» 3— uinwff hWnn r

wB&BBBBttm
MM " ffl/k

BHfllMigHliasi
toBBHUBBMJltllB

SiiiHi
l£i8»5fltfiK2B7s

XBGEBBHKBnl
BmB99hE3
^CsCnBBftwHJJIri;
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/p2sanctiaureliia03augu
 S.ECULA iv-v.

SANCTI AURELII

AUGUSTINI
HIPPONENSIS EPISCOPI

OPERA OMNIA,
POST LOVANIENSIUU THEOLOGORUM RECENSIONEM,
CASTIGATA DENCO AD MANCSCRIPTOS CODICES CALLICOS , VATICANOS , BELGICOS , ETC. ,

NECNOK AD EDITIONE6 ANTIQUIORE9 ET CASTIGATIORES,

OfERA ET STUDIO

MONACHORUM ORDINIS SANCTI BENEDICTl

E CONGREGATIONE S. MACR..

Edltlo novl«sima , emendata et anctior ,

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTHEGJB GLEBI CNIVERS/E
SIVE

SURSUUM COMPLHTORUM IN 5INGCLOS SCIENTI C ECCLESl ASTIC E RAUOg EOITORR.

TOMUS TERTIUS.
PARS ALTERA.

I
~ I

VENEUNT 16 VOLUMINA 86 FRANCIS GALLICIS.

EXCUDEBATCR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE.EDITOREM

IN YIA DICTA D'AHB01SE, PROPE PORTAM LUTETI^E PARISIORUM VULCO D'ENFER NOMLNATAM,
SEU PETIT-MONTROUGE.

i84i
 ELEiNCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOD TERTIO TOMO CONTINENTUR.

o«

1N II PARTE.

Ouffistionum Evangeliorum libri n. Col. 1321

Qusestionum septemdecim in Evangelium sccundum Maltlisoum libcr unus. 1365
In Joannis Evangelium tractatus cxxiv. 1379
In Epistolam Joannis ad Partbos tractatus x. 1977
Expositio quarumdam propositionum ex Epistola ad Romanos, liLer unus. 2063
Epistolffl ad Romanos inchoata Expositio. 2087
Expositio ad Galatas, liber unus. 2105

CONTENTA IN APPENDICE.

De mirabilibus sacra Scripturse libri m. y^C^3

—^^\ 21 9
'*

De benedictionibus patriarchaa Jacob. 219 ^

/^/^er. iwcHAEL-eY^A
Queestiones Veteris et Novi Testamenti.l % ( oollege »/ 2213
Ia B. Joannis Apocalypsim Expositio. V' ^^ 2417

FEB -6193*
% 4-6»/

Ex typis MIGNE, au Pclit-Monlroage.

 .

S. AURELII AUGUSTINI
HIPPONENSIS EPISCOPI

QUiESTIONUM EVANGELIORUM
LIBBI DUO '>">.

"1&& 3®&<&!m>t*
De subsequenteopcre vide Hbrum2,cap. 12, Retractationum, col. 634, a verbis, Sunt quaedam
expositiones, usque ad col. 635 verbis, Non ita scriplum esL M.

prototjn?.

Hoe opus non iia scriptnm est, ac si Evangelium XI. De grano sinapis quod majus fii omnibus oleribus.
\u. De lerniento quod accepit mulier, et abscuudit iu
ct poncnduni ex ordine sii-cepium essct a nobis : sed fariua; salis tribus.
j.ro arbilrio ei lempoie consuleniis, cuin qno legejba- XIII. De thesuuro in agro ahsconditn.
xiv. Quod dixerunt Judaei, tnde kuic sapientia hac
tur, siqtiid ei videbalur obscuruni. ldcoque mulia, et ririus '.'

ct foriassis ol.scuriora pralermissa sunt ; quia jam ca XV. Quod am! ulavit in niari ad discipulos.
XVI. Quid sit, Mimus quodcumque csl ex me, tibi pro-
aorer.il, qui ea qu;eflondiimnoveral, inquircbat, nec deril.
teueri rolcbat fesiinalionem suam in iis qiueantea jam XVB. Quod ait, Omnis ptantatio quam non plantaiit la-
ter meus, eraaicatitur.
sic aceeperal, ut eliam assidiiilaleaudiendi aique ir.i-
XVIII. De uero ceulurionis et filia chananjea; mulieris.
|

ciandi. memorioc slabiliier firmeque mandarct. Non- MX. Quid signifieent rnuli, et ca?ci, et surdi, et claud],
qui curandi oblali suat Diiuino.
nuila eliam hic non eodem ordine inveniiinlur expo- XX. Quod ail, Facto vcspere dicilis, Seiftnm erit ; ru-
sita, quoin Evangelio narrala sunt ;
quoniam qusedam bicundum csl cnim cootum.
XXI. Quod aii, Etias qiddem venturus est, el restitvct
feslinaiioiic dilaia, cuni tcmpus dareiur, relraclaban-
omnia.
tur, el eo loco scribcbauiur, qui vacuus in online jam XXII. De illo qui sjepe cadebat in ignem el aliquando iu
aquam.
cxposilaruni rcrum subseqiiebalur. Quod posleaquam XXIU. Quod ait, Ergo libeii suut plii, cum tributum exi-
comperi, ne quis Ibile qiuvrens aliquid legere in hoc gerelur.
XXIV. Quod ait, nui autem scandalizaverit tmum ex pu-
opere, quod eum in Evangelio movisset et ad quae-
sillis isds.
rcnduin excilassel, licdio pcrturbati ordinis offendere- XXV. Quod ohlatus est ei debilor decem millium talen-
torum.
tur quandoquidem ea qiue carplim, ul poleranl, di-
(
xxvi. De divite qui non inlrat in regnum Dei.
ciabantur, in unum collecta et contexta cognovi ) ;
XXVII. nuod duobus seorsum discipuJis st jassurum in-
dicat
feci ut ad ordinem numerorum prcescriptis litulis, quod
XXVLU. Quod cum Jericho egrederetur, duos ca;cos illu-
tuique opus esset, facile investigaret. minat.
XXIX. Quod ait discipulis, Dicclis inonti liuic, Tolle ei
TlTCLl OCiSTlOXCM LIDRI PRtMI
jactu te in mare.
IS EVA.NGEL1CM SECUXDCM MATTH.ECM (/>). XXX. Qiiod aii, Et qui cecideiit super tapidetn istum,
conf ingctur.
I. ouod ait, semo novit Fitium nisi Pater.
XXXI. De hoiuiiie rege qui fecit nuptias Dlio suo.
II. ouod disci|juli Doaiiui coeperuiil vellere spicas, et
xxxu. De seplem tiatribus qui uuam uxorem habue-
niauducare. runt.
III. De liuo fumigaate. XXXIII. Quid sit quod ait, Tota lex paideX in Ais duobus
iv. De caeco et uiuto. pra?ceplis.
\ Quod ait, Et si ego in Beehebub ejicio dtvmones. XXXIV. Quod ait, otdd enim majus est, aurum, an lem-
w. Quod ait, Progenies riperarum. ptum quod sanctificat aurum ?
KU. Quod aii, ncut enim juit ionas in ventre ceti tri- XXXV. Quod ait, Excoluntes culiccm, camelum autem
bus diebus et liibus noclibus.
glulientes.
Mll. Quod ait, cum spiritus iimnundus exieril ab lio-
XXXVI. Quod ait, Quolies wlui ccmgregare filios tuos sicut
mine. gallina ?
IX. De tructu centeno, sexageno, et triceno. xxxvii Qiiod. ait, oratc ne fial fuga vcslra liieme vel suO-
X. Quod ail, cottigite primo zizunia. bato.

ADHONITIO PP. BEXEDICTIXORCM.

Ouaistionum Evangeliorum libri duo emendati sunt ad Yfss. victorinos duos, ad Sorbouicum, vaiicanum, Micliaelinum
cisierciensem, Aruullensem, corbeiensem qui annos fere 900 praUert ad lecliones variantes Lovauiensium ex trlbus qua-
:

luorve codicibus ad edilos etiam r.at. Am. Er. et Lov.

:

Comparaiimus prceterea eas omnes editioncs initio Retr. et Confess. t. 1, memoratas. M.

(a) Scri| ti versus Chrisli annum 400. Horum librorum a?Iatem ccJligimus non modo ex nelraclationum serie, ubi locuin
babeut intcr o|4iscula circiteranni ui Christi 400 edila ; sed etiam ex illis Auguslini verbis, lib. 2, qusst. 13 : « Jam cla-
• rificala, inquit, Ecctesia el liberalo populo Gentium a dominaiione dauiioniorum, in abditis agunt sacrdegos rilus suos
« qui Cbrislo credere noluerunt. Quae profeclo verba significant id lemj oris non licuisse palam colere idola quam in reiu
> :

lcges anno 399 dedit imperator tlonorius.

(b) Qmeslionum litulos ab Erasmo et I.ovanieusibus immciito rcjcctos huc revocamus ex Mss. et aniiquioribua
( J !iS.

Sa.vct. AcGLsr. III. fQuai cua le-deux.j

1825 QUjESTIONUM EVANGEUORUM, S. AUGUSTINI
xxxviii. Quo.1 aii, sicul fidgur ezti ub oriente, ct pervenit incidit tn lalrones.
usque m occsdentem. XX. Quod Xiarlba excepit illum in doina.u suam, uln
xxxix. Quodail, /> wrbore fici discile smiiiitmlmem. Maria sedebat ad pedes epjs.
xi guod ait de luda, loiwm erat illi non nasei, xxi. De ill qui medianocte abamicopctit tres pancs.
i

xli. guod triginia argenleis vendilus est. xxn. De pane et pisce et ovo.
xui. Quod ait, ( bi fuerit corpus, illo congregahmtur XXIII. Quoa ait, Intistis clatem scientiee.
uquiliT. xxt\ . Quod aii, nima plus est qnum esca.
xliii. Quod aii, tion lilwm amotlo de Imc generatione xx\ . Quod ait , i int lumbi uesti i pnvciiuti , ct luccrmv
ritis. ardcnl s.
xi i\. Quod spuerunl b fadem ejus, ct colaphfs cmu JffiVI. i)o laensura trietici qnam dat fklelis dispeusatnr
percusscruat. familix.
Xi.v. Dc triua Petri negalione. xx\li. Quod ait, cum viilerilis nnbcm orientem ub oc-
XL\i. Quod a louge scculus est Doniinmu etmicm ad casu.
passionein. xwiii. Quod ait de stalura corr.oris cui non possint ali-

XLVji. Quod Dominus oravit priusquam traderetur.

tei i|iiiil addere.
Tnn.i QOJESTIONOM Liam II X\ix. Quod ait, Xolite in sublime extolli.
W
EVAM.KIKM SECINDIM IOCAH. X\\. De tnvitalis :nJ oiua.n.
I. Qood zacharias audil ab angel >, i.x.uidita est oru- XXXI Desumptibus ad lurrem xdificandam et rege ,

tio tita. qui babet viginti nailia.

II. Quod de oavicula docel turbas. xxxii. De sale infaluato el ove perdiia.
iii. Quod ait leproso mundalo, vade, ostende te sa- xx.xni. De duobus fil.is quorutn junior profectus est in
cerdoti. regionem longinquam.
IV. De paralytico qui | er tectum est ad eum depo- xxxiv. Quod ait Facile vobis amicos de mammonu imV
,

silu>. quitalis.
v. Quomodo duos patres liabere potueril Josepb. X\\v. (,ii:i(l ait, non fuistis. i' in alicno ftdcles
vi. Dc sepluaginla septem generationi! u>. x \\\ i. Quod duobus domims servire.
ait, .\c»io potesl
vu. De eo qui habebat dexteram manum aridam. XXXVII. Quod nil, Heqnum ccetorum vbn paitttr.
VIII. Quod ait, mensuram bonam, confcrtam, el coagi- XXXVUI. l>o divile ad cujus jiuuam jaeebal Lazarus uln-
tiitiiin, cl tupereffhientem dabuni in sinum ve- rosus.
strum. XXXlX. Quod ilixerunt discipuli Domino, .tduitge nobis
ix. Qnod ait, Kumauid potesf cwcus ctecum ducere .'
fidem.
x. De illo qjii fndit in ;dtum el posuit tundamentum xi.. De decem leprosis.
super peiram. xii. De illo qui in lecto ost, et vasa ejus in domn.
XI. De pueris sedenlibus in foro et ad invicem cla- Xl.ll. De illo qui in agro est, ut nou redeat relro.
mantibus. xi iii. oe uxore Loih.
xn. Quod ait, wemo lucernam accendens opcrit eant XI .iv. De duobus in lecto et duahus mulenlilms et duo-
vase, aut sulitus lectian ponit. bus in agro.
xui. De illo in quo erai legio daemouiorum. xi.v. De judice iniquo quem vidua interncllal>at.
xi\ . De septuaginla duobus disciputis. xt.\l. De homiiie nobili qui abiit i:i regianerti loiigie-
xv. Quod ail, ?» quotl in le est himen lenebrw simt, quam acc^ ere sibi rcgnum.
ipsw tcncbrw quanlce sunt '.'
Xl.\ll. De camelo perforamen ams.
xvi. Quodait, Minc vos, i liarhai, qvod dcforis esl Xl.\ III. De caeco iiliiininato, cum propinquarct icii in>.

calkis, et a .'/<;/ mundatxs. xi.ix. sanctorum, eum resurrexerint.

i>e \iia
xvn. DedigiloDei. L. Quod ait, orate nc inlicth in tattaiioncm.
Xviil Dejiiuiiiofiliorum sponsi. Ll. Quod sciiplimi est de Douiino , F»U il se longitta
XL\. Dc illo qui descendens- ab Jerusalem in Jeriebo irc.

LIBER PRIMUS.
Qusestiones in Evangelium secundum Uaithxum.

Qu^est. 1. [Mattii. c. xi, $ 27.] Cum dieeret, A'*mo nott mamtfacta in exspolial-.onem carnis {Coioss. n, II).

»iot»'l Filhtmnisi Pater, non dixit, Etcni volueril PaUr III. [Ib. Xll, 20.] In lino fiiiniganle ' notandum qnia
rcvelare; qticmadmodum eiiindicerci, Nenw novii I'a- et dcscrium liunine lacit putorcm.
trem, nisi Filius, addidit, ct cui volueril Filiusrcvclare. IV. [Ib. xii, 22. |
Tunc ovlalus cst ci damonium ha-
Quod non ita inlelligeiiduin cst ,
qtiasi Filius a nnllo bens, ctvcus et mutits : id csl, qni non crcdit, el suli-

possitcognosci, ni^i a Palre solo; rater aiilcm non (lilus est diabolo; qui non inlelligit, cl ncn coufileiur

soluin a Filio, scd cliam ab eis qtiibus rcvclaveril ipsam lidem , ilc qua diclum cst, Ore attlem confcssio
Filius. Sic enim potius dicttim cst, tri iutclligamus cl ftl in siiiutcm (Itom. x, 10); vel qui non dal laudeiii
Patrem cl ipsum Filinm pcr Filiura rcvclari ; quia Deo.
ipscestmenti nostrx [umcii utqnod posica intulit, : V. |
II). xu , 27-29.] Quod dix.it , Ef si ego in Beel-

cl cui volucrit FithlS rcvclurc, nOII laiiliiin PalrClil, scil sebub ejicio dwmones, ciiam Bccundum veslram sen-
otiain Filium accipias : ad lOrtim cnim i|ttod divit, il- lciiliam : i
:
;i:»r pervciiil in vos rcgnuin Dei ; quia re-

Ijtum est. Yerbo eniin suo insj Palcr dcclaralur : gniim diaboli siarc non potest, quoil advcrsum se di-
verbum autcm non soliun iil njnod pcr verbuni dccla- visum esse latemitii. liegnum Dei nunc dicit, quo
ratur, scd ctiam seipsum dcciaral. damnaniuT impK, et a lidelibus de peccaiis suis pcnii-
II. [Ib. xn, 1.] Quoil discipuli Domini cceperiini vel- lcnltam nune agentibus secernuntur. Fortem illora

lere spicas , et manducitre, quod nisi confricanles cas, appcllat, quia ipse tcncbat, ne posseut vitibussuis ai)

facere non posseul ; liinc csl, Morlificate mcmbra ve-

1
in editis bsec quxsiio sicincipii, tmndhwm quassatam
stra, quw super terram cs:, quia quisque non
Jttdaos dicit, proptcr quod el uitiim crant , cl ab iiniccm
siirff : i:l

iransil in corpus Chrisii, ni^i Carnalibus cxspoliatus discrepabant limi sequilur. In lino [umgante, elc. \l
.
m
Mss. om:iil>us carcl prnna illa |arlo; adeuque m QUSBStio-
fucrit indumciitis ; liinc est el, Exuile vos telerem ho- iiiiiu eleacbo rsenotalur, non, de arumline quassaia; t&i
i

minem (Coloss. IU, 5-9) ; liinc cst el, Circumcisione bocce lUulo, de luio Imnigante.
 1225 MBER ruiMus. i3-:r.

illo se Iiomines erucre, scd per graliam Dci. Vasa ojus rius, quia non pugnant eontra consuetudinem rarnis;
dicit nmucs infideles. Nisi prius alligavcrit forlcm : al- solct enim ntiuin concedi sexagenariis posl militiam,

tigavait dixil, polcstalem illi ademcrit impediendi vel pnst actioncs publicas : trigesimum conjiigalorura,
v<ilniiiaicin fidelium a scquciidu Christo, et obtinendo quia h:cc esl a?tas prfflianlium ; ipsi cnim habeot
re;jno Oei. acriorem conflictum, ne libidinibus supereniur.

VI. [Ib. XII, 54.] Progenios vipcrarum eos dicit, X. [Ib. xiii, 23-50.] Omnis immundilia in segete ,

quii et diaboli lilios appellat. Iu laiilum enim quis- zizania dicunlur. Quod priino separala zizania dicim-

quc lilius cjus esl, in (piantum eum peecando imi- tur ', qnia trihulatione pi\ccedenle scparabuntur im-

talur. pii a |iiis : quod per bonos Angclos inielligitur (ieri

VII. [Ib. xu, 40.] Sicut enim fuit Jonas in vcntre ceti quia officia vindictx possunt implere boni bono ani-

tribus diebus et tribus noctibus ; sic cril Filius hominis mo, quomodo rex ', qnomodo judex ; officia vero mi-
m corde terrw tribus diebus el tribus noctibus. Sexla? serieordiso mali implere non possunl.
feria? dici partem qua sepnltus est cum pncterila XI. [Ib. xiii, 51.]Granum sinapis oh fervorcm fidei,

nocte, pro nocte et die accipias, hoc est pro loto die vcl quod dicatur vencna expcllere, majus (it omnibus
sabbali noctem et dium ; et noctem dominicam cum oleribos, id est dogmalibus. Dogmala aiiicm sunt p!a-
eodcm die illuccscenle : ac per boc accipiendo partem cita scclarum, id cst, qnod placuit singnlis scctis.

pro loto, liabes Iriduum et trcs noctes. Quod enim di- XII. [Ib. xiii, 55.] Fermcnliim guod accepit mulier,

ciintur decem meuses pra'gnautis, novem sunl pleni ei abscundil in farinm sntis iribus : mulierem , sapicn-
sed initium decimi pro lolo accipitur. Et quod sc Do- liam dicit : fermentum, dilcclionein ; quod fervefacit

iniuus ostendit in niontc , post sex dies factum dlcit clexcilat. In larinae autem saiis tribus, vel Iria illa

unus evangelista [Matlh. xvu, 1); alter vero post in homine, Ex toto corde, el ex lola anima, ct ex tota
octo dies dicil (Luc. ix, 28), parlcm posteriorem tnente (Mutth. xn, 57) ; vel Iria illa fruciifera , Cenle-
primi quo fulurnm boc Dominiis promisil, et
diei in num, scxagenum, tricenum (Id. xm, 8,23); vel liia

. parieni prinrom novissiini diei in quo complelum est illa genera hominum, Noe, Danicl ei Job ( Eicch.
quod promisit, pro lolis alque inlegris diebus annu- xiv, li).
merans : ut iulelligas eiim qui dixit, posl sex dies, XIII. [Ib. xiii, 44] Thesaurum in agro abscondi-
solos medios eommcinorassc, qui veretoli atque in- tum, dixit duo Testamenta lcgis in Ecclesia. qu.-e qnls

(egri compleli siml. In Genesi cnim a lumiiic incipit cum ex parle inlellectus atiigerit, sentit illic magna
dies, et linil ad lcnebras (Gen. i, 5), ad significanduiii lalere : et vadit el vendit omnia sua, el entit agrntn il-

lapsum bominis : nmic autem a lenebris ad liicem, lum, id cst, contemptu temporalium comparat sibi
sicul diclum csl, De lencbris huem clarescerc (
II Cor. oiium, ul sil dives cogniiionc Dei.
iv, G) : quia a peccaiis homo liberatus, pervenit ad XIV. [Ib. XIII, 54.] Quod dixcruntJud:ei, Unde Imic
luccm jusiitire sapientia Iwc et virlutes ? sapienlia in his qu;e loquc-
VIII. [Ib. x!i. 43-45.] Cwm spirilus immundus exieril hatur, viriutes in his qu:e operahator. Idcoque et
ab homine : signilical quosdam ita crcdiluros, ulferre Aposlolus cum dixit Christum Dei Yirtutem, et Dei
non possinl labores continenlirr , el ad sa'Culum red- Snpienliam (lCor. i, 24); virtulem ad signa relulit
iluri sint. Quod diclum est, Assumil secum alios septem, propter Judrcos, sapienliam autem ad docliiiiam pro-
iuielligitur quia cum quis ceciderit de jusliiia , etiam ptcr Gr;ecos, id est Gentes.
simulalionem habebit. Cupidilas enim carnis cxpulsa XV. [Ib. xiv, 26-55.] Quod dixcruul discipuli phan-
pcr poenitenliam a cnnsuetis operibus, cum non in- tasma esse, significat id quod dictuin est, Pulas, inve-
veneiil in quibns deleclatinnibus correquiescat, avi- niel fidem in terra (Lue. xvm, 8) ; quia quidam qui
dius rcdil, et riusus occupat mentein hominis, si cuni cesserintdiabolo, de Christi nd\enlu diibilahunt. Quod
pulsa esset ', negligeutia subsecuta est, ul non intro- aulem Petrus imploral a Domino auxilium, ne mer-
ducrrelur lanquam liahiintor muudaise domui scrmo gatur.significaiquihusdam Iribulalionibus ciiam post
Dei per sanam doctrinam. Et qiinniam non solum ulliniam persecuiioncm purgandam esse Ecclesiam.
habebit illa septem viiia ,
quac septein virtutibus spi- Quod et Paulus significat dicens : Satvus eril; sic ia-
ritualibus * sunt contraria, sed eliam per bvpocrisim menquasiper ignem (I Cor. m, 13). Quod sequitur, ut
se ipsas virtutes hahere simulabit; propterea assum- adoranle^ omnes qui in navi eranl, dicerent, Vere
ptis secum septem aliis nequiorihus, hoc est, ipsa Filius Dci cs, significat clarilalem cjus tunc manife-
seplcnaria simulatione, redit illa concupiscentia , ut siam fuiuram, per speciem jam videniibus, qui per
sinl novissima hnminis pejora quam erant prima. fiilem nunc ambulant.
IX. [111. xin. 15, 23.JQuod dicit, AUud centesimum, XVI. [lh. xv, 5.] Munus quodcunique est ex me tibi ,

uliva sexagesimum , aliud trigesimnm : centesimum proderil; id csl, munus quod offers causa mei, ad te
marlyrum, propler satietatem 8
vitae vel conlemptum jam perlinebit qiiibus vcrbis significant (ilii jam non
:

n.orlis : sexagesiinum virginum , propter otium intc- sibi opus csse parentum pro se ohlaiiones, quod ad
eam xtateni pervenisscnl, ut possent jam ipsi ofierre
1
Am. Er. etLov. sic cum cxpidsa essel jiislUi'/, negligen- pro sc. In bac ergo ootate eonstitutns, ui posscnt pa-
tin subsecuta esl. Eaiendamus ad octo Mss.
et ad editiohe.m
»::ilisponenscn. r.r. Lugd. ven. I.ov. Iiabent, timnia dicilur
(juod prinf .
1
Mss. Corb. et Sanviclorini duo, rirtiitiim spailfjus. .rpmatur, zizanta dicilur. m.
'r.at. Am. Er. etoctovtcs., samtit.Ttem. • sic nai. et vs. r.isterciensis. At alii endicos, lex.

"BQ

I
84-1
1327 QU.ESTIONUM EVANGRL IORUM, S. AUGUSTINI J5i3
renlibus suis hoc dicere, cum boc dixissenl, negabant ligantur, cum devinctum pohdere suo deducai ad in-
Pharisxi rcosesse, si pareniibus suis non prsestareiil lcriiiiiu.

bonorem. XXV. |
Ib. rviu, 24-31. }QuodoWnto estDomino dc-
XVII. [Ib. xv, 13.] Omiiis planfotio quam non plaiila bitor decein milliitm taleiitorttnt, et jussit cum vcnum-
vit Pulcr meus cccleslis, eradicabitur : id est, Carnalis duri, ct uxorem ejus, et filios, et omnia qnai habebat, et

cupidiias,secundum qaam sentientes dfTendebanlur reddi : inlelligeiidum est dccem prajceptorum Legis
de pnctermissis rerum slgnis, vel eliam traditionihus cum fuisse dcbitorem ; ct pro eupidilate ati|ue operi-
suis ; et proccepla vitse non curabanl, qus a cupidi- bus suis, tanquam nxore el filiis, pcenas solvere de-
tate aniinuin purgant. buisse, quod cst prcliuin eju^s : prelium eniin venditi,

XVIII. [Ib. viii, 13 ; xv, 28.] Quod et piicrum Cen- siipplicium damnali inlelligiliir. Quod dixil, Notuit

lurionis, el liliam Clianansae mulicris non venifens ignosccre conserro suo, sed abiit et misit eum in carce-

ad domos eoruin, salvat ; signilicat Genlcs, ad qu.cs rem, et reliqua; inlelligendiim, tenuil conlra eum
ii on venit, salvas fore per verbum suiim. Quod ipsis liunc aniniiim, ut supplicia illi vcllet. Conservi aiiteni

rngantibus filii sananuir , intelligenda esl Ecclesisc qui narraverunt Dominn quse Oebant, poiest iniclligi

p.ersona, qusc sibi est cl niatcr ct filii : nani sinuil Eeclesia, qose et illum sotvit, ei illum ligat.

omncs, quibus conslat Ecclesia, mater dicilur ; sin- XXVI. [Ib. xix, 25, 25.] Quod ait Domiiuis, ilivi-

guli autcm iidem ipsi lilii appetlantur. leni non inlrare in regnum Dei; ei discipuli dicunt,

XIX. [Ib. xv, 30 ]

Quod lurbsc obiuleriinl Domino (Juis potcst satvus fieri? ciun pauci sint diviles incoin-

mulos; qui cum non laudant, vel non coiifitcniur paratione multitudiuis pauperum : intelhgendum quod
lidem : c<rros;qui non intelligunt, ctiamsi oblcmpernnt omncs qui talia ctipiunl, in eoruin uumero baberi aui-
jubcnlibus : surdos ;
qui non obtempcrant eliamsi in- madvcrlcrint.

lelligunl : claudos; qui prxccpta non implent. XXVII. [Ib. xx,17.]Qund Dominus seorstim seduo-
bus discipulis passurum rcfcrt (n), ad conlinnandiim
XX. [Ib. xvi, 2, 3.] Quod dixit Dominus, Facto vc-
in posicrum teslimonium lecil : quia dixil, In ore duo-
spere dicitis , Serenum erit ; rubictindum est enim coe-
rumvct triitin lestium stakil oiiine vci bum (Matth. xvin,
lum ; id esl, sanguine passionis Chrisli, in primo ad-
1G). Utcnim ncque vulgareiur quod dicebal, neque
venlu indulgcnlia peccalorum datur. Et mane, Hodie
carcret buniani lcstiinoiiii linnilalc , paucinribus
tempestas ; rubet enim cum trislitiu ccelum ; id esl, quod
quam duobus dicere non poluit. Vcl ad sacramcnlum
sccundo advenlu igne prsecedente veniurus est. Fa-
cbariiatis ostendendum : minus enim quam inicr
cicm ergo cali judicare nostis ; signa autem temporum
duos cbarilas esse non polest. Eral aulcm illc non
non potestis ? Signa lemporum dixil de advenlu suo
neccssiiatc dcbiti propter peccatum suum, sed ad sol-
vcl passione, cui siinilc est roseuin coelum vesperc :

vcnda noslra peccata cliarilale passurus.

et ilcm de tribulaiione anle adventum snuin fuiura,
XXVIII. [Ib. xx, 29-34] Ab Jcricho egrcditur Do-
tui simile cst maue roscuin cum trislitia ccelum.
niinus; j.un de isla terra resurrectionc disccdens. Se-
XXI. [11). xvu, II.] Quod dixil Dominus, Elias qui-
quttntiireum lurbsc iiiuIik; crcdunt in eum populi et
dcin venturus esl, et resliluel omuiii ; id est, vcl eos quos
genlcs. Duo ailtem ca?ci scdcnies juxta viam, signili-
pcrseculio Antichrisli conlurbavcrit ; vel ut ipse re-
cant dc ulroque populo quosdam jam cohxrenles per
siiluat uioriendo quse dcliei. lidcm dispensationi tccnporali, secundum quam Cbri -

XXII. [Ib. xvn, 14, 18.] Quod dixil, Scepe cudit in slus via csl; et dcsiderantes illuininari, id est, aliquid
ignem, et tdiquiindo in aqitam : ignem ad iiam, quod de Verbi atcrnilate intelligere, quod iranseuntc Jcsu
alta pelal : aqiiain ad voluplates caruis. Iicm fjuod impetrarc ct pi bant. id est, per inoritum fidci qua
dicimt discipuli, Quure nos non potuimus ejicere eum? credilur Pilius Dci et naius hoino el passus propier
nc illis miraculis faciendis cxtollercniur in snper- nos. Pcr banc eniin dispensationem quasi transil Je-
biaKt, admoniti sunl polius per bumililatem fidei, sns, quia lalis aciio lcmporalis cst. Oporlcbat aulem
quasi per sinapis granum, clnliouem lerrenani, qusc ut tantum clamarent, donec rcsisientis sibi turbc
montis nominc signilitala est, cuiare ut transiret. stropilum vinccrent; id est, tam perseverantcr ani-

Quod Ergo Rberi sunt iiuiin inlcnderent orando alque pulsando, quousque
XXIII. [Ib. xvu, 25.] dixil,

omni rogno inlclligenduiii esl liberos essc consueliidinem dcsidcriorum cariialium, qu.x lanquam
filii : in

non essc vectigales. Multo ergo magis lurba obstrepit cogilalioni iucem veritatis aHerme vi-
iilios, id est,
debcnl in quolibet rcgno lerreno re- dcrc conanti, vcl ipsam bominum tarnalium tuibam
liberi essc lilii

sub quo suiit omnia regna terrcna. sludia spiritualia impedienlem, fortissima inlenlione
gni illius

XXIV. [Ib. xx iii, 6.]Quod Dominus dicit, Qui au- supcrarent. Ilaque audiens Jesns qui ait, Petcnti da-

imum de pitsiltis istis, id esl, ex bilur et qitwrcns inveniet, el pulsanti apericttti (Mattlt.
lem scandalizareril
liumilibus, quales vult csse discipulos suos, non ob- vn, 7), venientes ad se, ipso scilicel desiderii ardore

lemperando, vcl eliam confravenieBdo, sicui dc Ale- porvenionlcs ad id quod dcsidcranl, stans eos langit,

x.vndro xrario Aposlolus dicit (II Tim. iv, ii.); alque illuminat. Non enim sicut illa dispensalio tem-

expedit ei nl mota asinaria suspendatur collo ejtts, et poralis, ila eiiam Verhi alemitas iransit, quae in se-

prajcipitetur in profundum maris : id est, congruit ei ipsa niancns omnia innovr.t (Sap. vn, 27). Quaproftuf

rupidilas rcrum tcniporaliuin , cui siuln et cxci col- («) II r.elrsct. cap. 12.
IS39 LIBEli PKIMU5. isr>o

quia (iiles incarnathnis temporalis ad aUerna iniclli- (Matth. xwii, 20), quia videlicct ipsc non solveret
genda nos pra-parat, Iranscinte Jesu admoniti suni ut sabbalum, quod magna diligentia carnaliter observa-
illuininarenitir, et ab slanie illuminali sunl. Tempo- bani ; occiderent aulcm Dominum spiritualiler sab-
ralia eniin transennl, aeierna slant. balum insinuantem per miscricordiani ct judicium c.

XXIX. [II). xxi, 21.] Quod Dominus diiit discipuli fidera, quic illi maxime cnntemnebant. Nain ct culi-
suis, Dicelis monli huic, Tolle et jacta le in mare, de cis nomine noi; absurde liguralur sediliosus liomicidj..

tnperbia dixit qnse ad sxcularcs pertinet : hoc sibi quia boc animal et strepcndo inquielat, c sanguiae
servus Dei diceredebet, ui eani a se repellal, quia ipsi delectatur : et cameii nomine propter humil.aiiiem
non congruit. Vel quod per eoruni fideui, quia per se ad subeunda oncra magniludiucm, iiilcjligitur con-

eos Evangelium pr.cdicatum est, ipse Dominus qui grucnler Dnminus.

inons appcllatus est (hai. n, 2), ablalus e^la Juda-is, XXXVI. [Ib. xxiu, 37.] Quod dixit Doininus aJ Je-
ui in Genies lanquam in inare porro jacerelqr. rusalem, Quoiies voh.i congregare fitios Uws, sicnt gal-
XXX. [Ib. xxi, 4i.]Quod Dominus dicit, Elquice- liita congregat fHios suos sub alas , cl nolvisti? Iioe
ciderit super lapidem istum confringetur : snper quem genus aniniaiitis niagnum affectum in lilios liabel, itu

vero ceciderit, conlerel eum ; de liis dicit quod cadent ut eorum inlirmitate alfcel.i et ipsa iiilirmetur; ct

siipcr euin, qui illiiin modo conleinnunl, vel injnriis quod dfilicilius in cajteris animantibus invenies, alis

alliciunt ; ideo nonduin penilus interereunt. sed lamen suis lilins prolegens, conlra milvum pngnet : siceiiam
conrriiigiintur, ut non recie ambtileiu : super quos maier nostra Sapicntia Dei , per caruis susceplioneni
iuilem cadii, veniet illis desuper in judicio cuni pcena infirniala quodammodo (uude et Apostolus dicil, QhoJ
pcrdiliotiis; ideo «Iixi*. . Ccnteret ?os, u'. sini impii infirmum Dei, fortius est Iwminibus (I Cor. i, 23), pro-
Iniiq-.iam pulvis, qneni projii-it veatus * facie lerrae tegit infirmilalem nosirain, et resistit diabolo, ne 'ms
fPini. :, 4). rapiat. In qua defensione, quod illa advcrsus miivum
XXXI. [Ib. xxi,, 2-9.]Quod Dominiis dixit , Simile conatur afleclu , baec r.dversus diabolum perlicil po
etl regnum ccelorum homini regi qui fecit nuptins filio lcslate.

tno; nuptias dixil Verbum inearnatum, quia iu ipsp XXXVII. [lb. xsiv, 20]. Quod Dominus dixit, Orate
liomine suscepto Ecclesia Deo copulala est. Quod ne fuil fuga veslra liieme vel sabbato, id est, ne iiiipe-

dixit , Taitri niei el ailitia occisu sunt : lauros dixit dimenlo aliquo deiineamini : quia el hieme, imbribus

priucipcs plebium ; allilia vero, oinnia saginaia. Quod vel frigore; et sabbato, inquo proiicisci non licebat,

div.H Dominus, lle ad exilus viarnm, et quoscumque in- impediebatur quis ab itinere. Vcl aliud , ne in tristili.i

veneritis, vocate ad nuptias ;viae iutcltiguiiiurdogiiiaia awt laHilia rerum temporalium qiiis inveniatur a die
illa.
Gentium ;
quia ex omnibus illis ad nuplias vencrunl,
id ist, Cbrislo crcdideruui. XXX VIII. [lb. xxiv, 23-27.] Quod Domimis dicit.

XXXi? Sicut enim fulgur exil ub orienls, et pervenit usque aii

[Ib. xxii, 25.] Qnod Sadducaji dicunt Do-
iii.iio, Fuerunl upud nosseptem (ratres, ei unv.s accepla
occidentem; ita eritet advenlus Fitii liominis ; orienlis

uxore obiit, el secundus , el cwtert ; iiitelliguntur bo- cl occidentis nomine totum orbem voiuit significare,

iuiiies impii qui fructuin jiistiii.c i poiucrunl af- per quem futura erat Ecclcsia, incipicnle Evangclio
,

ab Jerusalem (Lhc. xxiv, 47), secuodiini illum sen-

fvrre in terra per oinnes seplem muudi ict.iies, qui-
lius isla lerra consistit : poslea enim et ipsa lerra
sum quo dixit, Amodo videbitis Filium Iwminis vc*

Iransiet per quain omncs illi quasi seplcm marili

nientem in nubibus (Mutili. xxvi, 64). Convenicnter
,

sleriliter Iransierunt.
enini Ecclesiaiu '
iiunc ftilgur noininavit, quod maxi-

XXXIII. [II). xxil 40 Quod Dominus dicil, In lns ine solet emicare de nubibus. Consiituta crgo aueto-
,
]

duubus prjeceptis tola Lex peudet el Proplielw pendet ritate Ecclesia: per orbcm lerraruni clara atquc ma-
;

dixit, id est , illo rcfertur, ibi liabet finem. nifesta , consequenter discipulos admonet , alque

XXXIV. [Ib. xxxiii, 17, 19.] Quod Dominus dixit,

omaes fideles, et qui in eum credere voluerint, na

Quid enim nwjus scbismaticis alque bxreticis credanl. Unumquodqiie

esl , onnwi, an lemplum quod sancti-
aurum? cniiii scbisma, et unaqua<que haeresis, aut locum suum
jicat et ilcm dixit , Quid enim mujus esl , do-
uuin, un ultv.rc quod sunctipcat doniiin? intelligendum babet in orbe lerrarum ,
partem aliquam tenens

tcmplum ipsum Chrislura aut obscuris atqnc occtiltis convenlieulis ciiiiosiiateni

et altare ; auruin ct donum,
mdes bominiiin decipit. Quo perlinelqnod ait, Si quisvobis
I ct sacrificia precum , qu;c in co per eum of-
dixerii, Ecce hic est Cliristus , aut illic, quod signilicat
fciimus. Non enira ille per ha;c, scd ista per illum
sauclilicantur. lerrarum partes el provinciaruin aut in peneiralibus, :

\XXV. aul in deserlo, quod signilicat obscura el occuita con-

[Ib. xxiii. 23 et 24.] Quod Dominus dixil
Excolantes cuiicem. refertur ad vcnlicula haereticorum. Quod crgo dixit, ab orienle
id quod dixit, deci-
in occidenlem pervcnlurum advenluni siiam, CORtra
raare illos minula qu.eque. Cameluw glutientes, refer-
tnr ad id qaod dixil, Pruteritis graviora Lc<jis;mise- illos valet qui per terrarum panicubs nominantur, s:

rir.ordium, ei judicium, dicunl aptnl se essc Cln isium. Qinni aolcifl aii, Si.ui
et fidem : ul islc sit sensus,
fulgur, coiitra illos valet, qui occulte congrcganl
Minima obscrvalis, maxima contemnitis. Ex hac enim
perversilale eliam ilitul cis accidit, quo possunt tiaec 1
res Mss., ronrenienter i-nin, etinm niinr fibfir, clc.
l ili'

pci allegoriam referii, ut dimiiterenl Barabbain tolulem, ' onvenicnter cieni n lamnwti (utgur, jls
 i"3i QUiESTlONUM LVANGELIOIMJM, S. AUGUSTINI i:3i
tatiqunm in penctralibus, et paucos lanquani in dc- pagine Ad.nn, qui vetus liomo appellalur, coipu;
scno : ;id maiiifestaiionein quippe clarilaiemqueper- susceperat, quod in passione morti Iraditurus erai
tinet Ecclesia; fulguris nnmen, significans eiiam (
unde etiam persacramenlum cammcndat san-
vini

noctem vcl nubila sxculi Imjus; tunc enim fulguns guinemsuum), quidaliud nnvum vinum, nisi immorta-
camlor apparet. litateni renovaiorum corporum intelligere debemus ?

XXXIX. [Il>. xxiv, 52.] <>no.l Doniinus dlxit, Ab ur- (inod cuin dicit, Vobiscum bibam, eliam ipsis resur-
bore cmlcm fici diseile s iniliindincin ; arborem lici reciionem corporum ad induendam immorlalilalera
gcnus humanum inlollige proptcr prurilura car- ,
promillit. Vobisettm enira non ad idem teinpus, sed
nis. Cum jum ramits ejus tener (uerit ; iil csl, ciiin ad eamdein innovationem diclum accipiendum cst.

lilii hominum j>er fidem Cluisti ad spiriluales fructns Nam etnos dicit \posiolus resurrexisse ciiin Christo

profcccrint, et in cis lionor adoptionis filiorum Dei (C.oloss. n, 12), ut spes rei fulur&jain pnesentem
eminucrit. l.i liiiam alfeiat. Quod autein de hoc gcniinine viiis
XI,. [Ib. xxvi, 2-i.] Quocl noininus de Juda dixil, ciiani illud novum csse dicit, signilicat eadcin utique
Bonum erat illi iiou nasci, iitrum i i hanc vitani? ut corpora resurrectura secuiidmn innovatinnem ccelo-
u^it.uc loculus sil. Non enim potest boniun esse ali- siein.qine nunc sccnndiim lerrcnam vetustaleinmori-

quid ei , qui non cst. Etsi quisqtiam contendii esse lura sunl. Si aulem vilcm de cujus vetustate bunc pas-
aliquam vitam ante ist;nn, non Judu: tantum tu na- sionis calicem bibit, ipsos Judxos intellexeris, signili-
sccrciur, scd nulli cxpcdire convincitur. An diabolo catum esl eiiam ipsam gcntein ad corpus Cbristi per
dicil non nasci ad pcccalum? An etiam bonum iili eral novilaiem vitoe accessurara, ciim, ingressa pleniiudinc

ut Chrislo non nasceretur per vocalioncm, ne essct Ccntium, omnis Isracl salvus fiet (Hom. xi, 25).

aposlata? XLIV. [Ib. xxvi, 07.] Quod diclum est, Exspueruat

XI. I. [II). xxvi, |5.] Quod Dominus triginta argen- in faciem ejus, signilicavit cos qui ejus pricsenliam
tcis vcndilus est, siguilicat per Judam Judxosiniquos, gratiae respuunt. llem tanquara colaphis eum ca?dunt,

i|ui seqiientescarnalia et temporalia, qnae ad quiuque qni bonorcs suos ei praferunt : palmas in faciem ejus
scnsiis perlinenl corporis, Chrisium habere nolut- dant, qui perlidia cccati eum nou venisse aHirmant,

luul : quod quia sexla mundi xlate feccruni, sexics tanquain prasciiliamejusexterminanlesel repellentes.

quinos eos ' tanquam prctium venditi Domir.i acee- XLV. [Ib. xxvi, 09-74.] Quod 1'etrus nccdum soli-

pi.ssc sigmficaluin est. De quo lempore lalibus iusultat dnlus in iide, Deiun lcr negavit, videtur ipsa trina

propbeta dicens, Filiihominum, quousqucgraves corde? ejus negalio pravinn errorem h;crelicoriun designasse.

ulqiiid diliijitis vanilulcin, ct quivritis mcndacium (Psul. Nam error Inerelicorura de Cluislo tribus gencribu»

iv, 5)? ui si qninque xlaiibus luisset aliqua excnsalio terminatur : aulenim de divinitale ejns, aut de huma-
sequcudxvauiiaiis, vel sexta comprebenderent verita- niiaie , aut de ntroque falluntur '.

lem, quai perDominiim nostrum pricdicabalur, et do- XLVI. [Ib. xxvi, 58. J Quod ad passionem euutem
inonsirahatur, sicnl scxta die bomo faclus est ad ima-
Dominum a longe sequebatur Petrus, significai Ec-

gincm Dei (Gen. i,2G).Quod quia noluerunt, habcnt clesiam seculuram quidem , boc est , imilaiuram pas-
sioneni Doinini, sed longe differcnler Ecclcsia enim
sexies quiui unpressam imagiticm principis s;eculi
:

cl nnn babent Clirisluili per qurm signatum pro se patitur , at ille pro Ecelesia.
est in
nobis lumcn vultus lui, Doniine (Psal.
XLVII. [Ib. xxvi , 59,42, 41.] Sicnl tenlatio cupi-
iv, 7). Et
quia eloquium ditalis irin.i est, ila etiara tentalio limoris trina esl.
Domini argcntiun est (Psal. xi,7), illi

autcm etiani ipsam lcgem Cupiditati qu;e iu curiositate est, opponilur timor
carnaliter inlellexeruut,
tanquam in argcnio impressam saecularis principalus mortis : sicut enim iu illa cognoscendarum rerum est
avidilas, ila in ista nielus amittendae talis noiili.e.
iuiaginem amisso Domino lenuerunt.
XLIl. [Ib. xxiv, 2S.] Quod Doniinus Cupidilati vero honorum vel !;.udis, opponitur timor
dieil, Ubi fuerit
corpus, ignominine ct contumeliarum. Cupidilali auiem volu-
illo congreijabuntur aquilte ; id est in ccelum,
plalis oppnnitur tiinor doloiis. Non absurde ergo in-
quo binc sccum levavit corpns in homiue susceplo :
,

iclligiiur propler trieam lentaiioncm passiouis , ter

quod etiam cndaver ideo appellalum est, quia moritu-
i us haBC loqucbatur. Illo congrcijabuntur aquiloe, di-
Domiiuim orassc ul liansirel calix ; scd ila ut polius

ciumcslde impleretur volunias Pairis,

spiritiialihu.s, (|iiicjus passionem bumilita-
teinqiie imilando, lanqiiam de cjus corpore saturan- in mss. quaeslio quadragesima quinla incq.it ab isii»,
1

tur. Corpus enim pro^iter liuinililaicm pro nobis pas- verbis, Error litvrcticorum : nec pneiiiiliiiiiiiir illa, tfliod
Petrus necdinn solidalus, etc., Iioruni lamen loeo iu qui-
sionemque suscepit. lmsdaiii codicibus ponitur, nc irina, vel, in tiina 1'elri :ie-
XLlll. [111. xxvi, 29] Quod Doiniiius dicit suh tcm- gatione. Praeterea in eiiiiis uat. aih. ct F.r. aJ isiam qua?.-
slionem Imbc suljiduntur : jvotandum, gtiod retrus scmcl
pus passionis discipulis, Non bibam ainodo de lioc anle prhnum gulli canlum ncgavil lioiniuiim illos signiji- ,

*
ijenimine vitis, usque in dicm illum, cuin illud bibam casse gui < lnhtiiin tintc. resurrccliouem Dettm cssc non pu-
uwerunt, ejus morte turbati. illud autem quod bis ante se-
vobiscum novum in rcgno Palris mei, vull inieliigi hoc cundiiin gulli cuut.tm cos qui niinc in ilio vct secttndui»
.

vetus essc, ciim illud novuin dicit. Quia ergo dc pro- Jicitm, re/ sccimdiim Iwmincin, rcl secuildum utrunujiie er-
rant.et ideo verilalem netjtmtante Ecclesiai resurrectwncm
ul primits tjaUi cuntux intcUiqatur caitilis resurreclio, lux est
• Erlitio Ain., sexiei guimcos, ctc. sicetiam pleriquc Uss ipsius rvinini; secundns cmtcm ipsius, sed in corpore uiu-
31 ud quos rursiiui | aul in ra legebafnus, si xtes qutni Miii
i
versce Bcclesim : qu;e absuni acxteris codieibus, exccptl
u; edilis habclur, scxies quiiique wtprcssum, etc. ijiio ^ib. cisleieieiibi.
 i"> LlIiER SECUNDUS. iSH

LIBER SECIfNDlfS.
Quxsiiones iu Evangeli um secuuduu: t.ucam.

Qu.cst I. [Lvc. cap. i, f 1*>, 20 ] Quod Zacharias cadens ad pedes Domini ; mores auiem in co qnod di-
orans prc pnpulo, audit ab angelo, Exavdita est ora- xil, Exi u me , Domine ,
quia peccator homo sum.
tio tua ; ccce Elizubeth uxor itta concipiel et pariet fi- Quod tamen qtiia non fecil Dominus ; nnn euim reces-
titun , ct vocdbis nomen ejtts Joannem ; primo hoc at- sit ab eis , sed ens siibduclis navibus ad litlus per-

tendendum est, quia non e>t verisimile, ui ciun pro duxit ;

signifieat in bonis et spiritualibns viris non
populi peccalis vel salule vel redemplinne ille ofTer- essc oportere banc voluntaicin
, ul peccatis turbarum

ret , si quidem populus eum exspectabal offerentem commoti, quo qnasi securius iranquilliusque vivant
quod potiicrit rcliclis publicis volis Iiomo senex, uxo- muiiiis ecclesiasticum dcserant. Quod ergo subduciis
reni liabens anum pro accipiendis filiis orarc prae-
,
:
ad terruin nnvibus , reliclis omnibus secuti sunt eum
serlitn quia nemo oral accipere, qtmd se acceplurtim Petrus et .lacobtis et Joannes, poiest significare fuieni

esse desperat ; usque adeo anleni ille jani se habilu- lemporis, quo ab hujus muiidi salo, qui Chrislo in-
rum fil.os desperabal , ut hoc angelo proniillenti haeserint, peniius recessuri sunt.

non creileret. Ergo quod ei dicitur, Exaudita esl oraiio III. [III. v, 1 1.] Quod Doniinus dicil leproso niun-
ttia, pro populo inlelligendum cst : cujus populi qun- dato : Vade , oslende le sncerdoti, et offer mitnus pro
niam salus ei redemplio et peccatorum abolilio pcr emundaiione tua , sfcul prwcepii Moyses, in lestimonitim
Chrislum fulura erat , ad hoc imnliatur Zachariae fi- illis; hic videtur approbare saci ifu ium quod per ,

lius nascilurus ,
quia prxcnrsOT Chrisli destinabatur. Moysen prxceptum est , cum id non rcceperit Eccle-
Quod aulem ci non crcdenli angelo, ab eudcm angi lo sia. Qiicid ideo jussisse iutrlligi polesl, quia noudom
dicitur, Et ecce eris tacens donec iniplcunlur hwc in esse Coeperat sacrificium Sanclum sanctorum quml ,

tempore suo, intelligendum esl signifieasse quod pro- corpus ejus est. Nondnm enim in passione obtulerat
pbelia usque ad Joannem , tanquam a sono silerct in- holocaustum sunm quo sacrificio confirmato in crc-,

telligibili ;
qtiia non csl inlellecta , donec in Domino dentibus populis, lemplum ipsum eversum est, ubi
compleretiir. illa sacrificia offerri sulebanl. IIoc autem factum est
II. [Ib. v, 5-11.] Quod Dominus de navicula docet secundum prophetiam Daniclis (Dan. ix , 27). Non
turbas , signifieavit hoc lempus , quando Dominus de enim oportebat auferri significamia saciiiicia, prius-
ancioritate Ecclesiae docet genles. Qund Dominus quani quod signilicabaiur confirmatum esset con-
illud

ascendens in navim ,
qux eral Pclri , roijat eum a terra lestatione Aposlolorum pr.cdicantium, elfidecreden-

reducere pusitlum , significal vel lenipcr.ile uiendum tium populorum.

verbo ad lurlias , ut ncc lerrena sis prxcipianlur, nec IV. [Ib. v, 18 25.] De paralyiico : potest intelligi
sic a terrenis in profundiora sacranienloruni reccda- aiiima dissulula mcmbris , hoc esl bonis operationi-
tur , ut ea penilus non inlelligant : vel prius in proxi- biis, Christum quxrere, id esl , volunlaiem Verbi
mis regionibus genlibiis praedieandum ; ut quod dieit Dei ; impediri aulem turbis , nisi leela , id est, operta
Item Pelro , Duc in altum , el laxale relia vestra in Scripiurarum aperiat, ut per luec ad notiliam Christi
capturam , ad remoliores genles ,
quibtis poslea proe- perrcniat, boc est, ad ejus humilitalem fidei pietate
dieatum est ,
pcrliueat : sieuli Isaias dieit, Tolte si- descendat. Hi autem a quibus deponitur , bonos in Ec-
tjnum in gentes , ud eits qttw prope , el ad cas qttw longe clesia doclores possunt si-nificare. Quod aniein cum
(Isai. i.xii , 10, el i.mi, 19). L't qtiod etiam relia niiii- lecto deponitur, signilicat ab humine in isia carne
fieba ilur piscium copia, et naviciil.i' impletae siint, ila adhuc constitiito Chrisluin debere cognosci. Quem ta-
ut mergerentur, significct liominum carnalium inul- nien lecluni sanus poslea jubetur portare , et ire in
titudinein tanlam futuram in Ecclesia, ul etiam disru- domum suam , utremissione peccalorum convalescen-
ptione pacis , exeuntibus inde hxresibus etschismati- libus per spcni bonam membris anima! , boc corpus
bus, tanta remaneret, et tanta esset fulura illiamissio restaurarc inlelligalur : utjam non in carnalibus gau-
fidei et bonoruin morum , ut Christo diccre videa- diis lanquam in lcclo requiescat inlirmilas aniini ; sed
lur talis Ecclesia , Exi a me, quia peccator Itomo sum magis ijisa contineat affecliones carnales , el tendat ad
lanqiiam lurbis earnaliuin replcta et corum moribus ,
rcquiem secrelorum cordis sni.

p^ne submersa regimen spirilualium , in quibus ma- ,

V. [Ib. ni , 23.] Non absurde quoestio proponilur,
iime Cluisti persona eminct, a se repellalqnodam- Quomodu poiuerit duos patres hahere Jusepli. Naui
inodo. Non enim hoc voce lingua: diciint homincs bo- Mailhaetis eum dicit gcniluin ab eo qui vocabaturJa*
nis minislris Dei ,
ul cos a se repellant : scd voce coh (Mattlt. i , l(j) ;
Lucas yero (ilium esse dicit ejus
mcriim el acmirm suorum suadenl a se reccdi, nc per qui vocahatur lleli. Neque hoc loco illud dici polesl
bonos regantur ; et co vehemenlius quo defcrunt eis quod imiis honio, sicut non solum apud Geutes sed .
,

lionorcm , et lamen f.etis suis a sc recedcre admo- ctiam apud Jud.eos accidcre solere manifestum est
neiu :
ut honorificenliam corum significaveril 1'etrus, duo nomina habucrit. Caieru eniiu serie generatiot
»535 QUjESTIONUU EVAXGELIORUM. S. AUGUSTIM n;^
iuun, uoc pulat, facile rcfelliiur. Quid enim de
i|iii missio peccaloruro, qux
uumcro shjmGcalur. Non
illo

avis, ata\is, proavis, cxtcrisqnc majoribus diclurus cnim in baptismo Domini ipsi Domino peccata dimissa
est quoriim diversa nomina singuli Evangelistx in
,
sunl. sed ipsa ibi remissio peccatoriim omnium, qu;e
sua quisque narralionc eoniexunl? Quid poslremo de misericordia ejus et poicstatc donaia cst hominibus,

Ipso miinero qnandoquidem Lucas a Domiiio usque per illnin baptismum Domini et per illum numeruin
;

ad David quadraginla ires generationcs enumerai, generationum consecrata atqne signala cst. Nec tc-
Blatlhxus autem a David usquc ad Dominum vigiiili mere Dominus et fruslra septuagesima et seniiina ge-
ucto vcl viginti septcm ? Ccrli eiiim sacramenli gralia neiaiione vcnit aboliiurus oinnia peccala, nisi quia iu

usquc ad iransmigralionem , el ab ipsa item tran mi- illo niiincro aliquid latei, quod ad significalionem pcr-
gratione iiims bis numeratur. Quxrendum igitur quo- lineat oinnium peccatorum. Ilic auiem iu undcnario
limdo duos paircs polueril habere Josepb. Et uiilii el septenario considcraudnm cst: qui nnnieri pcr se

quidem in prxscntia tres causx occnrrunt, quarum ali- muhiplicati, ad lanlum perveuium; nam undccicsse-

i|iiam Evangelista secutus sit. Aut cnim unus erat ptem vclscpiies uudecim, scptuaginla etseptem fiuut.
Joseph naluralis pater, eialler cum adoptaverat : aut Undccim autem iransgrcssioneni dcnarii significanl
niore Judxorum, cum sine liliisunus decessisset, uxo- ac si in dcnario perfcctio bealiludinis significatur,
rcin cjus propinquus accipiens , filiuni quem gcnuit Ulide cst eliain illud, quod omnes conducti ad vi-

propinquo mortuo depulavit (Bettt. xxv, 5, C) ; ut neam,denario remuneranlur (

hi. xx,2-IO),quod fit

cum ab aliero aberi gctiiins essetJoseph, convcnicn- cum septenaria creatura Tiinitali Creatoris adjungi-

ler diins palres habere dicerclur. Aul unus Evangelisla tnr; mnnifeslum esiquod Iransgressie denarii pccca-

pairem cjus a quo geuitus cst, nominavit ; altcr vcro tiun significat per superbiam jilus aliquid habcre
vel avum malernum , vel aliquem de cognatismajori- rupienlis, et iutegiiiaicm perfeclionemque amitleutis.

bus posnil, cui propter consanguinitaiis vinculum, in Hoc aiitcm seplies proplerea ducilur, ut motu homi
lilii loco Joseph non absurde consliluerelur , ut iiule nis facta signilicctur illa Iransgressio. Temario cniin

j .1111 usquu ad Da\id non eumdem quem Mallhxus iinniero incorporea pars hominis significalur; undc
gencrationum ordiuem lexerel. Iu quibus causis illa csl quod ex loto corde, ct ex lota aniina, et ex tota

videtur inlirma, quam secundo loco posuimus : quia inenle jubemur diligere Dcum (Dcut. vi, 5, et MaUh.
cum quisque apud Judxos dcfuncio fralre vel pro- xxn, 37): qualernario vero corpus; multis ciiim ino-
pinquo prnlcm de uxore ejus exsuscital , illud quod disquadripartitainveniiurnatura corporis. Ex bisergo
nascilur nomen defuncli solet aceipere («). Ergo aot conjunclis bonio conslans, non absurde septenario nu-
adoptio solvit istam quxslionem , aut origo majorum, mero sigiiilicatur. Moiusauiem in numeris non e.xpri-

aul aliqua alia causa ,

qux nobis in pra-scnlia nonoc- iii:lur,cimi dicimus.Unum, duo, tria.qualuor, elc; scd
curril. Quapropter lanta est eorum dementia.qui faci- ciim dicimus, Seniel, bis, tcr, quater : quapropter, ut
lius dilabunlur ad Evangelistarum aliquem de inen- dixi,noii sepiem et iindeciin, scdsepiiesundecim, sigui-
dacio criininandum, quam causas quxrant, cur di- ficalur transgressio, qu;cmoiu facta est hominis pec-
versa palrum noiiiina singuli commemoraverint , ut cantis, hoc cst perfectionis snx stabiliiatcm Iransgrc-

lemere ilicaiur duas solas csse causas, quibus id rccte dientis cnpiditate amplius aliquid habcndi ; ut lanio

lieri potuerit , cum tamen ad solvendam qiwcslionem posl per proplieiain anim;e diceretnr, Sperabas, si a
vol unam invenire sufficiat. inediscessisses, aliquid amplius le habituram? Ex quo
VI. [Ib. iii, 23-38.] Quid sibi velit qnod septuaginla vilio superbix omnia peccala silvescunt: qu;e lamen

scplem personx secundum generaiiones, quas Lucas diinittuniur, cum scptu.igics septies igiioscendiim esse

secutus esl, inveuiuntiir, quxri potest. Nani et hujus adnioncniiir (Malth. xvm, 22), ul inlelligamus nulluui

iuimeri mentionem Dominus fecit, cum cum relrus pcccatum exeipi, quod poeiiiicnii et vcniam dcprecanti
de dimillendis pcccatis fralris interrogasset. Ait enim, per Ecclesiam, cujus personam Pctrus gestat, non di-
non soliim septies, sed sepiuagies seplies esse diniii- mittatur.

tendum (Matth xvm, 2-2). Uude recle credilur com- VII. [Ib. vi, 9.] Quod dicit Dominus ,!ud i is, dc eo
ineinoratione liiijus nuineri omnia peccata jussisse di- qui habebal manum desterara ar\dam,lHterrogatovot
initli; quandoquidem ipse pcr qucm peccala omnia si Kcel snbbuto bene (ucere, un niule; animamsali<ain fu-

dimissa sunt, septuagesima et septima gencratione, cere, un prrdcre. Quxritur, cum corpus curavcrit, quare
secundum evangelisix memorati tesiiiiioniuin, ad lio- sic interrogaverit, aiiimam salvam facere, an vcrdcre.
Biines humaniter venire dignatus est. Convenientis- Vel quod illa mirai ula propler fidcni facicbal, ubi s:i-

siinc aulem, cum sit ctiam alia series geucrationiim liis csl aninix : vel ipiod ipsa sanalio manus dcxlcnc,
quam Hattbxus explical (Id. i, 1-17), hanc ille le- saluicm animx significabat, qu.r a bonis operibus ces-

nuit, qui baptizato Domino generaliones ipsas per sc- sans, aridain •quodaininodo dexleram habere videba-
pluaginta ei septem personas sursuni versus enimie- tiir : vel animain pro bomine posuit, sicut dici solel,

ral. Nam et reditus estet tanquam ascensus ad Deum, Tol animx ibi fuerunt.

cui post peccatorum abolilionein reconciliamur, ex- VIII. [Ib. vi, 38.]Quod Domintis dicit, Dale, el an-
prcssus, cum sursuin versus per illas generalioncs bilur vvbis, mensuram bouam, conferlam et coaiiilatam
ascenditur. Et ulique per Daptismtim lil oninium rc- Ct suverejflueitlem dubiint in sinum vcstrum, ex ill.i sen-

(n) Belract. lib. % caj 13. lentia accipi polest, qua dicit ci alio loco, ("/ iprireti-
1537
LIUER SECUNDUS. I35-S

ui |)leW ora '

posilas cpulas, si id in tcmporc aut opus sil, nul
pi<m< roa in (viciif.t tabermteula iLnc. xvi, 9) :

prieceptuin esse vidcaiur, quod dictimi est, D<ii«, e< iiecesse sil, cum tranquillilate aspiccre, neque lan-
Apo- gere. Magis ergo intercst, non quid vel quanliim ali-
dubilur vobis. Secuiidum qtiam sentenliain dieil
qui se ca- liiciiturum pro congruenlia hoininum atque personte
slulus, Communicel qui culechizalur verbo, ci

Non enim di- siue et pro suae valetudinis necessitaie quis capiat; sed
techizal, in omnibus bonis (Galtil. vi, 0).

quia per illiirum qnanta facilitate atque serenitate aniini careat, cum
ccrel, dtibunl in sinum vestrum, nisi

iiomino his vel oporlel vel etiam necesse est carere: ut illud
inerila, quibus vel caliceui aqu;c fiigid;e in
in aiiimo chrisliani coinpleaiur quod Apostolus dicil,
discipuli dedeiinl, mercedein cceleslem recipcre me-
< Seio el minus habcre, scio el abtindare (in oinnibus
rebuntur (Mattli. x, 42).
etin omnibns inibultis sum), el saliari cl esuiire, et
IX. [II). vi, 59.]Quod Diiniinns dicil, Ntimquid po-
abuiid.ire ct pcnuriam pati : omnia possum in co qui
lcst ccecus ewcum ducere? tioune ambo in foveam caduni?
me confortat (Philipp. iv, 12, 13); el iilud,« Ncquc si
lorlasse Inic ideo subjunxeiit, ne sperarenl a Levilis
manducaverimus, abunihbimus; nequc si non man-
*c accepturos mensiiratn illam de qin dixii, Dabttittin
ducaverimus, egebinius (I Cor. viu, 8) ; et illud, » Nuu
linum veslrum, (pioniani ipsis dalianl dcciir.as. Quos
cst cnim rcgniim Dei esca el polus, sedjuslitia el pax
cattsos dixit, quia Evangclium non lenerenl; ul illain
et gaudiiim. > Et quia solenl homines multuin gatidere
remuneralioneui per discipulos Doinini polius plebs
de carn tlibus epulis, adtlidil, iu Spiritu sancto (llam.
inciperet jam sperare : quos imiiainres suos volens
xiv, 17). Jiistilicatur ergo sapienlia ab omnibus liliis
i^lenderc, addidit eliam, Non est discipulus super ma-
suis, qtii intelligunt ulendis terrenis lempora oppor-
ai irum.
tuna esse debere; facilitatcm vero carendi talibus, et
X. [Ib. vi, 47, 48.]Quod Doininus dicil, Omnis qui anion in fi iientli icternis, non variari oporteie per
reitit ad me, el audit sermones meos, et fncit cos, oslen- tempora, sed perpeluo retineii.
dum vobis cui simitis sit : similis est homini wdificanli XII. [Ib. mii, 16.] Quod Doininus ail, Nemo autem
domum, qui fodit in altum, et posuit fundamentum su- lucernam accendens opcrit eam vtise, aul sublns leclum
perpetram; fodere dixit, liumililate cliristiana omnia ponit; sed super caudelabrum ponit, ut iulranles videaM
lcrrena cxhaurire de corde sno, ne propler alitptid liuuen qui verbuin Dei timore carnaliuni incomino-
;

lale Dcuni colat. In alluni aulem fotlere, tloiiec ad pe- dtiriiin absrondil, ipsam utique carnem prasponit ma-
tram pervcnial : in lanluin Cliristum gralis setpii, et nifcstatitini veritatis, etea quasi cooperil verbum, ti-

(.-•atis eum colere, utnon soltun non propler supcrfliia, nieinlo pr;cdicare : cam ilaque vasis el lecti nomine
ted nec propler illa qnae vldentur huic vilae necessaiia, appellavit, sub quo lucernam ponere ail eum*qui huc
ci quae sine colpa a ipiovis justo siuni el haheri pos- facil.
sunt, lamen lemporalia atque lerrena sun!, colcndus XIII. [Ib, vin, 2G 39.) Quod in regione Gerascnornm
D.mis puletur.
curavit Domiiins eum in quo eral legio dtenioniorimi,

XI. [Ib. vn, 32 35.] De pueris sedenlibus in furo, signilicatx sunl Gentes qux niultis d.cmonibus scrvie-
Cl ad invicem clamanlibus, converso ordine ad pro- banl. Quod sine veblimenlo eral, non habebal lidem,
posilarespondil. Nam quod ait, Lamenlavimus, et non c!c. Quod iu doino non habilabal, in conscienlia sua
ploruslis, ad Joaunem perlinel, cujus absliuentia a ci- iiuii requiesccbal. Quod in montimcnlis manebat in ,

bis et potu, luclum porniicnlhc signilicabat. Quod au- inortuis operibus, boc est peccatis, dcleclabatur. Quod
teni ait, Cantavimus tibiis, ct non satlastis, ad ipsum autem compedibus tcrreis el calenis ligabalur, signi-

Dominum, qtii ulend >cum caeleris cibo el potu, lajli- ficat graves et duras leges Geiilium ,
quibus et in eo-
liam regni ligurabat. At illi nec humiliari cum Joanne, rum republica prccata cobibenlur. Quod etiam vinculis
nec cum Cbristo gaudere voluerunt; dicentes illuin lalibus disruptis agebalur a d;enionio in ercmum si- ,

daeinonimn habeie, islum voracein et ebiiusuin, et gnificat quod eliam ipsis transgressis legibus,adea
amicuiu publicanorum et peccatorum. Quod aiilem scelera cupidilate ducebalur, qu;c jam vulg;irem con-
suiijiingil. El jnslificata est sapicntia ab omnibus filiis sueludiiieni excederent. Quod autem in porcos pa-
tuis, oslendit lilios sapienli;e inlelligere, nec in abs- scentes in montibus d;cinonia ire permissa siint, signi-
tinendo, nec in manducando essc jusiitiam, sed in licai iininimdos et superbos homines, quibus diemonia
aMpianiinilate lolerandi inopiam, ct lemperaniia per diiminanliir per idolorum cullus. Qtiod aiitem iu sla
abundanliam uon se curiumpendi, atque opportune giinin praecipitati sunt, significat quod jam claiificata

sumendi vel non sumendi ca quorum non usus, sed Ecclesia, et liberato populo Gentium a dominatione
cuiicupiscentia reprehendenda est. Non eniin interest d;enionioriiin, in abditisaguntsacrilegos rilussuus(a),
oiunino qnitl alimenlorum sumas, utsuccuiras neees- (piiCbristoeredere iiolucriint.caca el profnnda curio-
silati corporis, duminodo congruas in genct ilnis ali- silale submersi. Quod auleiu paslores porcoiuin fu-
mentorum his cum quilms tibi vivenduni cst. Ncque gienles, ista iiunliavertmt, significat quosdani clian.
quantum sumas, multuin interest; cum videamus alio- primates impiorum, qiianquani chrislianam legcm fu-
liun slomachum
citius satiari, ei eos lamen illi ipsi giant, polentiam tainen cjus pcr gentes stupendo cl
p:irvoquo salianiur, ardenter, cl intolorabiliter, et
omnino lurpiter inhiare alios auiem plusculo quidem
:
1
nat. Am. et novem Mss., imte liorttm.
(«) rost llonorii lefies coniia idola d;ita« anno 3!t». v id
saliari, sed tolerabilius inopiain perpeti,
cl vcl anle lib. |S de civil. Dci, ra|'. 34.
1359 QU.l.STIONLM LVANCLLlOiiUM, S. AICUSTLNI, I3iC

ininindi» pndicare. Quod Gerascni prodeunt vidcre ct in mcerorc ac luctu erniH . d.iiee cis pcr Spiritum

quod foclmn osi , ei iuveniunt liominem vesiiinm , et sanclum gautlia ctmsolaloria rcir.buaniur. Qtto riou»

mehte san.i sederc ad pedes Jesu, ct cogiidscemes mjid percepto , eliam jejunii alicrum gcnus, quod (iet pcr

ractum sit, rogant Jesnm ut ali cis discedoret, magno laailiam, jam rcnovati in vilam spiritualcm convemen-

limoie percidsi ; signiDcat miillilndiiiem velusta sua tissime celebrabunt. Quod antcquam acciphmt, dici*

vila ilelecialain, lionorare quideni, sed nnlle pali chri- cos lanquam velera vcslimenla, tpiibus incoiivenieulei

siian.im legem , diim dicunt qnod cani implere non novus pannus assuilur, id cst aliqua parlicula doclri-

possint;*dmirunies tanien Ddelem pnpulum a pristina nre, qu;c ad nnva: vilne leiiiperanliam perlitiet; tpiia si

pcrdita conversalione sanatmn. Quod Hlc cnpit jam lioc lial, cl ipsa doclrina tpiodainmodo scintlilur, cujus

esse ciiiii Cluislo, ct ilicilur ei, Itetli doiniun luitm , tt particula qua' atl jeiuniuin ciborum valit,innppurlunu

enarra qttinttu ttbi [ecit Uetts ; ex illa Aposloli sentcn- tradilur, ciim illa docetit generale jejunium, non a con-

lia recte potest intelligi, cum ait, Dissoki et esse cum eiipiseentia ciborum laiiliim, sed ab onini Ixlilia tcm-
Christo, multo magis optimttm; manere in carne, necrs- poraliuin deleciaiionum : cujns qnasi pannmn , id est

sarium propter vos (P/ii/i|ip. t, 25). Ul sic quisque in- partem aliquam, aux adcibos pcriinci, dicit no«
telligat post remissionem peecatorum redcundum sibi oportere hominibiis adlnic veteri eonsuetudini dcditis
esse in conscientiam lionain, et serviendtim Evangelio iniperliri; qtii.t el illinc quasi conscissio videtur (ieri,

propter aliorum etiam sakitem, ut deinde cum Cbrislo el ipsi velnslali non cnnvcnil. Dicil eliam similes cos
requiescal i ne cmn pr.epropcre jaiu vtdi esse cmn csso veteiibns ulribus, tpios vino novo, id est spirilna-
Chrisio, negligai ministerium prxdicaiionis, fraienuu libtis pracceplis, faeilius disrumpi, quam id conlinere
reclempiioni accommodatum. dicit. F.ranl autem jam ulres novi, cum posl asccnsum
XIV. [111. x, l.J De sepluaginta duolius discipulis : Doinini, desiderio consolalionis cjus orando ct speran-

sicut viginii qualuor horis toius orbis peragitur, atque do innovabantur. Tunc enim accepcrmit Spiriiuin,
a sole lustratur; ila mysterium ' illuslraudi orbis per saiiclum, quo impleli, cum omniuin qui de diversis ,

Lvangelimn Trinilalis in septuaginla duobus discipulis gentibus aderani, linguis loqtieientur, dicli sunl musia
intimalur. Vigmtiqnaiuorenim terin septuaginia duo- pleni (Acl. n , 1-15). Novum cnim viniiin jam novis
bt:s ponimus. Quod autem binos miltit, sacramenlum ulriluis venerat.

est charilalis : sive qtiia duo smit charitatis pr.ecepla, XIX. [Ib. x, 50 57] Homo quidam destendebat ub
sive quia omnis charilas niimis qiiam inler duos esse Jerusalem in Jericho : ipse Adam inlelligiltir in geneie
iion pntesl. htiniano. Jerusalem, civilas pacis illa cceleslis, a cujns
XV. [Ib. xi, 55.] S1 lumen quod esl in le, tenebrw sunt, bealiltidine lapsus est. Jericho, Luna interpretalur, et
ipsa; tenebnv quanlW (Malth. VI, 23) ? Lumen dicitbo- signilical mortalilalem nostrani,pro|itcrqtiodnasciiur,

iiiiin intcniionem menlis, qua operamur: lenebrasau- crescil, senescit, cl occidit. Lalrones, dialiolusctangcli

icin ipsa opera appellal , sive qui.i ignoratur ab aliis ejus '
: qui cum spoliaverunt immoi taliiate : ei plaais
quo animo illa Faciamns, sive ouia eorum cxiitim eiiam impositis, peccala siiadeudo : reliqucntnl semivivum :

ipsi iiescimus, id est ,

qtiomoilo exeanl atqne prove- quia ex parle qtia polesl inlelligcre ct coguoscero

niiinl eis quibus nos ea bono auiuio impendimns. Ple- Deine, vivus esl boino ; cx parle qua peccatis conia-
iituiipie cnim beneficiis nnstris malc ulendo corrum- bescil ct premiltir, morluus esl, cl ideo scmivivus di-
piinlur, qtiilius nos ca niisei icorditer benevola iulen- cilur. Sacerdos auteni el Lcvita qui eo viso prailerie-
lionc pra;slamus. ruiit, saccrdolium et minisleriiim Ycteris TeslameiitL

XVI. [Ib. xi , 59.] .Vitiic vos, Pharismi, quod deforis signilicant ,

que iion poterant prodesso ad salulem.

est calicis et catini mundatis. Hinc et dcinceps quod Samarilantis, Custos interpretalur : ct ideo ipse Do-
dicil in Pbaris;eos el Lcgis doclores, hoc esl tptod su- niiiius significalur boc nomine. Alligaliovulncruin, esl
peiius dixil, Obftrmaverat faciem iu Jerusidcm (Luc. ix, cohibitio peccalorum. Olcum, cnnsolalio s|iei boiuc,

51), ut eis aperle vcra tlieeret vilia et peccala eorum. ppopter indnlgcntinm datam ad reconciliatidoem pa-
XVII. [II). xi, "20.] Ideo dicilur Spirilus sanctus di- cis. Viiium , cxliorlalio ad opcrandum fervcnlissinio

gitus Dei, propter partilioneni donorum qnae in eo s[iiritu. Jumenlum ejus, est caro in qua ad nos venire
ilanliir, uniciiiqiie propria, sive homiiiuin, sive Ange- dignatus est. Imponi jmnciilo, est in ipsani incarna-

loriim. In uullis eniiii ineiubris noslris magis apparct tionem Cbrisli credere. Stabuluin, est Lcclcsia, ubi
parlilio, tju un in tligilis. reliciimlur vialores de peregrinationc redeunlcs iu
XVill. [III. v , 55 58.] Jejunium aut in tribulatione aMcrnani paiiiam. Alteia dics, est post restirrectionem
cst, aul iu gaudio : in Irihulalione, ad propiliaiidiun Doinini. Diid denarii, suul vel dUn prxccpia charitatis,

Ueum pro peccalis ; in gamlio vero, ctiin lanto niimis qaam per Spirilum sanctum acceperunt Apostoli ad
dcleclaut carualia, tpianlo spiritiialiuin inajor sagina evaiigeliziiidum caaeris : vcl promissio viUe prasenlis
cst. f.tim ergo Dtuninus inlcrrngatus essel cur disci- el 1'ulur.r. Seeuiiiluiii eiiiin iln.is proinissiones diclum
puli ejus non jejunarent, de utrnque jejunio respoudit. est, Acciiiiet in hoc swculo seplies lanlum *, ei in sarulo

Namque ad Hlud quod in tribulaiione jejunari solet,

' Sic oclo Mss. M
exceptoRat., senescil. El incidil vt
etlili
peitinel quod ail, sponsi Qlios tuuc jejunaluros, cum luiroiies, diabolum
angelos ejus. et
• Fdili, ceiiliestaiititm. At \:ss. codiCCS.snffitlganle F.ugy|>io,
ab cis ablatus fuerit sponsus : lunc enim desulabunlur,
septies Umtum. Sicprofecto Augustiuus hiopteresuper Epi-
siolaiu ad Galalas, cap i, v. 6, ctc. turtc |iro graeco, cca-
1
ivat. cl Ms. cistercieiLsis, minkteiiiim.
ISJl LIDEK SECUNBB3. 1543
fulitro vitam wlernam consequetur (MaUlt. xix,-29). no : cl lameii orando eflicitur ul accipiat desiderans

Srabtilarins crgo esl Aposlolus. Quod supererogai, aul inielleeium ab ipso Deo, eiiamsi homo desil pcr queui
illud est consilium ()iiod ait.De vitginibns ttttlem prw- sapienlia pr:rdicelur.

ceplum Domini non Itabeo , coitsilium atitem do(\Cvr. XXII. [Ib. xi, 12] De pane, pisce, et ovo, quibus
vn, 25) : aul quod eliain tnaiiibus suis nperalus cs', conliaria posuit, lapidem, serpenleni et scorpionem.

ne infirnioruin aliquem in novilale Evangelii gravaret, lulclligilur panis cbariias, propler majorem appeti-
cum ci liceiel pasci ex Evangelio (II Tliess. i n, 8, 9). tum, et lam nece^sarium ut sine illa caitera niliil sinl,
XX. Ub. x, 38-42.] Qliod Marlha excepil illum in sicut sine panc mensa inops '
: cui conlraria esl cor-
domun. iuam, siguilical Ecclesiam qmc nunc est, ex- dis duritia ,
qnam lapidi comparavit. Piscis auiem
cipieniem Doniinuni in corsunm. Ueria sororejus (jtttv intelligitur lides invisibilium, vcl propter aquam Ba-
tedebal ad pedesDonitni, et attdiebal ccibum ejus signi- ptismi vel quia de invisibilibus
, locis capilur ;
quod
lical eamdem Ecclesiam , sed in futuro s iculo, ulii etiam fides liiijus mundi fiuclibus circumlatrata non
cessans ab opere minisli rioque indigenli;e sola sa- , frangitur , recie pisci comparalur : cui conlrarium
pientia perfruelur. Martlia ergo occupala csl circa posuit serpenteni , propter venena f.iltaciae ,
qu;c
inultuni niinisleriuni ;
qnia nunc lalibus operibus etiam primo boiiiini uiale suadendo pra;seminavil. In
excrceturEcclesia. Quod auiem querilur quod seso- ovo intelligiiiir spes ; ovum enim nondiun est fetus
ror ejus non adjuvet, occasio dalur senlenli:e Doniini, pcrfeclus, scd foveudo speralur : cui conlrarium
qua ostendil isiani Ecclesiam sollicilam esse el lur- pusuit scorpionein , cujus aculeus venenatus reiro
bari circa plurima , cuin sit ummi neccssarium ad ,
liiiieniius cst; sicut spci conirariuni est retro respi-
quod per minisleri: lnijus mrrila pervcniliir. Mariani cum
cere , spes fuluroruin iu ca qu* ante suul , se
vero dicil oplitnain partem e'egi*se, qus non aufere- cxtnidat.
lur ab ea : et ideo iiilclligilur optima, quia et per banc XXIII. [Ib. xi, 52 ] Deco quod dicii Dominus Scri-
ad illam tendiliir, et non auferelitr ; illa vcro miuisle- bU vel docloribus Jiidaoruin, Tttlistis clarem scieniiw
rii, quamvis sit bona, tainen auforelur ,
quando iudi-
ip&i non inlruislis , el eos qui inlrabunt prohibuislis :
,

geulia, cui minislraiur, transierit. qiiod in Scriptura Dci liuniilitatcm (".brisli nec ipsi
XXI. [Ib. xi, 5-8.] Ainieus ad qucm vcniinr media
inlclligcre s
ncc ab aliis intclligi volebant.
,

nocle ul acconnniidei Ires panes, uiiqueadsiiiiiliiudi- XXIV. [Ib. xii, 2o.]Quod Doiiiinns dicil discipulis:
nem pnnitur, secundum quain ipiis Peuiu rogal in
quam vestimentum,
Aiiima plus est 1/1111111 tsca, et corpits
media tribtitalinne couslilutus ut ci Iribuat inlelli-
,
el ulique, si Imc libi dcdit quod plus est, quanlo ma-
genliam Trinilalis.qua pncsenlis vilse consnlelur l.i- gis ilabil quod minus esl ?
bores. Sed coinparaii.i cst a minoie. Si euini ainicus XXV. [Ib. xii, 35.] Quod Dominus dicil, Sint lumbi
homo surgil de leclo el ilat ihhi ainicitia scd l;c-
propler cOutilientiain ab amore reriim
, , ,
vestri dcciittii;
dio compulsus qiianln magis Dcus dal, qui sine
; siccularium : tuceriuv ardentes ; hoc ipsum ut vero
Uedio largissime dmiat quod pelilar, sed ad boc se fine et rccta inteuliune faciaiis.
pcli vull, ul c;paces donoruin cjns lianl qui petunl ?
XXVI. [H>.xn,42.] Quod Dominusdixit Pelro, Quit,
Inlribus aiitcin panibus eli;nn illud significatur, unius pulas est fidelis tiispensalor el prudens, quem consli-
,

csse subslaiili:eTiinitatcni. Ainiciisaulein.qiiem dicit ttiel Dominns super familiam snam , tll det illis in lem-
illequi pelil.vcnissc de via.ci non se liabere quod po- mensitram? mensiirain dicit proplerinodum
pore tritici

nal aiite illum, inldligilur bominis appeli^us, qui debet capacitalis qunruniqiie audientium.
obleinperare rationi. Serviebal aulcm consueludiiii
Quod Dominusdicit, Cum
XXVII. [lb. xii, 54, 55.]
tcinpnrali, quain viani vocat, propter omnia pcr lein-
carnem suam a
uiibem orientem ab occasu
vidtiitis ,

pus iranseuulia. Conver.-o autem bomine ad Deum, morte resuigcntcm signifnat cx illo eniin omnibus :

eiiani ille appetitus a consuciudine revocalu/ sed si

lcrris imber evangelicx pnedicalionis infusus csl.

non consolalur inieiius gaiidium de doctrina spirilua- Auslruin flanlem ante aistus, tribulaliones leviores ante
li , qua Crealnris Tr.nitas pr;cdicalnr, magn;e angu- jiidicimn.
siiaj sunl in boniine, ipiem piemit aTumna mortalis, XXVIII. [Ib. xii, 26.] Quod Dominus dicit, Si enint
ou m ab iis qua; foris deleclant, pnccipitur abslinen- quod iiiiniinitm est, non polestis, cuni de augenda cor-
tia, et inlus non esl refeclio de latitia doclrin;c sa- minimuin est eniin boc sed
poris siatma diccrct ; ,

lutaris et ipsa angusiia est media nox, qua cogiiur

' ;
Dco, coipoia o|ierari.
velieinentcr instare petendo, ut accipiat tres panes. XXIX. flb. xu,29 ] Ctim dicerct discipulis, non
Quud auiem ei dicitur dc intus ,
jam ostium clausum dubere tiabcri sollicittidiiicm de cibis, ail, Et noitie
esse, pueros quoque ejus cum co in cubili esse, si- in snbitme extolli. Primo enitn lixc ad necessitalem
gnifical leinpus famis vcrbi, cum intelligeiilia claudi- iniplendam bomo quaerit : cum aiilcin b;cc abunda-
tur, el illi qui cvangclicainsapienliain lanquain paneui incipit ct supcrbirc de lalibus. Tale est hoc
vcrinl ,

erugaiitcs, pcr orbem lcrra; pnedicaveruni, pneri |ia-

em-
ac si se vulucralus quis jactcl quia habel inulta
ui>familias jam suiil in secreta quicte cum Domi- plaslra iu doino , cuin hoc illi bouum essel ut vul-

laitnplasiona , quod exslat Slallb. cap. 10, v. 29, etJlarc.

1
usd. ven. I ov., mensa esl inops. H.
cap. II.', v. 50, leperal interpres, heiilaplasiona. 1

' >jr leriqne wss. vt edili, qitod in scrrptura de Itunumi-

tni-j \:bs., tpvUualis. rat. el Ms cisterciensis , salva-
' 1

(atc christi aicitttr, quam net ip>i intelligere.

fevj.
 15*5 QU.F.STIOMM EVANGELIOUUM, S. AUCISTIM 13«
IK.T3 noii baberei et ue ttiw quidcin indigeret cni- dixit, qui per peenitentiam reconeitiantur
Deo. Quam
,

plasiro. luiineris suis porlat

, quia biiiniliando se tales erexil.

£11». xiv, 2 5; xiii, U-IC.] (o) Cingruetiicr hydro- Ideo aulein

illas nonagiiila novem dixit,
quasreliquit
nicum aiumali quod cecidil in piilenm , comparavit indcserlo, quia supirbos significanl, tanqiiam
soli-
luiiiiore eiiim laborabal : sictll et illam iniilicrciii ludinem gerentes in aniino, dum snlee se videri vnlnnt,
i|iiain docefll ct oclo annis alligatam dixeral, et ali quibus ad pcrfcclioiieni unitas deest. Ciim enim
quisque
cadciu illigftiione solvclial, cnmpnravitjumcnio quod a vera unitate divellitur, siiperbia divellitur: su.e
quippe
suLvilur ut ad ai|uam dueatur. Ilydropcm atitcm potcsiatis esse eupiens , non sequitur iiiuini
,
, quod
rede comparannis diwli avaro : sicul cnim ille Deus esi. Ideoque et in nonaginta novcm ovlbus et iu
i uaiito magis alnmilat linmore inordinato . tanio am- novem dracbmis ponil eornm signilicnlionem ,
qui de
plius siiit; sic iste quaiito est eopiosiur divitiis ,
qui- so prasiinicntcs peccatorlbus ad salulem redeunlibus
Ims iioii bcnciililiir, l.uilo ardcnliiis talia enncupscit. se prrcponunl. Unum eiiim deest ad novcm otdeeem
Mam vcro ita inoibo iiicurvatam , ul se erjgere lion sinl.et ad nonaginta novem ul centuin sinl. El si
possel, aniime '
tcrrenis opinionibus dchililaUu alipie per CTleros numeros boc cnnsideres. Nam ct non-
oppresste, ita ul divina cogitare non \alcal. gentis nonaginia novem, iinunt deest ut niille sint,
XXX. |
II». xiv, 2i,2S.]Qnod de civitate adducit ct ad novein millia nongenlo iioungintnsuovcm, uniim
invilates ad canam , de ipsa gente Jiul i-inuin ipii decst ut decetn millia sint. Variari ergo per brevi-
credidcninl signilieal , debilcs pcccalis , non babenles tatemet magniludinem iMimeri possuut, quibus iinum
superbiam quasi mcndax primateseo- juslilia:, qua: dcest ut pei licianlur : ipsum vero unum sine varie-
iiiui a gr.Uia proliibebat, Qund nuiem de scpibus et laie in se maneits ciim accesserit perficil , cui de-
viis alios adduci jussit ciini adliuc locus essei Gen- , , pulal onnies per pa-nitcnliam recoucilialos qu.-e liu-
,

lcs significat ,
propler divcrsas vias sectarum ct spi- militate obtinetur.
n.is peccalorum. XXXIII. [lli. xv, 11-52.] Homo babens duos lilios
XXXI. [Ib. xiv, 2S-55.] Suinplus ad tiirrcm adifi- Deus ad diins populos inlelligilur, tanqnain slirpcs
candam, vires ad disclpulatuui Cbristi obtinendum : duas generis bumaiii : unain eorum qui perinanserunt
el decem millia pr.eliaturi cum rege qui babebat vi- in unius Dei cultu , alteram eorum qui usque ad co-
ginli millia , simpliciluleiu cbrisliani diiuicaliiri cum lenda idnla deseruerunt Deuin. Ab ipso autein exor-
ileplicilale diaboli, lioc est ciim dolis et fallaciis ejus, dio ereatura: tnorlaliuin considernlio debel inlendi.
iu affeclu conslituil ;
''enuiiiiniitis omnibus qu;e sunt Major ergo lilius ad cultiim unius Dei pertincl. Mino-
ejus. Ita enim coucludil : Sic crgo omuis ex vobis qui rcm in regionem lunginquam profectnm essc dicit.
iion renuntiat omnibus qua' sunt ejus , non potest ineus Peliil cniin ut sibi pnrs subslnuli:c qu;e cuiu langerel,

eue discipulus. lnler qu;e omnia etiam ipsa tcmpo- darelura patre, tanquam anima potesiate sua de-
lalis vila intelligatur necessc est ,
quain oportel sic lcctaia , id quod illi estvivere, inielligere, nienii-
pissidere ad tenipus , ut non le iinpcdiul ab alerna, nisse, ingenio alacri exccllere : omnia isla divina
qui eani fuei il niinalus uuferre. Sicul aulcm de lurri sunl mtincra ,
qua: iu poieslatem arcipiens pcr libc-
iioii perfeeia , per oppiobrium dclei ruil diccnlium ,
rum arbilrium, quia divisil pater liberis siibslanliam ,

Quia hic Iwnw capil atdijicure , ct twu potuil consum- niinor lilius in regionem longinquam profeclus esl,
mare : sic in rcge cum quo dimicandum est ipsani , male utendc iiaturalibiis bouis , eo ipso quod pa-
pacent accusavit, cum ail, Adlmc illo longe agente, le- irem descruit cupidiiale fruendi creatura, rclicto ipsc*
gationem miltens rogat ea quce simt pacis ; signilicans Creatore.
diani niinas iuiiiiinentium a diabolo lenlalionum Quod non post multos dies dixit faclum, utcongre-
i sustincre liomines qui non reniintiant oninibus gatis oninibus percgre proficisccretnr in regionem
qu.c pnssident , ct pacem ciiin eo facere conscnlicndo longinquam : quia non inulto post insiituiioiiem bu-
ilii ad conmiiltenda peccata. Turreni quippc a'dili- mani generis placuit anini.e per liberum arbitrium
care, et conira regem illuin d.micare, esse dueiou- fcrre secuni qiiamdam vclul polentiam nalura? sua>,
iuui Cbrisli est : babere aulem suinptus ad pcrlicien- el desercre eum a quo condila esl , prafidens viribus
dum turrem , et babere furlia dccem millia conlia suis ; quas vircs tanlo consumit citius, quanto cum
vtginti milliu rcgis , remmtiare esl oiunibus quae sunt deseril a quodata: suot. Iiaqtie banc viiam prodigam
ejus. vnc.lt, ainantem fundere atque spaliari pompis exle-
XXXII. [Ib xiv, 5», 55, xv, J-10.]S:ilcm infalua- rioiiluis, intus inanescenlcin, cum ca qnisque sequi-
lum , aposlalam : Ovem pei ilitaui , oinues pcecatorcs lur qna- ab illa proccdnnl , el relinquil ctun qui sibi

1
f-l interior. Regio itaque longinqua , oblivio Dci est.
ijliti, refragautibus «ss. addunt hic, assimilavit : pro
qso subaudieuuum cst, coioparamus. i.tinov nat. aui. ct Br, Famcs atiteni in illa rcgionc , csl indigentia verbi ve-
uabent, tcrrenis opinionibus vel operibus.
1 ritatis. Cntis civiuni rcgionis illius , aliquis ncrius
sic ven. et Lov dant hanc tocum rires eunt... ostcn- :

ilimt siinplicitaitm cliristiam poputi... inajfectu constiluti. princcps ad inilitiaui diaboli pertinens. Vdla ejus
sic etiam Lugd.,ea tamen discrej anU3,quod uncissepuesint iniinundi spii ilus qui
modiis pntestatis ejus. Porci ,
hx' voces, sunt, ostenrtunt, populi. M.
(u) De reliqua parle liujus quaeslionis nilnl liabel i, sius snb ip-o cssent. Siliqiuc quibus porcos pascebat, s.c
lilubis in Hciiclin, supra, pag. 1521. F.xstat laincn cliaiu
i ulares doctrin;c , slcrili vanilale rcsoiianles ; de qui-
>cuii Eugypium, ciiiu litulo auctiore bis verbis 1 1 de by- :

sroj ico, vel dc mulicre curvata. • Ims laudcs idolonun rabul.ironnpic ad deos Gcntiiu»
I3i5 LIBEK SECUNDIS. 15*8

pciiiiicntium vario sermone alque canniuibus percre- piexiiin ejus brai liiuin siiiun ? Et trucliium Doiiimi

pant , quihus d;cnionia deleelanlur unde cnm iste :

ctti reveialum est (Isai. loi , 1) ? quud esl ytique Do-
satnrari cupiebal aliquid solidum el rectum quod a<l
,
niinus nosier Jesus Cliristus. Ei oscuiutus cst illuin.

lieatam vitain periineret, invenire volebalin lafilws,el CoiisoUri verbo gratiie Dei ad spem iiidulgcnlix pec-

non poterat. lloc esl euiiii quod ait, El nemo illi dubai. calonmi , lioc est, po^t longa ilmera remcaiilem ine-

In se aittem reversus, jam seilicel ab eis qu.ie forin- reri a palre oscubini cliaritalis. Etincipil jam peccata
secus frustra illiciuntel scdiicunl, in conscienli;u in~ cnnsliliitiis in Ecclesia conlileri. Nee dicit oinnia qu:c

leriorareducemfaciensinlenlioneiiisiiam,(ii.n'/,(?«n»li dicliirum se esse promiserat, sed usque ad illud,

mercenarii in domo patris mei abttndaitt panibus? Unde Non sum diymis vocari fiiuts luus. IIoc euim vnlt lieri

lioc scire potcral, in quo erat tanta oblivio Dei, sieut pcr graliam, quo se indignum esse per incrita fatetur.

iu omnibus idololatris fuit , nis: quia ista recogitalio Non addit quod in illa meditalione dixerat, Fac me
jam resipiscenlis esl, cum Evangelium pneditarelur? sicttt uiium de meicenariis luis. Ciim enim panem nim
Jam enim poierat lalis animadvertere niultos pra?- liaberet , vel niercenarius esse cupiobat : quod post
dicare verilatem, inter quos quidam essent non ipsius oseiiluiu palris generosissime jam dedignaltir.

amore verilatis dueti, scd cupiditate coniparandorum Slola prima , est dignilas qiiam perdidit Adam.
sxcularium conimodoriim. De qiiiliusdicebat Aposlo- Scrvi qui eam proferunt, reconciliationis pra-dica-

lus, csse quosdam qui Evangelium aiiniintiareiil non lores. Annnlus in maim, pignus Spiritus sancti pro
caste (Pliilipp.i, 17), existimanles qu&slum esse pter grati;e partilionem ', qnse digilo bene signifita-

pietatein (I Tim. vi , 5). FSon enim aliud annunlia- lur. Calccamenta in pedes, praparalio evangelizamli
banl, sicut Incretici ; sed boc quod aposlnlus Paulus, ad non langenda terrena. Vilulus saginalus, ipse ideni
non eo lamen animo qno apostolus Pauius : unde Domiiius , sed secundum carnem saiiatus opprobriis.
el niercenarii recle appellantur , in eadem quidein Qnod atileni impcrat ul adducanl eiim ,
qnid aliud,
domo eumdem panem verbi tractantes ; nnn lamen nisi ut pnvdieent enm, ct aiinuniiando venire fatiant
in lixredilatcin aeternam vocali , sed lemporali nier- in cxhausla famc visccra (ilii csurienlis ? Nam ctiam
cede conducli. De lalibus ditlum est, Aiiicn, dico vobis, ul occidant eum jubet , hocest, mortem ejus in-
ut

perceperunt mercedem suoni (Matlli. vi, 2). Ego ergo, siniienl : tune enim ctiique oceiditur, cum crcdil oc-

inquit, Itic fame pereo. Deinduait, Surgam, quiajace- cisum. Et epu.emur , inquit : boc ad latitiam valet,
bat : el ibo, quia longeaberat : ad pntvcin mettni, qtiia propter illa qu:e consequenter dicit, Quia liic fitius

sub principe porcorum eral. Ciicra vcrha siini poeni- ineits morluus erat , et rcviril ; ptrieraL, ct iiivcnlus esl.

icntiam mediiantis in confessione peecati, nondum Et ist;e epukc atque iesliviias niinc celcbrantur, per

tamen agenlis. Non enim jam dicit patri , sed dictu- orbem terrarum Ecclesia dilatala atque diffusa. Vitn-

rum se esse promittit cuin venerit. Intelligas igitur lus eiiim ille in corpore et sanguine Dominico el offer-
hoc nunc accipiendum esse venire ad palrem , in tur Patri, el pascit totam domum.
F.cclesia conslilui per lidem, ubi jam possit csse Cinn interea major lilius ,
pnpulus Israel secundtim
peccatorum lcgitima et fructuosa oonfcssio. Quid ergo earnem non quidcm profcclus in longinquam regio-
,

palri dicluitim se dicit '!

Patcr ,
pecatvi in cwltim et nem, sed lameii iu dnmo non esl. In agro autem est,
coram jam non sum digmts vocari ftliits tutts
le, et id esl, iu ipsa lueredilaria opuleulia Legis ct Prophe-

fac me sicttt unum de mercenariis luis. Utrum hoc esl laitiin leriena polius operatur , et in quibuscuniquc
s
Peccuvi in cattum quod csl Coram lc ; ut coelum ap-
,
Isracliticis considerationilrjs . Nani multi tales in -

peilaverit ipsam suminilatem Palris : unde. esl eliam venli sunt in eis, et saipe iiiveniuniur. Yeniens de
illud in Psalmo , A sumiiio cceto eyressio ejtts (Psat. agro iloinni propinquare ceepit , id est, labore servilis
xviii, 7) , cum ab ipso Patre vellet inlelligi? An po- ojieris improbato , ex iisdem Scripturis Ecclesia? li-

lius, Pcccavi in ccclum, coram sanctis aniniis, in qui- berlalein consideravil. Audit symphoniam et thorum,
3
bus esl sedes Dei : Coram te aiitem , in ipso peneliali scilicel SpiiMu ple&os vocibus consonis Evangelium
iulerinre conscienli:u? pracdicare : quibus dictuin est , Obsecro oot , fralres,

El surgens venil ad patrem suitm. Cum attlem adltttc per nomen Domini noslri Jesn Cltristi , ut idipsum di-
louge esset : aiilcquam intelligeret Deum , scd tamen catis omnes (1 Cor. l , iO). Audit quouue coneordiler
cum jam pie quaereret , Vidit illum puler ipsius. Im- conversaiilium aiiiinam el cor uniiin in laudes Dei.
pios eniin et superbos convenieiiier non videre dici- Vocal iiinim tle servis, el inlerrogal qii;c illa sinl

tur, lanqiiam ante oculos non babere : aiile oculos stimit utique ad legenduni aliqueni Proplielarum,
cnim haberi , nonnisi qui diliguntur , dici solent. El ct in co quairens , quodammodo intcrrogat unde isla

miseiicordia moius esl : el accnrrens cecidit super coi- festa in Ecclesia cclcbrantur, in qna se essenon videt.
luin ejus. Non er.im Pater unigenituin Filiiim deseruil, Rcspondcl ci servus patris pioplieia : Frttler tuus tv-

iu qno usque ad noslram longinqiiam eliam pcregri- nit, et occidit patcr tutis xilulum saginalitm ,
quia sil-
nali<inem cucurril alqne desceiidit ;
quia Deus erat
1
l.ov., parliipalioium. Alii codices, partitioncm : melius,
in Clnislo uiundum rccnncilians sibi (II Cor. v, 19) :

iiiisopra, quxst. 17.

el ip>e Dominus ail, Puler in me maiiens ipse fucit ' Sic Kat. et qualtior Mss. At ^m. et Kr.. israelilti considc-

opera mta (Joan. xiv, iO). Quid esl autem, snper col- ratoribus- Lov., tsraelitis cousideruliouilitis. Ms. Micbaeliuus
Isrnclilis considerctioribits
luui ejns cadere, nisi inclinare et hnmiliare in am- '•
liat. et duo Mss., spiiilu smicloplcnos.
13i7 QC.ESTIONIJM EYANGELiOUUM. S. UGISTINI ir.iS

tum itlum recepil. !n cxlremis cnini lcrra: fuil fralcr cum eum sabbati violatorcm ct profanaioiem Lcgi»

imis. Sed inde niajor exsultatio cantaniium Doraino existiinat, jiiciiiuhri cpulis cjus non mcruit : utquod
canticum novuin , qUia laus ejus ab extremis tcrra: ait, Kunquam dcdisli milii b.xdum , ut cum amicis meis

(Isai. xlii, 10); ct propler eum qui aliscns erat, epularer; lale sil ac si dicerel , eiini qui milii liiedus

occisus cst vir in plaga posims , cl sciens lerre im- videbalur, nunquam dedisti milii ad epiilanduin , eo
becilliiatcni (/</. liii, 3); quia quibus non cst nar- ipso milii illuin ipsiun non conccdens, qno milii hx-
raliim de co, videruiil; et qui non aiidieruut, inlel- dus videbatur. Quod aulem dicil, cum amicis ineis,

lexerunt (Id. lii , 15). ant ex persona principiiin cum plebe intelligilur, aut

Sed indignalur ctiam nunc, ct adluic non vult in- ex persona pnpuli Jerosolymitaui cum cctcris po-

lioiic Cum ergo pleniludo Genlium intiaveril, cgre- pulis Juda. Mcrclriccs aulem cum quibus dissipasse
dietur oppnrtuno temporc patcr ejus, ut et jam omnis substaiiliamsu.ini lilius junior accusatus est , rcctc

Israel salvus fi;il : cui cx parlc c;ccitas facta csl ve- inlelliguiitiir supersliliones , rcliclo uuo connubio lc-

lut alisenlia in agro , doucc pli niludo iilii minoiis gitimo verbi Dei , cum lurba dxiiionioiuiii cupidiiate

lon^c in idololaliia Gcntium cnnstiliiii redux ad inan- turpissima foruicari.

diicandiiin vituluin iuir.net (liom. xi, 2o). Erit eniin Qnid deinde sibi vult quod ciini paler diecrel , fu
qiiandoquc aperta vocaiio Judxorum in salutem mecum es scmper ,
quod jain Iraclatum est , addidit

Kvangelii. Qnam manifcslalioncni vocalionis , tan- Ei omnia mea lua snnt? Qua iu rc primo cavcnduni
qnain cgressiiin palris appcllat ad rogandum niajo- esl ne inlclligas Lla diclum, omnia mea lua sunl, quasi

rem lilium. non sint cl fraliis, ut tanqii.im in lcrrena baredilate,

Dcinde quxrespondci idem niajor filius, duas quoc- paiiaris angnslias, quomodo possint omnia essc niajo-
slioncs liabcnt : ipioinodo vidclicet aceipialur ille pn- ris , si liabel ibi cliam juilior parteni suani. Sic enim

pulus uuuqiiam iiiaiulaiiim Dei pr.-cteriisse ; ct qucni a pcrfeclis el perpurgatis , ac jam iinmortalibus liljis

dicat hxdiim qucm iiuiiquam accepil , ut cum amicis h.ibcntur omnia , ul sint el onmiiim singula , et omuia
suis epularclur. Sed dc mandato nou prxleigresso singulorum. Ut enim cupidilas niliil sine angiislia , i'a

facib: illud oceiuril, neque dc onuii mandalo dii liim iiibilciim angiisliacbarilas teuet. Seilqiiomodoomnia?
esse , scd de uno niaximc nccessaiio ,
quo niilluni Num et Angelos, ail aliquis , et Viriules subiiines

Deum aliuin pralcr unuin Creatorem omnium colere ac Poteslates, atque univcrsa coeleslia Dei minisieria
jussus csl (Esod. xx , 5) : neqne iste filius in omni- Dcus in posses>ionem lali (ilio subjecisse pulamlus
bus Israclitis, sed in bis inlelligiliir liabere personam, cst? Si possessionem sic accipias , ul ejus posscssor

qui nunqiiam ab uno Dco ad simulaera conversi sunt. ipse sil dominus ; non uliqiie oninia. Non eiiimdomini
Quan|uam enim tanquam in agro positus iste lilius cruni , sed consorles poiius Angeloriim , de quibus
lerrcna desideraret , ab uno tamen Deo ista deside- dicluni est, Erunt (cqnalcs Angelis Dei (Mutlh. xxn ,

rabal bona, quainvis communia cuni pecoribus. Unde 30). Siii vero possessio sic inlelligitur, quomodo
in Psalmo ex persona S) nagogx ,
quod iiiteiprct:ilur reclc dicimus possidere aninias veritalein; i.on iiwe-

Asapb , convenientcr aeeipitur dictum, Qurtsi pecus iim cur non vere ac proprie accipere possimtis omnia
fnclus sum ad te et ego semper tecum (Psat. lxxii,
, qua: dicta sunt oninia. Non enim illud ita loqiiiniur,

23). Quod eliani palris ipsius tesiimonio comproba- ut dominas veriialis dieamus aninias ,
qiiam ab eis

tur, ciiiii dicit Tu mecum es semper. Non eniin quasi

, dieimus possideri. nomine possessionis adAul si

nieniieiileni rcdargiiit, sed secum perseveraniiam cjus liunc sensum impedimur, id quoque auleraiur. Non

approbans , ad perfniclioncm polioris atque jucun- enim ait paler Omnia in possessioncm libi dabo
, ,

dioris cxsullationis invitat. sive, Omnia mea possides vel possidebis; sed, Omnin

Quis est ergo b.edus quem nunquam accepit ad mea lua sunt. Nec lamcn ila sunt ejus , ul ipsius Dei

cpiilaidnm ? Peceator piolecto liasdi nomine signili- Quod eiiim cst in noslra pecunia ,
polesl fainilia: no-

cari solet. Sed absil ul Aiilichrislum inlelligam. Non alimenlum esse vcl ornanieiiiuni, vel aliquid
Btrse vel

cniin cxitiim iuvenio liujiisce senteutioe. Multum enim hujusmodi. El ccrle cum ipsum p.iirem rectc ille
alisurdum est, eumcui dicitur, Tumecum es semper, boc posset siiiiin dicere , non video qu.e ipsius rectc sua

a patre optasse, ut Antichristo crederet. Ncque omnino voeare non possil, divcrsisduntaxal niodis. Cuni cnim
iu eis Juda:orum ,
qui Anticbrisio credituri sunt, bealitatcm illam oblinuerimus noslra erunl ad vi- ,

islum lilium fas cst intelligi. Quomodo autem epu- dendiiin superiora , noslia erunt ad C( nvivcndiim

laietur ex illo lircdo , si ipse esset Anticliiisius, qui xqualia, noslra ciuntad dominandnm infeiiora. Con-
credcrct? Aut si hoc est epulari ex lisedi occi- gandcal crgo siciirissinms major frater quia junior
ei noii ,

sione, quod csl de Anticlirisli pcrditinne liislari, quo- fialer morluus eral, el rcvixil ; perierat, et invenlus est.

modo dieit filius quem reccpil paier boc sibi non XXXIV. [Ib.xvi.l 9.J In villico qiiem Domiiius eji-

fuisse conccssuin , cum onines filii Dei de illius ad- ciebal de villicatu . et landavii eum quod iu fiiliiriini

versarii damnatione laHaluri sint? Niniirum crga sibi prospexeril, non omnia debenius ad iii.iitandiini

(ipiod in re obscurissima sinc prjejudicio diligen- sumcre. Non ei.im aut Domino nostro faseiei.da est in

lioris inquisilionis dixcrim) ipsiun Dominum sibi aliquo fraus, ut dc ipsa fraude eleemosynas faciamus
neg.itinn adepulandum conqueritur, dum euni pccca- aut eos a quibus reeipi volumus in tabcrnacula

Uirein puiat. Cum eniiu hxdus csl iili genti , id cst, xleina , laninam dchitorcs Dci ct Domiiri no>lri Gu
1M9 URER SECUNDlJS. i;,-J6

cst iiilclligi; cum jiisii ct sancti significentiir lioc locn, XXXVII. [Ih, xvi, IC.] liegnum ccclorum vim pati-

qui cos inlroducanl in laberiiacnla alerna, qui ncccs- lur, cl quivim (aciunl , diripiunt illud (Mattii. \i, 121.

siiaiibus suis lerrcna boua commmiicaverinl ; ile qui- Non solum ut quisque isia conleinnal , sed ctiam lin-

lius eliam dicit quod si quis alicni eoriim calicem guas deridentium se hac enim talia contcmnenlem :
,

aquae frigid;e dedei it lanlum in nominc discipuli, non vi facla invadil quodamniodo quasi pr;edator violen-
pcrdct mcrccdem suani (Mnttlt. x , 42) : scd eliam c tus regnuin coelorum. Iloc enim subiunxit Evange-

cnnlrario ducunlur ista; similitudines, ut inielliganius, lisla , cuiii dixisset derisum fuisse Jesum a Pbari-

si laudari potuit Domino ille a qui fraudem f.iciebat, sais , cum de conlcmnciidis tcrrcnis divitiis loque-
quanlo amplius placeant Domino Deo ,
qui secuudum relur.

cjus prxccplum illa opera facinnt ; sicnt cliam de Ju- XXXVIII. [Ib. xvi, 19 31.] Ilomo quidam erat di-
dicc iniquiiatis qui mterpcllabalur a vidua, compara- ves, el inducbutiir purpnra el bysso, et cpulabatur quoli-
tioncm duxit ad judicen) Dcnm , cui nulla.ex parte ju- die splendide , el ca:lera. I'er allcgoriam sic accipi
dex ini iiius confcrendus csl (Luc. xvm , 2-8). Quod possunt, nt in divite inlclligantur superhi Jud;corum,
:inlcm dc ceiilum cadis olei, qiiinquaginta scrihi fecit ignoranlcs Dei justitiam, cl siiam volentes consliluere
a debilore ; el de centum cnris Iritici, ocloginla ; ail (liom. x , 5). Purpura et hyssus, dignitas regni est.
nihil aliud valcre arhilror, nisi ul ea qu;e simililcr al- El aufcretur , inquit , a vobis regnum Dei , el dabitur
que in Levilas J iilai, quisque operalur in Clirisli Ec- genti fucienti jiistiliam (Matlli. xxi, 45). Epulaliosplen-

clesiam ', abundct jnstitia ejus super Scriharum et diila jaclanlia Legis est, in qua gloriahantur pltis ad
,

Pharis;corum (11101111". v, 20) , ul cuin illi decimas da- pompam clationis ahntcntes ea, quam ad necessilatem
rent , isti dimidias denl : sicut non de fruclibus , sed salntis ulcnles. Mendictis atilem nomine Lazarus ,

de ipsis bonis suis fecit Zaccbaus (Luc. xix , 8) ; aut qnod interprctalur Adjtilus , signilicat indigculem ,

certe duplicel decimani , tit tluas decimas dando su- velnli genlilem aliquem aut puhlicaniim qui tanlo
,

pcret impcndia Judacoruin. Maniniona vcro iniqnitatis magis adjuvatiir ,

qiianlo niinus de suartim copia fa-
ob hoc a Domino appellala est ista pecunia ,
qiiam cullatum praisumit. Tales cranl duo qui orahant in
possidcmus ad lempus, quia Mammona diviti;c inter- tcmplo; unus piiblicantis , et alius pbarisicus. Dives
pretanlur, ncc sunt isl:c divilix nisi iniqnis ,
qui in crgo dicil lanquam satialus juslilia , non inter illos

cis conslituunt spcm alipie eopiam beaiiludinis su;n : hcatos ntuiicrandus qui csurinnt cl sitiunl justiliam
a juslis vero cum ha:c possidenlur , est quidein ista (/(/. v , C) : Gratias libi ago, qnia non sum sicut publi-
pccunia , sed non sunt illis divilia? nisi cceltsies ct caiws iste. Pauper autcm qui se adjuvari desiderat
spirituales, quihus indigenliam suam spiriiualiter dicil : Propitius esto milii peccatori (Luc. xvm, 10-13).
supplentcs exclusa egestate miseriae , bealiludiuis co- Dcsidcrat lamcn salurari de micis qua: cadunt de
pia ditanlnr. nicnsa divitis jaccnsad januani. Noncnim admilleha-
XXXV [lb. xvi , 12.] Quod dicit, Si in alkno fide- tur ad cpulas ejus , qui nee bene illis utebatur, ncc
les non (uistis , alienas appellal lcrrcnas facullales ; cgcnti dabal ; lanqiiam Scriha claves b.ibens rcgni
quia nemo eas secuin moricns aufert. Iloc esi quod ceelorum, nec ipse intrans , nec alios inirare permit-
dicit David : IVe limucris cum divcs factus fucrit homo, tens (/«'. xi,o2). Mice cadentes de inensa divilis
el cum mulliplicala fucrit gloria domus ejus ; quoniam sunt quacdam vcrba Legis , qua; illi jaclantcs quasi
noii, ciihi morielur, accipict omnia, neque simul descen- projicicbanl in terram , cum supcrbe popnlo loque-
del cum eo gloria ejus (Psal. xlviu , 17, 18). rcnlur. lilccia, simt confcssioncs peccalorum , velut
XXXVI. [Ih. xvi, lo.] Quod ait, Autuniim odiet , el mali himiores a viseerihus intimis foras ertmipenlcs.
allcrum diliyel; aut nui adliwrebit, el ullcrum contemnct, Canes qni ea Ungebanl , neqiiissimi hoinines amantes
non sine consideratione dislinguemla sunl. Non enim peecata ,
qui lala lingua eliam laudare non cessant
|iassim aul qnasi lcmere dicla siint. Ncmo enim inter- epcra mala , qu;c in se alius gemens et confiiens de-
rogatus ulrnm diligat diabulum , rcspondct se dilige- teslatur. Sinus Abraluc, rcquies heatoruin pauperum,
re, sed poiius odissc : Deum atilein se diligerc omnes qiiorum csl regnum coelorum , in quo post hanc vi-
fcre proclamanl. Ergo aul unum odiet , et allerum tam recipitintur. Sepuliura inferni, pcenariim profun-
diligct, ut fieri dehel : odiet scilicel diaholum , diliget ditas qua' supcrhos et immisericordes post hanc vi*
,

Deum. Quod vero adjunvit , Aut alleri adlucrebil , et lam vorat. Quos tamcn Dominus in isla narralione
atlerum contemnet : adliarcbit scilicct diabolo , cum dicit videre de longinquo al(|uc senlire hcatoruni re-
tpiasi cjus pr;cmia lcmpoialia secialur; cqntcmnct quicni qno sane transire non possunl.
,

autcm Deum Non dixit , odict, scd conlemncl : sicnl Quod autem lingnam sibi vull rcfrigerari , cum in
solcnt minas e.jns postponerc cupiditatibus siih ,
qni flainma uti(|ue tolus arderet, signilical quod scriptum
dc bonilate ejus ad impunilatcm sibi blandiuulur. Cst , Mors et vita in nutnibiis lingiia? ( Prov. xvm , 21) :

Quihits per Saloinoncm dicitur Fili, ne adjicias pcc- ad sntulem (liom. quod
:
ct quia ore confcssio fit x , 10),
catum super peccalum, el dicas, Miseratio Dei inagna cst per supcrbiam ille non fecit. Exlrcmum aulem digiti ,

(Eccli. v, 5, G). vd minimam operationcm ntiscricordi;e signilicat

1
noUe Mss. necnon nat. Am. et Er ., nisi quod
tla inelioris qua pcr Spiritum sanclum siibvcuiliir. Cum auiem ei
in his editionilms pro , Ecclesiam legititr, Ecclesia. At ,
dicitur, Rccepisti bona in tita tua, illud tangitur, quia
ipud I.ov hal)ctur sic Qucc sindliter in sacerdotes, atquc in
. :

Kvtta* Judcci, qiiisquc operalur i,t clirisli Ecclaiu. feiicitaicm dilexit sxculi , ncc aliain vilam prxter
 C.5I QUjESTIONUM i.vancei .ItmiiM. S. AUC.LSTINI iz:,i

:*i.un in qtm gnperbus lumebai , adamavit. La/.arum recturus esset a mortnis, quibus non crcdcndo ulique
«utein mala dicit rceepisse , qnia inlellexil liujiis vit;c necC.liristo volnnl crederc. Multo tninus ergo cnilibet

nierttKltfem , labores , dolores, et nerumnas ,

pcenas possutu credere qtii a morluis resurrexeril ,
quandn
csso peccali : de quo soripliun cst , Ernmus el nos na- ci non crcdnnt, cujus rcsiirrcclioncin Moyscs el Pro-
twnliur jilii ir<p,sicul cl cwteri (Ephcs. II, 5); dc pbct;c pradicaverunl, quibns credere nolunt.

qng itcriim scriptum esl, nec infantem cujus est uiiiiis Aliter eliam intelligi potcst ista narratio, ut pcr
dioi vila snpcr lorram miiiuiiiin esse a peccalo (Job Lazarttm Domiimm siguificari accipiamns , jacenlcni
xiv , 4 , i«. LX.X), quia onmes ntiqne in Adam mori- adjanuam illins diviiis, quia sead aures superblssi-
inur (
I Cor. .\v, 22) ,
qui factus cst transgressione mas J.iikeormn incarnationis bumilitale dejec.it cu- :

mortalis. piens saturari de micis quw cadebanl de mensa divitis,

Quod aiilcm dicit, ad ea loca in qnibos torqiicnlur qiuvrens ab cis vel niiniina opcra jnsliti:e , qu;c suaj
iutpii ,
justos, eliam si vclint, nnn posse transirc, mens:e , lioc csl , sua: potestali pcr supcrbiam non
quid aliud signilicat, nisi post lianc \itam ila rece- iisnrparcnt ;
qu;c opcra misericordia: atque liumilita*
plis in carccre, ul non inde exeanl donec reddanl no- lis, quamvis ininima cl sine disciplina ct perseveran-
vissiiuum ipiadranlcin (Mallh. v, -26), per incummu- lia vil;c bona: , sallem interdum vei casu facercnl,
taliilitatcin diviiue scnlenlia?, niillum aiixilium inise- sicut mic;e dc mensa caderc solent. Uleera, passioncs
noirdiac posse pncberi a juslis, eliam si eam vclint sunt Doiuini cx inlirinitate rarnis, quam pro nobis
pr.ebcre ? Uno adinonct scilicct ut in bac vita bomi- suscipere dignalus cst. Canes cigo qui ea lingcbant,

nes siibvenianl quibus possiinl, ne poslca eliam si Gonies sunt, quos liomiiics peccatores et immuhdos
optime recepli fuerint, eis qnos diligunt opitulari dicebanl Jtiihei, et tainen passioncs Doniini in Sacra-

uon valcant. Illud eiiiin quod sciiptum est, Ut el ipsi menlis rorporis et sanguinis ejus, pcr tolum jam
recipiant vos in atcmu tubemacula (Lnc. xvi, 9), non oibeni suavitale lainblinl dcvotissiina. Jam siims

de siipcrbi.s et immiseiicordibiis scriplum cst ,

qnalis Alnab.c intclligitur sccretum Pairis quo post passio-
Ule divcs fuisse denionstialiir, qiiod rccipi a sanctis ncm resurgens assnmptus est Domiuus : quo eum
in ilia tabornacula inereanlur; sed de llis qiii sibi porlalinn ab Angclis idco diclum puto, quia ipsam

nmicos oHicioMssiinis uperibus nnseiicordix fecerint rcccptioiicin qua iu secrctum Patris absccssit, Angcli

quani[iiam ncc, ipsos justi vcliil propria polcstate aiiiiiinliavcriiiil discipulis inlueniibus. Dicendo eniin,
ijiiasi gratilicamlo recipianl ; sed promissione atipie Quid sUftisMjiidenies in cwlum (.\ct. i, li)? quul aliud

; c.riiiissione illius qni eos confilio pr;cniomiit ul sibi divcruni. nisi nullo modo posse oculos bouiimim us-
amicos lacerent, ct qtii seipsuni pasci, vestiri, bospi- quc iu illud penclrare secrclum quo ibat Dominiis,

lio recipi, visitari iu unoipioqiie miiiorum suorum, cuin in conspcclu discipuloriiin lerrcltir in ca:lum ?

bbcraliiris bonitale dignalus est. Qiianquam illa re- Jani calcra sccundnm superiorem expositionem ac-

e plio, lilrum staliin posl islam vilam lial, an in finc cipi possunl : quia secrctinn Patris benc inlelligiliir,

s;cculi in resiirieclione niorliioruin atque ultiina rc- ubi eiiam anie resurrcclioiiein jusloruui aninix vi-

tribiitione jutiicii , non ininima qmvslio cst : scd vunl cum Dco. Tanto cnim verius ubique est Dcus,

quandnlibcl liat, ccrie de lalibns qualis ille dives quanto nullo continetur loco, sicut et latroni ilicluiu

insinuatur, tuilla Scriptura lieri pollicclur. cst, Hodie mecum cris in paradiso (Luc. xxm, 43) :

Quinqiic autein li atres quos babere se dicil in domo unde niinquam rccessit Dci lilius, quamvis ab bomi-
palris sui , Jud;eos signilicant. Appellati cnim siint nibus pcr susceplam carnem in civiiate Judxorum
quiuque, quia sub Lege delinebanlur qu;e per Moysen tanla patcrclnr.

dala cst, qui libros quiuqne conscripsit. Quod vero XXXIX. [Ib. xvn, 5-I0.] Qnod dixerunl discipuli

Lazariim pclit niilti ad fratres suos, sensil se uiiqiie Doniiiio, Adauije nobis fidem, polest qiiidcm intelligi

indignum qui leslimoniimi perbibeat verilati : et ipiia banc lidem sibi eos augeri poslulasse, qua crcduntur

non impelraverat panliilum se refrigerari ', multo ea qiuc non videntur : scd lamen dicitur etiam fides

niitius crcdit rclaxari se posse ab inferis ad prrcdica- rcruin, quaiiilo non verbis , sed rcbus ipsis prascn-

tionem vcrilalis. Quod Abrabam dicit, Si volunt cre- tibus creditur ; quod futurum est, cum jam pcr spe-

dcre, liabcnl Moysen et Prophetas, non islos Evangclio ciem inanifestam se contemplandam pr.-ebebit sanctis

pncposuit; sed qtiia Evangelium, sicul dicit Aposio- ipsa Dci Sapicnlia pcr quam facla sunl oimiia (Psal.

I is, teslimonium babet a Lcge et Propbetis (Rom. Clll , 24). De qua fide rerum lucisquc illius pr.ncsen-

iu, 21), illis crcdcndo posse cos significat ad Evan- tat;c ' forsitan Paulus apostolus dicit : i Justitia cnim
galium pervcnirc : sicut alio loeo ipseDominus dicit, Dci in eo rcvclatur cx fide in fidem > (Rom. i, 17).

Si crederetis Moysi, crederetis et niilii : ille enim de me Dicit cnim ct alio loco : « Nos aulcin revelala facic

scripsil ( Joan. v, 46 ). Denique ad boc pertincl quod gloriam Doniini speculanles, in eamdcm iinaginem

ctiam poslea dicil , Si Moyscn el Prophelas non au- transforniamnr de gloria in gloriam , tanquam a Do-
diunt, nequesiquisexmortuisresurrexeril, credenl : quia miiii Spirilu » (II Cor. iii, 18). Sicut cnim bic ait, de

cum prxiiunliavcrmil Moyses ct Prophelx qui sur- gloria iu gloriam ; ita et ibi , ex fide in fulem : dc gio-

icxit a morluis, boc ipsum eliam de illo quod rcsur- ria scilicct Evangclii, quo nunc credentes illuminan-
tur, in gloriam ipsius inconmiulabilis et manifesLc

Msi pnutntum sibi rcfritierari. fortc, palatum f^uatuur pra?sentia.

1
» sibi, elc. \;ss.
1553 IdBEft SECUNDUS. 1354

veritatis qna lunc comnuilaii pei fruenlur iia ex ;

Non cnim vcnii iniiiisirari, scd ininislrare (Muiih. \\,
,

(ide verborum quibus nunc credimus quod nondum 28). Dicanl ergo illi servi per sinapis graiimn arbori
huic moro, hoc cst, ipsi Evangclio crueis doininica:
videmus, in fidcm rerum qua in xtcrnum qucid nunc
per poma sanguinea pen-
credimus, obtincbimus. Secnndum senieiiiiim hanc , lanqnani vulncra in ligno

ad Par- deulia viclum populis prrebilura dicant ergo

eiiain illud dictum esl a Joiuinc in Episiola
,
' ; illi

tlios : Dilcctissimi , nune ftlii Dei sumus ,

el nondum iil eradicelur dc pcrlidia Jud.eorum, el in mare Gen-
apparuil quicl erimus : scimus qitia cum apparuerit ,
si- liiiin Iransferatur atque plantclur : hac enim dome-

miles ei erimus quoniam ridebimus eum siculi esl

,
stica servitiite esurienli et sitienli Domino ministra-
(I Joan. iii 2). Uiide enim nunc ftlii Dei sumus, nisi
liunl. Tunc demuni qiKcrant escis incorruplibilibus
,

quia poleslalem dedit nobis filios Dci lieri, credcnti- in aetemnm divina: S.ipienti.e pcrfrui , cum dixcrini,

nominc ejus (Joan. 12), ut videamus in xni- Servi supervacui snmus quod debuimus facere (eci-
bus in i, , ,

gmate (I Cor. xm, 12)? unde aulem lunc similes ei mus : niliil nobis o| eris resiat; cursum cnn-uinmavi-
erhnus, nisi quoniam, ut ipse ail, videbimus eum sicuti mus, :igniicm pcrfccimus , supcrcst nobis corona ju-

Quod etiain diclum est, Tunc aulem fucie ad fa- stiiia: (II Tim. iv, 7, 8). Oinnia enim dici possunt de
est?
ciem.
iila inelfabili pcrfructionc veritatis : et tauio magis

Illam crgo fidem prsesenUssimx verii.ilis plerisque omnia dici possunl, quaiilo iiiinus dignc dici aliquid

non inielligenlibus vidcri poiest Dominus noster, potest. Nam ct lux est illiimiiiatorum , ct requics

discipulis suis non ad id quod peliveranl respondisse. exercilalorum, et palria redeuntium, et esca indigcu-

Cum enim dixissent Domino, Adauge nobis fidcm, ait tium , ct corona vincenlium : ct qiKCCumque bona
illis : « Si haberetis fidcm laiiquain granum sinapis
lcmporaliier iranseunlia per crealura: partes ermr
diceretis liuic arbori inoro, Eradicare el transplan- appelil inlideliuni , veriora in xtcrnum mancntia
tare in mare, ct obediret vobis. » Deinde sequitur iu Crcaloic omnium sinuil inventura csi pictas lilio-

« Quis autem vestrum lialiens servum aranlem aul rum.

pascentem ,
qui regresso de agro dicel illi stalim ,
XL. [lb. xvn, 12-19.] In dcccm leprosis quosDo-

Transi, rccembe; el non dicet ci, Para quod coeneni, iiiiuiis ita niundavit, cum ait, lte, ostendile vos sacer-

et prxcinge te, ct minislra milii donec manducem et dolibtu, niulla qua ri possunt qu;e mcrilo quxrenles

bibam, el post ba'C lu mandiicaliis et bibes ? Nuinqnid liiovent. Non snliiin de nurnero quid sibi velint quod

gratiam li.ilicl servo illi , qilia fccil qua: sibi iiupera- decem sunt, et qund unus ex illis solus gralias agil
lia:c enim libere quxrunlur, m ctiam non invcstigata,
veral? Non |nilo. Sic et vos cuni fcccriiis oiniiia qiue
praecepla sunt vobis, dicite: Servi supcrvacui sumus; vel niliil vel non uiidlum iinpedianl intenlionem le-

quod debuimns facere fecimus.i Quid lixc pcrlineant genlis : sed illa potius, cur cos ad sacerdoies miserit,

ad id quod diclum cst Domino, Aduuije nobis fide.u, ut cum irenl mundarcnlur. Nulliiiii cniin corum qui-
difficilc apparet, nisi inlelligamus ex lide iu fidcm, id bus hxc corporalia bencficia prxstilil, iuvcnitur ini-

est, ex liile ista in qua niini>tratur Deo, in illaiu sisse ad sacerdotes, nisi leprosos. Nam ct illuni a le-

lidem ens signilicasse tranaferri ubi fruaniur Deo. pra mundaveral cui dixit : Vude, oslende le sacerdoii-

Aiigebilur enim lides, cuin primo verbis prxdicanii- bus, et offer pro te sacrificium quod pracepit Moyses ,

bus , dcinde rebus api>arcnlibus crcdelur. Sed illa

in teslimonium itlis (Luc. v, 13, 14). Deindc qualis
ciintcmplalio siimmain quietcin liabei, qua? in .-eierno inumlalio spirilualis possit inlclligi corum ,
quos in-
Dei rcgno tribuitur sumnia vero quies illa, prxmium gratos cxsliiisse redarguil. Scciinduni corpus enim
;

cct juslorum laborum qui in Ecclesiae minislralione facile esi viderc posse liomineui non babere leprain,
,

peragunlur. Et ideo, quamvis in agro aret servus aul ettamen animi esse non boni sccuudum signilica- :

pascat, liocest, in vita saeculari vcl lerrena vcrsel lionem aulem liujus niiraculi conlurbal considerau- ,

negolia, vel slultis hominibus lanquam pecoribus ser- tem, quomoilo mundus dici possit ingraliis.

vialjopus est ul post illos labores domum veuiat,

Quxrendum igitur est quid ipsa lepra significct.

boc cst, Ecclesi;e socieiur ; laborcl etiam ibi mini-

Non enim sanati, sed mundati dicuntur qni ea carue-
runl coloris quippc vitium csl, non v.deludinis aut
strans Doniiuo suo donec manducel et bibat (iiam el :

csuriens ille quassivit poma in arbore [ilatth. xxi,

integritatis scnsuum atquc membrorum. Leprosi ergn
liou absurde inlclligi possunl, qui scicnliam verx
18,19], et a Samaritana aquam sitiens postulavit li-

[Joan. iv, 7]) manducet ergo dci uon habentcs, varias doclrinas prolilentur erroris.
: ct bibal confessionem
1
1 fidcm gentium, miiiislrantibus, hoc csl, cvangeli- Nnn ciiim vel abscoiuliiut iinperili.ini suam , sed pro
/.antibus servis suis. Quo pnlinct eliam suinnia perilia proferunt in lucem, cl jaclanlia' ser-
illud quod
de grano sinapis eis priino re»pondit, prius illos
monis ostentanl. Nulla porro falsa doclrina est qux
lidein liabere debere pnc.-ciui vilx ncccssariam, qu.e non alii|ua vera interraisceat. Ycra crgo falsis inor-

liiiiiima vidclur quamdiu tbesaurus csl iu vaais ficli- dinate pcrmixta , in una dispuiatione vel narraiione
libus.sed vi maxima effervet et genninat. Dominus bominis, unquaiii in unius corporis colore apparen-

Hoster Jesus Cbristus, qui vull pasci ministerio ser- lia, signilicant lepram, taiiquara veris lalsisquc co-
vnruni suorum , boc e»t, in suum corpus quasi uia-
ctaios et manducatos transferrc credentcs, etiam
1
r.at. et ms. r.isteroicnsis, ?-i mm popi.tis prtetritara
liic s Mss.iinslri omnes juctunlium
, : et |iBUlu iu rajiro coto-
pascit eos verbo fidci ct sacr.niienlo passionis sn.c. runi fueit , babent, colon.ni uhis.

Sa^ct. AlGCST. 111. (Quarante-troii.J

 QU/ES TIONUM EVANCELIORUM*, S. AUGISTINI l r.r.c

niacu- et eleemosyn:c cjus ncccptx preces ejus

loruin fucis liumana ecirpora variautcni ninuc , et ,iinlii;e

lantem. Ili autcm lam viiandi sunt Ecclesine, iit si illi ab angelo niintientiir, propter doclrinx tainen

ficri potest, longius remoti magno clamorc Chrislum Sacramciitorumqnc nnitatem ad Peirum jiibetur init-

sicttl isti decem stcterunt n longe, et lc- lere, t.inqiiaiii illi et suis diccretur, lle, ostcnditc ros
inierpclleiit :

taverunt vocem, dkiiites : JVsm preeceptor, misciere snccrdoiibus. Nain ct ciim irent , mundati sinil. Jam
nostri. qnod praccpiorem vocant, quo no-
Nam et enim ad eos vencral Pclrus, scd lanicn ipsi nonduni

niine nescionlrum quisi|uam Dominum interpi llavrril acceplo Bapiisinaiis sacramentn, nondnm spiritiialitcr
pro mcdieina corporali, satis pnio significare lepram ad sacerdotes pervcneranl; el lamen infusione Spi-
falsam csse dortrinam, qtiam liouus praceptnr abs- rilus sancti, el adtniralionc linguarum eorum niuii-

lergil. datio dei larala est (Acl. x, 44).

Saeerdotium vcro Jml.eorum nemo fcre fidelium Qu;e cum ita se babeanl, jam faclle csl ctiam illml

diibil.il figiirain fuisse futiiri sacerdolii regalis , quod videre, lieri posse ut qiiisquc in Ecclesiai societaie

cst iu Ecclesia , quo conseciantur omnes pcrtinenles dociriiiam integram vcramqne .isscquatur, et omni.i

ad corpus Cluisii, sununi et veri principis sacerdo- sccundiiin caluolicx fidci rcgulam cdisseral', dislin-
tum. Nam nunc et omncs unguniiir, quod lunc ngi- gual a Creatore rrentiiram , enqne niaiiifcsletiir va-
bns lanlum ci sacerdotilitis liebal : et quod aii Peirus rietate mcndaciornm lanqnam lepra earuisse : et ta-

.id cbrisliaAum popiiluin scribens , liegnle sacerdo- nien ingialus sil Ib o cl Domino nintidatori suo; quia

tium (I Pelr. n,0); ulrunique r.cmcn illi populo con- elatus supcrbia, graiiarum agcndarum pia liiuniliiaie

vcnife dcclaravil, quo illa unctio pcrlinebal. C.itera noii steiniiur, similisquc cliicitur illis de quibus dieit

iiaque vilia lauquam valetndinis etquasi membrorum A poslolus, Qui cum cognovissent Deitm, non ut Detim
animai atipie scnSnum , pcr seipsum interins in con- tnagnificitvcritnt , nut qratias cgerunl (Uom. 1,21).
scieniia ct iutellceiu Dominus sanat et corrigit : do- Quod cniin dicil eos Peiiin cognovisse , oslendit qui-

clrina vcro vcl imbliendi pcr Sacramenta, vclcatecbi- dem a lepra fuisse niundalos, sediamen staiim accn-
r.andi per scrino cm sonanlciii alqtie lectionem , ubi sal ingratos. Ideoquc talcs in novenario minicro lan •

color quidam inlelligitur vcrns atquc sincerus, quia qnam imperlccti rcmancb-jnl. Unum enini si addatur
iu promptii cst ct foris cminculissinius (nou eniin in ad noveni, quailaiii effigics unilatis iinplelur : quo
occullis cngitatiintibus, scd in manifestis operalioni- fit t.mia ccmpletio, ut ultra nou progrcdialur nume-
bus liacc agiintur), Ecclesi.e proprie contribula est. rus, nisi rursusad iiniiin rcdealur; et h.-cc per inli-

Itaque el Paiilus vocc Doinini audila, Quid me perse- nilnlem nunieri regula ciistodiatur. Novcm itaque in-
qtter:s? cl, l'go sumJesus, qnem tu perscqueris; ad digcnt unn, ul quad.im unitalis forma coagnlenlur et
Ananiam taincn niissus esl, ut illo saccnlolio qund in (ieccm sint : uniini anlem non eis indiget u( cuslodiat

Ecclesia cunslilutum cst, sacramenlum doctriua; fulei iiiiitatcm Quainobrem, ut illi novem qtii gralias non
perciperct, ct verus ejus .ip;irobaretur color (Act. ix, cgeiuol, reprobi eflccli, a consorlio unilatis cxclusi

4- 19). Non quia non potest per seip-um Dohiinus siiul; ila uiuis ille qui giatias egit, nnic;c Ecclesi:e

omnia facere ; nam quis alius ha:c facit cliain in Ec- signilicalione approbattis alqnc laudattis cst. El quia

clesia? scd ut ipsa socielas congregatorum fideliuni, illi eranl Judaci , aniisissc per snperbiani declarati

apprnbaiulo in inviccin ati|uc coiiiiiuinicando ver;c sunl regniim coelornm, ubi maxime unilas custoditur:

lidei doctrinam in omnibus qu;c dicuntur verbis, vel iste vero qui eral Snmarilanus, quod inlcrpretatur

signantiir sacramcntis , lanquam unani speciem veri Cuslos, illi a quo acccpil tribucns qund accepit, et
coloris obducat. Ad hoeciiam pcrtinet quod idcm di- quodainniodo canlans ilhld ile Psalmo, Fortiludincm
lit aposlolus : < Dciildc posl annos qiialuordeciin as- meam ad te cuslodiam (l'sat. lviii , 10); pcr gratiariun

eendi Jcrosolymam cnm Barnaba, assumpto et Tiio. aclioncm regi subjecliis, uuitalein rcgni liumili

Asccndi autein seenndiim revelalionem ; el exposoi dcvotinne servavit.

eis Evangelium quod pradico in genlibus, seorsuni XI. I. [Ib. xvn , 51] Quitl esl qnod dicit Domimis,
autcni iis qui videbanlur ' : ne fofle in vaciium cnrro, Qni fncrit in leclo, et vasa cjus in domo , non dcscendnl
aul cucurri.) Et paulo post : « Ciun cegnovissent, tollerc illa? In tccto csl ,
qui exccdens carnalia , lan-

inquil, graliam qu:e data cst inibi Jacobus, retrus et qtiain in aura libcia spirilualiler vivil. Vasa ejus in

Jnanncs, qui videbantur rolumnae esse, dexteras de- domo, simt sensus carnalcs, quibus ad invesiigandyin
derunt milii ct Barnake societalis (Calitt. n, I, 2, 0). vcrilalem, qu;e inlellcetii Capitur, multi utentes peni

Ipsa cnim collaiio unam dncirime speciem exclusa tus eiraverunt. Ilujus Cign spiritualis viri jam vasa
omni varietale nionstrabat : quod saluhrilcr eliam isla vacanl in dnmo ;
quia mente corpnri superemi-

Corinibios monet , dicens, Obsccro autem vos nens pcracicm intelligenlia! lanqtiainin lcclo posilus,

fratres, pcr nomcn Domini nostri Jesn Christi , ul id- |ierspicuilate sapientiaj vcluli coelo apcrtissimo frui-

ipsum dicatis omncs (\Cor. i,10). Cornelius etiamcum tur. Caveat crgo iste , nc in die tribulationis ruisus
vila eatnali ,
qu;c pcr scnsus eorporis pascitur, de-
1 videbantur esse atiqidd. Mss. qnatuor, videntur.
Edili,
niii codiees, aliiquc e Mss. non addunt, esse aliqtiid : quod lcclatus, :d vasa hujusmmli lollenda desccndal.
etiain iii aulii|iiis Corbeieusibus versinuis Vulgatae Binliis
aliesi ; neque iu grxeo texiu Apostoli est nisi, tois dokcA i,
1
rres proba; nots: Jlss. , sccundum calholica- regulam
id esujuxu Augustini ex|>osiuoueni iu EpisUua ad lalaias, edisseral ; omisso, fidci. Alius, secimrfiiwi CttthottciM ntju-
eis .|ui euiiuebanl ia Eeclaii». tam edi scrut.
1357 I4BEH SF.( :i.\DLS.
,358
XLII. £11»- xvii, 31.] QuiJ esl quoJ diclum esl, F.t nas differentias, prnptcr assiimpt :
oncm et relictioNcm
qui in agro fucril, similiter non redeat retro ? Qui ope- quamvis in siuguiis multa; studiorum volunlaliimqua

raturin Ecclesia, sicui Paulus ei Apollo planlal et diversitatcs, ad coiicordiain lamen unitaieniquc con-
rigat (I Cor. iii, 6), non respiciat spem siecularem ,
cui rentes, possint invcniri.

cui remmiiavit. XLV. [Ib. xviii , 1-8.] Quid est quod ad scmpcr
XLIII. [Ib. xvn, 52.] QuiJ signilieavii uxor Loih orandum ct non Jeficiendum de judice iniquo voluit
,

Eos qui in tribulatione relro respiciunt , et sc ab spe parabolam poncre, qui cum Deum non limerct, el
divin.e [Toniissionis avcrtunt. Et ideo stalua salis lioininem non revercrctur, viduae lameii assiduis in—
facla esl, ut adinoncndo liomines ne lioc faeianl, lan- lcrpelialionibus ccssit, ut eam vindicaret, ne sibi ab
quam condial cor eorum nc sint fatui. illa tsdiiim lieret? Nain boc est quod ail, A'e teniens
XLIV. [II). xvn, 34, 55] Qm sunl iu illa nocte dno suggillet me. Quoniam parabolas Dominus aut secun-

in lecto, et duw molentcs in unum, et dno vi atjro , de dum siniilitudinem aliquam ponit sicut de scrvo illo, ;

quibus omnibus binis singuli assumenlur, et singuli cui doniinus dimisit quod ralione reddita d bere iu-
reliuqaeulurJ Triagcnera liomiuum liie viJentur si- vcntiisest, ct ipse conservo suo dilaiionem saltcm
gnificari : unum eorum qui oiinm et quicteui eligunl, dare noluit (Muttlt. xvui , 23-35) ; el de fcneratore,
iiequc ncgotiis sa:cu!aribus neque negotiis ecclesia- qui cum duobus debiloribus donasset quod debcbanl,
s.licis occupati; quac ilkinim quies lecii aoniine signi- ab eo plus dilcclus est cui plus donavit (Luc. vn, 41-
licala cst : alterum eorum qui in plebibus cousiiiuti 45) ; et de boniine qni babebat duos filios, inijorem
regunliir a doctioribus *, agcntes ea qn;c sunl hujus in agrn sibi propinqiianteni , niinoiem aiilcni in lon-
saculi ;
quos et feminaruni nnmine signilicavit ,
quia ginquo lnxuriantem (Id. xv, 11-32) ; et inniimcrabilia
eonsiliis, ut dixi, peritorum, regi eis expedit ; cl mo- hujusmodj : de bisenim, in quaiUum similia sunl,
lenles dixit, propler leniporalium ncgoliorum orbcm duciiur intellectus cjus rei, cui adhibeulur, insinuan-
atque ciicuitum ;
quas tanieu in uuura molentesdixit, daj aut requirenda; '. Aut cx ipsa dissimilitudine ali-
in qiiamuin de ipsis rcbus ct negotiis snis prabenl quid probat, veluti cst illud, Quod si fenum ugri, quod
usibus Ecclcsia: : terlium corum qui operantur in lioilie est et cras in clibnnum witlilur , Deus sic veslit
Ecclesix ministerio lanquam in agro Dci, dequa agri- qitmilo magis vos, modicx fidei (3Ialth. vi, 50)? Ad boc
cultura Aposlolus loquitur (
I 6'or. i:i, 9,9 ). In bis genus pertincl ctiain illud qnod de scrvo ait , cni do-
ergo tribus gcneribiis bina suut rursus gcncra liomi- niinusJenunliavcrat ut a villicatu reniovcreliir : frau-
iium in singulis , el pro roborc suarum virium dis- deni quippc domino suo, ut falsaiis cbirogra-
ille fecil

ceriuiutiir. Cuni enim onincs ad Ecclesi.c niembra pbis dcbiloribus cjiis

, quanlum coinmodiini visum ,

peitinere videantur, advcniente lanicu tcntaiione tri- esl, relaxaret. Neque ullo modo nos Dominus ut sibi
bulationis, et ex illis qui sunt in i lio, ct ex illis qui fraudem faciamus hortalur : sed si qui rraudando sibi
sunl in negotiis sxculi , ctcx illis qui Dco minislrant providit in posterum , Iaudalum eum dicit a domino;
in Ecclcsia, aliqui permanent , aliqui caduut : qui quanto -majore alacritate sibi providcre debenl in
permancnt assumuntur, quicadmu relinquuutur. Er- xlernam viiam, quibus ul juste operentur jubcturdo
go unus assumelur, et unus relinquelur, non quasi mammona iniquilalis (Lve. xvi , 1)? quod suo loco
de duobus hominibus dictum esl, sed de duobus cxpositum est (Supra, qucvst. 54). Ad boc genus pcr-
grneribiis aiTcclioiniiii , in singulis generibus trium linet et ille qui non propler amicitiam , sed ut Ucdio
professionum. In illa ergo nocle dixit, in illa Iribula- carerel, jam dormiens excitatur, ut trcs panescom-
lione. inodet amico suo. Si enim ille molesiia compnlsus
Ad ipsa tria genera qu:e assumuntur ,
pcrlinerc ar- dedit quanlo magis Dcus qui scrvos suos diligens
, ,
,

bilror cliani Iria illa nnmuia virorum sanctorum ,

ut petamus horlalur, dabit bona pelemibus se (Mattk.
quos solns liberandos EzcchieJ pro;hela pronunliat, vn, 7-11)? Itaquc illud superius genus bis verbis ad-
Nne, Danicl ct Job (Ezcch. xiv, 14). Vidctur enim jimgi potest , Sicut illud , ila et illud hoc aulcm po :

Noe pertinere ad cos pcr quns Ecclc^ia regitur; sicut sterius his verbis , Si illud , quanto magis illud? aut,
per illum in aquis arca gubernaia cst (Cen. vn, 7), Si non illud, quanto minus illud ? sed alicubi obscure,
qnrjc figuram gestabat Ecclesisc. Daniel autcm , qui alicubi apcrle isla ponuntur. Hic crgo iniquus judex
elcgil coulibem vilam, id est nupiias tcrrenas coniem- non ex similitudine, sed ex dissiiniliiuJine aJliibitus
psit, ut, sicutdicit Aposlnlus, siuc sollicitudine vive- est, ut oslenderet Dominusquaiuo cerliores csse de-
rcl, cogilans qux siint Dei (I Cor. vn , 32, 3-1), gcnus beanl qui Deum perseveranter rngant, foniem justitia;
eorum significat qui sunt in otio, sed lamen forlissimi alqne misericordix , vel si quid excellentius dici aut
in tenuuionibus , ut possint assumi. Job autem quia auJiri polest, cum apuJ iniqnissimuin juJiccm usque
uxorem etfilios habuit, et amplas terrenarum rerum ad eficcium implendi desiderii valuerit perscvcrantia
copias (Job. i , 1-3), ad illud genus pertinet , cui mo- deprccanlis.
lcudinum deputatum est, sed tamcn ut sint fortissimi Ipsa vcro vidua potest habcre similitiidinem Eccie-
in lcntalionibus, sicut ille fuit; nou enim aliter assu- six, quod desolata videtur donec veniat Doininu^, qui
ini polerunt. Nec pulo esse alia gcnera bominuin tamcn in secrclo cliam nunc curain ejusgcrit. Si an-

quibus constal Ecclcsia , quam ista tria , habentia bi-

1
sic Mss. At editi, cid adhibentu,- ad nvjsteritan tnti'
' r.at. et quinque vss., doc'.oribus. nuandip avt rcquirendir rcritalu.
 «59 QU.LSTIONUM EVAXG :i.lUuUM, S. AUGUSTIXI I.-.IJB

li-ni movci piir elwii Dei se vimlioari dcpreccniur, hlice propouiiur ad iisum ncccssariuin saluti. (Juod
-
hiukI etiam in Apocalypsi Joannis de nwriyribus il autcm unus corum qui bene usi sunl, decem acquisi-

niur (Apoc. vi, 10), c:nn apcriissime moneamiir ul vil, cl nllcr qninquc, significat eos esse acquisitos in

pro nosiiis iniraiciscl pcrscculoribus orcmus (Maith. grcgeni Dii, a qu bns i[is;i Lcx pergratiam inteltecta

v , 44) ; iiilclligenduin csi eam vindiciam esse jusio- cst; sivc quia Decalogo contiiiclur, sive quia illc pcr
rum , ut oinnes mali pereant : pcreunl autem duobus qiicm lataest, libros quhiqiic conscripsit : adhocper-
modis ; aut conversione ad jnsliliam, aut amissa prr tineni et deccin et quinquc civitatcs, quibus eos |>r.c-

suppliciuni poicstaie ,
qua nunc advcrsus bonos ,
ponit. Muliiplicaiio cniiu iiitclligeiilix in ipsa vavie-

quamdin hoc ipsum bonis expcdit \cl tcmporalilcr , tale, qu:c de linoqiioque pneccpio vcl de unoquoque

aliquid valcnt. Itaque ciiamsi omncs liomines con- liliro pilllulat, ad iinuin rrdacta ,
quasi civilalem f.iril

vertvrcutur ad Dcum , inler quos sunt ctiam inimici, vivcnlium raliomim alernanim. Esl e:iim civiias, non
pro quibus jubcmur orarc; diabolus tamen ,
qui opc- qiiorumlilict animantium, sed r.ilinnnliiim miiliiiudo,

ralur in filiis diffideniix (Eplics. n . 2) , remancrcl in lcgis unius socielaie dcvineta. Qtmd aulcin ab illo qui

s.rculi liue damuandus : qucm lincm ju^li cum vcnirc uti induit, anfertur quod ncceperat, ei eidaliirqui

dcsideranl ,
quamvis pro iuimicis suis orent, lanien dcccm habebat signilicalur ct illum posse ainiitere
.

iinn absurdc vindiclam dcsiderare dicunlur. munus Dci.qui babens non babcl, id cst non uiitur;
XLM. [III. xix, 14-27.] Ilomo quidam nobilis tibiil in ct in eo augeri qni liabcns lialiel, lioc est lienc utilur.

regioncm longinijiiiim accipcre sibi regnum , et reverli : Inimicos ergo suos quos jtibct coram se interlici,

ipsc Domiuus nostcr Jesus Christus inlclligitur. Regio siguilicat impietalem Judicorum qui ad cuni converli
longinqua, Ec.clc-.ia Genliuni usqne ad lincs lerrx. Re- nolueruui.

vcrli tamense dicit : aliiit ciiim, utpleniiudo Gcniiiim XLYII. [lli. xvui , 25-2".] Quid esl quod ail , Faei-

inlrarct; revcrlelur, ut oinnis I^rael salvus fiat (ftom. lius csl camclitm per forttmcH acus irnnsire ,
qtiam divi-

xi, 25). Per decem mnas , Legem signilicat proplcr tcm intrare in rcgntim Deif Divilem liic appcllal cups-

Decalngnm. Dccem autem scrvos, quibus sub illa p >- diiin reium tcmpnralium ct de lalibus supcrliientem.

siiis gralia prxdieala cst. Sic enim iiitcHigendum cst II s diviiilius coutrarii sunt paupercs spirilu, qnorum
cis daias mnas ad usuin, cuni inlcllcxcrunt eaiu ipsara cst rcgnum ceelorum (ilatth. v, 5). Nam co manifesta-
Lcgrin remoio velaminc ad Evangelium pertincrc. lur oinnes cupidos, eliamsi facnllalibus liujus miimli

Civcs cjus qui pnsteum miscrunl lcgalioncm, dicentes carcant . ad lioc gcniis divituni quod cst reprebcnsum

se nolle m rcgncl sibi, Judxi simi, qui ciiam pnst re- periincre; qira posiea dixcrunt qui audiebanl, Et

uirrcctionem ejus nusuruut pcisccutores Apostolis ', qnis potcrit salvus ficri? cum incomparabililcr major

ctprxdicationem Evangclii respucrunl. Rediit autein tuiiia sii paupenim : videlicet iniclligenics in eo iiii-

accepto regno, quia in manifeslUsima el cmiuentissi- mero dcpulari etiam illos qni quanqnam talia n>n ha-
ma cl.irilale vcnlurus csl ,
qui eis liumilis apparuil bcant, tamcn lialicmli cnpidiiaic rapiunlur. Scnsiis

cuin diccrct, llegiiuni incum uon est de lioc mundo csl aulriii , facilius Cbrislum pali pro dilecloribus s:r-

(Jooii. xviil.oG). Quod aiilein scivi rcddenles ralio- culi ,

quam dileclorcs sxculi ad Cbristum posse con-

nem cx co quod acccpcrnnt. laudanlur qui lucrali verti. Cameli aulem nomine se inlelligi voluit.quia
suni, sigiiilnat eos bonam reddcre rationcm, qui bcue buraillatus oncra sustulil. in quo cnim manifi^iius
usi siini en qnod accepcrunt, ad augendas divilias Do- inlelligiiur, qunm in ipso ,
quod scriplmn csl

mini pcr cos qui crcduut in cum. Quod fjui faccre no- Qnanto magntis es , liumilia te in oinnibiis (Eccli. lil ,

lunt, in illo signiOcatisuntqui mttani suam in sudario 20; ? Pcr acuni autcm piinctioncs ,
signilicn! ;
per pun-

servavit. Smil enim boiniues bac sibi perversilate ctiones , dolores in passione susccplos : foramcn crgo
blandicnles ut dicant : Suflicit ut de se unusqiiisqm: acns dicit angustias passionis. Quod aulem ait ,
Qttai

r.ilionem reddal; quid opus cst aliis pr.rdicare aul impossibilia siinl aptitl lioniincs ,
possibilia sunl apud
ministrare , ut cliam de ijtsis rcddere rationem quis- Dctnn , non ita accipieudiim est, quod cupidi et su-

que cogaiur apud Dominum etiam illi sint

, cuin pcrlii ,
qni nomiiie illius divilis siguificali sunt. iu

inexcusaliiles quibus Lex dala non est ncque audilo , rrgiimn caioruni sint inlraliiri cum suis cupidilalibns

Krangelio dormierunl , quia per creaturam poierani el supcrbia : sed possibile e>l Deo , ut pcr vcrlmm
• ngnosccie Creatorem , cnjns invisibilia , a cnnstiiu- cjus , sicut et j:mi factiim csse , et etiam quolidie fieri

lione iniindi, pcr ca qux facta sunt, intellccla conspi- videmus, a cupiJitaie lemporalium ad charitatcm
«iunlur (fiom. i , 20)? Iloc cst cnim quasi meiere nbi Drlernorum, ct a perniciosa supcibia ad bumilitatem
moi seminavii ; id est, ctiam cos impielatis reos te- saluberrimam convcrtaniur.
nere, quibus vcrbiim Lcgis aut Evangelii non mini- XLVIH. [II). xvni , 55-45.] Posscmus de propin-
Mratum c^t. lloc autcm vcluii pcriculum judicii devi- qnantibus ad Jcricbo sic intclligcre, ut jam inde
tanles, pigro l.mguore a verbi ministraiione con- rgressi , propc lamcn adlmc «senl ad eam civilalem
quiescunt ; et boc cst qnasi in sudario ligarc quod quod quidcm minus usiialc dicilur, scd lamen videri

nccrpemiit. Mr nsam quo dnnda cral pecunia ,

profcs- possit lioc dictimi, quoniam Maltbacns cgrcdientiluis

sionrm ipsam religionis accipimus, qux lanquam pu- cis ab Jericlio dicil illuminalns duos cxcos qui juvLi
viam sedcbani (Matili. xx , 99-34). Dc numero quiupis
' r.at. cl di:o Vss., inimiertml perseculiones jpnstolis :

Uionjue alii l.es e M.ss.,e<: priedicatoret i.vimgelii, clc. nulla cstquxstio, si alier Evargfliilarom dc uuo 13-
 1561 I.J3EU SECUNDUS.
cwi , uuius reminiscens. Nam efiam Marcus unum usque ad eum perducerciit mteMHmeiti Legis
, qme
comuicmoral . cuin ei ipse cgrcdiculibus cis ab Jcri- scripta erat in lapide (Exod. xxxj , 18, et xxxiv, 4 „
chodical illuniinalum , cujus cl noineu dixil ct pa- 28). Usque ad illum enim polesl pei vcnire ille lapis :

Irein (ilarc. x , 46-52) : ut inlclligamus eiun fui-sc qnoniam linis Legis cst Cluistus , ad jusiiiiaiu omni
notissimnm , alierum ignotiim , ut merito ille noius credenti (Rom. x, 4).
ciiam solus dcceiiter coinmcmorarelur. Sed qunniaiii LI. [Ib. xxiv, 28.] Quod scriplum cst de Domino,
qux consequuntur in Evangelio secundum Lucam ,
Fwxit se longius ire , non ad Hiendacium pcrlinel. Nun-
apcrlissime osicndunt illud quod ipsc narrat ailliuc enim omne quod finginius mcndacium esl : sed quando
vcuicutibus cis Jeiicho faclum csse; niliiL aliud re.-lal idfingiinusqued niliil s : gnificat, tnnc est mcndacimii.
iuiclligere , uisi bis esse factum hoc miraculum , sc- Cum autem ficlio noslra rcfertur ad aliquani
signili-
mcl iu uno caco, dum adbuc veniret iu illam civila- calionem, non esi mendacium, sed aliqua fignra
ve-
lem , ct ilcrum in duobus cum inde cgrcderelur : ut rilatis. Alioquin oimiia qiiac a sapicntibus et sanciis
illud iimim Lucas, illud alterum Hallhoeus enarraret; viris ,
vel etiam ab ipso Domino figurate dicta suni
ncijue boc sinc aliquo sacramculo. Si enim Jericbo mendacia dcpulabiiniur, quia secundum usiiatum
in-
Luuam, cl ob boc niorlaliialcm interpreiamnr, morti lcllcclum non subsisiil vcritas lalibus
dictis. Non
propinquans Doniinus , Jud.cis solis lumen Evangclii eiiiin homo qui habuil duos lilios, quorum junior, ac-
jusscrat pnedicari, quos significavit ille unus cacus ccpia parle palrimonii sui
, profeclus est iu regiouem.
quem Lncas conuneinoral : a morte autcm resurgens longinquam ,
ei ca-lcra qu.u in illa iiarratione cmi-
aiqucdiscedens, et Jndcis elGculibus, quos duos po- leviuitnr (lmc.xv, 11 52) . iti dicnntur lanqiiam vcro
pulos significare videntur duo cxci coniuiemoraii a fucrit qnisqiiaui bomo qni lioc iu liliis snis duobus aul
Malib.TO. passussit, aut feceril.Ficlasuntergoistaadrem
quam-
[Ib. xix , 45, 46] (n) Templum in Evangelio ipsum dam signilicandain, lam Ionge latcque niajorem, el lam
b niincni iulelligcs, vel eli.un adjuncto corpore ejus, incomparabililcrdifl"erenlem,ulperilIumfictumlioiiii-
qund esl Ecclesia. Secundtim auieni illnd quod cst ca- nein Deus verus iiiictligalup. Sieul autem dicia,
'.taetiam-
pui Kccleske, dictum est, Solvite templum hoc , elin facta lingunlur sine mendacioad
aliquam rem signili-
triduo susciiabo illud. Seciindimi id vero quod eliam candam : unde est etiam illud ejusdcm Doinini quod ,

adjiincta Ecclcsia inlelligitur leinplmn , videiur di- in lici arbore qusesivil fi uclum eo tcnipore quo illa
xissc , Auferte isla hinc : scriptum al , Duinus mca do- poma nondum essent (Marc. x; , 15). Non enim du-
»11« orulionis vocabilur; vosuutent [ecistis eam domum bium esl illam inquisitioneni
veram qui- non fuissc :

negotiutionis , vcl speluucam latronum (Joan. n , 19, visenim liominum sciret, si non dmnkate, vc! lem-
16). Significavit cuiiii fuluros in Ecclesia, qui sua ne- p ue p.mia illam arborem iion habcre. Fictio i-itur
,

gmia poiius agercnt , vel reccplaculiim ibi habercnl qme ad aliquam vei ilatem refertur, figura esl : qu;n
ad i ccultanda scelera sua , quam ul chuilalem Chri- n "' refertur, mendacium est. Quid crgo siguifical
sii sequercotur, cl peccalorum coiifessione accepla 1"°*1 se ire longius Dominus finxit, cum comitarciur
veni.1 corrigerenlur. discipulis, exponens sanctas Scripiuras, Btrum
cis
XLIX. [Ib. xx, 56 ]
Ad id quod dixil, Son euim 'P St " e - set ignoranlibus? quid, putr.mus,
nisi quia bo-
ulira iiicipiunl mori; quia coimubia propter lilios, (i- sphalitalis officio ad suamcognitioncin
pcrvcnireposse
lii propicr succc-sionem , successio propler morlem :
homincs intimavii? ut cum longius ipse ab bominibus
u.bicrgo mors non csl, ncque comuibia, Sicut enim abscesserii super omnes ceelos, lamen iia ciun eis
Uiincsermo noster decedenlibus et succedenlibns syl- sit qtii hrcc cxhibent senis ejus, ul cum diccrecrrpe-
labis pcragitur alquc perflciUir : ila ct ipsi liomin s rint, Domine, quanrto te vidimus liospitem , et adduxi-
quorum scrmo decedendo ac succcdendo per- e>t , »ii/s?tanquam eum scilicot qui longc absccsseiat :
agunt alque periiciunt ordiuem liujiis saculi, qui icm- respondeal ille Cum uni ex minimis meis
, fecistis , milii
poralium rcrum pulcbriludine conlexiliir. Iu illa au- fechtis (Matlh. xxv, 58, 40). Tenct crgo Chiisliim ne
lcm vila quoniam Vcrbuin Dci quo fruemiir, nulla longius ah illo cit, quisquis calechizatus vcrho , in
decessione et successione syllabarum coinplelur, scd omiiibiisbonis eiqtii se calcchizat commtinicat ; siciii
omnia qux habct scmper mancndo simul habcl ; ila Aposlolus dicit , Communicel qui calechizatur vetbo '
participes cjus, quibus ipsum soluin critvila.nc- ei qui secatecltizat, in onmibus bonis (Gakt. vi,
C) : el
qne nioricndo sibi deccdent, ncque nascendo suo alio loc) cmn divisset, Secessttntibns sanclorum
com-
cedenl. nrmicanles ; slalim suhjecil, Hospitalitatem sectante*
L. [Ib. xx.ii.40e/ 41] Qnod rfixil Dommus discipu- (tiom. xu, 15). Et isti eiiim catechizati crant verho,
)i«, Orale ne inlrelis in tenlalionem : el ipse avulsus esl cum eis exponeret Scripturas et quia
, hospiialitiiem
i h eis quanlum jnctus est lapidis : tanqiiam lioc eos sclali stmt, eiim quein in ip>a exposHimte S. riplu -

ad.noiiuerit , ut in cum dirigcrent l.ipidem , id cst, raruni non cognoverant, in panis fraclioue cogno-
scunl. Non cnim auditores legis jusli sunt a;>ud Deuni.
< i) templum annotationem Augusliai!! ji rra-fixo
llanc in sed faclorcs lcgi^ jiistificahuntur (1d. n , 15).
juric opcri i.nia-siio.iiiii elcncho non recenset. Aiwd Lov.
inri| u aic, iini| liiin iu F.vangelio ipsiun
••
Deum boniineii)
fai-iuni iulelliges.: ai alii codices uec « Deuui adduui,
» 1
Sie Kr. Lugd.Ven. lx)v.,et iifaliis locis inse Ainrusqiius.
UCc i facluin. » lu B., i'er(>u»i. M.
 1363 ADMOMTIO LN LIDRUM SEPTEMDECIM QUiESTIONUM SUPBR MATTH.EUM. 1301
llb. xxm, 11.] (a) Quod Duiiiiiium in passioue xxvn , 28), significali suni lii luvrclici , qui cum
rxneruni vesie propria, ei indueruut fucata (Mutili. aiunt non veruracorpus hahuissc, sed Qctunt.

(«) istlncc annotatiuncula neque conij.uiaiur in F.L'ncho mr. Abest ab ediiis Am. ct Er. At apnd Rat. necnon Iu Ms.
guperius proposito, neque liic onuiil us in Mss.; sed in plu- Soroonico peuinet ad subsequenlcni linrum Quastionum nv.
rimis tameo atque eiiam i.i Corbeiensi antiqulssuno reperi- Halibxuni.

ADMONITIO
IN LIBKUM SEPTEMDECIM QUjESTIONUM SUPEK MATTH.EUM.

Ul liic cxhibealur inlcr Aligusliui germaun npcra, nec lainen ipsius, uti sulel, Auguslini nominc pr.Tnolclur
isie alius Quxstionura in Maiiha-um libcr, non tcmcre lit ncqiie frustra. Nenipc stilum in primis ct rescnngruere
Augusiino censeni post Erasmum Levanienses Theolcgi. Deindc fragmenla cjusdem libri qux-dam cum nomiue
Augustini prnfcri Rabanus Uaurus in lib. i Commenlarii super Uallbxi Evangelium, qucm ipsc circiter 840
Cln isti aniimii, collectis binc inde veterum expnsilionibus, concinnabal. Dcuique in Indiculo operuin Augustiiil
Pnssidiano, quj pcr Joanncm Ulimmerium cx Villariensi codicc vulgaius esi, rccenscntur pag. 5 Quxsiioucs
Evaiigcliornm lib. 2; moxquc, Aimolaiiuiies aliquot in Mallhxmn lil). 1.

Attann n, quod merilo nioveai, lmjus lcriii libri nihil mcminit Augiistinus in Relractalionibus, cumqtie libroa
Quxslionum iu Evangclia duos lanlummodorecognoacat, in eos redacias dicit, quas tum superMaiilurum ium
super Lucain quxsliones diclavcrat : et monet postmodum, qux de supra diclis Evangclislis loca cxposiia

luerint, prologum suum adjunclis alqiic aiiniimcralis eisdem quxstionibus indicare. Habcs rciraciaiinncni I. 1,

rol. 651, et quastioniim omniuin Elencbumsub Prologo per nos resiitulum supra, bocce lomo, pag. 1521.Sicvero
eiiam in libriQuastionumortogintatriuni recogniiione, omnescl singulasex ordine qivesiianes, neuna quideiu
• missa, rccenserc ipsum nou piguil. Qua profecto diligenlia cavebal S. Doclor ne ejus nominc quxsliones
(ilias quaslibet recipercmus ; neve librarii, quod in co scripli genere liberius co.mmiltcba.nl , spurias appcndicos
ojieribus ipsius assuerent.
Neque vcro cxislimare licci terlium bunc libruin Retraclaiionibus poslerius cditiim, ob idque in iis non
recensilum fuisse. Quippe zizaniorum parabola bic exponilur longc sccus quam solcret ab Aiigustinn, ex
icmporc prxserlim Carlbaginensis Collationis, in qua Donaiisla?, Catbolicis reclamaniibus, id vehementer
affirniabanl.quod in hujuslibri quocslione II, n. I, dicitur, agrmn ipsum, non Ecelesiam, sed mundum Douiino
iiilerprelante inlclligendtim esse, ut viderc esl in Aclis Collalionis, part. 5, capp.258, 203 cl seqiientibus. Qua
«le re Augusliiius in lib. 70, cui titulus, Post collaiionem ad Donaiistas, cap. 8 : Diu contcnderunt, inquit,
dicentes zizania, quce cum Irilico siinul crescerc usquead messem permissa sunt, non in Ecclcsia, scd in mundo esse,

conlra intelUctum marlyris C.yprinni qui dixil, Etsi videiUur in Ecclesia esse zizania, non lamen impediri debel aut
fides aut charitas nostra. Quid quod isle aticlnr in quaislione 12, n. 2, responsum illud pairisramilias zizania anle
mcsscin non modo non torqucl in Donalislas more Augustini, sed interpretalur en pacla
evelli probibenlis,

ut in illos lorqucri nonvalcat? quandoquidcin de nen auferendis ex bac viia honiinibiis sermonem haberi
pulat.

Acccdit silenlium Eugypii abbalis, qui olim, id csl ineunlc scxlo sxculo, cum cx Augusiini opcrihus
amplissima collectaneorum volumina compararet, descripsilcx duobusprxcedenlibus libris quxsliones plures,
scilicct ex primo sallcm qualuor, ex sccundo octodecim : nec tamen quidquam ex hoc lertio libro deccrpsi-se
a nobis dcprebendilur.

vclcres codiees sporlal, quidam duos prioreslibros continenl sine lerlio noimuUi lerlium bunc duohua
Quod ;

illisproxime suhjcclum exhibeut cum bocce lilulo, Incipiunt qucettiones Evamjeliorum, non addiio nnmine
Augusrmi. Isiius secundi generis cxslat exemplar unum Corbciense ante annos, ul videlnr, nongentos scriplum :
pricler Cislcrciensem codicem niullo rcccntioreni, qni licel non euindcm lituluin prxferat, hoc tamen cma
Corbeicnsi convenil, quod prxdictum librum non allribuit Augustino.
Ad extrcmum Indiculo Possidii in oplimx notae Mss. diligonler cxploralo, id qnod sol.i Uiinmieriana eJitif

Lr.bet de siilisequeiui opcre, nusquam reperimus.

 QUiESTIONUM
SEPTEMDECIM
IN EVANGELIUBI SEGUNDUBI UIATTH.
Kxfxx \\n\\$.

Qi i>t. I. [Mattu. ciip. ii, } 1(5. j

QuoJ ilicimii csi, inaniler susccpissenl; aut ut osleiidctont us pie
occisos inf;m!es a bimatu et infra, signiticatum est liu- adeo se ab ipsis uiliil lerrcmun qua.Tcre, ut eiiaiu

niiles habentes gvmiiiam ebariiaiem , tanquam par- pulveruiu de terra eurum sibi iiuu palercnlur adhx-
vuluS hiinos pnsse mori pro (ilirislo. rere.

II. [Il>. x , 27.] Quod dico vobis in tenebris , id esl, MII. [!b. x, \G.]Eslole erijo prudentes sicut serpen-
cmn adliuc in timore carnali estis, qnia in lcnehris cst tes i ad cavcnilum inalum , ii: capile custudiendo,
limnr; dicitein luminc , lioc est, in liducia vetitalis, quod est Chrislus. Nam setpens lolum coipus pro
acccpto Spiritu sancto : Et quod in mirc uudiiis, prte- eapile objicit perscqnenii : \el quod por anguMias so-

dicute supcr tecta, id csl, quod in secreto audilis, cal- coarclaiis vctcri tunica exutus inuovalur. Quod iini-

calo carnis domicilio pra:dicaie. lanlur quibus diclum csl, Jnlralc per angnstum por-
III- [II). x, 34-56.] Nolile arbilrari quia venerim tam (Mufli. vu, 15); cuin vcterc boniinc cvuiiutiir.
pacem millere in lcrram ; von veni pacctn mitlcre , sed Nam si cavcndiiii) maium iia inoncrct, ut vio'cnicr re-
gludium : veni enim scparare liomincm advcrsus palrein sislcnduni cssct malis , noa supr.i dixisset , ilitlo vot

sxum Quia reiiunlial quis dialinlo, qui fuit lilius ojus. luporum Simpliccs autcin sicul co-
sicui oves in tuedio

El filiam adversus matrem suam : plebem Dei ad\cr- liimbas esse voliui, ad nulli nocendiini. Naui boc ge-
sus iiiundanain civilaleni, lioc esl perniciosam generis iiiis avis iiulluin omniiiu auimalintii nccal ; non solum
Innnaiii sncietatein nunc Bahylnnia, nuuc
,
quani giandium , cuntra quai vircs uon habcl , sed ciiam
iEgyplo, iiuiic Sodoma, nunc aliis alque aliis nomiui- iiiiiiulissimnriini , quibus. etiam perparvi passores
bus Scriptura significat. Nurum adcersus socrum : alimtur. Est aulcm omnibus irralionalibus animuiii-
Kccloiam adversus Synagogam, qnae secimtl'ini c.n'- iuis una qu.cdani inler se sociclas, sicut etiam raiio-
neni ( hiisium peperit sponsum Ecclcsia 1
. Dividimlmj nalibus sua, id cst boniinibus, non solum seciiin , scd
aulcm gladio spiritus, quud est verlnmi Doi (Eplics. eliam cum Angclis. Discunt crgo ex similiiudiuc cor
vi, 17). El inimici liominis domcslici cjus : cum quibus, luiiiliarum nulli prorsus nocere ad socielatcm suain.
aniea consuetudine implicatus erat. pcrlincnli participalione rationis.
IV. [Ib. vin, 1-5.] Quod autem descendens demonle, tibi Patcr Domine cocli
IX. [Ib. xi, 25.] Confiteor , ,

poslcaquam prrrcepla illicdiscpulis elmullilndini de- et Nolandum coufcssiouem poni in laude Dei.
terrm.

dit , leprosum slatim , estendens miiiiuin suain , curat Nwi euim peccala Doniinus confiicbalur qu;c nulla ,

significal cos qui de illis implcndis dubitabanl , suo habcbal, pneserlim quia eum exMiltantein hocdixisse
auxilio ab hujusmodi varietale muitd.iri. alius evangclisia commemoiat (Liic. x, 21) quan- :

V. [Ib. viii , 20.] Quod Doinimis dixil scrib» qui quam et verba ipsa quae dicil non babeant dubi-
eum sequi voluit , Vulpes foveas liabenl , el volucres lalioncm ,
quod in Iaude Dei dicantur. Ergo conlcs-
cccli lcibcrnacula ; Filius autein liominis non liabel ubi sioncm vocat Scripiura gcncraliter quidqnid mani-
caput suum reclinel, inlelligitur miraculis Domini com- fesle, sicut cernilur, enunliatur. Nam cl illud quod
molus propler inanem jactanliam cum seipii voluisse, ail , Si 7ii;s me confessiis fuerit coram liominibus, con-
qiiun signilicant aves : linxi-.se aiilcm discipuli ob- filcbor cl ego eum coram Patre mea (Mallh. x 52) ,

seqitiuin, qux ficlio vulpium nomine significata esL vcl sicut alibi esl , coram Attgelh Dei (Lnc. xn , 8) :

Recliualione vero capilis buuiiliialem suam signili- nnn utique peccaia conliieiur qui Chrislnm confite-
cavit, quaj in illo simulatore ac superbo non babebat lur. Quud si propli rca putant aliqui coiifessinnein

locum. vuciri, quia pro crimina ohjiciulur Cbrisli nomen

VI. [Ib. vni , 22.] Dimitte mortuos sepelire mortuos tcinpnrc perseculionis ; numquid ila etiam Chn-
tuot. ilorluos bic non crcdcntes dixit : morluos aulcni S^us coram Palre vel coram Angclis hominem qui se
snos, qnj nibilominus sine fide de corpore exirent. confcssus fuerit confitelur? Est etiam iu Ecclcsiastico
VII. [Ib. x, 14.] Excutile pulverem de pedibus veslris : ila pusitum , El liwc Utcelis in confetsione , Opera Do-
ut ad cuiilcslalioneni laboris terreni ,
quem pro illis mini univcrsa, quoniam bona valde (Eccli. xxxix, 20,

ADMONITIO PP. BENEDICTINORCM.

Quislionum se; temdccim in Matih. lihcr ad ersdem codices collatus est ac pra?cedens opus Qnxsl. F.vang., ex«
ceptis Uichaelino et Ar.iultensi, in quihus hic liber non repcrilur.

(Jomparnrimw praterea cas omnes editiones initio Rclractalionum, t. 1, memoratas. M.

ISS7 QU.LSTIONUM SEPTEMDECIM IN MArTH.ECM, S. AUCUSTINI <3G8
•t). Qtto in loco indubilanlcr Dci laudes exnggeran- cnim tales portat Ecclesia, quia non ita defenduiu fal-

lur. ttax dicta stint propter imperiliam fiatitim , (|ui silalem senlenti:c su;c, ut inlenlam mulliludinem fa-

ciiin lcgente lcctore atidiunt boc verbum, pectora sta- ciant : quod si fecerini , tunc pelluntur. Itcm , qui-
lim luiiduiil, non altendenles quo loco dicalur, quasi cumque invidcnt bonis, ita ut qua-rant occasiones
non possit nisi peccalorum cssc confessio. cxclndcndi eos , atit degradandi ; vel crimina sua sic

X. [Ib. Sli| 1-8.] Notandiim de eo qtiod illicile fa- defendere parali sunt, si objecta vel prodila fiierinl
cluin vidcrelur Judseis ,
quod discipuli sabbalo spicas ut etiam coiiveniictiliirum segregaiioncs vel Ecclesiai

cvulsisscul, uiium cxcmplum dalum regiaj polestaiis pcrturbationes cogilenl cxcitare; jam scliisnialici

de David , alterum sacerdotalis de iis qui per niini- sunl, el ab uniiale corde discissi, eiiamsi non inven-
sterium lenipli sabbaltim violant : ut mullo niiiius ad tis ocrasionibus aut occultatis faclis suis Sacramenlo
ipsum cviilsarum sabbalo spicarum crimen pcrlineal, Erclesiaj corporali conversalione socienlur.

qui vcrus rex et verus saccrdos esl, cl ideo Dominus S.QnapropterillisolicalliolicimalircctcdepiHanliir,

sabbati. qi»i quamvis vcra credant qu:c ad lidoi docirinani prr-
XI. [Ib. xm, 25-50, 36-45.] t. Cumautemdormirenl linent.eisi quid forte ncsciunt qua?rendum exisii-
Itomines , venil inimiats ejus et superseminavit iizania ment , et salva pielatediscutiant sine aliquo pnjudi-
in medio tritici , et abiil. C.um negligenlius agcrent cio ipsius verilatis , el bonos vel quos bonos ptttant

prx-posiii Ecclesia 1
, aut ciim donnilionem mortis ac- amcnt alqtie honorent qtiantum possunt; tanicn fla-

cipercnt Aposloli , vcnit diabolus et siipcrseminavit gitiose atque facinorose vivunt, conira quam vivcn-
eos quos malos Dtios Dominus inlerpretalur. Sed recle dum essc cicdunt. Tales cnim etiamsi prodantur aut
qu.crilur iilrum bxrelici sinl , an male vivenlcs ca- accusentur, pro disciplina Ecclcsix saltiiisquc suaj
tliolici. Possunl enim dit i lilii niali ctiam hoerelici cansa correpti , vcl a commtinione suspensi , nullo
<|uia cx eodem Evangelii semine et Cbristi nomine niodo sibi recedendum esse a comnmnione caibolica
procreati ,
pravis opinionibus ad falsa dngmata con- cxisiimanl, quocitmque ' permissi fuerint satisfa-
vcrlunlur. Sed quod dicil eos in medio trilici semina- ctionis qii.xrcnlcs locum : et aliqnando per pcenileii-
los, quasi vitlentiir illi significari qui unins communio- tiam in friiineiila mutantur, sive correpli , sive rc-
nis sunt : veriimlamen quoniam Doininus agrum iimli, sivccliam vcrbo DeinuHn noiiiiiialini accusanle
ipsum, non Ecclcsiam, scd litinc mnndiim intcrprcia- aol increpante pcrlerrili. Aliquando antcui ciiam sub
tus est, benc iiitellignutur hxrclici ,
quia nnn socie- noniiiic pcenilentitim ita vivunt nl solcnt, aul non
tate unins Ecclesiai vel unins fidci, sed socielate so- nuilto miniis, quidam cliam amplius ; nullo ntodo
litis nominis christiani in boc nmitdo pcrmisccnliir tamen a caibolica uniiale discedunt. Quibus ila vi-

bonis : ut illi qui in eadem lide mali sunl ,

palea po- venlibus si mors obrepserit, palea: dcputanlur usque
tius qtiam zizania depulentur; quia palcactiam funda- in fiuem. Hoc cliam ipsi crcdunl : nam si alilcr crc-
incnliim ipsnm liabcl ciiin frumeitlo , radicemque dunt , et inconcusse lenent ,
jam inler Itxrclinos nu-
comniuncm. In illa plane sagcna ,
qua concludunlUF merandi siint ,
piitanies omnibus Deum , etiam in
et mali et boni pisces (Mattlt. xiii , 47 50) , non ab- mngna iuiquitale iisque in fincm vil;c pcrscveraulibus,
surde mali calbolici inlclliguntiir. Aliud cst ciiim tanluin qnia Eccle?i;c unilaleni , non sinccra dile-
ntarc ,
qtiod magis iiiimdiim istum significat ; alitid ctione (nam benc \iverent * ), sed magis pccnarum ti-

sagena ,
qu;e tinius fidei vel iinius Ecrlesiu: commii- more lenucrtint, veniam daturum. Isli ergo non lioc
nionem videlur oslendcre. Inlcr b;cr< ticos ct malos credunt, vel non firmiter opinantur, etsi adlmc for-
calholicos hoc intcrcst ,
qtiod li;crelici falsa cre- silau qusernnt : sed magis eos decipit spes dilalionis ,

duiil, illi aulom vcra credcnlcs non viviinl ita ut dum se diutins vitluros putant, cl perdilos morcs ali-

crediml. qiiando in mclius mulaturos. Contia qunsdicilur : !\'e

2. Solet aiitcm cliam qu:ei i, sehismaliei quid lib b;c- tardes converti ad Devin, neque differas de die in diem :

rclicis dislcnl ; ct lioc invcniri quod schismaticns non subito enim vcniel ira ejus, et in tempore vindicta; dis-
lides diversa facial, sed communionis disrupta so- perdct te(Eccli.\, 8,9). IHi cuim convcrluntur, qni
cielas. Sed utrum iuter zizania numerandi sint , du- recle viverc incipiuni boc esl enint ad Detiin rediie
; :

bilari potest. Magis autem vidcnltir spicis corrupiis qui atilcm coiicupisccniias suas pcrseveranter se-
csse similiores, sicut scriplum est , Vento autem cor- quuntur, dorsum quodammodo babent ad Deum
rumpclur filius iniquus (Sap. iv, 4) : vel paleis arisla- qtiamvis in unilale conslitiiti s;cpe illum retorlo collo
riim fraciis , vcl scissis ct de scgete abrnptis. Quo concntiir aspicere. Ergo et isti, ut ait Proplicia, caro

enim alliorcs, id csl , superbiores, eo liagiliores lc- sunt, et spiritus innbidans el non revertens (Psal. lxxvii,
viorcsque siint. Nec tamen conseqneiis est til omnis 5!)). Scd lamcn , tit dictuni esl, propler eamdem li-

h.Trcticus vel seliismalicus corporaliler ab Fcclesia dcm alque unilalcm F.cclesia;, neqtic inler zizania
Kcparctur. Si eiiim falsa de Deo crcdit, vcl de aliqua qiioniam illa exlra radicala sunt , ncque inlcr arista-
parte dociriutu qtia,- ad lidei pertinet a-difiraiionem ,
rum palcam j
qu;c se cliam fiumenlis audel a>pera

u til iioii quxreulis cunclalione lempcraius sil, scd 1

sic Mss. At editi , a commumone calltolicce ftdei cxisti-
iuconctisse crcdcnlis, nec omnino scicnlis opinione nmtt, quomodocumqne , e!c.
atquo crrorc discordau^ , li;erelicus est , et forfs c^i
• Iiat. ouiiltit, mm
bene vkercnt : quod in plerisipie Mss.
reperiUir. At Ain. lr. el Lov. babent ejus I co, litsi ut beu
tnimo ,
quamvis corooraliur intus vidcaiur. Muiios iwcrcnt. y aticaau» eodi:x, t.t bene liverati.
1509 LIBEIl UNUS. 1370

disscnsione cl fragili elalione superimpnncre , sed nomins hoc loco significatos, quos eliam bnnum se-
quamvis subjectam frumeniis, lamen inter paleam men dicit? Nec miriim si ct bonum semen ipsi dicun-
quae uliima veniilaiione separanda esl, nuincraii- tur, cl servi pairisfamilias : sicnl et de seait, qund
tur. et ipsc sit janua , ipsc sit pastor (Joan. x , 7, II). Ex
4. Boni autem catholici sunt, qui et fidem integram divcrsis enim significalionibus una res cliam plures et

scqiiiinliir el morcs bonos : quod autem ad lidci do- divcrsas simililiidines recipit. Pr.Tserlim quia cum ad
cliinam pcrtincl.ita quxrunl, si quid quoerendum ha- scrvos loqueretur, non ail , ln tempore mcssis dicam
bent , ut absit concertatio periculosa , vcl qux-renli vobis, Colligite primum zizania; sed Dicam, inquil

vel ei cum quo quocrilur, vcl cis qui disscrcnlcs au- messoribus. Undc intclligitur colligendorum zizanio-
diinii. Ita autem docenl, si quid doccnduni habent, runi atl combiirendum alia csse ntinisteria, nec qncm-
nt usilata et confirmala securissinie , cl fideniissime, qitam Ecclesia; filium debere arbitrari ad se boc oTi-

ct lenissime, ul possunt, insinuent : inusilala vcro, ciuni peiiinere.

eliamsi veritalis manifestalione liquidissima peivcpe- 2. Cum igiturcsscqiiisqiiespirilualiscoppcril.cogno-

runt ,
quairendi polius quam prajcipiendi anl aflir- scii crrores hrcreticorum, et omniiio dijudicat atque

mandi modo, propier audicnlis infirniiiaiein. Sieiiim disccrnil qnidquid audierit aut legcrit aliliorrere a
tanlum babet pondus aliquod vcrum, ul vircs disccn- regula vcritalis : scd doncc in eisdem spiriliialilms
tis excedal ; suspendendum est ut cxtcndat cresecn- pcrficiatur, et quodanuuodo nialurescat in friiclnm

tem , non imponeudum ul oblerat parvulum. Iiulecst qucm bcrba dedit ,

polcsl eum movere, quarc sub
illud Domini : Sed Filius hominis cum venerit, putus notnine christiano tam mulia; hrcreticorum ex^tiicrint
iiwenkt fidem in terra (Luc. xvni, 8) ? Aliqnando aulcm falsilates. Inde est quod scrvi dicunl , Nonne bonum
ct occuliandum csi , sed cum spe horlaloria , ut non semen seminasti in agro tuo? undc ergo liabet zizania?

faciat desprraiio frigidiores, scd dcsidcriiim capa- Deiude cum cognovcrit hanc excogitassc frandein

ciores. Inde cst illud ejusdem Doinini : ilulta hubeo diabolum , cuni coutra tauli nominis aurtorilalcm
vobis diccre ; sed non poteslis portare modo (Joan. XVI, nibil se valere senlirct , ul fallacias suas eodem no-
12). Quod vcro ad mores penincl , boc bcnc ct brc- niine oblegeret ;
polesl ei snboriri volnnlas, ut lalcs

viter dicilur : aul confligendum esl cum amorc tem- lioniines de rcbus humanis auferat , si aliqiiam lcm-
poralium bonorum, ul non vincat; aul cliani cdomitus poris babeat faciillaicin ; scd iilruni f.iccre debcat
subdilusque esse dcbct, ul cuin surgerc ccepcril , fiicile jusliliam Dci consulit nlriim hoc ei pracipiat, vel
reprimatur ; aul ila cxslincius, ut sc omnino nulla cx pcrmiilai, ct hoc offieiiun cssc hominum vclit : hinc
parte commovcat. Ex q;:o lit utcliam ipsani mortcm cst quod scrvi dicunt , Vis, imus, et colligimus ea?
proptcr vcritatcm alii fortiler olieanl, alii ipquanimi- Quibtis quia Veritas i]>sa rcspondet, non iia hnminem
ter, alii libentcr. Quac iria gcnera fiuciiis suni fertilis conslilulum esse in hac vila , ut cerlus cssc possit
temc, triceni, et sexagcni, ei cenlcni (Mallh. xiu , 8, qnalis qnisqnc fiitnrus sit poslca , cujns iu pra^senlia

23). In liorum aliquo genere invcnlendus est tempore cernit crroreni , vcl quid ciiain crror cjiis confcrat
mortis stia?, si quis de liac vila recle cogitat cinigrare. ad proveclum bonorum; non csse lales atifcrcndos de
5. Tolerandasuutaulem non solum zizania usqiic ad bac vila , ne cum malos conatur interficere, honos
messem ,
qua: cum diabolus aspcrsis pravis crroribus inlerlicial ,
quod for:e fuliiri snnt; aut bonis obsit,
falsisque opinionibus superseminassci, boc. cst, pra> quibus et iuvili foiie uliles sunl : sed tuuc oppnrlune
eedeutc nomine Cliristi bx-rescs snperjecisset , magis ficri , cum jain in fine non rcslal vcl lenipus conimii-

ipse laluit atque occultissimus factus est; boc est landa; vit:c, vcl proficiendi ad veritatcm ex occasione
enim , El abiit : sed eliam palea usque ad vcnlila- atqne coinparationc alicni crroris; ttmc autem hoc
tionem. Nec probaiur foriius gravitas frumcniorum non ab hominibns, sed ab Angclis fieri : inde est
nisi paleas peiiurbationibus, quas qui comprimcre quod respondet palcrfamilias , Nvn ; ne [orle colli-
noii potuerit vcriiate defcnsa , cesserit iiniialc ser- gentes zizania, eradicetis simul el triticum : sed in tem-
vata. Quanquam in bac parabola Dominus, sicut in pore messis dicam messoribus , ct catcra. Alque hoc
ejus cxpositione conclusil, non quadam, sed omnia modo cos palieinis^iino^ ct iranqiiillissimos rcddit.
scandala , et eos qui faciunt iniquiiatem , zizaniorum 3. Qlioeri aulem polcsl, quod ail , Alligate fasciculos
nominc signifirasse inlelligitur. ad comburendum , cur non nnum fascem , aut uiiiim
XII. [Ib. xin ,26-50-] i.Cum autem crevisscl lierba ,et acervum zizaninrum ficri dixil? Nisi forle proplcr
fruclum (ecissct , lunc apparuerunt et zizania. Cuin varietatein hasreticorum, cv non soliim a tritico, verum
enim spiritualis bomo esse coeperil dijudicans oninia eiiam a seipsis discrepantium , ipsa uniiisciijusque
(I Cor. u, 15), lunc ei crrorcs incipium apparerc. haicseos propria conventicula , in quibus singillaliin
Servi aulem dixcrunt ei : Vis , imiw, et colligimus ea? sua communio.c devincii suni, nomine fasciciilormn
Ulrum ipsi sunt servi ,
quos paulo posl messores ap- dcsignavit ut jam lunc incipiant alligari ad cnmbil-
:

pellal? an quia inexpositione parabolae messorcs dixit rcndnni, cuin a caiholica communione segrcgaii suas
esse Angclos, nec quisquam facile dicere ausus fucrit propri.is quasi ccclesias habcre corperiiil ut cnm- ;

Angelos ncscissc quis zizania superseminavcril, et ca buslio earum sit iu linc sxculi modo alligatio fasci- ,

tunc apparuisse Angclis cum berlia fruclum fecissei culoruin. Sed si iia essct, uon jam mulia; rcsipi-
ma^is oportet imelligi bomines ipsos fideles servorum tccndo, 1 1 in Cull.nlicaai reiiieando ab enore desci-
L-,71 yt.LbTiONUM SEPTEHDE CIM l.N M.VTTH/EUM 137-2

scereut. Quapraplcr cl alligalio fasciculonun in bene signilicctur, prcliiliU cjus esl nos ipsi : qui ad

linc fuluracsl, ut non confuse.sed prn moda p<r- cam possidcudam nou sutnus libcri, nisi ouinibus

versiialis suse uuiuscujusquc crroris pcrtinacia pun a- pro nostra liberalione contemplis, qmc lemporaliter

iui'. possidentur. Vcndilis enim rcbus nosiris, niillmn ea-

4. NefarlecolUgeutti zuutiia, eradicciissimul et uiii- rmn majus accipimus prclium , qoain nos ipsos; quia

cum. Ulrumquia cliara boni cum adbuc infirmi suiii, i l.luis iniplicali, noslri non cranius : ui rursus nos

opushabcnl quibnsdam malorum commixlionc,

in ipsos pro illa margarila d .iiiiis, non qnia tanli valca-

sivc ui pcr eos oxerccanlur, sive ul eorum compara- iiius ', scd quia plus d.irc i.iio possumus.
lione magna illis exhortatio iiai , ui iiitanlur ad mc- XIV. [Ib. xiii, 15.] \.Eloculossuoscluuserunt, ncquun-

lius, quibussublalis alliludo charilalis quasi evulsa do oculis vidcanl : id esl, ipsi causa fucrunt ut Dcus
Nam sic ail Aposlo- cis oculos claudcrcl. Al.us cnini cv;iiigclista dicil,
Uiaicescal, quod est cradieari?
lus : Ut in cliaritute radkati el [unduti ,
possitis com- Excivcuvit oculos eorum. Scd uirum ut nunqnam vi-

prehcndcre (Eplies. 111 , 17, 18). An forle ideo siinul dcant?an vcrone vel sic aliqnaodo videanl, caicitaie

auferuntur zizania, quia sua silii displicenles, Ct se dolcnlcs, ct ex hoc buini-

cradicalur Lriticum, cum
liali atque commoli ad conliteiida peccala sua, ct pie
iiinlti primo zizania atinl , et postea triticum fmnt?

i|ui nisi patienter, ciun maii stmt, lolerenlur, ad lau-i

quxrendum Dominuiu ? Sic cnim Marcus lioc dicit

itaque evulsi Nequando convertunlur, cl diiuittuntureis peccula (Marc.

dabilem iniitaLioneiu non perveniuut : si

fuerinl , sinml eradicatur et irilicum ,

quod fuiuri IV, 1"2). Ubi inlelligiiutiir peccatis suis nicruisse ul

iioii iuiclligerent , cl tamcn boc ipsuin miscricordilcr

cssent, si cis parceretur.
regnum coelorum cis faclum, ul peccala sua cognoscerent , ct couvcrsi
XIII. [lli. xiii, -45, 46.] Similc est

liomini ncgoliatori qiianenli bonas marquritas. Inventa

veniam mercrenlur. Quod autcni Joannesluinclncum
preliosa marqurila abiit el vcndidit omnia iia dicii. t Propterea non potcranl credcro, quia ile-
aiilcm una ,

emit ciim. Queslio cst cur a nmnero rumdixit Isaias, Exc;ccavil oculos eorum , et indura-
qine liubuit, el
cor enruin ut non vidcanl oculis, et intclligant
ad singularem iransicrii, ul cum quperal homo
vit ,
plurali
corde, el converiantiir, ct sanciii eos (Joan. xn, 39,
bnnas margarilas, imani invcniul prctiosam quain
>
,

40) adversari videtur Imic senlcnlia?, ct oninino co-

vcndilis oiiuiibus qu.e h.ibet, emat. Aut ergo isle bo-
;

gcre u l i|iiod bic dicluin ost, ISequando oculis videant,

lio-, horuines qua-rens, cum quihus uiiliter vivat, in-

vcuit liimm prsc omnibus sinc peccaio , medialorem non accipialtir, Ne vel sic aliquando oculis videanl,

hoininem Chrislum Jcsum ( Thn. sed prorsus, Ul non videant : qiiaudoqnidem aperle
Dci ct bominum ,
I

aut prxccpia qu;vrens quibus scrvalis cum iia dicil, Ul oculis non vidcanl. Et quod ail, Pruplerea
ii, 5) : ,

recte conyerseiur, invcnit dilectionem non polcrunt credcre, satis oslcndit non idco faclain
boiuinibus
proximi, in quo uno dicil Aposiolus oinnia conliueii; illam cxeoccationcra, ut ca commoti ct dolcnies se

ut, Non occidcs , non mtrcliabcris , non furubcris ,

iioii non inlelligere, convertercnlur aliquando pcr picni-

mandatum, leniiam non enim posscul boc facere, nisi piiuscrc-

falsum tcstimoniuindiccs, clsiquod uliud ;
cst

singuLe margarilse siut, quaiin Iwcscrmone recnpitu- dcrcnl, ul (Tcdendo convcrlerentiir, convcrsione sa-

proximum tiuim lunquaintcipsuin(Uom. narcnlur, sanitale inlclligcrcnl : scd idco polius ex-
luntur, Diliijcs
caicaios, ut non crederenl. Dicit enini apertissiinc,
xui, 8, 9). Aut boiios inlellcelus bonio qu.ciit, el in-
Propterea non potcruiit credere.
venil uiium Llud quo cuncli coiiiiiientiir, in principio
Vcrbum, cl Verbum apud Dcuin, ct Verbuiu Dcimi 2. Quod si iia csl, quis non cxsurgat in dcfcnsioneni

(Joan. lucidum candure verilalis et solidinn Judaoruin , ut eos cxtra culpam fuisse proclainel,
i, 1), ,

quod non credidcrunt? Proptcrea cniin non poleranl

iirmilatc octernitalis, et undiipie sui siniile pulcbritu-
Dcus, penetraia caruis tesliidinc, crcdere, quia cxciccavit oculos coruni. Sed quoniain
dinc divinitalis, (|iii

Ule cnim ad margarilam ipsam jam

poliiis Dcus e.xtra culpam debcl inlelligi, cogiinur fa-
iuleliigcndus esl.
quasi lcri aliis quibusdain pcccalis ila eos e.xca'cari iiicruis-
pervcnerat ,
qux in leguinenlis inorlalitatis ,

profundo se : qua laincn excxcatione non potucrunt credere.

concbarum obsiaculo , iu bujtis sa:culi , at-
Verba eniin Joannis ista sunt Propterea non potcrant
que inler durilias saxeas Judaniuin aliquando lalue-
:

credcre, quia iterum dixit Isaias Excwcnvtt oculos eo-

rat : illc ergo ad ipsam margarilam jam pcrvenerat, ,

rum. Fruslra itarpic conaniur inlelligerc, idco fuisse

qui ail, El si novcramus Cliristum sccundum carnem,
Nec caccatos, ul convcrtcrcnlur ', ciini ideo convcrti non
sed nunc jam non novimus (
II Cor. v, 10). ullus
potcrant, quia uon credcbant, cl idco credere non
nmnino i..tellectus margariUc uoinine dignus esi, nisi

ad qucm discussis onmibus carnalibus tegminibus potcranl, (juia excaecali eraut. An forie non absurde

perveniliir, quibus sivc pcr vciba liiimana sive pcr dicimus, quosdam Judxorum fuisse sanabiles; sed
,

tanio tanien supcrbiai iiimore periclitatos, ul eis ex-

siinililudines circumposilas operilur, ut piirus el so-

lidus et nusquam a se dissonans, ccria ratione cerua-

pcdierit primo non credcre, ct ad lioc fuisse caicatos,

ler. Quos tanien oinncs veros et lirmos ct perfei los ul non inielligercnl Doininum loquonteiii pcr parnbo-

inteileclus unus ille conlinet, pcr quem facta smit 1

Mss. plcriquc, no» qvia tanlo valet.
omnia, quod est Vcrbuiii Dci (Jonn. i, 3). Quod ibct * non convertercntur. Kxpungcnda biuo
Ain. Kr. cl l.ov., Kl
negalio , qua; ncc csl in l!ss.,nec ill anliqua cuitioiic lia-
auiem boruni triiuii sit, vei si aliquid aliud occurrcre
lisponcnsi, nec apnd nabanum, qui liunc licuiiilransiulil ia
piiiucrit ,
quod margarilx unius et preiiosai noininc lili. I coiiiiiicnt. siipcr HatllicuiO.
{373 LIBEK UNUS. \zn
las qtiibus non intelleclis, non in ciun credcrctit. piic dixcrit : sape inveiualur totus scrmo ejus
ita ut

non credcntes autem, cum caueris desperatis crucill- fiarabolis explicatus, tottis autcm proprie dicius nul-
gorcnt eum ; alque ita posl ejus resurretiionem con- lus inveniaiur. Explicatos aulcm sermones dico,
vciierenlur, quandojam dc reatu mortis Domini am- quando ex aliqua occasione rerum quo- incipil loqui
plius humiliali, veliemenlius diligerent a quo sibi usque terminet quidquid ad ipsam rem pcrtinet, ct
taiilum scelus dimissum esse gaudercnl : quoniam Iranseat adaliud. N(>iinuii(|U.im sane alius cvangclisla
lanla erat corum superbia , ut tali humiliaiione cssct conlexii, quod alius divcrsis temporibus diclum indi-
dejicienda? Quod ^ocongrue dictum esse quilibet ar- cat. Nciu eiiim omiiimodo secundum rerum gesiarum
bilrelur, si non ita contigissc in Aclibus Aposlolorum ordiiicm, scd secnnduin sua; quisque recordalionis
inajiifeslUsime legerit (Act. II, 57). Non ergo abbor- faciiltaicm, narrationem quam exorsus esl ordinavit.
rcl quod ait Joannes, Propterea uon poterant credere, XVI. [
Ib. nil, 51 , 52, 44.] lntellexislis h(BC omnia ?

quta excwcavil oculos eorum ut non videant , ab ea Dicunl ei : Etiam. Aii illis : ldeo omnis srriba doctus
rratrnlh qua intclligimus ideo exca:caios ut conver- in regno cceloium, simitis csl liomini patrifamilias
,
qui
icrentur ; lioc cst, idco cis pcr obseurilaies parabola- proferl de thcsauro suo nova el telera, Ulrom ista con-
rum occultatas senlciilias Domini, ut posl ejus resur- clusionc exponere voluit queni dixerit lliesaiirum in
rcclionem salubiiore pceniieniia resipiscerent : quia agro abscondilum : quonkim saiict:eScriplur:i: intelli-
perobscuriiateni sermoiiisexca?cati, dicta Domiui non gmitur, quae nomine duoruin Teslamenlorom Novi ,

iulcllcxertim, el ea non intelligendo , non in cum clVelcris, concliidunlur; queiiiadmodumapud alium

crediderunt, non credendo crucilixeruul eum ; atque cvaiigelislam ,
gladium bis aculum lali conclusione
ila post ejus resurreclionem miraculis , qu;c iu ejus vidctur exponere {Apoc. i, 1C)?An quia in parabolis
liomine liebnnt, cxlerriti, majorecriminis realu com- isia Iocutus est; el cum qnicsissel ab eis utruin intel-

puncti suiu et prostraii ad poeniieiiiiam, deinde ac- Icxisscnt, responderunl se inlellexisse; fmiassc ista

ccpta iiidulgenlia ad obeclienliam , flagraiilissiina di- similitiidiiie ullima palrisfamilias profereulis de thc-
lcctione eonversi. snuro suo nova ct vclera, osiendcrc vnliiil eum do-
5. Namquibus non profuitillac.xcitasadconversio- clum liabendtim csse in Ecclcsia, qui cliam Stripiu-
r.cm, qu:e pcr linguam p.nrabolarum fiebat, ila de il- ras vetercs parabolis explicalas inlellexerii , ab istis

lis prophcla alio loco dicil, quod ctiam Apostulus novis accipiens rcgulas?Quia cl isla Dcmiinus per pa-
conin.emoravit cum de obscuriiate linguarum ageret rabolas cnnnliavil, qnamvis ipsc Clirisjus esset finis

In aliis lingnis, et in aliis labiis lnquar populo lutic, el illorum; id esi, ut in eo illa velcra coinplcretitnr
nec sic nie exaudienl , dicit Domiuus (
l Cor. xiv, 21 ;
ul si ipse in qno illa complenlur ci manifcstailtiir,
hai. xxviil, ii). Non enim dicerelur, Nec sic me ex- per parabolas adliuc loquilur, doncc cjus p:issio ve-
audient, nisi ad lioc ficrel, nt vcl sic exaudiient : id luiu discindat, ut nibilsii occultum quod non revcle-
cst, ul cis ad humilcm confessionem , ct sollicitam tur; multo magis illa qu:c ad commcndandam tanlam
inquisilionem , et obedientem couversionein, et fer- salulem tam longe de illo scripta sunt, parabolis
vcnlcm dileclionem valcrct. Esl vero eliam ista ratio opeiia esse noverimiis: quc cum Jud;ci ad lillcram
nredScinx corporalis. Nani el pleraque mcdicamcnia acciperent, noluerunt esse docli in reguo calorum,
prius aflligunl ut sanent, cl ipsa collyria quacad ocu- neque Iransire ad Clirislum, ut nuferrelur velamcn
los perliucnl , si ea opus esl inlrinsecus infundi, nisi quod supra cor coruni posilum csl '.
scnsum videndi prius ckiudanl cl pciiurbenl, prodcsse XVII. [Ih. xni, 55 et 5G.] I. Fratres ejus, Jacobtts, el

11'iu pOSSUIIt. Jos'ph,ei Simoii, et Judas, et soiores ejtis,nonne omnct

4. Nec moveal quod idem proplicta dicit, Nisi crcdi- apttd nos sunl? unde ergo huic omnia ista ? Et scandaH-

derilis,non iiitelligclis (Isai. vn. 9, sec. LXX); quasi zabantur in co. Fiatres npud Juda:os dici solere cogna -

tonlrarium sil quod Joannes ail, Propterea non pole- los usque adeo probaiur, ul non solum ex propinquo
rant credere, qtiia exca-cavit oculos eorum; id esl, quia gcnerntionisgradu, sicul suntfilii fnitrum etsororum,
illx parabola? ita dicebantur, ut ab eis non possent iu- qui etiam apud nos nsilatissime fralres dicuniiir ; sed
telligi. Dicil cnim aliquis : Si ul inlelligercnl credere eliam avunculus el soroiis filius, sicut sihi eraiil Ja-
debebanl, qnomodo proplerca non potcranl credere, cob elLaban, fraircs appellati iiiveniaiiliir (6V».xxix,
quia non inlelligebani, lioc est, qvia cxccccavii ocutos d5).Non crgo iniruin cst dictos csse fralres Doinini

eorum? Scd quod ail Isaias, A isiT

credidciiiis , iiom in- es matenio gcnere quoscumque cognalos; cum ctiam
lelligetis , de illa inlelligentia ditium csl, iu qna sem- ex cognationc Joseph dici poluerinl fraircs ejus ab
per manebitur, rerum inefTabilium : ciim autem dici- cis, qui illuin palrein Domini csse arbitrabnnliir (a).

lur quod crcdatur, nisi quod dicilnr iuirllig aur, oredi 2. Generalem jiistiliamnon violat quis, nisi libidine

non potest. Inieliigenda sunt ergo dicta, ut crcdanlur Iransgressus fuerit aut placiliiin socitialis humana;,

qnse dici potucruut : credenda aulom qu:e dici nolue- 1

In editione Patisponensi ioscriuir liie quaestio i.i il «
ruiit, ut inlelliganlur qua; dici non possunt. ,-erba Matth. cap. 24, v. oti : ve dte avtem illo et ftora iuiiiq
scit, etc, sed qua; niliil difloit a e.i qua.' inler OCtOgiuta i

XV. [Ib. xiii, 54.] El sinc parabolis uon loqnebalur tres Quacstiones ordiue est sexagcsiua.
eis. Nnn quin niliil proprie loculus c-l, sod quia nul- (a) Hic lermiaal>ar orusculum iu cditis nal. Am. F.r. et in
Iiiiii sermonein explicavil, ubi non aliqnid pcr
fcre Mss. valicano, sorbonico, cislercieiisi nccrcliqua \idimus, :

nisi apudLov.et in Mss. xictonriisduohiis acuoo corbeieiui

parabolam significavit quamris in ro aliqua ct pro- ,
vetustissimo.
1375 ADMONITIO DE SUBSEUUENTIUUS 1N JOANNEM TUACTATIBUS. »37«

sicul esl furluni, rapina, adullcrium, inceslus, el hu- cl ipsc boiuo qni ejiisdcm Sapienlia'. personam my-

Jusmodi ; aul nalurani, sicul csl coiiluinelia, ca-des, siice et iuenambili susceptione gestainrns erat, !ii

liomicitliuni, concubiliis masciiloruni vel necorum ;

lanqnam Doi aile scinpilcrna sompor
ipsa sapientia

aut inoiluni conccssis, sicut cst superbum ainplius eral, quamvis suis quaque leiuporibus cflicial qu u ,
ili

voilioiare tjuam opnriel, vel superOnuin edore vel I » -

perleudil a finc usque ad finem fortiter, ct disponit

bore aiuplius qnain oportct, oiiin ipsa conjuge con- omnia suaviler alquc in sc inaiicns innovat oiuiiia

cumbere amplius quam opnrlclj cl similia, (Sop.vm, I, tl vii, 27).

3. Bcne inielligiiur Spirilus saiiclus ideo piimuni 5. llem quomodoquis velil velle mori , si sic vcllii

lingiiariim donum dedisse liominibus, qun paclo ct inori pervenerat, qni jain babel sanani fidoin ol vi-

placito bominum iuslilutic siinl, ct forinsecus per dot quo sibi porvcuienduiii sit, ad lioc jam proficit,

sensus corpnris consuciudine audiemii discuntur, ul ut libentcr de bac vita disecdal. Non cniin boc est vi-

cis oslendercl ipiam faciie posset sapicnlcs facerc per (lore quo sibi pervonienduin sii, quod csl eliain amare
sapieniiaiii Dei ,
quse in cis intcrna tst. illml, ci ibi jam csse dcsidcraic : quod iu cujus aniino

scm- efiectiim fuerit, necesse est ul libcnter niuriaiur.

A. Itcm voliinlas Verlii seinpileriii slabilis csl
por, quia simul lialiel omnia : noslra aulem voliinlas Fruslra ilaqnc dicunt quiilaui, qui jam sanain lidcin

ipiia noii lialiet simul oinnia idco iinido leuent, ideo se nolle mori ut proficianl, oiiin ipse
ideo iinn slal, ;

hoc, moilo illud volumus. Itein sic lueruiit in illo pnifeeliis oorum in eo profeclu sit , ul mori vclint.

suni, et ipsa susceplio liomi- Si ergo vcrimi loqui voltinl, ihih dicant, Ideo mori
Veilio omiiia quse f icia

nis sic ab eo prxeognita cst, quomodo si pictor velit nolo, ut proficiam ; scd, ldoo mori nolo, quia pariiin

pingere lotam doninm, el cogitct vcl noveril loctun prufcci. Ilaque ninri nolle lidelibus nou cousiliu.ii esl

ubi eiiam se pingcrc dcbeat: totum in arte liabet, ct til prolicianl , scd indiciiini quod parum profccerint.

iu pr.i paraiione, cl in voluntatc, quanwis ccrtis el 1'roinde quotl nolunl, ul perfecli sint; velint, el per-

suis quxque lemporibns cxplieet. Sie owuiis ercatura fi oli Slllll.

ADMONITIO
DE SUBSEQUENTIBUS IN JOANNEM TRACTATIBUS.

Haud tcmcre (ecisse videbimur, si Augustini in Joamiem Traclatus adscripseriinus anno Christi supra qua-
dringentcsimum sexto dccimo, aul proximo pnsi lempori. Cerle quidem liuiic cvangclisfam ctim exponerci, lla-
grabal etiain tiim Calliolicorum ciim Donatislis pugna; quando in faeliosis illis reviiicendis lam mulliis lamqiio
vclicinens inibi ost.S. Docior : pneterqtiam quod ad id usque tcmporis schisuialiciim coruin allare slabal llip-

ponc : iintle in Tratlaiii super cjusdem Joannis Epislolam (eui iiiiuirum exponendae Epislola', incboala duduni
ac iniermissa paulisper Evangelii traclalione, dedit operam), in lisec verki conqiierilur, Quid (ticiunt in liac ci-

vitate tjuo allaria? Quod licet in lempora etiam anleriora Carlhaginensi Collalione. qn:e ciun Donatistis anno
411 babiia fuit, rcferri rino.it ; atiamen quia per bos ipsos, de quibus .igiuuis m Evangcliiuii Tractatibus, nou
soliiin Prjcdeslinalionis fnles, uli res maxime explorata, proponilur in Tracll. xi.v, xlviii, Lxviu, lxxxi.ii, cv,
cxi, elc., scd ciiaui perslringunlur lacilo nomine Pelagiani in Tr.icit. liii. lxvii. lxx.xi, lxxxvi, etc, binc pro-
feclo inlelligere liccbal cosdcm Tractatus non aute quadringenlesiuuim ei uiidcciinuin Clirisii aiiiium, quo pri-
niiim invebilur in Africam Pelagiana h;eresis, cditos fuisse. Setl aliud aigumeiiluiii, quo fit ul in annum qua-
dringeulcsimum deciinum scxtuina nobis reiiiittanliir,suppclil longe expressius ex Tracl. cxx, ubi Nicodeniuiu

saipius venisse ad Cbrisiiim, ul ejus disoipulus audiendo fiercl, probal Aiigustinus liac ralioue : (Juod cerle, ail,

modo in revelatione corporis bealissnni Stepltani (qu;e videlieel anno qiiadriiigentcsiino decitno quiulo prope li-

nilo facla esl) fere omnibus qenlibus declaralur.

Diebus porro quibuslibel Traclalus serinonesve liaucin rcm suos liabehat. Priiiiuin, exempli gralia.die do-
minico, poslridie seciindimi se pronuntiasse in boc ipso Tract. n indicat. Habitiis item fuil dominico die qua-

dragesimus scxtns, cx Tract. xi.vn : pridie vero quadragesimus ipiintus , ex Tracl. xlvi , dictus fuerat. Tri-

gosiinus quartus tresquo sequentos, qualuor diebus conliniiis, ul ex cujusquc oxordio ac peroralione palot,
habiti sunt, et qiiidem Irigesiinus seplimus die doininico, cx Tracl. xxxviu. Sicoctavus, nonus, et deeinnis :

sic landem isli quinque xix, xx, xxi, xxu ct xxni, singuli singulis conliiieiilcr tlicbus pronunliati sigiiilicantur.

Ilocegis^e Aiigusliiiimi, ule diebns habcndic concioni deslinalis iiiilliun pialerirel, vel liinc inlclligitiir, (|uod

unum liiijuscemodi quadam oecasione nmissum dieiu in Tracl. vm, excusal.el in xlvi, pradecli de Evangclio
loci iractaiionem diligenliorein inreddeudi seimonis dies reniillil. lu xxvu, quein dominicodic liabuii, dicitseso

ticr temporis, ut solct, angustias, quo nrinus oraiionein fusius prosequatur, miiiiuie prohiberi. Testaiur coutra

iionnunquam, co nolle se diebus soicinuiniibiis scnnoneni producere, quoil fortc essent mulii, qui poiius so.

luinnilaliscausa quam sernmiiis audiendi deaidcrio couveiiisseul : »ic ad Tiaclalus vm liiicni. I.x xiw auii-in
 1S77 PiLLFATIO INCERTI AIXTOUIS. i."78

a.nsque cuni iiilelligiinus, qaain Evangelii p.irlcm populn crat cxpnsiturus jubcre silitum imer diviaa nflicia
recitari : quam pradectain pnsiea nilebatur explicare. Verum si quando lioc fu uruiu liiisset oequo longius, resi-
iluuni in aliud tempus diQcrcbai; ac lum quoquc relegi Bvangciium pnecipiebat.
CaHerum exacia nonduni liieme suam in Joannis Evangelium expl.inationcm aggressus cst Augusliniis. Te-
Malur quippe in Tracl. vi, sesc subveritiiin ne populus a frcquenlanda ccclesia frignris vi delerrcrclur. In x,
proximuin significat tempiis imminere, ut passionis ac rcsurrecliuuis Pominic:c solemnilas celebrctur. In xi
autem, ut adhorleiur calechumenos, jam lempus exigere. Pridie ejus diei quo halmii xn, dicturum sc dc pace
Ecclesi.e, vcl quid cgissel, vcl quid adliuc ageiidum speraret, pnpulo piomiscrat : scd pricniiltere snlilnm de
leetione evangelica iraetaiionem voluit, ac tum fidem suam liberare. Quid illud pnrrn fucrit, quoil de Ecclesiae
pace dicendum liabeb.it, iucumperlum est; ncque in cjusdcra tr.iciationis (ine conscriptum fuit. Videtur cx
xiii Traclaius exonlia posse colligi, a diebus non ita paucis inlcrmissunt ab eo fui-sc Joannis Evangelium : et
rcipsa illud pcr 1'ascbalia fesla, qu.c iu 2 dicm aprilis anno .410' incidebant, inlerrupit, co quod bis diebus
fixas et certas ex Evangelio lectiones oporterel in Ecclesia rccilari, quibus subsliluere al;as non liccbal : siculi

sua in Expositionem Epislolac Joi.iuiis pr.ef itione doccl. Nain interea tcmporis enarrandam hanc insam Epi-
siol.im snsccpit : innxque ca pcrtractala rediitad Evaiigelim». In cuju-. explicationc Tr.ictatum xxvn, nec.lum
iu Laurenlii inartyris, queni ibidem latldat, celebritate excesserat: lainetsi quiuque Tr.iclalus a xix, uli jain

observalum csl, ad xxin, diubus quinquc conlinuis perfecissel.

Ex lioc opcre dccerpta quam multa reperics apud Bedam et Alcuinum supcr Joannem, apud Flonmi in Cmn-
mentariis super Pauli Epistulas, Ded.c nominc vulgalis, etc, necnun sentcntias quasdam a veteribus coulir-
niaud.c catliolica; lidei causa prulatas cx variis Tractaiibus : scilicct ex n, a Cassiano, lib. 7 de lncarnaltone,
cap. 27 ; ex lxxviii, a Lcone papa in Episiola ad Leoneni Aiigiistiun oliin 07, nunc 15i, ctc. Ilccordatur ejus-
Jem operis Cassiodorus Senator in lib. Inslil., cap. 7, Joannem copinsa el iusigni cxposiiioue ab Auguslinn il-

Iiistralum coinmendans. Possidius in Indiculo, cap. C, sub bis verbis : Truclalus de Evangelio Joannis a capile
usqtte ad /inem, in codicibus sex. Augiislinus ipse in pr.ifalioae ad Tr.ictalu. su, cr Epislulam Joannis : Memi-
uil, inquit, Sanclilas veslra Evangelium secundum Jounnem ex ordine leclioiium nos solere truclare. liursiimque
in lib. 15 de Trinilale, cap. 27, siguat Traclalum iu Joan. xcix, ciiiu ail : De liacre ia sermone quodam profe-
rendo ad aures populi cliristiani diximus, diclumqite conscripsimus. Plura sane. si sat vixisset, dicturus in Relra-
ciatioiiiiin libris peculiaribus, quos, uli ad Qiiodvulideum, episl. 244, scribii.in Tractaius pnpulares liomilias-
quc a sc habitas nicdilabalur.
Opus in vcluslis codicibus inscribitur, quibusdara Traclalns, aliis Sermnnes, nonnullis llomilix in Joannem.
Sed paulo amplior lilulus cst in Mss. Audoenensi, Gciiinielicensi, ct Pralellensi, liuuc in mnduni : Aurelii Au-
gusliiii Dacloris Uippon. episc. Ilomiiiw in Evungelium Dom. Jcsu sccunduin Jounnem incipiunl, quusipse collo-
quendo priits ad populum liubuil, el inler loaitendum a notariis exceplas, eo trno liubita: sttnl ordine, veibttm ex
verbo postea dictnvil. Peiiique quod ad pra-fatinncm liic subjeclam atlinel, fruslra eam qu.er.is vcl iu M,s. vel

in edilis Aui. cl Bad. Ilane post Erasmum dcdcrunl Lovanienses, qui lamei; observanl nec Auguslini esse, net
iu nllo Ms. cxstare. U.ibclur paueis iniiiatis vcrbis apud Uedam elAlcuinum injoannem

PRJERftTSO INCERTI AUGTORIS.

Omuibus divin:c Scriplurc paginis Evangelium ex- exponimt, ct de divinilalc pauca dixerunt, quasi ani-
cellil; quia quod Lcx ct Prcipliet:c fuiurum pncdixc- malia gressibilia cuin Domino ambiilanl in icrra : bic
runl, boc complclum dicil Evangelium. Inter ipsns aulem pauca de temporalibus cjus geslis edisserens,
autcm Evangeliorum scriptores Joanncs eminct iu di- sed diviuitatis potenliam-sublimiusconlemplans, cum
vinorum mysteriorum profundilate ,
qui a tempore Pomino ad coelum volat. Qui enim supra pcclus Do-
Pnminica; ascensionis pcr annos sexaginla quinque mini in cocna recubuit, cceleslis Iiausium sapienlia
verbiun Pciabsque adminiculoscribcndi, usque ad ul- eaXeris cxcellenlius dc ipso Dominici peclnris fonte
tima Domitiani prsedicavit lempora. Sed occiso Pomi- polavil. Lcgerat siquidem Evangelia triuin evangeli-
liano,cum permiileuie Nerva de cxsilio rcdiissel starum, et approbavcrat fidem enrum ctvcriiatcm : in
Epbesum compulsus ab episcopis Asi:e, de eoaHcrna
; quibus decssc vidil aliqua gcslarum rerum bistoria-, et
Patri divinitaie Cbrisli scripsitadversushxrciicos, qui eamaxime qux Poniinus ge-sit priino pr.xdiealionis
eo abscnle irrupcrant in cjus Ecclesias , qui Chri- sum tcmporc, scilicetanlcquain JnanncsBaplislaclaii-
slum ante Mariam fuisse negabanl. Unde mcrito in deretur in carcere. H.tc ergo quasi dimissa ab illii

figura qualuor animalium , aquilx volanti compara- seribil Joanncs, qu:e fecit Jesus anlequam Joanncs
lur : qua: volat allius cxlcris avibus , el solis radios claudcretur : scd maxime divinitatem Chrisli et Trini-
irrevcrberatis aspicit luminibus. Crcteri quippe evan- tatis mysierium commendare curavit. Trcs siquidem
gelislx, qui temporalem Chrisli nalivitalcm, et lem- alii evangelisl.-c dicla el faclaPomini lcmporalia, qu;e
poralia ejus facla qnac gcssil in homine, siiflicicnler ad inforniandos mnres vil.x prasentis maximc v.ilenl,
r.79 !N JOANNIS EVANCELIUM, S. AUGUSTIM 1580
cupiosius proscculi, circa aciivam vilam sunt versati lemplaliva virlute commcndamla , intentionem Buam
in qualaboralur, nlcor rouiidcluradvidcndumDeum: ei prsedicationem tcnuit : in qua cnntemplaiiva Vaca-
Joauncs vcro pauca Domini facia dicit : verba vero lur ut Deusvideatur. Isic siquidem estJoannes,qncm
Dciiuini qti.e Triniiilis unilalem, ci vibc a-icrna; fcli- Dominus defluclivaga nupliarnm tempestatc vocavit,
eilatcminsiiiuaiit, diligenlius couscribil ; ct sic in eon- et cui Maticni virginem virgini conimeiidavit.

«=--

S. AURELII AUGUSTINI
HIPPONENSIS EPISCOPI

m JOANNIS EVArVGEUUM
TRACTATUS CXXIV («).

TIUCTATUS l. inspiratus, non totum quod est dixii; sed quod poluit
In illud lomtms, lu principio erat Verbum, ctVerhum homo, dixil.

cral apud Dcum, el Dcus erat Verbnm, eic, tttque 2. Erat cnim iste Joannes , fratres charissimi , de
«(iid.F.t tenebrxeam noncomprehenderunt. Cop. i, illis montibus , de quibus scripium est : Suscipinnt
1-5. monles pacem populotuo, et colles justiliam (Psnl. lxxi,
f .

1. quod moilo audivimus ex lectione

lutncns '
5). Monies , excels.-e animac sunl : colles, parvuhc
apostolica, quod auinialis liomn non percipit ea qn e anim.c snnt. Sed ideo montes Cicipiunt pacem, ut

siint Spiritus Dci (1 Cor. n, li), et cugitans, in hac colles possint cxcipcre juslitiam. Qn;c est jusiiiia,

prxscnti lurba Charilalis vcstr:c nercssa csse ut mulli quain colles excipiunl? Fidcs, quia justus ex fkle

sinl auimales qui adliuc secundum carncm sapiant,

,
vivit (
llabuc. n , 4 ; Ilom. i , 17 ). Non auieni cxci-

iiunduinque se possint ad spiritnalem iiitcllecluni eri- pcrent niinores animse fidem , nisi majnres animse,
gere lixsito veliemenler, quomodo , ut Doininus
,
qu;c monles dicl;e sunt, ab ipsa Sapienlia iUustrarcn-
dederit, possim dicerc, vcl pro inodulo meoexplicare tur, ut possiut parvulis Irajicere quod possint parvuli
quod leeluni esl ex Evaugelio, Iu principio eral Ver- cap rc, ct vivcre cx fide colles, quia niontes paccm
biim, et Yerbum cral apud Deum, ct Deus crat Vrrbum : suscipiunt. Ah ipsis mnnlihus diciuni csl Ecclesia:,

hoc ciiiui aiiiuialishomo non percipil. Quid ergo, fra- Pax vubiscum : et ipsi monies pacem anniintiando
ircs? silebimns hiuc?Quaic ergo legitur, si silebiliir? Ecclesia?, non diviserunt se adversus eum a quo sns-
aul quarc audilur, non ex|ionitur? sed et qnid
si ccperunl pacem (Joan. ,\x , 10), ut veraciler, non
exponilur, si nun iuiclligiiur? llaipie qncniam rursum ficle nunliarenl pacem.

cssc uon dubiio in iiuniero vcsiro i;uosdara, a quilms Sunt enini alii monles naufragnsi
5. ,
quo quisque
pussit noii soluin cxpositum capi, sed ct aiilequam navim euni impnleril snlviiur. Faeilc , e.st cnim ciim
exponatur, inlclligi ; non fraudabo eos qui possunt videlur lcrra a pericliianljbus, quasi conari ad icrram

capere, dum linico snperfluus essc auribus corum qui sed aliquando vidclur lcrra in montc, el saxa lalent

non pnssimt caperc. Poslrcmo ailci il m scrieordia Dei, suh nionle; et cuni qui^que cnnaiur ad mnntcm, in-

fortassc ut omnibus satis fiat, ei capiat quisque quod cidil in saxa ; el non ibi invenit porlum, scd planctiim.

polest : quia ct iiui loquiliir , dicit quod pntest. Nam Sie fucruiit quidam montcs, et inagni apparueruul

dicere ul est, quis poiesl? Audeo dicere, fratrcs mei, inlcr homincs; cl fcecrunt hxrcses ct scliismata, ct

forsitaii ncc ipse Joannes dixil ut csl , scd cl ipse ui diviserunl Ecclesiam Dei : sed isii qui diviserunt

poluil quia dc Deo hoino dixit : et qnidcin inspiralus Ecclcsiam Dci, non cranl illi moutes dc quilms dictiim
;

a Dco, sed tamen homo. Qnia insp ralus, divit aliquid- csl , Suscipiant nwntes pnccm populo ttto. Quomodo
si non inspiraliis csscl, dixisscl niliil : quia verohonio eniin paccm siisccpcrunl, qui unilalem diviscrunl?

ADMOMTIO TP BENEDICTIKOKeSI.
rossatcnscm 0| limas nolic, dcscrii tum jussu IngilbertJ ahhalis circiter anniim RiO,
llos tractalus recognoviuius ad Mss.
AHdooiieiisem, m-
aavetqsiusimosGermaaensesduos, ad Corbeiensem, Remigie.iSeni, ueiumeflcensem, 1'tonacensem ,
Abbalia: Uo cnliura miiiiii. AUiiumuuus
clieroncnsum rratcUensein, \ indocuicnses duos , Carcassoncnsis Eedesise unum ,

uecnou aniiqniores editioues Bad.

pneterea varianlcs lcciioues Belgicorum scptem codicum pcr Lovanienses collcctas :

i:r. cl l.ov.

Comparavimus prwtcrca eas omncs edilioncs inilio Rclr. etConfess. t. 1, mcmoratas, M.

' Mss. nnslri magno coiisensu, intuenles ; ct infra, ct co-

att:mles, | lnralinumero, pro, inliu ns... et conitans.

(«) llahili furle suh clnisti ainiuin ilii,
15..I TRAGTATC8 I. C\PLT I.
i,-;^

i. Qui anlem susfejici unt paeem nuiuiand.im po- in montem istum ; Mcst, ciigile vos ad Evanu-clislam,
pulo, conlenipl.ili sunl ipsani Snpiciiliam, qiianUini erigile vos ad ejus scnsum. Scd quia monles isli pa-
humanis conlibus potuit coutingi quod ncc oculus vi- ccm suscipiunl, uou potest autem esse in pace qui
,

dil, ncc atiris audivit, ncc in cor liominis asccndit spcm ponit in liomine nolite sic ; erigcrc oculos in
(I Cor. ii, 9). Si in cor liominis non ascendit, quomodo moniem, ut putciis in hominc spem vesiram csse col-
ascendil in cor Joannis? An non orat liomo Joanie<? locandam; ct sic dicile, Levaii octtlos meos in monlss,
An forte nec in cor Joannis asccndit, scd cor Joannis unde veniel auxitiwn milti, ul slaiini subjungalis, Auxi-
iu illam ascemlit ? Quod cnim ascendil in cor hominis, Hum menm a Domino, qtti fcit cirlum el lerram (Psal.
dc imo cst ad lioiuincm : quo antcm asccndil cor lio- c.xx, 1,2). Ergo levemus oculos in montcs, imde ve-
ininis, siirsiim est ali liomiiic. Eii.ini sic, fralros, dici niei auxiiium nobis : et lamen non ipsi nionies sunt, in
potcst quia si ascendil in cor Jnannis, si aliquo modo quibusspcsnoslra poncndaesi; liccipiunlenimmonics
potosldii i.in lanliim aseendil in cor Joannis, in quan- quod nobisminislrent ergounde cl monlcsacnpiiiiil, :

liim ipsc Joannes non ernl hoino. Qiiid esi, Non crat ibispcs noslra ponenda cst. Oculos nostros ciim lc\ a-

liomo? In qii.inlmn rccperat csse angclus : quia omncs mus ad Scripluras, quia per honiines niinislrala: smu
sancti, angeli ; quia annunlialores Dei. Idco camali- Scripturac, lcvamus oculos coslros ad montes, unde
hus el aniinalilius non valcnlibus pcrcipere qux sunt aoxilium veiiiet liobis scd lamcii quia ipsi hoinincs :

Dei , quid ait Aposiolns? Cum enim dicitis, Ego smiii

erant qui scripsciuiil Scripluras, non de se Inccbanl
Puiili, ego Apollo.nonne homincs eslis (ICbr.m,4)?Quid scd ille erat lumen verum (Joan. i, !)) qui
, illuminat
cos voleliat facere, quibiis exprobrahat qnia homiucs omnem hominem venientcin in hunc niiindu n. Mons
orant? Vullis nosse quid cos faccre vnlcbat? audilc oral cl Joannes BaplisU, qni dixit, Aon sitm cgo
ille

in Psnlmis Ego dixi, Uii estis, el ftlii Excclsi omnes

: Cltiisius (Ibid. , 20 ) ne quisonam spcm in moulciu :

(1'sal. lxxxi, 0). Ad hoc ergo vocal nos Deus, ne si- ponens, cadcret ab iilo qui nionlcs il!us|i;u, ct i, :se
nms hnmines. Sed tiinc in melius non criinns liomincs, COafessus ait , Qitonium de plenitudine ejits omncs ac-
si prius ftos liomincs cssc agnoscamus , id est, ut ad cepimus (Ibid. i, 16). I:a dehcs dicere, Lcvavi ocittos
illam cclsitudincm ali liuinililale surgamus : ne cum tneos in monlcs, unde veniel uuxilium milii, nc anxiliuiu
pnlamus nos aliqnid csse, cum niliil siinus, non soluni quod libi vcnit ,
nu nlibus impulcs ; scd scqiiaris, el
iiou accipiamus quod non sumus.scdet amillamus dicas, Ati.xtliitm mciim a Oonrino , qui feeil calum et
quod sumus. terram.
5. Ergo, fralres, dc liis moniilitis ct Joanncs cral, 7. Ergo, fratres, ad lmc ista monucrim, ui qnando
qui dixit, In principio erat Verbum, el Verbuin erut crexislis cor ad Scripturas, cum sonarel Evangclinni,
npud Dcum, el Deus erul Verbum. Susccpcrai paecin ln principio erat Verbum, el Verbiim eral nputl Detim,
inons iste , ronlemplalialur divinilalem Verbi. Qua- et Deus erat Verbuni, et cictera quae lccta sunt,
imel-
Iis isle mons cral? quam excclsus? Transcendcr.it ligatis vos levasse oculos ad monic.s. Nisi enim montcs
omnia cacumina tcrrariim , transcenderal onines isla omnino cogilanlis, non iuvcni-
diccreiit, iunle

cauipos aciis, transccnderat omnes alliludines si- nlis. Ergo cx montibiis vcuit vobis auxilium, ul
li:cc
ileruin transcetideral oinnes clioros ct legiones An- vel audirelis : sed nondum poleslis intelligcre
,
qund
gelorum. Nisi cnim transcendercl ista oninia ipi.o audislis. Invocate auxilimn a Domino , qui fecil
crcaia sunl, non perveuiret ad eiim per qucm facta rceliim et lerram : quia inonles sic poluerunl loqui
,

snnl oiiinia. Non potcstis cogitare quid transcendcril, ut non possinl ipsi illuminare ; quia el ipsi illiiniiiiasi

nisi videalis quo perveneril. Qnxris de ceelo et lerra ? sunt audiendo. Inde qui hxc dixit, accepit Joanncs
facta sunl. Qna?ris dc liis qnae sunt in ccelo et lerra? ille, fratres, qui discumbcbal super pcclus Domlni
Utiqrie mulio magis ct ipsa facla sunt. Quocris de spi- (Joun. de peclore Domini bibcbai qnod
.xin, 25) , ct

ritualibus creatoris, de Angelis, Arcbangelis, Sedibos, propinai et nobis. Scd propinavit verba intdlcclum ;

Doininaliombns , Virlulibus , Principalibus? et ipsa autcin inde debes capere, unde cl ipse biberal qui
facla sunt. N::m cum enumer.irel hnc omnia Psalmus, libi propinavil : ut levcs oculos ad monl.s, undc anxi-
conclusit sic : Ipse dixit, el factasunt ; ipse mandavit, ct lium vcnict lihi, iil inde tanquim calicem, id esl

creata sunl (
Ps.tl. cxi.vm, 5) . Si dixit, el facta sunt, pcr vcrbum ' propinalmn accipercs ; ct lamcn qui.i auxi-
Verbuin facta su;;l : si autcm per Vcrbum facta sunt, lium luum a Domino, qui fecit ceeimii el lci ram, imle
iioii poluil Joannis cor pcrvenirc ad id quod ait, Jn implercs peclus, unde implevit iile : unde dixisli
principio crnl Vcrbum , et Verbum eral apud Dcum, tt Auxilium tneiim a Domino ,
qui fecil ca-liim et lerrnm :

Deus erai Vcrbum ; nisi transcendissel omnia qu.c smit qui polcst crgo, impleat. Fralres, lioc dixi *
: lcvct
facla per Vcibum. Qnalis crgo islc mons, qnam san- quisque cor suum quomndo illud vidct idoncmn , et
ctus ,
quam altus iutcr illos montes qui siiscepcrunt capial quod dicilur. Scd forlc hoc dicctis , quia egn
pacrrn populo Dei , ut colies possent suscipcre jn^ii- sum prascnlior quam Deus. Absil. Mulio esl
vobis
liam? ille nam ego oculis veslris appareo illc
prxscniior :
,

6. Vidctecrgo, fratrcs, ne forte de ipsis moniibus conscicntiis veslris pncsidet. Ad me aures ad ilum ,

est Joanncs, de quibus paulo anlc canlavimus, Levmri cor , ul utriimque implealis. Ecce oriilos vesiros el
ccnlct meos in montes, uude veniet uttxitium mihi. F.rgo,
1
iii | lcrisipie Mss., verbo.
faaires mci, si vultis imclligcre, levate oculos vcsl.-OS ' Stc Slss. Al cdili, ergo, Frutres, implettt Itoc q>tod dvi.
r.x3 IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI 1581

sensiis istos corporis levalis ad nns ; nec ad nos , non insit consilium quasi proles oicniis tu.-c , quasi lilius

eniin nos de illis monlibus , sed ad ipsnra Evangc- cordis lui. Prius enim cor gcncral consilimn , ul ali-

liuni , ad ipsum Evangelistam : cor nnlciii iinplendum quam fabricam couslruas , aliquid ampluui in lerra

ad Doiniiuin. Et nnusqnisque sic levet, ut videat moliaris; jam natura esi consiliam , ci opus nondum
quid lovct ct quo lcvct. Quid dixi Qnid level ct quo
, , , complelum cst vidcs : lu, quid faciurus es ; sed alius

levet? Quale cor levet, videal; quia ad Dominum le- non miralur, nisi cnm fcccris ct conslruxcris molcm ,

val uesarcina voluptatis carnalis pragravalum, ante

:
cl faliricam illam ad exsculplionem pcrfcclioncmqiie

cadal qiiam fucrit sublevalum. Sc«i videt se quisque

,
perduxcris: aitendunl bomincs mirabilcm labricam ,

gestare onus carnis? del opcram per conlineiitiain , ct miraniur coiisiliiim fabricantis; slupcnl quod vi-

ut purgel quod levct ad Dciiin. Bcali cnim miindi dent , ct amani quod non vident : quis cst qui potest

corde ,
quoniam ipsi Dcum videbunt (Mmtli. v , 8). vidcre consilium ? Si crgo ex magna aliqua fabrica
8. Nam ccccqtiid prodcst, quia soniicnint vcrba laud atnr liiimanuni consilium , vis videre quale consi-

]n principio crat Verbum, ct Yerbum erat apnd Deum, liiim Dcicsl Domiiius Jcsus Cbrislus, id csl , Vcrbtim
ci thus erat Verbumi El nos diximus verba , cuni lo- Dci ? Allondo fabricani islain mtiiidi ; vide qu.e sint
queremur. Numquid lalc Verbum crat apud Deuin ? facta por Vcrbum , el lunc cognnsccs quale sit Vrr-
Nnimc ea qua: dixiniiis, sonucruiil aique iransirrunl? liuii). Alleude liic duo niuiuli corpora , coeliun cl lcr-

Ergo ei Dei Verbuni somiit ct peraclum csi? Quomodo ram : quis oxplical verbis ornaluin cueli? quis explicat

oninia per ipsum facia sunt, el sinc ipso faciuui est verbis frcunditaiem lcrrac? quisdigne coUaudal tein-

nihil ? quomodo per illud regitnr ,

quod per illud porum vicos? quis dignc collaudat sciniiiuni vim?
crcaium est , si souuil et transiit? Quale ergo Verbum Vidotis qu.c taceam , nc diu cnmnioniorando parura
quod ct dicitur , el non iransil? [nlend.il Cbaritas dicain for:e ,
qtiam poleslis '. Ex faliric.i
cogitare

veslra : magna rcs csl. Quolidie dicendo verba vilue- ergo isia animadvcrlile quale Veibum csl pcr quod
runinobis ,
quia snnando verba ct Iranseondo vilue- facta esl : cl non sola facl i est. Omnia enim isia vi-

runt, ci nihil alind vidcntur qnam verba. Est verbum dcnltir, quia pcriineiit ad scnsuin corporis. Per illud

et in ipso lioininc, quud maiirl inlus : nain sonus Verbiim ct Angeli facli sunl; per illud Verbuin cl

procedil ex orc. Est verbnni quod vcrc spirilnalilcr Arcliangcli facti sunt ; Potesiaies , Sedes , Domina-
dicitur, illud quod intelligis do souo, non ipsc sonus. liones , Principatus ;
per illud Verbuin facla sunt
Ecce verbum dico , cum dico, Deiis. Quam breve est omnia : binc cogitale quale Verbum esl.

qnod dixi ,
quatuor lilteras, eldiiassyllabas! Num- 10. Kespondcl niilii modo forle nescio quis : Et
quidiiam lioc toium est Deus, quatuor liltenc, ct du;c quis lioc Yerbum cogitat? Noli ergo tibi quasi vile

syllaba:? An quanlura lioc \ile est, tanlum cbarum aliquid formare , cuin audis Verbum , et conjiccre

csl quod in eis iiitelligilur ? Quid facttim csl in corde verba qu.c audis quolidie , lllo lalia verba dixit, talia

luo, cuin atidisscs , Deus? Quid faclum csl in cordc verba loculus csl , talia verba mibi narras : assidue

inco, cuni dicerem, Deus ? Magna el siimma quxdam ciiini dieendo nomina verbnrum, quasi vilueruni,

Biibsunlia cogitata cst, quae iranscendai omncni niu- veilia. Ei quando audis. ln principio eral Yerbiiin, ne
labilem creaiuram, carnalem ct animalem. Et si vile aliquid pulares, quale c 'iisiievisii cngitare, cmn
dicam libi, Dcus commuiabilis esl , an incoininiila- vcrba liumana solcres audirc , audi quid cogitcs

bilis ? respondebis sl.tlim , Absil ut cgo vel crcdam Deus erat Verbum.

vcl seiiiiani commuUibilem Dctiin : incommutabilis 11. Exeat nnnc nescio quis infidelis Arianus, et

esi Deus. Aninia iua quamvis parva ,

quarovis forte dical quia Verbum Dei facliim est. Quomodo pnlesl
fiori ul Vei btim Dei factiitn sit qnando Deus per Ver-
adlmc caroalis, non roilii pottiil res|ionderc nisi in- ,

< omniulab lciu Deiiin ; omnis aiileni crcalura muta- buin fccit oninia ? Si ct Verbuin Dci ipsum factum csi,

potttisti scintillarc in illud quod per quod alitnl Verbnro faetuni est '!
Si boc dicis, quia
bilis : quoiniido crgo
csl Vorbum Verbi per quod factum Csl illud, ipsum
esl supcr o em i •rraiuram, ul certtis inilii rcspon- ,

Dcum Quid cst ergo illu dico ego unicum Filium Doi. Si autein non dicis Vcr-
ueres incoinmuiabilcm ? I

ln corde luo qnando cogitas quaindam subslanliam bum Verbi , conccde non facium per quod facla suiit
,

pcrpcluam , omnipolcnlcm , iiifiiiil.un , ubi- oiiinia. Non cnim per scipsum fieri poluit pcr qtiod
vivam ,
,

ubiqnc loiain nusquam inclusam ? facta stinl omnia : credc ergo Evangolisla;. Polerat
que prasentcm , ,

verbiim de Dco in corde enini diccrc , In principio forit Deus Vcrbum : quo-
Quando ista cogilas, boc est
qni qtialnor inodo dixit MiiJSCS , in principio fecil Deus caeluni el
tuo. Numqiiid aiilcm boc csl sontis ille
hrram ; et omnia sic enumcrat , Dixil Dcus Fial , cl
lillrris conslal , ct duabns syllabis ? Ergo qu rctimquc ,

facliun cst (Gen. i). Si dxil, quis dixit? Ulique Deus.

dicuuturel ir.inseunt,soni suiit, littera suni, syllabx
El quid facluin csl ? Crcalura aliqna. Iutcr diccntcm
BUnt.Hoeverbum Iransil.qm dsonafqnodaiilciiisigni-
Dciiiii cl fatlam crealtiram quid esl per quod faclum
liravil sonus, ct in cogitanle esl qui di\it, cl in intel-
csl, nisi Verbtim? quii dixit Dcus.Fiat, et factuui
ligcnle csl qui andivit, mancl boc Iranseunlibiissonis.
cst. Uoc Vorbiiin incommulabile : quamvis mulabilia
9. Ilrfcr '
animum ad illud verbum. Si lu potcs
per Verbum fianl, ipsum incoinmiitabile esl.
babrrc vcrlium in corde luo , tanquam consiliiun na-
1
Cnus Becheronensis codex . cl nwius quam potestii co-
lum in inentc lua , ul iucns lua parial consilium, ct
cum aliis soxdecitn Mss. oniissa pajlicula, ex,
qilare. llinc
•Juxta \x>\., referl. M. prosequiinr sic ; Fabriea ergo ista admatlvemf, ipmW, eic
1585 TKACTAIT S I. CARJT I. 138«

12. Noli ergo credere faclum ,

pcr qtioil facta sunt bum. Quare hoc factum cst propter le ? Ut s-tigcres

oiiinia : ne non reficiaris per Verbum, per qimd re- qui niaiiducarc non poteras. Umiiinu ergo , fralres ,

Cciunlur oninia. Jam enim factus es per Verbtun, sed sic accipitc , Omnia per ipsum facta sitiit , et sine ipso
oportet le refici per Verbum si autem mala fuerit : factum esl niliil. Universa enini crcatura per ipsimi
fides tua de Verbo, non poteris refici per Veibtim. Et facla est, majnr, minor : per ipsum facta sunt su-
si libi conligit fieri per Verbum, ut pcr illud factus sis, pera , infera ; spiritualis , corporalis, per ipsum facla
per te delicis : si per te deficis , ille te refieiat qui le sunt. Nulla enim forma , nulla cempages, uulla con-
fecit : si per tc delerior efficeris, ille te recreelqui te cnrdia pailium , iiulla qiialisciimque substantia, qu;e
creavit. Quomodo le aulem recreel per Vei buni , si pntest habere poinlus , numerum , niensiiraiii , nisi

male aliquid senlias de Verbo? Evangclisla dicit per Verbum est, et ab illo Verbo creulore, cui
illud

ln principio erat Verbum ; et tu dicis, In principio dictum est, Omnia in mensura, et nunuro el pondere ,

faclumcst Verbuni. Ille, Oninia per ipsum fucta sunl , disposuisti (Sap. xi , 21).
dieit ; et tu dicis quia et ipsum Veibum factum esl. 11. Nemo crgo vos fallat, quando foi te txdium pa-
Polcrat dicere Evangelista , Iu priucipio factum est limini ad mtiscas '. Etenim aliqui derisi sunl a dia-

Verbtim : sed quidait? In principio erat Verbum. Si bolo, et ad muscas capti sunt. Snlent enim auctipes
crat, non est factum , ut isla omnia per ipsum fierent, ponere in muscipula inuscas, esurienles aves deci- tit

et sine ipso nihil. Si ergo erat in principio Verbum, et piaut : sic et isti ad muscas a diabolo decepli sunt.
Verbum eral apud Deum , el Deus eral Verbum : si non Nam nescio quis txditira paiiebatur ad muscas :

poles cogitare quid sit , diffcr ut crescas. Ille cibus invenil illum Manichxus txdio aHecluin ; et cuiii di-

cst, Dccipc lac ut nulriaris, ut sis validus ad capien- ceret se non posse pati muscas et odisse velicinentcr

duin cibum. illas, slatini ille, Quis fecit has? Et quia Iflcdioaffeclus
13. Sane, fratrcs, quod sequitur, Omnia per ipsum crat, et oderat illas, non ausus
esl dicere, Deus illas

facta suul, el sine ipso factum est niliit, videte ne sic fecil : crat aulem catholicus. Ille statim subjecit Si :

cogitetis, quia niliil aliquid est. Solent euiiu inulli Deus illas non fecit, quis illas fecit? Plane, ait ille,
niale intelligenles , sinc ipso factum est nihil , ptttare egocredo quia diabolus fecil muscas. Et ille slaiim :

aliquid esse niliil. Peccalum quidem non per ipsiun Si muscam diabnlus iecit, sicut le video cnnfiteii
factiun est: ct manifeslum cst, quia peccalum nihil quia prudenler intelligis, apcm quis fecit, quse paulo
esl, ct nibil fiunl bomines cum peccanl. Et idolum ainplior est musca? Non ausus ille est dicere quiu
non per Verbuin lactum est : babet (luidem formam Deus tecit apeuj , et muscain non fecit; quia res erat
quanidam hiiiiianani, sed ipse liomo per VcrLum proxima. Ab ape duxit ad locuslam, a locusta ad la-
factus est; nam forma hominis in idolo, non per Ver- certum , a lacerto ad avem, ab ave duxit ad pecus,
bum facta est; et scriptum est, Scimus quia nihil est inde ad bovem, inde ad elephanlem, ppslremo ad ho-
idolum (I Cor. viii , 4). Ergo isla non sunt facta pcr minem ; et persuasit homini qtiia non a Deo faitus est
Verbum sed quxcumquc naturaliter facta sunt
;
hoino. Ila ille miser cum tadiuiii p issus est ad muscas,
quxcumque sunl in crcatuiis, omnia oninino quae fixa musca faelus est, qucm diabolus possideret. Deeke-
in coelo suut, qux fulgent desuper, qux volilant sub buh quippe inlerpretari dicitur princeps niuscarum :

ccelo et qux moventiir in

, universa nalura rerum, ' de quibus scriptum est, Muscw morilurai s
exterininant
omnis oniiiino crealura : dicam planius , dicam , fra- oleum suavilaiis (Eccle. x, 1).

tres , ut intelligatis , ab angelo usque ad vermiciilum. lo. Quid igitur, fralres? quare isla dixi? Claudile

Quid prxclarius angelo in crealuris? quid exlremius aures cordis vestri adversus dolos inimici ; intelligite

vermiculo in creaturis ? Per quem factus est angclus , quia Deus fecit omnia, et in suis grsdibus collocavit.
per ipsum factus est el vermiculus : sed angelus di- Quare aulem patimur multa mala a creaitiraquam
gnus coelo, vermiculus lerra. Qui creavit, ipse dispo- fecit Deus? Qttia oSTendinius Detini? Numquid hac
suit. Si poneret vermiculum in ccelo, reprebenderes Angeli paliunlur? Fortassis et nos in vita isla illa nou
si vellet Angelos nascide putrescenlibns carnibus, re- limeremus. De poena tua peccaium tuum accusa, iion

prebenderes : et lamen prope hnc facit Dcus , et non judicem. Nani propter siipeibiam instiiuit Deus islain

est rcprehendcndus. Nam omnes lioniiiies de carne creaturam minimam et abjeciissimam 3

, ut ipsa uos
nascentes, quid sunt nisi vermes ? et de vermibus tnrqueret cum superbus fuerit homo, et se jaela-
: ut
Angelos facit. Si enim ipse Doininus dicit , Eijo au- verit adversus Deum et, cum sit innrlalis, morlalcm ;

tem sum vermis , et non liomo (Psal. XXI , 7) ;

quis lerrueriljcl, cum sit honio, pioxinuim homiiiein non

dubilat hoc dicere quod scriptum est el in Job, Quanto agnoverit; cum se ercxerit, pulicibus subdatur. Quid
magis homo putredo , el filius hominis vermis ( Job est quod tc inflas Iiumana superbia? Ilomo tibi dixit
ixv , G) ? Priino dixil, Iwmo pulredo ; et postea, filiut eonvicium, et tumcisti, et iralus es ;
pulicibus rcsiste
hominis cermis : quia vermis de putredinc nascitur
ideo homo pulredo, et fttius hominis vermis. Ecce quid 1
Editi . patimini a muscis : ei paulo infra, patiebalur a
muscis ; ilem |:ostea , passus est a muscis. At Mss. oiiines
lieri vo'uit propler le, illud quod in principio erat const.nter balieut, admuscas seilicet phrasi quadum Afris ."

Verbuni, et Verbum erat apud Deum, et Deus cal Ver- usitata, uti nierito visuin est Lovanieosibus.
* Lov., morienles : eujus loco editi alii et Mss., morilnrie.
3 in plerisque
Mss., mslituit ut i%la creftturo ihuwM et
• llk in plerisque Mss. non est prarpositio, in. abjectissima,

SASCT . AtGlST. III. (Qitarante-tjuatre. I

r.s? 1N JOANNIS KVANCELIUM, S. AUGUSTINI r.s8

Ut donnias engnosce qui sis. Nam ul noverilis, fra- csi parvulus ad qneni respicio, ui dicam. Capial qms-
tres prnpter superbiam noslram domandam crcaia quc ul potest, in quanlum potcsi : ci qni non potest,
,

isla, qua- molcsta nobis es.ent : populum Pharaonis uiilrial cor, ut possit. linde nulrial? De laclc nulrial,
mpetbum poiuil Deus domare de ursis, dc leonibus m ad cibuin pervcniat. A Christo pcr carncm nalo
de serpcnlibiis; muscas ci ranas illis immisit (Exod. non recedai, donec pcrvenial ad Christum ab uno
vin, G, 2i), ut rcbus vilissimis supcrbia domaretur. Palrc natiim, Verbuni Deiim apud Deiun, per quod
16. Omnia crgo, fralrcs, onmin omiiino per ipsum facla sunt omnia quia illa vita cst
:
, quae in illo csl

fatta siinl, el sine ipso [ac:um esl nihit. Scd quomodo lu\ liomiiium '.

pcr ipsuni facla sunt oniiiia ? Quod faclum esl ,

in itlo 18. Iloc enim sequilur, Et vita erat lux hominum ;

iiia est. P.itesl cnim '

sic dici, Quod facium est in illo, ct ex ipsa vita bomines illuminanlur. Pccora non
viia esi : ergo toium vita est, si sic pronuniravcrimus. illuminanlur, quia pccora non babent raiionales mcn-
Quid cnim non in illo facium cst? Ipse esl cnim Sa- tes qua* possint videre sapieuiiam. Ilomo autcm
•..ieulia Dci; et dicilur in rsalmo, Oiimia i» Sapientia faclus est ad imagincm Dci , babcl ralionalem menicni
fmsti(Ptal. cin, 21). Si ergnChrisluscstSapienlia Dci, pcr qiiam possit percipcre sapiciiliam. Ergo illa vita
ctPsalmusdicit, Omtliflin Sapicnliu fecisli; omniasicut per qiiam facta sunt omnia , ipsa vila lux esl : cl non
pcr illuin facla, ila in illo lacla sunl. Si ergo omnia in quorumquc aiiiinalium, sed lux hominiun. Unde paulo
illo, fiaires cliarissimi, et quod in illo laclum csl, viia post dicit, Erat lumen rerum, quod illuminat omnem
esl;crgo et lerra vilaest.eigoeliigmim viia est.Dici- homincm venienlem in hunc mundum. Ab illo lumine
mus quidcni lignum vitam, Sed secunduni inlcllcctiun illuminaius est Joanues Baplista ; ab ipso ei ipse

ligmim crucis, unde acccpiinus vilam. Ergo et lapis Joannes cvangelista. Ex ipso lumine pleniis erat qui
viia est. Inhonestum est sic intelligcrc, ne rursuni dixil : Non sum ego Chrislus ; scd qui posl me venit
nobis subrcpat cadem sordidissima secla Manichao- cujus non sum ego dignus corrigium catceammli solvere
riun, ct dicat quia habct vitam lapis, ct babcl auimain (Joan. i, !>, 20, 27). Ab illo liiininc illiiininatus crat

paries, et reslicula habct animain, ct lana cl vestis. qni dixil, ln principio crat Verbum, et Verbum erat

Solent enim deliranles dicere, et cum repressi lue- aptid Detun, cl Detts eral Vcrbum. Eigo, illa vita lux

rint * cl rcpulsi, qnasi de Sciipturis proferunt dicen- csl hominiim.

les : Ulquid dicliim esl, Quod faclum est in itlo, vita 19. Sed forte stulla corda adhuc capcre islam ln-

etl ? Si eniin omnia in ipso facla sunt, omnia vita ccm non possunt quia peccalis suis aggravaulur, ul
,

simt. Non te abducant : pronunlia sic, Quod factum cam vidcre non possinl.Non ideo cogitenl quasi ahs-
esl; hic subdislinguc, el dcindc infer, i» illovilaest. entcm esse lucein quia eam vidcre non possunt ,

Quid est boc ? Facta cst terra, scd ipsa terra qurc facta ipsi eniin propier peccata tenebix sunt. Et lux in

cst, nonestvila : csiaiileininipsaSapienliaspiriliiali- tencbris tttcel, el tenebra; eam non comprelieiiderunt.

lcr ratio quxdam qua lcrra facla cst hacc vita est. ; Ergo, fratrcs, quomodo hoino positus in sole c.tcus,

17. Quomodo p.issum, dicam Charitati vcstne. Fa- pr.csens cst illi sol, scd ipse soli abscns est ; sic omnis
bcr facit nrcam. Primo in aitc babet arcam : si enim slnlliis, omnisiiiiipius,oinnisimpius, cxcus cst corde.

iu arte arcam non haberct , unde illam fabricando Pnrsens est sapicntia, sed cum caxo praisens est ,

proferrct? Scd arca sic est in aite, ut non ipsa arca ocnlis cjiis abscns est : non quia ipsa illi abscns est
sit qn* vidctur oculis. In arle invisibiliter est , in scd quia ipsc ab illa abscns est. Quid ergo faciat isle?

opere visibiliter eril. Ecce facta est in opere; num- Mundet unde possu videri Deus. Quomodo si pro-
quid destitit csse in arlc? El illa iu opere facla cst, et pierea videre non possct ,
quia sordidos et saucios

illa mancl quse in arle cst : nam potcst illa arca pu- oculos habcrct, irruente pulvere vel piluita vel funio,
trescere, et itcruin ex illa qux in arte est, alia fabri- dicerct illi medicus : Purga de oculo luo quidquid
cari. Ailendite ergo arcam in arte, et aream in opcrc. mali est, ul possis vidcre lucem oculoruni tuorum.
Arca in opcre non cst vita, aica iu aite vila esl; quia Pulvis, piluita, fumus, pcccata el iniquilates sunt
vivit anima artificis , ubi siinl ista omnia antequam tollc indc ista omnia, et vidcbis sapicntiain qu:c pra>
proferanlur. Sic ergo, fratres cbarissimi, quia Sapicn- se ns csl : quia Deus est ipsa sapicntia; et dictum

lia Dei, per quam facla sunl omnia, sccundum aricm cst , Deali mundo corde ,
qitoniam ipsi Deum videbunl

conliiiet omnia, anlequam fabricel omnia; hinc qu.-c (Maltli. v, 8).

Ihinl per ip^am arlt^n, non continuo vita suiit, scd TRACTATUS II.

quidquid faetuni cst , vila in illo csl. Terram vides ; De eo qttod seriptum est, Fuit bonio missus a Dco, cui

est in artc lcrra : cosluin vides ; est in arte ccclum : iioincn eral Joannes, elc. , usque ad id ,
plenuni

solem el lunain vides ; snnt ct ista in arle : sed foris gratix elveritatis. Cap. 1, f . 6-H.
corpora sunl, in arle vita suul. Videle , si quo modo 1. Boniimcst, fralrcs, ut tcxliun divinarum Scri-
potcsiis; magna cnim res dicla est : et si non a ine pliiraium, cl maxime sancti Evangclii , niillum lo-

in.ngno, aul non pcr mc magnum, lanien a magno. cimi pr.Tlcrinillcntes pcrlraclcmiis, ul possninus; ct

Nnn eniin a me parvulo dicta sunt Ikcc : scd ille non pro nostra capacitale pascamur, ct niinistrcinus vobis
undc ct nos pascimur. Capiiulum primum prctcriio
sic omncsMss. ct antiquiorcs cditl.At \x>\.: rotestctimn. * Tres Mss., qttta ilta vila qtttv in Hlo esl, titx liotnmum
» /Vfiquui \Lss., et cttm repriliettsi ftterbu. est.
1589 TRACTATLS II. CAPCT I.
13 3
dic iloniinico uaclaluni esse meininimus, id est, i In vestris : si vullis pie el cbristiaiie vivere , hxrelc
principio erai Yerbum , ei Yerbum eiat apud Deum , Christo secundum id quod pro nobis factus est , ut
ci Dcus eral Yerbum : boc erat in principio apud porveniatis ad emn secundum id quod cst , et se-
Deuni. Omnia per ipsum fncla sunt , ei sine ipso Ta- cmidum id quod crat. Accessil , ul pro nobis boc fie-
l
cium Quod factum est in illo vita esl et
est nibil. , ; ret ; quia hoc pro nobis l'a< tus esl , nbi porlcntur
vita cr.il u x bominum cl lux in tcncbris lucct , et
1 ; infirmi , et mare saxuli transeant, ct perveuiant ad
lenebrae eain non cumprehcnderiint. » Huc usipie palriam ; ubi jam navi non opus crit, quia iiiilliiin
traclatuin esse credo recordamini omncs qui ad- : mare transiiur. Melius est ergo
non videre menle id
fuistis ; et qui non adfuistis , credite [nobis , ct bis quod lamen a Cbrisli ciuce non recedcrc
esl , et

qni adesse voluerunt. Nunc ergo quia non possunius qnam videre illud mente, et crucem Cbrisli con-
seaiper omuia rcplicare, propler eos qui hoc volunt lemnere. Bonum est super boc et optinium , si fieri
audire quod sequitur , et oncri cst illis si repetanlur potcst, ut el videalur quo eundum sil, et tcucatur
priora cum dcfraudaiione posleriorum ; dignenlur et quo portctur qui pergii. Iloc potuerunt meiites ma-
qni non aderant non praetcrita esigere, sed cum bis gnaj monlium , qui montes dicli sunt, quos maxime
qui aderant el nunc audire pnescnlia. illuslrat ltimen jusiiiic : potucruut, et viderunl illud
2. Scquitur , Fuit homo missus a Dco , cui nomen quod est. Nam videns Joannes dicebat , ln prineipio
eralJoannes. Elenim ca qu.e dicta siinlsuperius, fra- eral Verbum ,
et Verbum erat apnd Deum , el Deus eral
ties chnrissimi, de di\ initale Cluisli dicla sunl ineffa- Verbum. Yidcrunt lioc et ut porvenireiit ad
,
id qtiod
bili, cl prope inclTabiliter. Quis enim capiet, In prin- vidcbant de longe, a cruce Christi non
reccsserunt
cipio erat Yerbum, el Vcrbiun eral apucl Deuin? Et ne ct humiliiaieiiiChriati non coniempserunt. Parvnli
vilescal libi nonien Yerbi per consuetiidineni quoli- vero qui hoc non possunt intelligere, non
,
recedentes
dianorum verborum , Et Deus eral Verbum. Hoc Yer- a cruce et passione et resurrectione Christi
, in ipsa
bum idipsum est, unde bestcruo die multiim locuii navi perducuntur ad id quod non vidcnt
, in qua navi
sumus : et prastiieril Dominus , ut vel tanium lo- perveuiunt et illi qui vident.
quendo aliqtiid ad corda vestra perduxerimus. In i. At vero quidam pbilosoplii hujus mundi exsli-
principio erat Verbum. Idipsum est, eodem modoest; terunl ,
et inquisierunt Creatorem per creattiram
:

sicut csl, semper sic esl; mulari non polest : boc quia potest inveniri per crealuram, evidenter di-
est esl Quod nomen suuin dixit famulo suo Moysi
'. : cenle Apostolo, Invisibitia enim cjns, a constilu-
Ego sum qui sum; et Misil me qui est (Exod. m, 14). , tione mundi, per ea qum facta tmt , mleilecta conspi-
Quis ergo lioc capiet, cum videatis omnia mortaiia ciunlur; sempiterna quoque virtas ejusel divinilas ,
iiuiiabilia ; cum videaiis non solum corpora variari ut sint inexcusabiles. Et scqtiilur , Quia cum cognotis-
per qualitates, nascendo , crescendo, deliciendo, mo- senl Deum : non dixit ,
Quia uon cognoverunt ; sed ,
ricndo , sed eiiam ipsas animas | er affectum diversa- Quia cum cognovisscm Deum non , sicnt Deum glorifica-
rum volunlalum dislendi atqne discindi : cumvideatis verunt ,
aut graiias egerunt ; sed evaniierunt in cogitalio-
bnmines et percipere posse sapicntiam si se illius nibus suis et obsturatum esl insipiens cor eoritm.
, ,
Unde
luci et calori admoverint; cl amitlere posse sapien- obscuratum? Sequilur, el dicit apertius : Dicentes
tiam , si inde malo alfeclu recesserint? Cum videaiis enim se esse sapientes , slulti facli suut (Rom. i 20-22).
ergo ista omnia esse inutabilia ;
quid est quod esi Viderunl quo veniendum esset sed ingrati
:
ei qui il-
nisi quod Irnnsccndit omnia qua: sic sunl ul non sint? lis praeslilit quod viderunt , sibi voluerunl tribuere
Quis ergo boc capiat ? Aul quis , quomodocuniquc quod viderunt ; et facii superbi amiscrunt quod vidc-
inlenderit vires menlis suae , ut atlingat quomodo po- bant , et conversi suut inde ad idola et simulacra
e.
test idquod est, ad id quod utcumquc mente allige- ad culluias dsmoniorum , adorare crealuram , et
rit, possit pervenirc ? Sic est enim tanquam videal contemncre Creaiorem. Scd jam isti elisi isla fece-
quisque de longe patriam , et mare interjaceat; videl runt ut auiem eliderentur, superbierunt ; cuin au-
:

quo eal , sed non babet qua eat. Sic ad illain slabili- lem siiperbirent, sapientes se csse dixeruni. Hi crgo
talem noslram ubi quod est est ,
quia boc solum scm- dequibus dixit ,
Qui cumcognovissent Deum, viderunt
per sic est utest, voliiinus pervenire; inlerjacet mare lioc quod dicil Joannes, quia per YT crbum Dci facta
hujus sseculi qua imus, elsi jam videmus quo imus : snnt omnia. Nam inveniuntur et isla in libris philo-
nam mulli nec quo eanl vident. Ut ergo esset et qua sophorum : ct qnia unigenilum Filium babet Deus
iremus, venit inde ad quem ire volebamus. Et quid per quem sunt omnia. Illud potuerunt videre quod
fccil? Instituii lignum quo mare transeamus. Nemo esl, scd viderunt de longe : noluerunt toncre liuniili-
enim potest mare hujus sreculi nisi cruce
iransire , lalem Chrisli, in qua navi sectiri pervenirenl ad id
Cbristi portatus. Hanc crucem aliquando ampleclilur quod longe videre potuerunl ; ct sorduit eis crux
el infirmus oculis * ct qui non vidct longe quo eat
: Cbristi. Mare Iraiiseundum esl, el lignum coniemnis?
iion ab illa recedat, et ipsa illum pcrducet. sapientia supcrba ! iriides crucifixum Cbiisliim ;

5. Itaque , fralres mei , hoc insinuavcrim cordibus ipse est qucm longc vidisti : In principio erat Vcrbutn,

1
Editi et Mss. , hoc est Deusest : excepto codice Bccli,, * Ita cdili. AtMss. inlerpnngunl sic : 11 secundmn id quod
a qno abest vox, Deus. erat aecessil, ut pro nobis lioc fierel ; additque bu- uecli.
' »ic Mss. \l cditi, fl injirm: s oc: lut codex <7i«xi nun crat :
I.VJl IN JOAN.NIS EVANGEI IUM, S. AUGUSTINI 1302

: Vertnm mU nptid Deum. Scil ijunrc crueifixus esl? oriinem homlnem venientem , ct ipsum Joannem.
(Jnia liguum tibi humiUtalis cjns nccessarium erat. Ipse ergo illuniinabal, a quo se demonstrari volebal.

Supcrbia eniiri tumueras . cl longe nb illa patria pro- Intelligat Charitas vcstra : veniebai euim ad menies

jecluseras; et Qactibus hujus saeculi inlerrupta est inliiinas, ad corda saucia, ad ariem animse lippientis.

via , el qua transcalur ail palriani non est , nisi ligno Ad lioc verieral. Et unde posset anima Viderfl qriod

porlcris. Ingrate , irrides eum qui ad le venii ut re- perleeie est? Quoinodo plerumquc fit ut in aliquo

deas! (pse laclus esi via , el lioc per mare : imle in corpore radialO cognoscatur orlus cssc sol, quem
mai-i anibuiavit (Matth. xiv, 25), ut nsienderet esse oculis viderc non possumus. Quia et qui saucios ba-

iu mari viam. Sed tu, qui quomodo ipse ambujare in benl oeulos, idonei sunt videre parielem illiiininatiiin

mari non potes, navi portare, ligno poriare erede : et illustraium a sole, vel iiiontem vcl arbofem, aut

in c •rucifixum et poteris pervenire. Propier le cruci- aliquid bnjusmodi idouei sunt videre; ei in alio illu-
,

lixtis esl , iit liumilitatem doccret ; et quia si sic ve- strato demonstraiur iilis orius ille, cni videndo adlmc
miniis idoneam a iem gerunt. Sie ergo oiniics ad
nirei nt Deus, non agnuseereliir. Si enim sie veniret illi

no:i veuiiet eis qui videre Deum non pote- quos C.lnisiiis venerat, minus Idonei erantcum videre :
ut Dcns ,

ruit. Non secundum id qnod Deus est, aul

cnini
radiavit Joanncm; ci per illuui confitentem se radia-
iiun ae se illuiuiiurtirm esse, nori qni radiarel et illu-
venit, autdiscedit; eum sit nbique pncsens, etnullo
Qiiod minaret, COgnitus est ille qui illuniinat, cuyniliis rsl ille
loco contineatur. Sed secundum quid venil?
qui illustrat, cognilus est qui implel. Ei quis est? Qtu
apparull hnno.
llluminal, inquil, omnem Iwminem venientcm in mun-
Qula ergosic crat bomo, ut laterct in illoDeus,
5.
dum. Nam si illinc non recederei, non essel illunii-
hlissns est anle illum niagnus liomo, per cujus tesii-
ilandus sed ideo bic illuminandiis, quia illiiic reees-
nioniuni iiivenirelurplusqiianiliomo. El quiscst hic?
:

Euit iiomo. I.t quomodo posset isle verum de Dco di-

sil, ubi hmnn semper poteral esse illuniinalus.
8. Quid ergo? Si venit buc, ubi erat? ln liuc mundo
cere? Missus a Dio. Quid vocabatnr Cui nbmen eral
erat. Et bic erat, el buc venil bic eral per diviniia-
Joannes. Qu.ne veuil? Hic venil in testimoiiium wl te-
:
,

omnes crederenl per lcm ; liuc vcnil per carneni : quia rum bic essel pcr
stimonium pcrhiberet de lunrine , ul

perhiben de divinilalem, ab slullis et caecis el iniquis videri non

illum. Qualis isle qui lesiimonium t lu-

aliquid iste Joannes, ingens raeiiiimi, poterat. Ipsi iniqni tenebnc sunt de quibus dicfnm e-i,
mine? Magnnm
niagna ctlsilndo! Mirare, piane mi- I.kx tucet in tenebris, el tenebrce eum noncomprehende-
magna -iniia ,

iniil {Joan. 5). Eccc bic esl el modo, cl liicerat, et

rare; sedtaiiquam nioniem. Mons aulem in lenebris i,

seraper bic esl; el iiunquam recedit, imsquain rece-

est , nisi luce vcslialur. Ergo lanlum miiaie Joan-
Upus est ul babcas unde videas quod
ncm, ul audias quod sequilur, Nbn eral itle lumen : dit tibi iiuii

cum montem pulas lumen esse, naufragiuni in qiiam reiedil; opus csl ut Iu non recedas ab eo qui
ne
inonte facias non solaiium iuvenias. Scd quid debes
,
nasquam recedit; opus est ut lu non deseras, et non
non occidet. Si lu fece-
mirari? Monlem lanqtiam nionlem. Eiige autem le
desereris. Nuli cailere, el libi

casum, oceasum auiem tu sias,

ad illum qui illiiniiuat iuontem , qui ad lioc cr.ctus ris ille libi facit : si

cl oculis luis nuntiel. prasens csl libi. Sed non steiisli recordare unde ce-
cst , ut prior radios eicipial , :

lumen. cideris, undc tc dejecit qui prior te ceeidit. Dejccit

Ergo , tion erat ille

6. Qiiare igitur vcnit? Sed ut teslimonium perlii- ciiim le, non vi, non impulsu, sed voliintate lua. Si

berel dc lumine. Uiquid boc? Utomnes crederenl per enim malo non ci nsenlires, siares, illuminatiis ma-
iltum. Eldeqiioliiinine lesliinonium perliiberel? Eral neres. Mudo aulem quia j;im cecidisli, et factus es
1

lux vera. Quare addiium est, vera? Quia et bomo il- saucius corde, undevideri illa lux poiesl , venitad le

luiiiinatus dieitur lux; sed vera lux iila est qiuc illu- talis qiialem pusscs videre ; el lalcm se bominem
minat. Nam el oculi noslri dicunlur liimiua ; et lanien pra-buil, ut ab boinine quaTerel lestimonium. Ab bo-
nisi aui per uoctem luccrna atcendatnr, aut per diem inine quieril leslimoniiim Deus, ei Deus leslem luibet

sol exeal , luinina isla sine causa patent. Sic ergo et liominem ; babel Deus lesiem boniinem, sed propler

Joamics eral lux , sed non vera lux : quia non illumi- hominem : lani infiriui suinus ! Per lucernam quxri-

nalns, leinbni'; sed illiiniinatione faclus est lux. iiius diem : qtiia lucerna dielus est ipse Joannes, Do-
Nisi aulem illuuiinarelur, lenebra; erat , sicut oinnes mino dicenle : Itle erat i.icerna ardens et lucens, ct vos

jam credentibusdixit Apostolus, Fuistis voluistis exsulture ad horam in lumine ejus ; ego autein
impii, quibus
habeo testimunium niiijus Joanne (Id. v, 55, 50.)
uliqunndo lenebrw. Modo autem quia crediderant,
quid? Nuncaulem lux, inquit in Domino ( Eplies. v, ,
9. Ergo oslendit quia propler bomines voluil pcr

8). Nisi adderet, in Donrino, non inlelligcreinus. Lux, luccrnam demonslraii ad fideni credentium, ut per

inquil , in Domino : tenebrx non in Domino eralis. ipsam lucernain inimici ejus coiifundeieulur. llli cnim
Fuislis enim aliquando tenebrai : ibi non addidit , iu inimici qui illum tcntabant, et dioebant, Dic nobis, In

Domino. Ergo lenebra in vobis , lux iu Domino. Sic qua potestate ista facis? Interrogaho vos el ego, inquil,

ct ille non eral lux , sed ut lestimonium perliiberet de UHiim sermonem .'
dicite iitilri , buplismus Jounnis unde

lutnine. est ? de ccelo, an ab hominibus ? El turbati sunt, et dixe-

7. Ibi aiilem est ip=a lux? Eral Ivx vera, quw illu- 1
Frtiti, jkii polest. Ahest, iwn, a Mss. seusus Augusiiiii est,

tninal omiiem liomincm venientem in hunc mundnm. Si videri ilbiu luceiu noii ooiilo, sed corde.
I.-.03 TRACTATUS II. CAPUT I. 150 i

runl npud semelipsos , Si dixerimus de calo ; diclurus niundus per eum faclus esl,et mundus eum non co

esl uobis, Quare ergo non credidislis illi ? qnia ille Cliri- guovit.
(

6to perhibuerat lesiiiiiomiint, el dixeral, Nonsumego 12. In sna propria venit: quia oinuia isia pcr eum
Christus, sed ilte [Juan. 20 27]) Si aulem ex liominibus
l, facla stinl. Et sui cum nonrecepcruul. Qoisui? llomi-
dixerimus esse, timemus populum ue lapidet nos;quia nes quos fecil. Judiciquos primilus lecil super onmes

lanquam prophetam habebunl Joiinnem. Timenlcs lapi- genies csse. Quia aliae gcnles idola atlorabant, cl dic-

datiuncm , sed plus timenles veritatis confessioncm, monibiis scrviebant; illc aiitcm populus nalus erat de

rcspondernnt mendacium verilati ; ct memita est ini- scmine Abralia: : et ipsi rnaxiim! sui; quia el per

qnilas sibi (Psat. xxvi, 42). Dixei unl enim : Nescimus. carnem quam suscipere dignalus csl, cognali. In sun

Ei Doniinus, qnia ipsi eontra se clauserant, negando propria venit, et sui eum non recepernnl. Non recepe-
se scirc quod novetant, nec ipse illis aperuil, quia nou runt omnino, iiullus reccpit? Nullus ergo salvus f.t-

piitsnverunt. Diclum cst enim : Pulsute, et uperielur ctus esl? Nemo enim salvusfut, nisi qui Christum rc-
vobis (Mallh. vu, 7). Non soluin aulcm illi non pul>a- copcrit venienlem.

vcrunt, ut apcriretur; sed ncgniidn, ostium ipsum 13. Sed addidit : Quotquot aitlcm receperuut eum.
conlra se obslruxcrunt. Et ail cis Domimis : Necego Quid eis prxstitit? M.igna bciievolcntia Magna mi-
!

dico vobisin qua poleslateislafacio (Malth. xxi, 23-27, sericonlia ! Unicus nattis esl, et noltiit manere unus.
Murc. xi, 28-35, et Luc. xx, 2 8). Elconfusi sunt per Mulli lioniincscum filiosnon habucrint, peracta actalc
Joaimcni; implciumque iu illis esl, Paravi lucernam adoptant sibi ; et vtduntate faciunl quod nalura non
Christo meo ; inimicos cjus induam confusione (Psal. poluerunt : hoc faciunt bomines. Si autem aliquis

cxxxi, 17, 18). habeat filiuni unicum, gaudet ad iltum magis; tptia

10. In mundo erat, et mundus per eum faclus esl. solus omnia possessurus esl, et non habebit qui cum
Ne putcs quia sic crat in mundo, qunmodo in mtindo co dividat hacreditaiem, ul pswperior rcmaneat. Non
est tcrra, in miuitlo est coehini, in uuindo e»l sol, sic Deus : Unictim etimdem ipsmii quem genueral, et
luna cl slelLe , in niuudo arbores, pecora, homines. pcrquem cnncta creaverat, ntisit in luinc nitmdiim,
Non sic isteio mundo eral. Scd <|iioinoJo erat? Quo- ut non csset unui, sed fralres haberet adopiatos.
inotlo arlifcx, regens quod Non enim sic
fccit. fceit, Non enim nos naii siimiis de Deo, qunmodo ilie Uni-
quoinodo facil faber. Foiiusecus est arca quam fjcil, genitus, sed adoplali pcr gratiam ipsius. Ille enini

el illa in alio loco posila csl, cum fabiicatur ; cl vcnit Unigenilus solvcre pcccata, quiljus peccalis im-
quamvis juxla sil, ipse alio ioco sedel qui fabricat, plicabamur, ne ailoplarct nos propler impedimentum
et exlrinseeus esl ad illud quod fabricat ; Deus au- eorum quos : sibi fratres f.iccre volcbai, ipse solvk,
lein mundo infusus fabricat, ubiquc posilus labrical, et fccil colucredes. Sic enim dicit Apostolus, Si au-

ct non recedit aliquo, non cxlrinsecus quasi versat lem filius, et luvres per Deum iGulut. iv, 7):et ite-

inolem quam fabricat. Praseniia majesialis facit quod rum, Ilwredes qiiidem Dei, cohwredes aulem Chrisli
facit ; quod fccil. Sic ergo
pracscntia sua gubcrnal (Rom. vtn, 17 ). Non liinuii ille habere cohxre-
mundo, quomodo per qnein innmlus factus est.
erat in des;quia lucretliias cjus non filangusla, si ir.ulli

Per ipsum enim mundus faclus esl, el mundus eum non posscdcrinl. Illi ijisi cerlc illo possidcnte fiunt

cognovit. hrcretlilas ipsitis, cl ipse vicissim lit h.crcdifcis

11. Quid esl, mundiis fucliis cst per ipsum? Coeiiini, ipsorum. Audi qiiomodo ipsi fiaut hxreditas ipsius :

lerra, niare el omnia qu:e in eis suul, mundiis dici- Dominus dixil ad me,r"tlius mcus cs tu; ego hodie qe-

tur. Ilerum alia siguilicatione, dilcctorcs niuinli nitm- nui le. Postuta a me, el dabo libi gcutes luvreditatcm
dus dicuntur. Mundus per ipsuni faclusest, el mundtts tttam (Psat. n, 7, 8). llle quomodo lit hseredilhs eo-
eum non cognovit. Ntim enim cceli non cognovcrunt rum ? Dicit in Psalmo : Dominus pars heereditalis mcm
Crcalorem sutim, aui Angeli non cogiioverunt Crealo- et calicis mei (Psat. xv, S). Et nos illnni possideamus,
reni siium, aut non cognoveruiit Creatorem suiim si- cl ipse nos possideat : illc nos possideat, sicut Donii-
dera, quem conlileniur diemonia? Oinnia undique tc- nus ; nos illum possideamiis siculsalulem, nns possi-
siimonium perbibuerunt. Scd qui non cognoverunl? tleamus sieut luceni. Quid crgo dedil his qui rccepe-
Q.ii amantlo muudum dicti sunt muudus. Amando rtinl illum ? Dedil cis poleslalem fttios Dei fieri, his qni

cniin habilanius corde : amando aiilem, boc appel- credunl in nomine cjus : ut lencanl liguuni, et niare
lari mcruerunt quod il!c tibi habitabanl. Quomodc di- transcant.
cimus, Mala est illa doinus; aul, Bona cst illa domus: 1 i. El quomodoilli nascunlur? Isliqnia filii Dei fiunl

non in illa quam dicimus nialam, parieles accusamus; el fratres Christi , utique nascuntnr. N.im si non nas~
aut in illa quam tlicimus bonam, parieles laudamus : cuntur , filii quoniodo esse possunt? Sed filii homi-
sed malam doiniim, iuliabilanles malos bonam do-
; cl nuin nascinilur ex carne el sangtiine, ct ex volunlaie
iiiiiin, inhabitanles bonos. Sic et mundum.qui inhabi- viri , et ex complexu conjugii. Illi autem quomodo ei

lanlamandohiundiim.Quisiint?Quidiligimlmundum : niscuntur ? Qui non ex sanguinitms : lanquam maris et

ipsi ciiini corde babilanl in inundo. Nam qui non dili- femiiiic. Sanguina ' non csl lalinum : sed quia grajce
gunt mundum, carne versantur in miindo ; scd corde posilum est pluraliter, maluit illc qui interpretabalur
ialiabilant coelum , sicut Aposlolus dicil : Noslra au- sic poiiere , et qnasi minus latine Ioqui secunduus.
Um conversalio ia calis cst (Phitipp. 111,20). Ergo ' codicesaliquot, sangitines ; a secunda iiiaou.
IZO-i IN JOAIWIS EVANG! I.IU.d, S. AUCUSTINI 1396

gr:i laticos, ei lamen explicare veritatem socundum le sanat. Carnalis enim anima facia crat consentieudo

:iiiililiiiii inlirinoruni. Si eniin dieerel sauguineiii siu- afleclibus carnalibus ; iude fueral oculus cordis ca?

gnlari nuincro, non explicaret quod volcbat : ex san- calus. Verbum caro factitm est : medicus iste tibi fccil

guiuibus cniin luiiiiinfs nascunlur maris et feminx. collyrium. Et quoniain sic vcnit ul de carnc vitia car-

Ilicamus ergo, non limeamus ferulasgiamniaiicoruiu nis cxslingnercl, ctdcmorte occiderel mortem idec ;

tliim lamcn ad vcrilalem solidam ci certioreni pervc- f.ictum esl in le , ut quouiam Verbum caro faclum est<

iiiainus. Reprcuendil qui intelligit, ingratus quia in- lu possis dicere , El vidimus gloriam ejus. Qualcin
lcllcxil. IVon ex sanguinibus , neque ex voluntatc cat- gloriam ? Qualis factus csl lilius boininis '.'
Illa liiimili-

tiit , neque ex voluntate viri. Carnem pro fcmina po- las ipsius esl, non gloria ipsius. Scd quo perducta esl
suil : quia de costa cum facia csscl , Adam dixit acies hominis , curata per carnem ? Viiijiiiu< , inquil
lloc nunc os de ossibns tneis , et caro de carne mea tjlvriam ejus ,
gluriam quati Unigeniti a Patre , plenum
iUen. ll, 25); et Apostolus ait, Qui tliliyit uxorem yraiia et veritate. De gratia el verilate alio loco ube-

tuam , seipsurr. ditiyit ; nema enim unqiiam carnem suam rius in ipso Evangelio, si Doininus dignatus fuerit
odio habel (Eplus. v , 28 cl 29). Pooilur ergo caro pro ilonarc, tractabimus. Ilxc nunc sufficiant , el atliA-
uxore, quiiniodo cl nliqiiando spirilns pro marilo. cauiiui in Cbristo, el conforiamiui in fide, et vigdate
Quarc ? Quia ille regil , Ikcc regitur : illo imperarc in bonis o|icribus : cl a ligno nolite rccedere ,
per
dcbet . ista servirc. Nam ubi caro imperat , et spiritus ipiod pos^itis niare transire.

scrvii, pcrversa donnis est. Quid pcjus domo, ubi fe-

TRACTATUS III
mina babet imperiuni snper virum ? Hecta autem do-
inus , ubi vir imperai , feuiiua obtcmpcrat. Hccius Ab eo qnad scriptum esl, Joannes testimoniiim perhi-
ergo ipse hnmo, tibi spiriius imperal , caro servit. bCI de ipso, etc, usqitc ad id, Unigenilus Filius, qui
15. Ili crgo non ex voluntale carnis , neque ex volun- csl in sinu Palris, ipsc enarravil. Cap. |, y . 15-18.
lcleviri, sed ex Deo nati sunt. Ut autcm bomines na-
1. Graltam el vcritatem Dei ,
qua plenus sanctis
scerenliir cx Deo, primo ex ipsis nalus est Deus.
apparuit unigenitus Filius Dominus el Salvator nosicr
Chrislus cniin Dcus, ct Cliristus natus ex hominibns.
Jcsus Cluistiis , distingiiendam a Veleri Tcstauicnto
Non qu isivit quidcm nisi inairem in tcrra, quiajam ,

quoiiiam res est No\i Teslamculi , suscepimus in no-

pairem liabebal in ccelo : natus ex Deo ,
perqiicmef-
mine Domini , et vcstnc Charilati promisiinus. Adc-
ficercinur; ct natus ex fcmina, per qucni reliccrcninr.
slolc ergo inlcnti , ut ct quantum capio, douei Dcus,
Noli crgo mirari , o bomo ,
quia elliceris lilius pcr
ct quantum capitis, audialis. Hcliquum cnim erit, ul
gratiam ,
quia nasecris ex Deo secunduin Verbum
si senien qnod spaigitur in cordibus veslris, non abs-
cjus. Prius ipsuni Vci biini voluit nasci ex bomine , ut
l;:lerinl aves, ncc spinx pra?focavcrinl, ncc aestus
tu securus naseereris ex Deo , et diccres libi : Non
cxusserit , accedcnte plnvia cohortalionum quotidia-
sinecausa Dcus nasci ex liominc voluil, uisi quia ali-
iinriim, ct cOgitationibus vcstiis bouis quibus boc agi-
cujus inomciiii me cxistiinavit , ut inimorlalem nie
lur in cordc quod agitur in agro raslris ut glcba
facerct , ct pro me uiorlaliter nasceretur. Ideo cum ,
,

dixissct, ex Deo nati sunt quasi nc miraremur, et

frangatur, el scmen opeiiatur el germinare possit :
;

cxliorrcrcmus lantam graliam ut nobis incredi-

ul affcralis fructum ' , ad quem gaudeat et Ixletur
,

Lile viderclur quia homines ex Deo nali sunl, quasi agricola (Multh, xin , 3 25) Si autem pro semine bono

securnni lc faciens, ail : El Verbuin caro factum est, et ct pro pluvia bona , non fructum , sed sptnas altuleri-

liabiutvil in uobis. Quid crgo miraris quia bomines ex mus ; nec seincn accusaliitur , nec pluvia cril iu cri-

Doo nascunliir? Attcnde ipsnin Deum natumcxbo- mine , scd spiuis ignis debilus pracparalur.
2. Ilomiues sumus, quod puto non diu esse suaden-
niiiibus : Et Verbum curo factum esl , el hubilavil in

nobis.
dum Charitati veslre , christiani ; et si cbristiani ,

uliquc ipso iioinine ad Cbristum pcrlincnlcs. Hiijus

lb\ Quia vcro Verbum caro factum est, el habitavit

undc lergc- r..sigiiiini in fronlc gcstamus : dc quo non erubcsci-

in nobis^ ipsa nalivilalc collyrium fecil ,

ct possemus vidcre maje- mus , si et in corde gestcmiis. Signum ejns csl humi-
rcntur oculi cordis noslri ,

lilasejus. PerslellameuinMagicogiioveruiit (Id. u,2);

statem ejus per ejus Immilitatem '. Idco factum esi

sanavit oculos no- Cl erat boc signiiin de Domiuo daiuin cceleste aique
Verbum raro, et liabilavil in nobis ;
,

praclaruiu nolnit slellam essc iu fionlc lidcliuin si-

stros : et quid scquitur ? Et vidimus gloriam rjus. Glo- :

riaut ejus ncme posset vidcre , nisi carnjs liumililate gniim suiim , sed cniceni siiam. Uude biiuiiliatus ,

inde glorilicatus: itide crcxil huniiles, quo liiimilialus

sanareiur. Unde uon poleraniiis videre? lutendat ergo
ipse dcsccndit. Peiiineinus crgo :id Evangelium', per-
Cbaritas vcslra , ct videle quod dico. Irruerat Ijomini
tincmus ad Novuin Testamcnluin. Lexper Moysen tlala
quasi pulvis in oculum , irruerat lerra, sauciaverat
est, Grttlia anlem el veritus pcr Jesum Christitm fucla
oculum , videre non poterat lucem : oculus isle
esl. Intcrrogamus Apostolinn , el dicil nubis quoniaiu
sauciatus inuiigitur ; lerra sauckitus erat , el lerra

illuc mitlilur ut sanetur. Omnia enim collyria el mc- non suinus sub Lcgc, scd sub Cratia (Ront. vi , 11).

dicamcnla nibil suut nisi de lerra. Dc pulvcrc cxcatus Misil ergo Eiliinn snitm factum ex muliere, factum sub

f.S, de pulvcre s;inaiis : ergocaro le cxcavcrat, caio ' Kr.LUgd. et Ven. bie hahent, iil affcrat fructiim M.
» lu onnnlius jiropc Ms5., pcr ejits lamumilatcm. ' Plcriquc Mss.: lcilincmus enim ua Lvanqctium.
1397 TKACTAl LS III. CAPUT I. 15;>*

Lege , vl eos qui sitb Lege eranl , redimeret, ui aduptio- facta tunt, et sine ipso fuctum eit niliil. Qiiomodo per
uem /ilioruin reciperemus (Calat. iv , i, 5). Ecce ad ipsum omnia sunt facta ? Quia quod iiitlum esl, fu

lioc vcnii Christus, ut eos qni sub Lcge erant redi - ipso vita eral : el antequam lieret, vita cral. Quo>i
inerel : ut jam non simus sub Lege, sed sub Gralia. facium est, non est vita : scd in arlc, lioc cst, iu

Quis crgo dedit Legem ? lUe dedit Legem ,

qui dcdii et Sapieniia Dci, antcquam lierei, vita cr.il. Quoil fa-
Gratiam : sed Lcgcm per scrvum niisit, cum Cralia ctum csl, trausiii : qnod cst in Sapicntia, trausirn
ipse dcscendii. E( unde facti eranl hnmines subLr-ge? non quod lactum cst.
poiest. Vita ergo in illo erat,

Non implcudo Lcgem. Qui euiin legem implet , non El qualis vita? Quia et anima corporis vita cst
esl sub lcge , scd cum lcge : qui autcm sub lcge est corpus nostrum habet vitam siiam; quam cuin aiui-
non sublevalur , sed premiiur legc. Omnes itaque scril, mors cst corporis : lalis ergo crat illa vila?
homines sub Lcge consiitulos , rcos facil Lex ; ct ad Non : sed vila eral lux hominum. Niimquid lux pcco-

hoc illis supcr caput est , ul osiendat peccata , non nim ? Nam isia lnx et hominitm el pecorinu cst. Est
lollat. Lex ergo jubet , dator lcgis miserctur in eo qtia'dain lu\ lioiuinum : unde distant boiniues ;i pe-
quod jubcl lex. Conantes homines implcre viribus suis corilms videanius, ct lunc illlclligcmiis qnid sil lux
qnod a lcge pra'cepium est, ipsa sua lemeraria el pra> hoiniiiuni. Nou distas a pecore, nisi intellectii : noli
cipiti prxsumptinne ceciderunt ; ct non stint cum aliunde gloriari. De viribus prxsumis? a hcsliis vin-
lege, sed sub lcge facti sunt rei : el quoniam suis viri- ceris : de velocitate pncsuniis/ a niuscis vinceria :

bus iinplere non poierant lcgem , facli rci sublege, de |iul( luiltidine pncsumis? quanla pulchritudo csl
iiii|i'qraverunt liberaloris aiixiliumjct realuslcgislecit in peiniis pavonis? Unde ergo inclior es? Ex imaginc
scgritudincm superbis. ^Egriludo superborum , facta Dei. Lbi imago Dei? ln mcnlc, in intcllectii. Si ergo
cst confcssio Iiiimilium : jam conGtenlur a'grnli quia ideo melior pecore, quia liabcs iiicnlem qua inlelli-
u-grolant ; veniat medicus , et sanct scgrolos. gas quod non pntest pccus inlclligcrc , inde autem
3. Mcdicus quis? Douiiiitis uostcr Jesus Clirislus. homo, quia mclior pccori:, lux liomiiiiim csl ln\
Quis Doniintis noster Jesus Cbristus? Ille qui visusest mentium. Lux nieniiniii supra inenles cst, ct excedit
et ab cis a quibus crucifixus est. Illcqui apprebensus, omnes mentes. Iloc crat vita illa pcr quain facta suul
colaphizalus, flagcllalus, sputis illilus, spiniscorona- omnia.
lus, in cruce suspensus, morltius, lancca vulneratus ,
5. Ubi crat? liic cral; nn apiul 1'alrcm cral, et bic

do cruce depositus , iu scpiikro posiius. Ille ipse Do- non cral? an qnod veriusesl, el apud 1'atrein erat,
ntinus nosler Jesus CIn istus ; ille ipse plane , et ipse et bic eral? Si crgo liic crat, quaic nou videbalui ?

cst lotus medicus vulncrum nosirorum , criicilixus ille Quia lux in tetubris Inret, et lcnebrw cam non compre-
cui insulUitum cst ,
qtio peiidente persecnlares caput henderunl. liomines, nolilc e.ssc lenebrx, nolite
agitabant, et diceb.int, Si [itius Dei esl , dcscendat de esse infideles, injusti, iniqni, rapaces, avari, amalores

cruce (Matth. xxvu , S9, 40) : ipse est totus medicus s:cculi : h;c sunlcnim tcnebrx. Lux non est absens,

nosler, ipsc plane. Quarc ergo non oslendit insultan- scd vos absentes estis a Incc. Cieciis in sole prasen-
tibus , quia ipse cral Filius Dci : ut si se permisil in lem babct solcm, scd ahscns esl ipsc snli. Nolitc ergo
cruccm tevari , sallcm cuiu illi dieerenl , Si filius Dei esse lcnebra;. II;kc csl cnini fortc gratia, de qua di-

est , deseendat de cruce ; liinc dcscenderel , el oslende- cturus sum, ut jam nnn t,inius lcncbra;, el dicat nobis
rcl cis verum se esse Filium Dei, qucm illiausi fuerant Apostolus : Fuistin euim uliqHundo tenebra:; nunc un-
irridcrc ? Noluit. Quare noluil ? numquid quia non po- tem lux in Uomino (Eplies. v, 8). Qnia crgo non vi-
iuil ? Poiiiil plane. Quid est enim amplius , de cruce dcbattir Itix hoiuiiicni, id esl lux mcntium, opus crat
desceiidere , an de sepulcro resurgere ? Sed perlubl ul homo diccrct ilc lucc lcsiinionium, nou quidem
insuliautes : nam crux non ad potentix documentum ', lenebrosus, scd jain illuminaliis. Nec tamen quia
sed ad excniplum palientix suscepta est. Ibi vulncra illuminalus, idco ipsa lux; sed nl lestimonium perhi-

iua curavil, ubi sua dm pertulit : ibi lc a morte sem- beret de lumine. Nain iwn erul ille lux. Et qux erat
pilerna sanavit, ubi leinporalilcr mori dignatus est. bix? Erut tux icrn, ijuiv illuminal omnein Iwminem ve-

El morluiis est, an in illo mors mortua e»l?Qualis nienlem iu huuc nmndum. Et ubi crat isla?7;i hoc

mors, ipia: morlem occidil? mundo erat. Kl ipiomodo in hoc mundo erat? iitim-

i. Ipse est lamen Dominus noster Jesus Cbristus quid sicut isUi lux solis, lunac, liicernarnm, sic cl

tolus, qui videbatur, et lenrbalur, et crucifigrbatur? ista lux in miindo csl ? Non. Qoia mundus per eum
Niim totus * boc ipse esl? Ipse est quidem, sed iioii
fuctus esl , el mundiis eum non cognovil : boc esl,

tolus illud qucd viileruut Jud.ci ; non hoc esl lolus lux in tenebris lucel, et lenebrm eam non compre-
Llirislus. El quid est? In principio eral Verbum. In lundernnt. Muiidus cuim tcnebnc ; quia dilectores

quo principio? El Veibitm crul upud Deum. Et quale mundi, iiiii;.diis. Nmn enim crcatura inin agnovii

Vcrbum ? El Deus erut Verbum. Niimquid foite a Dco Crealorcm suuiu? Testinioniuiu dcdit co_'lum de stcl-

facluni esl boc Verbtiin? Non. Hoc eniiu eral in prin- la (Mallli. ii, 2) ;. lcstimoiiiiim dcdil uiare, portavll

cipiu apud Deum. Quid ergo? Alia quu: fecit Deus aiiilnilaiiiciii Doiiiinuin (ld. xiv, 26); lestiniouiiiiii

uou siinilia siiul Vcrlio? Non : quia omnia per ipsum dcdcriint vcnli, ad ejus jussum quievcrtini (Id. vni,

1
m. aliquni, proliae nnta>, ait impotenliw documcntiim.
27); tcslimuniuin dedit lerra, illo crucifixo contre-
"sic j Imes Mss. \t ediiiluc ct uifta, loiuiii. uiiiit (Itt. xxmi, fil) : si omnia ista lcstiiiioi>iuin Aa.
1'oq IN JOANNIS EVANGELhJM, S. AUGUSTINl t ioo

dcruiit, quoniqdo inuudus eum non cognovil, nisi mo accepimus? Fidem. In fide ambulanios, iu gratia

i)niamnndus dileciores mmidi, cordc babitanles amliiilainus. Unde cniin boc mcriiimiis? quibus no-

mnnduni? Ei malus niundus, quia mali habilaiores stris prxcedeuiibus mcriiis? Non se quisque compal-
mundi sicui inala domus, non |>arie(cs, scd inha-
:
pel ', redcat in conscicnliam suam, quavrai lalcbras

bilanles. cogitaiionum sunrum, rcdcal ad sericm facloruin suo-

6. In propria vcnil, id cst, in sua vcuit : et sui eum riini : non altcndal quid sil, si jam aliqnid est; scd
non rcceperunl. Qu:c crgo spcs cst, nisi quia quotquot (|uid fueiit, ul esset aliquid ; invcuict non sc digniim

rccepcrunl cum, dedit eis potestalcm filios Dei ficri? Si luisse nisi supplicio. Si ergo supplicio dignus fuisti,

lilii fiunt, nascnntur : si nascuiuur, quomodo nascun- cl venit ille qui non peccata pmiiret, scd pcccata
lur? Non ex caruc, non ex snnguiiiibus, non ex volun- donarct ;
gralia libi data esl, non merces reddila.
lalc ctnnis, uon cx voluntate viri ; sed ex Deo nali suut. Unde vocatur gralia? Quia graiis datur. Non enim
Gaudeant ergo, quia ex Dco nati sunt ;
prassumaiit pr.ieedenlibus nieiilis cmisli qiiod accpisli. Ilanc

se pcrlinerc ad Deum ; accipiant documenlum, quia crgo acccpit gratiam primam peccalnr, ut ejuspic-
ex Dco nati tuiil : Ei Yerbttm caro factum esi, ei ha- c.ila (limillciciiinr. Quid ineruit? Inlerrogcl justiliaui
bitnvit in nobis. Si Verlimn non crubuil nasci dc invcnii pcenaui : iuli rroget niiscricordiain ; invenil
homine, ertibescunl homines nasci dc Dco? Iloc au- graliam. Scd lioc et promiserat Dcus pcr Propbctas

lc.m ijuia fccit, curavil quia curavit, vidcmus. Hoc : ilaque cnm vcnii dare quod promiseral; non solum

eilim quod Yerbum caro facliim esl, el habitavit in no- gratiam dcdil, sed ct vcritatcm. Quomodo exhibita
bis, medieamenlum nobis f.iclum csi, ut quia terra '
est veritas? Quia factum cal quod promissum cst.

cnccabamiir, dc tcrra sanarcmur : cl sanati quid vi- 9. Quid cst ergo, gratiam pro gratia? Fidc prome-
(lcrcmus? Et vidimus, inquit, yloriam ejns, gloriam ivinur Douin ; et qni digni non eramus quibus pec-
tanqitam Unigenili a Palrc, plenum qratia el verilale cala diniillerentur, ex eo quia tantum donum iudigni

(Joan. i, 1-14). acccpiinus, gralia vocatur. Quid esl graiia? gralis

7. Joanncs testimoniuin pcrliibcl ile ipso, el elitmut d.ita. Quid est gralis dala ? Donata, non rcddila. Si
dicens, Ilic erut quem dixi, Qui pust me venil, iinte me debebalur, nierces reddila esl, non gialia douala ; si

a
fucius est. Posl ine venit, et prseccssit me. Quid esi, aulem vcre debebalur, bonus fuistl : si autem , ut
anteme factus est? Pracccssil me : non, factus cst verum csi, nialus fuisii, crcdidisti aiiieni in euni qui
anteipiam factus cssem ego ; sed, anlepositus cst juSlifical impiuin (liom. iv, 5) (Quid est, qui justi-
mibi : boc est, anle me faclus esl. Quare antc le fa- fical impiimi? Ex impio facit pium); cogita ipiid pcr
ctus esl, cuni posl lc veneril? Quia prior me cral. Prii j' legem libi innninere dcbebat, el ipiid per gratiam
te, o Joannes? Quid magnum, si prior lc ? Dcne, conseciilus sis. Conseculus autcm isiani graliam fi-

quia tu illi pcrhibes leslimonium : audiamus ipsum dei, eris justus cx flde (Juslus cnim ex (ide vivii)

dicenlem, Et anle Abraham eijo sum (Joan. viii, 58). (Habac. n, 4; Hom. i, 17); ct proinciebcris Deiiin
Sed et Aliraliam in niedio gcnere liumano orlus est; vivcndo cx fide : cum promcrueris Deum vivendo
iimlti anli^ illiini, nnilli post illum : audi vocem Pa- cxfide, accipies pncmium immortalilalcm, et vilain
Iris ad Filiuui, Anle luciferum genui te (Psal. cix, 5). xlernam. Et illa graiia est. Nam pro quo mcrito ac-
Qui ante liicifcriini genitus csl, omnes ipsc illuminal. (ipis vilani Sleriiaill? Pro gratia. Si enim lides gra-
Diclus est onini quidam lucifer qui cecidit : crat cnim tia est, ct vita nctcrna quasi nicrces est Udci : vide-
angelus, et lacius cst diabolus; et dixit de illo Scri- lur ipiidem Deus vitam a tcrnani lanquam debilam
ptnra, Lucifer qui miine oriebatur, cecidil (Isai. xiv, reddcre (Cui dcbilam? Fideli, qui:i promeruil illam
12). Unde lucifer? Quia illuniinaliis luccbat. Unde per lideni); scd quia ipsa fidcs gralia cst, cl viia

aiitem lcnebrosus facliis? Quia in verilate non slelit aicrna gratia esl pro grnlia.
(Joan. viii, 4i). Ergo ille anle lucifermn, ante onineni 10. Audi Paiiluoi apostnlum confiicnlcin graliam,
illumiiiatoni : siquidcm ante oimicni illumiiialuin sit cl poslea debitmn expcleiitem. Confessio gralioc qtix
neccssc cst, a quo illuiniiiantur omnes qui illuminari csl in Paulo? Qvi pritts fui blasphemus, cl persccutui;

possunt. cl injttriosus : scd miscricordium, inquil, consecittus

8. Ideo boc sequitur : Et de plenitudine cjits nos sitm (I Tim l, 15). lndignuni se dixit <|iii cmiscqiie-
umncs nccepimus. Qnid accepislis? El gratiam pro rctur : conseculiun tamen non per merita sua, sed

gralia. Sic eniin lubciit verlia evangelica , colbila pcr misericordiain Dei. Audi illum jain flagitantein
ciiin exemplaribus gnccis. Non ait, Et de plcnitudine debitum, qui primo iudebitam susceiierat graliahi :

cjus nos oiniies acCeplMus, graliam pro gialia; scd Ego enim, inquil, jum immolor, el tcmpus resoluliunit
sicail, El de ptcniludinc ejus nos omnes accepimus, et mea: inslat. Bonum certamen cerlavi, cursttm consum-
gratiam pro gralia, id esl, accepimus : ut nescio quid mavi, fidem scrvavi : de cwlero reposila est miiti corona
nos voluerit intelligere de plenitudine ejusaccepissc; jnstilia?. J;im debituin flagiial, jani debitum exigU.
et insuper gralia.ni pro gratia. Acccpimus cnini de Nam vide verba Sequentia : Qttam milti rcddel Domi-
plenitiidinfi ejns. priino graliain ; el rursuni accepi- nus in illa die, justus judex (11 Tim. lv, C-8). Ut
mus graliam, gr.iliam rro gralia. Quam graliam pri-
a secumla mauii.
Mss. tres , qui a terra.
• Alii lotidem, qniu a lcrra. tinus, merilo ttto ; quwl ab''si

qniadc terriu
 1 '.01 TP.ACTATIS CAPUT
III. I.
lm
:i!itc siiseipcrel gratiam, misericonlem palrem opns ait, Ecce vcnit princeps hujus mundi, el in me nihil
hahchal : tit pratiiinm gratia', judicem juslum. Qui invenit.Quaic ergo moreris? Sed „t sctanl omnes
ikim damnavit impiuni, damnabit lidelem? Ei tamcn qnia voluntatem Paris mci
facio, surgite, eamus hinc
si bene cngiles, ipse dcdil (idem primo, qtta etitii (Joan. xiv, 50e/5l).Non habebat
ille quare morere-
promertiisti : non enim de ttto promcruisli ut libi tur, el mortuus est
habes quarc, et mori dedi-
: lu
aliquid debcretttr. Quod ergo prxmium immortali- gnaiis? Dignare acquo animo paii per
meritum iiium,
talis posiea iribuit, dona stta coronat, non mcrita quod ille pati dignatus est, ut le a sempitcrna morie
lua. Ergo, fralres, omnes de pleiiituitine ejus accepi- Homo, el homo sed illc, nnnnisi liomo isle,
bberarel. :
;

vms : de plenitudine misericord'uc cjus, de nbim- Dcus homo '. llle homo pcccali, iste justili.c.
Mortuus
daniia honitiitis ejus accepimus. Quid? Remissionem cs in Adain, resurge in Chrislo : nam utrumquedebe-
peccaloriim, ui justilicaremur ex fide. Et ihsuper tur libi. Jam credidisli in Cbrislum, reddcs tamen
qnid? Et gratiam pro gralia; id esl, pro bac gratia in quod dcbes de Adam. Sed non te in alcrnuni tenebit
qua ex fide vivimus, recepturi suiims aliam : quid vincidiim pecwli quia morlem
; liiam ictcrnam occidit
lamcn nisi graliam? Nam si dixero quia el lioc de- mors temporalis Domini tui. Ipsa est gratia, fralres
betur, aliquid milii assigno, qua-d cui debeatur. Co- mei, ipsa est et verilas, quia promissa ct exhibila.
riuial auleiu in nobis Deus dona mi-oricorili;c snrc : 14. Non erat isla in Veieri Testanieiiio, quia
Lex
sed si in ea gralia qnam priniam accepinius, perseve- minabalur, non opitulabalur; jubebat, non
sanabal
ranter aiubiilemtis. languorem ostendebat, non auferebat scd illi
prx>- :

1 i . Lex enim per Mmjsen dala est : qn.T. rcos tene- parabat medico venluro cum gralia et
verilale; tan-
lial. Quid eitiin ail Aposlolus? Lex subintravit, ul quam ad aliqiiem quem curare vult medicus, mitlat
abmidarel deliclum (Rom. Hoc proderat supcr- v, 20). primoscrvum stiiiin, ul ligatum illum invcnial. Sanus
bis, ut aliiimlaret dcliclum mulliim enim sibi dabant, : non crat, sanari uolcbat, cl nc sanarctur, sanum se
et quasi viribus suis multum assignabanl et non po- ; esse jactabat missa l.cx est, ligavit cnm
:
; invcnit se
teranl implcre jnsli iam, nisi ailjuvaret illc qiti jtts- reum, jam clamat dc ligatura. Venil Doniiniis, cural
seral. Superbiam illorum volens domarc Deus, dedlt amaris aliquanlum et acribus medicanientis : dicit
Legem, tanquani dicens : Eccc implete, ne putetis enim a'groln, Fcrto; dicit, Tolcra ; dicit, Noli diligerc
decsse jubenlcm. Non dcesl qui jubeal, sed deest i;tii mundum, babclo patientiam, curet le ignis cnntinen-
implcal. ferrum perseciilionum lolerenl vnlncra lua. Ex-
lia;,

12. Si ergo decsl qui impleat, iinde nnn implet? pavcsccbas quamvis ligalns liber ille el non ligalus :

Qui.i natus tum Iraduce peccati el niorlis. De Adam bibit quod libi dabat; prior passus cst ut te consola-
naius, Iraxil seciiin quod ibi concepliim csl. CceidilO retur, tanquam dicens, Quod limcs pali pro le, prior
primus boiuo; et omnes qui de illo nati sunt, de illo patior pro !e. ILcc est gratia, et magna gralia. Qnis
traxerunt conciipiscenliam carnis. Oportcbal ut na- illam digne collaudat?

sccrelur alius liomo qui iiullam Iraxit conoiipiscen- 15. Dc humihtate Chrisli loquor, fralrcs mei. Ma-
l'am. Ilniiiii, et bomo : bomo ad morlcin, el liomo ad jeslalem Cliristi cl divinitatem Clnisli quis loquilur?
vilam. Sic dicil Aposlolus : Quoiiiam quidem per ho- Ii. explicando et diccndo ul quoquomodo humiliiniem
minem mors, et pcr liominem resurreclio niorlnorum. Christi loqucremur, non sufficimuS; imo deficiniiis :

Per queni boniinem niors, ei per quem bomincm rc- loiuin cogilantibus coinmillimiis, non audieiilibus ad-
surrcclio inorluoiiim ? lNoli f< slinare : sequilur, el di- impleiniis. Cogitaie bumililalem Cluisli. Sed quis no-
eil : Sicul enim in Adam omncs moriuntur, sic el in his, inquis, eam explical, nisi lu dicas? Ille intus di-
Chrislo omnes vivificabuntur (1 Cor. xv, 21, 22). Qui cat. Mclius illud dicil qui inlus liabital, quam qui fo-
pertinent ad Adam? Omnes qui nali sunt ilc Ad • ris clamat. Ipse vobis ostcndat graliam bumililatis
Qui ad Cbristum? Oiniies qui nali suni per Cbristiun. sua\ qui coupit liabilare in cordibus vcstris. Jamvcro
Quarc oimies in peccato? Quia nemo natus cst prxler si in ejus liumililalc cxplicanda cl eroganda delicinius,
Adam. Ut aulem nascerentiir ex Adam, neeessiiaiis iiiajcstalein ejus quis loqiiatur ? Si Verbum caro faclum

fuit ex damnalionc : nasci per Chrismm, volunlalis conlurbat nos, In principio erat Vcibum quis explica-
esl et grati.c. Non cogimlur bomines nasci per Cbri- hil? Tenete crgo, fralrcs, snlidilalem istam.

slum : non qnia voliierunt, naii snnt ex Adam. Omncs 16. Lex pcr Moijsen data cst, gratia et veritas per

laineii qni ex Adam, ciim pcccato peccalnrcs : omnes Jesum Cltrislum fucla est. Per scrviim Lcx data esl
qui pi r Cliiislum, justilicati el jusli, non in se, scd in reos fccit per Imperatorem indulgoniia data est;
.-

illo. Nam in se si inlerrogcs, Adam sunl : in illo si in- rcos libcravit. Lex per Moijsen data esl. Non sibi ali-

lerroges, Clirisli sunl*. Quarc? Quia illc caput Dumi- quid amplius scrvus assignct, quam quod pcr illuin

nus nosler Jesus Chrislos, non cuin traducc peccali faciiim esl. Elcclus ad magniim niinistoriiim lanquam
vciiit : sed lamen vcnit cuni carne mortali. liiiclis in domo, scd tamen servus, agere secundiim Le-
13. SlnK pcccatoruin poena cral* Domino mu- : in geni pnlest, solverc a rcalu Legis non potcsl. Lex ergo
iiiis misericordl» erat, non puena pcccati. Non enim per Moijscn data e:,t, Cralia el vcrilas per Jcsum Chrt.
aliquid habebal Dominus quare jusle morerclur. Ipsc slum ficla esl.

