7

PANGALAN:_____________________________________
BAITANG/SEKSYON:___________________________
____

EDUKASYON
SA PAGPAPAKATAO
Kwarter I – Linggo 3
Talento at Kakayahan

CONTEXTUALIZED LEARNING ACTIVITY SHEETS

SCHOOLS DIVISION OF PUERTO PRINCESA CITY
Edukasyon sa Pagpapakatao - Baitang 7
Contextualized Learning Activity Sheets (CLAS)
Kwarter I – Linggo 3: Talento at Kakayahan
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda
kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit sa
Contextualized Learning Activity Sheets na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga
iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit
ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa Contextualized Learning Activity Sheets na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang
anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan
nang walang pahintulot ng Kagawaran.
Inilathala ng Dibisyon ng Lungsod ng Puerto Princesa

Bumubuo sa Pagsusulat ng Contextualized Learning Activity Sheets

Manunulat: Jane M. Toriaga

Pangnilalamang Patnugot: Shirley F. Lilang EPS-EsP, Lucille F. Magnetico
Editor ng Wika: Luz L. Javarez
Tagawasto: Shirley F. Lilang EPS-EsP, Luz L. Javarez
Tagasuri: Shirley F. Lilang EPS-EsP
Tagaguhit: Jane M. Toriaga, Lucille F. Magnetico
Tagalapat: Jane M. Toriaga, Lucille F. Magnetico
Tagapamahala: Servillano A. Arzaga, CESO V, SDS
Mabel F. Musa, PhD, OIC-ASDS
Cyril C. Serador, PhD, CID Chief
Ronald S. Brillantes, EPS-LRMS Manager
Shirley F. Lilang, EPS-EsP
Eva Joyce C. Presto, PDO II
Rhea Ann A. Navilla, Librarian II

Pandibisyong Tagasuri ng LR: Ronald S. Brillantes, Mary Jane J. Parcon

Armor T. Magbanua, Maricel Zamora, Charles Andrew M. Melad,
Glenda T. Tan at Joseph Aurello

Division of Puerto Princesa City-Learning Resource Management Section (LRMS)

Sta. Monica Heights, Brgy. Sta. Monica, Puerto Princesa City
Telephone No.: (048) 434 9438
Email Address: puertoprincesa@deped.gov.ph
 Aralin 3

Talento at kakayahan

➢ MELC: Natutukoy ang kanyang mga talento at kakayahan

EsP7PSIc-2.1

Mga Layunin:
1. Nabibigyang kahulugan ang talento at kakayahan.
2. Naiisa-isa ang iba’t-ibang talento at kakayahan.
3. Natutukoy ang kanyang mga talento at kakayahan.

Subukin Natin

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pahayag. Isulat sa patlang ang letra ng
tamang sagot.

_______1. Ano ang tawag sa isang pambihira at likas na kakayahan?

A. Hilig B. Kakayahan C. Talento D. Tiwala sa sarili

_______2. Ang taong may talinong “mathematical/logical ay higit na angkop para maging ____
A. abogado B. guro C. Inhenyero D. pulis

_______3. Ang Teorya ng Multiple Intelligences ay akda ni______?

A. Dr. Howard Gardner B. Prof. Ericsson C. Sean Covey D. Thorndike

_______4. Alin sa sumusunod ang tumutukoy sa isang pambihira at likas na kakayahan

ng tao na may kinalaman sa GENETICS o pambihirang katangiang minana sa
mga magulang?
A. Hilig B. Kakayahan C. Talento D. Tiwala sa sarili

_______5.Saan nabibilang na mga talino o talento ang mga mananayaw, manlalaro,

at artista?
A. Bodily/Kinesthetic C. Mathematical/Logical
B. Interpersonal D. Visual/Spatial

1
 Ating Alamin at Tuklasin

Paghawan ng Balakid
Ang Talento ay isang pambihira at likas na kakayahan.
Ang Kakayahan ay kalakasang intelektuwal (intellectual power) upang makagawa ng
isang pambihirang bagay tulad ng kakayahan sa musika o kakayahan sa sining.

