Professional Documents
Culture Documents
01-2. Determinant (Page 46-65)
01-2. Determinant (Page 46-65)
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
Aa¨vq
SURVEY TABLE Kx coe? †Kb coe? †Kv_v n‡Z coe? KZUzKz coe?
VVI For
MAKING DECISION [†h Kvi‡Y co‡e]
TOPICS MAGNETIC DECISION [hv co‡e] This Year
DU JnU JU RU OU S&T Engr. HSC Written MCQ
CONCEPT-01 Abyivwk ev Minor wbY©q 15% 5% 5% 5% 10% 5% 5% 5% ** ***
CONCEPT-02 mn¸bK [Co-factor] 15% 10% 10% 5% 5% 10% 5% 10% * **
CONCEPT-03 wbY©vq‡Ki gvb wbY©q 40% 20% 30% 40% 20% 50% 30% 10% *** ***
CONCEPT-04 GKwU ARvbv PjK _vK‡j gvb wbY©q 70% 80% 70% 40% 40% 60% 70% 60% *** **
CONCEPT-05 me¸‡jv ARvbv PjK _vK‡j gvb wbY©q 60% 70% 40% 30% 20% 6% 90% 80% *** **
DU. = Dhaka University, JnU. = Jagannath University, JU. = Jahangirnagar University, RU. = Rajshahi University,
OU = Others University, S&T = Science & Technology, Engr. = Engineering.
a 11 a 12 a 13
wbY©vqK: wbY©vqK GKwU we‡kl AvKv‡i wjwLZ wbw`©ó GK cÖKv‡ii ivwk| wbY©vqK‡K mvaviYZ | | Øviv cÖKvk Kiv nq| †hgb- A a 21 a 22 a 23
a 31 a 32 a 33
wbY©vq‡Ki cÖwZwU Dcv`v‡bi GKwU K‡i wPý Av‡Q| Dcv`v‡bi Ae¯’v‡bi msL¨v¸‡jvi †hvMdj †Rvo n‡j wPý abvZ¥K nq, wKš‘ we‡Rvo n‡j wPý FYvZ¥K nq|
†hgb- ' a11' Gi wPý abvZ¥K, wKš‘ ' a12 ' Gi wPý FYvZ¥K|
g¨vwUª· I wbY©vq‡Ki cv_©K¨:
g¨vwUª· wbY©vqK
mvwi I Kjvg mgvb n‡ZI cv‡i bvI n‡Z cv‡i| mvwi I Kjvg msL¨v Aek¨B mgvb|
g¨vwUª· Gi †Kvb mywbw`©ó gvb †bB, ïay Acv‡iUi wnmv‡e KvR K‡i| wbY©vq‡Ki mywbw`©ó exRMwYZxq gvb Av‡Q|
µg m n n‡j, fzw³ m.n µg n n‡j, †gvU fzw³ n2
g¨vwUª·‡K †Kvb ayªe ivwk Øviv ¸Y Ki‡j Zvi cÖ‡Z¨KwU fzw³‡K H ayªe wbY©vqK‡K †Kvb ayªe ivwk Øviv ¸Y Ki‡j Zvi cÖ‡Z¨KwU fzw³‡K ¸Y bv K‡i
msL¨v Øviv ¸Y Ki‡Z nq| ïaygvÎ †h †Kvb GKwU mvwi ev Kjv‡gi fzw³¸‡jvi mv‡_ ¸Y Ki‡Z nq|
S B Sol 4 9 1 1 3
S C Sol n 0 1 x wbY©vqKwUi (1, 2)Zg Abyivwk = 1 3= – x
0 x
olve
5 0 3
02. –2 1 4G 4 Abyivwk †KvbwU? [JU-A. 17-18] 1 3 3
7 2 7 kZ©g‡Z, – x = –3 x = 3
A. 10 B. –10 C. 8 D. 5
02. A =
2 3
n 4 Gi Abyivwk =5 0= (10 – 0) = 10 5 4
n‡jÑ [wm.†ev: 2017]
olve
A. –2 B. –3 C. 3 D. 6
S C Sol n wbY©vq‡Ki (1, 2) Zg Abyivwk = (0 – 2x) = – 2x (1, 2) Zg fzw³i mn¸YK = (–1)1+2 |5| = –5
olve
1 0 2
MODEL EXAMPLE-02 : A 2 1 3 G A12 Gi mn¸YK Ges A21 Gi Abyivwk KZ?
1 5 0
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
0 2
A21 Gi Abyivwk = (1)2+1
2 3
A12 Gi mn¸YK = 11 2 3
5 0 = (0 5 (–2)) = 10
1 0
MODEL EXAMPLE-03 : wb‡¤œi wbY©vq‡Ki (–2a) Gi mn¸YK KZ? [KUET. 11-12; RUET. 14-15]
2 2
1 + a – b 2ab –2b
2 2
2ab 1 – a + b 2a
2b –2a 1 – a2 – b2
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
1 + a2 – b2 –2b
(–1)3+2
2ab
3 2 2 2 2
2a = (–1) [2a + 2a – 2ab + 4ab ] = – 2a(1 + a + b )
DU 6 7 8
2 –1 5 7 Gi Co-factor (–1)3+2
2 1 2 1
01. D = 4 3 –2 wbY©vq‡Ki 0 Gi mn¸YKÑ [DU. 97-98] 4 9= – 4 9= –14
1 0 6
A. 18 B. –24 C. 16 D. 24 STEP 02 ANALYSIS OF SCIENCE & TECHNOLOGY QUESTION
S D Sol n 0 Gi mn¸YK = – 4 –2= – (–4 – 20) = 24
2 5
JUST
olve
01.
1 2
1 2 3
3 4
g¨vwUª· G 2 Gi mn¸YK KZ? [JUST. 13-14]
02. 4 5 6 wbY©vqKwUi Ô6Õ Gi mn¸YK KZ? [DU. 95-96]
A. –1 B. –2 C. –3
7 8 9 D. –4 E. –5
3+2
S C Sol n 2 Gi mn¸YK = (–1) |3| = –3
olve
1 2 7 8 1 2 1 2
A. B. C. D.
7 8 1 2 7 8 7 8 MBSTU
1 2 1 2 1 0 2
S C Sol n Ô6Õ Gi mn¸YK = 7 8 7
olve
olve
A. u B. k C. 0
2 1 4
D. –935 E. –297
= – (2 + 6) = –8
S C Sol n 1 Gi (mvwi + Kjvg) = (2 + 3) = 5 we‡Rvo
olve
5 0 1
2 –3 5 2 3 3 03. –3 2 3wbY©vq‡K (2, 1) Zg fzw³i mn¸YK KZ? [Xv.†ev: 2017]
1 Gi mn¸YK = – 3 –1 4= 3 1 1 = 0 [C3 = C3 – C1] 6 7 –1
0 –7 7 0 7 7 A. –7 B. –3
C. 3 D. 7
STEP 04 ANALYSIS OF BOARD QUESTION
5 0 1
S D Sol –3 2 3wbY©vq‡K (2,1) Zg fzw³i mn¸YK
n
olve
3 2 4 6 7 –1
01. 0 3 6 wbY©vqKwUi- [iv.†ev: 2019]
1 1 2 = (–1)2+1
0 1
(i) gvb 0
7 –1= –1(0 – 7) = 7
(ii) (2, 3) Zg fzw³i Abyivwk 5 1 –2 3
04. 0 1 –2G (1, 2) Zg fzw³i mn¸YK †KvbwU? [P.†ev: 2017]
(iii) (2, 1) Zg fzw³i mn¸YK 0 –1 0 2
wb‡Pi †KvbwU mwVK? A. –4 B. –2
A. i I ii B. ii I iii C. 2 D. 4
C. i I iii D. i, ii I iii 1 –2 3
S C Sol 0 1 –2G (1, 2) Zg fzw³i mn¸YK
n
olve
3 2 4 –1 0 2
S C Sol 0 3 6= 3(– 6 + 6) – 2(0 – 6) + 4(0 – 3)
n
olve
i.
