque ad punctum

1
Matthaeus habet supersubtantialem, Luoas in prineipio explanationi? hujus versiouli,
vero quotijianum. Cf. notam superius positam pag. 280.
288 D. ALB. MAG. OM). PH.KD.

mediae diei, per membra cibus <li>tri- Iti Et implebunlnr horrea tua saturi-
:

buitur : (juia lunc per calorem exterio- tate, et vino torcularia redundabunt.

rem ab interioribus calor ct spiritus se- Adhuc, commendatur Joseph de pro-

cum ducentes sanguinem, evocantur, tempus futurae famis*,
videntia contra
ct (alias, quia) tunc ad iteratara acce- Ad hoc dicendum, quod providentia in
ptionem <ihi stomachus vacuitate Bua omnibus commendatur, sed suffoc&ns
provocatur : et hoc quotidie lit : et itlco sollicitudo cupiditatis condemnatur :

necessitas haec quotidianam petil cor- unde quotidianus dicitur, qui providen-
poris sustentationem. Hoc significan- tia D<i per hominem facta, quotidianis

tum est, llxod. xvi, -I et seq., ubi usibus sui et familiae el pauperum mini-
111, mna prsecipitur colligi quotidie : el stratur non unde per avaritiam crume-
:

quando incaluil sol Liquefiebat, nec pot- na? ditantur. Unde super illud Lucae, xi,
ci.it servari usque mane, nisi pro <lic 3, ubi dicitur quotidianum panem no-
Sabbati, quando feriabant. E1 praecipi- strum, dicil Glossa : « Quotidianus dici-
tur ibidem, quod pro numero animarum « tur, qui hic necessarius. »

quas quilibet habuit in tabernacuio, Quarta causa cst, quia pcr hoc con-
coiligerel gomor, hoc est, quantum suf- demnatur nimia voracitas aliqui enim :

Bcil necessitati quotidianae, et non arn- in uno die consumunt panem unius an-

plius : manna enim significat panem ni, vcl mensis, vcl septimanss : sicut,

quotidianae sustcntationis. Luc. xvi, I!', <livcs purpuratus, qui epu-

Secunda causa est, ut quolidic petatur labatur quotidie splendide. Daniel. xiv,
Patris ccelestis pietas : haec enim prodest •> : An non vides quanta comedat et bi-
devotioni. Psal. cxr.iv, 15: Oculi om- bat quot idie ? Non enim dicunl : Panem
ni//)ii i/i te sperant, Domine, et lu das annuum da nobis hodie : sicul dicitur <l<'

</m illorum <n tempore opportuno. Iili<» prodigo, Luc. xv, 13, habitam
el

Tempus enim opportunum cst quotidia- substantiam totius vitae consumpsit vi-
num iit jam dictum csl. Act. vi, /•>/- I : vendo luxuriose cum meretricibus.
/i/Di) est murmur Grsecorum adversus
Hebrseos, eo //>//>// despicerentur i/i mi- De Largitate etiam muneris Dei Patris
nisterio quotidiano viduse eorum. Ila?c liun<-panem petimus exspectatum : c\

autem eral distributio ciborum quotidia- hoc significat, cum dicil :

norum.
Tertia causa esl exclusio liumanae cu- « Da. »

piditatis, quae cx cupiditate congregat

ultra necessitatem quotidianam. Unde, Largus enim esl PatercoeleBtisinfilios,

Luc. xi, 3 : Panem nostrum quotidianum quia largitas esl sihi connaturalis el con-
//// nobis. Non dicil annuum, vel men- substantialis. Dal igitur large, pruden-
surnum, vel septimanarium : quidam t<'r. el utiliter, <•! Bine improperio. Quod
cniiu habenl panem multorum annorum Large dat, Jacob. i,
*>
:
/-*/// omnibus af-
apud se reconditum, sicul iile dives, de fluenter hoc enim sihi connaturale est,
:

quo dicitur, Luc. xn. 19, cujus agri pro- quia primua «'st, el per aaturam suam
tulerunl fructus uberefl : el cum <l<'lih<>- dives inomnes. Unde, Sapient. \\i. 21 :

rassel nondare pauperibus, dixil : Ani- Substantia tua dulcedinem tuam </ii/nii
iiin, habes miili/i li"/i/i ji/isiia iD annos in filios habes, ostendebat. Prudenter
plurimos : requiesce, comede, bibe, epu- etiam <lat, quia tempore opportuno dat,

lare. el secundum indigentiam. Unde, Matth.

-
I objicitur contra hoc, Proverb. m. xxiv, i.'">, prscipit dari tritici mensuram
 I\ I \ \N(. M \l III I I \ I II I
'

el dal unicuiqur luni pi opi iam Hodie

\ M hllrlii IUII plU Ol ftll > Ll

i.iiik n quod iiiillu poci 'lii \ ••' iiii i .1 iiiu Hui< pra onti n u ium. Infra, in
nere. I (tilitei dnt, quia nd nlutem profl eodem \i Votii '/,, ,/, ,

riciilu l.ih . \i , I !
S| VO ' iini silis Stllllllll I I ||.-| Ulll, | ,.|,
||

niu/i, iii>\/i\ bOfia tlnhi t/nrr filtis rrsliis. \oiite wiiu ii< iini, ii ,- ,

ijiinniti magis l*ater vester de cwlo dabit niiiiuliii ,/,s. neque corpori quid indua
spiritum bonum petentibus te '.'
Rccli. tiiiit' ... Considet ate quia nou
w, li :
Oatus insipientis non crit it/ili* niiiiiiii/. neque metunt, quibut nou
Sino imnroporiu Jacoh ,!/, iriiim neque horreum
/i/ii. dat, i, i
i
,
ei Oeui pa
Non improperat ,'
non sicul homo inei- i it illos Psal. 1
1\ , 23 : Jat ta tupei
pions, Rccli. w, I
">
:
/'.111/1111 tliilni, r/ iniii/iiii riirniii t miiii. ,i ipse ir enutriet
in/tl/ii impropcrabit, Ail llebr. xui, • > i Sini mot n> ai i-

Sic orgo, i> Pator, substantiam tuam tiu. contenti prsesentibus : i/>s, r,,,,,, ,/,-

in lilios ostondens, « <ln. » Bcilicel nperi i ii Non /• deseram, neque dereiin-

iii.inuiu inopi, e1 palmaa largiter oxtendo iliiiiiii . \.l Philip. iv. II / .,
didit <

iul pauperem, quibus sum f sufficicns esse.

Da autem, Sic orgo, panem nostrum quolidia-
hi/iii, .1 Pater noster qui es in cobHs, </<i

« Nobis. » nobis hodie.

Nostris usibus, non malis usibus «li-pii-

tandum, sicut faciunt, qui vitam paupe- Et dimitte oobis debita nostra.
« » 12
rum aut spargunt in plateis in pompa
seeculi, aut avibus, aut canibus, aul hi- l'i>siti> orationibus, in quibus exsecu-
strionibus deputant. Contra quod ipse ln> petitiones decentium a Deo, j» <
> 1 1 i t hic
dicit, Matth. \v. 26 : Non est bonum deprecationes quae sunt pro amovendis
sumere panem fitiorum, et mittere cani- malis : et ordo petitionum istarum scitur
bus } ad manducandum sciUcet. Matth. ex superius inducta divisione. Petitur
vii, 6 : Xoli/e dare sanctum canibus, autem hic amoveri malum, quod jam
neque mittatis margaritas vestras ante praeleriit actu, et manel reatu, et causa
porcos. Dicitur enim panis egregius, ut communi, quaa est concupisccntia, sive
supra diximus 1
,
quia non nisi egregiis fomes peccati.
conceditur filiis. Sed reprehenduntur Dicit autem duo in deprecatione ista :

quidam,quia talibus dant copiosius quain unum quidem, quod est ipsa deprecatio :

bonis sibi a Deo commissis. I Reg. xxv, et alterum, quod est ratio obtinendi, ibi.
1 1 : Tollam panes meos, <•/ aquas meas} « Sicut e/ nos dimittimus debitoribus
et carnes pecorum, tjtt.r occidi tonsoribus nostris. »

meis, etdabo virisquos nescio unde sint? In deprecatione ista quatuor dicuntur :

et dum pauperes petunt ad oslium, ne- unum quidem quod petitur, scilicet di-
gatur panis : et histrio interius consumit missivum peccati ex parte remittentis,
nmltas dapes, et absorbet vina pretiosa. cum dicit : « Dimitte. » Secundum au-
Thren. iv, i : Parvuii petierunt panem, tem, quod est recognitio debiti in eo cui
e/ non erat <jt/i frangeret eis. Parvuli dimittitur, cum dicit : « Nobis. » Ter-
enim sunt humiles pauperes, fragmen- tium est recognitio dobiti in se ipso,
tuni panis petentes. cum dicit : « Debita. » Quartum est re-
Sic igitur, o Pater, da nobis, cognitio debiti in debitorum vera causa,

1
Cf. supra, pag. 279 et 280.

xx 10
290 1>- ALB. MAG. OHI). PILED.

cum dicil : « Nostra. Et primum ho- ncc, yKia aversus est furor meus ah eis.

ruin facit fides et charitas in Deum : se- Cbaritas enim, qua diligil nos sponte,
cundum autem contritio et Bpes : ter- non ex meritis, avertit furorem. Jerem.
tium humilitas et confessio : quartum xxxi, 3 : fn charitate perpetua dilexi te,

autem accusatio sui el propositura satis- ideo attraxi te, miserans. Osee, xi, \:
faciendi : et i>ta sunt, quae exiguntur ad Traham eosin vinculis charitatis. IIoc

peccati remissionem. oculo dilectionis vidit Nathanaelem, cum

Esl autem sensus : '» Pater, qui es in adhuc essel sub ficu, hoc est, subpecca-
ccelis, da decentia, el ne impediamur a ti dulcedine'.
decentium consecutione, « dimitte de- De secundo dicitur, Luc. i, 18 : Per
bita, » Et quia hoc transit ab orationibus viscera misericordix h<i nostri t in </ui-

ad deprecationes quae sunt alterius or- bus visitavit )w.s. Osee, xi, S el : Con-
dinis el generis, ideo hic interponitur versum est in me cor meum, pariter con-
copula ct, quod non est factura in aliqua turbata est pcenitudo mea. Non faciam
praecedentium petitionum. furorem irse meae: non convertar ut <lis-

Secundum hunc igitur raodum, pri- perdam Ephraim, quoniam Deus ego,
inum in his quatuor est, quod dirigitur et non homo in medio tui sanctus. :

petitio ad remittentera. Quasi dical Misericordia mea vincil lio-

:

minis crudelitatem : el ideo fluo miseri-

« Dimitte. cordiee visceribus et benignitatis. \<l

Roman. n. \ : fgnoras quoniam beni-

primum quatuor exiguntur quo-
\<l : gnitas Dei ad pcenitentiam /<• adducit?
rum primum est viscerosa quam Pater Habacuc, ui, 2 : Cum iralus fueris t mi-
habel ad filios charitas, sive pietas : se- sericordise recordaberis. Jerem. xxxi,
cundum, langens intus el incliuans mise- 20 : Conturbata sunt viscera mea su^
ricordia : tertium, super malitia praesta- eum : miserans miserebor ejus, Do- ait
bilis clementia : quartum autera est pe- minus. Luc. x, 33 et 34: Videns eum,
nilus emendans justitia haec enim misericordia motus est. Et approprians
quatuor in Deo remittunl omne pecca- alligavit vulnera ejus.
timi. \ iscerosa quidem charitas inclinat De tertio remissivo dicitur, Jonae, iv,
affectum : misericordia movet, etturbat, '2
: Tu Deus clemens et misericors es,

e1 fluere facil benigne ad miserum : cle- patiens et multse miserationis, et igno-

mentia deponit rigorem, el inducit prae- scens super malitia. Isa, lv, 7 : Derelin-
standi veniara propositum : justitia au- quat impius viam suam, et vir iniquus
i ul stabilis sil remissio, quamdam cogitationes suas, <•/ revertatur <nl Do-
cxigendo emendara perficil peccati pur- minum, et miserebitur ejus : et ad Deum
gationem. nostrum, quoniam multus est ad igno-
De primo, Osee, Quia puer fs- xr, I :
scendum. Joel, u. 13 ; Benignus et tni-

raelj et dilexi eum </ ex de /Egypto : sericors est, patiens et multx misericor-
vocavi fiiium meum. Puer enim dicitur, t/i,r, et prxstabilis super malitia.
f|uu puerilia commissil peccala, cum ta- De quarto, Psal. \. 8 Justus Domi- :

men dilcctionc Patrisex /Egypti tenebris nus el juslitias dilexit, xquitalem vidit
el mcerore sil vocatus, Deuter. xxxin, vullus ejus. Luc. x, 31 tnfundens
3 : Dilexit populos, omnes sancti in oleum, ei vinitm : oleum misericordlae,
manu illius tunt. Dilectio enim sanctos el vinum alicujus justiliae. II adTimoth.
alias, sanctorum) facil esse in manu u, 13 flle fidelis permanet,
: negare
«JM •. xiv, .")
: Diligam eos sponta- seipsum non potest. Jerem. xxiu, 6 :
 I\ l \ \M, \| \l III II. \ l
12

//-', , s/ i/aiiiri) ijliinl i iii ilhlllll riim />" laqui e uspondi ol rnpuit, H difl

minus justus noster, \<\ Itobi \u, 7 1 "imii 1 • ni il-

Quis fiiius, i/iniii n"n corripit patei \. 1 . 1, 18 I 1 1 1

1 1 • 1 n itui

IVs.il. i.wwiii, 33 .
Visittlbo m riii/iiiin l'i "\ 1 1 li w 111, ;t, iiln dii itui ///*/,//

i/liiliilrs r"iiim, ei iii irihrrihns /iiiiiita iiim /// /n "/ iiiuliiiii !• ii' 11/ //• ! 1 aliii iiin ,

eorutn. Jorom. \, -i Corripe me t

/>"- * "ii/raiiii/ . Quando enim impiu
iiiinr, rriinil/iiiiirii 111 jin/irm, r/ iimi 111 in profundo \ il im on id< 1 nl

//innr fmi, nr /"/-/r in/ iiiliilitm ir/ln/as do ipe \ enioe iniii |n .1 numon 1 ontemnil
mr \\m 0111111,1 Bupponuntur in Patre, veniam, el Iradil se immunditias, m
ail queni dirigilur oratio. I.\ natura gital de reditu ad Patrom, \>\ I Ipln

diligil : <> proprium enim habel misereri 19 .

ijni desperantes, semetipsos tradide-
« el parcere, » ul dicil Gregorius. /'' rtlllt lllipmllt lli.r . III 11/iri illliii/riil 1111-

rlrinrnli.r in /nii/ini r//ts, ul dicitlir, initniliti.r omnis, in avaritiam. Jerera.

Proverb. sxxi, 20. El quia Paterest, i"'i w\, \'2 :
fnsanabiiis fractura ina, pes-
verbera liliura erudit, \\\ dicil Aposto- sima /'lai/a ftta. Ergo in Bpe venice n -

lus '. Sic ;ul dimittentem orabal Ma- oognoscamus nos debitores, diccnti

nasses, dioens : Peto rogans te, re- illml Matth. wiii. -i» il 2'» . 1'alirii-

ini/fr mi/ii, Domine, remitte mihi, et liani lialir u/ nir, rl mnni/i rrtlila/n

nr siinttl /irn/as inr rtn/i inii/ititatil/its lihi. Ildc ciiim esl spei verbum, el com-
mris, nn/itr i/i .elrrnitni i/ttttts, rr- puncti cordis. Joel, 11, 12 el 13 : Con~
srrrrs iiia/u inilii. nri/itr i/nmiirs mr rrrtimiiii nil nir in loto COrde Vestro, 111

in in/iina /rrr.v loca : i/ttiti Itt rs Deus, jrjlt/lio, et in /Irltt. rl in plan/lit. /.(

Drus, ini/itiii/i, /nriiilriilittin, rl in inr sriniliir corda vestra, et non vestimenta

(is/rut/rs oiiuirni l/onilalrin t/tain, i/ttia rrslra. Conversio clliin 6Sl |
»*• r spem :

i/nlii/mtin salral/is mr sccnnt/ian misrri- (juia licct ejus qui se recognoscil debito-
cori/iani tnain '•'.
rem non sit mera conversio ad judicem,
Huic remissivo ex parte remittentis tamen cuui Bpe veniae iu compunctione
addit recognitionem debiti ex parte de- delicti tula ct secura esl 'i conversio ad
bentis, Patrem: prascipue >i delectabilia 1111:1'

causa peccandi fuerunt, per jejunium in

« Nobis. » aEQictionem convertit : et Qetu et planctu
praeterita deplangit, et cordis voluntatem
El hoc faciunl spcs venise, et contri- a proposito peccandi scindit, et vesti-
tio in enim non
peccati dolore : sine spe mentum virtutis, ne nudus ambulet per
valet recognitio debiti. Bene enim reeo- dissolutain eonversationem, de caetero
gnovil se esse debitorem Cain, quando non sciudit. Inbocatleelu conversi ialias,
dixit : Major rst iniguitas /nea, quam ttt conversus) ad Patrem dixil David, Psal.
veniam merear*: et tamen non valuit, vi, 7 : l.avabo per singulas noctes, hoc
quia cum desperatione : et ideo est eje- est, peccati tenebras, lectum inettin, in
ctus a faeie Dei l*atris. Genes. iv, I i :
quo in peccati mollitie turpiter jacui :

Ecce rjiris me hodie a farie terrse, et a lacrymis /neis stratum meum /igabo.
faeie tua ahscondar, et ero rai/tts ef pro- Vel, secundum aliam translationem,
1

fugus in terra. Similiter quou recogno- « Natare feci : » stratum enim est ubi
vil se debitorem sine spc, non valuit proslratus >ub daemonum pedibus ceci-
Judce, Mallh. xxvu. t. eum dixit : Pec- dit. Sic ergo dimittc « nobis, » quoniam
rari, tradens sanguinem jusium: et ideo nos debitores esse in spe venise et dolore

1
Ad Hebr. xn, 9. 3
Genes. iv, 13.
!
II Paralip.,in Oiatione Manassae, sub liuem.
_ .' — D. ALB. MAG. OHD. IMt.KD.

debiti recognoscimus. II Reg. xxiv, I i : tis sive aaturalibus, siveetiam bonisfor-

ego inique egi. tmi.r. .Mattb. xviii, 2:5 ct 24 Assimila-

Ego sum qui peccavi, :

Psal. i.. 6: Tibi soli peccavi, et malum tum est regnum ccelorum homini regi,

coram te feci. Oratio Manassse Excitavi : qui 1 nlnii rationem //<>>)>>)< cum servis

iracundiam tuam, et malum coram tc suis. Et cum capisset rationem ponere,

feci. Isa. wwni. 15: Recogitabo tibi oblatus est ei unus qui debebat decem
omnes annos meos in amaritudine animm millia ialenta: dicit enim Gregorius :

mese. « (-uin crescunl dona, rationes «tiam

Sic ergo in spe veniae dolentibus di- « donorum. » Luc. xvi, 7
crescunt :

mitte nobis Quantum <I<-b<:s domino meo ? Centum

coros tritici. Mattli. xxv, I i, ct Luc.
« Debita. » xix, 12: Tradidit illisdominus bonasua,
< 1 oit oil illosNegotiamini dum venio.
:

Ecce in vera confessione humilitatis el De debito de perpetratis, boc cst. j»cr-

verecundiae recognitio debiti. Prsesump- peram factis in transgressione mandato-
tuosus enim quamvis recognoscat debi- rum. Luc. vii, U : huo debitores erant
tum, tamen noo recognoscit se debito- cuidam foeneratori: >/>i/<s (/<•/></><// </<-na-

rem, eo quod omnia raisericordia Dei rios quingentos, et </li//< quinquaginta.

condonaverit. Hic autem docet nos Chri- Unde, Luc. xi, t, dicitur: Dimitte nobis
stus recognoscere nos debitores, et re- peccata nostra.
cognoscere debitum : diminuentes enim De debito autem omissionis, IV Mc^.
peccata sua cognoscunt se quidem debi- iv, I : Eccecreditor venit r/t lollnt duos
tores, sed non sufficicntcr rcc<>i. noscunt
r
f/iios meos i/il serviendum sibi. Et, ibi-
debitum: desperantes et debitores seesse dem, y. 7 : Vende oleum, et redde credi-
recoenoscunt, el debitum, sed non sunt torituo: tu aulem, et f/lii t//i. vivite de

in proposito solvendi : et ideo credunt reliquo.

quantum possunt super pignus. Non Omnia Ula computanda sunt in vera
cniin cogitanl superanno jubileo, qui esl el humili confessione : vera, ul nec adda-

annus remissionis» quando quilibet solu- tur, ncc minuatur, sed sicut se habel ve-
tis et remissis debitis, ad suam reverti- rilas, enarretur : humili, ul sit cum ve-
tnr posscssinncin '.
recundia turpitudinis delicti, ne impro-
Postquam igitur cognoscimus uos de- peretur ei illud Isaise, m, 9 : Peccatum
bitores in spe remissionis, el affectu suum (///i/si Sodoma praedicaverunt, nec
compunctionis, expedil ul supputemus absconderunt. Jerem. \\\i. 19: Confu-
debita. sus sum, et erubui, quoniam sustinui
El dicit, debiia,i> in plurali uumero, opprobrium adolescentix mese. El contra
ijin.i esl quadruplex debitum :
<!<• aobis de aliis dicitur, Jerem. 111, Frons mu- '-\
:

scilii et, fi de commissis aobis <l"iii->. et Hiris meretricis facla est til>i, noluisti

de raalis perpetratis, <•! <lr oraissis. erubescere. Daniel. i.\. 7: Tibi, Domine,
!).• m ilii^. quio sen i sumus, el totuin ///sti/i<i : imhis autem confusio faciei,

esse, uossc, cl posse, debemus Doraino sicut rst hodie, Daniel. 111, -V-\ : Non /)<>s-

1 1 P.iii i ccelesli. \<l Philemonem, 19: \ . sumus aperire os, supple, ad excusan-
/./ teipsum mi/ti debes. Luc. xvii, !<•: iliim : quia confusio et opprobrium /</</i

Cumfeceritii omnia quse prsecepta sunt sumus servis /uis. et his qui colunt te.
vobis,dicite Servi inutiles sumus: quod De vera autem confessione habetur, Jo-
debuimus facere, fecimus. sue, vii, I'.»: /'/// ini, da gloriam Domino
I' commissis nobis donis, sive gratui- Deo Israel, et confitere, peccatum tuum

1
Deuter. w 1 m seq
 IN EVANf! M \ I i IM i \ i i
|

llicet, illi/lir iinliru iiii/ii iiunl /''<i> iiilnl I . 1 • 1 1 • i uiii ul qu >

Siijn .1 . iii , • I
I II / ' i/iiinl inl riini . in 1 1 1 1 • •
lon ii ' i

confitentet peccata wa I' inl. \\\i I

l'i iiinnii ...I ii nii h. .iiiinu Supi
/hii I iiii/i/r/nir ihli risiini mr iiijnsli quando dixi /

limii iiirniu /hiiiiiiin r/ lu irinisisti im- i ni ri pnter i

cster t

/nr/ii/rni jirrruti mri. I i \ I 111 I i, ibidom, I

'
I
i '
\itu\ /l/i /

\ w quid habes ut justifieeris,

irra \>l // / ijin iii i u-lis r / i/ui toiem ii 'I " oriri

Homun \. I" Ore confessio /it ad »fl> facit supet bonosetmalot •' jilmt
ln/i iii .
jii^/iis 1 1 iiijii\tns. I nde, l"' .xi

Siquidem ei ipsi dimittimu omni debenti

I \os|ra. i. nobis. Luc. vi, 37 . Dimittite, et dimitli
iniiii \d Kphcn. i\ . 32 / \lole invicem
Ecoe i
ecognitio causs debitorum :
!> nniiii, misericordes donantet , ini icem,
nostri (alias, ii"- ciiiiii miiiiiis causa . el slillt rt /lilis lii ChristO i/miili ll inlils.

ideo nostra sunl el nobis imputanda. I.i « Debitorihus. I ecundura, in

notatur in hoc accusalio sui curo emen- quo notatur quod gratis el prorapte
dationis proposito. Non sicul Vdam, qui donandura est. M itili \, -"• : Esto con-
pecoatum retorsit in mulierem, el in sentiens adversario tuo. M.iith. xvm, 32
Deum qui mulierem fecit '. Proverb. el 33 : Serve nequam, omne debitum di-

wiii, 17: .liistus prior esi accusator misi tilii iiitiinittiii rogasti met nontie

sui. Psal. i.. •> : fniquitatem meatn tgo ergo oporluit et temisereri conservi tut,

cognosco. Job, \\\ui, -" : Peccavi, et sicut et ri/n tni misertus sum ? Eccli.

vere deliqui, et, eram dignus, non

nt re- jtxvm, 2 el :
» : Relinque proximo tuo
cepi. Sic dicit Dominus, Osee, xm, 9 : nocenti te: et tunc deprecanti tibi pecca-
Perditio ttm. fsrael : tantummodo in l<i solventur. Homo homini reservai
me auxilium tuum, Isa. lxiv, 6 Facti : iram, et a Deo quserit medelam.
sumus ut immundus omnes nos, et quasi « Nostris. » Ad quorum debita nihil

pannus menstruatse universse justitise credidimus eis : quod vix contingit : ta-
nostrse: et cecidimus quasi folium uni- menboc est in Sanctis. Sicul Stephanus,
oersi, ct iniquitates nostrse quasi ventus Act. vii. 60 : Nestatuas illis hoc pecca-
abstuleruni nos. tum : quia, Luc. xxm, 34: Pater, dimitie
Sio ergo, o Pater, dimitte nobis de- illis : non enim sciunt quid faciunt.
bita « noslra, » non aliena. Econtra, Isa. i.vhi, improperatur illis qni

non sunt exauditi, quod percutiebant

« Sicut et nos dimittimus debitori- pugno impie, et omnes debitores suos

bus nostris. » reposcebant.

Et quod sieut dicit Glossaattende,
fnducere docot rationem obtinendi Chrvsostomi, non intelligitur de debito
({uotl petitum est in deprecatione. pecunise: bane enim juris ordine possu-
Et in hoc tria notantur: dimissionis mus repetere sed de debito eorum qui :

inter nos et Deum Patrem similitudo, in nos peeeaverunt. Ad Roman. xu, 21 :

eiun dicit : « Sicut et nos dimittimus. » Noli vinci a malo, sed vince in bono ma-
Dimissionis promptitudo^ qnia dieit : lum.
« Debitoribus, » et non dieit rogantibus. Sic ergo ,«Dimitte nobis ilebita nostra,
Et debiti, quod debent, eertitudo, cum sicut et nos. ele.
dieit : « Xos/ris. » Quasi dicat : deqnibus Sed hic quaeritur, quia secundum hoc
certum est quod nobis debent, ita quod non dimittens debitoribus non potest di-

1
Cf. Cenes. m, 12.
 201 D. A1,R MAf*. ORD. PR^I).

cere istam orationem. Ad hoc dicunt Vdhuc autem, frustra videtur fieri ista

quidam <|uml potest, et debet dicere iu petitio : quia dicil Apostolus, 1 ad Co-
persona Ecclesiae : potesl etiam dici, quod riiilli. \. 13 : Fidelis Deus est, qui non
in parte prima deprecationis duo conti- patietur vos tentari supra id quod pote-
nentur, quod scilicel Pater debita dimit- stis, sed faciet etiam cum tentatione pro-
tat, et quod sicut ipse dimiltit, nobis det ventum, utpossitis sustinere: ergo num-
gratiam dimittendi : et hoc modo quili- quam permittit induci in tentationem.
bet potesl deveritate dicere istam oratio- Ailliur, videtur esse contra Deum ista

nem : Dimitte nobis debita nostra, etc. petitio : quia, Psal. xxv. 2 dicit:
Proba
me, Domine, et ienta mei ure renesmeos
el cor meum. Et, 1'sal. cxxxvm, 2i :

13 (( Kt ne nos inducas \u tentatio- I ide si ria iniquitatis in >ne est : et de-

<//(( iiic in via seterna.
nem. »
Praeterea, II ad Timoth. n, .">, dicitur,
lla?c est sexta petitio, quai est de amo- quod qui certaverit in agone, non coro-
vendo nialo, quod secundum causam in- iialnr nisi legitime ceriaverit : ergo bo-
ductivam cst praesens, sed reatu et actu num ost certare.

est futurum et quia secundum causam : Responsio. Dicendum ad primum, quod

est praesens, ideo petilur amoveri. Deus bene ducit aliquem in tentationem,
Est autem hic quaestio ante(alias, ad) scd neminem inducit in tentationem : in

litteram, Utrum Deus inducit aliqucm in tcntatione enim ne (alias, ut) non sedu-
tentationem ? cantur, conducit et ducil omnes bonos.
Videtur autem quod uon : quia sicut Sicutdicit, Psal. xc, 15: Cum ipso sum
dicitnr, Jacob. i, Deus intentator
L3: in tribulatione. Et sicut dicitur, Daniel.

malorum est : ipse autem neminem ten- iii, '(-'.•,

quod apparuit cum Irihus pucris

tat. Sed pejus esl inducere in tentatio- in fornace Babylonis. Sapient. \, 1 1 e1

nem, quam tentare ergo multo minus : 12: /// /)(///(/(' circumvenieniium illum
Deus Pater aliquem inducit in tentatio- (i/fnil illi, et honestum fecit illum. Cu-
uem. Si autem concedatur hoc, tunc stodivit illii/n ab inimicis, eta seductori-
frustra petitur ne in tentationem induca- lnis tutavit illiiin, et certamen forte de-
mui dil illi ut vinceret, et sciret quoniam om-
\illiuc, Infra, xxvi, il,di<it: Orale ut iiiinii potentior est sspientia. Sic ergo
non intretis in tentationem : et ibi signi- ducil el conducit Sanctos in lentatione,

fical quod homo per se ipsum intral in sed nullura omnino inducit in tentatio-
tentationem : qualiter ergo hic videtur ncin : cl i I o i
> concedenda esl ratio primo
significare, quod Deus inducat in tenta- inducta.
lionem ? Si forte dicatur, quod intelli- \d aliud dicendum, quod hominem
gitur de tentatione, qua lentat Deus ho- inlrarc in tcntalioncin est maluin et :

mincs. Contra : Deus tental homines, ut ideo inferius jubet orare, ut Deus hoc
inducal eos in cxperimenlum <'jus de quo iiiin permittal : el esl concedendum,
tentat eos, sicul patel per ea quaB dicta quod non loquitur hic <\r lentatione qua
sunt, Supra, iv, l-ll. Ergo frustraroga- Deus tentat hominem, ut inducat eum in
iur ne inducal in tentationem, quia ma- suiipsius experimentum.
luin esset -i exaudiret. \il id quod quaeritur, quid >it tentare,
I flterius etiam hic quaeritur, quid >il cl quid induci, et quid intrare in tenta-
tentare : el <pii<l in tentationem induci : tionem, Dicendum quod, Bicul dicil Ma-
* i
quid sit inlrai e in tentationem : el quid gister Hugo >\r sancto Victore : « Tenta-
i
esse in lentatione : et utrum heec sinl n iv esl callide experiri quod dubium
lem \ el non '.'
a rsi, suggerendo, vel explorando, vel
 I \ |,\ \ Ni, M \ I I II I I \ I I .

indiondo, \ »1 \ iol< ntio quad iin im 1'utor, ni uuod i'i

(i
1
1
1
1
1
- 1 1 1 < > ,til illn iiiiiu. Indui • i
<• 'Hi l.i. i ii proptei ii" ti ,1111 infii mituti m ln

,<
tem duohu niu
in lonlal iii ilnii iii lental iom auli in < in prob
„ difl vel potiu di< luiduiu quod ox
: 10 >\ liono, el in lenlatiom
n bui onstul iiii" quidcm, quod lenlo
'
.
' t
hoi i • t in.iiiiiii

r lus iiiilu, .iiin .i-l hoi quod tontutoi i \<l aliud dii ond quod h< u qu
ii cution », vel non i osintenfl p< iiiin de \ iolentia li ntatoi 'iit

i i ,'iin : sicul i'i iam quando nliqili hominei lontai ultn i ui<
i ducitur ab aliquo, dicimuH quod in antoquam ro8i»tunl < •< undum ,
li-

(i ductus eal <il> eo ; el aicul dicimu -, tatom \ ii iiiin . cadunl eo quod non
« quod ai quis induoitur per ral iones ud iitiinliii ,ii mia \ ii tniiiin ad d< nem
e i i
edondum quod ante non credidil el ideo oratio osl utilis i i bona, fragilita-

• Mniil esl . quod cuni lental io habeal ti inist i.r expediens.

radus, suggostionem, cogitationom, \<l aliud dicendum, quod sicul dicil

o delectationem, moram in mcnte, sive Vugustinus, quod i

m »n dorel rogni < nc
>« occupationem, consensum, voluntatem « Imiiiii tentetur, quia hoc malum osscl

8 perfectam, impelum, el operis pei Fo- i sed polius, ne in lentationem induca-

«t ctionem, et hujusmodi, quod tentatus « iinir, i sinit habitum eat.
u in liis gradibus tentatori cooperetur :
Ilis igitur bic habitis, tria sunl consi-
« ut non modo patiatur in liis tentatoris <l» randa in ista deprecatione : quorum
« malitiam, sed coagal cura ipso ad illi- jiriiuuiu est, quod pluraliter loquens
» citi perfectionem. I nde quando aliquis dicit Secundum autem de
: « Ne nos'. i

« induciturin tentationem, tentator prseil inductu quoad potestatem ducentis, cum

i invitando, el gradus sternendo : el ten- dicit : « Fnducas. » Et tertium est, quod
« tatus quasi illectus sequitur, et induci- tlicit : « //< tentaiionem, » <'t non dicit :

« tur. Intrare autera pejus est : quia hoc iu Primum ostendit commune
peccatum.
8 esl per seipsum ultra (alias, ultro) per omnium, quasi sibi commissam ex chari-
« gradus tentationis proficere in pejus : tate sollicitudinem : secundum, ordina-
« et ideo prscipil oiarc. ul gratia detur tain Dei potestatem : tertium, tentatio-
« ne intremus: et docet hic orare, ne po- nis utilitatem.
u testas detur tentatori, ne inducat : quia Gharitatis autem sollicitudo deprehen-
« licet potestas justa sit et ordinata, et ditur in quatuor : primum est in condo-
« sic eam Dominus juste concedere pos* lendo tentatis : secundum. in portando
o sit, tamen voluntas tentatoris mala inlinnitates tentationis terlium, in
est, et saBpe inducendo primo modo orando pro eis, quasi in tentatione si-
u seducit, et inducendo secundo modo inus pro eis : o{ quartum, in tenendo
« prsecipitat. » Deum, ne deserat in violentia tentatio-
Soil secundum hoc melius diceretur : nis.
Ne nos permittas in tentationem induci, De prinio, quod est condolendo tenta-
quam, ne nos inducas. Et ad hoc dicen- tis. II ad Corinth. xi. 20 : Quis infirtna-
dum, quod hoc non est vcrum quia : tur, et ego >io/i infirmor '.*
quis scandaii-
prima polestas tentantis Dei est, et zatur, et ego non uror? [deo etiam <licit

justa, et ad probandos bonos, vel ad lit Apostolus, ad Roman. xn. I i et seq :

ostendendos, et convincendos malos et : Benedicite, ct nolite maledicere. Gau-

ideo sicut dicitur facere cujus auctoritate dere cum gaudentibus, flere cum flen-
tit. ita Pater dicitur inducere in tentatio- iibus. fdipsum invicem sentienies, etc.
mem recta potestate : tentatum autem Joan. xvi, 21 Mulier cum parit, tristi- :

seduci. vel praecipitari contingit iniqua tiam habet, yuia venit hora ejus. Unde,
voluutate tentatoris. Rogandus ereo est Apocalyps. xu, l et 2 : Mulier amicta
29o I). ALB. MAG. OHI). PH^D.
sole...eiamabat parturiens. Parturit uno onorc pressi, communiter dicunt
enim cor Sanctorum, quando in tenta- orantea : « Ne nos. »

tione primo filios enilitur. Ad Galat. Tertium est, quod in orando pro eis,

iv, 19 Filioli mei,quos iterum partu-

:
quasi iu tentatione cum ipsis existentes,

rio, donec formetur Christus in vobis. debemus

instare quod nisi socios eos :

ln parturitionibus enim in doloribus cst habeamus consolationis, ipsam Dei con-

mater, et partus in angustiis. [sa. xxvi, solationem desolationem reputemus,
17 et 18 : Sic/// qux eoncepit, cum ap- propter fervorem charitatis quem ha-
propinquaverit ad partum, dolens cla- bemus ad ipsos. Exod. xxxn, -W et -Yl :

>/>/// in doloribus suis : sic facti sumus Aut //i/>ii//r eis )/<!>//• noxam, aul si

afacie tua,Domine. Concepimus,et qua- >»>» /<»is, dele »ie de libro tuo quem
si parturivimus, et peperimus spiritum } scripsisti. Genes. xxvu, 13 : In me
scilicel salutis. Isa. xxxvn, :
? : Dies tri- sit ista maledictio. A<1 Philemonem,
bulationis et angustise ,
', et correctionis, y. 18 : Si autem aliquid nocuit libi, aut
rl blasphemue dies hsec : quia venerunt dcbet, hoc mihi imputa. Josue, vn, 8 :

filii usque ad partum, </ virlus >/<>>> esi Mi Domine Deus, </ui</ dicam, videns
pariendi. enim Dies tribulationis est lsraelem hostibus suis terga oertentem?
quoad cor sanctorum in matris affectu Ad Roman. i\, •{ : Optabam <</<> ipse

diligentium : <lics angustiae, quoad dolo- anathema esse n Christo pro fratribus
rcin tcntatorum : dies correctionis, meis. Sic ergo tentationem infirmorum
quoad intenlionem Dei dantis potestatem nobis adscribentes, iterum dicimus : « Ne
tentatori dies blasphemise, quoad ma- : »/>s. »

l.un voluntatem tentatoris. Sic veniunt Quarto autem, in tenendo Deum, ne

filii ad partum : et inducendo in tenta- inducat potestatem dando tentatori. I>a.
tionem quassatur uterus matris, et coar- lxiv, 7 : Non est </ui invocet nomen
ctanlur parvuli : et vix aliquando est vir* /»u>» : qui consurgat, <•/ teneat te.

tu> pariendi. Psal. xc, 15 : Cum ipso Ezechiel. xm, •">

: Non ascendistis ex
sui» i» tribulalione. Quoad hoc igitur adverso, neque opposuistis, vos scilicet,
tota simul fraternitatis charitas se tentatis murum pro </<>>»<> Israel. Job, ix, -iU :

connunicial dicendo : « Ne nos. » X<>» est </uiutrumque valeat arguere,

De secundo autem, quod esl de por- </ ponere >»<i>/u>» su<n» i>> ambobus.
tando cum ipsis tentatis infirmitates eo- Sic enim Fecit Jacob, Genes. xxxn, lii»,
ruin, dicitur, ad Roman. w, I : Debe- qui tenuit Deum dicentem Dimitle
iniis nos firmiores imbecillitates infirmo- »//-. El ait illi : Non dimittam te, nisi
i ioii sustinere, ei »<»> »<>/>is plaeere. Isa. benedixeris /»i//i. Timuit enim, ul ibi-

i.in, i .-
Vere languores nostros i/>s/' /»- dem dicitur, ae veniens pietate accepta
i/i. /•/ dolores nostros ipse portavit. Ad Esau, scilicet tentator, percuteret matres
* ..il.it . vi, 2 : Alter alterius onera /><>>- cum filiis. Osee, xu, •> el i : In fortitu-
/<>/<. // sic adimplebitis legem Chrisii. dine sua directus <
i

sl /»>» Angelo. /.'/

\>\ Roman. \i\, I : Infirmum in fide invaluit ad Angelum, etconfortatus est:

assumite, »<i» in disceptationibus cogi- fievit, et rogavit eum. « Duobus enim
iationum. Osee, \i, •> : Egoquasinu- r brachiis, ul ait Hieronymus, tenuil
trilius Ephraim : porlabam eos >» bra- <r «-«iiii. iletu scilicel et oratione. » Sic
chiis meis, ei neseierunt quod eurarem ergo iterum instantes pro eia connume-
quia li<" esl Banctorum, <|u<><l etiam ramue uos eis, dicentes : « \< nos. »

nescientibus prosinl tentatis, e1 nolcnti- Sequitur :

l>u-> sublevent onuSi Hoc igitur modo sub

1
ln \ ulgata, l»a, xxxru, 3, deesl el tu k
 |\ I \ \\i. M \l III I I \ I I

i [nduoftli i iii • n propti ura qui

i i .• 1 1 •
. ii . i •
dal
item, \ | . • .
-
.J\ p M. | patu \tiam
Hoc est, o Pater, nu dei pot< Latom habes, et tustinui ti, raultn
tentatori, quain juste dare potoi, indu- proptei nomen rneum, >i nun •!•

oendi noi in tentationem i el ideo plui Jacob \, \ Patientia optu per/ectum fuh
ei< li"< > dii iiiin. quam nc no |
littai /> i ut tiiis perfeetiet integri t innutio
induoi : quia dam potoitatem per .'li
deficientes \<\ Hebr. I //-/

quem uioduin inducit, hoc oit, ducit vobis necessaria est ui voiuntaiem
intus. Dei /acientes, reporU tis repi omissionem,
Sed ad hoc intelligondum, oportet Jacob. v, 8 : Patientet igitur estott
icire, i|iu»il sicut oum dicitur: Iite clau- '"^. e/ quo- confirmate eorda vestra :

dicat, 'liin dicuntur in ambulalione, qus niam adventus Domini appropinquavit :

esl claudi gressua quorum unura est ethic eit adventus coniolantis.
ambulatio, quto est virlutis ambulativs : De secundo, hi de humilitate :

alterura auteoaest distortio el divaricatio quia in tentationibus nostras experimur

ambulationis, qusi non causatur a \ irtule rafirmitates, Mi< haBSB, vi, 14 Humiliatio
ambulativa, Bed .i defectu, qui est cur« tuainmedio tui l.i ideo dicitur, quod
vitas in tibia, vel in crure ambulantis. tentatio colaphizatio adCorinth. est. II

Ita cum dicitur : fnducas, » « 1 1 1 <

• dicun- mi, Ne magnitudo reveiationum >/-
I :

tur : ductio per gradus tentationis, el tollai me, datus est mihi ttimulut ear-

haec ost causata a virtute dantis, et or- nis mess, angeius Satanset quime cola~
dinantis potestatem tentatoris : alterum phizet, Sic dicitur, Isa. u, II .•( 12.
autem est seductio et prsBcipitatio len- quod oculi subiimes hominis humiiiati
tati, quaa non causat uisi iniquam vo- sunt,etineurvabitur allitudo virorum :

luntatem tentatoris, et defectum volun- exaltabitur autem Dominus solus in <lie

taiis tentati. El horum exemplum est in 'uo. Quia dies Domini exercituum tuper
equitatione mililis in equo claudo, cujus omnem superbum et exceisum, ei super
cespitatio reducitur ad claudicationem omnem arrogantem : et humitiabilur.
in equo. Rectus motus autem, quo per- Et infra, in eodem, jr. 17 : fncurvabitur
ficil viam, reducitur ad regimen militis sublimitas hominum, et humiliabitur
sieut ad causam. aititudo virorum, et Dominus
eievabitur
Hocigitur modo, Pater, « Ne indu- soius in die ilia. Quicumque enim de se
cas, » quia licel tua sit bona et ordinata aliquid prasumit, inclinatur per tenta-
potestas, tanuMi iniqua est tentatoris vo- tiones.
luntas. et magna nostra infirmitas. Ma- De tertio, hoc est, de constantia per-
gis enim nobis expedit a tua voluntate severandi, et non cedendi (alias, cre-
in bonis deduci, quam in tentationibus dendi) tentatori, ad Galat. n, .")
: Ne-
exerceri, licet gloriosius sit in tentatione quead horam cessimus subjectione. Ec-
exerceri, quam in bonis virtutum sine cle. x, 4
5» spiritus potestatem habentis
:

tontationibus deduci. ascenderit super te, locum tuum ne di-

Secundum lmne intellectum potestas miseris. Luc. xxn, 28 : Vos estis qui per-
tentatoris admonet nos de quatuor : mansistis meeum in tenlationibus meis,
primum quidem est de patientia subje- etc. Eccli. u, 1 : Aecedens ad servitutem
ctionis potestati secundum, dehumili- : DeL sta in justitia et timore, etprsepa-
tate quam experimur in nobis tertium, : ra animam tuam ad tentationem. ifatth.
de constantia non cedendi (atias, cre- x, 22 : Qui perseveraverit usque in
dendi) tentatori quartum est de profe- :
finem, hie saivus erit.
ctu per exeroitium tentationis. L)e quarto,hoc
de profectu qui per est,
De primo hujus, hoc est, de patieutia tentationem accipitur ex intentione dan-
 I). AlJi. MAG. ORD. IMU.h
ii^ poteslatem tentandi, qui nullo modo durura cor tentatorum. Job, xi.i. i el .">
:

darel illam ni>i propter profectum tenta- Quis revelabit faciem indumenti ejus ?
tionis. Unde, I ad Corinth. x, 13 : Faciet >/ iu iu>'//ii/i/i nris ejus quis intrabit ?
eliam cum tentatione proventum, utpos- Portas vultus ejus quis aperiet? Quasi
sitis sustinere. Tob. \n. 13: Quia ac- dicerel : Paciem agnitionis Leviathan in

ceptus eras Deo, necesse fuit ut tenta- tentatione, quando multis se veial (alias,
/>>> probaret te, hoc est, prohatum te vestit) operimentis, nulius revelabit,
redderet. Eccli. jtxxiv, II : Qui tentatus nisi ego tentatus per experimentum
non est, qualia scit ? Sapient. m, .">
: tentatoris. Ili enim qui intranl per ten-
Deus tentavit eos, et invenit ill/>s dignos tationes in medium fraudis *'jus. illi sunt
\<l Roman. v, •> el seq. : Gloriamur qui aliis detegendo aperiunl portas vul-
ui tribulationibus, scientes quod tribu- Ins cognitionis <
Y
,jns.

latio patientiam operatur, patientia au- De secundo, quod esl experimentum

tem probationem, probatio vero spem. virium propriarum, 1 ad Corinth. x, \'l

Spes autem non confundit. Jacob, i, 2 : el 13 : Qui se existimat stare, videatne

Omne gaudium existimate, fratres, cum cadat. Tentatio vos non apprehendat ni-
in tentationes varias incideritis. Et, in si humana. Sic expertusfuil Petrus, qui
eadem, y. \1 : Beatus vir qui suffert dixit se paratum in carcerem '! in mor-
tentationem quoniam cum probatus : tem ire cum Christo : el postea negavit
fuerit, accipiet coronam vitse, quam re- ad allocutionem puell® '. Luc. vm, 13:
promisit Deus diligentibus se. Ai/ tempus credunt, et in tempore ten-
Hoc esl igitur Ne nos indu- :
ec tationis recedunt. EJoc enim experimen-
cas. » tuiu propriarum virium valot ad caute-
lam : (juod si inlinnus sit, suhliahat se
« In tentationera. » ab occasione tentationum : et si se for-

tem invenit esse, melius de se praesu-

El in hoc ultimo nolabile est, quod mens, altiora in Dei obsequio attentat.
non dicil : in peccatum, sed in tentatio- Eccli. vi, 7 : Si possides amicum, in
nem : quia licel aliquo modo del pote- ientatione posside illum, >/ ne facile i-rc-

statem inducendi in tentationem, tamen <///.< ei, supple, teipsum.

nnllo modo dat potestatem inducendi in De tertio, hoc <>!, de Bne tentationis,
peccatum. qui cst liberatio, et per consequens amor
El in tentatione quidem tria utiliter el gratitudo Liberantis, Tob. m. 21 :

notantur : primum esl tentationis ordo, Hocpro certo habet omnis qui /r colit,
sive gradus, per quos inducitur (jni in- quod i-ii/i ejus, si in probatione fuerit,
ducitur secundum c>i tentationis expe-
:
coronabitur : si aulem in tribulaiione
rimentum tertium est tentationem finis. :
fuerit, liberabitur : >•/ si in correptione
Primum irvrl.it hostis vias : secundum, fuerit, ad misericordiam tuam venire
hominis tentati vires: tertium esl dilectio licebit. Eccli. xxxm, Timenii I : l)>>nii-

liberatoris <•! gratitudo. miiii imii occurreni mala, sed m tenta-

I)'' primo dicitur, II ad Corinth. n, tione Deus eum conservabit, et libera-
II Non enim ignoramus cogitationes In/ n malis. Eccli. \i.iv, l\ el 11 : tnten-
ejus, Im-tis videlicet, qusB tamen diffi- iatione inventus est fidelis. fdeo jure-
culter cognoscuntur : et ideo dicil Salo- jurando >l>'>li/ ilii gloriam in gente sua.
moD in Proverb. \\\. 19, quod inter ea Quando enim homo experitur tam desi-

quae sunl incognita ^ilii . rsi viacolubri ilri.it, im liberationem, non potesl esse
fupra petram : el petra esl frigidum el iinn gratus liberatori, cantans ol psallens :

i
( i Mattb ixvi, 70.
 IN KVANfi M M ili I I M i

Salvasti nos, Domine, de affliyentibui lum pelitu io> ori poi pi iin im
lli>\ il l)i/lillfi\ )H>\ i >>ll/ lllll\l I quod ' '
m i' riiiii.it. luiiii 1111, |.< iiiui

|\i 1 1 . •
-
.
o i i iii .1. quod petil oon ti n 1 ciin.\ 01 1 |m 1 i;i uinl 1111 1
non
i iM n iriii.ii •
iimi conduoi, \ el 1 n Si uuluin d< 111 1 1 <j |>H

roil 'I poliu i

ii' mhIu atu '1111 putilio 1 1 1 ini. lii iin I
ilra Mulum
per modum qui dii lu upi 1 * ondu |miii,c iimliiiin promovel ad buatitudi-

clun <
- 1 1 1 1 1 1 ri dodui tui 111 ea supoi n pi iiuiii : ergo ni docul uu putun liburari

iliiu ol ba ili icum ainbulut, ol conculcal . 1 1 > illn, doi el n" peture 1 ontra
loonom el aconem
1I1
'
! el hoc 1
l|is,

riosura el bonum. Sic onira Doininu 1 \1ll1ih . Paului gloi i.iiui 111 ill" raali

ductua esl 111 deserl um .1 apii itu, ut len 1

. 11. .11 isi petundum amovi 1

tarel ur .1 diabolo '

: <'i per omnea s ias Adhuo, hoi facil nobi irtium

tentatoria et tontationia ingressus est, ci ii' is 1 Ihristi, <•! ab ill" non debemua
in i|iN,un tontationein quIIo modo esl in pctcre libei ari.

diiciiis: in i|ii(> imliiN dedil exemplum, ul \(lliuc. iinpossibile est « onsequi bani
Boquamur \ estigia «'jus. petitionem, et non complebitur, niii

postquam moi tale h<"' indueril immor-

« Sed libera noa a malo. » lalitatem, sicul dicil Glossa ergo fra-

stra petitur, 11I \ idetur.

Ecce ultima petitio, quae cst de amo- Si autem dicatur secundum aliara

tione mali, quod prssens est secundum Glossam, (|iiimI petitur hic liberatio a
causam et actum, a quo petitur hic libe- malo tentationis, quao nondum esl : tunc
ratio. li.cc petitio iidii videtur differre .1 pra
Et cst liic dubitatio gravis : quia « cum dente, nisi tantum materialiter : quia in
u malura Qat omnifariam, ul dicit Dio« prsecedente petitur liberatio a tentatione
u 11 \ >i us, virtus autem uno modo lantum quae jam instat : el in ista, liberatio ab
u c\ una tota et sola causa : » videtur ea quai nondum esl : et illae non aisi

amplioris divisionis esse malum quam materialem habent differentiam.

bonum : et sic plures petitiones deberont Si aiilcin aliquis velit dicere secun-
esse tlc amotione mali, quam de ade- dum Ghrysostomum, quod sic intelligitur

ptione boni : ct hoc non est : quia qua- petitio, quod in priori quidem petitur:
tuor sunl de adeptione boni, et tres tan- Ne nos inducas in tentationem : sed
tum de amolione mali. quia vix contingit propter infirmitatis
I Iterius quaeritur, quia videtur quod huinainc fragilitatem quod non indu-
ista pctitionc posita, du83 prsecedentes eamur in tentationem, ideo sequitur,
superfluant : quia si perfecte liberamur a quod si inducamur in tentationem,
maloj et debita sunt dimissa, et in tenta- quod nec tune dcserat, sed liberel
tionem non inducimur. qos a malo, hoc est, ab illius, in quain
\ilhue quaeritur ulterius, de quo malo inducti sumus, tentationis periculo. Sed
intelligitur, cum dieitur : « Libera nos a hoe vidctur oninino supertluum quia :

nia/o ? » Aut enim intelligitur de nialo non inducimur in tentationem nisi per
culpse, aut de malo pcenaa, Si de malo pceeati aliquem aelum : et tunc hoc -

culpse, eontra nialuin culpse suflieientcr debitum, quod ante petebamus nobis
petitur removeri per duas prsecedentes dimitti : et tunc tota ista petitio est su-
petitiones : quia culpae nialuni perpetra- perllua. Si cnim dimittitur debitnm, li-

1
Psal. xLiii. 8. 3
Cf. Mallli. iv. 1 el seq. ; Marc. i, 12 el seq. ;

s
Cf. Psal. sc, 13 : Super aspidemet basiliscum Luc. iv, i et seq.
ambulabis, et conculcabis leonem ct oTraconem. • Cf. II ad Corinth. xu, 9.
300 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

berati budqus a periculo tentationis in dum, quod non superfluunt petitiones

quara sumus inducti. praecedentes : quia debitum quod jam
Responsio. \'l boc dicendum, quod est, petitur dimitti inprima: secundum,
iiuilnin divisionem aostram superius quod in causa est, et in actu non est,
inductara,intelligitur demaloquod immi- secunda. Poena autem
petitur dimitti in
nel secundum causam el actum el hoc : non secundum quod pcena, secundum
esl malum pcense cujuscumque, secun- autem quod est in multis inductiva
duin quod est causa imminentis culpae, et causa culpss, petitur amoveri in

praecipue tale malum esl fomes peccati. tertia.

Sunt autem et aliae pcenas secundum Ad autem quod in contrarium ob-

id

quod sunl causa periculi peccati. Et hoc jicitur, dicendum, quod in veritate peena

modo petuntur amoveri, praecipue a multum promovet et secundum hoc non :

nobis, qui infirmitate depressi, d<> facili petitur liberatio ejus, sed potius secun-
per pcenas labimur in peccatum. Matth. dum quod esl inductiva mali culpSB, vel
xxvi, il : Spiritus quidem promplus est impedimenti quod non est bonum
ejus,
caro autrm infirma. (alias. quod est bonum). Sic enim si1 in
Ad id ergo quod primo quaeritur <le (alias, a) multis, el secundum hoc peti-
divisione, dicendum,quod licet secundum tur amoveri.
species el individua malum sil amplioris Ad hoc quod dicitur, Paulus in infir-
divisionis quam bonum, tamen secun- mitate gloriatur : dicendum est, quod
duin genera, bonum est pluris divisionis dupliciter liberamur a lali pcena : aut
quain nialuin. Ronuin cniin et nialuin ciiim Liberamur in toto a pcena quce
generalissime sumpta non sunt in ge- instat, aul liberamur a periculo in quod
inrc, sed sunt genera aliorum existen- praecipitat, quando contemnimus, et glo-
tia, sicut dicit Philosophus : quando au- riamur in ea: et hoc est perfectorum
tcin magis contrahitur bonum ad bonum Sanctorum : sed id quod ante dictum
gratise, et maluin ad id quod adiinit bo- cst, est inlirmoruin.
nuin gratise, eril bonum amplioris di- Ad hoc autem quod dicitur, quod in
visionis quam nialinn in generalibus hac vita hoc non consequimur, dicendum,
Miis differentiis : quia bonum varialur quod simpliciter quidera el universalitcr
ad formam similitudinis divina?, <•! a<l non consequimur, sed secundum modum
perfectionem potestatis, et ad perfectio- in aliqua pcena consequimur: Becundum

nem operis, el a<l bonum conservans modum autem dico secundum quem ini-
in isii-. M.iluin autem non attingil pellil in culpam. tn aliqua autem pcena
ipsum nisi ea parte qua adirait ipsura quia ah hac et illa pcena saepe liberamur.
in perfectione operis: el ideo non est Dixit tamen Christianus Belvacensis,
lanta- divisionis in genere sicul bonum: quod « aliquando in ista petitione Eccle-
el ideo etiam pauciores penes ipsum « sia exauditur : quia ante finem mundi
accipiuntur petitiones, sicut patet in di- « Sancti erunl sine originali, et Christus
visione. Malura eniro non possumus « cum eis corporaliter comedens el bi-
accipere per similitudinera contrarii « bens, el ipsi liberi ab omnibus malis
ad i"l cui assimilatur bonuro : quia « por mille annos. » Sed isir error al>

nullius es1 similitudo, sed poiius pri- ipsomet, et a nobis, etabaliis multis
vaiio. Nmii possumus ipsuro accipere condemnatus est.

propter imperfectionera potestatis, cum Sic igitur intellecta petitione, quseri-

Qon sii in aitu. el potestatero infirmal : mus adhuc, quare dicit : « Libera nos n
hoi n"ii sil nisi per acl leficientem. malo, » el non, Balva ims a malo, aut,

I aimiliter diciraus de conservatione. fac nos vincere malum.

\,l id quod ulteriufl quaeritur, dicen- El ad hoc dicendum, sicul dicil
 I\ I \ \\l. \l\l III 1 1 \ I I

• In \ .. i. .iiiii >|
l
petil i
Iffl infirmor, iim, pot i

i lui iii.iniiii sn iiiiiIiiih quod omnibu biie, quid il (Jicil l)ion< l

|>ro
•i < ..ii i ii ii n i ii.. n ..iii n iii iii . 1 1 1 1
•
-
1 1 1
i -i in de Divinis nominibu Malum •

.. potentio virtutin vincere malum, iod i (Irmita modi, -i comm

..
boc osl porfoclorum : i nec omnino •
ol barmoniu Sicul onim vidom
lalvamur a malo, quamdiu vivimus, sod quod mombrum corpoi iufirmura
iiiii.ii ut liberi el unes simus a mali « esl doslitutura aliquando in modo
oontagiono : et sic intelligitur petitjo, peciui, sicul lu di litutu clai
Secundum liunc igitur mod i- i Uite hu n^ crystallini sliquando
tellecta, dicendum quod hoino liboratur « autom destituitui commensurationo
ia

a in.ilii tribus modis proprie, el per tria " partium componentium ipsuro \«'l
adjutoria : unum est a contagione mali, Hguras continontis ipsura in e

seoundum eat a mali causa, tertiuui osl s vel diminutiono totius, vel partium:
iii. ih defectu, \ mali contagione libe- " xr rx hoc quod una alteri non pro-
'
.i

ratur, <|in licet in illo raalo sit, tamen portionatur aliquando autem destitui-
:

uiiiluiu n elinquil in i|»>" peccati con- •

tur in harmonia, quod (alias, quando)
tagionem :
.i mali causa liboratur, qui ""i" 1 esl habens harraoniara ad visura
a pcena liberatur, quas mali est inductiva i(
reotum: el ideo quidam prope, <iui-
a roali defectu liboratur, cui malum in- « dam autem longe vident. Ita etiam
stans circa rem et potestatem operandi (i destituitur bonuro anima : quia ili-

bonura, nullaro notabilem inducil infir- « tjuando non habel moduro suse speciei
roitatem. El contrariis modis tribus buc- (i
secundum virtutem congruura ali- :

curobunl malo illi qui succurabunt. (< quando autem non habet coramensura-
De prima liberatione dicitur, ad <(
tionem ad (alias, secundum) actum sibi
Roraan. vi, 13 el M : Exhibete vos (i
debitura in partibus anirase, quia
tamquam ex mortuis viventes, </
/)(<) u affectus non proportionatur bono, >n-
membra vestra arma justitue Deo. Pec- (( ,|( intellectus vero, el sic <!<• aliis: ali-
catum enim vobisnon dominabitur : non u quando autem non habet harmoniam
enim sub lege estis, sed sub aratia. " debitam. » Et in quibus nihil horum
Quasi diceretur : Licet insil causa peccati, esl - rt ( »'""i;i contraria ex pcenis prove-
tamon dominari non potest, quamdiu niunl : illi sunt perfecte a malo UUvn et
csiis suh gratia Dei. Genes. iv, 7 Si<b :
liberati : et illi sunl vere liberati : et
te erit appetitus ejus . Quasi diceret : Li- de his dicitur, Judicum, v, 2\ <[ 21:
cel insit causapeccati, ad peccatum non Conculca, anima meat robustos. Un-
venis, nisi velis : quia Deus dedit tibi gulae equorum ceciderunt, fugientibus
libertatem, et subter illam libertatem est impetu, per prseceps ruentibus fortis-
et
appetitus peccati : quia aliter peccatum simis hostium. In virtute enim concepta
esset necessarium,
et non voluntarium. contra malum conculcantur mala ho-
De secunda liberatione dicitur, Deu- stium, et ungulae superbiae (quibus vesti-
teron. wxui. 27 Dominus ejiciet a ri ;l infirmitatis imprimere tnfigere
fa- : et
cie tua inimicum, dicetque: Conterere. quesrunt bonos] cadunt, fugientibus ois
Hoc tuiiiu lii, quando et malum et a facie justorum. Malach. iv, 3 : Calca-
causa uiali tollitur. Ad Roman. wi. 20: bitisimpios, cum fuetnnt cinis sub planta
Deus pacis conterat Satanam sub pedi- pedum vestrorum.
bus vestris velociter. T.ibus
autem infirmitatibus desti-
De tertia Uberatione dicit Apostolus, tuuntur hi qui non liberantur: uua est
II ad Coriuth. \n. 9 et 10 : Libenter glo- destitutione voluntatis, secunda est pu-
riabor in infirmitatibus meis. ut inha- sillanimitatis, tertia autem est diminu-
biter in me virtus Christi : cum enim tione boni naturaUs. Voluntatis infirmi-
302 D. \\M. MAG. iiHH. VU.VA).

t,i- incidil in mali actanij pusillanimita- De secundo, hoc est, de bono grathB,
h- nimis dejicil in pcenss sensum, sed quod perficil sanitatem, Jerem. xvn,
destitutio naturalis boni de peccato facit I \ Sana me, Domine, et sanabor. Psal.
:

ruere in peccatum : el bic homo in ser- ii, 3 Qui propitiatur omnibus iniqui-
:

vitutem mali dejicitur, qui non liberatur. tatibus tuis, qui sanat omnes infirmita-
De prima dicitur xm, 23:
Jeremiae, tes tuas. Eccli. xxxvui, 7 Unguentarius :

Si mutare polesi Ethiops pellem suam, faciet pigmenta suavitatis, et unctiones

aut pardus varietates suas t et vos poteri- conficiet sanitatis.
tis cum didiceritis malum ?
benefacere, De lertio, hoc est, de reintegratione,
Postquam enim malum longa consue- Jacob. i, i : Sitis perfecti et integri, in

tudine in usum trahitur, voluntas ad nullo deficientes. 1 ad Thessal. v. 23 :

boni (alias, bonum) actum languens in- Ut integer spiritus vester, anima, et
et

firmatur. Thren. 1. • > : Abierunt absque corpus sine querela in adventu Domini
fortitudine ante faciem subsequentis nostri Jesu Christi servetur. Act. m,
Proverb. xxvm, I : Fugit impius, ne- 16 : Fides, quse per Christum est, dedit
mine persequente. Psal. xm, •">
: Trepi- integram sauilatem istam in conspectu
daverunt timore, ubi n<m erat timor. omnium vestrum.
De secunda infirmitate dicitur, Oratio Sic ergo liberamur a malo, lioc est,

Manassse : fncurvatus sum multo vincu- liberi efficimur a malo nos detinente e1

lo ferreo, ct non est respirativ mihi. instierante I

ail malum.
Luc. xiii, 16 : Hanc filiam Abrahse,
quam incurvavit Satanas, ecce decem et Huic autem orationi subjungitur :

ocio anni, supple, sunt. Psal. xl, i :

Universum stratum ejus versasti in in- « Amen. »

firmitate ejus.
De tertia infirmitate dicitur, Luc. x, Quod est, vere, vel fideliter, vel ve-
30, quod despoiiaverunt eum et plagis : rum tint. Quia pro certo quicumque hanc
impositis abierunt, semivivo relicto. Iste orationem in eo modo quo exposita est,
esl lilius prodigus, qui abiit in regio- dixerit, quidquid petierit, impetrabit.

nem Longinquam : ita quod vix cogitavil Marc. xi, '2\ : Propterea dico vobis :

de reditu '. omnia qusecumque orantes petitis, credi-

Contra haec sunt tria adjutoria : el con- tr quia accipietis, <•/ ercnicnt mbis ',

tra primum esl virtus confortans volun- vel in ipso petito, vel in alio quotl vo-
latem : contra secundum, bonum gratise bis melius esl : quia nescimua quid me-
perficiens sanitatem: contra tertium, anti- lius sil aobis : sed ipse Pater providet
dotum sacramenti reddens integritatem. nobis, etdal nobis id quod magis expe-
De virtute autem confortante volun- dit.

tatem dicitur, Josue, i. 6 : Confortare, Dicitur tamen, quod quatuor exigun-

rt esto robustus. Job, iv, 3 el \ : Manus lur ad hoc quod oratio exaudiatur : quod
lassas roborasti : vacillantes confirmave- fiai pro se, pie, el perseveranter, el ad

runt iermone& tui, et genua trementia salutem.

confortasti, Judith, xm, 7 : Confirma Pro unus possil alii ine-
se : <|niii licel

Domine Deus fsrael, ei respice in

nir, reri primam gratiam, sicul Stephanus

Imr hora ad opera manuum mearum. dicitur impetrasse primam gratiara Pau-
Psal. lxxvii, 29 : Confirma hoc, Deus, ln. tamen sa»pe non auditur orans pro
quod operaius es in nobis. alio : eo quod peccata alterius impediunl

i
Q i ; ^v. 13, ^i oratione credentes, accipietis. Cf. etiam Matth.
M ,m|i m.\, j.' Omnin qtuecumqw petieritis vit, 7,el I Joan. ut,
 i\ i \ w«. m \ vi-ia.i

orationum, lioul dioil Siimiml Duvid, Moi i

itui i
l,quoddieil » i

I lt, wi, I / lquaquo iu luget Saul, quia ti ita iil orati

eum ego projecerim eum '

Jerem. ki, Patri qui i l in ccsltH
l i pro poputo hoc, >/ o< ai
\n/i orure

sumas pro eis laudem </ orationem

,,lim dimi horoinil
quianon exaudiam Jorom. vu, 16 : Tu '

I I
ergo, noli orarepro populo hoc, net <w- peocata eorum, dimillel el vol ler
sumas pro eis laudem et orationem, et vester crolesti delicta \

non obsistas mihi quia non exaudiam

/<-. i
e ponil hii conditionem ad unam
Pie etiam orandum est, li exaudiri de soptem petitionibui ol heci i
i
pri-
debeat. Joan. i\. >\ \ Scimus quia pec- ma inter eas quibus petilur amolio raali.

catores Deus noti audit : sed si quis Dei Causa autem hujui est, quos accipitur
cultor est t et voluntatem ejus facit,hunc ex praecedentibui lecundum '
hn
txaudit. Vmos, \. 23 : An/rr n me mmihi. Quia, Sapient. vi, 8, dicitur, quod
tumultum carminum tuorum, <•/
cantica pusillum et magnum ipse fecit, etaqua-
/i/r.r /u.r mni audiam, Isa. i, 19 ! Cum Uter est cura illi de omnibus .
el ideo
multiplicaveritis orationem, non exau- Patn nostro ccslesti squaliter omnei
ilinin. Threnorum, iu, i i : Opposuisti sumus conjuncti, unum audit ^n ut
el

nubem tibi, ne transeat oratio. alium : ot ideo non potest unum audire,
Perseveranter etiam debet petere. Un- contra quem clamal alius. Unde, Jacob.
de, Luo. \i. 8 : Si perseveraverit pul- x - I : Clamor eorum in aures Domini
sans, dico vobis, etsi non dabit illi sur- Sabaoth introivit. Psal. xcviu, 6 : Invo-
i/rns r<> i/iuul amicus rjus si/. propter cabant Dominum, et ipse exaudiebaf eos.
improbitatem tamen ejus surget, et dabit Alia ratio est liuju>. quia taliter orans
illi quotquot habet necessarios. Jacob. non esl similis Patri coslesti, Bicut dictum
v, 16 : Mul/uin rulrt deprecatio justi est superius.
>~
assidua, Luc. n, :
: Quse non discedebat Dividitur autem haec pars in <lu.i> par-
i/r templo, jrjuniis rl obsecrationibus tes : ita quod in prima ponil conditio-
srrrirus nortr ac dir. I atl Timoth. v, 5 : nem affirmantem : et in secunda, negan-
Speret in Deum, et instet obsecrationi- tem, it>i, v. I."> : « Si autem non dimise-
bus et orationibus nocte <ir die. seritis.

De eo autem, quod debet esse ad sa- In primo horum duo sunt paragra-
lutrm. II ad Corinth. \u. 8 et 9 : Ter phi quorum primo tangit quatuor,
: in

Domimtm rogavi u/ discederet a me : et quorum primum esl dimissio. Secun-

dixit mi/ii : Sufficit tibi gratia mra : dum autem est infirmitas inclinans ad
quia enim non petiit ad salutem, non dimissionem ex parte ejiis, cui dimitti-
fuit exauditus. III Reg. xix, t :
Sufficit tur, cum dicit Hominibus, » ab humo
: «

mi/ii. Domine, tolle animam meam : ora- diclis et infirmis. Tertium est, quid di-
vit Elias, et non fuit exauditus. Simili- mittitur, quia « Peccata : » nec ununi.
ter, Jonse, iv. 3 : Tolle, quseso, animam nec duo, sed quotquot in nos peccave-
meam a me : quia melior est mihimors runt : et ideo numerum non determinat.
i/uam vita. Kt multa alia lalia sunt in Quartum est culpabiiitas eorum, quibus
sacra Scriptura. Quando autem est ad remittendum est, cum dicit Eorum » : >
:

salutem, semper exaudit Deus suos. Ad quasi diceret : Quantumcumque sint

Hebr. omnibus exauditus
v, 7 : In est culpabiles : quia eorum sunt peccata,
pro sua rerrrenlia hoc enim dictum : est qua? nullo merito vos tieri procura-
de Christo gratia membrorum, quia pro stis.
se exorare non indiguit. ln secundo paragrapho etiam quatuor
 301 D. ALR. MAG. ORD. PR/EF).

langit, remissivum videlicel ex parte re- adolescentise mese. I ad Corinth. 111, 3 :

mittentis nobis, cum dicit : « Paier ve- Cum sit inter uos zelus et contentio,
ster ccelestis. o Secundum est remissio nonne carnales estis, et secundum homi-
perfecta, cum dicil : « Dimitlet. » Ter- nem ambulatis?
tium esl infirmitas nostra, quas inclinat
ut facilius remittatur, cum dicit : « )'<>- « Peccata, »

bis. » Quartum et ultimum es1 accusabi-

litas, et generalitas, cum dicit : « Delicta Quffl facta sunt in vo>. I.antic. I,
.">
:

vestra. » Filii matris mese pugnaverunt contra

Dicit igitur : me.

« Si enim dimisoritis. » « Eorum, »

Videtur autem inconveniens quod di- Hoc est, quoruni ipsi causa sunt, otiam
cit : quia factum Dei non debet depen- si nihil nos meruimus inali apud ipsos.
dere a facto hominis : et ideo factum Dei
(lcltct praccdero factuin hominis, ct esse « Dimittet et vobis Pater vester cce-
antecedens ad ipsum. lestis delicta vestra. »
Adhuc, homo non potest dimittere,
nisi Deus det gratiam dimittendi : quid FIoc patot per ante dicta : quia si di-
esl ergo, quod dicit : Si enim dimiseri- miserimus, assimilamur Patri crelesti :

tis ? et tunc operatio indulgentis suas locum

Et dicendum ad hoc, quod factum Dei habet circa nos.
non dependet a facto hominis, sed homo
bene ponit nbicem Deo, ne operetur cir-
< ,i ipsum : et lioc notat, cuin dicit : « Si « Si autem non dimiseritis homini-
enim dimiseritis. » Si enim odium depo- bus, noo Pater vester dimittet vobis
nit, tunc Deus obicem non invonit. el peccata vestra. »

tunc dirnitlit.

Et ad aliud dicehdum, quod gratia no« secundus paragraphus per op-

Iste esl

bis numquam deesl ex pietate Patris av- positum prioris el planus esl lam ad di- :

lcsti^ : sed uos aliquando ex iniquitate videndum quam ad exponendum. Matth.

propria desumus gratise, sicul dicitur, xviii, ^'> Sic et Pater meus ccelestis fa-
:
:

ad Hebr. xn, 15 : Contemplantes ne quis ciet vobis, si non remiseritis unusquis-

desit qratise Dei : ne qua radix ama- que fmfri suo de cordibus vestris.
ritudinis sursum germinans impediat, Hsbc igitur dicta sunt de oratione, et

et per illam inquinentur multi. (\o conditione qua? additur a Domino.

« Hominibus. »

« (lum autem jejunatis. »

Ecce secundum primi paragraphi •!

est sensus : « Hominibus, » qui ex hu- Bxsecutis duabus partibua justitisB,

mo infirmi sunt, e1 de facili provocabiieH eleemosyna videlicet, et oratione, tangil

ad offendendum : el ideo facilius esl eis hic de tertio, hoc est, de jejunio, per
ignoscendum. .lol», \in, J-"» et -<>' : Con- quod lii justitia de corpore.
iin folium quod vento rapitur, ostendis E1 habel heBc para duos paragraphos :

potentiam tuam, etstipulam siccam per- in quorum primo malum modum jejunii
tequeris : scribis enim contra me amari- excludil : et in sscundo, includil bonum,
tudi > consumere >>ir vis peccatis ibi, v. 17 : • Tu autem cum jejunas, »
 IN I \ \\i. \| \l III I I \ I

l n pi iiiim liuruui puru i .

