WHOLE BRAIN LEARNING SYSTEM

OUTCOME-BASED EDUCATION

EDUKASYON SA GRADE
PAGPAPAKATAO 9

LEARNING QUARTER I

MODULE WEEK 3

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 0

 MODYUL SA
EDUKASYON SA
PAGPAPAKATAO 9
KWARTER 1
LINGGO 3

Paghubog ng Konsensiya Batay

sa Likas na Batas Moral

Development Teams

Writer: Pina S. Corpuz

Editor: Joey Herbert P. Ayson Nickson O. Agagon

Reviewer: Joey Herbert P. Ayson Nickson O. Agagon

Illustrator: Anabel A. Blanes

Lay–Out Artist: Bryll P. Atienza

Management Team:

Vilma D. Eda Joye D. Madalipay

Lourdes B. Arucan Juanito S. Labao

Jo Eulie Mei T. Domingo

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 1

 Lipunang Politikal,
Aralin Prinsipyo ng
2
Subsidiarity at
Prinsipyo ng Pagkakaisa

Alamin
Ang modyul na ito ay tungkol sa Lipunang Politikal, Prinsipyo ng Subsidiarity at
Prinsipyo ng Pagkakaisa na ikalawang aralin na tinatalakay sa asignaturang Edukasyon sa
Pagpapakatao. Ito ay para sa mga mag-aaral sa ika-siyam na taon sa sekondarya. Ang
pangunahing layunin ng modyul na ito ay para magkaroon ng alternatibong pamamaraan sa
pagkatuto ng mga mag-aaral. Ito ay sadyang binuo upang maunawaan mong mabuti ang mga
aralin kahit hindi ka makapasok sa paaralan. Sa pamamagitan ng mga aktibidad nakapaloob
sa modyul, masusubok ang kakayahan ng mag-aaral kung paano haharapin ang mga hamong
hinaharap ng isang lipunan at kung paano mapangalagaan at payabungin ang mabuting
prinsipyo.

Ang modyul ay nakalaan para sa isang linggo na katumbas ng dalawang araw na

pagkatuto. Inaasahang matapos ang modyul na ito na may kahusayan at kagalingan sa
pagsasagawa ng mga aktibidad. Lahat ng mga gawain ay ilalagay sa Kwarderno (activity
notebook) samantalang ang lahat ng output ay ilalagay naman sa A4 Bond Paper.

Sa modyul na ito, inaasahang malilinang sa iyo ang mga sumusunod na kaalaman,

kakayahan, at pag-unawa:
1. Maipaliliwanag ang:
a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikalpampolitika
b. Prinsipyo ng Subsidiarity
c. Prinsipyo ng Pagkakaisa
2. Matataya ang pag-iral o kawalan sa pamilya, paaralan, baranggay,
pamayanan o lipunan/bansa ng:
a. Prinsipyo ng Subsidiarity at
b. Prinsipyo ng Pagkakaisa

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 2

 Subukin

Panimulang Pagsusulit
Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong o pahayag. Isulat ang titik ng may
pinaka- angkop na sagot. Isulat sa malinis na papel ang kasagutan.

1. Alin sa sumusunod ang maaaring ihambing ang isang lipunan?

A. Pamilya
B. Barkadahan
C. Organisasyon
D. Magkasintahan

2. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng mahusay na pamamahala?

A. May pagkilos mula sa mamamayan patungo sa namumuno.
B. May pagkilos mula sa namumuno patungo sa mamamayan.
C. May pagkilos mula sa mamamayan para sa kapwa mamamayan lamang.
D. Sabay ang pagkilos ng namumuno at mamamayan.

3. Sino ang may tungkulin na pangalagaan ang nabubuong kasaysayan at kinabukasan ng

pamayanan?
A. Batas
B. Kabataan
C. Mamamayan
D. Pinuno

4. Ano ang pinakamahalagang dahilan upang maging pinuno ang isang indibidwal?
A. Personal na katangiang tanggap ng pamayanan.
B. Angking talino at kakayahan sa pamumuno.
C. Pagkapanalo sa halalan.
D. Kakayahang gumawa ng batas.

