Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 60

6

Filipino
Ikaapat na Markahan

KALIPUNAN NG GAWAING
PAMPAGKATUTO
Republic of the Philippines
Department of Education
REGION II – CAGAYAN VALLEY
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in FILIPINO
(Grade 8)
Copyright © 2021
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500

“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However, prior approval
of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for exploitation of such work for
profit.”

This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum and
Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the source must be
acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an enhancement of supplementary
work are permitted provided all original works are acknowledged and the copyright is attributed. No work may be
derived from this material for commercial purposes and profit.

Consultants:
Regional Director : BENJAMIN D. PARAGAS, PhD., CESO IV
Assistant Regional Director : JESSIE L. AMIN, EdD., CESO V
Schools Division Superintendent : ALFREDO B. GUMARU, JR., EdD., CESO VI
Asst. Schools Division Superintendent(s): MARITES L LLANES, CESE
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD.
Chief Education Supervisor, CID : RUBY B. MAUR, EdD.

Development Team
Writers : ANALYN L. ANTONIO, LORENA B. ABON
EZEQUIEL G. TAGANGIN, ZENAIDA IRENE D. OSALVO
RITA L. CACAL, CHERRYL C. ABIQUI, JUN-JUN R. RAMOS
ROBENJELYN P. REOTIRAS, ANGELICA D. CABAROBIAS
HAZEL JEAN L. ANDRES, BELLA D. DE PEDRO
Content Editor : RENROSE RODRIGUEZ, MARILOU G.
GAMMAD, ANALYN L. ANTONIO/MA. CARMINA C. ALLAM,
Language Editor : MARILOU G. GAMMAD, ANALYN L. ANTONIO, ROMANO SALAZAR
Illustrators : REYNALDO A. SIMPLE, MARK ANTHONY T. DAGUIO
Layout Artists : ANALYN L. ANTONIO
Focal Persons : IRENE B. SALVADOR
: CHERRY GRACE D. AMIN
: ROMEL B. COSTALES
: RIZALINO G. CARONAN

Address: Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500


Telephone Nos.: (078) 304-3855; (078) 396-9728
Email Address: region2@deped.gov.ph Website: region2.deped

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. i


TALAAN NG MGA NILALAMAN
KOMPETENSI PAHINA
BILANG
* Nakagagawa ng patalastas at usapan gamit ang iba’t
ibang bahagi ng pananalita……………………………………. 1-7

* Napapangkat ang mga salitang magkakaugnay…………. 8-12

* Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksyon sa isang


napakinggang balita, isyu o usapan ……………………… 13-18

* Nasusuri ang pagkakaiba ng kathang isip at di-kathang


isip na teksto (fiction at non-fiction) …………………………… 19-24

* Napaghahambing-hambing ang iba’t ibang uri ng


pelikula 25-35
……………………………………………………………….

* Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga


ng mga pangyayari / problema at solusyon 36-41
……………………

* Nakapagtatanong tungkol sa impormasyong inilahad sa


dayagram, tsart, mapa at graph 42-50
* Nakasusulat ng ulat, balitang pang-isport, liham sa editor,
iskrip para sa radio broadcasting at teleradyo………………. 51-60

* Nagagamit ang pangkalahatang sanggunian sa


pagtitipon ng mga datos na kailangan……………………….. 61-66

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. ii


Filipino 6

Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________


Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Paggawa ng Patalastas at Usapan Gamit ang Iba’t Ibang Bahagi ng Pananalita

Panimula
Alam kong madalas kang nakikinig sa radyo at nanonood ng telebisyon, ano- ano ang
paborito mong patalastas? Alam mo ba kung ano ang kahulugan ng patalastas?
Ang patalastas – ay isang anyo ng medya na naglalayong hikayatin ang mga tao na bilhin o
tangkilikin ang isang produkto o isang serbisyo. Iba’t ibang patalastas ang ating nakikita sa
mga daan upang humikayat sa atin na bilhin o tangkilikin ang isang produkto. Mahalaga ang
patalastas upang maging mulat ang lahat na ang isang produkto o serbisyo ay may kalidad.
Kadalasang gumagamit ng taglines sa isang patalastas.
Sa mga nakaraang aralin, napag-aralan mo na ang iba’t ibang bahagi ng pananalita. Ang
ilan sa mga ito ay ang pandiwa at pang-uri. Sa pagsulat ng mga patalastas, kailangan din ang
pagpili ng angkop na mga salitang maglalarawan sa bagay o produkto. Hindi lahat ng salitang
naglalarawan ay maaaring gamitin sa paglalarawan sa lahat ng bagay, tao, o lugar.

Halimbawa:
mataas para sa puno
matangkad para sa tao

Kasanayang Pampagkatuto
Nakagagawa ng patalastas at usapan gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita.

Koda: F6WG-IVb-i-10

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 1


Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga Gawain na lilinang sa iyong kaalaman
sa paggawa ng patalastas at usapan gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita.

Gawain 1
A. Basahin at intindihin ang mga patalastas na nasa ibaba.

1.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 2


1.Tungkol saan ang mga patalastas?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________
2.Ano- ano ang mga ginamit na mga salita o pahayag upang maipakita ang
katangian ng mga produktong ipinagbibili?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________
3.Angkop ba ang mga salitang ginamit?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________
4.Ano-ano ang pang-uri o salitang naglalarawang ginamit sa pagbibigay ng
katangian ng mga produkto?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________

Gawain 2
Magtala ng angkop na salita o pahayag na naglalarawan sa bawat bagay o produktong
gagawan ng patalastas. Sundan ang halimbawa.

1.
Sabong panligo- Likas

Mabango na, mura pa, kaya huwag ng magtiis


Dahil nakapagpapaganda ito ng kutis!
2.
Pritong manok

malutong
___________________________________
2.
Sine o pelikula

makatotohanan
___________________________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 3


3.
Toyo o patis

Pampasarap sa pagkain
__________________________________
4.
Pantalon

matibay

Rubrik para sa Gawaing ito


Pamantayan Iskor
Napakahusay ang pagkabuo ng patalastas gamit ang iba’t ibang bahagi ng 3
pananalita
May kahusayan ang pagkabuo ng patalastas ngunit hindi angkop ang mga 2
salitang ginamit sa paglalarawan sa produkto.
Hindi gaanong malinaw ang pagkabuo ng patalastas ngunit gumamit ng 1
angkop na salitang ginamit sa paglalarawan sa produkto.

Gawain 3

Mushroom Empanada Tanglad Juice

Carabao Pastillas

Sukang Aloevera
Pinakurat Shampoo

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 4


Rubrik para sa Gawaing ito
Pamantayan Iskor
Napakahusay ang pagkabuo ng patalastas gamit ang iba’t ibang bahagi ng 3
pananalita
May kahusayan ang pagkabuo ng patalastas ngunit hindi angkop ang mga 2
salitang ginamit sa paglalarawan sa produkto.
Hindi gaanong malinaw ang pagkabuo ng patalastas ngunit gumamit ng 1
angkop na salitang ginamit sa paglalarawan sa produkto.
Gawain 4
(Act it out)
Rubrik para sa Gawaing ito
Pamantayan 5 4 3 2 1
Maliwanag at nakaugnay sa paksa
Nagamit nang wasto ang iba’t ibang uri ng pananalita
Matapat at nakaaantig ng kalooban ang kabuuan
Makatotohanan ang damdamin ng pagpapahayag
Kabuuang Puntos
5-Napakahusay 3-Katamtaman 1-Sadyang di-mahusay
4-Mahusay 2-Di-gaanong mahusay

Gawain 5
Bumuo ng mga patalastas ayon sa sumusunod na bagay, lugar, o pangyayari.
1. Pagpunta sa Santa Ana, Cagayan
2. Pansit Cabagan na masarap
3. Pagtangkilik sa sapatos at bag na yari sa Marikina
4. Ang katakam-takam na Buko Pie ng Nueva Vizcaya
5. Bambanti Festival ng Isabela

Rubrik sa Paggamit ng Pangngalan/Panghalip sa Pangungusap


Pamantayan Iskor
Napakahusay ang pagkabuo ng patalastas, tumpak ang ginamit na mga 5
bahagi ng pananalita.
Mahusay ang pagkabuo ng patalastas, tama ang gamit ng mga bahagi ng 4
pananalita
May kahusayan ang pagkabuo ng patalastas gamit ang mga bahagi ng 3
pananalita.
Hindi gaanong malinaw ang patalastas ngunit gumamit ng mga salitang 2
naglalarawan.
Maligoy ang patalastas. Nakalilito at hindi tiyak ang mga impormasyon. 1

Pangwakas

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 5


Binabati kita, naisagawa mo nang mahusay ang layunin ng gawaing ito. Mahalaga na angkop
ang gagamiting mga salita sa paglalarawan ng bagay, lugar o pangyayari sa paggawa ng
patalastas upang mas makahikayat o tangkilikin ng marami.

Mga Sanggunian
A. Aklat
● Liwanag, Lydia B.Ph.D.Landas sa Wika Batayang Aklat Filipino 6, Binagong
Edisyon-Kagawaran ng Edukasyon

B. Website
● www.slideshare.net

Susi sa Pagwawasto

Gawain 1
1.Kamisetang Pina 2. Sabong Sinag 3. Syampung Likas
2.Malambot at matibay, magaan pa sa bulsa
Pampaputi, matigas at hindi delikado sa kamay
Mabango,madulas,sa buhok, pinalalambot nito ang aking buhok
3.Oo
4.Malambot pampaputi matibay
Matigas magaan sa bulsa hindi delikado
Mabango madulas sa buhok hiyang

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 6


Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Pagpapangkat ng mga Salitang Magkakaugnay

Panimula
Maaaring mapangkat ang mga salita ayon sa uri, gamit, kayarian, o pinagkukunan ng mga
ito. Ang salitang magkaugnay ay mga salitang magkatulad o magkaugnay ang kahulugan. Ang
mga salitang ito ay magkasama at magkaparehas.

Halimbawa:
mansana
s

abokado prutas ubas

saging

tumbang preso

sipa mga larong lahi luksong kabayo

patintero

Kasanayang Pampagkatuto at Koda


Napapangkat ang mga salitang magkakaugnay.

Koda: F6PT-IVb-j-14

Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang Gawain na lilinang sa iyong kaalaman sa
pagpapangkat ng mga salitang magkakaugnay.

