MGA TEORYA NG PAGSASALIN

Friedrich Schleiermacher
Ang pagsasalin ay may layuning maging kasangkapan sa pagpapayabong,
pagpapayaman ng panitikan at pagpapayaman ng bansa.
May dalawang paraan ng pagsasalin ayon kay Friedrich Schleiermacher (1813)
1. Maaring pabayaang manahimik ng taga salin ang awtor, hanggang posible at
pakilusin ang mambabasa tungo sa kanya o;
2. Maaaring pabayaang manahimik ng taga salin ang mambabasa hanggang posible at
pakilusin ang awtor tungo sa kanya.

Walter Benjamin
Nagsisimula ang pagsasalin sa orihinal na teksto na nasusulat sa isang partikular na
lengguwahe na isasalin sa isa pang lengguwahe, at ang salin ay hindi kailangang
maging katulad ng orihinal kundi isang kritikal na pagbasa nito.
Ang tungkulin ng isang tagasalin ayon kay Walter Benjamin ay ang pagpapanatili ng
katangian ng orihinal na teksto pagkatapos nitong isalin sa panibagong wika. At ang
isang tagasalin ay hindi lamang maihatid sa mga mambabasa ang mismong tekstong
pinagmulan ngunit siya ang magiging katumbas ng may-akda ng orihinal sa wikang
isinalin. Ayon rin kay Benjamin, ang tungkulin ng tagasalin ay ang maipahayag nang
malinis ang nais ipahayag ng orihinal na teksto sa panibagong wika.

Rudolf Panwitz
*Isang manunulat na Aleman, makata at pilosopo. Ang kanyang pag-iisip ay nagsasama
ng pilosopiya ng kalikasan, Nietzsche, isang pagsalungat sa nilishismo at pan-
European internasyonalismo.
*Sa kanyang pagkritika sa mga salin sa Aleman, ito ay tunog-Aleman sa halip na tunog-
dayuhan.
*Ayon sa kanya, dapat maging tunog-dayuhan ang salin sapagkat ang TL ay
sumasailalim ng transpormasyon dahil sa impluwensya ng SL..

Ezra Pound
*Isang Amerikanong nangibang bayang makata, manunuri, at intelektuwal, na naging
isang pangunahing tao sa kilusang Modernista noong unang hati ng ika-20 daang taon.
Malawakang itinuturing siya bilang ang makatang may kagagawan ng pagbibigay
kahulugan at pagtataguyod sa isang makabagong estetiko sa panulaan.
*Nagsimula ang kanyang malaking ambag sa panulaan sa pamamagitan ng kanyang
pagtataguyod ng Imahismo, isang kilusan sa panulaang humango ng teknika mula sa
klasikong panulaang Intsik at Hapones, na nagbibigay ng diin sa kalinawan,
katumpakan, at ekonomiya o pagkamatipid sa wika, at pagtatanggal ng nakaugaliang
rima o tugmaan at metro, upang ayon sa mismong mga pananalita ni Pound -
"makalikha sa loob ng pagkakasunud-sunod ng pariralang matugtugin, hindi na sa
pagkakasunud sunod ng metronoma." Tumuon ang kanyang sumunod na panghuling
mga gawa, sa loob ng limampung mga taon, sa kanyang The Cantos, isang
ensiklopedikong epikong tula.
*Naglatag ng teorya sa kanyang salin ng makatang Italyano noon ika-13 siglo na si
Guido Cavalcanti.

Roman Jakobson
Mayroong anim na paraan ng pagbabahagi ng wika. Ang unang paraan ay ang
pagpapahayag ng damdamin:
 EMOTIVE
 CONATIVE
 PHATIC
 REFERENTIAL
 METALINGUAL
 POETIC

1. Ang INTRALINGGUWAL NA PAGSASALIN o pagpapalit salitan ay isang

interpretasyon ng mga pasalitang tanda gamit ang ibang tanda sa isang wika
2. Ang INTERLINGGUWAL NA PAGSASALIN o pagsasalinmismo ay isang
interpretasyon ng mga pasalitang tanda gamit ang ibang wika
3. Ang INTERSEMIYOTIKONG PAGSASALIN o pagpalit-anyo ay isang
interpretasyon ng mga pasalitang tanda gamit ang mga tanda ng mga Sistema
ng di-pasalitang tanda