;
rircassouensis Ms., christits stmt.
' Kss. <iuatufn- Uors in idum vccna pccctitorum cral.
: '
F.dili, ikits cl liomo. Expungitur , cl, auctoiitalo Mas
 1103 IN IOA.NNIS EVANCELIUM, S. AUCUSHNI IJOt
17. Ei ne forte aliquis dical, El Gratia ct vcrilas non 19. Expellite crgo de cordibus vestris rarnales co-
est racla per Moyscn, qui vidit Deniu? st.iiim subjecit, gilaliones, ul vcre silis snb gratia, ut ad Novum TVs-
Deumnemovidit unquam. Ei uiule innniuit.Moysi Dens? taineiitum perlineaiis. ldeo vita :cierna proinittiinr
Quia revelavil scrvo suu Domians. Quis Dominus? in Novo Tesiamenlo. Legite Veius Tcsiamentum . et
Ipsc Clirisius, qui pramisil Legem per servuin, ul ve- videte quia carnali adbuc po|iulo ca quidem prsecipie-
uirel iji -.- cuiii Gralia et verilate. Deum eiiim nemo bontur qu.Tj nobis. Nani uniim Dcum colere, et nobis
ridil nthjuam. F.l uinle illi servo quanlum capcre pos- prsecipilur. Non accipies in vanum tioiiien Domini Dei
sei apparuii? Scd unigcnitut, iiiquit, Filius qui esi in tui, et nobis pr:ccipilur : quod esl sccundum pr^ce-
§inn Pairis, ipse ciiarrnvit. Quid esl, iu siiiu Patris? lu plum. Observa diem sabbati, inagis nobis prxcipitur :

•soerolo Pairis. Nnn enim Deus iiabcl sinum, sicut nos quia spiritualitcrobservandum pi.icipilnr. Judxi cniin
habciuus in vcslibus, aul cogiiandus est sic scdere servilitcr observant diem sabbali , ad luxuriam , ad
i|u •iiuiilo nos, aut furle cinctos est ut sinum baberet ebrieialem. Quanto mclius feminae eorum lanam fa-
scd i|iiia sinus nosler inlus esl, secretum Patris sinus cerent, quam illo die in mxnianis ' saltarenl? Absit,
Patris vocatur. In socrelo Palris, qui Patrem novit, fralres, ut illos dicamus observarc sabbatum. Spiri-
ipse enarravit. Nani Deum nenio vitiit utvpum. Ipse tualiler observal sabbalum cbristianus, abslinens se
crgo venit, el narravit quidqilid viilit. Quiil vidil Moy- ab opere servili. Quid est enini ab opere servili? A
ses? Moyses vidit niibeiu, vidit angcluin, vidit igncin : peccalo. Et undc probamus? Dominum inlerroga :

onmis illa creatura cst ; typum Doiniui sui gerebat, Omnis qui facil pcccatum, servtis est peccati (Joan. vin,
non ipsius Doinini prxsentiam exbibebat. Namque 31). Ergo et nobis prxcipitur spiritualiter observatio
apcrle lialies iu Lege, El loquebatur Moyscs cum Do- sabbati. Jam illa omnia ppucccpta nobis magis pr.cci-
viino, contra in contra sicut omicus cum amico suo. Se- piiinlur, et observanda sunl : Xon occides, Xon moe-
queris ipsam Scripluram, el inveuis Moysen dicen- chaberis. Non furaberis, Non falsum teslimonium dices,
lcni, Si iitveni graliam in conspcctu ttto, osletide milii Uonora patrem el matrem, Non concupisces rem proxi-
leipsum manifesle, ut videam te. El pariim cst qnia nii titi, Non concupisces uxorem proximi tui (Exod. xx,
dixil : responsiim accepil, Non poles videre faciem 5-17). Nonne isla oiniiia et nobis prxcipiuntur? Sed
meam (Exod. xxxm, 11, 13, 20). Lnquebalur ergo, qiucrc mercedcm, et invenies ibi dici : Ul expcllaiilur
fratres mei, cum Moyse angelus, porlans lypuni Do- liostes a facie tua, et accipiatis tciram qiiam pr isit

niini : et illa omnia qu;c ibi pcrangelum facla sunl, Dcus patribus veslris (Leril. xxvi, 1-15). Quia uon
fiiluram isiam gratiam el veril.tem promiticbanl. pulLiant capere invisibiba ,
pcr visibilia lcncbanliir.
Qu: bene scrulantur Lcgcin, iiovcruul : el cuin op- Quare lenebanlur? Ne penilus intcrirenl, ct ad idola
porlunum est, ut et nos aliquid iiide dicamus, quan- lali.Tcnlur. Nam feccrunt boc, fralrcs mci, sicut legi-
luin Doniinus ievel.il, non taccmus Cbarilali veslr:e. tnr. oblili lania miracula qua: fecil Dcuscoraiu oculis
18. Illnd autein sciaiis, rjuia oninia qu.e corporali- coriiui. Mare discissum est; via facla est iu mcdiis
t.-r visa sunt, non craul illa substaiitia Dei. Illa enim llm liliu. ; sequciilcs liostcs corum eisdcm aquis operli
rseulis carnis videmns : Dei substantia iunle videlur? suni, per quas illi transieruul (Exod. xiv, 21-31) : et
Kvangclium inlcrrnga : Bettti mundo corde; quia itisi ciiin Moyses boiuo Dci recessissct ab oculis eoruin
Deiuii videbuitt (Mattli. v, 8). Fucrunl boiniiies ia) qui idolum pelieruiit, el dixerunl : Fac nobis deos qui not
diccrcnt vanilale sui cnrdis dccepli, Pater invisibilis prwcanl, quia ille liomo dimisit nos. Tota spes eonun
esi, Filiusautein visibilis est. Unde visibilis? Si pro- in liomine posila erat, nou in Deo. Ecce mortuus esl
ptercaruem, quia susccpii carnem; inanifeslum esl. bomo : numquid mortuus esl Deu* qui erucr.it eos du
llli euiin qui carnein Cbrisli viderunt, aliqni crcdidc- lerra ,/Egypli? Et cmn fecissent sibi imagincm vituli,

runt, aliqui crucifixcriinl : ct qui crcdidcrunl, illo adnravcrunl, ct dixerunl, lli sunl diilui, Israel, qui le

crucilixo iiulavcritn;; cl nisi ipsam post resurrcclio- libcrnvertr.it de terra Aujypli (ld. xxxn , 14). Quani
ncin palpareut, (idcs ad eos non rcvocaretur. Si ergo cilo oblili tain iiianilestaiu '*
graliani ! Quibus ergo
propler carncm visibilis Filiu* ; cl nos conccdimus, et moilis lenerelur pnpulus lalis, nisi promissis carua-

est catbolica fidcs : si aiilcin autc carnem sicul ipsi libus?

(liciinl, id cst, aiitequam incarnarclur; miilluui deli- 20. Ea ibi jubenliir in decalogo Lcgis qux el nobis;
rant, cl iniilluin crranl. Facta enim sunt illa visibilia sed noii ea promiiiuniiir qu.c nobis. Nobis quid pro-
corporaliter pcr crcaliirain, in quibus lynus oslende- niiitilur? Vila aelcrna. //-rc esl autem vita aterna , ul
relur : non ulique substanlia ipsa demonslrabalur ct cognoscant le unum verum Deuni, et qitetn misisti Jesuin
n.anifeslabatur. Et boc altenda' Cbaritas veslra lene Cliristum [Joan. xvn, 3). Cognitio Dei promUlitui :

tlocumenlum '. Sapientia Dei vidcn oculis non potest. ipsa csl gralia pro gratia. Fratres, modo credimus.
Fratres, si Cbrisius Sapieulia Dei, et Virlus Dei non videinus : pro isia lide prxniium cril, videre
(I Cor. i, 2i); si Cbrisius Vcrbum Dei vcrbiim bn- ;
quod crcdimus. Noverant boc ProphcDe, sed occuIiuiq
iniuis oculis non videtur, Vcibum Dei vidcri sic po- erat anlcquam veniret. Nain quidani suspiransamator

lest? in Psalmis ail : Litam petii a Domino , Itanc requirum.

1
vss. |leriquc,
1
neomeniis : eomi| te pro, maniunis , quod nostxi
Kdiii,
lac iocumenluin: Ibrte pro, breve do-
cumcntum. omncs Ms* iraeferunl. .MxMiiaua vetercs vocant |<Hii.los,
sen dnnviniro sotaria-
{'I) Anani • Edili , magnificam. M>s. omacs, manifcslam.
 TUACTATUS IV. CAfTT I. 1(06

Et qnarfe quid petat? Forte enim lemm pciii flnen- TRACTATUS IV.

lem lacle et inclle carnaliler, qnamvis spirilnaliler Ab eo quod scriplum est,Kl hocest tostimonium Joan-
ista quxrenda sit el petenda : aut forte suhjoi lioncm nis, quando niisorunl Judsi ab Jerosolymis saccrdo-
hosthim suoruin, aut niortem iuimicoruin, aul impe- lcs, etc, usque ad id, Ipse est qui baplizat in Spi-
ria et facullales liujus sxculi. Ardet enim ainore ,
et ritu sancto, etc. Cap. i,
f . 19-53.
niullum suspital, et a'Sluat, el anbelat. Videamus
1. Sa?pissimcauJi\iiSanetilas\esira, et optime no-
quid pelat , Unam pelii a Domino, hanc requiram. Quid
slis, qiioniani Joaimes Baptisla qiianlo praclarior erat
quod reqniril? Ul inhabitem, inquil, m domo
esl hoc in naiis mulienim, el quanto bumilior ad cognoscen-
vilce mex. Et puta quia habilas
Domiui, per omnes dies dum Doiniiiuin, lanlo meruit esse amicus sponsi;
indomo Doniini, unde ibi crit gaudium luum? Ut sponso zelans , non sibi; non suum honorem qua;-
contempler inqnil deleclalionem Domini ( Psal.
, ,
rens, sed judicissui, quem lanquam praco pra^ibat.
xxvi, i).
llaque Prophelis praccdentibus prxnuiitiare de Cbri-
2t. Fralres mei , unde clamalis, unde exsultalis,
sto fulura concessum est ; huic aucin digito oslen-
iindc anialis, nisi quia ibi est scinlilla hujus oharila-
dcre. Sicut enim ignorabatur Christus ab bis qui
lis?Quid desideratis, rogo vos? Videri potest oculis? Prophclis non crediderunt anteqiiani venirol, sic ab
langi potest ? pulchriludo aliqna est qux oculos de-
eis ignorabalur cl prxsens. Venerat enim buinililer
lectat?Nonne mariyres amati sunl veheinenlcr; et quanio humilior
primo cl occultus; tanto occullior, :

quando eos cominemoranius , inardescimus amore? populi aulem spernentes per stipcrbiam suain bimiili-
Quid iu illis amamus, fratres? Membra laniala a fe-
talcm Doi, crucifixorunl Salvatorem suum, ct fccc-
ris? Quid foedius, si oculos caruis interroges? quid
runl damnatorem suum.
pulchrius, si oculos cordis inlerroges? Qnid tibi vi-
2. Scd qui primo venit occiillus, quia vcnit hiiini-
delur adolcscens pulclierrimus fur? Qnomodo bnrrenl
lis, numqiiid deinceps non est vcnlurus nianifestus,
oculi lui ? Numquid oculi carnis borrenl? Si ip^os in-
Deus ma-
quia exceUus? Audislis mudo Psalinum :

lerroges, nihil illo corpore compositkis, nihil ordina-

nifeslus veniel, diis nosler el non silcbil. Silnit ul ju-
lius ' ct pariliias menibrorum, et coloris dehctaiio
;
dicarclnr, non silebil cum coepcrit judicare. Non
illicit oculos : et tamen cum audis quia fur csl, fugis
diceretur, nninifeiliis veuiet, nisi primo venisscl oc-
linmincm animo. Yides cx alia parte senem curvum,
cultus ; nec diceretur, hoii sitebil, nisi quia priinn
li.iculo inniteniem , vix se moventem , rugis undiipie
siluil. Quomodo siluil? Inlerroga Isaiam : SiVul otis
exaratum : quid vides quod oculos delectet? Audis
ad occisionem ditctus est, el sicul tignus corum eo qui
quia jusius est ; amas , amplecteris. Talia nobis prx-
se tondeict ', fuil sine voce, sic non aperuil os suum
inia promissa sunl, fratres mei : lale aliquid amate,
[Isni. iin, '). Yenict auloin manifeslus, et non silebil.
tali regno suspirate, lalem palriam desiderate ; si vul-
Quomodo manifestus? iguis ante eum pra:ibil, et in
lis pervenire ad id cum quo venit Dominus no^ter, id
circuitu ejus tempeslus vulidu (Psal. xlix, 5). Tcm-
esl, ad graliam et vcrilalem. Si aulem corporalia
peslas illa lollerc habcl tolam pnlcani dc arca, qux
pr;cmia coneupieris a Deo, adhuc sub Lege es, et
niodo triluralur; et ignis inccndore quod teni|cslas
ideo ipsam Legem non implcbis. Quando euim vide-
abslulcrit. Modo aulem tacet lacet judicio, sod nou :

ris abundare ista lemporalia iu cis qui Deum offen-

lacel pr.eceplo. Si enim tacet Chrislus, quid sibi
diini, nuiant gressus lui, et dicis tibi : Ecce ego colo
voluiit hxc Evangclia? qnid sibi voliinl voc«'S apo-
Deum, quotidie ad ecdesiam curro, genua mihi irita
stolicx, quid cantica Psalmorum, quid eloquia Pro-
sunt in oraiionibus ; ct assidue xgroto : bomicidia fa-
pbetarum? In his enim omnibus Christus non tacet.
ciuol Uomines, rapinas faciunt; exsultant ct abiin-
Sed tacel modo, ut non vindicel non lacet, ul non :

dant, bene csl illis. Talia ergo qua-rebas a Dco? Ccrie

s moneat. Veniet autem prxclarus in vindictam, el
:ul graliam perlincbas . Si graliam ideo libi dtNlil
apparcbit omnibus, el qui in eum non credunt. Modo
Deus, quia gralis dedil, gralis ama. Noli ad prxmium
vero quia et prxsens occullus erat, oportobat ut con-
diligcre Dcuin ; ipse sit prxniiuui liiuiii. Dicat auima
tcmnerelur. Nisi enim conlemnerelur, non crucifige-
tua. Unam petii a Doinino, hunc requiram, ut inhabilem
sangui-
relur si non cruciligeretur, non fundorct
:

in domo Domini per omnes dies vilte mecc, ul contempler

nem, quo pretio nos redemil. L't auiem darct preiium
deleclationem Domini. Noli limere ne fastidio dclicias
conlem-
pro nobis, crucifixus est; ut cruciligerelur,
talis eril illa delectalio pulcliriludinis, ut semper tibi
ptus est; ut con'.cmnoretiir, humilis apparuil.
pnesens sit, et nunqiiam saiicris; imo seniper saiie-
3. Tamen quia quasi in norie apparuit in corpnre
ris, et nunquam saticris. Si euim dixcro quia non
moriali, luceruam sibi acccndit unde videielur. Ipsa
saliabcris, fames erit; si dixero quia satiaberis, fa-
luccrna Joannes erat (Joan. v, 55), de quo jam multa
siidium limco : ubi nec faslidium crit, nec fanies,
audivisiis : el prxsens leciio Evangclii, verba Joan-
quid dicam ncscio; sed Deus habot quod exbibcal
nis conlincl, primo, quod prxcipuuiii cst,
coiifilenlis
iii <ii invenicnlibus quoinodo dicant , et crcdcntibus
quia non ipse erat Cbristus. Tauia autom .>xcellentia
quod accipiant.
eral Joanne, ut posset crcdi Cbrisius el iu eo
in :

probaia cst bumililas ejus, quia dixil sc ;ion csse,

1
tilili, orniilim. Sc<l nn liu> Ms*. onlim.liiis. .

MIs. (j«iiuain.uoia, noti pcrlinebus.

1
Editi, Umdel. U >:ss., tanUeiti.
«107 IN JOANNIS EVANGELILM, S. AUGUSTINI UOi
cum posscl crcJi essc. Ergo, Uoc cst lestimonium scipuli : Quomodo ergo dicunt Scriba;, id est perili Le-
Joaimit, qmndo miserunl iutiwi ub Jerosoltjmis sncer- gis, qnin Eliam oportel primum venirc? El ait Domi-
dotfs et Lcvilas tid cum, ut intcnotjnrent eum, Tu qnis mis : Eli.ts jam vcnit , el fccerunl ei qua: voluerunt ; et
es? Non auicm niiiiercnt, nisi moverentur excellemia si vullisscire, ipse est Joannes Baplisln ( Slalth. xvn,
aiicioritaiis pjus, quia ausus csl bapiizare. Et coufcs- 10 13, et xi, 11-14). Dominus Jesus Chrislus dixil,
sus est, ct non negnvit. Quid confossus csl? Et con- Elias jam vcnit, el ipse est Joanncs Bnptista : Joanncs
fesstts est, Qiiia iwn snm ego Cliristus. aulein inlerrogatns sic se confessus esl Ebam non csse,
4. Et intcrrogttvcritnl euni, Quitl ergo? Elias es Ut? quomodo nec Christum esse. Et utique sicut verum
Novcranl cnini quia pracessurus crai Elias Cbrislum. confessus est Christum se nou esse, sic veruni confes-

Non enim alicui iiicngnilum cral noincn Christi apntl sus esl nec Eliam se esse. Quoinodi) ergo comparabi-

ludxos. Islum non pulaverunl esse Clirisium : non mus dicta prxconis cuni diclis judicis? Absil ul pnc-
oninino Cl.risiuni non esse veniuruin. Cum sperarcnt co menlialur : hoc cnini loquitur quod audil a judice.

venturum, sic offendcrunt in prosentem, offrmlerunt Quare ergo ille, Non sum Elins : el Dominus, Ipse est

tanquam in humilem lapiilcm. Lnpis enim ille adbuc Elias ? Quia in eo Dominns Jesus Christus praeftgurftrc
parvns cral, jam qnidem pracisus ile monte sine ma- voluil fnlurnm adventum siiuui, et hoc dicere, quia in

nibus : sicut dicii Daniel prophcia, vidi-sc se lapidem spirilu Elia> erat Joannes. El quod erat Joannes ad
prxcisum dc moute sine manibus. Sed quid sequilur? piiinum adrcnlum, hoc erit Elias ad sccmidum ad-
Et crcvit, inquil, lapis ille, cl faclus esl inons mngnus, vrnliim. Quomudo dno advenlus judicis, sicduo pnc-
et implevit universam fuciem tcrrtv ( Dan. II, 54, 35 ). cones. Judex quidem ipse, pracones aulein duo imn •

Vtdeat ergo Cbaritas restra qimd dico : Clirislus anie diiu judices. Op >rlebat enimjudicem primo venirc ju-
Juda?osjam pnccisus cr.il de monte. Moatem regnum dicanduin. Misit ame sc priinum prajconem , vocavit
vult intelligi Jud.coruin. Sed rcgnum Judacorum non illuin Eliam; quia hoc crit in sccundo advcntu Elias,
iinpleveral universain faciem lerrac. Inde pracisus est quod ill prinio Joannes.

illc lapis, quia inde natus cst in prxsenlia Doininus. G. Namque inleudal Charitas veslra quam verum
Et quare sine manibus? Quia sino operc virili Virgo dicam. Quando concrptus esl Joannes, vel potius
pcperil Chrisluin. Jain ergo eral lapis ille prxcisus qnando natus csl, Spirilus sanctus hoc de illo homine
sine manibus, ante oculos Jiid.corum : scd buniilis iinplendiiiii prophclavit : Etcrit, inqiil, prxcursor \l-

eral. Non iimnerilo ;

quia nondum crcvcrat Inpis ille, tissimi, in spirilu etvirtitte Elitv (Lttc. i, 17). Nnn rrgo
cl iinplcverat orhcm lerrarum : quod ostendil in re- Elias, sed in spinlu ct virlitle Etia:. Quid cst, i» tpirilu

gno suo, quod est Ecclcsia, qua implevit lotain faciem et virtuic Eliw? in eodeni Spirilu sancto vice Elioc.

lerra. Quia ergo noiuluin crcveral , offenderiini in Quare vice Eli;i'?Quia quod Elias sccundo, hoc Joan-
illum taiiquam in lapidcm : ci factum esl in eis quod nes primo advcnlui fuit. Itecle ergo modo Joanncs
scripluni cst, Qui cccideiit super lapidem istitm, con- proprie respondit. Nam Doininus ligurate, Etias ipse
qunssubitur ; ct supcr qnos ceciderit lnpis ille, conlerel esl Joanues: isle autem , ut dixi, proprie, iVoii stim
eos (Lttc. xx , 18). Primo super hnmilem rccideninl cgo Elias. Si (ignram praecursionis adverlas, Joanncs
excelsus super illos vcnturus cst : scd ui eos venlurus ipsc csl Elias : qnod enim ille ad priiiHim advenlnm ,

excelsus conterat, primo eos bumilis quassavil. Offen- boc ille ad sccundum crit. Si proprirlatem persona:
dcriml in euni, ci quassali sunl; no:i conlriti , sed intciroges. Joannes Joannes, Klias Elifls; Dominiiscr-

quassati : venict cxcelsus, et conleret cos. Sed igno- go ad pnvfigurationem recle, Ipse esl Etins : Joannes
scenduin cst ' Judais , quia offenderynl in lapidem • 1 1 i autein rrrie ad proprietatem , Nnn sitm Elins. Nec
nnnduin creverat. Qualcs suni illi qui in ipsmn inon- Joannes falsum, nec DnminUS f.ilsum : ncc praco fal-

tem offendcrunt? Jam de quibus dicam cognosciiis. siin, ncc Judex falsum ; sed si intelligas. Quis autem
Qui negani Ecclesiam toto oibe diffusam, non iu bu- inlelligcl? Qui iiuilatus fueril huniililatem pracconis

milim lapidem, seil iu ipsuni uiniucm offrndunt : qund ct cognovcrit cclsiludinem judicis. Nibil cnim humi-
faclus esl ille lapis diun crcsrcrcl. Cicti Jud.ci non vi- lius ipso prxcone. Fratres niei, nulliim laiilnm mcri-
deruul bumilem lapidem : quanta cccitas est nun vi- lu:n Joannes habuit quain de ista humililate, quod
dere iiionlem? cum posset fallere homincs, cl pulari Clnislus , cl ha-
5. Ergo vidcrniil buniilcni , et no:i cognnvcrunt. beri pro Cliristo (tnntae eniin grati;c lantxquc excel-
Pemonslrahalur illis per lucernam. Nam primn ille, lcnii.c fuil), confessus e.-l laincn aperlc, et dixit, Non
quo niajoi- neino surieverat in natis mulierum, di\ii, sum ego Clnistiis. Nttmquid tu Elins cs? Jam si diceret,
Kvn sum cgo Christits. Diclumque illi est, Numqitidtu Elias sum; ergo jam in secundo advcntu adveniens

cs Elits'! RespondU,nontmm. Clirislus eniin prxmitlit Cbristus judicarct, non adliuc in primo jndicaretur.
anle sc Eliam : et dixil, Son sum, el feril nobis qua:- Tanquam diccns, Ventunisest ct Elias; Non sum, in-
stionem Timendum rst enini ne niinus iulelligentes, qtiit, Sed observale humilem, anle quem venit
Elins.

conlraria putenl Joannem dixisse quam Cln istus dixit. Joannes, ne sentiaiis cxcelsnm ante queni venturiis
Quodam cnim ioco, cum Doininus Jesus Chrislus in est Elias. Nam et Dominus ila complevit : Ipse cst
Evangclio quaedam diccretde sc, rcsponderunt illi di- Joannes Baptisla qtti vcntitrus cst. Ipsa pracfiguratiortC

venil isic, qua proprietate vcniurns cst Elias. Tunc

1
vctus codcx f einiyiensis : riignosccndum non csl Elias per proprietatcm Elias crit, nunc per similin.d'-
 U09 TUACTATUS IV. CAPUT I.
U|0
neiu Joanncs erai. Modo Joannes per proprielalem tumelevatus cst ; quoniam qui se luimiliat, exaltaliimr
Joannes, |ier similitudinem Elias esl'. Ainbo pra-co- (Luc. xiv, II). Unde debet videre Sanctilas vesira,
nes sibi dederunl siniiliiiidines suas, cl lenuerunt pro- quia si Joannes sic se bumiliavil, ul diceret, iVon nmi
prietates snaS : uuus auiem Dominus judex, sive illo eyo diynus corrigiam solvere
; quomotlo babent liu-
pnvcone pnccedeiile, sive illo. miliari, qui dicunt Nos baptizainus, nos quod damiis
:

7. El inleirogavcrunl eum: Quid eryo? Elius es lu? nostrum est , et quod noslrum esl , sanctum esl. Ille
Et dixit : 2Von. El dixerunt ei : 1'ropliela es tn ? El re- dicit, Non ille ego, sed
illi dicunt, Nos (a). Non :

spondil ? Non. Dixerunl ergo ei : Quis es !u ? ul rcspon- est dignus Joannes solverc conigiam calccanienii
sum demus his qui miseruul nos. Quid dicis de lcipso ? ejus :
quod si dignum se diceret, quam buuiilis essct?
Ail : Ego vox clainantis in deserto. Isaias illud dixil Et si digimm
sc dicerel, etsic dicerel, Ille venit
p >st
(Isa., xl 5). In Joanne prophclia isla iinpleta esl me, qui anle me faclus est, cujtis tantumiuodo
,
corri-
Eijo vox clamantis in deserto. Quitl clainanlis? Diriyite giain ealceamemi digntis stiin sohere; multiim se bu-
viam Domini, rectas facile seinilus Dei nostri. Nun vnbis miliassct. Quando autem nec ad boc dignum Se dicit,
videlur prxconis esse dicere, Exile, facile viani? JNisi vere pleuus Spirilu sancto crat, qni sic servus Domi-
quod pravco Exite dicil : Joanncs dicil, Yenile. A ju- numagnovil, etex scrvo ainicus (icri meruit.
dice repellit pr.tco, ad judicem vocat Joannes Iino 10. lltvc in Delhania facla sunt truns Jordanem, ubi
vocal loamiesad liuiiiileni, nejudex seiiiialur exeel- erat Joannes baplizans. Allera die vidit Joaunes Jesum
sus. Ego vox clamaiilis in descrlo, diriyile viam Domiiii, venieiilem ud sc, et ait : Ecce Aynus Dci, ecce qui lollit

sicul dixil haius propliela Non . dixil, Ego suni Joannes, pcccalum mundi. Nemo sibi arrogct, el dicat qtiia ipsc

egosum Elias, Egiisiun proplicta. Sed qtiid dixil? iloc auferat peccalum inundi. Jam intendile ', Contra quos
vocor, Vox clumantis in descrlo, Dirigile viam Domino : superbos inlendcbat digiluni J.ianncs. Nondum erant
cgo suin ipsa prophelia. nati haeretici, et jam oslendebai.iur : contra illos cla-
8. El qui missi fucianl, erant ex Phurisivis : id cst, inabat tunc a fluvio, conira quos modo clamat ex
ex principibiis Jud;i'oiiiui. El interroyaveriuit, et dixe- Evangelio. Venit Jesus ; ct quid dicit ille ? Ecce Aynus
runl ei : Quid cryo bnptizas, si tu non cs Chrisus, ncque Dei. Si agnus innocens, et Joannes agnus. An non
Elias, neque propliela ? Quasi audaciae videliatur csse et ipse innoccns? Sed quis innocens ? quantiun inno-
baplizare, quasi, In qua pcrsoua? Qujcrimns utruni ccns ? Omncs ex illa traduce vcniuut et ex illa pro-
tu sis Cbrib-tus ; lu dicis te non esse : qu.criinus ne pagine , de qua canlal gemens I>avid Eyo in iniqui-
:

forte praecursw illius sis ,

quia noviniiis anle Chrisli tate conceplus sum , et in peccalis mater mea in utero
adventuin veniuriim esse Eliam; ncgas te esse : qu;c- me aluit ( Psal. l, 7). Solus ergo ille Agnus, qui non
rimus ne forle aliquis iiiultiim prscvenieus pr;vco es, sic venit. Non enim in iniqiiit.ue conceptus esl
idest propbela, el accepisli banc potestatem ; ncc pro- quia iion de inorialiialc concepius est : nec eum in
pbetam te esse dicis. Et non erat propbela Joannes : peccaiis matcr ejus in utero a!uit, quem virgo con-
major eral quam propbela. Domiuus de illo tale lesti- cepil, virgo pcpcrit ;
quia lide concepit, et fidc susce-
monium dedil : Quid exislis in deserlumvidere ? Arun- pii. Ergo ecce Agnus Dei. Non babel islc tiaduccin
dinem venlo ayituri. Utiquc, Non venlo agiiari, sub- de Adam : carnein lantiuii sumpsit de Adam, pecea-
audis; quia non boc eral Joannes ,
quasi qui a vcnto tum non assuinpsit. Qui non assumpsit de no.^tra
moveretur : qui eniin a vento niovctnr, ciiciiinflalur massa pcccatiim, ipse est qui tollit iioslrum peccatiun.
onini spiritu seduclorio. Sed quid existis vulere? Ho- Ecce Aynus Dei, ecce qni tollit peccatmn miindi.
mincm mollibus vesiilum? Vcstiebaiur eiiini Joannes i 1. Nostis quia quidam bomines dicunt aliquando :

asperis, id est, lunica facla de pilis canieli. Ecce qui Nos tollimus peccala bominibus ,
qui sancli sumus
mollibus Settiuntw, in domibus rcyum sunt. Non ergo si enim non fuerit sanclus qui baptiz;it, quomodo
exislis videre bominem mollibus vesliluiu. Snd quid Kdlit peccatuin alterius, cum sil boino ipsc plcims
exisiis videre? Prophetam? lla dico vobis, major quam peccato ? Conlra islas dispulaliones verba nustra non
proplteta Itic (Mullh. xi,7,8, 9) : quia prnplieias longe dicamus, buiic leganius : Ecce AynusDei, eccequilollit
anlc pra nuntiaverunt , Joannes pncscntem demoii- peccalum mundi. Non sit pr;csumptio bnniiiiibus in

slrabat. bomines : non Iransniigret passer in montes, in l»o-

9. Quid eryo tu baplizas, si tu non es Cliristus, nc- mino confidal (Psul. x, 2) ; et si levat oculos in inou-

qne Elias, neque prophela? RespondU cis Joannes, et tes, unde veniet auxilium ei, inlelligal quia auxiliiini
dixit : Ego bapltzo in aqua ; medius autein teslrumslelil ejus a Doniino, qui fecil cuduin et lerram (Psal. cxx,
quem vos nescitis. Ilumilisenim non videbatur, et pro- 1,2). Taniae excellenliic Joannes, diciiur ei, Tn cs
pterca lucemaacceiisaesl. Videle quoniododallocuin, Cbristus ? Dicit, Non. Tu cs Elias ? Dicit, Non. Tu cs
quialiud posset putari. Ipse esl qui posl me venit,qui prophula? Diiit, Non. Quare ergo baptizas? Ecce
ante me factusest. Sicut jam diximiis, id esl, autepo- Agnus Dei, ecce qni toltil peccutum mundi : liic esl de
silus est milii. Cujus ego non sum dignus ut sotvam corri- quo dixi, Posl me venil vir qui unte me fuclus cst, qnia
giam calccamenti ejus. Quantum se abjecit? El ideo inul- prior me erul. Posl me venit, quia posterius natus csl

1
Sic omnes vss. At editi : \unc per siiniUtuclineni Joatmrs
1
sic Mss. prope omnes. At ettiti : tuferat pcccata. tndt
Elias e.ral. itodo Joannes per prnpriilulcm Joamies est, lunc jain inteiulite.
vcr sLndHtudinem Etias Joannet, erit. (») Donaiislaruui superbia
1411 !N JOANNIS EYANG! UUM. S. AUGUSTINI 1112

iinw ne factus csl, quia prnclatus cst niilii : pnor me dimilterctur, ncc quod in illo lavaretu' , suscepit a
tral, quia in principio erat Yeibum, ct Verbxm erat servo baplismuni ; ct lanqiiam allocutus cst fiiiuin

ipud Deum, el Dcus eral Yerbum. snprrbicntcm ct cxtollcnlem sc, ac dedignanlem lorte

12. « F.t ego nesciebam eum , dixit : sed ut manife- accipere cum idioiis unde ei possit salus venire, ct

staretnr Isr.icii, propterea vcni cgo in aqua baplizans. quasi dicons : Quaniuni tc exlcndis? quantum cvtol-

Kt leslimouium perhibuit Joannes, dicens, Quia vidi lis ? quanla cst cxccllcntia lua ? quanta grati.i tua ?

Spirilum de coelo dcsccndcnlein quasi coliuiibain, ct major potest esse quam mea ? si ego veni ad scrvum,
mansit supcr euni : et ego ncsciebam eum, sed qui lu dcdignaris vehire ad Dominuni ? si cgo suscepi
me misit bapiizare in aqua, ille mihi dixit, Super baptismuin servi, tu dedignaris a Domino baptizari?

quem videris Spiritum descendentem et inancntem 14. Nain ul noverilis, fralres inci, quia non ex ne-

super eum, liic esl qui baplizal in Spirilu sancto : et ccssil:ile alicujus vinculi peccali Dominus venicbat
ego vidi, ei testinionium perhibui quia bic esl Filius ad ipsum Joanncm ; sicut dicunl alii cvangelisi.T,

Dei. » Intendat modicum Cbariias vcslra : Joannes cum ad illimi venircl baptizaudus Dominus, ail ipse

quando didicil Cbristuni ? Missus csl cnim ut baptiza- Joaiines : Tu ad me veuis ? ego a le dcbeo buptizari. Et
rct in aqua. Quxsilum cst quarc? Ui manifcslarelur quid ci ipse respondil ? Silie modo ; impleaiur omnis

Israeli, dix.il. Quid pmfuit baplismus Jo.innis? Fra- juslitiu (MaUh, III, \'i, 15).Quid csl. impleatur omuis

tres mei, si profuit aliquid , et modo manerct, et Juslilia ? Mori vcni pro boiiiinibiis . baplizari niui

baptizarentur boniincs baptismo Joannis ; et sic vc- babco pro bominibiis ? Quid esl, iinpleutur vinnis justi-

nireiil ad baptismum Cbristi. Sed quid ail ? Ul mani- litt? Implcaliir ninnis biunililas. Quid crgo ? non ciat
(esiarelur Israeli : id est, ipsi lsrael populo Israel ut susceptiiiiis baptismum a bono scrvo ,
qui passimiem
,

i.inifcstaietiir Cliristtis, venit baptizare in aqna. Ar- suscepit a servis inalis ? intcndite crgo. Baptizalo

ccpil niinislcrium baplismalis Joanncs, in aqlia |

oMi- Domino, si proplcrca baptizavit Joauncs, ul in ejus

lenli.e pararc viam Dn.uino, non existens Uoiuiiius:

baplismo Dominus ostenderet biimilitatcm , nemo
at ubi cognitus est Dominus , superlluo ci via paraba- alius baptizarclur baptismo Joanuis ? Multi antcm
tur : quia cogiiosccnlibiis sc ipse factus cst via : ita- liaptizati sunt baptismo Joannis ; bapiizatus est I)o-

quc iion duravit diu baplismus Joannis. Sed quomodo mious baplisroo Joannis, et ccssavit baptismus Joan»

demonstraluseslDomintis? Ilmiiilis; ut ideo acciperct nis : indc jani niissus csl in carcercm Joannes ; dcin-

baplisma Joanncs, in quo baplizarelur ipsa Dumiuus. ceps ucmo baptizatus invenilur illo baptismaic. Si

13. El opus crat Doiuino haplizari? Elego inter- ergo proplerea vcnit el Joamics baptizans, ut Doinini

rogans cito respondco : Opus cr.il Domino nasci ? buinilitas nobis demonslrarctur, ut quia illc suscepit

opus erat Domino crucifigi ? opus crat Domiuo mori ? a servo, nos non dedigiiarcmur susciperc a Domino ;

opus crat Domino sepcliri ? Si ergo tantain suso-pit Dominum solum Joannes baplizarct ? Scd si soluiii
pro nobis liumilitalcin, bapti^muni uon erat susceplu- Dominum Joanncs baplizaret, nou deessent qui puta-
rciil sanclius fuisse baptisma Joannis quam Cbrisli
rus? Et quid profnil quia suscepit baplismuin servi ?

1 1 tu non dcdignarcris suscipcrc baptismuin Domiiii. quasi baptismalc Joannis solus Ciirislus uieruissct

Iuiendai Cliaritas vesira. Fuluri eranl aliqui in Eccle- baptizari, baplisiuatc aulein Cbrisli gruus liiiiiianum.

sia cxcclsioris grali;e catccliumcni. Fit eiiim ali- Intcndat Cbarilas veslra. B.iplismate Cbristi bapiizati

quando ut videas calccliumcnuiii abstinenlcm ab onini siiinus, non tanium nos, sed et univcrsus orbis ler-

concubilii, valefacienlcin s.cculo, renuuliantem omni- laruin, cl baplizalur iisquc in lincin. Quis uostiiiin

bus quaa possidebat, distribuentcm pauperibus ; ct potest ex aliqua parle comparari Cbristo, cujus se

catecliuinciiiis cst, inslruclus eliani fortc doclrina sa- Joannes dixit indignuro solvere corrigiam calcca-

lulari supra mullos lidelcs. Tiincndiim cst liuic ne nienli? Si ergo illc Cbrisliis lanlx cxccllenlix boinn

dical apud semelipsum de Baplismalc sanclo quo Deus, solus baplizarclnr baplismo Joannis, quid

peccata diiniituutur : Quid plus acceplurus sum ? dicturi crant liomines ? Qiialem baptisinum lia-

Ecce ego niclior snm illo lideli ct il!o fidcli : cogitans buil Jnannes? Magniim baptisniuro habuil, ineffa-

fideles aut conjugalos, aut forte idiolas, aut babcntcs bilc sacramcntum : vidc, quia solus Cliristus me-
el possideutes res suas, quas ipsc dislribuit jain pau- ruil baplizari Joannis baplismo. Alque ita inajor

pcribus, et melioreni se esse arbilrans quam ille qui vidcretur baplismus scrvi, quani baptismus Domiui.

jain baptizalus esl, dedignctur vcuire ad Baptismum, Daplizati simt ct alii baplismo Jnaiinis, nc melior

diccns, lloc sum accepiurus quod babet ille cl ille ;

baplismus videretur Joannis quain Cbristi ; baptizattis

et proponat sibi illos quos conleninil, et quasi sor- autem ct Dominus, ut Domino suscipicntc baptismum
deat illi boc acciperc quod acccpcrunl inferiorcs, quia scrvi, non dcdignarcnliir alii scrvi suscipere bapfi-imiiii

jam videlur ipse sibi inelior : el lanien omnia peccala Doniini : ad buc ergo missiis eral Joanues.
supcr illum sunl, cl nisi vcncrit ad saliitaroin Ba- 15. Scd novcrat Clirislum, an non noverai ? Si

ptisimiui, ubi peccala solvunlur, eiuii omni cxccllcnlia non novcral, quare dicebat quando vcnil ad fliivium

sua non potcsl inlrare in regnum ccelorum. Sed ut Clirislus : Ego a te debeo baptizari ? boc est, Scio qui

illam exccllentiam invitaret Dominus ad baptismum sis. Si crgo jani novcrat, cerle tunc cognovit quando
suum, ut pcccaia illi dimitlerentur, vcnit ipsc ad ba- vidit coliroibam dcsccndenlcm. Manifestum esl quia
ptismum scrvi sui : et cum ipse non habcrct qnod ci c.olumba non descendil supcr Doiuinum, nisi posiea-
Jil5 TKACTATUS V. CAPUT I. ui;
ijiiiiin asccmlit ab aqua baplismi. Dominus baplizatus 21 et 22). jam baptizalum cognovit , venienli aj
Si

:i$cendit ab aqua, aperti sunl coTi, et vidit super eum liaplisnia quomodo dicil, Ego a te debeo baptizari ?
columbam. S'. ergo post baptismum desccndit co Il.nic vobiscum inlerim ruminale , lianc vobiscum
lumba, et anlequam baplizarelur Dominus , dixit illi confcrie, bauc vobiscum Iractatc. Pr.tslel Doininus

Joannes, Tu sd me venis? ego a te debco baplizari? Deus noslerut auicquama mc audiaiis,alicui vesirum
ante, illum noverat, cui dixil, Tu ad me venis? ego a priori eam revelet. Tanien, Iratrcs, boc sciatis, quia

le debeo buptizari? quomodo eigo dixit, « El cgo ne- pcr istiusqtixslionis solulionem, vocem pars Donali
sciebam eum ; sed qui me misit baplizare in aqua, de Baptisini gralia, ubi nebulas obtendunl imperilis,
ille miiii dixit, Supcr quem videris Spiriium desccn- el relia lenilunt avibus volanlibus , si fronlem ba-
denlem sicul columbam, et manciilem super euin, beant , omnino non hahebunt : omnino eorum ora
ipse est qui baptizat in Spiritu sanclo? > Non parva claudcntur.

quxstio esi, fraires mci. Si vidislis quxslioncm, non TRACTATUS Y.

parum vidistis : superest ut ipsius solutioncm Donii- Ritrsum in itlud, El cgo ncscicbam cum, ele. Quid
iiiis det. Tanicn illud dico, si vidistis quxslioneni, novi Joannes didicerit de Domino per columbam.
non est parum. Ecce posilus esl Joannes anle cculos Cup. i, ^ . 53.
veslros, sians ad fliivium Joannes Daptista ; cccc
1 . Sicnl Domintis voluil, ad dicni promissionis noslne
venitDomiiiiisadbuc baptizandus, nondum baplizatus:
pervcnimus : praslabil etiam hoc, utad ipsins ptomis-
audi vocein Joannis, Tu ad me venis? cgo a le debev
sionis reddiiionem pervenire possimus. Tunc enim ea
baptizari; ecce jam cognoscit Dominum, a quo vult
qu;e dicimus, et nobis el vohis si ulilia siml, ah ipso
liaptizari. Daptizatus Doiniiius ascendil ab aqua, ape-
siiul :
qua? auleni ah hoinine sunl, mendacia stint sicnt
riunlur ca-li, descendit Spiritus, modo illum coguo-
;

ipse dixil Dominus noster Jesus Christus, Qiti loquitur

scil Joanncs : si modo illum cognoscit, quid dixit
mendaciitm, desno loqttilur (Joau. viu, 44). Ncmo ha-
anlea, Ego a le dcbeo baplizari? Si aiilein non eiiin
bet de suo, nisi mendacinmel peccatum. Si quid au-
inodo cognoscil, quia jain noverat eum, quid esl qitod
lcni bomo h.ihet vcrilalis ali|ue jusliH;e, ab illo fanle
dixil, « Non novcram euin ; scd qui me misil bapli-
cst, queni debemus silirein bac eremo, ul ex coqtiasi
zare in aqua, ille milii dixit, Stiper quem videris
guttis quihusdam irrorali, et in bac peregrinalione
Spirilum descendeiilein , et maneiilem super eum inrerhn consolaii, ne deliciamus in via, venire ad ejus
sicut columbam, ipse est qui baptizal in Spiritu
rcqniem salielalcnique possimus. Si crgo qui loquilur
sancto ? »
mcnditcium, tksuo loquitur ; qui loquitur veritatem, de
16. Fralres, ista qu;rstio si hodie solvattir, gravat Deo loqitiitir. Vcrax Joaimes, veriias
(.bristiis; verax
vos, non dubito quia jara mulla dicta sunt. Sciatis
,
Joanncs, sed omuis verax a verilale vcrax est si crgo :
autem lalem istam qua-stionem essc, ut h;cc sola per-
verax est Joannes, ct verax esse homo non poiest,
im.it parleni Donali. Ad lioc dixi Cliarilali veslnc, ul nisia vcritate; aquo erat verax, nisi ab eo qui dixit,
inlciilos vos facerem, siniiliter ut solco; simul utorc- Ego sum vcritas (Id. xiv, 6)? Non ergo, poSsel dicere,
lis pro nobis et vobis, ul el nobis det Dominus digna
aulveriuas contra veraccm, aut verax contra verita-
loqiii et vos digna capcre mcreamini. Inteiim hodje
,
lem. Vetacem vcritas misit; et idco verax eral, qno-
digiiamini differre. Sed lioc breviter dico inlci im, <lo-
niani a verilale missus erat. Si verilas Joanncm
mise-
ncc solvatur : intcrrogale pacifice, sine rixa, sine con-
rat, Christus eum miserat. Sed quod Christus cuin
lcntione, sinealtercationibus, sine inimicitiis; ct vo-
Talie facil, Pater facit : cl quod Palcr cnm Chrislo
biscum quajrile, et alios intcrrogate, el dieite, Hanc facit, Chrislus facit. Nec seorsitm Paler aliquid facit
qurestionem proposuii nobis liodie cpiscopus nosier,
sine Filio ;
nec seorsum aliquid Fdius sine Patrc :
aliquando si Dominns concesserit, solulurus eani. Scd
inseparabilis charilas.inscparabilis unilas, inscparabi-
sive solvatur sive non solvatur, putalc nie prnpnsui>sc
lis majestas, inseparahilis pntestas, secundum h;vc
quod me movet movcor eniin miillum. Dicil Jnan- :

vcrha qua: ipseposuil, Ego elPaler unum sumus( Id.

nes, Ego a te debeo buptizari; lanquam Clirislo cogni-
x, 30). Quis ergo misit Joannem ? Si dicamus, Pater,
l". Si enim non noverat enm a qno volcbat baplizari,
verum dicimus; si dicamus, Filius, verum diciintis:
lcincre dicebal, Ego a le debeo baptizari. Noverat ergo
manifcstiiis auletn ul dicamus, Pater el Filius. Qiiem
cum. Si nnveral eum , quid esl ergo quod dicil, Non misit autcm Patcr et Filius, unus Deus misit; quia
uovrram eum ; sed qni me mkit buptizare in aqua ipse ,
Filius dixil, Ego et Pulrr unum sumus. Quomodo crgo
inihi dixil, Super quem videris Spiritum descendcnlem
nesciehat eum a quo inissus est? Dixil enim, Eqo
et manentem super eum, sicut columbam, ipse est
qiti
nescicbam eum ; sed qui me misit buptizare in aqua, ipsc
baptizat in Spiritu sancto? Quid dicliiri suiniis? Quia
milii dixii. lnterrogo Joannem, Qui lc misil baptizare
iion scimus quando veneritcolumba? Ne forte
ibi la-
tcant
in aqua, quid lihi dixit? Suprr qnem vidcris Spiritum
', legantur alii evangelist;e, qui planius illud
dcscendentem, sicnl colitinbum, et maneulrm sitper ritm
dixeriinl :
el invenimus aperlissime Innc dcscendisse
ipse cst qiti bupiiztit in Spiritu sanclo. Iloc tihi, o
coliunbam, cum Dominus ab aqua Joan-
ascendit. Supcr
iics, dixil qui le misil? Manifesium ipiia hoc. Quis
baptizatum enim nperti sunt ccr-li, el viJit Spirilum crgo tc misit? Forte Pater. Verus DcusPatcr, elveri-
descendentem Matth. m, 1C, ilarc.
( i, 10, el Luc. m, tas Dcus Filius si Palcr sine Filio te misit, Dcus
1
:
sinc
bliti, laleut. Mss., luteant : stilicet, nonatistac. verilate tr iuis:l : si ideo aulcm verax cs, quia veiila
U15 IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUCUSTINI lilo

teni loqneris, el ex vcritate loqueris; non te niisit Jo.innis diclus est : solus lalc donum acccpil : nuiuis

l>ater sine Fdio, sed simul te misit pater et Filius : anle illtim jnstoruin, nullus pust illuni, ul acciperel

si ergoetFilius te misitcum Patre, quomodo ncscie- haptismum , qui baplismus illius dicerelur *. Accepit
basetun a quo missuses? Quemvideras iu veritate, quident ; non enini a se posset aliqnid : si enim a se
ipse le inisit ut agnoseereiiir in carne, cl dixit, Super quis loquiitir, iiicndaciumde suo loquilur. Et unde ac-

quem viderit Spiritum descendenlem sicui columbnm, et cepit, nisi a Domino Jesu Cbrislo? Ab illo ut bapli-

manentem super eum, ipse est qui baplizal in Spiritu zare posset accepit, quem posiea baptizavit. Nolile
snncto. mirari : sic enini boc fecit Cbrisius in Joaiine, quo-
2. lloc audivit Joanncs, ut nossct eum qucni non niodo qitidtlam fecit in malre. De Cbristo cnim diclum
noverat, an ut plenius nosset qucm jani noverat? Si cst, Omiiiu pcr ipsum [tictu sunl (Joan. i, 3) : si oinnia
enim onmi cx | arte non nosset, non venienli ail (lu- pcr ipsttm, et Maria pcr ipsum facta esl, dc qna postea

vium ul bapiizarelur dicerel, F.go a te debeo baplizari, natiis esl Christus. Intcndal Chaiilas vcslra, Quoniodo'
ct tu venis ad me | ttvlth . m, 14) ? novcral crgn. Quando creavit Maiiam, el crcatiis cst pir Mariam; sic dcdit
auiem colmnba dcscendit? JambapiizalO Domino, et baptismum Joanni , ct bapiizatus est a Joanne.
ab aqua ascendcnte. At si ille qui cnm uiisil, dixii,
5. Ad bocergoaccepit baptismum aJoanne, ui acci-
Super quem uiderit Spiritum lUsceudentemsicui colum- picns quod inferius erat ab inferiore, ad id quod su-
bam, ct manentem super eum, ipse est qui baptiznt in
perius crat borlarctiir infeiiores. Sed quare non solus
Spiriiu non noverat eum , scd coluinlia
sancto ; et ipsc baptizatus esl a Joaniic , si ad boc inissus erat
descendenle cognuvit cum columba verolunedescen- ;
Joanncs, pcr qucni baplizarelur Cbristus, ui pararet
dii, quaudo Domiuus ab aqua ascendil; liinc aulem viam Domino, id est ipsi Cliristo? Et boc jam dixi-
cognoverat Joanucs Domiuum, quando ad cmn Do- nius ; sed coromemoramus, qtiia necessarium est pr.e-
niinus ad aqu uu vciiichal : iii.iiiifcsiaiur nobis quia senti i|uaeslioni. Si solus Domitius noslcr Jesus Cbri-
Joann.es secumlum aliquid novtral, secundiim alrquid stus baptizatus esset baptismale Joannis : tcnete qimd
nondum noverat Dominum. Nisi autein boc nuellexe- dicimus ; non tantum valeat sxcultnn, ui dcleat e cor-
riutiis, incndax craU Quomodo eral verax agnosccns,
dilms vcslris quod ibi scrip-it Spirilus Dci ; non tan-
qui dicit, Tu ail me venis baplizari, cl ego a le debeo spimc curarum,
tiun valeant ui clfocent semen quod
bapiizari? Yerax e.«l cum boc dtcit ? Et quomodo rur- seminalur in vobis : quare enim cogimur eadem re-
sus vcrax esl cum dicit, Ego non noveram eum; sed peterc, nisi quia de memnna cordis vesln securi non
quiiuisil me baptizure in aqua, ipse milii dixit, Super
siimus? si crgo solus Doininus bapti/.alus csscl bapli-
queui viderit Spiiilttm dcscendenlem sicul columbam, el
smo Jnannis , non deessent qui sic eiun babcrent, ut
manenlem stt-per emn, ipse cst qui baptizat in Spintu
putaient baplismum Joannis inajoreni cssc, quam cst
sancto? luiiuluil pcr coliimbam Doiuiims, non ei qui
baplismus Cbrisli. Diccrcnl enim : 1'sque adco illini

se niui noverat , sed ci qui in eo aliquid noverat,

baptisma majus est, ut solus Christus co baptizari
aliquid iiou novcral. Nostriun esl ergo qoxrere
nieruisset. Ergo ut daretur nobis a Domino exempluui
quid in eo Jo mnes nouduiii novcrat, el per columbam
litiniilitatis , ad percipicndam salutem bapusmatis
didicit.
Cltrislus susccpit quod ci opus non erat, scd proplcr
5. Quare missus est Joaunes baptizans? Jam me-
nns opns erat. Et rurstis, nc boc ipbum quud acccpil
niini me quaiiiuin polui dixisse Charitaii vestr.c. Si
a Joanne Clirislus, pr.cponerclur haplismali Cbristi
eniin baplismus Joannis uecessarius erat saluti nostrie biptizaii aJoanne. Sedqui bapl-
piunissi siinl cl alii

el modo dcbuil excrceri. Nou enim niodo non sal-

z.ili sunt a Joanne, non eis suflccil: baplizalisiml cnim
vanlor boinines, aul non modo plures salvantur, aul bapiismo Cbrisli ;
quia non baplismus Clirisii erat

alia itinc salus erat, et alia niodo. Si mutatus est

baplismus Joannis. Qui accipiunl baplismum Curwti,
Cbristus, iiiiilala est et salus si salus in Cbiislo est, acceperunt ba-
:
baptismum Joannis non qurerunt : (|ui

etidem ipscCbrislusest, eadem nobis salus est. Sed ptismum Joannis, baplismum Cbristi ipixsierunt. Et go
qua« missus est Joannes baptizms' Quia oportcbat Cbristo siiilWil baptismns Joaunis. Quomodo non suf-
baptizari Cbristum. Quare oporlcbat baplizari Cbri- licerel, qtiamlo nec ipse wat necessarius? Illi eiiini

stuin? Quare oportnit nasci Cbristum 3 quare opoiluil nulltis baplismus crat necessarins; sed ad borlandos
crucifigiCbiisliim(«)? Si enini viain buniililatis de-
nos ad baptismum suum, suscepil b.iptismum servi.
nionstiaturus adveneral, el scip-um l.iciurus ipsam
Et ne prxponerelur baplismus servi baptismo Domi-
bmnilitaiu viam; iu omnibusabeo implendaerat bu- baptizali sunt alii baptismate conservi. Sed qu
ni,
militas. Auctorilatcm dare bapliMiio suo binc dignatus
baptizali sunt baplismate conservi, oportebal ut ba-
est, u' cogttosccrcnt servi qiianla alacritale deberent autem baptizan-
piizarenlur baplismale Domini : qui
currere ad baplisinum Doiuiui ,
qtiando ipse non dc-

dignalus est suscipere baplisiniiiu servi. Dottalum

'
F.r. et Lugd. sic leyunt liuuc
locum BapSsntttm quod :

cuiin erat lioc Joanni, ut ipsitis baptismus dicerelur. accevit lommes, btiptismum lotmms diclum est.
Nultus anlc
illum juslorvm , nullus posl illum ul acciperct bavlitinum,
4. Iloc aliendal, el dislingiial, el noverit Cbaritas donum
auod baptismum ipsius dicentur, accepit :>otustute
vistra. Dapiisnms quem accepil Joat.ncs, baptismus accepit quidcm. (Juibus sufTraganlur ven e.t
l.ov., ca Uimui

ittter se discrepantia, ul \en.,

bapttsma, lov. autcin, va-
(«) Inlerrogando rcspondet qiiaslioui, ul supra Tracl. -i,
M.
ptisnutm feranl.
n. 13.
li>7 TRvCTATliS V.CAPtTf. 1418
lur baptismatc Domiui , non opus liabeiu baplismale quid iu co non novcral? Quia sibi rctenturus eraijja-

conservi. ptismaiis sui poiestatem, el non eam transmissurus

6. Qiioniam crgo acceperat Joannes baptismum et iranslaturus in aliquem servum : scd sive baptiza-
qui proprie Joannis dicerelur; Dominus anlem Jesus ret in ministerio servus bonus, sive baptizaret in mi-

Cliristus noluit baptisuuim sunni alicui dare, non ut nislcrio scrvus nialus, non sciret se illo qui bapliza-

nemo baplizaretur baptismo Doiniui , sed ut scmper retur baplizari, nisi ab ilio qui sibi tenuit baplizaudi

ipse Doniinus baplizarct : id actuin est, ut el per mi- potestatcm. Et ut noveritis, fralrcs, quia lioc in illo

nislros Dominus baplizaret, id est, ut quos minislri non novcrat Joannes, ct lioc didicit per coliimbam :
Doinini baptizaluri crant , Doiniiius baplizarel , non Dominiim enim noverat, sed cum baplizandi sibi po-
illi. Aliud esl eniin baptizare per niinisteriuin , aliud testaiem relenturum et nuHi scrvo eam daturum ,

baptizare per potestalem. Baptisma enim lale est,"" nondum noverat; secimdiim lioc dixit, F.l cgo nescie-
qualis est ille in ciijus poteslale dalur; non qualis est bam eum. El ut noverilis ipiia ibi lioc didicit, allcn-
ille per cujus miuisleriu.ni dalur. Talis cral baptismus dile sequenlia : Sed qui misit me baptizare ih aqua
,
Joannis, qualis Joanncs : baptismus juslus tanquam ipse mihi dixil, Super quem videris Spiritum desccn-
justi , tamcn homiiiis ; sed qui accepcrat a Domino denlem, quasi columbam, el mancnlem super eum ipse
,

istim graliam, et lanlam graliam , ut dignus csset Quid ipse esl? Doniinus. Sed jam noverat Domi-
est.

praeire jiulicem , et eum digilo oslendere , et implere nnm. Ergo putale liuc nsipie dixisse Joanncm , Ega
vocem propbcliae illius, Vox clamanlis in deserlo , pa- non noveram eum; sed qni ine misil baplizare in aqua,
rate viam Domino (lsai. xi., 5). Tale aulem baplisma ipse milti dixil. Quserimus quid dixeril? Scquitur,
Domini, qualis Doinimis : crgo baplisma Domiiii divi- Super quem videris Spiritum descendentem quasi
,

num, quia Dominus Deus. cotumbam manenlem super cum. Non dico se-
, el

'7. Poluit aulem Dominus Jesus Chiislus, si vcllel, quenlia; interim altendite Super qucm videris Spi- :

dare poieslatem alicui servo suo, ut daret baptismuin rilum descendentem , lanquam coliimbnm el manentem ,

suum laiup.iam vice sua, cl iransferre a se baplizandi eupcr eum, ipse est. Scd quid ipse csl? quid me
potestateiu, et consiiiuere in aliquo scrvo sno, ct tan- voluit percolumbam doccre qui me misii? Quia
lam vim darc baplisino translato in servum, quaiitam ipse erat Domiuus? Jam neveram a quo missus
vim haberet baptismus datus a Doroino. Hoc noluit eiam :jam noveram eum cui dixi,7'u«rf me venis
Weo, ul in illo spcs cssct baplizatoium,aquosebapli- baptizari
? ego a te deb.v baptizari : usque adeo
zatos agnoscerent. Noltiii crgo servum ponere spem ergo noveram Doiuinum, ut ego ab eo vellem ba-
in servo. Ideoque clainabat Apostolus , cum videiet plizari, non ut a me ipsc baplizaretur : et lnne
hoininos volentes ponere spcm in seipso : Numquid milii disil, Si/i« modo; implealur omnis juslitia (Hlallh.
Paulus pro vobis cruciftxus esl ? aut iu noinine I'auli lli, 14, 15) ; pali veni , baptizari non venio? impleutur
bapthali estis (lCur. i, 15)? Baptizavil crgo Pauius omnis justitia, Deus mcus; impleatur omnis
ait milii

laiiquain iiiinislcr, uou lanquam ipsa polestas: bapli- juslilia , doceam plenam buniililaleni novi super- :

zavit aiitem Doininus tauquam potestas. Inlendite. bientcs in futuro populo meo, novi aliquos in aliqua
El potuit lianc polestatem servis dare, el noluit. Si exrelleutiorigiaiia fuluios bomincs, ul ciiin viilerint
ciiiin darel bauc potcstalein servis, id esl, ut ipsorum idiotas aliquosbaptizari,illi quia mclioressibi videutiir,
csscl quod Doinini eral, lot cssenl baptismi quol rs-i sive continentia , sive eleeniosynis, sive doClrina , dc-
scul seivi; ul quoinmlo diclum cst b.iptisma Joannis, dignenliir isli forlassc accipere quod illi infcriores ac-
Eic diceretur baplisma Pclii, sic baplisma Pauli, sic cepeiunt ; oporlet ut sanem cos, ut non dcdigncntur
baplisma Jacobi, baplisma Thonue, Matlbaei, Daribo- venire ad baptisma Doinini ,
quia cgo veni ad bapti-
loinaci : iliud cnim baplisma Joaiinis dictuni est. Sed sma servi.

loi tc aliquis resislil, el dicit : Proba nobis quia illud 9. Jam ergo lioc noverat Joannes , ct noverat Do-
baptisnia Joannis dictuin cst. Probabo, ipsa Veriiate miiuim. Quid ergo docuit columba? quid voluit pcr
diceule, quando iuterrogavit Juda^os, Baptisma Joan- columbam , id cst ,
per Spirilum sancium sic venicn-
uis unde csl? de cvelo, un ex hominibus (Uallh. xn, tem docere, qui miserat euni, cui ait, Super quem
2o)?Ergone lol baptismala dieerentiir, quol essent videris Spirilum descendentem , tanquam colnmbam , et

servi qui baptizarcnl accepla poleslalea Domino; sibi manenlem super euni , ipse est? Quis ipse esl? Domi-
tenuil Douiinusbaptizandi poleslalein, servis miuislc- iiiis. Novi. Sed numquid boc jam noveras, quia Domi-
liiun dediu Dicitse servus baplizare ; recte dicit, sicul nus iste baplizandi babens potestalem cam potcsta-
,

Aposloliis dicil , Baplizavi aulemet Slephaiuv domum lem nulli scrvo daiurus cst , sed sibi eam retenlurus
(1 tor. 1,16) : sed tanquam iiiinislcr. Ideo si sil el ma- est, ul omnis qui baplizatur pcr servi ininislerium ,

lus, et coiilingal illi babeic ininislci iuiu , el si etim non iinpnlet servc, sed Domino? numqiiid lioc jam
lioiniucs non iiorunt, ct Dcus cum novit : permitlit noveras? Non lioc noverain : adco quid niilii dixil ?

Dcus baplizaii pcr cum, qui sibi lenuii polcstalem. Super qucm videi is Spiritum descendenlem tanquam co-
8. Hoc auieui Joanncs non novcrat in Domino. lumbam, ct manentem super cum , ipse est qui baptizat

Quia Dominus erat, noveral ; quia ab ipso debebat in Spirilu sancio. Non ait, Ipsc esl Doininus; non ait,

bapiizari, noverat : et confcssus est quia vcritas crat ipsc csl Cbrislus ; non ait, ipse est Deus ; non aii,

iile, ct ille verax missus a veriiatc; boc noveral. Sed ipse cst Jcsus; non aii, ipsc esl qui naius est dc vu -

Sanct. Auglst. III. (Quarante-cinrj.)

5 H9 IN JOANNIS EVANGIi LHLM, S. Allfil STINl l \y,

gine Haria ,
posterior te, prior le : non aii lioc ;
jam manifcsle danlis disciplinam ad lempus, uedamnei iu

enini lioc novcrai Joaimes. Sed «juid non noveral? rcteriiiim, si cam non cognoverint, sequc corrcxerint
Taniam poiestatem Baplismi ipsum Domimim habiiu- llli vore perscqnuntur Ecclesiam ,
qui dolis perse-

rum et sibi relctiturum, sive prxsentem in terra,sive quunlur; illi gravius cor fcriunl, qui linguxgladio fc«

abseniem corpore m eoelo et prxsentem majcstale, riiuii; illi acerbius sangninem fundunt, qui Cbristum,

sibi reienliirum Bapiisini potestaieni : ne Daulus di- quantum in ipsis e^t , in bomine occidunt. Perterrill

ceret, Bapiismus nieus; ne Pelrus dicerel. B;iptismus videnliir qnasi jmlicio pntcsiatum. Quid libi facil po-
mcus.Ideovideic, iniendite voces A|iosto!orum. Nemo lcstas, si boiius cs? Si auiein niabis es, lime potesia-

Aposlolorum dixil, Baptismus meus. Quamvis unum lcm : Non enim fruslra gladiuni porlat, dicil Api-slolus

omniiim csset Evangclium , tamen invenis dixissc, (Hom. xiu, i). Tiium gladium noli educcre, quo pcr-
Evangclium meum : non invenis dixisse , Baplisma culis Clirislnin. Cbrisliane , quid tu persequeris in
nieum. ciiristiano? quid in le persecmus esl imperator? Car-
40. Uoc ergo didicit Joannes, fratres mci. Quod di- nein perseculiis csi ; lu in cbristiano spiritum persc-

dicit Joannes per columbam , discamus et nos. Non qnciis. Non occidis tu carnem. Et tainen ncc carni

enini columba Joanncm docuit, et Ecclesiam non do- parcimt : quoiquot potueriint c;edendo necavcriint;

cuit , cui Ecclesix dictum est , Una est columba mea ncc suis nec alienis pepercerun.t. Notiim est boc om-
(Cflnr.vi,8).Columbadoceatcolunibani; noveritcolum- nibus. Invidiosa est potcstas, quia lcgiiima csl : invi-

baquodJoannesdidicitper columbam.Spirilus sanclus diose facil, qni jure facit : sine invidia faeil, qui pr;e-

in specie columbx descendit. Hoc autem quod di- ter leges facit. Allendat iimisqnisqiie vesirum, Iratics

scebat Joannes in columba ,

quare in columba didii it ? niei ,
qnid babeat cbristianus. Quod liomo cst , com-
Oportebat enim ut discerel : nec boc forte oporiebat, niiine ciiiii niuliis quod cbristianus esi, seceriiitur a
:

nisi ul per eobmibani discerel. Quid dicam de colum- iiuillis; el plus ad illuiii perlinct quod cbrislianus,

ba, fratresmei? aut quando mibi sufficii facullas vel qiiiiiii quod hoino. Nam quod clirislianus, renovalurail

mrilis vel liiigux , dicere quomodo volo? Et forle non imagincin Oei, a <|iio bmno faclus esl ad imaginem Dci,

dignevolo quomodo dicendiim esl; nec si lanien pns- (Col. iii, 10) : i|tiodauiem bcnio, possclelmaliis, pos-

suni dicere quomodo volo : quanlo miiuis quomodo setetpaganus, posset Hoclupersequc-
' et idololalra.

dicendum csl? Ego a meliore boc audire vellem, non ris in chrisliano, quod mcliiis liabet : hoc cnim illi vis

vobis dicere. aufcrre unde vivil. Yivii eiiim lemporaliter scciiinliiiii

11. Discit Joannes eum quem novcrat : sed in eo spiiiluin vitae, quo corpus aiiimaltir; vivil auleni ad
discil in quo eum non noverat; in quo noverat non acternilatum secuudum Baptisma quod accepit a Do-
discil. Etquid noveral? Dominum. Quid non noverat? niino : hoc illi vis lollere, quod accepil a Domino;
Potestaleni dominici baplismi in nulkim hominem a hoc ilii vis lollere unde \ivit. Lairones cos quos vo-
Doniino transituram , sed ministerium planc transitu- liinl cxspoliare, sicvoliint, ut ipsi plus babeaut , ct

rmn : polesiaiem a Domino in ncminem, rriinistcriuin illi niiiil liabeant : lu ct lollis buic, ei apud ic non erit

cl in bonos el in malos. Non exhnrreal coluiiilia mi- plus; nni eiiiin plus libi fit, i|uia liuic lollis. Sed veio
nistci iniii maloruni , rcspiciat Deniiui potestalcin, hoc faciunl, quod lii qui lollunt animam; cl alieri lol-

Quid tibi facil maliis ministcr, ubi bonus est Doiniiius? Itint, cl ipsi duas animas non habent.
Quid te impedit nialiliosus prxco, si est benevolus 15. Qnid ergo visauferre? Unde libi displicci tjuom

judex? Joanncs didicit per coluinbam lioc. Quid cst vis rebai lizare? Dare non potcs quod jam babei, sed
quod didicit? Ipse rcpelal : ]pse milii dixit , inquit, facis negare quod habel. Qiiid acerbius faciebal paga*
Super quem videris Spiiilum descendentem , tunquam nus, pcrsecutor Ecclesite? Exsercbanlurgladii advci-
columbum, el numenlem super eum, liir esl qui baplital sus marlyrcs, emiticbaniur hestia', ignes adniovcb;:n-
in Spiritu sanclo. Non crgo lc decipiant , o columba , tur : utquid ista? Ut dicerct qui isia paliebaiur, Non
seduclorcs, qui dicunt, Nos haplizainus (a). Coluinba, stiin cbrisliaiius. Quid doces eum quem vis reba-
lu

agnosce quid docuil columba. llic esl qui buplizal in plizare, nisi nt primo dicat, Non sum cliristianus? Ad
Spirilu sunclo. Pcr colunibam discilur quia liic cst ; ct quod aliquando perscculnr profcrcbat flanimam,ad
lu ejus potesiaic puias le baptizari, cujus ministerio hoc lu producis lingiiam : seducendo facis quod illc

baptizaris? Si boc putas, nondum es in corporc co- occidcndo non fccit. Et qnid cst qnod daturus es , ct
lumbx ; et si non es in corpore coluinb;e, non miran- cui daiurtis cs? Si lihi veruni dicat, el non scduclus a
(lim. quia simpliciiatcm non babes. Simplicilas enim tc nicntialur, diclurus cst, llabeo. Iuterrogas, Habes
maxime per columbam dcsignatur. Baptisma? Ilalico, dicil. Quamdiu babco dicit, in-
1-2. Quare per simplicilatcm columbx didicit Jnan- quis, non suni dalnriis. El noli dare : quod enim vis
nes, quia liic est qui baptizat in Spiritu sancto, fralrcs darc, bserere itt nie non polcsl; quia quod accepi, au-
nici, nisi quia columbx non crant qui Ecclesiam dis- ferri a ine non potesl. Scd lamen cxspecta ; vidcain
sipaverunl? Accipitres ciant, miivi craul. Non laniat (juid me vis doccre. Dic , inquit ,
prinio, Non babeo.
columba. Et vidcs illos invidiam nobis facere, quasi Scd boc babeo : si dixero, Non habco, mcnlior quod ;

de perseculionibus quas passi sunt. Corporales quidem enini habeo, babco. Non habes, inquit. Doce quia non
oassi quasi persccutiones, cum csscnl llagclia Domini 1
lossidet, pro posat, ter legit Uorel, Element. criiie
(a) nonatistx. pag. 211. m.
 U21 TKACTATUS V. CAPUT I. 1412
habeo. Malus tibi dedit.Si malttsChfisliis, malus iuihi fundat inimicos suos pcr luccrnam siiam. Inicrioge-
dcdit. ISon, inquil, malusClirislus : sed nun libi Cbri- mus et nos quud Dominus Jud.cos, intcrrogcmus et di-
stus dedit. Quis ergo inihi dedil? rcspondc : cgo nie cainiis, Baptisma Joannis undc est? dc coclu.ancx ho-
a Chiislo scio accepisse. Dedil libi, inquil, sed lradi- minibus? Quid dicluri sunt, vidctc, si nun cl ipsi lan-
tor ncscio quis, non Cbristus. Vidcro quis fuerit nii- quam inimici de luccrna confundiuitur. Quid dicluri
iiister, videro quis fueril praeco; deofliciali non dis- suul? Si dixerint, Ex bominibus ; cl ipsi sui eos lapida-
puto, judiccm allendo : et forte qnod objicis officiali, bunl : si aulem dixerinl, Dc coelo ; dicamus cis, Quare
mcnliris : scd nolo disculcre ; causam officialis sui co- crgo non credidistis ei ? Dicunt forlasse, Crediinus ei.
gnoscal Doiiiinus aniborum : forle si exigam ut pro- Quoniodo ergo dicilis quia vos baptizatis , ct Joannes
bes, non probas; imo nientiris : probatum est le pro- dicil, Uic est qui baptizat? Sed ministros, inquiunt,
bare 110« potuissc (a) : sed non ibi pono causam meam, lanli judicis justos oporlct esse, per quos baplizalur.
ne cum studiose coepero dcfcndere lioiniues innoccn- Etegodico, el oinnes dicimus, qnia juslos oporlct
tes, putes mc spem meam vcl iu liominibus innoceii- esse lanli judicis ministros : sinl niinisiri justi, si vo-
libus posuisse : fucrint bomines qualeslibct, ego a liint; siautem nolucrintesscjusli qui calhcdram Mnysi
Cliristo accepi, ego a Christo baptizatus sum. Non, sedcnt ', securum me fecit magistcr mcus, de quo
inquit, sed illc cpiscopus te bapiizavit, ct illc episcopus S]iirilus ejus dixii, llic esl qui baplizat. Quomodo se-
illis commuiiicat. ACIirislo sum baplizalus, cgo novi. curum me fecit? Scribce, inqtiit, et Phariswi culhc-
llnde nosti? Docuil me columba quam vidit Joannes. dram Moysi sedent ; qux dicunt, (acite ; qum autem
fa-
milvc niale, non nie dilanias a visceribus columlue : ciunl, fuccre notite
: dicunt enim, el non faciunt (Matth.

in columbx mcmbris numeror; quia quod columba xxiu, 2, 3). Si fuerit niinisler justus, compuio illuiu
docuit, lioc novi. Tu mihi dicis, llle te baptizavit, aut cum Paulo, cumputo illum cum Pelro; cum islis com-
ilJe tc baptizavil; per columbam mihi et tibi dicitur, pulo justos minisirus : quia verc jusli ininislii gluriam
Ilic est qui baptizat : cui credo, niiivo, an columbx? . suam non quxrunl; minislri enim suni, pro judicibus
14. Cerle lu niihi dic, ut |ier illam lucernam cou- haberi nolunl, spem in se poni exhuirescunt ergo :

fundaiis, qua confusi sunt et priores inimici, p.ues '

computo cuin Paulo justum minisiruni. Quid cniin di-
tui pharisxi, qui cum inleirogarent Dominum , in qua cit Paulus? Ego plantuvi, Apollo rigavit ; sed Deus in-

potcstale ista facerel : lnterrogabo et cgo vos, inquit, crementum dedit : neque qui planlat est aliquid , neque
isluvi sermonem, Dicite tnihi, Baplisma Jvnnnis unde qui rigat; sed qui incrementum dat Dcus (I Cor. 111, G,
est? de c<bIo an ex Itominibus? Et illi qui pr.eparabant 7). Qui vero fueiit supcrbus minister, cum zabulo *

jaculari dolos, irreliti sunt qiixslione, coeperiint vol- computatur : scd non cuntaminatur doniim Christi
vere apud semetipsos , et dicere, Si dixerimus quia de quod per illum fluit piiruni, quod per ilbim transit li-
cieio est, diclurus est nobis ,
Quare non credidislis ei? quiduni venit ad fertilem lerram. Puta quia ipse lapi-
Jnaniics cuiiii dixerat de Doraino , Ecce Agnus Dei, deus esl, quia ex aqua fructum ferre non potest : et
ecce qui totlil pcccatum nmndi (Joan. 1, 29). Quid eigo pcr lapideum canalera transit aqua , transii aqua ad
qu.crilis, in qua potcslatc facio? lupi, in potc^tatc areulas'; in canali lapideo nihil gencrat, scd tamcn
4
Agni facio quod facio. Sed ut nosselis Agnuiu, ipiarc hurtis plurimum friiclum affert. Spiriiualis enim vir-
iioii credidistis Juanni, qui dixil, Ecce Agmts Dei, Uis Sacramenti ila esl ul lux : ct ab illuminandis puru
ccceqtti tutlit peccatum mundi? Scientes cxgo ilii quid cxcipitur, ctsi pcr immundos Iranseat, non iuquina-
dixissel Juanncs de Doniino, dixejunt apud se , Si lur. Sint plane ministri justi, ct gloriani suam non
dixciinitis qitia de ccelo est baptisinus Joaiuiis, dicel no- quxrant, sed illius cujus ministri sunt : non dicant,
bis, Qttare ergo non credidistis ei ? Si dixeiimits qttia ex Baptisma meum csl; quia 11011 csl ipsnrum. AllcnJaut
hominibus esl , lapidubinmr a popido ; quia proplielam ipsuni Joanncm. Ecce Joanncs plenus crat Spiritu
lutbeut Joaitiicni. lli.nc limebant hoinines, binc verita- sancto ; ct baplismum de ccelo babebat, nmi ex bu-
lem faleri cunfundcbanlur. Tencbrx tenebras respon- niinibus : sed quatenus habcbal? Ipse dixil, Parate
dcrunt, scd a luce superalx sunt. Quid enini respon- viam Domino (Joan. 1, 23). Ubi aiitem cognilus cst
rierunt? Nescintus :quod sciebanl,dixerunl, nescimus. Dominus, ipse factus est via ; non jam opus erat ba-
Et Dominus, nec ego vobis dico, iuquil, in qita poteslate plismate Joannis, quo pararctur via Doniinu.
istu facio (Matlh. xm, 25-27). Et coufusi sunt primi ini- 10 Tamen quid nobis solent dicere ? Eccc post
mici.Unde? De lucerna. Quiseiat lucerna? Joannes. Joaniiem baptizalum est. Anlequam cnim benc ista
Probamus quia luccina cral? Probamus. Doininus quxslio traciarctur in Ecclesia catbolica, multi iu ca
enim dicil : llle eral lucerna ardens ei lucens (Joan. v, erraverunl, el magni et boni (a) : scd quia dc mem-
*i). Probauius quia ct de ipso confosi sunt iuimici? bris columbx erant, non se pr.ccideriinl, ct facliuu
Psalmum audi Paravi, inquit, lucernam Chrislo meo;
: csl in eis quod dixit Aposlolus, Si quid aliler sapitis,
iidmicos ejus induam confuswne (Psal. cxxxi, 17, 18). sic l-ov. cumS Mss. ; at juxta Er. I.ugd. ven. legendum,
1

15. Adbuc in hujus viis tenebrisad lucernani fidci tn catltcdra Moysi sedent. M.
' 111 [iluribus Mss. loco, zabuli, estubiquc nomcn, diaboli.
auibulamus : teneamus et nos liiccrnam Joannem, * Er. I.ugd. et veu. habent, per lapideum canakm trans-
CDiifund iiniis et inde inimicos Cbristi ; imo ipse coo- U aqita ud areolas. M.
* lo uiunihus Mss., Itortus.
' Hnus rarcensis Ms., palres. («) Cypriannm in primis subintefligit, ciimque ipso <ar-
(a) Tangit causam cajciliani. Confer etistolas 13, 88, Ibagmensem synodum, de qua in Ubb. de Baptisinu couu-a
(Ra. ctc tijualislastietv.
U23 IN JOA.NNIS EYANGELIUM, S. AUC.USTINI 4121
hoc quoquc vobis Deus rcvclabil (
Philipp. III, 1S). Umle palerelur, quia hapiizabat plures quam Joannes : dc-
isii qui se separavcruni, inriociles facii suni. Quid ergo inde ndjunclum esl, Quamvis ipse uon baptizaret , sed
solcni diccrc?Eece posi Joannem bapiizaium cst; discipuli ejus (
Joan. iv, 1,2). Ipsfi, et non ipsc : ipse

post bxretieos non bapiizaiur? Quia quidam qui ba- poiestate, illi miuistcrio ; scrvilutem ad baptizandum
bebanl baplisma Joannis, jussi sunt a Paulo baplizari illi admovebnnt, poicsias baptizandi in Cbrislo perma-
Act. xix, 5-5 ) non cnini babcbant baplisma Cbri-
: nebat. Ergo baplizaliant discipuli ejus, ct ibi adlmc
(

sti.Quid ergo exaggeras meritum Joannis et quasi , cral Judas inler discipulos ejus : quos crgo baplizavit
abjicis infeliciialem bajrclicorum ? Etegolibi concedo Judas, non sunt iierum baplizali; ct quos baptiznvit
sceleratos csse bxreticos : sed bxretici baptisma Joanncs, ileriini baplizati sunt? Plane ilerum, sed non
Cbrisli dedcrunt ,
quod baptisma non dedit Joannes. ilcraio bnpiismo. Quos enini bapti/.avit Joannes, Joan-

Recurroad Joanncm, etdico: Hiceslquibaplizat.

17. ncs bapti/avit : quos aiiieni baptizavit Judas, Ckristus
Sic cnim melior Joannes quam haercticus, quomodo baplizavit. Sic ergo quos baptizavil ebriosus, quns
mclior Jonnnes quani ebriosus, quomodo melior Joan- baplizavil homicidn, qnos baplizavil adullcr, sibapti>-

nes quam homicida. Si post deteriorem baptizare de- siiiiis Clirisli cral, Cbrislus baptizavil. Non timeo ari-

bemus, quia posl mcliorem baplizarunt Apostoli; qui- ultcrum , non ebriosum , tion bomicidam; quia co-
cumque apud ipsos baplizati fuerint ab ebrioso, non lumbain atiendo ,
pcr quain .iuibi dicitur, Ilic est qui

dico ab liomicida, non dico a satellile alicujus scele- baptizat.

rati (a), non dico a raptore rerum alicnarum, non 19. Cajtcrum , fratrcs mei , delirum esl dicere quia
dico ab oppressore pupillorum, non a separatore con- mclioris merili fuit, non dico Judas, sed quilibet bu-
jnguin ; niliil borum dico : quod solemne est dico niinum ,
qiiam ille de quo dictum cst, In ualis nuilie-
quod qiiolidianum est dico, quo vocaulur omnes dico, rum ji«iio c.vsuirexil major Joanne Daptisla (
Matth.
cl in ista civitale, quando cis dicilur , Alngiemus ', xi, U ). Non crgo buic quisquam scrvus, sed baplisrna

bcne sil nobis, et lali die Tcslo Januariarum non de- Doniini ctiam per servuni inaluin datum, bapiismali

bes jejunare; ea dico icvia ,

quoiidiana : ab ebrioso eliam amici servi prXponilur. Audi quales commcino-
bomine cum baptizatur, quis est melior, Joannes an ral aposlolus Paulus lalsos fralres , invidia pncdican-
ebriosus? Responde, si poles, quod cbriosus tuus me- les verbuni Dei, el (piid de illis dicil : Et in hoc gauilco,

lior sit quam Joanncs : nunquam lioc nudebis. Ergo scd ct gaudcbo. Cbrislum enim annuntinbant, per iu-

lu quia sobrius cs, baptiza posl cbriosuni tuuni. Si i

vidiam quideni, sed lanien Cbrislum ( fhilipp. i, 15-

enim post Joannem baptizaverunl Aposloli ,

quanto 18). Non per quid, sed quem vide : per invidiani tibi

inagis debet post ebriosum sobrius baptizare? An di- praulicatur Cbislus? vide Cbrisium , viia invidiam.
cis.In unilate mecum est eliriosus? Ergo Joannes Noli imilari maluni pradiealorem, sed imitare bonum
amicus sponsi, non eral in uniiatecum sponso? qui ' libi pnedieaiur. Cliristus ergo n quibusdam per

1S. Sed tibi ipsi dico, quisqitis cs Tu cs melior, : invidiam pradicabatur. Et quid csi invidere? Ilnrren-

an Joannes? Non audebis dicere : Ego sum melior diiin malinn. Ipso nialo zaliolns dcjeclus cst , ipsum
quam Joannes. Ergo posl le baptizcnt tui, si le fiierint dejecit inuliuni nialigna pestis * : et babebanl illam
meliorcs. Si cnim post Joannera baplizatum esi, eru- quidam Cbristi praidicaiores quos lamen pwdicare
,

besce quia post te non baptizatur. Dicturus es , Sed permitlit Aposlolus. Quate? Quia Cbrislum pr.rdica-
cgo baplismum Cbrisli babco , el docco. Aliquando banl. Qtii atttein invidel, odil ; et qui odil, quid de illo

crgo agnosee judiccm , cl noli pneco superbus csse. dicilur ? Audi aposlolum Joannem : Qui odil fratrcm

Iiapiismum Cbristi das , idco non post tc baptizatur : suum, homicida esl (I Joan. III, 15). Eccc post .loan-
posl Joanncm idco baplizalum csl, quia nou Cbristi nem bapiizatum cst, post bomicidam non baptizalum
baplismum dabat, sed suuin ;
quia sic acceperal ut esl ;
quia Joannes dedii baj tisniiini stium, liomicida

ipsius cssct. Non ergo lu nielior i|iiaiu Joannes : scd dedil baptisnnim Clnisli. Qnod Sacramenlnni Inm
baplismus qui pcr le datur , melior quain Joannis. ; sanctum est, ut nec bomicida minislranle poilttnlur.

Ipse enim Cliristi csl, isle aiileni Juaunis. Et quod 20. Non re^puo Jnnunem, scd polius credo Joanni.

dabaiur a Paulo, ct quod dabalur a Pelio, Cliri- Quid credo Jnanni? Qiiod didicil per columbam. Quiri
sti est : el si dalum cst a Juda, Cbristi crat. Dc- didicit per coluinbam ? Ilic est qui baplizal in Spiritu

dit Judas, cl non baplizatum est post Judara; dedit saucto. Jain ergo, fralres, lenete bnc, el cordibus vc-
Joannes , cl baptizaluui esl post Joanncni : quia si siris inligile. Si enim bodic voluero plenius dicere
datus esl a Juda baplismus, Cliristi erat ;
qui auiem qttare pcr columbnm, lemptts non sufucil. Quin cnini

a Joaune dalus est, Joannis crat. Non Judain Joanni, rcs disceudn insimiala csl Joanni pcr columbaiii, qiiam

sed baptismum Cbristi etiam per Juda: inanus daium, non novcrat in Cbrislo Joanncs, qtiamvis jam nossct

baplismo Joannis ctiam per inanus Joannis dato recle Ctlristum , cxposui quanlum arbittor Sanclilati ve-
pneponinius. Eteniiu dictum esl de Doniino antequam slrac : scd quare banc ipsam rem per columbniii opor-
tuil demonslrari , si breviler dici posset, dicerem : sed
Bad. et Am., alongemur. Lov., alooicmur. Mss. aliquot
'

prolise nouc, alogiemus. verbumduclum est ab alo^ia, qu;e quia diu diceudiini esl, et ouerarc vos nolo, quomodo
dicitur, Auguslino iu episl. 36 ad casulaiium, n. "2, interpre- adjulus suni oralionibus veslris, tit illud quod prontisi,
lanle, i cum epulis iudulgelur , ut a rationis traiuite de-
t vieiur. > 1
Editi, quod. At Mss., qui : rectc , nam refcrtur ad r.bri-
(o) Respcit ad Thanmgadensemepiscop. Optatum, qui stutn.
Gil louis atellea dictus cst. Coufer epist. 87, a<j PmeriUim. • tti aliquot Mss., ipso dejecit mulios, maliqiw peslii esl.
1425 TRACTATUS VI. CAPUT I. i i2C

iuiplerem ; adjuvante etiam alqne eliam pia inlcnlione pr.cgravali, vel carceribus inclusi , vel catcnis colli-

el votis bonis, et illud apparebil vobis, quarc Joanncs gali, vcl fluclibus maris jaclati, vel aliquibus iiiimicor
quod diJicit in Domino, quia ipse csl qui bapthat in rum insidiis circumsepti gcmunt
sed non colunib» :

Spiiiiu sancto, et nulli servo suo (ranslegavit potcsta- gemilu gernunt, non amore Dei gemunt, non spiritu
teni baplizandi, non debiiitdiscere nisi pcrcolumbam. genmnl. ideo tales cum ab ipsis pressuris fiicrinl li-
TRACTATUS VI. berati, exsullant in grandibus vocibus : ubi apparcl

Jn eumdcm Evangclii locuin. Qitare Detts pcr columbm quia corvi sunl, non cohinibx. Merito de arca missus

speciem osleiidcre volucrit Spirilum sanctum. Cap. i, est corvus , et non est revcrsus; missa est coluniba;

> y . 32, 55. et reversa est : illas duas avcs misil Noe (Cen. vin ,

1. Falcor Sanclilali veslrae, limueram ne frigus lioc 0-9). Ilabebat ibi corvum , habcbat cl columhani
frigidns vos ad convcnicndum faceret : sed quia isla uirumque hoc genus arca illa conlincbat : et si arca

celcbritale el frcquenlia vcslra, spirilu vos fcrvere de figurabat Ecclcsiani , videtis uiique quia necessc est

nionslralis, non dnbito quia ctam oiastis pro mc, ut ut in isto diluvio sxculi utrunique genus continealEc-
debilum vobis exsolvam. Proniiserani cnim in nomine clesia, et corvum , et eolumbam. Qui sunt corvi? Qui
Clnisti disterere bodie, cum anguslia lemporis lunc sua qu.xriint. Quicolumbx? Qui ea qua; Cliristi sunt
iinpcdircl, ne id posscnms cxplicarc iractando, quarc qu:crunt (Philipp. n, 21).
Deus per loltunbae spcciem osiendere volueril Spiri- 3. Piopterca crgo cum millcret Spirilum sanctiim,
Imn sanctiiiii. IIoc ut explicetur, illuxil nobisdies lio- duobus modiseum oslendil visibi.iler; pcrcoliunbam,
diernus ; et senlio audiendi cupkiilatc cl pia dcvolione el per ignem : pereolumbam, snper Domiiium ba-
vos celcbiius congrcgatos. Exspectatioucm vesiram plizalum pcr ignem, super discipulns congrcgatos.
;

Deus implcat ex ore nostro. Amaslis enim ul vcnire- Cum enim ascendisset Duminus iuca-luni posl resur-
lis : scd ainastis, quid? Si nos, el lioe bcne; nam vo- rectionem, peratlis ciim discipulis suis quadraginta
liimus amai i a vobis, scd noliimus in nobis. Quia ergo diebus, impleio die Penlecostcs, mtsil eis Spiriium
in Cliristo vos ainainus, in ChrUto nos redamaic, et sanctnm, sieut promiserat. Spirilus crgo tiine veniens
ainnr nostcr pro iinicem gemat ad Deum : ipse enim implevil Iociim illum, facloque prinso sonilu de coelo
gcmilus coltiinb;c e.it. lanquam fcrrcltir flaltis vehemens , sieul in Aclibus
2. Si ergogemitus columke est , quod omnes no- Apnstolorum legimus , Visai , inquil , illis sunl linguas
vinius, gemuni aiiiem columbxin ainore; auditcquid divisa; velul ignis, gui et insedit supcr uiiumquemiine eo-
dicat Apostolus, el nolile mirari qnia in columba: rum ; el cceperunt lingnis loqui, sicut Spiritus dubat cis
spccic volnil demonslrari Spiritus sanclus : Quid enim pronuntiare (Act. li, 1-4). Hac vidimus cobimbam su-
oremus, sicut oportcl , iuquil, ncscimus : sed ipse Spi- per Dominum , hac linguas divisas supcr discipulos
rilus iiilerpcllat pro uobis gcinitibus incnarrubilibus congregatos : ibi simplicilas, hic fervor oslendilur.
(/Jom.vni, 20). Quidergo, fialres nici , lioc dicluri Sunt enim qui dicuntur simplices, et pigri sunl : vo-
sumus ,
quia Spiritus gemit , ubi pei fecia et xierna canlur simplices , sunt autein segnes. Noil lalis erat

bealiludo esl ci ciun ralre cl Filio? Spirilus enim Stepbanus iilenus Spirilu sanclo : simplex crat, quia
sanctus Dcus , sicul Dei Filius Deus, el Paler Deus. ncmiiii nocebat ; fervens erat, quia impios arguebal.

Ter dixi Deus , sed non dixi tres deos : magis cnim Non cnim lacuit Juda'is ejus siinl vciba ill.i llam- : '

Deus ter, quani dii trcs; quia Patcr ct Filius et Spi- manlia Dura cervice el non circwncisi corde el auri-
, ,

rilus sanetus unus Dcus : hoc oplime nostis. Noncrgo bus, vos semper rcstilislis Spiritui sitncto. Maguus im-
Spirilus sanclus in scmelipso apud semclipsmn iu illa petus : sed coluniba sine lellc sarvil. Nam ut nnveritis

Trinilalc, in illa beaiiliidinc , in illa xterniiaie sub- quia sine fclle sscviebal, illi audilis bis verbis qui corvi

slantia; gcmit : sed iu nobis gemit , quia gemere nos cranl, ad lapides slalim advcrsus coluinbam cucurre-

facil. iSec parva res csl, quod nos docct Spiritus san- runt; coapit Slephanus lapidari : et qui paulo anle

ciusgeiucrc: iiisiimat enim nobis quia peregrinamur, freniens et fervens spirilu , lanquam in inimicos im-
cl docet nos iu palriam suspirarc , ct ipso desiderio pclum feceral, et lanqiiam violentus invcciiis crat in
geniimiis. Cui bene cst in lioc sxculo, imo qui pulal vcrbis igneis alqueila flammaniibus, utaudislis, Dnra
quod ci benc sil, qui Ixlitia rcrum carnalium, ct ccrvice , et non circumcisi cortlc el auribits : ul qui ca

abundanlia leinporaliuin, et vana fclicilale exsullat, vcrba audirel, pularet Slepbaiiiim, si ei licerel, slatiin

habctvoccm coivi voi enim corvi clainosa cst, non : illos velle consumi : venientibus in se lapidibus ex

gemebunda. Qui aiilem novil in pressura se essc mor- manibus eorum ,

genu fixo ait ", bomine , ne »/al«a»
lalitalis liiijus, ct percgrinari se a Domino (II Cor. v, illis lioc delictum (Acl. vn , 51 , 59). Inhxseral uiiilali

C), nondum tcnerc illam pcrpeluam qurc nobis pro- columbae. Prior enim illud fecerat magistcr, super
inissa csl bcaliliidincm , scd haberc illam in spe , ha- qiiem dcsccndit columba ;
qui peudcns in cruce ait,
bilurus in rc, cum Dominus vcncrit in iiianifesialione Palcr , ignoscc illis , i/uia ncsriunt quid faciunt (Luc.
prxclarus, qui prius in humililate vcnil nccullus ;
qui xxin, 3i). Ergo nc Spiriiu sanclificati dolum habeant,
boc mivit ,
gcmit. Et quamdiu prnptcr boc geniil in columba demonstratum est : oc siroplicilaS frigida
bcne gemit : Spirilus illimi docuilgcincre, a columba rcmaneat , iu ignc demanslralum est. Ncc inoveat,
didicit gemere. Mulli enim gemunt in infelicilate ler- 1
Siclegendum cx Mss. [cttjus.]
rcua , vel qunssati dainnis , vel acgriludiitc corporis 1
Apud Er. l.ugd. vcn. l.ov., tjemi jlcxo ail. M.
 IN JOANNtS EVANCELIUM, S. AUCUSTINl 1 128

quia lingirx divisx simt. Distant onim lingtKE , idco Chiisium, aul vero et hoc non noverat qnla ipse ha-
divisis linguis apparuil. Linguw, inquit, dimsa telul ptizattirus esset in aqua ctSpiritii sanclo; namct hoc
tgr.is, unumquemqne eorum. Distanl
qui el inscdil super noveral : scd quia iia ut sihi lencrel ipsam potesia-
intcr se lingux, scd lingiiarum dtsUuilia * non siinl lem , el in millitm ministrorum eam iransferret , hoc
sehismata. ln linguis divisisnoli dissipatioiicm limere, est qund didicil in coluinha. Per hanc enim polesta-
uullatcm cognosce in coluniba. lem, quani Chrislus solus sihi lenuit, ei in neiniucm
•4. Sic crgo, sic oporlebat domonstrari Spiritum ministroruni Iransfudit ,
quamvis yte.r ministros suos
sanclum venientcm supcr Dominum , ut intelligat baptizare dignalus sit, per hanc slat nnilas Ecclesi;e,
tuinsquisquc, si habet Spirituin sanclum, simpliccm quae signiflcatur in columba, de qua dictum cst : Una
se cssc deberc sicut columbam; habere cum frairibus est columbu mea , tmn- est matri sttw (Canl. VI, 8). Si
veram p.iccm ,
quam signilicant oscula columbariini. enim, utjam-dixi, fralres mei , Iransferretur poteslas
Ilabeul enini oscula cl corvi , sed in corvis faka pax ,
a Domino ad miiiistriim , lol haptismaia essent , qnot
jn columba vera p.ix. Non omnis ergo qui dicit , Pax minisiri essent, ct jam non starel unitas Baptismi.
vnlliscum ,
quasi columba nudicndus est. Unde crgo 7. Intciuhle, fratres : antequam venirel Dominus
(liscernunliir oscula corvcrum ab oseuiis celumba- noster Jesus Christusad baptismum (nain- pnst bapli-
rum ? Osculantiir cor \ i , scd laniaht ; a laniatu inno- smiim dcscendit columba in qua cognovit Joanncs
ccnsest natura cnlumbariim : ubi ergo laniatus , non qniddam proprium, com ei dictum cssel, Super quent
osl vera in osculis pax ; illi habcnt voram paccm, qui viderit Spiritum descendcntem sicut columbam , el ma-
Eeclesiam nen laniaveriint. Nam corvi de morle pa- nentem sttper eum, ipse est qui baptizal in Spirittt san-

scuntur , hoc columha non hahe! ; de frugibus lerr;e cto), noverat quia ipse baptizat iu Spirilu sancio ; seoT
vivit , innocens ejus vielus o>t : quoil vere , fratres ,
quia tali proprietale , ut poiestas ab eo non- iransiret
mirandum est in coimnha. Sunl passeres brevissimi, in alterum quamvis eo donamc, hoc ibi didicil. Et
,

vel muscas occidunt : niliil borwn cohimba ; mm unilc probamus quia jam et hoc noverat Joannes
cnim de morte pascittir. Qui laniaverunl Ecclesiam, quia haptizattirus erat Dominus in Spiritu sancto ; trt
de morlihus pascuntur. Polens est Deus , rogemus tu Imc inteHigalur didieisse ii> colmnha ,
quod iia crat
reviviscaut qni devoranlur ab eis et non seiititmt. h.iptizaiurus Domimis in Spirilu sancto , ut in nemi-
Mulii agnoscunt quia rcviviscunt; nam ad coruni iicin aliiiin hominem polestas ilfa transiiel? unde
,

advenlum quotidie graiulamur in nomine Chrisli. Vos prohamus? Columba jam baptizato Domino descen-
tantum sic estote simplices, ul silis fcrventes ' ; el dit : ante antem quam veniret Dominus ut baptizare-

fervor veslcr in linguis sit. Nolite tacere ; ardentibus lur a Joanne in Jordane, diximns quia noveral eum,
lmguis loquenles, accendite frigidos. iilis vocibiis tihi ait : Tn ad me venis , haplizati? cijo a
5. Quid cnim, fratres mci? qtiis non videal qnod H debeo baptixari. Sedccce Domiiium noveral, novcrat
illi non vklcnt? Ncc mirtim ;
qnia qui inde reverii no- FiliumDci : midc probamus quod jam novcrat (|uia

Imil, sieut corvus qni de arca emissus est ». Quis ipse haptizarct in Spiritu sanclo? Anlequam venirct

enim non vidcat quod il!i non vidcnl? El ipsi Spirilui ad fiiivium, cum multi ad Joannem concurrerenl ba-
sanclo ingrati sunt. Eece coluniba deseendii supcr plizari, ail illis, F.qo quidem baptizo vos in aqua : qui

Domimim , ct supcr Dominum baplizaimn ; et appa- anlem pusl me venil , major me est , cujus non snm di-

ruit ihi sancta illa et vera Trinitas, qua; nobis iiiius gnus eorrigiam calceamenti solvere; ipse vos baplizabit in
Deus est.- Ascendit enim Dominus ab aqua , sicut iu Spirilu sanctv ct igni (Matth. ui, 14, II) : jam et hoc
Evangelio legimus : Et ecee aperti sunt ei ctrli, etviilit noverat. Quid ergo per columbam didicit , ne mendax
Spiritum descendentem velut columbnm, et mansil super postea invenialur (quod avertat a nobis Deus opinari);
eum : etstatim vox consecuta est, Tu es Eilins meus di- nisi quamdam proprictatem in Christo talem futnram,
lectus, in quo milii complacui (Mattlt. ni, 10 et 17). Ap- ui quamvis niulii ministri baplizaturi cssenl, sivejusti,

parct manifeslissima Trinilas, Palcr in voce, Filius in sive injusii , non Iribuerelur sanciiias Baplismi, nisr

hominc , Spirhus in colinnha. In ista Tiinilale quo illi supcr quein desccndit coliunha, de quo dictuni
missi stint Ajiostoli , videamus quod vidcmus, et quod cst , llic csl qni baptizai in Spiritu sancto ? Pelrus ba-

ir.irum est qtiia illi non vident : non enim vere non vi-
plizet , hic est qui haplizat : Paulns hapiizct , hic est

dent , sed ad id quod facics eortim fci it , oculos clau- qtti baptizat ; Judas bapiizel, liic est qui hapiizat.

dunt. Quo missi sunt discipuli , in nomine Patiis et 8. Nam si pro diversjialc meritorum B ipiisma san-

Filii ct Spiriius sancii, ah illo dc qtio dictiun esi, Ific riiini esi , quia divcrsa siini merila, divcrsa ernnt
<st qui baptizal. Dictum est cniin ministris nh eo qui haplismala ; et tanto quisqtie aliquid meliiis pulatur

sihi lenuil haitc poteslalcm. accipere, quanioa mcliore videlur accepisse. Ipsi san-

C. Iloc cnimin illovidit Joanncs, ct cognovil qnod cti, inlelhgite fratres, heni periiiieutes ad cohimbasn,

non uovcrat : non quia cum non noverat Filium Oei, perlincnles ad sorlcm civiiatis illius .lcrusalcni . ipsi

aul cum non novcrat Domiiium , aut non noverat honi in Ecclcsia , de quibus dicit Aposiolus, Novii
1
Edili, distanluv. At Mss., distanlia.
Dominus qui sunt ejus (IITim. n , 19) ; diversaruiu
* Ediii : 1 1 silis prudentes etferventes. Abesta vss., pru- gratiarum sunt, non omnes paria mcrita habcnt : sunt
dcntes et.
alii aliis saucliorcs, snnt alii aliis meliorcs. Quarc ergo
ct Lov.: Sec mirum; quin inde reveriinolunt, sicut
» Er.

lorvus qtii d? r.rca cmlssiis est. M. si uiws ab illo , verbi graiia ,

justo sanclo baplizcltrr,
H59 TRACTATUS VI. CAPUT I. \m
alitis ab alio inferioris meriti apud Deum , inlerioris quidam liomines, velut adversus Deum se munirc co-
gradiis. inferioris conlincnlioc, inferioris vita?, untim nanies, quasi aliquid esset excelsum Deo, aut aliquid
lamcu et par el aquale est quod aceeperunt, nisi quia luium superbia», erexerunl Inrrim '; quasi ne diluvio,
Itic esl qui baptizat f Quomodo ergo cum baptizal bonus si poslca fieret, dclerenlur. Audierant enim et recen-
ct melior, non ideo isle boiuim accepil, el ille melius; sneranl quia omnis iniquitas crat delela diluvio : ab
sed quamvis bonus el nielior fucrinl minislri , imum v iniquitatc lemperare nolebant ; altiludinem turris con-
et a'c|ualc cst quod acccperunl, non esl mclius in illo, tra diluviiim requirebant; xdilicaverunl lurrini excel-

el iuferius in islo : sie et cum baplizat malus ex ali- sam. Yidii Deus superbiam ipsorum, et hnnc crrorcm
qua vcl ignoranlia Eeclesia:, vcl lolerantia (aul enim illis immilti fecil, ut non se cognoscerent loquenles;
ignpraulur inali, aul loleranlur, toleralur palea, quo- et facta; sunt divcrsas lingu;c pcr supcrbiam ' (Gen.
usque in tiltimo venlilelnr area), illud qiiod datum xi, 1-9). Si superbia fecit diversitatcs linguarum, hu-
est, uimni esi, nec impar propter impares minisiros; *
militasChristi congregavit diversiialcs linguarum. Jam
sed par el a-quale, propler, llic est qui baplizal. quod illa lurris dissociaverat, Ecclesia colligit. De una
9. Ergo, dilectissimi , videamus quod videre illi lingua factae sunt niulta! ; noli mirari , superbia boc
nolunl ; nou qtiod non vidcant , sed quod se videre fecil : de miillis iingiiis fit una ; noli niirari , charilas
doleaut : quasi clausum sit conlra illos. Quo missi sunt hoc fecit. Quia etsi soni divcrsi linguarimi sunl, in
discipuli, in noinine Pairis el Filii ei Spiriitis sancli, corde unus Dctis invocalur, una pax cusloditur. Unde
ut baptizarenl lanqiiam ininistri? quo missi sunt? Ite, dcbuit ergo, cbarissimi, denionsirari Spiritus sanctiis,
dixit, baptizale gcutes. Audistis, fralrcs, quomodo ve- unitatem qtiamdam designans, nisi per columbain, ut
nil illa hxrcdilas, Postula a me, el dabo libi gcntes paeataj Ecclesi;e dicerelur, cotumba mea? Una est

liwreditatem tuam , el posscssionem luam tcrminos lerra; Unde debttit liuniilitas, nisi per avcm simpliccin el
(Psnl. ii, 8). Audistis qunmodo a Sion prodiit lex, et gcmentem non pcr avcm stiperbain el cxaltantcm se
,

verbiun Domini ab Jerusalcm (Isai. n , 3) : ibi enim sicut corvus?

atidierunl discipuli, Ile, baptizale gcntes in nominc Pa- 11. Et forle dicenl : Quia ergo columba, et una co-
tris ct Filii cl Spiritus suncti (Mallh. xxvm, 19). Intenli Iiiniba, pncler unam coliimliain Baptismus esse non
facti sumus, ciun audiremus, lle, buptizale gentes. In potest : crgo si apud tc est columba, vel tu es colum-
cujus noinine? In nomine Pulris cl Filii et Spirilns ba, quando ad te venio, lu da milii (|iiod non habeo.
sancli. I -te nnus Deus, quia non, iu noininibiis Palris Scitis hoc ipsorum esse : modo vobis apparebit non.
el Filii et Spiritus sancli; sed , in nomine Palris el esse de voce columba:, sed de clamore corvi. Nanv
Filii et Spiritus suncti. Ubi umim iioinen audis, unus paiilulum attendat Charilas veslra, cl limete insidias :

cst Detis : sicul de semine Abralia: dictum cst , et imo cavete, et cxcipile verba contradicenlium re-
exponit Paulus apostolus, In scmine tuo benedicentur spnemla, non transgluiienda et visccribus danda. Fa-
cmnes gentcs : non dixit, ln seniiiiibiis, tanqiiam in cile inde quod fecil Dominus, quando illi obliileriiul
miiltis ; scd tnnquam in uno , El seminc luo ,
qv.od cst amartim polum ; gustavil, el rcspuil (Mattlt. xxvn, 54)
CLrislun (Gen. xxu , 18 ; Gal. m, 16). Sii ut ergo qu a s'c ct vos , audile , cl abjicile. Quid enim dicunt? vi-
ibi non dicit, in seminibus, doceie te voluit Apostolus, deannis. Ecce, inquit, tu es coltimba, o Catholica, libi

quia iiiiiis e r4 Clirislus : sic et hic cum dicliun est, in dicttim csl, Una cst columba mea, una est matri succ
uoininc, uoii , in nominibus ;
quomodo ibi , in seniine, tibi certe dicltim cst. Exspecta, noli me interrogare :

non , in seminibus ;
probalur unus Deus Paier et Fi- si niilii dictum cst, proba prinuim ; si mihi dicluiu cst,

lius et Spiriius sanctus. cito volo audire. Inquil, Tibi diclum cst. Respondeu
10. Sed, Eccc, inqiiitml discipuli ad Dominum, au- voce Catholic;e, Mihi. IIoc aulem , fralres, quod uia
divimus in quo nominc baptizemus , ministros nos ^meo solius sonuil, sonuit, ut arbilror, et decordibus
fecisli, et dixisti nobis, Ile, baptizate in nomine Patris veslris, ct omnes pariler diviuiiis, Ecclesiie calholicc
ct Filii el Spirilus siincti : quo ibimiis? Quo? non au- dicttun est , Una est columba mea , una esl malri sum.
dislis? Ad liaTcdilatem meam. Iuierrogalis, Qtto ibi- Prxlcr ipsam columbam, inquil, Baptismus non cst;
iiius? Ad id i|nod cmi sanguine mcn. Qno ergo? Ad ego pr.cicr ipsam coliinibani sum bapiizatus; ergo non
genies, inquil. Putavi quia dixit, Pe, baptizale Afros habeo Gaptismmn : si Baptismum non habeo, quare
in nomine Patiis el Filii cl Spirilns saucli. Dcogra- inilii non das quando ad te vcnio?
lias : solvit Domiiius qiurslionem , docuil columba. 12. Et cgo iuleirogo : inlerim sequestremus , cui
Deo gralias : ad gentcs Apostoli missi sunt; si ad dicium sit, Una cst columba mea, una est mairi tuce;
genles, ad omncs linguas. Hoc significavit Spirilus adlmc quxrimiis : aut mihi dictum est, aul tibi dicium
sanclus divisus in linguis, unitus in columlia. I!ac est; seqiicsirenius cui dicliun sil. Hoc eigo qu.tro, si

linguaj dividuntur ', hac columba copulat. Lingih-e columha cstsini|dex, innoceiis, sine fclle ,
pacata in
genlium concordarunt, ct una lingua Africa; discorda- osculis, non s.Tva in ungiiibus ; quairo iilriini ad lnijus

vit? Quid evidentius, fralres mei? In columba unitas, columbx uienibra pertineant avari, raptores, Subdoli,

in linguis geutium socicias. Aliquando enim cl lingu;c ebriosi, flngitiosi : nicmbra siint colunike luijus? Ab-
per superbiam discordaverunl , ct lunc sunl faclac
1
ex una mulUc. Post diluvium enim supcrbi Sic Mss. At cditi , aul aliquid lulum, superbia erexerunt
Iingii32
lurrim.
1
lu quatuor Mss., dkidunt. * jiss.
i
rope omncs, diti lingtue de superbia. m
u?,\ 1N JOANNIS EVANCELiUM, S. AUCUSTINl li:,?

sil, inquii. ht rcvcra, fralrcs, quis hoc dixcrii? Ul autein quando dico, Vcni ad me, dico quia non babes
nihil aliud dicam, rapiorcs solos si ificam, mcmbra tu qui fatcris quia habeo : quare dicis , Veni
aceipitns possunl cssc, non mcmbra eokimbae : niilvi ad mc?
rapiunt, accipitres rapiuni, corvi rapiunt; eolumlxe 14. Docct nos columba. Uespondct enini de capite

non rapiunl , non dilanianl : ergo raptores nnn sunt Doiiiini , ct dicit : Bnplismiim habes , cliaritaieni au-
membra colnnib;e. Non apnd vos fuit vcl uniis raptor? lem qua gemo non babes. Quid est hoc, inquit, B:i-
Quare manct Baplismus qtiein dcdit accipitcr, non co- ptismum babco, charitalcm non liabco? Sacramcnla *
luinlia? Quarc non baptizalis npud vos ipsos post ra- habeo , et cliarituicin non? Noli clauiare; oslendc
ptores ct adulleros ct cbriosos , pist avaros apud vos milliquomodo babeat cliaritatem, qui dividit iiuitalem.

ipsos? An isti oinncs menibra columbaj sunt? Sic Ego, inquit, habeo lfaptisiniun. Habcs, sed Dapiismus
dchonesiatis columbam vestram, ut ei membra vul- ille sine cliarilate nihil libi prodest ;
quia sinc chari-
liiriua facialis. Quid crgo, fralres, quiil dieimus? MalL late lii uiliil cs. Nam Bbplismus ille, ctiam iu illoqui
ci boni sunt in Ecclesia catholica : ibi autem soli mali niliil cst, non cst niliil : Bapthma qnippc illud aliquid

stinl. Sed foric iniinico animo lioc dieo : et boc postea est, ct magnum aliquid cst ;
propter illum de quo di-
rcquiralur. Ei ibi ccrle dicunl quia sunt boni cl mali cium est, llic est qni baplizal. Scd ne pulares illud

nam si dixcrint solos bonos sc haberc ; crcdant illis qiiod maginim est, tibi aliqnid piodesse posse si non
Mii, el subscribo. Non suut apud nos, dicant, nisi fucris in uiiiiaic, super baptizalnm coliimba desccndii,

sancli, jusli, casti, sobrii ; non adulieri, non fcncra- lanquam dicens : Si Baplismum liabcs esto in co- ,

lores, non fraudatores, non pcrjuri, non vinolenli liiuilia , ne non tibi prosil quod hubcs. Veni crgo ad
dicanl; non euini aticndo linguas ipsorum, scd lango coliimliam, diciinus : non ut incipias babcre quod non
corda ipsonnn. Cuin aulcni noti sint nobis ct \obis ct babebas , sed ut prodcsse libi incipiat quod habebas.
suis , sicul ct vos et vobis in Catbolica ct illis noli Foris cnim habebas Baptismiim ad pcrniciem : inius
'slis ; nec nos eos rcpreliendamus, ncc illi se palpcnl. si habiieris, incipit prndesse ad salulem
Nos laleinur in Eeclesia el bouos et malos csse, sed^ 15. Non enim lanluni tibi non prodcral Baptisma ,

lanquam grana et paleam. Aliquando qui baplizalur a i el noii eliam obcrat. Et sancla possunt obcsse : in bo-

grano, palea est; et qui baptizatur a palca , granum Inis enim sancta ad saluicm insunt; in inalis ail j.u-

esi. Alioquin si qni baptizatur a grano, valet; et qni dicium. Ceile enim , fratres , novimus quid accipia-
baptizalur a palea , non valct : lalsum est , llic est qui iniis, ct utiquc sanctum esl qnod accipimus, et nemo
baplizul. Si autcmvcrum est, Uic.esl qni baplixal : cl dicit , non csse sanclum : et quid ait Aposlolus ? Qtti

quod al» illodalur, valet; el quomodo cobimba, ba- aulcm mandueal ct bibit indigne ,
judieium sibi mandu-
ptizat. Non enim malus ille cokunlia est, aul ad mcm- cul cl bibit (1 Cor. xi , 29). Non aii quia illa rcs mala

bra ccilumb;e pcrtinel : nec bic potesldici iu Calholica, est : sedquia illemalus, miale accipicndo, ad judicium
nec apud illos, si illi dicunt, eolumbum esse Ecclesi.iui aceipit lioniiiu quod accipit. Num cnim mala erat
suam. Quid ergo inlelliginius, fralres? Quouiain ma- buccclla qua? tradita Domino Joan.
csl Jiida: a (

nifcsluin csl, et oinnibus notiim, el si nolinl convin- xin , 20)? Absit. Medicus non daret venenum sa- :

euiilur : quia ct ibi quando danl mali , non post illos luicni mcdicus dcdii ; sed iudigne accipiendo, ad per-

baplizalur; et hic quando danl mali, non post illos niciem accepit qui non pacatus accepit. Sic ergo cl
i-aptizatur. Columba non baptizat po^t corvum : cor- qui baplizalur. Habco, inquit, mibi. Eateor, habes :

vus quare vult baptizare post coluinbam? obscrva quod liabcs ; eo ipso quod babes damnabcris.
15. IntendalCliaritas vcslra : el qnare designatuin Quare? Quia rem colunihic pra:ter columbam babes.
esl nescio quid pcr columbam , nt bnpiizaio Domino Si rem columbic in columba habeas, seciirus habes.

veniret columba, id csl, Spiiiius sanclus in spccie^Pula le esse inililarcm si cbaraclcrem impcrnloris :

columbx, ct mancict siipcrcum, cuin in advenlu co- tui inlus habcas, securus militas; si exlra babeas,

liiinbx boc cognosccret Joannes, propriam qnamdam non solnm libi ad mililiam non prodest character ille,

potcstatem in Domino ad baptizandum ? Quia per hanc sed eliam pro deserlorc punieiis. Vcni crgo, veni, ct
pinpriam poleslalem, sicutdixi, pax Ecclcsi.c finnaia noli dicere Jam babco, jam sullicil mibi. Veni ;co-
:

esi. Et poiest lieri ui liabcal aliquis Baptisinum pra- Iiimba le vocat, gcmeudo le vocai. Fratrcs mci, vobis
lcr coliimbam : ut prosit ei Baptismus prx-lcr coliun- dico; gcmcndo voeale non rixando vocalc orando, , :

de ebarilate *
bam , non polcsl. Inlcndal Charitas vcstra , cl inlel- vocatc iuvitando, vocale jejuiiando ;

ligat quod dico : nain et isla circiiinventione saqie intelligant qoia dolctis illos. Non duliilo, fralres nici,

seducunt Iratres nostros qui pigri ct frigidi sunt. quia si videant dolorcm vcslrum, confundcnlur, ct
Simus simpliciores et fervcntiores. Eccc , inquiuut, rcvivisccnl. Vcni ergo , vcni : noli liincre ; lime si

ego acccpi, an non acccpi ? Rcspondco, Acccpisti. non vcnis : imo non timc, scd plangc. Veni, gaudc-
Si ergo acccpi, non est quod milii des; seciirus suin, bis si vencris : gcmcs qiiiilem iu Iribulalionibos

cliam testimonio luo : et ego cnim me dico accepisse, peregrinalionis ; sed gaudebis in spe. Ycni ubi cst
etiu mefaterisaccepisse; uiriusque Iinguasecurumme columba , cui diclum esl , Una esl columbu mea , una
facit : quid ergo milii promillis? quare nic vis calboli-
1
F.cliti, sacramentum. Ms*;., sacramenta.
cumfacere,qiiandi)iionmiliialiquidd.iliiruscsaiiiplius, 1 jcjunando in charitate. Al Mss. habenl, dt
Kdili, vocale
ei mejam accepisse faleris qtiod ic babere dicis? Ego ckaritutc ; ct omillunl, rocate jejnmmdo, cxce; lis paucts
H33 TI.ACTATUS VI. CAPUT 1. 1434
eU malri suce. Columbain unam vides super capul qui erant Jerusalem ; niissi sunt ad illos Pclrus et

Cliristi , linguas non vides in lolo orbe lerrarum ? Joannes, invenerunt niultos baptizatos : ct quia nulliis

ldem Spiriius per columbam, idem et per linguas : si ipsorum adhuc acceperat Spirilum sanclum, sicut
per colunibam idem Spirilus , ct per linguas idem tunc descendebat, ad oslendcudam signilicaiionem
Spirilus , Spirilus sanclus orbi tcrrarnm ' dalus esl, genliuin crediturarum, ut linguis loqaerenlur in quos
a quo te prxcidisti, ul clames cum corvo, iion ul ge- dcscendebat Spirilus sanclus ; iniposuerunt illis ma-
mas cum columba. Veni ergo. nus orantes pro eis, el acceperunt Spiritum sanclum.
16. Scd sollicilus cs forle , et dicis : Foris bapti- Siiuon ille, qui non erat iu Eeclesia columba, scd
ralus, limeo ne inde sim rcus, quia foris acccpi. Jam corvus, quia ea qua: sua sunt quxrebal, non quae Jesu
oepisli cngnoscere quid geineiidum sil : vcrum dicis, Christi (Philipp. n, 21); unde inCliristianis potenliam

quia reus es ; non quia accepisli, sed quia foris acce- magis amaverat quani jiisliliaiu, vidit per iinposilio-

Tene ergo quod accepi-ti, emenda quod foris

jiisli. nem manunm Aposloloruoi dari Spiritum sanclum
accepisli accepisti rem columbx, pr.clcr columbam
: : ( non quia ipsi dabant , sed quia ipsis oranlibus
duo sunl que audis; Accepisli, el, Prxter eoluinb.tm datus esl ), et ail Apostolis, me accipere
Quid vullis a
acccpisli : qnod acccpisli , approbo; quia foris ac- pecuniw, ut et per impositionem manuum mearum detur
cepisli, improbo. Tene ergo i|uod accepisli ; non mu- Spiriius sanctus ? Et ait illi Petrus, Peeuida lua lecum
lalur, sed agnoscilur : characler est Rcgis mei , non = sit in perdilionem ; quoniam doimm Dci pulasli pecunia

cro sacrilcgus ; corrigo desertorem , non immuto comparandum. Cui dicit, Pecunia tua lecum sit in per-

cbaraclercm. ditionem ? Utique baptizato. Jaiu Baplisma babebat

17. Noli de Baptismalc gloriari , quia dico , ipsum sed columbx visceribus non hxrebat. Audi quia non
csl; cccc dico, ipsum cst ; tota Calbolica dieil, ipsum lixrebat; verba ipsa Petii apostoli adverte : scquitur
csl : advci lil columba , el agnoscit , cl gemil ,
qnia enini , Non esl tibi pars ncque sors in liac fide ; in felle

ipsuni foris li.ibes; vidcl ibi quod agnoscat , videt et enim amariludinis video te esse (Act. vm , 5-23). Co-
quod corrignt. lpsuui esl , veni. Gloriaris quia ipsum luinba fci non habet : Simon babcbal; ideo separaius
cst, el non vis vcnire ? Quid crgo mali, qui non per- erat a columbx visceiihus. Bapiisma illi quid prod-
(iiieni ad columbam? Aittihi columba : Et mali inter eral ? Noli ergo de Baplismale gloriari, quasi ex ipso
quos geino ,
qui non pcrtincnl ad mcmbra mca , et salus libi siiflicial : noli irasci , deponc fcl , veni ad
necesse esl ut inlcr illos gemam, nonne habeul quod roluinbam ; hic libi proderit quod foris non solum
le babere gloriaris ? nonne mnlii ebi iosi babcnt Ba- noii proderat, sed etiain oberal.

plismum ? noiine mnlli avari? nonne mulli idulolalrx, 19. Neque dicas : Non venio, quia furis sum ha-
ei quodest pejus, furiim? noniie Pagnni ad idola cnnt, ptizatus. Ecce incipe haberecbaritalcm , incipe hauere
vel ibant publice? nunc occulie Cbristiani sorlilegos fnicium , invenialurin le fnutus, miiiet * le cohunba
quxro.nl, malhematicos consulunl. El isli babenl Ba- iniro. Inveiiimus bocinScriplura.ImputribililMis lignis
ptismum, sed coluinba, gcmit inter corvos. Quid ergo arca fueral fabricala (Gen. vi, 14) : iinputribilia ligna

gaudes , quia babes? boc babes quod habet et malus. sancti sunt , (ideles perlineiiles ad Cliristuin. Quo-
Iiabeto humilitalem, chai ilalem, |iacem : habeto bonum modo enini iu templo lapides vivi de quibus xdifica-
quod nondiim babcs , ut prosit libi boniim quod liabcs. lurtemplum, homiues fideles dicli sunl; sic ligna
18. Nam quod habes , habuit et Simon magus :
inipulribilia homines perscveranles iu lide. In ipsa
Aclus Aposlolorum testes sunt , ille libcr canonicus crgo arca ligna impulribilia erant ; arca eniui Eccle-
omni anno in Ecclcsia recitandus. Anniversaria so- sia est : ibi baplizat columba ; arca enim illa in aqua
lemnitale post passior.em Domini noslis illum librum fercbalur : ligna imputribilia inlus baplizala sunt.
rccitari, ubi scriptum csl quoinodo conversus sit Apo- Invenimus quxdam ligna foris liaplizala , omnes ar-
stulus , et ex perseculore prxdicaior factus (Aci. bores qux cranl in liiundo. Ipsa tamcn aqua eral,
is, 1-30) : ubi eliani die Pentccostes missus est Spi- non erat altera : oinnis de ccelo venerat, ct de abys-
ritits sanctus in linguis divisis velut iguis (/(/. II, 1-4). sis loniium : ipsa erat aqua in qua baplizata suut li-

Ibilegimus multos credidisse in Samaiia per pncdi- gna impuliiliilia que erant in arca, in qua baptizala
calionem Philippi inlelligilur autem sive unus ex :
sunl ligna foris. Slissa est coluniba , el prinio nou
Aposlolis, sive ex diaconis ;
quia scptem ibi diaconos invenit reqniem pedibussuis : rcdiitad arcam; plcna
legimus ordinalos , inler quos esl cliam nonicii Phi- cnim eranl aquis omnia, el nialuit redire quam re-
lippi (ld. vi Per Philippi ergo pr.edicalionem
, 3-6). Corvus autem ille cmissiis esl anleqiiain
baplizari.
crediderunl Samarit.e Samaria coepil abundare (ide- ; siccaret* aqua : rebaplizalus rcdirc noliiil ; inorluiis

libus : ibi cral iste Siinon magus ;

per magicas faclio- est in his aquis. Averlat Deus corvi illius niorlem.
nes suas dementaverat populum , eum virtutcm
ut Nam qu.ire non estreversus, nisi quia aquis intcrce.
Dei putareiil : comnioliis lamcn signis qux a Philippo ptus est ? At \ ero coluinba non invenieus requiem pe-
ficbanl, cliam ipsc credidit; sed quomodo ipse cre- dibus suis, cum ei undique clamarel aqua, Veni, veni,
diderit, posleriora sequentia demonstraverunt : ba- bic lihgire quomodo clamaut isti lixrelici , Vcni
;

ptizalus est aulein ct Siinon. Audierunt hoc Apostoli, vcni, bic babes : non inveniensilla requiem pedibr.s

' Ediii : Strirttus saiulus pcr orbem lcrrarmn. Al Mss. ' Edili, mittat. Mss., miltct.

mbi lerrnrum. ' ^ic iii .Vss. At iu edilis, siccarelur.

1435 IN JOVNNISEVANGEI IUM, S. AUGUSTINI IjjiJ

suis, roversa esi nd arcim. El misit itlani N<>c iie- ll;cc si pro Cliristo paleremini, non pro honoribus

ruin, sieul vos miuil arra, ul Soquamini illis : ct qiiid vcslris. Auditc quod scquitur : jactant se cniui ali-

fecitposiea eolmhbar Quia erant ligna liiris bapfi- quando, quia cleeniosynas multas faciunt, dant pau-
ula, reporiavil ad aream ramum de oliva. Uainus pcribus; quia patiuntur molestias : scd pro Donaio,
i!ic ei folia et rniciinii liabebat ((.'.». vin, 6-11) -.
non ikiii pio Clniblo. Yide quomodo paliaris :nain si pio
sint iii tesola verba, non sint in le sola folia; sit Donato paleris , pro supcrbo pateris ; non cs iu co-
Iructus, et rcdis ad arcam, non per leipsum, co- luinba , si pro Donato pateris. Non erat ille ami-
luniba lc revocat. Gemite fbris, utillos intro revocelis. cus sponsi : nam si ainicus cssel sponsi, gloriam
20. Eicuiin fruclus isle olivse , si disculiatur, in- sponsi qti.Trcret, non suam (Joan. iu, 29). Vide ami-

vcnics qnid erat. Olivsc fruclus, charilatcm signiQcal. ciiiii spun^i diccntem, llic est qui bapiizat. !lle non
Undeboc probamus? Quomodo euiih oleum a nullo erat amicus sponsi , pro quo pateris. Non habcs ve-
humore prcmilur , sed disrupiis omnibus ex-ilit ct stcin nuplialcm; ctsi adconvivium venisii, rbrasbabes
Bupereininel : sic et cliaritas non puicst prcmi in milli (Matllt. xxn, 11-15) ; imo quia foras missus es,

ima ; necesse cst ut ad superna emincat 1 . Propierea idco miser es : redi aliquando , el noli gloriari. Audi
dc illa dicil Apostolus, Ailhuc supereminenlioremviam quid dicat Aposlolus : Si dislribuero omnia mca pan-
vobit demonstro. Quia dixiinns de oleo, quia supcr- peribus, et trttdidero corpus ineiim ut ardenm , cliarila-

cuiiocl, nc forle non de cbarilale dixerit Apostolus, tem aiitem non habeam. Ecce quod non habcs. Si tra-

S n i>riemincnliorein viam vobis denwnslro , audiamus ditlero , inqnit , corpits meum ul ardeam ; ct uliqiic pro
quid sequiliir : Si lingtiis liominuin loguar cl angelo- noniinc Chrisli : sed quia sunl inulti qui jacianicr
rnm, cliarilalcni aittem non liabeum ,
(itclus sum lan- illud faciunt , non cum charilate, idco, Si tradidero
iliuim anamenlitm sonans, aut cijiiibulitm liiiiiiens (I Cor. corptts ntetim ut ardeam, cliaritatcm aulein non Itabettm ,

xn, 51, xiii, 1). I nunc, Donatc, ct clama, Discr- niltil milii prodest (
I Cor. xill, 2, 5). Cbarilale feccrunt

tus suin nunc : i , et clama Doctus suin. Quantuih

,
niariyres illi ipii in lempore perseculionis passi sunl
diseitus? quantum doclus? numquid linguis Angelo- cbai iiaie fcccninl : isli auiem de lumore et de super-
riun loculus es? El tamen si linguis Angelorum lo- bia faciunl ; nam cum persecutor desit, seipsos pnrci-
qucreris, cliaritalem non babcns, audirem aera so- pilant. Ycni crgo, ut habcas charilalein. Scd nos ha-
nanlia ct cymbala linnientia. Solidilalcm aliquahi bciniis martyres. Quos manyres? Non sunt columbx-,
quajro, friictum in foliis inveiiiam : non sint sola idco volare conati sunt, et de petra ceciderunl.

verba, habeanl olivam, rcdcant ad arc;im. 21. Oninia ergo, fratres niei, videtis, quia clamant
21. Sed, imiuies, liabeo sacranienlum. Ycrum di- advcrsus illns, oiiines paginae diviiuc, omnis propbe-
cis : Sacramcutum divinum esi; habes Baplisma, ct lia.ioiuin Evangelium, omncs apostolicae liuera;
cgo conliicor. Sed quid dicit idem apostolus? Si onmis gcinitus columbaa el nondum evigilant non. ; ,

sciero omtiia sacramenta , cl littbtiero propheliam tl dinn ci|icrgisciintur. Sed sicolunibasiimus, gcmamus,
omnem fitlem , ila ut montes Iransferam : ne fnrle el lolcrcnius, spereinus ; adcril misericordia Dei , ut cf-

lioc diceres, Credidi, Sllfficit inihi. SL'd quid dicil Ja- feive.it ignis Spirilus sancli in simplicitaie vcstra; et
cobus? El dwmoncs credunt , el coittremisciiiil (Jacobi vcnicnt. Non est desperandum ; orate, pradicale, di-

li, 19). Magna est fides, sed niliil prodest si non lia- ligiic ;
prorsus poiens est Dominus. Jam ccsperunt co-

licat rJiarilatem. Coiifuebaniiir ctdaemones Clirisliiin. gnosccre froniem suam : multi cognoreriinl, mulii
Ergo crcdendo, sed non diligendo dicebant ,
Quid erubucrunl ; aderit Cbristus, ut cngnoscant ct ca'leri.

nobis et libi (Marc. i, 24)?Fideni babebant, cliarila- Et ccrte, fratres mei , vel palea sola ibi reinaneat
leni non liahebanl : ideo daunones erant. Noli de lide omnia grana colliganlur : quidquid ibi fructilicavil

gloriaii; adlmc dtemonibus contparandus cs. Noli di- redoal ad arcam percoliunbam.
ccre Cliristo', Mihi et libi quid csl? Unilas cnim 25. Modo deficienies ubique, quid nobis propo-
Cbiisti libi loquilur. Veni , cognosce pacem , redi ad niinl, non invenientes quid dicant? Yillas nostras tu-

viscera columha;. Foris baptizatus es ; babeto fru- lerunt, fundos nostros tulertint. Profcruni testamcnta

cliiin, el rcdis ad arcam. bominuni. Ecce ubi Gaius Scius donavit fundum Ec-
22. El tu : Quid nos qus:ritis, si mali siinius? Ut elesia;, cui pra^erat Fauslinus. Cujus episcopus erat
lioni silis. Ideo vos quxrimus, quia urali estis : nam Faustinus Ecclcsinc? quid est Ecclesia? Ecclesiie

si mali non e»sctis, invcnisscmus vos , non vos qu:c- dixit, cui prxerat Faustinus : sed non Ecclcsiae pr.x-

reieiniis. Qui unnus csl, jani invenlus est : qui ma- crat Faustinus, sed parti pneerat.Columba autcm
lus cst, adliuc quserilur. Mco vos quaerimus; r-dile Ecclesia esl. Quid clainas? Non devoravimus villas ,

ad arcam. Sed jam liabeo Iiaptisiuiim. Si omnia sa- columba illas babcat : qureralur qua? sit columba, ct

cramenla sciero, el habuero pfophetiam ct omnem fi-

ipsa Iialical. Nam noslis, Iratrcs nici, qiiia villx islx non
dem, ila ut ntontts transferam, cliaritiitem nitlem non sunt Augustiui :ct si non noslis, ei putatis megaudcre
liabeam , nilitl stnn. Fiucluni ibi videain , olivain ibi in posscssioue villarum , Deus novit, ipse scil quid ego
videam, et revocaris ad arcam. dc illis villis sentiam, vel quid ibi suffcram; novit gc-
23. Scd quid ais? Ecce nos mulla mala patimur. niiius meos, si mihi aliquiil dc columba impertire di-

1
in oumibus ferc Mss., emicet. gnatus cst. Ecccsunt vilbc : quo jure defendis villas?
• sic ilss. At ciliti : \oli dicers christiano. diviuo au liiiniano ?Rcspoudcant : Diviuuni jus inScri-
 »437 TIUCTATUS VII. CArUT I
I43i
piuris babemiis, humanum jus in legilmsreguui. llnde bclis, non unius hominis, et lamen unius hominis :
quisque possidet quod possidcl ? nonne jure lnimann? non unius, quia fideles niulti;
multa giana inter pa-
Nam jure divino , Doniini cst lerra et plenitudo cjus ieas gemenlia, dilfusa toto orbe lerrarum unitis
au- :

(Psal. xxm, 1) : pauperes etdiviies Ueus de nno limo tem, quia membra omues; ac per boe unuin
Chrisii
focit, ct paupercs el diviles ima lerra sttppnrial. Jure corpus. Isle c-go popuhis inops et pauper, non novit
tamen humano diiit , Hacc villa mea esi, hacc domus gaudere de sacctilo : et dolor ejus inlus cst , el gati-
mea, liic servns niiMis csl. Jure cigo hiimano, jnre diuin ejns inlus est , ubi non videt nisi iile qui exan-
iinpcraioriim. Qnare? Qnia ipsajura humana per im- dit gemcntcm, ct crronat speranlem. L.ctitia s;eculi,
peratorcs et reges saeuli Deiis distribuil generi hu- vanilas. Cuni magna cxspcclalionesperatur ulveniat,
mano. Vullis legamtis leges impeialorum, et secun- et non potcst teneri cum vencrit. Islc enim dics mii
dum ipsasagamus de villis? Si jure linmano vultis Iajtus cst pcrtliiis bodie in ista civitate, cras utique
possidere, recilemus leges imperatorum : videamus non erit : ncc iidem ipsi cras hoc erunl quod hodie
si voliieiiint aliqnid ah lixreticis possideri. Sed qnid siitit. Et transeunt omnia, ct cvolant omnia, et sicut
milii esl imperator? Secundum jus ipsitis pnssides fumus vanescunt : ct v;c qui amaiil lalia!
Omnis ciiiin
terram. Aut tolle jura imperotorum, et quis atidet anima scijuilur quod amal. Omnis caro fenum
ct ,

dicere Mea est illa

: villa, anl ineus est illc servus, omnis honorcarnis quasi flos feni; fenum aruit,
flos
aul domus hiicc mea est ? Si aiilcni ut lcneanttir isla dccidit Verbum autem Domiiii manet in icternum
:

ah hoininihiis, jura acccperunt regitm , vullis recile- (Isai. xl, 6-8). Ecce quod ames, si \is manere in
inus lcges, ut gaudeatis quia vel uniim hortnm liabe- a'terntim. Sed ilicere habebas Unde pnsstnn appre-
:

tis,et non impulciis nisi niaiisuetinlini enlumb;e, quia hendere Ycrbum Dei ? Vcrbum caro factuin est, et
vcl ibi vobis nermiltitur permancre? Lcgunlur cniin habilavil in nobis (Joan. i, li).
legcs manifestrc, ubi pr;cceperunt imperatores, eos qui 2. Quapropier, cbarissimi , ad inopiam nostram ct
prajler Ecclcsi;ccatholic;c coiumunionem usurpant sihi paiipeilatem nostram peiliDCat el quod illos dolemus
iiomen Clnisiiainim , nec volunl in pace eolire pacis qui sibi abimdare vidcnlur. Gaudiiun eniin ipsorutn
auctorein , nihil noinine Ecciesisc audeant povsidcre. qnasi pbreiicliconim esl. Quomodo aiilcm phrenelicns
26. Sed quid nnbisei imperatori ? Sed jam dixi, de g;iiulet in insania plerumque , et ridct; ct plangit
jure humanoagilur. El tamcn Apostolus voluil serviri illum qui sanus esl : sic et nos, chaiissimi , si recc-
regibtis, voluii honorari regcs, ct dixil : Regem reve- piiiius medicinam de ccclo venicnlcm , quia et nos
remini (I Pcir. n, 17). Noli dicere : Quid mibi et omnes pbrenelici eramus , tanquam sahi facti, quia
regi? Quid lihi ergo et possessioni? Per jura regum ea qu;c diligebamiis non diligimus gemamus ad
,

possidenttir possessiones. Dixisti, Quid mihi et regi? Deum dc iis qui adhuc insaniunt. Polens est enim
noli dicere possessioncs tuas quia ad ipsa jura hu- ut ct ipsos salvos re- faciat. Et opus e^t ut
;

mana reimnliasli, qiiibus possidcntur possessiones. spiciant se, et displiceant sibi. Spcctare volunt', et

Scd dcdivino jurc ago, ail. Ergo Evangelium recite- spectare se non noverunt. Nam si aliquantum ocu-
iiiiis; videamus quo usque Ecclesia calhnlica Christi los ad se coiiverlanl, vident coiifusionem suam.
csl, super quem venit columba, qtwc docuit , Hic est Qmid donec fiat, alia sint sludia nostra, alia sint
qui baplizal. Quomodoeigo jnre diviuo possidcat, qui avncaineiita animae nostne. Plus valet dolor nostcr,

dicit, Egobaplizo; cuin dical columba, Ilic esl qui quam gaudiuni illorum. Quanlum pcrlinet ad niime-
baptizal; cum dical Scriptura , Una est columba mea, ruin fratrum, difficile cstut quisquain illa celehritale
una est malri sitce ? Quare laniaslis columbam? Imo raplus fuerit ex viris : quanlum autem ad sororum
laniaslis visccra vcslra : nain \obis lauialis, columba numcrum , conlristal nos, et hoc magis dolendum

inlcgra perseverat. Ergo, fralrcs mei , si ubique non esl,quianon ipsx polius ad Ecclesiam currunl, quas
habcnl quod dicant, egodico quod faciant : veiiiant debuil si non limor, cerle verecundia dc puhlico re-

ad Calholicam , el nobiscnm babehunl non solum vocare. Videril hoc qui videt , et aderil misericordia

lcrram, sed cliam illiim qui fecit cccluni et lerram. cjus, ut sanel omnes. Nos autem qui conveiiimus,

TUACTATUS VII. pascamur epulis Dui , gaudium nosirum sernio

et sit

Ab eo qtiod scriptum est, Et cgo vidi, ct teslinioninm ipsius. lnvitavit cnim nos ad Evangelium suum et :

perhihiii quia hic eslFilius Dei, usipte ad itl, Amen ipsc cibus noslcr e.^l, quo uibil dulcius ; sed si quis

dico vohis, videbitis ca.-lum aperluni , et Angelos habcl palatum sauuin in corde.

ascendentes et descendenles supcr Filium homi- 3. Benc autcin arbilror nieminisse Charilatcm ve-
nis. Cap. i, f 34-51 .
stram hoc Evaugelium leclionibus congruis ex ordiiie
i. Congaudemus frequenti;c veslrsc ,
quia ultra recitari : el pulo vobis nnn excidisse qunc jam tra-

quam sperare iioluimus, alaciilcr convenistis. Iloc ctala sunt, maxiinc reccntiora de Joanne et columba.
est quod nos hctiflcat, el consolatur in omnibiis labo- De Juanne scilicct, quid novum didicerit in Do-
iiiuio pcr columbam, qui jam noveral Domiiiinn. Et
ribus, et periculis vitoe liiijus , amor vesier in Deum,
el pium studium , el ccrta spes, ct fervor spirilus. hoc invenlum cst inspiranle Spiritu Dei ,
quod jaui

Audislis cum Psalmus legerelur, quia inops et pau- quidem Joannes novcrat Dominum , sed quod ipse

pcr clatnat ad Deum in hoc sa>culo (Psal lxxih, 21). Dominns ila csset baptizalurus, ut bapiizandi po:<s-

Vox eumi esl, ul sxpius audistis , cl incinintssc dc- !

>;ss.,5pa:(uri tolunl.
HX) IN JOANNIS EVANGEL IU.M, S. AUGUSTINl liio

st.iiem a sc in neniincni Iransfundcret, hocdidicit per ct quam ingrati simi? Raptum est auriim , diciuil,

coiumbam quia dictuni ci erat, Snper quem videris de aure mulieris, ct cucurrit sanguis, ct posiiun; cst
,

Spiritmn detcendentem vclut columbam, et m.vieniem aniiim in irutina vel statera , el prxponderavil nuil-
tuper eum, hic esl qui baptisat in Spiritu sanclo (Joan. timi de sanguine. Si pondusad inclinandum aurum lia-
\, 53). Quid csl, liicest? Non alius, cisi per alium. buit sanguis mulieris, quale pondus liabet ad incliuan-

Quarc iiutem per columbam? Multa dicia sunt, ncc dum mundum sanguis Agni, per qiiera faciusest mun-
liossiim, nec opus cst omnia retexere prajeipue tumcii :
dus? Et (|iiitlem ille spiritus uescio quis, ut premeret
piopter pacem quia ct ligna quae baptjzala sunt foris, pondus, placaiuscsisanguinc. Immundi spiiitusnove-
;

quia fructum in uis invenit coluraba, ad arcam aitulit :

rant vciituriim Jesimi Cbrislum , aiidierant ab An-
sicut memiuistis columbam cmissam a Noe de arra, gelis, andierant ex Propbetis, ct spcrabanl cum
qux diluvio nalaliat, cl baplismo abluebaliir, non venlurum. Nam si non spcrabant, unde clamavcruitt,
mergcbalur. Cum ergo esset emissa, attulit ramum Quid nobiset libi est? venisli ante lempus perdere nos ?

oliva: : sed nou sola folia babcbat, habebat etfrnctum scimus qui sis, Sanclus Dei (Marc. 1 , 21). Vcnluruin

(Gen. viu, &-I1). Itaque lioc oplandum est fralribus scicbanl, scd lcmpus ignorabanl. Sed quid atidislis

uostris qui foris bapiizanlur, ut babeant fruclum : iu Psalmo de Jcrusalein? Qnoiiiaiii bencpluciliim lia-

non illos sinet columba foris, nisi ad arcain* reduxc- buerunl servi lui lapides ejus , et pulveris cjus misere-
lit. Fructus aiitcm cst lotus cbaritas, sine qna niliil buntur : tn exsurgcns, inquit, misercberis Sion ,
qiiO'

est liomo. quidquid aliud babuerit. 1 .1 boc uberrime niam venil tcnipns ut miserearis ejus (I'sul. ci, 15, 14).

ab Apostolo dictum commemoravimus ei rccensui- Quando venit tempus ut iniscreretur Deus, vanit
iiiiis. Ait cnim : 1 Si linguis liomintim loquar el An- Agnus. Qualis Agnus quem Iiipilimenl? qualis Agnus
gelorum, charitaiera aulcm non babeam, factussum est qui lciincm occisus occidit? Dictus cst cniin dia-

velul xrumcuium sonans, aut cymbalum liuniens : ct bolus lco circumiens el rugiens, qiiarcns qucin de-
si babuero omncm scientiam, et sciam oinnia sacra- vorel (
I Petr. v, 8 ): sanguine Agni viclus est leo.

iiicnia.ct liabeam omnem proplietiam,ct babuero Ecce spcciacula Christianorum. Et quod est amplius,
oinneiii lidem.i (lidcm aiilem quomodo dixit omncm?) illi oculis camis vidcnt vanilalem , nos cordis oculis
« iit montes Iransferam, chariiatcm autem 11011 liabeam, vcritalein.Ne pulelis, fralrcs, quod sine spcctaculis
niliil sum. Et si dislribuero omnia mea pauperibus, nos dimisit Domimis Deus nosler nam si nulla sunt :

et si iradidcro corpus mcum ut ardcam charitaicm , spectacula , cur liodie convenislis? Ecce quod di\i-
auiein non liabeam, nihil mihi prodesti (I Cor. xm, iniis , vidisiis, et exclamastis : non cxclamarctis, uisi

1-3). Nullo modo aulcm possunt diccrc se baberc vidisselis. Et magnum est lioc spcctare per toimn
cliaiitalcm ,
qui dividunt uuitalcm. ll.ec dicta sunl : orbem lerrarum , victum lconcm sanguine Agni
scquentia vidoamus. cducla de dcntibus lconuin meinbra Clirisli , cl ad-
i. Peihibuii Joanncs testiinonium, quia vidil. Quale juncta corpori Clirisli. Ergo ncscio ipiid simile imila-

teslimoniiim perliibuiti Quia ipseest Filius Dei. ttpor- tuscst quidam spirilus, ul sangiiinc siniiilacrum siium

tebat ergo ut ille baptizaret qui est Filius Dci unicus, cmi vcllel, quia noverat pretioso saiiguinc quando-
iidii adoptatus. Adoplali lilii , niinislri sunl Unici :
cuinqiic redimeiulum essc genus liumanum. Fingunl

Unicus liabel potestatem, adoptali minislerium. Licct cnim spirilus mali umbras quasdam lionoris sibimct-

baplizet minisler non pertinens ad numerum lilio- ip-.is.ut sic decipianl eos qui scqiiunlur Clirisliim.

rum, quia niale vivil el inaleagil, quid nos consola- Usque adeo, fralres mci, ut illi ipsi qui scducunt pcr

lur ? Ilic est qni baptizut. ligaluras ,

pcr pracanlationes ,
per macliinamcnta
5. Altera die ilcrum stubat Joannes, et ex discipulis inimici, misccant pnccantalionibiissuisnoinciiCliristi:

ejus duo , et respiciens Jcsuiu ambulanlem dicii , Ecce quia jnii inin possunt seduccre Cliristianos, ul dcnt

Agnus Dci. Ulique singnl.iriter isle Agnus : nam et vencniim, addunt mellis aliipiiil, 111 perid quod dulce
discipilli dicli sunt agni, Ecce ego tnillo vos sicut cst , lateal quod amaium cst.cl bibaturad pciui-
agnos in medio luporuni (Mallh. x, 1G). Dicli sunt et ciem. Usque ndeo ul ego noveriui aliquo lcmpore il-

ipsi luinen , Vos estis lumen mitndi (Id. v, H) : sed lius Pilkali sacerdotem solerc diccre , Et ipse Pil-
alitcr illc de quo dicliim cst , Erut lumen verum, quod Icalus cbrislianiis est. Utipiid boc , fratres , nisi quia

illuminal omnem liominem venieniem in Imnc miiudum alilcr iioii possunl scduci Cbrisiiani ?

(Joan. 1, 9). Sic cl Agnus singiilariter, solus sine ma- 7. Ne qiKcralis ergo alibi Cbrisluin, quain ubi se

cula, sine peccato ; non cujus niaeulae abstersre sint, vobis voluit pixdicari Cbristus ; cl quomudo vobis

scd cujiis macula nulla fueiit. Quid enim? quia dice- voluit prxdicari, sic illum tenete, sic in corde vestro

bal Joannes dc Domino, Ecce AgnuS Dei , ipse Joan- SCribile. Murus cst advcrsus oinnes impctiis ct adver-

nes non erat agnus? non erat vir sanclus? 11011 erat sus omnes insidias inimici. Nolitc limcrc, nec lcuial

ainicus sponsi ? Ergo singnlariler ille , liiccst Agnns ille, nisi pcrniissns liierit : conslat ilbim nibi! facere,

Dci ;
quia singiilarilcr Inijus Agni sanguine solo lio- nisi permissiis fuerit aul niissus. Millitur Uinquam
mines redimi potuerunt. angeius malus a polcslale domiiiantc ;
pcrmittilur ,

C. Fratres mei , si agnoscinius prcliiim noslrum quando aliipiid pelit : ct boc, fralres, non lit, nisi ul

qnia sanguis est Agni;qui sunt illi qni liodie celc- probcinur jusli, pimianliir injiisti. Quid crgo limes?
biant fcstiviiatcu) sanguiuis, ncsciocujus mulicris? Ainbula in Doinino Dco luo, ccrlus csto : quod te
\Ul TP.ACTATLS VII. CAPUT I. 1442

non vull pali, non paleris ;

quod te pcrruiserit pati ut inluercrent illi : nam manifestiim est quando illi

llagellum corrigenlis esl, non pcena damnantis. A(l inhxserunt, quia de navi cos vocavit. In his enim

haeredilalem sempilernam crudimur, et flagellari dc- duobus erat Andreas, sicut modo audisiis; Andreas
dignamur ! Fralres mei, si recusaret quisquam pucr atiiem frater Peiri eral : et novimus in Evangcli»

colaphis aut flagcllis ca>di a palre suo, quomodo dice- quod Pelrum et Andream Dominus de navi vocavit

retur superbus, desperatus, ingratus paterna3 disci- dicens, Yenite post me, et faciam vos piscatores homi-

plimei Et bomo filium hominem?

uiiiuid erudit patcr num (}latlli. iv, 19). El ex illo jam inbxseriint illi, ut

Ut possil nnii qux illi acquisivit

perdere lemporalia non recederenl. Modo ergo quod illum sequuntur isti

quae illi collcgii, qtuc non vult eum pcrdere, qux ipse duo, non qnasi nou recessuri seqiiunlur ; sed videre

qui relinquil, non poluit in sempilcriiuni tenere. Nou voluerunt ubi babilarel, et faccrc quod scripttim est,

-docel Dlium cimi quo possideat, sed qui post eum pos- Limen osliorum ejus exterat pcs tuus ; surge ad illum

sideat. Fralres inei, si liliumdocetpater successnrem, vcnire assidue ct crudire prwceptis ejus [Eccli. vi, 5C,

cl queni docel el ipsum simililer per illa oniuia trans- 57). Oslendit eis ille ubi mancret : venerunt et fue-
iiurum, qua et ille qui monebat transiiurus esl ; runl cum illo. Quam bealtim diem duxcrunt, qiiani

quoinodo vultis erudial nos Pater uosler, cui non iieatam nncicm ! Quis esl qui nobis tlicat qux audic-
sucecssuri, sed ad quem accessuri sumus, etcumquo rint illia Domino? iEdiliceinus et nosmelipsi in corde

iiijetcruuiii niausuri in lixredilale, qux nonmarcescit, nostro, ct faciamtis domum quo veniat ille, el doceat
nec morilur, nec grandinem novil? El ipse lia:redi- nos ; colloqualur nobis.
las et ipse P.iler cst. Iluuc possidebimus, el erudiri 10. « Quid quicritis? Qui dixcruntei : Rabbi, (quod
non debemus? SulTeraiiius ergo erudilionem Patris. inlcrprelatum dicilur Magistcr), libi babilas? Dicil
Non quando nobis dolel capul, ctirramus ad prxcan- cis : Venitc, ct videte. El venerunt, et vidertint ubi
latores ', ad sorlilegos el remedia vanilalis. Fralrcs niancret, el tijnid eum manscrunl die illo : hora autem
mei, iion vos plangam? Quotidie invenio isla ; el quid eral quasi decima. > Nibihie arbilr.imur iierlimiisse
laciam? Noudura persuadeo Christianis in Clirisio ad Evangelisiam, dicere nobisquoia bora er.it? Potest
spem csse ponendam? Ecce, si cui lactum esi reine- lieri ut niliil ibi nos animadvcrlerc, nihil quajrere
<Jium, inoriatur, (quam inulli cuini cum reniediis vohieril ? Decima eral hora. Niimerus iste legem si-
niorlui sunl ? eiquam iiiulti sine remediis vixeiunt?) gnificat, quia in dcccm prxceplis d.iia csi lcx. Vene-
qua fronte exiil aninia ad Deuni ? Perdidil signum rat auieiii lempus ui impleretur lcx pcr dileclionem;

Chrisli, accepit signum diaboli. An forte dicat :Nun quia a Juibcis non pnleral iinpleri per limorem. Umle
pcrdidi signum Cbrisli ? Ergu sigiium Clnisii cum si- Dinniniis dicit : .Vofi veni solvcre legem. sed implere

gnodiaboli habuisli. Non vullClirisluscoiiiiiiunioneiii, (Matlh. v, 17). Merilo ergo decima liora eum seculi

sed solus vult possidere quod emit. Tauti einit ut siint ad testimonium amici sponsi duo i>ii : et decima
solus possideal : lu facis ei consoi tem dialioliim, cui bora audivii, Rabbi, quod iiilerprelaliir Hagisler. Si
te per peccatum vendideras. V;e duplici cordc [Eccli. decima hora Rabbi Doiiiinus aud.vil, ct deciiiius nu-
11, H) ! qui in corde suo parieiu f.iciuiit Dco, pariein mcrus ad legem perlinet ; inagistcr legis non esl nisi
faciunt diabolo. Ir.itus Deus, quia lit ibi pars diabolo, datorlegis. Nemotlicatquiaalius dedit legem, etalius
disccdil, ct loliim diabolus possidebil. Non fruslra docel legem : ipse illam doccl qui illam dcdil ; ipseest
uaque Apostolus dicit : Neque delis locum diabolo niagiilerlegis sua-, et docet illam. El misericordia esl
(Eplies. lv, 27). Cognoscamus ergo Agnuin, fralres , in lingiia ipsius, ideo misericordiler docet legem, sic-
cognoscamus prctium noslrum. ut diclum est de sapicnlia, Legem aulem ct misericor-

8. Slabat Joannes, el ex discipnlis ejus duo. Ecce diam in lingua porlat (Prov. xxxi, 20). Noli limere, ne
duo de discipulis Joannis : quia talis erat Joannes iniplore legem non possis, fuge ad miscricordiam. Si
amicus sponsi, non quxrebal gloriam suam, sed lesli- multum est ad le legem implerc, uiere paclo illo ,

moniuiii perhibebat vciitati ; numquid voluit apud ulere chirograpbo, ulere precibus quas tibi consliluit

se reinanere discipulos suos, ut non sequerentur Do- et composuit jurisperilus coelesiis.

niiuuin ? Magis ipse ostendit discipulis suis quem se- 11. Qui enim babent causam, et volunl supplicarc

querenlur. ilabebanteniiii illum lanquam Agnum : et impcraiori, quajrunt aliquem scbolaslicum jurisperi-
ille, Quid me atlenditis ! ego nnn sum Agnus ; Ecce liim, a quo sibi preces compoiianiiir ; ne forte si ali-

Agnus Dei : de quoetiam sujierius dixerat, EcceAgnus ter petieiint quam oporiei, non soliiin non impelrent
Dei. El quid nobis prodest Agnus Dei ? Ecce, ait, qui quod pelunt, sed et poenam pro benelicio consequan-
ivllit peccalnm mundi. Secuti stint illum, liocaudilo, tur '. Cum ergo qua rercnt supplicare Apostoll.et non
duo qui erant cum Joanue. invenirent qnomndo adirent imperalorem Dcum, di-
9. Videamtis sequenlia. Ecce Agnus Dei : boc Joan- xerunt Cbristo, Domine, doce nos orare : hoc est, Ju-
nes. < Et audicrunt eum duo discipuli loquentem, et rispcrile nosler, assessor, imoconsessor Dei.compone
scculi sunl Jesum. Convcrsus autem Jesus, cl videns nobis preces. Et docuit Domiiius dc libro juris cce-
cos sequentes se, dicit eis : Quid quariiis ? Qui dixe- lcslis.docuitquomodoorareiit : el inipsoqtiod docuit,

runt : Habbi (quod dicitur inlcrpretatum Magister) posuit quamdamcondilionem : Dimilte nobis debita no-
ubi babitas ? > Non sic illum sequebanlur quasi jam stra, sicut et nos dimiltimus debitoribus noslris (Lue. si
1 in plerisque Mss., prwcanlationes. 1 mercanlur.
rlerique Slss.,
H;3 IN JOANNIS EVAMiEI. IHSI, S. AUGUSTINI inv
1-1). Si non secundiiin lcgctn polieris, reus eiis. Ci.n- trahil ni.iuns meilici aiiificiosc secantis? Ille clamat
;

Ireniiseis iinperatorem fartus reus ? olfer sncriiieium ille sccat. Crudclis qui non audil clamanlcra, an po-
humililalis, offer sacrilicitim misericorduv, dic iu pre- lius misericors qui vninus pcrscqnitiir ul sanet a'gro-
cibus, Diiuitte milii, quoniam el ego dimitlo. Scil si inm? ll.ic, fratres mei, ideo dixi, ne quis quxrat ali-

dicis, fac. Quid enim fai liirus cs, quo itiirus es, si qiiid pr.iicr aiixilium Dci, quando forte in aliqua cor-

ineniilus fueris iu piecibus? Non quomodo dicitur iu rcplione Domini s us. Videle ne pcrealis, vidcle no
foro, carebis beiicficio rescripti ; scd nec rescriptum ab Agno rcccdalis, ct a leonc devoremini.
iinpelrabis. Juris eniin forcnsis esl ut qui in prccibus 13. Diximus ergo quare liora decima sequcntia :

uienlitus fueril, non illi prosit quod impelravit. Sed videamus. Eral Andreas frater Simonis Pelri niiiis ex
lioc inler liiimines, (|uia polesl falli honio ;
poluil falli duobits qui audierant nb Joanne, et secuti fuerant eum.
iuiperalor, quando preces inisisli : dixisli eniin quod Invenil liic Simonem fratrem suum , et dicil ci , Inre-
voluisli, clcui dixisli, nescitan veruin sil ; dimisil lc nimus Messiam quod est inlerpretalum Chrislns. Mes-
;

adversario luo convineeiuluiii, ulsi anle judicem con- sias bebraice, Cbristus gitece est, laline Uncliis. Ab
viclus fueiis de niendacio, quia non poiuit ille nisi unclione enim dicitur Clirislus. Xf^^x uuclio est
prxsiare, ncscicns an fueris mentitus, ibi carebis ipso gracce ; ergo Cbristus, uncttis. Illc singularilcr unctus,
benelicio rcscripti, quo pcrduxisii rescripttim. Deus pra?cipue unclus; unde OUUICS Cbristiani ungunlur,
aulem qui novit ulrum nieniiaris, an verum dicas illc pnccipue. Quomodo in Psalino dicit, audi : Pro-
noii facit ul in judicio libi nou prosit ; sed nec impe- pterea un.rit le, Dcus, Deus tuus oL-o exsultalionis,prm

trare te permiuit, quia ausus es nientiri verilaii. participibus luh ( Psal. xliv , 8). Parlicipcs cniui
12. Quid ergo faclurus cs ? dic miiii. Implere le- ejus omnes sancli; scd ille singulariter Sanctus san-

gem ex omni paiic, ita ul in nullo offendas, difiicile ctorum , singularitcr uiiclns , siiignlariler Christus.

est : rcalus ergo ccrtus esl ; rcuiedio uli nou vis? 14. Et duxit eum ad Jeswn. Inluiius aulem eiun

Eccc, fralrcs mci, quale remciliuin posilit Dominus Jcsits dixit , Tu es Simon plius Joannis , tu vocabcris

contra xgriliidines animx. Qund crgo? Ciim caput tibi Cephas ; quod inlcrpretatur Pelius. Non magniim quia
dolet, laudamussi Evangelium ad capul tibi posucris, Domiiius di\it cujus lilius essct iste. Quid inagnum
et iion ad ligaluram cucuireris. Ad lioc cnim pcnlu- Doinino? Oninia nomina sanctortun suorum sciebat,
cla csl inlirmitas lioiniiiuin, et ita plangcnili suul lio- quos ante conslitutionem mundi prxdcstinavit ; cl

miues qui cuirunt ad ligaturas, ut gaudeamus quando miraiis quia dixit uui bomini , Tu cs lilius illius, et

videmus bominem in lecto suo coiisliliiliim, jactari lu vocaberis illud? Magnum quia mulavit einoiiicn;
fcbribus et doloribus, nec alicubi spcm posuissc, nisi cl fecit de Simone Petrum ? Petrus atitem a pctra ,

ul sibi Evai gclium ad capul ponercl : non quia ad pclra vcro Ecclesia : crgo in Pctri noinine liguiata

hoc facliim est,scd quia prxlaltim est Evaugcliiim est Ecclesia. Et quis securus, nisi qui xdificat supcr

ligaturis. Si ergo ad capul ponitur ul quiescat dolor piiram? 1*1 quid ait ipsc Dominus? i Qui audil vciba

capilis, ad cor uou ponilur ul sanelur a peccalis? mca bxc ct facit ca , similabo eum viro prudenli,
xdificanli super pclr.im (non cedit lcnlalionibus)
Kiat ergo. Quid fiat ? Ponalur ad cor, sanetur cr.r. Bo-
i :

dcsccndit pluvia, venerunt flumina, flavcnuil vcnti,

Diun est, bonum, ut de salute corporis non salagas,
<

Deo illam pclas. Si scil libi prodcsse, dabit cl impcgeriint in domiiiii illam.etnon cccidit; fundala
nisi ut a

illaui : si non libi dederil, non proderat baberc illam. cniin eral super pelram. Qui audil verba mea et non
acgrolant in leclo innocenles ct si sani f.icil ca > (jam uiiiisquisi|ue iiostrum liineat et caveal),
Qiiam niulii ;

proccduul ad scelera conimilienda? Qiiam < similabo cuin viro stulto qui xdificavit doimim siiam
fuerint,
muliis obcsl sanitas? Lalro qui procedit ad fauccm super arenam : desceudit pluvia , vciieruul llumina ,

llavcrunt venli, cl impcgeruut in domuiii illam, etce-

nccidere lioniinem, quanto illi melius erat ut a'grola-
cidit; el facta csl ruina ejus magna » (Mttttli. vn, 21,
rct? Qui noclu surgitad fudiendum pariclcm alienum,
27). Quid prodcst quia inlral Ecclesiam, ijui vull su-
fuaolo illi inclius si feb-ibtis jactarctur? Innocenlius
per arenam xdificare? Audiendocuim el ROn faciendo,
xgrotarct, scelcrate sanus cst. Novit ergo Deus quid
xdilicat quidem scd super arenain. Si euim niliil au-
nobis expcdial : id agamus lantum, ut cor noslrum
,

foiie flagellamur in dil, niliil xdifical : si aiilcm audil, xdilical. Sed qu.c-
sannm sil a pcccatis ; el quando
eum Paulus rimiis, ubi. Si cnim audit ct facit, super petiam si
ipsum dcpiecemur. Rogavit
:
corpore,
au- audit et nonfacit, superarcnam. Duo sunl gencra
apostolus, ut auferrct siiiiiiilum camis, ct noluit

numquid conlrisUl- xdilicanliuiii ; aul snper petram aut super arcnani.

ferre. Numquid pciiurbalus cst? ,

Magis se dixit non desertum Quid ergo illi qui nou audiiiiil? sccuri sunt ? sccuros
tus dixit se desertum ? ,

quod volcbat auferii, ut illa eos dicit quia nibil xdilicanl? Nudi siinl sub pluvia
qnia non ablalum cst , ,

infirmilas sanarelur. IIoc enim invcnit in vocc medici: antc venlos, anlc flumina : cimi vcncrinl isla, anlc

Suflicil libi gyuiia nam virtus in infirmilale jierft-

mea ; illos tollunt ,
qtiam domos dejiciant. Ergo una esl se-

cilur (II Cor. xn, 8, 0). Unde ergo scis quod non vult curitas , et xdilicare , et super petram xdificare. Si

te sanare Deus? Adbuc libi cxpedit flagcllari. Unde

audire vis et non facere, xdificas ; sed ruiiiam xdili-

scis quam putre esl quod sccat medicus, agens ferrum cas : cum aiuem venerit tcntatio, dejicit domum, ct

per putria? Nonne novil modum, quid faciat, quo cum ipsa ruina tua te tollit. Si aiilciu non audis , nu-
dus es leniaiionibus lu ipsc traberis. Audi ergo.
usque facint? Numquid ululatus cjus qui sccalur, re- , illis
1W5 TRACTATUS VII. CAPUT I.
, U8
ei fac ; unum csl remedium. Quanli forie boiiie au- dolus non est. Qu.trilur catisa? quantum Dominus i:i-
diendo el non faciendo rapti sunt Duvio celebritatis liniat ,
probabiliter iiiveuiinus. Intelligere cniui dcbe-
Imjus? Audiendo enim cl non faciendo, vcnil (luvius mus ipsiim Nathanaelem cruditum et perilum Lcis
i|isa celebrilas anuiversaria , implclus esl lorrens, fuisse : propterea noluit illiim Do.ninus inler discimt-
iransitiirus est et siccaturus : sed vx illi quem tule- los ponere; quiaidiotasclegit, unde confunderct mun
rit ! Illud ergo noverit Cliaritas vestra, quia nisi quis dum. Audi Apnstolum dicciilcin isla : i Videlc cnim,
el audiat ct faciat, non xdificat supcr pciram , cl non inqiiil, vocationcm vesiram, fratres , quia non multi
perlincl ad iioineu lam magnum ,
quod sic coninien- potcntes, nnn miilli nobilcs : sed infiinia mundi clcit
davit Dominus. Iutentum enim tc fccit. Nam si lioc Dcus, ut cnnfundat fnrlia ; et ignobilia niundi ct con-
ame Pelrus vocarelur, non ila vidercs niysieiiiim lemptibilia elegil Deus, ct ca quie non sunt, tanquam
pelra; ; el putares casu emn , sic vocari , non provi- qu.-e sunl , ul ca qu;e sunt evacuenlur i (I Cor. i , 26-
dentia Dci : idco voluil eum aliud prius vocari , ul ex 28). Si doctus cligcrelur, fortasse ideo sc diceret
ipsa commutatione noiuinis , sacramenli vivacitas elcclum , quia dncirina ejus meruit eligi. Dominus
commendaretur. nostcr Jesus Cliristus volcns
superboriun fran^ere
15. Et in craslitmm voluit exire in Calilwam , et in- ccrviccs no.i quasivit per oratorem piscalorem;
,
scd
venil Pliilippum. Dicil ei : Sequere me. Eral aulem de de piscatore lucratus e.>l imperatorem. Magnus Cy-
civilate Andrew el Pelri. El invenit Philippus Natha- prianus or.itor, sed prior Pelrus piscator, pcr qiicm
naelem : jain vocalus a Domiiio Pliilippus. El dixit ei postea crcdcret non tantum oralor, sed et
imperator.
Quem scripsit tloyses in Lege, el Propheiw , inveninms Nui:us nobilis primo clectus est , nullus doctus
; (juia
Jesum filium Joseph. Ejus lilius dicebatur, cui de- inlirma miindi clegil Deus, ut confiinderel foriia.
Er.it
sponsata erat nialer ejus. Nam quod ea iulacta con- ergo iste maguus et sine dolo boc solo non clcclus, :

ccplus el natus sit , bcnc noverunl omncs Cbrisliani ne cuiquani viderctur Dominus doctos elegisse. Et ex
cx Evangelio. Iloc Philippus dixit Nallianaeli ; addidit ipsa docirina Legis venicbat
,
quod cum andisset n
et locum , a Nazarcth. Et dixit ei Nalhanael : A Na- Nazareth ;sciutaliis enim crat Scripluras, et sciebat
zareth potest aliquid boni esse. Quid intulligitur, Fra- quia inde crat cxpcctandus Salvator, quod non fa-
tres? Non qiiomodo aliqui prouunlianl : nam et sic cilc alii Scrib:c et Pbarisxd noverant : isle crgo
dnctis-
soicl pronunliari , A Nazareth polest aliquid boni csse? siinus I.cgis , cuin audissct Pliilippum diccnteni
Scquilur eniui vox Philippi, et dicit, Veni , elvide. Invenimus Jesum, qtiem scripsit lloyses in Leae, cl
Ambas aiitein pronunliationes potest ista vox sequi ,
Prophetcc, a Nazarelh, filium Joseph; ille qui
oplime
sive sic prominlies lanquam confirmans , A Nazarcth Scripturas noverat, audilo noniine Nazarelh , ereclus
potesl aliquid boniesse; ct ille, Veni, et vide : sive sic eslin spcm, ct dixit, A Nazarcth potesl aliquid boni
dubitans , et lolum inlerrogans , A Nuzareth potest esse.

aliquid boni esse ? Vem , el vide. Cum ergo sive illo t8. J.uii cxtera dc ipso videamus, Ecce vere Israe-

modo , sive Ulo pronuntielur, non repugnent vcrba lita, in qno dotus non esl. Quid cst, in qun doius uoii csl ?
sequentia; nostrum est quarrere quid polius inielliga- Korte lion babebat peccatum! foite non erat a">er?
rniis in liis verbis. fcrte illi medicus uon crat ncccssarius ? Absit. Neino

16. Qualis fuerit Naibanael iste, in sequenlibus bicsic natus est, mcdico non cgerel. Quid sibi
ul illo

probainus. Audite qtialis fucrit : Doniinus ipse perlii- ergo vull, in quo dolus non esl? Aliquanlo intcntiiis
i>ct lcstimonium. Magnus Dominus cognitus tesliino-iio quarainus; apparebit modo in nomine Domini. Do-

Joannis : bcalus Natlianacl cogniius lestimonio veri- lum dicil Dominus; cl omnis qui verba latina intcl-
tatis. Quia Dominus etsi tcstimoiiio Joannis non com- ligil, scit quia dolus est, cuni aliud agiiur ct aliud
niendaretur, ipsc sibi peihibebat tcslimoiiium; quia fingilur. Intcndal Cbarilas vcslra. Non clolus dolor
suflicil sibi ad tcsliinonium suum veritas. Sed quia ve- esl : propterea dico, quia niuiti fralres iinpciiiioics
ritatem non poteranl capere boiniiies, per lucernam loquuiitur sic, ut dicanl, Dolus illuni lor-
latiiiilatis

-quxrebaul veritatcm : cl ideo Jo.inues per quein Do- quet, pro eo qund cst dolor. Dolus fraus cst, simula-
ininus oslendcrclur, uiissus csl. Audi Doininiiin Na- lio est. Qtiaiulo aliquis aliquid iu corde legit, ct aliud

lliaiiatli lesiiiiinuiiiiu perliibcnleiil : El dixit ei Nuthu- loquitur, dnlus csi, et lanquam duo corda babet
ttael : A Nazareth potcst aliquid boni esse. Dicit ei Phi- iiniim qnasi sinuni cordis babel, ubi videt vcrilalcm
;

lippus : Veni, clvide. Et vidit Jesus Nalhanaelem ve- el alleruin sinum, ubi concipit inendaciiim. Et ut no-
nientem ad se , el dicit de eo : Ecce vere Israelila, in vcrilis liunc esse dolum, dictum est in Psabnis, Labia
quo dotus non esl. Magitum teslimoiiium! boc ncc An- dolosa. Quid est, Lubia dolosa? Sequitur, In corde et

die.i- dictuin , ncc Pclro dictuin, ncc Pbilippo, quiid corde locult sunt mala (Pstil. XI, 3). Quid cst, In corde
Jiclum est dc Natbaiiaclc : Ecce vere lsruelila, in quo el corde; nisi duplici cordc? Si crgo dolus in
isto non

dolus non eu. erat , sanabilem illuiii medicus judicavit, non sanuni.
17. Quid crgo facimus, Iralres? Deberet isle pri- Aliud cst enim sanus, aliud sanabilis , aliud insana-
nius esse in Apostolis? Non solum primiis non inveni- bilis : qui .Tgrotat cum spe, sanabilis dicitur ; qui
tur in Aposlolis, scd ucc nicdius, ncc ullimus intcr wgrotat cuni dcsperatione , insanabilis; qui autcni
duodeciui Nalbanacl cst, cui tantuin leslimonium pcr- jain sanus esl, non cgct nicdico. Mcdicus crgo qui
liibuil Filius Dci, diccns, Ecce vere Israelita, in qtto vencrat sanare, vidit istum sanabilem, quia dolus iu
mv IN JOANNIS EVANGl- LIUM. S. AUCUSTINl lUS
i!lo nnn erat. Qtmmodo Jolus in illu non crai? Si priusquam le Philippus vocarel. N.im taleiu voeein
pcccaior est, falclur sc peccatorera. Si enim peccaior ^roiulit, 7' ii es Fitiut Dei , lu cs rex hrael; qiialcm
cst, ei justum sc Jicil; dolus csi in ore ipsius. Ergo tanlo pnsl Petrus, quanilo ei Dimiiuiis ait , Deulus es
iu Nalbanaele confessionem pcccati laujavit, non jti- Simtm ISar Jona, qiiia non libi nvelavil caro el sanyuis,
dicivil iiun cssc peccalorem. scd Vuler mensqui csl in calo (Malllt. xvi, 17) Elibj
19. eum Pharissl qni sibi viJelianlur
Proplerea iiominavit peiram, «l lauJavit lirmanienliim Ecclesiae

justi reprehenderent Dominum ipiia misccbatur

,
in isla liJc. Ilic jain Jicit, Tu es Filius Dei, tu cs rex
a*grotis medicus, ei dicerent, F.ccc cum quibui mau- Israel. UnJe? Quia dielum est ci Anleqnum lc l'hi- ,

ducal cum publicanii et peccatoribus ; rcspondit me-

, lipjnis vocaret cum csses sitb arbore fici vidi lc.
, ,

Jnus plireneiicis Non cst opus lanii niedicus, scd , 21. QinrenJimi csi, an aliquid signiueet ista arhor
mulc hiibcnlibiis : non vcni vocttre justos, sed pcccalo- flci. Audite enim, fralres mei : Invcnimus arborem
rcs (Ualth. i\, 11-13). Hoc es.t Jiccrc, Quia vos juslus liei malcdielam ,
quia sola folia habuit , cl fruclum
Jiritis, ciim siiis peccatores, sanos vos judieatis ', noii babuit (
ld. xxi, 19). lu originc huinani ge-

cuiii langucalis, mcdiciuam repellilis, nun sanilalein neris Adam cl Eva cum peccassent, de foliis linil-

lenetis. UoJe illc pharisxus qui vocavcrat Doiniiium neis succinctoria sibi fecerunl (Ccn. m, 7) folia ergo :

ad prandium , sanus sibi vidcbatur : «'grota autem ficiilnca iiilelligiiiuur peccala. Eral aulcm Natbanael

ill.i inulier irrupil in Jomum quo non ,

erat invi- sub arbore lici , taiiquam sub miibra morlis. ViJit

lala, el JesiJerio salutis facta impuJcns, accessil, eum Domiiuis, de quo dictum csl, Qni setlcbant sub
non aJ capul Doiniui , non aJ manus, seJ aj peJes; umbra morlis, lumen orlum esl cis (Isai. ix, 2). Qnid
lavii cos lacrymis , lcrsil capillis, oscnlala cst eos ergO (licluni csl Natbanaeli? Dicis milii, o Nalbaii.icl,
unxit unguento, paccm fecil cum vestigiis Domini Vnde me nosti? MoJo jam loqueris ineeuin, quia vo-
peccatrix. Reprehendil illetanquam sanus medicum, cavit le Philippus. Jam quem vocavit per apostolum,
ille pharisxus qui illic discuinbcbal; et ait apuJ se : ad Eeclcsiam siiam vidit pertinerc. tu Ecclesia, o
ilic si cssel propheta , srirel qua miilicr illi ncdcs leli- tu Isracl, iu quo Jolus non cst ; si cs populus Israel
tjissel. IJeo aulcm suspicalus crat eiim ignorassc, quia in quo dolus non est, raodojam cognovisti Clirislum
iion illam repulit, quasi ne immundis manibus tan- per Apostolos, quomodo Natlianael cognovit Clnisiiini

gerclur : nover.il aulem ille ,

perini>it se langi , ut per Pbilippum. Sed misericordia sua ante le vidit,
lactus ip^e s-maret. Dominus vidcns cor Pharisiei qnani lu eum cognosceres ', cum sub peccato jaceres.
proposuit similitudincm « Dim dcbilores erant cui-
: NiimqiiiJ cnim nos prius quxsivimus Clirisium , et

Jam feneratori; unus ei debebat quinquaglnta dena- non ille nos quasivii? NumqiiiJ nos venimus a'groli
rios, alier quingenlos : cum non li.iberenl unJe reJ- ad meJieum , ci non inedicus ad tegrotos! Nonuc ovis
uviini, donavit amuobus; quis cum plus dilexu? Et illa pciicrat, ct relictis nonagiiita nnveni paslor quce-

ille : CrcJo , Domine, cui plus donavit. Et convcrsus sivit illam eliiivcuil, quara l.cius in liuiueris repor-
aj liiuliereiii , Jixit Simoni : ViJcs istam inidierem ? tavit .' Niinnc pcrierai dracbma illa, claccendil nudier

Iutravi in Jonuim Uiam , aquam milii a J pcJcs non luccrnam, clqnxsivit in lola donio sua donec invciiil?
arJisli; illa autem lacrymis lavit peJes meos, et ca- El cnm invcuisset, Collwlamini mihi, ail viciuis suis,

pjlis suis lcrsil : osculuui mihi non JcJisli; illa non quia inveni druchmam quum perdideram (Lttc. xv, i-
destiiil peJes meos osculari : ub iim milii non JeJisti 10). Sic et nos sicut ovis perieramiis, cl sicut dracli-

illa pcJes mcos unxil ungucuto. Propterea Jico libi ma perieranius : et pastor noster invenit ovem, sed

diiiiillunUir ci peccala mulla, quoniam Jilexit inul- quxsivil ovcm ; mulier invenit draclimain, scd qu.c-

luin : cui aiilcm modicum dimillitur, mnjicmn Jili- sivit diaclimam. Qu;c esl mulier? Caro Cbrisli. Qua; est

gil > (Luc. vii, 56-47). Iloc cst Jicere , Plus .-egrotas luceriia?Paroi'i/«rcniainC'/in's(o»i«o(Psa/. cxxxi, 17).

sanum te putas putas libi dimilli, cum ErgoiiiKcsilisuimis, ul in\ enii eimii ; iuventi loquimur.
seJ : liiodiciiii)

plus debilor 6is. Bene isia ,

quia Jolus in illa non Non superbianius, quia anlequam iiiveitirennir, perie-

erat, meruil mcJicinam. Quid est, dolus in illa non raniiis, si non qusereremur. Nou crgo nobis dicaui quos
erat? Confilcbaiiir peccaia. Iloc ct lauJat in Nalha- amamus, et volumus lucrari paci Ecclesi.e calbolic;c :

naele quoj Jolns in illo non crat : quia multi pba- QuiJni)svultis?quiJiiosqii;crilis, si peccaloressumus?
,

lissei qui abunJabanl peccalis, juslos se dicebanl, Idco vos quairimus, ne percalis : quxriinus, quia qua;-

et dolum affcrebant, per quem sanari non polc- siti sumus; invenircvos volmniis, quia invenli siunus.
rant. 22. ltaque Nalbanacl cum dixissct, Unde me nosti!

20. Vidit ergo jam isliim in quo dolus non erat, et ail illi Doiiiinus, PriuSquam le vocarel Philippus, ciini

quo dolus non Dicil esses sub arbore fici, vidi le. lu Isiael sine dolo,
ait : Ecce vere Jsraelila, in cst. ci

yalhanael : Unae me nosli ? llcspondil Jesus, el dixil quisquis es, o popule vivens c.x litle, anlequara teper

1'iittsquam le Pliilippus vocaret , cnm esses sub ficu ,

Aposlolos meos vocarcni, cum csses sub iiinbra nior-

vidi le; id cst , sub arbore (ici. Respondil ei Nuiha- tis, cl lu me non videres, ego te vidi. Doniinus JcinJe

nael, el ail : Itabbi , lu es Filius Dei , lu es rex Isracl. Jicil ci : < Quia Jixi libi, ViJi le sub arborc fici

Aliquid magnum poluil Nalbanael istc inlclligere , in crcJis : majus bis videbis. t Quid csl lioc, < majus bis
eo quod Jictum esl , Cum esses sub fici arbore, vidi le, videbis? Etdicit ei : Ainen, ainen dico vobis, videbi-

» mss., vrocdicalis. 1
Uss. nostri omnes oinitiiiiit, qiiam lu eum cognosceies.
 •«9 TUACTATUS VIII. CAPUT II.
usfc
liscoelum aperlum, et Angelos ascendcntes et de- les suinus, vobis > (II Cor. v, 13). Q„id cst , , ment8
sccndentessiipcrFiliiim Iiominis.> Fralrcs, nescioquid excessimus.Deo?! Dt illa videamus «qiueiion
licetlio-
majus dixi, quam est, sub arbore ftci vidi le. Plus enim niini loqui. > Quid cst,
« tempcrantes sumus, vobis?
?sl qnod nos Domiims vocalos juslificavit, quam Numquid judicavi me aliqnid scirc iuter vos,
nisi Je-
piod vidil jaccnles sub umbra niorlis. Quid enim no- sum Cliiistum, et iiunc crucifixum > (I
Cor. n, 2)?
bis proderat si ibi remansisscmiis, Hbi nos vidii? Si ipse Doiniuus asccndil et descendit ; nianifeslum
Nuniquid non jaccremus? Quid esl boc niajns? Quando est quia el piwdicatores ipsius
asccndunt imitaiione.
vidimus Angelns ascendentes et desceiidenles super descendunt pr.-cdicatione.
Filium hominis? 24. Et si aliquanto vos diuiius lenuimus,
consilii
25. Jam aliquando de bis ascendontibiis et descen- fuit ui impDrtiina-. borae trausircnt
: arbitramur jara
deiilibus Angelis dixeram; scd ne oblili fuerilis, bre- illos ' pcrcgisse vaniiaiem suarn. Nos auiem, fralres,
vilcr dico tanqiiani commemorans : pluribus enim di- quando sunius epulis saluiaribus, quse
pasli
restani
cercm nnn coinmemorareni, sed modo insinuarem.
si
agamus, nt diem dominicum solcmniter
implcamus iu
Scalas vidit Jacob per soiiiniuin, ei in ipsis scalis
gaudiis spiiitualibus et comparemus gaudia
,
veriialis
xidit Angclos ascendentes el desccndenies ; et lapi- ciim gaudiis vanitatis : cl si horremus , doleamus; si
dem qiicm sibi pnsueral ad cnpul, unxil (G'«/i. xxvui, dolemus oremus
, ;
si oramus, exaudiainur; si exaudi-
12-18). Audistis quia Hessias Ghrislus est, aiulistis niur, ct illos lucrarnur.
quia unclus Cbristus est. Non enim sic posuit lapi-
TUACTATUS VIII.
dcm unctum, ut vcniret et adorarct alioquin idolo-
lalria essct, non significaiin Cbristi. Fact.i esL ergo
:

M eo Evangelii loco , El dic lertia nupli.e faclse sunl

signifualio, quo usqne oportuil

in Cana Galikece; usqticad id, Quid milii et
lieri significationem ,
libi est,
mulier? nonduni vcnit iiora mca. Cap. u, f. j-4.
et significaliis esl Chiislus. Lapis nnetus, scd non in

idoluin. Lapis unclus : lapis quare? Ecce pono in Sion I. Miraculum qnidem Domini
noslri Jesu Cbristi
lapidem clectum ,
pretiosum , et qui crcdiderii in illitm, quo de aqua viinrni fecit, non cst miium
eis qni no-
tion confundelur (Isai. xxviu , 10 ; I Pelr. u Quare 6). veriinl quia Deus
, rocit. Ipse eiiim focil vinuin iilodie
uncliis? Quia Chrislus a chrisaiale. Quid autem vidit in nupiiis i» scx illis bydriis, quas impleri aqua pra>
Inncin scalis? Ascendenles ct descendenles Angelos. ceph(Jo«/i. ii,
O-IIJ.qoiom.iianiioracilbocinvi-
Sic est ct Ecclesia, ftatres : Angeli Dei, boni pradi- tibus. Sicul enim quod misornnt
minisiri in bydrias
catores, pradicantes Cbrisiuin; boc esl, super Fiiiun in vinum conversum csi
opere Domini sic et quod' ;

hoininis ascendunt el desccndunt. Qiiomodo asccn- mibes fiindnnt, in viiium convertilur

cjusdom opere
dunl , ct quomodo descendiuil? Ex uno babcmus Domiiii. Illud auieni non miramnr,
quia oinni anna
exemphira : audi apnstolum Pauluin quod in ipso fit assiduilale amisil adniiralinnem.
Nam
; :
ct considc-
iiiveiierimus , hoc de cieleris vcrilatis pr;cdica!oribu6 rationeiii majorcm invcnit, quam id .piod faclum cst
credamus. Yide Panlum asccndcuiem : < Scio bomi- in hydriis aqu.c.
Quis esi enim qui consideiat opera
nem in Christo anie aimos quatuordccim rnpium Dei ,
quibus rcgilur ei adminisiiaiur lolus
hic inun-
fuisse usque in lerliuni coeliun , sivc in corpnre, sive das, et non obsiupcscit obruhurque miraculis?
Si
exlra corpus nescio Deus scit et audisse ineflnbilia considorot vim unins grani cujuslibel scmiuis,
, : ,
ma-
vcrba qua; non licet boinini loqui > (II Cor. xn,2-i). gna qmrdam res esl , boiror est considoranii. Sod
Ascciideniomaudisiis,de;cendeniem audiie.c Non po- quia linmines in aliud inlenli perdiderunt
considera-
tui loqui vobis quasi spiriiualibus, sed quasicarnalrbus lionem opcruni Dei , in qua darcnl laiidem
quolidic
quasi parvulis in Chrislo lac vobis potum dodi, nou Creatmi; tanquani scrvavit sibi Deus inusilataquxdaiu
escam > (I Cor. lil, 1, 2). Ecce descendit qui ascen- i|u;craccret, ui lanquam dormionles bomincs,
ad se
derai. Qusere quo ascciidcrat. Usque in terlium ccelnm. colendum mirabilius excilarel. Moriuus rcsurrexit
Quire quo descenderit. Usque od lac parvulis dtm- mirati sunt homines lol quolidie nascunlur, el nemo :

o'i. iii. Audi quia desccndit : Faclus sum parvulus, miratur. Si considercmiis prudenliiis majoris
mira- ,

inquil, in medio vcstrum, tanquam si nulrix foveat p- culi est esse qui non eral , quam revivisccre
qui erat.
lios suos (1 Thess. II, 7). Yidemus eniin et nutrices ct I Iem t.unen Dcus Pater Doinini noslri Jesu Cbrisli
niatres dcscenderc ad parvulos : el si norunt laiina per Yerbiim suiim fac.il omnia luec, ct regil qui
crca-
verbadicere, dccurtaul illa, ct quassanlquodammodo vil. Priora miracula fecit per Verbum suum Deum
linguam suam, ut pnssint de lingiia diserta frcri blan- apud se : posleriora miracula fecil per ipsum Verbuiu
iliinciiiapiieiilia ; quia si sic dicant, non audit infans, suum.incarnatum, et propler nos liominem faclura.
sed nec prolicit infans. Et diserlus aliquis pater, si Sicut mirainur qu;e facta suul per honrinem Jc-
sii laiilus orator ul liugua illius fora conciepem, et sum, miremur qurc facla sunl pcr Deiim Jesum. Per
uiliunalia concutianlur ; si liabeat parvuluin (ilium, Dciun Jcsiim facla sunl cceliim cl lerra, mare, ei
cuni ad domuiii rcdicrit, scponit forensem eloquen- oiimis ornalus cceli, opulorli.-, lerra: , fecundilas ma-
liain quo ascnderat, et lingua puerili dcscendil ad ris ; omnia luec qua: oculis adjaccnt, pcr Jesum Deum
parvulum. Audi uno loco ipsum Aposlolum asccn- facla sunt. Et videmus haic , el si cst in nobis Spiri-
dcnlem ct descendeniem , in una sentcntia : « Sive 1
Mss. melloris noia- , Ulas : forte quod nnilicros
potUri-
cnini.inquit, mentc exccssimus, Dco -sive tcmpcran uitnn siieclarol isu celebrltas. viJo siqira, nn. -2 «6.

Saxct. Acgcst III. (Qnarnnte-tix.)

1 151 »N JOANNIS EYANGELIUM. S. ALGUaTlNI i i:;-2

ius ipsius , sic nobis placcnt iit ariifcx latidctur : non latct. Pulsemns utapcrial, ct dc vino iuvisibili in-
ui ail opera conversi ab artiilce avertamur, et faciera ebiiel nos : quia ct nos aqua eranius, el viiiuin nos

quodammodo ponenies ad ca qua: fccit , dorsum po- fecit, sapicnlcs nos fccit; sapimus enini fidcm ipsins,

naimis ail ciiin qui fecil. qui prius insipicnles eramus. Ei forte ad ipsam sa-
v
2. Et li.ic t|uidcm videmus , et adjacent oculis : pienliam pertinet, cum lionorc Dci, ct cum laude
quid illa qux i videmus , sieul sunt AngeU , Yir- majestatis ejus,etcum cbarilaie potcntissimx mi-

tutcs , Polcslates, Dominalioncs , oninisque liabiuaor scricordix ejus, intelligere quid sil geslum inlioc mi
fabricx bujus supcrcajlcslis, non adjacens oculis no- raculo.

slris! Quanquam sxpe ct Angeli ,

quando oportuit,
i. Dominus iuvilalus ad nuptias vcuit. Quid iniruiu
demonstravcrunt so homiiiibus. Nonne Dcus et pcr
si in illam doiiium ad nuptias vcuit, qui in Imnc
Verbum suum , id est , unicum Filium suum Domi-
iniindiiiii ad uuplias venil? Si ciiim non veuit ad nn-
mini nostrum Jesum Cbristuin lecil li:cc omnia? Quid
ptias, non bic liabel sponsam. El quid esl quod ail
ipsa aniina liumana ,
qiuc non vidctur, et pcr opera
Aposlolus, Aptavi vos «»i viro, virginem cusltim exlii-
qux exbibet incarne, inagnam prxbet admirationem bcrc Chrislo? Quid cst qiiud liinot nc virginilas sponsae
bcnc considerantibus , a quo facta cst, nisi a Deo? cl
Cliristi per astiiliain diaboli corrumpalur ? Timeo , in-
per queni facla est, nisi pcr Filiuni Dci? Nondlim
quil , ne sicul scrpens Lvtwi seiluxil tistiilia sua , sic tl
dico de aniina liomiuis. Gujusvis pccoris anima quo-
vestrai menles corrumpanlur a simplii itate el castitate
inoilo regil mnleni stiam! sensus oinnes exscrit, ocu-
qua: esl in Cltristo (II Cor. xi , 2 , 5). Ilabct ergo liic
los ad videnduni, auresad audiendum , nares ad [ier-
sponsani quain redeniit sanguine suo , et cui pignns
cipiendum odorem , oris judicium ad saporcs disccr-
dedit Spiriluni sancluin (Id. i, 22). Ertiil eam de
nendus, merobra denique ipsa ad peragenda officia
niancipalii diaboli : morluus est proptcr delicta ejus,
sua. Niiinquiil bcc corpus, et non aniina, id est, lia-
resurrcxit propler justificationem ejus (Rom. iv, 25}.
bitatrix corporis agil? Ncc tanien videlur oculis.ct
Quis ollercl lanta spons;e suaj ? Offoraut boinines
cx bis qua? agit , adniirationem niovet. Accedat jam
qii.Tbbel ornainenla lerrarum ; aiirum, argcnliim , la-
consideratio lua cliani ad animam humanam, cui tri-
pides preliosos , cquos, mancipia, fundns ,
pnedia :

buit Deus intclleclum cognosccndi Crealorcm siiiim,

numi|uid aliquis offeret sanguineui suum? Si enini
ilignoscendi el distingucndi inicr bonum et nialum
sanguinein siniin sponsx dederit , non crit qui ducal
lioc est inlcrjustum ct injiislum : quanta agit pcrcor-
uxoreni. Doininus aiilcni securus inoriens, dedil san-
pus ! Altendite universum orliem terrarum ordinalum
guincin sniini pro ea qiiam resurgeiis liabcrct, quam
in ipsa lnunana republica : quibus adminislrationibus,
sibi jam conjunxoral in utero Virginis. Verbuni cniin
quibus orilinibus poiesiatuin, condilionibus civiiaium,
sponsus , ct sponsa caro liuiiiana ; el uLrumque iiniis
legibus, moribiis, ariibus ! IIoc lotum per aniinam
Filius Doi , ci idem filius hominis : ubi factus cst c.v
geriiur, el hxe vis animx non videtur. Cuni subtra-
put Ecclesi:e, ille uleius virginis Xlarix tbalaiuiis
bilur corpori , cadaver jacet : cum aiiteni adest cor-
ejus , inde processit tanquain sponsus de tlialainn
pori ,
priino condit quodaininodo pulores. Corrupli-
suo , sicut Scriplura prxdixil, El ipse lanquam spon-
bilis est enim oiunis caro , in pulredines defluit, nisi
sus proccilcns de thalumo suo, exsultavil ul gigas ttd
quodam condimenio animx leneainr. Sed boc com-
currendnm viam (Psat. xviu , C); de llialamo proces-
inune illi csl cum pccoris anima illa magis miranda :

sit vclut sponsus , et invitalus venit ad nuptias.

quac dixi qux ad incnlcm et inlellecium perlineiil
,

ubi etiani ad iniaginem Crcaloris sui renovatur, ad 5. Cerli sacramcuti gratia, vidclur matrem de qna
cujus imaginem faclus cst bomo (Coloss. 111 , 10). sponsus processil, non agnoscere, et dicere illi, Quitl

Quid eril lixc vis animx , cimi ct corpus lioc induerit milti et libi est , mulier ? nondum venil liora mea. Quid
incorruplionem, et morlalc boc indiieril iniinorlalita- est lioc? ideone venit ad nupias, ut doccrct niatns
lem (1 Cor. xv, 53, 51)? Si lania polcsl per carncin contemni ? Uiique ad cujus nuptias vcncral, ideo du-
corruplibilem quid poleril per corpus spiriluale posl cebal uxorcm , iil lilios procrearet ; et ab cis quos
,

rcsurreclioncm inorliioruui? Ilacc lamcn anima, nt ut procrearet optabat, ulique honorari cupiebat : ille

dixi, admirabilis natur:c atquc siibslanli:c, invisibilis crgo venerat ad nuplias , ut cxliouoraret malreni,

res cst el iiilcUigibilis : ct baic tamen pcr Jcsum Demn ctmi proplcr lilios liabendos, quibtis rcddcre honoreiii

f.icta est, quia ipse csl Verbum Dei. Omnia per ipsiim parentibus iinperat Deus, ips;c niipli* celebrentur,

facla sunl, el sine ipso facluni csl nibil (Joan. 1 , 3). et ducanliir uxorcs? Procul dubio, fralres , lalcl ibi

3. Cum crgo lanla videamus facta per Doum Je- aliqtiid. Nam lanta rcs est, utquidam, quos cavendos
sum quid iniiaiiiur aquani in vinuin conversam per prxmonuit Apostolus, sicut supra commemoravimus,
,

b iiicm Jcsum? Nequeeniin sic faeiits est liomo , ut diccns , rtmco ne sicut serpens Evam sedu.ril aslutin

perderet quod Deus crat : acccssit illi liomo , non sua , sic el vettra menles corrumpantur a simplicilale

amissus est Dcus. Ipse ergo feeit boc qui illa oinnia. cl cusiitale qna: esl in Christo , dcroganlcs Evangelio,
,

Non itaque miremur quia Deus fecil ; sed aniemus ct dicenies quod Jesus non sit natus de Maria Virgine,

quia inler nos fccit , ct proplcr nostram rcparaiionem binc arguiueiiium siinicre conarcntur erroris sui, ut
fecit. Aliquid enim ct in ipsis faclis iiinuit nobis. dicercni, Qtiomodo eral maler ejus, cui dixit, Quid

l'uio quia non sinc eausa venit ad nuptias. Excepio milii cl tibi esl, mulicr ? Rcspoildendnm ergo est eis,

mirai ulo, aliqnid in ipso facto mysterii ct sacramenti ci disscrendum quarc hoc dixcrit Djmiiius; ne sibi
 U53 TRACTATUS VIII. CWlii U. im
aliquid adverstis sauam fideni insanienles invcnisse utrumque vcriim cst? Illi autcm in eo volunt crcdcre
vidcantur, unde sponsse virginis castilas corrumpa- EvangclisUc ,
quod narrat Jesuni dixisse niatri, Quid
tur, id cst, iindc fides Ecclesiie viuletur. Rcvera enim, mihi el libi csl , mulicr? et in eo nolunt crcdcre Evan-
fratres, corrumpilur fidcs corum qui praeponunl men- gelistO! quod ail, Erut ibi malcr Jesn ; et, Dixil ci mater
daciuin vcrilali. Nam isti qui vidcntur sic lionorarc ejus. Quis esl auteni qui resistii serpenti et tenct ve-
Clirislum , ui nrgent eum carnem habuisse , nihil ritatem , eujus virginilas cordis non eorrutnpiiur
alind cum quani nicndaccm pradicant. Qui ergo astutia diaboli ? Qui utrumqiie vcrum credit ; et quia
mcndaciuni adifioant in hoiuinibus ,
quid ab eis ex- erat ibi maler Jcsu , et quia illud rcspondit inalii
pclluiii, nisi veritateni? Immittunl diabolum, cxclu- Jesus. Sed si nondum intelligil quemadinodiim dixe-
duni Cbristum ; immitlunt adulterum, excludunt spon- rit Jesns , Quid mihi et tibi est , mulier ? inlerim cre-
sum : paranymphi scilicet , vel potius Ienones scr- dat quod dixcrit, ct quod malri dixcrit. Sit primo
pcnlis. Ad lioc enim loquunlur ut serpcns possideat, pictas in ciedente, et erit fiucius in intelligenle.
Cbristus exclndatur. Quoniodo possidet scrprns? 7. Inlerrogo vos, o fideles Cbiistiani, Erat ibi ma-
Qnaudo possidel niendacium. Quando possidet fal- ler Jesu? respondete, Erat. Unde scitis? respondete,
sitas , scrpeus possidel : quando possidel verilas, Hoc loquitur Evangclium. Quid rcspondit niatri Je-
Chrislus possidel. Ipse eniin dixil, Ego sum veritus sus ? respondete ,
Quid mihi ct libi csl , mulier? twn-
(Jvan. xiv, 6) : de illo autcin dixit, El in veritale non dum venil hora mea. Et lioc unde scilis? respondcte,
stclit ,
quia veritus noa esl in eo (Id. vill, 44). Sic est Hoc loquitur Evangelium. Nullus vobis corrumpat
uulem veritas Cbrislus , ut loluiii vcrum accipias in hauc fidem , si vullis sponso servare castam virgini-
Chrislo. Vernm Veibum, Deus aqu.dis Patri , vcra tatem. Si autem quocritur a vobis, cur bocmatri re-
aiiima, vcra caro, verus lioino, vcrus Deus, vera na- sponderit ; dical qui inlelligit qui autein nonduni :

livilas , vera passio , vcra mors , vcra rcsui reelio. intelligil , firmissinie tamen credat, lioc respondisse,
Si aliquid boruin dixeris falsuin inlral putredo, de el lamen malri respondisse Jesum.
,
II.ic pietate mere
veneno serpentis nascuntur vermes mcndaciorum , et bitur eliam inlclligerc cur ita rcsponderil , si orando
nibil intcgrum rcmanebit. pulsci , el non rixando aecedat ad ostium veritatis.
C. Quid est ergo , inquil ,
quod ail Dominus, Quid Tanluin cavcat ne dum se putal scire aul erulnscit
, ,

mihi el tibi esl , mulier? Forle in eo quod sequilur nescire cur ita responderit , cogaiur credcre aut
ostcndil nobis Doininus r|uarc lioc dixeril : Nondum, Evangelislani fuisse mentiluin qui ail, Eral ibi mater
inquit, venit hora mca. Sic enini ait ,
Quid milii el tibi Jesu aut ipsum Cbrislum falsa inoite passum pro-
:

est , mulicr ? nondum venit liora mea. Et boc cur di- pter dclicta nostra.el falsas cicatrices oslendisse pro-
cium sii, requirendiim csl. Prius ergo binc resistamus pter justilicationem nostram ; falsumque dixisse, Si
lia-relicis. Quid dicil serpens velernosus, venenorum manserilis in verbo meo , vere discipuli mex estis ; ct
insibilalor et inspiralor auliqmis? quid dicil? Non cognoscetis verilatein, et vcrilas Uberubit vos (Jmii. vm ,

habuil malrem feniinam Jcsns. Unde probas? Qui.i 31, 32). Si enini falsa matcr, falsa caro, falsa mors,
dixil, inqiiil, Qitid mi/li et libi esl , mulier ? Quis boc faha vulncra passionis, falsaicicairices resurrcclionis
;

narravil, utcredamusipiia boc dixil? quis iioc narra- non verilas crcdentes iu eum, sed jiotius falbilas libera-
vil? Neinpe Joannes evangelisia. At ipse Joannes bit. lino verofalsitas cedat verilali , et confuudaiiliir
evangelista dixil, Et erat ibi mater Jesu. Nam ila nar- omnes qui propterea se volunt vidcri veraccs, quia
ravil : Altera die uuplim fucta: sunl in Cana GaiiUece, Clirislum conantur dcmonsiraie fallaccm ; ct noliiut
et crat ibi mater Jesu. Vcneral autcin illuc invilutus ad sibi dici , Non vobis credinms quia meutimini ; cum
nuptias cum discipulis suis. Tenenius duas senlcnlias ipsam verilatem dicant csse inenlilain. Quibus lameil
ab Evangelisla prolalas. Eral ibi maler Jesu, Evan- si dieamus, Unde nostis dixisse Clirislinn, Quid mihi
gelista dixit : quid dixcrit matri sux Jcsus, ipscEvan- el tibi esl, mulicr? Evangelio sc credidisse respondent.
gelisia dixit. Ei quoiuodo dixit rcspoudisse malri Cur iion credunl Evaugelin dicenli , Erat ibi mater
suse Jesum , ul prinio diceret, Ail ilti maler ejus , vi- Jcsu ; et , Dixit ei mater ejus ? Aul si boc mcntilur
dete , fratres, ul advcrsns linguam serpcnlis inuni- Evangelium, quomodo ci crcditur quod dixent Jesus,
tam virginitalem curdis babcalis. Illic in ipso Evan- Quid mihi el tibi esl , mulier? Cur non polius miseri,
gclio eo ipso evangelista narrante dicilur, Erut ibi et quod ila non exiranea;, sed matri Doininus respon-
mater Jcsu ; el , Dixit illi maler ejus. Quis lioc narr.i deril , fidcliter crcdunt ; et cur ita responderit, pie
vit ? Joannes evangelista. El quid respondil inalri quicruul? Multum enim inlerest intcr eum qui dicit,
Jcsus? Quid mihi et libi est, mutier ? Quis Imc nairal? Volo scirc quare Cliristus boc malri responderil ; et
Idem ipse Joannes evangclista. Evangclista lidclis- euiii qui dicil , Scio quod boe Clirislus non matri
sime et vcracissime , tu milii narras dixisse Jesum , responderit. Aliud est intelligere vcilequod clausum
Quid milii et libi est,mulier ? cur ei apposuisli nialrein est, aliud uolle crcdeic quod aperium cst. Qui dicit,
quam non agnoscil? Nam lu dixisti quia ibi erat ma- Siire volo cur ita Clirislus nialri rcspondcrit, ajicriri
ler Jesu , et quia dixit ei maler ejus : cur nou potius sibi vull Evangolium cui crcdil : qui auteiti dicil, Scio
dixisli , Eral ibi Maria ; et, Hixil ei Maria? Liiiunque quod boc Chiisius non maiii respouderit , ipsum
lu narras, et, Diril ci maler ejus; et, Respoudit ei Je- Evangclium arguit de mendacio ubi credidil quod ,

juc, Qnid miki et tibi csl, mulicr ? Quare boc, nisi quia Clni -i m - iia respondcrit.
I 15! 1N JOANNIS EVANGEMUM, S. AUCUSTIN! 1 m
8. Jani crgo si placet, fraires, illis repulsis, et in divinitalis, sed moriebaiur inGrmitas carnis. Illud crgn
sua cascltaic errantibus sempcr, nisi litimiliter sancn- respondit, discernens in fide crcdenlium, quis, qtia

icir, no? quxramus , quare Dominus nnstersic malri venerit. Venil cnim pcr malrem feuiiiiain, Deus ei

resp ndcril. Ille singulariter natusde Pairc sinc ma- Dominus cosli ct terrx. Secundum (|uud Dominus
ire, de matre sine patrc ; sinc uialre Deus, sinc patrc iinmdi, quod Duminus caili el terrx, Dominus iilique

homo ; sinc matre ante lcmpora , sine patre in fine et M.iri.T ; seciimlum qnod creator cceli et lerrx, crca-

lenipornm. Quod rcspondit , malri respondit : quia, tor el Maria: : sceiindiim autem quod dictum esl, Fa-
Eral iUmaterJesu; el, Dixitei muter cjus. Iloc lolum ctum cx mutiere, faetum sub Lege {Gatat. iv, i), lilius

l vangelium loquilur. Illic novimus quia erat ibi ma- Uarix. lp Douiinus Marix, ipsc lilius Uarix: ipse
t,r Jcsu, ubi novimus quod tlixeril ci ,
Quid milii et rreator Maiir., ipsc crcalusex Maria. Noli mirariquia

tibi est , muliet '.'

nondum venit hora mca. Tolum crc- et filius ct Dominus: sieul enim KLirix, iia et David
rlamus, quod nondum inlelligimus reqniramus.
el diclus esl (ilius; etiileo David lilius. quia Marix (ilius.

El primum lioc videle ne forle quoraodo invene- , Amli Apostoliim aperle dkentem, Qui (uclus cst ei ex
runt Manicbxi occasioncm perfidix sux, quia dixit scmine Dutid &cundum caruem (Rom. i, 3). Amli cum
Dominus, Quid milii ei tibi cst , mulier? sie inveniant cl Dominnm David ; dicat boc ips<; David : Dijit Domi-
niailicinatiei occasionem fallacix sux, quia dixit, nus Domino ineo, Sede ad dexteram meam (Psal. cix, I).

Nondum venit liora mca. El si lioc secundum inallic- El ipsc Jesus liiic proposuil Judxis, cl cos inde convi-
maiieos ilix.il , sacriiegium lceimus incendendo codi- cil (ilallh. xxn, 4:i). Quomodo crgo David cl filius

ccs corimi. Si auiem recle fecimus, sicut Apostolorum ct dominus; lilius David sccunduro camcm, dominua
lcmporibus faclum cst (Acl. xix, 19); non secundum David seciindiira divinitatcra : sie Uarix lilius secun-
eos dixil Dominus , Nonduin vniil hora mea. Dicunl diun carnern, eiMarixdominussecuiidummajesiateni.

eniin vaniloqni et seducli sedoelores , Vides quia snb Quia ergo non crat illa mater diviniialis, et per divi-

falo erat Clirislus, qui dicit, Nondum venil Iwra mea. nitatem fuliirum erai iniracalum quud petebat; rc-

Quibus ergo prins respondcndiun esl; Iiacrelicis , an spoiulit ei, Quid milii el libi est, mulier? sed nc putes

inatbemaiicis ? Utrique eniin a serpcnte iilo veniunt, quod le iiegem malrem, Kondum venit hora mca: ibi

volenies corrumpere virginitalem cordis Ecclesix, enim tc agnoscam, ciim pendere in cruce cceperil in-

quam lialiel in inlcgra fule. Primo si plaeet, eis quos firmiiascujiis mater es. Pioberaussi verumest.Quaudo
proposueramus ,
quilius quidem jam ex magna parte passus cst Dominus, sicut idt>m evangclista dieit, qui

rcspondimus. Sed nc arbitrcntur nos non babere noverat malrem Domini, eiqui nobis insinuavit etiam

quid dicamus de liis verbis qua; Dominus malri re- in bis nuptiis inaiiein Domiui, ipse narrat: Erat, in-
spondil , vos magis adversus illos inslruimus : nam qilil, illic cii ca crucem matcr Jesu, et ait Jesus malri
illis refellendis ,
puto quod sulticiant qua: jam di- suw, Mulier, ccce [ilius tuus : et nd discipulum, Ecce
cla sunt. maler tua (Joan. xix, 25-27). Commciidat matrem di-
9. Cur ergo ail malri iilius, Quid milii ct libi est, seipulo : comuiendat malrcm prior maXre morilurus, ct
mulicr? nonduin vcnil Iwra ir.ca. Doniinus noster Jesus anle malris mortem resurreclurus; eoniinendat liomo
Clirislus, ct Deus eral.el liomo sccundum quod Deus
: boinini liomincm. Hoc pepererat Maiia. Illaborajam
erat, malrem nou liabebal ; secimdum quod liomo erat, veneral, de qua tunc dixerat, ISundumvenil Iwramea.
Iiabebat. Maler ergo eral carnis, mater bunianitaiis, 10. Quanlum arbilror, fratres, rcsponsiun esl luc-

inater iiifirmitaiis quam suscepil propler nos. Miracu- relicis: malbematicis rcspondcaimis. Et ipsi iuidc co-
liiiu autem quod faclurus crat, sccundum divinitatem iiaiitur convincere quia sub fato eral Jesus? Quia ipse
faclurus cral, non sccunduin infirmilalem ; secuiiduni ail, inquiunt, Nondtm venit Iwra mca. Ergo illi cre-

quod Dcus erat, non secunduni quod infirmus lialus diinus; ct si ilivisset, lloram non babeo, cxclusissct
erat. Sed iniirmuni Dci lorlius cst liominibus (
I Gor. malbemalicos : sed ecee, inquiunt, ipse dixit, iVon-
i,25). Miraeulum crgo exigebat inaler; at ille lan- dum iyiiiI Iwra mea. Si crgo ilixisset, lloraui non ba-
(|uam non agnoscit viscera buinana, operaturus facla beo, cxclnsissei matberaalicos, non esset unde ca-
divina ; lanquam dicens, Quod dc me facit miraculum, Immiiarcntur : nunc vero quia dixit, Nondum venii

non tu genuisii, divinilalem meam non lu genuisti liora mea, coutra ipsius verba quid possumus diccrc?
scd quia genuisli inlirmilalem meam, tunc te cogno- Miruni cst quod malheinatici credendo verbis Cbri-
scam, cum ipsa inlirmitas pendebit in cruce : boc est sti, conanlur convincere Cbristianos quod sub bora
eniin, eSonduin venit hora mca. Tunc enim cognovit, falali vixerit Cbristus. Credant ergo Clirislo dicen i,

qui utique semper noverat. Et antcquam de illa nalus Potestatem liubeo ponciuli uniinam mcam, el iterum su-
esset, in pradeslinatione novciat matrem; et ante- incndi eam : nemo tollii eam a me, sed cijo pono eam a
quani ipse Deus crearet, de qua ipsc bomo crearelur, meipso, et iterum sumo eam (Id. x, 18). Ergonc ista

noverat matrem : sed ad quamdam lioiam in mysterio polestas sub lalo esl? Osiendant bnminem qui potesta-

non agnoscil; ct ad quamdam boram quxnondum ve- lem babeal quando moriatur, quamdiu vivat : omnino
nerat, in myslerio rursus aguoscit. Tunc enim agno- non oslendcnt. Credanl ergo Deo dicenli, Potcstatein
vit, quando illud quod peperit moriebalur. Non enim liabeo ponendi unimam meam, et iteruin sumendt eam :

nioriebalur per quod laela cral Maria, sed moricbatur et qiucranl quare sit diciinn, Nondum vcnit Iwra mea;

Qiiod factum erat ex Maria : non moriebaiur xterniias nec idco jam sub fato ponar.t coiidilorern c<*-li, crea-
IJ-.7 THAGTATUS IX. CAPUT II. ITj8

torem aii|ue ordiuatorem siderum. Quia si esset falum JUiitatis, noo condilioiiis, scd poteslalis.

do siilcribus, non poteratesse sub iiecessilale siilerum- 15. Quid ergo, fralres, qnia illis et itlis respondi-
coiubtor sidcmm. Addeqnia non solum Chrislus non mus, nibil diceimis quid sibi vilinl bydriae, quid aqu.i
halmit quod appellas falum; sed nec tu, aut ego, aul iu vinum conversa, quid arcbiiriclimis, qnid sponsiiSi

iile, nul qiiisquam lioiiiinuin. quid inaler Jesu in mysterio, inid ipse nupti.e? Di-
11. Vorumramen seilucii scducimt, et propomml ccnda sunt omnia, sed oucrandi non estis. Volui qui-
fallacias liominilius : tendunl ad capiendos liomines, dem in noniine Cbristi el bestcrno die, quo solel

ct lioc in plateis. Nam qui lendunt ad capiendas fe- scrmodeberiCharilali veslrsc, id agere vobiscum, seil

tas, vel in silvis alque in solitudine id agunt: quam nnn sum pcrmissus necessitalibus quibusdam inipc-
iufeliciier vani sunt homines, quibuseapiendis in foio dienlibiis. Si ergo placet Sanctilati vestrie, boc quod-
lenditur! Niiminosaecipiunl, cum scliumincs liomiui- ad mysterium pertinel liujus facli, iu craslinum dilfe-

Ijiis veiidunt; ilant isli nummos, ut se vanilalibus voti- ramus, el non oneremus et vcslram el noslram iulir-

dant. Intrant eniui ad mathemalicum, ut emant silii mitatem. Sunt forte bodie nmlli qui propter solcmni-
iloininos, quales malhematico dare placuerit; vcl Sa- latem diei, nou propter audiendum scrmoncm conve-
iiirnum, vel Jovem, vel Mcrcurittm, vel si quid alind nerunt. Crastino qui venient, vciiianl audituri; ui >iec
saerilegi nominis. Inlraril lilicr, ut nuiTimis daiis ser- fraudemus studiosos, nec gravemus fastidiosos.

vus exirel. Imo vero non iniraret, si liber essct : sed TRACTATLS IX.
intravitquo ciiiu dominus error, et domii.a cupiditas
Jn eamdem Evangelii lcctionem. Quid nvjslerii sii in
traxit. Unde et Verilas dicil : Oinnis qtti fucit peccalum,
miractilo fuclo in nuptiis apud Canu (•uliUviv. Cup. II,
sereusest peccati (Joan. viu, 54).
?.l II.
•12. Quare ergo riixit, Nondum reuii hora mca? Ma-
1. Adsit Dominus Deus noster, ut donel nobis red-
gisquia in potestale habcbat quando moreretur, nori-
dum dere quod proniisiinus. Heslerno cnim die, si nieini-
videbat esse opportunum ut illa potestate uiete-
nit Sinctiias veslra, ciim tcmporis cxcludcremur an-
lur. Quomodo nos, fratres, verbi gralii, sic loquimiir,
gustia, ne sermouem inchoaliim iuipleremiis, in bo-
Jain cerla bora esl, qua exeamns ut celebremus sa-
diernum dislulimiis, uicaqiueiu bocfacto evangclica!
cramcnla ? Si ante exeamus quam opus est, nonne
lectionis mysiicc in sacramenlis posita essent, ipso
perversi ct pracposteri siimus? Qnia crgo non facimus,
quando opportuntim agcn-
ailjiivante aperirenlur. Non itaipic opus est jam ini-
nisi est; propterea in liis

dis, cum ita loquimur, fatum consideramus? Quid cst

nioraii dintius iu commendando Dei miraculo. Ipse

crgo, Noiulum venil hora mea? Quandoego scio oppor-

est enim Dcusqui perunivcrsam crealuram quolidiana
miracula facii, quas bominibus uon faciliiate, scd as-
tumim me pati, quaudo passio inea utilis erit, nondimi
siduitate vilueruut: rara anli-ni qu:e facta suntabco-
venit ipsa bora; lunc volunt-te patiar: ul ulrumque
dem Domino, id est a Verbo propler nos incarualo,
serves 1
, ct, Nonduin venit hora mea; et, Peteslatem
majnrem stuporem lioniinibus altulerunt : non quia
liubeo ponendi aniniam meam, et iterum sumendi eam.
majora erant, quani sunt ea qu.equolidie in crcalura
Vcnerat ergo luibens in potest.ile quando moreretur.
facii, sed quia ista quae qnolidie fiuiit, tanquam na-
Al si ante moreretnr quam discipulos elegissel, cerlc
lurali cursu peragunliir; illa vero efficacia poteuti;e
pr.rpnsti rum essi t:si esset boino qui non hiberet in
lanquam praesenlis exbibita videniur oculis liominum.
I
ulcstale lioiaiu suam, posset aule mori qnani disci-
pulus elcgisset Diximus, sicul meininislis, rcsurrexil unus mortuus,
; ct si forte morerettir jam eleciis eru-
obsiiipueruni bomincs; cuni quoiidie nasci qui non
ditisque discipulis, pra?staretur ei, non ipse boc faee-
Al vero qui vcneral eranl, nemo mirelur. Sic aquam in vinum conversam
ret. in inanii liabcns quando iret,
quis non mirctiir, cum boc annis omnibiis Deus in
quando rediret, quo usque excurreret, cui paterent in-
vilibus facial? Sed quia omnia qiue fecit Dominus Je-
feii, non lanLuni moricnli, scd ct resurgcnti, ut nobis
(.stcnderet spcni immoi sus, non soluin valent ad excitamla corda noslra nii-
talitatis Eeclesiie sunc, in e:i-
raculis, sed etiam ad xdilicanda iu doctrina liilei ;
pite oslendit quod membra cxspeetarc debcrcnt. Rc-
scrutari nos oporlel quid sibi velint illa omnia, idest,
Siirgel eliam in cietcris membris, qui resurrexit in
capile. Ilora ergo noiidum venerat, opportuuiias non- quid signilieeut. llorum enini omnium significationes,

diiin erat. Yocandi eranl sicut recordamini, in hodiernum distulimus.

diseipuli, annuntiunduni erat
rcgnuni coeloruin, facicndse erant virtutes, coinmcn- 2. Quod Dominus invilalus venil aa nuiitias, etiam

danda eral divinitas Domini in miraculis, conimen- excepia myslica significatione, conGrmare voluilquod
ipse fecit nuplias '. Fuluii eiiini erant, de quibus dixit
danda eral biimanitas Domini in ipsa compassione
inorlalilalis. Ille enim qui esuriebat, quia bomo Apostolus, probibentes nubere (I Tim. iv, 5), et di-
eral,
pavil quinque panibus tot niillia, quia Deus cral : qui
ccnles qnod nialum essent nupli.e, ct quod diabolus

dormiebat, quia bomr, erat, ventis et fluctibus inipc.- eas fccisset : cum ideni Doininusdicat iu Evangclio, in-

terrogatus utriiin liceat boniini dimiltcro uxorem suam

rabat, qnia Deus erat. I!;ec omnia comii.endanda erant
prius, utessetquod scriberent Evangelistse, quod pr.c- cx qualibetcausa, non licere cxccplacausa fornicatio-
nis. Inqua responsioue, si nieminislis, boe ait : Qwid
diearetur Ecclesix. At ubi lantum lceit, qnantnni suf-
Dius conjnnxil, homo non separct ( Matlh. xiv, 5-6 }.
iicerc judicavil ; vcnit hora non necessilalis, S''J vo-
1
inaliauot Uk., el ulrvnunte verum est.
1
mss. iilhi addunlbic, nupHas.
i r.9 I.N JOANNIS EYANGL I.ILM, S. ALOLSTIN! UOO
Ki rjui bcne cruditi simi in fide catliolica, noveruni surrectinnem dixeruni, cuni quosdam corum tristos

onod Dcos fecerit nuptias, ei sicultMnjunctioaDco, iiivenissel in via : « Tu solus porcgrinai is in Jcrusa-
iia (livnriiimi a diabolo sit. Scd propterca in causa lem, el noii cognovisti qux tacla sunl in illaisiisdie-
forniraiinnia lioet uxoreni dimittcre, quia ipsa esse bns? llle aulem dixil eis : 0_n:c? Illi atileni dixoruiil :

nxor prior noluit, qu.nc fidem eonjugalcm inarilo non DeJesu Nazarenn, qui fuit vir prophela, poicns in f:i-

servarit. Necill.e qux virginilalem Deo vovent, quan- ctis et diciis in conspcclu Dei el uuiversi populi, quo-
ii 0.1 m anipliorem graduin bonorisct sanetitaiis in Ec- inodo liiinc Iradiderunt sacerdoies et prineipes nnslri
clesia [encanl, sine nuptiis suni:nameiipsx pertincnt in danmationem mortis, ct cruci eum lixerunl. Nos
ad nii|iiias cimi toia Ecclesia, in quibns nupliis spon- auiem sperabamus, quia ipsc eral qui rodoinpiurus
sus esi Chrislns. Ac pcr boc crgo Dominus inviiaius csset Israel; cl iiunc lertius dios agilur bodie ', ex
vonil ad mipiias, ul conjugalis castiias lirmarctur, el (pio h.ic factasunt. i ll.ucalquealiacuindixissel unus
osienderelur sacramentum nupliarum : quia el illa- ex duobus ([uns invenil iu via eimies ad propimpimu
rum nnptianun sponsus personam Domini figurabat, castellum; respondil ipse et ail : i Oinseusati et tar-
cui dictiim cst, Servasti viiium bonumttsquendhuc. Do- di curde ad credoiidiun super omnia qnx loculi sunl
iiuin cnim vinuin Christus servavit usque adliuc, id 1'roplietx! nonne hxc omnia oportebat pati Christum,
esi, Evangelium siiuin. ct inlroire in clariialem suam? Et fuit incipiens a

Jam cnim incipiamus ipsa saeramentoriim oporta

5. Moysc et omnibus Prophetis, inlerprclaus illis in oni-

ilelcgcre, quanlum ille donal in cujus nominc vobis nibtis Scripturis, qu;c de ipso eranl. i Ilein alio locn,

promishnus. Erat propheiia antiquis lemporibus, ci a cum etiam palpari se nianibus discipulorum voluit, ut

prophetix dispcnsatione nulla lempora cessaverunt crederenl quia in corpore rcsnrrcxerai : i Hi sum,
sed illa prophctia, qnando in illa Cbrisius non inlelli- inquit, sermones, qunsloculussum ad vos, cumadhuc
pcbalur, a!|ua eral.In aqua enim vininn quodanimn- csscm vobisouni ,
quia oporicrcl implcri omnia qu.e

ilo latrt, Dicil Apostolus ijuid intelligainus in isla scripta sunj iu Lege Uoysi, el Prophetis, ci Psalmis

aqua : « Usque ad liodiernuin, inqoit, diem, quanuliu de ine. Tunc adaperuit illis seusiim, ui iulclligereiil

legilur Moyses, idipsuni velamen super cor eorum Scripturas, et dixitillis : Quia sic scriplum cst ,
pati
5
piMium est ;
quod nnn revelatur ', quia in Cbrislo Christum , et rosurgere a innrluis lertia die. el pncdi-
cum 8 cari in nnniine ejus poenkenliam et remissioncm pec-
evacuatur. Et transieris , inqnit, ad Dominum,
auferetur relamcn i (lltor. m, 14-16). Vctamen dicit
catorum in onmes gejites, incipiens ali Jcrusalem. »

adnpcrtionem prnphetix, ut non inleltigerelur. Tolli- 5. His ex Evangelio, qua: certe manifesia suiil, iutel-

tur vclamen, cuni uansieris ad Doiniiiuni sic tolli- :

leclis, patcbmil illa omnia mvsteria qiue in islo miracu-
tur iiisipicniia, ciun transieris ad ln D.iinini latenl. Videte quid ail, quiii oporlehal imple-
Dnminnm, et quod
aqua erai, vinum >i in Cbrisloqmede illo scripla sunl. Llii scriplasunl?
tibi lit. Lege liliros onines propbe-
non In Lege, inquit, ct Propltetis, et Psalmis. Nibil ScriplU-
licos, intellecln Cliristo, quid tain insipidum el
raruin veleruni pr;elcrmisit. I Li crat aqua; cl ideodi-
fatuiun invcnies? Intellige ibi Christum, iton solum
cti sunl illi a Domiuo insensali, quia cis adbuc aqu.i
saprtquodlegis, scd etiani inebriat; mutans mcniem
a corpore, ut pr.Ttci sapiebat, non viiuim. Quomodo autem focit de aqua
iia obliviscens, in ea qine ante snnt
extcndaris (Pltilipp. m, 15).
viniini? Cum aperuit eis scnsiim, et exposuil eis Scri-

Ergo proplielia ab anliquis tempnribus, ex qtio

4. pturas, incipie ns a Uoyse pcr omnes Prophetas. Undc
prorsns curril ordo iiasceiiliiun in gcnere liumano, de jam inebriali dicebant, .Yomie cor nostntm <yat ardens

in vitt,cum aperirel nobitScriptttras (Luc. xxiv, 15-47)?

Clirislo non tacuit : sed occiillum ibi erat ; adliuc enim
erat aqua. Unile probainus qnnd oninibus temporibus Iiitellexeruntenini Chrislum in bis Lihrisinquibuseiun
non novcrant. Uulavil ergo ai|iiain in viuum Doiiiinus
superioribus usque ad xtatem qua Dominus venit,
noster Jesus Clirislus,et sapil quud nou sapiebal, iu-
prnplieliadeillonon defuit?Ipso Dominodfcente. Cum
ebriatqnod non inebriabat. Si enim jussissel inde aquam
cnim restirrexisset a mortuis, invenit discipulos dubi-
effundi, el sic ipse millercl viiiuin ex occullis creaturae.
lantes de ipso quem secuti erant. Vidcrunt enim eum
sinibus.undefccitei paneoiquando saturavit lotmillia :
inorluum, el non speraverunt resurrecturuni, et tnia

spes enrum concidit. Cnde latrn laudatus,

non i iiiin quinque panes hnbebani i|uiuque millium
ille ipso
boniinum saluritalem, aut salicm dundooim copbinos
die in>rnit esse in paradiso? Quia in cruee fixus lunc
plenos (Maltli. xiv, 17-21), sed ouiiiipoienlia Doiniui
confessuseslCliristuni (Luc. xxiu, 40-45), qnaiidu de
quasi funs paniserat; sicposscleleffusa aquavinuin
illodisciputi diibilaverunl. Ergoinvenilcosnutaiiics,! t

iiifiindore : quod si fecisset, viderelur Scripluras ve-

•juodammodo arguenies seipsos quod in illo redempiio-
tiem spcravorant. Dolebant lamen etiiu sine culpa oc-
tores improbassc. Cum aiiiem ipsam aquam convcrlit
in viuum, osiendit nobis quod et Scriplura vctus ab
cisum, quia noverant innocenlem. El lioc ipsi posl re-
ipsn esl : uaiii jussu ipsius implelx siml liydrix. A
> i/iv., nunc revelatur. ai cditi alii et Mss. habent, nnn Domiuo quidem ei illa Scripiura;sed nibil sapit, si
urelntur ; pro (pio apuJ Ai>osloluni legilur iu \uly., manet
uon reveltilum. 1
Mss. plnres, tertiiim diem tigil Itodic ."juxlagrcec ,triUn
* Vulgata, comursus fuerit. At Augtistinus nnn bic snlnm,
lavlen imeran agei semeron.
eedeliara libro \2 caotra Fausium, cap. 4, el alibi soribil, Er. Lugd. ven.Lov.: Quia sic scnptum est, et siV oporU
trmsierit : forte grxcnm ctristrevse sumpsil interpres ;i tut pnti i liristinn. "Jiesl a vss. , el sic oportebat , ui u»»
jerbo uicdio, scciinda pcrsona. auimadvcrtunt. M.
 I Kil TRACTATUS IX. CAPLT II.
|4oa
•idii ilii Cbristus iiilelligalur. 8. Quisquis itaquc nominat Patrem ct Filium, oipor-

C. Iiilendite aiiiem qtnxi ipsc ait, Qmv scripta simt lcl ibi intclligal lanquam cliariiatem invicem 1'atris

tn Lege. et Prophrtis, et Psalmis de me. Novimus et Filii, quod esl Spirittts sanctus. Fortassis enim dis-

aulcn Legem ex qiiibiis tcmporibtis narret, iil est, ab cussx Scripltirx : quod non sic dico, ut bodie docere
cxordto mundi In principio fccit Dens coclum et terram
: possim , aul quasi aliud inveniri non possit : sed ta-

(Gen. i, 1). Inde tisque ad hoc tempus quoil iiiinc agi- men forlasse scrulalae Scripiurx iudicant quod Spiri-
inus, scxta xtas est, ul sxpe audistis et noslis. Nam tus sanctus cbaritas cst. Et ne putetis vilein essa
priina xlas coinpiitatnr ab Ad;im usqiic ad Noc : sc- cbaritaiem. Qitomodo auteni vilis est , quando oinnia
cumra a Noe usqiie ad Abrabam : et sicut Mattlixus qux diountiir non vilia, chara ilicimtur? Si ergo quas
Fvangelisla per ordinem sequilur el dislhiguit, lerlia non sunt vilia, chara sunt ; quid cst charius ipsa cha-
;il» Abr.ibam usque ad D.ivid : quarta a David usc|iie rilale ? Sic autcm commendatur eharilas ab Aposlolo,
ad (ransmigraliononi in Babyloniam : quinla a trans- ul dicat : i Supcremineiiliorem viain vobis demon-
migrationc in Babyloniam usque ad Joannem B.i|iti- siro. Si lingiiis bominum
loquar et Angelorum, cha-
stam (Matth.i, 17) : scxta inde usqne atl llncm sx- rilatem aiilem non habean, faclus sum xranieoUiin
ouli. Propterea et sexta die fecil Deus bominem ad sonans , aut cymbabmi linniens cl si sciero onmia :

imaginem siiam ( Cen. t, 27 ) : quia sexta ista xtate sacramonla cl omncm scicntiam, et liabucro proplic-
inanffesialur per Evangelium reformatio mentis no- ti:ini et omiiem fidom, ita ut monles iransfcraui, cha-
Slrae, sccuniluiii imaginem ejus qni rreavil nos (Cotoss. rilalcm aulem non babeain , nibil sum : cl si distri-
iii, 10); et eoiivertiinr aqua in vinum, ut jam niani- buero omnia mea paupcribtis , ct tradidero corpus
festatum Cliristiim in Lege el Prophi'lis sapiaiuus. iiieuin ut ardeani, cbaritatem atitein non baheam, ni-
ideo erant ibi sex Itydrice , quas jussit impleri aqua. bii mihi prudesl i (1 Cor. xu , 51 , xiu , 1-5). Qiianla
Sex ergo illiv hydrix, scx xtates significant, quibns est ergo cliaritas, qux si desit, fruslra babentur cx-
non dcfuit propbctia. Illa ergo lempora sex, quasi ar- lcra si adsit, recle habenliir omnia ? Tamcn
;
charila-
lculis dislribula alque distincta, quasi vasa csscnl ina- tem laudans apostulus Paulus copiosissime atque uber-
nia, nisi a Cbristo implerenlur. Quid dixi lempora rime, minus de illa dixit quam quod ail brcvitcr
,
apo-
quae inanitcr currerent, uisi in eis Dominus Jesusprx- stolus Joannes, ctijus esl hnc Evangeliiun. Ncque eiiim
dicarelur? Implelx sunt prophetix, plenx sunt bv- dubilavit diccre, Deus charitas esl (I Joait. iv, l(i).
drix : scd ut aqua in viniim converlatur, in illa tota Scriptiim csl eliam, Quia cliaritat Dci di/pusa esl in cor-
prophelia Cbristus intelligatur. dibus nostris per Spiiilum sanclum qui dalus esl nobis,

7. Quid nsl ergo, Capiebaut mctretas binas vel ler- (Ilom. v, 5). Quis ergo nominet Patretn et Filium,
et
1
nas' Mysteriuin nobis inaximcisla locutiocommendal. non ibi inlclligat charitatem Patris ct Filii ? Quam cum
llctretas cnim
mensuras quasdam, tanquam si
dicit habcre cceperit, Spirilum sanclum habcbil quam si :

dicerel urnas, ampboras, vel si quid luijusmodi. No- non habuerit , sine Spiritu sancto crit. El quomodo
iiicii mensiirxe^t melrcla.et a mensura aceepitnomen corpus luum sinespiritu, quod est anima lua, si fuerit,
ista mensura. Mirpu enim mcnsuram dicimt Grxci : mortuum esl; sic anima tua sine Spiritu sanclo, idest,
imlo appellatx mctretx. Capiebant ergo metretas binas sine cbaritate si fuerit,mortua deputabitur. Ergo me-
vel lernas. Quid dicimus, fratrcs? Si lernas tanlum di- trclus binas capiebanl Injdria:, quia in omnium tempo-
ecret, non currerel aniiiius nostcr nisi ad niysleriuin rum prophetia Paler et Filius prxdicalur : sed ibi est
Trinitaiis. Sed forte ncc sic debciiius inde cito j.un et Spiritus sanclus ; ideoque adjunctum est, vel leinas.
senstim avcrlere, quia dixit binas vel tcmas : quia no- Ego et Paler, inquil, unum sumus (Joan. x, 50) : seii
ininalo Palre el Filio, consequcnler cl Spiritus san- absit m desit Spiritus sanctus , ubi audimus , Ego el
clus intelligendiis cst. Spirilus cnim sanctus non cst Patcr unum stimus. Tamen quia Palrem el Filium
Palris laiiliiminodo, aut Filii tanlummodo Spirilus ;
iioininavit , capiant htjdrim binas metretas; sed audi
sod Palrisel Filii Spirilus. Scriplum est enim, Si ipiis vct lemas : Ile , baptizale genles in noiuine Patris et
dilexerit mundum, non est Spiritus '
Patris in illo (\Joan. Filii ct Spirilus sancli
(Matlh. xxvin, 19). Jtaque in
n, 15) : ileiu scriplum csl, Qitisquis aulem Spiriliim eo quoddicunturbinx, non exprimitur, scd intclligi-
Cliristi non habel, hic uon esl cjus (llum. viu, 9). Idem lur ; in eo vero quod dicunlur vel lcrnx, etiam expri-
autem Spirilus Palris ct Filii. Nominalo ilaque Patre initur Trinilas.
et Filio, inlelligitur el Spirilus sauctus; quia S|)iritus 9. Scd est et alius intellcctus non pr.xtermiltendus,
< st Palris et ri'.JL. Cum autem nominatur Paler cl Fi- et ipsum dicam nos: cligal quisque quod placel;
lius, tanquam dux metretx nommantiir . cum aulem quod suggeritur non sublrabimtis. Mcnsa enim Do-
ibi inlciligiturSpiritus sanctus, Ires metretx. Ideonon mini est.et non oportet ministruni fraudare convivas,
dictum est, capienles metretas alix binas, alix ternas : prxserlim sic csurienles, ut apparcat aviditas vestra *.
»ed ipsx sex bydrix capiebant melrelas binasvet tcrnas. Propbelia qux ab aniiquis temporibus dispensalur
,

Tanquam diceret, Et quando dico binas, eliam Spiri- u.i salutem omnium genlium pertinel.
Ad solum qui
ium Patris cl Filii cum his intelligi volo : ct quando dem populum Isracl missus esl Moyscs, ct ci soli po-
dico lernas, ipsam Trinitatem maiiifesiiuscnuntio. pulo per eum Lcx data est, ct ipsi Prophctx ex
iho
1
slc onnes codices. At vulgata , chatitas : coaseutiente ' tn stss. omittttur, recie.
' *pud l.r. l.iigd. \ cii. l.ov., 'i appara avidlKlS vcstra. V„
lh ,5 IN JOANNIS KVAXGEI .1UM. S. AUCUSTiM I40i

lemporum secun- mystice. Neque enim vcre non poteral Deus vigiianti
popirto fuertml, el ipsa distribatio
iluin eumdem populum dislincla esi; unde ei hydrix cosiam educerc, fuminamque forniare. An forie m
dicuiilnr seeiindum purificutionem Judcvorum : sed la. quaude cosla dclracla esl, pmpler hoc
dolcrct lalus

prophetia eliam cacleris giMilibus anniin- oportelial ut ilte donnirel ? Quis cst qui sic donnial
incn quoil illa
ut ossa non evigilanli evellaniur ? An
tiabalur, manifeslum est; quandoipiidem Clirislus in quia Dcus
ei

quo bcnedicuntur omucs genies evellcbal propterea horao non scntichat ? Poterat
eo occiilius er.it, in ,

ergo el vigilanli sinc dolnre cvellerc, qui

sicut proinissum csi Abrahx diccnte Douuno, Inse- poltiil dor-
mienti. Sed procul iluiiio hyilria prima implcb.iliir
mine (iio benedkenlur omnes gentes (Cen. xxu, 18). :

Nondum autcm inlclligebaUir, quia nondum aqua prophctia illms leraporis de futiuoisio |cmporedi&-

vimim. Ergo emnibus gmiibusdis- [lensabatur.

eonversa erai iu

Quotl ut emineat jucundius 11. Cliristus ctiam figuraltis cst in Noe, el in illa
pensabalur propbelia,
(anquam de siugiilis hydriis, pro arca orbis tcrrariifli. Quare enim in arca inclusa sunt
de singulis selalibus,

lenipore qutedam coinmemoremus. omnia aniraalia (Cen. vu, 7-9), nisi ul significaren-

10. Iu ipso exordio Adam ci Eva parentcs omnium gentes?Non enim deerat Dco rmsus creare
tur omiics

geniium erant, non lantunueodo Judaiorum ; ei qnid- omne gcnus animalium. Quando cniin onmia nou
quid flgurabalur iu Adam de Cbrislo, :id onines ulique crant , nonne dixil , Producal terra, el produxil lei ra

quibus sakis est in Cbristo. Quid (hl. i, 21) ? Liide crgo tunc fccit, inde reficercl ; verbo
gcutes pci lincbat ,

crgo poiissimum die.iin de aqua primac hydrhe, nisi fecit, verbo rcGcerei : nisi quia inysterium commen-
Adam Eva Nemo enira me dabat, et secundam hydriam pruphetica? disjcnsatio-
quod Apostolus ait ile cl ?

quamlo inlclleclum non nis implcbai, ut per llgiium liberarelur lignra orbis
dicet pravc iniellexisse ,

lerrarum quia in ligno ligtuda crat vila orbis lerra-

mcum, scd Apostoli profcro. illud crgo mnmi quan- ;

luin myslciimii deCluisto conlinet, quod eommemo-

rum?
una ta- 12. Jam in terlia bydria ipsi AbratuB, qnod jam
rat Aposlolus, diccns, Ei erunt iluo in carne
,
:

eramenlum hoc niagnum csl (Ephes. iu 51 el 52) ? Et commemoravi, diciuiu e^l, In scmineluo benedicentur
,

ramcnti singulis omnes gentes. Et quis non videat cujus h.thcbat figu-
nc quis magniludiucm isiam sai in

quibusque hominibus uxores habeniihus intelligerct

ram unicus ejus ,
qni sibi ad sacrificiimi ,
quo ipsc

Quod imniolandiis duccbaliir, ligna porlabat? Porlavit cnim

Ego aulem, inquil, dicoin Christoel in Eccksia.
Domintis crticcm suam sicut Evaiigclium loipiilur
est hoc sacramenlum magnum , Erunt duo in carne ,

una ? Cum de Adain el Eva Scriptura Geneseos lo-

(Joan. xix, 17). Hoc de lertia hydria comincrnorasse
suffecerit.
querctur, unde venlum esl ad ha?c verba , Propterca
rclinquet homo patrem el matrem el adhwrebil uxori ,
15. De David antein ,
quid dicam quod ad omncs
suw ; el ernnl duo in came uuu (Cen. II, 21). Si crgo gintcs pcrlinchat prnphetta ejus ;
quando modo audi-
Christus adhxsit Ecelesioc , ul essent duo in eame vimus 1'saliiiuin , et diflicilc est ut dicalur psalmus

nna quomodo reliquit Palrem ? quoinodo matrem ?

iibi lioc non soncl? Scd cerle, ul di\i, modocanlavi-
,

Reliquil Palrem, qnia cuin in forma Dei esset , non mus, Surge, Dcus.judicu terram ; quoniam lu liwrcdi-

rapinam arbitratus est essc aiqualis Deo sed semct-

tabis in omnibus gentibus (Psat. lxxxi, 8). El ideo Do-
,

ipsum cxinanivil , formam scrvi accipicus (Pliilipp. natistic tanquara projecli ile nuptiis : sicut ille hoiuo

n, G, 7). lloc esl enim, reliquil Pairem, non quia de- qui non habebal vesiem nupiialem, invilalus est el ve-

seruil et recessit a Patre; sed quia non ea in forraa

nit, sed projeclus est de numero vocaloruin, quia non

apparuit hominibus inqna xqualis cst Patri.Quomodo

habebat vestem ad sponsi gloriam ;
qui cniin suam
gloriam quarit, non Cliristi, non babet vestein nu-
reliquil malrem ? Rclinqucndo synagogam Judxorum,
ptialem : non enim voltint consonare voci illius qui
de qua sccundum carnem natus est; et inhaerendo
amicus eral sponsi, et ail , llic est qui baptiznt (Joan.
Ecclcsiie ,
quam ex omnibus genlibns congregavil.
i, 55). Nec immerito illi qui non habcbat vestcm nu-
Ergo et prima hydria habebat prophctiam de Ciiristo :

pti.dem , hoc per inerepationem objeclum est quod

scd quando ista qu;e loquor non pnrdicabanlur in po- ,

imn erat : Amicc, qnid huc venisli? El sictit il e olimu-

pulis, adhuc aqua cral , in vinuni nmtata noiiilum
luil (Matlh. xxii, 1 i-!5), ila el isti. Qtiitl eniin proJcsl
crat. Et quia illuminavit nos per Apostolum Donii-
strepilus oris, mulo cordc ? Noveruul qilippe iiiius
nus, ut o.-lenderct nobis quid ibi quacrereraus in ipsa
sacramenlum apud scmelipsos non se habere quod dicant. Intus
una seiilenlia , Erunl dno in carne unn ;

obmuluerunt, foris pcrstrepunt. Audiunt, velint no-

magnum in Chrislo et in Ecclesia ; jam licel nobis uliiqtie

po-
linl, eliani apud se cantari, Surge , Deus judiea tcr-
Chrislum quicrere, el de omnibiis hydriis viniiin ,

ruin quoniam tu heerettitabU in omnibus gcntibus :

larc. Dormit Adam ut fiat Eva : morilur Christus ut ;

ct non communieando omnibus gentibus quid aliud

liat Ecclesia. Dormienti Ada; fit Eva de lalere (Cen. ,

qiiain se exharcdalos csse cogiioscnnl ?

ii, 21) : morltio Christo laucca percutiiur lattis (Joan.
ut profluanl sacramcnta quibtis fonnelur
14. Quod crgo diccbain , fialrcs, quia ad omnci
xix, 54) , ,

genlcs pertinct prophclia : volo enim alinni sciisuiii

Ecclcsia. Cui ncn appareal quia in illis tunc f.iclis lu-
ostendere in eo quod dictum cst , Capientes melretas
lura figuraia sunt, quandnquidera dicit Aposiolus
binas vel ternas ad omnes inquam genles pertinct
ipsiun Adam forinam fuiuri esse ? Qui est , inquit
: , ,

lorvu [uluri (Rom. v , 1 i). Pr.cfigurabanlur omnia

pniphctia ; mcdo commcmoia.virous danoiisirftiim Ln
1165 TIUCTATUS X. CAPIIT II. 1K.6

Adam, qui est fonna fnturi. Quis autem ncsciat qund bomines Dcum adorarc, quid audiunl? £'< stiis filii

de illo exnrlse suni omms gcnles : cl in r-jus vocnlmlo Palris veslri qui in eoelis est, qui solem snum facit oriri

qualtior lilleris ,
qnalnor orbis lerrarum parles pcr stipcr bonos et malos , el pluit super justos el injustot

graicas appclhuiones dcmonsiranlur? Si cnim gracee (Mattli. v, 45). Quaproptcr si ci lit I101110 similis quem
dicantur, Oriens, Occidcns, Aquilo ,
Meridies ,
sicul adorat ;
quid est , Polcns esl Dctts de lapidibus islis

eas plerisque locis sancla Scriptura coinmemorat ; in suscitare ftlios Abraliw? Nos ipsns inlerrogemus, et vi-

capitibus verborum invenis Adam : dicunliir enim drmus quia facliim est. Nos cnini de genlihus veniimis;

gr.v^ee qualuormemorntaj mimdi partes &v«»l^, 5Cwt;, de genlibus autem non venirenms, uisi Deus de lapi-

f.oxto;, pvs-wxBplv.. Isla quatuor nomina si lanqiinin ver- dibus suscilassel filios Abrahne. Facli sumus filii Abra-
sns qualuor sul) invicem scribas , in eorum capilibus lire imitanJo fidem , non nascendo per camcin. Sicut
Adam legitur. IIoc in Nnc propier arcam ftguralunl enim illi dcgcncrando exlncredali ; sic nos imilando
cst, in qua crant omnia animalia ,
qooe signiflcabnflt adoplati. Ergo, fratres, ad onines genlcs pertinebat
omnes gentes : lioc in Abrabair. , cai aperlius dictum cliam isla sextaj hydrkc propbelia ; et ideo de omni-
est , ln semine iuo bciiediceiiliir omnes rjentes : hoc in bus dictum est , Capientes metretas binas vel temas.
David, de cujus Psalmis, nt alia oniiilam, mndo can- 17. Scd quomodooslendimus omnes gentes perli-
tavimus, Surge , Deus,jndica lerram ;
quoniam tn Itts- nere ad biuas vcl lernas metrelas? yEslimanlis cnim
reditabis in omnibus gentibus. Cm enim Deo dicilur fuil quudammodo , ut ipsas dicerct binas ,
quas dixe-
Surge, nisi ei qui dormivil? Surge , Deus, judiea ler- rat ternas, ad coinmciidandum scilicet sacramentum.
ram. Tnnquam dicerelur, Doiuiisli, judicalus a lerra ; Quomoclo siinl bin.c mctrela'? Circumcisio ct pr.rpu-
surge, ut judices lcrram. Et quo peiiinct illa pro- liiini. Ilos duns populos Scriplura conunemorat, ct
pbetia, Quoniamlu Itariditi.bis in ownibus gcniibus? iiullum pr.clenniltit liominum genus, quando dicit

15. Jam vero iu quinla auaie, lanqnam in quinia Circumcisio et prirpuiium (Coloss. 111, II); in duobus
byJria , Daniel viilit lapidem pnvcisuni de monle sine istis nnminibus habes omnes gentes : BilWe melrein*
manibiis , et fregisse omnia regna te.rraruni ; et cre- sunl. llis dnobiis parictibusde divcrso venienlibus ad
visse illum lapidem , el faclnm esse montem magnum , paecin in seipso faciendam , lapis angularis factus esl

ila nt impleret univcrsam faciem lerno (Dun. n, 34, Christus [Ephes. 11, 14-20). Ostendamus et ternas

55). Quid aperlius, fralres mei? i.apis de monte pnc- metreias in eisdemipsis onuiibusgeniibus. Tres erant
ciditur : ipse est lapis quem reprobaverunt a>dili-
filii Noe (Geu. v, 51), per qnos reparalum cst genus
ran:es, et faclus est in capul anguli (Psal. cxvn, 22). hunianiini. Unde Domiuus ait Simile est regnum rc- :

De quo inonle proceiditnr, ni-i de rcgno Jiiihcorum , lorum fermciito, quod accepit nutlier et abscondilin fa-

imde Dominus nosler Jesns Clirislus secundum car- rince mensuris tribus ,
quoaditsque fermentarctur totiint

nem nalus esi ? El pracidilur sine nianibu-, sine (Luc. xiii, 21). Qua' cst ista mulier, nisi caro Do-
opere bumann; qnia sine amplexn maritali de vir- niini ? Quod est lermentum, nisi Evangeliiim? Qu;e
Mons ille unde pnecisus est non
gine exoi tus cst. ,
sunt trcs mensurae, nisi omnes gentes, propter tres

impleveral universam faciein tisrvx : non cniin lenu- liliosNoe? Ergo sex hgdrim capienles binasrel ternas
erat regnum Judxorum omnes genles. Al vcro re- mctretas , sex siuit setates lcmporum , capientes pro-
gnum Cbrisli universum orbem lerrarum ccrr.imus
, pbetiam pertincutem ad omnes genles, sive in duo-
occupare. bus generibus boniiiium , id est, Jnd;eis ct Gra?cis,
16. Jam ad sexlam xtalem pertinet Joannes Ba- sicut s.-cpe Apnslolus commemorat (Rom. 11, 9; 1 Cor.
ptisla,quoneino exsurrexil majnr in nalis mulierum :
1, 24, elc); sive in tribus, propter Noe trcs lilios,

dequodicluin est, Major qnam proplieta (Multli. xi,

signilicalas. Figurata est eiiim propbetia perlingens
11,9). Quomodo el ipse ostcndit, ipiia onmibusgeu- usque ad oinnes gentes. Nam in eo quod perlingil ,

tibus missus cst Cbristus?Quando Judaii veueriuil ad dicta est metrela , sicut dicit Aposlolus, Aceepimus
eum ul baplizarenlur, et ne superbirenl de 1101111110
mensurampertingendi tisque ad vos(\\ Cor. x, 15). Gcn-
Abraham, Generatio , inquit, viperarum, qnis oslmdil libus enim evangelizans , boc ait , mensuram pertin-
robis fugerc ab ira ventura ? facite ergo frucluin digiium gendi usque ad vos.
pxnitenlice ; id esl, humiles eslote : superbis enim
loquebalur. Unde auiem eranl superbi? Dc gcnere TRACTATUS X.

carnis, non de fiuclu imilalionis palris Abrabam. Ab eo Evangelii loco, Post ha:c descendil ad Capbar-
Quid eis ait? Nolite diccre, Patrcm liabeiniis Abraliam: nauin ipse et nialer cjus, etc, usque ad id, lllc au-
potens est eiiim Dcus de lapidibus istis suscilare lilios lemdieebalde leniplocorporis sui.Cwp.n, f . 12-21.

Abrahw (la. Ei, 7-9). Lapides dicens oiimes genlcs, 1. lu Ps.ilmo audislis gemiluni pauperis, cujus
non proptcr finniiaiem sicut lapis dicius est quetn , meiiibia pcr lolam lerraui Iribulalioncs paiiuntiir

reprobaverunt sdificantes ; scd propter slnlidiiatcm usque in lincm sa?culi. Salis agilc, fratres mci, csse
et dnriliam stullili.e ,
quia eis quos ndorahaul siiuiles in liis iiiembris et dc liis mcmbris : iiam trilinlalin

lacti erant : ailoiabant enim insensata siinulacra, pa- lela transitura cst. V;e gaudenlibus (Lnc.w, 2.'i)! Ve-
riter inscnsati. Unde insensali? Quoniam in Psalmo rilas ilicit: licati liigentes, quoniam ipsi consolabunlnr
ilicitur, Similes illis fiant qui faciunt ca , Cl omnes qui (Muttli. v, 5). Deus liomo factus esl : quid fiilurus est
ttinfidunt in eis (Psal. cxill, 8) Uco cum ccoprriut liomo ,
propicr qucm Deus facius csl homo? Hxc spes
mfi IN IOANMIS EYANGEI UM. S. AUGUSTINI »108

cuitsolelur nos in onmi iribiilatiou»»»! lentaliouc liujus li cs. l ikIc,

!
nisi quia cogqali i ll.in Jacob l.aban Syrum
viiae Nnn cnim ccssat iniinicus perscqui ; el si nnn li.ilicljat aviinciiliiin : fralcr cniin i ral l.aliau malris

.i|iorlc sa'\ il, insi.liis a-il. 0»i(l cniin :igit '?/•;( 5«;nTiivi»! J.icoli, i.l cst l«i beccx uxoris l>aac (lil. xwui, 2). Lcge
dolose agrbaitt (Ptal. xxxiv, "20). ludc dicllis csileocl Scripluram, ct invenics qnia fraircs diciiutur avuucu-

draco. S..I quid dicitnrChrislo! Et conculatbts leonem lus ct soioris lilins (/</. xxix, 12-15). (Jna r.guLi co-

,t draconem (Ptal. \c, 15). Leo proptera|ierlam irain, gnita , invcnies onincs c.nisanguiiicos M.ui.c fralrcs

dracti proplcr occulias insidias. Draco ejccil Adam csse (^liristi.

(lc paradiso, idcm ipsc leo perserulus csi Ecclesiam, 5. Scd illi discipuli magis erant fralres ; qnia et

dirciiic Peiro , Qnia adversatiiu vcstcr diabolut sicttl illi (ogiiaii IVaircs nmi csscnt, si discipuli iionesseul:

(«O rugicns circnit, quareut qnein dcvoret (1 Pefr. v, 8). ct sinc causa fraires, si magislrum iion agnoscerenl

Non iil>i sajviliam suani perdidisse diabolus videaiur fr.ilrcm. Nam qnoilain locn cnin ci niintiali csscnl ina-

quando blanditur, luuc magis cavendus csu Sedinler lcr cl fratrcs cjns foris slantcs , illc aulem ciun disci-

lias mnncs iusidias elojus tenlalionos, qniil

racicinus, pulis suis loquebatur, ait : Qua; milii maler, v:l qui
nisi qnodilii andiviinus, Egoautem.eum milii moUtli fratrcs? El eslendent mantim snpcr ditciputos sims.di-
cssent, inducbam mecilicio, el humUiabam injejunio nni- xit, lli sunt fralres mei : cl, Quicumqtie [ecerit votunla-

mam mcam. Esl qni cxaudiat, ne dubilclis nrare (iui : tem Palril mei , ille milii muter , el fratcr , et soror esl

aniem cxandil, inlus inancl. Non in nionleni aliqucm (flattli. XII, 46-50). Lrgo et Maria, qnia fccil volunla-

ocnlos dirigalis , non facieni in slcllas anl solcin lcm Paiiis. ilucinea magnificavit Doiniiius, quia fecit

aiii Imiaiii levctis. Non lunc exaudiri vos arbilremini, voliinialcni Palris, non qnia caro gcnuit caruein. In-
qiiando supcr marc orulis : imo delcstamini talcs iniil.it Charilas vcsira. Propierea cuin Dominus in

m.ilinnes. Miimla lanliini ciibiciilum COrdis : nbi fuciis, lurfaa admirabilis viderelur , faciens signa ct prodigia,

nhieumque oravcris, iulus cst qui exaudiat, intus in ct ostcndciis qnid latcrcl in carue, admirata: quxdain
sccrclo, (incm siniun vocal cimi ait, El oraiio mca in auimx dixciiinl Felix vcnter : qui le porlavil. El ille :

sinti meo converlelvr (Psal. xxxiv, 15). Qni

lcoxamlit, Imo felices qni audiunl vcrbum Dci, et custoditinl (l.uc.

iioii esl pra-ler lc. Non longc vadas , nec tc exlollas, xi, 27, 28). Iloc est dicerc, El mater inca qnain «p-

ut qiiasi allingas illum manibns. Hagissi leextuleris, pcllaslis felicem, inde fclix qnia verbum Dci cnslodil

cades : si le buniiliavcris , ipse appropinquabit. Ilic iion qnia in illa Verbum caro factum esl, cl babilavil

Dominns Deus noslcr Verbum Dei , Verbum caro in nobis (Joan. i, lij ;
sed quia cnstodit ipsnm Ver-

laeitnn, Filius Pairis, Filius Dci, Filius hominis : lium Dei pcr quod facla est, et quod in illa caro la-

ixcelsus nl nos facerel , liumilis ut nos rcficercl clum csi. Iloinincs non gaudeant prolc lemporali, ex-
aiubulans inler boinincs, patieiis bumana, abscon- Buitenlsi spiriui jungunlur Dco. Ibcc diximus propler

d ns divina. id quod ait Evangclista, quia cum nialre sua et

2. Descendtt, ul ilicil Evnngelisla , in Caphamaum, fi.iliilins suis et discipulis habilavit in Capliainauin

ipse cl mnier ejus, et fralres ejns , el discijiuli ejus, et pnucis dicbus.

ibi manscrimt non tnultii diebus. Ecce habet nialrem, i. Inde quid sequilur? /Cl prope erat Pasclia Judtvo-

babcl iraties, babel et disripulos : inde fralres, unde rum, el ascendit Jerosolymam. Aliam rcni narral, sicul

maircm. Fralres cnini Scriptura noslra, non eos solos sc habcbat rccordalio annunlianlis. « El invcnil in

appcllare consuevit ,
qui nascunlur cx codem viro et templn vendenles boves ci ovcs ci columbas, el num-
fcmiiia, aut cx codem ulcro.aul ex eodcm patre.qtiani- inularii.s scdcntcs : et cuni fecisscl quasi flagellmn de
vis divcrsis iiialribus ; anl ccrlc cx coilcni gradn, vclut resliculis, oinnes ejecil de templo; bovcs qunque ei
compatruclcs aut consobrinos : non solum bos fialrcs oves, et nummulariorum effudil ;es, ct incnsas subvcr-

iiovii dicere Scriplura nosira. Quomodo loqiiilur, sic lil; et bis qni coluinbas veiidebanl, dixit, Aufcrte isi»

inlclligciida est. Ilabel linguam suain : quieumque binc, el nolitc faccre domum Palris inci doniiim ne-

banc lingiiaiii nescil, lurbalur, cldicil, fiide fralrcs golialioiiis. > Qnid audivimns, fralres?Ecce lcmplum
Doinino ? Nuni cnim Uaria ilcrum pe|iciit? Abil. lmle illud fignra adliuc eral , cl ejicit inde Dominus omnes
cu'pit di^iiitas virginuin. Illa fcinina inatcr esse po- qui sua quaereuanl, qui ad nundinaa venerani. Ei qu.ne

luil, inulicr csse inm poluit. Dicla esl anlcm nnilicr ibi vcndcbant illi ? Qus opus balicbanl lioiiiiucs in sa-

Fecunilum remineum sexura, non secnndum corniplio- criliciis illius lempnris. Novit cnim Charilas vcstra

boc cx lingua ipsius Scripluraj. (|iiod sacrilicia illi pnpuln pro ejus carnaliiaie ct coidc
iicm integritalis : ct

Nam cl Eva statim facia de l.ilcre viri sui, iiomlinii adliuc bipideo lalia daui sunl, qnibus lcnerclur ne in
idola defluerel el immolabanl ibi sacrilicia boves
cmilacli a viro suo, nostis qnia niulicr anpcllala est: ; , ,

/.'/ eam in mttinrem (Cen. II, 22). Unde crgo oves el coliiuibas : iio.->li.-, quia lcgislis. Non crgo ma-
forir.avit

Mari.c fralrcs Domini, de quolibet gmim pcccaluin, si boc vcndebant in lemplo, qucd
fralrcs? tognali
cinclialur ul offcirclur in lcniplo cl tamen ejccil inde
yraJii Unde probamus? Ex ipsa Scriptura.
cognaii. ;

FraUr Abrahx dictus csl Loi (Id. xm, 8, ct xiv.H) illos. Quid, si ibi ehriosns invenirel, quid facerel Do-
niinus; vcndenles ea qua; licit.i suul, el contra ju-
lilius erat frairis ipsius. Lege, et invenies quia Abra- si

liam pairuns cral Lot (/rf. n, 27,31), cl dicli suni fra- stitiam non sunl (qiuc cniin boneste cinuntur, non il-
licile vcndunlur), cxpulil lamcn, cl non est
passus

super irum. domuiu oratimiis lieri doiuum negoiialionis?SinegOw

» M imiiii pars Mss.: 'ruid etiim trit ? F.l
 1i03 IHACT.VUJS X. GAPUT I!.
U7fl
tiationis domns ncn debet fieri domus Dri, potaiiunis 18, 10) ; et piitabal Aposlolos meicalorcs tales esse.
debel fieri? Nos auteni quando is'a dicimus, siridunt quales Doniinus de lemplo flagello cjccit. Talisenim
denLbns suis adversus uos : et consolatur nos psal- ipse erat, el quod vendeicl emcre volebat de illis :

••ius quem audislis, Slriderunt sttpcr me dcntibtts suis. erat qui coliimbas veiiinint. Elcnim in columba appa
Novimtis elnos audirc umle ruremur, ctsi ingeniinan- r.iil Spiritus sanctus (Maitli. m, Iti). Qui ergo veiuliiiil
lur flagclla Cliristo. quia llagellaiur scrmo ipsius : colunibas,fratres,qui sunt, nisi qui dicutil, Nos damu>
Congregata sunl, inquil, m me flagella, el nescierunt '. Spiriliim sanclniii? Quare eniin boc dicunt , el quo
Flagellatus est flagellis Judxorum, llagcllatur blasplie- pretio vendiuit? Pretio bonoris sui.
Accipiunt pretiuni
iuiis falsorum clirislianorum : imilliplicanl llagella Do- catltedras lemporales, ut videantur ipsi vendere ci>-
iuino suo, et nesciiuit. Faeiamus nns, qiianlum ipse luinbas. Caveanl a flagello de resticulis. Columba non
adjuvat, Ego autem, cutn niilii niolcsti csscnt, inditcbam esl venalis : gralis dalur, ipiia gratia vocatur. Ideo,
me cilicio, et humiliabuin in jcjunio animam meam fralres mei, quomodo videlis eos qui vendiinl, pro; o-
(Psat. xxxiv, 15-16). larins quisque quod vendil laudat quot propo-
'
, :

5. Dicimus tanien, fralres (nou ciiim el ipse peper- sita fccerunt? Alicriini proposilum babet Carihagine
eil illis qui flagellaadus erat ab eis priur illos fla- Piimianus, alleri.m babel Maxiniianus, alierum
: ,
ba-
gcllavit), signum quoddam nubis ostendit, quod fecit bel in Maiiritania Rogalus, alleruin babeiit in iNu-
flagelluni de resticulis, et inde ii;disci;ilinalos, nego- midia illi el illi, qiiiisjain nec nominare siifliciinus (a).
liationem de Dei templo facicntes, Oagellavit. Eieniin Circoit ergo aliquis einere iiuii quisque cobiinbam,
linusqiiisque in peccaiis suis r.'Steni sibi lexil. Propbeta ail propositum siium lamlat quod vendit. Averlatiir
tlicit V(B liis qtti traltunl pcccala sicttl rcslcin longant ! illius cor ab omni vendenle, venial
, nbi gratis ac-
(Isui. v, 18, sec. LXX). Qtiis facii reslein longain? cipitnr. Nec sic erubesciint, fratres, quia per ipsas
Qui peccato addit peccalum, Quomndn addiiulur pec- dissensiones suas aniaras et nialitiosas, cum sibi tri-
cala peecalis? Cum peccala qux facla sunt.coope- biiunt quod non sunl, cum extolluntur puiantes se
riiiutur aliis peccatis. Furluin feeit, ne invenialur aliquid esse cnm nibil sint (Cnlnt. vi, 5) , lol partes de
quia ' fecil ,
quacril maihcmaiicum. Sullicerel fur- se feceruni. Sed quid in eis implclum est quod noluut
iuni fecisse ;
quare vis adjungore p ccaium peccato? corrigi, nisi quod audislis in Psalmo, Discissi sunt, nec
ecce duo peccata. Cum ad nialbemalicuni probiberis compuncli siiut ?

accedere, blaspbemas episcopum : ecce liia peccaia. 7. Qui ergo boves vendunl? Boves inielligunliir
Cimi ainlis, Miile illiiin loras de EccleMa ; dicis, Duco qui nubis Sciipturas sanctas dispensaverunl. Bovcs
ine ad piriein Donali : ecce addis qiiarlum. Crescit erantAposioli.bovestrantPropbcta;. Undedicil Apo-
reslis : linie reslem. Bonuni esl tibi ul bic inde cum slo!us « Bovi:tritiiranli os non infrenabis. Numquid

flagellaris, corrigaris; ne in line dicatur, Ligalc illi de bobus perlinct ad Deum ? An propter nos dicil ?

pedcs el manus , el projicite eum iu lenebias exlcriores Propter nos enim dicit ; quia debet in spe qui arat
(Matllt. xxu , 15). Criniculis enim peccalortim suontm arare, ct Iriturans in spe parlicipandi > (I Cor.n, 0, 10).
unusquisqite coiistringilur (Prov. v, 22). Illud Doniinus Ergo boves reliqucriint nobis memoriam Scriplu-
illi

dicit, illud alia Scriplura dicit sed utriiiuquc Donii- raruni. Non enim de suo dispensaverunt, quia
; glo-
uus clicii. De peccaiis suis liganiur boinines, et mit- riam Domiui quajsierunt. Quid cnim amlistis in ipso
luntur in tencbras exleriorcs. Psalmo ? Et dicanl sempcr, Magnificetttr Dominus, qui

6. Qui suut tameii qui vendiinl boves? ut in figura voliint pacemscivi ejus (Psat. xxxiv, 16, 27). Scrvus
quaramus myslcrium facli. Qui sunt qui oves vendunt Dei, populus Dei, Ecclesia Dei. Qui voliinl pacem
Ec-
cl columbas? Ipsi sunl qui sua qua;runt in Ecclesia, clesia; ipsius, niagnificent Dominum, non servum ; et
non quae Jesu Cbrisli (Pliilipp. n, 21). Venale babent dicant sempcr, Magnificetnr Dominns. Qui dicant? Qui

tuluiii, qni nolunl redimi 3

: emi nolunt, el vcndere volunt pacem servi ejus. Ipsius populi, ipsius servi vov.

volunl. Bunnm est enim eis ut redinianliir sanguine csl illa evidens, quam in laii:entalioiiibus auilislis in

Christi ul pcrveniaiit ad pacem Psalino. ct movebamiui cuni audirctis, qnia inde estis.
, Cbristi. Quid eiiim
prodest acquirere in boc sxculo quoillibet temporale Qeod canlabaiurabuno, de omnibns cordibus resona-
et iransitorium, sive sil pecunia, sive sit voluptas ven- b it Feiices qui sc in illis vocibus laiiqiiam in spcculu
Iris el gulturis, sive sil bonor in laude buniaiia?Nonne 1
In Irihus codicibus, popularios. Sed mclius in ca-leris.
omnia fmnus et venlus? nonne oninia Iraiiseunt, cur- propotarios, id esl, propotas; quainvocein oi'igiue gra-eaui
atiiputant, ductain a verbo patein, vendere Augustinus
runl? El v»3 bis qui ha;serint Iranseunlibus, quia si-
:

vcrohte laiiuaiu linoesse, et nataui ex eo significai,

<

mul transcunl. Nunne oinnia fluvius praeeps currcns quod vendilor quisque inerces ad proposituui laudaf.
in niarc? El v;e qui ceciderit, quia in mare tiaheliir. («) Capita iodicat ractionum aliquot, qiiibtis DonaUstie
inier sei|si disciadebautur, adeo ut ladin quasque jaclaret
Ergo teiere debcmus oinnes aflectus a lalibus coucu- BapUsnium integrum validumque nonuisiapud se reieriri.
pisceutiis. Fratres mei , qui talia quaemiil, venduiit. i.uade re AugusUnus iu lili. 1 de Baj lisnio eoiilra iKinal
lislas, ca]i.H : « Eadein, ail, pars ivmiaii in multa niiiuitissi-
Nam cl Sinon ille idco volebat ciiicre Spirituin san- « iua Irusta coiiM;issa cst, qua- iiiimes miiraUe parlieul.i'
ctum, qnia vendercvolebatS|iiiiuin banc tiaaiu inulto grandiorcin, in qua 1'iiiiiianus est, lio
sancliiiii (Aci. v m «

« receplo Haximianisiarum na tismo reprehendunt, ei siu- (

« gula- aaiaiiitirasscrere apud se tanlummodo verum Ba-

1
Eiliti, mscicbant. Mss., rwscierunl. U Vulgata, ignoravi « pusmum remansisse. • t»e Primianoel Uaximiano coosale
' tov., gui. f:a>teri coilites, quia.
Fnarr. 2 in Psal. 56, serra 1, n. IS-25:de nogalo, eubt,
" Ms;., quit nvtunt cdmii.
P5, ad v iucculiuui.
>
«47» IN JO.YNNIS EVANGELIUH, S. AUGUSTINI 1.72

coKuosccbanl. Qui ergn volunl pacem servi cjus, pa- qiucs sinc line, iielies paii quantum in te est, si quid
ccin populi cjus, pacetn unins qiiain dicil unicaiu, ct forte pervcrsiim videris? Vcrbi gralia, vides fratrem

qiiaui vull crui :\ lconc, Krne de mami canis ituiciim currerc ad tlic.itiuin ? probibe, mone, conirislaro, si

meam (l'snl. xxi, 21 <w22)? Qni dieunl seinpcr, ila- zelus (lomiis Dci coineilil le. Vides alios currcrc el

gniliceiiir Doiirinus. Krgo bnves illi Domiimm magnili- iiicbriari velle, et boc velle in locis sauclis, quoil uus-
c.ivcruiil, uon se. Vidcle liovcm magnificanteni Do- quam dccei? probibe quos potes, tcne quos potcs,
luiniuii siinm, quia agnovii lios possessorem suum tcrrc quos potes, qiiibus potes blandire; noli lauien

(Isni. i, 5) : allcndiie bovcni liiiienleni nc descratur quiesccre. Amiciis esl? ailnioneatur leniter. Uxoresl?

possessor bovis, et in bove prxsuraatof; qnomndo severissime relrenelur. Ancilla csl? cliam verberiiius

expavescit cos qul volunl iu illo ponere spem : « Num- compeseatur. Eac quidquid pntes, pro persona quain
quid Paulus pro vobis crucilixus cst? aut in nomiue pulas; el pcrlieis, Zelus donius litie comidit me. Si
Pauli baptizati cslis > (l Cur. i, 15)? Qnod dedi, non aiitem fueris frigidus, marcidus, ad tesolum spcctans,

rgo dcdi : gratis accepislis, columbo de cealu descen- et quasi tilii sufdciens, ct dicens in co-do iuo, Quio
dit. « Ego, > inquil, « plantavi, Apnllo rigavil ; sed niihi est curare alicna pcccala? sullicil uiibi anima
Dcus hicremcntura dedii : neque qui plantat cst ali- niea; ipsam inlcgram scrvem Dco : eia, non (ibi vc-
quid , nc ;ii •
qui rigal , sed qui incremenlum dai nil iu mcnteui servus ille qui abscondil lalcnlum, ci

Deus (Id. ni, G, 7). Et dicanl senipcr, Magnificelur noliiit crogare! Numquid euim acctisatus cst quia

Dominus, qui volunt pacem scrvi ejus. > pcrdidii, el uon qnia sine lucro servavil (Matlli. xxv,

8. Isii antem dc Scriplufis i]isis falluni populos, ut 2S-50)? Sic ergo audilO, fralres mei, ut non quiesca ••

aecipianl ali ipsis lionorcs et landes, el non convcr- tis. l'go vobis cousilinm dalurussuin : ilcl ille qui m-
Umtin* hniuines ad veritalem. Quia vero ipsis Scriptu- lus c>t; qnia ctsi per me dederit, ille dat. Noslisquid
ris fallnnl populos, a quihus qiuerunt honores; ven- aualis iiiuisqiiisque in il.iino siia ciim ainico, cimi in-
dunt bovcs, vendimt et oves, id est ipsas plebes. Et qiiilino, eiiin clicnte suo, ciim majore, cuin iiiiiiorc.

cui vcndiint, uisi diabolo? Namque, fralres mei, si quomodo dal Deus aditum, (]uoiiiodo aperil jauuam
Cbrisii unica Ecclesia esl, el una cst ;
quidquid imle verbo suo, nolite quicsccre lucrari Cliristo; i|uia lu-

pr.xcicJiliir, quis lollit, nisi lco ille rugicnscl circuin- <!rali estis a Cbrislo.
ieus, quxrcns queni devoret (I Pelr. v, 8)?Vaihis 10. i Dixerunt illi Judaci : Quod signum oslendis
qui pni-ciduntur ! iiam illa inlegra pcrinai cliit. Novil nobis, ipiia b ce facis? > Et Doininus : « Solvils teni-
cnim Doniinus qui sunl cjus (II Tim. n, 19). Tanieu pliim boc, el in tribus diebus excilabo illud. Dixeiiuit
qiianiuni in ip-is cst, vendnnl bovcs et oves, venilunt ergo Jinbci : Quadraginta et sex aimis uiililiealum e:H
et ci.lumhas : observenl flagelluin pcccatorum suo- tcmplmn Imc, et lu dicis, ln tribus diebus cxciiabo
rum. Cerlc quaiulo aliquid lalc pitiunlur propler illud?> Caro erant, carnalia sapiebanl : il!c vero lo-
istas iuiqaStntes suas, agnoseaut quia Duminus feeit quebaliir spiritualiter. Quis aiitem posset inlclligcre
llagclliim ile rcsliculis, cl ail lioc ailuioneleos ul mii- de quo leinplo diecbai? Sed non mullum quaerimus;
lent se, ut non siut negoliatores : nain si se non mu- per Evaiigclistam nobis aperuil, dixii de quo teinplo
laverinl, audicnl in fine, Ligate illis manus el pedes, dicerel: SoMte templum hoc, ei iu tribus dielnu e.xci-

et projicile in tenebras exteriores. tnbo illuii. Quadraginta et se.r uniiis mdificatum est
9. Tttnc scriptitm esse, Zclus donuis tutv comedit me, leniplum, et tiitlito suscitnbis illiid? biccbal autem, ait

recortlnti sunl discipnli : quia zelo donius Dei ejecit Evangelisia, de lemplo corporis sui. El manifcstum
istos de templo Dominus. Fralres, unusqnisque cliri- esi, uci isuin Doniiiiuin p"st irkluum resurrcsisse.
stiamis in nicmhris Cbrisii zeio domus Dei coiucd.i- IIuc modo omnibus nobis notum est : et si Jud.cis

lur. Quis comedilur zelo domus Dei? Qui omnia qu;c claiisii.n esl, quia fmis stani; nobis laroen apertum
forle ibi videt pcrversa, satagil corrigi, cupit emcn- cst, quia novimusin quem creilimus. Ipsius lempli sn-
dari 1
, non quicscit : si enicndare non potesl, tolerat, lutionem et readificalioncm, annivcrsaria solcninilate
gemit. Non cxculitur de area grauuin, sustincl pa- cclebralari sumus : ad qnam vos exbortainiir, ut prx-
leam; ul inlict in horreum, ciim pali-a fueril scparala. paretis vos, si qui estis eatecbumeni, ut accipialis
Tu ante borreum, si graniim es, uoli cxcuti de area ; gratiam ; jam c.unc (enipus est, jam nuiic parluriatur

ne prius ab avilius colligaris, qiiam in borieiiin con- quod limc naseatnr. Ergo illud novimus.
gregeris. Aves iniin cceli aerix polestalcs exspcctant 11. Sed forte boc esigitui' a nolis, uirimi babeat
aliquid rapcre de area, et non rapiunl nisi quod inde aliquod sarraniciitum quadraginta sex annis xdilica-
furrii excussom. Ergo zclus donuis Dci comedat te : tum lcnipbini. Simt quidcm mulla ipioc lnnc dici pos-
uiiumqiiemqiie cliristiaiiiim zclus domus Dci com- sinl; sed quod brcviler dici potest el faeile inlelligi,

cdai.in qua dnino Dei meiiibrnmcst. Nitn cnim magis hoc interim dicimus. Fralres, ilivimus jam, nisi fallor.

esl domus tua, qnain iloimis u!ii habcs salutcm sein- heslcrno die, Adam iinuiii bominem luisse, cl ipsuin

piternam. Do m luam iniias propicr requiem lem- esse loluui genus liuniamim. Nam ila dixiiiuis, si mo-
poraicm ; domum Dei hrtras propter requiem sempi- minislis (/;i supcrioii Tractalu). Qnasi fraclus csl, cl

teniaiB. Si ergo iu domo tua ne quid perversum sparsus colligilur, et quasi conflalur in unum sik-

l.at salagis ; in doino Dei libi salus proposila esl ct re- ciclalc alque coneordia spiriinali
1
. El gcmit Unus

' Sic Mss. At cdili, stttiiijil aucndare, cnpil conigce. 1

sic Mss. ai editi, ui untun societalcm atqMe ctRcordum
H73 TRACTA7BS XI. CAPUT II.
, i7i
panper modo ip;e Adam, scd iu Chiislo innovatur : Cbristiis de Adam coi pns ncccpit, non de Adam pec-
quia sine pcccato venit Adam, nl peceaimn Adam sol- calum traxit; icmplum corporoum inde sumpsit, non
vercl in oarnc sua, ct ut redinlegrarct sihi Adam ima iniquilalcm quae de lcniplo pellenda est : ipsam aulem
^inem '
Dei. De Adam ergo caro Cbrisli : de Adani carncin qnani travildc Adam (Maria eniin de Adam,
ergo (eniplum quod dcslruxeriiiil Judxi, clresnscita- et Doinini caio de Maria), Judiei ciueilixcriint; ct ille

vil Duuiuius triduo. Resiisoilavil cniin cnrnem suain: resusoilaluriis erat ipsain carncm in iriduo, qiiam
vidcle, qnia DcilS cral mqualis Palri. Fratres mei, di- illi in cruce eranl ocoisuri : illi golvcriint lemplum
cil Aposlolus, Qiti ettm cjcchavil a inorltiis. Dc qno di- qiiadragiiila sex aunis a-dilicaluin, el ille iu Iriduo
cit? I)e Palre : « Faclus, i inquit, < oliediens usquc ad resuscilavit illud.

inorleni, moricni autcin cnicis : propler quod et Dcus 15. Bcncdiciinus Doiiiiniis Deo nostro, qui ad Ueti-
illuin cxcilavil a moriuis 8 , et dcdit ci nonien quod cst liainspiritualcra congicgavit nos. Siinus in limiiiliialc

super omiic iionicn i {Philipp. u, 8, 9). Resuscilatus cordis sempcr, ct gaudtum nosliiiin pcnes ipsmn sit.

elcxallatiis cst Domiiiiis. RcsuscitaT.il eum, quis?Pa- Non de prospcriiate aliqua liujus saxuli inJIemun, scd
ler, cui dixil in P.-almis, Excila me, el reddttm illis. iioveriinus felicitateni noslram non esse nisi cum ista
(Psnl. xl, II). Ergn Palor ciim resuscitavil. Non se Iransierint. Modo gaiidiinii noslrum, fratres mei , in

ipse? Quid aateni facit Patcr sine Vcrbo? quid faeit S|ie sit : ucnio gaudeat quasi in re pncsenli, nc lia rcat
Paler sinelliiico suo? Nam audi quia et ipse Dcus in via. Toliim gaiidiiim de spe fulnra sil, loiuin desi-
crat : Solvite templitm lioc, et in tribits diebtts excitnbo derium vilae aiern.e sit. Oninia suspiria Cbrislo anbe-
illitd. Numqnid dixii, Solvile tcmplum, quod Iriduo Pa- lcnt : ille uniis puloliorrimus, qui et foedos dilexil ut

ter resuscitct? Sed qiinmodo cimi Pater suseilal, et Fi- pnlcliros facerct, desiderctur; ad illum iinum curra-

lins suscital; siccuin Filiussuscilat, cl Pater susciial: lur, illi ingemi^catur ; et dicunt semper, Magnificelur
quia Filiusdixil, Etjoet Pnlerunumsumus(Joan. x,50). Dominus, qui volunt pticein servi ejus.