5. Sino ang nagsilbing halimbawa ng may puso para sa lipunan dahil sa adbokasiya niya ng
pagkilala sa tao lagpas sa kulay ng balat?
A. Malala Yuosafzai
B. Martin Luther King

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 3

 C. Nelson Mandela
D. Ninoy Aquino

6. Sa isang lipunang pampolitika, sino/ alin ang kinikilala bilang tunay na boss?
A. mamamayan
B. pangulo
C. pinuno ng simbahan
D. kabutihang panlahat

7. Ano ang tawag sa proseso ng paghahanap sa kabutihang panlahat at pagsasaayos ng sarili

at ng pamayanan upang higit na matupad ang layuning ito?
A. Lipunang Politikal
B. Pamayanan
C. Komunidad
D. Pamilya

8. Ano ang tawag sa nabuong gawi, tradisyon, paraan ng pagpapasiya at mga hangarin ng
isang pamayanan?
A. kultura
B. relihiyon
C. batas
D. organisasyon

9. Alin sa sumusunod ang hindi nagpapakita ng Prinsipyo ng Subsidiarity?

A. pagsasapribado ng mga gasolinahan
B. pagsisingil ng buwis
C. pagbibigay daan sa Public Bidding
D. pagkakaloob ng lupang matitirikan para sa pabahay

10) Alin sa sumusunod ang hindi nagpapakita ng Prinsipyo ng Solidarity?

A. sama-samang pagtakbo para sa kalikasan
B. pagkakaroon ng kaalitan
C. bayanihan at kapit-bahayan
D. pagkakaroon ng panahon sa pagpupulong

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 4

 Balikan

Ayon kay Aristotle, ang tao ay isang nilikhang panlipunan (social being). Totoo ito. Ang
kalikasan natin ay nagpapakita na hindi sapat na matugunan lamang ang mga materyal na
pangangailangan, mayroon ding mga di-materyal na pangangailangan na nararapat
makamtan upang makamit ng tao ang kanyang kaganapan.

Sabi nga ni Abraham Maslow, isang kilalang sikolohista na nagpakilala ng teorya ng

mga pangangailangan ng tao (Hierarchy of human needs), mayroon tayong mga
pangangailangang sekundarya tulad ng pangangailangang mapabilang, mahalin, igalang at
kilalanin. Ipinapakita nito ang dimensiyong panlipunan ng tao.

Paano natin matutugunan ang mga pangangailangang ito? Sa pamamagitan ng

lipunan. Tulad ng nabanggit sa aralin 1, layunin ng Diyos na magkaroon ng lipunan upang ito
ang maging daan sa pagtataguyod ng kabutihang panlahat. Dito ipinakita ang tunay na dahilan
kung bakit may lipunan at pangangailangan sa pakikipaglipunan. Sa loob ng lipunan ay may
ugnayang umiiral sa aspektong pampolitika. May mga gawing bigyang-linaw upang hindi
maging hadlang sa pagkamit ng kabutihang panlahat.

Gabay na tanong:

1. Kung pagpapatakbo ng lipunan ang pag-uusapan, sino nga ba ang dapat manguna
rito?
2. Ano ba ang inaasahan sa iyo bilang mabuting mamamayan?
3. Ano ba ang inaasahan ng taumbayan sa pamahalaan?

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 5

 Tuklasin

Sa mga nagdaang aralin na natapos mo, naging malinaw sa iyo na ang lipunan ay
instrumento sa pagkakamit ng kaganapan ng isang tao. Pag-aralan mo ang mga
sumusunod na salita:

Lakas katarungan

estado

Sistemang
RESOLUSYON
legal
NG HIDWAAN
kalayaan

Paggawa ng
Pantay na
desisyon
proteksiyon
Serbisyong
publiko
TUNGKULIN
konstitusyon

karapatan PAGKAMAMA
MAYAN

Bawat mag-aaral ay pipili ng limang salita mula sa taas. Mula sa mga napiling salita,
bubuo ng isa hanggang dalawang pangungusap na nakabatay sa sariling pagdanas ng
konseptong nasa itaas sa pamamagitan ng introspeksyon.

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 6

Mga limang salita na napili:

1. _______________________________________
2. _______________________________________
3. _______________________________________
4. _______________________________________
5. _______________________________________

Mula sa mga napiling salita bubuo ng isa hanggang dalawang pangungusap na nakabatay sa
sariling pagdanas.