1
1 > 1
1
• > 1 1 1 1 1 1 1 1 i.t h ii i ln i|n •
uui i •
motioi i

uonlinetil w quorutn pi imuin i '

tnali Ul i
1 1 1 1 1 1 1 1 1 i I ln <|u i Imii

iiiniii .11.1 |. |iiiiiiiiii inltibitia un llllll. I I Ih I I i

0111 • -I • 1 \ llllllll l|l|(i

iliiin .iniiin , iii, ih nnnli iio8i ripliu : li > 1 1

•
1 1
-
i
, tameii li" 1
'
•
i n

iiiiin uutotu, iniii il ii.ii i in i.ih jojunin quam < ibun el idi u • um n
'

i unlii inatio I i
lia?i putenl in littei i idi . quibu tempi mui
I ii priinu hoi um ilu ntinenlui i lemperatuii caloi • t
in I tdi

quurum primum e jejunii Buppottitiu i

:
inlitui homini, n< nimis infriguletui
cundum uutetn, tnuli niodi iri d joju i
I' t< ni qui luntui . unl fi

iiiuiii iuppositum exi lusio, ii . i vis< osi, el non 1 1 1> t

• 1 1 1 1
1
- 1 1 1 bi • 'ii

i Do primu dicil : • Cuin jejunatis i deutea Daniel. \. 2 el / iutn hebdo-

l'.i iii hoc notantur tria quorum madarum diebus, panem desiderabilem
iiiuiin, quud non semper jejunatui non comedif ei caro inum non et i
<•><•-

hoc notatui innuendo distinctionem i<-n i- troierunt in oj meum. Licet autem

poris, riiiu dicit : « Ctttn. » Quaai dical !
cies i om edanlui . boc lii •••' dissolul io-
\nn Bempei non potestis,
jojunatis, quia iiciii \ iscositatis >-\ Bubtilialionis i ibo-
(jui.i uiniis exsiccaretur corpus per ;ili>ii- iii ni : hu- quia aliter moi boa frra> ea, el

nenliain lara lemporis quam etiam qua- morea graves ex melancholico Banguine
etiam s |>''
litate nuti tentium : sed quando jejuna- generarenl : et ideo tales (
i

ti>. evitate malum modum. Secundo, magis sunt medicina quam < ilui-. Iloc

innuit jejunium nobis debere esse volun- igilur dictum >il de tempore.
tarium : illa enim dicimur facere, quo- Tempus autem duplici consideratione
rum per liberam voluntatem Domini su- determinal Ecclesia : generalis scilicet

mus : et hoc innuit per subintellectutn Quadragesimae, in quo (alias, qua) e»t
Buppositum varbi : tertium autem esl i[»- .iiuii decima, accipiens formam a Chri-
sum jejoniun, quod per rem verbi intel- sto el Moyse el Elia, >i<ut in antehabitis
lisritur.
I
dictum est '
: el tempus in
ponit hoc
De primo horum nota, quod praecep- principio veris, quando humores humo-
tum de jejunio esl praeceptum affirmali- re hiemis multiplicati, et frigore hiemis
vuin non ad semper obligat, sed
: el ideo repressi, calore veris Quere incipinnt in
ad quaedam tempora ab Ecclesia deter- humore juvati. Tunc enim humores libi-
minata. Zachar. vin, (
l ,l : Jejunium dinem magis nati sunt facere et morboa :

quarti, jejunium </t/i///i. et jeju-

ei et tunc congruil el naturae et gratiae cor-
niurn septitni, et jejunium decimi erit pora desiccari per longum jejunium et

domui Juila in gaudium, ei Ixtitiam, macerativum. Alia consideratio est ge-

et iii soiemnitates prssclaras. Ista au- secundum quartas anni
neralis Ecclesiae :

tem divisio temporis jejunii lit ideo, quia tunc secundum quartas anni etiam
quia intentio Dei et Ecclesiae ost. non moventur humores, et tnoti inducunt li-
ut jejunio exstinguatur natura, sive ca- bidinem. Et quia tune particulariter mo-
lor naturalis, sine quo non esl vita :
ventur, per parva jejunia obvial Eccle-
sed ut dumetur pestis libidinis : et ideu sia jejuniis quatuor lemporum. I nde,
praecipil abstineri a facientibuslibidinem, Levit. xvi, 2'.». dicitur de talibus jejuniis.
sicut a carne, et hisquae vicina sunt car- Affiigetis anima vestras. Et adhuc, Le-
ni, quae sunt ova, quia convertibiiia sunt \it. xxiii, 29 : Omnis anima qux affii-
in carnem. Et ab his quae eliquata sunt cta non fuerit die hac, peribit de populis
ex sanguine bene digesto animalium, sic- sitis. Boc iuitur dictum sit de tempori-

ut est lac et Lacticinia : et permittit nu- bus jejuniorum. Alia enim jejunia diver-

Cf expositionem in cap. rv Matthsei, x\. l et seq., pag. 113 et seq.

xx eo
 306 I». A.LB. MAG. n|{|). IMI.EI).

iU9is particularibus liunt. el a hibeamus nosmetipsos sicut Dei mini-

diversis diversimode observantur. stros... in jejuniis. Ministerium enim
Debet autem jejunium nobis esse vo- Dei debel esse voluntarium, el non tri-
luntarium, sicut dicit David, Psal.xxxrv, stitia afflictionis. Isa. lviu, :\ : Numquid
13 Uumiliabam in
: jejunio animam tale est jejunium </uo</ elegi, per diem
meam. Esdrae, vm, l'-\ I : Jejunavimus, affligere hominem animam suam ? Num-
c/ rogavimus Deum nostrum per hoc : el </ui(/ contorquere quasi circulum caput
evenit nobis prospere. Esther, iv, 16 :
sttuta :'

Eq<> jejunabo, et tunc ingrediar ad re-

gepi. « Fieri tristes. »

Tertium est ipsum jejunium, quud est

maceratio carnis ex duobus, scilicet ex Ecce secundum. Et ei>t aiiud esse tri-

tempore, et qualitate ciborum. Kx tem- stes, el aliud fieri tristes. IVecesse r^i

pore, quia cum supra dictum sit quod enim jier longum jejunium esse tristem,
tempus comestionis est in sexta, protra- quia hoc cst consequens nalurse destitu-
hitur jejunii tempore usque ad nonam, tionem : fieri aulem tristes, esl effectus
el lunc corpus exsiccatur. Ex qualitate ejus quod esl nos facere tristes per im-
autcin ciborum, sicut paulo ante dixi- posturas, cum non simus : quia « quod
inus : unde, <\ct. x, 30, dicit Cornelius : lit, non est, » ul dicil Aristoteles. El hoc
.! nudiusquarta <!><• usque adhancho- cst.quando nobis facimus signa tristitiae,
ram, orans eram hora nona in domo mea. cum tamen naturam per jejunium desti-
Psal. cvm, 1\ : Genua mea infirmata lutam non habeamus, Eccli. xn, Et 1 1 :

suni a jejunio, et caro mea immutata si humiliatus vadat curvus, adjice ani-
est propter oleum, hoc est, pinguedi- ttiuiit tuitui. ei custodi te ab i/ia.

nem amissam ex maceratione.

Hoc esl ergo quod dicit : « Cum au- « Sieut hypocritae. »

tem jejunatis. »
Sequitur : Ecce tertium, in quo removet malam
formam hypocritarum. Hypocrisis enim
« Nolite fieri sicut hypocritiL'. tri- semper mendax cst, et aliud simulat, et
stes. » aliud cst. Proverb. \i, 9 : Simulator
ore, hoc est, vultu, decipit amicum
ln ista mali modi inhibitione tangit siiuni : jusli autem liberabuniur scien-
tria : primum esl inhibitio ejus quod in iiu : scientia enim esl conscientia bene
nobis est, cum dicil : « Nolite, b hoc est, conversans.
voluntas sil contrarii, etiamsi tristitia sit

c\ maceratione Secundum esl iil quod « Exterminnnt enim facie9 suas, ut

prohibet, hoc est, « Fieri irisies. » Ter- appareanl hominibus jejunantes. »

tium c>i malus modus, dicendo <•

Sic-
ut hypocritse. » Hic describit modum hypocritarum,
qualiter se faciunl tristes.
« Nolite. » El dicil duo : primum esl qualiter se

tristes efficiunl : secundum est, quare

N m "'iiim \ olontarie talia aobis sitrna hoc faciunt.
pi oi w i .ii e debemus : licel enim uecessc De primo iii<it :

'-ii hominem destitui in maceratione

longa jejunii, tamen voluntas noo debel « Exterminanl enim faciea suas, »

e hujus, Bed potius gaudium de obse-

qni-i Dci, II ad Corinth. \ i, el Ea i •'»
ll(»i fs| , extra lerminoa coloria el con«
 i\ i \ \\.. \i \ i i n i i .
\ i i>. i

U
in1 17
-

ntifl naturalii I inl, i i

| p< i I : i > 1 1 . 1 1 ii 'ii

impoklui i quasdam Job,

• vui, 12 al
pul iiimii .
• i
faciem tuam i

i | / tnu adhuc ni iii /lm - arpa

lnr nninii ,
iin/r minii I lnilm\ aresfli I < 1 1
1
• I i
|. ii . i .
j
'

n quo
sir rt.r iiininiim qui obiivisCUniUl Itiiiin, . \. luftd l"i iii i iii il i
includil l"i iii. iin 'l' •

ri \jn\ hypocritw peribit llypocrita lni.iin |. | ii n ii

enim eal in llore non dcntitutaa naturm I i 1 1 1. ii h i.i pi uiiiiiii quod |i'iii-
. -i

iii ooculto, nec oarpitur manu tfaperai nii .t*l ii li ii onsioni i i

am hominib
|i« iii ii •u i i.i- . sicul alii \ 'e« Sam to -n ninliiiii osl quod fai il pla< Pal 1

riuii, qui por horbaft nignilicantur spiritua, el in oc< ultis : tei lium eal da
lamen simulata pcenitentia ai os< il Paal. remuneratione mei i edis. I t
ha o palent
QXXVHI, 6 /'iilii/ sirttt /iruinii Irr/o- in littera.

i ii m priusquam eveliatur, txa

iiiiml In |n iiiin li.ii iiiu dicit tria pi inio

ruit. Tootorum enina est, quia longo el .iiiiii Bupponil jejunium debito tempore
in propatulo \ olunl \ ideri. debere liori : Be< undo, ponil occultantia
jejunium : el tei tio, Bubjungil causam.
i n appareant Kominibus jeju- Quod autem jejunium debel fieri, in-

nuiliir. .iiiii <li.il

nantes » :

Ecoe quare faoiunt, « ut appareant i.,

/lominibus jrjunantrs. t

Bena dicit, « hominibus, » quia de In quo notal debere esse volunta-

Deo non ouranl nec ille facie decipi : rium, n« »n aicul Simon crucem portavit
potest, sicut bomincs, I Reg. xvi, i : in angaria, sicul jejunanl tria genera
llouui ritlrl rn i/u.r /xirrnt , DomiflUS uu- hominum, scilicel repleti, ne suffocen-
imi intuetur cor. Infra, vn, 15 Veniuni : tur : avaii. ut ditontur : hypocrita?, ut
a,l ros in rrsliuirntis oviiiiu, intriusrrus laudontur, quia aliter non laudantur :

autrm sunt lupi rapaces. el illi per devotionem qou sunt cau-
sa sui jejunii, nec jejunant Deo. Za-
» Atiien dico vobis. quia recepe- char. vii, ;i et (» : Cum jejunaretis,
runt mercedem. suam. a plangeretis in quinto et septimo per /ios

septuaginta annos, numquid jejumum

Hic tangitur per confirmationem as- jejunastis mihi? Quasi diceret : Non,
Bertio vacuaa mercedis : unde praBmittit sed vobismetipsis. Et cum comedislis et
assertionem in confirmatione, cum di- bibistis, numquid non vobis comedistis et
cil : « Amen: » et in dicto veritatis, cum vobismetipsis bibistis ? Quasi diceret :

dicit : « Dico vobis. » Et subdit va- Sic, et nonmihi : quia non comedistis et

cuitatem mercedis, cum dicit :

o Re- bibislis ut fortiores essetis in obsequio
ceperunt mercedem » quia laudem quae- meo. sed potius ut aliquid vobis inde
robant : ideo lamtantibns boininibus, commodi, vel laudis proveniret.
mercedem babuerunt quam voluerunt. Propter medicinam enim abstinens
Et Suam, »
dicit : « quia adhuc ox- vult consequi sanitatem : quia dicitur,
spectabunt mercedem justitia^ vindican- Eccli. xxxi, 23 et -i : Vigilia, cholera
tis. quani non voluorunt. Sapient. n, et tortura viro in/runito, somnus sani-
2'1 : Neque mercedem speraverunt justi- tatis in homine parco dormiet usque :

tise, nec judicaverunt honorem anima- mune, et anima iilius cum ipso de/etta-
riiin sanctarum. bitur. Eccli. xxxvn, 32 et seq. : Xo/i
avidus esse in omni epulatione, et non
fftmtlas super omnem escam : in
 i). ALB. M KG ORD. v\\\.w

multi» rni)ii escis erii infirmitas t et avi- « Cum. »

ditas appropinquabii usque ad chole-

ram. crapulam multi obie-
Propter l-.i dictum est supra, quaa tempora
runt qui autem abstinens esi adjiciet
: conveniunt jejunio afflictivo generaliter :

oitam. Il<" quidem jejunium estbonum, speciali autem jejunio conveniunt duo
sed non est satisfactivum, quamvis sit tempora emergentia, licet plura sunt

virtulis actus aliquando : quae (alias, numero.

qui) medium consideral quoad sufficiens Aliquando enim emergit necessitas

natui.r. tribulationis, et tunc ut fa< ilius impetre-

Jejunium autem avari est, ul plusha- tur venia, indicitur jejunium. Joel, n,

beal : quia de bonis suis non audet satu- I :; t*t 16:jejunium t vocate
Sanctificate
pari. Eccle. vi, I et seq. : Est et aliud ccetum, congregate populum. Jonae, tu,
malum quod quidem
vidi sub sole, et 7 et 8 : Homines, etjumenta, et boves,

frequens apud homines: vir cui dedit Deus ei pecora non gustent quidquam : na
divitias, et substantiam, et honorem, et pascantur, et aquam nonbibant. Etope-
nihil deest animse suse, ex omnibus quse riantufsaccis homines ei jumenia, et

desiderai : nec tribuit ei potestatem clameni ml Dominum in fortitudine.

Deus ut comedat ex eo, sed homo extra- Aliquando autem cst emergens causa
neus vorabit illud : hoc vanitas et mi- laetitiae spiritus, laetitia omnino abstra-
seria magna est. hente a carne : <
i
t lunc iterum indicitur
Bypocrisis autem mendax aecessita- jejunium, in signum quod tale gaudium
tem habet suppositionis quia : nisi jeju- facit oblivisci corporaliler delectantium,
net, non habebit laudem quam intendit, et u1 spiritus n suo gaudio per delecta-
sicut dixit Pharisseus, Luc. xvin, 12 :
non abstrahatur,
bilia corporis sicut est

Jejuno bis in sabbato. jejunium, quod indicit Ecclesia in septi-

i
jrens etiam jejunat ex necessitate, mana Pentecosies in adventu Spiritus

quia Qon habet. 1 ad Corinth. u, '21 :

sancti, in quo .\ll< li/i<i

i
cantatuf, <
i
t ni-

Aliusquidemesurit,aliusautemebriusest. hil omnino luctus est, nisi lugeatur in

De liis jejuniis <>st versus :

desiderio ccelestis patriae, in qua gau-
dium spiritus est plenum, el per conse-
Jejunanl justus, medicus, simulatof.avarus.
quens pro incolatu miserise, per quem
retrahimur a gaudio illo el de illo dici- :

Vel si<
tur, Matth. ix, r> Numquid possunt :

abstinel aegei egens,cQpidus,gula,simia,virtus /i/n sponsi lugere, quamdiu cum illis

est sponsus ? supple, secuniura (alias,

omnibus dicitur simul, Isa. pressentiam corjmralem Venieni
De fns per) :

Lvm, Quare jejunavimus, et nmi ad-

;>
» : autem diescum auferetur ab eis sponsus,
scilicet vi-
tpexisti? humiliavimus animas nostras, et tunc jejunabunt', qnando
et nescisit ? nmn novum, gaudium Bancti Spiritus

\d li.rc ergo excludenda dicil : « Tu miltelur in utres novos, confortatos el

per Spiritum, qui, Vpocal.
autem. » innovatoa
Distinctionem autem temporum jeju- wi. :;. sedens in throno dicit :
Ecce no-
Tunc enim, ul dicil
niorum tangit, cum dicil va facio omnia.

Marcii, 10 el 10: Sumquid unt fltii illis diebus. Luc v, 34 et 35 :

Numquid potestis
\

dum cum illis est sponsus, fa

nuptiarum, quamdiu spontus cum illis est, jeju- fllios sponsi,
fueri
Quanto tempore habent secum sponsum, jejunare? venient autem diescum ablatus
Uli» diebus
junare. Venieni autem dies cum ab illis tpotum, turui jejunabvnt in
auferetui •/'• tponsus, el tum jtjunabunt m
 I\ I \ \M. \l \ I III I I
VI. 1

fln u tnlo ipiritu de ipil capiti cum dicil « l ,,</< <

lpui
1111« carool cai nali delei tatio tuinn \
, i mi ,ii, ,i

Sic or licil Tu auttm cum /> i Faciem tuam tfivi l .1 dicil

I
nmis. > i ln \ .. I..IIHI Ridiculuin oit ul
1 1 ii i iii in uutem, i| I iii vorbo dici . .i.l tittoram accipiantui quia liccl i

tur, oit roi verbi, cum dicitur ri ruorit Pali lini multi uti un
1
1
ol odoribu . tamon lioi non oral
i Jejun&S. » apud aliai gontoi, evangdium autera
• gcnerali eil 'I'" 1
1 im omnium n •

E1 licel luporiui dixerimui de quali- • tium i el ideo per unctionem capitii

tate ciborum lumondorum in jeju , c omne exhilaram accipitur pei lotu
tamen adhuc notandura eit, quod licul << ram autem faciei accipitur omnii d<

dicunt Philosophi, tria lunl facientia li- « positio lordium. » I nde (iloiia dicil

bidinem : calor facions, el humidum Paciera lava a luctuoiii lordibus, ia

materiam lubrainistrans, el ventosura quibus etiam jactantia est, el magis sub

merabra extendens : leguraina autera ipecie roligionis docipil : unde prohibet,
ventosa sunt, ita quod Wiconna dicit, quod quidam cinerem in capite spai
(jiumI « faba tenel vontositatem usque runt, el cinerem sibi Bubstraverunt, at

,id tertiam digestionem. * EtConstan- luctum jejunii ostentarent. rloc enim an«
tinus, quod « hordei potus provocal libi- tiqui tempore tristitiee el afflictionii iuc
» dinem ex ventositate. » Tamen licet fecerunt, sicul dicitur, Job, n, II el Beq
ista Binl ventosa, fuerunt tamen sem- Etquodilli laudabiliter fecerunt, postea
per cibus jejunantium : quia ventosita- hypocritse in venatione laudis alias — H i

tem illam habent, antequam carni so- personas alligantea assurapserunt.

cientur et uniantur, el ideo transitoria Dicamus igitur, quod oleum nitore
est : sed illa, quce calida humida ad-
el quem confert, spirituale significal gau-
duntur carni, faciunt libidinem perma- dium, et jucunditatem, quibus abstrthi-
nentem : e1 ideo illa vitari preecipiuntur. tur animus, ne sential corporis in j.-ju-

Daniel. t, 12 : Tenta nos, obsecro, ser- aio rationabili afflictionem, Bicut dicit

vos ttws, diebus decem, et dentur nobis Psal. xliv, 8 : Unxit te Deus, Deus tuus,
tegumina ad vescendum, et aqua ad oleo Isetitise prx consortibus tuis. Eccli.
bibendum. Et ita dabat eis legumina, xxxv, ti : In omni dato hilarem fac
Pueris autem his dedil Deus sapientiam vultum iuum, et in exsultatione san-
et disciplinamomni libro el sapien- in ctifica decimas tuas. Proverb. xxvn, 9 :

tia, Danieli autem intelligentiam om- Unguento et variis odoribus delectatw

nium visionum et somniorum. Licet au- cor. Et hae deleclatione abstrahitur, ne
tem biherinl aquam iii pueri, tamen hoc inclinet vullum ad tristitiam.
non potost trahere in consequentiam « Et faciem tuam lava. » Eccle. i\.

nostra fragiiitas, sed potius nobis conce- 8 : Omni tempore sint vestimenta tua
ditur vinum propter fomentum caloris candida : et oleum de capite tuo non
n&turalis. deficiat. Genes. xliii, 31 : Lota facie
Hoc igitur modo dicit : « Tu autem. egressus, continuit se Joseph, ne tristis

cum jejunas. » esse videretur.

I)e omnibus his simul dicitur, Isa.

« Unge caput tuum, et faciem tuam lxi, 3 : Ut ponerem, scilicet consolatio-

| ava B
nem, lugentibus Sion, et darem eis co-
ronam pro cincre, oleuni gaudii pro lu-
Deinde subjungit ea, per quee jeju- ctu, pallium laudis pro spiritu moero-
nium occultatur : et >unt duo : unctio ris.
 310 D \l.li. M M.. <>|{|>. PILED.

i^ « Ne videaris hominibus jejunans. » iionum suarum. <•

Reddei tibi. » Ecce
justitise retributio. Apocal. n, 23: Scicnt
Ecce tertium, ubi ponilur Gnis, sive omnes EcclesUe quia ego sum scrutans
causa Gnalis eorum quse dicta sunl : vi- renes et corda : et dabo unicuique ve-
deri enim hominibus vanum est. Sapient. strum secundum opera sua.
xiii, I Vani sunt omnes homines, in
:

quibus non subest scientia Dei, hoc est,

quod soluin sciant et approbenl Deum. » Nolite thesaurizare vobis thesau-

Apostolus. I ad Corinth. iv, 3 : Mihipro
pos in terra. ubi ferugo et tinea de-
minimo est ui a vobis judicert aut nl> l>n-
molitur, et ubi fures effodiunt et fu-
mano die.
rantur. »

« Sed Pntri tuo qui est in abscondito. »

Postquam Dominus docuit verum fi-

Hoc esl secundum, quod dividitur con- uem justitiae specialis per partes suas,
tra prsecedeng toluni : el hocest studium, quaj esl justitia satisfaciens, conscqucn-
quod placeas Patri spiriluali in occulli> : ter hic docet finem justitise generalis in

et an duo
t l: i t : affectum Patris, el veri- oinni facto hono, qui reponilur in coalo
tatem spiritualitatis. Vffectum quando tamquam in Domini gazophylacio.
dicit : « Sed Palri tuo, » qui tibi duicis V.\ tangil circa hoc duo exclusionem :

est : el ideo placel ei, quod aliquo modo videlicel mali finis, e1 inclusionem boni,
placere poterit. Proverb. m, 12 : Quasi iln. -\
. 20: <. Thesaurizate vobis. »

pater >>> filio complacet sibi. In priori horum dicit duo : prohibitio-
Secundo, tangit veritatem spiritualita- nem scilicel thesaurizandi in tcrra, cl ra-

tis, cum dicit : a Qui est in abscondito,n tionem prohibitionis, ibi, c Ubi serugo et

hoc est, in conscientia : et haec est >|iiri- tinea »

tualis, quia niliil illabitur conscienlia* In priori horum quinque continentur

nisi Pater ccelestis. I>a. xlv, 15: Vere tu primum esl prohibitio ejus quod maxime
es Deus abscondilus. I Petr. m, i : Qui in nobis est, ne possimus qos excusare,
absconditus est cordis homo, i>> incorru- cum dicil : « Nolite, » hoc est, velitis

ptibiliiate quieti ei modesti spiritus, qui aon thesaurizare voluntas enim in ver- :

esi inconspectu Dei locuples. bo manel affirmata, el negatur volitum ;

ethoc facil Deus, u1 ipse cor habeat.

« l.i Pater tuus, qni videt in abscon- I Paralip. xxu, 19: Prsebeti corda ve-

dito, reddet tibi. » straetanimas vestras, /</ quseratis //<<>/>/

num Deum vestrum. Proverb. wui. 26;

Eccetertium, in «
j u < >
dicil tria : affe- Prssbe, fili mi, cor l/non »>i/>i >i oculi

ctura Patris, beneplacitum videnlis el tni vias meas custodiant.

approbantis, eljuslitise eequitatem retri- Secundum esl accumulatio divitiarum,
bucntis. riiiiiiiin Qotal cum dicit « . :
/,'/
cum <li<it « : Thesaurizare. » Eccli. \. I :

Paler luus. ••
Secundum nolat, cum di- \>>/i attendere >>>/ possessiones iniquas,
ii : " Qtti videt, .,
hoc i'^i, visionem ap- /•///> dixeris : Est mihi sufficiens vita
probat. %In abscondito, p quia placel ei mliil enim proderit in tempore vindicta
i ordis se< n lum io inlentione, qua sibi >/ obductionis.
soli placei e desider s. Psal. vn, l<» : « Vobis. » Ecce tertium. V.d utilitatem
Scrutans carda et renes Deus. Jerem. vestram : Sanctis enim, el nobis possu-
\\ii. Dominus scrutans cor etlo /.',/"
f
mus aliqua thesaurizare, sicul fecerunt
probam renesiquido unicuique juxta Si\in- el Laurentius. II ad Corinth. .\ i,

n -//>/,,>. >t juxta frucium adinven- I i 1

1 i . \,,» debent filii parentibus
 IN liVANG M \ I I n i i
VI- '

f/hsuiti l UH ,
snl jim • n/rs filiis, /i/niiii- il< <\< hlul I
IIUUl '"

Inn liln ii/iwim, iiii/.i-ihliiin, et SUpt mn-iili ij) nin I i

priui unilui
iin/ rm/iir ipstpro animabus vtstris pei eruginem quia pru u noi
• I lirsitiu i
',,,, i II, ,, ostiMcilicct con loriaolicuju ^ouorulionia proptiu
^i «••• ,ii ii
i |iii'iitisiiriiiii i i iin ,,i i ii|>i iluliiini ludinom ulpl il rri^t<lital«*Mi n m
Quinlum i /// tn -n, Inn . i
qui li vivi, oxquorum dettitutiom flt irru

esl locufl iioii iiiins, iilu iuiiiin perdi< .ili.i .1 1 1 1 • i i molliora rumpuntur,
lur, i|ii«"l imponditur Baruch, iu, 16 quodex altoratione • itui vorn
el ''| / /" sunt principts gentium ,. .. culi, qui consumunl roiiduum. Q un
i/iii argentum thesaurisantf tt auruut, quo alia sunl majorum patenl avariti
iii i/itn rini/iilttnt homines, r/ iihn ,si l.i uufTossio fiiiuiii vocatur queBcumqui
finis i/n/itisi/iiiiiis rhrtiiii '.'
i/tti iiii/rn- alional li quaB fll fraude, vel rapina
llllll filliliiiliit, rt shllirt/i siinf . nn , sf \r\ liulu. \r| 1 II I H U 1 1
1| U6 .1 1 K < II i< <<l< >
|<

iiirru/ih hjirrnin i I Ihinnt .'

I i.i trriniiuili corum.
dilionis
sitiii, rt ih/ inferos descenderunt, </ De duobus primis dicitur, Jacob. v, I

ulii loco eorum surrexerunt. Omne etseq igitt nunc % divites, plorati "l"-
piiim quod in lcii.i Ihesaurizatur, per- lantts in mistriis vtstris, quse advenient
ililur. Jobj xxvii, 19! Dives rn/n dor- vobis. hiriti.r vestrse putrefactse sun/,
mirri/, niltil srrttin titt/rrrl : u/irrirf irsliiiiriilu irs/ni n linris comtsta tuni
OCUioS SUOS, rl itiliil inmtir/. Ai/r//>ii r/ nri/rii/ttiil i rs/i /tnt ;r, /i/nmi tf

El subjungil liujus prohibitionis ra tt serugo eorum in testimonium vobis

tionem. trit, tt manducabit carnts vtstras sicut

ignis. Proverb. x, _: Nilprodtrunt the-

« Ubi eerugo el tinea demolitur, et sauri impttiatis, justitia vero libtrabit
ubi fures effodiuut et furantur. » " rnortt, Psal. xxxvm, 7 :
Thtsaurizat,
• i ignorat cui congrtgabit ea.
Utende autem, quoil aliud vocatur
terrenus thesaurus, et aliud annui red-
ditus scitur enim, quod annui redditus
:
« Thesaurizate autem vobis thesau-
devolvuntur ad haeredes: sed thesaurus
,..,,, ., ros lii coelo, ubi neque a?rupo neque
noc accumulatur, ui homo m se sibi
.
, .

ad , , ,

ex eo sufBciat : et ille thesaurus non pot- ,inca demolitur et ubi fures >
non ef, °-

est esse aut de metallis, aul depan-

nisi diuni nec furantur. »

nis et veslibus. aut lapidibus pretiosis:

et si estde metallis, consumitur aerugi- Tria dicit in hac parte: ponitenim ad-
ne, quia aerugo dicitur aeris rubigo:si monitionem, ut in ccelo thesaurizemus
autem est de pannis, consumitur tinea : et ostendit ibi reconditi thesauri securi-
si autem de lapidibus, suffoditur, et a tatem : et tertio, omnium dictorum assi-
furibus tollitur : et sic dicil Theophra- gnat rationem.
slus: «Non tute possidetur,cui ab omni- Circa primum taneit tria: thesauri ac-
b* us msidiatur.
' l
*

» eumulationem, cum dicit « Thesauri-

dicamus secundum Ghrysosto-
vel,
zate. » Thesauri utilitatem. cum dicit
niiim. quod omnes divitise
congregatae « Vobis. » Thesauri locationem, sive se-
tkesattrus dicunlur : et illae triplici subja- curitatem, cum dicit : « In ceclo. »
cent obnoxielati: aut enim de Thesourizale au-
ipso the- De primo dicit: «
sauro consumptio nascitur, aut non de tem, » per gratiae et meritorum accumu-
ipso, seil aliunde: si de ipso,
hoc con- lationem. II adCorinth. iv. 7 : Habemus
tingit dupliciter aut enim est ex ipsius
:
thesaurum istum in vasis fictllibus : ut
rei thesaurizatae destitutione simplici, aut sublimitas sit virtutis Dei, et non ex no-
312 i). \i r>. m \r, ow>. vu ED.

6*5. Job, in. I"»: Cum principibus qu'\ opus corruptibile in fine deficiet : et qui
possideni aurum, et replent domos suas illud operatur, ibit cum illo. Job, xni,
orgento Psal. cxviu, \2:Bonum mihilex 2iS Quasiputredo consumendus sum, et
:

oris tui, super millia auri ei argenti. quasi vestimentum quod comedilur a
« Vobis, » hoc est, ad atililatem ve- tinea. Osee, vn, I : Fur ingressus est

Btram. Deuler. xxxm, 17: Inundationem spolians, latrunculus foris. Matth. xxiv.

maris quasi lac sugent, et thesauros V.\ : Si sciret paterfamUias qua hora fur
absconditos arenarum. Thesauri enim illi venturUs esset, vigilaret utique, ei non
sunt, qui de temporalibus el <\<- Qucti- sineret perfodi domum suam. Effoditur

bus lmjus saeculi congregantur. autem homo per occultam suggestionem.

<t Thesauros - Genes. xliii, 23: Deus El furantur daemonesper concupiscentias

Uer, et Deus Patris vesiri dedit vobis homines, ne damnum advertant, sopo-
thesauros in saccis vestris. rantes.

« In coelo. » Eccc- locus securitatis :

et hic est thesaurus sapientiae. Eccli.

i, 2i» : /// thesauris sapieniisp. iniel-
« Ubi enim est thesauru^ tnus, ibi

lect/is et scientise religiositas. Dicitur est et cor tuum. >> i

autem thesaurus sapientise, qui per sa-

porem seternoruin congregatus est in Ratioesl omnium praecedentium quia :

ccelestibus. Sapient. vn, I i : Sapientia ubi posuit bomo labores Longos el ex-
infinitus thesaurus
quo est homnibus :
pensas, il»i Gxum esl cor ejus, e1 non de
qui usi sunt, participes facti sunt ami- facili vult amittere. Unde qui multa ha-
eiti,v Dci. Et de hoc dicitur, Proverb. be1 in ccelo, non de facili perdil quod
xxi, 20 : Thesaurus desiderabilis, et
ilii iliu m. 21 e1
reposuit. .I<>h. 22 Qui :

oleum in habitaculo justi : habilaculum exspectant mortem, et u<m venit, quasi

ju^ti esl ccelum. Sic Ihesaurizare docuil effodientes thesaurum gaudentque vehe- :

Apostolus, I ad Timoth. vi, I" el seq :

menter cum invenerint sepulcrum. II ad
Dieitibus hujus sseculi praecipe non su- Timolh. i. 12 Scio cui credidi, et certus
:

blime sapere, neqite sperare in incerto suin '/i/iii potens esi depositum ii>i'>iii)

divitiarum, sedin Deo vivo (quipreestat servare in ilium diem.

nobis omnia abunde ad fruendum): bene Hoc esl ergOj quod dicit : / />i est

agere : divites fieri in bonis operibus :

thesaurus tuus, ubi est et cor tuum. «

facile tribuere, communicare: thesauri-

tare sibi fundamentum bonum infutu-
rum, ii 7 apprehendant veram vitam. « Lucerna corporis tui esl oculua
luus. >>

i Ubi neque aprugo, etc. »

l'n-1 opera justilis, ad quae exigitur
l
ratio securitatis. El exponenda intentio recta, ili
1
qua docuil quo inten-
^unl ishi sicul j> ri 1
1
- . I IVlr. i. :! el I dere el pergere dcbet, quia in ccelum :

Regeneravit ws in spcm vivam, in hsere- docel lii«' in ullimo i>i<> capitulo ->im|>li-

ditatem incorruptibilem, et incontamina- citatem intentionis : ne ua i pars ejus

hiui.it immarcessibilem, conservatam in tendat in ccelum, el altera in mundum.
lis. M.iHh. \n. 33 • Bonus homo de Iilcn enim Dominus ascendil in coelum,
bono thesauro cordis sui profert bona. ni illuc nl>i es1 ipse, nostrse mentis in-
Iln riiiin iinii ei ii eerugo i
eatus peccati, tentio semper intendal : el quo fide per-

neque linea \ ermia cons< ientiae, neque gil conversatione perveniat.

fures da?mones. T.i borum contraria Dicil autem hic tria : pri oim tan-
unl ln infei tio I
li. \iw "jii
; Qmne .
r
ii intentionis propi ium usum ; secuudo,
 |\ | \ \M. \| \ I I II I I. \ I
'

t . 1 1 1 1 1
intentionl ,iiv h iii peni i". i
lui l< I" bi n um r I i

luin otbonum.adjungondo ulriusque pro faciem frigorii rju rju btt

pri um consequons, ibi, « Si oculus tuiu Eccli. xliii, 22 /

fuerit simptex • 1'orlio olicil ind n flavit, et qctavit cnjslai I

clusionem comparalivam, ibi, in medio minc aliu , I m) autcm fidci illu

\ 23 « Si crgo lumen auod in te est U inlontionem, ul vidcal quo intcndcndum

ncbrtti siuii .
» ost, etubidcbcl ponen llncm I' il.

primo autemdicittria
In aaturam in I lllumina oeutos meos, oti \A Kphi
tentionis, usura, etad quid refertur usue •
,iS : fituminato» ocuiot i

1 1 1
,
\n tequam enim sit fides in co rdi I i

N.iUii.ini intentionis innuil per ocu- non nisi nihil videt, hoc est, ea quos sunl
liiin, quando dicil materia pei catorum. Vct. rx, 8 ot 17 :

Apertu oculu nihit videbat qui cum

« Ooulustuufl instructus esset de fido, audivi! sb \n
ni. i Dominus misii me Jesus, qui ap-
Et dicitur « ocuius » quoad naturam, paruii tibi in via qua veniebas, ut oi

« tuus b sutem quoad Dominum: quia deas, etimplearis Spiritu sancto.

inter ea qu® sunt in potestate nostra, esl Quidam etiara Sancti ad hoc sddunl
intentio, unum ex his qus maxirae sunl lumencontemplationis, quo smpliusoi u

in potestate nostra. I" s illuminetur de q

: liciturlladl -

Quoad primum horum attende, quod rinth. iv, 6 : Deus, qui dixit de tenebru
secundum Platonem, oculus videns (qui lumen splendescere, ipse illuxitin <>,,-

dirigil opera omnium merabrorura cor- dibus nostris ad illuminaiionem tcieni

poris, el ostendit) coraponitur ex igae claritatis Dei, in facie Christi Jesu Sic
claro, ettunicisperspicuis circurapositis, ergo illurainata ratio el purificata perfi-

per quas egreditur radius luminis interio- dem, sicut dicitur, Vct. xv, 9 : Fidepu-
ris, el incidil in res visas. Ignis autem rificans corda eorum : scil quo pergen-
clarus etcaliditate lenet naturam, ne ri- dum est, el verum statuil finem operum
gescat, etsic efficiatur immobilis. In pu- nostrorum.
rilate raanel impermistus, ne efficiatur Tamen ^ugustinus in alio loco dicit,
umbrosus, et claritate multiplicat lumen, quod e intentio esl voluntas cum fine. »
el bene ostendil id super quod cadit : et Sed ad hoc intelligendura, sciendum
ut ista facere possit, interius custoditur. quod est intentio prsestituens finem, et
El quoad haec accipiuntur proprietates est intentio tendens ipso opere in finem.
intentionis, quse a diversis Sanctis assi- Sicut etiam alicui quaerenti viam quae di-

gnantur. rigit in linom qno intendit pervenire, du-

Vult etiam dicere Chrysostomus, quotl pliciter via monstratur. 111«.» enim qui
« intentio est oeulus dexter, » hoc est. eum non pergit, monstrat digito : alius
spiritualis. El hae est ratio linem de- autem qui per eamdem viam pergit,
terrainans : lumen autem. quod est in ea raonstrat pergendo secundum aetum per
sicut ignis clarus et purus, est fides ope- viam. Et primo quidem modo ratio prae-
rans per dilectionem, exluraine fideiha- stituens et indicans finem dicitur inten-
bens illuminalionem, ex calore charita- tio: et secundo modo voiuntas, quasi
tis habens mobilitatem et usum quia : pergens per affectum in finem . ad hoc
sicut onrana sensuum destituta calore ersro redeunt dicta Sanctorum de inten-
naturali rigescunt
r et immobilia eftieiun- tione.
tur, et adlitteram ohtenebrantur oeuli ex TTujus intentionis usus est sicut lucer-
contractione tunicarum : ita eliam refrige- na? qua? dirigit gressus, et ostendit quo
scente charitate congelatur cor. et eftici- sit pergendus. Proverb. xxxi, 18 : Non
3H I). ALH. MAO. OHI). IMI.ED.

exstinguetur in nocte lucerna ejus. Luc. tem oculus tuus fueritnequam. totum
xii, -V.\ -.

Lucernss ardentes in manibusve- corpus tuum tenebrosum erit. »

stris. Emittit autem lumen lucerna per
aliquod perspicuum, sicul pellem, vel vi- Ecce geminatio usus oculi per honuin
trum. vel cornu lucidum : sic etiam in- etmalum. Bonitas autem oculi estsim-
tentio lumen conceptum fidei el scientiae plicitas, et malitia ejus esl duplicitas.

contemplationis et naturalis rationis Et de simplicitate quidem duo ilicit :

emittif per perspicuitatem sensuum, et unum, quod est causa : etalterum, quod
membrorum : quia per illa operatur cir- est causatum ex illo.

ca ea circa quae operandum est.Sicenim De primo dicit :

dicitur, Joan. v, 35, quod Joannes >>ra/

lucerna ardens ct lucens. « Si oculus tuus fuerit simplex. »

autem iste usus relatus ad corpus.

Esl

Et hoc est, quod dicitur :

Sine plica duplicitatis et erroris. Matth.
x, Ifi : Estote prudentes sicui serpentes,
« Corporis tui. » p( simplices sicut columbse. Gantic. i, 14 :

Oculi tui coliimbnnati. Cantic. iv. 9 :

Et ad (alias, de) hoc sunt multse expo- Vulnerasti cor meum in uno oculorum
sitiones Sanctorum. El ad hoc quod illae tuorum, hoc est, in unitate el simplicila-

in unum attendendum est,

colligantur, te : et hic est oculus qui respicit aBterna
quod corpus dupliciter dicitur uno modo : per intentionem rectam.
dicitur carnale corpus absolute sumptum :

ot hoc modo non sumitur hic corpus. « Totum corpus tuum lucidum
\lio modo dicitur corpus organum viriuni erit. »

animse, per quod operatur anima: et sic

corpus hnlipt legem membrorum, qua? Jam hoc expositum est per prasccden-
fomes est, per quam otTuscatur, et indi- tia. Luc. xi, 3i> : Si corpus tuum totum
ge1 illuminat.ionedirigente : et hoc modo lucidum fucrit, non liabcns aliquampar-
sumitur hic corpus, et ad illud reducitur tem tenebrarum, erit lucidum totum, el
tola congeries omnium operum nostro- sicut lunerna fulgoris illuminabit U
rum (alias, omnium virium nostrarum) Proverh. iv, 18 : Justorum semita <ju<isi

i(ii, e corde corporeo, vel ore, vel aliis lux splendens, procedit et crescit usque
membris Gunt cogitando, imaginando, ad pcrfectam diem, Psal. iv, 7 : Signa-
loquendo vel exterius operando. Et sic tinn est super no.s lumen vultus tui, D<>-
dicit Chrysostomus, quod « corpus est minc : dedisti Irlitiam in corde meo.
c corporeus actus : * et alii Sanctidicunt, Sapient. rvui, I : Sanctis auiem tuis ma-
quinl « tota congeries operum vocatur xima erat lux.
i corpus. n Sicul etiam propter tenebraa
fomitis nescimus qualiter proficial no- « Si nutem oculus tuus fuerit ne-
strum opus, el circa quem operamur, et
quam. »
quem exitum habeat : el ideo dicitur
actus corporeus tenebra, sicul dicunl Nequitia oculi est, quod slrabue aver-
:>
Glossa Vugustini. Job, ui, - » : Viro cu- titur ;i \ ia recta. Eccli. xxxi, I i el !•
jus abscondiia esi via, et circumdedit A/emento quoniam malus est oculus ne-
eum linis iencbris. quam. Nequius oculo </ni<l creatum est?
Quidquid enim perversitatis incidil in
toto corpore "'t opere, oculus ostendit
-i oculua iiiu- rueril simplex, to- nuntiando : ducil pervertendo viam re-
tum corpu tirim lucidum erit. Si nn- Ham. rt conjungit cum \\^<> fruendo pe< -
 IN I \ \N<. M \ I VI

cato l
nde, '
ienei. m, 8, pi ini ipium per i iu iitorum IiiiiIii.i ./ In/ii n iini i/ i

vei ilnti fuil 01 ului Dicilui < I i- aeltu Oomim pei tequi I

ilil igitut niulni /ii/iiliui, ijiiml fSSVt II I /./ /ii i i mil iiiiii i iiiii/, 'mmlil liljfnli

puichrum iuiilis, oto. Dicitui eutuin bus, r/ iii jiin iliorum in/eri •/ i

(« iirijiiuiii , p quod iii iii. il" ulii.i noquil r/ jiirn i

qua lotum quod poteit, fai il ooului ma

lui .. i|i-.i tenebi > quanta erunl
'

lliin (alias, ideo) omnino di< itui

i iiiniiiiii quod biI 5i i iniii iii

« Totum oorpui imiiu tanebrosun) tentio qua io te esl , el libi nol i >llu-

itiI '
a
i . coi poralii actus, qui in ic lem bi i

.•si . .
arena luminc intentionii lupei ip

lnli \. I_ . Quale gaudiummiht erit,

buoq mrgente, eril densarum tenebrai um
i/ni iu Irnrlnis srilrn, rt liiimn rirli umi Exod, \ . .! I Snii trni ln.r tuper terram

video ? Job, m, i ! Dies iile verlatur in Egypli lain i/riis.r, ni paipari queant

tenebras ei non illustreiur lumine. Supient. \\n, 17 . Una catena tenebra-

I'.i ibidem, \. i» : Noctem illam tenebro- rum omnes erant coiiigati. Lice! autem
sus turbo possideat. Sapient. svu, • » :
corpua tenebrosum lil in le, tamen illu-
l<jnisquidem uulla vis poterai illi^ lu- Btratur, quando luminosa eel intcntio,

menprsebere, nec siderum iimpidse flam- Bicul patetperantecedentia. Mich. vn,

msB iliuminare poterant iiiam noctem Cum sedero in tenebris,Dominus lux

horrendam. Proverb. iv, l'.i : Via im/>ii>- meaest. Psal. cxxxvin, l_' el II Noa :

rum tenebrosa : nesciunt ubi corruant, sicut dies iliuminabitur. Et noxillumi-

natin iura in drliriis mris. fsa. LVIU, lll :

« Si ergo luiiKMi quod in te est tene- Orietur in tenebris iux tun. ei tenebrse

nebra sunt. ipsae tenebree quantee tuse eruni sicut meridies.

erunt ! »

Ecce tertium, ubi ex praemissis conclu- (( Nemo potest duobus dominis ser-
Bionem ponit comparativam spiritualis vire. »

tentationis ad corporeos aclus : el dicit

duo : et primum est causa secundi. Postquam doeuit Dominus opera per-
De primo dicit : feelionis. ot dobitum modumcirca opera,

snbjungit hic in tortia parte remotionem

« Si ergo lumen, » impedimentorum ab operibus perfectio-
nis.
Spirilualis intentionis, quod lumen est Hasc autem impedimenta aut sunt in
patria? : quia in ipso ost lumen agenq\p- nobis, aut sunt in aliis : et ideo duas sunt
rum deseriptuni in ratione. « Quod in le partes illius doctrinse, in quaruni prima
cs/. » in spiritu, et quoad potestatem ti- removet impedimentum quod ost in no-
bicommissum ut utaris eo ad directio- :
bis in secunda autom removot impedi-
:

nem operum. « Tencbiw simt. » Tenebra? menta quoe sunt in aliis, ibi. cap. vn, I :

diountur a tenendo, quia tenent oculos : « Nolite judicare. »

ot ita facit intentio terrenorum, vel car- In prima autem harum duo eontinen-
nalium, qua? (alias, quia) tenet oculos, tur, inprimo quorum quamdam proponit
ne videant lumen. Psal. xxxiv, ti : Fiat similitudinem, ex qua sumil doetrinam :

1
Luo. xt, 3* Si oculm tuus fuerit simplex. : quam fuerit, etiam corpus tuum tencbrosum erit.
totum corpus tuum Jucidum erit : •si autem ne-
316 I). \\M. MAG. i)\\\). Pll.KI).

et 111 Becundo, juxta Bimilitudinem pro- I i : histribuitr domos ejus, ul rnarretis

positam et expositam format doctrinam, i» progenie altera. \ ad Corinth. xv, 23 :

ibi, v. 25 : o Ideo dico. » Unusquisque in suo ordine. III Reg. x,

Tn primo horum duo continentur, sci-« .'i,mirabatur regina Saba ordines mini-
licet similitudinis propositio, el gimilitu-* slrantiuin Salomoni. Si aliquis autem ve-
tlinis exposilio, ibi, « Non polestis Deo ]it dividi tminino in duo dominia, perdit

servire, etc. » dominium boni domini, necdignatur, tjui

Tn priori istorum duo sunt paragraphi ncc potesl habere dimidium servum et :

in quornm primo proponit similitudinem ideo dicit Apostolus, ad Ephes. iv, 27 :

de humanis acceptam, dicens : « Nemo \'oli/r /or//)U r/are r/iaholo.

po/rsf dUobus dominis servire : » in se-

cundo autem probat hoc per rationem, « Duobus dominis. »

ibi, o A/ii enim, etc. »

Circa propositam autem similitudinem Ecce socundum, in quo notatur domi-

tria nntantur, quorum primum est ser- nii diversitas : unde uterque terminus
vientis indivisibilitas secundum autem : formaliter est accipiendus :
<• duo enim
dominii diversitas : et tertiu-m, servitutis « formaliter acceptus principium est al-

qualitas. « toritatis, » sicut dicit Pythagoras, eo

Primum horum tan^it. cuin dicit :
quod primus recessus cst ab unitate.
Domvnis » autem formaliter. Sunt
«

« Nemo potcst. » domini forma dominationis dilTerentes :

et horum usus non est suh alio quia :

Quasi dicat : Xullus homo (cum sit quorum unus est sub alio, materialiter
unicus, et omnia sua tamin animaquam sunt pluros. et socundum formam domi-

in corpore reducantur ad unum) potest nii sunt unus solus : duo ergo formaliter
esse divisus in duos dominos. \ ad Co- domini non conveniunt in legibus et pra?-
rinlh. x, 21 : Non potestis mensse Do- oeplis et si unus est urbanae potestatis
:

mini participes esse, et mensse iltemo- in praeceptis, alter est tyrannus : et ideo

niorum. II ad Corinth. vi, li et l"> :

dicit Glosea de fontraria imporanlibus
Quse conventio Christi ad lirlial ? Qu/e dominiis. Porma »>nim dominii non inul-
socielas ad tenebrasf Sicut onim luri tiplicatur a vero domino, sed corrumpi-
unum mcmhrum non est duorum corpo- tur in Ivrannidom. Is:>. xix, i Tradam :

rum, nec una avis facit duos nidos, nec /Egyptum in manu dominorum crude-
unus bos in duobus trahit jugis, sic nec lium, r/ rr.r fortis dominabitur eorum.
anus indivisus homo duobus dominis ser- Isa. xxvr. 3 : Possederunt nos domini
vire potest. ahsfjur te, tao/uin in /r reronlrmur no-
I ntr.i. I ad Corinth. vu, 33 Qui cum :
minis /ui. Tyrannidem talem conqueritur,
urorr rsi. sollicitus est qusB mni mundi, l-a. iaiii. 19 Facti sumus quasi a prin-
:

quomodo placeat uxori, n divisus est . cipiOfcum non dominareris nostri, ner
ergo imicus homo potesl dividi in duo invocaretur nomen tuum super nos.
servUif' Rbsponsio, «
j
n *
• fl non dividitur E contra consolans nos Jeremias, dicit,

in duo dominia, sed in duos actus unius win. 6 : Ilor rst nomen, quod vocabunt
dominii : st hoc esl bene possibile, quia rum : Dominus Juslus noster,

matrimonii vinculum es1 de dominio bo-

no < ^lni^ti : licot ergo in aclu honestiori 9ervire. »

non Bemper sit matrimonio ligatus, t.i-

n i
• ii rst in actu aliquo Christi officiorum^ Ecce tertium, servitii qualitas : qnml
i dispensantur inter Bdeles, ut unus est per modum proprise Bervitutis, non
«it in uno, et alius in alio. Psal. xlvii, cujuscumque obsequii. Si enim aliquis
 I\ l \ \m. \i \ i i n l l VI-24

ervui eit, totum i

••>. none, el i
nn id opliraein ui nitun uann
habol ejui ruju quodqui un •—•
oxpondoru in norvilio ol >
'•

rs i ; lioei orgo aliquid pirvi obioquii licut el I ira con Latquod in

imismi aliquando oxbiberi altori dora lideralio u aut nolurali,

i.iinni servitui altori non pote i

impondi mili, aul intellei tuali mo nl I •• uni.

\,l Roman. vi, 10: Vescitis quoniamcui Cum uutem iterum lil judox pei |ti

exhibetis vos servos ad obediendum, ter- lii ddena unicuique quod uura i i

vi estis ejus cui obeditis, rivc peccati ud nihil prohibel eoi q liuntju i el

rnortem, tive obeditionis ad fustitiam

'.'
judicium, etiim udire Deum \< el

III Fleg. xviu, -I : Usquequo ciaudicatis hlaKphemiro, nicul dicttui in I' al 11 I

iii duas partes ? si Domintts est Deus, el leq. Quure fremuerunt yente$, eti

sequimitti eum : ti autem (iaal, iequimi- Sipient. i, I Setitite de Domino m bo-

iiiillmii. nitate, et in timpiicitate vordis quteriU
iitum. Cantic. i. II fndica tnihi quem
\"i enim unum odio habebil el
diiigit anima mea, ubipascas, etc. Can-
alterum diliget, aul unum sustinebil tic. m, Num quem diligit anima mea
:; :

el alterum contemnet. » nidistis? Ab ilten porte de diabolo dici-

tur, Psal. cxxxviu, 22: Per/ecio odio ode-
llic inducts probit per rilionem : e( ram iiios : et inimici facti tunt mihi.
est ritio Buper divisionem, quasi disjun- Habac. i, 7 : Uorribilis et terribiiis est :

ctivus ail syllogismus. Et habet duas dis- ea semelipsa judiciumet onus ejus egre-
ju&ctiones, quarum una prima sst dedo- dietur.
minio, sive servitute voluntaria : et al-

tera, de coacta. „ Ant unum sustinebit. »

De voluhtaria servitute dicit :

quod de subjectione violeo-

Istud est,
b Aut unum odio habebit, et alterum ta tunc enim \ iolenter et i\ rannice sub-
:

diliget. " jicientem « sustinebit. » Aut propter ti-

morem mundanum, quia timet amiltere
quidem habitus est tyrannus,
El odio quod sub eo habet aut propter timorem :

dilectus autem verus secundum urbanita- humanuin, quia timet separari a concu-
tis ordinem dominus. Kt ideo dicit Au- piscentiis suis. Isa. xiv, 5 et 6 : Contri-
gustinus in Glossa hie : « Diabolus som- vit Dominus baculum impiorum, vir-
« per esl odio habitus, Deusvero diligen- gam dominantium, csedentem popuios in
« dus. Neque enim aperte umquam ali- ihdignationeplagainsanabili, subjicien-
« quis Deum odio habuit, sed omnes se tem in furure gentes. persequentem cru-
« ouni amare eontitcntur et diaboli no- : deliter.
« iueu exsecrantur, quamvis vitiosi eum
« dominantein superse sustineant : Deuin « Kt alterum contemnet. »

« vero odio non habent, sed contemnuut

« vieti eoncupiseeutia sua et persuasione Hoc est, dominium Dei. Est autem
« diabolica. » contemptus duplex : specialis, qui est

Sed adhuc qiueritur, Ltrum Deum ali- peccatum speciaie separatum ab aliis

quis odit. Psal. lxxiii, 23 : Superbia eo- peccatis quando aliquis co-
: et hoc est,

rum qui te oderunt, ascehdit semper : gital actualiter de domino suo, cui debet
ergo videturquod aliqui odiunt Deum. subesse, etvilipendit contemnens ipsum.
Adhue. Augustinus retractavit istud. Alter contemptus est operis, et hic con-
Responsio. Cum Deus sit principium junctus quando
est operi : sicut aliquis
dans esse, et continens in esse, et guber- non obediens domino suo, non subjicit
 :t!8 I). \ 1.15. HAG. uHI). PRiED.

praecepto domini, et praecipienti do- K\ hoc autem quod peccator se ei subji-

mino : e1 hoc esl in omni transsrressione cit, nibil aequirit altitudinis, quia suhje-
praeceploram, el non esl speciale pecca- ttioilla estinvilibus, el potius deprimen-
tum. Kt de hoc loquitur hic. Psal. xux, tibus : sicut si dicerem, quod Bubjicit se
I" : Projecisti sermones meos retrorsum. aliquis purgatori, vel potius iinmunda-
Liberari a contemptu hoc petit, Psal. tori latrinainin in mundando lalrinas :

cxviu, Aufer a me opprobrium et

11 : licel enim in talibus ille qui se Bubdit,
contemptum. Isa. xxxiv, Quispernis, I :
vililicetur, ille tamen qui (aiias, cui) se
nonne et ipse tperneris '*
Isa. i, 2 : Ipsi subdit,non exaltatur ex hoc, sed depri-
spreverunt me. mitur ergo cum multo vilius sit pecca-
:

tum, subdens se diabolo in peccatis, nibil

« Non potestis Deo servire et mam- dominii confert diabolo : et hoc putoesse
monae. » concedendum : unde licel bomo servus
sit non tamcn diabolus
diaboli et peccati,
Ecce expianatio similitudmis. est dominus, nec peccatum est dominus
Non potestis Deo servire. » Isa. xix,
« peccatoris.
Dominus ingredietur /Egyptum, et
I : Adquod supra dixit duos domi-
lioc,

<ommooebuntur simulacra Egypti. Gnm .

no>, dicendum, quod hoc doininiuin est
Domino enim in uno habilationis tem- commutabilis boni, per quod tentat dia-
plo non poterant stare. Habacnc, m, 13 : bolus, et ikiii ipsius diaboli, vel peccati :

Percussisti caput de domo impii. et hasc etiam est causa, quod non dicit :

« Et mammonse. » Mammona Syra Non potestis T)eo servire et diabolo, sed

lingua sonat latine divitix, et significat ponit nomen pretiosiorum inler commu-
daemonem, qui per divitias tentat. tabilia bona. hoc est, divitiarum, quia
\A tunc qu.Tiilur, quaremagisnominat talia bona ad minus secundum hic et
bunc dsemonem, qui praeest divitiis, nunc habent unde superponantur sic :

iiu,iin (jui praeest alicui alii vitio, vel plu- ergo nemopotest D<'<> servire d mammo-
ribus aliis viliis ? Et dicendum, quod di- //</'. I Reg. v, 2 et seq., cum arca Dei
vitiae inter caetera bona conmutabilia poneretur in templo Dagon, cecidit Da-
proinittunt suflicirnliam, et babita sufli- gon, capite, et summitatibus amputatis
cientia, habetur unde exerceantur omnia supra limen. Isa. xxviu, 20 Coangu- :

delectabilia vitiorum : et ideo potius no- stalum est stratum ita nl altei decidat :

ininat hunc dsmonem quain aliuin />////////// breve utrumque operire /io>t

Sed adhuc quseritur, utrum diabolus potest.

possil dici dominus alicujus homtnis
quantumcumque perversi ?
\ ideturj quod sic : quia dicitur ali- « hloo dico vobis. ne solliciti siti> J
quis sen u^ peccati '
ergo multo for- animee vestree quid manducetis. »

tm> diaboli Praetcrea, ante vocavil duos

dominos : ergo diabolus esl dominus, ul Hic juxta siniilitudinein propositam
videtur. Gontra, diabolusnon habet un- format doctrinam, el dicil duo : primo
de superponatur, Bed potiusunde suppo- enim praemittil id quod intendit : el se-
natur : quia suus casus est a deiformi in- cundo, probat illud, ibi, « Notme ttnhna
tcllectu, hominis lantura a ratione : ite- jt/i/s. etc. »
ruiii —liii— - -i—ii— est irremediabilis, homi- ln prima ubi dicit id quod intendil, di-
in- autem remediabilis : adhuc suua ca- cil duo priino enim dicti ciuilinnal ve-
:

-ii- per se ipsum, el hominis peralium. ritatem, cum dicit :

Omnit ,
jUI /, ,i
t
,, , ,
.ttui,, ^, /;
,
,,t,
 IN EVANO M \ i i n i I VI

„ ideo dioo vobii » lin cotumn dewtraM dedrrunt

mi/ii > i t/m tiaba iot it tati ut t

Quasi dicerel Quin ita constat in hu ijentes, ipsi autem in circum

nLim nimililudinibuii
, «• ideo dieo vo tanlum ut pauperum mcmoi nn
h,s t i .1111 boIui iciu verilalom ourum quod etiam sotlicitus fui lun iptum />><•

Hll.r hni lnnr |il,nriil |

qn.r 10 cit, fl \dliu. I
ld (.minlli. \n ,
<iui

nisi cui revolo : quia, Juan i, 18 Deum cum uxore est, wllicitus t qua < uui
iitnio vidil umquam , unigenitua Filius, mundi, guomodo ptaceat uxori et di

iiui est iii tinu Patris, ipse enarrai it . tus est ol tami n tali tollii itudo non
Ego igitur, qui iccreta Patria Bcio, dico condemnatur,
v,,liis \«l ho< dicil Gloasa, uuod esl uollici-
tinlu duplex . iiii.i e»l Buflbcans, el li

..
Ne solliciti sitis. » interdicitur, quia htei mentcm perturbat
ol hoc esl Bervire diviliis: alia esl provi-
Kcce Becundum, ubi prohibet sollicitu- dentia?, et ha?< non interdicilur. Hee< au-
dinem victus «•( vestitus : victus, cum lem Gt, cum limenl homines, quod anl
dicil \ •* Ne solticiti sitis anima vestrse, » possessa ab eis dispereant, aul elaborata
AniiMii enim dupiiciter dicitur, ab ani- non attingant: amore prsescnlium, vel el

malitate videlicet, el animeitate : dicta timorefuturorumtorpentesfiunt. idquod

autem ab aniuialitate est brutalilasj in intelligendum scire oportet, quod suffo-
ipi.i nihil ulira commune genus anima- care secunda syllaba correpta idem est,

lium manifestaliir : et haec anima indigel quod exslinguere : idem autem secunda
ciliis. Quid manducetis. » Non facil
« syllaba producta sonal guttur adstringe-
autem mentionem (!<• poculento quia po- : re : unde versus :

lus est propter escam, e1 esl vector ejus,

sicut superius dictum ost. Suffscat, exstinguil : suffdi it, guttui i stringit.

u Neque corpori vestro quid indua- Quocumque ergo modo sumatur, vita-

mini, » lis spiritus es1 in nobislucens fide el

lens charitate : qui si sollicitudine pr«-

Ecce vestitus : quia de istis duobus est sentis sseculi sic stringitur, vel omnino
necessitas major. I ad Timoth. vi, 8 : exstinguitur, quod ad Deum extenden
Hahentes alimenta, et quibus tegamur, non possit, oec vehere virtutem ad ob-
his contenti simus. Hsec enim duo sunt, sequium Dei, nec sperare auras >.iucti
qua? natura parat animalibus, quando na- Spiritus, tunc tit hoc quotl dicitur,

scuntur. Pellem enim pilosam, vel pen- Matth. xin, 12, et Luc. vm, I i, quod
nosam tlat pro vestitu, et parat lac in verbum inter spinas cadens a sollicitudi-
mammillis, vel vilellis ovorum pro cibo. nihus et curis hujus sseculi suffocatur, et
Kt quod aves, et qusedam
si objicitur, non fert IVuelum. Kt luec sollicitudo cst,
animalia faeiant domos, dicendum, quod quando tanta cura habetur mundanorum,
illas faciunt quasi pro vestitu. quod lucra mundana praeponuntur divi-
Sed quseritur hic, de qua sollicitudine nis. Et ha?c sollicitudo hic interdicitur.
dieitur quod hic dicit, quia uon omnis Alia est soilicitudo spiritum vitalem non
sollicitudo vituperatur. Luc. x, i : Mar- slringens, nequeoperiens, ut exstinguat
tha,Martha, sollicitaes, ct turbariserga sed potius dilatans, ut ille qui totus as-
plurima : et constat, quod sollicita erat cendit per devotionem ad Deum, dilate-
circa ficquens ministerium cihorum et turetiam in providentiam commissorum :

v< stimentorum. et hoc modo dicitur, ad Roman. xn, 8 :

Adhuc, ad Galat. n, : Qui videban- Qui pneest iu sollicitudine. Et ha?c non

 m D W.U. MAG. UHl». I»H,EU.

interdicitur, sed conceditur, el etiam illis >/ri : ipiritu ferventes . Domino servientes.
(|iiil>us incumbit, praecipitur. I ad 1 i- Haec igitur esl -<»lli<iiu<li) laudabilis et

moth. v, <S : Si quis suorum, ei maxime iu praecepto.

domesticorum curam non habet, fidem Sollicitudo aulem vituperabilis etiam
negavit, et est infidelideterior. Intendere vA multiplex. V.A etiam inordinata solli-

autem rebus supervacaneis non promo- citudo sciendi vana et superflua, Eccle.
\ entibus ad salutem esl damnabile. !)'• ii, 21 : Cum nliiis labotet in sapientia,
qua in diversis his appetibilibus disputal etdoctrina, et sollicitudinc, homini o/io-
Ecclesiastes multum '
: de qua non opor- w qusesita dimitlit : et hur ergo vanitas
tet hic inducere, quia non esl ad propo- el magnum malum. Alia est acquirendi
situm. divitias cum cupiditatej Eccle. ii, 2<i ;

Soliicitudo autem quae esl in spiritua- Peccatoti dedit Deus afflictionem e/ cu-
lium studio, est exercenda semper, sicut iii supetfluam, ul a<liln/. et congteget,
iii

dioitur, Michaei, vi, IS : fndicabo tibi, <> et /rada/ ei qui placuit l)eo : sed et li<><-
homo, quid sit bonum, ei quid D9minus vanitas est, et cassa solliciludo mentis.
requirat a te .... Sollicitum ambulate Alia cst sollicitudo avare (alias, avari)
< Deo tuo.
ii, n Et hoc est, quod uHount conservandi divitiae, Matlh. xm, Tl :

quidam, quod esl sollicitudo Laudabiiis, Sollicitudo sssculi istius, et fallacia <li-

vituperabilis, tolerabilis miserabilis. vitiatum suffocat verbum, ei sine ftuctu

Laudabiiis quidem est in praecepto :
efficitur. Alia est sollicitudo peccandi in

el haecest multiplex. Esl enim sollicitu- adinvenlione generis peccati, Sapient.

do regendi commissos, Ad Roman. xn, 8 xiv, I" .-
Imaginem regis quem honotate
Qni prseest in soiiicitudine. II ad Co- volebant fecetunt, ut illum </ui abietat
rinth. xi, 28 : Fnstantiamea quotidiana, tamquam prsesentem colerent sua solli-
sollicitudo omnium ecclesiarum. Alia citudine. Alia cst in studio peccandi,
esl sollicitudo ohediendi quoad subditos, Daniel. xm, II d 12 : Volentes concum-
Josue, xxiu, ii .•
Estole solliciti, ut cu- bere eum ea, observabant quotidie sollici-
stodiatis cuncta quse scripta sunt in vo- /ius- videre eam. Hssc ieituresl sollicitudo
lumine legis Moysi. Alia esl sollicitudo prohibita.
pacifice vivendi qaantum ad pares, Ad Sollicitudo toierabiiis est multipiex
Ephes. iv,3: Solliciti servare unitatem \ln|iiaii<l<i enim esl dilectionia aaturalis
Spirilusin vinculo pacis. Aliaesl sollici- Tob. \, I : Cuni rrro uioras facetei I o-
tudo proficiendi quoad se :
<•! haec triplex bias, causa nuptiatum, sollicitus etat
est. 1'iiniii esl memorandi prsecepta de patet rjus TobiaSf ilimis .•
Putas quate
Deo, Deuteron. iv, 9 : Custodi temetip- moratur filius meus ? Alia esl sollicitudo

siim et animam iuamsollicite. Ne oblivi- esse rei familiaris, I Reg. iv, 2ii : l)r asi-

ii /s i f, Iii,, iini ijii.r viderunt oculi lni, nis quas nudiustertius perdidisti, ne sol-
ri ,n excidant de corde tuo cunctis diebus /i<i/us sis, quia inventse sunt. Alia esl
i >;., iu.r Sei undo, lii haec sollicitudo de- solliriiinli. necessariae providentiae, Luc.
clinandi malum, Deuteron. i\ , I
•"•
et 16 : i.\, il : Marllia, Marlha, sollirila es, <f

Custodite sollicite animas vestras. Non turbaris, etc. Alia esl sollicitudo infir-

listis iilii/imiii similitudinem, in die milatis humanae, I a<l Corinth. vn, 33 :

qua oobis Dominus in iloreb

/>>> /i/iis r^i Soiiicitus rsi quse sunt mundi, quomodo
de medio ignis ne forte decepti /aciatis : piaceat uxori. Alia esl sollicitudo curaB
>i,l,is sculptam similiiudinem. I<tIi,i esl moderatae. lol». v, 16 el seq. : Rogo te,

solliciludo fervoris faciendi bonum, .\<l indica mihi, de qua do/uo, aut de </u<i

Roman. \n. II Sollicitudine non />i- ;

tribues /u .'
Cui Raphaei Angelus dixii !

1
i
|
i < >| ii i
plem pi 1 1 n .
i c ipila liln i l c< teai
 I\ I \ \\<, \l \ I l II l l VI

i, ni\ ,/11.11 IS iitri i fiuiru , iin iji\iim ///- / ImmIiI, quod iim|"I.i ilutu ililll uuliin a
i
enarium, i/iii i iini /i/i" iuo nii V Sed ii' ratn Ira nolliciludi

fnrif sollicitum te rri/iiiiiii ,fi/" tum I " bI lolortia el tecundu, inducil <\ I

rnis, \miiii.r m-n/iii fWut, Miti i.iluim iili-,ii-- quod

,
n • 1 1 1 1 iiiin

dulgului '"i bh oodom 1'atro, ibi li

Miserahiiis autem nollicitudo etiam osl citt i"l<itilm in-li pti

multiplex, Uia 1111111 esl laboria in ope- ln primo horum inducil du< io

rando, Kcole. u, 18 Detestatus tum quil enim ex jud traniura animani,

iiiniifin industriam meam quam utb solt boc est, animalem vitam esse meliorem
ttudiosissimt' lahoravi, habiturus hxre- quam eBculenturo,p ro quo Bollicitamui
ilfin post uif. i/ufin ii/iiiirn uiriiin sapiens ci boc est

</// Uuiius futuris sit, rf dominabitur m

laboribus meis, t/uibus desudaviet to//t- Nonne anima plufl

eitus /in f/ esi quidquam tttm vanum ?

\ha esl passionis, I Machab, vi, I" et Hoc est, melius aliquid est « otumi
II : Hecessit somnus ab oeulis meit, </ esca? » ln rebus enim qusa aon mole
eoncidi, ei corruicordeprse soilicitudine: magnce sunt, idem est majus esse, quod
/7 dixi in corde meo : tn quantam tribu- meliui Bicul dicil Vugustinus. II

iationem deveni, et in </u<></ fluclus insii- autem ,i communi rei judiciosupponihiri

//,/•. AI1.1 esl Bollioitudo preecavendi insi- quia «>«'.i quseritur propter animam : et

diashominum, Jerem. xxxvm, 19: Solli- ideo anima melior et dignior est.
citus sum propter Judseos i/iti trattsfuge* Badem probatur ratione corpus melini
runt ad Chaldteos, ne forle tradar m ///"- esse quam vestiraentum et hoc eal : :

nus eorum, et i//i/</<m/ mihi, Mulli igitur

sunt modi sollicitudinum : el non inter- « Et corpus plus quam vestimen-
dicitur bic oliqua, nisi isla qu-se est suffo- tum. »

oans et perturbans spiritum mentis qui

ad Deumesl convertendus. Constat autem, quod animam et cor-
pus habemus ex dono Patris sine labore
« Nonne anima plusest quam esca, nostro et sollicitudine : ma-
ergo multo
el corpusplus quam vestimentum ? r is a d<*et ea quas propter animam el
corpus creavit. II Machab. vn, -2 et l'S :

II 10 incipit inducere rationes ad proba- Nescio qualiter in utero meo apparuir*

tionem et persuasionem doctrinae indu- siis : neque enim <'/</<> ipsa spiritum el

ctss. aiiiiniim donavi vobis ei vitam, el sin-

Sunl autem duo, quae probat esse re- gulorum membra non ego ipsa compe*
movenda tamquam impedimenta perfe- gi sed enim mundi Creaior, qui for-
:

etionis quorum unum est sollicitudo

: mnril hominis nativitatem ,
quique
abundanlise secundum autem est solli-
: omnium invenit originem, etc. Ilic itritur

citudo longi temporis, ibi, f. 34 : « Xo/i- qui haec dedit, et scit quia sine victu et
te solliciti esse in crastinum. » vestitu esse non possunt, et omnia prop-
lu priori horum sicut bonus Docfor ter hominem creavit, adjiciet e.\ sua lar-
duo facit : removet enim impedimentum gitate victum et vestitum sine nostra
perfectionis, et secundo ponil id quod sollicitudine.
veraa perfectionis est secundom sollieitu- Sed quaeritur hic. quare dietis suis
dinem, ibi. y. 33 : « Quairite ergo pri- adhibet rationem, cum ex hoc ipso quod
muin, etc. » dicta sunt sua, majoris sint auctoritatis
\'lhue, ubi removet impedimentum quam e\ aliqua ratione humana ? Et a.d

- illiciludinis, duo facit : primo enim os- hoe dicenduni, quod non ponit rationem.
xx 21
 22 D ALB. MAG. OHD. PK.ED.

propter dictum, sed propter nos :

quia Et dicit non illo- : « Pater vester, »

familiarius conjungitur intellectui nostro rum quia non sunt ad imaginem ejus,
:

quod humana ratione accipitur, quam neque habent spiritum adoptionis iilio —
quod simpliciter ponilur et ideo dixit :
rum et ideo minor cura cst ei de eis
:

parabolas, in quibus humanas proposuit quam de sanctis. I ad Corinth. ix, 9 et

similitudines. 10 : Numquid de bobus cura est Deo ?

. \n propter no.s utique hoc dicit ?
Quarto, hic de dictis facit comparatio-

**0 « Uespicile volatiliu ccnli, quoniam nem, et concludit a ininori. Quoniam si

talia adjiciuntur creatis non tiliis, multo

non serunt, neque metunt, nequecon-
magis adjiciuntur hcec tiliis qui multo
gregant in liorrea : et Pater vester
pluris aestimationis sunt illis. Et hoc est,
ccelestis pascit illa. Xonne vos magis quod dicit : « Xonne vos magis pluris
pluris estis illis? » estis illis ? »

Haec est ergo expositio liltera*.

Ilic inducit rationes ad probandum, Sed quaeritur, quare sumit potins si-

quod creata propter nos sinc sollicitudi- militudinem a volatilibus cceli quam a
ne adjiciuntur. natalibus, vel gressibilibus, vel rcptili-

Et dividitur hu.>e pars in tres : in qua- bus?

rum prima inducit rationes de adjectione Ad hoc sunt una qui-
tres rationes :

esculenti : in secunda, de adjectione ve- dem est, quia cibus volatilium magis
stimenti, ibi, \. 28 Et de vestimento
:
sparsus et incertus est quain aliorum
quid solliciti, ete. » ln tcrtia adducitur animalium : propter quod etiam natura
de adjectione utriusque simul, ibi, f. 31 :
dedit eis et alas ad volamluin, el pedes
« Nolite ergo solliciti esse. » ad ambulandum : ut veloci motu vita
lu prima barum duo adducit : primum cibum acquirant, et cum illa sint sine
est de adjectione esculenti : secundum soliicitudine, quod multo magisnos. Alia

sumitur a quoniam
supposito quodam : ratio est, quod nulla animalia minus con-

etiam si multum sollicili sumuS, non servant quam avcs quoniam el gressi- :

possumus umquara providere, quod pro- bilia faciunt thcsauros. sicul inus monta-

liciat nobis hoc quod sollicitudine acqui- nus : et reptilia, sicut formica : et nata-
situmest, ihi, y. 27 o Quis autem ve- : lilia, sicut habentia antra : scA volatilia

strum cogitans. » oinnino sunt sine sollicitudinc : el ideo

ln primo horum quatuor facil : Pr.imo de Bollicitudine tollenda melior et con-

enim monet volatilia cceli respicere, cum gruentior ab eis accipitur similitudo.

dn-ii : « Respicite volatilia cceli. » Tertia ratio est Ambrosii, ct est moralis,

Secundo, ostendil quid iu eis respi- quia « per altitudinem volatus, magis
ciendum Quoniam neque serunt, ne-
: i volatilia spiritualibus el contemplati-
"
que metuni, neque congregant in hor- « vis viris assiinilantur. Psal. i.iv, :

/. » « Quisdabit »>ihi pennas sicut columbss,

Et tangil Ires loilicitudines remotas, » et volabo, etc. »

quaram una es1 in generando el elabo- Videtur autem ista doctrina Domini
rando esculento, secunda esl in congre- contrariari sermonibus ejus : quia, Ge-
mdo, tertia esl in conservando el cir- : aes, m, I'.». <Ii.it : In sudore vultus tui
ca hsei ii ia maxim upatur humana vesceris pane. Job, \, T : ffomo nascitur
lollicitudo. dd laborem, ad volatum. Aposto- et avis

I rtio, proponil benignitatera Patris lus, ad Corinth. iv, \-

I Laboramus :

ocBleatii ad ea, cwn dicit : « Pater "- operantes manibus nostris. II ad Thes-
sal. iii, lii : Si <i>iis non vult operari,
 I\ I \ \\l, M \ I I II I I \ I

//" manducet. Jacob, \, 7 \gricota ii,<i Qi i ip< i, ,

.t boi n- • n ii -
ipim
twspectat ftretiosum fructum /<•/>.'•, pa \ ii tuto el i iii ,i Pal i

tienter ferens donec accipiat tempora» sollioitamur de bo< quod non iioMumus
neum $t terotinum. • mii\ i i lei e iii ii" itrum pi ofci lum ed j»o- .