12. Quid ergo sibi vult numerus quadragenarius

TRACTATLS XI.
senarius? Iiitcriin ipse Adam quia pcr lotiiin orbem
teriai uin cst, audislis jani heslerno die in qiialuor lit-
Ab eo quod scriplumest, Cum aulcm cssel Jerosolymis
in Pascba in die fosio, raulti crediderunt iu nomine
lcris gmecis quatuor verborum gnocoruni. Si ciiim
cjus ; usriiie ad id, Nisi quis renalus fucrit ex aqua
ista vei ba qualuor scribas sub ini icem, id est, noniina
el Spirilu, iion polcst inti oiie in cgnuni Dei. Cap. u,
qiialuor parlium miindi, Orienlis, Occidentis, Aquilo-
i

f . 23-2.J, ct cap. ni, y . 1 5.

nis cl Meridiani, quod est toms orbis ; iinde dicil Do-
minus a qu.iiuor ventis colleclurum sc electos suos, \. Opporlunc nobis Doininns procuravit bodierno
cum venerit ad jiulicium (Murc. xm, 27) : si eniin f.i- die loctionis bujus ordinem : nam quia ex ordine
cias ista quatuor nomina gncca, &-mtoH, quod est Evangoliiim sccundiiin Joannem considorarc alque
Oricns ; 5utc5, quod est Occidens cfyxTs;, quod ; csl traclare susccpimus, credo quod advertorit Cbaritas
Seplenlrio; /uer,>i&piu ,
quod cst Meridics : Analole, vcslra. Opporlunc crgo occurrit ut bodie audirclis ex
dysis, arctos, mcscmbria, capila verborum Ailam ba- F.vai.golio, quia i\i'ti quis renatus fneiil ex aqita ct Spi-

iicnl. Quomodo crgo ibi inveniinus et qiiadragena- rilu, non videbit reijnum Dei. Tempus esl ciiim ul vos
rium sciiariiiin iiiinicriim? Quia caro Cbrisii de Adam cxhorlcmiir, qui adbuc eslis caleobiimcni : qui sic
cral. Ad littcr.is mmieros compiitaiit Grxci. Quod nos credidistis in Cbrislmii, ut adlmc veslra peccala por-
ia: imiis a lilleram, ipsi liugua sua ponmit alpliaa, ct lclis. Nullus aiilcm rcgnum cadornm videbit oncralus
vocatur alpba « unum. Ubi autem in numeris scri- peccalis; quia nisi cui dimissa fuerinl, non rcgnabit
biml bcla /2, quod est b ipsorum, vocatur in nuineris oiiiii Cbristn : dimilti aulciii uon possunl, nisi ci qui

iluo. Ubi scribunl gamma y, vocalur in numeris ipso- renatus fucrit cv aqua el Spiritu sanclo. Scd omnia
ruin tria. Ubi scribunl delta 5, vocalur in numeris verba quemadmodum se liabcant adverlamiis, ul hic
ipsorum quatuor : et sic per onines litleras numeros invcnianl qui pigri sunt, quanta sollicitudine sibi fe-

babent. M, quod nosdicimus, el illi dicunt my tc, qua- slinandum sit ad onus depoiieinliiin. Quia si ferrent
draginla sigiiifioat : diciml cnini my /j. ^m^aj.cna.. aliquam sarcinam gravem, aul lapidis, aut ligni, aut
Jam videte istac liltenn quein numcnun babeant; et alicujus cliam lucri, si friimeiiliiin porlarenl, si vi-

ibi invenielis qu idraginla sex aimis a^diQcalum tem- num, si pccuniam, currerent ut deponereiit onera :

pliiui. Ilabel cniin Adara alpha «., quod esl unum : ba- porlanl sarcinam peccatoriim, el pigri sunt currerc.
bet dolta 5, quod siinl qiiatuor; babes quinque : babol Ciirrciiduiii csl ut dcponatur bax sarcina ; prcmit, ct
iterum alpha «, quod cst unum ; habcs sex : habel ct mergit.
iny^,quodeslquadragiiita:babesquadragiiitasex.Ila.'C, 2. Ecce audislis quia cum esset Dnmimis Jesus
fralies mei, etiam ab anlerioribus majnribus nosti is di- Cliiislus Jerosotijmis in Pnsclia in die festo, mnlli crc-
<:ta sunl, ct inveulus esl iste numerus in litteris quadia- didernnl in nomine ejus, videntes siqna ejus qua; fncie-
genarius senarius (n). Et quia Dominus nostcr Jcsus bat. Mitlli crediderunt in nmnine ejus : ct quid scqiu-
tur? Ipse autein Jestts non credebal semetipsum cis.
tpirilitalem.
Ms. Fossatensis, in im::t)inem.
1
Quid sibi crgo hoc vull, llli credelianl in nomine cjns;
rres Mss., exaUuvU a niortuis.
*
(n) vid. lib. de nionlilms suia et Sion conlra ludxos, iater
cl, Ipse Jesus non credebut semctipsum eis? An forlt

Cj; riani ojiera. non crcdidcranl ei, el lingcbaiit se crcdidisse, el pro-

H75 IN JO\NNIS EVANGEI .IL.M, S. AUCISTIM i;:,;

|.uic:i Jesus non sc crcdcbai eis: Scd non diccrcl • unc ejus, cl Jesus non credcbat scmetipsum illis?

Evaiigetisu, MuM erediderunt m uominecjus, nisi ve Sequcnlia videamus.

rtnn illis lesiinioniiiiii perhibcret. Hagna ergo res, ei 5. Ertit auicm liotno cx Pliuriswis, Nicodcmui no-

mira res : civtlnnt I ines in Clirislum, el Gliristus mine, princeps Jttdwortim : Itic tenit ad eum ttoeie, ct

non sc credit uominihus. Pr.isertim quia Filitis Dei dixil ci, Rabbi. Jam boc noslis, quia Uabbi magisicr
<st, mi<)ue volens passus esi; ei si nollet, nunquain dicilur, Scimut quia a Deo teirisli magitter : itemo enim

palereiur; qui si nollct, nec nasccretur : si aiitein lioc polcsl luvc signa faccre quw tu facis , nisi fueril Dettt

sitltim vellet, ut nascereiur lantum, ct non morcretur, ctim eo. Ergn istc Nicodcfnus cx bis eiatqui credide-
et quidquid vellct, lacerct; quia u ipolciitis Patris rant in noniinc rjus, videntes signa cl prodigia qux*

Frliusomnipotens csi. Ex qsis reltus prObemus.Quia raciebal. Superius enim lioc dixii : Ctwi ai<(cin essel

eiiin voluissent cuin lcuere, dscessil ab eis ; loqtiilur Jerosolijmis in Pasclia in dic [esto, mitlti crcdiderunt in

Evangelium : El cum voluisseiii eum de vertice moulis noniine ejus. Quare credidcrunl? sequiliir et dicit, vi-

prwcipilure , diteettit ab eis illivsus (Luc. IV, 29, 30). dcnles siijtia ejus quw faciebat. El <le Nicoilcmo quid
Et quando vctierunl ad euni coii.preliendchdum, jani dicil? Erat princcps Jiidworum, tiominc A icodcmus :

vciidiluin a Jtitla Uaditorc, cum ille ptitaiel in pole- Itic veuil ad eum nocle, et ait illi, Rabbi, scimus quia a

slate sc habere , tradere iiiagislruin et Dominum Dco vcnisti inugisler. El isle ergo crcditleral in nnmiue
siiuiii; cl ibi ostendit Douiintts volunlale se pali, non ejus. Et ipse unde credideral? Sequitur, AVmo enim
nccessitate. Nahi cum euni comprehendere Jttdxi vo- polest liwc siijua fncere quw tu facis, nisi fueril Dcus
lufBSeill, dixil illis : Quem qttwrilis? At illi dixcrtuit : cuni eo. Si ergo Nicodeinus de illis nuiltis erat qui crc-

Jesum Nuzttrenum. Et ilte : Ego sum. Hae voce attdilit, diderant in iiomiue ejus, jam in islo Nicodemo alten-

redicrunt relro,et cecidcrunl (Joun. xvin, 4-6 ). In eo dainus quare Jesus uon se credeual eis. RespondilJe-

quod eos respondens dejecil, oslendit poteslalem ut ; sus, el dixil ei : Anicn, amen dico libi, nisi quis nalus

in co quod ab cis comprcbcnsus csl,

oslenderet vo- ftterit dcntio, iton polesl videre reijnuin Dci. Ipsis crgo

lutilatein. ErgO quod passus esl, niiscricordiaj ftiil. se credit Jcsus, qui nali fucriiil deuuo. Eccc illi crc-

Tmditus cst eniin proptcr delicta noslra, el resurreut didcraul iu cum, cl Jesus non se crcdebat eis. Talcs

propler jusiiflcationem nostram ( Rom. iv, 25 ). Audi sunl oinitcs calocbumeiii : ipsi jam cicdunt in nomiue
verba ipsius : Poleslatem Itubeo pottendi animum iiteiim, Clnisti, scd Jcsiis non se credil cis. liilenJal el inlel-

potettatem habeo iterum sumcndi eam : nctnu lottil lig.il Cbarilas vestra. Si dix.rimus calecbumcno, Crc-
et

ctiin a me, sed ego pvno illum a iueipso, ut

iterum sumiim dis in Clirislum? rcspondct, Crcdo, cl signat se : jam
eum (Joun. x, 18). Cuni ergo haberet lauiain polesta- cruccni Cliristi puriat iu fronte ', ct non crubcscil <le

lcm, cuin cam diclis prxdicaret, factis osleudcrei; ciuce Doinini sui. Eccecredidil in nouiineejus. Inler-
quasi rogemus cum, Uanducas carneni bominis, et bi-
qaid silii vult quod non se credebal eis Jesus,
Filii

aliquid noleuii nuciluris, aut aliquid nolenli

facturis, bis sanguincin Filii bomiuis? uescit quid dicimus, quia

pnescrtim qtlia jam tredideranl in noniine cjus? El Jesus nou se credidil ei.

de ipsis dieil Evailgelisla, Ciedulerunl in iiomine cjus, 4. Cum ergo ex eo numero Nicodcmus esset , venil

de quibus uulem Jtsus non crcdebut semet-

dicit, lyse ad Dominum sed nocte venit : ; cl hoc foric a<l rcin

Quarei Quod ipse tiosset omnes, el quia opus perlinet. Ad Dominum venit, et nocle veuit : ad lucoiu
ipsum cis.

noii erul til <fHM leslimonium perltiberel de

Itominc venit, cl in tenebiis venit. Ilenali autem ex aqua ct
<?i

Plus noverat ar- Spirilu quid audiuul ab Aposlolo .' Fuislis aliquando
ipse enim scicbut quid esset in Itoinine. ,

Domino
lifei quid essel in opere suo, quam
ipsum opus quid lenebrw ; nunc autcm lux in : sicut ftlii lucis

noveral quid esset ainbiilale (Lpltcs. v, 8) el iteriim JVos aittcm qtti

esscl in semelipso. Crcator honiinis
: ,

iiiboinine.quod ipsecreaiusbomonon noverat.Nonne diei suiiius , sobrii simus (l Tliess. v, 8). Qui crgo ic-
quid in nali sunt, nnclis fucrunt, cl diei sunt tenebrjc fue-
bi>c probainus de Petro , quia non noveral
:

usque ad inorlcm? Jam cicdit sc Jesus, et non

ipso e^scl, quando di\il, Tecum
runl, el lunien siuil. illis

Doniinus noveial quid csselin bomine:Tu nocte vcniunl ad Jcsuin sicut Nicodemus , non in le-
Audi quia
mecuin usque ad morteui? Amc», aittcn dico libi, prius- ncliris quarunt diem. Tales enim jain cliam proli-

me negabis ilalllt. xxvi, 53, lenliir : accessil ad illos Jesus, fecit in illis salulem :
quam gallus canlcl, ler (

54 Ilomo ergo nescieliat quid quia ipse dixil iVisi quis manducuvcrit carnem mcam
U, el Luc. xxii, 55, )•
:

sangitinem mcitm Itubcbit in se vitum

cssel in se ; scd Crcalor hoininis noverat quid cssct el bibcrii , iion

Crediderunt lamen in nomine jus < inulti, i (Joan. vi, 54). Et quod signum crucis bahenl in
in lioinine.
non se credebal eis. Quid diciinus fra- frnnle calecbumeni, jam dc domo niagna sunl; setl
el ipse Jesus
,

quid sibi Non cnimniliil sunl qui jam ad

ucs? Foitc conseqtienlia uidieabunt nobis iianl ex servis filii.

Quia ciedideraul doiitnm magnam perlinent. Quando auteui uianua

vull niyslerium verborum istorum.
vcrum est nemo manducavit populus lsrael?Cum transissei mare ru-
in cuni homines, manifeslum est, :

Evangelisla lesia- Mate aulein rtibruiu qnid signiliccl, audi Apo-

dubiut, Evangelium loquilur, verax brtini.

credebat scinciipsum slolum :i\'o/o aulem vos ignoruie [ittlrcs <7«ia omncs
inr. llein quia ipse Jesus nou
, ,

illis, boc manifeslum

el est, el nullus cbristianus du-
1
Sic iilerique Mss. cum editis Bad. et Ain. u Fr. el
bilal ;
quia el hoc Evangelium loquilur, et idcin verax Lov., siqnal se cruce Chrisli, portat, etc. tionuulli c SKs.,

EvamelisU tcslatur. Quarc ergo crcdiderunt illi in portant.

1177 TKACIATU3 X CAPUT II.
'478
patres nosln sut nubc fuerutu ,
ci omnes per mare tu ,
quonium bonorum meon.n. nor. eges. Si iueris sn.i
iiutisienini. Utqiiid per mare transicruul ,
quasi quse- Deo ,
ininor cris ; si fueris c Deo , major Deus non
rcres ab illo; seculus ail , El omnes per Motjsen bttpti- , crit. Non cx te ille inajor, sed tu sine illo ininor.
x li sunt in nube ct in tnari (I Cor. x, 1 , 2). Si eigo Cresce ergo in illo, noli tc subirabcre, ul quasi illo
figura maris laniuni valuit, species Baptismi quanliim deiiciiil. Bclicicris, si accesscris; delicics, si recessc-
valcbit? Si quod gestum est in ligura , trajecluin po- ris. Intcger manct le aceedenle , intcger manet et to
piilum ad inanna perduxit; quid exhibebil Chiisius in cadente. Cuin ergo dixissel discipulis , Numquitl el
veritaie baptismi sui , trajecto per cinn populo suo? vos vullis abire? respoudil Pelrus, pelra illa, vocc om-
Per baptismum suum trajicit credentes, occisis onmi- niuiu , Domitie, att quem ibimtts? Verba vitw xternte
bus peccatis, lanquam bostibus consequentibus, sicut litibts. Beuc sapuit in ore ipsius caro Doinini. Domi-
in illo niari omncs yEgypiii perierunl. Qun trajicit, mis aiilcm cxposuil cis, el dixit , Spiriltis est qui viti-

fralrcs mei? quo trajicil per Baptismum Jesus, cujns fical : cuin dixissel , Nisi qttis manducuveril carnem
figuiam tunc gcrebat Moyses ,
qui per mare trajicie- meam , et biberil sanguiiiem meum , uon habebit in se
bal? quo trajicit
1
? Ad inanna. Quod esl nianna ? ritam; ne carnaliler intclligereiil , Spiritus est , in-
Ego sum , inquit ,
panis vivus ,
qui de coelo descendi quit, qui bii .ficat, caro autem tiiliil prodest : verba quw
(Joan. vi, 51). Manna accipiunt fideles, jam trajecli locutus sutn vobis , spirilus esl et vita (Joan. vi,
pcr mare rubrum. Quare niare rulirum ? jam mare, S4-69J.
qtiarc et rubrum ? Signilirabat mare illud rubrum ba- C. llunc spiriium et banc vitam non sapicbat iste

piismum Clirisli. Unde rubet baplisinus Clirisli , nisi Nicodcnms ,

qui noclc vcnerat ad Jcsum. Ail ei Je-
T
Chrisli sanguineconseeralus? Quo ergo perducit cre- sus : A i8i qnis natus fucril dcntio , non vidcbil regnum
dcntes et baplizatos? Ad nianna. Ecce dico m.inna :
Dei. El illc carneni suam sapiens, in cnjus ore non-
iioliun esl quid acceperinl Judaii, populus isle Israel dum sapicbat caro Clirisli Quomodo inquit polest
: , ,

nolum est qtiid illis pluissct Deus de ccelo ; et ne- liomo, cum sitsenex , itetum nasci? Numquid potcsl in
sciunt catecbuineni quid accipi.ml Cbrisliani. Erube- vcntrem matris snw iterttm inlroire , etnasci? Non no-
scanlergo, quianesciunijlranseaul pcrmare riibruni, verat isle nisi unam nativilatem cx Adam ct Eva; cx
inandncent nianua : ul quoinodo crediderunt in no- Deo et Ecclesia nonduin novcrat : nou novcrat nisi

iuinc Jesu , sicsn ipsis credal Jesus. cos parenles qui generanl ad inorlcm; nonduin nove-
5. Ideo iulciidile, fralres mei, quid icspondcat isle rat eos parcnles qui gcneranl ad vilam : non noverat
qui nocte venit ad Jesiim. Quainvis :id Jesum vencril, nisi eos parentes qui gcnerant siiccessuros ; iiondum
laincn quia nocle \enit , adbuc de lenebris carnis su:i!
noveral cos qui seinper viventes generant perinansu-
loquilur. Non intelligil quod audil a Doinino, non ros. Cuni ergo sint dux naiivitatcs , ille unam intclli-

inlclligit quod audit a luce, qux illuminat omnem bo- gebai. Una cst de lerra, alia decoslo; una esl de

inincni venienlein in liunc miuidum (Id. i , 0). Jaui ci

carne, alia de Spirilu ; una est de mortalilate, alia de
Dominus dixil, Nisi qitis nalus fiicrii denuo, non vide- ictcrniiatc; una est dc masculo et femiua, alia de Deo
btl regnuin Dei. Dicil ad eum Nicodemus : Qiiomodo et Ecclesia. Sed ipsie duae singubc sunt; nec illa po-

potesl liotno nasci cum sit senex? Spiriliis ei loi|iiilur •,

lest repeti , ncc illa. Bccle intellcxit Nicodemus nali-

et ille earnein sapit. Carnem snam sapit, quia carncra vilateui carnis : sic ct lu iulellige nalivitatcm spiritus,

Cbrisli mndiiui sapit. Ciun eniin dixissel Dominus quoiiiodo inlcllcxil Nicodemus nalivitalem cnrnis.

Jesus , Nisi quis manducaverit carnem meatn, et biberit

Quid Nicodcnius intellexit? Numquid potest Itomo

saitgutncm meum non habebit denuo in ventrem matris suw inlrare, et nasci? Sic,
, in se vilam ; scandali-
zali siinl quidani qui ciun sequebantur, et dixcrunt quicumquc tibi dixcrit ut spirittialiler iterum nasca-

Durus ris responde quod dixit Nicodeinus , Numqiiid potest

apiid senictipsos , est liic sermo; quis potest eum ,

audiie? 1'iilabanl eniin boc diccre Jcsuin, quod eiim Iwmo ilerum in venlrem tnatris suw intrare . et nasci ?

posscnt concisuiu sicut aguuin coquere , el niandu- Jam sum dc Adam, non me polcsliterum gene-
natus

carc abborrentes a verbis ejus rare Adain jain nalus sum deClnisto non nie po-
:
: , reecsserunt, el am- ,

plius enm non sunl seeuti. Sic Evangelisla loqiiilur lest itcrum gcnerare Cliristus. Quomodo uleriis non
:

El Dominut ipse remansit cum duodecim : el illi ud potcst rcpcli , sic nec Bapismus.
cum , Domine , ecce ilti dimiseiuiit lc ; ct ille , Num- 7. Qui nascitur de Ecclesia caibolica , tanquam de
quid et vos vuttis abire 3
? Oslcndcre volens quia ipse Sara ' nascitur, de libern uasciiur : qui nascitur de
illis crat nccessariiis, non illi erant Cliristo neccssarii. lia:rcsi , tanquam de ancilla nasciliir , sed cx seniine

Ne quis lerreat Cliristum quaiulo dicitur ut Alualiani. Advcrtal Cbai itas veslra qiiam magntim sa-
, sil cbri-
stianus; quasi beatior eiil Cluistus, cianienliim. Testatur Dcus , Ego sum Deus
cl dicit ,
si tu fueris cbri-
siianus. Boiiuiu est libi, ut sis clirislianus Abruham, ct Dcus Isaac , et Deus Jacob. Non eranl alii
: nain si

mm fueris, nialum Chrislo non crit. Audi vocem patriarcha1 ? non eral anle islns sanctus Noe, qui so-

Psalllli : Dixi Domino, Deus meus es lu qtiotiiam bono-

lus in tolngenere bunianocum tola domo sua meruil
,

rum meorum non cges (Psal. xv, 2). IJeo de diluvio libcrari , in quo et in filiis ejus (igurata est
Deus mcus cs
Ecclcsia?Lignoportanleevaduntdiluvium (6'cn.vu,7l.
1
Editi, trttju-ietwt. U
Mss., trajirit.
Dcindc poslca niagni quos novimns, quos sancta Scri-
1 Qualuor \iss., t lnistns ei loquilur.
' Mss. liic ct inlrii vultis ire. ln Mss. uic ct alibi conslantcr, sarra, cuin duplici ir.
 w>i 1N JOANNIS EYANGl. LIU.M, S. ALCISTINI | <-n

plnricommeudat Moyses Qdelis in tota domo ,

ejus clesia , ul non ibi sint palea scd rnim.ntuni. , Qmm
[Mum. xii, 7). Et illi Ires nuniinaiilur, quasi cum so!i cnim mtilli sint , novit Cbarilas veslra. Per niaios

promeruerinl, Ego sitm Dcus Abrtiltam cl Dcus Isaac, ,

boni : aliqiiandn baptizal aduller , el qni baptizatur
el Dcus Jacob : hoc mi/ii nomen csl in tvlernum (Exod. justilicatur. Per bonos mali : aliqiiandoqiii baptizani,

in. 6, 15). Sacramentuni graude! Polenscsl Domi- sancti sunt; qui bapiizantur , teuore viam Uei no-
el corila veslra ut dieore lunt.
iiiis cl ora nosira apcrire , ,

possimus sieut revelare dignattis cst , et capcro possi- 9. Puto, fratres, noium esse in Ecclesia, ct qmiii-
dianis exemplis manifestari ea i|u.e dicimus
lis siout cxpedil vubis. : setl iu

palriarchaj, Ahraliam, lsaac, ct piioribus misliis pnlribus ea co.isiderenius quia ha-

8. Tres ergo i-ii ,

Jaciib qilia duoderim fuerunl, biieriinl et illi ista i|iialuor gcucra. Pcr bonos boni
J.icob. Jain noslis lilii :

ei inde populus Isaacl : quia ipsc Jacob Isracl , et po- Ananias Pauluin baptizavit (Aci. i\ , 18). Quid pcr
perlinentes ad duode- nialns mali? Dicil Apostolus quosdam pncdicatnres
pulus Israel irihus duodocim ,

cim lilios Israel. Aliraliam , Isaac , el Jacob , trcs pa- Evangelii, qims dicil uon caste annuiiliarc Solcre

tres , ct pnpiilus uiius '. Trcs patres tanquam in prin- Kvangeliiiiii ,

qims lolcr.it in snciciate cliristiana , ct

cipio populi ; tres patres in quibus Ggurabalur popu- dieit, Quid cnim? dum omni modo , sive occasione,

lus : 01 pnpulus ipse prior, prasens populus. In populo sive vcrilateCluisttis aitniiiitielur, el iu lioc gaudco (Plti-

enim Judxorum Gguratusest populus Cliristiauorum, lipp. i, 18). Nimiqiiid inalevolus erat , el de alieno
Ibi ligura , bic verilas : ibi iimbra , bic corpus, di- malo gaiulebat? Sed quia el ]icr malos vcrum prxdi-
ccnte Aposlnlo, llwc autem iu figura conlingebanl il- cabatur, et per mnlorum ora Christus praedicubalur

lis. Vox csl Aposloli : Scripta simt , inquit ,

propler si qnos isli sui similcs baplizabaul, mali maios bapli-
nos , in quos fmis swculorum obvenit (I Cor. x, II). zabant : si quos isli baplizabant l.iles, qu.des adinonet

Recurral minc animus vester ad Abrabam , lsaac, et Dominus cum dicit, Qita: dicunl facite ; qum uulem fa-

Jaeob. In islis Inbus iiivcnimus parere liberas, parere ciiint, fticere nolile (Muttlt. xxin , o), mali bnnos ba-

ct Hiieillas : invcnimus ibi paitus liberarum, inveni- plizabaut. Bmii inalos baplizabant ,
quumodo a Phi-
iiiiis ibi ct partus ancillarum. Ancilla nibil boni si- lippo sancto Sfinon niagus baplizatuscsl^.^c?. vm, 15).
giiitic.it : Ejice ancillum , inquit, cl fihum ejus ; non Nota sunt crgo ista qiiatuor genera, fratresmci. Eccc

enim hivics citt filius ancillm citin filio tiberte. Aposto- itenim ea n p to, tencte ilia, ntimeralc illa, advcrtile

lus boc commemorat; cl in illis duobus liliis Abrahx, illa; cavcte tpi.e niala sun!, teneie qu;e bona sunl. Per
dicil Apostnlus fuisse liguram duiuuni Tesiamenio- bonos boni nascuntiir , ciim per sanetos sancli ba-

rum , Veteris ct Novi. Ad Vetus Teslaiiientuni perli- ptizantur : per malos mali , cum ct qui baptizanl ct

nent dilcclorcs leniporaHiini , dilcclores s;eculi : ad qui baplizantur , inique et impie vivunl : per malog

NovuiiiTestamentum dilectores vitse seternae. Ideo illa boni , cilin mali siinl qui baptizant; cl lu.ni igui ba-

Jetusalom in lerra , umbra cial coelestis Jerusalem pti/.anliir : pcr bonos mali , cum boni sunt qui bapli-

niatris oiiiiiiiim nostrtim ,

qua: est in ceelo : et b;ec zant, et mali qui baptizanlur.

Apostoli vcrba suni (Gen. xxi , 10 ; Galal. iv, 22-50). lO.Qiiomodoiiivenimusislain Iribusislisnnniinibtis,

Et de isia civitale unde pcregriii&mur , tnnlta nostis, Eyo sum Deus Abrttham , Deus lsaac, ct Dcus Jacob '!

iinilta j.nn audisiis. Iiivcniinus autcm rem miram in Ancillas accipimus in malis, bbcras accipimus iu bo-

istis parlubus, id est in istisfctibus , in istis gencratio- nis : pariunt libera bonos ; Sara peperit Isaac (Gen.

nibus libcraruiii et ancillarum, qualuor scilicel genera xxi, 5) : pariunt ancilbc malos; Agar peperit Ismael

hiiininuin : iu quibtis quatiior g.-nei ibus , tomplelur (Id. xvi , 15). llabeinus in uno Abrabam ct illud

figura futiiri populi cbrisliaui , ut non sil niiruin quod gcnus citm per bonos boni , et illnd genus cuni pcr
iu illis liihus diclimi est , Eyo sum Deus Abruliam, el nialos mali. Per bouos mali ubi figurali sunt? Libera

Deus huac , el Dctis Jucob. In oiiinibus eiiim Cbristia- crat Rebccca uxor Isaac : lcgite, pcpcrit gciniuos,

nis , fralres intendite, aul per mabis nasciinliir boni unuserat bonus, alter malus. Habes aperte Scriptu-
aul per bonns nasciinlur mali , aul per bonos bnni ram diccniein Dei voce, Jucob dilcxi, Esau autcm odio

aut per malos mali : amplius islis quatuor generibtis hubiti (Ualach. i, 2, 5; Rom. ix, 15). Islos dnos ge-
nmi poleslis invenire. Qikc itcrurn repelam, advcrtite, nuit Rebecca, Jaeob ct Esau : iiniis inde eligilur,

rctinete; excuiitc corda vcstra, nolite pigri csse : ca- alius reprobatur ' ; niius succedit in hxreditatem,
pile, ne capiamini, quomo.lo qualiior gcncra siinl oni- alter exb;eredatur. Non facil populum suiini Dens do
nium Cbrisliaiiorum. Aul per bonos nascunlur boni, Esau ; sed facit tle Jacob. Semen uniiin , diversi qui

aut per malos nascunltir inali , aul per bonos mali eonccpli suiil : uterus unus, diversi qtii nati sunt.

aul per malos boni. Pulo quia planum esl. Per bonos Nnmqiiid non libera pcperit Jacob, qu;c libera peperit
lioni : si cl qui baplizant , boui sunl; ct qui baptizan- Esau ? Liictabanlur in ventre matris sua; , el dicluin

tur , recle crcdunt, et in meiubris Cbrisli rccte nu- est Rebeccx, cum ibi luclarentur, Duo populi stint in

incr.inliir. Pcr malos mali : si cl qui bapiizant , mali ulcro luo (Cfii. xxv, 22-2i). Duo boinines , duo pn-
stinl; el qni baptizanlur , duplici corde aciedunt ad puli; bmius populus , maliis populus : scd lamen in

lii-iim , et iioii teuenl cos mores qttos audiunl iu Kc- uno venire luclantnr. Quanti mali sunt in Ecclcsia ,

et imiis ulcrus porlat, donec in fine disccrnanlur : el

' lr. Mss. liic post vncem, lacob, nou ailtlilur, Ircs ptjrcs ;
1
nequc, unus, post VOCCS, cl popittits. Mss., improbutur
 14SJ TliACTATlS XI. CAPUT II.
1483
dooi adversus malos clamaut, ct mali adveisusbonos nam.graiiseolentes Dcuni. Ludimt, et dicil Apostolus
reclamanl, et iu unius viseeribus iilrique liielantiir. p rsecuiioinm. Nam posleaquam dixit haec verba
Numquid semper siniiil erunl? lu liue exiiur ad lueem, Apostolns , El sicul lunc ille qui secundum carnem na-
declar.itur nalivilas i|ii;eliie iu sacraniento liguratur : cl lus erat, persc.juebntur eum qui secunduin spiiitum, ita
tunc apparebit , Jacob dilexi, Esau uulem odio habui. et nunc ; seculic, esl , ct osiendii dc qu.i persccuiionc
11. Jaiu ergo inveniiiius, fraires, ct de bonis bonos, dieeret : Sed quid dicil Scriptura? Ejice ancillam el
de libera Isa.tc : et de malis malos, de ancilla Ismael : filium ejus ; non cnim luvres crit filius ancilltc cum filio
ct de bonis malos, Esau de Rebecca. De malis bonos mco Isaac (Cen. xxi, 9-12; Galal. iv, 29, 50). Qu;e-
ubi inveniemus ? Restat Jaeoli , ut in tribus palriar- rimus ubi lioc dicat Scriplura, ut videamus utruni
cliis quatunr gcneruni i-lorum perfectio condu- aliqua persecuiio praicesserit Ismaelis in lsaac : ct
d;ilur. llabuit uxnres Jacub Iiberas. babuitetancillas : inveniiuus boc diclum esse a Sara, quando vidil pue-
pariuul lihcne, pariunl et aucilke, et fiuut duodecim rus ludentes simul. Quam lnsionem dicil Scriptura
lilii Israel (Gen. xxix, xxx, xxxv). Si numeres omnes vidissc Saram , hanc persecutionem dicit Apostolus.
de quibus nati sunt, non omncs de liberis, nou omnes Plus ergo vos persequimtur qui vos illudendo sedu-
de aneillis : sed tamen omnes ex uno semine. Quid ciint : Yeni, veni ; baplizare hic , liic liabcs veruui
crgo, fratres mei? numquid qui natisunt de ancillis, baplismum. Noli luderc, uuus cst verus ; ille lu-.us
non siinul possederuut leirain proraissiouis cuni f:a- est : seduccris '
, ct isla persecutio gravis libi eril.
tribus suis? Invenimus ibi bonos filios Jacob nalos dc Melius tibi crat ut Ismaelem tu lucrareris aj regnum ;

ancillis , et bom>s lilios Jacob naios de liberis. Niliil srd non vuli lsinael, quia Iuderc vult. Tenc tu lucre-
illis obfuit nativiias de uieris ancilluruin ,
quando in diiatem patris, el audi : Ejiee unciUum el pliuin ejus;
patre cognoverunt semen suuin , cl consequenler re- non enim luvres erit filius ancillw cum filio mco Isaac.
gnum cum fralribus lcuuerunl. Quoinodo ergo in liliis 13. Isiieiiani audent diccre quia pcrsecutionem so-
Jacob non obfuil illis qui nali sunl de ancillis, quo- lent pali a calbolicis regibus, aut a calliolicis princi-

minus lenerent rcgnuin , ct lerram promissionis cuin pibus. Quam persccutionein tolerant? Affiiciioncin
fratribus ex ;equo aceiperent ; non illis obfucrunt na- corporis : si lameiialiqiiaiido passi sunt, autquomodo
lalcs ancillarum, sed praivaluil senien palernum : sic passi sunt , ipsi sciant, el conveniant conscientias
quicumque permalos baptizanlur, tanquam dc ancillis suas; lamen afflictionem corporis passi sunt : perse-
videntur nali ; sed tameu quia cx semine verbi Dei, culio quam faciunl gravior est. Cave quando vult lu-
quod figuralur in Jacob, iiou coiilristenlur, siniul b;e- dere Ismael cum Isaac, quando tibi blandilur, qunndo
rediiatem cum fralribus possidebunt. Securus ergb >ii oflert alierum baptismum : responde, Habeo jain Ba-
qui de seniine bono nascitur ; lantiim non imilelur ptismum. Si enim verus est isle baptismus ,
qui libi

ancillam , si de aucilla nascilur. Aneillain malam su- vult dare alterum, illudere le vult. Cave anima: per-
perbienlcm uon imiteris. Unde enini lilii Jacob de an- secutorem. Nam si a principibus catbolicis aliquid
cillis n;iti, possederunl leriain promissionis cum fra- passa esl pars Donaii aliquando , sccunduin corpus
liibus, Ismael auteni de aneilla uatus, expulsus est ab passa esl , non secundum illusionem spirilus. Audile
hxrcdilate? Lnde , nisi quia illc superbus eral , illi ct vidcte in ipsis veteribus factis , omnia futurarum
humiles? Erexil ille cervicem, et voluil seduccre fra- rerum signa et indicia. Invenilur Sara Agar
r
a. flixisse

Ircm suuni, ludens cuni illo. ancillam : Sara libera est posleaquam superbirc
:

12. Magnum ibi sacramenluiu. Ludebant simul ccepil ancilla, questa cst Abralue Sara, et dixit, Ejice
Ismael cl ls;iac ; vidil illos Sara ludeutes, et ait Abrahx :
ancillam ; erexit adversum me cenicem suam. Et quasi
Ejice ancillam et filium ejus; non cuim liwres erit filius ab Abraliam fieret de Abraliam questa est mulicr.
,

ancillw cum filio meo Isaac. Et cum coiitrislalus essct Abraliam vero qui non in ancilla libidine abutendi
Abraliani, confirmavit ci Dominus diuum uxorisejus. tenebatur, sed orfieio generandi, quoniam Sara ei de-
Jam hie manifestum est sacramentura, quia nescio derat imde prolem susciperet, a:l ei : Ecce ancilla
qnid fulurum parturiebat illa res gesta. Ludentes vi- tua, utere ea sicut vis. Et afflixil eam graviler Sara, et
dit el dicit Ejice ancillam cl filium ejus. Quid cst fugit a f.icie cjus. Ecce Iibera affiixit ancillam, cl
, :
non
boc, lialres? QuiJ enim mali fcceral Ismacl pucro illam vocat persecutionem Apostolus; ludit servus
Isaac, quia ludcbal cum illo?Sed illa Iumo, illusio cuin domiiio, et persecutionem vocat afflictio ista :

crat ; illa lusio deceplionem significabal. Nam ma- non vocatur persecutio et lusio , illa vocatur perse-
gniim sacramenlum atlendal Cliaritas vestra. Perse- cutio. Quid vobis videtur fratres , ? Nonne inlelligitis
cutiouem illam voc;it Apostolus; ipsara lusionem ,
quid signilicaluin sil? Siccrgo quando vult Deus con-
ipsum lusum perseculionem vocat ait enim, Sed : ciiare poteslates adversus lia;reiicos, adversus schi-
sUul tunc
ille (jui secundum carnem natus eral perse- smalicos, adversus dissipatores Ecclesia;,
, advei-sus
quebatur cum qui sccundum spiritum, ita el nunc; id esl, cxsufflatores Clirisli , adversus blaspbematores Ba-
qui sccundum carnem naii suul perscquuntiir eos ,
plisiui , non mirentiir; quia Deus coucitat, nt a Sara
quisecundum spirilum nali sunt. Qui sunt sccundum verberelur Agar. Cognnscal se Agar
ccr- ponat
,

carnem nali? Dilcctorcs mundi, amatores sxculi. Qui vicem quia cuni bumiliala discederet a doinina sua
:
,

sunt secuudum spiriluin nali? Amalores regni coc- occurrit ci angelus , et dixil , Quid esl , Agar
ancitia
loriiui, dilectores Cliristi, dcsidcrantes vilam aeier- 1
ln tribus Mss., lusuz cst scduccns. In uno, seductor
SlNCT. AUGUST. IfJ
(Quarunle-sepl.J
i;85 IK JOAtWMS EVAJSGELIUil, S. AUCUSTINT
Samt cam conquesla esset de domina , quid audivR sii gcstum ncscio : lamen quid traduut nnslri? Qma
Angelo? Reverlere ad dominam tuam (Gcn. xvi, 5-9).
ul> ipsi se prxcipitaverunt, ei potestates infaniaverunt.
Ad lioc ergo aflligitur ul rcvcrlalur. Alqne utinatn
, Recordemur consuetudinem potesiatum Romanaratn,
rcvertatur; quia proles cjus , sicut lilii J.icob , cum et viileamiiscni crcdendum sii. Dicunt nostri illos sc

frairibus hxredilalem lenebit. prxcipitasse : si non sunt ipsi djscipuli ipson pii

14. Uiranlur auicm quia commovcnlur potestates sc modo de saxis nullo pcrscquente prxcipiiant, nnu
christianxadversus deteslandos dissipaloresEcclesix. credamus : quid mirum, si fecerunl illi quod solent?
Nou ergo movereniur? Et quomodo reddercnt ra- Nam poiesiatcs Romanx iumquam lalilms sup] liciis
tionem de imperio suo Deo? Intendat Charilas veslra usxsunt. Num cnim non poteranl occidere Aperie ?

dicam, quia pcrlincl boc ad reges sxculi chri-

i|iiid Sed illi qui se niortuos coli vobicrunt, famosiorem
slianos, ut lemporibus suis pacatam velint malrem morlem non invenerunt. Postremo quidquid illud cst,
suani Ecclesiam, unde spirilualiler uaii sunl. Lcgimus non novi. Et si passa es, o pars Donaii, rorporalcm
Danielis visiones ct gesta propbetica. Tres pueri in afflicliouem ab Ecclesia catholica, a Sara passa es
ignc laudaverunl Dominum miralus esi Nabucbo- :
Agar ; redi ad doininam tuam. LOCUS qiiidcm necessa-
donosor rex laudantes Deum pueros, cl circa eos rius aliqnanto diutius nos tenuit, ut lexiiim toiunt
igncin inuocentem et cum admiralus csset. quid
' ;
evangelicx leclionis exponere miuimc valercmus.
ait Nabuchodonosor rcx, non vcl Judxus vcl circum- Fratres, sufficiat inlerimChariialivcstrx, nehxc qux
risus, ille qui slatiiani suam crexeral, ct ad cam ado- dicia sunt, diccndo alia, cxcludanlur de coidibus
randam onines cocgerat; tamen laudibus tiium pue- vesiris. Hxc lencte, lalia diciie, Qammanies illuc
rorum commolus, ubi vidil majcstaiem Doi prxsenlis prncedite, accendile frigidos.
iii igne, quid ait? « Et ego proponam decrelum oinni-
liiistiibubuset linguisin onmi terra.i Quale decreium?
TRACTATUS XII.

< Quicumque dixerint blasphemiam in Deum Sidrac, Ab eo Evangelii loco, Quod natnni est de carnc, caro

Misac, et Abdenago, in inlerilum erunl, et domus est, etc., usqve adid, Qui aiilein facit veriiatem,
eorum in pcrditionem » (Dim. 111). Eccj qunmndo venit ad luccin, ut nianifeslcnliir cjus opcra,

sxvit rex alienigena, nc blasphenietur Dcus Isracl, quia in Deo sunt f.icta. Cap. ui, f . C 21
quia potuit trcs pueros de igne liberare : et nolunt 1. Ex eo qnnd hestorno die inlcntam feciinus Cha-
ut sxvianl rrges clnisliani, quia Chrislus cxsufllalur, iiiaiem veslram, intclligimus vos alncrius et nume-
u quo non ires pueri, sed urbis lerrarum cum ipsis rosius cnnvenisse : sed inlerim leclioni evangelicx cx
regibus a gehcnnarum igne libcralur? Nam tres illi onlinc sermonem debitum reddamus, si placci
pueri, fralres mci, liberali sunl ab igne lemporali. dcinde audiet Charitas vesira de pace Ecclesix vel
Nuiuquid non ipse est Dcus Machnbxorum, qui et quid cgerimus, vel quid adlmc agendum spcremus.
triuni pueroium? Illos ab igne liberavit : illi in lor- Nunc crgo lola inteniio curdis ad Evangclium feralur,
menlis igneis corpore defecerunt, scd in legitimis nemo aliundc cogiiet. Si enim qui toius adesl, vix
mandatis animo permanscrunt. Illi aperle liberati capil ; qui se pcr cogilaliones diversas dividil, nonne
sunt, illi occiilte coronali siinl (II Muchab. vn). PIus el qnod ceperat fiuulit? Meminil autem Charilas ve-
cst liberari de Qamma gehennarum, quam de foruace sira Dominico prxtcriln, qnantiim Dominus adjuvare
potestalis humaux. Si crgo Nabuchodonosor nx lau- dignatus csi, disscruisse nos dc spirituali rcgcnera-
davit cl prxdicavil cl gloriam dcdil Deo, quia libe- linne (In sitperiori Tractatu) : quam lectionem vobis
ravit dc igne tres pucros, ct lanlam gloriam dedil, ut ilcrum legi fccimus, ut qux tunc non dicta simt, iu

decretum miltercl per rcgnum suum, Qukumque dixe- Chrisii noniinc adjuvantibus oralioiiibus VCSlris im-
rinl blasplicmiam in Deum Sidrac, llisac, et Abde- pleamus.
nago, in interitiiin eruiil, cl domus eorum in perdilio- 2. Regeneralio spiritualis una cst, sicut generalio
tiem: quomodo isti reges non moveantur, qui non carnalis una est. El quod Nicoilemus Domino aii, ve-

ires pncros aileiidmit liberatos de flamma, sed se- riim dixil, quia non pntesl honio ciun sit sencx, redire
ipsoslibernlos de gehenna, quandovidenl Cliristum, a rursuin in ulcruni nialris sux, el nasci. Ille qiiidcm

quo liberali sunt, exstifflari in Christianis, quando dixit, quia liomo cum sit scnex, hoc non potest,
audiuni dici chrisliano, Dic te non esse christianum ? quasi, ct si infans csset, possel. Omiiino enim non
Talia facere volunl, et saltem talia pati nolunt. polcsl, sive reccns ab ulcro, sive nnnosa jam xlate,
15. Nam videte qualia faciunt, et qualia patiunlur. redire rursum in materna viscera, cl nasci. Scd sicut

Occidunt animas, affliguntur in corpore : sempiter- ad nativiialem carnalem Valent muliebria visccre. ad
nas mortes faciunt, et temporales se perpcti conque- semcl pariendum; sic ad nativilatem spiritualem va-
ruiiiur. Et lamen quas patiuntui? Proferunt nobis lent viscera Ecclesix, ut semel ipiisque baplizetur.
nescio quos in persecutionc suos marlyrcs. Ecce Propterea ne quis foric dicat, Scd iste in hxrcsi na-
Marculus dc pelra prxcipitatus est : ecce Donatus lu* est, etiste in schismate nalus est; amputala sunt
liagaiensis in paleiim niissus est. Quando potcstates omnia, si meministis, qux vobis disputata sunt de tri-
Romanx talia supplicia decrcverunt, ul prxcipita- biis palribus nostris, quorum Deus dici voluit, non
rcntur homincs?Quid autcm respoudcnt noslri? QuiJ quia soli erant, sed quia in solis explcla cst intcgrilas
1
Ediii, nan noccntem. siss., iunocentem. signiGcandi populi futuri. invcnimus cnim naiuui de
liSS TIUCTATUS XII. CAPUT III. r.86
ancilla cxhscredalum, nalum de libera ha-rcdcm : lam ct ftlium ejus ; non cniin luercs crit ftiius anatia
rursum invenimus natuni de libera exharedatum, cum filio mco Isaac (Gen. xxi, 9, 10). Non crgo illum
natuni de ancilla hscredem. Nalus de ancilla cxha-rc- visccra ancilhe ejecerunt foras, scd ccrvix servilis.
datus Ismael (Gen. xxi, 10), nalus de libera lu-rcs Et si liber superbus sii, servusesf et quod pejus e*l,
Isaac (Id. xxv, 5); natus de libera exlixredatus malae dominae, ipsius supcrbix. Iiaque, fratres mei,
Esau (Id. xxvn, 53), nali de ancillis hacredes lilii Ja- respondete bomini non posse riirsus nasci bominem,
cob (
Id. xlix ). In illis ilaque tribus palrihus, respondeie securi non posse rursus nasci homincm.
oinuis futuri populi figura perspecta esl: nec imme- Quidquid ilcrum fil, illusio est; quidquid ilcrum fit,
rilo Deus Eqo sum Deus Abraham, cl Dcus
inquit, lususcst. Isinael ludil, foras niillatur. Aniinadvcrtit
Isaac, el Deus Jacob : hoc mihi, inquit, nomen est in enim eos Sara ludentes, ait Scriptura, et dixil Abra-
mtermm (Exod. m, 6, 15). Magis memiiierimus quid h;c, Ejice anciltain et ftlium ejus. DisplicuilSaroa Iusus

pruinissum sit ipsi Abraha? : hoc enim promissum est ptierorum; aliquid novum vidit pueros ludere. Nonne
Isaac, boc promissiim esl et Jacob. Quid invenimus? optant hoc qua3 filios habent, videre ludentes lilios
7ji semine tuo bencdicenlur omnes gentes (Gen. xxn, suos? Vidit illa, et improbavit. Ncscio quid vidit in
1S). Credidit tunc unus quod uondum videbal : vi- lusu : illusioncm vidit iu illo lusti, animadverlit scrvi
dcnl homines, et excajcantur. Completum est in gen- siiperbiam; displicuit illi, ejecil foras. Nati de ancillis
tibus quod promissum esl uni : et scparanlur a com- iniprobi inillunlur foras 1
, et nalus de libcra miltitur
munione genlium, qui et quod impletum est videre foras Esau. Nemo ergo prxsumal quia de bonis na-
nolunt. Sed quid illis prodestquia videre nolimt? Vi- scilur, nemo pnesumat
quia per sanctos baptizalur.
deut, velint nolint; aperla verilas et clausos oculos Qui persanctos bapiizatur, adhuc caveat ne non sit
fei'it. Jacob, sed Esau. Hoc ergo, fralres, dixerim niclitis :

5. Rcsponsum est Nicodemo, qui ex cis crat qui esi ab bominibus sua quaercntibus et uninduni diii-
credideranl in Jesum, et ipse Jesus non se credcbat genlibus, quod significat iiunnn ancilbe, baplizari el
eis. Quibusdam eniin non se credebat, cum jain in spii itualiler lucredilaleni quareie Chrisli, ut sil lan-
iliuin credidisscnt. Sic habes scriplum : < Mtilti credi- qiiam lilius Jacob de ancilla, quam baptiziri pcr
derunl in nomine ejus, vidcnles signa quas faeiohat. sanctos et superbire, ut sit Esau loras mittendus,
Ipsc autem Jesus non credcbat semetipsum illis. Non quamvis natus ex lihera. H;cc, fiatres, lencle. Nun
eniin opus habebat ut quisquam testimonium perhi- vos palpamus, nulla spcs vesira in nobis sit : nec no-
beret de hoinine; ipsc enim scicbat quid esset in ho- bis blandimur, nec vobis ; unusqtiisque suam sarci-
mine » (Joan. n, 25-25). Ecce jam illi credebanl iu nam porlal. Nostrum est dicere, ne niale judicemur :

Jcsum, el ipse Jesus non se crodebat eis. Quare ? veslrum est audire, et corde audire, ne cxigatur
Quia nondum erant renati ex aqua et Spiritu. Iudfi quod damus imo quandocxigiiur, lucrum iincuialur,
;

hortati sumus, et horlainur fralres noslros calechu- non delrimentuin.

nienos. Si cnim interroges cos, jam crediderant in 5. Dicil Dominus Nicodemo, ctexponitei: Amcn,
Jesum : sed quia nondum carnem ejus et sanguinein amen dico tibi, nisi quis renaltis fuerit ex aqua et Spi-
accipiunt, nondiim se illis credidil Jesus. Quid fa- ritu, non potesl inlroire in rcgnum Dei. Tu , inquil,

cianl, ut se illis credal Jesus? Renascanlur ex aqua carnalem gencralionem inlelligis, cum dicis, Mum~
el Spirilu, proferat Ecclesia quos pirlurit. Concepli qttid polest hoino redire in viscera matris sttw? ex aqua

snnl, edanlur in luccm : habcnt ubera qnibus ntilriau- ct Spirilu oporlel ut nascaiur propter rcgimni Dci. Si
tur, non timcant ne nali suffuccnlur, ab uberihtis propicr bxeredilaiem palris huminis lenipuralcin nasci-

maternis non recedant. tur , nascatur ex visccnbus malris carnalis : si pro-

4. Nullus potest homo redire in matris viscera, et pler luereditaleni palris Dci scmpiternam , nascatur

itcrum nasci. Scd de ancilla nescio quis nalus cs ? cx visceribus Eccleske. Gencrat per iivorem filium
Numquid tnnc qui nati sunl de ancillis, redienml in paler moi ilurus successurum : gencrat Deus de Ec-

ntcrum libcrarum, ut denuo nasccrenlur? Scmen clesia filios non successurus , sed secum mansuros .

Abrahara et in Ismael ; el ut possel Abraham facere El sequitur : Quod nalum est de carne, caro esl : el quod
liliuin de ancilla, uxor aucior fuii. Natus est ex sc- nalttin esl de Spiritu, spiritus ett. S|iirilualiter ergo
mine viri, ct non utero, sed solo placilo uxoris (Gen. iiiiscimar, cl in spirilu nascimur verbo et sacramcnlo.
xvi, 2-4). Numqiiid quia de ancilla, ideo exh.i-re- Adest S;iiritus, ut na>cainur : Spirilus invisibiliter

dalus? Si propiereaexhrcredatusqiiia deancilla naius adesl unde nasceris ,

quia et tu invisibiliter nasccris.

esl, nulli ancillarum filii admitlerenlur ad hacredi- Sequilur enim , et dicil : Xon mireris quiu dixi tibt,

talem. Filii Jacob admissi sunl ad liacredilalcni : oportet vos nasci denuo : Spiritus ubi vull spirat , cl

Ismael autem, non quia ex ancilla natus, exliaereda- vocein ejtts aitdis, sed ncscis unde vcniat , aul quo vadat.

lus, scd quia superbus malri, superbus in filium ma- Nemo vidct Spirituin : ct quomodo audimus voccui
tris ; malcr eniui ejus magis Sara quam Agar. Illius Spirilus? Sonat Psalinus, vox esl Spirilus ; soual
ulcrus accommodalus, illius volunlas acccssit ; non Evangelium , vox est Spirilus; sonat sermo divinus,
faccrcl Abraham quod Sara nollct : magis crgo ille vox est Spirilus. Vocem ejus audis , ct nescis unde ve-
filius Sarae. Sed quia supcrbus in fratrem, et superbus «Tres mss.: Sati de uncillis ad liccreditatem adnttltuntur
ludendo, quia dcludcndo ; quid ait Sara? F.jiec ancil- jitii Jucob, ct natus dc libera, ctc.
5;s7 IN JOANNIS EYANGELIUM, S. ALCLSTINI 14S8

niat, el i/Mo vadut. Sed si nascaris cl lu ilo Spirilu, dixcrlt Dominus, duin ail, Si lcrrena dixi lobis , <'.

h<>c eris, nt ille qni doii est adbuc natus de Spiriiu ,

r.on creditis ;
quomodo , si coelestia dixcro , credeln '

non seial de le undc veuias, ct quo cas. Iloc cnim Ciini crgo qiioererelur a quibusdam ,
quid lerrenom
MCOUlB ait : Sic cst et omnis qtti nalut cst cx Spiritu. dixcril Dominus , anguslias passi dixerunt Quod ait,
,

(i. Respondit Ntcodemus , et dixit ei : Quomodo pos- Spiritus ubi vult spiral , el vocem ejus audis , et nescis

suut Imc (nn ? F.i revern camaliler , non imclligebai. unde venial , el quc eat , de islo venlo di\il. Quid
ln illn Gebai qood dixerat Dominus, voccm Spiritus cniin nominavil tcncnuin? Loquebatur <lc genera-
audiebat, cl neseiebit undc venerat ct quo ibat. lie- tionc spirilnali : scciilus ait , Sic esl oimiis qui nalus

spomlii Jcsns tt dixu a ; Tu ei magisler iu Israel

,
el , csl ex Spiritu. Deinde, fralrcs, quis nostrum non
/ktc iqnoras? fralres, quid ,
putamus Doniimiin vidcat, vcrbi graiia , anstruni euiileni de mcridie a<'

huic magistro Judoeorum quasi insultare voluissc? aquilonem ; aut aliura venlum venicniem ab orientc
Noverat Dominus quid agebat, volebat illuiii nasci ex ad occidenicin? quomodo ergo nescimus unile veniai
Spiriiu. Nemo cx Spiritu nascitur, nisi bumilis fuerit et quo eat? Quid crgo dixit lerrenum, quod non crc-
quia ipsa bumilitas facit ims nasci dc Spiriiu; <|uia debant homines? An illud quod de tcmplo resusci-
prope est Dominus oblritis corde [Psal. xxxni, 19). lando dixt-ial? Corpus cnim suum dc lerra acceperal,

Ille magisterio iuflalus erat ci alicujus inomcnii sibi , el ip^am lciram dc terrcno corpore susceptam para-
esse videbalur, quia doctor erat Judxorum : deponit bat suscitarc. Non ei crcdiium csl terram susriiaiuro.
ei snperbiam , ul possit nasci de Spiritu : insuliat Si lencsliiii , inquit, </i.ii vobis et non credilis : quo-
tanquam indoclo; non quia snperior vult videri Doini- modo , si ccelestia dixcro , credetis ? Hoc est , si uon
nus. Quid magnum Dcus ad liominem , veritas ad ,
crcdilis iiuia templum possuni resuscitare dejccium a

mendaciumi M;<j<>r Cbristus quam Nicodemus dici dc- vobis ; ipioinodo crcdctis quia per Spirilum possinl

bct , dici potest , cogitandum est? Si diccrclur niajor liomines regcnerari ?

Cliristus quam Angcli, ridendum crat : incomparabi- 8. Et sequitur : Et nemo ascendit in cnlum , nisi

liicr enira major omni crealura ,

pcr quem facta cst qui dcscendit de coelo , Filius homiiiis qui esl in ccelo.

onmis crcatura. Scd exagitat supcrbiam hominis ,

Ecce bic erat , cl in cceto eral : hic erat carne , in

j"m es magister ia Israel, et kax ignoras? Tanquam

coelo eral diviniiaie ; in:o , nbique divinitaic. Natus

diccns, Ecce nihil no^li ,

princcps supcrbus ,
nascere de matre, non rccedcns a Pairc. Duac naiivitatcs

ex Spiritu : si eniin nalus fucris ex Sj iiitu ,

vias Dci Christi inlclligiinlur ; uua divina, altcra humana :

tencbis, ut Chrisli humilitatem sequaris. Sic enim una per quam elficercinur , altcia per quam reficere-

altus cst snpcr onuies Angelos ,

quia cum in forma .-. mtir : amba; mirabiles ; illa sine matre, isia sine

I),i esset , noii rapinam arbitraius est esse wqualis Deo ; palre. Sed quia de Adam corpus acccpcrat , quia

sed semelipsum cxinanivil formam servi accipieus , in M uia de Adain , ipsuniqiie corpus suscilalnrus erat :

simililudiinm Iwiniiiuin faclus , et liubilu inventus ul lerrenum quiddam dixcrat , Solvite templum hoc, ei m
lionw : liumiliavit semetipsum , factus obcdiens usquc ad liibus diebus suscilabo itlud (Joan. n , 10). Coelcste au-

morlem (et ne moilis genus tilii aliquod placeat), lcm quiJdani dixit, Nisi quis rcnulus fucril cx aqua et

moi-fem outeni crucis (Pltilipp. n, G-8). Peudebat , et Spiritu , non vidcbit regnum Dci (Id. iii , o). Eia, fra-

insultabalur ei. De cruce descendere potciat ; scd lies, Deus voluil csse lilius hominis, et homincs

differebat , ul de scpalcro resurgerct. Pertulit supcr- voluii esse filios Dei. Ipse descendit propter nos, nos
bos servos Dominus ; medicus aegrolos. Si hoc ille , ascendamus propter ipsuin. Solus euim descendit et
qnid ilii q ios oporlcl nasci ex Spirilu ? si hoc ille ve- ascendit ,
qui hoc ait , N,mo asccndil i/i cwlum, nisi
rus magistcr in ccelo, non Iioiuiinuii lanlum , scd et qui descendil de ccclo. Non crgo asce.isuri sunl in

Angcloruin. Si ciiiin docti sunt Angcli , Verbo Dei cceluin quos facit lilios Dei? Asccnsuri planc : hajc

docti sunt. Si YciboDci docli sunt ,

quasrite imde nobis promissio est, Krunt wquales Angelis Dei (Mutih.

docti sunt ; ct invenielis, In principio crul Yerbum, el xxn , 50). Quoinodo ergo nenio ascendit, nisi <iui de-

Deum Deus Verbum (Joan. scendil ? Quia unus descendit, unus ascendit. Quid
Vertntm eral apud , et erat

scd aspcra dura, ui dc cxlcris? quid iulclligcndum, nisi quia mcinbra

I, 1). Tollilur liomini ccrvix , el

jugum de quo cjns erunl, ut uiiiis ascendat? Proptcrca scquitur

sil lcnis ccrvix ad poriandum Cbristi , ,

jYciiio usccndil in cccluin nisi qui de ccclo descendil

dicilur, Jugum meum lene est, ei sarcina mea levis ,

1'iIiiis lioininis qui est in ciclo. Miraris quia et hic eral

est (Matlh. \t, 50).
1. Etsequitur: Siterrena dixi vobis, et non cre- et iu coelo? Tales fccit discipulos suos. Paulum audi
credelis ? aposlidum dicenlem Nostra aulein convcrsulio in
aitis ;
quomodo , si dixcro vobis cteleslia ,
,

(jn.c terrena dixit, fratres? Nisi quis nalut (uerit </<- cailis est (Pliilipp. iii , 20). Si homo Paulus apnstolus

spimt voccm anibiil.ibai in carne in lerra, et conversabatur in coelo,

niio , tcrrenum est? Spirilus ubi vult , el

quo eat lcrrciuim Dcus cixli cl tcrrx non poierat essc ct in calo et in
ejus audis, el nescis unde veniat , ct ,

lerra
csl? Si enim de islo venlo diceret, sicm nonnulli in-
9. Si crgo ncmo nisi ille, desccndit ct ascenJit,
Ullcxerunl (a), cum quaircrctur ab cis quid terrenum
,

qu.c spes cst caelcris ? Ea spes cst c.ctci is ,

quia ille

De vento accepemnt QtiIIus, chrysost. Tbeoiiliylact.

(o) propterca descendit ut in illo et cnm ilio unus ' csscut,
ei auctorQuaesC vet. elNov. Tesl., q. Si9. dtAugusunoeon-
sentil Mul)., Iib. i de FiiJe, cip. 3.
' Editi, Humn. Mss., unus.
\m TIUCTATUS XII . CAWJT III. U90
<jui per illuin asecnsuri cs3c..t. Non dicit, Et semini- ligno exallalum altcndcrct. Factuni cst mordeban- :

bus, ait Apostolus, tanquam in ntullis;scd tanquamin tur bomines, intuebantur, ct sanabaniur (Num. xxi,
uno, El semini luo, quod cst Cltrislus. Et Ddelibusait 09). Quid sunt serpentes mordenies? Pcccata de
Yos autem Cltrisli; si autem Chrisli , crgo semen Abra- mortalilale carnis. Quis cst scrpens exaltatus? Mors
lix estis{Galat. 111, !G, 2!)). Quod dixilunum, lincdi- Domini in crucc. Quia enim a scrpente mors, per ser-
xitomnes nos essc. Ideo in Psalinis aliquando plurcs pentis effigicm figurata est. Morsus serpenlis letha-
cantant, ut ostendalur quia de pluribus fit uniis ; ali- lis, mors Domini vitalis. Altendiliir scrpcns, ut niliil

quando unus cantal, ut ostcndaiur quid fiat de plari- valcat scrpens. Quid esl boc? Atlenditur mors, nt ni-
bus. Propterea nnus sanabatur in illa piscina (Joan. liil valcat mors. Sed cujus mors? Mors vit;e : si dici
v, 4); ct quisquis alius dcscondebat, non sanabalur. potest, Mors
imo quia dici potesl, niirabiliter
vilac;

Ergo isteunus commendal unilatein Ecelcsix. V» illis dicitur. Sed numquid non eiit diccndum quod fuil fa-

qui odertint uiiitatem, ct partes sibi faciunt in liomi- ciendiim? Ego dubitem diccre quod Dominus pro me
nibus ! Audianl illuni qui volebat eos facerc unum in dignalus est facere? Nonne vita Christus? el tamen
uno ad uniiin : audianl illum dicentem, Nulile vos fa- in cruce Cliristus. Nonne vila Chrislus? ct lamen
ccre multos : ego plantavi, Apollo rigavil; se.d Deus in- nioi tuus Christus. Sed in morle Chrisli mors l lorlua
crementum dedit : sed ncque qui pluntat esl aliquid, ne- csl; quia vita morlua occidit mortem, plenitido vitae

que qui rignt, scd qui incremcnttim dtil Dctts (I Cor. 111, deglulivit morlem : absorpta est mors in Christi cor-
C, 7). Illi dicebant : Ego sum Pauli, cgo Apotlo, cgo pore. Sic ci nos dicemus in rcsurreclionc, quando jam
Ceplne. Et ille : Divisus csl Chrislus (Id i, 12,13)? In tiiiimphantes canlabimus, Ubi est , mors, conlentio
uno cstote, unum cslole, unus estote : Nemo asiendil tua?ubiest, mors, aculcus luus (I Cor. xv, 54, 55)?
in caflum, nisi qui de ca'lo descendit. Ecce voiumus esse Intei im mndo, fiatres , ut a pcccalo sanemur, Cbri-
tui, dicebanl Paulo. El ille : Nolo silis Pauli, sed ejus stum crucifixum inlueamur ;
quia siYul Moyses, in-
cstote cujus esl vobiscum Paulus. quit, exaltuvil scrpcnlem in eremo, ita cxaltari opovlet

10. Dcscendit enim et mortuus est, et ipsa moric Fitium liominis ; ut omnis qui crcdil in cunt, non per-
liberavil nos a morte : morle occisus, morlem occi- cat, scd liabcal vitam aUernam. Quoinodo qui intue-
dit. Et noslis, fralrcs, quia mors isla per diaboli invi- bantur illum serpeniem, non peribant morsibus ser-
diam inlravit in munduin. Dcus mortem 7ion fccit, Scri- pciitiiin; sic qui intuentur fidc morlem Cliristi, sanan-
pttira loquitur; nec lcctatur, inqtiit, in perditione vivo- tur a morsibns pcccatorum. Sed illi sanabantur a
rum: creavil enint ut csscnl omnia (Sap. i, 13, 14). Sed moi tcad vilam temporalem hicaulem nil, uthnbeanlvi- :

quid ibi ail ? lnvidia aulem diaboli mors inlravil in orbem tam anernam. Iloe enini interesl inter liguralam imagi-
lerrarum ( Id. n, 2i ). Ad niorlem a diabolo propina- nem etrem ipsam : figura prsestabat vitam lemporalem
lam non veniret bomo vi adduclus : non enim cogendi res ipsa cujus illa figura erat, praslat vitam aeternam.

potenliam diabolus babebat, sed pertuadendi vcrsu- 12. Non enim misil Deus Filium suum in miuidum,
tiam. Non conscnlires, niliil invexerat diabolus : con- ut judiccl miinditm, scd ul salvelur mttndus pcr ipsum.

sensio lua, o liomo, le pcrduxil ad mortem. A morlali Ergo qiianltim in inedico cst, sanare venil .Tgrotum.

mortales nati, ex iinmorlalibus mortales facti. Ab Ipsc se intcrimit, qui proecepta medici observare non

Adam omnes liomines mnrlales : Jesus aulem Filius vult. Vcnit Salvator ad iminduin : quarc Salvatnrdi-
Dci, Verlium Dei, per quod faela sunt omnia, unicus clus est mundi, nisi ut salvet miindum, non ut judi-
aqualis Patri, morlalis lactus est ; quia Verbiini caro cet mundiim? Salvari non visabipso;ex tejudicabe-
faetum est, et babitavit in nobis (Joan. i, 13, 14). ris. Et quid dicam, jndicaberis ? Vidc quid ait : Qui
11. Ergo mortem mortem suspendit insuscepit, ct credit in euin , non judicatur ; qui auteni non credil :

cruce el de ipsa mnrle liberantur mortalcs. Quod in

;
quid dicluriini speras 1 nisi, judicalur? jam, inquit
figura faclum cst apud antiquos, commemorat illud judicatus est. Nondum apparuil judiciinn, scd jam fa-
Dominus Et sicut, inquil, il/o;/sts exaltavit scrpentem
: clum est jiidicium. Novit enim Dominus qui siinl ejus :

in eremo, ita exaltari oporlet Filium hominis ; ut omnis novit qui permaneant ad coronam, qui permaneant ad
qui credil in ettm non percal, scd liabeat vitam wternam. flammam; novit in area sua trilicuin, novit paleam
Magnum sacramcnlum, et qui legerunt, novcrunt. novit segetem , novit zizania. Jam judicatus esl qui
Deiude audiant vel qui non legerunt, vcl qui forle le- non credit. Quarc judicalus? Quia non crcdidit' in
clum sive audilum oblili sunt. Proslernebalur in eremo nomine unigeniti Filii Dei.

populus Israel morsibus serpeiitum, liebatmagna slra- 15. Uoc cst autemjudiciuiii, quia litx vcntt in mun-
ges mnllarnm morlium 1
: plaga enim Dei erat corri- ditm, el dilexcrunl homines magis tciubras quam lucem
pienlis, ct fiagellantis, ut eruiliret. Demonstralum est eranl enim mata opera corum. Fratrcs mci quoruns ,

ibi magniim sacramentuni rei fiilune, ipse Dominus te- opera bona invenit Dominus? Nullorum omnium :

stalur in hac leclione, ulnemopossitaliud interpretari niala opera invenit. Quomodo ergo quidam fecerunt

quamqiiodipsavcritasdeseindicat. Dictumestenimad vcrilatem, ct venerunl ad lucem ? Et hoc, cnini sequi-

Moyscna Dominoulfaceretxneumserpentem.etexal- tur : Qui autcm facil verilalem, venit adtuccm, ul mani-
taret in ligno in eremo, ct admoneret popnlum Israel, fcstcntur opera cjus, quia in Deo sunl fucla. Quomodo
ui si quis morsuscsscta scrpcnte, illum serpcnlem in 1
(liiiKlcdm, pulas. Alii tres, sperabax.
\;ss.
'sir eliara legebatur in anliquis Corbeiensibus Rililiis,
lu Mss.> straqcs mtiltorum niortuoruin. juxta grxctiin, vcvisteuhen. At uunc ni ^ul^ota est, crcdu.
<iOt IN JOANNIS EVANCEI.IUM. S AUGUSTINI 11!«

quidam opus boiiuni fccerunt, nt venircnt ad laocm, lingiia- , ant cogilationum , aut immoderationis in re-

i<l est ad Christum? et qnoniodo quidam dilexerunt bitsconcessis, facit vciilatem confessionis , el venit ad
lenebras? Si eniin onines peccaiores invenit, el om- liiceui in operibus bonis : quoniam niinuia pltira pec-

nes a peccaio sanal, ct serpcns ilie in quo ligarata est cala si negbgaiitur, occidiinl. Minulae siinl guttx qB3B

inors Domini , cos sanat qui raorsi fuerant, el propter lbiniini impleni : niintita sunt giana areme; scd si

nmrsuin serpentis crccius esl serpens, id est inors mtilta arena imponatur, premil atque opprimit. l!oc

Domini, propter mortales homines, quos invenitinja- facil sentina neglecla, quod facil flitcliisirriicns : pau-

slos quomotlo inlelligilur, Hoc est judicbtm, quia lux ialiin pcr seiilinain intrat ; sed diti inlrando et non
;

venil in mundum, ei dilexerunt hominet maqis tenebras exhaoriendo, mergil navim. Quid est auteiii exhau-
quam lucem : erant enim m/ilu opera eorum ? Quid cst rirc , nisi bonis opcrihus agere ne obi uant peccata,

lioc? quorum ciiim cranl bona opera ? Nonne venisii gcmendo, jejunandii, tribucmlo, ignosccndo ? Iter au-
ul juslilUes impios?Sed dilexerunt, inquit tencbrns ,
lem hujiis sieculi molesitiin cst, plenuin est tcutatio-

nibus; in rcbtis prospcris ne extollal, in rcbitsadver-

magisquam luccm. Ibi posuit vim niulti enini dilexe- :

tint peccata sna, mulli confessi sunt peccala sua : quia sis ne frangat. Qtii libi dedit felicilalein hiijiis sieeuli,
i

qui conliletur peccala sna, et accusat peccata sua, jam ad consolationem tuam dedit , non ad corrupliunem.
Accusai Dcus pcccata tua et lu ac- Kiirsus qui le fiagellat in isto sicculo, ad emendalio-
cum Deo fcicit. : si

cusas, conjungeris Deo. Quasi dua: rcs snnt, honio et

nein, non ad damnalionem facil. Fcrto patrcm eru-

peccator. Qnod audis bonio, Dous fccit : qnod audis dieulem, ne sentias judicem punientem. IIx'c quotidic

pcccator, ipse homo fecit. Delc quod fecisti, ut Deus dicimus vobis, et ssepe'dicenda sunt, qtiia bona et sa-

salvet qnod fecit. Opnriet ut oderis in le opus t u, lutaria sunt.

TR.VCTATUS XIII.
et ames in tc opus Dei. Cuin autem cceperit tibi dis-
Ab eo Evangclii loco, Post hoce venit Jesus et discipuli
plicere quod fecisti , inde incipiiml bona opera tua,
ejus in Judceam lerram, etc, usque ad id, Amicus
qtiia accusas mala opera lua. lnilinm operuin bono-
aulem sponsi, qui slaletaudit eum, gaudio gaudct
rtim, confessio esioperum malorum. Facis veritatem,
propler vocem sponsi. Cap.m, f .2*2-29.
et vcnis ad lucem. Quid est, Facis veritalein? Non le

palpas, non libi blandiris, non te adulas ' ;

non dicis, l.Ordo leclionis evangclic:e secundiim Jnannem,
Juslus snui, cuin sis iniquus, et incipis facere verita- sicut potestis mcminisse, qui ctirain geriiis profecius

lem. Venis auiem ad lucem ut nianifestenlur opera vcslri, ita sequitur, ut haec quas inodo lceta esi, ho-
tua, qnia inDeo snnt facla; quia et boc ipsiim quod die nobis tiaelanda proponalur. Abipso principio us-
tibi displicuit peccatum tuum, non libi displiceret, que ad hodiernam lectionem, qux supra dicta sunt,
nisi Deus tibi luceret, et ejtis veritas libi ostenderet. iiieminislis jam esse traclata. Et si forle inde mtilla

Sed qui et admonitus diligit peccata sna, odil admo- estis ohliti, certe vel oflicium noslrttm mancl in veslra

ncnlem lticem et fugit eam, ut non arguanlur opera memoria. Qu.r hinc audieritis debaptisino Joaunis, et-

ejus mala quac diligit. Qui autem facit verilalem, accu- si non tenetis oinnia, audisse vos lanien credo quod
sat in se mala sua ; non sibi parcit, non sibi ignoscit, lenealis : qu;c dicla sunt eliam, qnare Spirilus sar.ctus

ul Deus ignoscal : quia quod vult ul Deus ignoscat in colunibae specie apparuerit; et qiioinodo illa nodo-
ipse agnoscit, et venil ad lucem ; cui gralias agit, quod sissima qua;stio solula sit, quia nescio quid quod noa

illi quid in seodisset oslcnderit. Dicit Deo, Averlefa- noverat , didicil Joannes iu Domiuo per cohinibam ,

ciem tuam a peccatis meis : et qua fronle dicil, nisi cum jam eum nosset, quando venienti ut baptizaretur,

ilertim dicat, Quoniam facinus meuni eqo cognosco, et ait, Ego a te dcbeo baptizari, et tu vcnis ad me ? Quando
peccatum meum coram me est sempcr (Psal. l, I), 5)? ei Dominus respondit, Sine modo, ul implealur omnis
Sil aute le quod non vis esse anie Deum. Si auiem justilia (Matth.ni, \bel\S).

post te feceris peccatum tuum relorquet , illud libi 2. Nunc ergoad euiiitlem Joaniiem cogit nos ordo

Deus ante oculos luos ; et tunc retorquet ,

quando Iectionis reverii. Ipse cst ille qui prpphelalus est per

jam pceniientioc fructus nullus erit. Isaiam, Vox clainantis in crenio , Parute vium Domino,

14. Currite, ne lenebra: vos comprehendanl (Joan. rectus fucite semitas ejus (Isa. xi., 3). Tale lesti-

xii, 35), fratrcs mei : evigilale ad salulero veslram ,

niuniiim reddidil Doiniuo suo, ct (quia ille dignatus
evigilate diini tempus est; nullus relarde.uir a tcmplo csi) amico suo : Dominusque ipsius ct amicus ipsius
Dei, nullus retardetur ali opcre Domini, niillus avo- perhibuit cl ipse teslimonium Joanni. Dixit enira do

celnr ab oratione conlinua, nullus a solita devotione Joanne, In nalis mulierum non exsurrexii major Jounne
fiaudetur. Evigilale crgo cum dies esl : lucet dies Iluptislu. Scd qnia illi sc praposuil, in lioc qund plus
Chrislus est dies. Paratus est ignoscere, scd agnoscen- erat Joanne , Dcus erat. Qui aulem minor est , inquii,

libus; punire auiem defendentes sc, et justos se ja- iu regno ccelorum, majorest illo(Muttli.\\, II). Minorna-
• laules, el pulanles se esse aliquid, cum niliil sint. In tivilate, major pntcstate, major divinilate, majcsiaie,
dilectione autcni ejuset in misericordia ejusqui am- claritate : tanquam in principio erat Verbum, et Ver-
bulat, ciiam liberatusab illis leihalibus et grandibus bum eral apuil Dcum, et Deus eral Verbum. Sic aiilcin

pcccatis, qualia suni facinora, homicidia, furla, adul- periiibueral in superioribus lectionibus Joanncs Domi-
teria ;
prqitcr illa qute niiuuta videntur essc peccala no icslinionitiin, ut Filitim Dei quideiu diccrct, Deura
1
sicMss. ai edlti, tibi adutaris. non dicerct, ncc tsmcn ocgarel : tacuerat Dcum non
 «493 TRACTATUS XII!. CAPUT III. |J94
negaverat Deum, seJ non oinoino lacuil Deum : for- Deus; stibjecit slatim, Psallite hileltigenter. Quod eiiuii
tassisenim invcnimusiioc in hoJierna lectione. Dixe- dico, Psallile Deo noslro, psallite; Dcum diro regem
rat Filiuni Dei : sed dicti sunl ethomines lilii Dei. Di- nostrum. Sed regcm isoslrum inter homines vidistis
xcrat tantae excelienliie illum fuisse , ut non csset tanquam hoininem, vidisiis passum, criicifixum, mor-
ipse dignuscorrigiam calceamenli ejus solvere (Joan. tiinm : lalebat aliquid in illa carne quam oculis carneis
i, I, 54, 27). Jam magnitudo isla mulluni dat intelli- viderc iiotnislis '. Quid ibi latebat? Psallite inlelligen-
gi, cujus non crat Jignus corrigiam cakeamenti solvere, ter; nolite oculis quxrere quod mente conspicitur.
ilte quo nemo surrexerat major in natis mulierum. Psallite lingua, quia inler vos caro; sed quia Verbiim

Plus enim erat omiiilms lioininibus et Angelis. Nam caro faelnm est, el habitavit in nobis, reddite sonum
angelum invenimus prohibuisse, ne homo illi ad pedes carni, reddile Deo menlis oblulum. Psallite intelligcn-
caderct. Cum enim quxJani in Apocalypsi Angelus ter, et videtis quia Vcrbum caro factum est, ct habilav.it
ostenderet Joanni, qui scripsit hoc Evangeliuni, con- in nobis.

territus magniluJine visionis Joanncs cecidit ad pedes i. Dicat et Joannes tcstimoniiiin : Pcsl lirnc venil

Angeli. Et ille : Surge , vide ne feceris hoc; Deumad- Jesus et discipuli ejus in Judceam lerram, et iltic clemo-
ora ' nam ego conservus luus sum et fralrum tuorum rabatur eum eis, ei baplixabat. liaptizatus baptizabat.
{Apoc. xxn, 8, 9). Cadere ergo sibi ad pedes homi- Non eo baptismo baptizabat quo baptizalus est. Dat
neni angelus prohibuit. Nonne manifestum est quia bapiismum Dominus baptizatus a servo, ostendens
super omnes Angelos homo, quo major
est, cui lalis huniilitaiis viam, et perducens ad baptismuin Domini,
neino surrexit in natis niulierum, dicit inJgnum se hoc est baplisinum suuin, pr.ebendo humilitalis exem-
esse solvere corrigiam calceaineiiti? plum, quia ipse non respuit bapiismum servi. Et iu
5. Tainen aliqnid evidenlius dicat Jbannes, quia baplismo servi via pnepirabalur Domino, ct bapliza-
Dctis est Dominus noster Jesus Chrislus. Inveniamus tus Dominus viam se feeit venienlibus '. Ipsumaudia-
hoc in praesenli lectione ,
quia forte et de illo can- mus Ego sum : via, veritas et vila (Joan. xiv, C). Si ve-
tavimus , Regnuvit Dcus super omnem lerram : cou- rilalem qtmis, viam tene : nam ipsa esl via qure est
tra quod surdi sunt, qui putant euin in Africa sola re- quo is, ipsa est qua is; non per aliud
verilas. Ipsa cst

gnare. Non enim non dictum est de Christo, cum di- is ad aliud, non per aliud venis ad Cliristum per :

ctum est, Regnavil Deus super omncm lcrram. Quis est Christum adChrislum venis. Quomodo perChristum
enim alius rex noster, nisi Dominus noster Jesus Chri- ad Christum? Per Chrislum hominem ad Chiistum
stus? Ipseestrex noster. Etquid audistis in ipsoPsa!- Deum perVerbum carnem
: factum, ad Vcibiiniquod
mo, recenti versu modo cantato? Psallite Deo nostro, in principioerat Deus apud Deuin; ab eo quod nian-
psallile : psallite regi nostro, psnlUte. Quem dixit Deum, ducavil homo, ad illod quod quutidie lnanJiieaiil Au-
ipstim dixil regem noslrum : Psallile Deo nostro, psat- geli. Sic enim scripluni esl, Panem coeli dedit eis : pa-
lite : psallite regi noslro, psallite intetligenter. Ne in una nemAngelorttmmanducavilliomo^Psal.LJLXYiijUetiS).
parle velis intelligere cui psallis: Quoniam rex omnis Quis e^t panis Angelorum? ln principio eral Verbum,
terra: Deus (Psal. xlvi, 3. 7, 8). Elquomodoestomnis et Verbum erat apud Deum, ct Deus eral Verbi:m. Quo-
terroe rex, qui visus est in una parlc terrarum, in Je- modo paneni Angelorum manducavil humo? Et Ver-
rosolyma, in JuJx-a, ambulans inler homines, natus, bumcaro faclumesl, ei Itabitavilin nobis (Joan.i, I, H).
sugens, crescens, manducans, bibens, vigilans, dor- 5. Sed quia dixiimis manducarc Angelos, fratrcs,
miens, fatigatus ad puteuni sedens, comprehensus, ne putetis morsibus fieri. Nam si lioc inlcllexerilis

flagellalus, sputis illilus, spinis coronatus, ligno sus- quasi dilauiatur Deus quem manducant Angeli. Quis
pensus, lancea percussus, mortuus, sepultus? quo- dilaniat justiliam ? Scd rursum mihi aliquis dicil : Et
inodo ergo rex omnis lerrse? Quod videbafur in loco, quisest qui manducal justiliam ? Unde ergo, Reati qni
caro erat:oeulis carneis caro apparebat; in carne csuriunt ct siliunt justitiam , qiioniam ipsi salurabuntur
mortali majeslas immortalis occullabalur. Et quibns (Matth. v, G) ? Cibus quein manducas per carnem, ut
oculis majeslas immortalis penetrata compage carnis reficiaris lu, ille delicit; ut reparet te, consumitur :

polerit intueri? Esl alius oculus, est inierior oculus. mauduca juslitiam, et tu reficeris, et illa integra per-

Non enim nullos oculos habebat et Tobias, quando severat. Quomodo videndo islam lucein corpoream
csccus oculis corporeis dabat reficiunlur isti oculi nostri , ct rcs cst corporea qu;e
Olio pracepla vilre
(Tob. iv). llle patri manum videlur oculis corporeis. Hulti eniin cuin fuerint diu-
tenebal, ut pedihus am-
hularet: ille filio consiliumdabal, ut viam justitirc te-
lius in teneliris, infirmatur acies ipsorum, quasi jeju-
nerct. Et hac ocnlos video, et hac oculos nio Iticis. Fraudali oculi cibo suo (luce quippe pa-
intelligo.
Et meliores oculi dantis seunttir) defatiganlur jejunio et debililantur ita ut
vit;e consilium, quam oculi
,
,

lenenlis manum. Tales oculos quxrebat et Jesus, ipsam lueem qua relieiuntur, videre non possiut : ct

quando ait Philippo, Tanlo tempore vobiscum suni, el si diutius abfueiit, exsliiiguunliir, et lanquam mori-
non cognovistis me? Tales oculos qu;erebat, cum lor in eis ipsa acies lucis. Quid ergo ? quia tot oeuli
ait,
Pliilippe, qui videl me, vitlel el quolidie isla luce pasciinlur minor (it? Et reli-
Patrem (Joan. xtv, 9).
, illi

Isli oculi iu intelligentia siinl, ciuntur, ct ipsa inligia peiinanet. Si hoc poluit Deuj
isli oculi in menle simt.
Ideo cum dixisset Psalmus, Quoniam rex omnis lerrte
1
Sic Mss. Al edili. quod nculis carneis videre non poluislis.
Hss. quatoor, viam feritad se venienHbus. Tres aln,
' rlcnque Mii., itlum adora, lioc est neum. i<uutl se fccil nd te venientibus.
1435 IN JOANNIS EVANGELIliM, S. AUGUSTINI I m
dc lucecorporea corporeis ociilis cxliilierc ; non exhi- 7. Scd dicet aliquis : Sufficiebal crgo ul baptizarei
Ijct niniulis conlibus liiccm illam infatigabilcm, intc- Domiiiuni Joannes ; quid r.pus erat ut alii baptizaren
gramperseveranlem, mdlaex parte deficientem?Quam lur a Joanne? El hncdiximus, quia si solus Dominus
luccm? Jn principio erat Verbum,el Vcrbumcrat apud bapiizarctur a Joannc, non dccssct isla cogitatio ho
Deum. Videamus si lux cst. Quouiam apud te est fons niinibus, quod incliorem babcbal baplismum JoanilO"
vittv,et in lumine luo vidcbimus tnmcn (Psal. xxxv , qiiam Dominus. Dicerenl enim : Usque adeo magniM
10). In terra aliud esi fons, aliud lumcn. Sitiens quae- cral Iiaptisnms qiiem liabuil Joanncs, ul solus Christus

i is foulcm, et ut pervenias ad fontcm, quxris lnccm : illo fueril dignus baplizari. Ergo ul osienderettir me-
ct si dies non cst , acccndis lucernam , m ad fontcm l'Or bapiismus qucm dalurus erat Dominus, el ille

pervenias. Fons illc , ipsa cst lux ; silicnli fons cst i.inquam servi inielligcreiur, ille tanquam Domini
cxco lux cst : aperiantur oculi ut vidcant lueem, ape- baptizauis est Dominus ut prxberet liiimiliiatis
,

i iantur fauces cordis ut bibanl fonlem ;

quod liilns ,
cxcmplum : non solus aulem baplizatus cst ab co, ue
boc vidcs, boc andis. Toium libi lii Deus ; quia liorura baptismus Joannis melior baptismo Domini videretur.
qux diligis, totuin tibi esl. Si visibilia ailendis, ncc Ad hoc autem viam prxbuit Dominus noster Jcsus
panis cst Deus, nec aqua cst Deus, ncc Iirx isla esi Chrisliis, sicut audistis, fratrcs, nc quis arrogans qui d

Deus, nec vesiis cst Dcus , nec donuis cst Deus. liabcat abundantiam alieiijus graiiaG, dedignelur ba-

Oinnia cnim Imec visibilia suni, el siugula sunt : quod ptizari baptismo Domini. Quanlumcumque enira ca-
cst panis, non boc est aqua ; el quod esl veslis, non techumenus proficiai, adbuc sarcinam iniquitalis sux
boc cstdomus; et quod sunl ista, non boc cst Deus :
portat : non illi dimillilur, nisi ctim venerit ad Ba-
visibilia enim sunt. Deus tibi to:iun est : si esuris ,
ptismum. Quomodo non caruil populus Israel populo
panis tibi est; si sitis, aqua libi esl ; si in lencbiis cs, /Egyptiorum , nisi cum vcnisset ad mare rubrura
lumen libi esl ,
quia incorruplibilis manel ; si nuiliis (Exod. xiv) ; sic prcssura peccatorum ncmo caret,
cs, immorlalitatis vesiis libi cst, cum corruptibile nisi cum ad fonlcm Baplismi vcncrit.
iioc induerit incorruplionem, ct mortale boc inducrit 8. Facta esl ergo qumslio ex discipulis Joannis cum
immorlalitatem (I Cor. xv,53, 5-i) Oinnia possunt Jnthvis tle purificalione. Baplizabat Joanncs, baptiza-
dici de Dco, cl nibil dignc dicitur do Dco. Nihil latius liat Ghristus : moti sunt discipuli Joannis ; concurrc-
bac inopia. Quxris congruum nomen, non invcnis; batur ad Chrislum, venicbatur ad Joannem '. Qui
quxris quoquo niodo dicere, oinnia invenis. Quid si- cnim veniebanl ad Joanncm, mitlebat illos ad Jcsum
niile, agnuscl lco ? De Cbristo utnunqiie dictimi esl : baptizari; non miltebanlur ad Joannem, qui a Cbristo
F.ccc agnus Dci (Jonn. 1, 29). Quomodo leo ? Vicilleo baptizabanlur. Turbaii sunt discipuli Joannis, ct co>
ilc tribu Juda (Apoc. v , 5). perunl quaestionem traelare cuin Judseis, quomodo
C. Audiamiis loannem : liaptizabat Jcsus. Dixiinus solel licri. Intclligas dixisse Judxos majorem csse
quia baplizabat Jesus. Quomodo Jesus? quomodo Do- Cbrislum, et ad cjus baplismnm dcbere concurri. Illi

luinus? qunmodo Dei Filius? qiinmodo Verbuni ? Sed nondum intelligenles, defendebanl bapiisraum Joan-
Vcrbum caro facliun cst. Erfll autein el Jonnncs bapti- nis. Yentum est ad ipsura Joanneni ut solvcret ,

zans in JEnon juxla Salim. Larus quidam /Enon '. quxslionem. Intelligat Cliariias vcslra. Et bic ulililas

Inde intelligitur quia lacus eral? Quia aqmv mullm ipsa liumililatis agnoscilur, ct oslenditur iilrum in
crant ibi, el veniebaut, ct baplnabanlur. Sondum enim ipsa quxstione cum errarcnt homines, gloriari apud
missus cral iu curcerem Joanncs. Si meininislis (eece se voluerit Joannes. Forlasse cnim dixit : Verum di-

ilcrum dico), dixi quare baptizabat Joannes : quia citis, iccte contendilis, baptismus meus est melior.
oportcbal ul Dominus baplizarelur. Et quare opnrtc- Nam ut noverilis quod baptismus meus cst inelior

bat ut Dominus baptiziretnr? Quia mulli contcmpturi i|isum Christum cgo baptizavi. Polerat lioe dicerc
eranl Daplismnm, eo quod jam majorc gralia prxditi Joannes , baptizato Clirislo. Quaniuin, se si vellet

viderenlur, quam viderenl alios lideles. Verbi gratia, extendere, habebat ubi se cxlcnderet? Sed melius
jam contincnlcr vivens catechumenus, contemncrcl noverat apud (|uein se humiliarel : quem se no-
coiijugalum, ct diecrel se meliorem quain ille sit fi- vcral nasccndo anlecedere, illi \oluit confilendo cc-

delis. llle catechumenus posset dicere in cordesuo : dere; salutem suam intelligcbat in Cbristo essc. Jani

Quid inilii opus est Baptismura accipcre, ut boe ba- dixeial siiperius, Xos omnes de pleniludinc ejus ac-

bcam quod et iste, quo jam mclior suin? Nc ergo cepimus (Joan. i, 10) : et lioc confileri Deum esl.

cervix ista prxcipiiarel quosdam de mcritis jnstiti.e Quomodo cniin omncs bomines de pleniludine ejus

sux pliirimum clatos , baptizari voluit Doniinus a accipiunt, nisi ille sit Deus? Nam si sic ille bomo ut

scrvo; lanquam alloquens lilios capilales : Quid vos non DeUS, de pleniludine Dei aecipit eliain ipse, cl sic

cxtollitis? quid erigilis, quia babetis, illc prudenliam, iioii Deus est. Si autcm omncs homines dc plenitu-
illc doclrinam, ille castitatcm, ille fortiludincm pa- dine cjus accipiunt, ille cst fons, illi bibentes. Qui
lienlix? Numquid lanlum babere polestis, quanlum liiliunl fonteni, et sitire possunt et bibero; fons nun-
egoqui dcdi? El tanien cgo li.iplizatus sum a scrvo qu.un silil, fonsseipso non egct. Fonteegent homines
\os dedignamini a Domino. Iloc csl , Ul implcatur aridisvisceribus, aridis faucibus currunt adfonlem ul

cmnis justitia (Mattli. m, ij). rcficianlur : fons lluit ul rcliciat; ila Doniinus Jcsus

1
in aliquot mss., stilvn locus quidam, t.iwn J<cu». > imoxtss., vcnifbtitur a Joamte.
U<>7 TB.ACTATUS X III. CAPUT III. i i()3

9. Vidcamus ergo quid rcspondcril Joannes : Ve- e^l, qui quod dico non sentiat. Ponile
aliqucm per-
nerunt ad Joaimcm , el dixerunl ei : Rabbi ,
qui crat egre profcctum , conimendasse aniico suo sponsam
tccum trans Jordancm , cui tu teslimonium pcrltibuisli ,
suam : Vide, quieso le, ebarus meus es, ne forle me
ecce hic buptizat, et onmcs veniunt ad iltum : hnc est abscntc jiro me aliqnis anielur. Qualis ergo ille , qtii

Quid dicis? nmi sunt prohibendi, ul ad lc potius vc- cusiodiens sponsam vel uxorem aniici sui, dat quidcm
niant? Respondit, et dixit : Non potcst liomo quidquam operam iitnullusalins amcliir.scdsiscainariproaiiiico

accipcrc, nisi ci datum fueril de coelo. De quo piualis volucrit, ct uti volnerit commendala sibi , iiuam de-
lioc dixis^e Joannem? De scipso : Quasi lionio ac- leslandus universo hiimano generi apparet? Videat
cepi.ait, dc ccelo. Inlendat Cliaritas veslra. Non potcst illam aliquanto petulanlius per lcncslram atlcndere
homo quidquam uccipcre, nisi fucrit ci datum de cceto. aut jocari cum aliquo, pmhibet tanquam zelet : videi
Jpsi vos milii tcstimonium pcrliibctis quod dixerim, Ego zclaniem , sed videam cui; uirum amico abscnti , an
non sum Cliristus. Tanquam dicens, quid vos fallitis? sibi prsesenli. Pulate hoc Dominiim nosirum Jcsum
vos ipsi niilii quomndo proposuistis islain qua;slio- Cbristum fecisse. Commendavit amico suo sponsam
ncm? Quid niilii dixistis? ftabbi, qui cral tecnm trans suam , peregre profectus est aeeipere regnum, sicut
Jordunein, cui tu tcslimonium pcrhibuisti. Noslis ergo dieil ipse in Evangelio (Luc. xix, 12), et tainen prsc-
quale teslimonium illi perhihui : modo diclurus snm sens est majcstale. Fallatur amieus qui trans mare
non csse illum quem dixi csse? Ergo quia '
aliquid profeclus csl; et si fallilur , va3 illi qui fallil! quid
accepi de ccelo ut aliquid cssem, inanem mc vuliis Deuni fallere conantur, Dcum intuentem oninium
csse , ut loquar contra veritatem ? Non potest liomo corda, et omnium secrela rimantem ? Existit aliquis
accipere quidquam , nisi fucril illi datum de cxto. Jpsi hxreticus, el dicit : Ego do, ego sanclifico, egojnsti-
vos milii tcstimoniuin perhibelis quod dixerim, F.go ton fieo, nolo eas ad illam seclam. Bcnc quidein zelal ,

sum Clnistus. Non cs tu Chrislus : sed quid, si major sed vide cui. Non eas ad idola , hene zclat : non ad
illo, quia iu illiim baplizasli ? Missus sum : ego prxco sorlilegos, bcne zelat. Yideamus cui zclat : Ego qnoil
sum, ille judex est. do sanclum csl, quia ego do; ego qiiem baptizo ba-
10. El audi teslimonium mnllo vehcmentius, mullo ptizatus cst, quem non baplizo non esl baplizatus.
cxpressius. Yidete quid nobiscum agitur ; videlc quid Audi amicum sponsi , disce zelare amico tuo : audi
amare debeanms videtc quia aliquem hominem
; vocem illius, llic cst qui baplizat. Quare libivisarro-
amare pro Cliristo adiillerium est. Quare hoc dico ?
, gare quod luum non esl? Usquc adeo abscns cst qui
Atlcndamus voccm Joannis poterat in illo crrari : , hic reliquit sponsam suam ? Nescis quia ille qui n
polcral ipse pulari qui non eral rcspuit a se falsum ;
mortuis resurrcxit, ad dexteram Patrissedet? Si con-
honorem, ul lcneat solidam veritatem. Videte quid tempscrunt eum Judiei in ligno pendenlem , tu con-
dical Christum, quid se : Qui liabct sponsam, sponsus lemnis in ccclo sedentem? Noveril Charilas vestra
cst. Casti estole, sponsum amalc. Quid autem lu es,
niagnum dolorem mc pali de bac re : sed, ut dixi ,

qui nobis dieis, Qui Itabcl sponsam ,

spoitstts cst? Ami- dimitto coetera cogitalionibus ve^lris. Non ciiim dico,
cus atitem sponsi, qui stal el audit eum ,
gandio gatidcl si Ioquar tota die; si plangani tola die, non sufficio :

Dominus Dens nosterpro

propter vocent sponsi. Aderit non dico, si habeam, sicul dicit prophela, fontem la~
niotn cordis mei, mulio enim gemitu plenum est, di- crtjmarum (Jerem. ix, 1); sedsi converlar in laerymas,
cerc quod doleo : sed ohsecro vos per ipsum Chri- el lacrymae liam ', in linguas, cl linguse fiam, pariini cst.

slum, utquod diccre non polnero, vos cogilelis novi ;

12. Bedeamus, videamus quid dicit isle : Qtti linbet

eniin dolorcm nieuin exprimt satis digne non pnssc. sponsam, sponsus est ; non est mea sponsa. El noti
Miillos enim adulleros video, qui sponsam tanto prc- giudes in nupliis? Iino gaudeo, ail : Amicus autein
tio cmptain , amalam fceilam ut pulchra fierel , illo
sponsi, qni slat et audil eiun, gatidio gaudcl propter vo-
eniplore, liberalore.illo decoratore, possiderc vo-
illo
cem sponsi. Non, inquit, gaudeo propler vocemmeam,
lunl; et id agunt verbis suis, ul pro sponso anientnr. scd propter vocem sponsi gaudeo. E.o sum in atidien-

Dc dictum est.Wic csl qui baplizat (Joan. i, 53).

illo
do, ille in dicendo: ego siim cnim illuminandus, ille

Quis hnc cxit ct dicit Ego haptizo? quis hue exit et

,
lumen ; ego sum in aure, Verbum. Ergo aniicus
ille

dicit, Ego quod dedcro, hoc est sanctum ? qnis liue

sponsi stat ctaudit eniii. Quare stat? Quia imn cadit.
proccdit qni dicit, Bonum esl libi ut nascaris ex me ?
Quare non eadit ? Quia liuinilis esl. Vide slanlein in
Aiuicum sponsi audiamus, nnn adulterossponsi : au- solido: Non sum diijnus corrigiam calcciimcnli cjus
diamiis zelanlcm, sed non sibi. solvere ( Joan. i, 27 ). liene te humilias, merito non
11. Fratres, regrcdimini cordc ad veslras domns , cadis, merito stas, meiito audis cuin, et gaudio gau-
carnalia loquor, tcrrena loquor; humaiiiiin dico, pro- dcs propter vocem spousi. Sic ct Apostolus amiciis
plcr inlirmitatem carnis veslrie (Hom.w, 19). Multi sponsi, zelat cl ipse, non sibi, sed sponSO. Audi vo-
liabetis conjuges, multi haberc vullis, niulti ctsi non cem zelantis :'
Zelo Dci ros zelo, dixit ; non nieo, non
vullis, habuislis omnino conjuges liaberc
; mulli qui mihi, sed zelo Dei. Unde? qnomodo? qnam zelas, vel
nnn vullis, de conjugibus patrum vesiroriim nali cui zclas ? Desponsavi enim vos uni viro, virginem ca-
estis nulluin cor cst quod non istc langat affeclus
: ; stam exliibcre Clitislo. Quid cigo tinies ? quarc zelas?
niillus in rebus lnimanis lam avius a genere huniano
» In i luribus Jlss., cgo qui. • Mss. prope omncs oniitluut,»! lacrtjmas ctlacnjma: fium.
 1J39 IN JOANNIS EYANGELILM, S. ACCUSTINI 1500
Timeo, inquit, nc sicut scrpcns seduxit Evam astutia 14. Sed quid dicam, fratres? Apertc videamus quid
suit, sic et vestri scnsus eorrumpantur a casiitute qu<c enierit. Ibi eiiim emit, ubi ' prelium dedii. PioquanK
tst in Christo II Cor. xi, 2, 5). Oinnis Ecclcsia vir- dedit? Si pro Africa dcdit, simus Donalisix, ei
( non
go appellata c-t. Diversa esse membra Ecclesix, di- appelleinur Donatistx , sed Cbristiani quia Cbristus
;

versis donis pollere videtis aujue gaudere : alii con- solam AlVicani cmit : quanqiiam el bie non soli Do-
jugati, aiix conjugnlx, alii viduati uxores ultra non natistx. Sed non lacuii in coinmcrcio suo quid emerit.

quxrunt, ali;c viduatx mariios ulira non quxrunt, Fecit labulas : Deo gratias, non nos fefellii. Opus cst
alii integrUalem ab ineunto ajtatc conscrvant, alix ulaudial illa sponsa , et ibi inlelligat cui voveril vir-

'lirginitaiem siiain Deo vovenmt ; diversa siiiitinune- ginitateni. lbi in ipso psalmo ubi dictura esl, Foderunl
/a, sed omnes isli nna virgo cst. Ubi esl ista virgini- mauus mcas ct pedcs, dinumeravcrunt omnia ossa meu;
las ? non cniin in corpore Paucarum feminarum
'• ubi passio Doniini apeilissiinc dcclaralur : qui psalmus
cst, et si dici virginitas in viris potest, paucorum vi- onini anno lcgitur novissima hebdomada imento uni-
rorumsancta inlegrilasetiamcorporis est in Ecclesia, verso populo, imminente passione Clnisii, et apud
et honorabilius menilirum esl : alia auteni membra nos, et apud illos psalmus iste legitur. Inlendite, fra-

non in corpore, sed omnia in mente servant virgini- trcs, quid ibi emil; rccitcntur tabubc conimcri iales ;

lalcm. Qu;u est virginitas mcinis? Lilegra lides, soli- quid ibi emit, audite : Coimnemoriibuntur et converten-
da spcs, sincera charilas. ILinc virginitatem limebat lur ad Dominum univerti fines lerrai ; et adorabunt in
ille, <pii zelabat sponso, a serpente corrumpi. Sicut conspeclu ejus univerta patriw genlium : quoniam ipsius
enim membnim corporis violalur in quodam loco, sic cst regnum, el ipse dominabitur gcntiuin (Psat.wi,
seductio lingux violat virginitalem conlis. In menle 17-29). Ecce quid einit. Ecce quoniam rex omnis lerra;

non corrumpatur, qmc non vult sinc causa tenere Deus cst sponsus luus. Quid ergo ad pannos vis deduci
corporis virginilalcm. taleni divitem? Agnosce : lotum eniit, ct lu dicis,

15. Quid ergo dicam, fratres? Et hxrelici habent Paileni bie liabes. si placeres sponso, o si uon cor-
virgines, elmullx suntvirgines bxrelicorum. Yidea- rupta loquereiis et corrupta quod pejus est, corde,
,
,

miis si sponsum amant, utvirginitas isla custodiatur. non corpore! Amas hominem pro Cluisto, amas di-
Cui cusloditur ? Chritlo, inquit. Vidcanms si Chiisto,
centem, Ego baptizo amicum sponsi non audis dicen- :

non Donato vidcamus cui servelur lem, Bic est quibaplizat ; non audi- dicentein, Qui liabct
: ista virginitas ;

cilo probare poteritis. Ecce oslendo sponsum, quia tpontam, sponsus est. Egonon babeo sponsam, dixit :

ipse se ostendit perbibet sed quid suiii ? Amicus aulem sponsi qui stut et uudit
: illi lcslimonium Joannes, ,

llic est qui buptizut. tu virgo, si sponso huic servas eum, gaudio gaudel propler voccm sponsi (\Cor.xw,l).
15. Evidenier ergo, fralres mei, niliil prodcst islis
virginitalem luain, quare curris ad cum qui dicil, Ego
baplizo; cuni amicus sponsi mi dicat, llic servare virginiiatein, liabere conlinenliam, cleemosy-
est qui ba-
ptiznt ? Deinde sponsus tiius totuni oi bem lenci quare
nas dare; oninia illa qus Iaudantur in Ecclesia, nihil
;

tu in parle cornimperis? Quis illis prosunt ipiia conscindunt unitaleni, id est, luni-
esl sponsus? Qnoniain :

rex omuis terrw Dcus (Pial. xlvi, 8). Ipse sponsus cam illam cbarilalis. Quid faciunt? Diserli siinlmulti in-
liius
toliuu tenel, quia toliim emit. Vide qiianli emerit, ut ler illos, inagnx lingua', fiiimina linguarum.Nuinqiiid

intclligas quid emeril : quod pretium dedit? Sangui- angelice loquuntur? Audiant amicuni sponsi zelantem

inin dedil. Cbi dedit, ubi ludit sanguinem suum? In

sponso, noii sibi : Si linguis hominum loquar el Angelo-

passione. Nonne sponso luo canlas, aul cantare le rum , clturilatem uulem uon habeam, faclus sum ut ara-

lingis, qnando emplus est lotus orbis : Foderunl ma-

menlum soniins, aut cymbatum iinniens
(
I Cor. xin, 1).

nus meat et pedet, dimuneraverunl omuia ossu mea : ipsi

16. Sed quid diciiul? Ilabcmus Baplismum. Habes,
vero consideraverunl et conspexcrunl me; sed non luum. Aliud est liabere, aliud dominari.
, diviserunl
sibi veslimenla mea, el super veslem meain miserunl
Baplismum habes ,
qnia accepisli ut bapiizntus sis,

soitem? Sponsa es, agnoscc veslem spunsi tui. Super

accepisli lanquam illuminatus ; si taincn a te non
quam vcstem niissa cst sors? Inlerroga Evangclium lenebratus : et quando das, miiiislcr das, non pos-
sessor; prxco clanias, nonjudex. Per prxconem lo-
vide cui desponsala sis , vide a quo arrbas accipias.
quitur judex, el in actis tainen non scribitur, Pra'co
Inlerroga Evangelium ; vidc quid tibi dical in passionc

Doinini. Eral ibi tunica : videamus qnalis : desuper

dixit; sed, Judex dixil. Proinde vide m iuiiin esi quod
tcxta. Dcsupcr texta lunica quid significat, nisi cliari-
das, poleslale. Si auteni accepisli, confitere cum amico
sponsi , ISon potcsl homo uccipere quidquam , nisi da-
latein ? desuper texla lunica quid significat, nisi uni-
tum fueril ei de ccelo. Confilcre Cum amicosponsi, Qui
tateni? Ilanc lunicam atlende, quam uec per.secutores
hubel sponsam, sponsus esl ; amicut aulcm sponsi slal el
Cbristi diviserunt. Ail enim : Dixerunl inter sc, Non
dividamus eain, sed sortem super eum millamus (Joan. audit eum. Sed o si Slares etaudires euin, ct non ca«

x:k,2o, deres ut audires te! Audiendo eniin cuni, siares et

24). Kcce iinde audistis Psabnum. Yeslem
perseculores nun conscidcrunt audires : nam loqueris, et libi caput inflas. Ego , in-
: cbiistiani Ecclesiam
dividunt. quil Ecclesia , si sponsa sum, si arrbas accepi , si

pretio sangiiinis illius ledempta sum , audio vocem

' Sic aliquot Mss. At edili : .\on enim in corporc. in corpore

puucurmn femomrum ett. tl post loco, sancla integritas, ua- sponsi ; et vocem amici sponsi lunc audio , si spouso
bent, sanctitas, integrilus. Li., ibi. H.
1501 TIUCTATUS XIV. CAPUT III. 15,12

mco det gloriam , non sibi. Dicat amicus ,

Qui habei tum dal Deus (I Cor. ni, 7). El quisquam noslrum dicit

sponsam , sponsus esl : amicus aulem sponsi slat el au- quia aliquid est? Si dixerimus quia aliquid sumiis, et

dil eum, el gaudio gaudet propter vocem sponsi. Ecce nou illi gloriam dederimus, adulteri suinus; nos
habes Saeramenia, et ego concedo. Habes formam, amari volumus, non sponsum. Vos Christum diligiii-,

sed sarmcnlum es de vite proecisum; tu formam el nos in illo, in (]uo et vos a nobis diligimini. Invi-

osiendis , ego radicem qusro de forma fructus non

:
cem se diligant menibra , sed omnia sub capite vi-
ubi autem est radix, nisi in vant. Dolore quidem, fratres mei, mulla coacttis suni
exit, nisi ubi est radix ;

sarmentorum Paulus lo- dicere et parva dixi leclionem fmire non potui
charitate? Et audi formani ; , : ',

qualur : Si sciam, inquit, omnia sacramenla, et habcam aderit Dominus ut opportune linialur. Nolui enim
omnem fidem (et quanlam amplius onerare corda vestra, quaj volo vacare gemi-
omnem prophetiam et

charilatem autem tibus, et orationibus pro his qui adliuc surdi sunl, el
lidem?), ila ut montes transferam ,

sum Cor. sm 1,2). non inlclligunt.

non habeam, uihil (
I ,

17. Nemo crgo vobis fabulas vendal. Et Pontius TRACTATUS XIV.

fecitmiraculum et Donalus oravit, et respondit ei
;
Ab eo Evangelii loco, meum imple- Hoc ergo gaudium
Deus de coelo. Primo, aut falluntur aut fallunt. Po- tumest, elc, usqucadid, Qui autem incredulus est
slremo , fac illum montes transferre Charilalem au- :
Filio, non videbit vitam, sed ira Dei manet super
lem. inquit, non habeam , nihil sum. Videamus ulrum cumt Cap. ni, f .29-56.
babuerit cliaritalem. Crederem , si nondivisisset uni-
1. Leclio ista de sancto Evangelio excellentiam
tatem. Nam et contra istos, ut sic loquar, niirabilia-
divinitaiis Domini nostri Jesu Chrisli , et humililatem
rios canlum me fecii Deus meus , dicens : In novissi-
hominis qui meruit dici amicus sponsi , nos docet; ut
mis temporibus exsurgent pseudoprophenv, facienles
dislinguamus quid intersit inter hominem hominem ,
signa et prodigia, ut in errorem inducant, si fieri potest,
elhominem Deum. Quia homo Deus Dominus noster
eiiam elecios :ecce prardixi vobis (Marc. xin , 22, 23).
Jesus Christus Deus ante omnia sa?cula et homo in
, ,

Ergo cautos nos fecil sponsus, quia el miraculis decipi

nostro soeculo Deus de Patre homo de Virgine : ,

non debemus. Aliquando enim et desertor terret pro- iimis tamen atque idem Doniinus et salvator Jesus
vincialem sed utrum in castris sit, et aliquid illi
:
CliriMlus, Filius Dei, Deus et homo. Joannes vero
prosil characler ille in quo signatus esl , hoc atlendil
excellentis grati;e missus ante ipsum ; illuininalus ab
qui terreri el seduci non vult. Teneamus ergo unila-
illo qui lunien est. De Joanne enim dicluni est , Non
lem fratres mei : pnvter unitatem , et qui facit mi-
,
eral illelumen, sed ut teslinwnium perhibcrct de tumine
racula nihil esl. In unilale enim erat populus Israel (Joan. i, 8), Potest quidem dici Iunieii , et bene dici-
et non faciebat miracula : praeler unitatem erantmagi
tur et ipse lumen ; sed illiiniinalum , non illiuninans.
Pharaonis el faciebant similia Moysi (Exod. vu, 12,
,
Aliud est cnim luinen quod illumiiiat, el aliud liimen
22, et vui, 7). Populus Israel, ut dixi , non faciebat
quod illuminatur : nam et oculi nostri luinina dicun-
qui erant salvi apud Deum ;
qui faciebant, an qui non
tamen
tur, et in tenebris patent , ct non vident. Lu-
faciebant? Petrus aposlolus resuscilavit morltium
nien aulem illiimiiians a seipso lumen est.et sibi
(Act. ix, 40) ; Simon Hagus fecit mulia(/(i. vm, 10)
luinen est , et non indiget alio lumine ut lucere pos-
erant ibi quidam christiani qui non poterant facere,
sit, sed ipso indigent eaetera ut luceant.
nec quod faciebat Petrus , nec quod faciebat Simon ;
2. Cnnfcssus esl crgo Joannes , sicul audistis, quia
sed unde gaudebant? Quia nomina eorum eranl scripta cum discipulos multos faceiel Jesus, et perferretur
in ccelo. Nam et redeuntibus discipulis , Doininus
ad eum veluli ut insligaretur; quasi invido eiiiin nar-
noster Jesus Cbristus propter fidem gentium lioc ait.
raverunt Ecce plures discipulos
, ille facit quam tu :

Dixeruut cnim gloriantes ipsi discipuli, Ecce, Domine,

ille confessus est qnid esset, et iude meruii ad ipsuin
in nomine luo eliam dwmonia nobis tubjecta sunt. Bene pertincre, quia nou cst austis se dicere quod esl ille.
quidcm confessi sunt, detulerunt lionoreni noniini
Uoc ergo Joannes, Non
dixit « potest homo accipere
Christi ; ct tamen quid ail eis? Nolile in Iwc gloriari, quidquam, niji daium illi fueril de coelo. > ErgoCliri-
quia dwmonia vobis subjecta sunt; sed gaudcte ,
quia stusdat, bomoaccipit. Ipsi vos milii
< testiiiioiiiiim per-
nomina veslra scripla sunl in coelo (Luc. x, 17-20). Pe- hibetis quod dixerim Ego non sum
, Clirislus, scd
trus diEinonia exclusil ; nescio qux anicula vidua , quia missus sum anlc illum. Qui habet sponsam
nescio quis liomo qualiscumqiie laicus habens chari- sponsus est : amicns autem sponsi qui stal et audit
,

latem , tenens inlegritalem lidei, non facit hoc : Pe- eum gaudio gaudet propler vocem sponsi
, » (ld. in ,

trus in corpnre oculus est , ille in corpore digitus ; 26-2'J). Non sibi gaudium fecil de se. Qui enim vult
in eo tamcn corpore est, in quo et Petrus ; et si gaudere de se, trislis erit:qui autciu de Deo vult
liiiniis valet digitus quam oculus, non est lamen pr;e- gaudere, semper gaudebil; qtiia Deus scmpiternus
cisus a eorpore. Helius est esse digiiuin et esse in habere gaudium sempitemum
est. Vis ? Inhaere illi qui
corpore, qiiini esse oculum et evclli de corpore. seiupilernus esl. Talem se dixit Joannes. Proptcr vo-
18. Proinde, fratres mei, nemo vos fallat, nemo cem sponsi gaudet amicus sponsi , ait, non propler
vos seducat : ainalc pacem Chrisli, qui pro vobis cru-
vocem suam el stat, et audil
: eum. Si ergo cadit, r.on
cilixus est, cum Deus csset. Paulus dicil, Neque qui 1
-ii- \iis. u cJiti, ct puuca dixi : lectionem tanvtt Inire
vluntct est aliquid , ncque uui rigci , scd qui incremen- non po:ui.
loOo IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI VMl
amiit cuni : tl<- illo cniin qtiodam qtti cccidil. dictuni confcssus esi accepisse sc, t-t gauderc so dixil propier

est. E: in «eritalt non sieiii (Jonn. vin.il) ; dc diabolo vocem sponsi , ct ait, Hoc ergo gnudium inetcni imple-

dictum osl. Er-o slare dclict amieus sponsi cl anilire. linn esl.

Quid csl starc? Permanere in gratia cjns quam accc- •I. Illum oporlcl crcscere, me aulem minui. Quid csl

pit. Et audit vocem ad quam gaudeat. Sic eral Joan- htic? Illum oportet cxabari, me aulem humiliari.

ncs : noveral undc gandcbat, non sibi arrogabat quod Quomodo crescit Jesus? quomodo crescit Dcus? Pcr-
ipse non crat ; scieb;it illuminaium se , non illumina- fectusnon crescil. Dcus aulcm nec crcscil, nec itii-

torem. Erai aulem lumcn verum, ait Evangelista, quod nniliir. Si enitn crescii, perfectus non csl : si minui-

illuminat omnem hominem vcnicnlem in Imnc mundum Dcns non Jesusautcm Deus quoniodo ctc-
lur, csl.

(id. l, 9). Si ergo omncin bominem, et ipsiint Joan- scil? Si ad ;euilem,quia dignalus cst csse liomo, el

ncm quia el ipsc de boniinibtis. Etcnim quamvis fuit pticr; et cum sitVerbum Dei infans in , pr.vst pi
;

ncmo exsurrexerit iuajor Joanne in natis inulicrum jacuit, el cutii ipsc nialrem suam COndidcrit, lac in-

[Malth. xt . 11), nniis tamen ei ipsc ex his qui nali fanlix de matre su\it : quia crevil crgo Jcsus xlale

Numquid comparandus esl ci qui, carnis, idco forlc diclum est, Illum oporlet crescere,
sunl ex mulieribus.
quia voluit, naliis csl;el idco novo parlti, qui.i no- me uutem minui. Sed quarc et hoc? Joannes cl Jcsus,

vus n;iiu-? Amhx cnim generaliones Domini inusi- quod ad carncm perlinet, coxvi erant : sex mcnscs

talx suut, cl divina et huniana divina non babct •

inler sc habebant (Lhc. i, 56), parilcr crcvcranl; et

inairem , liumana non habct palrem. Ergo unus de si tliiiiiiis anle mortem Dominus noster Jesus Cliri-
exteris Joannes, scti lainen majoris gralia: , ila ut in stus vellet !iic cssc. ct ipsum Joannem hic secum csse,
natis mulierum nemo exsurgcret major illo, taniam quoraodo paritcr crcverant, ita paritcr scnesccrcpo-

testiGcalionera iribuit [>omino nostro Jesu Christo, ul terant : quare ergo, Ji7h>h oporlel crescere , me aulcm
illnni dicai sponsum, 'e amicura sponsi, oon dignum mintii? Prinio, quia jam ct Doniinus tiiginta annorum

lamen solvere corrigiain calceamenii ipsius. Ilinc au- cral (Id. iii. 23) : unmquid juvenis, si jain triginta

divil jam multa Charitas vestra : qitod seqnitnr vi- annoruiii sit, adbuc crese.il? Jam ab ipsa xtate vcr-

deamus; aliquantum eoim spissum estad inlelligcn- gcre iiicipiimt bomines, et declinare ad graviorem

diitn. Sed quoniani dicit ipSe Joannes, quia iioh

po- aHateni, ct indc ad seiieciutem. Sed et si pueri essent

tesl homo accipcrc quidquam nisi datum illi fuerit de , ambo, non diceret, 7//Hin oportel crescere , me autem
catlo; quidquid non inlellcxcrimus, rogemnseum qui imnui; sed dieeret, Sinuil nos oportet crcsccre. Nunc
dat de ccclo : quia homincs snmiis el non possu- , autem triginla annorum ille , triginta et illc : sex

mus accipcrc quidquam , nisi ille dederit qui bomo menscs qui inlcrcranl , nullam dislinguunl xtalcm
non esi. magis illud invenil leclio quam aspectio.

5. IIoc crgo sequitur, et dicit Joannes , Hoc ergo 5. Quid ergo est , J//hhi oportel crescere, me autem
gaudium meum impleium esi. Qnod esi gandinm ipsius? minui? Magnum boc sacramentum ! inlelligal Cbarilas

Lt gandeat ad vocem sponsi. Impletum est in me, vestra. Aniequam venirel Dominus Jesus, homincs
babeo gratiam meam , pltis mibi non assumo ne ct , gloriabantur dc se : vcnit ille bomo, ut minueretur

quod accepi amillam. Quod esl lioc gaudium? Caudio bomiois gloria, e\augeretur gloria Dei. Elenim venit
gaudel propter vocem sponsi. Inlelligat crgo bomo m n ille sinc peccalo, el invenit omnes cum peceato. Si

se gaudere dcberc de sapientia sua , sed de sapientia sic venit ille ut dimitieret peceata , Dcus largiatur,

quam accepit a Deo. Nibil plus qucrat, et non aniil- bomo confileatur. Etcnim confcssio bominis, huiui-
lit quoJ invenit. Mulli cnim ideo facti sunt insipientes, litas bominis : raiseratio Dei , altitudo Dei. Si ergo

qtiia diserunt se esse sapienles. Arguit il!os Aposio- venit ille dimillere homiui peccata , agnoscal homo
lus , et dicii de ipsis : « Quia quod notum est Dei, buinililatem suam, el Deusfaciat misericordiam suam.

:iil, manifesliim esl illis : Deus enim illis manifestavil. > 7//uHi oporlel crescere, me aulcm minui hoc : est, illum

Dc quibusdam ingralis, impiis, audile quid dicat oporlet dare, me autem aecipere; illum oporlet glo-

i Dcns enim illis manifcslavil. Invisibilia cniin

ejus.a me aulem confileri. Iutelligat homo gradum
riliiari,

crcalura mmnli , per ea qux facta sunt intellecla , suum, et confiteatur Deo, et audiat Aposlolum di-
conspiciunlur; sempilerna qiiiiipie virtus ejus ac divi- ccnlcm hoinini superbienti el clato, exlollere sc vo-
nilas, tit sinl ipsi inexcusahiles. » Quare t inexcusahiles? lenti : Quid enim liabes quod non accepisli ? si auleni

Quia cognoscenlcs Deum ; > non dixit, quia non cogno- acccpisli, qnid gloriarh quasi non acccperis (
I l.or. iv

verunl ; « eognoscentes Denro, non sicut Detim glorili- 7)? Intelligat ergo homo qnia acccpit, qui volebat

caverunl aul gralias egeruiit ; sed evantierunt in cogi- suum diccre quod non esl ejus, cl ininuatur : bonum
lationibus suis, et obscuratum cst insipiens cor corum esl enim illi ut Deus in illo glorificetur. Ipse in sc

dicentcseiiimsccssesapienles, stnlli facli stint > (Rom. niiiiiiatur, utin Deoaugeatur. Hxc tcslimonia ct hanc

i, 19 22). Si eiiim Dcum cognovcrant , siniul cognove- veritatem, stiam passionibus suis significavernnt

rant quia non eos fcccrat sapicntcs nisi Deus. Non Christus et loannes. Nam Joannes capite niinutiis,
crgo sibi iribuerenl qtiod a se non babebant, sed ei a Cbrisius in crnce cxaltalus ; ul el ibi .ipparerel quiii

quo acccpcranl. Non aulcni agcndo gralias insipienles esl, Illumoporlct crcsccre, me aulem minui. Deindena-

facti sunt. Ergo Deus qttod dederat gralis , lulit in- tus cst Cbrislus cum jam inciperent crescere dies,
gratis. Noinit cssc hoc Joannes , gralus esse voluil : nalus est Joannes quando cce^crunt minui dies. Al-
 1505 TRACTATUS XIV. CAPDT 111.
1X0
lestaia est ipsa crcatura et ipsa2 passiones verbis nemo accipit. De ccelo venil, supra omnes esl, Doniinus
Joaiiuis dicentis, Illum oporlet cresccre, me autem m- noster Jesus Cbristus : de quo superius dictum est,
nui. Crescat ergo in nobis gloria Dei , et micuaiur Nemo asrendil m cceliim , uisi qui de cxlo descendii,
gloria nostra, ui in Deo crcseat et nostra. Hnc cniin Filius Iwminisqui csl in caclo (Joan. m, 15). Est au-
dicit Apostolus, boc dicit Sciiplura sancta : Qui glo- tem super omnes ; ct quod vidit et audivit , hoc loqui-
rialur, in Domino glorielur (
I Cor. i, 51, ct Jercm. ix ,
tur. H.ibet ciiiin cl Paliem ipse Filius Dei ; babet ct
23, 24). In le vis glori.iri? crescere vis : scd malo luo Patrem, ct audit a Paire. Et quod audit a Patre quid
inale eiescis. Qui cnim male crescit, ju-te miiiuilur. csl? quis boc explicat? Quando lingua mca, quando
Ciescat eigo Deus qui semper perfeclus est, crescal cor nieuin sufficcre potest, vcl cor ad intelligeiiduni,
iu tc. Quanto cnini magis inlclligis Deuni . ct quanlo vel lingua ad proferendum.quid estquodFiliusaudivit
magis capis, videlnr iu le cresccre Deus : in se auleiii a Palie? Forle Eilius Verbuni Palris audivit ? Imo Filius
non crescit , sed scmper pcrfcclus est. Iuleliigcbas Verbum Patris cst. Videiis quemadmbdum bic fatige-
heri modicum , iutelligis bodie amplius, inlelltges tur omnis conatiis lmmanus videtis quemadmodum
;

cras multo ani| lius : luiuen ipsum Dei crescit iu le ;

liic deDcial oinnis conjeclura pectoris nostri , ct
ila velul Deus cresrit ,
qui semper perfeclus mancl. omnis iiilenlio mentis caligimtis. Audio dicenlem
Queniadmodum si curarcnlur alicujus oculi ex pri- Scriplurani quia Filius boc loquitur, quod audil a
siina ea:ciiale , el inciperet videre paululum lucis , ct Patre ; et ruisus audio dicentem Sciipluram quia
alia die plus videret, cl lerlia die ainplius , videreiur ipse Filius Vcrbuin Patiis esl : ln principio erat Ver-
illi lux crescere : lux tanien perfecla est, sive ipse bum, ct Verbum cral apud Deum, et Deus cral Yerbum.
videal, sive non videat. Sic est et inlerior bomo : Nos loquiinur veiba vol.mtia el tianseunlia : mox ut
proficit quidem in Deo',et Deus in illo videlur cre- sonuerit ore tuo verbutn luum, transil ;
pcragii stre-
scere; ipse lainen minuilur, ul a gloria sua decidal, et piluni suum el liansil iu silentium. N mquid poles
in gloriam Dei surgat. sequi soiuim luuni, et icnere ut stet ? Cogitaliu tainen
6. Et dislinctejam ct manifeste apparet qnodmodo lua manit, elde ipsa cogilalione manente dicismulia
audivimus. Qui de surxum venit, supra omnes esl. Vide verba lianseunlia. Quid diciinus, fralrcs? Deus cum
quid dicat de ClnisLo. Quid de se? Qui esl dc tcrra, de loi|uerelur, adbibuil vocein, adbibuit sonos, adbibuil

tcrra esl, el de lerra loquitur. Qiii de sursum venit, su- syIlabas?Si adbibuit ista, qua liugua locutus est?
pra omnes est; Cliiislus est : Qui aulem esl de teira, Ilebraia, an gr:cca, an latina ? ibi necessarix lingux-,
de lcrra cst , et de teira loquilur ; Joannes est. Et boc ubi disiinctio genlium. lbi auiem nemo poiest dicere,
esl toium, Joannes de terra est, et de terra loquilur? illa lingua, vel illa lingua loculum esse Deum. Cor
totum testimonium quod perbibet de Cliristo, de lerra luum attende. Quando concipis verbum quod dicas:
lnquilur? uon voces Dei audiunlur a Joanne, ubi le- dicam enim , si potci o ,
qucd iu nobis altendamus ,

siimonium perhibet de Chiisto? Quomodo ergo de non mide illud comprcbcndainus : quando ergo con-
lerra loquitur? Seddelioniinediceb.it. Quanlum ad cipis verbum quod proferas, reiii visdicere, et ipsa
ipsum lioininem perlinet, de lerra cst, et de lerra lo- rci conceptio in corde luo jam verbum est; iiondum
quilur : si autem aliqua loquitur divina, illuminatus processit, sed jani natum est in corde, et manet ut
cst a I eo. N.im si non essct illuminalus, terra lerram procedat : attendis autcni ad quem procedat , cum
loi|uerclur. Ergo seorsum est gralia Dei , seorsuni na- quo loquaris; si Latinus esl , vocem lalinriin qu.eris;

lura Jioiniuis. Modo naluram Iiominis interroga : na- si Grxcus cst, verba giaeca mcditaris; si Punicus est,

scituret crescit, usitata ista bomiiiuin discit. Quid no- altendis si nosti linguam puuicam ; pro diversilale au-
vit uisi lerram de lerra? Huniana loquitur, Iiumana ditorum diversas lingiiasadhibes, ut proferas verbum

novit, buniana sapit; carnalis carnaliler xslimal, car- conceplura : illud aulem quod corde coneeperas, nulla
naliier suspicatur : ccce esl totus bamo. Vcniat gra- lingua lenebatur. Cum ergo Deus loquens, liiiguam
tia Dei, illuminet tenebras illius. sietil dicit, Tu illu- nou quarercl , el genus locutionis ' non assuinerel,
minabis tucernam ineam, Domine ; Deus mcus, illumina quomodo auditns est a Filio, ciiin ipsuni Filium sit

lenebrasmeas (Psul. xvn, 29); assiimat nieiilem liuma- locutus Deus? Quomodo euiin tu vcrbum quod lo-
1
nani, converiat ad lucein suam : incipit jam dicere, quuris, in corde babes , et opud te est , et ipsa con-
quod Apostolus dicit, Xon ego aulem , sed gratia Dei ceplio spiiitualis esl (nani sicul aniuia tua spirilus
mccum (lCor. xv, 10); et, Vivo aulemjam non ego, w- csl; ita ct verbura quod cuucepisti, spiritus est
vit autcm in me Cliristus (Galat. n, 20). Iloc est, //- nondum eniin accepil souum ut per syllabas divida-
lum oporlel cresccre, me aiitem minui. Eigo Joannes, lur, sed nianei in conceptioae coidis et iu specolo
quod ad Joannem pcrlinct, de lerra est, et de lerra nientis*) : sic Deus cdidit Verbum, hoc cst, gciiuil
loquilur : si quid divinum audisli a Joannc, illumi- Filium. Et lu quidem ex lempore gignis verbum etiain
nanlis cst, iion recipienlis. corde Deus sine lcmpore gcnuii Filium pei
in : ,

7. Qui de ccelo venil, supra omncs esl ; ct quod vi- qucm creavit oinnia tenipora. Cnm ergo Verbum Dc
dit cl audivit lioc leslificalur ; et testimonium ejus Fdius auiem locutus est nobis, non ver-
,
Kilius sit,

1
vindacinensis Ms., in Batm.
« Editi, com-ertalnr. Melius Mss. omnibus vss., etocuUonis.
, convcrtat ;' scilicet,' •-
in
gralii!. > lerkrae mss., i» speciaculo mentis.
i
 1507 IN JOANNIS EVANGEl .iUM, S. AUGUSTINI 1508

bum sniliii, sed Vcrbum Patris, se nobis loqui voluil, est Dcus verax , et nusii illum Dcus : Dctis misit

qui Vcrbum Patris loquebalur. Hoc ergo quomodo Deiiin. Junge ambos, tinus Deus, Deus verax missus

decuit, et oporluil, dixii Joannes quomodo polui-

: a Dco. Dc singulis intcrroga , Deus : et de ambobus
iiuis. nos exposuimus. Cui ad cor nondum pcrvcnit di- inlcrroga, Dcus. Non singuli Deus '
cl ambo dii, scd

gnus de tanta rc intellectus, lialiel qno seconverlal singulus quisque Dcus ct ambo Deus. Tania cnim

habet quo pulsct, habei a quo qiueral, babet a quo ihi esi charilas Spirittis sancti , lanta pax unilatis,

pclal, baliet a (|uo accipiat. utde sinmilis (iiin iuterrngalur , Dous lilu respon-

8. Qui de ctclo vcnil , supra omncs cst : et quod vidit dcatur; de Trinitate cum interrogaitir, Deus libi re-
ct audivit , lioc tcstatur ; et lcstinwnium cjus ncmo ac- spondeatur. Si enim spiriius hominis quamlo inhxrct
<•;'/ it. Quoriimdam crgo nemo.
Si ncinii, lilquid vcnit ? Deo tiiiiis spiritus est , aperle Apostolo dicente, Qui

Kslquidam populuspneparalusad iram Dei, damnan- adltwrel Domino, unus spiritusesl(lCor. VI, 17); qiianlo

dus ciiin diabolo borum nemo accipit leslimonium

:
magis Filius a?qualis adh;crens Patri simul cum illo

Chrisli. Nam si omnino neino, nulliis liomo quid ;

iiniis Deus cst? Atidile alterum teslinionitim. Noslis

csl quod sequilur, Qui autem acccpil lestimonium cjus, qiiam miilti ciedideiunt ,
quando omnia qit:e habe-
signavit quia Dcus vcrax cst ? Certe ergo non nemo, liant, ad pedcs Aposiolorum vcndila posucrunl, ttt

si lu ipse dids, 0'" accepil tcstimonium ejns, signavit dislribuerclur unicuique sicut opus crat : el dc ill.i

•quiaDens verax cst. Responderel ergo fortasse Joan- congregatione sanclorum quid dicit Scriptura ? Erol

nes interrogalus, ct dicerel, Noviquid dixerim, nemo. illis aniinti una et cor unum in Domino [Act. iv , 5 -2).
Est enim quidam populus natus ad iram Dei , et ad Si charilas dc tot animis lecit animant unam , ct de
hoc prxcognilus. Qui sint enim credituri , et qui non tot cordibus fecil cor nntim ,
quania csl charitas in-

sini credituri
, novil Detis ; qui sint perseveratnri in ler Patrem ct Filium? Major utique polesl esse quam
co quod crcdiderunt, cl qui sint lnpsuri, novil Deus inler illos homines quibus erat cor unum. Si ergo

ct nuineiati smil Dco omnes fiilnri in vitam selernam mullorum fratrum cor unura propter cliaritatem, et

ctnoviljam populum dislinctum. Et si ipse

illum mullorum fratrum anima una proptcr charilatem
novil, et Prophetis dcdit nosse per Spirilum suum, Deus Paier et Deus Filius, dieturus es quia duosunt?
dedit cl Joanni. Allendebat crgo Joannes ,
non oculo Si duo dii sunl, non e>t ibi siunina charitas. Si cnim

suo; nam quantuni ad ipsum pertinet, tcria csl, ct hic lanla charitas esl , ut animam tuam el animam
de lcrra loquitur : sed in ca gralia Spiriltts ,
quam amici tni tinam animam Taciat; quomodo ibi non cst
acccpilaDeo, vidit qucmdam pnpuliim impium, in- iinus Dcus Paler et Filius ? Absit ut hoc senliat fides

tidelem ; atlendens illum in infidclilato sua, ait, Te- non licla. Prorstis qnantum excellal charitas illa,

Uimoniutn cjus qui venil deccelo, nemo accipit. Quoiuin hinc inlelligite. Muli.r animx sunl multorum bomi-

ncmo? Eorum qui ad sinislram fuluri sunt, eoruui nuin , el si se diligunt, una anima est ; scd possunt

quibus dicelur, lte in ignem wtcrnum. qui pra-paralus dici ct nuilla: animx, possunt in hominihus, quia non

cst diabulo ct angelis cjus. Qui ergo

accipiunl ? llli est lanla conjunclio : ihi aulem , unum Dcum licet

qui ad dexleram fuluri snnt, illi quibus diceiur, Yc- dicas ; duos aul tres deos non licet dicas. Ilinc tibi

nite , bcncdicli Palris mei, percipile regnum quod vobis commendatur supereminenlia el summitas cbariiatis

paralum esl ab origine mundi [Mattlt. xxv , 41 , 54). lanla, ul major esse non possit.

Allendit ergo in spiritu divisionem , in genere autcm 10. Qnein cnim misil Deus , verba Dei loquilur. Hoc
lniiiiano commixlionein; et quod nondum locis sepa- uiique de Christo dicehat , ut se ab illo dislinguerel.

ratum est, separavit inlcllcctu, separavil cordis

aspe- Quid cnim ? ipsum Joanncm nonne Deus misit?An
tlu; cl viditduos populos, fidelium et infidelium : non ipse dixit, Missus sum ante eum {Joan. m , 28) ,

atlendit infideles , etait, Qui de ccelo venit, supra cl , Qui me misit baptizare in aqtta (Id. i , 33) : cl de
omnes esl : et quod vidil el audivit , hoc lestatur '
;
ct illo dictum est, Ecce milto angelum meum anle tc , el

•xsitmonium cjus nemo accipit. Dcinde transliilil sc a prwparabit viam tuam? Nonnc et ipsc vcrba Dei loqni-

sinistra, et aspcxit ad dexleram , et secutus ait ,

Qui lur , de qtio eliam diclum est quod sit ainplius quani

accepit teslimoninm cjus , mgnavit quia Deus verax cst. propheia (Maiach. m, 1 ; Matth. xi, 10, 9)? Si crgo

Quid cst, signavil quia Deus verax esl , nisi, bomo el ipsum Deus niisit, et verba Dei loquitur; quomodo

mcndax est, elDeus vcrax est? Quia nemo boniinum ad distinclionem, dc Christo cum dixissc accipimus,

polest dicerc quod verilalis cst , nisi illuminelur ab Quem enim misit Deus , verlra Dci toqttilttr? Scd vide

co qni mcnliri non pnlest. Deus crgo vcrax, Christus

quid adjungat : Non cnim ad mensurant dat Detts Spi-
riium. Quid esl boc, Non enim ad mcnsuram dut Deus
aulem Dcus. Vis probare? Accipe tcstimonium cjus,
Qui enim accepit testimonium ejus signavit Spiritum ? Iiivenimiis quia ad iiiensurain dal Deus
el ir.venis : ,

quia Deus verax csl. Quis? Ipse qui de ceelo venit ct Spirituni. Audi Aposlolum dicentem, Secundum men-
suram donationis Cltrisli (Ephes. IV llominibns
supra omnes esl, Deusverax est. Scd si uondiim illum , 7).

intclligis Deum, nonduni accepisti leslimoniuiD ejus : ad niensiiram dat, uuico Filio non dat ad nieiisuram.

accipe, ct signas, procsumenler intclligis, delinientcr

Qnomndo honiinihus ad mcnsuiani? Alii quidcm daltir

agnoscis quia Deus vcrax cst. per Spirilum sermo sapienlia: ; alii sermo scienlice se-

9. Qucm cnim misit Dcus , verba Dci loquitur. Ipse cundum eumdem spiritum ; alii fides in eodem spiriln,

1
Slss.. loQuiltiT : et pust, loco, trar.slidil, habent, titlit.
1
sic onincs Vss. At ctlili : \on siiiguli dii.
ie:09 TIUCTATUS XV. CAPUT IV. 1510

o(ii proplictia , atii dijudicalio spiiiluum , alii genera sam carne. Manens cnim Dcus apud Patreni apud ,

tinguarum . atii donalio curatiomim. Numqtiid onmes homincs faclus est honio ui tu per illum qui ad le ,

aposloli ? uumquid omnes proplieUc? numquid onwes facius estbomo fieres lalis qnalis cnpit Deum. Non,

doclorcs? numquid omnesvirlutcs? numquid omnes dona enim homo polerat c.ipcre Deiim viderc poterat :

liabent stinilalum? numquid omnes tinguis loqttuntur? homo boiuincin, caperc Deum non poleral. Unde non
nnmquid omties inlerprelantur (1 Cor. xn , 8 , 9 , 10, polerat capere Deum ? Quia oculum cordis tnidc ca-

29, 30)? Aliuil habet iste, aliud ille; et quod habet peret, non babcbat. Erat ergoaliquid inlus sauciuin,
illc , non liabet istc : mensura est , divisio quirdam etaliquid fnris sanum : coiporisoculoshabebal>anos,
donornin est. Ergo liominibus ad niensurain datur, ct cordis oculos babcbai saucios. Facins estille homo ad
concordia ibi unum corpns facit. Quomodo aliud ac- cnrpnrisociilum ; ul credens in eiim qui videri corpora-
cipit nianiis ut operetur, aliud oculus ut videat , aliud lilor pomil, cnrarcris *
ad eum ipsuin videndum quem
auris ut audial , aliud pcs ut ambulet ; aninia tamen spiiiliialilerviderenoii pnteras. Tanto tempore vobiscum

una cst qiiac ngit oinnia, in mami ut openlur, in sum, et uon cognovistis me, Philippe ? Qui me vidil, vidit ct

pede ut ambulet , in aure ut audiat, in ueulo ut vi- Pittrem. Quare illi non illum videbanl? Ecce videbant
deat : sic sunt eliam divcrsa dona fidelium, laiiquam illum, ctPalrem non videbant : videbant caruem, scd
mcmbris ad mensiirain cuique propriam dislributa. majcslas lalebat. Quod videbanl discipuli qui amave-
Sed Cbrislus qni dal, non ad mensurani accipit. runt, videruiu et Judoei qui crucilixerunt. Inlus crgo

11. Audi cnim adliuc quid sequittir ;

qtiia de Filio eral totus iile, et sic inltis in carne, ut apud Patrem
dixerat , Non enim ad mcnsurant dal Deus Spiritunt : mancret : non enim dcseruit Palrein quando venit
Palcr ditigit Filium, el omniadeditinmanuejus. Adje- ad carnem.
cil, Oninia dedit in ntanu cjus , ul nosscs et hic qua 13. Carnalis cogilationon capil quod dico : differat

disiinctione ' dictuni sit , Pcttcr diligil Fitium. Quare inlellectum , et incipiat a fide; audiai quod scquitur :

enim? Pater non diligit Jnanncm? ct lamen non Qui crcdit in Filium , liabet vitam eeternam : qui autem
oninia dedil in manu eju». Palcr non diligil Panbim ? incrcdiilits est Filio , non videbit vilam , sed ira Dei ma-
et tanien non oinnia dedit in niami ejus. Pater diligit ncl stiper eum. iSon dixil, ira Dei venit ad euin ; sed,
Filiuni : sed quomodo Paler Filium , non quomodo ira Dei manct supcr cum. Omnes qui nasciinliir mor-
dominus servum qunmodo Uiiicnin
; , non quomodo lalcs, habcnt secum iram Dei. Quam iram Dei? Quani
adoplalum. Ilaque omnia iLilii in manu cjus. Quid aceepii primus Adam. Si cniiu peccavil primushomo,
est , omniit? Ul tanlus sil Filius, quanliis cst Pater. ct audivii, Morte moricris (Gen. n, 17); faclus est
Ad jequalilalein cnim sibi gcnuit eum, cui rapina nnn morlilis illc , et ccepimiis nasci morlalcs ; cum ira
essel in forma Dei csse xqiinlcm Deo (Pltilipp. n, 6). Dei nali suinus. Venit inde Filins non habcns pccca-
Pater diligil Filitim , el oumia dcdit in ntanu ejus. lum , ei indutus est carne , indutusest mortalitate. Si
Frgo cum ad nos dignaliis est millere Filium , non ille nnbisciim commuiiicavit iram Dtrf, nos pigri su-
puleinus aliquid niinus nobis missum quam est Patcr. mus ciini illo communicarc gratiam Dei ? Qui ergo
1'ater miltens Filiuin, se alterum misit. — non vult credere in Filiuin , ira Dei manel snper eitni.

12. Namque putanles adlnic discipuli quia Paler Qu;c ira Dei? Dc qua dicit Apnsiolus , Fuimus el nos
aliquid majus est quam Filius , videnies carncin et naiura filii irce sicul et caneri (Eplies. n, 5). Oinncs
non inlelligentes divinilalem , dixerunt ei : Domine, ergo liiii ira: ; quia de malediclo mnrtis venienlcs.
oslende nobis Patrcm, el snlftcil nobis. Tanquani dice- Crede in Chrislum factum pro le morlalem , ui illum
rent, Jam novimus le, et benedicimus te, quia novi- capias immorlalem : quando enim ccperis ejus im-
mus le : gralias eiiim libi agimus , quia ostendisti lc morlalitalem , nec tu eris morlalis. Vivebat , morie-
nobis ; scd Palrcm noiidum novimus : propterea cor baris : mortutis cst , ut vivas. Altulit graliam Dei
nostrum ai dct, et satagil coucupiscentia quadam sancla abslulit iram Dci. Deus vicil niortem, ne inors vincc-
videndi Palris lui qui le misit ; ipsum nobis ostendc, rel bominem *.

et nibil amplitis a le desiderabimus suflicit enim no-

:
TRACTATUS XV.
bis cum ille fuerit demonslratus ,
quo major csse
Ab eo Evaugclii loco , Ut ergo cognovil Jesus quia au-
ncniopotesl. Bonacoucupiscenlia, bonum desideriiim ;

dierunl Pliarisai,quia Jesus plurcs discipulos facil,

scd parvus inicllectus. Attendens enim ipse Dominus
ctc., usque ad id, F.t scimus quia hic cst vcre Salva-
Jesus parvos magna quierentes, ct se ipsum magnum
tnr niundi. Cap. iv , y . 1-42.
inier parvos , cl parvum inter parvos, ail Philippo

qui hoc dixerat , uni ex discipnlis : Tanto temporc 1. Non rude est aiirihus Charilalis veslrae , evan-

vobiscum sum, ct non cognoiistis me, Pliilippe ? Posset gelistam Joannem velut aquilam volare aliitis, caligi-

Cognovimus nenique ternc Iransccndere, ct liiccm vcritatis firniio-

bic Pbilippus respondere, te ; sed niim-
Oslende nobis le? Te cnguovimus, ribus oculis intueri. Mulla eniin jam ex Evangelio
quid diximus libi,

sed Palrcm quxrimus. Subjecit stalim : Qui mevidit, ejus pcr ininislerium noslrum Domino adjuvantc tra-

Palrem (Joan. xiv, ctata sunt : ex ordine aulem scquilur Iktc leclio, qu;c
vidil et 8, 9). Si ergo aqualis Patri
missus est, non eum xstimemus ex infirmitatecarnis, 1
Editi, curreres. Conscntiunt Slss., exce|itis duobus (|Ui

sedcogilemus majesialemindulamcarne, non oppres- fernnl, curareris.

» sic aliquot optimx nol:c Mss. Al cditi, libit mortevt, m.

• Remisiensis vs.. nitia ad dktitwlioncm. tnori biberi t Iwrmnem.

tr>ti IN J0ANN13 EVANGELIOM, S. AUGl STINI 1512

Ea qute diciunis sam Doniino do- siain , et Seip9um tradidit pro ca , iniindans cam lava-
hodie reciiala csl.

sic auditnri cstis ut magis recognosealis cro aqua in verbo, ut exliiberet ipse sibi gloriosam
nanle mnlti ,

Ecclesiam non habeiilem maculam aut rugain aut

qu.im discatis. Nori ideo lamen pigra debei esse in-
, ,

scd recognilio. Iloc le- aliquid hujusmodi > [Eplies. v, 23-27). Mundans eani.
lenlio , quia hon esi cognilio,
Uride? Lavucro aquce in vcibo. Quid cst baplisnius
«iiim csi, ct hanc tectioiiem iraciandam gestamus in
C.liristi ? Lavacrum aqtise in verbo. Tolle aquam, non
manibus, quod Dominus Jesus ad puleum Jacob lo-
est lolle verbum
baptismus non cst baptismus.
quebaiur cum Samaritana muliere. Dicta cnim ibi suni
: ,

m.vstcria, et magriariim similitudines rerum; 5.Jam ergo his proejactis per quaa venil ad collo-
magna ,

pascentcsaniinamesuricntem, reficienleslanguentem. culionein cum ilta mulicre, videantus qnai reslant

cnin audisset, cognovisse plena niysteriis , et gravida sacramciitis. « Oportebat

2. Dominus cnini hacc c

Pbarisxns quod p'.ures discipulos faeerel qii.un Joan- anlcm, inquit, euin transire per Samariam. Venit
iptizaret (quanquam Jesus non bapli- crgn in civitatem Samariae qua; dieitur Sicliar juxla
ncs , et plures I)
,

zarcl, scd discipuli ejus), rcliquit Judocam lerram, ptxdium quod dcdit Jacnl) Glio suo Josepb. Eral au-

eiabiiliicmm iiiGalilxani» llincdiuliusdisputandum lem ibi fons Jacob. > Puteus erat : scd oiunis puteus
fons non oninis fons piilcus Ubi eniin aqua de terra
non e^t, ne immoranles in rrianifestis, anguslias icm-
, :

inanat, et usui pnehctiir haurientibiis fons dicilur

paiiamur ad obscura scrutanda ei aperienda.
, :
poris
sed si in promptu ct siipcrficie sit, fons laniiini dici
Ulique Dominus si sciret Pharisasos ila de se cogno-
i

visse quod plures discipuins facerel, ct qnod plures tur ; si autem in alio et pronindosit, ila putcus voca-
,

ad salutcm valeret sequendi hoc cis

lur, iii fontis nomen non amiiiat.
baptizaret , ut
G. Jeoits ergo faligatus cx itinere sedebat sic supi
ut el ipsi cssenl discipuli , et ipsi vellenl ab eo
,
euni ,

funlcm. Ilora crut quasi sexla. Jam incipiunt mysicria.

baptizari magis non relinqucrel Jiidieam lcrram sed
; ,

inaneret quia vero cognovil eonini

Non enim frustra faligaiur Jesus ; uon eniin frusira
propler illos ibi :

quia non fatigatur Virtus Dei ; non enim liusira fatigalur, ji.i
scienliam , siinul eognovit et invidentiam ,

boc propterea didiceruril ut sequerentur , sed ut per- quem faligati rccreantur; non eniin frusira faligatur,

quidem el praj- quo descrcnle faligamiir quo prxseule lirinainiir.

sequcrenior; abiit inde. Polcrat ille ,

non occidi, noltet; Faligalur lamcn Jesus ; cl fatigalur ab itinerc , et se-

sens ab bis non tcncri.si nollet ; si

sed quia in oiuni det , et juxta puleuni sedel , et bora sexla fatigatus
quia potuii et non nasci , si nollet :

hominibus in se eredituris scdet. Omnia isla innuunt aliipiid , indicarc voltnil

re quain gcssit ul lionio ,

aliquid inlcnlos nos faciunt ut pulsemus hortanlur.

prabebat excmpluin (quia unusquisque servus Dei non ; ,

Ipse ergo aperiat et noliis et vobis qui dignatiis csl

peccat si secesserit in alium locum , videns furorem
,
,

aut qnxrentium in nialum iia liorlari utdicerel, Pulsalc, el apcrietur vobis (Hlalth.
forle peisequenlium se ,

VII, 7). Tihi fatigatus esl ah itinere Jcsus. Invenimiis

animam suani ; viderelur autem sibi servus Dei pec-
nisi in facicrido Dominus prxcessis- Viitutein 1
Jesnm, et invenimus infirmum Jcsum ;
care si facercl ,

non foilcm et iiilirniuiii Jesuni fortcm qilia in principio

magisler bonus ut ducerel
:
,
set) , fecit lioc ille ,

cral Verbum , ct Verbum eral apud Dcum , el Dcus crett

qnod tiineret.
Verbum : hoc crat in principio apud Deum. Yis vidcre
3. Forlassis cliam lioc moveat, cur dictuni sit,
quam Joanncs; cl posteaquam quam iste Filius Dei foiiis sit ? Omnia per ipsum facta
Baptiznbat Jcsus plures
Quanquam sunt et siue ipso factitm est niltil ; et sine lahnre facta
dicluin est , Baptizubal , subjectum cst ,
,

sed discipuli ejus. Quid ergo ? siinl. Quid ergo illo foiiius, per queni sine lahore fa-
Jesus iion baplizabat ,

cum addilum cta sunt onmia ? Infirmlini vis nossc? Vcrbum caro
fatsum diclum erat, et correctuia est ,
factum csl et Itabilavil in nobis (Joan. i, 1 5, 11).
est, QuanquamJesus non baplizabat, scd discipuli cjus? , ,

Forlitudo Christi te creavil , inlinnitas Chrisli lc re-

An ulrumque veruin est, quia e.l Jesus baplizabal, cl
ereavit. Forliludo Clu isti fecit ut quod nor crat es-
non bapii/.alial? Baplizabal enim ,
quia ipsc iininda-
scl iiilirniilas Chrisli fecit ul quod eral uon pcrirel.
bat ; uon baptizabat ,
quia non ipse tingcbai. Prabe- :

Condidit nos fortiludinc sua qu;csivit nos infirmix

bant discipuli miuislcrium corporis ,
praebcbat ille ,

lale sua.
adjutorium mnjesiatis. Quamto eniin cessarct a bapli-
7. Nulrit ergo ipse infirnius infirinos lanquatn
zando, quamdiu non cessal a n.undando? De qno
,
di-
gallina pullos suos ; huic enim se siniilem fecil :

clom est ab eodcm Joanne, per Joannis Ilaptist.e per-

Quvties volui , inquit ad Jerusalem , contjrcgare ftlios
sonam dicenlis, Hic esl qni baptixal (Joan. i, 53).
tnos sub altts lanquam yallina pullos tuos, el uoluisli
Ergn Jesus adbuc bapliznl ; et qiio usque baptizandi ,

(Mitliii. xxin 57) ? Vidclis autem , fratres queniad-

siiimis, Jesus baptizat. Securus lioino acccdal ad
, ,
in-

babet cnim superioreni inagi- inodiun gallina inlirmelur cum pullis suis. Nulla alia
fcriorein minislrum ;

avis quod sit maler agnosciiur. Vidcinus nidilicare

struin.
Baptizat quidem Christiis passeres quoslihel anle oeulos nostros ; hirundiiics,
4. Scd forle ait aliquis :

ciconias colunihas quolidie videnius nidilieare quos

iu spirilu , iion iii corporc. Quasi vero allerius dono , ;

nisi quaudo in nidis vidcmus, parentes esse non agno-

quain illius , quisquam etiain sacramento corporalis
imbualur. Vis nosse quia ipse seiinus. Gallina vcro sic inlirmatiir in pullis suis, ul
el vi.-ibilis Baplismatis
etianisi ipsi pulli non scquantur filios nnn vidcas,
_ baplizal , non soluin spirilu, scd eliam aqua? Audi ,

Aposlolum : < Sicut Christus , inquil , dilexit Ecclc-

1
Mss. ([iiatuor, fortem.
1513 TP.ACTATLS XV. CAPUT IV 1..U
matrem tnmen agnoscas. Ita fit alis demissis plumis ,
nas terras incolcrenl. Longum cst oiiginem Samari-
hispida voee rauca omnibus membris dcmissa ct
, , lanorum relexere, ne nnsinulta teneant.et neccssaria
abjecta , ut quemadmodum dixi , eliamsi filios non non loquamiir : snfficit ergo ut Samaritanos intcr
videas, matrem tamen intelligas. Sic ergo infirmus alienigenas deputemus. Et ne hoc audacius me arbi-
Jesus, falignius ab itincre. Iier ipsius est caro pro tremini dixisse quam verius , audile ipsum Dominum
nobis assimipta. Quomodo enim iler babel qui ubique Jesum, quid dixerit de illo Samaritano, uno de de-

est, qui cusqunni decst? Quo it, aut unde it , nisi cem Ieprosis quos mundaveral, qui solus rcdiit ul
quia non ad nos veniret, nisi formam visibilis carnis gratias ageret : Xomte decem mundati sunl? et novem
assumeret ? Quia crgo venire ad nos eo niodo dignatus ubisunt ? non eral alius qui daret gloriam Dco. nisi alie-
esl , ut in forma servi assumpta carne appareret , ipsa niqena iste (Luc. xvn, 17, 18). Pertinet ad imagincm
carnis assumplio esl iler ipsius. Ideo fatigatus ab ili- rei , quod ab alienigenis venit
ista mulier, qu:c typum
tere quid cst aliud, quam faligatus in Carne ? Inlir- gerebat Ecclesire enim eral Ecclesia de Gen-
: vciitura
inus in carnc Jesus : sed noli lu infirmari ; in illius libus, alienigena a genere Juda:onim.
Audiamus ergo
iiifirmitatc lu forlisesto, quia quod iufirmum est Dei, in illa nos, et in illa agnnscnmus nos
, et in illa gra-

fortius cst liominibus (I Cor. i, 25). lias Deo agamus pro nobis. Illa enim figura
crat, non
8. Sub Iiac rerum imagine Adam qui erat forma veritas; quia et ipsa prxmisit figuram, et facta
est
fuluri (Rom. v, ti), prabuit nobis magnuni indicium vcritas. Nam credidit in eum, qui de illa figuram no-
sacramenli ; imo Deus in illo pr.tbuit. Nam et dor- bis prailendebat. Venil ergo liaurire aquam. Simplici-
miens meruit accipere uxorem , ct de cosla ejus facta ter vcnerat baurire aquam , sicul solent vel virl vel
csl ei uxor (Cen. n, 21) : quoniam de Christo in cruce feminae.
dormiente futura erat Ecclesia de latere ejus, de la- 11. < Dicit ei Jcsns : Da mihi bibere. Discipuli
lere scilicel dormientiG ; quia et de latere iu cruce enim ejus nbierant in nvitaiem , ut cibos emcrcnl.
pendenlis lancca percusso (Joan. xix, 54) Sacraincnta Dicil ergo ei mulier illn Snmaritnna : Quomodo tu Ju-
Ecclesiaj profluxeruut. Sed quare hoc dicerevolui, d;eus cum sis, bibere a mc poscis qu.-e sum mulier
,

fralres? Quia infirmitas Cbristi nos facit fones. Ma- Samaritana Non enim coutuntur Judxi Samaritanis.
?

gna ibi imago pracessit. Potuit Deus carnem delra- Videtis alieuigenas omnino vasculis eorum Judaii :

here bomini unde faceret feminam, et magis videtur non utebantur. Et quia ferebat secum mulier vascu-
quasi congruere potnisse. Fiebat enim sexus infir- liun unde aquam liauriret, eo mirata
esl, quia Ju-
inror, el magis de carne inlinnitas ficri debuil qiiam dxus pelebat ab ea bibere, quod non solebant facere
de osse : ossa cnim in carne lirmiora sunt. Non de- Juiiri. Ille nutem qui bibere quserebat , fidem ipsius
traxit carnem unde facerel mulierem; sed deiraxit mulieris sitiebat.
os, et dclracto osse formata est mulier, et in locuni 12. Denique audi quis petat bibcre. Respondit Jesus,
ossis caro adimplela est. Poterat pro osse os rcddere, et dlxit ci : Si scires donum Dei, el quis est qui dicil tibi,

poterat ad faciendam muliercm non coslain, scd car- Da mihi bibere, tu forsitan petisscs ab eo, et dedissel libi
nem delrabere. Quid igitur significavit ? Facta est aquamvivam. Pelil bibere, et promitlit bibere. Eget
niulier in cosla lanquam forlis : factus est Adam in quasi accepturus, ct affluit tanquam satialurus. Si
rarnc tanquam infirmus. Clirislus est et Ecclesia, il- tcires , inquit , donum Dei. Donum Dci est Spiritus
lius infinnitas nostra est fertitudo. s.inclus. Sed adbuc mulieri lccte loquitur , et paula-
9. Quare ergo liora sexta? Quia aetale saeculi sexla. lim inlrat in cor. Forlassis jnm docet. Quid enim isla
Computa in Evangelio lanquam unam boram unam , liortatione suavius et benignius? Si scires donum Dei,
rclalem ab Adam usque ad Noe ; secundam a Noe ct scires quis est qtti dicil libi, Da milii bibcre , tu forsi
usque ad Abrabam; leriiam ab Abraliain usque ad lun peleres, et darcl tibi aquam vivam : huc usque sus-
David ;
qtinrtam a Dnvid usque nd liansiiiigralioneni pendit. Viva aqua dicitur vulgo illa iiu.-e de fonte exit.
Babybini.e ;
quiniam a transmigratione Babylnnia» Illa enim qua; colligilur de pluvia in lacunns aut ci-
usque ad baptismum Joaunis : inde sexla agilur. slernas, aqua viva non dicilur. El si de fonlc mana-
Quid miiaris? Veuil Jesus, et bumilinndo se venit nd verit, et in loqo aliquo collecta steterit, nec ad se il-

puleum. Fnlignlus venit ,

quia inlirmam carnem por- lodunde innnabat admiserit, sed interrupto ' meatu.
lavii. Ilora sexta ,
quia selale saeculi sexta. Ad pu- tnnqunm a fontis tramile separata fuerit; non dicitur
teuin ,
quia ad profundilalem bujus babitalionis no- nqua viva : sed.illa aqua vivn dir ilur ,
qiia? maiians
slr*. Lnde dicitur in Psalmis De profundis clamavi , excipitur. Talis aqua erat in illo fonte. Quid crgn
ad le, Domine ( Psat. cxxix, I). Sedit ut dixi quia ,
,
promittebat quod pctebal?
numilialiis esl '. 1j. Tamen mulier suspensn ail : Domine , nequc in
10. El venit mulier. Forma Ecelesi.c, nonjnm jusli- quo liaurias liabes, ct puleus iillus est. Videle quomodo
ficaue, sed jam justificanda: ; nam hoc agit sermo. intellexerit aquam vivnm, aquam scilicet quac erat in
Venil ignara, invenit eum, et agitur cum illa. Videa- illo fonle. Tu mihi vis dare aquam vivam, et ego fero
mus quid, videamus quare : Yenit mulier de Samaria uude baurinm, et til non fers. Aqua viva hic est, quo-
liaurire aquam. Samarilani ad Judxorum gcntem non modo mihi daliirus es Aliud intclligens et carnalilcr .'

pertincbant : alienigenae cnim fuerunt, quamvis vici- sapiens quodnmmodo pulsat, ut aperiat magistor quo^

' sic Mss. cum Bad. et Am. At Er. et l.nv , liumitis venit. 1
Mss., inrupto; sivc, irrupto.

Sanct. Ait.ist. III. (Quarante-huit.i

 M5 1N JOANNIS i:\\N(,i ,1.11 VI, S. ALICUSTIM 1510
,

Pulsabat ignoraniia, non studio; adliuc lier : Dominc, da milii lianc uqua'm, ul iwn siliam, neqni
clausum c^i.

miscramla, non dum instrucnda. veniam huc liaurire. Ad laborem indigenlia cugebat,
aqua laborem infirmiias rccusabat. Utinam atidiret, Ve-
14. Dicil aliquid evideniius Doiiiinns dc
illa ct

cnim inulier Numqtad tu major cs pa- nite ad me, omncs qui taboratis et onerati estis, el etjo
vivi. Dixcral ,

»1 \3tlro Jacob, qui dedit iwbis

puteum, et ipse cx eo vos reficiam (Mattli. XI , 28). Hoc enim ei dicebal Je-

cjits, et pecora eju.

' De hac aqua viva dare sus, ui jani non Inborarel : seil illa nondum intelligebai.
bibit, et fi!ii
quoniam liauriiorium non liabes 18. Denique volens ut intelligeret dicit ei Jesus
mihi non potes ,
: , :

fonieni promiUis? Patre nostro mclior Vnde, voca viruin tuum,cl veni liuc. Quid est, Voca viritm
forie aliuin

notcs csse, qui liunc pnteiim fodit, et ipse

cum suis tuitm? Per virnm suuiii ei volebat aquam iilain dare?

ustis esteo? Dominus ergo dical quid dixeril aquam An quia non intelligcbat, per viruiii stium eam volebat

vivam. < Respoudit Jesus, cl dixit ei : Omnis qui bi- docere? Eorlc quomodo ait Aposiolus de mulicribiis,

bcril ex aqua liac, sitiel ilcnim : qui aiileni biberit ex Si quid untfin roluntdiscere, domi viros suos inlirrogenl?

nqua quam ego dabo ei, non siliel in aiermim; scd aqtia Scd ibi dicilur, domi viros suos interrogcnt, ubi non
i,uam ego dabo ei, liet in eo fons aqux salientis in est Jesus qui doceat : denique dicitur muliei ibtis quas
Apertius locutus est Dominus, Fict proliibebat Aposlolus loqui in Ecclesia (\C.or. xiv, 55,
rilam xternam. >

uico fons aquw salientis in vitam wtcmam. Qui biberil 51). Cum vero ipse Dominas adcrat, cl pra>sens pnc-

ic aqua ista, non siliel in wtcrnum. Quid cvidenliiis, senti loqtiebatur? quid oposerat ut per virum ejusci
>,uia non aqiiam visibilem , sed invisibilem promitle- liiqucreliir ? Numquid per virum siiuni loqticbai.ur

uat? quideviilcnlius, qnia non carnalilcr, scd spiri- Mari:c scdenli ad pedes suos, et cxcipienli verbuin

Uialiler loquebalur? siium, qiiando Uartfaa i irca iiiiilnun minislerium eiiani

15. Adhuc tamen illa mnlier carnem sapit : dele- de sororis sua; felicilnle occupatissiina miirmurabal?
ciaia est non sitire, et ptitabat lioc secundum carncin (Luc. x, 59, 40). Ergo, frntres mci, audiamus et inlcl-

promissum sibi esse a Domino. Quod quidem fiei.sed ligamus quod ait Dominus, Voca virum luum, mulieri.
iu resurreclionc morliioruiii. Jam lioc volebal ila. Eoi le enim et anim;e nostra! dicit , Voca virum tuttm.
Dedcral enim Deus aliquaiulo scrvo sno Eliie, ul per Qiiscramus et de viro animae. Cur jam non ip.-e Jcsus
ijiiadraginla dies nec esuriret , nec siiiret (III Reg. viranimac vcrus esl? Adsit intellectus, qnoniam qnod

tix , 8). Qui lioc potuit dare per quadraginta dies, dicluri sumus, vix capitur nisi ab inlcntis : adsit

non potuil dare semprr?Suspirabal lanicnilla, nolens ergo inlellectus ut capiatur, cl ipse inlcllectus erit

indigere, nolcns laborarc. Assidue venire ad illuni fortasse vir animx.

lonlem, onerari pondere, quo indigeniia supplerctur 19. Videns ergo Jesus quia mulicr non inlelligcbat,

ct finito qnod liauseral , rursus redire cogebatur : et el volens eam intelligere , Voca, inquit , virum tttttm.

quoiidianus ci fuil isle labor ;

quia indigcntia illa rc- Ideo enim nescis quod dieo, quia intelleclus luiis non
liciebattir , non exslingiicbaiiir. Iieleeiala crgo lali adcsl : loquor ego seeundiim spiritiim, tu audis sccun-

nuinere, rogat ut ei aquam vivam darci. iltiin carnem. Qua: loquor, ncc ad voluptaiem anrlum
16. Verumlamcii non prretcreamus ,
quoniam Do- pertinent, nec ad oculos, ncc ad olfactuni, i.cc ad gu-

ininiis spirituale aliqtlid promittebat. Quid cst , Qui sttim, ncc ad laclam ; mchte sola eapiuntur, intellectu
biberit de aqua liac, atiet itcnim ? El veriim est sceun- solo liauriiintur : ille intiileeliis non libi adest, quo-

dum lianc aquam ; ct vcrtim cst secundum quod si- modo capis qnod illco ? Vocu virum luum, prasenla
gnificabal illa aqua. Elenim aqua in puteo , voluptas intellcclnni luuni. Quid libi est enini aniinaui liabere?

soccnli cst in profundilale lenebrosa : binc cam bau- Non est magnum, uani ei pecus habel. Unde tu me-

riiinl boinincsbydria cupidilatum. Cupiditatem quip- lior? Quia inlclleetiini liahes, quod peens non babet.
pe proni stibniittunt , ut ad voluplalcm liaustain de Quid eslergo, Voca viritm liium? Non me capis, non me
profundo perveniant ; et fruuntiir voluplaie, pnrce- inlelligis : de dono Dei libi lo((uor , tu aiilem camem
Nam qui non prxmi- cogitas; seciiiiduin carneni silirc non vis, ego spirilum
dente ct prxmissa cupidilale.
seritciipidilatem, pervenire non potestad volupiatem. alloquor : absens est intcllectns tuus, Voct viritm tuum.

Pone ergo hydriam, cupidiiaiem ; el aqnani de prc- Noli esse sicul equus e( inulus, quibtis non est inki-

fuudo , voluptatem : cum pervenerit quisque ad vo- lectus (Psul. xxxi, 9). Ergo, fratres mei , animam ba-
luptatem sxculi liujus, cibus esi, potusesl, lavaerum bere, el inuilcctiiin non habere, hoc cst, non adhi-
cst, spcctaculum esi, coneubitus cst; ntiniquid non bere, nec sccundum cum vivere, bestialis est vita.

iterum siliet? Ergo de liac aqtta qui biberit, ilerum, Est enim in nobis qniddam besliale quo in carnc vi-
inqtiit, sitiel ; si atilcm acceperit a me aquam, nu» vimus, sed intelleclu regendum est. Molus cnim aui-
litiel in wternum. Satiabimur , inqiiit , in bonis domus ina: sectindiini carnem se movenlis, etin delicias car

tuw [Vsal. lxiv, 5). I)e qua crgo aqua daturtlS est, nisi nalcs iiumodcraie difllucre cupienlis, rcgit dcsupcr

de illa dc qua diclum cst, Apud lc cst fons vitw? Nain inlellectus. Qui debct dici vir?qui regit, an qui rcgi-
quomodo silient qui incbriabunlur ab uberlate doiiuis lur? Procul dubio cum ordinaia vila cst, iniellectus
lnai (Psal. \\\s, 10, 9)? animain regit, sd ipsam animam pcrlincns. Non ciiim
17. Promittebat ergo saginam qtiamdam et salieta- aliquid aliud csl qiiam anima , sed aliquid anini.-c est

tcm Spiritus sancti : ct illa iiondum intclligebat ; c) inlcllectiis : quomodoron aliquiil aliud quam caro esl

non inielligcns, quid rcspondebat? Dicit ad eum fnu- oculus, scd aliquid canns esi oruliis. Cum autcm car-
1117 TRACTATUS XV. CAPUT IV. yy^
nfj aliquid sil oculus , solus tanien luce peifruiiur |irius vivit anima ;
quia istis regitiir. Quare aulcin viri
cagtera aulcm membra carnalia luee poifundi possunt, dicti sunt ? Quia legilimi. A Deo quippe facti , et a
lucem seulire non possunt ; solus ea oculus ct pcr- Deo donati anima;. Inlirma est adbuc quai istis quin-
funditur et pcrfruitur. Sic in anima noslra quiddam que sensibus regilur, el sub istis quinque viris agit

est quod inlellectus vocatur. IIoc ipsum anin>a> quod at ubi veneril ad annos cxscrendie rationis , si eam
intelleclus ct mens dicitur, illtimiuatur luce superiurc. susceperit optima disciplina ct doctrina sapientioe;
Jam supcrior illa qua mens liumana illuniinalur,
lux, quinque illis viris ad regcndum non succedit, nisi vir
Deus esl; Eral enim verum lumen , quod iUumintit verus legitimus et illis mclior, el qui melius regat, et
omnem hominem venienlcm in hunc mundum {Joan i, qui ad xlcrniiatcm regal , ad aslernilateni excolat, ad
9). Talis lux Chrislus erat, lalis lnx cum nmliere lo- acternitatem Nam
nisi quinque scnstis non
instruat.
qucbatur: cl illa intdleclu uon adcrat, qui illa luce ad aclernilatem nos regunl, sedad ista temporalia vel
illiiniinarctur, nec tantiim perfuiiderelur, verum eliain appetenda vcl fugienda. Ubi vero intellectus sapientia

frncretur. Ergo Dominus lanquam diceret, llluslrare imbutus rcgere coeperit animam , scit jam non solum
volo, et non adest quem ; Voca, inquil, virum luum : fugere foveam, et ambulare in sequali quod oculi ostcn-
adhibc inlcllcctum pcr quein doccaris ,
quo regaris. dunt animae infirmie : ncc tanium eanoras voces sua-
Eigo conslilue aniniam exceplo iniellcctu lanqnam viter audire, dissonasque repellerc ; vel blandis odo-
fcminam : iiilellcctum aulein habere, lanquani virum. i ibus delcctari , putoresquc rcspucre ; aut dulcedine
Sed iste vir nun beue regil fcininam suain, nisi cum capi, ct amariludine offendi ; atit lenibus mulccri , et
a superiore rcgilur. Captil cniin mulieris vir , caput asperis lxdi. Isla enim onmia infirma; anima: sunt ne-
autem viri Clirislus (I Cor. xi,5). Loquebatur caput cessaria. Quid ergo regiminis adliibetur per illum
in-
viri cum fcinina, el non aderat vir. Et lanquam dice- telleclum? Non alba et nigra discrelurus est, sed
ret Dominus, Adliibe caput tuum ut ille suscipiat ca- justa et injusta, bona et mala, utilia et inutilia, casli-

put suum : ergo tioca virum tuum, cl vcni huc; id est, latem et impudiiitiam, banc ut amet, islam ut vitet;
adcsto, proesens eslo : velul enim abscns cs, dum non cliariiatem et odium, in bac ut sit, in illo ut non
sit.
iutclligis pr:rsentis vocem veritalis ; praisens eslo, 22. Hic vir quinque illis viris in ista muliere non
scd noli sola ; cum viro tuo adesto. successerat. Ubi enim non succedil ille , error do-
20. El adliuc illa iiondtim advocalo illo viro , non minatur. Nam cum cceperit anima capax esse ratio-
inlelligil, adluic carncm sapit ; absens cst cnim vir : nis, aut a sapicnle menle regitur, aut ab errore
Non Itubeo , inquit , virum. Et Dominus sequilur , et sed error non regit, sed pcrdit. Posl islos ergo quin-
myslcria loquitur. Inlelligas revera istam muliercm que sensus niulier illa adliuc errabat, et crror eam
non liabuisse ttinc virnin ; scd coutebatur nescio quo venlilabat. Error autem iste non erat legitiinus vir,

non legitimo viro, adultcro magis quam viro. Et llo- sed adullcr : ideo ei Dominus, ail , Beue dixisti,

minus ei : Bene dixisli, Quia non kabeo virum. Unde cr- Quiu non habco virum. Quinque enim viros liabuisli

goludixisli, Voca virum tuum? Etaudi quiabene novit quinqiic te sensus carnis primo rexerunt ;
venisli
Dominus eam non babere virum, Dicit ei, ctc. Nc forte ad aclaiem ulenda? rationis, ncc ad sapifiiliam
pcr-
pularcl nmlier ideodixisse Doniinmn, Bene dixisti, Quiu venisli, scd in errorem incidisti. Ergo post illos

non Itabeo virum, quod boc a muliere didicerit, non quinque viros , iste quem Itabes, non esl tuus vir. Et
quod ipse islud divinitale cognoverit, audi aliquid quod quid erat, si vir non erat, nisi adulter ? Voca itaque

non dixisli : Quinque enim viros Itabuisti, el iste quem non adulterum, sed virum tuum ; ut intelleclu me ca-
non est vir luus, Itoc vere dixisli. pias, non errore de me aliquid falsum senlias.
lnibes, Adliuc
21. Iterum cogil dc islis quinque viris subtilius enim errabat mulier, quce aquam illam cogitabat; cum
aliquid perscrulari. Multi quippe iniellexerunt, non jam Dominus de Spiriiu sancto loqueretur. Quare er-
quidem absurde, nec usquequaqiie improbabiliter, rabat, nisi quia adulterum, non virum habebat? Tolle
qiiinque viros mulieris liujus, quinqiic libros Moysi (n). ergo binc islum adulterum qui le corrumpit, ct vadc,

Utebaniur enim eis Samarilani , et sub eadem Lcge vocu virum luum. Voca, et veni, i;l intelligas me.

crant : nam inde illis ct circumdsio inerat. Sed quo- 23. Oicil ei mttlier : Domine, video quia projilieta es

niam anguslat nos quod sequitur, Et nunc quem habes, tu. Coepit venire vir,nondum plene venii. Proplie-
nonest vir tuus; videlur mihi facilius nos posseaccipere lam Dominum pulabat. Eratquidem el propheta : nant
quinque viros priores aninw, quinque sensus corporis de seipso ait, iVon esl propliela sine honore, nisi in pa-

esse. Quando enim quisque nascitur, antequam uti tria sua {Luc. iv,2i). Iiem de illo dictum est ad Moy-
possit mente atque ralione, non regilur nisi scnsilius sen ,
Proplielam eis siiscilubo de fratribus eorum, simi-
carnis. Aniina in puero parvulo, qtiud aiiditur ,
quod lem tui (Detit. x\ui, 18). Similcm scilicet ad forinam
videlur, quod olet quod sapit quod tactu senlitur, carnis ,
non ad eniinenliam majeslalis. Ergo inveni-
, ,

boc appetil aul fugit. Appelil quidquid mulcet, fugit mus Dominiim Jcsum diclum prophetam. Proinde jani
quidquid olfendil Ims qiiinqiie sensus. Hos enim qnin- non niullum errat mulicr ista. Video , inquit quia
,

que sensus mulcet voluptas, oflendil dolor. Secun- vroplteta es tu. lncipit vocare virum, adulierum ex-
..jm lios quinque senstis , tanquam quinque viros, cludere : Video quia proplteta es tu. Et incipit qua;rero
quod illam solelmoveio. Contentioquippefuenat inler
(a) Sic intellexit Ambrosius in Luc, capp. \i et 20. At
onjjeni cuni Augustino visum est signiGcari sensus corooris. Samaritanos e( Judxos, quia Jutla-i in tcmplc a Salo-
f.M9 1N JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGISTINI ioiO

fabricnlo ad.irahnnt Deuni Sain.iriiani longe aliipiem locum sanctuni, intus exbibe te lemplum Deo.
mone ;

indc posili, non in co adorabant. Ideo Jtidxi meliores Tcniplum cniin Dei sanctuni cst, quod estis vos (I Cor.

se essc jactabani, quia in icniplo adorabal Dcum.

Non iii, I"). In templo vis orare? in le ora. Sed prius esio
enim coitluntur JudaH Samaritanis : quia dicebanl eis, lemplum Dei, quia ille in leniplo suo exaudiet orantem.

Qnomodo vos jaclatis, cl ideo vos meliores nobis esse 2G. Venil ergo liora, cl nunc esl, quando veri adora-
perhibetk qnii lempluni haheiis qnod nos non liabe- tores adorabunl Palrem in spirilu el veritate. Nos ado-
nius ? Numquid paircs nnstri qui Dco plaeuerunt in ramus quod scimus, ros adoratis quod nescitis ; quoniam
illo lemplo adoraverunt ? nonnc in monte isto arfto- salus ex Judo?is est. Muliuin dedit Judxis : sed nnli
ravcrunl, nbi nos smnus? Mclius ergo nos, inquiunt, isios reprobos acciperc. Pariclem illum accipe cni
in boc nionic Dcuni rogamus, ubi patrcs noslri roga- adjunclus cst alius, ui pacati in lapidc angulari, quod

vcrunt. Conlcndebam ultiqtie ignari, quia virum non est Christus, copulenlur. Unus enim parics a Judxis,

habenlcs : illi pro lcmplo, illi pro montc irillabanlur unus a Geuiibus : longe a se isli parictes , scd donec
adversus invicein. in angulo conjungantiir. Alienigenx autem hospitcs
24. Doniinus tamcn modo quid docct mulicrcm, eranl, et peregrini a tesiamentis Dei (Ephes. u,
lanqnam cnjos vir coepcril pr.csens esse? Dicit ci mu- 12-22).Sccundum hoc crgo dictum est, Nos adora-
licr : Dominc, vidco quia prophela es ln. Palrcs nostri mus quod scimus. Ex persona quidem Judxorum
in monle lioc adoravcrnnl, el vos dicitis quia Jerosolymis diclnm cst sed non omnium Judxorum non repro-
, ,

csl locus ubi ' adorare cporlct. Dicil ei Jesus : Mulier, boruni Jndieorum : sed de qualibtis ftierunl Aposloli,

crede mihi. Yenicl enim Ecclesia , sicut ditliim csl in qualcs Itierunl Prophcia: ,
quales fuerunl illi omncs
Cnnticis canlicoriun, rcniel et pertransiet ab inilio fulei sancti, qui omnia sua vendideruut, et preiia rerum
(Cant. iv, 8, sec. LXX). Venict ut perlranseat, el pcr- snaiuni ad pcdes Aposlolormn posucrunl (Act. iv,

transirc non potest nisi ab initio fidei. Merilo jam 51, 33). Non enim repulit Deus plebem suam quam
prxsenle viro audit, Mulicr, crcde mihi. Jani cnim est pixscivii (fiom. xi, 2).

in le qui credai ,
quia prxscns est vir tuus. Coepisti 27. Audivil boc mulier isla , ct addidit. Jamdudum
adesse inlellcciu, qunndo mc propbelam appellasli. prophetam dixcral ; vidil lalia dicere eum cum qno
Mulier, crede mihi : qnia nisi crediderilis, non intelli- loiiuebalur, qux jam plus essenl ad propheiam ' ; ct

gctis (Isai. vn, 9, sec. LXX). Ergo, Mulier, crede mihi, qnid respondit , videle : Dicit ei mulier , Scio quia

quia vcniet liora, quando neque in monle lioc , nequc in Mcssias veniel ,
qui dicitur Clirislus : ctim ergo venerit

Jcrosotijmis adorabiiis Palrem. Vos adoratis quod ne- ille, omnia nobis demonstrubit. Quid esl hoc? Modo,
scilis, nos adoramns quod scimus; quia salus cx Judtvis inquit, de lemplo conleudiint Judxi, et nos demonlc
est. Sed vcniel hora. Quando? El nunc est. Qux ergo contcndimus : cum ille vencril , ci monlcm spernct,

bora ? Quando veri adoratores adorabunl Patrcm in et lemiilum evertet ; docebit nofi islc oninia, ul in spi-

spiritu ei vcriiaic; non in monte isto, non in tcniplo, i ilu ct vcrilale novcrimus adorare. Sciebat quis eam
sed iil spirilu cl verilale. JVnm cl Patcr tales quwril, possel docere, scd jam doeenlcm nondiim aguoscebal.
qui adorcnt eum. Quare Pater lales qtixrit qui adorent Jani ergo digna erat cui manifesiarclur. Messias autem
cum, non in monle , non in teniplo, sed in spirilu et unclus esi ; unctus grxce Chrislus est; hcbraice Mes-
veritale? Spiritus csi Deus. Si corpus esset Deus, opor- sias est : undc ct punice, Messe dicitur unge. Cognaix
lebat eum adorari in monte, quia corporcus csl mons quippc sunl lingux istc et vicinx, hcbraica ,
punica,

oporlebateum adorari in lcmplo, quia corporeum est el syra.

lemplum. Spiritus esl Deus ; et eos qui adoranl eum, in 28. Ergo dicil ei mulier , Scio quia Messias veniet,

bpirilu ct verilate oporlet adorare. qui dicitur Christus : citm ergo vencril ille, uobis annun-
23. Audivimus , el manifeslum cst ; foras ieramus, tiabit omnia. Dicil ei Jesits : Ego sum qui loquor leciun.

intro missi suinus. si invenirem, dicebas, montcni Vocavit viruin stium, facltis est vir ejus caput mulie-

aliquem alium e.t solilarium ! credo enini quia in allo ris , factns cst Cliristus capnt viri (I Cor. xi, 5). Jam
cst Dcus, magis me exaudit cx alto. Quia in monle cs, mulicr ordinalnr in fide, cl regilur bene viclura. Post-
propinquum ic Deo putas, et cito le cxaudiri, quasi eaquam atidivil hoc, Ego sum qui loquor lecum, jam

dc proximo clninanlein? In cxcclsis babilal, sed liu- ullra quid dieerel ;

quando Clirislus Dominus mani-
viilia rcspicil. Prope esl Dominus. Qiiilms? forte allis? fcslare sc voluil mulicri, cui dixent, Crede mihi?

Ilis qui obtriventnt cor (Psal. xxxiii, 19). Mira rcs esl: 29. El contintto venerunt discipuli ejus, et mirabanlur

el in allis babitat, ct humilibus propinqu.il : humilia quia cum mutiere loquebatttr. Quia quxrcbat perdilain,

respicil, cxcelsa autcm a longe cognoscil (Psal. cxxxvu, qui vencrat quxrere quod perieral, hoc illi miraban-
6) ; superbos longe vidcl , co iilis minus propinquat, tur. Donum enim mirabantur, non maluni suspicaban-
quo sibi vidcntur altiores. Quxrebas ergo montem ? tur. Nemo lamen dixit : Quid quwris aut quid loqueris
descciide ut ailingas. Sed ascendere vis? ascende cum ea ?

nuli montcni quxrcre. Ascensiones , inquit , in corde 30. Relit;uit ergo lnjdriam snam mulier. Audito, Ego
cjus (hoc Psalmus dicil), in cotivalle ploralionis (Psal. sum qui loquor tccum , ct reccplo in cor Chrislo Do-
lxxxiii, 6, 7). Convallis humiliiatem babct. Ergo intus mino, quid faceret , nisi jam hydriam dimiiteret, cl
age toium. Et si fortc quxris aliquem lociim allum, cvangelizarc currercl? Projecil ciipiditaicm , el oro-

* tn Mss. omillilur, est locus ubi. 1

In sex Mss., plus cssct a prophcta.
1521 TRACTATl S XVI CAPUT , IV. 1322

peravit annunliare vcrilatem. Discanl qui volunt messis paraia erat. Merito ibi lanqiiam malura seges
evangelizare, pmjirianl hydriam ad puteum. Recor- fuit, quando lot bominum millia prclia rerum suarum
daniini quid superius dixerim de hydria : vas erat afferebant, ei ad pcdes Aposlolorum poncntes, expc-
unde aqua hauricbalur, gneco nomine appcllatur liy- ditis iiumcris a sarcinis saecularibus, Christum Domi-
dria quoniam graxe uSu^ nqtia dicitur; lanquam si
,
niim sequebaulur : vere malura niessis. Quid inde
aquariuin dicerelur. Projecil ergo liydriam, qua: jam factum est? De ipsa messe ejecta sunt pauca grana,
non usui , scd onori fuil : avida quippe desidernhat et seminaverunt orbcm tcrrarum, ct surgil alia messis
aqua illa saliari. Ul niiiitiaret Christiim , ouerc ab- qiian in (ine saeculi mctcnda est. De ista mcsse dicilur,
jcclo , cucurrit «rf civitalem , ei dicit illis homiuibus : Qui seniinanl in lacnjmis , in gattdio metent (Psal.
Venite, el videle liominem qni mihi di.ril omnia quacum- cxxv, S). Ad istam ergo mcssem non Apostoli, sed
qtie [eci. Pedcteutim , ne illi quasi iiascerentur , ct Angeli miitcntur : Messorcs, inquit, Angeli sunt
indignarentur , et persequerenlur. Venile, et vitlete (Matth. xiu, 39). Ista crgo messis crcscit intcr zizama,
hominem qui dixit mihi omnia quiecumqtte feci : nuin- et exspeclat puigari in (ine. Illa vero mcssis jam ma-
quid ipse esl Christus? Exierunl de civilale, el veniebant tura erat, quo prius missi sunt discipuli, ubi Prophela?
ud eum. laboraverunt. Sed tamen, fralres, videle quid dictura
51 El inlcrea rogabam eum discipuli dicenles : llabbi, sil : Simul gaudeal et qui seminat ct qiti mctil. Dispa-

manduca. lcranl enini emere cibos et veneranl. llle res ' tcmporis laborcs habiicruiu : sed gaudio paritcr
aulem dixit : Ego habeo cibttm manducare quem vos non perrrucnliir , mcrccdcm simul acccpturi sunl vilaiu
scilis. Dicebanl ergo discipuli ad invicem : Numquid ;cternam.
aliquis allulil ei munducare? Quid mirum si mulier illa 53. Ex civilate attlem itla mttlti crediderunt in eum
non intclligcbat aquam ? ccce discipuli nondum intcl- Samaritani, propler verbtim mulieris leslimoniitm per-

liguut csram. Audivit autcm cogilalioucs illorum, et hibentis, Quia dixil mihi omnia quacunique fe:i. Cum
jam iiislruit ut magisler nou pcr circuilum , sicut
; venissent autem adettin Samaritani, rogaverunt ul apud
illam cujus adliuc virum rcquircbat, sed jam aperte eos manerel, el mansil ibi duos dies. El mullo plures
3Ieits, inquit, cibtts esl ul faciam voluntalem cjtts qui crediderunl propler serinonem ejtts : et mtilieri dicebant
misii me. Ergo ct poius ipse erat in illa muliere, ut Quiajam non propler litam loquelam crediinus ; ipsi cnim
laccret voluntalem ejus, qni miserat eum. ldco dice- nos audivimus, et scinius quia hic est vcre Salvator

bat, Sitio, damihi bibere; scilicet ut lidem in ea ope- niundi. Elhoc paiiluliim animadvcrlcndiiin esl, quia
rarelur, et fidcm ejus biberet, eteam in corpussiium lectio lerminala cst. Mulier priinum nunliavil, et ad
trajiccret : corpus enim ejus Ecclesia Ipse est ergo, in- mulieris lcslimonimum crcdideruntSam;u'ilaiii t clro-
quit , cibus meus ul faciam vohinlaletn ejus qui me gaverunt eum ut apud eos mancret, et maiisit ihi bi-

tnisit. duo, et plures crcdiderunt : cl cum crcdidisscut, di-

52. Nonne vos dicilis quod adlutc qttatnor menses cebant mulieri, Nonjam propter verbum luuin credi-

eunt , et messis venit ? In opus fervebat , et operarios mus, sed ipsi cognovinuts , el scimtts qitia vere hic est
3
miltere disponebat. Yos quatuor menses compulatis Satvator miindi ; primo per famain ,
poslea perpra>

usque ad messem ; ego vobis aliam mcssem albam et seiiliam. Sic agitur hodie cum cis qui foris suut, ct

paratam ostendo. Ecce dico vobis, levale oculos vestros, nondum sunt chrisliani : Christus nuniialur pcr chri-

et videte quia jam albw sunl rcgiones ud messem. Ergo stianos amicos ; lanquam illa mulicrc, hocesl Ecclesia

niessores missurus est. ln hoc enim est verbum verum, annuntiaiitc, ad Chrisium vcniunl, credunt pcr istam

qititi alitts est qui metit, nlius qtti scminat : ul el qui famam; manet apud eos hiduo, hoc est, dat illis duo
seminal simul gaudeat et qui melit. Ego misi vos melere prxcepla charilalis; et multo plurcs el lirmius ineum

quod vos non luborastis : alii tttboraverunt , et vos in credunl, quoniam vere ipse esl Salvator mundi.

laborem eorum introislis. Quid ergo? messores misit, TRACTATUS XVI.

non seniinatorfco? Quo messores? Ubi jam alii labo-
Abeo Evangclii loco, Postduosaulemdics exiitinde, et
ravcrunt. Nam ubi jam liboratum erat , utique semi-
ahiit in Galilujam ; usque ad id, Et crcdidil ipse, et
naliim erat ; et quod scminatum erat ,
jam maturum domus cjus tota. Cap. tv, f . 43-53.
eral factum, falcem et iriluram desiderabat Quo crgo
I.IIodierna evangelica lectio, beslcrni dici scquilur
erant messores millendi ? Ubi jam Propbel;c pradica-
lectionem, qusc nobis ad disputandum proponitur. In
vcraut; ipsi enim seminatores. Nam si ipsi non semi-
qua qtiidem sensus non sunt investigaiione difficiles,
nalores.unde ad illam muliercm pervenerat, Scio
sed digni prsedicaiione, digni admiralione et lauda-
quia Messias veniel? Jam ista niulier fruclus maturus
tione. Proinde locum isium Evangclii cum commen-
erat, el erant alba; messes, et falccm qu;rrebant. Ilisi
datione comnicmnrennis potius, qiiam cuni difficullalo
vos ergo : quo? Melere quod non seminastis : alii semi-
tractemus. Abiil cnim Jcsus post hiduiim quod fccerat
uatcrunl, el vos in labores eorum introistis. Qui labo-
in Samaria in Gatilaram uhi iiulrilus erat. Secutus au-
ravcrunl? Ipse Abrabam , Isaac , et Jacob. Legite la-
tem Evangclisla ait : Ipseenim Jesus testimonium per-
bores eorum : in omnibus laboribus coruni prophetia
liibttil quia prophcta in patria sua honorem non habct.
Chrisli ; et kleo seminatorcs. Moyses ct caHeri Pa-
triarcha: et omnes Prophet;e, quanta pcriulerunl in ln tribus Mss., insparts
illo fiigorc quando scininabanl? Ergo jam in ludxa Lov., per feminam : clissenlieulibus editis aliis et K?:'.
1523 IN JOANNIS BVANC.E UCM.S. Al'Cl'STIM i;i2:

lNon proptcrca poslbiduum discessii Jesus dcSama- 1-11) : cl utique pleh.1 cr.il domtis luibis convivan-

lia, quia honorcm in Samaria non habcbat : non liuni. Factuni cst tam imgnuin iniiaculuin, ct non in

er-im Samaria palria ipsius crat , scd Galilxa. Cum eiun credidcrunt nisi discipuli cjus. Hanc civitalem

trgo istam deseruisset tam cito, et ad Galilxam ve- G.llilxx modo rcpelivit. El ccce quidam regulus, cujus
nisset ubi nutritus erai ;
qimmodo aticsiatur guia pro- filius infirmabaliir , venit ad cum , el rogare ccepil ut

plieia in palria snahonorem non habet? Magis videlnr descenderet , ad illam civilatem vel domuin, el sanaret

altcstari potuisse qnod proplieta in palria sua

bono- filium cjus ; incipiebat enim mori. Qui rogabat, non

rcm aon habcrct, si contemnerel pcrgcrc inGalilxam, credebat? Qnid a iue cxspeclas audire? Dominum in-

pl in Samaria remansissct. Urroga quid dc illo scnsciit. Hogatus enim lalia rc-

2. Intcndai crgo Charitas vcstra insiiiuatnm nobis spondit : Xisi signa ct prudigia vidcritis , non creditis.

1:011 modicum sacramenlum , suggerente Domino et Aiguit liomincin in fide tepidum, aul frigidum, aut
donante quod loquar. Quxstionem propositam cogno- omtiino nullius (idei : sed lenlare ciipiintcni de sani-

vistis, solulionem cius exquirite. Scd repetamus pro- tate lilii sui, qualis cssel Clirislus, quis cssct, qiiantuni

posilionem , ut solulionem desiderabilom faciamns. possct. Yerha cniin rogantis audivimus, cor diflidcnlis

Movet nos cur Evangelista dixerit, Ipse enim Jesns non videmus : sed ille pronimtiavil, qui ct vcrba au-

leslimonium perhibmt g:wd proplicta in patria sua houo- divil ct cor inspexit. Dcnique et ipse Evangelisia
rem non habel. lloc permoli releximus verba superiora, tcsliiiionio narralionis sux ostendit quia nondtim crc-
ut inveniamus enr boc Evangclisia dicere voluerit ; ct dideral ,
domum suam Dominum cu-
qui venire ad

mveninius superiora verba cjus iia narrantis ,

quo- piebat, adsanandum filiuni cjus. Nam postcaquam ei
niam post biduom profeclus est de Samaria in Gali- nuntialum est sanum esse filiuin ejus, et invenil ca
Ixam. Propicr hoc crgodixisii, o Evangclista, lcsii- hora sanalum, qua hora Dominus dixcrat, Vade. filius

monium perhibuisse Jcsum quod prophela in patria tiius rivil ; et credidit, inquit, ipse, el dumus ejus tota.

sua honorem non haberet; quia postbidoum reliquit Si ergo propterca credidit ipse et domus ejus tota,

Samariam cl properavit venire in Galilxam? Iino

, quia nuntiatiis csl ci filius ejus sanus, et comparavit

vcro quasi videor milii congruentius intelligere, quia horam nuniiaritium borx prxnunliahlis ; quando ro-
si honorem in patria sua Jesus non habcrel, non ad gabat , nondum credebat. Samaritani nullum signum

camdcm relicia Samaria festinarel. Sed ni iailor, imo cxspectaveranl, verbo cjus tantunimodo crcdiderant
quia vcrum est, ct non fallor, melius enim qiiam cgo, cives auicm ejus audire meruerunt, Nisi signa el pro-
vidit Evangelisla quid diceret, melius mc veritalem digia videritis , non credilis; ct ibi tamen facto lanto
videbal, qui cam de pcclorc Domiiii bihebat. Ipse est niiraculo , non credidit nisi ipse et domus ejus. Ad
enim Joannes evangelista, qui inter omnes discipulos solimi seiinonem crcdiderunl plurcs Saniaiitani : ad
siroer peclus Domini discumhebat ct quem Dominus ; illud miraculum sola illa domus crcdidit, ubi factum

chariialcm dehens oninibus, lamen prx cxleris dili- est. Quid igilur, fratres ,
quid nobis commcndat Do-
gebat (Joan. xin, 25, et xxi, 20). F.rgo ille fallerc- niinus? Tunc Galilx>a Juthcx patria crat Domini, quia
tur, et ego recta scnlirem? Imo si piesapio, obe- ihi nutritus cst : ntinc vero quia portcndit aliquid res

tlieuter aiidiam quod dixil, ut merear senlire quod illa; non cnini sinc causa dicta sunl prodigia, nisi

tensit. qnia aliquid porlendunt : prodigium enim appellalum

3. Accipite ilaqne, charissimi, quid bic sentiam, est quasi porroilicium ', quod porro dieat, porro si-

sine prxjudicio, si vos melius aliquid senseriiis. Ma- gnificct, et aliquid futuruni csse portendal : quia crgo
gislrum cniui umim omnes habemus, et in una schola aliquid illa oiniiia porlcndcbant, aliqnid illa omnia
condiscipuli sumus. Iloc ergo sentio, et videte si non prxdicebaht, faciamus motlo nos patriam Domini no-
aul verum est.aut propinquat veritali quod senlio. stri Jesu Christi secunduni carnem (non enim babuit
In Samaria biduum fecit , et credideruni in eum Sa- palriam in terra, nisi sceundum carncm, quani acce-
marilani : lol dies in Galihca fecii, cl non in cum pit in terra); faciamus ergo palriam Domini pnpuluin
crediderunt Galilxi. Uetexite vel recolite memoria Juthcorum. Ecce in pairia sna honorcm non habei.
hesterni diei el lectioncm et sermonem. Venit in Sa- Modo attende Judxorum turbas, atlcnde jam gentcni
mariam, ubi enm primo mulier illa prxdicaverat, cum illam dispcrsam toto orbc tcrrarum , et evulsam ratli-

qua ad putcum Jacoh loculus erat magna mysteria cibus suis; attende ramos fractos, concisos, dispersos,
eo viso Samarilani et audito crcdidcrunt in eum pro- aridos, quibus fractis inseri meruil oleaslcr (Itom.
pler vcrhuni mulieris, et firmius credidcrunt proplcr xi, 17) : vidc lurbani Judxoruin, (piid dicit rr.odo?
verbum cjus, cl plurcs crediderunt : sic scriplum csl. Queni colitis, quem adoratis, frater nosier erat. Et

Ibi laclo biduo (quo niimeio dierum myslice commcn- nos respondeamus, Propheta in patria stta lionorem

dalus esl duorum numerus prajccplorum , in quibus non habct. Denique illi ambulantcm Doniiniim Jcsinii

duobus prxceptis lota Lex pendcl et Prophetx [blatth. iu lerra, facientemquc miracula ; cxcos illuminanlem,
xxu, 37-40], sicut hesterno die nos commendasse surdis aurcs apcrienlcm , niutoriim ora solvenleni,
meminislis) , pergit iu Galilxam, et venit iu civitaicm paralylicorum membra slringentcm, super mare am-
Canam Galila-x, ubi aquam vinum fecit. Ibi antcm hulantem , ventis imperantem et fluctihus, mortuos
quando aquam in vinum convcrtil , sicut scribit ipse suscitantcm ; tania signa facienicni vidcrunt , ct vix

Joa;incs, crcdiderunl in curo discipuli cjus (Joan, n. • ui i>leiis<iae Mss prodiciuPK

,
|5ffl3 TUACTATUS W 1. CAPLT IV. Io2G

inde pauci ereilidermil. Popnlo Dei loquor : tarn mulli tu de signis crcdeic : ceulurio alienigena credidil me
credidimus , qnx signa vidiiuus? Illud ergo quod fa- verbo posse facerc , et antequem facercm credidii

cluin esl lunc, lioc quod nunc agilur porlcndcbat. vos, nisi signa ct prodigia vidcritis , non creditis. Ergo
Jud;ei fuerunt vel sunt similes Galilxis ; nos similcs si ila est, lrangaiilur supeirbi rami, humilis inseratur

illis Samaritanis. Evangelium audiviinus , Evangelio oleaster : mancat tamcn radix, illis prxcisis, islis re-

consen>inius, per Evangeliuni in Chiislum credidi- ccptis. Ubi manel radix? In Patriarcbis. Elenim pa-
nnis; nulla signa vidimus, nulla exigiuius. U ia Christi populus Israel, quia ex eis venit sccundiim

4. Quamvis enim unus cx duodeeim electis et san- carnem : sed hnjiis arboris radix, Abraham, Isaac, et
clis, lamen lsraelita fuit, de gente scilicel Domiiii Jacpb, patriarchx sancti. Et ubi isli? ln requie apud
Thoinas illc, qui iu loca vulnerum digilos cupiebat Deum , in honore magno : ut in Abrahx sinum adju-
iniltere. Sic eum arguit Dominus quoniodo istum re- tus ' ille pauper post corporis exitum levarelur, ct
gulum. Iluic dixil, Xisi signa et prodigia videritis non in Abrabxsinu de longinquo a superbo divite videre-
creditis : illi aulem divit , Quia vidisti , credidisti. Ad ttir (Luc. xvi, 22, 23). Ergo radix manel, radix lauda-
Galilxos vcneral, post Samirilanos qui sermoni ejus iii r : sed rami superbi ct prxcidi el arescere merue-
crediderant, apud quos nulla miracula feccrat, quos riint ; oleasler aijtem humilis illoruni prxcisione invc-
.fumos in fidc securus cilo dimiserat, quia divinitatis uit luciini.

prxsenlia non dimiserat. Ergo quando dicebal Domi- G. Audi ergo quemadmodum prxcidantiir rarai na-
nus Thomx, Veni, milte manum tuam, el noli esse in- iuialcs, queinadiiioduiii inseraiur olcasier, ex ipso

crcdultts, sed fidclis ; ct cum illc exclamarcl, laelis ccuturione quem propier comparalionem lnijus
,
re-

vulnerura locis , eldicciet, Dominus meus , el Deus guli commemoraiidum putavi. Amen, inqiill, dico vo-

meiis : increp.ilur et dicilur ci ,

Quia vidisli , cre- bis , non inveni tantam fidem in Isracl : propterea dico

didisii. Quare, nisi guiu propliela in pulria sua Itono- vobis, quia mulli ab oriente et occidcnle. Quam late lci-

rem non habet? Quia vero apud alienigenas pro- ram occupaveratoleastcr! Amara siha iniindus hic fuit

pliela isle Iionorem liabcl, quid scquitur? Beati gui scd propter humilitatem, proptcr Non smn dignus ut

non viderunt et credidermit ' (Joan. xx, 25-29). Prx- sub leclum meum intres, Mutli ab orienle el occidenle

diclisumus nos; et quod Dominus anic laudavit, ei iu venienl.Et puta- quia vcnicnl quid de : illis fiel? Si

nobis implere dignaius est. Vidcrunl qui crucifixe- enim vcnicnt, jam prxcisi sunt de silva : tibi inserendi

runt, palpavcrunt , el sic pauci credidcruul : nos non sunt, ne arescanl? Et recumbcnl, inquit, eum Abra-
vidimus, non contrcctavimus, audivimus, credidimus. ham, el lsaac, et Jacob. In quo convivio; ne forte non

Fial in nobis, perficialur in nobis beatitudo quain invites ad semper vivendum , sed ad nniltum biben-
promisil; et bic, quia palrix ipsius prxlati sunius; dum? llecumbcitt cum Abraliam , el haac , el Jacob.

cl in futuro sxculo ,
quia pro ramis fraclis inscrti Ubi? In regno, inquit, ccelorum. Et quid erit dc illis

sumus. qui vcnerunl de stirpc Abrabx? quid (iet de rarnis

5. Hos enim ramos se fracturura csse monstrabat, quibus arbor plena eral? Quid, nisi quia prxciden-
cl liunc oleaslrum inserliiium, quando commoliis lur, ut isti inseranlur? Doce quia prxcidentur :

Ccnlurionis fide, qui ei dixit, < Non sum dignus ut Filii autcm regni ibitnl in tcnebras exterions (Mattli.

sub icctuin meuni intres; sed tantuin dic verbo, rt viii. 5-12).
sanabitur puer meus : nnni et ego liomo sum sub po- Habeal ergo apud nos bonorem Propheta quia
7. ,

leslalc constitulus, liabcns sub me roilites, cl dico non habuii honorem in palria sua. Non habuit hono-
Iiuic, Vade, et vadit ; el huic, Veni, ct vcnit; ct servo rem in palria in qua conditus esl babcat honorem
, ;

mco, Fac boc, el facit. Conversus ad cos qui sc se- in patria quam condidil. In illa enim conditus est

quebanlur, dixit, Amen dico vobis, non invcni tan- conditor oninium, conditus in illa est seciindum for-

tam fidem in Israel. > Quare non invcnit laiitaiu fidcm mam servi. Nam ipsam civitatem in qua condilus est,

in Isracl? Quia prophcta in palria sua Itonorcm non ipsam Sion, ipsam Judxorum gentem, ipsam Jerusa-
habct. Numquid non et illi ceuturioni poterat dicere lcm , ipse condidit cum esset apud Palrcm Verbum
Dominus, quod dixit hnic regulo, Vade, puer luus tii- Omnia enira per ipsum (acta sunt et sine ipso
Dei :
,

vit? Videte distinctioncm : regulus iste Dominum ad (actum est niliil. De illo ergo homine de quo hodie au-
domum suam descendere cupiebat; ille cenlurio iudi- divimus, unus mediator Dei et hominum homo Chri-

gnum se esse dicebat. Illi dicebatur, Ego venio ' et cu- stus Jesus (I Tim. n, 5), etiam Psalmus
prxlocutus
rabo eum ; buic dicliini est , Vude, filius tuus vivit. llli
est, dicens, Mater Sion, dicel Iwmo. Quidam homo ,
pricsentiam promiiicbat; liunc verbo sanabat. Iste la- mcdiator Dci et bominum homo, Matcr Sion dicil.
incn praeseniiam cjns cxtorquebal ; ille se prxsentia Quare Mater Sion dicil? Quia indc accepit carnem,
fjus indignum essc dicebat. Hic cessum est clationi; inde virgo Maria, de cujus utcro servi forma suscepta
illic concessum est lmuiilitaii. Tanquam buic diccret, cst, in qua dignatus est apparcre buniillimus.
Matcr
Vade, filius luus vivil , noli milii lacdium facerc. Nisi Sion dicit homo, et homo iste qtii dicit Maler Sion,
tigna et prodigia videritis , non credilis : prascntiam faclus esl in ca, liomo (actus est in ea. Nam Deus eral

ineam vis in doino tua, possum et verbo jubcre; noli

• Am. Bad. et tr.,jutliu. vinilocincnsisMs., nrf ju-
Editi
At Mss. alii cum txiv., adjutus : quod nomcu
uistun
1
Mss., qninon vidait cl credunt. slcs.
' Lov., hgo vciw.un. Cxlcri libri, fjo vcnio. laiari est interprctaiuiu.
1527 IN JOANNIS CTANGELMM. 9. VUOU5TI.M 1523

anlc cani, et lionio factus e-i In ea. Qui nomo Hicttfs jiis peceala dimitlere vcnerat, ad cujus languores sa-

est in ca , ipse fundavit eam Allissimut (Psal. i.xxxm ,

nandos sc hiimiliavcra! , de hoc languido sanato ma-
llomo factus est in ea hiuiiilliimis gnimi signum dedit. Cujus rei et cujus signi pro-
5), iion hiimillimiis.
(juia Vcrbum caro faclnm est, et habitavit in nobin : ipse fundiim sacramcntum, quantum Dominus donare

fundavit e/iin Attissimns ; qnia in principio eral Vcr- dignatur, attcntis vobis cl orando adjiivantihiis infir-

bum, el Verbum erat apud Ueum ; el Deus erat Ver- mitatcm nostram , loquar ut potero. Quidquid aulcm

bum : omnia per ipsiim facla sunt (Joan. l, 1,3, 11). non possum , supplebit in vobis ipse, quo adjuvante

Quia vero condidil isiam palriam hic ItSbent liono- ,

facio quod possum.
rcm. Hcpulit eum pairia in qna generalus cst; susci- 2. Dc bac piscina qnac quinqiie porticibug cingcba-

piat cum patria quam rcgcncravit. tur, in quibus jaccbat magna nuiliiiudo laiigiicnliiiin

assiduc nos traclasse mcmini ; el rem dicturus sum

TRACTATUS XVII.
quam mccum plnres recognoscanl potius quam co-
Ab eo quod saiptum est, Post hxccrat dies feslus Ju- gnoscant.Verum nihil cst ab rc, cliam nota re-
da:orum, et asccndit Jesus Jcrosolymam ; usque ad pelerc, ut et qui non noverant inslruanlur; ct qtii

id, Qikcrebanl cum Judici intcrlicerc, qiiia non so- novcranl conlirmcnlur. Proinde tanquam nota bre-
I ii ii i solvebai sabbatum, sed et palrem suum dicebai viter pcrstringenda sunt, non otiose inculcanda.
Peiim, a?qtialemscl'acicns Deo. Cap.x, y . I 18. Piscina illa et aqua illa populum milii videtur si-

gnilicassc Jndxorum. Significari enim populos no-

1. Miruin iioii cssc dcbct a Dco faclum niiraculum :

inine aquarum apcrte nobis indicat Apocalypsis

,
inirum enim cssci si bonio fecissct. Magis gaudcre
Joannis : ubi ei cum ostendercntur aqux mullas, et
quam dcbemus, quia Domiuus nosler et sal-
mirari '
interrogasset quid cssent, responsum accepit, popu-
vator Jcsus Chrislus bomo factus cst, quani quod di-
los esse (Apoc. xvn , 15). Aqua ergo illa , id est popu-
vina intcr liomines Deus fccit. Plus est enim ad salu-
lus ille ,
quinque libris Moysi , lanquam quinque por-
lcm nosliam quod factus cst propter lioniines, quani
licibus claudebatur. Sed illi libii prodcbaut langui-
quod fecil inlcr liomines : et plus cst quod vilia sana-
dos , non sanabant. Lex cnim peccalores convincebat,
vit aniiiiarum, qiiam quod sanavil languores eorpoiiim
non absolvebat. Ideo littera sine gralia reos facicbat,
rnoriturorum. Scd quia ipsa anima non eum novcrala
quos conlitcntes gratia liberab.it. Nam boc dicit Apo-
iiiio sananda erat, et oculos babebal in carne uiidc
stolus : Si enim dala esset lex qttw possel vivi/icare,
facta corporalia viderct , iiondum babcbal sanos in
oninino ex Leye essel justitia. Quarc crgo dala csl
corde, undc Deum lalenlem cognosceret ; fecit quod
Le.x? Scquiliir, et dicit : Scd conclusit Scriptura om-
videre potcrat, ul sanarcliir undc vidcrc non potcrat.
nia sub pcccato, ul promissio e.t fide Jesu Christi dare-
Ingressus esl locum ubi jaccbat magna multiludo lan
lur crcdcntibus (Cutal. ni, 21 , 22). Quid evidentius?
guenlium , circorum, claudorum, aridorum ; et ciiin
Noiine verba hsec exposuerunt nobis et quinque por-
essct medicus el animarum et corporuin, cl qui venis-
licus , ct langucnliiini mulliludinem ? Quinque porlicus
set sanare omnes aniir.as crcditurorum de illis lan- ,

Lcx cst. Quarc quinquc porlicus non sanabant lau-

gucnlibus unum clegit quem sanaret, ut miitatcm si-
guentes? Quia si data essct lex quce posset vivificare,
gnificarct. Si mediocri corde, ct qnasi bumano captu
omnino cx Lege essel justitia. Quare ergo coniincbant
et ingenio consideremus facienlem, el quod ad potesta-
quos non sanahant? Quia conclusit Scriptura omnia
tcm pertincl, non niagnum aliquid perfecit; ct quod
sub peccalo , til promissio ex fide Jesu Clnisti dareltir
ad benignilalem ,
panini * fccil. Tot jaccbanl , ct umis
crcdentibus.
curatus est , cum possct uno verbo omnes erigcre.
5. Quid crgo fiebal ul in aqua illa lurbala sanarcn-
Quid ergo intelligcndum cst, nisi quia polcstas illael
tur, qui in portieibus sanari non polerant? Subilo
bonilas illa magis agebat quid aninue in factis cjus
cnim vidcbatur aqua lurbata, el a quo turbabalur,
pro salute sempiterna inlelligerent, quam quid pro
non vidchalur. Credas lioc angelica virtutc fieri so-
tcmporali salute corpora mererentur? Corporum cnim
lcre , non tamen sine signilicante aliquo sacramento.
salus qu;e vera exspcctalur a Domino, erit in finc in

non mo-
Post aquam liiihatam miltebat se unus qui potcrat
resurrectione morluorum : lunc quod vivet ,

ct sanabalur solus : post illum quisquis sc mittercl,

rietur ; lunc quod sanabitur, non a-grolabit; liinc
fruslra faccret. Quid sihi crgo hoc vult, nisi quia
quod satiabitur, non esurict aut sitiet ; lunc quod re-
vcnit unus Christus ad popiilum Joda'Orum ct fa-
novabitur, non velcrascct. Nunc vero in illis factis
;

cicndo magna, docendo ulilia, turbavil peccalorcs,

Domini cl salvatoris uostri Jesu Cbrisli , et cxcorum
lurbavit aquani prajsentia stia, ct excitavit ad passio-
apcrli oculi, morte clausi sunt; ct paralylicorum
inembra constricta morie dissolula sunt ; ct quid-
ncm suam? Sed latens lurbavii. Si enim cognovis-
,

scnt, niinquam Dominum glori;e crucifixissenl (I Cor.

quid sanatum csl tcmporaliter iu membris mortalibus,
n, 8). Descendere ergo in aquam turbatam, hoc i st
in fine defecit : anima vcro qu* credidil; ad vitain
aetcrnam iransitum humililer crcdcre in Domini passionem. Ibi sanaha-
fccit. Animae ergo crediturac , cu-
tur unus, signilicans unitalem; postea quisquis veni-
1
sic editi etMss. ferttnt. Forte librariorum lapsu, pro, et rel, non sanabatur : quia quisquis pra.'ter unitatcm
admirari, sive uti olini scrihenant, et ammirari, suhstiiu-
lum fucrit, sanari non polcrit.
fuit, qiiam mirari.
g
ui MS6., parvum. 4. Vidcamus crgo ipiid voluciit signilicare in illo
 IVJ9 TIUCTATUS XVII. CAPUT V. |,-;
3o
uno, quem ciiam ipsc scrvans unitalis niysteriuni, Signiliialionibus pascimur, ul ad rcs ipsas pcrduran-
sieut pralocutus suni, de tot langucntibus unum tes pervenire possimus. Operarii enim sumus, et
sanare ilignatus est. Invenit in annis ejus nKvernm adbuc in vinea laboramus : finilo die, finito opere,
qiiemdam languoris : Triginta octo annos liabebat in mcices resiituelur. Sed quis operarius perdurai ad
infirmitale. Hic numerus quomodo magis ad languo- accipicndam raercedem, nisi qui pasciiur cum labo-
rcm pcrlineai, quam ad sanitatem, paulo diligeulius rat? Non cnim et lu operario luo mercedera solara
exponendum est. Intenlos vos volo; aderit Dominus, daiurus es : non eiiam afferes illi unde vires reparet in
ul congiue loquar, et sufficientcr audiatis. Quadra- labore? Pascis ulique cui mercedem dalurus cs.
gcnarius numerus sacralus nobis in quadam perfe- Proinde ct nos Dominus in istis Scripturarum signi-
clionc commendalur. Notum esse arbilror Chariiati ficaiionibus laboranies pascil. Nam si isla inlelligen-
voslra: : teslantur sxpissfme divince Scripturae. Jcju- dorum sacramentorum kelilia sublrahatur a nobis,
nium boc numero consccralum est : bene nostis. delicimus in laborc, et non cril qui perveniat ad
Nam et Moyses quadraginta dicbus jcjunavit (Exod. mercedem.
xxxiv, 28), et Elias lolidem (III Iteg. xix, 8), et 6. Quomodo ergo quadragenario nuniero perfici-
ipse Dominus noster et salvaior Jesus Cbristus huuc lur opus? Forlasse ideo, quia Lex in decem prx-ce-
ji-jimii numerum iniplcvil (Matth. iv, 2). Per Moysen ptis data est, et per tolum mundum proedicanda erat
significaiur Lex, per Eliam signilicantiir Propheioe, Lex : qui tolus mundus quatuor panibus cominen-
per Domiuum signilicaiur Evangeliiim. Ideo in illo dalur, Oriente el Occidente, Meridie el Aquilone,
monte Ires apparuerunt, ubi se discipulis oslendit unde denarius per qnatuor mulliplicaliis, ad quadra-
in Apparuit enim me-
clariiaie vulius ct vesiis sikc. genarium pervenit. Yel quia per Evangelium quod
Moysen et Eliam (/</. xvu, 1-3), tanquam
dius inter quatuor libros habct, implelur Lex : quia in Evan-
Evangelium testimonium haberet a Lege et Prophe- gelio diclum esl, Kon veni solvere Legem, sed adim-
tis (Ilom. ni, 21). Sive ergo in Legc, sive in Prophe- plere(Mattli. v,17). Sive ergoilla, sive isla causa, sive
lis, sivc in Evangelio, quadragenarius nurnerus no- alia aliqua probabiliore, qu;e nos lalet, docliores non
bis in jejunio commendalur. Jcjunium aiilem magnum lalel; cerlum est lamen quadragenario numero signi-
ei generale esl, absiinere ab iniqiiilatibus et illicitis licari quamdam perfectionem in operibus bonis, qua;
voluptatibus sseeuli qnod cst perfeciuin jejunium : maxime opera bona exercenlur in absiincnlia qua-
ut abnegantes impielatem et sarulares cupiditates dam ab illiciiis ciipiditaiibus '
sxculi, hoc est, gene-
temperanter, el juste, el pie vivamus in hoc swculo. rali jejunio. Audi ct Aposlolum dicculem, Plenitudo
Huic jejunio quam meicedem addit Aposiolus? Se- Legis charilas (Rom. xin, 10). Charilas unde ? Per
quilur, et dicil : Exspectantes illani beatam spem, el graliam Dei, per Spirilum sanclum. Non enim habe-
manifeslalionem gloria; bcali Dei, et salvatoris nostri rcmus illara ex nobis, quasi facieules illam nobis.
Jesu Cliristi (Tit. II, 12, 15). In hoc ergo saxulo Dei donuin est, et magnum donuin : Quoniam cliari-
quasi Qnadragcsimam abslinenlia; celebramus, cum tts Dei, inquit, diffusa esl in cordibus uostris per Spi-
bcne vivimus, cum ab iiiiquitalibtis et ab illicitis riSum sanclum qui dalus ett nobis (Id. v, 5). Cbarilas
vuluplalibus absliucmus. Scd quia baec abslincntia ergo implct Legem, et verissime dictum esl, Pleni-
siue mcrccdc non eril, cxspeclamus beatam iltam ludo Legis cliarilas. Qturramus hanccharitalem, qnem-
spem, el revelatioiwm gtoria; magni Dei, et salvatoris admodum * commendalur a Domino. Memenlote
noslri Jesu Clirisli. In illa spe, cum fuerit de spe fa- quid proposuerini : minicrum Iriginla oclo annorum
cta rcs, accepiuri sunms niercedcm denarium. Ipsa in illo languido volo exponere, quare uumcrus ille

eniiii uierces redditur operariis in vinca Iaborantibtis Irigesiinus oclavus languoris sit poiius qnam sanita-
secimduin Evangelium (Mattli. xx, 9, 10), quod vos tis. Ergo, ul dicebam, charitas iinplet Legem. Ad
crcdo reminisci : neque cniin omnia coininemoranda pleniiudinem Legis in omnibus operibus pertinet qua-
sunt, tanquam rudibus el imperiiis. Denarius ergo dragenarius ntimerus : in cbaritate autem duo prae-
qui accepil nomcn a numero decem, redditur, elcon- cepia nobis comniendanlur. Intuemini, obsecro, et
junclus quadragenario fit quinquagenarius : unde cum figile memoria: quod dico ; nc silis conlemptores
laborc celebramusQuadragcsiinam antc Pascha ; cum verbi, ne fiat anima vcslra via, ubi grana jacla non
loctilia vero, tanquam accepla mercede, Quinquage- germincnt : Et venient, inquil, volatilia coeli, et colti-

simam post Pascha. Nam htiic tanquam salutari la- gent ea (Marc. lv, i). Percipile, et recondite in cor-
bori boni operis, qui periinet ad quadragenarium dibus vcslris. Cbaritaiis prxcepta duo suut a Domi-
iiuraerum, addiiur quictis et felicilatis denarius, ut no commendata : Diliges Dominum Deum lnuin ex
quinquagenariiis fiat. loto corde tuo, et cx tola anima tun, et ex tota mente
5. Significavit bnc ct ipsc Doininus Jesns inulto tua ; el, Diliges proxiinnm tuum tanquam leipsum. ln
aperlius, quando post resurreciionem quadraginia liis duobus prmceplis tota Lex pendet et Prcplicta?
diebus conversatus csi in terra cum discipnlis suis (Matth. xxii, 57-10). Merilo et illa vidua omncs fa-
(Act. i, 3); quadragesimo autem die cum asecndissct cultatcs suas, duo mintita misit in dcma Dei (Luc.
in ca-lum, pcracli.s deccm diebus misit mercedcm xxi, 2-4) : mcrito ct pro illo languido a lalrcnibiu
Spiriius sancti (Id. u, 1 i). Signilicala sunt isla, et 1
MSS., volitptatilms.
quibusdam signifieationibus rcs ipsx pra^vcniae sunt. ' I.ov., qtuv ndmcaum. rateri Iibri, qucmadnwdum.
 t:.3l !N JOANNIS EVANCELIUM, S. AUCUSTIM 1532
sauciatn, stabuhrius duos nnmmoa acccpit unde sa- slieiiuin oimiiuo a Deo videndo cssc arbitreris : Deus,
nareliir (Luc. x, 5i>) : merito apiid Saniarilanos bi inquit, altaritat est; et qui manet in eharUaie , in Deo
diiiini fecit Jesiis, ulcos chariUile liruiarcl (Joan. iv, manct (I Joan. iv, 10). Dilige ergo proximum : et in-
40). u.ii.n i" ergo Islu numcro cum aiiquid boni si- tuere iu te unde diligis proxinium ; ibi videbis , ut
gniftcatur maximc bipartiia charilas eomraendatur. poteris, Deum. Incipe ergo diligere proximum. Frange
S crgo quadragenarius numerus babet perfcctionem esuricnli pancm titum, ct cgcnum sinc teclo
induc in do-
l.« -»»is et Lex non impletur nisi in gemino prascepto miiin tuam : si videris uudum, vesli, el domesticos sc-
(harilalis ; quid nihaiis quia languebal qui ad qua- minis lui ne despexeris. Kaciens auicin
istaquid conse-
draginln, dno minus habchal? t]'irvi>> Tuiic erumpcl vclut malulina lux ttta (Isai. i_vi.ii.

7. Videamus proindc jam quo sacramenio isic 7, 8). Lux tua Deus liius esl, tibi mululina, quia post
langnidns curetur a Doniino. Vcnil cniin ipse Doini- noctcni sacculi tibi veniel : nam ille nec oritur, ncc
nus, cliarilalis doctor, charilale plcntis, brevians, sicut oeeidit; quia scmper nianet. Eril libi maliitinus rcd-
de illo pnedictura esl, verbum mper terram (hai. x, emili, qui tibi occastim fccerat pcrcunli. Ergo, Tolle

23, el xxvm, 22; Rom. ix, 28) : cl ostcndit in duo- grabatiim tuum , milii videlur dixissc , Dilige proxi-
bns pneccpiis chariiaiis pendere Legem et Propbelas. iiiiim tuum.
Imle crgo pependil Moyses qnadragenario suo, inde 9. Sed clausum est adlmc , ct expositione indiget,
Klias ciiin suo, liiinc numerorri atlulil Domimis in quantum arbitror, quare in lollendo grabato dilectio
lesiimonio suo. Curatur iste languidus a praeseute proximi commendelur nisi forle boc nos offendit, :

Domino; sed prius quid ei dicit? Vis sanus fieri? Re- quod per grabatum, rem qnamdam stolidam ct inscn-
spondit ille liominem se non babere, a quo in pisci- salaiu, proximus commcndatur. Non irascatur proxi-

nam mitiatur. Vere ncccssarius eral illi boino ad miis, si coiiiniendaliir nobis per rein qnae sine anima
sanitaiem, sed bonio ille qui et Dcus est. Unus enim ctsine sensu est. Ipse Dominiis et salvator nustcr Jc-
Veus, unus ct mcdiator Dei el homiiuim, homo Christus sus Cbrislus lapis angularis dictus esl, ul duos con-
Jesus (I Tim. n, 5). Venil ergo lionio qui erat neces- deret in se (Ephes. ii.l-i-20). Dicius estetpeira, unde
sarius : qnare sanitas differretur? Surge, inquit, tolle aqiia profluxit : 1'ctra aulem erat Chiistus (\Cor. \,i).
giabalitm tuuin, et anibitla. Tria dixil, Surge, tulle Quid ergo iniriiin, si Pelra Cluislus, lignuin proxi-
gritbatum luum, et ainbiiln. Sed Surge, non opcris iiius? Non lamen qualecumqiie lignum quoniudo nec :

iinperiiiin liiil, sed opcratio sauiiaiis. Sano anlein . illa qualiscumque pelra, sed unde aqua profluxcral si-
duo iinper.ivil, Tolle grabutum titum, et ambula. Rogo ticutibus; nec qiialisciinique lapis, sed angularis, qui
vns, eur non sufficeret, Ambula? aui ccrte cur non in semelipso copulavit duos parictes e divcrso ve-
sufficcret, Surge? Neque enim ille cum sanus sur- nicntes. Sic ncc qiialccuniqiie lignuin pruxiiiiiiin ac-
rexisset, in loeoreniansisset. Nonnead lioc surrcxissct ceperis, sed grabaiiiui. Quid ergo in grabalo, obsccro
ut abiissel? Movct ergo me eliam quod duo prxcepil, te? quid, nisi quia ille languidus grabalo ponabalur?
qui illum jaccnlem duolms mintis invenil : lanquam Sanus aulcm grabatiun porlat. Quid dietum est ab
enim duo quasdani juhendo, quod minuserat implevit. Aposlolo? Inviccm onera vcslra portate, el sic adimple-
8. Quomodo ergo inveniamus in his duobus Doniini bitis lcgem Chrisli ( Gulat. vi, 2). Lcx crgo Cbrisli
jussis, duo illa pnccepla signilicala eharilatis ? Tolle, cbariias cst, nec charilas implelur nisi iuvicem oncra
iiK|uil, grabatum luum, et ambula. Quae sunt illa duo noslra portemus. Sufferentcs , inquit, invicemin dilc-
pra;cepta, fralres, recolile mecum. Notissima enim ctionc, studenles servare unitatem spiritus in vinculo pa-

esse debenl, necmodo tanltim venire iu meiilem cum cis (Ephes. iv, 2, 3). Cum esscs languidus, porlabat
commcinoraiiliir a noliis, sed dcleri iiunquam debent tc proximus luus ; sanus factus es, porla proxiinum
de cordibus veslris. Semper oninino cogiiale diligen- tuum : lnvicem oncra vcstra porlale , et sic adimplebitis
diim esse Deum et proximum Deum cx toto corde, ex
: lcgem Cltristi. Sie adiiuplebis, obonio, quod libi dc-
tota anima, et ex tota mente ; el proximum tanquam sc- eral. Tolle ergo grabulum luum. Sed cuin tulcris, noli

ipsum. lbtc seniper (ogilanda , ha:c meditanda , b.xc rcmancre, ambula. Diligcndo proximum, ct curam ha-
rclincnda , lixc agenda , Iwec implenda sunt. Dei di- licndo de proximo tuo, iler agis. Qno iler agis , nisi

lectio prior est ordine pr:vcipiendi; proximi autem ad Dominum Deum , ad eiun qucm diligerc dcbcmus
dileclio prior csl ordinc facicndi. Neque enim qui tibi cx lolo corde, ex tota anima, cx lota mciitc? Ad Do-
pr.Teciperet dilectioncm islani in duobus prajceplis, ininum enim nondum pervenimus, scd proximum no-
prius tibi conimendarel proximum , et postea Detun : biscum habeinus. 1'orlaergo cuni, cum quo ambulas;
sed prius Deiim, postea proxiinum. Tu autcm quia ut ad eum pervenias, cuin quo niaiiere desideras.
Deimi nonduin vides, diligendo proxiinuni prome- Tvlle ergo grabalum tuum, el ambula.
rcris quem videas ; diligendo proximum purgas ocu- 10. Fecil hoc ille, ct scandalizali sunt Jud:ci. Vi-
luin ad videndum Deiim, evidenter Joannc dicenlc, debant enim homincm die sabbati portantem graba-
Si fralrem qnem rides non diligis, Deum qucm non vides tum siiiiin , nec calumniabantur Domino quod sammi
quomndo diiigere yioleris (Uoan. iv, 20) ? Ecce dicilur eum fccerat sabbato, ut eis respondere posset quia si

libi, Dilige lieiim. Si dicas mibi, Oslende milii qucm cujusquam coriim jumentum in piiletim cecidisset,
diligam ;
quid icspondebo, nisi imod ait ipse Joanucs, tilique die sabbati eruerct illud, ctsalvarct jiimenlum
Deum nemo vidit unquam (Joan. l, 18)? Kt nc tc suum (
l.uc. xiv. f<) : non ilaquc jani illi objiciebant
 1553 TRACTATLS XVII CAPUT V. y-.i
quoJ dio .••abbuti sanus faclus esset humo ; scd quod operaiur, el cgo bperor. Misil in cos magiiuui luiiiul-
porlabal grabatum suum. Si sanitas uon eral differcn- tum ; advcntu Domini turbalur aqua , sed qui luibal,
da, numquid ct opus fuerat iinperanduni? Nbn licet latct. Tamen sanandus est (urbaia aqua a;gcr unus ma-
'.ibi, inquiunt, facerequori facis,lolleregrabaltim tuum. gmis, passo Domino totus mundus.
E"t illc auclorem sauilatis suae objiciebal calumnialo- 11. Videamus ergo responsionem Veritatis : Paier
ribus : Qui , inquit, iin; fccit sanum, ipse mihi di.iit, meus usque modo operatur, el ego oprror. Falsum ergo
Tolle grabatum luum, el ambula. Non arciperem jus- dixil Scriplura quia Dcus reqttievil ab omnibus operi-
siniiem a quo receperam sanitatem? Et il!i : Quis esl bns suisin die sepiimo (Ccn. n, 2
? et contra bane )

ille Iwmo qui tibi dixil, Toliegrabalum luttm, elambtita? Scripturam pcr Moyscn ministralam, loquitur Domi-
11. Scd qtti sanus eral factus ncsciebat qnis essi, a niis Jesus, cuni ipse dieat Jud.eis, Si crerieretis Moysi,
quo hoc audierat. Jesus autem , cuni lioc fecisset, et crederclis et mihi ; de me enim itle scripsit (Joan.
v,
jussisset, dectinaverat ab eo in turba. Videle quemad- i(>) ? Videte ergo ne aliquid voluilsigniflcare Moyses,
inodum el boc impleatur. Portamus proximum , et qiiod Deus requievil in riie seplimo. Non cnim defece-
ambulamus, ad Deum quem ambula- ; sed eum ad rat Deus operando crcaluram suam , et indigebat re-
mus nondum videmus ideo et ille nondum nove-
, : quie sicut homo. Quomodo defecerat qui verbo fe-
ral Jesum. Sacramentum hoc commcndatum est ceral? Tamen et illud verum esl, quia requievit Deus
quia in eum credimus quem nondum videmus el ut : ab operibus suis verum est qutid
in die septiiuo; el lioc

non videatur, declinat in turba. Difficile est in turba ait Jesus, Pater meus usque modo operatur. Sed qtiis
videre Clnisium solitudo quxdam necessaria est : explicet verbis, hoino hominibus, inlirmus infirniis,
nienti nostr.e ;
quailam solitudine intenlionis videtur indOclus discerc ciipienlibiis, et forle si quid sapit,
Deus. Turba strepitum babet ; visio isla secretum de- promere et explicare non vdens liominibus, difficile
siderat. Tolle grabalttm tuum ,
porta portalus pro\i- forte capientibiis, etiam si explicari possit quod capi-
muni tuum ; el ambnla , ul perveuias. Noli Jesum lur? Quis, inqnam, fralres nici, explicel verbis quo-
quacrere in lurba, non est lanqiiaui uiitis de turba : modo Deus et qnietiis operetur, el o,'orans quiescat?
phcvcriif oninem lurbam. Prior ascendit de mari Obsecro vos, ut hnc vobis profieienlibiis differatis;
piscis ille magnus, el in coelis scdet interpellans pro visio eiiim isla templum Dei qua>ril, sanclum lucuin
nnbis : tanquam sacerdos magnuS, unus inlravil in in- quarit : portate proximum ct ambulaile ibi cum vi- ;

tcriora vcli : lurba foris slat. Ambula tu, qui porlas debitis, ubi verba honiinum non qiiseralis:
proximum tuuin ; si didicisti porlare, qui solebas por- 13. Hoc forle polius dicere valemus, quia et in
tari. Denique modo nondmn nosti Jesnni , nondoin eo quod Deus in riie septimo requievil, ipsum Dominuin
vides Jesum : quid poslea sequilur? Quoniam iion etsalvalorem noslrum Jesum Cbristum, qui bxc lo-
deslilit ille lollendo grabalum suum , et ainbulando, qucbatur ct dicibat, Pater mcus usque modo operatur,
Yidit eum postea Jesus in tcmplo. In lurba non enm ct ego operor, magno sacraniento significavit. Quia et
vidit , in tetnplo vidil. Dominus quidem Jesus et in Dominus Jesus uliqiie Deus. Ipse cst enim Verbum
turba eum videbat, et in templo : ille aulein langui- Pei, et audislis quia in priucipio crul Verbum; et non
dus Jcsuni in lurba non cognoscit, in lemplo cogno- qualecuinque Verbtim , sed Deus erat Verbum, et
scit. Pervenil ergo ille ad Domiimm; vidit cuni in omnia per ipswn facla sunt (Id. i, 1,5): forle signi-
teiriplo, vidil cum in loco sacralo, in loco sanclo. El ficatus est requieturus in die septimo ab onmibus
quid ab eo audil? Eccejam sanus faclus es; noli pec- opcribus suis. Legite enim Evangelium, et videtc
care, ne quid tibi deterius contingat. quanla operatus sit Jesus. Operatus est salutem no-
12. Tunc il!e, posteaquain vidit Jesum, et cognovit stram in cruce, ul implerentur in eo omnia proedicla
Jesum auctorcni sanilalis stia?, non fuit piger iu evan- Proplielariim : coronalus esl spinis, suspensus est
gelizando quem viderat : Abiit, el nunlinvil Judtcis ligno ; dixit, Sifio, accepit acetum in spongia, ut
quiu Jesus essel qui eum sanum fecerat. llle annunlia- iuipleretur qnod dictum est, Et in siti mea potave-
bal , cl illi insanicbanl : ille salutem suam praedica- runl meacelo (Psal. lxvhi, 22). Al ubi iinplela sunt
bal, iili salulem suam non quxrebant. oninia opera ejus, sexla sabbati inclinato capite red-
13. Persequebantur Juriai Dominum Jesttm, quia didit spirilum, et in scpulcro sabbalo requievit ab
ha?c faciebat in sabbato. Qtiid ergo Doiiiinus modo rc- omnibus operibus suis (Joun. xix). Ergo lanquam
spondil Judaeis, audiamus. De sanis faclis liominibus diceret Judx-is, Quid exspeciatis ut non operer sabba-
gabbalo, dixi quid soleat respondere ,
quia jumenta to? Sabbati dies vobis ad significationem meam prac-
sna non contcmnebanl sabbalo , vel liberando vel ceptus est. Opera Dei attenditis; ego ibi cram cum
alcndo. De porlato grabalo quid respondit? Manife- liereiil, pcr me fatla sunt omnia, cgo novi : Pater
sliini opus corporale factum erat ante oculos Judajo- meus usque morio operatur. Operalus est Pater lucem;
rum : non sanilas corporis, sed operalio corporis scd dixit ut fieret lux (Gen. i, 5) : si dixil, Vcrba
qiiiu non videliatur ita ncccssaria , quemadmodum operatus est ; Verbimi ejus cgo cram, ego sum per :

sanitas. Apcrtc ergo Doininus dicat sacramentum me factus cst inundus in illis nperibus, per mc regitur
s .Iiii.iti ,
et sigmmi observandi unius dici ad tempus mundus in istis op: ribus. Pater meus et tunc opera-
datum essc Judaiis; impletionem vcro ipsam sacra- ius est cuni fccit mundum, ct usque nunc opcra-
nicnti in illo venisse. Pater mcus, inquit , usque modo tur cum regit mundum : crgo ct pcr me fecii cum
 !
i. .35 IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI I.">"6
lccit, et per me regit cum rcgit. Dixit hxc, scdqui- proprium doiium accepit a Doinino (super eujuS
bus? Surdis, cxcis, chindis, languidis, iiicdicnm 11011 pcctus in convivio discuinbeliut (Joan. xin, 2S), ut
agnoscentibus , ct lanquam in phrcnesi mente per- per boc significarct quia sccreta altiora de intimo
dita occidere volenlibus. ejus corde potabai), ut ea dicerel de Filio Dci qine
16. Proiude quid secutus Evangclista dixit? llinc parvulorum mentes fortassis intcnias excilare pos-
ergo magis qiucrebanl euni Juda ,
i inlerficere, quia non sint; iinplere autcm nonduin capaces non possini:
solum sulvebat sabbaluin, sed et patrem suum dicebat grandiusciilis autem quibtisquc nientibus et ad xia-
Deum. Non quoiiiodocuinquc : sed quid? sEqnalem se lem quamdam inierius virilem pervenientibus, dat
faciens Deo. Nain oinnes dicimus Dco, Pater noster aliquid vcrbis bis, quo et exerceantor, et pascanlur.
qui es in ccclis (Matili. vi, 9) : legiinus ct Judanis Audistis cuin lcgeretur, et unde scrmo isle venerit
dixisse, Cum ln.sis pater noster (Isai. i.xiii, 16 el LZIT, niciiiinislis. Ilestcrno enim die leclum est, quod pro-
8). Ergo iion liinc irascebautur, quia patrem siiuiii pterea volebant Jesum Juda:i interficere, quia non so-
dicebal Deuin ; scd quod longe alio modo quam lio- lum sulvebat sabbatum, sed elium palrem suum dicebal
mincs. Eccc intelliguut Jud.ei quod non intclligiinl Deum, wquulen se faciens Deo (Id. v, 18). Quod Ju-
Ariani. Ariani quippe inxqualem Patri Filium di- d:eis displiccbat, hoc ipsi Palri placebat. || c sine
cunt, et inde hxresis est pulsa de Ecclesia '. Ecce dubio placet eliam cis qui honorificaiit Filium, sic-
ipsi cxci, ipsi interlcclorcs Chrisli, inlcllcxerunl la-
tit lionorific.ini Patrem ;
quia si cis non placcal,
inen vcrlia Cluisti. Non euin intcllcxcruiit esse Cliri-
displicebunl. Non eniin Dcus erit major, quia placet
stum, nec eum intellexcruiit Filium Dei : scd lamon libijsed tu minor, si displicct libi. Adversus hanc
inlclleserunl iu iliis verbis, qnia talis commendare- auiem eorum vcnientem
caliiiiiiii.ini, vel de ignoran-
lur Filius Dei, qui auqualis cssct Deo. Qtiis erat nc- tia, vcl de malilia, Inquilur Dominus non omnino
sciebant; lalem lamen pr.cdicari agnoscebant, quia
qimd capiant, sed uude agitentur et conlurbentur.
patrem suum dicebat Deum, wqualem se faciens Deo.
et forlasse vel conturbati medicum quxrant. Dicebat
Non eral ergo xqualis Deo? Non ipse se faciebat
autem qux scriberentur, ul eliain a nobis postea
xqualcm, sed ille illum gcnuer.it xqualem. Si se ipse
ligerenlur. Viderimus crgo quid iu Judxoruin cor-
facercl :ci|tialem Dco, cadcrct per rapinam. Qui enim
dibus factum sit, cum hxc audircnl quid in nobis :

se vuluii squalem facere Deo ciun non essct, ceci-

liat cum hxc audimus, amplius cogitemiis. Neque
dit (Isai. xiv, 14, 15), et ex angelo faclus est dia-
cniin natx sunt hxrescs, el quxdam dogmata pcr-
bolus : ct banc superbiam boinini propinavit, tinde
vcrsilalis illaqucanlia aniinas et in profundum prx-
ipse dcjeclus esl. Nam lioc dixil hnmini, cui slauti
cipiLinlia, nisi dum Scriplurx bonx intelliguntur non
Iapsus invidit, Gustule, el eritis sicul dii (Gen. iii, 5) :

bcne; et quod in eis non bene intelligitur, etiam

id esl, usurpalione rapile quod facti non Cslis ;
quia
(cmcre el audacter nssrritur. Itaqiic, cbarissimi
et ego rapiendo dejeclus sum. Non lioc prodcbat,
valde caute lixc audirc dcbcmus, ad qure capicnda
scd boc suadcbat. Christus auiem xqualis Putri na-
parvuli sumtis ; cl corde pio el cuin trcinorc, sicut
lus erat, non factus : nalus de subsianiia Palris.
scriptum est, hanc tenentcs rcgulam sanilalis, ut
Unde illum sic coiiimoiidat Apostolus : Qui cum in
qnod seciindum fidem qua iinbuti sumus, inlelligere
furma Dei cssel, non rapinam arbilralus est esse aiqua-
valuerimus , tanquam de cibo gaudeamus : quod
lis Deo. Quid cst, nuii rapinam arbilralus esl? Non
autem secundum sanam fidei regnlani intelligere non-
usurpavii xqualitaiein Dci ; sed erat in illa, in qua
Deum quomodo dum poluerimus, diibitationcrn aiiferamus, intelligen-
nalus crat. El nos ad xau.llem per-
tiam differaiiius; hoc est, ul cliam si quid sit nescimus,
veiiireuius? Seinelipsum exinanivil formam scrvi acci-

Non eigo se cxinanivil aniit-

bonum lamen et vcrum esse ininime dubitemus. Et
piens (Pliilipp. n, 6, 7).
cgo, fratres, qui suscepi loqui vobis, cogitandus sum a
lens quod erat, scd accipiens quod non erat. Ilanc
Dominuni vobis qui susceperim, et qux susceperim : suscepi enim
forniatn scrvi conleninentes Jud.ci, Cliri-

non poteranl quam- tiactanda divina honio, spiriiualia carnalis, xlema

stuni xqualcm Palri inleUigere ;

niiniine dubilabant, el ideo

mortalis. Etiam a me, charissimi, longe sil vana
vis eum lioc de se diccre
tamen eos perfcrebal, ct
prxsumplio, si volo sanus in domo Dei conversari,
Bxviebanl : et adliuc ille
quse est Ecclesia Dei vivi, columna et firinamenlum
sanilalcm sxvientium requirebat.
vcritatis (I Tim. ni, 15) : pro modulo meo capio quod
TIUCTATUS XVlll. vobis appono; ubi aperitur, pascor vobiscum ; ubi

In eum Evangelii locum, Amcn, amen dico vobis, non clauditur, pulso vobiscum.

polesl Filius a sc facere quidqiiam, nisi quod vide 2. Commoii sunt ergo Judxi, ct indignati sunl;

rit Patrein facienlem : quxeiimqueenim illefcccrit, meriio quidem, quod audebat bomo xqualem se fa-

hxcel Filius sirailiter facit. Cap. v, f . 19. cere Deo : sed ideo immerito, quia in homine non

1. Joaunes evangelisla inler consortes ct compar- intclligebanl Dcum. Carncm videbanl, Deuni nescie-

pnccipuum baul : habitactiltun cernebant, babilaturem ignora-

ticipes suos alios evangclislas, lioc et
bant. Caro illa templum erat, Deus inbabiUibat in-
sic velus codex Carcassoneiisis, et melius : nam infra,
*

Tract. 23, n. 6,ubi sermoestde ApoUinaristis, sic loquitur: tus.Non ergo Jesus carmin xquabat Palri, non for-
• Kuerimt enim quidain luerelid, ct pulsi sunt ab Eoclesia ; • niam servi Domino comparabal non quod faf lum ;

ct hiir. loqin-ndi niodi. passini iiiilnr. [ei imle lUBresu pulsal

est proptcr nos, scd quod cral quando fccit nos.
KifeiiamJ.
 tflt
IS37 TRACTATUS XV III. CAPUT V. 1538

Quis namque sii Chrisius, Catholicis loquor, nostis, tcneo : sed ille Deus major, ille Deus minor. Jam
quia beue credidislis non Verbum tanlum, ncc caro
:
ncscio quid paganum redolet : cum .christiano me lo-

lantum : sed Verbum caro factum est, ut habilaret qui arbitrabar. Si est Deus major, ct esl Detis minor;
in nobis. Kecenseo de Verbo quod nostis : /n prin- dtios deos colimtis, non ttnum Deum. Quare, inquil?
cipio erat Verbum, el Verbum eral apud Deum, el et lu non duos deos dicis xquales sibi? Hoc ego nos
Dcus eral Verbum : bic xqualitas cnm Palrc. Sed dico : xqualitatcm cnini islam sic inlelligo, ut ibi in-

Vcrbum caro [actum cst, ct habilavil in nobis (Joan. i, tclligam cliam individuam charilal<-m ; et si indivi-

i - 14) : bac carne niajor esl Paier. Iia Patcr et duam cliarilatem ', perlectam tiniialem. Si enim cha-
xqualis, ct major : xqttalis Verbo, major carne; ritas quam misit hoininibus Dcus, de mullis hominum

xqualis ei pi'r qiiem fecit nos, major co qui factus cordibus lacit cor unum cl multas lioininum animas ,

Ad banc rcgulam sanam

cst proptcr nos. catbolicani, facil aniinam unam, sicul de eredeinibus seseque in-
qnam prxcipue nosse debetis, quam lenete qni vicem diligenlihiis scriptum est in Actihus Apostolo-
nostis, a qua prorsns fides vesira labi non debel, rum, Erat illisanima una, et cor unuin in Deum(Act. iv,

qux nullis honiinum argumcniis extorqtienda est 52) : si ergo anima mea et anima tua, cum idem sapimus
cordi vestro, dirigamus ca qiuc intclligimus ; et nosque diligiinus , fit anima una : quanto magis Patcr
qux forte non intelligimiis, dirigenda ad liauc rcgu- Deus el Filius Dcus in fonle dilectionis Deus unus est ?

lam quandoque differamus, cum idonei fueriinus. 5. Verum ad hxc verba, quibus commoium est cor

Noviraus ergo xqualem Patri Filiuin Dei, quia novi- tuum, intende, cl recolc mecum quod de Verborc-
inus in principio Dcum Verlium. Quid ergo Judwi quirebamns. Jam tenemus , Deus erat Ver&um : ad-
volebant eum inlerficere? Quia iwn solum solvebat jnngo aliud, quia cum dixisset, Hoc eral in principi)

sabbalum, scd et patrcm suum diccbat Deum, wqualcm apud Deum, conlinuo suhjecitEvangelista, Omniapcr
se faciens Deo : videntcs carnem. non videnles Ver- ipsum facta sunt. Nunc te quxrcndo exagito, nunc le

bum. Loquatur ergo et eonira eos Verbum per car- contra tc ntoveo, et lecontra te interpello : tene lan-

ncm, et interior habitator sonet per habitaciilum tutn memoriler ista de Verbo, quia Deus erat Verbum,
suum ; ut qui polest, noverit quis intus habitet. et omuia per ipsum facla sunt. Audi jam vcrba quibus
5. Quid ergo cis dicit? Iiespondit ilaque Jcsus, et commotus es , ut minorem diceres Filiiim , nempe
dixil eis, commotis quod xqualem se faceret Deo, quia dixit, iVon potest Filius a se faccre quidquam, nisi

Amen , amen dico vobis , non polesl Filius a se [acere quod vidcrit Patrem facienlem. Ila, inquit. Expone hoc
quidquam , nisi quod viderit Palrem facientem. A(t hxc mibi paiiluluiii : sic, qiiantum opinor, inlclligis, quo-
quid responderint Judxi , scriptum non cst : ct for- niam qn.i-dam facil Paler,Filius aulem atlcndit quem-
tasse laeueruiit. Quidam lanicn, qui christiannsse ha- admodiim faciat Pater, ttt pnssit et ipse ca facere

beri voluni, non lacent , et quodammodo ex his ver- qux viderit Patrem facienlem. Duos quasi fabrns con-
bisconcipiuntquxdam dicenda contra nos qux con- :
sliluisti : ita Patrem ct Filium, ut eliam magistrum
temnenda non sunt, et propter ipsos et propter nos. et discipulum , quomodo solent patres fabri docere
Ariani quippe hxrelici dicenles, non percarnem, scd fiI'OS suos artem suam. Ecce dcscendo ad carnalem

ante carnem, Filium ipsum qui suscepit carnem, mi- sensum tuum , ita iuterim cogito ut tu : vidcamus si

norem esse qnam Pater est, et non esseejusdem sub- cogilatio h:cc nostra inveniat exitum secundum illa

slantix cujus Patcr cst, capiunt ex his verhis ansam qux jam de Verbo pariter loculi sumus pariterque
calumnix, et respondenl nobis : Videtis quia Dominus senlinius, quia Deus Vcrbum omnia per ipsum fa-
, el

Jesus, cuin animadverteret Jud;cos cx hoc moveri cta sunl. Pone igitur Patrem tanquam fabrnm , qux-
quod Palri Deo a-qualem se faceret, talia verba sub- dam opcra facienlem, Filiuiii autem tanquam discipu-
junxit, ut se xqualem uon essc monslraret. Movehat Ium, qni «o/i potcst faccre quidquam, nisi quod viderit

enim Judxos, aiun!, adversus Cbrisium, quia xqualem Patrcm [acientcm : inlendit enim quodammodo in ma-
se faciebat Deo ; et volens eos corrigcre ab hoc motii nus Palris, ut quomodo videril eum fabricare, sic et

Chrisius, et eis demonstrare Filium non cssc ipse lale aliquid fabricet in operibus suis. Sed Palcr
xqua-
lcmPatri, id cst, xqualem Deo, aii.quasi dicens, Quid
isle omnia illa qnx facit, et vult ut attendal eum Fi-
lius et lalia et ipse faciat per qiiem facit* Eia nunc
irascimini? quid indignamini? Non sum xqualis, (|iiia ; ?

non potest Filius a se [acere quidquam, nisi quod vidcrit

est ut adsis sententix lux priori, quam mecum recen-
Patrcm [acienlem. Qui enim non polcst, inquiunt, fa-
suistimecumque tenuisti, quia in principio Verbum, et
cere a sequidquam, nisi quod viderit Patrem facienlem, apud Deum Verbum el Dcus Vcrbum ct omnia per , ,

utique minor esl, non xqualis. ipsum facla sunl. Tu ergo cum uiccum lenueris quia

In hac regula cordis per Verbum facla sunt oinnia rursum carnali sapore ;
4. sui distorta ct prava, bxre-
et puerili motu lacis libi in animo Deum facientem, et
ilicus audial nos nondum objurganles, sed adhuc quasi
quxrenles, ct explicet nobis quod Verbum attcndentem, ut cum fecerit Deus, faciat et
senlit. Pulo enim,
Verbum. Quid enim facit Deus prxter Verbum ? Si
o quisqnis illc cs (faciamus enim eum laiiquam prx-
senlem adcsse), lencs nobiscum quia in principio erat cnim facit, non omnia per Vcrbum facta sunt perdi- ;

Verbum. Tcnco , inquit. El quia Verbum erat apud 1

Duodecim
Mss., et sic individuam charitatem.
1 Lov. sic
Deum ? El boc, inquil, lcnro. Sequcre ergo, liabeut bunc locnm : fed Pater iste vmnia tlU
et bnc
iiuw fcicit, vult ut iillcmiat eum t ilitts et talia et ivse faciat,
forlius tene, quia Deus cnit Vcrbutn. Et hnc, inquil, per quemfacit. m.
4.-,39 1N JOANNIS EYANGF.I.Il M S. AUGUSTINI 1510
disti quod leneb.is : si aulem oinnin per Vcrbum facla
lum vestrura, novi lanicn nicuiii. Si engc placct, non
sunt, corrigc quod nialo intelligebas. Fcrit 1'aier, el diiilius irainorcmiir, perciiiraniiis lcctioncm, el videa-
non fecii nisi per Yerbum : quomodo aiicndii Ver-
niiis verbis Doniini lurbari corda carnalia ; ad boc tur-
buui, ut viJeat Palrem facienlcm sinc Verbo, quod si-
bari, ne in co quod tcncnl rciiiaiieant. Extoniuealur
militcr faciat Yerbum? Quidquid fecil P.iter, pcr tanquain pueris ludii runi nescioquid, quo se nialo
Verbura Omnia per ipsnm facia
aul falsuni esl,
fecil :

av-jc.iut , m possint inseii utilioia grandioribus , ut

sunt. Scd vcrura csl, Onmia per ipsmu (acta tunt. Parum possint prolicrrc qui rcpebanl iu terra. Surge, qua:rc,
fortassc tibi vidcbalur? El sinc ipso faclum esl uiliil.
Mis|iira, anbcla desiderio, el ad clausa pulsa. Si au-
6. Itcccdc crgo ab isia camis prudcniia, ei quxra- lcin noijdiiin dcsidcramus, nonduni iuliiamus, 11011-
nius queraadmodura dictum sii, Nqn potest Filius a se
duin siispiraraiis, niargarilas qiiibiiscumquc projccluri
facere quidquam , nisi quod vidcril Pulrem facientem. .siunus, aut nmrgaritas qualeseumqiie nos ipsi invcn-
Quxramus, sidigni suinus qui apprchendamus. Fa-
Itiri suiniis. Moveriin ergo, cbarissiini, desidcriura in
teor enini, roagna res esl, ardua omnino, vidcrc Pa- cordc veslro. Mores perducunl ad inlelligenliani : ge-
trem facientem per Filium, non singula opera facien- niis vitee perducit ad genus vit;e. Alia vila terren.i,
lem P.iirein et Filium ' sed quodlibet opus Palrcm per alia viia coelcstis ; alia vila pecorura , alia vila boini-
Filiuni, ul uulla opera fiant vcl a Patre sine Filio,
niini, alia vita Angeloruin. Yita pceorum lcrrciiis vo-
\el a Filio sine Patre : quia omniu per ipsiim facta
luplalibus :islual, sola lcrrcna couqiiirit, iu ea prona
sunt, et siue ipsofuciumcstniliil. Quibus in fuiulanicnlo
atque piojecia esl vila Angelorum sola ccelestis
: : vita
fidei firmissirae conslitutis, jam quale est vidcre, qnia
lioininum inedia est inter Angelorum ct pceoium. Si
nonpotesl Filius asefacere quidquam, nisi quod viderit
vivit boino secunduni carncm, pecoiibus coinparatur
Palrem facienlem? Quxris, ut opinor, nossc Filiimi fa-
si vivit secundura spirilum, Angelis socialur. Quando
cieutem; quxrc prius nosse Filium vidcnlein. Cerle sccundiini spiriluin vivis quocre ctiain in ipsa angc-
,

cniin quid ail? Son potest Filius ase faccre quUlquam, lica vita utrum parvus an grandis sis. Si cnim adliuc
nisi quod v.derit Putrcm facientem, Inlcnde quoil dixit,
parvus cs, dicunt libi Angcli : Cresce; nos paucm
iiisi quod videril Pulrein facienlein. Prxcedit yisio, cl iiiaiiducainus, lu lacte niilrire, lacle fidei , ul pcrvc-
sequitur effeetio : videl cniiii ul facial. Tu quid qua:-
nias ad cibuiii speciei. Si autoin adliuc inbialur sordi-
ris jara nossc quomodo faciat, dura nondum scias
adliuc fraudes cogilantur, incn-
dis voluptatibus, si si

quomodo videat ? Quid curris ad id quod postcrius vilantiir, si ineiul.icia pcrjuriis ciimulantur;
dacia 11011

est, relicto quod prius esl? Vidcnlem se dixit et f.i-

lam ininiunilum cor audct dicerc, Explica iuilii quo-
cicntem; non facientem et videnlem quia »10» po-
, :
modo videl Verbum ; eliam si possira , cliam si ego
lcsl a se facere quidquam, nisi quod viderit Paliem [a-
ego non suin
jaui videam? Porro autem si forlc in bis
cientem. Vis ut explicem libi quomodo facial? Tu niibi
nioribiis, cttanicn ab ista visionclonge sum; quantuni
cxplica quoniodo vidcal. Si boc tu explicare non po- ille qui nondiiin isto superno dcsiderio rapitur, lerre-
les, nec ego illud : si lioc lu percipere nonduui cs prxgravalus? Muliura inlcrcst intcr
nis desideriis
idoneus, necego illud. Iterquc ergonostrura quxrat, aversanleineldesidcranlem : el itcrum multuiu inler-
uterque pulset, ut utcrque accipere raereatur. Quid csl intcr desiderantem et fruentein. Vivis ut pecora,
quasi doclus calumniaris indoclo? Ego ad faciendum, aversaris : Angeli perfruuntur. Tu aulcm si non vivis
tu. ad videndum, ambo iudocti a inagistro quaeramus, ul pecora ,
jam non aversaris : desideras .'diquid, et
non iu scbola ejus pucriliicr liligemus. Tamen siuiul
non capis ; incboasli ipso desiderio vilara Angclorum.
jara didiciinus quia omnia pcr ipsum facla sunl. Eigo Crescai in lc, ct perliciatur in te; et capias boc non a
iiianifesiuin est quia non alia opera facit Palcr, quas me
me, sed ab illo qui ct fecit ct te.

vidcat Filius, ul ipse faciat sirailia : sed cadeui opera Tamen ulcumque nos dimisit et Dominus
8. 11011

facil Paier pcr Filiuni, quia orauia pcr Verbura facia qui voluil inlelligi quia in eo quod dix.it, Non potest
siint. Jara qunmodo faciat Dcus quis novil? Non dico Fitius a se fuccre quidquum, nisi quod videiit Palrcm
quomodo feceiit mundum, scd quomodo fcceril ocu- non opera Pater facit qu.e videat
fucieniem , alia
liun lunin, cui carnaliter inhaercns, visibilia invisibi- Filius, el alia Filius ciim videril Palreni facicnteni;
libus coraparas. Talia enim de Deo cogilas, qualia bis
scd eadcm opera ipse cl Paler cl Filius. Secuius
oculis videre consuesti. Si autem islis oculis vidcri pos- Quwcumque cnim liwc el Fi-
cnini ait : ille fcceril ,

set Deus, non diccret, Beali mundo conlc, quia ipsi Deum lius simililer facil. Non cura illc lcceril , alia Filius
videbanl (Mulllt. v, 8). Ergo liabes oculuni corporis ad facil; scd qiuxcumque ille fecerit, liwc el Fi-
siinililcr
videnduin f.ibrum, scd nondum babcs oculiun cordis ad
lius simiiiier fucit. Si ha?c facit Filius quae fccerit Pa-
vidcnilnrn Dcuin : ideo quod solcsviderc in fabro, trans- tcr, per Filium facil Palcr : si per Filiuui lacit qu:c
ferre \i> ad Deum. Poncin lcrra teircna, sursum cor.
facil Patcr, 11011 alia Paler , alia Filius facit ; sed ca-
Quid crgo, cbarissimi? explicaluri sumus nos
7. dein opera sunt P.ilris et Filii. Et quoinodo cadcra
quod intcrrogavinius, quomodo vidcat Vcrbura, quo- ficil cl Filius? Et cadein cl simililer. Nc forlc cadcm
inodo Patcr vidcatnr a Verbo, ipiiil sil vidcre Verbi? scd dissimililcr : Eadem, inquil, el similiter. El quo-
Non sum lam audax, tam tcmcraiiiis. ut boc explica- niodoposset cadem non siiuililer?Accipilc cxcmpluin,
re pollicear el nie ct vos : ulcumque suspicor modu- quod pnlo ad vos non sil grandc : cura scribinius Iit-

pienqiic vss., non sintjula opcra faciente futre ct Fitw. lcras, facit eas primo cor iioslium, el dcinde manus
i.-;il TRACTATUS XV III. CAPUT V. 151 -2
nosira. Cerle unde omnes acclamastis, nisi quia co limni : sed corpus tiiiim non quod cor luum ; diinitte
gnovistis? Cerluin est quod dixi, ct manifesiuin omni- et corpus tuum, redi ad cor tuuin. Iu corpore tuo in-
bus nobis. Littenc Gunt primo a corde noslro, dcinde veniebas alibi oculos, alibi aurcs in corde tuo nnm- :

a corpnre nosiro ; manus servit imperanli cordi, cas- quid hoe invenis ? An iu corde luo non habes aures?
llein lilleras faeil et cor et manus numqiiid alias cor, : De quibus ergo Dominus dicebal, Qui Itabel aures au-
aiias manus? Easdem quidem faeit manus, sed non si- dieiidi, audiat (Luc. vm, 8)? An in corde non habe»
niiiiter : cor cnim nosirum f.icit eas intelligibiliier, oculos? Unde dicit Apostolus, Illumiitatos oculos cor-
manus aulem visibiliter. Ecce quomodo Gunt eadeni dis vcstri (Ephcs. i, 18). Redi ad cor; vide ibi quid
dissimiliter. Unde pariim fuil Domino dieere, Qutv- senlias forte de Deo, quia ibi esl imago Dei. In inlc-
rumque Pnler fecerit, Ikpc cl Filius fncil, nisi ailderel, riorc homine babitat Chrisius (ld. m, 10, 17), in in-
et similiter. Quid si ei.im lwc modo inlclligeres quo- teriore homine renovaris ad imaginem Dei, in imagine
modo quxcuniqiie eor facit, Ikcc et manns faeit, sed sua cognosce auetorem ejus. Vidc queinadmodum
non simililer? Ilic vero addidit, licec el Filius similitcr onines corporis scnsus cordi intro nunticnt quid sen-
facit. Si ct bac facil , cl similitcr facit , expergiscere, serint foris vide quam multos minisiros habeat unus
:

stringatnr Juda-us , credal Cbristianus , conviiieatiir inlerior imperator, et quid apud se cliam sine his nii-
hxreiicus; .Tqttalis est 1'alri Filius. Renuutiant oculi cordi alba et nigra rc-
nistris agat.
;

9. Paler enim lOligit Filium, el omnia demonslrat ci nunliantaures cidcm cordi canora etdissona ; renun-
qua: ipse facil ( Joan. v, 20). Ecce est illud , demoii- linnt nares eidem cordi odora el putentia ; renunlint
slrat. Demonslrat quasi eui? llique quasi videnti. Re- gustus eidem cordi amara et dulcia ; renuntial tactus
dimus ad id qnod explicare non pnssumus, quomodo eidem cordi lenia ct aspera : renunliat et sibi ipsum
Yerbum videat. Ecce bomo factus est pcr Verbum ;
cor jnsia el injusla. Cor tuum el videt et audit, ei
sed hoino babet oculos, babet aures , babet manus ,
exlera sensibilia dijudical; ct quo non aspirant cor-
diversa membra in corpore : per oculos potest videre, pcris scnsus, jusla ct injnsla, mala ct bona disccrnil.

per aures potesl audire, per manus operari ; diversa Ostende milii oeulos, aures, i.ares cordis tui. Diversa

membra, divcrs.i membrornni oflicia. Non potesl illud sunt qux ad cnr luiim referuniur, et diversa ibi mem-
membriim quud potest altci um tamen proptef cor- : bra non inveniuntur. In carne lua alibi audis, alibi vi-

poris unitalem, oculus el sibi el auri videt, et anns des : in corde luo ihi audis, ubi vides. Si boc imago,
sibi et ocnlo nudil. Nuinquid tale aliqnid iu Verbo ar- quanlo potentius illo cujus imago? Ergo el audit Fi-
bilranduni est esse, qiioniam omnia per ipsum ? El lius, et videt Filius, el ipsa yisio el audilio Filius : ct
dixil Scriplura in Psabno, Inteltigite, qui insipienlcs boc est illi audire quod esse, et hoc est illi viibre qued
eslis in populo ; el stulti, atiqiiantlo sapilc. Qiti planlavit esse. Tibi non boe esl videre quod esse : quia el si pcr-
aurcm non autiicl? aul qui /inxit ocitlum uon considerat dasvisum, polesesse;ct si perdas audituni, potesessc.
( Psal. xcm, 8, 9 ) ? Si ergo Gnxit oculum Vcrbum, 11. Dulamiisne pulsavimus? Eiectum est aliquid
quia omnia per Vcrbum ; si plantavil aurein Yeibum, in nobis quo vel tenuiler suspieemur unde lumen
piia omnia per Verbum : non possumus dicere, Non veiiial nobis? Puto , fratres , quia cum loquimur
audit Ve"'I'uui , non videt Verbuni ; ne objurget nos isla, el cum medilaimir, exercenius nos. Et cum exer-
Psalmus, el dictl , Stttlti, nliquando snpite. Itaque si cemus nos iu ipsis, et rursus quasi rcllcctimur pon-
audit Verbum cl videl Yerbiini, aiulit 1'ilius et videt dere nostro atl isla consueta, tales sumus quales lip-
Filius : numqiiid tamen cl in ipso divcrsis locis quoe- pientes, cum prodncuniur ad videndum lumen, si

situri sumus oculos el aures? Aliunde audit, aliunde forle antea visuni omnino non habebaut, et incipiunt

vidct; el auris ejus non p lesl quod ociilus, et oeulns cumdcm visum pcr diligenliam medicoruni utcumque
non potest quod potesl amis ? An lolus illc visus csl, cum probare vult medicus qiianlum sa-
reparare. El
el totus audilus? Foite ita : imo non forte, sed verc lutis cis .lecesscrit, tentat eis oslendere quod videre
i;a; dum tamen et ipsnm cjus videre, et ipsum ejus desiderabani, el non poterant cum cseci essent : et
audire, longe alio modo quam noslruni sil. Et videre rCdeuirte jam utcuinque aeie oculorum, producunlur
et audire simul iu Yerbo est, nce aliud cst ibi audire, ad Iuccm ; cl ctiin viderint, (ulgore ipso reverberan-

cl aliud videre ; sed auditns yisus, ct visus auditus. tur qiiodammodo, et rcspondent medico demonstranti,
10. Et nos qui alilcr aiidimns, aliter videmus, boc Jam jam vidi, sed videre non possum. Quid crgo facit
unde novimus? Iledinius forle ad nos, si non suinus medicus? Revocai ad solita, et addit collyrium, «t ad
prxvaricatores, quibus dieluin est, Rtdite, prarvarica- illud quod visiim e4, et vidcri non poluit, desiderium

tores. ad cor ( Isai. xlvi, 8). Hcdile ad ror : quid ilis nutriat, et ex ip^o desiderio curelur plcnius ; cl si
a vobis, et perilis ex vobis? quid ilis soliludinis vias? qua mordacia reparanda: sanitati adliibentur, forliter

Erralis vagando; reditc. Quo? Ad Douiinum. tilo ferat, ut amoreillins lueis accensusdicat sibi : Quaudo
esl 1
: priino rcdi ad cor tuuin, exsul a te vagaris fo- eril ut illud Grmis oculis videam, quod sauciis inlir-
ris; leipsiim non nosti, et qiucris a quo faclus es '.

misque non potui? Urget medicum, et mgat nt curet.

P.edi, redi ad cor, tolle te a corpore corpus tuuni :
Krgo, fraires, forle lale aliquid factum est
si in cordi-
babilatio tua esl ; cor tiium sentit eiiam per corpus bus vestris, si utcumque erexistis cor vcsirum ad
vidcndum Verbum, ct ipsins luce reverberati ad so-
1
Lov.,nd Doiniiinin cito; oniisso, est, quoil rx-
tcri codi« es liabent. lita rccidislis ; rogate nicdicum ut adbibcat collyria
 i$» IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUS TINl 15 U
mordacia, prsccpla jnsiili.o. Est qund vidoas, sed Verbo. Omnia quippe dicia sunt hic, quai si inlelli-

non esl undc videas. N»n inilii antea crcdelias quia ganlur secunduin hiinianuni sensum carnalilcr, nihil
est quod vidcas : ducc quadam raiionc addiiclus es aliud nobis facil auiina plcna plianlasinatis , uisi

propinquasii , intcndisii , pnlpitasli , rcfugisii. Scis quasdam imagincs velut duorum hoiiiinuni Palris ct

cerle esse qu"d vidcas, scd idnncum non te cssc qui Filii, unius oslendenlis; allerins videnlis; uuius lo-
videas. Ergo curarc. Qii;c sunlcollyria ? Noli menliri, quentis, alterius audicntis : qusc oninia idola cordis
noli perjurare, noli adulterare, noli furari, noli frau- sunt; qune si jam dejecta sunt de lcmplis suis, qiianlo

dare. Sedconsuesli, ct cum aliquo dolore acnnsiietu- magis dcjicienda stinl de pcctoribus christianis?
dine revocaris : lioc est quod mordct, sed sanai. Nam 2. IVo» potest , inquil, Filius a se facere quidquam.
dico libi liberhis, ex limorc et nieo ct tuo : si curari nisi quod Putrem facienlem. Verum
videril cst hoc,
dcstiteris, ei esseidoncus ad perfrueudumhaclucc ne- tcnelc hoc diun taincn non amittaiis quod
: in ipsius
gle\eris,valeliidiiieoculoriiniiuoriim;lenebrasaniabis; Evangelii exordio tcnnistis quia in principio eral
,

ctamando icncbras, in lonebrisremaiicbis; elrcmanen- Yerbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat
do in tencbris, cliam in tcnebras exlcriores projicicris :
Yerbum; ct pr.xcipue quia omnin per ipsum facta sunt
ibi cril llclus et slridur denlium (ilatth. XXII, 13). Si (Joan.t, 1, 3). Quod nunc cnini audistis , conjiingilc
liiliil in lc facicbat amor lucis , f.ciat timor doloris. illi audilui , et utrunique concordet in cordibus
12. Suflicienler me loculuin arbitror, ct lectioneni veslris. Sic ilaque nou polesl Filiusa se facere quid-
lamen evangelicam non flnivi : si dicam reliqua one- quam, nisi quod videril Palrem facientem, ut lanion
rabo vos, et limco ne etiam quod liaustum esl cffun- Paler ea qu.c facit non faciat nisi pcr Filium quia
,

datur ; sulflcianlergo isla Charitati veslra:. Drbitores Filius est cjus Yerbuin : ct i in principio crat Ver-
sumus , iii 'ii mmc , sed scnipcr quamdiu vivimus ; buin, et Verbum crat apud Deum, et Dcus cral Ver-
quia propler vosviviinus. Veriimtamen vitam noslram biiin, > el < omnia per ipsiiin facta sunt. Quxcumquc
islam inflrmam , laboriosam, periculosam , in hoc onim ille fecerit, hsc et Fdius simililer facit : t non
mundo cons lainini bene vivcndo , noliie nos conlri- alia, sed bjcc; nec dissimililer, sed simililer.
siareclatloreremalis moribusvestris.Cumcnimoffen- 5. Paler enim ditigil Filium, et omnia demonstrul ei

diinur malavila veslra,sirefugianiusavobis,elseparc- qnw ipse facit. Ad boc quod supra dixit, nisi quod vi-

mus nos a vobis, et ad vos non accedamus; nonne conquc- derit Palrem facientem, viJelur pertincre el quod
rcniini, etdicclis: Elsi languebamus, curarctis; ct si omnia demonstral ei qua; ipse facil. Sed si Palcr dc-
infirmabamur, visiiaretis? Eccc curamus, ecce visila- mnnsiralquic facit, nec Filius potcslfacerc nisi Patcr
inusscd non nobis fialquomodo audislis ab Apostolo, dcmonstravcrit , Paterque dcmonstrarc non potost
Timeo ne sine causa laboraverimin vos '
(Gatat. iv, 11). uisi feceril; conseqiicus cril ut non per Filiuin faciat

TRACTATUS XIX. omnia Pater : porro si flxum alquc inconciissiini te-

Non ncmusquia pcr Filium omnia Palcr facit, antoqiiaui

Ab (o quod scriptum est, polcsl a sc Filius facere
quidquam, nisi quod vidorit Palrcm facienlein ns-
faoial , dcmonslral Filio. Nam si Pator cum foce-
;

ril domonslrat Filio , ut Filius demonstrata laciat

que ad id, quia non qurero voiunlaiem meain. sed
qua' demonslrala jain facla sunt; aliquid procul du-
volunlalem ejus qui misit mc. Cap. v, > . 19-30.
bio 1'atorsine Filio facil. Scd non facit Palor aliquid
1. Sermoiieprisliiio, quantiim nostrum ninvit affec- Verbum omnia
sine Filio, quia Filius Dei Dei esl, ct
lum cl intelligendi pauperlatem , Ioculi sumus, ex per ipsum facta sunt. Remanet igiiur foriasse ut qu.u
occasione verborum evangelicornm , ubi scriptum 1'aicr faciuriis cst, denionslret facienda , ut per Fi-
est , Non potesl Filius a se facere quidquam, nisi quod liuni sinlfacla.Nam si Filius ea facil quic Palcr facia
viderit Patrem facientem, quid sit videre Filii, hoc dcmonstral; ea quajPatcrfacla deinonslral, non uliqui;
est, videre Verbi ,
quia Filius Verbum et quia pcr :
pcr Filiiun fecil. Monslrarienim non possentFilio qisi
Verbum facla sunl omnia ,
quomodo possit iulelligi f.icia ; facere Filius inm posscl, nisi monstiata : cryo
quod vidcal Filius primo Patrem facicnlcm, liinc
siue Filio facla. ScJ vcrum ost, Omnia per ipsum fucla
dcmum ct ipse faciat qii.r. facla conspexcril ; cum sunt : crgo anlequam facia, monslrata sunt. ScJ lmc
Paier nihil nisi per Filium feceril. Omnia enim per Jiximus diffcrciidum csse.quo redeuiidum sil pornirsa
ipsum facla sunt, et sine ipso factum est niliil. Non
lcclione, si, titdiximus.aliqiiidvel temporis vcl viriuin
tanieo explieauim aliquid diximus; sedquia ncc qux distulimus rctracianJa,
uobis rcmanserit, ad ca
explicaluin aliquid inlellexiinus. Aliquando quip- majora
i. Amplius auJile et dillicilius :
/,'/ his,
pe scrmo dcficil , ubi etiam intellectus prolicit
Majora
inquil, demonstrabil ei opera, ul vos miremini.
quanto magis sernio palilur defcclioncm, quando in- quas moJo
his: quibus inajora? Facile OCCUrril, iis
tellectus uon habet perfectionem? Nunc itaque, quan-
auJistis.curalionibus languorumcorporaliiini.Deijlo
tum Dominusdonat, breviter percurramus leciionem,
onini qui trigintaeloclo annosliabebal in iufliniilale,
cl vcl hodic expleamus debilum pcnsum. Si quid
ciChristi verbo sanatuscst, nala est bujus occasio
forte remanserit vel lcmporis vel viriuin, relractati-
tota sermonis et proptcr hoc Dominus dicere poiuit
:

mus , si potucrimus (qiianlum et a nobis et apud vos

J/o/ora Ai*demoMSirnMeio))era,uU'o*miremiiii.Sunl
Ccri polcsl), quid sit vidcie Verbi ,
quid demonstrari
cnim opcra majora qtiam isia, et Jeinonsirabit ea
* Idy., in vobis. rdui alii ot xiss., in vos: ju v.la grxeuni. Paier Filio. Non demonsiravit, lanquam ie pneiorito;
 15 »5 TRACTATLS (^4ty CAPET
m V.
|S4fl
sed denwnstrabit, de fuiiiro, lioc est , demousiralurus nes honorificent Filiuin sicut honorificant
,
1'utrem
est. Rursus difficilis orilur qua:siio. Est enim aliquid Quid si iiivenimitur qui Palrem lionoiificaiii el non ,

apudPaircmquodFilionoiidumdemonsiraiiinisit?e.-t honorificant Filium?Non potest inquit, fieri: Qui ,

aliquidapiidPalrcmquodadhuclatebatFilium.quando non hotwrificai Filiain , non honorificat Palrem giii

isla Filius loquebatur? Si eiiim deiiioiisfraei/, hoc cst misii iltiun. Non polesl ergo dicere aliiiuis E"o Pa-
demonslralurus esl; nondum demonslravil ; el Filio irem honorificahani, quia Filium non nuveram.
Si
lunc demonslraturus esl,quando et islis : seqiiilurenim, nondum Filium honorilicabas, necPaliem honorifica-
«( vos tniremiiii- Et hoc diflicile est videre, quomodo has.QuidestenimhoncrificarePatrem.nisiquodhabeat
lanquanilemporalilerFiliocoajteriioaliqua deuionslrat Filium? Aliud esi enim cum libi commendaiur
Deus.
attemns Pater, omnia scienti qu;c simt apud Patrcin. quiaDeusesl; etaliudestcuni tibicoinmendatiir Deus.
5. Qurc sunt lamen illa majora? liocenim forle quia Pater est. Cum libi quia Deus csl commemlaliir
facile est inlelligere. Siculenim Pater, iuquil, suscital creator tibi commendatur, omnipoiens libi commen.
morluos, et vivificat ; sic el Filius qitos vutt vivificat. daiur.spii iiusquidam summus, seleraus, invisibilis, io
Majnra ergo sunl opera mortuos suscilarc, quam lan- Cimimutabilis tibi commendatur cum
: vero tibi quh
guidos sanare. Sed sicut sttscital Pater morluos el vi- Paier esi commendalur, niliil tibi aliud quam et Fi-
tificat, sic el Filitts qitos vult vkifical Alios ergo Patcr, lius commcndatur; quia Pater dici non polesl, si Fi-
alius Filius? Sed oninia per ipsum ipsos itaque : lium non babei; sicut nec Filius,
si Pairem nonha-
Filius, quos el Pater ;
quia non alia, nec aliter, sed bet. Sed ne
Palrem quidem honoroficcs lan
forle
hcec et Fitius similiter facil. Ita plane inlelligendum quam majorem, Filium vero lanquam minorcm, ut
est , ct ila lenendum : sed mementote quia Filius dieas mihi, Honorifico Pat -em, scio enim quod habeat
quos vull vivificat. Tenete hic crgo non soliim polc- Filium; el non erro iu Palris nomiue, nun enim Pa-
slaiem Filii, verum etiam vnluntatein. El Filius quos irem inlelligo sine Filio, honorifico lamen etFiliuni
vult vivilicat, et Pater quos vull vivilicat; et ipsos lanquani minorem : corrigit le ipse Filius, et revocat
Filius quos cl Paler : ac per hoccadem Patris et Filii le dicens, ut omnes honorificent Filium , no:i iufeiius,
el polesias est e: voluntas. Quid esi ergo quod sequi- sed sicttl Iwiiorificanl Palrem. Qui crpo non honorifi-
tur? iYfgm? enim Paler judicat qneinquam, sed judi- cat Filium,hon honorifical Palrem qui misit illitm.
ciuin omne dedit Fitio, ut omnes honorificent Fltium, Ego, inquis, majorem honoreni volo dare Palri,
sicut honorificanl Patrem ; quod ila subjunxit, tau- n-.inorem Filio. Ibi lollis honorem Palri ubi mino- ,

quam rationem redJens superioris senteulia;. Multum rem das Filio. Quid cnim aliud libi videiur iia sen-
movct, intcnli eslute. Filius quus vult vivifical, Paler licnli , nisi quia Paler icqualem sibi Filium generare
quos vult vivifical : Filius suscitat mortuos , sicut aut noluit ,
aut non potuil ? Si noluit , invidil ; si uon
Paler suscitat mortuos. Xeque enim Paler judicut potuil, defeeit. Non ergo vides quia iia sentiendo,
quemquam. Si in judicio suscilandi sunt morlui ,
quo- ubi in:ijorem honorcm vis dare Patri , ibi cs conlume-
modo Pater suseilat mortuos , si non judicat quem- liosus in Patrem? Proinde sic honorilica Filium, quo-
quani? Omne quippe judicium dedit Filio. Iu illo au- modo bonorificas Pairem , si vis honorificare et Pa-
tein judicio suscitanlur mortui ; et resurgunt alii ad lieni et Filium.

vilam , alii ad pcenam : quod tolum si Filius facit, 7. Amen, amen dico vobis, quia qui verbuin meutn aii-

Paler auteni ideo non facil, quia Pater non judical dit, el credil eiquimisil me, habel vitam wternam; et iu
quemquam, omne judicium dedit Fitio contra-
sed , judicium non venit, sed transiil, non nunc Iransit, sed
rium videbilurei quod diclum esl, Sicut Pater susci- jam transiit a morle in vitam. El hoc atlendile, Qui
tat morluos et viiifieat, sic et Filius quos vull vivifieat. verbum mcum audit : et non dixil, Credit mibi; sed,

Simul crgo suscilant Si siinul suscitant siuiul vivi- , credil ei qui me misit. Veibum ergo Filii audial, ut
ficanl. Simul ergo judicant quomodo ilaque verum : Patri credat. Quarc verbuin audit luuni, et credit al-

cst , iScque enim Pater judical quemquam, scd omite leri?Nonne cum verbum alicujus audiinus, eidcm
judicium dcdit Filio ? Moveant interim proposits vcrbum proferenii credimus, loquenti nobis fidejn
qu.estiones ,
praislabit Dominus ut solute delectent. accommodamus? Quid ergo voluit dicere, Qui vcrbum
lla est, fratres; omnis qu;cslio nisi intcntum fecerit tneum audit , et credil ei qui misil me ; nisi ,
quia ver-
'proposiia, non delectahit exposila. Sequalur ergo bum ejus est in me? Et quid est, audit verbum tneum,
ipse Dominus, ne forte in iis quie subnectit, aperiat nisi.audil me? Credil aulem eiqui misit me;quia cum
se aliquantum. Subtexit enim nubilo lucem suam ; et illi credil, verbo ejus credil : ciim auiem verbo ejus
difficile est aquilx more volare super omnem nebu- credil, unlii credil; quia Verljuin Patri- ego sum. Pax
l.im qua tegitur omnis terra (Fccli. xxiv, 6), et videre ergo in Sciipluris, et omnia disposila, nequaquani
in verbis Domiui sinccrissimam lucem. Ne forte ergo rixaniia.Tu abjicelilem cordis tui, inlelligeconcordiam
calore radiorum suoriim discutial caliginem nostram, Scriplurarum. Numquid conlraria sibidiceret veritas?
el aliquantum se in consequentibus aperire dignelur, 8. Qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me,
dilatis istis scquenlia videamus. habel vitam mlermm; el in judicium non venit, sed
6. Qui noii honorificat Ftlium, non honorifical Patretn transiit a morle in vitam. Memiuislis quod superius
qui misil illiun. Iloc verum csl el planum est. Oiiine posucramus ,
quia sicut Paler suscitat mortuos et vivi-

quippe judiaum dedit Filio, sicut supra dixit, ut om- ficat, s:c et Filius quos vult tivtficat. tucipil jam ape-
Sanct. Augijst. III. (Quarante- nmf.)
 1N JOANNIS EVANGEI .1LM, S. ABGUSTINI 1548
, M7
moriuorum, ci ccce ctamus. Sed ct nunc in xlernam vitam resurrexir.iiis,
rire ut, ct loqui de resnrpcctione
meum audii, si in lide ipsa perseveranter manemus
Jam resurgunt morlui. Q«i enim verbum aHer-
; el iinic in

nain vitam resurgemus, quando Angelis coxquauiinar

et credit ei qui misil me, habet mtam wiernam,etinjudi-
resurrexil. Seil transht, (Luc. xx, 5G). Ipsc ergo distinguat, ipse apcriat quod
cium non vcnicl. Prcl.a qilia

morte in vilam. Qui transiil a inorle :id vilam, loqui ausi siiinus : quomodo fiat resurreclio ante ie-
inquil, (i

Non enim transirci surrectionem, non aliorumel aliorum, sed eorumdem;

nullo ilubiiaiitc utique resurrexil.
esscl in morle, et non ncc lalis qualis Lazari, scd in vit:mi :clcinam. Apeijt-i
de morte ad vilam, nisi primo
erit iu vi'.a, et plane. Audiie diluccsceniein magistrum, elillabcnlcm
essel in vila : cuiii auieni transierit,
Mortuus ergo erat, et rcvixit; cordibns nostris solem nostrum ; non quein deside-
non eril in inorlc.
r.inl oculi carnis, scd cui xstuant apcriri oculi cordis.
pericrat, ct inventus cst (Luc. xv, 52). Fit proinde
Ipsum crgo audiamus Amen, amen dico vobis, quia
jam quxdam rcsuireciio , et transeunt homines a
:

venit hora, et nunc est, qirando morlui videtc exprimi

morie quadam ad quamdam vilam a inorte inlide-
,
:

a morlc falsitalis ad vilam resurreclioncm quando mortui audicnt vocem Filii

lilalis, ad vitam fidei ;
,

Dei, el qui audierint viveut. Quare addidit, Qui audi-

vcritatis ; a morle iniquilatis, ad vitam juslitix. Est
resurreciio mortuorum.
erinl vivcnl? Possent enim audirc nisi vivcreut? Sufli-
crgo ct ista quxdam
diluceseal nobis, ut ccret ergo, Venil hora, et nunc est, quundo morlui au-
9. Aperiat illain plenius, et
amen dico vobis, quia venit hora, et mmc dienl vocem Filii Dei. Jam nos intelligcrenius vivenies
CODpit. Amimi,
rcsiirreciionem mor- eos; quando nisi viverenl, audire non possent. Non,
est. Nos cxspectabanius in fine

imo non exspeclaba- inquit, quia vivunt audiunt, scd audicndo rcviviscunt
tuoiiun ; nain ita credklimus :

exspeciare dcnemus; neque enim

audient, et qui audierint virent. Quid esl crgo, audienl
lnus, sed plaue
mortuos resurrccturos. Cuin nisi, obaudienl? Quantum enim pertinet ad auris audi-
falsuni credimus in line
niin, non omnes qui audient vivcnl mulli enim au-
ergo vellet Doniinus Jesus insiiiBare nobis quanidam
:

diunt et non cicdunt audicndo et non credendo nnn

resurrcctioncm morluorum ante rcsurreetionem mor-
;

obaudiunl : non obaudiendoiionvivuiil. ltaque hic, qui

tuoruin; non sicutLazari (Jcaii.xi, 43, 44), vel filii il-

audienl, niliil cst aliud quam qui obaudient. Qui ergo

lius viduae [Luc. vi,14, 45), vel filix archisynagogi
obaudierint,vivenl:cerlisint, securi sint, viveul. Pr.e-
(Marc. v, 41, 42), qui resuiTexerunl moriluri (nam
dicatur Chrislus Verbum Dei, Filius Dei, pcr quenifa-
cl ipsoriun mortuorum quaedam resurrectio facta est
cta sunt omnia, certe (n) dispensalionis gi atiaassunipta
anle rcsurreclioneni mortuorum ) sed sicul liic dicit, :

non carne natus ex Virgine, infans in carne, juveuis in

llabet, inquii, vitam aslernam; et injudicium
venit,
carne, patiens in carne, moriens in carnc, resurgens
scd iransiit a morte ad vilain. Ad quam vitam? Ad
transiil eniin
iu carne, asccndens in carne, promitlens resurrc-
selcmam. Non ergo sicut cor.pus Lazari :

hoiniiiuir. scd non Clionem carni proniiuens resurreciionem ineiiti

et illc a niorte sepulcri ad vitani
,
,

nicnti anle carnem, carni post nieiilcm. Qui audit el

seli inaui, iterum morilurus; resurrecluri autcm in Duc
transibunt. Cuin obaudit, vivet : qui audit el non obaudit, id esl, antlit
sxculi morlui, iu vitani xtcrnani
el contcinnil, audit et non credit, non vivet. Quare
ergo vcllet Dominus nostcr Jesus Clirislus, magister
non vivel? Quia non audil. Quid cst, non audit?Non
ccelcsiis, Verbuin Palris et Veritas, denionstrare no-
xlernam obaudit. ErgO qui audicriut, vivcnl.
bisquanidam resurreclionem morluorum in

xlernam 11. Attcnde niinc quod dixeramus differendum, ut

vitam , ante resurrectionem morluorum in
minc si fieri potueril, aperiatur. Subjecil continuu
vitam : Venil Iwra , inquit. Tu procul dubio irobnlus ,

lioiam illam de liac ipsa rcsurreclione, Sieul enim Pater habet vi-
fide rcsurreclionis carnis, exspectabas
tani in semelipso, sic dcdil el Filio vilam habere in se-
finis sxculi. diem judicii, quam ne in isto loco cxspe-
Quod ergo Venit nniipso. Quid est, habel vilam Pater in semelipso?i\on
rlares, addidil, el nunc cst. dicil,
alibi babet vitain, sed in semclipso. Vivere quippe
hora, non dicil dc illa bora novissima, ubi injussu el

Dominus ipse descen- suiim in illo est; non aliunde, non alienum est : non
>in voce archangeli, etfn luba Dci
quasi mutualur vitam, ncc quasi particcps fil vitx
det de ccelo, ct mortui in Chrislo rcsurgenl primo : ,

rcliqui stimus, simul rapiemur cjus vil;e qux non cst quod ipse ; sed habel vilam in
dcinde nos liiemVs <j;ii

semetipso, ut ipsa vita sibi sit ipsc. Si potuero adhuc

cum illis in nubibus obviatn Chrislo in aera, et ila semper
modicum quid inde dicere , exemplis proposilis ad
cum Domino erimus (XThess. iv, 15 el 16). Veniel illa
intellbetiiiam veslram informandam, Domino adju-
hora, scd non est nunc. Ilora vero ista qux sit, ad-
Quid in ea Quid, vantc p' tcro , et pictate inlenlionis vestrx. Vivii
verlite : Venit hora, et nuiic cst. fil ?

Deus, vivil et aniina : sed vita Dei iiiiniulabilis est

nisi resurrectio morluoniin? Et qualis rcsurrectio?
crit et in viia aniinae mutabiiis est. Deus nec proficit, ncc dsli-
Ul qui resurgiuit, in selernum vivant. Iloc
cit; scd est ipse sempcr in sc, est ila ut est: uon alilcr
novissinia bora.
nunc aliter pnslea, aliter anlea. Animx vero vi-
10. Quid igitnr? quomodo inleHigimus duas istas
,

la valde aliter alque aliler : vivebat stulta, vivit

rcsurrecliones? Numquid forte qui nunc rcsurgunt,
,

sapiens vivcbat iniqua.vivit jusla nuiic nicmi-

tunc non resurgent ; ul aliorum Oat nunc resurreclio, ; :

Nam nil, nuuc obliviscilur; nunc discit, nunc disccre non

aliorum tunc? Non est ila. isla rcsurrectione, si

resurreximus nos qui jam polcst; nunc pcrdit quod didiceral , nunc percipit
recte credidimus . ; et ipsi

resurreximus , alleram in Cne resurrectionem exspe- (o) seu cerue.