0 –2
1 1 2 = (–1)2+1
–1 2= – (0 – 2) = 2
= 0 + 12 – 12 = 0
5 0 1
3 2 4 05. 3 2 3 wbY©vq‡Ki (2, 1) Zg fzw³i mn¸YK KZ? [Xv.‡ev. 2017]
ii. 0 3 6 wbY©vqKwUi (2, 3) Zg f~w³i AYyivwk 6 7 1
1 1 2
A. 7 B. 3
=
3 2
1 –1= – 3 – 2 = –5 C. 3 D. 7
3 2 4 5 0 1
iii. 0 3 6wbY©vqKwUi (2,1) Zg f~w³i mn¸YK S D Sol 3 2 3 Gi we¯Í…wZ‡Z,
n
olve
1 1 2 6 7 1
(2, 1)Zg fzw³i mn¸YK =
0 1
= (–1)2+1
2 4
–1 –2= – (– 4 + 4) = 0 7 1= (0 7) = 7
1 2 3
MODEL EXAMPLE-01 : 4 5 6 wbY©vq‡Ki gvb KZ?
0 8 0
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
1(5.0 – 8.6) –2(4.0 – 0.6) + 3(4.8 – 5.0) = – 48 – 0 + 96 = 48
PROCEDURE WITH STEPS AND FIGURE
†h fv‡e AsKwU Ki‡Z n‡e: cv‡ki wPGwU fv‡jv K‡i jÿKi| c×wZwUi myweav :
†Kvb mvwi Kjvg GK Kivi †Kvb Sv‡gjv/Tension _v‡K bv| ‡hvMdj
cix¶vi n‡j wM‡q ‡PvL eyu‡S AsK Kiv ïiy Ki‡Z cvi‡e|
gy‡L gy‡L Kiv m¤¢e| 40 sec Gi †ewk mgq jvM‡e bv| cix¶vq G ai‡bi AsKB we‡qvM
†ewk Av‡m |
Step-1: 1st Ges 2nd Row `ywU cv‡ki wP‡Îi gZ wb‡P wb‡P wjL|
Step-2: Zvici Ggb fv‡e Zxi KvU‡Z n‡e †hb cÖwZwU Zx‡i wZbwU K‡i msL¨v _v‡K |
‡hvMdj
Step-3: cÖwZwU Zx‡ii msL¨v¸‡jv Avjv`v Avjv`v fv‡e ¸b K‡i †hvM Ki |
Step-4: AZtci wb‡Pi Zx‡ii †hvMdj n‡Z Dc‡ii Zx‡ii †hvMdj we‡qvM Ki‡e| hv
wbY©vq‡Ki gvb = (0 + 96 + 0) – (0 + 48 + 0) = 48
cv‡e ZvB Answer|
Calculator Gi mvnvh¨ QvovB GB m~‡Îi mvnvh¨ †h‡Kvb wbb©vq‡Ki gvb AwZmn‡RB `ªyZ wb©bq Kiv hvq|
GB m~‡Îi mvnv‡h¨ wb‡Pi problem ¸‡jvI solve Kiv qvq
1. wÎfy‡Ri †ÿÎdj
2. ‡h‡Kvb PZz©fz‡Ri †ÿÎdj
3. ‡f±‡ii µm ¸Yb|
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
ASPECT MATH cÖ_g cÎ g¨vwUª· I wbY©vqK (2q Ask: wbY©vqK) 51
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
–2
0
3 0 0 4
2 0 0 0
MODEL EXAMPLE-02 : gvb wbY©q Ki 0 –1 0 5 –3 [RUET. 2015-16]
–4
0
0 1 0 6
–1 0 3 2
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
0 –2 4
3 0
0 2 0 0 0
0
–4
–1 0 5 –3
0 1 0 6
0 –1 0 3 2
3 0 –2 4 2 0 0
3q Kjvg eivei we¯Ívi K‡i = –10 –1 5 –3= (–1) 3 –1 5 –3= (–1) 3 2 3 2 = –6(10 + 9) = –114
0 2 0 0 5 –3
–1 3 2
0 –1 3 2
1 2
MODEL EXAMPLE-03 : 2 1 Gi gvb- [ GK‡Ki GKwU RwUj Nbg~j] [DU. 09-10; JU. 09-10; SUST. 09-10; CU. 07-08]
2 1
GENERAL RULES [WRITTEN] 3 in 1 ASPECT TRICKS & TIPS [MCQ]
2 wbY©vq‡Ki As‡K hw` †Kv_vI _v‡K Zvn‡j = 1 ewm‡q wbY©vq‡Ki gvb
1 1 2
2
2
1 2 1 1 2 1 = 1 1 1= 0
1 1 1 1
0 2
= 0 2
1 [ 1 + + 2 = 0] = 0 Ans.
0 1
MODEL EXAMPLE-04 : wbY©vq‡Ki mvnv‡h¨ mgvavb Ki : 5x + 2y – 11 = 0
3x + 4y – 1 = 0
GENERAL RULES [WRITTEN] 3 in 1 ASPECT TRICKS & TIPS [MCQ]
cÖ`Ë mgxKiY ¸‡jv : 5x + 2y = 11 ; 3x + 4y = 1 5x + 2y = 11 ......... (i)
D=
5 2 11 2 3x + 4y = 1 ......... (ii)
3 4= 20 – 6 = 14; Dx = 1 4= 44 – 2 = 42 x = 3 Ges y = –2 n‡j (i) I (ii) mgxKiY wm× nq|
ZvB mgvavb n‡e (x, y) = (3, –2)
Dy =
5 11
4 1 = 5 – 33 = – 28
Dx 42 Dy –28
†µgv‡ii m~Îvbymv‡i, x = = = 3; y = = = –2
D 14 D 14
wb‡Y©q mgvavb (x, y) = (3, –2)
MODEL EXAMPLE-05 : x + y – z = 3, 2x + 3y + z = 10, 3x – y – 7z = 1
GENERAL RULES [WRITTEN] 3 in 1 ASPECT TRICKS & TIPS [MCQ]
1 1 –1 x + y – z = 3 ............... (i)
GLv‡b, D = 2 3 1= –20 + 17 + 11 = 8 2x + 3y + z = 10 ......... (ii)
3 –1 –7 3x – y – 7z = 1 ............ (iii)
3 1 –1 x = 3; y = 1 Ges z = 1 n‡j (i); (ii) I (iii) mgxKiY wm× nq|
Dx = 10 3 1 = –60 + 71 + 13 = 24 ZvB mgvavb n‡e (x, y. z) (3, 1, 1)
1 –1 –7
1 3 –1
Dy = 2 10 1= –71 + 51 + 28 = 8
3 1 –7
1 1 3
Dz = 2 3 10= 13 + 28 – 33 = 8
3 –1 1
Dx 24 Dy 8 Dz 8
x= = = 3, y = = = 0 Ges z = = =1
D 8 D 8 D 8
wb‡Y©q mgvavb (x, y. z) (3, 1, 1)
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
52 An Exclusive Parallel Text Book Of Mathematics ASPECT MATH
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
2 1 –
04. 4x + 3y – 2 = 0, 3x + 2y – 4 = 0 mgxKi‡Yi mgvavb KZ? Ans: (x, y) = (8, –10)
10 13 16
1 01. 11 14 17 wbY©vq‡Ki gvb- [JnU. 10-11; RU. 10-11]
1 + + 2
2 12 15 18
= 1 + + 1 c1 = c1 + c2 + c3
2 2
1 + + 1
2 A. 0 B. 1 C. 10 D. 5