Tinalakay natin ang mga Angkop na hakbang sa paglinang ng angkop na inaasahang

kakayahan at kilos (developmental tasks). Malinaw na ba sa iyo ang mga hakbang sa
paglinang ng angkop na inaashang kakayahan at kilos (developmental tasks)? Ibinigay mo
rin ba ang iyong naging saloobin at posisyon kaugnay sa nasabing isyu. Natatandaan mo
pa ba ito?
Tayong lahat ay may talento at kakayahang taglay na ipinagkaloob ng Diyos
sa atin. Ang mga Pilipino na kahit mahirap ang kalagayan sa buhay pero nagiging mayaman
at tanyag o nakikilala saan mang sulok ng mundo dahil sa angking talento at kakayahan.
Ano nga ba ang ibig sabihin ng Talento at Kakayahan?
Ayon kina Thorndike at Bamhart, mga sikolohista, sa kanilang “Beginning Dictionary”,
ang Talento ay isang pambihira at likas na kakayahan. Sa kabilang dako, ang Kakayahan
ay kalakasang intelektuwal (intellectual power) upang makagawa ng isang pambihirang
bagay tulad ng kakayahan sa musika o kakayahan sa sining. Madalas na sinasabi ng mga
sikolohista na ang Talento ay may kinalaman sa "Genetics” o mga pambihirang katangiang
minana sa magulang. Ang Kakayahan naman ay likas o tinataglay ng tao dahil na rin sa
kaniyang intellect o kakayahang mag-isip. Sa gayon ang kahusayan sa isang larangan ay
ayon sa kanyang kakayahan (intellectual ability).

Sa kanyang aklat na 7 Habit of Highly Effective Teens, napakaganda ang ibinahagi ni

Sean Covey tungkol sa pagtuklas ng talento.
Iba’t ibang uri ng Talino o Talento (Teorya ng Multiple Intelligences)
ayon kay Dr. Howard Gardner 1983

Ayon kay Gardner bagama’t lahat ng tao ay may angking likas na

kakayahan iba’t iba ang talino o talentong taglay. Ang mga ito ay ang sumusunod.

Visual/Spatial. Ang taong may talinong visual/spatial ay mabilis matuto sa pamamagitan

ng paningin at pag-aayos ng mga ideya. Nakagagawa siya nang mahusay na paglalarawan
ng mga ideya na kailangan din niyang makita upang maunawaan ito. May kakayahan
siyang makita sa kanyang isip ang mga bagay upang makalikha ng isang produkto o
makalutas ng suliranin. May kaugnayan din ang talinong ito sa kakayahan sa matematika.

Verbal/Linguistic. Ito ang talino sa pagbigkas o pagsulat ng salita. Kadalasan, ang mga
taong may taglay na talinong ito ay mahusay sa pagbasa, pagsulat, pagkuwento at
pagmemorya ng mga salita at mahahalagang petsa. Mas madali siyang matuto kung
nagbabasa, nagsusulat, nakikinig o nakikipagdebate. Mahusay siya sa pagpapaliwanag,
pagtuturo, pagtatalumpati o pagganyak sa pamamagitan ng pananalita. Madali para sa
kanya ang matuto ng ibang wika.

2
 Mathematical/Logical. Taglay ng taong may talino nito ang mabilis na
pagkatuto sa pamamagitan ng pangangatuwiran at paglutas ng suliranin (problem
solving). Ito ay talinong kaugnay ng lohika, paghahalaw at numero. Gaya ng inaasahan,
ang talinong ito ay may kinalaman sa kahusayan sa matematika, chess, computer
programming at iba pang kaugnay na gawain. Gayunpaman, mas malapit ang kaugnayan
nito sa kakayahan sa siyentipikong pag-iisip at pagsisiyasat, pagkilala ng abstract patterns
at kakayahang magsagawa ng mga nakalilitong pagtutuos.

