ઇલ્ભ

-યચના-

ળેયવીમા ઈયપાનાપાતિભા આતફદશુ વૈન

-ભાગગદળગક-

અલ્શાજ ઩ીય વૈમદ ભોશંભદ ભુજાતશદ શુ વૈન જાપયી (ભદ્દે)

યીવચગ તનફંધ આતરભાં કોવગ-5

ભશેય રાઈબ્રેયી એન્ડ જાપયી વવેતભનયી

૧૨/જુ રાઈ/૨૦૨૨
 ‫بسم هللا الرحمن الرحيم‬

‫الحمد لله رب العالمين والصالة والسالم على محمد وآله الطيبين‬

ઇલ્ભ

આ દુતનમાભાં દયેક ભાણવની ઈચ્છા છે કે િે ઩ોિે ખુફ વારં અને વય઱ જીલન ઩વાય કયે િો િે ભાટે િે

શંભેળા ભશેનિ કયિો યશે છે કે જે થી િે લધુ ને લધુ યોઝી ભે઱લિો યશે અને ઩ોિાની દયેક ઇચ્છાઓ ને લધુ

ભાં લધુ વંિોળી ળકે. ઩યંિુ જો ઇન્વાન ઩ાવે જીલન જીલલા ભાટે ઩ુયિું ઇલ્ભ ના શોમ િો જે ભકે ક્માયે

વુલું, ક્માયે ખાલુ,ં કેલું ક્માયે લિગન કયલું, ક્માં ખચગ કયલો, ક્માંથી કેલી યોઝી ભે઱લલી આભ દયેક ફાફિો જે

જરૂયી છે િે જાણકાયી નશી શોમિો િેને ગભે િેટરી અલ્રાશ નેઅભિો આ઩ળે છિાં ઩ણ શંભેળા દુખી

યશેળે. આભ ઇલ્ભ ની િાકાિ દયેક નેઅભિો કયિાં લધાયે જણાઈ આલે છે . િો ઇલ્ભ લગય અલ્રાશ ની

નેઅભિો નો ઉ઩મોગ વશી યીિે થઇ ળકિો ન શોલાથી દયેક નેઅભિો લેડપાઈ જલાની ળક્મિા ઓ યશેરી

છે . આ ઉ઩યાંિ આ જીલનભાં ળું કયલાનું છે િેનો ભકવદ ળું છે ? િે જાણલું ખૂફજ જરૂયી છે . ઇન્વાનના

જીલનભાં દયેક વભમે દયેક કાભ ભાં ઇલ્ભની જરૂરયમાિ યશેરી છે એટરે વુધી કે તલચાયલા ભાટે ઩ણ ઇલ્ભ

નો વશાયો રેલો ઩ડે છે . શાિો આ઩ણે જાણીળું કે ઇલ્ભ કોને કશેલામ?, ઇલ્ભનો ભકવદ ળું છે ? અને

ઇસ્રાભ ભાં ઇલ્ભ નું ભશત્લ ળું છે ?

 જમાયે ઇન્વાનને કોઇ ઩ણ લસ્િુ ને ભે઱લલી શોમ િો િે ઩શેરા િે તલળેની જાણકાયી શોલી જરૂયી

છે . જે થી િે લસ્િુ વુધી વય઱િાથી ઩શોંચી ળકે છે નશી િો જો િેની ઩ાવે શળે િો ઩ણ િે લસ્િુને ઩ાયખી

નઈ ળકે િથા િેનો ઉ઩મોગ વશી યીિે નશી કયી ળકે. િેજ યીિે જ્ઞાન ઩ણ એક પ્રકાયે અલ્રાશની નેઅભિ

છે િો િે લીળે આ઩ણે જાણીળું િો િેનો ભકવદ જાણી ળકાળે, અને જીલન ને વુંદય ફનાલી ળકાળે. ઇલ્ભ

અયફી ળબ્દ છે જે નો ભૂ઱ અથગ “જાણલું” થામ છે . જે ભાં ળીખલું, ળીખલલું, તલજ્ઞાન, ક઱ા, કૌળલ્મ,

વભજ, અનુબલ, રાગણી, ખમાર નો વભાલેળ થામ છે . કુયાનની ઩રયબા઴ા ભુજફ ઇલ્ભ એટરે “ ‫مالم‬

‫ ” یعلم‬જે િે ઇન્વાન નથી જાણિો િે ફધું જ. જે ની જાણકાયી ઇન્વાન નથી ધયાલિો, ઩યંિુ જે અલ્રાશ

િઆરા િેણે ળીખલાડે છે િે ઇલ્ભ છે . દયેક પ્રકાયના જ્ઞાનને ઇસ્રાભી ઩રયબા઴ાભાં ઇલ્ભ જ કશેલામ છે .

