Flash memorija ili Flash EEPROM je vrsta EEPROM (Electrically-Erasable Programma ble Read-Only Memory) memorije.

Za razliku od "uobicajene" EEPROM memorije, u Fl ash-EEPROM memoriji se bajtovi ne mogu pojedinacno brisati. Flash memorija se ko risti tamo gdje je bitno da su podaci pohranjeni na fizicko to manjem mediju (mp3 plejeri, USB stikovi itd.) Spada u grupu spoljnih memorija, i ne zahteva dodatn e drajvere za rad od Windowsa 98 pa na dalje. U sebi ima Flash memoriju (nalazi se na maloj stampanoj ploci) zatvorena plasticnim ili metalnim kucistem. Upotreba [uredi] * * * * * DiskOnChip USB stick Memorijske karte za digitalne kamere, mobitele i ostale uredaje MP3 uredaje za memorisanje firmware-a u mnogim racunarskim komponentama

Na tr i tu postoje trenutno dvije razlicite vrste Flash arhitekture: * NAND-Flash - Tranzistori su serijski povezani, oko milion ciklusa brisanja , maksimalno 8 GBit (1 Gigabyte). * NOR-Flash - Tranzistori su paralelno povezani, izmedu 10-100.000 ciklusa b risanja, maksimalno 512 MBit. U 2005. odnos ove dvije flash arhitekture na tr i tu je bio skoro jednak, za 2006. g odinu se predvida veca znacajno povecanje kori tenja NAND-Flash arhitekture. 2.1.2.1. Flash memorija

Flash memorija je oblik EEPROM memorije koja omogucuje da se vi e memorijskih loka cija izbri e ili zapi e s jednom programskom operacijom. Normalni EEPROM dopu ta samo jednoj lokaciji da se zapi e ili bri e u isto vrijeme, to znaci da flash memorija mo e funkcionirati na vi im efektivnim brzinama kada sistem koji ga koristi, cita i pi e na razlicitim lokacijama u isto vrijeme. Sve vrste flash memorije i EEPROM-a se istro e nakon odredenog broja operacija brisanja, zbog istro enosti odijeljenih nasl aga zraka oko mehanizma za skladi tenje koji se koristi za spremanje podataka.

Flash memorija sprema informacije na silikonski cip na nacin koji ne treba napaj anje da bi odr alo informaciju na cipu. To znaci da ako cipu iskljucite izvor stru je, informacija i dalje ostaje na njemu bez tro enja energije. Drugim rijecima, fl ash memorija nudi brzi pristup podacima to cini flash memoriju popularnom za prim jene kao to su pohrana podataka na uredaje koji rade na baterije (mobiteli, digit alni fotoaparati, PDA). Flash memorija je izvedena na dva nacina: NI flash i NIL I flash. Imena upucuju na "logicka vrata" koja se koristi na pojedinoj celiji za pohranjivanje.

digitalni aparat

Slika: Digitalni fotoaparat Izvor: http://www.hgspot.hr

Povijest

NILI flash memorija je bila prvi razvijeni tip ovakve memorije, izumljena u Inte lu 1988. godine. Trebala je mnogo vremena za pisanje ili brisanje, ali je imala sucelje s potpuno izlistanom memorijom to je omogucavalo nasumican pristup bilo k ojoj lokaciji. To je bilo pogodno za pohranjivanje programskog koda koje rijetko treba obnavljati, kao u digitalnim kamerama i PDA. Osiguravala je 10 000 do 100 000 tisuca ciklusa brisanja. Flash memorija bazirana na NILI-u je baza ranih po micnih medija baziranih na flashu. Compact Flash je izvorno bazirana na NILI-u, iako su se poslije kartice prebacivale na jeftiniji NI flash.

NI flash memorije iz Samsunga i Toshibe uslijedile su 1989. godine. Br e su pisale i brisale podatke, imale su vecu gustocu zapisa i bile su jeftinije po bitu od NILI flash memorija, te su imale deset puta vecu izdr ljivost. Medutim, njihovo I/ O sucelje omogucavalo je samo djelomican pristup podacima. To je bilo pogodno za uredaje s velikim mjestima za pohranjivanje kao to su PC kartice i razlicite mem orijske kartice. Prvi format medija baziranog na NI flash memoriji bio je SmartM edia, a zatim su uslijedili: MMC, Secure Digital, Memory Stick i XD- picture car ds.