Gawain 1

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 7


A. Piliin ang salitang hindi kaugnay ng ibang mga salita sa bawat pangkat. Isulat ang tamang
sagot sa iyong sagutang papel.
1. kalye langit kalsada eskinita
2. bata mag-aaral tindahan anak
3. ospital palengke paaralan mag-aaral
4. sukli pasahero puhunan pamasahe
5. sahod bunso trabaho hanapbuhay
B. Sagutin ang sumusunod na mga tanong. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1. Ano ang salitang maaaring maiuugnay sa unan? ______________

2. Kung ang kape ay sa gatas, ano naman ang sa kutsara? ______________

3. Anong salita ang maaaring maiugnay sa sapatos? ______________

4. Saang pangkat nabibilang ang trak, traysikel at kotse? ______________

5. Magbigay ng salitang maaaring maiugnay sa paaralan. ______________

Gawain 2
Tukuyin kung sa anong kategorya kabilang ang sumusunod na mga salita. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.

COVID 19

ubo 1. lagnat

sipon

Tennis

Arnis 2. Basketball

Footba
ll

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 8


sandok

kaldero 3. palayok

baso

manok

pato 4. pabo

kalapati

Gawain 3
Magbigay ng mga salitang kaugnay ng mga kategorya sa bawat bilang. Gawin ito sa sagutang
papel.

1. Mga Gamit na Panulat: ______, ______, ______

2. Mga Uri ng Gulay: ______, ______, ______

3. Mga Uri ng Hayop na may Apat na Paa: ______, ______,______

4. Mga Uri ng Prutas na may mga Buto: ______, ______, ______

5. Mga Gamit sa Kusina: ______, ______,______

6. Mga Sapin sa Paa: ______, ______,______

7. Mga Lugar na Maaaring Pasyalan: ______, ______,______

8. Mga Uri ng Meryenda: ______, ______,______

Gawain 4
Tukuyin ang mga salitang magkakaugnay sa pangungusap. Isulat ang mga ito sa sagutang
papel.
1. Naging masaya ang pamilya sa ligayang hatid ng bunso nilang anak na si Pedro.
2. Patuloy sa pag-akyat sa bundok ang magkakaibigan upang manguha ng prutas gaya ng
bayabas, rambutan at lansones.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 9


3. Mahirap man ang buhay, marami mang suliranin at pagsubok, patuloy si Mang Cardo
sa paghahanapbuhay para sa kaniyang pamilya.
4. Ipinatigil ang paglalakbay patungong pamilihang bayan, pasyalan, at maging ang
pagpasok sa paaralan ng mga batang menor de edad.
5. Hindi na gaanong tinatangkilik ang lapis, papel at uniporme sa mga pamilihan dahil sa
online learning na ipinatutupad ng Kagawaran ng Edukasyon.

Gawain 5
Suriin ang sumusunod na pangkat ng mga salita. Tukuyin at isulat ang salitang hindi kabilang
sa pangkat at ipaliwanag.

1. Nanay Tatay tindera anak


_________________ - ________________________________________________

2. Isabela Pilipinas Tsina Thailand

_________________ - ________________________________________________

3. kompositor tsinelas tugtugin mang-aawit

_________________ - ________________________________________________

4. tubig asin suka mantika

_________________ - ________________________________________________

5. bumbero gobernador kapitan kagawad

_________________ - ________________________________________________

Pangwakas
Binabati kita, naisagawa mo nang mahusay ang layunin ng bawat gawain. Mahalaga na
nauunawaan natin kung paano pangkatin ang mga salita ayon sa uri, gamit, kayarian, o
pinagkukunan ng mga ito. Mahalaga ring nalaman mo ang mga halimbawa ng mga salitang
magkakaugnay.

Mga Sanggunian
https://lrmds.deped.gov.ph/login
https://www.slideshare.net

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 10


11 Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras.
Gawain 4
1.masaya, ligaya/
pamilya, bunso, anak
2. bayabas, rambutan, lansones
Gawain 5 3. mahirap, suliranin,
1. tindera-hindi ito kasapi ng isang pamilya pagsubok
2. Isabela-isa itong lalawigan at ang tatlo ay bansa 4. pamilihang bayan, pasyalan,
3. tsinelas-wala itong kinalaman sa musika paaralan
4. asin-ang tatlo ay mga uri ng likido 5. lapis, papel, uniporme
5. bumbero-hindi kasama sa mga tagapaglingkod sa
barangay
Gawain 1
A. 1. langit
2. tindahan
3. mag-aaral
4. pasahero
5. bunso
Gawain 3 Gawain 2 B. 1. kumot
Maaaring iba-iba ang sagot 1. mga uri ng sakit 2. tinidor
2. iba’t ibang uri ng 3. medyas
laro/isports 4. mga uri ng sasakyan
3. mga gamit sa kusina 5. mag-aaral/guro
4. mga uri ng ibon
Susi sa Pagwawasto
Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Pagpapahayag ng Sariling Opinyon o Reaksiyon sa mga Napakinggang Balita,
Isyu o Usapan

Panimula
Nasubukan mo na bang magpahayag ng iyong sariling opinyon, reaksiyon o ideya sa
isang napakinggang balita, isyu o usapan? Ang mag-aaral na katulad mo ay punumpuno ng
taglay na kaisipan at damdamin sa pagpapahayag ng reaksiyon, ideya o opinyon.

Isang mabuting kasanayan ito dahil naipapahayag natin ang sariling saloobin, opinyon,
o pananaw hinggil sa mga kaisipang inilalahad. Ang pagbibigay reaksiyon ay maaaring sa
pamamagitan ng pagsang-ayon o pagsalungat sa kaisipan ng nagsasalita o kausap. Sikapin lang
na maging magalang upang maiwasan ang makasakit ng damdamin ng kapwa.
Higit na nalilinang ang iyong kaisipan at damdamin kung ikaw ay mahusay na
nakapagpapahayag ng makabuluhang opinyon, reaksiyon o ideya sa tuwing nabibigyan ng
pagkakataong makapagbahagi. Ugaliing maging maingat at sensitibo lamang sa pagpapahayag
o pagbabahagi ng opinyon, reaksiyon o ideya upang maiwasan ang hindi pagkakaunawaan.

Kasanayang Pampagkatuto
Naipapahayag ang sariling opinyon o reaksiyon sa mga napakinggang balita, isyu o usapan.

Koda: F6PS-IVc-1

Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga Gawain na lilinang sa iyong kaalaman sa
pagpapahayag ng sariling opinyon o reaksiyon sa mga napakinggang balita, isyu, o usapan.

Gawain 1
Ang mga mamamayang namumuhay nang payapa ay nakatutulong nang malaki sa
kaunlaran at kapayapaan ng bansa. Basahin at unawaing mabuti ang mga isyung kinahaharap

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 12


ng mga batang tulad mo. Isulat ang gagawin mo sa sumusunod na mga pagkakataon gayundin
ang iyong opinyon o reaksiyon sa mga ito.
A. Oras ng kainan. Gutom na gutom ka na ngunit naiwan mo ang iyong baon. Nagkataon
namang nakita mong nahulog sa bulsa ng kamag-aral mo ang kanyang pera. Ikaw lang ang
nakakita nito sa inyong silid. Ano ang gagawin mo?
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________
2. Nais mong sumali sa barkadahan ng iyong mga kaklase ngunit kailangang sundin mo muna
ang kanilang mga utos. Iniutos nila na kunin mo ang gamit ng katabi mo at itapon ito sa labas
ng bintana. Ano ang gagawin mo?
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________
3. Inaway ng anak ng kapitbahay ninyo ang iyong bunsong kapatid. Nagkabukol ito sa ulo
nang hindi sinasadya. Ano ang gagawin mo?

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

Gawain 2
A. Makinig sa radyo o manood sa telebisyon ng pinakasariwang balita/ isyung may
kaugnayan sa kalusugan. Ibigay ang pangunahing detalye ng balitang ito at saka
ipahayag ang sariling opinyon o reaksiyon tungkol dito.

Mahahalagang Impormasyong Nakuha Ang Aking Opinyon o Reaksiyon


sa Balita/Isyu Tungkol Dito
_______________________________ ___________________________

_______________________________ ___________________________

_______________________________ ___________________________

_______________________________ ___________________________

_______________________________ ___________________________

_______________________________ ___________________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 13


Gawain 3
Magtala ng isang balita o isyu na narinig, nabasa, o napanood mo tungkol sa mga programa
ng inyong pamahalaang lungsod o bayan. Ibahagi ang iyong opinyon o reaksiyon tungkol
dito. Punan ang dayagram sa ibaba.

Ang Aking Reaksiyon, Opinyon o Ideya


sa Balita, Isyu, o Usapan

Gawain 4
Magbahagi ka ng iyong nabasang aklat, balita, artikulo o sanaysay upang maipakita mo ang
iyong hilig sa pagbasa. Ipahayag mo rin ang iyong opinyon o reaksiyon tungkol sa nabasa mong
ito na maaaring magbigay-inspirasyon sa sinumang makababasa nito.

Pamagat:
Sanggunian:

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 14


Maikling kaalaman sa nilalaman ng nabasa:

Opinyon o reaksiyon tungkol sa binasa:

Gawain 5
Ibahagi/ Isulat ang iyong sariling opinyon o reaksiyon tungkol sa naranasang krisis ng ating
bansa ngayong taong 2020.

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 15


Rubrik sa Pagpapahayag ng Sariling Opinyon o Reaksiyon sa mga Napakinggang
Balita, Isyu o Usapan
Pamantayan Iskor
Napakahusay ang pagkakapahayag ng sariling opinyon o reaksiyon batay sa 5
napakinggang balita, isyu o usapan. Malawak at maraming impormasyon.
Mahusay ang pagkakapahayag ng sariling opinyon o reaksiyon batay sa 4
napakinggang balita, isyu o usapan Malinaw ang mga impormasyon.
May kahusayan ang pagkakapahayag ng sariling opinyon o reaksiyon batay 3
sa napakinggang balita, isyu o usapan.Sapat ang impormasyon
Hindi gaanong malinaw ang pagkakapahayag ng sariling opinyon o 2
reaksiyon batay sa napakinggang balita, isyu o usapan. Maraming
kakulangan na impormasyon.
Maligoy ang pagkakapahayag ng sariling opinyon o reaksiyon batay sa 1
napakinggang balita, isyu o usapan. Nakalilito at hindi tiyak ang mga
impormasyon.

Pangwakas
Ikaw ay malugod kong binabati sapagkat buong tapang at husay mong naisagawa ang layunin
ng gawaing ito. Mula sa mga isinagawang Gawain ay maingat mong naipahayag ang iyong
sariling opinyon, reaksiyon at ideya sa isang napakinggan at nabasang balita, isyu at usapin.

Mga Sanggunian
A. Aklat
● Marasigan, Emily V., Julian, Ailene G. Baisa., Lontoc, Nestor S., at Dayag, Alma M.,
(2019), Ikalawang Edisyon Pinagyamang Pluma 5 at 6 Wika at Pagbasa para sa
Elementarya , Phoenix Publishing
● Faune, Rosalie Chavez, (2016), Sulong Wika at Pagbasa, NEO Asia Publishing Inc.
● Cruz, Teresita C.,EdD, (2019), Biyaya ng Filipino, FNB Educational Inc.