1. ___________________________________________________________________
2. ___________________________________________________________________
3. ___________________________________________________________________
4. ___________________________________________________________________
5. ___________________________________________________________________

Sagutin ang mga sumusunod na katanungan:

1. Saan maiuugnay ang mga salitang nasa itaas?

2. Nagkaroon ka na ba ng karanasang tungkol sa mga konseptong ito? Sa
paanong paraan?
3. Ano ang mga salitang hindi pamilyar sa iyo?

Suriin

Lipunang Pampolitika, Prinsipyo ng Subsidiarity at Prinsipyo ng Pagkakaisa

(Solidarity)

Isa sa pinakamasayang bahagi ng buhay-high-school ang paghahanap ng mga

matatalik na kaibigan. Mahirap manimbang sa simula subalit kapag naging kaibigan mo na,
tuloy-tuloy na ang ligaya. Sila ang kasamang sumusubok ng maraming karanasan. Sila ang
kabiruan at kaasaran. Sila ang kakuwentuhan sa maraming mga seryoso at malalim na
kaisipan. Sila ang kasamang pumalaot sa higit pang dakilang tunguhin sa buhay.

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 7

 Sa isang mahiwagang paraan, nagsasama-sama ang mga magkakatulad. Maaaring
magkakatulad ng interes, ng hilig, o ng mga pangarap. Maaaring magkakatulad ng
pananampalataya o ng pilosopiya sa buhay.

Isang Malaking Barkada

Hawig sa barkadahan ang isang pamayanan. Pinagsama-sama sila, una na, ng

kanilang kinatatayuang lugar. Halimbawa, Barangay Katapatan! Doon sila nakatira at doo’y
sama-sama silang bumubuo ng mga sistema kung paano haharapin ang mga hamon sa
buhay. May mga kuwento silang pinagdadaanan. May kuwento silang binubuo.

Ang kuwentong nililikha nila at ang mga pagkilos upang ingatan at paunlarin ang
kanilang pamayanan ay kilos ng pagbuo ng kultura. Kultura ang tawag sa mga nabuong gawi
ng pamayanan. Ito ang mga tradisyon, nakasanayan, mga pamamaraan ng pagpapasya, at
mga hangarin na kanilang pinagbahaginan sa paglipas ng panahon. Iniukit ang mga ito sa
mga awit, sining, at ritwal upang huwag makalimutan. Gabay ang mga tradisyong ito sa mga
hamon sa kinabukasan. Babalikan nila ang nakaraang nakaukit sa kanilang kultura upang
makita ang mga landas na mainam na tahakin sa kinabukasan.

Lipunang Pampolitika

Habang lumalaki ang mga grupo, nagiging mas mahirap na pakinggan ang lahat at
panatilihin ang dating nakukuha lamang sa bigayan at pasensiyahan. Kung ang
magkakabarkada ay nagkakaunawaan na sa kindatan at ang magkakapit-bahay sa
pakiramdaman at delikadesa, sa isang lipunan, nangangailangan na ng isang mas malinaw
na sistema ng pagpapasya at pagpapatakbo.

Isang pagsisikap na abutin at tuparin ang makabubuti sa nakararami ang

pagpapatakbo ng lipunan. Pampolitika ang tawag sa paraan ng pagsasaayos ng lipunan
upang masiguro na ang mga bawat isa ay malayang magkaroon ng maayos na pamumuhay,
makamit ang pansariling mithiin sabay ang kabutihang panlahat. Ang pamahalaan ang
nangunguna sa gawaing ito. Tungkulin ng pamahalaan na isatitik sa batas ang mga
pagpapahalaga at adhikain ng mga mamamayan. Magtatatag ang pamahalaan ng mga
estruktura na maninigurong nakakamit ng mga tao ang kanilang batayang pangangailangan.
Mag-iipon, mag-iingat, at magbabahagi ng yaman ang pamahalaan sa pamamagitan ng
pagbubuwis at pagbibigay-serbisyo. Sa ugnayang pangmundo, ang pamahalaan ang mukha
ng estado sa internasyonal na larangan. Ang pamahalaan ang magpapatupad ng batas upang
matiyak ang soberanya at mapanatili ang seguridad at kapayapaan sa loob ng bansa na
kailangan sa pagiging produktibo ng lipunan.

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 8

Isang Kaloob ng Tiwala

Ang pamamahala ay usapin ng pagkakaloob ng tiwala. Hindi iba ang pagtitiwalang ito
sa ipinagkaloob natin sa ating mga kabarkada o kasamahan sa pamayanan minsan sa ating
buhay.

