^ ^ N S T A C J E UKF FM • SATKRAK 2008 •TELEWIZOR MULTIMEDIALNY

S radioelektronik Czasopismo niezależne - istnieje od 1

WOBE® roku

Nowe oscyloskopy Tektronix

serii DP02000 / M S 0 2 0 0 0 * ' -JM!.:. ..llili i^-.-llMi Enabling lnnovation
- skuteczność w zasięgu ręki

• rekord o długości 1 miliona próbek w każdym kanale

• maksymalna szybkość rejestracji 5000 przebiegów/s
• częstotliwość próbkowania do 1 GS/s w każdym kanale ^ ^ ^ ^ sp. z o.o.
• efektywna analiza przebiegów z wykorzystaniem Wavelnspector
• opcja dekodowania, analizy i wyzwalania sygnałami magistral szeregowych: I2C, SPI, CAN. LIN, RS-232/422/485/UART
• regulowany filtr dolnoprzepustowy FilterVu pozwalający na usunięcie niepożądanych szumów z sygnału przy jednoczesnej rejestracji zdarzeń wysokoczęstotliwościowych

Siedziba Firmy: 54-413 Wrocław, ul. Klecińska 125, tel. 071 783 63 60, fax 071 783 63 61
Biuro Handlowe: 03-301 Warszawa, ul. Jagiellońska 74. tel. 022 675 75 42, fax 022 675 54 47
tespol@tespol.com.pl | w w w . t e s p o l . c o m . p l
 Modele

Tylko teraz kupując telewizor

otrzymasz na niego 5 letnią gwarancję!

Wejdź na www.lge.pl i wygraj super nagrody!

telewizor LCD 42"(42LG6000) przenośny odtwarzacz DVD podwójne karnety do kina

Szczegóły na www.lge.pl i pod numerem infolinii 801 54 54 54 lub (22) 4 8 17 7 7 7

Promocja trwa od 03.11.2008 do 31.12.2008

WWW.
A grudzień 2008

Autor omawia przykładowe

A
Z KRAJU i ZE ŚWIATA
konstrukcje mikrosystemów
elektromechanicznych, takich jak
mikrodziało drukarki atramentowej Miernik prądu upływowego CENTER 235 5
i sztuczne oko. GPS w cyfrowym aparacie fotograficznym 5
Bezkontaktowy przycisk firmy Meder

8 z atestem EX
Scalona, inteligentna ładowarka MCP73871 ... 10
Pojemny dysk zewnętrzny
5

15
I Piszemy o nowym Nowy wentylator CPU firmy Thermaltake 15
podstawowym, biernym
elemencie elektronicznym. NA RYNKU ELEKTRONIKI
Memrezystor byt od dawna Nowe oscyloskopy Firmy Yokogawa 7
przewidywany teoretycznie,
lecz dopiero teraz Separator sygnałów analogowych 7

• "inomi zrealizowano go w praktyce.

ELEKTRONIKA W RÓŻNYCH
12 ZASTOSOWANIACH
Czy krzem może chodzić?
Czyli o mikrosystemach, które myślą, czują
i pracują (2) 8
Jednym z głównych tematów
berlińskiej wystawy IFA 2008 była
konwergencja w telekomunikacji, SIĘGAMY DO PODSTAW
czyli łączenie w jednym urządzeniu Brakujące ogniwo - memrezystor 12
wielu różnych funkcji.

