Karel f- toonaangevende monarch Europa 1ste helft 16deeeuw

De eeuw van Habsburg

↳ imperium universele erfenis 4 dynastieën
Habsburg Bourgondië : Castilië ,
Aragon
-
_

, ,

Habsburg
geslacht habsburg gaat terug tot in de 11
'
eeuw ( oorspronkel k
huidig Zwitserland )
' '
13 14 eeuw : Vooral
gebieden Zuid oosten
Heilig Roomse r k →
aartshertogdom Oostenr k
-
-

Haus macht aartshertogdom =

Oostenr k , stiermarken , Karinthië , larnida ,Tirol
↳ habsburgers geslacht Heilig Roomse r k Keizerskroon nagenoeg alt d door habsburger gedragen
dominant ordel k
= →

keizer had Federatie van 350 Wereldl ke 1-

geen Leggings schap geestel ke Vorstendommen
Aanwending huwel k als politiek middel Vormen allianties 1- Uitbreiden patrimoniaal bezit
:

TU Felix Austria , nube nam

→ Maria Van
Bourgondië zocht huwel kspartner → Maximiliaan ) Bondgenoten + grondgebied
-

↳
Gemeenschappel ke V and Frankr k quae Marsalis , dat tibi diva Venus

Bourgondië
huis Van Dampierre Lodew k van Male 1 graaf van Vlaanderen ) -

→
erfgenaam Margaretha van Male huwt met Filip de stoute → graafschap Vlaanderen
= in handen van
Bourgondische hertogen
Vlaanderen 2 delen 11 kroon Vlaanderen Van Franse Vorst
graafschap Van Vlaanderen
:
leenheer
graaf
= - → -
-

2) R ks-Vlaanderen :
Van
heilig Roomse r k→ graaf Van Vlaanderen
-
- leenheer

huwel k Margaretha 1- Filips = idee Franse koning ( Filips = broer) → Vlaanderen in handen Frankr k
↳ kiest Voor autonome koers →
Frankr k n°1 V and →
Filips grondlegger Bourgondische hertogen
=

↳
=

Opvolgers willen continu patrimonium Uitbreiden

↳ lukt ook stelselmatig → streven naar Vereniging Nederlanden
1) Filips de Stoute 11384 14041 -

2) Jan zonder vrees / 1404 -1419)

3) Filips de Goede 11419 -14671
4) Karel de Stoute 11467 -14771 → dood Veroorzaakt crisis Franse invasie in Bourgondië

5) Maria van trouwt met Maximiliaan van

Legers maximiliaan drijven Frankrijk
Bourgondië 11477 -1482 ) → Oostenr k terug (Bourgondië bleef wel Frans)

↳ Nederlanden in handen
Habsburgers Bourgondië neemt voortouw in oorlog tegen
Franse expansiedrang
1493 Filips de schone (zoon maximiliaan) meerderjarig verklaard en wordt vorst Nederlanden

Castilië en
Aragon

Aragon :
Bala eren , Valencia , Sardinië , Malta , Sicilië , Napels Kroon Van
=
Aragon
Castilië :
tussen Aragon en
Portugal
de katholieke
1469 =
Huwel k tussen Ferdinand II Van
Aragon en Isabella van Castilië →
koningen
inspanningen katholicisme enige godsdienst
↳ nauwe band tussen beide koninkr ken ↳
1492 :
Afronding Reconquista →
onderwerping Granada
→
Joden vervolgd en verdreven

Nadruk op dogmatisch katholicisme

→
Zorgde voor interne cohesie + Katholieke koningen op het Europese Voorplan
↳
geloof staatsbelang Verboden Onzuiver bloed ( Moon /joods ) te hebben
= →

Str d om Napels → ideale

bondgenoot Maximiliaan
Frankrijk trok op naar Napels
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 Van alliantie naar politieke Unie

grote problemen met Frankr k :