3 3 16
0 2
2 10 13 16
c c c
= 0 1 [∵ 1 + + 2 = 0] S A Sol n 11 14 17 3 3 17 1 1 2 = 0
olve
0 1 12 15 18 c 2 c 2 c 3
3 3 18
=0
[†h‡nZz wbY©vq‡Ki cvkvcvwk `yBwU Kjv‡gi Dcv`vb GKB| ]
10 11 12
02. 20 21 24 Gi gvb KZ? [DU. 98-99] 13 16 19
10 10 10
02. 14 17 20 wbY©vq‡Ki gvb- [JnU. 09-10]
A. 10 B. 20 C. 1 D. 0 15 18 21
10 11 12 A. 1 B. 10 C. 20 D. 0
S B Sol n
olve
20 21 24 13 16 19 3 3 19
10 10 10 c c1 c 2
S D Sol n 14 17 20 3 3 20 1
olve
c2 c 2 c 3
=0
1 1 12 c1 c1 c 2 1 1 15 18 21 3 3 21
= 1 3 24 c c c 10 1 3 10 (3 1) 20
2 2 3 [†h‡nZz wbY©vq‡Ki cvkvcvwk `yBwU Kjv‡gi Dcv`vb GKB| ]
0 0 10
5 6 7 50 60 70
03. 1 2 3 wbY©vqKwUi gvb KZ? [DU. 97-98; RU. 06-07]
03. 10 20 30 wbY©vqKwUi gvb- [JnU. 08-09]
3 6 9 30 60 90
A. 2 B. 0 C. 1 D. 12 A. 1 B. 2 C. 3 D. 0
5 6 7 1 1 7 50 60 70 10 10 70
c c c c c c
S D Sol n 10 20 30 10 10 30 1 1 2 = 0
olve
S B Sol n 1 2 3 = 1 1 3
1 1 2
olve
=0
c 2 c 2 c 3 c 2 c 2 c 3
30 30 90
3 6 9 3 3 9 30 60 90
[†h‡nZz wbY©vq‡Ki cvkvcvwk `yBwU Kjv‡gi Dcv`vb GKB] [†h‡nZz wbY©vq‡Ki cvkvcvwk `yBwU Kjv‡gi Dcv`vb GKB| ]
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
ASPECT MATH cÖ_g cÎ g¨vwUª· I wbY©vqK (2q Ask: wbY©vqK) 53
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
JU weKí: †h‡nZz wbY©vqKwUi mvwi ¸‡jv Ges Kjvg ¸‡jv mgvšÍi cÖMgb fz³
2 4 6 ZvB wbY©vqKwUi gvb k~b¨|
01. 0 8 10 wbY©vq‡Ki gvb wb‡Pi †KvbwU? [JU. 18-19] 0 2 0 0
02.
0 3 1 0
0 0 12 wbY©vqKwUi gvb n‡eÑ
0 4
[CU. 12-13]
2 1
A. 48 B. 80 C. 12 D. 192 1 5 3 2
n 2(8 12 10 0) = 192
olve
S D Sol A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 E. 5
5 1 3 2 0 0 0 2 0 0
3 1 0 0
02. M = –3 2 6 n‡j |M| = †KvbwU? n = 3 1 0 =
2 0
olve
[JU. 17-18] S B Sol 4 2 1 0 4 2 1 3 1= 2
2 3 9 5 3 2 1
A. 1 B. –1 C. 0 D. 2
10 0 0
S C Sol n wbY©vq‡Ki gvb = 5(18–18) – 1(–27–12) + 3(–9–4)
olve
olve
wbY©
n v q‡Ki gvb = – S C Sol D= 0 10
olve
RU CoU
01. wbY©vq‡Ki mvwi I Kjvg mg~n ci¯úi ¯’vb wewbgq Ki‡j wbY©vq‡Ki gvb-
2x – y 5 = 6 5nq Z‡e x = ?
[RU. 15-16] 01. hw` 3 y 3 2
[CoU-A. 18-19]
A. k~b¨ n‡e B. cwieZ©b n‡e bv A. 0 B. 1 C. 2 D. 3
C. cwieZ©b n‡e D. wecixZ wPýwewkó n‡e –
Sol
n
2x y 5 6 5
olve
n
olve
Øviv ¸Y K‡i wbY©vqKwUi Aci GKwU mvwi †_‡K we‡qvM Kiv n‡j (–) 3x + 4y – 1 = 0
wbY©vqKwUi gvb AcwiewZ©Z _vK‡e| 7x – 21 = 0 x = 3
1 3 4 15 + 2y – 11 = 0 2y = –4 y = –2 (3, –2)
03. A 2 1 0 n‡j bx‡Pi †KvbwU mwVK?
[RU. 12-13] IU
3 2 5 01. x + 2y – z = 9; 2x – y + 3z = –2; 3x + 2y + 3z = 9 mgxKiY¸”Q
A. det(A) = 3 B. det(A) = 0 mgvavb Ki‡j y Gi gvb KZ n‡e?- [IU. 17-18]
C. det(A) = 63 D. det(A) wbY©q Kiv m¤¢e bq A. 0 B. 1 C. 2 D. 3
S D Sol n x + 2y – z = 9 .......... (i)
olve
S C Sol
= 5 + 30 + 28 = 63 2x – y + 3z = –2 .......... (ii)
3x + 2y + 3z = 9 .......... (iii)
CU
(iii) – (ii) x + 3y = 11 .......... (iv)
1 2 3 (i) 3 + (ii) 5x + 5y = 25 x + y = 5 .......... (v)
01. 4 5 6 = KZ? [CU. 14-15, 09-10, 06-07, 03-04; KU. 13-14, 03-04] (iv) – (v) 2y = 6 y = 3
7 8 9
BRU
A. 0 B. 1 C. 2 D. 3 E. 4
01. †µgv‡ii cÖwµqvq wb‡Pi mgxKiY‡Rv‡Ui mgvavb Ki‡j △x KZ n‡e?
1 2 3 1 1 3
c c c mgxKiY‡RvU : 2x + 3y = 5, 5x – 2y = 3
S A Sol n 4 5 6 1 1 6
1 1 2
olve
A Sol n △x =
5 3
[†h‡nZz wbY©vq‡Ki cvkvcvwk `yBwU Kjv‡gi Dcv`vb GKB|]
3 –2= – 10 – 9 = –19
olve
S
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
54 An Exclusive Parallel Text Book Of Mathematics ASPECT MATH
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
JKKNIU 02. wb‡Pi †Kvb wbY©vq‡Ki gvb k~b¨? [e.†ev: 2017]
01. wZb PjK wewkó mgxKiY †Rv‡Ui mgvav‡bi Rb¨ e¨eüZ wbY©vqK cÖwµqv‡K 1 0 2 1 0 0 4 0 8 0 1
0
Kx e‡j? [JKKNIU-B. 16-17] A. 2 0 1 B. 0 1 0 C. 2 3 4 D. 1 2 3
A. gvwÎK cÖwµqv B. wbDUb cÖwµqv
1 3 0 0 0 1 1 5 2 0 6 0
n Option C Gi 1g I 3q KjvgØq ¸‡YvËi MVb K‡i ZvB
olve
C. †µgv‡ii cÖwµqv D. _gmb cÖwµqv S C Sol
wbY©vq‡Ki gvb k~b¨|
S C Sol n wZb PjK wewkó mgxKiY †Rv‡Ui mgvav‡bi Rb¨ e¨eüZ
olve
03.
