W.Gérnej Normandii,
na francuskim brzegu
natu La Manche,
lety miejscowose
Dieppe, ktéra byta-
by jednym z wielu
zawyktych francuskich
mmiast portowych,
gdyby nie wydarzenia
£19 sierpnia 1942
roku. Brytyjska
Operacja , Jubilee”
udowodnita
‘Amerykanom,
i alianci nie 39
jeszcze na tyle sini
i dostateczni
zorganizowani
aby zaatakowaé
Niemeéw w Europie,
4p Zriseczape coi bark
esantowe ora abc
oy
apa ite”
ey nny ins
52
Rajd na Dieppe byt elementem dlugofalowego pla-
nu brytyskich sztabowedv,ktérzy metoda .prdb ibie-
dléw’ praygotowywali sig do preeprowadzenia opera
desantowej na kontynent europeski, co skutkowaoby
otwarciem drugiego frontu, Brytyjskie i amerykariskie
vwladze zaplanowaly praejcie sit aianckich w 1942 roku
do ofensymy w Europie, aby odciadyé oddaly Armi
Czerwone] skupiajgcenafroncie wschodnim wighszoSé
niemieckch sit
Po seri mniejszych dziata, w kwietniu 1942 roku,
dowédztwo brytyskieprestapite do planowania kote
nej, ty razem znacznie bardzejskomplikowane ope
rac Operaca opatrona kryptonimem ,futter’, kre
\wstepne zatozenia zaakceptowano w maju 1942 roku,
polegac miata a morskim i powietranym desancie na
francuskim brzegu, ktéregoefektem byloby opanowarie
miata portu w Dieppe, dokonanie aniszcef urzadzeh
Portowych, przerwanie lini kolejowych - zakorczona
ewakuacja uiytych si po uptywe kik dni.
Miasto Dieppe wybrano zuwag na nieduia odleglosé
04 brytyshiego wybrzeta iba lotniczych, szacowang na
stabsza, nit gdzie indziej na brzegu kanatu obrone nie-
rmiecka ora fakt wystepowania w tym rejonie waanych
‘objektéw, ktdrych 2niszczenie byloby powaing strata
dla przeciwnika,Ponadto port w Dieppe byt wang nie
miecka baza przetadunkowa, a jego unieruchomienie
Ww znaczacy sposéb utrudniloby transport zaopatraenia,
dla jednostek broniqcych francuskiego wybrzeza
Niestety operacja Rutter’ planowana na lipec 1942
‘ku ne seta do skuthu z uwagina ae warunki atmo:
sferycane i taki niemieckiego ltnictwa na zgromadzone
jednosth desantowe. Rajd na Dieppe odwotano, a bry-
tyjskie dowédztwvo, wykorzystujac zgromadzone sily do
innychcel6w, doszto do wniosku e nie warto aktualnie
przeprowadzaé tego rodzau eksperymentéw. Jednak
decydujacy los w tej sprawie nalezat do premiera Win-
stona Churchila téry, cho€ poczatkowo miat negatyw-
ne zdanie na temat tej operaci ostatecenie nakazal je)
praeprowadzenie.
DecYowacy Gos Po”Tvnéw:
Potrzeba udowodnienia Amerykanom, ze plany
cotwarcia drugiegorontu w Europie w 1642 roku a niere
aie, byta wyikiem tarépolitycanych migdzy premiere
Wielkij Brytani - Winstonem Churchillem, prezyden-
‘tem Stanéw Zjednoczonych -Franklinem Rooseveltem,
a praywédea ZSRR - Jzefem Stalnem. Od paczathu na
wigzania wspétpracy 2 koalicjaantyniemiecka, a szcze-
élnie po preystapieniem USA do wojny, Stalin domagal
sig od swoich sojusanikéw podjgcia realnych dziataf,
kre poprawityby sytuacje na froncie wschodhnim.