Susi sa Pagwawasto

Gawain 1-5
(Gamitin ang rubrik sa pagpupuntos)

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 16


Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Pagsusuri sa Pagkakaiba ng Kathang Isip at Di- Kathang Isip na Teksto
(Fiction at Non-Fiction)

Panimula
May dalawang uri ang babasahin, ito ay ang piksyon at di-piksyon. Ang babasahing
piksyon ay binubuo ng mga likhang - isip o imahinasyon ng may akda na inilalahad sa paraang
pasalaysay o pakuwento. Ito ay ginagampanan ng mga likhang isip na mga tauhan, lugar at
mga pangyayari. Ito ay maaaring alamat, salaysay at kwento.
Ang babasahing di-piksyon ay kinapapalooban ng mga pangyayari. Ito ay maaaring
talaarawan, editoryal, artikulo, sanaysay o paglalahad.

Kasanayang Pampagkatuto
Nasusuri ang pagkakaiba ng kathang isip at di-kathang isip na teksto (Fiction at Non-Fiction).

Koda: F6PB-IVc
Panuto
Basahin, unawain at suriing mabuti ang pagkakaiba ng kathang isip at di-kathang isip na teksto.

Gawain 1.
Basahing mabuti ang kwento at sagutin ang mga katanungan pagkatapos. Isulat ang iyong sagot
sa nakalaang patlang.

Ayon sa matatanda, matagal ding namuhay nang mag-isa sa daigdig si Bathala. Mag-isa
niyang nilibot ang daigdig. Habang tumatagal ay nakadarama siya ng lungkot at kabagutan.
“Napakalungkot nang nag-iisa! Kailangan kong lumikha ng makakasama!” malakas na sabi ni
Bathala sa kanyang sarili. Kinabukasan ay nagpasya si Bathala na lumikha ng tao. Kumuha
siya ng maganda, malambot at malagkit na lupa. Masaya niya itong hinubog sa anyong tao.
Pagkatapos ay maingat niya itong inilagay sa hurnuhan upang lutuin. Habang naghihintay na
maluto, inaliw niya ang kanyang sarili sa pag-iisip kung ano pa ang maaari niyang magawa sa
mabubuo niyang tao. Hindi nagtagal, nakaamoy siya ng nasusunog. “Ang aking nilikha!” sigaw
ni Bathala nang maalala ang kanyang niluluto. Dali-dali niya itong kinuha sa hurnuhan.
“Nasunog, umitim ang nilikha.” Ang maitim na taong nagawa ni Bathala ay sinasabing ninuo
ng lahi ng mga Negro.
Ipinasya ni Bathala na gumawa ng panibagong tao. Kumuha siyang muli ng putik at

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 17


hinubog ito sa anyo ng tao. Pagkatapos ay inilagay muli sa hurnuhan at naghintay. Sa takot na
masunog muli ay hinango niya ito kaagad sa hurnuhan. “Hilaw! Bigong sigaw ni Bathala nang
makita ang hinangong tao. Napakaputi ng aking nilikha! Ang maputing tao ang
pinaniniwalaang ninuno ng mga lahing puti tulad ng mga Amerikano at mga taga-Europa.
“Kailangan kong gumawa ng isa pa!” sabi ni Bathala sa kanyang sarili. “Sa pagkakataong ito,
titiyakin kong tamang-tama na ang pagkakaluto.” Muling humugis ng tao si Bathala mula sa
malagkit na putik at niluto upang masigurong hindi ito masusunog o kaya’y mahihilaw. Nang
inaakala niyang husto na ang pagkakaluto ng kanyang nilikha, inilabas ito sa hurnuhan.
“Tamang-tama ang pagkakaluto! Napakaganda ng kulay! Hindi maitim at hindi rin maputi.
Tamang-tama lamang sa aking inaasahan!” bulalas ni Bathala. Ang nilikhang ito ang
sinasabing pinagmulan ng lahing kayumanggi na siyang lahing kinabibilangan ng mga Pilipino.

Tanong:
1. Tungkol saan ang kuwento?
__________________________________________________________________
2. Ano ang nilikha ni Bathala?
__________________________________________________________________
3. Bakit niya nilikha ang mga ito?
__________________________________________________________________
4. Anong lahi ang una niyang nilikha? Ang pangalawa? Ang pangatlo?
__________________________________________________________________
5. Paano niya nilikha ang mga ito?
__________________________________________________________________
6. Ano ang lahing pinagmulan ng Pilipino?
__________________________________________________________________
7. Makatotohanan ba ang mga pangyayari sa kuwento?Sa iyong palagay, totoo kaya
itong nangyari?
__________________________________________________________________

Gawain 2
Narito ang isa pang babasahin. Ito ay isang lathalain na kinuha sa isang pahayagan.Sagutin ang
mga sumusunod na mga tanong pagkatapos. Isulat ang iyong sagot sa patlang na nakalaan.
Pamoso rin ang Baguio sa mga magagandang bulaklak na kanilang ipinakikita sa
taunang selebrasyon ng Baguio Flower Festival tuwing buwan ng Pebrero. Dito ipinaparada
ang mga sari-saring bulaklak na ipinagmamalaki ng lungsod. Hindi dapat kalimutan ang
pamamasyal sa mga kilalang park sa Baguio. Ang Burnham Park ang pinaka-una at
pinakamatandang park sa lungsod samantalang naging popular naman ang Mines View Park
dahil sa miniminang ginto, tanso at ore rito. Ang Wright Park ay isang Pine Tree Park Reserve.
Makikita rin dito ang Philippine Military Academy (PMA), University of the Philippines,
College of Baguio at Eastern School Weaving Room kung saan natututong maghabi ang mga
taga-Baguio. Kung ang hanap ay spiritual growth, naririto ang hinahangaang Baguio Cathedral
na kailangang akyatin ng 100 baitang, sa tuktok ng bundok ang Lourdes Grotto na may 252
baitang at ang Bell Temple kung saan itinuturo ang iba’t ibang relihiyon. Marami pang
makasaysayang lugar na matatagpuan sa lungsod. Ang Kennon Road ang pinakamaikling
highway patungong Baguio. Ipinangalan ito kay Col. Lyman W. Kennon, isa sa mga
nagtaguyod ng proyekto. Naririyan din ang Teacher’s Camp na madalas pagdausan ng mga

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 18


training ng mga guro sa buong bansa at ang Baguio Mansion House na ginagawang retreat
house ng mga naging pangulo ng bansa at gobernador heneral na Amerikano.

Tanong:
1. Tungkol saan ang lathalain?
__________________________________________________________________

2. Bakit tinawag na pamoso din ang Baguio?


__________________________________________________________________
3. Ano- anong lugar ang binanggit sa lathalain?
__________________________________________________________________

4. Sa iyong palagay, makatotohanan ba ang mga binanggit dito tungkol sa mga lugar?
__________________________________________________________________

Gawain 3
Batay sa pamagat ng mga seleksiyong nakatala sa ibaba, isulat sa patlang bago ang bilang kung
ito ay piksyon o di-piksyon.
__________1. Talambuhay ni Tandang Sora.
__________2. Ang Sirena sa Ilog.
__________3. Hangin tubig na may lason (Editoryal)
__________4. Mulawin
__________5. Alamat ng Pinya.
__________6. Ang Aking Talaarawan.
__________7. Kagamitang medikal ng mga sundalo, iayos (Editoryal).
__________8. Pope Benedict XVI Ang Unang Papa ng Milenyo.

Gawain 4
Suriing mabuti ang mga larawan at sabihin kung ito ay piksyon o di-piksyon. Isulat ang iyong
sagot sa nakalaang patlang sa baba ng bawat larawan.

OLPPC Baguio Cathedarl

_________________ ________________ ________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 19


Invented
Telephone

Burnham Park

________________ ________________ ________________

Gawain 5
Magbigay ng limang halimbawa ng piksyon at limang halimbawa ng di- piksyon.
Piksyon Di- Piksyon
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.

Mga Sanggunian

A. Aklat
● Marasigan,Emily V.,et al, Pinagyamang Pluma 6 (Wika at Pagbasa sa Elementarya)
Bagong Edisyon-Phoenix

B. Website
● www.slideshare.net
● www.shutterstock.com/image-photo/telephone-vintage
● http://g.co/kgs/sBQJph
● www.google.com

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 20


21 Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras.
Gawain 4 Gawain 3
Pi Di-
ksyon Piksyon
2. Di-Piksyon Piksyon
Gawain 5 Di Di-
-Piksyon Piksyon
Kanya- kanyang sagot
Di Piksyon
-Piksyon Piksyon
Di Di-
-Piksyon Piksyon
Gawain 1
Paglikha
Gawain 2 ni Bathala sa tao
Tao
Baguio
Dahil ito
Sapagkat marami itong lugar na
ay nakadama ng
dinarayo ng mga turista
Burnham Park, Mines View Park, Wright lungkot at
Park, Philippine Military Academy (PMA), University pagkabagot
of the Philippines, College of Baguio at Eastern School Negro
Weaving Room, Baguio Cathedral, Bell Temple, Sa
Kennon Road, Teacher’s Camp, Baguio Mansion pamamagitan ng
House at Magsaysay Avenue. lupa saka iniluto
Makatotohana, sapagkat ito ay sa hurnuhan
nagsasabi ng toton datos tungkol sa Baguio. Lahing
Kayumanggi
Kanya-
kanyang bata
sagot ng
mga
Susi sa Pagwawasto
Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Paghahambing sa Ibat-ibang Uri ng Pelikula

Panimula
Ang Pelikula ay isang obrang pansining na kakikitaan ng galing, tradisyon, kultura,
kaugalian, saloobin, at pagpapahalaga ng tao at bansang pinagmulan nito.
Ito ay isang larangan na sinasakop ang mga gumagalaw na larawan bilang isang anyo
ng sining o bilang bahagi ng industriya na libangan.
Ang bawat pelikula ay mayroong kaukulang genre o uri ng naratibo na kaiba sa iba
pang uri. Nagkakaiba ang mga ito dahil sa sentral na kwento at emosyong ipinadarama.