\ii hoc dicondum, quod osl labor du 1 1

ii i
iii i
projii ienda esl in Patrem qui
plex . soilicol spiritualis, el i 01 poralii nos nutril , el dal nobi im m< ntum.
1
1

.iil altei uiii istoruro laboi um moo judi- I ,nl •

orinlh. iu, 1 Ncquc qui plantat
oio, tenetur omnii homo osl autem i^i atiquid, neque qui rigat : ted qui <"•
uterquo istorum laborum duplex : uni nentum dat, Deus
versalis, <-i particularis. / niversatem vo-
oo, qui lit oiroa populum univorsalii I

clesia, vel oi> itatis, \ el pro> inoia, \

ts
vettimento
> I

El de ojuid lollioiti
plebii alioujus el tunc illi qui oirca la-
quomodo
:

estis? Considerate lilia agri

Ir^ laborant, possunl accipere ab illis,
-i-iiiii iiuii laborant, neque nent
aul per modum debiti, sioul Pralali :

aul per modum eleemosyna, Bicu! Pro- Dioo autem vobis, quoniam n< «0
dicatorei missi : aul alii aliquid circa lomon in omni gloria sua coopertui
lales militise christiana officii exercen- esl Biout unum t-\ istis.

tes. Particuiarem autem laborem voco, si enim fcenum agri, quod hodie est 30
qui 68t in uno actu Bimplici spirituali,
et cras in clibanum mittitur, Deus
vel oorporali. Spiritualis, Bicut esl Ganoni-
sic vestit, quanto mngis vos, modic
oorum, vel Monachorum in cantando el

Legendo, el disciplinam religionis por- fidei !

tando : corporalis est autem, Bicut aran-

do, vel Buendo, vel lanas operando, vel llic arguit de cura vestimenti abjicien-
aliquid tale : in omnibus enim talibus da.
Labor exercendus est, sollicitudo sutlo- Et dicit quinque : primo enim per mo-
cans tollenda, sicut in antehabitis dictum dum interrogationis innuit removendam
est. esse soilicitudinem vestimentorum : et

hoc est : « Kt de vestimenio quid sol/i-

citi estis ? »
« Quis autem vestrum eogitans pot- Secundo, dicit eonsideranda esse lilia

est adjieere ad staturam suam cubi- agri crescentia : et sumit similitudinem a

tum unum? » liliis. quia alta sunt, et llore et candore
suo munditiam signilicant corporis San-
Ecce
secundum. Et intendit arguere etorum. Aijri autem voeat. non horten-
ex supposito, quod ponatur quod escu- >ia, quia eampestribus cultura non adhi-
lenlum nostra sollicitudine perquiratur, betur : « Considerate lilia agri quumo-
hoc non proficiel nobis nisi per Patrem do » sine cultura « crescunt. » Cantic.
ccelestem, et sic sollicitudo nostra cassa u^ 2 : Sicut lilium inter spinas, sic ami-
et vana est : et hoc est quod dicit : « Quis ca mea inter filias. Isa. xxxv, 1 : Ex-
vestrum, » potens, vel sapiens, cogitans sultabit solitudo, etflorebit quasi lilium.
Boilicite et solerter, potest sua solertia et ()>ce, xiv, : Isracl germinabit sicut li-
Bollicitudine ad staluram « adjicerc lium. Canttc. n, 1 : Ego flos campi, et

suam, » per esculentum quod procura- lilium concallium.

vit, « cubitum unum, » vel aliquod quan- Tertio, dieit quid in talibus sit consi-
tumcumque parvum incrementum. Cum derandum : quia « non laborant, » forti
ergo solliciti sumus de esculento propter labore sicut viri, « neque nent, » lanam
incrementum corporis, quod ex eo puta- vel linum operanles, sicut fcemina. Pro-
 I). ALB. M \(.. <>|<D PR ED.

vefb. xxxi, 13 : Qusesivitlanamei Unum, stens quacumque consumptione eonsu-

et operata suarum.
est consilio manuum mitur, el aeterosB vitaa non reservatur.
Quarto, tangil gloriam ornatus eorum, « Deus sic vesiit, » hoc est, exornal ]>i-

dicehs « Dico autem vobis, » qn nmi

: i ctura colorum.
possum mentiri, Petr. ti, '2- Nec in- 1 : Va deinde transit ad Sanctos per com-
ventus est dolus in ore ejus « quoniam : parationem, dicens :

nec Salomon, » qui ultra modum, sicut

dicitur, curiosus Fuit in vestibus! III J5<— « Qunnto mngis vos, »

eum, x.Saba mirabatur de

'). Regina
vestibus suorum servorum. « /» omni Qui m natura estis ad Dei Patris ima-

gloria sua, » hoc est, in gloria vestitus graem, el in custodia commissi Angelks
sui, « coopertus est, » tam venusto et qui custodiant vos in omnibiis viis ve-

tam vernanti colore habitus, « sicut stris, et in preordinatione pradestinatio-

unum ex islis. Omnia ergo simul in
» nis praeordinati ad aeternam vilam.
diversitate colorum suorum incompara- El subjungil iricrepattonem, si talia

biliasunl habitui Salomonis. uon advertant, cumdicit.

Attende autem, quod ihnuil llores ope-
riri coloribus quia colorts natura de : (( Modicaa fklei, »
limiine perficitur, el in superficie rei dif-

rnjiditur.:.propte.rquodetPythagorici co- Hoc est, modicse Bducise : qui parva

lorem epiphanium, hoc esl, superappa- d(> Patre ccelesti prsesumitis. Mattli. xiv.
rentem vocaverunt. Unde terra vestita :{| : Modicse fidei, quare dubitasii? Ad
floribus in quamdam similitudinem stel- Roman. iv, 20 et 2\ Confortatus est :

lati cceli ornatur. [sa. lxi, H>: Induitme fi.de, dansgloriam Deo,plenissimesciens

Dominus vestimentis satutis, et indu- quia quaecumque proinisit Deus, potens

mento justitise circumdedit me talis : est et facere.

enim habitus habftum virtutis iu Sanctis Sed contrarium est,quod dicitur, ad I

demonstrat, in quo procedunl sicul dies Corinth. iv, II : Esurimus, et sitimus,

vcrni vernantes. ei nudi sumus, et colaphis csedimur, et
Quinto, tangit comparationem curae instabiles sumus. Ad Hebr. xi, r\ 38 M :

Patris ad Fcenum el ad filios adoptionis :

Circuierunt inmelotisj in peilibus capri-
el ostendH curam Patris ad fcenum par- nis, egentes, angustiati, afflicti : quibus
vnni ex tribus : ex natura, cum dicil :
dignus mm erat mundus. Maltli. \\\,
« Si enim fcenum, » quod parvi esl mo- \i el \'\ : Esurivi, ei >'<m dedislis mihi
iticnti : secundo, ex loco, cum dicil :
manducare : sitivi, et non dedistis mihi
« Agri, » cui nulla custodia adhibetur, bibere : nudus, et non cooperuistis me.
sed decerpendum omnibus exponitur :
Ergo Sancti saape in liis habeni indigen-
lertio, ex vilitate, quia dicit, « quod ho- |j am aecessitatis : el sic videtur, quod
die esl, » brevi apparens lempore, « ei nnn concludit ratio Domihi.
cras, » hoc est, post modicum, « mittiiur \,| hoc dicendum, i|m>d in veritate
/// ignem, » quia ad minua sarmenta 11( , n placel Deo, riec intendit hic ad-
comburuntur, ne agrum occupenl : el atruere quod aliquis soquatur inertiam el

aullius momenti reputantur. Vel, « in 6tium, sed exerceal aliquid militie chri-
clibanum » (alia littera '), quia homines stiane, Bicul dicil Vugustinus in libro de
clibanum inde succendunt, in quo co- Operibus Aionachorum. EtBiexercet hoc,
quantpanes, vel aliquid aliud <'i incen- dignus est.cibo, el veste quarii procural
«lit :
el tamquam res parvi momenti rw- e ; Deus ex tabore sm>. Unde etiam Chri-

i
itu, lilii \ uIl-i i.r.
 I\ IWM, M \ I I II I I \ I
||,

ituti dixil i i.i illia qui |

iu Fundai In cunda luIoiii, nuiu I
liciludu ii

1 1
• I • i

|
• I •
-

1 >
•
-
1 >. 1 1 1
1 . ot proptor inullum ciu flliuruui ud INilrrm i

<li 'iii imi in i . i n i.i |n .riln sl i

nop ln |
.i • i •• i > .

potorunl 1
1
.i i • iii i do puno quotidii prm licil \-/< ,,u
Quibu .
• i i.ni' , I ii. . \ , I ,
iln ii . / '</<
/// -
ullicitudino vo n militin in <

il hilinilrs i/ii.r iijiinl HloA Minl Ulldt' \>< Ifltl .

iii.iiu illis do dorao nihil dixil quia in icquumui Chrialum pauporcm, in

lubilfi esso oportuit. Quundo igitui in« to> n I olio oju Quid mandu-
i uiiii ea qucB nunl militiie christianaj cabimus, aut quid bibemu .
quoad i

exercemus, el li lunc dcsunt, nece i talem Hustentanda; vita? '

i \ni quo
ria disponsatio Patris ccelestis ost, vel nd operiemur, quoad operimontum orpo- i i

probandam nostram patienliam, vel ."I ps?«//a»< enim omnin gentes inquiruni
purganda deliota, vel ad condemnatio- quee ignoranl Deum, et putanl homincra
iirmeorum qui ista neganl pro tempore, non ad aliud i reatum, nini ul lua indu-
oum bonorum pauperum vident necessi- Btria hic ad tempusvivat. I
ad lli.--.il.

talea : quidquid horura fiat, pie Pater ls • ' el • Sciat unusquisque vestrum
ccelestis providel Sanctis. Psal. kxxvi, suum vas possidere in tanctificaiione >/
23 : Junior fui, etenim senui
nonvi- : et honore, non m passione desiderii, ticut
di jiistiiin derelictum, nec semen ejus et gentes quse ignorant Deum. Ili^ eri
quserens panem, Absque dubio enim '" hoc non deberaus assirailari, recogi-
credcndum est, quod si in talibus deesl tantes quod mtlnna sequentibus Deum in
auxilium humanura, non deeril divinura, deserto non defuit, et vestes eorum qni-
dummodo homo non desil gratiee Dei. draginta annis non sunl altritaa '. II

« Mulli enim sunt, ul dicit Augustinus, enim Pater ccelestis m uii<l< >
ministral
u ( |ui interiore aure audiunt a Domino, prbpter electos,
« Psal. \i . :! : Beatus qui intelligit su-
« per egenum pauperem et : in diemala (( Scitenim. »

« libevabit eum Dominus : et illorum

« granaria sunt granaria pauperura san- Secunda ratio : quia « Pater vester »
(i ctorum. » ad vos habens viscera pietatis, « scit, »
eo quod nibil latet eum. Job, xui, 2 et 3 :

Scio quia omnia potes, et nulla te h/>-t

« Nolite ergo solliciti esse, dicentes cogitatio, Quis est iste qui celat consiliitm

Quid manducabimus, aut quid bibe- absque scientia ? Quasi diceret: Sraltus
mus, aul quo operiemur? et despiciendus est, qui putat se cela-

H8ec enim omnia gentes inquirunt.

tum consiUum habere ^d B^us igno-
c ., .

enim Pater vester quia

,. ... rat, et absque scientia vera est ta-
bcit his om- |j s
nibus indigetis. »
« Quia omnikus /„, iridi etiSm ,
g Psali
cxxxvui, Imperfectum meum vide- li> :

Ilic incipit ponere rationes de remo- runt oculitui, etc. Qui enim nos talibus
venda sollicitudine de utroque simul, sci- indigentiis creavit, scit nos talibus indi-
licet tam de esculento quam de vestitu gere pro certo non procurat nisi vo-
: et
corpons. hmtati suae militemus, sicut, Luc. xv. I i-

El inducit duas rationes : quarum una etseq., Filius prodigus recedens a patre
est, quia talis sollicitudo nobis ignoran- in regtonem dissimilitudinis, eoepit e»ere
tibus Patrem ccelestem assimilat : se- et fame perire et statim quando redi- :

1
Cf. tTeutex': xxtx, 5.
 326 D \LH. MAG. ORI). V\{ ED

vit.non solum panes accepit, sed abun- quod regnel contirmato regno in homi-
dnntiam omnium bononim. nibus. Joan. xv, 16: Ego elegi vos, et
posui vos ut enlis, et fructum afferatis
et fructus vester maneat.
33 « Quaerite ergo primum regnum
Dei et justitiam ejus, et ha?c omnia « Et justitiam ejus. »

adjicientur vobis. »
Hoc est, justitiam qua regnum istud
Postqunm sufficienter excludit sollici- confirmatur, et quae ad regnum perpe-
tudinem abundantiae temporalis, hic do- tuum conducit. Sapient. vi, 21 : Concu-
cet, in quo militantes, et quid quaerenles piscentia sapientix deducit arf regnum
digni sunt provisione Patris ccelestis. perpetuum. F'sal. xxvi, i : Unam petii
Unde duo dicit, sciJicet quidquserendum, a Dominn. hanc requiram : ut inhabitem
et qualiter nobis hoc qu/erentibus eril in domo Domini omnibus diebus, etc.
providendum. Luc. x, VI : Porro unumest necessarium :

Circa primum duo dicit, finem scilicet Maria optimam partem elegit, quse non
quaesitionis, et id quod ducit ad finem auferrtur ab ea. Luc. i, 7.") : /// sanctitate
illum. et justitia coram ipso, omnibu* diebus
De finc loquens dicit : nostris.

« Queerite ergo primum regnum « Et haee omnia adjicientur vobis. »

Dei. »
Non enim sunt petenda, sed tamquam
Etlocutio est duplex : eo quodhoc ip- parva adjicienda : non enim evangelizare
sum « primum » potest determinare hoc debctis, ut manducetis, quia tunc quae-
verbum quserendi : et tunc sensus esl :
ritis ista : quia ista non sunt finis, Bed
« Quseritc primum, » hoc est, imprimis, adjecta sustentationi vitae ad illa quae-
vel prius : et tunc sic militantcs digni eri- renda. I ad Corinth. ix, i et seq., mul-
tis, quibus Pater ccelestis provideat. Pot- tum e>t <lc i>la materia. [nter caetera di-
est etiam determinare hoc, quod dico citur, ibidem, Dominus ordinavit
v. I \ :

regnum Dei » et tunc sensus est Quae-

((
: :
iis qui Evangeiium annuntiant, de Evan-
rite ergo primum regnum Dei, hoc est, gelio vivere : sed non propter ista praedi-

quod primum est, el vobis congruumesl care. Unde de se, ibidem, v. IH, dicil

quaerere, qui estis lilii Israel, probantes \postolus Evangelium prssdicans,

: Ut
vos esse Qlios tanti Patris, per hoc quod sine sumptu ponam Evangelium, ui >">>>
digna vobis quaeritis, el indigna v<»lii> abutar potestate mea i>> Evangelio.
f i * »ii curatis, providebitur vobis in ne-
irii>. Uterque ergo sensus congruil
litterae, Bed primum puto esse lilteralio- « Xolite ergo solliciti esse in crnsti-
rem. num. »

El attende, quod dicit jChrysostomus,

quod regnum Dei dicitur hic retributio llic incipil removere sollicitudinem ex-
SBterna . ei hoc esl verum, quoad ulti- tensam in longum et futurum. El circa
iniiin (inera intentionis. Sed regnum hoc dicil duo : ponil enim primo inhibi-

quod injungitur hic quaerendum, esl quo tionem, dicens

i.it Deus in horainibus (alias, omni-
bus). I.t esl sensus; « Primutn, » mili- « Nolite ergo sollioiii esse. »

i iii'!". preedicando, bene operando, in-

stanter <> qussrite regnum Dei, • hoc est, Et conjunctio illativa continuationia
 l\ I \ \M. \l \l III I I \ I

ii i >i . i i
i
pi n indui ta Quaii dii orol ',
Si< 1
enim die aollicitui eril
ni nuii expodil ollioil lo abun :
llfflcil diei iii/ililin ^u/i •
il.mi 1,1 Lemporalium, \ il oliara do I"

•ii ii . lollicil udino no -

i militia chri- llii. eil ioi undum, ubi pi bmikIij

itiana rotrahonto, oadem ratione prohi* prohibitioni indui II ration I

•
inda
boo, iii' solli» iii nitia iii futui uiii eadoni cii dui niiiiii, i| I fniiiiiiiii ii.iin i

lollioitudine ii M.i' ollii iiiiilim i

it dii itur,

I *i i
\ erb. \\\ ii, I
, ignoi amu quid futui
i< 1 11 orastinum. » pariat die . el ideo ci o. eil ollii itudo
de i| ii i
. 5ed, licut dii it Hicronymi
iliic eit, in longum futurum. Licel |n '.! cntia - i .i t .• ^hsi ipiamu . futura
enim providentia futuri concedatur, licut poil providentiam ordinatam Doraino
et Dominui loculoi habuil ', reserva- committaraui ! licut enim di< ii iposto
bantur pro futura neoeiaitate . tamen liis, || ,i,| i
lorinth. \ m, l\ \ Proi idemu
lollioitudo dejiciena al> opere militiee pro- bona non tolum coram Deo, ted etiam
fesie el ex offloio debits interdicitur. coram hominibus. El ideo, Proverb. n,
6 et leq. , mittitur piger ad formii am
« In orastinum. « quas in asstate congregal cibura ^il»i.

Ksl er^ o sensus, r

quod grate auscipien-
Hoo est, in futurum. Genes. \\\. 33: tes prasentia munera Patris, el providen-
Bespondebit mihi cras justitia mea, tia ordinata, caventea futuroi malorum
quando placili tempus advenerii coram incursus, Bollicitudinem ampliorem Do-
/<•, hoc est| in futuro, Ratio autem hujus niino, qui futura novit, committamus.
tangitur, ad Hebr. xni, 8: Jesus Christus \d Hebr. \m, "»
: Sint mores sine ava-
keri et hodie, ipse et in sxcula.M&lih. ritia, contenti prmsentibus : ipse enim
wviii, 20 : Ecce ego vobiscum sum om- di.rii : Non te deseram, neque derelin-
nibusdiebus, usque ad consommationem quam.
ssecuii. Gum igitur proourator nobiscum Aliam rationem ejusdem inducit, cum
Bvit, non oportel sollicitari. Luc. xxn. diiit, quod
38 ct 36 : Quando misi vos sine sacculo,
et pera, et calceamentis, numquid ali- « Suffieit diei malitia sua. »

quid defuii vobis ? Atilli dixerunt Ni- :

hil. Unde Ghrysostomus dicit, quotl « ac- Et vocat malitiam pcenalem sollicilu-

« cedens ad fontem non sollicitatur de dinein, qua multi propter necessitates

« bibendo et tunc stultus est, qui se- : temporis hnjus involvuntur, qui inultis
« eum habet Deum Patrem, et sollicita- sollicitudinibus alligantur : qua malitia
« tur de futuris : quia Pater coelestis Apostolus liheros esse voluit suos, sua-
« omni fonle magis manat. Psal. lxxvii, dens se matrimonio et curae domus non
« 19 et 20 : Male locuti sunt de Dco obligari. I ad Gorinth. vn, 32 : Volo au-
« Numquid poterit Deus pa-
dixerunt: tcm vos siuc sollicitudine csse. Et sic

« rare mensam in deserto ? Numquid et etiam Dominus hic suadet eos qui mili-
tpanem poterit dare, aui parare men- tare tlebent sibi, ab omnibus animum oc-
« so)» populo suo ? » cupantibus abstinere. I ad Corinth. ix.

25 : agone contendit, ab omia-

Qui in
bus seabstinet. II ad Timoth. n, i Xemo :

militans Deo implicat se negotUs s&-

1
Cf. Joan. xiii, 20. ignorans quod superventwa pa> i<i' •
-

4
Proverb. xxvn, 1 : y~e glorieris incrastinwn,
 D. \\M. M \<.. <>m> V\\ 11»

cularibus, ut ei plaeeai cui w proba- quod locutus fuerai adversus populttm

vit. suum. Pcena ehim malum quoddam eMI
( '.iiiu ergo dicit, quod <« erastinus dies et vocalur, eo quod contrariatur naturse
sollicitus esl, prosopopeia utilur. perso- bonO, siciii dicil Vugustiuus. \<l Ephes.
nam mutans, attribuens lempori quod v, 16.: Redimenles tempus, quoniam dies
hominum esl temporali oecessitati se ad- mali sunt. Genes. xlvii, '.i : Dies /

stringentium. El cum dicit, quod « suf- grinationis mex centum triginta anno-
fhit diei malitia sua, » suam malitiam rum simi , paroi ei mali.
notat,non ul Mathematici dies infaustos, Sic ergo malitiam unius diei non <ipor-

sed pcenam sollicitudinishujus becessita- tel cumulare super aliam, quia sufficit
tis vocal malitiam. Exod. \\\n, I i : unicuique diei maiitia sua.
Placntns est dominusne faceret malum

CAPUT VII.

Docct non judicandum defesluca in oculo fratris. ct trabe in proprio oculo :

:

sanctum non dandum canibus omnem pelentem, quarentem, et pulsantem :

a Deo exaudiri : faciendum aliis quod nobis Jieri rolumus : per anguslam
porfam ad vitam intrandum quomodo dignoscantur falsi propheta\ et arbor :

hona a mala coniparatio de audienle Christi verba„ et operante aut non

:

operante juxta illa.

i. Nolite judicarc. ut non judice- k Nolitc dare sanctum canibus. nc-

mini . quc mittatis margaritas vestras
2. In quo cnim judicio judicavcritis, antc porCos : ne fortc concul-
judicabimini : ct in qua mcn- cent cas pcdibus suis. ct con-
sura mcnsi fucritis, rcmctictur vcrsi dirumpant vos.
vobis -. Peiite, et dabitur vobis !

: qu,c
3. Quid autcm vides festucam inocu- ritc, ct invcnictis : pulsatc. ct

\o fratris tui. ct trabcm in ocu- aperietur vobis.

lo tuo non vides ? 8. Omniscnim qui pctit, accipil : ct

\. Aut quomodo dicis fratri tuo : qui quajrit, invcnit : ct pulsanti

Sinc, cjiciam festucam dc ocu- apcrictur.
1" tuo : ct ccce trabsest in ocu- m Aut quis est cx vobis homo. qucm
lo tuo ? si pcticiit tilius suus pancm,
Hypocrita, ejicc primutn trabem numquid lapidem porrigetei
'

'.

dc oculo tuo, ct tunc videbis 10. \ut piscem pcticrit. numquid

si

ejiccre fcstucam dc oculo fra- scrpcntcm porrigct ci i

tris tui. ii. Si ergo vos, cum sitis mali. nostis

1
i n i
Rom iii ii, 1«
i" iii ki\ .
13 ; !!• '!'. i, Oi
i
Mari
'
Lttl XI, !i.

Infi i
'

m " : I ac. ki, 9 ;

 i \r \ ii m \ 1 1 ii i i

boni dtti dirc filii

qumtg mogii 1
'•>'
1 Ifi qui gnum irum,
111 coelii 1 11 di>bii boni 1 1 ti otl Viulti di uulii 111 ill

bu I 1
in

i <
Imnii rgo 1 e< um |ui \ u 1 1 1
s nomine tuo :

iii faciani vobia homii III nominc tui

voi fa< ite iili Haj< rs ' cnim m 1 1 r: Dorn
I .c\ ei Pi ophetie. iimli.i I

! [ntrote p< 1 mgustam poi tam , Et tuni 1 on illii

quii liti poi t;i, ci ipatiosi \ ii numquam novi vo

rsi , qua ducii ad pei ditionem 1 me, pii operamini ini \
1

et multi sunt qui intrant pei

eam < »111111 |ui audit vei bi m<

1
l
Quam anguai 1 poi ta, ei orcta \ ii hoec, ei facit ea, aaaimilabitu^
est, qua: ducit ad vitam viro sapienti, qui eedifica^ it do
pauci sunt, qui inveniuht eam. inuni suam supra petram ,

l.-v Vttendite a falsis prbphetit, qui 1'?. Et descendit pluvia, et venerunt

veniunt ad vos in vestimentis llumina. et lla\ ci un t venti, et
ovium, intrinsecus autem sunt irrucrunt in domum illam, et
lupi rapaces. non cccidit : fundata cnim crat
10. \ fructibus eorum cognoacetis super petram,
eos. Numquid colligunt dc spi- 26. Et omnis qui audit vcrba mea
nis uvas, an t de tribulis ficus? hasc ct non facit ea, similis crit
'7 Sic omnis arbor bona fructus bo- viro stulto, qui ;cditicavit do-
nos facit mala autcm arbor : mum suain super arcnam.
malos fructus facit. 27. Et descendit pluvia, et vcnerunt
18. Non arborbona malos fru-
potcst llumina, et flavcrunt vcnti, et
ctus faccre, ncquc arbor mala irruerunt in domum illam, et
bonos fructus facere. cccidit, ct fuit ruina illius ma-
10. Omnis arbor quse non facit fru- gna.
ctum bonum excidetur. et in 28. Et factum est. cum consummas-
ignem mittetur !

. set Jesus verba httc, admira-

2 . Igitur ex fructibus eorum cogno- bantur turbai super doctrina
scctis eos. ejus.
2 l .
Non omnis qui dicit mihi : Do- 29. Erat enim doccns cos sicut po-
mine, Domine, intrabit in rc- tcstatem habens 8 et non sicut ,

gnum coelorum sed qui facit '

: Scriba? eorum ct Pharisaei.
voluntatem Patris mei qui in

1
Tob. iv, 16 ; Luc, ti, 31. 5
Act. xix, 13.
5
I.uo. xui 24.
.
6
Psal. vi, 9; Infra, xxv, U ;
I.uc. xni, 87.
! Supra, m, 10. 1
Luc. vi, 48 ; ad Roman. n, 13; Jacob.
1
Infrn, xw, |i Luc. vi, 46. v
32.
;
Ifarc. i, '22 ; Luc. iv.
 D. \\M. MAG. <UU». IM1.ED.

Adhuc, in prima dicit duo prohibitio- :

nem, ct transgredientium pcenam.

De primo dicil :

?\ CAPIT VII MATTHTJ

» Nolite judicare. »

ENARRATIO.
Attendendum autem hic est, quod est

judicium rationis, et judicium jurisdictio-

• Xolite judioare ut non judicemini. » nis.

Judicium rationis licet sit de omnibus

de quibus inquirimus an sint. vcl non
Hic incipit removere impedimenta per- sint, tamen hoc judicium quod hic quae-
fectionis, qua? occasionantur ex aliis. ritur, est judicium quod lit dc actibus

Ha?c autem impedimenta perfectionis humanis, et de hominibus utrum bona

apostolicae praecipue insidiantur jurisdi- sint, vel mala.
ctioni judicii, et doctrinae. Et si est de actibus humanis, aut de
Et dividitur ista pars in duas partes, actibus propriis in propriae conscicntiae
inquarum prima docet, qualiter sine im- discussione, aut de alienis in aliena-
pedimcnfo nos habeamus ad subditos in : rum conscientiarum ruriosa investi-
secunda autem. qualiter ad cos qui spe- gationc.
ciem habent pietatis, et virtutem ejus Et si est de propriis in suae conscien-
abnegant, ibi, y. 15 : t Attendite a falsis tiae investigatione, tcme- numquam est

prophetis. » rarium : quia propriam conscientiam ha-

\'lhuc, anterior harum in duas dividi- bet testcm, quae non fallitur in factis

tur : ita quod in prima docet, qualcs si- propriis, quia sibi constat ct factum, et

mus in judicio : et in secunda, quales si- causa facti, ct intentio facicntis. Et de

mus in exemplo, ibi, y. 7 : « Pc/ile. ct hoc dicitur, I ad Corinth. xi, 31 : Si nos-
dabitur vobis. » metipsos dijudicaremus, non uiigue ju-
In prima. tria continentur, quae rcmo- dicaremur. Job, xm. 13 : Vias meas in

vcnt impedimenta : in primo quorum re- conspectu ejus arguam. Et ipse erit sal-

movct usurpatum judicium : in secundo, rator mrus.

indignum, ibi,y. 3 : « Quidautem vides, Si autem est de alienis, aut est de acti-

etc. » ln tertio, indiscretum, ibi, v. ii bus humanis, aut de ipsis agentibus.

« Nolite dare sanctum canibus. » Si est de actibus, considcrandum est,

Velj dicatur melius, quod dividiturin utrum sint de his quejam judicata sunt
duns : ita quod in priori removet impc- a Spiritu sancto in Scriptura : el hd3C
dimenta judicii a judice :
••! in secunda, sunt. de quibus dicit Philosophus. quod
docd qu.ilis debel esse judex Praelatus « mox nominata sunt mala : » e1 judi-
in dispensando sancta Bibi credita, quia cium condemnationia in illa non esl te-
Prcelatua el judex eat, el dispensator merarium, sed potius, s\ hasc non con-

saci orum. demnabilia judicantur, es1 error. Joan. m,

El tunc prior ulteriua in duas dividi- 18: Qui non credit, jam judicaius est.

tur, in quarum prima removel judiciuin \<\ Roman i, -V2 : Non intellexerunt
usurpatum :_h in secunda, indignum. quoniam qui talia agunt dignisunt mor~
In prim;i harum duo continentur : eo tr ri non solum qui ea faciunt,sed etiam
:

quod 1'nino ponil prohihitionem, el in (jni consentiunt facientibus. Aut rM de

se< undo, adhibel rationia perauasionem, hia quae judicata non Bunt, nec mox no-
ibi, t. 2 : % In quo enim jurlirio. » minita mmiI m ila : e1 ideo illa omnifl
 |N KVANO M M i n I i \ iii

po iuii bono inimo el malo flerl, el bo |u§lum, non< ' judicium 1 1 lp in jtuJ

no flne et malo, et beno el mile, quoid catum, ed temorariun itale fa

aiiai oircumitantia ot ideo judioare illi matum,ettunc < t temorariura Lera

i'i oondemnin llli temerarium eil judi jud pormanentia In maloquod

le

cium, liout in exemplo, quod dioit Glo nonpoti t nisi temerarium quia qui

II Quii licel expedial temporalie abji- hodiei bonu cn melioi eril eiqui
1
,

oere el line sollicitudine esse, tameo li hodie malui, ci 1 poti •

1 fleri

hoc iliquii aon faoiat, non eil judican- bonui, el In ultirao in tanti uce \

duii ln i.ih ergojudicio sunl duo oonsi- pol • bonu ul latro pend< n« in 1

deranda: unum eil indngatio 1 uus.c ipi.-i* nucc : * !• uemine de porandum > t, dum
ix ipia re eit probabilis, et via ad veram vivit, \<l Roman. nv, Tu y- i

oauiara inveniendara : e! h»c eil solei^ quijudicat alienum ervurn '

Domino
h.i, iKui temeritai. Uiud eil idhibere tuostat, autcadit ttabitautem, poteru
oauiam quam ipn non demomtrat,
res tttenim Ueui ttatuere iilum.
et in pejorem partem interpretari et h»c : Ittende autem quod in utroque isto-

eit interpretatio facti potiui quam verum rum judlciorum in quibua judical ral

derejudioium : el >i hoc flal in sini- aioccurrit rei neoessitas, judiciumest ve-
stram partem, temeritaa est: si autem rum, el oppositum judicium es1 erro-
meliorem partem flat, hoc boni animi
III neura, sicu! in his quaa moi nominata
signum est, quia de quolibel praasumon- sun! mala. El si sequatur rei probabilil
iluin est bonum, nisi probetur contra- tem, solertia est, quara attendil rhetor,
riura.De hoc dicitur, .I<>1>. 2'.) el 30 : l<l qui ex Bignia probabilibua acclamationea
quod justum est judicale, l.t non inve- (aliaSj exclamationes) formal ex accusa-
nietis inlingua mea iniquitatem, nec in tionis vel defensionia judicio, Bicul si vi-

faueibusmeis stultitia personabit. deo loquentem cum muliere hominem,

Si autem esl deipsis qui agunl talia, e1 est homo honestus, el locua honestus,
qualia inducta sunt, hoc lit duobus mo- matrona honesta, sumitur exclamatio de-
dis : aut enim judico de agente secun- fensionis. Si autem invenis (alios, inve-
dum secundum
prsesentera actum, aul nio) tonsorem diiigens, comptus, politus,
perseverantiam, sive permanentiam in composito gradu incedens, moltiter sca-
illo. Si judioo secundum prsssentem ac- pulaa gestans, el gestiens placere lenitate
tum a quo denominatur agens bonus, (alias, levitati), et locua suspectus, et

vel malus, tria sunt, sicut dicit Tullius, mulier non notaa honestatis, sumuntur
quas informant judicium accusandas per- extalibus acclamationes accusantes, el

sonse, vel excusandaa : par, pactum, et praesumptionem contra eum facienl -

judicatum. Par autem quod sequitati

et juri est congruum
paritate et sequalitate consistit, sicut su-
pra diximus. Paetum autem est, quod
liceteequum non sit, vel aequale, tamen
est, Hoc igitur est judicium rationis, quod
: hoc cnim totum in prseponitur judicio jurisdictionis : quia
non debet constitui judex. in quo judi-
cium rationis non est justum, sed potius
amoveri debet a solio judicii, etiam si

ex libera voluntate convenit inter pan- solium judicis acceperat.

gentes (alias, paciscentes), et non con- Judicium autem jurisdietionis consi-
trariatur civilitati, vel honestati. Judica- deratur dupliciter, quoad prsesentem par-
tum autem est, quod auctoritate legis est lem lectionis : et tertia consideratio erit
sancitum. Si ergo video aliquem, cujus in parte sequenti, et in ultima parte le-
factum, aut a?quo, aut pacto, aut legi ctionis. Unus autem duorum modorum
contrariatur, si judico eum injustum. est in adeptione jurisdictionis : alius in
non estjudicium temerarium si auteni : exsecutione judicii.
nihil talium video in ipso, et judico in- In adeptione jurisdictionis duse sunt
 I). \u; MAG; om> i»n.Ki>

considerationes : una esl si preesumatur let contra juris rationem : el semper

judicium sine jurisdictione : el tunc pO- egreditur judicium perversum el tem.er
testas judicandi el judicium praesumptum rarium. HabacUc, i, \ : Quia impiiis $

est. Genes. \i\. 9 : Ingressus es ut ad- valet adversus justum, proplerea egredi»
vena, numquid ut judices? Exod. u, I i : tur judicium perversum. Nulla enim vo-
Quis te i
onstituit principem et judicem Luntas nititur praecedere rationem nisi

super nos ? Adhuc, si mgerat se aliquis impia : bona enim voluntas non esl bo-
in cathedram, el solium judicis propria na, ni>i ordinetur a ratione, "l illa 96-

voluntate, imprudenter, vel simoniace :

quitur. Deuter. xvi, !H et 19 : Judiceset
prsesumil lali> temere judicium. II Reg. magistros constitues omnibus portis i>/

xv. \ : Quis me constituat judicem su- tuis, </it<>s Dominus Deus tuus dederit
per terram, ut </</ me veniani omnes qui tihi, per singulas tribus intts }
ui judir
habent negotium, et juste judicem ? ita cent populum justo judicio, nec in «I-
dixit iniquus et temerarius fratricida, el teram partem declinent. Aliter tamen ex-
patris expulsor Absalom. \<l Hebr. v, i: ponit Ghrysostomus. YA hoc inferius pro-
\ quisquam sumithonorem, sed sibi sequemur, ibi, v. 3 .'
« Quiri autem >i</<>s f

qui vocatur a Dco, tamquam Aaron. .la- etc. ? »

cob. iii. I : Nolite plures magistri fieri, De omnibus igitur temerariis judiciis
fratres mei, scientes quoniam majus ju- loquens, dicit :

dicium siiinilis : et intelligil de magiste-

rio auctoritatis judicandi, quod habenl « Xolite judicare, etc. »

Preelati. Ili ergo quoties judicant, temere

se de judicio intromittunl : quia non a Et dicit duo : prohibitionem el pce-
summo judice potestatem judiciariam nam.
acceperunt. Unde sicul in judicio liomi- Prohibitio est quam ponit, clicens :

num, inferior judex invasor est, qui a « Nolite, » hoc est, velitis non « judi-
Papa, vel [raperatore, vel rege in suo re- care: » quia si voluntas vult judicare,
gno non esl institutus : ita invasor est temerarium est judicium ejusmodi : si

talis, Deo non vocatur ad judicia-

qui a autem non vnlt, sed cagitur ab institu-

riam potestatem. Daniel. xm, 5 Constu : tione ad jurisdictionem, el ab allegatis

iuti suiit depopulo <!/<<> senes judices in juribns ad sententiam, tunc non est te-
illo anno, de quibus locutus est Domi- merariura. Quod autem dixit, quod jmlr\
nus : Quia egressa est iniquitas de Baby- debet cogi ab aliegatis, non est intelii-
lone <i senioribus judicibus, </ui videban- genduni ab allegatis ab homine, sed ab
tur regere populum. Hocenim sonal no- allegatis a jure. Et ideo non debel esse
men : quia judex debet esse constitulus, judex ni^i si iens el potens discernere in-
quia se ipsum uon debel ingerere. ter allegata, ne fraudem faoianl advocati.
Mni^ autem mbdus, <|ui esl in judicii Eccli. vn, 6 : Noli quserere fieri judex4
exsecutione, unam solam habel conside- nisi valeas virtute irrumpere irtiquitates;
rationem. Si enim in tali exsecutione virtuteenim iniquitates irrumpit, qui ha-
voluntas prseit, <•! ratio inforraata ratio- liiin scientiffi <•! virtutis iniquitatem \i-
uibus juris sequitur, tunc esl sicut <li<i- del . e1 non Bustinet.
tnr proverbialitei

« Ut non judicemini »

Sicvolo, ticjubeo: s>H pro ratione voluntas'i

Vel, « El imn judicabiraini. »

El tum semper voluntas impia prsva- hn.r littei

 i\ i s \\i. \i \ i iii i i
Vll-I

Vidotui iiutom factum, ijuod dicilui l I fudicium tim iia illi y//*

\ 1 1. .. . 1 1 . w, I _'. quod lui, pusilli ol non fecil \

inriii judicati lunl tecundum ei quti / tiguo conccditw m\

scripta »unl in librn ', II id ' th. v, autcm potcntn tormcnta palu i

|n Ornncs nos manifcstari oportct ante ibidem, 6 Judicium ••

.
mum >

tribunai Christi, ui rcferat unusquisque qui prxsunt, /"/

propria corporis, prout gessit, M.iiili.

\w |2 Congregabuntur ante eum om

nes gentes, etc, Erg nnos judicabun • In quo enim judicio judi<

tur, el judices, el alii. judicabimini ! el in qua m<

\.i hoc dicondum, quod prohibetjudi- ,j rueritis, remitietur vobii
. luni tomorai nim, Bioul cl dictum est . el

illuil quosi semper es1 ad condemnan- Hic inducil rationei ad proliibitionem

• linn injuste el ideo etiam istud intolli- inductam, el inducil duas unam lum-
ffitur de judicio condemnationis. I ode ptara ex parte sententis : alteram autem
Bensus non judicabimini, i hoc
esl : « El t \ parte rei sententianta?, qus esl licul
est, non condemnabimini. pcense inflictio. Prima autem lalia est,

S tunc videtur, quod sine ratione

'1
quod sicut judicanl el sententiant, ita

\uvr pcena adjungitur huic peccato : quia sententiabuntur .

el videtur falsura esse :

pecoans quolibel peccato mortali con- quoniam iniquus judex iniquam fert son-
demnatur. tentiam, el tamen a Deo non recipil nisi
Atl hoc dicendum, quod sicul dicitur, justam.
Sapient. &vi, I, per quae peccaverunt, \<l hoc dicendum, quod similitudo vo-
per hasc el digne passi sunt tormenta - : catur, nonin qualilate judicii, secundum
el ideo qui peccat judicando, punitur qnam procedil ;i judice, »>•<! [>< >i i n> i:i

immisericordiori judicio et duriori quam proportione sententiae, secundum quod

alius, quia licel universae vise Domini procedtt contra eum contra quem fertur:
misericordia et veritas ', et licet misera- el secundum qualitatem, <ju;i fertur in
tiones ejus sint super omnia opera <j/ts, eum. Quia sicut contra illum dant sen-
sicut dicit Psalmus cxliv, 9, tamen du- lentiam, ita contra se recipient : et sicut
plex est misericordia, liberans scilicet, et dure, et sine misericordia danl senten-
retaxans, ut <li\it Chrysostomus. Siue tiam, ita dure et siiu' misericordia illa

liberante quidem misericordia condem- quae aliis condemnatis lit. contra se reci-
nantur omnes qui condomnantur, sed pient. Et istae sunt formaejudicii, secun-
non sine misericordia relaxante aliquid dum quas judicia procedunt in inndcentes
de poena merita, condemnatur qui con- condemnatos. Daniel. xni, ."»2 et ."»:{ :

demnatur quia nullus ad tantam pce- : fnveterate dierum malorum, nunc vene-
uam condemnatur, quantam meruit. runt peccata tua, quse operabaris prius,
Sed judices iniqui propter hoc quod judi- judicans judicia injusta, innocentes >.>p-

eium eorum multis nocet, et generalem primens, et dimittens noxios, dicentt /

perversitatem inducit, minus experiuntur mino : Innocentem etjuslum non inter-

de mtsericordia relaxante quam alii pec- /icies. Judicum, i, 7 : Sicut feci, ita red-
catores : et ideo pcena haec adjungttur didit mihi Dominus. I Reg. x\\ 33 :

huic peccato potius quam alii. Jacob. n, Sicut fecit absque liberis mulieres yla-

1
Apocal. xx, [-1 : Et vidi mortuos, magnos et in libris, secundum opera ipsorum.
pusillos, stdhtes in conspectu tkroni : et li!>ri - Sapient. xvi. l : Propter hsee, et per his si-
dperti snnt, et alius Ubev apertus est qui est vit&\ tnilia passi sunt digne tormenta, etc.
ei judicati sunt mortui ex his qux scripta erant Psal. xxiv. 10.
334 D. ALB. M KG. ORD. VH \A)

dius tuus, sic absque liberis erit inier qua mensi fueritis, remetietur vobis,
mulieres mater tua. Hoc esl ergo, quod dicit.

« YA in qua mensura, etc. »

« Quid autem vides festucam in

Secunda ratio sumpta penes propor- oculo fratris tui, et trabem in oculo
tionem poenee inflicta? : quia sicut acerbas j uo non vides? »
rt crudeles pcenas secundum mensuram
iniquse voluntatis, et non secundum men- Hic incipit pars illa, in qua removet
suram meiili eorum quos judicabant, judicium indignum. Quia, sicut dicitur,
inlligebant ita etiam secundum delicti
: l ad Corinth. vi, 2 : Sancti de hoc mun-
bujus proportionem, majores aliis pcenas do judicabunl. Et in Psalmo cxlix, 9 :

accipient a justo judice Deo. Ut faciant in eis judicium conscripium :

Videtur autem, quod lioc sit falsum : gloria hsec cst omnibus sunclis ejus, et
quia multo ampliori pccna condomnan- non peccatoribus. Kt ideo bic agit de di-
tur, et majori dainno, in aeternum duran- gnitate eorum, qui esse debent Praslati
te poena, cum ea quam injuste afflixerunt, et judices aliorum.
et minus sit acerba, et minoris damni, et Dicit autom circa hoc duo : quorum
temporaliter durans. primum est, quod probat sine crimine
Ad hoc dicendum, quod majori pcena judicando debere esse judicem : secun-
damni et sensus punit Deus et lioc ideo : dum autem ost, quod in criminosum po-
est, quia dignitas ojus contra queni pec- nit invectionem, ibi, y. S : « Hypocrita,
catur, aggravat peccatum : peccatur au- ejice primum, otc. »

tom in Deuin, cujus dignitas et honor In prima parte ponit duas rationes :

inlinitus : ot ideo etiam in nihilum con- quarum prima sumitur pcnes judicii
temnendus esset peccator, si non mise- discussionem, ct sccunda ponos pcccati
ricordia relaxans remitteret judicium. quodjudicaturetaccusatur,purgationem.
Pcena autem seterna est ideo, sicut dicit prima ratione tria innuuntur judi-
ln :

(ilossa Septuaginta, quia « voluntas pec- cantis videiicet major criminositas, et

candi est SBterna. » Cum eniin aliquis judicati minor criminositas, <>t judicantis

cum finali impcenitentia in peccato mo- etjudicati per naturam paritas : et ox

nlnr, voluntas ojns in malo obstinatur, his relinquitur quartun:, quod est discus-

et in aeternum propter hoi gratias insus- >i«»nis per judicium idoneitas.

ceptibiiis efficitur : et ideo numquam Attende autem, quod majus crimen in

peccatum aliquodab eosolvitur: etcum judice duobus modis dicitur, ex genere

poena peccatum insequatur in seternum, videlicet, et ex nocumonto. /;'./• gmere t

consequens Hoc esl ergo

est ul puniatur. >i simul subjacel judex odio et judican-
quod dicit, III Reg. \\i, 19: fnlocohoc dus irsa : quia ira dsi forte appetat
in '//"> linxerunt canes sanyuinem Na- vel inferat vindictam verbo, vel verbere,
both, lambent t///</<//tr sanguinem iniini. tamen non repugnat reconciliationi.
Bslher, vu, 10 Suspensus est Aman in
: Odium autem est inveterata ira, quos
patibulo guod paraverat Mardochseo, reconciliari non vult. I'.t bic magis oppo-
Isa, xxvu, 8: ln mensura contra menr nitur charitati, et ideo pejor : et >i>- ac-
mram, cum adjecta fuerit, judicabis cipit Glossa Augustini. Unde Augustinus
eam. Deuter. xxv, 2: Pro mensura pec- io Regula : « Melioresl qui quamvis ira
etplagarummodus. Luc. vi, 38:
cali erit « Bspe tentelur, lamen impetrare festi-

Mensuram bonam, et confertam, etcoa- « nal ut >il»i diimllai .ni sc focisse

gitatam, et superffluentem dabunt in « agnoseit injuriam : quam qui tardius

tinum vestrum. Eadem quippe mensura « irascilur, et ad veniam petendam diffi*
 |\ I \ \M. V| \ | | || | | \ II

| |
lllll . I II i llll.lllll . I ^llllllllrl III lllO unere, vel noi umi nli», vel .
i idu rir-

genero forte aliquii ai i u latui di foi nn a- . 1 1 1 1 1 I uil i.i . I 1/1 UCUto, pl "\ 1'lflili.r

tione, 'i l" 1 '' judex lubjai el »tui, <

>f
ii I lllll. \ >l III"! II III , « // </// M ////,

\ e] . i < 1 1 1 1 1
< i io, el lio «' s i
de iliU. iiln |
,• i ii. ii iii (iii fcqu i
i
adu et*

Alin iihmIh quantilate nocumenti dioi- |c\ iante po< i atum tibi infei iori • ui

lur raajui orimen judioii quia i in |»lu etiam proptei graduin ni

o iis redundal , el audaoiam dal delin- mIhih quam libi,

i quendi, » aiout dicil Gregoi iuo in Pa

storati, Hunc quippe peccantem nomo i.i trabem, »

arguere prcesumit, exemplum cul- el in

l»;i vehementer exlonditur, cum pro re- IIim eal . majui pei i atum genei 6 pi -

\ erentia gradui peccator honoratur . el cati, v • I nocuraento, \ el cin nmatantia

hoc modo trabs vocatur : quia aicul «li- gradua, el ideo minua ignoacendum, in
~ non W&f, »
oil Paalmua lxxii, i Prodiii guosi ox oculo, » |>i'<'\ identiae lu i i

adipe iniquitas torum, Peccatum enim per diacussionem el emondam.

judicum convincil urbei el lerraa, el re- I nde etiam < Ihrj sostomui omnio h

dundal in nocumenta multorum, Hoc leniui exponil quam Vugustinua, el alii

igitur modo trabs vocatur el oppoaitii Sancti, dicena, quod i Bicul in prsehabi-
modia peccatum subditi dicitur festuca. « tis docuit Christus consequentia ad
Non autem ponil festucam in judice : « eleemosynam, quando voluil suoa non
quia si ft»^i u v;i» conaiderentur ad impedi- s esse sollicitos, quo minus large da-
menta judicii, nullua omnino judex in- « rent, ita hic docel consequentia ad
veniretur. Frater autem dicitur, quia « orationem, quando dicil : Nolite judi-
natura sequalis est, el non esl judex nisi « caret et non judicabimini. Si enim
secundum quod justitia unum eleval per « quis vult non judicari a Domino pro
auctoritatem, el alterum deprimit inju- « suis delictis, non judicel in se delin-
slitia. Eccli. xxxu, I : Reciorem te po- « quentiMn quia in quo judicio illum :

suerunt ? noli extolli : esto in iilis quasi c judicaverit, et in qua mensura ille

unus c.r ipsis. « mensuraverit poenas ex judicio infli-

\i\ his constat, quod discutientem vi- « gendas, quo judicat eum, eodem judi-
sionem in tali causajudex non habet, of- « cio judicabitur, eadem mensura re-
el

fuscato oculo justitisa suae per trabem. « raetietur ei a Domino, » Unde, Luc.
Ail Eloman. quo judicas altc- n, I : /// «vi, 37 el 38, Latius ista prosequens, di-
rum, teipsum condemnas : eadem enim « cit : Noliie judicare, etnon judicabimi-
agis quse judicas. Luc iv, 2'-) : Medice, « ni : nolite condemnare, et non con-
cura teipsum, Nam « demnabimini. Dimiitite te, ei dimii-
« temini. Datc, et dabitur vobis. Et
Turpe fsi doctori, cum culpa redarguit ipsum. « subjungit : Mensuram bonam, et

« confertam, ct coagitatam, et superef-

Unde Chrysostomus « Omne dicit :
« fluentem dabunt in sinum vcstrum.
« peccatum, quod crimen est in sacer- « Eadcm quippc mensura, qua mensi
« dote, trabs est propter ordinem, et in « fucritis, remetieiur vobis. Si enim non
« laico festuca. » « judicans dimittis sine judicio. merito
Uoc est ergo, quod dieit :
« Deus
charitatis dimittet tibi et haec :

« est mensura bona. Si autem judicans

« Quid autem vides, » « quidem, sed non condemnans dimittis,

« judicans te, sed non condemnans di-
Hoc est, per judiciuni discutis et re- « mittit tibi Deus secundum litteram :

darguis, « fesiucam, » hoc est, parvum « Grsecorum. Si autem judicas et con-

3:3« h \\M. M U. ORD. PH.ED.

« demnas, dicens, quoniam tahtum me- oculo fuo esf, » i[iKi tua, vel alinrum
« ruit qui mihi injuriatus esl et lamen : providere habes? Ad Roman. n, 21 e1

« condonas ei, judicans el condemnans, seq. : Quialium doces, teipsum non do-
« el tamen condonans dimittel tibi i/ni prsedicas non furandum, fura*
« Deus ft b»c est supereffluens mensu-
: ns : iiiu dicis non meechandum, moecha-
« ra, eo quod Deus plura el majora til)i ris : i/i/i abominaris idola, sacrilegium
« dimiltil quam tu proximo. » facis : qui in lege gloriaris, per prsevari*
ln hoc autem sensu etiam subjungil : cationem legis Deum inhonoras,
'
\uid vides festucam in oculo frairis El ideo subjungil invectionem :

f/ti. » (jui te offendil : et trabem » nf-

fensse Dei « in oculo tuo non vides ? » Uypocrita, »

Aut, qualiter per judicium et ultio-

nem vis ejicere Festucam de oculn fratris, Larvate : quia judicando aliuin lar-
qui trabem geris in oculo tuo, hoc est, vain tibi alligas justitia 1

,
et secundum
offensam Patris ccelestis? Revertentes viam propriam justitia? non tenei vcrita-
autem ad litteram secundum omnes i>tas tem et forinam, « ejice prius trabem de
expositiones in communi Bequentia pro- oculo fuo, » hoc est, de providentia, qua
sequamur. tibi prospicere debes, « et tunc videbis, »

Dioit igitur :
claro lumine providentise, qun prospi-
cere debes aliis, « ejicere festucam de
oculo fratris tui. » Unde Chrysostomus :

« Aut quomodo dicis fratri tuo :

« Quis audiet euin docentem, qui se

Sine. ejicinm festucam de oculo tuo :

« ipsum non audit ? » I ad Timoth. m,

et ecce trabs cst in oculo tuo?

.'>
: Si quis domui suse prseesse nescit,
quomodo Ecclesise T)<-i diligentiam hnbc-
Hypocrita, ejice primum trabcm de
bit? Eccii. xiv, .')
: Qui sibi ncquam cst,
oculo tuo, et tunc videbis ejioere fe-
cui alii bonus crit ?
stucam de oculo fratris tui. »

Secunda ratio est, qua3 esl posl di- « Nolite dare sanctum caoibas. »

scussionem delictipurgatio. Dicitigitur:

Hic incipit pars illi, quae est de »li>-

\ut »|iiomodo, » tributione sacrorum, quae ministris e1

Rectoribns Ecclesiarnm committuntur.

Omnis judex, aul sacerdos, vel quili- Licetenim faciles velil eos esse ad in-
bel .ilins. « dicis fratri tuo, » trahendo dulgendum, eo quod hoc facil ad lu-
tnin m causam, vel citans coram le : si crum animarum, nnn tamen vult eos
judex ei Ecclesiasticus, vel ssecularis, esse improvidos »•! faciles ad sacra indi-

fratei esl aequalis per oaturam et parlici- gnis communicandum, El ista occasione
pationem 1 i n. inaa paternitatis. « Sin etiam inducitur pars ista : quia possenl
hoc est, dimilte absque defensione tui, credere, quod <\ quo dod debenl me«
« ejiciam, n per vindiclam, vel discus- minisse injuriarum, quod etiam in hoc
sionem el purgationem judicii, •<
festu- benignitatem deberent ostendere, quod
inm de oculo tuo, i sicul superius expo- facile communicarenl sacra talibus. El
ihum est; parvum genere, vel oocumen- dicit, quod non quia ex Imc non: se-
to, vel circumstantia gradui alleviantis quitur lucrum animarum, sed contem-
iiuiii, « et '•' ' '•
trabi « peccatum ptus Sacramentorum.
niiiii in genere, Documento, ••! cir- « El hoc esl : »

eumslantia gradui aggravanlis, i in

 IN I \ \\(, M \ I I II I I. \ II I.

\..|il.- d.ir,' 1 1 1 • 1 1 1 1 1
1
.
,•!,• quod l" iii di< tiom uliqu i
1 1 1
»
« iiui .

in oon i
noo pi

autom duo
Dicil pi imo eniiu ponil pi II QtH litut \ ,,, ilui ,|> t

Inhibitioni m, o< undo, adjun \\\ inlii i

i quod foi ni.nii li.il>, i ui, litati il fi

bitioni i
ationom nt< iii ni litati iii in .ili" i
iii -
onfertui

(nhibitio lutom duplex prima •

I
el hoc modo iqui b< nedii la, el ,

eil Volite dare sanctutn canibus • ilmiii benodictum, el •

inodi
ln qufl iii.i aotantur, noilicel ojuid iiui .ii lificati. I "I I iumtli i'. , .

|m ohibel < \ parte miniiti i Eci lcsiastii i Sanctificatur verbum Dei, enim pet t

ciiin dii ii i Voiiie »>

••! quid non eal oratiotiei Lum ergo, quod hi<
communicandum, quia i tanctum catur tanctum, eil -.m. tum u in - i
.

i'\ quibua noii eal communicandum, quod eil - inctum n ramenlum Ec< l<

quia <j canibus. » ticum,

- ni Bapliamu -, ionfirmatio, ii <

el Eucharietia, el ilia hujusmodi. I ndfl

Solile dare. » de Bgui .i I iui hariatiflB dicilur, I Reg. xxi,

Si mundi sunt pueri, maxime a mn-
primo notatur, quod ministri
ln I
lieribus, manducent. I id Corinth.
olesiee voluntatem habeanl non commu- 28 el 29 Probet autem leipsum hotno :

nicandi sanctificationea canibus, quam- 1

1 sic dc patu iiio edai, et de caliee hi-
vis aliquando rapianl eaa de manibus eo- bat. Qui enim manducat et bibit in</i-

ruiu : quia publice accedentem, de <pn» gne, judicium sibi manducat et bibit,
oesciunl caninum peccatum, nisi occulle, iioii dijudicans corpus Dotnini. Hoc igi-

arcere non debenl .1 communione Sacra- tur cst sanctum.

mentorum, quia per luu- proderenl : sed Boc dicil non esse iJundum
occulte dissuadere, et inhibere : et in

aperto non voluntarie, Bed quasi coacti « Canibus. »>

sustinere. Sicul ipse Dominus inter alios

secum in catino intingentem non prohi- « Canis eiiini, ut dicit Chryeoetomns,

buil Judam, ut dicitur, Matth. xwi, 23, « duaa habet immnnditias : quia nec un-
el Marc. xiv, 20. « gulam dividit in duo, nec ruminat. »
Secundum est :
Et ego addo, quod tres habet sccundum
proprietatea moris : duaa autem immun-
« Sanctun"), »
ditise, ut dicit Chrysostocnus, significant
immunditiain ex infidelitate et ex mori-
Quod non est eommunicandum. bus, sicut sunt pagani, haeretici, et per-
El distinguit Chrysostomus inter snn- tidi Judaei.
ctificatum et sanctificationem, ea distin- autem immuuditia* secuudum
Tres
ctione quam ponit Augustinus inter san- mores sunt, una in latratu, et duaB in
ctum Sacrum (alias, sacrans) et sanctum cibo. In latratu autem diiaa habet pro-
Sacramcntum. Et ut hoc bene intelliga- prietates singolares, qua» sibi soli inter
lur, dicendum, quod sanctificatio pro- animalia conveniunt. lnlcr omnia cniin
prie est forma illa qute facit sanctitatem animalia habet, quod vix emittit voces
in omnibus quibus imponitur : sicut esl nisi ad abigendum supervenientes : cum
benedictio et invocatio Trinitatis tn sa- alia animalia ad hoc non vocilerent. Se-
cramentis Eeclesia?. Sanetificans autem cunda est. quod cum clauso ostio dein-
et sacrum est sacramentum Ecclesiae in- tus latrat, statim latrat ad qualibet
rocatione divini nominis sanctificatum, impellentem ostium, anlequam conside-
et gratiam eonferens ei qui accipit. San- ret utrum blandimcnto caudae respicien-

i tificalum autem non sanctificans est id dus sit, vel minantibus latratibus abi-

XX 22
138 h ALB M\(. OHI). PR/ED.

gendus. In cibo autem duas habet : quia mum quod non dicit Nolite mitte-
est, :

et vorax est animal, ultra saturitalrm se re, S"d dicit « Xeque mittatis, » innuens,
:

superiinplens : propter quod etiam in quod lioc in nostro opere est cavendum,
hominibus talis appetitus vocatur cani- ne aliquo modo fiat.

rius. Secunda est, quod redit ad vonii- Sccundum quod est, dicit : « Margari-
tum, et itcrato devorat euin. tas. » Margarita enim esl id quod inve-
lnfideles igilur et corrupti in moribus nitur in ostrearum conchis conclusum.
signilicanlur ex duabus immunditiis le- Ethoc significat sanctarum Scripturarum
galibus. Contentiosi autem et semper sacrum et pretiosum inlellectum in litte-

contr.i veritatem garrientes significantur ii sicut in concha clausum. Unde, Psal.

ex hoc, quod non nisi abigendo latrat. cxvin, 127 : Dilcxi mandata tua supei
In epistola III Joannis, >>'. et 10 : Dio- auruni et topazion. Et, Psal. xvm, I 1 :

trepJtes tton recipit nos. Propter hoc si Judicia Domini vera, desiderubilia super
venero, commonebo ejus opera qux fa- aurum et lapidem pretiosum multum,
cit, verbis malignis garricns in nos : et Matlh. xiii, ii» : inventa unu pretiosa
quasi non ei ista sufficiant . neque ipse margarita, abiit. et vendidit omnia quse
suscipit fratres, et eos qui suscipiunt habuit, et emit eam.
prohibct, et rie ecclesia ejicit. Per hoc Tertio, notandum esl quod dicit :

aulem quod latrat, non discerncndo « Yestras, » cum hoc de sanctis supra
prius ntnun amicus sit, vel non signili- : non dixcrit : quia licet Spiritu revelante
cat iram, quoc oppugnat non discernendo percipiamus veritatem Scripturae, tamen
quid oppugnet. IVr voracitatem autem quia studium adhibemus, nostrum est

signiGcat carnis el avaritiae insatiabilita- quod revelatur. Ad Eloman. n, 16 : ///

tem, quse sunt dure Bliae sanguisugaa '. die,cum judicabit Dominus occulta ho-
Isa. Canes impudentissimi ne-
lvi, II : minum, secundum Evangelium meum.
u ierunt wturitatem. Per reversionem Quasdam lamen (ilos>a hic ad idem
ad vomituni signilicat inconstantiam referl et sanctum el margaritam, et dicit

pcenitenli;i' el virlutis : quia si etiam ali- veritatem Evangelii per ulrumque signi-
quid boni aliqnando inceperint, statim ticari : per sanctum quidem, quia sancti-
,id pristina mala relabunlur. II Petr. n, Bcatum <-l el inviolabile per margari- :

Tl : Canis rev< rsus ad suum vomitum : tam autem propter proprietatem quae in-
rt, Sus lota in volutabro iuti. ducta est, et quia piopiia corruptionc
Ili- ergo saneta non sunl danda. non corrumpitur. Sed primaexpositio est

magis propria.
anda inhibitio est :
Quartum, quod hic notatur, est quod
dicit « Ante porcos, « quia veritas Scri-
:

^eque mittatis margaritas vestras pturse exposita proponitur ante audientes

ante porcos ne fbrte conculceot eas

potius quam detur eis : el magister unus,
qni in ccelis est, docel omnem illum qui
pedibus suis. et conversi dirumpant
docetur i.

vos.
S attendendum est, quod porcus
d

quatuor i»r-<>iinas habel proprietates

I I 1 1 1
• utitur aliu modo toquendi quam praster immunditiam legalem, quamtan-
prius. git Chrysostomus. (Jna est, quia esl ani-
I t
qualuor bic notantur . quorum pri- ma! inter omnia oaluralia animalia mon-

I
. I
i : S mit ut , uiii, Magxti otitm, Ja-
»//•-', "//< ' in, I

ii sxiti * auti u, nolih -

ocai I
 |\ I \ \N«. \l\l III I I. \ II

1
1
in 1 1 1 1
1 Socunda oit, quia numqtiam Peal. ivi, II Oeu tatuerunt
• i iii oapitii erectivum, lod empoi • >> deeiinare iti />>/>i//> Dunicl kui,
|.n livum I' irtia i
t, quia i ibi •
li" / vertcrunt lensum tuum, et declinay
dissimi, Quurta autom, quia in iutosom runtocuiot ' n>>u vidcrent caslum,

I
• • i
qusrit volutori, nrum darentur judiciorum
Vlonslruositat autom < ,s i . quifl oonjun rum,
guntur in < |i|»"siiin ii in .i ii 1 n,i l iii iii pro Cibi otiom osl vilii timi

prietatei quati quasdam mombra mon- qui pascuntur immunditiif, Job, xxx. ~:
struosa. nullum animal induo Cum onim £*#< tub >>ii/m^ deticias computabant,
dividens ungulam sit, quod non tamen Ua. ixxvi, I2 y dicil H qui diabo*
rumiuet, porcue in duo dividit ungulam, lum aignificat, ra um ad <>

ii non ruminal Vdhuo, animal lissi |

»<*< I i^ qui tedent m muro, u/ comedant tterco*
in nultos digitos babel multos filios, el >" tua, et bibani urinam />>>//>//t tuo-
dividens ungulam in <lu<< tantum paril rum. rhren. i\. I Qui nutriebantur >u

unum, <i raro duos gomellos. Porcusau- croceis, amplexati sunt stercora.
Iimii oonvenil cum utroque : quia non ha- Quod autem in luto volutatur, ut <l

bens in multa fisoura pedem, sedin «I m Petrufl ', significal transitum de peccato
dividens ungulam, |<aiii multos porcoa in peccatum : <i non quiescil nisi in fce-

simul. animal dividens tore. Jerem. xxviu, fuU

-
\illiui . in <lu<> II : Fertilis
angulam, habel in ano loco oorporia Moab ab adolescentia sua, et reguievit
mammillas <i animal in multa dividens, : w fsecibus suis.
habel multas per totam longitudinem [mmunditia autem legali esl immun-
ventris mammillas. Porousautem dividil dum :eo quod non in t<>to est immun-
in ilu<< pedem, el per longitudinem \<mi- dum, ui <li< it Chrysostomus, quia dividit
tris totam habel mammas. Adluic ani- ungulam, sed in parte esl immnndum,
mal dividens ungulam, habel sepum : quia non ruminat. El per hoc Bignificat
porcusdividit, etnonhabet, sedsagimen, non errantes moribus:de
in fide, scd in

A.lhue. in pilis medium esl inter heri- quibus dicit Apostolus, adTitum, i. I *
> :

cium et pilosum, quasi compositum <'\ Confiientur se nosse Deum, factis autem
utroque. Adhnc, cuimos habel m mandi- negant.
bula inferiori ad corrixandum, et siniili- llis ergo margaritae non sunt propo-
ter in mandibula superiori, licet sint bre« nendse. Eccli. \xi, 18: Verbum sapiois
viores quam elephas : cum culmos ha- quodcumque audierit scius, laudabit, et

beat, non habel nisi iu inferiori inandi- ad se adjiciet audivit luxuriosus, : et

luila : et sic inulta monstruosa deprehen- displicebit illi, et projiciet illud post dor-
duntur in porco. Propter quod etiam por- sumsuum. Proverb. xviu, 9 : In auribus
t us dicitur quasi spurcus (alias, spurius) insipientium neloquaris, quia despicient
ex talibus compositionibus : quia cum doc/rinam eloquii lui,
conveniat diversis sempor animalibus, Sed contra, Matth. x, 27, dicitur :

retinet ex quolibet magis spurcam pro- Quod iu aure audi/is, prsedicalc super
prietatem et quoad hsec significal mon- : tecta. 11 adTimoth. iv, 2 : Insta oppor-
struosos hoiuiuos ex divorsis vitiis com- tune, importune. Maro. xvi, 13 : Prsedi-
positos.Numer. xni, 34 Ibi oidimus : cate Evangelium omni creaturse.
monstra qusedam filiorum Enae de gene- Respoxsio. quod sanota sunt non tali-
re giganteo. bus cominunicanda, quamdiu tales sunt
IVrhoe autcm, quod ostcapitis depres- et si prsedicatur eis, hoc non est quod
flivum, significat totos inhiantes torrenis. exponantur eis occulta et clausa in Scri-

1
II Petr. ii, -2-2 : Sus lota in volutabro luti.
 I» \U\. MAf». ORD. PR.ED.

pturis proftmda, sodpotius fidcirudimon- « Petite et dabitur vobis: qmerite, et

b1 hoc non contrariatar ad ea quoe invenietis : pulsate, et aperietur vo-

sunt hic dicta. Joan. n, 2:5 el soq. :
Mulli
bis. »
crediderunt i» nornxne ejus... Ipse autem
Jcsus non credebat semetipsitm eis, eo
quod ipsc nossct omnes, ct quia opus ei Hie incipit pars illa, qujp ost de exam-
non erat ut quis testimonium perhiberet plis qu;o monstranda (alias. monstrantur)
dc homine ipse enim sciebat quid esset i»
: abhis in quibufl lexest perfecta, etinten-
homine. I ad Corinth, n, 6 ct 7 Sapien- : tio rocta secundum Miperius inductum
tiam loquimur inter prrfcctos sapien- : modum.
tiani vcro non liujus sxculi, ncque prin- Et dividilur in tres partos : ita quod in

cipuni liujiis sxculi, qui destruuutur : prima ostenditur, quales esse debeant in

sed loquimur Dei sapicntiam in myste- affectu piotalis: in secunda, qualos inope-

rio, quse abscondita est. ribus communicationis, ibi, J. 12 : « Om-

)iia rrgo qwrcwuquc rultis. » In tcrlia,

« Ne forte, ete. » quales in progressu, Bive profectu virtu-

tis, ibi,y. 13: « Intratr per a»//ustam

Istud est secundum, ubi dictarum pro- portam. »

hihitionum assignat rationem, ot ponit In priori autem harum duo continen-

duas : unam. qU83 suinitur ox parte San- tur : quorum primura est, quihus modis
ctorum, ot margaritarum : et aliam, ox Patrem ostenditur
afTectus pietatis ad :

parte eorum quibus ista sunt credita tam- secundum autom de Gducia qua id quod
quam disponsatoribus. pie petimus, impetratur, ibi, y. 8 : Om-
Prior ost haec : « Ne forte conculcent nis mini qui petit, accipit.

eas pedibus suis. » Et dicit : « Forte, » Continuatur autem primum ad prcece-

bropter libertatem arhitrii quia possunt : dens secundum Chrysostomum, tribus
conculcare, si volunt. Et dicit « Eas, » : modis ci secundum tugustinum, qua-
:

innuons margaritas, qua? primoante saa- tuor : el sc( uiuliiiu quatuor continuatio-
cla praeponunlur. Et non dioit rumpent : aes quatuor recipit distinction
. quia vcrha Doi rumpi non possunt, Secundum Chrysostoraum, prima cod
licel possinl vilipendi. Eccli. xi\, 12 : tinualio ojus ad omnia pivoeodontia : di-

Sagitla infixa femore canis, sic

in ver* ctum enim cst Ac legifl impletione, de
bumm corde stulti. Psal. \uv, I" Pro- : justitiffi modo sceunduin omnos parlo
fecisti sermones meos retrOrsum, sni. de UOn judicando aliquo : quflfi om«
nia magna sunl. el supra hominifl infirmi
'

<Miiversi dirumpant vos. » virtotem. Quia cum aatura omnia arma-

verit animalia, aul roborc corporis, aut
3( i
iiml.i i atio Bumpta es parte mini- armis ul cornibus, aul dentibus, aul un-
atrorura El estsensus: «< Conversi^ » sive guibus, aul velocitate, aut aliquo tali,

i\y , porcij contra \ «>s, « dirum- homini fortissima imperantur, cum de-
/,,/// ..
quii taiei accepta potestate bilissimua »it : e1 hoc ideo est, qvia Deui
irapugnanl »'t occidunl Sanctos. Psal. ipse \ n tui sjufl Bst. I fnde, II !!«"-• \\n,
lxxviu, - Posuerunt mortidna tervo- 2 e1 :» : Dominus petra mea et robur
rinn tuorum volatilibus cali. Di- - niruiii. rt ialvator meus, Deus fortis

rumpunt eliam aliquando admaJa vitia meus, sperabo i» <-»>». El ideo Sdfortilu*

pertrahendo. dinem suam posl omnia inducta monel

Hoc es1 igitui . quod dicil de irapedi . -ii iii converti, dicens : N«»n desperitia di

ntia i
vt imbecillilate \ estra, quia magna impi i
o

sed
 |\ I \ \\i. M \l III I I VII

n
Petita 1 1 dabitur vobii llUIII lll llll, llllMll, ,|, |,|, Ml (..lllll,

I / ,/itrt i, mei pui

l,i looundum liini Iiiih in.i nni ^•iiil .uili-in '

ii,-, , n i.i .1,1 1 1 1

1
1 • . 1 1 1 1 |.i.r,li< i.i i obui • i n quo kI januaro '
t io
grati i-. undc |", iniii i|h.i ilio \ ii pei "i dinatiom pa lionura, 1 1 operum
ipi.ini pei Hciamufl (tlia .
i" ollciaroui . el elci lionum »ub modio virtuti al boi
oerfeotio pei cjuam ad itatuni pei fe< tioni Vllllll, |||,,l.||, ,) llilrll, , |,|

introeamu*. l*rimo namque paupertatem, undufl .si iii iii dinatione oraniuro
el deatitutionem nostram i entoSj ui.ilniin motll ' I \ ii niiii iil, iii, i>

ikiii ijii.ii iuiii -. quia •' iraufl hoc quod menli el 1"" iii per s ii lute hei oi< i

deesti i|ih>i! \ irtutero el robur iraplendi Sod quia adhuc in liis m< n r< picil infe-
iniinsii.il ,i li.r, esl gratia virtuti i
ioi i, n si 1 1 > i ^i.iiu^ pei l- ,
lioni
Deo danda l-iiiiis ,i in ordinatione intclle-
Sed bac habita, u l>i nm-- de modo «1 t .»
otuum el omnium dele< tationum el volun-
proficiondi qui magis uxpedil n<>lns, el i.iiiiui nostrarnm snl> intellei libui el de-
oongruil secundum atatura, el corapen- lectationibufl <li\ mis. altis, puris, el lir-

dioaior eal ad profeotum : hoc enim igno- lins ; ,.| 1 1 1 1 1

« st.uuiis ,iil (istiinn felil is-i-
ratur, el ideo qutBi itui e1 ho< eal . quod iii i
mansionis. M.iith. w u, i
Bonum
sequitur i
tsi nos hic esse . ri ois, faciamus hu l

tabernacula, admirationifl videlicet, de-

« Qucerite » lectationis, et quietia. Idmirationis, in

lumine veritatia •
delectationis, in dulce-
Consilium ab expertis, el Scriptura, el dine bonitatis : quietis, in tota anima
Borutando in vobisipsis. Deuter. \wn, quietante (alias, quietanlis) perventione
7 : Interrogapatrem tuum, tt annuntia- uliimi et optimifinis, ll»i sedebit popuius
bit tibi : majores tuos, et dicent tibi. Dei in puichritudine pacis, propter veri-
Jerem. vi, l(> \ Statesupervias etvide- t tatem [iberantem ab omni ignorantia el

/e, etinterrogate desetnitis antiquis, quse errore : in tabemaeulis /iducie, propter

sii via bona, e/ ambulate in ea. Sic au- bonitalcm excludentem omne genui ma-
tem invento modo profectus pervenien- liti.r : et in requie opuienta \ propt<T op-
tes ad statum perfectionis, manu operis, timum quietis (alias, quietans) desi
et voce desiderii pulsamus ad nuui- rium, cxcludcns iunnc genus miseriaa.
sionem reternsB beatitudinis, ut di- modus
Alius continuationis secundum
cit :
Cbrysostomum quod in praehabi- est iste,

tis ponit consequentiaad partem justitiae:

Tulsate. ot aperietur vobis. » qua3 est oratio, quae conditionem liabuit
hanc, quod si diniiserimus in nos pec-
Vd quod tria exiguntur, scilicet, quod cantibus, quod etiam nobis dimittctur :

immediate simus conjuncti janiuv. ot quod et quales essemus in dimittendo, quod

lnanu pulsemus, et vocem clamoris emit- nec judicaremus, nec condemnaremus :

tainus. Primum tit per siatum perfectio- talis csset nobis Pater eodestis in dimit-
uis, qui est possibilis homini seeundum tcndo debita nostra. Si ergo omnia h«c
niodum vivendi, in quo est, sicut dicitur, observamus, libenter festucam non ad-
111 Reg. xix. i .
Su/ficii rnihi, Domine, vertentes, ut Pater dimittat nobis tra-
animam meam :nequeenim melior
tolle bem, dicit nobis Dominus : Si tales estis,
ium quam patres mei. Secundum lit per exaudibilis est oratio omnis, quam faci-
pulsationem magni meriti diu facti. Ter- tis

1
Isa xxxn. t*.
342 D. ALB. MAG. Ottl). PK/ED.

« Petite ergo, et dabitur vobis. » i Petite, ct dabitur vobis. »

Et sccundum h«c tria sunt : ununi esl El secundurn hoc sic distinguitur :

finis. ad quem volumus pervenire : ct « Petitet animarum vobis commissarum

hoc cst bonum increatum : e1 dno Bunl salutem, « et dabitur vobis. » Jacob. v,
universaliter ducentia ad illud, quorum 16 : Oratc pro invicem ut salvemini
unum est bonum virtutis, et altcrum, lu- Petivil Stephanus, et datus est ei Paulus:
men veritatis el secundum hoc petite : petivit et Christus, e1 multi « I i» t i sunt ei

quodcumque bonum virtutis. .loan. xvi, II Machah. m. ')']

: Onise sacerdoti gra-
23 : Si quid petieritis Patrem in nomine tiasacjc : nam propler cum Dominus ti-

meo, dabit vobis. 1n vitam donavit. Job, xlu, 8 : Job ser-

vus meus orabit pro vobis : facicm cjus

« Qu86rite » suscipiam uf non vobis imputetur stul-
titia.
Lumen vcritatis. Baruch, iii, li : Di- autem crederent, quodsolaoratiom'
NTe

sce ubisit prudentia, ubi sit virtus, ubi laborandum est ideo addidit : :

sit intellectus : ut scias simul ubi sit lon-

giturnitas vitse ct victus, ubi rit lumen « Qucerite et invenietis : »

oculorum, et pax.
« Pulsate, » Eos ad salutem moncndo, arguendo,
Antc introitum ad increatum bonum obsecrando, increpando in omni patientia
aeternitatis in conjunctione spiritus, in et doctrina, instantlo opporlune, impor-
charitate aftectus. m, 12: $C* Ad Philip. tune '. Genes. xxxvu, 16 : Fratres meos
quor, si quomodo comprehendam in quo et qusero, indica mihi ubi pascant grcges ?
comprehensus sum. Act. xvn. 26 et scq. :
Luc. xv, 8 : Accehdit lucemam, c.t ever-
Definicns statuta tcmpora, et terminos rit domum, et quserif diligenter, donec
habitationis corum, scilicet hominum, inveniat.
qusererc Deum si forte attrectcnt cum,
aui inveniant, quamvis non longe sit ab « Pulsate, etaperietur vobis. >>

unoquoqur noslrum. In ipso cnim vivi-

mus, ct movemur, et sumus. Sumus enim Nec tantum sic qucBrendum est, sed
bono gratiae, movemur veritatis lumine, etiam manu sollicitudinis continua pul-
sed vivimus conjunctionr vitss ffiterna sandum el excitandum ad prdfectnni
Si( etiam Christus dicit, loan. xiv, 6 :
exemplo cjus, qui dicit, Apocal. m, 20 :

/ go sum via, exemplo \ irtutia : et veriias, / •

stg ante ostium, et pulso : si </ui*

lumine veritatia : et vita, reternitate audierit vocem meam, et aperuerit mihi

(alias, aetern») divinitatis. januam, intrabo ad illum, et ccenabo
Tertius modus continuationis secnn- cum illo, et ipse mecum. Cantic. \ 2 . :

dum C3irysostomum, i sl ad immediatum Aprri milii. SOror mra , uitirn mr,i, C0-

praecedens. Dictum est, quod sancta non lumba mea, immaculata mea : quia
snnt danda canibus, el margaritas non caput meumplenum est rore, eicincinni
lanl mittendas ante porcos. El possenl mri </ii/fis nbctium. Quia etiam si con-
qusBrere Vpostoli dicentes Dii is <|u« >.l tingal rore perfundi >{ infundi imbribus,
mittis ii"-' Bicul ovea in medio luporum, ,i pulsatione n< >n desistamus : quia tan-
ut < .i|>i.iiini> lii|>o^ : el |>K>liil>'"> ne tua dem intrabimus improbitate in corda
communicCmus eis : qualiter ergo con- rum sic enim intraverunl Martyraa
: tan-
x ,
rtemufl eoi '
El( pondil Christus il<>iu quasi fatigato diabolo devicto.