Mimo, 2e do ZSRR transportowano spraet, bri za-
copatrzenie, to jednak realng pomoca dla ponoszacych
znaczne straty oddzial6w Armii Czerwonej byloby jak
najszybsze otwarcie drugiegofrontu, Amerykanie byl
przekonani, Ze naledy przeprowadzié taka operacig
jeszcze w 1942 roku, Brytyerycy uzasadrializdanie od-
mmienne praeszkodami natury organizacyine, brakiem
odpowiednio preeszkolonych sii jednostek desanto-
wych. W celu ukazania sojuszrikowi zza oceanu skut-
kéw pospiesznie praygotowane operaci desantowe),
ebra musiata sie zakoicayéKleska, brytyjscysztabowcy
‘otrzymal od premiera zadanie preygotowania ataku na
niemiechie pozycje we Franc
uwagina pogarszajce sig warunki atmosferyczne,
zabrakto czasu na preygotowywanie nowego planu de-
santu we Francj. by méc preeprowadzié te operacje,
jeszcze przed jesienia 1942 roku, dowédztwo bryty.
skie zaproponowato premierowi plan zmodyfikowane}
operacil Rutter’ Ktéra m nowym wydaniu otrzymala
kryptonim Jubilee’, Z poczatkowego planu wylaczon0
desant spadochronowy oraz intensywne bombardowa-
MORZE, STATKI | OKRETYnia lotnicze, dodaac za to do sit inwazyjnych oddity
komandoséw, ktézy mil preeprowadti¢dzataniaprze
Civko bateiom artylerli bronigcym dostepu do porta
w Dieppe.
‘SHY ALIANTOW
sity morskie 2gromadzone do praeprowadzenia
Opera, Jubilee’, dowodzone prez kapitana Johna
Huges-Halleta, liczyy tgcenie ponad 230 jednostek
nawodnych, Z uwagi na zagrozenie masowego uiycia
przez Niemcdw lotnitwa bombowego, dowédztwo
Royal Navy, ne chegcnarata signa straty, praydzie
lito do tej operacijedynie mate jednostki nawodne.
W wighszosc byy to Scigace, tratowce, kanonierk
parowe i ark artylenyiskie,kanonierka HMS Locust,
Horweta HUS Alresford oraz 8 niszczyciel: HS Calpe,
MS Berkeley, MS Broclesby, HMS Fernie, HMS Garth,
HS Albrighton, HMS Bleasdale ORP Sizok.
Nisacayciele te naleday do typu Hunt - zaprojeke
towanego w 1938 roku i, po zaakceptowaniu projek-
tu przez Admiralice, budowanego od czerwca 1939
roku. Byy to okra 0 stosunkowo male) wyporosci
bojowe}lczacej ok. 1500 ton, osiagajace predkosé do
27 wezléu, posiadajace sine uzbrojene artyleryshie
w postaci 6 podvjnych wie zuniversalnymi dzatami
102 mm, dalek preeciulatnicaychkalibru 4020 mm
oraz wyrautni bom elebinomych. Flat transportujaca
oddziaty ladowe stanowity mat, stednie i dute okre-
ty desantowe: HMS Glengyle, HHS Queen Emma, HMS
Princess Beare, HS Prince Charles, HS Prince Albert,
MS Prince Leopold, HMS Princess Astrid, MS Invicta,
HM Duke of Wellington, a takie 75 barek desantonych
r6énych modell
tami lgdowyrn desantu dowodzi kanadyis’ gene
ral John Hamilton Roberts. Sktadaly se one z ok. 5000
dolnierzy kanadyskich (24. 16. brygady piechoty oraz
cddziatow wydzilonych 25. brygady), 1000 brytyjsich
komandos6w (2 No. 3 No. 4 Commando, oddziatéw
\wydzelonych No. 10; No, 30 Commando}. W sladzie
tych osttnich znajdowalo sig take SO amerykarskch
rangers6w oraz 15 komandos6w frencuskich, Piecho-
cie towarzysyé mito 30 czolg6w Churchill ze skiadu
1 Kanadyskiej Brygady Pancern) oraz inne jednosth
pomecnicze
Wsparcia powietrenego miato udzelié 66 sewadro-
rdw samolotéw mySliwskich i 8 szwadronéw lekkich
bbomboucéuy ktérymi dowodat wicemarszateklotictwa
= Trafford Leigh Mallory
‘TYMCZASEM PO DRUGIEJ STRONIE
KANAEU.