Ibat-Ibang Uri ng Pelikula


1. Aksyon- pelikula kung saan ang isa o mas marami pang bida ay inilagak sa sunod-sunod na
mga pagsubok o hamon na nangangailangan ng pisikal na pakikipagtunggali at mga
masasalimuot na paglalabanan.
2. Animasyon- pelikula na gumagamit ng mga larawan o pagguhit upang magmukhang buhay
ang mga bagay na walang buhay.
3. Katatakutan- pelikula na humihikayat ng negatibong reaksyong emosyonal mula sa mga
manonood sa pamamagitan ng pag-antig sa takot nito. Karaniwang ginugulat at pinanginginig
ng pelikulang ito ang mga manonood.
4. Komedya- pelikula kung saan ang mga nagsisiganap ay nagsasaad ng kasiyahan o
lihitimong pagpapatawa sa bawat salitang mamumutawi sa kanyang bibig.
5. Drama- pelikula kung saan nakadepende sa mas malalim na pagbuo ng mga realistikong
karakter na tumatalakay sa mga temang emosyonal gaya ng pagkalango sa alak, pagtataksil,
diskriminasyon,sekswalidad, kahirapan, karahasan o korapsyon.
6. Dokyu- pelikula na nag-uulat sa mga balita, o mga bagay na may halaga sa kasaysayan,
pulitika o lipunan.
7. Epiko- pelikula na nagbibigay diin a dramang pantao sa mas malawak na anggulo na
karaniwang tumatalakay sa mga kaganapang maalamat, mahiwaga at makasaysayan.
8. Historikal- pelikula na base sa mga tunay na kaganapan o kasaysayan.
9. Musikal- pelikula kung saan ang mga bidang lalaki at babae ay nagsisipag-awitan. Ang
isang musikal na pelikula ay matatawag din kung ang mga bida ay nagsisispagsayawan sa
maka-klasikong kaugalian man o makabagong panahon sa tunog at indak ng musika.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 22


10.Pantasya- pelikula na may temang pantastiko na kinapapalooban ng mahika, mga
kakaibang pangyayari o mga kakaibang nilalang.
11. Romansa o Pag-ibig- pelikula na umiikot ang kwento sa pag-iibigan ng mga tauhan.
12. Science Fiction- pelikula na base sa mga pangyayari na hindi tanggap ng agham gaya ng
daigdig ng mga aliens, mga kakaibang nagagawa ng tao at paglipad sa ibang panahon.

Kasanayang Pampagkatuto at Koda


Napaghahambing-hambing ang ibat-ibang uri ng pelikula.

Koda: F6PD-IVe-i-21

Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga Gawain na lilinang sa iyong kaalaman sa
paghahambing-hambing sa iba’t ibang uri ng pelikula.

Gawain 1
Suriin at tukuyin kung anong uri ng pelikula ang mga ibibigay na pamagat. Piliin ang
sagot sa kahon.

1. _________________ 2. ___________________

Aksyon Dokyu
Musikal Romansa Pag-ibig
Animasyon Epiko
Science Fiction Katatakutan
Drama
Historikal Komedya
Pantasya

3. _________________ 4. ______________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 23


5. _________________ 6. ___________________

7. _________________ 8. ___________________

9. _________________ 10. ______________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 24


11. _________________ 12.___________________

Gawain 2
Paghambingin ang mga sumusunod na uri ng pelikula. Isulat ang sagot sa kahon.
1.

MUSIKAL ANIMASYON

2. SCIENCE
EPIKO
FICTION

3.

KATATAKUTAN PANTASYA
3

4.

DRAMA KOMEDYA

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 25


5.
ROMANSA
O AKSYON

PAG-IBIG

6.

HISTORIKAL DOKYU

Gawain 3
Magbigay ng dalawang uri ng pelikulang napanood mo na at ibigay ang pamagat nito.
Paghambingin ito sa pamamagitan ng pagsulat ng sanaysay.
Ang paksa ng sanaysay ay nakabase sa pagsagot sa mga sumusunod na tanong.
1. Ano ang pamagat ng pelikula?
2. Tungkol saan ang pelikula?
3. Anong uri ng pelikula ang napanood?
4. Ano ang pagkakaiba at pagkakapareho nito?
5. Anong aral ang napulot dito?

_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
________________.

_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________.

_______________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 26
______________________________________________________________________________
____________________________________________________ .
Rubrik para Gawaing ito
Mga 1 2 3 4 5
Krayterya
Organisasyon Hindi maayos May lohikal na Maayos ang Mahusay ang Napakahusay
ang organisasyon organisasyon, pagkasunod- ang
organisasyon ngunit hindi at may angkop sunod ng mga pagkasunod-
ng mga ideya masyadong na ideya sa ideya sa sunod ng mga
mabisa ang ideya kabuuan kabuuan at ideya sa
may malakas kabuuan at
na may malakas
kongklusyon na
batay sa kongklusyon
ebidensya. batay sa
ebidensya
Nilalaman Hindi naaayon May bahagi ng Malaking Ang kabuuan Ang kabuuan
sa usapan ang sanaysay na bahagi ng ng sanaysay ay ng sanaysay ay
nilalaman ng naaayon ang sanaysay ang naaayon sa tumpak at
sanaysay nilalaman sa naaayon sa usapan naaayon sa
usapan usapan usapan

Gawain 4
Magbigay ng isang pamagat ng paborito mong pelikula at isang hindi mo nagustuhan
na pelikula.Paghambingin ito sa pamamagitan ng pagsulat ng maikling tula.
.
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________.

______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_________________.

______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 27
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
Rubrik para sa Gawaing ito
Mga krayterya 1 2 3 4
Organisasyon Hindi maayos May lohikal na Maayos ang Mahusay ang Napakahusay
ang organisasyon organisasyon, pagkakasunod- ang
organisasyon ngunit hindi at may sunod ng mga pagkakasunod-
ng mga ideya masyadong angkop na ideya sa sunod ng mga
mabisa ang ideya sa kabuuan at ideya sa
ideya kabuuan may malakas kabuuan at
na may malakas
kongklusyon na
batay sa kongklusyon
ebidensya. batay sa
ebidensya
Nilalaman Hindi naaayon May bahagi ng Malaking Ang kabuuan Ang kabuuan
sa usapan ang tula na bahagi ng tula ng tula ay ng tula ay
nilalaman ng naaayon ang ang naaayon naaayon sa tumpak
tula nilalaman sa sa usapan usapan naaayon sa
usapan usapan

Gawain 5
Isulat kung anong uri ng pelikula ang mga linya o inilalarawan sa pangungusap.
______________1. Ang pelikulang ito ay nagpapakita ng masidhing emosyon ukol sa
problema sa pamilya o tahanan.
_____________ 2. Ito ay nagpapakita ng labanan katulad ng pisikalan o barilan.
_____________ 3. Ang pelikulang ito ay puno ng mga kilos at salitang katatawanan.
______________4. “Mahal kita, ipaglalaban ko ang pagmamahal ko sa iyo anuman ang
mangyari” ilan lamang sa mga linya sa pelikula ng dalawang taong nagmamahalan.
_____________ 5. “Salamat mga kaibigan sa munting puno na inyong handog sa akin, ngayon
ako na ay makakauwi sa aming planeta upang itanim ang punong ito na muling magbibigay sa
amin na pag-asa”
_____________6. Ang pelikulang ito ay karaniwang tumatalakay sa mga kaganapang
maalamat, mahiwaga at makasaysayan.
_____________7. Sa pelikulang ito ay gumagalaw, nagsasalita o nagkakaroon ng buhay ang
mga bagay na walang buhay.
_____________8. “Awooo…… Awooo……” Karaniwang tumitindig ang mga balahibo at
nagdudulot ng takot ang mga manonood ang naturang tunog sa pelikula.
____________9. Kadalasang nagkakantahan, nagsasayawan ang mga bida sa pelikula.
____________10. Ito ay pelikulang base sa tunay na buhay o kasaysayan.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 28


29 Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras.
Gawain 1
Katatakutan 7. Animasyon
Romansa o Pag-ibig 8. Dokyu
Historikal 9. Musikal
Drama 10. Epiko
Aksyon 11. Science Fiction
Komedya 12. Pantasya
Gawain 2
1.Ang mga tauhan sa musical ay madalasna nagkakantahan at nagsasayawan samantala sa animasyon ang
nagkakaroon ng buhay ang mga bagay na walang buhay.
2. Ang science fiction at epiko ay parehong Maya mga pangyayaring di kapani-paniwala at malayo sa
realidad ng buhay.
3.Ang pelikulang katatakutan ay nagpapatindig ng balahibo at takot sa mga manonood samantalang saya at
pagkamangha naman ang naidudulot ng pelikulang pantasya.
4. Ang pelikulang drama ay nakapagpapaantig ng lungkot sa kalooban habang ay komedya ay nagdudulot
ng masayang karanasan sa manonood.
5. Ang pelikulang pag-ibig ay nagpapakita ng wagas na pagmamahalan samantalang ang aksyon ay
nagdudulot ng pangamba at takot.
6.Ang pelikulang historical at dokyu ay parehong nagpapakita at nagsasalaysay ng mga tunay na
pangyayari o buhay ng isang tao.
Gawain 5
1. Drama
2. Aksyon
3. Komedya
4. Romansa o Pag-ibig
5. Science Fiction
6. Epiko
7. Animasyon
8. Katatakutan
9. Musikal
10. Historikal
11. Dokyu
12. Pantasya
● Susi sa Pagwawasto Susi sa Pagwawasto
● www.slideshare.net
B. Website
A. Aklat
Mga Sanggunian
mo ang uri ng mga pelikulang iyong napapanood at kung ano ang kaibahan nila sa isat-isa.
Binabati kita, naisagawa mo nang mahusay ang layunin ng gawaing ito. Mahalaga na alam
Pangwakas
ng mga mundo ng mga prinsipe at prinsesa.
____________12. Ito ay nagdadala sa mga manonood ng mundong puno ng imahinasyon tulad
kasaysayan at lipunan.
____________11. Ito ay pelikulang nag-uugat sa mga balita o mga bagay na may halaga sa
Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Paggawa ng Dayagram ng Ugnayang Sanhi at Bunga ng mga Pangyayari/
Problema at Solusyon

Panimula

Ang sanhi ay nagsasabi ng mga kadahilanan ng mga pangyayari. Ang bunga ay epekto o
resulta ng mga pangyayari. Ang isang salaysay ay gumagamit ng mga salitang pang-ugnay sa
sanhi at bunga. Narito ang ilan: dahil, kung, kaya, kasi, sapagkat, kung at kapag.
Ang problema ay tumutukoy sa isang suliranin sa isang kwento o pangyayari. Ang solusyon
naman ay tumutukoy sa resolusyon o kakalasan kung saan binibigyan ng kalutasan ang naging
suliranin sa isang pangyayari o kwento.

Kasanayang Pampagkatuto

Nakagagawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga ng mga pangyayari/ problema at


solusyon
Koda F6PN-Ivf-10

Pamaraan

Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga Gawain na lilinang sa iyong kaalaman sa
paggawa ng dayagram ng ugnayang sanhi at bunga ng mga pangyayari/ problema at solusyon.