Andre Lefevere
André Lefevere ang nagpanukala noong 1978 na gamitin ang “Translation
Studies” (Mga Aralin sa Pagsasalin) bilang pangalan sa disiplinang nauukol sa mga
suliraning ibinubunga ng produksiyon at paglalarawan ng mga pagsasalin. Isang
deklarasyon ng awtonomiya ang pagbibinyag na ito upang hindi ituring na hamak na
sangay lamang ng mga aralin sa komparatibong literatura o ng lingguwistika ang
pagsasalin at ang mga pag-aaral hinggil dito (Bassnett 14).
André Lefevere (1992) na illocutionary power nang ipahayag niyang Ideally, they
(ang mga tagasalin) should be able to convey both the semantic information content of
the source text and its illocutionary power. Gayunman sa praktika, wika rin
niya,nagagampanang kasiya-siya ng mga tagasalin ang una ngunit malimit na hindi ang
ikalawa. Dahil sa kaniya ring panuntunan na higit na isaisip ng mga tagasalin ang
tungkuling maidulot sa kanilang madlang mambabasá ang orihinal, ipinapayo ni
Lefevere ang laging pagpapahalaga sa unang binanggit niyang tungkulin, sa
pagdudulot ng %nilalamang semantikong impormasyon sukdulang isakripisyo ang
pagsasalin sa mga malikhaing ekspresyon.

Etienne Dolet (1509-49)

- Isang French humanist, unang manunulat na bumuo ng teorya ng pagsasalin.
- Naniniwala siya na kailangang maunawaan ng tagasalin ang kahulugan ng
irihinal na awtor bagamat may Kalayaan ang tagasalin na linawin ang mga
bahaging Malabo.
- Sinabi rin niya na iwasan ng tagasalin ang sa;ita-saltang tumbasan.
- Nahatulan ng kamatayan dahil sa maling pagsasalin ng isang diyalogo ni plato.
-
Susan Bassnett ( translation studies)
- Mga teorya sa pampanitikan ang pokus ng aklat
- Mahalaga ang mga saliksik at kritisismo ng salin
- Ipinahayag din ng aklat ang paniniwala ng marami nang panahon iyon tungkol sa
awtonomiya ng tekstong salin, na tekstong salin ay may sariling buhay, isang
malayang anyo ng pagsulat na naiiba sa pinaghanguang teksto.
- Binigyang diin din ang pagsasalin ay proseso hidi lamang prdukto, itoy isang
hakbang hakbang na Gawain kayat hindi lamang ang tapos nang salin ang dapat
pag-aralan kundi pati proseso kung paano isinasagawa ang salin.

Newmark

Ayon kay Newmark (1988), "ang pagsasaling-wika ay pagbibigay kahulugan ng isang

text sa ibang wika sa paraang ninanais ng may-akda."   

Madalas na inaakala natin na ang pagsasaling-wika ay isang payak na pagsasabi ng

isang bagay sa ibang wika; ang tutuo ang pagsasaling-wika ay isang masalimuot at

mahirap na gawain. Masalimuot ang gawaing ito sapagkat napakaraming bagay o

factors ang mga hadlang sa pagsasalin; tulad ng kultura, kaugalian, kaayusang

panlipunan at marami pang iba. Mahirap ang pagsasalin sapagkat nakatali ito sa

orihinal; dito ang nagsasalin ay hindi malayang magpasok ng kanyang sariling kaisipan.

Ang salin ay kinakailangang nagtataglay ng diwa at kahulugan ng isinalin. Hanggat

maaari ito ay dapat magmukhang natural.   

Ang mga dayuhan ay may sariling istrukturang pangwika, sariling kalinangan, may

ibang paraan ng pag- iisip at paraan ng pagpapahayag, ang lahat ng ito ay dapat

kilalanin ng nagsasalin na mga balakid o hadlang na dapat niyang bakahin. Ayon kay

Newmark (1988) walang bansa, walang kultura ang lubhang nakababata upang hindi

tumanggap sa makabagong kaisipan. Samakatwid, ang pagsasalin ay laging posible.

Gayunpaman, dahil sa iba't ibang katwiran, ang isinasalin ay maaring magkaroon ng

ibang dating kaysa orihinal. Halimbawa maaring ang pakay ng isang lathalain ay

ipakilala ang isang produkto subalit ang pakay ng nagsasalin makahikayat ng mamimili

ng nasabing produkto.   

