Professional Documents
Culture Documents
Akıcı İlaç Kullanımı - Öğrenci Kurs Kitapçığı 2022
Akıcı İlaç Kullanımı - Öğrenci Kurs Kitapçığı 2022
Akıcı İlaç Kullanımı - Öğrenci Kurs Kitapçığı 2022
2022
1
Güncelleme 22/08/22
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Akılcı İlaç Kullanımı’nı (AİK) hastanın kendi klinik gereksinimlerine en
uygun ilacı, uygun endikasyonda, uygun dozda, uygun süreyle ve mümkün olan en düşük maliyette alması
olarak tanımlamıştır. Yeterli bilgiye sahip olunmadan yazılan reçeteler hastalarda yetersiz tedaviye ya da
toksisiteye neden olurken ekonomik yönden de önemli kayıplara yol açmaktadır.
Bu kurs programı ile sizlere, başkalarının yazdığı reçeteleri veya standart tedavi şemalarını
sorgulamadan kabul etmeme ve kendi ilaç/tedavi seçiminizi yapabilme becerisini kazandırabilmeyi
amaçlamaktayız. Bu amaca ulaşmak için de DSÖ tarafından (1) hastanın probleminin tanımlanması, (2)
tedavi amaçlarının belirlenmesi, (3) etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet kriterlerine göre K(işisel) ilacın
seçilmesi, (4) K-ilacın uygunluğunun her hasta için değerlendirilmesi, (5) tedavinin başlanması, (6) hastalara
gerekli bilgi/ talimatların verilmesi ve (7) tedavinin izlenmesi olarak belirlenen akılcı tedavi süreci, bu
program içerisinde ayrıntılı olarak tartışılacaktır.
Kurs sonunda, esansiyel hipertansiyon tedavisi için K(işisel) ilaç listenizi oluşturmuş olacaksınız. K
ilaçlar belirli endikasyonlarda reçete etmek için öncelikli olarak seçtiğiniz ilaçlardır. Sadece ilacın ismi değil,
dozaj şekli, doz şeması ve tedavi süresi de bu kavram içerisinde yer almaktadır. Hocalarınızın yazdığı
reçeteleri veya hazırlanmış olan standart tedavi rehberlerini izleme sizin için son derece kolay olacağı halde K
ilaç listesini oluşturmak için çaba harcamanız gerekecek. Bunu hazırlarken:
* farmakolojik kavramları ve verileri nasıl kullanacağınızı öğreneceksiniz
* K ilacın kullanılamadığı, kontrendike olduğu durumları ve bu durumlarda kullanılabilecek
alternatifleri öğreneceksiniz
* kısaca, neyi değil nasıl seçmeyi öğreneceksiniz.
Etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet kriterlerine göre standart bir hasta için seçtiğiniz ve farklı
olgulara göre seçiminizi değiştirebildiğiniz K ilacınızı kurallarına göre reçete edebilmek, reçetenizi hastaya
aktarabilmek ve hastanın tedavisinin izleminde advers ilaç reaksiyonunu (AİR) ile karşılaşıldığında Türkiye
Farmakovijilans Merkezi’ne (TÜFAM) bildirim yapabilmek bu kurs sürecinde edineceğiniz beceriler
arasındadır.
2
Güncelleme 22/08/22
DEĞERLENDİRME
Kaynaklar:
3
Güncelleme 22/08/22
4
Güncelleme 22/08/22
5
Güncelleme 22/08/22
6
Güncelleme 22/08/22
puanlanacaktır)
a. İlacın etkisi ile ilgili bilgiler 2
İlaç etkisinin ne zaman ortaya çıkacağı 0 1
İlacın etkisinin ne kadar süreceği 0 1
b. Kullanım talimatları 8
İlacın etkin maddesi veya ticari ismi 0 1
Nasıl kullanılacak 0 1 2 3
Dozaj 0 1 2
Doz aralığı 0 1
Ne kadar süreyle 0 1
c. İlaç ile ilgili 10
İlaç-ilaç, ilaç-gıda etkileşimleri 0 1 2
7
Güncelleme 22/08/22
2. Oturum
Hedef: İlk oturumda seçilmiş her bir ilaç grubunu temsil eden etkin maddelerin Kanıta Dayalı Tıp
bileşenlerinin kullanılarak ’etkililik’, ‘uygunluk’, ‘güvenlilik’ ve ‘maliyet’ açısından karşılaştırılması ve bu
kriterlere göre en uygun K ilacın seçilmesi. Seçilen K ilaç ile farmakolojik tedavinin düzenlenmesi, non-
farmakolojik tedavinin vurgulanması. İyi doktor-hasta ilişkisi oluşturabilme, hastaya gerekli bilgi ve
talimatları verebilme ve hastanın bilgileri anlayıp-anlamadığını kontrol etme
K-tedavi seçim basamakları:
1. İlk oturumda belirlenen antipertansif etkin madde gruplarında grup içi etkin maddelerin karşılaştırılması
sonrasında, her bir grup içinden birinci olarak çıkan ilaç, “İLAÇ GRUPLARI İÇİN ATEA” formuna
aktarılacaktır. Grup içi ilaçlar için yapılan karşılaştırma (etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet yönünden),
bu kez gruplar arasında yapılacaktır. EK 2’nin doldurulması
2. K ilacın seçilmesi ve EK 3’ün doldurulması
3. Reçete yazma
a. Doktorun adı , adresi, imzası, diploma numarası
b. Hastanın adı, yaşı, cinsiyeti, TC no, adresi , tanı, tarih
c. Reçeteye yazılan ilacın/ilaçların: ticari ismi, uygulanacak farmasötik şekil ve dozaj, kullanılacak total
miktar(dozaj ve kutu), kullanma şekli, süresi, uyarılar, sonraki randevu
4. Reçete yazdıktan sonra hastaya gerekli bilgilerin verilmesi
a. İlacın (adı, basit etki mekanizması, etkinin ne zaman başlayacağı, ne kadar süreceği, ….)
b. Advers etkiler (ne, ne zaman, ne kadar, ne yapmalı)
c. Talimatlar (kullanım yolu/bilgisi, dozaj, interval, süre, önemli noktalar)
d. Uyarılar (günde kullanılacak maksimum doz, olası etkileşimler, tedavinin kesilmesi/kesilmemesi)
e. Sonraki randevu (hangi durumlarda randevudan önce gelinmesi)
5. Açık, anlaşılır iletişim, hastanın talimatları anladığından emin olma, tekrar ettirme
6. Farmakolojik olmayan tedavinin tartışılması
7. Tedavinin izlenmesi (tedaviyi izleme yolu, etkin olup-olmadığına karar verme, devam/değiştirme kararı,
tedavi etkisiz ise tüm basamakların gözden geçirilmesi)
3. Oturum
Hedef: Non-komplike esansiyel hipertansiyon olgusu için seçilen K ilacın farklı hasta gruplarında
uygunluğunu değerlendirmek. Bir bütün olarak farklı hasta grupları için K ilaç seçim basamaklarını
uygulayabilmek. Hastanın izlemi sırasında ciddi advers ilaç reaksiyonu geliştiğinde Türkiye Farmakovijilans
Merkezi’ne (TÜFAM) bildirim yapabilmektir. Bu amaç doğrultusunda EK 4’ün doldurulması (Advers
Reaksiyon Bildirim Formu) beklenmektedir.
8
Güncelleme 22/08/22
Taksi şoförü olan Faruk Zile, 45 yaşında ve 90 kg ağırlığındadır (Boy 169 cm). Yaklaşık olarak 4 ay önce
evde kan basıncı ölçümlerinin 145/90 mmHg civarında seyretmesi nedeniyle aile hekimine gitmiş, aile
hekiminin önerileri ile ilaçsız izleme alınmıştır.
Tekrar kontrole gittiğinde aile hekiminde otomatik olmayan kan basıncı ölçüm cihazı ile kan basıncı 150/93
mmHg olarak ölçülüyor. İstenen idrar testi, kan elektrolit, kreatinin, lipid profili ile çekilen EKG’si normal
sınırlar içerisinde bulunuyor. Retina muayenesi normal olarak değerlendiriliyor. Özgeçmişte, bir hastalık
tanımlamıyor, bu süre içerisinde kilo verememiş. Daha çok hazır gıda ile beslendiği, genellikle akşamları bira
içtiği ve hala 1 paket/gün sigara kullandığı öğreniliyor. Soygeçmişte bir özelllik yok.
AİK ilkelerine göre hastanın tedavisini planlayınız.
FARUK ZİLE
4. Etkili ilaç gruplarının listelenmesi, her bir grubu temsil eden bir etkin madde seçilmesi (EK 1’i
doldurunuz).