Alliantie tussen
Aragon en de Nederlanden 114961
↳ dubbelhuwel k kinderen Maximiliaan ✗ Kinderen katholieke
>
koningen
-

↳
Spaanse Vorstengeslacht = Zwakke
gezondheid Filips de Schone ✗ Juana van Castilië

1497 : Juan van Aragon overl dt Margaretha Van Oostenr k ✗ Juan Van Aragon ( troonopvolger )
1498 :
Isabella overl dt Zus Juan getrouwd met koning Portugal

1500 Zoon Isabella Overl dt

:

Was 3de opvolger

(Juana Van
Aragon ✗ Filipndeslhone Volgende l n ) =

Ferdinand bleef koning Aragon

1504 :
Isabella Van Castilië overl dt →
Filips desihone
"

koning ,
Castilië
1506 : Filips de schone 1- Ferdinand tijdelijk vorst tot meerderjarigheid Karel

1515 :
Karel meerderjarig → landsheer Nederlanden

1518 : Karel Castilië 1- Aragon

koning
1519 : Maximiliaan 1- → Karel aanspraak keizerskroon

keizerschap
Karel Universele
"

erfgenaam Aragon Castilië ,

Bourgondië en Heilig Roomse r k moest tot keizer benoemd worden
:
,

keizers Verkiezing :
Normaal schoof Roomse keizer zelf iemand naar voor → Roomse
koning / benoemd wanneer keizer stierf /
Elke Christel ke Mainz
koning mocht zich kandidaat stellen → dan Verkiezingen door Vorsten College :
aartsbisschop
overl den Maximiliaan → Verkiezingen :3 kandidaten : ① Karel aartsbisschop Keulen
kanditatuur Frankr k →
ontsnappingspoging wurggreep Karel ② Frans I I Frankr k 1 / had paus aan z de )
. aartsbisschop Trier
Karel toch Verkozen : ③ Hendrik VIII ( Engeland ) paltsgraaf Van de R n
'

p lers ① Propaganda Volbloed duitser, kleinzoon Maximiliaan , beste

2 : →
garantie politiek koning evenwicht van Bohemen

② Omkoop operatie → gefinancieerd door Fugger → r kste Figuren Duitsland → Wou macht Uit Frankr k Markt graaf van Brandenburg
↳
hertog Van Saksen
" "

overtuigende Factor bigmoney Big Politics ,

Karel V = heerser
machtigste staten complex Europa
↳ onaanvaardbaar voor Frankr k + Paus
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 Ambities 1- Mislukkingen van een wereld heerser

Doelstellingen
Karel V had 3
doelstellingen ① Verdediger van het Christendom → Zowel intern ( ketters ) als extern ( Ottomanen / t Protestantisme
:

2
bescherming dynastieke belangen huis van Habsburg → huwel kspolitiek
3
Wereldl ke leiderschap → Karel V # territoriale Uitbreiding beluste Vorst

adelaar → Romeinse traditie t symbool Voor Heilig Roomse r k

Verschillende wapenschilden Karel heerste
=
gebieden waarover

ketting → orde ketting

gulden Vlies
water → straat Van Gibraltar

Zuilen → einde wereld + Symbool Voor Plus Ultra politiek

( wapenschild Karel V1 Plus Ultra → '
steeds verder
'
→
str d tegen ongelovigen →
h wou verder
gaan

De opmars van de Ottomanen

Ottomanen → Eind 15 eeuw westel ke opmars Ottomanen grootste bekommernis aantal Europese monarchen → Vooral Karel V
↳ oprichter dynastie = Osman I →
grondlegger Turkse imperium in 1300

Eerst 1600km '

,
2 eeuwen later 12 miljoen km2 → Suleyman de magnifieke/wetgever

Suleyman =
belangr kste leider Ottomanen → r k grootste vorm

→ militair 1- economisch Veel machtiger dan Europa

Eind 15716 '
eeuw → Ottomanen
machtigste staat wereld ↳ goedgevormde ruiter + landleger ↳ Veel meer inkomsten
"
1453 : hoofdstad
Verovering Constantinopel nieuwe