0 1
wbY©vqK cÖwµqv‡K †µgvi cÖwµqv e‡j| 2 –1Gi gvb †KvbwU? [h.†ev: 2017]
A. –1 B. –2 C. 2 D. 1
STEP 02 ANALYSIS OF SCIENCE & TECHNOLOGY QUESTION
S B Sol n 2 –1 Gi gvb = 0 – 2 = –2
0 1
olve
SUST
04.
ω ω ω2 0 1
01. GK‡Ki GKwU RwUj Nbg~j n‡j, 2 wbY© v q‡Ki gvb KZ? 2 1
Gi gvb †KvbwU? [h.‡ev. 2017]
ω ω 2
1
ω3 1 ω
A. 3 B. 2 C. 2 D. 3
olve
[SUST. 08-09]
A. 1 B.
05. wb‡Pi †Kvb wbY©vq‡Ki gvb k~b¨? [e.‡ev. 2017]
C. 2 D. 0
n 1 0 2 1 0 0 4 0 8 0 1
0
olve
S D Sol A. 2 0 1 B. 0 1 0 C. 2 3 4 D. 1 2 3
2 1 2 1 2 2 1 3 0 0 0 1 1 5 2 0 6 0
S C Sol n i. Gi gvb = 32 1= 3(1 4) = 9
2 2
1 2
1 1 2 2
1 1 2
olve
3
1 2
1 1 2
1
ii. Gi gvb = 1
1 0
c1 c1 c2 c3 0 1= 1(1 0) = 1
0 2 4 0 8 4 0 4
iii. Gi gvb = 2 3 4= 22 3 2= 2 0 = 0 [∵ c1 = c3]
=(1++2) 0 2 1 (1 2 ) 0 0 1 5 2 1 5 1
0 1 [C1 †_‡K 2 Kgb wb‡q]
iv. Gi gvb = 1
1 2
STEP 03 ANALYSIS OF ENGINEERING & BUTex QUESTION 0 6 = 1 6 = 6
BUET 1 2 3
06. 1 2 3 Gi gvb| [Ky.‡ev. 2017]
01. hw` 1 Gi GKwU RwUj Nbg~j nq, Z‡e wb‡Pi wbY©vqKwUi gvb KZ?
1 2 3
[BUET. 10-11; KUET. 06-07; SUST. 08-09] 1 1 1
i. 2 2 2 Gi gv‡bi mgvb|
A. 4 B. 2 3 3 3
C. 3 D. None of the above
1 + c2 2 3
ii. 1 c2 2 3 Gi gv‡bi mgvb|
S D Sol n 1 + c2 2 3
olve
1 1 1
= 3 1 + (2 2) + 2( 4) iii. 3 3 3 Gi gv‡bi mgvb|
= 2 + 0 + 2 2 = 2 23 = 4 2 2 2
wb‡Pi †KvbwU mwVK?
STEP 04 ANALYSIS OF BOARD QUESTION A. i I ii B. ii I iii C. i I iii D. i, ii I iii
wb‡Pi DÏxc‡Ki Av‡jv‡K 1 bs cÖ‡kœi DËi `vI: 1 2 3
x 0 0 S A Sol n (i) mZ¨ KviY, 1 2 3
olve
3 2
A = 2 4 1 1 2 3
2 2
, D =
3 2 0 1 1 1
01. x Gi †Kvb gv‡bi Rb¨ |A| = D n‡e? [P.†ev: 2019] = 2 2 2 [r1 c1, r2 c2, r3 c3]
A. 5 B. 1 3 3 3
C. 1 D. 5
1 2 3
3 2 x 0 0
S D Sol n A = 2 2 (ii) mZ¨ KviY, A = 1 2 3
olve
kZ©g‡Z, 2 4 1 = 10 1 2 3
|A| = 6 + 4 = 10 3 2 0
1 + c2 2 3
x(0 + 2) = 10 = 1 + c2 2 3 [c1 = c2 = cc2] (iii) mZ¨ bq|
2x = 10 x = 5 1 + c2 2 3
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
ASPECT MATH cÖ_g cÎ g¨vwUª· I wbY©vqK (2q Ask: wbY©vqK) 55
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
CONCEPT 04 GKwU ARvbv PjK _vK‡j gvb wbY©q
Technique: GB wbq‡gi AsK¸‡jv mivmwi wbY©vq‡Ki †gŠwjK wbqg e¨envi K‡i Kiv hvq| h_v:
x + 4 3 3
MODEL EXAMPLE-01 : x-Gi mgvavb Ki : 3 x+4 5 = 0 [RUET. 04-05; KUET. 04-05; CUET. 13-14; BUET. 13-14, 01-02]
5 5 x + 1
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
x+1 3 3
– x – 1 x+4 5 = 0 [C1 = C1 – C2]
0 5 x + 1
1 3 3 1 3 3
(x + 1) –1 x + 4 5 = 0 (x + 1) 0 x + 7 8 = 0 [r2 = r1 + r2]
0 5 x + 1 0 5 x + 1
(x + 1) [(x + 7) (x + 1) – 40] = 0 (x + 1) (x2 + 8x – 33) = 0 (x + 1) (x + 11)(x – 3) = 0; x = –1, –11, 3 Ans.
1 1 1
MODEL EXAMPLE-02 : gvb wbY©q Ki : 1 p p2 [BUET. 07-08; RUET. 13-14, 12-13, 08-09, 07-08; Xv.†ev: 12, 07; iv.†ev: 11-10; Kz.†ev: 15]
1 p2 p4
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
1 1 1 0 0 1
1 p2 p2=1 – p p – p2 p2[c1= c1 – c2;c2= c2 – c3]
1 p p4 1 – p2 p2 – p4 p4
0 0 1
= (1 – p)21 + p (1 + p)p2= (1 – p)2 (p2 + p3 – p – p2) = (1– p)2 (p3 – p) = p(1– p)2 (p2 –1)
1 p
= (1 – p) (1 – p)
2
1 p p
1 + p (1 + p)p p
2 4
0 3 2x 7
MODEL EXAMPLE-03 : 2 7x 9 5x 0 n‡j, x Gi gvb- [DU. 13-14]
0 0 2x 5
olve
DU S B Sol
1 1 1 4 0 3
01. k Gi †Kvb gv‡bi Rb¨ 1 k k wbY©vqKwUi gvb k~b¨ n‡e bv? 2(3a – 4) = 4 6a – 8 = 4 6a = 12 a = 2
2
1 k2 k4 1 1 1
[DU. 17-18]
02. 1 2 3 wbY©vqKwUi gvb 2; k Gi gvb KZ?