Gawain 1
Pagtambalin ang sanhi at bunga ng mga pangyayari. Isulat ang letra ng wastong sagot sa
papel.

______1. Maraming basurang nagkalat sa parke. a. nagnakaw sa isang groseri si


Kulas
______2. Nakulong ng limang taon. b. iniwan ng mga taong namasyal
______3. Labis na nalulungkot si Allan. c. malamig ang klima sa Baguio.
______4. Nagtungo sa dentista. d. bumalik na sa ibang bansa ang
nanay niya.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 30


______5. Makapal ang dyaket na suot ng mga tao. e. palaging sumasakit ang ngipin
______6. Maraming natanggap na regalo si Jemimah. f. dahil nagugutom na
______7. Umiiyak ang sanggol. g. ipinagdiwang ang ika-sampung
kaarawan
______8. Pamumutol ng mga punongkahoy. h. nadulas at napilayan
______ 9. Nagtapon ng balat ng saging sa sahig. i. kaya nakaranas ng mataas na
lagnat.
______ 10. Naligo sa ulan si Bitoy. j. nasisira ang kalikasan

Gawain 2

Punan ng sanhi o bunga ng bawat sitwasyon sa ibaba.

Mga Sanhi Mga Bunga


1. Nagnakaw ang lalaki sa bangko

2. Bumagsak ang ekonomiya ng bansa

3. Lasing na nagmaneho ng dyip

4. Mataas ang nakuha sa eksam sa Filipino

5. Magdamag ang buhos ng malakas na


ulan
6. Nakatanggap ng maraming medalyang
ginto
7. Lumayas sa bahay na walang paalam si
Nida
8. Malinis at maaliwalas ang kapaligiran

9. Maraming nawalan ng trabaho

10. Nagkasakit sa baga

Gawain 3
Punan ng angkop na sanhi at bunga ang dayagram kaugnay ng sinundang detalye. Gawin ito
sa sagutang papel.

Pagkasira ng Inang Kalikasan

Mga Sanhi Mga Bunga

Pagputol ng mga punongkahoy

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 31


Maraming namatay na isda at lamang-
dagat

Hindi tamang paraan ng


pagtatapon ng mga basura

Pagkasira ng ozone layer

Ipinagbabawal na pagmimina

Gawain 4

Basahin ang maikling kwento. Gumawa ng dayagram na may kaugnayan sa sanhi at bunga ng
mga pangyayari ayon sa kwento.

Araw ng Sabado, maaga pa lang ay gising na sina Lucas at Liza. Pupunta sa bukid
ang kanilang magulang upang mag-ani ng mga gulay. Nagbilin ang kanilang nanay na
maglinis at magligpit sila ng mga kalat. Sumang-ayon ang magkapatid sa ibinilin ng
kanilang nanay.
Nang makaalis na ang kanilang magulang kinausap ni Lucas ang nakababatang
kapatid na maglinis. Lumabas ng bahay si Lucas at nakipaglaro sa mga kaibigan. Agad
namang naglinis at naglipit si Liza ng mga kalat sa loob ng kanilang bahay.
Hindi namalayan ni Lucas ang oras sa pakikipaglaro. Nagpaalam na siya sa mga
kabigan dahil nakaramdam na siya ng gutom. Pagdating niya sa bahay nadatnan niya ang
mga magulang. Nakayuko si Lucas habang nagagalit ang kanyang nanay.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 32


Rubrik para sa Gawaing ito
Pamantayan Iskor
Nakagawa ng dayagram na may kaugnayan sa sanhi at bunga ayon sa kwento.
5
at natapos sa takdang oras
Nakagawa ng dayagram na may kaugnayan sa sanhi at bunga ayon sa kwento
ngunit hindi natapos sa takdang oras. 4

Nakagawa ng dayagram na may kaugnayan sa sanhi at bunga ngunit hindi


nakumpleto at hindi natapos sa takdang oras 3

Nakagawa ng dayagram na kahon ngunit walang kaugnayan sa sanhi at bunga


2

Hindi nakagawa ng gawain.


1

Gawain 5
Magsaliksik tungkol sa kasalukuyang problema ng bansa dulot ng pandemyang COVID-19.
Gumawa ng dayagram mula sa mga impormasyong nakuha na may kaugnayan sa tanong na
nasa kahon.
Paano makakaiwas sa sakit na COVID-19?

1_______________________________________
________________________________________
_

V1

Rubrik para sa Gawaing ito

Pamantayan Iskor
Nakagawa ng dayagram na may kaugnayan sa problema o solusyon ayon sa
5
tanong at natapos sa takdang oras
Nakagawa ng dayagram na may kaugnayan sa problema o solusyon ayon sa
tanong, ngunit hindi natapos sa takdang oras. 4

Nakagawa ng dayagram ngunit hindi kumpleto ang kaugnayan sa problema o


solusyon ayon sa tanong. 3

Nakagawa ng dayagram ngunit walang kaugnayan sa problema o solusyon at


hindi natapos sa takdang oras. 2

Hindi nakagawa ng gawain.


1

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 33


Pangwakas na Gawain
Binabati kita, naisagawa mo nang mahusay ang layunin ng gawaing ito. Mahalaga na
matutunan ang pagbibigay o pagkilala ng sanhi o bunga ng mga pangyayari sa isang kwento o
pahayag upang hindi magkamali sa pagbibigay ng suhestiyon o opinyon.

Mga Sanggunian
Curriculum Guide
MELC
Landas sa Wika at Pagbasa 6 LM
*https://www.slideshare.net/jergenfabian/group-iv-sanhi-at-bunga?next_slideshow=1
*https://www.google.com/search?q=kahulugan+ng+sanhi+at+bunga&tbm=isch&source=iu&
ictx=1&fir=IQwNiXmAT3IbdM%252CIq76FlhpTLbNZM%252C_&vet=1&usg=AI4_-
kSZTAdLHgfIhq6AMnghZUDSKut12A&sa=X&ved=2ahUKEwiV8e2Bm-
3qAhVGy4sBHX77BpEQ9QEwA3oECAoQJQ&biw=1366&bih=608#imgrc=IQwNiXmAT
3IbdM
Susi ng Pagwawasto:
Maraming Pagguho ng lupa sa kabundukan
araw pestisayd
Naglilinis araw- Paggamit ng insektisayd at
magulang ng sakit
Hinanap ng Magdudulot ng iba’t ibang uri
aaral ng isda
Matalinong mag- Paggamit ng dinamita sa paghuli
Nagdulot na baha pagbaha
i Nag-aral mabuti Nagdudulot na malawakang
h drayber
j Naaksidente ang Gawain 3
f pandemya
g Dulot ng
6 c nakulong ang lalaki
e Namatay o
d
a Gawain 2
b
1
Gawain

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 34


Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Nakapagtatanong Tungkol sa Impormasyong Inilahad
sa Dayagram, Tsart, Mapa at Graph

Panimula
Ang pagbabasa ay isa sa limang kasanayang pangwika na dapat linangin sa isang mag-
aaral sapagkat pinaniniwalaang ito’y pinanggagalingan ng lahat ng kaalaman at impormasyon
ng isang tao. Sa pagbabasa, ang dayagram, tsart, mapa at graph ay malaking tulong upang
higit na maunawaan ang binabasa. Ang mga ito ay tinatawag na grapikong pantulong sa pag-
unawa. Malaking tulong ang mga ito sa pagtawag ng pansin sa mga detalyeng nais bigyan ng
diin. Ang paggamit ng mga ito ay isang paraan para madaling maunawaan at mabigyang
kahulugan ang mga impormasyon.
Ang dayagram ay mga drawing o dibuho na nagpapakita ng mga component ng isang
mekanismo, mga hakbang ng isang proseso, o ng kaugnayan sa pagitan ng mga bahagi ng isang
sistema.
Ang tsart ay nagpapakita ng dami o estruktura ng isang sistema sa pamamagitan ng
hanay batay sa hinihingi o ibibigay na impormasyon.

Ang mapa ay naglalarawan ng lokasyon, hugis at distansya. Ang mapa ay nagtuturo sa


mga palatandaan ng lokasyon ng isang lugar. Ito ay nakatutulong sa pagbibigay direksyon.

Ang graph ay biswal na representasyon ng mga numero o ng dami at proporsiyon ng


matematikal na halaga. May iba’t ibang uri ng graph. Ang mga ito ay bar graph, line, pie at
pictograph. Ang graph ay ginagamitan ng mga simbulo upang ang maraming impormasyon
ay hindi na kailangan pang isatitik.

● Bar Graph – ginagamit sa paghahambing ng mga baryabol tulad ng sukat, halaga


ng aytem at iba pa.
● Line Graph – ginagamit upang makita ang mga pagbabago at pagkakaunlad, ang
pag-angat, o pagbaba ng mga datos.
● Pie Graph – ginagamit upang ipakita ang magkaka-ugnay na pagkakahati-hati
ng mga bahagi ng isang buo na tumutukoy sa natatanging datos.
● Pictograph – ito ay gumagamit ng mga larawan at mga simbulo upang ipakita
o mailarawan ang mga datos.

Kasanayang Pampagkatuto at Koda


Nakapagtatanong Tungkol sa Impormasyong Inilahad sa Dayagram, Tsart, Mapa at Graph
Koda: F6PB-IVg-20

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 35


Panuto
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga Gawain na lilinang sa iyong kaalaman sa
paggamit, ng dayagram, tsart, mapa at graph.

Gawain 1
A. Pag-aralan ang dayagram at sagutin ang mga sumusunod na katanungan. Gamitin ang
dayagram sa pagsulat ng iyong sagot.

1.

BAYABAS PAKWAN

Maasim Bilog Matamis

Maliit Prutas Malaki

Kulay berde

1. Ano ang dalawang prutas na pinaghahambing? ________________________________


2. Ano-ano ang paglalarawan sa bayabas? ______________________________________
3. Ano-ano ang paglalarawan sa pakwan? ______________________________________
4. May pagkakaiba ba ang bayabas at pakwan? Isa-isahin ang mga ito.
______________________________________________________________________

5. Ano naman ang pagkakatulad ng bayabas at pakwan? ___________________________


______________________________________________________________________
B. Masdan ang nasa larawan. Paghambingin ang dalawang bata gamit ang Venn
Dayagram.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 36


Larawan A Larawan B

Gawain 2
A. Magtanong sa mga magulang at mga kapatid tungkol sa paborito nilang mga laro o isport.
Ihiwalay ang bawat miyembro ng pamilya. Kung anong miyembro ng pamilya ang mayroon,
iyon lang ang lalagyan ng tala.Gamitin ang tsart sa pagtala.