1549 TRACTATIS XIX. CAPUT V. 153«
quod amiseral : mutabilis vila animae. Et cum vivit Nonne ambulani, operantur, vident, audiunt, lo-

anima in iniquitate , niors cjus est : cuni autem fit quuntur et siulli, et impii, cl injusli ? Cum vero s,:

jusla, lit pariieeps allerius vila;, quaj non est quod erigil ad aliquid quod ipsa non esi , et quod supiv
ipsa, erigendo se quippe ad Deum et inhaerendo Deo, ipsam est , ct a quo ipsa esl , percipit sapientiam .

ex illo justilicatur. Diclum est enim : Crcdenti in cum justitiam, pietatem : sine quibus cuni cssct , morlua
qui justifical impium, depulatur fides ejus ad justitium crat,ncc vilam babebal qua ipsa viverel, sed qua
(liom. iv, 5). Deficiendo al) illo filiniqua, proficicndo corpus vivilicaret. Aliud est cnim in anima unde coi -

ad illum fit justa. Nonne videtur libi quasi aliquid pus vivificatur, aliud unde ipsa vivilicalur. Meliu -

frigidum igni admolum fervescere, remotum ab igne qnippe est quam corpus; sed mclius quam ipsc esi

torpescere? nonne vidctur tibi quiddam tcnebrosum, Deus. Est ergo ipsa, eliamsi sil insipiens, injusta ,

admoium luci clarescere, reinotum a luce nigrcscere? iinpia , viia corporis. Quia vero vita ejus est Deus
Talc quiddam cst anima.non talc aliquid Deus. Potcsl quomodo cum ipsa cst in corporc ,
prxstat illi vigo-
cl lioino diccre, habere se lucem nunc in oculis suis. rcm, decorem, mobililalem, officia membrorum,
Dicanl crgo (|uasi quadam voce propria oculi lui si sic cum vita ejus Dcus in ipsa est, praeslat illi sapien-
possuni : Habemus lucem in nobis ipsis. Coutra dici- liam, piclalem, jusiitiam, charitatem. Aliud cst
lur : Non propric diciiis habere vos lucem in vobis ergo quod prxslainr corpori de anima ; aliud qund
ipsis : habetis luccm, sed in ccclo ; habelis lucem , si prasiatur animoc de Deo : vivificat, et vivificahjr;
fortenoxest, scd in luna, in lucernis, non in vobis mortua vivificat , si ipsa non vivificatur. Vcnientc
ipsis:nam clausi amillilis, quod aperti pereipilis. Non iiaque verho et iufuso audientibus illis non , factisque
in vobis ipsis liabetis lucem : solc occidenlc lcnele solum audientibus, sed etiam obedicntibiis, resurgit
lucem, si potcstis : nox est, el lumine noclurno per- auuna a morte sua ad vitam suam; h;ic est , ab ini-
fruimini ; subducta lucerna lcnete lucem : cum vero (|iiilate, ab insipienlia, ab impietate ad Deum suiiin,

subtracia lucerna in lenebris remanelis , non lu- qui cst illi sapienlia, justilia, claritas. Surgat ad il-

cem in vobis ipsis habelis. lloc est ergo babere lu- luin, illiiminclur ab illo. Acccdite, inquit , adeum. Et
ecm in semciipso, non indigere luce ex altero. Ecce (juid nobis eril? El illuminaniini (Psnl. xxxni, 5). Si
ubi, si quis intclligat, oslendit Filium a;qualem Palri, crgo accedendo illuminamini , cl reccdendo tenebra-
ubi ail, Sicut habel 1'ulcr vitam in semetipso, sic dedil mini ; non eral in vobis lumen veslrum , sed in Deo
et Filio vilam liabcre in semetipso : ut hoc solum in- vestro. Accedite , ut resurgatis : si rccesscriiis , mo-
lcrsit inier Patrcm el Filium, quia Paier babct vitain riemini. Si ergo acccdendo vivilis , rccedendo mori-
in semetipso, quam nemo ci dedit Filius aulem ha- ; miiii ; iion eralin vobis viia vestra. Ipsa esl enim vita

bei viiam iu semelipso, quam Paicrdedit. vcstra, qu:c esl lux vcslra. Quonium apud tc csl fons
12. Sed etiam hic orilur aliipiod nubilum discu- vilce, et in lumine tao vidcbimus lumcn (l'sal. xxxv, 10).
ticndum. Non deliciamus , inlenli simus : pascua 15. Non ergo sicut anima aliquid aliud est anlc-
inentis sunt , non faslidiainus, ut vivamus. Ecce, quam illuininelur, el fil meliiis cum illuminaiur par-
inquis, fateris ipse quod vilam Filio Paterdedit, ul lieipatione melioiis; ita et Verbum Dei , Filius Dei
habeat eam quidem in semctipso , sicut habet Patcr aliquid aliud crat aniequam acciperel viiam, ut par-
vitam in scmelipso , non indigens ille, non indigeat ticipaiuloliabcatvitam : sedvitani liabetin semelipsn;
et iste; ul sil ille vila , sil ct iste ; et ulrumque con- :ic per boc ipse esl ipsa vila. Quid ergo ait , Dcdit
junctum una vila , non dua> ; quia unus Deus non , Filio vitam liabcre in scinetipso? Breviter dixcrim ,

duo dii ct hoc ipsuni sil esse vitain. Quomodo ergo

: Cenuit Filium. Neque enim erat sinc vita, el accepit
dedil Filio vitam Patcr ? Non sic quasi ante fuciit vilam; sed nascendo vita esl. Patcr viia cst non
Filius sine vita , alque ut viveret a Patre acceperit nascendo ; Filius vila est nascendo. Paler de iiullo

vitam : nam si hoc cssct, non habcret viiam in se- paire.Filius de Deo Patrc. Pater quod cst, a iujIIo

melipso. Ecce de anima loquebar. Est aninia : elsi csl : (piod aulcm Paleresl, propler Filium cst. Filius

non sii sapiens, elsi non sit justa , anima est ; etsi vero cl quod Filius e-t, propler Palrem esl; ct quod
non sit pia , anima csl. Aliud illi crgo est csse ani- et, a Palre csl. lloc ergo dixil, Vitam dedit Filio ,

mam , aliud vero esse sapientcm , esse justam, esse ul liaberct eam in scmetipso ; lanqiiam diccret, Paler
piam. Est ergo aliquid quo iionduiu est sapicns , nun- qui esl vita in semelipso ,
genuit Filium qui esset
dum jusla , nondum pia; non tamcn nibil est , non viia in seuietipso. Pro eo enim quod est genuii, voluii
lanien nnlla vita est : nam ex operibus quibusdam intelligi dedit. Tanquam si cuiquam diccremus, Dedil
suis ostendit se vitam ', elsi non sc ostendit sapien- libi Deus esse. Cui dedit? Si alicni jam exislenti dedit
tem ,
piam ,
justam. Nisi enim viveret, corpus nun cste , non ci dedil csse ;
quia eral, aniequam ei dare-
moveret ;
pedibus gressum , manibus opus, oculis lur, qui posset accipere. Cum crgo audis , Dedit libi

iuliiitum , auribus auditum non iinperarct ; non ape- esse , non eras qui acciprres, et exislendo accepisli
riret os ad vocem , linguam ad dislinctionem vocum ut esses. Dedit structor domui buic utessel. Sed quid
non moveret. Ilis itaque operibus vivcre se ostendit, ci Utdomus esset. Cui dedit? Iluicdomui. Quid
dedit?
et esse aliquid quod sit corpore melius : sed nuroquid ei dedit?Ut domus csset. Quomodo poluit darc domui
Iii3 operibus, sapienlem ,
piam ,
justam se ostendil? iil domus esscl?Elenim si domus erat cui darei, ;

1
Er. i.ugd. ven. I.ov. pro, vitam, ferunt, vjvam. m. ut domus esset, quando jam domns crat?Qnid tu
 uN JOATfNIS F.VAM.F.I IUM, S. AIT.rsTINl \:,:-i
| 5 »,i

ergo , Dcdil ei nt domus cssci ? Fccil «t dointis cssel. ereo ^iln credi omnes qui instiluerunt alicujus eliain

Qnid ergo Filio dcdili Dedil ei nl Filius cssct ,

genuit ralsa: rcligionis seclam, negare istam raentium resur

ut \ita essel : lioc cst , Dedil ei habtre vitam in temel- reclionem non potuerunt; omnes de illa consense-

ipso , ut essclvila non cgcnsviia, ne participando runt : sed nnilli camis resurrcclionem negaverunt,
baberc vilam. Si enim panicipando liabc- dixeruut in fide jam factam esse resurrectionem.
inlelligatur

rct vitam ,
possei cl amitlendo cs>c sine vita : lioc in Tallbus resistit AposlolQs , dicens : Ex quibus est II y-

Filione accipias, ne cogiics, nc crcdas. Manct

ergo menaus ct Philetus, qui eirca verilatem aberraverunt

Patcr v.tu manel ei Filius vita rotcr,

vit:i in semel- :
diccntcs rcsurrcclioncm jam factam esse , ct fidem qito-

i! ,o , non a Filio ; Filius vila in semetipso ,

scd a rumdain subvcrtunt (
II Tim. n , 17, 18 ). Jam factam
Patrc. A Palre gcnUus ut cssot vita in semetipso : esse resurrectionem dicebant, sed eo inodo ut alia

Pnler vcro n*n genitus vita in semetipso. Ncc mino- noii spcraretur : et reprehendebanl homines qui spc-
lem Filium genuii qui crcscendo Cerct xqualis. Non ,
rabanl rcsurreclionem carnis, velul jam resurrectio

enim ad sui pcrfeclionem adjutus est tcmporc per ,

qua' promissa eral, credendo impleretur in mcnte.
tliicni perfectiitu creata sunt lcmpora. Ante omnia Reprclicndil oos Apostolus. Cnr cos reprchendil?
lempora Patri coxternus est. Non onini unquam Patcr Nonne lioc dicehant quod modo Dominus loquebatur,
sine Filio : acternus aulem Pater est; ergo coxtcrniis Venit Iwra , cl nunc csl ,
qunndo moitui uudiciil voccm
et Filius. Qitid lu , aniina? Mortua eras, amiscras i'ilii Dci ; et qui audierinl , vivent? Sed de viia men-
vilam, audi Palrem per Filium. Surgc, recipe vitam ; lium loquor adhttc , ait libi Jcsns : nondiim loi|uor de
ut in eo roeipias viiam quam non habes in tc.qui vita corpuruin ; sed loquor de vita viwc corporum,
habel vitam in semctipso. Vivificat crgn tc Pater, ot id cmI, dc aitimarum, in quibus est viia corporum :

Filius; et agitur prima rcsurrcclio, quando resurgis nain scio esse corpora in monumcnlis jaceutia, scio

ad participandam vilam quod in non es, et parlici- et corpora vcstra in monumenlis fiiitim ; nondum de
pando efficeris vivens. Resurge a morte lua iii vitam illa resurrectione loquor : dc isla loqttor, in ista re-

iiiam ,
qui esl Deus luus; et transi a morle in vilam singite, nc ad pcenam in illa rosurgatis. Sed nt no-

ffilernam. Uabel enim vilam aeternam Paler in semc- \oritis quia de illa loqoor, quid aildo? Sicut enim

lipso; ct nisi Filium lalem generaret ,

qui baberet liubel Putcr vitam in seinctipso , sic dedil cl Fitio ha-

vitam in semclipso, non sicut Pater suscjtat mor- bcre vilam in seinelipso. Hxo vita quod Palcr est, quod
luos el v iyifiea t , sic et Filius quos vcllct vivificarcl. I'"ilius csl, ad quid pcrlincl? ad animam , an ad cor-

14. Quid ergo de illa resurreclione corporis?Nam pus?Non enim viiam illam sapientiae senlit corpus,

isli qui audiui.t ct vivunt , undc ,

nisi audiendo ,
vi- sodmons r:.lion:ilis. Nara nec omnis anima potcst

\uiit? Amicus cnim sponsi slal el audit einn , el gaudio sciitire sapientiam. Ilaliet cnim el pcctis animam ; scd

gnudel propler voccm sponsi (Joan. iii , 29), uon pro- pccoris anima non potcst sentire sapienliam. Ergo
hoc cst, parlicipando non exi- aniina liumana potest sentire isiani vilam quam habct
pier vocem suam ; ,

Mcndo audiunt cl vivunt : et onmes qui audiunl ,

vi- Pator in semetipso , et dedil Filio vilam liahere in

qni obediunt, vivunt. Dic aliquid seinolipso; quia illud est verum lunien quodxlluminal,
vunt; quia omncs ,

Domine, eliam de resurreclione carnis. Fueruntenim non omnein animam , sed omnem liomincin venientem

qui eain negarent , el dicerenl quia isla sola cst re- in liunc munduin. Cum ergo ipsi menli lo.juur, audial,

per lidem. Ctijns resurreclionis id est obediat, et vivat.

surrectio qtise fit

modo Dominus fccit commemoralionem , et inflam- 15. Noli itaque , Domine, tacerc dc resurrectione
mavil nos quia quidam ' mortui audienl vocem Filii carnis ; ne non cam credanl homines, et remaneamus
,

Dei, ct vivcnt. Non eorum qui audicrint a'ii moricntur, nos argiimenlatores, non pracdicatores. Eigo sicnt lia-

cl alii vivenl; sed nmncs qui audierint vivent quia ,

bct Pater vilam in scmelipso , sic dcdil ct Filio luibcre

omnes <jui obedierint vivcnt. Ecce videmus rcsur- vitnm in semetipso. Iutelligant qui audiunt, credant ut

rcclionem memis : non crgo amitlamus fidcm de rc- inlolligant, obcdiant tit vivant. Audianl adliuc aliud ,

snnectione cainis 2
. El nisi lu, Domine Jesu, dixoris ne liic linitam esse resiirrcctioiicm putent. El dcdit ei

oam ,
quem opponomus conlradicloribus? Omncs pnlcstatcni cljudiciiim faccre. Quis? Patcr. Cui dodil ?

inim secUe, quae se aliquam roligionom hnminibus Ftlio. Cui eiiim dedit habere viiam in semetipso, po-

inserere 8 prasumpserunl, non negaverunt istam lestatem dedit ei et judiciiiin facere. Quia filius homi-
menlium resurrectionem : ne dicerelur eis , Si non nis est. Iste enim Christus , cl Filius Doi ol filitis lio-

resurgit anima, quare milii loqueris? quid in ine la- niinis est. In principio erat Yerbum , et Verbitm erttl

cere vis?si non facis cx deteriore mcliorein ,

quare upud Dcttm, el Dcus eral Veibum; hoc erat in piincipio

loqueris? si non facis ex iniquo juslum ,

quare loque- npitd Deum. F2ccc quomodo dodit ei vitam habere in

ris? si aiitcm f.icis cx iniquo justum , ex impio pium, semctipso. Scd quia Vcrbitm caro (actuin est, et hubitu-

ex siulto sapienlem , fatei is resurgere animam meam, vit in nobis (Joun. l, 9, 1, 2, 14), ex virgine Marw
si tilii oblemperavero , si tibi credidero. Volenies homo faclus, (ilius hominis est. Proindc quia filius

hominis csi, qnid acccpit? Potcstaicm el judicium fa-

1
in qualuor Uss., qnidem. ccre. Quod judicitim? !n finc sxculi : et ibi cril re-
mss. niaguo consensu
* : son ergo umittamus de fide rc-
tiirreclvmein carnis.
surrcctio moiitiorum , sed corporum. Aniuias ei^o
•sicMss. M oditi : Sc uHquureiigiane lioimnibus inserere su^citat Deus, pcr Christum Filium Dei : corpora sns<
1553 TRAGTATUS X! X. CAPUT V. »&51
citai L»ens , per eumdem Chrislum Gliuin hominis. non babel Pater. Et quale judicium? Nolile mirari
Ucilit ei poiestatem. Ilanc polestalem non baberei nisi hcc ; quiavenit hora : non ea quae nunc est, ut resur-
acciperet , et essel lioir.o sine polestaie. Sed ipse esJ gant animae; sedqux futuraest.utresurgantcorpora.
liliu- liominis ,
qui et Filius Dei. Hsercndo enini ad 17. Expressius boc dicat , ul calumniam luereticu..

uuitaiem personae tilius bominis Filio Dei , facla est negator resurreciionis corporis nou inveniat : quan-
una persona , eadeniquc Filius Dei ,
qua: el (ilius lio- quam jam intellectus elucescat. Cum superius dictnm
miiiis. Quid aulem propler quid habeat , dignoscen- esset , Vcitit hora; addidil , et nunc est : modo autein,
duni est. Filius bominis liabei aniinam, babet coipus. Ycnil liora; non addidit, el nunc esl. T.mien omncs
Filius Dei quod est Verbum Dei
,
habel hominem , ,
ansas , onines claviculas calumniarum , omncs nodos
tanquam aniina corpus. Sicut anima habens corpus, laqueorum aperla verilate disruinpal. Sotite mirari
non facil duas personas , sed uniun hominem ; sic hcc ; qnia vcnil hora, in qua omnes qui in inoiniinenlis

Verbuni habens bominem, non facil dnas personas , sunt. Quid evidenlins?quid expressius ? Corpora sunt
srd unum Chrislum. Q;iid est homn? Aiiima raliona- in moniunentis : anim* non stinl iu nioiiunienlis, nce
lis babens corpus. Quid est Christus? Verbum Dei juslorum, nec iniquorum. Justi anima in sinu Abraba*
babens bominem. Video de quibus rebus loquar , et fuit , iniqui anima apud inferos torquebaiur (Luc.
quis loquar, ct quibus ioquar. xvi ,
22- v2.j) : in moiitiineiHo, nec illa , nec illa. Supe-
10. Nunc audile de resiirreclionc corporum , non rius quaudo ail , Vcnil liora , el nunc csl ; obseero
me , sed Dominum locuturum , prop:cr eos qui resur- inteudile. Noslis, fraires, quia ad panem venliis cum
rexenuit surgendo a morie, inhxrendo vilas. Cui vita? labore pervenitur ;
qtianlo magis ad panem menlis?
Qu.e non novit mortcm. Quare niin novil mortem? Cum labore slalis, et audilis ; sed nos ciiiu niajoie
Qnia nescit mulabilitatem. Quare nescit mutabiliia- siamus , et loquimur. Si laboramus propter vos , eol-

lem? Quia vila est in semelipso. El potestutem dedit laborare nou debelis propter eosdem vos? Superius
ei et judicium facere ,
quia fdius hominis est. Quod ju- ergo cum diceret, Venil liora , ct adderet , et nuiic est ,

dicium ,
qnale judicium? Xolitc mirari liac, quia di\i, quid subjecit? Quando morlui audicnt vocem Filii

Dcdit ci potcslutcm et judicium facere. Quitt vcnil liora. Dci, cl qui audicrinl vivenl. Non dixit , Omnes miirlui

Noii addidil, el iniiic est : ergo h iram qiiamdam vult auilient, et qui audierint vivent : mortuos enim ini-

insinuarc in line s;cculi. Ilora nur.c est ut resurgant^ quos volebat intelligi. Et ntimquid omnes iniqui obau-
inortui , hora erit in linc sxculi ut resurganl mortui : dinnt Evangelio? Aperte dicil Apostolus, Scd non
sed resurganl nunc in niente , tune in carne ; resur- omnes obaudiunl Evangelio (Rom. x, 16). Tainen qni
gant nunc in mente per Verbum Dei Filinui Dei , re- audiiint, vivcnt; quia omnes qui ohatidiunl Evange-
surganl tunc in carne per Verbum Dei carnemfa- lio, transient ad vitam aHernani pei lidem : non ta-

ctiim , filium hominis. Neque enim ad judicium vivo- men oimies ohaiidiunt , et hoc nunc est. At vero iu

rimi et morluorum Pater ipse venturus est : ncc ta- finc, omnes qui sunt in nwnuincnlis , hoc est jusli et
mcn reccdit a Filio Pater. Quomodo ergo non ipse injusli, audicnt voccm cjus, et procedcnl. Quomodo no-
venturus est? Quia non ipse videbitur in judicio. Vi- luit dieere , et vivent ? Omnes enim procedent , sed
dcbunt in quem pupugcrunl (Joan. xix, 37). Forma illa non omnes vivent. In co quippe quod supra dixil ,

erit judex ,
quaj stelil sub judice ; iila judic.ibil quae Et qui audicrint vivent ; in ipsa obaudilione vilam
judicala est : judicata cst eniin inique , judicabit a3lernam inlelligi voluit et bealam ,
qiiam non omnes
juste. Veniet ergo forma servi , cl ipsa apparebit.\ habebunt qui de monunientis procedent. Jam ergo et

Eienim forma Dei quomodo appareret justis et ini- comniemoratione nionumenloruin , et exprcssiono
quis? Nam si judicium non fieret nisi inler solosju- processionis de monumentis , aperte inlelligimus cor-
slos, apparerel lanquam justis forma Dei : qnia vero porum resurreclionem.
judicium fuluriim esl juslortim et iniquorum, nec li- 18. Audient omnes vocem ejus , el procedenl. El ubi

cet ut iniqui videant Deum ; Beati enim mundi corde, jtidicium , si oiiines audient , et onmes procedent?
quoniam ipsi Dcum vidcbunt (Matth. v, 8) ; talis appa- QuaM lotuin confusum est ; nihil video discrelum.

rebit judex, qualis videri possil et ab eis quos corona- Certeacce|iisti polestatem judicandi, quia filius homi-
lunis est, el ah cis quos damnalurus esl. Forma ergo uis es ; ecce aderis in judieio , restirgent corjiora : de
siTvi videhitur, occulla erii fbrma Dei. Occultus erit ipso judicio dic aliquid , hoc est de discretionc malo-
in servo Filius Dei , el apparebit lilius hominis ;
quia ruin 1 1 bonorum. El hoc audi : Qui bcna fecerunt, in
pulcstatem dcdit ei etjudicium facerc ,
quia filitts Itomi- rcsurrectione vitoc; qui mala egerunl , in resurrectionem
iiis est. F.i quia ipse solus apparebit in forma servi judicii. Superius cum de resurreclioue menlium el

Pater auteiu non apparebit, quia non esl indutus forma aniinarum loqueretur, numquid lecit discretionein .'

servi ; ideo superius ait, Puter non judicat qucmquam, Sed omnes qui audient, vivent; qnia obaudiendo vi-
tcd omne judicium dedit Fitio. Bene ergo dilatum est venl. Al vero resurgendo et procedendo de inonumci.-
ut ipse esset exposilor qui propositor. Superius cnim lis, non oiniics ad vilam xlernam ibunt , sed qui
occultum erat; nunc jam, ut arbilror, iiianifesluin esl bene feterunt : qui auteni niale , ad judicium. Hic
quia dedil ei potestatem el judicium faceie ,
quia Pater cnim jtidicium pro pauia posuil. Et erit diremplio , el
uon judical quemquam, sed omne judicium dcdil Filio : non qualis iuodo cst. Nam et modo scparamur non
quia judiciuiii pcr illam fon:iaiu futuruni est ,
quam locis , sctl nioribus , alTcctibus , desideriis , lide , spe
,155.«! 1N JOANNIS EVANGEI ICM. S. AEGIISIIM I.VI.

cliftritalc. fiimul enim cum iniquis vivinms ; scJ non infundam quod non bene digcralis. Proinde Imjus

una vita ost omniura : in occnlto dirimimur , in oc- promissionis quam ad hodiernum tempus, si supcr-
ailto scparamur; quomodo grana in arca, non quo- cssel , disiulcram, icnete me adjuvante Domino in

inodo grana in liorreo. Ei scparanlur grana in area , crastinum dcbitorem.

ct miscentur : separanlur, cum a palea exspolianiur TRACTATUS XX.

inisccntur, qiiia iiondum ventilantur. Tunc aperta Rursum in illud, Amcn, anicn dico vobis, non potest
•
rit scparaiio, sicul morum, sic et viix; sicutsapien- Filius a se facere quidquam, nisi quod viderii Patrein

corporum. Ibunt qui bene feccrunt, vivore

liae, ita el facienlcm : qu:cciimque cnim Palcr facit, b:cc ca-

cum Angelis Dei qui niale egerunt, torqucri ciun :

dem et Filius facil simililer. Cap. v,
f . 19.

diabolo el angelis ejus. Et transiel forma scrvi. Ad 1. Verba Domini noslri Jesu Christi, maximc qii.c.

lioc enim se pra?sentaverat utfaceret judicium : post Jnanncs commemorat cvangelista, qui non sine causa

judiciiim perget hinc , ducet sociun corpus cui caput super pcetus Domini discumbebat (Joan. xui, 2o),

cst, ct offerct regnum Deo (l Cor. xv, 24).Tunc planc nisi ul secrela allioris sapicnli;c ejus ebiberet, cl quod
v idcbilur forma illa Dci, qux non poluit vidcri ab ini- amando biberal, cvangelizando ruciarei, ita secreta

quorum visioni forma scrvi exhibenda erat. simtet profiimlaiiitelligeniix 1

,ut oinnes turbcnt qui
quis,
alibi sie lbunl isti in ambusiionem wlernam pcrverso suntcorde, etomnesexerceant qni recto simt
!>ieil et :

corde. Proinde aniinadvcrlal Cliaritas vcstia ad

nlc qnibusdam sinisiris); jusli aulem invilam wier- li:cc

>am (Maiilt. xxv, 46) : de qua alio loco dicit, Iliec pauca qu;c leela sunt. Videamus si quo modo possu-
i( autem vita cetcrna , ttt cognoseant te unum verum miis donante el adjuvante ipso qui verba sua nobis

Oeum, el qncm misisti Jesum Christum (Joan. xvn, 5). voluit recitari, qux tunc audita ntquc conscripta

Tunc ibi apparebit qui cum m forma Dci esset ,

non sunt, ut modo legerenlnr ,
quid sibi velil quod cum
rnpinam arbiirclus esl csse a'qitalis Deo (Pltilipp. n ,
nudistis niodo dicere, Amen, amcn dico vobis, non po-

fi) : tunc se oslcndct quomndo sc dilecloribus suis tesl Filius a se facere quidqttam , nisi qttod videril Pa-
nstensurum promisit. Qui enim diligit me ,
ait, mau- trem facientem : qumcttmque enim Pater (acit, liaic ea-

ilala mea custi.dil ; el qui diligit me , diligctur a Patre dem et Filitts facil simititer.

meo , cl ego diligam eum , et ostendam meipsum illi. 2. FJnde aiitem natus sit scrmo iste, commemorandi
Quibtis loquebatur ,
prxsens eis erat : sed forinam cstis propter superiora lectionis, ubi curaverat Domi-

«ervi videbant ; formam aulem Dei non videbanl. Por nus quemdam inter illos qui in qiiinquc pnrlicibus
jiimenliim ad slabuliim ducebanturcurandi, scd sanaii piscinx illins Salomonis jacebant, cui dixcrat, Tolle
videbunt; quia ostcndum, inquit, meipsum illi. Quo- grabiitum titttm , el vude in domttm luam. IIoc aulcin
modo ostenditur xqualis Palii? Cum dicit riiilippo, fecerat sabbntis unde perlurbati Judxi calumnia-
•

Qtti mc videl, videl et Patrem ntcitm (Joan. xiV, 21, 9). banlnr, quasi cversorem ct prxvaricatorcm I.egis.
19. IVoji possttm ego a mcipso facere quidquam : Tunc cis (lixcral, Pater meus usque modo opcralttr, et

tieui eudio judico, et judicium meum juslum esl. Quia cgo opcror (Itl. v, 8, 17). III cnim carnaliler acei-

dicturi illi eramns, Tu judicabis, et Pater non judi pienles sabbali observationem, pulabant Deum post
cabit, quia omne jttdicium dcdit Filio ; non ergo sc- laborem fabricaii niundi usque ad hunc dicm quasi
cundum Palrem judicabis : adjccit, Non possum cgo dormire; et propterca sanctificasse illum diem, ex
•t meipso facere qnidquam : sicut aitdio judico, et jttdi- quo coepit velut a laboribus requiesccre. Est autcm

cium meum justttm est; quia non qitrnro volttntutem sacramentum sabbaii antiquis patribus noslris pr;e-

mcatn , sed volttntatem cjus qui misil me. Cerle Filius ccptum (Exod. xx,8-ll), quod nos Clirisiiani spiri-

q.ios vult vivificat. Xon quxrit voliintaiem siiam, sed lualiter observanius, ul ab onini servili opere, id cst

volunlalcm cjiis qui misil illum. Non meam, non pro- ab omni pecc;ito (quia Dominus dicil, Oinnis qui facit

priam; non meam, non filii bominis; non nicam peccalitm, servus esl peccati (Joan. vin, 31 ), abMinea-
<!iix rcsistat Deo. Faciuni enim bomines voluntatem IMII5 nos, et babcamus quiclcm in corde noslro, id cst

suam, non Dei, qunndo faciunt quod volunt, non tranquillitalcmspiritiialem. El qunmvis in boc sxculo

•nnd jiibclDeus : quando aiilem ila faciimt quod vo- id couemur, ad eam lamen requicm perfeclam non
lunt, ut taincn sequaiitur volunlatem Dei , non fa- pervcniemus, nisi cum de bac vila exierimus. Scd
iint voluntatem suam, quamvis quod volunt facianl. idco dictum cst Dcum requievissc.qtiiajam crealuram
olens fae quod juberis; atque iia et lioc facics quod nullam condebat postquam pcrfceta sunt omnia.
is, tt iioii volunlalem tuam facies, sed julienlis. Quietem vero propicrea appellavit Scriptura, ut nos
20. Quid crgo? Sicut attdio, ilajudico. Audit Filius, ndmoneret post bona opera requieturos. Sic enim
demonstrat ei Paler, et videl Filius Palrcm fa- scriplum habemus in Gcnesi , Et fecit Dcus omnia
iiicm. Et isia disluleramus |iaulo emicleatius pro bona valde, ct reqitieeit Deits die seplimo (Gen. i, 31 ,

ribus perlractare, si lempusnobis peracia lcctioncct ' .'

li, 2) : ul tu liomo Ciim attcndis ipsuin Dciim post

rirea remansissent. Si dicam mc posse loqui adliuc, bona opera requievisse, non tibi speres requiem,

:.irte vos audire jam uon potestis. Item forte avidiiale nisi curn bona fueris operatus : et quemadmodum
audicndi dicitis , Povsumus. Melius est ergo ut cgo Deus postcaquam fccil bomineni ad imaginem cl si-

ri rmiialem mcam fatear quia jam fatigatns loqui mililudinem suam sexto die, ct iu illo perfecil omnia
,

r..-iii possum, quam ut vobis jam bcne satiaiis, adliuc '•

F.r. I.ugil. cl vp.il. logiint, profttnihc inlclligentias. M.
 o:>7 TIUCTATUS XX. CAPUI V. tSSS
opera sua bona valde , rcquievit seplimo die ; sic et Yerbum etcujus eslVerbum, imuset Unicus, Deus uniis
tibi requiem non speres, nisi cum reiiieris ad sinii- Paler ctFilius cbaritate complexi, unusque charilatis
litudincm in qua factus es, quam peccando perdi- Spiritus eorum est, ut fiat Trinitas Pater et Filius ei
dis;i. Non csim Deus laborasse dicendus est ,
qui Spiritus sanctus. Non ergo tantum Patris et Filii, sed ct
dixit et facta sunt. Quis cst qui post tantam operis Si>irilus sancti, sicul a^qualitas et inseparabililas per-
facilitalem quasi post laborem vclit requiescere ? Si sonarum , ita etiam opera inseparabilia sunt. Adhuc
ji ssit el aliquis ei reslitit, si jussit et non est faclum, planiusdicam quid sit , opera inseparabilia sunt. Non
ct ut fieret laboravit; merito dicatur post laborem dicit catliolica fides qnia fecit Deus Pater aliquid, et fecit

requievisse : cum vero et in ipso libro Geneseos Filius aliquid aiiud : sed quod fecit Pater, hoc ct Filius

legamus, Dixil Dcus, Fiat lux; el facla esl lux : dixit fecil.hoc et Spiritus sanctus fecit. Per Verbum eniiu
Deus, Fiat firmamentum ; el faclum est firmamenttim facta sunt omnia quando dixit el facta sunt, pcr Ver-
:

(Gen.i, 5, 6, 7); et cxtera in verbo ejus continuo biim facta sunt, perChiistum facta sunt. In principus

iaita : cui atiestatur el Psalmus dicens, Ipse dixit ,

enim erat Verbum, el Verbum erat apud Deum, el Deus

et facla sunl ; ipse mandavil, el creata sunt ( Psal. eralVerbum :omnia per ipsum facla sunl (Joan. 1, 1,5).
xxxn, 9, et cxLvm, 5) : quomodo post mundum fa- Siomnia per ipsum facla sunt; dixil Deus, Fiat (ux;
clum requiem quasi ut cessaret requirebat, qui in el facta est lux : in Verbo fecil, per Vcrbiim fecil. .

jubendo nunquam laboraverat? Ergo illa mystica i. Ecce ergo nunc audivimus Evangelium, cum
sunt, ct propterea ila posita, ut nobis requiem spe- responderet slomachantibus Judxis, quia non solum
remus posl banc viiam, sed si bona opera feceriinus. solvebal sabbalum, sed etiam patrem suum dicebal Deum,

Ideo Doininus relundens impudciitiam el errorem Ju- ccqualem se faciens Deo (Id. v, iSJ : siccnim scriptum
dxoruin, ci ostendens eos non recte sapere de Deo ,
estinsuperiori capitulo. Cum ergo tali eorum erranti
uit illis scandalizalis ' quod sabbato operabatui homi- indignationi Dei Filius et Veritas responderet, ail,
iium sanilatem, Pater meus usque modo operatur, et ego Amen, amen dico vobis, non polesl Filius a se facere

operor : nolite ergo hoc putare quia sabbalo ita re- quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem. Tan-
quicvit Pater meus, ut ex illo non operetur ; sed sicut quam diccret, Quid scandalizati estis, quia Pairem
ipse nunc operaiur, operor et ego. Sed sicut Pater meum dixi Deum, et quia a:qualem me facio Dco? Ita
sine labore, sic et Filius sine labore. Dixil Deus ,
sum a:qiialis, ut ille me genuerit : ita sum xqualis, ut
ei fa.la sunt : dixit Chnstus languenti , Tolle gra- non ille a me, sed ego ab illo sim. IIoc enim intelli-
tatum luum, el vade in domum tuam, et factum est. gitur in his verbis, Kon potest Filius a se facere quid-

3. Catbolica autem fides habet, quod Palris et Filii quam, nisi quod videril Palrem facientem. Hoc cst

opera non sunt scparabilia. Hoc est quod volo, si pos- quidquid Filius babet ut faciat, a Patre habet ul faciat.
siim, loqui Cbariiati veslrx : sed secundum ilia verba Quare habet a Palre ut faciat? Quia a Patre babet

Doniiui ,
Qui polesl capere capial (Matth. xix, 12). ul Filius sit. Quare a Palre habet ut Filius sit? Quia
Qui autem capcre non potest, non milii adscribat a Patre habet ut possit, quia a Patre habet ut sit. Filio

sed tardilali suae ; et convertat se ad illum qui cor enim hoc est esse quod posse. Homini non iia est. Ex
aperit , ut infundat quod donat. Poslremo et si quis- comparationehumanajinlirmitatis.longeiiifiajacenlis,
quam propterea non inlellexerit, quia non a me sic ulcumque corda sustollite; et ne forte aliquis nostrum
dictura est ut dici debuit, ignoscal humanx Iragililali, atlingat secretum, et quasi coruscatione magn.-e lucis

el supplicet divina? bonitati. Ilabcmus enim intus horrescens, sapiat aliquid, ne insipiens remaneal
non :

inagislrum Clirisium. Quidquid peraurem vestram, ct tamen se lotum sapere putet, ne superbiat, el quod
cs meum capere non potuerilis, in corde vestro ad sapuit amitlat. Homoaliud est quod est, aliud quod

cum converlimini, qui et me docet quod loquor, et polest. Aliquando enim et est homo et non potest ,

vobis quemadmodum dignalur distril.uit. Qui novit quodvult; aliquando autem sic est homo, ut possit

quid det, el cui del, adeiitpclenii, et aperiet pulsanti. quod vult : ilaque aliud est esse ipsius, aliud posse

El si forie non dederit, nemo se dical dcscrtum. Forie ipsius. Si enim hoc essel esse ipsius ,
quod cst posse
cniin aliquid dare differt, sed neminem esurienlem ipsius ; cum vellel possel. Deus auieiu cui non est alia

relinquit. Si enim non dat ad lioram, exercet qnseren- substanlia ul sit, et alia poleslas ut possit, sed con-

icm , non conlemnit pelenlcm. Videte ergo u ailen- sjnbsjajuialellji est quidquid ejus csi, et quidquid est,

«lile quid velim dicere, elsi forie non possim. Catliolica quia Deus est ', non alio inodo est, et alio modc
fides lioc habet, Grmala Spirilu Dci in sanetis cjus potesl sed esse el posse simul habet, quia velle et
;
,

conlra omnem bxreticam pravitatem, quia Patris facere simul habel. Quia ergo potentia Filii de Palre

ct Filii opera inseparabilia sunt. Quid est quod est, ideo el substanlia Filii de Patre est ; et quia
d.xi? Quomodo ipse Paler et Filius inseparabiles substantia Filii de Paire, ideo potentia Filii de Paliv
sunl, sic et opera Palris ct Filii inseparabilia sunt. cst. Non alia potenlia est in Filio, cl alia subslanlia :

Qiiomodo Pater et Filius inseparabilcs simt? Quia sed ipsa est potcntia qua; et substantia ; subslantia ut
ipsc dixit, Ego et Paler unum sutnus (Joun. x, 50). sit, potentia ut possit. Ergo quia Filius de Patre est,

Quia Paler cl Filius non sunl duo dii. sed unus Deus, 1
Mss. octo, sed consubslanliale ilii est quidquid ejus esl,
el quidquid ejus est quod est, quia neus e>l. Reuiigianus
• Mss., scandaliutntibus. sic eliam infra constanter pro, vero addit, hoc loeo, el quidquid ejus
esl, esl, est quod est,
itundalizalis. quiu dcus «i : ucc nuiius recte,
1559 1N JOANNIS EVANG EI.IIIM. S. AUGUSTIM i^C3

ileo divit, Filiut non potest a se (acere quidquam. Quia nec Palcr Filiuin descruit, uec lilius a Palre disccsaik
Ila quidquid facit Filius, non facit sine Palre
iioii ea l_Fijius a se, ideo non poies: a se. quia ;

5. Videlur enim quasi niinoreiu se feeisse, cum quidquid facil Pater, non facit sine Filio.

dixit, Non polest Filius a se [acere quidquam, nisi qiwd 7. Exiiuin est hinc. Videte ifuia recte nos dicimus

tid<rit Palrem facientem. ilic erigilcervicem

hxrelica inseparabilia esse opera Patris ei Filii et Spiritussancti.

va-iiias , eorum scilicet qui dicunt Fiiium minorcra Nam quomodo tu intelligis, ecce fecit Deus lucem, et
csse quam Palrem, minoris potestatis, majestatis, vidit Filius Pairem facientem lucem, seciindum carna-
possibililatis, non intelligcntes mysterium verborum lem intcllectuni tiuim, qui ideovis ininorem intelligere,
Christi. Attendal aotem Cliaritas vestra, et ndete quia dixil, iYoii polcst Filiusa se facerc qiiidqnam, nisi

quemadmodum in carnali suo inlelleclu modo tur- quod videril Patrem facientem. FccitUeusPalerlucem;
benlur in ipsis verbis Chiisti. Hocautem paulo ante quam luccni aliam fecit Filius ? Fecit Deus Pater firma-
pradoculus sum, quia omiiia perversa corda perturbat, mcnlum ccelum inter aquas et aquas, vidit euni Filius
,

sir.ut pia corda cxercet YerbumDei, maxinie quod per secuiuluin intelligi niiain luam lardam ct grossani : quia
Joanncm evangelistam diciiur. Alta enim per illura vidil Filius Paticni facienlem firinamentuni, el dixit,

dicuntur, non qualiacumque, non quoc lacile intclli- JVoh p i/.il Filius a se facere quidquam, nisi quod viilerit

g.intur. Ecce jam bxrelicns si forte audil verba ista, /'ufrfm/aciciiteiH.damiliialleiuin lirmamenllim. Ail (u

erigll se, el dicit nobis : Ecce minor est Filius qitam ai)iisislifiindanienluin?SupercedihYaliautenisiipra fun-

Pater, ccce audi verba Filii, qui dicit, Kon potest danieiitiini Apostoloriim el Proplielarum, ipsosummo
Filiut a se faeere quidquam, nisi quod viderit Patrem lapide angulari existcnleChristo Jesu, pacantur in Chri-

facientcm. Exspccta, qiiemadmodum sciiplum est, slo (Eplies. n, 14-20); nec contendunt ct crrant in na>

Esto maiisuetus nd audiendum vcrbum, ut intelligas resi. IntcUigiinus ergo luceiii.faclani a Dco Patre, sed

{Eccli. v, 13). Puta enim me coiitui baluni esse bis perFilium; firmanienlum facluma Dco Patrc, sed per
verbis, quoniam dico xqualem potestatem majesta- Filium. Omnia enim per ipsum facla sunl, el sine ipsu

lemque esse Patris cl Filii, cum audivi, Non potesl faclwn esl niliil. Excule intelligcntiani ttiam ; nec iulelli

Filiut a sc facere quidqaam, nisi quod viderit Patrcm goiiliamvocandam,sed|ilanestuItiliani.DeusPaterfecit

facientem. Turbalus liis verbis quaeroabs te, qui jam iniindiiin : qucin fecit Filius allerum munduin ? da niihi

tibi videris intellcxisse : Novimus in EvangelioFilium niundiiin Filii. Isle in quo sumus, cnjus csl? dic nobis,
ambulassc super mare (Mattli. xiv, 25) ; ubi Patrem a quo faclus est ? Si dixeris, A Filio; non a Palrc;

vidilambulasse super marc? Hicjam ille turbalur. Pone errasli a Patre : si dixeris, A Palrc , non a Filio ; rc-

ergo quod intellexeras, el simul quasramus. Quid crgo spondcl tibi Evangeliuni, Et niundus per eitm [uctits

facimus? Vcrba Domini audivimus, SonpotcstFilius a csl, et inuiidus eitm non cognovit (Joan. 1,5, 10). Agnosce
se facere qtiidquam, uhi qnod videril Palrem facientem. ergo eum per quem factus est mundus,cl noli cssc inler

Ambulavit ipse super mare, Pater nunquam ambulavit illos qui eiini qui fecit munduni non cognovcrunl.
super mare. Cerle non facit Filius quidquam, nisi quod 8. luseparabilia sunt crgoopera Patris et Filii. Sed
viderit Putrein facientem. hoc esl, !Son polcsl Filitts a se quidquam facere, quod
6. id quod diccbam, nc forle
Redi ergo ineciim ad esset si diccrct, Non cst Filius a se. Etcniin si Filius

utde quxslione ambo exeamtis.

sic iniclligendum sit, csi, uatus esl: si natus est, ab illoest de quo natos est.

Nam ego secundum fidcm catbolicam video quomodo Scd tanien seqnatera sibi genuit. Non enim defuil ali-

exeam sinc offensioue, sine scandalo tu anlcm cir- :

quid generanli, aut tempus quocsivii ut gcnerarel, qui

cumclusus, quacris qua exeas. Qua iutravcras vide. geuuit ccxcteriuiiii aul malrem quacsivit ut generarct,
;

Forle non inlellexisli ct lioc quod dixi, Qna inlra- qui dc se protulit Verbum aut Pater generans aitatc ;

veras vide : ipsum audi dicentem, Eyo sum janua pioccesscrat Filium, ut minorem Filium gencrarel. El

{Joan. x, 7). Non sine causa crgo quoeris qua exens, forle dicit aliquis quia post mulla sxcula iu senecta sua

et non invenis, nisi quia non per januam intrasti, sed Deus suscepit Filium. Sicut Pater sine scnectnle, sic el

permaceriam cecidisti. Ergo queinadmodum potes, a Filiussineincremento:iiecilIeseiiuitnccillecrcvit;scd

ruina lua collige le.el inlra per januam, til sine offen- atqiialisxqualem genuit, aiternusaclcrnuin. Quoinodo,

sione inlres, et siue ci rore excas. Pcr Clirisiuin veni, iiiqnil aliquis, atcrnus aacrnum? Qiiomodo llainma
nec ex cordc tuo affcras quod dicas; sed quod ille temporalis generat lucem lemporalem. Coxva est au-
ostendit, boc loqucre. Ecce lidcs caiholica qiiemad- tcm flainnia gcncrans luci quam gcner.it, nec prxcedit

moduni cxit de ista proposilione. Ambulavil Filius tempore flanima generans luccni generatam scd cx ;

super mare, pcdes carnis fluctibus imposuit; caro quo ineipil (lauinia, cx illo incipil lux. Da niilii flam
ambnlabat, et divinilas gubernabat : i|iiando ergo caro iiiam sine luce, et do tihi Dcum Patiem sineFilio,

•"- m bulab.it et divinilas gubcrnahat, Paler absens eral? Hoc cst crgo, Non potcst Filius u te facere quidquam,
Si absens crat, quoinodo ipse Filius dicit, Paler autem nisi quod vidcril Palrcm (acientem; qnia videre Filii,

in me manens, ipsc fucil opera sua (Id. xiv, 10)? Iioc est natum cssede Patre. Non alia visio cjus cl alij

Si ergo Paler in Filio niancns, ipse facil opera sua substaniia ejus : nec alia potentia ejus, alia subslanlia

ambulalio illa carnis supra mare, a Patre liebat, pcr ejus. Totiun quod esl , de Palrc cst ; loliini quod
Filiuin licli.it. Ergo illa ambulatio opus est Patris ct potest , de Palre c>t : quoniam quod polcst ci csl

Filii inseparabile. Utrumque ibi ^peranlcm video : hoc unum csl ; cl dc Patre tolum e>l.
15G1 T.IACTATUS XX. CAfUT V. (£>G2

0. Scquitur ct ipse in verbis suis, et niale inielli- Paier lemporalia , liocc eadem fecit Filius lcmpu-
gentes conlurbai, ut ad recium iniellecium rcvocet ralia ;
quia non solum ipsa fecit , sed et simiiiler fe-

errantes. Cum dixisset , Non potcsl Filius a se [acere eit. Pater enini fecit per Filium ,
quia per Yerbtim fc-

quidquam, nisi quod videril Pairem facicnlem : ne forte i it Paier oninia.

carnalis subreperct inielleetus, et averleret nientem, 1 1. Qua;re in Patre et Filio scparationem , non in-

bomo quasi duns fabros, unum magi- vci is sed si assurrexisti , lunc non invenis; si al -
et faceret sibi :

slrum, allerum discipulum quasi allcndentem ad magi- quid supra mentem luam tetigisti , lunc non invenis.

slrum, verbi gratia, facienlem aream ;

uiquomodo ille Nani si in liis vcrsaris ,
qua; sibi errans animtis facit;

fecit areain, faciat et iste alteram arcam secundum ciim imaginibus luis loqueris, non cum Vcrbo Dei :

visionem quain inspexit in magislro operanle : sed ne fallunt te imagines lux. Transeende et corpns, el sape
l.ile ; liquid sibi duplicaiel in illa simplici divinilate animum : Iranscende ct animuin , el sape Dcuni.
intelleclus carnalis, secutus ait, Quxcmnque enim Paler Nou langis Deum , nisi et animum transieris : quanio
fucil, hwc eadem el Filius facit similiter. Non facit niiiius langis , si in carne manseris? llli crgo qui sa-
Paler alia, et alia Filius similia, sed eadem siniilitcr. piiint carnein ,
quam longs sunl a sapiendo qnod
Non eniin ail, Quaecumque facit Paler, facit el Filius Deus est? quia non ibiesseul, eliam si animum sapc-
alia similia : sed , Qnarcumque , inquit, Paler facil, rent. Reccdit homo multum a Deo quando sapit car-
liwc eadem et Fitius faeil simililer. Quae ille, b;rc et naliter, et nuilluni inleresl inler carneni el animum :

ipse : mundum Pater, iniiiidum Filius, mundum Spi- plus lamen intcrest inter animmii el Deum. Tu si in
ritus sancius. Si trcs dii, tres mundi : si unus Dcus animo es , ia nieilio es : si infra atlendis , corpus esl
PalerelFiliuset Spitiius smclus, unusmondus f.iclus si supra attcndis, Deus csi. Altolle te a corpore,
esl a Palre per Filium iu Spirilu sanclo. H.ec ergo trausi etiam te. Vide enim quid dixit Psalmus , el ad-
facit Filius, qua; facil et Pater, ct non dissimiliter moneris queinadmodiim sapiendus sit Deus : Fttche
facil : ct b:ec facii, et similiter facit. sunl, inquit, niilii lacrymm meat vanes die nc nocle

10. Jain dixerat, Itac facit; quare addidit, simililer cum dicitur milii quoiidie, Ubi est Dcus tuus? Tanquam
facitf Ne alius pravus intcllectus vcl error in animo Pagani dicanl : Eeee dii nostri Deus vesler ubi esi ?
;

nascerelur. Vides enini bominis opus ; animiis e>t in Osienduni enim illi quod videlur; nos colimus qtiod
lioiniiie el corpus : animus imperat corpori , sed mul- lion videtur. El cui oslendaiuus? lioinini qui non lia-

lum interest inler corpus et aiiiniuni : corpus visibile bet unde videat? Nam tttique si ipsi dcos suos vident
cst, animus invisibilis ; inler potentiam virtutemque oculis; babeinus et nos alios oculos , uude vidcanuis
aniini, et cujusvis licct ccelestis corporis miiliiiiii in- Deuni nostrum. Ipsi oeuli mundandi suiit a Deo no-
lercsl. [mperat tamenanimus corpori suo, et facit cor- slro, ut videanius Dcum nostrum Beali enim inundo :

|ms : et quod vidclur aiiiinus facere , lioc facit ct cor- corde, quia ipsi Dcum videbunt (Mattli. v, 8). ErgO
pus. Videiur ergo cnrpus boc idem faccre qiiod ani- ciini se cniiiiirliatum divisset cum dicilur illijpio- ,

nms, sed non similiter. Quomodo boc idem facil , sed lidie , Vbi est Deus tuus? Ua:c memorulus sum, impiit,
linn similiter ? Faeit animus vcrbuni apnd se, jubet lin- qitia dicitur milti quotitlie, Ubi csl Deus luus? el q*:asi

gurp, ct proferl verbum quod fecit animus : fecil aninitis, volens appn lientleie Denm suum , Hac memoruliis
leiii cl lingua; fecit dominns corporis, fecit ei servus : sum, inqtiit, cl cffitdi super me animam meam (Psal.

sed ut facerelservus, a doniino acccpit quod faceret, ct xli, i, 5). Ut ergo atlingerem Deuni nieum, de quo
jnbeiitedomino fecii. Hoc idemabulroque facluin esl niilii dieebatur, Fbiest Deustuus? non efludi aiiiinani
scd mimquid similiter ? Quomodo non simililer, ait ali- mcam supcr carnem meam, sed super me : tran-
quis? Ecce verbum quod fccit animus meus , manet in sccndi nie , tit illuni tangercm. Ille eiiiiu esi super nie
nie : mea percusso acre transiit
quod fecit lingua , qui fecil me : nemo cum atlingit, nisi qui Iransieril se.
el non est. Cum
verbum in aninio luo, et so-
dixeris 12. Cogita corpus ; morlale est, terrenum est , Ira-

imeril per linguam tuam redi ad animum tuiim, el , gileest, corruplibilc e^t : abjice. Sed forlecaro teiu-

vidc quia ibi est verbum quod feristi. Numquid sicut poralis esl. Alia corpora cogita , ceclestia corpora co-
mansil in aiiimo luo, niansit in lingua lua? Quod so- gita ; majora , mcliora, splendida sunt : attende et
nuit per lingnani tuani , fecit lingna sonans , feeit ani- ipsa , volvuntur ab orienic ad occidentem , non slanl
mus cogitans : sed quod sonuit lingtia , transiit; quod videnlur oculis, non solitm ab liomine , sed eliam a
cogitavit animns ,
pernianet. Hoc ergn fecit corpus , pecore : transi ct ipsa. El quomodo, itiquics , trans-
quod fccit aninitis; sed non similiter. Fecit enim ani- eo ccelestia corpora, cum ambulo in terra? Nonearne
inusquod lcneat animus; fecit aiilcni lingua quod so- transis, sed ir.cnie. Abjiee et ipsa : quamvis luceant,
nat , cl per aerem aurem verbcrat. Nuinquid sequeris corpora sunt; quamvis de coelo fulgeant, corpora
syllabas, et facis ul mane.inl? Non ergo sic Pater ct stiiit. Veni, quoniam forle non te putas liabere quo
Filius; scd hoec cadem facit, et simililer facit. Si fe- cas , cum considcras isla omnia. Et ullra ecelestia
cilDeus cceluiii quod niancl lioc lecit Filins cu'Iiiiii ,
corpora quo iluriis stini, inquis, el quid nienle trans-
quod manct. Si fecil Deus Pater liomineni qtii mori- ilurus sum? Considerasti ista omnia ? Consideiavi
tur , eumdem Filius bominem fecit qui moritur. inquis. Unde considerasti? Ipse consideralor appareat.
Quoecunique feeit Paler stantia , ha;c fccit et Fi- Ipsc enim consideralor istorum onmiuni , discrimina-
lius st tnlia ;
quia similitcr fecil : ct qujecumqtic fecit tor, dislinctor el quodammodo appensor in libra sa
 ffiffi IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI 1'iGJ

pientix, a:.imus esl Sino duhio nielior est animus tus sancti. Cailcra qti;t) consequunlur, qux perliiient

quo ista oinnia cogilasli, qtiani ista omnia qux cogi- ad sermonem ipsius Douiini noslri Jesu CliKsii iu
lasli. Aiiimiis crgo islc spiiiltts e>t, non corpus : livangelio, qttoniam et crastino die scrmo dcbeltir
transi cl ipsum. Contpara ipsum aiiimum primo , ul vobis, adestote ut audiatis.

videas quo iranseas; corapara illum carni, AbMt, ne TRACTATUS XXI.

digneris compararc. Compara illum fulgori solis, lu-
Ab co qnod scriptum est, Paler enim diligit Filium, et
nx, stellarum : major fulgor cst animi. Primo cele-
omnia deinonstrat ci qtiae ipse f.icit; usque ad id,
ritalem animi ipsius vide. Vide si non vehemenlior
Qui non honoriflcat Filiunt, non honorificai Paircin
scintilla cslanimi cogilanlis ,
quaiii splendor solis lu-
qui ntisit illum. Cap. v, ^ . 20-23.
cenlis. Solem orientem tu vides aninio : molus ipsius

tuum? Cilo 1.Ilesterno die quanlum Doniinus donarc dignaliis

quam lardus est ad aninium tu polnisti

cogitarc quod facturus est sol. Ab orienie ad occiden- est,qua potuimus facultate tractavimus, et qua po-

tem venlurus est, jani cx alia parte cras orilur. Ubi tuimus capacilate intcllezimus , quomudo inseptra-

bocfecit cogitatio lua, adbuc ille lardus est, ct tu bilia stint opera Patris el Filii ; nec alia faeit Patcr,

omnia peragrasli. Ma^na ergo res cst animus. Sed alia Filius, sed omnia Pater facit per Filium, lan-

quoinodo dico , cst? Transi ct ipsum; quia et ipsc quam per Verbum sutnu, dequo scriplumcsl, Omnia
animus mutabilis per ipsum facla sunt el sine ipso fuctum est niliil. Sc-
est , quamvis melior sit onini eor- ,

pore. Modo novil, modo non novit; modo oblivisci- quentia verba bodie videamus, ci ab eodein Doniino
ejus miserieordiam et deprccenvir, et speremus, ut
lur, modo rccordatur modo vull, niodo non vult ;

niodo peccat modo justus est. Transi ergo omnem

,
primuin si dignum ipse judical, intelligamus tpiod ve-

inulibilitalein non soluin omne quod videlur, sed et

rum est : si autem hoc non potuerimtis, non camiis
;

omne quod mulatur. Transisti enim carnem qu;c vi- in illud qtiod falsum cst. Melius cst enini nesciic,

delur, transisti ccclum, solcm lunam, et slellas qtisc

quam errarc : sed scire est nielius quain nescire. lla-
,

videnlur; transi cl omnc quod miiialur. Jam cuim queante omnia conari debcmns ut sciamus': si poluc-

ad animuin luuni rimus, Deo gratias si aulem non potticrinms inlcrim

islis Lransactis vcneras , scd cl ibi ;

pervenire ad verilalem, non eainus ad falsitatcm.

invenisli mutabilitalem animi mi. Numquid mulabilis
Quid enim sinius, ct quid traclemus, considerarc de-
cst Deus? Transi ergo ct animum lutim. Effunde su-

per te animam tuam ut contingas Deum de quo tibi

bemus. Homiries suniiis carncm portantcs, in haovita
, ,

diciltir, Vbi cst Deus luus? ambulantcs : ct si jam de semine verbi Dci ren.ili, ta-

13. Ne putes le aliqtiid facliirtim quod bomo non inen ita in Cliristo innovaii ut nondum penilus ah
,

possit.Uoc fecit ipse Joanncs evangelisla. Transcen- Adam exspidiali. Quod enim nostrum morlale et cor-
ditcarnem, transcendit terram qitam calcabat, tran- rupiibilc aggravat aniinam (Sap. ix, 15), cx Adam
scemlil maria qua: videbat, transcendit aerem ubi
esseapparet, elntanifestum esl : qtiod autcm nostruiH
spiriltialc sublevat animam, de Dei dono et de niisc-
alitcs volilanl, transcendil solem, transccndit lunam,
tiansccndil siellas, transcendit omncs spiritus qui ricordia cjtis, qtti Unicum sutim misit commnnic.irc
nobisciim morteni nostram, et ducere nos ad immor-
iion videnlur, transcendii menlem suam ipsa ratione '

lalilalcm suain. Ilunc Iiabcnius magistrum, ul noii

aiiiuii sui. Transcendens isla omnia, snper se effun-

dcns animam suam, quo pervenit? Qttid vidit? In prin- peccemus; el defensorcm, si peccaverimus et confessi

cipio erul Verb&m, el Verbum cral apud Deum. Si ergo alque conversi fuerimus ; et interpellatorem pro no-

scparationem non vides in .tice, quid separalionem

his, si quid boni a Domino desideraverimus ; et da-
loreni ctim Pairc, quia Deus unus est Pater et Filius.
quaris in operc? Vide Deum, vidc Verbum cjus in-
Scd loquebatur ista honio hominibus ; Deus oecullus,
hxrere Yerbo diccnli * : quia ipse dicens non syllabis
dicit; sed splendore sapicniix fulgcre, boc esl dicere.
homo manifestus, tit manifestos homines faceret deos;
ct Filins Dci, faclits hominis filius, ut homimim filios
Quid diclum est de Sapieiilia ipsius? Candor est lucis

alernw (Sap, vn, 26). Altende caiidorent solis. In

faceret filios Dei. Qua hoc arie sapienti;c sux faciat,

candorem per lerras omiics, per in ejus vcrbis agnoseimus. Loquilur eniin parvttlis
ccelo cst, ct expandil

inaria omnia : et utique corporalis lux e>l. Siscparas parvus : sed ipse ila parvus tit et magnus ; nos auteni

separa Verbum a Palre. De parvi, scd in illo magni : loquilur crgo tanquam fovens
candorem solis a sole,

una flammula lentiis qu.e uno ct nulriens Iactentcs, ct aniando crescenles.

solc loquor. Lncernaj ,

suam super 2. Dixerat, Nonpotest Filins a se facere quidquam,

Oalu p ssit cxsiingni, spargil luccm ciincla
nhi quod vidcrit Putrem facientcm (Joan. v 19). In-
subjaecnt. Vides lttcem sparsan: a flammula ge-
,
i;n:n

aeratam, cmissionem vides, separalionem non vides.

lelleximusautem qnia non seorsum aliquid Pater facit,

Jntclligile ergo, fratres charissimi, Palrem et Filium (juod cum viderit Filiiis, faciat et ipse aliquid lale in-

Spirilum sanctum inseparabilitcr sibi coh.rrere, spcclo opere Palris sui ; sed qtiod dixit, Pion potest
el

Triuilalem lianc ununi Deum; et oinnia opera iinius FiUui u se fuccrc qmdquam , nisi quod viderit Patrem

Dei, lt;eccsse Patris, ha?c esse Filii, lnc cssc Spiri- facientcm, quia dc Patre est totus Filius , et lota sub-
sianiia et potenlia ejus ex illo cst qui gentiil ctim.
1
unus codex, ipmm rntianrm. Alius, ijmmgue ralionem. Modo autcm cum dixissct sc bax faccre similiter qu;u
* Sic vide vcrbutn ejus inlwre vcrbo di-
>:ss. At etlili. :

ccnti. facil Patcr, ut non inlelligamus alia faccrc Palrcm.

 13G5 TiUCTATUS XXI. CAPUT V U.C6
alia Filium, sed simili polcnlia facere Filium eadem sunimo Patrc sno, Paler noster : sed aut, Pater mcus,
ipsa quac Patcr fieii, cuni Paler facil per Filiuin ; sccti- dixit ; aut , Paler vester. Paicr noster non dixil, us-
lus ait quoJ lioJie lccluin audivimiis, Pater enin: tliligit que adco ul quodam loeo poncrct !i;cc dtio : Yado ad
Filium, el omnia demonstral ei quw ipse facit: Rursus Deum metim , inquit, et Deum rcslrum. Quare non
morialis cngitatio pcrlurbatur. Demonslral Patn- l'i- dixit, Deiun nostrum? El Patrein meum dixit, et Pn-
lio qux ipse facil : ergo , nit aliquis , seorsinn Paler Ircm vestntm (Joan. \\ , 17); non dixit, Palrem no-
facit, ut possit Filius vidcrc quod facit. Rursus occur- sirum. Sic jungit ul distingnat, sic dislinguit ut nnn
runt humana) cogitationi lanqnam arlifices duo, veiut sejungat. Uiiuin nos vult essc iu se, nntim auiem Pa-
si falicr doeeat filium smini artem suam, et demon- trein et se.

strct ci quidquid faeit , ut possit eliam ipse faccrc : i. Quanlumciimqiie crgo intclligamiis et qiianlnm ,

Omnla , inquit, demonstrat ei qnce tpse fucit. Cum ergo cumque videamus , eiiam cum Angelis sequati fueri
Pater facit , Filius non facil, nl possit vidcre Filius mus, non videbimus sicul videt Filius. Nos enim et
quod Paler facit ? Cerlc omnia per ipmm faclu sunt, qtiando non videmus, sumusaliquid. Et quid aliuj su-
ei sine ijiso factnm cst nihil. IInnc videmus queindad- mus quando non videmus, nisi non videnlcs? Sumus
inoduin Pater Jeinonstrat Filio quod facit ; cum Pa- lamen vel non videntes ; et ut videamus, converlimus
ler niliil faciat, nisi qiioJ pcr Filiuin facit. QuiJ feeit nos ad enm quem videamus ; et fil in nobis visio qnse
P.Uer? Mundum. Ilane f.ictum mnndtim demonslra- non quando nos lamen eramus. Est enim honio
eral,
vil Filio, ut et ipse tale aliqnid facerel ? Delur ergo non videns, et idem ipse cum viderit, dicitur liomo
inundus nobis quem fecit ct Filius, Sed, ct omnia per viJens. Non ergo lioc est illi videre, quod csseliomi-
ipswn facla sunt, et sine ipso factum csl niltil, et mun- nem nam si boc illi esset
: vidcre quod esse honiiiiem,
dus per eum faclus est (Joan. i, 3, 10). Si faclus per euin nunquam cssel homo nisi videns. Cum vero est homo
est mundiis, et omnia pcr ipsum facta siiut, et niliil non viJens, et qnrorit viJere quod non videt ; e.-t qui
facit Pater quod non per Filimn faciat ; ubi denion- qiuerat , et est qui se convertat ut videat : et cnm se
slral Filio P.iter quoJ facil, nisi in ipso Filio per benc convcrterit ct vidcrit, lil homo viJcns, qui prius
queni facit? Quis enim loeus ubi demonstrelur opns erat honio non videns. ViJcre ergo aceedil illi.et rece-
Patris FJio, quasi extra faciat ct extra sedeat, et Fi- dit ab illo : acccdit illi ciim se convcrteiil , recedit ab
lius attendai inaiium Palris qiicmadmodum facil? illo cum se averterii. Numquid ita Filitis ? Ahsil.
Lbi esl illa inscparabilisTrinilas ? ubi est Verbnm de Niinqiiam fuit Filius non videns , et poslea factus cst
quo dictum esl quod ipse est Virtus et Sapieniia Dei videns : sed viderc P..lrem , hoc illi e>t csse Filium.

( I Cor. i, 24) ? ubi quod de ipsa Sipientia Seriplura Nos cnim avcrtendo aJ peccaliim , amittinius illurai-
dicit, Cundor est enim lucis wlcrnm (Sap, vn, 2Cj?ubi nalioneni ; el conveiienJo nos ad Deiun , percipimus
quod de illa ileium dicitur, Atlingil a ftne usqtte ad ifluminationem. Aliml est enim lnmen quo illumina-
finem forliier, el disponit omnia suaviter (Ll. vm, 1 ) ? mur, aliiul nos qui illuininamiir. Lumen aiilcm ipsum
Si quid facil Pater, per Filiuin facit ; si per Sapien- quo illnmiiiamur, nec averlilur a se , ncc perdit lu-
iain suain , et Virlutem suam facil : non extra illi cem '
,
quia lux est. Sic ergo demonstrat Pater rcm
islcndit quod videat, sed in ipso illi ostcndit quod facit. qnain l.ieit Filio, ut in 1'atie viJeal oinnia Filius, et

5. Quid videt Pater, vel potius quid vidct Filius in in Patre sit oninia Filius. Videndo eniin natus est, et

Palrc ut faciat ct ipse ? Possim forie dicerc ; sed da nasceuJo viJel. ScJ nou aliquaudo non erat nalus,
qni possit capere: aut forie possim cogilarc, nec di- et postea naius esl; sicul non aliquando non viJit, et
cere ; aut forte nec cogitare. Excedit enim nos illa postea vidit : sed in eo quod csl illi videre, in eo est
diviniias lanquam Deus bomines, tanquam immorlalis illi essc, in eo est illi natum esse , in eo est illi per-
moiiales, tanquam aiernus lemporales. Inspirct et do- manere, in eo esl illi non niulari, in eo esl illi sine
ncl , dc fonte illo vitae nunc aliqutd irrorare dignetur iuitio et sine (ine persistere. Non ergo carnaliler ao
et distillare in sitim nostram , ne in bac eremo arc- cipiamus quia seJet Paier, et facil opus, et demonsirat
scamus. Dicamus ci , Domine, cui diJicimus diccrc, FJio ; et viJet Filius opns quoJ Pa'er facil, et lacit

Pater. AuJemus eiiim lioc, quia ipse voluil ul auJe- illuJ in alio loco, aul ex alia materia. Omnia enim per
renius : si tamen sic vivamus, ut non nobis dicat, Si ipsum fmta siint, el sine ipso fucluin est niliil. Vcrbuin
Puler sum, ubi esl Itonor meus? si Dominus suni, ubi cst Patris est Filius, nihil di.xit Deus quod non dixit in Fi-

limor incus ( Ualach. i, C) ? Dicanius ergo illi , Pater lio. Dieendo cnira in Filio quod facturiis erat per Fi-
nosler. Cui dicimus, Paler nosler? Palri Clni-li. Qui lium, ipsiiiu Filiuni genuit per quem lacret omnia.
ergo Pairi Cliristi dicit , Pater noster ,
quid dicit 5. Et innjora liis demonslrubit ei opera, ut vas mire-
Chi isto, nisi , Frater noster ? Non lamen sicut Christi mini. Rursus bic turbal. Et quis cst qui digne per-
Paier, ila et noslcr Patcr : nunquam enim Cliristus scrnletur hoc tantum seercium ? SeJ jam quoniam
ita nos conjnnxil, ui nullam distinclionem faceret in- nobis loqui dignatns est, ipse aperit. Neque eniin vel-
tcr in.s ct se. Ille enim Kilius aiqualis Patri , ille lel dicerc quod nollel intelligi : quia dicere dignalus
a.'ternus cum Patrc , Patrique coajlernus
nos autem : csl, sine dubio exeitavil aiidieutiam ; numquid quera
faeli per Filium , adopuili pcr Unicum. Proindc nun- excitavit ut audirct, excitatuni dcserit? Diximus, ut
quam aiiditum cst Je ore Domini nostri Jesu Chrisii, poluimus, noii icmporalitcrscireFilium, ncc aliud e66e
cum ad discipulos loquerclur, dixisse illum dc Dco 1
;n lcccm Mss., nec perdil lucere.
1567 IN JOANNIS EVANGE LIUM, S. ALGUSTINI ir-68

Filii scisnliam, aliud ipsumFilium ; el aliud esseFilii liabcbal discere ut resuscitaremur? Quid esl crgo quod
visioncni, ei aliud ipsum Filiimi : sed ipsam visionem vult dicere?

esseTilium, el ipsam scienliam vel sapieniiam Patiis 7. Descendit enim ad nos, ct qui paulo anie loque-

ess Filium.eaicque sapientiam el eam visioncmsclcr- balur ul Deus, cu>pit loqui ut liomo. Ipse est tameii

iiam esse ab xlcruo, ct ei a quo cst coxternam '

; ncc biimn qui Ueus, quia Deus factus est homo : sed fa-

ibi per teiiipn-. aliquid variari ; nccaliquid nasci quod ctus quod non erai , non amiltens quod crat. Ergo
iion eral ; nec aliquid pcrire quod crat. Diximus, iu accessit homo Deo , ut csset Immo qui erat Deus:

pntuimus. Quid ergo liic modo facil tempus ,

ut di- non ut jam liomo cssct, cl iioii csscl Deus. Audiamus
ccrel, m-ijor.i his dcmonstrubil ci opera? iil cst de- ergo eimi el fratrem , qui ' audiebamus coudilorem :

mousiralurus esl, Imc est dcmonslrabil. Aliud cst conditorem, quia Verbum in principio; fralrem

*l,-iii nisiiavit , aliiid cst d< monslrabit : demonslravil, quia iiatimi ex virgine Maria : conditorcin auic

dc prxtcrilo diciuius ; demonslrabit , de fuluro diei- Abrabam, ante Adam, ante lcrram, antc ca+um, ai.tc
iniis. Quid ergo liic agintus, fralrcs?Eccc qucm tlixc- omnia corporalia ei spiritualia; fratrem autem ex sc-
ramus Palri coxlernum, niliil in illovariari per lenipus, miiic Abrabx , cx tiibu Juda , e\ Virgine Israeli-

nibil niovcri pcr spalia vel momcnlorum vel locorum, tica. Si ergo novimus Imnc, qui nobis loquilur , ct

mdiiere scmpcr ciim Patrc videntem , vidcnlcm Pa- Deiim et hominem, inlelligamus verba Dci et bomiuis
trem ct vidcndo exislcnlem, rursus nobis icmp ira no- aliquando enim lalia nobis dicit qux pertincanl ad

uiinaus, deiuonsirubit >i , inquit, his majora. Ergn dc- majeslatem , aliquando qux pertineaui ad hiunilila-

monstralurus est adbuc aliquid Filio, quod non novit tem. Ipseenim excelsus , qui bumiiis ut nos humiles
5
Filius? Quid ergu facimus? quomodo hocinlelligimus? faeiat excclsos . Quid crgo ait ? Dcmonstrabit niilii

Ecce Doniinus uostcrJesusCbristussursumcrat, deor- Pater liis majora, ut vos miremini. Ergo nobis est de-

sum esi. Quando sursum erat? Quandodixit, Qutvcum- monsiraturus , non illi. Cum ergo nobis sit demon-
que Puier, etidcm llndo slralurus Pater; proplerea dixit , ut vos miremini.
fucit liaic et Filiiis fucit similiier.

moilo deorsum? Uajora liis demonstrabit ci opera. Exposuit cnini ipiod voluil dieerc, Deinonslrubil niibi

DomiueJesu Cbriste, salvator nosier, Verbum Dei per Putcr. Quare non dixit , Demonslrahil vobis Pater;

ijii' >tl facla siiiil oiiinia, (]uiil libi Pater demonsiralurus sed , dcmouslrubit Filio? Quia et nos membia sumus
cst quod ailliuc nescis? quid le latet Palris? quid le Filii ; ct nos niembra tanquam quod diseiiims , ipse

latet in Palre, (iiieni nou latet P.iter? qux opcra tibi

discit quodammodo in membris suis. Quomodo discit
majora demonslraturus cst? aui quibtis operibus ma- in nobis? Quomodo palilur in nobis Endc probamus
jora sunl qu.c demonslralurus est? Cum enim dixit, quia patitur in nobis? Ex illa voce de ccelo : Saule,

majora liis, debemus prius inlelligere quibus majora. Sanlc , tjitid mc persequeris (\ct. ix , i)? Nonne ipse
cst qui jndex in linc sa'culi residebil et juslos ad
ti. Hccoideniiir iinde sernio iste processil. Quando ,

dexlcram ponens, iniquos aiiteui ad sinistram, dicm-

curatiis est ille qui triginla et octo anuos babebat in
rus est, Venitc, benedicli Putris mei, percipite rcgnitm :
infiriuiiale , ct ju-s i eum salvum tollere grabatum
Siium, cl ire 111 domuin siiam. ilincenim Judxi com- esttrivi enim , ct dedislis milii manducare ? cumquc illi

rcsponderint , Domine, quundo tc vidimus csttricutcm ?

moii, cuiii quibos loqueLaiur : loquebaiur verbis, et
lacebai intelleciu quodammodo iumtebaf iulelligen-
diclurus est eis , Cum uni ex minimis mcis dedislis
;

mihi dcdislis (ilatth. xxv 51-HI). Qui cigo dixil,

tibus, cclabat irascentibus : binc ergo cum cssent
,

Ckhi ttni ex minimis meis deditlu milii dcdistis ; el

commoti Judxi, quia hoe sabbalo Domiuus facerel
,

nimc inlerrogelur a nobis, el dicanms illi Dominc

lniic. Non ergo sic au-
,
dederunt occasionem sermoni ,

quando eris
3
discens, cum tu doeeas omnia ? Statiin
diamiis haec lanquam qux supra dicta sunt, sed obliti
enim nobis in fide noslra rcspoudcl, Ciim inms cx
respiciamus illuiri languidum triginia ct oeto annorum
ininiinis meis discit, cgo disco.
subito faclum sanum admiranlibus Jud.eis el ira- ,

8. Ergo graliilemur et aganius gratias, non soliim

sccntibus. Qu;crebaut lencbras magis de sabbaio
qiiam bimeii de miraculo. crgo iiidignanlibiis nos cbristianos factos csse, scd Cbristiim. Inlelligitis,
Ilis lo-
fralres graliam Dei super nos capiiis? Admiraraini
quens, ait lioc, Majora liis dcmoustrubit ei opera. llis , ,

quibns? Quod gaudcte, Clnislus facti suiniis. Si cnim capul ille, nos
majora : vidislis hominem faclum sa-
niciubra; lolus bonio, ille cl nos. Iloc csi (juod apo-
imm , tujus languor duraverat nsriue ad triginta et
slolus dicit Paulus : Vt ultra jam non simus parvuli,
ncto an'nos, his majora Paler demonstraturus est Fi-
jaclali cl circumduli omiii vcnto doclriuiv. Superius au
i ii. Quas suul inajiiia? Sequitur, el dicit : Sical enim
Pater mortuosct lem (lixcrat : Donec occurramus omncs iu umtatent
suscitttt vivificat, sic el Filius quos vull
ftdci, el in atjnitionem Fitii Dci, in virum perfeclum in
Mipcat. Plane majora sunt isla. Yalde enim plus cst
ui resurgat mortuus, quam ut convalcscat xgrotus :
mensurttm aittlis plcnititdinis Vltristi (Ephes. iv, M,
15). Plenitudo ergo Cbiisti , capul et nicmbia. Quid
majora sunt ista. Scd quando ea Paier demonstraiu-
esl, caput ct inenibia ? Clnisliis et Ecelesia. Anogarc-
rus cst Filio? Nescit cnim ca Filius ? cl ille qui loque-
balur, noii noverat morlUOS suscilare ? adlmc liabebat
1
lu diiobus MSS., qucm.
• Sic Bad. Ain. Er. et se|itera Mss. At Lov., qui liumitcs
disceic resuscilare morluos per qnem facia sunt
,
facti exccl.sos.
cmnia qui fccit ut viveremus, qui non
3 t.ov., csmi.s et infra . intelUgilis, fratres graliam
? ci amu-, adlme ; ,

nei supcr nos? itimtis titlmiriimini , cle. Emcndalur ,

* Mss, ab alcrno etiitm an csl («,((. nnt. uterque locus ad cdilioucs antiquiorcs ei ail uss.
 I.wg TRACTATUS XXI. CAPUT V. i.-)7i)

mus enim noliis lioc suporbe, nisi ips> dignarelur liu$ quos vult vivifical, ul osiendercl ibi voluniaicm

hoc promiltere, qui per apostoluni eumdem dicit : Yos suam : et ne quis diceret Suscital Paler mortuos
,

aulcm cstis corpus Clirisli cl mcmbra (I Cor. XII, 27). per Filium, scd ille lanqoam potens, lanquam po-
9. Cum ergo ostendit Paler membris Chrisli, Chri- teslatcm habens , isle Unqnam e.x aliena poiesiate
slo oslendit. Fil quoddam miraculum inagnum , sed tanquam minister facit aliquid, sicut angelus poiesta
;

lamen vcnim : oslcnditiir Clrislo quod novcral Chri- lcm siguificavit ubi ail, Sic et Filius quos vult viviftcal
sius , ct oslcnditur Clnisto per Cluistum. Rcs niira Non cnim vult Pateraliud quam Filins ; scd sicut illii

e^t et magna, sed Scriplura sic loquitur. Contradiciuri una substantia, sic et una voluntas est.
sumus divinis eloquiis, el-non pnlius intellecturi , cl 11. Et qui sunt isti mortui quos vivilical Pater et
ex ipsius dono ei qui donavit graiias acturi? Quid esl Filius? An ipsi suni de quibus diximus, Lazarus, vel
quod dixi , demonslralur Cl.risto per Cbristum ? De- lilius illius vidux ( Luc. vn , U, 15) , vel lilia archi-
nionstratur membris pcr capnt. Ecce vide illud in te : synagogi (Id. vm, 54, 55) ? novimus enim istos a Clir".-
ponc te clausis oculis velle aliquid lollere ; nescit ma- sio Domino suscilaios. Alind aliquid nobis vult insi-
nus quo eat,et uiique manus tua membrum tuuni nuare , resurreeiionem scilicet morliiorum ,
qiia.n
est, 11011 enin) a corpore lun separata csl; apeii ocu- omnes exspectamus ; non illam quam quidam babue-
los, videt jam manus quo cat , deinonslranle capiie riini ,
ut credercnl caneri. Resurrexit enim Lazarus
lnenibrum seculum cst. Si ergo in le potuit inveniri ninriiurus, resurgemus nossemper vicliui. Talem re-
tale aliquid, ul corpus tiium osicnderct corpori luo, surieclionem Palcr facil , an Filius? Imo vcro Paier
et pcr corpus tiium dcmonstrarelur aliquid ci>rpori in Filio. Ergo Filius , et Paier in Filio. Undc proba-
luo ; noli mirari quia diclum est, deinonslratur Cbri- mus quia de isla dicit resurreciione ? Cum dixisset,
sio per Chrislum. Dcmonstrat enim caput ot membra Sicul cnim Pulcr suscilal morluos ct vivifical, sic cl Fi-
vidcant, ci docet caput ut mcmbra discant : uuus la- lius quos vult vivificat ; ne iiilelligcremus il!am nioi-
r.ien bomo caput ct membra. Noluil se separarc, sed ln irum resurrcctiorrem quam faciiad miraculum, non
dignalus esl agglutinari. Longe a nobis erat , ct iiiul- ad vitam xternnm, secutus nit, Nequeenim Paier ju-
lum Ionge : quid lam longe ,
qiiam conditum ct con- da-al tfuemquam sed cmne judicium dedil Filio. Qukl
.

ditor? quid lam longc, qu.im Deus el homo ? quid hoc est ? De morluorum resurrectione dici bal quia ,

lam longc, quam juslilia et iniquitas? quid tam Ionge, sicut Paler suscitat morluos el vivifical, sic el Filius quos
quam acternilas et morlalitas? Ecce quam longe erat vnlt vivificat : iinde coiitinun tanquam ratio:.cm
subjc-
Verbum in principio Deus apud Deum per quem ,
cit dejudicio, dicens, Picqiteeiiim Paicr judicat quem-
facla suni omnia. Quoniodo ergo factus esl prope, ut qnam, sed omne judicium dcdit Filio, nisi quia de ill.i

esset quod nos, ct nos iu illo? Verbum caro jaclutn resurreclione mortuorum dixerat ,
qme fuiura est in
esl, e: liabitavit in nobis (Joan. i, ii). judicio?
10. IIoc ergo esl nobis deinoiistraiurus : boe dc- 12. Neque enim, ail, Patcr judical qucmquam, scd
monstravil discipulis suis, qui cum in carne videruni. omne judicium dcdit Filio. Paulo anle pulabamus ali-

Quid est Imc? Sicut Paler suscitat morluoset vivificiil;

quid facere Paircm, quod non facil Filius ; quando di-
sk cl Filius quos vult vivificat. Aliosne Pater, aliosne cchal, Pater enimditigit Filium, et oiuniti deinonslral ei
Filius? Certc omnia per ipsum facla sunl. Quid dici- ipiti- ipse facil : tanquam Pater f.ciebat, ct Filius
iuus, fratres mei? Lazarum suscitavit Cbrislus :quem videbat. Sic erat subrepens menli noslrx inielle-

morluum clus carnalis, quasi Paler facei el quod Filius non fa-
snscilavit Paler, ul viderel Cbrislus quem-
admodum Lazarum susciiaret? An quando rcsusci- i.r.l ; Filius aulem viderel Palrem demonsiranlcni
tavit Lazarum Christus, noi. eum resnscilavit Patcr quod fierel a Patre. Ergo velul Paier faciebai quod
,

et sinc Paire fccil Filius solus? Legiie ipsam lectio- Filius non f.icicbat ; modojam vidcmus aliquid facere
neni, et vidcte quia Palrem ibi invocat ut resurgat Filiiun, quod non facit Paier. Quomodo nos versal, et
Lazarus (Id. n, 41-4i). Sicut homo, invocat Patrem inriiiem nosiram pertractat; buc atque illuc ducit,
:

sicut Deus, facit cum Palre. Ergo et Lazarus qui re- iiiiu cainis loco rcmanere non sinii, utversando exer-

surrexil , et a Palre ct a Filio suscilatus est in dono ccal, exercendo mundet, muiidando capaces reddal
et gratia Spirilus sancti ; et illud mirabile opus Tri- cap.iccs faclos impleat! Qaid de nobis faciuut vcrba

nilas fecit. Non crgo sic intelligainus, Sicul Pater sus- ha;c? quid loquebatur? quid loqniliir? Paulo anlc di-
citat mortuos et vhificat, sic el Filius quos vitll vivifi- cebalquia demonslrat Filio Paler quidquid lacil; vi-

cat , ut alios a Palre resuscilari et vivificari , alios a debani qunsi Patrem facientem, Filiiim exspcelantem •

Filio existimemus : sed eosdem quos Paier suscitai et modo rursus vidco Filium facieulem , Palrein vacar,-
vivilicat, ipsos el Filius suscital el vivilicat ;
quia lem Non enim Paler judicat qiiemquam, sed omne ju-
;

cmnia pcr ipsum facla sunl , et sinc ipso factum est ni- dichim dedit Filio. Quando crgo Filius judicaturus isl,
liil. Et ut ostenderet habere sc quamvis a Palre da- Patcr vacabit et non judicabil? (Juid csl hoc? quid iu-
lam '
, lainen parem polcstatcm, idco ait , Sic et Fi- lelligam? Domine, qnid dicis? Verbum Deus es, bomo
siim. Dicisquia Paler non judical quemquam , sed omnt
1
lla Mss. qiialuor. plures
editione Lovaniensi
Alii cum judieium dedit Filio? Lcgo alio loco le dicentem, Ego
oniiuiini, aatam; habenlqne, tam n apud Patrem potestu-
t m. vt apnl im. Bad. el IX. legilur sic, dalam lamcn va-
iwnjudico quemquam; csl qui quarat et judicct (Joan.
t>U potestiitem. vill, I*i, oO) : di- quo dicis, Fsl qui quceral cl iudicct
1S7I INJOANNIS EVANGELIUH, S ALCLSTM im
ni>i de Patre? llle quxril injunas luas, ille judical ile riint : lancca non percutitur Verbum : hoc crgo im-
injuriistuis. Quomodo hic Paler nonjudicalquemquam, pii videre potcrunt, quod et vulncrare potiicruui. La-

sed omne judicium dcdit Filio? Interrogemus et Pe- tentem Deum in corpore non vidcbunt : posi jiidicium

iriun, audiamus eum loquenleni in Epistolasua : C/ui- vidcbitur ab bis qui :ul dexlcram erunt. lloc
cst ergo

sius pro nobis passus est, inquii, relinquent nobii exem- quod ait, Paler non jttdicat quemquam, sed omne judi-
plum, ut sequamur vesligia ejtts : </«i peccatum non [e- ciitm dedil Filio : quia manifestus ad judiciuiu vcniel
cit, nec dotus inveiiiiis cst in ore ejits ; qui cuin maledice- Filius, in humano corpore apparens bominibus, di-

relur, non rem ilcdicebat , cum injuriam acciperet, non cens dextris, Yenite, benedicti Patris nici, percipite re-

minobaiur, scd commendabal illi quijustejudicat (1 1'ctr. gnum; dicens sinistris, lte in ignem ccternum, qui pa-
ii, 21-25). Quoinodo verum esl quia Puter nonjudical rtttus esl diubolo el antjetis ejus(tftttlli. xxv, 31,11).
quemquam, scd omne judicium dedil Fitio ? Turbamur Ecce videbilur fonna bominis a piis ct impiis,
1-i.

liic, lurbati desudemus, desudanles purgemur. Cone- a justis ct ab injuslis, a fidelibus et ab inlidelibus, a

niur utcumque , dnnante ipso, pcnelrarc alta secreta gaiidentibiis ct a plangcntibus, a confisis ei a confu-

verborum istorum. Temere fortasse facimus, (|iiia dis- sis : ccce videbilur. Cum visa fueril illa forma in jii-
cutere ct scrulari volumus verba Dei. Et quaie dicta dicio, ct fuerit peracium judicium, ubi dictiim est Pa«
suut, uisi ul sciantur? quare souucrunl, nisi ul au- tr.ni non jiidicare qiicinquam, sed omnc judieiuni
diantur? quare audita sunt, nisi ut inleiligantur ? Con- dedisse Filio, ob hoc, quia Filius apparebit in judicio

furtet ergo nos, et donel nobis aliquid quaniiim ipse iu fnrina quam ex nobis acccpil, quid poslea fiiliiruiii

diguatur; et si nondum penetramus ad fonteni, de ri- cst ? Qnando videbitur forma Dei, quam sitiunt omnes
vulo bibamus. Ecce ipse Joannes nobis lanquam rivu- fideles? quando vidcbilur illud quod erat iu principio
lus emanavit, perduxil ad nos de allo Verbum, bumi- Vcrbum, Deus apud Dcum, perquod facla sunt omnia f
liavit, et quodammodo stravii, ui non horreamus al- quando videbitur illa fnrma Dci, de qua dicit Aposto-
tum, sed accedamus ad bumilem. lus, Cuni in forma Dei esset , non rapiuam arbilrutitt

13. Omnino est quidam inlelleclus verus, fortis, si est esse a-qutitis Deo ( Philipp. n , G)? Magna enim illa

quo modoeum lencre pnssumus, quia Paternonjudi- forma ubi adbuc xqualitas P.ihis et Filii cognosci-
cat quemquam, scd onnte judicium dcdit Filio. lloc enim iur : incfTabilis, incomprehensibilis, maxime parrulis.

dictum est, quia bominibus in juilicio nou apparcbit Quaudo videbitur ? Eccc ad dexteram suut justi, ad si-

nisi Filius. Paier occultus erit , Filius manifcslus. In nistram sunt injusti ; omnes pariler liomuicui vident,

qun erii Filiusmanifeslus? In foima qua ascendil. Nam Filinni hnminis vidcnl, qui pimctus est vidcnt ,
qui

in forina Dei cum Palre occullus cst, in forma servi crucifixus cst videni , bumiliatum videni , nalum ex
bominibus manifeslus. xVon ergo Patcr judicut quein- Agnum dc tribu Juda videut Verbum
Virgiue vidcnt, :

quam, scd omne judicimn dedit Fitio, sed manifestum : Deum apud Dcura quando videbunt? Ipse erit cl tunc,
in quu manifesto judicio Filius judicahit, quia ipse jn- scd forina scrvi apparebil. Forma servi scrvis dcmoii-

dicandis apparebit. Evidcnlios nobis oslcndii Seri- strabilur : IbrmaDei filiis servabitur. Fiant ergoservi

plura quia ip-e apparebit. Quadragesimo die pnst re- lilii ;

qui sinitad dcxleram, eant in xlcrnaiii incrcdi-

surrectionem suam ascendit in coelum, videntibus di- latcin oliin promissam ,

qnam non videntes marlyres
scipiilissuis : clvox illis angelica, Viri, inquil, Galilcei, crcdidcrunt, pro cnjus promissionc sangiiineni suum
quid slaiis aspkieutes ni ccclunt? Isle qui assumplusest sine dubitatione fudcrunt : cant illuc cl videanl ibi.

a vobis in cccluin, sic venict quemadmodum vidistis citm Quando illuc Ibunl? Dicai ipse Dominus : Sic ibuntilti
eunlem in ccelum (Act. i, 5, 9, 10, II). Quoniodo eiiin in ambuslionem aUeruam, jtisti aulcm in vilam wlcrncun

videbant ire? In carne, quam leligerunl, quam palpa- (Matih. xxv, 46).
verunl, cujuseiiam cicalriccs langendu probaveruul, 15. Eccc \itam xtcrnam nominavil. Nuiuquid lioc

iu il!o corpurc in quo cum cis inlravit et exivit per nobis dixit, quia ibi videbimus ct cognoscemus Pa-
quadraginla dies, inanifesians se eis in verilale; non irciii el Fiiium? Quid, si vivcmus in xlernum, scd
in aliqua falsiiale : non phanlasma, non umbra, non illnm Patrcm et Filium ndn vidcbinius ? Audi alio loco

spiritus; scd quemadmodum ipse dixit uon fallens, ubi vitaiu xternam nominavit, ct expressit quid sit

Ptilpate, et videle, quia spiiilus carnein et ossu iwn iia- vita xtcrna. Noli limerc, non te fallo : non sine causa
bel, sicut me videtis Itabere (Lttc. xxiv, 50). Est quidem promisi dilecloribus meis dicens, yui habet mamlata
illud jamcorpus dignum ccelcsli babitatione, non sub- mea et scrval ea, ille esl qui diligit inc : et qui me dili-

jacens morli, non inutabile perxtales. Non enim sic- git, diliyeiitr a Putrc meo, et ego diligam eum, el osten-

ut ad illam xiatem ab infantia crcverat, sic ab xlaie dum meipsum ilti (Joan. xiv, 21). Respondeanms Do-
quxjuvcnlus erat, vergit in seneetutem : nianet sicut mino , it dic.niius : Quid, Domine Dcus noslcr. ma-
ascendit, veulurus ad eos quibus anlequam veniat giiuni ? quid inagnum ? Nobis dcmonstraturus cs

vcrbum suiiiii voluit prxdicari. Siccrgo veniel in for- leipsum? Quid cnim, el Judxis le non demonstrasli?
ma lumiaiia : banc videbtint ct iinpii, videbunl el ad nou le viderunt ct qui crucifixcrunt? Scd demonsira-
dexieram positi,\ idebunt et ad sinisli am separati ; sic- bis tc in judicio , cinn slabiraus ad dcxteram tuam :

ut scriplum esl, Yidebunl in quem pupugerunt (Zuch. Dumquid et illi qui ad sinistram stabunl non le vide-
XII, 10; Joan. xix, 37). Si videbunl in quem pupugc- bnnt? Quid c^t quod denionslrabis nobis lcipsum 1

runt, curpus ipsum videbuni, quod iancea percusse- Nuncenim non tevidemus cum loqueiis? Ilespondet,
 1575 TRACTATIS XXII. CAPUT V 1371
Demonstraho meipsum in forma Dei, videlis modo vis ducere exempla ad res divinas. Homo qui ininit.
lonnam Non le fraudabo, o liomo fidelis; cre-
servi. manei ipse, et pergit ille qui mitlitur numquid per-:

dequia videbis. Amas, el non vides amor ipse non : gil homo cum co qucm mitiit? Pater autem qui inisit
le perducet ut videas? Ama, persevera in aniando : Filium.non recessit a Filio Ipsum Dominum audi
iion fraudabo, inqnit, amorem tuiim, qui mundavi cor dicentem , Fcce veniet Iwra, ut unusqmtque discedat ad
tuum. Utquid enim mimdavi cor luum, nisi ulDeusa sua, el me solum relinqnalis : sed non solus sum, <pia
le possit videri? Bcali ciiim mundo corde, quia ipsi Puter mccum esl (Joan. xvi, 32). Quomodo eiim misit
Deum vidcbuni ( Malth. v, 8). Sed lioc, inquit servus cum quo vcnil ? quomndo euin inisit a quo non reees-
lanquam cum Domino disputans, non expressisli cum sit ? Alio loco dixit , Pater autem in me manens facit

dixislilbunl jusli in vitam atcrnam : non dixisli,

, opera sua. (Id. xiv, 10). Ecce in illo csl, ccce ope-
Ibunt ul videant me in forma Dei, -videant Patrem cui ratur. Non recessii a misso mitlens, quia missus et
acqualis sum. Alibi allende quid dixit : llwc esl aulcm niillens unum siini.

vita wlcrna, h( cognoscant tc unum vcrum Deum, et quem

TRACTATUS XXII.
misisli Jesum Christum (Joan. xvn, 3).
Ab eo quod scnplu.m csl, Amen amen dico vobis qma
1G. Et modo ergo '
post comniemoialum judicium, ,

qui verhum meum audii, ci credil ei qui misit ine,

quod onine dcdilFilio Paler non judicans qucmquam,
habet vitam seternam usque ad id, Quod non
;
quid fuluruni esl? Quid sequilur? Vt omnes honorifi-
quscro voIuni«iem meam, scd volunlaicm ejus qui
cent Filium, sicul lionorifuanl Patrcm. Judacis buno-
me misii. Cap. v, f . 24 50.
rifiealur Pater*, contemnitur Filius. Filiuseiiim \ide-

baiur ut servus, Paier hnnorilicabatur ut Detn. Appa- 1. Nudiusleriiani el hesterni dici sermoncs rcd-
ditos vobis sequilur hodierna evangelica lectio, quain
rebil el Filius icqualis Palri , ul omnes honorificenl Fi-
lium, sicut honorificanl Patrcm. Modo ergo lioc habemtis cx ordine perlraclemus , non pro ejus dignitatc , sed
in fide. Nec dicat Jud.rus : Patrem lioiiorifico; quid pio viribus noslris : quia et vos non pro inundantis

mibi est cum Filio? Respondeat illi, Qui twn honorifi- fonlis largitate, sed pro vestro modulo capilis. Et nos
cat Filium, non honorifical Patrcm. Mentiris omnino, non lanlum dicimus in aures veslras quantum ipse ,

Filiuin blaspliemas , ct Patii facis injuriam. Pater fons manat; sed qiianluiii capere possumus, quod in
cnim Filium misil, tu coiUeinnis quem niisit : quo- veslros seiisus trajiciamus, abundaniius oper.uitc ipso

modohonorificas inillentem, qui blasphcmas missum? in cordibus vcslris, quam nobis in auribus vcstris.
17. Ecce , inquit aliquis, missus est Filius ; et Res enim magna tractaiur , ct non a magnis , irno
major est Paler, quia inisit. Recede a carne. Yeius mulluin paivis : spem lanien el fidiiciam dal nobis ,

bomo suggerit velustalem 3

, lu in novo agnosce novi- qui magnus propter nos lacius est parvus. Si eniin ab
laiem. Novus tibi a sxculo aniiquus ,
perpeluus illo m>ii exlioi laicmur, nec inviiareinur ad ctiin intel-

aclernus, revocct ad boc inlellectum. Minor est Filius, ligendum, scd desereret nos lanquam conlemptibiles;
quia missus dictus csl Filius? Missionem audio, non se- quia capere non possunius divinitatem ipsius , si uon
paraiionem. Sed lioc, inquit, videmus in rebus liuma- capcrel ipsc nioitalitaiem nostiam , ei pervenirel ad
nis, quia major est qui millit, quam illc qui mitlilur. nos ut loipicrelur nobis Evangelium ; si quod in nobis
Scd rcs humanoe fallunt homineni, res divinae purgant. alijectum el niinimiun esl, noluisscl coinmunicare

Noli atlcndcre ad res htimanas, ubi major videtur qui nobiscum ; putarcmus eum noluissc nobis darc ma-
minor qui miuilur quanquain el ipsoe rcs
mitlit, et : gnum siium, qui suscepit parvum noslruiu. Ila:c dixi,
liumanx dicunt contra lc lesliuionium. Vcltit, vcrbi ne quis vcl nos rcpiehcndat isia traclanics ,
quasi
graiia , si quis uxoreni velit petere, et pcr se non liiullum audaces ; vel de se despcret quod possil ca-
possit , amictim n.ajorem niiliit qui ei pelat. Et sunt perc dono Dei ,
quod illi d gnalus esl loqui Filius Dci.
iiuilia in quibus ipsc major eiigitur, qui millatur a Ergo quod loqui noliis dignalus esl , debemus cre-
minorc. Quid ergo jam calumniam vis facere ,
quia i!lc dcre ,
quia voluil ut inlelligamus. Sed si non possu-
inisit , illc missuscst? Sol radium miilit, ct nui mus,prxsialintellecluin rogatus.qui verbum pr.estilit
sepaiat ; luna splcudorem niiltit, et non separnt ;
non rogaius.
lucerna lumen fundit , ct non separat : video ihi niis- 2. Eccc qu;e vcrborum ista secrcla sint, attendile.

sionem *, el iiullam video separaiionem. Nam si de Amen , amcn dico vobis, quia qui verbuin meum audil ,

rebus buntanis qu:eris exempla , o hxretica vanilas, et crcdit ei qui misil me, habcl vitain aternam. Ad
quanquam, sicut paulo anie dixi , ct ipsx res humaux vitam ccrte xtcrnam onmes leiidiinus; el ail, Qui
:u quibusdam cxemplis coargttunt et convincunl le ; vcrbum meum audit , el credil ei qui misit me , hubel
lamen allende qtiam sil aliud in rebus humanis, unde vilam aHeruum. Numquid ergo audire nos voluit ver-

Mss. [lures, El
'
quomodo ercjo post. Alii vero, F.t qitomo- lium suuin, ct intelligere noluil?Quandoquidem si in
do ? l rgo el post audiendo et crcdendo xlcrna cst
3
viia , miilto magis
sic ljgenduni juxta Er. l.ugd. et vcn., Modo honorificant
Pulrem, ct. H. in intelligendn. Sed gradus piclaiis est fides, fi.lei
3 Sic tres Mss. Alii autem liabent, vetustate ; vel cum edi-
fruclus intellcctus, ut perveniamus ad vitam oelcrnam,
tis, vetustali. Paulo post in edilis legilur, novus libi, scecuto
antiipius,ausque pra?| osilione, a, quae laincn est in omni- ubi non nobis icgalur Evangeliuin; scd ille qui noliis
bus Mss. Denique inlra l.ov. habct, revocel ab hoc inl iteclu
modo Evangelium dispensavil, remolis oninibus le-
refragantibos cditis aliis ct liss.
• Uss., cmissionem. ciionis paginis, el vocc lcctoris cl tractatoris, appa
 r."> 1N JOANNIS EVANGELILM, S. AUGLSTINT i.-;-'j

rcal omnibus suis purgalo corde assisienlibtis, ct m terc quia iu judicium iiin vcnies, Absii, inquis, ul
mrpore inimoruli jam nunquam moriluris, mundaus ego milii lioc piomitiere audeara : sed crcdo promii-
kos, ct illuminans vivenles, ot vidcnles qued in pri«» tenii. S.ilvaior loquitirr , Veritas pollicetur, ipsedixii
ripio fini Verbum , et Verbum erat opud Deum [Joan. milii , Qni «ii(/i( ueria mea, cl crcdit ei qui me misil
i, li. Nunc eigd qui sumus attendamus , ci quera habet vitum mlernam , ci Iransilum fucii dc morie in vi-
audiamus cogilemus. Deus esl Christus , el cum ho- tam, cl in jttdicium non vcniet. Ego ergo atnlivi veiba
iniiiibus loqtiilur : capise vult, facial capaces; videri Doiuini mei, credidi ; jam inlidelis cuin essem, faclus
se vuli , aperiat oculos. Non tanien sine causa loqui- sum lidelis : sicul me monutl, Iransii a morie ad vi-
lur noliis, uisi quia veriiin e*t quod promillil nobis. laiu, ad judii ium 11011 venio ; 11011 prxsumptione mea,
5. Verba mea, inqull, 17111 auaii, et ercilit ei i/mi me scd ipsius promissione. P.iulus aulem couira Chrisium
inisit , Imbel vilam aiternam , el in judiciiim nun veniel, loquitur, servoseontra Dominum, discipulus conlra

sed Iransiit a morle ad vitam. LTii , qti.mdo veniiniis magislium, liomo contra Dcuin, ut cuni Domious ili-

ile nioite ail vitam , ut noti iu judicium veniamus? In cal quia r/iii audil el crcdil , trainit a morle ad vilam ,

liac viia iransilur a morte ad vitam; in liac vita ijiia; el in judicium tton vnict. dical Apostolus, Uportet nus
nondura est vila , liinc iransilur a tnortc ad viiain. omiies exhiberi aule iribunal Chrisli? Aul si ad jiidicium
Qnis est ille Iraiisilus? Qui mi(/il verba mca , dixit, et non venil qui ad liibuiial exliibclur, nescio quotnodo
credit a qui misil me. Servans ista credis , el Iransis. ititelligam.

El esl i|iti stando transit ? Plane est : stal euiui cor- 5. Ilevclal ergo Domintis Dcus nosicr , et per
pore, iransil menle. Ubi erat, unde iransiret, et quo Scripturas stias admonct nos quomodo inielligaiur ,

tranMi? Transil a morte ad vitani. Yide iiniim liomi- (|iiando dicilur jiidiciiiin. Iloilor ergo 11I altendat.s.

nera stanlem, in quo agatur loiutn hoc quod dicilnr. Aliquando judicium pcena diiitnr : aliquandojudioium

Slat, aiulit; forte 11011 credcbal , audieudo credil discriininalio dicilur. Seciiiidum illuni moduui quo
non crcdebat modo crcdit quasi de re- dicitur judicium discriminalio, oporid nos omncs exhi-
paulo Jiile , ;

giunc infldelitatis ad regioncm lidei transiimn fccit beri anlc tribunal Cluisli , ut illic rccipiut lioino qux
moto corde, non molo corporc , molo in melius l
:
per corpus gcssil , sive bonuin sivc miilum : ipsa est

quia iterura qui deserunt fidem , movenlur iu deie- enim discrimiiialio, ut bonis huna , malis mala dislri-

rius. Ecce iu hac vila ,

qiuc, sicnl di\i , noiidum est biiautiir. Nam si judicium scmper in malo acciperc-
vita , transitur a morte ad viiam , ul in judicium nnn lur , uon dicerel Psahnus , Judica me , Deus. Audit

venialur. Quare aiilem dixi quia nondum cst vila? Si forte aliquis dicentcin, Juilic.i mc , Dcus, el iiiiialur.

viia essel isla , non dicoret Dominus < uidain , Si vis S ilel ciiim bomodicere, Ignoscal inibi Deus; Parce

tenire atl viiam , scrva mandala (Malllt. xix, 17). Non iuilii, Deus : quisesliiui dicat, Jiidica me , Dcits? Et

euiin ail illi , Si vis venire ad vilam a teriuiin ; non aliquaudo in PmiIuio versus ipse in diapsalmate poni-

iddidit trlernain scd latitum divil , viiam. F.rgo i-la Inr ,

qui prabeatur a lcclore , ci rcspondealur a po-
,

nec vila nnminanda esl, quia non cst vera viia. Qiuc pulo. Nou foiiealicui cor percuiilur, et limci cantare

rsl vera vila, uisi qiue esl aclerna vila ? Aiuli Aposlo- Deo etdicere, Judica me, Dcus? El lamen cantat
luui dicenlem ad Timolheum : Prtecipe dhiiibus hujus populus i redcns , nec putat se malc oplare quod didi-

swculi , unn supcrbe sapere , ncque sperare in incerlo cit a divina lectione : et si parum iutclligil, crcdit

divitiiirmn ; scd in Dco vivo, qtti prtvstat nobis omnia aliquid boni esse quod cantat. Et tamen et ipse Psal-

abundauter ad [rucndum : bene faciant , divilcs sint in mus non dimisil liomiiiein sine intellcctu. Secutiis

opcribus bouis, facile tribuant , commitnicent. Ulquid eiiim , verbis poslerioribiis osiendit quale judiciuin

lioc ? Aiuli qtnid sequitur : Tliesaurizcnt sibi funda- diceret ;

quia non est damnalionis, sed discrelionis,

mentnin bouuin in fulurum , ul apprchendunl vcram Ait enim , Judica me , Dcus. Quid est , Judica ine.
,

vilam (
I Tim. vi, 17-19 ). Si debentsibi thesaurizare Detts ? El discerne cuusain meam a gcnle non suncla.

lundainciilum bonmn in futurtim , ul appreliend.ini Ergo secitndtim boc jiidiciimi discrelionis, oporiet nos

veramvitam; profecio isia iu qua erant, falsa vila omnes c.xhibcri unle tribunal Clirisli. Secundum judi-

csi. Nam uii|iiid velis apprehendere veram , si jam cium antein damnalionis, Qui attdit verba mea, inijuil,

tcncs vcram? Apprehendenda est vera? iiiigiandum ct crcdit ci qui misit mc , hubct vitam wlernam , el in

cst a falsa. Et qua migraudu.ii ? qnot Audi, crede ;

judicium non vcnicl , scd Iransilitm facil a mortc ad ci-

et irausilum facis a morte 3d vitaiit, el in judicium lam. Quid est , in jiuticittm non vcnicl ? In d. 111111:1-

nou venis. lioneni 11011 veniel. Probcmus de Scripturis quia

4. Quid esl lioc, El in judiciuin 11011 venis ? Et quis dictnm cst jiidiciiiin ubi pocua intelligitur : quanqitam
iiielinr eril 1'aulo aposlolo, qui ait : Uporlet nos exhi- el in liae ipsa leciione paulo posl audielis ipsum ver-

beri omnet ante tribunal Chrisli , ut illic recipiat unus- Iiiiiii jndicii 11011 posilum nisi pro damiiationc cl pcena

qttisque qua; per corpus gessit, sive bonmn sive matum (Infra, n. 15). Tanicn Aposlolus dieit quodani loco

(II Cor. v, 10)? Paulus dicil : Uportet nos exliibcri scrilieus ad eos qui Corpus (|uod fideles uoslis , male
omnes ante liibunul Christi; et lu libi audes prouiil- traclabanl ; el propler quod male iraclahant , corri-
picbanlui flagello Domini : ait eiiim illis , 1'roplerea
1
Mui Timisilimi feeft, molu eoratt, non molu corporis,
:
mulli in vobis infirmi ct cvyroli dormiunl sufjicienler '.
motu i/i nwt.us. At Uss , 1110:0 rordc, n.11 1110:0 corpire, molo
1 Sicomnoscodices, licel ajm lApostnluni sit.on ikanos.
in inetius.
1577 TRACTATUS XXII. CAPUT V 15/8
Mnlii enim propterea eiiam moriebanlur. Et secuius secundum veram fidem agunt, vivutU et mortui nou
est , Si enim nos ipsos judicarcmus , a Domino non ju- sunt qui autem vel non credunt, vul
: sicut dsemones
dicaremur •
lioc est , si nos ipsos corriperemus , a credunt, trementes (Jacobi n, 19) et male viventes,
Doniino non corriperemur. Cum judicamur autem , a Filium Dei conlitentes et charitatem non liabenics,
Domino conipimur , mundo damnemur
ne cum hoc morlui polius deputandi sunt. El tamcn agitur adbuc
(\ Cor. xi , 50-52). Sunt ergo sccundum poenam qui bora ista. Non eniin liora dc qua Ioculus esl Domi-
jndicantur liic ul parcatur illis ibi suut quibus par- nus, una erit hoia dc duodccim horis uuius
, ;
diei. Ex
ciiur liic, in abundanlius lorqueantur ibi : siint aulcm qno lociiius cst usqne ad hoc tempiis, et usquc
quibus dislribuunlur ipsae peena: sinc flagcllo poenx, ad fincni s:cculi, ipsa una hora agitur, de qua dicit
si flngello Dei correcti non fuerint ; ut cum liic con- in Epislola sua Joanncs, Filioli, novissima Iwra est
tcmpserinl patrem verberantem, ibi senliant judicem (I Joan. ii, 18). Ergo iiunc cst. Qui vivil, vivat
pniiienlcni. Ergo esl judicium quo missurus esl Deus, qui mortuus eral, vivat;audiat voccm Filii Dei qui
id est Filius Dei , in fine diabolum et angelos ejiis, ct mortuus jacebal, surgat, et vival. Clamavit Dominus
nmnes infideles et impios cnm eo : ad lioc jildicium ad sepulcrum Lazari, et qualriduanus mortuus
rcsur-
non vcniet, qtii modo credcns Iransitum facil a rcxit. Qui putebat, in auras
processit ; scpullus erat,
moiie ad vilam. lapis superpositus cral, vox Salvatoris irrupit duriliam
6. Etenim ne putares credcndo le non morituriim Inpidis : et cor tuum ita durum est, ut nondum illa
socundiim carnem, el nccipiendn carnaliter dicercs vox divina te rumpat Surge in corde
! tuo, procede
lihi, Dominus meus niihi dixit, Qui audit verba mea, de sepulcro luo. Elenim moiiuus in corde tuo tan-
et credit ci qui misil mc, transiit a morte ad vitam ergo «piain in sepulcrojacebas, et
; lanquam saxo maLccon-
ego credidi, non siim moriturus : scias te mortcm siietudinis gravabaris.Surge, ct procede. Quid est,
quain dcbes supplicio Adam, persoluturum aecepil Surge, et procede? Crede, et confitere.
:
Qui enim cre-
eniin ille, in quo tiinc omues fuimus, Morle morieris didit, surrexit; qui confitelur, processil.
Quare pro
(G«i. n, 17); nec poiest evncuari divina senlenlin. cessisse diximus confiteincm? Quia
antequam confito
Sed cum persolveris mortem vcteris hominis, susci- retur, occultiis erat; cum auieni confitetur, procedit
pieris in viiam xternam novi boniinis, et transitum fa- de lenebris nd lucem. Et cum confessus
fueiit. quid
ciesamortead vitam.Modo inlerim f :c iransiiiim vitae. dicitur minislris? Quod dictiim est ad funus Lazaii,
Qu:e cst vita lua ? Fides Justus exjide vivil (Habac. n, 4 Solvite illum, etsinile abire (Joun. xi. 58-44).
:
Quo-
Rorn. i, 17). Infideles quid? Morliii su.it. Inter lales modo? Dictum est miiiistiis Aposlolis, Quce solveritis
morluos eral ille corpore, dc quo dicit Dominus : Di- in terra, soluta erunt el in coelo
(Malth. xvm, 18).
mitte mortuos, sepelianl mortuos suos (Malth. viii, 22). 8. Venil hora, et nunc est, quando mortui
audient vo-
Ergo ct in hac vita siint mortui, sunt vivi, et qtiasi cem Filii Dei, et qui audierint vivent.
Unde vivent? De
omnes vivuut. Qui sunt mortui ? Qui non crediderunt. vita. De qua
De Chrislo. Undc probamus quia
vita?
Qui sunt vivi? Qui ercdiderunt. Quid dieilur moiiuis de vila Cluisto? Ego smn, inquii, via, verit.is
et vita
ab Apostolo? Surgc, qui dormis. Scd somnum, inijuit, (Jotiu. xiv, t). Ambulare vis? ego
snm via. Falli non
dixit, non nioiiem. Audi sequenlia Surge, qui dormis, vis? ego sum veritas. Mori non vis? ego
:
sum vila. Hoc
cl exsurge a morluis. Et quasi diceret, Quo ibo? Et il- dicit lihi Salvator luus : Non est quo eas, nisi ad me;
luminabit te Chrislus (Ephes. v, 14). Jam cum le cre- non est qua eas, nisi per mc. Nunc crgo ista hora
demeni illuminaveril Christus, transilum facis a morte ngitur,hoc et agiltir plane, et omnino non cessattir.
ad vilam mane in eo quo transisli, ct non venies ad Surgunt homines qui mortui erant, transeunt ad
:
vi-
jmliciuin. tam, ad vocem FiliiDei vivtint, de illo,
persevcrnnies
7. Exponil illud jam ipse , ct sequitur : Amen in fide ipsius. Habet euim Filius vilam, unde vivant
amen dico vobis. Ne forte quia dixit, transiil a morle ad credcnles Jiabct.

vitam, intelliganius lioc in fuitiia resurrectioue, o^ten- 0. Et quoniodo habet? Sictit habct
Paler. Audi
dere volens quomodo transit qui credit; et hoc esse ipsum dicentcm, Siculenim Paterhabel vilam
in semet-
ipso, sic dedil et Filio vilum habere in
transire de morte ad vitam, liansirc ab infidclilalead semetipso. Fra-
fidem, ab ad justiliani, a superbia ad humi- tres, ut potero dicam. Hacc sunt enim
injtislilia illa verba qu:c
litatem, ab odio ad charilatem : nuuc ait, Amen, parvum intellectum perturbanl. Quare addidit.m semet-
ainen dico vobis, quia venit '
hora, et nunc est. Quid ipso? Sufficeret ut diceret, Sicut enim Pater habel
vi-

evidcntius? Jam certe aperuit quod dieehat, quia lam, sic dcdil et Filio habere vitam. Addidit, in semet-

moilo fit quo nos Christus hortatur. Venil hora. Qu:c ipso : habet enim in semelipso Pater vitam, habel e^
liora? Et nunc esl, quando morlui audient vocem Filii Filius in semetipso. Aliquid inlelligere nos voluit, in

Dei, et qni audierint vivent. Jam de his morluis locuti co quod ait, in semetipso. Et hic secretum in verbo
suinus. Quid pulainu», fralres mei? in isia turba quaj hoc clausum esl : pulsetur, ul aperiatur. Domine
me audil, nulline sunt mortui? Qui enim crcdunt el
quid cst quod dixisli ? In semetipso, quare addidisti?
Elenim Paiilus apnslolus qucm vivere fecisli, non ha-
sujficienler ; sed ichanoi, suflicientes, sive mulli.
' hac voce versicult 25, vix unum codicein reperias
In beliat vilam ? Habehal, inquit. Quanlum homines mor-
silii ipsi consentientem nam cditi etJlss. alias uabenl, ve-
:
tui ut reviviscant, et atl verbum tutim credendo trans-
niit ;alias, venit. sic postea eliam in 28 vers. ejusdem ca-
piiis o loa.mis voccin Utam, inconslantcr permutant. eant : cum transicrint, non in te habcbunt viiani!
Sanct. Algust. III. fCinquante.J
KTO IN JOANNIS EVANGEt, IL'M, S. AUGlSTiM 1530

llaLebuiii ; nam ci rgo paulo ante dixi, Qui audil verba sinc luce, ciiin ipse sil Sapicillia Patris, de qtia dicltnn
mca, ei crcdil ci qui me misii, ktibet vitam wremam. csl, Cundor cst lucis wlerna: (Sap. vu, 20) ? Krgo qund
Y.r-o illi qni in te crednnl, habenl vilam : et non dicilur, dcdil Filio, lale est ac si diccretur, gcnuit fi-

ili\isti, in semetipsis. Cum aulem ile Patre loquere- litim : geiierando ciiiin dedil. Qiiiuiiodo dcdil ut essct,
ris, Sicul Poler liabci vitam in semetipso : rnrsus, cum sic dcdit ut vila essct, ct sic dedit ut in scmciipso vita
de tc loqucrcris, dixisli, sic et Filio dedil habere vilam csset.Quidcsl, insenietipso vitacssci?Noiialiimde vita
iii temetipso. Siciit li;ibct, sic dcdil habere. Dbi liabel ? indigercl, scd ipse essel plenitudo vitse, tmde crcdcn-
In scmctipso. Ubi dedit liabcrc? In seinctipso. Paulus tes alii vivercnl dum vivercnt. Dedil crgo i//i liabcre vi-

nbi babct? Non in semetipso, sed inClirislo. Tu fiile- lam in scmclipso : dedillanquam cui? Tanquani Vcrbo
lis nbi babcs? Non in
lemetipso, scd in Christo. Vi- suo, taiiqiiam ci qui in principio erul Ycibum, ct Ver-

dcamus si hoc dicit Apostolus: Vivoaulemjam non bum eral npw.l Deum.
cgo, rivit vcro in me Cliristus (Gatat. n, 20) \ ita no- II. Dcindc quia boino facltis, quid illidcditTEl
stra tanquam noslra, id cst, dc voluutale proj.ria no- poleslahmi dcdil ei jitdiciuin [uccrc, quonium filiut

slra, nnn cril nisi niala, peccilrix, iniqua : vita vcro liominis csl. Secunduill qnod 1'ilius Dci e^t, sicut lut-

bona do Dco in nobis esl, non a nobis; a Deo nobis bet Paler vilam in semetipso , sic et dcdil Filio vitam

dauir, non a nobis. Chrislus anteiii in semetipso lia- liubcre in siinetipso : sci tiinliini atilein qnod (ilius bo-
bet viiam sicul Pater, quia Vcrbnm Dci. Non modo minis est, potestutcin dcdit d jndiciiim {ncieudi. IIoc

inals, vivit, ct modo bene vivil homo anlem, niodo :

cst quod licsterno die exposui Cliarilali veslra, quia

niale, modo bcnc. Qui malc vivcbat, in vilasua crat :

in judicio lioino vidcbittir, Deus aulem nou videbitur :

nni benc vivil, ad vitam Christi transiit. Paniccps fa- sed post judieium vidcbitur Dcus ab bis qui vicerint
qui acci-
ctus vita\ non eras quod acccpisti, ct eras injudicio; ab inipiis aiiicm non vidcbilur Dcus (In
peres : Filius autcm Dei non qtiasi primo fuit sinc supcriori Traclalu). Quia ergo bomo videbitur inju-

vita, et accciiit viiam. Si cnim sic illam accipcret, dicio Ibrma ill.i ,
qua sic veniet sicut asccndit , idco

non cam habcrci in semelipso. Quid est enim, in semet- supra dixcrat : Pulcr non judicat quemquam , sed omne
ipso? Ut ipsa viia ipse essct. judicium dedil Filio (Joan. v, 22.) llnc cliam in islo

10. Adliuc aliud planius forlasse dicam. Lucernam loco rcpetil, cuni dicil , El potcslatem dcdit eijudi-
quisquc acccndit : exenipligralia.li.cerua («) illaqiian- cium fucicndi ,
quonium filius liominis esl. Tanquam
lum pertiiicl ad flammulam quas ibi lucel, ignis ille diccrcs tu, Polestuiem dedit ci judicium [uciendi
liabct bicein in scmeiipso; oeuli autem lui quilu- quare? Quando nou habuit istani potcstaiem judi-

ccrna abscnte jaccbaiil cl nihil videbanl, jam

ct ip3i ciiini faciendi? Quaado in principio eral Verbuin, ci
habenl luccm, sed non in scmelipsis. Proinde si t,e a Vcrbum crut apud Dcum, el Deus cral Veibnm,
luccrna avcrtcrini, tenebranlur; si se converterint, qiiando omniaperipsumfaclasunl (Id. i, 1, 3) numquid
illiiminanliir. At vcro ille iguis quamdhi est, lucet non habcbat poicslaieni judiciuin facicndi?Scd se-
volueris illi lucem t illcre, slinul ci ip.iim cxstin- CUlidumhocdicO, Poleslalcm dcditcijudicium [ucicndi,
si

guis ; nam sine lucc non polcst rcmancrc. SeJ lux qnia ftlius liominis esl : secundum boc acccpil polcsla-
Cbiistus incxslinguibilis et eoxicrnus Pairi, scniper (cm judicandi, <;i(i<i filius hominis est. Nam sccundum

candens, semper luccns, scmpcr fervens nani si nnn : quod Dei Filius csl, seinpcr habtiit banc polcstalem.
ferveret, numquid diceretur in Psalmo, A'ec est quise Acccpilqui crucifixus est. Qui luiiiiiiiioric,csliii vila:

abscondul a calore ejus {Psul. xvm,7)? Tu aiitcm in Verbum Dei nunquam in morte, sempcr in vita.

peccato tuo frigidus eras, converlcris ut fervcscas si : 12. Jam crgo de resurreclioiie fortc aliquis no-

reccsscris, Irigescis. In pcccalo luo lcnebrosus cras, strum dicebal Ecce rcsurrcximus qni andil Clni-
: ;

coiivcrteris ul illumineris : si averteris te, obscuraberis. stum, qni credit, et iransit de morle ad viltim et in ju-
Proinde quia in le tenebraicras, cum illuminaberis, non diciuin non vcnict venit liora , et nunc esl, ut qei
;

crislumen, quamvis s:s in lumine. Ailcniin A|>ostiiliis: amlit vocem Fili; Dci, vivat; mortuus eral, audivit,

Fuistis atiiiuando lcncbrw; nunc autcm lux in Domino tccc rcsurgil : quid csl quod dicitur poslea rcsiirre-

(Evbcs. v,8). Cum dixisscl, iiiinc autem /tucaddidil, in ctio fulura? Parce libi, noli pra:cipilare sciilentiani

Domino. In tcergo tcncbne, luxin Domi.o. Lux quaie? nc pergas post illain. Est quidem ista resurrcclio

Quia pai licipalione lucis illius lux es. Siaulein a luce qua qti;c fit niinc : ninrtui crant inlidcles , niorlui cranl

illuininaii*, recesscris, ad lenebras luas rcdis. Nnn sic iniqui ; vivunl jtisti , iraiiscunl a morle infidclitaiis

Clirislus,noiisicVcibuinDei.Sedqiioniodo?i'iti(//iu/'c( ad vitam fidei : scd noli indc credere millam fu-

Pafir rilfli» in semetipso, sic deditcl Filio hubere vilant iu luram poslea icsuricctioncm corporis, crcdc futu-
semelipso : ut non parlicipationc vivat, sed iiicoiiuuuta- ram et rcsuircctionein cor|ioris. Audi ciiim quid sc-
bililcr vival ; el omninn ipsc vita sil. Sic dedil cl Filio quatur poslcommcndalam resiirrectioiiein islani qu;c

haberc vitam. Sicut babet, sic dcdil. Quid intcrest ? Quia fii pcr lidcm, ne quis pularet islam solam csse, cl in-
illededh, isteaccepil. Numquid jam eraliuiando acce- cidcrcl in ill.im despcralioncin et errorcm lioininuiil,

pit? Numquid iiitclligimus Clnisiuiu aliquando fuissc qui pcrvertcbant alionilU sensus, dicenles resurre-
ctioncm jam factam esse , de quibus dicil Apostnlus
(u) sulKibscurc signilical luinc scrmoncni sc 3il luc4?rii-nn
El fidcm qttorumdum pervertttnt (II Tim. II, 18).
diKis«e,cuiiicuiii laiucn a^siaiit lialiuent,iili cx xxvn rracla-
tu iu Ijurculii niarivris celelirc.aic iproiiujliato co!li;;itur. Crcdo rnim quia talir. vcrba illis diccbanl : Ecce Do-
 I5.SI CAPUT V. TR ACTATUS XXIII. isgg
miiuis ulii ail , F.l qtti credil in me , transiit a morle ad jiiiticium meum justum esl. Nain si niliil facis ex tc, o
vitam ; jam facla est rcsurrcclio in liominiliiis fideli- Domiuc Jesu, quomodo senliiinl cnrnales ; si nibil fa-

bus qui fucrani infidcles quomodo allcra dicilur re-

:
cis quomodo paulo ante dixisli, Sic ct Fitius
ex te,

surreclio? Gralias Domino Deo nostro; fulcit nutan- quos vult Modo dicis, Ex me facio nihil.
vivificat ?

tcs.dirigit linjsilantcs , confirmat dubitanles. Audi Sed quid commendal Filius, nisi quia de 1'atre csl?
quid scquitur, quia non habes unde libi facias caligi- Qui csl de Palre, non esl de se. Si de se Filius esset,
nem morlis. Si crcdidisli, lotum crede. Quid totuni, non esstt Filius : de Patre cst. Paler ut sit iionestde
inquis, credo? Audi quid dicit : Nolile mirari hoc Filio, Filius ul sit de Patre cst. iEqtialis Patri ; sed
qnia dcdit poleslalem Filio facicndi judicii. In fine lamen iste de illo, non ille de islo.

dico, ait. Qnoniodo in line? Nolite mirari hoc ; qtiia 15. Qttia non qucero voluntalem meam, scd volunlu-
tcnilltora. Ilic non dixit, el nitnc cst. lu illa rcsurre- tem ejtisqui misitme. Filius uuicus dicil, Non
qttwro
clione fidei quid dix.il ? Venit hora, el nunc est. In ibla voluntatan meam ; et bomines volunt faccre volunta-
resurrectione quam commendat futuram corporum lcm suam ! llle tantum se liumiliat qui a:qualis cst
mortuorum, Venithora, dixii ; non dixil, nttnc esl Patri; et lanliim se extollit qui in imo jacet, ct nisi ci
quia in fine s;rculi ventura est. manus porrigatur, non surgit! Faciamus ergo voliin-
13. Et unde, inqnis, milii probas quia de ipsa re- lalcmPatris, voluntatem Filii', volunlatem Spiritus
surrcclione dixii? Si patienter audias, lu ipse tibi sancti; quia Triniiatis una voluntas, una pote-
bnjiis

modo probabis. Sequamurergo : Nolite mirari hoc;qnia stas, una majestas est. Ideo tamcn dicit Filius, Non
tenil liora , in qua omnesqtti in nwniancnlis sunt. Quid veni faccre votuntalem meam, sed voluntatem ejus qui
evidcntius ista resurrectioue? Jam dudum non dixerat, misit me; quia Christus non cstde sc, scd dc
Palro
qui in monumenlis sunt; sed, vwrtiii audient vocem Filii suo cst. Quod auiem habnii ut liomn
apparcrct, de
Dei; et qtti audierint, vivcnl. Non dixit, alii vivent, creatura assumpsit quam ipsc formavit.
aliidamnabuntur; quia omncs qui credunt vivent. TRACTATUS XXIII.
De nionumcntis autem quiil dicil ? Omnes qui sunt in ln illam leclionem Evangelii, Si cgo
lestimonium per-
monumentis, audient voccm ejus, el procedenl. Non hibeo de me, etc, usquead id, Et non
vultis veniro
dixit, audienl et vivent. Si cnim male vixerunt etja- ad me, ut vitam babcatis. Tum eliam
rcpclitnlur su-
cebant monumcniis, ad mortem surgent, non ad
in periores lectiones jam ante traclala;, scilicct ab his
vitam. Ergo videanius qui procedcnl. Licet paulo verbis, Amen, amen dico vobis, non poiesl Filius
a
ante mortui audicndo cl crcdcndo vivebanl, non se facere quidquam, ctc. Cap. v, }
ibi . 19-40.
facla est discrelio ; non dictum est, Audient morlui 1. Quodam
loco in Evangelio Doniinusail, prudcn-
vocem Filii Dei , et cum audierint , alii vivent, alii tcm audilorcm verbi sui similcm essc dcbere
homini
damnabuniur; sed, Omncs qui audierinl, vivent : quia qui volens asdificare, fodit altius
, doncc perveniat ad
qui credunt vivenl, qui habcnl cliarilatem vivenl, ct fuiidamentum slabilitatis petr.e, et ibi sccurus consti-
neino morielur. De nionuineiitis autem, audienl voccni, luat quod fabricat advcrsus impeluin fiuiiiinis : ut
et procedcnt qui benefcceritnt, ad resiirrectioiiem vilce
; qui cum vcnerit, reperculiaiur potius firniitate xdilicii,
male fecerunt, ad resurrectionem judicii. Hjc est judi-
quam impulsu suo ruinam faciat illi domui (Matth.
ciuni, pcena il!a dequa pauloante dixerat, Qui credil
vii, 24, 25). Putemus Scripturam Dei lanquam
in me, transiit a morlc ad vitam, cl injitdicium non venict. agrum csse, ubi volumus aliquid rcdilicare. Non
siimis
li. Non possum ego a nieipso faccre quidquam : pigri, ncc superficie conlenli ; fodiamus altius, doncc
sicul audio jtidico, eljudicium meunijuslum cst. Si sic-
pcrvcniamus ad pclram : Pelra aulem erat Clirisius
ut audis judicas, a quo audis? Si a Patre, cerle Pa- (lCor. x,4).
ter non judical quemqitam, sed omne judicium dedit 2. Uodierna lectio de testimonio Domini
nobis
Filio. Quando lu quodammodo procco Patris, quod locuta cst, quia non habeat nccessarium ah hominibus
audis, lioc dicis ' ? Quod audio hoc dico, quia quod tesliinonium, sed habeat majus quam sunt homines;
est Paler, hoc suin : dicere enim nieum csse est; atque id teslimonium dixit quid sit : Opera, inquit,
quia Vcrbum Patris snm. Hoc enim tibi dicit Cliri- qua: ego fucio teslinwnium pcrliibent de me. Deinde
,

slus. Inde de tuo. Quid cst, Sicul audio, ita judico, nisi, adjunxit : Et testimonium perltibel de me, qui misit me
Sicut sum? Quomodo cnim audit C.lirislus? Fratres, Pater. Ipsa qiioquc opera qu;c facit, a P.itre se acce-
quxramus, rogo vos. Audil Cbristusa Palre ? Quomodo pisse dicit. Teslimonium ergo peihibenl opera, lesti-
illi dicit Patcr? Ulique si dicit illi, verba ad illum monium pcrhihel Paler. Nullunine tesiimonium perhi-
facit : omnis enim qui aliquidalicuidicit, verbo dicit. buit Joanncs? Perhibuit planc, sed lanquam Iucerna,
QuomodoPater Filio dicit, quando Filius Verbum non ad satiandos amicns, sed ad confundendos inimi-
Patris cst? Quidquid nobis Paler dicit, Verbo suo cos ' jam cnim antea prxdictum eral a pcrsona
:

dicit Verbum Palris Filius esl, ipsi Verbo quo alio

:
Patris, Paravi lucernam Cliristo meo . tnimicos cjtts
verbo dicit? Unus csl Deus, unum Vcrbum habet, in induam confttsione; supcr ipsum autem cfflorebit sttncti-
uno Verbo omnia continel. Quid est crgo , Sicut au- ficalio mca (Psal. cxxxi, 17 et !8).Eslo tanquam in nocli)
dio itu judico ? Sicut de Palre sum, ita judico. Ergo
,
1
In omnihus Mss., votuntatem Christi.
1
F.r. tugd. et ven. plusculas hic fcrunt riiffcrenlias; sic ' in B., non ad sutiandot amicos, scd confundemlos im-
eniin legnnt QUOlliam tit qitodttminodo prcvco Patris , ul micos. l-ocum luine resliiuiniiis ex
:
O. el I n\\, (|Uoium lectiu
miod titulis dicas. M. vidctur concinnior. m.
, s85 INJOANNIS EVANCEL ILM, S. AUGUSTIM 1584

posilus, atiendisli iii luccrnam.ci miratns es lncernam, exstinglierenlur ; cum dixissel, Vos cslis lumcn tuundi,
scd i!la luccrna dicit coniiiiuo subjunxll, Xonpotest civilai abscondi suprn
ei exsullasti ad lnraen lucenioc :

cssc solein, in quo exsultare debeas; ei quamvis muntcm constitula, ncque acceinlunl lucernam et ponunt
eam sub modio,
ardeat in nocte, diem te jubel exspectare. Non
ergo scil super caudclubritm, ul luceal omni-

quia illius liominis leslimnnio non erat opus. Nam bus qui in domo sunt. Sed quid, si Aposlolns non dixit

utquid millerelur, si non orai opus? Sed ne in lucerna luccrnnm , scd acccnsores lucennc qnam poncrenl
liorao, ei lumen Incernse suflicere sibi arbi- supcr candclabrum ? Audi quia ipsos dixit lucernani.
remanrat
Sic luceol luinen vestrum corain hominibus
trctur; ideo Dominus nec lucernam illam superfluam , inquit , , nl

dicii fuisse, nec tamen le dicit in lncerna debere

rema- vidcntcs bona opcra vcstra glorificenl , non vos , sed

nere. Dicit aliud teslimonium Scriplura Dci : ibi utiqne Palrem vcslrum qui in ctvlis esl (Mattli. v, li-lti).

Deus perhibuit tcstimonium Filiosuo, et in illa Scri- i. Ergo et Moyses perhibuil lestimnnium Cliristo,

ptura Judxi spcm posnerant, in Lege scilicet Dci, et Joannes pcrhibuil lestimonium Cliristo, et cneicri

miuislrata sibi pcr Moysen famuliim Dei. Scrutamm, Propbeix et Aposloli perhibuerunt tcsiiinonium Cliri-

inquit , Scriptnrom , in qwi vos puiuiis vUam aaernam sln. llisoinnibiisicstiiiioniispneponil lcstiinoninm opo
haberc; ipsa teslimonium perhibet de me : el non vuliis rinn siiorum. Quia el per illos nonnisi Dcus perliibuil

tenire ad me, ut viiam hnbcaiis. Quid vos putalis liahere tcslimonium Filio suo Sed perbibel alio modo Deus
hiScripluraviuraajiernam*ipsamiiiterrogale,cuiper- lestimonium Filio suo : pcr ipsum Filium suum indicat
liiliet lesi imonium ; elinlelligiie qu:e sit vila oeterna. Et Deus Filium, indicat se per Filiiun. Ad liunc si po-

quia picpier Moysen volcbanl repudiare Cluisium, lucrit liomo perrenire, ncc lucernis indigebit, et vere

lanquam adversariura inslitulis pr.eceplisqne Moysi; fodiendo altius, xdiflcium perducel ad petram.

rursus eosdein ipse convincit lanquam de alia lueerna. 5. Facilis csl crgo, fralres, bodierna lectio : scd

o. Oiniies enim uoniiaes lucenuo, quia et acccndi propter beslcrniim dcbilum (scio cnim qnid distu-

possunt cl e\slingui. Et lucernaa quidem cum sapiunt, lerim, non abstulerim, el Dominus dignatus cstdonare
lucenl, et spiritu fervent : nam el si ardebant el ex- etiam hodie Inqui ad vos), recordaminiquid rcposccre

stincuc sunt, etiain putenl. Permanserunl enim servi debeatis, si fbrle aliquo modo servata pielate ct salu-

Pei lucern.-c bonac ex oleo misericordioe illius, non ex bri buniililate, exlendamus nos non advcrsus Deuni,
viribus suis. Gratia quippc Dei gratnita, illa oleum sed ad Deuin ; et levemus ad eum animam nostram,
lucernanim csl. Plus enim illis omnibus laboravi, ait eflundenlcs eam snpcr nos, sicul ille in rsahuo, cui

nuredam lucema ; ct ne viribns suis ardere viderelur, dicebalur, Vbi est Deus luus? Ilccc, inquit, mcdilntus

ailjunxit, >'on cgo aulem, seil gralia Dei mecum (I Cor. me animain mcam (Psttl. xli, i el o).
sttnt, eteffudi sttper

xv, 10). Oinnis cign propbetia anie Domini advenlum, Levemus ergo aniniam ad Deum non contra Deum ,
;

lucerna cst : de qua dicii Pelrus apostolus, Babemus quia et hoc dictiim esl, Ad le, Dominc, levavi animam

cerliorem propheikum scnnonem, rui bcne [acitis inlcn- meam (Pstil. xxiv, 1). Et levemus adjuvanle ip^o; nam
dcntes, quemadmodum luccrnw lucenti in obscuro loco, gravis est. Lnde aiilem gravis est? Quia corpus quod

doncc llies lucescut, cl lucifcr oriatur in cordibus vestris corrumpilur, aggravat animam, et deprimit lerrena

(II Pclr. l, 19). Lucenuc ilaque Propliela;, et omnis inbabilatio sensura niulta cogitantem (Sap. ix, 15).

proplietia una magna luccrna. Quid Apostoli? non Ne forto ergo possimus scnsum nostrum a multis

incemns etinm ipsi ? Plaue lucern:e. Solus enim ille colligere ad unum, et evulsum a multis relevare ad
non luccrna. Non enim accendilur el exstinguitur : iinum (quod quidem non poterimus, ut dixi, nisi ad-
mria ikul Paler habel vilam in semelipso, sic dedil juvcl ille qui ad se vull levari animas nostras), et

Filio habere vilam in scmelipso. Lucerna} ergo el Apo- conlingamus ex aliqua partc, quomodo Verbuni Dei
stoli ; ct gralias agunt, quia el accensi stint lumine unicus Palri, cnxtrrnos et aequalis Patri, non faciat

Vcritatis, ei fervent Spiritu cliarilatis, el suppelit illis ni^i quod videril Palrcm facienlem, cuin tamen Paler
oleum gratix Dei. Si non essenl lucerme, non diceret ipse non faciat aliquid nisi pcr Filiuni videutem.

illis Dominus, Vos estis lumcn mundi. Nam postea- Vidclur milii quoniam Dominus Jesus in hoc loco

quain dixit, Vos eslis lumcn mundi, ostendil ne lale magiium quiddam insiuuare volens iutcnlis, el infuii-
liimen se piltarenl, quale diclum esl, Erat lumcn dcre capacibus, incap.iccs autem excitare ad sindiuin,

verum, quod illuminat omnem liomincm venientcm in ut nonduni intelligentes bcue vivendo capaces liant,

Imnc mundum. Tunc autem lioc dc Domino dictum iusinuavit nobis .iniin.ni iiumanam ct mcntcin ratio-

cst, cum a Joannc dislingnerelur. De Joanne qnippe nalcm, qu.T inest liomini, non inest pecori, non vcge-
Baplista dicuim erat, Son erat illc lumen, scd ul tesli- lari, non beatiflcari , non illuminari, nisi ab Ipsa
tnoiiium perhiberel de lumiue (Jean. I, 9, 8). Et ne subsiantia Dei : eamque aniinam facere aliquid per

diccres, Quomodo luuien non crat, de quo Clnislns corpns ct de corpore, alque liabcre subjeclmn corpus,
dicil, <|uia lucerna erat? In comparalionc alterius lu- el per enrporalia mulceri posse scnsus corporis vcl

miiiis non eral limien. Eral enim rernm lumen, quod nffcndi, ct prnpler bne, id esl proptcr consortiiun

illum.inal omnem hominem venicntem in hunc mundum. qiioddam aifmne et corporis in hac vita atque cmn-
Ergo cuni cl discipulis diceret, Vos estis luinen mundi, plexu, delectari animam lciiitis, vcl conlrislari oflensis

ne si'ji aliquid Iribuluin putarent, quod de solo Cliristo corporis scnsilius; bealitudincm tanien rjllS qua fit

(otelligendura csset, et ita lucerux vento superbise ucata i|isa aniina, non fieri ni-i panicipa lione illius
1583 TRACTATUS XXIII. CAPUT V. W
yitie semper viv;e , inconimulabilis , ictermcque sub- pulsi sunl ab Ecclesia, quipuiareni non babcie mcn-
siamiic, qua; Deus esi : ui quomodo aiiima qux infe- tcm rationalem corpus Chrisli , sed qtiasi aniinaro
rinr Deo esl, id quod i|»s;> inferius csl, boc est corpus, belluinam (a) : excepia quippc rationab menle , vita
facii vivere; sic eamdem animam non faciat beate belluina est. Sed quia expulsi sunt, el verilate expulsi
vivcre, uisi quod ipsa aninia est superius. Superior sunt; accipe loiuinClirisluni, Verbuni, mentem ratio-
enin; anima quam corpus, cl superior quam anima nalem, el carnem. Iloc toluin Cbrislus est. Resurgat
Deus. Prxslat aliqnid inferiori, praislatur illi a supe- anima lna ab iniquilate per id qnod Deus esl, resurgat
riore. Serviat Domino suo, ne conculcetur a servo corpus lutim a corruplione per id quod liomo esL
sno. Ibcc est, fralres mci, religio cbristiana, quac pra> Proiude, cliarissimi , auditc magnam lcctionis bujus,
dicalur per totiim mundiim, liorrentibus inimicis; et quantum milii videtur, profunditalem; ct videle quein-
ubi vincuntur, niurmtiranlibus ; ubi pnevalenl, sa;vien- admodum loqtiatur hic Cliristus, niliil aliud qiianv
tibus. II;ec est religio cbristiana , ut colatur unus quare vcnerit Chrislus, ut resurganl animx ab iniqui-
Deus, non multi dii ;
quia non facit animam beatam lale, resurganicorporaacorruptione. Jam dixianimae
nisi unus Deus. Parlicipatione Dei fit beata. Non par- per quid resurganl, per ipsam substanliam Dei ; cor-
ticipatione sancloe anima; lit beala infirina anima, nec pora per quid resurgant per dispensalionem buma-
,

participaiione angeli lil beala sancla anima : sod si nam Domini nostri Jesu Cbrisli.
qua;rit beala esse infirma anima ,
qiiarat unde beala 7. Amen, amen dico vobis, non potest a se Filius ft

sil sancla anima. Nnn enini bealus efficeris ex angelo cere quidquam, nisi quod videril Palrem facientem
tu ; sed unde angelus, inde ct lu. qiwcumquc enim ille feccrit, hazc ct Filius similiter facil.
(i. Ilis prxmissis aique firmissime conslilutis, ani- Ccelum, terram, mare, qu;c in coelo, quae in terra ,
mam ralionalem non bealificari nisi a Deo, corpus qu;c in mari, visibilia, invisibilia, aninialia in terris,
lion vcgctari nisi per aiiimam, alque esse quaindam fruleta in agris, naianiia in aquis, in aere volanlia, in
nirilielalem inter Deuni et corpns.animam iniendite ;
ccelo lucenlia praeter Ii.tc omnia, Angelos, Virtutes,
;

ei recolilc inecum, non liodiernam, dequa sufficienler

Sedes, Dominaliones, Principalus, Poleslates : oimiia
locuii siiinus sed lieslernam leclionem quam ccce
,
per ipsum facta sunt (Joan. Numquid Deus
,
i, 5).
jam iriduo rersamus atque Iraclamus, el pro virihus omnia li.nec fecit, et demonstravit ea facla Filio, ut et
fodiinus, donec ad petram perveniamus. Verbum miindum
ipse faccret allcrum his omnibus plenuni?
Clnislus, Verbum Dei Chrislns apud Deum, Verbum
Non ulique. Sed quid? Quwcumque enim ille fecerit
C rislus ei Dcus Verbimi, Christus el Detis et Verbum
1

hwc, uon alia, sed lixc et Filius, nec dissimiliter, sed

unus Deus. Illuc perge, aiiima . conieniplis carteris, similiter facit. Paler cnim diligit Filium, cl omnia de-
vel etiam transcensis; illue perge. Niliil poientius monslral ei qum ipse facit. Demnnstrat Pater Filio ut
isia crealura , quae mens dicitur ralionalis, nihil liac animx siiscitenlnr, quia per Palrcm et Filium anima;
crealura sublimius : quidquid snpra istam est, jain suscilantiir : nec possunt vivcre aniiiKi', nisi earum
Crealor est. Dicebam aiiiem Verbum Cliristus,
(|iiia vita sit Dcus. Si ergo non possunt vivere anim;c, uisi
et Verbum Dei Cbristus, el Deus Vcrbum Clnislus «arum vila sit Deus, sicut ips;e sunt vila corporum ;

scd non lanliim Verbuni Clirislus ,

quia Verbum caro quod demonslrat Paler Filio, id est quod facil, per
fuctum esl, et habitavit iu nobis (Joan. i, \A) ergo et Non cnim faciendo demnRslrat sed
:
Filium facit. Filio,
Veibum et caro Cbrislus. Cuin enim in forma Dei demonstrando facit per Filium. Videt enim Filius
essel, non rupinam arbitratus est esse aqualis Deo. Et Palrem demonslrantcm anieqiiam aliquid fiat, et ex
quid nos ininio, qui unn poleiamiis infirmi el buiiii demonslralione Palris ct visione Filii fit qtiod fil a
repenles altingere Deum, iiiiiiiquid rclinquendi era- Palie p;;r Filiitm. Sic anim;c suscitantiir, si poluerint
uius? Absit. Semetipsum exinanivil formam servi acci- videre isiam unilaiis coBJunclionem, Patrem demon-
piens (Philipp. n, (1,7). N.m ergo fonr.ain Dei amillens. slraniem, Filiiini videiilcm, et per Palris demonslra-
Factus e-l ergo liouio qui eral Dius, accipiendo quod lionem et Filii visioncm fieri creaturam : atque id fieri

non erat, iioiiainiltendo quod eral : ita f.iclus eslliomo per Patris dciiionstrationciii ct Filii visionem, quod
Detis. Ibi li;ibes aliquid proplcr infirniilalem liiam, ilii nec Pater sit nec Filius, sed iiilia Patrem et Filium ,

babes aliud propier perfcciionem itiam. Ei igat le Cliri- quidquid lil a Patre perFilitnn. Quis boc vidct?
slus per id quod bomo esl, ducat te per id quod Deus 8. Ecce ilcrimi ad carnalcs scnsus, ctcc rursus
hoino est, perducat le ad id quod Deus est. Et lola pra;- liiiiniliatniis nos, et descciidiinus atl vos, si lanien
dicatio dispcnsatioque per Clirislum luoc est, fratres, aliquid aliquando asceiiderainiis a voliis. Vis demnn-
ei alia non est, ul resurgant anima>, resurgant et cor- slrare a!ii|iiid (ilio tuo, ut laciat quod facis : faclnrus
pora. Ulrumquc quippc niorliium erat; corpus ex es lu, cl sic demonslraliirtis. Quod igilur facturus es
inlirniitate, anima cx iniquitate. Quia utrumque mor- ut dcnionslrcs filio, non utiquc facis per filitun : scd tu
luiimerat.restirgnl iilriimque.Quid ulriimquc? Anima solus facis quod ipsc faclmn videat, ct aliud lalc si-
et corpus. Per quid crgo anima, nisi per Deum Cbri- militer faciat. Non est hoc ibi : quid pergis ad simili-
siiiin? Per quid corpus, nisi per liominem Cbristum? ludinem tuam, el dclcs in tc similitudiiicin Dei? Ibi

Erat enim et in Cliristo anima liumana, lota anima : omninanon esi boc. Inveni aliquid, quomodo demoik'
non irralionalc lanluni aninue, sed ctiaiu rationale sires filio ino quod facis, antequtuu facis ; ul cum ua-
auud mcns dicitui . Fuerunl enim quidam lixreiicj, et (fl) ai ollinaristu;.
15S7 i.S JOANNIS EVANt.EI 1U.M, S. AUGUSTINI jr;S8

monsiraveris, per fllinm facias lioc qnod facis. J:un quandoque. Nuncsi non potcslis comprclicndcrc
forle quasi occurrit libi : Ecce, inquis, cogilo faccre quid sit Deus, vel boc comprehcnditc quid non
domum, ct volo tii per nieum fabricetur ante-
filiiim : sit Deus : inullum profecerilis, si non aliud quam
quain eam ipse fabricem, ostendo filio meo quod fa- est, de Dco senseritis. Nondum poles pervcnire ad
cere volo ; ct facil ipsc, alque cgo per ipsum, cui quid sit, pcrvcni ad quid non sit. Non est Deus cor-
oslcudi voliintatcm nieam. Hecessisli quidcm a pri- pus, non terra, non ccclum, non luna, non sol, nou
slina siimliludiiie, sed adbucjaces in magna dissimi- Stellx, non corporalia ista. Si cnim non cuelestia ,

litudiiie. Ecce cnini antequam facias dninum, fndicas quauto miniis tcrrcna ? Tolle omne corpus. Adlmc
lilio luo, et demonstras quid facere velis ; ut le de- audi aliud : nnn esl Dens mutabilis spiritus. Nam fa-

inonsT.iiite anlequam facias, faciat ipse quott demon- teor, et faieiiduin est, quia Evangelium toquitur, Deut
straveris, ct lu pcripsum : sed verba dicturus cs filio sviritus est. Sed liausi omncm mutabilcm spiritum ,

tuo, inler lc et ipstim vcrba cursura sunt ; ct inter Iransi spiritum qui modoscit, modo ncscit, modo me-
dcmoaslrantem ct videntcm, vcl loquentem et audien- minit, ct obliviscilur ; vult quod nolcbat, non vult
tcai soiiiis arliculatus volat, qui nnn esl quod tu, nun quod vulcbal ; sive patiatur jam islas mutabililalcs

csl quod ipse. SonUS quippe illc qui e\it de ore luo, sivc pati pissit : iransi liaec omnia. Non invenis in

ct vcrberato aere tangit auiem filii lui, ct impleto Deo aliquid nmtabililatis, non aliquidquodalitcr nunc
seusu audiendi perducit ad cor cogitationem tuam ;
sii, aliter paulo anle fueiit. Nam ubi invenis alilcr et

sonus ergo non illc, cst ipse lu, non cst ipse filius aliter, faeta est ibi qttxdam niors : mors cnim est,
tuus. Signum datum csl ab aniino Iuo animo filii lui, non esse quod liiit. Iinmortalis dicitur anima : est qui-

quod signum non sit nec animus tuus, ncc animus dein, quia ^ i \ i t semper anima, et est in illa quacdam
lilii tui, sed aliud aliquid. Itanc pulamus Palrcm lo- vita pernianens, scd inutabilis vila. Secuudum iiuita-

cutum csse cnm Filio? Fuerunt verba inter Dcum et bililatem vitsc biijus et mortalis dici potest : quia si

Verbuin? quonioJo islud cst? An qnidquid vcllct Pa- vivcbai sapienier, et dcsipit, moitiia est in dctenus;
ter dicrre Filio, si verbo vellet diceie, ipse Filius est si vivebat insipienter, et sapit, mortua cst in mclius.
Verbum Patris ', ntiniquid pcr veibuin loquercttir ad Nani cssc moiiem in deteiius, csse mortcm in melius
Verbuin ? An quia Filius magnum Verbum, minora Seriplura nos docet. Uliipie in deterius morlui ciant,
verba cursura crant inlcr Palrem ct Filiuni ? Sonus de quibus dicitur, Sine nwrtuos, sepeliant mortuot suos
aliquis et quasi creatura qnsedam lcmporalis atque (llalth. viii, 22) ; el, Surge, qiti dormis, cl exsurgea
volatica, exitura erat ex ore Patris, et percussura au- mortuis, et Uluminabit teChristut (Ephes. v, l-l); ct de
rem Filii ? Numquid liabet Deus corpns, ut quasi ex bac leclionc, Quaudo mortui audienl, el qui audierint vi-
cjns labiis boc procedat ; et babel aures corporis Ver- vent. In deterius morlui erant, ideo reviviscunt. Revi-
buin, in quas sonus' vcniat ? Iieinove omnia corpora- viscendo moriuntur in melius, quia et reviviscendo
lia, simplicitaterii vide, si simplcxcs. Quomodoautcm non erunt quod erant non esse autem quod erat :

cris sirnplex ? Si te non niundo implicaveris, sed ex mors est. Sed fortc, si in melius esl, non appellalur
mundo explicavcris : explicando eniin te simplex mors? Appellavit illam mortem Aposlolus Si autcm :

eris. El vide si potcs quod dico, aut si non poles, morlui cstis cum Christo ab elementis Itujns mundi, quid

crcde quod non vides. Dieis filio luo, verbo dicis ; adliuc velut viventes de hoc mundo deccrnilis (Coloss. n,

verbuin quod sonal, nec tu cs, nec filius (uus. 20)? et iterum, ftlortui cnim estis, et vita vestra abscon-

9. Ilabco, inquis, aliud quo oslendaui : iia enim dita esl cum Deo (!d. m, 5). Mori nos
Christo in

est erudilus lilius meus, ul ncc loquenlc me audiat vull ut vivamus, quia viximus ut morcrcmur. Quid-
scd nutu osteudo ei quod facial. Ecce nutu ostende quid crgo et a meliorc in d lerius, ct a deteriore iu
(;uod vis, certe aniinus tuns vult ostendere quod in se melius morilur, non est lioc Dcus : quia neque iu me-
habel. Unde facis nuluni? De corpore, scilicet, labiis, lius ire polesl summa bonitas, neque in deterius vera

vultu, superciliis, oculis, manibus. Ilxc onmia non selcrnitas. Vera enim asternitas esi, ubi temporis niliil

sunt quod animus tuus ; eliam isla media sunl : in- cst. Erat antem modo boc, ct modo illud? jam lem-
tellectum est aliquid per hrec signa, qu.-e non sunl pus admissum est, xtcrnura non csl. Nam ul noveri-

quod animiis luus, ncc quod aninuis filii tui : sed lioc lis quia non sic Dcus qunmodo anima ; ccrle immor-
totuni quod corpore agis, infra animum tuum cst, et talis est aiiima ;
quid ergo cst quod ait Aposlolus de

inlra aniinuni lilii lui ; nec potest cognosccre aninium Dco, Qni solus hubel immortuHiatcm ( I Tim. VI, 1G) ;
tuum lilius tuus, nisi dedcris ei signa de corpore. nisi quia boc aperle dixil, Solus babct incoinniulabili-

Quid igitur facio? Non cst boc ibi, siniplicilas ibi lalcm, quia solus liabet veram a:lcinitatcm ? Ergo ibi

est. P.iter oslendit Filio qund facit, et oslendendo milla mutabililns.

Filium gignit. Video quid dixcrim : sed quia vidco 10. Agnosce in te aliquid, quod volo dicere , intus ,

et quibus dixcrim, fial in vobis inleHeclus iste intus in lo; non in tc quasi in corpore tuo, nain et ibi

1
YM. babcnl hic nonnullas leclionnm varietales, qua: poicsl dici in lc. In le est eiiim sanilas, in te quajli-
potissiinuin e unaallonis divcrsitate nascuntur. l.egunt Er.
|
bel xtas , sed secundum corpus ; in lc cst inaiius
Lug. etven., fuerunt verbninler licumel icibum, quomodo
prs tuus sed aliud est in tc intus , aliud in te tan-
istud cst ni quidquam oe'fe! Pater diccre rilio? Si
'.' i'a- :

tris. Mtmqitid. Lttv.: m quidquani vellel ratcr dicere rilio ? qnam in vcste lua. Sed relinque foris ct veslem luam
,*i vellct verUa dicere, i^c l itius csl i erbum lutris. \itin-
ct carncni tuam, dcsccndc in te, adi scerciaiinm luum,
qitid, ele. U.
«589 CAPUT V. TKACTATUS XXIII. 1590
mentcm tuam, ct ibi vidc quod volu dicerc, si polue- vidcres cogitando Ciuil vcllcs, eliain cum ab istis cor-
ris. Si enim tu ipse a te louge cs , Dco propinquare poris oculis abfuisscnl. Yidisti cuim Cartbagincm cum
uude potcs? Dicchani de Deo; et iulellcciuniiu te ar- esses Carlliagini , accepil spccicin per oculos anima
bilrabaris : deaiiima dico, de te dico; inlellige, ibi te lua ; bocc spccies recondita cst in memoria tu i , et
probabo. Non eniin valde looge pergo in cxempla servasti aliquid intus liomo apud Cartbaginem cnn-
quando dc inenie lua volo aliquam similiiudinem darc slilulus, quod posses apud le videre eiiam cum ibi non
ad Deum luuni ;
quia uliquc non in corpore , scd iu esses. Ha-c omnia foriusccus accepisti. Patcr qmc de-
ipsa inciiie factus cst lionio ad imagiuem Dci. In si- monstrat Filio, non aecipil extrinsecus : intus toliim
miliiudine sua Dcuni quseramus, in imaginesua Crca- agilur ;
quia niliil creaitirarum essel extrinsecus, nisi
lorcm agnoscanius. Ibi intus, si poluerimus, invcnia- boc Patcr fceissct pcr Filium. Crcaltira oninis a Dco
inus boc quod dicimus ;
quomodo denionslret Paler facia esl; anlcquam fierel non cral. Non ergo faita
Filio, et Filins vidcat quod deinonslial Pater, anle- visa est ct reienta memoriier, ut eam Paler Filio t.ui-
quam liat aliquid a P.itre per Filium. Sed cum dixero qiiam niemoiia cogitatiuni ir.onstraret : sed facien-
cl inlellexcris , nec sic putcs jam illud aliquid lale dam Paier monslravil, facieudam Filius vidit, et cain
esse, ul serves ibi pietalem ,
quain volo a tc servari Paicr demonslraudo fccit, quia pcr Filium videnluiu
et pracipue moneo : id cst, ul si non vales coinpre- fecit. Ei idoo movere non debet, quia dicluni esl
bendcre Deus quid sit , parum non libi pules esse nisi quod
viderit Palrem (acieiUem : non dic;um csl

scire quid non sil. demonstranlcm. Pcr hoc cnim significatum cst, id
II. Ecce in menlc lua video aliqua duo , memo- esse Pati i facerc , quod est demonstrare ; ut e\ iioc
riam luani ct cogilalionem luam , id est ,
quasi aciem inlelligatur pcr Filiuin videntcm oiunia facere. Noe
quamdam el oblulum aninia; luae. Vides aliquid , et illa dcmonslralio, ncc illa visio icmpocalis est. Quia
pcr oculos pcrcipU, ei commendas memoriae : ibi est enim pi^r Filium fiuul omnia lcmpora , non uliquc ali-

iutus quod memoriae commendasii, in abdilo recondi- quo lempore possont ei demonstrari facienda. Sic au-
tiim quasi in liorreo , quasi in lliesauro, quasi iu sc- tcm dcmonstratio Palris Filii \is ;
onem gignil. qucm-
crelario quodam ei penelrali interiorc. Cogilas aliunde, admoiluiu Paier Filiiun giguit. Demonslralio quippe
inlenlio tua alibi est ; illud quod vidisli in memoria generat visioncm , non visio dcmonslrationem. Quod
lua c-l , et non videlur a le ,
quia cogil.ilio lua in sipurius et perfeclius intucri valcrcmus, fortasse in-
aliud Modo probo scientibus loquor
inlcnditur. , :
vcniremus nec aliud esse Palrem, aliud ejus deiuon-
Carlbaginem nomiuo omnes modo iiiius guicumque ,
straiionem nec aliud Filium
; aliud ejus visionem. ,

cam nosiis vidistis Cariliaginem. Nnmquid lot sunl

,
Sed si vix boc cepimus, vix explicarc poluimus, quu-
Carlhagines quot aniinae veslne? Oinnes vidislis per linnlo memoria quod cepii cxtrinsecus , ostcndal co-
iionicii boc : per qu.iluor bas syllabas noias vobis git lioni;quaniominuscapereaiiiexplicarepiilcriuius,
eruinpenlcs ex oremeo, laeLc sunt aurcs ve-lra, qnomodo Pater Dcus dcinoiHtr.a Filio quod non ha-
laclus esl sensus anim.v per corpus , el ab alia inten- bet aliunde , vel quod non est aliud quam ipse? Par-
lione reflcxus cst animus ad id quod ibi crat , el vidil vufisuinus; loquor vubis quid non sit Dus, nou
Carlhagineni, Numquid lunc est ibi Carlbago facia? ostcndo quid sit : ergo ut eapiantus quidsit, quid fa-
Jain ibi eral, sed lalebat. Quare ibi latebal? Quia ciemn>? Numqiiid a me, numquid per me poteritis?
auiinus luus in aliud atiendebat : cuiu vero rcflexa Dieaui hoc parvulis , et vobis et mibi : est per (Juein
esl cogilalio tua ad id quod erat in mcmoria , inde pos^iious; modo C3nlavimus, inodo audivimus, Jacia
formala esl, et \isio qua?dam aniini facta cst. Ai.lea in Dominum curam luam et ipse le enulrict [Psul. liv, ,

non erat visio, scd cral niemoria : reflexa cogilalione 23). Ideo enim non piilos, o honio, quia parvulus es :

ad meinoriam, facia cst visio. Demonstravil eigo mc- si parviilus es, nulrioudus es : nulritus, grandis eris;
nioria lua cogiiaiioui lue Cailhagiuem , el quod in cl quod parvulus non poteras, grandis videbis : sed
illa erat anleqiiaiu inlenderes, cnnversse ad se intcn- ut nulrlaris , Jacla in Dominum curam tutim, cl ipse te
lioni cogilalionis ostcndit. Ecce facia est a niemoria enutriet _
deinonslralio, facla est iu cogilalione visio; el nulla 12. Modo ergo percucramus brevJlec qus restaiu
vcrba in niedio cucurreruiil , nullum ex eorporo si- el vidcle bic qua; couimendavi, quumodo Dnminus
fiiiim daium esl : ncc iunuisli, nec scripsisli, nec so- insiimcl. Pulcr diligit Filium , el omuia demonstrat ei
nuisli; el lamen cogilalio vidit quod mcuioria deinou- qmv ipse facit, Ipse suscilat aniinas , scd per Filium ,

slravit. Ejusdcm auiem subslaniiaft cst, el qu.c de- ut fruantur aniin;c suscital;c substaiitia Dei , hoc cst
nionslravil, el cui demouslravit. Scd Carlbagiiiem ul Palris et Filii. Et majora his demonstrabil ei opera.
baberci memoria lua ,
per oculos bausta c.-t imago Quibus majora ? Sanilaiibns corporum. Jam ct antca
bajc : vidisti enim quod in memoria recondcrcs. Sic iractavimus (/n Tractatu 19 , nn. i, 5, el Tract. 21
arborem quam meininisli vidisti, sie niontem, sic (lu- n. 5-10) ,
ncc immcr.iii dcbcmus. Majnr esl cniin re-
vium , sic amici faciem , sic inimici , sic pairis , ma- surrcclio corporis in .Tternum , quam bacc qiuc ad
tris, fralris , soioris, lilii, vicini ; sic Iiilcrarum in teinpus facla esl in illo languido sanitas corporis. El
codice coiiscripiarum , sic ipsios codicis , sic bujus majoru his dcinonstrabit ei opera , ut vos miren.ini. De-
basilicx : omnia ista ridisti, et visa quia jam erant manstrabit , quasi lcmporidi to i' . nn n ^msi lioniiui
nemorix ceumieiidaii; cl tanquam poswsli illic qu.c faclo iu lemporc, quia^ci^uhS^RWK^^tyfaciui,

I IRI
159! IN JOANNIS EVANC.El. IUM, S. AUGUSTIN! 15<>9

per qnem omnia facta sunl tempora: sed homo factus qui misit illuin. F.l injudicium non venict, sed trantHt

Christns in tempnre. Apparet quoConsule, quo die a morte ad vitam : sed e\ Patre vivificatur, cui credil.

conceptuin de Spirilu sancio virgo Maria peperit Chri- Quid, lu non vivilicas? Vide quia et Filius qnos vitll

slum : ergo homo faclus esl in te.mpore ,

per queni vivifical. Amen.umcndico vobis, quia venil hora, quando
Deum facta sunl lempora. Ideo tanqtiam in tcmpore mortui audient vocem Filii Dei, et qui audierinl vivenl.

dcinonstrabil ei opera majora, id est, resiirrectioncm Hic non dixil, Credenl ci qui niisil me, et idco vivenl;

corpnrum , nl \os niiremini faelain per Filiuui resur- sed audicndo voccm Filii Pei, qui audierint, hoc csl

reciionem coiporuin. (iliandierin; Filio Dei, vivent. Ergo et ex Palre vlvent,

13. Deinde redil ad illain rcsiirreclionem anima- cum crrdent Palri; ct ex Filio vivenl, cum audienl
rum : Siculenim Paler suscitat morluos et vivificat, sic voccm Filii Dei. Quare el ex Patrc vivent ct ex Filio
tt Filius quvs vult vivificat , sed secundum spirilum. vivenl? Sicut enim habel Pater vilam in semetipto, tic

Vivifical Paler, vivifical Filius; quos vult Pater, quos dedit Filto habere vitam in senulipso.

vull Filius : sed ipsos Paler quos Filius ;

quia omnia 15. Implevit de resurrcctione aniinariiiii; reslat

per ipsum facta gunl. Sicul eniin Pater suscilal mor- cvidentius dicere de resurreciione corporum. Et po-

tuos et rivifical , sic et Filius </uos vult vivificat. De tetlalem dedit ci et jtidiciitm facere : non soluui aniinas
resurrcclioue aiiiuiaruui diclum est hoc : quid de I
er fidem el sapienliain suscitire, sed eljudicium f.i-

resnrrectionecofporum? Redit, ei dicit, Xeque cere. Quare aulem luec? Quia filius hominis esl. Facit
enim Pater judical quemquum sed omnc jitdiciitni ,
ergo aliquid Paler per Filinm hominis.quod noi; facil cx
dedit Filia. Resurreclio animarum fit per sub- sulislanlia sua cui a-qualis esl Filius; sicul ipsum nasci,
stantiam 1'alris cl Filii aMernam el incommulabi- sicut ipsum crucifigi, sicui ipsuin mori, sicut ipsum
lem : rcsiirreclio vero corporum lii per dispensatio- resurgere : non cnim aliquid liortim Palri conligit.

nein liiinia: iiaiis Filii tcmporaleiu, non Patri co;eter- Sicet resuscilaiionem corporum.Namrcsusciiaiionein
nam. Ideo cum coiniuemorarel judicium ubi lieret ,
aniinaruni ex subslanlia sua Patcr facit pcr subsian-

resurrectio corporum, Non eniin Pater, inquil ,judi- liam Filii ' ,
qua illi icqnalis esl ; animx quippc fiuiit

cat queniquam , sed omne judiciiini dedil Fitio : de re- participes illius incommuiabilis lucis. non corpora :

surreclioiieaiileni aniniaruni, Sicut Palcr sttscilal mor- resiistilalioneni autem corporum Pater facil per
tuos el vivificnt , sic el Filius quos vull viri/ictil. Illud filiiim liominis. El potcstalem cnim dedit ei et jttdi-

ergo simul P.ilcr et Filius : hoc aulein de resurre- citim fticere, qttia filitts hoininis esl : seciindum illud

clione corporum , iVon judicat Puler quemquam , s. d quod supra dixit, Xeque cnim Puter judicat quemqnam.
omne judiciiun dedit Filio. Vt omnes honorifieent Fi- Et ui oviend.it quia de icsuireciiouc corporum hoc

liam , sicul honorificanl Palrem. Hoc reddilmil esl re- dixil : Solite miraii hoc, quia venit Iwra. N n incic est.

snrrectioni animarum. Ut omnes honorificent Filiuin. sed oenil liorn, in qua omnes qtti in monnmeuth stinl

Quomodo? Sicullionorificanl Palrem. Animaruin enini (jam hoc cl beslerno dic saliatissime audislis [/>i sn-

resorrectionera sic operalur Filius quomodo Paler :

periori Tractnttt, n. lo]), audient voccmejus el vroce-
,

sic viviGcal Filins , ijuomodo Paier. Ergo in aninia- dcnt. El ubi? In judicilim : Qiti bene fecerunl, in resur-

ruui resurreclinne omnes honorificenl Filium, sicitl ho- rectionem vila;; qui male egerunt, in rcsurreclionein ju-

norificanl Patrem. Quid de honorificaiione propler dicii. Et omne judiciuul Filio

lu lioc facis solus. i|uia

resurrectionem corporis? Qui non honorifical Filium, Paier dedii, et non judieat quemquam? Ego, inquit,
non honorificut Pulrem qui misit illuin. Non dixii, sieul; facio. Sed qnoinodo facis ? -Vou possum a me fucere

sed. honorifical, et honorificat. Honoratur eniin hoino quidquam sicut audio judico, el judicium meum iuslitm
:

Christus, sed non ncut Pater Deus. Quare ? Quia se- est. Ciim agereiur de resurreclione animarum, non
cundum hoc divil Palermujor me csl (Joan. xiv, 28).
,
dicebal, Atidio ; sed, video. Audio eniin, lauquain pra. - 1

Quando auiem honorificalur Filius, sieut liouoiilicalur cipientis Pairis imperium. lam ergo sicut homo, sic-

raicr?Cum in \irincimo erat Verbum, et Yerbttm eral ut quo major cst Paler; jain ex forma servi, non cx
avud Deum , el ouiniu per ipsum facla sunt (ld. i , 1
fornia Dei, sicut audio,judno;el jttdicium meiim jitsttim
,

5). El ideo in liac honorificatione secunda quid :iil? est. Dndc est judicium juslum liominis? Fratres mei,

Qui non honoriftcat Filium , nec honorifical Patrem qiti atlendilc : Quia non qumro volttntuiein meam, seU vo-

misil illum. Non est missus Filius, nisi quia faclus csl luntalem ejus qui misit me.

homo.
TRACTATLS XXIV.
14. Amen, amen dico vobis. Iteruni icdil ad resur-

reciionem animarum, utassidue diccntem capiamus : Ab co quod scriplumesl, Posl ba-cabiit Jesus trans mare
quia velui volantem sermoncm sequi non poteramus; Galihrx, quod csl Tiberiadis ; tisqite ad id, llic esi

ecce iininoraiur nobiseuin sermo Dei, ecce quasi ha- veie propheta qui vcnit in ruundum. Cap. vi, J .

bilai cuin infirmilalibus nostris : rcdit rursum ad com- 1 14.

mendationem resurrectionis aniinarum. Amen, amen
t.Miracula quae fccit Dominus noster Jesus Chn-
iico vobis, quia qui verbtim meum audit, et credit ei qui

me mlernam miis sont quidem divina opera, et ad inuHigendiim

misil, liabel vitam : sed lanquarn ex Pa-
trc. Qitia qtti verbum meum aitdit, el crcdit ei qui misit 1
sua rater, ex tubttantia
lii undechn vss., e.\ sttb>ta>iiia
mc, e\ Palie habel vilam ccternum, credendo in eiim :i'i lilitts, qua illi. etc., "iiusso >crbo, facit.
IB03 TRACTATUS XXIV. CAPUT VI. i^i
Deum de visibilibtis admonenl humanani meiilem. Quia quia Dominus in monte Verbttm est m alto. Proiude
enim illenon esi (alis substantia qti;c viileri oculis pos- non quasi humiliter jacel quod in monle factuni esl;
sii, ci miracnla (jusquibiis totum munduni regit imi- nec iranseiniler pnctereundum est, sed suspieieiidiiin.

vcrsamqne cre.Uuiam administrat, assiduilale vilue- Turbasvidil, esurientes agnovit.misericordiler pavit:

runt, ita ut pene nemo dignelur allenderc npera Dci non solum pro bonitaie, vcrum etiam pro potestate.
mira et stupenda in quolibei seminis grano; secun- Quid enimsola prodessel bouitas, ubi non erat panis,
dum ipsam suam misericordiam servavit sibi qu;e- unde turba csuriens pascerctur? Nisi bonilati adesset
dam, qure faceret opporluno tempore pncter tisiiatuni poleslas, jejnna illa turba et esuriens reinaneret. De-
eursttm ordinemque naturx, ut non majora, sed in- niipie et discipuli qui erant cum Domino in fame, el
solita videndo stuperent, quibus quolidiana vilueraiil. ipsi lurbas volebant pascere.ut non remanerenl inanes,
Majns enim miraculnm esl gubcrnalin lotius mtindi, sed unde pascerent non habebant. Interrogavil Do-
qitam saluratio quinqtte millium hominum de (|tiin(|tie niiiius uude emerenliir panes ad lurbas pascendas.
panibus: etlamen hsec nemo miratur : illud niiranlnr Et aii Scriptura, tiac autem dicebat tentam ««m:di-
honiines non quia majus esl, sed quia rarum est. Qtiis scipulum scilicet Philippum, quem inlerrogaverat.
enim ct nunc pascit iiniversuni nuiiidiim, nisi ilJequi ]p$e eirim sciebnl quid essel fticlurus. Cui ergo bono
de paucis gtauis segeles creat? Fecil ergo quomodo tentabat, nisi quia ignoranliam discipuli denionslra-

Deus. Unde enim mulliplicat de paucis gianis segeles, bai? Et forte in demonstralione ignoranliac discipuli
inde in manibus suis mulliplicavit quinque pancs. Po- aliquid significavit. Apparebit crgo, cum ipsum sa
teslas enim erat in mauibiis Christi : panes auteni illi crameiitiim de quinque panibus ceeperit nobis loqiii,

qninqne, quasi seinina eranl, non qnidcni terr;e man- ct quid significel indicare : ibi enim videbimus quare
<iat:t, scd ab eo qui terram fecil mulliplicata. Hoc Doininus in hoc facto ignorantiam discipnli voluil in-
ergo admoliim cst sensibus, qno erigcrelur mens, ct lcrrogando quod scicbat, oslcndere. Nam interroga-
cxliiljilniii oculis ubi exercerettir intellectus, ul invi- inus aliquando quod nescimus, atidire volenles ut di-
sibilem Pemii per visibilia opera iniiareiiiur, ct crccti scamus ; a'iquando intenogamns quod scimus, scire
ad lidcm ct purgati pcr fidem, eliain ipsum invisibili- volenlesutrum ct ille sciat quem inlcrrogamus
ter videre cuperemus, qiiem dcrebus visibilibus invi- utrumque hoc noveiat Domiiuis ei quod inlerroga- ;

sihilem noscerenius. bat sciebat, ipiid enim esset faciurus ipsc noverat; et
2. Nec lamen suflicit ba?c intueri in niiraculis Cliri- lioc nescire Pbilippum sciebat similiter. Quare itaquc
sli. Iiileringeimis ipsa miracula, quid nobis loquan- inlerrogabat, nisi quia iliius ignorautiam deiiion-

tur deClirislo: babcul enim si intelliginliir, lingiiain strabal? Et boc quarc fecerit, ut dixi, postea intelli-
suam. Nam Verbum Dei est, etiam
quia ipse Chrislus genitis.

factuin Verbi, verbnm nobis est. Hoc ergo miraculum, 4. Andrens ttit : V.sl liic puer qttidam qni hubet qnin-
sicul aiidivimus quain niagnum sil, qu;crainus etiam que panes, et duos pisces; sed liax quid sitnl ad tanles?
quam profuiidum sit : non tantuni ejus superficie de- Ciitn dixissel Pbilippus interrogaliis, duccntoruni de-
lectenmr, sed etiam allitudinem perscrutemur. Ila- nariorum pnnes non snfficere, quibus tanla illa lurba
bcl enim aliquid intus, hoc quod miramtir foris. Vidi- rcliceretur, eral ibi quidam puer portans quinque pa-
mus, spectaviinus magnuin quiddain, pr;eclaruni nes bordeaceos ct duns pisces. Et ait Jesus : Facite
quiddani, et omnino divinum, quod Deo
fieri nisi a lioniiaes discumbrre. Erat aulem ibi fettiim mitltum, et
non possit : laudavimus de faclo factorem. Scd quem- discitbtteruitl fernte quinqttc millia Itoiiiintim. Accepit au-
adiiiodiirn si littcras pulchras alicubi inspiceremus, tem Doiniuits Jesus panes, gratitts egit, jussit, fracli

iion nnbis sufflceret latulare scriplnris articiilum, sunt pancs, positi anle discumbciiles. Non jain quin-

quoniam eas pariles, scquales dccorasquc fccil, nisi que panes, sed quod adjeccrat, qui creaverat tjuod

eliain legeremus quid noliis pcr illas indiraveril : ita auctuin crat. Et de piscibus qittmliim sttficiebal. Pa-
facttim hocqtii tanttun inspicil, deleclalur pulchritu- rtiin esl lurbani illam fuKsc saliatam, ciiam fra-
dine facti ui admiretur artificem ; qui autem inlelli- gmcnta rcsedcrtinl : et ipsa colligi jtissa sunt, ne pcr •

git, (|tiasi Irgit. Aliter eniin vidclur pictura, alilcr irent ; ct impleveruiit duodecim copliinos [ragiiienlo-

videnlur lillcr;c. Pieturam ciim videris, boc cst to- rum.

tiun vidissc, laudasse : litteras cnm videris, non hoc 5. Bieviter ul ciirrainus, quinque panes inlelli

est loltim ;
qtioniam commoneris et lcgere. Etenim gun!ur qninqiie libri Moysi : inerilo non triticei, sea
dicis, cum videris litteras, si foile non cas nosti Ie- hordeaeci ;
quia ad Vctus Testamenlum pertinent.
gere.Qiiid putamuscsse qttod hic scriptum esi? Interro- Noslis autcm hordcum ita crealum, ul ad inedullam
gas quid sit, cum jam vidcas aliquid. Aliud libi de- cjus vix perveniatur : vcsiitur enim cadem medulla
monslraturtis csl, a quo quocris agnoscerc qnod vidi- tegmine paleae , ct ipsa palca lenax et inhxrens , ut
sli. Alios illc oculos babct, alios lu. Nonnc simililcr cum laborc cxuatur. Talis cst littera Veleris Tcsla-

apices videlis? Scd non similiter signa cognoscilis. nienli, vcslila tegniinibus carnalium sacramenlorum •

Tti crgo videsel Liudas : ille videt, laudat, legil et in- scd si ad ejus mcdiilhim pervcniatur, pascit ct saiial.

telligit. Quia eigo vidimus, quia laudavimus, legamus Fercbat ergo puer quidam quinque panes ei duos
ct intelligamus. pisccs. Si quxramns quis fuerit puer iste , forle po
5. Doiuiuus in moule : multo inagis inlclligauius piilus Isiacl crat : scnsu pucrili pdrtabat, nec man-
 IN 10AN31S EVANGELU M S. AIGUSTINI I59G

duiabal. Illa enlra qu.-c portabat, clausaoncrabanl, rropbelaruin , implctor Propbetarum , saiiclilicalor

aperia pascebniil. Duo auiem pisccs, videntur nobis Prophelarum, sed cl prophcta : nam el Moysi dicium
signiQcarc duas illas iu Vcteri Testamenlo sublimes cst, Suscitubo eis prophetam similem
lui. Similem sc-

pcrsonas, mix ungebantur ad populuro sanciiQcan- cuiidum cariiem non secundum majeslalem. El de
,

dun! rcgendum, saccrdolis ct rcgis. Ei ipsc in ipso Cbristo illam Domini piomissionem liabere in-
pi
lellecliun, aperle in Actibus Aposlolorinn
mystcrio vcnil aiiqnando, qni pcr iUas signiiicabatur : cx|ionilur

vcnil aliquando (|ui per mcduilam hordei oslcndcba- Cl legilur (Dcul. xvm, 18; Acl. Vll, 57). Et ipse Do-
tur, pcr palcam vero hordei occultabatur. Vcnit ipsc minus de se ail, Non est propheta sine lionore, nisi i>
unus ulramqiie pcrsonam in sc porlans, saccrdoiis ct patria sua (Juan. iv, 44). Propbcla Dominus, ct Yer-
legis : saccrdotis per viclimam ,
quam seipsum ob- biiin Dci Doniinus, ct niillus propbela siue Yerbo Dci

lulil pro nobis Deo; rcgis, qnia regiimir ab eo : el prophctat : cum Prophelis Vcrhum Dei , et pmpheta
apcrinntur qn;e clausn porlabanlur. Gratias illi ; im- Yerbuiu Dei. Meruerunl priora tempnra Prophetas
plevii pcr se quod per Yeius Testamenlum promilte- afllaios, et impletos Verbo Dei : meruiraus uos |>ro-

balur. F.t frangi jnssit panes : frangcndo roulliplicali pbelam ipsum Yci biiin Dci. Sic aulcm propbeta Clni-
sunl. Niliil vcrius. Quinquc c:;im illi libri Moysi, slus , Doininus Propliclarum ; sieul angelus Cbristus

quaiii multos libros, cum esponuutur, lanquam Doiiiiniis Angelorum. Nam ct ipse diclus est niagni

fraugendo, id esi disscrendo/fecerunl? Sed quia in consilii Angelus (lsai. ix, 6, sec. LXX). Veriimtamen
bordco ignoraulia primi populi legebalur, de quo
illo alibi quid dieit propheta? Quia non legaius nequa

primo populo dictum csl Quemdiu legitur Moytes, angelus, sed ipsc vcnicns salvosfaciet eos (/./. xxxv,
,

vclamen supra corda eorum posilum cst (II Cor. 111, 15): 4) : id est, ad salvos cos faciendos non miltet log.i-

nondum enim ablatum erat vclamcn iiuia nondum , luni , non miltel angclum , sed vcnicl ipse. Quis vc-

venerai Chrislus; nondum vclum lenipli fueral illo niet ? Ipsc angelus. Certe non per angeluni, nisi quia

iu cruee pendcntc conscissum : qnia ergo ignoraulia istc sie angelus, ul eliain Dominus Angelorum. Elenini
populi crat in Lege, propterca ill.i Doiuiui lcnlatio Angcli laiinc iMiiilii sunl. Si Cbrisius nihil annim-
ignorantiam discipuli deinonslrabaU liaret, angelus non dicerclur : si Clnislus niliil pro-

6. Nihil igilur vacal, omnia innuuiit , sed inleile- phctarel, propbcla non diceretur. Evbortaliis csl nos

clorem requirunt : nain et isle numcrus pasti pnpuli, ad fidem, ct ad capessendaai vitam acternam : aliquid

populnm signiflcabal sub Legc consiitutum. Cur enim pncsens annuuliavil, aliquid fulurum prxdixit : ex eo

quinque millia craut , nisi qnia sub Lcge eranl ,

quaj qiiod prxsens annuntiavil, angelus crat ; cx eo quod
Lcx quinque lihris Moysi e\| licalur? Unde ei qiiinquc futurum pncdixil, prophela cr.it : ex eo quod Yerbum
illis porlicibus languidi prod bantur, non san ibantur. Dei caro facturo cst . ct Angelorura et Prophelarum
lllc aulem ibi cura\ii languidum (Jonn. v, 2-9), qui Dominus crai.

ci hic lnrbas de quinquc panibus pavil. N.un clsupcr

TRACTATUS X\Y.
feiiuin ili-ciiinbebaiii : earualiter crgo sapicbanl , ct

in carnalihus quicscebanl. Oinnis cidm e.ro fcnum

Ab eo quod seriptum esl , Jesus ergo cuin cognovissel
quod vcnisscnt ntraperenl eum usqueadid, Etego
(Isai. xl, 0) Qui sunt aiiiem illa fraginenla, nisi
;

resusciiaboeiim in novissimodie. Cnp.vi, . 15-ii.

qu;n pnpulus non potuit niandiicare? Inlclligiinlur J-

crgn ijii.eil.ini seereliora inlellige;ili;c, qu;e multilmlo 1. Ilesiernam ex Evangclio leclionem, ista csl

n.m polest capere. Quid ergo reslat, nisi ul secreliora liodicriia qu;e sequitur, unde bodii nms sermo dclie-

inlelligenliic ,
qua: non polest capcre multiuido, illis tur. Facto illo miraculo, ubiquinqiic millia hominnm
credaiilur qui idonei sunt el alios doccre, sicut erant de (piinque panibus pavii Jesus, cum adinirala: cssenl

Aposloli? Unde duodccim copbini implcti sunl. Fa- iurba:, et cnm magnuni Propbelam diccrcni qui venii

Clum est boe el mirabililcr, quia maguum f.iciuin cst; in mundiim, scquilur boe : Jesus crgo cum cognovisset

et utililer, quia spirilualc faclum esl. Qui lunc vide- qnia vcnerant ut rapereut etun , cl [ucerent euin regem,

ruiit , admirali sunl : nos autcm non iniramur cum fitrjit ilerum in inontem ipse soltts. Datur crgo inlclligi

audimus. Faelum csl cnim ut illi viderenl, scripluin quod Domimis cum sedcret in nionic cum discipulis

esl aulein ul nos aiidirenius. Quod in iliis oculi vabie- sius , et videret turbas ad se vcnienles , dcscciideral

riinl, boc in nobis fnles. Ceriiiinus quippe aninio, dc inoiite, et circa inferiora loca lurbas pavcral. Nam
qimd (iculis non poluimiis : et pralati sumus illis, qiiuniodo fieri polcst ut rursos illuc fugcrct, nisi antc

quomani de nobs dictum cst, Bcali qui non vident dc inonle descendcret? Signilicat ergo aliquid, quod
ei credum [Joan. xx , 29). Aildo auieiu quia forle cl Dnminus dc alto desceudil ad pasceudas lurbas. Pavit,

intcllexlmus quod illa lurba non intellexil. El vere et asccndil.

nns pasti sumas, qui ad inedullani bordci penenire 2. Quare auiem ascendil, curo cognovissct quoj
pillllilllllS. eum vclleul rapere et regein faeere? Quid ciiiin? non
7. Dcniqne homincs ilii qni vidcrunt hne, qiiiuj crat rcx, qui limcbal fieri rex? Eral oinnino : ncc
pulavi iuiii? Itli, inquit, homines cum vidissenl quud lalis rcx qui ab bominibus lieret , scd lalis qui homi-
(cceral signum , dicebaut ,
Quia liic est vere proplieta. nibus regnuin darel. Numquid fo:'te et bic aliq'iid

Forie aJliuc idco Chrisium prophetam pulabani, quia significat nobis Icsns, cujus facla vcrba sunt? Ergo

gupcr fenuii) disciibucraiit. Irit autcro il'e Dumiuus in Iioe '^icd Nolueruiit eiun rapcre ct rcgcm ficere,
 J5H7 THACTATUS XXV. CAPUT VI.
1591
et prnplcr lmc fugit in niontcm ipse solus , lioc in tetras (Act. i, C-S). Vuliisul jam exliibeam regnmn;
illo fneium lacel, nihil loquitur, nihil significal* An pnus colligam quod exbibeam altiludinem amalis,' :

forte lioc crat rapcre cnm praevenire vclle lempus claliiludincm adipiscemini; sed pcr liumilitatem
,
me
regni ejus? Etenim vcncrat modo, non jam reguare, sequimini. Sic de illo etiam prxdictnm esl,
Et con-
quomodo rcgnaliirus esl in eo quod diciinus, Adccnial gregatio populorum circumdabil te , et propter lianc in
regnum tnum (ilatilt. vi , 10). Scmper quidem iile altum regrcdere (Psal. vn, 8); id esl, ut
circumdcl te
cum Palrc regnat secundum quod cst Filius Dei, eongrcgalio populorum, ut multos colligas, regredcre

Verbum Dci Verbum per qtwd facla sunt omnia.

,
in altum. Sicfecit; pavit, ct asccndit.

Prxdixerunl aiitem Proplietce regnum cjtis, etiam 4. Quarc autem diulum est, fugit? Neque
en'm
secimduin quod liomo factus est Cliristus, el fecit vcre si oollet tcneretur, si uollei
id raperetur, qui si

fidcies suos Clirislianos. Erit crgo regntim Cliristia- nollet nec aguosccretur. Nam ut novcritis hoc my-
norumquod modo colligilur, qnod modo comparatur, stice factum , non cx neccssitate , sed ex significante
quod niodo cmitiir sanguine Cliristi : erit aliquando dispositione, modo in conscquenti videbiiis; quia
mauifesltim regnum ejus, quando aperta erit clarilas cisdem turbis qirc eum qiuerebant apparuit , et
sanclorum cjus post judicium ab eo factum ;
quod cum cis loquens multa eis dixit , multa de pane
jiidicium supra ipss dixit quod hominis facturus coelesti disputavit nonne cuin
filius :
ipsis de pane dis-
sii (Joan. v, 22). De quo rcgno eiiam Apostolus dixit :
putans crat , a quibus ne tenerctur aufugerat ?

Gani Iradiderii regnum Deo et Patri (I Cor. xv, 24). Non crgo et timc poleral agerc ut non ab eis com-
L'nde eliam ipse ait : Venite , benedicli Palris mei prebenderelur, quemadmodum postca quando cum
pcrcipite regnum qnod vobis paraium esl ab inilio eis loqiiebalur? Aliquid ergo signifieavit fugiendo.
miindi (ilatth. xxv, 54). Discipuli aulem ct lurbx Quid cst, fugit? Non potuit intelligi altitudo ejus.
credeiites in ciim putaverunt illum sic venisse ut Quidquid enim non intellexeris, Fugit me, dicis. Ergo
,

jain regnaret : lioc esl velle raperc et regem lacere, fugit ileruin in montem ipse sulus. Pi imogcnitus a mor-
tuis (Coloss. 18) ascendens super onines ccclos, cl
pncvenire velle tempus ejus, quod ipse apud se oc- i,

culiali.it, nt npporlune proderet, et opparlune ia (inc intcrpeilans pro nobis (Rom. vm, 54).
sxculi declararet. 5. Inierea illosursum posilo solo sacerdole magno,
5. lNam ut noveritis quia regem ciim volebanl fa- (qui intravit in inleriora veli, foris pojiulo constilutp

cere, id est, antevenire, eljam liabere manifestum hunc cnim sacerdus illc in Lege veicri signilicavit

Christi regnum quem primo opurtebal judicari , el

qui lioc semei in anno faciebat [llcbr. ix, 12,] ) : Lllo
,

deindc judicare : ubi crucilixus esl, et illi qui in eum ergo sursum posilo , discipuli in navicula quid jiatie-

sperabant, spem resurrectionis cjns perdideranl, re-

banlur? Nam illo iu allis conslituto, navicula illa Ec-
surgens a mortuis invenit inde duos cum despera- clesiam prxsignabat. Si non lioc primo in Ecclesia
lione sibi scrmocinanies , ct cum gemitu qua: gesta intelligimus, quod illa navicula patiebalur; non cranl

fueraiit colloqiicutcs ; et apparens eis vclut incogni- illa significanlia, scd siiupliciier tran-euntia : si aiilem
tus , cum oculi eoruni lenercntur ne ab eis agnosce-
viJeinus exprimi in Ecclesia vcriiatcm illarum signi-

rclur, sernioiiem traclanlibus miscuit : al illi nar- ficationum; inanifesiiim est quia facta Cbristi gcnera

rantes ei unde sermocinarentur, dixcrunt quia ille

sunt loculionum. L'l autemsero factum esl, \i\:\u'\l,de-

magnus propbela in f.ietis et diclis occisus essel a

scenderunl discipuli ejus ad ninre : el cum ascendissenl

principibus sacerdotum ; El nos, inquiunt, sperabfimus naviculam , veneruul trans mare in Capharnaum. Cito

guia ipse csset redemplurus Israel (Luc. xxiv, 13-21). dixit fiuitum quod p siea faclum cst. Venerunt trans
Kecie sperabatis, verum sperabatis mare in Capliarnaum. El rcdit, ut cxponat quomodo
: in illu est re-
dcinpiio Isracl. Sed quid festinatis? Rapere vuliis. venerunt, quia pcr stagnum naviganlcs transierunt.

Illuil ctiam iiulicat nobis lninc scnsum, qnia cuin ab

Et diiiii navigarenl ad cum locum quoeos vcnisse jam
co quxrerenl discipuli de dixil, recapilulando cxponit quid acciderit : Tenebrce
fine, dixcrunl ei : Si lioc in

lempore priesentaberis', ct quando rerjmun lsracl? Jam jam factas eranl , el non vcneral ad eos Jesus. Jlerito
cnim esse cupiebaut jam volebant ; lioc est rapei e
lcncbrx, quia lux nnn venerat : Tenebra: jam factm
,

vellc, ct regem facere. Sed erant, et non veneral ad eos Jesus. Quaiitum acccdit
ait discipulis, quia adliuc
soliis ascensurus eral Non finis mundi , crc-cuut errores, crcbrescunt terro-
: , inquil, est vcstrum scire
lempora res, crescit iniquilas, crcscil infidelilas lux deni-
vcl momenla % qum Paler posuit in sua po-
:

tettate sed accipielis virtulcm ex alto que qua: charilas aptid Joannem ipsum evangelislam
: , Spiritum san-
ctum supenenicntem '
salis aperlequc demonslralur, ila utdiccret, Qui odil
in vos, el critis milii lestes in Je-
fralrem suuai, in tencbris csl (I Joan. ll, II), crelierriine
rusidem, et in onmi Judwa el Samarin, et usque in fines
exslingiiitur : crescunl istsc tcnebr;c odiorum frater-
1
In cditis : fi in lioc tempore prccsenlabis. scd legendam uorum, quolidie crcscunt ; et nondum veuit Jesus.
ut in Mss., si hoc in tempore praaentaberis. sic enjm inlra Undc apparct quia crescunt? Quoniam abiindabil ini-
na.i. 10 lu Epist. Joan., n. 9. t tule io iract. 101 in Evan-
gclium Joan., n. 4 : « interrogalus, ait, quaudo prssenta- quitas, refrigcscct cliaritas mullorum. Crcscunt lenebrx,
reliir » 1«' hoc in lemporc prwsenlabis]. ct nonduni venit Jesus. Cresccnlibus lencbiis, refri-
' tiss.fScirelempora qwnPaler posuit ; omissi, uti solent,
gcsccnte cliaritate abundanle iniquitale, ipsi suut
vcl momenta.
3 Duo >Lss.: spiritu sunclo siipervenienle. lluctus navcin tui ba"itcs : tcinpcsiatcs el vcnti, clamo-
150J I.N JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGl.STINI jcoo
charilas refrigescit inde cxpavescilis? Quid limetis? Ego ista prxdixi ego
res suni malcdicoruni liiiio ,
,

flncius augcntur, el lurbatur navis.

facio, ncccsse esl ut fianl. Ego sum, nolite limere.
G. Vento magno flunie mare exsurgebat. Tenebix Voluerunl crgo eum uccipere in navim , agnoscenles ac

crescebant, intelligentia minucbalur, iniquitas angc- gaudcnles, sccuri facli. Et stalim fuit navis ad terram
batur. i.uiii reinigasscnt ergo quasi sttidia viyiuli qitin- in quam ibant. Factus pst (inis ad lcrram : dc bumido
que aul triginta. Inlcrea aiiiliulaliaiil, proaiovebant, ad solidum , de turbaio ad lirniiuu , de itinere ad
et tempesiatcs et flucius et lenebnc id finein.
nec \enti illi

8. Allera die turba qua; slabat trans mare

agebant, ut vel navis non promovcrelur, vcl soluta , unde illi

mcrgcretur scd inter illa omnia mala iliat. Eteniiu

:
vencranl , vidit quia navicula non erat ibi nisi una , et

quia abundavil iuiipiilas, et rerrigcscil cbarilas nnil- quia non iiilroisssl cum discipulis suis in nuvem , sea

torum, crescuut lluclus, augenlur lenebrx, s;cvii ven- discipuli ejus abiissenl
soli : alia tero supcrvenerunl
naves a Tibcriade juxtu locum manducaverunt pa-
tus sed tameu navis ambulat. Q«i enim perseverave-
:
,
ttbi

rii iis^ue finem, hic salvus eril (Matih. xxiv, 12, 15).
i»i
nem, gratias agenles Domino. Cum ergo vidissenl turbw
Ne- quia Jcsus non esset neque discipuli ejus
ipse stadiorum nnmerus conlemiiendus est
ibi , nscenrfi;-
Ncc ,

que enim vcre possel niliil significare quod diclum runl iii naviculus , ct venerunt Cuphurnaum quwrcntes
Jesum. Insinualuni lainen est lam niagnuni mi-
csl, Cum remigassent stadiamginliquinque aut iriginia, illis

Sufliccrel viginti quinque, suf- raculum. Vidcrunt enim quod discipuli soli ascendis-
lunc ad eos venit Jews.
non scnt in navein, et quia alia navis non ibi erai. Vene-
licercl triginla , iiiaxiine quia asliinnitis erat ,

aflirinantis. Niiinqiiid pcriclilaretur vcritas in a'Sli- riinl aulem indc et naves juxla loeum illum ubi man-

iiianie, si dieeret stadia fcrine Iriginta, aut stadia ducaverunl panem, in quibus eum lurba; secma; sunt.

quinqiie? Sed ex viginli quiuque fecit Cuin discipulis ergo non ascenderat, alia navis illic
ferme vigiuli

trigiuta. Quaeramus nnmcruin vigcsknum quiutum. non erat : unde subilo irans niare faclus esl Jesus,

fude constat, unde lit? De quinario. Quinarius ille nisi quia super mare ambulavii , ut miraculum mon-
sunt quinque lihri slrare:
numerus ad Legem perlinet. Ipsi

Uoysi , ipsoe suni quinque porlicus ill;u lahguidos 9. El cum inveitissenl eum turba. Ecce pnesenlal
ipsi quinque paiies quinque mill a ho- se turhis , a quibus se rapi tiniucrat , el in monicin
ciniiiiieiues ,

Legem numerus vi- fugerat. Oinnino conlirinal el insinual nobis in my-

niinuni pascenlcs. Ergo significat

gcsimus quinlus : quoniam i|iiin(|ue per quinque, id slcrio dicia essc illa ouinia ; et facla in magno sai ra-

qninqnies qui.ii, laciunl viginli quinque, quadra- incnlo, ul aMquid significarcnt. Ecce est ille qui in
esl,

nmi quinarium. Sed Imic Le^i anlequam Evangelium nioiiicm fugcrat lurbas : noime cum ipsis lurbis lo-

vcnircl, decral perfeclio. Perfectio autcm in scuario quilur? Uodo leneant, modo regem faciant. Ei cum
uumero comprchendilur. Propierca sex diebus Deus inveiiissent eum trans mare, dixerunt ei : Rabbi, quando
munduni perfecil (Cen. i) et qninque ipsa per sex ,
huc venisli?

mulliplicaulur, iit Lex per Evangelium adiinplcalur, 10. llle posl miiatuli sacramenium , et scriuniicin

ul fiant sexies quini Iriginla. Ad eos ergo qisi imple .1 inf.rl, ul si fieri polesl, qui pasti sunt, pascantur, et

Lcgcm, venit Jesus. El venit, quomodo? Calcans IIu- quorum saliavil panibus ventres, salict et sermoiiiuus

ctus;omnes luinorcs muiidi sub pedibus babcns inenlcs; scd si capiunt. Et si n"ii capiuut, sumatur
qinid niin capiunl ,
onincs celsiludines saculi premens. Hoc agitur quau- )
ne fragmenia pereanL Loqnaliir
quanumi accedit ailas saeculi. ergo ct audiamus. Respondit Jestts et dixil Amen
tum additur lempori, et , , : ,

Augcniur in isio iiiuudo Iribulaliones, augentiir mala, anten dico vobis , qiuvritis me, non qnia vidislis signu,

augenlur contriiiones , exaggeraulur h;ec omnia : Jc- scd quia inaiulucaslis ex panibus meis. Proplcr carnciii

sus transit, calcans fluclus.

iii'.' iju.ciitis, ii.i.i propler spirilum, Quam multi nnn

7. Et lamen lanlse sunt tribubliones, ut eiiam ipsi qiccruiil .l.-iini, nisi ul illis faciat bene Secuhduin
qiii credidernnt in Jesum , el qui conantur perscve- leinpus! Alius negotium babcl, quxrit intercessioncm

rare usque in Gnem, expavescanl ne deficiant: Cliri- clericorum ; alius premitur a polentiore, fugit ad ec-

sto fluclus calcanle, sicculi amliilioncs et altiludiins

clcsiam; alius pro sc vnlt intcrveniri apud cnui apud

deprimcnte , expavescit tliristianiis. Nonne lurc illi qucai parum valcl : ille sic, illesic; implelur quo-
pr.idicia suul? Ucrito et Jcsu in fluctilius ambulanle, liilic lalibus ccclcsia. Vix qu.erilur Jcsus propter Je-

timiurunt : qiiiiinnilo Cbrisliani quamvis habeotcs suin. QtiaTrilis me , non quia victistis signa , sed quia

spem in futiiro sieculo, quando videiini deprimi alti- manducastit ex panibus meis. Uperamini non cibuin qui

ludinem sseculi bujus, plerumque conlurbanlur de pcrit, sed qui pcrntauet in vilam celernam. Qiucrilis nie

contrilione reruin bumanarum. Aperiunl Evangclium, propler aliuJ, quxrite nic propter ine. Seipsum cnini

aperiunt Scripturas ; ct invcniunt ibi i^ia omnia pr;e- insinuat islum cilium, quod in consequentibus illucc-

dicta; quia ln>c Doininus fai il. Deprimit cclsiludincs scit. Qitem iilius liominis dubit vobis. Exspectab.is,

saculi, iil ali liumililius glorificelur. Dc quorum alli- crcdo, ilerum pancs manducare, iterum discumbi rc,

tudine pnediclnui c^l, Civilata firmiuimas dalrues

inimki defecerunl framete in ftnem et civitatts de- inxia Er. I-Ugd. ii vcn., reprwsenlel.
' U.
et, ,

plerique Hss.: /'( si mm cuphmt, smnant quod eafninu-.

'
Quid crgo limelis Clirisliani?
slruxisii (Psnt. ix , 7). ,
Scd foiie mciius :ilii in> /( >i nuii cavuuU, sunutiil qu :

Clnistus loquitur . Fgo sum , ndite limcre. Quid lia;c capiunl.

JP.IM TIUCTATUS XXV. CAPUT VI 1001

ilcrum sagiiiari. Sed dixerat cibttm non qui peril, sed non quiv pcril , scd q;ta> permanel in vilnm wternam.
i/iii permanel in vitam wtcrnntn : qnomotlo dictnm fue- Quid ftuicmus, inquiu t? quiil observandi , hoc pr;e-
rat mulieri illi Samaritanx, Si scires qui peiit a ic bi- ccplinn implere potcrimus? licspondit Jcsus, et diril
bere, lu forsilnn postulasses nb eo , el daret libi aquam eis : Iloc esl opus Dei , ul crednlis in eum qncm misii
vivam : eum illa dieeret, Unde libi ,
quandnqiiidem ille. Iloc est ergo manducarc cibum mmqui petit, sed

nnn habes hauriloriuin , ct puieus altus csl? Samari- qui pcrmnncl in vilam mlernam. Utquid paras ilcntes et

laux rcspondil : Si scires qui a te peiil bibere, tu pc- venliem? credc, ct maiiducasti. DisccrniTiir quidcni
tisses ab eo, cl darcl libi aqunm , unde qui bibcrit , nm- ab opcribus (idcs, sicut Aposlolns dicil, justificari ho-
plius non sitiet : nam dc hac aqua qui bibcril , siliet ite- minem per pdem sine operibus Legis (Rom. lll, 28) : el
riini. F.l gavisa esl illa, ct voluit accipere, quasi nun sunt opcra qune videntur bona, sine (idc Christi; et
passura siiim corporis, qux labore hauricndi faiiga- nnn sunt bona, quia non rcfeiunliir ad eum (inem ex
baiur; et sic inlcr hujusmodi serniocinationes perve- quo sunt bona : Finis enim Ecrjis Cluistus , ad justi-
nit :ul potnm spiritualem (Joan. iv, 5-20) : omuiiio tiam omni eredenli (Id. x , '*). hlco noluit discerncre
isto imido el bic. ab opere lidem, sed ipsam fidem dixit csse opus. Ipsa
II. IIiiiic ergo cibum, non qui perit , scd qui per- est enim fidcs qux pcr dilcctionem operatur (Galat.

manel in vitam wternum, qucm Fiiuis liominis dabil vo- v, 6). Nec dixil , Hoc est npus veslrum ; sed , lloc esl
bis : hunc enim Putcr siijuavit Deus. Isluin filium bo- opns Dei, ut credatis in cum qiiem mhit ille : ut qui
ininis nolitc sic accipere, quasi alios filios hoiniiium, gloriatur, in Domino glorielur (ICor. i, 31). Quia
de quibtis dictum est , FtTti autem hominum in pro- ergo invitabat cos ad fidcin , illi adbuc quxrehaut
teetione alarum luaruin sperabunl (Psa!. XXXV, S). Isle signa quibus crcdcrent. Vide si non Judsci signa pc-
filius hominis scquestraliis quadam gratia Spirilus, et tiuit. Dixerunl ergo ei ,
Quod rrqo tu facis signum , ut
sccuiidum carnem filius hominis , evceplus a niimero vlleamut cl credamus libi f qnid opcraris? Parumne
boniinum; filius hoininis est. Isie filius hominiset eral qimd de qiiinque panibus pasii sunl? Scicbant
Filius Dei esl, isle bonio eiiam Deus est. Alioloco boc quidem , sed liuic cibo manna dc eoelo prafcre-
iiiterrngans discipulos ait : Quem me dicunl csse ho- bant. Doniinusautem Jesustaiem sediccbat, ulMoysi
mines Filiitm liominis ? Et illi : Alii Joattiiem , nlii piapnnerel. Non enim ausus csl Moyses dc se dicerc
Elinm, alii Jeremiam, aul i num ex Prophetis. Et ille : quod daret cibum non qui perit, scd qtti permancl in
Vos vero quem me dicilis csse ? Rcspondil Pelrus : Tu vitam wleriiam. Aliqnid plus isle promitlebat quain

esClirislus Filius Dei viri ( Malh. xvi , 13-10). Ille Moyscs. Per Moyscn quippe promiltebalur regnum, et
dixil se Filimn hoimnis, ct Pelrus euin dixit Filiitm lerra fliiens lac et inel , temporalis pax, abundanlia
Dci vivi. Oplime ille commetnnrahat quod niiscri- (ilinrum, salus cnrporis, et cxtcra omnia , tempnralia
corditer exhibuerat : ille connncmorabat qnod in cla- quidcin, in fignra tamen spiritualia : quiaveteri bo-
rilate permanebat. Verbiun Dei commendat bumili- uiini iu Vctere Testamcnlo promitlebantur. Alteude-
laiem snam, bomo agnoscil clarilalem Domini sui. El bant ergn prnmissa pcr Moysen , el altendehant pro-
revera , fralres ,
puto ijuia jiistum esl ; himiiliavit se niis.sa pcr Christiim. Ille plenuin ventrem promille-
propicr nos, glorificcmus illiim nos : non cniin filins bat in terra , sed cibo qui perit : iste promitlcbat ci-

homiuis [iropter se cst . scd proptrr nos. Ergo erat bum non qui pcrit , sed qui peimanct in wlernum.
filius bominis illo modo, ciim Verbum caro factum Altcndcbanl eum plus proniittentcm, ct quasi nondiim

est , ct liabitavil in nobis (Joan. i, li). Ideo enim Imnc videbant majora facieiilcm. Allcndebant itaque qualia

Deus Paier siijnavit. Signare quid est, nisi propritim fecissetMoyses, ct adhuc aliqua majora volebanl
aliquid poncre? Iloc esl euim signare, iiiiponcie ali- ficriab eo qui tam magna pollicebatur. Quid, in-
quid quod non confundatur curo C;cleris. Siguarc, cst quiunt, facis, ut credamus libi? Et ul noveris quia

siguum rei ponere. Cuiciimque rci pmiis signum, ideo miracula illa buic miraculo comparabant, et ideo

ponis signum, ne confusa cum aliis , a le non possit quasi ininnra ista jiidieabant quae faciebat .lesus : Pa-
agnosci. I'ater ergo cum siijnavit. Qmd est, siijniivil? trcs, inquiiml, noslri manna manducuverunl in descrlo.

Proprium qniddam illidedit, ne cxteris comparelur Sed quid est manna? Forte conleninilis. Sicut scii-

hominibus. Idco de illo dictum esl , Vnxil te Deus, ,

ptum est, Dcdit illis manna munducarc. Pcr Moyscn
beus tuus oleoexsultalionis, prw parlicipibits tuis (Psal. palres nostri pancm dc ccclo aceepcrunt , cl non cis

xliv, 8). Ergo signare quid csl? Excepliini habere : diciiim est a Moyse , Operamini cibum non gui perit.

hoc csl, prm parlicipibus luis. Itaque nolile, inqilit, Tu promiltis cibum non qui perit , sed qni permanel in

me contemnere ,
quia filius suni hnminis ; et quxrite v.tam wternam , el non lalia opera operaris qualia
a ine cibum ncn qui perit, red qui permanet in vilam Mnyscs. Panes hordeaceos ille non dcdil , sed dedit

eeternam. Sic cnini filius hominis sum , ut non sim manna de ccelo.

iiiius ex vobis : sic sum filius. hominis, ut 1'alcr Deus 13. Dixit ergo eis Jcsus : Amen , amen dico vobis ,

me signarel. Quid est , sigmiret? Propriuui a!i(|uid ron iloyscs dedit vobis panem de cwto , sed Pater mcui

inibi dant, quo iion confiiiiderer cum gcncre hu- dedit vvbis panem de cwlv. Verus enim panis csl qui de

niano, scd per me liberarelur gcnus liuiiiaiiiiin. ewlo dcscendit , el dai vilam mundo. Verus ergo ille

12. Dixermil erqo ad eum : Quid facicmns ul operc- panis cst qui ti.nl vitam miindo ; ct ipsc eibus cst dc

mur opcra Uei? Dkcrat eiiim illis, Operamini escnm ,

quo pauln ante locutus suin, Operamini cibum uon am
1005 I.N JOANNIS EYANCCI IUM, S. AOGUSTINI 1601

perit, sed qui pcrmanct in citum ceternam. Ergo ci illnd dicitur niortali , accinclo panuis carnis , prargravaio

lianna boc signiBcabal, et illa omnia siyn:i mea pondere corporis corruplibilis, et lamen exiolienti sc,
eranl. Signamea dilcxislis; qui signilicabalur con- ,
ct obliviscenli qua pelle vestitns sit quid ci dicit ,

lcmnitis? Nom ergo Moyses dedit panem ile ca;'o : Scriplura? Qttid supcrbit terra etcinis? Qitid supcrbit ?

Deus il.a pancm. S.-J quem panem? forle mnnna? Dical qttid stipctbil. Quoniam in vita sua projecil intima

Non, sed panem qnem signilicavit manna, ipsum sci- sua (Eccli. x, 15, \l,0eil0). Quid est, projecit, nisi

licei Dominum Jesum. Pater meus dui vobit pmiem w- porro jccil? IIoc csl cxirc foras. Elenim inlrare

rnm. Punis enim Dri esl qiti dcscendil de cwto ,

ct dat uHro, appelerc iulima; projicere intima, forasexirc
ritam miiiidti. Dixerunl crgo ttd emn : Domine ; da no- csl. Iniiuia projicit superbus, intima appelit liuinilis.

bis scmper panem Ituitc. Qunmoilo nuilier illa Saniari- Si superbia cjii iiiuir, buinililalc regrcdimur.
lana, cui diclum esi, Qui biberit de lutc aqua, non sitiet 1C. Caput oinniiiin morborum snpcrbia cst, quia

unquam; conlinuo illa secumium corpus accipicns, capul omiiiuin pcccatorum superbia. Medicus qnando

sed t.micii carere indigentia volcns, Damihi, iuquil, asgriludinem disculh, sicurciqnod pcr afiquam cau-

Doniiiic, de Itac aqua : sic cl isli, Domiiie, da nobis pa- sam factiim esl, et ipsam causam qua factum est non
nem lutnc, qni nos reficiat, nec delieiat. curet , ad teinpus vidctur mederi, causa manenle
1 1. Dixit autem eis Jesus : Etjo sitm panis viitv : qui morbus repetitur. Veibi gralia , cxpressius bocdi-
vcnit ad me, non esuriet ; ct qui credil in me , non silict cam : bumor in corpore scabiem vel ulccra gignil ;

unquam. Qui vcnil ad ine, lioc esl quoJ ait, ct qni cre- in corporc fit magna febris, ct non parvus dolor :

dit in nte ; el qnod dixit, uon esuriel , lioc inlelligen- exliibenlur quxdain niedicaincnla qucc scabicm com-
dnin cst, uon siliet unquam. Utroquc cnim illa sigtlilt- pcscant cl fcrvorcin illum nlceris scdeni; et adbi-
c.Uur aterna saticlas, ubi nulla est eg-sias. Panem de beulur et proficiimt : vides liominem qui 1'uit ulce-
ccelii dcsideratis ; ante vos babetis, et non manducatis. rosus cl scabiosus , sanaliim ; sed qnia bumor ille

Scildixi vobis ,
quia el vidislis me , cl non cietlidistis. iion ejcctus cst, rursus ad ulcus reditur. Cognosccns
Scd non ideo ego populum perdidi. Numquid euim lioc mcdicus ,
pnrgat bumorem, delrabit causam , el

inlidelitas vcslfa Gdem Dei evacuavit (Hom. m, 5)? nulla erunl ulcera. Undc abundal ini(|iiiia>? Per su-
Vide euiin quod sequitur : Umiie quod dal milii Paler, perbiam. Cura superbiam , ct nulla crit iirqnitas. Ut
nd me veniet; cl cttmqtti veneril ad me , non ejicium ergo causa omniuni morborum cuiaretur, id csl su-

foras. Quale est intus illud , uude non exitur foras? pcrbia, desccndii et bumilis facius est Filius Dei.
Maguuin penctrale, ct dulce secreium. secrcium Qilid supcrbis , boino? Deus propter le bumilis fa-
sine Lcdio, sine amariludine malarum cogilaiimiuni, ctus csl. 1'iideret te forlasse iiuiiari bumilcin bomi-
sine iulerpellalione lenlationum el dolorum ! iNonue nem, saltem imilare liumilera Dcura. Vcnit FiliusDei

illuil secrctum est quo inlrabit ille , cui dicturus est in lioniine, et bumilis factus est : praicipiiur libi ui

Dominus servo bcne merilo, lnira ingaudium Domini sis bumilis, non libi prxcipitur ut ex homine fias

tui (Mutllt. xxv, 23)? pecus : illc Deus factus cst bomo ; lu, boino, cognosce
15. El eum qiti vcniel ad me , non ejiciam foras. quia es bomo : lota liurailitas lua , ut coguoscas le.

Quia dcsccndi de cojlo , non ul faciam volunlalem Ergo (piia liiiinilitatcm docel Dcus, dixil, Kon vcni fn-

meam, scd wluntatem cjus qui misil me. Ideoergo eiim cere voluntatcin meaiii , scd ejus volitnlalcm tjui misit

qui vcniel ad te, non cjicies foras, quia descendisti dc me. Hx-c eniin coniiiicndalio bumililatis cst. Super-
ccclo nou facere voluniniem tuain, sed volunlalem
,
bia quippe facit vobintaleni suam ; liumilitas facil

cjus qui le misii? Magnum sacramentum! Obsecro voluntatem Dei. ldeo 9111 ad me venerit , nou ejiciam

vos, simul pulseinus cxeal ad nos ttliquid quud nos ;

foras. Quarc ? Quia nou vciii faccrc vuluntatcm iitcttm ,

.Magnum sed volaiitiitcm cjus qui misil me. Iliinulis veili liiiiui-
pascat, secundum quod nos delcclavit. illud ,

secretum Qui veiuet tne. Atlende, alten- liialciu doccre vcni, magistcr buuiililalis \eni : qni
el dulce : tttl

me, non ejiciam fo- ad inc venil, incorporaliir railii qui aJ ine venil,
de, cl appendc : Qui veniet ttd ;

non ejiciam foras. Quare? buniilis lil quimilii adbaret, buinilisciii ;

qui.i 11011
ras. Eigo, qui venict, inquit, ;

non ul ftciam volttnlatem meam, facil voluntalein suain , scd Dci; et ideo non cjicietur
Qida descendi de ccelo,

muit me. Ipsa e>t ergo causa foras quia cuin superbus cssel ,
projeclus est foras.
sed ioliiiitntcin ejus qui ,

quia non 17. Vide illa iiiteriora coniincndari in Psalino

quare non cjicias cum foras qui venit ad te,
:

tuam faceic de^cendisli de ccelo , sed vo- Fttii autcm liomiiiiiminpiotcclione alarum luarum spc-
>oIuiitatcm
rubunt. Vide quid sit ire intro vide quid sit ad illius
luntaicm ejus qui le inisit? Ipsa. Quid quairimHS
,

proletlioneni COIlfugere vide quid sit eliamsub ver-

ulrum ipsa sit? Ipsa csl, ipse loquitur. Non enim no- ,

bis fas esl aliud suspic.ui qiiam loquilur: Qui veneril bera patris curreic : Ilagcllat cniin omnem lilium

adme, non ejiciam foras. Kt quasi qu.creres, Quare? quein recipil. Filii autem liominttm sub legmine ala-

Quia non vcni fttccre volunlalem meum , sed volitnlatem rum luttrtim sperttbiint. Et quid Cal inlus ? lncbriubun

cjtts qui misit me. T imeo ne foras propterc: exicrit tur ab uberlate tlomus tux.Cnm miseris iulro, iillrau

.'iiiiina a Dco, quia supcrba crat; imo non dubilo. tes in gaiidiuni Doiniui sui ; incbtitibuntur ab itberlttt.

Sciiptum est eniiu, Iniiium omnis peccati supcrbia; el, domus tita: , et lorrenle voluiilaiis tua: potabis eos

lnitium superbia: hominis apostatarc a Deo. Scripliim Qitoiiiam iipud lc cst [ons vita:. Non loris cxlra le, set

esi , firmum csl, vcruin est. Deindc quid dc supcr'io ialus apud lc , ibi Cit fous vilx. Et in litmne tuo tide
?305 TRAGTATUS XX VI. CAPUT VI. »606
Dimut .umen Vrwlendc niisericoidiani tuam scientibus jugum incum super tos, el dncitea me qttia mitu
lile

le , eljuslitiam luam Itis qui rccto sunt corde. Qui se- sum et liuiuilis corde; el cum lioc didicerilis, inveine-
qiiiiiiiur voluclalcm Domini sui , non qmereutes sua, tis requiem animabus vestris (Matlh. xi, 28 ct 29), unde
scil qu.-c Doinini Jesu Cliristi, ipsi sunt recii corde, nnn cjiciamini foras : quia descendi de coelo, non ui
ipsis non coiiimovcnlur pedcs. Bonus cnini Dcus faciam volunlalem meam , sed voluntalcm ejus qui misii
Isracl rcctis curde. Mei aulem, inquit illc, pene com- me; liuuiililalcm doceo, ad mc vcnire non potesl nisi
moli snnt pedes. Quare? Quia iclttvi in pccc/itoribtts, Immilis. Non mitlit furas nisi superbia : qiiomodo
pacem pcccutorttm iiilucus (l'sal. lxxh, 1 5). Eigo exilforasqniscrvai buniilitatein, et non labitura ve-
quibus bomis esl Deus, nisi rcciis corde? Nain milii riiaie? Dicia sunt qtianta dici poiuerunt de abscon
torlo corde displieuit Deus. Quare displienil? Qnia dito sensu, fraircs : saiis enim bic lalet sensus, cl
dcdit fclicilalem malis : et ideo iiiitavcninl inibi pe- nescio ulriun congruis verbis a me sit dcpromplus et
iles, quasi sine causa scrvisscm Deo. Ideo crgo mci cxsculptus, quarc ideo nnn ejiciat foras qui venit ad
pene commoti sunt pedes, qnia nnn fui rccliis cortlc. illum, quia noii venit facerc volunlatcm suain, sed vo-
Quid cst crgo rcctus corde?Sequcns volunlalein Dci. lunlalcin ejus qui misit euin.
Fclix est ille, laborat ille : ille male \ ivii el felix esl, illc 19. tlxc esl autcm , inquit, voluntas ejus qui misit
jusle vivit ct lalioral. Non indignetur jusle vivcns ct mc Putris, ut oinne quocl dedil milii , non pcrilam ex eo,
laborans; intus habet quod felix ille non babel : ii"n Ipse illi dalus esl ,
qtii serval lniniililalein ; liiinc acci-
ergo liislelur, non macerctur, non deficial. Felix ille pil : qui non servat bumilitalein , longe est a niagi-
aurum in arca, islc Dcuin in
Iiabcl ipse conscieutia. stro hiiniililalis. L't omne quod dedil milii, non pcrdam
Compara nunc aurum ct Deum arcain , et conscien- ex co. Sic non est volitntas in conspectu Paliisveslri, ut
tiam IHc illud liabet quod pcril, el ibi babel unde pereat unus de pttsillisistis. De lumenlibus potesl per-
pcrit ; i^ie Deiun habcl ,
qui perirc non p<iicsl , ct ibi ire, de pusillis niliil peiil : qnia nisi fueriiis sicut pu-
h.ibet unde aufeiri non polcsl : scd si sil rcclus eor- sillus istc , non iiitrubilis in reynuni cmlorum (/</. xviii,

de; tnnc cnim intrat , et non exit. Ideo ille quid di- 14, i). Uiinte qttod dcdil inilii Pulcr, non pcrdum ex
cebal? Quoiiiamapud le est [ons viltc : non apud nos. eo; sed resuscilubo illtitl in novissinw die. Videle qucm-
Ideo inlrare (icbcnius ut vivanms , non quasi nobis admoduni ci lne gemiiiam illani resurrceiioncm de-
sufficcre ut pcrcamus, non quasi de noslro vcllc sa- linect. 0«! venil ud me , modo re^urgit Ininiilis faeius
tiari ul arcscamus : sed os ad ipsum fonlcm ponerc, in inenibiis nieis : scd el resuscitttbo eum in novissi

ubi aqua non dcficit. Quia voluil suo consilio viverc modie, sccundum carnem. Ihvc cst enim volitiitas I'«-

Adam , et lapsus est pcr cum qui anie ccciderat pcr tris mei qui misil nte , ul omnis qtti videl Filiwn, cl

siipcibiani , qui ci calicem ipsins superbbr propina- crcdil in cum, habeai vilum tvlernum ; et ego retuscUubo
vii. Quia ergo upud te esl fons vilce , et iu Ittniine tuo eum in novissimo die. Superius dixit, Qui aiulii ver-
tidibiuius lunien ; inlus bibainus , iiilus videainus. bitm mcuni , el credil ci qni misit me : modo auiem,
Quaie cnim inde exiium csl? Audiqiiarc : Xon venial Qui videl Eiliuin, et crctlil in eum. Non di\it, Yulet
mihi pes superbice. Ergo ille exiit , cui vinit pes su- Filium', el ciedii iu Paircm : boc est enim crcderc in
peiinx'. Oslende quia ideo exiil. El manus peeccitorum Filium , quud cl in Palrcin. Quia sicut liabel Puler vi-
non nwvcant me : propler pedein snperbim. Quare lam iu semelipso , sic declil ct Eilio vilam Itabcre in sc-
lioedieis? Ibi ceciderunt onines qui operaW.ur iuiquilu- melipso (.loun. v , 24, 2G). Ut omnis qui vitlct Eiliuin ,

lein. Ubi cecidcrunl? In ipsa superbia. Expulsi sunt et credil in eum , litibeut vitam celernam : ircdendo et
uec potuerunl slare (Psal. xxxv, 8 13). Si crgo su- Iranseundo ad viiam, lanquam primn illa resurre-
perbia expulit eos qui non polucrunl slare; Immililas clione. El quia non e^t sola, el resuscitabo ego eum,
inlromilliL, qui possinl iu prrpeiuum siaie. Idco ct- inquit, in noviisinio die.

enini ille qui dixit, Exsuliubunl ossa humiliata ; pra>-

TRACTATUS XXVI.
dixit, Audif.ti meo dubis exsultalionem ct iwliliani (Psul.

L, 10). Qiiid est, auditui meo? Aiidicndo le felix sum, Ab eo quod scripium est, Murmurabanl ergo Judici de
Idco illo, quia dixissel, Egosum panisqiiidecoelodesceii-
dc vocc lua felix siim ; inliis Ir.licndo feliv siiin.

ideo ami- di ; usque ad itl, Qui uiandiical buuc panem, vivcl

non cado , ideo cxsullubiiiit ossa Ititmiliata :

cus sponsi slul, el audit eum (Joan. III , 29) ; ideo slat, in aUermnn. Cap. vi, ^.41-59.
quia audil. De inleriore fonte bibit, ideo slal. Illi qui 1. Cum Dominus nosler Jesus Cbrislus, sicul in
iiolueruiil de interiore bibcre, ibi ceciderunt ; expulsi Evangelio ciim lcgerclur, audivinuis, pancm se esse
sunt , nec potuerunl slare. dixisset, qui dc coelo dcscendil, nuirmiiraveriiiit Ji-
18. Doclor itaque bmnilitatis vcnit non f;icere vo- daci, et dixerunl, Nonneliic esl Jesus /ilius Josepli, cu-
lunlalcm suam, sed volimlalciii ejus qui iin~.it illuni. jus nos novimus palrem el iniitrem ? Quomodo ergo hie
Veniamiisad ciim, intreiiiiis ad cuin, iiicorporcinur dicit, Quia clescendi deccelo? Isli a panede coelo longc
ei , ul nec nos faciamus voliinlalem noslram , sed vo- cranl, nec cum csurirc nover.ml. Fauces cordis lan-

lunlaicm Dci : et non nos cjiciet foras, quia nieinbra guidas baliebant, aiiribus aperlis surdi eranl, vide-
cjus sumiis, qnia caput noslrum csse voluit dncendo bant cl cxci slabaut. P.inis quippe iste inlerioris lto-

bumilitatCDI. Ad cxlremiini , ipsum auditc concionan- niinis quxril csuricm : tindc alio loco dicit, Benti qui

lem : Yeuile ad me, qui luborutis el nnentti estis : iol- esuriunl et sitiunl jusiitium, quoiiiam ipsi suturabu-ttut
 1607 IN JOANNIS EVANGEl IUM, S. AUCUSTINI {C03
(ilatlh. v, S). Jiisliliam voro nohis esse Clirislum Pau- iiius qua?stinnem, Xcnw venit ad me nxsi Pater qui mi
ius apostnlus dicil (I Cor. I, 30). Ac per lioc (|iii csu- sit me, traxerit onm?

ril lninc paiicm, esuriat justitiam ; scd jiisliliam qtia; 5. Si trabitur, ait aliquis, invilus venil. Si invilus

do crclo deseendil, justitiam qnam dat Dcus, non vonit, neceredit; si non credit, nec venil. Nou cnim
quain sihi facil liomo. Si cniui imllam sibi homo facc- ad Cliristum ambulando currimus, sed credcndo : nec
non dieerel idem apostolus de Judaiis, motuciirporis,seilvoluntalecordisaccediiniis.ldeoilla
rel juslitiam,
lunorantes enint Dci justitiam, ct suam volentes consti- mulier quse fimbriam telig>t, magis letigilqnam turba

tuere, juslituB Dci >wn stmt snbjccti (llom. x, 5). Inde quse prcssil. Ideo Dominus dixil ,
Quis me tetiijit (Lur.

erani isti qui pancm dc ccelo deseendenlem uon intcl- VIII, ii-iC>) ? F.l mirantes disoipuli, dixenint ; Turbo? le

ligcbant, quia sua justilia saltirali, jiisliliam Doi non comprimunt, et dicis, Quis mc tetigit? Et ille repeiivit:

esuricbant. Quid est lioc, juslilia Dci etjustilia homi- Telitftt »ie aliquis. Illa tangil, lurba premil. Quid csl

nis? Justitia Doi liic dicitur, non quajnsins est Dcus, tetigit, nisi creilidil? Unde et mulieri illi post resurre-

sed quani ilat liomini Deus , ul jusHis sil lioino per ctioncm dixit volenii se mitlere ad podes ejus : Noli
Denin. Qnse autem orat illorum jiisliiia? Qua de snis me taugere; nondum enim asceudi ad Pnlrem (Joan.

virilms prxsumebant , et quasi implctores Logis sc- xx, 17). Quod vides, hoc suluni me essc putas; noli
ipsuscx sua viriutc diccbant. Nemnaulem implet Lo- inc langere. Quid csl? Ilnc solum me csse putas quod
gini. nisi queni adjnverit gralia , id csl panis qni de libi apparco, noli sic credere : boc esl, Noli me lan-

cadn descendit. Legis eiiim plcniludo, compendia ul gcre; nondum eiiim uscendi ad Patrcm ; tilii non
ait Apostolus, cliaritas est (ld. xui, 10) : charilas non ascendi, nam indcnunquam recessi. In terra non tau-
iiiiiiiini , sod Dei ; charitas non lerrse, non coeli, sed gobat stantem, quomodo tangerct ad Palrem ascco-
cjus qui fecil coeliun et lorram. Unde ista charitas lio- dcnlcm? Sic tamen, sic sc tangi voluil : sic langiliir

niinil Ipsum aiidiainus : Cltarilas , inquit, Dei diffusa ab eis a quibns bme langilur, asccndens ad Patrem,
est i» cordibus noslris per Spiritum sanctuin qui dalus manens cum Patrc, xqualis Palri.
est nobis (ld. v, 5). Dalurus ergo Dominus Spiiilum 4. lnde ct liic si advci tis, Nemo venil ad me , nisi

sancluin, dixil se paneni qui de cGttlu descendil, lior- fiiiem Palcrattraxerit. iNoli te cngitare inviltim iralii '
:

lans ut crcdamus in cum. Credere onim iu ouin, lioc irabiiiir animus el amore. Nec tiinere debemus ne ab
est manducarc pancm vivum. Qui credit, manducat bominibus qui verba perpendunt, el a rebus maxiine
invisibiliier saginatur, quia invisibililer renascitur. divinis inlelligendis longe remoti sunt, in lioc Sori-

Infans ir.tus est, novus intus esl : ubi novcUatur, ibi piurarum sanclarum cvangelico verbo forsilan rcprc-
satialur. hendamur, et dir alur nobis, Quomodo voluntate cro-

2. Qnid ergo talibus muinmrantilius respondit Je- do, si tralior? Tgo dioo : parum est volnntate, ciiam
sns? Nvlile murmurare ad invicem. Tanqiiam dioons, voluptate trahcris. Quid ost trahi voluptate? Delectare
Soin qnare non esinialis, ot istum pancm uon intelli- in Doniino, el dabit libi pclitiones cordis tui (Psul. XXXVI,

galis ncque quxralis. Nolile murinurare ad iuvicem : i ). Kst qui dain volupts' oordis, cui panis dulois cst
nemo polest venireud me, nisi Puler qui misit me, tra- ille cceleslis. Pnrrosl pnetx dieere liccil, iTraliil sua
xerit eiim. M.igna gralix coninieinlatio ! Nemo venit i quemque voluptas i (Virg. Eclog.i); non nocossi-

nisi traclus. Quoin liabat el quem non trabal, quare tas, sod volupias; non obligaiio, sod deteciatio :

illuni trabat el illum non Irahal, noli velle judicare, quanto fortius nns dicere debemus trahi lioiiiinein ad
si iioii viscrrare. Semel accipe, et inlellige : nondiun Cliristum, qui deloclatur veritate, delcctatur bcaiitii-

\ lialioris
1
? ora ut trabaris. Quid liio dicimus, lialrcs? dinc , deleclatur juslilia , dclectalur sempiterna vila ,

Si irahiiniir ad Cbrisluin, cigo inviti creiliiiius; ergo quod lotiim Christus cst? An vero habenl corporfe
violentia adbibelur, non voluntas cxcitatur. Intrare sensus volnptates sua-, ct animiis deserilur a volupia-

quisquam ecclcsiani potest nolcns, accodero ad allare tibus suis? Si aniiniis non habet voluptales suas, unds
potesl nolens, acoipere Sacram< ulum polest nolens :
dicilur, Filii autem kominum, sub leqnrine alanun tna-
credcrc non potesl nisi volons. Si corpore croderctur, rum sperabunt : inebriabiiiitnr ab ubertate domus tatv, et

lieret in nolentibus : scd non cnrpnrc credilur. Apo- torrente volttptalis lutv polabis eos ;
quoniam apud tc cst

stoliun audi : Corde creditur ad juslitiam. V.l quid se- fons vittv, el in lumine tuo videbimus liuncn ( 1'sal. xxx v,
quilnr? Ore nutem confessio fil ad saliilem (Id. x, i0). 8-10)? Da amanlem , ct sentil quod dico. Da desidc-
De radioe cordis surgit isla conlessio. Aliquando nu- raiitoin, da esurienlcm
!
, da in isia solitudine porogri-
s
dis confitentem, cl nescis credentem . Sed nec debes nantcm alque sitientem, ct fonlein xterme palri.e su-

vocare confiteiitoin, quom judicas non credentem. spiraiitem : da lalem, et soil quid dicam. Si autein frigido

Iloc csl eniin confileri, diccrc quod habes in conlo loquor, noscitquid loquor. Tales crant isli qui invicoin

si aulcm aliud in corde babcs , aliud dicis ; loqueris , murmurabant. Pater, inquil, quem traxerit, venit ad me.

non conlitoris. Cum ergo in (.hrislum corde credalur, 5. Quid cst aulcm, Paler quem traxeril ; enui ipse

quod neino ulique facil invilus, qui autem Irabitur, Cbristus trahat? Quare voluil dicere, Pater quem tra-
tauqiiam inviius cogi vidotnr; quomodo isam solvi-
Mss. plures SeUle cogitarc inviliim trald imtlum.
1 :

1
Iihii, non tralteris. viss., nondum tralteris. Plorique Mss., da ferventem. Pauloque posl omnes,
»

' mii i'.'id. et F.r. adiliini, tocat conftteniem, ct nescit crc- omisso, nescit, liabent ita fi aulcm frigtdo toquor, quid :

itl-IUl ill. loquor .*

J009 TiUCTATUS XXVI. CAPUT VI. 1010
xerit? Si trahendi sumus, ab illo Irahamur cui dic.it qui intus est, quid dico, aut quid loqunr ? Exlorinr
quxdam qua: diligil, Post odoretn unguenlorum tuorum cultor arboris, inlerior est Croator. Qni planlat cl
,-urremus (Cant. i, 5). Sed quid inlelligi voluit, advcr- qui -i'gal, extrinsecus operalur : lioc facimns nos.
lamus, fralres, el quantum possumus capiamus. Tra- Scd neque qui planla> eit alujxtid , neque qui rigol ; sed
liit Paterad Filium eos qui proplerea credunt in Filium, qui incrcmenlum upi Deus (I Cor. iii , 7) : boc e.sl,

qnia eum cogit.inl Palrem habere Deum : Deus enim Erunl omnes docibiles bei. Qui, omnes? Omnisquiatt-
Patcr icqualem sibi gcnuit Filium : ut qui cngitat, al- divil a Patre et didicil , veuit ad me. Videle quomoilo
que in fide sua sentit et ruminat sequatem esse Palri traliit Paicr : docendo deleclat , non neccssitalem
eum in quem credidil, ipsum trahit P;iler ad Filiiim. iniponendo. Ecce quomodo traliil. Erunt omnes doci-
Arius credidit creaturam, non cum traxit Patcr; quia biles Dei : traliere Dei est. Omnis qui audivil a PUre
non considerat Patrem, qui Filium non credit aequa ct didicil, vcnit ad mc : trahcre Dei est.
lem. Quid dicis, o Ari? quid, hairetice, loqueris? quid r 8. Quid igitur , fralres ? Si nmnis qui audivit a Pa-
esl Clirislus? Non, inquit, Deus verus; sed quem lecit trc el didicit , ipse venit ad Christum , Chrisliis nibil

Deus verus. Non le traxil Patcr; non enim inlellexi- bicdocuil? Quid quod Patrem magistrum homines
sli Patrem, cujus Filium negas : aliud cngitas, non est non viderunt Filium vidcrunt? Filius dicebat, sed
,

ipse Filius; nec a Patre iraheris, necad Filium irabe- Pater docebat. Ego cum homo sim ,
qiicm doceo ?

ris : aliud esl enim Filius, aliud quod tu dicis. Photi- qucm, fralres, nisi cum qui audivit , verbuni nieiun ?

nus dixit :Homo solum est Chrislus, non est ct Deus. Si ego cum homo sim , illum doceo qui audil vcrbiim
Qui sic credit, non Paier eum traxit. Qucm Paler meum ; illiim docet et Pater, qui audil Verhiim ejus :

traxit, Tu es, inquil, Cliristus Eilius Dei vivi. Non sic- si illum docet Paier qui andit Verbum ejus quaire ;

nl prophela, non sicut Joannes, nr,n sicut aiiquis ma- quid sit Chrislus , et invenics Verbum cjus ln prin- :

gnus juslus ; sed sieut unicus, sicut aequalis, tu es cipio erat Verbum. Non, In piincipio fecil Dcus Ver-
Clirislus Eilius Dei vivi. Vide quia traclus esl, el a Pa- bum ;
quomodo, In principio fccit Deus ccelum el ter-

tre traclus est. Beatus es Simon Bar-Jona ,

quia non ram (Cen. i,I) : ecce quia non est creatura. Disce
tibi revelavil caro cl sanguis, sed Patcr meus qui in ccclis trahi ad Filiiun a Patre ; doceat tc Paler , atidi Vcr-
esl (Mattlt. xvi, 16, 17). Ista revelatio, ipsa csl allra- bum ejus. Quod Verbum ejus, inquis, audio ? In piin-
ctio. Ranium viridem ostendis ovi, et trahis illam. cipio erat Verbum ; non facluni est, sed crat : Et Ver-
Nuces puero demonstrantur, et trahitur : et qun cur- bum crat apud Dcum, el Dejis erat Verbum. Quomodo
rit ' traliilur, ainando Irahitur, sine Lcsione corporis homines in carne constiluti audiant tale Verbum ?
trahitur, cordis vinculo trahitur. Si ergo ista qua> in- Quia Verbum caro faclum cst , et liabitavit in uobi»
ter delieias et voluptates terrenas revelantur amanii- (Joan. i,I,Ii).
bus, trahunt ;
quoniam verum esl, i Trahit sua quera- 9. Exponit hoc et ipse, et osiendil nobis quid dixc-
que voluptas; » non trabit revelatus Christiisa Paire? rit , Q«i audivil a Patre el dldicil, venit ad me. Con-
Quid enim forlius desiderat anima quam veritatem ? tinuo siihjecil quod cogitare posscmus ; iVon quia /*«-
Quo avidas lauces habere debet, unde optarc ut sa- frein vidit quisquam , nisi is qui esl a Deo , liic vidit
iuim sit inlus palalum vera judicandi, nisi ul mandu- Patrem. Quid esl quod ait? Ego vidi Palrem , vos
cet et bibat sapienliam , jusliliam, veritaiem, anerni- non vidistis Pairem et tamen non veniiis ad mc, ;

talem ? nisi trahamini a Palre. Quid est autem vos Irahi a

6. Ubi aulem hoc? Ibi mclius, verius ibi, plenius Patre, nisi discere a Patre? quid esl discere a Paire,
ibi. Nam hic facilius possumus csurire, et hoc si ho- nisi audire a Pairc? quid est audire a Palrc , nisi
nam spcm babemus, quani satiari : Beati enim , in- audire Verbum Patris, id cst me ? Ne lorte ergo cum
quit, qui esuriunl el sitiunl justitiam, sed bic ; quoniam dico vobis , Omnis qui audivit a Patie el didicil, diea-
saturabuntur (ld. v, C), sed ibi. Ideo cum dixisscl, tisapud vos, Sed mmquam vidimus Patrem ; quomodo
iVeiuo venit ad me, nisi Patcr qui misil me, traxerit eum, discere poliiiniusa Patre? a meipso audile : ISoii qtiia
quid subjecit? Et ego resuscitabo eum in novissimodie. Patrem vidit qtiisqtiam, sed qui esl a Deo , Itic vidil
Ileddo quod amat, reddo quod sperat
illi videbit : Patiem. Ego novi Palrem, ab illo sum : sed quoniodo
quod adhuc non videndo eredidil niandiicabit qund ; verbiim ab illo cujus est verbum ; non quod sonat
esurit, saturabilur eo quod siiit. Ubi? In resurrectione et transit , sed quod manel cum diccnte , ct trahit
niortuoruin, quia ego resuscitabo eitm in novissimo die. aiulienlem.
7. Scriplum esl enim in Proplietis , Et crunt omnes 10. Admoneat quod sequitnr : Amen , amen dico
docibiles Dei. Quare hoc dixi , o Judxi ? Paler vos vobis. qui crcdil in tne, liabel vilam anernam. Hevelai,-
non docuil ; quomodo polestis me agnoscere ? Omnes se voluit quid nam compendio dicerc polml,
csset :

rcgni illius homines docibiles I'ei erunt , non ab ho- Qui credil babet mc. Ipse cnim Chrislus verus
in nie,

miiiibuaaudicnl. Et si ab hominibus audiunt , laiuen Deus esl et vita ailema. Qui crgo credit in nie, in-
quod intclligunl , inlus datur , inliis coruscat , intus qiiil, it in me ; el qui it in me , habet me '. Qu:d esl
revilatur. Quid faciunt bomines forinsecusannuntian- autem baberc me? Ilabere vilam ajlernain. Viia
tes? quid facio egn modocum loquor ? Strepitum ver- 1
Vindocinensis Ms., rieit in me, et qui vivit in mc. At aiii.
boruin ingero auribus vesiris. Nisi crgo revclct illc nad. et Er, larent bac sententia yui credil iu me, viquit, it :

in me ; el qui it in mc, habct me ; qu;e tanien exalal in

1
Abquot Mss., Et quod ciinil. caileris codicibus.
Sanct. August. III.
(Cinquantc-unc.J
 liill i.N JOANNIS EVANGELIUM, S. AUCUSTINI mi
a-terna inorlem assuinpsil . viia alerna niori voluil rum', idcst, mali patrcs malorum , infldeles paire»
suo accopil a le ubi niorcreiui inlidcliuni iniirmuratores paires murmuralorum.
scii de luo, iioii ile : , ,

pro le. Al> liominilius enim carnem assumpsil , fcd Nam de nulla re inagis Dominum offendisse ille popuius
nou inore hominum. Nam Patrein liabcns in ccelo, diclus e»t, quam contra Deum murmurando. Ideo ei
mairem elegil in lerra : ei illic naius siue malre, ct Dominus cos volcns oslenderc lalium lilios, binc ad

bic sine Patrc. Assumpsil crgo viia moi tem, ut vita eos ccepit : Qaid murmuratisin invicem, murmurato-
ncciderel nioricm. Nam qui in me credit , inquit , ha- res, Jiln murinuralortim? Palres veslri manna man-
bt-i biimn aternam : non qued patet , sed quod latet. ducaverunt , et moriui sunt : non quia malum erat
Viia cnim aJterna Verbum : in principio erat apud Deum, manna, sed quia imile manducaverunt.
el Deus erat Vcrbum et vila eral lux hominum (Ibid. 12. llic esl pnnis qui de coelo dcscendit. Hunc pa-
2, 4). Ipse viia ajlcrna, dedil elcarni susccptu
viiam nem significa\it nianna , bunc panem significavii

xternam. Mori venit, sc.l die lcriio resurrexil. Inier allare Dei *. Sacramcnla illa fucrunt : in signis di-
-
Verbiim suscipiens , et carncin resurgenlem , mors versa sunt, in re qu:c significalur paria sunl. Apo-
niedia consumpia esl. Slolum audi : A'o/o enimvos, inquit, ignorare, (ratres,

II. Egosum, inquil, panisvitcv. Et unde illi supcr- quia patres nostri omnes sub nube fuerunl, el omnes
hiebanl? Putrcs vestri , inquit, manducaverunl in de- mare transierunt , el omnes in Moijsen 3
baplizati stint

serto numna, et mortui sunl. Quid cst unde supeibilis? in nube et in mari , et omnes eamdem escam spiritua-

Manducaverunl manna , et mortui suut. Quare mandu- lem mandv.cuveiunt. Spirilualem ulique eamdem ; nam
caverunl , el morltii suut ? Quia quod videbant , crc- corporalem alleram ,
quia illi m.iniia , nos aliud ;

dcbant : quod uon videbant, non intelligebant. ldeo spiriltialem veto , quam nos. Sed patres nostri , non
pntrcs vcstri, qnia similcs cstis illoruni '. Nam quan- palrcs illorum : quibus nos similes sumus, non qui-
nmrlcm istam
tuin perlinel, fiatrcs mci, ad visibilem bus i K i similos fuerunt. Et adjnngit : Et omncs eum-

cl corporalem, numquid nos non morimur qui man- dem potum spiritualan biberunl. Aliud illi , aliud nos;

dncamus pancm de cado descendcntcm? Sic sunt sed specie visibili, quod tanien hoc idom significaret
k
inorlui el illi ,
quem.dmodum nos sumtis moriluri viilute spiriluali . Qtiomodo euim eumdem potum?
qiianlum aliinel , Dt dixi , ad mortem bujus cnrporis Bibebanl, inquit, de spiriluali sequenle pclra : pclra

visihilcm alque carnaieni. Quanlum autein perlinet autem eral Christus (I Cor. x , 1-4). Inde panis , indo

ad illam morlem, de qna lcrrel Dominus, qua mor- potns. Petra Cltristus in signo , verus Chrislus in

tui suni paircs isiorum ; manducavil ii.anna el

Moyses, Verbo et in carnc. Et quomodo biberunt? Percussa

niaiidueavit nianna el Aaion ,

manducavit manna ct est petra de virga bis [Wum. xx , II) : geinina per-

Iiiinecs , manducaverunt ibi ir.iilti qui Domiuo pla- ctissio , duo ligna crueis significat, flic est ergo panis
Quare? Quia visibilem de cailo descciidens vl si quis manducaverit ex ipso
cuerunl, ct morlui non siinl. ,

cibuni spirilualiier iniellcxenmi, spirilualiler esurie- non moriatur. Scd quod porlinet ad viitulcm Sacra-

runt, spiritualiier guslaverunt , ut spiiilualiter satia- menii, non quod peiiinct ad visibile Sacramcnlum :

rcnlur. Nam ct nos bodie accipimus visibilem eibum : qui maudticat iutus, non foris ;
qui mauducal in cordo,

• scd aliud cst S.icrametitum, aliud virtus Sacramenti. non qui premil dente.
Quain mulii de aliari accipiiml el moriuntiir, et acci- 13. Ego sum panis vivus, qui de cmio descendi. Idco

piendo moriunlur? l'nde dicit Apostolus, Judicium vivus ,

quia dc coelo descendi. De cce!o descendit cl

sibi munducat el bibit (I Cor. xi , 29), Non enim buc- inanna : sed nianna uinlira eral , isle verilas esl. Si

cclla Dorainica venenum fuit Judic *. Et lamen accc- quis manducaverit ex hoc pane , vivet in mternum : el

pil, ct cum accepil , in cum inimicus intravit : non punis qucm ego dabo, curomea esl pro mnndi vita. Iloe

qtiia malum acccpit , sed qttia bonum malc m.ilus quando caperel caro ,
quod dixil pancm , carnem?
accepit. Vidcte ergo, fialres, panem ccelcslcm spiri- Vocatur caro ,
quod non capit caro : el ideo niagis

lualiler manducale, iniiocenliam ad aliarc apporlale. noti capit caro, quia vocatur caro. lloc enini cxhor-

Teccata ctsi sunt quolidiana, vel non sint niorliiera. i ticrunt , hoc ad se mtilttun csse dixeruul , hoc non
pulaverunt. Caro meaest, inquit, pro mundi
Anletpiam ad allare accedalis, altendile quid dicalis : posse fieri

/>imil(e nobis debita nostra, sicut el nos dimillimus de- vila. Norun t lideles eorpus Cbrisli, si corpus Christi
(Matlh.u, 12). Dimillis dimilletur esse non negliganl. Fiant corpus Chrisli , si vo-
biloribus noslris ,

libi : scctirus accede ,

panis esi, non venenum. Sed I
liiut vivere de Spiiilu Chrisii. De spirilu Christi

nam si non dimillis menliris et iinii vivil, nisi corptis Cbristi ". Inielligiie fra-
vide si dimillis : , , ,

ei nienliris, qtiein non fallis. Mentiri Deo potes, Denm 1

Fr. Lu?d. vcn. el I ov. pro, autem, ferunl, eigo. M.
faltcre non polcs. Novit ille quid agat *. Intus tc vi- Mss. plerique, siiiniliait aitare Dei.
ijJiii, pcr n.oysen. Aliquot Mss., i;i moijsc. Alii pleriqne
'

del, inlus tc exantinat, intus inspicit , inlus judieal,

in sioysen , juxla gr,ccum, eis ti>n lliusen : id esi, rlirjso-
inius aut damnat, aut coroma. Palres autem isto- sIimiio iiitiTprrte, tharresunlcs lii HOUtti si -ilteel Mmsi li-
dentes Israeliuc, suh aube el er mare iter ingressi su il, |

1
nic in deccm Mss. addilur, el btfidtlium filiorum infide- ipso rxeunle ae sic uos, qui in liirisiiiin credcntes lM| n-
;
|

les puires. zaiiuir pnesignarunl.

> --ic Bad. Am. et onincs Mss. At F.r. et I ov., :\own hn - sie i.r. Lngd. et ven., sed specie visib.li quidan bsucn
•elta vonuniea venetuan ftdt Jiiaiv
'.'
vnto siqra, nact. i'<, hoc iJan signiftcante virtule sviiilituti. M.
). 15. •oiiiiies M>o., de spiii/u Cltristi m>n viset, uisi si! t

aliis ei Mss. ( hristu

• Kr. ot Ij v., ngax : rcfragantihns editis
 1613 TIUCTATUS XXVI. CAPUT VI. lG!i
ires mei ,
quid dixerim. Ilomocs, et spiritnm ha- sumpserint moriantur. In lioc vero cibo cl potu, idesl
bes , ei corpus habes. S|iiritum ilico quae anima vo- corpore el sanguine Domini, non ita cst. Nam et qui
caiur, qua constat quod homo es : conslas enim ex eam non sumit, non habct vilam cam sumil,
: et qui
anima et corpore. Habes itaque spirilum invisibilem, habet vitam, ct lianc miqiie selernam. Hnnc ilaque
corpus visibilc. Dic mihi quid ex quo vivat : spiritus cibum ei poinm socieiatem vult intelligi corporis et
tuus vivit ex corpore tuo , an corpus tuum ex spirilu membroriim siiorum, quod cst sancia Ecclcsia ji
luo? Uespondet onmis qui vivit : qui atitem hoc non prardcstinalis ct vocatis, et justificaiis , ct glorificatis

potest responderc , nescio si vivit : quid respondet sanciis, el (idelibus ejus. Quorum primnm jam faeliur.

omnisqui \ ivil ? Corpus iilique meiim vivit de spirilu est, id est, pradeslinatio : secundum et icrtium fa-
meo. \is ergo et tu viverede Spiritu Christi? In cor- cium est, et lit, et fiel, id est, vocatio et juslificaiio :

pore cslo Chri-li. Numquid enim corpus meum vivil quartum vero ntinc in spe est , in re autem fiiiurum
de spiritu luo? Meum vivil de spiritu meo, et luum est , id esi , glorificaiio. Hujus rei Sacramentum id
,

de luo. Non poiest vivere corpus Christi , nisi de est, unitatis corporis cl sanguinis Christi alicubi quo-
Spiritu Christi. Inde est quod cxponens nobis apo- tidie, alicubi certis inlervallis dierum in dominica
slolus Paulus liunc panem, Jlniu panis , inquit, unv.m mensa praparatur, et de mensa dominica sumitur;
corpus mulii sumus (I Cor. x, 17). Sacramenlum quibusdam ad vitam, quibusdam ad exitium res vero :

pietatis ! o signum unitaiis! o vinculum cliaritatis! ipsa cujus sacramcnlum est, onmi liomini ad vitam,
Qui vult vivere , habct ubi vival, habel unde vivat. nulli ad exitimn, quicumque ejus parliceps fuerit.
Accedat, credat, '
; incorporeiur, ut vivificetur. Non 16. Ne aiilem piitarcni sic iu isto cibo ct potu pro-
abhorcat a compage membrorum, non sit putre mem- mitti vitam aulernaim, ut qui eam sumercnl, jam nec
brum quod nsecari mereatur , non sit dislorttim de corpore moierentar; liuic cogilationi dignatus est
quo erubcscatur : sit pulchrum, sit aptum, sit sanum; occurrcre. Nam cum dixissel ,
Qui manducal meam
hsreat corpori , vivat Deo de Dco : nunc laborct in camein , ct bibil ineum sanguinem , liubet vitam wler-
terra, utpostea regnel in coelo. nam; conlinuo subjecit, El ego resuscilabo eum in
14. Litigabanl ergo Judaii ad invicem, dicentes : novissimo die. Ut babeat inlcrim secundum spiriliim
Quoinodo potcsl hic carnem suam nobis dare ad mandu- vilanireternaiii in rcqui", quae sanctoriim spirilus sus-

candum? Liligabant ulique ad inviccm quoniam pa- , cipit : quod autcm acl corpus atlinct, ncc ejus vita
nem concordia; non intelligehant nec snmere volc- , a'terna fraudelur, sed in resurrcctione mortuorum
bant nam qui manducant lalem panem non liliaant
: , novissimo die.
adinviccm; quoniam unus panis , unum corpus multi I". Curo enim mea , inquil , vere est cibus, ct sanguii
sumus. Et per hunc facit Deus unius modi habitare in meus vere esl potus. Cum enim ciho
et potu id appe-

domo (Psal. lxvii, 7). tanl lio:nines, ul non esuriant, nequj siiiant;hoc
15. Quod autem ad invicem litiganles qua2runt, vcraciter non praslal nisi iste cibus et potus qni eos
,

quomodo possit Dominus carnem suam dareadman- a quibus siuniiur, immorlales et incoiruplibilcs facil ',

ducandiim , non slatim audiunl : sed adliuc eis dici- id estsocielas ipsa sanctorum , ubi pax crit et uniias
tur, Amen, ainen dico vobis, nisi manducaveritis carnem plena atque perfccla. Propterea quippe, sicut etiam
Filii hominis , et biberitis ejus sanguinem , non liabebi- ante nos lioc inlellexerunl homines Dci , Doininu.s
lis vitam in vobis. Quomodo quidcm cdatur, el quis- noster Jesus Christus corpus ct sanguincm simm iu
nam modus manducandi islum panem, ignoraiis;
sit eisrebuscommendavil, quae ad iiiium aliquid redigun-
verumlamen nisi munducaverilis carncm Filii liomi- lur ex mullis. Namque aliud in unuiii ex multis granis

uis, el biberilis ejus sangiiinem, non liabebilis vitam coniit : aliud in unum ex mullis acinis confluit (n).
in vobis. Haec non uliquc cadaveribus, sed vivcnli- 18. Denique jam exponit quomodo
id fiat quod Io-

bns Ioquebatur. Unde , ne islam vitam intelligentes quilur, et quid manducare corpusejus, et sangui-
sit

et dc hac re liiigareul, sccutus adjunxtl, Qui man- nem bibere. Qui manducat carnein meam, et bibit
ducal meam carnem, el bibit meum sanguincm, liabet meum sanguinem , in me manel , el ego in illo. Hoc est
titam aternam. Hanc ergo non habel, qni islum panem crgo manducare illam escam , et illum bibere potum,
non manducat, nec istum sanguinem bibit : nam tcmpo- in Clirislo manerc, el illuin manenlem in se liaberc.
ralem viiam sine illo habcre bomines possunt, octemam Ac per hoc qui non manet inCbrislo, ct in quo non
vero omnino non possunt. Qui ergo non manducat manet Cbristiis, procul dubio nec manducal [spiritua-
ejus carnem, nec hibit cjus sanguinem, non babet in liler] carnem ejus , ncc bibit ejus sanguinem flicct
,

se vitam : et qui manducat ejus carncm, et hibit ejus carnaliter ct visibiliier premat dentibus Sacraincnluin
sanguincm , babel vitam. Ad utriimque autcm re- corporis et sanguinis Clirisli ] sed magis (anUe rei
:

spondet quod dixit, ceternam. Non ila e.st in hac esca, Sacramenlum ad jndicium sibi manducai ct bibit,
quam sustcntanda; hujus lcmporalis vitas causa sumi- quia immundus pra;siimpsit ad Christi accedcre Sa-
mus. Nam qui cam non sumpserit, non vivet : nec la- cramcnta ,
qune aliquis non digne sumit , nisi i|iii
men qui eam sumpscrit, vivel. Ficri cnim potest ut se- mundus est; dc quibus dicitur, Bcati mundo corde
i;io, ve! morho, vel aliquo casu, pluriini et qui eam
' Mss., faciat.
1
Mss. ueceui , credat, cival in nco, de Deo; mcorpoiC' I.H) ila cyprianus ad C;ccilium, cpist. 63, et ad Masnum.
'
tur, ctc. epist. 76.
1CI5 1N JOANNIS EVANGELIUM. S. AUCUSTINI ir.ic

quoniam Deum tid&utu (Matth. v, 8).

ipsi ' prislinnm conscquuntur, audiviinus. Ilinc senno de-
19. Sicut, inquil, misil me viccns Paler, el ego vivo bclnr auribus ct nicntibus vcslris , cl hodicrno diei
propter Patrem ; et qni manduail me ct ipse vivct pro- , non imporlonus est : est enim de corpore Domini,
pter mc. Non ail Sicui mandoeo Palrein, ci ego vivn : qnod dicebal sc darc ad inanducandtiui proptcr ;eler-

propier Pairem; ct qui manducaime, et ipse vivct nam vilam. Exposuit aiilcin nioduiii allrilmtionis hu-

propler me. Non enim Filius participatione Palris fil juj el doni sui, qnnmodo daretcarnem suam mandu-
mclior, qui esi nalus a qualis ; sictit participatione Fi- care, dicens, Qui manducat carnem meam , et bibit

lii pcr umtalem corporis cjus ct sanguinis, quod illa sanguincni ineuin, in me manet, et ego in itlo (Joan. VI,
2
manducatiu poLitioque significat, nos eflicimur me- 57). Sigiiiiin quia manducavil ct bibil hoc cst, si ma-
liorcs. Vivimus crgo nos propter ipsum, mamlucan- nct ct manctur, si babitat et inhahitatnr, si Inerct ul

teseum; id cst , ipsum accipicntes xternatn vilam, n m dcseralur '. Ilicergo nos docuit cl adnioimil
quain non liabebamus e\ noliis : vivit auiem ip-e pro- myslicis verbis , ut simus in cjus corporc sub ipso

picr Patrem , missus ab co; quia seiiiciipsiiin csina- capile in mcmbris ejus , edcntes carncin cjus , non
nivii , factus obedicns usqne ad mortem cnicis [Phi- relinquenies unilatem cjus. Sed qui aderant plures
lipp.lt, 8). Si cnim sccunduiu id accipimus, Vfoo non intclligendo scandalizati sunt : non enim cogita-
propter Palrem, quod alibi ait, Patcr major me cst bant haec audicndo , nisi carnein , quod ipsi eranl.

(Jonn. xiv, 28) ; sicul ct nos viviinus prnplcr ipsnin, Apostolus autem dicit, cl vcruin dicil, Sapere secun-
qui iii j r csl nobis : hoc cx co quod missuscsl, fa- dum carnein, mors esl (Rom. vm , 0). Carncm suani

ctuiii esi. Missio quippe cjus exinanilio suiinetipsius dat nobis Dominus nwnducare , cl sapere secundmn

est, cl formx servilis acce, lio : quod rcctc inielligi- carnem inors esl ; cuni de carnc sua dicat ,
quia ibi cst

tnr, servata ciinm Filii cuin Patre aequalilate natiir.e. vita xterua. Ergo nec carnem debcmus sapcre secun-
Major cnini cst Pater homine filio, sed xqiialem Iri- dum c.irnem , sicut in bis verbis :

bet Deum Filimn : cum idelll ipse sit ct Deus cl lioino. 2. Mulli itaquc audientes ; non ex inimicis , sed ex

Dei Filius ct hominis filius , unus Chrisms Jcsus. In diciputil cjus, dixerunl : Durus esl liic serino ; quis po-

quam seiiiciiiiain si rccic accipiiintur h;cc verba , iia tcsl eum audire ? Si discipuli duriim liabucrunl istum

dixit , Sicut me misit vivens Patcr, et eqo vivo proptcr sermonem, quid inimici ? Et tnmen sic oportebat ut

Pulrcm ; ct qui manducat me, ct ipse vivet proplcr me : diccrelur ,

quod non ab omnibus inlclligcretiir. Sc-

ac si diccrct, Ul ego vivam propicr Patrem ,

id cst, crelum Dei inlentos debel facere , non adversos. Isli

ad illuni lanquam majorem refcram vilam nieam, cxi- autcm cilo dcfecerunt , talia loquentc Domino Jesu :

nanitio inea fecit, in qiia me misit; ut autcin quisqne non crediderunt aliquid magnum diccntcm , et verbis
viv.it proptcr mc, parlicipalio facit qua manducal nic. illis aliquam gratiam cooperientem; sed prout voluc-

Ego ilaqne Innniliatus vivo propler Palrem, ille ere- iunl ila inicllcxcrunl, et more homiuum, quia polciat
ctusvivil proplcr nie. Si aulcm ila diclum esl, Vico Jcsus, aul hoc disponebat Jesus, carnem quia indii-
propler Patrem, quia ipse de illo, non ille dc ipso lum ciat Vcibum, vcluti concisain distribuere cre-

esl; sine delrimenlo a?qualitaiis diclom est. Nec la- dcntibus iu sc. Durus esl, iiiquiunt , hic sermo ; quis

men dicendo et aui manducat me et ipsc vivct pro-

, , polesl eum audire ?

ptcr me, eanidcin suam ct nosiram xqualilaiem signi- 5. Sciens nutem Jesus apud semetipsum quia mur-

licavil; scd graliani inediaturis ostendit. murarenl de eo discivuli ejus. Sic cnim apud sc ist.i

20. Uic esl panis qui de ccclo descendil : ul illuiii dixcrunt, ut ab illo non audirenlur ; scd ille i|ui eos

manducando vivamus ,
quia aelernam vitam ex nobis noverat in seipsis, audiens apud semetipsiim, respon-
\iabcre iiiin possumus. Xon sicul , inquit, inanducave- dit , el ail , Hoc vos scundutizat : quia dixi, Cariicm

tuiiI palrcs vcstri maniia , et ntortui sunl : qui mandu- incam do vobis niaiiducare , et sanguinem meum bi-

cal liuuc panem, vivet in wternum. Quod ergo illi mor- berc, boc vos ncnipc scandalizat. Si crgo videritis Fi-

lui sunt , ita vuU inlclligi , ut non vivant in alernuin. iutm Iwminis ascendentent ubi erul prius ? Quid cst hoc !

Nam lemporaliler et hi profeclo morientur, qui Cbri- Ilinc solvit quod illos inoveral? liinc apciuil undo

scd viviint in scternum quia Chri- fiieraiil scaiidalizati l llinc planc, si inlclligcrenl. 111/
slum niandiicant : ,

stus est vita acterna. cniin piilabanl eum crogaturum corpus suuin; ille

aiitem dixitse asceiisurum in ceeluin, utique intcgruin.

TRACTATUS XXVII.
Cum vidcritis Fitium Iwminis ascendeiitcm ubi crul
Ab eoqnod scriplum est, Hx'C dixit in synagoga doccns
sabbato in Capharnaum; usque ud id, lllc enim prius ; cerlc vcl timc videbilis quia non eo inodo quo
tradiliirus eral enm, cum esset unus ex duodecim. putalis, erogal corpus sumn ; cerle vcl lunc inlcllige-
Lap. vi, > 60-72.
quia gralia cjus non consiiiuilur morsibus.
.
tis
1. Verba Domini cx Evangclio, qux scrmonem
4. El ait : Spiritus esl qui vivificat, caro non prodes'

•
sic qnidam; ai Mss. nostri onmes iiahent toe mo-
i'(liii quidquam. Iloc antcipiain cxpoiiamus, ut Dominusdo.
<lo: Kecvvmaucut caxnm ejus, uec bibit ejut sangwnem, quod
nal , illud non ncgiigentcr praHereundum cst
rci sacramentum ad jutticium siti manducel
,
eiuumi lanta:
et bibat. sicut, inquit. imsii me vivcni rater, cu-., carentqne ait, Si ergo vidcritis Fitium lioniinis asccndenlem ubi
f eriiis cseteris, quaebic ansulis conrbidunmr ; quaa
verba
cral prius ? Filius enini liomiius Chrislus, ci virgine
nullo i-ii.nn <• suis >k>. contineri lestantur Lovanienses :

Babenttr ipsa i.i Beda et Alcuini Comnenuiriis suj«r Maiia. Ergo lilius hominis bic riepil i ssc in lerra, ubi
loannem. 1
Er. legit, el non descretur. U.
« ln oumibus fcre Sbs., hoj ejjicit.
 »ol7 TKACTATUS X XVII. CAPUT VI.
m&
tarnem assumpsH cx lerra. Uiule prophelice dictum n:;m suum. Spiritus ergo est qni vivificat, caro aulcin

erat, Veriias de terra orta est (Psalm. lxxxiv, 12). Quid non prodest quidquam : siculilli intellexerunt carncni,

sibi ergn vull qimd ail , Cum videritis Filhim Iwminis non sic ego do ad manducandum carnem meam.
atcendentem ubi erat prius? Nulla enim csset qnxstio C. Proinde, Verba, inquit, qucc ego loculus sum vo-
Si videritis Filium Dei ascendcntcm ubi
si ila dixisset, bis, spirilus el vila est. Diximus cnim, fiatres, hoc Do-
erat prius ? cum vero Filium liominis dixit aseen<!cn- minum commendasse iu mandiicaiione carnis suas et
lem ubi cral prius, uuniquid Filius liominis in calo poiatione sanguinis sui, ut in illo maneamtis, et ipso
cral prius, qnando in tcrra cssc cocpil? Ilic quiilcm in nobis. Mancmusauiem
cum sumiis membra in illo,

dixit, nbicral pritts, quasi luiic non ibi esset qiiamlo cjus manei autem ipsc in nobi,,cum siiinus
:
tem-
lirec loquebatur. Alio aulem locoait, Nemo aseendit plum cjus. Ut autem siimis mcmbra cjus, unitas
nos
in ctrlum, nisi qui de ctrlo desccndil, Filius liominis, qui compaginat. Ut compagincl unitas, qux facil nisi cha-
tst in coslo (Joan. 111, 13) : non dixil, eral, sed, Filius, ritas? Et charitas Dei unde? Apostoltuii interroga :

inquil, hominis qui esl in cwlo. In lerra loqucbaiur, et Cliaritas, inqiiil, Dci diffttsa est in cordibus
nostris per
iu calo se csse diccbat. El non iia dixit : Nemo ascen- Spiritum sanclum qui dalus est nobis (Rom. v, 5). Er"o
dit in coeliim, nisi qui de coelo descendit, Filius Dci, Spiritus est qui vivifical spiritus enim
: facil viva mem-
qui csl in coelo. Quo pertinet, nisi ut inlclligaraus, bra. Nec viva inembra spiriius facit, nisi quse in
cor-
quod ctiain prisiino sermone commendavi Cliarilali pore quod vegelat ipse spiritus, invcneiit. Nam spi-
vcstrrc, unam personam csse Cliristum Deiiin et bo- ritus qui est in le, o homo, quo conslas ui iiomo sis,
iniriem, non duas; ne fnles nostr.i non sil Trinitas, numquid vivilicat membrum quod separatum iuvcnc-
sed quatcrnitas? Cbrislus ergo unus est : Verbum.ani- rit a carne tua? Spirituni tuum dico animam tuani :

ina et caro unus Cbristus : Filius Dei ct (ilius bomi- anima !ua non vivilical nisi mcmbra qure sunt in carne
uis unus Cliristus. Filius Dei semper, (ilius hominis lua ; unum si lollas, jam non viviiicatur cx aniina
cx lempore ; tamen unus Cbrislus secundum unitaiem lua, quia unilati corpnris lui non cnpulalur. ILccdi-
persona;. In coelo erat, quando in lerra loqucbalur. cunliir ut amemus iinitatem , et limeamus separatio-
Sic erat filius bominis in coelo ,
quomodo Filius Dei uem. Nihil enim sic debet formidare cbristianus, quam
eratin terra ; Filius Dei in lerra in suscepta carne, lilius separari a corpore Cbristi. Si cnim separatur a cor-
lioniinis in ccelo in unitatc personae. pore Cbristi, non est membrum ejus ; si non est mem-
5. Quid est ergo quod adjungit, Spirilus esl qui vi- brum ejus , non vegelatur Spiritu ejus : Quisqvis au-
vificat, caro non prodcsl quidquam? Dicamus ei (pati- lem, inquit Aposlolus, Spiritum Clirisli non Itabel , hic
tur enim nos non contiadiccnies, sed nosse cupientes): non est ejus (Id. vm, 9). Spiritus crgo est qtti viviftcat,

Domine, magisler bonc ,

quoniodo caro non prodest cnro autem non prodcsl qiiidquam. Verba qux ego lo-
quidquam, cum tu dixeiis, Nisi quis manducaverit car- CKtus sum vobis , spiritus el vita sunt.
Quid est, spirilus
nem mcam, el biberit sanguinem ineum, non habebil in etvila sunt? Spiriiualiter inlelligenda sunl.
Iiitcllexisti
se vitam? An viia non prodesl quidquam? el proplor spirilualiter ? spiritus el vita stint. Intcllexisti
carnali-
(juid siiimis quod siiiuus, nisi ut babeamus vitam xler- ter? etiam sic illa spirilus et vita sunt, sed tibi
non sunt.
nain, qiiam tua carne promiltis ? quid cst ergo , non 7. Sed sunt quidam , inqnit , in vobis qui non cre-
prodcst quidquam caro Non prodest qiiidquani sed
? , dunt. Non dixil, Sunt quidam in vobis qui non intel-
qiiomodo illi inlellexcrunl carnem quippe sic inlel-
: ligunt sed causam dixii, quarenon
; inlelligant. Sunt
lcxerunt , quomodo in cadavere dikmiattir, aut in ma- enim quidnm in vobisqui non credunl el ideo non intelli-
cello vcndilur, non qiiomodo spiritu vegelalur. Proiu- gunt, quia non credunt. Prophefci cnim dixil, Nisicredi-
de sic dictum est, Curo non prodest quidqut.m ; quoinndo derilis, non intclligelis (Isai. vn, 9 , sec. LXX).
Per (idem
diclum esl, Scientia infiat. Jam ergo debenius odisse copulamur, per intellectiim vivificamur. Prius ba;rea-
scientiam? Absit. Etquidest, Scknlia inflal? Sola mus per Qdem, ul sit quod vivificeiur per intellcctum.

sine charilale : ideo adjunxil, Cliaritas vero adificut Nam qui non boerel, resistit; qui resistit, non crcdit.
( 1 Cor. vni, 1). Adde ergo scicntix charitalem, et utilis Nam qui resislit, quomodo vivificalur? Advcrsariiis
erit scientia ; non per sc, sed per cbaritalcm. Sic quo penetrandus est non avertit acicm,
esl radio lucis, :

ctiam nunc, caro non prodcsl quidquam, sed solacaro: scd claudit mentem. Sunt crgo quidam qui non crcdunt.
accedat spiritus ad carnem, quomodo accedit charitas Credanl ct apcrianl, aperianl et illuminabuntur. Scie-

ad scientiain, et prodesl pluriinum. Nain si caro nibil bat cnim cb initio Jesus qui essenl credenles, et quis tra-
prodesset, Verbum caro non Beret , ul inbabilaret in diturus csseteum. Ibi cnim eral et Judas. Nam quidam
nobis. Si per carnem nobis nnillum profuil Chrislus, scandalizali sunt : ille autem mansit ad insidiandum
quomodo caro n'hil prodest? Sed per carncm Spiri- nnn ad inlelligeiidum. El quia ideo manseral,
non de
lus aliquid pro salule nostraegil. Carovas fuit ;
quod illo tacuit Doininus. Non illuin expressit, scd nec si-
babebat altcndc, non quod erat. Apnstoli missi sunt lllil ;
ut omnes timerenl , qnamvis unus pcriret.Scd
numquid caro ipsoruin nibil nobis prnfuit ? Si caro posteaquam dixit ct distinxii crcdenlcs a non creden-
Apostolorum nobis profuil, caro Domini potuit nibil tibus, cxpressil causam quarc non crcdant Propterea :

prodesse? Unde eniin ad nos sonus verbi, nisi per vo- dt.ri vobis, inquit, quia nemo potest venirc ad me, nisi
cem carnis? nnde stilus, undcconscripiio? Ista oinnia fuerit ei dttlttm a Patre meo. Ergo et crcdcrc datur
opera carnis suni, sed agiianie gpirilu lanquam orga- nobis :
non cnim nihil cst credcrc. Si autem masnuni
n.io I.N JOANNIS EVANGELIUM. S. AUCUSTIM
riiouid csl, gande quia credidisti, sed noli exiolli '.
qniii opcribus Dei; sic eonira Dens bcnc uliiur malis ope-

enim habes quod non accopisti (\Cor. iv,7) ? ribus hominura iniquorum. Quam bonum est mcnibra
8 Ex lioc nitttli disciputorttm ejus abierunt retro, et corporis quemadmodum disponi non pns-
il.i esse .

jam non eum ilio ambvUnerunl. Abienmt rctro, sco! post sunt nisi ab artifice Dco! Petulantia tamcn quam

satraam, non po>t Cbristum. Nam aliqnando Doaii- male ntilur oculis? Fallacia quam malo uiiuir Ungna?
nus Clirislns 1'elrnm appellavit satanam , magis qnia Falsus testis nonne lingua sua et animam suam prius

vulcbal pracedcre Dominum sunm, el cnnsilium dare trucidat , et aliertim Lcdere se perempto cnnatur ?

no moreretur ille ,
qui vcnerat ut morcreiur, ne nos Malc ulilur lingtia, nec ideo malum cst lingua : opus
in a-teriuiin morercmur ; et ait illi : Hedi post me, sa- Dci est lingua , scd bono opere Dei male utitur ill i

tanas; non cniin snpis quce Dei sunt , sed qttw Itomiais nequilia.Qtiomodo utuulur pedibus qui currunt ad
sunl (Maiih. xvi, 23). Non illiim repulil retro ire post scelcra? quomodo uluntnr manibus liomicidx? et

salanatn, ct appellavit satanam ; sod feeit post se ire, illis adjacenlibus forinsecus boniscreaturis Dei qtiam

ul non cssct satanas ambulando post Dominuni. Isii male ulunlur inali? Auro judicia corrumpunl, inno-
aiitem sic redierunt retro, quomodo de qnibusdam fc- centes opprinuint. Lucc isla inali male utunlur : male
minis dkil Apostolus : Quadam enim conversw sunt vivcndo cnim cliani ipsani lucem qua vident , ad mi-
retro pos! sutanam (
1 Tim. v, 15). ITlerius ciim illo non nisleriiim scelerum suorum usurpant. lens enim ut
nnibulaverunt. Eeee pnecisi a corpore vitam perdi- facial aliquid mali nialtis, luccre sibi vult nc offendat,

derunt, quia forie in corporc ncc fucrunt. Inler non qui jam intus offendit et cecidit : quod limet in cor-

eredenles ei ipsi deputandi sunt, quamvis discipuli di- pore, jain incuriil in cordc. Onmibus crgo bonis Dei,

cerenlur. Abicrunt reiro, non pauci, sed niulti. Hoc ne per singula currere longum sit , male ulilur ma-
forte factnm est ad eonsolationem, quoniam aliquando lus : hominum malorum bene iitilur
contra, malis

contingit ut clicat liomo vcrum, ct quod dicit, non ca- bonus. El quid lam bonum quani unus Deus? Quan-

piatur, alque illi qui audiunl, scandalizentur cl disce- doqtiidem i|ise Dominus dixit, Nemo bomts nisi untts
d-jnt. Poenitet autem hominem dixisse qnod verum Dats ( Marc. x , 18 ). Quanlo ergo ille nielior, lanlo

csl : di. it cnim apud sc lionio, Non del)ui sic diccrc, mclius ulilur ct nialis nostris. Qnid Juda pejus? Inler
non lioc diccre dcbui. Ecce Domino coniigil; dixil, oinnes adliaTentes Magislro , inter dtiodccim , loculi

Ct pcrdidit multos, remansil ad paucos. Sed uon lur- ilii commissi sunt.et dispensatio panperum distri-

babatur ipse, quia ab iniiio noverat et qui crcdentes btiia : ingratus tanlo beneficio, lionori ianto, acccpit

essent, ct qui non credentcs : nos si nobis contingat, pecuniam ,

perdidit jusiiiiam : tradidit viiam mor-
pcrlurbamur. Solatium in Domino inveni.imus. el ta- tuus; quem ut discipulus secutus ul , iiiimiciis perse-

mcn caute veiba -iicamus. culus est. Toium hoc malum Juda?; scd malo ejua

9. Atque ille ad paucos qui remanserant : Dij.il bene usus esl Dominus. Tradi se |ierlulit ut rcdunerct
ergo Jesus duod<cim ; id esl illis duodcciin qui reman- nos. Ecce malum Jud;c in boniiin cotivcrsum est. Sa-

seriml : Numqv.id.et vos, inquil, rultis ire? Non dis- lanas quanios marlyres persecuius est ? Si satanas

eessil ncc Judas. Sed quare maneliat, Domino jam persequendo ccssarel , hodic lam gloriosam cnronam

apparcbat; nobis postea manifestaius est. Respondit sancli Laurentii non celebraremus. Si ergo ipsius
Pelrus pro omnibus, unus pro muliis unitas pro , diaboli malis operibus bene utiliir Dcus : qund facil

univcrsis : Respondit ergo ei Simon Pelrus : Domine malus, male uiendo, sibi nocet; non boniiati Dei
ad qttem ibimus? Repellis nos a le, da nobis alterum conlradicit. Artifex illo utilur ; ct magnus artifex

le.Ad qnem ibimtts? Si a te recedimus, ad quem ibi- si illo uti non nosset, nec eimi esse pcnniitcret. Ergo
mus? Verba ntm mternv hubes. Videlcquemadmodum nmis ex vobis diabolus est, ail, cum cgo vos duodecim

Petrus , dante Deo , recreante Spirilu sancto , inlel- elegerim. Potest cl sic intelligi quod ait, dtiodecim

lexit. Unde , nisi quia credidit? Verba vita: mlernm elegi ,

quia sacralus cst numerus. Non cnim qnia pe-

habes. Vilam enim irlernam babcs in ministratione riii indc unus , ideo illius nunieri bonor dcmplus esl

corporis et sanguinis lui. Et nos crcdidimus, el cogno- nam in Iocum pcreunlis , alius subrogatus csl (Act. i,

rimu». Non cognovimus, et crcdidimus, sed credidi- 26). Mansit numcrus consecratus, numerus duode-
nuts, el cognovimus. Credidimus cnim ut cognoseere- naritis ;
quia per universum miindum, boc est per

mus : nam si prius cognoscerc, et deinde crederc quatunr caidincs inundi , Trinilatcm fueranl aimuii»

vellemus , nec cognoscere nec credere valeremus. lialuri. Idco tcr qaaterni '. Se ergo exlerminavit Ju-

Quid crcdidimus, et quid cognovimus? Quia tu es das, non duodcnarium nunieriiin violavit : ipse de-

Cliristus Filius Dei ; idesl, quia ipsa vita xlerna tu seruit prajceplorem , nara Deus illi apposnit succes-

es , et non das in carne et sangiiinc luo nisi quod cs. sorem.

10. Ait ergo Dominus Jesus : Nonne ego vos dtto- II. Iloc loluni qnod Dominus de carne el de san-
decim elegi , et unus ei vobis diabolus est ? Ergo , Vn- guine suo loctiius est, cl qtiod in ejus distribuiionis

decim elegi diceret : an eligilur et diabolus, el in gralia vilam nobis promisil atcrnam , et quod liinc

electis est diabolus? Electi in laudc solcnt dici : an voluii inlclligi manducaiores cl poialores carnis et
eleclus est ct iste , de quo nolente et nescicnie ma- sanguinis stii, ut in illo maneant et ipse in illis , ct

gnum aliquid bnni fierct? Hoc est propritim Dei; con- • aliti hactenus, ldco et qualerni, emcndanlur bic ad
trarinm iniquis. Sicut cnim iniqui malc uluntur bonis Mss.
mi TUACTATUS XXVIII. GAPBT VII. IG22

quod non intellexerunt qni non crediderunt, ct quod TIUCTATUS XXVIII.

spirituaiia carnaliter sapiendo scandalizati suni.et \b eo loco Evangclii, El posl bxc ambulabat Jesus in

quod tis scandalizatis el percuntibus , consolalioni GalildCam ; usquead id, Nemo tamen palam loque-
Dominus adfuit ' discipulis qui renianscrant , ad quos balur de co, propler melum Judajorum. Cap. vn ,

probandns intcrrogavit, Numquid el vos vullis irc ? ut f. 1-13.

rcsponsio permansionis coriun innolesccrct nobis;
1. ln isto Evangelii capitulo, fralres, Doininus
nam ille aoverat quia manebant : lioc crgo totum ad
nostcr Jesus Clnislus sccunduni homincm se pluri-
lioc nobis valcat, dileciissimi , ut carncm Chrisii et
mum commcndavit lidei noslrx. Eleniin seinpcr hoc
Kinguinem Chiisti non edamus lantum in Sacra-
agit diclis el faclis suis, ut Deus credalur et boino :

nicnlo, quod et mulli mali; scd usque ad spirilus

Do-
Dcus qui nos homo qui nos quxsivil; Deus cum
fccit,
parlicipaiionem mandliccmus cl bibamus , ul in
Palrc sempcr, bomo nobiscum ex leir.porc. Non eniin
miiii corpore lanquam membra maneamus. ut ejus
quxreret quem fccerat, nisi licrci ipse quod feceral.
spiritu vegetemur, el non scaiidalizeinur, eliani si
Verum boc mcmcntoie, cl de cordibus vcslris noliie
inulii modo nobiscum mandiicant cl bibiint tempora-
dimitlere , sic cssc Chrisluni liomincm facium , i:t
liter Sacramenia ,
qui habebunt in finc seterna tnr-
non dcslilerit Dcus essc. ManensDeus acccpil bonii-
nienta. Modo enini corpus Cbrisli mixliim esl lan-
ncm, qui fecit hoiniiiem. Qnando crgo laluit ul bomo,
(|iiam m area : sed novit Dominus qui sunt cjus (II
non polentiam perdidissc pulandus ea.sed excm-
Tim. n, 19). Si lu nusli quid trituras ,
quia ibi cst
pliiin infirinitali prxbuisse. Illc cnim quando voluit
latens massa, nec consuniii triiuralio quod purgatura
(lctcntus cst ,
quando voluil occisus est. Sed ouoiiiaiu
cst venlilatio ; cerli sumus, fraires ,
quia omnes qui
futnra eranl mcmbra cjus,id csl fidcles ejus.qui
sumus in corporc Domini ei , mancmus in illo , ul et
iion babercnl illam potcstatcm quam habebat ipse
ipse mancat in nobis, in boc sacculo necesse liabemus
Deus noster;quod latcbat, quod se lanquam neocci-
usque in flnem inlcr malos viverc. Non inler illos
dcretur occullabai, hoc indicabal factura esse mem-
dicomalos,qui blaspbemant Clirislum rari enini jam :

biasua.in quibus uti.;ue meinbris suis ipse eral.

invciiiuulurqui lingua blaspbemant, scd niiilii qui vila.
Non cnim Chrislus in capiic et non in corpore , scd
Nccesse csl crgo utinter illos usque in fincm vivamus.
Ciristus totus in capilc et iu corpore. Quod ergo mcm-
12. Sed quid csl quod ait Qui manet in me, et ego
,
bra ejus, ipse : quod aulem ipse, non continuo membra
»H illo (Joan. vi, 57, et xv, 5)? Quid, nisi quod mar-
cjus. Nam si non ipsc cssent mcmbra ejus , non dice-
lyres audiebanl, Qui pcrsevcraicrii usque in fmcm, hic
rel : Saule, quid iue perscqueris (Act. ix , 4)? Non
sulvus erit (Maitli. xxiv, 15)? Quomodo mansil in illo
enim Saulus ipsum , scd membra ejus , id est fideles
sanclus Laurenlius cujus bodie festa celcbramus ?
,
ejus , in tcrra persequebatur. Noluii lamen diccrc
Mansit usque ad leniationem , mansit usque ad ly-
sanctos mcos seivos mcos poslrcmo honorabilius
, ; ,

rannicam interrngaiionem mansit usque ad acerri-

,
fi alrcs mcos sed Me boc cst mciubra mea, quibus
: , ,

mam comminalionem , mansit usque ad peremptio-

cgo sum caput.
nem parum cst, usque ad immanem cxcrueialionem
:
2. Ilis pwedictis pulo nos in boc ca pitulo quod
,

niansit. Non enim occisus est cilo scd crucialus est ,

modo lectum CU , non essc laboraturos : s:epe cnim
in igne : diu vivere permissus cst ; imo non diu vi-
signilicatnm est in capitc, quod fulurum crat in cor-
vere pcrmissus est, sed tarde mori compulsus cst. In
porc. Post liwc, inquit, ambulabat Jesus in Galilwam :

illa ergn longa morle, in illis tormeiHis quia bene

,
non enim volebat in Judieam ambulure, quia quccrebanl
mandueiveral cl bene biberat, tanquam illa esca sagi-
eum Judwi interftcere. Hoc cst quod dixi ; infinuilati
natus et illo calice ebrius, tormenta non scnsii. Ibi
nr.slnc pra:bcbat exemplum. Non ipse pcrdiderat po-
cnim eral qui dixit, Spirilus esl qni vivificai. Caro
tesiatem, sed noslram consolabalur fiagiliiatcm. Fu-
enim ardcbat , sed spiritus animam vegetabat. Non enim crat
iiirum , ul dixi, ut aliquis fidelis cjus abs-
ccssit.et in regnum succcssit. Dixcral autcrn illi
condcret nc a persecutoribus inveniretur
se, ; ei ne
Xyslus martyr sanctus cujus ilicni quinto ab liinc
,
illi pro crimine objiceretur latibulum, prycessit in
rclro die celebra\imus < Noli mcerere fili. > Epi-
capite quod in membro
: ,
coiifirniaretur. Sic enim di-
scopus enim eratille, isle diaconus. • Noli mccrere
clum est, Nolebal ambulare in Judmarn, quia quaire-
inqiiit ; sequeris me posltriduum. i Triduum anlem banl eumJudccioccidcre : qtiasi non possct Cbristus et
dixit medium inlcr diem passionis saneti Xysli, et
ambulare inter Judacos, et non occidi a Jud;eis. Hanc
diem hodiernx passionis sancti Laurenlii. Tridiium
nam
cnim potcnliain, quando voluil, dcmonstravit :

cst mcdium. consolalio! non ait.NoIi mcercre

Quem
cum ciim jain pass-urum lenere vellent , ail illis,
tili dcsinet persecutio. ct securus eris scd Noli
; : ,
quarilis? liesponderunt : Jesum. El ille : Eyo sum:
mocrere; quo ego pracedo, tu scqueris; nec conse-
non sc occultans , scd manifestans. Ad cam lamen
cntio tua difTeriur : triduum medium erit , et mcciim manifesialioneni iili non subsliterunt, scd rcdcuulcs
cris. Accepit oraculum, vicit diabolum, pcrvcnit ad
relro ceciderunt (Joan xvm, 40). El tamcn quia pali
Iriuinphum.
vencral , surrcxcrunt , tcnucrunt ad judiccm adduxc-
,

runl.ct occiderunt. Scd quid fcceiunt? Quod aii

* Sic itss. Ediii vero, consoluno nomini adfuit. quxdam Seriplura , Tcrra tradita est in manus impii
IN9S IN JO\NNIS EfANGt LfUM, S. ALCUSTIN! iim
iJvb ix, 24) : caro dala esi in potusiateni Judads. El fralres, quoaiiiino iili loquebantur, qui quasi fratrem
hnc proptcrca, ul quasi sacculus conscindcrelur, un- suiim monerc videbantur. Dabant ei consiiium eonse-
de nostrum prctium manaret. qucndai gloria?, vcluli sa-cnlariler ct terreno affeciu
5. Erat aulem in proximo dics festus Jiidtcorum monentes, ne csset igaobilis ci latilaret quod ergo :

Scenopegia. Quid sii Scenopegia, Scripluras qui le- ait Dominus, Tempus meum nondiim venit, illis re-

geruut, noverunl. Faciebant die fcsto labernacnla, spondit qui ei eonsilium de gloria dabanl, Tempiis
:ul similitudinem tabcrnaculorura in qoibus babitave- glorix mese nondum venit. Vidcte quam profuiidiuu
ranl ciini exvEgyplo cducti peregrinarentnrin ercmo. sit : de gloria illi adinonebanl, sed ille voluit altitu-
Iste erat dies festus , inagua soleronitas. Celebrabant dinem bumilitalc prxeedere, et ad ipsam celsitudinem
lioc Judu'i , velul rcminisccntcs benelicia Doniiui, qui per Iramiliiaicm viam stcrnere. Nam el illi discipuli
nccisiiri erant Domiiium. IIoc ergo die feslo (quia nliipic gluriain leqiiircbaiil, qui volebant sederc unus
plures crant dies fesli;sic enim appellabatur apud ad dexlcram cjus, el alter ad sinistram attendcbanl :

Judxosdies fe^ius, ut non csset dics unus, sed plu- quo, et non videliantqua; Dominuseos, ulordinalevc-
res) loculi sunl fratrcs ejus ad Domiiuim Chrislum. nircnt ad patriani, revocavit ad viam. Excclsa est
tratrcscjus sic accipite, sicut nostis : non euiiu no- enim pairia, liumilis via. Patria est vilaCbrisli, via
vum est quod audilis Consanguinei virginis Harix, est mors Christi : palria est niansio Christi, via esi
fraires Domini dicebantur. Erat cnim consueludiuis passio Christi. Qui reciisalviain, quid qu:erit palriam ?

Si riplurarum , appellare fratres quoslibet consangni- Denique el illis boc respondit, quacrcntibus allilu-

ncos el cognalionis propinquos, cl exira usum no- dinein : Potestis bibcre caliccm quem cyo bibiturus sum
slrum , non quo more nos loquimur. Nam quis dicat (Matth. xx, 21, 22)? Ecce qua venitur ad celsiludi-
fralres avuiiculum ei filiiim sororis? Seriptura tamen neui quain desideralis. Calicem quippc cominemora-
clianl hujusmodi coguationes fralres appcllat. Nam bat humilitalis alipie passionis.

Abrabam et Lot fr.ilres sunt dicti, cum esset Abraham 0. Ergo el hic, Tempus meum nondum vcnil; lem-

patruusLol (Gen.xi 27, 51, xin, 8, el xiv, 14):etLaban pus aittem vcstrum, id est, mundi gloria, semper cst

el Jacob fralres sunl dicti, cnm esset Laban avuncu- puriitum. Iloc est tenipus de quo in propbelia '
lo-

lus Jacob (Id. xxvui, 2, et xxix, 10, 15). Cum ergo quitur Cbrislus, id esl, corpus Chrisli : Cum accepero
audiiis fratres Domini , Marise cogilate consangnini- leinpus, ego juslilius judicabo (1'sal. lxxiv, 5). Modo
tatem , non iicium parientis ullam propaginem. Sicut eiiim non est tempusjudicandi, sed iuiquos lolerandi.

enim in sepulei j ulii posilum est corpus Domini , nec Ferat igitur modo corpus Chrisli , cl tolerel iniquita-

aniea nec posiea morluus jacuii ; sic uterus Mnriae lcm male viventium. Ilabeat lamen jusliliam niodo,
nec antea nee postea qnidquam morlale concepit. anteqiiam haheai judieium : per justitiam cuim pcr-
4. Diximus fratrcs qui fuerint; auiliamus quid veniet ad judicium. Tolerantibus quippe memhris
diserint. Transi liinc, ct vade in Judaam, ttl el disti- iniquilatem s;eculi bujus quid Scriptura sancta dicit
puli lui vidcanl opcra tua ,
quce tu (acis. Opcra Do- in Psalmo?iVoii repellcl Dominus plebemsuam. Labo-
inini discipulos non lalebanl, sed islos lalebant. Isli rat quippe plehs cjus inter indignos, inler iniquos,
enim fratres, id est consanguinei , Cbristum consan- inler blaspheinanles, intermiirmuranies, detrahentes,

guineum babere potuerunt, crederc autein in euni ipsa inscclantes, el si liceal, pcrimenlcs. Laborat quidcm ;

propinquitatc faslidierunt. Dictum esi in Evangelio :

scd iion repelle! Dominus plebcm suam , el hccre-

non enim boc nos audenius opinari , modo audistis. dilalem suam non derelinquet, quoadusque juslitia con-
8
Addunl, et inonenl : Nemoenim in occulto quid facit, vertatur in judicium (Psal. xcm, 14, 15). Quoad-
et qticerit ipse in palam esse : si hccc facis, manifesta usquc justitia qua: modo esl in sanetis ejus, comeila-

leipsum mundo. El continuo : Netjiie eniin fralrcs ejus tur i)i judicium ; cum implehilur quod cis dicluin est,

crcdebant in eum. Quare in euin non credcbanl? Quia Sedebilis super duodecim sedcs, judicantes duodeciin
liumanam gloriam requirebant. Nam el quod euni Iribus Israel (Malth. xix , 28). Ilabebal jusliliam

videnlur monere fratres, glorho ipnliis consuluul : Apostolus, sed nondum illud judicium de quo dicit,

Facisiuirabilia, innolesee ; id esl, appareomnibus, ut Nescilis quoniam angelos judicabimtts (I Cor. vi, 5)?Sit

laudari possis ab oinnibiis. Loquebatur caro carni : ergo modo tempus juste vivendi, postea ei il lcmpus
sed caro sine Deo, carni cum Deo. Loquebaiur cniin cos qui male vixerint, judicandi. Quoadusqiiejustitia,
prudenlia carnis Verbo quod caro faclum esl el liabi- inquit, convertatur in jiidicium. Hoc eril lcinpus ju-
lavil in nobis (Joan. i, 14). dicii, de quo Dominus inodo dixit, Tempus mcttm non-
5. Quid ad llXC, DominuS? Dicitergo cis Jesus : Tempus dinn veuil. Erit enim lcnipus gloria', ul qui venil

nieum nondum venit, tempus aulem veslrum semper cti pa- in humilitale, vcniat in altitudine. Qui venit judican-
ratum. Quid esl hoc? Nonduni venerat lempusChrisli? dn<, veniet judicalurus : qui venitoccidi a moriuis ,

Quare ergo Chrislus venerat, si lempus ejus nondum veniel judicare devivis et mortuis. Deus, inqiiit Psal-
vcnerat? Nounc audivimus Apostolum dicentem, Cum iniis, manifestus venict, Dcus noslcr ct non siletil (Psnl.
autcm vcnii pleniludo temporis, misil Deus Eilium suuin xi.ix, 5). Quid esl, manifeslus veniel? Quia veuit oc-
(Gatal. iv, 4)? Si ergo in pleniiudine teniporis inissus cultus. Tunc non silehil : nam qnando venit occulius

est; quaiidodeliuitinissus est, quandooporluil venil 1

plerique Mss., de quo in prophcta loquilur.
quid esl, Temput meum nondum venii? lulclligile, - Mss., hnc loco ''I |
uul'i iiifeiius, ud jiiditimn.
 1625 TRACTATUS XXYlll. CAPUT Yll 1620
sicut ovis ad immolandum duclus est, et sicut agnus lcmpns, id est gloriae mccc, nondum vcnil. lpse crit
coram londente se non aperuit os siiiini (Isai. liii, dies fcsiusmeus, non dicbus islis praecurrens et Irans-
T
7). Y eniet et non silebit. Tacui, inquit , numquid iens. sed pcrnianens in xtcrnum : ipsa crit fesiiviias,

semper tacebo (Id. xlii, 14, sec. LXX)? gaudium sine fine, scternitas sine labe, serenitas sine
1
7. Modo auiem quid necessarium est cis qui liabent mibe. Hwc cum dixisset , ipse mansit in GuliUca. Ul
justitiam ? Quod in illo ipso psalmo legitur, Quoad- aulem ascenderunl fratres ejus, tunc el ipse asccndit ad
usque justitiaconvertatur m judicium ; cl qui habent eam, diem (estum; non manifcste, sed quasi in occulto. Ideo
omnes recti cordc. Quncrilis forlasse qui sunt recli non ad diem feslum liunc, <;uia non gloriari temporali-
corde ? Illos iiiveiiiinus in Scriptura reclos corde, ler, scd aliquid docere salubriter, corrigere boniines,
qui mala saculi lolerant, et non accusant Deum. de die festo auerno admonere, amorcm ab boc s;c-

Yidete, fralres ; rara avis est ista quam Ioquor '.Ne- culo avcrterc, et in Deum converlere cupiebat. Quid
scio quo ciiim modo quando evenit liomini aliquid est autem, quasi lulenter ascendil ad diem feslum? Nun
mali, Deum currit accusare, qui debcret se. Quando vacat cl boc Domini '. Yidelur inihi, fralres , eliam
boui aliquid agis, te laudas : quando mali aliquid pa- binc, quod quasi latcnler asccndit, aliquid signifieaie

teris, Deuin aicusas. IIoc est ergo cor torlum , non voluisse : nam consequenlia docebunt sic eiun ascen-
rectuin. Ab ista disionione et praviiate si corrigaris, disse medialo die festo , id est incdialis illis diebus,
coiivcrtetiir in contrarium quod faciebas. Anlea enim ul eliam palam doccrel. Sed quasi lalentcr dixit, nc se

quid faciebas? Laudabas te in bonis Dci, accusabas ostenderet homiuibus. Non vacal quoJ lalenterasccn-
Deum in malis luis : convcrso corde el direclo, lau- dh Clu islus ad diem festuin, quia ipse lalebat in illo
dabis Deum in bonis suis, accusabis te in malis tuis.
die feslo. Adlmc eliam cgo quod dixi, iu lalibulo esl.

lsti sunt recti corde. Denique ille nondum reclo corde, Manifesletur ergo , tollatui velum , cl appareal quod
cui displicebat felicitas malorum et labor bonorum crai secielum.

ait correclus : Quam bonus Deus lsrael rectis corde! 9. Ouinia qiuie diela sunt anliquo populo Israel in
Mei aulem ,
quando non erani recto corde, pene com- nmlliplici scriptura sancue Legis, qux agerenl sive iu
moti sunt pedes, paulo minus effusi sunl gressus mei. sacrilieiis, si\e in sacerdotiis, sive in diebus fcslis, ct

Quare ? Quia zelavi in peccatoribtis, pacem peccutorum onmiiio iu quibublibet rebus quibus Dcum colebaill,
inluens (Psal. lxxii, 15). Vidi, inquil, malos felices, qiuTcumque illis dicia et proccepta suni, umbrae fuc-
Deus boc enim volebam, ut non
et displicuit milii : runt fulurorum. Quorum futuroruin? Qua; implentur
permilteret Deus malos esse feliccs. Inlelligal homo :
in Glirislo. Unde dicit Apostolus, Qitotquot enim pro-
iiiiiiqiiain boc permitiit Dcus; sed ideo nialus felix missiones Dei, in ilto etiam (
II Cur. i, 20 ) : id est,
pulatur, quia quid sit felicilas ignuralur. Simus ergo in illo impleUu sunt. Deinde dieil alio loco : Omnia
recli corde : lempus gloiia; noslrx nonduin vcnit. in figura coiuingebunl illis ; scripta stiul aiilem propler

Dicalur amatoribus liiijus soeeuli, quales crant fraires nos, in quus fniis saxulorum obvenil ( I Cor. x , 1 1 ).