'
Cf II ad Timoth tf, 2.
 [N EVANG \i \ i iii i I \ II 7

II ,
,
igiturdioU unt ocundum Chrj oundum perfectioncm ilterum
oitomum lutem ohI •
unduin pei fei lionem i o

Bealua lutem iuguitinui linual templative, ted pi u non

,it i 1 1 < 1 1
.

•
i
prascodeni iii Dixi t> i
lono pei otio illi pul il I
u

rsstMlaniliini inclum cinibuii el mn m. k :

p >> ravr.rit puisan . dabii

giritii non esso spargotidui anti porco . >//> quotquot habet m I itni

lloi divitum eit, habontium lancti il redll id boc, ouod petitui perfncliu
mirgiritn noi mtom conscii n quosritui veritati conlemplal
piupertitii el inlirmititii, undfl i ai pu itui lutom perioverantia con-
|in'imis -.iin i.i, < [iii non •l'
,

l>i'iiiui diro lummitionii Licel ei o humani d<

oanibui? El unde venienl nobii marga monstratio veritatis ait ante perfectionem
rita, quisnon mittamui inte porcoi ? tionis, timen in divinii i il • con
\d hoc per intipophonm respondel quia, licul dicil Gregoriui Pei ope
Dominus dioens i Petite, » El leoun : « rationem venitur ad contemplalionem,
dum hoc ista tria dislinguunlur per simi- i el per hsc duo id perseverantiam,
Utudinem quanidam ad Qdem, ipem, el « qua introducil id Btcrniiaii^ |iow,si<>
oharitatem. Si enim aliquis debens pro- nem »

Qcisoi el pervenire ad patriam, virtutem \<l hasc erge redeunl exposition

imbulandi in pedibus non habeat, el Sanctorum pro maxima parte. Petitui
etiam viam per quam imbulet, nesciat, autem corde, quaarilur ore, pulsaturm
primum esl ul petata medioo sanitatem nu : ul plena orantis notetur oonversie
pedum, qua data, sibi quaaral \ iam, qua ad Deum : vel quia in oratione tria buqI,

inventa, el pervento ad patriam, pulsel ascensio intellectus in Deum, ul dioil

id ostium, et intret in doiuum, et maneat. Damascenus : ascensio iffectus in Pt-

Qffic ergo tria secundum quamdam Glos- trem, ut dicil Vugustinua : et instantia
sam Augustini ita distinguuntur, ul peta- lacrymis demonstrata : petitur ahTectu,

tur fide : quia, iol.x\,9:Fidepuri/icans quaeritiii intellectu, el pulsatur lacrymii-

eorda eorum. Et sic fides operans per dile- Sic orabal Jacob ', et Tobias ». Unde
otionem dal vires. Quaaritur autem spe : Glossa super Tobiam : i Oratio Deum
quia sicut dicitur, ad Hebr. vi, 19 el 20: « Lenit, lacryma cogit : haac ungit, illa

Spes incedit usque ad interiora velami- « pungit. » Vel, quia >unt trea gradqs
nis ubi prsecursor
t
pro nobis introivit /e-- maximaa perfectionis in Ecclesia : petunt
sus . Et sic anchora projecta in littus aeter- virgines, quaarunl Doctores, pulsant
nitatis non permittit nos abduci per de- Martyres. Aul quia oratio est petitio de-
via erroris, et voluptatis savuli. Charita- centium a Deo, petitur triplex bonum,
te autem pulsamus, et ingredimur : quia temporale infirmitatis solatium, virtutis
illa januam regni. lsa. xxxi, 9
aperit : ad meriti profectum, et gloriae in prae-
Dixit DominuSy cujus ignis esi in Sion, mium. Quaeritur etiam bonum triplex.

et caminus in Jerusalem. viaa, veritatis, et vitaB : in via dirigit

Alia (ilossa Augustini sie distinguit consilium, in veritale Scripturarum
sub eodem modo continuationis^ quod studium, vitam largitur Spiritus sanoti
duo sunt neeessaria ad vitam viae, vires solatium. Pulsatur etiam ad triplex os-
ad agendum, et demonstratio rerum ct : tium, clementice ad peccati remissionem.
ad primum exigitur robur sanitatis ct : intelligentiaB ad veritatis revel ationem,
hoc petitur. et datur in bono virtutis : familiaritalis divinae ad Spiritus Dei so-
secundum autem quaeritur, et invenitur cietatem. llis et aliis plurimis modis va-
in cognitione veritatis : et unum est se- riari possunt ista.

1
Cf. Genes. xxv, 25 et xxxu,24 ; Osee, xu, 4.
!
Cf. Tob. m. i.
 344 D. ALB MAO. ORD PR/F.D
Sed hoc advertendom est, quod cuilibel ]>rnvlirtis condittoriibus, exauditur. Et
trimn adjungitor proprium respondens : ideo non oporlcf causari, quia pecca-
petitioni enim adjungitur datio doni : tores Dcus non audit ot qutfli ti
'
:

(( Petiie, e/ accipietis. » Donum enim esi dixerimus quoniam peccatum non ha-
datio irreddibilis, ut dicil Philosophus. bemus, ipsi nos seducimus, d veritas In
1
\<\ Roman. \i. 33 : Quisprior dedit illi, nobis non est Quia .

eirelribuetur ci ?
i Quserite, ct invenietis. » Qua?sitioni « Omnis qui petit, aocipit. *

autem adjungitur inventio, hoc est, intus

ventio per experimentum quia cum : Joel, n, 32 : Omnis qui invocaverit
qutesitio lial profectu virtutis, non polest no>nen Domini, saivus erit. Nam, ut di-
quodvirtutis actus et bonum cxeat. citur, ad Itoman. x, 12: fdem Domi-
o\ fiat ab anima viva et perceptivam nus omnium, dives in omncs qui in-
vim habente, quin experimento gustus vocant iltum. I .Toan. rh, 21 et 22 : Fi-
spiritualis percipiat quid dulcedinis cstin duciam habemus ad Deum : ef quidquid
virtute. I Petr. n, > : Si tamen gustatis petierimus, accipiemus ab co. Joan. wi.
quoniam dulcis Dominus. Psal.
est 24 : Petitc, ct accipietis.
xxxui, 9 : Gustate, et oidele quOniam Sed contra, Paulus, II ad Corinth. xn,
tuavis est Dominus. Et sic pcr gustum 8 et 9 Proplcr quod tcr Dominum rocja-
:

intus venit, et in fructus spiritus perficit. vi ut discederet a mc ef dixif mihi : :

Pulsate, et aperietur vofns. » Pul- Sufficif tibi gratia mea. Matth. xx. 22 :

sationi autem adjungitur apcrtio ad in- Ncsciti^ quid pctatis.

troilum quasi ad mansioncm quietis, quae Responsio. Quidquid petitur pie, pro
status est quiotissimus in optimo totum sc, persevcranter, ad salutem, datur.
desiderium quictante. Et ostium illius est sicut superius diximus. Unde, Joan. xv,
apertio prsesentice remoto repagulo si- 7 : 8i manseritis i>> me, et verba mea in

militudinis vestigii, vel imaginis. Et in- robis manserint, quod pertinct ad picta-
troitus cst sinc mcdio perceptto summse tem : quodcumque volueritis petetis, et
eodem, v
bonitatis. Psal. cxvn, 20 Hr> porta :
fict vobis. Et, in xvi, 23 !

f)i>m>ni. justi intrabunt in cam. [tem, quid petieritis Patrem nomine meo,
in
Psal.xxm. 7 et 9 Attollite portas, prin- : dabit vobis. El dicit, petieritis, quod i

<->pes, vestras, ei elevamini, portse sster- Futurum conjunctivi, descendens a prae-

naies terito, ct signifieal perseverantiam es
praMorito in futurum por prssens. //>

nomine autem Jesu, esl ad salntem pc-

s « Omnis enim qoi petit, accipit : ot tere : 1 1 hoc/iei vobis, qnia hoc pro vobia
qui qoserit, invenil : et pulsnnti ape- est petere. Bonos enim aliquando malum
rietur. » sibi bene petit, simt Paulus : el pes
mus aliquando alicui bonum malepetit,
Hic dat fiduciam impetrandi, ethabet sicut qui petunl tentari. Jacob. rv,

duae partes. aa est rampta ex parte I

Petitis, >' non accipitis, eo quod male
oraotium tltera ex parte ejus, qui pctatis.
orator, Aut quis >> vobis
ibi, v. \) \ «

homo, quem si filius petierit panem. » a Et qol qaeerit, invenit. »

Prima dat Qductam ei pai le orantium :

qni.i < u (i ti i
- sivejustus, Bive injustus fue- Sapient. i, I <i 2 : fn simplicitale cor-
rit f( diveSj live pauper, quioratiu dis qu&rite illum : quoniam invenitur

1
I<-ti it. 1| I
I Joan l. 8.
 IN I \ W«. M \ I III II VII-8,0

///» /n\ i/in iimi tentant ilium, apparet . iii i

quo |i- litui U i tium fld

autemeis qui fidem habeni in illum. I i

qui peti
i
\ Qumritt Dominum,
,
i, dum inveniri imii . uuintum auti m . nudilin |ui

potesi invocate eum dum t

propecst petitui
Primi Mi notatui in ho< .
quoH 'li

i ri piii ianl i aperietur i

Qai •
i \ >bii Iidum. »

Hic dicil io futuro, >< aperietur, < i um

petitioni el qucesitioni i eddidei il 1 1 pon i ii i.i niii\ 1
1 lalitatem p
dentia io prujsonti : quia petitui gralia imii iti iii eju§, . iiiii dii il i ' i

sanitatis el roboris, quae in prae jonti oi ii i

m dispositionem, i um dii it, « /

hibetui .
iit reducamur alia . dedui bis t - quia bai bai i
quid im aliquando
iniii). Psal \in, •» Emitte iucem tuam iilm> suofl devorant. I ei tium, cum <li> il

rt veritatem tuam ipsa me deduxerunt, :

> lltinit) .
ii ijiii imperfectsB e t bonil
ei adduxeruntin montem sanctumtuum, i'\ se i|> o malus. Peal. sm, ? :

rt iii tabernacula tua. Pulsatur autem ad declinaverunt, simul inutiles />i>/i tunt,

reserationem prcesentom veritatis ai rii\ Roman. m, \il I n : Non est fust

mansionem beatitudinis : el hfflc in futu- quisquam tamen si aliquis es1 de tp

'
o plene fient, el non nisi raptim et im- stolis, et pietatem colentibus es1 . Eccle
perfecte in hoc praesonti. fsa. icxu, 22 :
vn, _"> : Virum de milie unum reperi,

Dabo clavem domus David super hu- hoc est, pietatem oatura colentem, llli

merurn ejus : et aperiet, ti non erii qui enim omnes faciunl istud quod hic dici-
claudai . et claudet, et non erii qui ape- tur. Sicul enim dictum est, barbari qui-

riat. Isa. jcxvi, 2 : Aperite portas x et in- il.nn feritatem beliuarum excedentes, de-
grediatur gensjusta, cuslodiens verita- vorant aliquando '
» i i
* »
- . el prsecipue filias,

trm. quando plus una, vel duabus genuerunt,

Sic ergo habetur fidui i i e. parte orari- quod iu n facit aiiquod aniinal quia -li.tm :

tium. sieaquee sunl suaespei iei comedat, tamen

iiiitis parcit, quamdiu sunt parvi. Jsi

li\. lfi : Vidii Dommus quianon est vir:

« Aut quis est ex vobis homo. quem ct aporialus cs/. Genes. vi, 12 : Omrris
si petierit filius suus panem, num- quippe caro comt/)cra( viam suam.
quid lapidem porriget ei ? » ILtc ergo est eausa, quod dicit. « Ex
vobis homo. » \aturam tangens in hoc,
Hic ostenditur fidueia impetrandi, quod dicit, « homo, » cultum autem pie-
sumpta ex parte ftei qui oratur. tatis in hoc, quoddicit, a c.v vobis. » Qui
Et tangit duo primo enim tangit : affe- enim nec nuptias custodiunt, nec lilios

otus humani adfilium hominis quamdam utrum sui sint. cognoscunt, faciunt illud

similitudinem : et secundo, arguit effcctus Sapient. xiv. 23 et 24 : Filios suos sacri-

Patris ccelestis ad filios adoptionis majo- ficantes, ant obscura sacrificia facientes,
rem esse benignitatem, ibi, £. 11 : 5« er- aut inSaniae plenas mgilias habentes, ne-
go vos, cum sitis mali, etc. que vilam, ncquc nuptias mundas jam
.ffectus autem humani similitudinem custodiunt.
ponil in petitionibus duabus, panis scili- Deinde iangit eum, a quo petitur, di-
cet, e1 piscis, ibi, }. 10 : « Aut si piscem cens :

petierit. »

lnprima similitudine quinque notan- « Quem si petierit »

tur. quorum primuni est, ejus a quo in

humanis petitur natnra seeundum, affe- : Patrem, qui suum habet in filio
346 D. ALB. M\G. ORD. PR/ED.
per naturam, et ideo conjunctissimus est 2 : Si linguis hominum
An- loquar, et

ei : nec potesl BSS6, quod natura cultu gelorum, rharitatrm autem nonhabeam,
pii tatis imi.il, i, affectu dod srquatur suh- factus sum velui xs sonans, aut cgmba-
stantiam quam liabet in filio. lum tiunirns. Piscis autem est fides, se-
l
deinde tangil petentem, di' i Q8 cundum Glossam, quia in aquis baptismi
nascitur, ct de invisibilibus profundis
« Filius suus, » eruitur. Ad Hebr. xi, l : Est autem ftdes
sperandarum substantia rrrum. argu-
Per naturam, imaginem et discipli- mentum non apparentium. Et per has
nam. duas virtutes mtclligitur media spes,
Et tangil petitum. cum dicit : quam Luc. xi, 12, significat in ovo, in
quo nondum habetur pullus, sed exspe-
« Panem, » ctatur : sicut in spe beatitudo non habe-
tur, sed exspectatur. Ad Roman. vui, 24
Per quod intelligitur sustentatio ne- et 25 : Nam qiiod videt quis, quid spc-
cessitatis et perfectio roboris. rat ? Si auiem quod non vidcmus spe-

ramus, per patientiam cxspcctamus.

« Numquid lapidem poriget illi ? Lapis autcm signilicat cordis obduratio-
nem charitati contrariain, Job, xli, IS :

Affectus est exauditionis in necesariis. Cor ejus indurnbitur tamquam lapis.

Serpens autem significal perlidiam er-
roris contrariam, fidei, Gf-nes. m, 13 :

« Aut si piscem, petietit numquid Scrpcns decepit me. 11 ad Corinth. xi, 3 :

serpentem porriget ei ? » Timco nc sicut serpens decepit Ilevam as-

tutia sua, ita corrumpantur sensus vestri
Similitudo est sumpta a secunda peti- et excidant a simplicitate t quse est in
tione, et exponenda est, sicut prior, nisi Christo. Seorpio autem propter aculeum
quod piscis signilicat dulcoramentum significat retro adapicere, quod est cauaa
naturalis refectionis. desperationis. (jenes. xix, 26, txor
Attende autcm, quod in ista similitu- Lot adspexil retro, et conversa esl in sta-

dine Deuscxceditnatur.i hominem : quia tuain salis. Seeundum Chrysostomum,

non imperfccte, sed substantialiter (alias, omnia istasunt sicuthiC: nisi quod dicit,
Bupernaturaliter) est bonus, Biatth. xix, quod panis significat virtutem quam
17, etMarc.x, 18 Netno bonus, nisiunus confert robur Patris. Psal. clvii, li

Dsus. Pietatia cultu excedit omnem ho- Adipe frumenii satiat te. Piscis autem
minis pietatem, xux, 15: Numquid
Isa. Bignifica^tcognitionemPilii, qusB accipitur
oblivisci potesi mulier in/antem suum, in aquis ScriptureB. Unde, Joan. \m.
ut non misereatur filio uteri sui ? ei si L3, dedit discipulispanem piscem. <'t

?'//'/ oblita fuerit, ego tamen non oblivi Forte non incongrue secundum prse-
Filii autemsunl Bpiritum adop- inductas expositipnes dicetur, quod cum
tionis ,il» i|' ipientes, \>\ Roman. invirtute duo sint, difficile el bonum :

viii, [l: Quicumquespiritu Dei aguntur, el bonum illud esl honestum, quod
U nsnt filii Dei. Panis autem qui cor ho- sicut dioit rullius, bus vi n<>> trahit,

minia confirmat, ut dicii (i •

cha- ct bus dignitate noa allicil : et dc quo

rii-i- quaa confortat. Cantic, vui, 6 For-
: (alias, qua) dicit Imbrosiua, quod fru-
tst n/ mon dilectio. I t aicul omnia ctus eat, qui buob posaeasores delectal
mi aaa quidquid deliciarum habet, inopa sancta et sincera delectatione (aliaa, di
1

sine pane, ita omnea rirtutes Bunt lectione) : quodvirtua per hoc quod est

jdi charitate I "l Corinth, xin, circa difficile, Bignificatu? |"'i panem
 IN KVANli M \l lil l l VII-I0.I1

quia ii< pro i ei ko • onfoi lal i

nd< i li tm Dicil ni

\ M in i dicitur •
1
1 1 .
li \ i
lucn . I i Im i

l»anis, quom Abi aham Pati iai i ha, ' i

ergo i

w in. », proposuil dii •

n Ponam bw
ceiiam panii t >/ con/ortate cor vestrutn Homim \ fl \ |" toli, >' 1 1 1 1 • 1 1 1 1 1

quia buooolla oal oaptun in alla < 01 ' Im iiiiiin

\ M 1 11 1
1
. diflli il<' i ommensuratur oapai <

i.ii i hominis. Bonum autoro, si> t tfulcc CUDQ Itil mali

\ ii iuii i
nifloatui pei piscem proptei
quod i'i Dorainua numquara pa> il tui ba \il malitiam ini linati ' ien< vu\
nisi pane e1 pisco : <'t itloo non i u il Proni lunt u bominii ad maiun
mentionem de oai ne, quia inflammal ad \ sl, i ///'///, » in malo oi iginali aati, \>!

libidinera, el piscis temperal ad sedatio Kphes. ii, 3 i ramut natura fHii

iinii libidinis. El basi esl oausa, quod l, i, 7 Ecce iii, ni iii iniquitatibut
misil pisoatores qui dooeront, e1 non conceptus, tum, etc.Malo tomitis mbje-
oarnifices. Et ideo Religiosi patres exem ctij \>l Roman. vu, IN s -
o guia non
plum a Christo aooipientes oonoedunl in liithiliii iii nii , lim <
U iii i iii iii' i/iiii, l)i'-

sius Ordinibus pisoes, e1 prohibenl cai iimii. Et, ibidem, jr. -I . fnvenio legem %

nes. Furba enim Ghristi aon eel pasta in ootenti mihi faceee bonum, quonuwn rns-

doliciis nisi pane el pisce. AUquando ///' malum adjaeet. Vel, i //*////, i ba
etiam esuriunl seoundum hoc lapie est, eorrnptibilitati, eui omni itura

significal duritiamad virtutem, Ezecbiel. subjaeet, inclinati, Job, iv, W •! 19 :

xi, 19 el 20 Auferam cor lapideum </>

: / qu\ terviunt ei, uon suni stabiles,
carne corum t et dabo eis cor carneum . ri iii Angtlis ntit reperit praviiaiem
ut in prssceptis meis ambulent, Serpens quanto magis lii </ni habitant domos li>-

autera illecebrosus et repens, delectatio- terrenum habeni fundamtn-

ttas, et <jui

nem significat \
contrariam dulcedini vir- tum, cOnsumentur oeiui a linea? Vel,
tutis : et vtMitMiuin doleotationis serpens • mali, i seoundum Chrysostomum, I
1

in natura. 1 ad Gorinth. x, 9, Numer eomparatij Job, xxv, i el scq. : Num-

xxi, 5 1 1 (5, qui ox delectatione gastri- quid justificari potest homo comparatus
margisa murmuraverunt, a serpentibus Deo, aut apparere mundusnatus de »tu-
perierunt. Hoc tgitur niodo possunl non liere ? Ecce luna eliani non splendet, et
incongrae exponi prsBdicta. stellse non sunt mundss in conspectu ejus

quanto magis homo putrrilo, et filius

hominis vermis? Aut, « mali, » mali ve-
« Si ergovos, cum sitis mali, nostis niali, quse remittit fervorem boni. Isa.

bona data dare filiis vestris, quanto lxiv, 6 : Facti sumus ut immundusom-
nes nos, et quasi pannus menstruaisB uni-
magis Pater vesterqui in coelis est da-
versce justitise nostrse. Licet ergo, Genos.
bit bona petentibus se I

i, 31, Deus cuncta qtiffi fecorat,

viderit
et fuerint valde bona, tamen istis modis
Secundura est istius partis, in quo ar- etiam hi qui boni sunt in se, mali vo-
guit a minori secundum similitudinem cantur.
inductam et ideo duo facit. Priino ro- :

notam minoris, hoc est,

petit ejus quod « Nostis. »
minus vidotur, ex quo arguit : ot secun-
do, inducit ox illo majus, sivo hoc quod Per approbationom oorum, et bono-
magis videtur cum nota majoritatis. ibi, placitum iiliorum, quibus datis. Proverb.
« Quanto magis, etc. >>
m. 12 Pater iu filin compiaeet sibi
:
 348 D. ALB. MAG. ORO PK/ED
« Bona. i tilea -'int dandi faeililas : in hoc quod
aureea, doni utUitaa : in hoc quod ple-
Temporalia. I>a. i, 10 . fiona terra nae hyacinthis qni sunt sercno ccelo si-
comedetis. Genes. xr.v. 18 : Dabo vobis miles, doni pretiositas : in hoc autem
omnin bona ^Egi/pti. ui comedatis me- '|nnd plenap, nbundantia? copiositns.
dullam Irrrse.
Bona, »

« Pata, »

Omnia. Exod. xxxm, 19 : Ego osien-

Vobis, qurc non vostra sunt. I Paralip. ilam omne bonum tibi. Luc. xi, 13, dici-
\\i\, I i : <)n;r ilr innnu tua arrrpimus tur : Dahii spiritum bonum : quia utra-
dedimus libi. a<l Corinth. I iv, 7 : Quid que da1 et spiritum bonoram distributo-
habea quod non accepisti? rem, et bona spiritus ipsius.

« Filiis vestris. I « Petentibus se, »

Quos non fecistis, sed qui ex vobis Filiis quos ipse fecit. Isa. lx, 21 et 22 :

facti sunt. Psal. xcix, 2 : fpse fccit nos, Germen plantationis mex, opus monus
et non ipsi nos. Jercm. xvin, : Sicut mese ad glorifiraiulinn. Minimus erit i»
lutum in nianu fir/uli, sic vos in manu mille, et parvulus in gentem fottissi-
mea, domus Isrnel. A patre enim carnali mam.
non habetur nisi luti misti materia.

9. Quanto magis Pater vester, » « Omnia ergo quaecumque vultis ut

faciant vobis homines, et vos faoile
Per substantiam bonus. Psal. cxvin, illis. Heec est enim Lex, et Prophetse.
68 : Iionus es tu, et in bonitate tua doce
me justificationcs tuas. J\on attendens Hic incipil para illa, quaj est de cffcctu
aliquid in liliis nisi bonum filiorum. communicationis ad proxiniuin : ct circa
\d Bebr. xu, 10 : Ad id quod utileest, hoc dicil duo. Primo onim ponit i

erudit nos Pater Bpirituum, in recipiendo ctum communicationis secundo auteqa :

sancti ficationem ejus. (alias, ostendit) in hoc esse perwTlimiem

legis, ibi, « Bsec est enim l.r.r. »

« Qui est in coelis. » Adhur, in priori duo dicit primo :

enim formam mandati et secundo,

dal :

Non sustinena mutationee effectuum, mandatum communicationis proximi.

sicui terrena. Numer. xxm, 10 : Xon est Gontinuatio autem esl ad praecedens.
Dcus ui fiiius hominis, ut muielur, Isa. Quoniam dixit petendum, etc. : sed si

lv, 9 Sicut exaltaniur cceii a terra, vultisomnia illa lieri, « om qo quse-

ialini,r sunt via iii'-. r n nis vestris, cumque, etc. » Vel, quia multa <!i\ii de
et cogiiationes mett a cogitaiionibtu >- impletione el intentionia aimplici-
tate : sed si omnia bssc ad summumvul-
tig implere. « trgo omnin qu rruini(iir t

« Dabit ouliis, etc. •

ln forma antem hnjus mandati conti-
Liberaliter, faciliter, et abundanter, nentur quinque : quorum priznum cst
1

tic, \. I» \ Manus illius tornatiles, ptionis eorum quas nobia volumua

aurem, plenM hvacinthis :in manibni et1 lini. univeraalitai seovndum eel forma,
bundantue poteetae. Iti hn. quod forna- qufp pst voluntatis acceptantia qualitaa :
 IN KVANli MM Mi II mi i- JVj

tei tium uoi uiii qus nubii floi i

\ olu .
igitui inodi ' ptai ul in quo • umm
iii opi i o offii " i i
quai tura • m- iim tt niiln proxiiu hs»

dom apud ii" utiliU i : ©1 ultimum i

i
i
undum i ationi qualil it< m, in inl

eorum > quibui Iiibi iloi i \ olumua, i jurii rul ionei ul urdin

i abilrts i ol do hii dii rau poi 01 tiiiiiiin atiom

dinnm I n Iiiiiu (quod esl 0|

l in\ 01 ttlila autoin esl hic duplox notatui ni li'" qu "I di< itui

quia dioit !

i i
ftciant. •

i Omnin qusoumquQ
\ ,ii i - 1 1 1 1 1 1
i
. : t adsil fai ul-

El prima distributio disti ibuil pi

1 1 ,
s, ,| oportol quod redui atur ad opu

ii. , ilnis Binguloi iiiii, in quibus eommu II ad < "i Mitli mii. II Quemadmodum
nioanl hominea aecundum legitimu ai promptus ett animus voluntatis, iia tii ti

tus seounda autom distribuil pro singu- firi firirm/i tX 00 OUOd habttU
lis generum sul» generibus illi^ aoceptii Utilitas autem tangitui , i um dicitui

l'.i Omnia communicabilia

esl sensus :

secundum genera, <•! quecumque sunl .

Vobis. »

miI» generibus illis aocepta.

Attende autem quod ad communUa- 1 1 1 •• i- ii quod utiliter m>-
iii nobis lit.

tem vitaa civilis inter homines non perti- liis lit : sed quod nocet, non nobia, sed

nent, uisi quee snnt Becundum legitimos contra nos lit.

actus similiter ad oommunicationem

: Per hoc autem, quo<l ultimo tangit :

sit.r, quea eel civium Ecclesi», non per>

tinent, uisi quce Bunt legitima Becundum i Homines, »

ordinem legis divineB el Btatuta sancto-

ram Patram. Sic enim dicitur, ad Ephes. Quoram eat ratione gubernari, \ult

li, 19 Non estis hospites, et advenae, sett

:
intelligere tantum l<<»< quml tit rationar
estis cives sanctorum et domestici Dei, biliter.

Secundd, tangit formam et qualitatem Et per istam lecturam omnes objectior

ejus,quod (alias, quia) hsec, in quibus nes sunt exclnsae : quia secundum hoc
Oobis communicanl homines, acceptat, non volumus nobis fieri conoubituui. vel
cum dicil : adulterium, vel injuste, vel irrationabili-
ter lleri aliquid.
m \ ultis. » Et ideo socundum hano formam, qua
volumus nobis communicare proxiinum,
quod voiuntas hic tau-
l.i dicit Glossa, ponit praeceptuni cummunioaudi proxi-
tum de honis accipitur unde Augusti- : mo dicens :

nus Yoluutas uamquo non est nisi in

: \(

t bouis : nam in malis. ilagitiosisque fa- « Et vos facite illis.»

« ctis non voluntas, sod cupiditas dicitur

« proprie: » ethocest, quodsupra dixi- Natura onim ordinata (alias, ordinabi-
mus secundum Damascenum et Aristo- liter) praeponit so ot hoc modo perlicit :

teleta (alias, Augustinum), « voluntatem eam charitas. III Ileg. xvn, Mihi 13 :

'-«
Omneta in ratione esse : » de hoc au- primum fac de ipsa farinula tibi au- :

Xem in philosophicis in libro nostro de tem et fi/io tuo facies postea. Cum enim
Aiiima. plene est determinatum
1
. Hoc omnis virtus sit in medio quod quoad nos

t
1
Cf. Lib. II de Anima, tract. i, cap. li et 12. Tom. V hujusce editionii.
 h. \LK. MAG QRD. PR/ED
determinatur, oportelquod prima ratio « Hcec est enim Lex, et Prophetoe. »
modificandi omne opus virtntis accipia*-
lur ei nobis. El ideo etiam hominus \ttondc autem, quod non dicit : tota
primo mandato isto rormam jubef ac-
in li\ : qnia non dixcrat nisi qusecutnque
cipi <x nobis. Hoc antem idem est quod vultis ut faciant vobis homines : et non
dicitur. Lcvit. \ix. IS. e1 Matlli. x\n. dixit simpliciter, quaecumque vultis vo-

39 : Diliges proximum tuum sicut te- bis fieri. El ez quo in modo loquendi

ipsum. Negativa autem pars hujus man- non tetigif nisi communicationem et
dati continotur. Tol). iv, l(i Quod ab : dilectionem proximi. non dicit tota lex :

alio oiferis tibi fieri, vide nc lu aliquan- quia pars legis est de dilectione Dci.
do altcri facias. Et tunc sunt ista duo Malth. xxn, iO : In kis duobus manda-
completa justitia, cujus perfectam decli- tis univetsa Lex pendet, et Prophetx.
nationem a malo dicit Tobias perfectam : Possemus tamen quod hic non
dicere,
autem inclinationem ad bonum dicit hic loquitur nisi de communicatione proxi-
Dominus. mi, communicamus in operibus
cui :

\ttende autem, quod quidam dicunt quod non facimus cum Dco, quia illi
in his duobus jus naturale contineri : communioamus afTectu et spiritu. In
quod nullo modo est verum. Quia illud dilectione autem proximi, quando pro-
(juod hic dicitur utiliter de omnibus, ptcr Deuni proximum diligimus, inclu-

pra?ponilur illis in quibus muluo

sibi ditur dilectio Dei : et sic cum dicit,

commnnicant homines secundnm for- « Haecest Lex, » intelligitur tota lex. \'l

mam unius charitatis et juris : ct hoc est Homan. xui. el 10 Non udulicrabis
'.»
:

lam naturalc quam positivum, quam Non occides Non furaberis : Xo?i fal-
:

emergens etiam <le hoc nihil a legisla-

: \um tcslimonium diccs Non concupi- :

torc est constitutum. « Jus autem natu- sces : et si quid est aliud mandaium,in
« rale, ut dicit Tullius, quod non opinio hoe cerbo instaurtitur : Dilijes proxi-
enuit, scd innata qusedam vis inse- mum fuum sicu/ teipsum. Dilectio pro-
« ruit. » Sicui enim intellectns speculati- .rimi malum non operaiur. Plenitudo
vus apud sc liabet communes animi con- cnjo lcuis est dilectio.

ceptiones, quas non discit a magistn». 3ed quseritur quare addil Frophetas?
sed mediantibus illis accijiit scientiant per Rsspoifsio. Per Prophetas notat omnes
doctrinam : ita etiam mtellectus activui scripturas additas legi : qnia in illi> sunl
apud se habet universaliii morum, quae promissiones, quee etiam impleatur me-
sunt communes animi concepliones, quas rito communicationis justitise, e1 merito
qnisqne probal anditas, per quaa accipit communicationis charitatis.

scientiam <•! electionem moraliomet pru- IIim esl crgo quod dicil de communi-
denliam. Scut non esse mcechandum, catione, qua pertinel ad proximum,
iiun esse rarandum, el hujusmodi. Unde in (jua est operi-> perfectio.

Boetiua in libro de Consolatione Philo-

tophue dicit, qnod « intellectui natnralis
i Bnmma retinet, el singula perdit : » el « Inlrnte per nngustam portam. »

dicit, quod « verba jorii scripti lunt in

c naturali judicatorio, » ••! illa mntjus Hic uliiiiiu indacil profectum virtutii
oatnrale propi ie loquendo quoad Beipium. Quia enim aliquis dice-
Posito igitur hujuimodi praji epto i od> rei omnis gra^ ia lunl qua imperas
: :

municationis, adjungil utilitatem ejus, quod hoc verum esti quia per
ideo dicit,
< iiiii dicit : angustam portam oportel ingredi ad vi-
i.iin

i.nt.ii mii iii iiim primo ponil ad-

 |\ l.\ \M. MM III I I \ II I ,
,|

nitiini iii, 1 1
1" induoil n i "I kuv, !ol I
/'• l <ih.il
monitionii rati >m, ibi, Quia Utta t
>u>>< apei <t vii

,|, ,. CUin i/lll/l hmiln, /' /

ln admonition< triaiunl notanda, ui tus esi per eam, eritqm ciat i incipi.

licet, qu® lit porta, qualiter ongusto, ol II. i> dicitur arcta tnguatum enira i

qualii introitu licoi diiigero, nullura judicaro, td

uniiiii oontendoro, nil nisi < ihri lura an
u iniralt' p©r portam. " 1
1 , <
i
huju modi.
1 1 1 1 1 . 1 1 1 1 1
- . 1 1 1
1 • 1 1 1 ad g I o ri a ra i

1'nii.i autem eil bi< introitui id \i porlam perseveranlis, quai datui in

i.nn, iiout inferiui dioetur ; el multi Hne omnium bonorum ad viam serli-
plioalur porta, icilioel introilui ad m- nentium :etinchoatur aprincipio eorum,
i.iui E)it tutem introitui ad vitam re in proposito permanendi cum Chriito.
deraptionis Ecclesioj : et est introitui ad Et hsso est porta, d< qua dicitui iu P
vitam gratiffi : el eet introitui ad vitam mo oxzvi, H B atua vi) qui impievii
gloria?. ilrsiil, 1111111 siiiim r.i ijisis non con/un-
Et quidem introitui duplex
primus deiur eum loquetur inimicU tuu inpor-
est j unusest per Ghristum redimentem, ta -

ct aiter esl per iteramenta, psr qua gra- Omnes angusta sunl valde, iste port«

li.nn redemptionii accipimus. Primo ita quod foramini acus comparantur. Sed
modo seoundum quamdam Glos-
dioitur, Littera Bpecialiter videtur intelligi de
s.un, Ghristus pofta. Joan. x, 9: /:>/<> porta virtulis, et antonomastice de porta
si/in osiium. Per me si quis uitruirrit, aharitatis, el per effectum intrandi, de
sulrahitiir. Sivundo modo, vulnus l.itr- |'«nta |>ri>r\ <'ianli;i\ I ml. forte ni.liiis

risex quo Quxerunl sacramenta, aqua dioitnr, quod porta est virtus : apertura,
expiationia et Banguis redemptionis, di- charitas : introductio, perseverantia.
i-iiur porta. Unde Glossa dicit : • Quid Proverb xxxi, 23 : Nobilis in portu
« augustius illo foramine quod lanoea vir ej'us t quando sederit cum senatoribus
« niilitis lecit in latere Christi, per quod terrse.

k tamen Eere tolus imtravit mundus ? »

Psal. cxvil, 2(1 : I/.rc porta Dotnini, « Angustam. »

justi intrabuni per eam.

Ad vitam autem non intratur gratias Hsec porta dicitur angusta tribus de
nisi per portam virtutis, de qua dicitur cansia seeundum Chrysostomum una : est
in Psalrao cxvti, 19 : Aperite mihi portas propter prascisionem eoruin quce adhae-
ji/s/iti.r. Genes. xxvm, 17 Non est Itir : ront intranti, cuin quibus intrare nonpot-
aliud nisi domus /)ei, rt porta eatli. est : altera, propter paucitatem cuntium
[sa, xxvui, <> : Erit Dominus fortitudo eorum qui cohrerent intrauti : tertia, pro-
revertentibus de bcllu ad portam. In- pter difficultatem transeundi per eam.
troitus autem iste in vitam gratise Ea enim, quae eohaerent homini, sunt
specialiter est per charitatem : et ideo in quibus et natus et enutritus est con-
charitas dicitur porta. IIa?c cst enim temporanea nalura? exislentia : quae
porta orientalis, per quam oriens ex sunt, gaudere in praesenlia delectabilium
alto princeps Jesus ad nos ingressus est, corporis, et tristari in ahsentia eorum-
et per quam etiam egressus est in cce- dem : tristari in prasentia tristabilium
lum : et clausa omnibus non pertinenti- corporis, et gaudere in eorumdem ab-
bus ad membra corporis ejus : nec um- sentia. Delectabilia autem corporis sunt
quam alicui nisi sibi in integritate mem- ad luxum pertinentia concupiscentia? in
brorura suorum aperietur. Ezecliiel. gustu et venereis et ad concupiscentiam :
 I). AUi MAG. ORD. PiLED

oculorum i ii hi> quae avare congregan- oitharam,ei gaudeni ad sonitum orga-

tnr, et avarius retinentur : et in his qua ni. Ducunt in bonit dies suos, et in

pertinenf ad pompam
superbiam saeculi, punclu a<l inferna descendunt: sed in
vit;e, dignitatum ambitionem, et hono- via descendunt virtutis. Si quinque sunt
rem primatnum, ef vani appiausus, et in domo, duo in tres, et tres in duos di-
laudes, in qiiibus gaudet humanae vitas videntur si duo sunt: in lecto, aut in
concupiscentia, el tristatur io absentia agro, aut in mola, unus proficiscitur, et

eorumdem. Tristatur etiam in praesentia alter remanet *. Deuter. xwm, 9 : Qui

jejuniorum, orationum, humilitatis in dixit patri suo et matri suse : Nescio
veste. diinissione soeiorum, aspcritate vos : et fratribus suis : Itjnoro vos : et

vestitus, et hujusmodi, el in eorumdem nescierunt /ilios suos. Ili custodieruni

absentia gaudet el exsultat. Quia, sicut pactum tuum, eteloquium tuumservave-
dicitur, Sapient. u, 7, nihil aliud queerit runt. Et, Marc. x, 29 et 30, praecipitur
talis populus niM vino pretioso et un- ut patrem et matrem et cauteros amicos
guentis implere se, in omnibus locis si- relinquamus, si volumus esse digni, ut
iina luxurire relinquere '
: et hanc esse sequamur Christum per portam angu-
sortem suam, quod in honis palentibus stam. Matth. xx, 10 : Multi sunt vucati.

jideat et non neget vitse, quin oin-

: pauci vero elecli.

nihus deliciis perfruatur. Virtus autetn Secunda causa est : quia pauci etiani
hoc habet, quod in praesentia talium de- incipientes proficiunt : et mulli, qui pro-
lectabilium tristatur, in absentia gaudet :
fecerunt, deficiunt, et reverluntur. IIoc
in potentia parcimoniss gaudet, et in ab- optime signifioat David, Psal. lxxii, 2 et

scntia tristatur. Et ideo est arcta, et 3, ubi dicit \.Mei autem pene moti sunt
angusta dicitur esse : ex una enim, et pedes : pene effusi sunt gressus mei : quia
sola, et ex tota causa constiluitur, sicut telavi super iniguos, pacem peecaiorum
-upra docuimus. Vitium autem fitomni- videns. Quis enim considerans tantum
fariam. Sic ergooportet praecidi ab homi- commodum peccatorum, non zelat vitam
ne iatitudinem el luxum vitiorum. Je- eorum ? videns quod in omnibus pacem
rem. iv, l Circumeidimini Domino,
:
ei habent, et plantati proficiunt, et Sancti
auferte prseputia cordium vestrorum, impugnantur, v'a est eujus pedes non
viri Juda. Genes. xvn, Ki et II : Cir- moveantur, et offendantur gressns : nisi

cumcidetur ex vobis omne masculinum. quod unum est adjutotium, quod dicit

et circumcidetis carnem praputn veitri, David, Psal. i.wu, 24 : Tenuisti manum

signum fcederis inter me
ut sit ih et vos. dexteram meam, et in voluntate iu<i

\d Roman. u, 29 Circumcisio : cordis deduxisti me et cum

t
gloria suscepisti
iii spiriiu, non littera : cujus laus non me. Joan. vi, t>7 : Mulii disdpulorum
r hominibus, sed ex Deo est. Paucitas ejus abierunt reiro . ei jam non cum
etiain comitantium (alias, commeantium) illo ambulabant. II ad Timoth. i, K>
,n vta r\ per portam, ostendit quod an- Scis hoc, quod aversi sunt a m>- omx
ista es1 : quia in via ooncupiscentiae qui in Asia sunt. II ad Timoth. iv, 9 :

homo v.nlit cum uxoribus, lilii>. cogna- Demas mereiiquit,diligens hoc sssculum.
Ita, affinibus, el amicis, Bicut dicitur, His ergo da cansis dicitur angusta, et
Job, xxi, II ••! Seq. :
eorum Infantes aic habitum est de porta el de angustiis
uitani lusibus. Tenent tytnpanum ei ejn

pienU n, 6 et scq- I
' fruamui Coronemu* rti intequam m it nul

utamw ereatura tamquamin Uan pratum sit quod non pertramstU tnam
| unguentit hotl

(i,
* Cf. M.ilth .un ,
il
 |N | \ \\l. \l \ I I II I I \ II I

Introltu ititem t I poi in< 6p1 "' diabolu i

ii iu ui |.i iin ,
t

profectum, el porfectionem Inceptio oai itraquc

|nT . < • ii \ •- 1 lionoin, profei tui i"'i * irtu- iiiiii poi l.ii iiin | I l.il.i ,

(
.i ,, ||| ,
i ,,,,,,

ttiiu ei mei Itornm aeoumuletlonem, 1 1 n itura ti ii. i i. i.nip n adminii ula nrai
porfeotlo per eui m •
M itatti i oonsumm i di Mi moilitie itrati, el multitudine fo-
iionem. Inceplio osl an| nsti ima, pi o \ . Illllllll, Bl aliil illl.ll.int . ,iiii. i|I|.m| \r-

ii .
latior, lastiisimn (alias, latii lima) \ Mi . i. ii 1 1 1
1 . lii iii pat< i
. I.H.-. v i, Ifi

ol juoundissima perfectio. Pial. avn, i

,
iii divite purpni ato el Lotaro i

20 : Eduxit me in latitudinem talvum prims porta dieitor, Infra, ra, 1S :

me />rit, tfuoniam ooluit me, Rduxil Portm infrri iii, ii prsevalebuni adi
me de angusto oonversionii in latitudi- rniii |», iei ondi dicitur, Job, \\w iu,

oem profectus virtutis, el in perfectione 17 : Vumquid apertm ntnt tlbi portm

aalVum feoit. Proverb, n . 18: hsstorum mortUy et ostia tenebrosa vidi t * D
semita quasi lua splendens, proeeditei otrisque portii dicitur in Psal i i.

erescit usque ad perfettam diem, 16 ii 17 : Contrivit portas mreas, ei i

Sic ergo expeditum sil de admonltio- ctes ferreos eonfregit, Suseepit eoi <lr >
•

nt'. iniquitatis eorum,

Spatiosa autem dicitur via t volupl
« Quia lataporta, et spatioaa via eat, quffi licentiosa esl ad omnia qusscomque
quee ducit ;ul perditlonem, et noulti vult. Eccle. n, Mi : Omnia quse desidera-

sunt qui intrant per eam. » verunt <>cit/i mei, non neoavi eU i ntt
prohibui eor meum quin omni voluptate
Hic admonitionis indoctee subjungil frueretur, ei oblectaret se in his fuss
rationem Quia lata esi porta. »
: « prssparaveram,
Kt dicuntur duo quorum prtmum est, :

quod imliuit oppositum, ut magis pro- « Qiia3 ducit ad perditionem. »

positnm manifestetUT quia oppositorum :

eadem eei disciplina. Secundum est, Prima quidem porta ad perditioncm

quod inducil (alias, includil) propositnm vitss gratiss, et boni natura : Beounda
ex opposito, ibi, « Quam angusta porta, autcm ad perdttionem gehennss. De
ete. prima dicitur, Luc. xv, 32 Fratcr :

De opposito autem quatuor dicit, la- tuus hic mortuus erai, et reoixit:
tam videlicet esse portam, spatiosam perieratf et inventus cst. Mortuus pri-
viam quae ducit ad portam, linem vise et vauone vitaa gratiae, etperditus in bonis
introitum porta? dueere ad perditionem, natime. Osee, xiv, l : Pereat Samaria,
et multitudinem intrantium. Et haec pa- quoniam ad arnaritudinem concitavit
tent in littera. Deum suum ! in gladio pereant, parvuli
eorum elidantur, et fcetse ejus discindan-
« Quia lata porta, et spatiosa via tur! Pereat, inquit, in bono naturae et
est. » gratiae : quia per peccatum amaricavit
Deum, qui natura dulcis est : in gladio
Porta autem ista dicitur introitus ad duro ancipiti morte gehennae. pereat
perditionem : et iste est hians et patu- Qui gladius procedit ab ore Dei et hoc '

lus ingressus mortis. Et iste est duplex : 6St sententia condemnationis a?ternae.
unus est ingressus mortis culpse, et iste Parvuli ejus sunt inchoationes peccato-
est vitium capitale : et alter est ingres- rura, feetae conceptiones malorum pro-
sus mortis, et iste est mors naturae. Et positorum.

1
Apocal. i, 16.
 3 54 I). \LB. MAG. ORD. PR.ED.

De hac porta 'licit :

dextris iguis, el a -iuistris aqua '
: scili-

cet ignis concupiscentiae et tribulationis,

Et multi sunt qui intrant per et aqua voluptatis et persecutionis San-

ctorum. Act. xiv, 21 : Per mullas tribu-
eam. »
lationes oportet nos inlrare in regnum
Non eniin haec qmeritur, quia spatio- Dci. Psal. lxv, 12 : Transivimus per
ie patet omnibus : et licet a priacipio igncm et aquam : et eduxisli nos in re-

lascivse juventutis lata sit omnibus, et frigerium.

Bpatiosam se exhibeat, tamen paulatun
Btringitur per senectutis gravedines, do- « Et pauci suntqui inveniunt eam, »

nec tandem ad punctum colligitur foveae

feteriuT. Isa. xxiv, 17 Formido, ei fo- :
Quia stricta latet, unica, et multis

vea, et laqueus super te, qui habitaior deviis circumposita. Et pauci sunt, qui

es irrrx. Formido pcenalitatis, fovea quaerunt : pauciores, qui inveniunt :

carceris, et laqueus aeternae condemna- paucissimi, qui inventam perticiant: quia

tionis. multi, sicut supra diximus, revertuntur

retrorsum. Hoc autem, ut Timaeus
(alias, Tullius) narral. optime ostendit
« Quam angusta porta, et arcta via Pythagoras. Invenit enim ad vitam ho-
14 minis instrucndam litteram, quae usque
est, quae ducit ad viam ! et pauci sunt
hodie vocatur littera pythagorica : et haec
qui inveniunt eam. »
est illa quam nos vocamus upsilon (v),

llic incipit secunda pars hujus ratio- quae incipit ab imo per strictum lineae,

in qua ex positionibus (alias, ex et asccndit per illain, et postea bifur-

ni> :

oppositi dispositionibus) ostendit propo-

catur induos rainos, quorum unus dire-
cte ascendit, et alter ad inferiora reflexus
situm.
Et dicit quatuor : angustiam portae, incurvatur sic (V) : volens, quod infantia

ar< litudinem viae, et tinem vitae, et fre- et nativitas in omnihus stricta est, quae

quentantium paucitatem. Et de angustia ascendens per aetatis incrementa usque

portae jam dictum est supra. Eccli. i, 5

ad ultimam aetatem, ramum rectuin ra-

Ingreesus sapieniia mandata eeterna. tionis iniltit per gradus virtulis ad sum-
muin felicitatis et alterum rainum con-
Arcta autem via est profectus per ardua
:

Delicati mei am- cupisoentiaa recurvans per gradus vitio-

opera. Baruoh, iv, 20 :

rmn ad iina lirulalit.it inlidclilatis.

bulaveruni per vias asperas. Tamen luec
is, el

via dilalatur paulatim, ut supra dictum

Paucos autem esse dixit, qui difficilei

altitudines velinl scandere : plnrimos

est.
autem per prona a<l ima concupiscentia-
« Qua3 ducit ad vitam. » rum eligunl reflecti. Et de ascensu qui-
dem esl ip Psalmo lxxxiUj H : Ibun/
ideo dicitur, Eccli. u, dr rirtufr in rirlulrm : videbitUT DeUi
Ecce tini^. et

Modicum laboravi, tt inveni mihi

:;.",
;
deorum in Sion. De descensa autem et

muitam requiem. Quia iout dicitur, reflexu, Isa. u, 2M : Dixerunt animM

i.pnr». \i\. 20: Videbantur illi pauei lu.r : Incurvare, ui transeamus: et po-
/"' amoris magnitudine. Et hI«><» snisii ut terram corpus tuum, et quasi
dies
in pocrypho Eadra dicitur, quod a»1 rinin transeuntibuSt Bupple, dsmoui-
« -iviias posita ni sublimi, plena omnium lni-.

bonorum, cujui introitui est angustus, a

0f, l^ K-h.p, vii. b p\

 |\ | \ \M. M \l Ml I I \ II |B

\i londito m falsl l 'i uphoti mi\ tramftyurat u <

\tigrlum tu
<•<
\ i
est </" imiiiiiiiiii i r/iii

1 1
> incipil pai iil.i quae i
i
dc impc fran.sfiyurmtur vetut minutrt j

dionte. Bl i i.nii ii .iiui .

ed i"<
1
multum n
fuod ad i ' 1 1
<
iii 1 1

liui pei \ ertil pei ralaara ipeciera pii I

imoth. n. el 7 Wultum profii iunt I '» I

tia, inl impietatem et termo eorum o/ <,i,<-

El iln nliiur in partei trei lecundum terpit

si <|'i.r exignntur ad ipeciem pietati l i

quia ilc vix deprehenduntur, el

quorum unum eal ipeciei piotatii uaur- iiiiiliiiin iii" iiii, •

Attendite. »

p.ii.i alterum, falii i dnii icientia \ quibua sutem attendanl lubdil

praaaumpta, quam tangil il»i, s. lil :

Von omnii aui, » rertium esl alta •' \ r.'ii-is 1'inpin'i

potestaa .i»l jactantiam lanclitatia os-

tensa : el hanc tangit, ibi, \ . -2 \

« Multi Si qnod tfum, Hatth. u,
>i \ idetur, 1

iliccn/ mi/ii in illa tlic. » dicatnr, Prophet» et lex us</u<- ad <

j n « >< 1

Prima autem harum <li\ iditur ulteriua Joaiiiicm. quod aon oportuit posl lem-
iii tres : in quarum primaponil inhibitio- pora Joannia a talibna attendere : et haac
oem cum declaratione ejusdem : in Be- esl objectio Chrysostomi. El Bolvit, qnod
iMimla. ponil declarationia probationem, Prophetia omnis fuil de Christo, el

quadam inducta de vegetabilibua simili- cramentis ejus : quia Propbetia proprie

tudine, il>i.in medio v. I (i : « Xumquid esl divina inspiratio sul» immobili veri-
colligunt ? » 1 ii tertia antem per omnia tate, lales rerum eventus denuntians,
probal intentara conclusionem, ilii. v. 20 : qui sunt de Redemptore el sacramentis
i fgiiur ex fructibus eorum, » ejus : et hoc modo Prophetia finita fuit ad
Atlluir iu prima harnm duo continen- Joannem, qni digito Salvatorem demon-
lur, Bcilicel inhibitio, et declaratio. stravil : e4 tunc incepernnl Vpostoli in
[nhibitio est, quod dicit laboree Prophetarum intrare, el regnum
coelorum vim pati, el violenti rapuerunt
« Attendite a falsis Prophetis. » j)otons regnnm, quod annuntiabatur per
Christnm.
Est autom continuatio ad praecedens, Sed si Prophetia dioitur quaecumque
quod quidoni nonio judicandus est, et onuntiatio fnturorum, tunc fuorunt el

justitia nostra coram hominibus facienda sunt Prophot.T post Joannem, siout \_ -

non ost, et quod per angustam portam bus ot filisB Philippi Evangelistaa, qui
intrandum ost. futuramfamom et vincula Pauli pnrnun-
Sed in omnibus his, quia spooios pie- tiabant «. Sed hic, ut dicit Chrysosto-
t;»tis et exhibenda et attendonda est, et mus, « Prophotn? dicunttir Doctores
hflBC esl causa deceptionis etiam haereti- (i Bcclesise, qui divina docere non i">--
ois : ideo ne deeipiamur, dicit : « Attcn- « sunt, nisi spiritu divino intellierantur,
dite. » « quem habuerunt Prophetae. » 1 ad
Et per hoo notat duo : quia vi\ oave- Corinth. xiv. 2!» ot 31 : PropheUe duo,
tur, et quia multum nocet decipi. aut tres dicant, et cseteri dijudicent...
Vix cavetur, quia bonis valde sunt si- Potestis enim omnes per singulos pro-
niiles, II ad Corinth. xi, 13 et seq. :
phetare, ut omncs discant, ct ornnes ex-
Cujusmodi Pseudoapostoli sunt operarii hortentur. Et. ibidem ante. i. I : /Emu-
subdoli, transfigurantes se in Apostohs lamini spiritualia, magis autem ut
Chris/i. Et noii mirum ipsc cnimSata- : prophctetis. Et, ibidem, v. i : Qui pro-

\.*t. xxi, U.
356 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

phetat, Ecclesiam Dei ssdificat. Veri igi- Si surrexerit in mcrfio tui Prophctes,
lur Doctores, veri sunt Prophetae : Ealsi aut i{ui somriium vidisse se dical, ct prse-

auteni Doctores suh specie pietalis la- dixerit signum atque portentum, et eve-
tentes, falsi Bunt Prophet®. Jerem. vi, nerit r/uod loculus est, et dixcril tibi
13: A Propheta usgue ad sacerdotem Eamus, et sequamur dcos alicnos quos
cuncti /aciunt rlolum. Sophon. m, 't: irjnoras, ct scrriamus eis : non audies
Prophetse cjus vesani, viri infideles. vcrba prophetx illius aut somniatoris,
Est auteni attendendum quod non dicit, quia teniat vos Dominus Deus vesler,
Attendite ab his qui videntur falsi Pro- at palam /iat utrum diligatis cum
pheta?, vel a fallacibus horninibus qui an non. Et, ibidem, infra, $. Pro- 5 :

Prophetae videntur, et non sunf : quia phcta autem ille aut ficlor somniorum
bene possunt vere prophetare, et eliam intcrficietur, quia locutus est ut acer-
veri Prophetae esse, et tamen falsi sunt teret vos a Domino Deo veslro. Isti

per alium modum. Dupliciter enim di- ergo sunt falsi ProphetSB.
citur falsus Propheta, a falsitate doctrinae Hos autem describit dicens :

ab intentione fallendi, vel se-

scilicet, et

ducendi, quamvis vera doceat. « Qui veniunt ad vos in vestimentis

A falsitate doctrinae, III Reg. xxu, ovium, intrinsecus autem sunt lupi
11, fuit Propheta falsus Sedecias, rapaces. »

qui sibi fecit cornua, et enuntiavit quod

Achab iret in Ramoth Galaad, et venti- Et dicit tria : speciem pietatis, qua
laturus esset Syros : et sicut ibidem di- decipiunt : ferocitatem lupinam, qua no-
citur, t£. 22 et 23, spiritus mendax erat cent : et signum, per quod cognoscun-
in ore ejus, et aliorum Prophetarum tur.
complieum suorum : et decepit Achab, De primo horum dicit duo : simulatio-
ut iret ubi occidendus fuit. nemcharilalis etiam ultronea ingestione,
\l> autem fallendi, quam-
intentione cum Qui veniunt ad vos. » Noo
dicit : «

vis vera dicerent, falsi Prophets fuerunt enim exspectant donec ab eis requira-
Balaam et Caiphas. Balaam, Numer. tur, sed ingerunt se hominibus, sicut
xxiii et xxiv, qui vera et bona dixit sed :
dicitur de Domino, supra, iv, 23, quod
pergens ad populum suum dedit consi- circuibat Jesus toUtm GaliUeam, do-
lium, quid facturus csset Balac populo, cens in si/nagor/is eorum, et /inrdicans
ut deciperetur per idolum Phogor, hoc Evanr/clium rcr/ni.

est, idolum tentiginis. YX Gaiphas, Joan. Secundum est cxhibitio exterior ovinae

xi, 4'.) el 50, vera dixit : sed tamen ina- simplicitalis et innocentine, cum dicit :

litiam intendit, delere scilicet nomcn (i /// vestimentis oviusn. » 11 ad Timoth.

Christi : el sic est in inultis aliis. iii, .">
: Habentes tpeciem quidem pieta-
Utroque autem modo simul el divisim tis, rir/u/cm aulrm cjus a/tncr/an/rs.

dicuntur hic falsi Prophets. Jerem. Propler hlniidiincnluin autem veslis,

xiii, I \ : ln prophetis Jerusalem vidi ti- Vpocal. ix, Kl, signilicantur per scor-
militudmem adulterantium, et iter piones, quarum potestas nocendi fuit in

mendacii. Vdalterii Bimilitudo, quando cauda, el blandiebantur Eaciea earuna

yeritatem quam docent, adulterantur per exterius.
seductionis intentionem : iter autem Attendendum autem, quod ovis, ma-
mend.Kii, quando mendacia, \<'l falsa nente mutual lanamj
suhstantia ejua,
propoiiuni. Jerem. hv, li : Fatso pro* miii" diilerentia eorum pi l>u s mutuat, et <

phetm valicinantur i)i nomine meo: non Bine differentia colorum omnes enin :

.
prmcepi eis, neque l<>- induuntur lania ovium, et in omnes co-
mti/s tum ad eos. Deuter. xm, I et seq. : lorei variantur: el in hac proprietatc et
 I\ I \ \N(. M M I II I I \ II I I
l

luilll \r|r.,| ,i|.|..i|,||l, h.lr. .1 iii. ill " \ frUfttil .llllll 1(1
Pi M|>ii,t.i' apoi te lanii o^ lum utuntur, el ,-,,*. •

ibutuntur \ 1 1 u . 1 1 1 1 1 1 1 e i i'i ophi 1

1

itve Dootor, qui '•• vilir hmiitiit**, i-l Hic diril ignum pn quod in-

pote •'"'•
doctrinee \ ei ii.it"*, ol itatii i" n
i'

otione, \n\r\ i, i
M i. Dominl locum I I quteritur, qul unl fructu '
(J

lenena, et vitara et doctrinam agni Im- li fructnt dicantui opera, pei pra»d

maculati : aed flctui est, qui ipecie vHbb roiatat q I illa ovina el • pei ilta

intentionom falsaa ingerit doctrins, ot non poiirnl v i

autem, ut di-

poteatatem uaurpat: aperte malui eat, ci1 Auguatinoa, fructui dicantur fllii el

qui aliquando non habet ni^ locum In proielyti corum, eo quod Hli permanenl
poteatate, et vita malui eat, el doctrina cum ipaii »icu1 fructui cum opera trw
nullus. Uiquando autera doctrinam ha- eanl : adhuc non videtur conven
bet, et poteatatera, etvitaest perversua quia RIH eorum aunl licul ip ila

Ficti gregem decipiunt, m aberrare fa- lunl latentea, •!non cognoacibilea.

ciant: mali cornibua impingunl poten- RaaroNato. Videtur mihi, quod ////-

Usb ause, et devorant : quia licel cornua etus eorum dicuntur ea in quibui qu
habeant, ut ngnua, tamen efferali simt, runl reflcij licut in flnibui luarum inten-
ut lupi. Daniel. viti, i: Vidiarietem lionum: quia 11 ill<>s flnea lUb-ordine
cornibus ventilantem contra OCcidentem, Bcclesise coliocant, non aunl lupi, s<-.l
tt contra Aquilonem y et contra Meridiem, veri Propheta?:ei autem iri mundania
c/ omnes bestim non poterant resistert collocaflt, hypocritffi fnissecognoscuntur:
ci, negue liberari de manu ejus. et siprocurant seissuram corum ab or-
dine Ecclesiastico, lunc luerctici csse
« Intrinsecus nutem sunt lupi ra- cognoscuntnr, et uSUue ad illoa fructua

pnces. » non cognoscuntur. Omnia enim pas-

ser et omnis turtur invenit sibi do-
[ntrinsecos autem dentes habent lu- mum nidum ubi reponat pullos
et

pinos per eorruinpenlem rationem in suos, altaria Domini virtutum, <jiii

corrumpentem intentionem in
errore, et est Rex el Dominus 1 unde quando :

malo Gne, et corrumpentem voluntalem nolunt subdi ordini Ecclesiastico, statim

in noeumento quod faeiunt. Lupus enim dignoseuntur. VA lioc est quod dicit Au-
non solum babet dentes mordaces, sed gustinus, quod in filiis, boc est, in obe-
otiam venenatos. Joan. x, 12: Lupus dientia filiorum cognoseuntur.
rapit, et dispergit ovcs. Isti enim ab ovi- Et ista etiam intenta per opera eorum,
libus Ecclesiae dispergunt, et dentibus sicut dicit alia (ilossa. Sapient. iv, "»

venenatis diripiunt. Aet. xx, 29: Scio Fructus illorum inutiles, et acerbi ad
quoniam intrabunt post diseessionem manducandum, et ad nihilUm apfi.
meam lupi rapaces in vos, non parcentes Sicut enim zizania non cognoscitur a
gregi. Ezechiel. xxn,27 Principes ejus in : tritico, quam diu similem cum tritico

medio Hlius quasi lupi rapicntes prx- liabet virorem in herba, sed statim cum
dam. Habacuc, l, 8: Leviores pardis equi seminat (alias, format) follieulos ad fru-
ejus, et ve/ociores lupis vespertinis. Ve- ctum, cognosci incipit quia non sunt si-
spertiniautem lupi magis rapaces sunt, miles aristis tritici : ita est de haeretieis
quia per diem latentes magis esuriunt. et falsis Prophetis, sive Doctoribus,
Ista est ergo vera existentia rerum. quamdiu praetendunt vivorem virtutis,
cognosci non possunt sed quando folli- :

1
Cf Psal. Lxxxiu, 4 et 5.
3o8 1). ALB. MAG. Olth. Pll.Kh.

culos faciunt ad fructicandum vel in mabitur ferro cl ligno lanceato, Quia

Lcmporalibus, vel conciliabulia in aristis Ii.iii lici manu molli Bcclesise tangi non
Ecclesiffi non collocatis, tunc Bunl vi- possunt, sed ferro domantur acutae argu-
tandi. Eccli. xi. :{(> : ln filiis suis agno- mentationis et severaa coercitionis. Pro*-
SCltur rir. SHpicnt. IV, I» : Ex i/lioi/is verb. xmv, 30 el 31 : Per agrum homi-
somnis filii </i<i nascuntur, testes sunt nis pigri transivi, et per vineam viri
nequitise adversus parentes in interroga- sinlii: et ecce totum repleverant urticse,
tione sua. Si autem quis etiam velit et operuerant superficiem ejus spinse.
advertere modum operum suorum in cir- Cantic. n, 2 : Sicut lilium inter spinas,
cumstantiia operum, ut frequenter perci- sic amica mea inter filias.
pitur Lupinum cor eorum. Proverb. « De tribulis. » Tribuli sunt illa qiue
xxu, 19: Quomodo in aquis resplendent vocamus spinam albam : et haic est ex-
vultus prospicientium, sic corda hoini- trinsecus in superficie corticis. Spinam
inun manifesta sunt prudentibus, babent albam, triangulam, brevem, valde
acutam, aduncam versus terram, et fru-
« Numquid colligunt de spinis ctus ejus cxtra rubeus, et intus lapidosus:

uvas, aut de tribulis ficus. » et signilicat credentes et adhssrentes bae-

reticis, qui extra in temporali potestate
II ic per similitudines inductive mani- babent spinam brevem, quia non nisi in
festat propositum, ei dicit duo. Primo falsa opinione fundatam, et non in cor
eniin duobus
inducit in particularibus profundatain, nec extra ad mullos con-
secundo, inducit generaliter in omnibus versos prolongatam, albam, quia Chri-
arboribus, ibi, y. I": « Sic omnis arbor stianis sunt similes, tiiangulam, quia in
bona. » abusu ssscularis potestatis, qua pungunti
Duo autem inducit particularia mala- abutuntur potentia, divitiis, et amicis.
rum arborum, quoe ex peccato nasci di- Kructus rubeus in sanguine, et lapidosua
cuntur: primum esl <!<• spinis, secundum in Obstinatione. Genes. iu. IS : Spinas
esl de tribulis : similiter inducit dupli- et tribulos germinabit libi. Ad llebr.
cem fructum dictis arboribus deni vi, 7 et S : Tcrra... proferens spinas ct

tum. tribulos, rcproba cst, ct maledicto /im-

I Iporlel autem scire, quod magna spina ii iii it

dicitur hic spina, et hfficest, cujus succus

niger est, cortex nigra : spina crescens « Numquid colligunt de spinis
de centro ligni, longa, nigra, et acuti uvas? »
anguli, fructus acris, propter quod etiam
acacia propter acumen vocatur, de qua LJva autem autem est buccus genera-
dicil Chrysostomus, quod < noo esl lia- tiva vitis bonffi spei| ut dicit Aristoteles,
« bitatio nisi Berpentium, qui repunl et gaudii, Psal. cui, 15: Visium Isetificat

« juxta Lerram, • et significal hssreticoa cor liominis ; socictatr COnjuncta raccino,

nigros squalore, et prsecipue in cortice qui palmiti adhssret, et h»c adhcerel ve-
coram hominibus, quorum spina cx. in- i.c viti, uncis repens Bemper Buper ligna
timo procedit corde, fortia <•!
longa, qusB alien.i, nt Bustentetur : d in his proprie-
est punctura obstinationis, el acutSB de- verorum Prophetarum
latihus Bignificat
fensionis suorum dogmatum : succus do- doctrinam, spem BBLernorum, et gaudium
< inn.i' amarus, fructus acerbus, dentes Bpirituale generantem, primatum non
\.i > lesise obstupe n ens, 1 1 Reg. ixui, 6 1 desiderantem, sed in congregalione San-
7: Prssvaricatores guasi spinm evellen- ctorum palmiti ec< lesiastici ordinifl adhss-
tur universi. qum non toiluntur mani* rentem, el per hunc viti Christo conti-
l.i si ijin^ tangere eai voluerit, <u- guam, non novella <•! singularia ferens,
 I\ I V Wi. M M III I I \ II h,

II
.1 potl I ll i i.ilimium iiii I |"i II ,/, ,! i,lllll,l I ,,111,,, .

n i n Mi repeni nuper ligni in p iimiii/iii aspidutn insunabiie,

,i, ,, i), i
i.mii.i, hoi ' i . iuper aui tori

latem r.iinnii Judioum, i\, I - el 13 i. \ni de Iribull ftau } »

ithi tunt iigna <<</ i

item I '///. et im-
peranobU Quse respotutit eit Sumquid I i' ii
quando quatuor liab< i
I
i

possum deserere vinum meum, i/u>><t /.»•- multitudinem ranoi u inum i olli

/><// iit / homines, et inter /i</n<i i"i mn, iluli '•ilmrin humorii qu
tificai t i

cmtera promoveri '

Quiti dical Non infunditur, mollitiem pellia, quod non
i
i

\,,u niiiii desideral primatum verus floret intei arhon Kl inorum quidem
Doctor : sed rhamnua, itoe ipina li illei ii" Sanctorum m l
fl

,|u.r-.i\ ii imperare, e1 oombuaail lia. «' munionem, dulcedo humoi

T.ili^ ergo « i \ i de ipinii non eolligitur. dolcedinem itgnifii .ii i hai rtatii in i on-
II, ec uva creacil in vite, de qoa dicitur, otatione ipii itui omn ina infunden*
.l.i.in. w . I :
/'y ntm vitis vera, ei tie, mollitiei autem |>rllis mititatem li

Pater meus agrieoia est. Et, ibidem, miiif.it convietua el loeietatia, carentia

f, l : sici/f palmes non potest fetre fru- autem florii inter Ligna lignifical non
rfi/ni ti semetipso, nisi manserii in vite Horere in mundanis. De quibui dieitur,

sU nec vos, nisi in me manseritis. Genea. Is.i. wiii. i; : A/i/r messem totus <>///<tr//i/,

\m\, II : Lavabil in vino stolam suam, <•/ immatura perfeetio germinabit.

ei insanguine uvss pallium suum, Je- De primo dicitur in Paalmo < \, I : ///

rem. u, -I EfQ piantavi /<• vineam :

foiisilit) justorum, et eongregatione.
Pial. i\\\ll, /',;;
electam, omne semen verunx. Haac u\.i, I : t/lltiii) /imiliin r/

et hoc vinum non crescit, nisi in vinca t/i/tiin jiitiiiu/uin habitare fraires in

Domini Sabaoth, id est, exercituum, iniiiin. I'sal. uv. I i :

'/>/ rcro homo i/uo-

quas domus [srael eal ', hoc eaf, io iiimis, tlu.r inriis, ct no/us /nri/s, etc.