2de helft 15eeuw Verovering :

resterende delen Griekenland ,
Roemenië , hele balkan
Îtedecenia 18eeuw inl ving syrië + Egypte :
, → Oostel ke Middel andse Zee onder controle Ottomanen

→
OOK Iran , Irak en
grote delen Van Noord Afrika -

Volgde snel
1526 : Ottomanen Vallen Hongar e binnen / zus Karel )
→
grote delen Hongar e bezet
1529 Ottomanen willen
: Wenen / centrum
Europa ) binnenvallen → slechte
weersomstandigheden 1- logistieke moeil kheden
↳
grens westel ke Uitbreidingen Ottomanen

Karel kende wel succes tegen bondgenoten Ottomanen

→ Arabieren maakte middel andse zee
onveilig
1535 : Karel Veroverde Tunis → bedreigd door arabische pirater
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 De Confrontatie met Frankr k

Frankr k grootste tegenstander Habsburg -75 Frans

= -

Spaanse oorlogen
↳ één van de r kste staten t meest aantal inwoners

1ste Oorlog 1521 -1526 →

nederlaag Frankr k → Karen kr gt Doornik + controle Milaan
Mag b Pavia 11525) → FransI kr gsgevangene -11526 Verdrag van Madrid → Frans I Vr gelaten → toegevingen teruggave Bourgondië
-

Karel liet Frans / zo snel terug Vr door belofte mee te op kruistocht

"
gaan
[ oorlog : 1526 -1529 → Frans I brak meteen alle beloften

↳ Karel wint weer ↳

liga van Cognac : alliantie v anden Karel ✓ → Paus , Venetië, Firenze,
hertog Van Milaan
Sacco!!!
↳ Saeadi Roma Plunderen 1- Vernielen : Rome -7 naar buitenwereld alt d betreurd → schuld Paart Frankr k
" "
1527

↳ Paus Verloor macht

"
Einde 2° oorlog Dames vrede Kamer k moeder Frans I
= van → Vrede
gesloten tussen Margaretha van Oostenr k en

3%0610911536-153911-40 oorlog 11541 " -

15441
↳ minst Frans Inlhakelde hulp Ottomanen in Vreemd → Frans Iwan
'
katholieke koning
'

ingr pend →
gekend als meest ,

↳ ↳ steunde ook Duitse protestanten

de
Oorlog bracht weinig op
5. oorlog 11552 -1559) :

→ niet meer onder Frans Ilt 15471 + Karel V maakt einde ook niet mee

Vrede van Cateau-Cambrésis → einde oorlog 1- einde slag b Saint-Quentin .

Oorlogen gevolgd door Pat hispanica 11598 16211 ↳ onder Filips II -

→ enorme
nederlaag Frankr k →
Zorgt voor dynastieke problemen
1557 Spanje moet zich bankroet Verklaren door
gevolgen oorlog
:

Duitse protestanten ( kort overzicht zie PPT )

Maarten luther → belangr kste icoon reformatie -795 stellingen 115171

→ Persdruk verspreidde ideeën Luthernnel
1500 : Start verkoop aflaten →
Korting op t d die men moest uitzitten in Vagevuur
↳ ook vooral
gestorven dierbaren
•
BUIK exsurgedomine veroordeling leer + verplichting aan
: luther stellingen te ontkennen → anders werd h geëxcommuniceerd
→ luther Verbannen
weigert →

domino
•

Etsurge =
iemands leer aanduiden als ketter
↳ leer dan niet ontkennen =
religieus uitgesloten → geen godsdienstig recht meer

r ksdag Vaardigt Edict van Wormn 115261 Uit Maarten Luther r ksban
"
geen wereldl ke rechten
"
•
→ → →
vogelvr →
V and staat → meer