Domini, Teinpus veslrum scmper cst paraluin ; tempus Dixil et alibi : Finis eiiim Lrgis Chrislus est ( llom.,
noslrum nonduin venit. Audeainus enini boc dieere et x, 4 ) Ilem alio loco : AVhio vos judicet in cibo, aut

nos. Et quoniam corpus Doinini noslri Jesu Christi in polu, aul in parle diei fesli, aul neumeniat, aul snu-

suinus, quuniam niembra ejus sumus, quoniani caput batoriini, quod est iimbra fuliiroruni (C'y/uss. n, 1G, I7L
nostrum gralanter agno.-cinius , dicamus prorsus Si ergo oninia iil.i unibro; fiieiiint fulurorum ; et Scc-
quoniam propter nos el ipse lioc dignalus e--t dicere. nopegia umbra eral fiituioiuin. Hic cigo dies feslus,
Quando nobis insullant amatores liujus saeculi, dica- qu;cianius cujus luturi umbra crat. Exposui quid erat
uius eis Tempus vestrum semper est paratum ; Imnpus
, Sccnopegia : celebratio erat tabernaculorum, pro-
noslrum nondum venil. Nobis enim dixit Aposlolus, plerea quia populus dc/Egyplo liberalus tendens per
Morlui enim eslis, et vila veslra abscondita est cum dcseiluni ad lerram promissionis, in labernaculis ha-
Cliristo in Dco. Quando veniet lempus noslriim? Cum bilavil. Quid sit aniniadverlaiiius, et nos eriinus; nos,
3
Chrisus, inquit, apparueril vila vcslra, tttnc et vos ap- inquain, qui niembra Christi sumus, si sumus : illo

parebilis cum ipso in gloria (Coloss. m, 5, 4). autem dignanle suiiius, non nobis proinercntihus.
8. Quid deincle addil? Kon potesl mundiis odisse Allendamus ergo nos , Iralres : educti suniiis de
roi. Quid cst boc , nisi , Non polest iiiundiis odisse jEgyplo, ubi diabolo tauquam Pliaraoni serviebainus :

amalores suos, falsos lesles? Bona enim dicitis qu:c ubi luiea opera in lerrenis desideriis agebanius, et in
mala sunt, et mala qu;c bona sunl. Me aulem odit, i is mulliini lahorahamiis. Lteiiiin nohis Christus quasi
quia ego testiinoiiium perhibeo de illo, quia laleres facienlihus clamavil Venile ad me, omnes qui
opera :

ejus mala Vos ascendite ad diem festum hunc.

sunt. luboratis el onerali eslis ( Matth. xi , 28). Ilinc cducli
Quid esl hunc? Ubi gloriam liiiniaimm qmcrilis. per Baplismum laii(|uain per mare lluhrum, ldeo ru-
Quid
eslhunc? Ubi extendcre vullis carnalia gaudia non hiuni , quia Chrisli sanguine consecratmn , morluis
,

ailcrua cogitarc. Ego non ascendo ad di m festum (imnihus inimicis nosiris qui nos iusi'Clahamur, id

huuc, quia meum tcmpus nondtim impletum csl. ln die

1
F.r. et Lugd. feruni , non vacat ct hoc ab inteUeclu. ri-
festo lioc gloriam vos Luinaiiam quai ilis nieum vero
;
rictitr, etc >l.
2
sic r.r., in illo nsl. M.
' Er.l.iigd.vcn.sic hahenl bunc locum: nara causa 3 Er. Lugil.
estista ven. iia legunt, qui membra rlirhti sumus
qiutm loquor. M 'i ciiiniis, illo aulein. M.
1627 I.N JOANNIS EVANC.ELIUM, S. AUGUSTINI 1C28

iransjecti su- rm'/ii manducare : in alia vcio parlc , hoc cst in dcx-
esl, dclclis on.nihus peecatis noslris,
promissionis, lcra apparebit fecundilas fructuum dignilasipie fo-
iii-is. Moao ciio amequam ad palriam , ,

deserio in ta- lioriun viridilas, iclcrnilas crit. Illis ergo tanipiani

iJ est, ;cternum regnum veniamus, in ;

Qui ista agnoscunt, in tabernacu- aridis dicetur, Ite in igncm wternum (Maltk. xxv,
bernaculis sumus.
42. 41). Ecce enim, ad rudicem iirborum
lis sunl : futurum eniin eral ut quidam hoc agno- inipiil, securis

sccrent. Illc cniin est in tabernaculis, qui se csse in posita esl. Omnis eryo arbor quw non fucil fruclum bo-

mundo intelligit peregrinuin. Illese intelligit percgri- num, excidetur , cl in ignem mitlelur (Id. m, 10). Di-

iianicm, qui se videl pairia: suspirantem. Cum

autein canl crgo dc te, si prolicis in Chrislo, dicanl hoinincs,

est in tabernaculis, Chrislus est in la- Seducil turbas. I)c ipso, de toto corporc Chrisli hoc
oorpus Chrisli
bernaculis. Sed lunc non evidcntcr , sed latcnter. dicitiir. Cogita corpus Christi adhuc in mundo, cogita

Adhuc enim umbra lucein obscurabal: vcnicnlc luce, corpus Chrisli adhuc in arca ; vidc quemadnwdura
unibra rcmota cst. Christiis crat in occullo ,
in Scc- blasphemelur a palea. Simul quidem triltiiantur ; scd

nopegia Christus erat, sed latcns Cliristus. Modojam palea; conlerunliir, fruinenta purganlur. Quod dicliuu

cum maiiifeslaia snnl ista, agnoseinius nos itcr agere esl crgo de Domino, valet ad consolalioneiu, dc quo-

n ereiuo : si cnini agnoscamus , in eremo sumus. cumque hoc dictum fuerit chrisliano.

Quid esl in cremo? In deserto. Quare in deserio? 12. Kemo lamcn palam loqncbalur de illo ,
propUr
Quia in islo miindo, ubi sililur in via inaquosa. Scd melum Judworum. Scd <|ui non luquchantur de illo

siliamus, ut saluremur. Beati cnim qui esuriunt ct si- propter metuni Judseornm ? Utique qui dicebanl,

tiunliustiliam,qunniamipsisalurabuiilur(J/a«/*.T,6). ttonus est : iion qtli dieebant, Seducil lurbas. Qui dice-

Et siiis nostr.i de pelra implctur in crcino : Peira eniui bant , Seducit turbas , sonitus eorum andicbaliir tau-

ut arpia manarct. quain aridorum foliorum. Seducil lurbas claiius so-

erat Christus, cl virga percussa cst,
,

1'taulem manarcl, bis pcrcussa est ( I Cor. x,4; Num. nabanl; ttonusest, piessius susurrabanl. Modoautcin,

xx. II ),quia duo ligna sunt crucis. Omnia ergo hxc frattcs, quamvis nonduin veneril illa gloria Clirisli,

qua: liebanl inligura, manifeslanlurin nobis. Etnonva- qux nos Lclernos factura esl; modo lanien ita crcscil

cat quod de Domino diclum est , Ascendil ad diem Ecclesia ejus, ila cain dignaius esi pcr cuncta diirun-

feslum. non manifesle, sed lanquam in ecculto. Figura- dere.ut jain stisurrelur, Seducil tnrbas ;elclarius per-

liim eniin crat ipstim in occulto, quia in ipso die festo sonel, ttonus est.

ChrislUS latebal ; quia ipse dies festus, Cbrisli mem- TU ACTATUS XXIX.
bra peregrinatura significabat. Jn illud Evangclii , Jam autem die feslo mcdiante ,

10. Judwi ergo quwrebunl enm in die festo : ante- ascendit Jesus in templum ; usque ad id ,
Qui mi~.iL

quam ascendcrcl. Priores enim fraires ascenderunt, illiiin, hic vcrax cst, ct injustitia in illo non csl.

et non lunc ascendit ille , quando illi putabanl et vo- Cap. vu, f 14-18. .

lehant : ut cliam hoc implerelur quod ait , iVon ad 1 Quod sequitur de Evangelio ct hodie lecluni
. esl,

liunc, id est, ad quem vos vultis, primum vel secun- conscquenler el nos videamus ; et quod Dom.nus do-
dum Evangelium naverit, hiuc dicamus. llesterno die huc usque le-
diem. Ascendit auiein poslca , ut

loiiiiilur, mcdiuto die feslo ; id est, cum jam illius diei ctuni crat, qnia lieet non vidissent Dominum Jesuin

1'esii tot dies prxlcriisscnt quod remansisseni. Ipsam in tcniplo per diem fcsium , ioquelianlur lanicn de

cniin festiviiaicm, qtianlum inlelligcndum est, diebus illo : Et alii dicebant, ttonus esl ; nlii autem , Kon ,

pluribus celebrabant. sed seducit turbas (Joan. vil , 12). Diclum cnini hoc

11. Dicebant ergo : Vbi csl ille? El mimniir mulliim est ad eorum solatium ,
qui postca pnedicanles ver-

de eo erat in turba. Unde niiirniur? De coiitcntionc. btim Dei , fultiri er.inl ul seduclorcs et veraces (II Cor.

Oua: fuit cnntenlio? Quidam enim diccbunl, Quia bonus vi , enim seducere decipere est ; nec Cbristus
8). Si

est; alii autem, Kon, sed sedncil turbas. De omnibus scduclor, nec Aposloli ejus ncc quisquam sedticlor ;

servii ejus iiilelligendum : boc dicitur modo. Quicum- dehet esse clirislanus : si atitem seducerc, aliundc

que euiin eniinnerit in aliqua gralia spiriluali, profeclo aliquem ad aliud pcisuadendo ducere cst , quxTcn-

alii dieiinl ', ttonns est ; alii, iVon, sed seducil turbas. dum csl unde ct quo : si a malo ad bonum , honus

Undc lioc? Quia vita nostra abscondila est cum Clirislo sctlticlor cst ; si a bono ad malum , malus scdiiclor
in Deo (Coloss. lll, 3). Ideo licct diccre hominihus per csl. In hanc ergo partem qua seducuntiir honiines de
hicmeni , Morlua est ista arbor, verbi gralia, arbor inalo ad honum, ulinam oinnes seductoresel vocemur
lici , arbor piri , ct linjiismoili pomorum ,
similis est el simus
aridx ; ct quaindiii hiems csl , non apparet. ^Lstas 2. Ascendit ergo poslea Dominus ad dicm fcsluin, me-

probal, judicium probat. ^Estas nostra, revelalio Chri- dianle die festo , el docebat. Et mirabanlur Judwi di-

sii csl : Deus manifestus veniel, Deus noster cl non sile- centcs : Quomodo liic litlcras scil , cum non didicerit ?

bit (Psal. xlin , 5) ; ignis ante eum pwibil : islc ignis lllc qui latcbal, docebat ; et palam loquebatur, ct
inflammabil inimicos ejns (Psal. XCVI, 5); aridas non lencbatur. lllud enim ut laterel , eral causa

arbores ignis comprchcndet. Tunc eniin aridie appa- cxcnipli , hoc poteslatis. Scd cum doccret , miraban-
rcbunt, quando cis dicctur, Esurivi, el non dedistis tut Judwi. Oiniies quidcm ,
quantiiin arbilror, inira-

bantiir omncs converlebanlur. El unde

; scd non
1
niviaRr. Lngd. Ven. legendum csl, inaHquagratia spi-
lituuti profcctu, alii dicunt. \i. admiratio? Quia multi novcrant ubi natus, qucmad-
l(i<29 TRACTATUS XXIX. CAPUT VU iinn
Riodum fueiil cilucaius ; nunquam eum videranl lit- adoramus , ad duas brcves syllabas pervcnire desi-
et

lcras di^ecniem , audicbant aulcm de Lege dispulan- dcramus : qua? pene anle desinunt sonare, quam coepe-

lem , Lcgis testimonia proferenlem, qu;e nemo possct rinl ncc

in eis sccund.r locus est , nisi prima trans-
;

proferre nisi lcgissct , nemo legere nisi litteras didi- Manel crgo aliquid lnagnum quod dicitur Deus,
ieril.

cissel : et ideo mirabantur. Eorum autem admiratio quamvis non maneat sonus cum diciiur Deus. Sic in-
Magislro facta est insinuand;e allius veritatis occasio. lendite doctrinam Clirisii, et pervcnietis ad
Verbum
Ex eorum quippc admiralione et vcrbis , dixil Domi- Dci : cum aiitem pervcnerilis ad Verbum Dei , inlen-
mis proftindum alii|uid, et diligentius inspici ct dis- ditc, Deus erat Verbum ; et videbilis verum dicluin
culi digiunn. Proptcr quod inlenlam facio Cliarilalem csse, mea doctrina : intendite eliam cujus est Verbum
vestram , non soluiu ad audiendum pro vobis , sed et videbitis rccte dictuin esse , non etl mea.
eliam ad orandum pro nobis. 5. Breviier ergo dico Cbariiaii veslras ; boc videtur
3. Quid ergo Doininus respondit eis admiranlibus mibi dixisse Doniimis Jesus Clirist^a , iJea doctrina
quomodo sciret litleras quas non didicerat? Mea ,
non est mea, ac si diceret , Ego non sum a
meipso.
inquil, doclrina non esl mea, sed ejus qui misit me. H:ec QiiamvisenimFiliumPairidicainusetcredamiisoequa-
csl profunditas prima : videtur cnim paucis verbis lem, nec ullainin eis esse nalura;subsianlra>que distan-
quasi conlraria locutus. Non enim ail, Isla doctrina tiam nec inter generantem atquegcneralum aliquod
,

non csl mea sed Mca doctrina non esl mea. Si non
; , interfuisse lemporis intervallum ; lamen lioc servalo
tiia ,
quomodo tua? Si tua quomodo non lua?Tu ,
et cuslodito isla dicimus , quod ilie Paler est , ille

cnitn dicis ulrumqiie : ct, mea doctrina ; et, hoii mea. Filius. Pater autem non est, si non babeat Filiiun ;

Nam si dixissel, Isla doclrina non csl mea, nulla esset et Filius non est , si non liabeat P.itrem : sed lamen
qiuestio. Nunc vero, fratres, primiius intendile qu;e- Filius Deus de Patre ; Pater autem Deus , sed non de
siienem , et sic ordiue exspectate solutionem. Nam Filio. Pater Filii auiem Fi-, non Deus de Filio : ille

qui non videt qu;cslionem quae proponilur, quoinodo lius Patris Deus de Palre. Dominus cnim Clirislus
, et

inielligi! quod exponilnr? lloc esl ergo in quxslione, dicilur Lumen ex Lumine. Lumen ergo quod non cx
quod ail , mea non mea : hoc videtur esse conlrarium bimine et Lumcn a-quale quod
, ex Lumine , simul
quomodo mea ,
quomodo non mea. Si ergo inlueamur unum Luinen non duo lumina. ,

diligentcr quod ipse in exordio dicil sauctus Evange- 6. Si inlellcximus , Deo gratias : si quis aulem pa-
lisla , Jn principio erai Verbum , el Verbum eral apud rum inlellexit, fecit bomo quo usque potuit , ca?lera
Dcum , el Dcus erat verbun: (Joan. i , 1) ; inde pendet videat unde speret. Forinsecus ul operarii possumus
liujus solulio qiiaeslionis. Qike esl ergo doclrina Pa- planlare ei rigare , sed Dei est incrementum dare
Iris, nisi Verbum Pairis? Ipse ergo Cbristus doclrii;a (I Cor. ni, 6). Mea, inqtiit, doctrina non est mea
Paliis si Verbum Patris. Scd quia Verbum non po-
, sed ejus qui misil me. Audiat consilium, qtii dicil, Non-
tc.st esse nullius, sed alicujus et suam doctrinam : dum imellexi. Magua quippe res et profunda cum fuis-
dixit , seipsum ; el non suani, quia Palris est Verbiim. setdicla, vidit utiqiie ipse Dominus Cliristus lioc tam
Quid cnim lam Imim quam tu ? el quid tam non t jum profundum non onines inlcilccturos, el inconsequenti
quam tu, si alicujus est quod es? dedit consilium. Intelligcre vis ? crede. Deus enim pcr
4. Verbum ergo et Deus est et doctrinac slabilis , prophelam dixit : Nisi crcdidcrilis , non inlclligeiis

Verbum est non sonabilis per syllabas et volatilis,

, (Isai. vu, 9, scc. LXX). Ad liuc perlinel quod etiani
sed maneniis cum Palre ad quam converlamur ma- ,
' llic Domimis seculus adjunxil Si qitis voluerit volun- :

nentem sonis Iranseuniibus admonili. Non enim nos

, tulcm ejus facere , coguoscel de tloctiinu , utrum ex Deo
itaadmonct quod iransil, ul ad transiloria vocet. Ad- sit , an ego a nieipso loquar. Qtiid est boc , Si quis uo-
monemur ut diligamus Deuin. Tolum lioc quod dixi ,
luerit voluntaleni ejits fttcere ? Std ego dixeiam , Si
^yllaba: fuerunt ;
percussum aerem verberaverunt , ut quis crediderit ; el boc consilium dedcram. Si non in-

ad sensum * veslrarum aurium pervenirent, souaudo lellexisli , inquam, crcde. Intellcctus enim inerccs est
Irausierunt : non tamen illud quod vos admonui, Irans- fidei. Ergo noli qutcrerc inlclligere ut credas, scd
ire debet ;
quia ille qucm vos diligere admonui, non crede ut intelligas ;
quoniam nisi credideritis , non in-

Iracsit ; ct cuin transcuniibus syllabis admoniii , cou- teltigetis. Cum crgo ad possibililateni intelligendi con-
vcrsi ad eum fuerilis , nec vos Iransibilis , sed iuiii silium dederim obedienliam credendi , el dixerim Do-
niancnlemanebili». IIoc cslergoindoctiina niagmiin, minum Jesum Cbristum boc ipsum adjunxisse in con-
allum et a-lernum quod manet ; quo vocant 3
oninia scqucnli senlentia invcnimus cum dixi-se, Si qnis ,

quse temporaliter transeiinl ,

qnando bene significaut volueril voluntatem cjus facerc , cognoscet de doctrina.
ncc mendaciter proferunltir. Omnia quippe signa qu;e Quid est, cognoscel? Iloc est inlelligcl. Quod csl au-
proferimus sonis , aliqnid significant quoJ non est lem , Si quis volucril voliiiitntciii ejus fncere , boc cst
sonus. Non enim dua; breves syllake Deus esl , et credere. Sed quia cognosccl , boc esl intclligct , omncs
duas brcves syllabas coliinus , ct duas breves syllabas inlelligunl : quia vero quod ait, Si quis voluerit volun-
tatem ejus facere, boc perlinel ad credcre, utdiligcn-
1
I.ov., ad quem : rcfragamibus edilis aliis ct Mss. lius inlelligatur , opus esl nobis ipso Domino nostro
' Mss., ul ad sonuin.
3 cxpositore, ut iudicct nobis ulrnm rcvera ad crcdcrc
sic Mss. At edili \m. r,ad. F.r.,quotl vocanl. l.ov. quo
cocantur. pertincai farcre volunlatcm Palris cjus. Qtiis ncsciat
1C 31 1N JOANNIS EVANGElJUM, S. AUGCSTIM 163i
Deo, Deus apud Deum,
hoc esse facere voluntatem Dei , operari opus ejns coa?lcrnus, immorlalis, pari-

i|iio.l illi placet! Ipse autem Dominus

aperlc ler incommuiabilis , pariler sine tcmpore, pariicr
i.l esl ,

alio loco dicit : Iloc est opus Dci, ttt credalis in eum creaior et disposilor leinporum ; tamen quia venit in

qnem ille misit (Joan. VI, 29). Ul credatis in eum; non, lempore, ei formam scrvi accepit, el babitu cst in-

credalis ei. Sed si ci edilis in ciim ,

credilis ei non : ventus ut lionm (Philtpp. ll, 7), qiucii. gloriam Patris,
llt

auicm continuo qui credil ei, credit in cum. Nam et non suain : quid lu , liomo , facere del.es , qui quando
dxmones eredebant ci, et non credebant in cum. aliquid boni laeis, gloriam tuain quxris; quando au-
Rursus eiiam de Aposlolis ipsius possimnis dicere,
teiu aliquid inali laeis, Deo calumuiam meditaris? ln-

Credinius Pauto sed non , Credimus in Paulum ;

: len.le libi ; crealiua es , Bgnosce Ci caloreni : servus

sed non Ciedimus in Pctrum. Gre- cs, ne contemnas Dominum : adoptatus cs, sed non
Credimns Pelro ; ,

enim in evm tfui jitsliftcal impittm, depulatur fides mcrilis tuis; quxre ejus gloriam , a quo babes hanc
denli
ejtts ad jnstitiain(llom. iv, 5). Qnid est ergo crederc giaiiani, bomo adoptatus, cujus gloriain quoisivil qui
cre- est ali illo iiniens nalus. Qtti autem qtueril gloriam cjus
in cnni? Credendo ainare, credendo diligere ,

membris incorporari. Ipsn qni inisil illitm, hic vera.r cst, el injuslitia in itlo non est.
dendo i« eum ire , ct ejus

quam de nobis exigit Deus el non in- ln Anlichristo auiem injustilia est, et verax non cst;
csl crgo fides :

venit quod exigat , nisi donavcril quod inveniat. Qux quia gloriam suam quxsiturus esl , non ejus a quo
lides nisi quam definivit alin loco Apostolus plenis-
inissus cst : non eniiu esl niissus, sed venire perniis-
,

Neque cireumcisio aliquid valet neque sus. Oinnes ergo perlinentes ad corpus Cbristi , ne
sinie dicens : ,

prccptttium , scd fules qua: per dileclionem cperalur inducamur in laqueos Anlichristi, non qmerainus glo-

(Galai. v C) ? Non qualiscumque bdes , sed fules tntm riam noslram. Sed si ille quaesivil gloriam ejus qui
,

bxc in te sit et inlclligcs de ciiiii misil, qtianto magis uos ejus qui nos fecil?
per dilectioiiem opertUttr : ,

docirina. Quid enim inlclliges? Quia doclriiia isla iton TRACTATCS XXX.
tst mea, sed ejtts qui misil me : id est , inlelliges
qtua
Ab co loco, Nonne Moyses dedil vobis Legem, et nemo
Chrislus Filius Dei ,
qui c~l doclrina Patris, non cst
ex vobis facilLegem? usque ad id , Nolite judieare
cx seipso, sed Filius csl P.ilris.
secundum faciciu, sed joslum judiciutn judicale.
7. Sabellianam hxresim scntentia ista dissolvit.
Cap. vii, y. 19-21.
Sabelliani enim diccre ausi sunt ipsum esse Filium
1. Evangclii sancli lectionem, de qua pridem Cha-
qui cst et Pater duo csse nomiiia, sed unani rem. Si
;

rilali vcstrx loculi stiinus, ista qu:e inodo lecta csi,

duo essenl noiniiia , ct n-s una , non diceretur, Mea
tua doctrina non cst
hodicrna conscquilur. Dominum loquentem audicbant
doclrina non esl mea. UtiqilC si
et discipuli et Jud.ii veritaiem loqnentem audiebant,
lua. o Domine, cujus cst, nisi aliais sit cujus sit? Qnod ;

cl vcraces el niendaces; charilalem loqueniem audie-

dixisti , Sabclliaui non intclligunt : non enim Trini-
banl et amiei et inimici; boniiin laquentem audiebant
latem vidcrnnt , scd sui cordis crrorem seeuli siinl.
el boni cl niali. Illi audiebant, sed ille disccruebat ; et
Nos cultorcs Trinitalis et unitalis Palris et Filii et
quihus sermo prodcssei et p.ofuturus essel, videbat
Spirilus sancti, et unius Dci, inleiligamus dedoelrina
el pravi.l.bat. In illis cniin qui tunc cranl videbat,
Cliristi quoniam non cst cjus '. Et ideo dixii non se
,
in nobis qui fntuii erauius prxvidebat. Nos itaqucsic
a seipso loqui, quoniam Cbrislus Patris est Filius, et
aiidianms Evangelium quasi pracseiitem Dominum ;

Pater Christi est Paler, ct Filius de Deo Patre Deus

,

ii. e dicamus, illi felices qui eiun videre poiuerunt!

esl : Pater auiem Deus, non de Filio Deo Deus est.
quia mulli in eis qui viderunl, ct occiderunl; miilti
8. Qui a temeUpso toquitur, gloriam propriam quwrit.
aiitem in nobis qui non viderunt, etcrediderunt. Quod
Iloc crit ille qui vocalur Antichristus, earfo/teK se, sic-
enini preiiosum sonabal de ore Domini , et propler
ut Apostolus ait, supra omne quod dicilttr Dcus, cl
nos scriplum cst , et nobis servatum , et proptcr
quod colitur (II Tliess. n, i). Ipsum quippe annunlians
nos recitatum ', et recilabilur etiam propter posteros
Doininus gloriam suam qu.vsituium, non gloriam P.i-
noslros , et donec sxculum liuialur. Surstim cst Do-
Iris, ail ad Juda.'os Etjo veni in uomine Vulris mei, :
et
mimis : sed etiam hic est veritas Dominus. Corpus
non suscepistis me : tditts veniet in nomine suo ,
liunc
enim Domini iu quo resurrexit, uno b>co esse po-
suscipielis (Joan. v, io). Signilieavit eos Aiiliilirislum
tcst : veritas ejus ubique dilfiisa est. Dominuni ergo
suscepturos, q.;i gloriain nominis sui qucesilurus est,
audiamus, el quod ipse donaverit de verbis ejus, el
inllatus,non solidus et ideo non slabilis, sed utique ;

uos dicamus.
ruinosus. Dominus autem noster Jesus Christus ma-
2. Noime Moyscs, inquil, tlcdit vubis Legem, et nemo
gnum exemplum nobis prxbuit humililatis : nempc
ex vobis facil Legem ? Qttid nte qttwritis inlerficere? ldeo
sequalis esl Palri, nempe in principio eral Verium, el quia nemo ex vobis
cnini quxritis nie inlerficere ,

Verbnm erat apud Deum, el Deus erut Verbmn ; nempc

ipse dixil, el vcrissime dixit, Tanlo tempore vobiscum 1

Er. i ugd. et von. feniat, recUatur. H.
sum , el non cognovistis me ? Pltilippe ,
qui vidil nte, * {ionuulli coJices oniitlunt, romuii : at postea in verbii

islis, uno loco esse poiest, e.liti et Jlss. quos consi.lerare

vidit ct Patrem (ld. xiv, 0) ; neinpe ipse dixil, el veris- lainelsi Ivo Decr., 2,
noliis licuit, uiiinrs eiinveiiiunl : p.

Binie dixil, Ego el Vater unum sumits (hl. x, 50). Si c. 8 eraliamis, d«' Coosecr. dist. 2, e. irima quiaem ; Ma-
;

irisler, t sent.,disl 10, c. I postque ill"s Thonias Aqunus, ;

crgo ille eum Paire iiiiuai aequalis Patri Deus de

5 p., q. 75, a, I, sic sententiam hiac referant, ttnolocoesse
, ,

Lugd, vca. Lov., qttomodo non estejus. M. oporiet.

Juxta Er
1653 TRACTATUS XXX. CAPUT VII. 1631

faeit Lcgcm : nam si Legeiri faceretis, in ipsis liiteris ad bonos pcrlinct, quos appellavit filios homiiium
Cliristum agnosccreiis, ct prxscnlem non occideretis. cum supra dixissct, Uomines et jumenlu salvos facics,

Et illi responderttiil ' : Rcspondii ei turba. Rcspondit Domine. Quid cnim? illi homincs non craut lilii ho-
quasi lurba non pertinenlia ad oidincm , sed ad per- miiuiii), utcnin dixissct, llomincs, scqueretur et dice-
turbalionem : denique lurlia turbata videte quid re- rel, Filii aulem hominum ; quasi alind eranl liomines,
snondcril : Dwmonhtm habes; quis te qnarit occidcre? ct aliud filii lioininuin? Non tamen arbilror sine aliqna
Quasi non pcjiis fnerit diccre, Damonium habes, qnam siguificalionc dislinclionis lioc dixisse Sjiirilum san-

cmn occidere. Ei quippe dictum csl quod danionium cluin. Ilomines ad priiniun Adam filii lioiiiinum ad
,

habciel, qui dteniones expdllcbal. Quid possit alind Christum. Forie eniin homines pertiuenl ad primum
diccrc lurba lurhiilcnla? quid possil aliud olere cce- hominem : filii aulem hominum pertinent ad Filiiun
num commotiim? Turba turhaia est; unde? A verilalc. homiiiis.

Turbam lippitudinis lurbavit clariias lucis. Oculi cnim i. Uiiiini opus fcci, el omncs miramini. El contiimo
iKin babciilcs sanitatem, non possunl fcrre luminis suhjungil : Proplerca Moijses dedil vobis circumcisio-
clarilatem. nem. ficne faclum est ul acciperetis circumci^ioncm
5. Dominus aiiicin non plane turbalus, scd in sua a Moyse. Non quia cx Mcysc csl, scd ex Palribus. Abra-
vcrilale Iranquillus , non rcddidit malum pro malo, hain quippe piimus acccpit circumcisionem a Domino
nec maledictum pro maledicto (I Petr. m, 9). Qilibus (Gen. xvn, 10). El in subbalo circumcidiiis. Convicit
si dicerct, Daemonium habetis vos; veruin utique di- vos Moyscs. in Lege accepislis ut circiimcidatis oclavo
ccrel. Non eniin lnlia illi verilati dicerent, nisi cns die (Ltvit. xn, 5) ; accepistis in Lege ut vacetis scpii-
diaboli falsilas irrilarcl. Quid crgo respondit? Audia- mo die (Exod. xx, 10) : si oclavus dics illius qui natus
liuis tranquillc, ct Iranqiiillum bibaimis : Umtin opus esl occurrel ad diem sepiimum sabbaii, quid faciclis?
feci , el omnes miramini. Tanquani dicens, Quid si Vacabitis, ut servelis sabbaluin; au circumcidclis, ut
omnia opera inca videretis? Ipsius enini opera crant implealis sacramciilum diei ociavi? Sed novi, inquit,

qu:c in mundo vidcbant, ct ipsum qui fecit oinnia non quid facialis. Circumciditis hominem. Quare? Quia cir-
vidcbant unam rem, ct lurbati sunt quia s:il-
: fecil , cumcisio pertinet a.! aliquod siguaculum salulis, ct
vum fecit hominem sabbato. Quas.i vcro si quisquam non debcnt honiines sabbalo vacarc a salute. Ergo
s
a^grolus sabbalo sincerarel alius illum sanum fecis- , nec milti irascamiui quia salvum fcci totum houiinein
,

set quani ille, qui eos sca.idalizavit, quia unum bomi- sabbalo : si circumcisionem , inqnit, accipit Iwmo in
ncm s lviim fccit sabbalo. Quis enini alius alios salvos sabbato , ut non solvutur lex Motjsi (aliquid ciiiin pcr
lccit quam ipsa salus qui illam salulem quam dedit ; Moysen in illa constilulinne circumcisionis sahibriter
hnic liomini, dal et jumenlis? Salus enim corporalis inslitutnm csl), milii operanti salulem in sabbalo
erai. Salus carnis el rcparalur, et morilur ; el cum quare iudignamini?
rcparaiur, mors differiur, non auferiur. Tamen, fra- 5. Fortc cnim illa circumeisio ipsiim Doniinum si-
tres, eliam ipsa salns a Domino est, per qiiemlibet gnificabat, cui isti curanli et sananli indignabaulur.
detur : quocmnque curantc el minislrante impertia- Jussa cst ciiim adhibcri oclavo die cirrumcisio : t*l

lur, ab illo dalur a quo est ontnis salus, cui dicilur in quid est circumcisio, nisi caniis exspolialio? Signilicat
Psalmo , Homines et jnmenla salvos facies , Domine ergo ista circumcisio exspolialioiicm a corde cupidita-
sicut mulliplicasti misericordiam tuam, Dcus. Quia enim tum carnaliiim. Nbn crgo sinc causa data cst, et iu eo
Deuses, mnltiplicaia misericordia tua pervenitetiam membro jussa lieri; quoniam pcr illud membiuiii
ad salutem carnis human.T, pervenil eliam ad salutem procrealur creatura morialiiim. Ei per uniim hoininem
niuiiinim animalium : sed qui das saliilem carnis l:o- mors, sicul per iinum homineni resurrectio moriuo-
ninibus juntenlisque coiniuunem,numquid iiulla salus rum (ICor. xv. 21) : ei per iiiiuin hominem peccatum
est quam scrvas hominibus? Est certc aiia quae non intravit in miindiiin, et pcr pcccalum mors Pwm. v, (

solum communis non est hominibus el junientis, sed ii). LIco quisque cum proe|iulio nascilur, quia omnis
nec ipsis boiniuibus coinmunis est bouis i
i
malis. liomo ciim vilio propaginis nascitur : ct non mundat
Denique cum ibi de isla salule dixisset, quam com- Dcus sive a vilio cuin quo nascimur, sivc a vitiis qu;e
muuilcr accipiunt pecora et homines ;
propter illain male vivendo addimus, uisi per cultellum pclrinum,
salulem quam sperare dcbenl homines , sed boni ho- Dominum Cliiistinn. Petra enim erat Cbrislus (I Cor.
mincs, seculus adjunxit, Filii uuton hominum sub x, i). Cultellis enim pclriuis circumcidebaiit, et pelraj
tegmine alarum tuarum sperabunl : inebriabuntur ab iioininc Cbrislum figurabant : et prxscniem non agno-
ubertate domus lute , el torrente voluptalis lua; potabis sccbant, sed insuper eiim occidere cupiebant. Quare
eos ;
quoi .ain apud te est fons vitw, el in lumine luo vi- aulem oclavo die, nisi quia post scptimum sabbali
dcbimus mmcn (Psal. xxxv, 7-10). Ha*c cst salus qu.e Doininus die doiiiinico rcsuriexil? Ergo resurreclio

• Ap J Er. l.ugd. ven. omiuuntur verlia, el non Imbent;

Cluisli, (|u:e facta cst leflio quidcm die passionis, sed

sed ail conlinuo : l.espondit enim lurba. Lov. lectio ab

Jilur OCtavo die in diebus hebdomadis, ipsa nos circuinci-
ill.i ditiurl solum eo quod teraut, rcspondil ci, [jro, respon-
dil. Audi circumcisos vera polra, Apostolo admoneiilc
dil emm. M.
tiibus viss., ceqroliun sabbalo sinceraret : in c.Ttens,
' lii Si ergo resurrcxislis ciun Christo; quw sursum siint
(rgrolus sabbato sirxerarel ; id est seipso. neque uiediei
accedcnle opera, sanus fieret. Kr. leit, aqrotus sanarc- — qiuvrilc, ttbi Chrislus cst in dextera Dci scdcus ; qiuc

lur, ulii l.ugd. Ven. Icguul, mjrolum saimrcl. M. tUTtum sunl sapitc, nnn qua supcr terram 1

( Coloss. iu,
j655 IN JOANNiS EVANGEl IUM. S. AECISTINI ^SG
1, i). Circumcisis loquitur : Resurrcxil Christus, abs- paricndi, mulliplicatio Giiorum, abundantia frurtiium.

lulit vobis desideria carnalia , absmlit eoncupiscen- qn.i' illis omnia a Deo quidem vcro et bono, tainen ut
lias malas, abstulit superfluum cum quo uati cratis, eirnalibus promissa sunt, omnia b;cc fccerunt illis

ct nuilto pejus quod male vivendo addideralis ; cir- Yclus Teslaiiicnluin. Quid est Velus Teslamcntuni ?

cumcisi pcr pelrani quare adhuc sapitis lerram? Et Quasi hxredilas perlinens ad hominem veterem. Nos
ad exlrcmum quia Legcm dedit Uoyses, «t circumci- innovati sunius, homo novus facti sumus; quia el illc

tliiis homincm sabbalo, inlelligilc hoc significari opus bonio novus venit. Quid lani noviiin quam nasci de

bnnum, quod cgo feci loium liominem salvuin sab- virgine? Quia ergo non erat quid ' in illo innovarel

bato; quia et curatus ost ut sanusesset iu corpore.ct prxceplum, quia nullum habebat peccaium; novus
partus cst dalus. In illo parlus novus, in nobis lionio
crcdidil ul sauus esset in aniiua.

C. Sulite judicare pcrsonaliter, sed rectum judicium novns. Quid est bonio uovus? A vclnsiale innovalus.
judicale. Qnid esl hoc? Modo qui per legcm Moysi cir- Ad quam rem innovatus? Ad desideranda ccelcsiia,
cumcidilis sabbaio, non irasciinini Moysi; ci quia ego ad concupiscenda sempilerna, ad palriam qux sursiun

die sahbali salvum feci hominem, irascimiui mihi. cst ct hoslem non timet, desiderandam, ubi non pcr-
Personalitcr judicalis, rcritatem altcnditc. Ego noa dimus amicum, non limemus inimicura ; ubi vivimus

Dominus, qui crat el ipsiiis cuin bono afleclu, sine ullo dcfcctu ubi nenio nasci-
me pradcro Moysi, ait ;

Moysi Dominus. Sic altendile quomodo homincs nos tur, quia nenio moritur ; ubi ncmo jain proftcit, ct

duos, lanquam ambos homines jmlicaie inter nos, : nenio deficit ; nbi non esuritur, ct non siliuir, sed sa-

sed verum judicium judicaie; nolitc mc bonoraio il- lietas cst immni lalitas, et cibus vcrilas. Ilaec Iiaben-

lum damnare, scd illo intcllecto me bonorate. Iloc les promissa, ct ad Novum Testamenlum perlineutes,

enim cis alio loco dixit: Si credcretis Moysi, crederelis c! novx bxrcdiialis facii bxredes, et ipsius Doinini
ulique et mihi; de me cnim ilte scripsil ( Joan. v, 46 ). cobxredes, aliam spein valde babemus : non persona-
Sed boc loco noluit boc dicerc, lanquam se el Moysc liicr judicemus, sed rectuni judicium lencamus.
ante illos constitutis. Propler lcgcm Moysi circumci- 8. Quis csl qui iion judicat personaliicr? Qni diligil

ditis, sabbalum occurrcrit ; et ego sani-

quando eliani xqualilcr. Dileclio xqualis facit non acceplari pcr^o-

lauiin taciendarum beneficenliam non vultis ut exhi- nas. Non ciiin bomincs diverso niodo pro suis gradi-

beam pcr sabbatum? Quia Dominus circumcisionis ct bus honoramus, lunc tiniendum esl ne personas acci-
Dominus sabbati, salutis est ancior : ei servilia opera piamus. Scd quando inter duos judicamus, et ali-

prchibiii eslis facerc sabbato; si vcre intelligatis ser- quando inter necessarios, fit nonuunquam judicium
vilia opera, non peecatis. Qui enim facit peccalum, intcr pairem et filiuni ; queritur paler de nialo filio,

servus cst pcccali (Id. vm, 54). Numquid servile opus aui iiueriiur filius de duro patrc : servamus honori-
est, hominein sanare per sabbalum? Manducalis et fieemiam patri ,
qux debclur a filio; non xquamus
bibilis (ut aliquid dieain e» admonilione Domini nosli i filium palri in bonore ; scd prxpoiiiinus, si bouani

Jesu Clirisii, ct ex verbis ejus); utiquc quare mandu- causani babct : filium Xquciniis patri iu vcrilale ; el

ciiis el bibitis in sabbaio, nisi quia pcrtinet ad salu- sic tribuemus honorcm debiluin, ut non perdat xqni-

lem quod facitis? Per boc ostcndilis opera salutis non tas ineiituni. Ila vcrbis Doinini pioficiinus, el ul pro-

esse ullo mododie sabbali omillcnda. Ergo nolile per- ficiamus gralia illius adjiivainur.

sonaiitcr judicare, sed reclum judicium judicalc. Atlen- TRACTATLS XXXI.

diie mc quomodo bominem, atiendile Moysen qno-
Ab eo loco, Diccbant crgo quidam ex Jeiosolymis,
mod bominem : si secunduiii vcriiatcm judicelis,
Nonnc bic csl quem quxrebanl Jnd;ei inlcrliccre
i

neqiie Moyscn, ne(|ue me condemnabiiis; et veritaic

non invenictis;
usque ad id, Quxrclis me, et cl nbi
cognila me cognoscelis, quia ego sum veritas (
Id.
sum ego.vosnon polesiisvenirc. Cup. vn, ^ . 25-50'.
xiv, 6).
1. Heminil Cbaiiias vcslra prislinis scrmonibus et
7. lloc viiiiun, fralres ,
quod Domiiuis notnvit boc
Icctum cssc in Evangelio, et a nobis ut potuimus
loco, evadere in boc sxculo magni laburis est, non
dispulalunt, qnod Dominus Jesus idco velnt occullc
personaiilcr judicarc, sed rcclum judicium relincre.
ascendit ad diem festum, non quia limebat ne tcncrc-
AJmouuit quidem Dominns Judaos, scd monnit et

redarguil, nos tur, cujus potcslas crat ne teneretnr; scd ut significa-

nos : illos convicit, nos instiuxit ; illos
rel etiam in ipso dic fe»to qui celebrabatur a Jiulais,
exacuil. Non putcmus boc nobis non ideo dictum, quia
se occuliari, et suum csse mysterium bodierna crgo
tunc ibi non fuimus. Scriplum cst, legitur, cum reci-
:

lectione apparuit polesias, qua; pulabaiur limidilas

tarclur audivimus; scd lanquam Judaiis diclum audi-
;

intucamur ioqiicbalur enim palain in die feslo, ila ut mirarenlur

vimus non nos ponamus
:
post nos, el quasi
turbx, el dicercnt quod aiidivimus, cum lectio lcge-
inimicos rcpiclicndcre, et ipsi nos faciamus quod in
rclur, Nonne hic cst quem quarcbanl interficcre? El
nobis vcrilas ipsa rcprebcndat. Judxi quidem pcrso-
Novum ecce palam loquilur, ct niliil illi dicunt : numquid vere
lialitcr judicabant, scd idco non pcrlincnt ad
cognoverunt principcs quia hic est Christus? Qui nove-
Testamcnlum, ideo non babent in Cbrisio regnum
rant qua sxvilia quxrebatur, mirabantur qua polenlia
coelorum, idco non junguntur sanclorum societali
imii tenebatur. Deindc non plenc intelligcnlcs illins
Angclorum tcrrcna qnarebanl a Domino
: lerra ;

euim promissionis , victoria ab iniinicis, feciiinlitas ' Juxta F.r. I.ugd. ven. l.ov., quod. M.
 fS37 TIUCTATUS XXXI. CAPUT VII icns
r.o;eiiiian.,;iutaverun'. principum esse scienliam.quod scd est verus qui me misit ,
qiiem vos nescilis ; sed iil

ipsi cognevcrant eumdem esse Christum ideo pe- : eum sciatis, creditc in ciim qnem misit, et scietis.
pirce.ufil ci. quem lanloperc oceidendum quxsierunt. Deum enim ncmo vidit unquatn , nrsi unigenitus Filius
2. Deude illi ipsi apud seipsos, qui dixcranl qui esl in sinu Patris , ipse enarruvil (Joan. i , 18) : et
flwiqtiid cogttovcrunt principes quia hic est Christus? Putrem non cognoscil nisi Filius , el cui volueril Filius
fcccrunt sibi quxslionem qua eis videretur non ipse revelare (Matth. xi, 27).

esse Cliristus : adjungenles enim dixerunt, Sed istum 4. Denique cum dixisset , Sed esl verus qui misit
noviinus unde >it ; Cliristus autetn cum venerit, nemo tne, quem vosnescilis ; ul ostendcret eis unde possent
scit unde sit. Haec opinio apud Jud;ens unde nata fuc- scire quod nescicbant, subjccit Ego scio cum. Ergo a
,

ril, qund Cltrislus cum vencril, nemo scit unde sit (non me qu:crite, ut scialis cum. Quare aulem scio euin ?
eniin inaniter nnta esl); si consideremus Scripluras, in- Quia ab ipso sum , el ipse tne misit. Maguificc ulrumquo
venimus, quoniam sanclx Scriptur.c dixerunt
fratres, monslravit. Ab ipso , inquil , snm ; quia Filius tle Pa-
de Chrislo, quoniam Nazarmus vocabitur ( Matlh. n, tre, et quidquid est Filius, dc illo esl cujus cst Fi-
25). Ergo pradixerunl unde sil. Uurstss si loctim na- Dominum .Icsiiin dicimus Demn tle Deo; Pa-
lius. Itlco

livitatis ejus quxramus, (anquani inde sit ubi natus trem non dicimtis Deiim de Deo sed lantum Deum : ,

est; nec lioc lalebat Jud.eos, propter Scripturas qux etdicimus Doniiniini Jesum Ltiinen de Luniinc; Pa-
ista prxdixerant. Nam cuni eum visa slclla Magi qux- treni ntin didmus Lumcii de Luinine, sed tanlnm Lu-
rerent adorare, venerunt ad Hcrodem, et dixermit men. Ad boc ergo pertinct ,
quod dixit , Ab ipso sum.
quid qiKrrerent el quid vcllent : ille autem convocatis Quod atitem videtis me in carne, ipse me tnisit. Ubi
eis qui Legein scichant, quxsivil ab eis ubi Christus audis, ipse incmisit, noli intelligere natura! dissimili-
nasccrclur : illi dixerunl, In Betlilehein Juda3:el le- ludineni , sed generantis auctoritatcra.
stimonium etiam proplieticum pruiuleruni (Matili. n, 5. Qnairebant ergo eum apprchcndere et nemo misit ,

1-6). Si crgo PmpbeUe pnedixcrant ct locum unde in itlum nianus ,

quia nondum venerat hora ejus : boc
crat origo camis cjus, et locum ubi euin ppperit ma- est, quia nolebal. Qnid esl enim, nondum veneral hora
ler ejus ; unde naia est ista opinio apud Judxos, ejus? Non enim Dominus snb fato nattis est. Hoc nec
quain modo atidivimus, Cliristus cum veneril, nemo scit de le ercdendum esi nedum de illo pcr quem fa-
, '

unde sit, uisi quia ulrumque pradieaverant et prx- ctus cs. Si tua hnra vohmlas est illius; illius hora qiue
nuntiaverant Scripturx? Sccundum liominem pnc- est, nisi voluntas sua? Non ergo horain dixil qna co-
dixerant Seriplurx unde essct : seeundiim Deum lale- gereiur mori , sed qua dignarelur occidi. Tempus
bat impios, et quxrebat pios. Ad lioc enim et isti enini cxspeclabal quo moreretur, quia et lempus
dixerunt, Clirislus cum venerit, nemo scit unde sit ; quia exspcctavil quo nascerelur. De boc teinporc Aposlo-
lianc illis opinionem gencraverat qnnd per Isaiam di- lus loqueus, ail : Cumautem venit plenilcdo temporis,
Cluui cst, Gcneralionem autem rjus quis enarrubit (Isai. misil Deus Filium suutn (Gulat. iv, 4). Ideo niulli tli-

liii, 8)? Dcnique et ipse Dominus ad uliumque respon- cunl : Qtiare non anle venil Chrisltis? Quibus rc-
dil, et quia novcrant euni unde essct, et quia non no- spondcndum est, quia nondtim veneralpleniludo lcm-
veranl; ut attesiaretur prophctix sanclx quae de illo poris ,
moderanle illo per qiiem facta sunt lempora :

ante prxdicta est, cisccundum luunanitatem infirmi- sciebat enim qnando venire tleberet. Primo per mnl-
latis, et secunduin divinitalem majeslatis. tani seriem leniporum et annorum pradicendus
fnit
AudileergoVerbum Domini, fralres, videle que-
5. non eniin aliquid parvum venluruin fuit : diu fucrat
madmodiimconfirmaviteiset quod dixcrunt, Istum <
prxdicendus , semper tencndus. Qiianlo major judcx
novimus undc sit; et quod dixerunt, Clirislus vcniebat, tanto prseconum longior series
> < pracedebat.
cum venerit, nenio scit unde sii. Clamabat ergo do- Denique ubi venit pleuiludo temporis , venit et ille
cens iu lemplo Jesus : El me scitis, et unde sim sci-
qui nos liberaret a lempore. Liberati eniin a lempore,

lis ; el a meipso non vcni , sed est verus qui me mi- venturi sumus ad xternitaiem illam, ubi non esl tem-
sil , quem vos nescitis. > Hoc est dicere , El me sci- pus : nec dicitur ibi ,
Quando veniet hora ; dics est
tis , et me ncscilis : boc est dicere , Et unde sim sci- enira scmpiternus, qui nec praecedilur hesterno, nec
tis, et unde sini nescilis. Undc sim scilis, Jesus a Na- excluditur craslino. In hoc autem sxculo volvuntur
zareth, cujus etiam p.irenlcs nostis. Solus enim in dies, et alii transeunt, el alii veniunt ; nulltis manel :

liac causa latebat virginis partus, cui tamen (estis erat et raomcnla quibus liiqniinur, inviccm se expellunt,
maritus : ipse enim lioc poter.il fidcliler indicare qui nec slal prima syllaba , i:l sonare pos^il secunda. Ex,
,

possel marilaliter et zclare '. Hoc ergo cxeeplo virgi- quo loqiiimur aliquaiilum senuimus, ct sine ulla dubi-
nis partu, totum uoverant in Jesu quod ad hominem tatione senior suui modo quam mane : ita niliil stat,
pertinel : facics ipsius nota erat patria ipsius nota
nihil fixuni nianet in tempore. Amare itaque debemns
,

crat, gcnus ipsius notum eral, ubi nalus est sciebatur. perquem facta suut lenipora, ut liberemur a lempore,
Recle ergo dixit , Et me nostis el unde sim scilis el figamur in aeiernitate , ubi jam nulla est mutabili-
se- , ,

cundinu carnem el effigicm liominis quam gerebal :

tas lempornm. Magna igilur misericordia Domini no-
secundiim autem divinilatcm, Etame ipsonon veni stri Jesu Cliristi, faclum csse eum propter nos in tem-

sie vss. ciini cditis Am. pore, per quem facla sunl tempora ; f.icluin essc in-
'
et nad. AtEr. et t.ov. liabent,
eiii potuii maruatuer a eetare. 1
Kr. I.ugd. \'en. et l.ov. sic, quanto mimis de itto. H.
H,:,9 !N JOANNIS EVANGEL lU.Vf, S. AUGUSTINl |64C
ter omnia , per qiioni facla snnt oninia : factiun essc facluri .-^slis , sod non niodo ; quia modo nolo. Quare
qaod fccit. Faotus csl cnim quod feeerat ; factus cst adliuc modo nolo ? Qnia adlmc modimm tanpus vobis-
cnini lioino qui liomiiicm fcccrat, ne perirol qnotl fc- ciim sum : et tunc vudo ad eum qui me misit. Implerc
oerat. Secnndum hanc dispensationem jam vcnerat debco dispcnsationem mcam, et sic pervenire ad
liora ualivilalis cl nalns erat sod nondum vcncrat
, : passionem meam.
liora passionis, idco nondiim passuserat 1 . 9. Qnarelis me , et non invenictis ; et ubi sunt ego
6. Deniquc ut noveriiis non nccessilalem , sed po- vos non poleslis venire. Hic jam resurreclionem suain
leslatem morientis (") : proptcr nonnullos hoc lo- prxdixit noluerunt cnim agnoscere pra-sentem , et
:

quor , qui ciiiu audici int , nondum venit hora ejus ,

postea qiccsierunl, cuni vidcrunl in eiiin miiltiludinem

aclilieantur ad credenda fala , cl fiutit corda eorum jani crcdontoni. Magna eniin signa facta sunt, eiiam
faliia : ul crgo novcrilis polcslalcm niorienlis , ipsant cum Doniinus rcsurrcxit, et asccndit in ccelum. Tunc
p.issionem recolitc , crucifixum intucmini. Dixit in pec discipulos facta sunt magna; scd ille perillos, qui
ligno pendens, Siiio. Illi lioc audilo , in arundine per ct per seipsum : ipse quippe illis dixerat Sine me ,

spongiam obtolerunt ci acetum in cruce : acccpit , ct niliil polestis facere (Joan. xv, 5). Quando claudus
ait, Perfcclum cst ; cl incliuato capite, reddidit spiri- ille qui scdelial ad porlain , ad vocoin Pelri snrrcxit,
luin. Videtis potestatem morienlis ,
quia lioc exspe- ct suis pedibus ambulavit , ita ul bomines inirarentur,
ctaliat, doncc onmia coiiiplereiilur quic dc illo pr.x-- sic cos alloculus est Pelrus, quia non in sua paleslaie
dicta lueranl ante moricm fulura. Dixerat enim pro- ista feoit , sed in virtutc illius qncin ipsi occidcriuit

plieta : Dederunt in escnm meam fel , et in siti mea po- (Act. lii, 2 16). Mulli coinpuncli dixerunl : Quid facie-

luverunt nie aceto (Psal. i.xviii, 22). Exspectabal ut miis (Id. n , 57) ? Vidcrunt eniui se ingenti criminc
lucc oinnia complcrcntiir : posioaquam completa iinpiclatis aslrictos ,
quando illiini occiderunt, qncm
sunt, dixit, Perfeclum esl; cl abscessil polestalc, quia vencrari ot adorare dobucrunt : et boc putabant esse
non vcncrat necessitate. Idco quidain plus mirali snnt incxpiabile. Magnuni eniin facinus orat, cujus consi-
istam poiesiaiem morienlis ,
qtiam potenliam niira- deralio illos faceret desperare : sod non dcbebanl de-

cula facienlis. Venlum est cniin ad crucem , ul cor- spcrare ,

pro quibus in cruce pendens Doniinus cst

pora deponerenliir de ligno quoniam sabbalum illu- dignalus orarc. Dixerat enini : Pater , ignosce illis ,
,

cesccbat; et inventi sunl latrones viventes. Supplicium quia ncsciunl quid faciunt (Luc. xx.ni , 54). Videbat

quippe crucis ideo durius erat, qnia diutius cruciabat, quosdain suos inler niullos alienos ; illis jam pelebal
etomnes crucilixi longa niorle necabantur. Illi aulem, veniam, a quibus adliuc accipiebat iujuriam.Non enim
ne remanerent in ligno, cruribus fraclis eoncli sunt altendcbatquod abipsis moriebatur, scdquia pro ipsis

mori, ul possent indc dcponi. Dominus autem inven- moriebatur. Multum esl quod illis concessum cst, el ab
tus est inortuus (Joan. xix, 28-55) , et admirali sunt ipsis, et pro ipsis; ut ncmo de sui peccati dimissione de-

lioniines : et qui euni vivuiii contempsciunt , mor- spcrel, quando illi veniam meruerunt, qui Cluislum oc-
tuuni sic admirati sunt, ut dicerent quidam, Ycre Fi- cidcruni. Moriuus est Cbristus pro nobis; sed numquid
lius Dei Unde est et illud
est liic (Matlli. xxvn , 54). ,
a nobis? At vero illi viderunt Cliristum suo scelcrc mo-
fraires, ubi ait qusercnlibus se, Ego sum ; el illi retro rientem ; et crediderunt in Cbristum suis sccleribus
redeuntcs omncs cecidorunl (Joan. xvm, C). Erat ignoscentem. Quousque biberent sanguincm qucm
ergo in illo potestas summa. Nec hora cogebatur fuderant, de sua salule desperaverunt. Ergo boc dixit,

inori ; sed boram exspectabat ,

qua opporlune flerct Quwrelis me, el non invenielis ; et ubi sum ego, vos non

voluntas , non qua inviti implerelur necessitas. potestis venire : quia quaesituri illum eranl post resui-

7. De turba tmtem niutti crediderunt in eum. Humi- rectionem compuncti. Nec dixit, ubi ero; sed , ubi

les et pauperes salvos faciobat Dominiis. Principcs sitm. Semper enim ibi erat Cbrislus ,
quo fuoral red-
insaniebanl; elideo mcdicum non solum non agnosce- diliirus : sic enini venil , ut non recederct. Inde alio

bant , sed etiani occidere cupiebant. Erat qna-dam loco ail , Piemo ascendit in calum, nisi qui descendit ile

lurba qui stiani acgritudinein cito vidit, el illius nie- ccelo , Filius liominis ,
qui est in ccclo (Jotin. iii, 15) :

dicinam sinc dilatione cognovit. Videte quid sibi

non dixit, qui fuit in coelo. In tena loquebalur, ct in

turba cominota miraculis coelo se esse dicebat. Sic venit ut inde non absccdc-
dixerit ipsa : Numquid ,

Cliristus cum venerit plttra siijna facturus est? Uliqtie rct : sic rcdiit, ut nos non derelinquerel. Quid inira-
,

si duo non erunt , liic est. Crcdiderunt ergo in eum niini? Dcus boc facit. Ilonio > inin secundum corpus
diccnlos isla. in loco cst , ct dc loco niigrat , ct cuni ad alium lo-
8. 1'rincipes vero illi audiia muliiiudinis fide, et eo cum veneril, in eo loco unde vcnit non erit : Deus
Dfllrmure quo Cliristus glorilicabalur , miserunt mi- auleni iinplel omnia, et ubique lolus est ; non sccuu-
nistros , h( apprelienderenl eum. Qucm apprebendc- dnni spalia lenetur locis. Erat lamen Dominus Cliri-
rent ? Adliuc noleiitciu ? Quia crgo non potcranl ap- slus secundum visibilem carncui in lcrra , sccundum
prehenderenolentem, missi sunt ut audirent docen- invisibilcm majcsiatem in ccelo et in terra : ideo ait,
lcm. Quid doccntcm ? Dicil ergo Jesus : Adliuc modi- Vbi cgo sum, vos non poleslis venire. Ncc
, non dixit
cum tcmpus vobiscum sum. Quod niodo vultis facere, potcritis ; sed, non potestis : tales enim lunc erant qui
1
Kdili : idco non passurus erat. At Mss., passits. non posscnl. Nam ut sciatis non lioc ad desperaiio-
(n) coulcr rract. 37, n. 8-jo. ncm dictum, ct discipulis suisdixit lale aliquid
,
Qu<
 ifiii TKACTATUS XX \ il. CAPUT VII. ifiil

ego vado, vos uon poteslis vcnirc (Joan. xm, 53) ; cmii qtttv perierunt domus Israel; quomodo babc.t alias oves
pro illis orans dixerit , Pater , volo ut ubi etjo sum , et ad quas non est missus, nisi quia signilicavit pra;scn-
ipsi sintmccum (Id. xvn,24). Penique boc Petro ex- ti.im corporalein non se missum exbibere nisi solis
|'i)suit, et ail illi : Quo ego vttdo , non potes me sequi Juda.'is, qui viderunl ct occidcrunt ? Et multi tameu
vwdo ; sequcris autem poslea (Id. xm, 56). indc et anlea et postca crediderunt. Messis prima do
10. Dixerunl ergo Judcei , non ad ipsum;sed, ad cruce vcntilata est ut esset semen unde alia messi*
,

scipsos : Quo liic iturus esl, qnia non inveniemus eum ? consurgeret. Nunc vero cum fama Evangelii et bone
numquid in dispersionem Genlium iturus est, et doclu- ejus odore excitati crcdunt fideles ejus per omncs
rtts Gentes? Non eiiim sciebant quod dixerunt ; sed geutes , erit exspcclaiio gentium ,
quando veniat qnt
qnia ille voluit ,
proplietavcrunl. Iturus cnim erat jam yeiiit (Gen. xnx, 40); quando abomnibus videa-
Dominus ad Genles, non praeseniia corporis sui , sed tur, qui tunc a
quibusdam visus non esl, a quibusdam
laiuen pedibus suis. Qui erant pedes ejus? Quos pe- visusest; quando vcniatjudicalurusqui venitjudican
desconculcare volebat persequendo Saulus ,
quandn dus quando veniat discreturus, qui veni t ut non discer-
;

ei caput ilainavit : « Saule , Saule, quid me perse- neretur. Non eiiim ab impiis Clnistus est discretus, sed
(juerisi (Acl. ix, 4)? «Quis est liicsermo, quem dixil: cuni impiisjudicatus : deilloenim dictuin cst, Inier
Quicretis ine, et non invenielis ; ct ubi ego suni , vos iniquos rcputalus cst (Isai. lih, 12). Lalro evasit : Chri-
non poicstis venire ? • Undc lioc dixit Dominus, ne- sius daninatus esl(jt/arc. xv, 15; Joan. xviu,40). Ac-
scicrunl, cl lamen aliquid quod fuiiirum erat, ncscien- cepil in dulgontiam criminosus, danmalus est qui om-
tes prainuntiaverunt. Dixit cnim lioc Dominus, quia uiuin criniiua conlilentium relaxavil. Tamcn et ips:<

locum, si tanien dicendus cst locus , sinum Pa-

id esl crux, si allcndas, tribunal fuil : in niedio enim judici;
Iris uiide nunquain discedit unigcnitus Filius, nou conslituto, unus lairo qui crcdidit liberatus (Luc.
illi noveranl ; nec cogitare idonei crant ubi erat xxin, 43), alier qui insuliavit dainnatus esl. Jam si-
Chrislus, unde non reccssit Christus; quo rediiurus gnilicabat quod factuius est de vivis et mortnis; alios
crat Chrislus, ubi mancbat Cbristus. Unde Iioc roidi positurus ad dexleram, alios ad sinistram : similis ille
liumano cogitare, neduin lingua explicare ' ? Hoc ergo latro futuris ad sinislram, similis alter fuluris ad
dex-
illi nullo modo intellexerunt ; et taiuen ex bac occa- teram. Judicabatur, ct judicium minabaiur.
sionc salutem uostram prxdixerunt quod Dominus
,
TRACTATUS XXXII.
iiuiusessel ad dispcisioneni Genliuni , et iniplelurus
Ab eo toco, In novissimo autem die festivitatis stabat
quod legcbaut et non inlclligebant , Populus quem
Jesus et clamabat, dicens, Si quis sitit, veniat ad
von cotjnovi , scrvivit milti, in obauditu auris obatt-
me, et bibat ; usque ad id, Nondum enim erat Sjii-
divil milii (Psal. xvn, 45). Illi non audierunl ia
ritus dalus, quia Jesus nonduni fucrat glorificatus.
qiiorum oculis 1'uii ; iili audierunl in quoruni auiibus
Cap. vn, ^ . 57-59.
sonuit.
11. lllius enini Ecolesix venlurx de Genlibus ly- 1. Inler dissensiones et dubilationes Judsorum de
puni gcrcbal niulici' qiue lluxuiiisanguinis paiiebatur Domino Jesu Cbristo, inter caetera que dixit quibus
,

tangebat, et non vidcbalur ; ncsciebatur, et sanaba- alii confunderentur, alii docerentur; novissimo illius
tur. Figura quippc eral ,
quod Dominus inlerrogavit, fcstivilaiis die (lunc eniin ista agebantur), qua; appel-
Qttis me tcligil ? Quasi ignorans ignoralam sanavit latur Scenopegia, id est labernaculorum construclio,
(Luc. viii, 43-48) : sic fecit et Non ciim
Gentibus. de qua festivitatejam anlea meminit Cuaritas vestra
didiciinus in came , et nieruimus carnein ejus man- fuisse dissertum, vocat Dominus Jesus Cbristus, et
ducare, et in carne ejus menibra esse. Quare? Quia lioc iion ulcumque loquendo sed clamando ut qui , ,

luisil ad nos. Quos ? Pracones suos , discipulos suos, »ilit veniat ad eum. Si siiimus, veniamus ; et non pe -

scrvos suos , redonipiossuos quos creavit , sed quos '

dibus , sed affeciibus ; nec migrando , sed amando
et rcdcmit fratres suos : loUiin [i.irum dixi : nicmbra veniamus. Quanquam secundum interiorcm hominem,
sna, scipsiim ; misit cniin ad nos membra sua, et fecit et qui amal niigral. Et aliud est migr.ire corpore, aliud
nos niembra sua. Tanien secuudum speciem corporis corde : migrat corpore qui motu corporis niulal lo-
quam Jiukci videruul et coiilcuipserunt, non apud cum ; migrat coi de
qui niotu cordis mutat affectum.
,

nos fuit Chrislus : quia et boc de illo dictum erat , sic- Si aliud amas, aliud ainabas, non ibi es ubi eras.
ut ct Apostolus dicit, Dico eiiim Chrislum minislrum 2. Clamal ergo nobis Dominus Stabat enim , el :

fuisse circumcisionis propler veritatem Dei , ad conftr- clamabal, Si quis sitit veniat ad me
, , el bibat. Qui
ntundas promissioites palrum. Ad illos debuit venire, credit in me, sicul dicit Scriptura , flumina de ventre
a quorum palribus et quorum patribus esl piomissus: ejits flitentaqtue Quid boc essel, quando Evan-
tiiixe.

ideo cl ipsc sic ait, Non sum missus nisi ad ovcs qttai gelista cxpo.>uil, immorari non debemus. Unde enini
perierunl domtts I$rael(Mutth. xv, 24). Sed quid dicit dixcrit Domiuus, Si qttis sitit, veniat ad me et bibal ,
,

Apostolus in scquenli? Gentcsautem super misericur- ct, Qui credil in me, fluminu de venlreejus fluent aquct
diu glorificare Deum (Rom. xv, 8, 9). Quid et ipsc vivce; consequcntcrexposuit Evangclista, dicens : lloc
Dominus? Habeoatias qum nonsunl ex hoc ovili
oves autem dixil de Spiritu quem accepturi erant credcntcs
IJuan. x, 1G). Quidixcral, Non sum missus nisi ad ovct in eum. Nondum enim erat Spiritus dalus ,
quia Jesus
' fcr., Ungua. Juxta Lugu. ven. Lov., liitqitw. H. noiuluin crttt glorificatus. Est ergo sitis inlcrior et ven-
SiNCT. AUGLST. III. 1'Jinquante-deux.J
f(M3 IN JOANNIS EVANGEI IUM, S. AUGUSTINI <6U
.er interior, quia est homo interior. Et ille quidem cnim nos deserit fons, si non deseranius fontcm.
interlor invisibilis, cxtcrior autem visibilis : sed mc- 5. Kxposuil Evangclista, ut dixi, tinde Doininus

lior interior qnam eilerlor. El qnod non vidctur, lioc clamasset, ad qualem poium inviiassct, quid bibenli-

plus amalur : constat enim plus amari hominem in- bus propinasset, dicens, lloc aulem aiccbat de Siiirilu

leriorem quam cxlcriorein. Unde hoc constat ? Unus- quem accepturt erant credentcs in eum. Nondum cnim
quisque in scipso proliet. Quamvis cnim qui male vi- erat Spiritus dalus, quia Jesus nondum eral glorifica-

vunt animos suos corpori addicant ; vivcrc tamen

,
tus. Qucm dicit Spirilum, nisi sanctum Spiritum? Nam
volunt quod 11011 esl tiisi animi magisque scipsos ,
unusquisque bonio h.ibct in se proprium spirilum,
,

iv.dicant qui regunt, quain illa qu:c reguntur. Regunt de quo loquebar cum animuni coninieiidarem. Aniinus

enim animi, reguntur corpora. Gandcl qnisque voiu- cnini cujusque, proprius csl spiritUS cjus : de quo
piate, et capit de corpore volnplalem : sed separa ani- dicil Paulus aposlolus ,
Quis cnim scit liomiuum ijikb

imiin, niliil restat in corporc qnod gaudeal; et si dc sunt homims, nisi spiritus hominis, qui in ipso est ?

corpore gaudei, animus gandct. Si gaudct de domo deimlc adjuniit, Sic el ifuce Dci sunt, nemo scil, nisi

sua, de se non debet gaudere ? et si habet animus

Spiritus Dci (I Cor. n, 11). Noslra ncino scil, nisi

uude oblecletuT exlrinsecus , sine deliciis manct ln- spiritus nosler. Non enim novi quid cogitas, aut m
irinseeus ? Oninino constal plus amare hominem ani- quid cogilo : ipsa cnim siint propria noslra, qu;e in-

mam snam quam corpus suuni. Sed ct in alio homine terius cogitamus; ct cogilationum uniuscujusque ho-
animam qnam corpus. Quid enini ininis ipsius spirilus lestis esl. Sic et qua; Dei sunt,
plus amal bonio
ainatur in amico, nbi estamor sincciior ct castior? nemo scil, nisi Spiritus Dci. Nos cum spiritu nostro,

Quid ainatnr in amico ; animus, an corpus? Si fldes Deus cum suo : ita lamen ul Deus cum suo Spiiitu
ainatiir, aninnis aniatur si benevolentia amalur, bc-
:
sciat cliam quid agalur in nobis ; nos aulem sine ejus

nevolentix sedes animus est si hoc amas in altero, :

Spirilu scire non possiiiniis quid agatur in Dco. Dciis

quia cl ipse amat te, animum amas quia non caro, ;

autem scit in nobis el quod ipsi nescimus in nobis.

sed animus amal. Ideo enim amas quia te amal ,

: Nani infirmitalcm suam Pctrus nesciebat, quando a
Plus ergo Doinino quod ter essct iiegaluriis audicbat {Uatth.
quxre undete amet, ct vide quid aiues.
xxvi, 33-35), et oeger se igiiOrabat; medicus a-gruui
ainatur, et non videtur.
3. Aliquid etiam volo diccre, ubi magis apparcat sciebal. Sunt ergo quxdam qux Deus novit in nobis,
Dilectioni vesirx quantuin amelur animus, quem-
et uescientibiis nobis. Tamen quanlum ad Imniines per-
corpori prxponatur. ipsi lascivi ama- tinet, neino sic se novit quoinodo ipse homo alius
admodum Illi :

deleclanlur, et nescil quid agatur, sed spirilus ejus novil.

tores, qui pulcliriiudine corporum
in illo

membrorum accenduntur, tunc amant amplius Accepto autem Spirilu Dei, discimus et quid agatur
forma
quia odio in Deo non loluin, quia non acccpimus toium. Do
quando amantur. Nam si amet et senliat
:

Quare magis pignore niulta novinius pignus cnim accc|iiinus, et

habelur, magis irascilur quam diligit.
:

irascilur quam diligit? Quia non ei reddilur quod hujus pignoris plenitudo po^lca dabitur. Inlerim in
redamari hac peregrinalione pignus nos consoletur, quia qui
impendit. Si ergo ipsi corporum amatores
magis delectat si amenlur nos dignatus est oppignerare, nuillum paratus esi
se volunt, et lioc eos
si magni sunt darc. Si talis est arrha, quid est cujus est arrha?
quales sunt amalores animoriiin ? Et
animorum, quales sunt anialores Dci, qui 6. Sed quid cst quod ail, JVon enim eral Spiritus
amatores
pulcbros animos facil? Sicul cnini animus
facildecus datus, quia Jcsus nondum erat gluri/icatus? ln cvideuti

in corpore, sic Deus in animo.

Non enim facil cor- esl iatclleclus. Non eiiim non erai Spiritus Dei, qui

pori unde anielur nisi animus cum : qui migraverit, cral apud Deuni ; sed nondum erat iu eis qui credi-

quanlumcumque pulcbra illa derant in Jesum. lla eniin disposuit Dominus Jesus
cadaver horrescis; et
dilexcris, sepclii -e festinas. Decus ergo cor- non eis dare Spiritum islum de quo loquimur, nisi
inembra
animusdecus animi, Dcus. posl resurrcctionem suam ct hoc non sine causa. ;
poris, :

et bib.unus, Et forte quxramus, annuet ut inveniamus ; el si

4. Clamat ergo Dominus ul veniamns
si

si inlus siliamus; et dicit

quia cum bibcrinms, flumi- pulsemus, aperiet ut intrcmus. Pietas pulsal, non

na aqux vivx fluenl de venlre nostro. Vcnler

inte- manus : quanquam pulsat el maniis, si ab opcribus

rioris honiiiiis conscienlia

cordis cst. Bibito ergo isto miscricordix non cessel inaiins. Qux igitur causa

liquore vivescil purgata conscicntia ; et bauriens, est cur Dominiis Jesus Cbristus slalucrit nonnisi

lontem babebit ; etiam ipsa fons eril. Quid est fmis, ciun esset glorifiealus, darc Spiritum sanctiini? Quod
et quid est fluvius qui manat de ventre
interioris anteqiiam dicamus ut possumus, prius qiixrendiim

homiuis? Benc\olenlia, qua vult consulere proximo. esl, ue i|uem forte moveat, quomodo nonduni eral

Si cnim putet quia quod bibil soli ipsi debet sufli- Spiritus in iiominibus sanctis, cimi de ipso Domino
ccre; non fluit aqua viva de vcntre ejus si auiem : rccens nato legatur in Evangclio, quod eum in Spi-

proximo fcslinat consulere ideo nou siccat, quia ;

ritu sanclo agnoveril Sinieon, agnoveril ctiam Anna
(

manat. Videbimus nunc quid sit quod bibunt, qui vidua propbetissa (Luc. li, .!o-38); agnoverit Joaiinc»

credunt in Domino; qula uliqiic Christiani sunius, et ipse, qui eum baplizavit (Joan. I, 2C-54) : implelus

si crcdiinus, bibimus. El Dnusquisque in seipso debet

Spiritu sancto Zacbarias iniilla dixit (Lnc. i, C7-79);

agiKiscere si bibit, el si vivit ex eo quod bibil : non Spiriluni sancluni ipsa Maria, ul Doiniuuiii DOMCipe»
SCio TUACTAUS XX XII. CAPUT VII. 10,56

rot, arropil (Luc. 55). Mulia orgo mdieia pr:rce- tres; quantiim quisque anial Ecolcsiam Christi, tan

denlia Spiriltis saiicli habcnuis, anloqiiam Doniiniis lum liabet Spiriluni sanotuni. Dalus cst ciiim Spiii-

glorificarelur resurrectione carnis su;u. Non enim lus, sicut Aposlolus dicil, ad manifeslalioncm. Quani
aliuin spiritum cliam Prophetae liabucrunt, qui CBri- manifestalionem? Sicutipsc idem dicil, Quia alii da-
slum venturuni prxnunliaverunt. Sed niodus quidam tur per Spirilum sermo sapientiw, alii sermo scien-
fulurus erat dationis Iiiijus, qui oninino anlca non tim sccundnm eumdem Spiritum , alii fides in cotlent

apparuerat : de ipso liic dicilur. Nusiiuam enim legi- Spirilu, alii donalio curationum in uno Spirilu, alii

iuus anlca congregalos lioiniucs acccpto Spiritu san- operatio virtutum in eodem Spirilu. Multa enim dan-
cto, linguis omnium genlium locutos fuisse. Post tur ad manifeslatioiicm , sed tu forsilan corum
resurrectionem autein suani, primura quando appa- omniuin qu;c dixi nibil liabcs. Si amas, non uiliil

ruit discipulis suis, dixit illis : Accipile Spiritum san- habes : si enim anias unitateni, etiaui tibi habct quis-
ctum. De lioc ergo diclum cst, Non eral Spirilus tlalus, quis in illa habct aliquid. Tolle invidiam, el tuum cst
quia Jesus noudum erat gloriftcatus. Et insujjluvit in quod habeo : tollam invidiam, cl meum cst qnod ha-
fuciem eorum (.loan. xx, 22), qui flatu primum liomi- bes. Livor separat, sanitas jungit. Octilus solus vidot

uein vivificavit, ct de lirao crexit, quo flatu aniniam in corpore : sed nuraquid soli sibi oculus videl? Et
nicnibris dedil (Gen. n, 7); signilicans eum se esse manui vidct, el pedi vidcl, cl ceteris membris videt :

qui insuiUavit in faciem eorum, ut a luto cxsurge- non enim si aliquis ictus iu pcdem veniat, avertit se
rent, et luteis opcribus renuntiarenl. Tunc primuin oculus inde ut non pr^caveal. Rursus sola manus
post rcsurreclionera suam Dominus, quam dicit Evan- operalur in corpore; sed numquid sibi soli operatur?
gelisla gloriliealionein, dcdit diseipulis suis Spirilum Et oculo operatur nam si iclus aliquis veniens non
:

sanclum. Deinde commoratus cuin eis quadraginia cat in manum, sed lantum in faciem, numquid dicit
dies, ul liber Acluum Aposiolorum deinonstrat, ipsis manus, Non me movco, quia non tcndit ad me? Sic
videiilibus, et videndo deducenlibus, ascendit in cee- pcs ainbulando oninibus niembris mililat mcmbra :

Iiim (Act. i, 3 et 9). Ibi [leraclis decem dicbus, die caHcra lacent, el lingua omnibus loquitur. Habeinus
Pentecosles misit desuper Spiritum sanctum. Qtto, ergo Spirilum sanctum, si amamus Ecclesiam : ama-
sieul dixi, qui fuerant in uno loco congregati, acce- mus autem, si in cjus compage et cbarilaie consi-
pto impleti, omnium gcnliuni linguis locuti sunl (Id. siimus. Nam ipse Apostolus cum dixisset diversa do-
II, 1-6). na dari diversis honiinibus, lanqiiam oflicia quorum-
7. Quid crgo, fratres, quia modo qui baptizalur in que niembrorum, Adliuc, inquil, supereminentiorem
Cluislo, et crcdit in Cln islum, non loquilur omiiium vium vobis demonstro ; et ccepil loqui de cha.ritate.

geniiuin linguis, non est credendus accepisse Spiri- Pncposuit eam linguis hominum el Angclorum, pnc-
lura sanctum? Absit ut ista perfidia tentctur cor no- posuit miraculis fidei, pra?posuit scientia; et prophe-

struni. Certi suinus oninein bominem accipere : sed ti;c, piaeposuit etiam illi magno operi misericordix
qiiantum vas fidei allulerit ad fontem, taiitum im- quo sua qux possidet distribuit quisque pauperibiis

plct. Cum crgo et niodo accipiatur, dixerit aliquis, el ad extremuni pracposuit eam etiam corporis pas-
quare iicmo loquilur linguis omiiium genlium? Quia sioni : his oninibus lam magnis rebus prxposuil cha-
jam ipsa Ecclesia linguis oinniuni genlium loquitur. ritaiem (I Cor. xn, 7-xui, 5). Ipsam habeto, et cun-

Antea in una gente erat Ecclesia, ubi omnium linguis cta habebis : quia sinc illa nihil proderit, quidquid
loqncbalur. Loqucndo linguis omniuin, significabal habere potueris. Quia vero ad Spiritum sanctum pcr-
futuriiin ut crescendo per genles, loquereiur linguis tinet charilas de qualoquimur(qu;cstio enim niodo iu

omniuin. I ii bac Ecclesia qui non est, nce modo ac- Evangelio de Spiritu sanclo relractalur), audi Apo-
cipit Spirilum sanclum. Pnccisus eniin et divisus ab stolum dicentem, Cltarilas Dei di/fusa esl in cordibut

unitale membrorum, qua; unilas lingnis omnium lo- nostris per Spirilum sanclum, qui datus esl nobis (Rom.
quitur, rcnuntiet sibi; non habet '. Nam si habet, v, 5).

del sigiium quod lunc dabaiur. Quid est, det signum 9. Quare ergo Dominus Spirittim , cujus maxima
quod lunc dubatur? Loqualur omnibus linguis. Re- benelicia sunt in nobis, quia cbaritas Dei per ipsum
spoudct milii : Quid cnim, lu loqueris omnibus lin- diffusa cst in cordibus nostris, post rcsurrcctioneni
guis? Loquor plane, quia oninis lingua mea est, id suam dare voluit? quid signilicavil? Ul in resurre-
esl, cjus corporis cujus niembrum sum. Dilfusa Ec- clione nostra cbarilas nostra et ab amorc flagrct,

clcsia pcr gcntes loquilur omnibus linguis ; Ecclesia sajculi separet, ut tota Deum. Hic cnim
currat in
cst corpus Chrisli, in hoc corpore meinbrum es : cum nascimur et morimur, hoc non amemus charitate :

crgo lnembrum sis ejus corporis quod loquilur onuii- migremus, charitate sursum habiiemus, charitate illa

bus linguis, crede te loqui omnibus linguis. Unitas qua diligimus Deum. Nihil aliud in hac vil;e noslr.-c

enim membrorum charilaie concordat et ipsa unitas ; peregrinatione meditemur, nisi quia et liic non sem-
loquitur quomodo tunc unus homo loqucbalur. per erimus, et ibi nobis locum bene vivendo proepa-
8. Accipimus ergo et nos Spirituin sanctum, si rabimus, unde nunquam migremus. Domiuus enim
amainus Ecclcsiam , si charilale compagiiiainur, si nostcr Jesus Christus, posteaquam resurrexit, jam
caiholico nomiue et fidc gaudcmus. Credamus, fra- non moritur ; mors illi ullra, sicut Aposlolus dicil,
1
ln plcrisquc Mss., rcmuitiet si non habel. non dominabitur (Id. vi , 9). Eccequod amcmus. Si vi-
1647 IN JOANSIS EVANGEl IUM, S. AUGUSTINI IGiS

dabil gcm, ipsi credebnnt iu eum qui miser.it l.egem ot

ipsunt crcdimus qui resurrexit;
;

vinms, si ih
amant homiues qui Deum nnn eum qui miserai l.egcm, contcmnobanl illi qui dnce-
nobis, non quod hic
illum minua bant Legcm ul nnplerelur quoil dixeral ijise Doini-
amant, ,n lanto plus amani, quanlo
:

;i

amanl, quanlo illum iius, Ego veui ut non tidentes videuut, et videntes ctvet
aman , aulem hoc minus
[anio
:

nobis promisit non fiant (Joan. ix, 59). Gajci cniin facli sunl PharisxM
plus amanl. Sed videamus quid :

temporales, non honores ei pole- doclorcs, illuminali suni populi nescientes Legeiii,ci
ilirilias icrrenas cl
htrcdari auctorem Legis credeiilcs.
sa»ulo islo; videiis cnim omnia
in
states in
magninendantur a bonis. Non 2. Nicodemm tamen unut ex Pharistas, qui ad Do-
ct buiiiiiiibns malis, nc
corporis sanilalem non qida ipse miiium nocle vencral, et ipsc nou quidem incredulus,
ipsam posiremo :

non dat, sed quia, m videtis, ct pecoribus dal. scd limidus; nam ideo noclc vcnerat ad iHcem, quia
illam
Non vilamlongam. Quid esi eniiii longum quod ali- illuiniuaii volebal, elsciri limebal : respondilJndicis,
credentibiis Numqtad l.ex noslra judical hominem, nisi aiulieril ab
qnando Imiiurl Non pro raagua nobis
longxvilaiem, aul dccrepiUim senecUHem ;
i/).so ))ii«s ct coynoveril quitl (atial? Volcbant enim
pnmiisil
qnam omnes optonl antcquam vcnial, omnes dc
iHa illi perverse anie ossc damnatorcs quam cngnitorcs.

Non puichritudincm corpo- Sciebai enim Nicodemus, vel potius crcdcbal, quia si
eum venerit murmurant.
ris, qnam vel corjioris morljns, vel
ipsa seneclns qu.x lantummodo enin vellcnl patienter audire, fortc si-

cl vult essc miles fierenl missi sunt lcnere, et inalucruiit

oplatur cxtrrminat. Vull esse pulcher,
illis (|iii

duo desideria sibi invicem concordare credere. llli responderunt, ex pncjudicio cordis sui,
senex : ista

scncx eris, pulclier noneris quando quod et illis : Numquid et tu Galiltvus es? Id cst.quasi
non possunl : si :

Galiheo seduclus. Dominus enim Galil.cus diceba-

senccius vencrit, pulcbrilude fugicl; ci in uno babi-
a

ct gemilus sc- inr, quoniam de Nazareth civitate oranl parenies cjus.

lare non possunl \ig»r pulcliritudinis,
Omnia crgo isia non nobis promisit, qui Seeundum Hariam dixi parcntci, non socuudum vi-
neclutis.
me, veniat, el bibat et fluttrina de rile scmcn non eniin quxsivit in terra nisi maireiu,
:

tli\il, Qui credit in ;

Vilam a lcrnam promisit, qui jam habebal desuper Palrem. Nam ulraqne cjus
ventre tjus ftueni aqute vira:
timoainus, ubi non conturbcmur, undc non nativilas mirabiiis fuit; divina sine niatie, humana
ubi nihil
plan- sine palre. Quid ergo quasi Legis doctorcs ad Ni-
migremus, ubi non moriamar; ubi ncc dccessnr
illi

giHnr, mc sucees^or sperctur. Quia ergo Ule est eodemum dixemnt? Scrutare Scripluras, et vidc quia

prnmisit amanlibus, et Spiritus sancti prophela a Caliltva no/i suryit. Sed Domiiius 1'rophe-
qund uubis
ferventibus; idco ipsum Spiritum noluil larum inde surrexit. Revcrsi sunl, inquil Evangelisla,
charilate
cssel glorilicalus ut in suc corpore ttnusqitisquc in doinum suam.
dare, nisi cuni :

ostenderet vilam.quam modo non habemus, sed in o. lnde Jesus perrexit in nwntem : in monieni au-

resurreclione speramns.
tem Oliveti, montem frncluostim, in montein un-
in

guenti, in monlcm cbrisnialis. Ubi cnim decebat do-

TIUCTATUS XXXIII.
cere Chrislum, nisi in nionle Oliveli? Cliristi enini
Abeo loco Evangelii, Ex illa ergo turba cum audissenl
nonien a chrismalc diclum est :
xp bIut aiilcm graice,
ego te
hos serniones ejus, elc, usque ad id, Nec iatine linclio nuncupalur. Ideo autem nos unxit, quia
el amplius noli pcccure. Cap.
condemnabo ; vade, luctalOres conlra diabolum fecit. Et diluculo itcrum
40-55, ct cap. viii, y 1-11-
vu, y .

vcuil in templum, et omnis poputus veuil atl eum, el

Ueminit Cbaritas vcalra, sermonc pristino ex

1. sedens docebat eos. Et non tenebatur, quia nondum
occasione leelionis cvangelica: loculos nos esse vobis pati dignabalur.
dc Spiritu saneto. Ad liunc potandum cuin Dominus i. Nunc jam aitendile, ubi ab ininiicis tentala sit

invitasset credenles in se, loipiens inter ecs qni illiun Domini mansueludo. t Adducunl aulem illi Scrihx ct
tencrc cogilabant, ci inierticere cupiebant nee vale- Pbarisxi molierem in adulterio deprebensam, ctsta-
bant, quia ille nolebal : cum ergo h:ec locutus essct, luerunt eam in mediO; ei dixerunt ei Hagisler, li.cc :

nata est de illo in turba dissensio, aliis putantibus niulier modo deprehensa est in adulterio. In Lcge
quod ipse csset Cbrislus, aliis dicentibus quia de Ga- auiem Movscs mandavit nohis hnjnsmodi lapidare :

lihca non exsurgct Cnisius. Qui vero missi fuerant, lu crgo quid dicis? Ilaec aulem diccbant lenlanles
nl eum tencrcnt, redierunt immnnes a criminc, ct eum, utposscntaccusarc euni. i Unde accusare? Nuin-
pleni admirationc. Nam et tcslimonium peihibiierunt qnid ipsum in aliqno facinore dcprehcnderanl, ant

dirins doclrime ejus, cum dicerent a quibus 1 l i -s

illa mulier ad cum aliquo modo pertinuisse diceba-
fucranl, Quare >io;i addaxislis eum? Responderunt tur? Quid est crgo, tentnntes eum, ut possenl accusart
oniin iiunqnain sc audissc liomincm sic loculum :
eum? Inlciligimos , fraires, admirabilem mansuetu-
JVon eiiim quisquam sic toquilur liumo, llle autem sic dincm in Domino prsrcminuisse. Animadverterunt
locutus est, quia Deus erat et honio. Tamen Pharisa i 1'iim iiimium issc miieni, nimium cssc mansuetum :

testimonium eorum repellenies, dixcrunt eis : Num- de illo qnippe fuciat anlc pradiclum, Accingere gtntli»

quid el vos seducli cslis? Videmus cnim delcctalos vns luo circa fcmur titum, polenlissime ; specic lua el pu!-
csse sermonibus illius. Numquid atiquis de principibus cliriludine lua intende, prospere procede, et rcgmt :

credidit in eurt, uut ex Phariswis? Sed lurba hwc quw propler vcritalem cl mansuetudinem et jusliliam. [Psal.
non uovii Lei)em, maledicii sunt. Qui non noverant Le- xi i\, ic<!>). Ergo allulit veriiaiemutdoclor, mansuj-
jfijo TRACTATCS XXXIII. CAPP. VII ET VIII. i6:io

tndinem ui liheralor, jusliiiam ut cognitor. Propter cnim qui sil ' : quia nemo scit hnminum quae sunt

hec ciitn cssc regnatuntm in Spiritu sanclo prophela hominis, nisi spirilus hominis, qui in ipsoest ( I Cor.
prx-dixcrat (lsr.i. xi). Cuni loquerelur, vcritas agno- ii, II ). (Jnusquisque in se intcndens, pcccatorem se

seebatur : cum ailversus inimicos non moyerelur invenit. Ita plane. Ergo aut istam dimitlile, aul si-

m:«nsucliiclo laudabalur. Cum ergo de dunbus istis, id mnl cum illa pcenaiu Lcgis cxcipite. Si dicerel, Non
est de veritale el mansuctudine ejus, inimiei livore lapidetur adultcra; injiislus convinccretur : sidicerel, -

et tnvidia torquerentur ; in lertio, id est justitia, Lapidetur; mansueins non vidcretur : dicatquod di-
scandalum posuenmt. Quarc? Quia Lex jusserat cere dchcl, ct mansuclus et juslu?, Qui sine peccuto

adulleros lapidari; ct utique Lex quod injuslum erat est vestrum, prior in illam Uipidem miltat. II;cc vox ju-

juhere noii poteral : si quis aliud dicerct quam Lcx slili;e est : Puniatur peccalrix, scd nnn a peccalori-
jusscrat, injustus deprebenderelur. Dixerunt ergo bus ; impleatur Lex, sed non a pr;cvaiicatoribus Le-
a[iud semetipsos : Verax putatur, mansuetus videtur; gis. Ila'c vox omninojiistili;e csl : quajuslitia illi lan-

tle justitia. illi quxrenda caiumnia cst. Offeramus ei i]iiam irabali telo percussi, sese inspicientes et rcns

mulierein in adulterio deprehensain, dicamus quid de invenieiilcs, unus post umun oinncs recesserunt. Relicti
illa in Loge procceplum sit : si caiu jusserit lapidari, sunt duo, misera ct misericordia. Domimis auicni
mansiiciudincni non habebit: si eam dimilli censue- cuni cos illo lelo jnsiiti;c peicussisset, nec dignalus
rit, justitiam non tenebit. Ul autein mansuetudinem, est cadentes attendere, sed averso ab cis ohtutu, rur-

inqniunt, mm perdat, in qua jam pnpulis amahilis sum diijilo scribebal in tcrra.

lac.tus esi, sine dubio eam dimitti dcbere diciurus cst. 6. Itelicta autcm sola illa niuliere, omnihusque
Hinc nos inveniniiis accusandi occasionem, et reum abeunlibns, Ievavit oeulossuns adinulierem. Audi.vi-
f:icimus lanquam Legis praevaricatorem : dicenies ei, mus vocem jusiiti;e, audiamus ei mansuetudjiiis. Plus
Hosiis es Lcgis, contra Moysen respondes, imo con- euim, crcdo, lerrita eral illa mulicr cum audisset a
lia cum qui per Moysen Lcgem dedit reus ; cs moilis, Domino dicluni, Qni sine peccalo est vestrum, prior iit

cum illa el tu ipse lapidandus. Posset his verbis illam lapidem mittal. Illi crgo allendentes sc, et ahs-
atquc his sentcntiis inflammari invidia, fcrvere accu- cessu ipso cnnfessi de sc, rcliquerant mulierem cum
s;itio, Bagitari damnalio. Sed cui hoc? Perversilas re- giandi pcccalo, ei qui eral sine peccalo. Et quia illa

ciiludini, Cilsitas veriiaii, corruptum eur cordi reclo, hoc audieral, Qui sine peccalo esl, prior in illum lapi-
slultiiia sapienfix. Quaudo illi laqueos prapararent, dem mittal ; ab illo se sperahat puniendam, in quo
in quos non prius ipsi caput injicerent? Ecce Dominus peccalmn inveniri nou poter.it. Ille aulein qui adver-
iu respondendo et justitiam servaturus est, ei aman- sarios ejus repuleral lingua juslili;e, levans in eam
suetudine non recessurus. Non cst captus cui lendc- oculos maiiSHietudinis, interrogavit eam : Nemo te
balur, scd potius capli Sunl qui lcndehant; quia condemnavil? Respnndit illa : Domine, nemo. Et ille :

in eum qui eos posset de laqueis eruere, non crede- Nec cyo te condemnabo ; a quote forledamuari limui-
bant. sti, quia in me peccatum non invenisli. Nec ego te
5. Quid ergo respnndil Dominus Jesus ? quid re- damnabo. Quid est, Dnmine ? Faves crgo peccatis?
spomlit veritas? quid respondit sapientia? quid re- Non planc ila. Allcnde quod seqiiitiir Vade, dein- :

spomlii ipsa cui calumnia parabalur justitia ? Non di- ceps jum noli peccare. Ergo et Dominus danmavit, sed
xit, Non lapidetur; ne conlra Legem dieerc videre- peccatum, non homiiicm. Nam si peccatorum faulor
tur. Absitaiitcmut dicerci, Lapidelur: venilcnim non cssel, diccrct, Nec cgo le damnabo ; vade, vive ut vis :

I
erdcre quod invenerat, sed quaueie quod perierat de mea liheiationc csto secura ; ego qiianiuincumqiie
(Luc. xix, 10). Quid crgo respondit ? Videte quam peccaveris, leabomni pcena etiam gehennac ct infcr-
plenum sit justilia, plenum mansiieludine et verita- ni tortoribus liberabo. Non hoc dixit.
tc ! Qui sine peccalo est veslriun, inquit, piior in illnm 7. Intendanl ergo qui amant in Domino mansiietu-
lapidem mitiut. responsio sapientias! Quomndo eos dincm, et timeant veritalem. Elenim dulcis cl rcctus
iniromisil in sc? Foris enim calumniabaulur, seip,os Domiiius ( Psal. xxiv, 8). Amasquod dulcis est, ti:ne
inlriii6ecus non perscriitabanlur : adulteram videbant, (|iinil reclus esl. Tanquani mansucliis dixit, Tucui
sc nini perspiciebant. Proevaricalores Legis Legem ini- sed lanquam justus, Numqaid semper lacebo ( Isai.
pleii cupiebant, et hoc calumniando ; non vere, tan- xi.il. li, sec. LXX)? Misericors el miserator Dominus.
quain adulteria castitalc damnando. Audistis, Judxi lla planc. Adhuc adde, longammis; adliuc adde, et
audisiis, Pliarisa-i ; audistis, Lcgis doctores, Legig iniillitm mitericors : sed liine quod est in novissimo,
cnslodem, scd nondum intellexislis Legislatnrem. el verax ( l'sal. lxxxv, 15 ). Quos ciiim modo susti-
Quid vobis aliud significat, cuni digitoscrihil in tcrra ? net pcccanlcs, judicatiirus est coiilcninenics. Andi-
Digito cniin Dci Lex scripta est scd propter duros
; vilias liinganimilatis ct mansucludinis ejus coiitemins,
in lapide scrinla cst ( Exod. xxxi, 18 Nuncjam Do-
). ignorant quia patientia Dei ad pcenitenliam te itdducil?
minus in tcna scribebat, quia fruclum quxrebat. Au- Tu uiilem secuniliim diirilium cordis lui et cor iinpccni-
distis crgo, lniplcatur Lex, lapidetur adultera : sed tens, tliesiiurizas libi iram in die irw cl reveliitionis justi

uumquidin punienda, Lex unplenda csta punien-

illa
judicii Dci, qui reddel unicuiifue secundnm opera sua
dis? Considcrct sc unusquisque vestrum, inlrelin.se- Rom. ii, i-fi). Mausuetus Doininus, longanimis Do-
(

nieiipsmn, ascendal tribunal menlis sux, eonstituai

sc anlc conscientiam suain cngat se conlileri. Scit 1
A| II 1 I.I., qllls sit. M
lC-i! IN JOANNIS EVANGELIUM, S AUCUSTINI mt
minns, misericors Domiiius : sed ci jusius Dominus, TRACTATOS XXXIV.
ei vcrax Dominus. Largilor libi spaiium correctionis
ln illnd, Ego sum lux mundi : qui sequilur mc, nou
scd tu plusamasdilationemquamcmendaiioncm. Ma- ambulat in tcnebris, scd babebil lumcn vilx. tau.
liis fuisti licri? hodiebonus csto. Et hodiermim diem
viii, } . 12.
in maliiia pcrcgisti? vel cras mutare. Semper exspe-
i tas, et de misericordia Dei libi plurimnm polficeris 1. Quod modo audivimus ct intenti acccpiinus, cum
ipiasi il e qui libi pcr peenitentiam promisit indul- sanctum Evangclium legeretur, non dubito quod omncs
etiam prolixiorcm vitam. Un- eiiam intclligere conali sumus et quisque nostrum
gcntiam, promiserH libi :

ilc scis quid pariat crastinus dies? Recte dicis in cor- dc rc tam magna quaa lecta esl, pro suo modulo ce-

(tc tuo : Quando me corrcxero, Deus mihi omnia pcc- pit quod potuit ct posito ; pme verbi, nemo cst qiti

rata dimittct. Negare non possumus quod correctis se queraiur niliil gustasse. Sed itcrum non dnbilo,
atque conversis indulgcnliam Deuspromisit. Nam in quia difficilc quisquam est qui lotiim intellexeril. Ta-

quo proplicta mihi legis quia promisit corrccto indul-

men eliamsi est qui omnia verba Domini nostri Jesu
gentiam, non mibi legis quia promisit tibi Deus lon- Cliristi modo cx Evangclio recilata satis iutelligai ;

gam vitam. loleret ininisterium nostrum, quousqne, si possimus,

8. Ex tilroque igilur homines perielilantur, ct spc- illo adjuvanle iractando faciamus utvcl omnes vcl

rando et desperando, contrariis rebus, contrariis affe- multiintelligant, quod sc pauci intellexissc bctantur.

«lionibus. Spcrando qui decipitur? Qui dicit ', Bonus 2. Quod ait Dominus, Ego sum lux mundi, clarum
CSl Deus, misericors esl Deus, faciam quod mihi pla- pulo esse eis qui habcnt oculos, undc hujus lucis

cet, quod libet ; laxem habenas cupidilatibus mcis, participes (iant: qui aulem non babentoculos nisi ii»

iinpleam desideria animx mcx. Quarehoc? Quia mi- sola carne, mirantnr quod dicltini est a Dominn Jesu
scricorsestDeus, bonus cst Deiis.mansuetus est Deus. Clirislo, Ego sum lux mundi. Et forle non desil qui

Spe isti periclitanlur. Desperatione aulem, qtii cum dicat apud semetipsum : Numquid furte Dominus
inciderint in gravia pceeala, putantes sibi non posse Christus est sol isle, qui orlu et oceasu peragit diem ?

jani ignosci pocnitemibus, ct statuentes se ad domna- Non enim delueruni baerelici qui ista senserunt. Ma-
tionem sine dubio destinalos, dicunt apud seipsos,
nicha:i solem istum oculis carnis visibilem exposi-

Jam damnandi sumns ', qunre non quod volumus fa- tum et publicum non lanliim bominibus sed etiam ,

destinatorum. Ideo pecoribus ad videndum, Christiim Dominum essc

eimns! animo gladialorum ferro

niolesti sunt despcrati : jam enim quod tmieant non putaverunl. Sed catholica; Ecelesiae rccta fidcs

Iiabent, et vchemenler limcndi sunt. Istosdespcratio iinprobat lale commentum , el diabolicam doctrinam

necat, spes spem ct dcsperalionem flu-

illos. Inter
esse cognoscit : ncc solum agnoscit credendo, sed in

ctnat animus. Metuendnm est ne te occidat spcs, ct

quibus polcst convincit etiam disputando. Improbc-

cum multum speras de miscricordia, ineidas in jiuli- inus ilaque hiijusniodi errorem, quem sancta ab ini-
eium metuendum est rursus ne le occidat desperalio,
:
tio anailicmatizavii Ecclesia. Non a.'bitremur Domi-
ct cum putas jara tibi non ignosci qux gra\ia commi-
num Jesum Chiistnm bunc esse solem qucm vidcmus
sisti, non agas pcenitentiam, et ineurras in judicein oriri ab orientc, occidere in oecKlenle ; cujus cursui

Sapientiam, qux dicit, Et ego vcstrm perditioni super- nox succcdit , cnjus radii nube obunibranlur ,
qui

ridebo ( Prov. i, 2G ). Quid crgo agit Dominus cum ccrla de loco in locnm motione commigrai : non est
periclitantibus utroque morbo ? Illis qui spe pericli- boc Dominus Cbristus. Non esi Dumiuiis Cbrislus sol

fantur, boc dicit : Ne tardes converti ad Domimim, ne- factus, sed per quem sol faclus est. Omnia cnim pcr ip-
que differas de die in diem ; subilo enim venict ira illius, sum facia sunt, ct sine ipso faclum est niliil ( Joan. i, 5).

el in tempore vindictm disperdel le ( Eccli v, 8, 9 ). o- Est ergo lux qua; fccii hanc luccm : hanc ame-

Illis qui dcsperalione perielitantur, quid dicil?/n mus, hanc intclligere cupiamus, ipsam siliamus ; ut

quacumqne die iniqnus conversus [ucrit, omnes iniquita- ad ipsam duce ipsa aliquando veniamus, cl in illa ila

tes ejus obiiviscar( Ezech. xvni, 21,22, 27). Propier vivamus, ut nunquam omnino moriainur. Ista cnim
illos crgoqui desiieratione periclitanlnr, proposuii in- lux cst, de qua propbelia olim piamiissa ila in Psalmo
dnlgentia: portom : propter illos qui spc pcriclitantur cccinit : Homincs cl jnmenta salvos facies , Domiue;
ct dilalionibus illudunlur, fecildicm niortis incertum. sicttt mitlliplictttu est misericordia tua, Dcus. Psalini

Quando vcniat ollimus dics, neseis. Ingralus es, quia saucli isla verba sunt : adverlilc qtiid dc tali lucc

bodiernnm habes, in quo eorrigaris? Sicergo ad isiam aiiliquus sanclorum hommnm Dei sermo prxmiscrit.
mulierem, Nec ego te damnabo ; scd facta secura de Homines , inquil , el jumenla salvos facics , Domine ;

prxlerilo, cave futura. Nec ego te damnabo : delevi sirut multiplicata cst miscricordia lua, Dcus. Quoniam
ipmd commisisti, obscrva quoJ pnecepi, ut invenias cnim Dcus cs, ct habes miiltiplicem misericordiam :

quod promisi. pcrvcnit eadem muUiplicilas misericordioc luac, non

solum ad bomines quos crcasti ad imaginem tuam

1
sic Ms. Carcassonensis.
'
M
cateri libri, per patietttiam. scd eliam ail pccora qux hominibus subdidisti. A quo
tn B. : Sperando dectpilur, qui dccipitur, qui dicit. Er.
Uigii. ven. et l.ov. sccuti sunms. M.
enim salus hominis, ab illo salus el pecoris. Non eru-
• in tluobus Mss.,7«m damnali sumits. bcscas hoc scnlirc de Domino Dco tuo : imo prscsu-

mas cl fid as, ct careas ne alitcr senlias. Q r

ii salvum
1655 TISACTATUS XXXIV. CAPUl VIII. mi
fi.eil fe, ipsc salvum facil cquum luum , ipse ovem lemnere ntibem carnis : nube legitur, non ut obscu-

ad niinima omnino veniamus, ipse gallinam retur, sed ut leiuperetur.

mam ;

tuam: Domini esl salus (Psa/.m,9),et ista Deus sal- 5. Loquens ergn per nubeni carnis Iiinicn indefi-

vat.Movel te, interrogas; mirorquiddubiias. Dedigna- ciens, lumen sapienluc , ait hominibus, Ego sum lux

bilur salvare, qui digiialus est creare? Doniini cst sa-

mundi : qui scquilw me, non ambulabil in tcnebris ; sed

lusAngelorum, hominum, pccorum ; Domini esl sa- habebil lumen vita. Quoniodo le abslulit ab octilis car-

lus.Sicutnemo est aseipso, ita ncmo salvus csl a se- nis, et revocavit ad oculos cordis? Non cnim suflicil

ipso. Proindc verissime Psalmus atque opiime ait, diccre, Qui me sequilur, non ambulabil in lenebris, sed

llomineset jumentu salvos facies, Domine. Quare? Sicut Imbebit /imien ; addidit enim, vitw ; sicut ibi dictimi

mutlipticata est misericordia lua, Deus. Tu enim cs est, Quoniam apud te fonsvita: :.Sh\alc itaque, fratrcs

Deus, tu creasti , tu salvas : lu dedisli esse, lu das mei, quomodo verba Domini ctim illius psalmi veri-

sanum esse. late concordant : et ibi luinen posilum esl cum fonte

4. Si ergo sicul mulliplicata est misericordia Dci , vitas, et a Doniino dictiim est lumen vitte. In islis au-

ab illo bomines et jumenta salvanlur; nonne bomi- tem usibus corpoialibus aliud cst lunicn, aliud fons :

nes habcnt aliquid aliud quod eis Deus praeslet crea- fonlcm fauces quocrunt, lumen oculi : quando sitimus
tor, quod jumentis non praslal? Nullane discretio quocrimus fontem ;
qtiando in tenebris sunius, qua3-

esi inter animal faclum ad imaginem Dei , cl animal rimus lunien ; et si forte nocle sitianiiis, lumen accen-
subditum imagini Dei? Est plane : prater salulem dimus ut ad fontcm veniamus. Non sicapud Deum :

istamcommuiiem nobis cum animanlibus mulis, est quod lumen esl, hoc esl fons; qui tibi lucct ut videas,

quod nobis prasiet Deus illis autem non proeslat. , ipse tibi manal ul bibas.

Quid esthoc? Sequere in eodem psalmo Filii auicm : 6. Videlis ergo, fralres mei, videlis, si inttis vide-

hominum sub tegmine alarum luarum sperabwit. Ila- tis, qnale lioc lumcn cst de quo Dominus dicit, Qui
benlcs modo salutemconimunemcum pecoribus suis, me sequitur, non ambutabit in lenebris. Seqtiere istuni

Filii hominum sub tegmjne alarum tuarum sperabunl. solem , videamus si non ambulabis in lcnebris. Ecce
Aliam babent salulem in re, aliam in spe. Salus isla oriundo exit ad le : ille ciirsu suo ad occidentem per-
qu;e in prsesenli est, hominibus pecoribusque com- ad orienlcm profeclio cst
gil; libi forte nisi tu iu :

munis cst : sed est alia quam sperant bomines; et contrariam partem peigas, non qua ille tcndit, sequcn-
accipiunt qui speranl , nun accipiunt qui desperant. do eum profccto errabis, et pro oriente occidentem
Fitii enim hominum sub lerjmine, inquit, alarum tua- tenebis. Tu eiim in lerra si scquaris, errabis: naula
rum sperabunt. Qui auicm perseveranter sperant, a si eum mari sequaltir, errabit. Postremo videtur
in

le proteguniur, ne de spe a diabolo dejicianiur : sn& tibi sequeiidiim esse solcm, et tendis etiam ipse ad
tegmine alarum tuarum sperabunl. Si ergo sperabunt, occidenlem, quo ct ille tcndit : videaniuscumoccide-
quid sperabuiil, nisi quod pccora non babebunt? In- rit, si iion ambnlabis in lcnebris. Vide qucmadmo-
ebriabuntur ab uberlale doinus lu<e;el torrente votupta- dum ctsi nolueris eum lu dcscrere, ipse te deseret,
tis tiice potubis eos. Quale vinum est, tindc inebriari servitutis sus necessitale peragens dicm. Dominus
laudabilc est? quale viiium est, quod non turbat, sed aulem nosler Jesus Christus interim el cum per car-
diri^it meiiicin? qtiale vinum esi, quod facil perpctuo nis nubem non onmibus apparebat, per sapienliai
saniim, non inebriando facit insaiuun? Inebriabuntur. potestalem omnia tenebat. Deus tuus ubiqtie lotus esl:
Unde? Ab ubertale domus tuw;et lorrente voluptalis si non ab illo facias casum , nunqtiam a te ipse facit

/iift' potabis eos. Unde? Quoniam apud le fons vita:. occasum.

Ipse Ibns viUc aiubulabal in terra, ipsedicebat, Qui 7. Qui ergome, inquit, seqvilttr, non ambulubit m
sitil, veniat ad me (Joan. vn, 57). Ecce fons. Sed nos de tenebris ; sed habcbil lumcn vitw. Qtiod promisit, fu-

liunine loqui cceperamus, et piopositam ex Evangelio turi lemporis verbo posuit : non enini ait, habet
quaslionem de liimine tiaclabamus. Lecluni est enim sed, habebit, inquil, tumen vitce. Nec ail tamen ,
qui
nobis dicente Domino , Ego sum lux inundi. Inde sequetur me ; scd ,
qui scquitur me. In eo quod facere
qua'siio, ne quis carnaliicr sapiens solem islum intel- debcmus, pncsens lempus posuit : quod aulem prc-
ligciiduin putarel : vcnimiis inde ad Psalmum, quo misit facienlibus, fnturi lemporis verbo significavit.
consideralo , iiivenimus inlcrim Doiniiium fonlem Qni seqititur habebit. Modo sequilur, posl habebit
vila-. Bibe el vive. Apud le, inquit , funs vittv : ideo modo sequitur pcr fidcm ,
post babebit pcr spcciem.
sub umbractilo alarum tuarum sperant filiihominum, Quamdiu enim sunius in corpore, ait Apostolus, per-
incbriari isto fonte quaerentes. Sed de luminc diceba- cgrinamur a Domino : per fidem enim ambiilumns, non
mus. Sequere ergo : nam Propheta cum dixisset per speciem (11 Cor. v, 6, 7). Quando per speciem?
Apud te fous vitm, secutus adjtinxit, ln tumine tuo vi- Ctim halmerimus lumcn vilae, cuni ad illam visionem

debimus lumen (Psal. xxxv,8, 10); Dctim de Deo, lu- venerimus, quando nox ista transierit. Deilloquippe
men de luinine. Pcrboc lumcri facium cstsolis lumen: die qui cxoilurus cst, dictum Mane astabo libi, el
cst,

et luinen quod fccit solcm , sub quo fecit et nos, fac- conlempiabor (Psat. v , 5). Quid est, mane ? Trans-
lum est sub sole proptcrnos. Faclumcst, inquam, acta nocte sa:culi lmjus, transactis tcrroribtis lenla-

propter nossubsolelumcnquod fccit soIem.Nolicon- tionum, superato illo leone qui nocte rtigicns circuit

qucm dcvoi ct quurcns ( 1 Vitr. v, 8 ) ilane astabu

m~> IX JOANNIS EVANGFf IUM, S. ATJCUSTl.Nl ](,.,,•,

•i/'i, cttonlemplabor. Nunc veio quitl pnlamiis, fratres uabcmns. Misniii saliram cum lcrra i Yerbum cmo />i-

huic tempori congnicre, nisi qnod rursiis in Psalnio cltim est,et hitbilavit m nobis (Joan. l. li). Miscuit sdi-
dicilur. Lnvabo per singulas nocles lcctum meum,tacry- vam ctim terra; ideo prxdidum est, Verilas de lcrra
mis meis slraium meum rigabo ( Psal. vi , 7 ) ? Pcr sin- orta esl (Psal. i.xxxiv, 12) : ipsc aulem dixit, Ego sum
gulas noctes, inquit, flcbo : desiderio lucis ardebo. via. verilas el viln (Joan. xiv, 6). Verilale perfrueinnr,
Videl Doininus desiderinm mcnm; quoniam dicil illi cum viderimus facie ad faciem ; quia ct lioc promilli-
aller psalmus , Ante le cst omne desiderium meum , et lur nobis. Nam quis auderet spcrare quod Deus non
gemiius meus a te non esl abscondilus ( Psal. xxxvn , dignatus csset vcl polliceii vel darc' Videbimus facie
10). Desidcras aiiium? vidcri potes ;
quxrcns enim ad facicm. Aposlolus dicil : Sitnc scio ex parle, mmc
auriim manifestiis evis honiiiiibus. Desideras frumen- in temgmate per speciilitm, tunc antem facie nd faciem
tum? interrogas qui liabcat; cui etcupiens pervenirc (I Cor. xni, 12). El Joaimcs apostnlus in Epislola sua
ad id quod desideras, indicas. Desideras Deum ? qnis Dileclissimi, nunc filii Dei siimus, et nonduin apparuit
videt, nisi Deus? A quo cnim petis Dcutii, sicutpa- qititt critmts : sciinus quia rum apparucril, similes ei

nein, sicut aquam , sicut aurum , sicut argenliiin, erinms ; ijuoiiiam vitlcbimus eitm sicuti est (I Joan. m, 2).
sicut frumcntiim ? A quo petis Denm , nisi a Deo? Ilacc est magna promissio; si anias, sequcre. Amo,
Ipse pelilur a seipso, qui promillit seipsum. Exten- impiis; sed qua sequor? Si dixissct tilii Doniinus Deus
dat aninia cupidilatem stiam ; et sintieapaciorc qux- Iiiiis, Ego sum vcrilas et vila; dcsiderans verilaicin,

rat compreliendere quod ociilns non vidit, nec anris conciipisccns vilain, viani qn i ad liac pcrvenire pos-
audivit, ncc in cor hominis asccndit ( I Cor. n , 9 ). sos profecto quoereres, ct diceres libi Magna rcs vo-
:

Desiderari polest , eoncupisi i potcst , suspirat i in ritas. magna res viia ; si esset quomodo illuc pcrvc-
illudpolesi : dignc cogilari, ct vcrbis explicari nou niret anima mea! Qu.cris qua? audi eum diccntcm
polest. primo, Ego sutn ria. Anlcquam diceret tibi quo, pr.-c-

8. Ergo, fratres mei, quoniam Doniinus breviier niisit qua : Ego sum, inqitil, ria. Q'to via? El verilas el

ail, Ego sum lux miindi ; qni me sequilur, non ambula- vita. Pi iino dixil qua venias, postca dixil quo venias.
bit in tenebris; sed liabebil lumeii vinv: quibus verbis Egosum via, ego sum verilas, cgo viia. Hancns apnd
aliud est quod jussit, aliud quod promisit: faciamus Patrem, veritas etvila : induens sc carnem, faclusesl
quod jussit, nc impudenti fronte desiderenms, quod via. Non libi dicilur, Labora quarendo viam, ul pcr-
promisit; nc dicat nobis in jndicio suo, Fecisti enim vcnias ad verilalem et vilam; non hoc libi dicilur. Pi-

quod jnssi, ut expelas quod promisi? Quid ergo jus- ger, surge; via ipsa ad le venit. cl lc dc somno dor-
sisli,Domine Deus noster? Dicit libi, Ut sequereris mienlem excilavil, si ta:nen cxcilavil : surge, el am-
me. Consilium vitx peliisti. Cujus vitx, nisi dc qua di- bttla. Forle conaiis ambnlarc, ct non polcs, quia do-
ctum csi, Apud te fonsvita;? Audivil qnidam, Yade, lcnt pcdes. Undcdoleiit pcdes? an jubenle avariliapcr
vende omnia quce habes, et da pauperibus, et hubebis tlie- aspera cucurrcrunt? Sed Dei Vcrbiiin sanavit cl clau-

suitrum in cceto; et veni, sequere me. Tristis absccssil, dos. Ecce, inquis, sanos babeo pedes, sed ipsam viam

non cslseculus : quxsivit magislrum bonum, inlcrpel- non video. Illuminavit et cecos.

lavit doctorem, el contempsit docenlem : tristis abs- 10. Hoc lolum pcr fidcm, qtiamdiu pcrcgrinamura
cessit, ligatus cupidilalibus suis; trislis abscessit, lia- Domino, manentes in corpore : cum autem perambu-
bens grandem sarcinam avarilix super bumeros suos laverinuis viam.et ad ipsam patriam venerimus, quid

(Matth. xix, 16-22). Laborabat, sestuabai; el qui ab crit nobis lxtius? quid erit nobis beaiius? Quia nihil

illosarcinam deponcre voluit, non est seqiicndus pu- pacatius : nihii eniin adversus homincm rcbellabil.

tatus, sed deserendus. Postea vero quain Dominusper Nunc vcro, fratres, diflicile sine rixa sumus. Ad con-
Evangelium clamavit, Yenilead me, omucsqtii laborulis cordiam quidem vocati sumus, jubemurpacem habcre
tt onerali eslis, el ego vos reficiam ; tollite jugum mcum inlcr nos; ad hoc conanduin csl, omnibusquc nilcn-
super vos, tt discilea mequia mitis sumel humilis corde ilum viribus, ul aliquando veniamtis ad perfectissim.ini

(Id. xi, 28 ct 20): quam mulii fecerunt audito Evan- paceni : modo aiitem litigamus plermnque cinn cis

gelio, quodex ore ipsius auditum dives ille non fecil? qnibus consulere volumus. Ille errat, tu vis durercad
Ergo modo faciamus, scquamur Dominiim ; solvamus viain ; resislit libi, liligas : rcsistil pagaous, disputas

compedes quibus inipediniur sequi. Et quis idoneus conlra crrores idolorum etdxnionioruni :rcsistil ba>

solvere tales nodos, nisi ille adjuvel cui dictnm est, reticus, disputas conlra alias doctrinas dxmoniorum:
Disrupisli vincula mea (Psal. cxv, 16)? Dc quo alius nialus catliolictis non vult hene vivere, corripis cliam

psalmns dicit, Dominus solvit compeditos, Domintis cri- inieriorem frairem luuni : lecum manet in dnmo, et

gilelisos (Psal. cxlv, 8). perdilas vias quxrit; xsluas quomodo corrigas, ut de
9. Et quid sequunlur soluli et crccti, nisi luincn a illo bonam ralioneni Doniino ambornm rcddas. Quanl.c

quo audiiinl, Etjo snm tumen mundi : qui me sequi'ur, undique rixarum ncccssitatcs? Plcriimque homo tx-
non ambulabit in lenebris? quia Dominus illuniinal c.e- dio affcctns, dicit apnd scmclipsuni : Quid mibi csl
cos. lUliminamur crgo modo, fratrcs, habentcs colly- pati conlradictores, pali eos qui reddunt mala pro bo-
rnm fidei. Pr.-cccssit enim ejus saliva cum lerra, undc nis? Ego volo cousiilcre, illi volunl pcrire : consnmo
inungcrclur qui c;ccus cst nalus (Joan. i\, 0). Et nos vitain mcaiii liligando ;
pacem non habco : inimiros
de Adam cacci nati sumns, cl illo illuminantc ojius insupcr facio, quos amicos habere dehercm, si bcnc-
icr;7 TUACTATUS XXXV. CAPUT Vlli. lfi;,8

volentiam consulentis allenderent : qnid mihi esl isia bibuissct, respondit eis : Interrogabo cl ego vos unaui

p rpeti? redeam ad me, ineenm cro, Deum meum in- sermonem : dieile milii, Baplismus Joannis unde est '?

vocabo. Redi ad leipsum, ibi invenis rixam si cce- : de ccelo, an cx hominibtis? Turbali illi inlra semet-
pisti Deum sequi, ibi invenis rixam. Quam rixam, in- ipsos cogitabani, quia si dicerenl, Ab hominibus, la-

nuis, invenio? Caro concupiscil adversus spiritum, et pidari possent a tiuba, qua: Joaiinem prophetam csse
spuilus adversus carnem (Galat. v, 17). Ecce lu ipse crcdebat: si dieereni, De coelo, rcsponderct eis, Ille

cs, ecce lu solus es, ecce tecum es, ecce alium nullum qucm confitemini de ece!o babuisse prophcliam, milii

li miincm pateris: sed vides aliam legem in membris lesiimoiiium perhibuit, et ab illo audislis in qtia ego
luis, repugnantem legi mentis lu;e, el caplivantcm le ista faciam potestate. Viderunt ergo, quodlibet ho-

in legc pcecati, quae est in membris luis. Exclama ruinrespondissent, in laquetiin se casuros; cl dixe-

ergo, cl a rixa interiore clama ad Deum, ut libi paei- riinl, Nescimtts. Ll Doiiiinus eis : Nec ego dico vobis,

licet te : Miscr ego homo, qttis me liberabk de corpore in qua potestate ista facio (Matth. xxi, 25-27). Non vo-
nwrtis httjus ? Gralia Det pcr Jesum Cltristum Domi- liis dico quod scio, quia non vultis fateri qund scilis.

ttuin nostrum (Rom. vn, 23-25). Quia qui me, inquit, Juslissiine utique repulsi, confusi abseesserunl : el im-
scquitur, non ambulttbit in lencbris; sed habebil litmen pletum est quod in Psalmo per Prophetam dicit Deus
vitcc. Finila tota rixa, imniorlalilas consequetur, quia Paler, Paravi luccrnam Chrislo mco, id esl, ipsum
iwvissima iniinica dcslruetur mors. Et qualis pax cril ? Joannem ; inimicos ejus induam confttsiuuc ( Psal.
Oportet corruplibile hoc inditereincorriiptionem, et mnr- cxxxi. 17, 18).
litlehoc induereimmortalilalcm (I Cor. xv, 2G, 53). Quo 3. Habebat ergo Dominus Jesus Cbrisius lestimo-
ul veniamus, quia tunc crit in re, nunc scqiianitir in irnmi Propbetariim ante se prxmissorum, pracconura
spc eiim qui dixit, Ego sum lux mttndi: qui me seqtti- judicem pr.rcedenlinm ; habebal lcsiimonium a .loan-
tur, non ambulabil in lenebris; sed habebil lumcn vita: ne : sed ipse majiis ' testinioniiim er.it, quod sibi per-
TRACTATUS XXXV. bibebat. llli aulem tnfirmis oculis luecrnas qii;erebant,
Ab eo quod legiittr, Dixenint ergo Pharisiri, Tu de lc- qttia dirm ferre non polerant : nam Joannes idem ipse
ipso testimonium perliibes, elc. , itsqite ad id, Ve- apostolus, cujtis Evangeliiim in nianibus liabenms, in
riim est lestimoniiim meum, quia scio unde vcni, ipsius Evaugelii sui capite ait deJoanne, « Eral homo
cl quo vado. Cap. vni, f . 13, H. n.issus a Dco, cui nomcn crat Joannes : bic vcnil in

1. De verbis Domini nosiri Jesu Cbrisii, ubi nit, lcsiimoiiiuni , ut lestimonium perbiberct de luniine,

Ego sum lux mundi: qui mesequitur, non ambitlttbil in ul (iinnes credcrenl per cum. Non erat ille lumen,
tcnebris; sed hnbebil lumen vitce (Joan. vm, 12), lie- sed ut leslimonium perhibcrcl de liimine. Eral lumen
ilcrno die qui adfuislis, diu dispniaium essc memi- vernm , quod illiiiiiinat omnem lioiuinem venienleni
nistis : et si adluic vclimus de illo bimine dispntare, in iuundiim. > Si omnem, ergo et Joannem. Unde dicit

diu loqui possuinus ; nam non possumus cxplicare ct ipsc Joanucs. Xos omnes de pleniludine ejtis acce-

compendio. Ilaque, fratres mei, scquamur Ciristtim pimtis (Joan. i, 6-9, 16). Discernile crgo ista, ut pro-
lumen mundi, ne ambulemus in leuebris. Tenebra lici.il mens vcslra in lide Cbrisli ; ne scmper infanles
ineluenda: suut, moium, non oculorum : et si oculo- silis ubera qu;crcnles, ct a cibo solido resilientes.
rum, non exleriorum, sed inleriorum, unde discerni- Debetis apud matrcm sanclam Ecclesiam Cbrisii nu-
lur non album etnigruni, sedjuslum et injustuni. triri et ablaclari , et ad cseas solidiores occedere
2. Cum Uaec ergo dixisset Domintts noster Jcsus mentc , non ventre. Hoc crgo discernile , aliud esse
Clirislus, respoiiderunt Jud.ei : Th de lc lcstimonittm liimen quod illiiminat , aliud cssc quod illuminalur.
dicis; testimonium tttum non csl verum. Antequam vc- Nam et oculi noslri luniina diciinltir ; ct umisqiiisquc

nirrl Domintis nostcr Jesus Cliristus, multas anie se ilajnral, tangensoculos suos, perlumina sua, Sic vi-
lucemas propbetiras accendit et misit. De liis etiam vant Iiimina mea : usilata juralio cst. Qu;c himina si

erat Joaimes Bapiist;i, cui tam magniim ipsum lumcn, Inmiua sunt, desit himcn in cubiculo tuo clauso, pa-
quod est Doniinus Cbristus, perliibuii leslimonium, leaiit el luccant tibi : non ulique possuut. Qiiamodo
quale nulli boniinuni : ailenim, In natis mulierum tton ergo isla in facie qu;c habemus , el limiina iiuncupa-
siure.iit major Joanne Daplista (Matth. XI, II). llic ta- niiis, et quando sana snnl, el qiiando patenl, indigent
men, quo nemo erat major in natis mulierum, dicit cxtrinsecus adjuiorio luminis; quo ablato ant non il-

de Domino Jcsu Christo : Ego qttidein baplizo vos in lato, sana sunt, aperla sunl, ncc lamen vident : sic

aqtta; qui.autem venit, fotlior me est, ctijtts non sttm niens noslra, qui est ociilus aniinic, nisi veiilatis lu-
ili/jnits calceamenlitm solvcre (Joan. I, 2G, 27). Videte mine radielur, et ab illo qui illuininat nec illumina-
(|iieinadmodum se lucerna dici submitlat. Lucernam lur, mirabilitcr illuslrctur, nec ad sapieuliam ncc ad
vero ipsum Joanncm fuisse Dominiis ipsc lest.itnr : justiliam polerit pervenire. I|isa esi enim via nosira
Jlle erat, inquit, lucerna ardens el litccns; cl vos volui- jnsic viverc. Qnomodo anlem non offendat in via, cui
tiis ad horam exsultare in luinine ejtts (Id. v, 35). non lticct himcn? Ac per hoc in lali via videre opus
Qnaiulo aulem dixcrunl Jud;ci Domino, Dic nobis, in cst, in tali via videre niagmim est. Nffln Tobias in
qna poteslate ista facis? scions Domiiuis quia Joannem facie oculos clausos habcbat , cl (ihiis palri nianuni
B.iptislam pro magno babcrcnt, el quod ipse qtiem 1
lov , ipsttm majits. u \m. r.ad. et Fr., ipse. sic ctiam
prt> magno liabcbanl, eis dc Domino tesiiuioniwn per- Mss •• quibus
i lcrique
loco mujus, babciil, nmgis.
|f,;;9 IN JOANNIS EVANGEI ,1UM, S. AUGUSTINI 1600

dabat; pntcr filio viam prxcipiendo monstrabat(Too. genitus Filins, qui esl in sinu Patris, tvse enamnil
II, II, iv).
(Joan. i, 18). Non dixil , Fuil insinu Palris,quasi ve-

4. Responilcnint crgo Juchci , Tu de le tcstlmonium nicndo deserucrit sinmn Patris. llic loquebatnr, et

verum. Videanius quid ibi se esse dicebat qui et binc discessnrus quid
dieis ; testimonium luum uon esl :
,

sed non sicut illi. Illi con- dixit? Ecce ego vobiscum stim usque ad consummiitio-
aiidiant : audiamus ct nos,

iemncnies, nos crcdcnles : illi occidcre Chrisium vo- nem sacitti (Malth. xxvm, 20).

'.entcs , nos pcr Christum viverc cupientcs. Interim 6. Ergo verum cst testimonium limiinis, sive se

distanlia distinguat aurcs nicntesquc noslras, et

ostendat, sive alia ; quia sine liunine non potes viderc
isia

audiamus quid Juda.'is responderit Dominus. Respondit lumen, et sinc linninc non potes videre quodlibet aliud

Jcsus, et dixil eis : Etsi ego de me leslimonium perliibeo, quod non est lumcn. Si iiloncitm esl lumen ad demon-
meum quia scio unde veni ct siranda ea quae non sunt luinina numquid in se dc-
rcrum est testimoiiiitm ;
,
,

quo vado. Lumcn et alia demonslrat cl scipsum. Accen- ficit? nuinquid se non apciit, sinc quo alia palcrc

dis lueernam, vcrbi graiia, ut quxras umieam, et prse- non possunl? Locutus csl Proplieta verum ; sed unde

ctat libi anlens luccrna ul invenias tunicam numquid : babcret, nisi de fonte veriiatis bauriret? Loculus cst
accendis lucernam ul videas ardcniem liiccrnam? Lu- Joanncs verum ; sed unde locutus cst , ipsum inier-
cernaquippeardensidoneaesletaliaquajtenebrisnpe- roga : Sos omnes, inquil, de plenitudine ejtis accepinms.

riebaniur iiudare , et scipsam tuisoculisdemonstrare. Ergo idoneus est Dontinus nostcr Jesns Christus qul

Sic ei DominusChristus ct inler (ideles suos, et inimicos sibi pcrliibcat testimonitim. Sed plane, fralrcs mci, in

Jutbcos, tanquam inler lucein el tcnebras distingue- nocie Imjus sx-culi audiamiis ct propbeliam intcnlc :

bat ; tanquam inter illos qnos radio fidei perfundebat, modo cnim ad fragililatem nostram nocturnasque
ct illos quorum clausos oculos circnmfundebat. Nam cordis noslri intimas tenebras bumilis voluit vcnire

etiam sol iste et videntis faciem illustrat , et cajci Doininus nosler. ilomo venit coniemiiendus et bono-

anibo pariter stantes , et faciem ad solcm habentes ramlus, vcnit negandus et confitendus; conlcmncndus

illtislrantur in carne, sed non ambo illiiminantur in ct negandus a Judxis , bonorandns cl confitendus a

acie; videt ille, ille non videt; ambobus sol proesens nobis : judicandtis ct judicalurus; judicandus injustc,

est, sed prasenli soli uinis est absens. Sic ct Sapien- judicalurus jusle. Talis ergo venil, ut oporlcrel ei lucer-

tia Dei.Yerbum Dei , Dominus Jesus Cbrislus ubi- nani teslimonium perbibere. Nam quid opus erat ul

que prasensesi; quia ubiqiic est verilas, ubique est Joannes tanquam lucerna perhiberet lestimonium dici,

sapienlia. Iulelligit quis in orienle justitiam ; intelli- si dies ipsc ab infirmitale nosira posset videri ? Scd
gii nlius in occidcnic juslitiam : numquid alia est non poieramus : infirmus factus cst iufirmis, per in-
jusiitia quam illc inielligii, alia quain istc? Separati liiniilatem sanavit infirmiialein; per mortalem car-

sunl corporc, et in uno babenl acics menlium sua- ncm , carnis abslulit morlem; de corpnre suo colly-

rum. Quam vidco justiliam bic conslitutus, si juslilia liiiin fccit Itmiinibus nnslris. Quia ergo Dominus venit,

est, ipsam videl juslus nescio quol mansionibus a mc et in nocte sactuli adbuc sumus, oporiet ut el pro-

carnc sejuncius , et in illius juslilise lucc conjunctus. pbciias audiamtis.

Ergo lesiimonium sibi perliibet lux : aperit sauos ocu- 7. Nain dc proplictia convincimus conlradiccntesPa-
los, et sibi ipsa teslis est, ut cognoscatur lux. Sed ganos. Quis cst Cbristus, dicil Paganus ? Cui rcsponde-
quid agimtis de infidclibus? numquid illis non est mus : Qucm praenuiitiavcrunt Prophetaj. Et ille : Qui
prascns? Est prasens et illis : sed quibus eam vi- Propbctic? Recilamus Isaiam, Daniclem, Jeremiam,
deant , oculos non babcnt cordis. Audi de illis ex aliossanctosProphelas;dicimusqtiam longeanteillum
Evangelio ipso prolatam scnlentiam : El lux lucet in venerint.quanto lempore advenlumejus pr.xcesscrint.
tenebris, et lenebra eam non comprelienderunt (Joan. i, Hoe ergo respondcmus: Prajvcncrunt etim Propliet.c,

5). Ergo ail Dominus, et verum ait Etsi cgo de me , procdixcrunt eum esse ventiirum. Respondet aliquis eo-
lestimoiiium perhibco, verum esl tcslimoiiium mcttm ; rum :Qui Propbeta;?NosrecilanHis,qui nobis quolidie
quia scio unde veni, cl qtto vado. Palrem volcbat inlel- reciiantur. Etille: Qui sunt bi Prophela3?Nos rcspon-
ligi ; Palri gloiiaindabalFiliiis.TEqualis glorilicateum demtis Qui et pncdixeriinl eaqu.T
: ficri videmus. Et ille:

a quo cst niissus : qtianium debet bonio glorilicare Vos,inquit vobisislafinxistis.vidistisea

, fieri, etqnasi
cum a (]iio esl crcalus? venlura pncdicta essent, in libris qtiibus voluistis

5. Sfio wtde vcni , et quo vado. Iste qui in pr;csen- conscripsisiis. Hic contra inimicos Paganos occurrit
lia vobis loquitnr, habct quod non deseruit, sed lamen nobis aliorum leslimoniuni iniinicoruin. Proferimiis
vcuil non cnim veniendo inde discessit, aul redeiindo
: codices a Jud;eis, et rcspondemiis : Nempe el vos cl
nos dereliquil. Quid miramini? Deus est. Non polesl illi, fidci nostru) cslis inimici. Ideo sparsi sunt per

lioc lieii ab lioiniuc; non polesl boc fieri ab ipso solc. gcnles, ul alios ex aliis convincamus inimicis. Codex
Quando pergit ad occidcntem , dcscrit orienlem , et Isaiae proferatur a Judoeis, videamus si non ibi lego,
iloncc orilurus redeat ad oricnlcm, non csl in oricnlc : < Sictil ovis ad immolandum duclus cst, et sicul agnus

Doininus autem noster Jcsus Cbrislus ct vcnit, ei ibi coram tondente fuil sine vocc, sic non aperuit os

cst; et rcdit.el bic esl. Audi ipsum Evangclislam suum. In lnnnililale judicitim ejus sublalum est ; livore

alio loco diccnlcm, ct si polcs, capc ; si non potes, cjus sanati sumus : omncs ul ovcs crravimus, et ip^e

crcdc: Dcum, inquil, hcbio vidil unquam , nisi uni- ir.uliius cst pro pcccalis nosiris > (luti. liii,5-8i.
i (.01 TRACTATUS XXXVI. CAPUT VIII. iGf,2

Eetx lucerna una. Alia profcralur, Psalmus aperia- tunc pra;sente non cruni nsccssaria:
lali dic lucerna;

mr, eiiairi inde pradicta passiu Cllristi recitelnr. i Fo- non legetur nobis Prophela, non apcrietur codex A-po-
lieriiut maims nieas el pedes meos, dinumoraverunt sloli, nnn reqiiiiemus testiinoniiim Joannis, nou ipso
omnia ossa niea : ipsi vero consideravernnl ct coi, indigebimus Evangclio. Ergo oinnes Scriplur.e tol-

S|>exerunt me, mea diviscrnnt sibi vestimonla , et leniur de mcdio, quae nobis in lnijns srccnli nocie
supcr vestiinenlnm meiim miserunt sortem. Apud tc tanquam lucerna; accendebantur, ne in tenebris re-
laus mea; in Eeclesia niagna confilcbor tibi. Comme- maneremus : istis omnibus sublatis , ne quasi nobis
morabunlur ct converlentur ad Dominum univcrsi luceani indigentibus, et ipsis hominibiis Dei, per quos

fines terra" : et adorabiml in conspeciu ejus universae h.ir minislrala stint , nobisciim lumcn illud verum
patri.c gentium ;
quia Domini esl regniim, et ipse do- clariimque videntibus, remolis crgo his adjumentis
minabilur genlium i (Psal. xxi, 17-29). Eruliescat quid videbimus? iinde pascelur mcns nostra? unde
unus inimicus, qnia codicem mihi ministrat alius ini- obtiitus ille hctabitiir ? unde erit illud gaudiiini quod
micus. Sed ecce de codicibus prolalis ab uno inimico nec oculus vidil, nccauris audivil, nec in cor hiininis
alterum vici : cl ipse qui mibi codicem protulit, non ascendil(IC'or.n,9)?quid videbinms?Obsecrovos,ama-
relinquatiir; ab illo pioferalur, unde ct ipse vincalur. lc mccum, currite credendo mecum patriam siipcrnam :

Lego aliuni prophelam , et invenio Dominum loquen- desideremus, snperns patrise suspiiemus, peregrinos
tem ad Judocos : Non est milri volunlas in vobis, dicit nos esse hic sentiamus. Quid lunc videbimus ? Dieat

Dominus, nec accipiam sacrificium l

de manibus vcslris niinc Evangelium : In principio eral Verbum, el Ver-
qitoniam ab orlu solis usque ad occasum , sacrificium bum erat apud Deum, et Deus eral Verbum (Joan. i, 1).
mundum offerlur nomini meo (ilalach. i, 10 el i I). Non Unde libi ros inspersus esl, ad fonlcm venies unde :

venis, Judxe, ad sacrilicium muiuluin; convinco tc radius per obliqua et per anfractuosa tibi ad cor tene-
iininundiini. brnsum missus est, nudam ipsam luccm videbis, cui

8. Ecce et Iucernx perhibent (esiimonium diei videnfla; fercnd;eque mundaris. Dileclissimi, quod et

piopter infirmilatem nostram, quia dici claritatem hcsterno commemoravi, Joannes ipse dicit, filii Dci
tnlerare et videre non possumus. Nam et nos ipsi sumus, et nondum Tipparuit quid crimus : sciiuus quia

Clirisliani in comparatione quidem infidelium lux jaiu cum apparueril, sintiles ei erimus, quoniam videbimus
sumus ; unde dicit Apostolus, Fuislis enim aliquando euni sicuti est (1 Joan. m, 2). Sentio vcstros affecttis
tencbrtv ; nunc aulem lux in Domino, sicnl fiiii lucis attolli mecimi in superna : sed corptis quod corrum-
aiiibulale (Ephes. v, 8) : et alibi dixit , Nox pra?cessit pimr, aggravat animam; et deprimit terrena inhabi-
dies aulem appropinquavit : abjiciamus crgo operu lene- tatio sensum multa cogitanlcm (Sap. ix, 15). Deposi-
brariun, el induamus nos arma lncis ; sicut in die honesle turus sum et cgo codicem istum, diseessuri estis et

nmbiilemus (Rom. xm, 12, 15). Tanicn quia in com- vos quisque ad sua. Bene nobis fuit in lute commuiii,

paralione illius lucis ad quam venluri sumus, adhiic bene gavisi sumus , bcne exsullavimus : sed cum ab
nox cst eliam dies in quo sumus, audi Petrum aposto- invicem recedimus, ab illo non reccdamus.
liun : delatam dicil Diimino Chrislo vocem de magni- TRACTATUS XXXM.
(ica polcslate, Tu es Filius mcus dileclus , in quo bene Ab eo qnod scriptum esl, Vos secundum carnem judi-
sensi. Ilanc vocem, inqnil, nos deccelo audivimus dela- catis; ego non judico qucmquam; usquead id, Ego
lam, cum cssemus cum illo in monte sanclo. Scd quia sum qui leslimonium pei hibeo de ineipso, el lesti-
nns noii ibi fuinuis, ct istam vocem de ccelo tunc non monium perhibet de me, qni misit ine Paler. Cap.
audivimus; ait ad nos ipse Petrus, Et habemus cer- vm, f. 13-18.
tiorcm prophclicuin scrmonem. Non audislis vocem dc 1. ln quatuor Evangeliis, vel polius quatuor libris

ccelo delatam, sed certiorem habelis propheiiciim ser- iinius Evangelii, sanctns Joannes aposiolus, non
moncm. Pra^videns enim Dominus Jcsus Chrislus immcrito secundum intcHigenliam spiritualem aquila;

impios quosdam futtiros, qni miraciilis ejus caluninia- comparalus, altius miiUoque sublimius aliis tribus

rcnliir, magicis arlibiis ea tribuendo, Proplietas antc erexit prxdieationem suam ; et in ejus ereclione etiam
pra-misit. Numquid enim, si magus erat et magicis corda nostra erigi voluit. Nam caUeri tres evangelisla;,
aililius fecil ut coleretur et mortuus , magus erat lanqiiam cum homine Domino in lcrra ambulabani,
anlcquam natus? Prophetas audi , o homo mortue, el de divinitate ejus pauca dixerunt islum aulem quasi :

crmescendo calumiiiose, Prophetas audi : lego, audi piguerit in terra ambulare, sicut ipso exordio sui ser-
qui anle Dominum venerunt. llabemus, inquit apo- monis intonuil, erexit se, non soluui super teiram et
slnliis Petrus, certiorem propltelicum sermoncm, cui superomnem ambitum aeris et coeli. sed super omneni
bcne facitis attendenles, sicul lucerncc. in obscuro loco, etiam cxercitum Angelorum, oinnemque constitulio-
dimec dies lucescal, el lucifcr oriatur in cordibus veslris nem invisibilium poteslatum, et pcrvenit ad eum per
'II Petr. i, 17-19). quem iacta suntoinnia.dicendo, In principio eral Ycrb-
9. Quando ergo Dominus noster Jesus Christiis um, et Verbum erat apud Deum , el Dcus crat Vei-biim :

vcnerit, el, sicut dicit eliam aposlolus Paulus, illumi- hoc erat in principio apud Dcum. Omma per ipsum fncla

navcrit occulta lcnebrarum, ct manifeslavcrit cogiia- sunl, cl sine ipso [aclum cst nihil (Joan. i, 1-3). Huic
liones cordis, ut laus sit unicuiquc a Dco (I Cor. iv, 5) tantac sublimilati principii ciiam c.itera congrua pras-
* Mtgao conscusu >iss , mcrifu in. dicavil, cl de Domini divinitalc, quomodo nullusalius,
loo: I.N JOANMS EVANCELIUM, S. ALGUSTINI Ht.5

osi locntus. IIoc roelabal quod biberal. Non cnim sine cgo dc mc lestimoniiim pcrbibco. Omnis enim liomo,
causa ilc illo in isto ipso Evangelio narralnr, quia ct quando de se vult perhiberc leslimoniiim laudobik,

iu convivia super pcctus Domiui discumbebat (Joan. arrogans cl superbus videlur. Iilco seripiuin cst, Aan
mii, 523). Dc illo crgo peciore in secreto bibebat
sed :
te luudcl os tuum, sed laudel te os proximi lui (Prov.

quod iu seereto bihit, i" manifesto eructavit, ut per* xxvn, 2). Sed boc homini dictum est. Infirmi enim
veniat ad omnes gcntes non solum incarnalio Filii siimus, ct apud inlinnos loquininr. Vcium dicere et

Dei, et passio, et icsurieclio; scd eiiam quid erat menliri possumns : eisi veruni dicere debcmus, ci

ante iiicarnaiionem Unicus P.mi, Verbum Palris, mciilii i laincn possuinus ciini volumus. Lux mciiliii

coasternu-i generanti, a-qualisei a quomissusest; scd uoii poiest : absit ui in lucis divina; splendore ter.e-

in ipsa missionc minor laclus, quo major essel Palen br;c mcndacii reperiantur. Loquebalur ille lanqu&ra
-2. Quidquid ergo bumililer posiinm audislis do lux, loqiicbatnr lanquam vcrilas; sed lux iu tcnebris

Demino Jesu Cluisio, susceplcc carnis dispensalionem lucebat, et tenebra: eam non cnmprebenderunt ideo :

cngitate; qualis factus cst propter nos, non qualis secnndum carnem judicabant. Vos, inquit, secttndum
eral ul faceict nos : quidquid aulem sublime et supra carnem judicatis.

omnos creaiuras excelsuu» atque divinum, et Patri i. Ego non judico qneinqnam. Non ergo judicat

soqualc atque co.cieriium de illo audierilis in Evan- qiicmquam Doiuinus Jcsus Clnistus? Nonne ipse cst

geiio poni, vel legoritis, sciiolc vos lioc legerc quod quem confitemur resurrexisse terlia die, ascendisse
ad formam Dci perlinet, non quod ad formam sorvi. in ccelum, ibi sedere ad dexlerain 1'auis, iiulc csse

yuia si istam regulara lenueritis qui capere poieslis; venluram adjudieandos vivos ct inortuos? Nnnue ipsa

noii auiem omnes capere peteslis, sed omnes credere est lidcs nostra, de qna dicit Aposlolus, Corde cre-

debctis : si crgo hauc regulam tenueritis, adversus iliiur adjuslitiam, ore autem confessio (il ad salutem
calumniasleiiebrarumba;retiearum,tanqnaminlumine (Rom. x, 10)? Ergo quando isla confilemur, con-

ambulantes, seeuri pugnabilis. Non enim defuerunt tra Duininuni loquimur? Nos dicimus venturuni judi-
qui sola evongelicfl teslimonia lcgendo sectarentur, cem vivorum et mortuoruin ; ipsc auiem dicit, Kgo
qux ilc huiuililate Cbrisli posita sunl, (jiii adversus non judico quemquatn. Quastio ista dinibus moilis

ea leslinionia qu;e divinilalcm cjus locula SUiil, surdi solvi potest; ui aut hoc inlelligamus, non judico
fiicruiii : iileo surdi, ut male vorbosi. Item quidam qiiemquam, id modo sicul dicil alio luco, Euo
cst, :

i!la sola atlendcntes qu;c dc Domini sublimitatc dicta non veui ut judicem mundum, sed ut salwm (aciam
sunt, ctiam ipsi misericordiam ejus, qua bomo facius miiiiduni {.Ioiiii. xu, 47) ; ium judieium suum iiegaiulo,

cst proptcr nos, et si legcrunt, non credideruut, ct ab scd diflcreudo. Aul eerte quia dixcrat, Yos secundum
liominibus inducta, atque falsa esse putaverunt; con- carnem jndicalis ; ila subjunxil, Eqo non judico queiii-

tendcntcs Deum lantummodo fuissc Dominum noslruni qiiam, ut subaudias, secunduni carnem. Nullus ergo
Qbrislum, non ctiam bominem. Alii sic, alii sic; tilri- nobis conlra fidem qnani lcncinus cl annunlianius ile

que in errorc. Catliolica aulcm iides ex ulroqueverum judice Cbrislo, sciiipuliis dubitationis in corde rema-
tcnensipiod tenel, ct prxdicans qnod ercdit, ci Dcum iual. ycnil Clinsius, sed primo salvarc, postea judi-

Chrisium inlcUexit, ct homiucm credidit : ulrumque carc : eos judieando in pcenam, qiu salvari noluCTUnl
cnim scriptuin ntrumque verum cst. Si Dcum
est, et cos perducendo ad vitam, qui crcdcndo salutem non
tanium dixeris Cbrislum, medicinam negasqua sana- respuemnt. Prima ergo dispensatio Domini nosiri
lus es si linmiuem lantum dixeris Chrisliim, polcn-
: Jesu Cbrisii uicdicinalis csl, non judicialis : nam si

tiain ncgas qua creaius cs. Utrnmque igitni' tene, primo venissel jtldicaturus, nemineni invenissel cui
aBknafidelisetcorcalliolicum, ulrumque lene, utrum- praniia jiislili.c reddcrcl. Quia ergo vidit omncs pcc-
que crede, ulrumque fldcliter conlilere. Et Deus Cbri- catores, el omnino neininem esse immiineiii a inorlc

stus cst, el homo Cbrislus. Qualis Deus Chrisius? peccati; priuserat ejus misericordia prxroganda, ei
/Equalis Patri, imiini cum 1'atrc. Qualis liomo Chri- |iost cxscrendum judicium : quia de illo cantaverat
stus? Dc virgine nalus, iralicns de lioinine moilali- Psnlmus, )liseiicordiam etjudicium canlabo tibi, Do-
lalcm, non trahens iniquitatein. niine (Psat. c, 1). Non eniin jiidiciuni ait cl ntiscri-

5. Isti crgo Jinl.ci viilcliant lioinincm, ncc intclli- eordiani ; nam si primo essel judicium, niilla cssct mi-
gebanl uec credebant Denm : atqne iutcr cajtera sericordia : scd primo inisei icordia, poslea judicium.
amlisiis jam qncmadmodum ci dixerint, Tu de le testi- Qu;e cst primo misericbrdia? Grealor hominis, bomo
momum dicis; teslimoninm tuttm non esl verum (Id. csse diguaius est fartus csl quod fcccral, nc perirel :

viu, 15). Audislis eiiam quid ille responderit, cum qncm feceral. Qnid hiitcmisericordia! addi potcst?Et
liestcrno die lectiim essct, et pro nosiris viribus tamen addidil. Paruiu liiit ei liominem ficri; sed
dispiitatum. Hodic vciba cjus li;ec lecia sunt, Yos ciiam 1
ab liominibiis reprobari : parum crat repro<

secundum carnem judicalis. Ideo, inqait, niibi dicitis, bari; ct exbonorari : parinn erat cxbonnrari; et oc-

Tu de le teslimonium dicii ; teslimonium tunm non ett cidi : scd ct boc paiuni cst ; morle crucis. Nam cl

verum, quia tecundum carnem judicalis ;

quiaDeum cum ejns obedientiam usque ad morlem factam com-
non inlclligiiis, et hominem videtis, ct homincm incndarct Apostolus, pariim illi fuit dicerc, Eactus

pcrscqucndo , Deuni latenlem offenditis. Brgo sccun- 1

Lugd. ven. Lov. legunt, scd volitil clinm. iu B., ad mar
dum carncm judicatis. Ideo vobis arrogans videor, quia giiicm annotatur, sttppte, apdidit. u,
 U.i.5 TKACTATUS XXXVI. GAPOT VIII. 1601!

obediens usqne ad monem : non enim qualcmcumquc stas intellexeruiit. Lconcm pro rege positum, quo-
inoilem, sed addidit, morlcm aulem crucis (Pliilipp. u, niain videtur leo rex esse qiiodainniodo bcsiiaruin,
8). Illa morlo pcjusuibil fuil inlcr oinnia genera mor- propter potentiam et leriibilem foriiludineni. ILcc
liimi. Denique ubi doJores acerrimi cxagiiant, erucia- persona tribiita est Maltliaenj quia in generaiionibus
lus vocalur, a cruce nominalus. Pcnilenies cnim in li- Domini regiam seriem prosecutus esl, quemadmo-
gnr> crucifixi, clavis ad lignum pcdibus manibusque dum Dominus per slirpem rcgiam dc scinine
essct
conlixi, proJucia mortc necabantur. Non ciiim cruci- David regis. Lucas aulem quoniam conpit a sacerdo-
ligi boc erat occidi : sed diu vivebatur in ernce ;
tio Zacharise saeerdotis, facicns mentionein pairis
iioii quia longior vila eligebatur, scd quia mors ipsa Joanuis Baptisll-, vitulo depuiaius cst; quia magna
protendebatur, nc dolor ciiius finireiur. Mori voluit viclima vilulus ciat in saerilieio sacerdotuin. Marcc
pro nobis : paruni dicimus, crucifigi dignaius est, liomo Cbrisius nieriio assignalus est, quia neqne de
usque ad niorlem crucis obediens factus. Elogit ex- regia potcslate aliquid dixil, neque de saccrdolali
Ireinum el pcssimum genus mortis, qui omncm fueial coepit,sed tanluni ab liomine Cbristo exorsusest. Hi
ablaturiis mortem de morte pessima occidit omnein
: oinnes prope de lerrcnis, id csl de iis qu.-e in lerra
niorlcm. ressima enim cral non inlelligcnlibiis Ju- gessit Dominus noster Jesus Clirisius, non rccesse-
d.eis; nam a Domino elecla erat. Ipsain enim cnicem runt : de divinilate ejus peipauca loculi sunt, lan-
suam siguum babilurus crai, ipsam cruc.em de dia- quam in lerra cum illo ambiilantes. Rcstal aquila
:

bolo superato lanquara tropxum in fromibus fidelium ipse est Joannes, sublimium prsedicator, et lucis
in-
)iosilurus, utdiceret Aposlolus : Mihi autcm absit glo- lernse atque aeternae lixis oculis contemplaior. Di-
riuri nisi in crucc Domini nostri Jesu Christi, per qucm cuniur enim et pulli aquilaiuin a parcnlibus sic pro-
milii munaus crucifixus est, el ecjo mundo (Calat. vi, bari, palris scilicct unguc suspcndi, et radiis solis
14). Nibil eral tunc in carne inlolcrabiliiis, nibil est opponi : quilirme conteinplatiis fuerit, (ilius agnosci-
iiiiiic in fronte gloriosius. Quid serval Gdeli suo, qui tur; si acie palpitaverit, tanquam adulterinus ab un-
laleill bonorem dedit Supplieio suo? Deuique modo in gue dimitlitur. Jam ergo videtc quam sublimia loqui
pecnis reoruin non esl apud Homanos : ubi eniiu Do- debuit, qui cst aquihe comparalus : el lamen ctiam
niini crux bonorala est, pulatnm est qund el rens lio- nos bumi repcnles, infinni et vix ullius momenli in-
noraretur, si crucifigeretur. Qui ergo ideo venit, ne- ter Iiomines, audenms traclarc ista, et ista exponere;
luincni jndicavil : et malos pnssus est. Perlulil hijii- ct puianius nos autcapere possc cum cogitamus, aut
stum judiciiim, ut agere.t juslum. Sed in eo quod capi dum dicinuis.
periulit injustum, niisericordia» fuit. Deuique ita hu- G. Qiiare ista dixi?
Forlc enim post liax verba
milis faclus nt veniret adcruceni, distulit quideni po- quisquam mibi jusle dicat Pone ergn codiccm. Quod:

icniiam, sed publicavit misericordiam. Uude distulii excedil mensuiain luam, quid sumis in manum luam?
poteuliain ? Quia de cruce nqluit descendere, qui po- quid ei conimittis linguam
tuam ? Ad boc rcspondeo
tuit de sepulcio resurgere. Unde publicavit misericor- abuudant, ct ad boc eos Dcus abun-
Mtilii lireretici

diam ? Quia pendens in cruce dixil : Puler, ignosce il- dare permisit, nc semper lacte nutriamur, et in bruta
lis, quia nesciunt quid faciunl (Luc. xxiu, 5i). Sive inlanlia remaneainus. Quia enim non intcllexerunt
crgo proptcr lioc, quia non veneral judicare mun- quomodo commciidarelur divinilas Cbrisli, sapucrunt
diim, sed salvare munduin, dixit, Ego nonjudico quem- sicul voluerunt : nou aiilcm rccle sapiendo, lidelibus
quam : quemadniodum comniemoravi, quoiiiam
sive catbolicis quxsiioiies molestissimas intulerunt ; cos-
dixerat, Vos secundum carnem judicalis, addidit,
Ego perunl exagitari et flaciuare corda lidelium. Jain limc
nonjudico qucinquam, ut intelligamus Cbrisluin non necessitas faeta esl spirilualibus viiis, qui aliquid sc-
secuudum cainem judicare, sicut abbominibus judi- cundiiin divinilalein Domini nostri Jesu Cluisii, non
catus cst. soluni lcgerant in Evangelio, sed etiam inlellexerant,
5. Nam ut agnoscalis jam ct judicem Cliristnm, iilcontra arma diaboli Cluisti arma pioferrent : etde
auditc quud seqnilur : Eliijudico ego, judicium meum Cbrisli divinilale adversus falsos fallaeesque doclo-
verum est. Ecce babcs el judicem, sed agnosee salva- res, quanlis possent viiibus, apertissima conllicta
lorem, ne sentias judiccm. Quare autcm dixil judi- tione pugnarent ne cum ipsi lacerent,
; alii pcrirent.
cium suum veruin csse? Quia solus, inquil, non sum, Quicuinqtie cnim senseruiit Dominum noslrum Jesmn
scd ego et quimisit me Patcr. Dixi vobis, fratres, quia Cluistiun, auldiverstcsubslanlix cssequam Palcrcst,
Joauncs iste evangelista sanclus multum alie volat aul tanlum csse Cliristum solum, ut ipse sit Paler,
vix cst euin nicnte comprcbcndere. Myslerium au- ipse sit Filius, ipse sit Spiiittis sanctus : qiiicuiiiquc
lcm altius volantis opus est ut commcmorem Cbariia- eliain senlire volucriint Iioiniiiein fuisse solum, nun
lcm veslram. Et apud Ezecliieleni propbeiam, et in Di uiii factum iiomiiieni, aut iia Deuin nt in sua divi-
Apocalypsi ipsius Joannis, cujus est bocEvangcIiiim, nilate niulabilem, aut ila Deum ut non ct lioinineiu ;

commemoralur animal qnadruplex, liabens quatuor a fide iiaufragaveiunl, ct de porlu Ecclesi;e projerli
personas; bominis, viluli, leonis, aquike (Ezeclt. i, suut, ue inquictudine sua naves seciim posilas frange-
5-10; Apoc. iv, C, 7). Qui anlc nos Scriplurarum rcnt. Qu:e res (oegit ul eliam nos mlnimi, etquau-
sanctarum mystcria tractavernnt, plerique in lioc ani- liun ad nospertinct prorsus indigni, qtiantum autem ad
mali, vel potius in bis aniinalibiis qtiatuor Evangcli- icordiam
illius inisei in aliqtio dispensalorum ejus nu-
,,;,,: IN IQANNIS EVANGEL IUM, S. AUCUSTINI «fifia

tecuni csl?
nern constiiuii, non vobis laccamds quod aul intclli-
ijaudeatis; au* si tatelligere notidum
9. Undo crgo vcrum csljudicium ejus, nisi quia vc-
gatis, mecuHMpre
maueatis. rus esl Filius? Ilnc enim dixit, El si judico verunt
valeiis, credendosecuri in i">'i>' ,

credat qui non est jiiilicium meitm quia solus non sum, sed ego qni
7. Dfcam ergo;capiatqui potesl,
; et

lamendicam quod ait Dominus, Ko»«ecun- misit me Puter. Tanquam diccrel, Verum est jitdicium
poiesi :

jmlicaiis; ego non judko qitemquam, aut vuiim, quia Filius Dci sum. Unde probas qnia Filius
dum earnem
judico, ju- Dei es Quia solus non sum sed cgo m»
modo. aul secundum carnem. Sed et si ego
? , ct (/ui viisit

meum Berum est. Quare judichim luum verum Paler. Erubescc, Sabrlliane, audis Filiuin, audis Pa-
ttieium
inqtiit, scd cgo qui mistt Irem. Pater, Patcr cst Filius, Filius esl. Non dixit
est ? Qara solus non sum,
cl ;

Quid ergo, Domiue Jesu ? Si solus ess.es Ego sum Pater, cl ego ipse sum Filins; sed solus ,
me Ptitcr. ,

judicium luum cl ideo veruni judicas non sum inquit. Quare soltis non es Quia ineciim
,
'!

falsiim essei ;

Qnid Cst Pater. Ego sum, el qui viisil mc Paler audis, Ego
solus non es, sed lu ci qui ic misit Paler!
:
qum
Verimi est, in- snm, et qui mc misil. Nc perdas pcrsonani distingiie
responsurussum? Ipse respondeat :
,

non sum, sed personas. Distingue intelligeniia, noli separare perfl-

quit, jndkium meuin. Quare ? Quia solus
me Patcr. Si tecum est quonioilo le dia ; ne ilertim quasi ftigiens Cliaiybdiiu , in Scyllam
ego et qui misit ,

missus non incurras. Vorabat eniin tt; gurges impietalis Sabellia-

iuisil ? El le miSit, cl lociim esl ? Itane el
et ibi mausisti? nonim, ul dicercs ipsum csse Palrein qui est r^ilitts
recessisti? iiane ct ad nos
:
venisli ,

crediiur? quomodo capilur? Ad lucc inotlo ditlicisli, Soltts non sitm, sed cgo et qiti viisil vie
Quomodo istiul
quo- Palcr. Agntisuis quia Pater, Paler esl; cl Filius, Fi-
iluo respondeo : Quoniodo capilur, rccte dieis;

non rccte dicis. Imo ideo benc credi- lius est. Benc agnoscis : scd noli diccre, Patcr major
modo credilur,
nam cilo capcrelur, est, Filius miuor esl ; noli dieerc, Palcr aurum est,
lur ,
quia non cilo cauilur : si

quia vidcretur. ldeo cre- Filius argentum esl. Una subslanlia csl, una divinitas,
non opus erat ul credereiur ;

sed credendo idoucus ut ca- una costeruilas, pcrfccla xqualitas, dissimiliiudo

dis, quia non capis ;
lis

non credis, nunquam capies quia rai- nulla. Nam si taiiluniinodo alterum credideris cssc
pias. Nam si ;

Cbristum, non cum qui Palcr csl, in aliquo lamen di-

ims idoneus remanebis. Fidcs crgo mundet le, ut in-
inquii , judicium stantcm sccundum naluram csse putaveris; a Clia-
lellcctus impleat te. Verum est ,

qui misit me Pa- rybdi quidem evasisti , sed in Scyllxis scopulis nau-
mcum ;
qiua solus non sum, sed ego et

missio liagasli. I ii nicdio naviga, uliuinquc pericnlosum la-

ter. Ergo , Domine Deus nosler Jesu Clirisie ,

postrenio tus cvila. Paler , Patcr cst; Filius Filius est. Jam
lua incarnatio lua est. Sic video, sic inlclligo
,
:

intelligo. Pror- dicis, Patcr, Pater esl; Filius, Filius est bene pe-
sic credo, ne arroganliae sit dicere, Sic
:

riculum absorbcniis gurgitis evasisti quid vis ire

sus et bic est Dominus lioslerJesus Cliristus; imo
bic ;

secundum in alleram partcni ul dicas Aliud cst Pater, Filius

cral secundum carncm, modo liicest divi- , ,

et a Patre non recessc- aliud ? Alius est , recie dicis aliud, non recte. Alius
niinicm : cl cum Patre erat ,
;

dicitur niissus vcnisse ad nos, incarna-

cnini est Filius, quia non est ipse qui Paler ; cl
rai. Quod crgo
alius Palcr tpiia non ipsc qui Filius non lanien
ipsiiiscomniendalur, quia Palcrnon est incarnatns. , :
tio
sunt quidam liaeretici qui aliud, sed boc ipsuin cst et P.itcr cl Filius. Quid est,
8. Nain Sabclliani dicli ,

qui dicunt ipsum Palrem lioc i[isiun est? Uuus Dcus est. Audisti, Qiria non
vocanlur ct Palripassianj ,

cnim fucris pa- sum solus , setl ego el qiti misit me Paler ; audi quo-
passum fuisse! Noli tu, calholice : si

non eris sanus. Ergo inlellige missionem modo credas Patrein ct Filium , audi ipsiim Fi-
tripassianus,
Patrem autcm liuni : unum siimus (Joan. x 50). Non
Ego et Pater ,
Filii nominalam incarnationcni Filii :

dixil Pater ego sum aut Ego ct Pater unus est *

incarnaium esse non crcdas, sed a Filio incarnalo
, ; ,

camem portabat scd eum dicit, Ego el Pater unum sitinus: utiiimqtic
Patrcm recessisse non credas. llle
audi, ct unum, et suvius, et a Cliarybdi et a Scyll.i
cum Filio erat. Si in coelo Pater, in terra Filius
ille
liberaberis. Iu duobus islis vcrbis quod dixil
quomodo Palcr cum Filio eral? Quia et Pater et Filius
,

in coelo sic est Deus, ut non unitm, tiberat te ab Ario : quod dixit, sumits, libcrat
ubique eranl : non cnini
Audi illmii qui volebal fugere judicium
le a Sabcllio. S; umtm, non ergo divcrsum ; si sumus,
sil in terra.
Quo inquil, a spi- ergo et Pater ct Filius. Sumus cniin , non dicerel de
I)ei, el non inveniebat qua : abibo ,

quo fugiam? Si ascendero in cm- uno; sed ct unum non dicerel dc diverso. Ergo idco
rittt tuo, cl a facie tua
rerum est, inquit, judicium vieum, breviter ut audias,
lum , lu ibi es. De lerra erat quaislio; audi quid sequi-
quia Filitis Dei sum. Scd sic libi pcrsuadco inquit
Si dcscendero ad infernum, ades (Psal. cxxxvtu,
,
,
lur :

m infcrno dicilur quod adsil, quid rc-

quia Filius Dei smn, ul iniulligas qtiia mccum est Pa-
7, 8). Si ergo et
icr : non sic sum Filius ul ipsum deseruerim ; iitm
rum remanei ubi non sit ? Yox enim Dei est apud pro-
ita liic sum, ut cum ipso non sim ; non ita ibi illc c-i
phclam, Cwlum ct lerram egoimpieo (Jerem. xxut, 24). ,

ui inccum iion sit : formam scrvi accepi (Philipp. u

'Jbique ergo est, qui nullo claudilur loco. Noli ab illo

7,) sed forinam Dei non amisi ; Solns ergo iiiqmt

avc.iti , el tccum est. Si vis ad eum porvcnire , noli ,

pigcr essc aniare : non enlm pcdibus , scd alTeclibus 1

Editi, tmtfffl est : et paulo inlia, untim non diceret itt

curris. Uno loco mancus vcnis , si credis et diligis. dwersis. ai mss. omnes babent, tmusest, ui lostea, de tli-
verso : quibus codicibus iti lavcl qii(«l in Itaot. 37, n. (i,
Ergo ubiquu cst : si itbique csl ,
quomodo cum Filio
It-yilur « Non crgo diversum, quia unuin
: uon uuus :

uon esl? Itane cum Filio non est, qui, si crcdis , el ijni.1 sumus. !
 16G9 TRACTATUS XXXVII. CAPUT VIII.
lf,70
non sum, $ed ego ct qui misit mc Patcr. 22).Jam in eisdera vcrbis Evangclii disputavimus,
ei
10. Dixerat de judicio; de testimonio vult dicere. nunc admonemus non hoc ideo dicluin quia
,
, Pater
In Lege, inquit, veslra scriplum esl quia duorum homi- non erit cum Filio judicante; sed quoniam
bonis et
nuin testimonium verum est. Ego sum qui de me tcsti- malis in judicio solus Filius apparebit , in ea forma
monium perhibeo, et testimouium perliibet de me qui mi- in qua passus est, el resurrexil, el ascendit in ceelum.
sil me 1'atcr. Exposuil illis el Legem si ingraii non , Discipulis quippc lunc conspicientibus
ascendentem ,
essenl. Magna enim qucestio est, fratres mei, et valde vox angelica somiit, Sic veniet, ijueinadmodum
vidistis
mihi videtitrin myslerio res esse constiiuia, ubi Deus eum euntem in coetum (,\ct. i, II) id est, in forma :

dixit, ln ore duorum vcl trium lestium slubil omue ver- liominis in qua judicatus est judicabit, ut
ctiam illud
bum (Dcut. xix, 15; Mattli. xvm, 1G). Veritas quxri- proplieticum implcatur, Yidebitnl in quem pupugerunt
tur per duos lestes? Ila planc sic se habet luimani (Zach. xn, 10; Joan. xix,
,
57). Cum vero euntibiis
generis constictudo : sed lamen fieri potesl ut et duo justis in vitam aelernam , videbimus eum siculi est;
mentiantur. Susanna casla duobus falsis teslibus tir- non erit illud jtidicitim vivorum et inoriuoruni , sed
gcbalur : numquid quia duo erant , ideo falsi lesles pnemium tantummodo vivorum.
non erant? De duobus dicimus aut do Iribus ? tiniver- 13. Item ne moveat quod ail, In Lege veslra scriptum
sus populus mcutitus est conlra Christum (Luc. xxm, cst qitia duoruin liominum teslimonium verum est
, et
1). Si ergo populus constans ex niagna liominum ideo quisi|uain exisiimet non fuisse illam legem
Dei
multitudine, falsus leslis invenlusest; quomodo acci- qnia non dicliim est, In Icge Dci : sciat ila dicliim esse,
piendum est , In ore duorum vel trium teslium stabit ln Lege vestra, taii(|u:mi dicerct, in
Loge quaevobis
omne verbum : nisi quia hoc modo per mysteriuni est daia quo, nisi a Deo? Sicut dicimus, Panem
; a
Triniias commcndala esi, in qua esl perpelna stabil itas noslrum quolidianum : et lamen dicimus, Da nobis ho-
vei ilaiis ? Yis habere bonam causain ? Habeto duos die(Mallh.\i, 11).
vel ires lesles , Patrem et Filium et Spirilum san-
clum. Denique quando Susanna casta feniina lidelis-
TRACTATUS XXXVII.
que conjtix duobtts falsis lestibus urgebalur, Triniias Ab eoquod scriptum est , Dicebant ergo, Ubi est paler
illi in conscienlia alque iu occulto stiffiagabatur : illa
tuns ? usque ad id, Et nemo apprehendil eum, quia
Trinilas de occulto iiniim lestem Danielem excitavit nondum venerat hora ejus. Cap. vin,
f . 19, 20.
el duos couvicit (Dan. xiu, 3G-G2). Ergo quia in Lcge 1. Quod in sanclo Evangelio breviier dicitur, non
veslra scriplum est , duorura horainum lcslimonium breviler oportetexponi, ul
quod auditur, intelligalur.
Tertim esse , accipite nostrum teslintonium , ne sen- Ycrba enim Domini pauca, scd magna sunt; non nu-
liaiis judiciura. Eyo enim , inquit , non judico quem- mero «stimanda, sed pondere nec ideo coniemiienda, :

quain, sed teslimoniuin perltibeo de me : differo judi- quia pauca sed ideo quasrenda, quia magua. Qui ad-
;

cium, non differo leslimonium. fuistis besterno die, audistis , ut potuimus disputavi-
11. Eligamus nobis, fratres , contra linguas homi- nius ex eo quod ait Domuuis , Vos secundum carnem
num , conlra inliriuas suspieiones generis humani judicutis; ego non judico qiteiuquam. Sed et si judico
Deiiin judiceni, Deum lesiem. Non enim dedignatnr ego, judicium meum verum est ; quia solus non sum, sed
leslis esse qui judcx est, aut promovetur cum fit ju- ego el qui misit me Pater. In lege vestra scriptum esl
dcx; quoniain qui lesiis est , ipse judex erit. Quare quod duorum liominum testimonium verum est. Ego sum
ipse tesiis ? Quia non qmerit alium unde cngnoscat qui tcstimonium perhibeo de me, et tesliinonium perhibet
qui sis. Quare ipse judex ? Quia ipse habet potestatcm de me qui misit me Pater (Joan. viu, 15-18). Ex his
moriificandi el vivificandi , damnandi ct absolvendi, verbis hesterno, ut dixi, die redditus estsermo auri-
in gehennas prxcipitandi el in coelos levandi, diabolo bus et mentibus veslris. IIa:c cum Dominus dixisset
coiijtingendi et cum Angelis coronandi. Cuin ergo ipse illi qui audierunl, Vos secundum carnem judicatis,
ma-
habeat hanc poleslatem ,
judex esl. Quia vero ul te nifestaverunt quod audierunt. Responderunt enim Do-
cognoscal non qua:ril alium teslem ;
qui lunc judica- niino loquenti de Deo Patre suo, el dixerunl, Ubi est

bil le, inotlo videt te : nun esl unde illum lallas, ctim paler luus? Palrein Cbrisli carnalilcr acceperunt,
cflBjierit judicare. Non enim adhibes libi aliquos falsos quii verba Cbristi secuudum carnem judicaverunt.
lestcs, qui judicem illtim possint circtimvenire Erat atileni qui loqtiebalui in aperto caro, in occulto
quando tc coeperit judicare. Deus hoc tibi dicit : Ycrbuni : bonto niaiiifestus, Deus occullus. Yidebant
Qnaiido contemiiebas, egovidebam; el quando non iiidiimeiituni, el conlenmebant indulum : coulemne-
credcbas, senlenliam meam non frustrabam : differe- bant, quia nescicbant; nesciebanl, quia non videbanl;
liam, non auferebam. Noltiisti audire qtiod prscepj non videbant, quia cacci eraut ; c.cci eranl, quia uon
sei.tics quod prxdixi. Si aulcm audias qiuc pr;eccpi, credebant.
non mala senlies quae praedixi , sed bona pcrcipics 2. Videamus crgo el ad haec Domiuus quid respon-
qu;e promisi. derit. Vbi est, inquiunt, pttler tuus? Audivimus eniin
1-2. Ne aliifucm sane movcat quod ait, Verum cst te dicere, Solus non sum, sed ego et qui misit me Pater:
judicittm meum; quia soltts non sum, sed eijo et qui mi- nos soltim le videmus, paircm luum tecum non vide-
sit me Pater; cum alibi dixeril, Pater non judicat mus; qtiouiodo le dicis solum non esse, scd cum pa-
qnemquam , scd omne judicium dcdil Eilio (Joun. v, ire luo cssc? aul ostende nobis lecum csse patiem
 !N JOANNIS &VANGEI II \l, S. AUGOSTLNI ir,:*
in ,

Numquid mc videtis ul Pnirem cogitabas dixisti ; cl ul ad nie pcrveniict quod apud

iiuim. F.i Dominns :
,

enim scqnitur, hoc suis verl.is le lalebat, syllabas sonuisti : sonus syllabarum per-
iisiemlani vobis? IIoc
respondit, qnnrum vcrborum espositionem
nos ilnxii ad aurcm menm cogilaiioncm luam ; per aurcm
ipse
prxmisimns.Videie enim quid dixerit,
Sequc me ineaui desccudil in cor ineuni cogitalio lua, sonus n.e-
ante
mc scirdis, forsitan el dius transvolavit verbum vero illud qnod assumpsil
neque Palrem meum. Si
:

sciiis,
Vbi cst Patertuus? soiium, antequam sonares, crat apud lc; quia sontiislt,
Patrem meum seireli*. Dicilis ergo,

quasi tottmi hoc siin quod vidc- csl aptul nic, ei noii recessit a le. Hoc attendc, quis-
qn:>si j:un mc scialis ;

lis. Ergo quia me non nostis, ideo vobis Patrem meum qnis es examinaior sonorum. Verbiun Dei conlemnis,

putatis, ideo Pa- qui verbuin hoininis non comprehendis!

,„ i, Me quippe hominem
ostendo.
secundum car- 5. Sril eigo oninia per qnem facla sunt oiiinia, et
ircm meura hominem qua-ritis , quia
Quia vero secnndum quod videlis lameii dubitando inerepal : Si me scirelis, fordlan el
ncm judicatis.
aliud secundum quod non vidctis Patrem meum sciretis. Increpal inlideles. Nam lalcill
:iliuJ suni , el

auiem meum loquor occullus occultum : senteuliam ciix.il discipulis : sed ibi non est verl.um
Patrem
noverilis; tuncel Palremmcumscie- dubilationis, quia non fuil causa increpands infideli-
prius cst ul me
lalis, Nam qtiod niodo dixil Judxis, Si me sciretis ,
lis.

5. Si eirim me srirdis, ei Palrem menm forsiian sri- forsiian et Patrem mcum seiretis : dixil cl discipulis

qui omnia scit quando dicit fordtan, non quanilo etim Philippus inlerrogavit, imo poslulavil ct
retis. ille ,

incrcpat. Aliende enim quomodo inere- ail , Domine, ostende nobts 1'alrem, el sufficil nobis
dubiiat, sed
dicalur ipsuni fordun, quod videter
esse \er- quasidiccrcl, Et ipsi lejam uovimus, apparuisti nobis,
pative
dubiutionis. Sed dubilationis verbum est
quando viiliinus le, dignalus es cligcrc nos, sccuii siuiins le,
l.uiu
dubitanle quia nescienle ciim mirabilia lua vidimus, vcrba saluiis audivimns, prai-
dicimr ab homine, ideo :

vcio dicilur a Deo verbmn dubitationis, cuni Deum cepta susccpimus, proiuissa spcramus ; mullum uobis
nillil ulique laleal, illa dubilalione aiguilur infidelilas, confcrrc prxsentia lua ipse dignalus cs : scd lainen
divinilas. llomines enini de l.is rebus ciiin le noveiiinns, quia Palrem nondum novimus, in-
non opiualur
quas ccrias babent, aliquando increpative
dubilant, flammamnr dcsidcrio illius videndi qucm nondiiin no-

vcrbmii diil.italionis ponunt, cuni corde

non vimus : ac pcr lioc quia te liovimus, sed non nol.is
id est,

velut si indigneris servo luo et dicas, Con- suflicii, tlonec ct Palrcm novcrimus; osiciulc nohis
dubilcnt :

iuus sum. Pairem, Ki Dominus

leinnis n.e; consldera, rorsilan dominus
ei suflieit nol.is. tit scirent i.on

Ilinc etAposiolus ad quosdam eonlemplorcs suos lo- se nosse qtiod se pulabant jani nossc : Tanlo lcmpore

qucns ait : Pulo atttem, cl ego Spiritum Dei liabeo (

I eobiscumsum,etme nescilis? Philippe, qui mevidit, w-
puto, dubilure videtur sed dit ct Palrem (Joan. xiv, 8, 9). Numquid lial.ct ista sen-
Cor. vii, 10). Qui dicil, :

illeincrepabat, non dubitabal. Elipse Dominos Chri- lentia vcrbnm dubitalionis7numquiddhr.it, Qui UM
stus aln loco increpans infidelitatem fuiuraui gencris viilil, forsilnn vidil et Patrem? Qiiare? Quia lidelis

humani : Cum venerit, inquit, Fifim Iwminis, pulas, in- audiebat, non fidei persccuior : idco non crat Domi-
teniet fittein in terrd (Lnc. xvm, 8) ? ntis hicrcpalor, scd doclor. Qui me vidit, vidit cl l'a-

i. Jam qiianluiii evistiuio , inlellexislis qttomo.Io trcm ; el liie, Si mc scirelis , cl Palrem mcum sciretis :
,

sil posilum fordlan : ne quis verborum appeusor et u.llamiis verbum quo notata cst infldelilas auJieuliuni,

syllabarum examinaior, veluti laiine loqui sciens, rc- et ipsa senteniia est.

prehendat verbum quod dixit Pei Verbum; ct repre- 0. J.uii lnsieriio die commeiidaviinus Charilati \e-

be ..dendo Dei Vcibiim, non eloquens, sed muius rc- slras, el diximus sentcnlias Joannis evangelist:c, qni-
maneal. Quis enim loquilnr sic, quomodo lnquilur bus nobis narral quod a Domino didicil, ncc discil-

Verbum quod eral in principio apud Deum? Noli vcr- liendas fuissc si ficri posset , nisi hxrcticorum com-
l.a isia considerare , et ex his vcrbis assueiis illud inenia compcllereiit. rUrcviicr crgo besterno dic,
Verl.um meliii vclle quod Deus est. Audis ejiim Ver- insinnavimus Cbarilali veslrx , esse lurrclicos qui

buin cl conlcinnis ; audi Dcum el lime : ln ])rinci\>io vocanlur Patripassiani, vel a suoauclorc Sabclliani .

eral Yerbum. Tu revocas ad usum serniocinalionis bi diciint ipsum esse Patrcin qui csl Filius ; noniii.a

lux, cl dicis apud le, Quid est vcrbum? quid magiuim diversa, unani vero csse pcrsonam. Cum vult, Paicr

estvcrbuni? sonal et iransil; verberato aere aurem est , inquinnt ; cum vult, Filius : lanien uniis cst.

percuiil. posiea non erit. Audi adliuc, r*eriimi e>at Item sunt alii bxTetici qui voc.intur Ariani. Conlileii-

apud Deum : manebat, non sonando iransibat. Adiiuc tur quiilem uiiicum Patris Filiiim Dominum nostrum
fone eontenmis : Dem erat Ycrbum (Joan. i, 1). Jesum Chrislum, illum Palrcm Filii, istum Filium Pa-

Apml tcipsmn, o lioino, cum esl in corde luo verbuni, liis; eiim qui Paler esl non esse Filium, ciim qui Fi-

aliild est quam sonus sed vcrbum quod cstapud te, : lius cst non csse Patrem : conlilentur generalionem,

ut transeal ad me, sontim quasi veliiculum quxrit. scd ncgant xqualitatem. Nos, id est, catliolica fidet
AssuniHergo souum, imponlt se quodammodo in vc- veniens dedoclrina Aposlolorum, plantata in nobis,

biciilum, transcurril aerem, venil ad me, nec rccedit per sericm successionis accepla , sana ad posteros
a lc. Sonus atiicm ul venirct ad me , rccessit a tc, transmiitenda, inler iilrosqnc, id est, inter tiirumqiie
nec pcrsiilit aptid inc. Verbum ergo quod eral in errorcm teniiil vcritalcm. In errorc Sabelliain.ruin

coide tuo, iiumqtiid soii.» >r:vlcrcunle praleriit? Quod unus cst solus , ipse cst Paier qui Filius : in crrore
!^3 TIUCTATUS XXXV II. CAPUT VIII. 1674

Arianorum, nlius cst quidcm P.Uer, alius Filius; sed et Ecce Christus habcbat fatum. si cor lu«.m
aicnnt :

ipse Filiiis non solum alius, sed etiam aliud est : lu non esset fatuum, non crederes falum! Si fatum,
exclude et sicut nonnulii inlellexerunt a fando diclum cst, id
in medio quid? Exelusisli sabcllianum ,
,

arianum. Paler, Paier cst ; Filius, Filius est :

alius ,
est aloquendo ; Verbum Dei quomodo habet fatum ,

non aliud; quia ego el Pulcr , inquit, unum sumus quando iu ipso Verbo omnia sunt qu;e condita sunt?
(Joan. x, 30), sicut etiam hesierno die, quantum po- Nonenim aliquid Deus constiluit quod ante nescivit;

tui, commendavi. Cum audit, sumus, abscedat

confu- in Verbo ipsius erat quod faclum est. Mundus factns

sus sabcllianus ; cum audit, unum, abscedat confusus est; et factus est, et ibi erat. Quomodo et faclus est,

arianus gubernet calbolicus inter utrumque fidei siue

:
et ibi eral? Quia domus quam xdificat struclnr, prius

navigium, quoniam cavendum cst in utroque naufra- inarte crat; et ibi melius eral, sine velustale, sino

gium. Dic ergo tu, quod dicit Evangelium, Ego et Pa- ruina : lamen ut oslendat artem, fabricat domum; et

ler unum sumus. Non ergo diversum, quia unum ; non processit quodammodo domus ex domo; et si domus
unus, quia sumus. ruat, ars manet. Ita apud Dei Verbum erant omnia
7. Pauloanledixit, Judkiummeum verum esl quia ;
qnx condila sunt; quia omnia in sapientia fecit D us

sotus non sum, sed ego et qui misil mc Pater tanquam : {Psat. ciii , 24), et cuncta nola fecit : non enim quia
diceret , Ideo judicium meum est verum ,
quia Filius fecil didicil , sed quia noverat fecit. Nobis quia facia

Dei sum ,
quia verum loquor ,
quia ipsa verilas ego sunt, nota sunt ; illi nisi nota essent, facta non essent.

suin. Isli carnaliter intelligenles, dixerunt, Ubi cst Priecessit ergo Verbum. Et quid ante Vcrbum Dei?
Modo audi, ariane Ncque me scitis, neque
paler luus? : Nibil omnino. Nam si essel aliquid ante non dictum ,

Patrem meum ; quia si me sciretis, et Putrem meum essel, In principio eral Verbum; sed, In principio fa-

scirelis. Quid esl, si me scirelis et Patrem, meum scirelis, ctum csl Yerbum. Denique de inundo quid ait Moyscs?

nisi, ego el Paler unum sumus? Quando vides aliquem In principio fecit Deus ccelum et lerram {Gen. i, 1). Fe-
alicui similem : iiitcudai Charilas vestra, quotidiana cil quod non erat : si ergo fecit quod non erat , ante

locutio esl; non sit vobis ardlium quod esse adverlitis quid eral? I n principio erat Verbum. El unde codum
nsilalum quando ergo vides aliquem alicui similem,
: et terra ? Omnia per ipsum facta sunl (Joan. I, 1 , 5).

et nosti tu cui similis sil , admirans dicis, Quomotlo Tu ergo ponis Christum sub fato? Ubi sunt faia? In
iste hoino similis est illi homini ! Hoc non diceres, coclo, inquis , in ordine et conversionibus siderum.

nisi duo csscnt. Hic ille qui eum ignorat, cui lu islum Quomodo ergo fatum habet, pcr quem factum est
similem dicis : Itane, inquit, similis esl? Et tu ad etun ccelum et sidera; cum lua voluntas, si recte sapias,
Quid enim , lu illum non nosli? At ille : Non novi, transcendat el sidera? An quia nnsli Chrisli caincm
inquil. Jam tu, ut illum quem nescit, ei nolum facias fuisse sub ccelo, ideo putas et polestatem Christi sub-

ex prxsenle quem cernil, respondes et dicis : Hunc dilam coelo ?

vidisti , illum vidisii. Non utique quia boc dixisli, 9. Audi, stulte : Nondum venerat hora ejus, non qua
i<num esse asseverasti , et duos negasti : sed propter cogerelnr mori, sed qua dignarelur occidi. Noverat
simililudinem tale dedisli responsum, Istum nosti ct enim ipsc quando deberet mori intendit omnia quae :

illuin nosti ; valdc enim similis est , et nibil distat prxdicta sunl de illo, et exspeclabat liniri onuiia quse

omnino. Hinc et Dominus, Si me, inquit , scirelis , et prxdicta sunt ante ejus passioncm futura ; ut cum im-
Patrem meum scirelis, non quia Paler est Filius, sed pleta essent, tunc veniret et passio , dispositionis or-

quia Patri similis Filius. Erubescat arianus. Gratias dine.nonfalalinecessitale.Deniqueaudite, iilprobctis:

Domino quia et ipse arianus recessit ab errore sabel- inter cajtera qux de illo proplietala sunt, scriplum est

liano, et nnn est palripassiauus : non dicit ipsum Pa- eliam, Dederunl in escam meam fel, el in sili mea po-
irctn indutum carne venisse ad homines , ipsum esse taverunt me aceto (Psal. lxviii , 22). Quoinodo facta

passnm, ipsum resurrexisse, et quodammodo ad se sint, in Evangclio novimus. Prius dederunt lel ; acce-
ascendisse ; boc non dicit : aguoscil mecum Patrem, pit, gustavil, et de^puit : postca in cruce pcndens, ut
Patrem csse; ct Filium , Filium esse. Sed, o frater, omnia pracdicla complerenlur, ait, Sitio : acceperunt
evasisli illud naufragium, quare tendis in alterum? spongiam aceto plenam, in arundine ligavcrunl, et
Patcr, Palcr csl; FiUus, Filius est : quare dicis dissi- admoverunt pendenli ; accepit ille cl ait, Perfecium est.

milcni?quare dive.snm? quare aliam subslanliam? Quid est, Perfeclum esl? Implcla sunt omnia qnoe anle
Si dissimilis esset, numquid diceret discipulis suis, passionem meam fueranl proplielata : ergu adliuc
Qni me vidil, vidil el Patrem? numquiddiceret Judxis, quid bic facio? Denique posleaquam dixit, Pcrfeclwn
Si me sciretis, el Palrem meum sciretis? Unde hoc ve- esl, inclinato capile tradidit spirilum(Joan. xix, 28 30).
rum essct, nisi et illud verum , Ego et Pater unum Niim |iiid i II i latrones juxta cnnlixi, quando volucriint,
sumus ? exspiraverunt? Tenebanlur vinculis carnis ,
quia non
8. llac verba locutus est Jesus in gazophylacio do- erant creatorcs carnis : clavis confisi diu cruciaban-

ceiu iii templo : magna lidueia, sine limore. Non enim lur, qui.i infirmilali non dominabautur. Dominus au-
paterelur quod nollet , qui nee nasceretur si nollet. tcin quando voluil, carncin in ulero virginali arcepit

Dcnique quid sequitur? El nemo apprehendit eum, quia quando volnil, ad homines processil; quamdiu voluil,
nondum vcneral liora ejus. IIoc ilcm nonnulli cum au- intcr homines vixit quando voluit. a carnc disccssil ;

diunt, sub falo fuissc Domiuum Cbrislum crcdunt, hoc cst poteslatis, non neccssiialis. llanc crgo lioraiu

Sanct. Alglst III. fCinquanle-troii.J

io;j l.N JOANNIS EVANGLTIUM, S. AUGUSTINI 1676

i'.lc exspeelabat, non (alalem, sed opportunam

et vo- ejus ; ne posituni Christum sub aliqua neccssilile

limianain ut priusomnia complcrenlur , quac

:
:mto atali ulla impictas auderet improbe suspicari. Non-

passiouein ipsius complcri oportebat. N;im quomodc vcncrat hora qua cx ordine suo, seciin-
liun cnini

sub fali nccessiiatc posilus crat, qui

alio loco dixit : I ii iu ea qux pradicta suntde illo, non niori cogcrctur

Potestatem habeo ponendi nnimam meam, et poletlatem invilus, sed occidercliir paralus.

babeo ilerum tumendi eam : nemc tollit eam a me, sed 2. Modo auteiii de ipsa passione sua, quce posiia
ilcrum sumoeam (Joan. x, erat non in cjus ncccssitate, sed potestate locutus
ego ipse pono eam n i»C el ,

quando eum Judxi cst Jinlxis dicens Ego vado. Cbristo enini Doinino
18)? Ostendil hanc polcstalem,
:

quxrcbant. Qaem quwritis, inquit ! Et illi : Jesum. Ei inors profeclio fuit illo unde venerat, et unde non
discesscral. Ego, int|iiil vado quaretis me non
illc Ego sum. Qua voce
:
audila, redierunl retro et ceci- , , el :

dcsidcrio, scd oilio. N.iin illum psislcaquain absccssit

(lerunt (ld. xvill, 4 0).

hxc in illo polcstas eral, quare, ab oculis hoiiiiiiiiin, inquisicriml etqui oderant etqui
10. Dicit aliquis, Si
aniabant illi persequendo, habere cupiendo. In
cnni Judxi insiiliaieiii pcndcnli ct dicerent, Si Filius ilii
:

dc erttcc (Mallh. xxvu, 40), non de- Psalmis ait ipsc Doniinus pcr propbetam, Periil fttga
Dei est, tlescendut

ut cis sua.m potcstatcm dcsccndendo mon- a me , el non csl qtti reqttirat animam meam (Psttl.
sccndit ,

strarel? Quia paticntiam doccbat , idco polentiam cxli, 5) : cl itcrum ait alio loco in Psahno, Confun-

cniin quasi commotus ad corum verba dantur el revereantur requirentes animam meam (Psal.
diflerebat. Si
xxxix, 15). Culpavit qui non requirercnl, dainnavii
descendefet, viclus conviciorum dolorc pularctur.
Prorsus non descendit, fixus pennansit, quando vellet
qui requirerenl. Malum est enim non quxrereanimam
ubsecssiirus. N.un quid ci magnum fuit dc crucc de- Chrisli, sed quomodo cam qua^sierunt discipuli el ;

sccndere qui poluil de sepulcro rcsurgere? Intelliga- maliim est quxrere animam Christi, sed quomodo
,

mus ergo nos quibus hoc ministratum cst, potenliam cain Judxi quxsierunt : illi cuiin ul habcrent, isti ut

Domiui noslri Jesu Chrisli occultam tunc, manifestam perderent. Denique isii quia sic quxrebantmore nialo,

lulurain iu judiciti : dc quo dicliini cst, Ueus manife- corde perverso, quid secutus adjunxit? Quceretis me ,

stus vcniel, Deus uoster et non silebil ( Psal. xlix, 5 ). et,ne putetis quia bene me quxretis, in pcccata vestro

Quid est, inanifeslus veniet? Quia vcnit occultus, veniet moriemini. Hoc esl Chrislum male quxrere, in peccalo

inanifeslus Dcus nostcr, hoc esl Cliristus. Et non sile- suo mori : hoc quem possel so-
cst illuin odisse, per

bil : quid cst, no» silcbit? Quia primo siluil. Ubi si- Ium salvus essc. Cum cnim homincs quorum spcs in
luit?Quando judicatus est; ut etiam boc impleretur, Deo est, non debeant mala reddere nec *
pro malis ,

quod et prophcta prxdixerat, Sicut ovis ad immolan- reddebant isli mala pro bonis. Prxnuntiavil ergo illis

duin duclits csl , el sicut agntis coram tondente se sine Dominus, dixitque senlenliam prxscius, quod in suo
voce, sic non aperuit os su-.im (lsai. Llll, 7). Si crgo peccato morerenliir. Deinde adjungit : Quo ego vado,
pati nollct , iion paterclur ; si non pateretur, sanguis vos non potestis venire. Hoc et discipulis alio loco'

illc non funderelur ; si sanguis illc non fundcretur, dixil; nec tamen eis" dixit, In peccato vestro moric-
muiidus iidii redimcretur. Agamus itaque gratias et mini Quid auteni dixit? Quod Oho ego
ct islis :

polcslali divinilalis, et iniserationi infiimitalis ejus vado, vos venire non poleslis (Joan.xm, 35). Nou
cl de occulta potcntia quaii) Jud.ci non noverant, unde abslulit spcm, scd prxdixit dilalionem. Quando cniui

iliis niodo dictumest, Neque mc nostis, nequc Palrem hoc disciptilis Dominus loquebatur, lunc nou polerant
nieum; et dc carne suscepta quain Judxi novcrant, et venire quo ille ibat, sed postea venluri eranl : isti

tujtis patriain scicbanl; unde illis alio loco dixit, Et auteni nunquam, quibus prxscius dixit, ln peccato
me nostis, el unde sim noslis (Joan. vn, 28). Utruinqiic vcslro moricmini.

noveriinus in Cbristo ; et unde ;equalis est Patri, et 3. His autcm auditis verbis ,
quomodo solenl car-

iiinlc illo major cst Paler. lllud Yerbum est, illud nea cogilantes , et secundum carnem judicantes , ct

caro , illud Dcus cst , illud bonio : sed unus est Clni- totum carnalitcr audientes atque sapientes, dixerunl :

stus Dcus et bomo. Numquid interficiel scntelipsum; quia dixil ,

Quo cgo
vado, vos non polestis venire? Slulta vcrba, cl omnino
TRACTATUS XXXVHI. insipicntix plcna.Quid enim? non poierant illo venire

crgo eis Jesus Ego quo ille perrexisscl.si intcfficeret semctipsum? Num-
\b co quod scriplum est , Dix.it :

usque ad id, Dixit cis Jesus

quid ipsi non crant iiioritiiii?Quidest ergo, Numquid
vado, et quxrclis ine ; :

Cap. vm, y inlerficiel scmeliosiim ; quia dixit, Quo ego vado, ios
Principium ,
quia ct loquor vobis. .

:
»0)1 potest s venire? Si de mortc hominis dicerct, qnis
21 25.
liomononinorilur?Ergo quo ego vado dixil, non cum'
1. Lcttio sancii Evaugclii quai prxccssit bodicr- ilir ad mortem, sedquoibat ipse pnst morlcm. Illi

uain, ila coiiclii=cial, quia toculus est doceus in ga- ilaque non intelligenles, ista responderunt.
zopliglacio Domintts ,
qux voluit , et quai audislis : i. Et Doininus ad eos qui terrain sapiebant, quid

a nemoapprehendit emn,qu\anondum vcncrat horaejut ait ? Et diccbat eis : Vos de deorsttm eslis. Ideo terram
(Joun. VIII, 20). llinc dispulalum cst doniinico die, sapitis, quia sicul serpcntcs lerram inandiicalis. Qnid
quod ipsc tlonare dignatus cst. Intiinavinius Cbari- 1
Abesl, nec, ab omnibus Mss.
lau vcstr.c quarc diclum sil , Sondum venerai liora « Aliquot VJss., hoii qtto.
1077 TIWCTATUS XXXVIII. CAPUT VIII. 167S

est. tcrram manducatis ? Tcrrenis pascimini, terrenis addidimus, magisque de mundo facti sumus, qiiain tunc

deleeiainini, terrenis inhiatis sursnm cit non habe-

,
quando dc parenlibus nostris nali sumus. Et ubi cs-

lis. Vos de deorsum estis : ego de supernis sum. Vos semus, si ille non veniret, qui non liabcbat omnino
de mundo lioc eslis : ego non sum dehoc mundo. Quo- peccaluni l
, ut solveret omne peccaliiin ? ln quem
modo enim erat de mundo, per quem factus est Judrci quia nun credebant, merilo audieiunt , ilorie-

niunilus? Omnes de mundo posl mundum; quia prius

mini in peccalis vestris : quia non haberc pcccatum

mundus et sic homo de muiido prius autera Chri-

, :
nullo modo potuislis ,
qui cum peccato nati eslis , sed

stus, deinde mundus; quoniam ante mundum Chri- lamen si in me, inquit, credideritis, cum peccalo qui-

stus, anle Chrislum nihil : quia in principio eral Vcr- dem nati cstis, sed in peccalo vestro morituri non
bum;oinnia pcr ipsum facla sunt (Joan. i, 1, 5). Sic estis. Tota crgo infelicitas Judoeorum ipsa crat, non,

ergoeratilledesupernis. Doquibussupernis? Deaere? peccatum habere, sed in peccalis mori. Hoc cst quod
Absit : ibi et aves volilanl. De coslo quod videmus ? debet fugere omnis christianus : propter hoc ad

Et hoc absit; ibi el slellae et sol et luna circumeunt. Raplismum curriiur; propter hoc qui xgritiidinc vel

Angelis? Neque hoc inteliigalis per illum et An- aliunde periclitanlur, sibi desiderant subveniri pro-
De : ;

geli facli sunt ,

quem omnia facla sunt. De quibus
per pter hoc eliam sugens parvulus a matre piis manlBTis

ergo supernis Christus? Ab ipso Patre. Nihil illo Deo airEcclcsiam [erhir, ne sine Baptismo excat , et in

superius, qui Verbuin genuit ccquale sibi, coanernum peccato quo natus cst moriatur. Infelicissiina con-
sibi, unigenitom, sine tempore ,
per quem conderet ditio, misera sors islorum, qui de ore veridko au -

lempora. Sic ergo accipe Cbristum de supernis, ut dierunt, In peccalis vestris moriemiili.

excedas cogitaiione tua oinne quod factuin est ; uni- 7. Uudelamen hoc eis contingat, evpnnit : Si enim

vcrsam oinnino crealuram omne corpus omnem

, , non crediderhis quia ego sum, moriemini in peccatis

condilum spiritum, omnem rein quoquo modo mu- vestrts. Cred>, fralres, in illa multiliidinc qua: Donii-

tabilem tutum excede : , sicul excessit Joannes, ut num audiebat, cl cos fuisse qui crediluri erant. Quasi
conlingeret, In principio erat Verbum, el Verbum erat auiem in onines processeratseverissima illasenlenli i,

apud Deum, et Deus erat Verbum. In peccato vestro moriemini ; ac per hoc et illis qi:i

5. Ego ergo, inquil, de supernis sum. Vos de hoc credituri erant, spes erat ablata : illi sseviebanl, i!li

mundo cstis : ego non sum de Iwc mundo. Dixi ergo tiraebant; inio non timebant , scd jam dcsperabant.
vobis quia moriemini in peccalis vestris. Exposuit nobis, Revocavit eos in spem ; adjunxit enim, Si non credi-

fralres, quid inlelligi volucril, Vos de lioc mnndoes&s. deritis quia ego sum , moriemini in peccalh vestris.

Ideo quippe dixit, Vos de hoc mundo eslis, quia pec- Ergo si credideritis quia ego sum, non moriemini
catores erant ,
quia iniqui erant, quia infideles erant, in peccatis vestris. Reddita esl spes desper.inlibus
qula terrcna sapiebant. Nam quid vobis videtur de excitatio facta est dormientilms, eordibus evigilave-

sanelis Apostolis?Qunnlum iniererat inter Judaos runt : imle plurirai crediilerunt, sicul Evangolii ipsius

et Apostolos Quantum inter tenebras et lucera ,

? conseqiienlia leslantur. Erant enim illic membia
quantum inler fidcra et inlidelitatem quanlum inter , Christi ,
qure nondum adliseserant corpori Christi :

pietaiem et impictatcm, quantum inter spem et de- et in illo populo a quo crncilixus est, a quo in lignn

speralionem ,
quantuin inler charilatem et cupidita- suspcnsus esi, a quo pcndcns irrisusest, a quo lancca
lem : mullum ergo intererat. Quid ergo? quia tanlum vulneratus est, a quo felle et aceto potatns ist, erant
intcrerat , Aposioli de muudo non erant? Si cogites membra Gbristi, pro quihus dixit, Vater, ignoscc illis.

quomodo nali sint, et unde venerint ;

quia omnes ex quia nesciunt quid fuciiint. Quid aulem converso non
Adara venerant.de hoc mundo erant. Sed quid eisait ignoscitur, si fusus Christi sanguis ignoscitur? Qnis
ipse Dominus ? Ego vos de mundo ele.gi
l
(Id. xv, homicida desperet, si in spem rcdditus esl a quo eliaiu

19). Qui ergo de mundo erant, facti sunt non de Christus occisus est? Credidcrunt inde mulli; donatus
mundo, el perliriere cceperunt ad eum per quera est eis sanguis Christi , ut magis eum bibercnt quo
facliis est mundus. Isli autem remanserunt esse de liherarentur, quam rei de illoeffuso tenerentur : quis
wundo ,
quibus dictum est , Moriemini in peccatis desperel? Et si in cruce latro salvatus est, ante pau-
veslris. lulum homicida ,
post paululura accusalus , con-
0. Neino ergo dicat, fratres, De hoc mundo non victus , d.imnatus, suspensus, liberatus; noli mirari.
siiin. Quisquis es hoino, de hoc mundoes : sed venit Ubi convictus, ihi damnatus : sed ibi liberatus , ubi
ad le qui fecit mundum, et liberavil te de hoc mundo. inulatus (Luc. xvin, 54-45). In hoc ergo pipulo cui
Si dilcctat le mundus, semper vis esse iiumundus ;
Dominus loquebatur, erant qui in peccato suo fuerant

si aulem jam non le dcleclal hic niundus jam tu es ,

morituri : erant etiam qui in ipsum qui loqucbatur ,

mumlus. Verumlamen si per aliquam infirmitalem fucrant credituri, et ab omni peccalo liberandi.
adhnc lc delectat mundus, habitet in le qui inundat 8. Tamen hoc altende quod ail Hominus Chrislus :

ot eris niundus. Si auleni fueris mundus, non rema- Si non crediderilis quia ego sum, moriemini in pec-
ncbis in mundo; ncc audies quod audierunt Judau ,
catis restris- Quid csl, Si non credideriiis qnia eqo
Moriemini in peccalis «eslris.Onines cnim cum peccato sum? Ego sum, quid? Nihil addidit; ct quia nihii
nati suinus ; omnes vivendo ad id quod nali eramiis addidit , mullura csl quod commcndavil. Exspccl.i-
1
vss., r.go vot dc lioc nvndo elegi. 1
Slss., qui non liabebat pcecatmn ; pretermiss( , omni:-*>.
IC73 1N JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI 1680
bjiui enfan ut dieerct quid cssct, nec lamen mine Dcus nosler, quid est quod aisti,
T
A isi credideri-

diiil. Qnid exspcciabaiur ut diccret? Forte, IVisi crc- tis quia ego sum ? Quid enim non esl corum qua; fe-

dideritis quiaegosum Chrislus; nisi credidcritis quia cisii ? Ntimquiil easlum non cst ? numquid lerra non
ego sum Dei Filius; nisi credideritis quia ego sum est? nuinquid non sunt ea qux in lcrra et in coelo
Verbum Pairis; "isi eredideritu quia cgosmn cnnditor sunt? numqiiid homo ipsc cui loqueris non est ? num-
mundi ; nisi credideriiis quia ego sum hominis formator quid angelus quem mittis non esl? Si omnia sunl hxc
factorcl rcfactor qua; per te facta sunt, quid esl quod proprium
et reforraalor, crcator el recieaior, libi
:

qma ego sum, moriemini in pec- quiddaro lenuisti ipsum csse, quod aliis non dcdisti
nisi lioc CMtfMeritti

catis vatris. Multuni esl auod ait ipsum, Ego sum ' : ul lu solus esses ? Nam quomodo audio, Ego sum qui

quia sic dixcrat et Deus Moysi , Ego sum qui sum. suni ; qiuisi alia non sint ? et qtiomodo audio, JVisi

sum? Mitlcbal Deus credideriiis quia ego sum cniin non eranl qui au-
Quis digne tloquatur quid sil, ? Illi

diebanl? Et pcccalores erant, bomines erant. Quid

l>erangelum suum, servum suum Uoysen ad liberan- si

quud au- ergo f.icio? Quid sit ipsuin esse, dicat cordi, iutus
duni ex -Egynio populum siium (legistis
distis, et nostis; commemoro lamen); miltebal ire- dicai, iulus loqualur ; hoino imerior andiat, mens ca-
sed obedientem. Cuni ergo piat vere esse : cst enim semper eodem niodo csse.
inenlem; excusantem ,

quem loqui in angclo inteUigebal (Res euim aliqua, qu.dibet omnino : quasi cocpi dis-
cxeusaret, ait Deo,
Deus qui misil putarc, et deslili quaerere fortc quod audivi volo
Si dixcril mihi populus, Et quis est
;

qnid eis dicam? El Dominus ad euin, Ego sum loqui, auditui meo det exsullaiionem et veslro ctnu
le,
Qui est, misit loquor) : res enim quxlibet, prorsus qualictimqoc
qui sum : et repetivit, Diccs ftliis Israel,
excelleniia, mutabilis est, non vere esl non enim
we ad vos. Non ait et ibi , Ego sum Deus; aul , Ego
si ;

esl ihi veruin esse, uhi esl et non esse. Quidquid enim
sum mundi fabricalor; aut, Ego sum omnium re-
mutari potest, muiatum non est quoderat si non es*
rum erealor aut, Ego sum ipsius populi liberandi
:

sum qttod erat, mors quxdam ibi facta est peremptum

propagator scd boc lantum, Ego sum qui
:
; el ;

est aliquid ibi quod erat, et non esl. Nigredo morliia

Dices filiis hrael, Quiesl ;non addidit, Qui csl Dcus
est in capite albescentis senis, pulchriiudo mortua est
\ester, qui esl Deus patrum veslrorum, sed lanttim
me ad vos. Forle multum erat
in corpore fessi et incurvi senis, morlux sunt vires in
lincdixit, Qui est, misit

nos , et corpore languentis, inorlua est slalio in corpore am-

cl ad ipsum Muysen, sicul mullum est et ad
quid diclum sit, Ego btilautis, morlua cst ambulatio in corporc slautis ,
inulto magis ad nos, intelligere
mortua cst ambulatio et sialio in corpore jacemis
stim qui sum ; et, Qui cst, mhit me ad vos. Et si furle
iuoriiia est loculio in lingua tacentis quidquid mu-
ad quos mittebatur quando
:
caperet Moyscs illi ,

tatur et est quod non erat, video ibi quamdam vitam

eaperenl?' Dislulit ergo Dominus quod capere homo
in eo quod est, et moricm in eo quod fuit. Denique
iion posset, ct addidil quod capere posset
aeljunxil :

de moriuo cum dieitur, Ubi est homo ille? responde-

enini ct ail, Ego sum Dcus Abraham, el Deus Isauc,
lur, Fuit. verilas qua: vere es Nam in omnibus
Dens Jacob (Exod. m, 15-15). lloc polcs capere :
!
et
aciionilms el motibus nostris, el in oiniii prorsus agi-
Nani Ego sum qui sum , qure mens potest capere?
lationc creatuix duo terapora invenio, pruuerilum et
9. Quid crgo nos ? audebimusne aliquid dicere ex
futurum. Praesens quxro, nihil stal quod dixi, jam
hoc qnod dictum esl, Ego sum qui sum : vel polius ex
:

T non esl quod dicturus sum, nondum esl quod fcci,

hoc quod Uominum diceie audislis, A isi credideritis
:
;

m peccalis veslris? Ilane his jam non esl quod faclurus sum, nondum est quod :
quia ego sum, nwriemini
;

audebo dispulare vixi, jam non esl quod viclurus smn, noudum est.
;
viribus meis tantillis et pene nullis,
Prxterilum el fulurum invenio in omni motu rerum
quid sil quod ail Dominus Cin islus, Aisi eredideritis
Dominum interrogare in vcritate qux manet, prxteritum et futurum non
quia ego sum? Audebo ipsuni :

potius quam disputantem invenio, sed solum prxseus, et hoc incorruplibililer,

audite nie interroganlem ,

quod in crcaiura uon csi. Discule rcruni mulationes,

magis quxrcntem quam prxsumeniem, polius discen-
invenies Fuit et Eril cogila Deum, invenies Est, ubi
tem quam docentem, et certe in me vel per me etiam
:

Fuitet Erit esse non possit. Ut ergo et tu sis, tran-

vos iuterrogate. Prxslo est etiam ipse Dominus qui
scende lcmpus.Sed quis transcendeiviribus suis ? Le-
ubique esl, audial inlerrogandi affectum, el inielli-
vcl illuc ille i|ui Palri dixil, Volo ut tibi ego sunt, et
gendi praistet effeclum. Nam ego quibus verbis, et si
quod capio ad ipsi sinl mecum. Hoc ilaque promillcns ne nioriaiiiur
forle aliquid capio, pcrducere possuni
in peccatis noslris, niliil aliud Duminiis Jestis Clui-
corda veslra ? Quisiiam sulficit sonus? qu;c suppciit
stus mihi videlur his verbis dixisse, Nisi credideritis
oloquentia? qujc vires intelligendi ? quse facullas pro-
quia ego sum : prorsus nihil aliud uiibi vidcliir bis
lerendi ?
verbis dixissc quam hoc, Nisi credidcriiis quia ego Deus
Dieam crgo Domino nostro Jesu Christo, di-
10.
smih, nioricniini in peccatis vestris. Bene, Deo gralias,
cam, mc ». Credo prasenteni, omnino non
et audial
quia dixil, Nisi credideritis : non dixit, Nisi ceperitis.
dubilo; ipse cnini dixit, Ecce ego vobiscum sum usque
xxvm, Do- Quis eniin hoc capiat? Aut vere, quia ausus sum di-
in coitSMmiwilioncm iwculi(ilattlt. 20).
cere, el visi cstis intelligcre ', aliquid dc lanla inef-
1
Sic F.r. Lugd. ven. \x>v.: Muilum est quod idt ipsc, Ego
unn. M.
" Apud Er. Lugd. et Ven., audtel me. U. 1
Lov., i / iiisi. At edili alii et Mss., rist.
 1681 TRACTATUS XXXIX. CAPUT VIII. 1082

fabililate cepistis? Si ergo non capis, lides te liberat. el judicare ; usquead id„ El non cogiiovcrimt quia
Ideo et Dominus non ait, Nisi ceperilis quia ego suni; Patrem ejusdiccbat Deum. Cap. vui, y . 20, 27.
sed quod poterantdixit, Nisi crediderilis quia ego sum, 1. Verba Domini noslri Jcsu Clirisli qu:e habtlit
moriemini in peccalis veslris. ciiiii Judaus, ita modcrans loquelam suam, ut ca:ci
11. Et illi semper terrena sapientes et semper sc- non vidercnt, et fideles oculos aperircnl, qua: liodie
cundtim carnem audientes et respondentes, quid ei de sanclo Evangelio recilata sunt, ista sunt : Dicc-
dixerunt? Tu quises? Non enim cuin dixisli, Nisi bant ergo Judai, Tu quis es ? Quia dixerat supra Domi-
crediderilis quia eyo sum, addidisti quid esses. Quis nus, iVisi credideritis quic ego sum, moriemini in pecca-
es, ut credamus? Et ille, Principium. Ecce quod est tis vestris (Joan. vm, 25, 24). Ad boc ergo illi, Tu quis
esse. Principium mulari non potesl : principium in se es ? veluti quxrenles nosse in quem debercnt credere,
manct, et innovat omnia ;
principium est, cui dicluni ne in suo peccalo morerentur. Respondit dicenlibus
cst, Tu aulem idcm ipse es, et anni lui non deficient Tu quises? et ait, Principium, quia ct loquor vobis. Si
(Psal. ci, 23). Principium, ait, quia ' el loquor vobis. se dixit Dominus esse principium, qua:ri polestutrum
1'rineipiiim me credite, ne moriamini in peccatis ve- cl Pater principium sit. Si enim Filisu principium est
slris. Tanquam enim in eo quod dixerunt, Ti< quis es qui babet Patrem, quanio facilius inlelligendus est
niliil aliud dixerint quam, Quid le esse credimus ? Deus Pater esse principium, qui babet quidem Filium
respondil, Principium ; id esl, Principium me credite. cui Pater sit, sed non babet de quo sit? Filius euim
In gr.cco namque eloqnio discernitur, quod non po- Palris est Filius, el Pater utique Filii Palcr est : sed
tcst in latino. Apud graxos enim femiuini generis est
Deus de Deo Filius dieitur, lumen de lnmine Filius
principium, sicut apud nos lex generis feminini est dicitur : Paler dicitur lumen, sed non de luinine;
quae apud illos est masculini : sicut sapienlia et apud Pater dicitur Deus, sed non de Deo. Si ergo Deus de
nos et apud illos generis feminini est. Consuetudo !o- Deo, lumen de lumine principium esl ;
quanto facilius
cutionis ideo per diversas linguas variat genera voca- inlelligitur principium Iuinen de quo lumen, ct Deus
bulorum, quia in ipsis rebus non invenis sexum. Non de quo Deus? Videtur ilaque abstirdum, cliarissimi
cnim sapientia vere femina esl, cum Christus sit Dei ul Filium dicamus principium, et Patrem principium
Sapientia (I Cor. i, 24), el Christus appelletur genere non dicamus.
niasculino, sapientia feminino. Cum ergo dicerent 2. Sed quid agemus? numquid duo erunt principia?
Judaei, Tu quis cs ? ille qni sciebat esse ibi quosdam Cavendum est boc dicere. Quid ergo? si el Pater prin-
credituros, et ideo dixisse, Tu quis es? ut scirent quid cipium el Filius principium, quomodo non duo prin-
illum crcdere debereni, respondit, Principium non
: cipia? Quomodo dicimus Patrem Deum ct Filium
unquam diceret, Principium sum ; sed tanquam di- Denin, nec tamen dicimus duos deos. Nefas est enim
ccret, Principium me ciedite. Quod in sermone grajco, dicere duos deos, nefas est dicere tres deos : et lanien
ut dixi, evidenter apparel, ubi feminini generis est qui Paler est, non est Filius; qui Filius esl, non est
principium (a). Velul si vellet dicere se esse verita- Pater: Spiritus aulem sanclus Patris et Filii Spiriius,
tm, el dicentibus, Tu quis es? responderel, Veriia- nec Pater est nec Filius. Quamvis ergo, sicut aures
lem ; cum quod dictum est, Tu quis cs?
videatur ad id caiholica? sunt erudit;e in gremio matris Ecclesia?,
respondere debuisse, Veritas ; id est, Veritas sum. nec ille qui esl Paler sit Filius, nec ille qui est Filius
Sed altius respondit, cum videret eos ita dixisse, Tu sil Pater, nec Spirilus sancttis Patris et Fiiii sit vel
quis es ? ac si dicerent, Quoniam abs audivimus Filins vel Patei, tres deos
te ,
tamen esse non dicinius:
Nisi eredideritis quia ego sum, quid le esse credemus? quamvis de singulis si qu;cratur, nccesse esl de quo-
ad lioc rcspondit, Principium : tanquam diceret,
Prin- ciiinquc interrogati fucrimus, Deum esse fateamur.
cipium nie credite. Et addidil, quia et loquor vobis : id 5. Et aljMinla ista videnlur honiinibus solita tra-
est, quia lmmilis propter vos factus, ad ad
isla verba hentibiis insolita, visibilia ad invisibilia, creatu-
descendi. Nam si principium sicuti est, ita maneret ram coinparanlibus Crealori. Interrogant enim nos
apud Patrem, ut non acciperet formam servi et liomo aliquando infideles et dicunt : Palrem quem dicilis,
loqueretur liominibus quomodo ei crederent, cum Deum Iiespondemus
; dicitis? : Deum. Filium quem di-
inlirma corda intelligibile Verbum sine voe.e sensibili cilis,Deum dicitis? Respondeinus Deum. Spirilum :

audire non possent ? Ergo, inquit, credite me s.inctum quem diciiis, Deuin diciiis? Respondemus
esse :

principium quia, ut credatis,

non solum sum, sed et Deum. Ergo,
;
inquiunt, Paler el Filius el Spiritus
loquor vobis. Sed de bac re jam multum est loqui sanctus tres sunt dii? Respoudemus : Non. Turban-
vobis placeal itaque Charitati vesira; ul
:
quod reslal, tur, quia non illiiniinanlur : cor clausum babeiil, quia
illo adjuvante servemus, crastino reddituri. clavim lidei non habent. Nos ergo, fratres, fide prx-
ccdente, qua; sanatoculum cordis noslri, quod inlel-
TRACTATUS XXXIX.
ligimus, sine obsturitalc capiamus; quodnonintelligi-
-46 eo quod scriptum est, Mulla habeo de vobis loqui
iiiiis, sinedubilationccredamns:a
fuiidanienlo fidei non
' Fdili, qm. At pta-ique \iss„ quia recedamus, ul ad ciilmen perfcctionis veniamiis. Deus
: juxta fracum, oti.
(o) in grffico est ten archen : quod
nonuuilis adverbii so- cst Paler, Dcus est Filius Deus csl Spirilus
i.uinti.e. liahet,

sonabal £rjlSOS(
m
uujnis principio
At inteq.rcuiioniAugusti,
el Sm" stecerte
sanclus et
lainen Paler non cst qui Filius, nec Filius cst
qui Pater,
.

l.rosius, Bcniardus, eic.

b i"f e m
Um-
ncc Spiritns sanclus Patris et Filii S,.iriius aul Paicr
est
1683 1N JOA.YNIS EYANGELIUH, S. AUGUSITNl 16S4
:• (i i Filius. Tiinitas uiius Dens : Trinilas ima sclerni- conclavi uno, omniiim gcniium linguis eor.pcrimt
!o-
las, nna potesias, una majestas; tres', scd non dii. qui. Miraculo exterriti Domini inierfectorcs, eompun
Nnn milii calumniaior rcspondeat : Quid ergo tres ? cli dolueriint, dolenles mulati sunl, mutali credide-

Si enim tres, ait, oponei dieas i|uid tres. Ilespondeo : runl : accesscrunt corpori Domini, id est iiumero
Pater et Filius et Spirilus sanclus. Ecce, inquit, tres Gdelium, tria millia hominum. Item alio facto quodam
dixisli; sed quid tres exprime. Imo tu numcra : nam miraculo, acccssenmt alia quinque millia f.icta
est ;

rgo compleo tres, cuin dico, Pater et Filius el Spiri- plehs una non parva in qua omnes accepto Spirilu
:

ius sancius. Id enimquod Pater ad secsl, Deusest; sancto, quo amor spiritualis accensus est, charitate
qund ad Filium csl, Paler est : quod Filius ad seipsum ipsa et fervore spiritus in unum rcdacti, cceperunt iu
esi, Deus est; quod ad Patrem est, Filius est. ipsa societalis unitatc vendere omnia qua: habebant,
i. Ista qux dico poteslis dc similitudinibus agno- et pretia poncre ad pcdes Apostolorum, ut distribue-
scere quplidianis, llomo el aller liomo, si ille sit pa- retur unicuiqiie, sicut cuique opus erat. El boc
de
ler, ille filius; quod homo est, ad seipsum cst; quod illis Scriptura dicil, quod erat eis anima una el cor
patcr cst, ad lilium esl : et filius quod homo est, ad unum Deitm (Acl. n-iv). Attcndile ergo, fratrcs,
in
et
seipsum est; quod autein filius est, ad patiem csl. hinc agnoseilc mysterium Trinilalis, quomodo dica-
Paier enim nomen est dictum ad aliquid, et filius ad mus, Et Palcr esl, ct Filius est, et Spiriltis sanctus
aliquid : sed isti duo homincs sunt. At vero Pater cst, el tamcn unus Deus est. Ecce illi tot millia erant,

Deus ad aliquid esl Pater, id est ad Filium ; et Filius et cor unum erat ; eccc tot millia erant, et una ani-
Dcus ad aliquid e^l Filius, id cst ad Patrem : sed non ma eral. Sed uhi? In Deo. Quanto magis ipse Deus?
quomodo illi duo liomines sunt, sic isti duo dii. Quare Numquid erro in verho, quando dico duos homiues

lioc non ila est ihi? Quia illud aliud, hoc auteni aliud duas animas, aul tres houiines tres animas, aul mul-
est : quia illa divinilas est. Est ihi aliquid ineffabile, tos homines multas animas? Hecte utique dico. Acce-

quod verhis explicari non possit, ut et numerus sit, danl ad Deum, una anima est omnium. Si accedentes
et iumierus non sit. Vidcte enim si non quasi apparet ad Deum, mulue anima? per charilalem una anima
numerus, Paler et Filius elSpiriiiis sanctus Trinitas. est, et multa corda unum cor quid agit ipsc fons ;

Si trcs, qtiid tres? Deficil numerus. Ila Deus nec re- charitatis in Patre el Filio? ibi magis TrinitasNonne
cedit a numcro, nec capitur numero. Qnia tres sunt, iinus est Dcus? Inde enim nobis charitas venit, de
lanquam est numerus : si quaeris quid tres, non est ipso Spiriiu sancto, sicut dicit Aposlolus : charitas

numerus. Undc diclum cst, Magnus Dominus nostcr el Dei dijfusa esl in corctibus nostris per Spiritum san-

magna virlus ejus, ct sapientiiv cjus non est numerus ctum qni datus est nobis (Rom. v, 5). Si ergo cliaritas

(Psal. xiv, 6, 5). Uhi cogilarc ccepcris, incipis nu- Dei diljusa in cordibus nostris pcr Spiritum sanctum qui

merare : uhi nuineraveris, quid numeraveris non po- ; datus est nobis, multas animas facil unam animam, el

tes respondere. Paier, Palcr cst; Filius, Filius est; multa corda facit unum cor; quanto magis Pater ei
Spirilus sanctus, Spirilus sanclus cst : quid sunt isti Filius et Spiritus sanctus, Deus uniis, lumen unum,
tres, Pater et Filius el Spiriius saneius? Non Iresdii' unumqiic principium?
Non. Non tres omnipolenles? Non. Non trcs mundi 6. Audiamus ergo principium quod loquitur nobis.
creatores? Non. Ergo omnipotens Paier? Umnipotens Multu, inquit, liabeo loqui de vobis cl judicare. Memi-
plane. Eigo et Filius non omnipotens? Plane et Fi- nislis quod ait. Ego non judico qttemquam (Joan. vm,
li»s omiiipiilens? Ergo el Spiritus sanctus non oinni- 15): ecce modo dicit, Mulla Itabco de vobis loqui et
liuiens? Et ipse omnipotens. Tres ergo oiniiipoteu- judicnre. Sed aliud est, non judico ; aliud, liabeo judi-

tes? Non ; scd unus omnipolens. Iloc solo numerum care. Non judico, dixit ad pncsens; venerat enim ut
insinuanl quod ad inviccmsiint, non quod ad se sunt. salvaret mundiun, non ut judicarct mundum (Id. xn,

Quia eniin Dcus Pater ad se est Dens simul cum Filio 47) : quod aulem dieil, Mulla habeo de vobis loqui et

et Spirilu sancto, non sunt tres dii ;

quia ad sc cst judicare, judicium fuluruni dicit. Ideo enim ascendit,
nimiipotens siinul cum Filio el Spirilu saneto, non ut veniat judicare vivos el morluos. Nemo jusiius ju-

sunl tres omnipoteuies : quia vero non ad se est Pa- dicabit, quam qui injuste judicalus csl. Mulla, inquit,

ter, sed ad Filium; nec Filius ad se cst, sed ad Pa- liubco de vobis loqui et jttdicare : sed qui me mhit, verax
trem ; nec Spiritus ad se, in co quod dicitur Spiritus est. quemadmodum Palri det gloriam aequalis
Videle

Palris et Filii; non est quid dicam tres, nisi Patrcm Filius. Exemplum cnim nobis prabet, et lanqiiam in

et Filium el Spiritum sanctum unum Deum, unum cordibus nostris loquilur homo fidelis, si Evange- :

omnipotenlem. Ergo unum principium. lium mcum audis, dicit tihi Dominus Deus tuus, ubi

5. Accipile aliquid de Scripluris sanclis, unde hoc ego in principio Verhum Deus apnd Deum, rcqualis

quod dicilur utcumque capialis. Posteaquain Domiiiiis Pairi, co:etcrnus gignenti, do gloriam ei cujus sum
uosler Ji;sns Christus resurrexit, et cum voluit Filius ;
quomodo lu supcbus es adversus cum cujus

ascendil in ccclum, deccm diehus illic implelis misit scrvus es?

inde Spirilum qui adcranl in 7. Mulla liabco, inquit, de vobis loqui el judicare
sanctum : quo iinpleii
scd qui me misit, verax est : lanquam diccrct, Ideo ve-
1
nliii,es persowe. m mss. omnes carent voce, pcrso- sum. Paler vo
t
ruin judico, quia Filius veracis veritas
•ub : eamque expuogi Lovanienses in casligationibus toini
j(oui pi:eeeperant. rax, Filius vcritas, quid putamus csse amplius? Co-
1685 TRACTATUS XL CAPUT VIII. I0SC

giienuis si pnssimus, quid esi amplius, verax an veri- jam percepit verilalem ; aliud est , Yerax Detis , qnia

las. De quibusdam quoeramus. Pius liomo plus esl, genuil verilalem. Ecee quomodo verax cst Deus, mm
an pietas ? Sed plus cst ipsa pietas pius enim a : pie- pailieipando, sed grnerando verilalein. Yideo vos in-

late, non pietas a pio. Polest enim esse piclas, etsi lellexisse et gauden : sufliciat vobis hodic; cailcra

iile quipiuserat, factusestimpius. lpse perdidil pieta- quandoDomino placucril, sicHtdonaverit,exponemus.

lem, pietati niliil alislulit. Quid item puleher et pul- TRACTATUS XL.
cln itudo? Plus esl pulchriludo quani piilcher pul-
:

Ab eu loco, Dixit ergo eis Jesus : Oim exallaverilis Fi

chriiudo enim facil pulchruin, non pulchcr facit pul-
liuin homiuis ; usque ad id, Et cognoscelis veiiia
chriludineni? Castus et caslilas? Caslilas planc plus 28-52.
tem, et veriias liberabit vos. Cap. vui, f .

est quam castus. Si enim castitas non esset, unde es-

1. De sanclo Evangelio secundum Joannem quod
set iste castus, non halierel : si autem nolueril esse ,

gesiare nos videiis in manibus , jam multa audivit

castus, caslitas integra perseverat. Si ergo plus pie-
Cbarilas vestra, qua; Deo donante sicul poluimus dis-
tas quam pius, plus pulchriludo qnam pulcher, plus
putaviinus commendantes vobis niaxime istum
eastilas quam caslus; numquid dicluri sumus
,
plus
evangelistam de Doinini divinitate, secundum quain
veritas quam verax? Si hoc dixcrimus, Filium inci-
cequalis est Patri ct Filius unicus Dei , loqui elcgisse,
piemus dicere Palre majoreai. Ait enim aperlissime
ct propterea aquila; comparalum : nulla quippc avis
,pse Domiims : Ego sum, via el verilas, et vita (Joan.
volarc altius perliibetur. Proinde qiuc ex orilinc sub-
xiv, 6). Ergo si Filius verilas; Pater quid, nisi quod
sequuntur , sicut ea Dominus iractare donaverit , iiw
ail ipsa veritas, Qui me misit, verax est? Filius verilas,
lentissime audite.
Pater verax : quid plus sil quaro, sed ncqualilalem
2. Locmi snmus vobis de prsnccdenti lcclione in-
invenio. Verax enim Pater non ab ea veritate verax ,

sinuanlcs quomodo inlelligatur Pater vcrax, Filius

est cujus paricm cepit, sed quam totam genuit.
verilas. Cuni autem dixissct Dominus Jesus Yerax ,
8. Video planius essc dicenduin. Et certe nc vos
esl qui me misit (Joan. vm, 2G) non inlellexcriinl Ju- ,
diu teneam , bodie huc usque tracletur : cum finiero
dasi quod de Patre illis dieeiet. El ait illis qnod niodo
quod volo dicere, adjuvanle Deo, sermo claudatur.
lloc ideodixi, ut intentos vos facerem. Omnis anima
cum legerelur audislis : Cum exattaverilis Filium lio-

quoniam res esl mutabilis et quamvis magna crea-

viinis , lunc c gnoscetis quia cgo sum , et a meipso facio
,

tura, tamen crealura quamvis corpore melior, tamen niliil , sed sicut docuil me Pater, hccc loquor, Quid esl
;

boc? Nillil cni:n aliud videlur dixisse nisi cos poit

fcicla : omnis ergo anima quoniam mutabilis est, lioc ,

est, modo modo non credit; modo

credil, vull, modo passionem suam cngnituros quis cs^ct. Procul dtibio

non modo adultera est modo casta mo !o

vult ; ,
ergo videbai ibi aliquos, quos ipse novcral ,
quos ipsc
;

bona, modo mala mulabilis est Deus auiein Imc ; :

cum caeteris sanctis suis ante consiitiiiioiiem nuindi

cst quod est ideo proprium nomen sibi lenuit

; Eyo ,
pr;csciendo elegerat ,
post passionem suani cs<e cre-

sumqiiisum (Exod. m, 14). IIoc est Filius dicendo, ,

diluros. Ipsi sunt illi quos assidue coinmcndamus , ct

Nia crediderilis quia ego sum : ad hoc pertinel et, Tu ad imilatinuem cum magna exhoi laiione proponimus.

quis es? Principium (Joan. vm 24, 23). Deus igilur Misso cnim dcsuper Spiiilu sanclo post Domini pas-
,

incommulahilis esl, anima mutabiiis. Quando capil sinnem et resurreclioneni nl a-censionem, cuin mira
anima ex Deo unde sit bona, participando fit bona :
cida lierenl in cjus nomine, quem lanqiiani morlutim

quomodo tuus oculis pai ticipando videt. Nam biinine perscquenles Judxi contempscranl , compuncii sunt
snbtracto non videt, cujus parlicops factus vidct. Quia corde; et qui sxvientes occiderunl, muiati crcdide-

ergo anima parlicipando lit bona , si mulala cccperit rimt; et qucm sanguiucm sicviendo fudeiunt , crc-

esse mala bnnitas nianet cujus erat particeps bona. dendo biberunl : illa liia niillia, el illa qiiinque milli.i
,

Jiid.coruni (Act. ii, 57, 41, el iv, 4), quos ibi videbat,
Bonilatis enim cujusdam pai ticeps facta est cum bona
csset; qua muiata inpejus, inlograbonilas permanet. quando dicebal, Cum exallaverilis Filium homhds, tunc

Si recedat anima et mala lial , non minuitur bonitas; cognoscelis quia ego sum. Tanquam dicens, Differo

revcrtalur et bona non cogniiionem vestram, ut impleam passionem mcain

si fial, crescit bonilas. Factus :

est oculus luus parliceps lucis hujus, et vides : clau-

ordine veslro ' cognoscetis qui sim. Non quia omncs
sus est? banc lucem non minuisti lunc erant credituri ex iis qui audicbant id est, posl
: apcrlus est? hanc ,

lucem nonauxisli. Ilac data similitudine, fralres, in-

passionem Domini : nam paulo posl Hac eo lo-
dicil,

lelligite quia si pia csl anima , cst pietas apud Deum, quente, multi crediderunl in eum, et nondum exaltalus
cujus fit particeps anima si est casla anima est ca-
erat Filius honiinis. Exaltationem quippe dicit pas-
; ,

stilas apud Deum cujus esl parliceps anima sionis, non glorilicationis ; cruiis, non cmd: : quia et
, ; si est
Lona aniina , csl bonit.is apud Deum cujus esl parli-
ibi exallaiu? esi qnando pepcndil in li-no. Sed illa
,
,

ceps anima cxallalio bumilialio fuil. Tuuc eniin faclus csl obc-
; si est vcrax anima , est verilas apud
Dcum, cujus cst parliceps auinia. Cujus parliceps diens nsquc ad mortem crucis (Phiiipp. n , 8). Iloc
si
noii fneril anima , omnis homo niendax (Psal. cxv oporti-bal impleri per eorum nianus qui poslea fue-
,

\\) : si omnis bomo nieudax , nullus liomo de suo

ranl creditnri , quibus dicit, Cum cxattaveritis Filium
veiax. P.ilcr aulcm veiax, de suo est verax; quiagc- hominis ,
tunc cognoscetis quia cgo siim. Qnare boc ,

iuiil veriiatem. Aliud est . Verax cst homo iste, quia 1

Edili, verso v - , m '.
o
10S7 l.N JOANMS EVANGELIUM, S. ALGUSTIM 1083

nisi ui nenio despcraret iu quocumque scelere niale rum asccndit in cceluin, eadcm forma veniurus
in

libi conscius, quninlo vidcbat eis donari homieidium cst ad jndiciiim. Angoloriim enim vox cst in Evan-
qui occiilorant Christum? gclio cxprcssa : Sic veniet quomodo eum vidistit
3. Ilos ergo in illa lurba agnoscens Domiuus, dixit, euntem in caHiim (Act. i, 11). Quando ergo de forma
C.itm exaltaecritis Filium Itominis, tunc cognoscetis quia scrvi cogilas in Chrisio , bumanam cffigicm co-
ego sum. Jam noslis quid sil sum; noc assidiie repc- giia, si est in te fides :quando auiem cogilas, In
lcndum esl nc , parial res lanla faslidium. Recolitc principio eial Vcrbum , et V erbum erat apud Deum, et

illud, Ego sum qui sum , ct Qni est, misil me(E~xod. Deus eral Vcrbum (Joan.i, 1), pereat de cordc tuo
ill, 14); cl agnoscctis ,
quid dictum sit, Tunc scietis omiiis liuniana figuralio : pcllalur de cogitationibus
quia ego sum : sed ei, Paler est, ct Spirilus sancliis tuis quidquid fine corporco terminaliir, quidquid loci
est. Ad ipsum esse pcrtinet tota Trinilas. Sed quia spatio continetur, vel quanlalibet mole diffunditur;
Doniiniis sicul Filius loqueliatur, ne forle in eo quod de corde tuo figmemum lale dispcreat. Cogila, si po-
dixil, Tunc cognoscctis quia ego siim , subintraret er- les, pulcliriludincm sapientix, occurrat tibi pulcbri-
ror Sabcllianoruin , boc est Palripassianoruin, quem iiidojusiitix'. Formaest? slatura est?co!or csl? Nibil
vobis errorom commendavi non tenendum, sed ca- liorum est, et lanien esl : nam si non esset, necama-
vondum, eorum scilicet qui dixerunt, Ipse esl Paler, retur, ncc meriio laudarelur , nccamata nec laudata
ipse est Filiusduo sunt nomina, sed res una propter
; :
cordemoribusque leneretur : nuncvero fiunl bomincs
islum ergo cavcndum errorem cum dixisset Dominus, sapientcs ; unde fiorenl , nisi esset sapiontia? Porro
Tnnc cognoscetis quia ego sum; ne ipse intolligercliir aiitem, o bomo, si sapientiam tuam videre carnis ocu-
Pater, conlinuo subjunxit, Et a meipso facio nihil, sed lis non poics , nec lali imaginatione cogitare quali
sicttt docuit me Pnter, hwc loquor. Jam gaudere ccepe- corporalia cogiiantur, sapienlia; Dei audes ingerere
rat sabcllianus , erroris sui occasione compcrta : sta- bumani corporis formam?
lim utse tanquam in obscuro extulit , sequentis sen- 5. Quid ergo dicimus, fratres? Quomodo locutus
lcntix luee confusus est. Pulaveras eum esse Palreni, cst Pater Filio ,
quoniam Filitis ait Sicut docuil me
quia dixit, Ego sum : audi quia Filius esl, El a meipso Puter, li&c loqtwr? Loculiis est illi ? Quando docuit
facio niliil. Quid est, A meipso facio nihil ? A meipso Paler Filium, verba fecil, quomodo lu.qiiando doces
imn sum. Filius enini de Patre est Deus; Paterautem filium luuni , verba facis? Quomodo facit vcrba
non est de Filio Deus Filius est Deus de Deo Pater : ; Verbo? Quae verba mulla flercnt unico Verbo? Ver-
auiem Deus, sed non de Deo Filius si lumen de lu- : t liiiin enim Palris aures babuit ad os Palris? Camalia

ininc; Pater autem Uimen, scd non delumine Filius : sunt ista ,
percant de cordibus vestris. Hoc enim
est, sed est de quo esl ; Pater aiilem cst , sed non esl dico, ecce si inlellexistis quod ego dixi, ego certe
de quo esl. locutus sum, et mea verba sonuerunt, sonisque aures
4. Quod ergo addidit, Sicul docuil me Pater, liajc pepulerunt , et per sensum audiltis vesiri ad cor sen»
loquor ; neinini vestrum obrepat cngilatio carnalis, lenliam perduxerunt, si intellexistis. Facite aliquem
fraires mci. Non enim potost liiimana iolirmiias cogi- audisse latinoe lingtiae bominem, tanlummodo audisse,
lare , nisi quod eunsuevit facere vel audire. Nolite ncc tamcn intellexisse quod dixi : quantuni ad stre-
eigo vobis quasi duos bomines anie oculos ponere , pitum pertinet emissum ex ore meo.sic ejus ille

iiniim patrem , alterum lilium, et loquentem palrem particeps lactus est qui non inlellexil, quoinodo et

ad lilium : sicut facis tu , quando verba aliqua dicis vos; eum sonum audivit, encdem syllaba: aures ejus
lilio tuo, moncns eum et inslruens eum quomodo lo- percusseriinl ; sed in corde ipsius niliil gennerunt.
quaiur , ut quaccumque audivit a le , commcndet me- Quare? Quia non Vosaulem si inlellexistis
inlellexit.

morise ; cum commendaverit memoria? ,

proferat et unde intellexistis? Ego ad aurem sonui; numcpiid
lingua , dislinguat per sonos , inferat auribus alienis ego in corde lumen acccndi? Procul dubio si verum
quod perccpit in suis. Nolite ita cogil.re, ne in corde est quod dixi , et boc verum non solum audislis, ve-
vestro idola fabriceiis. Humanam formam bumano- , rum eiiam inlellexistis; duac res ibi faclne sunt , dis-

rum lineamenla meinbrorum, Cguram carnishumanne, cernile illas, audilus et inlellectus. Audilus per me
sensus istos conspicuos, staturam motusque corporis, fictus est, inlellectus per quem? Ego ad aurom dixi

lingiiae officium , distincliones sonorum , nolile in illa ut audirelis, ad cor vcstrum quis dixit ul inlelligere-
Trinilale cogitare , nisi quod pcrtinet ad formam lis?Sine dubio aliquis ct ad cor vestrum aliquid

servi, qnam accepit unigenitus Filius, cum Verbuni dixit, ut non solum slrepitus iste verborum percute-
caro factum esl, ul liabilaret in nobis (Joun. i, 14). ret aurem vestram , sed etiam in cor veslrum aliquid

Ibi non le probibeo, bumana inlinnilas, cogilare qnod desccnderet veriiaiis : dixit aliquis et ad cor vestrum,

nosti ; imo eliam compello. Si lides in te vera est sed non eum videtis; si inlellexislis, fralres , dictum

lalcni Cbrisiiini cogiia : sed ex Maria virgine, non de est el cordi vcslro. Monus Dei cst inlelligenlia. Quis

Dco 1'atre talem cogita. Infan s fuil , creyit ut bomo ,

boc dixil in cmde vestro , si inlellexistis? Cui dict

amlmlavit ut bomo, esurivit, ut homo dorini-

sitivit Psalmus, Damilii inlellectum, tit discam mnndata tua
,

vil 1 1 b nno, posiremo passus ut bomo, suspensiis iu (Psal. cxvin, 73). Yerbi gralia, episcopus loculus cst.

|igiio, occisus, sepultus ut bonio; in eadem forma Qtiid loculus csl, aliquis ail? Respondes quid locutus
eadcin furma anie uculo.- discipulo- sit , et addis : Verum dixit. Tunc alius qui non intc.-
•?,,uvie\it, in
1689 JRACTATLS XL CAPUT VIII. , C90
lexit : Quid tlivil , inquil , aul qnitl es\ quod laudas? ipsi vcneruiit. Ecce ba;c Doniino loquenle iuulti Judaii
Ambo me audierunl.ambobusego dixi sed uni ipso- crediderunl in eum ecce et me
; loquente Ariani cre-
rum Deus dixit. Si parva niagnis conipariie conce- dant, non in me, sed mecum.
ditur, quoniam nos ad eiim quid sumus? tamen ucscio 8. Diccbal ergo Dominus ad eos qui crediderant in
quid iucorporaliter el spirilualiler facit in nobis Deus, eum Judccos : Si vos munseritis in vcrbo meo. ldeo
quod nec sonus est qui aurem perculiat, nec color manscritis , quia initiati esiis ,
quia et ibi esse coepis-
qui oculis discemaiur, nec odor est qui naribus ca- tis. Si tnanseiilis, hoc est in fide quse in vobis esse cre-
pialur, nec sapor qui faucibus judicetur, nec durinn dentibus cce|iit;quo pervenielis? Vide quale inilium,
el molle quod langendo senliatur : tamen aliquid cst quo perducil. Amasli fundanientum, culmen attende,
quod senlire facile esl, explicare impossibile est. Si et ex ista liumililate aliani celsitudiiiem qua;re.
Fi-
crgo Deus, ut dicere coeperam , loquiiur in cordibus des cniiu huuiilitalem habet:cognilio etiininortalilas
nostris quomodo loquiiur Filio suo? Sic
sine sono, et ajlernilas non habelliumililaleni, sed celsiludinem
;

ergo, fratres sic cogilate, quantum polestis, ut dixi

,
ereclioiiem , nullam defeclioneni , selernam stabilita-
si iicet parva magnis modo aliquo comparare; sic lem , nullam ab inimico expugnationem , nullum de-
cogilate.l Incorporaliter Pater locutus est Filio ,
quia ficiendi limorem. Magnuni est quod iucipit a flde
incorporaliter Paier genuit Filium. Nec ciun sic docuit sed coiiiemniiur. Fundamenlum solet eiiam in ajdificio
quasi indoctum genueril : sed boc est eum docuisse ab imperitis contemui. Fossa flt grandis, lapides quc-
,

quod esl scientem genuisse ; et lioc est , docuit me quo modo passim milluntur; nulla ibi expolilio, nulla
Paler, quod est, scienlem me genuil Pater. Si enim, pulcbriludo apparet : quomodo nec in arboris radice
quod pauci inlelligunt, simplex esl nalura verilatis; lion apparel aliqua pulcliriludo ; lolum lamen quid-
hoc est Filio esse quod nosse. Ab illo ergo babet ut quid te deleclal iu arbore de radice surrexit. Sed
,

imverit , a quo habet ul sit non ut piius ab illo :

vides i adicem , etnon delectaris vides arborem et ;

essel, et ab illo postea nosset; sed quemadraodum iuir.iris. Slulle ,

quod niiraris, inde surrexil quo non
illi giguendo dedil ut essct , sic gignendo dedit ut deleclaris. Parum aliquid videtur fides credeiitium
,

nossei : quia simpliei, ul diclum est, nalurse verit:itis non habes slateram unde appendas. Audi ergo quo
esse et nosse non eslaliudalquealiud, sed hoc ipsum. perveniat , et vide quanta sit : sicut ct ipse Dominus
6. Dixit ergo ista Judais , et addidit : Et qui me alio loco dicit, Si liabueritis fidcm sicul granuin
sina-
misil mecum est. Jam lioc el ante dixerat, sed rem pis(ilaltli. xvu, 19). Quid luiinilius, quid vehemen-
magnam assidue comniemoral : misil me , ct mecum lius? quid niinutius, quid ferventius? Ergo el vos,
est. Si ergo lecum est , o Domine , non unus ab alio ail, si manserilis in verbo meo , in quo credidislis,quo
missus est , sed ambo venistis. Et lainen cum ainbo perducemini? Vere discipuli mei eritis. Et quid nobis
simul sint, unus missus est, alter mi-,it : quoniam prodest? Et cognoscetis veritulem.
missio incamatio esl , et ipsa incarnalio Filii tantiim !). Quid proniiuit eredenlibus, fralres? El cognoscelit
est, non el Pairis. Misil itaque Pater Filium, sed non verilulem. Quid ciiini? non illam cognoverant, quaudo
recessit a Filio. Non enim quo misil Filium , non ibi Dominus loquebatur? si non eognuveianl, quomodo
erat Paler. Lbi enini non esl qui feeil oinnia? ubi non iiedideiuut?Non quia cognovcrunt crediderunt, sed
cst qui dixit, Ccelum el lerram ego impleo (Jerem. xxm, ul cognoscerenl crediderunt. Credimus enim ut co
2i)?Sed forte Pater ubiquc, el Filius uon ubique gnoscanius, non cogiioscimus ul credamus. Quod
esl? Evangclislam audi : In lioc mundo erat , ct mun- eiiiin cognituri sumus, nec oculus \idit, nec auris
dus pcreum factus est (Joan. i, 10). Ergo, inquit ,
qui audivil, nec in cor hominis ascendit (lsai. lxiv, 4;
misil me, cujus auclorilale lanqiiam palerna incarna- I Cor. ii, 9). Quid esl enim fldes, nisi credere quod
tus sum mecum est, non me reliquit. Quare non me
, non \ides? Fides ergo est , quod non vides credere;
reliquil? iVon me reliquit inquil, solum quia ego , veritas, quod credidisli videre sicut ipse quodam :

qurn placita sunl ei facio scmper. Ipsa est «qualitas loco ait. ldeo Doniinus prius ad faciendam fidem
, am-
semper, non ex quodaui iniiio et deinceps, sed siue bulavit in tcrra. llouio erat, humilis factus crat; ab
inilio, sine fine. Dei eiiiin generalio non liabet ini- oiiinibus videbalur, nec ab omnibus cognoscebaiur ; a
tium lemporis, quia pcr geniium facia sunt lempora. niuliisreprobabalur, a turba occidebaiur, a paucis
7. Heec illo loquente , mulli crediderunt in eum. dolebatur sed tameii et ab eis a quibus dolebatur,
:

Llinaiii ct nie loqiienle mnlti qui aliud sapiebant in- nondum sicut erat agnoscebatur. Tolum hoc quasi
ttlligant, et credant in eum. Quidam enim fonasse inilium esl liiieamentorum fidei et struciurse fuii.-ra?,
sunt in ista mullitudine ariani. Non audeo suspicari Quod Dominus ipse alteiidens quodam loco ail, Qui
esse sabellianos qui ipsum Palrem dicunt esse qui diligit me mandata mea custodit ; el qui ditigit me ,
,

Filius est: ha:resis quipue isti niniis anliqua est, diligetur a Patre meo, el ego diligam eum, et ostendam
et
paulalim cviscerala. Arianorum autem adhuc videlur meipsum illi(Joan. xiv, 21). Quem qui audiebanl, uli-
haberc aliqoas mutiones quasi cadaveris pulresceniis; quejanividebant; tamen,
eis si diligebant, videndum
aiilcerte, ut multum, quasi hominis aiiimam se promillebat. Sic el
agentis : liic, Cognoscetis verilalem. Quid
oporiei inde rcliquos libcrari, sicut inde mulii libe cniin? quod dixisti non est vcrilas? Veritas est , sed
rati suni. Et quidem isla civitas cos non habebal; sed ailhuc crcdilur, nonduni videtur. Si nianeatur in eo
postcamiam mulli pcregrini advenemiii, nonnulli ct quod ciediiur, pervenitur ad id quod videatur. Inda
iG9i I.N JOANNIS EVANGE UUM, S. AUGLSTINI lOi
Joaiinos ipsc sanclus evangelisia in Epistola sua : germina tua inirent in liorreiun. Abundant lcnUilio*

Dilcctissimi inquil Dci tumut, ted nondum ap- ucs in ninndo '; scd major rst qui fecii mundum :
. , fitii

paruii Jam sumus , et aliquid erimus.

quid erimut. abundant leniaiiones ; sed non deficil qui in illo speiD

Quid ptus erimus quam sumus? Audi Nondiun appa- :

ponil , m quo defeclus nitlliis cst.

ruit quitt erimas : scimtis quia cum appaiueril simites ,

II. Ad lioc hortatus sum ista, fratres, quia liber-

videbimut eum sicuti esl tas de qua loquitur Dominus nosler Jcsus Cbristus
ci eriniiis. Onde? Quoniam ,

Magna promissio; scd merccs est fi- non liiijus teniporis est. Videlc quid adjunxil : Vere
(1 Joan. iii, 2).
rredis, ditcipuli mei erilis cl cognoscclis vcritalem et veritat
dei. Quseris mercedem , opus prsccedat. Si , ,

autem non credis, Odei liberabit vos. Quid csl hberabit vos ? Libcros vos fa-
mercedem exige lidei; si ,

mercedem qua fronte quaeris? Si ergo manteritis in ciet. Denique Judxi carnales , et secundum carnem
terbo meo , vere ditcipuli mei eritis : ut cnnteinpleiiiiiii judicanles, non bi qui crediderant , sed in illa lurba

ipsam verilalcm sieuti est; nnn per verba sonanlia, qui erant qui non credebant , injuriam sibi faciam

scd per lucem splendentem , cum saiiaverit nos ',

pulavcrunt ,
quia dixit eis , Verilat liberabit vos. Indi-

i|iiii(J lcgitur in Psalmo , Signalum est super nos lumen - gnali sunl scrvos se esse significaios. Et vcrc servi
vullut dii, Domine (Psal. iv, 7). Monela Dei sumus, cranl : ct exponit illis quac sil servitus, ct qu:e sit

nummus a thesauro oberravimus. Errore detritum futiira liberlas quam ipse proniiltit. Sed de bac liber-

cst quoil in nobis fueral impressum ; vcnil qui refor- tate ct de illa serviiute nimis longum est ui Imdie

met, quia ipse formaverat : quoerit et ipse nummum dispulcmus.

suum ; sieui Ciesar nunimum suum ; ideo ait , Iird-

TRACTATUS XLI.
tlite Casari qum Cwsaris sunt , el Deo quw Dei sunl
Ihtrsum in illud, Dicebat aiitem Jesus ad eos qui cre-
(Malth. xxu, 21) : Ca-sari nummos, Dco vos ipsos.
diderunt; usque ad id, Si ergo vos Filius liberave-
runccrgo exprimelur verilas in nobis.
rit , vere liberi eritis. Cap. vin, f . 51-36.
10. Quid dicam Cbarilali vestrse? si cor essct

qualitercumque suspirans in illam ineffabilem glo- 1. Quod de lectione prislina scquilur, et de sanclo

riam ! si peregrinationem noslram in gemitu scnli- Evangelio bodie nobis reciiaium est , tunc disluli di-

remus , et s;cculum non amaremus , et ad eum qui cere ,

quoniam mulla jam dixeram , et de liberlaic
nosvocavil, pia inenle perpettio pulsaremus! Desi- in quam nos vocat gratia Salvatoris , non prajtereun-
derium, sinus cordis csl; capiemus, si desiderium ter neque negligenter fuerat disserendum : binc lio-

quanlum posstnnus exiendamus. Hoc nobiscum agit die, Domino adjuvante, staiuimus loqui vobis. Qui-
Scriptura divina , boc copgregatio populorum , boc bus enim loqucbalur Dominus Jesus Cbristus, Judici
celebratio sacrainentorum , boc baptismus sancius erant, ex niagna quidem parle inimici, sed eli:im

boc canlica laudis Dei boc ipsa nostra dispuialio, ,

amici cx qiiadam parle jam facti , el fultiri : nani

ui boc dcsiderium non solum seminelur et germinel, qunsdam ibi videbal , siculi jam diximus, qui pnst
verum eliam in modum lanuc capacitatis augeatur, ejus passionem fuerant crediluri. Ilos inluens dixe-

ul idoneum sil sumere quod ocnlus nonvidit, nec ral : Cmhi exaltaveritis Filium hominis, lunc cognoscetit

auris audivit, nec in cor hominis ascendit. Sed amale quia eyosum (Joan. vin, 2S). Erant ibi etiam qui baec

inecum. Non amai mulium numinum, qui amat loquente iilo conlinuo crediderunt ; ipsis locutus est

Deum. Et ego paipavi infirmilalera non ausus sum ,

qnod audivimns bodie : Dicebat ergo Jesus atl eos qui

Non ainat nunimum sed non miillum amat

dicere, ; ,
credideranl ei , Judwot : Si manseritis in verbo meo ,

nummum quasi amandus sil iiummus, scd non mul-

:
vere discipuli mei erilis. Mancndo crilis quia enini :

lum. si Deumdigne aniemus, numinosomnino non

nunc credenles eslis , mancndo videnles crilis. Ideo
amabimus ! Erii libi nummus inslrumenlum peregri- sequitur , Et cognotcctis veritatem. Verilas incnmmii-

ualiunis,non irrilamentum eupidiiaiis; quo utaris inbilis est. Veritas panis cst , mentes relicit nec de-

ad neccssitateni non quo fruaris ad deleclalionem. ,

ficit : mulat vescentem , non ipsa in vesceniem miita-

Deum ama si aliquid in te egil quod audis et laudas.

,
lur. I| sa est veritas Verbuni Dei , Deus apud Deuin

llere niundo , non le capiat mundus. Quod inlrasli ', iinigenitus Filius. Iloec Verilascarne iiiiluta est pro-

agis exilurus venisli non remansurus iler pter nos , ut de Maria virgino nascerelur, el iinple-
iler , , :

agis, stabulum est baccviia. Ulere nummo, qunmndo relur propbctia , Veritas dl lerra orla est { Pml.

\i.ilor in slabulo ulitur mensa , ealiee. urceo, lectnlo, lxxxiv, 12). Ha?c ergo Veriiascinn Judxis loqucre-

dimissurus non pcrmansurus. Si lales fueritis , eri- Uir, lateb:it in carne : lalebal auieni non iitncgaretur,
,

me lales fucrilis, sed ut diffcrrelur ; diffcrretur, ui in carne paterclur;

gitc corqui polesiis , et audile : si

:id ejus promissa veniclis. Non enim niullum cst ad in carnc auiem paicreiur, ut caro peccaii redime-
vos, quia magna esl mantis ejus qui vos vocavit. Vo- niiir. Slans itaque conspicuus sccundum infirmiialciq

cavit, invocelur; dicalur illi : Vocasti nos, invoca- carnis Dominus nosler Jesus Cluislus , el secnnduin

mus le ecce audivimus vocantem audi invocanles :

majestatem divihitatis occullus, dixil ad eos qui ei
; ,

perduc quo promisisti ,

perfice quod incboasii ; noli cum baac loquerelur , crediderant, Si manseritit in

descrere munera lua , noli deserere agrum tiium ,

verbomeo, vere ditcipuli met crilit. Qui eniin persevc-

1
sic omnes uss. \t ediii, cum stgnavertt nos. ' RdlU ubuntlaitt teinpestalrs
: m nuottlo. \i Mss , abun-
'DuoV£B.,mundusquemmlrasli. Uiitotidem. OMOtnlrTUft- dmtt teniationes.
1G93 TRACTATUS XLI. CAPUT VIH. 1694
ravcrii usque iu finem , bic salvus erit (Matih. x, 22). Respondit enira eis Jestts : Amen , ainen dico vobis ,

Et coqnoscelis veritatem, qux modo vos latel, et lo- quia omnis qid facit peccattim , servus est pcccati Ser-
quitnr vobis. Et veritas liberabit vos. Hoc vcrbum Do- vus est, ulinam hnminis et non peccati. Quis non sub
ininus a libertate posuit , libcrabit vos. Nihil est enim bis verbis contremiscat ? Pnestct nobis DominiisDeus
aliud proprie liberat , nisi liberum facit. Quomodo noster, id est et mibi et vobis, ut pro sententia lo-
salvat uihil est aliud quam salvum facit; quomndo qtiar de liac liberlate appelenda , el de illa servilute
sanat nillil csl aliud quain sanum facit ; dilat nibil est vitanda. Amen , amen dico vobis, Veritas dicil : et

aliud quam ditem, idest, divitem facit : sic libcrat quale esl Domini Dei noslri dicerc, Amen, ameii dico
niliil est aliudquam liberum facit. Hoc in veibo grxco vobis? Mullum coinineiidal qi.od iia pronuntial ; quo-
planius esl (a). Nam in latina consueludine plerunique dammodo , si dici lasest, juratio ejus est ,Amen,
dicimus hominem libeiari ,
quod ad libeitatcm non amen dico vobis. Amen quippe inlerpretatur, Verum :

pertinet , scd tantum ad salutem : sicut quisqiiam et lamen non est interpretatum , cum potuisset dici
dicitur liberari ab ififirmilale; usilate dicitur, non Verum dico vobis. Nec gra^cus hoc interpres ausus
tamen proprie. Sic autem posuii Dominus boc ver- est f.icere , nec lalinus : nam boc verbum quod est
bum , ut diceret, El verilas liberabil vos , ut in gr.cca Amen, nec grxcum est nec lalinum , sed hebrxuni.
iingua nemo dubitet cum de libertate dixisse. Sie mansit , non est inlerprelatum, ut honorem ha-
2. Dcnique et ludsi sic inlellexerunt , et respondc- berel velamento secreti : non utesset negatum , sed
runt ei : non illi qui jam crediderant, sed illi qui in ne vilesceret nudatum. Nec semel lamen , sed bis a
lurba erant iiondum credentes : respondcrunt ei , Se- Domino dictuni esl, Amen, amen dico vobis. Jam quan-
men Abraliw sitmus, et nemini servivimtts unqiiain ; tum hoc commendatuiu sit ex ipsa geminaiione ,

qitomodo tu dicis , Liberi critis? Non aulem diserat cognoscite.

Doniimis , Libcri crilis; sed , Verilas tibcrabit vos. 4. Quid est ergo commendatum ? Verum , verum
In quo lamen verbo illi , quia , sicul dixi ,
patel in dico vobis, Veriias dicit; qtix utique etsi nondiceret,
grxco, non inlellexerunt nisi libertalem; et extu- Verum dico, menliri oiiinino non posset : tamen com-
lerunt se qund semen essent Abrahrc, et. dixerunt, niendat, inculcat ; dormientes quodammodo excilat,
Scmen Abrahte sumus ; et nemini seivivimus unqttatn ; inleiitus facit, conlemni non vult. Quid die«ns? Amen,
qiwmodo tu dicts, Liberi eritis? pellis infiata! Non amen dico vobis, quia omnis qui facil peccalum , servus
est isla niagniludo , sed tunmr. Et buc ip*um secun- esl peccali. miserabilis senilus! Plerumque honii-
dum bujus temporis liberlatem quomodo verum nes cum dominos malos paliuntur, venalesse pclunl
dixistis, Nentini servivimus unquam? Josepb non est non quxrentis domiHum non habere, sed sallem mu-
venumdatus (Gen. xxxvn , 28) ? Prophelx sancti in tare ; servus peccali quid facial? quem inlerpellet?
captivitatem non sunl ducti ( IV Reg. xxiv)? Deinde, apud qtiem inlerpcllcl ? apud quem se venalem petat?
nonne ipse ille est populus qui in jEgypto lateres fa- Deinde servus bominis aliquando sui domini duris
ciebal, etregibusduris non saltem in auro etargento, impcriis fatigalus , fugiendo requiescit : servus pec-
sed in luto serviebal ( Exod l , 14 )? Si nemini ser- cali quo fugit? Secum se trahit quocumque fugerit.
vistis unquam, o ingrali, quid est qtiod assidue vobis Non fugil seipsam inala conscientia, non est quo eal,
impulal Deus quod vos de domo servitutis liberavil sequitur se ; imo non recedit a se : peccatum cnim
(Id. xiu, 5 ; Deut. v, t>, etc. ) ? An forle patres vesli i quod facil , inlus est. Fecit peccatum , ut aliquam
servierunt, vos autem qui loquimini, neinini unquain corporalem caperet voluplatem : voluptas transil,
servistis? Quomodo crgo solvebatis jam tiibuta Ro- peccatum manet ;
pra?teiiit quod delectabat, reman-
inanis, unde et ipsi Veritali laqueum quasi caplionis sit quod pungat. Mala servitus! Aliquando fugiunt
proposuistis , ut diceretis , Licet rcddere tribuliim Cw- bomines ad Ecclesiam , et plerumqiie eos patimiir
sari? ut si dixissel , Licel ; tenerelis cum qu:isi male lanquam indisciplinalos : volentes carere dominis ',

optasset libertati seminis Abrabx : si auiem diceret, qui iiolunl carere peccatis. Aliquando auiem etiam
Non licet; ealumniaremiiii apud reges lerrx ,
quod illicito jugo el iniprobo subjecti fugiuiil ad Ecclcsiam,
probiberet regibus tribiila persolvi. Merilo prolato quia relinentur ingenui ad servitutem , et interpella-

nummo victi eslis, et caplioni vestrae vcs ipsi estis tur episcopus : et nisi curet operam imrcndere, nc
rcspondi re compulsi. lbi cuiin vobis dicluui est, Red- ingenuitas opprimatur , inimisericors deptitaiur. Ad
liile Ctvsari qttw Cwsaiis sunl , et Ueo quw l)ei sunt Christum oiiines ftigiamus , conlra peccalum Deuin
cum vos ip^i respondisseiis quod nummus haberct ima- liberalorem interpellemus : venales nos pctamus , ut
ginem Cxsaris (Malth. xxn, 15 21). Quia sicut quacrit ejus sanguine redimamur. Dicit enim Dominus, Gra-
Cxsar in nummo imaginem suain, sic Deus quxril in lis venttmdati estis , et sine argento redimemini (lsai.

bominc suam. H;cc ergo respondit Judais. Movet enini lii, 5). Sine prelio , sed vcslro; quia meo. iloc Do-
me , fralres , bominum vana superbia ,
quia etiam miiius dicit : ipse enim prelium dedit, nou argentuin,
de ipsa ,
quam carnaliler intelligebant , sua libei tate sed sanguinem suum. Nam nos et servi et egeni re-

mentiti sunl dicentes , Semini servivimtts ttnquam. nianseramus.

5 Dominus aulein quid responderil , hoc polius et 5. Libcrat ergo ab hac servitute solus Dominus :

intentiiisaiidiaiiius, nc el nos ipsi servi invcniamur.

<
i r. ugd. el Ven. sic habenl huiic
i
locum : Qttanquam in-
(<j) <;ra:c., cleullierdHi. disapliiintos, nolentes carcrc dirinis. a.
4005 IN JOA.N.NIS EYANGEl IUM, S. AUGUSTINI 169«

qui illam non lubuil, ip-e ilo illa liberal; solus enim Tale ergo peccatum, id est, sacrificium pro peccato,

in bac canie venil sine peceato. Nam quos videiis ii factus est Doininus noster Jcsus Christus, qui non no-

manibus matnum parvnlos ferri, nondum ambulani, vcral peccutum.

et jam suul compedili Iraxcriinleniui do Ailam quod ;

7. Morito libcral ab hac servilute pcccati ille qui
solvalur a Chrislo. Pcrliiicl eliani ad ipsos ,
cuin dicit in Psalmis : Fuctussum lanquam homo sineadju-
baptizantur, isla gralia quam Doiiiiniis pollicolur lorio, inter mortuos liber (Psal. lxxxvii ,5,6). SoluS
quia de peccato solus liberare polesi ,
qui venil sine cniin liber ,
quia non habebat peccatuin. Jpse eniin
pcccato , et faclus esl sacrilicium pro pcccalo. Au- dicit in Evangclio : Ecce venil princeps hujus mundi,
dislis cniiii cuiii Aposlolus lcgorclnr : Pro Christo, diabolum significans vonliiruin in Judaus pcrseculo-
inqilit, legatione fnngimur, lanquam Deu cxhortanle per ribus ; ecce, inquit, venit, el in uie nihil inveniet (Joan.

nos ; obsecramus pro Christo ; id esl, lanquam vos xiv, 30, 31). Non quomodo in ois quos occidit etiam
Cbrisius obsecret. Quid? Reconciliari Dco. Si cxhor- justos , invenit qualocuinque pcccalum , in me nihil

tatur et obsecrat Apostolusul reconciliemuiDeo, ini- inveniot. Et lanquam ei diccretur, si nihil in te in-

mici eramus Deo. Nemo enim reconcilialur nisi cx veniel, quare te occidet? Siibjecii, et ait : Sed ut
inimicitiis. Iuimicos autem nos non nalura, sed pec- sciant omnes quia voluntalem Patris mei facio, surgile,
Unde inimici illius, inde servi peccali.
cala foceruul. eamus hinc. Non , inquit , mortom mei peccaii neccs-
Non habel Deus liberos inimicos ncccsse esl scrvi ; silate persolvo , sod in eo quod morior , volunlalem
sinl : ct servi remanebunt nisi ab illo libereniur, cui Palris mei facio : plusque ibi faciu quam palior ,
quia
peecando inimici esse voluerunt. Obsccramus ergo, si nollom , ncc passus essem. Ilabes illum alio loco

iiiquil, pro Christo, reconciiiari Deo. Quomodo aulem dicentem , Potcstatem hubco ponendi animam mcum,
reconciliainur, nisi solvatur quod intor nos et ipsuin el poteslalem habeo iterum sumendi eam. (Id. x , 18).

separat? Ait enim per prophelam : Non gravavit Ecce vere in niortuis liber.

aurcm ne audiat , sed peccata vestra separant inlcr vos 8. Cum ergo omnis qui facit peccalum , servus sit

et Detim (7sa. lix, 1,2). Quia ergo non reconciliamur peccati , qux sit spcs noliis libertalis , audile. Servus

uisi ablato quod in medio est, et posito quod in medio autem , inquit, »011 manet in domo in wternum Ecclc-
sit. Estenim niediuinseparans, sed conlra est media- sia est domus , servus pcccator est. Inlrant inulii in

lor reconcilians; medium separans esl peccalum, Ecclesiam peccatores. Non ergo dixit, Servus non cst
mediator reconcilians cst Dominus Josus Cbristus : in domo ; sed, »011 manet in domo in wternum. Si ergo
L'nu» enim Deus , et unus mediator Dei el hominum, nullus ibi servus crit ,
quis ibi erit ? Cum enim rex
homo Chrislus Jesus (I Tim. II, 5). Ut ergo lollalur juslus sedeiil in throno , sicut Scriptura loquilur, quis

maceria separans quod est peccatum, venitillemedia- gloriabilur castiim se hubcre cor? aut quis gloriabitur

tor, el faclus est sacrificium sacerdosipsc. Et quia sa- muiidum se esse a peccalo (Prov. xx , 8,9)? Mulliim
crilii niin factus cst pro peccato , offorens seipsum in nos lerruit, fraircs mei, dicendo, Servusnon inaiut
hcilocaujtuiii in cruce passionis suae, sequilur Apo- in domo in wlernum. Adjungit aulem , ct dicil, Filius

slolus et dicil, ciim dixis-ct , Vbsecramus pro Christo, nulem manel in alcrnum. Ergo solus in donio sua crit
reconciliari Deo : quasi diceremus, quoniodo poleri- Chrislus? iiullus illi populuscoha;rebil? Cuierilcapul,
musreconciliari? Eum, inquit, id est ipsum Cliristum, si non eriicorpus? An forle loluni hocFilius, caput
qui non noverat pcccnlum ,
pcccalum pro nobis fccit, ut el corpus? Non eniin sine causa ct terruit , et spem
nos simus justilia Dri in ipso (II Cor. v, 20, 21). Eum dedit : terruit, ne peccalum amaremus ; spem dedil,

ipsum, inquit, Christum Doum, 17111" 11011 noveral pecca- ne de peccati solutione dillideremus : Onmis , inquit,

tum. Venil enim iu carne, hoc est in simililudine car- 17111 facit peccatum , servus est peccali. Servus autem
nis peccaii (iiowi. vm, 5) , non lamcn in came pec- non manel in domo in wternum. Qu* ergo nobis spes
call , non habens ullum omnino peccatum : ei ideo cst, qui hon sumus sine pcccalo? Audi spem tuam ;

facius est verum sacrilicium pro peccato, quia nullum Filius manct in wlernum. Si ergo vos Filius liberaveril,

habebat ipse peccalum. lunc vere liberi crilis. Hsc spes noslra esl , fralres,

6. Sed forle de scnsu meo dixi quia peccaium sa- ui a liboro liberemur, etliberando servos nos faciat :
,

crificium est pro peccato. Qui legerunt, agnoscant; scrvi enim eramus cupidilatis, liberati servi effici-

qui non legerunl, non sint pigri : non sint , inquam, niur charilalis. Hoc et Apnslolus dicil : Vos autem

ad legendum ad judicandum. fralres in libertatcm vocati estis ; lanluin ne liberlalem

pigri , ul veraces sint

Cum de sacrificiis enim prx>cipcrel Deus offeroinlis in occusionem carnis delis , sed per charilatem servita

pro pcccato, in quibus sacrificiis non eral expialui inviccm (Gulal. v, 15). Non ergo dicat chrislianus :

pcccatorum, scd umbra futurorum , eadem ipsa sa- Libor suin, in libcrtalom vocalus sum : scrvuseram,
rrificia , easdem ipsas hoslias , easdem ipsas vicli- sed redemplus sum , cl ipsa rodeiiiplione libcr efie-

mas , eadcm ipsa animalia quae adinovebanlur ma- clus siini , faciam quod volo ; nomo me prohibeat a

clanda pro pcccalis, in quoriun sanguine sanguis ille voluntale mea , si liber suin. Scd si ista volunlaie

figurabalur, peccata Lcx appellat : nsque adco nt in pcccatum facis, scrvus es peccaii. Noli ergo libenato

quibusdam locis scriptum sit ila , lit saccrdotes im- abuti ad libere peccandiim, sed utore ad non peccau-

iimlaturi pmercnl maiius suas supcr caput peccati, duiii. Erit i-iiiin volunlas tua libcra, si fuerit pia. Erin

id est, super cauut victinue unmolanda! pro uoccalo. libcr. si fueris scrvus; liber peccati, scrvus justiiic i
4697 TRACTATUS XLI. CAPUT VTIL 1C93

dicenle Aposlolo , Cum scrvi essetis peccaii, liberi eratis berias, ex parle servilus: nondum tota, nondum pura,
justitice : nunc aulem liberali a peccuto, scrvi autem facli nondum plena libcnas, quia nondum xiernitas. Ha-

Deo, habetis fructum vcstrum in sanctificationem, finem bciiuis enim ex parte infirniiiatcni , ex parle accepi-
verovilam aHeruam (Rom. vi , 20, 22). IIoc conemur, mus libertatem. Quidquid pcccatum est a nobis , an-
id agamus. tca dclelum cst in Baplismo. Numquid quia delela es'
9. Prima libertas est carere criminibus. Intendiic, tota iniquitas, nulla rcmansit infirmilas / Si non re.

fralres mei , intendile; ne forte possini pcrdncere niansisset, sine peccato bic viveremus. Quis auleiii

vobis ad sensiun et qualis modosit, el qualis fuliira audeat lioc diccrc nisi superbus, nisi misericordia !i-

sit ista liberias. Qucmlibct valde justum disculias in bcratoris indignus , nisi qui seipsum vult decipere
hac vita ,
quauivis jam sil dignus jusli vocabulo, non et in quo veriias non est? Ergo ex co quod remansil
est tamen sine peccato : audi ipsuin sancium Joan- aliquid infirmitatis, audcodiccre, ex qua pane servi-
nem , cujus ct hoc Evangelium cst , in Epistola sua mus Deo, liberi Mimus
ex qua parle servimus legi :

dicenlem , Si dixerimus , inquil ,

quia peccatum non peccaii , adbuc servi sumus. (Jnde dicit Aposiolus
habcmus , nos ipsos decipimus , el veritas in nobis non quod diccre coepcramus : Condeleclor tegi Dei secun-
est (1 Joun. i , 8). Solus lioc dicerc poluit in mortuis dnm interiorem hominem. Eccc unde liberi , unde con-
liber , de solo dici potuil qui non noverat pcccalum ;
delcctamur lcgi Dei : libertas enim deleclat. Nam
de solo dici potuit : ctenim expertus est omnia se- qnamdiii limore quod jiisium
f.icis est, uon Deus te
cundum simililudinem sine peccato (llebr. iv , 15). dclcclat". Quamdiu adhuc scrvus facis, te non dele-
Solus diccre potuil, Ecce veniel princcps mundi , el in ctat : deleciel te, el liber es. Noli timere pcenam. sed
me nihil inveniet. Quemcumque alium liccl juslum ama jusliiiam. Nondum poics amare jusliiiam? lime
discusseris, non omnimodo est sine peccato. Nec qua- vel pcenam, ut pervenias ad amandam justitiam.
lis erat Job , cui Dominus lale tcsiimouium perbibc- 11. Ergojam ille ex parte superiore liberuin se

bal, ut diabolus invideret, et poslularct leniandum, esse senliebat, unde diccbat, Condeteclor legi Dei se-
tenlans superaretur, ut ille probaretur (Job. i,u). cunduin inleriorem liominem. Deleclal me lex, deleclal
ideo autem ille probalus est, non quia latebat Deum me quod jubet lex , deleclat me ipsa juslilia. Video
eoronandus, sed ut innotescerct hominibus imiiandus. aulem aliam legcm in membris meis : hucc est quas re-
Etiam ipse Job quid dicil? Quisenim mundus? Nec niansil infirmilas : repugnanlem legi menlis mece, et
infans, cujus est unius diei vita super terram (Id. xiv, caplivantem me in tege peccati ,
quw est in membris
i, sec. LXX). Sed plane inulii justi dicti sunl sine meis. Ex hac parte senlilcaptivilalem , ubi non est
querela , quod inielligilur sine crimine : nulla enim implela justiiia : nam ubi condeleclatur legi Dei, non
querela justa est de his in rebus humanis qui non ,
captivus, sed legis amicusest;et ideo liber, quod
liabent crimen. Crimcn autcm esl peccatum grave, amiciis. Quid ergo ex eo quod resiat? Quid, nisi re-
accusatione et damnatione dignissimum. Non ergo spiciamus ad illum qui dixit, Si vos Filius liberavent ,

Deus quxdain peccala damnat, qusedam justificat et tunc vere liberi eritis ? Denique ct ipse qui loqiiebalur,
laudat : nulla laudat , odit omnia. Quomodo odit ad illum respexit : i Infelix ego hoir.o, quis me libe-
medicus segritudinem regroti, et id agit curando ut decorpore mortis hujus? Graiia Dei per
rabit, inquit,

segritudo pellatur, a-ger levelur : sic Deus gratia sua Jesum Christum Dominum noslrum. Ergo si vos Filius.
hoc in nobisagit, ul peccalum consumaiur , homo liberaverit, lunc vereliberi eritis. > Deniqiieiiaconclu-
libcrelur.Sed quandoconsumilur, inquies? Siminui- sit :
« lgjlur ipseego menle servio
carneautem lcgi Dei,
tur, quare non consumitur? Minuitur autem in vita legi peccati) (Rom. vn, 19 25). Ipseego, inquil non- :

proficienlium ,
quod in vita conMimitur perfectorum. eniin duo siimus inlernos conirarii dcdiversisprinci-
10. Prima cst ergo libertas, carere criminibus. piis venienles ; scd ego ipse menle servio legi Dei carne
,

Ideo et apostolus Paulus quando elegit ordinandos autem legi peccali, quamdiuhnguor obluctatur saluti.
vcl presb) teros vcl diaconos, el quicumqiie ordinan- 12. Sed si carne servis legi pcccali, fac quod ait
dus est ad prtcposituram Ecclesiac, non ait , Si quis ipse Apostolus : Non ergo rcgnct peccatum in vestro
sine peccalo est ; boc enim si diceret, omnis homo morlali corpore ad obediendum desideriis ejus ncque ,

reprobarelur, nullus ordinarelur : sed ait, Si quis sine exliibealis meinbra veslra arma ku^mtath pcccato (Rom.
crimine esl (ITim.w, 10, et Tit. i,6), sicuti est lioiui- vi, 12, 15). Non ait, Non sit; »eo, Xon regnet. Quam-
cidium, adulterium, aliqua immiinditia fornicationis, diu peccatiim necesse est esse inmcmbris luis, salicm
fuilum.fraus, sacrilegiuin, et caetera biijiismodi. Cum illi regnum auferaliir, non fint quod jubet.
Surgil ira?
coeperit eanon habere homo (debct autem nou teiberfl noli dare ir:c linguam ad malcdiccndum; noli darc
omnis chrislianus homo), incipilcaput erigere ad li- irx manum aut pedcm ad fcrienduin. Non surgeiet
bcrtatem sed ista inchoata est,non perfecia libcrtas. peccalum esscl
: ira ista irrationabilis , nisi in mem-
Quare, inquitaliquis, non esl perfecta liberlas? Quia bris : sed tolle illi regmim , non liabeat arma unde
video aliam legem in membris meis repugnantcm contra te pugnei discet etiam non surgere
•
, ;
, cum
legi meniis meai : non enim quod voloago, ait, scd arma coeperit non invenirc. Non exltibeatis mstnbra
quododi illud facio > (Galat. v, 17).« Caro.ini/Mif.con- 1
Unus e Mss. omitlil, neus. Forte Icgeudum, nondnm
cupiscit advcrsus spirilum , et spiritus adversus car- le deleclat. Mox vctercs codices 1'ossalensis et Caicassooen-
iiein, ut non ea quac
sisjirosequuutur sic : uwmdiu te non delectat,udliuc mivi.i
vultis illa faciatis. > Ex parte li- [acu.
 IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AIT.USTIM 1700
IC99
pcccato; alioquin loli captivi Dcdil eliim <luo< nnmmos, qni impcndcrcnlnr saucu
vcslra arma iniquilatis
Uenle servio legi Oci. Mcns curando (l.ttc. x.50 5'i) : forle ips.i sunt duo pra-
erilis, el nnn erit dicere ,

moyentur in mi- eepla, in quibus lota Lex peiulet et Propliet.e (M atlk

ciiim si lcncat arma, membra non
peccaii. Teneal arcem imperator
xxn, 57-40). Ergo, fralres,el Ecelesia boc lenipore
nisterium fureniis
juvandus assis- in qua saucius sanatur, siabulum est viatoris seil
imerior, quia sub majore impcralorc
:

concupiscciiliam. Incst ta- ipsi Ecclesiae sursmn est luereditas possessoris.

lii ; fronet iram , coerceat

rrenetur, inesl quod coercealur,

inest quod TRACTATUS XLlf.
men quod
jusius mente scr-
lcneaiur. Quid aulem volebat
illc
Ab co quod sciiptum esl , Seio quia lilii Aliralue e^t'.-.,

viens losi Dei , nisi nt oiiinino nnn cssel qimd frena- scd ijiueritis me interlicere ; usque ad id, Proplirii
qui lendil ad perfe-
relur! El hoc debel conari omnis vos nui i audilis, quia ex Dco non estis. Cap. vm,
ei ipsamconcupiscentia cni non daiiiur ad 57-47.
Clioncm, y .

qnolidie in proficienie minna- Dominus noster etiam forma servi non scrvus,
nbediendummembra, 1 . in

lur. Velte, inquil, ndjacet

mihi, perpcere autem bonum scd in forma eliam scrvi Dominus (1'uil quippe illa

non {liom. vn, 18). Numquid (lixit. Non mihi adjacet carnis forma servilis , scd quanivis cbsel similitudo
facere bonum? Si hoc dixissel, spes nnlla esset. Non carnis peccati [Rom. vm, 5], non erat caro peccati),

ait, Non mihi adjacel facerc , scd , Non milii adjacet libertatein promisit credentibus in sc : Judaii vero
Qux csl enini perfcclio boni, nisi consuin- dcdignali sunl
perficcrc. lanquam de sua libertale superbienics ,

ptio ct finis niali? Qare cst anlcni consumptio mali, fieri liberi , cum essent servi peccali. ldco aulem se
nisi quoil Lex dicil, Non concupisces ( Exod. xx, 17) ?
liberos esse dixerunl, quia semen cranl Alnali.e. Qnid
Omnino non coneiipiseere perfectio boni est, quia ergo cis ad li:ec rcsponderit Doniinus, bodierua lectio
dieebat Perficere bo-
consumptio imili cst. lloc ille , cum recitarelnr , audivimus. Scio , inquit, quia fitii

num non mihi adjacet ;

quia non polerat facerc ulnon Abraliee cstis : sed quarilis me interficere ,
quia sermo
concupiscerei : faciebat lantum ut concupiscentiam meus non capit in vobis. Agnosco vos , inquit : filii

refrenaret, ut concupiscentix non consenliret, etcon- Abiahce eslis, sed quaritis me interficere. Agnosco car-
cupiscentiajmembra ad salellilium non praeberel. Per- nis origiiicm, non cordis fidem. Filii Abralia: estis, sed

ficere crgo, inqnit, bonum non mtVii adjacel : non pos- seeundiim carncm. Idcn, inquil, quwrilis me occidere
Mim implerc quod dictum e-l , JVon concupisces. Quiil sermo cnim uiens non capit in vobis. Si sermo meus C»-
ergo opus est? U t impleas, Posl concupiscentias luas non peretur, caperct ; si caperemini , intra reiia fidei lan-

eas (Eccli. xviu, 50). Hoc age inlerim qnanuliu insunt il- qnam pisces coneluderemini. Quid cst ergo, noncapit
lieiLcconcupiscentkcin carne tua, Post coiicupisccnlias in vobis ? Non capil cor vestrum ,
quia non rccipilur a
tuas noneas. Mane in servilule Dci, in libertate Chrisli corde vestro. Sic enim esl sermo Dei, et sic esse dcbet

mcnte servi legi Dei lui. Noli te dare cnneupiscenliis Gdelibus, lanquam pisci hamus; tunc capit quaudo
luis : sequendo cas, vircs eis addis dando eis vircs ; Ncc fil injuria illis qui capiunlur ad saluteni
capitur. :

(juomodo vincis, quando conlra te inimicos nulris vi- quippe non ad perniciem capiuntur. Unde Dominus
,

ribus luis? discipulis suis ait : Xeitile posl me, et (aciam vos pisca-
15. Quoc igilur libertas plena atque perfecla in illo
tores Itominum (Multli.w, 19). Non ergoisli cranllales:
Domino Jcsu qui dixit, Si vos Filius liberaverit , tunc eltamenfilii Abrahaeerant; filii hominis Dei, homineS
terelibeti eritis; quando plena et perfecia libcrlas iniipii. Traliebant enim carnis genus, sed degeneres
erit? Quando nullae inimicitia*. quando « novissima facli erant, non imitando liilem illius cujus filii crant.

inimica destruelur mors. Oporlet enim corruptible 2. Audistis certc Dominnm dicenlem, Scio quia filii

boc induere incorruptionem , ct mortale boc induere Abraha: eslis ; audile qnid dicat poslea : Ego qitod vidi

iinmorlaliliilcin cum aulem morlale boc indueiil im-

: apud Patrem mcum , loquor ; cl vos quw vidistis apud
liiorlalilalem.lunc fict scrmo qui scriptus est, Ab- palrcm vcstrtim ,
facilis. Jam dixerat, Scio quia filii

sorpta esi mors in victoriam. Ubi e 5 t, mors, conlen- Abralia? estis. Qnidautem faciunl? Quod eisdivit, Quoc-

lio tua» (1 Cor. xv, 2b\ 55, 54, 55)?Quid est, Vbi est, ritis me occidere. lloc :ipud Abrabam niiiiquani vide-

mors, contentio lua? Caro concupiscebat adversus spi- runt. Dominns auiem Pairem Dcinn vuli intelligi cum
riluin, et spiritus adversus carnem, sed quando peecali dicil, Qua: vidi upud Patrem mciim, loquor. Verilalcm
caro vigebat. Ubi est, mors, conlenlio tuui Jam vive- vidi, veritatem loquor, quia Veiiias snm. Si eniin l)o-
mus, jam non moriemur, in illo qui pro nobis mor- miniis veritalcm loqnitur quam vidil apud Patrem; se
tuus est cl rcsurrexil : «I qui vivunt, inqiiil, jam non vidit, se loquitur : quia ipse est Veritas Patris, quam
sibi vivant, scd ei qui pro ipsis mortuus est el resurrcxil vidil apud Palrem ; ipse est cnim Verlnnn, quod Vcr-
(II Cor. V, 15). Precemur medicum saucii , nin lemur biiin cr:it apml Deum. Isli crgo maliim qnod faciiinl,

in slabuluin curandi. lle est cnim qui proinittil s:ini- quod Dominusobjurgai et corripii, ulii viderunl? Apud
laiem, qui iniser.Uus esl in via semivivum a lationi- palrem suiim. Ciun audierimiis in con>ci|uentibus
bus dercliclum '
: infudil oleuin et vinuin , cuiavit aperlius dictum quis sit eorum pater, lunc inlellige-
Milneia, levavil in jumenlura, perduxit in slabulum , mus qualia viderinl apud talem palrem : atllnie euiin

slabulario commendavit. Cui stabulario? Forle illi non nominal patrcm ipsorum. Paulo superius Ahra-
qui divit, Pro Cliristo leijatione fungimur [lbid. 20). bam commcmoravit, sed carnis origine, non vilae siini-
1
Mas., mueralus est in via scmiviro a lulronibus deretii lo. litudine: diclurusest alterum patrem illorum, qui ncc
1701 TRACTATUS XLII. CAPUT VIII. 1702

genuiteos, nec creavil nt homines csseni ; sed tninen dcm fiierint imitati : Potens est Deus de lapidibus islis

liiii eranl ejus in quautum inali erant, non in quan- suscitarefilioiAbrahw.Nossumus : in pareniibus no-
lum homines erant; in quo i nilali , non (|iiod creali. stris lapides eramus, quando pro Dco lapides colcba-
5. Respondernnt, et dixerunl ei : Pater nosler Abra- nnis ; de lalibus lapidibus familiam Deus fecit Abralix.
ham est : i|iiasi, Quid lu ilictiirus es contra Abraham? 6. Quid i-c ergo extollit inanis ct vana jaclatio? Filii

aul, Si aliquid potesaude reprehe:idcre Abraliam. , Abrabx jam dcsinanl audieriiut quod audire
gloriari :

Non quia Doniinus nou audebal reprehendere Abra- dcbnerunt, Si filii Abrahw estis, faclis probate, noa
iiam ; sed lalis erat Abraham qui non reprelicnderelur veibis. Quwritis me occidcre hominem : intcrim non
a Domino, scd polius laudaretur : tamen isli vidcban- dico Filium Dei, non dico Deiini , non dico Verbum,
lur eum provocare, ut aliquid mali diceret de Abra- quia non moriliir Verbiim ; hoc dico quod videtis,
liam, et cssel occasio facicndi quod cogitabanl. Puter quia et quod vidclis potcslis occidcre , ct quem non
nosler Abraham esl. videtis olfendere. lloc ergo Abruham non fecil. Vos (a-
k. Audiamus qnomodo cis respondcrit Dominiis, cilis opcra patris veslri. Et adliuc uon dicil quis est isle
cum illorum daninatione laudans Abraham, Dicil cis paler eorum.
Jesus : Si filii Abrahw cslis, opcra Abrahw facite. Nunc 7. Modo illi quid rcsponderunt. Ccepcruni euiin ul-
autem quwrilis mc intcrficcre, hominem qui veritatem cumqiie cognoscere , uon de carnis generalione Do
vobis toeutus sum, quam audivi a Dco : hoc Abraliam non iniiium loqui, sed de vilx
inslitutione. Et quia consue-
fecit. Ecce ille laudaius, isii damnali. Abraliam non ludo Scriplurarum cst, quas lcgebant, fornicationem
erat homicida. Non dico, inquit, Ego Dominus sum spirilualiter appellare , cum diis mullis ct falsis anima
Abrahx : quod si diccrcm, vcrum dicerem. Nam dixit tanquam prostitula subjicitnr, ad hoc responderunl

alio loco, Ante Abraham eyo sum (Joan. vm, 58) : ei, Nos ex fornicalione non sitmus nali,
Dixerunt itaque
tunc cum non dixil hoc. In-
illi lapidare voliierunl : unum patrem habemus Deum. Jam viluil Abraham.
leriin quod vidclis, quod aspicilis, quod me solum Rcpulsi cnim suul, quomodo rcpclli debuerunt ore
putatis bonio suni bomincm dicentem vobis quod
, : vcridico quia talis erat Abrabam
; cnjus facla non ,

audivit a Deo ,
quare vultis occidere, nisi quia non imitabanliir , el de illius gencre gloriabantur. Et mu-
eslis Abrahx? Et lamen superius ait, Scio quia
filii taverunt responsioneni; credo , dicentes apud semet-
filii Abrahw estis. Non ncgal eorum originem, sed facta ipsos : Quoliescumque nominavcrimus Abraham, di-
condemnat caro eorum ex illocral, sed vita non crat.
: cturus est nobis, Quare non imitamir.i eum, de cujiii
S. Nos autem charissimi numquid de genere vc- , , gcncre gloriamini ? Nos sanctum, justtim, innocenlem,
nimus Abrahx, aul ullo modo Abraham pater noster tantum virum imitari non possumus : Dcum dicamus
fuit secundum carnem? Origincm de carne ejus caro patrcm noslrum , videamus quid nobis dicturus csl.
Judxorum ducit, non caro Cliristianorum nos de aliis : 8. Prorsus falsilas invenit quod diceret, et non in-
gentibus venimiis; ct tainen imilando, Abrahx filii facli veniret verilas quid rcspondcret? Audiamus quid
suums. Audi Aposlolum : Abrahw dictw sunt promissio- dicant,audiamus quid audianl Vnuin, inquiunt, pa- :

nes ct semini ejus. Non dicil, inquit, El seminibus, lan- trcm habemus Dcutn. Dixil ergo eisJesus : Si Deus paler
quam in nmllis ; sed lanquam in uno , Et semini tuo, vester esset, diligcretis ulique me : ego enim ex Deo pro-
quod esl Chrislus. Si autem vos Chrisli, ergo semen cessi et veni. Neque enim a tneipso veni , sed ille me
Abrahce eslis , secundum promissionem hwredes (Galat. misit. DicilisDeum patrem, aguoscite me vel fralrcm.

iii, 16, 29). Nos ergo facti suinus scmen Abrahx gra- Vcrumlamcii crexit iiilelligentibus cor, cl illud leliyit

tia Dei. Non de carne Abrahx fecit illi cohxrcdcs quod solet diccre , JVon a mcipso vcni, ille tne misil, a
Dcus. Illos exhxredavil, istos adopiavit : et de arboi e Deo processiet veni. Mementote quid soleamus diccre,
illa olivx, cujus radix est in Patriarchis, ramos na- Ab illo venit; et a quo venit, eum illo venit. Cbns:i
turales superbos amputavil, humilem oleaslrum in- ergojnissio , esj_iiicarnatio. Quod vcro de Deo pro •

seruit (Rom. xi, 17). Idco cum venireni ad Joannem cessit Vcrbum, a:lerna processio est : nou babct lcni-

baptizandi Judxi, erupit in illos, et ait illis, Generaiio pus, pcr quein factnni esl lempus. Mcmo dicat in corde
vipcrarum. Maxime quippe de altiltidine originis glo- suo : Anicquam esset Verbum, quomodo erat Dcus?
riabantur : ille autein generationem eos dixit vipera- Nunquam dicas Antequam : Nun
essct Verbuni Dei.
rum non ; sallem bominum, sed viperarum. lloiniiuim quam Dcus sine Verbo fuil ;
Verbum cst manens,
quia
formam vidcbat, scd venenum agnoscebat. Vcnerant iion transiens ; Deus , non sonus per quem faclur. ;

t 1 ii.-u niiilandi ', quia tilique baptizandi : cl ail illis, est ccelum et tcrra, non quod prxteriit ccnt v.s qua
Generalio viperarum, quis vobis oslcndil fugcre a venlura facta sunt super lerram. Ergo ab illo proccssit ul Deus,
ira? Facitc ergo [ruclus dignos pwnitenliw. Et nolite di- ut xqualis, ut Filius unicus, ut Verbum Patris : et ve

cere intra vos ipsos , Patrem hubemus Abruhain :potens nit ad nos, quia Vcrbum earo factum csi, ut habitaret

esl cnim Deus dc lapidibus istis suscitare fitios Abraliw in nobis (Joan. i, 14). Advenlus ejus, biimanilas ejus
(ifatth. iii, 7-9). Si fructus dignos pcenilenlix non mansio cjus , divinitas ejus : divinilas cjus quo iinus,

fecerilis. nolile vobisde illa stirpcblandiri : polcns est liumanitas ejus qua imus. Nisi nobis ficret qua ireuius,
Dcus et vos damnarc, et Abraham filiisnon fraudare. nunqiiani ad illum mancntcm pcrvcniremus.
Ilabel enim undecxcilct (ilios Abrahx ficnl ; filii qui fi- 9. Quarc, inquil, loquelutn mcaiu non co<i>tosiilis?

1
Sic iu oinailius .v.ss. At iu edilis, mundundi. Quiu non polesiii audire serinonein meunt. Idco uoil
,-03 IN JOANNIS EVANGEI IUM, S. AUGUSTINI |704
audirc. Scd Domiiium audire voluissent enim homo in-
poleran; cognosccre, qnia non poicrani : positus

unde audirc non poierani. nisi quia corrigi crcdendo ter eum qui creavit, ct eurn qui lapsus est, obtem-
pcrarc dcbuit Crealori, non deceplori. Ergo
nolebant? Et hoc undc? Vos a pairc diabolo
estis. itle ho -

Quanidiu patrem coinmemuraiis?

