Pronomi Latino

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 6

Is,ea, id Singolare Plurale

“Egli\tale” maschile femminile neutro maschile femminile neutro


Nominativo is ea Id ii eae ea
Genitivo eius eius eius eorum earum eorum
Dativo ei ei ei eis\iis eis\iis eis\iis
Accusativo eum eam id eos eas ea
Vocativo is ea id ii eae ea
Ablativo eo eā eo eis eis\iis eis\iis

Hic,haec,hoc Singolare Plurale


“questo” maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo Hic haec hoc hii hae haec
Genitivo huius huius huius horum harum horum
Dativo huic huic huic his his his
Accusativo hunc hanc hoc hos has haec
Vocativo hic haec hoc hii hae haec
Ablativo hoc hāc hoc his his his

Ille, illa, illud Singolare Plurale


“quello” maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo ille illa illud illi illae illa
Genitivo illius illius illius illorum illarum illorum
Dativo illi illi illi illis illis illis
Accusativo illum illam illud illos illas illa
Vocativo ille ille illud illi illae illa
Ablativo illo illā illo illis illis illis

Iste, ista, istud Singolare Plurale


dispregiativo maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo iste ista istud isti istae ista
Genitivo istius istius istius istorum istarum istorum
Dativo isti isti isti istis istis istis
Accusativo istum istam istud istos istas ista
Vocativo iste ista istud isti istae ista
Ablativo isto istā isto istis istis istis

Qui,quae,quod Singolare Plurale


Che, il quale, cui maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo qui quae quod qui quae quae
Genitivo cuius cuius cuius quorum quarum quorum
Dativo cui cui cui quibus quibus quibus
Accusativo quem quam quod quos quas quae
Ablativo quo quā quo quibus quibus quibus

PRONOMI DETERMINATIVI
Ipse,ipsa,ipsum Singolare Plurale
stesso maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsa
Genitivo ipsius ipsius ipsius ipsorum ipsarum ipsorum
Dativo ipsi ipsi ipsi ipsis ipsis ipsis
Accusativo ipsum ipsam ipsum ipsos ipsas ipsa
Vocativo ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsa
Ablativo ipso ipsa ipso ipsis ipsis ipsis
Idem,eadem,idem Singolare Plurale
medesimo maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo idem eadem idem iidem eaedem eadem
Genitivo eiusdem eiusdem eiusdem eorundem earundem eorundem
Dativo eidem eidem eidem iisdem iisdem iisdem
Accusativo eundem eandem idem eosdem easden eadem
Vocativo idem eadem idem iidem eaedem eadem
Ablativo eodem eādem eodem iisdem iisdem iisdem

RELATIVI INDEFINITI o PRONOME MISTO (eventualmente anche aggettivi)


quicumque Singolare Plurale
chiunque maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo quicumque quaecumque quodcumque quicumque quaecumque quaecumque
Genitivo cuiuscumque cuiuscumque cuiuscumque quorumcumque quarumcumque quorumcumque
Dativo cuicumque cuicumque cuicumque quibuscumque quibuscumque quibuscumque
Accusativo quemcumque quamcumque quodcumque quoscumque quascumque quaecumque
Ablativo quocumque quācumque quocumque quibuscumque quibuscumque quibuscumque
⚠ esiste con il medesimo significato anche quisquis,quidquid (o quicquid), difettivo.
Oltre al nominativo ha solo l’ablativo maschile singolare restato nell’espressione cristallizzata quoquo modo = “in
qualunque modo”.

PRONOMI E AGGETTIVI INDEFINITI


In latino esistono molti pronomi e aggettivi indefiniti che presentano però sfumature diverse:
• Valore positivo = persona o cosa che esiste ma che non è possibile individuare con precisione.
Aliquis, aliquot, quidam, nonnullus, plerique, nemo.
• Valore eventuale-ipotetico = persona o cosa inesistenti, si ipotizzano semplicemente (a fini grammaticali).
Quis, quispiam
• Valore negativo = impiegati in frase con negazione.
Quisquam, ullus.

QUIDAM, QUAEDAM, QUIDDAM


Quidam Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo quidam quaedam quiddam quidam quaedam quaedam
Genitivo cuiusdam cuiusdam cuiusdam quorundam quarundam quorundam
Dativo cuidam cuidam cuidam quibusdam quibusdam quibusdam
Accusativo quendam quandam quiddam quosdam quasdam quaedam
Ablativo quodam quādam quodam quibusdam quibusdam quibusdam
La declinazione dell’aggettivo è praticamente identica, tranne che al nominativo e accusativo neutro singolare dove si
ha invece QUODDAM.
Indica persona o cosa di cui non si conosce o non si vuole comunicare l’identità.
Se segue un nome può attenuarne il significato. Traduzione = “una sorta di”, “in un certo senso”, “come un”, “per così
dire” etc. (es. quoddam animal => una sorta di animale).
Se segue un aggettivo, di solito lo enfatizza: “artificio quodam singulari” = con un’abilità davvero straordinaria.

