Professional Documents
Culture Documents
Aerodynamika W4
Aerodynamika W4
WYKŁAD 4
ELEMENTY TEORII WARSTWY
PRZYŚCIENNEJ – CZĘŚĆ 1
AERODYNAMIKA I
Pojęcie warstwy przyściennej w płynie. Równania Prandtla
u xu y u 1 x p ( xxu yy u )
u x y 1 y p ( xx yy )
x u y 0
Ruch z warstwie przyściennej jest |”prawie równoległy”. Generalnie, oczekujemy, że składowa
prędkości równoległa do ściany jest dużo większa niż składowa normalna. Oznaczmy
U U ( x) przebieg prędkości równoległej do ściany na zewnętrznej granicy WP (czytaj: na
tyle daleko, że można uznać U za prędkość zewnętrznego strumienia płynu). Możemy przyjąć,
że w opływach powierzchni nośnych mamy typowo U U , gdzie U to prędkość płynu w
strumieniu niezaburzonym (daleko od ciała)
U U U L
u U , xu , yu xu
L L
U
Z równania ciągłości mamy xu y y U U
L L
AERODYNAMIKA I
u xu y u 1 x p ( xxu yyu )
U 2 U U U 2 U U
L2
L L L 2
xxu ( L )2 yy u yy u
W obszarze WP, dominujący składnik lepki musi być tego samego rzędu co składniki w
pochodnej konwekcyjnej (bezwładnościowe). Mamy zatem
U 2 U U 2 2
yy u 2 ~ 2
L L L UL
AERODYNAMIKA I
1 1
L U L Re L
Otrzymujemy: Re 50100.5
5 2.5 10 6
1
L 0.63 mm (!)
6
2.510
u x u y u x p yy u , O ( )
1 U 2
L
u x y y p yy , O (
1 U 2
L L )
AERODYNAMIKA I
Skoro wszystkie składniki kinematyczne w równaniu dla kierunku y są małe to poprzeczny
gradient ciśnienia y p 0 , tj. ciśnienie w poprzek WP jest w zasadzie niezmienne i równe
wartości na zewnętrznej granicy WP. Poza WP przepływ może być uznany za potencjalny
(bo efekty lepkie poza WP mają pomijalne znaczenie). Wobec tego do wyznaczenia rozkładu
ciśnienia wzdłuż zewnętrznej granicy WP można wykorzystać równanie Bernoulliego, a
mianowicie
p 12 U 2 p ( x) 12 U 2 ( x)
Po zróżniczkowaniu względem x otrzymujemy
1 p( x) U ( x)U ( x)
Po podstawieniu do (uproszczonego)równania ruchu w kierunku x otrzymujemy Równanie
Prandtla dla warstwy przyściennej (laminarnej)
u xu yu U ( x)U ( x) yyu
Dołączamy do opisu również r-nie ciągłości
xu y 0
AERODYNAMIKA I
Dla powyższych równań formułujemy następujące warunki brzegowe na brzegu opływanego
ciała i w „dalekim polu”
u ( x0 , y ) u0 ( y )
Rozwiązanie problemu początkowo/brzegowego dla układu złożonego z r-nia Prandtla i r-nia
ciągłości – zwykle otrzymywane na drodze obliczeń numerycznych – polega zatem na
wyznaczeniu rozkładu prędkości w obszarze położonym „niżej z prądem” czyli dla x x0 .
y ( x)
x u ( x, y ) U ( x) f [ ( x, y )] U ( x) f [ ( x, y )] 2
( x)
U ( x) U ( x)
y u ( x, y )
f [ ( x, y )] , yy u ( x, y ) 2 f [ ( x, y )]
( x) ( x)
Po podstawieniu do lewej strony równania Prandtla otrzymamy
u x u y u U ( x)U ( x) f 2 [ ( x, y )]
( x)
U ( x)U ( x) f [ ( x, y )] f [ ( x, y )] U ( x)
2
f [ ( x, y )] f [ ( x, y )]
( x)
AERODYNAMIKA I
U 2 U
( f f f 1) f f f
AERODYNAMIKA I
W tym momencie, lewa strona równania zależy zarówno od x jak i . Rozwiązanie
samopodobne może istnieć wyłącznie wtedy, gdy pozbędziemy się jawnej zależności od
zmiennej x , co jest możliwe tylko dla pewnych funkcji U U ( x ) .