ISPORT NANAY TATAY ATE KUYA BUNSO


Boksing
Basketball
Badminton
Volleyball
Soccer
Chess
Baseball
Sepak
Takraw
Table Tennis

B. Batay sa kinalabasan ng iyong pagtatala. Sumulat ng maikling buod tungkol sa datos na


iyong nalaman tungkol sa paboritong isport ng miyembro sa pamilya.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
______________________________________________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 37


Rubrik para sa Gawaing ito
Pamantayan Iskor
Napakahusay ang pagkabuo ng pangungusap at wasto ang nilalaman 3
May kahusayan ang pagkabuo ng pangungusap at nagtutugma ayon sa datos. 2
Hindi gaanong malinaw ang pangungusap at hindi gaanong nagtutugma 1
ayon sa nilalaman sa datos.

Gawain 3
A. Bagong lipat lamang ang pamilya ni Teptep sa San Ignacio. Inutusan siya ng
kanyang nanay na bumili sa palengke sa tulong ng isang mapa. Tulungan si Teptep na
makarating sa palengke sa pamamagitan ng pagsulat ng direksiyong dapat niyang
sundin.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Rubrik sa Paggamit ng Mapa


Pamantayan Iskor
Napakahusay na nailarawan ang wastong direksiyon ayon sa mapa 3
May kahusayan ang paglalarawan sa wastong direksiyon ayon sa mapa 2
Hindi gaanong malinaw ang paglalarawan sa wastong direksiyon ayon sa 1
mapa.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 38


Gawain 4
A. Sagutin ang mga tanong batay sa grap. Isulat sa kuwaderno ang iyong sagot.

1. Tungkol saan ang graph? _________________________________________________


________________________________________________________________________
2. Anong baitang ang may pinakakaunting bilang ng mag-aaral? Ilan ang bilang ng mga ito?
________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

3. Anong baitang ang may pinakamaraming bilang ng mag-aaral? Ilan ang bilang ng mga ito?
_____________________________________________________________________
________________________________________________________________________

4. Ilan lahat ang bilang ng mga mag-aaral? ______________________________________


________________________________________________________________________

5. Ano ang ipinapahiwatig ng grap? ___________________________________________


________________________________________________________________________

B. Ngayong natutunan mo na kung paano magbasa ng grap. Subukan mo namang gumawa ng


isang simpleng grap tungkol sa edad ng iyong kapamilya. Interbyuhin sina nanay, tatay, ate,
kuya at si bunso. Itala ang bilang ng miyembro ng pamilya.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 39


C. Bumuo ng limang tanong kahalintulad sa Gawain A na may kinalaman sa grap na iyong
ginawa. Isulat ang sagot sa espasyong nakalaan.

1.
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

2.
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

3.
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________________

4.
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 40


5.
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Rubrik sa Paggawa ng Graph


Pamantayan Iskor
Napakahusay ang nagawang graph. Malinaw at tiyak ang mga impormasyon 5
at mga katanungang binuo.
Mahusay ang pagkakagawa ng graph. Malinaw at tiyak ang mga 4
impormasyon at mga katanungang binuo.
May kahusayan ang pagkakagawa ng graph. Tiyak ang mga impormasyon at 3
katanungang binuo.
Hindi gaanong malinaw ang graph. Hindi maayos ang impormasyon at 2
katanungang binuo.
Malabo ang pagkakagawa ng graph. Nakalilito at hindi tiyak ang mga 1
impormasyon at di akma ang mga katanungan.

Pangwakas
Binabati kita, naisagawa mo nang mahusay ang layunin ng gawaing ito. Mahalagang
matutunan mo ang tamang pag-nterpret ng mga grapikong pantulong sa pag-unawa upang
mas maintindihan ang impormasyon o datos inilalahad sa talata.

Mga Sanggunian
A. Aklat
● Lalunio, Lydia P., Ph.D. Bagong Filipino Tungo sa Globalisasyon 6,
● Raflores, Ester V., Bagong Likha Wika at Pagbasa 4

B. Website
● https://clipartstation.com/barangay-health-center-clipart-6/
● https://tl.wikipedia.org/wiki/Tsart
● https://prezi.com/broyy7rwfidv/ang-paggamit-ng-tsart-mapa-grap-at-talahanayan-sa-
pagbibig/?frame=fd15964d35c59055b9a8d076a1a2875415e997f1
● https://www.slideshare.net/HaroldDeGuzman1/pagbuo-ng-mga-elementong-biswal

● https://thesilentlearner2014.blogspot.com/2014/06/filipino-2-pagbibigay-interpretasyon-
sa.html

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 41


42 Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras.
Gawain 1
A. Pagkukumpuni
Muling pagpipintura sa mga pader at kisame
Pag-aayos ang mga may tagas na tubo
Paglilinis ang mga palikuran
Pagdadamo
Pagbabawas sa mga sanga ng mga punong-kahoy
B.
Gawain 4
A.
1. Tungkol sa bilang ng mga mag-aral
2. Baitang II, may 30 bilang ng mag-aaral
3. Baitang VI, may 55 bilang ng mag-aaral
4. 295 lahat ng bilang ng mag-aaral
Susi sa Pagwawasto
Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Pagsulat ng Ulat, Balitang Pang-isport, Liham sa Editor, Iskrip para sa Radio
Broadcasting at Teleradyo

Panimula
Nakikinig o nanonood ba kayo ng balita? Tungkol saan ang balitang narinig o napanood
ninyo? Ano-ano ang impormasyong nalaman ninyo sa balitang napakinggan?
Ang Balita ay ulat na maaaring pasulat o pasalita ng mga bagay na naganap na,
nagaganap o magaganap pa lamang. Naglalarawan ito sa ating kalagayan, at maaaring
maisulat sa pahayagan. Ang balita ay anumang pangyayaring hindi karaniwan, isang ulat,
nakapagbibigay impormasyon at mapaglilibangan ng mambabasa, nakikinig at nanonood.
Narito ang ilang hakbang o gabay sa pagsulat ng balita.
● Isulat kaagad ang balita matapos makalap
● Itala ang mga datos ayon sa kahalagahan
● Unahing itampok ang pinakamahalagang datos bilang pamatnubay
● Ibigay ang buong pangalan ng taong awtoridad o pinagkunan ng datos at kanyang
katungkulan. Sa muling pagbanggit sa kanya ay gamitin na lamang ang G. at apelyido ng
lalaki at Bb. o Gng. at apelyido ng babae o anumang titulo na angkop sa kanya.
Halimbawa:
Rescue 922, ikinasa
Ikinasa ng Rescue 922 ang isang symposium sa Andarayan-Bugallon Elementary
School (ABES) noong Hulyo 23, 2019 na dinaluhan ng mga mag-aaral mula ikaapat
hanggang ikaanim na baitang.
Ipinaliwanag nang mabuti ng mga kawani ng Rescue 922 ang mga bagay na dapat
gawin upang mabigyan ng karagdagang kaalaman ang mga guro at mag-aaral hinggil sa
paunang lunas at hakbang na dapat gawin sa anumang sakunang mangyayari sa loob o labas
ng paaralan.
Aktibong nakilahok ang mga mag-aaral sa mga inilatag na paunang hakbang ng mga
empleyado ng Rescue 922.
Ayon kay Bb. Abijane G. Manzano, pangulo ng Supreme Pupil Government,
napakahalaga ng mga kaalamang kanilang natutunan sapagkat maaaring ang mga ito ang
magsalba sa kanilang buhay.

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 43


Nagbigay pugay naman ang mga kasapi ng Rescue 922 sa ipinakitang husay ng mga
mag-aaral sa nasabing symposium.

Ang mga sumusunod ay ilan sa mga uri ng balita:


Balitang Pang-isport- ito ay isang pagpapahayag ng mga balita kaugnay sa mga pangyayari
sa mundo ng palakasan. Isa sa pinakamaganda at nakakaaliw na gawaing pampahayagan.
Ito ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng balitang isport:
● Isulat ito katulad ng pagsulat ng pangkaraniwang balita
● Inuuna rin sa pagsulat ng isport ang malaking pangyayari sa pamamaraang baligtad na
piramid (inverted pyramid)

● Gumagamit ang isang isport writer ng mga salitang makukulay at buhay.


● Laging nasa patnubay ang resulta ng laro o tunggalian na siyang pumupukaw o umaakit
sa mambabasa
● Kung ang laro ay labanan ng koponan na katulad ng basketball/softball ay huwag
kalimutang banggitin ang nagpanalo sa sa laro.

Halimbawa:
ATHLETICS, sa ABES pa rin!
Idinaos ang Pandistritong Palaro sa Andarayan-Bugallon Elementary School (ABES)
noong Hulyo 19-20, 2019 na nilahukan ng 12 paaralan na nasasakupan ng distrito ng Hilagang
Silangan na pinamumunuan ng Pandistritong Lider na si Dr. Jaime A. Blas.
Ipinakita ng bawat kalahok ang kani-kanilang istratehiya sa laro at lakas upang manaig
sa nasabing kompetisyon ngunit hindi nagpadaig ang ABES sa larangan ng athletics.
Naipanalo ng atletang si Regine A. Dauag sa larangan ng pagtakbo ng 100-meter dash
at namayagpag din sina Angelica P. Gorospe, Balanche Shae Q. Galam at Lorenz B. Delos
Santos sa Throws.
Nagpunyagi ang bawat manlalarong nanalo sa nasabing paligsahan sapagkat sila ang
magiging representante ng distrito ng Hilagang Silangan sa darating na City Meet na gaganapin
sa darating na Agosto 3, 2019.