ALIQUIS, ALIQUID
Aliquis, aliquid Singolare Plurale
qualcuno m.\f. neutro m.\f. neutro
Nominativo aliquis aliquid aliqui aliqua
Genitivo alicuius Alicuius rei aliquorum Aliquarum rerum
Dativo alicui Alicui rei aliquibus Aliquibus rebus
Accusativo aliquem aliquid aliquos aliqua
Ablativo aliquo Aliqua re aliquibus Aliquibus rebus
Si usa nelle frasi affermative. Indica persone che si conoscono, ma non sono definite con precisione.

ALIQUI, ALIQUA, ALIQUOD (aggettivo di aliquis, aliquid).
alicui Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo aliqui aliqua aliquod aliqui aliquae aliqua
Genitivo alicuius alicuius alicuius aliquorum aliquarum aliquorum
Dativo alicui alicui alicui aliquibus aliquibus aliquibus
Accusativo aliquem aliquam aliquod aliquos aliquas aliqua
Ablativo aliquo aliquā aliquo aliquibus aliquibus aliquibus
⚠ esiste anche ALIQUOT, aggettivo indeclinabile, che viene utilizzato SOLO quando ci si riferisce a cose quantificabili
o per evidenziarne la quantità. (di solito con complementi distributivi, tempo continuato, moto per luogo).
Es. “conosco alcuni nomi” = cognosco aliqua nomina. (qua non mi importa di sottolineare la quantità).
≠ “lo farò per alcuni anni” = faciam per aliquot annos. (qua sottolineo la quantità degli anni).

NONNULLUS, A, UM (sia pronome che aggettivo) = alcuni
Qui,quae,quod Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo nonnullus nonnulla nonnullum nonnulli nonnullae nonnulla
Genitivo nonnulli nonnullae nonnulli nonnullorum nonnullarum nonnullorum
Dativo nonnullo nonnullae nonnullo nonnullis nonnullis nonnullis
Accusativo nonnullum nonnullam nonnullum nonnullos nonnullas nonnulla
Ablativo nonnullo nonnulla nonnullo nonnullis nonnullis nonnullis
⚠ usato solo in frasi affermative!!!!!

PLERIQUE, PLERAEQUE, PLERAQUE = i più,la maggior parte


plerique Plurale
I più maschile femminile neutro
Nominativo plerique pleraeque pleraque
Genitivo plerorumque plerarumque plerorumque
Dativo plerisque plerisque plerisque
Accusativo plerosque plerasque pleraque
Ablativo plerisque plerisque plerisque

QUIS, QUID o aliquis che ha “perso le ali”. (pronome)


Aliquis, aliquid Singolare Plurale
qualcuno m.\f. neutro m.\f. neutro
Nominativo quis quid qui quae
Genitivo cuius cuius rei quorum quarum rerum
Dativo cui cui rei quibus quibus rebus
Accusativo quem quid quos quae
Ablativo quo qua re quibus quibus rebus
+
QUI, QUAE, QUOD che ha “perso le ali”. (aggettivo)
Qui,quae,quod Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo qui Qua\quae quod qui quae Qua\quae
Genitivo cuius cuius cuius quorum quarum quorum
Dativo cui cui cui quibus quibus quibus
Accusativo quem quam quod quos quas Qua\quae
Ablativo quo quā quo quibus quibus quibus
⚠ da non confondere con qui, quae, quod con funzione di pronome relativo!!!!!!
Questo aggettivo\pronome viene utilizzato solo in ALCUNI CONTESTI, dopo alcune congiunzioni precise (ne, nisi, si,
sive, seu, neu, an, utrum, num).
Ha la stessa funzione di aliquis.
Per la sua somiglianza con aliquis viene detto che dopo queste congiunzioni “aliquis perde le ali”. Ma in realtà si tratta
di un pronome autonomo.
QUISPIAM, QUIDPIAM (pronome)
quispiam Singolare Plurale
qualcuno M\f neutro m\f neutro
Nominativo quispiam quidpiam quispiam quaepiam
Genitivo cuiuspiam Cuiuspiam rei quorumpiam Quarumpiam rerum
Dativo cuipiam Cuipiam rei quibuspiam Quibuspiam rebus
Accusativo quempiam quidpiam quospiam quaepiam
Ablativo quopiam Quapiam re quibuspiam Quibuspiam rebus
+
QUIPIAM, QUAEPIAM, QUODPIAM (aggettivo)
Quipiam Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo quipiam quaepiam quodpiam quipiam quaepiam quaepiam
Genitivo cuiuspiam cuiuspiam cuiuspiam quorumpiam quarumpiam quorumpiam
Dativo cuipiam cuipiam cuipiam quibuspiam quibuspiam quibuspiam
Accusativo quempiam quampiam quodpiam quospiam quaspiam quaepiam
Ablativo quopiam quāpiam quopiam quibuspiam quibuspiam quibuspiam