Sa barkada at pamayanan, basta sumusunod ang mga kasapi sa mga tumatayong

lider kahit sa una'y ayaw naman talaga. Bakit? Mayroong nakikita sa kanilang pag-aalab ng
kalooban. May matatayog silang pangarap na nakikita nilang maaaring maabot sa
pakikipagtulungan sa iba. May talas sila ng paningin upang makita ang potensiyal ng grupo o
pamayanan. Malay sila sa layuning komyunal. Mulat sila sa mga katutubong yaman ng grupo
at ang mga potensyal sa pag-unlad nila nang sama-sama. May husay sila sa pagsasalita
upang ipahayag ang kanilang nakikita at may kakayahan silang pag-alabin din ang damdamin
ng kanilang mga kasama tungo sa isang hangarin. Hindi lahat ng tao ay ganyan. At ang mga
ganyan, ang mga Tonio at Aling Cora, ang natural na nagiging pinuno ng lipunan.

Tayahin ang Iyong Pag-unawa:

Ano ang naunawaan mo sa iyong binasa? Upang masubok ang lalim ng iyong
naunawaan sagutin mo ang mga sumusunod na tanong.

1. Bakit mahalaga ang prinsipyo ng pakikipagtulungan at pakikipagbukluran sa loob

ng lipunan?
2. Bakit may mga taong ayaw makilahok sa lipunan? Ano ang dapat na atitud sa
lipunan?
3. Bakit mahalaga kahit na ang maliit na tinig?
Sagot:

Pagyamanin

Gawain: Ito ang Komunidad Ko!

Base sa mga natutunan sa mga aktibidad na isinagawa ninyo, palawakin ang kaisipan
kung ano kaya ang maaaring mangyari kung hindi gagampanan ng mga sumusunod ang
kanilang mga tungkulin? Isulat mo ang iyong sagot sa kaukulang espasyo sa ibaba.

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 9

 Magulang Pinuno ng Manggagawa Negosyante
Bayan

Sagutin ang mga sumusunod na katanungan:

1. Bakit may nakatakdang gawain para sa iba’t-ibang institusyong panlipunan?
2. Bakit mahalaga ang gawain ng bawat isa?
3. Batay sa natapos na gawain, paano mo bibigyang kahulugan ang Prinsipyo
ng Subsidiarity?

Isaisip
Ipagpatuloy Mo!

Maituturing na ang barangay ang pinakamaliit na repersentasyon ng lipunang

politikal. Ano-ano ang pangangailangan ng mga mamamayan sa inyong lugar ang
maayos na natutugunan ng inyong barangay? Isulat ang sagot gamit ang graphic
organizer.

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 10

 Halimbawa:

Libreng gamut
sa health center

Barangay

Isagawa

Bilang isang kabataan, paano ka makatutulong sa pagtaguyod ng kabutihang panlahat

at pagkakaisa lalo na ngayon nasa panahon tayo ng pandemia? Isulat sa mga hugis oblong
sa ibaba ang tiyak na hakbang na iyong isasagawa upang maisakatuparan ito.

KABUTIHANG
PANLAHAT

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 11

 Tayahin

PANGHULING PAGSUSULIT
Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong o pahayag. Isulat ang titik ng may
pinaka- angkop na sagot. Isulat sa malinis na papel ang kasagutan.

1. Sa isang lipunang pampolitika, sino/ alin ang kinikilala bilang tunay na boss?
A. mamamayan
B. pangulo
C. pinuno ng simbahan
D. kabutihang panlahat

2. Ano ang tawag sa proseso ng paghahanap sa kabutihang panlahat at pagsasaayos ng sarili

at ng pamayanan upang higit na matupad ang layuning ito?
A. Lipunang Politikal
B. Pamayanan
C. Komunidad
D. Pamilya

3. Ano ang tawag sa nabuong gawi, tradisyon, paraan ng pagpapasiya at mga hangarin ng
isang pamayanan?
A. kultura
B. relihiyon
C. batas
D. organisasyon

4. Alin sa sumusunod ang hindi nagpapakita ng Prinsipyo ng Subsidiarity?

A. pagsasapribado ng mga gasolinahan
B. pagsisingil ng buwis
C. pagbibigay daan sa Public Bidding
D. pagkakaloob ng lupang matitirikan para sa pabahay

5. Alin sa sumusunod ang hindi nagpapakita ng Prinsipyo ng Solidarity?

A. sama-samang pagtakbo para sa kalikasan
B. pagkakaroon ng kaalitan
C. bayanihan at kapit-bahayan
D. pagkakaroon ng panahon sa pagpupulong

6. Alin sa sumusunod ang maaaring ihambing ang isang lipunan?

A. Pamilya
B. Barkadahan
C. Organisasyon
D. Magkasintahan

7. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng mahusay na pamamahala?