Ogranicenja

Cesto se postavlja pitanje za to se flash memorija ne koristi kao zamjena za DRAM u racunalima, tako da se sadr aj memorije ne izgubi pri nestanku izvora energije i li se ugasi. Ogranicenje flash memorije je u tome to dok se ona mo e procitati ili programirati bit ili rijec u jednom momentu u obliku slucajnog pristupa, blokovi memorije moraju biti obrisani u isto vrijeme. Dijelovi flash memorije su genera lno podijeljeni u odredeni broj odjeljaka, koji se nazivaju blokovi. Bajtovi jed nog bloka mogu se programirati, medutim, jednom kada je bajt programiran, mo e bit i mijenjan sve dok se ne izbri e, to mora biti ucinjeno jedan cijeli blok odjednom.

flash memorija

Slika: Flash memorija Izvor: http://www.triangledigital.com

Drugi rijecima, Flash memorija (specijalno NILI flash memorija) nudi slucajno ci tanje i programiranje operacija, ali ne nudi nasumicno prepisivanje ili brisanje operacija. Mnoge aplikacije DRAM-a koje ukljucuju brzo prepisivanje specificnih adresnih lokacija ne mogu biti jednostavno implementirane u flash memoriju. DRA M je generalno jeftiniji od flash memorije po cijeni jednog bita.

Testiranje

U casopisu BUG broj 138, svibanj 2004., testirali su est razlicitih USB flash mem orija: Pen Drive Super Slim USB 2.0 128 MB Aluminium, Kingmax USB 2.0 Flash driv e, Super Talent Flash Drive USB 2.0, Canyon Flash 128 mB, Canyon Rubber i Canyon AL.

Testovi su vrlo neobicni, ali u biti vrlo dobri, jer se na e USB flash memorije st varno mogu cesto naci u takvim situacijama, s obzirom da su namijenjeni da se no se uz sebe. Testovi su: pad sa stola, pad s prozora, pranje u ma ini za rublje, pr elazak automobila preko memorije i zaledivanje.

Prije testiranja memorije su napunili podacima, kako bi nakon testa mogli provje riti da li nakon testa memorije jo uvijek sadr e podatke, te da li ispravno funkcio niraju. Rezultati testova su vrlo dobri. Sve testirane USB flash memorije su pro l e sve testove, osim Super Talent Flash Drive USB 2.0 koji je pao na testu: prela zak automobilom preko memorije.

FLASH MEMORIJE Karakteristike idealne memorije su visoka gustina, trajnost ocuvanja sadr aja, kra tko vreme ocitavanja i upisivanja, niska potro nja i niska cena. Klasicne tehnolog ije izrade memorija mogu da objedine vi e ili manje ovih karakteristika, za razlik u od FLASH memorija koje obuhvataju sve njih. ta su FLASH memorije? INTEL je 1988. predstavio ETOX FLASH memorije koje karakteri u velika gustina u iz radi, trajnost zapisa, kratko vreme upis/citanje niska potro nja i niska cena. Vel ike serije, u teda u prostoru i materijalu i dalji porast potra nje dodatno sni avaju cenu ovih memorija. ROM memorije imaju veliku gustinu, veliku pouzdanost, nisku cenu i osobinu da im je sadr aj trajno upisan. Ova memorija je na la primenu kako u PC-ima tako i u drug im mikroprocesorskim aplikacijama. Kada se ova memorija jednom proizvede njen sa dr aj se vi e ne mo e menjati. Znacajnu stavku u ceni cine i tro kovi izrade maske tako da se isplati izrada samo velikih serija. FLASH memorije se mogu reprogramirati u samom sistemu tako da je vec to dovoljno da se ROM memorije zamene FLASH memorijama.