14 TELEKOMUNIKACJA
Konwergencja w telekomunikacji 14

TECHNIKA RTV

Telewizja satelitarna rozwija się Stacje UKF FM (1) 16

dynamicznie, można się było
o tym przekonać na wystawie Z PRAKTYKI
SATKrak 2008. Odbiornik radiowy UKF 18
Automat schodowy 19

22 Detektor sygnałów

Przegląd wydawnictw
20

6,21

Firma LGE jest producentem

telewizora, w którym nowa
funkcja umożliwia odbieranie |
m.
usuw
wj
ODRf.7
®
AUOIO
0
KAS
zdjęć z telefonu komórkowego
łączem Bluetooth.
1 OPCJE
0
SL0KU.'
m
m u ii3
use
POZNAJEMY SPRZĘT AV
Wystawa SATKrak 2008 (1)

28 Odbiorniki DVB-T i DVB-S/S2

Telewizor z Bluetooth
22
28

NA RYNKU AV
Najnowszy telewizor TechniSat Innowacyjne telewizory (2) 29
HDTV 40 ma podwójny tuner DVB-S/S2,
tuner DVB-T, dwa gniazda Cl, czytnik
kart, twardy dysk oraz może współpra- OCENY UZYTKOWNIKOW
cować z domową siecią komputerową. Telewizor multimedialny TechniSat HDTV 40 ... 32

32 Na okładce: Reklama firmy Tespol


Wszystkim Czytelnikom i Sympatykom
naszego miesięcznika,
a także Autorom oraz Szefom i Pracownikom
współpracujących z nami firm
składamy najlepsze życzenia Wesołych Świąt
oraz wiele zdrowia, pomyślności i sukcesów
w Nowym Roku 2009
Redaktor Naczelny
z Zespołem Redakcyjnym
W NASTĘP MYCH NUMERACH
BATERIE I AKUMULATORY - PRZEGLĄD
NOWE GENERACJE MULTISWITCHY
ŁADOWARKA AKUMULATORÓW Ni-Cd I Ni-MH
ZESTAW DO SKYPE'A
TETRODY WE WZMACNIACZACH LAMPOWYCH
WZMACNIACZ POMIAROWY O BARDZO MAŁYM POBORZE MOCY
TEST TELEWIZORA PANASONIC TX-32LZD85 F
WYSTAWA SATKRAK 2008 (2). OSPRZĘT DO INSTALACJI
SYSTEMY DOLBY
PILOTY UNIWERSALNE ONE FOR ALL
ADRES REDAKCJI i WYDAWCY
RADIOELEKTRONIK Sp. z o.o.
ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa
Adres do korespondencji
ul. Borowskiego 2, 03-475 Warszawa
tel. (0 22) 61916 61, 677 30 20, 677 30 21
0-601 62 18 24
fax: (0 22) 677 30 22
http://www.radioelektronik.pl
e-mail: radelek@radioelektronik.pl
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
red. nacz. - dr inż. Michał Nadachowski
mn@radioelektronik.pl
z-cy red. nacz. - m g r inż. Jerzy Justat
jj@radioelektronik.pl
m g r inż. Cezary Rudnicki
cezary.rudnicki@radioelektronik.pl
sekr. red. - m g r inż. Maria Tronina,
mt@radioelektronik.pl
redaktorzy działów:
m g r inż. Maciej Feszczuk,
m g r inż. Leszek Halicki,
inż. Janusz Justat,
m g r inż. Leon Kossobudzki,
inż. Maria Lopuszniak,
m g r inż. Krystyna Prószyńska
Stali współpracownicy:
Mariusz Janikowski,
dr inż. Janusz Samuła
Laboratorium:
mgr inż. Cezary Rudnicki
Dział reklamy:
Ewa Wiśniewska: e w @ r a d i o e l e k t r o n i k . p l
Projekt graficzny: Jacek Ostaszewski
DTP
Beata Włodarczyk