QUISQUAM, QUIDQUAM = qualcuno, pronome (SINGULARIA TANTUM)


quisquam Singolare
qualcuno M\f neutro
Nominativo quisquam quidquam
Genitivo cuiusquam ullius rei
Dativo cuiquam ulli rei
Accusativo quemquam quidquam
Ablativo quoquam ulla re
+
ULLUS,A,UM (aggettivo di quisquam)
ullus Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo ullus ulla ullum ulli ullae ulla
Genitivo ulli ullae ullae ullorum ullarum ullorum
Dativo ullo ullae ullo ullis ullis ullis
Accusativo ullum ullam ullum ullos ullas ulla
Ablativo ullo ulla ullo ullis ullis ullis

NEMO = nessuno (pronome)


nemo Singolare
nessuno M\f neutro
Nominativo nemo nihil
Genitivo nullius nullius rei
Dativo nulli nulli rei
Accusativo neminem nihil
Ablativo nemine nulla re
+
NULLUS, A, UM (aggettivo)
ullus Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo nullus nulla nullum nulli nullae nulla
Genitivo nulli nullae nullae nullorum nullarum nullorum
Dativo nullo nullae nullo nullis nullis nullis
Accusativo nullum nullam nullum nullos nullas nulla
Ablativo nullo nulla nullo nullis nullis nullis
ULLUS = alcuno (contrario di nemo) => usato come PRONOME
ullus Singolare Plurale
qualcuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo ullus ulla ullum ulli ullae ulla
Genitivo ullius ullius ullius ullorum ullarum ullorum
Dativo ulli ulli ulli ullis ullis ullis
Accusativo ullum ullam ullum ullos ullas ulla
Ablativo ullo ulla ullo ullis ullis ullis

QUISQUE, QUIDQUE = ciascuno (PRONOME)


quisque Singolare
ciascuno M\f neutro
Nominativo quisque quidque
Genitivo cuiusque cuiusque rei
Dativo cuique cuique rei
Accusativo quemque quidque
Ablativo quoque quaque re
+
QUISQUE, QUAEQUE, QUODQUE = ciascuno (aggettivo)
quisque Singolare Plurale
ciascuno maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo quisque quaeque quodque quique quaeque quaeque
Genitivo cuiusque cuiusque cuiusque quorumque quarumque quorumque
Dativo cuique cuique cuique quibusque quibusque quibusque
Accusativo quemque quamque quodque quosque quasque quaeque
Ablativo quoque quāque quoque quibusque quibusque quibusque
⚠ quisque + superlativo = tutti i più … (es. optimus quisque vestrum hoc facient = tutti i migliori di voi lo faranno).
Può essere preceduto da UNUS declinato => UNUSQUISQUE (pron.) e UNUSQUISQUE, UNAQUAEQUE,
UNUMQUODQUE (agg.)

QUIVIS, QUAEVIS, QUODVIS = qualsiasi (pronome)


quivis Singolare Plurale
qualsiasi maschile femminile neutro maschile femminile neutro
Nominativo quivis quaevis quidvis quivis quaevis quaevis
Genitivo cuiusvis cuiusvis cuiusvis quorumvis quarumvis quorum
Dativo cuivis cuivis cuivis quibusvis quibusvis quibusvis
Accusativo quemvis quamvis quidvis quosvis quasvis quaevis
Ablativo quovis quāvis quovis quibusvis quibusvis quibusvis
⚠ l’aggettivo è praticamente identico tranne i casi retti del neutro singolare che fanno QUODVIS.
Esiste anche la forma costruita con qui,quae,quod + LIBET => QUILIBET, QUAELIBET, QUIDLIBET. È identico nel
significato e nella declinazione.

UTERQUE, UTRAQUE, UTRUMQUE = ciascuno dei due. (pronome e aggettivo)


uter Singolare
Ciascuno dei 2 maschile femminile neutro
Nominativo uterque utraque utrumque
Genitivo utriusque utriusque utriusque
Dativo utrique utrique utrique
Accusativo utrumque utramque utrumque
Ablativo utroque utraque utroque
+
UTERVIS, UTRAVIS, UTRUMVIS (o uterlibet, utralibet, utrumlibet) = QUALSIVOGLIA DEI DUE (pronome e aggettivo)
utervis Singolare
Qualsivoglia dei 2 maschile femminile neutro
Nominativo utervis utravis utrumvis
Genitivo utriusvis utriusvis utriusvis
Dativo utrivis utrivis utrivis
Accusativo utrumvis utramvis utrumvis
Ablativo utrovis utravis utrovis
+
ALTERUTER, ALTERUTRA, ALTERUTRUM = l’uno o l’altro dei due (sia pronome che aggettivo).
alteruter Singolare
L’uno o l’altro dei 2 maschile femminile neutro
Nominativo alteruter alterutra alterutrum
Genitivo alterutrius alterutrius alterutrius
Dativo alterutri alterutri alterutri
Accusativo alterutrum alterutram alterutrum
Ablativo alterutro alterutra alterutro
⚠ può declinarsi in entrambe le sue parti.
Quindi possiamo avere ad esempio anche: alteriusutrius, alteriutri, alterumutrum, alteroutro etc.

You might also like