A. k = 1 B. k = –1 C. k = 3 D. k = 0
1 4 k
1 1 1 1 0 0
n 1 k k2 = 0 ev, 1 k–1 k –k = 0
2 [CU. 12-13; RU. 12-13; DU. 00-01; SUST. 04-05]
olve
S C Sol
4 A. 9 B. 8 C. 7 D. 6
1 k k
2
1 k –1 k4–k2
2
1 1 1
1 0 0 S A Sol n 1 2 3 2
ev, (k–1)(k –1) 1 1 k = 0
olve
2
1 4 k
1 1 k2
2 2 1(2k 12)1(k 3) + 1(4 2) = 2 k = 9
ev, (k–1)(k –1)(k –k) = 0 ev, k = 1, –1, 0
1 2 a
k = 3 Gi Rb¨ wbY©vqKwUi gvb k~b¨ n‡e bv|
ASPECTS SUPER TRICKS : 03. 4 5 6 ; a Gi gvb KZ n‡j wbY©vqKwU singular n‡e? [CU. 10-11]
wbY©vq‡Ki gvb k~b¨ nq| k = 3 n‡j †Kv‡bv fv‡eB wbY©vq‡Ki †h †Kvb `ywU 1(45 – 48) – 2(36 – 42) + a(32 – 35) = 0
Kjvg ev mvwi GKB n‡e bv| – 3 + 12 – 3a = 0 a = 3
1 1 x
0 3 2x 7 04. x Gi gvb KZ n‡j 2 2 2 0 n‡e? [CU. 07-08]
02. 2 7x 9 5x 0 n‡j, x Gi gvb- [DU. 13-14]
3 4 5
0 0 2x 5 A. 2 B. 5 C. 2 D. 3 E. 1
9 7 5 1 1 x 0 1 x
A. B. C. D. 0
5 2 2
S E Sol n 2 2 2 0 0 2 2 0 c1 c1 c2
olve
n 2{3(2x+5) – 0 (2x+7)} = 0
olve
S C Sol 3 4 5 1 4 5
2(6x+15) = 0 6x = – 15 x = 5 (2 2x) = 0 x =1
2
a 3 1 3 4
03. wbY©vqKwUi gvb k~b¨ n‡j a Gi gvb- [DU. 07-08] 05. hw` wbY©vqK Gi gvb k~b¨ nq, Zv n‡j a Gi gvb n‡e- [CU. 05-06]
8 a 4 5 2a
A. 4 or 5 B. 5 or 4 C. 3 D. 10 A. 10/3 B. 6/5 C. 15/8 D. 10/3 E. 5/6
a 3 1 3 4 10
S A Sol n S D Sol n 5 2a 0 6a20 = 0 a =
olve
0
olve
8 a 4 3
(a 3) (a + 4) 8 = 0 a + a 20 = 0 a = 4 or 5
2
KU
2 1
04. wbY©vqKwUi gvb 0 n‡j, Gi gvb KZ? 01.
3 x
wbY©vqKwUi gvb (–1) n‡j x Gi gvb KZ? [KU. 16-17]
5 4
2 1
[DU. 01-02; JU. 19-20; JnU. 05-06]
A. –2 B. 0z C. 2 D. 4
A. 5 A_ev 0 B. 6 A_ev 2 C. 5 A_ev 3 D. 1 A_ev 3
3 x
2 1 S C Sol n = –1 Or, 3 – 2x = –1 Or, 2x = 4 Or, x = 2
olve
S D Sol n =0
olve
5 4 2 1
( 2) ( + 4) + 5 = 0 2 + 2 3 = 0 = 1 or 3 IU
2
CU x x 2
01. x-Gi †Kvb gv‡bi Rb¨ 3 1 1 = 0 n‡e?
a 0 1 [IU. 17-18]
S B Sol
A. 3 B. 2 C. 5 ev, –5x2 + 15x + 0 = 0 ev, x2 – 3x = 0
D. 6 E. 7 ev, x(x – 3) = 0 ev, x = 0, 3
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
ASPECT MATH cÖ_g cÎ g¨vwUª· I wbY©vqK (2q Ask: wbY©vqK) 57
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
STEP 03 ANALYSIS OF ENGINEERING & BUTex QUESTION
S D Sol n
olve
BUET
[WRITTEN]
x = 0, 2
01. x Gi mgvavb Ki
STEP 04 ANALYSIS OF BOARD QUESTION
[BUET. 01-02, 13-14; RUET. 04-05; KUET. 04-05] 2 4 6
01. 3 x 5 = 0 n‡j, x-Gi gvb †KvbwU? [w`.†ev: 2019]
n [C1 = C1- C2] 5 10 9
olve
S Sol
A. 4 B. 6 C. 5 D. 6
2 4 6
S B Sol n 3 x 5 = 0
olve
(x + 1)
5 10 9
2(9x – 50) + 4(27 + 25) + 6(– 30 – 5x) = 0
18x – 100 + 208 – 180 – 30x = 0 – 12x – 72 = 0
(x + 1) [r1 = r1+r2+r3] 12x = – 72
x=–6
(x + 1) [(x + 7) (x + 1) – 40] = 0 1 2 3
(x + 1) (x2 + 8x – 33) = 0 02. p Gi †Kvb gv‡bi Rb¨ 1 2 pwbY©vq‡Ki gvb k~b¨ n‡e? [iv.†ev: 2017]
(x + 1) (x + 11) (x – 3) = 0; x= – 1 – 11, 3 3 4 0
3 3
[MCQ] A. – B. C. –3 D. 3
02. x- Gi †Kvb †Kvb gv‡bi Rb¨ wb¤œwjwLZ wbY©vq‡Ki gvb k~b¨ n‡e? 5 5
1 2 3
S D Sol 1 2 p wbY©vq‡Ki Rb¨ p = 3 n‡j 1g I 2q mvwii
n olve
Short Tricks: wbY©vq‡Ki me¸‡jv Dcv`vb Pj‡Ki gva¨‡g w`‡q wbY©vqKwUi gvb wbY©q Ki‡Z ej‡j,
Step-1: PjK¸‡jvi Rb¨ wfbœ& wfbœ Ak~b¨ †QvU gvb we‡ePbv K‡i wbY©vqKwU‡K mivmwi we¯Ívi K‡i gvb †ei Kie
Step-2: wbY©vqKwUi gvb †ei Kivi mgq PjK¸‡jvi †h gvb we‡ePbv Kiv n‡q‡Q, †mB gvb¸‡jv Option ¸‡jv‡Z ewm‡q wbY©vqKwUi cÖvß
gv‡bi mgZzj¨ Luy‡R †ei Ki†e| †h Option Gi mv‡_ wg‡j hv‡e ZvB Answer|
wbY©vq‡Ki †gŠwjK ¸Yvejx:
(i) †Kvb wbY©vq‡Ki mvwi¸wj Zv‡`i Abyiƒc Kjvg mg~‡n cwiewZ©Z n‡j Ges Kjvg¸wj Zv‡`i Abyiƒc mvwimg~‡n cwiewZ©Z n‡j, wbY©vq‡Ki gv‡bi †Kvb cwieZ©b
a 1 b 1 c1 a1 a 2 a 3
nq bv| †hgb, D a 2 b 2 c 2 Ges D b1 b 2 b3 D = D.