Ang teorya ng pagsasalin ay nauukol sa mga paraan ng pagsasalin na nararapat sa

isang text, at nakasalalay sa mga teoryang pangwika. Ang teorya ng pagsasalin ay may

kinalaman sa pinakamaliit na bantas o tanda (tuldok, kwit, aytaliks atbp.), gayundin sa

panlahat na kahulugan na parehong mahalaga sa isang text. Tunghayan ang

halimbawa na magpapakita ng kahalagah ng bantas.   

Hindi, puti. (No, it's white.) 

Hindi puti. (It's not white.)   

Bagaman magkatumbas o pareho ang dalawang leksikal na salita (hindi at puti) na

nakapaloob sa dalawang pangungusap, ay nagkaiba naman ng kahulugan ang

dalawang pangungusap dahil sa kwit na nakalagay pagkatapos ng hindi. Ang

pagwawalang bahala sa isang bantas, intensyonal o di intensyonal ay maaring

magdulot ng malaking pagkakamali sa pagsasalin.   

Ang layon ng pagsasalin ay suriin ang lahat ng paraang posibleng pagpilian at

pagkatapos ay gumawa ng pagpapasya. Ang unang tungkulin ng nagsasalin ay alamin

at tukuyin ang kahulugan ng isang suliranin sa pagsasalin; pangalawa ay ilahad ang

lahat ng mga factors na dapat isaalang-alang sa paglutas sa suliranin; pangatlo ay itala

ang lahat ng posibleng pamamaraan; at huli ay pagpasyahan ang pinakanararapat na

paraan. Kaugnay nito, si Newmark (1988) ay naglahad ng mga elemento ng pagsasalin:

1. Ang pagbibigay- diin sa mga mambabasa at kaayusan (setting). Dapat maging

natural ang dating ng salin upang madaling maunawaan at makapag- iwan ng

kakintalan sa mambabasa. Halimbawa dito ang pagsaalin ng Noli. Kapansin-pansin na

ang mga salitang ginamit ni Poblete na nalathala noong 1907 ay malayo na o malaki

ang pagkakaiba sa salin nina Sayo at Marquez sapagkat malaki ang pagkakaiba ng

mambabasa ni Poblete at mambabasa nina Sayo at Marquez. Iba na rin ang kaayusang

panlipunan na umiiral noon kaysa sa umiiral ngayon. 

2. Pagpapalawak ng paksa nang higit pa sa panrelihyon, panpanitikan, pang- agham at

teknikal, kasalukuyang kaganapan, publisidad, propagando o anumang paksa ng

panitikan. 

3. Pagdaragdag sa mga text na sinasalin mula sa mga libro (kasama ang mga dula at

tula) hanggang sa mga artikulo, kasulatan, kontrata, tratado, batas, panuto, patalastas,

liham, ulat, mga form sa kalakalan, atbp. 

4. Istandardisasyon mg mga katawagan. 

5. Pagbuo ng mga pangkat ng tagasalin at tagarebisa. Ang pagsasalin ay dapat gawin

ng grupo hindi lamng ng isang tao upang makuha ang pananaw ng nakararami at

hanggat maari ay magtalaga ng ibang tao na magrerebisa sa mga sinalin. 

6. Magiging malinaw lamang ang dating (impact) lingwistika, sosyolingwistika, at teorya

ng pagsasalin kung ang mga tagapagsalin ay sasanayin sa mga politeknik at

unibersidad. 

7. Ang pagsasalin ngayon ay ginagamit upang makapagpalaganap ng kaalaman para

lumikha ng unawaan sa pagitan grupo at mga bansa, gayundin ang paglaganap ng

kultura.   

Sa kabuuan, sinasabi ni Newmark na ang pagsasalin ay isang bagong disiplina, isang

bagong profesyon, isang lumang pakikihamok na nakatalaga sa iba't ibang layunin.   

George Steiner

Ang “After Babel” ay isang komprehensibong pag-aaral ni George

Steiner ng paksa ng wika at pagsasalin. Parehong ito ay isang kontrobersyal at

pangwakas na akda na sumasaklaw sa maraming bagong batayan at nanatiling

pinaka masusing libro sa paksang ito mula nang mailathala ito. Ang direktor na si

Peter Bush ng British Center for Literary Translation sa University of East Anglia

ay inilarawan ang libro bilang isang "gawaing pangunguna kung saan ipinahayag

ang lahat ng komunikasyon bilang isang uri ng pagsasalin, at kung paano ang

sentral na pagsasalin sa mga ugnayan sa pagitan ng mga kultura."

