Professional Documents
Culture Documents
Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 1/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Các Transistor NPN sử dụng cấu trúc bên dưới để xác định thành phần vật liệu
cấu thành lên nó. Có hai vật liệu loại N kẹp giữa vật liệu loại P. Trong vật liệu
loại N, điện tích âm chiếm ưu thế trong khi điện tích dương chiếm ưu thế
trong vật liệu loại P.
Transistor NPN có thể được xem như hai điốt với các cực dương được kết nối
như hình dưới đây có hai điốt với các cực dương được kết nối vì vật liệu loại P
được kẹp bởi hai vật liệu loại N.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 2/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Transistor NPN ngày nay có nhiều loại. Ví dụ công suất nhỏ phổ biến,
Transistor NPN BC817 của NXP có một linh kiện như dưới đây.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 3/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Các Transistor NPN được sử dụng trong mạch logic, chuyển mạch điện tử, điều
khiển rơle, điều khiển động cơ và các ứng dụng khuếch đại.
Trên thực tế, chỉ có hai điều chung cần nhớ về nguyên lý của transistor NPN:
Bật transistor
Lúc đầu, bạn cần bật Transistor trước khi dòng điện có thể chạy đến cực B. Để
bật Transistor, phải vượt qua lớp tiếp giáp B-E. Điện áp cần thiết để vượt qua
lớp tiếp giáp này (gọi tắt là VBE) giống với sự sụt áp của diode 0,7V.
Trong ứng dụng thực tế, VBE phải dựa trên datasheet của Transistor được sử
dụng. Ví dụ BC817-25 của NXP, VBEsat thay đổi theo nhiệt độ và dòng IC. Xem
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 4/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Trong các ứng dụng thông thường, điện áp đặt vào cực B luôn cao hơn nhiều
so với VBEsat, do đó sự thay đổi VBEsat có thể không phải là vấn đề. Tuy
nhiên, sự biến đổi trên VBE nếu không được xem xét đúng cách sẽ gây nguy
hiểm cho hoạt động của Transistor vì dòng điện I B sẽ thay đổi và sau đó cũng
sẽ có sự thay đổi trên dòng điện I C , khi nó hoạt động trong vùng hoạt động.
Khi VBE được xác định, nó sẽ trở thành một thiết bị được kiểm soát bở dòng
điện. Lượng dòng điện I C sẽ phụ thuộc vào mức của dòng điện I B miễn là
hoạt động ở trong vùng hoạt động.
Dòng điện I B và I C của transistor NPN có liên quan với nhau bằng thuật ngữ
beta (β).
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 5/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Khi transistor NPN BẬT, bạn có thể đặt chế độ hoạt động của nó cho dù nó
đóng vai trò là bộ khuếch đại hay công tắc chuyển mạch. Chúng phụ thuộc
vào lượng dòng điện I B .
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 6/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
2.VCE – Điện áp cực C đối với đất trừ điện áp cực E đối với đất (VC – VE)
3.VBC – Điện áp cực B đối với đất trừ điện áp cực C đối với đất (VB –VC)
4.VEB – Điện áp cực E đối với đất trừ đi điện áp cực B đối với đất (VE – VB)
5.VEC – Điện áp cực E đối với đất trừ điện áp cực C đối với đất (VE – VC)
6.VCB – Điện áp cực C đối với đất trừ điện áp cực B đối với đất (VC – VB)
Đối với transistor lưỡng cực (BJT), dòng điện lớn nhất là dòng cực E (I E ), tiếp
theo là dòng cực C (I C ) rồi đến dòng cực B (I B ). I E chỉ đơn giản là tổng của I C
và I B .
Trong miền hoạt động dương, IB nằm trong phạm vi micro ampe và lúc đó IE
là xấp xỉ bằng IC .