a3 b3 c3 c1 c2 c3
(ii) †Kvb wbY©vq‡Ki †h †Kvb `yBwU mvwi ev Kjvg ci¯úi ¯’vb wewbgq Ki‡j, wbY©vqKwUi wPý e`‡j hvq wKš‘ wbY©vq‡Ki gv‡bi †Kvb cwieZ©b nq bv| †hgb,
a1 b1 c1 b1 a1 c1 a1 b1 c1 a2 b2 c2
D a2 b2 c2 b2 a2 c 2 Ges D a 2 b2 c 2 a1 b1 c1
a3 b3 c3 b3 a3 c3 a3 b3 c3 a3 b3 c3
a1 b1 0
(iii) †Kvb wbY©vq‡Ki GKwU mvwi ev Kjv‡gi me¸wj Dcv`vb k~b¨ n‡j, wbY©vqKwUi gvb k~b¨ nq| †hgb, D a 2 b2 0 0
a3 b3 0
a1 1 1 a 1 a 1 c1
(iv) †Kvb wbY©vq‡Ki `yBwU mvwi ev Kjv‡gi Abyiƒc Dcv`vb¸wj Awfbœ n‡j, Zvi gvb k~b¨ nq| †hgb, D a 2 1 1 0 , D a 2 a 2 c 2 0
a3 1 1 a 3 a 3 c3
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
58 An Exclusive Parallel Text Book Of Mathematics ASPECT MATH
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
(v) hw` GKwU wbY©vq‡Ki †Kvb mvwi ev Kjvg Gi Dcv`vb¸wj‡K Aci GKwU mvwi ev Kjv‡gi Abyiƒc Dcv`v‡bi mn¸YK Øviv ¸Y Kiv nq, Z‡e ¸Yd‡ji mgwó
k~b¨ nq| †hgb- a2A1 + b2B1 + c2C1 = 0
(vi) †Kvb wbY©vq‡Ki †h †Kvb mvwi ev Kjv‡gi cÖ‡Z¨K Dcv`vb‡K GKB ivwk Øviv ¸Y Ki‡j wbY©vqKwUi gvb‡KI H ivwk Øviv ¸Y Ki‡Z nq| †hgb,
a1 b1 c1 ka 1 kb 1 kc 1 ka 1 b1 c1
D k a2 b2 c2 a 2 b2 c 2 ka 2 b2 c2
a3 b3 c3 a3 b3 c3 ka 3 b3 c3
(vii) †Kvb wbY©vq‡Ki †Kvb mvwi ev Kjv‡gi cªwZwU Dcv`vb `yBwU ivwki mgwó wnmv‡e cÖKvwkZ n‡j, wbY©vqKwU†K GKB µ‡gi `yBwU c„_K wbY©vq‡Ki †hvMdj
a1 1 b1 c1 a1 b1 c1 1 b1 c1
wnmv‡e cÖKvk Kiv hvq| †hgb, D a 2 1 b 2 c 2 a 2 b 2 c 2 1 b 2 c 2
a 3 1 b3 c3 a 3 b3 c3 1 b3 c3
(viii) †Kvb wbY©vq‡Ki GKwU mvwi ev Kjv‡gi f~w³¸‡jv Aci `yBwU mvwi ev Kjv‡gi Abyiƒc f~w³¸‡jvi mv‡_ mgvšÍi aviv MVb Ki‡j wbY©vq‡Ki gvb k~b¨ n‡e|
A_©vr G‡ÿ‡Î `yB †Rvov mgvšÍi aviv cvIqv hv‡e|
(ix) †Kvb wbY©vq‡Ki GKwU mvwi ev Kjv‡gi f~w³¸‡jv Aci †Kvb mvwi ev Kjv‡gi Abyiƒc f~w³¸‡jvi mv‡_ ¸‡YvËi aviv MVb Ki‡j wbY©vq‡Ki gvb k~b¨ n‡e|
xy x y
MODEL EXAMPLE-01: x xz z wbY©vq‡Ki gvb- [DU. 08-09; BAU. 08-09; JnU. 06-07; RU. 05-06; P.†ev: 14; Kz.†ev: 11; h.†ev: 05]
y z yz
1 x yz
MODEL EXAMPLE-02 : 1 y z x Gi gvb-
1 z xy
= (a b)( a b)( a b) = ( a b) 3
1 a b + c
MODEL EXAMPLE-04 : 1 b c + a wbY©q‡Ki gvb KZ? [BUTex. 15-16]
1 c a + b
GENERAL RULES [WRITTEN] 3 in 1 ASPECT TRICKS & TIPS [MCQ]
1 a b + c 1 a a + b + c a = 1, b = 2, c = 3 a‡i,
1 b c + a = 1 b a + b + c [c3 = c3 + c2]
1 a b + c 1 1 5
1 c a + b 1 c a + b + c 1 b c + a = 1 2 4= 1(–6) –1(–1) + 5(1) = 0
1 a 1 1 c a + b 1 3 3
= (a + b + c) 1 b 1= (a + b + c) 0 = 0
1 c 1 weKí: Element ¸‡jv PµvKvi [a b + c; b c + a; c a + b]
ZvB Ans: 0
logx logy logz
MODEL EXAMPLE-05 : The value of log2x log2y log2z is: [BUET. 09-10, 11-12; CUET. 07-08;RUET. 11-12; e.†ev: 13]
log3x log3y log3z
GENERAL RULES [WRITTEN] 3 in 1 ASPECT TRICKS & TIPS [MCQ]
x y
log log log z
log x log y log z
y z
log 2x log 2 y log 2z
= log log y log 2z
x
y
z
log 3x log 3y log 3z †Kvb wbY©vq‡Ki GKwU mvwi ev Kjv‡gi f~w³¸‡jv Aci `yBwU mvwi ev
x y
log log log 3z Kjv‡gi Abyiƒc f~w³¸‡jvi mv‡_ mgvšÍi aviv MVb Ki‡j wbY©vq‡Ki gvb
y z
k~b¨ n‡e| A_©vr G‡ÿ‡Î `yB †Rvov mgvšÍi aviv cvIqv hv‡e|
[C1 = C1 – C2, C2' = C2 – C3]
'
y 1 1 log z
= log log 1 1
x
y z log 2z = 0
1 1 log 3z
a b ax + by
MODEL EXAMPLE-06 : cÖgvY Ki : b c bx + cy = (b2 – ac) (ax2 + 2bxy + cy2)
ax + by bx + cy 0
[Xv.†ev:15,10; Pv.†ev:15,13,12,09 ; Kz.†ev: w`.†ev: iv.†ev:16,12,09 ; e.†ev:14,07; wm.†ev:12,05; h.†ev:14,10]
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
a b ax + by a b 0
L.H.S = b c bx + cy = b c 0 [∵ c3 = c3 – (c1x + c2y)]
ax + by bx + cy 0 ax + by bx + cy –(ax2 + 2bxy + cy2)
= –(ax2 + 2bxy + cy2)
a b
b c [3q Kjv‡gi mv‡c‡ÿ we¯Ívi K‡i]
= – (ax2 + 2bxy + cy2) (ac – b2) = (b2 – ac) (ax2 + 2bxy + cy2) = R.H.S (Proved)
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
60 An Exclusive Parallel Text Book Of Mathematics ASPECT MATH
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
a – b – c 2a 2a
MODEL EXAMPLE-07 : cÖgvY Ki: 2b b–c–a 2b = (a + b + c)3 [BUET. 11-12; Xv.†ev: 13; h.†ev: 11, 08; P.†ev: 08; Kz.†ev: 13,06]
2c 2c c – b – c
GENERAL RULES [WRITTEN] & [MCQ]
a + b + c a + b + c a + b + c
L.H.S = 2b b–c–a 2b [r1 = r1+ r2 + r3 cÖ‡qvM K‡i]
2c 2c c – a – b
1 1 1 0 0 1
= (a + b + c) 2b b – c – a 2b = (a + b + c) a + b + c –(a + b + c) 2b [c1 = c1 – c2 Ges c2 = c2 – c3 cÖ‡qvM K‡i]
2c 2c c – a – b 0 a + b + c c – a – b
–(a
= (a + b + c)
a + b + c + b + c)
0 a + b + c [1g mvwi mv‡c‡ÿ we¯Ívi K‡i]
= (a + b + c) {(a + b + c)2 – 0} = (a + b + c)3 = R.H.S (Proved)
x2 y z
MODEL EXAMPLE-08 : cÖgvY Ki: x y2 z2 = (xyz – 1) (x – y) (y – z) (z – x)