6. Reçete yazımı
a. Doktorun adı , adresi, imzası, diploma numarası
b. Tarih
c. Hastanın adı, yaşı, cinsiyeti, TC no, adresi, tanı
d. Reçeteye yazılan ilacın/ilaçların:
ticari ismi:
uygulanacak farmasötik şekil ve dozaj:
kullanılacak total miktar (dozaj ve kutu):
kullanma şekli, süresi:
uyarılar:
sonraki randevu:
8. Açık, anlaşılır iletişim, hastanın talimatları anladığından emin olma, tekrar ettirme
9
Güncelleme 22/08/22
9. Tedavinin izlemi
10
Güncelleme 22/08/22
Metoprolol
Karvedilol
Nebivalol
Pindolol
Propranolol
11
Güncelleme 22/08/22
Anjiyotensin
dönüştürücü enzim
(ADE) inhibitörleri*
grubundan seçilen ilaç
Anjiyotensin Reseptör
Blokörleri* grubundan
seçilen ilaç
Kalsiyum Kanal
Blokörleri* grubundan
seçilen ilaç
Diüretikler* grubundan
seçilen ilaç
Beta blokörler*
grubundan seçilen ilaç
12
Güncelleme 22/08/22
EK 3
ESANSİYEL HİPERTANSİYON
K-İLAÇ FORMU
“Akılcı Tedavide Eniyileme Analizi (ATEA)” tablosunda her bir ilaç grubunun en yüksek puanı alan
etkin maddesini içeren ilaç için aşağıdaki form doldurulmalıdır
K-İLAÇ
Advers Etkiler : (doz ile ilişkili mi?, en sık olanlar, ciddi olanlar) ……………………………
………………………………………………………...............................................................
Kontrendikasyonlar : ..................................................................................................................
K-İLAÇ
Advers Etkiler : (doz ile ilişkili mi?, en sık olanlar, ciddi olanlar) ……………………………
………………………………………………………...............................................................
Kontrendikasyonlar : ..................................................................................................................
13
Güncelleme 22/08/22
EK 4 ADVERS REAKSİYON
BİLDİRİM FORMU
TÜRKİYE FARMAKOVİJİLANS MERKEZİ
A. HASTAYA AİT BİLGİLER 2. Ciddiyet Kriteri
1. Hastanın Adı ve Soyadının Baş 2. Doğum Tarihi: 2a. Yaş: 3. Cinsiyet Ciddi Ciddi olmayan
Harfleri: Gün Ay Yıl Kadın 4.Boy: _ cm 5.Ağırlık:
Ciddi ise aşağıdaki seçeneklerden uygun
__ kg
olanı işaretleyiniz:
I I | | | Erkek
Ölüm
B. ADVERS REAKSİYONLAR (LER) Gü Ay Yıl
Başlangıç Tarihi Bitiş Tarihi n I | | |
1. Advers Reaksiyonu Tanımlayınız Sonuç
(Gün / Ay / Yıl) (Gün/Ay/Yıl) I
İyileşti/Düzeldi Hayatı Tehdit Edici
Hastaneye Yatışa Sebep Olma ve/veya
İyileşiyor/Düzeliyor Yatış Süresini Uzatma (....gün)
Kalıcı veya Belirgin Sakatlığa veya İş
Sekel Bırakarak İyileşti göremezliğe Neden Olma
/Düzeldi Konjenital Anomali ve/veya Doğum
Kusuru
Devam Ediyor Tıbbi olarak önemli (lütfen açıklayınız)
______________________
Ölümle sonuçlandı
Hasta öldü ise ölüm nedeni:
Bilinmiyor
Diğer Otopsi yapıldı mı?
Evet Hayır
(Evet ise ilgili dökümanı ekleyin.)
3. Laboratuvar Bulguları ( Tarihleriyle birlikte - Gün / Ay / Yıl )
4. İlgili Tıbbi Öykü / Eş Zamanlı Hastalıklar: ( Örneğin: Allerji, gebelik, sigara ve alkol kullanımı, hepatik/renal yetmezlik, diyabet, hipertansiyon…v.b) Konjenital anomaliler
için gebelikte annenin aldığı tüm ilaçlar ve maruz kaldığı hastalıklar ile birlikte son mensturasyon tarihini de belirtiniz. ( Gün / Ay / Yıl )
6. Rapor tipi:
İlk Takip
e-posta: tufam@titck.gov.tr ; faks: 0(312) 218 35 99 ; tel:0(312) 218 30 00; Formu mümkün olduğunca tam doldurunuz.. Forma sayfa ekleyebilirsiniz.
14