SRAM su vrlo brze, reprogramive memorije cija je mana mala gustina i nemogucnost ocuvanja sadr aja po nestanku na napona napajanja. Zbog toga je potrebno da se ob ezbedi baterijski BACK UP . S obzirom da otkaz baterija nije tako retka pojava, opasnost da se izgube podaci je sasvim moguca. Takode, SRAM zahteva 4-6 tranzist ora da bi se sacuvao jedan bit informacije, pa ovo postaje znacajno ogranicenje pri povecanju gustine pa samim tim i cene. Na suprot njima, FLASH memorije odlikuje trajan zapis i upotreba samo jednog tra nzistora po bitu informacije. EPROM-u se sadr aj mo e promeniti, pa je to znatno pobolj anje u odnosu na ROM. Da bi novi sadr aj bio upisan, EPROM mora da se obri e. Brisanje se izvodi na taj nacin to se jedan ili vi e EPROM-a (u zavisnosti od kapaciteta brisaca) izlo e UV zracima. Ov aj postupak je vrlo rizican, narocito za pocetnike koji u nedostatku odgovarajuc ih lampi koriste razne druge izvore svetlosti koji sadr e odredeni procenat UV zra ka (unutra nji balon ivine sijalice, npr.). Po to ovi alternativni izvori imaju visok p rocenat infra crvenog zracenja postoji opasnost od termickog razaranja EPROM-a. Vreme brisanja mo e da bude i do dvadeset minuta. FLASH memorije se reprogramiraju u samom sistemu to ih cini znatno lak im za kori cen je. EEPROM- zadr ava sadr aj memorije u odsustvu napona i ima mogucnost izmene pojedinac nih bajtova. Izmenjivost jednog po jednog bajta je po eljno ali za sobom povlaci m nogo slo eniju strukturu celije to ga cini skupljim, pa samim tim i manje pristupac nim vecini korisnika. FLASH memorije su jeftinije, pouzdanije, pristupacnije i imaju vecu gustinu. DRAM su poznate po svojoj gustini i niskoj ceni, ali zahtevaju periodicno osve ava nje sadr aja, kao i medijum za BACK UP ( hard disk npr.). Tehnologija FLASH memorija je takva da obezbeduje izradu celije koja je za tride set procenata manja od odgovarajuce celije DRAM-a. U konkretnim aplikacijama FLA SH memorija obezbeduje boje performanse i vecu fleksibilnost u radu od ROM-a i E PROM-a, dok u odnosu na baterijski podr an RAM i EEPROM ima vecu gustinu i bolji o dnos cena/performanse. Nepotrebnost osve avanja sadr aja i niska potro nja ih cine ade kvatnom zamenom za DRAM u mnogim aplikacijama. Memory Postojanost Velika gustina Mala potro nja Program. u sistemu Bajt program. Zabrana brisanja Ponovni upis FLASH X X X X X X SRAM + Battery X X X X DRAM + Disc X X X X X EEPROM X X OTP /EPROM X X X Masked ROM X X X FLASH imaju tu osobinu da se reprogramiraju u samom sistemu. To nas li ava ugradnj e podno ja, vadenje memorije i vracanje, pri cemu mo e da se o teti neki od pinova, a mo e nam se desiti i da cip stavimo naopako u podno je. FLASH memorije se mogu repro gramirati i do 100 000 puta po bloku, to zadovoljava sve potrebe. Na primer, kod programa jednog mikroprocesorskog sistema se menja oko 100 puta u roku od 20 god ina ( koliko se pretpostavlja da mu j e ivotni vek ). Ako su u pitanju tabele, ta j broj raste do 1000 izmena za ivotni vek. Upotreba u PC-ima je najzahtevnija - o ko 5000 ciklusa izmane za 20 godina. Novu dimenziju FLASH memorijama daje upotreba u PC BIOS-ima, drajverima za hard diskove i mobilnim telefonima. Nove generacije portabl kompjutera zahtevaju opti malnu kombinaciju performansi, velicine, te ine, niske potro nje i otpornosti na okov e. Implementirane u memorijske kartice, solid stejt diskove ili jednostavno, na nivou komponenti FLASH memorije unapreduju celu novu generaciju prenosnih kompju tera.