R ksdag Algemene vergadering Heilig Roomse r k 3. Colleges

• = → : 1 Keurvorsten
overal aanvaard 2
•

groeiende sympathie Luther → r ksban niet r kssteden

↳
hertog Saksen Frederik de w ze → beschermheer Luther 3
r ksvorsten
•

r ksdag van Ausburg : zou definitieve

religie ze breuk betekenen

↳ meerderheid pro r ksban Luther -1 Keurvorsten contra → politieke 1-

religieuze verdeeldheid
•
Verzet tegen besluit → sihmalkandinih Verbond 1531 ↳ Karel V / Katholieken en Protestanten / hertog van de Saksen
→
Verband tussen Duitse Vorsten en steden →
erkenning lutheranisme
→ 1545 Schmalkaldische oorlog → confrontatie protestanten 1- Katholieken -1 Karel wint

↳ Dan Pas
door Frans Spaanse oorlogen -

Protestanten
weigerde religieuze vrede -71551 Vorsten opstand protestanten winnen
→

Godsdienstvrede van Augsburg 115551 → elke stadstaat mocht

godsdienst kiezen -
)
"
( Uiun religio
regio ,
eius
"

Karel moest als beschermer Christendom

zich
neerleggen b vrede → deed troon afstand -1 Voelde zich
gefaald

lzieppt)
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 Tudor en
habsburg
( 1455 1485 ) -1
Rozenoorlog oorlog tussen
Engelse adel → Tudor monarchie op de troon
• -

te ndrik V11 11485 -15091 → eerste tudor

koning → zorgde voor stabiliteit ,
rust en orde en een economische
heropleving
Hendrik V11 / 11509 -1547 ) → trouwde met Catharina van
Aragon / tante Karel V1
↳
Kreeg geen troonopvolgerdus Hendrik wou scheiden → Paus weigerde ( onderdruk Karel )
↳
aartsbisschop Cranmer van Canterbury regelt scheiding → Hendrik 1- ( ranmer geëxcommuniceerd
→ Hendrik VIII huwt met Anna Boleyn f) Confisqueerde veel bezittingen
1534 : Rome →
goedkeuring aet of Super Macy → Engeland scheurt los van
Engelse kerk wordt staatskerk Koning aan het hoofd
→

→
Vervolgens Treason 0kt → wie Hendrik VIII niet erkend als hoofd anglicaanse kerk wordt
gezien als landverrader
→ doodstraf

↳ Thomas more
Edward V1 11547 -1553) → zoon Hendrik VIII
↳ Kort bewind Calvinistische invloed
gekenmerkt door groeiend protestantisme →
→ Edward dus troon > dochter Hendrik
was
enige zoon
-

Mary Tudor 11553 -1558 ) → Katholicisme weer staatsgodsdienst

↳ 1554 gehuwd met Filips 111200N Karel v1
Elisabeth Ii zocht midden
weg tussen katholieken en Protestanten
↳
geëxcommuniceerd → Elisabeth woedend → Alles wat met Rome te maken heeft = landverraad
↳ conflict met Paus + Filips II
Karel Ven het bestuur van z n tanden
bestuur Karel zowel middeleeuws als modern :

middeleeuws :
→
samengesteld patrimonium ,
reisde veel in z n r k
→
r k kende geen hoofdstad
→ Karel Vond zichzelf koning der koningen + beschermheer christendom
Modern :

→
creatie overheidsinstellingen = instrumenten om staat te besturen
→
r k groot → bestuurl k apparaat → collaterale raden → zetelden in Nederland en hoofdstad
was te + Brussel
•
Raad van State ( 1521 ) adel die Vorst adviseerden over belangr ke aangelegenheden
=

•
Geheime raad →
geschoolde juristen →
wetgeving , binnenlandse bestuur → werd bureaucratisch zenuwcentrum centraal bestuur

Raad van Financiën → Financieel beleid 1- economische

°

politiek
introductie permanente landvoogd →
plaatsvervanger keizerin bepaald land gebied ( Zelfde macht 1- rechten)
' '
moest meestal van Koninkl ke bloede z n
meestal lid van familie
Elk gewest ook
nog bestuurd door gouverneur