Eccleaia. De spinis autem hnreticorum De secundo, Booli. wiv. 27: Spiritus

non colligitur. lsa. wi. 1(1 /// vineis : mcus supet mcl ilulcis, cf hsereditas mea
noii exsuitabit, negue jubilabit. IV- super mel ct far/nn.
ni/in in torculari non caicabit qui De tertio, Matth.v, i Beati mites, etc. :

calcare consueverai : vocem caican- Numer. xu. 3: Erat Moyses trir mi/issi-
tium abstuli. Vinuni eniin spiritum diri- mus super omnes /lomines qui moraban-
r
i, it sursuin, hvtilicat mentem, bonain tur supcr terrtim. Matth. xi. 29: Discite
spem ingerit, calorem accenditj et spiri- a mc quia mitis sum ct liumilis corde.
tus faoit rervorem : et hoc facit doctrina, De quarto, Tsa. xxvm, 1 : Vse coron&
quaa est succus de vite Christo in vinea superbiss, ebriis Ephraim, et ftori deci-
Bcclesise sursum bul- : el ideo spiritum denti. glorirn exsultationis ejus! Jerem.
lions Bcclesia laeta mente celeuma jubi- xxiv, 3 : Ficus, ficus bonas, bonas valde.
lat. et calore charitatis accensa firmam Quatuor dicit propter quatuor inducta.
spem concipiens eeternorum, bibit. et Fieulnea autem Christus est, et horlus
inebriatur, oblita posteriorum, et ad an- I -leelesia : et sufticit talibus dulcedo Spi-
teriora se extendil *. Sed licet hsereeis ritus sancti non qunerens promoveri sicut
vinum habere videatur, in colore quidem hvpoerita, nec quaerens silvam hominum
similitiulo autem vera est vini est, re sibi subdere, sicut ha?relici sibi concilia-

quod dicitur, Deuteron. xxxu, 32-oo : bula facientes. Judicum, ix, 11, dixit
Uva corum uva fellis, et botri amaris- ticus : Xumquid possum deserere dulce*

1
Cf. Isa. v, 1. viscens, ad ea cero qu& sunt priora extendens
2
Ct". ad Philip. ni, 13 : tjux retro suni obli- meipswn, etc.
 360 D. ALR. MAG. ORD. PK.F.D.

dinem meam fruetusque suavissimos, >i tur, ad (ialat. v, 22 et 23 : Fructus au-

ire uf inter catera ligna promovear ? tem Spiritus esl: charilas, gaudium,
De hujusmodi vile, et hujusmodi Bcu />(/./-, patientia, benignitas, bonitas ,

dicilur, III Beg. iv, 2."> : Bgbitabmi /uda hnK/iniimitas, mansuctudo, fides, mode-
et Israil absque timore ullo, unusquis- stia. continentia, castitas: cx his enira
quesub vitesua, etsubficusua, Hujus- arbor dicitur bona. Melior autem est ex
modi enini licus non coliigitur dotribulis [dantatione super aquas, ex quibus non
supra induclis, Bed poliufl ca qua? supra exsiccatur, 1'sal. i. -\ : Erit taniquam
dicta sunt : et si siinilitudinem aliquando lignum quod plantalum cst seeus deeur-
usurpent Bcuum, sunt idola Boue. Hevc- sus aqitarinn, quod fructum suum dabit
ra autem sunt pesliferi, et lapidosi. et m tempore stw. Jerem. xvn, 8: Erii
acres fructus. Dc quibufl dicilur, .lereni. quaei lignum qued transplantatur super
xxiv. -T : Ficus, ficus malas, malus aquas. Optima autem, si multoties fert
valde,qust comci/i nnn possunt, co quod fructum, Ezechiel. xi.vn, 12 : Per si)t-

sint malx. mcnses afferet primitiva. Apocal.

(ji/los

xxn, 2 Per singulos menscs reddens

:

fructum suum. .lerem. xvn, 8 /// tesn- :

fy « Sic omnis arbor bona fructus bo- pore siccitatis non erit sollicitum, nec
nos facit. » (iliquando dcsinet faccre fructum.
Ha< est igitur arbor bona, quae facit
Hic transfert similitudincm in particu- bonuin fructum.
lari suinptam ad gcnus omnium arbo- « Fructus » autem ejus sunt dulcedi-
rum. Bt dicit tria : proprielalcm arboris nes sanctorum donorum et operum, et

in fructu secunnutn actum, ct proprieta- menses sunt illuminationes ccelestes,

lem arboris in iructilicando sccunduin quibus sibi redivivi fructus lumen con-
polestatem, consumptionem
et arboris tinueministratur.
nociva?. Et hoec palent per ordinem in

littera. « Mala autem arbor fructus malos

In primo istorum duo~continentur va- facit.
riata secundum proprietatcm arboris
Non potest arbor bona malos fructus
boiue et mal®. Et de bona quidem dicit :

facere, neque arbor mala bonos fru-

« Sie omnis arbor bona. »

Et cuin dicit, « Sic, » notat illalionem ctus facere. »

ex pradiclis. Ex quo cniin una ratio est

d<> oinnibus. qilse cst de duabus inductis, II ic per opposilum agit de mala ar-
universalitcr infcrtur de omUibufl. bore, qua? fructus malos facit : et est ar-

Dicitur autem c « Arber botus, » dele- bor mala. et arbor inutilis. Arbor mala
ctnbilis, et salutaris. el utilis in fructu. est, qua? malos facit fruitus : arbor autcin
Do utilitate, Exechiel. xi.vn, I- : inulilis quas nullos facit fructus. Fruclus

Sruni fructus cjus in cibum, et falia antem mali rant indelectabilee, peetiferi,

etUi in niriiii iiiiini Ifl*. wwu, M> : ln et inntilee.

iinnn tecunda pomis vescere. Genesi d, De primis ilicitui, I ./<•< lucl. xviu, 2 :

Ii, omni ligno paradisi comede,

/ i
/'atrcs cnniiiilrrinit i/runi acetbam, ct

\)r delectabilitate, Cantic. u, Sub •{ : dentcs fUiorum obsiupesouni.

utnbra Utiui quem deeideraveram tedi, Dc secundis, Dnuiel. iv, II: Visper-
ii fructus ejui duicii gulturi mco. i/ilc frurtus rjns. Iloc aulcin dixit, quia
De salubritate, Apocal. \xit. 2 :
/ non <">! lalubris.
uirague parte fluminis lignum vitse, nf- De inntilitate dicitnr, .lob, tx, 2G
f,
,. u fructut duodecim : de quibui dici- Perlransierunt quasi navei poma por-
 i\ I \ \\(, \i \i iii M \ ii i
19 M
tanttt «.»u.i i .1 1. . i . i iiiiiiihi> i . iiiini I- -
. i,,,m ,\ ai.i.-i quod hie dioilui

linqaentio aiei \ imnu ,,,l,,inn Inuiihs u,,n |i..i. i

tutem .ni inii lerilei Hebecui Del i dicitur, I liiel. xvu, 8 : /«

lli. 17 Mrnli<liir OpUi olu.r, <( <tn <i U I

r,i /nn, n ,,</„, n.pi.i. miilln. /</nntn(<i

ii,„l n/frrrnl riliinn ln.lr.iih itUlS tii, Ui ftuHoi /i<mdr*, <l /„,i(<( /ni.tum.
Il.ilr- lllhll, I II, is.r, bil I In.r, r,.i.|i- I >< lll.lhl. D.llll.l. |V, 1 1 Su, , < d il < <l,
'

Oatffi '. ,<in,<l/,r.r,idil< r<im<, tJUi tXCUtUi

tjut
v ""i
II. r. .niiiii.i de i.K ih aptantul •/iriibo folia, ti disptrgitt fructui
^'i
iiin. quwum \ihi arbor eti, I kei an« autera i-i" rtraunculi meli fructui.

boria booJUi gratuo, .'t bonitai fructus Roman ru B Cum i meni m rome,
peoeatormmt </"> I" / "/' 1 "
bonitai operum, ti refeetlo bonitatii pattioruu '

Spiritui laneti inlormantii opera. Mala trani, operabaniur <n membru notti

autera irbor raala vita, malorura fructui ut fructificarcni morti,

mela opera, <'i refectio concupisrenthr,

iju.r eit iii eii.

Omnii arbor qua qoo

« fecit fru-

« Non polost arbor bona niulos frii- rtum honnni exoidetur 6t 10 igQ6IB
otua faoere. » mittetur. »

't de
Htc loquitur de fruotu bonarum arbo- Bcoe coneumptto malae arborii :
(

niiu srcinuhnu poteitatem, i'i convertil hoc supra ' multa lunt dicta. Excisio au-
simuuuumu, eomparans fructua houos ;ul inn arboris rst pneciiio ab Eccleaia, vel
arbeeera malam, et e oonveno fructus vita, per iententtam,.vel mortera. i/i
inalos ad arhoivm honain. autrin in ignem «-st, quando adversariuj
Videtur autera, quod contrarium ejns veritatis hic llammis exuritur, vel in

quod dicit eveniat : qnia snpe videmus, inferno nternifl ineendiifl mancipatur.
quoil arhor niala hona per inrisionem lit UReg. win, 7: Spin.r ii/iw succens/r

v\ cultum, et hoino honus maius tit, el fl comburenturusque ud nihilum. A.l Bebr.

oonverae malus lit bonus. vi, 8 Cujus Liiiiiiinlanfin in combustia-
:

Ad hoc autem dicendum, qnod arbor nem, supple, erit. Isa. i\,."): Eritin com-
bonn vocatur hic liberuin arbitrium sub bustionem, et cibus ii/nis. Ezechiel. XVi
forina bonitatis gratie gratuin facientis. i : Btce iijni datum escam utram-
est in :

Et hoc modo seeundum poteslatein for- /ue partem

( ejus consumpsit ignis, I <

raas otteientis non potest arbor bona fru- medietas ejus redacia est in favillam.
ctuin malum faeere. Siniiliter arbor mala
dicitur. secundum quod est informata vi-
tiis: et hoc modo ex forma non habet po- « Igitur ex fructibus eorum cogno-
testatem fructus faciendi bonos. Similiter
sce ti s e os. »
est in phvsicis. Quando per incisionem,
vel insitionem arbor emendatur, tunc Conclusio est intenta ex omnibus prae-
forma eflicitur alia : quia in loco insitio- inductis.
nis, vrl incisionis, efficitur nodus et tor- Quasi diceret : Ex quo sic est in omni-
tuositas viarum, sive pororum intlexio. bus naturalibus, quae sunt exempla divi-
Et ideo diutius stat ibi succus, propter nae et immobilis ordinationis, tunc simi-
quod calore arboris et solis melius dige- liter eritetiam in his quae ordinem hunc
ritur : in strictis etiam et multis poris etlugere non possunt. Ratio autem red-
subtilius dividitur, et melius obedit di- ditur, Luc. vi, 43 Bonus homo de bono :

1
Cf. epist. Jud», t. 12, I
Cf. enairationeni in tv. 17 et 18.
 D. ALB. MAG. ORD. Pll.ED.

thesauro eordis sui profert bonum,et nuh /H/m loquar, Angeiorum, eharitatem
et

lus homo de malo thesauro profert ma- ni/tii/i /)o>/ habeam, fac/us sum velut ses
lum. Ad Roman. vi, 21 Quew fruetum : sonans, aut eymbalum tinniens.
habuislis tune \n illis in quihus nune Sed contra, Ad Roman. x, 10 : Conle
erubtsciiis ? bSam finis illorum mors est. creditur adjustitiam, autem confes-
ore
Qualiter autem, et per quem fructum sio fit ad saiutem : ergo videtur, quod
cognoscuntur, in prsecedentibus expedi- plura nou exiguntur ad introitum regni
tum est. ccelorum. Item, .loel, n, 32 Omnis qui :

mvocaverit nomen Domini, saltms erit.

Hksponsio. Sicut dicit Glossa, « Perfe-
91 « Non omnis qui dicit mihi : Do- « cta invocatio conficitur ex tribus, ex
mine, Domine, intrabit in regnum « dcvotione et lide cordis, et confessione
« oris, et operis attestatiqne : » et tune
ondorum. »
perfecta est invocalio. Aliter estmendax.
De Prophetis, in quibus est species Psal. lxxvii, 36 <-t 37 : Dilexerunt eum
pietatis, babitum est jam in pramiissis '. in ore suo, et lingua sua mentiti sunt ei

Agit autem hic consequenter dc falsis cor autem corum non crat rectu/n cum
Propbetis, qui veri sunt in doctrina, el eo, nec ficlclcs habiti sunt in testamento
aperte falsi in vita, sicut sunt praecipue ejus. Matlb. xv,
Popnlus hie labiis iS :

modo in Ecclesia, de quibus dicit, Matlb. me luntorat, cor autem corum longe est a
xxiii, 3 : Qu/ecumque direrin/ vobis, me \ Jerem. xn, 2 Prope es tu ori :

servnte e/ facite secundum vero opcra

: eorum, et longe a renibus eorum.
eorum nolite facere. Et hoc quod dicit
est, « Xon omnis :

autem circa ba?c duo in quo-

Dicit :
qui dicit /nihi Domine,Domiue. inira-
:

rum primo ostendit quod confessio tidei bit iu regnum cadorum. » Kegnum COB-
inforniis, e1 confessio praedicaUe verita- lorum aceipitur sicut supra 3 et in illud :

tisnon sunt efficaces ad salutcm. In se- non intratur nisi per observationem ju-
cundo autem dicit, quod confessio perfc- sliii;e et legum ad ipsuin regnum perti-

ctae voluntalis el obedientiee efficax est nentiuin. Usurpatio autein doetrin.e fline

ad salutem, ibi, « Sed qui facit volunia- justitia non e-t vcritas regni, aed vanitas

trm, etc. » nudi scnnonis. De quibus dicit Pbiloso-

De primo igitur dicit : « Non omnis phufl Sunt qui opera non faciunt ad
: « :

qui dicit i/ii/ii. » « rationem auteni confugienies qusrunt

ln quo quatuor notanlur, BCilicel uni- « philosophari, et cssc boni : aliqoid >i-

versalis instantia, cum dicil : « Non « inile facientes ;euns qui nicdicos <]iii-

omnii. » Duplex fidei et prsedicatse ve- « dein audiunl shidiosc, faciunt autcin
ritatis confessio, cum dicil : « Qui dieit « operandorum nihil :
<•! quemadmodum
milii : Domine, Domine. Finis el bons « isii numquam benehabebuntcorpussic
intentionifl appositio, cum dicil : « Mi- « ourati, sic nec isii mentem sic philoso-
lii. )) Regni Dei non consecutio, euon <li- « phantee. »

ci1 : « tntrabit in regnum catlorum. »

priino nota, quod aliqui oonfesilo-

« Sed qui facit voluntntem Palris
De
nc fldei <'t veritatifl prsedicata intraul in mei qui in nrlis est. ipse inlrabit in
.nimi : quia li<l<'in moribufl probant, regnum coeloruin. »

e\ faciunl quod pnedioant. Nara aliter,

I ad Corinth. xxa, I : Si linfuu Imini- Istud esl leoundum, nbi adjungit at-

1
Of, exposilionem, \ , 18. < i expositionera in }f. 3 ei t<> cap. v.

*Cf. lsa. xxu, I M m, 8

 |\ | \ \\(, M \l III I I. \ II 'I

/i/stitni tim .ill.thimtn, \'l l'ln-

1
1 iniiriii opori • 1 1 1 1 1 runfi i liilri /// , i

••i orii lip, iii. 20 Sostro • cmlu

l .111 ii .i 1 1 1 • 1 1 1 ii i.i iiiuil, opoi il v nlili- , st . .I.i.in. 1 1. 3H /'

'""-
oet |" ii ii ' i
innom, \ oluntal i Pilri iccop /// //// 1///// / oiuntatem >

tationem, el rogni ccoli -tio tatem ejus, qui misit n<' , f*ai

tn iii l'i iiiiiiin BXigitlll BX pai t'' I"' i

'
M

r\ pmmiantii, ul Ipee lotrtbil in regnum ei l|u-

lei iiiuluiii | >.i 1 1

tertium sx parts mercedis. rum. »

|n niiinii, el dicit /ntnihif,

Dioitur i^itm :
| ,,ii. il ,i

ontinuui sempei eel Introitui •"

quia '

i Sed (|ui facit, » niiii, iei undum quod i ontinuu

profeetus. bfatth. \\\. _'l 1
t I I
/"//"

Quati advereando insuflicienti confas- /// gaudium domini tui. Genef \\i\,

lioni. V'l Roman. u, 13 Non enim au-

\
31 :
fngredere, benedicte Domini tu\

ditores tegis justi suni apud Deum, Jinis s///s .'

factores legis justificabuntur. II ad Co- Sic igiturde Falaia Prophetia, li

rinth.vm, Faeto perficite ut ouetn- 1 : : Doctoribua quotd falsi aominii * ien-

adtnodum protnptus est animus volun- ii.un Bil determinatum.
tatisy ita sit <>t perfieiendi tx eo guod

hahctis.
« Multi dieent inihi in illa dl<

« Voluntatem Patris mei qui in ccb_ Uomine, Domine. »

lis est. »
llic tangit Faiaofl Prophetas coaiBr-

Tria tangil : i Voluntatem %

i quas est mantea officium prophetale -'t aotum
mensura •{ norma omnia rectitudinis, quibuadam divina. poteatatis mirabilibua

quia injusta esse non potest. Habaeuc, (alias, miraculis).

i, 13 : Mundi suttt oatli tui ne videas Et dividitur in duo : in quorum pri-

malum, ct respicere ad iniquitatem uou mo, paeudoprophetarum continotur in-

potcris. vocatio : in aeeundo, Dei invocati re-

Seoundo, notal affectum acceptantis, sponsio.

cum dicit : « Patris mei. » Et attende, horum tria continontur
In priino :

quod paulatim per hoc erigit ad notitiam quorum primum est invocantium qure-
suffi deitatis, ut eredatur quodjustitia ab dam per numerum et tempns deseriptio :

c«i pmdicata accepta sit ei qui Pater secundum est ipsa invocatio : et tertium.

suus est. Joan. m, 35 : Patcr diligit I i- invocantium allegatio. Et haee patont in

lium.ct omtiia dedit iu tuattu cjus. Vo- littora.

luntas onim Patris est id quod doeet Fi-

lius. Joan. vi, 28 et 29 : Quid /acicmus Primum tangit. cum dicit :

ut opcremur opcra l)ci? Respondit Je-

sus. ct dixii cis lloc cst opus Dei, ut : « Multi dicent mihi in illa die. »

crcdatis iti cum qucm misit illc. Sic

enim tit voluntas Dei sicut in ocelo. et Ettangit tria : Multitudinem confusam
in terra. et inordinatam, cum dicit : « Multi, »

Per hoc autem, quod dicit « Qui est : qui non conveniunt nisi in colleetione,
in coelis, » tangit altam justitiam, non sed non unit eos charitas. Eccle. i, 15 :

pollutam terrenis, sed oam quae fulget in Stultorum infinitus cst numerus. Xon
ccelis, de qua dicit, Psal. lxxxvui, 17 : onim est eis cor unum et auima una.
 D. ALB. MAC. ORD. PR KD.

-i.-ut multitudini credentium '

: sed tan- Dicuat autem duo : allegant formam
tum inulti sunt, confu-ii tn habrnlcs mul- operis, et opus bonum.
titudinem. Judicum, vn. 2 : Mullus fe- Formain tangunt, quando dicunt :

ntm cst /)o/)/(lus. nae tradetur Madian

in manus cjus, ne glorietur conira mc « Nonne in nomine tuo. »
Israel.
Secundum est, quod non sunt nisi in Quasi dicant : Te volumus habere
vcrbis, et non in virtute Spiritus : ct hoc testem, quod non in nomine nostro, sed
tangit dicens : « Dieent. » Malth. xxm, « nomine, » hoc est, virlute tui no-
in

3 : Dicunt mim, rl non faciunt. I ad minis fecimus. Et isti ignorant, quod ad

Corinth. xiv, 9 et 10 : tJrilis in acra hoc quod aliquid pcrfecte fiat in nominc
loquentcs. Tam multa, ut puta, genera Dei, quatuor exiguntur quod videlicet :

linguarum sunt in hoc mundo, et nihil faciens sit nomine, notam sibi sancti-
in
sine voce est. ficati nominis habens imprcssam et :

Tertium est quod tangit, tempus, quod qua operatur, sit nominis in-
virtus
quando conscientia testis, et opera rc- vocatio et quod opus quod facit, nota
:

quirentur, cum dicit : « ln illadie. » Ad nominis informetur et quod non liat :

Roman. n, o : In dic irse et revelaliouis nisi ad gloriam nominis. Sic dicitur,

justi judicii Dei. Nec vocat dicm pro Joan. xvi, 23 : Si quid petirrilis Pa-
qualitate temporis, vel aeris tunc illumi- trem in nominc meo, dabit vobis. Psal.
natam, sed pro qualitatc luminis quod cxni, t : Non nobis, Dominc, )ion nobis,

tunc conscientias singttlorum perlustra- sed nomini tuo da gloriam. Marc. xvi,
bit. I ad Corinth. iv, 5 : Veniet Domi- 17 et 18 : In nomine meo dxmonia eji-
nus, qui ct illuminabit ahscondifa tene- cient, linguis loqucnlur novis, serpenles
brarum, et mani/cstabit consilia cor- tollent, et si morti/crum quid bibcrint.
dium: et tunc laus erit unicuique a Deo. non cis nocebit.

Specialiter autem de primo dicitur,

« Domine, Domine. » Isa. xxvi, 13 : Tanluni in te recordemur
nominis tui. Primo enim ponit se in
Ecce invocatio : et scitur exposilio Deo, ct tunc rccordatur nominis jam in
ejus per praecedentia '. Isa. i, 15 : Cum se transfusi. autcm fueruot quidam
Ili

mulliplicaveritis orationeni, non exau- exorcista? virtute noniinis divini qiuedam

diam. Luc. Quid autem vocatis
vi, 40 : mira facicntes, qufl Dcus propter glo-
me Domine, Dominc, rl nen facifis qu.r riam nominis sui demonstiandam fecit,
dico ? quamvis hoc non meruerunt. E/.e-
illi

chiel. xxxvi, 22 Xon proplcr vos ego :

« Nonne in nomine tuo prophctavi- fariam. dmnus Israrl, srd prnptrr nn-

mus, et in nomine tuo daemonia eje- men sanctum mrum. Bt, ibidcin, infra,
y. 32 Xnn pmpfrr VOS efO /ariam, aif
:

oimus, et in nomine tuo virtutes mul-

Domimu Dm§ notum sit vobis con- : :

tas fecimus. » suprr ve-

/undiniini, ct eruhrsrifr viis

ttrm.
Hic ponitur allegatio. Fiuai eaim i>ti

de illis, qui in multiloaaio putabaat .iii- « Prophetavimus, cte. »

diri, et pcr allegalioaea Deo volebaat
l'"isuadere. Tn.i taogiti ijua- fccfinnt ma-na ope-

• Act. iv, \-2 .

MultHtuiinU eredenthm trai not 1
Vidp supra, in principio explanationis
unum rt anhnn una. I. 21.
 |\ I \ \M. M\l 1111 I \ II

r\\r\ 1*111111 lllllllll, lllll •! IU '/'/ l'l iijiln iiiiuinli i,i< ii

,-., in t <
|
» < t
i
,

in piritu fa< lum, aut In eorpon >

In iliniuiii, uii Oomiriut um narraverunt
ipiritu, aul i il eeundurn ini pirationem iii, ri iln i n mii populutn 'ii' "I" I"

ipiritui ipii mtl ad I nm, - ,u| lecun- mnn.iii iii iuo, '/ iii iui ' itm
iliiin repuliionem ipii itui qui bon i rgu inin in

ii iriatur : el lecundum hoc tangunt i li \lu Di nl.i autom iih 1

1
• I i . i.i ilicuntur

tria genera operura. duobui li : anl quia falsa iunt, 1

Primum lecundum inapiraiioni m

eel apparenl lantum nimi uin.i, •
|
< . i uni

ipiritui ipirantii ad bonum, «t hoc eat, ia |n opstigiii uiianl ul quia in

quod dicunl !
M 1 era miiiI, " -I \ ' i ilati-m ulilitati •

mirainlorum non habent, nl dicil Ghry-

i Prophetavimua. loatomui ii< ul mirai ula Simoni \\

qui feoil latrare oanei de aei e, et hu

Qua tamen prophetia line charitate, inoili, in quibui iiull.i esl utilil i

u dioitur,
i ad Corinth. uu, -. nihil
1 quod in admiratione el gloria eflicitur

prodeet ». Bxemplwn eutem ea1 de Ba> facieni ea : el talia dirii i-ssr Chryso-
l.i.iin v el de Gaipha \ et de Saul, de itomui iiiir.K iiia pseudoprophetarum.
quo eotivU proverbium Num ei Saul : II .nl rheaaalon. u, 9 : Cujut esi a<i-
k '.'
iutrr Propheias ventus seeundum operaiionem Sata
iu mniii rirlutr, rl sii/uis, r/ prodigiik
« lit in nomino tuo daemonin ejeci- mcndaribus. Matlli. wiv, 2t > :

mus. » i/rnl jisruilnrluis/i >/ pteudoptoph

ri dabuni sii/nn inniiitn, rt prodi*
Vel invooatione aoliue nominia, vel i/ia, itn ut in rrrornn inducantur fsi
virtute exorcismorum. Luc. ix, IU :
firri potcst) etiam eletii. 1 Joan. n, 18 :

]'itlimus i/ucnulam in nomiur tuo rji- Nune Aniiehristi multi faeti sunt.
cirn/cin ihvmoma, ct prohibuimus runi,
quia non sci/uitur nobiscuni. Et ideo
etiam non magnum eat ista facere, Luc. « Et tunc confitebor illis ! Quia
x, 20 ln hoc nolilc i/audcrc quia spiri- numquam novi vos
:
: discedite a me,
(us vobis subjiciuntur. Matlh. xn, 27 :
qui operamini iniquitatem.
Si ego in Deelzebub ejicio (Lvnwnia, filii

vestri in quo ejiciunl? Et loquitur de Hic ponitur Christi invocati responsio.

exofcistia. Et tangit duo, conlirmationem scilicet
dicti, et pcena? inflictionem.
« Et in nomine tuo virtutes multas Dicti confirmatio est :

fecimus. »

« Tunc confitebor, »
Virtus est ultimum potentioe in re.

Haec est igitur virtus, quod ita stat in Hoc est, firmiter fatebor. Unde et

summo, quod ad ipsum non potest ratio, graecus sermo habet « tunc jurabo. » :

vel naturse facultas. I ad Corinth. xm, Psal. xciv, 11 Quibus jaravi in ira :

2 : Si habuero omnem fidcm ita ut mon- mea : Si introibunt in rcqitiem me-

tes transfcram, charitatem autem non am.
habuero, nihil sum. Jerem. xxm, 32 :

1
I ad Corinth. xm, 2 : Et si habuero prophe- 2
Numer. xxiv, 3 et seq.
non 8
tiam,... charitatem 'intem habuero, nihil Joan. xi, 49 et 50.
tum. * I Reg. x, 12.
366 I) AI.B. MAC. ORI). PK 1.1)

ci Quia numqunm, etc. » potcntiam : scd, qui operamini. Quiasic-

ut dicit Damascenus, « quod est in Ange-
Ecce inllictio poena?. Bl esl duplex : « lis casus. Iioc csl in liominibus mors: »

nna et priina B8l privatio luminis divinae h ideo sicut Angeli remanserunt in ob-
notitia> : el secunda es1 rjcctioa contein- stinata volunlate t jus quod concupierunt,
platione beatitudinis Sanctorum. ita etiam homines obstinati cfliciuntur in

De priina dicit : voluntate peccati, in qua moriuntur.

Iv/ichiel. xxxu, 27 ; Descenderunt ad
« Quia numquam novi vos. » infernum armis suis, ei posuerunt
>-u>>>

gladios suos sub capitibus suis, et fue-

Sed qualiter hoc est verum, cum om- runt iniquitaies corum in ossibus eorum.
nia noverit Dcus. Et arma eorum cum quibus in iniernuiu

Praeterea, multi eorum aliquando fue- descenderunt, sunt iniqus voluntab-s :

runt in gratia : ergo aliquando novit et gladii quibus Deum impugnavcrunt

eos : et ita non est verum, ut videtur, et Sanctos, sunt conatus eorum ad ma-
« nunquam novi vos. » lum : et iniquitates in ossibus, sunt no-
Ad hoc dicendum, quod intelligendum tae peccatorum in viribus aniuuc : et ha*e
est <le notitia bencplaciti Dei praedesti- est causa, quod ignis sempcr eos incen-
nantis : quia illa non est gratiae tantum, dit, quia voluntates illa? perpetuse erunt
sed est gratise ordinantis ad gloriam et in fis, eo quod non sunt susceptihiles
illa numquam novit eos : sed notitia gratiae : quia cum ceciderunt e slatu me-
simplicis visionis novit eos. .Mattli. xxv, rendi, impossibile fuitredire ad gratiam.
12 : Atnen dico vobis, nescio vos. et per consequens necesse est remanere
in pcena. Anima enim rationalis, quae,
« Discedite a me. » sicut dicit Dionysius, discussam halut
disciplinam per signa vestigii el imagi-
Seeunda pcena est, et dicit duo, pcenee nis acceptam, sine sensn oon pot- perfici
videlicet inflictionem, et causam. Pcenae est : ct cum ceciderit ab usu sensuum,
inllictio est : « Dise.edite <t me. »
es1 ^ibi impossibilitas resurgendi.
Sed contra Quo ibo a
: spiriiu tuo, et lloc est igitur, quod dicit (fa Ktisifl

f/uo a facie lua fuyiam '

'.'
Prophetis, tripliciter describens eosdem.
Hlspo.nsio. Deus ubique est sed disce- :

ditur al) eo, quando projicitur aliquis a

visione contemplationis ejus, seeundum « Omnis ergo qui audit verbn mea
quam objicitur Sanctis io ratione summi hioc et faeitea, assimilabitur viro sa-
Imiim. Isa. xxvi, 10 : Tollalur impius
pienti, qui B3diflcavit elomum suam
ne videat gloriam Dei*. Matth. \\v, il ;

supra petram. »
Disceditea me f
maledicti, >>> >>/>>>•>». ssier-
iium, guiparaius esi diabolo, eic. Matth.
llic incipil pars, qu,T divisa esl contra
\w, ;{<) : Inuiilem servum ejicili i>>
iiiiiiin Bermooem integrum.
tenebras exieriores : illic erit fletus, >/
Expletis fiiini omnibua quae ad perfe-
itridor dentium.
ctionem vita humanse dicere voluit, lan-
I lausaai autem tangit, cum subdit :

uii observandum ea quas dicta

el inonci

« Qui operamini iniquitatem. » suot. E1 tangit duo quorum primum esl :

de laude observantium secundum, <!<> :

Non dicit : qiii operati estis, oe tollat vituperio oon observantium, ibi, \. 2ii :

viii, 7. impio,.,, >'i 'imt videbit gloriam Dotnini.

* Vuleai.i habet, foa ww, \o V ''»i
,
/r
 l\ KVANti M \ I l II I I. \ II

i // omnii </"i audii verba mea hmc <t i i :>• , i i

uou focii >,i. d

\ . Iiii. . prior IsUrura htbal duoi ii H sn, n. i

\ \im audi
m
|

ragraphoi in quorura printo Ungit ho- Ugu justi nmi "/""< /

Deum,
iiuii, in, quora .issiiuii.il :
•( iii Mcundo factons legis justijicabuntw I ob. i,

tangil eum, cui iMtmlUt, ibi, i istuni 22 Estote factores verbi t

ei non ou
labitur oto. d tores tanium, fallentet vosmetip
Burn autem quem ussimilal . tauj ii

nniversaliter, i um dioil :
VMlmUabitnr riro MpientL »

o t >m is. »
- .
1 1 1 1 • 1 1 1 1 1 1 esl | t
tangil dw> : .i-Mini-

lationem, el iMimilationii rationem. I II

El per auditum disciplinalem describil

m quidem sumitur limilitudo <<i pora- .i <

eum, oum <li<it :

libui ,nl ipiritualia, levii mI litteri :

qnia ita \ idnnus a'dilicare omnera M-

«. Aiulit. » pientem in arcliitectura. Sed hoo modo
exponunt Glossa trei Ghrysostomi
ii. iii

l'.>t autera auris idoli, qus9 non audil :

dioentis, quod i alium oportel esM eum

el esl aoris stolidi, sudiens quidera, Bed i i|in Msimilatur, el alium oui assimila-
non interius peroipiens, nara stolidus esl «. tur. » Qui autem assimilatur, eal au-»

quasi brutum : et «*st auris audiens, et iIicms auditu intetiori et faciens : cui au*
disciplinam interius aocipiens. tem BMimilatur, dicit, • viro, » hoc est,

Ds prima iHoitur, Psal. cxui, 6 : .1//- Ghristo, qui fuit vir virens, a quo ooinis
res habentf ei non audient. Et <lr secun- viror esl : el virilis.

da, in epistola Judss, v. Qusetumque Ii) : De primo dicitur, Jerem. xvn, <S : Erii
auiem naiuraliier, tamquam muta <mi- r/uasi /iqnuin quod ">/ /lunwrrm utittit

ma/ia, norunit in his eorrumpuntur. I)e radiees suas. De secundo, Job, i.

''<
:

tertia, Apocai. u, 7 el alibi Qui habet au- : Erat illc rir marjnus inlcr omnes Orii -

rcm,audiat quidSpiritus <licut Ecclesiis. tales.

Et sic audiunt isti « Sapienti, » quia am.Tnam habet co-
gnitionem divinorum. Jerem. xxui, o :

« Verba mea ha?c. » Regnabit rc.c, et sapiens erit. Eccle. u,

9 Supergressus sum opibus omnes qui

:

Signanter et discretive dicit « h<ec, » autc me fucruut in Jerusalem : sapieutia

quia alibi optima quidem dixit, et ex quoque perseccracit mecum. Eccle. ix,
quibus ipse fuit iu admiratioue : hic au- 15 Inccntus cst in civitate vir paupcr
:

tem ea dicit, et nusquam alibi tantum etsapiens, et liberacit urbem per sapien-
quautum hic, ea qu« sunt perfectionis tiam suam.
hominis, tam in porfectione legis quam Et tangit, in quo assimilatur isti viro,

quam etiam in
in simplicitate intentionis, dicens :

remolione impedimentorum. Hsm est

enim veritas sanctificans totum homi- « Qui cedificavit. »

nem. Joan. xvn, 17 Sanctifica eos in :

rcritatc. Scnno tuus ceritas cst. Et ha?c /Edilieatione virtutis. Ad Ephes. n,

sunt, de quibus dicitur. Apocal. xxn, 6 : 20 et seq. : Supcncdificati super funda-
Hsec verba fidelissima sunt, et vcra. Et mcntum Apostolorum et Prophetarum,
licetomnia verba Domini optima sint, ipso summo aur/u/ari lapide Christn Je-
tamen ista piw aliis omnem in se habent su : in quo omnis <edifica(io constructa
niodum perfectionis. crescii in templum sanctum in Domino,
 368 D. ALB. MAG. ORD. PR7ED.

quo et vos co&dificabimini in hahita-

vi « Et descendit pluvia. »

culum Dci in Spiritu I ad Corinth. IH,

9 Dci agricullura estis, Dei sedificatio
:
Emolliens et resolvens est pluvia de-
eslis. scendens, qua? sicut dicit Glossa, sunt
aereae potestatis et adden- impugnatio :

« Domum suam, dum est quod cum impugnatione est

emolliens libido, per quain impugnat.
Ecclesiam. xxvm, Genes. 17 : Non Job, xx, 23 : Emitttt in >um iram furo-
esl hic aliud nisi domus Dei, et porta ris sui, ct pluet super illum bellum
coeli. Isa. II, 2 Erit mons domus Do-: suum. Haec libido litigiosa mulier voca-
mini in vertice montium, etc. tur in Proverb. xix, 13 et seq. : Tecta
jugiler perstillantia, litigiosa mulier.
« Supra petram, » etc.

Hoc est, veritatis divinae soliditatem, « Et venerunt flumina. »

quae verbis exprimitur, fide in funda-

mento locatur, et per formam charitatis Ecce impellens et emolliens simul,
por quam operatur, in summo confirma- quae sunt, ut dicit Glossa, potentiumper-

tur, spe auteni erigitur, et virtutibus secutio, non tantum tyrannorum qui
compaginatur, et meritis operum fulci- persecuti sunt Marlyres, sed etiam eo-
tur. Exod. i, 20 : sEdificavit eis domos. rum quae potentissima sunt in mundo :

1 ad Corinth. m, 11 : Fundamentum et haec sunt divitioe, deliciae et honores.

aliud nemo potest ponere pr&ter id quod Sapient. v, 23 : Flumina concurrent du-
positum est, quod cst Chrisius Jesus, ritcr. Psal. lxviii, 9 : Intrarcrunt aqua>
hoc est, lides Jesu Christi. Psal. lxxxvi, usque ad animam meam. Psal. xcn, 3 :

2 : Fundamenla ejus in montibus san- lAeraverunt flumina vocem suam. Isa.

ctis, hoc est, in summis altitudinibus viu, 7 et 8 : Dominus adducet super eos
articulorum tidei. Matth. xvi, 18 : Super aquai fluminis fortes et multas, rcgcm
hanc petram, hoc est, solidum confes- Assgriorum, et omncm gloriam cjus : et
sionis lidei, ppdificabo Fcclesiam meam. asccndct super omnes rivos cjus, ct fhict

If.TC enim fuit confcssio aeternae lidei, supcr universas ripas cjus, el ibil pcr
qua dixit Petrus, ibidem, f. 16 : Tu es Judam inundans, et transiens usque ad
Christus, Filius Dei vivi. Eccli. xxvi, collum vcniet. Syria enim interpretatur
21 : Fundamenta xlerna supra petram suttlimis, et significat sublimia mundi

solidam. tria quae dicta sunt.

« Et flaverunt venti. »

*Sj « Et deseendit pluvia, et venerunt

flumina, et flaverunt venti. » Terlium est, quod est impetu violen-
ter irruens, subtUiter [HMietrans : et si-
Ecce ralio, secundum quam fit assiini- gnillcat suggestiones et spiramina inalo-
latio. rum, quap modo blanditiis subtili-
liunt
r.l tftHgit tria f.n •ii-ntia ad ruinam : trr penetraotibus, modo minis knpetu
quoram ODUoo e»l emoUieBset reeolvens, irruentibna : aliojuando ab aliis, aiiquan-
ct alieran impelleoi el remollieoe, lep- ilo ab bomioe ipso contra bonttm propo-
timii .iiitoin violonter (alias, vrlninrn- siium. <|noil ooaeepit. Job, i, 19 : Ven*
t «i ) impeUeoa, «'t rabtilitef ponetrani : tus i rhrmcns irruit a rcgionr drscrti, et
et ista sunt ho>tis tentamenta. couriissit qu/ifuor /ingu/os domus. Sa-
pientiee, v, 24 : Contra i/fos stabit spiri-
 I\ I \ \\(. \l \l III 1 1 \ II

ins i ii inii . I ,
. Iiiol i i I -
ntus iin bi r/ nnliii iiiirlln/, , , | i ,
quitui •
Ifl

ii/iir/iii/ il/i \i/lti/i>iir : r/ niilns iiui- / / i

m- /iti/iiiti lui tt\ Jacol
et 2 i t 'iim/iiii iiiniiH ii,,, , ,,,,

llllllllll ilill II lliltls sli r ii, /,,,,/,,

" v,\ irruerunl in domum illam, el sideravit enim ie t <t abiit % et ttatim obli-
iuiii oeoidit fundata enim eral super /ll\ r\l i/ltilils /lli , ,/. \,\ || bl

petram, " Xi'11 /iin/ltll lllls \r,lll<i audiiUS, '""/ H'l

inistiis /n/ri ri iis ,/it.r il mlni itnl

•Tangil impolum omnium horutn limul

dicens frruerunt in domum illam. u « Similis erit vin» Btulto
Paal. xxvi, 3 : Si cotisistant adversum
nir castra, non timebit cor meum, « /•.'/ llnr rst. diabolo ! quia Blultuo dicitur
/•'/'/-
tton rrriili/. » II ,nl Tniiutli. n, l!l : stana in alto : qui.i altiufl st.it, quam
fundamentum Dei stat,
/;////// habens si- facultas «
j 1
1
-> . Ilir csi senex fatuus, •!(•

gnaculum hoc. Psal. cxxiv, Qui con- I : i|in> loquitur Ecclesiasticufl, xxv, I

fidunt in Domino, sicut mons Sion non :

comtnovebitur in sctemum, etc. i Qui eediflcavit domum Buam,

El Bubjungil lantfi ftrmitatia rationem,
dicens : i Fundata enim erat super pe- Scilicel corda malorum in quibui dia-
trunt. » ls;i. uv, II et \'l : Fundabo /<•
bolus habitat. .I"»l». vm, 15: hmitetur
in sapphiris, <•/ ponam jaspidem propu~ SUper iliniiiliil sumii, rl inni slnhil. Nuii
gnacula /itn. Sapphiri coloris cceli, arti- cniin vere domua esi diaboli habitatio :

culi sunt lidei : jaspis autem viror fidei. scil potius parietina Bunl qufidam ruino-
>,i. el siiiiilitmlinem quamdam domua
habentia. Job, wui. IS : Habitent in i<>-
« VX omnis qui amlit verba mea bernaculo itlius socii ejus qui non est.

hsecet non facit ea, similis erit viro

stullo, qui sedificavit domum suam « Super arenam. »

Buper arenam.
Arr/iti vocatur congeries poccantium,
Et descendit pluvia, et venerunt et Bvnagocra multitudine inflnita e! tu-
tlumina. et ilaverunt venti, et irrue- multuosa, nullo glutino charitatis unita,
runt in donmm illam, et eeeidit, et nulla fertilitate fcecunda, pondere terreni

fuit ruina illius magna. » affectus gravissima.

De primo dicitur, Eccle. i. l"> Stulio- :

Hic per contrarium comparatnon ob- ru/n infinitus est numerus. Isa. m, 5 :

servantem viro stulto. Et dicit cluo : Tuinultuabitiir puer conlra scncm, ct

describit eum quem comparat, et postea ignobilis contra nobilem.
facitcomparationem et in secundo, i'a- : De secundo dicitur, Ezechiel. xiii, II :

ci1 comparationem, e1 ostendit in quo Dic ad cos qui liniunt, parietem scilieet,
comparatus tangit comparationis ratio- absque temperatura, c/itot/ casui us sit.
iumu. sicut fecit in praehabitis. Eccli. i. Arcuinn maris quis dinitmc-
'1 :

Dicit ergo : ravit? Qoasi diceret : Niillius : quia non

esl continua in spiritu et glutino eharita-
« Omnis qoi audit verba mea har tis, sicut sancti.

non faoit ea. » De tertio dicitur, Job, \\\ iu. •'>

: Terra
et
dc t/ita oricbtilur /iti/tis in loco suu. iyni
Ulenon audit, nisi more bestiali ex- subversacst : ex terra autem inccnsa, et

trinsecus. Isa. vi, 9 : Autlite audientes, in minima redacta nascitur arena.

XX U
 370 D. ALIi MAG. <>HI>. VW.YA).

De querto dicitur, Proverb. \wu. 3 : Qdei dod cadit, non lit magna ruina :

Qrave est saxum, ei onerosa arena, sed quia forte pcr nnirtalc peccatum aliquis
irn stulti utroque gravior. Propter boc decidit, et sdificatur per poenitenliam.
dicitur, Apocal. \u. 18, quod draco >!•- Scd quando fundanicntiiin sub\ crtitur,
tit super arcnain. fides non remanel e1 ideo tunc de pteoi- :

tentia non cogitatur, neque de readjfica-

« Et desoendit pluvia, elc » tionc. Apocal. \\i. 19: Facta est civitas

magna in tres partes, ei civitates gen-

exponendum es1 sicut supra. Cu-
lloc tium ceciderunt. \\\ Ures enim partes
randa non est liic expoaitio Corysostomi, lieri vel frangi, est in pcrlidiain contra
quia non multum valet. fidem, per suffossionem fiuviorum: el in

Bt si qu.cialur, qiialitcr tcntaincnta deeperationem contra spem, ei emoili-

diaboli irruaut iu doumiu diaboli, Dicen- tionc pluviarum et in dejectiouem tecti :

duiu. quod diabolus uou babct domuiu, contra cbaritatcm, per odium et malam
scd potius ruinosa natura 1
ct boni uatu- voluntatem diaboli. .Mairna autem
ralis dicuntur domus banc ip- cjus : el ruina : quia non possibilis reffidificari,

sain plus ct plus continue nilitur subver- quia in toto cadit, et quia in infetnum
semper, picecipitans se de peocato in corpore et aniina cadit, ct quia profundc
pcccatuin. .Icrcm. n, 16 : Filii quoque (\e vitio in vitiuin cadil : ct sic omnia
Mempheas et Tapknes constupraverunt patent ruin.c. Apocal. xn, 8 : Xon va-
te usque cul vertieem. Psal. cxxxvi, 7 ; lur/unt, neque hcus i/ivnitus est enru/n
Qui dicunt : Exinanite, exinanite ampliuA i>/ cwlo.
usque ad fundamentum in ea. Et ideo
pluvia niollientis concupiscentise descen- Sic ergo consummatns cst totussermo
dit in illam domum, et suffbdit eam Domini in montc.
molliendo paulatim : cl llumina tcnlan-
tium a Bsecularibus desideratis irruunt, e1

Buffodiunl a fundamentii : el Uinc ven- Et factum est, curu consummasset

tus suggestionis irruendo premit io >\c- Jesus verba hflec, admirabantilr turbffi
sperationis ruinam. Job, \xu, 16 : Subln- super doctrina eju<.
tituni aule teinjius siiinn, ei fiuvius suh-
i rr/it funilnnientiiin enrum. II. cc pars drvise es1 oontra totum §er-
monem pnecedentem, quia hic ponitur
« Et irruerunt in domum illam, et Bermoms effectus io audientibns. Et tan-

idit. » gil tria : Bermonis perfectionem , el ejus-

dem in andientibus effectionem, et effe-
Apooal. wiu, 2 : Cecidit t cecidii Ba- ctionii illius causam.
bylon magna : et facta esi hahitatio dm- Perfectionem sermonii tangil pef bofl
moniorusn, ei eustodia omnis spiritus qaod dicii :

imnuiiili . Ceoidit enim per Btiilicidiutn

concupiscentifla : at cecidil per tentamina l.l Inetum est. »

NBcnlarii pompa*, el per llaiuni dsetno-

iiii iii Eaott ''-i habitatio duemonum. Sei mo enim Dei qod esl dictafl kantum,
ut sermo hominis, sed etiam factns : qnia
« Et fuit ruina illius magoa. facil Be invisibiliter ui oordibua andien-
liuiu. Joan. \. •!•') : llliis i/i.rit <le<>\, u</
l.t bO€ Bt1 ideO, '
| < i i i .i lumlaincnto i/uus srrum Dei fiuius est.
i
oncutitur : tA tunc opoi lei quod limul
tr.iurn roal d qoando a rand>monto
 |\ I \ \\i. M M III I I \ II

i 1 1 1 1 1
eon lutnmo M Je ui vorh >• lotu iei m i
qu i
ora
lex, 'i iM iinini l, • i
iini j
,

1 1 , r i "
.

|,| M|lll | I .11 II. ,|, ,,| IIH,

II I ,i,l uiiiiii.im |
•! l.-i Ih.ii, iii dfl .i lio I >n> II. i

diixisNot, (*l iii illa concluiiftiet i.nii in l"i <• addood .i <i ideo rntii •

perfei Ik-ik' !< •!•

,
quam In modo nimpli dionti < i in oordi rutionnli li n •
ipi< i

intontioni .
qu in liam in remotl i
ti • admtrabantm u p nam
omnium iiii|ii'iliiii< mlorum. iii.t. 1», \wii, "iiiin enim verilttii inqi incipil

•H Ihifr maffiiificentiuin Deo nostro,

i 1 admirutlone, licul mipi diximu
/ )r> />rr/citn simt o/>rni . I''.rrh. \ini,*2'.l: C.inlir. i\. •
'
: StCllt >ill>i 1 /"-
fonslinlllhllio \>TI)t>>H)<nl \pse esi III >>lll- />iil tiiil, rt r/o//itiltl>l tuitill illil

nibus. 1 niin dioantur labia ligantii <

ordi .m-
iliiMilniiii ;nl ilnl.ii iiiii li<|. 111 .
\il .nlnn-
1 A(!iiiii;il)i\nlur turbae, d ratlonem : oo i autem nnl • .n\<'i-
irnii.i ,i.l amorem, Kt dulce eloquium,

e effectus. Esl antem adfniratib qtiando ,,s| de luavitate gral .<»-

luspensio et agonia cordis in magno ah*.-

ni,M nonestate. Psal. xuv, 3 i Diffuia
apparente, q U od cor nec concipere
1|ll()
rv/ '.i''"'"' "> '" hiis '"" Cantic. rt, M
pleno, neque tamen negare potest. Undo Mel et lac t/ttb Hngua tua. Joan. vn, M

Damasoenus, .li.it. quod « admiratio esi Numquam sic locutue ett homo.
<, stupor in macna phanlasia. » Et esl Hajuemodi autem admiralionrt ittb-

ha?c admiratio nonduni crodentis, sed j*^ ****un; aliBens :

tentantis venire ad lidem, et quserentis

qualitor sit, quod apparet. Joan. vi, I i ;

Uli homincs,
fecerat signum, dicebant
cum vidissent
:
quod Jesus
Quia hic esi
M Br** ©nim docena eOa
1

statem habens, et non sicut Scrib* eo-

sical pote* w
r pro/i/irfa, etc. LUc. vn, lli : Et quia rum et Ph;iris;oi. »

Deus risiturit plebem su<mi*\.uc. n. 17:

Stupebant omnes qui eum audiebant su- Esl autem alia potestas docentis : et

per prudentia rt responsis ejus. alia potestas docentis mores, sive per-
autem objeclio de hoc, quod dicit
Est suadentis: et tertia est potestas docentis
turbas admiratas Fuisse, « admirabantur persuadentis Prophetae : quarta antcm
turbse : » quia sermo iste, sicut apparet es1 potestas docentis et persuadentis
in principio sni. non est habitUS ad tur- Propheta? et Legislatoris.
bas, sed ad discipulos. De enim docentis dicit Ari-
potestate
Sed ad hoc dicendum sicnt supra, quod stoteles in 1 Metaphysicorum « Signum
quaedam sermonis hUjUs primo in super^ « autem omnino scientis est posse docere.

cilio niontis hahita snnl ad dlscipulOs, et « Quandd enim rationabiliter probantur

postea in campestri (quod erat in Jevexo « dicta et incontradicibiliter, hoe est si-
ejusdem montis) ad turbas : eteademper « gnum potestatis docentis: et quando
modum epilogi cum aliis additis sunt « balbutiendo, et ratione quasi tremente
perfecta. « dicuntur, signum est quod qui dieit ea,
Furbse autem istas admirabantur « non intelligit. Sed cum ignorans sit in
« veritate, sicut simia figuram docentis
« Super doctrina ejus. » « assumit: et illi sunt magistri erroris. »

Matth. xxu, 2'> : Erraiis nescientes Scrip-

Doctrina proprie dicitur disciplina quae turas, neque virtutem Dei.
a doeente per rationes lales proponitur. Potestas autem persuadentis in mori-
qua* generales sunt audientibus, qualis bus est in exemplo vitce : quia talis do-
 '-2 D. ALB. MAG. ORf). PH/ED.

ctrina, sicut dicil Aristoteles io 1 Ethico- plis non ostenderunt : el loquentes <le

rum, non est contemplandi gratia, sed ut lege lamquam Bervi legis, legi nihil ad-
boni liamus. Et de hae dicitnr, Act. i, I : diderunt gratiss, et nihil ostenderunt de
I apil Jesus facere et docere. Ad Roman. (igurarum legis veritate. Contra quod di-

w. 18 : A/on audeo aliquid loqui eorum <ilur, Joan. i, 17 :Lex per Moysen data
qwe prr mc non rffirit ChristUS. est t r/ratia et reritas prr Jesum Christum
Poteslas autem docentis persuadentis farhi est.

Prophetce, eet in probatione per mira- autem Pharisseorum erat,

Defectus
cula : quia Propheta suprrnaturalia do- tradilionibus et humanis justitiis legi
cet qute non possunt,ralione probari velle addere, sed hoc per niliil omnino

nee exemplo communium operum per- probare, ct Legis spiritum in nullo de-
suaderi sed oportet quod actibus super-
: monstrare. Contra quod dicitur de Chri-
naturalibus evincantur esse vera. Luc. sto, Joan. i. h>. De plenitudine ejus nos
xxiv, 19 : De Jrsu Nazareno, qui fuil omnes aceepimus, ei gratiam pro graiia.
vir prophela, potens in opcre et sermone De utrisque autem dicilur. ad Roman.
rorani Deo, ef onini populo. Deuter. xvm, x, 2 et 3 Testimonium perhibeo illis
:

15 : Prophelam de gente tua et de fratri- i/uod ,rmulationem Deihabeant, sednon

bus tuis sicut me, suscitabit tibi Domi- secundum scientiam. Ignorantes enim
nus Drus tuus : ipsuni audies. juslitiam Dei, rt suam quserentes sta-
His autem potestatibus Legislator, lurrc, justi/i.r Dei //",i sunt subjecti: et
Doctor, persuasor et Propheta addit po- ideo in nulla pietate docebant : propter
testatem statuendi, statula interpretandi, quod etiam non persuadere poterant, nec
et eisdem addendi et minuendi proul sta- in adniiratione essc sicut Christus. Pro-
tui el tempori viderit expedire : quas om- pter quod etiamdixit, Luc. xxi, 15: Ego
nia Christus in hoc sermone cxhibuit. Ja- dabo vobis o.v, et sapientiam} cui non
cob. iv, 12 : Unusest legislator etjudex. poterunt resistere ct contradicere omnes
Isa. xxxiii, Dominus legifer noster. 11 : adrrrsarii veslri. Psal. i.xx, 15 et 16:
Luc. vi, Dominus est Filius hominis,
.">
: Quoniam nqn cognovi litteraturam, in-
etiam sabbati, secnndum potestatem mu- imibo in potentias Domini. \A haec esl

tandi. Sic enim in hoc sermone, ossuum causa, quod, I a<l Corinth. r. 2i. dicitur:

aperuit sapientue, et lex clementur fuil Prsedicamus... Christum l>ri oirtutem,

in /iiif/ua rjus '. et Dei sapientiam: qnia verha ejus erant
in potestate probata. Quia, sicul in la-

« EX non siout ScribsB eorum et Pha- ctibus <jus erat quidem huinanitas tan-
risiri. » gens, deitas autem virtutem dans curan-
di, ita etiani in verbis ejus semper \ irtus

Scribarum enim impotentia fuit, qui dcitalis diffundebatur in audientiura cor-

lenentes doctrinam legis erraverunt in da, quantum in se < rat.

dicendo quse non intelligebant, et exem-

'
Prorerb. ixxi, S6.
 ( \l' Mll M\l III II

GAPUT viii

Curatum leprosum Jesus mittit ad saeerdotei tanai puerum centuriomie eujus %

fidem commendat item soerum Petri febricitantem atiosque plurimoe male

'. %

habentes \ perbo spiritus ejicii : seribam tequi polentem reficit % alium .•

patre insepulto mox sequi jubet : navicula Jluctibut periciitante exciiatu

discipuiis mare duos quoque dcemonicos apud Geraeenos Uberat, datmo-
sedat :

nibus in porcos ingredi permittens quc viso Geraseni precantur ut suis : ./

finibus discedat.

i. Cum autem descendisset de mon- Nam ct homo sum sub potc-

ego
tc, secutae sunt eum turbae mul- statc constitutus, habcns submc
ttt. milites : et dico huic : Vadc,
i. Et ecce leprosus veniens, adora- ct vadit : et alii : Vcni, et vc-
bat cum. dicens Dominc, : si nit : et servo meo : Fac hoc, et

vis, potes me mundare*. facit.

9. Et cxtendens Jesus manum. te- 10. Audiens autem Jesus miratus cst,

tigit cum, dicens : Yolo, mun- et sequentibus se dixit : Amen

dare. Et confestim mundata cst dico vobis, non invcni tantam
lepra ejus. idem in Israel.

4. Et ait illi Jesus : Vide nemini 11. Dico autem vobis, quod multi ab
dixeris : sed vadc. ostende te Oriente et Occidente venient l
.

sacerdoti, et otVer munus quod recumbent cum Abraham et

et

prsecepit Moyses, in testimo- Isaac et Jacob, in regno ccelo-

nium illis '. rum.
5 Cum autem introisset Caphar- 12 Filii autem regni ejicientur in te-

naum. accessit ad eum centu- nebras exteriores ibi : erit fle-

rio, rogans eum s

,
tus et stridor dentium.
9. Et diccns : Domine, puer meus i:> Et dixit Jesus centurioni : Vade,
jacet in domo paralyticus. et et sicut credidisti fiat tibi. Et sa-
male torquetur. natus est puer in illa hora.
7. Et ait iili Jesus : Ego veniam, et 14. Et cum venisset Jesus in domum
curabo eum. Petri, vidit socrum ejus jacen-
5. Et respondcns centurio. ait Do- : tem et febricitantem.
mine, non sum dignus ut intrcs i5. Et tetigit manum ejus, et dimisit
sub tectum meum sed tantum : eam febris : et surrexit, et mini-
dic verbo, et sanabitur puer strabat eis.
meus \ 16. Vespere autem facto, obtulerunt

:
Marc. 1. '.(•; Luc. v, 12. * l.uc. vii, 6.
* l.evit. B
xiv, 2. Halach. 1, 11.
3
Luc. vii. 1.
371 I). \U\. MAG. 0|{|). VU.VA).

ci multos dfiemonia habcntes '

: 26. Kt dicit eis Jesus : Quid timidi
ct ejiciebat spiritus verbo, et estis. modicaj fidei ? Tunc sur-
onincs malc habentes curavit : gens, impcravit ventis et mari.
17. l"t adimpleretur quod dictum cst et facta est tranquillitas magna.
pcr Isaiam prophctam dicen- 27. Porro homincs mirati sunt, di-
tcm : Ipse inlirmitatcs nostras ccntcs Qualis est hic, quia :

accepit, et ;r-grotationes nostras venti et mare obcdiunt ei ?

portavit -'.
28. Et cum venisset trans fretum in
1 3 Videns autem Jcsus turbas mul- regionem Gcrasenorum-', occur-
tas circum se, jussit ire trans rcrunt ei duo habcntes da;mo-
fretum. nia, de monumentis exeuntes,
1 0. Kt accedens unus scriba, ait illi : stevi nimis, ita ut nemo posset
Magister. sequar te quocumque transire per viam illam.
ieris. 29. Et ecce clamaverunt, dicentes :

20. Kt dicit ei Jesus : Vulpesfoveas Quid nobis et tibi, Jesu, Fili

habent, et volucres coeli nidos : Dei ? Venisti huc ante tempus
Filius autem hominis non ha- torquere nos ?

bet ubi caput reclinet 3

. 00. Krat autem non longe ab illis
21. Alius autem de discipulis ejus ait grex multorum porcorum pa-
illi Domine, pcrmittc mc pri-
: scens .

mum ire. ct sepelire patrem 3i D;cmones autem rogabant cum.

meum. dicentes : Si ejicis nos hinc,
22. Jesus autem Scqucre mc, ait illi : mitte nos in gregem porcorum.
et dimittemortuos sepelire mor- .)2 Et ait illis : Ite. At illi exeuntes

tuos suos. abierunt in porcos : et eccc im-

23. Kt ascendentc eo in naviculam, petu abiit totus grex per pr;e-
secuti sunt eum discipuli ejus • ceps inmare. et mortui sunt in

24. Et ecce motus magnus factus est aquis.

in mari, ita ut navicula opcri- 33 , Pastorcs autem fugerunt, et vc-
retur lluctibus : ipse vero dor- nicntes in civitatem, nuntiave-
miebat. runt omnia, et de eis qui dae-
25. Et accesserunt ad cum discipuli monia habucrant.
cjus, ct suscitaverunt eum. di- 34 . Kt ccce tota civitas cxiit obviam
centcs : Dominc. salva nos, pcr- Jesu : et viso eo, rogabant ut
imus. transiret a linibus eorum

1
laVc. 1, 32. Marc. v, 1 ; Lnc. viii, 26.
1
l-.i. 1 in, i ; I Peti . n. \ln.v. v, 11 ; LutT. vin
1
L«o; i\-, "8. Miiv. v, 17 ; LUO. viii, 17.
•
Mai 1 . 16 . 1 11. . i iii. j-j.
 IX I \ \M. \l \l III I I. ( \l' \ III

indtli ii I -i- i i iii i n p [>nti nii . .1

mon ii iii^ i. iii ijunntuiTi iii

in inil i, '|n i i
tn ii

i\ i \im i \ iii \i \ i i II i i . h>.i> ii. i.. Indu< ii iii bii i

liiui. \ M iui. in opei antrm, in riuantum

i \ \iiit \ i i<> tnn\ . I dit iim ili i

tpere autem fat to. H niin duo di

bentui Chri o eundum >\ I \ li I

« Cum autem descendiaitl feao ,i upientia Patrl '

in qaantum
monte, Becutn* oum eum turbe? enim lapientin doeuil lapientiam
mn)ta perfectorum : In quantnra \ u tu
li.ii di ' ibu iiiii.n iilni iim .1 li

iiiui siuit perfectft \ irtutii demon

Im isi.i parte inducuntnr ea quas Faciunt oiii el magna posiil el omnie el ideo
;iJ doctrinaB oonRrmationem, sicul etiam ad atriuiqne istornm probationem pro-
virtus confirraans Bermonera discipulo- cedit Kvangelista.
niin. Marci, xvi, 20 : llli autetn profecti Prima autem barum, ia qua ostendit
prxdicaverunt ubique, Dotnino coope* virtutis magnitudinera, dividitur secun-
rante et sermonem confirmante, sequen- dum ea quse virtutera probanl esse m
tibus signis. Hoc enim pertinel ad pc* gnara in reparando quod virtus
lllud

testatera prophetalem, sicul diximus in creatrix instituit. Hasc autem snnt tria :

antchabitis. aut enim esl penes virtutem qua* conser-

Dividitur autem hac pars in duas par- val substantiara secundum materiam :

tes, in quarura prima induoil ea quaa atol penes ea quss per sensum vim nn>-
faciunt ad suaa potestatis demonstratio- tivara ministrant, ibi, f. 5: « Cum du-
nem, per quam confirmatur veritas in- itm mtroivit Capharnaum. » Aul penes
ductorum. Sed qnia, sicut dicitur ad Ti- ea quaj mlnistrant vitam, ilii, \. I i : « /.'/

tum, i, '.'. Pralatus debet esse potens ex- cttm vtnisset Jesus m ihtiuiim Petri. »

hortari in doctrina sana, et eos qui ctm- Quod ul melius intelligatur, sciendum
tradicunt arguere : ideo in seetfnda quod nutrimentum conservat Bubstan-
parte ponil ea ex quibus argurmtur con- tJam corpdris. « Atiimatum enira ab Ina-
tradicentes in capitulo sequenti, tbi, ix, « nimato, at dictl Aristotoles, duobus
! : « Et ascendens Jesus , sciltcet, m na- « maxime differt, motu, et sensu vita au- :

vicuiam. » « tem est actus attimse secundum Ipsam

Isiuil autem capitulum dividitur in « suam essentiam, et ideo isti actus sunt
partes duas, quarum priraa inducit ea « principales. t Aut enim e mdum
qu83 ad potestatis faciunt demonstratio- id in quo perfectissirae apparet vita, ant
nem : insecunda, tangitex boc secutam secundum id quod in omnibtts est prin-
credentium confirmationem, ibi, y. 18: cipium vitae ad omnia quae vivunt:
« Videns autem Jesus turbas multas cir- secundum nutritionem etiim priMum
cttwi se. » apparet vita in omnibus corporaliter vi-

nrima harum 6des generatur: in se-

lu ventibus: et ideo dixit Dionysius Philo-
cunda confirmatur. Aut sic Quae fiunt in :
sophus, quod a vita est principrotn gene-
prima, fides expostulat : ne autem tanta « ris nutrtbilis naturam assequens I

lid.'s destruatur, in secunda confirmat. penes hoc accipitur lepra lepra enim :

Adhuc, prior harum dividitur in omnis corruptio est nulrimenti ex cor-

diias. in quarum prima quasiinducendo, ruptione venarum ad fontes membrorum

1
I ad Coiinth. i, 24 : PrX'licamtts... Christum Dei virtutem, et Dei sapientiam.
376 1). ALM. MAG. OIU). PlU.h.

derivata: el ideo etiam membra cadunl spiritus et perfectionem doctrinae : ad

leprosis. Perfectissiraa autem esl vita qnem montem vilis plebecula numquam
Becuadum sensum et motum, el illiu^ valet ascendere non ascendet in : quia
dissolutio in instrumentis sensus el mo- montem >anclum Domini, neque stabit
tu> rst paralysis. Principium autem vitae in loco sancto ejus nisi innocens mani-
in omnibus corporaliter viventibus esl bus mundo corde, etc.
et
~.

cor : et accessio extranei caloris a cnrdc Sed cum descendit humilia dicens,
per spiritum sanguinem, per arterias
et tunc vilis turba sequitur eum <! boc est, :

el venas, per tolum corpus diffusa, est qund sequitur :

febris. In reparatione ergo istorum trium

t
ostensio magnitudinis potentise divi- « Secutae sunt eum turbee multee. »

n;i'. Nec polest dici, quod pluribus mo-

dis formaiiter ista pars possit variari : Eccli. xxin, 38 : Gloria magna esi

quia inteilectus, secundum quem «'tiaiu sequi Dominum Job, win. II : Vestigia
vivere diciniur, non est potentia quae sit ejus secutus est pes meus, viam ejus
actus alicujus organi : ct idco pcnes ip- custodivi.
sam non accipitur oslcnsio potcntiae di- Quatuor autcm causa? assignantur hic

vinae secundum magnitudinem. inGlossa, quare secuta est eumtnrba:

llorum autcm primum, quod cst dc alii enim propter charitatcm, et alii pro-
sanatione leprae, dividitur in tres partes pter curiositatem videndi miracula, et

- undum ea qua> exiguntur ad miracu- alii proptcr doctrinam, et alii propter

luin in quarum prima ponitur mlraculi
: curationem. Augustinus super Joan-
expostulatio : in secunda, exbibitio, ibi, nem, vi, 2, dicit quinque causas fuisse,

y. '-\
: « Et extendens Jesus munum. » El quare sequebantur eura turbse : ul vi-
in tcrtia, conservatio sanitatis adeptae, ne delicet curarentur quidam, et quidam
redeat infirmitas, ibi, y. \ : « Ei ait illi ut signa viderent, alii ut instruerentur
Jesus. » Et hsec pateni in Littera. et istae tres causae tanguntur hic. Qui-
ln miraculi autcm expostulatione iria dam autem sequebantur ut observarenl
exiguntur, utilitas, idoneitas, el devotio eum, et accusarent : et quidam, ut uhli-

petens ipsum. tatcin victus acciperent ab eo et cum eo :

l.tilitas est, quae viso a multitudinc sive quando multiplicabat panes, sive

miraculo credit, et hanc tangit, cum di- cum ab aliquo recipiejiatur, sive et quia
cit : Cion autem descendisset Jesus, etc. ipse datasibi egenis distribuere solebat,

[doneitas est in adoratione : devotio, in Unde versus :

petitione.
Signa enim non fidelibus, sed infideli- Morbus, signa, cibus, blaspheuiia, dogmafuere
CausGB t'iii Dominuni turba secuta fuit.
bus suni data ', el i<lc<» prsesente lurba
licri debuerunt. Et de hoc -
<li< it duo : de-
scensum Domini, el sequelam turba). Unde, Joan. \ i, 26 : Quxritis me, non

De primo <li<it :
quia vidistis signa, sed quia mandu-
castis ex panibus.
>u- ergodictum esl <1<' utilitate mira-
propter turbam istud mira-
m Cum autem descendissel Jesus de culi, <iui,i lit

culum.
monte. »

Mons autem lii< signitical eminentiam

I id Corinth. nv, 1 1

Psal. \viii b : Quis ascmdel m monttm

 |\ | \ \M, \l \l III I I. \ III

i i
,.,.,.,.
lepro u venlen , adorab il qui i civi( qnod volunl i H omol
PotM """
"'" I
'• '' ' '"
oum, dioen Domlno, I rii, potei '' '

i uilibel fu( it nl nc i-ivil bonuin

m«' mundnre
'i quia (alias, quod i mundun lui

n. m , idoO nli i uinlit inili' lin iitn

lli> tangilur idoneitan ejui io quo fll Qua i d t

Si bonun inihi, lunc

Riiraoulum. Kl oonlicilur e* tribuH :

ox rogo, quod velii et i
bonuni i

imli: rnii.i iulirinilatift, ex acoesau ad mihi, tui quod non

Chrislum oonvereiooiH, • i r\ culiu .ulii- „ , v/ , r< ,| in i \iiliiniai lua n tati

rationit. niin subjacet. Sapient. kii, 18 Subt

Indiguntia inlirmitatia tangitur, eura /,/;, ,,,,,, voiueru, posse.
dicitur : « Eece itprosus ',
» oujus lepre (( potei » Ecce Rdes oranipotenl
patenter eral deraonstrubilis, «•! ex ma> Bsther, xtu, 9 : /// ditione tua cuneta
gnitudine lamentabilia : el ideo, Luc. \, guni posita, ei non esi qui possil tuss

12, dioitur istc pienus lepra. Etj Maro, resistere voluntati, tidet iiberare
i. il, dioitur quod Jesus fuil misertus Israet.
ejus. Sed quia iiiuli.i poteal Deus qua non
Accessus autem oonversionis nolatur «>flicil, ideo conjungit cum potestate ef-

in hoc, quod dicit, • Veniens. » Ipseemm fectum, Memundare. Joo, dicens ;

•>

tales invitavit. Matth. xt, HS : Venite <><l

xxm, 13 Ipse soius est, etnemo aoerte- :

i/if, omnes qui iaboratis, ei oneraii es* potest coakationem ejus

,-<• ei anima :

tis. Nec debel tamen istud intelligi de ejus quodeumque voiuit hoc /<< it. » t

adventu oorporali, sed potius <lc eo Psal. cxxxiv, Omnia qusecumque (>

quem Dominus intuebatur de adventn voluit Dominus /<'<it, vn cceio, in terra,

mentali. Cultus autem adorationis nota- in mari et in omnibus alyssis. A Itu- < i

tur, il>i. « Adorabai eum. » Marcus au« manoe, i\, 19 : Volunlati ejus quis re-
tem dicit, quod genu flc.ro ante eum ro- sistit?
gabat. Isa. \i.v, I i : Te adorabunt, /c-

que deprecabuntur Psal. \i.iv. 12: fpse

esi Dominus Deus tuus, ei udorabuni « Bt exte-ndens Jesus mnnum, teti-

eum. git eum, dicens : Volo, mundare. »

« Dioens Domine, : si vis, potes me Hic tangitur miraculi exhibitio. Goa-

mundare. * stat ex quatuor : quorum primum est ef-

lieax virtutis operatio : socuiuluiu. beui-

Hic poniturdevotiopetensmiraculum, gnae voluntatis electio : terthim, mumli-
Et conticitur ex quatuor : ex profeesione tiae prfflceptio : et quartum, ad jusanm
majestatis, cum dicit : « Domine. » Ex sanitatis perfectio.
judicio discretionis, cum dicit « Si : vis. » De primo dicit duo primum est viitu- :

Ex lide omnipotentise, cum dicit : « Po- tis ad operandum protenaio, el secnn-

tes. » Ex effectu, cum dicit : « Me mun- dum. modi operationis expressio.
dare. » Dioit ergo :

Dominus enim nomen est majestutis,

c\ quo omne magnum in ecelo, et in ter- « Et extendens Jesus manum. »

ra exoritur. Jerem. \\\u, 18 : Fortis-

sime, magne, ei potens t Dominus exerci- Manus esl organum organorum, sicut
tuum nomen tibi. diximus in antehabitis et significat vir- :

Per hoc autem, quod dicit : «5» cis, » tutem divinam universalem et e.xpeditis-
signiticat se uon dubitare in aliquo : sed sjanam ad opus : et axtensio illius signi-
5T.S D. ALH. MA(i. ORI>. I>R^D.

li.-at virtutia proeeaeum ;n! actum. Quod Chriatui esl justus, el esl superjuetus,
autem nomen Jesu iaterponitur, signifi* quem Greeei bwfo)» vocaul : lirtc(x»«

oti quod extenditur ad salutem. .Mailh. autem, sive Buperjustus tenel legem
i\. 22, rt Luo. viii, iii: Ego cognovi ad legislatoris intentionem : el sic le-
virtutem de me exiiaae. Esdra, vm, I nel legem i|>se legislator, qui lex esl
J2 Monua Dei noatri est auper omnea
: viva, Cum igitur eausa inhibitionia de
gui gumrunt eum. INal. axxxvn, 7 Su- : taclu leprosl fuerit ne inQceretur eanua
per irttfn iniuiiroru/u //x-oru/u extendiati e\ leproso, el lic plurei fierenl imraundi
i/umuu) /uuni, ei siilruin nir fecit </<•!- (cuin lepra sit morbui eontagioaus), sil-

tera /uu. perjustus eo ipso debel et potest manu

Modus autem operationii exprimitur, tangere lepram, qua leprae morbui ellu-
cum dicit : getur.etsie naturajuvetur, ot mundetur :

el non solvitlegem, sed potiua >uperim-

« Tetigit eum. » plct legem, et sic est videre in oninibus
factis Domini : et hoc est, quod i|>se di-
Non enim potuit esse, quin ad esse xit. Joan. v, 'M\ : Opora i/uir ego facio,
tangena eum devotione operarelur deitas testimonium perhibent de mr. Sed hoc
qunp latebat in carne, sicut tartus carnis perfidia exceoati Judai non intellexe-

vim regenerativam oontulit aquis ex ope- runt.

ratione deitatis. Sed adhuo contra pra-di.-ta eaae vide-
Qussritur autem, cum Eliaetia Naa- tur, quod dioil Chiyadatomus, quod non
man non visu. nec tactu curaverit, sed tactu, Bed v.rbohunc curavit leprosuin .*

verho, IV Regum, v, 10, quare ChriatUI sed tactum fecit, ul se auper legem esse
majoria existena potentiee, non boIo verbo demonatrartet.
vel eliain volunlate ruraveril lepn.sinn, Sed ad hoc dicendiim. qUQfi mui prn-
pnecipue hie ubi potentiam suain de- pteraliudeunileprosum tetigisie, nisi ut
monstrare voluit? eontra legem Eaceret, eal omnino impro*
Et dicendura, quod Eliseus sua3 inlir- babile : eed potius ei cauaie aupita dictis

mitatis aibi conscius tactu curare non tetigil : el ideo dictum Chryaoalomi aic

potuit, sfd potiua ad Qguram miail Baera- intelligitur,quod tactum axhibuil in opo-
menti, in quo curatio perficitur, quod ratione virtutia et hsec virtus verbo di-
:

talem habere effectum ex tunc Deus praB- gnitatis (aliaa, beniguitatisj perfei il ope-
nare voluit. Chriatua autem sanila- rationem sanitatis, dicens: « Vola. »
tem quam danl taoramenta, Baccamentia Ecce verbum benignitatis divin.e. oum
non alligavit, nec sacramenta aanitatem dicil :

propria virtute efficiun! ; el ideo Ghrir

^iu>, ui boc lignificaret, hic virtutem « Volo. »

protenaionis (alias, protenaione) oiten*

dii. et exhibuit : non enitn in se aliter Voluntaa enim 1
)»* i
ea1 lemper bonum
dettatem corporaliter inhabitasae signiuV nostrum. Jerem* xxix, II : Ego tcio r<>-

et. gitationes quas r//o togiio aUpet ooa, </i/

I adhuc objicitur, quod, Levit. Xin Dominua, cogitationes pocis, et nonaf-

e1 jciv passira, dicitur quod qui tetigeril flictionis. Rzechiel. xtiti, :!•> : Numquid
leprosura, immnndus eril nsque ad ve- voluntatiemese esi mors impii, <lirii Dn-
iperam .
el tunc lotui aqua ingredietur rrtinus luu< :' Qualiter enim posael e

in caatra. Christui autem, Bupra, v, 17. niai de bono noatro; quia, ad Roman..
dixil quod non venii legem solvere, ted \n, 2, dicitur: Probetia guse aii voluntna
adimplere. Oei bonn, ei beneplncens^ et nerfecta,
Sicul Rupra docuimua,
 IN I \ \M. \1 \ I III II, \ III l A

i Mundare. • I

intei i"i i |> i it. \.l lli lii i

I uoti pi ,i'i uplio, nou uiod( i |n .i'i nptuiu \ n ii .

t s/ tet "<• /' i < f /
r

s.iml.il ilti I l
UOUI dl< il • Huiultiir, o trabilior omnt qladio tm* t/titt </ ,

ui inirlli utur iii. i i

mundui inimi timjen* usque ad <l< <u ./..

ijii.iii) i 01 porOi I \ I!' \ .