x – 1 y – 1 z – 1
3 3 3
[Xv.†ev:, w`.†ev :, wm.†ev: I h.†ev:2018 Gi m„Rbkxj-1(M); Xv.†ev:14,11,06,03; e.†ev:16,15,08; h.†ev:06; wm.†ev:15,14,11,04; iv.†ev:06; w`.†ev:16,13,10]
S
x – x x S D Sol n x2 a2 b2= 0
olve
( – x) (x – ) = 0 x = , x a b
0 0 1
b = 0 1
c = c1 – c2
Aspects super Tricks: x – a a–b
x – a a – b b
2 2 2 2 2 c2 = c2 – c3
†h †Kvb wbY©vq‡Ki `ywU mvwi ev Kjvg Awfbœ n‡j wbY©vq‡Ki gvb k~b¨ n‡e|
x = ev x = n‡j wbY©vq‡Ki `ywU mvwi Awfbœ n‡e Ges wbY©vq‡Ki gvb 0 0 1
k~b¨ n‡e| (x – a) (a – b) 1 1 b = 0
x + a a + b b2
a 1 bc (x – a) (a – b) (a + b – x – a) = 0
02. b 1 c a Gi gvb KZ? [DU. 12-13; JnU. 11-12] (x – a) (a – b) (b – x) = 0 x = a, b
c 1 ab
ASPECTS SUPER TRICKS:
A. abc B. 0
C. abc (a+b) (b+c) (c+a) D. (a+b) (b+c) (c+a) x = a n‡j wbY©vq‡Ki 1g I 2q Kjvg `ywU GKB nq Ges wbY©vq‡Ki gvb
n a = 1 , b = 2, c = 3 n‡j = 0 k~b¨ nq| Abyiƒc fv‡e x = b n‡j 1g I 3q Kjvg `ywU GKB nq Ges
olve
S B Sol
wbY©vq‡Ki gvb k~b¨ n‡e| x = a, b
1 bc bc(b c)
03. wbY©vqK 1 ca ca (c a ) Gi gvb KZ? [DU. 10-11] JU
1 ab ab(a b) 01. †Kvb wbY©vq‡Ki `ywU mvwi ev Kjvg m`„k n‡j, H wbY©vq‡Ki gvb n‡e- [JU. 15-16]
A. abc(a+b) (b+c) (c+a) B. abc (a+b+c) A. 1 B. 0 C. 2 D. 3
S B Sol n †Kvb wbY©vq‡Ki `ywU mvwi ev Kjvg m`„k n‡j H wbY©vq‡Ki
olve
C. 1 D. 0
1 bc bc(b c) a abc abc(b c) gvb k~b¨|
n 1 ca ca (c a ) = 1 b abc abc(c a ) 02. wb‡Pi wbY©vqKwUi gvb KZ?
olve
b
= abc a b c 1 c a = abc (a+b+c) 1 1 c a = 0 a – bc b2 – ca c2 – ab
abc 1 ab 1 1 ab 0 0 1
c 1
c = c1 – c2
= a–b b–c
[†h‡nZz wbY©vq‡Ki `yBwU Kjv‡gi Dcv`vb GKB|] a – bc – b + ca b – ca – c + ab c – ab c2 = c2 – c3
2 2 2 2 2
xy x y = 1{(a – b) (b2 – c2 + ab – ca) – (b – c) (a2 – b2 + ca – bc)}
04. wbY©vqK x xz z Gi gvb- [DU. 08-09; RU. 18-19, 05-06; = (a – b){(b – c)(b + c) + a(b – c)} – (b – c){(a – b)(a + b) + c(a – b)}
= (a – b) (b – c) (a + b + c) – (a – b) (b – c) (a + b + c) = 0
y z yz
IU. 14-15; JnU. 06-07; RUET. 12-13; KUET. 08-09, 10-11, 17-18] ASPECTS SUPER TRICKS:
A. 4xyz B. 3xyz C. 2xyz D. xyz
n wbY©vqKwU‡Z x = 1, y = 2, z = 3 we‡ePbv Ki‡j wbY©vqKwUi
wbY©vq‡Ki Element ¸‡jv PµvKv‡i i‡q‡Q
olve
A. 3 + x + y + z B. 3 (x+y+z) C. 3 D. †KvbwUB bq c a c a 2b
3
1 1 yz A. (a + b + c) B. 2(a +b + c)2
C. (a +b + c) D. 2(a + b + c)3 E. (a + b + c)2
S D Sol n 3. 1 1 z x 0
olve
1 1 xy a + b + 2c a b
S D Sol n
olve
c b + c + 2a b
[†h‡nZz wbY©vq‡Ki cvkvcvwk `yBwU Kjv‡gi Dcv`vb GKB|] c a c + a + 2b
RU 2(a + b + c) a b
= 2(a + b + c) b + c + 2a b [c1 = c1 + c2 + c3]
1 1 1 2(a + b + c) a c + a + 2b
01. 1 1 a 1 Gi gvb- [RU. 15-16; KU. 03-04] 1 a b
= 2(a + b + c) 1 b + c + 2a b
1 1 1b 1 a c + a + 2b
A. ab B. 1–ab C. a + b + 1 D. 0 0 –(a + b + c) 0
n = 2(a + b + c) 0 a + b + c –(a + b + c)
olve
S A Sol 1 a c + a + 2b
1 1 1 0 0 1 [r1 = r1 – r2, r2 = r2 – r3]
c1 c1 c 2 a a
1 1 a 1 a a 1 c c c = 0 ab
b = 2(a + b + c).1({– (a + b + c) –(a + b + c)} = 2(a + b + c)3
1 1 1 b 0 b 1 b 2 2 3
0 0 1
1 z xy
= (a – b) (b – c) 1 1 c
a + b b + c c2 A. (x + y + z)3 B. (1+ x + y + z)3
= (a – b) (b – c) (b + c – a – b) = (a – b) (b – c) (c – a) C. 0 D. (y + z) (z +x) (x+y) E. y(x+y)
0 ba ca 1 x y + z 1 x x + y + z
S C Sol n 1 y z + x= 1 y x + y + z [c3 = c2 + c3]
olve
a a x 0 a x
a c b c 0
S D Sol m m n 0
n m n c1 c1 c 2
olve
a a
0 0 0 a bx
= a2b2c2 b 0 b= a2b2c2 b –b b [c2 = c2 – c3] b x b x b
c c 0 c c 0 a x
= a2b2c2 {a(bc + bc)}= a2b2c2.2abc = 2a3b3c3 = b x (b x ) (an mx )
m n
ASPECT SUPER TRICKS: a = 1; b = 2; c = 3 an
2 2 0 (b x)(an mx ) 0 x b,
02 ab c a2 0 4 9 m
a2b 02 bc = 2 0 18
a c b c 0 3 12 0 STEP 03 ANALYSIS OF ENGINEERING & BUTex QUESTION
= 0 – 4(0 – 54) + 9(24 – 0) = 216 + 216 = 432
BUET
Option C †Z a = 1; b = 2; c = 3 a‡i
2a3b3c3 = 2 1.23.33 = 2 8 27 = 432
01. The value of is-
2(y z) 1 2x
05. 2(z x) 1 2y =? [CU. 07-08]
[BUET. 09-10; RUET. 11-12; KUET. 07-08]
2(x y) 1 2z
A. log B. 0
A. 6 (x+y+z) B. 0 C. 2(x+y+z)
2 2 2
D. 8(x + y + z ) E. 1 C. log D. 1
2(y + z) 1 2x
S B Sol n 2(z + x) 1 2y S B Sol n
olve
olve
2(x + y) 1 2z
2(x + y + z) 1 2x
= 2(x + y + z) 1 2y [c1 = c1 + c3]
2(x + y + z) 1 2z
1 1 2x
= 2(x + y + z) 1 1 2y = 2(x + y + z) 0 = 0 [c1 = c1- c2, c2 = c2- c3]
1 1 2z
= log
Aspects super Tricks: wbY©vq‡Ki Element ¸‡jv PµvKv‡i i‡q‡Q|
[2(y+z) 2x; 2(z+x) 2y; 2(x+y) 2z] ZvB wbY©vq‡Ki gvb k~b¨|
[wbY©vq‡Ki `yBwU Kjvg GKB nIqvq wbY©vqKwUi gvb k~b¨]
bc α a
06. wbY©vqK D c a α b Gi gvb n‡e- [CU. 05-06] BUTex
ab α c
01. n‡j Gi gvb KZ? [BUTex. 16-17]