De Nederlanden

Karel v :
wou soevereine Nederlands -

Bourgondische staat

↳ Transactie
van Ausburg 11548 ) →
Samenbrengen alle Nederlandse landen in
Bourgondische Kreits 11/10 bestuurl ke kringen Keizerr k )
Nederlanden bleven slechts personele Unie Van Vorstendommen → hadden allemaal
eigen rechtssysteem
Pragmatieke sanctie 11549 / →
conglomeraat van het territorium Voor eeuwig één en ondeelbaar
↳ allen binnen de Nederlanden
Alle Van titels dezelfde
erfopvolging procedure → om te erven moest aanvaard worden

↳ Nederlanden kunnen niet meer ontbonden worden

niet iedereen was het alt d eens met autonoom bestuur -

) opstanden ( BV Gent )
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 De Spaanse Koninkr ken
Castilië 1-
In
Aragon : machtsovername Karel niet zonder problemen
→ Verzet Corten
→ vertegenwoordigende instellingen in beide koninkr ken
↳ Wouden niet
meegesleept worden in Habsburgs internationaal avontuur
1520 : opstand burger in aantal Castiliaansesteden
tegen centraal
gezag
↳
opstand Van de ( omuneron :
jaar t hulp hoge adel nodig gehad
2 om opstand neer te slaan
opstand van de Germania n → gel kt dig in aragon → gericht tegen macht aristocratie
overwinningen Van Karel einde politieke rol van de lokale besturen + sterkere greep Vorst
:

↳ maar Karel had nood aan aristocratie → nauwe

samenwerking aristocratie en dynastie
Karel voerde hervormingen in in bestuur : Raad van Castilië

raad Van
Aragon
Raad voor Financiën

raad Voor de Indiën

raad Voorde Inquisitie → Christendom beschermen

Een
gecontesteerde Pat Hispanica
Filips II ,
een heerser van een wereldr k
Karels troon afstand : r k verdeeld in 2 : Ferdinand ( broer Karel ) wordt keizer heilig roomse r k 115561
↳
opsplitsing binnen huis van Habsburg Filips II (zoon Karel ) erft alle andere
gebieden
→
heilig roomser k Oostenr kse tak Filips Spaanse tak
=
,
=

Filips werd wereld monarch : kreeg landen binnen R k Karel 1- Kolonies ( Vooral Castilië + Portugal)
quinto real speciale belasting op m nbouw in kolonies
:

↳ Filips 5 ✗ meer inkomsten dan Karel → ontdekking goud 1- zilverm nen

koloniale bezittingen Portugal

koloniale bezittingen Castilië Aragon
-

De controle over de middelen dse zee

jaar koningschap Filips II Verdediging Spaanse belangen binnen Middel andse Zee 1- str d tegen
eerste 20 → Ottomanen

1570 :
Verovering Cyprus door Selim 111 opvolger suleyman )
→
binnen Middel andere zee Afrikaanse kust , delen binnen Centraal Europa de balkan
grote dominantie ,
en

Ontstaan Heilige Liga ( West Europese Liga tegen Ottomanen → Spanje Venetië Paus
•
-
-

, ,

slag b Lepanto aanval tegen Ottomaanse marine 11571 )

→
stellen Vloot samen → →

↳ in Turkse handen bleef

gewonnen door katholieke kamp maar weinig Verandering → cyprus
,

→ door
moeil kheden binnen Ottomaanse r k :

→
Wapenstilstand : Ottomanen mogen gebiedsuitbreiding houden G) Middellandse zee weer neutraal / handel kolonies
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 De opstand inde Nederlanden 11568 -16481

grondslag opstanden tegen Filips / / → Verschillende Factoren →

religieuze , economische en politieke →
8ojarigeoorlog.dk niet enkel godsdienstoorlog
↳ later 80 jarige oorlog
-