U ( x) U ( Lx )m
przy dowolnym m R.
m1
Wówczas U ( x) U m xLm
Załóżmy, że funkcja grubości WP ma postać ( x) C ( L
x ) L , gdzie stałe C i należy
wyznaczyć. Współczynniki przy pochodnych funkcji f są wtedy równe
2U C 2U L x 2 m1 U C 2U L
m( L) , ( Lx ) 2 m1
AERODYNAMIKA I
Widzimy, że zależność tych współczynników od zmiennej x znika wtedy i tylko wtedy, gdy
2 m 1 0 12m
W efekcie, mamy
2U C 2U L U C 2U L 1 m C 2U L
m ,
2
Po podstawieniu, otrzymujemy dla funkcji f nieliniowe równanie różniczkowe zwyczajne
3-ego rzędu
C 2U L C 2
U L 1 m
m( f 2 f f 1) f f f
2
Po przekształceniach
C 2U L C 2
U L 1 m
m( f 1)
2
f f f
2
AERODYNAMIKA I
C 2U L 1 m 2
1 C
2 m 1 U L
L
x 1m L
1 m
( x) C ( x )
L
2
L C 2 2 x ( L )m L
m1 L U L x
2 x ( L ) m L2 2 x
m1 L U L x m1 U ( x )
C 2U L 2m
m
1 m
co prowadzi do ostatecznej formy równania różniczkowego (Falknera-Skan) …
AERODYNAMIKA I
f f f (1 f 2 ) 0
y y
gdzie f f ( ) ,
( x) 2 x
m1 U ( x )
y
(2 ) U(xx )
Objaśnimy fizykalne znaczenie rozwiązań samopodobnych FS. W tym celu zapiszmy równanie
Laplace’a dla funkcji prądu we współrzędnych biegunowych, a mianowicie
1
r r (r )
r
1 2
r 2 2
0
Szczególnym rozwiązaniem tego równania jest funkcja postaci
0
r r r
1 2
r 2 2
K (m 1) r 2 m 1
sin[(m 1) ]
AERODYNAMIKA I
Odpowiadające tej funkcji prądu biegunowe składowe pola prędkości wyrażają się wzorami
Które linie o równaniu const są liniami prądu? To oczywiście te linie, wzdłuż których
składowa obwodowa (r , ) 0 , czyli linie takie, że
f f f 0
y
Bezwymiarowa „samopodobna” współrzędna w poprzek warstwy ma postać .
2 Ux
AERODYNAMIKA I
Podsumowowanie
m 0 , (0, 2) , U ( x) U ( Lx ) m
U ( x) 0 i p( x) 0
12 m 0 , [2,0) , U ( x) U ( Lx ) m
U ( x) 0 i p( x) 0
AERODYNAMIKA I
Profile prędkości w samopodobnej warstwie Falknera-Skan
Posługując się teorią Prandtla można pokazać, że oderwanie WP może zachodzić jedynie
w obszarze wzrostu ciśnienia wzdłuż WP (czyli tam gdzie dp / dx 0 ).
0 U 0 ( x)U 0 ( x) yy u ( x, y 0)
na scianie
u ( x, y 99 ) : 0.99 U ( x)
W szczególności, dla laminarnej WP Blasiusa (płaska płytka, zerowy gradient ciśnienia wzdłuż
WP) otrzymamy wynik
x 99 ( x) 4.91
99 ( x) 4.91 4.91
U x Ux Re x
AERODYNAMIKA I
99 ( x) 4.91 x 0.0027 x
U
Wielkość ( x) mówi, o ile należy przesunąć ścianę opływanego ciała, aby otrzymać
ekwiwalentną korektę (ujemną, a więc stratę) wydatku objętościowego związana ze
zmniejszeniem prędkości przy ścianie.