I i Hestitittu tpiritus, eoinpagum quoque <i< medulla-
rst cavo ejut >/</// oaro vueri parvuli, iiiiii, i/ discretoi cogitationum <t m
rt mundntus est % icilicel i lepn lun tionum t
<>> >" tu i fai lu

Mattli xi, i Lvprosx mundantur, 1's.il. ni deil i

n poi ulitor habitai i
«I.-

cu, 3 Propitiatur omnibus iniquitai iiii.n -i i II. iin \ .1 lniiii autem dictum
A//s tuis, qui tanat omnes in/irmitates est, iii lurbe adstanti pot
t iin i Iill .l.i.ill. \ll. .'.'I \"// i<it>jit<r Jlir

li.i , <l propter tiot ftanitati

lioc aulemjusium ouniequenter sequi autem preBceptio faoti bi! . ul I »< .tntnu^

tur sanitatis perfectiu : unde dicil ci i

reator natui i
nifi< aretur. Sunita-
lutem perfeotio iei uta bbI . nl I )omi-
i El oonfestim mundata esl lepre mis Redemptor hominum venisse proba-
retur.
ejus. o

Tria Bunl hlc dicta <!c perfectione mi-

raonli. I num quidem, quod factum esl
« Et ait illi Jesus : Vide, nemini df-
subito : et in hoc transcendil modum
jteris : sed vade, ostende I :erdotl
operii naturee, oumdicil : « Confestim. »

oum el oflar munus, quod praacepil M

Uterum rst lims integrcfl sanitatis,
ili.il : >. Mundata est. » rertium esl lm- in testimonium illis. »

jus sanitatis integritas in reparatione

oause, cum dicit : « Lepta ejus, » hoe Hic stgitur de eonservantibus Banitar
eet, oausa lepro. tem adeptam, ne redeal infirmitas. Sic-
Primum ost virtutis inflnitse : nuiu ut enim natura quando dat sanitatem,
probavit Aristoteles in VII Pkysicorutn, confortal rani. nc altcrationilms sequen-
quod « si movet in tanto
tanta virtus tibus destruatur : Lta etiam Facil hic su-
« tempore, quod dupla movet in dimidio ctor natura Dominus dans praecepta con-
•« Ulius temporis, et decupla in deeima servamhv sanitatis. JoaU. v. i Ecte sa- I :

« parte temporis illins. et inlinita movet m/s faclus cs : jam noli /icccarc. ue <lr-
u bit in nunc temporis * ot sic factnm : terius tibi aliquid coniihgat.
esl hic. Genes. xvnt, 1 1 : Numquid D<<> Ad hoc autcra tria dat praecepta, quo-
quidquam est dif/iciie ? rum primum ost humilitatis et cautelse,
De secundo dicitur, Joan. vu. 28 : cum dicit « Vide, nemini dixeris » Se- :

Totum hominem sanum feci in sabbato. cundum est divini cultus et obedientise,
Ezechiel. xxxvi, 2"> : Mundabimini ab Sed vade.
ihi, « ostende te sacerdoti. »
omnibus inquinamentis vestris. Tertium autom est gratiarum actionis
De tertio nota. quod, cuni Lepra est ct reverentias, ihi. « Et offev murats. »
Oorruptio vasorum qiuT oorrurapunt nu- Primum ost ergo praeceptum humili-
trimentum, et convertunt ipsum in cho- tatis socundum Augustinum, et eautelae
loram nigram ex onmi humoro et mun- : secundum Chrvsostonmm. l't enim vore
datio loprae est curatio vasorum. ne cor- dicit Augustinus, « de bonis a Deo per-

rumpant digerendo nutrimentum, sed « oeptis non oportet gloriari. neejactare

potius ad staluni same digerant com- « ea in publico, » sicut dicit Apostolus.

plexionis : et in hoc notatur, quod ta- II ad Corinthios, xu, I : Si gltniari opor-
 1). ALH. MAG. OHI). VW.YA).

tct (non expedii quidem). Et Bzechias testificans munditiam receperunt, incon-

Ihesaurum ostendens perdidii eum, el re- tradicibile fuit miraculum, et tunc valuit

gOUm '. .Matlh. Mil, ii : IJurni ijui inrr- praBdicatum alias, prsedicatio). Proverb.
nit liiiiiin. nliscmnHt. Job, i\ , 12 : Adme i, '»•
: /7 dctur parvulis astutia, iuluh-
(lirtum esi verbum absconditum, et scenti scientia et intellectus. Augustinus
quasi furtive suscepit auris mea venas in prinio lihro de Trinihilr : « (iratanter
susurri ejus. « recipil osculum columbinum dulcissi-
Scil eoutra hoc videlur esae, quod di- « ma charitas dentem autem cauinum
:

citur , Marc. i. '».">. quod iste Leproaus « vel retundit solidissima veritas, vel

egressus caepit prsedicare diffamare

et « evitat cautissima humiiitas. »
sermonem, ita ut jam non posset intmi-
re manifeste i>i civilatem, sed foris in « Sed vade, ostendete sacerdoti. »

desertis locis esset : et conveniebant ad

rum undique. Et videtur hene feeisse is- Ecce prasceptum divini cultus, el obe-
te, quia dicitur, Tob. xn, 7 : Opera l>ri dientiaa : lioc enini praeceptum est. Levit.

revelare et confiteri honorifieum tst, Iste xiv, 1. Kt pertinebat ad cultuin Dei. \ec
autem coufessus fuit opera Dei, nou ad adhuc passus fuil Christus, ut ista Bssent
laudem suam, sedad gloriam Dei. tsa. mortua. sed adliue in statu erant et :

\u. •"•
: Annuniiate hoc in universa terra. ideo oportel adhuc ha?c tenere, quantum
Rksponsio. Dicendum, quod inveritate ad emundatum, licel Christus Legi non
Dominus intendit, quod iste gloriam pro- subderetur. Praeterea, utile fuil ad mira-
priam noo quaereret de hoc quod dignus culuin testificandum, sicut jain dictum
habitus esset a Domino pra multis aliis esl : et ideo dicil Miarcus, quod dixit ei :

leprosis ut curaretur : quia hoc esset ja- Vade, ostende te PrincipiSacerdotum*:

ctantiae : sed opus divinae potentiae ad boc quia ah illis magifi valuit tettimonium.
factum fuit, ut potentia innotesceret, et Unde, Joan. xi, 47 : Quid /acimus, quui
praedicaretur : et hoc fecit iste. Primum Itic lunno inullii siijna facit ? Aet. iv,

autem cavit, et ideo inobediens non lli :quidem notwn signunt

(Jiuniimn
fuit. faclum rsl per eos omnibus habitantibus
lutelae etiam fuit istud prseceptum se- Jerusalem manifestum est, et non /ios- :

cundum Chrysostomum. El hocnotaturex sunuis nrijure.

ordine istorum praeceptorum, quia pri- Iloe etiam aUegorice accipitur, quod
liiu iii esl : el ideo non teuebat, uisi do- etiainsi aliquis curatus Deo lepra, sil a i

se ostenderel Sacerdotibus : quia si peccati per compunctionem, quod adhuc

ante prsdicassel jam miraculum, cuin tenetur ostendere -> sacerdotibus per
conceperint Principea Sacerdotum odium confessionem. Jacob. v, 1<> : Confitemini
contra Christom, non recepissenl eura alterutrum peccaia vestra, et orate pro
ad judii iuin emundalionis, sed dixissenl inrirrm ut sulrrmini.
eum adhuc esse immundum : el tunc
tanliim DOD valuissel praedicatio le- « Ki offer munus.
prosi, quia calumniam habuiasel miracu-
lum. Sacerdotibus dicentihus quod noo Ecce tertium prseceptum gratiarum
essel veremundatus ; quia lepraeal mor- nctionis <~\ reverentiad. Tangil autem
lni>. qui iihii de facili cognoscitur, nisi tria : oblationem muneris, justttiam
iniiliuui processeril iu destructionem oblationis, el finem. Oblationem, - un
membrorura. Sed postquam Sacerdotes dicil Etoffer munus, • Isa. \i\. -I
;
> ;

eum judicaverunl mundum, <! munus Cotent min in hostiis etin muneribus.

i i
txxix, 4 el -••'\. i
Marc. j M
 I\ r \ VNG M \l III I I V'III-4,8

Juitiliam tun lt, i dicil (Jmnl pr.e hilin ufilulioiii ,

pr.fcipui i liunioi >\

ttpit Moyses, • Krcli, \\i\. U3 Isgem olven fuertl

mandavit Moysei iu prwcepth fustitia laloni pns*iom<m i

t< paralyll
mm. Kinem tangit, cum dlcil •/-/'/ .
/ inii .
.• \ nli iui II '
lutera dicli int, ul

monium iiiu ex magnitudinu rbi niagiiitmlo

Kt oit uonstruolio ! OITer illi^ munui reot divina» potentin» curan
in teitimoniura iu.i icui .iIkhii .1 i ni Dicuntur autem hic trii quorura p
lint teites quod ii ouratu Jobi \, 11 ! mum eit id quod esl ad miraculi pei
fnstauras test es tuos contra me. Tc&iimo- ctionem inclinativum : lecundum autem,
iiiiiiii iMinii ftb advcrsariii laudabile est. laus lidei centurionis, ibi, fr, 8 c /

Vugustimis iiiinii ii -. \\ istud, -> in testi- spondem eenturio, ait iili, eto. I

monium illis, * hoc uat, contra eos, qui lium esl perfectio miraculi, ibi, I

li non credunt, justiua damnontur, Deu- • Bi dixii Jesut centurioni.

ter. \\\i, i!t» Toliite librum istum, ei
: primo horum duo continentur q
In
ponite eum in latere arcse fcederis Ihnni- rum primum esl enumeratio eorum qi
ni Dei vestri, ui sii ibi contra te in testi- ad faciendura miraculum im linabanl :

monium. Numer. xvn, 10: Hefet rir- secundum autem, promissio miraculi f.i

gam Aaron /// tabemacutum testimonii, ciendi, ilii, \. 7 : « Ei >/it ilti JetA
nt sit in signum rebetiium filiorum
////' etc. »

fsrael, Tria autem sunl ad miraculum facien-

(luiu inducentia primum, loi aolem- : i

niias et intercedentium raultitudo, qnia

« Cum autem introissel Gaphar- ibi multoa Bedtficare potuit :
<! secun-
naum. » dum, personee rogantii devotio el digni-
tas : el tertium, ejus <|iii patiebatur mi-
Secundum esl potenti» dtvuuB demon- serabilitas. El heecpatenl inlittei
itrativum. Quod factum est in restitutione De primo dicit :

duobus (alias, duorubi), iu quibus ani-

matum ab inanimato maxtme diffinitur « Gum autem introisset Capbar-
differre, el qu» sunt praecipua opera sen- nanin »

sihilis aniina\ Paralysis enim quod esl

amollitio nervorum, per hoc quod replet [n quo duo notantur, loei scilicel so-
nervos, impedit viam eensus, et insensi- lemnitas, et intercedentium multitudo.
bilitatem inducit et per hoc quod emol-: Unde, Luc. vn, 3 et seq., dicitur, quod
lil, inducit virtutis motivae detrimenium : misit ad eum seniores Judaeorum, qui ro-
quia illa vuli habere viam siccam et du- gabant pro eo, dicentes : Quia dignus
ram, eo quod nonestreceptiva formarnm estuthoc ei pr&stes. DUigii enisn gen-
sensibilium, sicul vis sensitiva, sed po- tem nosiram, et Synagogam ipse .vdifi-
tius activa, et actio potentis activse me- cavit nobis, Quoniam, ut Ptolomaeus di-
Lioratur sicco : quia humidnm non est cit in Almages ti principio, quod inter-
instrumentum actionum, sed cedit in se- « cessor est petentis ala. » Locus igitw
ipsum, patiturmagis a contrario. Per
et per metonymiam hie ponitnrpro his qut
hocautemquod huxnor paralvtieus re- in loeo intereedehant. Quod Christus vo-
plendo distendit nervosin latum, contra- luit, ut solemnius, et per consequensuti-
hil eos a longiludine debita : et lune vir- liusesset miraculum. Propter quod etiam.
tus naturalis nititur eos distendere ad de- Luc. iv, 23 : Quanta audivimus facta i/i

hitum situm : et sic ex lueta morhi et na- Caphamaum, fuc et hic in patria tua.
tura> tremor meinhroruin indueitur. et Joan. vn, \ : Netno quippe in abscondito
aliquando tortura magna et valde sensi- quid facit, et qu&ritipse m palamesse:
382 n. alb. MAO. onn. ph/ed.

hsec gt facis, manifesta teipsum mun* i

, domini eadem f
facite servis, remit-

do. tentes mmas: scientes quiaet illorum, et

vester Dominus est m ccelis, et persona^

« Aceessit ad eum centurio, rogans rum acceptio >w>> est apud eum.
euin. »
De compassione dicitur, II ad Corinth.
xi, 29 : Quis infirmatur, et ego non in-
Istml c^i Becnndum, ubi ponitur por- firmorl Ad Roman.xn, 15 el 18 : Ftefe
sonse rogantis dignitas e1 devotio. Rt cum flentibus . Idipsum invicem sentien~
tanguntur hic tria : appropinquatio de- tCS.

votionis, dignitas appropinquantis, el De Rdelitate dicitur, Lnc. vn, 2, quod

supplicitas exorantis. Bervus crat isti centurioni pretiosns. Ec-
De primo dicit :
cli. xxxni, M : Si est tibi srrvus fldelis,
sit tibi guasi anima t/>a. Non fecil sicut
« Aecessit. » iste Amelecita, de quo, I Reg. xxx, 18:
Deretiquit me dominus meus, quiascgro-
lacob. iv. 8 : Appropinquate Dcn. rt tare ccepi nudiustertius : ct hnnc refbcil-

appropinquabit vobis. lavit David.

Bed contra, Luc. vn, 7, dicit centurio: 1.1 idco ctiam vocat euin pUerum
Meipsum >>on sum dignum arbitratus ut suuni.

venirem adte. Et dicitur ihi, quod misit

ad oum Judaeorum soniorcs.
« Et dicens : Domine, puer meus
Rbsponsio. Dicendum, quod primo non
venit, sed accepta Bducia, postea venit jacet in domo paralyticus, et mnle tor-

per seipsum : et unum narrat Lucas, al- quetur. »

ternra antem Matthaeus.

llic tangitnr miserabilitas illius in qno
« Onlurio. »
factuin es1 miraculum. El tanguntur quin*
que : destitutio infirmi, cum dieit : « .ln-

Ecce dignitas. Qui centum milites sub iri . » Magnitudo languoris. cum dicit :

se habuit centurio cohortis unius dieeba- « Paralyticus. » Impossibilitas adjutorii,

tur. Isa. xi.v, I i : Viri sublimes ad te oum dictt domo. » Sicut infra pa-
: <( ///

transibunt, et tui erunt. tebit. Vexatio ad dolorem sensus, cum

dicil : v Mnlr. » Vexatio ad dissolutio-

« Uogans eum. » n"in compositionis membrornm, cnm di-

<it : « Torquetur. »

Ecce supplicitas orationis : el in hoc \nto preemiserat illud, quod sohal li-

commendatnr centurio, quod tantum ro- doin potentiae in Salvatore, onm dixit :

gavit |>ro puero, hoc est, pro servo.

Gommendatur autem <lc humilitate, et « Domine, »

de affeotu compassionis, el de Rdelitate

ad servum. i
injus velle Facere est. Kxod. xv, -\ :

Dehumilitate, quiadicil Chrysostomus, Dominus omnipotens nomen ejus. Et,

quod in corde reoognovil eum esse Vpocal. m\. 16 : llnlirt iu vrsfiuirnto rt

" fretrem, el apnd Deum uon esse di- in femore suo scfiptum Bex regum, et :

" slanlin inler dominnin ol Servum. • Dominus dominantium. In quo perfe-

Philemonem tt. IS ei 16 Ideo dis-
\rl :
-111111 esl
i posse per solnm imperium fa-
/ inl horam a le, >// xternum iltum ciendi quodvnll ln creaturis sibi subje-
nnn non ut nervum, sed \
ctis. III. i ''111111 esl potestas Domini verbo
vochartssimum fratrem. tdRphesi vt,Q\ el imperio faciendi quod voluerit, P
 IM \\ ING m \i iii i I. \ iii ... 7. m
i\\\i\, I» ; (hmiiu i/n.ii uim/iir Vulutt I I
• n <| in-t u i

Uominut fecit, in <"< rra % m mari

r/ iii oiiinilius abytt lii liu I nli .ilnliii uiiii'liii.il. < I i|i»-

|*i •ii-nii il i-l i.ini ilr i iii i i \ i .illi i I ii iii li inlilui . I ln< n i. I .! !//</<. / i i-

dicen d§ie •<•

est dolor icut doioi meu I'

XXXVII, 7 1// U i /n< lii . ///// > I .ii

.. 1'iicr iiicii sinii usquein /iiiiin tota die eonlri tatui

iiii/i rihrliu i .

Sed il<' li"< |.iin . 1 1 1 1

1

• diotum ••!, I I i
atlonde, quod tanl i
mmilil i

\ui, IN .
/.'< , -r fi/u rt purri mri, i/ims i/r- i-l. , i| id m| |nln. n< >n Budel . < l Unt.i
i/ii iiii/ii Oominus, duci» de uiisericordia Douiini, quod noo
iu-i cponil <i mi bi iain puei <
laaUe i
1 1

Jaoet. >•
discrel quod exaudire li expedit, i,

\eJ imii exaudire n noo expodit, relinquil

Kcce deslitutio intirmitatie, Quidam judicio Domini et his tribus de cai :

fiinn adhuc non victi intirmitate ista aro- formal petitionem.

bulant, et itant : <'i quidam minus me-
tentati 8e Lrahunt potius quam ambu-
Lent quidam autem magii victi sedenl
: : • \.l ail illi Jesus : Ego veniam, <!

islc autem omnino destitutus jacet. Psal. curabo onm. »

m i Universum straium ejus versasti

:

in iii/inniiatr ejus. I nde, Joan. \. -i.ili- Ecce pars, in qua eel muraculi perh-
oitur, quod inhisjacebai multitudu ma- ciendi promissio. Et tanguntur tria : quo-
i/nii languentium, rum primum esl benigna aliocutio l)<»-
niini, quam centurio nieruit <\ devotio-

« Paralytious. » aa : secundum, promissio personalis vi-

sitaiionis. quam incruii ej humilitate :

Ecce languoris difficultas ; quiaquasi tertiumest sponsiocurationisservi, quam

incurabilis est ista infirmitas. [II Reg. meruit ex supplicatione.
xvn, 7 : Brat languor fortissimus % ita ut Dicil ergo primode aliocuiione :

non remaneret meo halitus. Eccli. x, 1 1 :

Languor prolixior gravat medicum. « Etait illiJesus. »

« Ln domo. » Quia enim devote alioe miserat, - -

ipsum venire reputans indignum, sibiipsi
Ecce impossibiiitas adjutorii* Jamenim meruit loquentem audire Dominum. Nu-
desperans <le adjutorio retraxerat se in mer. xn, 8. dicit Dominus de Moyse Ort :

domum. ulii niliil nisi mortem exspecta- ad os loquor ei, et palam, etc. Loqueba-
ret. Eccli. xxx, 17 : Melior cst mors tur ei ore ad os. Exod. xxxiu, I i : l.<>-

guam vita amara : et requies ieterna, quebatur Dominus ad Moysen facir a<1
Mipple, in sepulcro, qtiam lamjuor per- /aeiem, sicut solet loqui Itumo ad ami-
severans. cum suum*

« Et male. » « Ego veniam. »

Quoad vexationem sensus. Simile, l~ece promissio visitationis.Psal. lxxix,

Matth. xv, '22 : Filia mea male a d&mo- 3 : Eicita, Dominc, potentiam tuam, ei
nio rr.rafur. reni, ut salvos /acias nos.
Sed eontra : Xon legitur venisse per-
 I). ALB. MAG. OHD. PIEED.

sonaliter. Dicendum, ajuod personaliter continentur : quorum primum est bubb

venil : quando Becundum praesentiam ad Dominum recognitio indignitatis :

50« deitatis per beneficium curationis se secundum est in usu reiuin liujus mundi
prasentem exhibuit. »><<•. vi, •""/ I
''>
I
<
parcitas Bustentationis.

quasi imber nobi* temporaneus et sero- De primo dicit :

tinus terrss.
« Domine, non sum dignus. »

<( Et curabo eum. »

I Petr. v, ii : Humiliamini sub poten-

Sponsio est beneficii sanitatis. Os H iihinu Dei, ut vos exaliet in tempore

xiv. .'»
: Sanabo contritiones eorum : <li- visitationis. Jacob. iv, li : ffumilibus
ligam eos spontanee, </uia aversus est dat gratiam.
furor meus ab ris. Eccli. v, \ : Curavit
gentem suam, rf liberavit eam a perdi- (( Ut intres sub lectum meum. »

lionr.
Ecce i|uam parca sustentatio ex usu
rei familiaris. Princeps enim existens,

8 Domi- habitationem non vocat domum, sed te-

« Et respondens centurio, ait :

clum. quod solum esl defendens al> in-

ne,non sum dignus ut intres sub te-
commodis eum
aeris : nec palalium puto
ctum meum sed tantum dic verbo, :
liabuisse. qui apud Dommiim quem li-
et sanabitur puer meus. » benter honorasset', et quem nihil latere
putavit, non nisi de tecto facit mentio-
Flic incipit pars quae esi de laude ncm jam : imitans ij>sum Dominum, qui
centurionis. Et dividrtur in duo : in quo- reclinatus, cum nasceretur, fuit in pra-

rum primo ponitur de causa laudis : d sepio, quia non erat ei locus in diverso-

in secundo, ponitur ipsa laudatio, ibi, rio. Jerem. xxn, I \ \ \',r... qui dieii :

t. Dl : « Audiens autem hoc Jesus, » Edificabo mihi domum latam t

et eama-
El tanguntur duo : primum es1 accep- cula spaiiasa : qui aperit sibi fenestras,
ta liducia ex ailocUtione Domini, qu;r r/ farit hu/uraria < rilrina . f)in;/it</ur si-

ostenditur in verbis Evangelistse, nim nopide.

dicil :

« Sed tantum dic verbo. »

« Respondens cenlnrio, ait. »

Ecce recognoscil facilem ad nutum vir-

\<l Roman. ix, 20 : <) homo f
tu quis tutis Dei esse operationem. Ex pleua fide

rs. qui respondeas l>ro ? El ideo intelli- oii i lii scivil jam illud Sapient. xvm, l.'i :

tur, quod praBcedentia verba per inter- Omnipotens sermo tuus, Domine, de cos-

ires proposuit, sed modo accepta io a regalibus sedibus venit. Et. ibidem,
fiducia per seipsum respondit. xvi, Neque herba, neque maldgma
\'2 :

& undum esl ipsa responsio ; el in sanavit eos : sed tuus, Domine, sermo,
hac quatuor eonlinentur : quorom pri- i/ui sauat oinuia. 1'sal. CXLVUI, •">
: Jpse
iiniiii esl humilia Buae indignitatii recog- lii.ril, rl far/a sunl
nitio : secundum esl facilis el ad nutum
virtutis Dei operatio : tertium, creatura i .1 sanabitur puer meus. »

Gi itorena lecundum obedientiam

plena el cum effectu Bubjectio: quartum, ( iredidit iste tantum lubjectionii quam-
hujui per simile persoasio. libel habere creaturam ad Deum, quod
In pi iiii" autem horum rnraum doo verbo suo aimplici omnii mutatio fieret
 IN KVANti \i \l III II, \ iii y

iii . i • 1 1 1 1 1 1 . i .iil \ ii.iiu ri .iii nii'1 1. in iiiiiii • i I i'i. l|U .1111 . i.il . |Ml|<
.l"l>, \, IS :
fpn rnliirni/ , rl mr,lilui itoill I' -.li i
In i ... ... ;., . ,: •

jirn lilil , rl iikiiiiis r/us Miiullniiil .

Jl ii iii i'
,
..
nolalui
XVII, I i Stiini ilir, Ihnilliir, rl Miinl/mi ihlinli. ||

sillr/iui mr /ih , rl suli u\ i i n l" I ii bo< el iuii '| I <h< ii /

'"" / Dotatui litudu p<

lati Chri i up< i

crcatum i
ri

- \miii el ego homo lum Bub pote i . i .

stote com i iiui us, habons sub me mili- I >i< 1

1
.

el dioo iuiic : Vade, »'i vadil '•!

Yiiii el I

alii \ eni . el \ enil el bbh o meo i Kac

"
hoo, "'i faoit. lu bumauis, gicul lu in quantura I

iii" <-> in divinia, «< homo si/m ub po-

Eooe persuasio por (alias, Becundum) Ir.s/n/r » altiol 1 " ' i-llstillili, r ,|.

similiiiiiliiirin. I'li secundura Chrysosto lxv, \1 : Imposuisti lunn uper ca-

liiuiu, attonditur Bimilitudo inter poto- pita nostra \'l Konian. xm l >

stateni Ghristi, in quantum homo est, el iiiiiiiui potestatibus sublimiuribus %ubdi-

potestatem centurionis. Quia sicul cen- ta sit. De Christo autem, Joan. \i\ 28 . :

turio sub potestate eral [raperatoris, vel Pater major me est. Joao. \. -7 el i!<s :

prsesidis, vel ;ilii'i'ius cujuscumque secun- Potestatem dedit ri, Pater scilicet, judu
dum ordinatam potestatem : ita potestas (i//in facere, guia Filius hominis est.

Christi hominia eral ^u I > potestate Patris. Notlte mirari hoc, etc.
El sicui non preejudicabal potestas supe-
rior in centurione potestati inferiori, quo- « Habens sub me milites.
minus militibus jubondo dicorel Vade, :

vel Veni ita non projudicabat potestas :

Minimus cenlum militibus praeerat, el

Patris potestati Christi, quominus possel rnaxhnus mille. Unde etiam centurio
prcecipere Angelis, quibus disperseral mi- dicebatur. De Chrislo auteiri dicitur, .I<>1>.

nisteria hoininum, ei per eos frequenter xxv, numerus militum

:
> : Numquid est

perficil corporales sanitates hominum, ejus? et super quem n<»t surget lumen
sicut, Joan. v, i. descendit Angelus mo- illil/s ?

vens aquam : et tunc sanabatur qui pri-

mus descendit iu aquam. « YX dioo huic : Yade, ot vadit : et
Adhuc, ex superiori potestate non alii : Veai, el venit. »
praajudicabatur conturioni, quin praeci-

perel servis de faciendo, vel non facien- Notal similitudinem euntium et reoV-
do : et siiuililer potostas superior Palris euntium Angeloruro ad Deum cum votis
non prcejudicabat Christo, quin ad uu- hominum et ad homines cum erratia et :

tuiu praeciperet creaturis corporalibus de illuminatione divina, sicul dicitur, Joan.

omni eo <iuod vellet ad sanitatem, et i, ")l : Angelos Dei ascenden-
Videbitis...
(alias, vel) segritudinem, el ad vitam, et tes et descendentes supra fiiium /touii,< ,

ad mortem. Et in his notatur, quod non sieut patel iu principio Zachariae, i rt u

solum magnam el humilem, sed valde passim.
habuitiste fidem distinctam.
Quutuor ergo notanlur in ista siiuilitu- « Et servo meo : Fae hoc, et facit. i

iliue in hoe enim quod dicit

: « Nam cl :

ego homo sum sub potestate consiitutus, » Notat qualiter servilis creatura, qua?
notat siiuilitudiutTn potestatis Christi ho- est eorporea, subjicitur Creatori. Psal.

\x
 Mfifi I) \l.li. MAO. ORD. PB .1 I».

viii, 8 : Omnia tubjeciiti sub pedibus Princepa gentilis dt fortitudine gentiuin

ejus. ore.s r/ horrs. 6tO. Esther, ftlll, II ! advenit, sicul et ttvs Magi.
f)n}/iin//.< omnium es. Psal. iami. 8 : E1 ideo subjungit de ipsa leude i el

£"ccc iiCUt orn/i srrmrnm in manilins priiin» tanuit apud quos laudavit, ili-

dmninorum sunrinn. etC. cens :

« ESt sequentibus se dixit. »

*** « Audiens autem Jesus miratus est,

(ium autem non dicantur eum sequi
et sequentibus se dixit : Amen <lico
ni-i discipuli, ijiiici itur quare non lauda-
vobis, non inveni tantam fidem in Is-
vit eum apud omnes, scd apud disripu-
rael. » los laiiium. Kt ad lioc dicendum, quod si

hoc verbum in commune (alias, coninni-

Bic ponitur ipsa laudatio. Bt dicun- ni) protulisset, multos turliasset Judaeo-

tur hic quorum primuin eel

duo : de rum. BO quod lidein (ientilis lidci eorinn
admirationc auditus fidei secundum : au- pnetulisset : et hoc facere noluit. I ad
tem e>t de ipsa laude, ibi, « Anieu dico Corinlli. \, 32 H 33 : Suu offensume
mhis, etc. » eetote Judssis, et GerUibus, ei Eociesiss
lh'i : simt et ego prr nmnin nmnihtis
« Audiens Jesus miratus est. » piaceo, non gustrcns guod milii utile
rsl . srd i/und multis, ut salvi jiiint.

Sed de primo esl objectio, qualiter Deinde pouit laudem et dicit tria : pri-

Christus audiens admiratus sit, qui om- mo enim tangit laudem istius Av fide : se*
nia scivit, antequam audiret, et de nullo cundo, prasdicil vocaiionem gentium fu-

admirari potuit : quia admiratio est stu- tiiram per Apostolos : tertio, prssdicil

por quidam in eo, quod ita maynus est, Futuram excascationem el efjeetionem fu-
quod ultra facullatem COgnitioniS el ope- liiram .lud;voruin.

ri> ejus esl qui iidmiratur : et niliil il,i De piinio dicit :

edit Christi facultatem.

E1 dicendum ad hoc, quod duple\ « Amen dico vobis, etc.
scientia esi in Christo : una quidem in-
fusii sibi a Patre secundum hominem : (Juod conlirinatio eeH sermonis, mcuI
et altera, in qua natus est a Patre Becun- Non uwsm tantam
patel c\ prsshabitis. «
dinn Deum : e1 secundum neutram ista- /i</rm in Isrnr/. » Ad Hoinan. Ifi i. :

riim e.\ iiuditu iidinir;iri potuit. Kst au- Oratias ago Deo meo per Jesusn Chri-
liin adhuc in ipso scientia exprrimenla- ftUtn />ro iimniliii^ ri/his, i/uin jidrs rr-

lis, qu.i ;iiidivit quod ;mlc per illum mo- sl/i/ iiiinun/iii/ur in it/iirrrsn miindo.
diini oescivit, licel alio modo sciverit :
I
CCli. H.V, i : fn fidr ,-t /rni/ulr i/isins

et de hac dicilur, qimd audivit. \dniira- tanctum feeit illutn, <•/ elegit eum ex
tio aiitrin raa uon fuit stupor cordis, ut miini rnrnr.
in nobls, snl |)(iiius ostensio, qua aliis Sed videtur dubitabile diotum : quia
ostendil esse virum mirabilem in hoc in Bdem Patriarcharum el
Israel invenil
quod ad modum miriiiilis se habuit. Si- Prophetarum, qnss major fuit qnam is-
mile huio dicitur, II Machab. vu. 2i) ; tlus. 91 autem dioas cum Gloesa, quod
.sup/i/ modum autem mater mirabilis, loquitur secundum presentem statnm,
>/ hi/nnrn/n memoria digna. Isa. i.\, •"»
Contra Secundum statum praBsentera
Mirabitur et dilatabitur cor tuum, guan- invenil Rdem Vpostolorum el glorii
iln conversa fuetit adtt multitudo maris, \ irginifl Marias.
fortitudo gentium '
tibi. fste enftn \d hoc dioendnm, quod fldes dicitur
 |\ | \ \\l, M \ I I 1 1 II \ lll-hi II

Mi. i iia ilupliciter, intenstvi eilict»! ••( I) imlp langil i m i

rum
i.m ihi.itr credondi. El beni' |i»tr»i d. i|uiluii \<iuunt, cum diclt

quod inl< n l> o majoreni in> enei kl in qui

busdam Judosi leoundam itatara pr« « Ab Orientfl el Oocidente •

lentem, »od quoad facllitutem i redendi

iinii invenit tantam i quia JucUei indui li ' • *un, •
••' H i 16 O
et edoeti per Scriptura* credidorunt, iste """ tomm tktm, et ak thcidenU
autem non. Vei dicatur, quod non Incta- gregaho to Uieam \quiloni >'

dit eos qulbus loquebatur, ied ilioi de \ustro Votifnhiben Jerem. xxxi, 8
lartel, sioot oonsuetum est, cum dicimtti ' r,
i" adducam eot de terra \qu

qttibuidem fldelibna Judteis, non Infen* lonie, <•/

eemgrofabo eot ab ewtrem
/,,/
tii eal liini.i liilcs in JudtTis, quants hB

gentlbas. I.i ideo Judeei dicuntur/ii '

^ 11 " quajritnr, quare non nomi-
quia eHquatifl eleetin Rdelibus, alii quasi nal niai duaa plagai co li, i alibi di-

iiilul rationia, e1 omnino nihil Rdei ha* cal, ojfltatuoi rentii ccaii

buerint. laa. klix, 8 : Partroi esi ut sU gandoa .

mihi servus ad suscitandas tribus Jacob, Ad hoc dicendum, quod in ccelo eal

c/ fmces Israel convertendas ecee dedi te .*

dttplex Oriens, el duplex Occidena,
iucem gentium, ui tis salus mea us-
/// cundum tnotum reclum videlioel circuli

que ad extremum ierrse. Dehiaergo Pflj- eequittoctialis, el secundnm motum obli-

cibu** hic loquebatur, quttm eircull gignorum. Secundum mo-

t u i ii reotum circuli ©quinoetialla oritar
lol e1 quslibel itella super circulum ho-

« Dico autem vobis, quod multi ab riiontfa, quando in mane emergit, et oc«

rt 1V -i •
, i i __ cidil In eodem, truando de-
iero iub
tvrulenh
, . , ,

Oriente el
1
venlent, el re- '

clinat ad occaium <•( secundum hanc :

<uimhont i-iiin Ahraham et Isaac et ..

dtstantiam
,
.. ,

duorum punctorura tota terra*

. ...
Jacob in regno ccelorum, tonjritudo diatineuitur.
'©' Secundum mo-
tum autem obliquum oritur sol el csete-
Ecce subjungil de fatura gentium vo- r;P stdllee, cfrando ascendere incipiunt a

catione. Dicil autem tria, multitudinem [nincto Gapricorni, fli continue ascen-
videlicelundecumque venientium, et dunt a meridie aquilonem super polos in

quietem eorum in promissionibus l'a- orbis signorum rotati, doncc perveniunt

trum, e1 collectionem eorumdem in ad punctttm Cancri in aquilone deci- :

unum regnum.
Christi dunt autem, quando descendunt a pun-
Multitudinem autem vettietttium ue- cto Cancri in aquilone <•< »nt inut 1
rotati
scribil dupliciter : a multitudine, cuffl usqne ad punctum Capricorni in meri-
dicit : die : ct socundum haec duo puncta, di-
stinuuitur Cceli et terrse iongitudo et la-
« Multi. » titudo : Ot seeundum hoc in communi
sumcndo, Oriens et Occidcns intelligitur
Isa. i.\. i : Leva in ctrcuitu tuo oculos totius terrae longitudo. Apocal. vu,
fiws, et vide : omnes isti congregati sunt, Vidi turbam magnam, quam dinumera-
venerunt tibi. Jerem. wxi, 8 : Tnter re nemo poterat, ex omnibus getitibus, et
qttos erunt csecus et ciaudus, pnegnans tribubus, et populis, et linguis, stantes
et pariens simul, castus magnUs revcr* ante tkronum.
tentium huc. Alitcr potesl dici, sed non ita conve-

1
Matth. \xiv, H : Et mittet Angelos stws,... el ctoQeegdbimt electos ejus a quatuor ventis, etc
 ,NS
I). ALB. MAG. 0111). PIU-J),

nienter, quod tota terra longitudo quae nem a pra missis, el miseriam loci in
bsI inter Oriens el Occidens, babitatur : quem projtcieutur.
sed aon tota latitudo, quae esl inter Me- Valuram tangit, quando <li<it :

ridiem Aqullonem, habitabilis t>>i

al :

sed tantum climatum latitudo, quae sep- « Filii nut-m regni. »

tem cl parum ultra tunc sunl deprehen-

sa : el ideo tangil puncta longitudinis. Hoc si, niiti iu regnum ex haereditate
i

Malarli. i, II : .{/> ortu tolis usque ad Pairum, si mm degenerassent. Atl Ro-

oecasum mugnum est nomen meum in man. xi, 28 Secundum eiectionem, :

gentibus, et m
omni /<><<> sacrificatur et charissimi propter patres. Ab hac autem
offertur nominimeo oblatio munda. Paul. generatione degeneraverunt, sicut dici-
t:\ii. '-\
: .1 solis <>r/it usque <ul occcasum tur, Isa. i, \ : Ves genti peccatrici, /><>-

/</!<</</ bi/<' nomen Domini. pido gravi iniquitate, semini nequam f

filiis sceleratis ! dereliquerunt Domi-

« VA recumbent oum Abraham et iiiiin, blasphemaverunt sancium [srael,

lsaac et Jacob.» abalienati siini retrorsum.

Rccubitus iste dicit quietem in pro- « Ejicientur, »

inissionibus Patrum : quia in his tribus

perfecta promissio de semine nascituro, Ecce expulsio contra spem promissip-
sicut tliximus in principio bujus libri ', num. Psal. v, 1 1 : Secundum ni/tl/iftt-

quia in Abrabam facta est promissio, in dinem impietatum eorum expelie eos,
[saac autem distinctio corum qu.'e ad quoniam irritaverunt te, Domine. Jerem.
promissiones pertinent, in Jacob aulem xxui, -Yi et 34 Vos estis onus, Domini :

pertinentium a<l promissionem plena be- scilicet : projiciam quippe vos, tlici/ Do-
uedictio. Et quia haec exiguntur ad pro- iniiins. Et prophela, e/ sacerdos, <•/ po-
missionem, ideo b<»> trea commemoral pitlus tjiti dicit : Onits Domini . etc.

prse aliis. Ad Ephes. ni, .">

et I» : ttevela-
tum est sanctis Apostoiis ejus etprophe- « In tenebras exteriorea : ibi eril
tis iu Spiritu, gentes esse cohseredes, ei lletus et stridor denlium. »

concorpbrales, </ eqmparticipes promis-

sionis ejus in Christo Jesu per Evqnge- Hic determinat miaeriam inquampro-
lium. Ad ltoinan. IV, H el seu. : Dico jicientur. El sunt tres : <'t quarta prae-
Christum Jesum tninistrum fuisse cir- supponitur tamquam harum trium cau-
• ttmcisionis propter veritatem Dei, ad sa.

confirmandas promissiones patrum Tenebra autem exteriores sunl lene-

gentes autem super misericordia honora- brosus carcer inferni : iletus aignifical fu-
>> Deum, siint scriptum est : Prqpterea mum incendii : <'i stridor dentium ;ikr <>-

confitebor ti/ii in gentibus, Domine, </ rem gelicidii.

/loi/iini lito cantabo. Bt iterum </i<i/ : Ilis prasupponuntur tenebra interio-
I'.;/•/ ii/nii/i . gentes, cum plebcejus. rea excoecati animi, sive cordia, de qui-
lm> dicitur, Isa. vi, l<* : Excseca cor /><>-

/inli hujus, et aures ejus aggrava, <•/

19 « l'ilii Butem regni ejicientur. • oculos <•/ us claude : //<• forte ri<l< <ii %
>> ><•

lis suis. rf auribus snis audiat, et corde

Hic dicit ruturara Judaeorum cje< tio- siiu iiitillii/ill . </ • mii"' / lnlltr, rl siiihiii

nera. El bi< <li< ii tria : oaturara, ejectio- ri/m. Sapient. xvn, 3 : Dum putant se

• n.ii ral ionem in pi iw ipio EvangeUi -

cundun MaUhsum, i ap. i.
) .
-
 I\ I \ \N(. \l \ I III I I \ III

lntrir iu obscuris peccatis, tenebroso obii bru »mi lur, Kxprimilui

Viottis i rliiiiirilln tlis/iriM slint fnli I
ii llllllllillllli .1 •
1
1 1 •
-
1 1 1 1 BU llU '
lf|U

fr\ lim i rmlr . rt ,11111 ililmii ti/nnir iilinni <|lll ill^llll.ll |nl OCUlol) llOI ll"ll • i » t l,

perturbati judiciu iii inl' -ni" \l.itili mii, i _'

1/

/</// fOi "I i niiiiiiiiiii ii/iii.. Iln i i ii ;i

.. in tenebras exteriores, i tus <i itridor dentium tpocal

l Irliiini, ri plangcnt ic tupei iiiam ot

\li lns nrgo, «'i iiiin hts, ri in lus ir- ne* regei terrm qui cum illa /ornicati
nebrii, < ad ctrtcriorei • Rtterni carcerii nmi, ct in dclicih virerunt
.. /rnrhitis » piojn initiir. |s,i. i\, 2 !

tCfCC /riirhi-M- n/irrirn/ /rrrniii, r/ rtiln/n « £1 -trnli.r ili-ll 1 1 illll

populos. Hoc 1'iiim de terra infernali eat

diotum, ubi neo lux eat oorporalia, nec Stridor dentium provenil ex l

lu\ spiritualis. Thren. iti, 2 .

Me mina- *icut el ali i tremoi membrorum
rit, rt niltlii.iii in tenebras t et non in lu- Cum enim frigun conslringil nervo el

cem, iob, m, i» : Noctem iltam tenebro- contrahit, virtus naturalis eoadem dia-
sus tiirlin possideai , Et, supra, \. i : Non tendit : el ex pugna qua? <si inter cott-
illitstrrtnr liiininr. tralinis e! distendenS, ex duobtll iiiuli-

Ims tremor aecidit : ii ille in dentibuu

i ll»i erit Hiius. » rsi stridor, <i in aliis membris eat tre-
inor. Job, \\i\, 19 : Ad ittinuiin iii-

Contba lacrymarum non eat

. ritius lorem transeat ab aquis nivium, Etsicul
siue corporis resolutione corpus autem : libidini debetur calor i^in>, ita frigidita-
i|iu»il resolvitur in parte, resolubile eal ti destitulorum a charitate debetur fri-

in toto : et bic possunl conautni inali io gus algoris per pcenam respondentcm.
inferno. Matili. xxtv, 12 : Sicui frigidam fecU
Si forte dicatur, quod intelligitur de cisterna aqUam suam, sic frigidam feeit
Qetu spirituali, Contba (ili^sa dicithic,
: maiitiam suam.
quod per hoc intelligitur vera resurrectio Sed objicitur, qilia licet in exci llentia

corporum. duorum Contrarioram sit afflictio, tamen

Vil hoc dioendum, quod ad litteram in medio misturaa amboram est contem-
intelligitur de fletu oculorum. Sed in peraiio ct delectatio. Cum igitur traos-
fletu sunl tria : quorum unUm est con- eant ab excellentia unius ad alterum,
strictio cordisex trislitia etsensu pcenap : sicitf dicitur, Job, xxiv, 19, in medio de-
alteram causatum ab illo, quod esi
esl lectabuntur. (Juod falsum cst.
constrictio panniculorum cerebri, ex cor- El dicendum ad hoc, quod calor et
dis constrictione proveniens : quia pan- frigus non affligunl in ratione quabta-
niculi cerebri per telas el ttervos et aiie- tum elementaltum, sed potius in yirtute
rias vi venas coneurvantur ad cor ; et juatitis» vindteantis : Ot ideo virtutes illius
cum cor extremitates suorum ventricu- habent iu se : et ideo per extremoram
lorum constringitj tunc atlrahit pannieu- exeellentias intensas et exaeutas ad acer-
los eerebri et compriniit cerebram, et bilaleni tanhe vindicaltoni competeotem,
caiera membra, in quo (alias, quo) pan- aiiit tain in aniinas quain in eorpora
niculi et veiue el nervi dillunduntur : et dainnatorum. El exeinpluin hujus est in

ex hoc tertio eonsequitur inordinata di- calore digestivo aniinalium. qui lieet sit

straelio figurae et silus nieinbroruin in ealor ignis, non tainen auit ad modum
facie : et Inee tria sunt in lletu inferna- ealoris itniis. sed ad niodum animae quae
liuni. St>dquartum ^quod est laervinatio, movet ipsuin tainquain instrumentum.
qusB provenit ex hoc quod quando cere- Sapienl. xvi, 21: CrceUura enim tibi
 390 h ALIl MA(. Oltl). l>IU;i>.

Fsctari deterviem, taardetcit in im- Sed «juserilur, quarc effeotui liujusmo-

menium advertm mjutto» ei leniot /i/ : di miraculorura non ita attribuitur cha-
ml benefaeiendum pro hu qui in le tom* ritali, v.-l spei, llOUl Bdei ? Ad hoc di-

fidunt. Sapieut. v. IS : Aecipiei arma- cendura, quod sola fides cst c\ auditu l
:

furum zclus i/Iiits, cl urmahit crcn/uram el ideo ex parte illa qmoril persuasio-
ultioncm inimieorum. nem : cum autcm auditus sit de superna-
turalibus,oporte1 quod inductivum e4 per-

suasivum ejus sit per tupernaturalia :

« Et dixit .lesus centurioni Vnde, spei autera charit&i non sunt ex au-
13 :
el

el sicut rredidisti fiat tihi. Et sanatus diiu, sed sunl affectiones simplices : e1

est puer in illa hora. » ideo persuasiva hahoro non possunt.

Hio agitur de perfeotione miraonii :

« Kiat tihi. )>

merito onim tant.-o Bdei ot humilitatis ol

dovotionis et cura» domestioorum cl in- M.illh. \v. 28 : () uiulicr. mtit/na est

foriorum suorum, « di.ril Jcsus ccnlnrio- /idcs: tuti : finl lihi sicul ris. Lue. i. i
".

ni : Yaih\ cl sicut crcfhihs/i ,

fml tilii. » Beata </>'•'< crcdidis/i. quoniam ptrfi-

Duo dioit : meritum sanitatis, e1 affe- cientur ea quse dicta sunl tibi <> Dornino.
ctum.
De merito sanitatis tria dioit, Boilicel « Et sanatus est puer in illa hora. »

profcctum in fide incepta, Rdem, ct prnp-

ceptum affectus futuri. « Xcscit cniiu tarda rerut) molimina

De primo dicit :
<• Spiritus ianeti gratia, » ul ait Gre
rius. .Icrem. \\\. I" : Obdueam eicatri*

« Vade. » cem /ihi, c/ u ritlncrihits luis sunahn lc.

Jerem. xxxm, B : Ecce ego obducsm mt

Hoc est, in bae fide, quarn habespro- cicatricem et sanitaiem, d curabo tos.

Qce quoniam in corporalibus supcr spi-

:

ritualia sunl aocipiendq. Psnl. Lxxxni,

S : //////// ///' rirlnlc in rir/i/tcni. Lue. vu, « Kt cum venisset .lesus in domum
50 : Fides /ua tc saham feeit : vade in
Petri, vidil soerum ejus jacentem, el
pi/rc Psal. r.xwvni, 16 : /// liiminc
febricitanterja-
il/lli/s tui iinihuliihuiit . Is;i. 11,8 : Ihuiil

p-t/n/li niulfi. cf iliccnl : \'c//ifc. i>l ns- Et letigil manum ajua, ftt dimisil

cendainus ttd montem Domini. eam febris. »

« Siout rredidisti, » Hic incipitagers de aetensioua magni*

tudinis potentia? divina? in restitutions
Hoc est, quod absens curare pi>s>rin spiritus ct onloris vitalis* Pebril ciiini ss1
lentia deitatis, Non sieul iHe regulus, calor extransnss accensufl in corde, proee-
<\<- quo habetur, Joan, iv. i» el seq., qui deni >'\ >•<• mediantibux spiritu el san-
oisl Dominus eorporaliter descenderet, guine, pcr arteriai ••! vena* m lotum
non oredebal quod sanare posset. Luc, corpus, inilammatui <\ corde inffamma-
wii, li > Si litihnr/i/is jidcni sicnl i/rn- lione qua? impedil operationes naturales
nuiii tinapU, dicetit kuic arboti moro .-
Unde patel ei i ords babere hunc calo-
/7 /r/i/is/i/f/n/t/rc in nmr, ii'in ii infiammationem : s1 its esse ip-
obediet vobit -iini in membro principali el instniventii

Roman i
 |\ I \ \\i. \| \l III I I \||| I
| I ,

iju prai ipuif, qu i unl i iloi et "pn i

in domum Poti i

iii- 1 1 in |n iai ipali nuti imonto, quod

li 'i ii.i polenti -1111.1111 (alifl Lm ux, 8 t/odi* taiu domut
l
>. >i i
- liinam i
oporlol ckiu' virtutcm qun facta esi. Don itein IVlri d

< iir.it liiiin llffoctum I I - iiiiii lin ilc- ijin.i 1 1 ' i luil liilnl ih.i fiiiulii i|

foatui in | I principaliti i
i i
ledei Dicitur autom, \l u . I,
q i

.uiiiii.f, i|iinil rsi iin, .i <|n.i ilmi .n Im domui Potri ol Indi I

<| n< *• I inti

\ii.r in iutiini corpui. Bl ideo etiam ani \ii rum Jacobo el Jotnn#i qui jim
ini diflinitur, q l
.i
etl principiuna el td familiaritatem •
lersnl
.. r.lil .1 \ ll.i-. •

Dioil autem ad ostensionero potentis « Vidit, eto. »

i ln isti quinque rii. i.i. iiIiiih ,1 li

quornm primum eil opportunitas loci el ' nocuudum, el i^iii.l videre

intercedentium, secundum autem esl ooulo roiiericordic adi| r«». (Jen

oonsideratio molestim rebricitantis, ter- *vi, 13 i Tu Deui qui vidisti mr. Exod.
lilllll rvt .ul Irln irit.tlilrm cillll cll.-itii 111,7: Vidi il/flt tiuiirm popult iif

protensio virtutis, quartum esl consecu- Socrum Pe/ri,» etpropteraffinitatem

tns effectussanitatis, quintum ci ultimum <lisn|mli |ii\aml.im. « ./amitem. »

per operationem demonstratio restituti Ecce destitutio. « Et febrieitatem. i Lnc.

vigoris natuialis .-
qus omnia patenl in iv, '•#. dicitur, quod tenebatw magnu
littera. febribus, ul magti ad mlserieordiara
Objicitur autem de ordine istorum mi- moveretur, el magis appareret magnl
raoulorum, quia Maro. i, -\K el Luo. i\\ miracult effectum potenlia divina : et ideo
28, istnd de curatione socrus Simonii or> voluil Christus <;in>il sic aecendereturfe-
dinatur aute duo inducta : el sic Evange- bris. Quia autem omnia fecit ad instru-
listaa nmi convenire videntur m or- ctionem discipulorum : ideo, Marc. i, 30,
dine. dicitur, quod dicunt ei de illa : Ln<
\.l boc dicendumj
quod Marcua al autera» iv, quod rogaverunt illum 38,
Lucas, ui puto, sequuntur ordinem lii- pvo ea : quia quanto beneGcium magis est
storisB : quiagratia familiaritatis probabi' requisitum, tanto magis esl gratum. Un-
lr esl quod primo intraveril in domum de Ptolomasus in Almagesti :
• Non <lis-

Simonis, ul il>i instruerel el confortarel « seras nisi cum intelligente : nec des
ad fidem verticem Apostolorum, cui com- « consilium nisi quserentj el avide pe-
inissuniscr.it Koolesiam, qui pra mnni- « tcuti. a Isa. xwvm. 13 : Quasi h'<> -

Ims aliis prius e| honorandus et instruen- omnia ossa mea : et loquitur <I<-
contrivit
ilus el confortandus erat. Sed Mattlwous magnitudine sme infirmitatis. Job, \\\,
respicit ordinem, quo magis Dei poten- -~ : tnieriora mea efferbuerunt absque
tia demonstratur, sicut diximus suporius. nlla requie, prxvenerun^ me i/ies af/li-

Nec liuc oportel hic repetere. Glossa au- etionis.

tem Augustini levem dal solutionera et
simpliccni. quae patet in ipsa cuilihct : ct « Kt tetigit manum ejus. i
forteilla verior cst omnibus aliis.
Dicii igitur :
Hoc est, elevavit cam per manum. Kt
istud cst protensio virtutis divinaa cum
« K( oom venisset Jesqs, effectu a<l febricitantem, «Uude, Marc. i.

31, dicitur sic : Et accedens elevavit eam.

lamquam Salvator ubiquc circurafe- apprehensa manu ejus. Luc, rv, 39, au-
rens effectum salutis. tera dicitur : Stans super il/am, impera-
vit /ebri. Kt intelligitur, quod taotu ma-
m I). ALB. MAti. <)I{|). IMU.I).

qus \i\ilic;i' salutie imperatum fuil ul vestri, et diiectionis quam ostendistis

discederel umbra m >rtis, quae esl febris. ni iiomi/ir ipsius, t/iti ministrastis sanctis,
Act. i\. tl : Dans illi maiutm, rrr.nl rl mtnistrtitis. Ministerium liujiis officii
eam t etc. quodfil in Sanctos, non solum supplel
ea quae desunl sanctis, Bed etiam abun-
« Kt dimisii eam febris. » dal per multas gratiarum actiones in Do-
mino '. Ad Hebr. \ni. 2 : Hespitali-
I
ce effectus salutis. Luc. xiit, \2 : tatem nolite oblivisci : per hanc enim
Mulier, dimissa es ab infirmiiate tua. placuerunt quidam, Angelis hospitio
Joan. iv. '.VI e1 53, simile est huic : Heri receptis.
horaseplima reliquit eum febris. Cogno- Sic igitur terminata csl pars illa, in qua
vit ergo pater quia illa hora erat in li! demonstratio divine? potestatis, per
t/ita dixit ei Jesus : Filius iuus vivit : et hoc quod esl magna el super magna.
credidit ipse, rf domus ejus tota. Ad
ll<'l>r. \i. 34 : Fide convaluerunt <lr in-
firmitate. « Vespereautem facto, ohtulerunt ei

multos dfrmonia hahenles : et ejicie-

« Kt surrexit. et ministrabal eis. »
bal spiritus verbo, et omnes male ha-
Ecce probatio restituti vigoris per mi- bentes curavit
nisterium operis. El tanguntur duo : pri- II adimpleretur quod dictum est per
ino. quod surrexit, contra hoc quod di-
Isaiam Prophetam diceotem : Ipse
cta fuit jacere : et secundo, quod illis
infirmitates nostras aocepit, el eegro-
ministravil contra hoc, quod febricilavit.
tationes nostras portavit. »

n Surrexit. »

Secundum autem est, quod oportel

Surrectio esl sursum sni erectio, non eam esse universalem. Demonstratur
tam corpore, quam mente. Sic, Act. ix, consequenter in parte, quas incipit, il>i,

34 el 3o /Eneas continuo surrexit.

:
« Vespere autem fatlo. » Bt ad ntilitatem
Et viderunt eum omnes t/iti habitabant ipsius demonstrandam tria inducuntur:
l.i/thl.f, rl Sfirtni;r, t/iti conversi sinil quorum primum est demonstratio |><>-

nil Domihum. Ad Coloss. m. I el '1 :

icsliiii> univeftalis super adversantom
Si nmsiirrr.i isiis cum Christo, quse sur m spiritum universaliter : el secundum esl

siiui snni i/it.rriir, uhi Christus est iii demonstratio i|»ius universaliter super
dextera Dei sedens : quse sursum sunt impotens corpus, il>i. « /./ Ofttnes maie
Sapile, inni i/ii:r su/irr Irrrniii. habentes. » Tertium, probatio dictorum
per Prophetiam, il>i. \. 17 : « I t adim-
« Kl minisl rabat <
i
is. » /ilrrr/lir. »

Utendendum autem, quod aniversa-

Ministerium hoc, el vigorem in proba- literpotens demonstratur Christus se-

lionem divinffi virtutis, c1 officium pic- cundnm illum modum, quo se< undum
t.ili- iu ii|iv r( |iiii> Christi, et hospitali- electioncm voluntatis operans, potens
tatem in procurationem Vpostolorum, el demonstratur, hoc est, <pi<><l cural quot-
liiimilitiilcin in serviertdo Sanctis de- quol el quoscumque vull : cl si aliquos
mohstravit. \<l Hcbr. \i. lu : Non enim iii>n curat, quod illius non c^l rausa, nisi

ni/iisiiis Deus, ui nhlii isi ninr operis quia iidu \ uli

'
II "I Cprinth, ix, i : tiam dt minit vobte : .icio enim, etc
I /</ iii tnmloft, . , nbutulanti ent tnihi tcribe\
 i\ i \ \N«. \i \i Mi i i. « \r \ m i i:

1 1, ui i iii 4i liui ii i ii pai iiuiii ilicil monia -i tnuitt • •

lamanlt i
• / <i

l liu l>

| \'i ",|irl r .111 I 1 1 I I M i -1 i i

,
. [l I j. . ii liuju iii i
iii 1 1 1 1 1 1 . 1 1 1

I .iii ii quutuor leinpoi i

lyruiia

Inii, . i.Ul. iiiIiiiiii .1. \ • • ( i • • i • 1 1 . iiiii.i. n Vi lio

l.n ii ii t potostutcm, el opoi i

• a< ili

tcra. l i iii li"i i.ui.ii i.|>. i ii.it. iii , i

I \q i
1 1 iin.i ilicil >< I -.' -
autem /n- iii.xIiiiii. 1's.J. , iii ,
\l, i,n i epatii
<•/<>, » quia Mi die oc< uputui eral \ ei bi iito /ugitmt >i i "< • tonitmi /iii
i

prujdicntiont», cx compusnionc nd ijuh- ilnliiiiil

i .inh.iiM populi : <'i ni soro per mii S '1 incidil in (alias, liii >
dubium
riiliim . .uiiii in, u ii quae pi .i "li< .i\ eral . el uii iiin aliquia lil a diabolo <>l>

t\. ii.i\ ii populuin .nl l.ui.li ni Dei. Psal. I i

\ idotur, quod i quia in ani-
\i ii. mandavit Dominm nu-
9 : /// die iii, i n.in potesl i'ssc oiiscstfUH .-.i quod,
icordiam suam, et nocte canticutn ui <li< ii Beda, nilnl iilabitur in aoi-
ejus, lloc etiam tempus congruit ill 1

i iii.iin nisi Deus rrinitas,

temporij quo \ irtus da?monum cxclusa \.llnii quando duo
, iu ipiritualibua
lini el ius di\ iiia
, exaitata, quanda \ ii suni ejusdem simplicilatis, neutrum eal
vldoiicel sol vorus Christus Dominus no- in ;ih.> diabolua autem, :anima <•! i

ster in pussione declinavit ad occasum. tionalis ejusdom sunl simplicitntis, quoad

Psal. Qui ascendit super oc- lxvii, •">
: li.n' i|n.xl utorque esl creatus spirilua,
easum, Dominus nomen ////. Judicum, ei imaginem Dei
uterque ad et uter- :

xvi, >i», Samson, (|ui sol fortis inter-

:
que creatus ad hoc quod sil capax l).i :

prelalur, plures occidii occidens quam et sic aeuter esl in ;ili<». el neuter polest
ante feceral \ i\ ens. -< in ;ilio.

Adhuc, iu corporalibus etiam quae-

« Obtulerunt ei multos dsemonia cumque sunt ejusdem capacitatis, nullo
habentes. » uuxlo sunt in se invicem : et propor-
tionabiliter loquendo est li<»c etiam iu
Ecce offerentium devotio et adstantium, spiritualibus anima autem rationalis :

propter quoruin fidem generandam, vel cjusdem capacilatis est cum Angelo er- :

conlirmandam facta suni miracula. Act. go neuter istorum spirituum est in

v. I i- et 15 : Magis autem augebatur alio.
credentium in Domino multitudo vi- Similiter videtur, quod corporaliter
rorum ac muiierum, ita ut in plateas aliquis non sit obsessus >i cnim cor- :

ejicerent infirmos in lectulis etgrabatis, poraliter aliquis esset obsessus, oporte-

ui veniente Petro, saltem umbra illius ret quod diabolus esset in corpore : <t
obumbraret quemquam illorum, et li- constat quotl non inesset nisi sicut motor
berarentur ab infirmitatibus suis. et operator sensuum et passionum et
actionum corporis ct ad boc, et secun- :

« Et ejiciebat spiritus immundos. » dum hoe inest anima iu corpore. \ -

que potest quod duae sulistan- intelligi,

Ecce miracula faciendi potestas : vir- tiae formales ad idem et secundum idem
lute enim prsesentiae suae ejecit spiritus insint in aliquo. praecipue quando sunt
immundos. .Act. x, 38 Pertransivit be- : seque foriual s

nefaciendo, et sanando omnes oppres- Si dicas, quod unaoperatur violenter,

u diabolo, quoniam Deus erat cum
s et alia naturaliter, hoe nihil est : quia
il/o. Luc. iv. il Exibant autem d&- :
operans violenter non est intra, sed sem-
 0. ALH. MAG. ORD. PH.Kh.

per extra. Vdhuc, operans violenternum- cidus esl : d multsB obtenebrationes,

quam operatur movendo potentiam natu- si esl obscurus : el fiunt in ipso formaa
r.c. sed semper contra hujusmodi poten- horribiles retractss secundum longum <'t

tiam. autem qui dicuntur obsessi,

I ii his latum : el sic obsidel animam in ope-
videmus operari visum et auditum et alios ratlonibus suis ! el hoc sonal nomen
sensus el opera el passiones <'t actiones» obsessionis, quia obsessi sunt qui con-
quas etiam secundum naturam operan- clusi vias liberas exeundl <'t intrandi ad
tur, sed inordinate et sine reghnine snnt operationes sibi congruas non habent.
in r-is. Unde dicunl antiqui, quod anima Ki bene concedo, quod non illabitur in

implente corpus, mirabile videtur, si in animam.

idem corpus dsemon possil ingredi : el Similiter dicendum, quorl obsidel
licct videatur Bimplex dictum eorum, corpus in propriis operationibui cor-
esttamen suffultum multa <'t forti ra- poris. Sic enim elevat, deprimit,
tionr. lkr at. ct hujusmodi facit tam in to-

Rxsponsio. \<1 hoc dicendum, quod In to corpore aliquando discerpendo, quam

veritate multl obsidentur secundum anr etiam in membro uno, vel nluribus
mam secundum corpus a dasmone et
el : violentiam inferendo. Nec ratio in-

utrumque eorum esl possibile, natura ad ducta hoc removel : sed probat quod
hoc nihil cnntrarianto. Sicul enim vi- non iinitur membris sicut interior mo-
demus in somno, quando spissitudo fu- tor eorum : <'t lioc esi eoncedendum-
mi elevati spiritum animalem obscurat, Sed 3icu1 nos videmus, humor in-
<|tm<l

d caliditas ejus permiscel eum movendo naturalis difTusus in membro impedil

inferiora c.jus a<l superiora : obseuritas operationem membri, el aliquando facit

ejus facit eura tetrum e1 horribilem: et hoc qualitaa, sive materia humoris,
i<lc<> aniina in somno fll perturbata, quod sicut dicil Galenus : ita facii da?mon per
nescit judicium suum, el non videt ima- operationes humorum, vel qualitatum,
gineB quas sunl in obscuro, etsi quaa quarum movil semina in corpore, impe-
sunt, transeunl de forma in formam pro- diens corporis operationes, applicans
pler spiritus permistionem el quando : membris e1 inviscans (alias, Inviscerans
adhcerent, fiunt aliqnando tetraa e1 hor- ea talibus seminibus.
rendae, Bicut in rumo melancholico : Si quis unde dflemoni
autem queerat,

unde liuni timores inordinati, el impedi- esl h«ec potestas, Dicendum, quod ap-
iur rationis judicium ex clausura cellu- titudinem habel ex ualura qula omnis :

laruin lucis, sicul dicil Cestabon (alias, potestas superiori potesl super corpo-
<
istabon). Sic etiam lit per demonmm, movendo el mutando, Bicul patel In
ralia

d obsidel vias spiritus, el motus anima- omnibus crelestibus motoribus qui nul-
lis : r«t confosione spiritus, el permistio* [am habenl virtutem organicam :
<!

ne, el denigratione niiquando, vel inor- taraen in potestate habenl movere cor-
dinata claritate ipsius, vel tenuitate e1 poralia a<l nutum. El sicul pos videmus
(alias, vel) Bubtilitate non permittil Herl quod anims nutum sequitur motus cor-
judieium rectura. Aliquando etiam cum poris, sic etiam ex gradu oaturas aptitu-

dictui (alias, <1 1« t i> > oppilal transitum dinem talia movendi habei dasmon :

de cella in cellam :
<•! lunc inordinate ged potestatem operandi acciptt a summa
Rectitur spiritua a<! anteriora super potestate Creatoris, cujus est dispensatio
partem aliam ejusd< m spiritua <]ui as- mundi totius. El hatc esl causa, <|ii<><!

mIiI :
e1 <\ hujusmodi redundationi- ejecil eoa verbo : ideo non oporturl eum
bui H reflexionibus, et, n1 ita dicara, solum verbum dicere, nisi vellel propter

refractionibuft spiritus multa flunl Vnge- adstantes, u1 In fide su« poteslatis ndi-
rum formn et multn* claritates ii lu- Rcarentur, «icut patet ex supradietis.
 I\ I \ \\l. \l \l III 1,1 \ III Ifi I

i i ninih 1 1 1 . 1 1
•
-
habentei oun « i i
Rdimplnn
\ ii

I i
tui lium in qun |

Sncundum eal itfpcriui InaVaeU divi lionein poi prophctiaui l.i qu -

lionl 1
1
hi< (atti . ho |
probal utili«
llt "- M""" "' '
i"'"" '
l0 P
,!
" ''''" dicil // adimplereim
i.iii in luu poleiliti ii porelibu
i|ini< mpra naturei virtuti itituil m guod diclum est pt \

ini.iii. \.r iil vi i, qaod quidera dicenum i infirmitt trat

diounl eum luam hii o itendere po- " "/"' bo ,

Von i
oim
teatatom lupor imiritun fiumonura ao icoepit, ut habaral li«

quod Glosaa faoit hio montionem de pai boraral Kl vooal dofcctui corpori -i

lionibui iiiiniiP, i|un* snnt ira nt odium animai, quo? romittunl Rrmitalem vi-

<

1
11Oloua asl moralto. Intelligeu
1 .1 ill.i rium il oparationum <
iliaa, opei

dum autom eat, quod generaiei in bii nem) naturilium ibique oalore innatu-
lurie hibel trei.de quibua mpru fieta rtii ; * ei mgritudin trtuportavii, »

aitmentio quoidam onim ouravil ver- hoo eet, esportavit. Kgritudiim autem
ba il teotu, licul leproaum ol quoidim :
diountnr fehrei el lic in bii duobui

snlo verbo, liovt paralytioum : el quoa» omnem natura nprehendil defcctum.

dam aolo liiciu. licul locrum Petri i
Exod. xxvm, 38, Uroc iniquitatei eo-
qnoedam prssaena, lieul locrum Petri :
rum portavit, qui fuit figura Chriati.

quoedim lutem absena, ileqt peralytU Paal. kl, 5 : Sana animam meam, guia
cum, Et causa hujui aat, quia Chriatua peccaoi tibi, I Petr, u. 24 i Peccata no-
csi Dei virtus el sapientia : ofl potettaa HraipH pertulit i» oorpore tuo super
tit i*i«i^>4|iit^ debebat manifestari, lignum,
\tlliuf. Chriatui vere eral Deua, al Id hoo enim abetulit infirmitatea cor-
vera babuil deitatem unitam oarni : el poris, quod aoiremus, quod iblaturui
he?o omnia voluit innoteseere hominibua, eral iufirmitates, boc eat, peccata meu-
Et cum dioitur Christus aapientia, val ba.
verbum : 1'uil verbum, qood esi ope- Sic ergo terminata esl pari in i("''

r.iiivinn, el factivnra aorum. Kl ideo suaa potentiaa fecil demonstrationem, in

ut in hac potestata innoteaoeret, quod quantum loqaebatur, ut babeos pote-
ipse esl sapientia, per quam, ot in qua statem prophetalem, quaa fuil de super-
Deus Pater fecit mnndam, quosdam mundania.
verbo ouravlt, sie patenter operabatur. Moraliter autem leproeus corrupttts
l iulf.tlicit Ainbrosius, quod « non ee{ uutrimento (alias. corrupti nutrimenti)
»< mirum, si sermo Dei oreaturaa nm- ettquo provenit morpheosa varietesj el
« tat, quae sermone Dei sunt creatae raeaabroram putrida corrosie, hasreticum
« et constitutae : » et ut innotesceret se hominem aigniticat ex oorruptis interio-
esse virtutem operantem cttm Patre rilms suis, aorrumpentem verbum el

omnia et ubique praesentera, quosdam gratiam sacramentalera ; et es hac cor-

curavil absens : ut autem innotesceret ruptiona varietas provenit duplex, vita
deitatem corporaliter in earne hahitan- sciiioet et fid©i, una veri, et lalsi alia.

tem, quosdam euravit praaaens et pef Hi enini in talihus variant, ilum quos-
lactmn in omnihus ;vtlilieans fnlem. et
:
dam artiouloi eretluut. et quosdam UOn :

dispensans salutem. ct dum quasdam virtutas sequuutur, el

qnaadam oondemnant e\ hoc etiara :

inordinata tit mcmhroruni corrosio et :

1
ba. liii, 4 : Vere languores nostros ipse ta- bit.et dolores nostros ipse porUtvit.
 ;'jc I). ALB. MAG. OIU). IMt.KD.

hofl Chrislus verbo cural ••! lactu : qoia ministrare I >«m» el Sanctis, quoe prius
«•i exlerias oportet quod confortentur indigna judicata fuit. Mulier enim forni-
per verbum, et interius tangantur per caria esl quasi Btercus in via : ab omni-
gratiam manus, hoc est, adjutorium lni^ concuicabitur \ Et hanc non d

C.lirisli. ininistrareDeo Sanctis. «'I

Paralyticus autem signiGcat incon- Possessi autem a dflsmonibus sunt se-

stantem e\ longa peccati consuetudine quento deemonum malignitates ia spiri-
et passionum insecutione, qiiod in om- taalibus vitiis, sicut in furore irrationa-
nibus viis sensus et motus repletur bili, odio. malignitate, invidia, Buper-
delectatione consnetudinis et passio- bia, traditione, et hujusinodi : de quibus
num quas sequitur. Et ideo oonanle dicitur, Sapient. n, 24 et 25 : tnvidia
eo per rationem aliquando ad rectam diaboii mors iniroivit orbem terra~ in

virtutis operationem, tunc disponitur in rum : imiiantUY autem iilum quisunt ex

partcm vitii et delectationis in ea do- parte illius.
minantis : et hic (alias, hsec) est tremor Male autem habenles Bunl diversis et

eapitis posilus in Gain '. De quo dicitur, particUlaribus vitiis irretiti, quae sunt
Thren. i, 8 : Peccatum peccavit Jetusa- avaritia. furluin. rapina, USUra, et hu-
hnn, propterea inslabilis facla est. Httnc jiismodi : de quilms dicitur. Isa. i, 6 :

eurat magnitudo fidei, et verbum Chri- Vuirius, plaga ttimehs, >>>'>>

>•/ livor, >/

-ti : quia uisi magna (ide passionibus esi circumhgata, >>>> curata medicami-
renuntiet, et verbum Christi efficax ap- ne, neque fota (>/>•<>. Et, iteruin, i, et ."»

prehendat, ralio \\^\u< (quaa est domi- 6 : Omne caput languidum, et omne cor
liu- ejus) iion potest curari : et quia marens. .1 pianta pedis usquead verti-
passionibus peccatorum sic subjacuit, cem >>>>)) est in eo sanitas. Yulnus enim

Christum intra domum recipere non mali amoris, el livor iuvidia?, et plaga
ausus fuit. Torquebatur male, quia pras tumens Buperbiae : caput langueas inale,
omni genere tormenti est ratibnem et languentia in errore et ignorantia
velle movere ad unam partem, et in rationis cor mcerena male, et secundum
delectationts vitium in alteram partem sreculi tristitiam voluntatis, et vilis in-
projici. Super quo exclamal Apostolus, lirinilas (alias, el universales inlirmita-
ad Roman. vn, -i : tnfelix ego hotno ! tes) varietatem viliorum designant. Kt

quis >>>< liberabit de eorpore mortis hu- hsec omnia illc lulil. dc quo dicitur,

jus \'V.\. ibidem, \. IN: Nam veile adja- .loan. i, 29 : Ecce Agnus Det, eece qui
cet mihi : perficere autem bonum, >>(>>> toilii peceata mundi. Et, Isa. uu, 12 :

iiii i ilin. fpse peecata multorum tulit, >•/ pro

Mulier aUtem febre asstuans designal transgressoribus rogavit.
.
irnem eestuante eoncupiscentia vene-
reorum inflammatam : propter qaod
etiam mulierifl calor est, qus concapft- « Videns autem Jesus turbas multas
esl emollita in donio, hoc nst, oiroum se, .iussii ire trans IVeiuni. »

in secreto familiari, in lecto mollitiei el

lasciviflB calena resoluta, pro qua rogatur 1 1 i * incipil agere de conformatione

Deufl el imperat febri, sanctoram in- discipulorum in his quae audierunl in

trr. essionibufl efTuganfl oeslum carnia per sermoue, ul sint dicta contirmata in se

iti.un i astitatis Sed quia difficile esl per potentiflB suae declarationem, et sinl

raperare hanc pestem, ideo manum por- confirmata in discipulis per fidem, ne
it ndjutrii « m : « i sic adjuta digna lit . \ ellantar sb eifl per tentationefl

I.PIK IV. II ii. Eccti. i\, li».