↳ Oorlog tegen
houding Filips / 1
1.
religieuze oorzaken
Vanaf 1520 >
-
Verschillende
Versch ningsvormen binnen het
protestantisme → lutheranisme , anabaptisme , calvinisme

→ vele maat
regelingen > plakkaten
-

Vanaf 1550 >

versnelling Verspreiding protestantisme
-

1555 >
troonbest ging Filips / 1-3 Inquisitie volgt snel
-

↳
bloedplakaten wettegenketter moent streng
→
gevolgd worden 1- Verklikking werdplilhtinjaihtop andersgelovigen
↳
Weigeren regelntevolgen-doodstrar-ipieki.in aantallen
strenge godsdienst vervolgingen passen niet b
-

tolerante mentaliteit Nederlanden -

> ontevredenheid binnenland -
> repressie gingtever

2. Economische oorzaken
•
Staatsbankroet Spanje / 1557 / → ruïneerde Nederlanden
Politieke 1- religieuze problemen Elisabeth-economische Nederlanden
tussen Filips / / met catastrofaal
gevolg Voor
•

en
spanningen
→ taken invoer naar Antwerpen afgesloten →
Antwerpen -
_

Engelse taken
handelsmarkt van het

↳ massale ↳ werkte /
werkloosheid
akennaftging afgewerkte lakens Verspreiden verhandelen
strenge winterkou -1565/ → misoogsten 1- Sont doorvaart
belangr ke verharde/ plaats graan → gesloten door problemen Zweden Xdenema
'

>
-

rken
→ Voedselschaarste
, hongersnood ,
economische problemen

3. Politieke oorzaken

Filipnltgeenrianvanadel D
↳ Steeds meer
beslissingen achter
rugraadvanstate → edelenz nhetbeu
↳ taadvanstatestondin Voor
burger maar ook Verbonden aan
beslissingen Filips
↳ Verantwoordel k repressie Filips Voor
gehouden
Veeledelenpleten Voor verzachting / intrekking Plakkaten tegen de ketter
↳
Egmont en Hoorn , prinnwillemvanoranje
Eedverbond der Edelen / 1566 / → gaan smeekschrift schr ven naar de landvoogdes Margaretha Van Parma →
Verzachting repressie plakkaten
↳ " smeekschrift der edelen " > niet naar
geluisterd
-

Uiteindel k barst beeldenstorm uit

↳
goed georganiseerd calvinistisch protest tegen katholieke
kerkthunheiligenlull.us
Calvinisten : enkel gezien tussen mensen
goed
↳
Vernielden
heiligen •

'
>
spontane actie Calvinisten
→ eerst
goedgeorganiseerde actie door hele
bevolking
in enkele weken t d gollfvan Vernieling van r kdommen Rooms-katholicisme
→ Panin / 567 weer onder controle Parma
>
-

Margaretha van
Filips reactie ↳ stuurde Filipnllaanniette reageren
-

'
of exemplarisch straffen
→
sterk militair
geweld Alleslhuldigen
-'

↳
goddel ke / wereldl ke Majesteit schending
-
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 reactie Filips

Filips stuurt hertog van Alva met imposant leger naar de Nederlanden
→ moet orde herstellen + wordt Nederlanden
nieuwe landvoogd

Oprichting Bloedraad uitzonderingen rechtbank terechtstelling beeldenstormers → →

→
Ook adel :bV
Egmont en hoorn gelokt door list ( Willem van Oranje trapte er niet in)
→ een

→ ontevredenheid + enthousiasme
groter ( opstandelingen )
↳ niet enkel meer protestanten → katholieken

tegen autoritair bewind )