IE~IC
BJT được biết đến với đặc tính khuếch đại được định nghĩa bởi thuật ngữ beta
(β). Beta được định nghĩa về mặt toán học là
β = I C / I B
Vì vậy, khi bạn gặp thuật ngữ hoặc ký hiệu beta trong datashet, điều này có
nghĩa là tỷ lệ của dòng điện cực C và dòng điện cực B.
1.HOẠT ĐỘNG
2.CẮT
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 7/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
3.BÃO HÒA
Màu xám của hình minh họa bên dưới là vùng hoạt động. Màu xanh nhạt là
vùng cắt trong khi vùng bão hòa là màu cam. Trong vùng hoạt động, hoạt
động của transistor NPN được xác định theo đường tải DC. Đây là đường được
nối từ khi NPN hoạt động do sự thay đổi trong dòng cực B (I B1 để IB6 ), VCE và
IC . Điểm Q trên hình chỉ đơn giản cho biết vị trí trên đường tải DC mà hoạt
động NPN rơi vào.
Trong vùng hoạt động, sự gia tăng dòng điện cực B sẽ có sự gia tăng tương
ứng trong dòng cực C, như được mô tả trong phương trình dưới đây.
I C = β x I B
Trong vùng bão hòa, I C là cực đại. Trong vùng này, bất kỳ sự gia tăng nào của
dòng điện cực B sẽ không còn ảnh hưởng đến dòng điện cực C. Do đó,
phương trình
I C = β x I B
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 8/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Mặt khác, trong vùng cắt, dòng điện cực C cũng như dòng điện cực B bằng
không. Tại vùng này, transistor NPN đơn giản là ở trạng thái tắt. Trong khu vực
này, VCE bằng với nguồn cung cấp cho cực C.
2. Điện áp phân cực B – phải lớn hơn yêu cầu VBE (điện áp dương)
3. Điện trở cực B – điều này sẽ thiết lập dòng điện cực B
Dưới đây là một số kết nối phổ biến cho transistor NPN :
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 9/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Kết nối 1 là kết nối đơn giản nhất. Nó có VCC là nguồn cung cấp cực C và VBB
là điện áp đặt vào cực B. Nó có Rb và Rc. Kết nối này rất phổ biến đối với điều
khiển phía thấp.
Kết nối 2 có thêm điện trở cực E. Điện trở này đặt điện áp cực E. Điều này là
phổ biến cho hoạt động dương. kết nối 3 giống với kết nối 1 ngoại trừ có
thêm điện trở Rb1. Rb1 đảm bảo cực B sẽ tự động kết nối với đất khi điện áp
đặt vào VBB không ở trạng thái thấp. Vì lý do này, nhiễu được ngăn chặn và sẽ
không làm bật sai transistor NPN.
Kết nối 4 giống với kết nối 3 cộng với một điện trở Re trong cực E. Điện trở
này đặt điện áp cho cực E. Có thể dễ dàng thiết lập hoạt động của transistor
NPN thành vùng hoạt động với việc bổ sung Re.
Kết nối 5 thực sự giống với kết nối 4. Sự khác biệt duy nhất là VBB được lấy từ
VCC. Kết nối 6 cũng giống như 4 và 5. Đừng nhầm lẫn giữa các tụ điện C1 và
C2. Ở điện áp DC, các tụ điện này được coi là hở và do đó hoàn toàn không
phải là một phần của mạch.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 10/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Kết nối 7 giống với kết nối 3 chỉ là VBB được lấy từ VCC. kết nối 8 giống với 3
và 7. Các tụ điện C1 và C2 được thêm vào không phải là một phần của mạch
tại điện áp DC.
Kết nối 4, 5 và 6 được gọi là mạch phân cực phân áp. Mạch phân cực phân áp
là kiểu kết nối transistor NPN ổn định nhất.
Mạch phân cực phân áp (VDB) sẽ giảm thiểu các biến đổi được đề cập ở trên.
VDB thực sự là loại ổn định nhất.