 I\ I \ \N(.. \l \l III I I \ III |S I

I i i in ii iluu prinio eniui nfttmtdil > intcntiunum rum ili l

quo rocedendum est, <t oui inliwren ^"ii oniin upprupinquul im

iluiii : necundn, nutendil quulitei rum •
d m i rcuitu i|

illu |
> *
-
1 1 1 1 . 1 1 1 •
-
1 1 • 1 1 1 1 1 1 iii pu iii lontatin inuidiunu amhulalmnl I' /

lllllll. I I > I
. i. 29 I I t ilsi i inlriilr fO iii iiiillllli iiiljili Hiiihlilunl imii il

iiiirn uliini .
« liui i|ui dioil Job, i. 1 '

ln |MMii. i Ii.ii triadioil primum est, nnn, perambutaut <<><>< I' ul

tt i

i|iinl relinquondum ^it his qui l)eo I" Capui >> uitm eorum <
laboi
adhterenl necundum, quuliter doloee •> labiorum ipxorum <<p< u t /

Btraulanlibu- ue adhsrere Deo, i .i\ en

iliini eit : tertium, quam sinoere osl l> Jutsil iro irans iivium. «

.iilli.ririuliiiu. Secundum, ibi, J 19

n l't accedens unus Scriba. rertium » latud eal secundum, in ijuo, ul <li< it

.i ii tciii . iln, \. J I : « Mnis iiiitrm Jr Gloata, signilicat, ul umuru uli

disvipulis. t Oportuil enim prirao dis- fluctufl transeamus, I .

_'o < t _'l

cernere oonfirmandos, <•! |><istea conlir- fmpii quas\ mart /< quod qu
mare ! et par hoc patet ordo ad te- scere n<>u poteet, </ redundant fluctui
quens. 8JU4 iii lonriili iitimn iii </ liiliiui. \,,,i

\il pracedens autem ratio ordinifl est pax impiut, dicit Domittu» Deut.
aat : quia prjus eal ostendere poteetatem Atycndendum autem hic, quod aon ea-
ejua oui adheerendum eat} etpostea di>- W_i die jussil diacipulos transfretare,
oernuntur qui adhnrenl ei : quia pote- '|" il curata eal sotrus Sim< au : quinimo
sias est oausa adhsesionis. in veapera ejusdem diei ouravil raultos,
lu prima harum partium duo tangit, Pl ejecit dnmonia : iu diluoulo exivit
tumultum videlicel Bs&culi fugiendum, i' 1 desertum orare : et nuntiante Petro,
et quod inquietudo in solidum qirietis sit quia multi quaererent eum, ivit iu pro«
commntanda. ximosvicos, etvilLaa evangelizare, sicut
beprimd dicit :
dicitur, Marc. i, 29 et seq. el Luc. iv, ,

38 «'i seq. Sed Matthaeus aon sequitur

« Videns autem Josus turbas multas huncordinem temporis : sed polius or-
citvum s%. » dinem rerum, prout faciens e_l ad
confirmationem serraonis, sicut |>at<'t

l.t dicit quatuor ad noatram instru- psr ante dicta.

ctionem : primum est lumultus hujus
sesculi cimsrderatio, cUm dicit :« Videns
aufcm Jesus. Secundo, taagit turbatio-
i « Et accedens unus Serilm, ait illi ;

nem ex tuiuultu provenientem, cuni Magister, sequar te quooumque ie-

dicit : « Turbas, » quia turba a tur- r s
j „
bando dicitur. Isa. m. S : Tumuitua-
bifur pnrr eontra senem, et ii/uobilis Secunda pars est, iu qua ostenditur.
<<mtra hobiiem. Tertio. tangit confusio- qualiter cavendura his qui
afa dolose se
noin, cuni dicit :« Mullas. » Multuni simulant adhceroro Cliri>l,.. \a tau_i-
oniiu uou onlinaluni ad unuin, sicut turbicduo: priiuo. dolu>i isliu^ tamri-
est niultuin turbee, niliil aliud nisi con- tur descriptio -ocimdo. doli
:
ejus ma-
lnsio ost inordinata. Isa. xvn, 12 : 1> nitoslatio. ibi, S..II :
«Ekdicit eiJe-
multitudini popalorum multorum, ut sus. <>

multiludo maris souantis. Numer. xiv, ln quorum primo tanguntur duo, sci-
27 Usquequo muliiludo hxc pcssima
:
licet dolus in facto, et dolus in verbo.
murmurai contra nw ? Quarto. tangit l)e dolo in facto duo innuit, scilicet
m 0. M.H. M \<- ORD. PRifiD.

siraulatam ad Christum ia exterioribaa Quooumque ieris. »

appropinquationem, <uin dicit :

Qui tamen nec per unicam viam

« Accedens unus. » i|ui poaaet. Job, xi, 7 ; Forsitan vestigia
Dei compfehendes, ei usque ad perfe-
Quia si ctim multia veaisaet, magis ctum Omnipotentem reperies ? Eccle.

fuiseel manifestura: uunc autem per hoc ii, 12: Quid esi homo, ui sequi postit
quod unicus venit, voluil \ ideri quod ab rri/rni ,
/m lurnn snnm ?
aliis essel sequestratus, u1 Bic magU
deciperet. Eccli. i, 10 : Accessisti mali-
gne ad Dominwn, et eor tuum plenum « Kt dioit oi Jesus : Vulpea foveaa 2«
est dolo et fallacia. Psal. \\w, 5 :
luibent, et volueres coeli uidos. »

tniquitatem tneditatus est in cubili

suo. Hic manifeatatur oeculte <l<»lu- i-tius.

3 icundum est, quod tangitin eo falsi E1 tangit duo : eimulatoris duplicitatem,

nOtninia scientiam, cum dicit e1 Qhristi Bimplicitatem.
Duplicitatem autem aimulatoris tangit
« Scriba. » dupliciter : in astutia dolosa, e1 Buperbia
pnejomptum
Soribae enim legia eranl periti, qui \stiiiiain fiiiui doloaam percutit* cum
sempcr Dominum tentare qu&esierunt. dicil :

Mitth. wiii. 18 : Vm mbis. S, rili.r

pf Pharissei hypocriUt : quia claudi* « Vulpus fovens habent. »

Hs regnum cctlorum ttnte hominet, etc.

LUC. XI, 52 : Vtt DObiS /rf/is/irri/is, </lda Eat enim hoe animal dolesura, el in-
fulisiis ciavem scientise, ipsi ><<>>> i>>- sidioMun, el venativura, el in latibulis

troistis, eteos qui introibant prohibuistis. habitativura. Ex (ju i Im^ proprietatibua

isium percutit, qui dolosfl lentavii Chri-
\il illi. » siuin. Jerem. i\, H : Sagitia vulnerans
/ini/ua rnrnin. ilnluin locuta (">/. El

Eoce qualem doium habuil in verbo. insidiabatur gratis. Psal. \ Becundum

Bebraeoa, N : Sedet in insidiis cum </i-

« Magister, etc. » rililms in nrcnl/is. nt iii/cr/iciul iinm-

iinirin. E1 volebal per gratiam acceptam

duo professionem
rangil : erroris, el a Christo venari licul Simon. A<t. vm.
promiaaionem insecutionia. 20 : Pecunia //<<i teeum sit in perditio-
Profeaaionem erroria tangit, sum <li- nnil. I ad Tiinolll. VI. 9 ! Qut rnlmil
tit « ftfagister, » quia, sicul
-
<li< il ilirilrs furi. inriiliinl in tnitalimicm, ti

Glossa, noo credebal esse aisi unum <!<• in liK/nriiin diaboli. Volebai auti m per
communibua magistria in aatulia huma- Bcientiam quam diacerel ;i Christo, fo-

n,i prcecellentibue. Simili doio dixerunti veafl Bstutiarum Fi i ^ *

*
1 < * , in quibas ha-
infra, \\n. 16 : ftiagitter, scimut </><ia hitanS) hominefl deciperet, el • \ eis lu-

ii es t
et i iimi Dei in veritate d cra ageret, ricul faciunl qui jura el lej

• I ,inii rsl lilil CUra <lr ilHi/Kn. eequissimas, e1 divinaa justitia congruas
Inaecutionera promittil . oora <li<ii : propter cavillaliones i susarura addi-
BOUUt. I'sal. i,M. 7 : ii.lnnnt milr
a Sequar I»*. - /m inii nirnin /urrnin. r/ inriilnuill ITI

rnin. Is,i \\i\, I

.">
b( 16: Vtt </ui /ii'o-

nlilit pnesumptionem, dioeas i finnli estii roii/r. nt n Domino abtcon-

 IN I \ \\«, M \l III I I \lll !

tltlll\ i ,i/i\iltti,i, '

tjlttti in II m Miitl hllt /n ia Iiominj non
tl, r/ tllt liilt IJiiis t,li I
i
|
nlii cipul reolinet. »

t/iils iuiill iiif. / i , , \,t , \/ //./ , ,

cogitatio quati n lutum contra fiyu- I

|u im i»'ii iui ln. i ..iiii .i j»tiu •
du
liun cogitet, et ,it,,ti upus factori iuo : plioitaluni u i
tui iliiu ipulutu u
.\(,ll /, , l\/l lil, , I /tt/lHril/uill <l pouil nimplii ii.iiiin, di<

/ititiii \it,, , Noninieiiigis, llis proprie-

tatibus dioitur vulpes voivipot . quia i i- i iliu aulcin lniiiniii
iti podeiu volvil de eslutia ia i lutiaui,
I li i . ii \, 18 I /'/ti/ilrr itltiti/riii > I (J Il ' Lll 'I Imiii" -iiii. iinii

quia ditperiit, vulpes ambulavtfuni m tamea bomiaum, »ed liomiaii lum lili'

90, Psal. lxUi M . 1'tiiits vulpium erunt. ulii.i bomiaem liabeai uade doloi
CttUtic. II, l.i : Cil/itlr imliis vitl/trs /itn- le re poesum. Joaa, n, J • .
Oi
vulat, qutB demoiiuniur vineat, iitiu iiai iti i/uis testimonium perhibei
Presumptuosam autem luperbiam el
ilr Itmitinr : i/i\r rntni tciebai i/nm

fastum oordis (quo per gratiain inagiste- in /itu/ti/ir

rii ab ipao Christo aooeptam aitebatur

iii .iltis dignitatibui aidum ponere^ per* « Non htbel ubi capul reclinet.
cutit, cum dioit :

Qui tameo babel perfectum poaae, el

« Et volucres oaeli aidoi. » perfectum aosse, el perfeotam gratiain,

et iuui utiiur ad luorum. Kt suis dicit,
II, e enim volaat ambitionej ocalum uatth. \, B i Gratis accepitlit, qratit
petuat eltitudinis booore, et nidiuoant, ilnir : quia alioquin jam uon eel gralie :

quieaeers volentes lu oxoellente dignita- quia gratia ideo vocatur, quia gratis da-
lis praslatione, habentes ad boo pennas tur. Iu lalibus etiam, qui sic lucris terre-

soientiaa, el simulatsa virtutis pietatem. nis vendunl gratias aibi coHataa, Chri-
Baruch, ui, 17: /// uvibut eee/i iuduni. stus qoo habet ubi capul reclinet : quia
btie sunt aves, quaa descenderunt super iniii quiescit io cordibus eorum existi-

eacrifioium Abrahas '

: quia totum Ec- mantium quasstum ease pietalem. I

clesisB oblatum sacrificium, tales hodie autem qusestus magnus pietas ua i suf-
devorant : et quomodo Patriaroha modo Gcientia. Sapient. xv, I- : tettimave-
non abigit eas,siout fecit Pater pairum? runt iusum esse vitam uostra/u, r( cou-
Propter simile hujuBmodi factum, quo versationem vitte compotitam ette ttd
desmones exoellerc oupiebant, diountur lucrum, et oporiere undecumque etiam
damones aves. Matth. xm, .**>
: Volucres r.r malo acquirere.
coBlicomederunt, quod dr semine cecidit
juxla viain ». Sed una est OOnBOlatio,
quam dicit Abdias, \. i \Siexaitatus « Alius autem de discipulis ejus ait 91
fueris /<t aquiia, et si inter sidera po- illi : Domine, permitte me primum
sueris nidum tuum, mde detraham (r, ire, et sepelire patrem meum. »
dicit Domintss.
Sic ostenditur quam sinoere Christo
sit adha?remlum. E< dicuntur hic duo,

Genes. xv, II. auditverbum regni, et non intelHgit, venit om-

Matth. xin, 4 : Et dum setntnat, qiuvdam lut. et rapitqyod seminatwm e*t in corde efms :

ceciderunt secus viam : et oeneruni votueres cali, hic estqui secus viam seminatus est
ei comederunt ea. Et, infra, f. Ift^ Omnis qui
illll
1). M.H. MA(i. Oltl). IMt.KI).

r\ tertium pnesupponitur ante illa duo : « Jesusautem aitilli: Sequere me,

hoc autem est, auod Jesua invitavit et diraitte mortuos sepelire mortuos
eum, el vocavil eum ad Bequenduni, et
suos. »

scivii eum puro corde audivisse sermo-

nem, ei sanctificatum per verbum,
sicui ipse dicit, Joan. xvn, 17 :
Saneli- Et notantur in hoc duo : primura r>t

firn eos in oeritate. Sermo tuus oerilas optimum quod discipulo praecipitur, cum
est. Et tunc illo dixit :
dicit : « Sequere m<\ » Secundum esi

bonum, quod propter melius dimittitur:

« Domine. permitte me. » et hoc tangit, ibi, « Et dimitte mor-
inos, etc. »

l.i li,H est primum duorum qu» po- De prirao dicitur, ad Philipp. m, 12:
aunturiD littera, quod praetendit officram Sequor autem, si quomodo comprehen-
pietatis duftfteis, quo diflferatur insecutio dam quo rt comprehensus sum. Osee,
in

Gbrrsti. ICst enim pium sepelire mortuos, vi. Vivemus m eonspeetu eji/s. Scie-
-\ :

sicut <li<i! Angerus Raphael, Tob. mi, mus, sequemurque ui cognoseamus Do-
12. minum. Daniel. ui, il : Sequrmur te in

Et secunda pietas est : quia hoc VO- toto corde nostro, et timemuste, et quseri-

luit facere patrem, cui ex ordine

circa mus faciem tuam.
natarffl tenebatiir, sicut dicil Tobias ad
lilium loquens : Cum acceperit Deus « Dimitte mortuos. »

animam meam, corpus meum sepeii :

r/ honorem habebis matri tuss omhibus lloc est bonuiu, quod prascipitur in-

diebus vitse ejus '. termitti. Et in hoc notantur tria, pri-

Ilf)c est quod dicii :

niuin est bonuni quoil prascipitur dimitti
propter melius : secundo, innuitur hunc
« Primum ire, et sepelire patrem fuisse inortuum in culpa, et indignuin

mfiim. »
exsequiis Sanctorum : tertium est, quod
innuitur hic conjunctus pe< oatoribus, qui

Genes. i.
•"»
: Ascendam, et sepeliam exsequias suas in fastu celebraveruot, et

palremmeum, ac reoertar. A simiii non Forte <ul illnin fastum solemnizandum

quidem pietatis, sed charitatis officio advocatus fuerat discipulus.

movebatur Elisseus loquens ad Eliam, Primum notatur inverbo dimittendi.
III Reg. \i\, 20, ubi dicii : Osculer, oro, II adTimoth. ti, i : Nemo militans Deo
implicat se negotiis ssecularibus, ut
patrem meum et matrem meam, et sic ei

sequar te. placeat cui se probavit. I ad Gorinth. i\.

I
rtium autem quod bic notatur, esl
2'.\ : Qui in agone contendit, omnibus <il>

obedientis discretio, per quam praspo- se abstinei. Simili discretione dutil Pe-

nitur melius bonurn minus bono. n Num- Irus, \rl. vi, 2 \on est asquum nos
:

« quam, ui dicit (Inegorius, per obeilien derelinquere verbum Dei, <t ministrare

h liain prccipitur nialuni fieri : Bed non- mensis, supple, viduarum el pupillorum.
« uumquam quod lieri posset, meliori Secundum notatur in hoc quod dicit :

bono praecipitur commutari. »

El uoc tana il . cum dicil :

« Mortuos buos. »

Von enim connumeraretur mortuis

qui dicuntur mortuorum mortui, nisi
 IN I \ \N«. \l \l III II \ III _'_'.

i
[iioi imi iii |m n , .iii . .1 ideo l»is pai liculu iii !'! ii iini |u ti ii
-

morluui iln iiui : .iln riiiin diountui moi 'liini in quibu '
i
ubi liabi i
I
alii -

lui Mi Domino, \ el iinniiii I iii ul San iitaliu lu D4 unda, ponitui i«l (

toi inii Vpocal. m\ . 1 9 /-'' '//' mortui id iiiii ai uli poi i' ' tionem ibi,
i/ni ui Domino moriuntut, laa. xxvi, 19: •
/ motm " ln lortii autcra
Viveni mortui tui, inter/ecti me\ rt iniii' uli lim . . t 1 1 1 1 • 1 1 1 i | . il. . Iu .. il.i,

gent, Iste aut6m dicitur mortuui inor- \. _', i /'-

ro hominet mirati tuni
tuorum in peci .iii^, quam^ is adl larne lu |n iiii.i liiiiini li i.i iiol.iiilin D<M iii-

viventium, Kooli, xxu, 10: Super mor- slruerftia mol r quorum primum eal
iiiitm piora, de/ecit enim lux ejus, cenaionia secuudum, inatrumenlum n !

rsal. xxxiii, 22: Mors peceatorum pe#- vigationn: el ti-i m m iecuU eum illui t .

sniiti. _ i cgatio sauctitatii

lertium nolatur, cum dioil : De primo dicil :

« Sepelire •• i ,i .i toendente eo.

\otatur enim plurea ,nl exsequiai ejui Motus enim fuil nempcr as lei •
el

in oulpi mortuos convenisse, Psal. i\, 7 per Ih>'' ascensionei in cordibui nosl
Perut memoria eorum cumsonitu. Levit. disposuil in valle lacrymarum. Isa. u, -I :

w ,
.»1 : Docebitis filios Israel ui cnvr- Venite t et ascendamus ad montern Do-
nnt immunditiam, non morianiur in
et inini, et ntl domum Dei Jaeob. M.itih.

sordibus suis. I ad Timoth. v, li Quse :

w, 18: Ecce ascendimus Jerosolymam.
in deiieiis est, vivens mortua est. Job, InstrumenYum autem navigationii de-
\\\\ i, li : Morietur in tempestate anima signat, cum dicil :

tontm mter effaeminatos.

ceraim, et cita
Sic ergo determinatum est a quo re- « In navioulam. »

oedendum, et cui adherendum, liis qui

coininorari quserunt cuni Gbristo in ten- Qua natnia. lignea : usu, saper aqi
tationibus : eo quod tentatioestvita ho- vectiva: quantitatc, parva fuit: el licet

minis super terratn, aieut dicitur, Job, tunc ad litteram uteretur ea I > < > i i i 1 1 1 1 ^

VII, 1 '. ultramare Genesareth navigans, tamed

natura, lignum crucis usu, beneficiuu :

crucis ( quod vehit ultra fluetus saeculi) :

« Et asoendente ]eo in naviculam, et quantitate, significat crucis humilita-

secuti sunt eum discipuli ejus. » tem : et hcec est vita Ecclesiastica cruci
confonnata. Et de priino et secundo et
Hic incipit ostendere, in quibus peri- de tertio simul dicitur, Sapient. xiv, 3 :

culis indigent discipuli conlinnatione. i't non essent vacua sapientue ttue opera,
Omne autem periculum aut est a mundo, propter hoc etiain et exiguo ligno cre-
in quo etiam intelligitur camis lentatio, dunt Iiomincs animassuas, et transeuntek
quia ct ipsa de mundo est : et in hac niare per ratem liberati sunt. Ideo de
tentatione confirmat primo. Aut est ab Ecclesia allegorice, et <le personis Eccl
impetu et sa?vitia dsemonum in spiritua- siasticis moraliter dicitur. Proverb. xxxi,
libus : et in hac confirmat secundo, ibi, I i : Facta est quasi navis institoris,
v. i_(S : « Et cum venissei (Jesus) trans i/c loiuje portans panem suum. Luc. v,

fretum. » :5 et i : Ascendens Jesus in unatn navim,

Prima autem harum partium habet qine erat Simoiiis,... i/iuit ad Simoneni:

1
Job, vn, i : MUitia cst rita hominis svper terram.

xx •26
 102 I). AI.H. MAG. OHI). IMt/EI).

captutam »us, ipua supra virtutem navi-antium.

/;//r in "///<//> , ei laxaU retia in .

seeuta eum eeiigregatle Ouamdin eniin -ubcinalor potcst naviin

Tertium, eal
eum itur lr-orc, et |ier i:uhe rnaculum sine arlc-
seuctitatis : et hoc notatur <li(

moae nioverc navim quo volucrit, tunc

« Seouti sunt eum disoipuli ejus. i (|iianivis sit motus, non dicitur csse

nui^nus : sed ijuando vincit ^uhernato-

Qttla rxtiii navini nou cst s;ilus. I.u< .
rem, el niotinn navis per ^uhcrnaculuin,
mrr»o>, roii/ro uiC alteram partem,
xi, 28 : Qlli »<>,> rsl et transvertit navim in

e$i : c/ f/ui non collii/i/ ma um, disperijit '.

tunc motns dieitur mfgUUS ?1 superans.
U&di m persona Ghrkti et suorum, dicitur Thren. 111, .")i : Inuiulavcrun/ m/u.r su-
ad Noe, vu, Inijrederc tu, €t
meum .loiuc,
Gfceafcf. 1 :
per cuput : dixi : 1'crii. 1,

omnis domustua, in arcam: tecnim nd> 13 : Remigabani viri u/ reverterentuf "d

justum coram uir i» (jcnero/ione hac. aridam, et mm rolr/»,»/ j ,/uia marc
ibat, et iiiiumesceba/ super eos.

« Et ecce motus magnus factus est

« Factus est. »
ita ut navicula operitur II u-
in mari,

ctibus ipse vero dormiebat. »

24
:

Ecce violcntia. Non eaim tiehat modo

consueto, scd violcntio quadam quasi
Hie incipitagere dehisqmead miraculi
Cdofriagebal mare et Ideo dicitur
-perfeclionem exiguntur. Et sunt quatuor
: :
:

« Faetus est motus. » .loh, \wn, 20 :

|irimuin cst, impctus tcmpcstatis lacun- :

tertium Apprrlirudr/ cum i/iiosi m/iio iiio/iia,

dum est, dissimulatio defesionis :

quartum et imclc opprimet eum tempestas. Nahuin.

est, intcrpcllatio liberatoris :

auxilium Salva- 1, Dominus in tempestate ei turbine

'.\
:

ultimum est, eflicax

vi.e ejus. .lonte, 11, i: Omnes yurgites
toris. Kt hffic patenl in littera.

notantur,
////'. ct /luctus tui suprr me fraiisirrnii/.
In primo horum quinquc
1'siil. l.wui. '1: Iiilrarmi»/ „.y,,,v iKi/ur
scilicct tempestatis impctus, et <|uantilas
ud ntiimnm mrom.
motus, violcnliu, locus, et pcriculum.
Tempe-tatis impctus tangitur, cum di-

rit :
« In mari. »

« YX ecce motus. »
Ecce locus. Non eaim erai iste veatus
tanlum mperius iu superticie maris
Motus enim iste es1 motus e1 Impttus
incidiMis, mmI cliain <le fundo liiiiris
inuentis tempestatis. <le qua dicitur. .lo-
spirans < 1 1 i 1 lumine Iudjb Bpiral
I)n,»i»us ,»isi/ rrn/iii» i»ai/»ui»
: 1 .

n;e. 1. i :

fundiis maris, et SBltUAt, et etnillil \ a-

i» iwirr : etfacta est tempestas magna i»

periclitabatur conieri. poreia coutinue, quj eequitur aotura, pl

muri, r/ navis
increimMiluiu luininis luuie : et i>lc \apor
I
nde etiam istum ventum ad lltteram
ejicit mare iu cfllu\u el ivlluxu inaris {

praecepil Qominus oriH ad probatloaem

c| idcn lalis molus dicilur 9MtUS moris.
diicipulorum. Psal. cvi,28: Ascenduntw*
s<d cuin oirais spirat, uecab uaa parts
,/r» »</ <n'los,el descendunt usque
ad abys-
spir.it. scd .1 mulUs f I (onliiuiis silihus,
sos : (niiiiin eorum in malis tabescebat.
tunc liicit periQulose moveri mare de ime
sbullieatibufl uudis e1 inordiaatQ ad ooa»-
•
_ M . 1 _; 1 1 u- .
»
trarioa Bitus refluentibus: el tuue con-
faves lxdlu.c
i
.
, quantitas. Dieitnr autem maa* fringil el absorbel ; et

Matth. xii, 80.

 I\ I \ \\(. \l \l III M \ III

in.iiiii.r iiiin in iiiihliiin, uliam M i. n .

ibi pooitui •
oilem bi

inordinatc |ai tatis aliquando impingunl i i.ii dii iini . quod -

1 ai >.

iii ii i\ i
.1 ulis Q| luni |
l
\ 1 1

1
1 I
" "/ dori Si< ul i n iii iln ii

.nl.M niii conoui n l"" i t, lapidum ox Phil phus, quod « anima aliquando
u itu 'i fuudo obulliontium ox impetu \ u 1
ii ul umnu 1 1 aliquandu »i< ul vi-
|H>I |s ,| UlH llllllM .( I 1
1
1 . 1 1 1 < I • •
| M- 1 | lllhllilu ii i ii.i etiai iiiliint Hi i
,ii:

perforal (nlias, perforant) funduni n <li\ inita i, (Juando iiuii osti udil

<>t destruil ocantur n : et heei \ Poetis axti .i, lunc eral ."I modum nomni, in quu
[croceraunia, Job, \m, j / .'
. Hpiritus et calor \ ita in inlei i"i ib

faciet guasi oliam profundum mare, ei cluduntur quando sutvm •

itei

ponei qnasi cum unguenta buliiunt. potentias fecit indicia, lunc exhihuil
Kccli. \i.im, li.i : Qui navigaui inare, sicul \ igilia, in qua ipii itui •! i
•!" :

marreni perieula ejus ct audientes : <ui- oxteriua procedunt, et lensuum operatio-

ribus nostris admirabimur, ncs [ici liciunt. Si< . inin dissimulans ad«
jutorium, doi mil qui oumquam dormil
«. iia ui n&vicula uperipetur Hurti- Psal. cxx, i
/ -• //"// dormitabii
lilis. » i/uc dormiet </ui custodit Israel. ftcm,
Psal. \i. iii, -" «'l -i : Exsurge, quare
Ecoe periculum faoturn< Bst auieni obdormis, Domine? exsurge, < t ne re*

liuc : i|iiia undique venemnt (luotus oon- /icl/as in finem, Quare faciem tuam aver-
Ixa se, et ideo navicula dirigi non potuit tis
''
Cantic, v, -: Ego dormio, <i cor
contra fluctus : quia si super Quctus va- incuiu vigilat. lu hoc autora quod M.u-
dens exaJtata fuisset cura Quctibus, el cue eura sii|n'r cervicaJ dormivisse dicit,
cura eisdera depressa, non fuisset pericu- notatur quod aliquid commodi in via
luin : scd cuin undiquc vcncrunt fluctUS, scciini deferebatur, Et forte lassatus tu-
oportuit ipsara concludi inter raedios inultu lurbaruin, <-t instantia pr.idicatio-
QuctUS .
Bt tunc lluctus navcin opi rien- nis quiele indiguit. Et hoG iutolligitur ex
tes submergunt : nec potest aliquid sub- .\l<irci), iv. 35 et 36, ul>i dixit discipulis :

venire tunc artifiqio guberuationis, vej Transeainus eonlrn : ct diiiiitlculcs tur-

remigationis. Jonse, u, '»•

: Projccisti me bam, assumunt cuiu, ila ut <rat in navi
iu profundum in corde niaris, ct flumcn Et iu boc intelligitur, quain diligens
circumdedii me: </ onuies gurgites tui laboriosus fuit circa nostrain >aliit<-ui

ei fluctus tuisuperme transierunt, Act. procuraiulam.

wvu. II ct 15: Misit se eontra naviin
ventus Ti/plionicus, qui vocatur Kuro-
aquilo. Cumque arrepta essct navis, et « Kt accesserunt ad eum discipuli
25
/mn posset conari in vcutum, tlata navc ejus, et suscitaverunt eum, dicentes:
flatibusferebamur. Ventus enim ille Domino, salva nos. perimns. •

eompositus erat ex pluribus : ct ideo ua-

vi> in ventum dirigi uou poterat, quia Ecce interpellatio di>cipulorum. Kt

fluctus oppositi operuisseut eaiu. Psal. tria dicuntur : accessus pcr devetionem
iwiu, 3: Veni in altitudincm i/K/ris, et ad Salvatorem. su-citatio di&simulantis,

tempestas demersit >ne. Et luee omnia et iuterpcllatio.

Diagis iu spiritualibus quaui eorporalibus De aeecssu dicit :

liunt.
« Et accesserunt ad eum discipuli
ft Ipse vero dormiebat. » ejus. »

ltic ponitur di>simulatio adjutorii. Kt. \aturalc enim est bomini in periculi?
 |i. \U>. MAG. n|{|). IM5.KI).

maris timere, et auxilium quaerere : c<> sperantesin se. Et in diluvio pnetereunle

quod ibi non patel effugium. El ideo consommationem faciet. Psal. cxlui, 7 :

concurrerunt ad Jesum. Jacob. iv, S : Eripe m<\ et libera mc <Ir ai/i/i.s multis.
Appropinquatt />>>>. et appropinqnabit « Perimus. » Eccc allegatio necessita-
oobis. Deuteron. iv. 7 : Noti esl alia na- tis. Thren. m, •">! el 55 : Fnundaverunt
tio tmii grandis, quse habeat deos ap- aquse super caput meum : dixi : Perii.

propinquantes sibi, sicut Deus noster Fnvocavi nomen tuum, Domine, <!<• lacu
adest cunctis obsecrationibus nostris. Et novissimo. Itcm, Thren. m, IS: Periit

in hoc notatur quidatn defectus fidei, finismeus, elspes mea a Domino.

quod a propinquitate loci juxta Salva-
torem putabanl melius salvari. Psal.

cxxxvm, et 10 Si habitavero in ex*

'.) :
« Et dixit eis Jesus : Quid timidi
tremis maris : etenim illuc mhnus />/a estis, modicu' fidei ? »

deducet mc, c/ tenebit me dextera tna.

llic ponltur efficax auxilium Domini
« Et suscitaverunt eum. » Salvatoris. Dicuntur in c<> tria : quorum
primum cst discipulorum increpatio : se-

Ecce excitatio, in quo (alias, ojua) ite- cundum, ventorum et maris Bedatio :

rum defectus fidei notatur, fcruod melius tcrtium autem, tranquillitatis perfectio.

putabanl salvari posse carne vigHantem De priino dicit « Et /li.xit cis Jesus. » :

quam carne dormientem, qui deitate ne- Primo increpat discipulos propter par-
qtre doimit, neque dormitat. Spirituali- vitatem li<>Vi. quam parvam habebant,
ter, dissimulans adjuvare Dominus bus- credendo loco propinquiori melius sal-

citatur, quando instantia devotionis cl vari, ct vigilantem majoris potentise esse

clamoris quasi manu quadam pulsatur. Dominum quam corporaliter dormien-
Proverb. vi, 3 et i. Discurre, festma, tem e1 li<><' est, quod dicfl « Quid li-
: :

suscita amieum tuum : nc dedetis snm- midiestis? Quasi diceret: Salvatoremel

nam ocutis luis. Psal. iawh, •>•> : Exci- salutem vobiscum habentes, quid time-
tnins est tamquam dormiens Dominusi, tis?Non est causa in hoc : nisi quia
tamquam potens crapulatus a oino. estis « modicse fi<lci. » Isa. i.iv, i : Noli
timere, <///'<<> >><><> confunderis, neque
« Dicentes: Domine, sfclva nos, per- erubesces. Joan. xiv, 27 : Non turbetur
mus. » cor vestrum, neque formidet.
« Modicss fidei. » Marci, iv, 10 : Quid
l^t;i esl interpellatio, el continet tria :
timidi cstis? necdum habetis fidem ? Luc.
professionem videlicel majestatis, peti- viii. 23 : Ubi cst f>/lcs vestta? Matth.
tionem saiutis, et allegationem necessi- xiv, ->l : Modicse fidei, quare dubitasti ?
latb.
Professi sunl enim majestatem, cum « Tiino surgens imperavit ventis,
•liruni : « Domine, » <|ui omni creaturac el mari. »

domin&ris. Psal. lxxxviu, 10: Tudomi-

n/iris polestati maris\ motttm autcm Ecce lempestatis sedatio. Et duo <li<il :

fluctuum ejui tumitigas. Nahum, i, i: primo luiiin sedat ventos, auferendo

Dominus increpans mare, et exsiccans causam lempestatis :
<•! Becundo, imperat
illud, </ niniiin flumina ad dcserlum niari lamquam tempestatis subjecto et

dcdua loco. I.uc. 24

viii, Surgens increpavii
:

Salva ims. i Eci 6 nel ii n> salutis. ocntum, et tempestatem aquse, >/
N.ilmiii i. 7 i-l I : lionus Dominus, et i:t. Marc. iv, 3U : Etexsurgens commi-
'.-% in dir tribuiafionis, el iciens itat/is rst vento. <-t dixit mari: Taee, nl>-
 I\ I \ \\l. \l \l III 1 1. \ III

//*///- v ft'/ cessavit ventut Job, xxxviii, puli I" ii. untur, '|'

s ri ioq, t>ui\ conctusii ostiis iiniii-, ldllU( lnnii.iii.i (li I

|||

quando erumpebat quasi uivo pro </< i I nd i

ioi mili iii. - \

cedens cutn ponerem nubem vestimen

: '
tut, '/ << iiinliiiii hominem ambulati
iiiui ejus, et caiigine iiiud quasi pannit Pu s, i . 1 1 . 1 1 1 1 di( i, '|<i "I n.Mii.f. '|n

infantim obvolverem ? Circumdedi il/t<</ \ nl i uiii . 1 1 1

> //<<//// ippcllnntm
terminis meis, et posui vectem <t ostia, loi lo tln erel ui ipsoi <li *< ipulu
et i/i.ii. Usque huc venies %
ei non pro- .11 1. fuii e |.i ,i .lii.. , qui pj raton fu

cedes amplius, et hic confringes tumen- iuiil. Polesl i ii.iui dici, quod im
tes /Itti llts (UOS. T.ivli. \i iii, _!.'i : fit \rr- 1

lli lnii ni quo ii i

i iini ,

iiliuir rjiis silitil VetltUS. !!• . i.uii.r latitudin quin i i i|'i i

\ es \ idori po isint . el illi con uderanl

t El racta est tranquillitas magna. i quod iini subito omnia quie> erunt, 1

i
iiin \ idente i i impei i

Ecoe tranquillitatis perfectio. It>l>. ni, nni.iii -uiii. Job, i\, 10: Facit magna,
'22 : Posi tempestatem tranguillum facis, et incomprehensibilia, ei mirabilia, i/t/<<-

etpost lacrymationem et fletum, exsutta~ rinii iiou est numerus. Eccli. jcliii, 2~ :

tioiirni infundis, Dicil autem Aristote- llltr, hoc est, iu mari, prseclara opera,
les, i|iioil « serenum esl quies in Dei scilicct, et mirabilia.
n aere, el tranquillum quies in mari : o

et secundum lioc ad magnitudinem mi- t Dicentes : Qualis esl lii<- ? o

raculi facit, quod tam tit<> magna quies

facta »'sl. Ouin. sicul dicit Plato, « ces- Sicut supra diximus : Licet admiratio
« sante violenter movente in humido nou sit fldes, (amen <lii' it ad fidem |>"-

u aeris el aquae, non statim cessat mo- tentisB divinse. I.t ideo i-ti dicunt: Qua-
« lus : quia violentia et impetus primi lis est hic?hoc est, ultra hominem est,
« moventis manet in humido : nec cessat qualis autem aesciunt licel ergo non- :

« motus, nisi violcntia cessaverit. » dura cognoverunl quia Deus est, eo quod
Isa. i.i. LO : Posuisli maris profundum otiam homines divini miracula faciunt,
ritini. ut transirent liberati. Isa. i.xui. tamen jam con6tentnr quia ultra homi-
I 3 :Eduxit eos per abyssos, quasi equum nem est.

in deserto non impingentem, El subjungunt rationem : « Quia

mifi. mare obediunt ei. »
» in aere, « et

Omnis enim creatura sensum habet na-

« Porro homines mirati aunt, di- tUraiem, quo imperium percipit el per-
centes : Qualis esthic, quia venti et l'uit Creatoris, quamvis in se >it insensi-

mare obediunt ei ? bilis. Et ideo distinguit tsaac Philoso-

phus sensus naturales et animales : el

Hic ponit miraculi hujus effectum et dal sensus naturales etiam insensibui-
fructum. Et tangit duo : admirationem bus. Maiv. Timueruni
iv, tO : ti>n<'

videlicet, et Gdem, licet imperfectam. inaiino, et dieebant adalterutrum : Quis,

De admiratione dicit putas, est iste, /jni/t et ventus et mare
obediuntei? Luc. vm, 2*i : Qui timentes,
« Porro homines mirati sunt, etc» mirati suni ad invicem, dicentes : Quis,
pnliis, est fiir, quia et ventis ei mari im-
Et quaeritur, qui homines: quia non perat, et obediunt ei ?
erant turbse in aavi, quas reliquerat, sed Sub eisdem aulem divisionibus ei<-
lantum discipuli ? dem concordantiis facile est ista expo-
Ad hoc dici potest, quia ipsi disci- nere moraliter: si Qatus est suggestio
 im; 1). ALB. MAC. OHl) IMt/ED.

dffimonum, mare autem lurbatum el potentiffi divinse ostensivum ? Unde,

amarum e1 inquietum, cor hominis: vel Joan. i\ . 18, culpavil regulum, quia non
sseculum praesens csse dicatur, quod est credidil quod absens posset prastare sa-
hoe nxare magnum spatiosum mani- <-•/
lutem.
bus : illic reptilia quorum non est nu- Ad lioc dicendum, quod si absens fe-
merus*. Navicula autem vel gratia, vel cisse) miraculum, fuissel ab inndelibus
pcenitenlia, vel hominis mensa accipia- 61 ab his (jui imperfectffi erant lidei, non
tur, in qua Christus esi per Fidem et inha- silii attributum : et ideo ut manuducens
bitantem gratiam, Apostoli per doctrinam nostram infirmitatem, et paulatim in-
et exemplum : suscitatio Domini per de- struenSj fecil praesens, ut doceret sibi

vOtionem spiritualiter efficitur. Et lmjus- inesse potentiam : et sic manUductos

modi facere adaptationes esl facile, etc. aliquando elevavil altius, curans aliquos
absens, ita tamen quod verbum curatio-
nis prffisentes audirent: ne casu, et non
**S « Kt cum venisset (Jesus) trans per ipsum putaretur factum esse inira-

fretum in regionem tlerasenorum. » culum.

Postquam perfecil confirmationem Occurrerunt

« ei duo habentes dae-
(liscij)ulorum in periculis mundi, el ere- monia. »
xit confidentiam eorum de virtute
Ghristi, ostendit hic confirmationem llic ponil ea qua ad miraculi exi-
eorumdem contra nequitias invisibiles guntur perfectionem : et quia miracula
daemonum. Kf quia apud carUales prius duo sunt, scilicet liberatio daemonia-
esl quod esl animale e1 visibile quara corum, et submersio porcorum, el

spirituale el invisibile, ideo etiam auctor unum sequitur ad alterum, ideo duo hic
ordinat praecedens miraculum ante is- dicuntur unum, quod est liberatio dffi-
:

tud. moniacorum secundum aulem est sub-

:

Girca verojniraculum istud tria indu- mersio porcorum ibi, y. 32 « At illi :

cuntur liic : quqrum primum ostendil exeuntes. »

praesentiam Doraini in loco miraculi :
In primo horum tria dicuutur : quo-
secundum autem ea quse faciebanl ad rum primum est dffimoniacorum occur-
miraculi perfectionem, ibi, « Occurre- sus, secundum descriptio, el tertium
imit ei\duo. » Tertium autem de his clamor. El hffic patent in littera.
quffi miraculo sunt causata,
a ibi, \. X\ :
De primo dicit nccursiini, iiumoniiu.
Pastores autem fugerunt. » el miseriam.
De primo horum dicil ( lccursum tangit, dicens :

«< Gum venissel Jeaus, etc. » « Occurrerunt ei. »

I t Salvator, omnibus apportans sa- Vec putandum,

esl occurrerunl <
j
1
1
< >< I

luiis efifectum, e1 ubique invisibilem sa- ei ad nocendum, vel invadendum, Bicul

lutem c\ visibili ostendens. « Trans occurrerunt aliis quia etiamsi noo esset
:

fretum, » hocest, ultrastagnum, « in re- Deus, tantffi Banctitati occurrerenon au-

gionem Gerasenorum, « ubi erant prae- derent, Bed potius cum isii nullum pro
sentes isti daemoniaci. se interpellantem, nulium etiam habe-
9 I
quaeritur, quare fecil absens renl adducentem, Dominus voluil quod

miracula, cum hoi magis fuisset ipsimel sibi occurrerenl : e1 ipse in ea-
 |\ I \ W». M \l III II \ lll-JM

,|, ii, w ,| ,• | m .
n< 1 1 (J •miil illii, qull ni"iii<i, » OUIU potittl il.niiMiii.» llib

,
,,| m i
i iii ii M i
i n iii ili.i i i" li" iii iii. ,
I iuodu intrlligitur,
<|ii" ipii ii uali habi lui a si< ul

i hi ,
i
pu dicitui habi i
•
auiniam, I mi -

l.ii auti iii l.ilil.u - ipii ii ii. »1. Ii.iliiiiiin

i co iiumeruM eorutn. Et vidotui otaa movet ( el regil corpu . ol rontim

, nlltl .11 Itllll. ijlll.l. \I.IH I. \ .
-' ' l LUl il ll.l . I lll. I».l lll"i.. • III III I, illl ,

lioitur fuiase nisi unua. Kl '.. intinebanl

viu, 27, n
;
.1 1 • .
1 . .* 1 1
1 1 infra

hoc tolvil Vugustinue, quod ! oeriUta lerinin •• poleetati

iliin erant, soti unua 1 larior alio 1 Bl aller Sj lutein ujiMirituri qualiti 1 i"t damo
videbatur quasi adhaMens altcii li idcn m .
s |,iiici.inl . •
m inm 1 • n j»< »1

de niii" r.n 11111I Vfarcua ol Luoai montio- Quatetio eel ebeurdl quii I"'" aon oir-
n. 'iii. cumaroibuntur ••! oporiri poteranl in

iiiiu coi |i"i e •ii.uii iiiiiltu |ilui oa 00 iu'i'l<<

.. Habentes dwmonia. b qvoiupcinis il<-t . rm 1 i.u u m •••*! m i>in

eodem capilulo '. I nde t

Luc. viii, '.J, el

l ce miseria. Diail outem pluraUter \i. Ml .

^ i:>, dioitar qood 1 *> qaoa
1 i/.ninniiii, » quia oiout diounl Marcua, preaeepiubanif iraul legio et ciroo doo
w , 9, ot Luoae, vui, :w, inulta dosmonia millia. Lcji* aaiteni ooninevit ab anti-
ingresoa fueranl in eoo: itaquod cum quie appellari, quod oel millia eeacentoa
quereretur nomen dnmonia, dixerunt: »exaginle sei ia armii hobebat. Loo.
/
:/
it> inihi iiomrn est, quia ""<!<' su '
vni, I, ottam dioitur, Qjuod Beptim 'i

iiius. Et hoc quidem dixit unus : et forte monil exieranl de hfaria MegdoAoni
de illo boIo loquuntur alii Marctts Ol [nfra etiam, xn, t.i, dit iiui-. quoddaoaaoi
Luoas. Utrum autem Becundtta eiiam ha- aliquando assumil septem aliot tpiritus

buit multa dsmonia, non babetur nisi bx secutn nequiores se, ei intramiu . aoilltot in

conjecturis: quia probabile esl non ba- hominem, habitant ibi. Nec intelliguntur
bttissl niai uiiuin : el ideo alios Evalge- aeptemfuisse pornumerOJBi lubjeetortm,
lishis mentionem non fecisaoi
de eo qoio nulla eoiel ratio 1 aod pottui oeptoiti
Dsmonium autemlatinum nonest, sed per numlrum malitiaium, oicttl expottit
in gra3CO 6a:;i(ov iiloni est qood iutrllr- ( iregoriaa ; « Princepfl autem unius vitii

etus. I.i daemonium, sicul dicit Remi- « in legione doimOnum non oot oino sihi
giul, est oollectivum doBmonum, alcul ,< Bubjeotii deatnoaibue* » Kt ideo probe*-
populus esl colleotivum lumiinum. Alii bile eot, qtiod rard in ohaetso OOinine iil

quod damionium eet quasi

auliMu dicunt. unus (hemon. sod semper plures : et hoe
donominativiim (alias, denominatum) siunilicatur, Mare. v. 2, nbi dicitur.

a (hemone et cum grnci secundum : quod ocvurrit ri </< niuniiinrnlis /lomo iu

Platonem dividanl da>monoa in colode- spiriht iuwiuw/o, qui tamen postea 1>-

nnuics et cacodaemones, noa aooipimue gtonem damOnttm oub sc habera diotaus

daemonem pro malo da3mone semnert et est ; quia tota Ula legio uni prmcipi m^
tunc est apud nos in usu signifioatilnis gnificatnr fuisse subjeotn.
idem quod nequam intellecluale. Et hoe
ttlterius translerentes dicimus : nequam « De monumentis exeuntes, sa-vi

spirituale, sicul dicit Apostolus,ad Ephes. nimis, ita ut nemo posset transire per
\i. 12: Contra spiritualia urquiti.r, in v iam illam. »

ccelestibus.
Ouod auteni dicit : « Habrntes i/.r- llic ponil borttm themoniacoium de-

1
Cf. explanationem \. 16 i>tin- capituli.
 illS 1). ALB. MAG. Oltl). PK/ED.

Bcriptionem. Kt describil .» tribus : .il> ha- et mari, quia descendit diabolus ad vos,
bitatione, a sawitia, a violentia. habens iram magnam.
Ab habitatione, cum dixil
« lta ut nemo posset trnnsire per
« I)e monumentis exeuntes. »
vinm illam. »

Monumenta aatetn dicuntnr cryptse Eccfl violenlia, quam transeuntibus

Mibtcrrancc. in quibus jaccbant busta inferebant : diaboli enim voluntas Bem-
mortuorum et ibi propter spnrcitiara
: per cst ad noccndum : ct si aliquando
mortuorum, ct similitudinem dainnatio- prosit temporaliter, hoc non facit, uisi ul

nis eornm qui intideles obierant, con- postca amplius noccat. Tsa. x, 7 : Ad
gruum el similcm inferno locum da?mo- conterendum erii cor ejus, ei ad inlerne-
nea habebant» forte a Dco ordinante ut : cionem gentium non paucarum. Simile
ex hoc nialos instrueret, qui opcra ibi quid iegitnr, Act. xix, 1G, quod insiliens
scpultorum cxerccbant, ut a malis rcsi- homo inguoerat dxmonium pessimum,
piscerent, ne habitatiotam malignorum scilicct in septem exorcistas SceveJudaei
cfliccrcntur da-mouiorum. Marcus autcm lilms, et dominalus amborum, inra/uit
ct Lucas dicunt cos hal>tiis<c in monu- ronfra ros, ita ut nudi et vu/nrrati r/fu-
mentis domiciliirm ', d dic ac udcte //rrrnt dr domo illa.
currcre in montibus clamantes ct conci-
dcntcs sc lapidihus ct forte quando ul-
:

tra modum fatigati erant, divertebaut ad « Et ecce elamaverunt, dieentes :

monumcnta, ct atio tempore agitabantur

Quid nobis et tibi, Jesu. Pili Dei?
in montihus et desertis.
Venisti huc ante tempus torquere
« Sa^vi nimis. » nos ? »

Ecce descriptk) a aaevitia: quia ssevie- Hic dcscrihuntur a clamore. \'A per
hant in (alias, intra) se, el inalios. Inilc, hoc (juod dicit,
Marc. v, :), et Lnc. vm, 29, dicnnt cos
sa-pe rupisse catcnas, ct COmpedefl com- « Claraaverunt, »

rainnisee, et a uullo domari potuisse i el

hoc fuit cx duahus virtulihus siinul con- Notal ihcmonum malignam incitatio-
currentibus, una quidem daeoaonis, de nem ad confusos, el quasi sinc intelleclu
qna dicitnr, .loh, xu. 24 Non esi super : claraores. Propterquod etaliiduo Evan-
terram poiestas quss comparetw ei, qui gelistae dieunt, quod die ax aocte claraa-
far/us est ut u/////i,u li/nrrrt. Alia au- hanl in inontihus. Ilicautcin plenOfl bono
l«n luii quaai instruroentaltfl ad istara : intelieotu proferebanl Bermones, dolentes
quia <\ cholericu in cholericis inoen- quod raalignitatia eorum tempus erat li-
-i- contarbabal istos : et haec apiritiM niliiin.

acuunl el organa, el virtutem etiam Unde tria dicuntur : quorum primuro

in vahlc debili corpore multiplicant, est,quod alleganl bc aihil commune ha-
flicul apparel aliquando in iara mo- bere cum Domino, Bicut cum omnibus
riturifl ins.iiiicniihiis, ijiii oontra nu- aliis iu peccato aatis babuerunl : secun-
petum duorum, aul Irium se tenentium duro autem est, quod ex hoc profitentur
aliquando Burgunl violenter. Apocal. potestatem torquendi eoa esse in Domi-
\u. \l. propter hoc dicitur : I te (errse no : tertium est, quod petunl qnemdam

ilerura Morc. \, 3, . i
Lnc. rm,
 IN I \ \M.. M \ I III I I \ III

minui i • m.iliii.r lil li < ITei luiu I i

inteili •< pol» i
nnl
li ]•• potenl in littei i
tentotioui deputoluin, quod •

" " qui

De primo riii unl i
1
1
t, itui , II I'

udenlibu infui ni ili i lo

.,
Quid nobl i, bI tibi, » in lium i
iii iu< ;i i... uui t<

lationi i .
i \.iii u qui od di 111 judii i

Supple, oommune eit, quondo in ob} uin iuferni •

uin uninib
ittii oonduiunobuntui Vel, 1 anie U m-
.1.' 11. Fili Dci ? • pus»pa I
rinti, quandoex Scrip-
Lui lovei iini .1 poi t' pot 1..-

Quasi dicerent : Nihil. II ad Corinth. recoouroo, I

ode, \| d, mi, I2,dii
vi, 1.1 : Qum convtntio Christi ad Belial? draco habere iram magruun, u tquod
i'i per boc dicere voluerunt, quod de ro- modieum tempta habei licel enim .

gn «iu 111 iimi deberet le intromitlerc tongum, tomen appetitui ius molignita-
Dominus. Sed mentita ost iniquitaa libi, tia roputol modw um.

quio regnum i'.lui>ii fuil : dremonea au.-

tciM eronl 1 \ 1 .11111 1 invasores ; quod 1.1-

111,11 aeeoatia exAgentibus juote permisil „ Eratautem non longeab illi- grex
Dominue malorum el pro-
ad puuitionem
bationem electorum. Quod autero dicunl :
nui i,„ rilm poroorun po . » M
„ /•'/// Dei : » el Lucaa dicit, i\ ,
"«i. dav Istud est terlium, ubi ponuntur prei
inoniuin iininiinilum dixUse : Scio te quis permittendi aibi erTectum minoria mali-
sis, Sanctus Dei, ul dicil Ambrosius, ii,i>.

I fleouttdttm opinionem dixisse intelJigun- Etdicitprimo enim facit paren-

tria :

II lur nu;r orla luit ex conjecluris : el ta- tlicsun interponendo de grege porcorura,
o lem flcietttiam conjecturalem habuerunt, ut locum habeanl sequentia secundo, :

a et non certam scientiam. » Quia dicit innuitui dsmonum inlirmiloa : el lerlio,

Apoatolus, I ail Corinth. u, 8, quod si molttio.
tagnovissent, numquatn Dominumglorue De primo dicit :

trudfixisstnt, boc est, crucifigi persuasis-

sent. Unde, aupra, iy, 3 el seq., omnia autem nonloogeab illisgrei
« Erat
Satanaoomposita luit.et alteram
t.Mitatio
porcorum multorum poscens. »
partem semper liahuit explorationis. Di-
xit enim semper : 5» FilihtsDei es, etc. Quia sicul Maivus et Lucas dicunt,
eranl amplius quam duo millia.
«Venisti ante tempus torquere nos.» Sed quaeritur, unde venerunt porci,
cum porcus sit animal immundum secun-
Ecce secundum, quod (alias. quo)pro- dumlegem ad nullum usum Judaeorum?
fitetur potestatem : el ottende, quodre- Sed huic objectioni occurrit Glossa Hiero-
putant se torqueri, si compellantur ees- nvmi, dieens quod Gerasa civitas esl
sore a nocendo. Unde Mareus et Lucas Arabia\ non longe a monte Galaad, ubi
dicunt, quod rogarverttnt eum, ne mitte- Jacol) et Loban fcedus percusserunt *
:

ret eos in abyssum, ubi tentaie non p6s- et non longe a stagno Tiberiadis, in quo
sent, etnocere hominibus. Et hic dicunt : porci sunt prsecipitati Arabes ha- : el ibi

« Ante tempus. » Quod duobus modis bitabant, qui porcum comederunt.

1
II Petr. n. 4 : S/ Deus ctngeHs peccantibus wtrt, etc.
non pepercit, sed rudentibus inferni detractos /'// - Cf, Genes. \\\i.
tartarum tradidU cruciandos, judicium reser- /'//
 i I" D. ALB. M.\(i OHI). 1T. I !'

:il « Dmmonos autem rogftbanl cnm esl ct mottltfuosum, oapitii non erecti-
dicentes :
» vum, ul alia animalia. Iminundum cnim
csi secundum legem '.Monstruosum au-

! c infinnif;i- il.ciminuin, «jikmI i liain tem, quia componitur ex multis animali-

in inationalc. el innnundiini, ct nion- lms secundum conveflientiam quam ha-
BtrUOSUm aniinal jiolcstatoin imii liabcnl be1 cum eis. Dividil enim ungulam cum
nisi beftflissi. Simile, Job, i. 1 1 : Exiendt ruminantibus, et non rtiminat cmn ha-
pttulumm mdrium tuatn, tttantje runrtn bentibus pedem in multa divisum.
t/n,v possidet, hoc est, trade milii pote» Adhuc, pedem in duo dividit cum liis quae
-lalcm. I ad Coriflth. v. .">
: Trudrrr pariunt unum animal, aut raro duo : el

httjusmodi SatafUB iti ifiteritufn rarnis, paril niultos ficltis. siCUl BH qu;c |icdcm
uf s/iiri/us sulrus sil in t/ir Dmnini /mstri in mulliis .liviiliint diuitns. Adluic, divi-
Jrsii ChtiSii. dit nn-ulam
tamcn habel pef lolam
! et

longitUdinem vcntris mammillas, sicul

« Si ejicis nos hine. mitfe nos in canis vcl aliud animal in mull.i dividens

gregem porcorum. pedes. \dlnic. dividit ungulatn cum ie«

puni habentlbtis : el habel sagimen et aon
1

c malitia volnntalis. Sepum ciim his qua? non ruminant el :

Et dicunl duo : primo eniin ponnnt ita compOflitur c\ duobus aniinalilui-,

snh conditione, in quo notanl Christipo- ungulam Videlicei dividontoinduo. ct jic-
testatem, dicetttes : dcin in multa patticnte. Quoad ftfctai au-
icm accedil ad haturamhifloh:etpropter
(( Si ejicis non hinc. lircvitatcm colli numquam Brigit Caput,
sicut aliud animal. Et traduu! Philosophi,
Quasi dicanl : HoC in Ina cst volunla- qUod niillum aliud animal ita Itftpu pro-
lc. quia hoc sa'j»c Sancti viri fcccninl : ot monstrUosos partus^ ftieul porctis<
diicit

ideo pcr hoc non corlani scieutiain <\<- Adliuc autcm. Otfltii tcinjmre cst anians
Christo acceperunt. Luc. xi, 20: Si in coitum, ot tamcu cuin lioc cdrt i\ati\ uni.
t/it/i/t/ Ihi ejicio dsemonia, profedlo />rr- et cconi ajqiotitivutu : semj)cr foetores
venit in vos regnum Dei. Psal. i\, 7 : spargens, flihil gtiafli in Vooa habeni <\<'~

liiimiri i/r/rrrrim/ /rti/nr,/' in /iiici/i, r/ lcctationis. Bx quiluis oinnilms in-lruil.

riri/ti/rs rttritlll ttrsl ru.iist i. qUOd nisi aliquis bOfCtil cllici.itnr pef
inalos ftctus, (l.cnion itt cinn jiotcstatcm
« Mitte nns in gregetn pofcofutn. » noii acCipit. .lol). XII, 1 : Xintirum in/rr-
itit/ti juinrii/u , rl t/turhuiit tr : r( rti/ti/i-

Quffifitur hic, quafe petebani mitti in liti rtrli . rf iutliriiliniil til>i.

pOrcOS potlUS i|iiain in alia aniinalia?

Dicefldum Vidcttif, quod hoc futl Dei
dispensatio : quia sicul in primis bafett- « illis lle. Al e\eiinles
El ail : illi
iilin> nmi potuil accipere diaboluS for-
abierunl in porcos i el ecce impetu
iii.nii ; i n i 1 1 1 < 1 i s quam \ oluit, Bed bfttlus
abiit toius grex per prseceps in mare,
mi.c nialiti.c congfuentem, in qUa factle
el inorlui sunl in a(|iiis. »
depfehendi possel ! Ha el ntittt hOti p
tuii ifltrafe iti animal ftisi sibi permis-
iiin, ex i|in» congrue instrtieretttur ho- llir pOnltUr K( ciindi mir.iculi pciTcclio.

mines, quos dcemones acciperenl po-

in I'.t languntur duo : permissio, cum
testatem. Vnimal enim hoc inumimluin dicil : ///' : » el iincunicnlnin dtemo-
 |\ IV \\i, M M III I I \ III ,
ill

c lii ii i 'i'^ "i'"i unl / |)un nunti •

iii porcoi, i
, i
ubn 'ii. iii
|
iii . t liln

Sr.i qureritur, quaru Dominun perml ll tinnriii oppl linholn I

t.ilr .l.iniii Herl Iwminibui, qu i it >. I . ,n' ntr» ui i

.1 1 1 1 1 porci? nnmiue, i nuntiavet unt <>ir

Kl ili.rinliini, quoil ni, i

i
\ ilnil "•- liiui rit mtnnti i

structio feoti qu&m nocumentum diimni iii,i liiilimi nnt , >.

hoc eil, il' lil.n .ti..iir

poi i iH -11111. I t
ideo plui profuil quam no- norum, ui dn inl b\ su ',

i indi,

ouerit. Intelligitur autem, quod isti etiam ih 1

I niiri.nl invadi llll '

aliaa forte pecc&> erunl pcr illicila - acqui-

sitionea :
»•! ideo in hoc puniti sunl .
ia

quo deliquorunl :
<•! hoc quoad eos, quia i i
ecce tota ci\ itai exiit oh\ iaoa 3 (

misorunl porcos. Quoad Ohristum autem Jesu : el viso ••", rogabanl ut Lra nsirel

mliil queBstionia habel : quia Domini est 11 Qnibui eorum. »

terra, etplenitudo ejus . orbis terrarum,

tt universi gui habitant iu eo '. Ponitur efTeclus iu audienl ibu
Dfcitur autem, quod grex per prseceps 1 .1 dicuntur tria : primum esl honori
^radiobatur in mare, et mortitt sunt in secundum, experientiaemiraculi tertium :

aguis, quia voluil Domittua ul Bcirfetur autem timorii.

quod ageretur a deemonibus. Etcumom- De primo dicit, quod « tota <i<it<i->. »
ais porcus naturaliter scial uataiv in hoc est, civitalis aominali (alias, aomina-
aijuis. e<> quod inotus natalionis in eis \:v) habitatores, « exiit obviam l>
idem esl cum motu ambulationis, non eiun in hoc honorantes, el praavenientes,
poterani ita subito Bubmergi, nisi \i dae- ne iu civitatem eorum intraret : Bciebanl
monum prsecipitati. El Itt hoc instruxil enim sr esse peccalores, el titnebant, ne
Dominus ferocitatem dsBmonum ad no- preealis eorum exigentibus plagarentur
cendum, ul magis ab hominibus hor- iu aliis. sicul plagaverat in porcis. Luc.

re&ntur. tlnde, ttabacuc, i. T : Horribilis, v. S :

/•',/ 11 me, </ui<i /101110 peccator
rst lerribiiis et : ex semetipsa judicium sum, Domine.
et onusejus egredietur.
u Kt viso eo. »

« Postofes autem fugerunt, et ve- lloe rst, experti ettm. Haec Malthseus
nientes in eivitatem, nuntiaverunt breviter transil : Marcus autem et L<ucas

oinnia, el de eis qui daunonia habue- diligentius prosequuntur. Quia viderunt

lioeratos, vestitos, sedentes, et quietosad
runt. »
pedes Jesu : et ^ie experti sunt poten-
llie ponitur effectus miraculi. tiam Jesu divinam in miraculo : e1 haec

Et langUnturduo : nuntium pastorum, fuit eis eausa timoris.

rt pavor audientium.
admiratio et

De primo dioit duo fugain videlicet :

« Rogabant ut transiret a finibus eo-

pastorum e\ timore, et nuntium. rum. »

De primo dicit « Pastores autem fu- :

gerunt, » humanum aliquid ex ignoran- Tertium est. quod est timoris, sieutdi-
tia passi : quia nec potestatem Ghristi, ximus. III Reg. xVii, 18 Quitt mihi et :

nec iras daemonum Localiter fugientes tibi, vir Dei ? Ingressus es a<l me ut re-

evadere poterant. memorarentur iniquitaies me;e, et inter-

Psal. xxui, 1.
H2 I). AKB. MAG. <>KI). PH.Kl).

fieeres filium rnewn. Marcus autem el Christi super pericula mundi, conGrmati
Lucas dicunl '. quod liberati a daemoni- sunl contra mundi pressuras : el experti
bus rogaverunl ut cum Jesu irent, <•! Do- virtutes suas super spirituales nequitias,
niimis precepit ut in domum suam re- Bolidati sunt contra dasmonum maligni-
verlentes nuntiarent omnibus quanta fe- tates, scientee se Dei virtute protectos
cissel eis Deus : et hoc est, quod dicit de contra persecutioues mundi, ct Dei Ba-
perfectione miraculi. pientia contra insidias inimici.
Sic ergo experti discipuli potentiam

CAPUT IX.

'
Paralyticum curat, Scribis murmurautibus quod dixisset remissailli peccata
pocat Matthceum publicanum, et rcspondct Pharisceis murmurantibus quod
cum publicanis ederet, quodquc ipsius discipuli non fejunarent mulierem a :

sanguinis profluvio liberat : flliam principis mortuam suscitat visu duobus :

ccecis rcstituto, dcemoniacum mutum sanat : et ubique prcedicans omncs sanat

in/irmitates, dicens multam cssc mcssem, paucos vero opcrarios.

1. Et ascendcns in naviculam, trans- 7. Et surrexit, et abiit in domum

fretavit, ct vcnit in civitatcm suam.
suam. 8. Videntes autem turbae timucrunt.
2. Et ccce oflerebant ei paralyticum et glorificaverunt Deum. qui
jacentem in lecto -. Et videns dedit potcstatem talem homi-
Jesus fidem illorum, dixit pa- nibus.
ralvtico Conlide, fili remit- : : <». Et cum transiret inde Jesus, vidit
tuntur tibi peccata tua. homincm sedc.ncm in telonio,

Et eccc quidam de Scribis dixe- Matthaeum pomine Kt ait iili

:

3. .

runt intra se Hic blasphemat. : Sequere me. Et surgena secu-

4. Et cum vidisset Jesus cogitatio- tus est cum.
ncs eorum. dixit : Ut quid co- 10. Et factum est. discumbente eo in
gitatis mala in cordibus ve- domo, eccc multi publicani et
stris : peccatores venientes, discumbe-
5. Quid est faciiius dicere : Dimit- bant cum Jcsu et discipulis cjus.

tuntur tibi peccata tua, an dice- 1 1. Et videntes Pharis;vi diccbant dis-

re : Surge, et ambula cipulis cjus Quare cnm publi-
:

6 l't autem sciatis quia Eilius ho- canis ct pcccatoribus manducat

minis habct potefttatem intcrra masister vester ?
dimittcndi peccata, tunc ait pa- 12. At Jcsus audicns, ait : Xon est

talytico Surge, tolle lcctum :

opus valentibus mcdicus.
tuum. et vadc in domuin tuam. malc habcntibus.

M.11. . \ , 18 .1 19 ; l.n. . rm Marr.. 11 14 : Luc. 1

M .i |i, : : I DC. \, 1«.

 ( \r. i\ m \i i II I

i n ii t >- 1 .1111. -m dl i ite quld i i Et cum \ 1

Misericoi dlom \ <<\<<, t\ tion iiiuiii principis, ti-

crifi< ium '

Non enim vcni v<>-

...
:

'-
i
.11 e )u
•

11. dii .11

i
|
i tuu bccci 'i m 1 1 1 ul cinii ditcipu •
I
1
editc non
h Joannia, di : Quare noi pncll .loiimi I

ti I Mi.ii i
.i i
jejunamui fi i |uen h.llll niin
i.i , discipuli eutem iui non j
II,

junini . i
tenuit manum eju \
iun
i
Et lit illis Jesus Num [uid |
\ii puell
iuni filii sponsi lugi i e quamdiu 1 1 exiit fama hsec in universam
cum illis est iponsu \ enient tCl 1 .1111 ill.nn.

autem dies cum auferetur sb i

»7- 1 t
transeunte inde Jesu ( lecuti
iponsus, et tunc jejunabunt. Miut cum dui . clamanti
16. Nemo sutem immittit commissU< et dicenti Mi erere nostri, fili

ram panni rudis in vestimentum David.

vctus tollit enim plenitudi*
:
2«. Cum autem ventsset domum, ic-
nemejus a vestimento: et pejor ceaserunt ad eum caeci. Et di-
scissura fit. cit eia Jesus : Creditis quia hoc
17. Neque mittunt vinum novum in possum facere vobisi Dicunt ei

utros veterea alioquin rum- : Utiquc, Dominc.

puutur utres, ct vinum ellundi- 2.). Tunc tctigit oculos eorum, di-
tur.et utres pereunt. Sed vinum ccns : Secundum fidcm vestram
novum in utrcs novos mittunt, fiat vobis.
et ambo conscrvantur. 30. Et apcrti sunt oculi eorum. Kt
18. Hasc illo loquente ad eos », ecce comminatus cst illis Jesus, di-
princeps unus hccessit, et ado- cens : Vldete ne quis sciat.
rabat cum, dicens : Domine, tilia .1 I Illi autcm exeuntes diiTamaverunt
mca modo defuncta cst : scd eum in tota tcrra illa.
vcni, imponc manum tuam su- 32. Egressis autcm illis, cccc obtulc-
pcr cam. ct vivct. runt ei homincm mutum. dae-
10. Et surgens Jesus, sequebatur monium habcntcm 6
.

cum. et discipuli ejus. Et ejecto daimonio, locutus est

20. Kt cccc mulicr. qu« sanguinis mutus, et miratae sunt turbaa,
fiuxum paticbatur duodecim an- dicentes : Xumquam apparuit
nis \ accessit retro, et tetigit sic in Israel.
fimbriam vcstimenti ejus. 34 . Pharisssi autcm dicebant: In princi-
21. Dicebat cnim intra sc : Si tetigero pe dajmoniorum ejicitdasmoncs.
tantum vcstimentum ejus. salva 3j . Et circuibat Jcsus omnes civitates
ero. et castella. docens in sxnagogis
i%. At Jesus conversus et videns cam, eorum, ct praedicans cvange-
dixit : Contide. filia, fidcs tua lium regni. et curans omnem
te salvam fccit. Et salva facta languorem et omncm infirmi-
est mulicr cx illa hora. tatem 7
.

xu, ~. 2o Luc. vui,

1
I Isee, vi, 6 ; Infra,
;>
Marc. v, ;

- I ad Tinioth. 1, t.">.
6
Infra, xii. 22 ; Luc. XI, 1 i.

3 ;
Maru. 11, 18 ; Luc. n . 33. Uarc. vi, (>.

;
Marc. v, -22; Luc. vm, i 1.
 I). ALB. MAG. <»HD. Plt l.|>.

36. Vidensautcm turbas. misertuscst quidem rnulta, operarii autem

cis, quia crant vcxati, ct jacen- pauci '.

tes sicut ovcs non habcntes 38. Rogate ergo Dominum messis, ut
pastorcm. mittat operarios in messem
3;. Tunc dicit discipulis suis : Messis suam.

nia nialo attnbucrunt niinci|>iu. Sccunda

[N CAPUT l\ MATIII.KI incipit, ilii, y. 9 : « l.t n//n fransiret
inde Jesus, uidit, etc. » Kt tcrlia, ibi,
i \ \i:n.vii<'. v. 2~ « Et transeunte inde Je*u secutse
:
x

s/ttit, ele. »

Adhuc autcni. prima. harum subilividi-

• Ki ascendens (Jesus) in naviculam, tur in duas : in qiiaruin prima tangitur
Iransfretavil, et venit in civitatem reprehensio dc poteitatemurmi^antium :

suam. »
in sccunda autcm perfectae potestatis
probatio, ibi, y. n : « l l aulemtciatis. »

ln jniina Iiariun tiia tanguntur: mur-

llic ]M)>t confirmatam doctrinam veri- muris occasip, murmur, el reprehensio.
latis quoad ea quae dicta sunt, reprimit Et hasc patent in littcta.
eos qui doctrinffiveritatis qontradicebanl Circa autera occasionem munnuri>
el duo sunl necessaria
haec quia <licit : tres inducuntur paragraphi, scilicel loci

Hieronymus, quod quautuin sancta ru- in quo occasio niurmuris accepta est,

Blicitas aedifical Ecclesiam ex ^ itae merito, opportunitas : paralytici praesentialitaa,

tantum nocet, si destruentibus non re- circa qucm accepta est oocasio murmu-
Bistat. Et Apostolus, ad Titum, i, 9 l/t : randi : ct dietum quod murmurationem
potens sit exhortari in doclrina sana, et oceasionevit,
eos qui contradicunt.arguere. l.l IMiiloso- Circa primum tna dicuntuf ; modus
phus dicit in Elenchis, « quod haec sunl veniendi, unde venit, el 1)110 vcnil.
« duo opera sapientis non mentiri qui- :
B&oduf veniendi taniritur. cuni dlcit ;

« dem eum, de quibus novil et mentien- ;

« tem manifestare posse. » Propter hoc

igituret hic, ul perfecta sil doctrina con- « Kt ascemlrns (Jc-sus) in pavicu-
Brmata veritate ejua in devotis, convincil lam. »

errorem contradicentium.
In Chriito autem legislatore, sicut su- Rogatus subducerf - linibug Gerase-

pra diximus, tria considerantur ; quoruni noruiii cxaltatu.s est a c.qiacitalc rnriiiii :

primum esl potestas perfecta, secundum elevata enim esl magnificentia ioa Buper
itudo legis in vita, tertium esl autem ccelos '. Kt sic intravil « navitulttn, »

principiura potestatis ; el ideo totum ca- qui terrn et maris habuit poteetatem, ul

pitulum istud dividitur in tres partes : vere bomo cognosceretur. Baruch, 111,

it.i quod iu prima parte convincil dero- :ix : hi lerrii U, etcum howinibus
gantefiuce potestati : in secunda, confu- conversatui est. Kt parva navi contentus,
t it detrahentes busb vita rectitudini : in 11I humilitatis exhiberel exemplum.
tertia autem, confundil flos qni hape om-

1
1
•
l Psal. mii. .'.
 |\ I \ \M. M \l III I I l\

« Tranafretn\ ii •• Dl< it etiam \ iui quod I

ii.iiiiii dii iini -.iiii . ijiu.i

I - « «
<

undfl venil : quin dfl tiltrn Fri»- lionn nururuloruiii mull

iiini. %\\ u i.i: imiiii < ieuciaret h, docen i
i .i

nns nii|iiii-lu i-«- 1 i ii • 1

1 1
1 >re. \,| lio quod dii it II n di

aduui "| I 1 1 1 1 1
1 ratioi
i ESI venll ih civltatem itiam. « \.l edui ati ma dii itui ni I Maiareth
d - 1 1 • i i ationa oliam ' ipliai naum
Quearitur autem, qaat bic (aliaa, qua ,i,, , ,,,,: ,, ,,, prawiictum H
Ii.it) eivitai iui vooatui .'
Man i antra, n. ,.||, (1I1 raode toU fiallla undajm
l,expre*ei di.iiur, quod ittud factuea tal qj oi im> Qn | n8 ,.| ,.,,,.,!„,,,

InCkphamwm.amej iub eivitu di- municepa. I i

autem la Domlno mirabi-
niiii-: qula Hleronyroue dicit /,/./*/-
: * \ x> attendenda pietai quia
u tttm immm, aon aliam inialligimui eedere recedit, el advenit aon rogatui,
« miam N.i/.iivii., in qna eoaceptua -i
ulii (|l M e| t{{li .

n) ,,!,,,,.,,, hominum
autritua eat, « Nec ftoteel diei, quaed pertinent, opportune operaturum. N
ctvitaa stut dioatur Bethleem, ia qua na» r|lim convlclatue eet eoa qoi eum
tui eat, quia illa non fuil propa itagoum, ,,,,,!,.„. ro gavernn1 : nec exapectat apud
u ]u " dicil Gloaei quod Galilsae eoa ,,,,,1,,,^ advenit, donee cum pn»
quauibet bivitai dicitur tua \ qvia ii Ro- Hl)I1 ,, i urbarumje1 Balntationibua el . I...-

paanu imperio ttifTuio per orbam omnil rfe recipiatur : 'aed parceha illia ae sob-
etvttaa Roma dieabatur, h orvea ajua Rq. ( | 11( .i,
.
(
.,
diligena aalutem noetram non
maaJ i rauHo enim magia provjncia (ia-
r0 gatua se nobla ingerit. fdi xclaraal
lilaMB dieitur eh Itas Gbrlatt. Sed bak io- ,,,| ,.„,„ Saplent. nr, I et 2 1

: quam />»-

luttonon vid.-iur eiae eonvaniem, emia nus ei suavis es, Domine, spiriius luus
talta moduenuaquameatin aacra Sorip- w omnibus/ tdeoque eos qui exerrant
tura, v.'l iu aliquibus auetoribus. Quta eorripis, et de quibus peceant adme
lioet iu Romano degentaa imperio dioe- r f alloqueris, ut relicta malitia eredant
rentur Romani, boe futt propterjua et ;„ lr< Domine. Etillud Mi. •!, .-...•. m.
privilegiaet libertatee, et ttttn prapter Popule meus, quid feci tibi? aut quid
habitatlonem. Conatal tutem, quod aon mo lestus fuitibi? Responde mihi?
sic hio lo([uitur : et IdeO solutio videlur
nou competere.
Videtur autem mihi dicendum, quo.l n Etacce offerebant ei paralytienm
oivitaa sua. vol alieujus, duplieiter dici-
aceil tem in lecto. »
j
tur: uuo quidem uio.lo. sicut dieimusno-
straB habitationis civitatem, nostram : alio Hic ponitur paralytici pcenitentia, un-
autoni lnodo. quo dicinnis nosttw defon- de uuinuur est causatuni.
sionis et niuuitionis ei\ itatem, osso no- Et tangitur hasc historia, Marc. u. 3 et
straiu: sieut. Tsa. wvi, I. dieitur : Urbs M ,|.. q\ Luc. v, IS et seq.
fortitudihis tiostr.v Sim, quod ratio- Et tantruntur biO quatuor. IVmnim est
ne totius Judaeaa dieitur.Kt ita illi.qui se- iulirtni praesentialitae, qiuo notatur in -I
-

dont in villis ad juiisdietionem alieujus luonstratione, cum Et ecce. »

dieit : «
civitatis pertinentibus, dieunt civitatem Seeundum est obsequentium Infirmo
suam. ad quam tomporo belli confugere lidelitas, anue notatur, cum dicit »
:
Offe-
possunt et boc modo Capharnaum ci-
: rebant ci. » Tertinm est inlirmitatis qua-
vitas Chrisli dieitur, quia ad eam sicut litas, cum dicit : « Paralyiicum. » Quar-
ad motropolim omnes Calilad tam Naza- tum ost intirmi dohilitas. eum dieit :

ra?i quam alii oenfugera consueverunt. « Jacentem m /erto. » Primum horum

1 6 D. AI.H. MAG. ORO. Ht.KI).

qm prii intuitus inclinationem secundum,

:
Et tanguntur duo : causa dicti, el di-

exigil impetrationem : tertium, com- ctum ipsum,

passtoiiis miserationem : quartum autem, De causa dicti, cuin dicit :

adjuvantii attendil poteslatem.