Qnamdiu palres micida cral ab iniiio. Videte genus homicidii, fratres

mutaiis, nodo Abraham. modo Deam" Audite a Filio llimiiiida dicitur diaboltis, non gladio armatus, non
ctijus sitis filii A patrc diubolo estis. fcrro accincliis; ad hoininem venit, verbum malum
Dei, :

Manielwconim, semiiiavit, et occidil. Noli crgo putare non essc

10. llic jain cavenda csl hteresis le

naiuram mali el quamdam lioniicidam, quando mala

qux dicit esse quamdam frairi luo persuades : si

suis, qiue ausa fratri tuo mala persuades, occidis. Et ul scias quia
genlem tenebrarum ciim ptincipibus
Deum illum vcro Dcum, nc dc- occidis, audi Psalmum Filii hominum, denles eorum
esl pugnarc coutra : :

advcrsa regnuni ejus, niisisse conlra arma el sagitla, et lingua eorum mnchcera acuia (Psal.
bcllaret gcns
visccra sua principes de lucc sua; eam- lvi, 5). Vos crgo desideria palris veslri vullis facere
eam tanquam :

que genicm fuisse debellatam. unde diabolus origi- idco sxvitis in carncm, quia non polestis in meulem.
nem ducit. Ilioc dicunt ducerc origiucm caraem no- ltlc homicida erat ab inilio : ulique in primo bomine.

slram; et secundiini hoc puiaut dieliiin a Domino, Ex illo ille boinicida, ex qun poluit fieri homicidium:
quod cssent illi velut nalura ex illo poiuit (icri bomicidium, ex quo factus esl
Vos a palre diabolo eslis,

mali, ducenles originein de genie conlraria

tenebra- Iioiiio. Non cnim posset occidi homo, nisi piius fie-
faciunl Homicida ergo
rum. Sic errant, sic cxexcantur, sic seipsos ret liomo. ille ab inilio. Et unde homi-
est con-
geiiiem tcnebraruni, crcdcndo quod falsuin cida ? Et in veritate non stelit. Ergo in vcritate fuil,

tra eum a quo creati sunt. Bona est enim omnis na- scd non stando cecidit. Et quare in veiilale non slelil?

sed viiiala est hominis natura per

voluulatem Quia veritas non est in eo. Non quomodo in Ciiristo,
tura ;

malam. Quod fecil Dcus non poiesl esse malum, si sic cst veritas, ut Cbristus ipse sit verilas. Si ergo

ipse bomo non sil sibi malus : sed plane Crealor, iste in veritate stclisset, in Clirislo stetisset, sed in

Creator esi ; creatura , creatura est ; a-quari creatura verilate non stelil, quia verilus non est in eo.

non polcst Crcatori. Disccrnite eum qui fecit, ab co 12. Ctnn loquilur mendacium, ex propriis loquilur;

quod fccit. jEquari non poiest fabro scamnnm, rrqua- quia mendax esl, el pater ejus. Quid est hoc ? Audislis

ri non potest columna siructori ; et

lamen faber si verba Evangelii, intenli accepistis : ecce rcpelo, ut
scamnum fecit, ligimm ipse non creavit. Dominus agnoscatis qnid exigatis. De diabolo Dominus ea di-

autem Deus noster quia omnipotens est, et Verbo cebat quas de diabolo dici a Domino debuerunt. Ille
fecit quod fecil omnia qiue fecil non habuil unde
: homkida erat ab iniiio, verum est; nam primiim ho-
facerel, et lamcn fccit. Facta sunt enim quia voluit, minem occidil : et in veritate non sieiii ; quia de veri-
facla sunt quia dixit sed facta factori comparari non
: tale lapsus est. Cum loquiiur mendacium, ulique ipse
possunt. Qurcris quod compares, Filium unicum diabolus, de propriis loquilur; quia mendax est, et

agnosce. Undo crgo Juda:i lilii diaboli? Imitando, paler ejus. In his verbis quidain patrem diabolum ba-

non nascendo. Audile Seriplurae sancta; consuetudi- bere putavcrunt, el qua;sierunt qtiis esset diaboli

nem. Propheta dicit ad ipsos Judxos Paier tuus : paier. Hic vero detestabilis error Manichxorum inve-

Amorrhaus, el mater lua Cethcea (Ezech. xvi, 5). nit adliuc qua deciperel imperilos. Solent enim di-
Amorrh.-ci gcns crat qu.-cdam, unde originem Judaei ccre : Puta diabolus angelus fuit, et lapsus est;ab

non ducebant Cethrci et ipsi genlem suam habe-

: illo cccpit pcccatum, sicut dicitis : Pater ejus quis
hant, omnino alienam a genere Judaiorum. Sed quia erat ? Nos conlra : Quis enim nostrum aliquando dixit
eranl iinpii Amorrhaei el Cethsi, Juda;i aulem imitati diabolum babere palrem? Et illi conlra : Dominus
sunl inipiclates illorum; invenerunt sibi parenles, dicit, Evangelium loquilur, de diabolo dicens, ait,

non de quibus nascerentur, sed quorura mores se- Ille homicida eral ab inilio, el in verilale non sletit;

ctando paritcr damnarenlur. Quxritisaulem fortasse, quia verilas non est in eo: cum loquilur mendacium,

unde ipse diabolus? Indc utique unde el c*teri Ange- de propriis loquitur mendax est, et paler ejus.
;
quia

li. Scd crcleri Angeli in sua obcdicnlia persliterunt 13. Audi, intellige; non te louge mitto, in ipsis

ille inoDediendo ct superbiendo lapsus est angclus, et verbis intellige. Diabolum Dominus dixit pairem

faclii« o=t rtiabolns. mendacii. Qnid est lioc? Andi quid sil. rcplica niodo

41." Sed modo aiiclile quid dicat Doniiniis, Vos, ipsa verba, et inlellige. [ISon omnis enim qui men-
inquit, apatre diaboto eslis, eldesideria palris veslri titur, paicr mendacii sui esl. Si enim ab alio menda-

mliis facere. Ecce unde filii ejus; quia talia desi- ciiim aeccpisli, etdixisti; tu quidem mentitus es
deratis, non quia de illo nali estis. Qua: sunt illius piofcrendo mendacium : sed pater mendacii ipsius

desideria ? Ille homicida erat ab inilio. Ecce quod esl, nones,quia abalteroaccepisli mendacium. Diabolus
desideria palris vestri facere vullis : Qiiftritis me oc- aulem a seipso mendax fuit mendacium suum ipse ;

cidere,hominemqui veritatem vobis dico. Elilleinvidit genuii, a nemine audivii. Quomodo Deus Paier ge-

homini, cl occidil lioniineni. Dialiolus enimcum in- niiit Filium verilatem; sic diabolus lapsus genuit

\ideret hoinini, scrpenic indiiiuslociilusesi mnlieri, quasi filium mendacium. His audilis, replica nunc
el demulicre veneuavii cl viruin. Mortni sunt diabo- ei recole vcrba Domini : mcns catbolica, quid au-

dieris advci te, quid dicat altende. ///e.quis? Diabo

•
lum audiendo (Gen. m, 1), quem non audissent,si
»70.i TRACTATTS XLIII. f.APUT Mll. 1708

nis •
homicida trat ab iniiio. Agtioscimus, occidil Filii Abrahcc estis, ipse illos negavit filios Ahraha; :

Adam. Et in veritale non stelit. Agnoscitiius, quia do Si /ilii Abralue es:is, facta Abrahce [acite. Nunc auleni

veritaie lapsus est. Quia veritas non esl in eo. Vcrum ouaritis ni« occidere, hominem qui verilalem vobis

cu ; recedendo a verilale '

non habet veritatem. Cnm dico, quam audivi a Deo : lioc Abralium non fccit. Vos
loquilur mendacium, de propriis loquitur. Non aliunde fucilis opera palris vcslri, id csl diaboli. Quomodo
accipil unde loqualur. Uum loquilur mendacium, de ergo et lilii Abrahic crant, et lilii Abrah;e nou eranl'
propriis toquitur ;
quin mcndn.x csl, et pater ejus. Et Liiimique in illis osicndil : et lilii Ahraliae crani,
uiendax csi, ei pater nicndacii. Nani lu forlc mendax propter originem carnis ; cl non cranl lilii Abrahx,
es, quia mendaciiim loqucris : sed non es patcr cjus. propter vitium diabolicae persitasionis. Sic et Domi-
Si eniin quod dicis a diabolo accepisli, ct diabuio num ct Dcum nostrum allendile : et ex illo eraut, et
credidisli ; nicndax es, p.ilcr niendacii nou es : il!e cx illo non crant. Qttomodo cx illo cr.nit? Quia ipse
vero quia non aliunde accepit nieiuladimi, quo nicu- creavil hominem de quo nali erant. Quomodo cx illo

dncio lanquam veneuu serpcns lioniineni occiderel, crani? Qiia ipse cst condilor nalunc, ipsc esl crea-
paicr cst mcndacii ; sicui Detis Paier cst veriialis. lor carnis ci aniime. Quoinodo ergn ex illo non eranl?
Kecedite a p.urc meiidacii, currile ad Patrem vcri- Quia viliosi a seipsis facli eranl. Ex illo non erant,
lalis; ampleclimiui veiilalem, ut accipialis libcr- quia imilando diabolum, lilii diaboli facti etant.

tatem. 16. Venitcrgo Dominus Deus ad homiuem peccato-

14. 111 i ergo Jud.ii apnd palrcm suum vidcrunl quod rem. Duo nomina audisli et hominem ct pcccato- , ,

loqiiebantur : quid , nisi mendacium? Doniinus au- reni.Qund homo esl , cx Deo csl quod pcccator est, :

lcm apud Palrein snum vidit quod loi|iierelur : qnid, nonest ex Deo. A natma vitium secernatur agnoscalur :

nisi seipsuin? quid, nisi Verliiim Palris? quid, nisi naluta , unde Crealor laudetur; agnoscaiar vitiuiu,
veritalem Palris alernam, ct Palri coalernam? Ille proptcr quod medicus invocelur. Quodergoaii Di.ni>
crgo homkida eral ub iniiio, cl in verilule non slctil, nus , Oni esl ex Deo , verba Dei audit : proplerca vos
qui.i veritas non esl in eo : cuin loquilur mendacium, de iwn auditis, quia ex Dco uon eslis ; non tialuraruin nie-
propriis loquilur ,
quia mendax at. Et uon soliim inen- rila discievit, aut prxter suam animam ct carncm,
dax est, sed el puler ejus cst : id esl, ipsius mcndacii aliquam naiuram in bominibus quae pcccalo viiiata
quod loquilur, paleresl, quia ipsegcuuit niendacium noil cssct, invciiit : sed quoniam pnescicrat qui fue-
suiim. ligo autcm quia veritalem dico, non creditis raul civdiluri , ipsos divil ex Deo, quoniam rcgene-
niiln. Quis ex vobis arguil me de peccuto; quomodo raiionis adoptionc reiiasccreiilur cx Deo. Ad hos per-
cgo aiguo ct vos ct palrem veslrum? Si veritatem tinet ,
Qui est ex Deo , vcrba Dci audit. Quod vero
dico quure vo$ non crcditis milii ; nisi quia lilii diaboli scquitur, 1'ropterca vos non audilis, quia ex Deu uon
cslis? estis ; eis diclum est, qui nnn soliiin peccalo viiiosi
13. Qui est ex Deo,verb:i Dei audit : propterea vos erant ( nam hoc nialtim couiniuiie erat omnibus)
non auditis, quia cx Deo non cslis. lleriim nolilc al- sed etiam praecognili quod nou fuerant crcdiltvi , ea
lendcre uaturam, sed viliitm. Sic sunt isli ex Deo, ct lidc qtia sola posseut a peccatnrom obligaiione libe-
non sunt cx Deo : natura ex Deo, viiio non ex Deo. rari. Quapropler praesciebal illos quibus lalia dicebat,
Obsecro vos, aiiendiie ; in Evangelio habeiis unde in eo permansuros quod ex diabolo crant, id est, in
sancniini contra enores vcnenosos et nefarios hxre- suis peccatis atquo impiciatc moriluros , in qua ci si-

licorum. Quoniam et de his verbis solenl Manichiei mileserant; ncc venluros ad regeneralionetn in qua
dicere, Ecce quia dua: naiune sunt, una bona, el al- essent filii Dei , hoc cst ex Deo nali , a quo eran bo-
lera niala ; Dominus dicit : quid dicit Dominus? Pro- mines creati. Sccttndum hanc pr.cdestinalionem locu-
pterea vos non audilis, quia ex Dco non estis. Dicit h:cc tus csl Domintis : non quod aliquem hominum inve-
Douiinus. Quid ergo, inquit, tu ad isla dicis? Andi nerit qui vel secundiim regeneralionem jam csset ex.
,

qux dicam. Et cx Deosunt, et ex Deo non sunl; na- Dco, vel secundum naturam jam nnn essetex Dco
inra ex Deo smit, vitio non sunt ex Deo : nalura
TRACTATLS XLIII.
enim bona qu:e cx Deo est, peccavit vcluntate, cre-
Ab eo quod scriplum esl , Rcsponderunl igilur Judxi
ddido quod diabolus persnasil, el viliata cst ; ideo
et dixerunt ei; usquc ad id, Tulerunl ergo lapides
mcdiciim qtiaerit, quia sana non est. Eicc quod dieo.
Sed impossibile libi videiur ul ex Deo sint, ctex Deo Judxi ut jaccrent in eum : Jesus autem abscondit

sc cl exivit de templo. Cap. vin f . 48-59.

non sint : audi quia non csl impossibilc. Sic sunt ex , ,

Deo, et non sunt ex Deo, quomodo ct lilii Ahrahie 1. In ista leclione sancti Evaugelii, qti3B hodie re-
suut, el non sunl lilii Abrah.e. Hic habelis ; non cst cilata csl, a potentia discimus patienliam. Quid eninf
quod dicaiis. Ipsum Dominum audi, ipsc illis dixii, sumus servi Dominum, peccatores ad jiislum,
ad
Scis quia filii Abraha? estis. Numquid Dominus nicnli- creaiura ad Creatnrem? Tamen quomodo si quid niali
retur? Absit. Ergo vcrum cst quod Dominus dixii? suniiis, a nolis siimus; iia quidquid boni sumus , ab
Vcrum Verum esi
esl. crgo quod illi Abrahx Hlii illo, el per illtim sumus. Et nlhil sic quxrit homo
ennt. Verum cst. Audi ipeum neganiem. Qui dixii, qnomodo polenttam : liahel Dominum Cbristum ma-
gnam poientiam : sed priuscjus imiietur patientiam ,
' Er. Lugd. et ven., quia reeedendo a veritale. I.ovanien-
ses vocem, qtria, uncis includunt. M. ul pcrvcnial ad potentiam. Quis nostrum patituler
SjINCT AUGIST. III. (Ciiiquanlc-quatre.J
47U7 IN JOANNIS F.VANCI.I.IIM. S. AUCUSTINI «708

audiret si slicui diceretur, D/emomnm habeti Quod 6. Intelligimus crgo duas esse tenialioncs; nnam
diclum cst ci qni iioii soltim lioinincs salvabal, sed ipi.c ilecipil, alleram qiuc probal : sccumlum cam
qiue tk-cipit Dcus uemiuem lenlat scciindum eam
etiam dtemonibus ImpenluR.
, ;

2. Il»c cnim ciini dixis-cnt Jud;ei, Nonne

bcne dki- qux probat , tcnlal vos Dominus Dcus vestcr, nt sciul

dtvmonium habesi be- si diliijitis cum. Sed ileriim cl nascilur qu;c-

tmis nos quia Samaritanus a, ei bic. alia

rinii dnorum sibi objectorum unum negavil, alterum Stio ,

quomodo (cm/«( «l scial qncm lalere
, nibil po-

iion negavit. Respondit cnim , ct ait Ego dmmonium

:
lcst anlequam lenict. Non ergo Deus ncscit : sed di-

Nou dixil, Saniaritaniis non sum el uii- cliinicsl, ul sciat quod esl, ut sciie vos facial. Lo-
«oii habco. : ,

male- cutioues tales et in sermonibus noslris sunt ct in

qoe duo fuerant objecta. Quamvis malcdictum
,

rcddideril quamvis convicium non convi- auctoribus cloquentis repcriunlur. Dc scrmone no-
dicto non ,

eum negare unam stro aliquid dicam. Fossa cajca dicitur, non quia ipsa
rio rcfulaveri» ;
pertinml lamen ad
Sa- oculos pcrdidit, sed quia latendo non videntcs facil.
rein altcram non negare. Non frustra
,
,
fratres.

Novcral sc illc Aliquid et de illis auctoribus dicam. Tristcs lupinos

iiiarilanus cnim inlcrprelalur Cuslos.
ait quidain (Yirg. Georg. boc est ama-
nnsirum csse cuslodem. JVon cnim dormit neque dor-
lib. 1 , v. 75) ,

ct A'isi Do- ros non quia ipsi suut tristes, sed qnia gustati con-
ntilal qui custodil lsrael (Psal. exx, 4)
:
: ,

vanum vigilabuntqui cu- tristant, lioc cst, trislcs faciunl. Siini ergo et iu Scri-
vimus custodierit civitatem , i»

Esl ergo cuslos noslcr, pturislocuiiones ejusmodi. Qui in lalibusquxslioniuiis

tlodiuut (Psal. cxxvi, I). ille

cum cognosccndis laborant, in solveudis lalibus qiucstioni-

qui cieator noster. Num cnim pcrlinuit ad ut rc-
bus non laborant. Ergo lenlal vos Dominus Dcus ve-
dimeremur, non perlincret ut servaremur? Denique
ci

nt plenius noveritis mystcriiim quare se Samaritaimm

sicr. m sciai : quid csl , ui sciat? Ut scire vos faciat,

iiLyarc non dcbuit parabolam illam nolissimam at- si dilitji is eum. Job latcbal se , scd Dcum non lalebal
,

tcndite , ubi bomo quidam dcscendebat ab Jerusalem admisil lentatorem , ct fecit eum sui cognitorcm.

ct ineidit in latroncs, quieum grayiter

7. Quid dc diiobus timoribus? Est timor scrvilis, el
in Jericbo,
cst limor caslus timnr ne patiaris poenam
viilncrantes, semivivuni in via reliqucrunl. Transiit ; cst , esl
alius limor ne auiiltas jiistitiam. Tiiuor ille ne patia
gacerdos, neglcxit eum : transiil Lcviles, ct ipse
transui quidam Samarilanus, ipsecst cu- ris poenani , servilis est. Quid inagiuini est limere pce
prxteriit :

stos noster; ipsc acccssit ad saucium, ipse

impendil nam ? Iloc et nequissimus servus , lioc ct crudclissi-

niisericordiain , ciqne se pr.cslitil proximum , quem iniis l.itio. Non cst magiium linicie pieuam sed ina ,

non depulavit alieiiuni (Lue. x 50 57). Ad boc crgo ,

glium esl amare jiistiliam. Qui ergo amal jusliliam ,

Rolnm quod damionium non babcret, non aulcin sc nibil liincl? Tiincl plauc : non nc incidal in uauiam,
Samaritanom non csse, rcspondit. scd ncamiliai jiisliliam. Fratres inci, credile, ct con-

3. Deinde post tale coiivicium , boc solum dixil dc jiciic ex co quod amatis. Amat aliipiis veslrum pecu-
gloria sua : Scd honorifico , inqUit , Palrem mcum , el niain. 1'uias, invcniu aliqucin qui non amci? Ex lioc

ros inlwnorastis me. lloe e^t , Ego me non honorilico, lamen ipso quod amat, imelligat qnod dico. Timet

ne vobis arrogans videar, babeo qucin honorificem ;

damnum : quare tiincl damnum? Quia pccuniam dili-
Qiiantum ainat pccuniam
sed si vos mc agnosccretis , sicut cgo honorifieo Pa- tanmin limcl ne pcr-
gil. ,

irem sic ct vos honorillcarctis nie : cgo facio qnod dal pccuniam. Ergo invenitur aliquU ainaior justili;c,
,

vos non quod debclis. qui plus in cordedamntiiii pertiiuescat,qiii plus liiueat
dcbeo ,
facilis

i. Ego autcm , inquil , non quaro gloriam meam cvspoliari justilia, ipiain lu pecunia. Ipse csl limor ca-

quiqnccrat el judicel. Qiiem vull inlelligi, nisi I'a- Slus, ipse pcrinaiict in s.TCiilum saxtdi : non cuin lul-
est

Quomodo ergo alio loco dicil, Pgler non jitdi- lil cbarilas, nec foras mittit, sed inagis complcclilur,
ircm ?

quemquam sed omne judicium dedil Filio (Joan. el coinitem lenct simul et possidel. Vciiimus cnim ad
cat ,

v, 2"2) ; ct bic dicit , A'o/i qucero gloriam nicani; csl Dominum , ul viileam.is facie ad faciem : ibi tiinor

qui quwralcljudicei? Si crgo judital 1'aler, quomodo castus nos servat; liiiiorcnim illc non perturbal, scd

iion judicai quemquam, scd omne judiciuni dcdil coufirmal. Timel mulier adultera ucvirejus vcnial,

Filio?
liiucl et casla ne vir ejus absccdal.

5. Hanc qiia-stioncm nt solvamus, attenrlitc; simili Ergo sicut secundum aliam tcniaiioncm, Dcns
8.

loculione solvi potcst. Scriptum liabcs , Dcus nemi- ncminem tenlal ; sccuiiduiii aliam vcni le.nlal vos Uo- ,

ilerum scriptnm babes, minus Dcitsvester : et secumluin alium tiiiioicin li-

vcm leutat (Jacobi i , 15) ; et ,

Tentat vos Dominus Dens vesler, ut sciat si diligilis eum mor non esl in charilate, scd perfeclu charilas forus

(Deut. mii, 5). Nempcipiiestiocsl, videtis. Quomodo miltil timorcm ; seciindtiin vero aliiim tiiiioiein , liuiov

eiiim /'«s ueminem tenlal, cl quomodo tenlfll vos l)o- Domini castus pei inanct i» swculum sivculi : sic cl bnC
tninus l>eus vesler, nl scial »i ditigilis eum? Ilcin sci i- loco , secuiiduin alierum jiidiciuiu, 1'ater uon judicut

VIhiii e»l , Timor non esl in charitate , sed perfecta cha- qttemquam , sed omne jlldicium detlil Filio ; scciiiitluin

ritns (orat millil limorcm (I Joan. iv, 18); et alio lnco vcroallcrum judicium, Ego, inquit , non quaro gto-
sci -iplmn esl . Timor Domini castus ,
permanens in siv- riitm meitm ; csl qui i/uwritl cl judicel.

culum satculi (Psal. xvni, 10). El ipsa qiucslio csl. !). El de ipso verbo qtueslio ista solvatur. Habes
QiKimodo enini, perfecta charitas forns millil limorem, in Evangclio commciuoratuin po3ualc judicium : (Jm
si lniMJr Domiui cusius peiiiuniel in swculum saiculi? iiou crcdil . jam jttdiinius esl (Joan. tn, 18); ct ..bo
 1799 TU\CT.\TL'S XLlll. CAPUT VIII. i:\t
Inco, Yeniei kora qnando ii i/iti sunt in moniimentis au- cognovimus qnia dwinoiiium liubes. Abraltam niorlutis
dient rocem ejits , el proredent qui benc fecerunl , in esl ct Prophctw , et tu dicis , Si quis sermonein mcum
resnrrectionem vittx ; qui male egerunt , in resurreclio- servnverit , mortem non gustabit in atcrnum. Videlc
ncmjudicii (Joan. v, 28,29). Viilete qucmadmodiim ju- lociiiionem Scripluiaruni : Morlem non mdebit,\A csi,
diciuiii |>r<i damnationc ct pcena posuit. El lamen si gnslttbit. Morlem vidcbit , mortem gusttibit. Quis videl ?

scmper jildiciuni pro damnalione acciperclnr. iiiim- quis gusiai? Quos nctilos habet homo, ut videat
qtrid audiremns in Psalnio, Jitdica me , Deus? Ilii jtl- quando nioritur? Qtiando vcniendo mors ipsus oculos
dicium scctmduin affliciinnem, liic jndiciiim secnn- claudit ne aliquid videanl ;
quomndo dicilur, 11011 vi-
diiin discrcliimem posiium est. Qnomodo secnndum debit mortem? Ilem quo palalo, quibus faucibus mors
discreiiniu-m? Qtioinodo exponit ipse qui ail, Ju- gii^lalur, iil quid sapiat dignoscatur? Quaiido lotuni
dica me, Deus. Lcge enim ct vide qtiid sequiliir. sensiim lollit ,
quid in palalo remanebit? Sed vidcbit
Quid est , Juiiica me, Deus? et discerne caiisam meam, dicluni est el gtntabil , pro eo quod est , experielur.
inquit, dc genie non sancta (Psal. xlii ,1). Quod ergo 1 . lbrc Dominus , parum csi si dicam , moriiuris,
diclum est , Jutlica me , Deus , et discerne causam loqiielialiir mnriliirns : q;iia et Domini exitus mortis
meam de gente non sancta ; sccimdum hoc ail moilo (Psal. lxvii, 21), sicul loquilur Psalnius. Cum ergo
Hominus Cliristus, Ego non quwro gloriam mcam ; cst cl morituris loqtiercttir, el ninrittiriis loquerclur, qtiid
qui quwral el judicet. Quoniodo csl qui quwrat cl judi- sibi vult quod ait ,
Qui sermoneill meum sciaveril
cct ? Est Pater qui gloriam nieam a vestra gloria dis- morlem non Do-
ridcbil in wlerniim; nisi quia videbal
cernat ct separct. Vos enini seciindum lioc sseculum niinus aliam morlem de qua nos liberare veneral ,

glnrianiini : cgo non scciindum lioc saciilum glorior, niorlem secundam, mnrlem a-lernam, niorteiiigeben-
qni Palri ilico, Pater, glorifica me ea gloria qitam ha- iiaiiim mortcm damnalionis cum diabolo el angelis
.

lnti apud le , antequnm mundits essel (.loan. xvil, 5). cjns? Ipsa cst vera mors nain isla niigratio csl. Quid :

Quid esl , ea gloria? Ali liiuiiana inflalione discrcla. csl isla mors ? P>eliclio corporis, dcpositio sarcinx
Secunilum hoc jmlicat Paler. Quid est, judicat? Dis- gravis : sed si alia sarcina nnn portclur, qua bomo
cernil. Quid diseernit? Gloriam Filii sni a gloria lio- in gcliennas prxcipiletur. De ipsa crgo niorte Domi-
niinuiii; quia ideo diclum est, Unxil te, Deus, Deus nns dixit, Mortein non vitlebit in wieriium ,
qtti sermo-
luus oleo exsutlalionis prw parlicipibus tuis (Psal. xliv, nem nteum servaverit.

8). Non en :
m quia homo faclus est, jam coinparandus 12. Non cxpavescainus islam mnrlem , sed illam
est uobis. Nns lioniincs ciim pcccato, ille sine pcc- limeamus. Quod esl aulein gravius, mulli pcrverse
calo : nos lioinines Irahcnlcs de Ailam et niorlem ct timendo istmi , incidcrunt in illam. Diclum est ali-
deliclum ; ille de Virgine carnem niorlalcm, nullain qtiilius , Adorale idola ; quoJ si nou feccrilis, intcr-
Denique nos ncc quia volumus nali su-
iniqiiiiaiem. ficirmini : aui quemadinoduin illc Nabucliotlonosor
mus, nec quamdiu volnnins viviiniis, nec quomoilo dixit, Si non feceritis, mittemiui in caininttm ignis ar-

vohiniiis morimur : ille anlequam nascerelnr clegit deniis. Mulii tiiniicrunl ct adoravcrunl ; nnlemcs mnri
de qua nasccrelur, naliis fecil ut a Magis adoraretur, mortui snnt : timendo mortem qurc non evaditur, ui-
crevit infans, ct iuiracutis se Deum osleudebal , el in- ciderunl iu niorlem quam evadcrc feliciler possenl, si

firniilate bominem prxferebal. Poslremn elegHetge- islam qu.-e non cvadilur, infclieilcr non limerenl. Xa-
nus moriis , boc cst, ut in cruce penderet, ctipsain lus cs bomo moriturus , c~. Qua ibis, ut non nioria-
crucem in fionlibus fidelium ligeret : ut dicat chri- ris? qnid facies ut iion moriaris? l't Dominus tutis
slianns , Milti autem absit glorinri , nisi in cruce Domiui neccssilale morilurnm consolaretur, voltintale ninri
no^tiiJesu Cliristi (Galal. vi, 1i). In ipsa cruce qtiando dignaius csi. Quando vides Christiim morluuin, dcdi-
vnltiil , corpns dimisit , ct abscessil : in ipso sepulcro gnaris mnri? Ergo morilurus cs : qua evadas boc, non
qtiaiudiu voltlil ,
jacuil ;
qtiando voluil, tanqtiam de balies. Ilodie sil, cras sii ; fulurum est, debilum est
lecto surrexit. Ergo , fratrrs , seeiinduni ipsain for- reddendtini. Quid ergo agit homo limens , fugiens,
inaiii servi ,
(nain illud quis digne loquilur, In prin- occullans se ne inveniatur ab inimico? Numquid agit
eipio eral Yerbttm , et Yerbum eral apud Deum , et ul nnn mnrialur? Scd ut paulo serius niorialur. Nou
Deus erat Yerbum ? ) secuniliini ipsam , inqiiam , for- accipit debiti sccurilatem , sed poslulat dilalionem.
mam servi niultuni iulcresl inler gloi iani Cbrisli , et Quanlumlibel diu differatur, venicl quod differtur.

gloriam bominum cxlcrornm. De ip-a gloria dice- Illam mnrlem timeamus quam limuerunt tres viri,
bal , quando qund d.rmoninm baberet audicbat , Ego qiiando dixerunt regi . Potens est Deus etiam dc ista
non quaro gloriam iiteam ; esl qui qutvral ct judicel. flamma liberare nos ; sed et si non (Dan. III, 15,17, 18).
10. Tu aiitcm de lc, Dominc, quid dicis? Atnen , Ibi fuil liinor illius morlis ', qtiam niodo Dominus
•tmcii dieo vobis ; si quis scrmonem meum servavcrit cominiiialiir, qnando dixcrunl, Scd cl si nolucrit
morttin non vitlebil in a-tcmum. Vos , inqnit, dicilis, apcrlc liiierarc. potcsl in occullo coronare. Undc et
Ownionium habes ; cgo vos ad vilam voco : servate ipse Dominus faciurus marlyrcs, ct capul martyrum
«rmoucm meum , et non moricmini. Illi audiebanl, futurus ait : Nolite iimere cos qui oceidant corpits , el

lorlem non videbit in wternum . qui sermoncm meum postea non Itubent quid faeiant. Quomndii non liabenl
rvaverit; cl irascebanlur, qnia jam morlui crant illa 1
Juxla tr. l.ugd. et vcn. legeudiun, liberare nos, ct si
lOile qux' vilanda erat. Dixerunt ergo Judwi : .\ttnc ili ntni ft.il itinoi- iUi " mo N*. M.
47H IN JOANNIS EVANCELIUM. S. AUCUSTINI r;pj

fjiiid faeiantJ Qn\ii si ruin oecidcrint, cnrpus besliis aiilem, inquit, «ori eiiiH. S cuiiduiil carni iii jiiilicui-

laccrandum et diripicndnm alilibus projiciaul? vide- tilius poluil et hinc arrngatis vidcri ,
qtiia dixit, E;o
raciat. Sed novi Scd vidclC quid scquatur Si dixero qnia
tur adhuc s.cviiia linbcrc quod cui farii ? ettin. :

Qui migravit. Inrsl corpus , sed llllllilS csl scnsiis : non novi euin , ero timilis robis mcnnax. Ergo arro
habiialio jaccl , babiiator absecssii. Ergn posiea mon gantia non ita cavcatur, ut veritas rclinquaiur. Sca'

liabent qititl fnciiinl : non senliciili eniiii niliil taciitlll. ssheitm, el sermoiiem ejus servo. Scrinoncm Patris

Sed enm limeU qui habet polestuicm et corpus et nni- tanquam Filius loqucbatur; et ipsecrai Verbum Pa-
mam oceidere in gelienna ignis (Mattlt. x,28,rt tris ,
qiiod liominibus loquebalur.

J.uc. xii, 4, 5). Ecec de qua morle hiquebattir, cum 16. Abraham pater vester exsttllavit ut videret diem

diccrct, Qiti sermonem meHm servaverit , mortcm non mcvm; ct vidil , ct gavisits est. Magnuin lesliinnniutn
ridehit ih alci niim. Scrvcinus crgo, fralres, scrmo- perhihcl Ahrahjc, scmen Abrabic, crcalor Abraha; :

ncin ipsius in lidc ;

perventuri ad specieni , cum ac- Abraltam exsullavit inquit ut videret diem meum. , ,

ccpcriinus pleuissimam iiburlatem. Non tiniuit, scd exsultavil ut videret. Eraienim in illo

13. Uti aulem indignanlcs moriui , ct iuorti seinpi- charilas quic foras millit liinorein (\Joan. iv, 18:. Non
icin;c pr.cdestinati , respondebanl conviciose, ct diee- ail, Exsullavit, quia vidil; scd, exsttltavit ul videret.

liant : Modo eognorimus qtiin tkanonium habet. Abraham Credens utique cxsultavit sperando, Ul videret inielli-

mortutisestet Propheia. Scd ista morte quaiu Douiinus gendo. Et vidit, Et quid poltiil plns dicerc , vel quid

vuli inicllgi , ncc Abraham morluus est, nec Pio- dcbuit plus diccre Dominus Jcsus Christus? Et vidit,

phci;c. Illi cnini inortui sunt, cl vivunt : isti vivehant, cl inquit , et garisiis est. Quis explical hoc gaudium,
inortui erani. Nam rcspondens qiiodam locoSadducxis fratres mei ' Si gavisi sunl illi quilms Domiuus oculos
niovculibus quscstionem de resurrcctione, hoc ait ipse carnis apcruil , qnale gaudium fuit vidculis cordis

Dominus : l)e rcsurrcctione autem morluorum non legi- oculis '

lucem ineflabilem, Verbum raaneus, sjili-ndo-

ifit,quomodoailDominus ile rulioad Moyscn, Egosum rem piis meniibns rcfulgenlem , sapieutiam indcli-
lieus Abruitam, ct beus Isaac.ei DeusJacob? Non cst cicntcui, apud 1'atrcm mancnlem Dcuin, ct aliquaitdo

Jhus mortuorum , sed vivorum (Matth. xxn , alcioi; in carne vcnturuiu, nec de Pairis grcmio rcccssurum ?

E.xod. iii, 6). Si ergo illi vivunt, laboreroussic vivcre, Tottiin lioc vidit Abraham. Nam quod ail, dicm meitm,
iii ciun illis vivcre possimus ' cuni morlui fueritnus. inccrlum polestcsscundedixeril; utrumdicm Doniini
Quem teipsttm facis , iiiquiunt , lll dicas , Mortem non lemporalem quo crat venturus in caruc, an dicin Do-
videbit in telernum, qiu sermonem meum servuveiit; inini qui ncscit orlum , nescit occasum. Scd cgo non
cum sciasi tAbrahain niorluuiiiriprnphcias? diiliito palrcm Abraham lotum scisse. Et ubi iiiveniam?
14. Hespondil Jestts:Si etjo glori [ieo meipsnm , An sufliccre nohis debei lestimonium Domini nostri
ijloria mea niliil esl : esl Ptiter meits qui gloripcal me. Jesu Clnisli? Putciiiiis nos invcnire non posse , quia
Iloc ait propter iilud qnod diicrunt, Quem teipsnm fortc difftcile cst, quomndo inanifeslum sit ipiod Abra-

facis ? llefcrt cnim gloriam suaiu ad Paliem de <;uo , liam cxsullttvil ul vitlcret rfiemCbrisli, el vidil, et gavisu»

cst quod Deus est. Alitjiiando Ariani el de islo verbo est. Et si iios noii invcnimus, nuinquid inenliri vcritas
caluinnianlur fldei nostr.e, et dicunl : Ecre major esl posset? Credamus vciitati, et de Abralia: nicritis

Patcr, quia iiliquc glorilical Filium. ILcrelicc , non ininimc dubitemus. Tamen auditc tinuni locuin, qui

lcgisli et ijisiini Filiuin diccnlem quod glorilicel Pa- niihi iulcrini occurrit. Patcr Alirabam quaudo misil
lr L in siiuni (Joan. XVII, 4)? Si el illc Filiuni glorilical, servum suiun , ul p tcrct uxorcni lilio suo Is i.ic , lioc

ci Filius Paircm glorifical : pone pervicaciam, aguosce ciiiii sacramcnio obstrinxil, ut fidclitcr quod jubc-
aqualiiatrni, corrige pervcrsitatem. bntur implerel , ct scirci etiain ipse qnid faecret.

15. Est crgo , inquii, Paler meiis qui glorificat me, M igna enim rcs agebatUT, quaudo Abr.dix scinini
qnem vos dicitis ,
Qttia Deus tlOSler esl , el non cogno- lonjugium qtiaTcbaiiir. Scd ul hoc cognoscercl scrvus
vislit eum. Videle, fralrcs inci, qucinadmoduui oslcu- quod noveral Abraham , quia ucpoles non carnaliler
dat ipsiuii Deum Palrcin csse Cbristi, qni annuntiatus ilesulerabat, nec de gcnerc soo aliquid camalc sapic-
csi et Judxis. Propterea dicp>, qaia rursus quklam b:tl ; ail servo suo qiieni millclial : Potte munuin ntb
luerelici dicunl Deum annuiilialuin iu Vcteri Testa- feniore meo, et jttra per Dcutn cceli (Gen. xxiv, 2-4).

uienio, non cssc Patrem Cbristi ; scd nescio qucin Quid vult Deus cceli ad fcmiir Abraluc? J.im iutcnV

principem maloftiln angelortim. Manicluei sunt qui giiis sacramenlum : per fcmur, genus. Ergo qua: fnit

ista dicuul, Marcionilx sunt qui ista dicunt. Sunt ct iila jiiralio, uisi quia signifieabaUir de gcncve Abralix

nlii fortassc hxrelici ,

quos coniincmorare vcl ivn vculurum iu caruc Deuni coeli? Slulli rcprcheiidunt
opus csl, vel a mc omnes reroli in prasenlia nm\ p»s- Aliraham, citiia dixil, Milte manum sub femore nteo.

sunt : n'. n defuerant lamen qni hoc dicercnt. Ilaque Qui rcpielienduntcarncmCliiisti.rcprcbendiiiilf.iclimi
ailcndile, ul h.ibealis quid dicalis et contra ipsos. Abraba.'. Nos autcm , fratrcs, si agnosciiniis carncin

Euni dicit Patreiu suum Dqminus Chrislus ,

qucm illi Clirisli vcnerandam, iltud fcmur non conteiniiamiis ,

dicclianl Deum suuni, el non cognoverunl : si cniui sed in propbetia dicium accipiamus. Etcniin proplicta
ipsum cnguovisscnt, ejus Filium reccpisseni. Ego erat Abrabam. Cujus propliela? Seminis sui ei Do-
« «iii bj.J Er. et i-lvu >-a Mss., el ctutt iltis viveri : ouiisso, Slc Mss. Al etiilt, ridentibus cordis o«u'M.QU;oi'quaiii
*

tfiififim ¥81, oculis, atiest a llad. atMSB. uommllu».

 ni3 TUACTATUS XLIV. GAPUT IX. I7H
Kiiiti sui. Seuicn siiiim significavit ilicendo , ilitt» heinuc. Quoinodo natura, nisi qui.i pcce.icte pnuio
manum tub feiuore meo : Doniiniun siinin signilicavit liomine, vilium prt nalura inolcvit? Si vitinm pro
addcndo, el juin per Deum cxli. ualura inolcvit, secui.dum mcntcm omnis honio cxcus
17. Irali Jinlaii respoiidcrunt : Quinquaginlu unnos natus cst. Si eniiii videl, non opus babct ductore; si

nondum httbcs, el Abrahnm vidisli t El Dominus Amen, : opus habet ductore ct illumiualore , c.ccus cst ergo a
amen dico vobit ; antequum Akraltam ftcrel ego tum. , nativitate.

Appende verba, el cognoscc mysleriura. Antcqunm 2. Vcnit Dnmiiiiis : quid fecil ? Magniim inysicriunv
'

Abraliam fieret. Intclligc, fiertt ad liiiinanam faclmaiii, commendavit. Exspuit in terram, dcsaliva sua luium
stim vero ad divinam peilinere substauliam. Fieret, fecil : quia Vcrbiun caro factum esl (Joan. i, U). Et
ijtiia creatuia est Abialiam. Anlopiam Non dixit, inunxit ocuIosc;i'ci. Iiitinciuseral, el nnndnm vidcbat.
Aliraham esset, ego erani; sed, Aittequam Abraham Misil illum ad piscinam qu.-c vocalnr Siloe. Periiniiit
fieret, qui nisi per nic non fieret, ego sum Neque lioc nuiciii ad Evangclistum cominendnre nobis noineii
dixit, Aiituqiiani Abraham fierci, ego facius sum In , luijus piscinat; cl ail, Quod iiitcrprelnlur Missus- Jam
priucipio eniin fecit Deus cwlum ct terram (Gen. i. 1) qttis sit missusngnoscilis : nisi onini i
!

lc fuisset missus,
nam iu principio erat Verbum (Jvan. l, 1). Antcquam iinio nostrum essct ab iniquitate diinissus. Lavit ergo
fierel Abraltam, eyo suin. Agnoscitc Crcalorem, discer- oculos iu ea piscina qu;c inierpretatur Missus bapli- ,

uite creaturain. Qui loquebatur, semen Alirah;e facius zalus csl in Cluislo. Si ergo qiiando ciim in scipso
eral; cl ui Abraham lierct, anle Abraham ipse crai. quodainmodo bapli/.avil, lunc illuminavit quando
;

i8. Ilinc jam velut Abrah;e aperlissimo couvicio inunxit, fortasse calccliuineiiuin fccil. 1'olcst qiiideni
commoti snnt acrius. Blaspliemasse quippc illis visus alitcr atqne aliler tanli sacramcnli cxponi profuiulilas
esl DoiiiiiuisClirislus, qiioiiiain dixit, Autcquam Abra- el perlraitaii l
: sed lioc sufliciat Charitaii veslrx;
liam fierel , ego titm. TuUrunt ergo lapitlcs itl jticcrenl aiidistisgrande mystcriuin. Ililerroga lininincin, Clni-
in eum. Tania durilia qno currcrct, nisi ad similes! slianus es? Uespondet tibi, Non suni, si Pagamis esl
Jesut aulem, tanqiiani boino, Lanquam in forma servi, aut Jud.cus. Si atilein dixeril, Suni; adhuc tpueris ab
ta iquam bumilis, tanquam passurus, tauquam mori co, Catecbuiiienus, an lidelis ? Si rcspoudeiit, Cale-
turus,lanquam nos suo sanguine redempiurus noii cliuinentis; inunctiis cst,
~
:
iiontlum Intus. Sctl unde
lanquam illc qui esl , non lanquam in principio Ver- iiuincttis? Qmcre, ct rcspondel; qmcre ab illo iu quem
bum, el Yerbum apud Dcuni. Nam cum illi lapides crcdat : eo ipso qtio oalechumeiius csl, dicil, lu Clni-
tulcrunl ut mitterent in cnm, quidningnum erat ut eos sium. Ecce modo loquorel lidelibus et caiccliiimenis.
conlinuo dehiscens lerra sorberei, et pro lapidibus Quid dixi de spulo el luio? Quia Vcrbiim caro faclunv
inferos invcnirenl? ."Sun eral magnnni Dco : scd magis csl. IIoc cl calccliiinieni audiunt : sed non eis sullicil
eral commcndanda palieniia ,
quam exserenda po- ad qund iutiiicli sunt; fcsliiiint ad lavacruui, si liimen
tentia. Abscondil tc crgo ab eis, ne lapidaretur. Tan- iii'|iiiiitnt.

quam boino a lapidihns fngil : scd v;e illis a quorum 3. Jam ergo proptcr quasdam in bac ipsa leclione
lapidcis cordibu.-. Deus fugil I qu;estioni's, vcrba Domini et ipsius universa: lectionis

TUACTATCS XLIV. p icurranius polius quam trat lcuiiis. Exiens vidit ho-
niinem cwciim : noiv ulcumqiie cacum, sed a nativi-
vidit bominem
,
Ab eo quod scriptitm est, Et praHericns
tule. Et inlcrroguveritnl eum disdpuli ejtts : Ilabbi.
c;ccum a nalivilate; usquend iJ, Nunc vero dicitis,
Sciiis Rnbbi quia magislcr est. Magistrum appclla-
Quia videmus : peccatnm vcslnjiu manet. Cap. ix.
baul, ipiia discere desideranaut : qiixslioncm quippe
1. De liomiiie quem Dominus Jestis illuininnvil, qui
Domino proposucrunl tanqii.im magistro, Qttis pcccavit,
cxcus nattis fuit, prolixa leclio recilala esl : quam si
hic,an parentes ejus, ul ca^cits nutceretnr? Hespondit
imiversam pcrtrnctarc concniur, pro sui dignitate,
Jesus : yeque hic peccavit, ueque pnrentes ejus, ul
eicul valenins, singula considcranles, non sufficil dics.
caecus nascerctur. Quid esl qnod dixil ? Si nullus bonio
Pioinde pcloeladiiioneo Charilalein vestram, ut in iis
sine peccalo, numquid parenles liujiis ejcci sine pec-
qiuc apcrta suut, scrmonem nostrmn non reqnirntis:
calo erant? Nuuiipiid ipsc vcl siue origiiin.i [jcccatn
nain niinis longum erit siilgulis immmaii. Bruviter
i i

nalns erat, vel vivendo niliil addidcral? An quia

ergo cxci bnjiis iiltiminali coinmendo mysteriiim. Ea
ocuios clausos babcbat, coneiipiscoiitiae miniiiie vigi-
quippc qua: fecit Dominus noster Jesus Cbrisins slu-
1 .di.mi '? Quanta mala conimiitiuit ccci ! A quo malo
penda atque miranda, ct opera el vcrlia sunt : opcra,
abstinct mens mala, eliani clausis oculi>?Non potcrat
qu;a f.icta suut ; vcrba, quia signa sunt. Si ergo qiiid
viilcic, sed novcrat cngiiare, cl forte concupiscere
significct Imc quod factuni esl cogilcmiis, gciuis lniina-
aliquitlquod c;ccu^ non pos&ct implere, sed in cprdu
iiiini csl iste ca'cas : h.ec cnim cxcitas contigit in
judicaii a conbs peiscrulaiore. Si ergo el parcntci
primo homine per pcccaliun, de ijno omnes originem
cjus liabuertinl pcccalum, ct isle habuit peccalum
;
duximus, non solum moitis, scd eliani iuiquiiaiis. Si
quare Dominus dixit, Neque hic pcccavit, ncque pa
enim cccilasesl infidelilas, el illumiiialio fides; quem
rentes ejus : nisi ad reiii de qua inlerrogatus est. ul
fidclcm quando vcnil Clirisins invenil ? Quaiidoqiiidem
caxus nasceretur ? Hahebaut enim peccatum parcnlos
Apostolus nalus in gcnle Propbetaruni dicit : Fttimus
1
In plerisque Mss., aliter atque atiter mtio tmiti satrth
el nos nliqitando ttatttra fitii irtv, ticut et caHcri (Ephes.
memi exponi et pertruclnri proftindiliit.
ii, 51. Si fitii iree, filii viudicto, filii pccnx, lilii ge- ' ;ie omaes prope Mss. m cliti, Hgilabat.
ms IN JOANMS F.VANGELIUM, S. AUGUSTINI 1716

eius, seJ noti ipso peccalo factum esl ul cxcus nasce-

quando nemo poierit operari? Nox isia impio-
erit,

retur. Si ergo hon pcccato factuin esl parentum ut rum eril nox isia enrtim erit quibus in line dicotur,
:

Itcin iguem aternnm,

crens nasceielur, quare cxcus natns cst ? Audi magi- qiti paratus esl dinboto et angelis

siruin iloccnlcin : qusorit credenlem, nt facial intelli-

ejtts. Sed no\ diela est, non flamina, non ignis. Audi
gentoin. Ipse causam dicil quare ille ciecus sil natus : quia el nox est. De qnodam servo dicit, Ligute illi mo-
iSeque hic pcccmii, inquil, ueque parentes ejus : sed ut nus el petles, el projicite eum in tenebras exleriores

•manifesleiilur vpern Dei in itlo. (Malth. xxu, 13). Opeielur ergo lioino dum vivil, ne
i. Deinde quiil sequitur? Me oportet operari opcra illa noclc proDveniatur, ubi nemopossh operari. Mudo
cjus qui uHHi iue. Ecce esi ille niissus in quo faciem csl ut opcretur (i>l<-s per dileciioiiem : et si mmlo
lavit ctecus. Et videle quid dixerit, Me oportel operari operainur, liic cstdies, bic cst Clirislus. Audi promit-

opcra ejus qui imsil me, donec dies esl. Memento te quo- lentcm, el ne arbitreris absentem. Ipse dixii, Ecce
modo univefsam gloriam illi dal de quo csi : quia ille ego vobiscum sum. Qnamdiu? Non sit in nobis sollici-

l.aliel (iliuni qni de illi) sil, inse non habel de quo sii. ludi) qui vivimus : si fieri possei, de bac eiiam voce

Sed i|u:ire dixisti, Dominc, donec dies esll Audi quarc. posteios qni fiituii siml, securissiinos faccremns.
\ enit '
nox quando neino polesi operaii. Ncc tn, Do- Ecce, iiiquit, ego vobisctmi sitm iistjtie in consummatio-
inine? Ilane lanliiin valebit nox illa, ut nec lu possis nem stecuii (Id. xxviii, 20). Dies isle qni circiiitu.solis

iu ea opcrari, cujus opus nox est? Pulo enim, Domine liujiis implelur, paucas Imras liabet . dies prxsenlia:

Jesu, imo non puto, scd credo aique confirino te ilii Cliristi usqiic iu coiisiiiiiiiialiiniem s:eeuli extenditiir.

luisse, qiiando dixil Dcus, Fiat lux ; et facla esl tnx Post resiirreclionem vero vivornm et niortiioruin,

(Gen. i, 3). Si cnim Vcrbo fecit, per le fecit : et ideo ciim posilis ad dexleram dixciit, Vcnile, benedicti

dictnm csl, Omnia per ipswn facla sunl, el sine ip>o 1'tttiis mei, percipite regnum, posilis aiilcni ad sini-

(iielum est Itillil (Jviui. I, 3). Dicisil Deus inter lneem el slram dixerit, lte in ignem atternum, qui paratus est

tenebras ; lucem vocucit diem, el tenebrc.s vocavii noclein diabolo el angelis ejus (Id. xxv, 5i, 4t) : ibi eril nox

[Gm. i, i, 5). ulii nemo polest operari, sed recipere quod eperatns

.•;. Qure esiilta nox, qase cum venerit, nemo potc- est. Aliud est lempus operationis, aHud recepiionis:

nt oper.ui? Audi quid sil dies, el lune inlelliges qu:e reddel enim Dominus unkuique secundiun opcra sua

i-il nox. Unde suiniis auditnri quisiiam sit dies iste? ( /(/. XVI, Ciim vivis, fac, si faclurus es : crit

I|> e dicat : Quamdiu in lioc niundo sinn, tux sum ntundi. eiiiin lunc nox valida, qu:c involval iinpios. Sed el

l.cee ipse cst dies. Lavel oculos c;ecus in die, ul vi- niooo oinnis infidclis, qiiando morilur, illa nocte sus-

ileat diem. Qttamditi, inquil, in muiido sum, lux snm cipitur : non cst ui itlic aliquid operelur. In illa no-

viitndi. Ergo nescio quai nox erit, quando ibi Chri- cte dives nrdebal, el sliHam aqua; de digiio panperis

hlus non erit; ideo neino poierit operari. Hestat in- rcquirelial : doleliat, angebatur , falebatur, ncc ei

quirere, fratres mei, palienter accipite inquiieuieia subveiiicbalitr; et conalus est benefaccre. Aii cnim

nic : vobisciun quxro, vohiscum inveniam a quo qusero. Abralix : Datcr Abraham, mitte Luzarum ad frslics

commenio- mcos, nt dical quid agalur, ne el ipsi veniant in

Conslat, exprcssuni ac delinitum esl, diem illis liic

estlumen mundi hunc locum tormeittorum (Luc. xvi, 24-28). infelix!

ia-.se Domiiium hoclnco seipsujn, id

Quitiiidiu, inquil, s»m in hoc mundo, lux sum nv.indi. qiiando vivebas, lunc erat teinpus operandi; modo
Ergo ipse opcralur. Quanidiii est auiem in hoc jam iu nocle es, in qua nemo possil operari.

7. < Ikrc cumdixissct, cxspnit in lerram, el fecit

inundo? Pulanros eiim, fralrcs, tuisse bic lunc, et
Iiiluin e\ sputo, et linivit liilum super oculos ejus, et
iitodn non bie esse? Si ergo hoc pulamus, jxni ergo
nnHuenda, di\il ei Vade, et lav.i in nalaloria Siloc » (quod intcr-
posl ascensum Domini facla est nox
:
isla
prctaiui' Missus). « Abiit ergo, cl lavit, et vcnil vi-
ubi nemo possit operari : si post ascchsum Domifli fa-
dens. llacquia manifesta Siint, lianseanius.
cla esl nox ista, unde Apostoli tanla operaii sunl? >

nox quando Spiritus saucliis ve- 8. < liaque vicini, et quj videbant eum prius quia
Nnmquid isia eral,

omnes qui in uno loco erant adimplens, dc- mendicus cral, dieebant : Nonne bic esl qui scdebal,
niens, el
oinninm genlium linguis (Act. n, l-G)? cl mendieabat? Alii dicebanl, Quia bic csl : alii, Nc
dit eis loqui
quando claudus ad verbiim Pe- qtiaquam, sed similis est ejus. > Aperti oculi vulluin
Numquid nox eral illc

verbum Domini babi- niuiaveianl. llle dicebat, Quia ego sum. > Vox
salvns eflectus est, iino ad
<
iri

Niimquid nox erat quando grata, ne daninaretur ingrata. < Diccbaui ergo ci
tanlis in Pelro (Id. III, 6-8) ?

Quoinodo aperti sunt ocnli lui ? Respondit llle lnnno

traiiseunlilms discipulis a-gii cnm lectuiis ponebantur, :

15)? qui dicilur Jestis.lutum fecit, cl unxit oculos nieos. et

ulvel uiiibra transeiintiuin tangerenlur (Id. v,

di\il mibi, Vade ad nalatoriam Siloe, et lava. Etaliii,

Dominus autem cum bic esset, nemincm iransieus

sed ipse discipulis dixerat, el lavi, cl vidi. > Ecce annunlialor faclus cst gratia:
umbra sua salvum fecit :

tlajora Iwrttm facietis (Joan. xtv, 12). Dixerat qiiiilein ecce evangelual, couliletur vidcns. Cxcus ille couli-

DomillOS, Majora Iwrum facielis : scd non se exloH.il lebalur, et cor impiorum frangebatur ; quia non ha- '

behaiit in corde, quod jam ille babebat in facie. Dixe*

caro cl sanguis; audiat dicciilem, Sine me niltit pole-
runt ci : Lbi est ille qui libi apeiuil ocutos ? Ail : Xescio.
stis fucere (Id. xv, 5).
In his verhis aniuius ipsius adliuc imincio similis.
(j. Quid igilur? quiddicemiisde noclc isla?Q.iaiid>i

•
«m. (!• ri [ue, i
eniet. iu <iu"U> m^., iiringebjUur.
 «717 TRACTATUS XLIY. CAPUT IX. | 7| S

crat, nondum videuli. Sic poiiamus, fralres, lauquam Z»t?o?Nega quod aecepisli. Iloc plauo noo e>l gloiiam
illam iiuinciioiieni in auiino habucrtt. Pr.edical, el Dcodarc, sed Heuni polius blaspbemarja Da, iuquiuut,
ncscit quem pnedical. gloiiiimDeo. Xossciinusqitiuliic homo peccator csl . Diiit

9. < Addiieiinteum ad Pharisajos, qiiic;ceus fueral. ergo ille : Si peccutor est, nescio ; unum scio, quia cwus
Eral auleiii sabbaliim qoauilo luluin fecil Jesus, et cunt essem, modo video. Dixeruiil ergo illi : Quid fccit

apcruil oculos cjus. Iteruni ergo inlerrogabani euoi libi? quomodo aperuit tibi oculos? El ille jam sloma •

Pliarisai quomodo vidissct. Ille autein dixil eis : Lu- cbans advcrsus duriliaui Jiul.cornm , et ex c;eco vi-

tiim posuii nnlii super oculos, et lavi, et videp. Dicc- dens, non ferens Cxcos, rcspondit eis : Dixi jum vobis,
bant ergo ex Pliarisris qoidain. » Non oinnes, scd el audislis; quid ilerum vttllts audire? Suinqiiid el vos
qnidani : jam eiiim innngebaiiiur quidani. Quid ergo vitltis discipiili ejtts ficri? Quid esl , Nitmquid et vos,
dicebant, iiec videnles, nec inuiicti? Soneslhic homo nisi, qnia cgo jain sjlin ? Xumquid el vos vultis ? Jam
a Deo, qui sabbtitnni non cttslodil. Ipse polius custo- video, sed non invidco.
1
diebal.qiiisincp.ccalocral.Sabbatuuieuimspiriliialc 12. ilaledixcrunt ei, et dixertmt : Tu discipnlus ejus
h uon habore peccatuin. Denique, fralres, hoe
>c est, sis. Tale nialcdictum supernos, et super (ilios no-
adiiiooct Deus, quando commendat sabhalum 0'itue : stros. Milcdicliim eiiim est , si cor disculias, non si
opns servile non facielis (Levil. \xui, 8). Ifaec Sunt vcrba pcrpendas. Nos autem Moi/si discipiili stinius :

verha Dei sabbatiim comineiiilantis : Omnc opits scr- nos scimtis quia Moijsi locutits cst Deus, islum aulem ne-
vile nan (acietis. Jam superiores lectiones inlerrogale, sciiniis tinde sil. Uliuam scirctis <7iii<i Moysi tocutus eU
quid sit opus servile (Traci. 20, u. 2); ct Domiiium Deus; sciretis quia per Moyscn prajdicatus est Deus.
audile, Omnis qui facil peccalum, servus cst peccmi Ilabetis eiiim Domiiiiim diceuleni, Si crcderetis ilogsi,

(Joan. viii, 54). Sed isli nec videules, ul dixi, nec in- cretleretis et milii ; de me enim ille scripsil (Joan. v, io').
iiiXli, sabbatiun carnaliler obsei vahanl, spiritualiler Ilane scquimini servum, et dorsuni ponitis conlr.i
violabanl. Alii diccbanl : Quotwdo potest Iwmu p cca- floininiim? S;d nec serviun sequimini ; nani per il-

lor Itarc signa (ucere? Ecce suiil inonili. Itsliisma lum ad Doniinum duceremini.
erul in eis. Dies ille diviserat inler lucein cl lcnebras. 13. Uespondit ille liomo, el dixit eis : In hoc mira-
Dicunt ergo ccvco iterum : Tu quit dicis de eo qui npe- bile est, qttia vos nescitis unde sil, el aperuit octtlos meos.
ruil oculos luos? Quid de illo senlis'* quid cxislimas? Scimus aulcm quia pcccatores Detts non tiitdil ; sed si

quid judicas? Qu;erobaiit quemadmodiim bomini ia- qttis Dei ctillor est, et volunlalem ejusfacil, liiinc cxnu-
limini.ireiiiiir, ut dc synagoga pcllerelur, sed a Clirisio dit. Adbue inunctus loquilur. N.im et peocalorcs
invenireiur. Sed ille constaiiler qnod seuiiebat ex- exaudil Deus. Si enini peccalores Deus non exaudi-
pressit. Ail enini : Qni« prophela csl. Adliue qujdein ret, frustra illc Publicanusoculos in terrani demilleiis
inunclus in corde, nonduin Dei Kilium coufilelur, nec el pectus suum perculieus diceret, Domine, propitiut.
incnlitur lanicn. Ipse eiiim Dmiuuus dc seipso nil :
eslo inilti peccalori. El ista confessio nicruit juslilica-

iVoii est propheta sine honore , nhi in paliia sua tionein, quomodo islc c.rcus illuoiiiialionim. A sxculo
(Hallh. xiu, 57). non est audilum quia apentil qnis octtlos co?ci nali. Nisi
10. « Non eredideriinl ergo Judaei de illoquia coe- essel hic a Deo, non polerat facere quidquam. Libere,
cus fuissct et vidissel, donec vocarent parenies ejus conslaiitcr, veraciter. II;cc cnini qu.e facta sunl a Do-
qni viderat : » id cst, qui c;ccus fuer:it, et viderat. niiuo, a quo fieicnt nisi a Deo? Aut quandn a disci-
• Et interrogavenml eos, diccnlcs : llic est lilius vc- pulis lalia licrent, nisi in cis Dominus babitaret?

ster, qucm vos dicilis qnia civcus nalus esl? qiioinoclo 1-i. Hespondcrunl, el dixerunt ei : ln pcccatis nattts
crgo nunc videt? Hesponderunt eis parentcs ejus, et es lolus. Tolus quid est? Cum oculis clausis. Sed <;ui

dixerunl : Scimiis quia bic csl filius nosler, et quia apcruil oculos, salval et Intiun : ipse dabit ad dexte-

cicus natus est : quomodo aulcm nunc videal nesci- ram resurreclionein ,
qui in facie dedit illuniiuatio-

nuis; aul quis cjus aperuit oculos, nos nescimus. Et nem '. ht peccatis tottts natus es, et lit doces nos? Et

dixerpnt : Ipsiun intcrrogile, xlalem habel, ipse de ejeccriint eum foras. Ipsi illum magislrum fecerunt,

se loquatur. » Filius quideui noster esl, seil jusle co- ipsi (it discrrent tolies inlerrogaveriinl, cl ingrali do-
gercmur loqui pro infanle, quia ipsepro se loi|ui non centem projecerunt.
possel : oliin Loqnilur, modo videl; c.vcuni a nativi- 15. Sedquod dixi jam dudiim, fralres, illi pellunt,

tatc novimiis, loquentem olim sciinus, videnlem nmdo cxcipit Doininos : magis enim quia expulsus csi,

videmus : ipsum inlerrogate, ul inslriiamiiii ; (|nid clirislianus faclus est. Audivit Jesus qukt ejeccrunt etim

nobis caliunniainiui? Ilmcdixeriint parentes ejus, quia cum invenisset m»i dixil ei : Tu credh in h'i-
foras, el

timebanl Judxos. Jam enim conspiriivcrunl Judiei, ut si lium Dei? Modo laval faciem cordis. Rcspondit itle, cl
quit euin confileretur Christum, exlra s;/H<i;/<)r;<mi fierel. uit, quasi adliuc inuiiclus, Quis est, Domine, ut credam
J:im nou ciat inalum fieii CKlra synagogam. Illi ex- in eitm? Et dixil ei Jcshs : Et vidisti eum, ct qui loqui-

pellebant, sed Cbrislaa exiipiebat. Propterea paren- turtecum, ipse est. Missus est ille, iste lavans faciem

les ejus dixevnnl, Quiu wtnlem liitbet, ipstim inlerrogule. iuSiloe, quod inlcrprelatur Missus. Deniquejain facie.
11. \ octiViTtint erjo ritisntn liominem qni fnernl cce- lola cordiset niiindata conscientia, agnoscens eum non

riis. il dircrnnl ci : Da ijloritnn Deo. Quid esl, Ita gloriam lilium liominis lanlum, quod antc erediderat, sed jatrj

' omnes Mss., in faciem dedil illumhtiitionem.

•
[n aiiipioi Mss., tyiriltialitcr.
1719 1N JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINl 172«

Filimn Dei qui carncm su^cepcrat , ait : Credo ,

Do- ex Pbarlsaeii dixonini, Numquid e( nos cwci sunius?

viine. Parum esi , Credo; vis videre qualem crcdal? Quilms rcspondjl : Si cteci esselis , hoii Imberetis pec-

1'iocidens adoravit eum. calum; nunc aulcm dicitis , Quia videinus : peccatum
iG. Et dixit ei Jesus. Modo dies ille csl, intcr luccm vestrum ntanel (Joan.ix, 59-41). Ilis vcrbissuljunxi»
cl lenebras disccrnens. ln judiciuin eyo in liunc mun- ca qux liodie cum rccitnrenlur, audivimus.

dum veni, ut qui non videnl , videanl ; ct qui vident, 2. Amen, amen dico vobis, qui non iittrat per ?stium

caci fiant. Quid est lioc, Domine ? Magnam quaeslionem in ovile oviiim, sed ascendit uliur.de, ille fur esl et latro.

fessis intulisii : scd erige vircs noslras, ut possimus Dixcrunl enim se c;vcos non esse : videre autcni lunc
inlclligerequod dhisli. Yenisli ul qui non videnl, vi- posseni, si oves Cliristi essenl. Unde sibi usurpabant
demit : rccle quia lumen es; recie quia dies es;
, , lunicn qui furcbant coulra diem ? 1'ropter illorum ergo

rccle, quia de lcnebris liberas lioc omnis animn ac- : vanam el superbatn el insanabilem arroganiiam Do-
cipit, omnis iiitelligii. Quid est boc qnod sequilur, Et niinus Jestis isla contexuit: in quibus salubriler nos,

qui videnl , ccrci fiant ? Ergone quia vcnisli, c;rci fient si adverlamus, admonnit. Mulli cnim sunt qui sccun-
qni vidcbanl? Audi quid seqnitur, el fnrlassis
intel- dum quamdam vil.e hlljits consiietudinem dicuntur
liges. boni Homines, boni viri, bonae feminae, innocenies, ct
17. Commoti sunl ergo veibis islis quidam e.v Plia- quasi observanles ea qtiae in lege pracepia sunt ; dc-
rismis , el dixeiunt ei : Numquid et nos cwci
sumtts? fcrenlss hnnorom parcntibus suis , non mcecli.intes ,

Audi jam quid osl quod movebal, Et qui vidcnl, cari non liomicidiiim porpetranles , non furtum facientes,
fitmt. Dixit cis Jesus : Si ccvci essetis, non knbcrelis non falsum icslimonium ndversus quemquam per-
pcccalum. Cum sil c;ucilas ipsa peccalum. Si cccd liibenles, ct caelera (|u;e lege mandata sunl velul ob-
essetis, id est, si vos caecos adverieretis, si vos caccos siTvantcs , clirisliani non sunt : et plcrumque se ja-
(lircretis , ct ad mediciim currerelis ; si ergo ita cxci clant quomndi) isli, Nuinquid ct nos cwci sumus ? Quia
esvtis, non liaberclis peccalum : quia veni ego auferro vcro isia omuia quac f.iciunt , ct nesciuul ad quem fi-

peccatum. Nunc vero dicitis, Quia videmus : peccalum nem referant, inanilcr faciunl, .Dominusde grege suo,
ves:rum manet. Quare? Qnia dicondo ,
Vidcmus ,
me- cl de oslio (|tio inlraliii' ad ovile , simililndinem pro-
(licum non qn.eriiis, in caecilale veslra remanclis. IInc posnii in liodierna bclionc. Dicant ergo Pagani : liene

esl ergoqnod paulo ante non inicHexeramus quod ait, vivimns. Si per ostium non intrant , quid prodc-.! eis
F.go vcni , ul qui non vident, videanl : quid cst , ut qui unde gloriantur? Ad Imc cniin dcbci unicuique prod-
iwn vidcut, videant? Qui se non viderc conlitenlur, ct esse bene vivere , tii detur illi semper vivere : nam
inedicum quaerunt, ut vidcant. Et qui viilcnt, cacifiant cui non dalur semper vivere ,
quid prodest bene vi-
quid csl , qui vident , cccci fianl ? Qui se pnlanl videre, vcrc? Quia nec bene vivore diccndi sunt ,
qui fincm
ct medicum non qu.crunt, in sua ctcitaie perma- •
bene vivendi vel c;rcilale ncsciunl, vcl infialione con-

neanl. Ergoislamdiscrclionem vocavit judiciuni, cum tcmnimi. Non est atitem ciiiquam spes vcra et certa

ait , Jn judieium veni in liunc munduin ,

quo discernit semper vivendi , nisi agnoscat vilam ,
quod esl Cliri-

cau-am credenlium et confiteniiiim a superbis, se vi- sius; ct pcrjanuam inlrel in ovile.

dere pulanlibus, ct ideo gravius encrecalis ; lanquam 5. Qiuciunl crgo plcrumque lales bomines etiam
dixcril ci peccalor conlitens ct medicum quaerens persuadere boniinibus ul bene vivant , cl cbrisliani

Judica uie, Dcus, el disccrne causam ineatu dc gente non nnn sint. Pcr aliam parlem volunt ascendere, rapere
tancla {Psal. xui, I) : illoruin scilicet qui dicunt, et occidcre ; non ul pastor, conservare atque salvare.
Videmus, el corinn pecealum manet. Non aulem illud Fucrunt ergo quidam philosopbi , de virtulibus et vi-

judiciuin jam inlulit mundo ,

quo de vivis et morluis liis subiilia multa traclanles. dividenlos, delinienles,
in fine s.ccnli judicabil. Secunduni boc cnim dixerat, raliocinaliones acnlissimas conclitdcnlcs , libros im-
Ego v.on judico qiiemquam (Joun. vm , 15) : quoniain p!enies , suam sapienliam buccis crepanlibus venli-

]ii-ius vcnil, iion utjuilice: muiidum, sed ut salvelur tnun- lantcs; qui eiiam dicere audcrcnt liominibus, Nos se-
dus pcr ipsum (ld. m, 17). quimini , seetam noslram tenete, si vultis bcaie
viverc. Scd non inlrarant per osiium : pcrdere vole-
TKACTATUS XLV.
bant, mactarc ct occidcre.
Ab co quod scriptum est , Amen, amen dico vobis ;
qui
Quid de islis dicam ? Ecce ipsi Pharisaci I"ge-
4.
non inirat per osiiuin in ovile ovium, sed ascendit
bani , ct in eo quod legebanl , Christum sonabant,
aliuiidc, ille fur est et lalro ; usque ad id, Ego veni pr.cscnlcm non agnoscebant
vcniurum spcrabanl, ct
ul vilam Uabeant, et abundanlius liabeaut. Cap. x,
jaclabant se eliant ipsi inlcr videnles, hoc est intcr
t 1-10.
-
sapicnlcs , ct negabaul Cliii-luni , cl non iiitrabanl

De illuminalo illo qui nalus est ctcus, sermo ad

I. per oslium. Eigu ct ipsi , si quos forlc scducerent ,

Judxns Domini cxartus est. Huic iiai]ue leclioni ho- inaclandos ct occidcndos, non libeiaudns seducerent.
diernam esse contcxlam , scire debuit cl coinmoncri El lios diiuillainus : vidcainus illug si fnrtc ipsi in-

Charilas veslra, Cum cnim Dominus dixisset, in ju- trant per osiium, qui ipsius Cluisii nomine glo-
dicium cgo veni in hunc muntlum , ul qui non vidcnt, riantur.
videant; et qui vidcnt , cccci fiant ; quod eo tcmpore, ;>. Innumcrabiles cnim sunt, qui sc vidcnles nou so-
(juaudo lcclum est, ui potuimus uxpasmmus : quidam lmn jaclant, scd a Chrislo illuminatos videii vutuiu .
1721 TRACTATUS XLV. CAPUT X 1722
suntatilem lirereiioi. Forte ipsi per jintiam iniravc- nobis aulem Christum negando nolulant iutra-
; illi

runt ? Alisil. Sabellius dicit, Qui Filius esl, ipse est re servandi, sed foris remanere perdendi. Quod crgo
Paler : scd si Filius, non est Pater. Non inlrat per nos audimus hxc pie, quod anlequam illa inielliga-
nslium, qui Filium dicil Patrem. Arius dicit : Aliud mus, credimus vera csse atque divina, magna ab istis
est Pater, aliud est Filius. Recie dicerct, si diceret diversitate distamus. Cum enim duoaudiuni verba
Alius; iioii, aliud. Quando enim dicit, Aliud, ei con- Evangelii, unus inipius, alterpius, et alia suni ul for

tradicit a quo audil, Ego el Pater unumsumus (Joan. te ambo non iutelliganl, unus dicit.Nibil dixit ; alius
x, 50). Nec ipse ergo per osiium inlrai : pr.cdicat dicil, Verum dixit, ct bnnum cst quod dixit, scd nos
enim Clirislum qualcm sibi fingit, nonqnalem vcrilas non inlelligimus : iste quia credit jam pulsat,ei dignus
dicil. Noinen liabcs, rem non liabes. Alicujus rei no- cst cui aperiatnr, si pulsare pcrsistat ; ille vcioadhuc
iiicn est Chrislus : lene ipsam rem, si vis prodesse ti- audil, iVisi crediderilis, non inlellicjelis ( Jsai. vn, 9,
bi nomen. Alius nescio unde, sicnt Pholiiius : Cbri- sec. LXX). Quarc ista commendo ? Quia etiam ciim
slus liomoest, inqnit; Deus non est. Nec ipse intrat verba lucc obscura, sicut possuni, exposuero, aut qui.i

per ostium, quia Clirislus et liinno et Deus est. Et valdesunt abdila, vel ego eorum non apprebcndero
quid opus cst niulla percurrere, el niiilla vnna luerc- intelligenliam, vcl explicandi quod intelligo non ha-
sum cniinierare? Ilocieneie, ovile Cbristi esse catlio- boero facultatem, vel tam fueril quisque lardws, ut
lionm Eeelesiam. Quicumqiie vult intrnre ad ovile, eti.imcxponcnlcm non scquatiir ; non de scdesncret:
per ostium inlrcl, Cbrislum verum prxdiccl. Non so- inancat in lide, ambulet in via, audial Aposlolum di-
liiin Chrislum veriim pncdicet, sed Cbristi ghriani cenlem, El si quid nliter sapilis, hoc quoque vobis Dcus
ipucrat, non suam : nnm nnilii qiucrendo gloriara revclubil : verumtaincnin quod perveniinus, in co ambu-
snam, ovcs Cliiisli sparserunt polius quam congrega- lemus ( Pliilipp. ui, 15).

verunt. Iluiiiiris esl eniiii janna Chiisliis Doniinus : 8. Iiicipianius ergo audire exponentcin, qtiem audi-

qui intrat pcr banc januam, oporlct biimiliel se, nt viinus proponentem. Diiil ergo ilerum tis Jesus

sauo cauite possit inlrare. Qui autemse non humiliat, Amen, amen dico vobis, quia ego sum ostium ovium.
scd cxtollii, pcr maceriam viillascendere: quiautcm Ecce ipsum ostium quod clausuin posucrat, aperuil.
per maccri mi asrendil, idco cxaliatur utcadat. Ipse esl oslium. Agnovimus, intiennis, aulnos iulras-
6. Tecie lamen adlmc loquitur Dominus Je^us, non- se gaudeamus. Omnes quoiquot renerunl, fures sunt et

diim inletligitur : nominat ostiiim, nominai ovile, no- lalrones. Quid csl hoc, Domine, Oinnes quolquot vene-
niinat oves commendal lucc omnia, sed nondum
; runt? Quid cnim ? tn non vcnisli? Scd inlellige :

exponil. Lcgamus etgo, quia vcniurus cst ad ei ver- Oinnes i)uolquol venerunl dixi, nlique pra ler ine, Rc-
ba inquibiis noliis aliqua (|iuc dixii digueturexponere : colannis ergo. Anicadvcuiuin ipsius vciierunt Propbc-
ex quoruni exposilionedabit nobis forlasse etiain illa l;c ; numqnid furcs et lairones fuerunt 1 Absit. Non
qua: non exposuit, inielligeie. Pascitcniin manifeslis, pneler illum venerunt, quia cuni illo venerunt. Vcn-
exercel obseuris. Qui non inlrul per oslium in ovile tnrus pncconcs mitlebal, sed coriiui corda qnos mi-
ovium, sed ascenrlit aliunde. Vae misero, qoia casnnis scral, possidebal. Vlillis nosse quiacom illo venciuul,
e>l ! Sil ergo buniilis, per ostium intret : plano pede qui est ipsc scmpcr ? Carnem qnippc accepil ex lem-
vcni.il, et non oiTendct. Jlle, inquit, fur estet latro. porc. Quid cst crgo semper? Jn principio erat Vcrbum
Ovcs suas vu!t dicere oves alienas : ad boc suas, id (Joan i, I ). Cum illo ergo vcnerunt, qui cuiii ver-
csl, lurlo ablatas, non ul Salvet, sed ut occidat. Ergo bo Doi vcnerunt. Egosum, inquit, viaet veritas ct viia

fur est, quia quod alientim est, suum dicit . lalro, ( Jd. xiv, 6 ). Si ipse e^l veriias, cum illo vencrunt
qttia clquod esl furatus, occidil. Qui autem intrat per qui vcraces fucrunl. Quolquot ergo procter illum,
ostium, pastor esl oviian : Ituic osliarius aperil. De fiiros el latrones; id est.ad mrandum et occideiHlum.
osliario islo lunc quaranius, quando ab ipso Doniiuo 9. Sed non nndicrunt eos ores. Major Iwc qua^slio
audicrimus quod sit ostiiim, ct qui sii pastnr. Et ovcs esl,no/i audierunt cos ovcs. Anleadventuiii Doniini no-
vocemejus audiunt, et proprits oves rocat iwminalim. slri Jesu Cbris i, i;uo bumilis vcnit in carne, pronces-
II ibet enim noinina earum scrlpla in libro vilse. Pro- serunt jusii, sic in cum credenies venlurum, qiioinn»
prias oves vocul nominalim. Iliucdicit Aposlolus : .Vo- do nos credimus in cimi qui vcnit. Tempora variaia
vit Dominus qui sunt cjus ( II Tim. n, 19 ) Et cducit suul, non lides. Quia el ipsa vei ba pro lempore variail»
eas. El cum proprias oves emiseril, ante eas vadil : el lur, cuni varie declinantur : alium soniim babet, Ven-
oves illum sequunlur, quia sciunt vocem cjus. Alienum lurus esl; alium sonum babet, Venil : mulatus esl
aulcm non seqnunlur, sed fugiunl ab eo ; quia non nove- sonus, venlurus est, et venil : cadem lamen fidrs
runt vocem alienorum. Tccta sunlbxc, plena qu.cslio- ulrosque conjungit, et cos qui ventiirum esse, el eos
nibus, gravida sacramentis. Scquanmr ergo ot audia- qui eiun venissc crcdidcrunl. Diversis quidem tempo-
mus magistrum ex bis obscuris aliquid aperienicm ; ribus, scd ulrosque per iuuuii (idii ostium, Imc csi
et per id quod aperit, nos forte intrare facieniem. pcr Christum, vidcmus ingrcssos. Nos credimus Do-
7. Jloc provcrbinm dixit iltis Jesus ; ilii aulem non iiiiiiiiin Jesum Christum naiuiu ex Virgine, venisse in
tognovernnt quid loqucrelur eis. Forle ncc nos. Quid carne, passuin esse, rcsurrcxissc, in ccelum asccndis-
ergo inlcrest iutcr illos ct nos, anlequam ista verba se : lotum boc, sictitvcrba auditis praterili lemporis,
agnoscamus ct nos ? Quia nos pulsainus ut aperiaiur biiplelum essc jam crediaius. Inejus sunt fidci socio-
IT23 l-N JOANNIS EVANGEL IUM, S. AUGUSTLNI |J2l

late nobiscnm ei iili patrcs, qni credidenml de Vir- cr.inl : ipsos ciiim videbal in turba, quamlo diccbat^
Citni exalKcverilis Filium liominis, iunc cognoscetU quiu
ginc nascUuram, passarum, resurrecturuin, in ece-
i.iiu nsccnsurnm : illos enim osieurtit Aposiolns ulii etjo siun ( Joan. vm, -2S ). Quomod» eniin ista solvilur

aii, llnbcnics atttem euindem spirifum fidei, sicutscri- qii:estici ? Auiliiint non oves, el non aiicliunt oves ; Be-
ptum cst, Credidi, pmpter quod loculussum ; cl nos cre- (piuntiir vocem paslftris qttidain Iu,ii, et ei qua:ilaiu

dimiis, propter qtmd ei toquimttr II Cor. tv, 15 ). Pro- conlraiiieiint oves ;

poslreino paslorcm occidunl ovea.
(

|ihei:i di\ii, Credidi, propter quod lociiius sum ( Psat. Solritur (pi.istio : respondet enini a iquis, et dicii,

c\v, 10 ) : Aposlolus dicii, El nos credimus, proplcr Sed cpianclonon audiebant, oves nondiim crant, liiik:
quod cl toquimur. Ul scias auteni qiiod una sit lides, lupi erant; vox aiulila eus nuitavil, et ex lupis oves

audi diceniein, llabcntcs eumdem spirilum fulci, ct iws lccit : ipiando ergo laet.e suntoves, audieruiit, et p.v

crcitinuis. S c el alio lnco, iVo/o eiiim vos iqnornre, fra- storem inveueiuni, pasioremque secutiu saiili; pasto-
tres, quia patres noslri oinncs sub nube [turuiit, elviniics ris promissa sppraverunl, quia jusi-a feeerunt.

pei mare transierunl, et oinnes in tloysen baptizati sitnt, 11. Suliit.i est ulcumque ista ipi.esiio, el cui<piaiH

in nube el in ntari, et oniiies eamdem esciim spirilualem fprle sufficiat. Me aulein adbuc movol, cl quid ine

mniitlitcavcrunt , et oinncs eiunitein potitni spiiilttulciu inovcat (0111111111000 vobiscuni , ut quodammodo (pia:-

biberunl. Mare llubrum signilic.il Baplisinuni ; Moy- rens vobiscum, revelante illo vobiseiiin inerear iuve-

ses duclor per ni.ire Uubrum significal Christimi; nire. Quid ergo ine ino\eal, aciipilc. Per Ezeebieleiu
|ici|)uliis trniisiens sigtiificat lideles ; mors .Egypiio- proplietani Dominus ubjiirgat paslcnes , el dicit inlcr

riiin siguilicai aliolilioncm peccaioriini. [n signis di- castera de ovibus, Errantem ovem itonrevocaslisiEzecli.
vcrsis eadein liilcs : sic in signis diversis, quomodo xxxiv, 4). Et errantem dieil, et oiicm appellat. Si

in verbis divcrsis ;
quia verba sonos niuiant per lem- quando errabal ovis eral, cujus vocem ut errarcl au-
pora, et utique niliil aliud sunt ferba quain sigua. dieb.it? Piociil dubio ciiiin uon errarel, vocem p.i-
si

Signilieando enini verba sunt : tolle signilieatioueni sloris audiret : sed ideo cir.ivit, ipiia vocem audivit
verbo.slrcpilusinaiiisesl.Sigiiilieataeigosuiiloiiiiiia. alieni; voceill fmis et lalronis audivil. Ceite latroniuu

Nuinipii.l non eadeiit credebant, per quos lucc signa vocciii no:i audiiint oves : Qui vetierunt , inquit , el

ininislr.lbaiilur, pcr quos eadein qu;e eredimus, pro- intelligiiiius , 1'rxier me ; id est, Qui venerunt prxter
pbelala pr.eiiiinliabanliir ? Utiquc credebanl : sed illi iiic ,
(itres suiil et lulrones , et non atidicrunl cos oves.

venliira es^e, nos aiitem venisse. Ideoelsfcait, Euiil- Dcnni.ie , si niui audicriint cos oves, quoinodo erraut

dent potitin spiritualeiiibiberitiil. Spiiilualeni eiinulem, oves ? Si ovcs non audiuiil nisi te ; tu auleni verilas

nam corporalem uon cumdcin. Quid cnini illi bibc- es : quisipiis verilalem audit, non iiiique errat. Il|i

banl? Dibebitiil enitude spiiituali scqitntte pelra : pelra aiiteni errant , et ovcs appcllanlur. Nam si in errorc
uittem ertti Christus ( 1 Cor. x, l-i ). Yideie ergo, fide ipso oves uon appellarenlur, non dieereliir per E/.e-

inaneiilc, signa variala. Ibi petra ClirislilS, nobis Cliri- cbielem , Erranlem ovem non Quomodo cl revocustis.

slus quod iu altari Dei ponilur. Et ilii pro inagno sa- erral, ct ovis est? Vucem alieni audivit ? Certe non
cramenlo cjusdcm Chrisli biberunt aquain proflucn- aiitlicriint eos oves. Deinde modo nuilli colliguiitiir ad
tem dc pctra ; nos quid bibamus norunl fidelcs. Si ovile Cbristi , cl ex bxrelicis (iunt catboliei ; a furibus

spcciem visibilem inlend.is, aliud cst : si inlelligibi- lolluntur, pastori redduniur : et aliquando miinnii-

lem signilicalioneii), euiiideni potiiin spirilualcm bi- ranl, Uediuin paliunlur ad revocaulem , ct non intcl-

berunt. Qiiotquol ergo illo lenipore crcdidcrunt vel ligunt jugiilaiitein ; venmilamen eliain cuill renitentes

Abrabc, vcl Isaac, vel J.icob, vel Mnysi, velaliis Pa- venerint qua: ovcs sunl, aguoscunt vocein pasloris, ct

niarcbis, aliisque Propbelis Clirislum pranuntianli- se venisse lxlanltir , ct errassc crubeseiiut. Qnando
aiidieiiint non alieiiam crgo iu illo crrore lanquam iu verilate gloriabaiilur
bus, oves crant, etCbristuni :

Judcx fuerat in praconc. cl utique noii audicbant vocein pastoris, cl alienum

vocem, scd ipsiiisaiidieriint.

Quia et quando jiulex loqiiilur per prxconem, cxce- ideo sequebantur, oves erant an non crant? Si ovcs

Pncco dixil; scd, Judex dixit. Alii crant, quumodo alienos oves non audiunt ? si ovcs
pior non facit,

suntergoquosnim aiiilierunl oves, inqnibiisnon erat non erant, quare objurgantiir tlli qiiibusdicitiir , Er-

vox Cbrisli, erranles, falsa diccnles, inania garrien- rtiiiteiu ovent non rcvocastis? In ipsis eliam jam faclis

miseros seducentes. catliolicis Cbrisiiauis bonaj spei fidelibus, aliquandu

lcs, vana fingeiiles, ,

quod dixi, Major bcc eslquxstio ? niala contiiigiiiit scduciintur iu errorein , et post cr-
10. Quid esl crgo ;

rorem revocantur ipiando scducli sunl in crrorcin

Qnid babet obscurum et ad intelligcndum diflicile?
: ,

el rcbaplizali siinl, aut post ovilis dominici sociela-

Atiditc, obsecro. Eccc Domiuus ipsc Jesus Cbristus
lem rursus in errorem pristinum rcvoluti sunt ovcs
vcnil, pr;edicavil titique inullo magis vox pastoris
,
:

Propbe- crant an non cranl ? Utiipie catbolici erani. Si catbo-

erat, expressa ipso ore pastoris. Si cniin per
vocem pasloris lici lideles cranl , oves erant. Si ovcs eriinl , (piomodo
tas vox pasloris erat, qiianto inagis
Non onines audierunt. vocciii alicni audirc potucruut, cuni Doiuinus dical,
proferebal lingua ipsa pastoris?
Scd quid piiiamus? qui audierunl, oves crant ? Ecce iio» audierunt eos ovcs ?

sequebatur, sed pelle 12. Audistis, fratres , altitiidinem i|u;csiionis. Dico

.iiidivil Juilas, et bipus eral :

crgo Sovit Dominusquisunl ejus (II Tim. n, 19). Novil

ovina teetus pastori iusidiabalur. Aliqui vcro coruin
:

ovcs prajautos, novil pi\cdestiuaius : de illo quippc dicilur,

qui Cbrisium CDUcifixerant, uon audiebaut, ct
n«S TRACTATUS XI.V. CAPUT X. '
17.6
« Quos atilem prrrscivit , cl prccdestinavil conformes storis andicntium. Tentatio aecidit, persevera usque
/ieri iinaginis Kilii sui.ulsit ipsc primogenitus in mul- in finem : quia lentatio non perscveral usquein fineiii'-.

tis fratribus. Quos aulcm pradcslinavit , ipsos cl vo Usque quem fincm perseverabis ? Quousqiie finias
in

cavit ; ct quos vocavit, ipsos el jnstificavil; quos viam. Quamdiu enim non audis Cliristuin, adversaritis
aiitcm justificavit , ipsns ct glnrilicavii. Si Dctis pro tutts est in ista via, boc csl in ista morlali vin Sed
nobis, ouis conlra nos? AdJe adbuc : Qui proprio quiJ dicit? Concorda cum adversario tuo cilo, dum es

Filio suo non pepercil , scd pro nobis omnibiis iradi- citm eo in via (Matilt. v , 25). Attdisli , creilidisli, con-
dit e;im ,
quomodo non et cuni illo omnia nobis doir.l- cordasii. Si adversabaris, concorda. Si tibi pr:estiium
vil? i Sed quilius nobis ? Prxscilis, prxdcsliualis est concordare , ndli ullerius liligarc. Quando cnim
jtisiilicatis , glorificatis : de qnibus scquiiur ,
Quh ac- finiatur via nescis , sed tamen scit ille. Si ovis es, ct
citsttbit adversus elcctos Dei (liom. viii , 29 33) ? tfovil si pcrseveraveris usque in fmeni, salvus cris : ac per
ergo Dominusqiti sunt ejus ; ipsse sunl oves. Aliquando boc istam voccm non conteninunt sui , nnn audiunt
se ipsai nescittnt, sed pastor novit eas, sccundiim alieni. Lt polni , ul ipsedonavit, profundam inultuni
isiam praedesiinalionerri , secundum isiam Dei pra> quaslioiiem aul cxpostti vobis , aul traclavi vobiscum.
scieiitiam , sccunduni eleciiunem oviuin , ante consli- Si qui miniis inlellcxerunl , maneat pielas , el reve-
luiioncin nmndi : nani el lioc dieit Aposlolus ,-Sieut labiiur verilas : qui aulcm inlellexerunt , non se ex-
elegil nos in ipso nnle conslituliunem mundi (Eplies. i, lollanl quasi celeriores super lardiores , ne exlollendo
i). Secuudum istam ergo pnescieuiiam Dei et precde- seexiubilenl, et facilius perveniant tardiores. Omnes
stinalioiicm ,
quam mtiltie oves foiis, quam niulti auiem pcrdiicat cui Jicimns : Deduc me , Domine , in

lnpi inlus ; 1 1 i|iiam milllae ovcs inttis, el quatn inulli via tua , el ambulubain veritale lita (Psal. lxxxv, II).
lupi foris ! QniJ csl qnod dixi , qiiatn niiil 1:to dvcS lo- M. Per boc ergo quod exposuit Dominus ,
quia ipse
ris ? Oitani iiiulli nmdo Iiixuriantur , c:isli fiiluri ; csl oslium , inlrcmus ad ea qua; proposuit , nec expo-
quam tnulii blasphcinanl Christttm, credilnri in Cbri- suit. Et paslor quideni quisnam sit, quainvis non dixe-
sliini ;
quani tnulli se inebriant, fuluri sobrii ;
qtiam rit in ista lectione qua: lioJie recilala esl , lainen in ea
nittlli rapiunt res alienas, donaluri suas ! veruinia- qure seqnilur aperlissime dicil: Eqosttm paslor bonits.
men modo vocem alienam audinnt , alienos sequuii- Quod elsi non diccret. quem aliuin praler ipsuni in-

lur. Ileni ipiain niulli inlus laudant, blasplicinaluri ; lelligere deberemus in eis verbis, ubi ait: < Qui in-
casli sunt , furiiiealuri ; sobrii snnt, sc viuo poslea tral per ostium ,
paslor esl oviiini. lluic ostiarius ape •

sepulturi ; slant, casuri ! non sunl oves. ( De pra>de- rit : el oves vocem cjus audiunt ; el proprias oves vo-

stinaiis enim loquimur ; de liis loquimur quos novii cat iiomiiiaiiin , et editcit eas. Etcum proprias oves
Doiuiniis ,
qui sunl cjus.) Et lamen ipsi qiiamdiu rccte emiserit, ante eas vadit : et oves eum sequunlur, quia
sapiunt, Clirisli voccui audiunt. Erce aiidiunl ipsi sciuiit vocem ejtts ? » Quis enim alius oves proprias vo-
non audinnt illi : et lainen secundtim pr;cdeslina- cat nnminaliin , el eJucit eis binc ad vilam ncteinam ,

lionem non oves isli , oves illi. ni>i qui novil nninina pncdcsiinatorum ? Undc ail di-

13. Adbi.c nianet quaslio , qnai milii inlerim nunc scipulis suis, Caudelcqiiia nomina vestra scriptn sunt in

videuir ita posse dissolvi. Esl aliqua vox, est, inqnam, coelo (Lttc. x, 20) : binc enim vocat eas nmiiiiaiiui.
vox aliqua pastoiis, in qua ovcs non aiidiunt alienos, El qtiis alius eas cmitiit, nisi qui carum peccala di-

in qua iion oves non audiunl Cbrisluni. Qu;e esl isla niitlil , ut euin sequi duris liberal;e vinculis possinl

vox ! Qui perstvcraveril usque in finem , Itic salvus erit Et quis eas pracessit quo euni sequanlur,' nisi qui

(MaUh. x, 2-2). Ilanc vocem non negligit proprius, surgens a niortuis jam non mnrilur , et mors ei ullra

i.on audil alienus : nain el ille hoc ei pradical , ul non dominabilur (Rom. vi, 9) : el cum hic conspicutis

pcrseveret apud ipstiti! usque in linem , sed non apud csset in carne ait, < Paler, quos dedisli mibi , volo

eum perseverando non aiidil banc vocem. Yenit ad nt ubi ego siim, el ipsi siut mecuni » (Joan xvn , 21) ?

C.ln isltini , ainli\it alia el alia verba, illa el illa, onuiia Unde illud esl quod ail : < Ego sum oslium : per mesi
vera , sana oinnia : inter qu;e omnia cst et illa vox quis inlroieril, salvabilur; et ingredietur, etegrediclur;

Qni perseveraverit usque in finem, liie salvus erit. Istam el pascua inveniet. » In hoc evideuter ostendit, non
qui audieril , ovis est. Sed audiebal illani nescio qttis, soluni pastorem , sed etiam oves intrare per ostium.

el desipuil , refriguil , attdivit alienam : si procdesii- 15. Sed quid esl, ingredietur , ct egredietur , et pa-
natus e>l , ad temptis erravii, in aeternum non periit; sctta inveniel ! Ingredi quippe in Eeclesiam pcr nsliutn

rcdil ut audiat quod neglexit, faciat quod audivil. Si Cbrisluiii, valde boiiuin est : exire autcm de Ecclesia,
cnim de bis esl qui pradeslinati sunt , el errorcm sicut ail isle ipse Joaimcs cvangelisla in Epistola sua,

ipsius Deus prxscivit, et conversioncm fiiluram ; si £.r uobis eiieruut, sed non eranl ex nobis (Joan. II, 19);

abcrravii , redil ut audialillam vorem pastoris, etse- noii est ulique bonum. Talis crgo egressus non posstl

qualur dicenlem ,
Qui perseveraveril usque in finetn ,
a bono pastore laudari ; ul diccrel,er ingredietur , et

kic salvus erit. Bona vox , fratres , vera ,

pastoralis egredielur , et paseua inveniet. Est ergo aliquis non so-
ipsa esl vox salulis in labernaculis justoium (Psal. luni ingrcssus, verum cliam cgressus bonus per ostiiim

exvu, 15). Naui facile esi audire Cbristum , facile est Lonum ,
quod est Cbxislus. Sed quis est iste laudabilis

laudare nvaugeliiim facilc acelamare dispuiatori :

tstbxo sententia, qida tentatio non pcrscvcut usque ui

,
1

pcisjvcrare usquc in fmcm , h.c e=lo\ium vocem pa- fntnn, aliesl a letisquo Ms>>. |
1727 in joannis evangelilm, s. algusti.ni I7SS

et bealus egrejsus ! Ppsscni quidem dicere ingredi nos, suit, requirere, distingucro, nosso debemus. Apcrnit
quando imerius ali(|uid cogitamus ; egrcdi aiilem ,
enini jam duas res Dominus, quas quodamtiioilo clau-

qimulo exlerius aliquid operamur : elqtiouiam, sicul sas proposueral : jam scimns quia ostium ipsc esi

dicil Apostulus, pcr lidem habiiat Chrisiusin cordibus scimus ipiia pastor ipsc est. Fures et lalroncs qui sint,

n.jstiis (Epltes. iii, 17), iugrcdi per Chrisium essc in keslcriia lcctiono patefacium est; hodie auieoi au-

scciiiidiiiii ipsam lidenicogilarc; egrcdiaiilein per Clni- divimus merccnarium, audivimus cl lupum : lieri no-

stniii, sccuilduill ipsam ficlenulian) foris.id esl, corani rainalus osl ct ostiarius. In bonis ergo osiiuin cst,

hominibus operari. Unde ct in 1'salnto legitur, Exicl osiiarius, pastor et oves : iu inalis fures et lalroncs,

/10,110 na opvs suum (l'snl. cni, 23) : et ipse Doraiiiiis increenarii, lupns.

dicil, Lvceant opera veslra coram lionumbut (Muttlt. v, 2. Osiiuni Dominum Christum accipimus, pasiorcm
iti). Sed plns mc deluclat quoil ipsa veriias lamiuam ipsum : ostiarium qucm? Hax; euim duo ipse expo-
pastor lionus, cl idco bouus doclor, quodamiuodo uos snit; ostiariuni nnbis reliquil quxrendum. Et quid ait

aclinonuii, qiiemadraodum inielligcrc debeamus quod de osliario? Iluic, inquil, osliurius aperit. Cui apcrit?
aii, 1 ingredietur, et egredictur, et pascua inveniet;i Pasiori. Quid aperit pastori? Osliuni. Elqnis est ipsum
Clliil BCClllUS adjiiuxil, 1 Fur 11011 vcnit nisi ul furcliir, ostiuui? Ipsc pastor. Numquid, si Doniinus Chrisius

et maclel, el perdat : ego wui ul vitain habeant , et non exposuissel, non ipsc dixisset, Eijo sum paslor,
cl, Ego sum ostium (Joan. x, 3, 9), audcret quisquam
abundantius habeant. » Vidclur enim miiii dixisse, Ut
viiaiu habeanl ingredientcs , et abundanlius habcaul nnslrum dicere quod ipse Chrislus sit ct paslor ct

egrediciiles. Non autem poiest (|uisque perostiuin, id osliuni? Si enim diccrct, Ego sum pustor, cl non di-

cst perClnislum egredi ad vitam iclernam, qute erit

,
cerct, Ego sum ostiuin; quxsiluri erainus quid esset

eumdem osliura el forlc aliud putantes anle pslium reman-

in specic, nisi per ipsum oslium, lioc est per ,

suri. Graiia illius et misericordia nobis exposuil pa-

Cliristnm in Ecclesiam ejus, quod est ovile ejus, in-
storem, scipsum dixit; cxposuit ostium, seipsuin
traverit ad vitam temporalem ,
qux esl iu lide. Ideo

ail, Ego veni, ut vitnm liabeant, hoc est (iclem, qua: per dixil : osliarium qiiicrcnduni nobis icliquil. Quciii

perquam lidemin nos dieiuri siiinus ostiarium? Quemlibet invcncrimus,

dileciionem operatur (Galat. v, 6);
ovile ingrediiinliir ut vivanl . quia justus ex lide vivil
cavendum est ne major existimelur quam ipsiiiu

(Hum. 17):c( ubiindahtius lutbeanl, qui pcrseverando

ostium; quia osliarius iu domibus boininum major
1,

usque est oslio. Ostiarius enim ostio, non osliiim prseponir

inliiicni, per illud ostium, id esl, p'r (idemCliri-
sti egrcdiuiiiur qiiouiain veri lideles moriontur ct lur ostiario ;
quia ostiarius oslium, non ostiuin cusiodit
, ;

abiiiulaniiiis habebiinl vilnm, veniendo (|uo pastor ille

OSliarium. Non audeo diccre aliquem ostio majorcm ;

pr.ecessil ubi nuuquam dcinde moriantiir. Quamvis audivi enini jam quid sit ostiuin : non inc laicl , noii
,

crgoet bic in ipso ovili nnn dcsunl pascua, quoniam ad siim dimissus conjeclura; mca', ndn milii bumana est

ntrumqiie possumus inielligerc quod dictnm cst.ei rciaxaia suspicio ; Deus dixii, veritas dixit, umiari

vtiscim invcniel, id est , et ad ingressum et ad egres- n:m polest quod inimiUabilis dixil.

suui : lamcn tunc vera pascua invcnient, ubi saturcn- 3. Dicam ergo iu bujus profunditaie qiucslioiiis i|uid

lur qili esuriunl et siliunt juslitiam (Mattlt. v, 6);

iuibi videalur : eligat unusquisque quod placet; pie la-
nii'ii senliat, sicul scriptum est, Sentite de Domino in
qualia pascua invenit cui dictuni esl, llodie mecumeris
bonitate, et in simplicitale cordis qua.'rite illum (Sup. 1,
in paradiso (Luc. xxm, i~>). Quomoilo autcm ipse sit
I). Ostiarium forle ipsum Domiiuim debemus ncci-
(isiiuni, ipse pastor, ut per seipsum quodammodo
pcre. Multo sunt cnim inler se diversa in rcbus liu-
etiam iiisc iugredi et egredi i'itelligatur, et quisnam sit
inauis paslur cl osliiim, quani ostiarius et oslium; ct
osliirius, longum est hodie qu.crere, el disscreudo
laniin Dominus et pastorem se dixit, et ostiinn. Cur
sifiil ipse donavcrit cspiicare.
crgo non inlelligamus ipsum ct ostiarium? Si ciiiiu
TRACTATUS XLVI.
considcremus proprieiates , Dominus Clirislus i:ec
Ab eo qitod icriptum esl, Ego sum pastor bonus, ctc,
pastor est, sicut consuevimiis nossc ct viderc paslo-
usquc ad id, Mercenariirs autein fngit, quia inercc-
rcs; ncc oslium cst, non cniin cum fabcr fcc il : si
narius est, et 11011 pertinel ad eum de ovibus. (lnp.
nuicm secuiuliim aliquam similiiudincm, ct osiiiun ct
x, ?. 11-13.
paslor est; andeo diccre, et ovis est : ovis ncmpe siib
1. Loquens Doniinus Jesus ovibus suis, ct pncsen-
pasiore est, tanien ille et paslor cst et ovis. Ubi est
tibus, el fultiris qux' liuic aderanl; quia cranl ubi
pastur? Ecce bic babes, lege Lvangeliiim : F.go sum
jani oves ejus erant, qux futuras erant ejus ovcs ' :

pastor bonus. Ubi csl ovis? laterroga prop.iietain : Sic-

itcm pneseiilibus ct fuiuiis, et illis et nobis, cl quot-
ul ovis ad iinnwlandum ductus esl (Isat. liu, 7). In-
quot etiam post uos fuerint oves ejus, quis ad cas
lenoga amicuin sponsi : Ecce agnus Dei, ccce qui loltit
inissus esset, ostc ndil. Omnes ergo aiidiuni voccni
peccatum nmndi (Joan. 1, 29) Adbuc aliquid secun-
pastnris sui dicentis, Eno suin pastor bonus. Non ad-
duin islas simililudincs mirabilius sum dieturus. Et
deiet, bonus, nisi essent pastorcs mall. Sed paslorcs
agmts enim ct ovis cl pastor inler se aniica snnl;
mali, ipsi sunt fnres et latroncs : aul certe, ut mul
eonlra leones autem a pasioribus o\es cuslodiri so-
Iiiiii, incrcenarii. Omncs enim hic personas quas po-
lenl : cl tamen dc Cbristo, cum sit ovis et paslor, le-
1
F.r. I ven. i>| l/iv. balient, crant iH jmn ovcs fjus,
ugcl.
giinus diclum Vicit lco de tribu Juda (Apoc. v, 5),
enMque nutefutura crani ijus oves. M. ,
 17-29 TRACTATLS XLVI. CAPLT X.
IV5C
ILec omina , Ir.ilres, seeiinduni aiinililiiilines accipite, Jcsu Christi , (Pltilipp.
„, 19-21). | Wer mercc, rarios
iiii.i secundum proprieiaies. Solenius videre pastores pastir ingemuit: Quxsivitaliquem
qui sinccriler di •

sederc supr.i pelr.im , et imlc commissa sibi pecora ligeret gtegc.n Christi et circa se in cis qui
,
cum illo
cuslodire : uliquc melior pastor quam pelra, supcr eo leinpore fueranl , non invcnit. Non cnim in Eccle-
quam sedet pastor; et lamen Christus et pastor ct sia Cbrisli lunc prxter Paulum apostolum
et Timo-
pelra. Totum lioc seeundum siinililudincm. Proprie- tlicuni nemo
erat qui gcnnane de grege
sollicitus es-
lalcm aulem quxras a me; Jn principio erat Ver-
si set : sed contigerat ul co tcinpore
quo Timoll.eum
bttm, el Verbum eral apttd Deum, el Deus eral Verbum misit, circa se alium de filiis non habercl; scd soli
(Joan.i. 1). Si qtixras a me proprielalem ; Filius merccnarii cum illo essent, sua qnterenles , non qua
uuicus de Patre in xierntim ab xterno geniius , Jcsu Cltrisii. Et tamcn ipse gerniaue de grege sollici-
xqualis gignenli per quem facla sunt omnia , cum tus inaluit filium miltere et inter
, , , mercenarios i e-
Patre incominulabilis, ct nccepta fornia hominis non manerc. Invenimus et mercenarios, non cos discutil
muiatiis, ex incarnalione liomo, lilius hnminis ct Filius ntsi Doiniiius; qui cor iuspicit, ipse
disculit : tanien
Dei. IIoc lotuiii quod dixi, non simililtido, sed res est. aliquando intclliguntur a nobis.
Non enim fruslra
i. Non crgo pigeal nos, fratrcs, secundum quasdam dixil ipse Dominus eliam dc Iupis : Ex frticlibtts eo-
siinilitudiucs ip-um accipere ostium, ipsum ostiarium. rnm cognoscetis cos (Maltlt. vu , IG). Mullos interro-
Quid esl enim ostium? Qua intramus. Qtiis ea osiia- gant lenlaiiones, cl tunc apparent
cogitaliiones : mulii
rius? Qui apcril. Quis ergo se aperit, nisi qul seipsum autein lalcnl. Ilabeat ovile Doniini
' prxposilos, et
exponit' Ecrc Doininus dixeral oslium, non inlellexe- lilios el mercenarios. Prxposili autem qui (ilii stinl,
rainiis quando non inlelleximtis, clausum eral : qui paslores sunl. Si pastores sunt,
;
quomodo unus pa-
apcruit , iiisc cst ostiarius. Nulla csl crgo ncccssitas stor, nisi quia sunt omnes uuius
illi niemlira pistoris,
aliquid aliud quxrere nulla nccessilas scd fortasse sunt oves proprix?
, :
ctijus Nam et ipsi inembra sunt
csl voluuias. Si cst volunlas, noli exorbilare, noli a ipsius unius ovis quia sicut ovis ad
; immolandum du-
Triiiilale discedere. Si personani aliam quxris oslia- clus est.

rii, Spiritus sanctus occurrat : nonenim dedignabitur 6. Audiie aulcm, quia et mercenarii nccessaiii
osliarius es^e Spiiitus sanclus, quando ipsujn osiium suni. Multi quippe in Ecclesia commoda lerrcna sc-
csscdignalusest Filins. Vide oslia.iuin forte Spirilum ctanies, Cliristum lamcn prxdicant, et per cos vox
sanctum : ipsc Doininus discipulis suis dc Spirilu san- Cln isti audilur
sequuntur oves, non merceiiarium,
: ct

ctodicit, Jpsevos doccbii oinnem veiittitcm (Id. xvi, 15). sed voceni pasloris per mcrccnaiiuin. Audite
merce-
O^tium quid esl? Cliristus. Quid cst Cbrisius? Veritas. nnrios ab ipso Domino dcnionstralos Scriba?,
inquit, :

Qtiis apcrit oslium, nisi qui doccl omiiem verilaleiu? et Pharismi ciitlteilram Moysi sedent : qitm dicunt, fa-
5. De mercenario aiileiu quid diciinus? Non in bo- cite; qttm autcm fucittiit, facere nolite (Id. xxiu, 2).
nis liic coininenioralus esl. J'ttslor bonus, ail, animum Quid aiiud divit, nisi Per merccnarios vocem pasto-
,

£ii«m dal pro ovibus. Mercenarius, el qtti non esl pa- ris audile ?Sedendo cnim cathedi am Moysi legem Dei
slor, cujus non sunt oves propiiw , vidct lupitm venien- doccnt : ergo pcr illos Deus doect. Sua vero illi si
tem, et diimttil oves, ei [ttgil; et lupus rapit, el dispergit velint docerc, nolile atidire, nolite faeere. Cerie
enim
oves. Non Iiic bonam personam mercenarius gerit, et lales sua quxrunt , non qux Jesu Clirisli : niillus ta-
tamen in aliquo ulilis csl : nec mcrcenarius dice- mcn mercenarius ausus est dicerc populo Cbristi,
rclur, nisi aceiperel a conduceute mercedcra. Quis Tua quxre, non qux Jesu Cluisii. Qtiod eniin Tacit
est ergo iste mcrcenarius, ct culpabilis et nccessarius? niale , non prxdical dc cathedi a Cln isli : inde Ixdil
Ilic vero, frati es , luceat nobis ipse Doniinus , ut ct unde mala facit, non tinde bona dicit. Dolrum carpe,
merccnarios inlelligainus, el mcrccnarii non simus. spinam cave. Bene, quia inlellexistis ; sed propter
Quis esl crgo incrcenarius? Sunl in Ecclcsia quidam tardiores dicam boc ideni planius. Quoinodo diii, Do-
prxpnsili, de quibus Paulus apostolus dicit : Sua qua?- liinn carpc, spinam cave ; cum Doininiis dicat, Num-
rcntes, non qitce Jestt Cllrisli. Quid esl, sua qttccrcntes? quid collitjiint de spinis uvam , aut de tribulis ficum
Nou Cliristum gralis diligeules, non Deuin propler (Id. vii, 16)? Vcrtnn est omnino; et lamen eliam
Deum quxrcntes; tcnipor.ilia commoda conseclantcs, vci iiiii cgo dixi Botrum carpe spinam cave. Quia
, ,

lucris iiiliiaules , honores ab hominibus appctenlcs. boirtis aliquando de radice vitis exortus, pendct in
Ihec qnando amantiir a prxposito, ct propter hxc sepe, crescil palmes, inserilur spinis, et portat fru-
semtur Dco; ([uisquis est lalis , mcrcenaiiiis est, in- ctum spina non suum. Non cnim spiuam viiis attulit.
ler filios sc iion coinputel. De talibus cnim et Domi- sed spinis palmcs incubuit. Noli interrogare nisi ra-
iiiis dicit : Anten dico vobis , perceperunl mcrcedcm dices. Quxrc radicem spinx , exlra invenis a vite .

ttiam (Mutilt- vi, 5). Audi de Tiinolbeo sanclo quid quxre originem uvx, vitis hanc protulitex radicc. Ca-
<tical aposlnlus Paulus : « Spero aulem in Domino tbedra crgo Moysi vitis erat : Pbarisxorum more»
Jesu Tiinollicnm cilo niiitcre vobis, ul el ego bono spiiixeranl. Doctrina vcra pcr nialos, pahnes in septr,
aniino sim , cum cognovero qux circa vos sinl : ne- botrus inter spinas. Caute lege *, ne dum quxris liu
mincm cnim babeo unanimem ', qui germane de vo-
1
liis soilicilus sil. Onines enim sua quxrtint , non qnx Editi, habet. At Mss., habeat : quo signiliealur
ueecs-
sana RcclcsiX etiam mercenariortun qpen.
* sk N.&b. Edill vuro, tani tiiiaidmem. •sie Ibs. vt editi Lotrum inter spiitus cuttte lege,
:
1731 IN JOANNIS EVANGEL IU.M, S. ALCESTIM V.ol

iiuni , laccrcs inaiium : cl cnm audis bona diceiitem, 8. Quis est mcrcenarius ,
qili videl lupiini vcnien-

nc imilcris mala facienlem. Quw dicuul fiicile, legilc icm et fugit? Qui sua quaerit, iiqn quac Jcsu Cbrisu :

nvas : </i«p autem (aciunt , faeere noliie, cavcte spinas. peccantein nou libcrc audet arguerc (I Tim. v, 20).

Eiiam pcr niercenaiios vocein pisioris audite.scd Eccc ncscio quis peccavit, gravilcr pcccavil ; incre-

nolito cssc merccuarii , cuni siiis mcmbra pastoris. pandus csl, cxconimunicandiis est : scd cxcommiini-

Ipse auiem Paultis sancliis aposlolus, qui dixit, iNc- catus, inimicus erit, insidiabilur, noccbit cum potuc-
ininem habeo qui germanc de vobis sollicitus sit; rit. Jam ille qui sua quxrit, non qua: Jcsu Cbristi, o •

oiiuics cnim sua quxrunt non qux Jesu t.ln isli i , ; pcrdat quod sectatur, bumanx amicitiae commodiia-
alio loco inler mercenarios liliosque distinguens, vi- lcm, cl iniiiiiciliaruni liiiiuanarum iuciiir.it inolestiam,

dete quid dixerit : < Qiiidam pcr imidiam et conicn- lacei, noii corripil. Ecce lupus ovi guiiur apprcbendii
lionem; quidam vero ct per bonam voluntaiein Cliri- diabolus lidcli adullerium persuasit ; tu laces, non incrc-
slimi prxdicanl : quid.lin cx cbarilatc , scienlcs quia pas : o nicrccnaric, lupuin vciiicnleui vidisti,etftigisli.

in defensioueni Evangelii positus suui ;

quidam vcro ltespondct lorlcet dicit: ECCC bicsuni, noil fugi. Kugi-
ct pcr coiituinaciani Christum aniiiiiitiani, non casic, Sti, quia tacuisti ; laciiisli.quia liinuisli. Fuga animi ,

cxistimanlcs tribulaiioneinsusciiarivineulisnieis.i Isii liiuor esl. Corpore slelisti , spirilu fugisti : quod ille

iucrcenarii cranl, Pauloaposloloinvidebaut. Quarc iu- iiiiii facicbat qui dicebat, Elsi corporc abscns sum, spi-

vidcbaiit,nisiquiaiemporaliarequirebanl?SedqiiiJ ad- ritu vobiscum sum (Coloss. u , 5). Quoniodo enim spi-

juiig.it, altendite : Quidenim? Ilum oiuni modo, siveocca- ritu fugicbal, qui eliam corporc absens, fornicalores
sione, sive veritateChristus annunlietur; et in hocynudeo, litlcris arguebal? Alfecliones liostnc iiiolus animoruin
sed et gaudebo (Pliilipp. i, 15 18). Vcrilas cst Cbri- sunt. Lxlilia, auimi diffusio; Iristitia, animi coiilra-

stus : veiilas a mcrcenariis occasione anniinlictiir, ctio : cupidilas , aniini progressio; limor, animi fnga
veriias a liliis verilate annuiilielur : filii xteriiaiu hx- esl. Diffuiidcris cnim aiiimo, ciim delectaris; couira-
rediiatcm Patris patienler cxspcctant, inercenaiii bcris aniino , cum inolcsiaris : progredcris aniino ,

lcmjioralein mcrcedcin cqnduccnlis fcstiiianier exo- 4'iini appclis ; fugis animo , cum mcluis. Ecce uinlc
ptanl : milii buinana gloria, cui mcrccnarios inviderc illc niercenarius viso lupo dicitur fugere. Quare? (juia
vidco, ininualtir; cl taiuen pcr lin,;uas el meiccna- von esl ci cura de ovibus. Qtiare non esl ei cura de ovi-
tiorimi el liliorum divina Cbristi gloiia diffamclur, bus? Quiu mcrccnarius cst. Quidesl, mercenarius cst ?

cniii sive occasione , sive veritalc Chrisius annunlieiur. Tempoialein mcrcedein quxrens, et in domo in aslcr-

7. Vidimus qui sit etiani mercenarius. Quis csi liqius, nuni iion habilabit '. Suni lnc adliuc (juxrcnda , et

liisi diabolus? Ei quid diciiiin est de mcrcenario? Cum disculienda \obiscuni , sed oucrare vos non est con-
riderit lupum venienlem , fugit; quia iwn sunt cjus ov^s silii. Dominica eiiim cibaria conservis miiiistramus
propria.; ncc ei cura csi Je ovibus. Numqtiid lalis cral in pascuis dominicis oves pascimtis , ct simul pasci-
aposlolus Paulus ? Ansil. Niiini|uid lalis Pelius ? inur. Sicul noii esl ncgandum qnoil necessarium csl,

Absii. Niimquid lales cxteri Apostoli , exceplo Ju- sic non cst cor iiiliriniim pabuli mulliludiiic pr.cgia-

da lilio pcrdilionis? Absil. Paslorcs crgo illi? Pla- vanduin. Non sit crgo nioleslum Cliariiati vcstrx
nc pastorcs. Et uiidc iiiius paslor? Jaiu ilixi, paslo- quia oiiiuia qux liicadliuc disculienda arbilror, hodie

rcs, quia nicnibra pastoris. lllocapite gaudebaul , sub no:i disciuio : scd itcriim noliis - iu noininc Domiui
illo capite concordabant , uno spiritu in tinius corporis diebus rcddendi scnnonis eadcm lcclio recilabitur,
cnmpage vivebanl : ac per lioc omnes ad uiium pa- cl dil g. uiius, illo adjuvantc, iractabitur.

storcm perliiiebanl. Si ergo paslorcs, non mcrccnarii, THACTATLS XLMI.

ipiare fiigiebanl quando perscculioncm palicbanlur?
Ab eo quod scriplum csl, Ego siim pastor bonus, cl co-
Exp mc nobis, o Dominc. Vidi in Epislola ftigicnlcm
gnosco oves ineas, etc, usque ad id , Nuinqiiid dx-
Paulum : |ier niiiiiiin iu sporla sulmiissiis cst , ul n.a-
inoiiitim polcst cxcorum oculos ajicrire? C'n/i. x,
nus pcrsequeiitis cvadcrct (II Cor. xi, 55). Non crgo
y . li-21.
illi cura fuit dc pvibus, qnas lupo vcnicnle deserebai?
1. Qui scrinonem Dci noslri nou snliim libcnlcr,
Fuit plane, scd cas paslori in toelo scdeuti oialioni-
sed eliii|i) diligenler audiiis, pioinissionis nosirx pro-
bus commeiidabal : sc aiitcm utililali cartiin fugicndo
cul dubio meininisiis. Ipsa quippe lectio cvaugelica
servabat , sicut quodain loco ait , Manere in carne nc-
Ab ipso nanique
cl liodie lccln est qux lccla fueral proxinio domi-
cessarium propter vos [Philipp. i, 24). ,

nico die : propterea quoniam in quibusdain necessila-

paslore oiiiiies audicrant , Si vos pcrsecuti fuerint in
tibus iiiunorali , non poluimus oinnia disculcrc qu.u
una civilale, (uijitc in uliam (Mnttli. x, 25). Ilauc nobis
vcslris sensibus dcbebamus. Proinde qux jam ilicla
quxstionem Domiuus dignctur cxponere. Dominc, tn

ilixisli cis quos lidclcs pasloics csse utiqnc volcbas, atqnc tractata sunt, bodie nou quxrimus; ne adhuc

fjiios tua incnibra cssc formabas, Si vos persecuti [uc-

cadcni repelcndo, ad ill.i qux iionduio dicla sunt per-
venire miiiiuie permilLamur. Nosiis j.im in imm.ue
rint,fuijitc. liijuri.ini crgo illis facis, quando rcprellClt-
Domiiii qui sit bonus p.islor, et qucin.itlinodiim pasto
dis mcreenarios, qui vidcnl lupum vcnicntcm el fu-
rcs boui inembra sint cjus , ct idco paslor sit untii .
giunt. Kogamus indiccs nobis quid habeat allitiulo
quxslionis : piilscnnis , adcrit qui apcrial sc osliarius
1
ua ir. l.tigd. ven. et l.ov., qnceril, ct in drnxi in wtci*
num mm mancbit. M.
ostii qnot! esl ipse. »
,
>l,s., lobi».
 frts tkactatus xi.vli. caplt x.

nostis qni sit rnercrnni ins ferondiis ; qnis lupus , et terrogandmn csse judicavit, ut tcrconfiierctnr qul ter
lures, el lalrones cavcndi; qu.T: sinl oves,qund sit negavcrai, et ei suas oves pasccndas tertio commen-
Ostium qno ct oves ingrediunlur ct pastor; quomodo dasset; ait illi, Cumjunior esses, cingebasle, cl ambn
sil intellig.ndiis osliarius : nostis ctiam quoniam quis- labas ttbi vnlcbas : citm atttcm sentieris, extendes mnnitt
quis non per oslium inlravcrit , fur est cl lalro, nec tttas, el alter tecingct, el dttcet quo tu non vis. Et e\po-
vcnit nisi ut fiiretur, el oeeidal, cl perdal. Ha c omnia suil Evangelista qnid Pomiims dixerit : lloc auteni
dic.a , siifficienler, qnanlum cxisiimo , perlractala inquit, riixil , significaus qna morte clariftcaturus esset
suril. Ilodie dcbemus dicere, qiianliini adjuval Domi- Deum (Joan. x\i , 15-19). Ad hoc ergo perlinet
nus (quoniam ipse Jesus Cliristus salvalnr nnstcr ct Pasce oves uteas : ut ponas aiiimam luam pro ovibns

pastorem se esse dixil, etostium, et paslorem bonum mcis.

dixit intrare per osliuin), quomndn ipse per seipsnm 5. Jam illud quod ait, Sicut novil me Pater , et ego
inlret. Si enim nemo pastnr bonus esl , nisi qni per agnosco Patrcm, quis ncscil ? Ipse enim agnoscit Pa-
oslium inlrat, el ipse esl prxcipnc pastor bnnus, rt trem per se, nos per illtim. Quia ipse per sc agnoscil,
ipse cst osiiinn ; inlelligere nnn pnssnm, nisi ei ipsnm nnvimiis : qnia e( nos per illum, cliam lioc nOvimus
;

per scipsum ad oves suas inlrare, cl vorem suam il!is quia et lioc p :r illum noviiiius. Ipsc enim dixil : Denm
dare ul seqnantur eiim, easqne inlranics ei eveiintes nenio vidil ttnquam, nisi uuigemtus Filius qui csl in siim

pascua invenire, qund est vila aclcrna. Patiis; ipse cnarritvit (Id. i, 18). Ergo ct nos per
2. Cilo ergo dico. Ego i|ii;crens inlrare ad vos, id ipsiim, quihiis enanavit. liem alibi ail : Kemo novit
csl ad corveslrum, Chrisluin pra-dicn : si aliud pr;e- l-iliiini, nisi Pater; neque Patrem qiiisquam novil, nis
dicem, per aiiam parlcm cnnalior ascenderc. Cliristns Filitts, et cui voluerit Filius revclare ( Matlh. XI, 27 ).

itaque milii janua est ad vos; pcr Cbristum intro, non Sicnt ergo ipse per se novii Patrem, nos aulcm per
ad pariolcs vestrns, sed ad corda vestra. PerChri- illiim nnrimus Palrem ; sic inlrat in ovil» per scniet-
stum intro, Cbristum in me lihenler audistis. Qiiare ipsinn, et nos per ipsiim.
Oslium dicebamus pcr Cliri-
Chrislum in me lilienler audistis? Quia oves Clirisli stnm nos habcre ad vos; quare? Quia Christum pra>
eslis, sanguine Chrisli cnmparati eslis. Agnoscilis pre- dicamiis. Nos Chrisluin pracdicamus ; et ideo
per
lium veslruni : qund non a me d;ilur, sed per nie osiiiim intramus. Christus autem Clirisium prxdicat,
prxdiealur. Ille quippe emil , qui prcliosuin s;uigui- qui.i seipsum pra"dical; cl ideo paslor per seipsum
nem fudil : pretiosus sanguis es! illius sine pcoe.il>. ililrat. Liinien cum aha monslral qu;e vidcntnr in Iu-
Fccitlamen ipse etiam siiorum sanguinem preliosuin, niine, niiniqiiid aliqtio alio indiget ut monslreliir?
pro quibus dedii sanguinis prciiiim : nam si suofum Luinen ergo el alia demonstrat ct seipsum. Qii;ectini-
sanguinem non faceret pretiosum , non dicereiur que iniclligimns, intellectu intelligimns; el ipsum in-
Pretiosa in compcclu Domini mors sanctorum cjns (Psttl. lelleilum linde, nisi inlclleclu, intelligimns? Numqnnl
cxv, l.*i). Itaque eliam quod ait, Pnslor boniis animam sic oculo carnis ct alia vidcs et ipstun ? Quamvis enim
sitam ponil pro ovibtts, non ipse iinus boc fecil : ct videanl hoiniiics oculis snis, non lamcn vident oculns
lainen si illi qili fecerunl nicinbra cjiissunt, idem ipsc S'ios. Ociilus caniis alia videt , se non polcsl : inlel-
uihis hoc fccit. Ijise enim poluit facere siue illis; ipsi lectus antem et alia intelligit, ct seipsum. Qnomodn
sine illo unde polueriint , cum ipse dixerit, Sine me intellectus videt se, sic ct Cliristus pra-dicat se.
niltil polestis facere {Jonn. xv, 5)? Ilinc aulcm osten- Si prxdicat se, prcdicando inlrat ad le , pcr so
ct
dimos qund el alii feccrinl, quia ipse aposlolus Jnan- inlrat ad le. Et ad Palrem ipse est oslium quia ;

nes, qui boc qnod andistis Evangelium pncdicavil, in non esl qua vcnialur ad Palrcm , nisi per ipsum.
Kpislola sua disil : Sicut (.hristus pro nobis animain Unus eiiim leus et unus mcdialor Pei et bnminum,
siiam posuil , sic el nos debemut animas pro fralribus homo Christus Jesus (ITim. n, 5). Verho mulla ilicuir-

ponere ( I Joan. iii, 10). Debcnius, dixit ; debilures nos lur : ha:c ipsa qu;c di\i, uliquo verbn dixi. Si vcliiM
fecil qui primus exhibuit. Ideo quodam loco seriptum diccre ei ipsum verbum, unde dico, uisi verho? Ac
esl : Si sedcris cocnare ttd mensam polenlis, sapienter per hoc per verhum el alii dicunllir, qu c non sil.a
iiitclliije q a; ttppoiiunlur tibi : cl mille manum lucm, qui d rerbuin; ei ipsuni vcrbum dici noii potest, ni.si

scicns quia lalia le oportel prxpatare ( Prov. xxin, 1 , 2, pcr vcrhum. Adjuvanlc Domino exemplis abundavr-
sc. LXX). Mensa polenlis qu;c sil, nnslis ; ibi esl cor- nnis. Tenete crgn qunmodo Dominus Jesus Chrisluc
pus cl s;uigtiis Cbristi : qui arccdil ad lalem mcusam, ei os;iuin sit, ct paslor : osiium pandenuu se, pasinr
pr:cparel Ulia. Et quid cst ,
pra parel talia? Quo- inlnmdo per se. Et quidem, fralres, quod paslor csl,
modo ipse pro nobis animam suam postiit, sic el nos dc- dcdil el mcinbris suis : nain el Pelius pastnr, el Pau-
bemus, ad a:dificandam plcbeni el asseicndani lidem ',
Ius pastor, et r.Tteri Apnstoli pa^torcs, ct boni cpi-
aiiimas pro (ralribus ponere. IJco Pctro qiicm f.ieere sropi paslores. O-tinm vero nemo nostrum se dicil ;

volcbat paslorein boiium, non in ipso Pclro, scd in hoc sibi ipse proprium lcnuit, qua inlrcnl oves. De-
( orporc suo ail : Pelre, amas me? pasce oves mctts. IIoc nique Paulus apostolus boni pasioris implebal ofli-
semel, hoc ilcrnm, boc lertio usque ad cjus tristiliam. cium, quando Chrislum pradicahal, quia pcr oslium
F.l cnm lantiim intcrrogassct Dominus, qiianlum in- inlrahal. At uhi ovcs indisciplinatx ca-perunt facerc
schismaia, ct alia ostia sibi ponere, non qua inlrarcnl
1
Uss. lerique non halienl,
|
ad wtlificandam plebem el
oi.-., i emtam jtdem. ut congrcgafenlur, scd qna errareul ut dividcrentur.
1753 IN JOANNlS i.YANGF.I HM. S. AICUSTIM i:.>6

dieenlcs, alii, Ego sum Pntili ; alii, Ego sum Ccpliir ; ct lapis angulaiis est Christus, ei pairos esl Cliristu»,

alii, Ego Apolto ; Ego Chrisii

alii, : expavesccns ad cl agnus csl Cbrislus, ctleo est Cbristus. Qiiam imilla
cos <|ui dixeriini, Ego sum Piwli ,
tnnijuani clamans per simililudincs, et alia, qune commemorare lougum
ad oves, Miserx, qua itis? non sum ostium : iVnm- cst! Siauiem propriet ites disculias rerum quasvidcra
quiU Pauliis, inquil, mo vobis ciucifixus cst? uut in no- consucsti; nce pelra cst. quia durus et sinc scnsu iinn

mmc Pauli baplbuti cstis (lCor. I, 12, 1">)? Qni vcro csl ; nec oslinin est, quia laber eimi uon fecil ; ncc
dicebant, Ego uun Cinisti, iiivcnemnl osiium. lapis angularis cst, quia non est ab slriiclorc compo-
4. De uno »u:eiu oyiM el aastore, jain quidem situs ; nec pastor est, tjuia custos ovinm quadrupe-
assiduasoletisaudire : mulluni eniin cemmendavimtis dum non est; nec leo est, quia fera non esl ; ncc
ununi ovilc, pnedicaiiles imiiatcni, ui per Christnm ngmis cst, qtiia 'pecus non cst. Omnia crgo isla pcr
onines oves iiigredireiilur, ct Donalum iuilla sc(|iie- simililiidiiicm. Quid crgo proprie 1 Jn prindpio erat

reuir. Verumiaiuen uude hoc propriedixeril Domiuu*, l • rlnim, cl Vcrbum crat apud I)eum, cl Deus eral Ver-

salis apparct. Lnquebalur cnini apud Judaos misstis biim. Quid de liominc qui apparnil? Et Verbttm caro
aiiieui fuerat ad ipsos Judxos, non i
roplcr quusdam (lictumesl, cl hubitavit ill nubis (Soan. i, I. 14).
immani odio pcriiuaccs el persevcranles iii tenebi is, 7. Audi ct c.Tlcra. Proplerea me Pater diligit, inquil

scd propler quosdam in i|>sa gentc quas dicit ovcs qnia cgo pono animam mcam , ul iterum siimam eam.
suas : de quibus nil, Non sum missus uisi ud oves t/ttm (juid ail? Proplerea me Pater diligit : quia niorior ut
perierunt domus Israel (
Uatth. xv, 21 ). Noveiat cliam resurgam (a). Ciim magno cniin pondere dictiim est,
cos in lurba furenlium, et piuivideb.il in pace creden- cgo : Quia ego pono , iiiqiiit, pouo animam mcam , ego
linm. Quid esl ergo, Aon sui» missi s nisi ad ovcs qua: ;'ono. Quid csl, ego pono ? Kgo illam pono : non clo-
pcricrunl domus lsrael; nisi quia praiseuliani suam licnlur Juda i ; s;evire poluerunl ,
poteslatem lialiere

corporalein nou exhibuit nisi populo Isracl? Ad Gcn- i) ii poitieriuit : sasviant quantum possunt ; si cgo no-
tcs non perrexil ipse, seil inisit : ad populuin vcro luero atiiniam raeam ponere ,
quid sacviendo facturi
Israel et misil, et venit ipsc; ut qui conteinnebanl suni ? Una responsione proslrati sunt : qtiaudo eis
majus jiidieiiim sumcrcnl, quia el pncscntia est illis diclum est, Qtiem quwritis ? dixcrtmt , Jesum ; cl ait

cxliibita. Ipsc Dominus ibi fuil, ibi inaiiem cligit ; cis, Ego sum : redierunl relro , el ccciderunl (Id. xviu,

ibi concipi, ilii nasci, ihi sa> gnincm fundere voluii; 4-6). Qui cccidermit ad tmam vocem Cbristi morituri,

ilii sunl ' vcstigia cjus, modo adorantur, ubi novissi- quid facient sub vocc judicaturi? Ego, ego , inquam,
ine slelii, unde ascendit in ceelum : ad Genies aulcm pouo animam meam , til sumam eam. Non glo-
itcrum

misit. rieniur Jiid;ei,quasi pr;evaluerini ipse posuit animam :

5. Sed forte aliquis arbitratur, quoniam non ipse ad Ego dormivi dicil. ISoslis Ps lmiim Ego dor-
siiain. , :

nns venil, scd misit ad nos , non nos audissc voccni mivi el somnum ccpi tl exsurrexi qiiomam Domiiius
, ;
,

ipsius, scd voccm corum quos misil. Absil; pellalur suseipiet me (Psal. ut , G). Modo Psalntus ipse leclus
ista cogilaliu de cordilius vcstris : ct in bis qiios misit esl, modo audivimus : Ego dormivi, et soinnum cepi
ipsceiat. Ipsum Paulmn audi quem misit; ad Ceiucs cl cxsurrexi ,
quonitim Dominus suscipiel me. Quid est,

enim prcrcipue Pauliun niisit apostolum : ei ait ipse Ego donnivi? Quia volui, dormivi. Quid esl, dormivi?
Puulus lerrens iion de se, sid clc illo, An vullis accipere Moruius sum. Nonnc dormivil, qtti quando voluit, de
experimcntum ejus qiti in me loquihir Christi {
II Cor. sepulci o lanquain de lecto surrexil ? Sed amal dare
xui, 3)? Audile el ipsimi Domiuum. El alias ovcs ha- glnriam Patri, ut nos aidilicct gloriam darc Crcatori.
bco, id esl, in Genlibiis : qucc non sunt de hoc oviti, id Nam qiiod addidil, exsurresa, quoniam Dominus sus-

csl de populo Israel : oporlet me ct illas udducere. Ergo cijiicl me ;

pnlalis bic qiiasi viilutcni cjus defecisse,

cl pcr suos noii aller adducil. Adhuc audi : Vocem ul per poiesLilem suam iiioii potucrit, per poteslutem

meam atutient. Ecce Cl per suos ipse loquitur, cl per suam resurgere non polueril? :-iceiiim videntiirsotiarc
cos quos mitiit vox cjus audilur. Ut sit unum ovile ct verba non intenlius inlellecta , Ego dormivi; id cst,

uiius paslor. Duobus islis grcgibus tanquain duobus quia volui, dormivi. El cxsurrexi : quare ? Quia Domi-
pariclibus, faclus esl lapis angularis ( Ephes. n, H- nus snscipiet me. Qnid enim, lu a leipso resurgerc nor
22). Krgo et osiium c-t , it lapis angularis : oninia valcres ? Si non valercs, non diccres, Poleslalem ha-
per siiuilitudiiiein, nihil borum i
mpric. bco poncndi animain mcam , el potestatem habco ilerum
6. Jain eaim dixi , ct comniLiidavi velieinenler, ct sumendi eam. Audi alio loco in Evangelio , quia non
qui capiunt sapiunt, imo qui sapiunl capiunl; cl qui solum P.iter suscitavit Filium , sed eliam Filius seip-
i.oiidiun imellectu mpiunt, fide leneanl quud iutclli- sum. Solvile, inqllit , Tenip/vm hoe, el in triduo suscitubo

gerc noudura possmil. Per simililudinem Chrislus illud. Et Evangelista : JJoc autem , inquit, dicibct de
nulia csi qiKC per propiictakm non cst. Per similitii- templo corporis sui (Joan. u , 19, 21). Hoc enim sus-
dlnini el Petra est Cliristus , ct ostium esl Christus, cilalialur quod morieliatur. Nam Vcrbum non esl mor-
tutini, anima illa non esl niortua. Si nec tua morilW,
' lo\a nicnscs moncnt omitti, liic sunl, in duolms e
Doniini inorerclur ?
(Uis Mss.; at in nos is oninilus repcriltir. Porro ile (Jliri-
i

Mi vesliL-ns i:i HveU nionte liunio ini| rcssis mentio fit

i 8. 1'nde scio , inquis , si uica non morilur ? A le
eiiam in linro de i.ocis llebraicis inler llieronvmi opera, et
apud Bedain dc iioiiunibus locoruui iu Aclis*Apo»tuloruni.
noii occidatur, cl iioii moritiir. Qitomodo , inquis, ego
llem in Sul| ilii Soveri liisloria sacra, lib. 2. (u) Forlc hie aut superest aul decst nonnihil.
 17^7 TUACTAaS X! Vil. CAIVT X. 1738
pussam nccidcre animnm meam? l't alia per.cata in- soium bnniinetn Cliristum sine Deo esse dixeruni ' ;
teriin l:ic aiii, Us quod menlhur, occidit inimam (Sap. cunira Maniehxos, qui snlum sine bnmine Deum ex :

i, 11). Quoinodo, inqtiis, sccurus sum ,

quia non mo- hac occasinne de aniina instruanms vos et conlra
titur ? Ipsum Domiiium audi dantom servo seeuriia- Apolliuarisias , mii diruui Dimiiniiui nostrum Jesum
lem : Xotile limere eos qui occidunt corpus , ct poslea Ctiristiim non liabuissc aniinani liuinanam, id est ani-

uon habeiit quid fadant. Sed plane quid ait ? Euni ti- maiii ralinnalein, aiiiniam inlelligentem, nnimam, in-
mete qui Imbel poleslatem el corpus et animam occidere quani, in qua dislamus a pecore, quod linmincssumus.
in ijeltenna (Muttli x . 28, et Luc. xn, i, 5). Ecce quia 10. Qunmndo crgo hic dixil Dnniinus , Poiestalcm
inoritiir, ecce quia non moritur. Quidesi mori ipsius? habio ponendianimam menm ? Quis ponil animam ct ,

quid est inori carni iux ? Mori canii luse, est ainitlere iterum sumit eam ? Christus c.v eo qund Yerbum est,
vitam Bunm : niori auinne IU33 , c4 amiilere vitain ponil animam, el siimil eam iterum ? An ex co quod
suam. Vila carnis luae, anima tua : vila aninuc lu.-r, aniina huniana est , ipsa se ponit , et iterum ipsa se
Deos luus. Qunmodi) nioi iiur caro amissa aniina ,
qiiai suinit ? An cx eo quod caro est , caro auimam ponit,
vita esl ejus ; sic innrilur anima aniisso Deo, qui vita el ilernm siimil ? Tria proposui, omnia periraclemus,
e>l ejns. Cerlc ergo iimnorlalis est auima. Plane im- et Itoc eligamus quod conveniat regulaj verilaiis. Si
nwiialis , quia vivil el moriua. Qu >d euim de vidu.i enim dixrrimtis Verbum Dei posuit animam
, quia
deliciosa dixit Aposlolus , etiain de aniiha . si Deuni suam, et ilerum sumpsil eam nietiieniliim est ne sul>- ;

siuiin ainiseril, dici potesl, Vivens mortua esl (\Tim. intrel prava cogitalio, et dicalur nnbis •
Ergo alirrt.ni: io
v.G). aniina iila separata est a Verbo, el aliqtiando Verhum
9. Quomodo ergo ponil animani suam Doiiiiiiii-> '.' iilud, e\ quo suscepit animam illant, fuit sine aniini.

Fralres, quseramns Imc paulo att nlius. Non nos ar- Video enim fuissc sine aniina liumana Ycrbum, scr 1

elat liora quse solet dic dnminico '

: vacai noliis , hoe ciiin in principio erat Yerbiim ct Verbum erat apr.d ,

liicreiiLur qui ad vcrbum Pci eiiain die lindienia con- Dcum, et Dcus erat Ycrbum. Ex quo enim Yerbum
veniuut. Pono iuquit, «miHBiii meain. Quis ponii ? caro faclum est, ut liabitarcl iu nobis (Joan.
, i, I, U),
!
quam pmiii ? Quid cst Cbrislus ? Vcrbum et liniuo. ct susceptus est a Verbo homo , id est lotus bomo,
Ncc sic liomo ut so!a caro : scd quia lioiuo, constat ex anima et caro ; quid lecit passio, quid fccit innrs, nisi

carne et auima , lolus auteni hoino in Cliristn. Non corpus ab auima separavit? Auimam vero a Yerbo
cnim parlcm dcteriorem suscepissel, el |iariein melio- non scparavit. Si enim inorliius est Doniinus, inio quia

lem deseruissel : pars qtiippe liominis meliorest ani- morluus cst Dominus ; mortuus est enim pro nobis
ina quani cnrpus. Quia ergo tottis liomo in Cliristo, in cruce ; sine dubio caro ipsius exspiravit animam :

quid esl Cliristus ? Vcrbum, ini|tia!ii , et bonio. Quid ad lempus exiguum anima descruit carnem, sed re-
cst Verbttm el Immnf Verbum, anima el caro. Tenele deu-.tle aiiima resurrecluram. A Yei bo auiem animam

lioc, quia nnn defiirrunt lia relici el in ista sentenlia, scparatam esse uon dico. Latrnnis animie dixit : Hodie
pulsi qiiideui jam olim a verilale catliolica : sed lainen mecum cris in paradiso (Luc. xxni, 45). Fidelem la-
ut feresei lalrones non intraiiies per osiiuni, insidiari tronis animam non desercbal, el deserebal suam ?
ovih nnn desinunt. ApoIIinarisUe hxreliei dicli sunt, Absil : scd illius ut Dominus tustodivii, suam vero
ipii ausi suiil dngiualizare quod Cliristns non sil nisi inscparabililer fcabuit. Si auteni dixerinius quia ipsa
Verlium el caro : aiiimani humanam non ciim as- se aninia posuit, et iterum ipsa se sumpsit, absurdissi-
sunipsisse conlciiduiit. Nam ei aliqui enruin fuisse in iniis scnsiis est : non enim qu;e a Verbo non erat
Cliristo animam ncgarennn , poluerunl. Videte absur- separala , a scipsa poterat separari.
ditateni el insaniam non ferendam. Animain irralio- 1 1 . Dicamus ergo et quod vcrum est, et quod facile
iialem cum liaberc volueriinl, rationalem uegavcrunl intelligi polesl. Eccc homo quilibet non cousians ex
dcderunt ci animam pccoris, suliiraxcrunt liominis. Yerbo et anima et c.irnc, sed ex anima et carne de :

Sed illi abslulcrunt Cliristo raiionem, non lencndo ra- isio liomiue quomndo ponat animam
inlcnogcniiis
lioncm. Absii lioc a nubis , in lide calliolica uutritis suam quicnmquc homo. An loric nullus hoino pom.
alquc fundalis. Ex liae ergo ociasione adnioniicriin animain suam ? Poles mihi dicere : Nullus homo i.a-
Charitatcin veslram, ut qtiomndo superioribus lcciin- liet polcslalem ponere aniniam suam el iierum ,

nibus satis vns iustruximus advcrsus Sabellianns ct Siuncrc eam. Ponere auimam suam nisi posset liomo,
Arianns ; Sabcllianos qui dicunt , Ipsc cst Pater qui non diceret Joaiines apostolus, Sicut Christus pro no-
Filius ; Arianos qui dicunt, Aliud est Pater, aliud est I bu animam suam posuit, sic el uos debeiuus animas pro
Filius, quasi non sinl cjusdem^sm^UmlTre Patcr el Fi- fralribus ponere (I Joan. ui. 10). Ergo cl r.obis licet (si
lius : iiislruximus cliam, quaniuiii memiiiistis, et me- et nos implcamur virlulc ipsius, quiasine illo nihil !a-

niinisse dcbelis , conlia hxreiicos Piiolinianos , qui cerc possuums) ponerc pro fratnbus ar.irrsf noslras.
Quando mariyr quilibel sanclus posui*. pro fralribus
Apud F.r. lagd. et \ en. liic aildilur, (hristits : Apud Lov.
1 aniinam suam, quis pnsnit, et qi>am po^uil? Iloc si
vpx, Chiistus, imcis iiicludilur. M. iiitellcxei iiniis, ibi videbinius qucnadniodiiin a Cbrislo
• sic verl.a iiilerpungere visum est: non
uti in rius editis,
Acn nos arclal hora qiue solet, die domiiiico vucat nobis.
|
dictumsit, Polestalem habco ponendi aninam nicam.
(,iuod enim iiroxime subjicitur, hoc lucrciuur qui ad verbum
rm etiam din liodierna comxniiau, salis inrjicat seruioneia '
Omncs Mss , Chfistum cssj dixerunl : nec babent, sine
fim prxter dominicum die luissa haiiitum. : v o.
Sanct. Acsost. III. Cinquante-cinq.\
«750 1N JOANNIS EVANGELIIJM, S. ALGUSTIN! 17,0

honio, paraitis es pro Clirlslo mori '.'

Paratns , in- Domino : e". conlinuo, Eamus ad exscquias ipsius, ei
qnit. Pictm linc aliis verbis. Paralus es pro Clirisio sepeliamos illnni. Eum sepulturus es quem jam dixe-
mimara iiiam ponere? El ad isw verba sic mihi re- ras in pacc essc ciun Dco : cuni aliud sil anima qu;c
spondet, Paralus quomodo mibi rcspondcrat
sum ;
iinmortaliter vigct, aliud corpus qtiod corruptibililer

«iim dicercm, Paratus es morL lloc ergo cst poncre jacel. Sed cx quo coiisorlitmi carnis ct anunx homi-
nnimam, quod esl roori. Sed pro qno ibi csl cerlamcn ? uis nomeii accepit, jamel singulum alque senaralum,

Onmes enim bomincs quando moriunior, ponuni ani- ulrumlilict eoruni nomen liominis tenuit

mam sed non omnes pro Cbrislo pomint. Et nemo

;
15. Nemo ergo titubet, quando amlit Domintm»
babcl potesialem sumere quod posuerit : Chiisiusau- dixisse, Pono aiumam meam, et ilerum snino eam. Ponit

lem et pro nobis posuit. ct quando voluit, posuii ; et cam caro, scd cx potestale Verbi : sumit cam ciro,
quando vnluii, sumpsil. Poncre ergo aniinam , mnri scd ex poteslate Verlii. Et ipsc Doiiiiiins Chrislus

csl. Sic ct apostohis Petrus Domino dixit, Animam dietus est sola caro. Qnomodo, iuquit, prolias ? Audco
meam pro le ponam (Joan. xm , 57) : iil c l , pro te dicere, ct sola caro Cbrisii dictus est Chfistus. Cre-

moriar. Carni lioc irihuc : caro ponil aaimam suam, iliniuscerte non in soliim Deum Palrem, sed ct in
cl earo itcnmi suiiiil cani ; rnrn iamen siia poteslate Jcstim Chrislum Filitmi ejus unicum Domimun no-
caro, sed poleslale inlialiitantis carnem : caro ergo strum : modo loliun dixi, iu lesura Cliiistum Filiuin

piinil animani suani cxspiramlo. Vide ipsiim Domi- ejus uuicum Domimim noslruin. Toluni ibi intellige,

num in cruce; Silio dixii : illi qui adcrant linxeruut cl Verbum, el aniiuam, et carncni. Sed uliquc con-
spnngiam in :iceio, alligaverunl arundini, et apposne- lileris cliam illud quod habel eadem fides, in ciiin

runl ori ejus; qurxl cimi accepisset, ait, Per[cclum cst: Chrislum lc credere qui crucifixus cst et sepulltis.

quid esl, Per[ecium est ? Impleia sunl omuia qux ante Eigo eliam sepullum Christum essc non negas : el

morlem lulura de me fuerant prophctaia. Et quia po- lainen sola caro sepulla est. Si enim eial ibi auiina

icsiatcin uabebat quando vcllci ponendi animam suam; uoti eral morluus : si aiilem vera mors cral, ut eju*

posleaipiam dixit, Perjlclum esl, quid ail Evangelisla? vera sil resuirectio, sine anima fuerat in sepulcro ;

Ili inclinulo capile Irttdidil Sphilitm (Id. xix ,

28-50). cl lamcn sepiillus cst Cbrislus. Ergo Ciirislus cr.il

ponere animam. Uo.de liic atiemlai Cbariias ctiam sine anima caro, quia non eslscpulla nisi caro.
Hoc c-t
inclinulo capilc tradidit spiritum. Quislradidil? Disce lioc cliam in apostolicis vcrbis. Hoc sentiie, in-
VCStra
Spirilum iradidit, caro illuni tradidit. quilj iu vobis, quod el in CliristoJcsit : quicum in [orma
qucm tradidit ?

caro ilium tradidil ? Caro illiun emisit, caro />ii cssel, non rapinum arbilralus esl esse tequalis Dco.
Quid est,
Quis, uisi Cliiisins Jesus, qnaiitum allinet :id id ipiod
illum cxspiravil. Ideo eniin dicilur exspirare, exlra
fieri. Qiiomodo esl exsulare, exlra solum csl Veiiium. Deus apud Deiim ? Vide aulciu qtrod se-
gpiriluin
exorbiiare, exira orbilam fieri : sic exspirare, quitur : Scd sentelipsum ejanatuvit fornuim serciacci-
fleri ;

extra spirilum ficri ;

qui spirilus aniina esl. Cum crgo picns ; in siuiililudiite koiiiinuin [aclvs, el lutbitu invciUits

tunc ui liomo. Ei boc quis, nisi idem ipse Cliiislus Jssus ?

cxit anima a carne, el remanet caro sine aninia,
animam dicilur. Quando Cbristus ani- Sed bic jam omnia sunt, et Verbura in forma Dei
bomo poncrc
niam posuit? Quando Verbum voluit. Principatus
qux accepil formam scrvi ; et anima el Ciiro in forma

enim in Verbo erat ibi polcstas eral quando poncrcl ;

scrvi, qux acccpia esl a forma Dei. Humiliavit semet-
ipsum, [aclus obcdiens usquc ad mortem (Pitilipp. u,
caro animani, et qoanJo sumerct.
12. Si ergo caro animam posuit, quomodo Clui-
6-8). Jam in inorlc sola caro e-l a Judxis occisa. Si

Non cnini caro Chiistus? enini discipulis dixil, ISolile limerc eos qui occidunt
slus animam posuit? Ita

plane, et caro Cln isltis, el anima Cluisius, et Veibum corpus, animam uulem non possunl occidere (Malth. x,

Cbristus : nec lamen tria bscc trcs Clnisti, sed iinus 28) ; numquid in ipso poiuerunt plus quam curptis

Christus. Honiinem inlerroga, ct, dc teipso fac gra- occidcrc? Et lanicn carne occisa Christus oecisus

duni ad ea qu:e supra le sunt, et si nondiiiii intclli- cst. Ita ciini caro aiiimam posuil, Cluistus auimam

gcnda , saltcm credenda. Quomodo est cnim unus posuit; et cum caro, ui rcsurgeret, animain sumpsit,
liomo aniina ei corpus ; sic unus Clirisius Verbum ct Clirisliis animam sump.il. Nec lainen polcslaic earnis
homo. Videle quid dixcrim, et intelligite. Aniina ct hoc factum esl ; sed ejus qui cl aiiimam et carnciu ,

corpus du.e res sunl, scd uuus liomo : Verbum ct ubi hsec adimplerentur, assumpsit.

homo du;e res sunl, scd unus Cliristus. Ergo de bo- \ l. IIoc, iuquit, ntandalum accepi a Palre meo. Ver-

mine quxrc. Ubi esl Paulus apostolus modo? Si quis Imni non vcrbo ' accepil niaiidaiuni, scd in Verbo
respnndeal, In requie cum Chrislo ; vcruni ditit. Iteni
unigenilo Patris esl onme mandalum. Cuni autem di-
cilur Filius a Patrc accipcrc quod subsLanlialilcr ba-
si quis respondeal, Roma: in scpulcro ; et ipse vcrimi

dicit. Illuil milii de anima, boc de ejtis carne respon-

bei, quoinodo dict esl, Sicut Itubct Putcr vitam in
semetipso, sic dedit Filio habere vitam in semetipso
ilei. Nee laincn ideo duos dicimus apostolos Paulos;
oiiiim qui reqnicscit in Ciiristo, alium qui pasilus esl
(Jotm. v, 2 ), cum Filius ipse sit vita ; non poicsina
m aposlolum mliittiliir, sed generatio ejus oslendilur. Quuiiiaiii Pa-
sepulcro : quamvis 1'aulum dicamus
vivcrc iu Chiisto, ciinidemqiic apostolum Pauluni di-
ler non quasi ci lilio qui iinpeiieelus est natus, ali-

camus murluum jacere in sepulcro. Moritur aliquis, quid addidit ; scd ei qucm perfectum geuuit, oninia

diciuuis, Bonus bomo, fidelis lioino, in pace csl cum 1

Edili, non a verbo. Mss. vero earent prxpositione a.
rwi TIUCTATUS XLVH!. CAPUT X. «712

gignendo dcdil. Iia illi dedii suam acquaHtaiem, quem Dcum, secundum non secmidum
id quod homo erat,

non genuil inacqualem. Sed liajc loqucnle Doniino id qnod Deus eiiam assuniplo hominc permaiiebat

qnoniaui lnx luccbat in lencbris, ci tcnehrac eam non ail illis : Quid vubis videtur deChristo? cujus filins

Coniprehendebanl(Voa«.i, 5), flissentio iterum facla est est ? Respnnderunl secundum opiualionem suaiu : Da-
inler .1 udtvos propter sermones Itos. Dicebant autem multi vid. Sic cnim legcrant, el hoc solum tcnehant : qnia

rx ipsis : Dwinonium hubel,et insanit: qnid eum auditis ? divinitatcm ejus legebnnl, scd nnn intetligebant. Do-

Ist;e rucninl densissimae lenebrae. Alii dicebanl : lltec minus autem ut cos snspenderet ad qutcrendam ejus
numquid dwmonium divinitalem, cujus contcmnehaiit infirmilntcm, rc-
verba non sunl dcemonium habenlis ;

potest cwcorum oculos aperire ? Jam istorum oculi cce- spnndit eis : Quotuudo crgo David in spiritu dicit cum
perani aperiri. Doniinum, dicens, Dixit Doiniiius Domino nieo, Sede a
dexlris meis, donec ponam inimicos luos sub pcdibits
TRACTATUS XLVHI.
tuis ? Si ergo David in spirilu dicit eum Dominum, quo-
Ab eo loco, Facla sunl Encacnia in Jerosolymis; tisone modo filius ejus esl (Matth. xxn, 42-45) ? Non negavit,
od id, Omuia aulcm qiirccunique dixii Joannes de
sed interrogavit. Ne quisboc cum audierit, putclquod
lioc, vcra eranl : el multi credideruut in cuin. Cnp.
Doiniiius Jesus negaveril sc filium esse David. Filinni
x, f 22-4-2.
.
David Dnminus Chrisius si se ncgaret, c;ecossic eiiin
1. Quod jam commendavi Dilectioni vestrae, stabi- invoeanles non illuminaret. Transibul enim aliquando,
litcr meminisse dcbetis, sanctum Joannem evange- et duo c;eci sedcntes juxta viam clnmavcrunt : Misc-
lisiam nolle nos semper lacte nulriri, sed solido cibo rere noslri, ftli David. Qua voce audita, iniserlus est
vcsci. Quisquis aulem ad sumendum solidum cibum stelit, sanavit, lumen dedit (Id. xx, 50 54) ;
quia no-
verbi Dei adhuc minus idoneus est, lacte fidei nulria- inen ugupvit. Dicit ct aposlolus Paiilus, Qui fucius est
lur, el vcrbuni quod intelligere non poiesl, credcre non ei ex scmine David secundum carncm (Rom. i, 3) : ct
ciiiictetnr. Fides enim meritum est, inielieclus prae-
ad Timolhenm, Memor esro Jesum Christum resurre-
mium. In ipso labore iiitenlionis dcsudat acics mcntis xisse a mortuis ex semine Dnvid secundum Evangelium
nosirac, ul ponat sordiculas nebnhe humanae, et scrc-
mcum Tim. Quia de semiiie David originem
(
II II, 8 ).

nctur ad Verbum Dei. Non ergo rccusetur lahor, si Maria virgo ducebal, inde Dominus di: scuiine Daviil.
iidcsiamor nostis enim quoniam qni amat non hi-
:
4. IIoc pro magno Juda;i a Christo quacrehant, ut
horat. Omnis enim hibor non ainantibus gravis cst. si diccret, Ego sum Cbristus, secundum quod illi so-
Si tantos laborcs cum avaris portal cupidilas, nobis- Iiiiii sapichnnt de scniine Duvid, calumniareniur quod
ciim non portal charilas ?
sihi arrogaret regiam polestntem. Plus est quod eis
2. Evaugelium intendilc : Facla sunl autem Encw- Dnvidvolehant cnlumniari,
rcspondit : illi de (ilio ille

niaiu Jerosolijmis. Encacnia fcslivilas crat dcdicationis Filium Dei se esse respondit. Et quomodo? Audite :

tcmpli.Grocce.enimzKivivdiciturnovuinqu.indocumqiie liespondil eis Jesus : Loquor robis, et non credilis;

nnviiin aliquid fucrit dedicatiim Encaenia vocan-
,
opera quai ego facio in nominc Palris mei, liwc testi-
lur '. Jam ct umis habcl hoc verbiim : si quis nova tu- inoiiium perhibent de me : scd vos non crcditis, quia
njr.i indiiatur, encacniare dicilur. Illnmenim dicm quo non estis cx ovibus meis. Jam 6npra (in Tract. 45) didi-
lcnipluin dedicalum est, Judaei soleinniicr celebra-
cislis quae sint oves : estole oves. Ovcs credendo sunl,
bant : ipse dies fcslus agebaiur, cum ca quae lecta
oves pastorem sequendo sunt, o\es redemptorem non
sunl, locutus cst Dominus. coiilcmncndo sunl, oves per ostium iiilrandu suut,
5- Uieins erat. El ambulabal Jesus in templo in ovcs exeundo cl pascua invenicndo sunl, oves vita
porticu Salumonis. Circunulcdcrunt ergo eian Judwi, ct
iclcrna perfruendo sunt. Quomodo crgo islis dixit,
diccbant ei : Quousque aniiiuiiii noslram tollis ? Si lu es A'ou estis ex ovibus meis ? Quia videbat eos ad sempi-
Chrislus. dic nobispalam. Non veritatem desiderabant, tcriium interitum pracdeslinatos, non ad vilam aeter-
scd cahimniara pracparabanl. Hiems erat, el frigidi nain sui sanguinis prelio comparatos.
crant : ad illum eniin divinum igncm acccdere pigri 5. Oves meee vocem meam audiunt, el cognosco eas,
eraul. Sed accodcre esl credere : qui credit, acccdil
el seqtiunlur me : el ego vitam celernam do eis. Ecce
qui ncgai, reccdit. Non movcliir anima pedihus, sed siint pascua. Si recolitis, superius dixerat, El ingre-
alfcctihus. Friguerani a diligcndi cbarilatc, et ardc- diciur, cl cgrcdielur,et pascuainvenict. Ingressi sumiis
bani noccndi cupiditate. Looge aheranl, ct il>i erant: crcdendo , egredimur moricndo. Sed quomodo per
non nrccilchant crcdcndo, ct premebanl persequcndo. osiium lidei ingressi sumus, sic fideles de corpore
Quacrebaut andire a Doinino, Ego suni Cinislus : et cxeamus enim pcr ipsum oslium egredimur, ut
: sic
lortasse dc Cbristn secunduui liominem sapiebant. pascua invenire pnssimus. Bona pnscua, vila a^lcrna
Pracdicavcnmi Propbclac Chrislum : sed divinitalcm dicitur : ihi nulla hcrha arcscit , tolum virel, toliiin
Chrisli et in Propheiis cl in ipso Evangclin ucc hx-re- scmper viva
vigct. Solcl qnoedam hcrba dici ' : ihi
lici intelligiuil; quauto minus Judaei, quanidiu vcla- wtertium, inquil, dabo
solum viverc invenilur. lilflni
men est supcr cor eorum (II Cor. m, 15)? Deni-
eis, ovibus mcis. Vos cahiniuias propterea quarilis,
que quodam loco scicns Dominus Jcsus eos de quia dc vila pracscnli cogilatis.
Chrislo sccundum homincm sapcre, non sccuiidum
' in Mss., '.empcr viiit : diiitur crxcLs, aciiin, sive
•'
Jiii, Enanma tocaiw. iui-bon.
4715 IN JinNNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI 17U
G. Et non peribunl in (eleriium : subaudis, lanquam Qiwtt dedit milii Puter, id csl, ui sim Verbuin cjus, ul

eis dixerit, Vos neribilis in xlcrnum, quia non estis sim unigcnilusFilius ejus, ut sim splendor lucis ejus,

exovibus meis. Non rapiet tfuquisquamdemanu mea. mujus esl omiiibus. ldeo, Ncino rapit, impiil, oies

Inlentius accipite : Paler meas quod dedit mihi, majus meas de munu nteu. Nemo potcst rapere de manu Pa-
est omnibus. Quid polesl Inpus? quid pi>lesl fnr el l:i- tris ni«.

i i ,
,

Non pcrdunl ni^i ad inierilum pradesiinalos. De

•' 7. De mnnti mea, el de manu Pntris mei : quid csl

illis auieni ovibus, de quibus dicil

Aposiolus, Natit boc, jVemo rauil de manu mea, el, Nento rapit de
Donwiiis qui suni ejus(\\ Tim. n. 19); et, Quos pre- manu Putris mei? Utrum una rnaimsesl Patris ct Filii,

tcivil, ipsos ei pradeslinmil ; quos autem prmdestinavit, an loi le ipse Filius maiius est Palris sui? Si inanuiii

quos aulem vocavil illos et justifi- iniellig iiniis potestatem, una est Pairis et Filii pote-
ipsos et vocucit ;
,

cavit ; quos aulemjuslificavil, ipsos ct gUnificami (Rom. slas; ipiia una cstdiviniias : si aniem manum intelli-

mii, '20, 30) : de ovibus islis nec lupus rapil, necfur l;:iiiiiis. sicul diclum est per propliflam, Et brachium
u.llii, nee lalro inlerficit. Securus cst de numero Domini cui rcvelalum est (/si.liii, 1 )? nianus Pairis ipse
earum, qui pro eis novit cpiod dedil. Elboc cst quod cst Filius. Qtiod non
lanquam Deus ha-
ila dictum esl,

ail, Non rapiel eus quisquam de manu mea : ct ilein ad bcai humauam Formam, etquasicorporismembra; sed

ralrem, Pater meus quoit dedit milii, vwjus cst omui- quod per ipsum facia sunt omnia. Nam solcntet ho-
bus. Quid dedil Filio Pater niajus omnibus? ll ipse mines dicere maniis suas csse alios homines, per qims
illi csset uuigcnilus Filius. Quid esl ergo, dedit? jam facitml ipioil volunt. Aliquando et ipsum opus limni-
crat cui daret, an gignendo dcdit? Nam si cral cui ni^. inaniis liominis dicilur (juod fii permanum : sicnt

darel ut Filius cssei, nliquando crai, et Filius iiod di( itur quisquc agnoscere maniun suam, cum id (piod

crat : Absit ut aliquando Dominus Cbristus luerii, et scripsit agnoscii. Cmn ergo miiltis modis ctiam ho-
Filius non fuerit. De nobis hoc dici potest : aliquando niinis dicatur nianus, qui proprie manum liabet in sui

filii hominum eramus, lilii Dei non eramus. Nos cnim corporis membris; quanlo magis non uno modo in-
lilios Dei gralia fecil, illuni natnra, quia ila nalus e>t. lelligendum esl cum legitur maiuis Dei, cui fonna
El iion est ul dicas, Non eral anlequam iiatus erat : nun- corporis imlla est? Ac per hoc melius boc loco nianuni
quam enim non natus eral, qui Patri co.Tternus crat. Patris et Filii inielligimus polestalem Patris cl Filii;

Qui sapitcapial; qui non capitcredat', nutrialur, etca- ne forle cum bic maniim Patris ipsuin Filiiim dicliim
piel.YerbumDeisempercuinPatre,etseiiiperVerbum: acceperimus, incipial carnalis cogitalio etiam ipsius
et quia Verbum , ideo Filius. Semper ergoFilius, et Filii quserere Filium, quem simililer credat Cliristi

semper requalis Non enim crescendo, sed nascendo niamini. Ergo, Nemo rapit de maiiit Palris mei ; hoc
icqualis cst, qui semper nalus csl de Patre Filius, de cst, Nemo rapil milii.

Dco Deus, de anerno coxlernus. Pater aiiicm non de 8. Sed ne forte adluic tiiulies, audi quid sequitur :

Filio Deus : Filius dc Patre Dcus; ideo Paler Filio Ego et Pater unum snnms. Iluc usi|ue Judxi lolcrare
gignendo dedit ut Dcus esset, gigncndo dedil ul silii poluerunt : audierunt, Eyo ct Palcr unutn stitnus, et
coxternus essct, gignendo ileilii ulaequahs csset. Hoc non perlulerunt; more suo dmi, ad hpidcs cucur-
et

estquod mnjus est omnibns. Quomodo vita Filius, et rerunt. Tulcrunt lupitlcs, ut lapidarenl eum.Domiuus
babens vitani Filius? Quod li;ibet lioc est : lu aliud quia non paliebatur quod nolebat pali, et non e>l
es, aliud babes. Vcrbi gratia, habcs sapieuliam passus nisi quod voluil paii, adliuc eos lapidare cu-
numquid lu^cs^ipsa sapienlui? Deniquc quia iion es lu pientes alloquilur. « Suslulerunt lapidcs Judxi, ut
a
ipse quod habes, si amiseris quod habes, redis ut non lapidarent illum. Respondil eis Jcsus : Multa bona
babeas : cl aliquando resumis, aliquando amitiis. opera oslendi vobis cv Patre mco, propler qiind
Quomodo oculusnoster non in seipso babel insepara- eoruni opus me lapidatis? Et illi responderunl : De
biliter lucem; apcritur el capil, claudilur el amitiii. bono operc non lapidamus te, sed de blasphemia, et
Non sic est Deus Dei Filius, non sic esl Verbum Pa- quia lu lionio cum sis, facis leipsum Deuin. > Ad illud

tris ; non sic est Verbum quod non sonando transit, boc respondcrtint quod dixerat, Eqo el Pnter unum
sed naseendo manct. Sic liabel sapientiam, ut ipse sit snmus. Ecce Judasi intcllexeruiilquud non intelligunt
sapieniia, facialque sapientes; sie babet vitam, utsit Ariani. Ideo enim irali sunt, quoiiiam scnseriint nnn
ipsi; vila, tacialque vivenlcs. Iloc e?t quod niajus est posse dici, Ego cl Patcr untim stimus, nisi ubi xqua-
omiiilxis. Attemlit Juaiiiics ipse evahgelisla ccelum et lilas esl P.ilris cl Filii.

lerram, volens dicere de Filio Dei ; allcndit, et Irao- 9. Dominus aulcm videte quid responderit tardis.

scemlit. Cogitavit supra cceliini millia exerciius An- Vidit eos non ferre splendorem veritatis, et eum lem-
gclorum, cogitavit et traiisccndit universam, sicut peravit inverbis. Nonne scriplum est in Lege veslra, io

aquila uubes, sic sua mente crcaliiram : liaiiscemlit cst, vobisdata, quia ego dixi,Dii cslis.'Deus dicil per
magua omnia, pervenil ad illud quod majus cst om- Proplielam in Psalmo hominibus : Ego dixi, Dii estis

nibus; ct dixit, lnprincipio eral Verbum (Joan. i,4). (Psal. lxxxi, (i). El Legem appeUavil Dominus genera-
Scd quia Verbnm non cst de Yerbo,
ille cujus esl liter omnes illas Scripturas : quamvis alibi specialiter

Verbum autem de illocsl cujus esl Verbum; ideoail, dicat Legem, a Propbctis cam distingnens; sicuti est,

orniips Mss., qui non sapii crcdat.

Lcxcl Propltctic usque ad Joannem (Luc. xvi, \6); et,

*sic Mss. ai edili, reddis. ln bis duobus praceptii lola Lex pcndet et Provlttt*
1715 TRACTATUS XLIX. CAPLT XI. 1/iG
(Matih. xxn, 40). Aliquando auiem in Iria dislribuit ut non baberenl. Ei quia sic volebanl apprchcndrre,
easdam Sci ipturas , ubi ail : Oportebat impleri omliia quid eis fecil ? Exiil de manibus eorum. Non eum ap-
qurn scripla sttnt in Lege, ct Propltetis , el Psalmis de mc prehendcruiit , quia nianus fidei non habucrunt
(Luc. xxiv, ii). Nune vero Psalmos etiam Legis no- Verbiim caro facium est : sed non erat Vcrbo niagnuin,
iiiine ntincupavit, ubi scripiuni est : ¥.go dixi, Dii ejicere carnem su.im de nianibus carnis Meule Verbum
estis. Si illos dtxil deos ad qttos scrnto Dei (aettts est, apprehendere, boc eslChrisUim recie apprchcndere.
elnon poiest so/ri Scriptura : qiiem P.tter tanctificavit 12 Et abiit ileriimtiaiisJordanem.in eum locum ubi
el misil tn mundum. wsdieilis, Qttia blaspliemas ; quia Joanncs bnpliztins primum, el mansit ibi. El mtilli vc-
dixi, Filius Dei sitm?S\ serino Dei laclus esladho- nerunt ad ettm, el dicebaitl: Quia Jounnes quidcm si-
inines nl dicereiUur dii, ipsuni Verbuin Dei (jnod est gnuin fecil nitllum. Meminislis vobis diclum de Joanne,
apud Deum, quoinodo aon esl Deus'?Si per sermonem qnia hicerna erat, el diei lesiimonium pcrliibebat (Joan.
l>ei jiuni lioiniues dii, si participando fiunl dii, unde v, 35, 35). Quid ergo isli apud se dixeriinl, Joaitncs
puriicipanl non csl Deus? Si lumina illuminaia dii signum fccit nuUttm? Nulluni, itiquiunt, miraculum
siinl, liimen quod illuiiiinal non est Deus? Si cale- osiendit Joannes : uon dxinouia fngavil, non expulit
iacti qnodainmodo igne salutari dii cfliciuniiir, uude febrcm, non caicos illiimitiavit, non uaorluos suscila-
calcliuni non esl Deus? Accedis ad lumen et illumi- mi, iion lot millia haminum de quinquc vel seplcm
naris, et inler lilios Dei numeraris; si recedis a lu- panibus pavit, nou supra ni.ue anibulavit, non venlis
miiie, obscuraris, et in tenebris r-.omputaris : illud et lluclibus imperavit ; nibil liorum feeit Joannes : ct
(aincn luinen nec accedit ad se, quia r.on recedii a se. loliim quidquid dicebai, liuic leslimonium perliibebat.
Si ergo vos deos lacit sermo Dei, quomoilo non cst Per lucernam veniainus ad diem. loannes nullum si-
Deus Verbiim Dei? Pater ergo sanetificavit Filiuin tjmtm fecit. Omnia iiuuni qnwcunique dixii Joannes de
suiiin, et iuisil in muiuluin. Forte aliquis dieal : Si lioc, vera erani. Eece qui apprchcnderunl, non quo-
P.iier ciim sanclilicavii, ergo aliquando non eralsan- modo Juuxi. Juda:i volebani apprehendere disce-
tiiis? Sic sanctilicavit, quomodo genuit. Li enim dciitcm, apprelienderuni isii permanentem. Denique
sanctus csset, gignendo ei dedit, quia sanclum eum quid sequitur? Et mulii crediderunt in cum.
genuit. Nam si quod sanclilieaUir, anle non crat TUACTATLS XLIX.
sanctum ; quomodo diciiuus Deo Palri, Sanctificelur
Ab eo qttod lecjitur, Erat aulem quiJam langucns,
ttomen tnum (Miittlt. VI, 9).
Lazarus: usquc ad id, Abiil in regionem juxta de-
10. Si non facio opera Patris m i, nulitc milti cre-
serluin, iu civiiaiem qua; dicilur Epbrem, et ibi
dere : si aulcm facio, et si milti non vuliis credere, ope-
morabaiur cuiu discipulis suis. Cap. xi, f . 1-5».
ribus credite, ttl cognoscatis et credtiis qnia in me est

Pater, et cgo in illo. Non sic dicil Filius, iu me cst Pa- I. Inler oninia miracula qiue fecit Dominus noster
ter, et ego in illo, quoino.lo possuirt boinin s dicere. Jesus Chrislus, Lazari resurrectio pivecipue pwcdica-
Si enim bene cogiteuuis, in Deo sumus ; et si bena lur. si aiiendamus quis fecerit, deleelari debemus
Sed
vivanras, Deus in nobis e>t : lideles parlieipantesejtis quam mirari. lUesuscitavil bomineni, qui fecil
potius
graliam, iiluiiiinati ab ipso, in illo sumus, et ipse in hominem ipse enim csi Unicus Pairis, per qucin,
:

nobis. Sed non sic unigenilus Filius : ille in P.ilre, ct sicut nosiis, facta sunt oinuia. Si ergo per ilinm facia

Paler in illo, lanquam xqualis iu eo cui esl xqualis. S'int oiunia, quid mirum est si resurrexit unus per

Denique nos aliquaudo possumus dieerc, ln Deo su- iiluiii, cum loi quolidie nascantur per illum? Plus est
inus, et Deus in nobis : Fgo el Deus iiiuim siimiis, bomir.es creare quam resuscilare." Dignalus est la-

liumquid possunius dicere? In Deo cs, quia Dens le inen et creare et resuscilare ; creare omnes, resus-
cohlinel; Dens esl in (e, quia tcmplnm Dei iactiis ciiare quosdam. Nam cum mulla fecisset Dominus
cs : sed nnmquid qnia iu Deo es, ei Deus est in le , Jesus, non omnia scripla suni ; sicut idem ipse sanelus
poies dicere, Qui me videl, Deum videl : qiioinodo Joaiir.es evangelisia tesialur multa Dominum Cbri-
Unigenilus dixil, Qui me vitlil. vidit el Palrem (Joan. siuin el dixise el fecisse qu:e sciipla non suiil (Joart.

xiv, !)); el, F.go et Pater uuiim sumtis? Agnosce pro- xx, 50) : elecia sunt auiem qua; scriberentur, quaj
priuni Domini, munus servi. Proprium Doiiiini,
et saluii credeniiuiii sulliccre videbautur. Audisti enim
est a-qualilas Palris munus servi, est parlicipalio
: quia Dominus Jesus moriuuni suseiiavil : suflieii libi

Salvaloris. ut seias quia si vellet, oinnes mortuos suscilarel. Et

11. Quarebant ergoeum appreltendere. Utinam ap- lioc quidem sibi ad linem saicuii reservavil. Nam
prehendcrcnt, sed credcndo cl inlelligendo, non quem audislis magno miraculo quatriduaiuim mor-
si.viendoeloccidendo. Nam nmdo. fiattcs mei.qiiando luiiin suscilasse de sepulcro, veniel liora, sicut ipse
i.dia loquor, inlirimis forlia, parvus magna, fragilis ail, quimdo omnes qtti sunl in inonumentts, attdienl
solida, ct vos lanquam e\ eadem massa unde sum voeem ejns et procedent. P.esuscitavit putentem, scd
el ego, el cgo ' ipse qui vobis loqttor, sir.ml oinncs i imen in eadavere pulenle adbuc erat forma meni-
apprehcndere volumns Cbrisi Qnid est apprrbcii- broriim : ille ui uovissimn die ad unara vocein cineres
dcre? Inlellrxi.ti, appn liciulisti. S«l non SK Jud.ri :
esl resiitiilurus iu cnrnem. Sed nporlebai ul modo
iii :ipprchendis*lul liabeas, illi appn heudi re volebant ali |iia faccrcl, quibus dati* velnl suse \iriuiis mdiciis
u. iredainus iii.iiui, et ad illani resuirectioiiem pr«-
1
ii i.ug.l. vcu. scniel ferunl.rt tgo
 17 i7 IN JOANNIS EVANGE LIUM, S AUGUSTINi 17J8
pareiniir, qua* eril ad riUn, non ad judicium Ita U, IS); La/arum scpultuni quatridua-
resuscitavil
quippc ail : Veriet liora quttndo omnet qni in momt- inini. Inlueator quisqne animam suam si peccat. mo- :

mcntis sitnt. audient voeem ejus : ct proeedent qui bene riiur; pcecatnm, mOrs est anima:. Sed aliquandn in
fcceruiit, ad resurrectioncm eiltr ; qui male egernnl, atl cogitationc peccatur. DetecttvH qnod malum est,
resurreetionem judicii (Joan. v, 2$, 29). con>ensisli, peccasti; enn-ensioillu occklit le : sed
tamcn mortoos a Domino resusciiains iu
2. Tres intus cst mors, quia eogitaliim nialum nondum pn>-
ErnngeKo legimus, et forie non frnsira. Domini cessit iu factmn. Talem animam rcsuscilare se signi-
qnippc facla Bon sunt tantununodo facla, sed signa. ficans Dominus, rcsnscilavit illam piiellam qusc nnn-
Si crgo signa sunt, prxter id quod mira snnl, aliquid dum erat foras elala, scd in domo morina jarx-bai,
profeeto signifleant : quoruni faciorum significaiio- quasi peccaluin lalebat. Si auteni non solum mabe
liCin inveniro, aliquaulo esl operosius, quam ea lcgere delectaiinni consensisti, scd cliam rpsom maluin fc-
vel aodire. Admiranles audiebamus, tanqoam magni cisti ;
quasi mnrtaom exlra porlam exlulisti : jam
iniraculi speclaculo anle noslros oculos conslilulo, foris cs, ct mnriuus clatus cs. Taincn et ipsum Do-
cum Evangclium legeretur, quemadmoduni reviicril iiiinus resusoiiavii, et rcddidit viduae inatri sui. Si
Lazarus. Si ailcndanius mirabiliora opcra Cbristi, pcccasii. poMiiteat le : et rcsuscitat le Dominus, ct
oinnis qui ereiiil, rcsurgil (n) : si allcndamus omnes, reddet Ecdi-six malri tu.-c. Tertius morluus csl La-
et inlcllig.unus deteslabiliores niones, omnis qui zarns. Esl genus niorlis iiiiiiiane, mala consuetudo
]ioecat morilur. St d morlcra carnis oinnis bonio li- nppcllatur. Aliud esl eniin peccare, aliud pcceandi

niet, morlem aninvc pnnoi. Pro morle carnis qiine corisuetndinem fiicere. Qni peccat ei continuo corri-
sine dubio qiiandoqiie vcnlura est, curant omnes nc gilur, cilo rcviviscil : qnia nouiliiin cst implicaius con-

veni.it : indc cst quod laboranl. Laborat ne moriatur suctudiiie, non est sepullus. Qui anl m pcccare con-
homo nioriturus, et non l.iborat ne peceet bomo in suevit, sepnltus c>t, el !>ene de illo dicilur, felet : in-
aMcriinm victurus. El cimi laborat ne inoriatur, sine cipit eiiim habere pessimam faniani, lanquain ndnrcin
causa laboral; id enim agil ut inulliim niors dilTer.i- lclcrrinium. Tales sunl oinnes assueli sceleribus,

lur, non ut evadatur : si aulem peccare nolit, non perdiii moribus. Dieis ei, Noli facerc. Quando te au-
laborabit, ct vivct in rclernum. si possenius cxci- dit qucm terra sic premit, el tabe cnrruinpitar, ct

tarc homincs, ct cuin ipsis parilcr exciiari, ut lales mole eonsuetadinis pnegravaiur? Nec ad ipsura lamen
essemus amaiores vii.c permaneulis, quales sunl ho- resiiscilaiidiim minnr fuit virlns Chrisli. Novimus,
niines amalores vilae fugientis! Qnid non facii liomo vidimus, quniidic vidcraus hnraines, pessuna con-

sub mortis periculo conslilnlus 1 Glailin impendciile suetudine pcrmuiala vivere melius, quani vivunl qui
ecrvicibus ,
prodidcrunl bomines quidquid silii ,
ropreliendebanl. Detesiabaris liominein : ecce ipsa
tmde vivcrent, reservabanl. Quis non continuo pro- sornr Lazari ( si lamcn ipsa est qiue pcdes Doinini

uidit ne percuteretur ? Ei post proditiunein fortasse uiixil unguenlo, el lersil capillis suis quos Liveral la-

percussusest. Quis non, ui viveret, conlinuo perdcre cmnis) melius suseilala est quain frater ejus dc :

voluit unde viveret, cligensvilamniendicaiiteni quani magna niakc consucludiiiis mole cst liberala. Erat
cclerem mortem ? Cui dicium esi, Naviga ne moriaris cniin famosa peccalrix : el de illa dictum est, Dimit-
ctdislulit? Cui diclum est, Labora ne moriaris; ct lunlur ei peceata mulla, qiwitiatn dilcjril mullum ( Litc.

pigerfuil?Levia Deus jubet, ul in .Tternum vivainus; 57-47). Videmos inullos, nnviiuus multns : iiemo des-
et obetfire ncgligimus. Non libi Deus dicit, 1'erde perct, nemo de se prxsumal. El despcrarc malum
quidquid habes, ut vivas exiguo tempore in labore csl, ct de sc prasumcre. Sic noli dcsperare, ut eligas

soflicitus ; sed , Da pauperi unde habes, ul vivas sem- de quo debeas prasumcrc.
pcr sine labore securus. Accusant rtos amaiores vila; 4. Ergo et Lazariun Doniimis suscilavit. Audislis
tcmporalis, quam nec cum volunt , nec quamdiu vo- qualem, id esl, quid signilicet Lazari resuireclio.

lunl babent : et nos invicem non accusamus, lam pi- Legamus ilaque jain ; ei qunniam niiilia in bac le-
gri, tam capessendam vitam xlernam, quam
tepidi ad clione inauilcsta sunt, cxposilioucm in singulis non
si voluerimus babebimus, cum habuerimus non amit- qu:cr;unus, ul necessaria perlractcinus. Eral autcm
lemus; hanc atilem mortem quam timcmus, eiiamsi quidain languens, Luzarus a Delliauia, de castelki Ma-
noluerimus, habebiinus. rite el Martha; sororvm ejus '. In superiore leclione
3. Si ergo Dominus magna sua gratia , el magna meminislis quod Doniinus cxiilde nianibiiseoruinqui
sua misericurdia animas suscitat, ne moriamiir in lapidare illum voluerant, et discessil trans Jordunem
aternum; bene inlelligimus tres illns mortuos quos ubi Joanncs baptizabat (Joan. x, 59, 40). Ibi ergo
in eorporibus suscilavit, aliquid siguilicare et (igurare Domino conslitulo, infiruiabalur in Belliania Lazarus,
de resurreclionibus auimarum quae fiunt per lidem : quod caslellum crat proxiinum Jerosohnns.
resuscilavii liKam archisynagogi adlme in domo ja- 5. Maria aulem erat qutv unxil Dominum unuuenlo %
cenlein {Marc. v, 41,42); resusciiavit jnveo.ni li- et estersit pedcs ejttscapitlis suis, cujus [raler Lazarut
liuin vidHaj extra portas civitatis elaluin (Luc. vn, infirmabalur. Miserunl ergo sororcs ejus ad eum, di-

c"
cenles. Jam inlt-lligiinus quo misciunt, ubi crat Do-
(a) Forle legendum mirabitiore
.c : apere Chrtsti
onutv, qni credit resur$ff. kl iafra dctcitutUiorc morte :
'
m nnmitms Mss. omillitar, sororum ejut.
tnous qtn pcccat moriiur. (n) tjouS. lil). Ude Serjnone uoimui in inocie, n. 3o.
 1759 TIUCTATUS XLIX. CAPUT XI. 1750
iiiimis: quuniam aliscns eral, trans Jordanem scili- jus mundi videl : si autem aiiibulaveril innocte, nffen-
cei. Miserunt ad Domiuum, iiunlianles quod segrola- dit, quia lux 7ion est in eo. De die quidem locutus esl,
rel frater earum : ut si dignarelur venircl, ct emn ab scd in noslra inlelligentia qu;isi adlmcnox est. Invo-
agiv.udine liborarel. Hle dislulit sanarc, ut posset cemiis diem, uicxpellat noctcin, ct cor lumine illu-

resusciiare. Quid ergo renuniiavcruiil sorores ejus? siret. Quid enini Dominus dicere voluit? Qiiantuni
Domine, ecce quem amas infirmatur. Non dixermit, milii vidclur, quanliim sublucel alliludo profuudilas-
Veni : amanti cnim tantummodo nuniiaudum liiii. quc sententi;e, redarguere voluit illorum dubitalionciu

NilB ausae sunt dicere, Veni, et sana non a«s;c : ct inlidelitateni. Volueiunl cnini consilium dare Do-
sunt dicere, Ibi jube, el liic fiel. Cur eniin non ct niino ne moreretur, qui venerat inori, ne ipsi more-
ist:e, si fides iliius Centurionis inde laudalur? Ail renlur. Sic eliam quodani alio loco Pctrus sanclus

enim : Son sum dignus ut inlres sub tectum meum, sed diligens Dominiini, sed adliuc non plenc inteUigens
timtiim dic verbo, et sanabitur piiermem (Maitk. vm, cur venisscl, tirauit ne morcretur, et vit* displicuit,
8, 10). Niliil liorom ist:e, sed tantummodo, Domine, idest.ipsi Demino : nam cuni indicarel discipulis
ecce quem amas infirmalnr. Suflicit ut noveris ; non quod essel Jerosolymis passurus a Judxis ', respun-
enim amas, et descris. Dicit aliquis Qiiommlo per : dil Pelrus inter caelcros, et ait, Absit a le, Domine,
Lazarum peccalor significubaiur, el a Domino sic propitius libieslo, non fiel istud. Elcunlinuo Doininus,
amaliaitir? Audiat eiiin dicenleni, iVtrn reni vocare liedi post me, salanas, iioh enim sapis qita; Dei sunt,
jnslos, sed peccutores (Id. ix, 13). Sienim peccalores sed hominum. Et paulo anie conliiens Filium Dei
qtits

Deus non aaiaret, de coelo ad lerras non descen- laiidem meruerat audierat cnim, Beatus es, Siinon
:

deret. llar Juna, quiu non tibi revelavil caro el sunguis, sed

fi. Audiens autem Jcsus, dixii eis : Infirmitas liccc Pater meus qui in ctrlis est (Mattlt. xvi, 10-23). Cui
fifiii est ad mortem, sed pro gloria Dei, ul gtorificelur dixerat, BeaUtses; illi dicil, Rediniro, salanas : quia
1'iiius Dei. Tulis glorifieatio ipsiits non ipsiim auxit, beatus a se non cral, Scd unde? Quia non libi rcveta-
sed nobis profuit. Iloc ergo ait, iibh est ad mortcm, vil cttro el suiiguis, sed Pater meus qui in cwlis est.

oaia et ipsa niors non erat ad morlem ; sed polins ad Ecce unde bealus, non de luo, sed de meo. Non quia.
niiraculum, quo faclo crederenl homines in Cliristum, Paler ego, sed quia omnia qua; liabet Pater, mea
el vilaient veram mortem. Sane videte qucmadmo- sunt (Joan. xvi, 15). Si bealus de ipsius Doniini;.
<Jum lauquam ex obliquo Domiiius Deuin sc dixit, salanasdecujus? Ibi dicit ; rationem quippe rcddidit
proptcr quosdam qni negant Filium Demn essc. Nain bealiludinis, utdicerel, Non caro el sanguis libi reve-
siuu H;eretici qiii lioc negant, qaod Filius Dci sit lavit hoc, scd Pater meus qui in c&lis est : h.cc cst
Detis. Eece audiant : Infirmitas lucc, inquii, ?:ou est causa beatitudinis Quod vero dixi, Bedi post me,
lu;c.

nd mortein, sed pro gloria Dei. Qua gloria? cujus satuiias, andi etiam liiijns rei causam : Son enim sa-
Dci ? Audi qiiod sequitur : Vt glorificelur Filius Dei. pis 7»ic Dei sttnt, sed qtUB suut liomiiiis. Nemo CBgo sc
Iiifirniitus crgo huc, iuquil, non est ad mortem, sed pro palpel; de suo salanas est, de Dei bealus est. Quid
gioritt Dei, ut glorificetur Filius Dei per cam. Per esl enim de suo, nisi de peccato suo? Tolle pecca-
quam? Pcr illam inliiniilalem. tum, quod est luum? Juslilia, inquil, de mco esl '.

7. Diligebat autem Jestis Marllwm, et sororcm ejus Quid enim liabes quod non accepisli (
I Cor iv, 7)?
Mariam, el Lazurum. llle langucns, illa; trisles, omnes Cuin ergo vellcnl dare consilium homines Deo, dis-
«lilecli : sed diligebat cos el languciitinm salvator, cipnli magistro, servi Domino, a'groti medico; cor--
imo ciiam morluorum suscilator, et Irislium conso- ripuit eos, cl ait, Somie duodecim liorassunl diei? Si
lalor. Vl ergo audivit qnia infirmabatur, tunc quident qnis umliulttverit in die, non ojfendit. Me sequimini,
mansit in eodem loco diwbns diebus. Nunliaveriiiil si non vultis offendere : nolile niihi consilitim dare,
ergo illi; niansil illic ille : lamdiu tempus ductum est, quos a me consilium opoilot accijiere. Quo ergo per
quousque qiiatriduum eomplerelur. Non fruslra, nisi linct, Nonne duodecim liora; sunt dici? Quia ul dieni

quia forte, imo quia certc et ipse numcrus dieruni se esse ostenderet, duodeeim discipulos elegit. Si ego
iniimat aliquud sacramenlum. Deinde post hwc dicit stim, inquit, dies, et vos hora', numquid hor;c diei
ilemm disciputis suis, Eamus in Judrnam : ulii pene fue- consilium dant? llor;e diem sequnntur, non dies ho-
rat lapid.ilus, qui proplerea inde discessisse videbaiur, ras. Si ergo illi hone, quid ibi Judas? El ipse inter
ne lapiilarelur. Discessil enini ut homo;sed in re- duodecini lioras? Si bora eiat, lucebat; si lucebat,
deiindo qtfasi oblitus inliriiiilatein, oslendit potcsla- qiiomodo dtem ad moileni liadebat? Sed Douiiuus ill

lcm. Eanius, inquit, in Juihcttm. lme veibo uon ipsuui Judam, sed successorem ipsius
8. Deindc lioc diclo, videle quemadmodum disci- pr;cvidebal. Juda enim cadenie succcssit Mallhias,
puli lerrili fucriiil. Dicnnt ei discipuli : litibbi, nunc et duodenarius numerus niansit (Acl. I, 2G). Non ergo
qnojrcbant te iudea lapidare, el itcrum vadis ilhic? fnisira duodecim discipu(os.elegit Dominus, nisi quia
Rjspondit Jesus : Sonne dnodecim sunt Iwnv diei? ipse spiritualis est dies. Sequanlur e.rgo bora: diem,
Quid sibi virit ista responsio? Ilii dixerunt, Modotc prxdicenl hora? diein, lior;c illusirentur adie, horas

tapidare volebant Jntloci, et Herum illuc vtalis, ul te la- [o se.x Jlss., quid tsset piissitrus.
1

- n:ic esi i.r. punclualio in lmiic Irtciiin : tolle peccatum

pidcnt? Et Dominus, Nonne duodcdm Iwrm suntdici?
qiwil isl luum, justitia, intpiit, de met est. Lcv. posl liatm,
Si quii iii:dn'luveril indie, non cffcndil, quia luceiu hu- duo uucta mlei | umuu. M.
|
17 :i 1N JOANNIS EVANGI -i. IUM, S. VlCLSr.M I7.V2

iUuniinciilor a dic, ei per horarum prsedicalinnem somno evigilabunt. jinul omncs quod promissum est

diem. Iloc ergo ail dc compcndio, aecepiuri siutt.

crefdal imiiuliis in
II. Lazaru$ amictis noster dormit scd vado ul a
Mo sequimini, si nou vnliis offendere. ; ,

0. l.t post Itoc Ui.ii i is : Lazarus amicus noster dor- somno excilem enm. Dixcrunt ergo discipuli : quomodo
mit; udtado, ut asomno exciiem cum. Venim dixit. iiiiellexeruHt , sic responderunt : Doniine, sidormit
llomiiii- salcuscr.l. Solet cnim esse sonmus a-griitaiitiinn salu-
Sororibus nioriiius crat, Doinino dormiebal.
eam suscilare non poleranl lis indicium. Dixerai autcm Jesus dc nwrteejus illi
lms morluus erai, qui ;

eum faciliiate exciiabat dc scpnl- aulem putaverunt quod de dormitiotie somni dkeret.
nam Dominns lanla
donnieniem de leclo; Ergo Tunc crgo dixit cis Jcsus manifcsie. Suholisciire enim
cro, qiiania tu non eicitas
secundam polcnliam suam dixit dormieniem quia : dixerat, donnii : aii ergo manifeste, latumu moriuus

mortui tlicii suni in Sci ipluris ssepe dormienles, cst : ct gniidco proptcr vos , ui crcdatis ; quia nun eram
el alii

sicul Aposiolus dicil , De domneniibm autem nolo vos ibi. Et scio quia inortuus est , et non ibi eram : .Tgcr

iqnorure fratrcs , ul non conlrislemini , sicul el ctvicn enim, nnn moilutis, fueral iiuiilialiis.Scd quid laterct
,

spem non habent (I Thett. iv, 12). ideo ct ipse dor- ciim qui crcaverat, et ad cujus inaiius anima nioricn-
qni
inicmes appellavit, quia resurreciuros prsenuntiavii. tis exierat? IIoc est quod ait , Gundeo propter vos , ut

Dormil ergo oinnis morluus el bonus et malus. Seil ,

credatis ; qtiia non ibi crum : ul jani incijierenl admi-

quemodo inlorest in ipsis qui quoiidie dormiuut et rari, quia Doininus polliit dicerc niortuiim ,
quod nec

cxsurgum, quid quisque vidcat in somnis : alii sentiunl viderat nec audicrat. Ubi sane meminissc debemus

Ixia somnia , ahi lorquenlia , iia ui evigilans dormire quod adbuc cliam ipsorum discipulorum qui iu cum
limeai, ne ad ipsa iteram rcdeal : sic uniisquisque bo- jam crediderant, miracuUs.xdilicabalur lides : mm ut
cum causa suasurgit. ea qiiae non erat, essc inciperet, sed ut ea qu.T. jam csse
miiiuin cuin causa sua dormit,
rccipiattir, ad judi- cccpcrat, cresccrei; quamvis lali verbousus sit, quasi
Et intcrcst qnali cuslodia quisque
cem postea produccndus. Nam el receptiones in cu- tunc credere incipcrent. Non cuim ail, Gattdeo pro-

causarnm adliibentur alios juben- ptcr ros.ul fiJes vcslra augcatur, sive firmetur ; sed
stodia pro raeritis :

liumanum ctmile offieium at- ail , ut credatis : quod inlclligcndum csl , ut ampUis
tur custoiiirc liciores,
mittuntiir robustiusque credatis.
que civile; alii Iraduntur optionibus ' ; alii

non oinnes sed prn 12. Sed cainus ad eittn. Dixit crqo Thomas qni di-
in carccrcm : el iu ipso carcere ,
,

ciltir Didijmus, itd condiscipulos : Eamus el nos, el mn-

mcritis graviorum causarum in ima carceris coiiiru-
riamur cwn illo. Venil itttquc Jcsus et inrenit CUfll
duiiiur. Sicui ergo diversae cuslodiie agcniitiiu in of-
,

morluorum, ci dWcrsa qntiluor dics jutit in monumeiito lutbentciii. De qualuo?

licio; sic diversas eusiodise
(licliiis mulia quidcm dici possuut, sicut se babetil
merila resurgeniium. Receptus esi pauper, receptus
nbscura Scripiuranim, quac pro diversitaic inielligen-
csl dives : sed ille in siniim AbrahsD ; ille ubi silin l,

tiimi, mulios scnsus pariunt. Dicamus el nos quid no-

eiguttam non itiveniret (Luc. xvi, 22 24).
bis videalur significare niorluus qnatridiianiis. Quo-
10. Ilabcnt ergo onines animse, ut cx bac occasione
miido enim in illo c.cco inlell ginms qiiodammudo
inslruam Chnriialem vestrara , habenl omncs anima',
diversas recepiiones snas.
bumanum gcnus, sic lorie ei in isio moriuo mullos
cum de sacculo e.xierint ,

intellecturi sunios divcr-sis enim modis una res si-

Habenl gaudium bonx, malaj lormenia. Sed cum
:

gnilicari potesl. liomo qnando nascilur, jam cmi»

facla fuerit restirrectio, et bonorum gaiidium amplius
morie nascilur; quia dc Adani peccatum uahii. Umle
crit et malorum lormcnia gravioi a
,
quando cnm ;

dicil AposlohlS : Pcr uiiuni lioinincm veccutum intriivit

corpore torquebuniur. Recepti siint in pace sancii
in mitndum , et fier pcccutiim mors ; el ila in omnes ho-
Pairiarcha:, Propheia?, Apostoli, Uarlyres, boni lide-
niiiits pertransiit , i» quo omnes peccarcrunt (l{om. v,
les; cmnes lamen adbuc in line accepturi snni tpio.l

esi resurreetio ciiam

12). Ecce habes ununi diem morlis, quoil homo irahii
promisit Deus : promissa enim
dc morlis propagine. Dcinde crcscii, incijiii aecedere
carnis, mortis consiiinplio, vila atenia cmn Angelis.

Ilocomnessimul accepiuri sumus : iiam requiemqttae

ad rationalcs annos, m legem sapial naturalem, quain

ea dignus est iunc

omncs habent in cordc fixani : Q :od tihi nou vis
conlinuo post niorteiu daiur, si ,

licri , alii ne fcceris. ISumquid hoc de paginis disci -

accipit quisqtie cuin murilur. Prioies acccpcrunt Pa-

lur ', el imii in natura ipsa qiiodanimodo legilurr
iriarchic : videte ex quo icquiesciiiil : poslcriorcs
Furtuin vis pati? Utiquc non vis. Ecce lex bi corde
Propbelx, recentius Apostoli, iindto recentiures san-
tuo : Quod nnn vis pali, facere noli. Et hanc legem
cti Marlyres, quoiidic boni lideles. Ll alii in isla i, -

Iransgrediuntiir homines : crce alicr dies moiiis.

quie jam diusunl', alii non tani diu, alii paucioribus
Data c-i I.cx etiam divinilns \wr faimdum Dei
annis , alii nec recenli tempore. Cum vero ab hoc
Moyscn : dicium esl illic, Nonoccides; Non macclrn-
1
in mss. per frscrihiiur oMofli6tfs;corropte; namontio-
nes varro lsidorus aliique pula.it a!i oplando diclos, qni ni- bcris ; Non falatm tetlimonium dicei ; llonoia pnircm
tniruni elecii esseni decurionum adminislri el adjutores in el mtttrem : Nou coucupisces rcm proximi lni ; Non con-
re militari. Uquevariis pneierea mnons |ira?licichaniur
unde sunt opuones tabrica!, etofficiisive earceris, quo po- CMpltce*. uxorem proximi lui (E.rod. xx, 12 17). Ecce
siremo sigmKcaui hic nominanlnr ; necnon i.i couiment
super Epues. cap. I, inter Ambrosii opera-, his verbis alii reccnti tempore, oniisso nec ;
pro quo ali(Hiol Mss. ha
4 Meque PauluS ei silas tcmi us distulerunt, quo 0| tionem hem, in.
. .
in i-iis li.i| ili7.-iri.-nl. » ' nivia ! r. Lugd. et Ven : ymnquid lioc d< raqmiis di-
'-
.-! j iur sa ttss, >.i •
diii, tamdiu %tt,:l : ct raulo ui la. citur. m.
 rss TiUCT.iTUS xl ix. i:\put xi. KM
Lex scripta est , ct ipsa contemnilur : ecce lcrtius a:;im:i. Ergo aiiim:c lnae anima lldcs est. Qui credit in
dies mortis. Qnitl rcstat? Venil et Evangeliiim ,
pra- me , inqiiit , ctiamsi uwrtuus fuerit in came , vivet in

dicatur regnum coeloruin, dinamaiiiriiliiqiieChrislns, aninia ; donec resurgat et earo nuiiquani poslca nio-
nrinatnr gchennam, viiam pmmiuit aiernain, ct ipsa rilura. Hoc cst, Qui crcdil in me, licel moriatur, vhcl.

coiiteninitur. Traiisgrediunlur lioin nes Evangoliiim : Et omnis gui vivit m carne et credit in me, elsi moric-
ccce intartusdies mortis. Mcrito jamputet. Nitmqnid lur ad leinpiis propter mortem carnis, «on morietur in
et lalilms cst neganda misericordia ? Absit : etiam wternum propler vilain spiritus, ct ininiortaliiatein re-

ad lales Dominus excitandos rion dedignalur acecdere. surreetioiiis. IIoc est quod ait , Et omnis gui vivit et

15- Multi atttem ex Judtvis venerttnt ad Marlliaiu et credit in me, non morielur in wlernum. Crcdis hoc ? Ail
Mariam, ut consulnrciitur eas de fralre sno. Martha illi : Uligue , Domine , ego credidi , <7!<in tu es Christut
erao v.l andivil quia Jesus venil , occurrit illi : ilaria lilim Dei , qui \n mundum venisli. Quando boc cre-
au'em ttonii sedebat. Dixit crgo Marlhu ad Jesuin : Do- didi , eredidi quia tu cs resurreclio , crcdidi quia m
niine, si fuisses liic, frr.ler meits non fuisset nwrtmts ; srd es vila; crcdiJi quia qui credil in tc , clsi moriatur,
el nunc scioguia qmrcumque poposccris a Deo, dubit tibi vivet; cl qui u\it el crcdit in le , uon morielur iu
Deus. Non dixit Sed et nindo rogo le nl resuscites fr.i- seteriiiim.

ircm meiini. Cnde enini scicliat , si frairi cjns resur- 10. Et citm hac dixisset, abiit, ct vocavil Mariam so-
gere uiile fueril? Ilnc lantum disfl , Scio qnia potes, rorem suam silenlio, dieens : Mtigister adesl , et vocat te.

si vis facis : utruin cnim facias, judicii tui cst , non Advcrieiuliiiu esi quemadmoduui snppressain vocem
pKtiSlimplionis me;c. Scd et nunc scio quia qitivatinqtte silcntiiiin imnciipavit. Nam quoniodo sHuil, qua- dixil,
poposceris a Deo, dabit tibi Dctts. Magislcradcsi, ct vocal le? Adverleudum eliaiu queui-
14. Dicil illiJesus : tiesiirgct frater tuits. IIoc am- adinoduin EvangelisUi non dixerit ul>i vcl quando
liignum fnil. Non enini ail, Modo rcsuscito fr.ilrem vel qiiouiudo Mariain Doiiiinus vocavcril, m boc in
liiuin ; sed, Iicsttrgct frater tuiis. Dicilei Marlha : Scio vciliis Marllu: pnt us inlelligeretiir :

, narralioiiis Lre-
quia resurget in resitrrcctione , in novissimit tlie. De illa vitate senata.
resurreClione sccura stim, de liae inccrta suin. Dieit 17. llla ul iiiidifit, sitrgit cito, et venit ad eum. Non-
eiJestts: F.go sum rcsurreclio. Dicis , Rcstirgel fratcr duin eniiu vencrat Jesns in cusleltum, setl erttl adhuc in
nieus in norissima die : veniui e>t; scd per qnem illo toco ubi occurreral ci Hartlta. JutUvi igilnr gui erant

lime fesurgel, potcsl el moilo, qnia Ego sunt, inquit, citm illa in domo , cl cunsolabnnlur eaiu, ciau vidissenl
iesurreclio et vila. Audite, fratrcs, andile i|iiid dicat. Mariiim , qttiu cilo sitrrexil et exiil, seculi sunt cam di-

Ccrle tola cxspcclalio erat circumstantium ut revivi- ccittcs : guitt vatlil atl nioiiuiuculuin, ut plorel ibi. Quare
sceret Lazarus, uiiiis ihorluus qualriduanus : andia- pcriinnii lioc ad Evangeiislam narrare? l'i videa-
inus, et rcsurgamus. Qiiam mnlii simt in hnc pnpulo, iiius quae occasio feceiit ut plnrcs ibi essent quando
quos pretriil consueludiiiis inoles! Foiie aiidiunt me Lazarus resuscitauis cst. Pufantes enim Judaei pro-
quidaltl ,
quibus dieitur , Xuliie incbriari vino in gno plerea ill.im festinare, ut dolmis sili soliilium lacry-
est luxuria ( F.pbes. v, 18) : dicunt , Non possiinms. niis qiKcrerel, sccuii siint eain; ul tani yrande uiira-
Forte audiunt me aliqui immundi, laschiis ellfagitiis cnluin qiiatiiduaui liiortui lesuigeiiiis, testes plurimos

iiiqiiinati, quilius dicilur, Nolile hoe f icerc, no pcrca- invenirct.

tis : cl rcspoiidciil , Non possuinos tolii a consuclu- 18. Maria aulem cttm vcnissci ubi crat Jcsus, videns

dine nnstra. Doinine, istos resufcita. F.go sitin, eum , cecidil ad pedes ejus. ct dUit ei : Doiuine, si fitisscs

tnqllil , resitrieetio et lita. Idco resurreclio, quia vita. hic, fraler mciis nun cssel nwrluiis. Jesus crgo ut vidil
15. Qni credit in nie , eliamsi tnorluus fucrit , viect eam ploiantem, et Judaus giti cum ilta crant ploranlcs,

et onniis qui vivii et credit in me, non morieiur in tvter- freinuit spiriut, ctlurbavit seinctipsmu, el di.rit : Ubipe-
num. (Juid csl hoc? Qui crcdil in me , etiamsi monuus suistis euin? Nescio quid noliis iiisinuavit fremendu

fitciii , siciit Lazarus morlmis cst , civet quia non csl s| jiiiu, ct liirbando seipsum. Quis cnim ciim possel
;

Deus mortuoriim, scd \ivorum. Dc oliin iiiorluis pa- nisi se ip-c, luibare? Ilaqnc, lialrcs mei primo Iiic
,

liilius , lioc e>t de Abraliam , el Isaac, et Jacoh , la!e atlcndile potestalcm, ct sic inqiiiiilc sigliilicalioneui.

rcsponsnni Jiufcis dcilit : Etjo suin Deus Abraltain , et Tui li.nis tu nolcns ; lurbatus est Christus, qnia voluit.
Deus Isauc , ct Deus Jacob , non cst Dcus mortuorum ,
Esurivit Jesus, verum esl , sed quia voluit; dormivit
scd vivoriim : omnes cnim illi vivitut (itatlh. xxu, oi, Jesus, verimi esl, sed (|iiia voluil; contristatus est Je-
et Lttc. \\, 57, 38). Credc ergo; el si morluus fneris, sus, vciuiii est, scd quia voluil ; inortuiis csl Jesus,
vives : si auiem nou crcdis; et cuin vivis, mortuus es. veiuni esl, sed qui i voluit : in illius poleslalc eralsic
Probcmus et lioc ,
quia si non crcdis, clsi vivis, mor- vel sic. aflici, \el non afuci. Verliiiin ciiini aiiiinam sus-
iuuses. Cuidain Domimis diflercuti sequi eum, el di- cepit et carueni, lotius hoiiiinis silii cnaplans in per-
centi, Ettm p.ins sepclirc pulrem meitm : Sine, inquil, snnx uiiitatc uatui-ani. Nam ct aiiiiua Aposloii Ycrbo
morluos scpelire morluot suos ; lu veni , sequere me illuslrata est, aniuia 1'elri Vcrbo illusliala cst, aniina
(Slatili. vrn, 21, 22). Erat ilii iriof tuos scpcliendns Pauli, alioiiun Apostnlorum, sanctorum Propliclarum
erant ibi el inorlni iiioriuuni sepulluri : ille niorluus Veilin illusliala' sunt anima? : sed de iiull.i dieliim esl,
in C.Trne, illi in anima. liule mors in aniin i ? Quia non Verbum caro faelum csl (Joan. i, II) ; de niilla dicluin
est lides. (.'nde uiors iu corpore ? Quia non esi ibi est, Fgo ct Patcr unum sumui /</. x, 50). Aninia cl
(
 »N JOANNIS EAAKGKI JLM, S. AUCUSTINI 17.N6
I7.-.5

IV. una |icrsona cst, umis Cttiruni in jildicio, Non novi vos ; discedile a nie (Mutih.
caro Cluisii eum Verba
Iioc nbi sumnia polestas est, se- vn, 23). Quid cst, Kon novi vos? Non vos video in
Cbrislus csl. A<- per
hoc luce mca, ikiii vos vidco iu illa jnslilia quam novi.
eunilum vohmialis nulum iractalur inurniitas' :

Sic et bie tanqtiam nescicns falem peecatnrem, dixit,

esli tmbavii temefiptum.
Ma- bi posttislis enm? Talis csl vox Dci in paradiso post-
Dixi |K»te8latem, atlendile signiflcalioneni.
l
19.

gnus reus est, quem morlis quatriduum ei illa signiftcat eaquam homo peccavil, Adam, ubi es (Gen. iu, 9)?
est crgo qiind tiirbat semctipsum Dicttnt ei : Domine, veni, el viile. Quid csi , vidc? Mise-
sepuliura. Quid
significet tibi qunmodo Uirbari lu de- rcre. Viilct enini Dominus, quando miscrclur. Cntle
Clnistiis, nisi iii

cum tania mole peccaii gravaris ct premeris? illi dicilur, Yide Itiimililiitem mcam, et luborcm mcum ,
lieas ,

compulasti nlii dimilte nmniii peccuta mea (Psal. xxiv 18).

Atiemlisli enim te, vidisti le renm,
et

illud commisi, ct 21. LacrymalUS csl Jcsus. Dixerunl ergoJudwi Ecce

liliul feci, et pcpercit mihi Deus;
:

inc K\ angelium audivi, ct contempsi ;

hapliza- quomodo amabat eum. Quid esl, amiibat eum? Kon veni
.1 isinlii ;

facio? vocare jnslos, sed peccalores iu poenitenliam (Mallh. ix,

lus snm, ci itcriim a<l eadem rcvolutus siun quid :

qnoco?imdcevadii?Qiiandoisiad".cis,jauifreniilChri- lo). Quidam aulcin ex ipsis dixerunl : Nuii polerat hie

apcruit oculos ctnei, (acere ul hic non moreretur
quia fidcs frcmit. In voce fn mcntis apparet spes
ijui ct ?
s:u- ;

csl Clirislus fre- Qui noluit lacere ui non morerctur, plus cst quod fa-
resurgeiilis. Si* ipsa fides inlus, il.i

nobis, Cliristus in noliis. Quiil enim cluriis csi, ut morluus susciicitir.

incns : si liilcs in

llubiiure Clirisinm per /fdcin iu

22. Jcsns ergo rtirsus fremcns iu semetipso, venit ad
aliud ait Apostolus :

fides tua d<: Chri- monumenluin. Ficinal el in le, si disponis revivisccre.

cordtbus veifris(Ephes. m,17)? Ergo
luo. llincest illml quoil dor- Oinui bomini dicilur, qui prcmitur pessima consuclii-
slo, Chrisius est iu eorde
dine Venil ad monumcnliim. Erat autem spcluncu, et
etciim periclilarentiir discipuli, jam
:

miehai in navi :

lapis superposilus eral ei. Moituus sub lapide, rcus sul>

immiiienle naufragio accesserunt ad eum, et
cxcita-

iinperavit venlis el kgc. Sciiis cniiii quia Lex qnoB data cst Judxis, iu
vcrunl Ciim : surrexil Cliristus,
magna (Matlh. viu, lapide scripia est (Exod. xxxi, 18). Oinnes autem rei
nuctibus, ct lacta csl tranquillilas
sub legc sunt bcne vivenles cuin lcge sunl. Juslo lcx
intrant venli cor luiim, ulique
:
ul>i
21-20). Sic ct lu :

posita non e~t (I Tim. i, 9). Quid esl crgo, Lapidcm

navigas, ubi banc vilam lanqnam proccllosum el j>eri-
removetc? Craliam pradicalc. Apostolus enini 1'anlus
culosuin pelagus transis ;iutranl venti, movenl finctus,
niinistrum se dicit Novi Teslanienti, non litlerx, scd
Unbaiit iiaviin. Qui sunl veuli? Audisli convicium
est s|iiiilus' : nam litlera, in<]iiit , occidil, sphitus vivi/icut
irasccris; convicium vcnlus est, iracundia fiuctus
(II Cor. iii, 0). Litlera occidens, quasi lapis est prc-
perii lilaris, disponis respondere, disponis maledictum
nicns. Itemovele, inquit, lapidem. Removete Legis p<'ii-
maleditto rcddcre, jam navis propinquat naufragio;
ct dus; gratiain pncdicatc. Si enim dutu esset lex, gtue
excila Cbristum dorniicnlcm. Idco eniin fiuctiias ,

possel vivipcare, omnino ex Lege cssctjtislilia. Scd con-

mala pro malis redderc prasparas, quia Christus <lor-

obli- clusil omnia Scriptura sub peccata, ul promissio ex fule

mit in navi. In corde enim luo soninus Cluisti,
Jesti Chrisli durelur acdentibus (Galal. 111,21 e(22).
vio fidei. Nam si excites Cliristum, id est recolas fi-

corde Ergo rcmovetc lupidem.

dein, quid libi dicil tanquain vigilans Cbrisius in
23. Dicil ei Martlta, soror ejus qui mortuus (ncrat :
luo? Ego audivi, Dafmnnimn habes (Joan. vu, 20),
cl
Domine, jam felcl qitutridnunus enim esl. Dicil ei Jc-
proeisoravi audil Dominns, n paiitur; andit scr-
;
:

sus : yonne dixi libi quoniain si crcdideris, vdebis glo-

vtis, el illdigiialur ! Sed vindicari vis. Quid eniin? ego
riam Dei ? Quid esl, videbis gloriam Dei? Quia cl pn-
jam sum vinilicalus? Ciini libi hac loquiliir Iblcs tua,
teiitcm et qiialriduaniim resiiscitat. Omnes enim pec-
tranquilliias
qnasi imperatur ventisct finciilius et fii
cavemnl , et egcnl gloria Dei (iicm. m, 25) : el, Lbi
inagna. Quomndo ergo boc est excitare Cliristum
in
ubur.davil peccntiim , supcrubuinltivit el gratia ( Id.
navi, cxcitare liilcm ; sic in corle hominis quem pre-
v, 20).
iniiniagna molcsetconsuetudopeccati, in corde bomi-
21. Ttilcriint ergo lapidcm. Jesus aittcm elcvalis stir-
nis iransgressoris eliam saneli Evangelii,
conlempto-
snm ocnlis , dixil : Pulcr, grutias ago libi, qitoniam an-
ris pocnarum ailcmarum, freinat Cbrisius , tncrepet me
disti me : ego utitcm sciebam quia scmper audis ; sed
se bomo. Audi ailliuc : flcvit Chrislus, flral sc Iiotno.
proplcr poptilum qui circumstat, dixi, ut credanl quia tti

Quare enim flcvit Clirislus, nisi qiiia flere liominem

me misisti. Ilicc ctini dixissel , magna voce clumuvit.
docuit? Quarc frcmuit et lurbavit semelipsum, nisi Quam
Ficmuii, laciymavit, vocemagna clamavil. dif-
ijiiia fidcs hiimiuil sibi meriio displiccntis fremere
iicile suigit, quem moles mabc consuetndinis prcniii!
quodammodo debel in accusalione inaloriim operum ,
Scd l.imcn surgit : occulta gralia intiis vivilicatur;
ut violeniix poenilendi ceilat consuctudo peecandi?
surgil posl voccm magiiain. Quid cst factum? Voce
2». El dixil : Vbi posuislseum? Scisli qira mortuus
magna clamavit : Lazare, veni foras. El statim prodiit
sil, el ubi sitscpnltus ignnras? Etisla significalio esl,
qui (uerat moriiius, ligalus inatius el pedes institis '
; cl
quia sic perditum lioinincni iiuasi nescit Dcus. Non
(acies illius sudurio crat ligata. Quomodo processit li-
ausns snni diccic, Ncscil quid cnim ille nescit'' Sed
:

quasi ncscit. Unde lioc probamus? Dominum audi <Ji- 1

Fxlili, »oii liitera, sed si>iiiln. At Mss., non liltera, sed
sniritus. geuilivo casu, juxta graccum, ou giummalos, alli
1
lii niio Hs. ct a| ud tlcuimroi. turbatur inf rmili.s. pneumatos.
' Abcs'. ^ IISS., instilis.
' 1'aiticula, R, aliost a Hss. nlcrisquc
1757 TRACTATl S L. C \PP. XI ET XII. 17:;8

gatis pedibus miraris , el non miraris quia surrcxii Nam cl dc Zacbaria boc dicitur : Fnetum esl autem ,

quatriduanus? In utrnque potcntia Domini eral, lion rmil sacerdotio fungerelitr in ordine vicis svw unte
vires mortui. Processit, el adliuc ligalus est : adluic Dcmn , sccnnditm consuetudinein sucerdotii , sorlc exiit

involuius, laincn j.im foras processit. Quid signifieat? ul inccnsuin ponerel , ingressus in lemplum Domini
Quaudn couiemuis, mortuus jaces ; etsi tnnia quauta (Luc. i , 8,0). Hinc apparct pluics eos fuissc, ei viccs
dixi couletmiis , sepullus jaces : quando confiteris ,
suas habuisse nain inceiisuni nou liecbat pomre
:

procedis. Quid csl enini procedere, nisi ab occullis llisi sumnio sacerdoti (Exod. xxx, 7). Et forte eliam
velut excundo manifeslari? Sed ut confiloaris , Drns uiium anniini plurcs administrabanl ,
quibus alio anuo
facit magna voce clamando, id esl, magna gralia vo- alii siiccedeliant , cx i|iiibus sorte exibat quis, ul in-
cando. Idco cum proccssissel niorluus adbuc ligatus censum pnncrct. Quid est ergo quod prnplielavil
coiifilcns et adbuc rcus; ut solveicnlur peccala cjus, Caipbas? Qttia Jesus moriturus cmt pro gente; el non
miiiislris boc dixit Dorainus : Svlvite illum , cl sinite tantum pro gente , sed ul filios Dei qui eranl dispersi ,

ubire. Quid esl, Solvite,et sinite nbire? Qux solveritis contjretjaret in unum. Hnc Evangclisla addidit : nain
in terra, snlula criiut et iu cuelo (Mutth. xvi, 19). Caiphas de sola gcnte Jiuhcoruui propliciavit , iu qua
25. Mulli crgo ex Judtvis qui vencrunt utt Mariam et erant oves de quibus ail ipse Dominus, Non suin

tiderant t/uce fecit Jcsus , crettiderunt in eum : quiitiim missus nisi ad oves qutv perierunt domus Isruel (Muttli.

nutcm ex ipsis tibierunt ud Plturibtcos , et dixerunt eis xv, 21). Sed novcral Evangelista esse aliasovcs, que
qitw fccit Jesus. Non omiies ex Judxis qui convene- non erant de boc ovili, quas opnrlebat adduci, ui
ranl ad Mariani , credidcrmit , scd laincn miilii. esset tinum ovile ct uniis paslor (loan. \, 16). If.ce
Quidam vero cxeis, sive cx Judais qui convcncraiit auleni secundum pricdestiiiationcin dicta siinl : iiaui

sive cx cis qui credideraiit, abierunl ud Phurisaos, et nequc oves cjus , nec filii Dei adliuc eranl ,
qui non-
dixerunl cis qmu fccii Jesus : sivc aiiuuiitiaudo, ul ct dnm credideranl.
ipsi credercnl; sive polius prodcudo, ul sxvirer.t. 28. Ab illo ergo die cogitaverunl ut interficerent eum.
Scd qiiomodolibel el a quibuslibct , ad Pbarisxos ista Jesns ergo jum non pulam ambultibal apud Judxos, sed
perlata sunt. abiit in regionem juxtu deserlum , in civilulcm quat rfi-

2G. Collcgcrunt poniificcs ct Pltariscei concilium , el citur Ephrem , el ibi morubalur cum discipulis snis.

dicebunl : Quid fuciinus? Nec lamen dicebant, Creda- Nnn qnia potcnlia cjus defecerat , in qua ulique si vcU
inus. Plus cuiiii pcrditi bomines cogitabant quoniodo lel , et palain Jnil.cis conversarelur , et nibil ei facc-

nocercnt ut perderent ,
quam quomodo sibi consule rcnt ; scd in boininis inlirmitale vivendi exeiiipluin

rcut ne perirenl : ct lanieu timcbant , et quasi consu- discipulis dcninnstrabat, in qtio apparercl non esse
lcbant. bicebitnl enim : Quid facimits ? Qitia liic homo peccalum, si fidcles ejus qui sunt menibra ejus, oculis

mullu signa fucit : si diiniltimus cuni sic, oinnes credcnl persequentium se siibirabercnt, et furorein scelcra-

in cum ; et vcnient liomani, et tollcut nostrum locitin tnriim l.ilcudo polius devilarent ,
quain se oficrendo
et gentcm. Teinpornlia perderc limucriint , ct vilam niagis accendercnt.

xlcriiam non cogilavcrtint ; nc sic ulruinqiic amise-

TRACTATUS L.
rtnit. Nam cl Romaui post Domini passioncm ctglori-
Ab eo loco, Proximum eral Pascba Judxorum ; usque
ficationem, lulcmnl cis cl lncum et gcniem , cxpu-
ad id, Mulii propter illum abibaul, et crcdebaul in
gnaudo ct Iransfercndo : ct illud cos scqiiitur quod
aulem regni hujiis ibunl in tcne-
Jesum. Cap. xi, } f . 55, 50, et cap. xn, } . I-U.
alibi dicluin est, Fitii

bras exteriores (Itl. vui , 12). Hoc auteni liimierunl 1. Hesternam leclionem sancli Evangelii , de qua
ne si omiies in Cbristiim credcrent , nenio rciuancrel Ioculi suiims quod Domiiius dedit, bodicrna sequilur,
qui advcrsus Romanos civilalciu Dei lenipluinqiic de- de qua loctilui i sunitis quod Domiuus dabit. Quxdam
fenderci ; qnnniam contra ipsiun lempluin , el conlra in Scripturis tain mauifcsta simt, ut polius audiloreiu
suas paiernas lcgcs doctrinam Christi esse senliebant. quam exposilorem desiderent : in eis nos immorari
27. Unus uulem cx ipsis Cuiphas , cum essel poniifcx non opnrtct , ul neccssariis in quibus inimoranduui
tiuni illius , dixil cis : Yos ncscilis qttitlqutim , nec cogi' est , tcnipus sulficiat.
tnlis ijitia expeilil nobis ' ul unus ntoriulur homo pro 2. Proximum ergo erat Paschit Judaiorum. lllum
populo, cl non tolu geus pereut. Iloc uulem a semelipso dicm feslum Jud;ci cruentum babcre Domiui sanguine
uon dixit , sed cum csscl puitlifex anni itlius, prophe- voluerunt. Illo die feslo occisus est Agnus, qtii nobi»
luvit. ilic docemur ctiam piT buiniiies malos propbelue eunidem dicni (esltim suo sanguinc consccravit. Con-
Spirilum futuia pr.cdicerc : quod lameii Evangclista siliuin crat inter Judxos de occidendo Jesu : ille qui
ilivino tribuit sacratiieulo ,
quia poutifex fuit, id cst, de ceelo venerat pali ,
propinquare voluit loco pas-
guumius saci-rdos. Pnlcst autcm niovere quomodo sionis quia inimiiicbat bora passionis. Ascenderunt
,

ilicalor pontilcx amii illius , cuni Deus uiiiiiu coosti- ergo miilli Jcrosolijmmn de rcgione ante Pascha , ul
liuril simiiniiin saccidolcm , cui morluo unus succe- sanctificareitt scipsos. Iloc faciebanl Judxi sccundum
dcrct. Sed intelligendum est, pcr ambitiones et con- prxce|)iimi Doinini , per sanctum Moyscn in Lego
lcnlioncs inter Jud.cos postea conslitutiiin ul plures mandalum, ul die lcslo quud Pascba crat, omnt»
esseitt, cl pcr annos singulos vicibus iniuistrareut. undique convenirent, el illius dici celebratione s.incti-
1
Editi, nri •- fere, itobis; lavcnte grseco, cmin. lic.iiculur. Scd itia cclcbralio tnubra crat futtiri. Quiu
1759 IN JOANNIS EVANGEl JUM, S. AIGUSTINI ITjGO

esl, timbra fuluri! Propheiia Christi venturi , pro- scl. Scd ipiOlli.ini vcriiin csl ,
quid ait , Ecce cao to-

phctia pro nobis illo die passuri : iu transirct uiiibra, biscum sum usque ad consuininalionem sirculi tilallli.

ei lux venirel; ui Iransirct significatio, ct vcrilas xxvin, 20); ctabiil, cl hic esl ; ct rcdiit, etnosnon
leiicretur. Ilabebant crgo Judxi Pnscha in nmbra ,
descril : corpus ciiiin suiiiii inlulil ccelo, iiiajcstateiu

nos in luce. Quid cniui opus crat ul eis Dominus prx- ikiii abslulil iniindo.

cipcrcl pcr ipsum fesinm dicm ovcm ocridere , nisi 5. Jesus cnjo ante scxdics Pusclix vcnil Dcilianiam ,

quia ille eral de quo prophctalum esi , Sicul oris ad ubi fucral Laxarus morluus, qucm mscitavil Jesus. t'e-

immolaudum ditelus csi (lsai. 1.111, 7). Sanguino nccisi cerunl nuicm ci ibi ccenain , et Marlha minislrabat : La-
pecorisJudxoritmpostcssignalisunt; satiguiiie Chrisli zarus vcro unus crut ex discunibcnlibus. Ne pularcnl

Ironics nosir.c signantur. El illa signaiio quia erat b nnines pbaiiiasma essc faclum , quia inortuus re-
,

ilicla csl a domihus signaiis extcrmina- surrcxit, iinus erat ex rcciinibcnlibus ; vivebat, lo-
significatin ,

lorcm prohibere (Exod. xu , 22, 25) : signum Chrisli qucbatiir, epulabatur : vcriias oslendebalur, infide-

:i nobis repellil exlcrininalorem , si cor noslrum re- liias Judxorum confundcbaliir. Discunibebat ergo

cipiat Salvalorem. Quare hoc dixi? Quia mulli posies Domiuus ciiiii Lazaro ci cieteris, minislrabal Martba

habenl signatos, non manet hahitator bcilc

el inliis :
iina ox sororibus Lazari.

liabenl in fronle signum Christi, et corde non reci- G. Maria vero, altera soror Lazari, accepit libram
piuni verbum Cbrisli. Ideo dixi, Iraircs, quod repcto, uiiguenti nardi pislici pretiosi, unxil pedes Jesn, et ex-

signnin Cliristi a nobis repellil exleriuinaiorem , si tcrsit capillis suis pedes ejus, et donuis implcta est ex

cor uiisiruin liabcai Chrislum babilatorcm. II.cc dixi, odore unguenli. Facliini nudivinius, iiiyslcriiiin rcqui-

nequis fnrle cngiiarel quid sibi vcllent isla fesla Ju- rainiis. Quxcumque aniina fidelis vis bsse, cinn Maria

dxorura. Vcnit ergn Dominus tanquam ad viclimam, unge pedcs Doinini prclioso unguento. Uiiguentuiii
ii t vcrum Pascha nos habereuius, ciiiii cjus passioncm illud juslilia fuii, ideo libra fuit : erataulem iinguen-
laiiquam ovis iinniolalinncm celebraremus. l>im nardi pislici pretiosi. Quod ail ,
pisiici , locuui

5. Qiusrebant ergo Jesu.ni : scil inale. Bcaii enim nliqtiem eredere debcmus, umlc Imc crat iinguciituin

qui qiixrunt Jesum, scd bene. Illi qiuerebanl Jcsuin, pretiosnih : nec lamen !:oc vacal, cl sacraiucnlo-

ut nec ipsi liabercut cum, nec nos : sed ab ipsjs opiime consonai. nhzii grxce , lides dicilnr. Qusero-

iibscedculem siiscepimus ims. Beprehenduulur qui basopcrari jusliliani : juslns cx lide vivil (ilom. i, 17).

qua-runl, laudantur qui qMXrunt : aniinus cnim qna> Unge pcdos Jcsu : henc vivendo dominica seclare
rculis aul laudcin iuvciiii , aut damnationem. Ilabes vesiigia. Capillis lcrge : si habes superflua , da pau-

oniin et in Psahnis, Confundantur ct revereanlur, qui peribus, cl Dnmini pcdes lersisli; capilli cnim super-
qnwrunl animam mcam (Psul. xxxix , 15) : Kli suut llua corporis videnltir. Ilabes quod agas de superflu s

i[ui inale i|u.crcbanl. Alio aillcitl locu dicil : Pcnit luis : tibi sitpcrflua snnl, sed Doinini pedibus ncces-

fugu a me, cl non eslqiti reqnirat tinimam meam (Psul. saria. Forle inlcrra Dumini pedcs indigenl. Deqnibiis
i xn, 5). Culpantur qui qua:rcbnni, culpantur qui non cnim nisi dc memhris suis in finc diclurus esi, .'.'«m

quxrebant. Ergo quxratuus Chrisluin nt habeamus ;

uni cx minimis meis fecislis , milii fecislis (Mnltli. x\v,

quxramus ut lciicamus, scd nnn ut occidamus : nam 'ifl)? Superfiua veslra iuipond siis, scd pcdibus mcis

el illi ideo quarcbanl '

ui tciioienl, scd ut cito non obseculi estis.

bsberent. Quasrebant ergo , ct loqucbaniur imcr sc :

7. bonius aulera impUla cst odorc; inuiidiis iinplclus

ijuid putalis, (jtiui iwn vcnil ad dinn fettum? esl fania bona : nam odor bonus , lama bona est. Qui

i. Dederanl autem fioiilijiccs cl Phurisivi iinnidiiluin, male vivunt elcbrislinni vocantur, injuriam Chrisb»
ut si quin cognoverit ubisil, imlicct, ut apurelieiidant faciiuil : de qualibus diclmn est quod per eos iiomcii

eum. Nos indiceniiis modo Judivis, ubi sit Chrislus. Domini blasphemalur (lloir. n , 25). Si pcr lalcs.no-

I 'liiiam vclinl audire ct appprehcudcre quicumqiic incn Dei blasphematur, pcr bonns nomeii Domiui

fiiut ex seminc illorum, qui dederaul niandalum ut laudalur. Andi Aposlolum : Clirisli bonus odor sumus

iudicarelur eis ubi cssct Christus. Veniant ad Ecclc- inquit, in omni loco. Diciluret in Canlicis caniicoruin.

siam, audiani ubi sit Christus , ct apprebundant ciim. Unguenlum effusum nomcn luum (Cant. i, 2). Ad Apo-
stoluin rcvoca inlenlionem Cliristi uiquit, bonns
A nobis audiaut, cx Evaugclio audiant. Occisus csi a : ,

parenlibus coruni , sepiillus esi , rcsurrexit , a disci-

odor sumus in oiiini loco , el in liis qui salvi fnnil , el iit

piilis agnilus, anlc oculos coruin ascendit in rceliun, liis qni pcreunt ; aliis siimus odor viliv in vilam , aliis

ii:i scdct ad dexleram Patris; qui jiidicalus esi, vcn- odur morlis in inorlcin : cl ad luvc quis idoncns (11 Cor.

1
1 ir iis. csi judcx : audiaul , ct leiieani. Respondenl: ii, H-lb) ? Occasionein nobis prxbet prxsens leciio

(Juomodo lcncbo abscnlcni 2

quomodo in coluni sancti Evangelii de odorc islo ita loqui , ut cta nnbig
;

uianuiii niillam , ui ibi sedeutem lcneam? Fideni siifficienlcr dicalur, el a vobis diligenlcr audiatur,

Pareutes Aposlolo ipso ila diccnie, Et ad liac quis idoneusi

iiiiiie, cl icnuisti. iui lenucrunt carne, iu

leiic corde : qiinuiam Cbrislus abscns etiam pr.iscns Ergo ul iiide uos coneimir loqui, nuniquid idonci su-

sl. Nisi prxsens cssel , a nobis ipsis tencri uon pos- inus, aul vos audire lixc idonei esiis?Nos quidcin
i.lonci iion suuius ; sc.i iilonous csl ille qoi pcr no*
1
sic Mss. At oiliii, non idco qiiarrcb,inl digiiciur ' diccrc quod lobjs prosit audire. Etce \oo-
i.iiii : Quemlen voabsentem'' iliuuol Msa.: Qtiomodo
iilcm'' lliquol lc-
'
Ui quatuur Mss., dtgnatur.
 TRACTATUS l. g \l'!'. X! i;'f XII. 17C9
17f.l
scdipsebnnus riim Aposlotorum iniplcbil, aposiclicain braiitiuli
wAut. bonu* odor est, sicui dieii ipse :

aittcm odor nnrlis nem non Imbebat, ari imaginein linr.it duodecimus :

edor aliis est odor vitcrin vilam, nliis

odor. Numquid enim ail, qno dcccdente, cl alio siicccdenle, et snppleia est
in moftem; lamen Itomis
odor ad viiam, aliis maliis odor ap islolica vcritas , el immeri permai.sil intcgritas
Aliis siimiis bonus
dixil , non nialnni (Act. i,26). Qnid ergo voluil Doiniiins noster Jcsus
it\ morleni? Bonnm oriorcm se

vitam dixil aliis Chrisius, fratres riiei , admoncre Ecclesiam suam,

et eiiiiKlem lioniiin odoreni aliis ad ,

quando uniirh perdilum inler dnodecim liabere voluii,

ad mortem. Fdices qui bono odore vivuut
qniri aii- :

mnriiiiitiu? nisi ul malos lolcremns, neccorpiisCbristidividainus?

tein infelicius illis qui boito odore
aii aliquis, quem boims odor
ocei- Ecce inler sauctos csi Jndas, ccie fnr est Judas, el,
8. Et quis est ,

quod ait Aposlolus El nd hac qnis ido- nc contciiinas, fur el sacrilcgus, non qnalisciiinqiio
dil? Iloc est ,

.icus? Quomodo ea lacit Deus miris modis ,

nt bono fur : fnr lociilnriim , scd doiiiiiiicorum; lnciiloruni

mali morianliir quomodo scd sai roniiii. Si criinina discernunliir in foro qua-
ct boni vivani ct ,
odorc , ;

(nam for- lisciimque furti et pccidalus pccnlaiiis enim diciiur

sit, quantum Dominus inspirare dignatur
' ;

lasse ibi latcat » altior inlclleclus, qui a me non po- fiiiiimi ile re publica ; ct non sic judicatur fmtum rei

lcsl penetrari) ; tainen quo usque penelriire potui privaia; qunmodo public.nc : ipianto velieniciitius judi-

P.iuluiii apostolum bcne c.indiis cst fur sacrilcgus qui ausus fucrii non undc-
vobis iion debet denegari. ,

bcne viveniem jusiitiam verbo praedican- ciimqiie lollcre, scd de Ecclesia lollcre? Qui ali(|iiid
agentem , ,

doclorem mirabilem de Ecclcsia luratiir, Judcc perdito comparatur. Talis

lem, operc dcmonslraiilem ,

lidelem dispensatorem , fama iisipiequaque disseiniiia- eral isle Judas, cl laincn cum sanclis discipnlis nn-
bat : quidam diligeb.ini, ipiid;un invidebanl. Nam i|ise dccim inlrabai et exibat. Ad ipsarri domiiiicam ca--
loeo ait de quibusdam quod non caste sed nain parilcraccessil conversari ciun eis poluil , eos
quodam , ,
:

per inviiliam Clirislurii annunliarenl; existimantcs ,

inquinare non potuil. De uno pane ct Pelrusel Judas

inquit, tribululioncm susciiure vinculis meis. Scd qnid accepit, cl lamcn qnse pars lideli cnm inlideli? Pe-

ail? Sive occasionc , liiiBWilole Clnislus unnuntiettir lins enim accepil ad viiam , Jurias ad morlem. Quo-
(Philipp. I, 17, 18). Aiiimiiliaiil qui me amant an- , modo cniin ille orior bonus, sie illc cibus bniius. Sicut

niintianl qui niilii invidcnt ; illi bono odorc vivunl, ogo odorbonus, ita etcibus bonus, bonos vivilicat,
1 1 illi bono odore nioriunliir : lamen ulrisque prcedi- malos moiiilicat. Qtti enim mtiudiicarciil indiyne , jti-

eaniibns nomcii Chrisii ani.unlieiiir, odore opiiino diciiim sibi niitndiicttt ct bibit (1 Cor. XI, 20) : jttdiciunx

inundus impleatur. Amasli bene agentem, vixisli bono sibi, non tibi. Si juriiciiim sibi, non libi; lolcra ina-

odore : invidisti bene ageiili , morliius es bono odore. luni bonus, ut venias ari pncinia bonorum, nc mil-
Numquid quia mori voluisti , ideo odorem illniii nia- laris in pceiiam maiorum.
lum esse fccisti? Noli inviderc, et non le oecidel bo- 11. Excnipliim Domini accipile conversanlis in

iiiis odor. tcrra. Quare liabuil loculos cui Angeli niiiiisiraveriint,

9. Deniqne audi Cl bic ex iingiiciilo islo ,

qiiomodo nisi qilia Ecclcsia ipsins loculns suos liabilura cral?
aliis eial odor bonus in vitam , aliis odor bonus in Quare fiircin adinisit, ni^i ut cjus Ecclesia fures pa-

inoriem. Posleaqiiam hoc lecit religiosa Maria ad l>o- lienlcr lolcrd? Seri ille qui coiisnevcrat dc loculis

miiii obsequinni , conliniio unus c.v discijiulis cjus, peiiiniam tollerc, non dubitavit aceepta pcciinia ipsum
Judas lseariotes, r/ni einn eral traditurus, ttixit : Quare Duiiiimim vcnricre. Yideaiims quid ari isia Domiiuis

lioc unyucntum nnn eeuiil trecenlis deniiriis , el datitnt icsponriciii. Viricle, lialrcs : non illiait, Proplcr

est cgenis? V;e libi , niisci ! bonus odnr octidil le. luiia ina riicis isia. Eurcm novcial, ncc prodcbat
Quaic cnim boc dixciit, Lvangcl.sia sancliis aperuil. scd polius tolcrabai , et ad perfercnrios malos in Ec-
Pularemus aiilcin ct nos , si meiis ipsius noliis per clcsia nobis exenipluiii palicntia: rieiiionslrabat. Di.rit

Kvangelium non piodciciur, paiiperum cnra lioc il- ertio ei Jesus : Siue illum, ul in diem sepitlturw meiu
lum diccrc poluisse. Pion ila csl. Scd quid .' Alldi le- screet illutl. Moriliir se dcnunliavit.

stein vcracein : Di.ril uiitem Iwc , nnn qnta dc cijeuis 12. Scil qniri csl quod scqiiitur? Pttuperes enini

pertinebat ad illum ; scd quia fttr erat , el locutos lut- sempcr linbcbitis vobiscum , me iiulem non sempcr liabe-

bens , et ea qitw mittebitntur porlabnt. Porlab.il, an bitis. lntclliginiiis quiricm, Pauperes semper hnbebitis:
exportaliat? Sed miiiislcrio porlabat, linlo expor- ipmri riixii , vcruiii csi. Qiiando Ecclcsia sine paupe-
labat («). lilms? Me uiitem non sempcr httbcbitis , quid sibi vull ?

10. Eccc audite qnia Judasiste non iimc pcrvcrsus Qiiomorio iiitclligcnrium cst , tle aiitem non semper
factus cst, quando a Judrcis corriiplus Domiiium ir.i- luibibiiis .'
Nnliie cxpavcsrere ; Jiuhe iliclum est. Quare
didil. Plerique eniin incuriosi Evangclii , cxisiimant ergo iioii riixit, babebis ; sed , liubebilis ? Quia non
lunc periisse Judam ,
quando accepil a Jud.cis pccu- uiiiis c.sl Judas. Lniis malus corpus nialnrum signi-
niam ut Dominum tradercl. Non tunc pcriil ,
jam fnr licat; qiiomoilo Pclrus corpus bonorum, imo corplis
crat, el Dominuin perdilus sequebaliir; quia non Ecclcsias, sed in bcnis '. Nam si in Petro non csset

torde , sed corpore sequelialur. Duodenariiim nuine- 1

Qtiinque |irnlia' bonarum, eorpits Ff-
iml;c Mss., roiiws
cletUe, imo corptis l.celesiiim, scdin bonis. Favcnl alii
duo
llic in cililis addiliir, oslendam ; quod alicsl a Mss. qui habent : tttrpus fcclesitv, imo corpits lcelcsin, sed, etc.
' lalet, juxla F.r. I.ngd. Vcu. I.ov. m. liad. ct Ain., corpns Ecclesia, imo corpits leclesitv, sed in
(«)F.|,isi. IOS,c. 5, ii. «. bonis.
4Tf.5 IN JOANMS EVANCI LIUM, S. ACGUSTINI 1761

Ecc|e>i:i> saeramcntum, non ei dieeret Dominiis, Tibi vidcrcnl, qucm suscituvil Jcsus a mortuis. Curiosilas eos
tli.bo cluves regni ccclorum : qturcumque solveris in adduxii , non cliariias : vcnerunt, el viderunt. Audiie
lerra , tolula crunl cl in catlo; tt quarttmque ligarcris niir.ibilc consilium vanitalis. Visn Lazaro rcsusciUilo,
tn lerra.ligata erunt el in coeU){Miilth. svi, 19). Si lioc quia tanium miracidum Domini lanLi erai evidentia

IViro l.iutiiin dicluill rsl , icn facil lioc Ecclcsia. Si diflamatiun, lanta manifestalionc declaralum, ut non
auicm ct in Ecd.sia lii, ul ijusc in terra lig:ininr, in possent vcl occullnre quod (acturn csl, vel ncgare
coclo ligcniur , et quae solvunlur in icrra, solvanlnr quid invenerunl videtc. Cogitaverunl autcm principe*

in cnl'1 : quia cuin excommunical Ecclc-ia , in ca^lo sacerdolum ut cl Lazarnm interficerenl ; qnia mulli
ligalurescnmmiinicatus; cuni reconciliatiir ali Ecclc- propler illum abibanl ex J uda'is, el credebanl in Jesum.

sia, in coelo solviiur reconcilialus : si lioc ergo in Dominus Cbrisltis

slulla cogitalio, ct cajca sx-vilia!

Kn lesia fil, Pctrus quaudn clavcs accepit, EcclesLim morluum non posscl oceisum ?
qui suscilare poluil ,

sanciain signitiravit. Si in Pclri persona significali Quindo Lazaro inferebalis necem numcptid auferc- ,

scicil in Ecclcsia boni , iu itidae persona siguilicaii balis Doiuiuo pnlcsiatem ? Si aliud vobis videtur mor-
siiui in Eeclrsia mali; ipsis dictum cst, He auicm linis, aliud occisus; eccc Doiiiinusutruinquc fccit, ct

hoii scmper habebitis. Qnid csi cnim , nofl scmper? Et Lazaruiu mortuum, ct seipsuin suscitavil occisum.
quid esl, scmper? Si lionus es, si ad eorpus pcrti-
THACTATUS LL
nes, quod signilical Peirus; habcs Clirislum ct in

pncsenti per fiilem in pnc- Ab eo qnod scriplum esl , In craslinum aulem lurba
iirxscnli ct in fuluro : in ,

in prxscuti per Raptismaiis sacra-

mulia quac vcneral ad diem lesium , eic., usque ad
sciili per siguum ,

pcr allaris cibum et pnium. id, Si quis milii minislraverit, bonorificabit illum
incninin, in prxseuli
pncscnti sed babcbis sempcr Patcr mcus. Cap. sn, . 12-~2(i.
Ilabes Chrisliim in , ;
J-

quia nini liinc esieris, ad illum veniesqui dixit Ia- 1. Poslcaquam Dominus qiialriduaniim morliium
Iriuii , llo.lie mecum cris in paradiso (Luc. ssni, 43). suscilavit, sliipenlilius Juibvis, et aliis coium videndo
Si aiiicni m.de vcrsaris, vidcris habere in pnrsenti
crcdenlibus , aliis invidendo pereunlibus proptcr
,

Clnisiiim, quia inlras Ecclesiam signas le signo mor-

,
odorcm bonum, qui esl aliis ad vitam, aliis ad
Christi , baplizaris baplismo Chrisli , misces le niem- lcm (II Cor. n, 13); pnsieaquam discubuit in donio
luis Clirisii, accedis ad aliare Cbrisli in nrxscnli
:
cnm recunilieiiie Lazaro, qui fucral mortuus suscila-
babes Cbristum, sed male vivendo non scmper lus, posl unguenliim elfusum stper pedcs ejus, unde
babebis. domus odore complela esl ;
posteaquani vanam sacvi-
13. Pcilcsl el sic inlelligi : Pauperes semper habe- li.un, ct stultissimum et demeniissimumscclus Judxi
btis vobiscum, me aulem non sempcr hubebilis. Acci-
cliam de occideiulo Lazaro corde perdilo conccpc-
piani bcc ci boni. sed non sinl sollicili : loquebatur
runt ; de quibus ouinibus ul potuimus, quod Dominus
eniin clo prascnlia corporis s-.i. Nain sccundum ma- nunc
dedil , siiperioribus sermonibus loculi suinus :

ii-stalcm suani, sccnnduni pnividenliam, scciindum intendat Cbarilas vestra , ante Domini passionoin
ineflabUem ct invisibilem gratiam, impleiur quod ab
qiianlus fructusappnruerit prncdicationis ejus, cl ipmn-
dictinn cst, Ecct cgo vobiscum sum usque in consum-
e-i tus gres ovium es his quae perierant domus Israel
mationem sa-cuii (Mattli. ssvm . 20). Secunduni car-
vocem pastoris audieril.
vcro quani Ycrbuin assumpsil.seeuiidiim id quod
iii-m 2. Sic enim loquiiur Evangelium, quod modo cum
do Virginc naius cst, sccundum id qnod a ludxis rccilaretur, audistis : In crastinum aulein lurba mnltu
prchensus esl, qnod ligno co.ifisus, quod de crucc quw vencral ad diem feslum, cum audissenl quia venit
dcposilus, qnod linleis involuuis, quod in sepulcro Jcsus Jerosolumam , acceperunt ramos palmarum , et

< «Midiius, quod in resurreclione manifeslalus , non processerunt obvium ci , et clamabant, Uosanna, bene-
scmpcr habcbilis vobiscum. Quare? Quoniam convcr- nomine Domini, rex lsrael. Rami
dictus qui vcnil in
salus esi secundum corporis prxsentiam quadragtnta palmarum laudes sunt significantes vicloriam quia , ;

dicbus cuiii discipulis suis, et eis dcducenlibus videi.do

erat Dominus inortem moriendo snperaturus, ct tro-
non sequendo, ascendit in caluin (Act. i, 3,9, 10), p:co crucis de diabolo morlis principe iriiimphaluriis.

cl non est bic. Ibi est cnim, sedct ad desteram Pa- Vos aulcm obsecranlis csl llosanna, sicut nonnulli ,

tris : ei biccst, non enun recessil prsescnlia majesta- dieunl qui bebrxam linguam noverunl.niagis aflcclum
lis. Aliter : secundiiin pncsenUam majeslalis scmper indieans, qnam rcm aliquam significans sicut smil :

lnlicnius Chrislum ; secundum praesentiam camis , in lingiia lalina quas interjecliones vocanl . velut

recle dictlim c~l discipulis, Me aulcm non scmper hn- cnm dolentes dicimus , Heu ! vel cnm dclccianiur ,

bcbitis. Habuil ciiim illum Ecclesia secundum pr;n- Vah! dicimus;vcl cum miramur, diciiniis, Orcin ma-
scntiam carnis pauris diebus : modo fide lenct, oculis gnam ! lunc cnim , 0, nillil significal, nisi miranli.;

iinn vidct. Ergo sive ita diclum est, Me autem non allcclum. Quod ideo credcndum csl ila cssc, quia nc-
semper hnbebilis, qu.Tslio sicnt arbitror jam nuila csl, que Grxcus, ncqiic Latinus boc intcrprclari pnluil
quse dunbus modis soluta esl. sicul illud, Qui dixcrit fralri suo, Hacha (Maltli. v,

14. Civtcra qux pauca rcmancnt, audianius : Co- 2-2). Nam et hxc interjeciio csse perhibctUT, aflcctum

ijuovit ergo lurba mulla ex Judais quia illic cst : et re- iudignanlis ostcndens.

nerunt, non propler Jesum laylum, sed ut Lazarum 3 Bcnediclus autem qui venil in nominc Domini,
17Ci TUACTATIiS V. UA?UT Xil. I7<J6

tcx Isracl, sic poliiis accipiendtim esl, ul in noniine 0. Ilar non cegiwvmmt disctpttU rjits primuni : sed
Dimiini, in noininc Dci Patris in elligatur : quamvis qitando glorificultis cst Jesus, id csl ,
qnando virtiitein

possil inlelligi cliain in nomine suo, rpiia el ipse Do- sua: resurrcclionis oslendit : tititc rctordnti sunt quin

Undc
ininns cst. et alihi sciipluin cst, Pluit Domimis liar scripta eranl de eo, et luvc feceritnt ei, U rsi, non
a Domino (6m. xix, 2i). Scd vcrba ejns melins no- alia feccrunt ci, quam itla qua- erant scripla dc eo.
slrnni dirigunl inlclleclnni, qni ait : F.go veni in no- Rccolenles quippe sccundiim Sciiplurain, qu;e ante
mine 1'atris mci, el non susccpislis me : alius vciiiet in p.issionein Dnniini, vcl in pissione Domini comptet.i
nomiiic suo, huiic snscipictis (.loan. v, 45). Ilnmililalis sunt, ibi cl boc invcncrnnt qimd scciindiim cloquia
cniin magisler esl Chrislus, qtii liumiliavil seinel- Propliclaruni in pullo asin:c scderit.

ipsum, ficlus obcdiens usqiie ad morleni, niorleni au- 7. Tcsliinoniiini ergn perliibebnt tnrba gitiv crttl citm

tcm crucis (Pbilipp. n, 8). Non ilaqne amiltit divi- co qtiando Laztirttni vocavit de inoiiitmeiito, el sitscila-

nilatem ,
quando nos doccl lniinililalem : in illa est vit eitm a iuortitis. Propterea ct obviam vcnit ci lurba ,

Palri ;ei|iialis, in liac nnbis siinilis : per quod Palri quia aiiilicriint cum fccissc Itoc signum. Phariswi ergo
csl irqualis, nos ut esscmus creavit ; pcr quod nobis dixeritnl ad semetipsos : Videtis qitia nihil proficimits ?

cst similis, ne perircmus redemit. ecce mttndits tottts post eum abiit. Turba turbavil tur-
A. llas ei laudes turba dicebat, llosanna, bencdiclus liam. Quid aiilcm invidcs, cicea lurba, quia post eum
qui vcnit in noinine Domini, rcx Israel. Qnani cruccni abit mundiis, perquem faclus csl iniindus?

nienlis invidcnlia principiini Judirorum perpeli po- 8. « Kraiilaiileni Gcnliles quidam, ex iis qui asccn-
tcrat, quando regem suuni Clirislum lanla miilliludo derant ut adorarent in dic festo. Hi crgo acccsserunt
claniabat? Sed quid fuit Domino regcm esse Israel ? ad Pliilippum, qui erat a Betbsaida Galila.T, el roga-
Qnid magnum fuit regi saeculorum regem fieri liomi-
, bant ciim, dicenlcs : Dominc, volumns Jesum vidcre.
iiiim? Non cnini rex Isracl Clirislus ad exigendiun Venil Pliilippus, et dicit Andre;c : Andreas riiisum et
tribuinm, vel cxereituni fcrro armaudiim, liostesque Pbilippus diciint Jesu. i Audiamiis quid Doniiniis ad
visibililer debellandos : sed rcx Israol, quod nientes isla rcspnnderit. Ecce volunt euni Juda;i occidere,
rcgat ,
qund in xiernum consulat ,
quod in regnmii Gcntilcs vidcre : sed cliam illi ex Judicis erant qui
ccelorum credentes, spcranles, ainantesque perducat. claniabanl, llencdiclus qtti venil in nomine Domini, rex
Dei crgo Kilius anpialis Patri, Vcrl i per quod facla Jsract. Ecce illi cx circumcisione, illi cx pr.Tpiltio,
sunloninia, quod rex esse voluil Isracl, dignalioest, velut parielcs iluo de divcrso venienles, cl in iinain
noii promotio; miseiaiionisindiciiun est, non pniesia- fidcniClnisti pacis osculo concurrentes aiidiamus :

ns aiignieiilum '. Qui euim appellalusest in lcrra rex ergo vocem lapidis angularis. Jcsus aulein, inquit,
Jiukeorum, in coelis cst Domiuus Angclorum. respondit cis dicens : Venit hora ut glorificcliir Filiu$
5. El invenil Jcsus aseUiim , el sedit super eum. llic hominis. Ilic qiiisquam forsilan pulal idco sc dixisse
lircviler dictum esl : nani qucmadmoduni sit facliim, glnrificalum, quia Gcnlilcs enni volebant videre. Noil
apud alios evangelistas plcnissime legiiur (Mutth.xxi, ila cst. Sed videbat ipsos Geutilcs po^t passionem ct
1-lC; Marc. xi, i-li, el Luc. xix, 29-48). Adliibclur resurrcclionem suam in oninibus gcnlibus crcdiluros :

auiem biiie faclo proplielicum tesiiinonium, ut appa- quia.sicut dicil Aposlolus, Caritas ex parle in Israel 1

rcret qnod maligni prineipes Jiidaorumeuni non inlcl- facta est donec plenitudo Gcnlium intraret (llom.
ligcbanl, in qno implebaiilur qu;c Icgcbaut. liivenil xi, 25). Ex occasione igitur islorum Gcnliliuin qui
crgo Jesus asellum, el scdil supcr eiim : sicut scripttiin eum viderc ciipicbani, annunlial futuram pleniludincm
ett, Au/i tiinere, filia Sion : ecce rcx laus vcnit sedens Gcnlium; cl proniiltil jam janiqiie adcsse boram glo-
saper pullutn asiiicc. In illo crgo pnpulo erat filia Sion : rilicatiimis su;e, qua facta iu coelis, Gentes fueranl
ipsa est Jerusalem qiiai Sion. In illo, inquam, populo credilura.'. Unde prsedictnm esl, Exnltare supcr ctelos,
reprobo cl ca:co, crat lamcn lilia Sion, cui dicerctur, Deus, et supcr omncin terrani gloria tm (1'sul. cvn.C).
JVo/i limere : ecce rex lutis vcnil scdens sitpcr pulltim II;ec est Gcntiuin plcniliidn, de qua dicit Apostolus,
asincc. ll.cc lilia Sion cui diviuitus isla dicunlur, in Ctvcitas ex parte in Israel facta est, doncc plettitudo
illis voccm pasloris audiebanl in illa
crat ovibus quae ; Centium intraret.

erat multiludinc qnx Dominum venienleni tanta dc- 9. Scd allitudiiiem glorificalionis oporluil ut prxcc-
volionc laudabat, tanlo agminc dcduccbat. Ei di- deret liumililas passionis : ideo seculus adjunxil,
clum est, ISoli timcre : illum agnosce qui a lc lauda- Amen, tnncn dico vobis, nisi grantim frtimenli cadcns in
tur, ct noli trcpidare cum patilur ;
quia ille sanguis lcrram, iiwrluuin fuerit, ipsum solitm manet : si autcm
funditur, per quem tiium deliclum delcatur, el vila morluum fueiil, mitltuiii fruclum affert. Se aulem dice-
rcddaiur. Sed pulliim asinx in quo nemo sederat bal. Ipsuiu eral granuni morlilicaiidiim et mulliplican-
(linc cnim apud alios evangelislas invcnitur) intelli- dum . morlilicandum in/idclilaie Judxorum, multipli-
gimus populum Gentium, qui Lcgcni Doinini non ac- candiuii lide popiiloriun.
cepcrat. Asinam vero (qnia uirumque juinentuin Do- Jamvero extiortans ad passionis snai scclanda
10.
miiio adduclum cst) plebem ejus qua: veniebat ex vi.sligia Qtti amat , inquit, animam sitam, perdel
:

populo Israel, non indoniilam plane, sed quxprascpe eam. Quod duobus modis inlelligi polcst Qui ainat, :

Domini agnovit.
Aliquol Mss. , ex pmte israel, sinc
1
prsepositioae, in;
• Lov., arqiiinentitm. FJiti alii ct Mss , aitgmciilum. qu;c et ab.sl ;i grseco tt-xtu Aposloli.
17 ,n :n joanms eyangei .IIJM, S. ALGLSHNI U03
pndei, id est, Si amas, perde; si cupis vitam leiiere cum in corporc habcrc prxsentem, sicui M.irtba et

in Gliristn, noli nrnrtem limerc j.ro Cliristo. Hem alio Uaria, qnando ct Lazarus iinus eiat cx rccumbea-

Q«i snlal animaiH snnm, pcrdi;! e<un. N.'li tibus. Scd co modo Clnisto etiam Judas pndilns
modo :

MHare, ne perdas: noli amarc in liacvila, nc perdas ininistravil; nam et loculns ipsc liabi-bal : ct quamvis
magis cx eis qu.o initlcbantnr scclevalis^iine furarctnr, pcr
in a-ierna viia. Hoc aolcm quod pnsterius dixi,

haliere vidotur evangclicus sciisiis : scquilur cnini. Lt illnni l cn etiam necc^sana parabanlur {Jotm. xn,

qui odit tmimam sitnm in hoc minido, in viiam wternam 2, (i). Ilinc cst illud ipind cum ci diceret Domiuus,
cnstodicl cniii. F.rgnquod supra dictitm esl, Q«i nmat, Quod facis, fac celeiiler; arbitrali sunl tpiid.mi, quod

subinlclligimr, in linc ninnilo ;

ip-c nlique pcrdct : euiii jiissuiil propier d cm fcstam ncccssaria praopa-
uliqne in hoc llllllldo in vitani ;ctornani rare, vel indigcntibos aiiquid dare (Id. xiu, 27, 29).
oiii aultin odit. ;

iiise cnsiodict. Migna el mira scnlentia, qoemadmo- Nullo modo igitur dc liujiisccniodi niinisiris diccrct

dnni sii honiiiiis in animam suam amor ni pereal, DumillllS, ibi sum ego, ibi cril ct minisler meus; 61,

ndium nc |iereal! Si malc amaveris, innc odisti si :

Si quis milii minislraverit , lionoriftcabit eum Puler
licne oderis, miic ainasti. Felices <pii oderont cuslo-
meus : quoniara Judam talia iniuislrauiem, reprubaluni

<licndo, nc perdahl amaiido. Sed \'nlc ne libi subrepal polius quani bonoraium vidcmus. Ulquid cigo alibi

iil leTpsnm vclis inlerimcre, sic iolelligendo qn"«l quxrimus (piid sii ministrare Clnisto, cl non potius

<lclies odisse in hoc tnimdoanimam Inam. Hinc euim in istis ipsis verbis agnosciiuus? Cum enim dixil, 6'i

qoidam maligni aii|ttc perversi, ei in seipsis crinle- quis milii minisiral , me sequatur ; boc intclligi voluil,

liores ci sceleraliores Imniieiif.c, llammis se donant, ac si dicerei, Si quis mc non sequitur, non mibi inini-

aquis pncTocaiit, pnccipitio cdlliduni, ct pereoni. II»c slral. Minislrant ergo Jesu Cbrislo, qui non sua qu;c -

pnccipitioni riini, sed ipix Jcsu (^luisti (Pliilipp. n, 21). Hoc cst
Ciirisius iion doinit. imo etiam diabolo
/»"'' reiro, saiauas; scripmm enini me sequatur, vias ainbulet meas. non suas :
snggerenii respondil :
,

Uominnm Denm iunm (Mattli. iv, 7). sicni alibi scriplum esi, Qui se dicii in Clnisio manere,
est, Non lenlabit
morie glorificaiiuiis debei iiiitt ambulavii illc, et ipse ambulure (I Joa».
IVtro aiitcni dixil, significans qtia

crifl Deum : Ctfin <sses junior, cingcbas le, ct ibas quo n, (i). Dcbel etiam, si porrigil esuricnii panem, de

rolebas; cum aulem semicris, aller le cinget, ct feret qito misericordia facere , non dc jactantia ; non aliud ibi

lu non vis (Jottn. xxi, 18, 19). Lbi salis cxpressit, nnu <pi;i'rcrc quam opus bonuin, ncscicntc sinistra quid

scd ali alio dcbcre occidi, qni vesligia scqtti- faciat dcxlcra (Mntlli. VI, 5), id est, ut alienetur in-
a scipso,

Cnm ergo causx arliculus vcnerii ui lcnlio cupidilatis ab opcre cbaritatis. Qui sic ini&islrat,
lur Christi. ,

conditio proponator, aut faciendiim esse

contra Clirislo ininisiral; rccleqoe illi dicelur. Cum uni e<c
lia-c
quoruoi miniinis meis fccisli, miliifccisli(ld.xx\, 40). Nec lanlam
Dei praccptum, aul cx liac vita emigraiidum,
duorniu htimo cngalur altermn eligerc, coinmiiiantc ea qiia! ad misericonliani perliiicnl corpnratein, scd
eligal Dco dilecto emori oiiinia boua opera proplcrCliristura faciens(tune crunt
moricni pcrsecnlore; ibi

offeuso vivcrc ibi otlcril lioc miindo animani cnini linua qnoniain frms Lcgis Clirislus. ad jitsiiliam
qnam : itt ,

aHernam custodial eam. onini crcdenti (Rom. x, -i), uiinislcr cst (brisli usque ad
suam, nt in vilani
Kqualnr. Quid csl illinl opns m.igiie cbaiilalis quod esl aiiiiuain Sliam
11. Si qnis milti minislrat, tne ,

me sequatur; nisi, nie imileliir? Cltrhtus enim pro pro fralribiis ponce : lu c csl cnim cl pro Christo
reKnqueHs nobis ponere. Quia et hoc propScr sua menibra diclunis cst
twbis passus csi, ail apostolus Petrus,
Cuin pro fccisli, pro ine fecisli. De tali quippe
cxemplitm, ul seqitumnr resligia cjus (l Vclr. II, 21).
islis

Ecce qtiod diclum est, Si quis milti minislral, me se- operc ctiam se miiiistruni f.icere cl appellare dignalus

qua mcrccdc? quo pramio? Ll osl, ulii ait Sicttl Filius Itomiuis non vcitil minisliari,
quatur. Quo frnclu ?
:

minista- ihcks eril. Cralis S( </ miiiis rure et animam suam ponere pro multis
ubi sum, inquit, ego, i//ic cl ,

pretium sit (Matlli. xx, 2s) llinc cst crgo uuiisquis<iue minislcr
amctur, ut operis quo minisiraliir * illi ,

essecuniillo. Lbi cniin bcnc crit sine illo, aut

qnando Cbristi, unde cst ministcr et Chrislus. Sic mini-

poieril cinn illo? Audi cvidculius. Si quii siiantcin Cbrislo honorificabii Paier cjus, lionore illo
esse male
minislraveiit honorifntibit eum Pater metis. Quo niagno , nl sil cuiii Filio cjus, nec unquam dcDcial
milti ,

lionore, nisi ul sit cum Filio cjns? Qnod cnim supc- fclicilas cjtis.

i ius ail, Vbi cgo sum, illic cl ministcr meus crit ; boc 13. Cimi crgo anditis, fraires, Dominum diccntem,
cxposuissc cum dicil, Itonoiiftcubil eum Vbi eqo siiin, Ulic cl miuislcr meus cril ; nolile taiitiiin-
intelligiltir

Pater meus. qucin majorcni bonorcm accipere

Nam modo bonos cpiscopos et clericos cngilare. Etiam vos
poierii adoptatus, ipiam ot sit ubi
est Lnicus non ; pro modo vesiro ministrale Chi-islo, benc vivcndo,

iiqualis faclus divinilati, sed consocialus ajlerniiati? clecinosynas laciendo, noinen doclrinamqoe ejus <|iii-

12. Quid sit aulem niinistrare Chrislo, cui opcri bus poluerilis prxdicando ut unusquisque ctiam pa- ;

terfamilias boc iiomine agnoscat paternum affecluin

merccs tanta proponitor, boc potios dcbcmus inqui-
minislrare, sux familia: sc debcre. Pro Cluisto cl provila a-lerna,
rcrc. Si enini hoc pulaverimus esse Cbristo
ea quse suiil corpori nccessaria praparare, aul cce- snos oinncs admoneal, dneeat, borfelnr, corriphl;

nanti cibtim coquerc vcl apponcre, «1 poctilum dare iinpcud.it ucnevolentiam, cxcrceal disciplinam : iia in

polumquc misccrc; feccrunl lioc illi qui polucrunt doino sua ecclcsiasiici m rl quodannuodo cpiscopale
implcliil dlBeium , ministrans Cliristo ut in xicrnum
i rlerique Uss., el opcris-
»763 TRACTATUS Ll! CAPUT XII. 1770

sit cum ipso. Nam et illam maximani passionis mtni- lis tu;e : vires suggero ut cnrr.is , nec rcprirao qno<!
siiationcm nnilli ex vcslro niimoro ministrarunt : aoceleras ; sed transfero iu me quod trepidas , ct sub-

mnlli non episcopi noqne clerici, juvencs cl virgincs, r.ierno qua transeas. Domine medialor, Deus supia
seniores rum junioribus, mtilii eonjugaii et conjugatx, nos, homo propicr nos, agnosco misericordiam
inulii palrcs matresquc famili.is Cliris«.o ministranles, ttiam ! naiii quod tu tantus IUX cliarilatis voluulale

etiam ariimas suas in ejus martyrio posiicruni, et liono- turbaris, nmllos in corporc luo qui su* infirmilatia

riCcaute Patrc coronas gloriosissimas recepcrunt. nccessitale lurbantur, ne dcsperando pereant conso-
laris.
TIIACTATUS Lll.
3. Dcniquc hoino qui sequi vull , audial qua sc-
Mt eo quod scriplum cst , Nunc anima mea turbata
quaiur. Accessit forte bora lerribilis, proponiiur optiu
esf, el qtiid dicam? usque ad id, ll;ec loculus cst
aut faciendae iniquiialis , aut subcundic passionis
Jesus, et abiit, el abscondit se ab cis. Cap. xn, ;

turb:iliir anima infirma , propier quam sponte turbata

* . 27-c6.
csl anima invicta : prajpone lux volunlali voluntaiem
1. Posiquam Dominus Jesus Cliristus verbis lcclio-
Dei. Attende cnim quiddoinde subjungat creator luus
nis hestenne minislros suos ul seipsum scqucrcntttr ct magister luus, qui tc focit, ct ut tc doccret faoius
hortatus cst , cum ila pradixissct passionem suam , cst el ipse qtiod fccil : homo cniiu faclus cst qui lio-
quod nisi granuui Irumenli cadens in lerram mortuum niinoni sed Dews
fccil; inconiiniiiabilis mansit, ct
fueril, solum m;mct; si autcm morluuni fuerit, mul- hoininem in mclins conimulavil. Audi ergo quid inde
lum fmcluin afferl ubi cxcilavit cos, qui eum ad cum
:
subjungat, dixissct, Nunc anima mea turbuta
regnttm ccehirum scqui velleni, nt anitnam suain odis- esl. El quid dicam, inquil? Pater, salvi/ica me ex hdc
senl in hoc mundo, si eam in vilam acternam custo- Iwra : sed proplerea vcni in lianc Iwram. Pater, clarilicn
dire cogilarcnt : ad nostram rursus infirmitalcni
nomen tuum. Oocuit te quid cogites, docuil quid dicas,
siium temperavil affeclum , et ait , undc leclio cce|iit qiiem invoces , in quo speres , cujus voluntatem cer-
hodicrna, Nunc cttima mea lurbata esl. Unde lurbala tam alquedivinam tmc voluniaii hunianjc inliriii:eque
est, Domine, nnima lna? Nempe paulo ante dixisti, pryponas. Non ideo tibi videalur cx alto deliccre
Qui odil aniniam suain in hoc mundo, in vilain caternaih
quia le vult ab imo profuere. Nain ct lentari dignatus
cuslodil cam. Ergo aniina ttia in boc mtmdo amalur, est a diabolo , a quo uliquc si nollet non lenlarcliir,
ideo lurbatur veniciite hora qua cx hoc mtindo cgre- quemadniodum si nollei non paleretur : et ca respou-
diatur? Quis hoc dc anima Domini audeataffirhiare? dil di;ibolo, quae lu in lcnlalionibus dclicas respon-
Sed nos in se transtulit , nos in se suscepit caput dere (Slatth. iv, 1-10). Et ille quidcni teniaius csl;
nostrum niembroriim suorum suscepit affecium et
,
:
sed non periclilalus; ut doccrel le in leniaiione
idco non est ab aliquo turbalum ; sed sicut de illo di- periclilanleni tcnlalori respondere, et posl leuiato :
Ctum esl, cum Lazarum suscitaret , turbavit semelip- reni non ire, sed de pcriculo tenlationis cxirc. Sicut
sum (Joan. xi, 53). Oporlcbal cnim ul unus mediator aulcin hic dixil, Nunc anima mea turbata cst, ila
Dei et hdminum Iiomo Chiislus Jesus, sicut nos cliam ubi dicil, Trislis esl aniina mea usque ad mor-
cxcitavit ad sumnia , ita nobiscum paterclur et in- lein ; cl , Pater, si ficri potcst, transeat a me calix iste
iima '. boininis suscepit infirmilalein ', ut doce;il sicconlri-
2. Audio siipeiius dicenlem , Venit liora ut glorifi- sialuni elcouliirhatum quod scquilur dicerc , Yerum-
cetur Fititis liominis : si morlificalum fucril granum, lainen non quod ego volo , scd quod tu vis , Pater
multum fructum affert. Audio ,
Qni odil anitnam sttam (Id. xxm, 58 ct 59 j. Sic cnim homb ab huniauis in

in Iwc mundo , i/i vitam wleinam cuslodit eam. Ncc diviua dirigitur, cuin volimiali human;c volunlas di-
permiUor lanlunimodo mirari , sed juheor imitari. vina praqionilur. Quid Cst autcm , Clarifica luum no-
Deinde scquenlihus verbis , Si quis mihi minislral , men; nisi , in sua passione et resurrcciione? Quid cst
me sequatur; ct ubi sum ego, ibi ct minister mcus erit ergo aliud , nisi ut Paler clarifieet Fiiium , ijiii clari-

mundum coniemnere accendor, ct in conspeelu meo iical siium nonicn eliain in similihus p.issiouibus scr-
nihil esl vit.c linjiis loius, quanlumlibet fuerit pro- vorura suorum? Unde scriptum cst de Pciro, quod
lixus, vapor; prac amore snlcrnorum lcrnporalia mihi idco de ilto* dixerit, Alter le cinget , el feret quo lu
cuncta vilcscnnt Dominum meum,
: ct rursus ipsuin non vis; quia significare vflluil, ijiua mortc glorificalurus
qui me illis vcrbis ab infirniitate mea rapuit ad firmi- erat Deum (Joan. xxi, 18, 19). Ergo et in illo Deus
latcm suam, audio diconlem, Kunc anima mca tur- chirificavit nomen suum, quia sic etiam in incnibris
bata csf.Quidesl hnc? Quomndo sequi jubcs animam suis clnrificdl Chrisliim.
ineam, si turbari video aniniam tuain? quomodo suf- 4. Yenil ergo vox de ccelo , Et clarificavi , et iteiuhl

feram quod grave tanla firmilas sehtit? quale funda- clarificabo. Et clarificati, antequam facercm mundum :

meulum quxram.si succumbit ? Sed videor

peira et itcrum clarificabo , cum resurget a morliiis, ct as-

inihi audirc in cogitatione mca respondcntcm mibi cendet in ccelum. Et alitcr inlelligi poiesl. Et clarifi-

Dominum , ct quodammodo diccnlcm : Magis sequc- cavi , cuin de Yirgine natus csi , cum vinules opcra-
ris, qttia sic me inlerpono ut sufferas : atidisti ad lc

vocem forliludinis mcse , audi in me vocem infirmita «

Sic Mss. At editi , ostcndil hominis susccpti iiifirmitt-
tcffi.
1
tc oninibus | rone Mss., pateretur ei infuina.
fCinquantc-six.J
Sanct. Alcust. III.
<77l IN JOANNIS EVANGEl IUM, S. AUGUSTINI 1775

ms est,cum coelo imlicc pcr Blellam a Magis adorains cst, possct aliqnis opinari igncm a^tcrntim, qito mit-

est, cum a sanctis Spiritn sanclo plenis agnilns es: tcndus est di;dioliis cum angelis suis, et omniuus qui
cuni dcsceudcnie Spirilu in specie colombi dcclara- siuil ex parlc cjns ; non nalura , sed vitio; non qnia

tus, cum vjcc dc cu-lo sonante monstratus, cum iu creavii aut genuii, sed quia persuasit ct tenuit : possct

montc iransfigtiraius, cam miracula multa fecil , ciun ergo aliquis opinari illtun igncm xlcnium extra nniii-

multOS sanavit atque nnuiilavit, ciun dc paucissiniis dum cssc, ct boc esse dicliun , ejicietur foras. Qnia
panibus tantam multitudinem pavii, cum ventis ei lltt- vero ait, Nunc judicium est mundi ; el cxpnnens quid
ciibus imperavit , cum mortuos suscitavit : et ilerum dixcril, Nunc inquit, princeps liujus niundi ejicietui
,

clarijicabo , cum resurgcl a morluis , ciim niors ci foras : boc intelligeiidum csl qund ininc lit, nnn
nltra non dominabilur, cum cxaltahiiiir supcr ccclns quod lanlo post fiiturum cst in novissimo die. Pradt-
Deus.el supcr omncrii lcrram gloria ejus. cebal ergo Dominus quod scicbal, posl passionein

5. Turba crgo quw stabat , ct audieral , dicebat lom- ct glorilicationem su;im per uiiiversmn mundum mul-
tnium factum esse : alii dicebant, Angelus ei locutus tos populos credituros, in quorum cordibus dialinlus

cst. Iiespondit Jcsus, cl dixit : Non propler me kwe intus crat ; cui quando ex Dde reuunliaiit, ejicilur

vox venil, sed propler vos. llic nslcndit illa vocc nnn foras.

qnnd jam sciebat, scd eisquibus iudi-

sibi iudicaitini 8. Scd dicit aliipiis : Numquid de cordibus Palriar-
cui oporiebat. Sicut aulein illa vox nou proplcreum, cliarum el Propbetarum , velerumque justorum non
scd propter alios divinilalc facta csl sic anima cjus ; ejeclus est foras? Ejcctus est planc. Qunmodo crgo
iion propicr eum, scd propteralios volunlaleturbaia dictum est, nunc ejicictur [oras? Quomodo putamus,
cst. nisi quia tunc quod in bominibus paucissimis facium

C. Aliendc caHrra. Nune, inquit, judicium cst csl, nunc in inullis magnisqiic populis jam mox ftitu-

mundi. Quid ergo exspectaiidum est iu fmc sxculi? iiim esse prxdictum est? Sic el illud quod diclum est,

Scd in fine quod cxspeotaltir jitdicium; crit jndican- Spintus autem nondum erat datus, quia Jesus nondum

dorum vivnrum et morluorum jtidicium cril pr:c- ,

fucrat glorificatus (Joan. vu , 59) ,
polest siinileni lia-

miorum peenanimque xternanim. Qaale ergonunc ju- bcre quLCStimiem , el similem snlutioncm. Non cuim

dicinm est? Jam hi superioribns leclionibus quanium sine Spiritu sancto futura pra^nuntiavcruni Propbcbe ;

poiui commonui Charilatem vestram dici ctiain

, , aut nnn cliam Doniintim infatitem in Spirilu sanclo

judicium non d.imnalionis, sed discrelionis : tinde Simeoii senex et Anna vidua cognoverunt (Luc. n,
scriptnm esl,Judica tne,Deus,et disccrne causam 2.'i-5S) ; ct Zacbarias et Elizabelli, qui de ilio nondum

tneam de genle non sancta (Psal. xlii, 1). Multa aulcm nato , scd jani concepto , tanta pcr Spirilum s:im.tum

sunt judicia Dci : tinde dicilur in Psalmo, Judicia lua pradixcrunt (id. i, 41-45, C7-79). Scd Spiritus non-

abytsus multa (Psal. xxxv, 7). Dicit etiam Aposlolus, ditm erul dalus; id cst, illa abtmdanlia giati;e spiri-

aliiludo divitiarum sapientim quam

ct scieniitv Dci ! tualis, qtia congrcgali linguis onuiium loquerentur
inscrutabilia sunl judicia ejus (Rom.xi, 33)! Ex qui- (Act. n, 4-G), ac sic in linguis omniiim gentium futura

busjndiciis ctiam hoc cst quod liic ait Douiinus, Nunc prxnunliarelur Ecclesia : qua gratia spirituali pnpuH
judicium est mundi ; scrvnto illo judicio in fine, ubi congrcgarentur, qua longe lalcque peccala diiuilte-

novissiine vivi et mortiii judicandi sunt. Possidebat rcntur, et millia millium Dco reconciliarentur.

ergo diabolus genus bumanum, ct rens supplicionim 9. Quid ergo, ait quispiam, quia diabolus de credcn-

tcncbat cliirograpbo neccatorum; dominabatur in tium cordibus ejicietur foras, jam fidelium neminem

cordibus inlidelium, ad crcaluram colendani, descrto teiitat? iino vero tentare non ccssat, Sed aliud esl iu-

Crcatore , deceplos captivosque pcrtrahebat per : trinsccus regnarc, aliud forinsecus oppugnare : nani

Cliristi autem fidem ,

quac morte cjus et resiirrcciione et niunitissimam civiialem aliquando hostis oppuguat,

firmata est, per ejus sanguincm, qui in remissionem nec cxpugnat. El si aliqua tela ejns missa pervcuiuut,

fusns cst peccatorum, millia credenlium a dominatu admonet Apostolos unde non laxlant ; commciiiorat

libcrantur diaboli, Cbrisli corpori copiilanttir, et snb loricam et sculum fidci (I Thess. v, 8). Klsi aliquaudo
vulncrat, adcst qui sanat. Quia sicul piignaniibus di-
lanto capite uno ejus Spiritu lidclia nicmbra vcgetan-
tur. Iloc vocabat judicitim banc discrctioncm , , banc cluin cst , Uwc scribo robis , ul non peccetis : ita qui

suis rcdemplis diaboli expulsionem.

vulncranlur, quod sequitur audiunt, Et si quis pccca-

7. Denique ailende quid dical. Quasi qua^rcremus verit, advocatnm habemus apud Pulrein, Jesum Chri-

quid csselquod ait,Nunc judicium csl innndi SCCU- ,

stum justutn ; ipse esl propitialio peccalorum nostrorum

enim Nunc princepi hujus mundi (I Joan. il, 1, 2). Quid enim oraniUS cum dicimus,
lus exposuil : ait ,

ejicictur [oras. Audivimtts quale dixeril essc judicium. Dimitle nobis debita nostra, nisi ut vulncra nostra sa-

Non crgo illud quod in line venlurum est, tibi vivi et neiiliir? Et quid aliud petiinus ciim dicimus, Ne nos

mortui judicandi sunt , aliis ad dcxleram ,'aliis ad si- iuferas in tentalionem (Maith. vi , 12, 15) , nisi ul ille

nistram scparalis ; sed judiciuni quo princeps Ait/til qui insidialur, vel cettat cxtrinsccus, nulla irrumpal

mundi cjicictur [oras. Quomodo crgo inttis erat , ct cx parlc , nulla uos fraude , nulla nos possit virlute

quo eum ejicieiidtim dixil fotas? Numquidnam in supeiare ? Quanlaslibct tamen adversum nos erigat

muudo crat ct cxtra , niuuduin inissus est foras ? Si machinas ,

quando non lcnct locum cordis ubi lidcs

i-iinii de illo judicio diceret ,

quod in fine vcnturum habilat , ejeclus esl foras. Sed nisi Dominus custoai-
 1775 TRACTATUS Lli!. CAPUT XII. 177*

eiilcivilalcm, in vanum vigilabil qui CUStodit (Psal. mhiis (Joan ilcc itaque isti r.nimo reti-

ixxvi, 1). Nolite ergo de vobis ip^is prxsumere, si nentes, et quod nunc ail, Cum eialtalus fuero a terra,

non vultis foras cjeclum diabolum inlro ilerum rc- mortem crucis intellig^ntes, qiixsierunt ab illo , ct

vooare. dixerunl Xos audirimus ?i Lege quia Christus manet

:

10. Absit autcm ut diabolum mundi principcm it.t in wlernum ; el quomodo tu dicis Uporlet exaltari Fi- ,

dicliim existimemus, ul eum ccelo el tcrrx dominari tium homiuis? Quis est enim iste Fiims hominis? Si

posse credainus. Scd nuindus appellalur in malis ho- cnini Cbrislus est, inquiunt, manet in xlernum si :

minibfls ,
qui lolo orbe terrarnm dilTusi sunt : sicut manet in xlernum
quomodo exalubitur a tcrra ,
J : i

appellatur domus in bis a quibus babitalur, secundum est,quomodo crucis passionemoriclurr Hoceuimeuiu
quod dicimus. Bona domus est, vel, mala domus est, dixisse intelligebant, qnod facere cogilabanl. Non ergo

quando rcpreliendimus ske lauJamus a-dificium

iioii eis verborum istorum obscuiitatem aperuil infusa sa-

parictum alque lcctorum , sed qunndo morcs vcl bo- picnlia, scd slimulata conscientia.

nonim bominum vcl malorum. Sic ergo diclum esl, 13. Dixil ergo eis Jesus : Adhuc modicum lumen in

Princept hujus mumli : id cst, princeps malorum volisest. Hinccst quod inlelligilis quia ChH.stus manct
omnium qui babilanl in niuudo. Appellalur eliam iu xleruum. Ergo ambulale dum lucem liabetis, ut non
mundus in bonis, qui simililer lolo lerrarum oibc lenebrm vot comprehendant. Ambulale, aocedile, to-
dilTusi sunt : inde dicit Ap»slo1us, Deus eral in Cliri- lum intelligile, et morilurum Cbrisliim, ct victurum
tlo, mundum rccoiuilians sibi (II Cor. v, 19). Hi sunt ex in xternum, et sanguinem fusurum quo redimat, et
quorum cordibus princeps bnjus mundi ejicitur foras. asccnsurum in sublimia quo pcrducat. Tenebrx autem
11. Cum ergo dixissel, Xune princeps hujus mundi vos cnmprelicndent, si eo modo credidcritis Cbrisii
ejicielur (oras ; E( ego, inquil, si cxallalus fuero a leira, xlernitalein, ut negetis in eo morlis bumilitalem. Ei
omnia traliam post me. Qux onuiia, nisi cx quibus ille qui ambulat in lenebris, nescit quo vadat. Sic polcsl of-
ejicilur foras V Xon aulem dixit , omnes , scd , omnia : fcnderc in lapidem offcnsionis, et petram scanca'i,
iion cjiim omnium est fides (II Tliess. m, 2). Non ita- quod liiit Dominus cxcis Jud.ris : sicut crcdcntif us
que aoc ad univcrsilalein boininum rclulit , scd ad lapis qcem reprobavcrunt xdificantes , factus csl iu
crcaturx inlegrilatem ; id est, spiriium, cl aniinam, capul anguli (
I Petr. n , 6 8). Hinc dcdignaii siuit

ctcorpus; et illud quo intelligimus, et illud quo vivi- crederc inClirisium, quia eorum impiclas conlcmpsit
rous, et illud quo visibiles cl conireciabiles sunius. niortuum, risil occisum : et ipsa eral mors granl nuil-
Qui enim dixil, Capillus capilis vestri iwn peribit (Luc. liplicandi , et exaluuio iralienlis post se omnia. Du,u
xxi, 18) , oimiia Iraliil post se. Aul si omnia ipsi bo- lucem , inquit, habelis , credite in lucem, ut filii lucis

tnincs iulclligendi sunt, omnia prxdestinala ad salu- sitis. Cum alii|uiJ veri auJitum habelis, creJite iu

tem possumiis diccre : ex quibusoinnibus ait nibil esse verilatem , ut renascamini in veritate.
perilurum, cum supra de suis ovibus loqucrelur (Joan. 4i. Ha?c locutus est Jcsut, et abiil, ct abscondil te ab
x , 28). Aul ccrie omnia hominum gcncra , sivc in eit. Non ab eis qui credere et Jiligere coeperanl, non
linguis omiiibiis, sive in xlatibus omuibiis, sive in ab eis qui cum ramis palmarum et lanJibus obviam
gradibus bonorum omnibus, sive in divcrsilalibus in- veneranl : sed ab eis qui videbant et inviJcbant ; quia
geninrum omnilius, sive in artium licilarum eL ulilium nec viJebant, scd in lapiJem illuin cxcilale olTciide-
profcssionibus omnibus et quidquid aliud dici polcst , bant. Cum aiitcm abscondit se Jesus ab eis qui euni
secundum innumcrabiles differeniias qnibus intcr se occidere cupiebanl (
quod sa?pe proptcr oblivionem
prxler sola pcccata lioiuines dislant, abexcelsissimis commonendi estis), noslne inlirmitati consuluit, non
usque ad humillimos, a rcge usque ad mcndicuin sux potestati dcrogavit.
omnia, iuquil, Iraham post me : ul sil capul eornm, et TRACTATUS LIII.
illi mcnibra ejus. Scd si exallatus, inquil, fticro a terra;
Ab eo quod scripium est, Cum autem lanla signa fecis-
boc est, cum cxalt:ilns fuero : non enini dubital futi.-
set cnrain eis, non credebanl in euin ; usque ad id,
rum esse quod venit implcrc. IIoc rcfortur ad illud
Dflexcrunt gloriam bominum magis quain gloriiui
quod superius ail , Si autem morluuin fucrit granum,
Dci. Cap. xil , t 57-43.
niulium frttcium affert. Nain cxallaiionem suam quid
aliud dixit quam in crucc passioncm? Quod ct ipsc 1. Prxnuntiala Dominus Cbristus passionc sna , et

EvangetMa uon tacuil : subjunxil enim , cl ait, II- c morte fructuosa in cxaltalione crucis, ubi dixit sc
autem dicebat, significans qua moile esset moriturus oinnia tracturum esse post se , cum intellexisscnl Ju-
12. Iiespondit ei lurba : Xos audiciinus ex Lcgc quia daei quod de sua morte dixisset, ct proposuisscnt ei
Christut manet in ceternnm ; et quoniodo lu dicis, Opor- qincstionem, quomodo diccrct se essc mnritiiruin,
lct exattari Fitium homiiiis? /•-'(
quis cst i<le Filius lio- cum ex Legc audicrint quod Chrislus mancl in ;cler-
minit? Mcmorilcr lenuenitit quod Dominus diccb.it num ; horlatus est eos, ut dum adbuc inodiruin lumcn
assidue se esse Filium hominis. Nain hoc loco non in eis essct, quo Cbrislum x'lernum essc didicisscnt,
ait , Si exaltaius fuerit a lerra Filius hominis : sed anibiilarcnt, ut totuin discerent, ne comprclicndercn-
superius dixerat, quod besterno die leclnm alque tra- tur a lencbris. Kt cum hac cssct locutns, abscondit
"atum esl, quaudo nunliali sunl Gcnlites illi, qui eum sc ah cis. Hxc in superioribus dominicis lcctionibus
?i<kre cupiebant. Yenll hora ul glorifkctur Ftlius ho- verLisquu didicislis.
1773 1N JO.VNNIS EVANGELIU.U, S. AUGUSTINI 1776

2. Deiude inlulil Evaiigeiisia unde bodiermim capi- nisi aliquid inde dicamus, arcipite qnod potuerimiis :

luliiin recitatum cst, ct ait : Cum auleni tauia «jnii /v- el ubi vcslrx cxspeclaiioni non suffcccriinus, ab illo

eissel coram eis , non credebant in enm : ul scrmo /sm'<e incrementum poscite qui ims phniarc posuil et rigare,

prophette implerclur quem dixit , Domine, quis credidil quia, sicui dicil Aposlolus, Neque qui pttmtal est ali-

auditui iwstro ? el brachium Domini cui rcvelatum cst ? quid, iirf/Kc qni rigat ; sed qui incrcnienluin dtit Deus

Ubi sniis ostendil brachium Domini ipsum Filium Dci (I Cor. lii, 7). Quidain ergo inter se mussitant, et ubi

ininciipatiini non quod Dcus Paicr figura delerminc-

;
posMinl aliquahdo proclamani, ct iiirbulenia disccpta-

tur carnis bumanx, eique Filius tanqnam membrnm lione coitlendunt, diccnlos : Quid feccriml Juda-i, vel

quae culpa corum neccsse cral scrmo Isaim

eorporis lixreat sed quia omnia pcr ipsum fncia sunt,
:
fuit, si nt

ideo brachium Domini dicluin cst. Sicut enim tuuni prophcla- impteretur quem dixil, Domine, quis credidit

brachium, per quod operaris; sic Dei brachium dictum audilui nostro? el bnithiuin Domini cui revelalum «s/

cst ejus Verbum, qnia per Verbum operains est mun-

Quibus rcspomlemiis, Doniiiiiiin prxscium fiiiurorutn,

dum. Cur enim boino ut aliqnid opcrclur, bracbium per Propbclani pradixisse inlidclitatem Jud.coriim ;

i-xtcndit, nisi quia ncn continuo fit quod dixeril? Si praxlixisse tamen, non fecissc. Non cnim propterea
atilem tania poleslate pnovaleret, ut sine ullo motu qiieinqiiaiii Deus ad peccandum cogil, quia fuiuralio-

coruoris sui quod diceret fierel, brachium ejus ver- miuum peccata jam novit. Ipsorum enim praacivit

buui ejus csset '. Sed Dominus Jesus unigcnitus Dei peccala, iion sua; non ciijusquam allerius, sed ipso-

Palris Filius , sicut non est paierni corporis mem- rum. Qnapropler si ea qicville nrxscivil ipsorum, non
snnl ipsortim; non vere ille pra^scivil: scd ipiia illius
bruni , ili non cst cogitabile vcl sonabile ac transilo-

riuni verbum quia cum omnia pcr ipsuni facla sunt, pncscientia falli non potest; sine dubio non alins.scd
;

ipsi percant, qnos Dcus peccaturos esse prxscivit. Fe-

Dei Verl.um erat.
cerlnit crgo peccatuin Judxi, quod eos non compuht
5. Cuni crgo audimus brachium Dei Patris csse Dei
facere, cui peccalum non placei sed facluros cssc pr:c-
Filiiim, non nobis obslrepal ronsueludo carnalis: scd
;

dixil, quein niiiil lalet. El ideo si non niahini, scd bo-

quauium illn donaute possumus, Virlutcm Dei cl Sa-
nuni facere voluissenl, non proliiberentur; et hoc fa-
pienliani cogitemus, per qu.im facla suntoninia. Tale
ciuri prarviderentnr ah eo qui novit quid sit qnisque
quippe brachium nec porrectum exlendilur, nec col-
faciurus, et quid ei sit pro ejus opere reddiiiirus.
lcctum contrabitnr. Non cst enim ipse qui Patcr, sed
5. Sed el qtcc seqtiuniur Evangclii verba plus ur-
unum snnt ipsc et Pater; cl asqualis Palri ubique lo-
gcnt, ct profiindiorem faciuii'. qii;esiioncm aiijungit
lus csl siculPaler ne aliqua pateai occasio detcstabHi
:
:

enim, ct dicit, Propterea non poterant crcdere, quiaile-

errori eoruin, qui dicunt solum esse Palrem, sed pro
rum dixit Isaias: Excwcavit ocutos eorum, el indnravit
divcrsitate causarum ipsum dici Filiiim, ipsum dici
cor eorum, nl iwn vidcanl ocutis, et inlelliganl corde, el
Spirilum siinclum; el in his verbis audeant * dicerc,
bracbium cjusest convertantur, ct sanem illos. Dicilureiiim nohis : Si non
Ecce videlisquia solus est Palcr, si
potuerunt credere, quod pcccatum esl boniiiiisiion fa-
Kilius; iion cnim dua?, sed una persona est bomo ct
cicnlis quod noii polesl facete?si auleni non crcdendo
bracbiuni cjus. Non iiitclligenles neqiie advertcntes,
peccaverunt, poliieruntcrgocredcre, cl non fecerunt.
quomodo verba de rebits aliis ad res alias transferan-
Si ergo potucrunt, quomodo dicit Evangeliiim, Pro-
tur, proplcr aliquam simililiidinem etiam in loculic-

visibilibus el noiissimis rebus; pterea non polerant credere, quia iierum dixU Isiius,
nibus quolidianis de
qaalilercumque di- Excaxuvil ocutos eorum, cl induravit eor eorum; ul,
quanto magis ut nobis ineffabilia

suut, oniniiio non possuni? qnod esi gravius, ad Deum rcferatur causa qua non
ciiiilur, qu;c dici siculi
credidcrunt, qiiandoquidem ipse excacavil oculos eo-
Nam homo allerum liominem per quem solci agere
et
rum, el induravit cor curum ?Non enim sallcm hoc de
quidquid agil, bracbiuni suum appellat: et st ei aufe-
Bracbium pcrdidi ct ei ijui abs- dkibolo dicitur, sed de Deo, quod ipsa pi opbeiica Scri-
uliir, dolens dieil, ;

plura tcstalur. N.im si arbilrcmur hoc dicluni de dia-

tiilcnl, dicit Oracbium meuni mibi abstulisti. Inlelli-
bolo, quod excwcavit oculos corum, el car induravil ; la-
gant ergo quomodo dictus sil Filius Pairis brachium,
borandum est quoiiiodo illorum etilpam, quia non cre-
per qnod Pater opcratus est omnia; nc boc non in-
permanendo, didei unt, possiinus oslcndcre, de quihus dicitur, non
iclligcndo, et in sui crroris tenebris
si-

Et bra- potcrant credere. Dcinde quid respondcbimus de aiio

niiles sinl Judnis ipsis, de quibus dielum esl,
prophetx ipsius teslimonio, quod posuil Paulus apo-
chium Domini cui revelaum esl?
slolus dicens: Quod quarcbul Israel, hoc non est con-
-4. Hic occurril allera quxslio, de qna quideni nt
omnes cjus laie- secmus; eleclio autem consecuta esl : cateri vero cxcoe-
compcleiiler aliquid disputclur, ct
cati sunt, sicut scriptum est, Dedit illis Deus spirilwn
brosissimi sinns perscrutentur et excutianlur ut di-
compunctionis ; oculos, ut non videant, el tiures, Ul non au
gmim csl, ncc incarum virium esse arbitror, nec an-
Tamcn diunl, usquein hodiernumdkin{Uo:n. XI, 7, /sni.vi, 10).
gtisiiarum teniporis, nec vestrx cnpacintis.
6. Audistis, fraires, propositani quxstionem, nempe
qnia Iransire ad alia vcstra expeciaiione non sinimur,
quam profunda sil ccrnilis : sed rcspondemus ul pos-
1
tiic r.r. rt tov. addtiut, quia verbum cst cogitalile rcl
sonavile : quod Uilum alnsi :> v.ss., i.nclcr paucos, qui ciun
sumiis. jVoii poterant credeie, quia hoc Isaias prophcla
.uii et llad. babuiil, (/«i« verbum nun c*t cotjiltibUe i\l 10- pradixil boc autem Prophela prxdixit, quia Dciis
:

lyibtle. pnic-
' sie i;i »:ss. M iu editis, audol. hoc futuriim cssc prxscivil. Qcarc atiieiu non
1777 TRACTATUS I IH. CAFUT XII. 1778

raiii, si z me qjrcratur, cilo rcspondco, qtiia noic- qnisquam liberum arbilrium sic defcndere, nl rioi>M

liant : malamquippecorumvoluiilalem prxvidil Detis, oralioucm qua dicimus, Ne nos inferas in tentationem,

el pcr Prophelam praunintiavil illc cui absconJi fn- concliir auferre : rursus, ne quisquam neget vnluntatis

(nra non possunt. Sed aiiam cansani, inqnis, dicit arbilriuni, et audeat excusare peccatum. Sed audia-
1'ropheia non volunialis eorum. Quam causam dicit nuis Doiuinura, et pr;ecip:cnlcm, ct opitulanlem ; ct

Proplicta? Qiiiarfci/il illis Deus spiritum compunclionis jiibentem quid facerc debcamus, et adjuvantem utini-
ocnios, ut non videant, ct nurcs, ut non audiant, et ex- plcre possimus. Nam ct quosdam nimia sua; volun-

ccecavil oculos eoruni, et induravit cor eorum. Etiam hoc latis liducia exinlil in superbiam ; el quosdam nimi.i

eorum voluntatem mcriiisse respondeo. Sic enim ex- sunc volunlalis diflidenlia dejecit in negligenliam. III.

cxcat, sic obdural Deus, dcscrendo ct nnn adjuvando: diciuit : Ulquid rognnuis Deum nevincamur lenlalione,
qiuid occulto judicio facere postest, iniquo non potcst. quod in noslra est potestale? Isti dicunt : Ulquid cona-
IIoc oninino piclas religiosorum inconcussiun dchcl niur beiic vivere, quod in Dei esl polcstatc? Do-
inviolatumquc servare; sicut Aposlolus, ciini canidcm mine, o Paier qui es in cadis, ne nos infcras in quam-
ipsam (ractaret diflieillimam quxstionem, Qnid ergo Iibcl isiarum tcnlalionum, sed libera nos a malo (Malth.
dicemus, inquil? nuinquid iniquitas apud Deum? Absit vi, 15)! Audiamus Dominum dicentem, Royavi pro
(Rom. ix, 14).Siergoabsit ut sit iniquilasapiid Dcuin; te, Petre, ne dcficiat pdes lua (Luc. xxn, 52); ne sic

she quando adjuvat, miiericorditer facit; sive quando existimemus fidem nostram esse in libero arbiliio, ut

iioii adjuvat, jusle facit: quia omnia non lemerilate, divino non cgeat adjutorio. Audiamus et Evangrlistam
sed judicio facit. Porro si judicia sanclorum jnst.i dicenlem, Dedit eis polestalem filios Dei fieri (Joun. i,

snni, quanto niagis sanclificantis et justificanlis Dci? 12) ; ne omuino existinicmus in nostra potestate non
Justa ergo sunt, sed occulta. Ideo cum qua^siiones cssc quod credimus ; verumtamen in utroquc illim
luijusmodi in mcdiuin venerint, quare alius sic, alius beneficia cognoscamus. Nam ct agendie sunt grati.T,

antcm sic; Dco deserenle exciecetur, ille

quirc illc qtiia dala est potcslas; et orandum, ne succumbat in-

Dco adjuvantc illiiminelur non nobis judicium dc ju-

: lirmilas (Galal. v, (i). lpsa esl fidcs qua> per dilcclio-
dicio tanii judicis usurpcmus, sed coniiemiscenics ncni operalur, sicut ejus liieusuram Doininus cuique
cxclameinus cum Aposlolo, alliludo divitiarum sn- partitus est (Rom. xn, 5); ut qui gloriatur, uon in

pienliw et scienlite Dei! quam inscrulabilia sunt judicia seipso, sed in Domino gloriclur (I Cor. i, 51).
ejus, ct investigabilcs vice ejus (Id. xi, 55)! Unde dielutn 9. Non iiaque mirum csl quia non poicrant credere,
cst in Psalmo, Judicia tua, sicut multa ubijssus (Psal. quorum volunlas sic superba erat, ut ignorauies Dei
xxxv, 7). jtisliliam, suam vellent conslitucre sicut dicil dc iilis

Non ergo me, fralres, ad banc pcnetrandai. al-

7. Apostolus, Juslitite Dci non sunt subjecli (Ilom. x, 5).
liiudinem, ad lianc abyssum disculiendam, ad inscru- Quia enim non ex fide, sed tanquam ex operibus lu-
labilia perscrulanda, cxpeclalio vestrae Cliaritatis iin- muertuil; ipso suo tumore caecali , olfenderuiil iii

pingat. Agnosco modulum meum, senlire mibi videor lapidcm offensionis. Sic aulem dictum esl non po-

ctiain modiilum vestrum. Altius est boc increincnlis tcrant, ubi intelligcndum cst quod nolcbant ;
queiuad-
meis, cl foiiius \iribus nicis; piiloquia cl vestris. Si- modum dietum est de Domino Deo nostro, Si no«
inul ergo audiamusadmonenlcmScripluram aiquedi- credimus, ille ftdelis permanct, negare seipsum non po-
centein, Alliura te nc qiursieris, et fortiora le ne scruta- test (\l Tim. ii, 15). Dc omnipotcnte diclurri est, nou
tus fuetis (Kccit. m, 22). Non quia ista negata siint potest. Sicut ergo quod Doniiuus negare seipsum non
nobis, ciim Dens mngistcr dicat, Nihil esl occullum potest, laus cst voluntatis divinaj ; iia quod illi iioii

quod non rcvclabitur (Slattk. x, 20) : sed si in quod poterant eredcre, culpa cst volunlatis humanan.
pervcnimns, in eo ambulemus, sicut dicit Aposlolus, 10. Ecce dicoctego, quodqui lomsiiperhesapiuni,
non solum quod nescimusetseire debemus, sedetiam ut suic voluntalis viribus tantum cxistinienl cssc tri-
si quid aliiersapinms, id quoquenobis Deus revelabit buendum , ut negent sibi esse necessarium divimim
(Pltilipp. m, 15 ei 16). Pervenimiis aulem in viam fidei, adjulorium ad bene vivendum, non possunt crcdere
bane persevcrantissime tcneamns : ipsa perducet ad in Cbristum. Non enim aliquid prosunl syllabic nomi-
enhiculum regis, in quo sunt omneslliesauri sapientine nis Chrisli, el Sacramenla Cbristi, ubi resistiiur fidci

el scienlioe abscouditi (Coloss. n, 5). Non enim ipse Cbristi. Fides auiem Cbrisli est. credere in eum qui
Dominus Jesus Christus suis illis magnis et prsecipue juslifical iinpium (ilom. iv, 5) ; crcdcre in Mediatorem,
ilcclis discipulisinvidebat, quandodicebat, Mulla ha- sine quo inlerposilo non reconciliamiir Deo ; credcie
tco vobis diccre, sed non polcstis illa porlare modo in Salvatorem, qui venit quod perieral quierere alque
(Joan. xvi, 12). Ambulandiini cst, proliciendum esl, salvarc (Luc. xix, 10) ; credere in eum qui dixil, Sinc
cresccndum est, ut sint coida nostra capacia eartim me niltil polestis facere (Joan. xv, 5). Quia ergo igno-
rornni quas capere niodo non possunm». Quod si nos rans Dci justiliam qua jusiilicSljir impins, suam vult
nltiiims dics proficientcs iuvenerii, ibi disceraus quod constiiuere qua couvincatur superbus , iu bunc non
bic no.i poluiiiius. polcst credere. Ilinc el illi »011 poterant credere : non
8 Si quis aiitejn isiam qiixslioncm liquidius et nie- qnia mulari in mclius bomincs non possimt; sed
lius nuvit se posse et confidit exponcrc, absit ui non quamdiu talia sapiunt , non possunt crcderc. Ilinc
fim pa.-uiur disccie quam docere. Tanitini nc auuc.it o.cxcantur, et indurautur; quia ncgando divinum
«779 IN JOANMS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI vw
adgutoi iiiin , non ailjuvantnr. Iloc ilo Jnil.cis qui cx- suscipcret carncm, oculis bominum , sicut voluit in
CTCaii el indurali sunt, Dcus pr;escivit , atque in ejus subjecla sibi crcalura, noii siculi csl. Mundemuscorda
Spirilu Propheta praeJixit. per lidem, ut illi ineff.ibili, el , ut it.i dicam, invisibili

11. Quod vcro addidit, Et eonrertantur et tanem visioni pneparemur. Beali enim mundo corde, ipio-

eot : ulruin subaudieiidum sit, non, iil csl, non con- niam ipsi Deuxn videbunl (Matth. v, 8).

verlantur, conncxa dcsuper scntcntia, nbi dicluni csl, 13. VeriimlHiii.n el ex priiicipibus mulli credideruit

«I non videant veulit et inlctligant eorde; quia et hic in cum ; sed propter Pharitffos non confitebantur, ut de

uliquc dictum csl (fl), ut nou inleliiganl? ct ipsa enim tynagoga non ejicerentur : dilexerunt enim gtoriam ho-

ronver.io de illius gralia esl, cui diciiur, Deut rirlu- minum magis quam gloriam Dei. Videlc quemadmodtini

lum, convcrtc nos (Psat. lxxix, 8). An forle el lioc dc nolaverit Evangelisla et improbaverii quosdam ,
quos
supermc mediciiwe miscricordia factuin intclligcndum lanicn in cum crcdidisse dixil : qui in hoc ingrcssu
esl, nt quoniam snpcrke et perversie voluntatis eranl, fidei si proficcrent , aniorem quoi|ue humanoe glorix
i:l snain jusliliaill eonstiluere volebaul, ad lioc desc- proficiendo superarent, queni superaverat Apostolus,

rcrcniur, ut excaecarenlur ; ad lioc cxcaxarcnlur, nl «liccns, Mihi aiitem absit tjtoriuri , nisi in cruce Domini
offenderenl iu lapidem offcnsionis, el implerelur fa- noslri J esu Christi , per quem milti mundus emeifixtu
cies coriMii ignominia ; atquc ita hiiniiliaii quxrerent est, et ego mundo (Galat. VI , 14). Ad hoc enim ct ipse
nomcn Doiniiii , el non suain qua inflatur superbus, Domiuiis criicein suam , ubi cuin demcntia supcrbx
sed jnsliliam Dei qua jtislificatur impiusl Hoc cniin impietalis irrisil, in cortim qui in illum credercnl

uiullis eorum profccil in bomini, qui de sno scelcre fronlibus fixil, ubi e*t quodainmodo scdes verccun-
compuncli, in Cbristimi poslca credideriinl : pio qui- di;i', nomine cjus fidcs non erubcscal,
ut de et magis
lius el ipse oraverat drcens , Puter , ignotce illis ,
quia Dei gloriam quam hoiuimim diligat.

neteiunt quid [uciunl (Luc. xxm, 31). De qua eortim

TRACTATUS LIV.
ignorantia ct Aposlolus dicit, Tettimomum illis perhi-
Ab eo quod ait Jcsus ,
Qui credil in mc, non crcdit in
beo quia zelum Del liabent, sed non tccundum scientiam
me, scd in cum qui misil me usqueadid, Qux ego
;
tnnc enim et boc subjunxit, aique ait, lgnorantet
loquor, sicut dixil mibi Pater, sic loquor. Cap. xu,
enim Dei jtistiliam, el suam volentes conslituere, justitice
t . 41-50.
Dei non sunt subjecli (Ilom. x, 2, 3).
12. Ilcec dixil Isaias quando vidil gloriam ejns , et 1. Loquente Domino noslro Jcsu Christo apud Ju-
,

locutut est de eo. Quid viderit Isaias, et boc quomodo da?os, et tanta miraculorum sigua faciente, quidani

legen- credidcrtinl pr.cdcslinati in vitam xlcrnam quos

ad Dominum Chrisliim perlineal, in libro ejus ,

enim non sicuti est, eliam vocavit ovcs suas : quidam vero non cicdidc-
diim el inlelligenibim esl. Vidit
mndo quodam significativo sicul Prophetoc visio ruiii, ncc poterant crcdere, eo quod occullo , nec la-
&ed ,

fueral informanda. Nam vidit et Moyses , el lamen ei mcn injiislo judicio Dci fueranl exca?cati et indurali,

oslende descrcnle illo qui supcrbis resistii humilibus auleni

quem videbal dicebat, Si inveni gruliam anle
,
te,

(Exod. xxxm» dal gratiam (Jttcobi iv, 6). Eorum atilem qui credide-
<nihi lemelipsum, manifesle ul videam te
runt, alii usque adco confitcbantur, ut palmaruin
13); quia non \idebat siculi est. Quando auiem nobis
ramis acceptis vcnienti occurrcrent, in eadem laudis
lioc fulurum sit, idem isle sauclus Joanncs evangclisla
Dilectissimi FUii Deisunms, confessione hclantes : alii vero ex principibus nou
in Epislola sna dicit : , et

rwndum apparuit quid erimus : cum appa-

sciinus quia audcbant conlileri, ul de synagoga non ejiccrcnlur

ruerit, similes ei erimus quoniam videbimus emn siculi quos notavit Evangclista diccns, quod dihxerunl ylo-
,

m, quoniam videbimus riam liominum mayis quam tjloriam Dci (Joan. XII, 45).
etl (I Joan. 2). Polerat diccrc,

eum, Bl non addere, sicitli esl : scd quia sciebat a qui- Eorum eliain qui non crediderunt , alii cranl postca

busil.uii patrilms et prophelis visimi , sed non siculi crcdituri, quos prajvidebat , ubi ait, C«m exnltavciilis

FilJum hominis, tunc tignoscetis quia ego sum (Id. VIII,

est ; idencum dixisset videbimus eum, addidil, siculi
,

28) alii vcro in eadem inlidcliuilc mansuri, quorum

ett. Nemo enim vos lallat fraircs , eorum i|ui dicunt ,
:

iinitatrix est etiain ista gens Jiidxorum , i|ua: post-

invisibileni Palrem , cl visibilcni Filiuni. Ili cuiin boc
eum esse creaturam nec imclli- moduni debellata , ad tcstimonium prophelia. quae do
asserunl qui puiarit ;

dictum Ego Puler unum Cbrislo scripla csi, in lolo pcne orbe dispersa esl.
gunl sccundum (|uid sil , et

Prorsus in fornia Dei in ipia 2. His ila sc habcnlibus, et stia jam prnpiiiqiianlo
sumus (Joan. x, 50).
ut au- passiouc, Jesus clamavit, ct dixit ; unde leclio cutpil
iqiialis est Palri, ctiani Filius invisibilis esl :

lcin ab bominibiis vidcrclur, fnrmam scrvi acccpil, et bodicrna : Qui creilil in mc , non irccCil inme sed in ,

in similitudine ' bominum factus [Philipp. u , 7) , vi- eum qui niisit mc : el qui videl me , viitet cum qni misil
iibilis factus cst. Osteudit ergo se eliam, anlequam me. Jam dixerat quodain loco : Mea doctiina uon est

mea, sed cjus qui misil mc ( Id. vn, IG). Ubi intelle-
• Edili, in similitiidinan. Al Mss. , in simililudine ;
juxta
grac, en omoiomuli. xinius cum doctrinam suam dixissc Vcrbum Paliis
(o) Forle legendum, dklum non est : ntsi sensus sit nc- hoc significasse dicendo, Mea doclrina
quod est ipse ; et
eatioDem j)ra'Bxaui verlio videant, inente adjungi ad ver-
Cuni inteUigatit. Kt qiiidem vulgata Evangelii versio in ex- non esl mea , scd ejtts qui me misil, quod a scipso ipse
cusis liabet, el nen corde ; sed in antinuis r.nr-
vitelliqant
non cssel, sed babercl a quo essct (Supra, Tract. 29).
i.rtiBnsibus Bibliis, grx'co conscntiens negationcin tioc loco
_.UllllL'_ lei .tu. Deus enini de Dco, Filius Patris : Palcr aulcin nou
1781 TRACTATUS LIY CAPUT . XII. 1782

Dcus de Deo, seil Deus Paler Filii. Nunc aiitem qund Duminus ail, Qui vos recipil , me recipil, et qui recipit

ni(, Qui credil in me, non credii m me, sed in eum qui me, recipit eum qui memisit (Matlh. s, 40). Quia do-
misit me, quomodo inlellecluri suiiius, nisi quia homo iiiinus honoralur in servo, cl paler in filio : sed pater

apparebat hominibus , cuin talcret Deus? Et ne puta- lanquam in lilio, doininus lanqtiam in servo. Filins

rent lioc euin csse taniummodn quod videbanl, talem aulein unigenitiis rccle dicere potuit, Credite in Deuin,

ae laiitum se volens credi, qualis et qiianlus est Pater, et in me credite (Joan. xiv, 1) ; et quod nunc ait, Qui
Quicredit in me, inquit, non credit in me, id cst, in lioc credit iii me, non credit in me, sed in eum qui inisil mc.
quod videl; sed in euin qui misil me, id est, in Patrem. Non a sc absiulil (idem credeniis, sed noluit in forma
Sed qui credil in Pairem, necesse esteiim credat csse servi reinanerc credenlem : quoniam cuni qtiisque

Patrem ;
qui aulem credit eum Palrem , nccesse est credit iu Palrem qui eum misit, prolecto creditin Fi-
ut credat eum habere Filium : ac per lioc qui credil liiim, sine quo Patrcm non esse cognoscil; et ita cre-
in Pairem, neeesse est ut credat iu Filium. Sed ne dit ut credat a?qualem, quoniam sequitur, Et qui vi-
quisquam boc credat «le unigcnito Filio, quod de iis det me, videt eum qui me misit.
qni dicli sunt lilii Dei sectinilum graliam , non r.atu- 4. Allende c.i lera : Ego lux in mundum veni, ut
ram , sieut ail Evangelista , Uedil eis potcslulem filios omnisqui credit inme, in lenebris non maneat. Dixit
Dei fieri (Joan. I, 12); unde et illtid e>( quod ipse quodam loco diseipulis suis, Vosestis tuxmundi. Kon
Dominus conunemoravil in Lege diclum, Ego dixi, potest civitas abscondi super montem conslituta, ueqnn
l)ii eslis , et /ilii excelsi omnes (Id. x , 54) : propterea acccndunt lucentam, et ponunt eam sub modio scd su- ,

dixit, Qui credit in ine, non credit in me; ne toliim quod per candclabrum , ul luceat omnibus qui in doino sunt :

de Christo credilur, secundum hoiuinem crederelur. sic luceal tumen vestrum coram liominibus , ut videam
llle ergo, inquit, credit in mc, qui non credit in mc opera veslra bona, et glorificent Palrem vestrum qui in

secundum id quod me videt, sed in eum qui me misil: coelis est (Matlh. v, 1 1-IG) : non tamen eis tlixil, Vos
ut cum credit in P.itrem , credat eum habere Filiiim lux vcnistis in mtinduin , ut omnis qui credil in vos,

sibi a>qualem, et tuncvere credatin me. Nam si putave- in lenebris non mancal. Nusquam boc legi posse
ril eum non habere nisi filios sccundum graliani , qui conlinno. Liimina ergo sunl omnes sancli; sed cre-
NUOt cjus utique crealuia, non Verhlilll, scil facla per tlendo ab eo illuniinaniur, a quo si quis recesserit te-
Verbum, nec habere Filiuni aX|lialcin Slhl alquo io:e- nebrabitur. Liimen aulem illud quo illuminantur, a
lemum, semper nalum, parilcr ineinmiiiit.iliilem, ex se recedere non potcst ;
qnia incommutabilc omniuo
nullo dissimilem alque imparcm; nou ciciht lll l'.ilrcm est. Crcdimiis crgo lumini illuminalo , sicut pro-

qui eiun misit, quia non esl hocPaler qui eiim lllisit.
pheta' , sicul aposlolo : sed ideo illi credimus, u(
5. Et ideo cum dixisset, Qui credit in mc, non cicdit iu non in ipsura credamus qtiod illuminaitir, sed cum
tne, sed in eum qui misil me ; ne pularelur sic voluissc illo crcdamus in illud Itimen a quo illumiuattir; ut et
PalremintelligilnnquamPalrem niiiltoriimlUiuruiiiper iiiis illiiiniiicniiir, non ab illo, scd ctim illo a qtioille.
gialiainregeneratorum , non unici Verbi ajqualis sibi, Cuiii anlem dicit , L't oiiiuis qui credil in me, in tene-

conlinuo subjecil, Etqui videl me videl eum qui misil

,
bris non maiieat ; salis manifesiat onines se in lene-
me. Numquid ail, Qui videt me, non videt me, sed hris invenissc : sed ne in eis tenebris maneant in

eum qui misit me ; sicul dixerat, Qui credit in me, qtiihus invenli sunt , debent credere in lucem qice
uon credil in me, scd in ciim qui inisit me ? lllud nani- veuit in miindum, quia per illam faelus est mundus.
que dixil, ne sicut vidcbalur, crcdcretur lanlummodo 5. El si quis audierit, inquit, verba meu, et non cu-
lilius hominis : bocaiitem dixit , ut Patri crederelur stodieiit, cgo non judico eunt. Mementole qua; vos au-
a-qualis. Qui credit in me, inquit, non credit in hoc disse in stiperiorihtis lcclionibiis novi; c( qui obliti

quod videt me, sed cred.t in eum qui misil me. Aut forle estis, rccalile ; et qui non adfuistis, sed adestis,

< uni credit in Patrem qtii sibi scqualem genuit me audile nuoinudo dicit Filius , Ego twn judico eum ;

non quomodo me videt, sed sic credat in me ,

quo- ctini dicat alio loco, Palernon judical quemquam,sed
modo in eum qui misit mc : usque adeo enini nihil omne judicium dedit Filio (Joan. v, 22) : nisi quia in-

disiat inter eum et me ul , qui nie videt videat euin lelligendura est , Modo non judico euin. Quare non
qui me misit. Apostolos suos ccrte ipse Dominus judical iimdo? Alicude quid sequitur : Non enim
Chiistiis misit ,
quod corinn etiam nomen indical :
veni, inqtiit, ut judicem mundum, sed ul salvifan
nain sicut grccce angeli , laiine niinlii vocanlur, ila munduin : id cst ul salvum faciam mundum. Ntine
gntce apostoli, lalino missi appellanlur. Nunquain ergo est lcmptis misericordia;, post erit judicii : quia,
lamen aliquis apostoloruin dicere auderet, Qui credit ilisericordiain , inquit, et judiciuin canlabo tibi , Do-
inme, non credit in me, sed in eum qui misit me : mine (Psal. c, 1).

omnino enim non dicerel , Qui credit in me. Credi- C. Sed de ipso etiam futuro novissimo judicio \i-
inus enim aposlolo, sed non crediuius in aposloluiii: dele quid dicat : Qui spemit me et non accipit verba
iinn cnim apostolus justifieat inipiuni. Credemi au- mca, habet qui judicet eum : sermo qticm lociittts sum ,

tcm in eum qui juslilical impium, depiitalur fidesejus ilte judicabil euin in novissimo die. Non ait, Qui sper-
ad jusliliam (Rcm. iv, 5). F'osscl diccre apostolus, i.it me, ct non accipil verba mea, ego non judko cum
Qui rccipit me, recipil eum qui nic misil; vcl Qui ,
in uovissimo dic. Hoc enim si dixisscl, non \ iJto
audit me, audit euni qui me misit hoc enim cis ipse : quoiuodo possct non csse cuntrarkiin illi scn'/rstfci
1733 IN JOANNIS EVANGELIIM, S. AlGUSTINl 1784
tiiii ail, Paler non judicat quemquam , sed omnc judi- dcditjsed, sicut dixi , iu Sapieutia Pjtris , quod est
cium dcdit Filio. C.uiii \ cio dixil, Qiti spernil mc, el Yerbum omnia mandala sunl Patris. Diiiltir
Palris,

tion accipit verba mea, lntbet qiiijudicet cum; exspec- autem niandaltim dalum qoia non est a s>'ipso cui ,

taniibus autoin quisnara illcessel, secutus adjunxit, dicilur daltim : et lioc est dare Fdio sine quo niiii-

Sermo quein loculiis sum , ille judicabil euni in novis- qiiam Filius fuit, qnod est gigncre Filium qui nun
simo die : saiis inanifcslavit semeiipsum judicaliirtim qiiam uon fuit.

in novissinio die. Seipsuin iiuippe hicutus cst, seip- 8. Seqnitur aulcm : Et scio quia mandalttm ejus vita
siim auniinliavit , sripsuin januam posuit, qua tpsc wterna esl. Si ergo vita :clerna csl ipse Filius, el vila
ad oves paslor inlrarcl. Aliter itaquc judicabunlw qui scierna est mandatum Palris ;
quid aliud dictum est,
non audierunl , aliler qni audienuit et contcmpse- qnain, Ego siim mandatiiin 1'alris? Proinde etid quod
rtml. Qiti enim sine Lege peccavcruitt , ait Aposloltis, adjungit, el dicit, Qum ego loquor , sicut dixit mihi
sine Lcge el peribunl : el qiti in Lege peccaverunt ,
pcr Paler , sie loqitor ; non accipiamus , dixil milti quasi
,

Legem judicubitntiir (Hom. II, 12). 1'alcr verba locutus sit unico Y'eibo , aut cgcat Dei
7. Qitia ego , inquit, ex mcipso non sum locutus. verbis Dei Verbum. Dixil crgo Patcr Filio, sicut dcdit
Idco se dicit nou locutum ex seipso ,
qtiia nou cst ex vitam Filio : non qnod ncscicbat vel non habebal, sed
scipso. Jam hoc sxpe dixiuius ;
jani lioc tanqiiam no- quod ipse Filius eral. Quid estantcm, sicut dixitmilii,
tissimiun non docere sed admonere debemus. Sed sic loquor, nisi , Ycruin loquor '
? Il.i illc dixit ut vc-
qiii misil me Puter, ipse milti niandatuin dctlit quid di- rax, ita isla loqilitur u,l vcritas. Vcrax autcm gcnuil
cnm ct quid loquar. Non laborarcmus , si cum eis nos verit.iiem. Quid ergo jam dicercl veritati ! Non enim
loqui scircmus, ciim quibtis supcriora loculi siinms imperfecla erat vcrilas, cui verum aliquid adderclur.
ct cum eis ipsis non omnihus, sed quoe audicrunt me- Didtcrgo veritaii ,
quia genuit verilalem. Porro ipsa
moria rclineiilibus : nuuc vero qtiia forlassc aliqui veritas sic loquiiur, ut ei dictuin cst : sed inielligenti-
adsunt qui in iii aiidieriml, cisque sunl siiniles qui bus, qtios doccl ut nala esl. Ul autem credcrenl bo-
oblili simt quod aiidiertint, propter illos perfcrant mincs quod intelligere nonduin valcnt, ex ore carnis
moras nostras qui andila mcmincrimt. Qnomodo vcrba sonuerunt, et abierunl; transvolantes soni sirc-
ita! maiidalum Paler unico Filio? Quovcrbo loquitut piierunt, pcraclis morulis lcinporuin siiorum : scd res
Verbo , cum sil ipse Filius unigeiiilnm Ycrbum ? ipsx quai iin; signa sunt soni , lrajcclU3 quodammodo
Numqiiid per angehim , cuin per ipsmn crcati sinl in eorum mcmoriam qui audierunt , etiam ad nos pcr
Aogcli ? Numquid per nubcm : qiue quando soiiuit ad litleras qune visibilia signa sunt, pcrveneriinl. Non sie

Filium, non proptcr ipsum sonuit, quod alibi dieit I iquilur vcritas : iiitclligcntibtis mcnlibus inlus lnqui-
fliam ipse ; sed propler alios quos oporlebal ita au- lnr, sinc sono instruit, inielligibili luee perfundit. Qui
ilire? Niimquid pcr sonum labiis emissiun, qui non ergo potesl in ca vidcre ' naliviiatis cjus xlernij^atem,
habel corpus ; nec aliquo locorum iulervallo Filius a ipsc illam sic audit loquenleiti , sicul ci dixil Paler
Paire separaiur, ut sit inter illos aer medius, quo quod lo.jiicrclur. Excilavil nos ad magiiuin dcside-
pcrcusso vox liat et in aurem venial? Absit ut lalia rium interioiis dnlcetlinis stuc : scd cresccndo capi-
ile illa iucorporea et ineffabili subslanlia siispiceinur. nius, ambtilaiido crescunus, \ roflciendo ambulsnius
J
,

Filius unicus esl Yerbum Patris, et Sapicntia Paltis; iil pervenirc possimus.
iu illa suntomnia mandala Palris. Nequeenim Pairis
TRACTATliS LV.
maiidatum Filius aliqiiando nesciebai, ut euni neccssc
cssctex tcmpore habcre quod anlea noii babebat. Iia Ab co loco , Ante diem feslum Pa-cb:c, sciens Jcsus
eniin a Patre quod habct accepit, ut nasccndo acc.e- quia venil bora cjus ; usqite atl itl , El copil lavarc
pcrit, dederitquc illi gigneiido. Nam et vila cst, el ac- pedes discipiilorum , et cxlcrgcre linleo quo crat
cepit vitam titiqne nasccndo, non prius sine vita exis- prxcinetus. Cup. XIII, J"
. 1-5.
tcudo. Quia cl Patcr habet vitam, ct qiiod habet esl
1. Cocna Doinini secundiim Joannem , adjuvaute
nec accepil lamen, quia non cx aliquo cst. Filius autein
ipso , debilis esl explicanda Iraciatibus , ct ul nohis
acccpit vilam, danle Patre a quoesl : et ipsequod ha-
possc donavcrit , cxplananda. Ante diem autcm festitm
bet, est; habct enim viiam, et vita esl. Ipsum audi lo-
Pascliw , sciens Jcsus quia venit hora cjus ut Iriinseat e.t
quenlcm Siatl : liubel, inqu.il, Paler vilam in scmetipso,
lioc mundo atl Ptilrem , citm dilexisset suos qni erant in
sic dedil el Fitio vitam liubeie in seinelipso (Joan. v, 2(3).
mttnilo, in fincin dilexit cos. Pasclia , fralrcs, non sicut
Numquid cxislenti, et non habcutidedil? Sed codedit
quitlani exislimant, grxcum nomcn csl, scd hcbrxum
quo gcnuii, qui vitam gciiuit, cl vita genuii vilam. Et
oppm lunissime lamen occurr.it in hoc nominc quaj-
quia parem genuil, non iinparem vitani ; ideo di-
dam coiigrueiitia utrarumque linguarum. Quia eni^rj
clum csl, Sicut habet ipscrilam in scmelipsq, sic dedit
pali gr.cce Ttwiyi" dicilur , idco Pascba passio putala
tl Filio vituin liubcre in semelipso. Vilam dcdit ,
quia
est, vclut hoc iionien a passionc sit appcllatum : in
(jigncndo viiam, quid dedit, nisi esie vilam ? Et quia
uterna est ipsa nativitas, niinquam non luit Filiusqui 1
sic ilno Mss.; cxteri vcro nt in edilts, verbum lcquor.
csl vita, nunquam uiii Filius sine vita ; et sicut cst • Sic mss. At io\., audire. Editialii, ereaere.
3
Kdiii, sed credendo capimus. Mss., sed crcsctndo : et
nativitas a.'icrna, sic cst qui nalus est vita xterna. qiiiuiliic c\ ins oplalivu modo habcnl capimms. . nesca.-
Iia el mandatum non quod Filius non habcbal, Patcr mts., amlmlewus.
 1785 TRACTATIJS LIV. CAPUT XIII. |"8(i

sua vcro lingua , lioc esl in hebxaea , Pascha Iransiius Kncm dilexit, id est , usque ad mortcm illum dileclio
dicitur : proptcrca liinc primuni Pascha cclebravit ipsa perduxit.

populus Dei ,
quando ex ^Egypto fugientes , Riibrnni 5. « El ccena,i inquit, ifacta, cun: diabolus jam mi-
inare transicrunt (Exod. xiv ,Nunc ergo ligura
29). sissol in cor, ul tradcrct cum Judas Siinonis Iscario-
illa prophciica in veritate completa est, cum sicut ovis tos '
: sciens quia omnia dedit ei Pater in manus, et
ad iniiiicilandun) ducilur Clirislus (Isai. liii, 7), cujus qtiia a Deo exiit, et ad Deum vadit, surgit a ccena , ct
sanguine illitis poslibus nostris , id csl, cujus signo ponit vestimenta sua; cl cum accepissct linteum, pra>
crucis signatis frontibus nostris , a perditione hiijus cinxit se. Deinde miilit aqnam in pelviin, et coepit la-

sreculi lanquain a captivitate vel iniercmplione .'Fgy- vare pedes discipulorum, el extergere linleo quo erat
ptia libeiamur (Exotl. xn , 23) ; et agimus saluberri- pra^cinclus. » Non ita debemus inlclligere ccenam
niiim iransitum, ciiin a diabolo Iransimus ad Chri- faciam veluti jain consummaiain alque transaciain '

stum , et ab islo inslabili saociilo ad ejus fundalissi- adliiiceniin coanabalur, cum Doniinus surrexit et pc-
muni regnuin. Ideo quippe ad Deum pcrmanentem dcs lavit discipulis suis. Nam postoa recubiiit, et
transimiis , ne cum muiido transeiinle transeaimis. buccellam suo Iraditori postea dcdit , utique ccena
De hac uobis collata gratia Deum laudans Apostolus nondiini fniita , hoc est , dum adhuc panis esset iu
dicit : Qni eniil nos de poteslate lenebrarum , el trans- mensa. Cwna ergo facta , diclum est ,
jam parata , et
lulil in regnum Filii charitaiis sua: (Coloss. i, 15). Hoc ad coiivivanlium mcnsam usunique perducla.
ilaque nonien , idest, Pascba, quod latine, ut dixi, 4. Quod autem ail, Cum diabolus jam misisset in
transitus nuncupalur, velut interprclans nobis bcatus cor, utlraderel eumJudas Simonis Iscariotes; si quic-
Evangelista , Anle diem, inquil, feslum Pascluv, sciens ris quid missuni sil in cor Judae : hoc utique, tit trade-
Jcsus quia venit hora ejus ut trunseal ex hoc mundo ad reteum. Missio isla , spirilualis suggestio esl : non fit

Patrem. Ecce Pascha , ecce transilus. Unde , el quo? pcr aurein, sed per cogitationem; ac per hoc non cor-
l)e lioc scilicct mundo ud Pulrem. Spes menibris in poraliter , sed spiriluali er. Ncque cnim spirituale
capiie dala est, quod essenl illo iranseunte sine dubio quod dicitur, scmper in laude accipicndum est. Novit
secutura. Quid crgo infideles, et ab hoc capite atque Apostolus qtiaidain spiritualia nequiliai in ccelestibus,

ab ejus eorpore alieni? nonneet ipsi transeunt, qtiia ailversus qiuc nobis colluctationem esse testalur
iion peimanent? Tianseunl plane et ipsi : sed aliud (Eplies. vi, 12) : non autcni essenl etiam maligna
Cst Iransire de niiindo, aliud esl transirc cum nuiiulo; spirilualia , si non essent etiam maligui spirilus. A
aliud ad Palrcm , aliud ad hoslem. Nam cl yEgyptii spiritu cnini spiritualia nominanlur. Sed quomodo
transieruni ; non lainen traiisierunt per niare ad re- isla fiant, ul diabolic:c snggestiones iinmillaiiliir , ct
gniim, scd in mari ad interitiim. hunianis cogitationibus misceantur , ufieas lanquam
2. Sciens ergo Jcsus quia vcnit liora ejus ut transiret suas dcputel honio, unde scit homo?Ncc dubilandum
ex lioc mundo ad Patrem, cum dilexisset suos qui eranl esi etiam bonas snggestinnes a bono spiriiu ita laten-
iii mundo, in finem dilexil eos Ulique ut el ipsi de hoc ter ac spiritualiter licri : sed inlercsl qiiibiisnain ea-
niundo ubi crant, ad suum capul, quod hinc transis- rum mens huinana conscnliat , divino auxilio vel de-
scl , ejus dilcctione Iransirenl. Quid est cnim , in fi- scrta pcr merilnm, vel adjula pcr graiiam. Factuin
tiem , nisi , in Chrislum? Finis cnim Leyis Cliristus ergo jam fucrat iu corde Judac per inimissinncm dia-
ait Aposlolus, adjustitiam omni credenli (Uom. x , i). hiilicam, ut tradcret discipulus magistrum, scd quem
Finis perflciens , non inieificier.s : linis quo iisque ca- non didicerat Denm. Jam lalis veneial ad conviviuni,
nius , non ub; pcreamus. Sic omniiio inlclligendim) explorator Pasloris , insidialor Salvatoris, vcnditor
csl , Pusclia noslrum iinmolalus cst Cliristus (I Cor. v, Kcdeniploris ; jam talis vcnerat , ct videbatur , el to-
7). Ipse est finis noster, in illum est transilus noster. icrabatur , et se ignorari arbilrabatur : quia in eo,
ISani video possc isla vcrba cvangelica quodam hu- qucm volcbai f.illere , lallebatur. Al ille isto in ipso,
mano niodo eliani sic accipi , lanquam usque ad mor- corde intus inspcclo, nescienle scientcr utebatiir.
lem Christiis dilexeril suos , ut hoc videalur esse , iii 5. Sciens quia oninia dedil ei Patcr in tniinus. Ergo,

finan tlilcxit cos. Iluinana cst hac sententia , non di- cl ipsuni Iraditorcm : nam si eum in manibiis non
vina : niqin: iiimi nos hiicusqiie ille dilcxil, qui sero- haberet, non ulique illo uteretiir ut vellct. Proinde,
per ct sinc liucuns diligil. Absil ul dilcclionem morte jnm liaditor Iraditus erat ci quem Iradere cupicb.it ,

(inicrit, qui iinn esl morle (initus. Ltiam post mor- aiqne ita inalum tradcndo faciebat, ul de illo tradito
tem, qtiiuque IVaties suos dilexit divcs ille supcrhus bonuiii fierct quod nesciebat. Scicbal cnim Doininus
aique impius (Luc. xvi , 27, 28), et usque ad morlem quid facerct pro amicis ,
qui patientcr iitebalur iniini-
nos dilcxisse putandus cst Christus? Absit, cuarissinri. cis : ac sic oinnia dederat Pater in niaiius cjus , cl n:

Ncqiiaquani nos diligondo usque ad morlcm vcni-

iile usum niala , ct in effectum bona. Sciens etiam quia a
id, si dilectionem nostram morie finiret. Nisi forle Dco cxiii , et ad Deum vadit : ncc Deum , cum inde
ita sit intcliigriidum, in finem dilexit eos : Onia tan- cxiret ; nec nos deserens , cum rediiet.
lum dilexit cos, ut morcretur propter cos. Hoc cnim C. lhcc crgo sciens, surgit a ccena, el ponil testi-
leslatus esl diccns : Majorem liac cliariiatem ncnio lut- menta sua; el cum acccpisscl tiiileum, prtccinxit te.

bel ,
quam ut anitnam snam pouat quis pro amicis suis
' viss., constauler habcnl Judassimatk scariotis. :

(Jttm. xv, 13). Ila sane non proliibeinus iatclligi , m * Tredeciin mss., jnm consuittptatn atque iransuctam.
1787 IN JOSNNIS EVANGELIUM, S. AUCUSTINI 1788

Deinde inillil aquam in petvim , et ctvpit lavare pedct sic accipiunlur isia verba Evatlgclii ,
quia cum diclum
difcipulvrum et extergere linteo quo eral prwcinctus. esset , C.acpil lavare pedci dhcipulorum, el exlergere tin-
,

Debemus, diieciissimi , sensuin EvangelisLo diligen- leo quo eral prwcinclus; deinde subjiinclum e>l, Venit

lcr attcnderc. Lociiturus quippe de tanta Domini hit- erqo ad Simonem Petrum, quasi aliquibus jam lavissel,

militaie, prius celsiludinem ejusvoluitcommendare. pust cos venissel ad primum. Quis eniin nesciai pii-

Ad lioc perlinet quod ait , Sciens quia oinnia dedit ei mum Aposlolorum esse bcalissimum Petrum ? Sed
Paler in manus, el quia a Deo cxiit , ei ad Deum vndit. non ita inteUigendum est quod posl aliquos ad illiini

Ciim illi crgo omnia Pater dedissct in manus , ille di- vencrit ; sed quod ab illo cceperii. Quando ergo pedes
scipulorum non inanus , sed pedes lavii : el cum se discipuloruni lav.ire cu-iiil , venitad euin a quo ccepil,

sciret a Dco exiisse, el ad Deiim pergere , non Dei id est, ad Pclrum el lunc Petrus, quod etiain quili-
:

Domini , sed hominis servi implevit oflicium. Ad lioc bcl corum expavissul, expnvit , atque ait Domine, ,

autein pertinet quod etiam de traditore ipsius, qui tu mihi luvas pcttcs ? Quid esl , tv. ? quid est , niilii?

jnra talis venerat, qui nec ab illo ignorabalur, pr.elo- Cogitanda sunt potius quam diccnda ; ne forte quod

qui voluit ; ut boc (|uoquc ad raaximum cumulum hu- c\ bis verbis aliquaicuus digiium coiieipilaniuia, non

mililatis acccderet, quod etiani illi non dcdignalus explicct lingua,

est pcdcs lavare, cujus manus jam prxvidebat in sce- 2. Sed respondil Jesus, et dixilei : Quodego facio,

Icre.
tu nescis modo, sciesautem postea. Nec lamcn ille de-
7.Quidaulemmiriimsisurrexitaccena,el posuit ve- iiiinici tacti altiludinc extcrritus, pcrmitlil fieri quod
stimenia sun.qui cum in forma Dci esset, semetipsum cur lierel ignorabat; sed usque ad suos pcdes bumi-

cxiuanivil? El quid miiiini si prxcinxit se linleo, qui lcm Cbrisium adbuc non vull videre , non polcsisus-
forinam servi accipiens habitu inventus cst ut boino liiicre. ISon luvabis milii, inquil, pcdes in aHernum.