એટરે જ જ્ઞાન-તલજ્ઞાનના ફધા જ પ્રકાયો ઇલ્ભ ની વ્માખ્માભાં વભાતલષ્ટ થઇ જામ છે .

“ઇલ્ભ એક નૂય છે , અલ્રાશ િઆરા જે ની તશદામિ કયલા ચાશે છે િેના રદરભાં િેણે નાખીદે

છે .”i

ફંદા િયીકે આ઩ણી જલાફદાયી છે અલ્રાશનો િકલો કયલાની, અને ઇલ્ભ ભાટે િેણે જે લવીરાઓ નક્કી

કમાગ છે , િેભની ઩ાવેથી ઇલ્ભ પ્રાપ્િ કયલા ભાટે ભશેનિ અને કોતળળ કયલાની. ઇલ્ભની વાથે જ

જદ્દોજશદ વંક઱ામેરી છે . આ઩ણે જાણમું કે ઇલ્ભ એટરે એ દયેક જ્ઞાન કે જે આ઩ણે જાણીએ છીએ અને

નથી જાણિા કે િે ફધું અલ્રાશ જાણે છે . આભ આ઩ણે શંભેળા જ્ઞાન ભે઱લલા ભાટે જાગૃિ યશેલું જરૂયી છે

જે અલ્રાશ નો શુ કભ છે .
 અલ્રાશે જે ઩ણ લસ્િુ નું વજગ ન કમુું કમુું છે િેની ઩ાછ઱ કોઈને કોઇ ભકવદ યશેરો છે . િો િે યીિે

જોિા ઇલ્ભ ઩ણ એક અલ્રાશે આ઩ેરી નેઅભિ છે િો ઇસ્રાભ ભુજફ ઇલ્ભનો ઩શેરો ભકવદ એ છે કે

ભાણવ ઩ોિાના ખાતરકને ઓ઱ખે. ભાણવ તલચાયે કે િેનો ખાતરક અને યફ કોણ છે અને િેની

઩ૈદાઈળનો ભુખ્મ ભકવદ ળું છે ? આ ભકવદ ને વભજી રેલો એ જ વાચા અથગભાં ઇલ્ભ છે .

“અને ભેં જીન્નાિો અને ઇન્વાનોને કેલ઱ એટરા ભાટે જ ઩ૈદા કમાગ કે િે ભાયી ઈફાદિ કયે.” ii

ઉ઩યોક્િ આમિનો અથગ આ શદીવ વુંદય યીિે વભજાલે છે . એક યીલામાિભાં છે કે ઇભાભ

શુ વૈન(અ.) એ ઩ોિાના દોસ્િોને પયભાવ્મુ.ં “ અમ રોકો! જાણી રો કે અલ્રાશ િઆરાએ

ફંદાઓને ઩ૈદા કમાગ કેલ઱ એટરા ભાટે કે િેની ભાયેપિ શાંતવર કયળે િો િેની ઈફાદિ કયળે,

જમાયે િેઓ િેની ઈફાદિ કયળે િો િેના તવલામ ફીજા કોઈની ઩ણ ઈફાદિ કયલાથી ફેનીમાઝ

થઇ જળે.”iii

ઉ઩યની આમિ અને શદીવ થી જાણલા ભ઱ે છે ઇલ્ભ નો ભૂ઱ ભકવદ િો પક્િ અલ્રાશ ની ઈફાદિ કયી

ને િેને ઩ાભલાનો જ છે . આ઩ણે વભજી ળકીએ છીએ કે ઇલ્ભ લગય ઈફાદિ કયલી િથા અલ્રાશને

ઓ઱ખલો અળક્મ છે . આ ઉ઩યાંિ ભાણવ જમાયે નેક ફને છે અને આગ઱ લધિો જામ છે િેભ િેભ

અલ્રાશ િેણે તશદામિ કયિો જામ છે . આ ભાટે જો ભાણવ શરાર શયાભ િથા િકલો કયે િોજ અલ્રાશ

વુધી ઩શોંચી ળકે છે આ દયેક ફાફિો ને વભજલા ભાટે રદન અને દુતનમા નું જ્ઞાન શોલું જરૂયી છે . આ
ભાટે ઇલ્ભ ને શંભેળા પ્રાપ્િ કયલું ખુફ જરૂયી ફની જામ છે . આભ ઇલ્ભ લગયિો દુતનમાભાં ઩ણ કાભમાફી

ભ઱િી નથી િો અલ્રાશ વુધી ઩શોંચલાની લાિ જ યશેિી નથી.

આ઩ણે જાણમું કે ઇલ્ભ લગય જીલન જીલું ખૂફજ ભુશ્કેર છે ભાટે શલે જાણીળું કે ઇસ્રાભભાં ઇલ્ભ

નું ભશત્લ ળું છે ? દુન્મલી યીિે જોઈએ િો ઩ણ જ્ઞાની વ્મેક્િી અજ્ઞાની વ્મેતક્િ કયિાં ચરડમાિો જણાઈ

આલે છે . શ. આદભ (અ.)થી રઈને અલ્રાશના આખયી નફી (વ.) વુધીના વભમગા઱ાભાં જે ઓ

ઈલ્ભલા઱ા થઇ ગમા િેલા અલ્રાશના નેક ફંદાઓનો તઝક્ર આજે ઩ણ થામ છે . િે ફાફિ જ વાતફિ છે

ઈલ્ભના ભશત્લની. ઇસ્રાભભાં ઇલ્ભના ભશત્લને વભજલા ભાટે કુયઆન અને શદીવ િયપ નજય કયીએ.

ઈભાભ અરી (અ.)એ પયભાવ્મું છે કે, “ઇલ્ભ શ્રેષ્ઠ લયવો છે .”iv

ઈભાભ અરી (અ.)એ પયભાવ્મું છે કે, “ઇલ્ભ નફ્વને જજદગી આ઩લાલા઱ુ,ં અકરને યોળન

કયલાલા઱ું અને જીશારિને ભાયી નાખલાલા઱ું છે .”v

આ઩ણને ઉ઩યની શદીવથી જાણલા ભરે છે કે ઇસ્રાભભાં ઇલ્ભનું કેટરું ભશત્લ છે . કે જે ભાં ભારો દોરિ

કયિાં ઇલ્ભ નો લાયવો આ઩લો શ્રેષ્ઠ ગણલાભાં આવ્મો છે . આ ઉ઩યાંિ જો ઇન્વાનની અંદય જો ઇલ્ભ

શળે િો િે ઩ોિાના નપવ નું યક્ષણ કયી ળકળે નશી િો િે અલ઱ે ભાગે બટકી જલાથી જજદગીભાં તનયાળા

ભ઱ે છે અને કેટરીક લાય વાચો ભાગગ ન ભ઱લાના કાયણે જીલન ટુભ઩ાલી દેિો શોમ છે . આ઩ણે વભજી

ળકીએ છીએ કે ઇલ્ભ લગય જીશારિ દૂય થઇ ળકિી નથી ભાટે ઈલ્ભ ખુફ ઉ઩મોગી છે . આ ભાટે ઇલ્ભ

રેલું દયેક ભાટે પયજ ફની જામ છે . અને જમાયેમ ભાણવ ને કોઇ ઉચ્ચ કક્ષા એ ઩શોંચલું શોમિો અક્કર
ની જરૂયીઆિ ઩ડે છે આભ જમાયે ઇલ્ભ લગય અક્કર કાભ કયિી નથી. ભાટે અંિ ભાં ઇલ્ભનો વશાયો

રીધા લગય કાભમાફ થલું અળક્મ છે .

શાિો આ઩ણે જાણમું કે ઇલ્ભનું કેટરું ભશત્લ છે અને ઇલ્ભ કોને કશેલામ. ખયો વં઩ણ
ૂ ગ ઇલ્ભનો

જાણકાય િો અલ્રાશ ઩ોિેજ છે , અને િે જ ફંદાઓને ઩ોિાના રુત્પ લડે ળીખલાની િૌપીક આ઩ે છે ,

આ઩ણે જે ઩ણ કાભ કયીએ િે પક્િ અલ્રાશની કુફગિ ભે઱લલા ખાતિય કયલું જોઈએ િે યીિે જોિા ઇલ્ભ

઩ણ અલ્રાશ ની ભાયેપિ ભે઱લલા ના ભકવદ થીજ રેલું જોઈએ. આભ કેટરીક લાય ઇન્વાન ઇલ્ભ રેલા

ભાં ઩ીછે શટ કયિો શોમ છે કે શુ ં ફધુજ જાણં છુ ં . આભ િે ગુભયાશીભાં પવાઈ જઈને ઇલ્ભ થી લંતચિ યશી

જામ છે . ભાટે શંભેળા જન્ભથી રઈને ભયણ વુધી ઇલ્ભ રેલું જોઈએ જે થી આ઩ણા ભાં અલ્રાશ તલ઴ેની

ભાયેપિ ભાં લધાયો થિો જામ.

‫وآخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمين والصالة والسالم على محمد وآله الطيبين‬
 વંદબગ વૂચી

. પયામે કુ રઆન, જીલ્દ.૧, સફ્હા.૫૧

i

. કુ રઆન શરીફ, સુરા ઝારરયાત, આયત-૫૬

ii

પયામે કુ રઆન, ભાગ.૧, પાનુ.૪૮.

ું
iii

. નહજુ ઱ બા઱ાગા, ક઱ેમાુંતે રકસર, હદીસ-૫

iv

.ગુર્ુ ઱ રહકમ(ઉર્દુ ), હદીસ-૧૩.

v