→ Verzamelde in ( met sterke afkeer
groep
→
lenige UXI bedelaars )
Alva 2 keuzes h voor de poort stond →
overgeven of Vechten
ging Veroveren wanneer
:

meeste dorpen Kozen Voor Vechten

onder Willem van

Oranje → eerste overwinning → Slag van Heiligerlee ( 1568) →
begin 80 -

jarige oorlog
Opstandelingen kr gen op ± 10
jaren b na de hele Nederlanden onder controle
↳
dankz verbeten dheidt
gebrek Binnenlandse steun Alva
→ Nederlanden Verdeeld onder Unie van Atrecht → Alva
gebieden in handen later Farnese

Unie van Utrecht → opstandige gebieden

↳ Start Noordel ke Zuidel ke
scheiding en Nederlanden

Alexander Farnese →
landvoogd 4579 )
↳ bemiddelaar
↳ →
gaf steden die h wou bezetten t dom te vertrekken → 3jaar ( Veel
gebieden gingen akkoord → Veel burgers Noordel ke Nlverirekk
herstelde in 10 jaar toestand binnen de Nederlanden + opnieuw
samenwerking met Raad van State
>
Kr gt opdracht van Filips om te interveniëren in Frankr k + Engeland → zorgt Voor stilvallen Reconquista Farnese
↳
Opstandelingen kunnen zich herpakken
P/ ( (aet Van
Verlatinghe 11561 )
gezag Van Filips
→ II niet langer erkend
Republiek der Zeven Nederlanden 11588) houdt stand tot 1795 → Holland Zeeland
Verenigde →
, ,
Utrecht , Friesland , Gelre , Over ssel ,
Groningen
→
Staten -

generaal hoogste gezagdrager in combinatie met parlement

=

'"
Prins Oranje ( zoon Willem) -1 staten
Maurits Van 1
generaal

De aartshertogel ke Nederlanden en het

Twaalfjarig Bestand
(Filips ii)
Afstand Nederlanden aan Isabella / dochter ) ✗ Albrecht van
Oostenr k 1ha Vrede met Frankr k !
↳
Filips brak personele Unie met Spaanse kroon + creatie Habsburgse staat

↳
Hoopte Voorwaarden te creëren Voor een algemene Pacificatie
→
moeil ke situatie :
Habsburgs katholiek vorstendom ✗ calvinistische
Verenigde provinciën →
geen interesse
in
vereniging
overdracht had
geheime publieke 1- Voorwaarden :
aartshertog el k paar moest kinderloos bl ven / Nederlanden zouden terugkeren naar Spanje
→
invloed Spaanse koning bleef Voelbaar
→ hoewel eigen Vorsten Nederlanden : niet los Van dynastieke verband met
Spanje
1607/1609 : str d met Noordel ke Nederlanden gestaakt → handel + economische activiteiten konden zich ± herstellen

twaalfjarig bestand 11609 -

16211 → Vrede in de Nederlanden
↳ schelde moest
gesloten bl ven
Albrecht Isabella deden best Van het zuiden staat te maken met cultuur + politiek die meer steunde op samenwerking met elites
: om een

↳ steunden
op katholieke kerk
↳
planmatige ontwikkeling Van confessionele contrareformatorische identiteit Habsburgse Nederlanden +

politieke 1- religieuze tegenstellingen met republiek aanscherpen → Vergroten eigen autoriteit

→

Eind 16 t begin 17 eeuw centraal staatsgezag Zuidel ke Nederlanden 1- kerkel ke hiërarchie

' '
→

→ deden er alles politiek cultureel en sociaal vlak doctrine

aan om op , maatschapp te
doordringen Van contrareformatorische
Aartshertogen : Rooms katholieke
geloofspunten gepropageerd →
gebruik drukpers , onderw s , Verschillende kunstvormen
→
steun aan religieuze stichtingen .
. .
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
 Hearts and Minds onderdanen Winnen was
belangr kste doel Confessional i sering Van bovenaf →

→ Velen in Nederlanden homogeen katholiek Van onderuit

zuidel ke exodus protestanten → Confessional
sering
'

→ /
.