Ang Liham sa Editor ay pagbibigay ng kaisipan at saloobin ng mambabasa tungkol sa


sitwasyon at balitang nabasa o napakinggan.
Ang mga sumusunod ay mga katangian ng liham:

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 44


● Malinaw
● Wasto
● Buo
● Magalang
● Maikli
● Kumbersasyonal
● Mapagsaalang-alang
Halimbawa:
Mahal kong Ginoo o Ginang,
Magandang araw po. Ako po si Abijah Kathryn ng Sta. Ana. Isa po akong estudyante sa T.M.A.
Ang guro ko po ay ang aking ina. Ako po ay sumulat sa inyo upang ipaalam ang kalagayan ng
mga batang nasa kalye ngayon at ang mga pamilya ay nakatira sa ilalim ng tulay. Nakita ko po
sa EDSA ang mga batang kumakatok sa mga kotse upang makakuha ng pera. Dahil sa kanilang
ginagawa, posibleng mabangga sila ng mabilis na kotse. Gusto ko po sanang dalhin ang mga
bata sa bahay ampunan upang mabigyan sila ng pagkain araw-araw at makaiwas sa
kapahamakan. Sa bahay ampunan, maaari silang matuto at makapaglaro sa ibang mga bata.
Samantalang gusto ko pong mailipat ang mga pamilya sa ilalim ng tulay sa isang maayos at
ligtas na tahanan, bigyan sila ng maliit na bahay upang mayroon silang matuluyan. Maaari po
kayong makatulong sa pamamagitan ng inyong peryodiko upang maipaalam sa gobyerno ang
kalagayan ng mga bata at pamilya sa kalye. Salamat po sa tulong na inyong maibibigay.
Nagmamahal po,
Abby

Ang iskrip para sa broadcasting o teleradyo ay manuskrito ng gagawin ng isang announcer o


tagapagbalita sa isang programa sa radyo, ito man ay berbal o di- berbal na kilos.
Ang mga berbal na kilos ay iyong may kahulugan sa pagkilos, sa pagsasalita
samantalang ang di berbal na kilos o aksiyon ay nakatuon sa kilos o galaw ng katawan at mga
bahagi nito. Ilan sa mga berbal na galaw ay ang pagtango sa halip na sabihing sang-ayon o
kaya’y pag-iling bilang di pagsang- ayon. Nariyan din ang tono ng boses, iba-ibang facial
expression gaya ng pagkunot sa noo, pagkindat, pagtaas ng kilay o mga kilay, pag-thumbs up,
at iba pang kilos sa katawan.
Ang iskrip ay nagsasabi kung ano ang gagawin, ano ang sasabihin, kailan, at paano
sasabihin.
Narito ang ilang kahalagahan ng iskrip para sa radio broadcasting o teleradyo
● Tiyakin ang kawastuhan ng impormasyong ibabahagi
● Tiyakin ang tuloy-tuloy na daloy ng programa at walang antala
● Magamit nang tumpak na airtime sa pagsasahimpapawid ng programa
● May mga hakbang sa pagsulat ng iskrip sa radio broadcasting o teleradyo

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 45


● Kumuha ng malinaw na instruksiyon o tagubilin at alamin kung sino ang mga
tagapakinig
● Magsaliksik tungkol sa paksa
● Ihanda ang balangkas o content outline
● Isulat ang unang burador (draft)
● Basahin ito ng malakas. Orasan din ito.
● I-visualize ang iskrip
● Rebyuhin ang iskrip
● Rebisahin ang estilo at iwasto ang iskrip

Halimbawa:
Announcer: Magandang Hapon mga ka Usizero’t Usizera! Ito po ang Isyu 24/7 ng
139. 09 Life Radio! Narito na ang tambalang talagang inaabangan tuwing
hapon!Sina Ate Kim at Mama Jack.

Ate Kim: Good Afternoon madlang Usizero’t Usizera! Ako po si Ate Kim hindi si Kuya
Kim na nagsasabing ang life ay panapanahon lang!
Mama Jack: Good Afternoon madlang Usizero’t Usizera! Ako po si Mama Jack! Na
nagsasabing kung mayroong Papa Jack mayroon ding Mama Jack.

Ate Kim: So… partner, anong ganap ngayon?


Mama Jack: Naku! Pards, ang daming ganap ngayon… At isa na rito ay ang issue tungkol
sa reklamo laban sa Montero ng Mitsubishi!
Ate Kim: Tama ka riyan pards! Ang dami ko ring naririnig na balita tungkol dyan!
Mama Jack: At dahil marami ka ngang narinig ukol diyan… Bakit hindi na lamang ‘yan
ang pag-usapan natin!
Ate Kim: Oo nga naman pards!

Mama Jack: So pards, anong say mo sa mga reklamo laban sa Montero ng Mitsubishi
na ‘yan? Lalo na’t Montero ‘yang sasakyan mo?

Ate Kim: Sa totoo pards nangangamba ako eh. Marami na kasi ‘yung kaso ng Sudden
Unintended Acceleration o (SUA) laban sa Montero. Pinangangambahan kong
baka mamaya mangyari pa sa akin ‘yang SUA na yan! Eh dugo’t pawis ko yung
perang ginamit ko sa pagbili n’yan eh, baka mamaya may dugo na ngang
dumanas pag nangyari yang SUA na yan eh!

Mama Jack: Pero pards may sinasabi nga yung Mitsubishi na HUMAN ERROR lang daw
yung nangyari. Malay mo human error nga lang talaga. Baka mamaya yung
driver lang talaga yung may kasalanan.

Ate Kim: May possibility rin naman, pero pards para maliwanagan tayo sa isyung yan eh

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 46


narito si Ms. Liezel Sarte, isa sa opisyal ng Mitsubishi Motors! Magandang
hapon Ms.Sarte!

Mama Jack: Good Afternoon Ms. Sarte!

Ms. Sarte: Good afternoon din sa inyo Ate Kim, Mama Jack at sa mga nakikinig dyan sa
mga bahay nila.

Mama Jack: Ms. Sarte, ano pong masasabi ninyo ukol sa isyung kinakaharap ng inyong
Montero?

Ms. Sarte: Ang totoo eh masasabi naming Human Error lamang ang biglang pagharurot
ng mga Montero.

Ate Kim: Uhmm, Ms. Sarte ako po ay mayroong Montero at kahit ako po mismo ay
natatakot ng gamitin ito dahil nga sa isyu ukol dito, pati ng mga magulang ko
takot nang sumakay rito, at kahit sila rin ay hindi naniniwalang human error
lamang ito, so, ano ang maaari naming gawin ukol dito?

Ms. Sarte: Kung gusto ninyong makasigurong walang problema ang inyong
Montero, you should let it be checked, may nagaganap na libreng pagtingin sa
mga sasakyang Montero kaya kung kayo po ay nangangamba ay mas maigi
nang ipa-check mo ang sasakyan mo.

Mama Jack: Yun naman pala pards eh! Pa- check mo na ‘yang sasakyan mo!

Ate Kim: Sige nga dadaan ako r’yan mamaya! Buti naman ay libre yang check-up na
yan!Buong akala ko sa panahon ngayon wala ng libre, meron pa pala! Tuloy pa
rin po ba ang bentahan nito sa ngayon?

Ms. Sarte: Sa ngayon po under investigation po ang aming Montero, pansamantala


naming itinigil ang pagbebenta nito.
.
Ate Kim: Tama ‘yan Ms. Sarte, ano pong masasabi ninyo para sa mga ka Usizero’t Usizera
nating nakikinig na nag mamay-ari ng mga Montero?

Ms. Sarte: Sa mga may- ari ng Montero na nangangamba, kami po ay mayroong proyekto
kung saan pwede ninyo pong ipa -check ang inyong Montero sa amin ng walang
bayad. At lagi po sana kayong mag-ingat. Yun lamang po.

Mama Jack: Salamat sa pagparito Ms. Sarte kahit na alam kong abala po kayo,salamat
po! At nawa’y malinawan na tayo ukol sa isyung ito.

Ate Kim: Maraming salamat Ms. Sarte sa pagpapaunlak ng aming imbitasyon dito,
nawa’y malutas na ito sa lalong madaling panahon.

Mama Jack: At ‘yan po mga Usizero’t Usizera may bagong isyu na naman tayong nausisa,
sana nga ay malutas na ito sa lalong madaling panahon. Ito po si Mama
Jack na nagsasabing “kung may Papa Jack ay meron ding Mama Jack”

Ate Kim: At ito po si Ate Kim na nagsasabing “ang life ay panapanahon lang”

MJ & AK: Muli ito po ang Isyu 24/7 ng 139.09 Life Radio! Paalam!

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 47


Kasanayang Pampagkatuto
Nakasusulat ng ulat, balitang pang-isport, liham sa editor iskrip para sa radio broadcasting at
teleradyo
Koda: F6PU-IVb-2.1
F6PU-IVc-2.11
F6PU-I Vf-2.3
F6PU-IVe-2.12.1

Pamaraan
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang Gawain na lilinang sa iyong kaalaman sa
pagsulat ng ulat, balitang pang-isport, liham sa editor, iskrip para sa radio broadcasting at
teleradyo.

Gawain 1
A. Punan ang patlang ng tamang sagot sa bawat bilang.
1. Ang __________ ay nagsasabi kung ano ang gagawin, ano ang sasabihin, kailan, at
paano sasabihin.
2. Ang ___________ ay pagbibigay ng kaisipan at saloobin ng mambabasa tungkol sa
sitwasyon at balitang nabasa o napakinggan.
3. Ang ___________ay manuskrito ng gagawin ng isang announcer o tagapagbalita sa
isang programa sa radyo, ito man ay berbal o di- berbal na kilos.
4. ____________ ay ulat na maaaring pasulat o pasalita ng mga bagay na naganap na,
nagaganap o magaganap pa lamang. Naglalarawan ito sa ating kalagayan, at maaaring maisulat
sa pahayagan.
5. __________________ay isang pagpapahayag ng mga balita kaugnay sa mga
pangyayari sa mundo ng palakasan. Isa sa pinakamaganda at nakakaaliw na gawaing
pampahayagan.
B. Magbigay ng lima (5) na katangian ng pagsulat ng liham sa editor.
1. _______________
2. _______________
3. _______________
4. _______________
5. _______________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 48


Gawain 2
A. Gumawa ng isang balita tungkol sa nararanasan nating pandemya ng COVID 19.
__________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
______________________________________________________.

Gawain 3
A. Batay sa naibigay na halimbawa ng balitang isport, gumawa ng balitang isport para sa
larong basketball.
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_____________________________________________.

Gawain 4
Gumawa ng isang liham para sa editor tungkol sa nararanasang COVID 19 pandemic.
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
_____________________________________________.