Si Daniel Hahn sa ContemporaryWriters.com ay nagsulat na "Ito ay pambihira sa

paggawa ng isang tunay na kontribusyon sa mga pag-aaral ng pagsasalin,

habang nananatiling medyo may kakayahan at mai-access sa mga tao na hindi

pa nabigyan ng pangalawang pag-iisip ang bagay."

Ang After Babel ay inangkop para sa telebisyon noong 1977 bilang The

Tongues of Men, at naging inspirasyon sa likod ng paglikha noong 1983 ng

English avant-rock group na News mula sa Babel. Matapos ang inspirasyon ni

Babel ay gawa din ng psychiatrist ng kultura na si Vincenzo Di Nicola sa

intercultural na komunikasyon at kulturang pamilyar na terapiya, na gumagamit

ng "lampas sa Babel" bilang isang talinghaga.

Mildred Larson
●Si Millie ay ipinanganak malapit sa St. Lawrence, SD, noong Marso 29, 1925 bilang
pangatlong anak nina John at Alma Larson. Noong 1935 ang pamilya ay lumipat sa
Solway, MN.
●Mula 1952-75 ang pangunahing responsibilidad niya ay para sa gawaing pangwika,
pagbasa at pagsasaling-wika sa mga mamamayan ng Aguaruna ng hilagang Peru.
Nakipagtulungan siya sa isang pangkat ng miyembro ng WBT.
●. Sa panahong iyon nakapag-aral sila ng wika, nagtatag ng isang mabisang programa
sa Bilingual Education, at isinalin ang Bagong Tipan at iba pang mga materyal sa
wikang Aguaruna.
●Mula 1975-1979 siya ay naging tagapag-ugnay ng akademiko para sa Lugar ng
Amerika Latin at nagsilbi bilang isang consultant sa pagsasalin.
● 》 Translation is reproducing in the receptor language a text which communicates
thesame message as the source language but using the natural grammatical and
lexicalchoices of the receptor language.(Mildred Larson, 1984)
》 Ang pagsasaling ay muling paglalahad satumanggap na wika ng tekstong
naghahatidng mensaheng katulad ng sa simulaang wikangunit gumagamit ng piling
mga tuntuningpanggramatika at mga salita ng tumatanggapna wika.
● Binibigyang pansin ng teorya ni Larson ang ibig sabihin o ang konteksto na napaloob
sa diyalogo at ito ang siyang isinasalin, hindi ang mga salita lamang. Tinitignan ditto
ang tekstong isinasalin, hinahanap ang ibig sabihin at gagamitin ito na siyang ilalahad
sa iba mang lenggwahe ngunit ang diwa ay buo pa rin. Importante ditto ang impak ng
salita kung kaya’t magbago man ang istraktura, ang pagpapanatili ng impak ang pinaka-
tampok na aktangian nito.

Williamowitz
》Wilamowitz, isang kilalang teorista at praktisyuner sa pagsasaling-wika. nang sabihin
niya na ang pagsasaling-wika ay tulad ng paglilipat ng kaluluwa ng isang nilalang sa
katawan ng isang patay.
》Mangyari pa, ang ganitong pahayag ay isang simile o hyperbole isang eksaheradong
paraan ng pagsasabi na hindi biru-birong gawain ang pagsasaling-wika. Katunayan,
nagkakaisa ang mga awtoridad sa Iarangang ito na walang perpektong salin.
Kung may sampung tagapagsalin at bibigyan sila ng isang pyesa ng literatura upang
isalin. halimbawa ay isang tula, mapapatunayang ang resulta ay sampu ring iba't ibang
estilo ng salin-nagkakaiba-iba sa mga salitang ginamit, sa paraan ng pagsasabi ng
isang kaisipan, sa balangkas ng mga taludtod at pangungusap, at iba pa, bukod sa
pangyayaring sa bawat salin ay tiyak na may nabawas. nabago. o nadagdag na diwa.
At dahil sa ganitong katotohanan, patuloy ang mga teorista at praktisyuner sa
pagsasaling-wika sa pagtuklas at pagpapabuti ng mga simulaing makababawas kundi
man Iubusang makalulutas sa halos waIang kalutasang mga problema sa pagsasaling-
wika. Subalit nakalulungkot isipin na habang dumarami ang natutuklasang mga simulain
sa pagsasaling-wika, lalo namang umiigting ang pagtatalu-talo ng nasabing mga
eksperto tungkol sa ganito at ganoong simulain.