A. May pagkilos mula sa mamamayan patungo sa namumuno.
B. May pagkilos mula sa namumuno patungo sa mamamayan.
C. May pagkilos mula sa mamamayan para sa kapwa mamamayan lamang.
D. Sabay ang pagkilos ng namumuno at mamamayan.

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 12

8. Sino ang may tungkulin na pangalagaan ang nabubuong kasaysayan at kinabukasan ng
pamayanan?
A. Batas
B. Kabataan
C. Mamamayan
D. Pinuno

9. Ano ang pinakamahalagang dahilan upang maging pinuno ang isang indibidwal?
A. Personal na katangiang tanggap ng pamayanan.
B. Angking talino at kakayahan sa pamumuno.
C. Pagkapanalo sa halalan.
D. Kakayahang gumawa ng batas.

10. Sino ang nagsilbing halimbawa ng may puso para sa lipunan dahil sa adbokasiya niya ng
pagkilala sa tao lagpas sa kulay ng balat?
A. Malala Yuosafzai
B. Martin Luther King
C. Nelson Mandela
D. Ninoy Aquino

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 13

14 EsP 9 Self-Learning Module MELC-Aligned WBLS-OBE
Subukin Tayahin
1. D 1. C
2. D 2. B
3. A 3. D
4. B 4. C
5. B 5. B
6. C 6. D
7. B 7. D
8. D 8. A
9. C 9. B
10. B 10. B
Susi sa Pagwawasto
 Karagdagang Gawain

Panuto: Basahin ang isang sitwasyon sa ibaba. Isulat ang iyong sagot sa patlang.

May isang bus na bumibiyahe galing Baguio patungong Maynila. Ito ay naglalaman ng
humigi’t kumulang na apatnapung pasahero. Mayroon silang iisang tunguhin: ang
makarating sa Maynila. May iisa silang paraan upang makarating sa paroroonan – ang
bus. Sila ay may ugnayang ginagawa tulad ng simpleng kuwentuhan tuwing hihinto ang
bus para sa pagtugon sa mga pangunahing pangangailangan ng bawat pasahero. May
mga batas silang sinusunod upang huwag mapahamak habang naglalakbay at
alituntunin katulad ng dapat ay may tiket ka upang makasakay. Nagbabayad ang lahat
para sa gastusin ng sasakyan at suweldo ng driver at konduktor.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong:

1. Ano-ano ang mga katangiang nakikita sa sitwasyon na hawig sa isang lipunan?

2. Mula sa mga katangiang ito, maari bang ituring na isang lipunang pampolitika ang
sitwasyong ito? Pangatwiranan.

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 15

 Mga Sanggunian:

Blackburn, S. (2005), Oxford Dictionary of Philosophy, New York: Oxford University

Press

Dy, M B. (2013) Contemporary Social Philosophy, Makati City: Katha Publishing Co.,
Inc.

Law, Stephen (2007). Philosophy, Strand, London: Dorling Kindersley Limited

Plattel, M.G. (1965) Social Philosophy. Translated by Henry J. Koren. Pittsburgh:

Scheler, M. (1973) Formalism in Ethics and Non-Formal Ethics of Values: A New

Attempt toward the Foundation of an Ethical Personalism. Translated by Manfred S.
Frings and Roger L. Funk. Evanston: Northwestern University Press

Walgrave, J. (c1965). Person and Society: A Christian View. Pittsburgh, Duquesne

University Press

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 16

For inquiries or feedback, please write or call:

Department of Education – Schools Division of Laoag City

Curriculum Implementation Division
Brgy. 23 San Matias, Laoag City, 2900
Contact Number: (077)-771-3678
Email Address: laoag.city@deped.gov.ph

WBLS-OBE MELC-Aligned Self-Learning Module EsP 9 17