Gawain 5
A. Pumili sa ibaba ng isang lungsod na gagawan ng pagsulat ng iskrip para sa broadcasting o
teleradyo. Ang mga siyudad na ito ay napabilang din sa nominasyon ng “Seven Wonder Cities”
Paano mo ipakikilala ang iyong napiling lungsod?
1. Tagaytay City 6. Zamboanga City
2. Baguio City 7. Cebu City
3. Davao City 8. Bacolod City
4. Iloilo City 9. Legaspi City
5. General Santos City 10. Vigan City

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 49


Rubrik sa Pagsulat ng Ulat (Gawin 2)
Pamantayan 5 4 3 2 1
Naisulat nang malinaw ang paksa
Naibigay ang malinaw na impormasyon sa ulat
Natalakay ng lohikal at organisado ang paksa

5 Pinakamahusay
4 Mahusay
3 Katanggap-tanggap
2 Mapaghuhusay pa
1 Nangangailangan pa ng mga pantulong na pagsasanay

Rubrik sa Pagsulat ng Balitang Isport (Gawain 3)


Pamantayan 5 4 3 2 1
Naisulat nang malinaw ang ulat
Naibigay ang malinaw na impormasyon sa ulat
Natalakay ng lohikal at organisado ang ulat

5 Pinakamahusay
4 Mahusay
3 Katanggap-tanggap
2 Mapaghuhusay pa
1 Nangangailangan pa ng mga pantulong na pagsasanay

Rubrik sa Pagsulat Liham sa Editor (Gawain 4)


Pamantayan 5 4 3 2 1
Nilalaman.
Paggamit ng wastong bantas
Paggamit ng wastong pananalita
Kalinisan at kaayusan.
5 Pinakamahusay
4 Mahusay
3 Katanggap-tanggap
2 Mapaghuhusay pa
1 Nangangailangan pa ng mga pantulong na pagsasanay

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 50


Rubrik sa Pagsulat ng Iskrip para sa Broadcasting (Gawain 5)
Pamantayan 5 4 3 2 1
Nakasulat ng maayos na iskrip
Sumunod sa tamang pormat ng iskrip.
Gumamit ng iba’t ibang sanggunian ang pangkat ukol sa
kanilang napiling lungsod
Nabasa/Naipahayag nang maayos ang nilalaman ng iskrip
5 Pinakamahusay
4 Mahusay
3 Katanggap-tanggap
2 Mapaghuhusay pa
1 Nangangailangan pa ng mga pantulong na pagsasanay

Sanggunian
A. Aklat
● Agarrado, Patricia Jo C. et al., Alab Filipino 5

Susi sa Pagwawasto

5. Maikli Balitang Isport


4. Magalang Balita
3. Buo Iskrip para sa broadcasting o teleradyo
2. Wasto Liham sa Editor
1.Malinaw Iskrip
B A
Gawain 1

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 51


Filipino 6
Pangalan: ___________________________________ Lebel: ____________
Seksiyon: ____________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Paggamit ng Pangkalahatang Sanggunian sa Pagtitipon
ng mga Datos na Kailangan

Panimula
Mahilig ka bang magbasa? Nauunawaan mo ba ang iyong binabasa? Minsan
kinakailangan natin ng sanggunian para malaman ang ibig sabihin ng ating binabasa upang
mas mapalawig pa ang kaalaman tungkol dito.
Ano nga ba ang sanggunian? May kinalaman ba ang mga ito sa pagtitipon ng mga datos?
Ang Sanggunian ay mga aklat o babasahin na karaniwang unang binabasa upang
makakalap ng mahahalagang detalye tungkol sa isang paksa.

Ang Pananaliksik ay isang sistematiko at siyentipikong proseso ng pangangalap,


pagsusuri, pag-aayos, pag-oorganisa, at pagpapakahulugan ng mga datos tungo sa paglutas ng
suliranin, pagpapatotoo ng prediksyon, pagpapatunay sa imbensyong nagawa ng tao.

Narito ang ilan sa mga pangkalahatang sangguniang maaari nating magamit:

● Diksyunaryo- aklat talaan ng mga salita na nagbibigay kahulugan o depinisyon ng mga


ito. Ibinibigay din ang wastong pagbigkas, wastong gamit at wastong pagdadaglat.
Nakaayos ng paalpabeto ang mga salita rito.
● Ensiklopedya- Ito ay kalipunan o set ng mga aklat na nagtataglay ng mga impormasyon
tungkol sa iba’t ibang paksa. Kinapapalooban ito ng mga artikulo tungkol sa mga
katotohanan sa isang bagay, tao, pook, o pangyayari.
● Almanac - Ito ay aklat na taunang inilalathala upang makapagbigay ng pinakahuling
impormasyon tungkol sa mga punto ng kawilihan,mga pangyayari sa isang bansa,
palakasan, relihiyon, politika, industriya, at iba pa.
● Atlas - Ito ay aklat ng mga mapang nagsasabi ng lawak, distansya, at lokasyon ng mga
lugar. Ipinakikita rin ang mga anyong-tubig (tulad ng karagatan, dagat, lawa, look, at
ilog) at anyong-lupa (tulad ng kabundukan,burol, mga pangunahing lansangan, at daan)
na matatagpuan sa isang lugar. Ang mga mapa rito ay nakaayon sa pagkakahating
pampolitika, rehiyon, o estado.
● Thesaurus- Aklat na talaan ng mga salita at ng mga kasingkahulugan nito.
● Internet-Teknolohiyang maaaring pagkunan ng impormasyon gamit ang kompyuter,
tablet o piling telepono.
● Mapa- Isang palapad na drowing ng mundo o ng bahagi nito

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 52


● Globo- Isang maliit na replika ng mundo

Ang mga ito ay maaaring nakalimbag o nasa internet web page.

Kasanayang Pampagkatuto
Nagagamit ang pangkalahatang sanggunian sa pagtitipon ng mga datos na kailangan
Koda: F6EP-IVg-6

Pamaraan
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang Gawain na lilinang sa iyong kaalaman sa
paggamit ng pangkalahatang sanggunian sa pananaliksik.

Gawain 1
A. Ipagpalagay nating may takdang-aralin ka sa iba’t ibang asignaturang
nangangailangan ng pagkuha ng impormasyon. Anong uring sanggunian ang
gagamitin mo upang masagot ang iyong takdang-aralin? Bilugan ang titik ng tamang
sagot.
1. May takdang-aralin ka tungkol sa pagkilala sa lahat ng mga bansang nakatapat sa
ekwador. Anong sanggunian ang gagamitin mo?
a. almanac b. atlas c. ensiklopedya
2. Nais mong madagdagan pa ang iyong kaalaman tungkol sa mga dakilang pintor at
ang kanilang mga obra maestra. Anong sanggunian ang gagamitin mo?
a. alamanac b. atlas c. ensiklopedya
3. Ipinahahanap ng guro ang datos tungkol sa populasyon ng Pilipinas noong taong
1999. Anong sanggunian ang gagamitin mo?
a. almanac b. atlas c. ensiklopedya
4. Nagbabalik-tanaw kayo tungkol sa mga trahedya at sakunang naganap sa ating
bansa noong taong 2000. Anong sanggunian ang gagamitin mo?
a. almanac b. atlas c. ensiklopedya
5. Gusto mong malaman kung alin sa mga kontinente ang may pinakamalawak na
lupaing nasasakupan. Anong sanggunian ang gagamitin mo?
a. almanac b. atlas c. ensiklopedya

B. Isulat sa patlang kung anong sanggunian ang gagamitin kung nais mong malaman ang
sumusunod na impormasyon.
______________1. Kahulugan ng salitang “alamat”.
______________2. Detalyadong impormasyon tungkol sa pinakamataas na bundok sa
mundo.
______________3. Pinakabagong tuklas na gamot.
______________4. Paghahanap sa bansang Pilipinas.
______________5. Kabuoang bilang ng apektado ng COVID 19.

Gawain 2

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 53


A. Magsaliksik gamit ang pangkalahatang sanggunian na diksyunaryo. Hanapin ang
kahulugan ng bawat salita at gamitin ito sa pangungusap.

1. Sumasamba
________________________________________________________

2. Sangkatauhan
________________________________________________________

3. Pagtitiwala
________________________________________________________

4. Palamuti
________________________________________________________

5. Lumalang
________________________________________________________

6. Worksyap
____________________________________________________

7. Buletin
_____________________________________________________

8. Tsanel
_____________________________________________________

9. Tseke
_____________________________________________________

10. Eksam
______________________________________________________

Gawain 3
Magsaliksik tungkol sa isang makasaysayang lugar sa Pilipinas. Itala ang mga makakalap na
impormasyon. Ang mga lumang estruktura ay maaring isang simbahan, paaralan, bahay,
parola, tulay, munisipyo, plasa, arko, isang makasaysayang pook, at iba pa. Gumamit ng mga
sanggunian sa pagsasagawa nito.
Mga Makasaysayang Lugar sa Pilipinas

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 54


Gawain 4
Gamit ang tamang pangkalahatang sanggunian na ensiklopedya, magsaliksik ng mga
impormasyon o datos tungkol sa mga naibigay na paksa. Gumawa ng ulat sa mga datos na
nakalap.

Kristiyanismo

______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Mga Unang Tao sa Pilipinas

______________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Gawain 5
Gamit ang pangkalahatang sangguniang napag-aralan mo na, magsaliksik ng limang
pinakasikat na tatak ng cellphone sa mundo. Sumulat ng maikling sanaysay mula sa mga
impormasyong nakalap.

Limang Pinakasikat na Tatak ng Cellphone sa Mundo

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 55


Rubriks para sa Gawain 3

Pamantayan 5 4 3 2 1
Naitala ang mahahalagang pangyayari sa isang makasaysayang
pook o estruktura na napili
Gumamit ng iba’t ibang sanggunian para sa mga datos o
impormasyon
Maayos na naisulat ang mga talang pangkasaysayan
May kuhang larawan sa napiling pook o estruktura
Malinis at walang bura ang pagkakasulat ng talang
pangkasaysayan
5 – Pinakamahusay 2 – Mapaghuhusay pa
4 – Mahusay 1 – Nangangailangan pa ng mga pantulong na pagsasanay
3 – Katanggap-tanggap

Rubriks para sa Gawain 2, 4 at 5


Pamantayan Iskor
Napakaayos at angkop sa tema ang pagkakasulat ng sanaysay/ulat
5
Maayos at naaangkop sa tema ang pagkakasulat ng sanaysay/ulat ngunit hindi natapos
4
sa takdang oras
Maayos ngunit hindi angkop sa tema ang pagkakasulat ng sanaysay/ulat
3
Hindi angkop sa tema at hindi natapos sa takdang oras.
2
Hindi nakagawa ng gawain. 1

Pangwakas
Binabati kita, naisagawa mo nang mahusay ang layunin ng gawaing ito. Mahalaga ang
paggamit ng pangkalahatang sanggunian sa pananaliksik upang mas lalong maunawan ang
konsepto, salita o ideyang sinasaliksik at pandagdag ng kaalaman at laman sa sinasaliksik.

Mga Sanggunian
A. Aklat
● Belvez,Paz M., Landas sa Wika at Pagbasa, Binagong Edisyon 6
● Agarrado, Patricia Jo C. et al.,Alab Filipino 5 TG at LM, 2016
● Dayag, Alma M., Pinagyamang Pluma 4, Wika at Pagbasa para sa
Elementarya, 2013
B. Website
● https://quizizz.com/admin/quiz/5bf08551add785001bc6f75b/pangkalahatang-
sanggunian
Trigonometry, Mo, Module 2 (L

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 56


Susi ng Pagwawasto:
Gawain 1
A. 22
A. 1. b
2. c
3. a
4. a
5. b
B.
Diksyunaryo
Atlas
Almanac
Globo/Mapa
Almanac/Internet

Paalala: Panatilihing malinis ang katawan sa lahat ng oras. 57

You might also like