(Phitipp. 11,6 rt 7.)? Quid mirum si misit aquam in pelviin Quid esl, in wiermtm? Nunquam hoc feram, miuquain
tindc lavaretpcdesdiscipulorum.quiin terram sangni-
patiar, nunqiiani sinain : boc quippc in ;eleniuiu uon
nem fudit, quo immundiliamdilueret peccatoruni? Quid fil , quod nunquam lil. Tum Salvalor a'grum reluclan-

iiiirum si linteo quo erat prxcincius, pedes quos lavc- lcm , de ipsius salutis periculoexterrens : Si non la-

rat lcrsil, qui came qua erat indutus , Evangelisia- veio le, iuqiiil, non liubcbis partem mecum. Ila dictuui
,

ruin vestigia confirmavit ? El linleo quidem ut se prx- est , i'i mn lavero le, cum de snlis pedibus ageretur;

auicm (jiiomodo dici assolet, Calcas me, quaudo sola planta

cingeret, posuit veslimenta quac babebat: ut
formam servi accipcrct qunndo scmctipsum exinani- cakalur. At ille amore el timore perlurbatus , ci plus

quod babebat deposnit, scd quod non ha-be- expavcscens Cbiistum sibi negari, qiiam usque ad
vil, nor.
suos pcdes liuuiiliari -.Domine, ail, non tanlum pedet
bat accepit. Crucifigendus sane suis exspoliatus est
vestimenlis, el mortuus involulns est linteis : et toia meos , sed el mtinus elcaput. Quandoquidemsic mina-

illa ejus passio, noslra puigalio est. Passurus igitur ris , lavanda libi membia mca , non solum ima non

prxmisit obsequia nou solum eis pro quibus subtrabo, veruin eliam prima subslerno. Ne mibi ne-
exilia ,
;

morlem, scd etiam qui eum fuerat ges capicndain lecuin pariem , nullam tibi ncgo
erat subiturus illi

liumanx Im- ablueud.ini mci torporis partcm.

Iraditurus ad morleni. Tauta csl quippe
eam suo comnicndaret exemplo 3. Dicil ei Jesus : Qui lotus est, non habcl opus nisi
miliialis ulililas, ut
sublimitas: quia bomo superbus in a3tcr- pedes lavare , sed esl mundus toltts. Ilic moveatur for-
ciiam divina
Dens lnimilis invenirct. Venit tassis quis, el dicat Imo si mundus est totus quid
num periret , nisi illuin
: ,

huminis quxiere ct salvum facere quod ei opus est vel pcdes lavare ? Doininusauicni uoverat
cnim Filius

pcrieral (Luc. xix, 10). Perieral aulem superbiam quod dicebat , eliamsi noslra infinnitas ejus sccreta

deceptoris seculus , crgo buinilitatem Hedemptoris iniii peuctrat. Verumlamen quantum nos crudire et

ex lege sua docere dignatur, pro caplu mco, pro nio-

scquatnr invciitus.
dulo meo , aliquid etiani ego de hujus quxstionis pro-
TRACTATUS LYI.
funditale , illo adjuvanle , respondeam : ac prinium
Ab eo quod sctiptum esl , Venit ergo ad Simonem Pc- ipsam locutioncm non silii esse conirariam facilliine
trum.cfc, usquead id ,
Qui lotus est , non indigct ostendam. Quis cnini non ita rectissimc loqui possit,
nisi ut pedes lavet , sed esl mundus lotus. Cap. xill, Mundus est lotus, ? Eleganiiiis autem
prxter pedes
?. 6 10. loquilur si dicit , Mundusest lolus, uisipedes; quod
l.Cum lavarct pedes discipulorum Dominus , Ve- lantumdein valel'. lloc ergo ait Doininus, A'o» lia-

nit ad Simonem Pelrnm ; et dicit ei Pctrtts : Domi- bet opus nisi pcdes lavare , sed esl mundus tolus. Tolus

ne, lu mihilavas pedes.?Qnisenim non expavesceret la- iiiique pnttcr pcdes, vel , nisi pedcs, quos babel

vari sibi pedes a Dci Filio? Quamvis iiaque ningnx opns lavare.
fuissct audaciu; conlradiccre servum Domino, bomi- i. Scd quid cst boc ? quid sibi vull ? quid boc* ne-

iicin Deo : lamen boc Peirus facere maluil ,

quam cessarium esl ul quxramus ? Dominus dicil , vcritas

pcrpeti ut sibi uedes lavarentur a Domino el Deo. Nec loquitur, qtiod opus Iinbeat pcdes lavarc ctiam ille

potare dcbemus bocPclrum intercxteros formidassc qui lolus est. Quid , fralres mei ,
quid pulatis ? nisi

atque rccusasse, cum id alii ante ipsum libcnler vcl 1

unus e Mss., quos limliim ktvcl.
xi|uaniuiiler sibi Geri pcrmisisscnt. Facilius quippo • vuid hic, jiiMia fs. Lugd. Ven. :,ov. M.
 1789 TRACTATUS LVII. CAPUT Xlll 179C
quia liomo in sanclo quidem Baplismo toius abluilur, leram, ut explicarcm sicul possem, qnemadmodum
nun praeler pedes , sed lolus omnino : verumiarnen eliam per terram venialur ad Cbrislum; cum potius
cum in rebus bumanis postea vivitnr, utique terra jubeamnr qu.*c sursum sunl quxrete, non qua: su-
calcatur. Ipsi igitur bumani affeclus , sinc quibus in per lerram (Coloss. m, 1,2). Sursum enim Chrisins
hac inortalilatc non vivilur, quasi pedes sunl, ubi ex est sedens ad dexieram Patris : sed profccto et hic est:
Immanis rebus afficimur; ct sic afficimur, ut sidixc- propter quod et Saulo in tcrra sx-vienli dicit, Qttid

limus quia peccaium non babcmns , nos ipsos deci- ine persequeris (Act. ix, 4)? Ul aiitcmboc quaerendiun
piamus, el vcritas in nobis non sit (I Joan. l, 8). Qiio- suscipcremus, id tractabatur quod pedes Dominus di-

lidie igitur pedes laval nobis , qui iiilcrpcll.il pro scipulis lavil, cuni jam ipsi discipuli loii cssent, ncc

nobis (Hom. vm, 3i) : et quolidienos opus babere ut opus haberenl, nisi pcdes lavare. Ubi visum est intel-

pedes lavemus, id est, vias spiriiualiiim gressuum ligcnduin quod Baptismo quidem bomo totus abiui-
dirig.imus , in ipsa oratione doininica confitcmur lur ; sed diim islo poslea vivit in sx-culo, humanis af-
cum diciinus , Dimitle nobis dcbita noslra , sicut et nos fcctibus lerram velut pedilms caleans, ipsa scilicet
dimitlimus debitoribtts noslris (Matth. vi, 12). Si enim conversalione vilae hnjus, contraliit unde dicat, Vi-
con/iteamur , sieut scriplum est ,
pcccata noslra ,
pro- ntille nobis debita nostra (Mutlh. vi, 12). Ac sic etiam
feclo ille qui lavit pedes discipuloruin siiorum , fidc- inde niuiidatur ab eo qui pedes lavil discipulis suis
lis est el justus qui dimitlat nobis pcccata, el mundet (Joan. xiu, 5), nec desinit inierpellare pro nobis
tios ab omni iniquilale (I Joan. i, 9) , id cst, usque ad (Rom. vni, 34). Hinc occiirrcrunt ex Caniico cantico-
pedes quibus conversamur in lerra. rum Ecclesi:c verba dicenlis, Lai'i pedes meos ; quo-
5. Proinde Ecclcsia quain mundat CbristUS lavacro modo inuuinitbo cos ? cum vcllel ire, ct aperire ci qui
ai|ii;c iu verbo, non solum in illis eslsine macula et veneral ad cam, el pulsaverai, sibique aperiri popo-
ruga (Ephes. v, 26, 27) , qui post lavacrum regenera- scerat, ille speciosus fornia pra: filiis liomiuum (Psal.
lionis ".ontinuo ex liujus viUe contagione lolluntur ,
xliv, 3). Hinc qiucstio nata est quam coarctare no-
iutc calcsnt icrrain ut opus babeant pedes Iavarc; luimiis angusiiis lemporis, idcoque distulimiis, quo-
vcrum elian. in iis quibus istam misericordiain pr.c- nam modo Ecclesia timeat inqiiinare pedes, dum
bens Dominus , fccit cos de sajculo isto lolis eliam pcrgit ad Cbrisliini, quos baplisniale laverat Cbristi.

pcdibus emigrare. In bis autem qui bic dcmoraniur, 2. Sic enim ait : * Ego doriuin, et cor meum vigi-
eiiamsi munda sii , quoniam juslc vivunl ; opus lamcn lat; vox fratiuclis mei pulsat ad januaiu i Deindc di-
habent pedes lavare, quoniam sine peccato ulique cit eliam ipse : « Aperi uiibi, soror mca, proxima
non sunl. Propier lioc dicil in Canlico cauticorum mca, coluiuba mca, pcrfecla nica ;
quia caput ineimi
Lavi pedes meos ;quomodo inquinabo illos (Cant. v, 5)? repletum est rorc , el crines mei nociis gultis.

Dicil cniin hoc cum cogilur ad Chrislum vcnirc, ct Et respondel illaquomodo

: < Exui me tunica uica ;

lerram calcare cum venit. Alia qux-stio rursus cxori- induam eam? Lavi pcdes mcos; quomodo inquinabo
lur. Nonne Chrisius sursum csl? nonne asccndil in illos » (Cunl. v, 2, 3)? admirabile sacrameutum
cceluin, el sedct ad dexleram 1'airis? noiiue Aposto- o grande mystcrium Ergone timet inquinarc pedes, !

lus clamat , et dicit, Siergo rcsurrexhtis cum Clnisto, veniendo ad eum qui lavit suorum discipulorum pe-
quw sursrtm sttnl sapitc , tibi Clirisius est ad dcxlcram des? Timel ccrle, quia per lcrram vcnit ad cum, qui
Dei sedent ,
quce sursttm sunt quarile , non qum sttper cliam in terra esl, quia suos bic conslitutos non de-
lerram (Coloss. III, 1 el 2) ? Quomodo ergo ut ad Cliri- serit. An non ipse ail, Ecce ego vobiscum sum usque
sium eaiims, lerramcalcare compeliiinur ; ciim poiins ad consummiilionem sxculi (Malth. xxviii, 20) ? An non

nobis sursum cor liabendum sit ad Dnminiini , ut cuiii ipsc ait, Yidebitis caclos aperlos, et Angelos Dei ascen-

illo esse possimus? Vidclis, fralres , hodierni lempo- dentes et descendcntes ad Eilittm hominis (Joan. i, 51)?
ris angustias islam coarctare quieslioncm. Quod et si Si ascei.dunt ad eum piopterca quia siirsum cst, quo-
vos forte minusvidetis , ego ulcunique video quanue modo ad euni dcsceiiduiit, si non cliam liic esl? Di-
disputalionis indigeat. Unde pclo ul cam polius sus- cit ergo Ecclcsia : Luvi pedcs meos ; quomodo inqui-

pendi, quam vel negligenlius vel angustius pei traclai i, naboeos? In eis hocdicil.qui possunl omni f.ece niiui-

non fraud.it.i , sed dilata exspeclalione palianiiui. dali diccre : Cupio dissolvi el csse cum Christo, pcrina-

Aderil enim Dominus qni nos debilorcs facit , ut fa- nere aulem in carne magis neccssarittm proptcr vos
ciat etiam reddilores. (Pltilipp. i, 25c/24)? In cis hoc dicit qui pracdicanl

Christum cl apcriunl illi osliiim, ul babilel pcr lidem

TRACTATUS LMI.
in cordibus lioiiiinum (Epltes. m, 17). In bis boc dicii,
Quonam modo Ecclesia limeat inquinare pedes,dumpcr-
ulrum miiiistcrium lale suscipiant,
ciiiii dcliberanl
tjit ad Cltrislum.
cui se iiiinus idoneos existiiuanl, ul sine culpa im-
1. Non immcmormei debiti, jam reddcndi tempus pleant, ne lorle aliis pi;cdicanles, ipsi rcprobi fiaot
agnosco. Donet undc reddam, qni doiiavil ut dcbeam. (I Cor. ix, 27). Tiiliusenim vcrilasauditur quain pra>
Donavil eniin dilcclioncm, de qua dictum est, Nemini dicatur : quoniam cum audiuir, humililaa cnstodilar;
qttidquam dcbeulis, nisi ut invicem diligaiis (Itom. xui, tiiui autini pncdicatur, vix non subrepit cuivis ho-
8); donet eliam scrmonein, qncm video me debere niinum quaiitiilacuiiiquc jactaulia, in qua utique iu-

diletlis Exspeclatiunem veslram ad boc iicinpe disiu- qiiiuantur pcdes. f

1791 IN JO.vNNIS EVANuELIUM, S. MIGUSTiNI 1792

5. Ergo, ul apostolus Jac;>btis dicii, Sit omnis homo .ctionum, eo quod minus idoncos ad h.tc miiiislranda,

veloxad audiendum turdus autciit <td loqiicudum (Jn-

,
ci sine reprehensionc agenda se sentionl; mallcut,
eobi l, 19). Dicit cl alius liomo Doi, Audilni meo da- h ii.'i i possel, sanelos apostolos et prxdicatures ve-

bis gnudw.m sl lirtitiam, cl cxsultubunt osn lntniilinla rituis aniiquos excitari advcrsus abuiKlaniiam Ini-

(Psal. l, 10). IIoc est quod dixi.Cum vcritas auditur, qua fcrvor
qniialis, friguit chariialis. Sed in cis qui

Immiliias eusiodiiur. Dirit et aiius, Ainicus aulem jam decorpore cxierunt, el carnis indinnento evspc-
sponsi stat el ttttdil eum, el gauilio gaudet propler vocem liali Mint (iieque enim ab ea separati suni), respondel

sponsi(Joan. 111,29). Fruaumr audilu, sine strepim Ecclesia, Extti me tttnica mea ;
quomodo indiium eam!
nobis loqucnle inlrinsecus verilalc. Quan'piam eliam Recipietur qnideni illa tunica, et in eis qui jam exuti
cum forin<ocus insnnal per legentem, per aimuiitian- simt , rursus vesiielur caine Ecclcsia : non taincn
teni, per pr» ilicantcm, pcr dispiitaniem, pcr prscci- minc quando fervelaciendi sunl frigidi, sed lunc
jiienlcm, pcr coiisolaiitem, pcr cxliortanlein, pcr qiiando resiirrecluri sunt niortui. Passa crgo diflicul-

ipsum ctiam canlantcm alquc psallciitcm ; ipsi qui lalcin proptcr inopiam prx-dicalorum , ct rccolens
ha-c agunt, iiiqninarc pcdes suos timeant, cum pla- illa sua membra sana sermonibus, sancta niuribiis,

cerc liominibus subrepenle amore humaiisc laudis af- scd jam cxula corporibus, ingemit ct dicit Ecclcsia,

fertanl. CaHerum qui cos audit libcnter ct pic, nnn Exui me tunica mea ; quomodo induam cam ? Memlira
liabct locuin jactandi sc in lahoribus alicnis; ct non illa mea qu c Cbristo aperire evangelizando cxccllen-

inflalis ossibus, srd liumilialis gaudin gaudet proptcr lissime poltierunt, qnomodo ad corpora quibus cxuta
voceni domiliicse vcritalis. Proinde in cisqui libcnier siiul, redire inmc possunt?

ct bumiliter audirc iiovcninl, cl vilani quiel ir in G. Deinde respicicns ad eos qui piicdicarc, ct po-
slndiis dtilcibus ct salubribus agunt, sancta delicietur ptilos acquircre ac regcre, ac sic Cliristo apcrire ut-

Ecrlcsia, el dical, Ego dormio, et cor meum vigilal. ciiii quc possimt, scd in liis diflicullalibus aetimium
Quid Ego dormio, et cor meitm vigilat ; nUi, ila
esl, peccare mctuunt, Lavi, inquit, peaes mcos ; quomodo
quiesco ul audiaiu? Olium mciim non impcndiliir nil- inquinabo illos? Quisquis enini in verbo non olTcndil,
iriendic desidi.r, sed pereipienihe sapiemi.e. Ego dor- bic perfectus est vir. Et quis esl perfecius? tpiis cst

mio, et cor mniiii viyilal : vaco, el vidco qnoniam tu cs qui non olfendilin lanla abundanlia iniipiilalis, lanlo

Doiniims (Fsul. xlv, 1) : quia siipienliii scrJbasin tem- fiigore cbarilatis? Lavi pedes meos ; qttomodo inqui-
pore otii ; et gui minoratttr aclu, ipse pcrcipict etan (Ec- niibo cos? Quandoqiiidein lcgo, ct audio, Nolite intilii

cli. xxxvui, 2.'i). Eiyo dormio, el cor meitm vigilal : magislri fieri, fralrcs, quoniam ntajus judicium stimitis:

ego requiesco a negntiusis actibus, et aninius niens in mullis eniin offendimus omnes (Jacobi. m, 1,2). Lavi

divinis se intendil afle&ibos '. peiles meos ; quomodo inquinabo eos? Scd ccce snrgo,
i. Scd in iis qni islo modo suaviterelliumilitcr rc- cl apcrio. Clirisle, lava cos, Dimilte nojbis debila no-
qiiicscunt , diimolioseobleelalurEccIesia, ecce pulsat slra, qiioniam non cst cxslincla cbaritas noslra : quia
ille qui ail : « Qua: dico vobis in tenebris, dicile in lu- et nos dimiliimits debitoribus noslris (Mullh. vi, 12).

inine; et quod in aurcaudilis, pnedicalesuper tccta > Quando te audimus, exsuliant tccum in ceelcslibus

(Matilt. x, 27). Vox crgo cjus pulsat ad janiiain, el ossa bumiliata (Psal. l, 10).Sed quando le pr;rdica-
dieit : « Apeii iuibi, soror niea, proxima mea, co- miis, tcrram ealeamus ut libi aperiamus : et idco si

lumba mea, pcrfecta mea ; quia capul nieiun rcplelum repielie dimur, perturbamur; si laudamur, inllainiir.

esl rore, et crines nici noclis guliis. i Velut si dice- Lava pcdcs nostros anle mundaios, sed cum ad aperien
rei, Tu vacas, ct conlra mc oslium clausnni esl 8
: «Idiii tibi per lerrani pergimus, inquinaios. IIa;c vobis
tu studcs oiio pauoorum, et abundanie iniquitatc re- liodie salis sint, dilectissiini. Si quid sccus quam opor-
frigescil cbarilas inuliorum (ld. xxiv , ii). Nox tnit dicenles forlassis offendimus, vcl laudibus veslris
-niippe, iniquilns csl : rus vero ejus el guttx-, lii sunl inmioderaiius quam oporluil elevati siunus ; impe-
i|iii refrigescunt el cadunt, el faciunt rcfrigeseere ca- tralc muiulalionem pedibus noslris, Dco placcntibus
1 ul C.brisli, hoccst, ut non anictur Deus. Caput enim orationibus vcslris.
Cbrisli Deus (I Cor. xi, 5). Sed portanlur in criiiibus, TRACTATLS LVIll.
vj esl, in sacrameniis visibilibus loleraniiir : nequa-
Ab co qttod Dominus dicit , Et VOS mundi cslis , scd
quani iiileriora sensus alliiigniit. Pulsat ergo ul evcu-
iidii onines ; usque ad id , Exemplum dedi v.bis,
tiat quietem sanclis oliosis, ctclamat, Apcri milti, de
ui quemadinndiim ego feci vubis, ita et vos faciatis.
$anguinc mco soror mea, de accessu mco proxima
Cap % xiii , y . 10 15.
mea, de spirilu mco columbu mea, de sermooe meo
qtK'in plenitis ex olio didicisli perfecta mee ; apori I. Jam illa verba Evangelii , ubi Dominus lavans
milii, prxdica mc. Ad eos quippequi clauscruuicon- pcdcs diseipulis suis, ait, Qui loius estsemet, non
tra nic, quoniodo inlrabo sine aperienlc? quomodo littbel neccssitaiem nisi pedes luvarc , sed est muudus to-

eiiiui audientame prxdiiauie (llom. x, 14)? lus (Joan. xiu, 10), Dileclioni veslnc, ul Duniimis
5. liinc lit ut ctiam bi qui acnanl oiiiun studioruni ilonare dignatus cst, cxposuimus : nunc quod sequi-
uoiioruni, el iioluni perpeti laboriosariim molcslias lur vidcamus. El vos , inquil, miiudi cslis , sed uon

'.ircs Vss., nffatibus.

vnncs. lloc quid sit nc quxrereniiis, ipsc KvangclisM
' iias., ct conltu tnc clatttum
est; uniiasa vucc, ostium pulefecil , adjuiigeiis : Sfichat enim qiiisnaiit cssci qui
J7!!5 TRACTATUS LVIII. CAPBT XIII. 1704

trr.derct eum; prnptcrea owi : iVo;i cstis mundi omnes. ipso.clliuiiiililerctveraeitcr gloriarelur : quomamet
Qufd hoc apcrlius ? Proinde ad sequciilia traiiseamus. ip.-e pwcepit ut qui glorialur in Domino glorictur(l Crr.
2. Postquam ergo lavil pcdes etrhtm , ct accepit ivsli- i,3l). Itane non timerel insipicntiam, si gloriari vcllel

mcnta sua ; cum rccubuisset ilcrum , dixil eis : Scitis iimalnr sapicnti;v; el in gloriasua timercl insipieniiaui

quid fecerim vobis? Nunc csl ut beato Petro rcddatur ipsa sapicntia? Non timuitarrogantiain qui dixit, ln Do-

illa promissio dilatus enim fucrat, qnando cxpave-

: mino laudabitur nnima mea ( Psal. xxxui, S); enc
sccnli , el diccnli, Non lavabis milii pedes in wternum, landcsua tinierct arroganliam potcstas Doinini, in qua
responsum est ei ,
Quod ego facio , lu nescis modo laudatur aiiiraa scrvi ? Yos, inquil, vocatis me, Magistcr,
scies autem postea (Ibid. 8, 7). Ecce est ipsuin postca; el Domine : ct bene dicilis; suin etenim. Idco bene dici-

jam lempus csi ui dicatur quod paulo anle dilalum lis ,

quia sum : nam si non essem quod dicitis , inale

cst. Memor ilaque Dominus se promisisse jam

dudum diccretiS , eiiamsi me landarctis. Quomodo eigo ne-
scieritiam facii sui tam inopinali , lain mirabilis , lam garel veriias ,
qnod dicunt discipuli vcrilaiis ? quo-
cxpavesceudi , et nisi ipse vchemcntcf lerruissct modo quod dicunt qui didicerunl, ncgaret ipsa nnde

nullo modo sinendi, ut magisler non tantum ipsorum, didiccruiit ? Quomodo fons negal quod bibens pra>
scd Angelorum, et Dominus non lanlnm ipsnrum, dical? quomodo lux occullat quod vidcns indical?
sed rerum omnium , lnvaret pcdes discipnlofum et 4. < Si crgo , inquit, ego lavi pedes veslros Douii-

scrvorum suorum : liiijus ergo lanli faeti quoniani nus ct Magister, debciis et vos alier alterius lavare
promiscrat scientiam dicens , Scies autem postea ; pedes. Exemplum enim dedi vobis , ut queniadmoiluui

quid sit quod fecit , docere nunc incipit. cgo feci vobis, et vos ita faciatis. i Hocest, beate
5. Yos , inqtiil , vocatis me , ilagisler , et Domine : Pclre ,
quod nesciebas ,
quando ficri non sincbas. Iloc

el bene dicilis ; sum clcnim. lienc dicitis, quia vcrnm tibi posiea sciendum promisit ,
quando ut sineres ler-

dicilis; sum quippe qnod dieilis. Homihi pncccplum ruit te Magister tuus et Dominus tiius, lavaus pedes
cst , iYoii te laudet os tuum , sed laudet le os prorimi luos. Didicimus, fralrcs , bumilila'em ab Excelso; fa-

lui (Prov. xxvn 2). Periculnsum , cst cnini silii p!a- ciamus invicem bumiles , quod bmnililer fccil Excel-
ccre, cui eavendum esl superbire. IIlc autrm qui su- sus. Magna est b;cc commcndatio liumilitalis : et fa-
pcr oninia csi , uuaiilumcumque ic laudet , non sc ex- ciimt sibi lioc inviceni fratres, etiam opcre ipso visi-

lollit execlsus : ncc potcst rccle dici arrngans Dens. bili, cum se invicem bospitio recipiunt; est enim apud
Nobis namque expcdil eum nosse , non illi : nec eum plcrosque consuctudo Lujus LumiLtatis usque ad ,

quisque cognoscit, si non se indicet ipse qui novit. Si factura quo cernainr expressa. Unde Apostolus curii
ergo non se laudando quasi arroganiiam vilare volue- vidiiam bcne merilam comniendaret Si hospilio , ,

rit , noLis sapieniiam denegabit. Ei magistrum qni- inquil, rccepit, si (I Tim. v, 10). sanclorum pcdcs tavit

dem quod se esse dicit iicmo repretienderct eliam , , Et apnd sanctos ubicumque bapc consueiudo non esl
qui cum niliil esse aliud quam liominem crederct quod manu non faciunt, cordc faciunt, si in illorum
quoniam id prefitelur quoil cl ipsi lioniiucs in quibus- numcro snnt qnibus dicitur iu hymno beatorum trium
libct ariibus usque adeo sine arrogantia profiicnlur virorum , Benedicite , sancti el Immiles corde, Domhio
ut professorcs voccntur. Quod vcro dniYiinum el ipse ( Dan. in, 87). Multn aulcm est niclius, el sine con-
se dicit discipiilorum suorum cum sint illi eiiam se-
, trovcrsia vcrius , ut cliam inanibiis fiat ; ncc dcdigne-
f undum s;cculum ingenui ,
quis fcral in homine ? Scd lur quod (ccil Christus , faccre ebrislianiis. Cuni cnim
Deus lnijiiitur. Nulla est Lic elalio iant;e celsitudinis ad pedes frairis inclinatur corpus, cliam in corde
nulluui mendacium veritaiis : nobis snLjacere illi utile ipso vel cxcitatur, vel si jam ineral, conlirmatur ip-
est celsiiudini , noLis servire ulile cst veriiaii. Qucd sius bumilitatis affectus.

se Domiirtlm dicit, non illi vilimn est , sed nrrtiis bc- 5. Sed exccpto islo morali intellcctn, ita nos liujus
nelicium. Cujusdam saccularis auctoris vcrba laudan- dominici facli aliiiiidinem coinmendasse meminimurs
lur, quia dixit , « Cum omnis arroganlia odio.sa esl, quod lavando pedcs jam lotorum atque mundoruin
« tum illa ingcnii et eloquenliai muilo moleslissiraa > disciptilorum , signilicaverit Doinimis propicr Imma-
(Cic. in Q. Ctccilium) : ct tamcn idem ipse cuni de nos qnibus in lcria vcrsamur affcclus , uf qiiamium'-
sua eloquenlia loquerclur , « Dicercra , inquit ,
per- lihct profecerimus iri apprehensione jusiifia; , sciamus
« fcclam , si ila judicarem ; nec in vcrilate crimcn ar- nos sine peccato non csse : qiiod suinnile abluit infcf-
< n gnili;e pcrtimcscercm i (Id. in Oralorc). Si igilur pcllando pro nobis, cum uiamtis Palrcm q:ii in coelis

ille liomo eloquentissimus in veritale arrogantiain non Cst , ut dcbita noslra dimitlat nobis , sicut et nos di-
limcret, quomodo arrogantiam ipsa verilas timet ? niitlimus debitoribus nostris (Mattlt. vi , 12). Quo-
Dic.it se Dominum qui Dominus csl, dicatvcrum qui mudo ergo ad hunc inlellcctum poleiii pcninere boc
vcrilas est ;ne non discam ego quod utilc cst, duiri la- qnod ipse posiea ducuit, ubi sui facti exposuit raiio-
cct ille quod est. Beaiissimus Paulus, non utiqueuni- ncm dicens , « Si crgo cgo lavi vcstros pedcs Doniinus
genilus Dei filius , sed unigeniti Dci Filii servus et ct Magistcr, debelis et vos alicralterius lavare pedes.
spostolus ; non veritas, scd parliccps verit.itis ; ait Excmplum enim dedi vobis , ut qucmadmodum cgo.
lilierc ct conslanter, /•'( si voluero gloriari, noi> ero vobis fcci,ita ct vos facialis ! « Nuinqiiiddiccre posstt-
insipieiis ; verilatem enim dico (II Cor. xn, 6). Neque mus quod ctiam fralcr Iratrem a delicti poterit conia-
enim i:i seipso, scd in ipsa vcriiate qu:c superior e-t gione 'nuialare? buo vrro id elu:r uos essc admoni-
17J5 IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI mo
IUB in litijtis dominici oporis alliliidinc novcrimus, 111 clcgerit. Non cst ex eis isle qui pancm illius sic ede-
confc-si inueein delicta nosira oremus pro nobis, bal, ut super ciim levaret calcaneiim. II i mandtica-
siiul cl Chrislus intcrpcllat pro nobis (Rom. vm, 54). bant pancni Dominum , ille pancm Domini conira Do-
Atidiainus Aposloluin Jacobiim boc ipsum cvidcnlis- iii i ii n iii : illi vitam, ille pcenam. « Qui cnim mandu-

siine praucipieniem ct dieenlem, Confiteinini invkcnt cal indignc) ail Aposlohis, i jiidicium sibi inamlucal»

dAi:ta vestra , et orate pro vobis (Jacobi v , 16). Qtiia et (I Cor. xi, 29). < Amodo, >inquit, « dico vobis, prius-

ad boc Dominus nobis dedil exemplum. Si cniin ille qiiam liat ; ut cmn factum fueril , crcdaiis quia ego

o,ui ulluin pcccattiin ncc babet, nec babuit, ncc

habe- suin : i id est , ego suin de quo illa Striplura pnrccs-

bit, orat pro peccalis noslris ;

quanlo magis nos in- sit , ubi diclum est, Qui manducat mccum pancm ,

viccm pro noslris orarc dcbcinus ? Et si dimillit no- lecabit sttpcr me calcancum.
bis ille cui non liabemus (piod dimiltamus ;
quanto 2. Deinde sequiliir, el dicit : Amen amen dko vo-,

maeis dimiltcre nobis debemus invicem, qui sinc bis; qui accipit si quem miscro, me accipit ; qui autcm
pcccalo liic vivere non valcmus? Quiil enim videtur me accipit, accipit eum qui me misil. Taniumnc di-

in hac altitiidine iacraiiicnti Doniinus signilicare, cuni stare intelligi voluit iniereuinqiiem mitlit etscipsimi,

dicil, « Exemplum euiui dedi vobis , ut qtiemadmo- qiianlum inler scipsum et Patrem Deum? lloc si

dunico fcci vobis, ita et vos faeiatis ; » nisi quod aper- isto modo acceperinius, ncscio quos gradus. qnod ab-

lissiuie dicit Apostolus, « Donanies vobismciipsis , si sil, Arianorum more facieinus. Illi quippe cuni au-
Do- diunt haec evangelica verba seu lcgunt, slatim ad
quis adversus aliqucm habet qucrelam , sicut el ,

iuinus donavil vobis, ita et vos » (Coloss. m, 15) ! lu- illos gradus sui dogmalis currunt, quibus non asccn-

viccm itaque nobis delicta douemus , et pro noslris dunt ad vitam, sed prxcipilantur in morlcm. Couli-
delictis invicem oreinus , alque ila quodaniniodo in- nuoquippc dicunt : Quanlum apostolus Filii dislat a

vicein pedcs nostros lavcmus. Nostrum est, donanie Filio ,

qtiamvis dixerit ,
Qui accipit si quein misero,

ipso , miiiislcriuni ch.iritaiis el humilitalis adhiberc : me accipii ; lanliim et Filius distat a Patrc, quamvis
illius est exaudire , ac nos ab omni peccatorum con- dixerit, Qui autcni me accipit, accipit eum qui me mi-
laminalionc mundare per Chrislum, et in Chrislo ; ul tit. Sed si hoc dicis, oblilus es, hxrelice ,
gradus

quod aliiscliam dimillimiis, hoc est in lerra sulvimus, tuos. Si enim lanto intcrvallo proptcr hxc Duniini

solvatur in coelo. verba Filiuin a Patrc, qiiautum apostolum distinguis

TRACTATUS LIX. a Filio, ubi positurus es Spiritum saiictum ? Exci-

Ai eo quod Dominus dicil , Amen , amen dico vobis ; ditnc libi, cuiu \os ponere solere poit Filium? Etit

non esl servus major dumino suo ; usque ad id, Qui crgo ipsc inler aposlolum ct Filium ; cl iuulto amplitis

aulcm ine accipil , accipit eum qui inisit me. Cup. distabil Filius ab apostolo qtiain Paler a Filio. An
forle, ul inter Filium ct aposlolum , aiquc inlcr Pa-
xiii, J.lU-20.
Audivimus in sanclo Evangelio loqueniem Do- Irem ct Filitim maucal paribus iulcrvallis ista distiu-
I.

alque diceniem Amen amen dico vobis clio xqtialiserit Spirilus sancttis Filio ? Sed ncc hoc
winum , < , ;
,

non est servus major iloniino suo , nequc aposlolus vullis. Ubi ergo enm posiluri esiis, si quania Filium

haccscilis, beali eritis Patii, lania aposlolum Filio discretione supponilis ?

major co qui misil illum : si si

Cohibelc itaquc veslra: prasumptionis aiidaciam et

fccciilis ea.» Iloc idco dixil,quia laveraldiscipuloruin
;

magisier huniilitalis et verbo el exemplo sed in his verbis nolile quxrere quantam Filii el apos-
pedcs ,
:

tantam Patris Filiique distanliam. IpsumFilium

potcriinus ea qu:u sunl operosius disserenda ipso ad-
loli ,

non ineis qu.cmanifesta sunl im- auditc polius dicenlem , Ego el Paler tinum sumus
jiivante disserere.si
Cum
crgo hacc Domiiuis prainiisissei.adjun- ( Joan. x , 50). Ubi vcrilas vobis inler Genilorem ct
inoremur.
scio quos ele- Uiiigeniliim niillaiii distanlia3 suspicioncm reliquit
xit , « Non dc omnibus vobis dico : ego
Scriplura, Qui manducat pa- ubi gradus vcslros Christus elisit, ubi scalas vestras
gerim sed ut impleaiur
:

pclra confregit.
neni mecuiii, levabit super me calcaneumsuum.» Hoc
aliud nisi, couculcabit me? Noium est dequo 5. Sed h;erelicorum caluninia refutata , quonam
quid e.-t

tradilor ejus attingiiur. Ergo niodo nos accepluri sumus basc doiniuica verba
loquatur; Judas ille ,

unde ab eis quos clegit, islo scr- Qui uccipit si quem misero, me accipil ; qui aulem nie
ip-um non elegcrat ,

Beati accipit, accipit ciim qui me inisit? Si enim vohicrimus

inone secernit. Qnod ergo dico, iuquil , critis si

esl inler vos iiilelligere ideo dicluni Qhi tne accipil, accipil eunt
fcceritis ea , non de onmibus vobis dico : ,

neqiic faciel ea. Ego scio quos qui me misil, qtiod uuius naltirx sint Paler cl Filius;
qui non erit bealus ,

etcqerim. Quos , nisi cos qui bcali erunl faciendo qu;c consequens videbitur ex corumdem verborum rcgula,
pr.ccepit , ac facieuda inonsiravii, qui efficere beatos qua dicluni cst, Qui accipil siqttem misero, me accipil ,
Non cst, inquil tradilor Judas eleclus. Quid ul unius natura; sil Filius et apostolus. Posset qui-
polesl? ,

cst crgo quod alio loco dicit , Nonne ego vos duodecim dem non inconvcnicntcr el boc intclligi, quouiam

elcqi , et unus ex vobis diabolus est (Joan. vi , 7 1

) ? An gcininre csl ille gigas subsi.uiti;e. qui exsullavil ad

el ipse ad aliquid esl elcclus , ad quod utiquc erat ne- currcndam viam (Psal. xviu, 6): Verbum enimcaro
cessarius ; non auiem ad beatiludinem , de qua modo factiim est (/0011. 1 , 14), hoc est, Detis homo facius
ait, Beati eritis si fccerilis ea? Uec non de omnibus est. Proinde ita dixisse possct vidcri, Qui accipit si

(JkU : scil cuiuj quos ad socielalem bcalitudinis hujus quiin mifcro, me accipil secuudum hoinincm : Qui «u-
171)7 TliACTATlS LX CAPUT XIII. 1735

hm tne sceiindm Deum accipil, accipit eutnqui me militatis nostrae conforme corpori glorix su.-e ( l'hi-

misil. Sed ctint isla dicebat, non ab illo nalurx uni- Itpp. iii, 21), transfiguravit eliam in sc affeetum

U\s; sed in eo qui millilur, niitlenlis commendabatiir infirmitatis nostrae, compaticns nobis affccm auimoe

aticlorilas. Sic itaque cum qui missus esl unusquis- su;e. Proinde quando turbalur magnus, forlis, cerlus,

que accipial, ut in illo cuin qui misit attendal. Si invictus, non ei timeamus quasi deliciat ; non pcrit,
ergo altendas Cliristum in Pclro , invenies discipuli scd nos quairil. Nos , inquam, nos omnino sic quae-

prxceplorcm; si autem allendas Palrem in Filio, rit nos ipsos in illius perturbalione vidcamus, ut
invcnies Unigeniii Genitorem : ac sicin eo qui missus quando turbamiir, non desperatione pcrcamus. Quan-
cst, sinc ullo accipis errore mitlenlcm. Ea qnx se- do lurbalur qui non lurbarclur nisi volcns, euin con-

quunlur in Evangclio , non sunt lemporis brcvilate snlatur qui turbatur ct nolens.

cnarctanda. Et ideo sermo iste, charissimi, velut 3. Pereant argumenta pbilosopliorum, qui negant
ovium sanciarum cibus, si sufficit, salubritcr capia- in sapienlem cadere pertuibatinnes animorum. Stul-

tur ; si exiguus est, desiderabililer ruminetur. tam fecil Deus sapienliam bujus mundi ( I Cor. i

20. ) ; et Dominus novit cogitationcs hominum, quo-

TIUCTATUS LX.
niam vanas sunt (Psal. xcm , II ). Turbeiur plane
In illud , Cum haec di\issct Jesus turbalus est spirilu. animus christianus , non miseria, sed inisericoidia :

Cap. xiu, v 21.

timcal ne pereanl bomincs Cbrislo, coniristetur ciim
1. Nonparva, fratres, cx Evangelio bcati Joannis perit alii|uis Chrislo ; concupiscat acquiri homines
nobis proponilur qnxslio , ubi ail : Cum hmc dixisset Christo, hctelur cum acquirunlur honiines Chrislo
Jcsus, lurbatus cst spiritit, et prolcstalus est, cl dixil timcat el sibi nc percal Clnislo, cnnlristelur pcr-
Anieii, amen dico vobis, quiu unus cx vobis tradel me. cgrinari sc a Chrislo; concupiscal regnare cum Chri-
Ilincne turbalns esl Jesus, non carue, sed spiiiiu, sio, Ixtciur dum spcrat se regnaturum esse cum
quia diclurus fucral, Unus ex vobis tradet me? Num- Cliristo. lstc sunt ccrte qualuor quas perturbaliones
quiduam piimum venit in mentem vej
illi hoc tiuic , vocant, timor ct tristitia, amor el Ixtilia. Habeant
luiic prinium ei subilo revelaium est, eumquerepcn- eas justis decausis animi christiani, nec philosopho-
tina tanti mali novitas lui bavit ? Nonne binc paulo riim Stoicorum , vel quorumcumque similium con-
ante loquebatur dicens, Qui manducat mcciim panem, scnlialur crrori : qui profecto qiiemadmodum vani-
levabil super tne calcanettm ? Nonne etiam jam supc- latcm exislimanl verilatem, sic stuporem depuiant
rius dixeral, El vos mundi estis, sed non oinncs ? Ubi sanilalem ; ignoranles sic hominis animum ,
queniad-
Evangelislasubjiinxit, Sciebat cnim qitisnam essel qui modum coiporis mcmbrum, dcsperatius xgrolare,
traderetcum (Joan.wn, 18,10,11): quem jam quando cl doloris amiscrit sensum.
ct anle signilicavcral dicens , Nonne ego vos duode- i. Sed diiit aliquis : Numquid animus chrisliani

cim elcgi, et unus exvobis diabolus csl (Id. yi , 71) ? debel ctiam morte inipendente turbari ? Ubi esl cnim
Quideslergo quod nunc turbatus cst spiritu, cum pro- quod ait Aposlolus, concupisccntiam se habere dis-
leslntus est, el dixil : Ameii, miien dico vobis, quia solvi et csse cuni Clirislo ( Phitipp. i, 23 ) ; si

unus ex vobis tradel me ? An quia eum jam fuerat cx- illud quod concupiscit, polest cum lurbare cum venc-
prcssurus, ut non lateret in cxleris, sed disccrnere- rit ? Eacile cst quidem islis ad hxc respondere, qni el
tnr a cxieris, ideo lurbatus esl spirilu? An quia ipse ipsam l.i liiiain pcriurbalioncm vocant. Quid si enim
Iraditor jam fuerat exiturus, ut Jud;eos, quibus Do- propterca morle imminente turbatur, quia morlc im-
miiuis abeo traderetur, adducerel, turbavit cum im- minente Ixlalur? Sed hoc, inqiiiunt , gaudium , non
miiiens passio , el periculuni proximum , et traditoris lauitia nominanda est. Quid est hoc , nisi easdemres
impendcnsmanus, cujus fuerat pr.icognitus animus? scnlire, ct rerum nomina vclle miiiare? Vcrum nos
Talc quippe boc est quod Jesus lurbalus esl spirilu , sacrisLittcrisaccomniodemus auditum, ctsccundum
qualc etiam illud quod ait , Nutic anima mea turbata ipsas potius islam quxslionem Domino adjuvante
esl; el quid dicam? Patcr, satva tne cx liora liac ; scd solvamus : nec quoniam scriptum cst, Cum hwc dixis-

proplereii veni in Itoram lianc (Id. xu, 27). Sicut set Jcsus, lurbatus cst spiritu , dicamus cum Ixtilia

ergo tunc cjus anima turbata cst bora propinqiianle fuisse turbatum ; ne verbis suis nos ipse convincal
passionis ; ita etiam nunc cxituro Juda atquc vcnturo, ubi dicit , Trislis est anima mea usque ad morleta
cl pmpinquanle lanto scelerc tradiloris , turbatus est ( Matth. xxvi , 38. ) Talc aliquid etiam hic intelligcn-
spirtlu. dum cst ,
quando suo tradilorejani lunc solo cxiluro,
2. Turbalus est ergo potestatem liabcns ponendi ct ciimsuissociis cootinuo rediiuro, Jesus lurbatus esl
animam suam , et polcstatcm babcns iterum sumcndi spiritu.

eam Id. x, 18 ). Turbatur lam ingens potestas,

( 5. Firmissiini quidcm sunl christiani , si qui sunt,
turbatur pelrx firmilas : an potius m eo nostra tur- qui neqiiaquam mortc immincnlc turbantur : sed
balur iufirmitas ? Ita vcro : niliil indignum credaut iiiimqiiid Christo firmiores? Quis hnc insanissimus
scrvi de Domino suo , sed agnoscanl se membra in dixcrit? Quid est ergo quod ille turbalus est , nisi
capilc suo. Qui mortuus cst pro nobis , lurbatus cst quia infirmos in suocorpore, hoc est in sua Ecclesia,
idcin ipse pro nobis. Qui ergo poteslale mortuus est, sux infirmilalis voluntaria similittidinc consolalus
putesiaic lurbatus esl : qui transfiguravit corpus hu- esl : ut si qui suorum adhuc moric inimiueute tur-
iTM IN JOANNIS EVANt.EI imi, s. augustini mo
spirilu, Ipsum inlneanlur , ne lioc inso Se veriim csl qnod ait idem ipse in Enistola sun eujus
banlur in ,

puianies roprobos , pcjore dcspcralionis morte sof- est linc livangelium , Ex nobis exierurit , ied non erum
beanltir? Quantum iiaque bbnum de parlicipaiione cx ;wbis : nain si fuisseiii ex nobis , manmsent utique

diviuitatis cjus exspoclare ct sperare debemus, cujus nobiscum (I Joan. n , 19)? Non erat igiturex illisJu-
noset pcrlurbatio Iranquillat, ct infirmiias Grmat? das : mansissel enim cuin illis, si esset ex illis. (Jnid

Sivc ergo islo loco ipsnm Judam pereunlem misc- est crgo, Ihius cx vobis tradcl me; nisi , Biins ex vo-

rando lurbalus cst sive sua mo;te propinquahte ,

bis exiliirus cst, qui me tradet? Quia et ille qui ait,

lurbatns cst : iKin est tamen ullo modo dubiiaiidiiin, Si (ttissent cx nobis , niansissenl utiqiic nobiscum ; jam
i.iineum animi iiilirmilalc scd poiesuic turbalum , ;
dixerat, Exnohis exierunt. Ac per liocutrumque verum
ct ex nobis
nc nobis dcsperatio salutis oriatur quando inui po- ,
csl , , ct iioii ex nobis : seciindiim aliud cx

lestale sed inlirmilale lurbamur. Carnis quippc ille

,
uobis, seciindiim aliud non ex nobis ; sc.ciiinluin coin-

gercbal infirmitaicm , qu;u infirmitas resurrecliono iiinnioiiem Sacrameiilorum ex iwbis, sccundum suo-
consumpta Sed qui non soliun liouio, vcrum
est. ruin proprietatcm trimirium , non ex iwbis.

eliam Dcus cral, incffabili disuinlia universum geims 5. Aspicicbiinl erijo ad invicem discipuli , hmsitanles

humanum animi fortiludine super:\liat. Nmi ergo ati- de qno diceret. Sic quippe in cis crni erga Magistriiin

quo est cogenle lurbatus , sed lnrbavil scmelipsmn sniim pia cliaritas , ut lanien cos bumana altcnim
quod de illo evidenler cxpressiim csl ,
quaudo I.aza- de altero stimularcl infirmitas. Nota quidem sibi crat

n:m suscilavil : nam ibi scriptum esl qnod lurbave- < iijusquc conscienti.1; veriimtamen quia pioximi eral
ut Imc inielligattir ct ignota, iia sibi iiiuisqiiisque crat ccitus, ut incerti
rii semetipsum (Joan. xi , 55) ,

ubi tton scriptum lcgitnr, el lainen cum legiiur fuisse cssent et in c:rleris singnli , ct in singnlis c;ctcri.

quaiidoopor- i. Krul ergo recuntbens unus ex discipitlis ejus

lurbaium. Airccliim quippe bumanuni ,
in

qui simi Jcsu qitem Uiligcbal Jesus. Quid dixcrit,

luissa judicavit, in seipso polesiale coinmovil , , i/i siuit,

potcsiate suscepit. paulo post ait, nbi dicit sitpra pectits Jesu. Ipse est
bominem lolum ,

Jnannes eujds esl lioc Eva.-.gclium sicut poslca nia-

TRACTATUS LXI. ,

nifcstai (Joan. xxi , 20-21). Erat enim corum bae

Ab eoquod Dontintis ait, Amen, amen dico voliis, quia
Consuctudo qui sacras Lincras nobis ministraruni,
unus cx vobis tradel me; usque ad id ,
llle esl cui
utquandoab aliquo cciiiini divina narrabatiir liisloria,
ego liiicliim paiiem porrcxero. Cap. xiii, ^.21-20.
cuin ad seipsuni venircl , tanquam de alio loquerc-

i. IIoc IZxangctii capilulum , fratrcs , iia nobis ex- tur; cl sic sc insercrcl ordiui narrationis snoc, tan-

poncndiim hac lcctione proposittim cst, ut jani ctiam qiiam rerum gesiarum scriptor , non lanquam sni

de Iraditore Domini per paucm linctum cique por- ipsius prxdicalor. Nam ct boc sanclus Mallliacus fc-

rccluni satis evidenler expresso aliquid dicere dcbea- cit, qui cum in tcxtu larralionis su:e vcnissct ad

inus. Et de illo quidem, quod euni jam demonstralu- seipsum , Vidit, inquit, m telonio sedentem qucmdinn

rns Jesus lurbaliis est spirilu ,

pr;vlerilo sermone publicaniiin, noiniiie MallhtBUm, el ail illi, Sequerc me

(Hssciui sed fortassis quod ibi non dixi, eiiam lioc

:
(Malth. ix , 9) : non ail, Vidil mc, Cldixil milii. Iloc

nobis Dominus significare sua pcrlurbalionc digna- fecit et beaius Moyscs , ita de seipso lanqnam de alio

tus cst quod seilicel falsos fraires, cl doininici agii cuncta narravit , el ail : Dixit Dominus ad Moijsen
,

llla zizauia ita nocesse est usque ad messis lcmpus (Kxod. vi , 1). Inusiialiiis apostolus Paiilus , non in

inler Irtinieiila lolerari (Mallh. xiii, 29, 50), ul

quando bi-loiia , ubi rcrum gesiarum suscipiiur cxplieanda
Cx cis aliqua separari eliam ante nicssem uigens narralio , sed in Epislola boc feeil. Nam ulique de

causa compellil, ficri sinC Ecclcsia; pfcrturbaiioiie non seipso ail : Scio Iwiiiincm in Cltrislo anle aiinos qua-

possil. Ilanc pcrtuibaiionein sanctorum suornni pcr tuordccim (

sive in corporc , siiie cxtra corpus , nescio

sciiismaticiis et lucrCticos rnluram, quodainmodo prx- Deus scil), rapluni hitjnsmodi usque in lerlium coHum

Imiiiiaiis Domiims ,
pncfigtiravii in scipso, cum cxi- (II Cor. xu, 2). Qnoeirca quod etiam liic bcalns Evan-

luro Jidi IiOmine nialo, el comniixtioilem Inimeiili, gclisia iion ait , Erain recniubeiis in Sinu Jesu , scd

in qua diu lueral toleratus, separationc apertissinia ail , Eral recumbeiis unus cx discipulis ; nosiroriim

reliciiuo, tmbatus est non carne, sed Spiritu. Spiri- auclorum coiisiictiidincm agnoscamus [iolius ipiam

tuales eniin ejus in bujusmodi scamlalis no:i perver- mircmur. Qnid enim depcrit verilati quando et res ,

sitale , sed tliaritate turliamur; ne fone in separa- ipsa dicilur, el modo qliodam dicendi jactantia devi

tiimc aiiquorum zizaniorum, simul aliquod cradieelur talur? IIoc quippe narral/at quod ad ejus laiidem

et irilicum. inaxiniam pellinebat.

2. Turbatus ilaque. est Jesus spiritu , et prolestatus 5. Quid csl autcm, qttem diBgebat Jesus ? Quasi alios

Uli el dixit : Amen , ainen dico vobis, quin itnus exvo- ikxi diligeret, de quihiis iilem ipse Joannes siipcrius
bis tradet me. ViiUS ez vebis , niunero , non merito ;
ail, ln fincin dilexit eos (Joun. xui, 1). Et ipse Domi-
specic, non virlutc ; commixlionc corpurali, non vin- lius, Majorem hac charilulem nemo hnbet, qunin ul ani-

culo spii iluali ; carnis adjunelione , non cordis socius mtiin siiiim ponat pro amicis sitis (Id. xv, 15). Et quis

unitatc : proindc non qui ex vObis est, sed qui ex vo- cuumeret oinnia divinaruin lesliinonia paginarum,
bis cxilnrus cst. Nam qnomodo erit vcium i|ii "I pro- quibus Dominiis Jesus, non illius neque eorum qu*
lcstalus cst Domimis , el dixit , Unus cx vcbis ; si timc eranl tnntum, 8ed etiam post luttirorum mem-
1801 TRACTATUS l.Xll. CAPUT XIII. mt
brornm sunrum, el tolins Ecelesi;csiia? dileclor osten- cnm videns e conlrario dalum Paulo angelum diabo'i,

ditur? Scd profeclo latcl liic aliquid , el periinel ad per qtiem perficerelur in Cbrisio? Ita ct molo boniiin

siniim in quo recumbebal qui isla dicebal. Pcrsinum obfuit, et maluin bono profuit. Rccordamini nndc sit

«iuippe quid significatur aliud qiiani seoreluin ? Sed scriplum, Qtiicumque manducavcrtt pancm, aut biberit

alius est opporlunior locus , ubi nobis Dominus caticem Doiiiini intiigne, reus erit corporis cl sanguinis

aiiipiid donct de boc sccrclo, quantum sufficiat, Domini (I Cor. xi, 27).Etdehis crat sermo,
cum hoc
dicere. Apostolus dicerel, qui Domini corpus vclul alitnn ci-

6. Iiwuit trgo Simon Petrus , el dicit ei. Nolanda bum quemlibet indiscrete negligentecquc stiuicbant.

locutio cst, dici aliquid nou sonando, sed taiilunnnodo Ilic crgo si corripilur qui nop dijudicat, lioc esl, non
innuendo : litmtit , inquit , et dicil ; nlique innuendo discernit a ca;leris cibis Dominicum corpus ;
quo
dieit. Si enim cogilando aliquid dicitur , sicul Scri- modo damnalur '
qui ad cjus mensam fingens ami-

pluia loqiiilur, Dixcrunt apttd semelipsos (Sap. n, 1); cum, accedit iniinicus? Si repreliensionc langiiur ne-

quanto niagis iimuendo , nbi jam foras qualibus- gligentia convivanlis, qua pccna perculitur vcndiior
cumque signis piomiliirqiiod fueral cordc conceptum? invilaiilis? Qtiid eratautem panis tradilori dalus, nisi

Quid ergo dixit inniiendo? Quid , nisi quod sequitur? dcmonslraiio cui graii:c fuisset ingralus?

Quis est de quo dicit 7 Hsec verba Pclrus innuil ;

quia 2. Iniravil crgo post himc paneni satanas in Do •

non sono vocis , sed motu corporis tlixil. /(«71«! cum mini Iradilorcm, ul sibi jam tradituni plenius possi-

recubuisset illesupra pectus Jesu. Ilic estiiliqnc pcclo- deret, in queni prius iniiavcrat ut deciperei. Nequc
ris sinus, sapicnli;e secretiim. Dicit ci : Domiue, quis enim non in illo crat quando perrexit ad Judaios, ct
esl? Respondil Jesus : lllc esl cui cgo tinctum panem de prctio iradendi Doniini paclus est, cum haec apcr-

ponexero. El cum linxissel panem , dedit Judoe Simo- lissime Lucas cvangelisla leslciur ct dicat : Jntravit

tiis Iscaiiota:. Et post panem, lunc introivil in illum sa- atilem satanas in Judam, qui cognominabalttr Iscaiio-

tanas. Expressus est iraditnr, nudaUc sant lalebra: tes, unum de duodecim ; et ubiil, et locutits est cuin
tenebrarum. Bonuni cst quod accepit, sed malosuo principibus saccrdotum (Luc. xxu, 5 et 4). Ecce ubi
accepil, quia malc bonum nialus accepit. Verum de osiendiltir quod jani inlraverat satanas in Judam.
isto pane linclo qui porreclus esl ficlo, ct dc bis qua; Prius crgo intravcral, immitlendo in cor ejus cogita-
seqiiuntur, mulia dicenda sunl : quibus nccessarium tionem qua traderet Chrisium : talis enim jam vene-
est plus (emporis quam nunc habemus jam in islius rat ad ccciianduni. Nunc autem post pancm intravit
,

ftnc sermonis. in cum, non ut adhuc alienum tentarct, sedutpro-

priuni possideret.
TRACTATUS LXII.
5. Non aulem, ut pulant quidam negligcnlcr legcn-
Ak co quod scriptum est, El cum tinxisset panem, de-
les, tunc Judas Christi corpus accepit. lntelligeiidiini
dit Iud;e ; usque ad id, Nuuc clarificatus esl Filius
estcnim quod jam omnibiis eis dislribuerat Dominus
hominis. Cap. xm, t • 26-51.
Sacramentum corporis cl sanguinis sui, ubi ct insc
1. Scio, cbarissimi, moveri posse iioiinullos, sive Jiidascrai, sicut sancttis Lucas cvidciiiissimc nariat
pios ul requirant, sive impios ut repreliendanl, qtiod (Ibid., 19-21) : ac deindc ad lioc vcntiiin cst, ubi sc-
posteaquam panem linclum tradiiori suo Domiuus ciinduiii narralionein JiiaiuiisaperlissimcDoininus
per
dcdit, intraverit in illiim salanas. Sic cnim scripliiin buccellam tinctam alque porreclam suum cxprimit
esl : El cum linxisset panem, dedit Judw Simonis tradiiorem, forlassis pcr panis linclionem illius signi-

lscariolae ; et post panem tunc inlroivit in illum salanas. licans liclionem '. Non cnim omnia qti.e linguntur,
Dicunt enim : Itane boc meruitpanis Chrisli porrectus abltiuntiir ; sed ul inficiantur, nonniilla tinguntur. Si
de mensa Chrisli, ut post illum intraret in ejus disci- aiilem bonura aliquid hic signilicat linctio, eidem bono
pulum satanas ? Quibus respondcmus, liinc nos potius Ligralum non iniincrito est secuta damnatio.
doccri quam sil cavendum malc accipere bonum. 4. Adliuc tamen Judse possesso, non a Domino,
Multttm quippe interesl, non quid accipiat, scd quis sed a diabolo, cum homini ingrato inlrasset panis in
accipiat; nec quale sit quod datur, sed qualissit ipse venlrem, bosiisin mentem adhuc, inquam, lanti mal :

cui datur. Nam el bona obsuni, et iuala prosunt, sicut jam corde concepli plenus resiabat effectus, cujus
lucrinl quibus danlur. Peccatum, inquil Apnslolus, jam pracesscrat damnandus affectus. Itaque cuni
»( appareat peccatum, per bonum mihi operalum esl Dorainus panis vivus panem mortuo tradidissct, el
morlem(Hom. vn, Ecce per boiium factum est 15). panem tradendo panis traditorem ostendisset Quod :

inahim, dum male accipilur bonum. llcmque ipseail, [acis, inquit, fac citius. Non pr;cccpit facinus; scd

« Iu magnitudiue revclationum mearum ne exlollar, prsedixit Juda; malum, nobis boniim. Quid eniin Juda:

datus est milii slimulus carnis mea3, angcltis salamc pejus, et quid nobis raelius quam traditus Christus,
qui inc colaphizcl. Propler quod ter Dominum rngavi, ab illo adversus illum, pro nobis praler illuni? Qttod

111 atiferrcl euui a me, cl dixii mihi : Sufficit libi gra- (acis, fac cilius. vcrbum libcnlius parati quam ,

tia iuca; n.-ini virius in iidirmilalcperficilur » (Iltor. iraii! ovcrbum non tam pcenam expriniens prodito-
xn, 7-9).Ecce per malum factum cst bonum, duai
Sic onr.ifs Mss. Al Kiiili, qttomodo non dammtiwr.
licne accipilur malum. Quid crgo miraris si dalus cst ,
1 Mss. |.lcnqui-, factioiwm : uiinus hcne, ut piwl ex
JiiiI.l' panis Clirioi. prrqpcni maiv ip:nciiir djahnlo; Tract. (il, 11. ii.

SiNXT. AUGC5T. III fCinquante-sept j

<«)S IN JOANNIS EVANGEl IIJM, S. AUGUSTIXI isoi

rrs, qnani mcrccdem signilieans Rcdcmploris! Hixii reepcrit. Nou orgo iia ilietum cst. Qumiie facicm #««
onim, Quort fads, fuc citius, non lam in pcrnicicin sempcr, qiicmadmOili lo qnibusdam. Sempcr discen-
pcrfidi sxvienilo, quani ad salulem Rdclium fcsti- tes, et ad sciemiam vcritalis nmiquam pervenienUs
namlii; quia IradiUlSCSt proplcr dolicta nostra (liotu. (II Tim. in, 7) ; scd polius sicut illcail, C.umcon-
if,45), cl dilcxil Ecclcsiam, ci seinciipsuni iradidii summnvcrit liomo, tiuie incipit ( Eccli. xvm, (! ); doncc
proca (Fphcs. v, 25). I nde ct ilc soipso dicil Apo- ad illam tilain voniainus, ubi ;>ic iiiiploaniur, u( ca-

slolus : Qui dilexil mc, et tradidil seipsum pro mc paciorcs nou cfliciamiir, qma ila perfecli criintis, nl

{Culnt. ii, 20). Nisi crgo so iraderct Cliristus, nemo jam non prnliciamus. Tnnc cniin ostcn lotur nU>is
tradcrct Chrisluin. Quid liabct Jmlas, nisi pcccatum? quod suflicit nobis. Ilic aiiicm scmper qua-rauuis, ot
Neqiic oniin in ir.nloudo Cliristo saluicm noslram fniclus invcntionis non sit linis inqiiisilionis. Ncque
cogilavil, propicr quam tradilusest Clirisius. scd co- enim proptcrea non sompor, qilia liic lanlum ; sotl

gitavil pccunix lucrnm, ei invenil aniinsn deirimen- idco liic sompcr dicimits csso quxrcndum, nc aii-

tuni. AcCCpil iiiorcoiloin iinam volllit, sril nol&lli cst quando liio putomiis ab inquisilionc ecssamltiin. Nani

dala quam mcntil. Tradidii Judas Christtim, Iradidit ct de quibus dictum est, Semper discentes, et nd rcri-

Christus si ipsiini : illo agcbal iiegoliiim su:c vcnditio- lalis saenliam nunquam perreiiieiues ; bic sunl utiquo

nis, isle nojtr:c rcdcmplionis. Qttoil fucis, \ac citius, scmpor discentos; cuni voro de liacvila cxieriiil, jam
noii qilia lu polos, sed ipiia lioo vull qui lolun) non eiuiii discentes, sotl.orroris sui mcrccdem roci-

juilosl.
pienlcs. Sic onim dicllim CSt, Semper tliscentes, el ud

5. Iloc autem ncmo sciiit tliicumbenlium ad qiiid teritatis scientiam niinquam pcrrenicntes; latnjuam di-

dixeril d. Quidam aitm putabant, quia loculos hubebat ccrelur, Semper ambulanles, ct ad viain nunquam
Jndas, qniadicit eiJesus, F.meeaqua: opussunt nobis pcrvenieutes. Nos aulem gcmper ainbulciniis in via,

ad tlicm [estum; aut eijenis ttl aliquid tlarel. Ilabebal donccco vcniaiiius quo ducil via; itusqtiam in ca rc-

orgo cl Uominus loculos, el a fidclilnis oblata oonser- maneamus, tloncc perducat ulii maucamiis : atquo.

vans, ct siiorum nccessilalibus cl aliis iudigciilibus iia, el qii.crci.ilo lemliimis, ct invcnicntlo ad aliquid

Iriliucbal. Tunc priinum ccclesiasticrc jiecunia! fnrma pcrveniuius, ot ad id quod rostat quinrcndo ct inve-

csi iastiluia, ubi inlcHigcrcnuis qnod prxccpit uon nieiulo liansimiis, quousqiio ibi liat linis qua-rciiili,

cogitandum essc de crasiino (Muiili. vi, 54), nbn iid tihi pcrfectioui non supcrcst inlcntio proficiendi. Ilac

boc fuisse prtcceptuin, ui nibil pccuuia! scrvetnr a prxloculio, tliloclissimi, inlcnlaii) focetil Charitatoin

sanctis ; scd nc Dco pro isla seivialur, ct proplcr vcsiraiu atl istuiii Domiui scnnoncui, t|ucm ad disci-

inopi.o limorcm justitia dcscraiiir. Nam cl ApostOlus pulos habuit ante passionom : profundus est eiiim, et

in poslcrum providcns, ail : Si quis fidclis habel vi- uliquc ubi inullum laboralurus csl disputalor, non re-

uon gravetur F.cclesia, niissus debot esse audilor.

dnas, sufficienler Iribttat cis, ut

quo reris viduis sufftcere possil ( l Tiiil. v, IC ). 2. Quid crgoait Doininus postoaquam Judascxiit,
(i. Cumcrtjo accepisset illebuccellam, exiit conlinuo. utciliusfaccretquod eral facluriis, bocest, Dominum
Y.ral autem nox. Ei ipse qui cxivit , cral nox. Cum tradiliirus ? Quid ait dies, cum cxissel nox? Quid ait

rrgo exissel nox, ait Jesus:!Suiic clarificatits esl Filius Ueilcinptor, ciim exisset vendiior? Nunc, inquit, elu-

liomims. Dics crgo diei cructavit vcrliiun, id csl, rificatus esl Filius Iwminis. Qtiare ntiNc.' Nmnquid ipiia

Clirisius disciptilis fidclibus, ut audircnlcum, ct ama- exiit qui tradat, quia imminent qui teneaiii et occidcnl ?

ronl scquendo ; cl nox nocli anniintiavil scicnliam Itane nunc clarificalus esl, quia projie est ul humilieiur

(
Psal. xvin, 5), id esl, Judas Jud.cis inlidelibus, ul vc- ampliiis : cnijani impcndel ut alligetur, ut judicctiir, ut

niient ad cum, el apprchendcrcnt pcrsequondo. Sed coiidemnelur, ut irrideatur, ui crociligalur, ut intei tma-
jam binc in sermoncm Domini, qui facius cst ad pios, tiii'?lla:ccincoslclaiilicatio,aii|ioliusliiimiliatioVNoniie

antcquam tencrelur ab impiis, inlenlior flagitalur quaiidoniiracula laciobat,aitiamendoilloisicJoannes,

audilor ; ct idco cum pnecipilare non debel, sed dif- Siiirilus non eraldalm, quiaJcsus nondtim erat glori fica-
fcrre potius dispuiatnr. lus (,/ oflii. vn, 59) ?Tunc crgo iiondiiincratglorificatiis,
TISACTATLS LXIH. cuin morluos siiscilarel ; cl miiic esl gloi ilicalus, cmn
De co quod Domimts ail, Nunc clarilicalus cst 1'ilius morluispropinquaret?nondtimeratglorificatusfaciens
liominis ; ttsqaettd id, Kl continuo clarificabil ciini. divina, et glorilicalus cst passurus liuuiana? Miruin,

Ijp. xiii, y y . 51, 5-2. si hnc Deus ille inagisler signilicabal cl docebat liis

\. Intcndamus mcntis oblulum, cl adjuvauic Do- verbis. Altius est pcrscrutandtim Altissimi dictuin,

inino, Deum requiramus. Divini cantiei vox est, qui se aliquantum manifeslal ui invcniamus, ct ito-
Qtuerile Deum, ei vivct uninia veslra (Psal. lxviii, 55). ruiii oct ultal ut impiiramus, cl de invcnlis ad inve-
Qu.cramiis invcniendum, quxramus iiivcniinn. Ul iiiouda lanipiam passibllS innitaniur. Vidoo liic aliquid

invenicndus quociatur, occullus csl ; ut invcnlus quod pradignret inagnum aliqnid. Exiit .ludas, ol cla-

qiucraiur, immcnsus est. Undc alibi dicitnr, Quariic rificatus eslJcsiis; oxiil filius perditionis, ct clarili-

faaem ejus semper (Psal. civ, 4). Satiat cnim quacrcn- catus esi Filius hominis. Ille quippc cxicrat, pnipicr
tcm in quantum tapit ; ct invcnientem capaciorem qucm diclimi cral ois, Kl vos mundi estis , sed non
iuit ut rursus quxral iinplcri ', ubi plus capcrc omnes (Id. XIII, 10). Excunle itaque iinnnindo,
sic aliquot Mss. ai Kditi, imptere. omncs niundi rcmanscrunt, ct cum suo mumlaiore
 1305 TIUCTATUS LXIV. CAPUT XIII 1806
manserunt. Talc aliquid cum victus a Chrislo
crit quo cgo vado, vos non potc^lis venirc ; et vobis die"
transicrit liic mnndiis, cl nemo in populo Chrisli modo. Cap. xiu, ^ 35.
remanebit immundus ; cum zizaniis a tritico scpa- 1. Advertcnda est , charissimi , flominicoruni ver-
ralis, jusli fulgebnnt sicut snl in rcgno Patris sui borum ordlnala conncxio. Cum enim supcrius dixis-
(Matth. xni, 43). Iloc fiilurum praevidens Dominus, sct, poslcaqu.im Judas cgressus cst, cl ab illa s.in-

etnuuc significatum csse contosians, discedente Juda clorum eliani corporali conversatione sejunctus est,
tanquam zizaniis separatis. remancnlibus lanquam Nunc cltirificatus est Filius hominis, ct Deus clarifica-

tritieo Apostolis sanctis, Nunc, inquit, clarifieattu est tus est in eo : quod sive fiiturum regnum significans
Filius hominis : tanqiiaindiccrct, Eccc in illamca cla- dixit, quando mali separabuntur a bonis, sive quod
riricalione quod eril, libi malnruni nnllus erit, ubi ejus resurrectio tunc futura esset, id cst , differeuda
lioiinnlm nullus pei il. Sic anlcm non cst dictum non essct, sicut in finem saniuli nostra diffcrtur : ac
Nunc signifieaia csl clarificatio Filii hominis; sed deinde addidissel , Si Deus cturiftcatus est in eo, el

dictum csl, Nttne clarificatus est Fititts homiitis : quem- Deus clarificabit eum in scmclipsn, el continuo cltiri/i-

admodiim non cst dictum, Pelra significabat Cbri- cabileum, quod sine ulla amliiguitate de sua resur-
stum; sed, Petra erat Christus (I Cor. x, i). Nec di- rectione continuo fulura teslatus est : adjecil, alqua
clum est, Bnnum semen significabat filios rcgni, aut ait, Fitioli, adhuc modicum vobiscum stnn. Ne pula-
zizania significabanl filios maligni, sed diclum est, rent ergn quod sic cum clarificaturus esset Deus, ut
Bonum semen hi sunt fitii regni; zizania aulem, fdii non eis conjungcretur iilterius ca convcrsatione qua
malitjni (Matlh. xw, 38). Sieul crgo solct loqni Scri- in tcrra esl ; Adliuc modicum, inquit, vobiscum sum :

plnra, res significantcs tanqnam illas qu.e significan- lanquara dicerei, Conlinuo quidem resurrectione cla-
tur appellans ; ita locutus csl Dominus dicens , Nune rificabor ; nnn lamen conlinuo ascensiirus in cadum,
clarificalus esl Filius hominis: posteaquam scparato sedadhvc modicum vobiscum sum. Sicul cnim scriptiim
inde ncquissimo, el secum rcmanemibus sanctis, si- est in Aclibus Apostolorum, fccit cuni eis posl resur-
gniOcala est glorilicaiio ejus, quando sepnratis iniquis reclionem quadraginla dies intrans et exicns, inan-
manebit in xlernitate cum sanctis. ducans et bibens (Act. i, 3) : non quidcm liabcns
5. Cum auteni dixissel, Nnnc clarificatus est Filius csuriendi ac sitiendi egcstatcm, sed usque ad ista

hominis; adjunxit, Et Deus clarificatus est in eo. Ipsa carnis insinuans veritatcm, quae cibandi ac potandi
est eniin clarificaiio Filii bominis, ul Deus clarificc- jam non habebat necessitatem , sed poteslatem. Hos
tur in eo. Si enim non ipse in seipso, scd Deus in crgo quadraginla dies significavit dicendo, Adhuc
illo clarificatur, tunc illuni Dcus in se clarificat. Dc- modicum vobiscum sum, an aliquid aliud ? Potest cnim
nique tanquam ista exponens, adjungit, et dicit : Si ct sic intelligi, Adhuc moiticum vobiscum sum, Adliuc,
Deus clarificatus esl in eo, ct Deus clarificabit eum in sicut vos, in hac infirmilatc camis eliam ipse sum,
semctipso. Iloc est, Si Deus clarificatus est in eo, quia dnnec scilicet morcrctur atque resurgeret : quia post-
non venit faccre voluntatem suam, sed voluniaiem eaquam resurrexit, cum illis quidem fuit dicbus,
cjus qui misit illum ; et Deus clarificabit euin in semcl- ul dictum est . quadraginla exliibilione corporalis

ipso, ut nalura bumana in qua est lilius hominis, qu;e pra'9enliic ; sed non cuni illis fuit consorlio infirmi-
n Verbo nelerno suscepta est, ctiam iminoriali n-ter- lalis hunianx.
nitale donetur. Et conlinuo, inquit, clarificabil eum. 2. Est et alia divina procsenlia scnsihus ignota
Resurrcctionem scilicet suam, non sicut nostram in inorlalibus, de qua item dicit : Ecce ego vobiscum
fine sxculi, sed conlinuo fuiuram liac atiestalione sum, usque ad consummationem sxculi (Malth. xxviii,
pncdicens. Ipsa est enim elarificntio, de qua Evan- Hoc ccrle nnn est, Adhuc modicum vobiscum
'?.())

gelisla jain dixerat, quod paulo ante commemoravi, sum non cnim modirum est usque ad consumma-
:

quin propterea nondum Spirilus dalus eral illo novo tionem sajculi. Aul si ct hocmndicum est(volat eiiim
modo in eis, quibus fuerat en modo post resurre- xlas.etin oculis Dei mille anni sicul dies unus, aut
ctionem crcdentibus dandus, quia Jesus nnndum fuc- sicut vigilia in noctc [Psal. lxxxix, i], non lamcn boc
rat clarificalus : id est, nondum fueral mortalitas im- signifieare voluisse credendus esl nunc, quandoqui-
mortalitate vestita, ct in acternam virlutem temporalis dem scculus adjunxil, Qumrclis me, et sicut dixi Ju
inlirmiias commulata '. Potest el de ista clarificatione dmis, quo ego vado, vos non poteslis venire. Ulique
diclum videri, Nunc clarificatus. est Fitius hominis post hoc inodiciim quo vobiscuin sum, Qua?retis me ,

ul quod ait nunc, non ad imminentcm passionem, scd et quo ego vado, vos non Numquid post
poteslis venire.

ad vicinam resurrcclionem perlinerc credatur, lan- consummationem sxculi, qun ipsevadit, venire non
qiiam fucrit factum quod erat tamprnximc jam fulu- polernnt? Et ubi csl quod aliquanlo post in boc ipsn
niin. Hndie Diletlioni veslroe ista suffecerinl; cum scrmnne dicinrus esl : Pater, tolo ut ubi ego sum, rt

donnverit Dominus , de consequentibiis disscremus. ipsi sint mecitm (Joan. xvn, 24)?Noncrgo te ill.i
TIUCTATUS LXIV. sun cnm suis pnesenlia, qua cum illis csl usquc
7h id quod Domiiins dicit, Filioli, adbuc modicun ad ciinsummalioiicm sarculi, nunc locutus est , ul>i

vnbiscum sum : quaerelis me, ct sicul dixi Jud.eis, ait , Adlntc modicum vobiscum sum : sed vel de
infirniitate mortali, qua cum illis erat usquc ad nas-
•
1'lcrMpie mss. oniittiint, et in a-ternam rirtutem tempo-
rt;lis infirmilas roinniitt.iti. sioneni suam ; aut do prxsenlia corporali ,
qna
1R07 fN JOANMS EVANGEI lUM. S. AUGUSTINI |80S

cum illis uiturus er.it usquc ad ascensioncm suam. riceni diligatis : in boc oognosccnt omncs quiamei
Qaotllibet lioriim quis cligal, ciim lide non liligal. tfiscipuli esiis, si dileclionem habucritis in invicerii.
3. Ne cni autem videalur abhorrere iste sensus a Cap. xin ^ ^ 54 , 53. , .

vero, quo dicimus Dominnm inorialis carnis commu- 1. Dominus Jcsus mandaliim noviiin sc discipulis

nioncm, in qua cnm discipulis usqiie ad passioncm suis darc tcslalur, ut diligant invicem : Mandalum ,

fuil, signilicare poluisse dicendo, Adliuc modicum vo- inquit, novum do vobis , ut diligatis inviccm. Nonnc
biscum ttun ; apud alium quoque cvangclistam post jam cral lioc niandatum in antiqua Dci lege, ubi scri-

rcsurreelioneni vcrba cjus alicndat, ubi ait, llac lo- plmii cst, Dilitjes pro.rimnm luum tanquam teipsum
culus sum vobis, cum adhuc csscm vobiscum [Luc. XXIV, (Letit. xix, 18)? Cur ergo novum appellatur a Domino,
44) : quasi lunc non cral cuin ipsis siinul assislcnli- quod tam vctus esse convincitur? An ideo est manda-
bus, videnlibus, tangcntibiis, cnlloqucntibus. Quid uovum quia exuto
liiin , velcre induit nos hominein

CSl ergo, cum adhuc esscm vobiicum, nisi, Cimi adbnc novum? Innovat quippe aiidicnlem , vcl polius obc-

esscm in carne moriali, in qua cslis cl vos? Tunc dicntem, non omnis, sed isla dileciio qtiam Dominus
cnim quidem cadcm carne resuscilalus eral scd
in ; li t a carnali dilectione distingtieret , addidit, ikut di-

cum illis in eadem morialilate jani non erat. Qua- lexi vos. Nam diligunt invicem mariti et uxores , pa-
propler sieut ibi jam iinniorlalilale carliis indulusve- 1'oiitcs et filii , quicumque alia intcr se homincs
ct

raciier ail, cum adhuc csscm vobiscnnt ; ubi nibil aliud necessitudo humana devinxerit ut taccamus de di- :

inlclligcrepossiimus, nisi, ciim adbuc esscm in carnis lcclione culpabili atipie damnabili ,
qua diligunt invi-
morlalitate vobiscum : ila el bic non absmde dixisse cem adulteri et adullenc, scorlatores et meretrices,

intclligiliir, Adhuc modicum vobiscum sum, tanqiiani et quoscumque alios non biunana necessitudo , sed
diceret, adbuc niodicum sictil vos estis, morialis suni btmianx vii.r noxia tuipitudo conjungit. Mandalum
cgo. Ergo scqucntia videamus. ergo novum dcdit nobis Chrislus , ul d.ligamus invi-

4 . Quarclis me, el sicut di.ri Judwis, quo cgo vado, cem , sicut et ipse dilexil nos. Dilectio ista nos inno-

vos non polestis venirc, et vobis dtco modo. Iloc est, vat, ut simus bomines novi, hxredcs Testamenii
modo non poleslis. Jud;vis aulem cum boc dicerct, Novi , canlatores cantici novi. Hxc dileclio , fratrcs

non addidit modo. Isli itaque venire non poterant timc charissimi , antiquos etiam lunc justos, tunc Patriar-

qno illc ibal, sed poteraut posiea : nam hoc apostolo cbas el Prophetas, sicut postca bcatos Apostolos in-

Pctro apcrlissime paulo posl ail. Cum enim dixisset novavit : ipsa et nunc innovat geutcs , el ex nniverso

ille, Domine, quo vadis? respondit ci, Quo ego vado, gcnere huinano quod dilfundilur lolo orbe tcrraium,

uon poles me modo sequi ; sequcris autcm postea(Joan. facil el colligit populum novilin , corpns norx inipiic

xiu, 36). Sed boc quid sit, non ncgligentcr est pr;c- Filii Dei unigeiiili spons e , de qua dicitur in Canlico
lereundum. Quo enim scqui tuiic non polerant disci- canlicomni ,
Quai esl isla qute ascendit dealbala (Cant.

puli Doiuinuni, sed postea polcrant? Si dixerimus ad viu, 5, sec. LXX)? utique dealbata, quia innovala;

morlem : liomiui nato quod inveniliir tcnipus, quo unde nisi mandato noro? Propler quod pro inriccm
ad moriendum non sit idoueus; quandoqiiidcm talis sollicita membra in ea et si patitur unum mem-
sunt ;

est in corpore corruptibili liomimiui sors, ul non sil brum, compatiunlur omnia membra, et si glorifica-
in ea facilior vita quam mors? Non igiiur adhuc mi- tur unum membrum, congaudent omnia mcmbra

nus idonei erant sequi Dominum ad morlem , sed (I Cor. xn, 25, 26). Audiunt enim, atque custodiunt,

minus idouei crant scqui Dominum ad vilam qua: non Mandatum novum do vobis , ut vos invicem ditigatis :

habet mortem. Ulo quippe ibat Dominus, ut surgens non sicut se diligunt qui corrumpunt, nec sicut se

a mortuis jam non moreretur, et mors ei ultra non diligunt bomines, quoniam homines sunt; sed sicul
dominarclur (Rom. vi, 9). Moriturum quippe Domi- sc diligunt, quoniam dii sunt el filii Allissimi omncs,
num pro juslilia quomodo jam fuerant seculuri, ut sint Filio ejus unico fratrcs , ea dileclione inriccm
adbuc niartyrio non maturi? Aut iturum Domintim diligenles ,
qua ipse dilexil eos , perduclurus eos ad
ad iimuortalitalcm carnis, quomodo jam fueranf se- illum fiiiem qui sufliciat eis, ubi saliclur in bonis dc-

culuri, quandolibel moriluri, sed in sxculi fine resur- siderium corum (Psal. cn, 5). Tunc cnim aliquid tlc-
recturi? Aulilurum Dnminuin adsintim Palris, nec re- siderio non deerit, quando omnia in oiiinibus Dcus
licturum eos, unde ncc rccessil cum venisset ad eos, erit (I Cor. xv, 28). Talis finis non babet linem. Nemo
quomodo jam fuerant scculuri ; cum esse nemo pos- ibi moriiur, quo neino perrenil, nisi huic sa;culo mo-
sit in illa felicilate nisi perfccius in cbaritate? Ideoque riaiur, non morte omnium, qua corpus ab anima de-
doocns quomodo idonei csse possint pergere quo ille serilur; sed morle electorum, qua cliam cum incarne

ar.tecedcbat, Mandalum, inqnil, novum do vobis, ut mortali adhuc manelur, cor sursum ponilur. De quali
diligalis invicem (Joan. XIII, 34). Ili sunt gressus qui- morte dicebat Apostolus, Morlui cnim estis, ct vita
bus sequcndus esl Chrislus : sed de his sermo uberior vestra abscondila est cum Christo in Deo (Cotoss. m,
in aliud tempus est differendus. 5). Hinc foriasse dictum est, Valida est sicut mors di-
lcctio (Cant. riu, 6). Hac cnim dileclionc fit ul in isto
TKACTATUS LXV.
adhuc corrtiplibili corpore conslituii moriamur huic
J» id quod Dominus ait , Mandatum novum do vobis sacculo , et vila nostra abscondalur cum Cluisto in
ul diligatis inviccm, sicut dilcxi vos,ut et vos in-
Deo . imo ipsa dilectio esl mors noslra sxciilo , e«
 mO TttACTATUS LXVI. CAPUT XIII 1X10
vila cum Deo. Si cnim mors esl quando deeorpore sermo claudatur : ab alio cxordio Iractanda sunt qu.e
aniina eiil, quomodo non est mors quando dc mundo sequiintiir.

amor nosler exit? Valida esl crgo sieul mors dileciio.

Qnid ea v;ilidius, qua vincitur mundus?
TRACTATUS LXVI.
2. Nolile ilaque , fratres mci pulare in lioc quod Dc eo quod sequilur, Dicit ei Simon Pelrus Domine, :
,

aitDominus, Mandalum novum do vobis, ul vot imA- qjlQ vadis ? usqne ad id , Ameu amen dico lihi
,

tem diligalis , illud majus prxtermissum esse manda- noii camabii gallus, donec ler mc neges. Cap. xui,
lum , <|iio prtecipilur ut diligamus Dominum Dcum J 50 58.

noslrum ex toto corde, cx lola anima , el ex tnia I. Ciiin Diiniiniis Jesus sanclam dileclionem qua sc

meiite : lanquam eniin lioc pr.ctermisso vidclur di- invicem diligerent, discipulis commendaret, Dicit ei
elum , u( diligalis invicem, vclul hoc ad illud alleitini Simon Pctrus : Doinine ,
quo vadis? Sic ulique boc
non pertineat, quo diclum est, Diliges proximum dixil Magislro discipulns, et Domino servus, tanquam
luum lanquam teipsum. In liis enim dnobus prarcplis, sequi paraius. Proplerea «juippe Dominus, qui cjus
inquit , tola Lex pendel, el Proplictw (Multh. xxu, 57- aiiimnm vidit quare hoe iiilerrogaveril sic ei re- ,

40). Sed liene inteHigentibus utrumque invenitur in spondit : Quo egu vado, non polcs me modo sequi
singulis. Nam ct qui diligit Deum , non emn potest lanquam diceret, Propier quod inlerrogas, non potes
contemnere priccipienlem ul diligat proximum ; ct modo. Non ait, non poles; sed non potcs modo : di-
qui sancle ac spirilualitcr diligit proximum quid ,
in lalionem inlulit , non spem lulit; et eamdein spcm
eo diligit nisi Deum ? Ipsn est dilcclio ab omni nnin- qnani nnn iulil, sed polius dedit , sequenii voce fir-
dana dilcclionc discrela ,
quam distinguendo addidit mavit, addemlo atquc dicendo, Sequeris aulcm pnslea.
Dominus . sictit dilexi vos. Quid enim nibi Deum di- Quiil fcstinas, Pctrc? Nondum te suo spirilu sulidavit
lexit in nobis? Non quod habeliamus, sed ut babere- pelia. Noli exlolli pra-sumendo, non potes modo : noli
mus : ul perdiical nos , sicut paulo anle dixi , ubi sit dejici desperando, sequeris poslea. Sed adliuc illequid
Deus oinnia in omnibus. Sic eliam mcdicus recle dici- dicil? Quarelenon possum sequi modo? Animam meam
tur spgros diligere : et quid in eis nisi salutem diligit, pro te ponam. Quid in aninio ejus esset eupidilalis
quam cupii miipie revocare, non morbiim, quem ve- videbat ; quid virium , non videliat. Volunlalein suam
nilexpellere? Sic ergo ct nos inviccm diligamus, ut j:ictahal inlirmns sed inspiciebat valeludinem mcdi-
,

qiianium possumus, hrvicem ad babeiidum in nobis cus; isle proniiuebat ille praenoseebal qui ncscie-
, :

Deum cura dileclionis altraliamus. Hanc dileclionem bai , auilcbat ; qui praesciebal, docehal. Quanlum sibi
nobis donat ipse qui ait, Sicut ditcxi vos , ut et vos asstmipseral Petnis inluendo quid vellel, ignorando
diligatis invicem. Ad hoc ergo nos dilexit, ut et nos quid possel? (piantum sihi assumpserat, ut cuin ve-
diligamus inviccm; lioe nobis conferens diligendo nisset Doniiiius animam suam ponerc pro amicis suis,
uos , ut mulua dileclione coiislringainur inler nns, et ac per lioc el pro ipso, ille hoc Domino olTerre con-
tam dulci vinculo conncxis membris corpus laiili ca- liderel : el nuiidiim pro se posila anima Clirisli, ani-
piiis simus. inain suain pollicereiur se positurum esse pro Chrislo?

3. 7« Iwc cognoscenl, inquil, onmcs quia mei disci- liespondit ergo Jesus, Animam tuam pro me pones?
puli cslis, sidileclionem habucrilis in invicem : lanqnam Itane laeies pro me, quod iiondum ego pro le? Ani-
diccrel, Alia inuncra mea habent vobiscum eiiam uon mam luam pro mc pones ? Ptaare poies, qui seqtii non
inci , non soliim naiiiram, vitam , sensiiin, raiionem, poles? Quid lantiim prajsumis? quid de te senlisr
et eam salulem qu;e hominibus pecoribusque cominii- quid essc le credis? Audi qitid sis : Amen, mnen dico
nisesl; vcriim eliam linguas , Sacramenla , prophe tibi; non canlabil gallus,donec ler me neges. Ecce
liam , scienliam , lidem , distributionem reruin sua- quomodo lihi cito apparebis, qtii magua luqueris, et
rum paiiperibus , el iradilionem corporis sui ut ar- le parvuluin nescis. Qui mihi proinillis niorlein tuam,
deant : sed quoniam cliarilalem non habent, ut cym- lcr negabis viiam luam. Qui Cc jam jiiiias nuiri posse
bala eoncrepaiit, nihil sunl, nihil illis prodest (I Cor. pio me, prius vive pro le : nam limendo mortem
xiii , 1-3). Non ergo in illis quamvis bonis niiiiieiilius cainis tu;e, iiiorlem dahis aninue lu;e. Quanla eniin

nieis, quai liahere possunt eiiam non discipuli mei viia est confiieri Clirisiuin, lania mors est negare
sed i» lioc cognoscenl omnes quiu mci discipuli cslis , si Cliiisium.
ilileuniem habuerilis in invicem. sponsa Chrisli pul- 2. An apostolus Petrus , sicnl eum quidam favore
< hra inier mulieres! o dealliaia ascendens, ct incum- perverso excusare niluntur (Ambros. in Luc. xxn )

(«•us super fratruelem tuuin ! quoiiiain ciijus huiiine Cluisuini iioii ncgavit ,
quia inlerrog.-.tiis ab ancilla
illustraris ut candeas, ejus adjiitorio fulciris ne cadas : bnminem se nescire respondit, sicut alii evangelisi;e
o nuam bene cantatur libi in illo Canlico canticoruin conleslaiiliii' expressius? Quasi vero qui biiiiiiniiu
velul cpilhalamio luo, Quia cliaritas in dcliciis luis Chiistiiin negat, non Clirisluin negat; el hoc in eo
(Cant. vii, 6, sec. LXX)! Ipsa non coinpeidil cum ncgat quod lactus est propter nos , ne pei iret quod
iinpiisanimam luain ; ipsa disccrnil caiisam tiiam, et fecer.il nos. Ergo qui ila confitctur Cliristiim Deiim ,

sicul iiinrs valida esl, el in deliciis lu s esi. Qiiam nii- ut honiiiiem neget, non pro illo inorliiiis csl Cln islus ;

randi generis mors esl, cui pariuii fuit uon esse in quia sccundum homtnein nioriuus cst Cluisius. Qui
prsiiis, nisi essel insuper in dcliciis ! Sed hic juu iste ncg.ii bominem Clirisium, non reccnciliaiur pei me-
i;;ii l.N JOANNIS EVANGEI IUM, S. AUGUSTIM isii

dlllorem Deo. Untis cniin Deus , et umis medialor usquead id , Iteruni vcuio, pt accipiam vos ad uie-

Dci ei uominum liomo Christus Jcsus (I Tim. u, 5). ipsum. Cap. xiv, f 1-3.
non jusiificatur; quia 1. Erigcnda vsl nnbis, fratrcs, ad Dentn inaioi
Qui negat hominem Cliiistuin , in

sictt per inobedienliam uuius honiinis ,

peccatores tcniio , ut verba sancti Evangelii , qua? morlo in no-

eousiiluti sunt mulii ; ita et pcr obcdientiam unius stris auribus soiiucrunt, ctiam mcnle caperc uicum-

liominis, justi constiiueniur mnlti (floni. v, 10). Qui tpie possimus. Ait eniin Dominus Jesus : Non lurbetur

negat lioiiiincm Chrislum , non rcstirget in resurre- cor vestrum. Credite '
in Deum , el in me credile. Ne
i liuiicin vitx ;
qnia per bominem inors, cl per liomi- morlcin tanquam bomincs timereiit, ct ideo lurbaren-
nem resiirrectio moriuorum sieul eiiim iu Adain : lur , consolaiur cos , eiiaiu se Deum esse conlestans.

oinnes moriuniiir, ita et in ChrislQ oinnes vivilicaliun- Credile, inipiit, in Deum, et in me credite. Couseqiicns
lur (I Cor. xv, 21 eC2S). IVr quid autem caput esl esl cnim ut si in Dettm credilis, el in me crcderc
Ecclesite , nisi per borainem .
qnod Vcrbum caro fa- dcbeatis : quod non csset conscquciis , si Cbrisliis

ctum est.' id est, Dci Paiiis Unigeiiitqs Detts homo iion essel Deus. Credite in Deum , et in etim credite
lactus est. Quotnodo csl igilur in corpore Chiisli, cui natura est, non rapina , cssc xqualem Deo se- :

qui negat li< iiiiiiein Cliristuin ? Qui cnim capttt melipstim cnim exinanivit; non lameii formam Dei
negal, quomodo esl memltrum ? Scd quid niultis im- aiiiiltens, sed furinam scrvi accipiens (['liilipu. u , G,

morcr, cuin ipse Dominus abslulcrit omnes huniamc 7). Mortem mettiilis lntic foruuc scrvi ; non turbelur
arguniotilaiionis ambages? Non eniin ail, Non canta- cor vcstrum, suscilabit ill.iiu fortna Dei.

bil gallus donec honiincm ncgcs ; aut, sicut loqui fa- 2. Sed quid esl quod seqiiilur, In domo Valris mei
ntiliariorc cum lioininiliits dignaliotic cotisucvil , Non mansiones multa: sunt , nisi qui.i cl sibi metuebaul ?

canlabil gallus doncc Filiuin liomiiiis ler negcs : scd Unde audin: debuerunl , Non turbelur cor vestruni.

ail, doncc me ter ueges. Quid esl, me, ni=i quod cral? Quis cniin eorutii non mclucret , ctiin Pctro diclutu
ct quid nisi Christus oral? Quidquid ergo ejtts ncgit- esset fidcnliori alque proiiiplinri, A'o» cantabit tjallns

\it, ipsum negavit, Clirisluni negavit, Doininiiiii Dcuiu dtiiiec ler me negcs (Joan. xin , 58) ? Tanquam ergo
suum negavit. Quia et ille condiseipnhis ejus Tiiomas, essent ab ilio perituri, nicrilo lurbabauiur : sed cuin
quando exeJamavil, Dominus mciis et Dcus mcut, non auditint , lu domo Putris mei mansiones iiiuttw sunl

Verbuin , sed carneni leligit; uou incorporeani Dei si ijiio miniis, dixissem vobis ifiiia vado parare vobis lo-
iiaturam , sed hominis torpus curiosis mantbus con- ciun : a pcrliirbatione recreanlur , ccrli ac lidenles

trcctavit (Joan. xx, 27, 28). Iloiuinem ilaque lcligit tliain post pcricula teiiiatiumun se apud Deum cum
tl lamen Deuin cognovil. Si ergo quod isle lcligit Cluisp) csse mansuros. Quia elsi alius esl alio fortior,

boc Pcirus negavil; quod iste cxclaniavii, boc Pelrus alius alio sapicnlior, alius aliu jiistior, alius alio sau-

offcndit. Non cantabit gallus , donec ter me ncijes. Di- clior; in domo Putris mansioiies multte sunl ; iiullus

caslicet, Nesfio homiiiem ; dicas liccl, llumo, nescio t-oritm alienabiiur ab illa doino, ubi mansionem pro
quid dicis ; dicas licel , Non sum ex discipulis ejtts suo quisqtte acccptnrus cst merito. Denarius quidcm
{Matth. xxvi , 34 , 69-74 , el Lue. xxu , 55-60) : me ille aequalis esl omitibus ,
qucm paterfamilias eis qui

negabis. Si quod dubiiare nefas est , Christus hoc operati sunt in vinea jubei dari omiiibus, non in eodis-
,

dixit, verumquo pradixit, procul dubio Pelrus Chri- ternens qui minus el qui amplius laborarunt (Matth.
Btum negavit. Non accusemus Clirislum cuni dcfcn- xx , 9 ) : quo ulique dcnario viia signilicatur

dimus Pelrum. Pcccalum agnoscat inlirmitas; nam ailerna, ubi amplius alio ncmovmt, quouiain vivendi
mendacium non babel veritas. Agnovil quippe pccca- non esl diversa in aleniilatc ineiisura. Scd iinill.e

tum suuni infirmitas Petri, prorsus agnovit; el quan- ntansiones , diversas nierilormn in uiia vila ttterna

lura mali Cltrisium negando cominiscril ,

ploraudn signilicani dignitales. Alia esl eniut gloria solis , alia

inonstravit. Ipse suos redarguil defensores , et iiudc gloria liin.c , alia gloria stellanuu : slella enim ab
eos convincat ,
producit lacrymas icstcs. Nequc nos stella dillerl in gloria ; stc cl resinrcclio mortuorum.
fCum isla dieimus, primttm Apostolorura accnsare de- Tanquam slclbc sancli diversas iiiausiones divcrsa:
lcclat : sed bunc intucndo admoneri nos opot iet , tte clarilaiis * , tanqiiam in cee.o , soitiunttir in rcgno ;

boitio quist|iiam de humanis viribus fidai. Nam quid sed propter uitum deuaiium nulliis separatur a rc-
aliud porlinuil ad doctorein salvaioremque noslium , gno : alque ila Dcus erit oninia in oiiinilius (I Cor.

nisi ut nobis nequaquam dc se qiiemquam pracsuoierc xv, 41, 42, 28), utquoniaiii Dctis Cbarilas cst (I Joan.
debere , in ipso priuto Aposlnloruni dcmoiisliarol iv , 8) ,
per chai ilatem fial ul tpiod babent singuli,
cxemplo ? lti animu itaque Pctri contigii qnod offcru- coinmune sit oinnibus. Sic eiiiin quisque etiam ipse
bal in corpore. Non lamcn pro I inmiiin , ul lcinere babct, cuin aiual in altero quod ipsc non habct. Non
prasumebat, pratcessil, sed aliler qttam ptttabal. eril ilaque aliqua iuvidia imparis claritatis, qiioiiiain
Nauique ante niorlein et resurrectionem Domini , cl n gnabil in omnibus itnitas cbaritatis.
inoiiiius est negando, ct revixit plorando : sed mor- 3. Proinde respueudi siinl a corde cbrisiiano, qm
Iimis cst ,
quia superbe ipse piicsuinpsit ; revixit au-
1
tc'.!), quia bcnigne ille respexit. 1'auciorcs >:ss., creditis, juxta > itl^atam purrr \gntr :

cuiu verbum, quod iu boc versiculo his ponitur, ihleucle,

TRACTATUS LXVll. ai>c*psesi. sigiiificanscrcffi/rs, vel creditc.
pe .o tnwd Dnmim-s dicit, Non lurbctnr cor vcstruni 5
S'C Vl>s. Al .'diti, f/ii'i'i.v(4 c/ii.' !/«(''4
1813 TflACTATlJS L\V III. CAPUT XIV. 1814

pulanl ideo diclum mullas esse inansiones, quia exlra siiui , et parandai sunt ? Si quo minus eniui essent,

regnum coetenim ciit aliquid, ubi maneant beaii in- dixissel, Vado parate. El lanieii quia ita suntutpa-
nticenies qui SklC ISaplismo ex liac vita emigrai unt randae sint, non eas vadil pararc sicut sunl : scd

quia sine iltn in regnuni ca-lorum inirare non pole- si abieril el paraveril sicul fulune sunt, ilerum ve-

ruiit. ILec lides nnii esl lides, quoniam non est vera niens accipiet suos ad seipium , ul ubi esl ipse , sint

et calholic» lidt-s. Ilanc landeni slulli homines , et eti.im ipsi. Quomodo cigo inansiones iu domo Palris

carnalibus cogitationibus excaicati , cum reprobandi noii ali.e , scd ipsie , el sine dubio jam sunt sicut pa-

essctis, si inansioncm uon dico Petri ci Pauli vel cujus- rainbe non sunl, el iioikIuiii suitt sicul parandx sunl?
libct Ap sttiloruni , sed cujuscumque parvuli bapti- Quotmido pul.inms , «isi quonioilo etiam proplieia

zati a regn i eadorom separareiis; non vos piiiaiis prxdieat Deum, quia fccit quae futura sunt ? Non
esse rcprouaiidos ,
qui ilomuni Dei Palris indc sepa- eniin ail, Qui facturus csi qua; futura sunt, sed, Qui
raiis? Non enim ail Doiiiiiius , lu univcrso mundn-, fecit qtuv fuiura sitnt (Isai. xlv, II, scc. LXX). Ergo
aut, iu imrvcrsa crctfura, aul, in viia vcl beatiludine ct fecil ea , ei faclurus esi ea. Nani neque lacla sunt,
Minpilein.i maiisioncs mullie sunl ; sed, tn domo, in- si ipsc non fccit : netpie fuiiir.: suiit , si ipse nou fe-

qnit, Palrk niei mansione* mubw Nonne isia cst

suut. ceril. Fecit crgo ca pi.cdcslinando, facturus est ope-
ilomus ubi ;edi(kaliunein babenius ex Dco doinuni ,
rantlo. Sicut discipulus quando elegeril , salis indicat

uon mamiraciaui , a-lcrnam in cnlis (II Cor. v , I)? Evangelium ; lunc utitpie quando eos vocavit \Luc.

Nonnc isla cst doiiius tte <pia canlainus Doinino, vi, 15) : el lamcn ail Apo^lolus, Etegil nos ante

llcali qiti liubiiant in domo lua ; in swcttla swcutorum mutidi coitslilutionem (Epltes. i, 4) : priedcslinando
lnudubuni ic (l'sat. i.xxxm, 5) ? Ergonc vos non do- iilique, nnii vocando. Quos aulem pnvdeslinavit , illos

iihhii cujusqiic bapii/.aii fralris , scd domum ipsius et vocuuit (liom. vm, 50) : elcgil pra-destinaiulo ante

Dei Palris, cui omnes lialics dicimus, Paler nosler inundi constilHlionem,eIegilvocaudo ante imnuli cod-
ijiii es in cwlis (Maiih. vi, 9) , a rcgiio separarc coete- summaiioiiem. Sic et mansioncs prxparavit el pra--
nini, aut eam sie dividcrc audcbilis , ul aliqtuc nian- paral; necalias, sed quas pncparavit, bas pnrparal,

siimcs ejus siut iu regno coclorum, alitjuae autem ex- qui fecitquae liitura sunt : quas pracparavil pr.-.desti-

Ira rcgnmn ca-lornm? Absil, absit ul qui voliint ha- uanilo, pra-paral operando. Jani crgosii.il in pra1 -

hiiare in regno coeloium , iu bac slullilia velinl babi- destinatione : si qno ininus , dikisset , Ibo et parabu ,

larc vobiscum : absii, inquani, ui cuui oiunis domiis idcsl, pra:de>l:nabo. Scd quia nondum sunt in ope-

legn.tnliuin lifiorum uon sil alilii nisi iu rcgno, ipsius raliiine, Et si tibiero , inqtiit, ct" prwpuravero vobis
regia: doinus pars aliqua non sit in regno. tocutu ; ilerunt venio , el uccipium vos ad meipsnm.

i. Et si ubiero , inquil , ci pttvparuvero vobis locum ;

2. Parat autcm quodammodo mansiones , mansio-
iterum venio , cl accipiam vos ad meipsum , t<( ubi sum nibus parando mansorcs. Qu ppe cum dixerit, In do-

eijo el vos silis. El quo ego vudo scitis , el vium scitis. ino Puliis tnei mansiones niuiUv sitnt ; quid putaiiiHS
O Domine Jesu , quomodo vadis pararc locum , si jam cssedonium Dei, nisi lemplura Dei?Quod aulcni sit,

miiU.c mansioncs sunt in ilnmo Pairis tui , ubi leeuni interrogetiir Apustulus, el respondeal : Templum enim
habilubunl lui! Aui accipis eos ad leipsnm Vei sanclum esl qttod cslis vos (I Cor. in \~). Iloc est
si , quo- , ,

inodo ilcroin venis qui non reccdis ? Isia , charissimi etiam regnuni Dei. quod Filius traditurus est Patri
si breviter cxplicare conemur, quantum vkletur ho- cvide dicit idcm aposlulus , hrilium Cltristus , deinde
dierno sajis cssc serraonj , coardala nlititie non cla- qui stint Chritti in piwsenliaejus : deiiute ftnis , cutn

rcbunt, cl eril ipsa brcvil-as altera obsctirilns : pro- tiadideiil regnum Deo et Patri (Id. xv, 23 cl 2-i) ; id

inde boc dcbiliim ilijlciamus quod opportunius vn- esi , tpios retlemit sanguine suo , tradiderit conteni-
,

Jjis PairctiuiUi.is nostro largienle reddamiis. plamlo eliam Pairi suo. Iloe cst ivgnuiii cueloruni
itequo dicitur, Situile est rctjnumccclorum Iwmiiii scmi-
TRACTATOS LXVIH. agro suo. Bonum attlem semeii
uanli boutim semen in ,

ln camdem leclioncm. Iti sunl regni : qui ctsi nunc habent pcrmixla zi-
ftlii

1. Deberi vubis, fralres cliarissuni, jamque esse z.auia , mittet in fine rex ipse Angelos suos , el colli-

rcddendum quod disluleramus , agnoscimus , qiio- qenl de regno ejtis omnia scandtda. Tttncjiisli fulge-

•nodo inlclligi possinl noii esse inter se isla duo cou- buiil skul sol in regno Pulris sui (V.atih. xm , 24,
Iraria, quod cum dixisset Dominus, In domo Patris 58 i~). Regnum fulgebit in regno, cum rcgno vcue-
mei matisiones mullce sunt:si quo minus, diiissem vo- rit rcgnum, quod nuuc oiainiis, el dicimus, Veniat

bis quia vado parare vobis locum ; ubi satis oslendtt rejiium tuum (Id. VI , 10). Nunc ergn jam rcgnum
idco sc boe illis dixisse, quia jani ibi suut niansioncs vocalur, sed adliuc convocatur : si ciiim regnuin non
n ulue , ct non esl opus aliquam pneparare : rursus rocarelur, Colligenl de reqno ejits omnitt scandalu, noti

dieit .
/•.'/ si abiero, el prtvparavero vobis locum ; ile- diccrelur. Sed noudimi rcgnal boc rcgniun. Pioiiitl.;

rum icmo, ct accipiam Vus ad me ipsum, ul ubi ego sic jain esl regnum , ut euin de illo eollecla fueriiil

siun et vos silis. Quomodu vadit, el parat locuni, si oumia scandala , lune pcrveniai ad rcgnuin ; ut nou
jam inulie mansiones suul ? Si tpto minus, dixissel si iiim rcgui nomen , sed etiam regnandi iiabeal po-
Yuao parare. Aul si adhuc parandus e.-l,cur non ine- lestaiein. Uuic quippe regno ad dextcr.tm stmii.iii
rilo dixifset. 1'ut/o paruic' An iAx niansiones ct linc dicelur, Veuite, benedieti Paitis mei , percipiu
1815 LN JOANNIS EVAJSGELILM, S. AUGLblLNI mc>
rcgnniH (Mallli. xxv.ol) . id esl, qui rcgnuni cratis cl loqiicretur, quas el esse dix.it in domo Patris siu , el

non regnabalis, venilc , .regnate ; ut quod in spo fue- ire se ut prxparet cas; ubi intellexiiniis et Ojm; jam
raiis, eliam in rc cssc possiiis. H.cc crgo domus Dei, inansioiics ipsas in pr.Tcdeslinationc, cl praparari eas

Ihic tcmplum Dei , lioc regnum Dci , regnumquc cce ciiiii coriim qui ilii mansuri sunt, pcr lidem corila

loruin adluie a-dilicalur, ailliuc fabricatur

1
,
atlhuc pa- inuiulanliir, qiioniam ipsa Dci domns ipsi sunt; et

ratur, ailhuc congregatur. In illo erunt mansiones, quid cst aliud manerc iu doiiiO Dei, quam cssc in

sicul eas adhuc paral Dominus : in illo jam sunl, populo Dei, cum idcni populus est in Deo, el Dcus in

sicul pr.cdcstinavii jain Domimis. co? hoc ul pra'pararcl, Dominus abiil ; ut crcdendo in

5. Sed quid cst quod ut praqiararei abiit , cum pro- cimi qni iiom videtur, ea qtiae in spccie semper futura
fecto inis ipsos pra-pararcl ', quod non facict si reli- e l, nnnc per lidem mansio pneparetur : propler hoc

qneril? Agnosco, Doniinc, ut possum : niininim illud crgo dixcral, /•.'( si abiero, el prwparavcro vobis locum,

signilicas , qnia ut parcnliir isl.'c mansiones , vivcrc itcritm VL'nio,etaccipiam vosad mcipsum,ul ubiego sum el

dohel juslusex lidc (Rom. i , 17). Qui enim a Doinino vossitis. Eltiuoegovadoscilis,clviamscitis. Adlnec dicil

percgrinaiur, opus habet ex lide vivere ;

quia per ei Tliomas : Domine, nescimus quo vadis; et quomodo
hnnc a<l spcciem conlcmplandam paralur (II Cor. v, possuinus liuin scire? Utrumque illos Dominus dixcral
tj 8). licati enim mundo corde quia ipsi Dcum vide- ,
scire, titrumipic dicil iste nescire, el locuni quo itur,

bunl (Matth. v, 8) : Cl, Fide miiudat corda corum (Act. ct viam qua ilur. Scd nescit illc menliri : ergo isli

xv, 9). lllud in Evangclio, hoc in Aposiolorum Acti- scicb.int, el scire se ncsciebant. Convincal 808 jnni

lius legilur. Fides autem qna corum qui Deum ,

scire, quod se pulant adliuc usque nescirc. Dicil ei

visuri snnt, qnamdiu pcrcgrinanlur corda mundan- , Jesus : Kgo sum via, et veritas, ct vita. Quid csl, fra-

tur, quod non vidct crcdit : nam si vides, non est trcs? Ecce audnimus discipuUim inlerrogautcm
fides. Credcnli colligilur nieritum , videnti redditnr audivimus el magistrum docenlem, el nondum capi-
pneniium. Eal ergo Dominus el parct lociini ; cat n inus, etiam posl vocem sonanlem, seiiteniiam laii-

vidcatur, lalcat ut credatur. Tunc cnim locus pa laiilcm. Sed quid non possiiinus capere? Nuniquid
ralur.si ex Bda vivatur. Oeditus dcsiderclur, ut poterant ei dicere Aposioli ejus cum quihus loqueba-
desideratus habcatur : desideritim dileelionis, prxpa- lur, Nescimus tc?Proinde si eiun sciebant, elvia ipse
ratio esl inansionis. Ita , Douiiiic ,
para quod paras : csl , viam sciebaut : si cum sciebant, et veritas ipse

nos enim libi paras, cl le nobis paras ; quoniam lo- cst, verilatemscicbant : si eum sciebanl, et vila ipse

eum paras , el tibi in nobis, et in le nobis, Tu eniin cst, vitam sciehanl. Ecce scire convicli sunt qnod sc
dixisli , Manele in me , et ego in vobis (Joan. xv, i). scirc ncsciebant.

Quanlutn quisqne fuerit parliceps tui , alius minus 2. Quid igitur et nos in istosermone non cepimus?
alius amplius, h.cc erit diversilas pnemionim pro di- Quid pulatis, fratres mei, nisi quia dixit, Et quo vado
versilatc merilorum hxc erit imiliitudo in.ui ionuni
: scitis, ct viam scitis ? Et ecce cognovimus quod scie-
pro disparililate mansorum scd tanicn onmiiim iu ; bant viam, quia sciebant ipsum qtii est via : sed via
iclcrnitate vivorum , et sine line bcatorum. Quid esl c^t qua itur ; numquid via est et quo itur? Uirnmqiie

quod vadis? quid est quod venis ? Si bcue le int.lligo, aulcni illos dixerat scire, et quo vadil, et viam. Opus
nec unde vadis nec unde venis , reccdis : vadis la- crgo crat ui diceret, Ego sum via, ut oslendcrcl eos
tcndo , vcnis apparendo. Sed nisi maneas regendo, qui cum si iienl, viam scire quim pulaverant se ne-
ul prolieiamus bcne vivendo; quomodo parabilur lo- sciie : quid aulcm opus eral ul diceret, Ego sum via,
cns ubi possimus mancre perfrucndo? Il.cc de verbis cl verilas, et vita, cum via cognita qua iret, restaret
quse rccitata sunl evangcliiis, salis dicla sint, quo nosse qno irel ; nisi quia ibal ad verilatcni, ibat ad
usque ait Dominus, Itertim venio, ct accipiam vos ad viiam? Ibal ergo ad seip uin, perseipsum. Et nos quo
meipsum. Quid autein sil quod sequilur, Ut ubi cgo imus, nisi ad ipsum? clqoa iiiius, nisi peripsum?
sitm, et vos sttis. Elquo ego vado scitis , cl riam scitis; I|ise igitur ad seipsuin per scipsum ; nos ad ipsuin
post interrogalionem quic sequiiur a discipulo faclam, per ipsum : imo vcro ct ad Patrem et ipse et nos.
tanquam per eum cl nos inteirogcnins, melitts au- Nam ct de seipso alibi dicit, Ad 1'atrem vado (Joan.
diemus oppor luniusque tractabimus. \vi, 10) : el hoc loco propter nos, Nemo, inquit, ve-
uit ad Patrcm, nisi per nie. Ac per hoc el ipse pcr sc
TltACTATUS LXIX.
i jisiirn ct ad scipsiun et ad Palrem, el nos |.cr ipsiim
In id quod Domiiius dicit , Et quo ego vado scilis cl
,
cl ad ipstim ct ad P.ilrcm. Quis h;cc capii, nisi qui
iiaiu scitis ; usque ad id Nenio venil ad Palreni
,
s|iiritualitcr sapit? Et quanluin cst qnod hic capit ,
nisi per mc. Cap. xiv, f 4-C.
.
eliamsi spirilualiler sapit? Fratres, quid a me isla
1. Nunc cst dilcctissimi , ul quanlum valemus, in- vohis vullis cxponi ? Cogitate quam evcelsa sint. Vi-
lclligamus de veibis Doniini poslerioribus priora, ct sim, viilco quid omnibus nobis
delis quid silis : in
conscquentibns prxcedentia , in eo quod audisiis corpus qnod corrnmpitur aggravat animam, ct dcpn-
aposlolo Thomx intcrroganti esse responsum. Dl- mit tcrrcni iniiabiijlio sensiun niulla cogitantem
icrat cnim superius Dominus , cum de mansionibus (Sap. ix, 15). Piitamiisnc possumus diccre. Ad tc lf

Alicst a phsrlsqoe Mss., adhuc vnvi animam mcam, qui liabilas in toeto (Psal cxxli,
J fabricalur.
• irwiiaiel. 'uvta Fr. l.ngd. et Ven. M,
1)? Sed suh lanlo pomlcrc tibi ingemiscimus gravali,
4817 TUACTATUS LXX. CAPUT XIV. 1818
uuoniodo levabo animam incam, nisi mecum lcvol qui dico. Si boc polest imago quam fecit Deus, quid po-
posuh pro me suam ? Dicam crgo quod possura, ca- test non a Deo facta, sed cx Deo naia imago Dei Deus :

pial vcstrum qui potesl. Quo ilonante dico, eo do- cujns illud, quo ad nos egressus cst, el in quo a nobis

naiile capit qui capit, et co donanle eredil qui nondum regressus esi. curpus, non sicul ineus elapsns est

capil. «Visi enim credideriiis, inqnit propliela, non in- sonus, sed mancl jam non niniimr, ct inors
ibi ubi

tetligclis (Isai. vu, *, sec. LXX). ei ullra i:on domiuabilur (Hom. vi, 9)? Mulla de his
5. Dic rnihi, Domine meus, quid dicani servis luis evangelicis verbis adhuc dici forlasse poter.mt ei de-

cnnservis meis '? Thomas aposlolus ut te inlerrogiret, bebant : sed non sunt corda vcslra ^piniualious cibis
habuit le anle se; nec lamen intelligeret te, nisi ha- quamlibct suavibus oneranda ; maxiinc quia spirilus
bcret in se : ego interrogo te, quia le scio csse super promplus est, oro auiem infirma (.MuK/i.xxvi, 41).
nie; inlerrogo autem iiiquantum p'>ssum super ine TRACTATUS LXX.
elTundere aniinam meam, ubi non sonantem et tamen
De eo quod Domintts oit, Si cognovissetis me, ct Pa-
docenlem audiain te.' Dic milii, obsccro, quomodo
Irem meuin utique cognovisselis ; usqite ad id, Non
vadis ad le ! Numqiiidnain ul venires ad nos, relique-
credis quia ego in P.itre, ct Patcr in me csl? Cap.
ras le : niaxinie quia non a tcipso venisti, sed Paler
xiv, f . 7-10.
le inisil i Scio ipiidem quod te exinanisli ; sed quia
1. Verba sancti Evangelii, Iratrcs, ita recie inlcl-
formain servi acccpisti (Philipp. a, 1), non quii for-
inam Dei vcl ad quain redires deniisisli, vcl qu;im
ligunlur, si cum superinribus reperiuntur habere con-

tamen venisti, et non solum cordiam : convenire enim debont prxcedentia couse-
reciperes amisisli : et
quenlibus, quando verilas loquitur. Supcrius dixerat
usque ad caruales oculos, verum eiiam iisque ad
niauiis honiinum pervenisti. Quoniodo, nisi in carne? Dnminus, « Etsi abiero, et prxparavcro vobis locum;

manens ubi eras, per hanc redisti

ilerum venio, el accipiam vos ad liieipsum, ul ubi ego
Per lianc venisli

non relinquens quo veneras. Si ergo per lianc venisti sum.et vossitis: «deinde addideral, « Etquoego vado
scilis.etviam scitis i iiiliih|ue alimi oslendit essequud
ct redisli ; per hauc piocul dubio non solum nobis es ;

qua veniremus ad te, vcrum cliam libi qua vcnircs dixii, nisi quia ipsum sciebant. Quid ergo esset ire ad

et rcdires, via fuisii. Cum vcro ad vitam, qund cs

seipsmn per seipsum, quod eiiam discipulis prai-

ipse, isli eamdem profeclo carnem tuam de morle slal ut eanl ad ipsum per ipsum, ut poluimus piistino
;

serinonc jam diximus. Quod ilaqnc ail, L't uvi ego

ad vitam duxisli. Aliud quippe Dei Verbuin esl, aliud
sitm, et vos sitis, ubi erant fuluri nisi in ipso Ac per
hnmo sed Verbum caro f.nluro est,
: id est humo. ?

h.icest ciiam ipse in seipso, et ideo ibi jlli ubi

Non itaque alia Verbi, alia csl lioniinis persona, quo- et
ipse, id esl, in ipso. lpse cst igitur vila ;clerna in
niam ulrumque esl Clirisius una persona : ac per boc
qucmadmodum caro cum mortua est, Christus est qua futuri suinus, cum accejierit nos ad se : et ipsa

niorluus ct cum caro sepulla est, Chrislus esl sepul-

vila xierna quod ipse est in ipso esi, ut ubi esl ipse,
;

cl nos simus, hoc est, in ipso. Sicut eniin habcl Paier

lus ( sic enim corde crcdimus ad justitiam, sic ore
vilam in semetipso, et ulique uon aliud cst vila quani
conlessioncm facimus ad salutem [Rom. x, 10] ) ; ita
habel, nisi quod est ipse qui lianc habcl ac ttcdit
(uin caro a morie veuil ad vitain, Christus venit ad :

viiam. Et quia Verbum Dei Christus est, Clnisius

Fitio habere vilam in semetipso (Joan. v, 20),cum ipse
sit eadcm vita quam babel in seinetipso. Numquid
esl vita. Iia niiro quodani et ineff.ibili modo, qui nuu-
quam demisit vel amisit seipsum, venit ad seipsum. aulem iins vita quod esl ipse, boc eriinus, cum iu illa
vita, hoc est in ipso csse ccepcrinius? Non ulique,
Vencrat aulem, ut dicium esl, per car.ieni Deus ad
quia ipse cxislcndo viia habet vilam, et ipse est quod
hoiuines, veriias ad mendaces : Deus eniin veiux ,

omnis autem homo mendax liabct, et quod viia esl in ipso, ipsc e^t in scipso uos
(Id. m, A). Cum itaque :

anteinnon ipsa vita, scd ipsius viiajpaiticipes siinius,

ab hominibus abslulil, alque illuc ubi ncmo ineulitur,
aique ita ibi erimus, ul in nobis ipsis non quod ipse
carnem suam levavit ; idem ipse, quia Verbum caro
cstessepossimus, sed nos ipsi non \ila, ipsuui habea^
facLum est, per seipsum, id cst per carnem, ad veri-
mus vitam, qui seipsum habct vitain, eo quod ipse sit
lateni, quod cst ipse, remeavit. Quam quidein verila-
vita. Denique ipse et in scipso cst inimulabiliter, ct
tem, quamvis inter mendaccs, et in niorle servavit
iu Patrc inscparabililer : nos vero cuin in nobis ipsis
aliquando enim Cbrislus fuit morluus, sed nuuquam
esse voluissemus, ad nos ipsos lurbali suuius ; uinle
fuil falsus.
illa vox esl, Ad meipsum titrbala est anima mca (Psal.
i. Accipite quanivis diversum et longe impar
xli, 7) : alque in dctcrius lommutali, ncque id quod
cxemplum, lamen utcumque ad iniclligenduin Deum,
ex his quae propius subjecta sunt Deo. Ecce ego ipse,
fiiimus, manerc poluinuis. Cum autem per ipsum ve^

quanlum allinet ad aniuium meum, cum hoc sun quod

imnus ad Patrem, sicut ail, Nemo venil ad Ptrtrem ,

eslis et vos, si taceo, apud nieipsum sum

nisi per me ; mancnlcs in illo, nec a Patre nos qui»; -
: si autem
loquor vobis quod
quam polcrit separare, ncc ab illo.
intelligatis, quodainniodo ad vos
procedo, nec me relinquo, sed et ad vos accedo, et
-2. Conneclens iiaquo consequeniia prxeedeiilibii:

noii recedo unde procedo. Cum aulem tacuero, quo-

Sicognoviftis me ', inquil, el Patrem mciim ittiqitc co

dainniodo ad mc redco ; et quodanimodo vobiscum ' Mss. crai, si cognomlis me; altero liii^us vursi
iiic iu
r.ili loco, uliqite cognoscells : scd nunc
plures a seetuida
U aneo, si tcnueritis quod audistis in scrmone qucin nia.iu liabenl utrobiqup, cognoclifelis
IS1'J IM JOANNIS EVANGELIUM S. AIGISTINI 18:20

$MBhtu II io est quod ait : Wemo aenti ad Palrem, mot/o onim tticis, inqtlil, Oslende nobis Palrein ? Si me
niti per iin'. Dcinde subjungil : El omorfo cogncscetis vidisii omnimodo similis sum, vidisti illum cui
qui

fiiiii, el ri./istis eumi Sed Piiilippus unus cx Aposlo- similis siiin. Qund si vidcre non potes, non saltem

Domine crcdis qnin ego ;'» Palre, cl Pater in me csl'.' Polerat liic
;

intelligens iiit[u .t
lis, quklaudierii iion : ,

oetende nobis Ptttrcm, ci siifjicit «opis. Cui Doininus : dioere Philippas : Video quidcm le, ct credo similli-

Tiiiiui, inqtiit, lempore Wfoiscni» s»m, cl sion coijnovi- iiiiiin csso Palri ; sed numquid arguendus et objurgan-

s<is me, Pliilippc ? QbI •''"'<'' ''"'. ''"'''' ''' ''«"'""<• Ecee diis esl qui < iini similem videt, eliam ilttim cui similis

iHcrepat quod tanlo lempore cum ipsis eral, el iionco- esi voli vitlere? Similem quidem novi, sed aillmc al-
gnoscehalur. Nonne ipsedixerat, Etquo cgo uadoscilh, terum sine altero novi ; non mihi sulficit, nisi ct illum

cl ti.im scitis el senesciredicenles.eoshxcscireconvi- Ctijus esl isle similis noverim. Oslcnde ilnqtie nobis

ceral,addendoatquedicendo,£fjiaaenivia,veritnsel ti- PiHrem, et sufficilnobis. Sed iden magisler disciptiliiiii

(a .'Quomodo nunc dicit, 'fmi/o tempore vobiscum swn, arguebal, quoniam cor postnlantis vidchal. Tanquam
et non cognovisiu mc ? ciim profecto, el quo irct, ctvinm eniin mclinr Csset Pator i|iiam Filins, ita PhilippuS

scirent, non ob aliud nisi qnod ipsum iiiiijne scirenl? Palreiu nosse cupiebal : et ideo ncc Filimii sciebal,

Scd f.icile ista snlvitur quxstio, si dicamus quod eiun quo uii lins esse aliquid credebai. Atl Ininc Bcnsnm
aliqui enrum sciebant, aliqui nescicbant, atquc in liis corrigendnm dictuin esl, Q"i videt me, e':dei ct Palrem.

qili nesoicbant ot PhilippilS erat : ul quod ail, Kl qito Quomodo tu dicis, Oslende nobis Putrem? Vidco quo-
ego vado scitis, ct viam scitis, illis divisse intelligatnr inodn lu dicas : non allcnmi qmeris viderc similoni,
qui sciebanl; non Piiilippo cui diclum esl, Ttmln sed illmn pulas es<e meliorem. JVoM crcdis qui.i eqo in

lempore robiscum sum, cl non cognovislis me, PhUippe? Patre, et Pater in me esl? Cnr in simililius distantinm

llis cr„'o qni Filiiim jam novcrant, eliam illud de Pa- rupis cernere? cur inseparabiles sepnralitn dosideras

tre dicliim ost, Et amodo cognoscelis eum, cl vidislis nosse? Deindc non ad solinn Pbilippmn, sed ad cos
eum : dictnm est eniui propter omnimodam sitniliiu- plnraliter loqnilnr, qu:c non simi in nngusiias coar-

dinem qux illi ouin Palrc est, ut idoo amodo diceren- ctandn, ut adjuvanlc ipso diiigentins o\ponaniur.
lur nosse Palrcm, quia novorant similom Filium. TRACTATUS IA\I.
Ergo jam sciebant Filium, etsi non omnes, cerlequi- In id quod Dominus dicit, Verba qua? ego loqunf vobis,

dam eoiuin iptiljus diciiur, Et quo vado scitis, et vitiiu a mcipsn non loquor; usquead id, Si quid pclieri-
sciiis : ipse esl cnim via. SedPnlrein nesciebant, ideo lis Patrem in noinine meo, hoc f.iciam. Cap. \i\,
nudiunt, Si coqnovislis me, et Putrcm meum cognovi- v 10 14.
stis : per me uiiqiie et illum. Alius enim ego sum ,
I. Audile aurilius, accipile menlibus, diloclissimi,
alius ille. Sed ne putarcnt dissimilem, Et amodo, in- loqucntibus quidem nobis, sed i|»so docenlc qui r.on
quit, cognosccis eum, et vitlislis eum. Vidcrunt eiiim reccdit a nobis. Dominus dicit, quod niodo cimi lcge-
ejus simillimum Filium, sod admonendi fucranl la- ,.,,,„,. audtstis , Xerbaqita; ego loquor vobis, amcipto
lcm esse eliam Palrem quem nondum vidcbant, qua- „„„ [
q lwr : Paler avlem in me mmteiis ipse facit opera.

lis esl Filius quem videbant. Et ad hoc valel quod fcrgoct verba npera siml? Plnnc ita est. Nam profoclo

postea Pbilippo dicitur, Q»i videt mc, videt cl Palrem. optis opc-
qU pr oximum loqueudo x'dilical, boiiuni
;

Non qnod ipse csset Pator el Filius, quod in Sabellia- iainr. Sed quid esl, a meipso non loquor, nisi, a meipso

nis, qui vncanttir ctiam Patripass iani, catbolica fides „ 0I1 sllm ml \ | quor? Ei qtiippe irilmit qnod facit, de
danmat : sed tpiod tam similes sinl Paler et Filitis,
q 110 esl ij ise q„j racit. Paler cnitn Deus non csl de ali-
ul qui liniim noveiil, ambos novcrit. Solemus enim q,| 0i piUus anlem Deiis esl quidem Patri squalis, sed

de simillimis duobus ita loqui eis qui unum illorum do Palrc Deo. Idco ille Dous, sed non de Dco; ct lu-
vident, ot qualis est alius volunt nosse, ul dicainus ; menj se(J MOn de lumine : iste vero Dous de Deo, lu-
Vidistis istuin, illuin vidisiis. Siccrgo dictuinest, Qui Mien d c luhiine.
» c videt, videl el Palrent : non uliquc ilt ipse sil l'a- 2. pfam j n |,| s dtiabus sententiis, una qun dicluui

ler qui Filius, scd (piod a Patris similitndiuc i lllo ost, iVon a meipso loquor : alin quu diolum csl, Paler
prorsus discropel Filius^ Nam nisi duo csscnl Palcrct nntem in me manens, ipse fticit opera : singulas lcncn-

Filius, non diotum essel, Si cognovislis me, el Putrem tos, diversi nobis adversantur tioereiiti, qui non cx

vieum Ulique cnim, quia iiomo, inquit, vc-

cotjnovistis. nna parlc, sed in conlraria conantes, 3 via vcrilnlis
el Palrem Eccc iiwqualis
nil ad Patrem, nisi per me ; si cognovistis me, quippe dicimt
cvnrliitanl. Ariaui : esl

meum cognovistis : quoniam ego per qucm venittn ad Patri Filius, n seipso non loquitlir. Dicunl Sabolli.iiii

Palrcm, perducam vos ad eum, ut ipsum ctiam coguo- tnnira, id ost Palripassiani : F.oce qtii Paier esi ipse

Scd quoniam illi sum omnino simillimus

scatis. el Filius; quid eiiim esl, Paler in mc manens, ipsc fa-

amodo cognoscetis eum, cum cognoscilis ine el vidi- : cit opcra, nisi, in me maneo cgo qui fario? Ciintrnria
slit eum, si oculis cordis vidistis me. dicitia : sod non eo modo sicut est falsum eiuilrariuiii
3. (Jiiid orgo csl quod dicis, Pbilippe, Ostcnde no- vero, sed sicul siint iuler se duo falsa contraria. Er-
bis Patrem, et sufficil nobis? Tanlo, inquit, tcmporc. rando iu divcrsn islis, in mcdio est via qtiam reliiim-

sobiscuin sum, ct non cognovislis me, Pliilippe? Qui vi-

siis '. Inter vos ipsos longiorC iniorvallo sepnrati

det me, videt et Palrem. Quod si ad te mullum cst 1

Kr. I llgd. ot Vcn. sic hahiiil liunc locum : m diit rtr.

boc vidcre, sallcm quod non vidcs boc crode. Q"o- iljs, in meiliu est au qitum rcliiu[niih. w.
1821 TKACTATUS LXXIl. CAPIIT XIV. 1822

estis, quam ab ipsa v a cnjiis dcscriorcs eslis. Vos tunc dicebat, nisi verba qu;e loqiiebatnr? Audicbant

hinc, vos autem illinc, liuc vcnilc : allcri ail alteros clcredebant illi, el corumdcm vcrburum liuctus ciat

transire nolite, sed liinc atque illinc ad nos veuieudo, lidcs illorum : verumtainen cvangclizaiilibus disciim-
iuviceni vos invenile. Sabelliani, agnoscite qucm pra> i-.. noii tam pauci quam illi erant, scd genics etiain

tcrmiiiiiis; Ariani, xqnale quem subditis, et iu via ciediderunt; lwc sunt sinc dubitatrone majora. Ncc

vcra nobisciun ainbulabilis. Esl cnini quod inviccin ex tainen ait, Majora liorum laciclis, ut solos Apostolos

vobis alleri ex alicris admoneri ulrique dcbeaiis. ca piilareinusc-se faciuros; sed, Qui crcditin me, in-

Audi, sabcllianc : usque adeo iion ipse Pater, sed al- quil, opera qua; egn facio, ct ipse facict, ct majora lio-

ler cst Filius, ut cuin ariauus inxqualem asscrat Pati i. rum facict. Iiaue qiiiciiinquc credil in Chrisluin, facit

Audi, arianc : usqnc adco Filius a-qualis cst Pairi, ut qua: Cluisius, vel majora quam Clirisms ? Non pr;cier-

sabcllianus eumdein esse dicat ct Palrcm. Tu adde cunler ista iractanda sunt, nec debenl fcslinaiionc

queni lollis , tu adiinplc quciu niinuis, et nobiscum pr;ccipilari ; scd ea cogit concludendus jam sermo
ambo eonsislitis : quia nec lu tollis, ncc tu minuis isle diffcni.

ciiiii qui ct allcr esl a Paire, ut convincas sabellia- TRACTATUS LXXII.

iiiiin. cl aqnalis Palii, ut convincas arianuni. Ltrisque
ln etimdem lectionem.
eniin clanial, Etjo el Palcr unitm siiiniis (Joan. x, 30).

Qund ail, NllUlll, aiidiaul Ariatii; quod ail, snmus, au- 1. Quid sibi velil, etquomodoaccipicndiini sit quoil

ilianl Sabclliani : et nec illi ;cqualein, ncc illi altcnmi Dominus ail, Qui credit in me, opera qum ego facio, et

iu-gandu sinl vani. Si crgo quoniam dixil, Yerba (jiuv ipse facitt, iion cst facile comprebcndere : et ciim lioc

ctjo toquor vobis, a meipso non lot\aor, proplcrca pula- ad inlelligendum difficillimum sit, adjccit aliud diffi-
tur usquc adco imparis polcstalis, ut non quod ipse cilins, El majora liorum faciel. Quid esl boc? Qui fa-
vull facial; audialui' quod dixit, Sicut Palcr sitscilal ceict opcra qu;e Cliiistus fecit, non inveiiiebaniiis;

mortuos et vivifical, sic cl Eilius quos vitll rivificut. qui eliam majora faciet, invenliiri suiniis
? Sed dixera-

Ilcm si quoniani dixil, Ptttcr in me munens, ipse fucil iiiiisscrmone prislino quia majus fuil uiubra; siu:
vpera, proptcrea pulaiur non alius esse Patcr, alius tiansitu quod discipuli fecerunt (Act. v, 15), qiiam
,

:pse ; audjatur quod dixit, Quatcumque Pater fucit, liwc liinbria; suai laclu, quod ipsc Dominus fecil ( ilattli.

el Fitiits simitiler fucil ( /</. v, 21, 19 ); ct iulclligalur xiv, 50), sanare laiigiienlcs ; el quia plurcs Apostolis,
niiii bis unus, sed duo unuui. Verum quia sic aqualis quam ipso per os proprium pncdieanle Doinino crc-
aller alleri, ut laineu altcr cx altcro, idco non loqui- didcrunt : ut b;cc vidercutur opera intclligenda csse
Hir a semetipso, quia non csl a seipsn : ei idco Palcr majora : non quo niajor csscl Magislro discipulus, vel
iu illo mancns facitopera ipse, quia perqnem ct cum Doniino servus, vel adoplatus Lnigenito, vel homo
quo facit, non esl nisi ab ipso. Denique adjuugit , ct Deo; scd quod per illos ipse dignarclur ladem niajo-
dicit : yon creditis quitt cijo in Putre, el Pulcr in mc ra laccre, qui dicit itlis alio loco, Sinc me niliil polcstis

esl ? Aiioquin propter vpera ipsa crcdile. Aulca sulus facere (Joan. xv, 5). Ipse quippe, ul alia i miltam, qua3
1'hilippus argucbatur, uuiic autem non ibi eiim soluin siint iiiiiiiincrabilia, sine ipsis fccit eos, siue ipsis fccit

1'uisse qui esset aigueiidus osiendiiur. Propter opcra, biinc inimdimi ; el quia homo cliam ipsc fieri dignatus
inqiiil, ipsa credite qttia etjo in Patrc, el Pater in me esl, sinc ipsis fccit ct seipsum. Quid aiitcm illi sine
cst : nequc enim si sep.irati csscnius, inseparabililer ipso, nisi peccatum? Dcniqiie et hic id quod dc liac

operari ulla ralione possi-mus. re poteral nos moverc , mox absiulit : cuni euim di-
3. Sed quid est quod scquitur, i Amen, anien dico xisset, Qtti crcdit in me, ope.ra quce ego facio, et ipse

vobis, qui credil in me, opera qu.c cgo facio, cl ipsc faciet, et mujora liorum faciet ; continuo seculus adjun-
faciel , et majora liorum faciel ;
quia ego ad Palrein xit, Quitt etjo ad Patrem vado, et quacumque petieritis,

vado : el qua^cuniquc peticritis in iioiuine nieo, ha-c in uominemco, Iikc fttciam. Qui dixciat facict, posl ait
faciani. Ut glorilieetur Palcr in Filio, si (juid pctieritis fnciam ; tanquain diceret , Non vobis impossibile hoc
in nomine meo, boc faciam. > Ergo et illa majora videalur : non enini potcrit csse major ine qui credit
opcra scipsum facluiiini esse proniisit. Non secxtollat in me, sed cgo facturus sum et tunc majora quam
scrvus supra Doiiiiiium, cl discipulus supra inagi- nunc ; majora per cum qui credit in ine, quam pra;ier
sinim (/</. xiii, 10) : niajora quam ipse facit, dicit cos cuiii per nie : ego lamcn ipse prnctcr euin , cgo ipse
cssc facluros ; sed in cis vel pcr eos se facicnte, non per cuin : scd quandu ptailcr euui, non f.icict ipse
ipsis tanquam cx seipsis. I-'i quippe cantalur, Dilitjam qiiandoaiiicm pereum, quamvis non pcr semelipsum,
/.', Dominc, viilns meu (Psa'.. xvn, 2). Scd qu;c sunt facict et ipsc. Porro autem majora faccre per eum
l.ndein ista majora? An foite quod xgros ipsis trans- qiiam pixler ctmi, non csl defectio , sed dignalio.
cunlibus, etiain eoium iinibra sanabal ( Acl. v, 15)? Quid ciiiin relribuant servi Domino, pro omnibus <pi.e

Majus cst cnim ut sanct uiubra quam liiubria (Mattli. rctribuit eis (Psttl. cxv, 12)? Quandoquidem iiilereae-
xiv, 50). Illud pcr se, hoc per ipsos ; scd lamcn tcra bona etiaui boc eis donare dignalus cst , ut ma-
utrumque ipse. Verumtamcn quando ista diccbal, vcr- jora faccrct pcr illos quam praler illos. Noniic ab ore
Imiiihii suorum opera coiinucudabal : sie eniin dixe- illius dives illc trislis abscessil, quando vita; :clcru;c
r»l, Verbu ijua.' cgo loqnor tobis, a meipso non loquor; consiliuin qiucsivit (Mutili. xiv, 10-22)? Audivit, ab-
Vr.ter uulcm in mc manens, ip*c fncit opera. Qu;c opcra jecil : ct laincn poslea qiiod ab illo aiiditum non lecil
IS23 l.N JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTIN! 1824

uniis', feecnml imilii, cum loqucrelur, pcr discipulos las cogit. Ilorum cnim forsiian dixit, qux in ill.i hora
inngi>ier bonus; contempttbitis ei quem divilcm per faciebat : tunc anlcmverba fidei faciebal, el tle liisope

eipsiim monuil, ainabilis cis quos cx ilivilibus pau- ribiis fuerat praiioculus dicens, Verbu qua: cgo loqnor

peres |>cr paupcrcs ferit. Ecce majora fccit pncdica- wbis, a nicipso nun toijuor : Paler aittem in me nianens,

ius a credcniibus, quam loculus audientibns. ipse facit opera. Tiiiic igilur vcrba cjus eranl opera
2. Veriim bnc atlluic inovci , quod lucc majora per cjus. El Dtiqne minus cst verba juslilise pnedirare

Apostolos fecit : non autem ipsos lantum signiQcans quod fccit prxlcr nos, quam impios juslificaic, quod
facio et vos facietis, ct majora bo- iia facit in noliis, ui f.iciamus et nos. Reslal inqiiircre
ait, Opcra quae ego
omnes ad snani familiam perlinen- qiioinotlo accipiendum sil, Qiiodcuiiigue peticritis in
riiin facictis : sed
les volcns, Qui credil in me, inquit, opcra
nomine meo, Iwc fncium. 1'iopler nuilla eniin qu:e pe-
inlelligi

qua: ego facio , el ipse facict, cl majora horum fucicl. Si

liiul lidcles cjus , nec accipiunl, non parva binc cxo-

ergo qui credit faciel, nmi cre.lil uiiquc qui non fa-
ritur qicesiio : scd qunniam scrmo isie jam clautlen-

cict : siculi csl, Qui ditigit me mundata mea custodit dus est , ei considcrandx alqne iractambe li ibuaiur
,

snllcm parva dilalio.

(Joan. xiv, 21) ; uiitle profccto qui non custndil, noii
diligit. Item alio loco, Qui audit, inquil , ic.ba mea TUACTATLS LXXIll.

liwc el facil ea, similabo euni riro prudenti qiti ivdificut

Item in eamdem lcctionem.

doinum suam supra pelram (Matth. vn, 24) : qni ergo I. Magnam spem Domiuus suis promisil speranii-

noii est similis Imic viro prudenti ,

procul dnbio bus 1
, dicens : Qniu cgo tid Patrcm vudo, et quodcum-
aul vcrba haic audil ct non facit , aul omnino que pcticrilis in nominc mco, hoc faciam. Sic ergo per-
ncc andil. Qui credit, inquil, tn me, licct moriatur, rexit ad Palrem, ut non relinquerct imligentes, sed
viv.-l (Joan. xi, 25) : qui ergo non vivel, non uiique exaudircl petentes. Scd quid est, qnodcumque pelieri-
crcdit. Tale ctiam boc cst, Qui credit in me ,
facict tis, ciiin videamus plcrunique tideles ejus petcre , el

non nlique credit qui non faciet. Quid esl boc, fra- non accipcre? An forle propterea quia male petunt?
trcs? Numquid inter credeutes in Cbrisimn non est Nain boc cxprobravit apostolus Jacobus dicens : Pe-
cnmputandus ,
qui non feceril opcra majora quam lilis, ct uon accipitis, eo quod inalc pelatis, ut in concu-

Chrislus? Duruni esl, absurdum csl, ferri non poiesl pisceuliis reslris insumalis (Jacobiw, 5). Male ergo
non lolcralur nisi inlelligalur. Apostolum igilur au- usiirus eo quod vult accipere , Deo potius miserantc
dianius : Credenli', inquil, in euni qiti jnstifical iinpiuni, non accipit. Proiude si boc ab illo pclilur unde bomo
deputalur ftdcs cjus ad jusliliain (llom. iv, 5). Iu boc la-tlalur exauditus, magis melucndum esl ne quod
opere faciamus opcra Cbristi, quia et ipsum crcdere posset non dare propilius, dctiralus. An non vidcmiis
in Christum, opus esi Chrisii. Hoc operatur in nobis, Israclitas malo suo impetrasse quod culpabili concu-

non utique siue nobis. Audi crgo jain, et intelligc, piseenlia peiierunl? Concupierant enim carnibus vesci

Qiti crcdil in ine , opcra quw cgo facio , et ipse faciet :

(Sitm. xi, 52),quibus pluebalurmanna dc ctelo. Fasii-
prius ego facio , dciude et ipse faciet ;
quia facio ut diebant quippe quod babebant ; et quod non babe-
faciat. Quae opera, nisi ut cx impio juslus liat? ba;tt, impudenler pclcbanl : quasi noil melius pcte-

5. Et majora lioriun fiuicl. Qiiorum, obsecro? Nnm- renl, non ut cibus qui dcerat indccenli dcsiderio
quidnam oinuium opcriini Cbristi majora facit, qui pranslarclur, sed ul ille qui aderal sanalo faslidio sn-
cnm tiuiore et Iremore suam ipsius saluiem operalur mcrctur. Quandn enim nos deleclani mala , el non
(Pliilipp. n, l2)?Quod ulique inillo, sed non sino. tleleclant bona, rogare debenius potins Deuni ul tle-

ill i Cbrislus operatur. Piorsus majus boc esse dixe- lectent bona quam ut concedaiilnr mala. Non tpiia
,

riin, quam est coclum ct tcrra, et quaxuinque cer- maliim cst wrne vcsci, cum de bac rc loqucns Apo-
niiiiiur in coelo ct in terra. Et ccelum enim et terra stolus dical, Omnis creatttra Dcibona esl, el niliil ubji-

Iransibit ( Slalth. xxiv, 55 ); procdesliiialorum autcni, cicndum quod cum graliarum aclione accipilv.r (I 7i»i.

id est eoriun quos prasc.il, salus et justificatio perma- IV, i) : scd quia sicul iteni ipsc ail, Sliilum cst lioiniui

ncbit. I i illis tanium opcra Dei, in bis auicm ctiaui

tpii per offensionem manducat ( Itoin. xiv, 20); el si

cst iniago Dei. Sed et in coelis, Sedes, Dominaiioncs, bominis oflcnsionem ,

quanlo magis Dei? Cujus in

Principatus, Potcstales, Arcbangeli, Angeli opera sunl Israelilis non parva crat olTensio, repudiare quod d.i-

Christi nuniquid ctiam bis opcribus majora bat sapientia, ci pelcre id quod inbiabai cnncupiscen-
; facil, qui
operaulc in se Cbristo , cooperaiur alernam saliitem lia : qoamvis illi nec pelercnl, sed quia deerai mur-

ac juslificalioiiem suam? Non bic audco prxcipilare iiiiiraifni. Sed iii sciremus nou Dei creaturam csse

senlcniiam : intelligai qui potest judicet qui potesl

culpabHem , sctl inubedientiam contuinacem ci inor-
,

ulrum majus 'dinatam cupidilatem non propler pnrcuin, sed pro-

sil juslos crcare quam impios justificarc.
;

pler poiniiin iinirlein priinus boiiioinvenit ((•oi.in.fi),

Certe eniiu si aequalis est iilrtiniquc polenliae, boc ma-
cl Ksau primaiiis suos non propler gaHinam, sctl pro-
Joris est misericordix. lloc est enim magnum pielath
tacramentum, quod maiiifestatum pler lenliciilani pcnlidit (Id. xxv, 5i).
esl in carne, jusiificit-
turn est in Spiritu, apparttil Angelis, pradictitinn cst in t. Quomodo ergo inlelligendiim est, Quodcumqut
gentibus, credilum est in miindo, assuinptiim csl in gto- petierilis, lioc faciam, si Deus aliqua pclenlibus fideli-

ria( I Tim. m, |(. ). Scd oninia opcra Chrisli inlclli

bus eliam consulendo nou fatil? An forle snlis Apo
gcre ubiaii, Mojora Itorum faciet, nulla nos ncccssi- ' !n tnbusMss., orantiltus.
1825 TP.ACTATUS LXXIV. CAPUT XIV. 1S26

dictum dehemus accinerc? Absil. Unde cnim ad ul csl secundiim Salvatorem ct secundum magistruin
siolis

ut dicerc.l, supcrius dixcrat Qui cmlit in pelamtis; non tunc quando pelimus faril, scd tamen
hoo vcnit ,

tne, opcra qua ego (acio , facict , cl majora Iwrum fa- Ncque cnim quia ct
facit. illud petimus ut veniat re-

c-.el dc qua re pristino sermonc traolavimus. Et ne

:
gnum Dei, proplerea non facit qtiod pelimus, quia

qtiisquam hoc sibi tribueret, nl eiiam illa opera ma- nonstalim cum illo in xlernilarte rejrnaiiiiis : dilfeitur

jora scipsum faccre oslenderet , adjecit, atque ail :

enini quod petimu^, non negalur. Vcriimlamen oran-
Qiiia ego ad Palrem vado; et tjuodcumqUe petierilis in tes tanqtiam seminantes non deliciamus ; temporc
nomine mco, lioc faciam. Numquid iu cum soli Aposloli enim propiio melemus ((.'«/«!, vi, 9).Et siinul pcta-

c.ediderunt ? Ad cos ilaqttc loquebaliir dicendo, 0»! nms qtiaudo bene petimtis , ul non facial quod non
crcdit in me, in qiiiblis eo donante cliam nos sumus, benc pelimus ;
quia ct ad hoc pertinei quod in cadem
qni titiquc non qiiodcumque peiierimus accipimus. oraiione dominica dicimus, Xe nos inferas in tenta-

lpsos quoque bcalissimos si cogitemus Apostolos, in- lioncm (Vatlh. vi, 9-15). Neque enim parva est ten-

veniimis eum qui plus oninibus laboravil , non aulcm talio, si conlra luam sit cansain Iua poslulatio. Non
ipse, sed graiia Dei cum ipso (
I Cor. xv, 10 ), icr Do- aiilem negligcnter atidiendutti est, quod Doininus, ne
ininum rogassc ut ab eo di-cederel angclus salanx, quisquahl etim pularet qtiod se protnisit faccrepeten-

nec lamen quod rogaverat accepisse (II Cor. tn, 8 1

. tibus, sine Patre esse facturum, cum dixissel, Quod-
Quid dicemtis, cbaiissimi
1
? Putabimusne boc pro- cumque pctierilis in nomine meo, Iwc faciam, continuo
missumubiait, Quodannque petieritis, Iwc faciam, uec sttbjeeil, Ut glorificctur Pater in Filio, si quid pelie-

Apostolis fuisse ab illo coniplelum? Et cui tandem ritis in nomine meo, Iwc faciam. Nullo modo igilur

quod promitlil implebil, si Apostolos snos in sita pro- sine Patre hoc Filius lacil, quandoquidem ut in illo

missione fraudavit? Pater glorificetur, propierea facit. Facit crgo Palcr

3. Evigila igilar, liomo lidelis, et vigilanlcr audi in Filio, nt Filius glorificelur in Palre : ct facit Fi-

quod illic positum est, in nomine mco : ipsum cnim lius in Palrc , ul Palcr glorificctur in Filio ;
qiioiiiani

quodcumque, non ait, pclierilis utcuinque; scd, in unum sunt Paler cl Filins.

nomine meo. Qui promisit ergo lam magnum beneli-

TRACTATUS LXXIV
cium, quid vocalur? Ulique Cbrisius Jesus : Chrisius
De eo quod ait, Si diligilis mc, mandala mca servate;
significat rcgcm, Jcsus signilicat Salvatorem : nnn
usqne ad id, Apud vos mauebit, et in vobis eril.
ntiquenos salvos quicumque rcx, sed rex S:d-
faciei,
Cap. xiv, ^ . 15-17.
valor ac per hoc quodcumque pelimtis adversus uli-
;

lilatem salulis, non pelimus in nomine Salvatoris. \. Aiidiviiuus, fratrcs, cum Evangelium legerelur,
Et tanien ipse Salvator est, non solum quando facit Domimun dicentem : Sl diligitis me, mandala mea
quod pelimus, veruni eliam quando non faeit quo- ; servale : et ego rogabo Patrem, et alium Paraclelinn
uiam quod videt peli conlra salulem, non facicndo dabit vobis , ut maueat vobiscum in wlernum, Spiritum
potios se exhrbct Salvatorem. Novit enim medicus verilalis, quem mundus non potest accipere ; quia non
quid pro sua, quid conlra suam salulem poscat xgto- videt ettnt, nec scit citni. \ os autem cognoscetis euni,
tns ; ct idco contraria poscentis non facit voluiilatein, quia apitd vos manebit, ct in vobis crit. Mulla siint,

ut faciat sanitatem. Quaproptcr qiiando voluinus nt qu;e in islis paucis verbis Dnmint requirantiir; scd
faciat ipiodcumque pclimus, non utcumque, sed in no- mulltim est ad nos vel omnia qux bic qii;irenda suiit
mine ejus petainus, hoc est in nominc Salvatoris pe- quxrerc, vcl oinnia (|u;c Iiic qirairimus inveniie. Ve-
tamns. Non crgo conlra nosiram salulem pelamus :
rumlanien quantum nobis Dnniinus donare dignalur,
quod si fecerit, non nt Salvalor facit, quod cst no- prx) nostra et vestra capacitate, qnid diccre debea-
mcn ejus fidelibus ejus. Est quippc impiis et danma- nuis, cl quid audire debealis, allendenles, pcr nos,
tor, qni dignalur fidelibus esse Salvalor. Qui ergo charissiini, qtiod possumtts stimite, cl ab illo qund
crcdit in eum, quodcumque petierit in co uominc, noii possumus poscilc. Spiritum paracleluni Clirislus
quod est iilis qui credunl in eum, boc facil ;
qiinniam promisit Apostolis; quo aiilem modo pioniiseril,
hoc sicut Salvator facil. Si aulem qui in eum ercdit, adverlamus. Si tliligilis mc , iuqtiit, mandala mca ser-
aliqnid per ignoranliam contra suam salutem pelil, vate : el ego rogabo Patrem, ct ttliunt Paracletum dabil
non in nomine Salvatoris pctit; quia Salvalor ejus vobis, ut maneal vobiscum in atcrnttm, Spiritum veri-
non erit, si quod ejus saluiem impedit, feccrit. Unde tatis. Ilic cst ulique in Trinilate Spiritus sanctus,
tunc expedit polius ut non faciendo prop'cr quod quem Palri ct Filio consnbslantialem el coxternum
invocatur, faciat quod vocalur. Propterea non soliiin ftdes calholica confilelur : ipse est de quo dicit Apo-
Salvator, scd etiam magisler bonus, ut faciat quod- slolus, Cltarilas Dei diffusa esl in cordibus nostris per
cumque peticrimus, in ipsa oratione quam nobis Spiritum sanctum, qui dalns esl nobis (liom. v, 5).
dcdit, docuit quid petamus; ut eliam sic intelliga- Quomodo ergo Dominus dicit, Si diligitis me, mandala
mus non petere nos in nomine magislri, quod peii- mea servatc : ct cgo rogabo Patrem, el alium Paracle-
nius prxter rcgulam ipsius magislcrii. lum dabil vobis ; cum hoc dical de Spirilu sancto,
t. Sane quxd.im quamvis in noiniue cjus pelamus, qucm habcamu9, ncc diligere Deum possunms.
nisi

* In quid dicimus, carissimi

nec ejus mandata servare? Quomodo diligimus ui euni
B., ? Er. Lugd. Ven. Lov.
secutisuinus. M. accipiamus, qucm nisi habeamtis, diligcre non vate-
, 827 IN JOANWS EVANGEI ,IUM, S. ACf.USTINI 1828

cum acci- sici, sine Spirilu sancto Clnistiim nns dilinere et

mus » nuWBOdo mandaia scnabimus ul
au»
mandata servare non inan.Iaia ejns servare non possc ; et id nos posse
piamus, qucm msi naDcamus,
charitas, qu» atquc agcrc lanto minus, quanto iflum pcrcipinius
po»mnni.Aii r.irtc pnrcedit in nobis
Cbristum ejusquo niintis; tanto autcm amplius, quanto illum perclpl-
dUMmni Chrisliim, ut diligendo
mcrcamur accipere Spintum san- mus amplius. Proinde non soluro non babcnti, verum
mandaia fecumdo,
Clnisli, quasjam prawes<eral, ciiam habenti, non incassum proiiiiltilur : non ha-
cliaritas 11011
Gturn, iil

in cordibus nostris per bemi quidcm, ut habeatur; habcnli autcm, ul amplius

se.l Dei P.uris diffundatur
sancUim qui datus cst hobis? Pcrversa
cst habeatur. Nam nisi ab alio minus, ai> alio amplius
Spiritum
sc Filiuro diligere credil, ct habcretiir, sanclus Elisxus sanclo Eli;c non dicerct
isia scntenUa. Q»i enim
profccto ncc Fili.un diligil, scd Spirilus .;iii est tn te, dttplo sit in me ' (IV Reg. n , 9).
Patrcm uon diligit ;

apostohca vox cst, 5. Quando autem ait Joannes Captisla iVoti eiinii
ipsc confinxit. Deinde
,
quod sihi
uisi in Spirilit smicto(\Cor. ad mensuram dal Dcus Spiritum (Joan. ni , 54), de
JSemo rfi.il, Dornwu» Jetus,
ct <iuis Domiuum Jcsiira, nisi qui eum dili- ipso Dci Filio loqucbatur , cui non esl dalus Spirilus
xii 5) :

co modo dieit quo Apostolus inlelliiii a.l mensuram ; quia in illo inhabitat omnis plcnitudo
gii,' dicil, si

curde autcm cl faclis divinilatis (Coloss. 9). Nequc cuim sine gratia Spi-
voluil? Multi cnim voce dicunt,
II,

sicut .lc talibus ail, Conplentur enim «e nosse ritus sancti cst mcdiator Dei cl hominum homoCliri-
nega.it :

aulem negant (Tit. i, 16). Si negalur slus Jesus (I Tim. n, 5) : nam et ipsc dicit de sc
Deum, factis

laciis, procul dubio eiiam

dicilur faclis. Nemo ila- ruissc prophclicum illud implctum , Spiritus Domini

DominusJesus, aniino, verbo, ficto, cnrde, superme; propler qitod unxil me evangetiznre paupe-
,
quc dicit,
Domimts Jesns, visi in Spiritu ribus misil mc (Luc. lv, 18-21). Quod eniin cst Unige-
ore, operc, imimo dicit,
sancto; el nemo sie dicil, nisi qui diligil- Jam ilaque nitus xqualis Palri , non esl gratia; , scd nolurx :

diccbanl, Dominus Jcsus : et si co niodo quo.l auteni in unitateni personx Unigeniti assumplus
Apostoli
dicerenl, orc conlilcnlcs, cordc cst homo, gralia- cst, uon natura', confitenlc Evangc-
diccbani, ui non (iclc

prorsus veraciicr lioc dicebapt, lin atque iliecnte, Puer autem crescebal et confortabatur
ct facUs neganles
si
;

Quomodo igimr diligcbant, plenits sapicnlia , cl gratia Dci erat in illo (Id. n , 40).
procul dubio diligebant.
nisi in Spirilu saucio? Et tamen
cis prius impcralur CaUeris aulem ad mensuram datur, et dalus addltur,
cicjus mandata conservcnt, ut acci- donec uuicuique pro modo suae perfeclionis propria
ut diligant cum,
qneni nisi babcicnt, pro- mcnsura complcalur. Unde ct monet Aposlolus, iVon
piant Spiritum sanclum :

plus sapere quam oportel sapere sed sapere ad lempe-

recto diligerc ct mandata servare non
possent. ,

2. Hestat ergo ut intelligamus Spiritum sanctum rantiam ; unicuique sicut Deus partitus est inensiiram

habendo mereri ul plus habcat, ftdei (Rom. xn 5). Neqtie cnim ipse dividilur Spiri-
babcrc qui diligil, ct ,

ct plus habendo plus diligal. Jam ilaque liabebant tus, sed dona pcr Spirilum : nam divisiones dona-

Spirilnm discipuli, qiieni Dominus

promittebai, sinc lionuni sunl, idem aulem Spiritus (I Cor. xn, 4).
(iiio eum Dominum non diccbant ncc tamen cum : 4. Quod vcro ait, Rocjabo Patrem, etalium Para-
haliebaot, sieut eura Dominus promittebat. Et cletum dabit vobis , ostendit ct seipsum esse paracle-
a lliuc
cnim advocatus et di-
b ibebani ergo, et non habcbant, qui quanlum
liaben- tiim. ParaclelUS latinc dicilur :

dus rue:ai, nondum habebant. Habebanl itaiiue mi- ctum cst de Chrislo, Advocatum liabemns ad Patrem,
occulte, ac- justum Joan. u Sic aulem
nns, dandus eral cis amplius. Ilabcbant Jesitm Clnistiim ( I , 1 ).

ad majus sanclum,
c.piuri fueraut manifesle; quia ct boc nou
niiin.lum dixil |iosse aecipere Spiriluni

diclum Prudenlia carnis inimica esl in

donum sancti Spiritus pcrlinehal, ut eis iniiotescerct sicul eliain cst,

Deum enim Dei non est subjecta uec enim potesl

(|uod habebant. De quo munere loqnens Aposlolus : legi ;

(Rom. dicamus Injusliiia jusia csso

ait : Kos aulem non spiritum Imjus mundi ctcccpimus, viii, 7) ; velul si ,

c.t Deo cst, ut sciamus qvm a Dco

do- non polesl. Mundiim quippe ait lioc loco , mundi si-
sed Spirilum qui
Cor. 12). Nani cl ipsam manife- gnificans dilectores qu;c dilectio non cst a Palie
„ata snul nobis (I li, ,

Spirilus sancli uon scmel, scd (I Joan. ii, 16). F.t idco dilectioni liujus mundi , de
slani iinpcrlitioncm
Mox cnim ut resurrexit a qua salis aginms 5
ut niinnatur el consumntur in no-
l.is numero Dominus cgil.

moituis, insultlaus ait : /kci|)i/c Spiritum sanctum liis, rontraria cstdileclio Dei, qua; difTundiUir in cor-

(Joan. xx, 22). Numquid igitur quia tunc dedit. idco dibus nosliis pcr Spiritum sanctum qui datus cst no-
non idcm ilundut crgo cuni accipcre non potesl quia iwn
non misit etiam postca qucm promisil? Aut his. ,

tunc est insiifflalus vitlet eum neque scil eum. Non enim habet invisiliiles
ipse csl Spirilus sanctus, qiu et ,

OCIilos innii.lana dileclio per qnos vidcri Spiriliis

ipso, ct poslea ab ipso missus c ca>lo
(Act. II, 4)?
ab ,

saiiclus, nisi invisibiliter non poiesl.

Quapropier rur ipsa qu.v. racta cst evidculcr donatio
roilassis enim Vos autem, inqiiit coqnoscetis eum quia apud
ejus, bis ra.la luerit, alia qua-stio csl ;i. , ,
:

pracepla dileclionis, lioc cst proximi vos maiubit, cl in vobis erit. Eril in cis ulmancal, non
propler .lu<>

ei l»ci, ni cominendarelur ad Spiritum sanctum p r- niancbit ut sit : prius est cnim esse alicubi, quara

mancre. Sc.l ne pularcnl quo.l diclum cst apud vos

lincrc dileclio, lixc cjus gomina esl in mauifeSLl.
,

lione lacta duitatio. F.t si alia causa qu.cicn.la esl, manebit , ila diclum queinadinodum apud liomiiiem

non nunc cjus inquisiii.me in longiorcm quatn ojjoi tct

' I.dili, tlitplex sit iii nw!. At Mss., duplo-

inodum scrmo iste millcndus cst : duin lariien c«u- ' salagimus, juxui ir. i.ugd. vcn. lov. m.
1829 IKACTATIS I.XXV CAPLT XIV. litfC

bospos visibililer manore cnnsucvii; cxposuit quid nostrain in sxculi line vcniiirani, duubus vcrbis nr«-

dixcrit , apud vos maiubit , cuni ndjunxit cl dixil , in scniis leuiporisct htnri , cleganicr brcviierquc pro-
vobis erit. Ergo invisibiliier vidclur: ncc si non sil in misit. Quia ego , iuquil , itio, et vos viveiis : quia ille

nobis , poiest csse in nobis cjus scientin. Siccuiiu a vivii, idcoct nos vivciuus l'cr liomineui quippc mors,
iuiliis vidciur in unbis ci no>im consciculia : nain fa - ci pcr Iroiiiincin rosiirreciio morluoruni. Sicut ciiim
cicm vidomus altcrius, iwsir.uu vidcrc non possiinius in Ailarii oiinies rnoniiiiiiir, sic in Cluino onines vi-
consciontiani vero nnslr.iin videinus, allerius non vi- viliraliuiilur (I t.or. xv, 21 cl 22). (Jiioniain ncnin ,id

(loiiius. Scd cousciriiiia nunquaiu esl, nisi in nolns : iuoriciii nisi pcr illum , ncino aii viiani nisi per Clni-
Spiriius aiiieui sanctii» potesl cssc ciiam sinc uobis; stuin. (lni.i iinii vixiinus, inoitiu siiiiiiis : quia vivit
daiur i|iiippc ul siicl iii uoltis. Sed \idcri ci sciri ipse, vivcnnis iios. Moilni suiiius illi, qnando vixiiuus
qiicinadiiiodniii videudiis ct scicndus cst, uon p°. 'csta nottis : qiua vero mortims ille pro uobis, ct sibi vivit

imltis, si nnii sit iu noliis. ct nobis. Qma cniin vivii ille , ci nos vivemus. N.iiu
TUACTATIS I.XXV. siriu per nos niorlcni babcre poliiiiuiis, non sic ci
v:lam pcr ims babcrc possiiiuus.
De co nuod uitJesus, Non reliuqiiani vos orplianos;
4. />i i/.'o ilie. inqiiil. tos coqnoscctisquia cgo snm
usitucna til. El cgo ilihgnin cuni, ci inaiiifesialio ci

meipstllir. (ny. \iv, y 18-21.

vi 1'atrcmto, tl vos m me, cl cqn m vobis. In quo dio,
uisi dequo ail, el ios viictis? Ttinc cnim cril ul pos-
1. l'osi proiiiissiniiciii Spiriius sanrii, ucqukquam siiinis vidore quod crciliinus. Nani cl iiiinc cst in no-
piitnrei qund ila euiit lioiniiius d.itiiius fucr.it vclut
bis. ot nos in illu : scd lioc iiiiiiccrcdiiuus, liinccliani
pro scipso, ut nnn et ipsc cuni cis essci [iitiirus, adje- cogiiosccinus ; qnaiiivis ci niinc cicdciido iinveriinus,
cit alquc ait : .Voii rilmquam vos orphanos ; icniam sed iiinc rouicinplaiido uoscoinus. Qnamdiu onim sn-
mt vos. Urpliani. pupilli Sillil. Illud ciiiin gr.iciiin cjiis- ums iii (orporc qnalc initic c>t , id cst corrupiibilo
deni rei iimncn csl . Iioc l.iliuiiiu : uaiu ct m psaliuo quod aggraval aimnain , pcregrinainiir a Doniino :

ulii Icgimus , l'upillo lu erts in//»(oi° (/'sn/. i\ . 14), pcr lidcni cniin aiiibiil.iiiiiis, iiou pcr spccicm (II Cor.
gra-cus lialicl orpliano. Qiiainvis ergo nos Filius Dci v, G). Tiiiic crgo pcr sperirm , quoniam videbimus
suo Patri adiipiaverit lilms , cl cuuidcui 1'alrcm :ios euni sicmi est (I Joan. m , 2). Nam si ctian ic
voluerit lialicrc pcr gratiain ,
qtii cjus 1'aler csl per Cbrislus in nobis non cssel, nou dicercl Apostolus :

naiiiram ; lamcn ctiain ipsc eirca nos palcmuni affe- Si autem Oiiistus in vobis , corpus quiilem mortuum <*/
rliiiu qiiodaininndo deiiionslral, cum dicil, Xon relin- proptcr peccaium , spiritus nutem vita est propter jnsti-
quam vos orpliniws ; venitim nd vos. Ilinc cst qtiod tiam {liom. vm , lo). Qnia vcro cl nos ctiam nunc in
ciiani sponsi lilios nos appcllnt, illii dicit : Vemel illo suiiius, salis Ego sum vilis, tns
ostcndil, ubi dicit :

hora ut auferalur «fc eis sponsus, cl liinc jejiiuabiinl filii palmilcs (Joan. xv, S). In quando vivc- illo crgo die ,

spor.si (Mattlt. ix, 15). Quis aiilem sponsus, nisi Do- niusea vita qu.i inersabsurucUlur, cognoscemus qeia
uiinus Cbristus ? ipse in 1'atre, et nos iu ipso, et ipse in nobis;quia
2. Dcinde sequilur, cl dicil : Adliuc modicum , et tunc pcrficietiir boc ipsuni quod el iuinc iiicboaium
mundus me jam non videi. Quid euim? lunc ciim vide- cst j.un per ipsum, nt sit in nobis cl nos in ipso.
bal iiiundiis ;
quaiidoquidcm iiiuudi noniine vull in- o. Qui habel, inquil , maiulatn mea cl serval ea itle
lelligi cos de quiltiis siipcrius est loculiis, diccns de esl qui diiujit mc. Qui babcl iu mcuioria, cl scrvat in
Spiritu sanclo, Quem mundus accipere non potest, qitia vita ;
qui babet in scrinonibiis , ct scrvat in moribus ;

iion videt eum , neque cognoscit eum ? Vidobal cuin ijiii babctaudiendo, el serval faciendo ; am qui babet
plane niiindus carneis oculis in carne conspicuum , latiendo, et servat perscvcrando; ipseesl, iuquil, qui
non aiitcm videbal quod came Verbum lalcbal
in diligit me. Opcrc cst dcmonstranda dilectio, nc sit in-
videbat liominem , non vidcbal Deum videbat indu- ; fructiio-a noininis appellalio. Et qni diiujit me , in-
ineiiiuiii. noii videbat iuduium. Sed quoniam posl rc- quil, diliqetur a Pnlre mco ; ct ego diliyam eu.n, el ma-
surreclioncm eliam ipsam carnem suain , quam non nifcstabo ei meipsum. Quid est, diligam? lanquain lunc
scliim videndani , veruni ctiam conircciandam de- dilecturus sil , et iiiinc non diligal? Absil. Quomodo
moiislravit suis, noluit deinonslrare non suis; biiic cnini nos l'aicr sine Filio, aut Filius sinc Patre dili-
Toriassc intelligeuduni csl esse dictmn , Adhuc modi- geret? Qiiouiodo cuin inscparabiliter opereulur, sc-
rmu, el mundus me jam non videl : vos uulem videbiiis par.ibililer diligmit? Sed ad lioc dixit, diligam eum ,

me ; quia ego vivo, el vos vivetis. ad quod sequitur, ct manifcslabo ei meipsum. Diiujam,
3. Quid esl, ijiiiia ego vivo, el vos vivetis ? Cur de et manifestubo; h\ est, ad boc diligam, ut manifesicm.
prcsenli se dixit vivere, illos aulem dc futiiro csse Nunc cnim ad boc dilcxit, ut credamus, cl niaiidatiiin
victuros , nisi quia vilam cliani carnis utique resur- lidei teneamus; tuuc ad bnc diligel , ut viileantus, ot
gentis, qualis in ipso pracedcbal, ci illis cst poUicitus ipsam visionem * mercedem fidei capiamus : qnia ct
&ecuiuram? Et quia ipsius mox futura crat resinrc- nos nunc diligiinus credendo quod videbiinus , ; tiuic
ctio, pricscniis posuil temporis veibiuii propler signi- aulem diligemus, vidcndo quod credimus.
fu .'iiiihnn cclcrilatcin : illoruni aiitem quoniam saiculi
1
Edili, nuia uobis. viss. plerique, rntwnos.
ililfcrlur in lincm, non ait, vivitis; scd , vivetis. Duas ' sie \!ivs. vi cdili, ipsa visione •
M inlra, creacmlo quvtl
ergo resurreciioncs , suam scilicei mox futuram ct wa riilemu»
1831 IN JOANNIS EVANGF.LIUM, S. AUGUSTINI 1832

TRACTATUS IXXVl. siium in quo potcrant cinn ct impii viderc, ocuhs co-
nim fueral stihtracturus ;
quandoqiiidcm posl resur-
De eo quod scquittir, Dicitei Judas.non ille Iscariolcs,
rcelionetn ncmo illorum vidit cum. Scd qunmam di-
elc.usijue adid, Sermo qucm auclislis non cst incus,
( tum c?l teslantibits Angelis, Sic veniet quetmdmo-
2-2 24.
scd cjus qui misil mc, Palris. Cap. xiv, ? .
dum eum eunlcm ca'lum( Act.
vidistis in i, 11 ); ncc

1. lnlerrognntibus discipulis ei cis

mngislro respon- nliud credimtts quam enni incotlem corporcad judi-

denle Jesu, elftittl BttS tnnquam ciini illis disciiniis, ciiim vivoiiiiu ct moiluoiTiiii cssc ventunim : proctiJ

quando sancHnn Evangetttfm vcl legiinus vcl andimtis: dilbio lunc eiiiu vidcbit iniiinlns, qtto nomine signili-

Quia ergo dixeral Doininus, Adhuc modicum, el turni- cali sunt a regno cjus alieni. Ac per hoc longe nieliu*
inlei ro-
dus mejam non videl, vos aulem vidtbilis iik ; iniclligitur jam illiid tcnipus signilicare voluisse, in eo

eavil cum de hoe. ipso Judas, non ille tradilor ejus qni qnod ait, Adliuc modicum, el muudus me jam non videt,

Isc;irioles cognominatus cst, sed cujus Episiola inter quando in (inc Sxculi anfcrctnr aboeutisdamnalortim,

Seripluras canonicas legitur : Domine, quid fuctum ul illi oii m dc ca:tero vidennt, apud quos diligcntes
est, quia nobis manifcsUiturus es tcipsum, et non mun- cuin facit 1'ateratqneipse mansinncni. Modicum aulem
do ? Sinms eum ipsis taiiquam inlcrroganlesdiscipuli, dixit, (|uia ct id quod piolixum viduiur hoininibus,
cominiiiieintpie magislrum aiidiamus cl nos. Jtidas brevissimum esl anlc oculos Dei : de hoc quippe mo-
enini sanelus, non imniundiis, nec inseelator Doinini, dico isteipse Joannes evangelista, Fitioli, inqnil, 110-

sed seclator, causam quKsivit quarc sc non mimdo, lissimn liora cst (1 Joan. n, 18).

sed suis nianifestaturiis esscl Jesus ; qnare adhne nio- i. Ne quis porro exislimel Palrem lanluinmodo et

dicumet mundiis non videret cum, ipsi auteni vide- Filiuin sine Spiriliisauclo apuddilcctores suos faccre

rent cuni. niansioneni, rccolat (piod supcrius dc Spiritu sancto

2. Ilcspondit Jesus, et dixit ei : Si quis dilirjil mc, dicltim esl, Qtiem mundns non polest accipere, quia non
sermonem meum servabit : et Paler mcus diligel cum, el vidcl eum, nec scit eum : ros autem cognoscetis eum,

nd eum vcniemus, el mansionem npnd eum [acieimis. quiit apud vos manebit, el in vobis eril (Joan. xiv, 17 ).

Qiiinoii diligit me, scrmones mcos non scrral. Eeceev.- Ecee facil in sanetis cum Palrc et Filio saiiclus etiam

posita esl causa quaie se siiisniauifcstaliirusesl, non Spitilus mnnsionem ; intiis uliipie, tauqiiam Dcus in

alienis, qiiosmundi nomine appellat ; el ipsaestcausa teniplo suo. Deus Trinitas, Paier et Filius ct Spirilus
quod lii diligant, illi non <liligant. Ipsa causa est de sanctus, vciiiuntad nos.duni venimusadeos veniunt :

qua sacer insonal Psalmus, Judica me, Deus, el discer- subveniendo, vcnimus obediendo ; veniiint illuminan-

ne cnusam meam de yenle non sancla ( Psal. xlii, 1 ). do, venimusinluendo ; veniuntiinplcndo, vcnimusca-

Qui enim diligunl ', quia diliguut, eligunliir : (|ui vc- piendo : ut sil nobis eoruin non extraria visio, sed in-

ro noii diligiiiil, si linguis lioininimi loi|uanlur ct An- tcrna ; etin nobis eoriim non transitoria mansio, sed
gcloritm, liiml seramcnluin sonans el cymbalum tin* ;eterna. Sic mundo non se Filius manifeslat : mundus
niens; cl si habuerint prophcliam, et scicrint omnia enim dictus cst hoc loco, de quibus conliniio sulijun-

sacramenla.elomnciii scicntiani, cl habuerint oniuem xil, Qui iio» diligil me, sermones meos non serval. Ili

lideni ul monles transferant, nihil sunt ; et si dislri- sunt qui Palrcin el Spiiititin sanctum iiiinquam videnl
blicrinl onincin substantiam suam, et tiadidcrintcoi- Filiuni autcm non ut beatiliccnlnr, sed ut jiidieeniiir,

pus snuin ut ardeanl, nihil eis prode»t( I Cor. xiii, ad modicum vident ; nec ipsuin in forma Pei, ubi est

1-5 ). Dilectio sanctos diseernit a mundo, qunc facit cum 1'atrc et Spii ilu sanclo parilcr invisibilis ; scd in

uiianiiues habitare in domo (

Psal. lxvii, 7). Iii qua forma hominis, ubi csse voluit mundo paiiendo con-
doino Facit 1'ater et Filius mansioneui ;
qui donant et templibilis, judicando lcrribilis.

ipsam dileelionem, quibus doiientin fine etiatn ipsam 5. Qnodvero adjunxit, El sermo quem audislis non

suam manifeslalionem de qua discipulus magislnini

: esl meus, scdejus qui misilmc, Putris ; non miremur,
inteirogavit, ut non solum illi qui lunc audicbant per non paveamus : non cst minor Palre, scd non est nisi

osejus, sed cliam nosper Evangelitim cjus hoc nossc a Patre ; non est impar ipso, scd non esl a scipso.

possemus. Quaesierat eiiim de Cbrisli manilcstalione, Neipieeniin mculitus est dicendo, Qui non diligil me,

ct audivit dcdilcclionealqiie mansioiic. Est ergo qua;- scrmones mcos uon servut. Eccc suos dim esse scrmo-

dam Dei maiiifeslatio inlerior, quam prorsiis impii nes; iiumquid sibi ipse est eonlrarius, ubi rursus di-

non novcrunt, quibus Dci 1'alrisel Spiiitus saucti ma- xil, Et sermo quem andistis non esl mcus? Et forlasso

nifestaiio nulla csl : Filii vero poluitesse, Bed in car- propler aliquam distinctioncm, ubi suos dixil, dixil
ne;quae. nec lalis cst qualis illa, nec semper illis pluraliter, hoc est sermones ; ubi autem sermoncm,
adcsse potcsl qualiscumque sit, sed ad niodicum tem- hoc est Verbnm, non suum dixitcssc, sed Patiis.sc-
pus ; cl boc ad judicium, non ad gaudium ; ad suppli- ipsum inlclligi voluil. lu principio enimeral Verbiim,
ciuiii ,nou ad pramium. et Verbum erat apud Deum, el Deus crat Verbum( Joan.
3. Nunc est ergo ul inlelligamtis, quantum aperire i, 1 ). Non utiquc sutini, sed Patriscsl Vcrbum quo- :

•pse dignalur, quomodo diclum sit, Adlmc modicum, modonecsiia iniago, scd Patris.; nec suus Filiusideni
et mundus me jam non videl, vos uulem videbilis mc. ipsc, scd P.itris. Rcctc igitur tribuil auctori quidquid
Vcrum esl quideni quod post paululiim eliam corpus facil a.'ipialis, a qno liabcl hoe ipsum qnod itli csl iu-

1
ucceu vu>s., Qui enim diligimiui. :lilTcrentcr a-qualis.
 853 TRACTATUS LXX VII. CAPUT XIV. I854

TRACTATUS LXXYII. 5. Pacem, inquit , relinqtto vobit, pacem miam do

De co quod seqttilur, llscc locutus siiin vobis apud vos vobis. Iloc esl quod legimus apud propbetam, Paceni
manens; usque ad id, Pacem lueam do vobis 11011 ;
super paccm : pacem nobis
paeem relinquit iturus ,

quomodo mundiis dal, ego do vobis. Cup. xiv, y . suam nobis Pacem nobis ro-
dabit in fine venlurus.

25-27. linquit in hoc soeculo, pacem suam nobis dabil in

fuiuro sa culo. Pacem suam nobis relinquit, in qua

1. In pnccedenti leciione sancti Evangclii, quam sc-
iiianeiitcsliostcmvinciiuus pacem suam nobis dabil,
quitur isla qu;e modo recilala esl, Doniinus Jesus di- :

quando sine hosle reguabimus. Pacem relinquii no-

xerat se el Palroin nd dilectores suos esse venturos,
esse facturos. Jnmvero et su-
bis ul ctiam Iiic invicem diligamus pacem suain
et apud eos mansionem , :

nobis dabii, ubi iiunquam dissenlirc posLimtis. Paccm

pcrins dixcrat de Spiritu sanclo, Yos aulcm cognosce.
relinqnii nobis, ne de occultis nostris invkein judi-
lis eum, qttia apud vos manebit, eliit vobis eril( Joan.
sanctis lanquam cemus, cuni in boc snmusmiindo: paccm suain dabit
xiv, I") : unde inlollexiuius in in

lcrapta suo siiinil maneie Trinitatcm Deum. Nuiic au- nobis, cum manifestabit cogiiationes cordis , et tunc
Iaus erit uuicuique a Deo Cor. tamen
lcin dicit : lltvc tocutns sum vobis ttpud vos manens. Illa (
I iv, S). ln illo

atque ab illo nobis est pax, sive quam

ilaque niansio alia csl, quam proinisit futuram; liicc nobis relinquit
iiurus ad Patrem, sive quam nobis dabit nos per-
vcro ali.i, qnani praescntem esse lestatur. Illa spiritua-

lis est, aique intrinsecus mentibus reddilur : lixc dticliirus ad Patrein. Quid autem nobis relinqnit
ascciiilens a nobis, nisi seipsum, dum non
corporalis forinsecus octilis alque auribus exltibetur. rcrcdit a
nobis? Ipse csi enim pax nosira qui fecit utraquo
Illa inasternum bcatifical liberatos; ha:c in tcmpore ;

visitat libcrandos. Sccundum illam Dominusa suis di- untini (Ephes. n, li). Pax crgo ipse nobis est, et
cuni credimus quia cst ct ciim videmus cum
leClnribus non rccedit; secundum banc itet reccdil'. ,
sicuti
cst I Joan. lll, 2). Si enim quaiiidiu sumus in cor-
lltrc, inquil, loculus sum vobis, apud vos manens : (

porc corruplibili quod aggr.ivat animam cuni per

uliquc pr.escnlia corporali, qua cimi illis visibilis lo- ,

lidem ambulan.iis, non per specicm, non deseril pcr-

qucbalur.
2. Paruclctus autcm, inqnit, Spiritut sanctus, quein
egrinantcs a se ( II Cor. v, 6, 7) quauto magis cuni ;

milUt Patcr in nomine meo, ille vos doccbil omnia, et

ad ipsam speciem venerimus, nos iinplebit ex se?

commenwrabil vos omniii qitcccumque dixero vobis. Num- 4. Sed quid est quod ubi ait, Pacem relinquo vobis,

quidnam dicit Filius, et docet Spiritus sanctus, ut di non addidit meant ; ubi vero ait, do vobis, ibi dixit

cente Filio verba capiumus, doccnte aulcm Spirilu memii .' Utriiiu siibaudienduin est mearn, et ubi dictuiu

sancto eadem verba inlclligamus? Quasi dicat Filius non cst, quia j oiesl refcrri ad ulrumque etiam quod
sine Spiritu sancto, aut Spirilus sanclus dnceat sine semel dictum esl? An forte et liic aliquid lalel qood
Filio : aul vcro non cl Filius doccat el Spiritns san- petenduni esl et qu:vreiiduiii , et ad quod pulsantibus
clus dieat, clcum Deus aliquid dicit ct doccl, Tiinilus apericiidinn ? Quid si enim pacem suam eam voluit
ipsa ilic.il ct doceal '.' Sed quoniam Trinilas est, opor- intelligi qualein babel ipse? Pax vero ista quam nobis
lcbat cjiis singulas insinuarc personas, eamque nos relini|uil in boc sseculo, nostra est potius dicenda
dislincte audiie, inscparubililcr inlelligere. Audi Pa- quam ipsius. Illi quippe nibil reptignat
in scipso, qui
tremdiccnleni ubi legis, Dominus dixtt ad me, Filius nulluui babet oninino pcccalum : nos auiem lalem
mcus es lu ( Psul. n, 7 ) : audi ct docenlem ubi Irgis, pacem nune liabcmus, in qua adliuc dicamus, Di-
Onttlis qui audivit a Palre cl didicil, venil ad me ( Joaii. mitle nobis dcbita nostra (Mailh. vi, 12). Est ergo
vi, 45 ). Filiiun vero diceutem modo audisli ; de se nobis pax aliqua, quoniam condelectamur legi Dei
quippe ail, Qiuccumquc dixero vobis : quem si Ct do- secucduin interiorem lioniineni : sed non cst piena
ceiitcm vis nosse, niagistrum recole, Uuus est, inquit, quia videmus aliam legem in membris nostris , rc-
ttagister vester Cltristus ( Matik. xxni, 10). Spirilum pugnanlem legi inentis nosine (Ruiu. vn, 22 et 23).
porro sanclum, quem modo audisii doccntem ubi di- Ilemque internos ipsos est nobis pax, quia invicem
cliini esl, Ipse vos docebil omnia, audi eliam diceutcin, nobis credimus quod invicem diligamus : sed nec
ubi lcgis in Actibus Apnstuloruin, bealo Petro dixisse ipsa plena csl ,
quia cogitalioues coidis nostri invi-

Spirituin sanctu n, Vade cum iUis, qttia ego misi eos cem noii videinus ; el qu;edam de nobis qua? non sunt
( Acl. x,20) Oiimis igilur et dicit ct docel Trinilas : iu nobis, vel in inelius invieein vel iu deleiius opi-

sed uisi etiain singillalim commcndarelur, eam nulio nainur. Ilaque ista etiamsi ab illo nobis relicla est
modo buiuana capcre ulique possct iulirmiias. Cum pax nostra csl : nisi enim ab illo, non babercmus ct
crgo omniuo sil inseparabilis, nunquam Trinilas csse lalcm ; sed ipse non babct lalem. Si lenuerimus
scirctur, si seinper iuscparabilitcr dicerctur : naui et usqne in linein qualem accepiraus, qiialcm babet ba-
cum dicimus Patrcin ct Filiuin et Spiiitum sanctinu, bcbimus, ubi nii.il nobis rcpugnct cx nobis , ct niliit

noii eos utique dicimus siiniil, cuin ip-i non possint nos "inviccm latcal in cordibus noslris. Nec ignoro
cssc non siinnl. Quod \cioaddidit, commemorabit vos, ista Domini verba etiam sic aceipi posse, ut ejusdem
intelbgere debeinus ctiain, quod jubeiniir non oblivi- scntentix rcpelitio vidcatur, Pacein relinquo vobis ,

sci salubeirimos moniius ad graliam pcrtinerc, quam pacein meum do Vubis : ul quod dixcrat, pncem, boc
nos coniincmorat Spiritus. repctieril dicens, pacent meam; ct ouod dixeiat. rc-

' i.ov. redit. Ceeteri ccdiccs, reeettil. tinquo vulis, Ime repctieril diccns, rfo vobis. Ut volel
Sanct. AlGLST. 11!. (Cinqxiante—huit.)
1835 1N JOAN.NI> EVANGEUUM, S. AUC.USTINT im
qiiisque acci|iial : mc lamcn dcteclat, crcdo ei m>s , cst ; propler illam vero, Ego / Pnler ttititin su"ti<a

fratres nici ditccli, sic lencrc isiam pacem , uhi ad- (Joan x, 3(1).

versarium concorditer rincinius, ui desidereiuus pa- 2. IIoc altendat :n ianns , et altrnlione sil sanus :

cem. ubi advcrsarium umi habebimus. no conleiitrone sit vanus, aut, quod est pejus, insamis.
?i. Quo.l vi-vo Doniinus adjunxii, aique aii, Non Il.ie csi onim forma scrvi, in qna Dci Pilius minor
quomodo inundus dat , cgo cio eobis ; qiiid cst aliud, esl, non Datrc solo, sed cliam Spiritu sanclo : neque
nisi , iion i|uoinodo lioinincs dant qui diligunl imin- id tanlum, scd eiiam seipso ; quia idcm ipse in forma
diiin, ila dd vnliis? Qui proplerca dant sibi parcin, Dci major est scipso. Noque enim liomo Cbristtis nou
iu sine moleslia litium aique bellonun, non Deo, sed diiiiur Filius Dei . qnod ctiam sola earo cjus in se-

amico suo mundo perfruanlur : ct quando juslis danl pulcro meruil appcilari. Nam quid alrad cnnfltcmur,

pacem ul non eos perscqunntur, pax non polest csse cum dicimus crcderu nos in unigcnitum Dei Filium ,

vera, ubi non cst vcra concordia ;

quia disjuncla spnt qui sub Ponlio Pilalo crucilixus est et sepulliis? Et
corda. Quomodo enim consors dicitur, qui sortem quid ejus nisi caro scpulia est sine anima? Ac pcr
jimgit ; ita illc concors diccndus cst, qui corda jungil. boc cum credimus in I> i Filium qui sepullus est
Nos ergo , charissiini ,
quibus Chrisliis paccm rclin- profecio Filiiiin Dei dicimus et cariicm qux sola sc-

quit, et p.icem siiam nobis dal, non sicutmundus, sed pulta csl. Ipsc crgo Clirislus Filius Dei, rcqualis Palri

sicut ille pcr qucm factus e^l mmidus , nl concordes in fonna Dei, qnia scmetipsum cxinanivil, non for-
siinus; jungamus invicem corda, et cor unum sur- mam Dci amiitens, scd formam servi accipiens, hiajnr

sum babcamus, nc corrumpalur in lerra. esl ct seipso ;

quia major cst forma Dei qu;c aiuissa
TRACTATUS LXXVJIl. non cst ,
qnar.i servi qu:c acccpta cst. Quid ilaquc
In id quod Domimts diril, Non lurbeliir cor restrum ,
niiiuni, vcl quid indignum, si secundum banc fnrniain

ncque formidel, etc. Cap. xiv, > -J-

. 27, 28. scrvi loquens, ait Dei Filius, Pulcr major me es(;cl
l.Aocepimus,fratres,verbaDomini diccniisaddisci- secundum Dei formam loqucns, ait idein ipsc Dci
pulos suos : Nonturbelur cor vestrum, neque [ormiilet. Filius, Ego el Pttler uititm sumus? Uimm sunl cniiu ,

Audistis quia eijo tlixi vobis, Yatlo, cl vcnio ad vos : ci sccundum id quod Dctts erttl Verbum : inajor cst
ditigerelis mc, gautterelis ulique, quia ego vatlo ad Pfl- P.iler , sccundum
id (|uod Verbum caro falum est
irem ;
quia Pater majvr me est. Hinc ergo lui hari et (Id. Dicam etiam quod Ariani ci Eiinoniiani
i, I, II).

formidare polerat cor illornm, qnod Hxit ab eis, ncgare nun possimt sccuudum hanc formam scrvi :

qnamvis venlurus ad cos : nc forsilan giegem Iiijhis puer Cliristus ctiam parcntibns siiis minor crat
boc iulervallo invaderet, paslons abscniia. Sed a quaudo parvus majoribus, sicut scriptuin csi, tubdi-

quibus bomo absccdebai, Dcus non dcrclinquebai : cl lits crat (Luc. ii, 51). Qnid igitur, bxrcticc, cuni Cliri-

idem ipsc Cliristus liomo ct Deus. Ergo cl ibat per sius Dciis sil et lioino, loquitiir ul liomo, et caluni-

id quod bomo eiat, ct mancbat per id qnod Dcus niaris Dco? Ille in se naturam coimncndat Immanam;
crat ibat per id quod
:
imii loco eral, manebal per id tn in illo amles deformarc divinam? [nfldclis, ingralc,

quod ubique ciat. Cur ilaquc lurbareliir et formidarei idcone in minuis cum qui fccit le, quia dicit ille quid
cor ,
quando ita dcsercbat ocutos , ut non dcscrcrcl factns sit pnipler te? j£qua!is enim Pairi, Filius per
ior? Quaiuvis Deus etiam qui uullo conlinciur loco, quem factus esl liomo, itl niinoressct Palre, faclusesl
disccd.it ab corum cordibus, qui eiiin relinqiuiut n.o- bomo : quod nisi lieni, quid Csset bonio?

i ibus, iion pedibus ; ct venial ad cos qni converiiininr 3. Dieai pl.me Dominus ct Magisier nnster, Si di-

ad eum non facie, scd lidc , ct arccdunt ad eiim liijerelis me, guuderctis uliquc ,
quia vttdo ad Patrem,

inenie, came. Ut aulem intelligereiilsecundumid

itoii quia mc cst. Cnm discipulis audiamus
Pater major

quod homo crat eum dixisse Vado et venio ad vcs ,

verba docloris, non cum alienis sequaniiir aslutiam
~

adjecil, alque ait, Si diligerclis mc, gnuderetis ulique ,

deceptoris. Agn osca mus geminam substantiam Cbri-

quia ego vado atl Patrem; quia Pnlcr major me cst. sti; divinam scilicet (pia xqualis cstPalri, liumanam

Per quod crgo Filins non cst xqualis Palri, per Imic ,
qna majorcst Pater. Utruinqiie auiem simul non duo,
ilurus eral ad Pairem, a quo venlurus esl viyos judi- jscd unus cst Clirislus; nc sit qualeniilas, non Tii

calurus cl morluos : pcr illud autcm in (pio a-qualis iiiilas Dcus. Siiut cniiii unus cst boino anima ratio-

est gigncnti Unigeniiiis, nunquam recedit a Patie; nalis cl caro , sic tiims cst Cliii>ius Deus ct bonio :

sed cum illo csl ubique totus pari divinitalc, quam ac per lu>e Cl.ristus , cst Dcus anima rationans ct

nullus coniinet lorus. Cun enim in {orma Dei csset caro. Cliiistuin in liis omnibus, Cbrislum iu singulis

eicul Aposlolns loquilur , iton rapiuam arbitraius cst confllcmur. Quis est rrgo per qucm factus csl inun-

esse (cqualis Deo. Quomodo cnim rapina posset esso dus? Clnisiu- Jesus, sed in lorina Dei. Quis cst sub

uaiura quac non erai usurpata, sed naia? Stmetipsum Pontio Pilalo crucilixus? CliiisiiisJcsus.sed informa
ctutem cxinttnivit, fotmain scrvi accipiens (Pltilipp. n , scrvi.ltem de singulis quibus homo constat. Quis non
ti, 7) : iiop. ergo amitlens illani, sed accipicns islam. esi derclictus in infcrno? Christus Jesus, sed in

Eo modo se exinanicns, quo bic minor apparebat anima sola. Qnis resnrrectnriis triduo jacuit in sc-
quaui apud Palrcm manebal. Forina quippe scrvi ac- putcro? Cliristus Jcsns , srd in caVue sola. Dicilur
ccssil, iioii forma Dei reccssil : lixc est assumpla, non ergo ct in bis singulis Cliristus. Verum lixc omnia
Hia COHSumDta. Proptrr kinc dicit , Pater major me nou duo , vrl Ircs , scd uims csl Clni>ius Uleocrgo
 W TKACTATUS LXXIX. CAPUT XIV. IS3S
di\it, Si diligeixtis me, gauJeretis utique, quia vado ad tom : quo viso illud fiierant crediluri, quod ipse esset
Patrem ; quia natura luimame grntiilandum cst , co Cbristns Filius Dei vivi, qui poluit boc faccre c:int

quod sic assumpta est a Verbo unigenito , ut iminor- pncdixissei, et prxdiccre ante qiiam faeercl : crcdi-
talis conslilueretur in ccelo, alquc ila lieret lerra su- luri autcm lioc non fide nova, scd aucta ; ant ccrte
blimis, ut incorrupiibilis pulvis sederet ad dexlcraui < >'"! moi tuiis cssetdcfccta, cum resurrcxisset refecta
Patris. Iloc eniin modo se ituriim di\it ad Palrcin. Neque enim cuni Dei Filimii non clanle crcdebant ; sed
Naui profectoad illiim ib:il qui ciim illo erat. Scd lioc cuin in illo factuin essel qnnd antc pr.rdixil, fides
eral ire ad eum ct recedcre a nobis, mulare aique im i!la quai lunc qu.indo illis Inqnebatur fuit parva, ct
norlale f.icere quod mortnle suscepit cx nobis, ct le- cum morcrelur penc j.un iiulla, ct revixil cl crevit.
v.ire iu ccelum per quod fuit in terra pro nobis. Quis 2. Dcindequiddicii?J<mi»on»mfta/o(jiBflr>jo6iscam;
non hinc gaudeat, qui siediligil Cinistuin, ut el suam venil enim princeps mundi liujus: qnis, nisidiabnlus? Et
natiirain jain immortalein gratulelur in Christo, atquc iii»ie»o»/i«/v((yi(i(/f/i(fim:i:ulliiinscilicelnmiiiiiopecca-
id se spcret fuluruni essc pcr Christiim ? luin. Sicenim ostendil non creaturarum, sed pcccato-
rum, piineipeindiabolum, quos nuncnomino inmidi hu-
TRACTATCS I.XXIX.
jiisaiipellal.Elquoliescumquemiindinomen inmalisi-
l)e co qnod uit, !'.l nuiicdixi vobis priusqilam liit, ctc ,
giiiiicalioue ponilur, nou ostendit nisi niiuidi islius
usqueudid, Siiigile.eanuishinc. Cap. xiv, $ ^.29-51.
ainalorcs; de quibus alibi scriplum cst, Quicumque
1. Dominus el salvator noster Jesus Cbrislus dixe- volucrit amicus essc sccculi liujus, inimicus Dei consti-
rat discipulis suis : Si diligcrelis me, guuderelis ntiqnc, titctur (Jacobi iv, 4). Absii crgo ul sic intclligalur dia-
qitia vtulo ad Patrcm ; quia Pttter majnr me est. Quod bolus princcps iniindi, tanquam gciat univcrsi nnimli,
ex forma servi ciiin dixissc, non ex forma Dci in qua id est, cceli ct lerru;, alque oiuniiim qu;e in eis sunt
oequalis cst P.ilri, novit lidcs quar religiosis cst menii- principatiim de quali inundo dictum
:
cst, cum de
bus li\a, non ealumniosis etdemenlibus Acta. Deinde Cliristu Verbo scinio essel, Et mundus per eum fuctus
siibjunxit :
/•'( nnnc dixi vobis priusquam fiat, cum ul cst (Joan. i, 10). Universus itaquc mundiis a siimmis
fticlum fncrit, credatis. Quid est linc, cuin magis bomo coclis usque ad infimam lcrram creaiori est subdiius,
crederc debeal anlcquam (ial id quod crcdendum est? non dcsertori redemptori, non iniercinpiori
; ; libera-
I!;cc cst enim laus lidei, si quod credilur non Videtur. tori, noii captivatori ; dociori, non dcccpiori. Quem
Nam quid magiium est si creditur quod vidclur, sc- admodum autein sit inielligendiis princeps mundi dia-
ciiiidum illam cjiisdcm Dcmini seiilenliain, quando bolus, cvidentius apcruit Paulus apostolus, qui
cum
discipulum arguit dicens : Quia vitlisti, credidisli, benti dixissel, jVo» csl nobis colluctalio advcrsus carnem el
t;ui non videitl et credunl (Joun. xx, 29)? Et nescio snngninem, id esl, adversus bomines; subjccit, atque
utruni credere dicendus esl <jui-quc quod vi.lel ; nain ail, scd advcrsus printipes el polestales cl rectores mundi
ipsa fules in Epislola quoc scribilur ad Ilebncos, ila tencbrarum liarum(Ephes. vi, 12). Sequenli cnim verho
est dclinila : Esl aulem fides SperanJium 1 substanlia, cxposuit quid dixissel, mundi, cum subjecit, tenebru-
convictiorerum quamon vidcntur (Ilcbr. xi, I). Quapro- rum harum ne qilisquam iniindi noinine intelligerct
:

pler si fulcs esi rerum qusa credunliir, eadenique fi- univcrsam crcaturam, cujus nullp modo sunt rcctorcs
iles eaium csi qux non videntur; quid sibi vult quod angeli deserlores. Tenebrarum, inquil, haruin, id
est,
Dominus ait, Et nuiic dixi vobis priusquam fint, tit cum iniindi islius amaiorum ex quibus tamen elccii simi,
:

fuclnm fueril, credatis ? NOnne polius diceiidum fuit, iion per suum meritum, sed pcr Dei graliam, quibns
v.l nimc dixi vobis priusquam fiat, ut credatis, quod dicit, Yitislis enim aliquando tcnebrce ; nunc aulem lux
cum faclum fucrit, videatis? Nam ct ille cui dicium in Domino (Id. v, 8).
sub rc- Omnes cnini fuerunt
esl, Quia vidisti,ciedidis:i, ii"ii hoc crcdidll qm;d vi- cloribus lencbrarum Larum, id est, liominum impio

dil; scd aliud vidil, aliud credidit : vidit cnim honii- rnm, tanquam tenebrae sub (enebris : sed gratias Dco,
nein, credidit Deum. Cernebat qmppe atque tangebat qni ernil nos, sicul dicil ideni aposlolns, de potcsltite

carnem vivciitcm, qiiam viderat niorieittcm ; ct cre tenebrarnm, el translulil in regnum Filii charilatis sum
deb.it Deiun in carne ipsa lalcnlcm. Credcbal crgo (Cotoss. i, 12,15). ln quo priiiccps liujiis mundi,
inenle quod non videbat, pet lioc quod sensibus cor- hnc est leuebrarilm hariim, non habebat quidquam ;

pnris apparebat. Sed ctsi dicmilur endi qu:c viden- quia neque cuin peccato Deus vcnerat, nec ejus car-

tur, sicut dicit unusquisque oculis suis se credidisse :

neni de peccati propagine Virgo pepererat. Et lan-

nnn lamen ipsaest quae in nobis acdifieatur fides ; sed quaitl ei diceictnr,Cur crgo moreris, si non habes
cx rcbus quac videntiir, agilur in nobis ul ea crcdan- peccalum cui debealur mortis siipplicium? conlinuo
tur qn:c nnn vidcntur. Quncirea, dilectissimi, unde subjccit, Scd ut cognoscal muntlns quia zitigo Patrcm,

imnc milii sermoesl, quod Dominus ail, /•"/ nunc dixi ct sicul mandtitum dedil mihi Putcr, sic facio ; surgile,

vobit priusquam fiut, ut cum fttclum fuerit, cieduiis ; il- eainits hinc.Discumbens cnim discunibentibus loquc-
lud utique dicit, cum fttctum fueril, quod ciun visuri baiur. Eamus autem dixil, quo, nisi ad illum locuiii
eranl posl niorlem vivenlcm, et ad Palrem asccndeu- imde fncrat Iradendiis ad morlcin, qui nullum liabe-
bat mcritiini mortis?Sed habebal tit inorerctur man-
1
itcs vss , sperandormn. \m. n Bad., sperandarum.
dalum Patris, lanqnam illc de quo pr.Tediclum crat,
Er. l.m. el | lcrique Mss , spirantxum. sic rnrsus variam
mfrj. rracl. '.'.'>
yme non rapui, tunc exsolecbmn (Psnl. i.xvni, 5) :
)85 o IN JOANNIS EVANGEL IU.M, S. AUGUSTINI iS,0

sinc debito soluiuriis, et nos a morie dcbila Et hoc ergo ficut unicuiijue Domhiut deSil : non itaque
moncni
Uapuerat autem Ad.un pc< < almn, qiiando de suo. Jamvero quod sequitur, tcd Deus incrementum
rcdeinptm us.
dcdil 5 7); non per illos, seil per scipsum
arborem praesumplionc deceplns cxtendit, (\ C.or. lll,
iiiamim in
nomcn inconccssrc divinitalis iu- facit : excedil hoc liiimanam humililatein, cxeedit an-
lilincomiminicahilc
naUira conlulerat, non ra- gelicam snblimitalem, nec omniuo pcrtinet nisi ad
vaderct, qnam Filio Dei
agricolam Triniiatem. iam vos mundi estis, mnndi
pina.
scilicet alque inundaiuii. Ncqne cnim nisi miimli es-
TRACTATUS LXXX.
senl, frtittmn ferre pottiissenl : ct Ktmen oiiincm qui
et Pater niens
De eo quod dicit, F.go simi viiis vcra, fcrt iVuetuin, purgat agricola, ut frucliim plus atr<:-

agricola esl ; Jam vos mundi estis pr<>-

usque ad id,
rat. Fert fiiictiun, quia nnmiliis esl ; atque ul pltis

pter scrmoncm quem loeutus snm volris. Cap. xv,

affcrat, purgalur adhuc. Quis enim cst in liac vita «ic
J.i-3. iiuiiiiliis, ut non sit magis magisque miindandus? Ubi

lsie Iocus evangclicus, fralres, ubi sc

dicit Do- • si dixcrimus quia peccatum non habcmus, nos ipsos
i.

minus vilem, cl discipulos sttos palmites, secundum scdiiciinus, ct veritas in nobis uon est ; si aulcin con-

lioc dicit quod cst capnt Ecclcsi.e,

nosqne mcnibra fessi fiicriinus pcccaia noslra, (idelis esl el jnsliis qtli

Chrislus Jcsus mundct ims ab

cjus, mcdiator Dci cl liniiiiiiuni liomo dimitlat nobis peccata, ct onitii ini-

(17im. ii, Unius quippe naturae sunivitisclpalmi-

5). qnitatei (I Joan. i,8,9): niundei uli<pic miindos, h e

propler quod cum essct Deus, cujus

nalurx est fructuosos, ut tanio sint fruciuosiores, quanto
tes :

non sumus, facius cst hmno, ut in illo essel vilis liu- fueiini mundiorcs.
palmilcs esse pos- Jnm vos iuundi estis proptcr vcrbum quod locitlus-
inana natura, cujus el nos homines 3.

scmus. Quid crgo est, Ego sum viiis vera? Numquid ut sum vobis. Quare uon ait , inimdi esiis proptcr I5a-

cam vitcm rcttriit, undc ista si- plismum qtio loti estis, sed ait, proptcr verbnm quod
ailderel vera, lioc ad
cnim dicilur vilis, pcr si- toctitus siim vobis nisi qnia el in aqtia verluilll miin-
miliwdo translata esl? Sic ;

quemadmodum d.it? Detrahc vcrhiim, el quiil csl aqua nisi aqua? Ae-
mililudinem, non per prnprieuUem ;

angtriaris, et ca> cedit vcrhinn ad elcmcntiim et lit Sacraracnlmn,

dicilur ovis, agnus, lco, petra, lapis
,

cx quibus lanquam ipsuin visihile verbum. Nam ct lioc

tcra hujusmodi, qu;e mngis ipsa suntvera,
ctiain

similitudincs, non proprielalcs. Sed utique dixcrat, quando peiles discipulis lavil : Qni lo-
ducuntur iskc
Ego sum vitis vcra, ab illa se ulique di- lus cst, iion indiget nisi ul pedes lavet, scd est mtunlvs
cum dicil,
Quomodo convcrsa es in amariludi- tolus (Joan. xin, 10). Ciide isl.i lanla viitlis aqu.-c, ut
scernit cui dicitur,
21)? Nam qito paclo cst corpus tangat et cor abluat, ni>i faeicntc verho : non
nem, vitis alicna (Jcrem. II,

vilis vcra, qu:c exspcclata cst ut facerct uvam, fecit (|iiia dicilur, sed quia crcdilur ? Nam <:t in ipso verbo,
aliml est soiiiis transiens, aliud virius maneus. Iloc
auiem spinas (Isui. v, 4)?
est vcrbtim fidci qnod privdicunitis, ait ApOslolus, qtiia
2. Egosum,\ni\ml,vilisvera,el Paler meus agricola
si confessus (iieris in ore tuo quia Doininiis est Jcnts,,
est. Omnem palmilem in me non (erentem
(ructum, lollet
eum, (ructum el crcdiileris in corde tuo qnia Den» illuin suscilavit a
eum :ct omncni qui (ert [ructum, purgabit ut
morluis salvus eris. Cordc ciiim credilur ad juslitium,
plus afferat. Nutnquid unum sunt agricola et vitis? Se- ,

orc aulcm confcssio ftl ad salulcm (llom. x, 8-10). IJndc

cundum hoc ergo vilisChrislus, sccunduiii quod ait, /'«•
in Aclibiis Aposlolorum legiltir, Fide mundaiis cordu
termajormeesl(Joan. xiv,28) :secun<himautcmidquod
50), ct ipseagri- eornm (Acl. w, 9) el in Epistola sua heatus Pclrus
ait, Ego ct Pater unum sumus (ld. x,
:

Sic et vos inquit Bnptisma snlvos fucit ; non carnis

cola cst. Nec talis qualcs sunt, qui exlrinsccus opc- , ,

depositio sordium scd conscientiiv bonce inlcriogntio

rando cxhihent minisierium ; scd talis ul dct eiiam ,

Nam neque qui plantat est (I Petr. iii, 21). lloc cst verbum fidci qnod pmdicanmt :
intrinsecus incremcnluni.
scd qui iiicrementum dat Deus. quo sine duhio ul mundarc possii, consecratur et B.i-
aliquid, ncqucqui rigal ;

Deus erat Verlnim piisiuus. Chrislus quippe nobiscum vilis , cuni Palrc
Sed utiquc Deus csl Christiis, quia
agricola dilcxit Ecclcsinm, et scipsum tradidit pro ca.
undo ipsc el Palcr unum sunt : ct si Verhum caro fa- ,

manet qnod I.cge Apostolum cl vide quid adjungal : Vl eum

cium cst (Id. i, 1, ii) quod non eral, ,

sanctiftcaret, inqirit, mundans cain Inv.icro ar/KcS in

eral. Deiiiqiie cum dc Patrc lanquam de agricola
vcrbo (Epltes. v, 2,'i-2(i). Mundalio igilnr nequaquam
dixissct quod infriicluosos palmiles loHal, fructuosos
liiictum coiitinuo fluxo et lahili trihucretur clcmcnto , nisi addcrctur,
autcm purget ul |dus affcianl ;

mundalorem palmilum ostendens, Jam inverbo. Iloc verbum lidei tanluin valel in Ecclcsia
.liam scipsum
Dei ut per ipsum credentem , offerenlem hcne-
estis propler sermonem qnem lociitus
, ' ,
tos, inquit, mundi
quod dicenlcm, liiigeiitem , ctiain lanlilliini iniimlet Infa i-
sum vobis. Ecce ct ipsc mundalor esl palinilum,
tem qiiamvis noiidum valentem coidc credcrc a<l
cst agricoUc, non vilis officium : qui cliam palmilcs ;

justiliam, ct orc conlilcri ad salulein. Tolmii hoc lit

opcrarios suos fecil. Nam
non danl increnientuin,
etsi
per vcrbiim, dc quo Doiuinus ait Jiim vos muuiU
iinpenduiil lamen aliquod adjuincntiim ; scd non de
,

Aiuli cstis proptcr rerbuin quod loculus sum vobis.

*uo : Quia line me, inquil, niliil polcslis facere.

eliani ipsos couritcules : Quid antem est Apotlo ? qnid

tulem Paulus? Ministri per quos (ai u >) credidistis, ct uni-

Low, pn-rpsarn credcnlein. Kdili alii, per ipsnm crcilcn-
1

tuique sicul Doniinus dedit. Ego plantavi, Apotlo rigavtt. tem; consonlieuliUis Mss., <uii eareut voce, offcrenteM.
181! TliACTATUS LXXXU. CAPCT XV. 1844

TRACTATl 5 LXXXl. ipso iion poie^t ferre. Quainvis aulcm Chrislus vitis

De eo quod ait , Mancle in rne, et cgo in vobis ;

vsque non csset, nisi homo essel ; tamen istam gratiam pal-
ad id, Quodcumque volueriiis peieiis , el liel vobis. mitibus non prxbcret , nisi etiam Deus essei. Vcrum
Cap. xv, j . 4-7. quia ila sine ista gralia non polesl vivi , ul ct niors in

1. Viicm se dixit esse Jesus, et discipulos suos potestate sit liberi arbitrii : Si quis in me, inqnit,
p;ilmitcs, et ngricolam Palrem : unde jampridem sicut iioi! mtmserit , mittetur foras sicut palmes ; et arescet

pottiimus disputatum cst. In hsc autem leclione, cum et colligent eum, el in ignem miltent, et ardet. Lignn

adhuc de scipso qui cst vitis, et dc suis palinitibus ,

itaque vilis tanlo sunt contemptibiliora si in vilc non
lioc cst discipulis loquerclur : Mancte, inquit, in me, majiscrint ,
quanto gloriosiora si manseriiil : deuitguc,

el Non eo modo illi in ipso sicut ip<c in

ego in vobis. ,
sicut de his eiiam per Ezechielem propheiani Domi
Ulrumquc autcm prodcst non ipsi scd illis. Ita
i!lis. ,
iius dicit ,
pnccisa nullis agricohrum usibus prosunr,

quippc iu vile snnl palmites, ul viti non cnufcranl ,

ntillis labrilibus operibus dcpulanlur (Ezech. xv , 5).

scd inde accipiant umle vivant : ila vero vilis cst in Unum de duobuspalmili oongrnit, aut vilis, ant ignis;
p.tliniiibus, ut vitale alimenlum subniinistrel eis, non si in vilc non est, in igne erit : ut crgo in igne non

suinat ab eis. Ac pcr boc et mnncutcm in se habcre sit , in vite sit.

Clirislum, el mancre in Christo, discipulis prodcsl 4. Si manserilis in me, inquit, el verba meain robis

utrnmque, non Chrislo. Nam prxciso palmite, potcst manserint ,

quodcumque volueritis pctetis , et fiet vobis.

dc viva radice alius pullubrc ;

qui auicm praicisus Mancndo quippe inChrislo, quid velle possunt nisi

csl , sinc radicc noii poiest vivere. quod convenil Cbristo? Quid vclle possunl manendo
2. Deuique adjtingil et dicit : Sicut palmes non po- in Salvatore, nisi quod non cst alicntnn asalute?
tesl ferre fructum a semetipso, nisi manseril in vite ; sic Aliud quippe volunius quia sunnis in Chrislo, etaliud
uec vos, nisi in me manseritis. Magnn grati.c conimen- volumus quia sumus adhuc in hoc saxulo. De man-
dalio, fralrcs nici : corda instruil Iiuiiiiliuin, ora ob- sione namque lnijus s;eculi nobis aliquando subrcpil,
struil sopcrborum. Eccc cui, si audenl, rcspondcant, ut hnc pctamus quod nobis non expedire nescimus.
qui ignorautes Dci jusliliam, et suam volcnies consti- Scd ab s it ut fiat nobis , si mancmtis in Cbrislo ,
qui
Iiktc, jn-tili.c Dci non sunt subjccti (Itom. x , 5). iioii facil qnando pelinius , nisj qnod cxpedit nobis.
Eece cui rcspoudi-nui sibi plnccnte-, ct ad bona opcra Mancntcs crgo in eo , cum verha cjus in nobis nia-
facicnda Dcum sibi necessarium non puianles. Nonne neut. quodcumque voluerimus petemus. ei fict nolis.

liuic resistnnt reritati, honiines mente corropli, rr- Quia si pelimus el non fiet, non boc petimus quod
probi ciica fidem (II Jim. ni , 8), qui respondenl cl habet inansio in eo, nec quod habent veiba ejus quae
loquunlur iniquiuiiem , dicentes : A Dco habcmiis inaiienl in nobis ; sed quod liabet cupiditas el inlir-
quod liomincs suiiuis, n nobis ipsis.aulem quo.l justi iniias carnis, qua? nnn cst in eo, el in qua non manent
siiiniis? Quid dicilis, qui vos ipsos decipitis, non vcrba ejus. Nam uliquc ad verba ejus perlinet oratio.
asserUires, scd pr.ccipilalores liberi arbitrii, c\ alto illa quam docuit, ubi diciums, Pater nosler, qui esin
elalionis per inania procsumpiionis , iu profunda sub- cazlis (ilaltli. vi , 9). Ab hujus oralionis verbis et.
inersionib? Ncnipe vox vestra cst ,
quod liomo cx se- scnsibus non rccedamus pelilionibiis noslris, et quid-
mclipso facil jusliiinm : boc c?l nliino clalionis vcslne. quid petierimus , liet nobis. Tunc enim diceuda sunt
Sed vcrilas conlradicil , ct dicil , Patmes non potesl verba ejus in nobis nianere, quando facimus qu;e
ferre fruclum a semetipso , nisi manseril in vite. Ilc praiccpil , et diligimus qua; promisit : quando autem
loinc per ahmpta , cl non hahenlcs ubi liganiini , vcrba cjus manenl in incmoria , nec inveniuntur in
voiitnsn loquacilate jaelamini. Ilaec sunl inauia pras- vila , non computatur palmes in vite ,
quia vilam non
sumptionis vcslrx. Sed quid vos sequalur vidcle, et altrabil cx radiee. Ad hanc dilfercnliam valet quod
sj csl in vobis ullus sensus , liorrclc. Qui cniin a se- scriplum cst . F.t memoria retinenlibus muttdata ejus ,

inelipso sc fruelum cxislinial fcrre, iu vile nou est »[ fuciant ea (Psal. cn , 18). Multi cnim memoria re
qui iii vilc nnn est, in Clirislo uon cst; qui iu Clirislo linenl, ut conteninanl , vel etiam derideant et oppn-
non est , ehrislianus non est. Il.cc sunt profunda gnciit ea. Iu bisverba Cbristi non manent, qui attin-
&ubmersioiiis vcsirnc. giint quodammodo, non cohrcrenl : et ideo illis non
5. Elinm alquc elinm consider.ilo quid adhuc ve- erunt in benclicium , sed in teslimonium. Et qnia sic
ritas adjungnt etdical : Ego sum, inquit, vitis, vos pal- iiistinieis ut non maneani in eis, ad hoc tenentur ab.
mites. Qui manet in me et ego in eo hic fert fructum
, , eis , ul judicentur ex eis.
muttum : quia sine me niliil potestis facere. Ne quisqiiain TRACTATUS LXXXIL
pulnret sallem parvum nliquem frucliun possc a sc-
De eo quod Donunus dicit, In hoc clarilicalus esl raler,
niclipso palinileiii lerro, cum dixissct, tucfert fructum affeiatis; usque ad
meus, ut frmluni plurimum id.
mullum, non ait, quia si:ic mc parum potcslis faccrc;
Et maneo in ejus dilectione. Cap. xv, y . 8-10.
sed , niliil potcstis facere. Sive crgo pariim, sivc niul-
tiim.sina iHo Heri non poicsl,sine quo nili.l fieri I. Magis magisqtie Salvator grati.nn qun salvanmr
polesl. Qi.ia ctsi parum allulcril palmcs, ouni purgat discipulis loquendo coiiinicndaiij : In hoc, inquil,

agricola ul plns afieral : Uimcu nisi in viie innnscrit clurijiadus est Palcr mcus,ul fructum plurimum afjcratis,

ct vixcril dc radicc ,
quaiiliinilibct fructura n semei- et efficiamini mei discipnti. Sivc ykriftcalus sive clarU
ISio 1N JOANNIS EVANGEI. ILM, S. AUGUSTINl ISt i

ftcatus dicatnr, cx uno grxco voibo ulrumquc Iransla- dixerit d.Icclionom, utrum qua cum diligimus, an qua
lnm csi, quoJ csi li^iu s-^x enim qux graecc di- ipsc diligil nos : sed ex vcrbo superiore dignosciliir.

citur, latine gloria ct.Quod idoo commcmorandum Dixcrat quippc, El ego dilexi vos; cui veibo coiiliiiuo

exislimavi, qnia dicil Apostolus, Si Abraham cx <>pe- Slibjunxil, Manele in dileclione mca : illa crgo qua
ribus justificuttis est, habct gfariam, sed non tul Dettsn dilcxil nos. Quicl csl crgo, Manete in dilcclione meti,

(Hom. iv, 2). Ikcc csl ad Dcnm gloria qua glorificalnr nisi, manete in gratia mea? Ki quid est, Si pracepta

non liomo, sed Deus, si non cx opcribus, scd cx fidc mea servaverilis, manebilis in dileciione mea, nisi, ex
justilicatur, ut cx Dc-o illi sil quod cliam bcnc nperalur : boc sciciis quod iu mca qua vos diligo,
dilectione

nuouiam palmes, sicutjam superius dixi, non polest niaiiebilis, si prxccpU) mea scrvabilis? Non ergo ut
ferre fruclum a scmetipsii (Tract. 81, n. 2). Si enim uns diligat, prius cjus prxcepta scrvamus; sed nisi

iu lioc clarificatus csl Deus Pater ui friictum pluri- nos diligal , prxccpla ejus servare iioji possumiis.
imini alTeranius, ct efficiamur Cbrisii discipuli ; non Hxc cst gralia qu;u hiimilibus paict, supcrbns latet.

hoc glorix nostr.c iribuanius, laiiquam boc ex nobis i. Sed quid illud csl quod adjmigil : Sinil el ego
ipsis babeamus. Fjus esl eniin liacc gratia, et ideu in Pnlris mei prwcepta servuvi, el mancu in ejus dilc-

Jioc non noslra, scd cjus csl gloria. Undc ct alibi cuni clione ? Ulique ctiain bie hane dilcclionein P.ilris intcl-

dixisset, Sic luceat lumen restrum coram lioininibus, ut ligi voluii, qu.i cmn dili^ii Pater. I:a quippe dixcrai,

vitleanl opera rcsira btma; nc a scmclipsis putarent Sicul dilexil me Paler, el cgo dilexi vos; alque bis

essc bima opcra sna, inox addidit, El glorificenl Pa- vcrbis illa subjimxil, Manele in dileclione mea, ila

trem vesirum quiinemlis csi (Mallh. v, Iti). Iu boc procul (lnliio qu.i dilcxi vos. Ergo quod ail eli.ini dc
ci|im glorificalur Palcr ut fructum plurimum aflera- Palre, Maneo in cjus dilcctione, illa sciliccl accipiond.i

iiius, et efficiamur Clui^ti discipuli. A quo elliciinur, cst qua dilcxit einn Palcr. Scd numqiiid ct bic graii.i

ni-i ab illo cujus misericordia prxvenit nos? Ipsius inlelligenda cst, qua Paler diligil Filimn, sicnt gratia

cnim fignicntiini suinns, crcati iu Chrislo Jcsu in ope- CSI ijua nos diligit Filius : cum siinus uos lilii gratia,

ribns bonis (Ephes. n. 10). iion naiiira; Unigenilus aulcin ualura, nnn gratia?
2. Sicui dilexit me Pater, inquit, et eijo due.ri ros : Au boc cli.im in ipso Filio ad boniincin rcfercndum
wancte in dilcclione ineu. Fcco u.idc sunl noliis 0| cra esl? Ila sanc. Nani dicendo, Sicul dilexil me Paler, cl

Jiona. Nam iindc nobis cssenl, nisi quii lidcs per cgo dilexi vos, gratiam medialoris QStcndil, Mcdialor

dilcclioncra operalur (Galai. v, 0)? Unde auieni dili- autein Dei et liominu n, non in qiianliim lleus, sccl iu

gerenms, nisi pi ius diligeremnr ? Aperlissimc boc in quaiilum Iioiiio est Clirislus Jcsus. I.t profcclu scciiu-
Epislola sua idcm istc evangelista di\it : Nos dili- (Iiiiii id quod bomo cst, do illo legitur, l:t Jesus profi-
gamus Deum ,
quoniam ipse prior ditexit nos (I Joan. ciebat sapientia et wtale, ei gralia apud Dcum ct homines
iv, 19). Quod aiitcin ail, Sicul dilcxit me Ptiler, cl (Luc. ii, 52). Scc Ium boc igitur recle possumus
cgo dilexivos; non xqunlitalem naturx osiendit noslrx diccic, qiiodciiiiiadnaluraiiiDei non perlineai liuina-

el swx, sicui cst Patris el ipsius, scd gratiam qua na natiira. n I peroonam lainen unigcniti Fibi Dci ncr
incdiator Dci ci liominum cst bomo Clirislus Jesus graliam perliucl buinana naiura ; et lanlam gratiani,
(I Tim. ii, 5). Mcdialor quippe monstratur, cum dicit, ul nulla sit m.ijor, nulla pr.nsus icqualis. Nequc ciiiin

vie Paier, ct cgo vos '. Nam Pater uii juc diligil ci illam siisceplionem liominisulla incrila pneccsscrimi,

nos, sed in ipso ;

quia in boc glorificatur Pater, ut scd ab illa susceptone mcrila cjlis cuncta ccrperunl.
Iiiiciiini affcramus in viie, lioc cst in Filin, et eflici;t- Manet crgo Filius in dilectione qua eum dilcxit Paier,

iiuir cjns discipuli. ct idoo sorvavil pncccpla cjus. Quid est cniiii el illo
5. tlanele, iuquit, i» dileclionc mea. Quoraodo manc- boino, nisi quoJ Dcus su-ceptor cst cjus (Psal. m, -4),

iiimus? Audi quid sequilur : Si praxepta mea, inquit, Dcus onim crat Ycrbuiu, Uiiigenitus gigiienti coaslcr-
servaveriiis, manebiiisindilcclionemea.b.\ecuo l:\c\l \\rr-
nus : scd ul medialor daiclur noliis, pcr inclfabilciu
ccpla servari, an pracepiaservata faciuni dileclionem? gratiam Verbum caro lacuini cst , cl babiiavit in
Scd quis ambigai quod ditectio prxcedii? Unde enim iiohi. {luun. i, 1, li).
prxccpta servei non babei.qui iiod diligii. Qnod ergo
TRACTATUS LXXXUI.
ait, Si pravccpta mca sr-rvaverilis, nianebilis in dileclione
ln hax verlni, II. cc loculus sum vobis, ut gaudiuni
»ieu, ostcinlit non unilc dilectio gcnereiur, scd iiiulc
inonstrciur.Tanqiiamdiccrcl, Nolitcvospiilaremnnere meuin in vobis sii, el gaudium veslrura impleatur.
Iloc cst prxccpium iiieum, ut diligalis invicem,
in dilcclionc inca, si non scrvatis praccepta mca : si
sicnl dilcxi vo-. Cip. xv, v y . 11, 12.
cnini scrvavcritis, mancbitis. IIuc cst, binc apparcbit
qnod in dileclioncmca mancbilis, si prxcepla mca sor- I. Audistis, cbarissimi, Dominum diccntcm disci-
vibilis. Ul ncino SC fallal, dici-udo quoil cnm dilig.it, -i pnlis siii-, lltvc tocutus sum vobis, nl gaudiiim meum
cjns prxcepta nonserval. Nam cum
in lauiiiip diligi- in vobis sil, ct gnudiwn resirum iinpteatur. Quid cst
nins, in qiinntura ejus prxccpia servamus : in qiianliim gaudiuiii Glirisii in nobis, nisi quod dignatur gauderc
autem minus servamus, minos diligimiis. Quamvis dc nobis?Ei quid cst gaudium nostrum quod dicil
quod ait, tlanele in tlileclwue men, iion apparel quam impleiidum, nisi cjus habere consoriium? Propler
fr iu_'cl ct ven., quod bealo Pelrodixcr.it, Si non lavero te, non habebis
'
sic ferunt : y.ic ditexil me rater,
ticgoditcxtros. Ji
parlem mccum (ld. xin, 8) Gnudiom crgo cjus m
lSSa TKACTATUS LXXXIV; CAPUT XV. 18'.6

nobis ,
gralia csl quam pKESlilil nobis : ipsa cst ' et est essc, non sola. De firi igilur ipibis quam niulla
gaudium iiostrum. Seil de hae ille eliam cx iclernilalc niandata siint, quam niulla de spe, quis poteslcuncla

gaudebat, quando nos clegilaiilcconslitiilionem niiinili colligere, quis enuinerando sufficerc? Sed intucamur
(Kphes. i, 4). Nec rcele possiimusdicere qnod gauolum quod ait idem aposlnlns, Ptenitudo Legis cltarilat
cjus plcnum non crat : non cnini Deus imperfecle ali- (Rom. xiu, 10). Lbi ergo cbaritas est, quid esl quinl
qnando gaudebat. Scd illud ejus gaudiuni in nobis non possil deesse? ubi aulem non est, quid esl quud pos-
cral : quia nec nos in quibus essc pnssetjam eramus; sit prodesse? Dajnion credit (Jacobi n, 19), nec dili-

iicc quanilu esse coepimus, cuni illo esse cocp'.inus. l:i git : nemo diligit, qui noncredil. Frustra quidem, scd

ipsoautem senipcrerat, ipii nossuosfnluroscertissima tamen potcst sperare vcniain qui non diligil : ncuio
suoc pr.TScieiinxveritalegaiiriebal.Poindegaiidiiiin jani aiilcm polest dcsperare qui diligiu llaque ubi dileclio

ipse pcrfectuin de nobis habebat, quainlo nos pr.csciemlo est, ibi ncccssario fidcs ct spes : et ubi diiectio pro-

?tpr7rdeslinaudog.iudebal>:iiequcenimulIus inillnejus xiini, ibi uecessario eliam dileclio Dci. Uuii cnim non

g.uulio melus esse poicrat , ne Ibrle non fierel quod diligit Deum, quomodo dili_;it pioxinumi lanqiiain
se factnrum esse pncsciebat. Sed neque ciim id facerc scipsum; quandoquidcni non diligii et seipsnm?<Est
ccepit, quod se faeluium cssc prascivit, gaudiuni ejus, quippe iuipiiis et iniquus; qui autcm diligit iniqnita-
quo bealus rst, crcvit ; alioqui bealior facius est, quia lcin, uon plane diligil, sed odit aniinain siiani (Psal.

ros fccit. Absii boc, fratres : Dei bcatitudo qnia nec x, G). Iloc crgo pracceplum Domini tencanius, tit nos
niiiior fucral sine nubis, non fit major cx nobis. Gau- iuvicein diligamus; el quiilquid aliud praccepit, fa-
diiini igitur cjus dc salute nostra, quod in illo semper ciemits' : qiioniain qniilqnid CSt aliud bic liabemus.
fuit euni priGscivil et pnvdestinavil nos, coepil esse in Discirniiur quippe isia dilectioab illa dilcclione qua
Uobis quando vocavil nos ; et boc gaudium merilo sc invicem diligimt homines sicui liomines : nam ut

UDStrum dicimns, quo et nos bcati futuri snnius : sed disccrncretur, adjunelum est, sicut dilcxi vos. Utquid
lioc gaudium noslrum crcscil et proficit, et ad suam eniin diligit nos Cbrisltis, nisi ut rcgnare possinms ciim
pcrfeciionem perscvcrando pertendit. Ergo incboatiir Clirislo? Adboe ergoeluosinvicenidiligamus, utdile-
iu fide reiiasceniiiiin, implcbitur in praemio rcsurgen- Ctioncm noslram disccrnamus a c;eteris,qui non ad lioc

liimi. Ecce unde dielujn exislimo, llac loculus sum se inviiem diligunl, quia nec diligunt Qui autetn
tobis, tit gaudiitm nieiim in vobis sil, el gaudinm ve- se propier liabendum Deuin riiligunt, ipsi se diligunl
stiuin impleamr : in vobis sit inciiin; implealur vc- eigo ul se diliganl, Deuin diligunt. Non est lucc di-
slrum. Sempcr cniia erat meum plenum, et antequam leclio in oinnibiis hominibus : pauciso proplerea dili-

vocaremini , cuni vocandi a mc pr.tscircmini ; sed fil gunl, ul sit Deus omnia in oniiiibus (ICor. xv, 28).

el in vnbis, cum l.oc cflicimini quod prascivi de vobis.

TRACTATUS LXXXIY.
hnpleiitur aulcin veslritm : quia beali erilis ,
quoil
nondum eslis; sicut creali esiis qui non fuistis.
In illud, Hajorem bac dilei lionem nenio babet, ut

2. lloc est, inquit, prtcccplum meum, tit diligalis

animam suam ponat quis pro amicis suis. Cap.

iiivicem, sicut dilexi vos. Sivc dicatur prsceeplum, sivc xv, y . 13.

mandatum, ex uno verbo gracco iitrumquc interpre- - 1. PLciiitudinicm dileclionis qua nos invicem dili-

quod
lalur, esl ino/.t. Janivcro islam senlenliam et gere debenms, fratres cliarissimi, definivit Dominus
anlea dixeral, de qua iue vobis, ut polui, dispulasse dicens : Mnjorem liac dilectionem ncma linbet, ut ani-
ineminisse debelis (Snpra, Tract. 05). Ibi enini sic inam siinni ponal quis pro amicis suis. Quia crgo supe-
ail, Mandatnm itovttm do vobis, ul diligtitis invicem, rius dixcral, lloc esl mandatum ineitm, ttt diligatis in-

sicut dilexi vos, ul cl vos dtligatis invicem (Joan. xm, vicem, sicul dilexi vos; quibus vcrbis addidit quod
51). Ilujus ilaqne manriaii rcpetilio, connnendatio liunc audislis, Majorem liac dileclioncm ncino liabet, u[

cst : nisiquod ibi, Mandalum, inquil, novui» do vobis; animam stiam ponal guis pro atnicis suis : fit cx Iiog

liic autem, Iloc esl, inquil, manilalitm tneum : ibi, consequens, qund idem isle evangelisla Jnanncs in

lanquam non fucril ante lale mandalum; bic, lan- Epislola sua dicit, Ut queinadniodum Cltristas pro
quam non sit aliiul rjus niaiidalinn. Scd ibi dictum est nobis aiiimam suam posttil, sic et nos debeamus pro
novum, ne in vetustale uostra pcrseveremus : bic fraliibus animas poncre (I Joan. m, ifi); diligentes

dicium est.tneum, ne couiemncudum putemus. ulique invicem sicul ipse dilexit nos, qni pro nobis

5. Quod aulem liic ila dixil, lloc esl mandalum animam stiam posuit. Nimiruin boc cst quod Icgitur

metim, velut non sit aliud, quid pulamus, fralrcs mei ? in Provcrbiis Salomonis : Si scderis canare ad men-
Niimqiiidnam solum cjus de ista dilectione mandatuiu tam polcnlis, considerans inlellige quw apponunlur libi;

eat, qua diligimus inviccui? Nonne esl cl aliud majus, el sic mille tnnnum luum, sciens qttia lalia te oportet

tit diligamusDenm? Aut vero do sola Dens nobis di- prtcparare(Prov. xxm, 1 et 2). Nam qu;e mensa est po-

lcclione macdavit, ul alia non requiramus? Tria ceric iiuiiis, nisi imile sumitur corpns et sanguis ejus qtu
coinniendat Apostolus diccns : Manenl atilem fidcs, animam suam posuit pro nobis? El quid cst ad caiy

spes, clutrilas, tria Itaec : major atttem liorttm cltarilas sederc, nisi humiliter acccdcre? Et quid est conside-

(I Cer.xm.lo). Elsi in ebaiiuie, bocest indilectionc rarc et intelligere rjuac apponuntnr tibi, nisi digne
concluduntur duo illa pneccpta ; major laincn dicta lantain graliam cogitarc? Et (itiid cst sic mitlere niur

* t.Jiti, ipst cst- At Slss-, ipsa csl.

1
ua i.ov. rdili vcro nlii ct plerique vss., faciaimti.
1817 IN JOANNIS E\ANGELIUM, S. ALGUSTINT ISi8

oportet praqiarare, nisi niana inlirmiias convenilur, eique dicitur : Noli ex-
iiniii, »1 scias quia lalia te

dixi, quia sicut pro nobis Cbristus snimam tendere le, cum sis pauper, contra divilem. Dives est
quodjam
enini ncc bicreditario nec proprio unqiiam debilo
mam |iosuil, sic ct nos debcmus aniinas pro fralribus (|ui

olmoxius, cl ipse juslus esl, el alios justilicat Cbri-

pnnere? Sicul enim ail eliam aposlolus Petrus, C/iri-
stus pro nobis passus etf, rclimiuens nobis exemptnm, ut slus. Noli contra eum le extendcre, in tanlum pau-

vestiijiu ejus Petr. 21). Hoc cst lalia per, ul rcmissionis peccatorum apparcas quotidianus
tequamur (l II,

martyres ardenti dilectione fe- in oralionc mcndiciis. Tuoautem consilio, iiicpiil, abs-
praparare. Ilnc beati
quorum non inaniter memorias celebra- line te. Undc, nisi a pr:csumptioncfallaci?lllcquippe
cerunl : si

nnis, atque in COlwivio quo et ipsi salur.iti siml, ad quia non taiilum est bomo, sed eliam Deus, idco
mensaoi Domini accedimus, opnrlct, ut quemadmo- iiunquam reus. Si enint direxerit oculum luum ad

dum ipsi, et nos talia pf&paremus. IJeo quippe ad illum, nusquam purebit Octilitm luum, oculuin videKcet

ipsam mensani non sic eos comineiiioraiims, queni- uumanuni quo ccrnis btmiana, si dtre.teris ad iltum,
pacc rcquiescunt, eliam nusqnam parebil quia videri non polest, quemadmo-
admodum alios qni in ui ;

pro cis oremus, sed magis ut ipsi pro nobis, ut eorum dum videre tu poles. 1'arubit enim sibi pcnnas sicut

vesligiis adbscieanuis ;
quia iinplevcriiiit ipsi cliarila- aquilw, cl vadel in domum prwpositi sni (ProB.XXIII,

lem qua Dominus dixil non posse csse majorem. 3-5) : unde ad nos ulique venit, nec talcs qualis vc-

Talia enim suis fralribus exltibuerunt, qnalia de Do- nit invenil. Diligamus crgo invicem, sicul ct Cbristus

inini mensa pariter acceperunt. dilexil nns, et tradidit semetipsum pro nobis (Calal.
2. Neque boc ita dictum sit, quasi propterea Do- n, 20). Majorem quippe liac dilectionem ncmo liabet,

mino Cbristo parcs csse possimus, si pro illo usque ut animam stium ponat qnis pro ninicis suis. Euiuqiie

ad snnguinem inartyrium duxerimus. Ille polestalem sic imitemur pia obedicnlia, ut ci nos comparare

babuit pouendi aniinani suam, cl iteriim Bumendi nulla praBSumamus atidacia.

cam (Joan. x, 18); nos auleni nec quantuni volumus TRACTATUS LXXXV.
vivimus, et morimur etiamsi noluinus : ille moriens
Vos amici mei
De eo qitod dicit, eslis, si feccrilis quas
inox in se occidit mortem ; nos in ejus morle libera-
pracipio vobis. Jam non dico vosscrvos; quia scr-
niur a morte : illitis caro non vidil corruplionem
vus nescit quid faciat domiuus ejus.Ca;;. xv, ^ f .

(Act. ii, 31); noslra posl corruptionem, in line s:c-

1
14,13.
culi per illum induetur incnrrupiioneni : illenobis non

iudiguitut nos salvos faceret; nos sine illu uiliil pos- 1. Cum Dominus Jcsus commcndassct charitatem

sumusfacere : illc se nobis palmilibus prsehuit vilcin ;

quam exbibuil nobis moriendo prnnobis, atque dixis-

nos babere pracler illum non possumus vitam. l'o- set, Miijorem Ituc dilectionem nemo liabel, ut uiiiinum

stremo etsi fralres pro fralribus moriaulur, lamen in stium ponat quis pro ainicis suis : Vos, inquit, omtri

fiaiernorum peccatorum rcinissionem nullius sanguis mei estis , si [ecerilis qttw ego prwcipio vobis. Magna
martyris funditur, quod fecit ille pro nobis : nrque in dignalio ! ciun servus boiiiis csse non possit , nisi

hocquid imitaremur, sed quid gralnlaremur contiilil pr.ecepta doniini sui fcceril; biuc amicos suos voluit

nobis. Quatenus ergo manyres pro fratribus sangui- intclligi , iincle servi boni possuni probari. Sed , ut

nem suuni fuderunt, liacleiius talia exliibucrunl, qua- dixi , isla d gnalio est, ul dominilS quos novit scrvos

lia de mensa dominica perceperunt '. Iu cteleriscuiin snos, dignelur dicere amicos suos. Nain ut scinlis ad

qna dixi, quamvis nec omnia dieere polui, niarlvr scrvorum oflicium perlinerc pnecepta domini sui fa-

Chrisli longe impar esl Cbristo. Quod si quisquam se, cerc , alio loco servos nlique olijurgai diccns : Quid

non dico polentiic Cbristi, sed innocentiae compara- autem vocatis me, Domine, Domine, et non fucilis quw
bit ; non dicam ct alienum se pulando sanare, scd dico (Luc. vi, 4G)? Cuin cr^o dicilis, inqnit, Domine ;

suum saltem nullum babere peccatum etiam sic avi- :

jussa faciendo ,
quid dicatis ostendite. Nonnc servo

dior est quam ralio salutis exposcit, mtillum est ad obedienti ipse dicturus cst , Euge , serve bone, quia in

illum, non capit tanlum. El bene quod ista Proverliio- puticis fnisti fidelis, supra mnlta te conatituam; intra in

ruiii scntentia comnioneliir, qu:c continuo sulijiingit ijiitidium Domini tm (Multli. xxv, 21)? Potest igilur

atque dicit, Quod si avidior es, noli concupiscere eibus csse scrvus et ainicus , qui scrvus esl bonus.

ejus ; sutius esl enim ut niliil imte sumus, quam ut tibi 2. Scd qnod seqiiilur atlendamiis. Jam non dico

plns quam oportel assumas. Hwc enim, inquil, v tam vos scrvos; qitia scrvus uescit quid facitit domitttis ejits.

linbent fallacem, boc csl bypocrisim. Dicendo enim se Quomodo crgo iutelleclui i sutmis , et scrviim ct ami-
sine peccato esse, jusiiim non potest exbibere, sed cum essc scrvuni boiium , ciim dical , Jam non dico

lingere. Ideo diclum esl, llwc enim liabenl vitam (ul- vos servos ,
quia servus nescit quid fuciut dominus ejus f

lacem. 1,'nus est solus qui el carneni bnminis Itabere, Ila nomcn couslituit ainici , ul aufcrat servi ; non ul

ei peccatum potuit non habcre. Mcrilo qund sequilur, iu uno iitrnnique inaneat, sed ut allcrum altero dcce-
nobis prxcipitur, ac lali vcrbo atque provcrbio bu- denle sucredat. Quid ost boc ? Ilane cuni pr;vcepta
Iloinini fcccriinus, scrvi non crimiis? Ilanc tnnc servi
1
tncorritptione, Juxta r. i.ngd. et ven. M. i
non erimus, quando boui servi fiicrimus? Et quis
1
llic sex Uss. adclnnt, vnitnri quis morienlem pulint
nemomttem }>oit'ii redimentem. id tresalii rercrual troxi-
,
contradicerc polest vcritati quae ait , Jum iion dico vos
uie mtc Iicjc verba, c;«c)<i' si quisquam. semu? Et cur hoc dixcrit, docct : Quia urvut, iu-
 1S19 TIIACTATLS LXXXVI. CAPUT XV. )850
quil, nescil quid faciat domiitus jus. Nnmquidnain quid uosler Dominus facial sciaaius. Non soliiin eiiiiu
scrvo Lono et probalo dontiiins cjus non eliam se- boniiocs, vcrum eliam justos ipse facit nos, et non
crela sua commiltit? Quid cst crgo quod ait, Servtts ipsi nos. Et ut boc scianius, quis nisi ipse facil? iVo»i

nescii qttid fuciat doiuiiiits ejust Veruin , esto, nesctt eiiim spiritum Imjus mttndi accepimus. sed Spiritum qui
qttid fttcint; numqnid ncscil eliain quid pnecipial? ex Dcoest, Deo donata sunl nobts
ul sciamus qtia; a

Nam el si boc nescit ,

qiiomodo servit ? Atii quomodo (I Cor. n, 12). Abipso qnidquid boni est, donatur.
ssrvus est ,
qui non servit? Et tamen Doroinus loqui- Ergo quia ct boc bonum esl, ab ipso ulique donatur
lur Vos amici mei eslis, si fccerilis qua: ego pracipio ut scialur a quo boiium omne donclur omnino de
,
; ut
vobis. Jam non dico vos scrvos. rcin mirabilcm ! omnibus bonis, qui gloriaiur, in Doinino glorielur
(Jim servire non pnssimus, ni>i pnrcepta Domini (/</ i, 51). Quod vero sequilur, Vos aulem dixiami-
lecerimus, quoinodo praxepta facicndo servi noii cos; qitin omnia qutzcumqne attdivi a Vatrc meo nola ,

erimus? Si servus uoii ero pra-cepta facicndo, et :.isi feci robis , ila cst profiiudum , ul nullo mndo sil islo

pr.iccpia fccero , servire non potero; crgo scrviendo scrraoiie coarcianduin , sed in alium diuerciidum.
servus non cro. TltACTATLS LXXXVI.
3. Iiiielligamus, fralres , iulelligainus , et hoc in De co quod noiiiintts ait , Vos aiilem dixi amicos
nobis Doininus facial ut inlelligamus , facial eliam ut itsqtie ad id, ll quodciimque pelicritis Palrem in
iniellccta facianius. Iloc auiein si sciiims, profecto noinine mco, det vobis. Cap. xv, ^ ^. 15, 16.
scimiis qnod facil Domiiius, quia nos ipsos lales nou 1. Herito qiinerilur quomodo accipiendum sit qnod
ficil nisi D inus , et per lioc ad cjus ainiciliam per- ait Doiniuiis, l'os autem dixi amicos ; qttia oiunia qtta:-

lincmus. Sicut cnim duo sunt limores, qui faciunt cuinqiie audivi a Patre
meo, nota [eci vobis. Quis enim
duo gcncra limentiiim; sic du;c sunt servitutes, quae audcat aflirmare vel credere ullum hnniimim scire
faciunt duo gcnera scrvorum. Esl linior quem per- omnia qiiacunique a Palre audivit uiiigeniliis Filius ;

fccia cliarilas foras millit (I Joan. iv,18),etest quaudo ne hoc quidcm quisquam capit , quomodo a
aliuslimor caslus pcrmancns in sa-culum saeculi {Psal. Patre audiat ullum verbum , ciim ipse sit Paliis uni-
xvni, 10). lllum limnrem qui non cst in charilate, at- ciim Verbum? Quid , quod aliquanto post, in boc
lcndebat Aposlolus, cum diccbat : iVon enim acce- ipso lamcn sermone, quem post coenam ante passio-
pistis spirilttm servitutis iteritm in timore ( Rom. vill nem ad discipulos babuil, Multa, inquit , liabeo vo-

15). lllum aulem timorem castum attcndebal, cum bis dicere; sed non polestis ilta porlare modo {Joan. xvi,
dicebat : Noli allum saperc, sed time {Id. xi, 20). In 12)? Quo igitur paclo iiitellecturi sumus omnia eum
illo limorc quem foras cbaritas niittil, cst etiam scr- nota fecisse discipulis , qaxcnmqiie audivit a Palre,
\itus siiuiil foras ciim ipso limore millcnda : ntrum- cum propterea qu.cdaiu multa non dicat ,
quia scit
que cniin junxil Apostolus, Imc csl seivilutein el li- eos modo porlare non posse? Scd niiniriim quud fa-
iiKirem , dicendo Non enim accepisits sjiirilum servi-
, cliirus est, fecisse se dicit , qui ea quae futnra sunt
lutis iterum in limore. Ad banc servituiem scrvom fecil {Isui. xlv, II). Sicul ciiim dicit per propliclam,
perlinenlem inluebatur ct Doininus dicens , Jatn tion Foderuul mantis meas el pedes meos {Psal. xxi , 1S)
dico vos servos ;
qttia servus ncscil quid facial domiitits necail, fossuri sunt ; velut pncterila dicens, et ea
ejtts. Non ulique ille scrvus perlinens ad liniorem lamen ftilura pr;cdiceiis : ila ct lioc loco ail onmia se
castum , cui dicilur, Euge , serve bone , itttra in gau- nota fecisse discipulis, quue se novit noJa essc faclu-
ilitim Dontini tui : sed ille servns perlinens ad limo- riim in illa plenitudine scientiao , de tpia dicit A|io-

rem foras a chaiitaic mitiendiim , de quo alibi dicit stolus, Chiii aulem vcneril tittod perfeclum est , qtwd
Servus non manel in doino in aternum; ftlius attlem cx parte est cvuctiabitiir. 1 1 > i quippe dicit : Nunc scio
mnnel in teternum {Joan. vill , 55). Quoniam ilaque cx p:trle , titnc aulem cognotcam sicul el cogniltis siaii

dedit nobis potestalem filios Dei fieri ( Id. i, 42) cl iittnc pcr spcctilum itt tvitigmate, tunc auleni facie ad
inpii scrvi, scd filii sinms : ut miro quodam ct incffabili, facicm (I Cor. xiii , 10, 12). Nam et ipse Aposlolus
>-e.l lainen vcroinoJo, servi non servi esse possimus; salvos nos dicil esse faclos per lavacrum rcgenera-
servi scilicei limore ca-lo , ad qucm pcrlinct servus lionis (Til. iii, 5): qui tamcn alio loco, Spe, inquil,
iiitrans in gaudium doiuini sui ; non servi aiilcm ti- sulvi facli sttmtts. Spes aulem qua: videtttr , non est
more foras millciido , qucm perlinel servus non
ad spes : qttod enim vitlet quis, qttid sperat ? Si autem quod
iiiaiiciisindoiiio in acleriuim. Ulautem lalesservi non non videmtts speratiiiis ,
per patienliaiii erspeclamtis
scrvi simus , Doiniiiiim facerc sciamus '. lloc aulein { llotn. viii , 24 et 25). Unde ctiam cjus coapostolus
servus illc ncscit ,
qui nescit s
(|uid faciai Domiiius Pclriis : ln qttctn modo, inqiiit , non viaenies crcditis ;

ejus; el cum aliquid boui facit, sic cxlullitur ipiasi qiteni cum vidcrilis, exsuttabilis gnttdto inennrrabili el

li.ic ipse faciat, non Dominus ejus; et iu se, non in Iwnoruio , percipientcs merccdcm ftdci , satitlem anima-
Domino gloriatur , cuin se ipse decepcrit , quia sic riiin vcstrtirum (I Petr. i, 8 ei 9). Si crgo nunc tempus
gloriatnr, quasi non acccperit (1 Cor. iv, 7). Nos au-
cst fidei , salus autein animarum nierccs est lidci;
lem, cbarissimi , ut amici Domini esse (lossimus quis dubitct iu lidc, (]u.c pcr dilcclioncm operalur
[Gal. v, G), peragendtim dicm , atque in line dici
1
Fr. Lugd. ven. Lov. sic legendum puumt : Dominum
fir. n- tcinms. H. recipiendam esse mcrccdem , non solum redemptio-
» lii pleriMUlc Uss. nou habclur, qni ncscit. nem 1'oi'poris noslri dc qua
, dicii aposlolus Paului
fS.%1 I.N JOAN.NIS CSANGl LMJM, S. AUGIJSTINI 1833

(Rom. vm, -25), verom eliara salolem aniinarum no- 3. Et vidctc, < liarissimi, qiicmadmodum non eligat

Apnslolus Peirus S Ulrinsque liouos, seil quilS elcgil, laci.it hniius. Ego, iiupiil, elcgi
strarnm, de qua tlicil

felicitas isto lempore aK|iie in hac morlali- ros, ct posui vos ul eatis, el (ritclum afferulis, cl fruclus
eiihn rei

late in spe potius habetur, quam in re lenetur. Ve- vesier maneat. Noimc isie e>t fruclus de qtio jaju dixe-

hoc inicresi, rniod exierior noster liomo,

iiini
id est ral, Sineme nihil polestis fuccre (Joan. xv, .">) ? Klcgit
crgo, et posuitut eamus,ct fnicliiiu.illcraiuiiN: lUilluin
corpus aillmc corrumpitur inlerior aulem
, ; ,
iil est

aniuia, jam rcnovatur de die in dicm (I! Cor. iv, 16). iiaquc fructum unde noseligeret hahcbamus. Ulealis,

Itaqne sicut immortalitalem carnis ei salutem ani- inquit, et frtictwnalferalis. lnius ut alferainus, et ipse

marum futiiram exspeclamus ,

quamvis jampignore cst via qua imus, in qu;i uus posuil ut camus. Proinde

acceplo salvi laciicssc dieamur; ita ommum notiliam omnibus misericordia ejus pravenit m>s. Et
iu frucius,

qu iccumque Dnigenilus andivila Patre, fuluram spe-

inquit, vester maneat: ut quodcumque petierilis Pdtrem
rarc dcbemus, qnaravis hoc jani se fecissc diieril iu nomine meo, del robis. Muneal crgo dileclio; iiise
cst enini fructus nostcr. Qu;c dilcclio nuiic est in de-
Cliristns.

1. Xon vos me clegistis, inqilit, sed ego vot elfgl. siderio, nouduni in satuiilate : ct ij>so desiderio qnod-
II. ce est iila iiiellubilis gralta. Qoid cniin eraiuus cumqiic |>eiiciiiiius in nomine unigcuiti Filii, dal no-

quando Chrislum uondum etcgcramus , el idco non bis Palcr. Quod aiilcin accipere salvamlis non expcilil

diligebamos? Nam qui enm non clegtl quoniodo di- ,

nobis, noii cxisliniemiis nos pelere in noiuinc SaUa-
ligit? Niimquid jam i bis cral quod in Psalmo ca- Loris : scd boc petimus in nouiine Salvatoris ,
quod
uitur : Etegi abjectus cssc.iu ilomo Domini, magis quam pertinct ad ralioncm suluiis.

habitarein lubernacuiis peecatorum (Psul. lxxxiii, II)? TRACTATUS LXXXVII.

Nou ntiqiie. Quid ergo eraihus , nisi iniqui ct pcrditi? De eo quod dicilJetus, II. re loando voliis, nl ililigaiis

Ncquc cnim jam credidcramus ov eom , ut ciigeret iovicem ; usiiue. ml ul , Snl cg.i elegi vos de inoudo
1
nos nain si jam credentes elegit, clecius elegit .
:
proptcrea odit vus muiidus. Cup. xv, } . 17-11).

Curcrgo diceret, Son vos me elegistis nisi quia mi- ,

1. In lcctione cvangelica quxbanc autceedii, dixeral

gericordia cjus praveoit nos (Psat. lViii, II)? Ilie Ooininus : Son vosmeelegislis ;sedeijo elaji vos.el posu

ccrle vacat vana illorum ratiocinatio ,

qoi pra- vos, ul eutis et frucluiu ajjeraiis, et fruclus vestcr muneul

scientiam Dei defcndunt contra graliam Dei , ct ul q/todcumque pelieritis 1'ulrcm in nnmine meo, del vo-

idco dicunt nos clcclos ante muudi conslitutioneni bis. De quibus vcibis jaiu nos quod Doiniuus dcdil

( Ephes. I, A) quia pi.cscivil nos Deus fuliiros 1)0- disscruissc incmiiiislis. ilic autein dicit , scqueiiLi
,

nos, non seipsuni nns faclurum bonos. Non lioc scilicet lcclionc ,
quain modo cuin rccitarclur, audi-

dicil ,
qui dicil , I\'on vos me elegistis. Quoniam si slis : Ihvc muiido vobis, ul diligulis invicem. Ac pcr
proplerea nos elegisSH, quia lionos fnluros csse nos lioc iotclligcrc dcbemos bunc esse Irucium nostruiii

praesi ivcrat ; si M nl eiiain prascisset quod euin iion dc quo ait, Ego vos elcgi ul ealis ct fruclnm , afferatis,

ruissemus priiis elccluri. Non cnim ahVr cssc possc- cl fruclus vesler mtw.eal. bllquod adjunvil, Ulquodcwnr
iims boni : nisi foitc diccndus est bouus qui n:>n cle- que pelicritis Palrem in iwinine mco , del vobis : tunc

gil bonuin. Quid ergo clcgit in non lionis? Non cniiu otique dabit nobi<, si diligamus invicem ; euin et boe

clicti sunt quia boni fuerunt, qni boni non csscut ipsoiii i|>se dederit nobis, qui nos elegil nou babenles

nisi clccti csscni. Alioquin gratia jam non est gralia, frucium, quia iiuii cum nos clegerainus; et posuit nos

si pivccessissc contcndiinus nicrila. Ilcc quippc clcciio ut frucium affcnimus, Imc esi, iiiviccm ililigamus :

gralinc cst, dc qua dicil Aposlolus : Sic erijo el in hoc qiicm fiuctnin sine illo liabere mni possiiuius , sicct

icmpore rcliquia- p r cUxiioncm gruliw stilva: (ucltc sunt. palmilcs faccre sine vite niliil possunt. Cliaiiias crgo

lnile su!>jungil : Si aulem gratia, jnm uon ex operi- cst fruclus oosler, quain delluil Aposlolm, de corde
bus; alioquin grnlia jum non csl ijrutia (liom. si, 5, puro el conscienliu bouti, et /ide non ficta (I Tim. i, 5).

(i). Audi, ingrate, nudi : iYoh vos me clegistis, sed Ilac diligiiuus invicem, bac diligiinus Dcuni. Neque

cgo clegi vos. Non cst ut dicas , ldeo eleclus siini ,

cniin vera dilcctioue diligercmiis iiivieem , njsi dili-

quia jain crcdcbara. Si cniin crcdrbas in cuui , jam gciites Deiini Diligit enim nnusquisqoe proximum
clcgcras com. Sed audi : tfoii vos me elegistis. Non tui(]iiaiii seipsuin, si diligit Dcum : nam si non diligit

cslutdicas, Aotequam credercm,jam bona opera- Dciuu, non diligil seipsura. I» bisciiiui duobus pra-
bar, idco cleclus siiin. Quidenim csi boni operisanlc ccplis charitatis lola Lev pendet cl Pruphelx (ilatih.

fidcin, cuni dicat Aposlblus , Omnc qnod non est ex xxii, 40) : bic csl fructiis nosler. De fruclii ilaque

fide, peccatum esl (Id. riv, 23) t Quid ergo dicluri nobis mandans, llivc mando, inquit, vobis, ut diligatis

sumus audiendo A'o« ros me elcgisiis; nisi quia inali

,
invicem. Ihide ct apustolus Paolus, cuin conlra opera

cramus et electi suinu<, ul boni pergraliam noscli- carnis commcndare fructuin spiriius vellci, a capile
genlis esscinus ? Non esl eiiim giatia, si prxccsserant boc posuil, Eructus, inquit, tpiriuts chmilas cst : ac
mcrita : cst auicm grntia; li.cc igitur non iiivcnil, dcindc cxtcra lanquam cx i^to capile exorta el rcli-

se<l circcil mcrila. gata CQnlexuil, lyax SlllU, gnudium, pax, tonganimilni,
bcniguilus, boniltts,' fuks, mtiiisuetiido,conliiiemiii (Galat.
1
Lil.ri omnes, elc.tos elcg.il cxceplO uno ncinigieiisi
;
v, 2:).Quis autc.n bcnc gaudct,qoi bonuin non diligit
Us., ipii uabet, eleclus elealt : banc vero lecliouem oon-
eauia asscculi fucranl Lovauiciiics. umle gaudcl .'
Quis pai cm vcram, ni>i cum illo polcsi
 IS^ CAPUT XV. TRACTATUS LXXXVIll. 1S51
babcre qncm vcracilor diligil? Quis csi longanimis in ligit, et verc odit. Qui enim diligit iniipiiialein , odit
bono perscverantcr m uieudo ', nisi ferveat diligen- aiiimain sn.iui (Psal. x , G). Sed diligere se dicitur,
ilo? Quisesl benignus, nisi diligat cui opitiilalur? Quis quoniam iniquitalem qua iniquus estdiligit : ctrursus
bonus, nisi diligendo cllicialur? Quis salubriler lidc- odisse se dicitur, quoniani qtiod ei nocet, lioc diligit
lis, nisi ca lide quae per dilcclionem opcratur? Quis Odit crgo in sc naturam, diligil vitiiun : odil quod
ntililcr maiisueliis, cui non dileelio inoilercliir? Quis faclusest per Dei bonilateni, diligit quod in eo laclum
ab eo conlinel undc turpatur, nisi diligat undc bo- c>l per libeiam voliintatein. Eude nos quoque illuin
nestalur? Merilo itaqne magister bonus dilectionein diligere ct prohibemur, si recte inlelligimus, et ju-
sic soepe commendat , tanquam sola praeipienda sit, benitir: probibeniur Scilicel, ubi nobis diciiur, Xolitt
sine qua non possunt prodcssc caiera bina, et qii;u nnindum (Uonn.u, 15); jubemiir aiileni, ubl
dilitjerc

non polest haberi sinc ccctcris bonis ,

quibus lionio nobis dicilur, Diligile inimicos vesiros (Luc. vi , 27).
cfiicilur bonus. Ipsi sunt mundus qui nos odit. Ergo et probibeinur
2. Pro bac aulem dilcctioiie palientcr debennis ddigere in illo quod ipse diligil in seipso ; el jiibemur
eiiani mundi odia sustinere. Neccssc est eniin ut nos diligere in illo qnod ipse odil iu scipso, Dci scilicel
oderit, quos ccrnil nolle quod diligit. Sed plurimum opiliiium, et divcrsas bonilatis suse consolaliones.
iiijs de seipso Dominus consolalnr, qui eiun dixisset, Vilium quippe in illo ddigere prohibemur, jubeinur-
lhvc mando vobis, ut diligath invicem ; adjecil, alque que diligere naturam , cuin ipse in se diligat vitium,
ait , Si miinilits ros odil , scitote qtioniam me priorem fidcritque naturam : ut nos euin ct diligainus el ode-
vobis odio liubuit. Cur ergo se ineinbriim supra verii- riiiuis recle, cum se ipse diligal oderiique peiverse.
cein extollit? Recusas essc in eorpore.si non vis

odiiiin niundi siislinere cum capilc. Si dcmnndo, in

TRACTATUS LXXXVIH.
(|iiit, esselis, nnindus quod suum crat diligerel. Universse
l>e to qnod i.it Jcsus, Meinenlole scrmouis mei, etc,

utiqiic boc dicit Ecclesix quani plerumque etiam usqucad id, Sed bae omiiia facienl vobis propter
,

ipsain mundi nomine appellal : sicul esl illud Dcus iiomen iiieiiin ,
quia nesciuut ciun qui uiisit mc.
,

cral in Cliristo, miindmn reconciliuns sibi(l\ Cor. v, 19).