bw@radioelektronik.pl
mgr inż. Krzysztof Węgrzycki
l do inijyeh celów, zwłaszcza do
zarobkowej, wymaga zgody autora opisu. P
całości lub fragmentów publikacji.zamieszezany
w 'Radioeiektroniku Audio-HiFi-Video" jest
dozwolony po uzyskaniu zgody Redakcji.
Za treść ogłoszeń Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności.
Prenumeratę prowadzi i udziela informacji
Zakiad Kolportażu Wydawnictwa SłGMA NOT Sp. z o.o.
00-950 Warszawa, Ratuszowa 11, skr. poczt 1004
teł. (022) 840-30-86, teljfa* (022) 840-35-89
półwłaściciete tytułu:
Federacja Stowarzyszeń Naukowo-
Technicznych NOT
i Stowarzyszenie Elektryków Polskich
Druk: :
Drukarnia Wydawnictwa SIGMA-NOT
Cena 10,50 zł (w tym 0% VAT)
© Copyright by Radioelektronik Sp. z o.o.,
Warszawa, 2008 r.
 ZE ŚWIATA
MIERNIK PRĄDU UPŁYWOWEGO CENTER 235
Tajwańska firma CENTER wzbogaciła swo-
ją ofertę mierników cęgowych o ampero-
mierz prądu upływowego CENTER 235.
Cęgi amperomierza mogą objąć przewód
z mierzonym prądem, o średnicy nie więk-
szej niż 28 mm. Nowy przyrząd mierzy nie
tylko małe, upływowe prądy przemienne
(podzakresy 60 i 600 mA), ale również sto-
sunkowo duże prądy obciążenia (podza-
kresy 10,80 i 100 A). Maksymalna rozdziel-
czość wskazania wynosi 10 pA, a dokład-
ność podstawowa 1,2%. Przyrząd ma wbu-
dowany filtr odcinający sygnały o częstotli-
wościach większych od 50 Hz, co pozwa-
la na odseparowanie harmonicznych i po-
miar wyłącznie składowej podstawowej.
5
CENTER 235 mierzy też napię- wskazanie wyświetlacza jest odświeża-
cie stałe i p r z e m i e n n e (do ne dwa razy na sekundę. Inne funkcje
600 V), rezystancję (do 1 kfi) przyrządu to wskazywanie wartości
i c z ę s t o t l i w o ś ć (do 1 kHz). maksymalnej (max) i względnej (rei)
Wskazanie częstotliwości moż- oraz zamrażanie bieżącego wskazania
na uzyskać zarówno przy po- (hołd). Do zasilania miernika służą dwie
miarze prądu, jak i napięcia baterie LR03 wystarczające na ok. 45 h
przemiennego. Wszystkie pod- pracy. Czas ich pracy wydłuża funkcja
zakresy pomiarowe są wybiera- automatycznego wyłączania zasilania
ne a u t o m a t y c z n i e . Przyrząd (z możliwością wyłączenia). Przyrząd
sprawdza też ciągłość obwo- ma wymiary 218x64x30 m m i masę
du, sygnalizując d ź w i ę k i e m ok. 280 g (z bateriami). Jest dostar-
stan ciągłości. Wyniki są wska- czany z kompletem przewodów po-
zywane na podświetlanym wy- miarowych i futerałem. (lh)
Informacje: Labimed Electronics Sp. z o. o.,
świetlaczu o m a k s y m a l n y m
tel. /faks (022) 649 94 52, w w w . l a b i m e d . c o m . p l ,
wskazaniu 9999, przy czym labimed@labimed.com.pl