Dowsdztwo niemiecki, po seri popreedich ajdow,
byl preygotowane na modiiwose wykonania peer woj-
ska aliancke folejne, tym razem wighszejoperaci,
_asprayjajacy stan morzai warunkatmesferyeznewska
yay, Ze maze to nastapi jeszcze przed Koicem lata
1942 roku, Ponato dlugotrvate preygotowania opera
Rutter” nledostatecane praestrzegaietajemnicy wo
Skowe| spowadowato, 2 Niemcy miel take pawnos,
o.do miesca je) preeprowadzenia,
ZLuwagina powyésze, odzay niemiecke taconu-
jace w tym rejonieznajdowaly sie w stanie gotowosci
NUMER SPECIALNY 3 f 2016
WH iszczy
po pow
{EKSPERYMENTALNA-OPFRACFC DESANTOWA™= FINA" DIEPPEIS-SERPRIA1842-ROKU
Ft oar paca
RP Slgzok
raj na Dieppe
bojowe i byty stale wamacniane kolejnymi posikami
Ich trzon stanowita ponad 1500 zolnierzy 2302. dywizj
piechoty, ktéra dowodzit generat Konrad Hasse. Niemcy,
stosujac obrone okreina, dysponowali dabrze praygoto-
wanymi pozycjami obronnymi wamocnionymi bunkrari
karabinami maszynowymi, zasiekami, przeszkodami
praecinpancernymi oraz polami minowymi.
Sina byla takie znajdujaca sig w tym rejonie nie-
mmiecka artyleria, zaréwno dywizyina jak i przeciwlot
nicza, wspierana dodatkowo przez baterie ulokowane
ra wschéd i zachéd od Dieppe, w pobliiu miejscowo-
ci Berneval (3 duialakalibru 170 mm i4 dziata kalibru
105 mm), Varengevll (6 dziatkalibru 150 mm), Appevile
(4 haubice kalibru 100 mm), Les Vertus (4 haubicekalbru
100 mm), Arques-la-Bataille (4 haubice kalibru 150 mm)
i Greges (8 haubic kalibru 100 mm}.
Dodatkowo wsparcia walczacym oddziatom moglo
udzielié postawione w stan gotowosei lotnictwo. Jest
pojawitaby sie taka potrzeba, to w clagu kiku godzin do
rozpoczecia walki - do akcli mogty sig takte preytacayé
Jednostki zmotoryzowane i pancerne,
OPERACIA py JUBILEE” ~ FAZA MORSKA.
Zacaniom floty byto praetransportowanie st ado-
uijeh a francuskie wybraete, wsparcie opniowe desan
tujacyeh sig odduiat6u,zapewrienie obrony przecinlot-
rica) oraz praeprovadzeie ewekuaci po zakoicreiu
akc
18 sierpria w godzinach wicaomych 2 bryyskich
portéw w Southampton, Porsmuth, Shoreham iNewha———Eprz0 by -wouny Swnarowey
ven wyrusyl lta desantowe wrazzohretami wsparcia,
Popraedzaly ja duvieflotylletratowabuy,ktére usuwajac
rminy, wytyczaly szlak preeiciaekspedycj praez poten-
Gane niemieckie pola minowe
kolo godzny 1.5 19 sierpniaflota desantowa po:
kona niemieckie pola minowe zlokalizowane w $d:
owe} czgéé kanatu La Manche. Owie godziny pétnie)
Jednosth desantowe, wraz 2 ostonaniszczycelamizna
taaly sie w niece] odlegosci od francuskiego breeg.