Zauważmy, że ma miejsce równość
W granicy ….
u u
P x U 2
1
U dy U 2
0
U
Pojawiła się wielkość zwana grubością straty pędu
Px u u
U 2
0
1 dy
U U
H : 1
AERODYNAMIKA I
Przykład 1:
Wówczas
lim (1 1 e y )dy 1 lim[e e0 ] 1
0
lim (1 e y
)e y
dy lim e y
dy lim e 2 y dy 1 21 1
2
0 0 0
Hence, the shape factor is H 2
naprężenia na ścianie
w uy Uf (0)
y 0 2 x U
2 w 2 f (0) 0,664
Cf (lokalny wsp. tarcia)
U 2
Re x Re x x
L
L
2 L 2C ( L) 1.328
CD ( L ) 1
L 0 C f ( x)dx 0.664
L U 0 x 1/2dx 0.664
L U f Re x
AERODYNAMIKA I
Równanie von Karmana
Wyprowadzimy ważne równanie von Karmana, które wiąże wprowadzone wyżej całkowe
grubości WP.
u xu yu U ( x)U ( x) yyu
Scałkujmy to równanie względem y w przedziale [0, ]. Jak zwykle, y 0 odpowiada
ścianie. Otrzymujemy równość
0 u xu yu UU dy
0 yy u dy
L R
R
0 yy u dy 1 ( yu
y
yu
y 0
)
AERODYNAMIKA I
W granicy otrzymujemy
R lim R 1 y u 1 w
sciana
y y
y0 0 y dy xudy
0 0
Zatem
y y
0 yu dy 0 (0 xu dy) yu dy przez częsci... (0 xu dy) u 0 0 u xu dy
u ( x, ) xu dy u xu dy [u ( x, ) xu u ( x, y ) xu ] dy
0 0 0
AERODYNAMIKA I
L (u xu xu UU )dy
0
(u xu UU )dy [u () xu u xu ]dy
0 0
[u xu UU u () xu u xu ]dy
0
[u xu UU u () xu u xu uU uU ]dy
0
{u x (U u ) [u () u ] xu}dy (U u )U dy
0 0
AERODYNAMIKA I
L lim L {u x (U u ) [U u ] xu}dy (U u )U dy
0 0
dx
d
0
u (U u )dy U (U u )dy
0
2 u u u
dx U
d
0 U
(1 )dy U U (1 )dy
U 0 U
Przyrównując L do R otrzymujemy równanie von Karmana
Postacie równoważne …
U w d U Cf
d ( 2 ) , (2 H )
dx U U 2 dx U 2
AERODYNAMIKA I
2U
Wprowadźmy parametr
Pomnóżmy r-nie Karmana przez czynnik Re U . Otrzymamy
w w
1 U (2 H ) 1 U 2
U U
1 U (2 H ) 1 U 2 d ( 1 2 ) (2 H )
12 U dx
d ( 1 ) (2 H )
12 U dx U
Załóżmy, że prawą stronę też można przedstawić jako pewna funkcję parametry
S ( ) w U
AERODYNAMIKA I
d ( 1 ) 2[ S ( ) (2 H ) ] F ( )
U dx U
Thwaites zebrał znane mu wyniki badan teoretycznych i eksperymentalnych i skonstruował w
1949 r. słynny wykres
x
2
( x) 0.45 U ( U 5dx C )
6
x0
Dla x x0 otrzymujemy
2
( x0 ) 0.45 U ( x0 ) C 6
C
2
( x0 )U 6 ( x0 )
0.45
Zatem
( x) U [0.45 U 5dx U 6 2 ( x0 )]
x
2 6
x0
x
( x) U 6 U 5dx
2 0.45
x0
AERODYNAMIKA I
U ( x) ( x)
Po obliczeniu wyznaczamy kolejno ( x) 1 U ( x) 2 ( x) i Re ( x) .
Współczynnik oporu tarcia obliczmy ze wzoru C f ( x) Re 2( x ) S[ ( x)].
0.072 2
S ( ) 0.22 1.52 5 3
( 0.18) 2
0.56 2
H ( ) 2.61 4.1 14
3
( 0.18) 2