GPS W CYFROWYM APARACIE FOTOGRAFICZNYM mm

Podróżnicy-fotoamatorzy, robiący dużo
zdjęć wszędzie gdzie przebywają, potem
często nie potrafią sobie przypomnieć, gdzie
sfotografowali jakiś piękny widok. Firma
Nikon znalazła rozwiązanie takiego proble-
mu, kojarząc nowoczesną elektronikę cyfro-
wych aparatów fotograficznych z odbiorni-
kiem sygnałów globalnej lokalizacji GPS
(Global Positioning System). Niedawno po-
jawiły się na rynku modele telefonów ko-
mórkowych z wbudowaną kamerą, które już
korzystają z GPS. Użytkownik takiej „ko-
mórki" może dokładnie określić miejsce,
gdzie się aktualnie znajduje, jednakże wbu-
dowana kamera ma małą rozdzielczość ob-
razu. Wysokiej klasy, ale przystępny w cenie,
cyfrowy aparat fotograficzny Nikon CoolPix
P6000 ma matrycę obrazową CCD 1/1,7"
o rozdzielczości 13,5 megapiksela, o czuło-
ści od ISO 64 do ISO 6400. Przy najwyższej
czułości ISO 3200 i ISO 6400, umożliwiają-
cej wykonywanie zdjęć szybko poruszają-
cych się obiektów, format rejestrowanych
zdjęć zmniejsza się jednak do 3 megapikse-
li, nawet przy słabym oświetleniu. Wykorzy-
stano system obróbki obrazu EXPEED, opra-
cowany przes firmę Nikon dla profesjonal-
nych lustrzanek cyfrowych. Aparat ma uni-
wersalny zmiennoogniskowy obiektyw NIK-
KOR 2 4 - k r o t n y m z o o m e m o p t y c z n y m
(28-^112 mm), oraz głębią ostrości od 2 cm
do nieskończoności. Zdjęcia można reje-
strować w formacie RAW, znakomicie nada-
jącym się do dalszej obróbki komputerowej.
Duży monitor LCD TFT o przekątnej 2,7 ca-
la, z powłoką przeciwodblaskową i szerokim
kątem oglądania, dysponuje funkcją zwięk-
szania jasności, przydającą się przy jasnym
świetle słonecznym. Gdy korzystanie z mo-
nitora LCD jest utrudnione, wtedy przyda-
je się tradycyjny wizjer optyczny. Wbudo-
wany odbiornik GPS zapisuje w informacji
o danych obrazu (EXIF) także współrzędne
geograficzne miejsca wykonania danego
zdjęcia, w formie znaczników geograficz-
nych (Geotags). Obsługa aparatu została
maksymalnie uproszczona. System VR,
z przesunięciem osi optycznej obiektywu,
zapewnia skuteczną redukcję drgań, zapo-
biegającą rozmyciu obrazu. Ciekawa jest
funkcja BSS (Best Shot Selector), która po-
lega na rejestrowaniu serii złożonej z mak-
symalnie 10 zdjęć, a następnie zapis w pa-
mięci najostrzejszego z nich. Zestaw 15
programów tematycznych pozwala foto-
grafować w najróżniejszych warunkach
zdjęciowych. Są też możliwości rejestracji fil-
m ó w z maksymalną „telewizyjną" rozdziel-
czością 640 x 480 pikseli w tempie 30 klatek
na sekundę, także z zapisem ścieżki dźwię-
kowej. W skład wyposażenia aparatu wcho-
dzą m. in. szerokokątny konwerter do obiek-
tywu oraz bezprzewodowy pilot zdalnego
sterowania. Przewidziano możliwość dołą-
czenia aparatu do sieci komputerowej za po-
mocą złącza USB. Jest też kabel audio-w-
ideo. Dołączenie do sieci LAN i Internetu po-
zwala przesyłać pliki obrazowe do serwisu
Picturetown firmy Nikon, a tym samym wy-
konywać kopie zapasowe, albo przesyłać
znajomym jako relację z podróży. Czarna
obudowa aparatu wykonana jest z lekkiego
i wytrzymałego stopu magnezowego. Przy-
pominający formą lustrzanki CoolPix P6000
ma ergonomiczny układ przycisków, przy-
stosowany do ruchu palców podczas robie-
nia zdjęć. Aparat ma wymiary 107 x 65,5 x
42 m m i masę 240 g. (jch)

BEZKONTAKTOWY PRZYCISK FIRMY MEDER Z ATESTEM EX

Firma Meder Electronic wprowadziła na rynek n o w y hermetyczne styki; zakres operacyjny - 2 0 + 1 5 0 ° C ;

model bezkontaktowego przycisku, przeznaczony do montaż w otworze 22 m m ; prąd przełączany do
pracy w strefach zagrożonych w y b u c h e m (EX). 1 A przy napięciu do 1000 V (DC); odporność na wi-
Przycisk m o n t o w a n y jest w s t a n d a r d o w y m o t w o r z e bracje (od 10 do 2000 Hz) - 35 g. (f)
O = 22 m m w stalowej blasze o grubości do 4 m m . Informacje: ELTRON, tel. (071) 343 97 55,
Podstawowe parametry techniczne: bezkontaktowość; faks (071)343 96 64, http://www.eltron.pl, e-mail: eltron@eltron.pl