Jud woweeas ce5é nich, zuwagina ustrktechnicne,
~awrbcia nie waigtaudzitu w operaci
Wbrew planom zachowania w tajemnicy obecno:
ci na kanale zespolu invazynego, o godznie 343, na
\wschéd od Dieppe, nastapto praypadkowe spotkanie
rniemieckiego konwoju skladajacego si 3 uzbrojonych
trawler 5 Scigaczyartyleryskich, Nawigzata sie wal-
ka, w czasie tre niszczyciele poceathowo nie udzielity
wsparciajednastkom desantowym, gaye na skutek pa-
rnujacego zamieszania ich dowédcy uanali odglosy wy
strzatéw za efekt walk na ladzie. Nimo, ie ostatecznie
jeden patrolowiecniemieck zstat zatopiony, a reszta
wycofala si, wschodnia grupa desantowa zostala roz-
poroszona i znacnie otabiona utataklkunastu barek
Z uwagi na modliwosé zaangatowania praez Royal
Navy znacaniejszych sil morskich, do tego preypadko:
‘wego starcia nie musiato dose. Wystarczyioby w ramach
praygotowania rjdu zapewnié zespoly okretéw, kt
‘operujgcna skraydtach floty desantowej,w znaczne) od-
teglosci od nie skutecznieuniemodiwilyby dotarcie
jel poblite jednostek niemiecch
Mimo niezachowania w tajemnicy praecia flat in
\waryjne), operacja byta kontynuowana, We wszystkich
sektorach, po dotarciv flty do wyznaczonych miejsc
tadowania, jednostki desantowe wyruszyty w strong
brzegu, oslaniane przez Scigacze i kanonierki parowe,
kre pomagaty w nawigacjii prowadzity bark. W te fe
2ie operac dato o sbie zna¢niepreygotowanie zatég do
prowadzenia operacii desantowych. W wielu miejscach
ladowano bowiem nie tam, gdzie planowano, ponadto
w wyniku braku synchronizacji nijednokrotnie pod-
plywano do breegu matymi grupami jednostek,zamiast,
wszystkimi na raz, co uatwiato obrofcom prowadzenie
shutecznego ogra,
Po zakoiczeniu desantu, jednostk'transportowte wy-
cofaly sie w glab morza,gdzieczekaly za zaslona dym-
1a na dalszyrozve) sytuacj. W czasie trwania opera,
jednostki te dowiozly na brzeg druga fale ladujacych
oddzal6w, a nastepnie waily udzit w ewakuag
Bliskiego wsparcia ogniowego ladujacym oddziatom
udzielity desantowe bark’ artyleryskie i Kanonierka HWS
Locust W dalsze| odlegtosc od breegu znajdoway sig
niszezyciee, ostaniajace jednostki desantowe, na wy-
padek ataku jednostek nawodnych, prowadza¢ ostreat
pozycji niemieckich. Nie byt on skuteceny z uwagi na
przypadkony wybér celéw oraz brak modlivosc kon
{aktuz obserwatorami artyleryjshimi,ktérzypolegl lub
nie mieli modliwose praekazania informacjo celach. Po-
nadto kaliber drat zajdujacych sie nariszczycelach byt
byt may, aby skutecznieprowadzié walke 2 niemiecki-
imi bateriami nadbreetmymi wspieraé natarcie wlasnych
‘oddziatéw. Mimo to, z uwaginabrakinaych maliwos,
probowano wspierac walezace na ladzie oddzialy
Na niszczycielach spoczeo, poza powyészym, pro:
wadzenie obrony preeciwlotniczejfloty desantowe),
54kta znajdawata sie oc ciagly atakiemn niemiecich
bombowcéw i mydivedwe Mimo prowadzenia skutecz
‘ej obrony przecivlotniczej wiel ednostek,w tym ORP
Slaza, zostalo ustkodzonych. Dodatkowo wiele mi
saych jednostek zostalo zniszczonych ogniem artyleri
riemieckie), Okoto 10:30 niszcayciele wra z pozostaymi
jednostkami praystapity do ewakuacj sit walezacych na
{gaze i w dwie godziny pétniej podplynely do plat po-
toionych w Dieppe. Nie Zauwazono wowczas jut nikogo
na braegu, wobec czego zakoczono ewakuacje i zaza-
dzono odurét jednostek morskich do Wiki} Brytani
OPERACJA j JUBILEE” — FAZA LADOWA
Ladujace w Dieppe oddzialy trzymaly szereg zadai
do wykorania,Preede wszystkim miaty zneutraltzowaé
niemiecka obrone, 2ja¢ port i miasto Dieppe oraz po
{ozone w polit lotnisko, odholowa€ zdobyte ednosth
desantowe, zdemontowa | przewiesé do Wielkej Bry
tani stacjeradarowa oraz wrigtych do niewoijericéw.