Làm thế nào để phân cực phân áp để giảm thiểu các biến đổi trong mạch
transistor NPN và cải thiện khả năng chống nhiễu
Các kết nối 4, 5 và 6 đều là VDB. Chúng ta sẽ đơn giản hóa thêm lý do tại sao
VDB được gọi là loại sơ đồ phân cực phân áp hoặc kết nối ổn định nhất.
VCC = 10V, Rb = 135kΩ, Rc = 1kΩ, Rb1 = 10kΩ, Re = 24Ω, β = 353, VBE = 0,62
Với mạch dưới đây (VDB), các giá trị được tính là:
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 11/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Khi beta giảm còn 200, các giá trị mới là:
Như bạn có thể thấy,VOUT chỉ tăng khoảng 0,4V mặc dù beta giảm nhiều.
Bây giờ ta sẽ so sánh kết quả với sai lệch của mạch không phân cực phân áp .
Chúng ta chỉ cần loại bỏ điện trở cực E như mạch dưới đây.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 12/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Đối với beta 353, các giá trị được tính là:
Khi beta trở thành 200, kết quả được tính toán là:
Như bạn nhận thấy, có khoảng 1,2V tăng trên VOUT. Điều này là rất lớn so với
mạch được phân cưc phân áp chỉ khoảng 0,4V.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 13/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Với sự hiện diện của RB1, không có khả năng nhiễu có thể bật sai trên cực B vì
nó được nối đất thông qua RB1.
1. Công tắc
2. Logic
3. Bộ khuếch đại
Đối với các ứng dụng công tắc chuyển mạch và logic, transistor được thiết lập
để hoạt động ở vùng cắt và bão hòa.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 14/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Đối với bộ khuếch đại, hoạt động của transistor chỉ giới hạn trong vùng hoạt
động.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 15/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Điều đầu tiên cần làm là chọn cấu hình mạch phù hợp
Chọn cấu trúc mạch ít phụ thuộc vào độ lợi beta của thiết bị. Hãy chọn cách
kết nối 1 và 3.
Cá nhân tôi sẽ chọn kêt 3 do có Rb1 sẽ bổ sung khả năng chống nhiễu
ví dụ 1
Trong các mạch mà VBB được cung cấp bởi bộ vi điều khiển (MCU) hoặc bất kỳ
mạch công suất nhỏ nào, bạn nên xem xét điểm đặt dòng điện cực B sao cho
nó không vượt quá định mức của bộ vi điều khiển hoặc mạch công suất nhỏ.
Ví dụ: dòng nguồn tối đa có thể được cung cấp bởi MCU là 4mA, hãy đặt dòng
(I B ) tối đa là 75% giá trị này; do đó, một điểm đặt dòng điện là 3mA cho cực
B.
Chọn cấu hình mạch: Xét mạch có VBB = 5V, VCC = 10V
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 16/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Đặt dòng I B
I B = 3mA
I C / I B = 2
Tính Rb
Giá trị của Rb rất dễ giải bằng công thức dưới đây:
Rb = (VBB-VBE) / I B
Bạn có thể giả sử VBE là 0,7V và điều này sẽ có 1433,33 ohms cho Rb. Giá trị
điện trở tiêu chuẩn gần nhất là 1,43k , vì vậy hãy sử dụng giá trị này.
(Ở đây, chúng ta đã sử dụng VBE 0,7V mặc dù thực tế là VBE có thể thay đổi lên
đến 1,2V trong trường hợp xấu nhất như đã giải thích trước đó. Tuy nhiên, vì
chúng ta đặt tỷ lệ I C so với I B thành 2, điều này đảm bảo độ bão hòa cứng và
VBE không còn ảnh hưởng đến điều này nữa.)
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 17/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Tính Rc
Rc có thể được tính bằng cách sử dụng công thức dưới đây:
Giá trị tiêu chuẩn gần nhất là 1,69k Ω ; sử dụng giá trị này.