De primo dicitur :
« YA videns Jesus lidem illorum, »

<( YA ecce. » Scilicet ofierentium. Unde instruit

quantumprodesl fides propria apud (alias,

Isa. iaiv, '.i : Ecce, Domine, respiee, ad) Deum, ubitantum profuit lides alie-

populus tuus omnes nos. Psal. xxiv, 11» : na secundum hoc qucerilur, utruin
: et

Respice in me, et miserere mei : quia iste habuil lideni propriam? Et oportet

unicus et pauper sum ego. dicere, quod sic quia inlirmitas ejufi :

De secundo : causata fuit ex infirmitate mentis, ut di-

cit (ilossa : et ideo ut totus curarrlur.
« OlVerebant ei. » oportuit quod primo in mrnte incipcrct
cura : et boc fieri non poluit, nisi per

\<l Bebr. xi, I : Es( autem fides speran- Hdem. Unde, Act. xv, 9 : Fidfi purifi-

darum substantia rerum, hoc est, res spe- cans corda eorutnn
randas fac.it subsistere in nobis. Joan.
xx, 31 Ut credentes vitam habeatis in
: YA tunc quaeritur, quaro non dicit :

nomine ejus. Marc. xi, 24 Quxcumque :

Videns fidem illius? Et ad lioc dicendum,
orantes petitis, credite quia accipietis, quod paralvticus non submitti se petivis-

et evenient uobis. Unde etiam, Marc. u, set, nec permisisset, nisi fidem habuis-
i. et Luc. v, 19, dicilur, quod tanta fuit set. Et ideo per pronomen iilorum, et

horum fides ad Ghristum, et diligentia ipsecum offerentibus Bupponitur : sed

circa laborantem, quod cum prae turba tamquam de fide offerentium loquilur,
non valuissent eum inferre per ostium, ut instruat quod intercessio muitorum
ascendentes domum submiserunt cum multis impclrat salutcin. PrS3destinatio
funibus per tectum ante Dominum. enim Sanclurum juvalur orationibus.
Dicil autem, « illorum, » tamquam de
« Paralyticum.» longe posilis loquens : quia offerentes
accedere noo poterani pra lurba, sed
De tertio dicitur. Psal. \ secundum He- super tectum fuerunt.
brasos, I i : Tibi derelictus est pauper.
\s,\. iaiii, 13 : Ubi est zelus iuus, et /<>>- « Dixit paralytico : r.onlide, fili :

titudo /»», multitudo viscerum tuorum ? remittuntur tibi peocatn tua.

« Jacentem in lecto. » Ecce dictuin quod csl inui inuri- "< -

oasio. Osteadil sutem tria, fidei sciHcel

De quarto dicilur. Eccli. xxxvj, 17 : confortationem (alias, confirmalionem)

Oa testimonium his qui ab i»i/»> creatu- in infirmo, benignilatem in Domino, el

/,/ ///./ sinii, >/ suscita prxdicationes causam inlirmitatis in corporalibus mem-
quas !<>> nii sunt in >i»»m»' />»> prophe- bris destituta ex anima fuisse causatam.
/,/•
i
De primo dicil :

i.i videns Jesu 3 fidem illorum Confide. »

e rJictum, q in I cordibus iniide- E1 notatur, quod iste primo fuil debi-

liuui iii ii iii ii Bxcitavit.
i lis tidei : el tunc, ut Lucas dicit, non
 I\ I \ \M. \l \l III I I l\ '

\",,i\ii ,11111 iiiiiim. , il tlixit, homo% Dixoruul inlro

quasi ijiii |>ii .
liti, .1, 1,111 w ii. 7 :
/>'<

HCiiivtUS inqiti itnifttlit iii /hiiiiimi, r/ I i Iu murmuri .

.i muriuu
ii t/ Dominus fitiucia ejus, npuciwi, n| murmurii i
ilin qu
i nniiii iii littei

I l'lll . » I »r lllnil'1 1 1 1 1 ll

I i •

, benignitas, qua fllium \ q< sl i

lixerunl intra
el humilitaa, quss fllium \ ocal quem
cerdoloa tangerc dedignarontur. Joel, u, Quia limuerunl reprchendi, -i •{<•

13 : Benignus ei misericort tsi, Eccli. dixisaenf Psal. xm, l i Dixit insipiem

iii, Ju : Quanto magnus es, humiiia te in iini/r situ \mi est Deus, Paal, \\\\,
iit omnibus, 1 : hi.rit injustut nt itmi delinquat m
semetii
« HiMnilliinhir lilii pecoata lun. »

« Hic blasphemat. »

ln hoc ootatur, quod propter peccatum

fueraf infirmatus. Qutnque enini modis, Ecce murmuria Bpeciea : quia • b
ni dicit Gloasa, infirmitatea et tentatio- h phemia est, nt dicil Ambrosius, im-
nea oontingunt. Primo, ut justis merita i poaitio falsi criminia in Deum, aut attri-
per patientiam augeantur, ut Job, i et n. i<
buendo quod non con^ enit, -1111 au-
ei

Secundo, ad custodiam virtutis, ne au- « ferendo quod ponvenit, aul aecum

perbia tentet, sicul Paulus, II ad Co- « attribuendo creaturae quod ->.>lm-
rinth. xn, 6. Tertio, ad corrigenda pec- « Creatoris. » Kt hoc genere blasphemias
cata, sicul Mariae lepra, Numer. xn, lu : putabant Christum blasphemare. Ifalth.
et hic paralytioo. tjuario. ad gloriam \wi. ii.'i : Biasphemavit : </ui</ tuihuc
Dei manifestaadam, ut Joan. ix. 3, de egemus testibus ? ecce nunc audistis blas-
c«co nato : el Joan. xi, 12, de Lazaro. phemiam. Marc. autem, 11, 7, et Lue.
Quinto, ad initium pcsns eterna», qua- v. :M, additur ratio : (juia dixerunt :

lenus bic videatur quid in inferno sequa- Quis potest dimiitere peccata, nisi solus
tur. Unde, Jerem. xvn. 18 : Oupiicicon- Deus ? Isa. xliu, 23 : Ego sum, egu sum
fri/iiiitf cpntere eos. l t, Act. xn, 23, de ipse qui deieo imquitates tuas propter
llerode. me.

« Et ecce quidam de Scribis dixerunt « Et cum vidisset Jesus cogitationes

intra se : Hic blasphemat. » eorum, dixit : Ut quid cogitatis mala

in cordibus vestris?
Ecce hic pouitur niurinuratio.
Quid est facilius dicere : Dimittun-
Et tanguntur duo. qui seilieet niurmu-
rabant. murmuratio. et
lur tibi peccata tua, an dicere : Surge,
Scribarum enim quidam murmura- et ambula? »

hant inflati humana sapientia, quae non

iatelligit ea quee Dei sunt. Abdiae, f. 8 : Ecce murmuris reprehensio.
Perdam sapientes de Idunicea, et pru- Et dicuntur tria. seilieet manifestatio
dentiam de monte Esau. Dicit autem, peccati, reprehensio, et irratiouabilitatis
« quidam, » ideo, quia non omnes fuerunt eorum convictio.
sicut Xicodemus et Gamaliel. Et forte De primo dicit :

plures alii. qui mairistri fuerunt in Israel.

XX
il8 D. ALB. MAG. ORD. PRfiD

ratio jnsiilii aiitinis. Matth. 21 Ipse

« Et cum vidisset Jesus, » i, :

salrum faciet populum suum a peccatis

l'l Deus, eorum.

« Cogitationes eorum. »
« Ut autem scintis quia Filius homi-

Eccli. xmii. 28 : Oeuli Domini multo nis habet potestatem in terra dimit-

plus lucidiores suntsuper solem, circum- tendi peccata. »

spicientes omnes vias hominum, e/ pro-

fundum abyssi, et hominum corda in- Pars in qua est potestatis demonstra-
tuentes in absconditas partes. Sapient. i, tio, hic incipit.

II Custoditevos a murmuratione quee

:
Et dicunlur tria per verbum operati-

nihil prodest, el a dcfractionc parcite vum : potestatis demonstratio, miraculi

linqux, quoniam sermo obscurus in va- ex vcrbo perfectio, et ejus qui potesta-
< uum non ibit. tem demonstravit in confusionem detra-
hentium, magnilicatio.
« Dixit : Ut quid cogitatis mala in primum duo dicuntur primo
Girca :

enim ponitur verbum Evangelistae ad

cordibus vestris. »
credentes, cum dicit :

Ecce reprehensio : et dicit « mala, » « Ut autem sciatis quia Filius homi-

<|uia cogitaverunt eum non esse Deum, nis, etc. »

e1 blasphemare, et solvere legem, et hu- Sed tunc qua>ritur, quare liic in hoc
jusmodi. Isa. i, 1<> : Au/ertemalum cogi- miraculo addunt tres Evangelista? potius

tationum vestrarum ab oculis meis. quam in aliquo aliorum ?

quod propter hanc po-

Et dicendum,
« Quid est facilius. » testatem declarandam totum scrij)tum
-l
i Evangelium et ideo Evan^elistae :

Ecce convictio irrationabilitatis eorum. pnslcris hoc voluerunt inculcare. Ilic

Et est sensus : Attendite quid minoris enim fuit dubitatio de iiac potestate, ct
potentiae sil curare corpus ex propri.i po- lwc probata fuit. Joan.XX, 30: Hset au~
testate, vel curare animam? et videbilis /ein scripta sunt ut credatis quia Jesus
(juod utrumque est ejusdem poteslatis. est Christus Filius D<i: e/ ut credentes,
Sed operatio visibilis circa corpus proba- vitam habeatis in nomine ejus.

tioest invisibilis potestatis circa mentein, Ei quia dubitatio fuit de tribus in pec-
w\ animam. Etcum Bigna potestatis di- cati dimissione, de remittente, et <lc po-
vin.i' s;ipf videritis, <• utquid mala ad- teatate remittendi, et de loco, ideo con-
hue coaitatis ? tra Iria dicit tria.

Ulendc autem, quod quoad i<l i irca De reinittente dicit : « Filius homi-
qwod potestas ostenditur, majoris est nis,» Becundumquod <"-t Blius hominis :

potestatis curare animam quam corpus ita quod ly secundum quod notat pcrso-
secundum Vugustinum, quia anima ha- nae unitatem, uon conditionem humanse
bel obicem ponit, sed
peccatum un<l<' natureB. \<-i. \. i-» : Huic omnes prophe-
non corpus. Sed «juoad ipsam potettatem /,r testimonium perhibent, remissionem
operandi, equalis potestatis eal utrum- peccatorum aceipereper nomen ejus om-
qne, licet unnm sit communioabile San- nes i/ni credunt in eum. De potestata
<ri i
- , r corporum etalte-
ji n >< I eat curatio : autem <li<it : « Habei potestatem, » \d
Mim niilli sit ommunieatum, quod aal .
Roman. kiii, I :
Xan est potesku nisi n
curatio animarum quod FecH Deus, ne : Deo. Matth. xxvin, 18: Data ut miki
ipes ponalui in homine salutis, vel deape- omnis potestas in caslo rt in terra.
 I\ I \ \\l. \l \l III I I l\

•
nir.i ,
1 • • • uiii dii ii i / " terra t \
i

'

|i|i'lll. KVIII Kl / ->>/!<< <id itvlns attuii/r- hi/ t< .

iii yeutium
inti \tiins iii irii.i \ii riniip. ii. ia Se» undum > i I
ludi p<

/ I iii iimniin h\u iniim- i/riiu /iriliitur i

.
'
'
i > iim .

i iv/r.s/ilti/l , Iri i rsti iiun ,

rt iii/vrnm lua i/iii ilnlit /mli slntriii tulem /imiunihii
i
li nuii, 33 D i ' iiiniuiii,

v.ialtntv illiun i/itniitiuii /> •ijnr

rst rnun mniii laiitl< l'-il. _'

u Tuno aii paralj I ioo Surge, lolle

I

l.miilatiniirni /imiuni loOUeiUl >un

leotum iiiiini. '-i vade domum luam.
in
r/ /nitri/trnt min> nnrtn
tfit lurrexit, et tbiil io domum rjlis.

luam. i
Quod autem in i
laudii di< unl .

<> ijiu ilnlit potestatem talem t

el

Eeoe miraouli perfectn um. oontn niiiiiiiiii iln iiim quia mur-
Tria dicil per imperium, icilioel i e murantei dicebant banc potestatem aulli

latioaem inflrmitatis, i um dicit ! « Sut- liuiiiiiii dandam. Nec intelligitur de pot-

i/v. » Restitutionero valoris et vigorii estate supi a i orpui lantum, led de pot-
Cllllt dicit » Tnllv Irvtiun tilUiu. D estate Bupra oorpus, proul esl indicium
(Juml facere umi posset, uisi fortis : i|uiii poteatatis il.tt.r supra antmam. Ua. utiu,
lectus fuil habens cum itramentii .tlia». 7 : Misrratimutin Ihnniiu rrrm tla/mr,
straminibus] spondam in qua ferebatur. laiidrni /Imiiini su/irr mniuhiis qUtt i
>>/-

Restitutionem usus m providendis pro- iliilit im/iis /hn/liillis. rt sllprr lllllllilli-

priis, cum dicil : « Vade in domum (linvni bonorum domui fsrael, quse largi-
/iKim. ss in (jtio notatur Banitatis perma- tusest eis secundum indulgenliam snam.

oentia, ne momentanea et phantastica

esse credatur. Simile, Joan. v, 8 :

Sitri/v, tollv i/rahatuin tuuin, et tnn- « VX cum transiret inde Jesus, vidit O
hula.
hominem sedentem in telonio, Mat-
th-Bum nomine. Et ait ilii : Sequere
« Et sunvxit, ete. »

me. Etsurgens secutus est eum. »

Ecce miraculi secundum actum perfe-

ctio. n Et ahiit, » portans lertum in quo II ic ponitur repressio murmuris facti

anto portabatur, consolidatis et eonglu- contra vita? veritatem.

consumpto huniore resol-
tinatis nervis, Kst autem consideratio liujns veritatis
vente ad verbum Domini. « Et abiit in vitae triplex, et secundum hoc in Ires di-
domum suam t
» eonsulens propriis con- viditur partes. Gonsideratur veritas vitae
tinua sanitate perseverante. Joan. vu, in seipso, et in suhditis. et in auctorilate
23 : Totuin honunvin sanitm fvvi. operis, quod facit : et in hac priina parte
reprimuntur murmurantes contra vitam
quoad primum in secunda, quoad >e- :

» Videntes autem turbce timuerunt, cunduin, Tunc accesseruni

ibi, y. li: «
et glorificaverunt Deum, qui deditpo- ad eiun discipuli.* In tertia, quoad ter-
testatem talem hominibus. » tium, ibi, v. IS: /Ix>c illo loquente ad
eos, etc. »
Ecce Christi faeientis miraeulum ma- prima harum tria, dicuntur causa
In :

gnificatio. murmuris, et murmur, et repressio per

Et dicuntur duo : admiratio, qua? no- responsionem.
tatur per timorem, cum dicitur, « Ti- ..In prima harum tria dicuntur, scilicet
 120 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED

publicani vocatio, vocati secutio, ct se- « Sedentem, »

quentis ministratio, qua Christo mini-

strabat, cum a suis recederet. In quiete et pace peccatorum. Psal.
Circa vocationem duo inducuntur, vo- cxxvi, 2 : Surgite postquam sederitis.
cantis videlicet miseratio, et vocandi de- Isa. xlvii, 1 : Sede in pulvere, virgo filia
scriptio. Babylonis, sede in terra.

Miseratio vocantis in duobus consistit:

in diligentia inquisitionis, et hanc notat, « In telonio. »

cum dicit

TiXo< graece, laline est vcctigal : quia

« Et cum transiret inde, » praefuit his qui vectigalia accipiebant,
quod consuevit cum exactione fieri, el

Quserens videlicet peccatores. Act. x, plus debito. Isa. iu, 12: Populummcum
M : Pertransiit benefaciendo. exactores sui spoliavcrunt. E contra de
conversisdicitur, lsa. xiv, 4 : Quomodo
« Vidit. cessavit exactor, quievit tributum ?

Secundum est respectus miserationis. « Matthaeum nomine. »

Genes. xvi, Deus qui vidisti me.

13: Tu
G-enes. xxn, 14: In monte Dominus vi- Ecce descriptio a nomine. Alii enim
drbit. eum Levi binomius
Evangelistas vocant :

enim fuit, sed nomen dignitatis fuitLevi,

« Hominern, etc. » quod ponunt Marcus et Lucas nomen :

autem commune ponit ipse de se humilia

Describit vocandum a natura, cum di- sentiens. Eccli. iu, 20 : Quanlo magnus
cit : « Hominem. » A quiete in lucro- es, humilia te in omnibus. Et ideo, in-
rum studiis, « sedentem. » Ab injusta ac- fra, x, 3, vocat se Matllneum publica-
quisitione, « in telonio. » A nomine num ', pronuntians se essc peccalorem.
communi, cum dicit, « Matthseum no- Proverb. xvni, 17 : Justus prior accu-
mine. »
sator est sui. I ad Corinth. xv, l) : Ego
sum minimus Apostolorum, qui non
« Hominem. »
sum dignus vocari Apostolus, quoniam
persecutus sum Ecclesiam Dei.
Natura vocat a peccati inclinatione cx
fragilitate corporis, et in sui recognitio- « Et ait illi. »
neni ex industria rationis. De primo di-
citur, I ad Corinth. in, 3: Cum sil inter Ecce vocatio.
vos zelus el contentio, nonne camales es-
iis, et secunduni hoiniurin ainhuliitis ? « Sequere me. »

Genes. \i, .'>

; Videns Deus uuod mutta
iimlitia hoiniiiiiin tsset in terra, etduneia Bene <li<it : Sequere, quia nullius ho-
coi/itntio ioi dis iniriitii esset ad malum minia esl cornitari, impossibile Butem
omnitempore, De Mcundo, Paal. iv, 7 : pnsoedere seeundum profeoiuin virtutia.
Si/jiuitiiiii est tuper nos lumen vuitus Eccli. wiii. 38: Gioria rnagna est sequi
/iii, Domine. Isa. ilvi, s ; /{n/i/i- y pr,-eva- Doiiiiniiiii : longitudo enim dierum nssu-
ricalorrs. nd cor. inr/ur nb CO.

1
M.ntth x. T. in'<^r HOtMin Apn<tr>]r>mm : StWtthWW fntbHttmus.
 IN IV \M. M M III I I
IX-10 121

i Biturgen M.in n . i l.ii. / , ,/.,,,<,, .,,n. I

V iii qui i j.iiu dimisi i ii omnta, nofl

Eksofl obedienlia •
«
•
I .equondum. Dicil dicat '-.iiii 1 1
•
i
lod i uputal eani i omrou-
autem proBparationem id lequenduiu, nem omnihu el idi a liroplii iter du il

cum dioil .
- turgens, > li"< etl .
lun um /// ihmi,,. i Aet. I \ fuisqh
egeni ad cceleitia extendendo. lia r, ,111111 i/U.V [insudrl/iit , uli, /ni,l \iuiiii

ruoh, \, ."»
:
/.'./ •>
uri/r, rt Ua iii excelso. ' ,1 irrlmi ted erani illis omnia con
P m,6:il Kxsurrexi, quia Dominus iiiiiiiiu. I.in \i\ .
:t //,,,/,, \alui l"
tuscepii me ilnilllll fnrlil rsf. | llil,-, I .11. . v. II. iit

iur, i|iinil relictis omnibus, tecuti tuni

« Beoutui eel eum, • riim. Porphj
autem haerotii uil i
iui
lin levitate Matthaum, quod ad uuiua
[mitando profeotum virtutii. Jerem. juaeionii voeem ignotum hominera
xvu, l<» : Non suni turbatus , te pnsioreM cutui iit. El hiiii obvial (jlossa, quia
seguensi ei diitn hominis mm desiderax i, non levitate ductua aequitur, led potiui
/// scis. virtute operum riaa, iotna per gratiaao
traotua aequitur, cujua cognoveral deil
tciii. Poat omnee alios iate luam recital
« Ki factum ost, disoumbente eo in vocationem propter humilitatem ; quia
domo, eece multi publioaui et peoca- pro carto, sicul dicitur, Lue. n, 12 el

torea venientes, diacumbebanl oum siMj., ante sermonem Domini in raonte

Jesu ct diacipulia ejua. i

feotum vocatua eet. Sed |><>-i lermonepi
fecil COnvivium, <um <!<• e;i-tero animum
Hic ponit ministrationein, qua? fnit non haberel ad propria revertendi : el id

oauaa murrauris. ut simul poneret ea <|ii;i- ;ul iilem ordi-

Et dicuntur tria : oommodum infirmi- nantur,vocationein priusfactam par recfr
tatis per discubitum, looua familiaris per pitulationein hi<- cum convivio inducit.
domum, et consocietas congratulationts
el devotionia per eos qui cum eo discum- « Ecce multi, etc. »
bebant.
De primo dicit : Ecce societas congratulantium socio-
rum, et adspirantium ad eamdem spem
« Et factum est discumbente eo. » vocationis. Publicani autem sunt vecti-
galibus pra?positi : peccatores fuerunt
Simile, Luc. vu, 36 : Ingressus domum alias criminosi et manifesti. Luc, xv, l :

Phariscvi discubuit. Cantie. 1,8: Dttm Erant appropinquantes ei pitblicani et

esset rex in aecubitu suo, nardus meade- peccatores, ut audirent illum.
dii odorem suavitatis. Discubitus autem

est positio corporis composita ex sedere « Discumbebant cum Jesu et disci-

et jacere, propter stramentorum ordina- pulis ejus. »

tionem ad dorsi inclinationem : et hoc

commodum est lassatis ex itinere, sicut Act. x, 28 Mihi ostendit Detts nemi- :

sa?pe ipse fatigatus fuit Dominus. Joan. nem comnutnem aut immundum dicere
iv, 6 : Jesits fatigatus ex itinere, sedebat hominem.
sic supra fontem. Sed quaeritur, qualiter vocavit Mat-
thaeum obligatum ratiociniis de susceptis
« In domo » vectigalibus : et qualiter comedit illicite

acquisita ? Dicit enim Chrvsostomus,

Ecce locus familiaris. Dicunt autem quod de illicite acquisito comedit.
 \22 H. AI.K. MAG. OHI). I»R<GD.

Et ad primum dicendum, quod voca- « Quare cum publicanis et peccato-

tio ante convivium facta, Bignifical eum ribus manducat Magister vester ?

a ratiociniis esse absolutum : quidam ta-

men dicont, quod Oomini est terra, ei Videtur autem justa esse reprehensio.
plenitudo ejus '
: et i|i--<' eum potuit ab- I a<l Corinth. v, 1 1 qui frater no~
: Si is

soivere, sicui fecit Bpoliari Egyptio minatur est fornicator, nut avarus
Sed secus esl de illis, quia lilii Israel ip- uut nijmx, cuui hujusmodi nec cibum
sis laboraverant, e1 nihil acceperant de sumere. II Joan. y>. lu <-t II : Nee \>e
mercede, et alias multa damna illata al> ei dixeritis. Qui enim <Jicit illi Ave9 eom*
eis sustinuerant, pro quibus Domi-
fecit municat operibus ejus infructuosis.
nns accipi Bpolia : et ideo primum est Responsio. Dicendum, quia dicta Apo-
probabilius. stolorum intelliguntur de apostatis im-
A<1 aliud dicendum, quod hic innuitur, pcenitentibus, de quibus non est spes
qiidil aliquis agens negotia eoruni quibus conversionis : et de prsecisis ;ib Ectlesia,
tenetur (ille igitur illicite acquisita ac- quamdiu precisi sunt : et talcs non fue-
cipit) victumab eis in sti-
potest accipere runt isti. Matth. vu. 3 : Quid aittetn >i-

pendium necessitatis, si non habet unde des festucam in oculo fratris tui, ettra-
vivat aliunde. I ad Corintb. i\, 7 : Quis bem in oculo fuo non vides ? Ad Koman.
militat suis stipendiis umquam ? Deuter. xiv. I : Tu quis es, qui judicas alienum
xxv, 1 : Non ligabis <>s bovis terentis. II ad servum '.'
Domino §uo stat, aut eadit.
Timoth. ii, 6 : Laborantem agriolam
oportet primum dc fructibus percipere. « At Jesus audiens, ait. i

murmuris. Au-
Tangit repressionem
« Et videntes PharisaM dicebant divit autem aure y.eli, de qua dicitur,
11
discipulis ejus : Quare cum publicanis Sapient. i, 10: Auris teli audit omniu.
ct tumultus murmurutionum non abs-
et peccatoribus manducat Magister
condctur.
vester ?

At Jesus audiens, ait : Non est opus « Non est opus, etc. »
19
valentibus medicus. sed male haben-
tibu- Dicit tria : primum pertinet ad falsae

justitiaa irrisionem, secundum ad erronei

I '
ce murmuratio. intellectus legis confutationem, tertium
El apud quos, et de
ili«-it tria : qui, ail lims iui adventus ostensipneut.
quo murmurabant. Qui quia « Phari- :
De primo dicit « Xon est opus medi- :

m»i, » de religione prassumentes. Apud cus, i quoad medicandum, « vulenii-

quos? quia a dicebant discipulis : • quia bus, » hi" est, vobis, quivosvalere re-
timebanl confutari, si Christo dioerent. putatis. Ipocal. ui, 17: Dicis : quod
IJnde sicut Berpens aggressus esl \<l;mi divet sum, et locupletatus, et nullius
in debiiiori parte ', ita isti credebant de- eaeo : et nescis quia tu es miser, ei mi-
cipere in discipulis, et reprehensibilem serabiiis, et pauper, ei • ecus, et nudus.
i
e (
ln istum. Eccle. \, II: Si mor- I
nde periculosissime vivit, qui segrotal
deat serpens in silentio, nihil eo minus Lethaliter, et prsaumit m sanum es<
habet ijin occulte detrahit. iiui,i medicum non requirit. Contra quod
dicitur, Eccli. wwm, I : Honora medi-

3
1
P9.ll. XXIII, i. Cf. Genet, ui, 6.
 I\ I V \\i. M \l III I I .
I\ 1.1

titm jnojitr, necessitatem etenim illutn ilnii i \ iunquetn voluii i l ' i n

ereavii \ltissimus.itnsm viu, 22 Num // \UStltm • t
/
<it" nmi
quid resina wn esi in Qalaad ? aut me ttulasii Proverb kxi, /

dicus non esi ibi P • Sed maU habenti / judicium magii /-/'" ti D
bus, • Oneo, \i\ . > Sanabo contritionrs iiiiiiii nitiiin ik/iiii.i. Ml< Ii.IM!, \i, K:
eorum, diiiyam so* tpontanee auia Indicabo tibi, <> homo, • •
l
id riniolh.

aversus est furor meus ab eis, P sl. cii, i\ , m Corporatis txercitalio ad modi-
3 : Qm propitiatur omnibus iniguitati cum utilis est, pietas autem ad om
bits titis, i/iii siiimf miiiiis m/ii initiifis utilis ett f promissionem habens viistgus
ttius. ititm ttt, '( futurm.

N.in .Miiiii veni, etc. »

w Euntea autem discite quid est

l .. oe i onfutatio per Snem lui i<l\ sn-
Miserlcordiam volo t
<•! non sacrifl-
lus. Dicit ergo, quia i non veni in mun<
cium. Non enim veni vooare justos,
u ju-
ilu iii vocare justos, » hoc est, <| .1--

sed peccatores. »
siiiia apparente prsesumunl quis \ ><• atio

apud eofl esl inutiiis. Sicul enim dicitur,

Bcoe confutatio erroris m lege. El duo ad Roman. m, 23 <'t 2i : Omnet pecca-

dicil : primo irridendo vos, qui deberelifl oerunt, et egeni gloria Dei, Justificati
magistri esse legia propter tempus. Nunc gratis per gratiam ipsius. Non esl justua
demum, quisquam, aon est inteiligens, <! non esl

requirens Deum '.

- Euntes disoite. » Sr.l contra, Joan. i, i-7 : Vidit J<

Nathanael venientem ad se, et dicit de

II ad Timoth. m, 7 : Semper diseen- co : Ecce vere Israelila, in quo dolus
tes, ei numquam ad scientiam veritatis non est.

pervenientes. Adhuc, Infra, xi. 28, vocat omnes

dicens : Venite ad me, omnes oui labo-
« Quid est. » ralis, otc. Kccli. xxiv, 2G Transite ad :

me, omnes qui concupiscitis me.

Quod scriptum est, Osee, vi, 6* : Propter hoc dicit Glossa quod intelli-

gitur cum determinatione, quam ponit

« Misericordiam volo, et non sacri- Lucas, v, 32: Non veni vocare justos,
ficium. » sed peccatorcs ad paenitentiam. Justi au-
tein vocati sunt ad societatem Christi et

Semper enim Deus voluit et facere, et ad discipulatum, I .loan. i, 3 : Quod ci-

fieri misericordiam : sed numquam sa- dimus ct audicimus. annuntiamus vobis,
crificium cruoris iinmolatitii. lsa. i, 1 1 :
ut et vos socieiatem habeatis nobiscum,
Quo mihi multitudinem victimorum vc- et societas nostra sit cum Patre, et cum
strarum ? Dominus. Plenus sum.
dicit Filio ejus Jesu Christo.
Ilolocausla arietum, et adipcm pin- Sed peccatorcs. » Jacob. iv, S
« :

guium, et sanguinem vitulorum, et ag- Emundate manus, peccatorcs ; et purifi-

norum, et hircorum, nolui. Glossa, ibi- cate corda, duplices animo. Act. iii, 19 :

1
Osee, vi, 6 : Quia misericordiam volui, et super filios hominum. ut i ideat si est intelligens,

non sacrificium : et scientiam Dei plusquam holo- aut requirens Deutn... Xon est qiti faciat bonum,
causta. non est usque ad unum.
1
Psal. xu i, i el :* : Dominus dc ccelo prospexit
 121 T). ALB. MAG. OIH). PR/ED.

Poenitemini, ei convertimini, ut delean- « Discipuli autem tui non jejunant. »

turpeccata vestra.
Causa autem fuit, quia praesentia Chri-
sli plus abstulit ah eis libidinem quam
1 f « Tunc aocesserunl ad oum discipu- omnis afflictio corporalis. fsaiae, lvui.

Joannis, dicentes
i et i» : Numquid tale est jejunium quod
li : Quare nos, et
elegif per diem affligere hominem ani-
Phnrisa-i jojunnmus frequenter, disei- imnii mam '.
}
numquid <-<>n/o/-////> r<-
,

quasi
puli autem tui non jejunant? circulum capui sttum '/... Nonne /<<>< est

magis j<junium <///<></ elegi '.'

Dissolve
Hic incipil pars illa, quae <>si de mur- colligationes impietatis, solve faseiculos
mure de vita discipulorum : quia perver- deprimentes, «•!<•. Et, Nehem, scu II Es-
sa vita discipuli redundat ad magistri in- dr.e, vui, II) : fte, comedite pinguia, et

famiam. bibitc mulsum, et mittite partesJUsqui

El dividitur in tria. Tn primo tangun- non prseparavcrunt sibi : quia sanctus
tur murmurantes, in secundo, oausa dies Domini est, et nolite contristari.

nmrmuris, et in terlio, repressio.

Murmurantes tangit, cum dicit :

« Kt ait illis Jesus : Numquid pos-

« Tunc aecesserunt ad eum discipu- sunt filii sponsi lugere quamdiu cum
li Joannis. »
illis est sponsus? Venient autem dies

Marcus tamen
cum auferetur ab eis sponsus, et tunc
et Lucas innuunt, quod
luee qu.estio a Pharisaeis facta jejunabunt. »
sit. Unde,
Luc. v. :{:{, sic <liatur : At illi dixeruni
ad eum Quare discipuli Joannis j<'ju-
: llic ponitur murmuris repressio, pri-
nant frequenler, etc. (ilossa autem sol- mo per temporis congruitatem, sccumlo
vit hoc, quod hoc a quibusdam Phari- autem pcr discipulorum dispositionem,
sa?is est qii.Tsitum, et quibusdam Joan- ihi, ^. I(> « Nemo autem imniittit,:

nis discipulis, qui Christo invidebant. etc. »

Joan. iu. 2.') : Facta est quxstio ex dis- Circa primum dicit duo : primo con-
eipuiis Joannis cum Judseis de purifica- gruentiam prTsentis temporis a<l jeju-
tione, nium, vocans se sponsum, et discipulos
filios sponsi. Christus emm veniens in

« Quarc nos et Pharisau. » carnem, sihi desponsavit uostram natu-

ram, et Ecclesiam. Unde, Psal. xviu, fi :

1
murmuris el quaestionis
causa : fpse lamquam sponsus procedenS </< tha-
qui.i Joannis exemplum et doclrina fuil /<imo suo. Joan. Qui habet sjpon- iii, 2!) :

<!<• multa abslinentia, el Pharisseorum smii. sponsus est amicus autem sponsi, :

similiter. Unde, Matth. vi, 16 : Extermi- </ui stat, ei audit <um, gaudio gaudet

nani enim faeies suas, ,ii appareant h<>- propter r<<< em sponsi.
minibus jejunantes, Suh quaestione ergo ponil Christus
lniinanain praetendeDS -iinilitmlinein. di-
« Jejunamus rrequenter. » cens : « Numquid possuni filii sponsir »

ka. i.wi, '.) : Si tgo </ui generationem

Qaasi dtcant Cum tam Magtster ve-
:
tseteris frihuo, Heriiis ero, ait Dominus?
ter quam Pharissfoi um secta videantUr [sa. i\, i : iilii lui </<' /mu/r rrni</i/,
probatissimam tenere vitam, et /ili;i
}
/u.T </<• latere surgent. « Lugere, »

boi esl luclua opera i sen ere sii ul esl

 I\ I \ \\l, \l \l III 1 1 l\ I. Ifl

jejunium, el oil tu <i iiuju modi gregk « h't tunt jejunabunl t» la

n Quamdiu cum illis ett sponsus l< et dolenti loan I

quod apud Suncto

Bt uttendo, t trl i
nune quidem tristitiam habetit iterum
ploj jejunium unum quidem fucti :
« 1 1 autem videbo / gaudeb i

vum, altorum autom contrittativum, el ttrum, et gaudium vettrum nemo tollei

lertium Iwtillcutivum. Satitfactivum ott, </<•"/" H enere luctus et jejunil

de quo ih. iiur, JuoI| ii, 15 : Sanctificate *il (alla*, (ejunavit) Jaeob in m
jejunium, vocaie catum, II ad Corinlh. desiderantium Chri n urreetionem, el ti

vi, 5 el 1 tnmultisjejuniis... per ar- trietitiam habentium in traditiom B

mn justitix ,i dextris </ „ tinistris. nes. xxxvn, 13 Congregatut autem ett
Contristativum autem obI, quando ali- ctit liberis ej'us ut Hnirent dotorem p4*

quis ex tristitia iu twdium incidit et fu- tris, noluit contolationem recipt <</

stidium solatii corporalis(alias,corporis) " Descendam ad /ttiam meum

lf lugt

Kt hoojejunio jejunaverunl anliqui pu- mtnfernum.

tres propter Iristitiam absentise Christi,
•li»l». iii, -i Antequam comedam suspi-
ro, ri tamquam inundantes aquse, sie « Nemo autem immittil commissu- 1«;
rugitusmeus. Sic etiam jejunaverunl
ram panni rudis in vestimentum vi
\p"sioli tempore passionis Christi. .,., , .. ,

. ,
'
.
'

,
- tus : lollit «Miim i»liMiitudin»Mn eins
l nde nair.it Hieron) mus de Jacobo,
quod « devovit se non comeslurum, .1-»-
vwtimente, •'»
WJor cieeure tit.

« nec vidisset Christum a mortuis resur-

« rexisse. » Sic dicitur, Daniel. \. 2et 3 Hic incipil secundum, ubi idem i»r<>-

Ego Daniel lugebani trium hebdomada- bat ab inflrma dispositione discipulornm.

rum diebus panem desiderabilem non : Spiritus enim novus, quem innovat Deus
comedi. Levit. x, 19 : Quomodo potui in visceribus nostris, dno operatur m
placere Dotnino in ceremoniis, supple, nobis. I.t secundum li"«- hic duo dicon-
comedendae hostiae, mente lugubri? tur. Virtute enim (quam dat novam) ve-
Tertium ost jejunium Itetificativum ,
stit nc»\ <
> vestimento converaationis san-
cum ex plenitudine spiritus oblivioni ctaa-, ot gandio qirod infundit inebriat do-
traduntur et fastidiunlur delectantia cor- mum Tolnptatis Dei dnlcodinc. El ideo
poraliter. Sicut dicit Gfegorius, duod duas similitudines novorum
indncit hic
« gustato SpiritU, desipit onmis Caro, ot duorum ad duo vetera, hoc est, panui
« carnaTis delectatio. » Et sio jojunavit novi et vini novi, ad vestimenturn vetuS
Moyses in monte cum Domino. Primum et utres veteres.
jejunium est fidei, secundum spei, ler- Et circa primum dicit duo : primo
tiuni charitatis. Primum pcenitentise, -»•- enim generalem inducit consuetudinem,
cunduni veritatis oromiss;e, tertium au- el secundo, probat hanc per contrarii
lem jucUnditatis exhtbitab. Unde de me- facti daranositatem.
dio istorum jojuniorum intolligitur lioc Dicit ergo : « Nemo » com-
sapiens «

quod dicit hic. Kt hoc est initium novae missuram, » hoc est, novi adhuc non e.\-
vitae : primum autem est purgatio vetu- traprimam ruditatem positi, « in oesti-
statis antiquae : et lertium est perfectio mentum uetus, » innuens, quod vetu-
felicitatis seternae. vestimentum est conversatio terrena car-
Unde soquitur :
nalis, quae licet non raala sit, tamen
« I enieni auiem dies, » passionis tem- inexpertae virtutis spiritus non habet de-
poro. « cum » ad horam « auferetur ab licias, nisi in prsesentia corporali Sancto-
eis sponsus. » Matth. xxvi, 31 : Percu- rum. In cujus signum dixit, Luc. xxiv,
tiam paslorem, et disperyentitt oves 49 : Sedete hic in ciuitate, guoadusgue
 126 I). \\A\. MAG. Ol<l>. Nt.EL).

mduamini virtute tx alto. Lsaias, lxi, Psal. cni, L3 : Vinum Ixtificat cor /tomi-
lo : Induif mr Dominus oestimentis sa- nis. Judicum, ix, 13 : Vinum, quod Ix-
lutis, </indumento IsetitUe circumdedit ti/icat Deum et homines.
ntr. De velere autem vestimento dicitur. Alioquin rumpuntur utres, »
« Quia
Proverb. wm. 1\ Vestietur pannis : vinuin novum tres habet calores, unum
dormitatio. Unde etiam Dominus tenella loci, et alterum circumstantiis aeris, et

carne indutus, Luc. u, I-. pannis invo- tertium naturalem : et isti sunt adliuc in
lu/us dicitur. materia terrea ignita. Et sicut calor ex-
« Tollit enim plenitudinem }
» hoc est| traneus oppugnat naturalem in febre, ita

integritatem, « ejus a veslimento, » in vino duo calores oppugnant tertium :

quia paunus novus trahendo scindil ve- et ideo vaporosum est mustum et bullit.

lus. Et ita novitas spiritus comniunicata et impellit vasa et rumpit, nisi fortia

tenellas et carnalitcr fovendse in bono, valde sint : et sic faciunt concepta gau-
vitae aufeii integritatem. « Et fit pejor dia spiritus vitam veterem. Job, xxxu,
scissura, » quia novitas non adipiscitur, L9 : En venter meus quasi musium abs-
el vetus bonum, quod corporali consola- que spiraculo, quod lagunculas novas
tione indiget, desperando relinquitur. disrumpil. A< t. u, 13 : Dicebant : Quia
.loan. vi, Durus cst Jiic sermo, et
(»1 : muslo pleni sunt isti. I Reg. i, i I :

quis potest eum audire? I ad Corinth. Digere paulisper vinum quo mades.
m, et 2 E/ ego, fratres, non potui
I :
« Et vinum effunditur, » quoad eos :

vobis lot/ui t/ttasi spiri/uulibus, sedquasi quia plerumque lit quod propositis spiri-
carualibus. Tamquam parvulis in Chri- tualibus his qui corum capaces uon sunt,
sto, lac vobis potutu dedi, non escum : ex desperatione ad ea perveniendi,
nondum enim poteratis. I Petr. u, 2 :
etiam ea dimittunt quue ante minoris ju-
Sicut modo getii/i tnfanles, rationabiles, stitiae faciebant opera.
sine dnLo lac concupiscite, ut in eo cre- Et utres pereunt » tunc quoad hoc,
«
scatis in saiutem. quod nec nova suscipiunt, nec retinenl
vetera : et boc signilicatur in Canticis, v,

i : Messui mi/rrham meam cum aroma-

17 « Neque mittunt vinum novum in tibus meis comedi favum eutn melle
:

utres veteres : alioquin rumpuntur mrii bibi vinum mcum cum lacte mco.
:

Mvrrba enim proptcr amaritudinem la-

vinum effunditur, et utres
utres, et
mentum gementium ad presentiam
pereunt. Sed vinum novum in utres
sponsi, qui eum cum anunatibus virtu-
noves miftunt, et ambo conservnn- tiim exspectant, significat. Sed non vino
tur. » statim se implenl. sed lacte infanlilis do-
ctrinaa et grati.i' utuntur Dei, ut paula-
Ecce secund i comparatio de gaudio liin crescanl : et purum e1 eliqua-
tunc
imvi spiritus.
t ii iii internffi consolationis vinum reci-
El ili<ii iria : primo enim quid oon piunt. Ilinc etiam est, quod Proverb. ix,
tii : el Becundo probal per damnum, -i
:». Sapientia dicit Be mbcuisse vinum '
:

contrarium liat : el tertio, dicit quid quia incipientes aondum perfecti vinum
fieri debeat. spiritus aovum non capiunt, sed iu<'"ii-

Dicil Veque mittuni vinum sueti talibus, etiam ea perdunt qus prius
novum, » hoc est, spiritum aovorum habuerunt,
idiorum, « in utres veteres, » hoc est,
i orpora adhuc corporaliter 16\ enda.

1'lM .
VtniU, oomtdit» pentwt tMwn, ti bibiti vinum quod miscui oobis.
 |\ I \ \\(. \l \l III I I l\ I ik |9

«i Scd \ iiiiiin iii. \ u Iii lii ultv< ii.. . i n mi Saiu ii ijuibu i

un< n "•
|(| III iiciIm. . I I II III
inil lunl I t < I • I I I I

.llllrlll lllll IIIIIUIlMI i|i« virluti' i|<

liiud ' i
tei Imiiii ,
iii quo o londil , quod fuit pu»ill*
ijiikI m«i iiiiiliini 01 ilinoin urudentiop lii 1 inl.i. i|ii.iiii ti M \ii iii i I i
lium
debcal I i ilniini iii' ui r\
i iim i cordn Hlli III. '•• I f' • I '
IH' l"l lt

\ ii iuir nancti n |mi il u olidate quibui im« i

Mnii.i drii ahenlo* « i iri id< ul<

ponuntur forlis i /'/ tnn, conservantur ln |m iiiim boi ii iii quatuoi »unl j •
<

uinhii » Si< ut Polrus aondum lolidatui |dn quoi "iii unui eal ii< ul i ontinuatio,
.1(1 \ iii ciii .IIK ill.c im ttvit CUJU , |" lci- < ii m di< it

i|ii,hii Spiritum ian< tum ad robur q<

|mI . ch.iiii |M iim i|ic S i (MisI.iiiIi.iiii .iiIiiii- ii;rc illo loquente - ^ <
i
-" »

rabantur. Vct, i\, I!. Videntei nn/nn

Petri eonstantiam, et Joannis, comperto I i
esl objectio . quia Man \ . 22 • t

quod homim >/ rine litterii s.ij , ri l.in . \ iii, i I .1 aeq . e idem
idiotte, admirabantur /•/ cognoseebant ; ii.ii i.itin hittoria, et aon si< •
ontinuatur
eas quoniam cum Jesn fuerant, Gantic. scd potius ,i.| reditum de regione Gera
\. I : Bibite, amici, // inebriamini, >/i<i- inMiiiu, ubi liberaveral eos in quibui
rissimi. legio demonum habitaverat. lu quo re-
ilitn ciiin exspectaretur, el exeiperetur
,i turbis, dieit Lucas istum Principem
« Ihrc illo loquenie ad eos, eoce accessisse, el i ut io domum suam
prineepa unus accessit, el adorabat intraret, el filiam suscitareU

eum, dicens : Domine, iili;i mea mo- El ad hoc (liconduin. quod hic nota-
tur oontinuatio. non tain fadi .nl lactuui.
do defuncta esl : Bed veni, impone ma-
qnam doctrinsa sapientiae ad confirmatio-
num tuam super eam, el vivet.
noui ejvsdem per opera miraeuiorum.
Kt surgens Jesus, sequebatur eum, 1'r.occilontia fuerunt argunienta el doctri-
et discipuli ejus. n. c sapientise ad confutandoi errores
inurinurantiuin. El ideo, ut (iinnino ob-
llic incipit pars illa. quse est dc re- mutescantj et obstruatur <»s loquentium
pressione murmuris contra auctorita- iniqua. quod diotum ost sapientcr, c\
tom factoruin. et dictonun facti. Nescien- potentia deitatis accipit eonfirmationem.
tos ouiiu suaiu auetoritateiu, deriserunt Joau. Opera qiiie etjo />
v, 36 :

oa quaa fecit ot dixit, pntanteS eum aliis scilicet in nomine Patris, ipsa sunt qua-
lioiuiuibus siiniloiu. testimonium perhiben/ de me.
Dividitur in tres partes : iu quarum
prima ponitur qualiter Jesus incliualur « Eece princepsunus accessit, etc.
ad viam sooumla ost de hoo quod :

factum ost in via, ibi. v. 20 Kt ecce : Secundus paragraphus est de accessu

mulier. » Tertia de his, quiv in termino Principis. Bt in hoc quinque dicuntur :

viaa snnt facta ad suse auctoritatis os- primum est publicum propter mullorura
tensionem, ibi, y. 23 : xEicum oenisset aedifieationem quod notatur m demon-
Jesus i>> domum prineipis. » Ista autom strationo adverbii « Ecce. » Secun- :

divisio sumitur secuudum tria ad qiue dum est descriptio adignitate. oumdioit
fuit talis auctoritatis ostensio : quorum « Priueeps, » quod pertinet ad famam
unum fuit fides eorum qui de deitate facti. Tertium est nota excellenthe sin-
dubitabant, et ideo praesentem requiro- gularis. cum dieit : « Unus, » quasi
b.int, putantes quod iiivocatiouo ouraret uuicus inter alios oaagis dignus. Et ideo
 IJS P. ALB. MAC ORI). W\M[).

M,m\ v. 22, et Lue vui, il. nomi- nicit etiam, quod unica erat ei : quse
natur por nomen, cui nonutn Juims. omnia faciunt ad doloris exaggeratio-
Ubi etiam innuitur. quod principatus nein.
erat Bpiritualis, ut magifl idoneus esse
nosoatur : quia dicitur Archisyna- « Et surgens Jesus, ete. »
gogus. tamquain Bpiscopus, vel Archi-
episcopus. Quarto, apponitur appropin- Sequitur quarlus paragraphus, in quo
quatio per devotionem, cum dicitur : benigniUfl Domini expritnitur in tri-
« Accessif. » Quinto, professio majesta- bus : in promptitudine, cum dicit :

tis per adorationem, cum dieit : a Et « Surgens Jesus. » In humilitate, cum

adorabai eum, dicens. » Seivit enim dicit : « Sequeba/ur eum,
docens nos »

Bcriptum esse, Deuteron. iv. i- : Vos exbibere honorem Praelatis. Augustinus

qui adhzretis Domino Deo cestro, ri- in Itegula: « Honore coram vobis Prae-

vitis unirrrsi. Ad Hebr. iv, 115 : Adeti- « latus sit vobis. » In societate solemni-
mus rum ad /hronum
fiducia grati.e, tatis, cum dicit : « Discipuli ejus : »

ut misericordiam consequamur , et gra- hos autem secum duxit, ut per mira-

tiam inveniamus in auxilio opportu- cula conlirmarentur, et instruerenlur.
ii (i. Isa. vin, 18 : Ecce ego et pueri mci,
quos dedit mihi Dominus.
« Domine, filia mea, etc. » Sed quseritur, quare istum non in-
crepavit, qui prSBsentiam corporalem
Tertius paragraphus es1 de interpel- quaesivit, sicut increpavit regulum, Joan.
latione qua rogavil Dominum pro filia. iv, 48, dicens : Nisi signa et prodi-
ln qua duo facit enim mi- : exponit gia non
videritis, credilis : praecipue
scriam, et petit miscricnrdiam. Expo- cum Chrysostomus dicat, quod « majo-
nendo autem miseriam quatuor inducit :
« ris fidei fuil mulier haemorroissa quam
protitetur enim potentiam, cum dicit :
« iste Princeps, curn Princeps medicum
« Doininr. » Dolorem ex vinculo natur.e, « duceret, mulier autem tactu crederet se
cum dicit « Filia mea. » Recenliam
:
« sanandam ? »

doloris, ut accrbior csse videatur, eum Rbsponsio. Ex circumstantiis lilterae

dicil : • Modo. » Magnitudinem doloris, dictis probabiliter accipitur, quod non

cum dicit : « Defunctu esl. » tam duxit eum, quod praesentia oorpo-
Et hoc habet objeetionem : quia, rali erederet <'um melius posse propin-
llare. v, 2'\. dicitur : ln extremis est. que quam remote, quain ul oateaderet
1 t Luc. viu, \2, dicitur, quod lisec sibi devotionem dolorem matris, et
et

moriebatur, et sic nondum defuncta erat. famili.T : ut sic magis ad misericordiam

Rssponsio ad hoc, quod Matthseus flecleretur : et ideo non reprebcndit.
ponit verba qu.T babuit, cum perve-
nit ail Jesum. ftfarcus autem el Lucas
loquuntur de tempore, pro qvo axivrl de « Et ecoe mulier, quae sanguini>
domo. Vel, dicatar lecandum Augusti- Muxum patiebatur duodecim annis.
num, quod Marcus et Lucas dicnni i

accessit retro, et tetigit fimbriam ve-

ifin. BiOUt fuil : el Matth.rus dicit id
stimenti ejus :

quod princeps voluit et intendit : el

foi te b.i' omnii dixil successii e. iddit Uicebat enim intra se : Si tetigero

etian Lucas, <|n<><l puella erai ftrt mi- Inntum vestimenturjB ejtte, snlvn ero. »

imruin d/mdrrim jaiu pubofl effecU .

bo-c esl t '*in |>i i^ . quando jam patres llic inci|iil ptffl IftCUfecU, qu.T ob
magifl gaudere !<• Hliabus oonsuerunt. duaa utiliUUs induoitur : quarajm una
 |\ I V \N<. M \l III I I IX !<l I

i i fini , .
io iiiin iiiui i
, vol eonti idl i ii.nii i niii|i. i
in I i,

otlonii oontra potc itati in aui '"i •' itii / tans i ' 1 1 o tccu i
•

Inviiibili - >-\ altei > il < onl atio i

luintn, <!<•« i iliitui i ili •.
otione t
i
iii

puiillce fldei Archiij nogogi, ul mi ndi iii \ ara Me >

um <li< ii - /

•
|
>. i .11 rl ilc Kullllo hli.l'. tettgit /iiii/iiiiini veetimetiti ejui • \u-
l.i suni 1 1 1< iir^ paragraphi i" 1 '" iii.-i ii .niiii ,i h.ivid, r
'i

niiii primo continetur dovotio mulierii : i

ut iiiii/i/rntuiii iii eapite, uuod <l

in leoundo, oomolatio pervorbum per- llll lll /nll/nilll, /illl/mm \,l, n,i , i/llml ,

fe< Iob nnitati opoi ath am ! in tertio, w iiulit in iii ii iii vestimenti cjw eiin li<><

efTeotui porfectni nnitati in termino iiii ii. hIm .i edebal lanari.

\ i.r faotui. I i li.'1'i' patont in littei i Sed <|n.i ril < Ihi \ loatomua i
luna mulier
in primo horum duo aunt, devotio eeaet, el in proflu> i u im^ imniunda,
\ idolioel in fai tii, <•! <l<'\ r
otio in diotii i|iii<nniil<i audobat ta 1 di< it,

intra leipiam. quod ainlix it .11111 etiam mulieribui _-i.<-

Devotio autem io faotii describitura Ii.iiu im »i i denegare, <•!

ad i urationen
sexua fragilitate, a quo magia acceptum fceminei soxus \wr snnetip.suni ire :
••)

csi quod facit, quo major est inflrmitaa <\ boc ii<lii<'i.iiii Bcoepit. Licel autem
faoitndi ; el hoc notatur, cum dicil :
ea§e1 immunda, tanaen * ivit Cbriaton
.
Eeee mulier, i tangera ieprosos, non inquinari, sed
e(

Secundo, describitur al> infirmitatis mundare bI expellere immundiiiam el :

periculositate, « qum fluxum patiebatur li.n- fidncia ausa fuii tangere. tmbroaim
sanguinis : » quia nutrimentum ultimum videtur velle, quod hasc mulier fuerit
csi sanguis, e1 Bedes animsB in Banguine beata Ifartha, soror beata. Maria .M.i--
csi : e1 ideo perioulum fuil : nnde Mar- dalenas.

cus quod multa expen~

el Luoas dicunt 1
,

derai in medicos, el nulla poteral me- « Dicebat enim intra se. »

dicorum arte liberari. Dicitnr autem
'
fuisso /i.r/norroissn a aa onim sanguis :
Ecce devotio, quam portractabat in
SSt, e1 rois ost f/uxus persiea lingua "
:
cordo. « Si tetigero tantum oestimentum
quia forte ven», quee heemorroida vo- cjus, sa/va cro : » non dubitans quin
cantur, apertas erant omnes, quinque deitate eequalia possel ubique, sod sciens
(Miim suut : e1 tunc esl magmun pericu- quod tactus sompor exer- deifica- carnis
lum, el raro valde accidit in muliere. ceret opera curationis. Miseria autom
Dicit onim Hippocrates quod « mulier magna est, quod tactu huic mulieri con-
« raro podagrisat, et raro lit luemorro- tulit sanitatom vulneris et, heu multis : !

« ida : » et in hoc notatur, quod fuit hodie in Sacrainento sumentibus confert

ista ex magna complexionis, vel com- (alias, vulnus
infortur) aeterna? damna-
positionis corruptione.
tionis. I ad Corinth. xu, 20 : Qui man-
Tertio, describitur ex morbi diutur- ducat et bibit indigne. judicium sibi
nitate, cum dicit : « Duodccim annis. » manducat et bibit z
.

Eccli. x, 11 et L2 : Languor proli.vior

gravat medicum : brcvcm languorem
preeeidit medicus.
Quarto, describitur ab humilitate, cum « At Jesus conversus et videns eam, 9?
dicit : « accesit retro, » reputans non dixit : Gonfide, fllia, fides tua te sal-

• Cf Marc. v, 25 et 26, et Luc. vm, 43. verit panem hunc, vel biberit calicem Domini
;
Al{±<5f5(5oo<-ou<, ab aT(jt_, iUo. indigne, reus erit wrporis ct sangumis Domini.
3
I ad Corinth, zi, 27 : Quicumque manducu-
 I). \\M MAG. ORD. pr.er.
vam feoit. Et salvn laota est mulier ex virtutem a se exisse, sicut dicunt Maicus
illa hora. » et Lucaa. El, Joan. lv, 53 : Cognovit
<>/</<> /!<//</, quia illu hora crat , in </u<i

Secundus paragraphus est, El omitlit dixit ei Jesus : Filius tuus vieit. Nescil
hic Matthams hoc quod dicunl Marcua et enim lanla rerum molimina Spiritus
Lucas, quod qusesivit : Quis t<-/i</i/ ccsti- sancti gratia. Narratenim Eusebius Cse-
menta mea ? El quod Petrua respondit sariensis, quod mulier ha?c fecit Unagi-
pro omnibufl : Prxceptor, turbx te com- uem sihi fieri Beeundum liguram Salva-
primunt ct affliijunt, rt </icis : Quii me toris, et vestivit eam siinilihus (imhria-

ietigit ? El hanc qusestionem non igno- tis vestihus : et oh mnnoriain posuit

rans fecil Dominus, sed ut faetum divul- eam in horto suo. et accidit, quod om-
garet, non latere ostenderct.
et ut a se ai - herbaa qus creverunt suh limbriis
el ut ad tidem Principem aulificaret, et illis, hahebant idem curationis auxiliuin
detrahentes, et irridentes convinceret. quod fimbrise habuerunt.
De tactu enim devotionis qua>sivit, et

non de tactu compressionis.

In hoc autem paragrapho tria notan- « Et pura venisset Jesus in domum
tur : benignitas, misericordia, et data
principis, et vidisset tibicines et tur-
mulicri liducia.
eum
bam tumultuantem, dicebat :

Primum notatur, dicit : « Jesus

roncersus. quod
» Benignitas enim fuit, Recedite : non est enim mortua puel-
ad eam se convertit. Simile, Euc. xxn, la, sed dormit. Et deridebant eum. »

t'»l Concersus Dominus respexit Pr-

:

frum. Hic incipit lertia pars de perfectione

Secundum notatur, cum Et
dicit : « miraculi in termiin» via> farti.

oidens eam, <li.i it. » \ isio enim Dei mi- El sunt hic tres paragraphi : quorum
sericordia est, sicut s;epe in antehabitis primus cst de turbaa exclusioae, qua3 in-
dictum est. digna fuil ut interesset Dei miraculis :

Tertium notatur in allocutione, in qua secundus, de suscitatione : et tertius, de

tria dicuntur, scilicet, data fiducia, cum miraculi manifestatione. Et haee patent
dicit : « Confidc, » hoc est, in (ide cre- in littera.
Bce, et persevera, quam jam accepisti. PrimuB autem ho»um conlinet qua-
Psai. cxxiv, Qui confidunt in Domi-I :
tnor adventum Christi suseitantis, dis-
:

no, sicut mons Sion uon commovebitur :

positionem turbse tumultuantis, ejectio-
iii seternum,eic. Secundum, charilas exlii- nem indignaa multitudinia cum ratione
hita, per hoc, quoddicit : « Filia. » Ter- ejectionia, et irrisionem piebecula vilis.

tuim estlaus fidei cum dicil : « Fidestua Atlende aulem, q tod Mattli BBUS hic
talvam feeit. * Meritoria enim causa omittit quod ponunt alii, quod videlicel
salutia fides fuil : Christus autem causa in via venerunl nuntii, ut non vexaret
efficiens. Nihil euim prohibel unum Magistrura, quia mortua essel filia ejua :

effectum plures habere cauaas diverso elquod confortabal eum Dominus, ul

modo eausalitatis. Luc. vu, 50 : Fides non timeret, scd tantummodo orede-
tua t<- salvam feeit . oade in pace. ret.

Et tunc demum,
« i,t salva facta est mulier in illa

horn. » « (aim venissel Jeaas, i

Hoc eat, salui eiconfirmata est, Qula Sah ator,

autem salvata fuil per tactum, cognovil
 I\ I \ \\(, M \ I I II M l\

i I n domum Prinoipj - n/oiil ,

. / |

pienl *vi I
'-

Vitst et rm ht

\ i cl 1 1
••
j
1
Uoni . &xx, 21 / testatem. J i I l / << ut

perimento didici, </m<i benedixerii mihi noster <l<>i m d < ado ><i

Deus propter te, \Iim modo »i i unclum < «I" mm inti

iii. ii iii, puelli niii". 'ii i ' 1 1 1 ,i j,,

i i vidii iel t
ibioi nee. i non fuil moi lua, ed in inu tbraha
felii i
que\ ii el id«*o rw
l
ce tui li.r descriptio. Hbicinei aiitem anima fuil id i
oquiem P i inr, h :

fuerunl tibiifl i anentea carmina lugubi ia, Convertere, anima mea, in requ
ui alioa ad l.imi iiiiiin pro> o< arent. Je- tiKiin : ijiiio Dominus benefeeit tii l

i «>ui . i\, 17 el 18 : Vocate lamentatrices lilms i iinii I" ii.' hi , < iiin iiiin iuntui :

ri veniani : ei <nl eas quse sapientes sunt quid pretiosa eti m conspeetu Domini
mittite, et properent : festinent, etassu- mors Sanctorum ejus '.

mani super nos lamentum.

« Et turbam tumuituantem^ i cui prn- « El deridebanl eum
cinebant tibicines. Mich. u, 1- : TumuU
tuabuntur a muititudine hominum. l
ce tertium, derisio turbarum ad :

hoc tamen utilia, quia signum esl mani-

« Dioebat, eto. » festa; omnibua mortis, licel ex infidelil ite

fueril potentiaa suscitantis. Job, xn, i el

Ecce turba ejectio. E1 dicil duo : impe- ii : Deridetur justi simpiicitas. Lampas
ral enim exire, et Bubjungil rationem. contempta <i/>u</ cogitationes divitum.
Primum notat in hoc, quod dicil : « Re- Job, xxx. Nunc autem derident m<- I :

cedite. » filatth. vn, <> : Nolite daresan- juniores tempore, quorum non dignabar
ctum canibus, etc. patres ponere cum canibus gregit mei.
Sed cum multoties miracula fecerit Proverb. xrx, 29 : Parata sunt derisori-
coramturba, quare modo non facil simi- bus judicia, ei malleipercutientes stulto-
liter ? Rbsponsio, quod h«c turba non eral rum corporibus.
digna quia Bigna exhibuil non creditaa
:

resurrectionis, in hoe quod inconsolabili-

ter lamenlabatur. Unde, adThessal. iv, 1
« Et cum ejecta esset turba. intravit, 25
13 : Nolumus vos ignorare de dormienti-
et tenuit manum ejus. Et surrexit
bus, ut non contristcmini sicut et cseleri,
puella.
qui spem non habent.
« Et exiit fama ha?c in universam
« Non est eniin mortua puella, sed terram illam. »

dormit. »

Ecce suscitatio. Et dicit quatuor. Pri-

Ecce ratio ejectionis. Et intelligitur mo enim faeit mentionem ejectionis tur-
dupliciter : primo. secundum potestatem hx indignss, sieut Elias et Eliseus nemi-
loquentis verbum : quia non est sibi nem adesse voluerunt, ubi morluos sus-
mortua, quia unico verbo poterat susci- citaverunt.
tare. Ipse enim erat Deus, eui oinnia vi- Secundo. « intravit, » ingerens elle-
vunt, cui non pereunt moriendo cor-
et ctum salutis. Xee potuit esse, ubi ingre-
pora nostra. 1 Reg. n, 6 Dominus mor- : diebatur fons vit», quin mors ab aedibus
tificat et vivificat. Deuter. xxxu, 39 : iugaretur. Eceli. iv, J2 Sapientia fiiiis :

1
Psal. oxv. 15.
 132 d. aliv mag. onn. pn.En.
suis ri/am inspiravil. Joan. x, 10 : Ego sunt eum duo oasci, clnmnntes et di-
veniut vitam habeant. Marcua et Lucas centes : Miserere nostri, flli David. »
dicunt, quod iutroduxil Petrum el Jaco-
bum el Joannem et patrem et matrem Ab hoc loco convincil eos, qui haec
puellaB. opera miraculorum caluraniari non va-
« F/ tenuit manum ejus. » Tertium lentes, attribuerunt ea contrariae virtutis

est, ut taetu divinitatis effectum commu- potcstali. Et hcec est etiam causa, quod
nicarel : et siceamin Be corporaliter ha- miracula prremittuntur delractioni. Di-
bitantem demonstraret. Psal. lxxh, 24 :
viditur ergo hsec pars in tres in quarum :

Tenuisti manum dexteram mcam. Job, prima continentur duo miracula, qme
xiv, 15: Operi manuum tuarum porriges nullo modo calumniari possunt in opere.

dexteram. Psal. cxvii, 16 : Dextera Do- In secunda autem ponilur calumnia in

mini fccit virtutem t etc. principio, per quod lit opus, ibi, f. 34 :

Quarto,verbum salutis eflectivum cmit- « Pharissei dutem dicebant.» In terlia, in-

tit Et dixit puellse Surge 1 » lt eo-

: « : .
ducitur finis istius totius partis, in qua
demverbo revocaret ad vitam, quo voca- posita est sermonis confinnatio, pcr
vit eam ad esse non existentem. Ad Ro- quam etiam confutatur calumnia Phari-
man. iv, 17 : Vocat ca qux nonsunt tam- ,
sa?orum, ibi, ,v. 3."> : « Et circuibat Jcsus,
quam ca quse sunt. Psal lxvii, 34 : Da- etc. »

bit voci suss voccm viriutis. Joan. v, 2."> autem harum, secundum duo
In prima

Mortui audient vocem Filii D<'i : et qui miracula sunt dua? partes, quarum prima
audierint, vivent. est in reparatione naturae, et secunda in
liberatione hominis constituti ex natura,

« Et surrexit puella. » a contraria potestate opprimente, ibi,

f. 32 autcm illis. »
: « Ff/ressis

Ecce perfeclio miraculi. Luc. vm, 53 :

In prima barum duo sunt, scilicet mi-

Surrexit continuo. Et jussit illi date raculi perfectio, et ex perfecto miraculo

manducare: ut per opus vitae, verus vi- nostra instruetio, ibi, in medio t- 30 :

tae probaretur efTectus. « Et comminatus est illis Jcsus, etc. »

In prima baniin adbuc sunl tics para-

« Et exiit farnn hffiC in universam graphi : in quorum prirao continetur

regionem illam. »
csecorum instaatia a<l lumen impetran-
ilmn : in secundo, lidei eorum experien-
Ecce miraculi manifestatio, et irriden- lia : et in tertio, miraculi perfectio.

tium confusio. Isa. xxix, 23 et 2'* : Tn primo tanjrit instantiam infacto, et

Saiicti/icnhintl Sinicluin Jacob, c/ Deuni Becundo in dicto.

'/ prsedicabunt : et seient erraniei In facto tangil tria : instantiam se-

spiritu intellectum, et mussitatores di- quendi, cum dicit :

1
legem. Sic ergo demonstrata aueto-
ritate vitaa confusi Bunt mussitantes de « Et transeunte inde Jesu,
boc quod contra legem, vel bonam con-
suetudinem faccret in Be, vel in -u 1 ><1 i i i >. Dt omnibua lucis suaa beneficium in-
veheret. Sicul sol ex transitu sud oom-
raunifl efficitur. Eccli. xliii, 2 : Spl in
' VA trnnseunte inde Jesu, sectlti adspectu annuntians ex exitu, vasadmi-

1
Haec verlm nr»n inv.-nitint nr m Evnngelio prtt a tvm : frulU (tibi <ftco), nflry. LnS. vrtl,

Maltli.Ti, ied m M.irco, v, »1 : Et tencnt mnnum lp-r tr»,-n> mnnum cjut clamavit, <l>rcns :
/'"<•/-

umtlm nit ilh : Jnhthn. nim\ : qunrl r-t mtrr- ln. virar.
 I\ I \ \M. M \\ III II l\

rabile optt i eeisi I' .il. *viu, -

A \ obi i
tique, bomi
siiiniui) eatio egret tio < /u^, et Ot in'.
tjm usque uil lumtnum ejus, Secutt
Siiut ruiil iln, ,
,i il.ilili i ,nl - l
\ca ipitui expoi imentura lld<

barente Psal lxxix, 29 Von discedi I i

lon « 1 1 1 1 ii i ii i.i. quoi «iii. iiiniiii

mus ii ti\ vivificabit not ttnomentuum pei modum mcriti mirai ulura imp<
iiii ocabimus, IV Iteg. n, l .

Vivit D .•i hoc c i

,
lu
minus, et vivit anima tun, quia non de 'I um ad Jesum, um dii i il < um
retinquam te. Gones. dcxii, 26 Vondi- autem venisset domum, a unt ad
mittam te, nisi benedixeris mihi, riim I
DOtatUI ill bo II iilii

Sooundo, langil intemionem inl iii pnsstolando pei neverantia quii non
pellandi : defecerunt in iti ranl in do-
iiiiiin. Luc. xi t 8 : Si p< tt />ul-
i Clamantei. » sans, dabit iiii quotquot habet <•

l.i iii eodem aotatui det otio pei

Simile, M.ittli. t\ . 23 : Dimitte eam, um. Paai. sxxiu, 6 :
AccediU ad
</i(ia eiatnat posl xvw, 39; nos, Luo. eum, ei iiiuminamini .
et faeUu oestrss
vero muito tnagis ciamabai. Haba- nuu ciui undentur, t

cuo, i,- : / squequo, Domine, eiamabo, l.t dicii eit Jesus, SecundOj lit in-
ct non exaud w ."
ooci/erabor a (< vim quisitio experienlite Gdet. « Creditis quia
patiens, et non saioabis ? huc possum faeere vobis? i II lutem
Tertto, ponit modum interpeilationis quieetio non eal ignorantis, led quia pro-
ui \ erbo : fessi sunl humanilatem,quserit, ul propter
stantes confiteantur deitatis polestatem.
« Dioentes : Misorere nostri, lili rerlio, lit confessio iidei, cum dk-it :

David. » • Dicuni ei : Utique Domine » Mare. i\.

23 : Credo, Domme : adjuva increduii-

Vocant autem Blium David tatem meum.
propter
quatuor : quia David fuit miserii
etiam in ilium, qui contra eum egit ini-
micitias rex magniGcus Liboralitate, i Tunc tetigit oculos eorum, dicens:
: fuit
29
quia et sedLQcli Dei paravit copias : fuit Secundum fidem vestram fiat vobis.
compatiens, quando se obtulit Angeio Et aperti sunt oculi eorum
percutienti pro populo : fuit pius in op-
: •
30
pressos etiam cum suo periculo liberan- Ecce miraonli perfectio ex parte fa-
dos unde percussit Philistaeura, et libe-
: ctentis, ei ex parte facti,
ravit Ceylam. Misericordia igitur Ghri- Ex parte autem facientis primo ponitur
stumvolebanl afCci circa suam miseriam, factum, et secundo, virtutis verbum.
ex liberalitate dona gratise assequi, ex Pactum autem tangit, cum dicit :

compassione cogi, et ex pietate vinci. « Tunc tetigit oeuios earum, » ut tactu

-Matlh. xxi, 9 : Hosanna filio David. deitatem in se habitantem ostenderet.
Uatth. xx, 30 et 31 Domine, miserere
:
Joau. i, 14: Verbum earo factum est,
nostri, fdi David, etc. habitavit in nobis.
Verbum tangit, cum dicit « Dicens :
:

Secundum fidem vestram fiat vubis. »

Baec omnia possibilia sunt credenti. At-
Cum autem venisset domum,
« ac- tribuuntur enim miracula fidei, quia ipsa
cesserunt ad eum ceeci Et dixit . eis credendo extendit se ad omnipotenliam,
Jesus : Creditis quia hoc possum fa- credendo id de quo nou habel rationem
XX
28
 434 H \LB MAG OHD PH/ED
oisi omnipotenliam divinam . »pes aulem mpium Christi bominis ad humilita-
non nisi exspectal : el cbarilas diligit. In t
(,
i". cum dicil : « Comminatus, » boc
(|iul)us Licel gratia qua hoc possumus, sit est, per minas probibuit. Luc. xvn, 10:
.1 Dco, tamen aclus sul) nostra es1 po- Cum feceritis omuia qum pr.ecepta sunt
tcslate, et non respicil omnipotenliam : robis, dicite : Servi inutiles sumus : quod
et ideo opera omnipotentise dod attribuun- debuimus facere, fecimus. Simile, supra,
turspei, vel charilati. Inde, ad Ilebr. xi, \ ui, i, de leproso : Vide, nemini dixeris.
33 et seq. : Per fidem vieerunt regna t Proverb. xxvn, 2 : Laudet tc alienus,
operati suni justitiam {
adepti suni re- et uo)i os tuum. Joan. v, ii : Quomodo
promissiones eonvaluerunt dt infirmi» vos potestis eredere, quigloriam ab invi-
ta/r, fortes (actisuntin br/lo, eastra veth cem accipitis, et g/oriam qum « so/o
terioif exterorum, aeceperuni tftuliereide Ihii cst, non quxrilis ?
resurrectione mortuos suos. Et omnia Secundum
exemplura ca?corum'illu-est

miracula attribuuntur tidei, I ad Corinth. minatorum gloriam Dei manilestantium :

xm, 2 : Si habuero omnem fidem, ila ut et hoc tangit, cum dicit :

montes transfcram, etc.