Cup. xv, J ^ . 20, 21.

Itemque illud Non venilFilius hominis utjudicclmtin-

. 1. Exliorlans Dominus scrvos suns ad niiiudi odia
dum, scd ut siilvelur niundus per ipsum (Joati. 111, 10). pcrfercnda patientcr , millum majus cis et nielius
Et in Epistola sua Jnannes ait : Advocntiim habemus quaiii dc seipso proponit exemplum : qiioniam, sicut
titl Ptilrcm, Jesum Cliristiun jiistum , cl ijtsc propitialor dicit aposlolus Petrus , Chrislus pro nobis passus. cst,
est peccutorum iwstrorum; non tantuin noslroriim , scd rclinqucns nobis exemplwn, ut sequamur vesligia ejus
etiam lolius mundi (1 Joan. n, I el 2). Tolus crgo iniiii- (1 Pctr. ii,2I). Qnod utiipic si facimus, ipso adju-
dusEcclesia cst, ct totus mundus odil Ecclesiam. Mun- vante facimus, qui dixil, Sine mc niliil potestis facere.
dus igitur odit mundum, iuimicus recoiicUiaium , da- Dcnique qnibus jam dixerat, Si odit vos mundiis, sci-

innalus salvatum, inquinalus muudaium. tole quia me priorem vobis odio habuit : ct nuiic in co
5. Sed istc mumliis queni Deus in Christo recon- i^uod audistis, ciini legcretur Evangclium, Mementoic,
cilial sibi , et qui per Christum salvatur, et cui per inquit, sermonis meiquem ego dixi vobis, Non csl scr-

ChrisUim peccalum omne douatur, de mundo eleclus vus mnjor domino suo : si me persecuti siiut , ct vos per-
cst inimico, damnato, conlaminalo. Ex ea quippe scqucntur ; si sermonem meum scrvavcrunt , ci vestrum
inassa qu;e lola iu Adain periit, liunl vasa niiseri- servabunl. Dicendo autem , iVon cst servus mnjor do-
cordiic, in quibus est nnindus periincnsad reconcilia- mino suo, noime evidentcr ostcndit queinadmodiiin
tionem : quem mundus odit, cx eadeni niassa pertinens inielligeie debeamus quod superitis dixerat, Jnm non
ad vasa ir.e, qu.e perfccla sunl ad pcrdilioneni (liom. dico vosservos (Joan. xv, 5; xviii , 15)? Eere cniin
ix, 21-23). Denique ctiin dixissel, Si dc miindo esse- cos servos dicii. Nam quid cst aliud , iVou cst servtts

lis, mundiis quod suitm crat diligeret; continuo subje- mnjor domino stto : si me persccuti sunl, cl vos pcrse-

cii, Quiu vero de n.undo non estis, sed ego elcgi tos de qitcntur? Manifestuni est igilur illuin scrvuin («), qui

mundo ,
proptcrea odil vos miindus. Ergo et ipsi inde non inanet in donio in aieinuin (Id. vm, 35), illum
crant, unde ut non cssent, clecti snnt inde, non ineri- perliiientein ad limorein qneiu fnras charilas iniilil

lis suis, quoruni nulla bona praicesscraiu opera ; nnn (I Joan. iv, 18),esse inielligendum, ubi dictuin est,

natura, qu.e lola fuerat pcr liberuni arbiiriiim in ipsa Jum non dico vos servos : bic autein ubi dicitur, Non
radice vitiata : sed graluita , boc est vera graiia. Qui est servus major doiuino suo : si me persecuti sunt, ct
cnim de mundo mundum elegit, fecit quud cligerei, vos pcrscqucntur, illum signiflcari servuin pcrlinentem

non invcnit : quia reliqnias pcr electioncm gratiai snl- ad timorem castum, cpii permanet in stcculum sicculi
tte facla; sunt. Si aulem gralia, iiiquil jam non cx (Psal. xvni, 10). llic cnim servus csl audilurus ,
,

operibus ; utioquiii ijraliu jum non esl grutia (Rom. Kuye, scrve bone, inlra in gaudium Domini tui (Mallli.

xi, o'f(G). xxv. 21).

4. Si aiilem quxratur qaomodo se diligat mundiis 2. Sed liwc, inquit , omnia facicnl vcbis proptcr no-

perdiliouis, qui odit munduin redcmptionis ; diligit so mcn mcum, quia nesciunl eum qui misit me. Qu.t: oinnia
iiiiqne falsa dilcctiunc, non vcia. Proiude falso sc di- fucienl, uisi qu.e dixit, odio habebunt scilicel.et perse-

1
ueruianeusis VS. %,perscveraoter tcncndo. (a) \iil. sujra, Irait. S,'i, n. 5.
!8';b 1N JOANNIS EVANCEUUM, S. AUGUSTINl 18-5C

qucniur, scrmoitcmquc coiilcmncnl? Qttoniam si scr- esscnl persecutores piorum , utiquc et liomicidas, ei
moncin non servarent norum.neclainen oJisseiiicos, adulleros, el ipioseuui ;ue inalelieos, quos contra le-

ncqtie pcrsequcrcntur ; vel eiiamsi odissenl , nec la- ges publieas feeisse cognoscerenl, puuicbant ; ipio-

oicn nerscquerentur: non onniia facercnl. //«vc auiem inodo iiilelligenduin cst quod ait Dnmiuus, Si di
anutia (acienl vobis propter nomen tneum , quid esi iiiunilo esselis, mundns qitod suum erut diligerel (Joirt.

aliud dicere, qitain, nie in voliis odio hahchtml, inc w, 10). Nequecniin qnos punil diligit intindiis, a quo
iu vobis pcrscqueniur, ct scrmonem vcstrum, quia videmus supra dicta scelcrum genera plerumque pn-
iueus esi, idco non scrvabuul? Ila-c enim omnia fa- niri : nisi quia miindus esi in cis a quibus lalia sce-

tieii: vobis propter nomen meum : non veslrum , sed lera piiniiiiilur, el iniindiis esl in eis a quilius ttftn
meum. Tanlo igilur miscriores <|iii propterhocnomcn scelcra diliguntnr. Hundus ilaque ille qui inlclligilur
i>ia faciunl, qiianlo bealiorcs qui propler hoc nomen in inalis aique impiis, el odil quod siiinii esl, ex ea
lsia patiuntur : sicul ipse alio loco dicit, Beati qui p.r- patle lioniiiitiiit ipia seeler.ilis noeet ; et diligil quod
seentionem pathmtnr propterjnstiliam { Matth. v, 10). IIoc siiiiiii csl, ex ea parle lioniiiiuni qu.1 eisdcui ip>is
esl citi 111 propler me, vel propttr ttomen meitm : quia, conscclcratis favet. Ergo, Ihvc omnia fneienl vobis pro-
sicni AposloIus docet, tactuscst nobis sapienlia a Deo, pler nomen menm, vel ila dielum csl, proplcr qucd
et jnsiiiia, el sancliftcatio , ct redemptio; ut quemttdmo- vos paliinini; vel ila, proptcr quod et ipsi facinnl :

dnm scriplum esi, Qui gloriatur, in Domino glorietur quia el lioc iu voliis diiin perse piiinlui-, nileriiiit. El
(I Cor. i, 30 ei 51) Faciunt quippe islamali malis; scd addidit : Quia nescinitt ciim qni misit me. Iloc secnu-
noii pmptcr justiliam : ei ideo miseri utrique, et qui dum cani scienliani diclum iiilelligeiidum csi, de qua

faciunt, ei qui paiiuniur. Faciunt el boni malis : ulii clalihi seiiptiiin cst , Scire autem lc, seiisns esl con-

elsi faeiuni isii propter justilisin, n in lamcn illi pro- sumiiialiis (Sap. vi, 10). Ilac quippc seicnlia qui sctnilt

pler jusliliam paliuntur. P.iirem a quo inissus esi Christiis, nullo modo pcr-
5. Sed dicit aliquis : Si inali quando pcrsequunlur scquuntur eos qims colligit Cluisius; ipiia el ipsi
bonos proptcr nomcn Clirisli, propler jusliliam boui cum cis collignnlura Chrislo.

paiiunlur, profecto [Tnpicr justitiam h:ec eis inali fa- TUACTATUS LXXXIX.
ciunl; quod si iia cst, ergo el quando boni malos
De eo quod dicit Dominus, Si non vcnisscm, ct Ioch-
proptcr jusliliam pcrsequuntur proplcr juslitiam
,
Iiis eis fuissein ; usque ad id ,
Qui me ndil , cl l'a-
eliaiu niali paliuntur. Si eniin possunl mali pcrsecu-
Ircui nieiim odil. Cap. xv, ^ y . 22, 25.
linncm facere bonis propler nomen Cliristi, cur non
possuul inali perscculioncin pati a bnnis propier no- I. Siipcrius dixerat Domintis ad discipulos suos :

men Clirisli ; el quid est , nisi propler jusliliam ? Nam Si mc persecuti sunt , ci ros persequcntur ; st scrmonem
n iion proplcr quod boni faciunl, propler lioc mali meum seivaverunt, el veslrum scrvabuiil : sed liwcomma
palmiilur ;
quia faeiuiii lioni propter jusliliain, p.t- facienl vobis propler noinen ineuni, quia tiesciitnt eum
liimlur niali propler injiisliliam : ncc mali ergo pro- qni misii mc. De qtiibus aulcm lioc dixerit si qincra-

pier hoc possunt faccre proplerquod boni paliunfur, nius, inveniiniis eum ad lnec vcrba venisse ab co
quia faciuul inali propler injusliliain ,
paliunlur buni quod dixerat, Si mundns vos odil, scitotc quia me prio-

propter jusiiliam. Quomodo crgo crii rcrum, llwc rem vobisodio Itubitii : nunc veroquod addidit, Sinon
omnia fucieul vobis propler uomcit nicum; cuni illi non venissem, cl locuitts eis fuissem, peccalum non liabcreul,
propter noiuen Clirisli faci.ml, id est, non proplerju Jiid.eos o^icmlit cxpressius. De liis ergo ci illa dicc-
slitiam, scd propter iuiquilatcni suim? I1.TC qntcstio hat; nam boc indicat vcrborum ipsa conlexlio. De
iia solvilur, si eo inodo inlclligamus diclum , lla:c his enini dicit, Si non vcnissem, el locutits eis fiiissem,

uinuia fucienl vobis propler nomcit nieuiii, ut lotum rc- peccatum uon haberenl, de quibns dicebal, Si me par-
feralur ad justos; lanquant diclum sil, II.ee oiuuia scciili sititt. ct vos pcrscqucnlnr ; si sernwnetii iiiciim scr-

palien.iui ab cis proplcr lioincn inciim : ul boc sil, vuvcritnl , ct vcslrtim scrvabunt : scd liaic utiinia facienl

facienl vobis, quod esl, pnlicmiui ab eis. Si antein vvbis proptcr nomcn ineiiin, qitia nesciiiiit citm qui nttsil

propternomen meum sie accipilur, tanquam diccrct, tne. ; his enim vcrbis el is:a subjnngil, Si »"'i venissem,

proplcr nonien nieuin quod in vobis oderunt; ita po- el locutus cis fuissem, peccatttm nnii liubcrcnt. Jud.ci

lesi aceipi , el propler justitiam quain in vobis odc- ergo perseculisiini Chrislmn, quod cvidcnlissiine in-
iiini
1
: ac per boc boni euin persecutioncin faciunt dieal Evaitgclimn ; Jndcis lociltilS csl Cliristus , mm
malis, possuut rcctc dici el propicr jusiiliam faccrc, aliis gentilius : in cis ergo voluit inlelligi n dnin,

quam diligendo pcrscquunlnr inalos; et propter iui- qui odit Chrislum et discipulos cjns; imo vero non in

quilalem, quani odcrunl in ipsis inalis : iia crgo et eis solis, scd hns qiioque ad eiinnlein iiiiiinliini perti-
ipsi mali possunl dici paii, et propter iniquilatem qusc nere niniislravit. Qllid est ergo, Si non vcnissem , et

in illis puiiiiur, ei propter jusliliam qnai in coriun locutns eis fuissem, peccutuin non haberent ? Numquid
po?ua cxerccuir. sine peceaio eranl Jud.ei, antcijiiam Clirisius ad cos
i. Uein quacri polesl, si ciiam niali faciunl pcrsc- in earne vcnissel ? Quis hoc vel stiillissiiiius dixerit?

CiHioueui inalis ; sicui iinpii regcs pt judices, cuin Sed m.igniim quoddam peccalum, noii nmnc penca-

1
tiun, quasi subgencrali nominc vult inlelligi. Iloc cst
Mss.
pleriquc carenl biscc verbis ua potest accipi, :

it v opter juslitiam qitam in vobh odermtt. cniiu pcccaluin quo lcncntur cuncta peccaln, t(Uo4
 1S-;7 TRACTATOS XC. CAPIT W. |.
58
unusquisque si non habeal,dmiUinnlnrcicuncla pcc- aliquo inodn for^iian possunt ali coriim qiii sine
,

caia : lioc cst autein, (|iiia non crediderunl in Cliri- L ge siint, perdilionc discerm : si tamcn quod Apo-
siuni ,
qui proplerca vcnil ul cred.iiur iu cum. lloc stolus ait ,
pcr Legem judicubtinlur, sic arcipiendnm
pcccaium, si uon \enisset, non niiqnc habcrent. Ad- cst lanquani dixcrit , non peribimt ;
qnod inirum si
vcniiis (|uippe cjus qu.inium credenlibus salutaris, ila est. Neque ciiim de infidelibus et lidelibus erat
taiilmn iion credenlibtis exiliabilis factus est : lan- sermo ut hoc dlcerci, s.d de Geiilibus et Jud;vis :

quani et ipse capui et princeps Aposlolorum, quod <Io qui ccrte uirique nisi iu co Salvalore snlventiir, qui
sc ipsi dixcriini, exsiilerit quibusdam quidem oilor venit qua^rere qnnd perierat (Luc. xix 10) ad per- , ,

ti/ir in vitam, quibusdam vcro odor vwrtit in morlem dilionem sine dubin pcrlincbunl. Quamvis dici pns-
(II Cor. ii, i6). sit, alios gravius , alios lcvius perituros, id esi ,alios

2. Seil qnod ailjunxit , alqne a:t , Nunc antcm cxcu- graviorcs, alios leviorcs poenas in sua perditioue pas-
salioncm non liabcnt de peccato suo , polest moverc snros. Ille ciiim pcrire I)co dicilur, quisqnis ab illa
ipi crenies, ulriun lii ad quos non venii Glirisius, ncc bcalitudine quam dat sanctis suis, per supplicium sc-
loculus est cis, lialicanl excusatioiiem dc peccalo paralnr: lai.ta eslautcm suppliciorum quinlaesl di-
,

suo. Si cnim non lialient, cur liic dicluui est propler- versiias peccaloiiim; qu:e quomodo se habeai allius ,

ca islns non haberc, (piia venil et loi ulusesl eis? Si judicai sapienlia divina , quam cnnjccliira scriitatur
r.mem habcnt , uiruni aJ lmc liiheaat ut a pcenis alie- aut elfatur liumana. Isii ccrie ad quns venii, elqui-

nenlur, an ut inilius piiiiianlui? Ad li;ec inqitisiia pro bus locuius cstChristus, non habcnt de magno iu-
inco caplu , Doniino donanle , rcspondeo, babere il- fidelilatis peccaio illam excusalioneni qua possint ,

los excusaiionein , non dc oinni peecalo suo , sed de dicere , Non vidimus, non atidivimus: sivc nou acce-
iioc peccato quo in Chiislum inui crediderunl , ad plaretur ista cxcusaliu ab illo cujus iuscrulabilia
quos iion venit, et quilms non esi loculus Sed non sunt judicia , sive acccplarclur, el si non ut ab omni
in co siinl nuinero lii ad quos in discipulis vcnit , et dainiiaiioiie liberarculur, ccrlc ut aliqiiaulo lcuius da-

quibus |ht discipulos e>I loculus, quod el nunc faeil miiarenliir.

n.niii per Ei clesiani suain venit ad Genlcs , ei per F.c- 0. Qui me odil, inqnit, cl Pulrem aenm ntiil. Ii,c
< lesiain loqiiiiur Geniilius. Ail lioceniin pcrlinet quod nobis fortasse dicalur : Quis polesl odisse quem ne-
ail , Qui vos recipil, me rccipit (Matlli. x, iO) : el, Qui scil? F.I iiliquc anlcquam dicercl , i'i non venissem, ct
vos spernit, me spernit (Luc.n, IG). An vultis, inquil locttlus eis fitisscm, pccciuuin imi linbcrcnl , dixerat
aposlolus Paulus , c.rpeiiiiiciitum accipere cjus qui in discipulis suis, Bwc facicnl vubis quin ncsciiint enin
,

me loquilur Christus (II Cor. xill , 5) ? qtti mistt mc. Qliomodo crgo iiesciuiil et oderunl ? Si
5. Kesial inquircrc iilrtnn lii qui prilisquam Chri- eniin iioii quod csl ipse, scd nescio quid aliud de illo
stus iu Ecclcsia veniret ad Genies , ct priusquam opinanliii ; nnii iitijnc ipsum , sed illud inveniuntur
Evangelium ejus audirent, vita: liujiis fine pnvenli odissc quod lingunt, aut errando polius suspicanlur.
sunt, sen praeveniiinlur, possint habere banc excusa- El taineii nisi possent liomincs odisse quod ncsciunl
lioneill ? 1'ossiuil plaue , scd 11011 illeo possuut ellu- non veritas iitrumqtie dixisset, quia ejus Palrem et
fjcre damnalionein. Quicumque enim sine Lcge peccavc- nesciunl et oderunl. Sed q mdo id Deri possii,
ruiit, sine Lcge et pcribunt : ct quicumquc in Lcge pec- si adjiiyautc Domino per nos dcmonstrari potest;
caverunt ,
pcr Lcgem judicabiintnr (litnn. n , 12). Qtt o quia li ec disputalio e?l jaiu claudenda, iiiiuc noii polesl.
quidem Aposloli verba ,
quoniam id qund ait , pcri- TRACTATIS XC.
bitnl, lerribilius sonal qtiam qund ail ,
judicubuiilur In illud, Qui me odit, ct Patrem meum odii. Cap.
iii-n soltim niliil adjnvare hanc excusationem vid ::- xv, y . 23.
tur osteiidcrc, vcruni eiiam plus gravarc. Qui eiiim 1. Audisiis Domimim dicenlcm, Qui me odit , a Pa-
scquia nonaiidieriiiit, cxcusabinil, sincLcge peribunl. trem mcum odit ; qui superius dixerat , Jltee (acienl
4. Sed utrum i.i qtii eum aiidirenl, coiilempseruui vobis, qttia ncsciunt eunt qui misit me. Ni.n iiaquc
dis-
vcl ctiam rcslilcriint nce lanlum contradirendo simiilanda nasiitiir quicstio, qiinmodo issim
,
, p odisse
scd ct cos a qnibus audicront odiis pcrscquendo , in qucm ncsciunl. Si eniin Dcuin non quod esl ipse, sed
eis depiitaudi sunt de quibus aliquid lcvius vidclur nescio quidalmd eum stispii aiitur aul crcdtinl, ctlioc
soiiuiise quod dielum esl, per Leg-mt jiidicabitntiir, oderunt; uiiquc non ipsiim oderuul, scd quod
sna
mcrito ipixrilur. Sed si aliud e>i perire sine Lege mendaci suspicione vel rana credulitale concipiiinl
:

aliud judicari per I.egem , et iliud est gravius , lioc au- si autem quod esl , lioc de illo scnliunl, quomodo
lcm lcvius ; prucul dubio non sunt isli in bae pcena eum ucscire dicuntur? Et de li.uniiiibiis quideni ficri
lcviorc ponendi , quia neque in Lege peccavcrunt, polcst ut cos sa?pe quos iiunquam vidiinns
, diliga-

sed omnino Legein Clni^ti accipere nolucrunt, et mus; ac per hoc nec illud a contrario impossibile
esl
eam qiiaiilum ad ipsos aliinet, omnino niillam essc ut eos quos niinqiiain
vidimus, odeiimus. Fania
voluciunt. Illi autcm peccaut in Lege, qui sunt in quippe de aliquo sermocinanle seu bene scn malc lit
,

Lege, id csl, qui eam Suscipiunt, eamqne sanclani, non immerito ut amemus vel odcrimus ignotum. Sed
ei niand ii saiicium ei jtistuni ct honiim falcntur si r.ima sit verax, qnomodo csl dc quo
vera didici-
(/d. xii, 12); sed infirniitalc non implenl quod ab ea miis, dicendus ignulus? An quia cjus faciein non vi-
reclissinic pr.ecipi dubitare non possunl. Ili sunl qui dimiis?Qii.im cuin ct ipse non vidcat, nulli lanicn
 M.-y IN JOANNIS EVANGEL 11JM, S. AICLSTINI isiiO

polest nolior cssc qnam silii. Non igitur in cjus facio »i"in sii pudictis, a noliis crcdilur iinpudicus. Sinc
corporali nobis. inliuialur ciijnsquc notilia. Sed iunc diibio cnim si pudiciim ilili-o, lioc cst ipse quud di-
nobis ad cognitionem palet, quando cjus morcselvila ligo •
ergo ctiam ipsuin diligo, et ncscio. Et si im-
iion lalet. Alioquin ncc scipsnm nosse quisquam po- pudicum odi, non crgo ipsum odi; quia non est quod
lest, qui vidcre facicm suain non polest. Scd uli(]iio odi et Inmen dileclo mco, ciuii quo scnipcr in clia-
:

lanio eeriius quain notus cst aliis ipsc sc novil, quanto riiale pildicilix liabilal aniina mca, facio ignarus in-
cerlius inicriore conspcciu polesl videre (|iiod sapit juriam, non crrans in disrrclimic virliilum alquc vi-
vidcre quod cupit, \ idere quod vivil : qux cuni aperiun- liiirum, scil in cordium lcnnbris liumannrum. Proindc
iur et nobis, tunc vcre (it rognilns nobis. Hacc itaque sicut llcri potcsl ut hnmn bonus liomincm boniim
quoniam plerumqnead nos de absentibusvcl etiam oilciil ncscicns , vcl poiins dilignl nesciens (ipsilm
mortuis, sivc fama, sivc litleiis perferunlur; liinc fit enim diligit cnm bnniiiu diligil , quia i.l (|imd cst illc,

iit sxpequos nunquain facie corporis vidimus(non la- lioc isic diligii) ; odcril aulem ne-cicns non ipsnni ,

mcn quns omnino nescimus), vel odcrimus iiomincs, scd quu.l putat cssc ipsum : ita ficri pnicst ui cliam
vcl aincmiis. liomo injusiiis liomincni odcrit jiislum , ct duin xsti»
2. Scd plerumquc in eis nostra crcdulitas fallilur; m:itsc sui siinilcm iujiisium diligerc, ncscicns ilili^at

quia nonuunquam el bisloria, el mullo inagis fama ju tum ;

1
1 lainen duin cum credit injuslum diligat
,

mentitur. Pcrlinci autcm ad nos ne pcruiciosa opi- 11011 ipsmii, scd quod pulat cssn ipsum. Qiiemadino-
nioiie fallainur, ut quia non possumus hominum inda- dilm anlcm lioininem, sic et Denni. Deiiique si intcr-
gare consciciitinm, de ipsis rcbus liabeamus vcram rogftrcnlur Juda-i , ulruin diligcrcnt Deum ;
quid se
rertainquc scnicnliam '. Ilocest, ut si illc vel ille aliud q!ia::i diligcrc respondcrcnt, ncc c\ niiimo men*
bomo utrum sii impiidicus pudicusvc ncscimus, odcri- tic.ules, s. «1 crrando poliils opinantcs? Quomodo enim
ikiis tamen impudiciliam, ct pudicitiam diligamus:cl si diligcrcnl Palrem vcritalis, qui habcicnt odio vcrila-
illumvcl illum iiijtisluni e^sc justuinve Itescimus, nnie- lcm ? Nuliiiit enini sua facta damnari , el lioc ha!n't

iiius lanicn jiisiiiiam , i l injusliliam dctcslcmur; non verilas ut lalia facta damnentur : lantiim igitur odc-

quas nobisipsi errando conlingiinus, sed qn;is fidclilcr, riinl veritalcm ,

quantum odernnt suas pocnas, qnas
hanc appctundam . ill nnquc vitandam in Dii verilale lalibus irrogal vcritas. Nesciunl nutcm iilam esse vc-
conspicimus : iiicuin do ipsis rcbus quod appelendtlin rilatcm , qux lales qtiales ipsi siini danmat : otlerunl

cst appelimus, quod dcvilandiim esl dcvitamus, igno- c:go qiiam ncsciiint; ct cuin illam oilcrunt , profc-
scalur nobis quod dc occullis bominum aliquando cto cl cum ile quo nala csl u\>\ odisse non possun!.
iino assiiluc i vera senlimus. Iloc cuim ad lnuna- Ac pcr lioc qnia veritiilem qua judicamc damnantiir,

nain lentaliiuicm pertinere arbitror, siue qua duci dc Patre Dcn naiam ncsciunl; iitiqnc eliain ipsum ct

isia non potesl vila , ita ut Aposlolus dicerct , Tcn- ncsciiini , el odcrunt. miseros homincs, qui cnni
lulio vos non upprehendnl nisi humana (1 Cor. x, 15). csse vuliint mali, nolunt cssc vcritaicni ipia damnan-
Quid cnini lain liumaniim quam non posse inspicere tur niali ! Nolunt cnim cam esse quod est , ciun sc-

cor liumanum ; el idco non ejus lalebras perscrutnri ipsos dcbeant nollc csse quod simi ; 111 ips:i maneute
sed plcruinqiie aliud quam id quod ibi agilur suspl- mutcntur, ne ipsa jtalicanle damociitur.
caii? Quaiiqtiam ct in bis rcrimi lencbris huinana- THACTATUS XCI.
runi , linc esl cogilaiioiium alicnarum, elsi suspicio- In hcvc verba, Si npcra noii fccisscni in eis, qnx ncmo
ni's inlelligcre non |os-umus, quia liomincs siinius; alins lccii ; usque ad id, Qnia oilio babuenint mc
iudicia tamen, id e>t, definitas firmasque scuicntias gralis. Cap. xv, f } . 24, 25.

coniincrc dcbemus, ncc anlc lempus qiiidquam judi- I . Dlxerat Dominus : Qui mc odii, et Palrem meum
carc, donec veniat Dominus, ctilluminet abscondila odii. Utiquc enini qui odil verilaicm, ncccssc cst odc-
tencbrarum, ei manifestet cogitalinnes cordis; ct rit et a quo veriias nala e-t : unde jani qtiantum da-

lunc I.111S eril unicuique a Dco(/rf. iv, 5). Qnando crgo Itim csl, loculi suimis. Dcillde aildidil undc uoliis llllUC

uoii erratur in rebus , ul recia sit improbalio viiio- luquendum e^l : Si opera non fccisscm in eis, qnm ncmo
rum virlulumque probalio; profccto si crratur in lio- aliiis fccil, pccculum uon liaberent. Pcccaluin illud sci-

miiiibus, venialis est liumana tentalio. licclinngnu.il, dcquoctsuperiusait, Si non vcnissem,

5. Per lias autcm bumanorum cordium tenebras, ct locutus cis fuissem, pecctiium non liuberent. Iloc est

res miiltum mirauda ct inullum dolemla contingit, pcccaium quo in eum loqtieniem ct opcrnnlcm nou
ut cuni nonnunquam quem iiijustuiii pulanitis, et crcdidcrunt. Nequc cniin imllum babebani pcccatnm,

i.micn jusius cst ct jusliliam in co nescieutes diligi- antcqUam loquerclur cis ct operarcltir in cis; setl Iid-j

miis, dcvitcmus, avcrsemur, a uoslro prohilxnmils pcciaium qoii in emn non credideruut, ideosic cominc-

arccssu , communem (11111 illo vitam victumqiic ha- moratnr, quia ipso peccato tcncntor el cxtera. Iloc

bcre nolinius; etimquc eliam, si disciplinx ini|*>- eniui si 1.0:1 babcrcnt, ci in ciiin crederent.diiniitercii-

Dendx necessitas cogil, sivc nc aliis noce.11, sivc Ul lur ci cxtera.

li.it ipse correclior, asperilale salubri perscquamur; 2. Scd quid Cbl bocquod cum dixissct, Si opcra nou
ci hoininem bonom lanquam malum affligamus, qticm fccisscm in eis, mox addidit, qittv ncmo ulius fecil?
ncscicnlcs amanms. Hoc lil, si quis, vcrlii gralia , Nulla quippc in opcribus Cbrisii vidcntnr csse inajora
1
yiss. octo, tcuntuan. quam suscilatio inorluorum ;
qtiiid scimusciiam nnu-
lMl , TUACTATliS XCII. CAPUT XV. 1802

qi.os fccisse Propheias. Fecii cnim Elias (.111 Ikg gmi', inaliisqne intcgrilaiein solus poluit nec conee-

cum in liac carncvivc- plus violarenccnalus: scd boc nec corain eis faclu.it
X.VH, 21, 22),fecit Elis.-vusel

ret IV Rcg. iv, 55), ct cuni in sun monumenlo se- e.->t, nec in cis. Ad cognosccndam quippc liujusniira-
(

pulltfS jacerei. Nam quidam portanles niorlunm, cuin cnli veritaicm, non communi cum cis aspcclu, scJ

irrucnlihus liosiibus eo refugisscnt, cuniqiic ibi posuis- discreto ab cis discipulaiu Apostoli perveneriiiir,

sent, conlinuo resurrexil (ld. xiu, 21). Fccillamen

Jamvero illud qnod die tertia in carnc in qua occisus

aliqua Chrisius, qu» ncmo alius fecit quod quinquo :

fuciai, de scpulcro se rcddidit viviim, ci nunquain
millia bomiinim ilc qiiinquc, el qnaliior millia ilc se- deindc morilurus cum illa asccndil in coelum, snper.it
cliam cuncta qu:e fecit ncque boc facliun esl
ptcm panibus pavit (Mntth. xiv, 15-21, et xv, 52-58); : scil

quod snper aquas ambulavit, et Pctro ui lioc lacercl in Judxis, neque coram eis; ct nondum boc feccr.it,

quod aquam inuiavit in quando diccbat, Siopera non fccissem in eis, quce nemo
pr.xstiiit ( Id. xrv, 25«t48) ;

alins fccit.
viuum (Joan. 11, 9); quod aperuit oculos caici nili

(Id. 7),elalia mulia qux commemorare longumest. i. Niiniium crgo sunt illa qn:e in corum valeludi-
i.\,

niluis tanla miracula salulis oslcndit, quanta

Scd respondelurnobis, ctalios fecissequie ipsc non l'c- in illis

cil.etquxnemoalius fccii. Quis cnim nisi Moyscs jEgy- antca ncmo donavil : haec cniin vidcruni, el lioc eis

ptios plagis lot lanlisque pcrcussit (Exod. vii-xn). ili- cxprobrans adjuugil, ei dicit, Suuc aulem et vidcrunt,

viso mari poputum duv.il (Id. xiv, 21 29), manna de

et oderunl cl me el Patrem mciim : scd ul adimplcutur
scrmo qui in Lege eorum scriplus Quiu odio Iwbuc-
cceloesuiientibus impctravit (ld. xm,) aquam de Pclra est,

siiieniibus ludit (Id. xmi, G)? Quis nisi Jesns Navu runl me gratis. Eorum Legem dicil, non ab ip.is in-

popuio transiluro Joidanis flucnla divisil (Josue iii), venlam, sed ipsis dalam : sicut dicimus, Puncm uo-

Denin oratione frcnavit stnim quotidiuniiin qiicm tanien a Deo pelimus, ad-
ct currcnteni solcni eniissa a.l ;

ei lixit Id. x, 12-ll)?Quis prseler Samson propler dcndo, da uobis (Mutth. vi, 11). Gralis auicni odit,
(

snam siiiinmaxillamoriui asini exundanle satialus cst qui iiullnm cx odio commodum quarit, vel incommo-
Judic. xv, 19)? Quis prxtcr Eliam cmiu igneo in alia
diiin fugil : sic odcruiit Dominuni impii ; sic diligmit

subveclus est (IVJiej. u, II)? Quis praler Elisaeum,

jnsti, boc csl gralis, ulalia pr.clcr illum non cxspe-

quod paulo antc coiiiniciuoravi, scpulto suo cadavcrc, ctcnt bona, quoniain ipsc ciit in oiniiilnis omnia.

cadavcr alici ius reddidit vilai ? Quis pra ter Daniclcm Quisquis vcro aitius attcnderil Cbrislum diccniem,

inler ora incliisorum sccum leonuin csui icnlium vixit Si operu non fccissem in eis, qmv ncino alius fecil (sed

innocuus (Dnn. vi,22)? Qnis pnctcr ircsviros, Ana- bxcctsi Pater aut Spiiiius sanclus fccii, ncmo alius

niam, A/.ariain, Misaelem, in flammis ardentibus et fccit, ipiia totius Tiinilatis una substanlia esl), inve-
niet ipsuin fccissc, si qiiando quispiam Dei liomo tale
noii urcnlibus deambulavit illacsus (ld. m, 95)?
aliquid fccit. Polesi quippc in seipso cuncla per se-
5. Prxterco ca:tcr;i, quoniam h;ec saiis cssc arbi-
ipsiim ; iicmo auiein polest aliqu d sine ipso. Cbri-
iror, quibus dnnunslrelur ci aliquos sanclos quscdani
slus naiiique cuin Palre ct Spirim sanclo, non sunt
opcra miranda f.dsse.qu.c nenm alius fccil.Sed qui

vexalionesquc lics dii, scd iiiiiis Deus, de quo scriptum csl, Iicnc-
lain iiiulta vilia cl nialas valcliulincs

mnrialium lania pntcslale sanarcl, nullus omnino le-

dictus Dominus Dcus Isrurl ,
qiti fucil inirubilia solus

giiur anliquorum. L'i cniin laceanlur quos jubendo, (Psnl. lxxi, 18). Nemo crgo alius lccit quiciiinquc
opera in cis fccil; quoiiain (piisqiiis alius liomo ali-
sicni occurrcbaul, salvos singulus fccit; Marcus cvan-
gclista quodaiu loco ail : Vespere niitciii fuc:o cum oc- quid conim fccit, ipso facicnie fecil. II.i c auluin i;ise,

ud cnm oiiincs male liubcnlcs, ct dw- iioii illis facicnlibus, fccit.

cidissel sol, ajfcrcbant

nwniu habenli s;ct crut oiunisciviias udjanuiim coniji erjntu: TRACTATUS XCII.

vexabunlur variis languoribus, da -1 In liwc vcrba, Cuni aiilcm vcncril Paracletus qiiein cgo
cl curuvit mitllos ijiii et

monia iniiltu cjicicbal()Iarc. l, 52-54) Id autcin

. cmn coni- iniiiani vobisa Paire, Spirilumvcritatis,e/c. Cup. xv,

mcniorassct Matluacus, cliam testimoniuui proplicti- y y 2(j, 27.

.

cumaddiditdiccns : Utadimplereturquoddictumest ver 1. Doniinus Jesus in scrmonc qucni 1

'.cutiis est di-

noslrus scipulis suis post ccenani proxiinus passioni, tan-

Isaiam projihclam dicenlem, Ijise infirmitalcs ,

vui, 17). Itcni qnain iliirus ct reliclurus cos prascnlia corpoiali,

nccepit, el a-ijriludincs porluvil (Mnttli.
ciiin ouiiiilins autem snis nsqiic in coiisuiiinialioinni
alio loco dicil Maicus :
/'."( quocurmpie introibat in vi-

plulris ponebnnt s;cculi fiiiiirns prsescntia spiriluali, cxlmrlaius estcns

cos, vel in villas, aut in civilates, in

infirmos, ct dcprccubantur eum ut vcl fimbriam vcsti- ad perfcrendas perseculiolies iinpioruin, quos miindi

mcnli ejus tungercnt; et qualquol langebanl rum, salvi nominc iiunciipavil ex quo taincil miindo ctiam :

ipsns discipulos se clcgissc dixil, ul scircnl sc Dci

ficbunt (ilarc. vi, 50). Il;cc ncmo alius lccit in cis.
gralia csse qnod sunt, snis aiiliin viliis fuisse quod
S:c cniin intelligeniiuni csi quod ait, in cis, non inicr
i-iis vrl coramcis; scd prorsustn cis, quia sanaviteos. fuerunl. Dcinde pcrsccniorcs ct suos ct ipsomni Ju-
d;cos evidenter expressit, ut omniuo apparcrct eiiam
Il.cc quippc inlelligi voluit qu.T non soluin faccrcnt
ipsos iiuindi damnabilis appellationo conclusos, qui
adiniraiioiiem, vcrinu eliam inauifcsiain conferrent
pcrscqniiur sanctos
l
. Ciimque de illis diccrct quo I

salulcin; pio quibus bcncficiis uiique aiunrcm, non

odiuui rctribucre dcliiiciunl. Omnia quidcm cclc- ignorarcnt emn a quo missiis cst, et lanien oiiisscnl

rorum miracula supcrat, (juod cst naius cx vir- • Quinque v.ss., qui pcrscqiiunlur sunrlos.
{5(i5 IN JOANNIS EVANGELIUM, S. AUGUSTINI isr.i

rt Pitiuin ci Patrcm, lioc os-t, ct eum qni missus csl, tranqnillabalur; ibi qucm dilcxcrat iiegabat, bic quem
ot enm a quo missus csi, dc qiiilms omnibus iu aliis negaverat diligebat. Scd adhuc etiani liinc amor ipse

scrmonibus jam disscruimus; ad lioc pervenit nbi ait, infirmus fueral et angustus, dnnec eum roberaret ct

L't adimpleatur sermo qui in Lege corum scriptus est, dilatarei Spirilus sanclus. Qui posteaquam illi cst

Quia odio habuerunt me gratis. Deillde lanquam con- aliumlantia grati.T. largioris infusus, sic ad perhibfin

scquenier adjunxit, undc niodo disputare suscepi- dum dc Cbrisio icsiiinonium qnondam cjus frigidum

nms : « Cuin autcm vencrit Paracletus qucm cgo mil- peclus accendit , alipie illa prius Ircpiila quac vcrila-

i:im vobis a Paire, Spirilum veritalis qui a Patrc pro- lem suppresserant, ora rescravit, ut cum omncs in

cedit, ille lesiimonium perhibebit dc mc; ct vos trsti- quos venerat Spirilus sanclus, linguis omnium gcu-

monium pcrhibcbilis, quia ab inilio mccmn estis. i tium Inquerenlur, Judxorum rircumstanlibus turbis,

Quitl boc perlinet ad illud qiiod dixcrat, i Nunc au- solus ad lcslimoniiim de Christo perhibendum pra
tcm ct videruut, el oderunt ct me ct Palrcin mcum : crotcris promplius einicarci, ejusque interfeclores de
scd ut implealur scrmo qui in Legc corum scriptus illius resurreclione confundcrel. Si qiiein delectat

esl, Quia otlio habuerunl mc gralis? i A;i qiiia Para- tain suaviicr sanclum ' talc spcciaculum intueri, Acius

«•leius qnamlo vcnit, Spiritus veritatis, eos qui vkle- Aposioloruni lcgat ( Acl. u-v. ) : ibi beatum Pcirum
rtinletoderunt, leslimonio manifcsliorccouvicit ? Iino qucm ncgantem doluerat, stupcat prxdicaiilem ; ibi

vero eliam aliquos ex illisqui viderunt, ct adhuc od- linguam illam videal ad liduciam a diffidcntia , ct ad
eranl,adddcmqn!EperdiIectionemoperatur(Gote£. v, libertatem a servitule Iranslalam, toi linguas inimico-

6),suimanifesiationeconvertil. IIoc ulila intelligamus, rum convertere ad Cbrisli confessioncm, quarum non

ita faclum cssc recolimus.Venil enim die Pcnlecostes valendu unam ferrc, versa fueral in ncgaiionem. Quid

S|iiritus sanctus in cenlnm viginti homines congrcga- plura? Tanlus in illo fulgor grathc, lanta Spiritus

tos, iu quilius et Aposloli onincs eraul, qui illo adim- snncti plcuitudo apparebal , lanta de orc pncdicanlis

pleli cuiii linguis omnium gentinm Iqqnerentur, plu- preiiosissiin;c verilatis pondcra pmcedebant, ul in-

rcs cx his qui odcranl', lanto miraculo stupcfacii gcniis muliiludinis adversarios inicrfectores Christi

(quandoquidcra vidcrunt loquente Pctro lam magnum Jud.cos facercl pro illo p.iratos mori, a qiiihus cmn
atque divinum leslimonium perbibcri de Christo, ut illo fonnidabal occidi, Iloc fccil Spirilus sancitis lunc

illc qui occisus ali eis inter niortuos depiilabalur, re- missus , anto proinissus. Isla Doininus magua alqiic

surrexissc ci vivcrc probarctur), contpiincli conlc miranda sua bcneficia pr.i-videbal ,

qu.imlo dicebat,

( onversi stint; et lanli sanguinis lam impic atque im-

i Et viderunl, ct oderiint el me el Patrem mcom : u4

inaniter fu>i indiilgenliani perceperunt, ipso redcm- adimpleatur sermo qui in Lcge coruin scripius esi,

pti sanguine qnem fuderunt (Act. u, 2). Cluisti cuim quia oilio hahucruut mc gr;itis. Ciiin autcm veneHt
sanguis sic in remissionem peccatorum omuiuni fu- Paraclelus qiiem egomitiaiu vobis a Palre, Spirknm
vcrilaiis qui a P.iirc proccdil, illc leslimnnium perhi-
sus est, ut ipsum ctiain pcccalum pnssei delcre qno
fnsus cst. Iloc ergo intucns Dominus dicebat, Udio
bchit ilc mc; et vos lestimonium pcrhibebilis. i 1 11«

quippc lcstiranniura pcrhihens cl tcstes foriis^imns

Imbueruiit me gratis : cuin autem veneril Paraclelus,
me : tanquam faciens, abslulil Clnisli ainicis limorein, et iuinnco-
ille teslinwnium perhibebit dc diccrcl,
ruiu odinin convcitit in ainorcm.
Odio nic liabiicrunt, cl orciderunt vdenies sed talc
de rae Paraclelus lesiiinoniuni perhibcbil, ul eos fa- TilACTATUS XCIII.

ciat in mc credere llnn vidcnles. De eo quod Domiuus dicit, II;cc locutus sum vobis, ut
2. Et vos, inquil, tcslimonium perhibebitis, quia ab non scandalizcmini ; usqne nil id, Scd h;cc locnlus
initio mecum estis. Perhibcbil Spirilus sauctus, perbi- stim vobis, ut, cum venerit hora cnrum, rcminista-
bchilis ct vos. Quia cniin ab initio mecum cstis, po- iniui, quia cgo dixi vobis. Cap. xvi, jr . 1-4.
tcslis pradicare ijiiod noslis : quod ut niodo nnn fa-
\. In his qiuc prxcednnl hoc Evaugelii capilulum,
ciatis, illius Spiritus plenitudo nondum adesl vobis. Doininus discipulos suos ad inimicorum odia perfc-
Jlle ergo tettimonium perhibebit de mc, cl vos perhibebi- rcnda confirmans, suo quoquc pncparavit exempln,
tis : daliit cnim vubis llduciam leslimonium perlii-
ut cum imilantlo fiereut forliores : addcns ct promil-
bcntli charitas Dei dilfusa in eonlilius veslris per Spi- tcns eis quod venturus esset Spiritus sanclus qui de
,

ritum sanctum qui dabitur vobis ( Rom. v, 5 ). Qu:c illo tesiimonium perhibcrel, ei adjiciens quod ct ipsi
nlique Pclro adliuc dcfuit, quantlo innlieiis ancillx ficrcnt teslcs ejus, bnc uiique in ti-> npcrantc Spirilu
interrogalinnc perlerritus, non potuit vcrnni tesiimn- sanclo. Sic cnim ail : Jllc lestimomum perliibebit de
uiuin perhibere; scd contra snain pollicilationem li- me, el vos teslimonium perliibebitis. Itique quia ille
more magno compulsus est ler negarc ( Matih. xxvi, perhibebit, eiiam vos perhibebitis : ille in cordibus
09-74 ). Timor autera iste non est in cbaritaic, scd vcstris, vos in vocibus vcstris; illc inspirando, vos
pcrfecla cliarilas foras mitlil liniorcin (I Joun. iv, 18). sonando : ut possit impleri, ln oninem lerrum exivit
Denique anlc passionem Domini, scrvilis limor ejus sonus corum (1'sul. xvm, 6). Panun qilippe fuerat eos
inlcrrogatus csl a fctnina scrvilulis; p^st rcsurrcclio- cxemplo suo,
atlhoriaii uisi implerct Spiriiu sno. De-
neni vcro Domini liberalis cjus amor ab ipso Principc nique apostolus Pctrus cum jam vcrba cjus audisset,
libcriaiis (.loan. \\\, 15) ct ideo ibi lurbabatur, liic ubi dixcrat, Non servus major domino suo
: est : si mt
* UjS., Oi/el ant. 1
iu iril.n^ ">:.~s., sapidum.
181,5 1UACTATUS XCIII. CAPUT XV. |SC|
perseculi sunl, cl vos pcrscqiienlur ( Jonn. xv, 20 ); Ct rum lu cs (
Psal. lxxxviii, 10-18 ). Merito eis dieilur,
linc in illo jam videret impleri, in quo palicntiam Do- Exlra synagogas facienl vos : illi scilicet qui zelurn Dei
niini sui, si exemplum sufficeret, debuit imilari : liubcnl , scd non secundum scicnliam ; propler quoij
succiibuil et negavit, non utique fcrcns quod illiiin ignorantes Dei juslitiam, cl suam volenlcs cvnslituere
ferre cernebat. Cuin vcre acccpit doniun Spiriius (liom. x, 2 et 5), eos expellunl ' qui non in sua, sed ii,

sancti, quein negaverat praidiravil ; et qiicm coufiteri Dei jiistilia exaltantur, ncc expulsi ab liominibusj
timucrat, non limuit proliteri. Prius eniin cxcmplo crubescuni, quoniani glotia virtutis eoruin ipse esi.

quidem fuerat cdocius, ul quod fieri convenerat nos- 3. Deniquc cum hoc eis dixisset , adjecil •
Sed ve.~

scl; sed nonduiii fuerat virtiiie fultus, ul quod nove- nil hora ul omnis qui inlcrficit vos, arbitrelur oiiscquiuni

rat faceret : inslructiis eral ut staret, sed non eral (ir- se prceslare Dco : et hwc facient vobis, quia non coqno*
inalus ne cadcret. Quod posteaquam per Spiritum verunt Patrem neque me. IIoc est , non cognoverunf
sanctum facluiu cst, annnnliavit usque ad mortcm, Deuin nec ejus Filium , cui se in vobis occidendis.
quem ncgaverat linicns mortein. Ideo Dominus iu boc prxstare arbitrantur obsequium. Qu;c verba Domimj^
£onsequenli capitulo, de quo iuinc vobis loqneudiim ita siihjecit, tanquam ex boc consolarelur
suos quj ,

est, IIivc, inquit, loculus sum vobis, ut non scandatiie- de synagogis Judaicis pcllerenlur. Prcciiunlians euirn
tnini. Canilur quippe ill Psilmo, Pax multa diligenli- quae mala essent pro ejus testimonio perpessuri, Ex,
bus legcm luani, el non est illis scandalum (Psal. cxvm, tra synagogas , inquil , facient vos. Ncc ait, Et vcnif
165). Merilo itaque promisso Spiriiu sanclo, quo in hora ut omnis qui inlerficil vos, arhilrelurobscquiuiu
eis opcranie lierent tcstcs ejus, subjunxjt, Ihvc locuius se pra:slare Dco. Quid eigo ait ? Sed venit hora :
sum vobis, ut non scandalizemini. Ciun enini cbarilas queniadmoduin diceret, si aliquid boni post mala isi.i
Dei diffunditur in cordibus noslris per Spirilum s;n- praediceret. Quid sibi ergo vult, Exlra synagogas
fi~
«•liini qui datus c.-t nobis (liom. v, 5), fil pax multa di- cicnl vos : scd venil hora? Tanquam bocdicturiis fuis-
ligenlibus lcgein Uci, ul noii sil illis scanilalum. set : Separabiint illi quidem vos , sed cgo vos coll lr
2. Dcinde quid passuri essent, jain exprimeos ait : gam ; aul, Separatunl quidem illi vos, scd venit liora
Extra sijnayogns [acicnt vos. Quid autem mali crat t;ctiti;c vestrse. Quid ergo ibi facit boc verbum quod
Aposlolis expelli de synagogis Judaicis, quasi non ait, Sed venil Iwra, quasi consolalionem eis promitler
inde fueranl se separaiuri, eliamsi eos nullus expellc; ret post tribulationem; cuni magis dicere dcbuis^
rci? Sed nimirum boc voluil denuniiare, qnia Judaei videatur indicativo modo , Et vcnit hora ? Sed om|
Cbrisluin non fiieraut rcccpluri, aquoisli non liierant ail, Kl vcnil, cum Iribiilalioiicni super tribulatioacm,
rcccssiiri; ct idco fuiuruni erat u.t foras miltereiiliir iinn consolalionem post iribulaiioncm venluram ilh>

/Cum illo, ab eis qui esse nollcnt in illo, )ii qui csse cssc piaedicerct. Au forte sic cos illa de synagogis sc-
iiuii possenl sine illo. Nam profcclo, quia nou erat ul- paralio fucrat turbalura , ut mori mallcnt , quaiu ii;

lus alius populus Dei quam illud seinen Abraboe, si hac viia sine Judsoruin congregaliopibus immorari ?

agnoscercnt el recipcronl Clu istuin , lanquam rami Absilutsic linbarenlur, qui Dei, nnn homimimgloriaii)
naluralcs in olca permaiicrent ( ld. xi, 17 ); ncc ali.e requiiehant. Quid ergo est , Exlra synogogas facieid
licreiil Uciiesix Cln isti, aliae Synagoga; Jiul-corum : vos : sed venilhora; cum potius dicerc debuisse vi-
ca-dcin ' quippe esscnl, si in codeni esse voluissenf. dealur, Et venit hora, ul omnis qui interficit vos, urbi-
Quod i|iiia noliierunt, quid rcstabat nisi ut rejnanenlcs trelur obsequium se prwstare Dco? Neque cnim saliem
jcxtra Chiislum, eilra synagogas facerent eos qui uou dictuin est, Sed venit hora ut inlerficiant vos , ipiasi
lelinqueieiil Cbrislum? Accepto ([uippe Spiiiiu sancio ut eis mois pro consolalione illius separationis acci-
s
lestes ejus effecli, non ulique lalcs essent, dc quibus derel ; scd, Venit, inquil, hora ui omnis qui inlerficit
diriliir : Mjilti piincipesJudworuin crcdidenint in eum ;
vos, arbilretur obsequium se prwstare Deo. Prorsus nou
scd p.opter melum Juihvorum, nc pellercnlur de syna- niilii vichlur aliud significare volnisse, nisi ut inlclli-
ijoyis, non audebanl confileri cum : ditcxcrunl cnim gerent alque gauderent tam ninltos se Clirislo acqui-
gloriam liominum mngis quam Dci(Joan. xu, 42 cM5). situros, cuui de Judaeorum congregalionihus pelleren-
3
Credidcrunl ergo in eiim, sed non sic quomodo cos lur, ut eos non sufficeret pcllere, seJ non sinerent
volcbat credere, qui diccbal : Quomodo poicstis cre- vivere, ne onines ad nomen Cbrisii sua pioedrcatiouo
dere, glorium ab inviccm exspcclantcs, el gloriam quffi a converierent, et ab observatione Judaismi , lanquan)
solo Dco est non quwrenles (
Id. v, ii ) ? Discipulis divinx veritatis, averterenl. IIoc eniin de Judacis di-
crgo sic iu euni credcnlibus, ut implcli Spirilu sancto, ctumdcbemus accipere.de quihus dixerat, Extra «i/iir

boc est dono gratia: Dei , non sjnt de iiumero eorum agoqas facienl vos. Nam lesies, id est marlyres Chri
ipii igiwrantcs Dci juslitiam, el suam volentcs consti- sli, eliamsi occisi sunl a Gentilibiis ; non lamcn ii;.'

lucre, jusliliw Dci non snni subjecti (llom. x, 3); ncc de arbilrali siint Deo , sed diis suis lalsis obscquium sa
illoruin dc quibns diciuni csl, Dilexcrunt gloriam ho- prnes.tare, cum lia;c racerent. |ud;rx)ruin autem onniif
ninium magis quam Dci : illa congruil proplictia, qua; ijiii occidil pr;eilicalores Cbrisli , Deo sc prxslarc nii-
dc ipsis inveniliir impleta, Dominc, in tuinine vultus

tni ambulabunt, tt iu nominc tuo cxsultubunt lota die, ct sie ei Vcn. In B., ct eos e.rpellunt, addlta vo-
1
l'r. Ijigd
iu lua juslilia cxailabtinlur ; quqnium gloria virlulis co- nl.i, i'l, qtia carent cdili quihus adslipujainiir. u,
- m-s., »1 cederrt.
* Aliquoi Msfi., eadcm. ^\ ediij.-, iion ijttfjicerent. lu docem hss., nmsufji
Saisct. Aicist. III.
I
( :nt{uantc-!icu[.)
 1867 IN JOANNIS EYaNGELIUM, S. AUGUSTINI {$(>$

invil i)l)scqumm; quod dcscrerent Deum crcdcns di\i, quia vobiscum eram ; usque ad id , Si auieni

Israel, quicumque convcrtcreninr

ad Christum. Ut alticro , mittain eum ad vos. Cap. xvi,
f . 5-7.
eniiii et ipsum Chrislum occidcrcnl, isla
ralionc com- 1. Cum Dominus Jesus prxdixissct discipulis suis

nam eorum de hac re eiiam verba con- persecuiiones quas passuri fuerant posl ejus absces-
iuiiii smit :

Yidelis qnia tolus mundus post emn abiit sum, subjunxil, alque ait Hccc autem vobis ab
scripla sunl. : initio

dimiserimus eum vivere, venient Ro- non dixi quia vobiscum eram nunc aulem vado al
(Joan. XII, 19) : si , :

mani, el lotlcnl nobis el locum et gcnlem. Et quod Cai- eum qui me misit. Ulti prinium videndum cst , utruni

phas dixit : Expedil ul unus Iwmo morititur pro populo, eis fnturas nen prccdixeril ante passiones. Sed alii
u, 48, 50). Et in hoc ergo trcs evangelistx satis eiun pracdixisse demon-
tl non tola gens pereat (Id. ista

scrmonc suos discipulos suo crexit exemplo ,

quibus slrant, antequain renlum esset ad coenam (Matth.
me persecuti sunt, el vos pcrsequcntur (Id. xxiv, 9; Uarc. xm, 9 1.3, et Lnc. xxi 12-17) qun
dixcrat, Si , :

xv , 20) ; ul queniadniodiim illum oceidendo , Deo peracta sccnndum Joannem isia loculus est, ubi ait,
obsequium pulaverunl sic eliam IIwc aiitem vobis ab inilio nou dixi, quiavobiscum erain.
se praisliiisse ,

illos.
An forte hinc isla solvilur quxslio, quia cl illi cum
i. Isle itaquc sensus est in liis verbis : Extra syn- nairant passioni proximum fuisse cum lix-c diceret?
agogns facient vos; sed nolile solitiutinem formi- Non ergo ab initio quando ctnu illis eial quia jani
,

d;ire : separati quippe a congregalionc eorum ,

tain discessurus , jamque ad Patrem pcrreciurus ba'c
iiiiiIios in noinine meo congregabitis , ut illi nieiuen- dixil : et ideo ctiaiu secumluin illos cvangelistas ve-

les r.e lemplum quod crat apud eos , et omnia Legis rum esl quod liic dictum est, Hcec autem vobis ab ini-

veteris sacramenta deserantur , interficiant vos ; sic lio non dixi. Sed quid agimus de lide Evangelii se-

fiindentes sanguinem vestriun , ut Deo se pr.vstare ciintlmn Matllneum, qui Inec eis a Domino non soluni
arbilrentur obsequium. Ecce esl illud quod de his cum jam esset Pascha cum discipulis coenaturus im-

dixit Apostolus , Zelum Dei liabent, sed non seeundum minenle passione, verum ct ab initio dcnuntiala csse
scicntiam (Rom. x, 2) : obsequium se pulant prccslare commemoral, ubi primum duodccim ex-
noniiiialim

Deo, intcrliciendo famulos Dei. error liorrendus !

priiniintur Apostoli , el ad opera divina mittiintur
Itane ut placeas Dco percutis placenlem Deo ; et (Maith. x, 17) ? Qiiid sibi eigo vull (|uod luc aii, Hcec
,

te ferienle prostcrnilur nc Dei fiutem robis ab inilio non dixi,quia vobiscum eram
templum Dei vivum , : nisi
quia ea quae liicdicil de Spiritu sancto, qtiod ven-
lemplum lapideum deseratur ? exsecrabilis cxcilas ! sil

Sed ex parte in Israel facta csi, ut plenitudo Genlium Itiins ad eos et lesiiinonium perhibilurus, quando

inlraret ex parle, inquam: faela cst, non ex loto. ,

mala illa passtui sunt, ha;c ab inilio cis nou dixit,

sed aliqui ex raniis fracli sunt, ut quia cuin ipsis cral ?

Non enim omnes,
insereretur oleaster (Id. xi , 25 , 17). Nam Spirilu 2. Consolator ergo ille vel advocalus ( ulrumqiie

sancto implenle discipulos Christi , cum linguis enim intcrprct;ilur quod est gr.cce paraclelus), Clui-

cuin per eos divina sio abscedente fuerat necessarius et idco de non
omnium gentium loqucrentur , ; illo

miracula frequenlarcntur , et divina eloquia spargc- dixerat ab initio qnando ctmi illis crat, quia ejus pr;c-

dilectus est Cbrisius, ut seniia consolabantur abscessurus autein oportcbat

renlur, eliam occisus ila :

ejus discipuli expulsi a congregationihus Judxoruin ,

ut diccrct illinn esse veiiltnum , per quem fulurum
ex ipsis quoque Jud;eis ingentem niultiiudinem con- eral ut charitate diffusa in cordibus suis verbtim Dei

gregarcnl , et nullam solitudinem formidarent (Acl. cum fidticia pradicarcnl; et illo intrinsecus apnd
n-iv). Ilinc ergo accensi cajteri reprobi el caci, ze- cos testimonium perliibenle de Clirisio , ipsi qnoque
lum Dei liabentcs , sed non secundum scienliam , ct leslimonitiin perbibercnt; neque scaiidalizaientiiicuin
obsequium se pr;estare Deo credentes , occidebant inimici Judai absquc synagogis faccrenteos, el inler-

eos. Sed pro illis occisus colligebat eos; qui de bis ficerenl aibitiaules obsequium sc prxstare Deo :

fuluris anlequam occidcrctur , instruxerat eos ne

, ,
quoniam cliarilas omnia lolcral (I Cor. xi.i, 7) , (|ii;c

ignaros atque imparatos animos mala inopinala el hn- dilTundenda cial iu cordibus eorum per Spirilus sni-

provisa, quamvis cilo Iransitura, lurbarent, sed pra> cti donum (Roin. v , 5). Hinc crgo iste toius ducitnr

cognita et patientcr accepia ad bona seinpilcrna pcr- sensus, quia faciurus cos crat maityrcs suos , id esl

ducerent. llanc cnim fuisse causam ul hajc eis pcc- lesles suos per Spiiitum sanctiiin ; ut illo in eis ope-
nuntiaret, eliam ipse dcmonslravit adjungens Sed : rante, perseculiontim qii;eciimt]iie aspcia loleiaienl

lixc loculus sum vobis, ut cum venerit liora eorum, re- nec fiige?cerent a cliaritaie prxdicnndi , illo divino

minhcamini quia ego dixi vobis. Hora coruin liora te- igne succensi. Ilwc ergo, inqtiit, loculus sum vobis, ul

nebrosa, hora nocturna. Sed in die mandavil Domi- cuin vencrit hora corum, remiiiisciiiiiini quin ego ilixi vo-

nus niisericordiam suam, et in nocle dcclaravlt (Psal. bis (Joan. xvi, i). Il;rc scilicet loculus stini vobis ,

xli, 9) : quando nox Judaorum scparaium a se diem non lantiun quia passuii eslis isla ; sed quia cum ve-
Chrislianorum nulla confusione fuscavit; cl quando neril paraclerus ille, tesliinoniiiin perliibehil de me,

carnem occidere potuit , fidcm icnebrare non po- ne ista limendo laceatis, uudc liet ut eiiani vos lesti-

luil. inonium perhibcalis. Hmc aulcm vobis ab inilio non

TRACTATUS XC.1V. dixi, quia vobiscum eram , cl cgo vos consolabar inca

De co quod dkil Jesus, Hu?c aulem vobis ab initio non corporali prxsculia , cxhibila bumanis sensibus ve-
 IfifiS TRACTATUS XCV. CAPLf XVI. iv.r<>

sti is, quam parvuli capere potcraiis. ubi est ejus promlssio dicentia, Ecce ego vobiscum sum
3. Sunc aulcm vado ad eum qui me misit : et nemo, usque in consummationem sa>culi (Matlh. xxvm, 20) ; et,
inqiiil, ex vobis interrogat nte, Quo vadis ? Significat sic Veniemus ad cum ego el Patcr, et mansionem apud eutt t

se iliirmn ut iiulliis iulerrogaret, quod palam fieri visu faciemus (Joan. xiv, 25) : cuiii ct Spiriliim sancliiiu

corporis cernerent : nam superius interrogaverant ila se promiserit esse missurum, ut cum eis essel iu

eum quo essct iturns, et responderat eis se ituruin qno xlermimi Ac pcr boc cum ex carnalibus vel animali-

ipsi lunc venire non possent (Joan. xui , Nunc

56). bus essent spiriluales fiituii ,
profecto et Patrem et
vero ita se promitlit iturum , ut nullus eorum quo Filium el Spirilum sancliim capacius fueranl babiluri.
vadit interrogct. Nubes enim suscepil eum quaudo lu nullo aulem credendus cst esse Pater sine Filio et

ascendit ab eis ; el ciinlem in ccelum non verbis qua> Spiritu sanclo, aul Pater et Filius sine Spiriiu sancto,

sierunt, sed o:ulis deduxerunt (Act.i, 9-11). aut Filius sine Patre cl Spiritu sanclo, aut sine Palm
A. Sed quia hoec loculus suin vobis , inquit , trislitia et Filio Spirilus sanctus, aut Paler et Spiritus sanclus

inipJcril cor vestrum. Videbat utique quid illa sua verba sine Filio sed ubi eorum quilibet unus ibi Trinit.is
: ,

in eorum cordibus agerent : spiritualcm quippe non- Deus unus. Oporiebat auiem iia insinuari Trinitatem,
dum interius babentes consulatioiicm, quani per Spl- ut quamvis nulla esset diversitas subslanfiarum , siiw

riluni sanctuin fuerant babiluri , id (|iiod exlerius in gillalim tamen commcndaretur dislinctio persona-.
Cbrislo videbant, amitlere inetuebani; et quia se rum; ubi eis qui recle inielligunt, nunquam videii
amissuros essc illum vera denunliantem ' dubitare pniest separaiio naturarum.
non poterant , contrislabalur buiiiaiius aflectus , quia 6. Quod autem scqiiitur, Et cum venerit ille, arguet
carnalis desolabatur aspeclus. Noveral aiileni ille quiil inundum de peccalo , el de jnslitia , et de judicio : de.

eis potius expediret, quia visus interior ipse esl uli- peccato quidem , quia non cretlunl in me ; de justitiu
que melior, quo eos consolaturus fuerat Spiritus san- vero, quia ad Palrem vado jam non
, el videbitis me ; de
clus ; non cernenliiim corporibus ingesturus corpus judicio autem, quitt princeps hujtts inuudi judicatus esC
bumanum, sed seipsum credentium pectoribus infu- (Id. xvi, 8-11) : lanqiiam soluin sit iieccatum nou
surus. Deniquc adjungit, Sed ego verilatein dico vobis, crcdere in Cliristum, el tanquam ipsa sil jusiilia noi;
expcdit vobis ul ego vadam. Si ciiim non abiero, Ptira- videre Cliristum, et lanquaiii ipsum siljudicium quod
cJetus non veniet ad vos : si autem abiero , mitlam eum princeps bujus muiidi, boc est diabolus judicalus esl
ad vos : lanquam dicerel, lixpedil vobis ut baec foi ma valde laiebrosum est, nec isto sermone coarctandum,
scrvi aiiferatur a vobis : caio quidem factiun Verbiiin ne li.it obscurius breviuie ; sed alio poiius quaiiuiiu
habito in vobis; sed nolo me carnaliter adbuc diliga- Doininus adjuverit explicaodum.
tis, et isto Iacte contenli seroper infanles fisse cupia-
TltACTATUS XCV.
lis. Expedit vobis ul ego vadam. Si cnim non abiero,
lu Itax verba superioris leclionis, Cuni venerit ille, ar-
Paraclelus non ivmiel ad vos. Si alimcnta lcnera quibus
vos alui, non sublraxero , solidum cibum non esurie- guet mundum de peccalo, el de justitia, etc. Cup.

si carni earnaliler ha?seiitis, capaces Spirilus non

xvi, ?.8-ll.
tis ;

critis. Nam quid est , Si non abiero , Paracletus non 1. Promittens Doiniuns missurum se Spirilum san-
venict ad vos : si autem abiero , miltam eum ad vos ? cluui, Cum venerit, inquil, ille arguet inwidum de pec~
Nunupiid bic positus, eum non pcterat mittere? Quis cato, et dejuslilia, et de judicio. Quid est boc? Nuui-
boc dixerit? Neque eniiu ubi ille eial, iste iude reces- quidnam Doniinus Christiis non arguil niundum de
serat; et sic venerat a Palre, ul non mancret in pcccalo, cum ait : Si non venissem, el locutus eis fuis-
Patre. Postremo, quomodo eum etiain bic constitutus sem, pcccatum non Itabcrent ; nunc autem excunttiouaii
non polerat millere ,
quein sciiuus super eum bapti- tton habent de peccato suo ? Sed ne quis forte dicat lioc
zalum venisse atque mansisse (Joan. i, 52) , imo vero ad Jud.ios proprie pertiuere, non ad niundum ; nonne
a quo scimus eum nunquam separabilem fuisse? Quid ait alio loco : Si de mundo essetis, mitndiis quod situm
est crgo, Sli non abiero, Paracletus non veniet ad vos; essel diligeret (ld. xv, 22, 19i? Numquid non arguit
nisi, non poleslis caperc Spirituin, qn .undiu secunduiu de juslilia, ubi ail : Puler jusle, niuudus le non cotjno-
earnem persislitis nossc Chrisluin? Unde illc qnijam tri((yoan. xvu, 25) ?Numquid non aiguit dejudicio, ubj
• acceperal Spirilum Elsi noveramus. inquil, secundum
:
se ail siuislris esse diclurum : lte in ignem wternuin,
carnem Clirisluin , sed nunc jam non novinius (II Cor. qtti puralus est diubolo el angelis ejus (Mallh. xxv, 41 j?
v, 10). Eiiam ipsam quippe carnein Cliiisli non se- Kt niulta alia reperiuntur in sanclo Evapgclio, ubi de-
cuudum carnem novit, qui Veibiim carnem ficluin bis Cbristus arguit muniliiin. Quid est ergo quod lan-
spiiitualiler novit. lloc nimiium significare voluit n a- quam proprie tribuil lmc Spiiilui sanclo? An forle,
gisler bonus dicendo, Si enim non abiero, Paraclelus qnia Cluistus in Judasorum lantuin ginte locuius esi,
noii veniel ad vos : si aulem abiero, mif.um eum ad vos. iiiiuidum non videlur arguisse, ut ille intelligalur ar-
5. Cbrisio auli-m discedcnte corporaliier, non su- gui qui audit arguenlem? Spiritus aulem sanclus in
Imii Spirilus sanclus, sed el Paler el Fiiius illis adfuit discipulis ejus loto orbe dilfusis, non unam genteiu
spiritualiler. Nani si ab eis sic abscessit Cbristns, ut inlelligitur arguisse, sed inundum. Nam lioc illis ait
pro illo, non cum illo in cis essel Spiritus sanclus ascensurus in coelum : Non esl veslrum scire tcmpora
1
uoleciiu Mss., illo vera dcmauiante. vel momenla, q/ta; Paler posuit in sua potestale ; sei'
1871 IN JOANNIS EVANGEI IUM, S. AUGUSTINI 1871

accipiellt viriuicm Spinlus sancti supenenientis i» ros,

sicut arguuiitiir de lumine icncbra; : Omnia enim quai

u eritis mihi lesies in lenmlem, ci in tota Judira, el in arauunlur, ailAposln]us,a/umtnemam/esi<in(iir(SpnM.

Samaria, ct usqut in hnes teme(Act. i, 7c(8) lloc cst v, 15). Qiiantum Cliini inaliim sil eoriiiu qui 11011 cre>

arguerc mundnm. Sed quis audeat dicere »iuoil per diiil, non soltiin per seipsuni , vt riini eliam ex liona

discipulos Clirisli arguil mundnm Spiriius sancius, el poiest corum apparere qui credunl. Kt quoniain is|a

11011argual ipse Curislus; cuni clamel Apostolus, An VOX inlitlcliiiin csse consuevil , Qunmodo crctliinus

tubis esperimentum accipere cjns qui in me loquVur quod iion vidcmus? ideo crcdentium justitiam sic

Christus ( 11 Cor. xm , 3) ? Quos ilaque arguit Spirilus oportuit deliniii, Quia ad Palrem vado, el jam non vi-

ss.iicliis, arguit 1.1 1 i 1

1 1 1 c ei Chrislus. Scd qiiantum milii tlcbiiis mc. Beali eiiiin qui non vitlcnt, el crcdunt (Joan.

videlur, quia per Spirilnm sanclum UiffunUcnda er.it x.\, 20). Nam et qui viderunt Cln •isium, non in co lau-

charilas in cordiluis eortini (R0111. v, 5) , quae foras data est fnlcs coriini ,
quia credcbant quod vidcbanl,
miltil limorem (1 Joan. iv, 18) ,
quo impedrri posscnt itl cslFilium bominis; scd quia credebaul, quotl non
iic arguero immdiitn qui perseeuiionibus frenielial, vitlebani, id e-t Filiiun Dci. Ciim vero el ipsa forma
auderenl; proplcrca dixil, Uie arguet mundum : ian- servi sublracta comm essct aspeciibus, lum vcro cx
niiani diccret, Ille diffundcl in ecrdibus vcslris chaii- onini parle iniplelum esl, Juslus ex fide vivil (liom.t,

lalem ; sic eniin limore depulso , arguendi babebilis 17 ; Ilabce. 11, 4, et Hebr. xi, I). E«( cnim fidcs, sicnt

liberlalcm. S;ope antem diximus inseparabilia opera in Epistola qiKC ad llclir.cos cst tleliniliir, sperantium

csse Trinilalis (Supra, Traci. 20); sed singillalim siibsluiilia , conviclio rcruni quai non tidentur.

commcndandas fuisse pcrsonas, ul non solum sine 5. Sedquide.it, Jam non videbilis me? Non enim
separalione vcnun eliam sino eonfusione ct uniias
, ait, Ail Patreni vatlo, el 11011 videbilis me; tit leinpo-
iiitelligalur el Triiiiias. ris iiileivalluni quo 11011 vidcbitur, signilicasse inlclii-

2. Esponil deindc quid dixcrii de peccato, ei deju- gerctur, sive brc\c, sive longum , lamen ulique ler-

slilta cl dc judicio. De peccaio quidein, inquil, guifl non niinaliun : sed diccudo , Jam non videbilis me , velut

creditleruiil in me. lloc cnini peccalum quasi solura nunquam cns de cxtero visuros Cln isliiin , vei itas

sii, pra; cxteris postiil ;

quia lioc mancnte caclcra de- pnrnuniiavit. Ilxccine justitia est nunquam Chrisium
linenlur. ct boc disccdcnle eaetera remiiiuniur. De vidcre , et in cnm lameii credere ; ciiin proptemi
justitia vcro , inqilil , i/tiiii ad Patrem vttdo ,
cl jmn non laudctur litles cx qua jusius vivii, quoniam credit,
tidebilis me. Ilic primo videndum esi, si reete quisque qiicm niodo non vidct Cln istuiii , se aliquando csse

arguiiur ile pcccato, quomodo rccte argnaiur el de visurum? 1'osiremo secundum lianc jusiiiiam , uuiii-

jusiilia. Numquitl cnim si argiiendus esl pcccalor pro- quid dicluri sumus Pauliiin aposloluiu noil fuisse ju-

literea quia peccalor cst, arguendum putabil quisquam sinni, conlitciitem se Chrislum vidisse posl asccnsio-
cl juslum proplcrea quia justus cst? Absil. Nani ct nem cjus in ccclum (I Cor. xv, 8), de quo iilique jani

si aliqriaudo justus arguilur, idco rcclc arguitur, quia, lcmpore dixerat, Jam non vidcbitis me? Numquid sc-

sicut scriplum cst, A'o» cst jusius in lerra qui faciet bo- cundiim lianc jiisliliam justus 11011 crat gloriosissinius

hk»i , el 11011 pcccabit. Quocirca ciiam cuni jusius ar- Slephanus ,

qui ciim lapidarelnr, ail : Ecce video cae-

guitiir, dc peccato arguilur, non dcjustilia. Quoniam litm aperlum , et Filium liominis stanlein ad dcxlcram

et in illo quod leginius divinuus ilictum , IVoli effici Dci (Act. vi!, 5o)? Quid crgo csl, Ad Patrein vado, el

justtts mullum (Eccle. vn , 21, 17); non est notata jam non vidcbilis me; nisi, qiiomodo siim, cum vobis-
justilia sapienlis, sed superbia prxsumenlis. Qui crgo cum sum? Tunc eniin atlliuc crat mortalis iu siniili-
lil miilluni justus, i|i-D nimio lil injusliis. Miilliiin ciiiin ludine carnis pcccali (liom. vin , 5), qui esurire po-

sc facit juslum ,
qui dicil sc non babere peccaUim ;
lcrat ac silire, faligari alqne dormiie : liunc ergo

aut qui se puiat non gralia Dei , sed sna volunlate Clirisiuin , id est lalem Chrislum , ctini Iransissel de
sufficientc cflici justum : ncc recte vivendo juslus csi, boc mundo ad Palreni, non crant jam visuri ; cl ipsa

sed poiius inflatus, putando se esse qupd non csi. Quo cst juslitia lidci , de qua dicil Aposlolus , Etsi nuvc-

pacto igitur munduo arguendus est de justitia, nisi de ramus Cliristuin sccundiim carncm , scd nunc jum 11011

jusiitia credenlium ? Arguilur iiaqne de peccalo, quia novimus (II Cor. v , 10). Erit ilaquc, inquil , veslia

in Cbrislum non crcdit; 01 arguilur de justitia eoruin juslitia, qua iniiniliis arguclur, quia vadoad Patrem, cl

qui crediint. Ipsa quippc fidciium comparalio, inlide- jam non vidcbitis inc : qiioniain in enm qneni non vide-
lium esl vituperalio. Iloc ct ipsa cxposiiio saiis in- bilis credetis in me cl quando me videliilis, quod tiinc
:

dical. Volcns enini apeiire quid dixerit , De juslitia cro, non videbilis me quod siim voliiscuin niotlo; 11011
vero , inquit ,
quiu ad Palrein vado , ct jain non vidcbi- videbilis hiimilein, sed cxcclsum ; non vidchilis nior-

tis me. Ndn ait , El jam non vMebunl mc; de (juiliiis talem , sed scinpileriiuin ; 11011 videhitis jiulicaudiim ,

dixerai, quia non crediderunt in ine. Sed peccalum quid sed judicaturum '
: ct de hac lide vcslra, id est jusiiiia

vocaret exponens, tle illis locutus csi diccns, quia non vcslra , arguel Spiiitus sanctus incrediilum muiiduin.
credidciunt in ine : exponens auleill quain diceret ju- K. Arguct cliam de judicio ,
quia princeps linjus
slitiain, dc qua iniiiiilus arguilur, ad ipsos quibus lo- mundi judicalus cst. Quis cst islc , nisi dc quo ail alio

qucbatur, sc couvertit, atqtie ait, Quia ad Palrcin loco, Ecce venil princeps mundi, cl in me niliil invciiiel

vado , et jam non vidcbilis mc. Quapropler iniimliis de (Joan. xiv, 50); id cst, nihil juris sui , nihii quod ad
pcciaio qiiii!t:in suo . de juslilia vero arguitur alicna, 1
mss., judicnlorem.
18*5 TUACTATLS XCVI. CAPUT XVI. lliTI

nullum oninino peccalum? Pcr ergo qux' ista sint quae Aposloli lunc portare non
cum perlineat, scilicot

hoc enim est diabolus princeps mundi. Non enim eceli polerant , vullis forsilan scire. Sed quij nostrum au-

omniam qua: in eis sunl, est diabolus deat eorum se dicere jain capacem, quae illi eapere
et lerrre et
non valebant? Ac per boc nec a me exspecianda sunt
princeps, qua significalione intelligitur mundus, ubi
mundi ut dicantur, qu:c foile nnn caperem, si mihi ab alio
dicium est, Et nuindus per eam facius est : sed

priirceps, de quo mundo ibi continuo dicereniur; nec vos ca portare possetis, etiamsi ego
esl diabolus
subjiingit alque ait, Et mundits eum non cognovit (Joan. tantus essem , ut a me isla quse vobis aliiora sunt

1, hoc est boinines infideles, quibus toto orbe

audiretis. Et lieri quidem potest ut sinl in vobis aliqui
10) ,

quos gemil fidelis ad ea capienda jam idonei qttse alii capere nonduin
terrarum mundus est plcnus : inter ,

iuundus, queni de nnndn elegit, per qtiem faetus est

valent; et si non nmnia de quibns tnaglster Deus ille

niundus; de quo ipse dieil, Non venit Filius Itominis dicebat, Adlutc nmtla Imbeo vubis dicere, tamcn eorum
ttl judicet munditm , sed ul salvetur muiidus per ipsum forlasse nonnulla : sed qiuenam sint Isla qu:e ipse

{ld. m, Mundus eo judieanle damnalur, mun-

17).
non dixit, lenierarium est velle pnesumere ac dicere.

dus eo siibveniente salvatur quoniam sicut arbor :

Nam el mori pro Christo nondum erant idonei tunc

foliis et pomis, sicnt area paleis et frumentis, iia Apostoli, quibus dicebat, Non polestis me sequi modo
hifidelibus et (idelibus plciras est mundiis. Princeps tinde primus eoittm Pclnis , qui hoc jam se posse
ergo inundi liujus , lioc est princeps lenebrarum ha- pnesumpseral, aliud expertus e^t quam pntabat (Joan.

rum, id c-t infideliam; de fluibus eruilur mundus , xni, 56-58) el lamen postea et viri et mulieres, pueri

quibus dicitur, Fuislis aliquando lenebra:; nunc autem el puelhe, juvenes el virgines, seniores cum juniori-

litx in Domino (Eplies. v, 8) : princeps niundi liujus de bus iiinumerabiles martyrio coronati suni ; cl possc

quo alibi dicit, Nunc princeps mundi liujus inissus esl invenlx stnit oves ,
quod lunc quandn i>ta Dominns
foras (Joan. xn,5l), utique judicalus est; quoniam loquebalur, noiidum poterant portart pastores. Num-
Et quid ergo debuit illis ovibus dici in illo lenlationis
judicio ignis xterni irrevocabiliter destinalus est.
de lioc ilaque judicio quo princeps judicatus esl niun-
arliculo , qno cerlare usque ad morlem pro veritate
cum oportebal, et pro Cbristi noinine vel doctrina sangui-
*li , arguitur a Spirilu sancto inundus; quoiiiam
suo principe judicalur, quem superbos atque impius nem fundere; numquid, imjuam, debuit eis dici, Quis

imilaliir '. Si cnim Deus, sicut dicit aposiolus Pelrus, vestrtitn audeat idoneum marlyrio se putare, cui Pe-

yec<antibus angelis non pepercil, scd carceribus caliginis trus idonetis nondiiin fuerat ,
quando eum os ad os

inferi retrudens tradidit in judicio puniendos servaii ipse Dominus instruebat ? Sic ilaque dixerit aliquis

(II Petr. n, 4); quomoJo non a Spitilu sancto de boc

non debere dici populis christianis, audire ctipienti-

judicio mtindus arguitur, quaudo in Spirilti sancto

bus qiue sint de quibus Dominus tunc dicebat, Adltuc
multa linbeo vobis dicere, sed non potestis portare modo,
luec loquitur Aposlolus? Credant itaque homines in
Chrisiuui , ne argiianiur de peccato infidelitalis sus Si Apostoli nondum poterant, multo minus vos pote-
,

stis quia forte sic mulli possunt audire, quod lunc

quo peccata emnia delinentur : transeant in mimeruni
:

nondiun poterat Petrus, sicut multi possuni marlyrio

ideliuin , ne argiianlur de justitia eorum ,
quos justi-
licalos non iinitanlur : caveant fulurum judicium ne
coronari, quod tunc nondum poteral Petrus : praiser-
,

cum mundi tim jam misso Spirilu sancto, qui lunc nondum erat
priucipe judicentur, quem judicatum imi-
tanlur. Eienim ne sibi exislimet parci superbia dura
missus, de quo continuo subJHnxit, atque ait, Cum
oulem veuerit ille Spirilus veritatis, docebit vos omnem
inorialiiim, de superborum supplicio lerrenda est an-
veritatem sic nlique demonslrans illos ideo quai ba-
gelorum. ;

bebat dicere, portare non posSe, quia nondum ad eos

TKACTATUS XCVI.
vcneral Spirilus sanctus.
In liwc verba, Adlmc niulla liabeo vobis dicere; scd 2. Ecce concedamus ut iia sit , niultos ea modo
noii potestis portare modo : cum autem venerit ille
porlare posse jam misso Spirilu sanclo ,
qu;e liinc eo
Spiritus xeritalis, dncebil vos oinnem verilatem. nonduin misso non potcrant pnrtare discipuli : num-
Cup. xvi, y ^.12, 13.
qnid ideo sciinus qu;e sint quie dicere noluit,qu;e

4. In islo sancti Evasgelii capilulo, ubi Doniinns tunc sciremus si ab eo dicta legeremns vel audire-

ait discipulissuis, Adlutc inulta lutbeo vobis dieere mus? Aliud esl enim scire ulrnm a uobis vel a vobis
, scd
porlari possint aliud aulem scire qu.-e sint, sive por-
non potestis porlare modo , prius qiuerendum illud oc-
;

currit, qttomodo superius dixerit, Oiniua qua: audii i a tari possint, sive non possint. Quae cum ipse tacuerit,

quis nostrnm dicat lsta vel illa sunt? Aut

, si dicere
Patre meo, nola feci vobis (Joan. xv, 15) : et bic dicat,
audeat, imde probat? Quis enim esl lam vanus aut
Adliuc niullii habeo vobis dicere, sed non polestis porlare
lemerarius, qui cum dixeril eliam vera quibus volue-
modo. Verum illud qiiiiiiiudo dixerit ,
quod nondum
fcccrat lanqiiain fecerit, sicul ea qusc futura siint rit, qu;c voluerit, sine ullo teslimonio divino affrr-

Peura fecisse propheta teslalur dicens Qui fecit quce

met ea esse qure runc Dominus dicerenoluit? Quis boc
,

futura sunl (Isai. xi\, II , sec. LXX), jam cum ipsa nostrum f.iciat, et non maximam culpam temerilalis
vcrba traciarcmus, ul potuimus, exposuimus. Nimc incurrat , in quo nec prophetica nec aposlolica excel-
litaucloritas? Nam profecto si eorum aliquid legisse-
• Lov., superbum atqite impium imitatur. Sog hic ut in
cdiiis aliis ct i;ss. wus in Libris canonica auctorilale firmatis ,
qui post
IJfri IN JOANNIS EVANGELIUM. S. AUGUSTINI (sv

liscciisioncni Doinini scripli sunl, paniin fuerat lioc ritum sanclum qui datus 6>l \obis (Itom. v, 5); ut
logisse , nisi illic id eiiam lcgercuir, hoc ex eis essc spiriiu fcrvcnies et spirilualia diligentcs, spiritualcm

qux lunc Dominos nolnil discipulis dicere, quia nou luccm spirilualemquc voccm ,
quani carnalcs liomines
pnlcr.int illa poriare. Tanquam si, vcrbi gralia, cgo feiTC non possuut.non aliquo signo corporalibus
licerem , illud quod legiinus in hujus Evangelii capile, oculis apparentc , ncc aliquo sono corporalibus anri
In principio erut Yerbwn , et Vcrbum crat apud Deum, bus instrcpente , scd interiore conspectn ct audiiu

l Dcus eral Verbutn, iioc crat in principio apud Deum nossc possilis. Non enim diligitur quod penitus igno-
[Joan. I, 1,2), ct alia qtirc sequiintur, quoniain poslc» ratur. Sed cum diligitur quod cx qnanlulaciimqiie
scripia stint , nec ea Dominum Jesuni dixisse narrr. paric cognoscitur, ipsa cflicitur dil> clionc ut mclius ct
tiim est, cum liic essel in c.ime, sed hrcc unus ei plcnius cognoscatur. Si crgo in chariiatc proficiatis,

Apostolis cjus.ac Spirilu ejus ' sibi revclante con- quain diffundil in cordibus Spiritus sanctus , doc<bit

vcripsit , cx his esse qure noluit tunc Dominus dicere,

:
vos omnem veritatem : vel , sicut alii codiccs habcnt
quia ca discipuli portaro non polcraui; quis ine awliat deducel vos in omni vcritate (n) : nnde dicliim cst

lain teincre ista dicenlcm ? Si aulcm nbi lioc logiimis, ilii Dcduc me , Domine, in via tua, el ambulabo in veritate

lioceiiamlegereiniis,qnis non lanto aposlolocrcdeiet? tua (Psal. lxxxv, II). Sic fiel ut non a doclorilms
5. Scd id quoque mihi videtur absurdissimc dici exlerinribus illa discatis , qurc noluit bomiuns lunc
ea lunc non potuisse porlare discipulos ,
qurc dc invi- dicere, scd sitis omncs docibiles Uco (Joun. vi, 4S);

sibilibus et altissimis rebus invcnimus in apostolicis ut ea ipsa qu;e per lectinnes alque scrniones exlrin-

Lilteris, qurepostmodum scriptac sunt , nec ea Domi- sccus adhibitos didicislis et credidislis de nalura Dei

mim quando cum illis visibiliter erat, dixisse narra- iiiiii corporca , nec loco aliquo inclusa , nec pcr infi-

iur. Cur enim ea tunc fcrie non poteranl, qure nuuc nila spaiia locorum quasi mole distenta , sed ubique
in eoriun Libris quis non legal quis non fcral ,
tota cl pcrfccta ct inlinila , sinc niloribus colorum ,

eliamsi non intelligat? Nonnulla quidem liomines in- sine figuris lincanicnlnrum , sine nolis lillerariim,

fidcles in Scripluris sanclis ct non intelligunl cum sine seric syllabarum, ip^a mcnlc con^piccre valratis.

logunt vel andiiint, ct lecta vel audila lcrre non pos- Ecce dixi aliquid qimd lorte indesit, el tamer acce-
sunt : sicut Pagani ,
quod pcr cum qui crucifixus est pisiis ; el nun solum fcrre potuistis , verua eliam li

f.icuis est mundus; sicut Jud:ci, quod Filius Dcisit, benter audistis. Sed ille magisler interior, qui cim

qoi eo modo quo ipsi celebrant sabbatum solvit; scut adliuc discipulis cxtcrius loqucrelur, aii, Adhuc muliu
Sabclliani quia Trinitas esl Pater et Filius et Sp ri- Imbeo vobis dicere , sed non potestis porlare modo \ ,
,

iijs sanctus ; sicut Ariani ,

quia rrqii.Mis est Patri Fi- vc'lel nobis id quod de incorporca Dei natura dixi,
intrinsecus ila dicere, sicut sanclis Angclis dicit, qui
lins, et Palri ac Filio Spiritus sanclus; sicut Plioli-
non liomo tanlum similis nobis, sed cliam seinpcr vidcnl facicm Palris (Maltk. xvlil, 10); noti-
niani, quia
(lum ca portare possemus. Proiudcquod ail, Docebit
Deus Deo Palri reqnalis est Cliristus ; sicut Manichaei

quod Chrislus Jesus per qucm liberandi ' sumus, nasii vos omnem vcrilutem, vcl. dcducet vos in omni verilate,

omnes non arbitror in hac vita in cnjusqudm menie posse

in carne et de carne dignalus est : et caeteri

lierversarum ac diversarum sectamm bomines, uii- ciimpleri (ipiis enim vivcns in lmc corpore quod

quc ferre non possunt, quidquid in Scripluris sanctis corrumpitur et aggravat animain [Sap. ix, 15], possit

el in fidc calliolica repcrilur, quod conlra eoruin pro- otnnem cognoscere verilatem ; cum dicat Apo^tolus

nos ferre non possumus sacri- F.xparte sciinus?); scdquia per Spiriliim saiiclum fil,
fcratur errores ; sicut

legas eorum vanitates et insanias mcndaces. Quid est

inide nunc pignus acccpiiniis (II Cor. i, 2"2), ul ad

eniin ferre non posse , nisi a?quo animo non habere? ipsam quoque plcniiudiiiem veuiamus : de qna idein

Sed oinnia qure post ascensionem Domini canonica dieit apusloliis, Tunc autem fucie ud faciem ; cl, Nmtc
vcritate atque aucloriiate conscriptasunt, quis fidclis scio e.v purte , lunc autem cognoscam sicut et cngnitus

vel etiam calechiimcnns , anlequam Spirimm san- sum (I Cor. xiii, 9, 12) : non quod in bac vita scil

clum baplizalus accipiai, non a'quo animo Icgit atque tolum ,

quod usque ad illam perfeclioncm fiiliiruiii

andit, etiamsi nondiim sicut oporlet intclligil ? Qno- nobis Dominus proniisit per charilaiem Spirilus, di-

inodo ergo nliquid eoruin qure post ascensionem Do- cens , Docebit vos omnem veritatcm ; vel , deducel vos

inini scripta suni , non posscnt ferre discipuli , eiiam in omni vcritate.

nondumsibi misso Spiritn sancto, cumomnia nuncfe- 5. Qurc cum ila sint, dilectissimi, monco vos in
charilate Chrisli ut seductores cavcalis impuros et
i ant cateehumeni nondiim acceplo Spiriiu sanclo? Qnia ,

etsinoneis lideliiiinsacrameniaprodunltir, non ideufit nbseoenrc turpitudinis sectas, de quibus ait Aposlolns,

quod ca fcrrc non possunt; stdui abeistanloardcntius Quw aulem occulte fiunt ab istis, lurpe est el dicere

concupiscantur, quanlo eis noriorabilins occnllanliir. (Kplies. v, 12) : nc cuin horrendas immtihditias do-

i. Qunprnpier, cliarissimi cere coepcrinl quas humanrc anres qiialesciimquc

non a nobis exspectclis
,
,

fiudire qua: tunc noluil sint porlare non possunt , dicant ipsa esse qurje Do-
Dominus discipulis dicere, quii ,

nondum poterani portare niinus ait, Adhuc multa habeo vobis dicere , sed non
illa : sed poiius in chariiate
I
roliciie, qurc diffunditur in cordibus vcsiris per Spi- potcstis portare modo ; et per Spiriluin sanctum asse-
lanl fieri ui possinl illa immunda el ncfanda portari.
'
HdUi, ipr.o ac spirilu ejut. Aliest, ipso. a Mss.
itiS| liberati. U i» ^iss., libcriindi. <n.i grec . odfaiteit
 1877 TRVCTATUS XCVIl. CVPUT XVI. 1878
Alia sunl mala quae portarc non polest qualiscumque esl qui eum Trinitatem cssc scisset , nisi ipse sic
pudor humanus; et alia sunt bona qirn portare non innotesccrc voluissci ? Et quis hoiiiiniim jam isiaiu
potcst parvus sensus humanus : ista fiunt in corpori- sileai Trinitalem : et tamen quis hominum sicut
bus impudicis , illa remota sunl a corporibus univer- Angeli sapiat Trinitatem? Ea ipsa ergo quae de
sif. ; hoc impura carne commiltitur, illud pura mente Dei sclernitate, verilate, sanctilate, in promptu ct
vix cernitur. < Renovamini crgo spirilu mentis vestrae palam sine cessatione dicuntur, ab aliis bene, al>
(Ephes. iv, 25), et intelligile qua: sit voluntas Dei, aliis male iiilelligunliir : imo ab aliis intelligunlur,
< < ab
quod bonum cst et beneplacilum et perfectum i (Rom. aliis non inlelliguntur. Qui enim
male intelligit, nou
xii , 2) : < ut iu charitate radicali et fundati ,
possiiis intelligit. Ab eis ipsis auiem a quibus bene inielligun-
comprehendcre cum omnibus sanctis , quae sit longi- tur, ab aliis minus, ab aliis amplius meniis v.vaci-
tudo , laiiludo, altitudo et profundum cognoscere ; tale ccrnuntiir, ei a nullo hominum sicut ab Angelis
etiam superemineniem scientia: charitalem Chrisii, ut capiuntiir. In ipsa ergo mente, hoc est in inleriore
implcainiiii in omncm pleniludinem Dei i (Epltes. ni, liominc, quodammodo crescilur, non solum ut ad
17-19). Isio enim modo vos docebit Spirilus snntttis cibum a lacteverum eliam ut amplius
transeatur,
omnem vcritatem , cuin niagis magisque diiTunilel in aique amplius cibus ipse sumatur. Non autem cresci-
cordibus veslris cbaritatcm. tur spatiosa molc, sed intelligentia Iuminosa ;
quiact
ipse cibus inlclligibilis Iux est. Ut ergo crescans, eum-
TRACTATUS XCVH.
que capiatis , et quanlo niagis crcscilis , tanto magis
ln eamdem lectioncm. magisque capiatis; nonabeo doctore qui vestris auri-
1 . Spiritussanclus quem promisil Doiiiinus sedisci- bus sonal, boc est, forinsecus operando plantat el rigai,
pulis snis csse missurum ,
qui eos docerel omiiem ve- scd ab eo qui dal incrementum (1 Cor. ui, 6), pelere
ritatcm ,
quam tunc quando cum cis loquebalur, por- ac sperare debclis.
tare non poteranl : de quo Spiritu sanelo, sicut dicit 2. Proinde, sicut prtclerito sermone commonui
Apostolus, nunc piqnus accepimiis (II Cor. l, 22), cavcle, maxime qui parvuli estis et adbuc alimentis
quo verbo inlelligorenius ejus plcniludinem nobis in lacleis indigetis , ne bominibus sub hac occasione de-
vila alia reservari : ipse ergo Spirilus sanctus et nunc ceptis ac deceploribus, quia Dominus ait, Adhuc multa
docet fidelcs ,
quanta quisque potcst capere spirilua- Itubeo vobis dicere, sed non potestis portare modo, au-
lia; et corum peclora dcsidcrio majorc succcndit, si rem curiosam prabealis ad incognita scicnda , cum
quisquein eacharilate proliciat, quaeldiligat cognila, mcnlcs invalidas habealis ad vcra el falsa dijudicanda:
ct cognoscenda desidercl : ita ut ea qiioque ipsa qu;e maxime propler obsccenissinias lurpiludiucs , quas
nunc quomodocumque cognoscit, nonduin se scire sciat, docuit saianas animas instabiles atque camales, ad
sicul scicnda sunt inea vita quam necoculus vidit, nec hoc Deo sinenle , ut cjus ubique sint tremenda judi-
auris audivit, nec in cor hominis ascendii (I Cor. n, 9). cia, et in comparaiione impura? nequiiia) dulcescat
Quo sciendi modo, si nunc ea vellet inleriorinagister purissima disciplina ; alque ut illi dcl honurem, timo-
dicere, id est, nostrac mcnti aperire aique monstiare; rcm autem vel pudorem sibi , qui in illa niala vel illo
lnimana infirmilas porlare non posset. Unde me veslra regenle non cecidit , vel illo inde levante surrexil.
Dileclio meminit jam locutum , cum sancti Evangclii Cavete timendo el orando, ne irruatis in illud xnigma
vcrba tractaremus , ubi Dominus ait , Adhuc multa Salomonis , ubi mulier insipiens et audax , inops pttnis
iutbeo vobis dicere , sed non poleslis portare modo. Non cffccla , convocat praetereuntes dicens , Panes occuttos
uiin hisDomini verbisnescioquae secreta niinis abdita libenter atlingite , et aquoe furtha? dulcedinem (Pron.
suspicemur, qtia; cum dici a docenle possinl, porlari ix, 15-17J. Haec enim mulier vanitas est iinpioruin ,

a discente non possint : sed ea ipsa quae in docirina cum sint insipienlissimi, aliquid se scire opinantium,
religionis in quorumlibet liominum noiitia legimus ct sicut de ista muliere dictum cst , inops panis effecta.
scribimus, audimus el diciinus , si vellet eo modo Qua; cum sit inops panis, promiliit panes ; id est, cuni
nobis Cbrislus dicere , sicut ea dicit Angelis sanclis sit ignara veritatis promittit scientiam verilatis. Oc-
,

iu seipso unigenito Palris Verbo , Palrique coaeterno; cultos tamen panes promiitit, quos dicit libentcrat-
(|uinain porlare hominespossent, cliamsi jam essent tingi , et aquae furtivae dulcedinem ; ut ea scilicet li-

spiriluales, quales adhucAposloli nnn fuerunl, quando benlius el dulcius audiantur el agantur, quoe palam in
isla eis Dominus loquebatur, qualesque postea ve- Ecclesia dici credique prohibentur. Ipsa quippe occul-
nicnle sancto Spiritu factisunt? Nam uliqiie quidquid latione condiunt quodammodo ncfarii doctores sua ve-
dc creatura sciri potost , niinus est ipso Crcatore, nena curiosis ; ut ideo se existiment aliquid discere
qui siimmus et vcrus ct imniulabilis est Deus. Et magnuni ,
quia meruil habcre sccrelum , et suavitis
quis eum tacct? Ubi non a legentibus, dispntaniibus, haiiriant insipienlinm ,
qiiam putant scienliam , cujus
qiiarcntibus, respondcntibus, laudantibus , cantan- profeibttam quodammodo furanlur audienliam.
libus, quoqiiomodo sermocinantibus ,
postrcmo ab 5. Ilinc ct nefarios rilus suos lioininilms sacrilcga
ipsis ctiam blaspbemanlibusnominaiur? I.i cum cum cnriositale dcceptis vel dccipicpdis magicarum artium
nemo laccat, quis est qni eum sicut inielligendus cst docliina commcndat. Hinc illse illicitse divinationes
capiat, cum dc oribus et auribus hominum non rece- inspectis pccudum visccribus occisorum , aut vocibus
dal? Quis eet cujus acics ad eum mentis acccdat? Quis et volaiibus avium , aul signis multiformibus djemo-
hl? IN JOAISNIS EVANGE! tUffl, S. AllGUSTINI ijtrh

Ilitui , insusurrantiir ahribus hominum perilurorum i Tininibec, deposititm cuslodi , devitans profanas

per cotloquia perditorum. Proplcr Hic illieiia aiqiie voonin hoviiates, elconlradiciioncs falsi nominis scien-
puniciids seereta, mulier illa nou soliini insipiens, ve- ti.i!
,
quam quidam promiiiontes, circa fidem excidc-
-um audux cliam iiimcupaliir. Sed ha>c non solum a riinl > (I Tim. vi, 20). Nihil eniin sic amant isti quam
•e ipsa,vernm et a noinine nostr.e religionis aliena scientiam promiltere ; el lidom rernm verarumqiiasere-
mnl. Qnid i|iiod miilicr hxc msipiens cl audax sub , dore parvuli prascipiuntur, velul impcritiam deridere.
Chrisliano vocabulo 101 scelestas lncrcses condidit 5. Dieot aliquis : Nibilnc spirituales viri habenl in
101 ncfandas fabulas llirxli ? Utinam lales qualcs in doelrina , quod carnalibus laccant, et spirilualibus
iliealris sivc cantaniur, sivo salianiur, si\e miinica eloquantur? Si respondero, ISon habent, continuo
scurrilitate ridcntnr ; ct non quasdam tales ,
quales milii dice.lur ex Epistola ad Corinlhios apostoli Pauli :

adversus Dcuni Dugere poiuisse sic illain doleamiis « Non potui vobis loqui quasi spiiilualilms , scd qu.isi
insipientiain , ul iniremiir audaciam. Onines aiilcin carnalibus. Quasi parvulis in Clirislo lac vobis polum
iiisipientissiiui h.eretici, qui se chrislianos voCari *0- dodi, non escain ; rioiidum ouim pnteralis : sod nec ad-
Innt, audacias figmentnrum suorum, quas maximfe buoqnidoni p iloslis; adllnc ciiim ostis carnales» (ICor.
1'xliorrel scnsus luiuianns , occasione evangelica;sen- iii , I et 2) ; el illud , « Sapienliam loquimur intor por-
tenli;e colorarc coiianliir, ulii Doiuinus ait, Ailltnc footos ; i ct illud, «Spiritualibus spiritualia comparan-
mulin Itubco vvbis dicere,sed non potestis portaremodo: les : aniinalis autem liomo non percipitqiccsuhtSpi-
quasi b.ec ipsa sint i|ii:e lunc disCipuli portare non po- rilusDei ; stuliiiiacnim estilli» (ld.n, 6, 13e(14). Iloc
leianl, el ea dOClicrit Spiritus Sanclus ,
qu.e palam lotum quale sit, ne rursus propter ba;c verba Aposloli
dnccre atipie pr.edioare, quanlalibcl feralur aildacia, profanis vocum novitalilitis secrcta qu;icrantur , ct ea
spirittis cniliescil immiindus. quae debel caslorum spiriius corpusqiie vilare, dieatur
i. HosApostOlus io Spiritu sanclo proevidens ' ail carnalos sustincie non possc , sermone alio si Domi-
< F.rit euiin lenipiis quo sanain docirmam non snsii- nus donaVcrit, dispulaiidum est, ul jam istum ali-

iiebuni , scd secundum desideria sua magislros sihi quaudo claudainus.

oacervabunt prurienles aiiditu et a veritate quidfem
i :
TIUCTATUS XCVIII.
auditum siinm averlent, ad fabulas autem converlen-
ln eiimdem leciionem.
iiin (II Tim. iv, 5, i). Illa enim secrcli furliquccom-
memoralio quadiciiur, Pancsoccitllos libenler attingilc, 1 Ex verbis Domini noslri , ulii dicil , Adlntc mulla

il aquw fnrtiviv dulccdinem, prurilum facitaiidienlilius Imbco iobis dicere, scd non polestis porlure modo,
in auiilms spirilualiter fornicantibus , ( ;icut pruriiu cxortam difftcilem cjiidcstionein me rccolo distulisse,
ipioHam lihidihis etiam iu earnc corrumpilur integrilas ul inde oliosius traolaretur '
,
quia illuin niodns com-
> aslilalis. Audile ilaqne Apostolum lalia proevidcn- peleiis compellobat finire serinonem. Nunc ergo quo-
i
m , et ea vitanda salubrilcr admonentem : Pro- niain lenipus est promissa reddendi , pertracieiur ul

I
itias , inquil , verborum noVitates cvila : mullnm enim Doininiis ipse donavcril ,
qui cordi noslro ut proponc-

proficiunt ad iinpivtate.nl , et sermo eorum sicut cancer rotur ing ssil. Ibcc esl aittom qu;oslio : titruin spiri-

serpil (ld. n, 10, I"). Et non ait, verboruin novila- luales homines babeaiit aliquid in doctiina ,
quod car-
lcs ; sed addidit, profunas. Sunt cnim etdoctrina; re- nalibus lacoant, ei spirituaiibus dicant. Quia si di\e-
ligiohis congruciilos vcrlinrum novitales, sicul ipsum riinus , iNnii babent; respondebilur nobis, Quid est
iionien Clirisiianoruin quaudo dici hceperit , scriplum crgo ipioil dioobat Apostolus scribons ad Corinlbios

est. 1 ii Antiooliia enini priinum posl aseensinnem Do- i Non potui vobis loqui quasi spiritualibuS, sedquaS 1
inini appellali smil discipuli Cliristi.mi , sicut logilur carnalibiis. Qiiasi parVulis in Clu isio lac vobis polinn

j Aciibus Apnslolorum (Act. xl , 20) : cl xenodocbia dodi , nou cscam ; nondum ctiim poteratis : sed ncc

e: sionasteria poslea sunt appcllala novis noniiuibus, a.llmc quidein potestis ; adlluc cnim estis carnales »

res tamen ipsoe ct anie nomina sua erant , ct religionis (I Cor. iii, I el 2) ? Si atileiii dixeriinus , Habcnt ; li-

veritate lirmanlur ,
qua etiani conlra improbos defen- mcndum el eavcndum est , ne suli bac oceasione in oc-

dnntur. Adversus iiripielalein quoque Arianorum bae- bnllis nefaria doccanlur , cl spiritiialium iiomine ,

lolicorum novum iuunen 1'alris liomousion condide- volut ca qu;e carnales capere non possunl, non solum

runt : scd non reni novain lali noinine siguaverunl cxctisalione dealbanda , vcruin etiam pradicaiionc

boc enim vocalur Homousion quod cst , Ego cl Pctter laudanda videantur.
,

nnumsumus (Joan. x , 50), unius vidolioot ejusdemque 2. Primum crgo soirc debet Charitas veslra, quod
a
subsiantia;. Naiu si omnis noviias profana essot , nec ipsc Christus crucifixus ,
quo velut lacte parVulos

a Domiuo dioeretur , Mundatttm novitm do vobis (Id. alnisse se dicit Aposlolus; ipsa voro caro ojus, in qua
\iu , 34) ; ncc Teslainontmii appollarotur Novum, nec faola esl wra inors ojus ot vulncra vera conlixi, san-

rantarelur in universa lcira Canlioum noviiin. Sod guisquc porcussi, non co inodo a oaroalilitts ouo at
profanx sunl vcrborum novilates ubi dicil ntulier in- spii ilualilius cogilalur, et illis est lac, islis oilius ; )<•/£
,

fipiens ct avdax : Pitites occullos libenter attingite , et et si nun audiunt amplius, inlolligunt amplius. Nor
\uptte furlimc dulcedinem. Ab bac pollicilalione f.dsa:

ienlke probibel ctiam illo loco Apostolus ubi dicit :

'
omncs prope M&., ut de spatiolraciaretur.
» Kiliii, tfiiod ipse Chrislus ai crvcifixus. xi\e aiiilnui^
1
Slc. R-.I.Ugll. Ct Vcn. '
UOr IpOStOtltS vrmitlcif M I, ipto \iss uarent
 !SS| TRACTATUS XCVIii. CAPUT XVf. im
eiimi :i'fitialitor mente pcrcipilnr, eliam quod in lidepa- a carne, quia ex anima el carne constai totus honm,
ritcr ab utrisque recipitur. Ila lit ut pr;ediealus ab Apo- non pcrcipit qua" mint Spiritus Dei (I Cor. n, 14), id esl
stolis Clni^ius crucifixus, et Jud.iis esset scandalum, et <|iiid graii;c credentibus crux confcrat Chrisli ct pu- ;

Gentibiissiiiliiiia.eiipsisvocalis Judseis et Gnccis Dei tat hoc illa cruce actum esse lanlummodo, ut nobis
ViiiuselDeiSapienliaflCor. i, 23, 24:sed carnalibus usque ad morlem pro verilate certantibus imitandum
purvulis id lantiim credendo leneiitibus, spiriitialibus praberetur exemplum. Nam si scirent liujusmodi lio-
auiem capacioribus id eliani intelligendo cernenlibus; mines, qui noliint esse nisi honiines , quemadmodiim
illis crgo lanquam lacteus potus, istis tanquam solidns Chrislns crucili.xus faclus sil nobis sapientia a Deo, et
cibus non quia lioc illi aliter in populis isli aliler jnstilia, el sanclificalio, et redanptio, ul
: ,
queinndmodum
in cubiculis cognoverunl ; sed quod eodem inodo ulri- scriptum est, Qui glorialur in Domino glorielur Id.
(

que cum palam dicerelur audiebant pro suo modo , i, 50, 51) ; procul dubio non gloriarenlnr in homine,
qnique capiebanl. Cum enim Cbristus propterea sit ncc carnaliler dicerenl , Ego quidem sum Pauli ; ego
crucifixus, ui in remissionem peccatorum sanguinem autem Apotlo; ego vero Cepliw : sed spiritualiter, Ego
funderet, qua ejus Unigenili passione divina gratia sumClnisli (Ibid. 13).
commendatur, ut neroo in boinine glorielur; quomodo i. Veriiiu illud adlmc qmcsiionem facil, quod in
iiilelligebanlCbristiini crucilixum qui adbuc dicebaut, Epistola ad llebr.Tos legltur : < Cum jam deberetis
Ego sum Pauli (Ibid., 42)? Numquid quoniodo ip-e temporc ipso esse dociores, ilerum docirina indige-
Pauhis qui dicebat , Milii aulem absit gloriari , uisi in tis, qua; sint eleinenta sermonum Dei ; et facti eslis
cruce Domini noslri Jesn Chrisli (Galat. vi, 14)? De opus liabenles lacle, non solido cibo. Omnis enini qui
i[iso iiaque Clirislo cruclfixo, et ipse cibum pro sua lactalnr, inexperlus est rerbum juslilia; ; infans est
capacilale suniebat , cl illos lacte pro eorum infirnii- enim. Perfeclorum esl aiilem solidus cibus, eorum qui
l:ile nutriebat. Denique illa qure scripsil ad Corinthios, per habilum exercilalos babent sensus, ad separaiidum
aliier uiiquc ab ipsis parrnlis, aliler a capacioribus boniim a malo>(i7e6r.v, 12-14-). Hic enim ridcmus
posse inlelligisciens, ail : Siqnis est inlervos propheta lanqnam definilum esse quem perfectorum dicit soli-
aui spiritualis, agnoscat qua: scribo vobis, quia Domini dum cibum; et hoc esse illud quod ad Corinthios
est mandatum : si quis autem ignorat, ignorabitur (1 scriptiim est, Sapienliam loquimur inler perfeclos(l
Cor. xiv, 57, 38).Solidam profecto voltiit esse scien- Cor. n, G). Quos auiem perfeetos roluerit hoc loco
liam spiriliialium , ubi non sola lides accoinniodare- imeliigi, subjecil atque ait, Qui per liabilum eierchatot
liir, sed certa cognitio tcncrelur ; ac per Iroc illi ea luibcnl sensus, ad separandum bonum a malo. IIoc ergo
ipsa credebant, quaj spiriltiales insnper agnoscebant. qni inralida et inexercitaia mente non possuni pro-
,

ignorabilur aulem , ait ,

qui igiwrat ; quianondum ei feclo nisi lidei quodam lacic leneanlur, nt cl inrisi-
ivvclalum est, ut quod credit sciat. Quod cum fil in bi'ia qu;c non rideal, et intelligibilia.qute nondum in-

hominis mente , ipse dicilur cognosci a Deo; quia lelliguiit, credanl, facile ad ranas cl sacrilegas fabulas
Deus illum cognoseenlem facil , sicut alibi ait : iStinc promissione seieniije ducuntur : ut et bonum el ma-
autcm cognoscenlet Deum, imo cogniti a Deo (Galnt. iv, nonnisi eorporalihus iniaginibus cogilenl, el ipsum
luiii

P). Neque enim limc cognoverat eos Deus, prxcognitos Deum nonnisi aliquod esse corpus exislimenl, et ma»
rl elccios anie mundi conslitulionem (Epli. i, 4); sed lum nisi subsiantiam jiulaie non possinljcum sit

lunc eos seip-um cognoscere fecerat. potius ab immutahili subsianlia mulabiliiim substan-
3. Hoc igitur primilus cognilo, quod ea ipsa qti:e liarum quidam defectus, quas fecit ex nihilo ipsa im-
simiil audiunt spifiluales alque carnales, pro suoi|ui- loiilabilis cl summa subsiantia ,
qui cst Deus. Quoil
quc modulo capiunt ; illi ut parvuli , isti ul majores, profeclo quisquis non solum credil , verum eliam
liii ut laclis alimenlum , istt ut cibi solidamcntuni : exercitatis inierioribiis aninii sensihus intelligit, per-
liulla videlur esse necessilas , ut aliqua secrela do- lipil, novil; non est jam iiietuendum ne seducalur ab
btrinae laceanlur, el abscondanlur fidelibns parvulis, eis qui maliim pulando esse subslanliani qu.im noiV
seorsum dicenda inajoribus, boc est intelligeniioribus; lecil Deus , mutabilem siibsiantiam faciunt ipsiini
ct lioc ideo faciendum pulclur, quia dixit Aposlolus, lieum , sieiil Maiiiebai, vel si quae alia?. pcsles .la de*
Son potui vobis loqui quasi spiriluaiibus , sed quasi sipiunt.
cnrnatibiis. Iloc ipsum enim quod non judicavit se 5. Sed menle adliuc parvulis, quos ditil Apostolus
siire in eis nisi Jesum Chrislum , el hunc crueifixum cainales lacle nutiienilos , oinnis de hac re sernin,
(I Cor. II, 2), ipsis non poluil loqui ipiasi spiiiluali- quo agilur ul non soliim eredatur, veruin ctiam inlel-
lnis , scd quasi carnalibGs; quia id sicut spirituales ligatur sciaturque quod dicilur, perei|iere talia uon
capere non valebant. Quicumque auiein spiriuiales vaJentibus onerosus est, faciliusque illos prcmit quani
inler eoserant, idem quod illi lanquani carnales au- pascit. E.x quo fit ul spiiiluales isla carnalibus nmi
ili.liant, spiiiluali ipsi intelleclu capiebant : ul sic in- omnimodo taccant, proplcr catholicam (idem , quai
irlligaiur quod ait, A'o« potui vobis loqui quasi spiri- omnibus priedicanda esl ; nec lamen sic disscrant
fnlilnis. sed quasi carnalibut, ac si diceret, Non po- ul volenlesea pcrducerc ad inlelligtniiam non capa-
luistis quasi spiriluales, sed quasi carnales capere cem, facilins fasiiiliri lacianl in verilaie sennonem ,

qtiod loquebar. Animalis enim Iwmo, id cst, qui seciin- qiiam in sermoiic percipi voiiiaicm. Proptciea ditii
i«ini homincm sapii, animaiis diclus abaniiua, carnalis si ribens ad Colossenscs : Et si corpore abtent sum, spi.
fRso IN JOANNIS EVANGEl IU.M, S. AUGUST1M m\
nfu vobharn »«m , ijaudens et videns ordinatioitcm vc- voliis loeo sepaiatioiiin, sed in vobls polius est sanan-
.slrnm, et id quod deest '
fidei vestra: in Cliristo (Coloss. duin. Ouisquis aiilent vobis dixerit, Nolile credcrevc-

li , 5). El ad Thessaloniecnses : ftocte ac die, inqoil, ruin lioiiiiiiem Cbrisium, aut non a vero Deo corpus
tibi.uduntius oranles «( vidcantus faciem vestram , el cujiisliliii liomiiiis vrl cujuslibet aniinaniis creatuin,
,

titppteamus quoc desunt fidei vestnv (I Thcss. 111, 10). aul iion a vcro Deo Velus Testamenlum dalum, ct si
Iutclligendi snnt uliqnc ita priinniii cateclii/.ali, ut qnid luijusniodi ;b:ec enim vobis piius idco non dice

lacic aletentiir, non solido cibo : cujus lactis ad lle- banliir, quando lacle nutriebamini, qiioniam ad ver»

br.vos eoinincmoratur uberias eis quos volebat cibi Capienda cor noiidnm babebalis itloneum : non vobis
soliditale jam paseere. Propter quod ail : « Kleoque isle i iliiiin prxparat, scd venenum. Propterquod bca-
rcinilteiitcs initii Christi verbuin , in consnmmaliu- tns Aposloliis cos alloquens qui sibi jam vidcbanlnr
nem respiciamus; non iteruin jacicnlcs rundaniciituin esse pcrlecti, cmii se imperfeclum ipse dixissel, Quot-

paoiiilcntia: ab operibus mortiiis , el fidci in Deum ,

quot enjo, inquil, perfccli, Itoc sapiamus : el siquid ali-
lavaeri doclriiKi: , el imposilioiiis inanuiim , resurre- ter sapilis, hoc qttoque vobis Deus revelubit. El ne forlc
ctionis etiain moiluoriim, et judicii xieniii (llcbr. vi, inciirrereut in seductorcs, qui cos vellenta fidc aver-

i, 2). II.tc est laclis ubortas, sinc quo uon vivunl tere promitlcndo seientiam vcrilatis, et boc pnlareiil

qui j:ini quidein ratinne iituniur ut possini credete, esse quod dixit Apostolus, id qttoque vobis Deus revcla-

sed lionuni a inalo, non credeiido taiiiiun veruni bit; coniimio siibjunxit, Verumtamenin quod perveni-
,

cliani intelligendn (quud perlinet ad Solidum cibiiin) mus, iit eo ambttlemns (Pliilipp. m, 15, 10). Si quid
separare non possunl. Quod aiilein in laclis eoinnie- crgo inlellexeris qnod non sit contra regulam cailio-
nioralione posuil etdoclrinam, ipsil est qux per syni- lic;e fidei, ad qiiam, velul viam qu:e le ducal ad pa-
lioluni tradiiiirel orationeni dominicam. triain, pervenisli; el sic intellexeris, ul inde duliilaie

G. Sed liuic lacti alisii ut sit conlrarius eibus rcriim omnino non debeas: adde a;dificium, noli tanien re-

spiritualium firma inielligentia capiendus qui Colos- liiiqnere fundainenlum. Sic debenl majorcs docerc
,

seiisibus el Tliessaloniccnsibus defuit , el supplcndus, aliqnid parvulos, ul omnium Doniinuiii Cbristuin, et

luit. Quando eiiim suppletur «jtiod defuit, non iinpro- seipsis longe inajores Prophetas et Apostolos non di-
balur quud fuit. Nam et in ipsis qu:c sumiuiiisali- canl aliquid fuisse inculilos. Non auteni solum vanilo-

inenlis , usque adeo non est lacti conirarius solidus quos et incntis seduclorcsfabulosaet lalsa garricntes,

cibus, ul ipse laetescat, quo possit esse aptus infan- cl in eis vanilalibiis velutaltam scienliam promitlcn-

lihus, ad quos per niatris vel nutrieis pervenil car- les conlra regulam (idei, quam catholicam suscepi-

neni : sicul feeil etiam nialcr ipsa sapicnlia, qna: cum stis, cavcrc debetis : verum eiiam ipsos qui de ipsa

si; in excclsis Angeloriiui solidus eibus, diguaia csl divinae iinnniiabilitaie naturx, vei incorporea creaiu-

qiiodaminndo lactescere parvulis, cuni Verbitm caro ra, sive Creatore vcraciter disputant, ct quod dicunt,

faeliim cst, el haliilavil in noliis (Joan. oinnino docunienlis alque ralionibus ccrlissimis pro-
i, I, 14). Sed
ipse Imiiio Chrisius, qui vera carne, vera cruce, vera bant, et tainen ah uno Dei et bominnm Medialore co-
nioile , vera restirreclioiie sincerum lac dicilur par- nantiir avertere, lanquam pestem insidiosiorem c:ele-

vnliinim, ciun bene ab spirilualibiis capitur, invenilur ris fugile. Tales cnim sunt de quibus dicit Aposlolns,

Doininus Angcloruni. Proinde nec sic parvuli sunt la-

Qnia cognoscentes Dettm, non sicttl Deum glorificavc-
runt (Hom. i, 21). Quid enim prodesl babere intelli-
clandi, ul seinper non inlelliganl Deum Clirisliuii

nec sie ablactandi ut deseraul liomincin Clirisluni.

gcnliam veram deimmuiabili bono, ei qui non lenet
,

Qutid alio modo |iri ipicm liberelura inalo? Prorsus admoiiilio heatis-
idipsuni ita dici polest : nee sic la-
siiui Aposloli de veslris cordibus non rccedat : Siquis
ciandi siinl , ul crealorem minquam inlelligant Cliri-
vobis cvangelizaverit prwter quodacccpislis, anulliema sil
sliini ; nec sic ablaetandi, ul inediatorcm unqnain de-
serant Clirisium. In boc quippe non convenil huie rci
(Gatul. i, 9). Non ail, plus quam accepislis ; sed, prw-

siniilinido inalerni laclis et solidi eibi, sed politis lun-

ler qiwd acccpistis. Nam si illud dicerct, sibi ipse pr;c-

judicaiel, qui cupicbat venire ad Tiiessalonicenses, ut

«lamenli : quia et puer quando ablaclalur, ut ab ali-
supplerel qu:e illorum Qdei defuerunt. Sed qui sup-
mcntis iiifanlia: jain recedat , inler solidos cibos non
plcl, quod minus erat addit, non quod iuerat tollit
repclit ubera qux sugebal ; Chrislus aiilcm crucifixus,
qui aulcm pratergrediliir (idei regulam, non accedil
et lac sugeniilius, et eibus est proGeientibns. Funda-
io via, sed rccedit dc via.
nicnli vero idco est aplior siiiiililudo, qitia ut perfi-
8. Quod ilaque ail Dominus, Adltuc multa liabeo vo-
cialur qnod slriiilur, adililnr a-dificium , non subtra-
bis diccre, scd non poleslis portare modo ; adjieienda
iiitnr fiindanicnliim.
illisfuerantqu.i' iirsciehatil, non qua; didicerant ever-
7. Qu:c ciim ita sinl, o qiiiciimque estis, qui sine
tenda. I'.t ille quidein, sicul in pristino sernione jain
diibio niulii eslisparvuli in Chrislo, proficile ad soli-
exposui, poluil hoc ita dicere, quia illa ipsa q tire do-
iluni eibinn meniis, non veniris. Proficite ad sepaian-
cueral, si vellet cis sic aperire, ul in illo concipiiinlur
«luni bomiin a malo, et magis magisque inh:erele Me-
diaiori, per quem ab Angelis; hoc infirmilas humana in qua adhiic
libcramini a malo; quod non esl a
erant, ferre non possct. Spiritualis aulem homo quili-
1
Prn, th strebmn. firmamcnlmn ; legebat, t'o ttstcretna,
bct potcst altcrtim hominem docerc quod novit, si pro-
\d quod rieest. sic eliani in coislola aH 1'atdiiiuin, oiik nunc
€81 U'). (tcicndo capaciorem faeial Spirittis sancliis, in quo et
18S.S TKACTATtJS XCIX. CAIUT XVI. ms
ipse doetor aliquid amplius addisccre poluit, ul sint tcni sc fuliiruni pmmittcns in ipso quoque judicio, quo
:hii!ki docib les Oeo (Joan. vi, 45). Quanquam ct inler esl dc vivis ju licaturus el mortuis, Aoh possum, ir-

i-.siis spiriluales sunt ulique aliis alii capaciores atque tpnt, a meipso facere quidquam : sicul audio, judica. Sicl

meliores; ita ui qiiiilam illorum adea pcrvenerit qu.-e iiiiinqnid de Spiritn saucto quod dictum esl, A*on eiRM
11011 licel homiui loqui. Qua occasione vani quiclaiu loquelur a semetipso, sed quacumque audiel, loquclur,

Apoealypsini Pauli, quam sana non recipil Ecclesia, secundiim honiinemvel secundum assumptionem cu-

BeSCJO ipiibus fabulis plcnam, slullissima pra'sum- jiiscpiam creaturx dictumesse audebiniusopinaii?So-
ptiono linxerunl; dicenles hanc esse unde dixcral ra- lus tpiippc in Tiinitate Filius formam servi accepit,

ptum se fuisse in leriium coelum, et illic atidisse iuef- qiiOB forma illi ad tinitaleni pcrson.x-coaplataes!, id esl,

fabilia veiba quoe non licel koinini loqni (II Cor. xil, 2, u Filius Deiel lilius bomiiiis uniis
ne sit Jesus (.hristus ;

4). Uicunique illornm tolerabilis csset audacia, si se non Trimias, sed quateroiias pnedjcelur anobis. quod
audisse dixissel quae adliuc non licct boinini loqui : absil anobis Propierquam personam unam ex iltiabus
ciun vero dixeril, quce non licet liomini loqui; isli qui subslantiis divina Immanaque coiislantcin, aliquandn
suut qui h;cc audcant iinpudeuter et infeliciler loqni? scciindiini idquod Deus csl loquitur, ut est illud quod
Sed jam istum scrmonem boc finc concludam; pcr ail, Egoet Pater unuin sumus (Joan. x, 50) : ali piainlo

ipiem vos esse ctlpio sapientes quidem in bono, iute- secuncium id quod Iiomo cst, siculi est illiid,-Qnonitim

gros autem a malo. Pater major me est (Id. xiv, 28); seeundum qnod ac-
ccpimiis esse ab eo dicliun et boc nnde nunc disputo,
TRACTATUS XCIX.
iVoii possum a meipso fucere quidquam : sicul audio, ju-
In iliud, Non enimloquelurasenielipso, scd quascum-
dico. In persona vero Spiritus sancli quomodo acci-
que audiet, loquetur. Cap. xvi, ? . 15.
piamus quotl ail, iVon enim loquetur a semetipso, sed
I. Quid est quod Dominus ait de Spiritu sancto, quwcumque audiet, toquelur; cum in ca non sil alia di-
cimi euin veuturum csse promilteret, et docturum di- vinitalis, alia htmianilalis, vel alterius creaturae tu-
scipulos ejus oiniicni veriJatem, vel cos deducturum jiiscumque substanlia, magna exoritur difficultas.
iu omiii veritale : IVoh emm loquelur a semetipso, scd 2. Illud enim quod sieul columha Spiritus sanclus
qiiKCumque audiel, loquelur ? Simile est enim boc ei apparuit specie corporali (Matth. ui, lli), visio fuitad
quod de se ipse dixit, Non possum a ine facere quid- borani facla atque transacta : sicut cliam qnando su-
quam: sicul audio, judico (Joan. v,50). Sed illutl CU01 pcr discipulos venit, visresunt illis lingua; divisaj ve-
exponerenius, secundum hominem pusse accipi dixi- lul ignis, qui et insedil super unumt|uemque eorum
miis (Supra, Tracl. xix-xxn) : ulobcdientiani suain qua (Acl. n, 5). Quiergo dicit columbam ad unilatem per-
faclus est obediens usque ad morlem crucis (PliiUpp. son.-e Spiritui sanclo fuisse conjunctam, ut ex illa et
ii, 8), pnentmliasse Filius videreltir, et in judicio fu- Deo (quia Spiritus sanclus Deus est) unaSpiritussan-
tiiraiu ', quo vivos et mortuos jutlicabit; quia lioc per cti persona cnnstaret; hoc etiam de illo igne compcl-
itl facturus est quod filius hominis cst. Propter anod bturdicere, ut inlelligalniliil lioium debeiesctliccre.
dixit, Pater non judical quemquam, sed omne judictum kta eniin qu:e dc subsianlia Dei quoipio niodn utopus
cledil Filio: quia in judicio non foima Dei qua aqualis erat signilicanda, corporeis bominum sensibus sese
est Palri, nec ab impiis videri polest, sed forma bo- inlulerunt atque transieruni, ad boram di\iuitus facta
minisapparebit, qua minoratus esl etiam modico mi- sunl de crentura serviente, non de ipsa dominante
inis ab Angelis; quamvis jam in clarilale, non in pri- nalura, qua: in se manens quod vult movct, et quod
slina sil humilitale venltirus, con^picuus iamcn liilu-
vult immutabilis mulat. Sicut eliam vox illa tle mibe
rus ct bonis ct malis. Hinc ail el illud : Et poleslalem aurcs utique attigit corporales, eunitpie sensiim cor
dedil ci judicium [acere ,
quoniam filius hominis cst poris qui vocatur aiiditus (Litc. ix,55); neclamen ullo
(Joan. v, 22, 27). In quibus verbis ejus manifeslalur modo credendum est Verbuni Dei, quod esl uuigeni-
non cam foimam pr.Tsenlandam esse judicio, in qua lus Filius, quoniam Yerbum dicilur, syllabis sonisque
iuiii esset, non rapiuam arbiuatus est esse xqualis liniri : quia nec omnes simul sonare possunt cum ser-
Deo; scd illam quam cuin semetipsum e.xinanisscl, inn fit, sed lancptam nascenles moricniibusordinesiio
atcepit. Senietipsuin enini exinanivit fonnaiii servi soui quicuroque succcdunt, ut totum tpiod loqiiimur
Accipiens (Philipp. u, G, 7) : in qua videlur etiam ad novissima syllaba complealur. Absit ut sic loquatur
r.icicndum judicium obedientiam suam eommendasse, P.ilerad Filium, hocesl, Deusad Verbuni suiim Deum.
ciiin dixil, Non possum facere a meipso quidquam : sicut Sed boc corum est caperc, quantum ab boniine capi
uudio, judico. Adam iiamquc pcr cujns unius bouiinis polest, ad quos non lac perlinel, sed solidus cibus.
iuobedienltam peccatores constituii sunt multi, non Cum igitur Spiritus sanctus nulla susceplione hominis
sicut audivit, judicavil; quiaqiiod audivit prxvaricavit. sit bomo faclus, nulla susceptione angeli sit angclus
el a semclipso fccil malum quod fecit; quia non Dei faetus, nulla susccplione ciijusquam crealunc crea-
voluntatcm, scd suam fecit : iste aulem per cujus iinius lura sil factus; quomodo de iiilclligendum
illo est
homiuis obedicntiam justi constituunliir iiiulti (liom. quoil Doniinus ait, Non enim loquetur asemetipso, sed
v, 19), non solum obediens fuit usque ad mortem cru- quwcuinque audicl, loquctur ? Ardua qu.tslio, nimis ar-
cis, in qna csl vivus jntliealus a mortuis ; scd obedien- dua. Ipse adsit Spirilns, ul sallem sicut eam cngilare
• Kr. Lugd. M fea. iinint, etjudicixmfuturum. M possmiius, sie elnqui possimu*, ac sic ad intelligen-
J8SV IN JOANNIS EVARGEI IU>I. S. ALCUSTINI \m
vilamiit semetipso (Joan. v, 26), boc csl, genuil l'iliuin
li.im xeslraili pro inei mnduli facullaie pervcnial.
nosse debetis, et iiiielligere (|ui po- qui ct ipsc viia esset. Sic itaquc debeinus acciperc
3. 1'rius iiaqne

leslis, creilere aulein qili intelligeie nondum poteslis, quod de Spiiilu sanclo dictiim esl, Non ettim loquelur

Deus cst, non quasi pcr corpo- a semetipso, scd qiuvctiinifue aitdiet, loquctur, inlcl-
in ea siibstanlia ii.ua' lit.

ris nioleni sensns loeis propriis dislributos ,

sicut in liga s non eiuir esse asemetipso.Paler quippe solus

carne morlali quoruiiique animaliuin alibi cstvisus, de alio non cst. N.im et Filius de Paire naius cst, et
alibi guslus, alibi olfaclus pcr toluin Spirilus sanclus dc 1'alre proeedit Paler autcm nec
alibi amlitus, ,
:

aiileni laetUS. Ahsilhoc crcilere in illa ineorporea im- nalus est de alio, uec procedit. Nec ideo sane aliipia

naiura. Audirc ergo ibiet videre, id- dispariliias in siunnia illa Trinilate cogitationi oc-
mtiMbilique
ipsuui est. Dicilur cl olfactus in Dco : uirdeilii il Apo- curral humanx : nain et Filius ei de quo natus esi,
slolus, Sicitl el Cltristus dtlexil tws , et tradidit sc- et Spirilus sanclus ei dc quo proccdil, icqualis cst.

metipsum pro nobis oblaiioncm et hostiam Deo in odo- Quid anlem illic. intersit rnler procedcre et nasci, ct
rem siiavitalis (F.phcs. v, 2). El gnslus inlelligi polcsl, longum est quicrendo disserere, et lenicrarium cuiii

Bceunduhi quein Deus ct odit amaiicautes , et nec disseruei is deflnire : quia boc et menti uiciirnque com-
li igidos nec calidns , scd lcpidos evoinil ex ore suo prehendere, et si quid forie mens inde eomprehen-
(Apoa iii. II») : el Deus Chrislns dicit , Mcus eibus est deril, lingiix diflicillimum est explicare, qiianlnslibet

ut fueiam voluutatem cjtts qui me misit (Juau. iv, 5i). prxsil ductor , ipianluslibel adsit auditor. flon ergo

Esl eliam laclus illc divinus , unde dicit spousa ile loquelur a seinelipso : quia non est a semelipso. Scd

sponso : Sinistra ejus sub capilc meo , el dcrlera cjus qiticcamqne audiet, loqitctur : :\h illo audiel a quo pro-

complectelur me (Canl. ll,6). Non sunt lia-c in Deo per ccdii. Audire illi scire esl; scire vero esse, sicut su-

diversa ciirpnris loea. C.iiin enim dieitnr scirc, ibi sunt perius dispiitatiim est. Quia ergo non cst a semelipso,

oiniria; cl vidcre , el aiulire, ct olfacere, el guslare, sed ab illo a quo procedit; a i|uo illi cst essenlia, ab
el langere; sinc ulla cjus niiilalione subslanli.c, sine illo scienlia : ab illo igilur amlienlia, quod irihil est

lilla inole qu:e inalia partc niajor, in alia niinor :

aliud quam scienlia.

cliam in seiiilms pucrili peclore cogitalur, quando ?>. Ncc nioveat quod verbinn fnluri lemporis posi-

Deus sic cogilaliir. lum cst. Non ci.ini diclirm cst, ipia3cumque audivil,

i. Ncc mireris quod incffahilis Dci scienlia, qua aul, qn:eciiniqiie audil; scd, qitacumque ttitdict, loque-

liovil oinnia , per varios humana; Inciilionis modos tur. Illa qnippe audientia sempilerna csl, quia scin-

oinniuni islnram corporaliiMir sensiiuin noininibns piterna scientia. In co aulem quod sempilernum cst,

sine iniiio ct sine line, cujuslibct leinpnris verbiim

iiuiieupaliir : Ciun et ipsa inens noslra, boe est honio
iiP.erior, cui uiiifoniiiicr srienli per bos qiiinque velnti ponatur, sive praleriti , sivc praiscnlis , sive futuri
iiiui niemlaeiter panilur. Qiiamvis enim natura illa
huntios corporis diversa nnnliantur, quando iniinuia-
Iiilem veriiaiem intelligit, eligit, diligii, ct lumen iiniiuilabilis et inelfabilis non recipial Fuil etErit, scd

videt de quo iliiitur, V.ral liiineii veruiii ; cl vcrhum lanium Est : ipsa enim veraciler esl, qnia mulari non

Yerbnm (Joan. potest; el ideo illi laiituni cnnvenerat dicere, Etjo sum
ainlil de quo dicilur, /» prineipio eral

el odorcm capil de qno dicilur, Post odorem qni sitm ; et, Dices filiis Isrnel, Qui eal, misil meadvvs
1, 9, I) ;

fonlom (E.rod. iii, !<i) lainen propter niiilabilitalem lempo-

ungnenlorum tiiuinnt ctirrcinus (Canl. i, 3) ; ct
:

ile qun ilirilur, Apud tecsl fons vit.r iPsat. ruiii in quibiis versalur nostia morlalilas el noslra
liiiril,

\\\\, 10) ; et laciu fruiiur, de qm> diciiur, Mihi mi- iniilabilitas, nou mendacilcr dicinms, et luil, et eril,

Dco bonum (Psal. i.xxrr, 28) ncc et est. Foit, in praeferilis scculis.est in pra^scrriibus,
«em adlta-rerc esl :

alinil aique aliud, sed una inteltigenlia loi scnsnnm eiit in rutiiris. Fuii, quia nnnqnam dcfuit; erit, quia

iioiniiribus nnncupatiir. Cmn ergo de Spirilu sancto nnnquam deerit; csl, quia semper est. Ncque enim,
Non enim loimetur a sem-etipso, sed qttwcmnqite velnt qui jam non sit, cuin pr.Tterilis occidit; aiilcum
dicitur,
nudiel, loqitclur ; niullo niagis ibi simplex, iialura, ubi pncscnlibns, velut qni non nianeat, labilur; aut cum
Verissinresimplcx cst, vcl inlclligeiida est vel creden- fiiiuris, velut qui nou fueral, orielur. Proinde cum
da, qu;c longe allequc nalnram nnslra' nienlis exce- seciindiim volumiiia icmporuni loculio hnmaiia va-

dit. Miiiabilis ipiippe csi mcns nosira, quas pencipit rialur, qni per nulla dcosse potuil aut potestaut polc-

discendo quod nesciebal, cl ainillil deiiisecnilo quod rit leinpora, veta t\c illo dieuniur cujuslibet lemporis

sciclial;et vcri sirnililml.ne lallilui', nl pio vero ap- verba. Semper ila |iic audit Spiritus sanclus, quia

probil falsilin, et obscurilalc sua qnasi quibusdam seinper scit : ergo ci scivii, et scit, et sciet; ac per

lenebris impcditur, ne perveniat ad veinni. Ei ideo boc cl andivit, et amlil, el aiuliet : quia sicul jam di-

non esl isla siibstanlia vcrissime simplcx, cui non hoc xiinus, hoc est illi audiic quod scirc, ct scire illi hoc
cst csse qnod nossi: : polesl eniin esse, nec nossc. At csl qirod csse. Ab illo igilnr audivil, audil, et audiel

illa divina non potest, quia id qnod babcl est. Ac pcr a quo cst : ab illo est a qiio procedil.

lioc non sic habet scientiam, nt aliird illi sit scieniia G. Ilie aliquis for.silan qrucral utruin el a Filio pro-

qua scil, aiind e sscn iia scd imique iinnm. cedal Spirilns sanctus. Filius cnim solins Palris est
q ua cs l ; uli

Nec iilruinque diccndum quod siniplicilcr iiiium Filius, et Paier solius Filii est Pater : Spiiilns aulcin
est,

csl. Sicut liabe.t Pulcr viltnn in sctnetipso, nccaliud est sanclus non est niiiiis eoriim Spiritus, scd aniboriini.

qise quain \'ua qux in ipso-csl; ct dcdiibtitn habere Ilabcs ipsmn Domimmi diccntcm, A' oti cnim votesta
 1830 TIUCTATUS C. CAPUT X\'l. {m
qui loquiniini, scd Spiritus Palris vestri qui toquitur in xv. 2G )? Cur putas,
queniadinodnm ad eum so-
nisi

vobis (Mattlt. x, 20) : h:ibcs et Apnstolu.n, Misit Deus lelrcferreet quod ipsiusest, de quo et ipse est? lin-
Spiritum Filii sni in cordavestra (Galat. IV, 6). Num- de illml esl quod ail, Mea doctrina non est mea, s d
quid diio snnl, alius Pnlris, aliusFilii? Absit. Vnttm ejus qui me misit(Joan. vu, 16 ). Si igilur iulelligiiur
cnim corpus, ait, cum signiflcaret Ecclesiam ; moxque llic cjus doctrina, quam lamen dixit non siiain, sed
addidil, et tinus Spiritus. Et vide quomodo illic impleat Palris ; quanlo magis illic inlclligendus est de ipso
Trinilatem. Sicul vocali eslis, inquil, in una spe voca- procedere Spiritus sanctus; ubisicait, De Patrepro-
tionisvestro?. Vnus Dominus; liic utique Clirisluni in- ccdit , ut iioii ilicercl, De me non procedit? A quo
tclligi voluit : reslat ut etiam Palrcm nominel : se- auieni liaheiFiliiisut sii Deiis(eslcnim de Deo Deus),
quitur ergo, Vna fides, unum Baptisma : unus Dcus el~ ab illo hibet utique ut etiam de illo procedat Spiri-
Puter omnium qui super omnes et pcr omnes ', et
, , in ttis sanctus : ac pcr lioc Spirilus sanctus ut eiiam de
omnibus nobis (Fphes. iv, 4-6). Cuin crgo sicut uuiis Filio proeedat, sicut procedit de Patre, ab ijiso habet
1'atcr, ctunus Doniirius, id cst Filius, ila sil cl iinus Palrc.
Spiritus ;
profecio aniboruin est : qunndoquidcin dicit 9. Ilic ulciinique etiam illud inlclligiliir, qiianliim a
ipse Cbrislus Jesus, Spiritus Palris veslri qni toquilur lalibus quales nos smnus, intelligi potest, ctirnondi-
in vobis; ct dicil Apostolus, Misil Dens Spiritum Filii catnr natnsesse, scd potius procedere Spirilus san-
sui in corda vestra. Habes alio loco eumdem aposlolitni ctus. Quoniam si cl ipse FHins diceretnr, amborum
dicenlem, Si autem Spirittts ejus qui suscitarit Jesum niique Filius dicerelur, quod alisiirdissimum esl. Fi-
ex mortuis, liabital in vobis ; hic ulique Spirilum Pa- lius quippe nulliis est duorum, nisi patris el matris.

tris intelligi voluit : de quo tamen alio loco dicii ,

Absilaulem, ut inler Deiim Patrem et Deum Filitnn
Quisquis aulem Spirilnm Clirisli non liabel , liic non est lale aliquid suspiceniur. Quia nec filius boininum si-
ejus (Rom. vm, II, 9). Et niulla alia sunt lcslimonia mul ct ex patre et ex inatre procedit : sed cum in ina-
quibus boc evidenler ostendilur, et Palris ct Filii irem procedil ex patre, non iuuc procedit ex matre ;

csse Spirituin qui in Trioitaic dicitur S|iiriius sanct <s. et ciiin in lianc lucem procedil ex matrc, non tunc
7. Ncc ob aliud exislimo ipsum vocari propiic Spi- procedil ex palre. Spiritus autem sanclus non de Pa-
riluni : cum etiamsi de singulis interrogemur, non Ire procedit in Filiuin, et de Filio procedit ad san-
possinms nisi et Patrem ct Filium spirilum dicere ;
ctilicandam creaturam; sed simul de utroque proce-
qiioniam spirilus est Deus (.loan. iv, 24), id est, non dil : quamvis boc Filio Pater dcdcrii, ut quentadmo-
corpus csl Deus, scd spiritus. Quod crgo conirnnniler dum de se, ila de illo quoque proccd.it. Neque enim
vocantur ct singuli , boc proprie vocari oportuit possumiis diccre quod non sit vila Spirilus sanctus
etim qni non esl unus coriim, sed in quo communitas cum vila Paler, viia sit Filius. Ac per boc sicut Pa-
apparct amboruin. Curergo non credamus quod eliain tcrcum haheat vilam in scmetipso, dedit et Filio ba-
de Filio procedat Spirilus sanclus, cum Filii quoqne bcre vilam in semelipso; sic ci dedil vitain procedeic
ipsesil Spirilus? Si cniin non ab eo procedcrel, non de illo, sicul proccdit et deipso («). Scquunlur aulem
post resurrectionem se reprttsenlahs discipuHs vcrba Domini dicenlis : Elqua: vcnlura sunl, unnun-
snis insulflasset dicens : Accipite Spiritum sanctum liabil vobis. llle me clarificabil, quia de meo accipiet,

(/(/. xx, 22). Quid enini aliud signiflcavil illa ih- ct aiinnntiabil vobis. Omnia qittxcitmijue lutbel Pater,

sulllalio, nisi quod proccdat Spirilus sanctus cl de mea sunt : mco accipiet, et annv.n-
propterea dixi quia de
ipso ? Ad hoc perlinet etiam illud quod de muliere tiabil vobis. Sed quia
jam prolixus cst, in alium
isle

qtiae fliixnm sanguinis patiebalur, ait : Tctigit me ali- suiii differenda sermonem.
quis ; eqo euim sensi dc me virlulem exiisse ( Luc. vut, 46).
TRACTATUS C.
Nam virlulis nomine appcllari etiain Spirilum san-
ln ejusdem leclionis verba poslrema. Cup. xvi,
cium, el eo loco clarum esl , ubi angclus diccnti Ma-
ri;n, Quomodo fiel istutt, quouiam virum non coqnosco ? f. 15*45.
respoudit, Spiritus sanclus superveniet in te, et virtus 1. Cum promillcret Dominus venlurum Spiriluni
Altissinii obumbrabit tibi (Id. i, 34, 55) : ct ipse Domi- sanclum, Docebit vos, inquil, omncm vcritatem ; vel,
nus promittcns cum discipulis, ait, Yes aulcm sedetc quodin nonnullis codicibus legilur, Dcducelvosin omm
in civilate qnousque induamini virtule cxalto(id. xxiv, veritate. Non enim loqucturasemelipso.sedqitwcumque
40); st iterum, Accipietis, inquit, virtutem Spiritus audict, loquclur. De quibus evangelicis verbis jam
tanctt supervenienlem in vos , et eritis milii testcs ipiod dona\it Dominus dispiilavimus : nunc ea quae
(Ael. i,8). De bac viitute credendus est dicere evan- scqiiuntur altcndilc. F.l qua: vcnlura sunt, ii.qnit,

gelista , Virtus de illo exibut, et sanabat omncs annunliubil vobis. Ncque bic cst, quoniain plaiium est,
(Luc. m, 19). inimorandiim : nibil enim habet qu.cstionis, ctijus a
8. Si ergo ct de Palre el de Filio procedit Spinltis nobis cxposilio llagilctur. Sed quod adjungit, Jlle me
sauclus ; cur Filius dixil, De Pulre proccdil (Jvuu. clariftcabit, quia dc mco accipiet, el annuntiabit vobis,
non uegligentcr esl Iraiiscundum. Quod cnim ail, Itle
* Rdlll, per omma.
per onmes : oec nisi pauciAt siss.,
adiJonl, nobis, Porro iu graeco cst, tlia
in line versiculi. mc clarificabit, polest inlelligi, quia diffundcndo iu
puiudn, jincerti generis; et a<l Qnem Iwmin, vobis, quia in
voce couseulicbat vulgata in anliquis Coroeiensibus Di- f«) nunc loeum a n. 8 iranstulit August. In 15 lib. <l<i

blils. irinilate, cap. 27.

189 l 1N JOANNIS EVANGEL IUM, S. AUGUSTLM 1892

cordibus credeniium ehariUlem, spiritualesque facien- errant in ulroqiie qui laudanl : et in re sciliccl, quia

do, declaravil eis quomodo Filius Palri esset xqualis, id quod malumest, homim puiaiii ; ei inbomine, quia

quem secundiim carnem prins lantummodo uoverant, lioo esl quod piilanl. Quapiopter lalsa est iu his lii-

el hominem sicut liomines cogitabaut.

Vel cerle, quia hus generibus gloria. Cum auicm de aliquo per Dcuin
|ier ipsam charitatemlidiieia repleli \ et limore depul- el piopler Deuin juslo, hoc est veraciter justo, causa

so, annunliaverunt bominibus Chiistum; ac sic fama ipsius juslilix fiequens est fama ciim laude ; veia

ejus diffusa cst toto orhe terrarum. Ul sic dixerit, ltle qiiidem gloria cst ; non lamen ea credendum est hea-

meclarificabit, tanquam dieeret : Ille vohis auferct ti- lilicarijustum, sed laudanlibus gralulandiim cst, quia

morem, et dabit amorem, quo me ardentius prxdi- recte judicant, et diligunt juslum. Qtianto magis crgo
1
mex per Kilum niundum dahitisodorem, DominusChrislus, non sihi, sedcis profuil gloiiasua,
cantes, gloria .

commendabitis tionorem. Quod enini facturi fuerant quilms profuil niorte sua ?

in Spiritu sanclo, boc eumdem Spiritum dixit esse fa- 5. Sed non est vera ejus apud hxreiicos gloria,

cturum : quale est eliam illud, Non eniin vos estis qui apuil quos tamcu frcqiienlem faniam videlur habcre
loquimini, sed Spiritus 1'atris vestri qui loquilur in vo- ciiiii laude. Non esl liaic vcra gluria, quia in ulroque

bis( blatlh. x,20). Verbum quippe graecura quod est falluiittir : nam ct bonum pulaiil esse qunil bonuin

2o{««<, alius clarificabil, alitis glorificubit, lalini inler- non cst, cl Christum pulant esse qund Cln isius iioii

pretcs sua quisque translalioiie posuerunt quo-

in :
est. Unigenituni enim Filium acqualcm non csse gi

gncnli, non csl boiiuin unigcnilum Dei Filium homi-

niam ipsa qu;c gr;cce dicilur Sofa, unde diclum est :

verbum Scjaui, etclaritas inlerpretaturet gloria. Glo- nem tantum esse, non Deum, non cst honum : Verita-

ria namquc quisque clarus, et clarilalc gloriosus ;

fit
tis carnem non esse vcram carnem, non esthonum.
ac per hoc quod utroque verbo signifiealur, idipsum llorum lrium qua' dixi.primum senliuiil|Ariani, secun-

est. Sicut autem definierunt anliqui latintc linguae cla- duin Photiniani, tcriiiim Manichxi. Sed quia el eorimi

rissimi auctores, gloria cst frequens de aliquo fama nilnl est bouuin, ct Chrislus uihil esl eorum, in ulro-

cuir. laude. Quae cum est in hoc mundo facla de Chri- que lallunlur : nec dant veiamgloiiain Christo, quaiu-

sto, non Chrisiocredenda est magnum aliquid contu- vis apud eos esse videatur cum laude freijiicus fa-

lisse, sed mundo. Donum enim laudare, non laudato, ma de Chrislo. Et omncs prorsus h.eretici, quos com-

sed laudantihus prodest. mcmorare nimis loiigmu est, qui de Chrislo nou re-

2. Esl auiem etiam f;ilsa gloria, quando l.iudanles cte sentiunt,ideoerrant,quia et dehonis rebusac malis

errore falluntur, sive in rebus, sive in hominibus, si- noii verum sentiunt. Pagaui eliam quoniam sunl Cliri-

ve in ulrisque. Nam in rebus fallunlur, quando putant sti plurimi laudatores, el ipsi in uiroque falluuliir,

id bonum esse quod malum est in hominibus amem, : quinon secuudum veritatem Dei,sed polius secuudum
qnando pulanl eum bonum esse qui malus esl in : suam suspicionemdicunlcunifuisse hominemmagiim.
ulrisque vero, qu;indo et id quodestvilium, virtus pu- Chrislianos quippe velut imperilos viluperant, Clni-

laiur; et ipse qui propter hoc laudatur, non habet stum aiilem velut niigum laudant, ac sic produnl

quud putatur, sive sil honus, sive sit malus. Donare quod amanl : Chrislum vcro non aiuant ; quouiam
quippe res suas hisiriouibus, vitium est immane, non quod non erat Clnislm, hoc aniant. Ideo ergo in

virtus : et scilis de talihus quam sit frequens fama ulroque falluuiur, quia cl magum esse malum esl

cum laude; quia, sicul scriptum est, Laudatur pecca- cl magus iion fuil Christus, quia honus est. Quapro-

tor in desideriis anima; suw, el qui iniqua gerit, benedi- plerquoniam de his uihil hoc loco diccndum cst, ipii

cilur (Psal. ix, 3 ). Hic laudatores non fallunlur in ho- Chiistum viliiperant atque blasphemant ;
quia de glo-

niinibus, sed iu rebus : malum esl eniin quod bonuin ria ejus loquimur, qua esl glorificalus in mundo :

esse credunl. llli autcm qui hocmalo largilionis vitio- non eumglorilicavit Spiritus sanctus vera gloria, ni^i

sunt, quales eos hi qui lauilanl in Ecclcsia sancla catholica. Alihi enim, id est, vel
si sunt, lales ulique

non suspicantur csse, sed cemunt. Porro si se qnis- apud ha:reticos, vel apud qttosdam paganos, vcra

quam juslum fingat, et non sil, sed lolum quidquid cjus in teriis gloiia non potest essc, et ubi vidctur

coram hominibus laudabililcr agerc vidctur, non agat csse frequens de illofama cum laude. Vera ergo ejus

proptcr Dcum, hoc est propler veram jiisliliam, sed yluiia iu Ecclesia catholica sic a propheia canlalur :

solam qnau-al et diligat ah hominihus gloiiam ; illi Exallare super calos, Deus, et super omnem lerram glo-

esl ejus fama cum laude, liu tuu Psal. cvn, C ). Qtiia iiaijue post ejus cxalta-
autein apud quos frcquens (

propler Deum laudabililer vive- lioneni venturus eral Spirilus sanctus, et eum glori-
non eiim pulent ni-i
hoc sacer Psalmus. hoc ipse Unigeniius
re, noii falluiilur in re, sed fallunlur in hominc. Quod
licalurus,

eniin bonum esse credinil, est honum ; sed quem bo- prumisil fulurum, quod videmus implelum.

iiiiin esse rrcdnnl, non est bonus. Quod si puielur, i. Quod auteni ait , De meo accipiel , el annuntiabi t

veibi gralia, bonuni artium pcriliamagicarum, eidum vobis , caiholicis audite aurihus, calholicis percipiie.

quisque patriam liherasse eisdcm quas omnino nescit nieniihiis. Non enim proptcrea, sictit quidam liaer elici

minor est Filio Spiriius sanctus qunsi

ariibus creditur, frequentem cum laude famam, qua; pulaverunl , :

gioria defmila cst, apud liomincs impios conseqiiatur Filius accipiat a Palio, et Spiritus sanctus a Filio

quibusdam gradibus natnrarum. Ahsit hoc crcdcre,

1
oualuor mss., qinu pcr ipsiim charilate ac fiducia rf
pkti' tosil hoc diccrc, ahsit a chrislianis cordihus cogilare
1893 TlUCTATUS Cl CAPUT \\l. 1894

Deniqne conlinuo solvit ipsc quicstionom , ct cnr lioc significali suni inimici a quibus Christus occisus cst

dixcrit , explanavil. Omnia , inquil ,

quwcumque habet lunc utique lxtati siint occiso Christo quando sunt ,

Paler, mea sunt : propterea dixi quia de meo accipiet discipuli conlristaii. Mnndi quippe nominc, malitia
et annuntiabit vobis. Quid vnltis amplius? Ergo de polest iiiundi hnjus intelligi , id cst hominum miindi
Patre accipit Spiriius sanclus , unde accipit Filnis ;
hujiis amicorum. Unde Jacobus apostolus in Episiola

quia in hac Triniialc de Palrc nalus cst Filins, de sna dicit, Quicumque volueril amicus esse hujus swculi-

Patre procedit Spiiilus sanctus. Qui autPtri de niillo inimicus Dci constituilnr (Jacobiiv, i) : quibus inimi-
nalussit, de nullo procedat, Palcr solus esl. Quo- citiis Dci farlum cst ut nec ejus Unigenito parceretur.

nmdo aulem dixerit unigeiiiliis Filius, Omnia qumlia- 3. Deinde subjungit, et dicit : Mulier cum parit ,

bct Pater , mea sunt (quia ulique nnn sicqueinadmo- tristitium habel , quia venit hora ejus ; cttm aulem pepe-

dum dictumestilli Filio non unigcniio, sed ex duobus rerit puerum ,

jam non meminit pressivw proplcr gau-
majori, Tu mecum es semper , et oinnia mea tua sunt dium ,
quia natus esl homo in mundiim : et vos igitur
[Luc. xv, 31] ) ; eo loco, si Dominus voluerit, diligenii nitnc quidem tristitiam habetis ; iterum autem videbo
consideraiione traciabiiur, tilii dicit UnigenitusPatri, vos, et gaudcbit cor vestrum , et gaudium vestrum nemo
El mea omnia tuu sunt,el lua mea sunl (Joan.wn, 10) tollet a vobis. Ncc ista siinilitudo ad intelligendum vi-
ut hic isie sernio claudatur ;
quouiam quac sequuntur, delur essc difficilis; queniam comparatio ejus in
aliud poscunt, quo disserantur, exordium. promptu csl, codem ipso cxponenle cnr dicla sit. Par-
luritio qilippc tristilix, partus aulom gaudio compa-
TRACTATUS CI.
ratur; quod tunc majus csse consuevit , quando uon
De eo quod Dominus i7in7, Mndicum et jam non vide- pnclla , sed puer niscitur. Quud veio ait ,Gaudimn
hilis nie; usque ad id, El in illo dic ine non rogabi- veslrum nemo tollet a vobis, quia gaiidium eorum est
lis quidquam. Cap. xvi, J» . 16-23. ipsc Jcsus, significalum cst c|iiod ait Apostolus, Chri-

\. Hxc Domini vcrba ulii ait , Modicum el jam non stus surgcns a mortitis jam non moritur, et mors ei ultra
videbitis me , cl iterum modicuin et videbitis nie , quia non doininnbititr (liom. vi, 9).

vadoad Patrem, ilaobscura cranl discipulis, anteqnam 4. Iluciisque in isto Evangclii capitulo, unde hoilie
id qnod dicit implclum esset , ui quxreules inter se disputamus, vclut facili intellcclu omnia cucurrerunl
qnid esset qnod diceret, oinnino se faterentur nescire. acrior necessaria cst in his qnae sequuntur intenlio.
Seqiiilur cnim Evangelium : Dixerunl ergo ex discipu- Quid est eniin quod ait, Et in illo die me non rogabilis

lis ejus ad invicem ,

Qttid est lioc quod dicil nobis , Mo- quidquam? Hoc verbuni quod estrogare, non siduin
dicum el non vidibilis me, et iteruin modicum el vidcbitis peterc, vcrum etiam inierrogare significal et graecum ;

me , et quia vado ad Patrein ? Dicebanl ergo ,

Quiil est Evangeliiim, undc hoc Iranslatum esl, lale babet vcr-
hoc quod dicit, Modicttm ? ISescintus quid loquitur. Hoc bum quod utrumque possit inleltigi , nt hoeC anibigiii-

enim est quod eus movebat , quia dixil , Modicum et tas nec inde solvatur(n) : quanqiiaiu etsi solveretiir,
non vidcbilis nie, et iterum modicum el videbitis ine. Nain non ideo nulla qiuvstio reinaneret. Dominum etenini
in pracedenlibus quia non dixeiat , Modicum , sed Chrisluin poslquam resurrexit, el inlerrogatum le-
,

dixerat, Ad Patrem vado, et jam uonvidebitis me{Joan. giiims et rogalnni. Nam inlerrogatus est a discipulis
xvi, 10) ; lanquam apcrie illis visus est locutus, nec ascciisurus in coetUm, quando prasentaretur, el
inler se de hoc aliquid quaisicriint. Nunc ergn quod qtiando regnum esset Isiael (Act. i, 0) : cum vero jaui
illis tunc obscurum fuit, el inox manifcstatuin est, essct in coclo, rogalus est a sanclo Sicpbano, iit spiri-

jam nobisutiquemanifestum est : post paululum enim luni ejus acciperet (/rf. vli, 58). Et quis audcat vcl
passus est, et nou viderunt euin ; riiisus ,
posl paulu- cogitare vel diccre , in coelo scdeniem Ciiristuin ro-

lum restirrcxii, et vidcrtinl euin. lllud auiem quod gandum non esse, et iu lerra inanenteiii rogatum
ait, Jam non vidcbitis mc, quia islo verbo, id cst, jam, liiisse? rcigandum non esse iminortalcin , rogari de-

lioc iutelligi voluit qiiud eum ulterius non viderenl buisse mortalem? Imo, chaiissimi, rogenitis euni , ut
ibi exposuimus quonfodo accipiendum sit, ubidixit, nodum quxslionis bujus ipsc dissolval, lucendo in cor-
De jusluia argucl niundum Spirilus sanctiis ,
quia ad dibus nostris ad vidcuda quai clicil.

Palrcin vado , el juin non videbilis me (Supra, Tract. 5. Pulo ciiim quod ait , Iteruin autem videbo vos , et

95) : quia sciliccl ntortalem Cbrislum ullerius non gaudebit cor veslrum , et gaudittm vestrum nemo tollet a
viderent. vobis, non ad tempus es*c referendom quo re-
illud

2. Cognovil autem Jesus, sicut sequens Evangclisla surrexit, cisque suam carnem cerncndain langendain-

dicit, quia volebanl eiiin inlerrognre, et dixil eis : De que nionsliavit (Joun. xx , 27) : sed poiius ad illud
lioc quwritis inler vos, qnia dixi, Modicum el non videbi- unclc jam dixerat ,
Qui ditigit nte , diligetw a Patre
tis me, et iterum modiciim el viilebilis me. Amcn, amen meo ; et cgo diligam eum , et inamfeslobo mcipsum illi

dico vobis, quia plorabitis et flebitis vos ; niundus autem (Id. xiv, 21). Jam quippe resurrcxcrat, jam se illisiu
gaudebii : vos aulem contrislabiniini , sed Iristilia vcslra carnc monslravcral, jam sedcbal a:l dcxlcram Palris,
in gaudium erit '
. Et hoc sicaccipi polcst, quia con- quando diccbal idcin ipse aposlolus Joanncs , cujiis

tristali sunl discipuli dc morle Domini, etconfcstim cst bcic Evangcliiim , in Epislola sua : Dilectissimi,

dc resiirrcclione bclati : mundus aulcm ,

quo iiominc uunc fdii Dei sumtts , ct nondum manifestatum est quid
1
Sic Mss. At edili, vertclur in gaudium. (a) Grffic, erotescte.
\m IN JO.YNNIS EYANGF.LIUM, S. AUCUSTINI ISW
oimus : icimus quiacum muuifcstutum fucrit , simiUs nec taiucn in liiijus desiderii parturitione sine gautlio

ci erimus, quoniam vidcbimus cnm sicuti etl (\ Jouu. 111, trislcs simus, sed sicul ait Apostolus, Spe gaudentes,

2). Ista visio 11011 viLqc liujus cst , sed fuiur.i- ; 11011 in liibululioiie palieutes (Rom. xn , 12); quia et ip^a

temporalis , sed xlerua '. II ax <s( autem viia oeterna ,

parturiens, cui comparali sumiis, plus gaudet de naoj

dicenle ipsa vita, m cngnoscani te, inqtiit, luitm» vcrum futura prole, quam trislis esl de prxsenli dolore. Sed

Dcum, ct guem misisli Jcsum Cliristum (Joun. xvn, 5). liujus sermonis iste sit linis : babenlenim quxslioneiu
De liac visiouc ct cogniiione dicil Apostolus Yide- : niolestissiniam qux sequuntur, nec brevitale coar-

mus iiuiu- per spcculum in wuigmatc tunc autcm facie , cianda sunt, ui possint commoilius , si Dominus vo-

ud faciem : nunt scio cx purie, lunc auiem cognoscam luerit, explicari.

sicut el cognitut sum (\ C.or. xui , 12 el 15). Ilunc lolius TRACTATUS CH.
laboris sui lnuiiiiii Ecclesia uunc parlurit dcsideraudo, Dc eo quod Dominus ait, Aineu , amen dico vobis, si

lunc cst paritura cerncndo ; nunc parturit gcnicpdo, quid peiieritis Palrein in iioiiiine un o, dabitvobis;

liinc paiilur.i hciando; nunc pai luril orando, Itinc utque ad id, llcriim relinquo miiiiduin, et vado ad
paritura l.niil.iiido. r.t ideo tnasculum ; quouiatu ad Patrem. Cnp. xvi, f . 25-28.
i>luni rructuin conlciiiplalioiiis cuncla oflieia referiiu- 1. Doinini verba iuinc isla tractanda stint, Amen ,

lur actionis. Solus est ciiini liuer ;

qui.i propter se ap- uiHeii dico vobis, si quid pelicrilis Valrem in nominc nu «,

politur, ct iion referlur ad aliud. Uuic scrvit actio : dabit vobis. Jam dictum est iu superioribus bujus do-

ad liunc cniiu refcrlur quiilquid bene agilur , qilia niinici sermonis partibus, propter cos qui uonnulla pe-
propter liunc agitur; ipse autein non propler aliud , lunl a Palre iu Cbrisli nomine, nec accipiunt, non peli

sed propler scmelipsum lcnctur et babetur. Ibi eigo in nomiue Salvalorisquidqoid petitur contra rationcni

Imis qiii suflicil noliis. .llienuis igitur erit : ncque salulis (Snpra, Tract. 75). Non enim sonimi littec&-

cuini nobis sullicil linis, nisi cujus nullus csl linis. riun ac syllabarum, sed quod sonus ipse signilical, et

Iloc iiispiralum erat Pliilippo quando disit : Ustende quod co sono recte ac veraciter iittcUigitur, boc aeci-

twbis Putrem , ct sufficit nubis. In oua osicnsjone se piendns csl dicere cura dieil, in nomine mcn. Unde qni

urouiisil et Kilius diiens : Aon cicdis quia ego in I'a- boc sentit de Christu quod non est de unico Pei Fdio

tre, et l'utcr in m cst (Joan. xiv, 8, 10) ? De hoc ita- sentienduni, non pelit iu ejus nomiiie, eliainsi non la-

que quod sullicil noliis, reclissiiiic audiiuus, Gaudiuiii ccat lilteris ae syllabis Cbristura ;
quoniam in ejus no-

vestium neino tollel a vobis. mine pelil, quem cogitat cuin pctit. Qui vero quod e>l

C. I>e lioc eliam qux supcrius dicla sunl, niclius de illn sentiendum scntit, ijise in ejus nomine petil

exisiiiuo inlclligi , Slodicum eljam non vidcbitis me et accipit quod petit, si non contra stiam salutem seni-
clilerum modicum el viiUbilis me. Uodicuui est euiin piternam pelil. Accipil aiitem quando debct accipcre.
Jioc lotuiii spalium quo pr.vsens pervolal sxculuro : Quxdam cnim non nigantur , scd ut ccngruo denliir
undedicil idem ipse cvangelisla in Epislola sua, i\o- lempore duTeruulur. Ita sane intclligcndum cst quod
vissima hoia cst (1 Joan. n, 1S). Ideo iianique addidil, ait, dabilvobis, ut eabencficia signilicata scianlur bis
quia vado ad Patrem : quod ad pi ioieui seiitcnliain verbis, qua; ad eos qui pelunt proprie pertinent. Ex-
referendum esi, ubiait, Modicum etjam non uidebitis audiuiilur quippe onines sancti pro seipsis, non an-
me; non ad poslcriorcm ubi ait, ct iferum modicum ct lein pro omnibus exaiidiuiilur vel aniicis vel inimieis
vidcbitis me. Eundo qtiippe ad 1'atrem, facturiis erat suis, vi 1 quibtislibet aliis : quia nou ulctmiquc dicliiiu
ut eiini iion viderenl. Ac per lioc nun ideo diclum csl, cst. dabit ; sed d.bit vobis.
quia fuerat moriturus, ct donec resurgeret, ab eori.ni 2. Usque modo , inquit, iioii petislis quidquam in uo-
aspectibus recessurus; sed qu >d e^set iturus ad Pa- minc mco. Pelile, ct accipiclis, ttl gtittdium veitrum sil

treiu, quod fecit posleaquam resurrexit, cl cuin eis plenum. lloc quod gaudium plenum, profeclo noii
dicit

per qnadraginla dics conversatus asccndil iu coliiui carnale, sed spiriiuale gaudium est et quando tan- :

(Acl. i, 3, 9). Illis ergo ait, Slodicum etjam uon vidc- liini erit, ilt aliquid ei jam non sit addendum, procul

bitis me ,
qui eum corporaliter lunc videbanl ,
quia dubio tunc cril plenum. Quidquid crgo petitur quod
ilurus erat ad Patrem , et eum deinceps niorlalem vi- peilineat ad boe gandinm coiisequcnduni, boc est iu

suri non erant, qualem cuni ista loqneietur videbanl. nomine Cbristi petendum, si divinain intelligimiis gra-

yuod vero addidil, el iterum modicum el videbilis me , liam, si verc beaiam poscimus vitam. Quidquid auicm
uaiversx promisil Ecclesix : sicut universx promisii, aliud pctilur, niliil pelitur non quia iiulla oninino
:

Ecce ego vobiscum sum usque in consummationem sw- res est , sed quia iu tanUc rci coinparatione quidquid
euli (Sluttli. xxvm , 20). Non lardal Dominus pro- aliud concupiscitur, nibil cst. Neque enini prorsus

missiim : modicum, ct videbimus eum, ubijam nibil nulla res est liomo, de quo ail Aposloltis : Q«i se ptttut

logemus, nilnl inierro^eiiius; quia nibil dcsideran- uliquid eue, cum nihil sil ( Galal. VI, 3 ). Ill compaia-
duiii retnanebit, nibil qu.irenduin latebit. Hoc mo- tione quippe spirilualis boniinis, qui scil gratia Dei
esl.
dicunilon^uin nobis videlur , quoniam adliuc airitur :
se esse quod cst. qiiisquis vana prxsumit, nibil
cum liiiiiuiu fuerit, luiic sentiemus quain modicum Kiiani sie ergo recle inlelligi polest, Arnen, am.n
fuerit. Non crgo sit g.iudium noslrum quale lialiel dico eobis, si quid pclicritis Patrcm in nominemeo, du*
niundus, dequo diclum csl, Mundut aulcm gniuUbit : bit vobis; ut lioc quod ail, si r/nif/, non quodlibet iu-

• ires >!ss., non tejnporatis, scd atcnur. tejljxaiur, sed aliquid quod no.i in bcatc \iu r4in
 1S17 TRACTATIS Cll. CAPUT XVI. isos

| : i ; : i L i < »
n o sit lliliil. Et quod seqiiilur, isque motlo non f ocpciit omnia clijudicarc, ipse aulcm a ncmine cliju-

petistis quidquam in noinine mco, duolms niodis inlcl- dicari (I Cor.u, 12-15), eliamsi in hacvilaadliuevcltil

1 j l> i potcst : vel quia non in nominc nico pelislis , pcr spcciilum cx parte, pcrspicit Uimen non nllo cor-
ijuoil nonien non sieut cognoseendum est cognovislis; pcrissensu, non nlla imaginaria eogitatione qux ' ca-
\cl non pelislis quidquam, quoniam in eomparationc pil aut (ingit qiialiiinicumque simililudines corporum.
rei quam pclere debuisiis ,
pro niliilo liabendiim est scd mcntis ccrlissima intclligenlia, Dcum non corpus
quod pelistis. Ul igilur in ejus nomine non nibil, sed csse, scd spiritum : ita palam de Palrc annuntianle
gaudium plenum pctant (
quoniam si aliquid aliud pe Filio, iit ejusdem subsiantiae conspiciatur et ipse qui
timt, idem aliquid nihil est), exhorlalur dieens, Pe- aniiunliat. Tunc
nomine pclunt qui pclunt
in ejus

tiu, et aceipietis, ul gaudium vestrum sit plenum : id quia in sono cjus nominis non aliud qnam rcs ipsa est

esl , boc in noniine meo pelite , ut gaudium vestrum qu;c bnc nominc vocatur, inlclligunl, nec aniini vani-

sil plenum, et accipielis. Isto cnim bono in pclendo late vcl infirmitale cnnfingunt tanquain in alio loco
persevcrantes sanctos suos ncquaquam misericordia Palrein, in alio Filium ante Patrem sianlem, cl pro
divina fraudabit. nnbis rognnicin , spalia sua qiucqne ainboruin occu-

5. Ilcec, inquit, in provcrbiis loculus sum vobis : venit |iantibus molibus, et Verbum ad eum cujus est Vex-
liora cum jam non in proverbiis loquar vobis, sed paltim liiun facereverba pro nobis, inlervalln inierposito in-
de Patre meo annunliabo vobis. Posseni diccrc banc dc tcr os Ioquei.tis et auriculas audientis ; et alia talia qiuc

qua loqnitur boram, futuruin oporterc s.TCtilum in- sibi animales, iidemque carnalcs in cordibus fabrican
tcUigi, ulii videbinuis palam, quod bealus Paulus di- tur. Quidquid enim
tale spirilualibus de Deo cogitan-

cil, (ttcie ad faciem; ul quod ait, Hac in proverbiis to- tibus ex corporum consueludine occurrit, ncgando
cutus sum vobis, lioc sil quocl ab eodc.m aposlolo cli-
alque rcspuendo, lanquam iniporlunas muscas, ab in-
clum est, Yidcmus nunc per spcculum in wnigmale lerioribus ocnlis abigunt; et sinccritati ejus lucis
(I Cor. xill, 12) : aiinunlinbo autem vobis, quia per acquiescunt ,
qua lcsle ac jiidice bas ipsas imagines
Filium Pater vidcbilur, juxta illud quod alibi ait, Ne- corporum suis inlemis aspectibus irruenles, falsas
quc Patrcm quis cognoscit, nisi Filius, et cui voluerit oninino esse convincunt. ili possunt utcumque cogi-
['ilius rcvelare (tlattli. xi , 27). Sed istuin sen um tarcDominum nostrum Jesum Cbristum in quanluni
vidctur inipodire quod sequitur : lllo die in nomine bomo esl, pro nobis interpellare Patrem; in quanlum
mco petclis. In fuluro enim sscculo cum pervenerimiis auteiii Deus nos cxaudirc ciim Patrc. (Juod cum
est,

ad regnum, ubi similes ci erimus, qiiMiiam viclcbimus significassc arbitror ubi ail, Et non dico vobis quia
ego
cum sicuti esl (Uoun. m, 2), quid peliliiri sunuis, rogabo Palrem de vobis. Ad boc quippe iiilucndum
quando saliabilur in bonis desideriiiin nostrum (Psat. qnomodo non rogal Patrcm Filius, sed simul cxau-
cn, 5)? Undc et in alio psalmo diciuir : Satiabor citm diunl rogantcs Pater et Filius, nonnisi spii itualis oc«-
manifestabitur glnria lua (Psal. xvi, 15). Petilio nani- lus nicnlis asccndit.

que alicujus est indigeiili;e, qu:c ibi iiulla crit ubi ba?c 5. Ipse enim Puter, inquit, amat vos, quia vos me
saiiclas erit. amaslis. Idco amat ille, amamus ; an polius,
quia nos
4. licliiiquitur itaque ,
quanlum sapcrc volen , ul quia illc amat, ideo nos amamus? Ex Epislola sua
inlclligatur Jesus discipulos suos dc earnalibus vel cvangelisla idem ipse respondeat : A'os diligimns, in-
auimalibus sc spiriluales promisisse facUirum, quam- qnit, 7iiia pnor ipse ditcxit uos (l /ocm.iv, 10). Ilinc
vis nondiim talcs quales erinuis, quaudo spirituale cr-o fjctuin cst ut diligeremus, quia dilccti sumus.
eliam corpus babebimus ; sed qualis crat qui dicebat, Piorsus donnm Dci cst diligere Deum. Ipse ut diligc-
« Sapienliam loqiiiniur iutcrpcrfectos i
(
I Cor. u, G); relur dedit, qui non dilectus dilexii. Displiccntcs
ct, « Non pntui vobis loqtii quasi spiritualibus , scd amati sumus, ut cssel in nobis unde placcremus. Non
quasi carnalibus i (Id. m, 1 ) ;Non spirilnm liu-
ei, « ciiim amaremus Filiuui, nisi amaremus el Patrem.
jus mnndi accepiinus, scd Spiritum qui cx Dcn est, Aniat nos Paler, quia nos ainamus Filium
; cum a

iil sciainus quac a Dco dcnala sunt nobis; qu.i! et lo- Patrc ct Filio acceperimus ut et Patrem ameinus et
qiiiinur, non in sapienlia; liumanx doclis verbis, scd Filiiun diffundil enim charitatem in cordibus no-
:

doclis Spiritus ', spiritualibus spii itualia comparantcs. slris amboruin Spiritus (Rom. v, 5), per quem Spi-
Animalis autcm homo non percipit qua: sunt Spirilus i ilum ct Patrcm amamus et Filium, cl quem Spiritum
Dci. • Non ilaquc pcrcipiens qu;c sunt Spirilus Dci cnm Patrc amamus ctFilio. Amorcm ilaquc noslrum
bo i o animalis, sic audit quictimque audit de Dei na- piiim quo colimus Dcum, fecit Dcus, et vidit quia bo-
lura, ul aliud quam corpus cogitare non possil, quani- nuni esi, ideo quippe amavit ipse quod fecit. Scd in
libel amplissimiim vcl imnicnsum, quamlibel lucidiim nnbis non faceret quod amaret, nisi anlequam id fa-
ac spccnsuin, corpus laincn : ideo provcrbia illi sunt ccret, nos amaret.
quaittiniqiie dicla sapienlix deincorporcaimmiilabili- 0. El a Dco exivi. Exivi a
credidislis, inquil, quia

quc subslanlia ; rion quod ca tanquam provcrbia de- Patre et veni in ir.undum
itcrum relinquo muiidum et :

pnlat, scd quia sic cogital , quomodo qui provcrbia vado ad Patrem. Plane credidimus. Ncque enim pro-
solent audirc ncquc intclligcre. Cum vcro spiritualis plerca debet incrcdibile videri, quia sic ad numdum
l
TT.,(loclispirUuaspiriliiali!m. LugcL ct vcn., dodi 1
l.ov. non babent articulam, qua; ; cum ba>c lamen
|

Spintn gpirittavtbtut. U. vox ad scnsum rcquiralur, cl reueriatur in mss.

Saxct. iAugust. III. (Soirante

(890 IN JOANNIS EVANGKI IU.M, S. Al'CUSTI\r lyttu

venieus exiil a Palre, ut nr.n descreret Patrem el sic ; quia P.ilor inecuin esl. » Paulo anle divcral, i Hc-
v.idil ail Palrem reliclo minulo, nt non
deseral inmi- linqno nunulum, cl vado ad Patrcm ; > nunc dicit

Exiil cniin a Palre, quia de Palrc est in nimi- Palcr inccum est. Quis vadit ad euin qui cum
dnm. : « i illo

dum venit, quia mundo suum corpus ostcndil quod csl?Sed boc inlelligeiili est veibiun, non intelligenli

de Virgine assumpsil. Reliquit luumlum corporali proverbium

dis- : sic tainen quod inodo a parvulis non
ressione, pcrrcxil ad Patrem hominis asccnsione, inlelligilur, utcumquc sugiiur; el cis ciiam si non
nec mundiim descruit r.r.cscnlia gubcrnalionc. prxbel, quia nonduin emn capiiml, solidum cibum ,

TIUCTATUS CIII.
sallem laclcimi non dcnegat aliineiituni. E\ lioc ali-
nienio est, quod scicbanl euin nossc omnia, nec opus
De co quod scquitur, Picunt ei discipuli ejus Eccc :

ci esse ut cum quis inlcrroget : quod quidein cur di-

nunc palam loqueris; usquc ad id, Sed confidile ,

xerint, qiucri potest. Vidc ur enim potius fuisse di-

ego viei mmidum. Cap, xvi, ^ . 29-35.
iciidum, Non opus esl libi ut qnciiKpiain inlerrogcs
;
f.QualcserantdiscipuIiChrisli, quandocumeisante non, ut quis le interroget. Dixcrunt quippe, Scinius
p.issionom loqucbatur inagnrt cum parvis, scd sicul
quia nosti omnia : cl utiqiie qui novil omnia, inagis
oporlcbat ut magna diccrenlur ct parvis, quia non- a nescieniibns inlerrogari solct, ut inicirngantes au-
liuin acccplo Spiriiu saneto, qiicmadmodum cum post diant quod voluut, ab co qui novil onuiia ; non ipse
fjus rcsurrectioncm vcl ipso insuffl.inle, vcl desupcr inlerrogare, lanquam volens aliquid seire, qui novtt
acccpcrunl, luimana magis quam divina sapiebant,
omnia. Quid sibi ergo vult, quod ci quein sciebant
muliis judiciis pcr toltim Evangelium declaralur :

nnsse omnia, cnm Non opus

dieerc dcbuissc videaiilur,
unde ct boc est quod in isla lectione dixcrunt. Ail
cst lilii ut queiwpiam imeiroges, diccntlnm polius
eniin Evangelista : « Dicunt ci discipuli ejus : Ecce
piitaverunt, i\on opus est libi ut quis te interreget ?
iniiic palam loqucris, et provcrbium nullum dicis
Qnid quod utrtinique lcginnis factunt, ol intcrrogasse
niinc scimus quia nosti omnia, ct non opus cst libi ul
scilicct Dominnm, ct inteirogatum fuisse? SeJ boc
quislc interrogct; iu boc crcdimus qiiia a Deoexisii. •
cito solvilur : quia lioc non ei, sed illis poiius opus
Ipse Dominiis paulo ante dixcrat, « Hoec in proverbiis
eral quos inlerrogabat, vel a quibus inlerrogabalur.
locutns stim vobis vcnit boi a cmn jam non in provcrbiis
:

Neque enim aliquos ille interrogabat, ut ab eis aliquid

loquar vobis.i Quomoilocrgoisli dicttni, Eccenunc pa-
discerct, sed ens potius ut doceret. Et qui intcrroga-
Inm loqueris, el prcrcibium iiutlum dici* ? Numquid liora
bint cum, volentes ab eo aliquid discere, illis profccto
jam venerat, qua non jam in proverbiis se promiserat
id opus crai, ul scirent aliqua ab illo qui noverat
locuiuriim? Prorsus quod nondum illa bora venisset,
oiimia. Nimirum ergo proplerca non opus erat ut eum
coniinuaiio verboruin ejtis oslcndit, qux ila sese ba-
quis interrogarel. Quoniani nos quando interrogamirr
bet : « H.ec, inquit, in proverbiis loculns sum vobis :

ab cis qui volunt aliquid a nobis scirc, ex ipsis inter-

vcnil bora cum jam non in proverbiis loquar vobis ,
rogaiionibiis coriun cognosciiiiiis quid vclint disccre
sed palam de Patre nico annuniiabo vobis. Illo die in
opus csl ergo nobis ab eis inteirogari, quos docere
nomine meo pelelis : et non dico vobis quia cgo ro-
aliquid volumus, ut inquisiliones corum quibus re-
gaboPairem de vobis; ipse enim Patcr amatvos, quia
spondendum est itovcriinus : illi aulent ne id quideni
vos me amasiis, et crcdidislis qnia cgo a Dco cxivi.
ojuis erat, qui omnia noveral ; necopus babebat quod
Exivi a Palre, et veni in mundiiin : ilerum n linquo
ab eo quisqiic scire vellet, pcr ejus inierrogaiioiicin
miinduin, et vado ad Paircm i (Joan. xvi, 23-28).
engnbscere, qnia prius quam intcrrogaretnr, inicrro-
Cuni pcr ba?c omnia verba adlmc illam proniiliat bo
galuri noveral volunlatcm. Se:l idco se patiebalur in-
ram qua non jain iu proverbiis loquctiir, sed palaro
lcrrogaii, ut vel cis qui tnnc aderant, vcl qui ha^c
de Palre annuniiabil eis in qua hora dicit eos in suo ;

sive dicta fuerant audrturi, sive scripla lccturi, quales

noniiiie petiluros, ncc se Paircm de illis rogatiirum ,
csscnl, a quibus inlerrogaiialur, oslendcret ; eoque
co quod ipsc Patcr amet cos, quia ct ipsi aniavcrunl
moilo nossomusvel quibus non circiiiiivenireliir frau-
Cliristum, el credideriint qtiod a Patre exieril ct ve-
dilins, vcl qnibus apad ctim proficeretur acccssibus.
nerit in muiuluin, ilerum reliclur.us mundum et iiurus
Pricvidcre autem cogilationes lioniinum, ct ideo noa
ad Palrcin : cum ergn adbuc promiltatiir liora illa i;i

cur dicunt, Ecce

opus babcrc ut ciim quis interrogarcl, magnum Dco
qua sine proverbiis loculurus esl, isti
non erat, scd inagnum parvulis crai qai ci diccbant
nunc vatiiin to(nieris, el proveibium nullum dicis ; nibi
In lioc crcdimus quia a Deo erisli. Mullo aulcm majns
quia illa qua: scil ipse non inlelligenlibus csse pro-
cral, ad quod iiitclligendiim cos volebat extcndi el
vcrbia, illi ii-qnc adoo non intelligunt, ut nce saltem
cresccrc, quodcum illi dixisSenl, verumque dixisscnt,
non se intelligerc iutelliganl? Parvuli eniin cranl, ct
qiue de rebus nou
n Dco c.vi.sti, ait ille. Paler mcciiin est ; ne sic a Patre
nonditin spiritualiler dijudicabant ,

Filitim cogitarcnl evisse, ut putirent ciiam rcccs-

ad corpus, sed ad spirituni perlinenlibus audiebanl.
sissc.
2. Dcniquc de ipsa eorum nctate adbuc secundum
iulcriorcm bominem parva el inflrma eos admonens, 5. Dcinde scrnionem islum magniim prolixumque
< r.espondit cis Jesus Modo creditis ? Ecce vcnit
: COncludcns : Hwc, inquil, locutus sum vobis, ut in me
iiora, ct jam venit, ul dispergamini untisqiiisqiic in pacem habeatis. In mundo prcssuram habcbilis ; scd

Vropria, et me solum rclinqualis. Et nou sum solus ,

confiditc, cijo vici mundum. lllud initium fiierat babi-
IQOI TKACTATUS CIV. CAPUT XVII 1902

lura ista pressura, de quo supcrius ui eos oslcndcrei lcniporis non habebit, scd oninis pi;e nostrceintcmio-
parvulos, quibus adliuc non intelligentibus et aliud nis actionisquc fmis ipsa erit. Propter bancSacramen-
pro alio seniicntibus, proverbia quodammodo ebscnt tis ejus imbuimur, propler hanc mirabilibus ejtis ope-

quxcumque magna et divina dixissel, ait, Modo cre- ribus ct scrmonibtis erudimur, propter hanc Spirilua

ditis ? Ecce venit hora, et jam venit, ut dispergamiui cjus pignus accepimus, propter hanc in eum credi-

umisquisque in propria. Ecee iuitium pressune, sed nius et speramus, et ejus amore quantum donat ac-
non eo modo pcrseveralurae. Quod enim adjunxit, et ccndimur : hac pace in pressuris omnibus consolamur,

me solum relinqualis, non vult cos lales esse in con- hac a pressuris omnibus liberamur : propler hanc
sequcnti pressura, quam post ejus ascensionem in omncin tribulationem fortiter sustinemus, ut in hac
niiindo fuerant habiluri, ul relinquant cuin ; scd ut in leliciter sine ulla (ribulalione regnemus. Merito ad
illo paccm Iiabcant permaiiciiles in eo. Non cniin eam clausit vcrba, quae parum inielligeniibus disci-

qunndo coniprebcnsiis est, taiitummodo carne sua ptilis crant proverbia; intellecluris ea quando eis de-
ejus carnem, vcriim eliam niente rcliquerunt fidein. disscl promissum Spiritum sanctum, de quo superius
Ad boc pertinct quod ait, Modo credilis ? Ecce vcnit ait : < Ila:c loculus sum vobis, apud vos manens. Pa-

hora, ul dispergamini in propiia, el me relinqualis : raclcius autcm Spiritus sanclus, quem miltel Pater

tanquam diccrcl, Tunc ila pcrlurbabimiiii, ut cliam iu noniine meo, ille vos doccbit omnia, et suggeret
quod modo creditis, relinqtialis. Venerunt enim ad vobis omnia quxcumque dixcro vobis i (Joan. xiv,
tantam desperationem, el suac pristinai fidei, ut ita 23, 26). Ila:c nimirum fulura fucrat illa hora, qua se

dixcrim, morlcm, quanla apparuit in illo Clcopha, promiserat non jam in proverbiis loculurum, scd pa-
qui post ejus resuireciiuneni cuni illo se loqui ne- Iam de Patre annuntiaturum. Eadem quippe ipsius
sciens, et quiil ei conligerit narrans, Nos, inquit verba, rcvelanle Spirilu sancto, intelligeniibus jam
sperabamus quod ipse [uerat redempturus Israel (Luc. non crant futtira proverbia. Ncquc cnim loqucnle iu
xxiv, 21). Ecce quomodo cum reliqucrant, dese- corum cordibus Spiritu sanclo, tacilurus cral unige-

rcndo etiam ipsam lidem qua iu eum aiilccrcdiderant. niltis Filius, qui dixit in ca hora palam se illis an-
lu ea vero pressura quam post ejus glorificationem nuntiaturum esse de Palre, quod eis ulique jam iniel-

accepto Spiritu sancto pertulerunt, non eum relique- ligcnlibiis non esset provcrbium. Sed boc quoque
riml : et quamvis ftigerentdc civitate in civitatcm, ab ipsuin, quomodo simul loqtiantur in suorum spirilua-
ipso non refugerunt ; sed ut babenles prcssuiam in lium cordibus et Dei Filius ct Spiritus sancttis, imo
nitindo, in illo pacem lenerent, non ab ipso refuga; ipsa Tiinilas quae inseparabililer operatur, iniilfigen-

fuerunt, sed ipsum polius refugium babticrunl. Dalo tibusestverbum.iioninielligenlibusautemproverbiuni.

quippe illis Spiritu sanclo, faetuin est in cis quod 2. Cum crgo dixisset propler quid omnia sit locu-
iiunc dictum est eis, Confidite, ego vici muiidiim. Con- tus, ut in illo scilicet pacem babercnt, in mundo ba-
fiderunt, et viccrnnl. In quo, nisi in illo ? Non enim benlcs pressuram, cxhortatusque fuisscl ut conlide-
vicissct ille mundum, si ejus inembva vinccrcl mun- rcnt, quia ipse vicit mundum ; co qui crat ad illos

dus. Unde ait Aposlolus, Graiias Deo, qui dat nobis scrmone finilo, deinde ad Paircm vcrba direxit, et
tictoriam ; conlinuoque subjecit, per Dominum no- orare jam coepit. Sic cnim Evangelista sequitur, di-
slrum Jesum Christum (
I Cor. xv, 57 ) : qui dixcrat cens: Hac loculus cstJesus, el sublevalis oculis in cm-
suis, Confidite, ego vici mundum. lum dixit : Pater, venil Iwra, clurifica Filium luum.
Poierat Dominus Unigenitus et coaeternus Patri
TRACTATOS CIV.
in forma servi et ex Ibrma servi, si hoc opus es-
In id quod sequiiur, Hicc locutus csi Jesus, ct suble-
sct, orare silentio; sed ita sc Patri exbiberc voluit
vatis oculis in cceliim drxit : Pater, vcnil hora, cla-
precatorem , ut meminissct nostrum se esse docio-
rifica Filium tuum, ut Filius clarilicet te. Cap. xvn, rem. Proinde cam quam (ecit orationem pro no-
t.l. bis, noiam fecit et nobis ;
quoniam tanli magistri
l.Anlc isla qu;c nunc sumus adjuvanlc Domino non solum ad ipsos scrmocinatio, sed ctiam pro ipsis
tractaturi, dixeral Jesus, llwc loculus sum vobis, ut in ad Palrem oratio, discipulorum est aidificatio. Et
me pacem habcatis : qtiai non reccntiora paulo supe- si illorum qui Ikcc dicla aderant audittiri, profc-
rius ab eo dicla , sed omuia dcbcmus accipere, sive cio ct nosira qui fucramus conseriula lecturi. Qua-
quaecumquc illis loculus est ex quo cos coepit habere propler lioc quod ait, Paler, venit liora, clarifica Fi-
discipulos, sive certe ex quo post coenam cxorsus est lium tuum, ostcndit omne lempus, et quid quando
hunc admirabilem prolixuuique scrmoncm. Talcm faccrel vel ficii sincret, ab illo esse dispositum qui
quippe commemoravit causam cur cis sit locuttis, ut tcmpori subditus non est ; quoniam quae fuiura erant
ad cum linem reclissime rcfcranlur vel omnia quie per singula tempora, in Dei sapicntia causas efficien-
locutus est eis, vel ea maximc qua: dixit jam pro eis tcs habcnt, in qua nulla sunt tempora. Non ergo cre-
inoriiurus, lanquam vcrba novissima, posieaqtiam de daiur Ikxc hora falo urgentc venissc, sed Deo potius
convivio sancto ille qui cum fucrat tradilurtis, egres- ordinanle. Nec siderea necessitas Christi connextiit
stis est. Hanc enim commendavit causam sermonis passionem : absit enini ut sidera mori cogcrenl side-
sui, ut in illo paccm habcrcnt, proplcr quod totum rum conditorcm. Non ilaquc Cliristum lempus utmo-
agittir quod christiani sumus. Hac cnim pax linem rcrclur impcgit, sed lcinpus Christus quo morerelur
19»:» IN JOANNIS EVANGEI -IUM, S. AUGUSTIM 1904
degil : qui Cliam lempus quo de Virginc natus esl, lican oporlerel? (jnoniodo igilur ciun clarificalurus

.11111 P.uie coiistiiuii, il'' >iuo sine icmporc natus esl. eral Filius, cujus clarilas seinpitcrna nec ex forma

Scciuidum quaui verani sanamque doclrinam, eliam Iiiiinana potuit videri niinor, nec in divina posselesso
Paulus aposlolus, < Cimi aiilnn venil, > inquil, < ple- ainplioi? Sed islam qiueslioiicni in biinc serinoneiii
niluiloiein|ioris,inisil Dcu- Filiiim suuin > (Gulul. iv, nolo arctarc, aut biuc euni facere longiorem.

et Dcus pcr Prophelain, < Teuiporc, i ail, < ac- TIUCTATUS CV.
4);
ceplabili cxaudivi tc, ct in ilie salulis adjuvi le > (hai. Ab co qitorf Dominut uit, Ut Filius liius clarificcl te;

xi.ix, 8) ; cl rursus Aposlolus, < Ecce nnnc teinpus usque ad itl, Clarilale quam liabui, priusqiiainiuuii-

acccplabile, ecce nunc dies salutis > (II Cur. vi, 2). dus csset, apud lc. Cap. xvu, y . 1-5.

Uic.n ergo, Pater, nenU /wro, qui cum 1'aire dispo- \. Glorilicatum a Palre Filium sccuiidiim formam
suil omnes lioras : lanipiam diecns , Patcr, qnam scrvi, quam Paler suscitavit a morliiis, et ad suam
proplcr lioinincs ct apud hoinines ad me clarilican- dexleram colloca\it, rcs ipsa imlical, el nulliis am-
iluin siniul cnnslitiiimus, ifin'< Itora, claiifira Filmm bigit cbrisliamis. Scd qiioniain noa tanlimi divil, Pa-
tuvm, ul ct FHiut tuus clarificel te. ler, clurifica Filium tiium, sed addidit eliam, »1 Filius
5. Clarificaium a Palre Eiliuin noi.nulii aicipinni, tttits clarificct le; mcrilo qiiarilm- quoniodo P.ilrcin
i» lioc iimxi ci iion pepcreit, sed pro liobis oninilius clarificaverit Filius, ciim seiupilcina claritas Palris
lradidileuin (Hom. vm,52). Scd si passione claiificalus ncc diininuta fueril in forma biiinana, ncc augcri po-
dicitur, quanlo magis rcsurreciiunc? Nani i» passionc lucrit iu sua perfcclione divina. Scil in seipsa elaritas

niagisejushuinililasquamrlaritasconiineiidaliir, Apo- Palris ncc iniiiui nec augeri pole^l ; apud lioiuines au-
slolo lesle, qui ilicii, < lluniiliavit scmciipsiiin, faclus lemproculdubiominorerat, quandoiu Judaa tantuin-
obcdicns usque ad inorlem, mortem autcm crucis > : niodo Dcus noius erat (Psal. lxxv, 2) . nonduni a
ilcinde scquitur, et de ejus clarificatione jam dicit, solis orlu usque ad occasnm laudabanl pueri nomcn
< Proptcr quod et Dcus illum cxaltavii, et donavit ei Doinini (Psal. cxu, 5, 1). lloc aiilcin quia per Evan-
n imen quod esl super oinne nomcn, ut in noinine gclium Cliri^li facliun esl, ul pcr Filium Paier iunole-

Jcsu omne genu flccialtir coelestium, lerrestriiun, ct sccrcl gcntibus ; profecto Pairem clariiicavii et Filius.

iiifernoruni, cl omnis lingira coulitcatur quia Doniiniis Si auiein laiiiunimodo moriuus fuisset F"ilius, nec re-
Jesus Clirislus in gloria cst Dei Palris. > H;cc esl cla- surrexissei, procul duliio ucc a Paire clarificaliis es-

rilicatioDominiiiostriJesiiChrisii, quaeab ejusresur- sct, nec Patrem clarilicassel : niinc aulcin resnrre-

rectione sumpsil exordium. Uuniiliias ergo ejus inci- elione clarilicatus a Patre, rcsurrei lionis sua' praidi-

pii insermone Aposloli, ab co loco ubi ait, Semet- calione clarilicat Patrcm. Iloc qnippe aperit ordo
ipsnm eximmivit formam seni uccipicns ; et pervenil ipse vcrborum : Clarifica, inquil, Fihum liuim, ulFi-
usque, ad mortem crucis. Clarilas vero ejus incipit ab tius luus cUirificel te; taiupiam dicercl, Itesuscita inc,

eo loco ubi ait, Propler quod et Deus exatlavit eum ; ct ut innolescas toli orbi per nic.

peivcnit usquc, in gloriu est Dci Patris (Philipp. II, 2. Deimle magis magisque pandcns qnoniodo clari-

7 11). Nain et ipsuni nnnion, si inspiciantur codiccs (icct Palrem Filius : Sicul ileilisti , inquil , ei potesta-

gra-ci, cx qna lingua Epislobn apostolicic translats tem omnis camis , tit omne qitod dedisti ei , det eis t'i-

sunl in lalinam, quod liic lcgiiur gloria, jbi lcgitur lamaHcrnam Oinnem carnein dixit onincm lioniinein,

oif* : unde vcibnm derivaluin est in gracco ut dice- a parle lotimi significans ; queinadmodiiin rursiis a
relur Sijxio^, quod interprcs latinus ail clarifica, cuin parte snpcriore significalus est lioino toius, ubi ait

possct ctiani ijlorifica dicere, quod taiiliiuidem valct. Apostolus, Ontnis anima polesttitibus subtimioribut sub-

El idco posset etiaui in Aposloli Epistola, ubi e>t ttita sit (liunt. xm, 1). Quid cnini dixit, Oiiinis am-
gloria, claritas poni : quod si lierel lantiiindem vale- ma, nisi, oiniiis liomo? El boe auliin quod poiesias
ret. Utauleni non recedalur a verboruni sonis, qucni- Cbrislo a Palre daia esl oninis carnis, sccundum ho-
admodum a clarilate clarilicalio, sic a gloria glorifi- minem inlelligendum est : nam secundmn Dciim om-
calio dcrivalur. LU crgo niedi .lor Dei el liominum nia per ipsum facla snnt (Joan. i , 3) , ct in ipso con-
liomo Cliristus Jcsus rcsuirectioiie claiificaretur vcl dila sunl oinnia in ctclo cl in lerra , visibilia cl invi-

glorificarctur, prius bumillalus cst passione : non sibilia (Coluss. i, 1G). Sicut eigo dedisli ei potestatent,

euim a mortuis resurrexissct, si mortuus non fuissci. inquit, omiiis carnis, ila le glorificet FiliUS tuus , id

llumilitas, clarilalis csl iiiciitoni ; claiitas, liumilila- csi, noioiii ic faciatoinni carni quam dcdisti ci. Sicenim
tis est pi.-cniium. Scd lioc faclum est in forma servi dedisti, ul omne qttud dedisti ci, tlcl eis vitinn aiernam.
in forma vcro Dei semper fuii, semper erit claritas : 5. Ilcec eslattlem, inquit, vila tvlernn, ut cognoscaiit

imo non fuit quasi jam non sit, nec crit qt;a-.i non- te solum verutu Deian, cl quem misisti J esitm Clirislitm.

dum sil ; sed sine initio, sine line semper esl claritas. Ordo vcrborum cst , «( le el qitem misisli Jesum Clui-
Quod ergo ail, Patcr, vcnit liora, clurifica Filium stitm cognoscttnt solum vcruin Deum. Consequeiitcr
Iuum;«ic inielligendum cst, lanquam dixerii, Vcnit enim el Spiritus sancliis inlelligilnr ,
quia SpiritllS i'sl

bora seininand.c liinnililatis, friicluni non dlfferas cla- Palriset Filii, tanquam cbaritas substantialis et con-
ritalis. Scd quid sibi vuli quod sc:|iiitur, Ut Filiun snbslanlialis amborum. Quouiam non duo dii P.ucr
tuut ctartficet te? Nuniquid ciiam Deus Paler pcrliilit ci Filius, nee licsdii Pater ct Filius cl Spiritus san-
iminiliiatem carnis sive passionis, cx qua illum clari- ctus; sed ipsa Trinilas unus solus verus Dcus. Nec
1905 TRACTATUS CV CAPUT . XVII. 1908

iJera l.imen Paler qui Filius , nec idcm Filius qtti oslendcrat prius a Patre elarificaiidum Filium , ui Pa-
Tater, nec idem Spiritus sanctusqui Pater et Filius; liem clarificaret Filitis. Modo auleni dixil , Ego le

quoniam tres sunt Pater et Filius et Spiritus sanctus; clarificavi super terram , opus consuinmuvi quod dedisli

sed ipsa Trinilas unus esl Deus. Si crgo co modo le milii ut faciam : et nttnc tlurificu me ; lanqtiam prior
omnis carnis ,
glorifieat Filius sicut dedisliei potcstatem ipse Patreni clarificavcrii, a quo dcinde ut clarificetur

et sic dedisli, «I omne quod dedisli ei, det cis vilam ater- cxposcit. Ergo inlelligendum est ulroque verbo supe-

nam , el , heec cst vila (eterna , ul cognoscanl le ; sic te rius usum secundum id quod ftilunim erat, eoque or-
igilur Filius glorificat, ut onmibus quos dedisli ei , le dine quo futurum erat , Clarifica Fitium, utte clarifi-

cognilum faciat. Porro si cognilioDei eslvita rcterna, cet Filius : modo vero usitni fuisse verbo praterili
tanlo magis vivere lendimus ,
quanto magis in liac temporis dc re futura, ubi ait, Ego te ctarificavi super
cognitione proficimus. Non aulcm moriemur in vila terram , opus constimmavi quod ded.sli milii ut fttciam.

:i lerna : lunc ergo Dci cognitio perfecta eril, quando Deinde dicendo, Elnunc ctarifica me ttt, Puter, apud

nulla mors crit. Summa tunc Dei clarilicalio ;

quia temeiipsum ,
quasi posterius esset clarificandus a Pa-

Mimma gloria, qux grsccc dicitur o&£a. Undc di- tre, quem priusipse clarificaveral; quid oslendii, nisi

ctum est SiJ««v ,

quod lalini quidam interpretali supciitis ubi ait Ego te clarificavi super tcrram , , ita

siiul, clarifica ;
quidam, glorilica. A veleribus aulem lociitnni se fuisse, tanquam fecissei quod facturus es-
gloria ,
qua gloriosi boniines dicuntur , ita est defi- set; liic auicm poposcisse ut Palcr facerel , per quod
i.ila : Gloria est frequens de aliquo fania cum laude. - illud Filius facturus essel, id esl, ut Pater clarificaret

At si liomo l.iudatur cum famac creditur ,

quomodo Filiuni , per quam Filii clarifiealionem ciiam Filius

Deus laudabitur quando ipse videbhur? Propter qund clarilicaturus esset Patrem? Denique si de re qux fu-

scriplum est, Bealiqui hubitanl in domo lua; in swcula tnraerat, ponamus etiam futuri lemporis vetbum ,

stccutorum laudabunl le (Psal. lxxxih , 5). Ibi erit Dci ubi pro tempore futuro posuit ipse prailerilum , nulla
sine fine laudalio, ubi erit Dei plena cognilio; et quia senicntite remanebit obscuritas : veluti si dixisset,

I
lcna cogniiio , ideo summa clarificatio vel glorili- Ego te clarificabo super terram , opus cnisummabo
calio. quod dedisti mibi ut faciam : et nunc clarifica nie tu ,

4. Sed prius bic clarificatur Deus, dum annuntialus Paier, apud lemetipsum. Nempe ita planuni esl, sic-
liominibus innotescit, et per fidem credentium pradi- ut illud ubi ait , Clarifica Filium luum , ut Filius

calur. Proptcr qttod dicit , Ego le clarificavi super ter- tuus ctarificet te : et ipsa est omnino senlcnlia , nisi
ram , opus consummavi quod dedisti mihi ul faciam. quia cl hic dictus est ejusdem clarificationis modus ,

Non ail, jussisli ; sed, dedisti : ubi commendatur evi- ibi aulem taciius ; tanquam illud isto exponerctur eis
dens gralia. Quid enim babetquod non accepil, etiam quos poterat permovere, quomodo Pater Filium, et
iii Unigenito liumana nalura? An non accepit, ut nihil maxiine quomodo Patrem clarificaret et Filius. Di-
mali , sed bona faceret omnia ,
quando in unitatem cendo enim clarificari a se Palrem supcr terram , se
pcrsonx suscepia cst a Verbo , per quod facla sunt autem a Patre apud eumdem Palrem , modum pro-
oirnia? Sed qnomodo consummavit opus quod accc- fecto ulriusque clarificationis oslendit. Ipse quippe
pitut faciat cum restct adhuc passionis experimen-
, Patrcm clarificavit super lerram , eum genlibus pra>
luro ubi marlyribus suis maxime prabuit quod se-
, dicando; Pater vero ipsum apud semeiipsum, ad suam
querentur exemplum unde ait apostolus Petrus ; dcxieram collocando. Sed ideo postea de clarilicando
Christus passus esl pro nobisrelinquensnobis exemplum, Palre ubi ail, Ego te clarificavi, verbum pralerili tem-
ut stquamur vestigia ejus (I Petr. n, 21) : nisi quia poris ponerc maluit, ut monslraret in pradestinatione
consummasse se dicit quod se consiimmalurum esse jam faclum , et pro jam facto babendum quod ccrlis-
ccrlissime novit? Sicut longe anle in propbelia proe- siine fuerat luturum ; id est, ut a Palre apud Pairem
tcrili timporis usus cst verbis ,
quando post annos gloiificatus , Palrcm super terram glorificarct et

plurinos futtirum fuerat quod dicebal : Foderunt, Filius.

inquii , munus meas et pedes , diuumeraverunt omnia 6. Sed lianc prccdeslinalionem in sua clarificalione
ossa uea (Psal. xxi, 17, 13); non ait, Fodient et di- inanifeslius aperuii, qua eum clarilicavit Patcr, in eo
nume-abunt. Et in boc ipso Evangclio, Omnia, inquit, quod adjunxit , Claritale quam Iwbui, priusquam mun-
17110; aidhi a Patrc mco, nola feci vobis (Jottn. xv, 15) : dus essel, apud te. Ordo verborum est ,
quam habui
quibus ail postea, Adhuc mulla liabeo vobis dicere; sed apitd te ,
priusquam mundus csset. Ad boc valet quod
non poleslis illa portare modo (Id. xvi , 12). Qui enim ait , Et nunc clarifica me ; boc est, sicut tunc , ila et
oerlis et immutabilibus causis omnia fulura pnedesli- nunc ; sictit lunc prxdeslinatione , ila ct nunc perfe-
nvii, quidqnid facturus est fecit : nam et pcr pro- ctione : fac in mundo ,
quod apud le jam fuerat ante
phelam dictum de illo est ,
Qui fecit quw ftttura sunt mundum; fac in suo tempore, quod anle omnia lem-
Ihai. xlv, 11, sec. LXX). pora siatuisti. Iloc quidam sic inlelligendum puta-
Secundum lioc eliam qund sequitur dicit Et
5. : runl , tanquam natura humana quse suscepta cst a
nunc cltrrip.ca me tu Paler, apud temclipsiim clarilale , , Verbo, converlerelur in Verbmn , ct liomo mutarelur
quam hubui priitsquam mundus ei>sel apud te. Nain
, , in Deum ; imo , si diligentius qnod opinall sunt cogi-
Riipra dixerat, Pater, venithora, clarifica Filium ttttttn, tcnius , liomo periret in Dco. Non enim quiSqnam ex
ul Filius luus clarificel tc : in quo verborum ordine isla mutallone bominis vel duplicari Dei Vcibuni di-
1907 1N JOANNTS EVANGELIUM, S. ALGLSTINI I30i
•jiurus est , vcl augerl , ut aut duo sinl quoil unum rum apud Palrem, ad cujus dexteram scdet. Ctiin
luit , aut amplius sil quod miiiiis fuit. Porro si natura ergo viderct illius prxdestinata! sux clarificationis
humana in Verbum mutata atquc conversa, Vcrbtim vcnisse jam lenipus , ul et nunc fieret in rcdditione ,

Dci quaninm erat etquod crat hoc erit, nbi est liomo quod fucrat in prxdcslinalione jam faclum. oravit di-
si non perit? ccns, El nunc ciarifica me lu, Pater, apud temetipsum,
7. Sed ad lianc opinionem ,
quam vcritaii prorsus claritale quam liabui, priusquam mundus esset, apud
non video eonvcnirc, nihil nos urget, si Filio dicentc, te : tanquam dicerct, Clariiaiem qttam habui apud te,
F.t nuuc clarifica me tu , Paler, apud temetipsum , clari- id ea, illam clarilalcni quani habui apud te iu prx-
tatequam habui, priusquam mundus esset, apud le , in- dcslinatione lua, tempus cst ut apud le babeam ctiam
lclligamus prxdcstiaationem cl.irit.ilis human:c qux vivens in dexlera tua. Sed quoniam diu nos lcnuit
in illo est naturx, ex mortali immorialis apud Patrem btijus discussio quxstionis, alio qux sequuniur scr-
ftiturx; et lioc jam pr.edestinando factum fuisse anle- mone tractanda sunt.
quam mundtis esset ,
quod in mundo eliam suo lem-
enim de nobis Apostolus Sicut
IRACTATUS CVI.
pore fieret. Si dixit ,

elcgil nos in ipso ante mundi constilutionem (Ephes. i

De co quod Dominus dicit, Manifeslavi nomen tuunt

4); cur abhorrere putatur a vero, si lunc Pater caput hominibus ; usque ad id, El crediderunl qui.i lu mc
nostrum glorificavit, quando nos in ipso, ut membra misisli. Cap. xvn, f . 6-8.

rjus essemus , elegil? Sic enim nos electi ,

qtiomodo 1 De his verbis Dotnini , sicut ipse donaverit, ser-
ipsc clarificatus ;
qnia priusquam mutidus esset, nec monc islo dispuUituri sumus, qux ita sc liabcnl :

nos cramus, ncc ipse mediator Dei el hominuin homo Manifeslavi uomen tuwn liomiiubus quos dedisli mihi
Christus Je-us (l Tim. u , b). Sed ille qui per ipsum de mundo. Quod si dc his lantuin dicil discipulis cum
in quanlum Yerbum ejus est, etiam qucc futura sunl quibus ccenavit, et ad quos anleqiiam orare inciperet,
fecit ct vocat ea qux non sunt
, tanquam sini (Rum. , lam mulia locuius est ; non pcriinei hocad illam cla-
iv, 17) profecto sccuudum id quod mcdialor Dei et
;
rificationcm, sive ut alii inierprclaii sunt, glorifica-

bominum homo est , anic mundi constiliitioncm pro tioncm, de qua superius ioquehilur, qua Filius clari-
nobis Detis Pater glorificavit ipsum , si lunc elegil ficat vel glorificat Patrcm. Quanla cst enim vcl qualis

etiam nos in ipso. Quid enim dicit Apostolus? < Sci- gloria, duodecim vel undecim potius innotuisse mor-
mus autem quoniam diiigenlibus Dcum omnia coope- lalibus? Si aniem quod ait, Manifcsluvi nomcnluum
rantur in bonum his qni secandum propositum vo-
, hominibus, quos dedisli mihi de nmndo, omncs intelligi
cati sunt. QuOs enim prxscivit , et prxdestinavil con- voluil, eliam qui in etim fuerant crcdiluri , ad ejus
formes fieri imagiuis Filii ejus , ul sit ipse primoge- magnam qtix futura crat ex omnibus gcntibus Eccle-
nilus in multis fratribus : quos aulem prxdeslinavit ,
siam perlincntcs, de qua in Psalmo caniiur, In Eccle-
illos el vocavit > (Id. viii , 28-30). sia magna confitebor libi (Psal. xxxiv, 18) ; esl planc

8. Nisi forte ipsum prxdestinatum dicere formida- i>la clarificalio qua Filius clarilicat Palicm, cum ejus
bimus, quia de nobis tantum ut efliciamur confonncs nomcn notum facil oiiinibus gentibus, el tam mtiltis
imaginis ejns, hnc dixisse videlur Apostolus. Quasi generationibus bomiiium. Et lale est lioc quod rit ,

vero quisquam regulam fidei lidelitcr intucns, Filium Manifcstavi nomen tuum hominibus ,
quos dedisti mihi
Dei negaiurus est prxdeslitiaitim ,
qui eum ncgarc dc mundo, qnale ilud quod paulo ante dixerat, Ego
homincm non potcsl. Ilecte i|uippe dicilur non pr:c- te elarifieavi super terram (Joan. xvu,4) ;
pro temporc
deslinatus secuiuUim id quod est Verbtim Dei, Deus fiiitiro ct illic et bic pr.Tleriiiim ponens, sicul qui sci-

apud Deum. Uiquid cnim pncde-iinareiur, cum jam rel prxdeslinatum esse ut id lierel, ct ideo fccissc di-

esset qnod erat, sine inilio, sine lcrniino seinpitei nus? eens se quod erat sine ulla dubiiaiione faclurus.
Illud aulem prxdeslinandiim etat, quod nondum 2. Sed de his qui jam eranl discipuli cjus nan dc ,

erat, ut sic suo tempore lierct ,

quemadmodum ante omnibus qui ia illum fuerant credituri cum dixissc
omnia lempora pncdeslinatum erat ut fierel. Quis- qutid dixil, Manifeslavi nomen luum hominibus, quos
quis igitur Dei Filium pnedestioatam negat, bunc dedisti mihi de muudo, ea qux sequunlur, crcilbilius

eumdem lilium hominis negat. Sed propler conlcn- cssc dcmonslrant. Cuin enim hocdixissel, adjinxit :

tiosos etiam hinc audiamus Apostolum in suarnm Tui eranl, et mihi cos dedisti, el sermonem tuum scrva-
eiordio Litterarum. Nam et in prima Epislolarum vcrunt : nunc cognoverunl quia omnia quw dedisi mihi,
ejus, qux cst ad Itomanos, cl ipsius EpistoLc prin- abs le sunt; quia verba quae dedisti mihi, dedi ei$ : et

cipitim esl, ul>i Icgitur : Paulns servus Jesu Clirisli ,

ipsi acceperunt, el cognoverunl vere quiu a te exivi , H
vocatus Apostotus, segregalus in Evangelium Dei, quod crcdidcrunl quia lu me misisli. Qtianqiiam et hx?
anle promiseral per Prophctas suos in Scripluris sanctis oiniiia de fuluris omnibus lidelibus dici poluerunt spc

de Filio suo,qui factus est ci ex semine David secundum jam perfccia ', cnra adhnc essenl futura : sed nt de his
camem, qui prcedeslinalus csl Filius Dei in virlute se- solis quns tunc habebat discipulis h:ec loqui inlelliga-

cundum Spiritum sanclificationis cx resurreclione mor- lur, illud inagis urget quod paulo posl ail, Cum essem
tuorum (ld. i, 1-4). Secundum hanc ergo prxdcsli- cum eis, cgoserrabamcosin nomiiw luo : quos dcdisti mihi
nalionem eiiam cl3rificatus est antcquam imindus custodivi, cl ncmo ex eis pcriit, nisi /ilius perditionis
essct, ut cssct claritas cjus cx rcsurrcctione morluo- * Sic trcs Mss. At cxlcrl cuiu cditis, speeie perfecta.
1909 TRACTATUS CYI CAPUT . XVII. lota
«/ ScriptwQ imptcahtr; Jud.im siguilieans qui tradidit Nani quoil Dcws dieilur univcrs.o crcatura\ ctiani
ciiin : c\ i-to quippc dnodonario mmieio Aposlolonnn oninibiis giMitibus anlcquam in Cliristum eredercnl ,

soltis pcriii. Deinde subjungit : Nune autem a-d le ve- non omni modo csse potnil lioc nomcn ignolutii. Ilae
u'o. Undc inaiiifesUim csl cuni de corpor.ili suadixisse est cnini vis vcra divinitatis, ul crcaturx raiionah'
prascntia, Cum csscm cttm eis, ego scrvubam eos, vc- jam rationc utcnti , non omnino ac penilus possit
luli jam cinn cis ca prasenlia non cssct. Eo motlo abscondi. Exccplis cnim p.iueis in qnibus nalura ni-
cniin signiiicarc voluit ascensioneiii suam mox fulu- inium dcpravata est , universuni genus Imniaimni
ram , de qua dixit, Nunc autem ad te venio : iliirus Deum iniindi linjns falclur auclorcm. In hoc crgo
uliquc ad dcxtcrani Palris; undc venturus csl ad quod fccit luinc iiinndum etelo lcrraque conspicuum,
vivos el niortuos judicandns prascntia ilidcm corpo- et aiitequam iiuLiiicrcnlur in lide Cluisti, nolus omni-
rali , sccunduni fidci regulam sanamqne doctrinaiii : bus geiitibus Deus. In boc auloni quod non cslinjuriis
nam pnvscntia spirituali cum cis erat uliquc fu- suis cuin diis falsis colcndus, nolus in Jud.ia Deus.
turus post asconsioiicni suam , ct cum lola Ecclesia In lioc vcro quod Pator esi liujus Christi , per quem
sua in lioc niiindo usque in consammalionem s.Tcnli tollit peccalum mundi , lioc nomeu cjus prius occul-
(Maith. xxvm, 20). Non itaque recle iniolligtiiiuir de lum oninilius , iiunc nianifcslavit eis quos dedit ci
qnibus dixeril, Cttm essem cttm eis, ego scrvabam illos, Pater ipsc de miindo. Sed quomodo manifestavit, si
nisi lii qims in sc crodonlcs scrvare jam ccepcrat pne- nonduni vcnil liora dc qua supcrius dixeral, (|uod ve-
scntia corporali, d quos icliclunis fucral abscnlia nirel hora cttmjam non in proverbiis , inqiiil, loquar

CorporaTi, irl cos coin Palre scrvarcl prxsenfia spiri- vobis, sed palnm de Patre tueo annuntittbo vobis (Joan.
m.ili. Posl vcro adjungit et cxlcros suos, ubi dicit : xvi, 2.'i)? An vero annimtiatio iivmifcsia putabilur in

jYoii pro his atttcm rogo tantum, scd el pro Itis qui cre- proverbiis? Cnr ergo dictuni cst, Pulant annunliubo
dilttri snnt pcr vcrbttm eorttm in mc. Ubi maiiifoslius vobis, nisi quia in provcrbiis notl csl paiam ? quod au-
ostcndit qnod non de omnibus ad cum perlinentibus lcntr non in provcrbiis occultatiir, swl vcrbis niani-
superius loqticrctnr, ab co loco ubi ait, Maitifestavi fesiatur, procul dubio palam dicitur. Quomodo crgo
nomen luttm lioniinibus, gttos dedisti milii; sed de liis manifestavit quod nonduin palain dixit? Proiudc sic
tantum qni cuni, ciim illa diccrct, audicbant. intelligeiidiim est, pro tcmporc fuluro praterilum po-
5. Ab ipso it.iqne oraiionis cjus cxordk), llbi sublc- silum, qucmidmoduiu illud, Umnia quw attdivi a Patre
tntis oculis iu ccntum, dixil, Pater, venit hora, ctarifica mco, nota feci vobis (Id. xv, 15) : quod n nidiim fccc-
FHinm tiiHin, n/ Filitts littisclarificct le, usquc ad illnd rat, scd loquebalur quasi fccissct, quod immobiliter
quod paulo post ail , Et nunc rtarifi a me ttt, Pater ,
c-se pnclixum sciebal ut faccrcL
apitd lemelipsum, claritale qnam habui prittsgmm ,
5. Quid esl aulom ,
Qiios dedisti mihi de nutndo ?
mttndus csscl , ajnttl lc ; omncs suos volobat intolligi, Dieluin cst cnini do illis quod non csscnt do mundo.
qiiibus notum faeieudo Palrem, elarifical cum. Cuni Sed~lioc illis rcgcncralio prxstilil, non gcneratio.
cniin dtxissct, ul Fitius luus clarificel te ; mox Quid est eliam quod sequilur, Ttti eranl el milii eos
qiicmadnioduui id fieiet, demonslravil dicens , Sicut dedisli? An aliquando cranl Patris, quando non eraitf
dedisti ei polcstalcm omnis cantis, ttl omne guod de- unigeuili Filii cjus; cl babuil aliquando Patcr aliquid
disli ci, dcl cis rilam njlernum : lioec esl autcm vita sinc Filio? Absil. Veruinlamcn liabuil aliquid ali-
ceternn, ut coijnoscanl te solttm verum Dettm, et tjttem quando Deus Filius, quod nonduin liabuit idem ipsc
misisli Jcsitm Chrislum (Joan. xvn, i-20). Non eniin boiiio Filius; quia nondum eral Iiomo factus ex ma-
potcsl cog litione Iioiiiinnm clarificari Pater, nisi ct tre ,
quando lamen babcbat uiiivcrsa cum Patre.
illc cognnsealiir |>er queui clariucatur, id est, per Quaproplcr quod dixit, Ttti cranl, non inde sc sepa-
qucm popnlis innoloscit. IIxc cst glorilicalio Patris; ravit Dcus Filius, sinc quo niliil unquam Patcr ha-
qux non circ.i solos illos Apostolos facla cst, sedcirca buil; scd solet ci omne quod
tribuere potcsl, a quo cst
emnes liomincs fil quibus suis membris caput est , ipse qui potest. A quoenim babct ut sit, ab illo babet
Cbrislus. Ncquc cnim de solis Aposlolis potest intel- ut possit ; et sinuil ulrumque scmpcr liabuit , quia
ligi, Sicut dedisli ei poteslatem omnis carnis, ut onmc niinquani fuil cl non poluil. Quocirca quidquid po-
quod dedisti ei , dct eis vilam wlcrnam ; sed utique iuit cum illo Filius pottiit; quoniam
Pater, scinpcr
de omnibus quibus iu cum credentibus vila octcrna ille qui nunquam fuil ct non potuit, nunqiiam sine
datur. Palre fuit, nunquam sine illo Pater fuit. Acpcrhoc

4. Jam nunc crgo vidcanms qnid de illis, a qnilius sicut Pater xlcrnus oinnipolens, ila Filius co;cternus
lunc audicbalur , discipnlis suis dioat. Manifeslavi ,m- omnipoiciis; et si omnipotens, utique omnitenens. Id
quil, nomen tuumhominibiis quos dedisli ir.ilii. Non cigo eniiii potius verbum c vcrbo interprelamur, si proprie
noveraiitDcinomen.cnin esscnt Judai?El ulii csi quod volnmus dicere, quod a Grsecis dicitur t.xvnxpxTup :

logilur, Nottts in Judaia Deus; inlsract ntagnum nomeit quod nostri non sic inlerpretarenlur, ut omnipolens
ey.it (Psal. lxxv, 2)? Ergo manifeslavi nomcn tuum diccrent, cum sit wvTozpaTwp omnitenens, nisi lan-
hominibus islis, quos dcdisti mihi de »wntfo,qui mc au- tunidem valere scntirent. Quid ergo unqiiam liabere
diunl haecdicenlem : non illud nomen luum quo voca- potuit ;clcrnus omnilcncns , quod non simul liabucrit
risDcus, sed illudquovocarisPaicrmcus;quod nomcii conGlerims oniiiilcncns ? Quod itaquc ail , El mihi eos
mznifcstari siac ipsius Filiimanifesialionc non possci. dcdisii, lioinincm se acccpisse hatic puteslateni ut eos
 1011 IN JOANNIS EVANGEI IDM, S. AUCUSTINI 19|>
haberci, osiendit ;
quoniam q"i Bemper omnipolens 7. Ipsi auleni Filio quomodo Paler ca verba dedc-
fuit, nonsempcr liomo fuii. Quamobrem , cum Palri rit, quibus verbis homo poierit cxplicare ? Facilior
pnliua iribuissc videatur ut ab co illos acceperit quo- sane qu;cstio videlur, si sccundum id quod lilius est
niam cx ipso est quidquid cst de quo est ; eiiam ipse hominis, accepisse a Patre illa verba credatur. Qua:i-
sibi cos dedit, hoc est , cum Patre Dcus Chrislus, quam nalus ex Virginc quando el quoniodo ca didi-
liomini Cbristo quod cum Patre non est, homines de- ccril.quis cnarrabit; quando eliam ipsam qu:c de
dii. Deniqne qui boc loco dicit , Tui erant, et mihi eos Virginc factacst, gcncralionem ejtts quis enarrabit?

dedisti, jam superiuscisdemdiscipiilisdixerat, Ego vos Si vcro seciindum id quod csl de Patre genitus Pa-
de mundo elegi (Joan. xv, 19). Conteralur bic cogita- lri(|ue coa.'lernus, actepissc a Palre ista verba cogita-

tio carnalis, atque dispcreat. De inuudo sibi a Patre lur, nihil ibi lemporis cogilelur quasi prius ftteritqiii

tlicit Filiusd.ilos liomiiies quibus alio loco dieil, Ego ea non habuerii, atque ui liaberet ipix npn lipbcbat
vos elegi de mundo. Quos Deus Filius de mundo clegk acceperit ; quoniam quidquid Dcus Pater Deo Filio

cttm Patre, idem ipsc homo Filius de inundo eos ac- dedit, gigiiendo dedit. Ila cniin dedil Filio Palcr,
cepil a Palre : non enim Pater illos Filio dcdisscl, sine qtiibus Filius esse uon poiset , sicut ci dedit ut
nisi elegisset. Ac pcr hoc Filitis sictit non inde sepa- esscl. Nam quomodo aliler Veibo verba daret aliqua,
ravit Pairem , quando dixil , Ego vos de mundo ctcgi, in quo ineliabililer dixit omnia? Sed jam qu.c se-
qttoniain simul eos elegit el Palcr : sic non inde sc- quuniur, alio suiit exspectanda scrmone-
paravit et sc, quando dixil, Tui erant , quia el ipsius TRACTATUS CVII.
Filii paritcr erant. Nimc autein homo idcm ipse Fi- De co quoil dicit Jesus, Fgo pro eis rogo, etc. , us<iuc ad
lius accepit eos qui non crant ipsius, qtiia ei formam id, l't li.ibeani gaiiditiin meiim itnplctum in sciucl-

servi accepit Detts idem quae non crat ipsitts. ipsis. Cap. xvn, ^ . 9-13.

6. Seqttitur ac dicit, Et scrmonem tuum servaverunt: 1. Cum de his quos jaiu discipulos habebal , Do-
nunc cognoverunl quia omnia quw dedisli milii , abs te niinus loqucrelur ad Palrcm , iuter alia eiiam dixit

sunt : id est, cognoverunl quia abs te sum. Simul hoc : Ego pro cis rogo : non pro mundo rogo, sea pro.
enim Patcr dedit ontnia, cum gcnuit qui baberet om- his quos dedisli mihi. Munduin vull modo inlelligi, qui
nia. Quia verba, inquit, quw dedisli milii , dedi eis, et vivunl secuiidiim concupisccnliam miiudi, el non siiul
ipsi acceperunt : id csi, inlellexerunialque lenuerunl. in ea sorte gratiae , ul ab illo cliganlur ex niiindo.

Tunc enim verbum accipiiur, quando menle percipi- Non ilaque pro mundo, sed pro his qims ci Pater de-
lur. Et cognoverunt , inqtiit , vere quia a te exivi , et dii, rogare se dicit : pcr hoc enim quod eos illi Paler
crediderunt quia lu me misisti. El hic subatidiendum jam dedit, factum esl tit non perliiieanl ad eiim nuiu-
est , vere : quod enim dixit , cognoverunt vere , cxpo- dum pro quo non rogal.
nere voluil adjungendo , et crediderunt. lloc ilaquo 2. Dcinde subjungit, Quia tui sunt. Neipie cnim
crediderunl vere, quod cognoverunl vere : id cnim est quia Paler cos Filio dcdil , amisit ipse quos dcdit :

a te exivi, quod esi, f» memisisti. Cum crgo dixisset, cuin adbuc Filius sequaiur, et dicat, Et mea omnia
cognoverunl vere, ne quisquam putarel islam coguitio- luu suul, et lua mea. Ubi salis apparel qtioinodo uiii-

nem jam pcr speciem faciam , non per fitlem ; expo- gcuili Filii sint oiunia iguie sunt Paliis ;
per hoc uli-

nendo addidit, et credidcrunt, ulsubaudiamus vere, cl que quod eiiam ipse Deus esi, el de Paire Palri est
intelligamus hoc dicttim csse, cognoverunl vere , qtiod nalus OQqualis : non quomodo dicliim csl uni cxdtio-

csl crediderunl vere : non eo modo qiicm significavit bus filiis, majori scilicet, Tu scmper mecum es, ct om-
paulo anle, cum dixit, Modo crcditis? Yenit hora , cl nia mealuasunt (Luc. xv, 51). lllud eiiim dicliun cst
jam venit, « 1 dispergamini unusquisque in propria, et de his omnibus cre.aluris qujc infra creaturam san-
me solum relinqualis ( Id. xvi , 31 ct 52). Scd credide- Clam ralionalem sunt ,
qu:e ulique subdtinlur Eccle-
runl vere , id est quomodo credeiidum est, inconcusse, si;c; in qua tiniversa Ecclesiael illi duo inlelligunlur
firme, stabililer, forlilcr; non jam iu propria rcdi- filii major et ininor, cum omnibus Angelis sauclis,
luri, el Christum relicluri. Adhuc crgo discipuli non ipiibus eiimus :equales in regito Chiisli el Dei (IHutth.
erant tales ,
quales eos dicit verbis pr.cterili lempo xxn, 50) : hoc auiem iia dictum est, Et mea oniiiiu

ris, quasi jani essent, pra?iiuntians quales fiituri es- tuu sunl, et tua mea, ui hic sit ctiam ipsa crcaliiia ra-
sent, accepto scilicet Spirilu sancto, qui eos, sicnt lionalis, (|ii;e nou nisi Deo subditur, ut ei qux iiifia
promissum est, doceretomnifl. Quem piiusquam acci illani sunl ciincla siibdauliir. Ihcc cigo cum sit Dci
perent quomodo servavcrunt ejus sermoncm , quod Paliis, inni simul csset el Filii, nisi Palri csset xqua-
de illis quasi fecerint, dixit ;
quamlo primus eorum lis : de ipsa ipiippc agebat, cuni diccrel , i\o» pro
icreuni negavit (Maiih. xxvi , 68-74), cum ex ore muildo rogo, scd pro his tjiios dcdisti milti : quia tui
ejus audisset quid fulurmn essel homini quieum co- sunt, et meaomniu luu sutn, el tuumca. Nec fas est
rara hoiuinibus negavisset (Id. x, 55)? Dtdit crgoeis iil sancli, de quibus hac loeulns est, CUjUSquam sinf,
\erba sicut dixit, quai dedit ei Paler : scd qtiando illa nisi ejus a qqo crcali el sanclilieali sunl : ac pcr hoc
uon foris in auribus, sed inlus in coidibus sphilua- el omnia nux i|isoium sunt, neeesse cst ut cjus sint
lilcr acceperunt, tunc vere acceperunt , quia lunc vere cujits et ipsisuut. Eigo cum ct Patiis et Filii simt,
cognovcrnnt ; vere autem cogiioxerunt, quia vci e cre .i qnales eos csse demoiisliaiil ,
quorimi aqualiter
didcruui. sunt. Illud auUin quod ail, cttiii dc Spirilu saii" lo !(>•
1915 TKACTATUS CVII. CAPUT XVII. 19H
querelur, Omnia qttw lutbct Puler, mca sunl; pro- sua sjit ununi, sicut el nos in noslra iinum siuniis.
plerea dixi quia de meo accipiel cl annunliabit vobis Quud procul dubio vernm non diccret, uisi sccuiidum

(Joan. xvi, 15) ; ile his dixil qiue ad ipsam Patris pcr- quod ejusdem nalur.c Deus est cujus et
lioc diceret,

liueul divinitalem, in quibus illi esl aequalis , omnia Pater, scctmdum quod alibi dixit, E/jo el Patcr ttnum

qu;e habel habendo. Ncquc eniui Spirilus sanclus de suiiius (Joan. x, 30): non seciinduinidqiiod eliain bo-
prealura qu;e Patri cst subdila el Filio , fuerat ac- mocst; nam secundum boc, Pnler nwjor me est (Id.
ceplurus quod ait, de mco accipiet; sed utique de xiv, 28), dixit. Sed quoniam nna eadeniquc iiersona

Paire de quo procedit Spiritus, de quo est natus ct esl Deus et bomo, intelliginius bomincm in eo quod

Filius. rogat : iiilclligimiis aiitem Deum in co quod uiiiuu

3. Et ctttrificatits sum ,• inquit , in cis. Nunc suam sunt et i^se el illequeni rogat. Sed csl adliuc in con-
clarilicalionem lanqiiani facta sil dicil, cuin adliuc sequeiilibus locus ubi de liac re diligcnlius dispulan-

essel fulura : superius aiitem a Palre poscebat ut lie- diim esl.

ret. Sed utrum ipsa sil clarilicatiu, de qua dixerat, 0. Ilic aulem scquilur : C'u»i cssein ciim eis, ctjo serva-

Et nttnc clarifica me ttt , Paler, apttd temclipsttm , cla- bam eos. in nomineluo. Me, inquit, vcnienlead le, serva
ritale quam habui , priitsqtiain mundtts csset , apitd te eos in noniine tuo, in quo eos quando cum eis cram,
(Joaii. xvu, 1, 3); utique requirenduin est. Si enim ct ipse servabam. In noniine Palris scrvabat discipulos
apttd te, quomodo in c is ? An cum boc ipsuin iuno- suosFilius bonio,cum eis liuniana prasenlia conslitu-
lescii cis, ac per ipsos omuibus qui crediinl cis testi- lus : sed etiam Pater in nomine Filii servabat quos in
bus suis? Posstiinus plane sic inlelligcre dixisse Do- noniine Filii pctentes exaudiebat. Ilis qui]ipc idein Ki-
niiiiiim de Aposlolis, quod clarificalus sit in eis : di- lius dixerat : Amen, amen dico vobis, si quid peticrilis

ccndo enim esse jam faclum, oslendit jain fuisse Patrem in nomine meo dabil vobis (ld. xvi, 23). Neque
,

pra.destinatum , cl certum liaberi voluit quod es.-el hoc lam carnalitcr debemus accipere, velul vicissim
fulurum. nos servent Paterct Filius, ainburuni in nobis custo-
4. El jam, inquit, non sum in mundo, el Iti in diendis allernante custodia ,
quasi succedat alius

muiido sunl. Si lioram prorsus illam qn.i loquehatur quando discesserit alius : siinul cnim nos cuslodiunt
atlendas, utrique adhuc in muiido cranl ; et ipsc sci- Pater ct Filius et Spiritus sanclus, qui csl unus vcrus
liccl, et illi de qnibus lioc diccbat : non eniin secun- et beatus Deus. Sed Seiiptura nos non lcvat, nisi

duin provectum cordis ct vii;c id accipere possumus descendalad nos : sicut Vcrbuin caro faclum dcsccn-

vel debenius, ut illi proplcrea adiiuc csse dicanlnr dit ul levarel, non cccidil ul jaceret. Si descciiden-

in mundo, quod mundana adliuc sapiant; ille auicm lein cognoviinus, cum levame surgamus ; et iutelli-

[am non csse in mundo, sapiendo divina. Posiium est gamus, cum ita Ioquitur, personas ciim dislinguere,
bic enim verbum iimim, quod nos ita intelligere non scparare naturas. Quando ergo servabal disci-

oniiiino non sinal quia non ail, El non sum iu mim-

: pulos suos Filius prxsenlia corpnrali, non cxspccta-
do sed, Jam non suin in mundo : pcr lioc oslendens
; bal Pater ad ctislodiendiim succedere Filio disccden-

ftiisse se in mundo, jam non essc. Nuinqtiid ergo las li ; sed eos ainbo scrvabant potenlia spirituali : ct

est ul eum credannis aliquando inundana sapuisse, cl quando ab cis abstulit Filius procsentiain corporalem,
ab lioc crrore liberatum jam illa non sapere? Quis tciiuit riiui Patre custodiam spirilualcm. Quia ct
lani inipio scnsu se indueril? Reslat igilur ut sccun- cuslodiendos quando Filius homo accepit, custo-
dimi id quod ipse cliam iu uiundo prius ctat, in dix palernae non eos abstulit : ct cum Patcr Filio
inundo sc dixeril jani non csse ;
profcclo pr.i sentia cuslodiendos dedit, i.un dcdit sine ipso cui dcdil
corporali, a inundo scilicct abscnliam suani jam cito sed dcdit lioniini Filio, non sine Deo eodem ipso uli-
fuluram, illorum aiitem lardius, pcr boc ostendens, que Filio.

quod se jam non bic esse, illos auleni bic esse dhii, 7. Scqiiilurergo Filius, et dicit : Quos dedisli milti,

cum el ipse bic et illi adbuc essenl. Sic cniin cst ln- custodivi : cl nemo ex liis periit, nisi fdiits pcrdilionis,

ciitus, liomo congrucns hominibts, ut mos loqucndi ul Scriptura implcatur. Filius perditionis diclus esl

sese babet biimanus. Au non quotidie dicimus, Jam tradilor Cbristi, pciditioni pnrdeslinatus, sccuiidniii

non cst bic, de aliquo quantocius abilu.ro? Et maxi- Scripturam qu e de illo in psalmo ccntesimo octavu
ine hoe dc morituris solet dici. Quanqiiani et ipsc Do- iiiaxitne propbelatur.

niinus lanquaiu prycvidens quid lecluros nioverc pos- 8. A'u»ic fli((cin, inqiiil, ad tc venio ; et liwc loqvot

set adjecit, Et ego ad te venio : sic exponens quodain- in mitndo, ul littbcant tjaudiuni mcitin iiiiplctum in se-

ir.odo cur dixerit, Jttm non sum in muiido. viclipsis. Ecce in inundo sc Ioqui dicit, qui paulo anlo

5. Coninicndat ergo eos Palri, quos corporali ab- ilixctal, Jam non sitm in muiido : quod cur dixeril,

scnlia rcliclurus esl, dicens : Patcr s:tncte, scrva eos iln cxposuiinus, iino ipsum id cxposuisse docuiiiius.

in nomine tuo quos dedisli milii. Neiupe sicut liomo Ergo cl quia nonditm abierat, bic ailbuc crat ; et qnia

Deum rogat pro discipulis suis, qtios acccpit a Deo. inox fucial abilurus, liic qiiodummodo jam non erat.

Sed altende ipiod sequitur : Vl sint, inquil, bhuiii sic- Quod sil antcni hoc gauiliuin dc quo ait, ut liabeanl

ut tl nos. Nou ail, Ut nobiscuiii siut iiuiini, aut, tjttudium mcuin implelum in scmclipsis, jain supcrius

simus uiiuiii ipsi et nos, sicut uiium suraus nos ; sed expressum esl, ubi ail, Ut sint unum sicttt ct nos. Iloe

tim unum biatt el v.os. Ipsi uiique in natura "audiiini siiiim, id cst, a sc in cos collaluni, in iiJ
ait, L't
10 5 |
IN JOANNiS EVANGEI IUM, S. AUCUSTINI 1016

miis unigcnitnm Dei Filium, quoJ oora (actum cst,

,!:,;iiniplendum; propler quod locutum se dixilin
toturo sac- cl habituvit in uobis (Id. l, I, 14). 1'mle et liic poni
immdo. Il.cc csi pax illa et beaiitndo in
potuil, ct in qiiibusdam codicilius posituni est, Ver-
cnlo, propter quam consequendam lempenrater ct

bum liium vcrilns cst sicut iu quibusdam codicibus

jusie ct pie vivenduin est in lioe sooculo.
;

cliam ilii scriplum cst In principio erat scrmo. In

TKACTATUS CMII.
gra'co aiileiu sine ulla variclale, cl ilii el hic Jt6y:<j

De eo qnod ait Jesus, Ego dedi eis sermonem luum ;

cst. Sanclifical ilaque Paler in vcriiatc, id esi, in

usque ad id, Ul sinl el ipsi sanclificali in veriuue.
Verbo suo , in Uuigenilo suo, suos li;eredcs ejusque
(Cap. xvn, p.M-19). cohxredcs.

Loquens adliuc Dominus ad Palrcm, elorans

1.
i. Sed nunc adhuc de Apostolis loquitur ; nam
pro discipulis suis, dicit Ego dedi eis sermonem
tunm, :
scciilus adjnngii, Sicut mc misisti in mundum, et ego

cl mundns cos odio habuil. Noiidiini id experli

fuerant misi cos in mitndunt. Quos inisil, nisi Apostolos suos?

passionibussuis, qnse illos postca snnt sccuUe; sed Nam el ipsuni noincn Apostoloriun, quoniam gra;-

moic suo dicit isia, verbis prasteriti lemporis futura ciiiii est, niliil nisi inissos signilicat iu latino. Misit

praiiunlians. Deimle causara subjicicns cur

eos ode- crgo Deus Filium sinim non in carne pcccati, sed in

ril mimdus : Qtiia non sunt, inquit, de nmndo, sicut siinilituiline carnis peccali (Ilom. viii, o); et misit

Hoc regeneratione col- Filius ejus cos quns natos in carne pcecali sanciili-
ei eyo non srnn de nmndo. cis

laium est : nam generationc de mundo erant, propter cavit a lahc pcccati.

quod jam cis dixerat, Ego vos de mundo elcgi (.loan. 5. Sed quoniam pcrhnc quod medialor Dciel bomt-

xv, 19). Donatum est ergo eis ut sicut ipse, nec ipsi nom honio Clirislus Jesus faclus cst capul Ecelcsi^e,

cssem de mundo, ens ipso liberante de mundn. Ipse illi membrasunt ejusjideoail quod scquiiur, Etproeis
aulem de nnindo minqunm fuii quia eliam secun- : ego sancliftco meipsum. Quid est cniiu, Et pro eis ego san-

dimi formam servi dc Spirilu sanclo ipse nalns

est, clifico meipsiim, nisi, cos in meipso sanclilicn, cum cl

Nam propterea illi jam non de ipsi sinl ogo?' Qnoniain dc quibus Roc ail, ut dixi,
de quo illi renaii. si

mundo, quia renati sunl de Spiritu sanclo; proplerea inemlira siinl ejns, et unus esl Clirislus capul ct cor-

illc nunquam de iimndo, quia natus esl de Spirilu jiiis : docente Aposlolo alque diceutedc semine Abra-

sancto. Iijc, Si autcm ros Christi, ergo semen Abralta: esiis ; cum
2. IVon rogo. inquit, ul lollas eos dc mundo, sed ut dixissct supcrius, A'oh dicil, El scmiuibtis tanquam in

sevves eos ex nmlo. Adliuc cnim nccessariuni habe- mullis; sed tatiqvnm in utio, El scmini tuo, quod est

bant, qnamvis jam non cssenl de mundo, csse tamen Clnistus (Calat. iii, 20, 16). Si crgo scmcn Abrahx,
in mundo. Repetil camdem senlenliam : De mundo, hoc cst Chrislns, quid aliud dictuni csl quibus dirinm
inquit, non snnl, sictil el ego non stim dentundo. San- est, Ergo senien Abruha; estis, nisi, ergo Christus cslis?

ctifica cos in veritatc. Sic cnim servantur ex

malo, Inde cst quod alio loco idcm ipse apostolufi ait : Nunc
Qiiaeri aulem polest gamlco in pussionibus pro vobis , et adimptco ea qua:
quod superius oravil ul fieret.

quomodo de miindo fam non erant, si sanclificati in desunl prcssurarum Chrisli, in carnc mea (Coloss. i, 24).

veritate nondum crant aul si jam erant, cur poscat ;

Non dixit, pressurarum mearum, sed, Cltrisii : quia

ut sint. An quia et sanctificali in eadem profioiunt membrum crat Chrisli ; et in perseciiiionibns suis,

sanclilalo, fiunlqiie sancliorcs; neque hoc sine adju- quales Christum in suo tolo corpore pati oportebal,

eorum sanctificanie provc-

*
etiam ipse pressuras cjus pro su.a portione adimple-
torio grati.c Dei, sed illo
bat. Qund ut eliam hoc loco cerlum sit, altcnde se-
elum, qni sanctificavit inceeplumr Unde et ApOsloIiis
dicit Qui in vobis opus boniim ccepit, pcrftciet usqne
:
qnentia. Cum enim dixissel, Et pro eis ego sanctiftco

in dicm CltrisliJesu (Pliilipp. i, C). Sanctilicanlur iu- meipsum, ui intelligeremus boc ctim dixissc, quod

<pic in veritaie haircdes Tesiamcnti Novi, cujus veri- cos sanclificaret in sc, mox addidil, Vt sint ct ipsi san-

ctiftcali in vcritatc. Quoil qilid cst aliud ipiam, in me,

lati? unibnc fuerant sanclificaliones Veteris Testa-
sanclilicantur iu verilate, utiquc san- sccundum id quod vcritas esl Vcihuin illud in prin-
nienti : et cum
cipio Deus? Inquo ct ipse liilus hoininis sanclilicalus
ctiGcanlur in Cbristo, qui veraciler dixit, Ego sbiji

Ilem qnandoail, est ab initio creationis su.x, quando VerSam facUim

via, et verilus, et vila (Joan. xiv, G).

vos, paulo posl expnncns quid ilixe- < est caro; quia una persona facla cs; Vcibum el honio.
Veritas libcrabil
vere liberi Tunc ergo sanrlilicavit se in se, hoc esl, hominem se
rit, Si vos, inipiil, Filius libcrttverit, liittc

nt oslenderct boc se prius in Verbo se quia unus Christns VerBum ct homo,

criiis (Id. vin, 52, 56) ; ;

poslinodiiin Kiliiim. Ouid crgo sanctificans boininem in Vcrho. Propter sua vcro
dixisse verilalcm, quod
vcriiatc, nisi, nienihra, Et pro cis, inipiit, ego, idest; quod prosil
aliud et hoc loco dixit, Sancliftca eos iit

eliam ipsis, quia el ipsi sunt ego ; sicul mihi profuit

sanclifica ens in me?
5. Dcnique sequitur, ct hoc apertius insinuare non in inc, qilia hoino sum sine ipsis : El ego sanctifico

desinit : Scnno, inquit, tenj verilus esl. Quid aliud mcipsuin, lioc csi, ipios in me lanquam meipsum san-
clilico cgo, quoniam in nie cliam ipsi suut cgo. Vl
dixit, ipiam, Ego vcrilas sum? Gr.TCiim quippc Evan-
ubi dicliim sinl cl ipsi sanctiftcati in vcrilale. Quid est ct ipsi, nisi,.
gclinm )i/5 5 babct, quod etiam ibi legitur,

apudDeum, qucmadmndum cgo; in veritate, quod ipsc suin cgo?

rsi, /" principM eratVerbum,etVerbumerai
et Vcus crat Verbum, Et uiique Verbum ipsuui »ovi Deindc iam non solbra de Aposiolis, scd etiam de
»917 TRACTATUS CIX. CAPUT XV.I. 1313
suis crclcris mcmbris incipit dicerc : quoJ donaiilc xv, C), nisi in cum ante crcdidissent? Unde illi cen-
ipso, alio senuone traclandum est. tum etnovem, qui cum itlis undccim centum et vi-
TRACTATUS CIX. ginti erant, quando siinul cungregati post ejusascen-

\n illutl, Non pro liisautem rogo lauliim, sed ct pro siim exspectavcrunt, ei acceperunt promissiini Spiri-

eis qui crediluri sunt per verbum coruni in me. linii sanclii.n (Act. i, IS, el n, 4)? Unde erant isli

Cap. xvn, f . 20. onines, nisi cx illis de quibus dictum esl, tfulli crcdi-

1. Dominns Jesus jam sua propinquanle passinne, dcruiil in eum Non ergo proeis luncoravit Salvalor,
?

cum orasset pro discipulis suis, quos ct Aposiolos no- quoniarn pro cis oravit qui cum illo tunc crant, ctpro
minavil, cum quibus cecnavcrat ultimam coenam, de aliis qui per verhum corum in eum non jam credidc-
qua Iradilor ejuspcr buccellam manifeslalus cxieral, rant, sed fuerant ercdiluri. Isti autcm ncc cum illo
el cum quibus post cjus cgressum anlequam pro eis tunc erant, et in eum jam ante credideranl. Omitto
oraret, mulla jam fuerat locuius; adjunsil clcclcros diccre de Simeone sene, qui in infatitnlum credidil
qui in eum fueranl credituri, ct ait ad Palrcm, Non de Anna propbctissa (Luc. n, 25-58) ; de Zacliaria et
pro Itis autem rogo lanlum, id csl pro discipnlis qui Elisabclb, qui eum propliciaveriint ancquam de Vir-
cum illo lunc crant : scd ct pro cis, inquit, qui crcdiluri ginc nascerelur (Id. i, 41-45, 67-79) ; de filio corum
sunl pcr vcrbum corum in me. (Jbi omncs suos intellig! Joanne prsecuFSore ejus, amico sponsi, qui eiini et in

voluit, non solum qui lunc crant in carne, sed cliam sanclo Spiiitu agnovit, et abseniem praedicavit, ct
qui futiiri crant. Quotquolcniin poslca creilidcrunt in aliis agno^ccndiini cuin pra;sens essel oslcndil (Joan.
cum, per vcrbuni Apostolorum sine dubio credide- i, 19-56, ct iii, 26-56) : bos omillo, qnoniam rcspnn-
rnnt, et donec vcniat, crediluri sunt ipsis cnim di- : deri potest orandum- pro lalibus moriuis non fuisse,
xcrat, El vos testimonium perhibcbilis, quia ab inilio qui ciim magnis suis meritis binc abierant, ct rccepli
mccuin eslis (Joan. xv, 27); cl per hos Evangelium quiescebant; boc enim ct de antiqnis juslis similitCF
ministratum esl, et antequam scriberelur, et ulique rcspondelur. Quis enim eorum a damnalione lolius
quisquisin Cbristum credit, Evangelio ercdit. Non ila- massa; penliiionis, qnjc per iinum bominein facla est,
que ln tanlum iuiclligcndi sunt, quos ait in se credi- salvus csse potuisscl, nisi in unuin McJiatnioin Dci
luros per veibuin coium, qui ipsos, cum in carne vi- et bnminiini in carne venturuiii rcvclaulc Spiritu crc-
vcrent , Aposlolos audierunl; scd ct posl obiluni JiJissel? ScJ numquid ei pro Apostolis oraiiduin fuit

corum, ct nos longe post nali, per vcrbum corum et pro lam multis qtii inbac vita adliuc eranl.neccinii

cicdidimusinChrislum.Qiioniamipsiquictim illo lunc illo tunc erant, el jam anle crcJiJeranl, oranJum uon
luerunt, quoil ab illo audicrunt, cxieris prsedicave- fuil? Quis boc Jixciil?
runt : alquc ita vcrbum eorum, ul eliam nos crede- 5. Inlclligendnm csl igilur, qnod nondnm iu ciim
remus, ad nos usque pervcnil, ubicumquc cst ejus sic creJiJerant, qnonioJo in sccrcdi volebat
. : quan-
F.cclesia ; et perveniurum estad posleros, quicuinque, doquidem ct ipse Pelrus, cui confitenii ct dicenli, Tit

ubicuroque posiea iu euin crediluri sunt. es Cltristits Filius Dci vivi, lam magiium lcsliiiioniuni

2. Polest ilaque videri Jcsus in bac oralionc non perbibuerat, magis eiim mori nolebat, quam morluum
orasse pro quibusdam suis, nisi diligentcr scrutcmur resurrccturum esse credebatjunde mox ab eo appel-
in eadem oralione verba cjus. Si cnim pro cis prius latus est satanas (Mattli. xvi, 16, 25). Fidcliores
oravit, sicut jam osicndimus, qui cum illo tunc crant, itaque repcriuntur, qui Jefuncti jamfueranl, ct resur-

poslca vero eliam pro eis qui per verbum eoruin in recluriint Chrislnm revelante Spiritu non uiique du-
illum fuerant crediluri ;
polest dici non orasse pro bilabant, quam illi qui cum credidissent ipsum rcdeni-

illis qui neqiic tunc crant cum illo quando isla dice- pliirum Isracl, visa ejus mortespein tolam qiiam Je
bat, nequc per verbum eorum postea, sed in eum sive illo babuerant perJiJcrunl. Nibil itaqne melius creJi-
pcr ipsos, sive quomodolibet, lamen anle crediderant. inus, quam post ejus rcsurrectioncm impertito Spirilu

Numquid ciiim cum illo lunc erat Natbanael? Nnm- sancto, ci Joclis cl confirmatis Apostolis, cisque in

quid Joscpli ille ab Arimatbia, qui corpus ejus a Pi- Ecclesia primitus docloribus constilulis, per eoruiii
lato petiit, quem jam discipulum ejus fuisse isle ipse verbiim sic alios credidisse qucinaJiiioJum in Cbri-
Joanncs evaitgelisla tcslatur (Joan. xi\, 58)? Numquid stiim creJi oportebat, iJ est, ut fiJem resurrectionis

Maria maler ejus, etalix fcmime, quas cjus discipulas ejus lencrent. Ac pcr boc ct illos oiiines qui jam in

in Evangclio jam luncfuisse didicimus?Numquid cum cum creJiJisse viJebantur, aJ eorum niimeriiin per-

illo tunc crant de quibus snepe dicit idcm Joanncs linuisse pro quibus oravit, dicens, Non pro liis autem
cvangelisia, Multi crcdidcrunl in eum (Id. n, 25, iv, rogo lanlum, sed et pre eis qui crcdiluri suiil pcr vcr-

59, vn, 51, vni, 50, el x, 42)? Nam unde cral nuil- bum coritm in me.

liiujo iliaeoruiu qui cum ramis partim prxccdcbanl, 4. Scd reslat nobis ad istam quaestionem adhuc sol-
partim scqucbanlur insidenlem jiiineiilo, dicculcs, vcndain beaius Apostolus, ct lairo ille cruJdis iu

licncdictiis qui v litl in numine Domiiii; cl ciim cis scelere, fiJclis in cruce. Paulus quippc apo.siolus imn
pucri, dc quibus ipsc ait fuicse pricdiclum, E.t ore ab bominibus, ncque pcr lioiniiicin, seJ pcr Jcsuui
iifauliiim ct laclenlinm perfccisti laudcm (Slttllh. xxi, Cbrislum se Jieit faclum Apostoliiin : et Je ipso suo
7, 16; Vsnl. vm, 5)? Unde quingcnli fralrcs, quibus cvangclio loqucns ail, Neque enim ttb Itomine cgo ac-

siinul post rcsunci lionem non apparuisscl (I tor. cepi illud , nequc didici; scd pcr revettitioncm lcsu
 tiio IN JOANMS EYANC.EI IL'M, S. AUGUSTINI 1920

Chrisri (Calat. i, 1, 12). Quomodo igiturerai in cis ilo junxil eli.nn illos qui per ooruni veibuin in euni fue-

quilnis dictum csl, creilituri sunl per terblUH eorum in rant crcdiluri. Quid aulem adjunclis ilbs deindc dieat,
me? Latro vcro illc tunc credidit, quando in ipsis alia cst disputaiiune traciandtun.

d"Cloribus lides qux fueral qoaliscomque defeeil.

TRACTATUS CX.
Eiec ipsc itaquc per eorum verbum credidil iu Cliri-

lamen qncni videbal De co ijiwd sequilur, Ut oinnes timiin sint, rtc,

•
1 1 iiii Jcsum : el sic credidit, nt

'jruciftxum, coniitcretur non solum resurreclurum, 11571«; "d 'd, Et dilexisli eus, sicut el me dilexisti.
Cap. xvii, >• 21-25.
vcruin etiam regnaturum, dicendu, Memento mci, .

cuiii vcneris in regnwn tuttm (Luc. xxiii, 42). 1. Cuni Dominus Jesus orasset pro discipulis suis
5. Proinde relinquiUir, ut si Dominus Jesus bac quos tunc scciim babebat, alquc adjunxissel suos
oratione pro suis omnibus quicumque in hac vila, qtix alios, dicens, Non pro his autem royo tiintum, sed et

tenlatio est super lcrram (Jub VII, 1), vel lUOC crant, pro eis qui crcdiluri sunt pcr verbtim eorum in me ; ve-
vcl futuri erant, orassc credendus cst, sic inlelliga- lut qiuereremus, quid vel quare pro illis rogarct, con-
per verbum eorum, ut ipsoin limio siibintulil, dicens ('( omnes unuin
inus quoil diclam csi, : sinl, sicut tti,

verbum lidei <|uod prxdicaverunt in mtindo, bic signi- 1'ater, in me, cl cgo in tc, ut el ipsi in nobis ununi sint.

lieaiuiu esse crcdainus; diclum oulem esse vcrbuin El supcrins cuin adbuc pro solis discipulis, quos se-
eorum, quoniam ab ipsis est priinitus ac pracipuc 1 inn babebat, orarct : ['ittcr snitcte, inqiiit, serva eos in

prxdieatum. Jam eniiu ab ipsis pradicabalur in lerra, uomine tuo qnos dedisli mihi, ut sint unum sicut et nos

quando per rcvclalioneni Jesu Cbrisli ipsuni vcrbiiin (Joan. xvii, II). Hoc crgo niiiic ctiam et pro nobis
eorum Paulus accepit. Unde ct coutulit cum cis rogavit, quod lunc pro illis, ut oinnes, lioc csl ct nos
Evangelhim, nc forte in vacuuni cucurrisset aut cur- ct illi. iinuin simus. Lbi diligcnter adverlendum cst
rcret; ct dcxlcras ei dederunt : qoia ctin illo, quain- non dixissc Domimim, 111 onines iinum simus ; sed,

vis non peieos Hli datum, laiiicn verbum siiinn, quod Utomnes uiihiii sint, sicitl tu, Puter,in me, cl ego in le

jam pncdicabant, et iu quo lund.ui fueraui, invene- (-ubiiitelligiliir, iintiiii sui.iiis; quod apcrtius dicilur
runl (Gultil. ll, 2, 9). Dc quo verbo rcsiirrcclionis poslea) : ipiia el prius dixeral de discipulis qni cum
Christi idein dicil aposlolus, < Sive cgo, sive illi, sic illu erant, Ll sint uinim sicut cl nos. Quainobrein ila

pradicanius, cl sic credidistis i (I Cor. xv, II); ct c-l Patcr in Filio, ct Filins in Palre, utjniuiii sinl,

iterum, < llotest, » inquit, < verbum fidci quod pra- quia nnitis s ubstan ijx su nt : mis vero esse qnidcm in

dicamus, ipiia si confessus fueris in ore tuo quia Do- cis possuinus, uniini lamcn cimi eis essc non possu-
ininus est Jesus, et credideris in corde luo quia Deus iiiiis; quia uniiis subslantix nos el ipsi non siimus, in

illuin sustil.vila mortuis, salvus eris > (Hom. x, S t/9). quantuih Filius cum Palre Deus esl. Nam iu qii.intuni

Et in Actilms Aposiolorum legitur quod in Cbiisto bonio est, pjusdem subsianlix cst cujus cl nos siimus.
Deus dcfluieril lidem omnibus, suscitans eum a mor- Sed nunc illud polius Vflluil coiiunendare, quod alio

tuis (Act. xvn, 51). lloc vcibum lidci, quia principa- loco ail, Kgo el Pafer unum sitmus (Id. x, 50) ; ubi
liler ac primitus per Apnstolos, qui ei cohxserant, eamd ni Patris et suam signtlioavit essc naturaui. Ac
prxdieatum esl, ideo verbum eorum dicluni est. Ne- per boc ct cum in nobis sunt Pater cl Filius, vcl

que eniin propterea non est verbuin Dei, qoia dictum ctiam Spirilus sanclus, nnu debemns cos pularc na-
est vcrbuui eorum cum dieat idem apostolus Thes-
; lurx unius esse iiobiseiun. Sie ilaque sunt in nobis,
saloniccnses excepisse a se, non ut verbnm homiiium, vcl nos in illis, ul illi iinum siut iu iialura sua, nos
sed,sicut est, vere verbiim Dei (I Tltess. u, 15). Idco iniiini in nostra. Sunt qoippc ipsi in nobis, lanqnam
ergo Dei, quia Deus id donavil ; eorum vero verbum Dcus in lemplo suo : sumiis aulem nos in illis, tan-
dictuni csl, quia hoe pr.i-dicandtim illis Deus priinilus qiiam creaiora in Creatorc suo.
ac pracipue commcndavil. Ac per boc etiam ille la- 2. Deinde cuni dixissel, Lt et ipsiin nobis itnum sint,

tro in sua lideverbum eoium babebat quod eoriim : adjunxit, I t inundus crcdut quia ttt me misisti. Quid esl
propterca diclum erat, quoniam prxdicandum ad eo- lioc?Nuiiif|uidnim luiu ( rediliiiusest miintliis.quanilo

rum offieium priniilus ae pnecipue perlinebat. Deni- in Palre el Filio iininn oinnes erimus? Nonne ista cst

que rum iiiurniur faclum esscl de miuislerio mensa- pax illa perpelua, el polius fidei merces quani lidcs?
runi a viduis Grxcorum, anlequam 1'aulus credidis- Liiiini enini eiimus, 11011 ut credmnus, sed quia cre-
sel in Cliristuni; rcsponderunt Apostoli, qui Dumino tlidinuis. Scd elsi in bac vita propter ipsain commii-
anle cubxseranl : Xon esl boiium nos relinquere ver- nem fldem, omnes qui in tinum credimus, iimimsii-
bum Dei, el minisirare mensis (Acl. VI, 1-4). TuilC or- nius, juxla illud Aposloli, Omnes enim vos itiutin eslii

uinandos diaconos providerunt, ue ipsi a prxdicandi in Chrislo Jesit (Culat. 111, 28) ; ciiam sic 11011 ul cre-
vcrbi avocarenlur officio. Lnde merilo diclum e.-t damos, setl quia credimos, unnni sumus. Quid esl
vcrbum curiiiu, quud osl verlniiii Gdei, per quuil crgo, Omncs unttm sinl, itl mutullts crcdat ? Ipsi qnippe
omnes in Cbristum, iinileeuinque id audierinl, credi- oiiiiics minidiis cst crcdens. Neqoe enim alii siinl qui
derunt, vel audituri cl crediluri siinl. Ergo illa ora- uniiin crunl, el alius cst miindus proplcrea credilu-
tione pro omnibus quos redemil, sivc tunc in carnc rus, quia illi unum crunt; cum procul tlubio de bis
viventcs, sive poslea fuiinus, Rcdcmplor nosteroravit, dieal, Lt amnet unnm sint, dc qnibus dixtral, A'on
rum icgans pro Iposlolis qili nin ilb> luin: eranl. a I- prohts tutem roga lantuin, scd tl pro c'n qtt< credituri
 1921 TliACTATUB ( \. CAPLT XVII.
1922
sitni per veruum corum in me, conlinuo subjungens, i l etiam tacilo Palrc, se dieit faccrc cjuod facil cuiu P.i-

omnes unum siut. Isli autom omnes quid cst, nisi tre : ut intelligamus ita Filium non csse a Pairis opc-
niiindus, noii lioslilis utique, sed lidelis? Nam ccce rc scparandum, quando se lacito Palrem dicil ali-

qui dixerat, Mon pro mundo rogo (Joan. xvu, 9), pro quid operari ;
quemadmodum nec Pater ab npcre Fi-
uiuodo rogal ut credat. Quoniain est inundiis de quo scparatur, quando ipso tacito Filius operari dicilur,
lii

sciiplum cst : Ne cum Iwc mundo damnemur (I Cor. xi, quod niliilominus pariter operaulur. C11111 ergo lacet
52). Pio islo uuiiulo non rogat : neque eniin quo sit Filius in opcre Palris operationem suam, bumiliiatem
prxdestinatus, ignorat. Et est mundiis de quo scri- commendat, utsit nobis salubrior cum vcro vicissim :

[itum cst, Xon cnim venit Fitiut liominis ut judicct in opcre suo tacet opcrationem Patris, parililalcm
mitndum, scd ul satvclur mitndus per ipsmn (Joan. m, suam commendat, ne crcdatur inferior. Islo igiiur
17) : undc et Apostolus, Dcus, inquit, eral in Cliristo, niodo et boc loco nec se facit alienum a Patris opere,
mundum reconciliuns sibi (II Cor. v, 19). Pro isto quamvis dixerit, Clariiatem quam dedisli milti ; quia ct
nuiiulo rogat, dicens, Ut mundus credal quia tii me mi- ipse dedit cam sibi : nec Patrem facit alienum ab
sisli. Per lianc cnim fiJeni miindus reconciliatur Deo, opcrc sno, quamvis dixerit, dcdi eis; quia ct Pater
cum crcdit in Clirislum qui cst missiis a Deo. Quo- illam dedil eis. Inscparabilia nnmque sunl opera non
niodo ergo intellecluri siimiis quod ail, Ul ct ipsi in soium Pairis etverum etiam Spiritus sancli.
Filii,

nobis unwn sinl, ut credal inundus quia tu me misisti Sicut auteiu ex eo quod Palrcin pio suis omnibus ro-
nisi quia non in eo causain posuit ul crcdal mundus, gavil, boc licri voluit, Ul omncs unum siut : ila ex boc
quia unum sunt, tanquam ideo credat quod eos
illi cliam suo beneficio quod ait, Cturilatem quam dcdisti
esse unum videt; cum ipse miindus sint oiuncs, qui milti, dcdi eis, id lieri niliilomiuus voluil ; nam con-
credendo unum liuiil sed orando dixil, Ul mundits :
linuo subjunxil , Ut sinl unum , sicut el nos unum
credat sicut orando Vl omncs uivnn SUIIVIS.
; dixil, sint ; orando
dixit, Lletipsi in nobis unum siul? Hoc est cniin i. Deiode addidit : Ego in cis, ci iu in me, ut siul
omncs unum sint, quod est initndus crcdat : quoniani coiisitmntaii iitunum. Ubi se iccdiaiorem inicrDeum
credendo unum fiunl; pcrfectc uiium, qui cum nalura et bomincs brcvitcr intimaxit. Neque enim hoc ita
csscntunum, dissentiendo ab uno non eranl uiium. dictum est, lanquam Pater non-sit in nobis,
aut nos
Denique si verbum quod ail, 10170, terlio suliaudia- iu Patre non simus cum et alio loco dixcrit ;
, Yenie-
mus, vcl polius quo plenius fiat, ubique ponanuis; mus ad cum, et mansioncm upud eitm facicmus (Joan.
cril bujus exposilio xiv, 25 ct bic pauio ante
se.ilonlitt manifestior : Rogo ut ) : 11011 dixerit, Ego in cis
omncs unum Paler ct lu iu me, qnod dixii modo
sinl, siatl lu in me, ct ego in lc ; aui, Ipsi iu me el ego
rogo utct ipsi in nobis uuuni sint : rogo ut
mundus cre-
in le ; SCd, Tu in me ct cgo in te, ct ipsi in nobis. Quod
dalquia lu mc misisn. [deo quippe addidil, quod crgo iuiiic ait Etjo in eis et lu in me
dixit, , , iia dictum est
in nobis, ut quod uiiiim efficimur fuleiissima cl.ari- cx persona Medialoris sicnt
, illud quod Apostolus
tate, gralia; Dei noverinius IribuciidimTe^se, non 110- ail, \ os Cltristi, Cltristits vero Dei ( I Cor. ni , 23 ).
bis sicut Apostolus cum dixissel, Fuislis enim Quodvcroaddidil, Ut thu consummali
:
ali- i„ unum" os-
quando tcnebra?, nunc aulem (endil eo perduci reconciliaiionem
lu.r, iuquit ; et nc sibi boc , qux fit pcrMc-
l.iljuerent, adjecil, in Dumino diatorcm, ut pe.fccta beatiiudine,
(Epltes. v, 8). cuijam nihil pos -
sit adjici perfruamur. Unde
3. Deinde Salvalor nosler rogamlo Palrem, se bo- , id quod scquitur, Ut
minem demonstrabal nunc demonstrans etseipsum, cognoscul muntlits quui lu me misis:i, 11011 sic
: accipien-
quoniam cum Patre Deus est, facere qund rogal, Et dumpulo, lanquam itcrum dixerit , Utcrcdalmun-
cgo, inquil, clarilalem dus aliquando enim ct cognoscere pro
quam dedisli miki, dedi illis.
:
co quod est
Qaam clarilatem, nisi iiiimorlaliiaiem, qua crcdcre poniiur, ut est quod ait
atura aliquanlo superius,
lunnana Et cognoverunl vere quia a tc cxivi, ct
in illo fucrat acccptura? Nam nec ipse adbuc credidemu quia
acceperat eam, scd tume mishli (Joan. xvn 8). Hoc
more suo propter immobililalem , dixil poslcrius
crcdiderunt,
quod prius dixerat cognovcrnnl. Scd
pi.T-destinationis, pr.xleriti temporis verbis fulura liic
si-
gnificat, quod nunc clarilicandus, hoc est suscitandus quandoquidem dc consummationc loquitur,
lalis est
a Patre, et ipse sit inielligenda cognitio, qualis erit per specicm,
nosad eam clarilatem suscitaiurus non
i.i fine. Similc cst bnc
qualis nunc cst per fidem Nam vidctur ordo csse
ei quod alibi dicil, Sicut Ptc.er
scrvalus in co quod paulo ante dixit
snscilat morluos et viviftcal, sic et Fitiits
quos vutt , Ul crcdal mun-
vivi-
dus ; bic autcm , Ul cognoscat
ficcl. Et quos, nisi cosdem qnos Paler? Quwcumque mundus. Jbi enim
enim Paler qnamvis dixcrit Ut omncs unum sint,
facit, non alia. sed licec el FWtu; nee ali-
, ct in nobis
unttm sint, non ait lamcn Sint consummati in
icr, sed sintiUter facil (Joan. unum ,
v, 21, 19). Ac per hoe alque ila subnexuit, Ut credal mundus
snscitavii cl seipsum etiam quia lu me
ipse. Nam inde est, Sot-
misisti : bic vero, Ut sint, inquit,
vilc lemplum l,oc, taqait, ct
uiduo resuscitabo itlitd
in
consummati in unum
(Id.
acdeinde non addidit Ut credat mundtts;
11, 19). Pvoinde immonaliiatis ,
sed, Ut
claritatem, quam
cognoscal mundtts quia tu me misisti.
sil.iPatredatam dieit, eiiain ipscsibi
a Quamdiu enim
dedisse intcl- crcdimus quodnon videmus, nondum
bgendus est, clsi non dicit. Idco sumus ita con-
quippe sccpius solum sum.nati qucmadmodiim crimus cun.
1'atrcm faccrc dicil qu.nl ct ip 5e ,
meruerimus
facit cum Patrc ul v.derequod crcdimus. Reciissime
quidqnid est ci tribual de quo est. igitur ibi Utcre-
Sed ct aliquando dttl mundus
,

;
l.ic Ul cognoscal mundtts ,
: lamcn ct iW
 IN JOANNIS EVANGF.LIUM, S. AUGUSTINl 192V

quia lu nic misisli ut noverimus quantum Inquit, dilcctioncm sua;n Dcus in nobit, quomam cuin
Cl Irc ,

inscparabilem eharitatem^ adhuc peccalores csscmns, Clnistus pro nobis morluut

pcninetad Palriset Filii
quod icndimns credemlu co esl liom. v, 8, 9 ). Ilabcbat ilaque ille erga noscha-
hoc nos modo crcdcre {

autcm dicerel, Uteognoscanlquiatume rilatcm, eiiain eom inimiciiias advcrsum eum exer-
gnoscerc. Si
quantum bocquod ait, cenies operaremur iniquiiatem :ct lamen ei verissiino
misisli: umtumdem valeret

Vicognoscat muudus. Ipsisnnl enim mundus, non diclnni esl, Odisti, Domine, omnes qui operantur ini-

qualisest mondus damoationi quitalcm l's<d. v, 7 ). Proinde niiro el divino ino-

pcrmanens inimicus, (

sed ex inimico amicus effeclos, prop- do et qnando nos oderat, diligebat : oderal enim nos,
prxdeslinatus ;

Deus erut in Christo mundum recmcilian*

qualcs ipsenon feceral; el quia iniquilas nostra optis
ler quem
dixit Ego i» cis ct (u in me : lanquam dice- cjtts non omni cx parle cousunipscrat, noveral simul
tibi. Ideo ,

ad quos misisii mc; ci lu in nie, mun- in unnquoque noslruiu et odisse quod feceramus,
ret, Ego in cis
pcr me. et amare quod fceerai. Et hocquidem in omnibiis
duiii reconcilians tibi

scquitor etiam illiui quod ail F.t intclligi polest de illo, cui veracilcr diciltir, Niltil
5. Proplorea ,

(Hlcxisli cos sicul ct me dilcxisti. In Filio quippe nos odisii eorum qiue feeisli ( Sap. xi,25). Non enim
Paier quiain ipso nos elegit anie constilulio-
diligii
quodcumque odissel essc voluissct aut omnino esset ,
,

diligit Unigeni- quod omnipotens csse noluisscl, nisi ct iu co quod

iiem mundi {Ephcs. 1, 4). Qui enim
adopiavit odil, essel eliamquod amarct. Mcrito quippe odit, et
tum, profecto diligil et membra cjnsqnoc

per eum. Nec idco pares sumus unigenilo

veltil a rcgula sn;c arlis alienum iniprobat vitiuni :
in cum
sumus ; quia di- amat lamen suiiin ciiam in vitiosis vel sanatione he-
Filio per qucm creali cl rccreati
'

enim sem- neflcium, vel damnationc judicium '. lta Dcus, et ni-
ctom est, DiLxisti cos sicut ct me. Neque
odit coruni qua: fecit iiaturariim enim non vi-
per a-nualiiaiem signilicat, qui dicit, Sicut
iilud ,
iia liil : ,

sed aliquando tanium Qnia est illud ,

est et liorum conditor, mala qua; odit, ipse non fecit; et do
ei illud : ,

ulsit ct illud. Quis cnim inalis eisdem vet sanando ea per raiscricordiam , vcl
illud; aut, Quia csl iltud ,

modo in mundum a Clirislo Apo- ordinando pcr judicium , bona sunl ipsa qux facii.
dixerileo prorsus
slolos missos, quomodo est ipse missus a Palre? Ut Ctini igilur eoritm qux fccit niliil oderit, quis diguc

euiin alias taceam diflerentias ,

quascommemorare possit cloqui ,
quantuni diligai membra Unigenitisui;

longum esi, missi sunl ccrte illi cum jam bomines cl quaiuo ampKus ipsum Unigeuituin , in quo condiia
cstaulem ipse ut homo csset et la- siinl oinuia visibilia et invisibilia, qu.e in stiis gene-
cssenl; lnissus :

men superius mc misisli in munduin, cl

ait , Sicut ribus ordinala ordinalissime diligit? Menibra quippe

ego misi eosinmundum (Joan.wu, 18); tanqu.im Unigeniii ad Angelorum sanclorum xqualilatem gra-

dieeret, Qnia misisii me, misi eos. Ila cl lioc loco , li;e su;c largilalc pcrducit : Unigenilus autcm cum sit

sicut me dilexisli quod nihil Dominus omnium proctil dubio est Dumiuus Ange-
Dilexhli eos, iuquit , ; ,

aiiudest quam, Dilcxisli eos, quoniam el me dile- loruni , naltira qua Deus cst, non Angelis, sed Palri

Non enim membra Filii non diligeret qui dili- polius xqualis; graiia vero qua botno esl, quomodo
xisii.

git Filium aui alia causa esl diligendi

;
membra ejus nou excedil cxccllcnliam cuju^libel angeli, cum sil

quia diligil cum. Sed diligil Filium secunJum una persona camis etVerbi? /
nisi

divinilalem quia gcnuit illum aiqualem sibi; diligil 7. Quanquam non desint qui eiiam nos Angclis
,

csl, quia ipsuni prxferaut quia pro nobis, inquiunt non pro Angclis
etiam secundum id cpiod liomo ;
,
cuiii
propier Yer- morluas estCbrislus. ld qnid cst aliud quani dcim-
unigenilum Vcrbum caro f.ictum esl, et ,

cbara Vcrbi caio nos auiem diligil, piclale vclle gloriari? Elenim Chrislus , sicut ait
bum e-l ei :

ApoSlolus, juxta lcmpus pro impiismortuus (liom.

quoniam sumus ejus mcmbra qucm diligit ;
et csl

nos dilexil antcquam v, Ilic crgo non nieritum nostrum, sed Dci mise-
hoc ul cssemus, proplcr hoc
).

ricordia commcndatur. Nam qualc csi ideo sc velle

csscmus.
c?l dilectio qua laudari quia vitio suo lani deicstabililer agrotavit
C. Quapioptcr incomprcbcnsibilis
,

enim cx quo ci ut non posscl aliter quam medici morle sanari? Non
diligit Deus, ncquc mutabilis. Non
nos ceo- est lucc noslrorum gloria meritorum, scd mcdiciiia
reconciliali sumus per sanguincm Filii cjus,

sed antc Inundi conslilolionem dilcxit niQiborum. An ideo nos pncferimus Angelis, quia
pil diligere;
cjus csse- cum ctangeli peccaverint, nibil eis taie unde sana-
nos, iit cum ejus 1'nigeuilo eliam nos filii

Quod ergo rentur impcnsuin csl? Quasi aliquid eis vcl parvum
mns, priusquam omnino aliquid essemus.
sumus Dco pcr morlcm Filii cjus, non fuerit impensiim , et nobis amplius. Quod si ct hoc
reconciliati
sic accipialur, quasi ideo nos recon- facium esscl, adliuc quxri possct utriim ideo fuisset
sic audiatur, non
jam incipcrct amare quos odc- facimn quod steteramus excelleniius, an ijuod de-
citiavcrh ei Filius, ut
,

ul deinde speraiius jacebaintis. Cum vero noverimus bonoriiin

ral sicul rcconciliatur inimicus inimico ,
;

invicein diliganl qui oderant invicem : omiiium Creatorem reparandis angclis malis liillil
sint amici ct ,

cum quo gralix conlulissc cur non polius inielligiiuus quoJ

scd jam nos diligenti reconciliati sumns ci ,
,

uirum lanlo daninabilior corum judicaia sitculpa, quanio

propter peccatum inimicilias habcbamus. Quod
vcruin dicam , allcslclur Ap islolus : Commendat erat nalura sublimior? Tanto enim ininiis quam nos

* sic iiss. Kditi vcro : Sanationis beneficiitm, tel damntt-

reeonciliali »t iss., recreatu tiailis jiidicium.
*
ui cdiiis,
 1925 TRACTATUS CXI. CAPUT XVII. 192G
peecare debiierunt, quanlo meliorcs nobis fiicruiit. dixit omnipolens Filius. Ibi cst enim ct Spiiittis sui
Nunc antem in offeiidendo Crealorom lanlo exsecra- ctus pariter xlcrnus, parilcr Deus, SpiriUis unus
.iiilitis bcnclicio ejus ingrati exslileriinl, quantii bene- diiorinn, el subslantia voluntatis ainboruiii. Nam illuil

liceniius snnt creati ; nec eis satis fuil desertores es- quod dixissc legilur propinquante passioue , Verim
se illius, nisi cl noslri fiercnt deceplorcs. Iloc itaque non quod ego volo, sed quod tu vis, Pater (Muttli.
nobis magnuni bonnm confcret, qui diloxit nos sicut xxvi, 59), quasi alia Palris, alia Filii sit voluntas aut
dilexil Christtim, ut propter ip-.um cujus nicinbra nos fueril, sonus est nosirx inlirmilatis, quainvis lidelis,

tsse voluil, xqnales Angelis sanclis sinius (Luc.w, qiiam in se capul nosirum transliguravit, quando
56 ) ,
qiiibus cl natura inferiores couditi sumus, et cliain peccata noslta portavit. Unam vero esse Patris
peccatu indjgniores facii, qui eorum lieri qtialescum- et Filii volunlatcm ,
quorum eiiam Spiritus uims cst,
quc socii deberemus. quo adjuncto cognosciinus Trinitatein, clsi intclligere

TRACTATUS CXI. noiidum ptstmittit infirmitas, credai pietas.

2. Sctl quoni.im quibus proiniserit et quam firma

De co quod Dominus dicil , Patcr, quos dcdisti milii,
sit ipsa promissio, pro
sermonis breviiate jam dixi-
volo ut ubi ego sum, el illi sinl iiiecum ; usiine ad id,
mus; boc ipsttm quantuni valcmus , quid sit quod di-
IU tlileclio mia dilcxisti nie , in ipsis sit, et ego in
gnalus cst proiuittere videamus, quus dcdisti milii, in-
ipsis. Cap. xvn, jr . 24-20.
quil, volo ut nbiego sum , et ipsi sint mccuin. Quanltiiii
I. In magnain spem DoiiiiiiusJestis suos erigit, qua
attinet ad creaturam in qua faclus cst ex scinine Da-
majur oninino esse non possit. Aiidile , et estotc in
vid secundiim carueni (Rom. i, 5), nec ipse atlluic erat
spe gaudenles ,
propter qutid vita isla non amaiula ,
ubi ftiliirus crat : sed co modo tlicere potuit , ubi cgo
sed lolcranda sit , ut esse possitis in cjus tribulalione
sum , quo iiilelligercmus qnod cito fuerat ascensurus
palicntcs (liom. xu, 12). Audile, inquam, ct qu<> spes
in coelum, ul jam ibi csse se diceret ubi liierai mox
nostra lcvctur atlendile. Chrialus Jesus dicit , Filius
fuliiius. Poluit el in illo modo, quo ante j nii dixeiat
Dei unigenitus qtii P.ilri coxlernus et xqualis e^t,
loquens ad Nicodemum, Nemo ascendit in calum, uisi
dicit ; qui pnipter nos homo faclus est , scd sicut
qtti dcsccndil de coelo, Filius homiuis qui in etvlo csl
Oinnis liomo mend.ix (Psal cx\, il)non faclus esl, di- ,

(Joan. iii , 15). Naiii el ibi non dixit , Eril ; sed esl,
cit ; via, vita, veritas dicit (Joun. xiv, 0") ;
qui mundiira ,

propter nnitatem pcrsonx , in qua et Deus bomo est

vicil (/</. xvi, 55), de his quibus vicit, dicit. Amlile,
el homo Deus. In ccelo ergo nos fultiros csse promisit
credite, sperale, desiderale qnod tlicit : Paicr, Uquil,
illo cnim forma
servi Ievata est, quani sumpsit cx Vir-
quos dcdisti milii , volo ut ttbi ego suni , cl illi sint me-
gine, el ad Palris dcxleram colloeata. Propier spein
ctuit. Qui sitnt isli quos ail a Palre dalos Nonnc
sibi ?
tauli hiijiis boui et Apostolus ait Dcus aulcm qui di-
illi de quibus alio loco dicit , Nemo venit ad me nisi ,
:

ves est in misericordia propter mutiam dilectioncm qtta

Puler qui misil mc, traxerit eum (Id. vi, 41)? Jain quo- ,

modo dilciil nos, et cttm essemus nwrtui pcccntis, convivifica-

ea qux lieri dieit a Patre , faciat ct ipse ciini
vit nos Chrislo, cnjus gratia sumtis sulvi facti; cl simtil
Palre, si quid in boc Evangelio profccimus, noviimis.
c.rcitavil et siniul sedere fecit in cceleslibns in Chrislo
Ipsi sunt ergo quos a Palre accepit, quos et ipse ele- ,

gil de mtuitlo, alque elegit ul jam non sint de mundo,

Jcstt (Eplies. ii, 4-6). Hoc ergo potcst inlelligi dixisse

non de mtindo ut sint taiucn Cliam

Dominus , Vt ubi cgo stim , ct illi sint niecitm. Et ipse
sicul csl ct ipsc :

ipsi inundiis credens ct cognoscens qtiod Cluislus a

qiiitlem de se dixit quod
jam esset; de nobis au- ibi

Doo Patre sit missus, ut mundus ex inundo liberare- lcm velle se dixit ut essemus ibi cum illo non quod ,

lur, ne inuiidiis Deo rcconciliandus cum nititido iui- jam esscmtis ostendit. Apostolus aulem quod Domi-
micissimo daiiinarelur. Sic enim ail in litijus oratiouis nus velle se dixil ul licret, tampiam factiim fucrit est

exordi) : Dcdisti ei potestatem omnis camis , id est

lociilus. Non enini ait, Excilaturus est, et in ccelcsli-

omiiis hoininis , ul omne quod dedisti ci , det eis vitam bus setlere facttirus; sed , exciluvit , et scdere in cccle-

ec.ernuin (Id. xvu, 2). Ubi ostcnilit potestatem se slibus fccit : qnia non inanitcr setl lideliter jam deputat
quidein omiiis hoininis accepisse, ut Iiberet quos vo- faeltim qitotl futurum essc non dubilat. Quod vcro
lueril, dainnet quos voluerit, qui vivos ci morluos ju- altinet atl fonuani Dei in qua a.qualis est Palri, si sc-

dieabit ; sed eos sibi esse datos, qtiibus omnibus det cuiuliim eam velimus intclligere quod dictiiin cst, Yoto

vitam xternam. Sic enini ait : Vt omne quod dcdisti ut ubi ego sum, et itli sinl mecum ; abscedal ab animo

ei , del cis vitam wternam. Proinde non ei dali sunl omnis imaginufn corporalium cogilatio : quidquid
,

quibus vilam non dabit xtcrnam : quamvis et ipsoruni menli occurrcril longum , lalum , crassum ,
qualibet

l>otcsias data sit, cui potcstas data esl oninis carnis, ltice corporea coloratum ,
per quadibel locoruni spa-

id cslomnishominis. Ila mundtis reconciliatus cx iui- lia vcl linila , vel infmita diflusuni , ab bis oninibus,

mico liberabitur mundo, cum in illiim exscrit po- qnantum potest , aciem snx conlemplationis vcl in-
lcstatem suam mortcm mitiat xternam
, ut eum in :
lenlionis avertat. Et non inquiratur xqualis Patri Fi-
bunc auiem bcil suum.cui vitam donet xtcrnam. lins ubi sit ,
qiioni.im ncmo invenit ubi non sit. Sed
Quaproplcr omnibus prorsus ovibus suis bonus pa- qui vull qu.crcre ,
quxral polius ut cuni illosit; non

slor , omnibus incmbris suis magnum caput promisit ubiquc sicut ille, sed ubicumqiie csse poliieril. Qui

boc pr.cniium, ul ubi ipsc est, el nos cum illo simns : cnim bomini pcenaliter pendenti, ct salulniter conli-

ncc eotvril nisi licn qnod omiiipotcnti P.ilri sc vcllc lenli ait, tJodie mcciim eris in paradiso [Litc. xxm, 45);
,927 l\ JOANY.S E?ANGEL IUM. S. AUCUSTIM 1028

sccnndam id qnou honrocrat, aninra ejus ipsodie fu- sisfi Jesum CJirislum (.lonn. XVII, o) : nnn uliqiie siciU

lura raeral in inferno , caro in sepulcro; secimdum cuni cognoverunt qui licct non mnndicordes , tamen
qnod Dcus eral uiique el in paradiso erat. in fiinua servi clarilicala judicanlem videre poluernnt
autem id ,

I.i ideo latronisanima a prislinis lacinorimis

absoluia, sed sicul cognosccndus cst a mnndis corde solus vcius

ct illins muncre jam boaia, qnamvis nbhpie sicui illc Deus, cum Patre cl Spirilu saneto Filius, quia ipsa

osse non polerat ; tar.ien eiiain ipso ilic cum illo in Trinilas cst solus verus Deus. Si ergo sccundum id

paradiso csso poicral , undc ille rjui ubiqne sempcr quoil Filius Dci Dcus est Patri .Tqualis alquc co.Ttcr-

ost , non recesseraU Propterca niinirum non ei satis iiiis ; accipiamus boc diclum, Voto ut ubi ego sum, et

fuil dieere, Volo ttl ubi ego sum, el illi sinl ;

scd addi- ipsi sinl mecum, in Palrc cuin Cluislo crimus ; sed ille

dit, mecnm. Essc onim cum illo, mngnnm bonnm est. sicut ille, nos sicut nos, nbicumque corpore fucrimiw.

Nam et miseri c-se possunt ubi est ille, qnoniatm qui- Si cnim lnca dicenda snni , el quibus non corport

cumque ubicumque fnerint, esi el ille : scd beati soli continenlur , ct locns cst cuiqnc rci ubi csl ; locns

sunl cuni illo quia bcaii esse non polcruni nisi cx Cbristi aicrnus ubi scmpcr csl, ipse Patcr cst, el lo-
,

Aiinon Deo veraoilcr diclum cst, Si ascendero in cus Palris Filius cst ;
quia, lujo, inquil, in Putre, ct
illo.

descendero in infernum, ades Puler in mecsl (Id. xiv, 10) el in bac oiatione, Sieut
aelum, lu ibi es ; ct si ;

(Psal. cxxxviii, 8)? aul vero Cbrislus non cst Dei lu Puler , inquit, in me , el ego in te : cl loe.us noslcr

Sapienlia, qna! altingit ubique proptcr stiam munditiam

ipsi sunl ,
quia scipiitur , Ut el ipsi in nobis unum sint

(Sap. vii, 24) ? Scd lnx lucet in tenebris, ncc eam le- (Id. xvii, 21) : el nos locus Dci suinus, quoniam tcm-

ncbneeomprebemlimt (Joun. i, 5). Ac per boc, utde pluni cjus sumiis ; sicut orat pro nobis qui mortUUS
quamvis louge dissimili quateeumque su- cst pro nobis, vivilquepro nobis, ut in ipsisunum si-
re visibili ,
,

iiiamus exemplnin , sii ut caicus etiamsi ibi sil ubi lux mus; qnia faclus csl in ptice locus ejus, el habilatio ejus

non csl tainen ipse cuin lucc seil absens csl a in Sion (Psal. lxxv, 5), qua: nos sumus. Sed quis ido-
csl , ,

neus lnca vcl qu;c sunl in locis islis, sine spa-

prsesenle: iia inlidelis alquc impius, autctiamsi fi.lelis
isla ,

sinccorporeis molibus cogiiarc?

pius nondiuu tamcii ad iutueudiim lumen
sapics- linsis capacilalibus ci
ct ,

lise idoneus , etiamsi essc nusquam possit ubi nnn sil Non paruin lamcn proficitur , si sallem quidquid lale
duniaxat oculo cordis occuirit, ncgalur, respuilnr, improbalur
ct Cbrisius, iion est lamen ipw cum Cbrislo,
:

per speciem. Nam hnmincm pie iidelem, uou est du- et lnx qnxdam in ipia ista neganda , rcspucnda , im-

bilandum cum Cliristo essc pcr fidcm propicr quod :

probanda cernuiitiir, sicut polucrit.cogiiaiur; ctquam
adverstim me esl (Mtttlh. sit ccrla cognoscilur, et amatur, ut inde siirgalur, at-
dicit, Qni uoii est mecum,

sn, 50). Sed cnci Patri Dco dicebal, Quos

dedisli mihi, quc ad inlcriora tendatur : quac cum pcnctrare mens
volo ul ubi ego sum, et ipsi sint mecam ; de specie illa
invalida, ct minus quam illa sunt, pura, ncipiivcrit

nniuino dieebal, iu qua vidcbimus cum sicuti cst non sine amoris gemiiu ct dcsiderii lacrymis inde pcl-

latur; el palienlcr feral quamdiu lide mundatur , at-

(l./oau. ni,2).
scnsum nubilosa conlra- quc illic babilare valeat sanctis moribus pr;c-
3. Ncmo serciiissimuni ii 1 ,

paralur '.
dictionc perlurbel; conseqiienlia perbibeant
tcstimo-
cura dixissci, Yolo Quomodo crgo non criinus cum Clni^to ubi est,
idum pnccedciitibus verbis. Ncmpe
4.

ut ubi ego suin , et ipsi sinl mecum , continuo secutns qiiando in Palre cum illo crimus in quo esl? Nequc
mcamquam dedisli mihi, bine Apostulus nobis, quamvis uoiidum rem icnciui-
adiunxit, Ut videant claritatem
me anle cunslitulionem viundi. L( videant, bus, sed tamen spcm gcremibus, laeuil. Ail enim :
ruia dilexisli
nou fi- Si resurrexistis cum Chrislo, quaz sursum sunt quoerite
dixit; iion, ut credant. Fidci mcrces est isla, ,

in Epislola ad llcbr;cos recie de- ubi Cliristus est in dexlera Dii scdens qua; sursum sunl
dcs. Si enim fides ;

Conriclio rerum quw non videnlur (Hebr. sapite, non qiuc super terram. Morlni enim cslis, iuquil,
fiuila cst ,

nun merccs lidci definiatur, Visio icrum cl vila veslra ubscondita cst cum Christo in Deo. Fcce
xi, 1); cur
Cum viilerimus cnim cla- inlcrim lide ac spe vita noslra ubi Cbristus est, cum
qiuc crcdila spcrabantuc?
quam dcdit Palcr Filio cliamsi eam dici lioc illo est; quia cum Christo in Dco cst. Ecce velut jam
litatem ,

faetum quod oravil ut licrcl, dicens, Volo ul ubi

loco inlclligamus, non qtiam Paler.xquali Filio gignens e.-t

cgo sum, ipsi sinl mecum sed nunc per lidem.

eum dcdit, sed q«am (aclo hominis filio ' dcdil ci post