Ở đây, ta đã thực hiện các mô phỏng đơn giản với các giá trị đã chọn. Ta đã sử
dụng ở đây transistor BC817-25. Mô phỏng cho thấy dòng điện cực B I (Rb) là
3mA trong khi dòng điện cực C I (Rc) là 6mA. Đường màu đỏ là VOUT được lấy
trên Cực C . Nó đang ở 0V có nghĩa là bóng bán dẫn đang bão hòa.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 18/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Ví dụ 2
Chọn cấu hình mạch: Xét mạch 3 có VBB = 5V, VCC = 10V
Đặt dòng I B
I B = 3mA
I C / I B = 2
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 19/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Tính IB1
Khi sử dụng mạch 3, bạn có thể chỉ đơn giản là lấy I B1 bẳng 1% của I B . Điều
này có nghĩa là giá trị Rb1 tương đối cao so với Rb và điều này là thực tế vì
Rb1 được thiết kế để có điện trở cao.
Tính Rb1
Sau đó, Rb1 có thể được giải quyết bằng cách sử dụng phương trình dưới đây:
Giá trị tiêu chuẩn gần nhất là 23,4k Ω ; sử dụng giá trị này.
Tính Iin
Tính Rb
Giá trị tiêu chuẩn gần nhất là 1,43k Ω ; sử dụng giá trị này.
Tính toán Rc
Rc có thể được giải quyết bằng cách sử dụng công thức dưới đây:
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 20/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Giá trị tiêu chuẩn gần nhất là 1,69k Ω ; sử dụng giá trị này
Mạch 1
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 21/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Mạch 2
Mạch 3
Mạch 4
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 22/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 23/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 24/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
cấu tạo bởi Lcoil và Rcoil có nghĩa là độ tự cảm của cuộn dây và điện trở của
cuộn dây tương ứng.
Q1 sẽ là điểm nối phía thấp của rơ le với đất để cuộn dây đóng điện. Khi có tín
hiệu cao tại nút VIN, Q1 sẽ bão hòa và nối rơ le xuống đất. Mặt khác, khi
không có tín hiệu tại nút VIN, Q1 sẽ cắt đường dẫn của rơle. R2 trong ứng
dụng này sẽ bổ sung khả năng chống nhiễu đặc biệt khi nguồn tại nút VIN là
điện áp dương hoặc hở. D1 được sử dụng để bảo vệ transistor khỏi phản sức
điện động của điện áp ngược. D1 rất quan trọng, đừng quên nó!
Một trình điều khiển rơle nên kết nối phía bên kia của rơle với đất (hoặc nguồn
cung cấp dương cho các hoạt động khác) với điện áp rơi lý tưởng là bằng
không. Điều này có nghĩa là transistor phải hoạt động ở trạng thái bão hòa
cứng. Bão hòa cứng đơn giản có nghĩa là ngay cả trong trường hợp xấu nhất,
bóng bán dẫn sẽ vẫn ở trạng thái bão hòa.
Ví dụ:
Ta có giá trị phù hợp cho mạch trên. V1 = 12V, VIN = 5V, Rcoil = 330Ω.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 25/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Giá trị I C / I B từ 10 trở xuống được coi là bão hòa cứng. Chúng ta hãy xem xét
bằng 10 trong ví dụ này. Tuy nhiên, bạn vẫn cần kiểm tra beta tối thiểu của
việc sử dụng transistor trong ứng dụng. I C / I B đã chọn phải thấp hơn rất
nhiều so với beta tối thiểu được chỉ định trong biểu dữ liệu.
I C / I B = 10
Bạn không thể chỉ đơn giản đặt tỷ lệ IC / IB thành giá trị rất thấp vì điều này sẽ
cho dòng điện cực B cao. Bạn phải đặt giá trị dòng điện Cực B không vượt quá
khả năng dòng của mạch cung cấp tín hiệu tại nút VIN.
Đối với VIN = 5V, R2 có thể được đặt thành 10k Ω . Mục đích của R2 chỉ là để
đảm bảo đế sẽ kết nối với đất khi VIN ở trạng thái mở, do đó 10kΩ là một giá
trị tốt rồi.