ZTriseczeniumiaty ulec wyposaéenie portowe, suzy, zna-
ddujce sig w Dieppe statk i okraty niemigcke, lokalna
gazownia i fabryka farmaceutyczna, a takze elementy
niemieckiej obcony: artyleria, zasieki i gniazda karabi
rdw maszynowych, Po wykonaniu tych zadafi, plano:
wane ewakuacie
Odi kanadyshch Zor, prowedaonych do niewo
Hula Dien “utile”
samolot6u, @153 ltnik6w zginglo lub zostatorannych,
Po stronie niemieckiejstraty siegnely 600 zabitych,
rannych iwaletych do niewoli, objelytakie jeden Scigacz
‘raz 90 samolot6w.
WNiosKa
Biorgc pod uwage wielkosé strat modna sig astana
\wiaé nad sensem radu na Dieppe. Zostat on vznany z3
porate a sposéb jego planowania i wykonania trudno
stawiaé za prayklad dobrze preygotowane’ oraz prze
prowadzonej operacji desantowe}. Jednak nalezy brat
pod uwage to, Ze dzialania pod Dieppe byly kopalnia
dogwiadezes, dotycegcychorganizowania i preeprowa-
daenia operacii desantonych, dzalania st ladowych,
powietrenych, morskich orazich wzajernnej wspdtprac.
Pozyskane dogwiadczeniaujawnitypotraebe stworzenia
i preszkolenia dodathowych jednostek marynark’ wo-
jenne| vyspecjalizowanych w prowadzeniu opera de
santowych, preygotowania precyzynych map wybraeta,
ddoklchiejzejanalizy mejscpreystych operacjidesan
towych pod katem prayptywbw, stopnianachylenia platy
oraz wystepowania pradéw czy naturalnych preeszh66.
Operacja, Jubilee" pozwoltatakéenajednoznacane
roxstraygnigcie wielu kwestizwigzanych ze sposobem
prowadzenia walk, transportu i desantu morskiego,
tacznosci, czy organizacl zapatrzeni. DoSwiadcaenia
walk pod Dieppe wskazaty na szczegsna role wsparcia
ladujacych oddziat6w ogniem cigdkejartylri okreto-
Wwe, szezegdlnie pancerikéw, monitordw i krazouni-
kéu, Ktrych w te operaci zabrakto oraz na potrzebe
uyskania petnego panowania w powietrzu podczas ak
desantone
“wrécono tet po raz pierws2y uwage na problem
zopanowaniem portow za pomoca bezpostedniego
Dieppe
ypc po
sk szyet boomy Fas
ataku z morza. Po dodwiadczeniach 2 operacii Jubi-
tee" postanowiono preeprowadzié w prayszlosci desant
ta obszarze pototonym w dalszejodlegosci od portu,
a nastepnie zdobyé go od strony adv. W celu zapew-
nienia aprowizacjiutrudnionej praez zniszczenie urzg
dzef portowych, postanowiono zaplanowae tworzenie
wlasnych stucanych portow, wykorystujac do tego celu
zatopione statk i kesony.
Wiioski 2 radu na Dieppe wyciagnltakte Niemey,
ktéray wykorzystali propagandowo Kleske wojsk de-
santowych. Operacia Jubilee" spowodowala, ze do
\wédztwo niemieckie wielkim naktadem sit Srodkéw
rozbudowalo pozycje obronne w ramach tw. , alu
Aalantyckiego" oraz zwighse liczbe jednostek wojsko-
vwych stacjonujacych we Fang
Wile ponelnionych w trakcie Operaci, Jubilee” ble-