Bodily/Kinesthetic. Ang taong may ganitong talino ay natututo sa pamamagitan ng mga

kongkretong karanasan o interaksiyon sa kapaligiran. Mas natututo siya sa pamamagitan
ng paggamit ng kanyang katawan, tulad halimbawa sa pagsasayaw o paglalaro. Sa
kabuuan, mahusay siya sa pagbubuo at paggawa ng mga bagay gaya ng pagkakarpintero.
Mataas ang tinatawag na muscle memory ng taong may ganitong talino.

Musical/Rhythmic. Ang taong nagtataglay ng talinong ito ay natututo sa pamamagitan ng

pag-uulit, ritmo o musika. Hindi lamang ito pagkatuto sa pamamagitan ng pandinig kundi
pag-uulit ng isang karanasan.

Intrapersonal. Ito ay talino na kaugnay ng kakayahan na magnilay at masalamin ang

kalooban. Karaniwang ang taong may ganitong talino ay malihim at mapag-isa o introvert.
Mabilis niyang nauunawaan at natutugunan ang kanyang nararamdaman at motibasyon.
Malalim ang pagkilala niya sa kanyang angking mga talento, kakayahan at kahinaan.

Interpersonal. Ito ang talino sa interaksiyon o pakikipag-ugnayan sa ibang tao. Ito ang
kakayahang makipagtulungan at makiisa sa isang pangkat. Ang taong may mataas na
interpersonal intelligence ay kadalasang bukas sa kanyang pakikipagkapwa o extrovert.
Siya ay sensitibo at mabilis na nakatutugon sa pagbabago ng damdamin, motibasyon at
disposisyon ng kapwa. Mahusay siya sa pakikipag-ugnayan nang may pagdama at pag-
unawa sa damdamin ng kapwa. Siya ay epektibo bilang pinuno o tagasunod man.

Naturalist. Ito ang talino sa pag-uuri, pagpapangkat at pagbabahagdan. Madali niyang

makilala ang mumunti mang kaibahan sa kahulugan (definition). Hindi lamang ito angkop
sa pag-aaral ng kalikasan kundi sa lahat ng larangan.

Existential. Ito ay talino sa pagkilala sa pagkakaugnay ng lahat sa daigdig. “Bakit ako

nilikha?” “Ano ang papel na gagampanan ko sa mundo?” “Saan ang lugar ko sa aking
pamilya, sa paaralan, sa lipunan?” Ang talinong ito ay naghahanap ng paglalapat at
makatotohanang pagunawa ng mga bagong kaalaman sa mundong ating ginagalawan.

Napakagandang ibinahagi ng ni Sean Covey tungkol sa pagtuklas ng talento sa

kanyang aklat na 7 Habits of Highly Effective Teens. Ayon sa kanya , bawat tao ay may
talento at kakayahan. Kadalasan, nabibigyan natin ng pansin o atensyon ay tulad ng mga
magagaling sa pagkanta, pagsayaw , ang makapagpigil hiningang pag-ikot pataas ng isang
siklista.

Maraming mga kakayahan ang hindi napapansin , tulad ng kakayahang patawanin ang
iba , gumuhit , pagsulat ng tula , kakayahang makinig , maging ang mapagbigay ,
mapagpatawad o maging kaibig-ibig sa iba. Walang takdang panahon ang pag-usbong ng
talento. Ang bawat tao ay may kani-kaniyang panahon ng pagsibol , lalo na ang isang
tinedyer na tulad mo at ito ay tinatawag na “late bloomer”. Kaya huwag panghinaan ng loob
na sa tingin mo ay napakasimple ng iyong kakayahan. Lagi mong tandaan , espesyal ka dahil
ikaw ay likha ng Diyos.