Vì đã biết R2 nên dòng điện chạy qua nó có thể được giải như
Chúng tôi sử dụng ở đây 0,7V cho VBE . Để tính toán chính xác, bạn có thể
xem xét datasheet của transistor bạn đang sử dụng.
Sau đó, dòng điện trên R3 cũng có thể được tính toán bằng cách sử dụng:
Cuối cùng, R3 có thể được tính bằng cách sử dụng phương trình dưới đây:
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 26/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Chọn giá trị tiêu chuẩn của điện trở gần nhất.
Sau khi tất cả các giá trị được biết, chúng ta sẽ tiến hành tính toán công suất.
Lựa chọn các thiết bị dưới định mức sẽ dẫn đến hỏng mạch.
Tản nhiệt Q1
Trong tính toán trên, chúng tôi không xem xét VCEsat của thiết bị thực tế (hoặc
mức bão hòa của VCE). Đây không phải là 0 trong thực tế mặc dù transistor
bão hòa bao nhiêu. Luôn luôn tham khảo datasheet. Chúng ta sử dụng 100mV
trong ví dụ này. Vì thế,
Chọn các bộ phận có định mức công suất cao hơn so với kết quả tính toán ở
trên.
Tôi đã thực hiện các mô phỏng đơn giản để xác minh mạch bằng các giá trị đã
chọn. Tôi nhận được VCE khoảng 0 volt có nghĩa là bóng bán dẫn đang bão
hòa.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 27/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Cách khắc phục sự cố mạch transistor NPN – Tổng hợp kiến thức về
transistor
Khi khắc phục sự cố, điều cần thiết là phải biết các thông tin cơ bản về
transistor NPN. Bạn cần biết rằng VBE có thể nằm trong khoảng từ 0,6V-1,2V
(mặc dù 1,2V là trong trường hợp xấu nhất). Khi bạn đặt que đo dương vôn
trên cực B trong khi đầu que âm vào cực E, nó phải có giá trị trong phạm vi
0,6V-1,2V, sau khi mạch được cấp nguồn. Nếu là 0V, Cực B và E của trasistor bị
ngắn mạch. Mặt khác, nếu bạn đọc cùng mức với VBB hoặc điện áp đặt cho
cực B,Cực B-E của transistor tắt hoặc đơn giản là nó không dẫn điện.
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 28/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
Nếu mạch transistor ở mức bão hòa, thì VCE = 0V bằng cách đặt que đo
dương của vôn kế vào cực C trong khi que âm vào cực E, khi mạch được cấp
nguồn và có nguồn cung cấp dương cho B. Ngược lại, nếu không có nguồn
cung cấp cho cwucj B hoặc điện áp cực B là âm thì VCE=VCC
1. Ngắn mạch Q1
2. Hở Rc
1. Hở Rb
2. Sai chân Q1
Không hoạt động: Đầu ra không liên tục ở mức thấp và cao
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 29/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
B.
1. Ngắn mạch Re
2. Ngắn mạch cả Re và Q1
1. Q1 bị hở mạch
2. Re bị hở mạch
3. Rc ngắn mạch
Không hoạt động: Đầu ra không bằng 0, không có VCC, không gián đoạn
nhưng không chính xác dựa trên tính toán
1. Rc hở mạch
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 30/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
2. Nếu không có vật hàn nguội thì có một bộ phận bị lỗi. Đo điện trở và tiến
hành kiểm tra diode đến Q1.
C.
1. Rc hở mạch
1. Q1 bị lỗi
2. Rb hở mạch
3. bị thiếu Rb1 (hoặc thay đổi thành giá trị thấp hơn)
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 31/32
13:24, 12/08/2022 Tổng hợp kiến thức về transistor - Mobitool
2. nếu không có vật hàn nguội thì có một bộ phận bị lỗi. Đo điện trở và tiến
hành kiểm tra diode đến Q1.
Leave a Reply
https://mobitool.net/tong-hop-kien-thuc-ve-transistor.html 32/32