A. abc+ B. 0 C. (bc)(ca)(ab)
D. E. a b c A. 4abc B. abc
abc C. 4a2b2c2 D. a2b2c2
bc a abc a S C Sol n
olve
S B Sol D = c a b a b c b c1 c1 c3
n
olve
1 1 a
= (a b c) 1 1 b = (a b c) 0 0 4a2b2c2
1 1 c
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
64 An Exclusive Parallel Text Book Of Mathematics ASPECT MATH
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
1 1 1
02. wbY©q‡Ki gvb KZ? [BUTex. 15-16] (iii) –3 3 –3 Gi gv‡bi mgvb
2 –2 2
A. a+b+c B. 0 wb‡Pi †KvbwU mwVK?
C. 1 D. abc A. i B. ii
C. i I iii D. i, ii I iii
S B Sol n 1 2 –3 1 1 1
olve
olve
1 2 –3 –3 3 –3
wbY©vq‡Ki †iv¸‡jv Kjvg Ges Kjvg¸‡jv †iv n‡j gv‡bi cwieZ©b nq bv|
= (a + b + c) 1 + c2 2 –3 1 + c2 c2 –3
(ii) 1 – c2 –2 3= c 1 – c2 –c2 3
1 + c2 2 –3 1 + c2 c2 –3
1 c2 –3
STEP 04 ANALYSIS OF BOARD QUESTION = c 1 –c2 3 [c1 = c1 – c2]
1 c2 –3
2 10 x
01. 23 12 y wbY©vq‡Ki mgvb †KvbwU? [w`.†ev: 2019] 1 2 –3
4 14 z = c. c 1 –2 3
1 2 –3
4 10 x 4 10 2x
A. 6 12 y B. 6 12 2y 1 2 –3 2 1 1 1
8 14 z 8 14 2z = c 1 –2 3 = c 2 –2 2
2
S
1 + c2 2 –3 1 2 5
(ii) 1 – c2 –2 3 Gi gv‡bi mgvb 2 2 4= 1(6 – 8) –2(6 – 12) + 5(4 – 6) = – 2 + 12 – 10 = 0
1 + c2 2 –3 3 2 3
1 1 1 1 2
01. k Gi †Kvb gv‡bi Rb¨ 1 k k wbY©vqKwUi gvb k~b¨ n‡e bv?
2
03. 2 1 hw` 1 Gi GKwU RwUj Nbg~j nq, Z‡e cÖ`Ë
1 k2 k4 2 1
A. k = 1 B. k = –1
C. k = 3 D. k = 0 wbY©vqKwUi gvb-
A. 0 B. 1
0 3 2x 7
C. D. 2
02. 2 7x 9 5x 0 n‡j, x Gi gvb-
0 0 2x 5 a 3 1
04. wbY©vqKwUi gvb k~b¨ n‡j a Gi gvb-
8 a4
9 7
A. B.
5 2 A. 4 or 5 B. 5 or 4
5 C. 3 D. 10
C. D. 0
2
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
ASPECT MATH cÖ_g cÎ g¨vwUª· I wbY©vqK (2q Ask: wbY©vqK) 65
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES
1 1 1 ●● OMR SHEET ●●
05. x a b 0, x ? 01. A B C D 06. A B C D 11. A B C D
2 2 2
x a b 02. 07. 12.
A B C D A B C D A B C D
A. a ev b B. a ev b C. a ev b D. a ev b
03. A B C D 08. A B C D 13. A B C D
2 1
06. wbY©vqKwUi gvb 0 n‡j, Gi gvb KZ? 04. A B C D 09. A B C D 14. A B C D
5 4
A. 5 A_ev 0 B. 6 A_ev 2 05. A B C D 10. A B C D 15. A B C D
C. 5 A_ev 3 D. 1 A_ev 3
[WRITTEN]
2 1 5
1 2
07. 4 3 2 wbY©qKwUi Ô0Õ Gi mn¸YK KZ? 16. „‟ hw` 1 Gi GKwU RwUj Nbg~j nq Z‡e 2
1 Gi gvb
1 0 6 2 1
A. 18 B. 24 C. 16 D. 24 KZ?
5 6 7 1 a b + c
08. 1 2 3 wbY©qKwUi gvb KZ? 17. 1 b c + a wbY©vq‡Ki gvb KZ?
1 c a + b
3 6 9 2
x x 2
A. 2 B. 0 C. 1 D. 12 18. x Gi †Kvb gv‡bi R‡b¨ 2 1 1 wbY©vq‡Ki gvb k~b¨ n‡e?
2 2 0 0 5
09. Gi gvb ïb¨ n‡j Gi gvb-
4 8 logx logy logz
19. The value of log2x log2y log2z = ?
A. 6, –4 B. – 6, 4 C. 6, 4 D. – 6, –4 log3x log3y log3z
1 1 1
10. wbY©vqK a c Gi gvb KZ?
1 1 12
b 20. k Gi gv‡bi R‡b¨ 1 k k wbY©vq‡Ki gvb 0 n‡e?
a 2
b 2
c2 1 k2 k4
A. (a b)(b c)(c a) B. (a2 b2)(b c)(ca)
C. (a b)(b2 c2)(c a) D. (a b)(b c)(c2a2) MCQ ANSWER ANALYSIS WRITTEN
1 1 1
11. bx‡Pi wbY©vqKwUi gvb KZ? a b c S.L Ans MCQ
a 2 bc b 2 ca c 2 ab 01 C Hints: See Concept-04
02 C Hints: See Concept-04
A. 2 B. abc C. 0 D. a2b2c2
03 A Hints: See Concept-03
1 2 3
12. 4 3 12 wbY©vq‡Ki gvb- 04 A Hints: See Concept-04
05 D Hints: See Concept-05
3 1 9
06 D Hints: See Concept-04
A. 0 B. 1 C. 2 D. 3
07 D Hints: See Concept-02
1 1 yz 08 B Hints: See Concept-03
13. 3.1 1 z x wbY©vqKwU gvb KZ? 09 A Hints: See Concept-04
1 1 xy 10 A Hints: See Concept-05
A. 3 + x + y + z B. 3 (x+y+z) 11 C Hints: See Concept-05
C. 3 D. ‡KvbwUB bq 12 A Hints: See Concept-03
1 2 a 13 D Hints: See Concept-05
14. 4 5 6 ; a Gi gvb KZ n‡j wbY©qKwU singular n‡e? 14 C Hints: See Concept-04
7 8 9 15 B Hints: See Concept-05
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 16 4; Hints: Concept-03
2(y z) 1 2x 17 Hints: g¨vwUª·, Concept-03
15. 2(z x) 1 2y = ?
18 0, 2; Hints: wbY©vqK, Concept-03
2(x y) 1 2z
19 0; Hints: wbY©vqK, Concept-03
A. 6 (x+y+z) B. 0
20 0, 1, 1; Hints: wbY©vqK, Concept-03
C. 2(x+y+z) D. 8(x2 + y2 + z2)
ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES ASPECT SERIES
ASPECT SERIES