(Pinagkunan: Aprilyn G. Miranda et al. Edukasyon sa Pagpapakatao 7, Pasig City:

Department of Education, 35-56.)

3
 Tayo’y Magsanay

Gawain 1
Panuto:. Piliin sa loob ng kahon ang tinutukoy ng bawat pahayag. Isulat
ang letra ng tamang sagot sa patlang bago ang bilang.

A. Talento B. Kakayahan C. Parehong talento at kakayahan

______ 1. Pambihira at likas na kakayahan.

______ 2. Lahat ng tao ay may taglay nito.

______ 3. Kalakasang intelektuwal upang makagawa ng isang pambihirang bagay.

______ 4. Ito ay namamana sa magulang.

______ 5. Ito ay likas o tinataglay ng tao dahil na rin sa kakayahang mag-isip.

Gawain 2
Panuto: Isa-isahin ang sumusunod na halimbawa. Iguhit ang hugis arrow up
( ) kung nagpapahayag ng talento o kakayahan at arrow down ( ) kung hindi.
Isulat ang tamang sagot sa patlang bago ang bilang.

_______1. Kilala at mahusay na pintor si Michael Angelo.

_______2. Bata palang si Apple ay mahusay na siya sa pagtatanim.

_______3. Apat na taon palang si Ivan mahusay na siya sa numero.

_______4. Nagsasanay ng paglalaro ng boxing araw-araw sa si Manny Pacquiao.

_______5. Mahusay gumuhit si Feonna kaya palagi siyang nanalo sa paligsahan .

Masusi mo bang naunawaan ang talento at kakayahan?

4
 Ating Pagyamanin

Gawain 1
Panuto: Tukuyin ang talento at kakayahang ipinapakita sa larawan. Piliin ang
angkop at tamang sagot sa loob ng kahon at isulat ito sa patlang.

Interpersonal Verbal/Linguistic Bodily/Kinestetic

Visual/Spatial Musical/Rythmic Mathematical/Logical

1.___________ 2.__________ 3.__________ 4.__________ 5.___________

Gawain 2
Panuto: Pagtapatin ang hanay A at hanay B. Piliin sa hanay B ang talento at
kakayahan na ipinahihiwatig sa Hanay A. Isulat ang letra ng tamang sagot sa patlang. bago ang bi

Hanay A Hanay B

____1. Magaling si John Paul sa paglikha ng A. Musical/Rhytmic

ng isang produkto.
____2. May kahusayan sa pagsusulat ng
B. Mathematical/Logical
kuwento at tula si Khen kaya ibinaba-
hagi niya ang mga ito sa pahayagan ng
kanilang paaralan. C. Bodily/Kinesthetic
____3. Mahilig makinig ng musika si Myra.
Madalas ay sumusulat siya ng liriko
D. Visual/Spatial
ng awit.
____4. Gusto ni Albert ang mga gawain gaya
ng pagkukumpuni ng mga sirang mesa E. Verbal /Linguistic
o upuan sa kanilang bahay.
____5. Mahusay si Mario sa numero. Paborito
F. Intrapersonal
niya ang asignaturang Math dahil alam
niyang kayang-kaya niya sagutan ang
mga gawain at katanungan.

Natukoy mo na ba ang iyong sariling talento? Maari mong paunlarin at

Ibahagi sa iba ang iyong talento at kakayahan.

5
 Ang Aking Natutuhan

Panuto: Isa-isahin at kumpletuhin ang mga sumusunod na pahayag

mula sa natutuhan sa aralin. Pumuli sa loob ng kahon ng tamang sagot.

talento kaloob kahinaan

pagtuklas paglilingkod tiwala sa sarili

Ang 1. ________________ at pagpapaunlad ng mga angking

2. _______________ at kakayahan ay mahalaga sapagkat ang

mga ito ay mga 3. ________________ ng Diyos na kung
pauunlarin ay makahuhubog ng sarili tungo sa pagkakaroon
ng 4. ________________, paglampas sa mga kahinaan,
pagtupad ng mga tungkulin, at 5. ________________ sa
pamayanan.