Overl den Albrecht 116211 → Spaanse koning Filips Nlandsheert einde twaalfjarige Bestand

bestand t dens vrede wastepubliek gaan koloniseren → ten koste Van

Spanje beëindigde twaalfjarig Portugal 1- Spanje
:

Vanaf 1621 Weer vechten tot

Verdrag Van Munster 116481 ( Vooral voor
gunstig vredesverdrag Spanje )
→
ook str d tegen protestantisme
Madrid steunde katholieke vorsten Financieel 1- militair

Frankr k door burgeroorlogen Verlamd

na dood Hendrik 11115591 → 40jaar
burgeroorlogen
hugenoten ( Franse
Volgelingen Calv n, / → eisen zelfde rechten als katholieken

→ Vanaf 1562 meermaals bloederig conflict met troon →

mengde zich met macht str d tussen machtige clans lomplete anarchie
=

2 Kampen : 1 militant katholieke familie van bui net } opeenvolgende

koningen Frannll Karel K , Hendrik III 1- hun moeder: Catharina de Medici
,

2 Protestantse families : de Navarra

Coligny ( Gaspard de Coligny ) en Bourbon
-

Sint Bartholomeusnacht
-
( 23 -24108115721 → duizenden hugenoten op bevel van Catharina de Medici en Karel /✗ Vermoord

hertog van Guise gesteund door koning Filips II → Keert zich

tegen Hendrik III → protestantse Hendrik Van Navarro, -
Bourbon =
troonopvolger
↳ →
Hendrik III 1- Van Guise Vermoord
wou zelf troon
best gen hertog
Hendrik Van Navarra Bourbon
koning 4589 / → Filips
→ -
niet bl →
probeert interventie
Hendrik IV : handhaaft zich door steun gematigde Franse katholieken
→
Pour les besoinn de la Laure 115931 → beheert tot het katholicisme

Frans Spaanse oorlog -

beëindigd 115581 → Vrede Van Vervins

Edict Van Nantes : hugenoten Verkregen Vr heid Van religieuze overtuiging / heel Frankr k )
: -

↳ Vr heid Van Cultus / reeks steden 1

Zorgt na b na halve eeuw
'

bloedige godsdienstoorlogen hond er tal vr plaatsen : militair beschermd

'

Voor interne Pacificatie Zelfde burgerrechten als Franse katholieken

'

Elisabeth aan Engeland

Elisabeth I maakte eind aan katholieke politiek van
Voorgangster MarryTudor
→ Zocht een Via media Rooms-katholicisme + door Calv n
=
Middenweg tussen geïnspireerde puriteinen
→
botste met radicale langs beide kanten

→
tegenstellingen met Rome escaleerden : Elisabeth
geëxcommuniceerd + Vervallen Van troon Verklaard door Paar 115701
→ Rooms gezindheid sinndien gel k aan landverraad
→ OOK
problemen met dissenters f- dogmatische puriteinen / → Keerden zich tegen staat + staatskerk

ook problemen met Filips II / door houding tegenover katholieken ) → heeft bang Voor nog een protestantse macht in Europa → steunde binnenlandse v anden

Engelse schepen daagden Spaanse schepen uit op Amerikaanse wateren

→

Franse protestanten
Engeland steeds meer beschermster opstandige Nederlandse gewesten / financieel + met troepen ) → samen met

graaf Van Leicester nam in haar

→
politieke + militaire leiding over rebellen ( enkelejaren )
naam

↳ na
terugkeer bleef Engeland steunen
Filips II besluit terug te slaan : Uitsturen Armada invencible + troepen Parma → invasie Engeland
→
plan mislukt → groot deel
Verging → Engeland gebruikte branden slechte schepen gevuld met pekt dynamiet
Armada =

Frankr k Engeland republiek nog jaren in oorlog ( tot uitgeputte staatskas Spanje 1
, ,

Vrede met Frankr k ( 15981

Vrede met
Engeland 116041

Wapenstilstand 12jarig bestand 116091

ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij
ij