ERUPZIOAREN EGUNEROKOTASUNA 2021/10/1

CUMBRE VIEJA
SUMENDIA
Inge Iza, Eneritz Iztueta, eta Aitana Del Dedo

Boletín oficial del Centro de Salud Malasaña

AURREIKUSITA AL ZEGOEN
LEHEN
GERTAERA HAU?
ERUPZIOA
50 urte igaro dira Espainiako lurraldean horrelako zerbait gertatu zenetik.
Kanariar uharteetako biztanleak aho zabalik geratu ziren irailak 19an
gertatutakoaren berri izan zutenean.
Irailaren 19an, eguardiko Baina, adituek bazekien azkarrago edo beranduago horrelako zerbait gertatu
behar zela. Erupzioa gertatu baina egun hiru lehenago (hau da, irailaren 16an
15:12etan
osteguna), bertako sismologo talde batek sumendiko eremuan 10 zentimetroko
La Palma uhartean deformazioa erregristatu zuten. Lur azpian eta lurrazalera igotzear zegoen
magma zegoela adierazten zuen argi zegoen.
(Kanariar uharteetan)
Honen ondoren, adituek bazekiten zer zetorren...

HASIERAKO EKINTZAK
Erupzioa hasi zenean, jendea erabat harrituta geratu ziren. Sumenditik urbil bizi ziren pertsonek, beraien etxera joan eta balioa zuten
objetuak korrika batean hartu eta etxetik atera ziren.
Geroago kontatuko dugun bezala, ehundaka familiek beraien etxebizitza galdu dute labaren ondorioz. Bertako gobernuak, edo
kaltetutako pertsonen lagun edo familiek beraien etxean jaso die egun hauetan. Bestalde, etxe prefabrikatuak egiteko gogoan dago
gobernua. Honela, askoz errazagoa izango da galdutako dirua osatzea, prefabrikatutako etxeak ohikoak baino merkeagoak direlako.

ZEIN BILAKAERA IZAN DU
HONEK?
Larunbata, 18
Gauerdian, alerta horiarekin, ebakuaziorako prest egon behar zuten. Egun
hartan ohartarazi zieten, Las Manchas borroka zelaian egindako bileran.
Lurraren barne-ezkutuko suaren beldur ziren.
Igandea, 19
Zarata eta dardarak areagotzen ari ziren, indarra hartzen. Leihoak
kirrinka egin zuten, lurra dardarka zegoen, lurraren barrualdea ahots
zakar eta haserre batez entzuten zen. Bat-batean, arratsaldeko hirurak
pasatuta, sumendiak eztanda egin zuen. Beste aho bat irekiko zela
sumatu zuten uraren gainazalean sortzen ziren uhinen ondorioz.
Larunbata, 25
Laba aurreratuena "ia ez da mugitzen" eta emisio iturri berri bat irekitzen
da La Palma sumendian. Laba-fluxu berria aurrekoaren gainetik doa eta
arinagoa eta azkarragoa da. Labak dagoeneko 212 hektarea hartzen ditu
La Palman, 461 eraikin eta 16,9 km errepide suntsituz.
Igandea, 26
Labaren abiadura moteldu egin da, sumendiak igorritako laba moteldu
egin da azken orduetan, sumendi konoaren goiko aldea erori ondoren,
orduan 250 eta 300 metro arteko abiadura lortu zuen, Gobernuak Kanariar
Uharteek komunikatu baten bidez jakinarazi dute.
Astelehena, 27
Laba kostatik 1.600 metrotara iristen da, La Palmako sumendi
erupzioaren azken labaren tasa handitu egin da, eta aurreratzen doa
pixkanaka pixkanaka. Sumendia bi ordu "itzali" da: adituak azalpenak
bilatzen dituzte laba itsasora hurbiltzen den bitartean
Osteguna 29,
Duela bi egun sumendiak kanporatutako laba itsasora irirtsi zen. Hasieran
uste zen hau ez zela gertatu behar, hondamendi izugarri batean amaitu
baitezake. Labak ura ukitzen duenean, gas toxikoak sortzen ditu. Gas
horiek kaltegarriak dira osasunerako, larruazalean, begietan eta
arnasbideetan narritadura sor dezaketelako.
La Palmako etxe misteriotxua
Inge eta Rainer, La Palmako 'etxe
miraritsua"ren jabeak: "Joan ezin garen arren,
lasai gaude oraindik zutik egoteagatik"
Astearte honetan, sare sozialak arakatzen ari
zela, Ada Monnikendam harrituta geratu zen
La Palmako erupzioko argazki
adierazgarrienetako bat ikusi zuenean.
Cumbre Vieja sumendiaren laba ibaian mirari
aldetik bizirik atera zen familia bakarreko etxe
idilikoaren irudia da, jet rockez inguratutako
uharte txiki batean. "Ezagutzen dut etxea!
Senarrak eta biok eraiki genuen!", Egin zuen
oihu.
Momentu horretan bertan, Adak txaletaren jabeei
deitu zien. Inge eta Rainer Cocq dira, pandemia hasi
zenetik udan zapaldu ez duten Danimarkako
erretiratuen pare, 80 urte inguru dituztelako eta
kutsaduraren beldur baitira. "Denok hasi ginen
erotuta negarrez haien etxea maitea osorik zegoela
esan nienean", gogoratzen du. "Esan zidaten: 'Nahiz
eta orain ezin joan, lasai gaude oraindik zutik
egoteaz. Denbora batean gozatuko dugu ... edo
gure hiru seme-alaben esku utziko dugu'.
"Urtean hainbat aldiz etortzen ziren, birusa iritsi
arte", dio Adak. "Hemen energiaz beteko ziren eta
Danimarkara itzuliko ziren. Bera bere landareekin
zegoen; harriekin hormak eraikitzen entretenitzen
ari zen. Paraíso-an lagun bikainak dituzte, erabat
dena galdu dutenak. Lur jota daude eta etsita
daude. "Ez dute inorekin hitz egin nahi, ez baidut
negar egiteari utziko ".