Ating Tayahin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pahayag. Isulat sa patlang ang letra ng
tamang sagot.

_______1. Ito ay likas o tinataglay ng tao dahil sa kaniyang intellect o kakayahang mag-isip.
Ano ang tawag dito?
A. Hilig B. Kakayahan C. Kasipagan D. Talento

_______2. Ang taong may talinong “bodily/kinesthetic” ay higit na angkop para maging_____
A. karpintero B. guro C. manunulat D. musikero

_______3. Ang sumusunod ay uri ng talento ayon kay Dr. Howard Garder MALIBAN sa
A. Intrapersonal C. Recital/ Economical
B. Mathematical/Logical D. Visual/Spatial

6
 _______4.Mahilig si Michelle sumayaw. Palagi siyang sumasali sa mga dance contest sa
kanilang lugar. Ano ang talinong taglay ni Michelle?
A. Musical/Rhytmic B. Intrapersonal
C. Verbal Linguistic D. Bodily/Kinesthetic

_______5.Saan nabibilang na mga talino o talento ang mga guro, abogado, at sales man?

A. Verbal/Linguistic C. Mathematical/Logical
B. Interpersonal D. Visual/Spatial

7
 Susi sa Pagwawasto
Subukin
1. C 2. C 3. A 4. C 5. A

Tayo’y Magsanay
Gawain 1
1. A 2. C 3.B 4.A 5.B

Gawain 2
1. 2. 3. 4. 5.

Ating Pagyamanin
Gawain 1
1. Visual/Spatial
2. Verbal/Linguistic
3. Bodily/Kinesthetic
4. Musical/Rhytmic
5. Mathematical/Logical

Gawain 2
1. D 2. E 3. A 4.C 5. B

Ang Aking Natutuhan

1. pagtuklas
2. talento
3. kaloob
4. tiwala sa sarli
5. paglilingkod

Ating Tayahin
1. B 2. A 3. C 4. D 5. A

Sanggunian
Modyul

Miranda, Aprilyn G., Bontia, Maria Tita Y., Valdez, Jona Kristen M., Rafal, Joel V., Arnedo,
Patricia Jane S., Jornales, Jasper, Martin, Kate F., Navarro, Frisa L., Bonifacio,
Janeth A., Yumul, Benedick Daniel O. Edukasyon sa Pagpapakatao 7. Pasig City:
Department of Education.2015.

8
FEEDBACK SLIP

A. PARA SA MAG-AARAL

Maraming salamat sa paggamit ng CLAS na ito. Hangarin nito

ang iyong lubusang pagkatuto sa tulong ng iyong kapamilya. OPO HINDI

1. Kontento at masaya ka bang natuto gamit ang CLAS na ito?

2. Nasunod at nagawa mo ba ang mga proseso at pamamaraang

nakasaad para sa iba at ibang gawain para sa iyong pagkatuto?

3. Ikaw ba ay ginabayan o sinamahan ng sinuman sa iyong

kapamilya para sa pag-aaral gamit ang CLAS na ito?

4. Mayroon bang bahagi sa CLAS na ito na ikaw ay nahirapan

(kung Opo, ano ito at bakit?)

B. PARA SA MAGULANG O TAGAPATNUBAY

Suhestiyon o Rekomendasyon para sa mas maayos na serbisyo

at pagkatuto ng inyong anak gamit ang CLAS na ito?

Mayroon (Pakisulat sa nakalaang guhit)

Wala

Contact Number : __________________________________

PANGALAN NG PAARALAN:

Pangalan at Lagda ng Guro:

Pangalan at Lagda ng Magulang

o Tagapatnubay:

Petsa ng Pagtanggap ng CLAS:

Petsa ng Pagbalik ng CLAS: