Машински факултет скопје

Автоматизација во транспортот

Проф. Др. Зоран Пандилов

Студент
Никола Гелчев А1542 ДК
 Содржина

1.Вовед

2. Автоматизација на автомобилскиот транспорт

3.Автоматизација во железничкиот транспорт

4.Автоматизација во водниот транспорт

5.Автоматизација во воздушниот транспорт

 Вовед

Автоматизираниот траспортен систем го дефинираме како

систем во кој возачот е делумоно или целосно заменет од
страна на напреден систем кој се состои од компјутери ,
сензори, комуникациски уреди и други системи во
инфраструктурата и во возилото. Транспортирањето на
суровини , машини и други производи до нивната дестинација
е макотрпна работа, во која на луѓето треба да им се
овозможи полесно справување со помош на технологијата ,
како на пример автономните автомобили , камиони , бродови
и авиони. За да можат автономните возилата самостојно да
се движат и да ја обавуваат својата дејност ,потребно е и
автоматизиран логистички систем кој ке ги насочува
автономните возила и ке комуницира .
 Автоматизација во автомовилскиот транспорт

Технологијата на автономни возила брзо се развива која само

пред некулку години се сметала за научна фантастика .Ако
погледнеме во изминатите 10 години како и во сегашноста ,
може да забележиме дека секој нов автомобил е опремен со
повеке компјутерски системи ,електронски системи и др, кој
имат улога да помагаат на возачот, како на пример авто
паркинг , напуштање на лентата , нагло сопирање и така
натаму.
Овие системи не работат постојано , авто паркингот работи
неколку секунди со надгледување на возачот , напуштањето
на лентата работи на тој начин што во моментот кога
возилото ја прегазува лентата,каде што како и кај другите
така и кај овој систем се поставени напред или странично на
возилото сензори кој го отчитуваат двизењето на возилото
при што му пренесуваат информации на компјутерот кој е
вграден во автомобилот, како и наглото сопирање за
избегнување на несреќа кое работи само кога ке биде
скенирана несреќата на неколку метри , но сето тоа е во
голема полза кога возачот вози неколку часа и не е способен
за целосна проценка на опасностите.

Исто така овие системи пред да се пуштат во употреба се

тестираат за да се утврди нивната константност во работата
како на отворени патишта (автопат) каде што постои можност
од претчување на на некое животно , ненадејни бури , така и
во градски средини каде сто постои опасност невнимателни
пешаци , велосипедисти и така натаму .Но секако на овие
системи ,(како што се биле од поодамна и воздушните
перниче и системот против блокирање на тркалата) , ке им
треба извесно време додека автокомпаниите ги престават и
иплементираат во секое возило .
Кога помислуваме на self drive автомобили ни паѓа на ум дека
тие се контролирани од страна на големи програми во кој има
поставено голем број на правила по кој треба возилото да се
однесува во секоја можна ситуација.

Но тие всушност се потпираат на уреди кој се способни да

учат и препознаават односно пристапат, уреди кој имат
вештачка интелигенција. Наместо да се поставуват повеке
правила како возилото да се однесува доколку има друго
возило на патот, пешак, велосипедист или животоно, во
возилото е поставено уред (алгоритам) во кој се вметнуваат
слики од објекти. Уредот ги испитува сликите и
претпоставува каков видот на објектот. Многу од
претпоставките ке бидат грешни но затоа уредот постепено ги
модифицира параметрите и се обидува пофторно. Овој
процес продолжува отфрлувајки ги грешните претпоставки
што ја намалуваат точноста , но ги зачувува претпоставките
што ја зголемуваат точноста , се додека не ја класифицира
точноста на сите слики.

Автоматизација во железничкиот транспорт

Во железничкиот транспорт автоматизацијата се фокусира на

контрола на пристап , автоматска контрола на воз и поголема
безбедност при преминување на крстосници.Најголемо
внимание треба да се обрати на автономните возови , тие
треба да имаат најголема безбедност при преминување на
крстосници.
Автономните возови преставуваат висок напредок во
автоматизацијата односно тоа преставува самостојно
стартување,забрзување,управување,забавување и запирање.
Како што нагласивме предходно при употреба на
автономните возови но и воглавно и возовите со возачи
треба да се обрати внимание на преминување преку
крстосниците .

На сликата може да се види како работи еден автоматизиран

систен на една крстосница.Линиите во боја ни го објаснуваат
процесот ,може да забележиме дека најпрво доагаат
предупредувачки сигнали од ласерскиот сензор но и од
камерата .Ласерскиот сензор е проврзан со светлосниот
сигнал но и со централниот компјутер кој пак е поврзан со
системот кој се наога во рампата , кој воедно ја отчитува
брзината на возот со која се приближува ја прака како
информација до централниот компјутер кој ја обработува , за
да навремено се спушти рампата.
Секако исто така од голема важност и олеснителна околност
е автоматизираниот мониторниг на возните редови .Каде
преку компјутер кој е поврзан со повеке единици низ целиот
возен регион (кој ги следи),може брзо и едновмремено да се
увиди односно да се реагира во разни случаеви.

Како што наведено погоре од сликат може да се види дека

преку еден централен компјутер може да се следи возниот
ред но исто така и преку видео надзор на станиците може да
се следат сите случувања за брзо и едноставно да се реагира
во било каков случај
 Автоматизација во водниот транпорт

Кај бродовите веке голем број на процеси се

автоматизирани ,во вид на предупредувања и функции кој
дозволуваат кои дозволуваат прилагодување на
машините.Исто така веке имаат голем број на
автоматизирани системи кој се користат за производство на
енергија , производство на погонска мок и системи за
маневрирање.Денес работата на екипажот за маневрирање
со бродот се сведува на работа во една просторија.

Предуслови за употреба на автономен брод се

комуникациски и напредни технолошки решенија ,но не само
во контролната просторија туку и на пристаништето.
Брод кој е целосно или делумно управуван од пристаништето
мора да имаат прецизен ,ефикасен и сигурен сензор за
откривање и избегнување на пречки.Исто така ситемот кој се
наоѓа на пристаништето мора да ја има точната позиција,
брзина ,правец и патот на бродот.

На овој начин со воведување на автономните бродови се

намалуват трошоците за 30% потребни за екипажот.Се
проценува дека трошоците за гориво може да се намалат
за15-20 %, доколку не се користи енергија за
греење ,електрична енергија,и водовод и канализација на
екипажот.Во тој случај кога веке нема да бидат потребни
некој од системите кој ги користат екипажот (автономен брод)
ке се смени целиот концепт на дизајнирање и распоредување
на товарот на бродот ,а со тоа ке се зголеми носивоста.
Исто така со автономните бродови ке се зголеми
безбедноста, од страна на грешки на екипажот во
контролната просторија.

Автоматизација во воздушниот транспорт

Авто пилотите во воздушниот транспорт заземат место веке

долго време , главни елементи за автоматизација на кокпитот
техничката сигурност , високи перформаси и индикатори за
статусот на системот.
Главни елементи за техничка сигурност за слетување на
авионот се:
-Дури и автоматскиот систем да одкаже да може да се
спроведе слетувањето со создавање на повеке паралелни
системи
-Дури и автоматскиот систем да одкаже со интервенција на
пилотот да може да се приземји авионот.

Тој систем исто така може да послужи и како обсерватор , на

позитивните и негативните одлуки во зададената
ситуација.Овие системи исто така може да бидат и во голема
полза при некој дефект на некој систем во авионот при што
би го лоцирал и анализар проблемот.