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

 Roman Kubacki
ANTENY MIKROFALOWE.
Cena prenumeraty rocznej: TECHNIKA I ŚRODOWISKO
Wydawnictwa Komunikacji
dla cyBwSiacScKi i Łączności, Warszawa 2008,
wydanie I, str. 278
prenumeratę z
Szerokie wprowadzenie bezprzewodowej
telefonii komórkowej ogromnie zwiększy-
dla wv.cn] ło zainteresowanie propagacją mikrofal
nie tylko w kręgach fachowych, ale również
prenumeratorów w szerokich kręgach społeczeństwa pod-
dawanego przez media systematyczne-
mu praniu mózgów o rzekomej szkodliwo-
ści wszelkich nadajników, niezależnie od te-
go, co i jak nadają. Ta książka nie ma pre-
Porównaj ceny
tensji do przestawiania poglądów więk-
11,50zł- w kiosku szości społeczeństwa, ale uzbraja kręgi fa-
10,00 zł -dla i J W r S j prenumeratorów chowe w solidną wiedzę, z którą można te ustabilizowane poglądy zwalczać.
Odbywa się to bez rozpraszania się na tak lubiane przez niektórych autorów
10,75 zł - dla j j f f i M j f prenumeratorów
wyprowadzania wszystkiego od podstaw, ale kładąc nacisk na metody
wprawdzie mniej lub bardziej przybliżone, ale pozwalające wyznaczać rozkła-
toaiHui^ dy pól elektrycznych i magnetycznych w każdym punkcie przestrzeni a zwłasz-
cza blisko anten. Wiele skorzystają tu też osoby zainteresowane problema-
dokonując wpłaty na konto nr 6 5 1 2 4 0 6 0 7 4 1 1 1 1 0 0 0 0 4 9 9 6 7 5 5 7 ,
tyką wpływu promieniowania elektromagnetycznego na ludzi i ich zabezpie-
Radioelektronik Sp. z o.o., ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa czeniem przed oddziaływaniem mikrofal. Znajdą tu symulację rozkładu po-
la wokół anteny, wyznaczanie poziomu ekspozycji przy antenie stacji bazo-
przez Internet: www.radioelektronik.pl,www.sigma-not.pl
wej na budynku mieszkalnym. Problemy metrologiczne, przykładowe obli-
faksem: (0 22) 891 13 74, 677 3 0 22 czenia? Też tutaj. Oczywiście, książka omawia również technikę radiolokacyj-
mailem: kolportaz@sigma-not.pl, radelek@radioelektronik.pl ną, gdzie wchodzące w grę moce promieniowania daleko przekraczają to,
z czym spotykamy się przy GSM.
listownie: Zakład Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT Sp. z o.o.,
Książka składa się z 7 rozdziałów i 6 dodatków. Rozdział 1 to obszerne omó-
ul. Ku Wiśle 7, 00-707 Warszawa wienie anten mikrofalowych szeroko obecnie stosowanych w radiolokacji i ra-
telefonicznie: (022) 8 4 0 3 0 86, 8 4 0 3 5 8 9 diokomunikacji ze szczególnym naciskiem na problematykę anten GSM
i UMTS. Autor nie pominął przy tym anten telefonów komórkowych (termi-
Dodatkowe informacje: Zakład Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT Sp. z o . o . , nali), noszonych w kieszeni przez przeważający procent ludności kraju, ani też
t e l . : ( 0 2 2 ) 8 4 0 30 8 6 , 8 4 0 35 89 problemów związanych z ich promieniowaniem tuż przy głowie. W roz-
dziale 2 Autor omówił charakterystyczne obszary pola promieniowania (stre-
fa bliska, obszar przejściowy, strefa daleka) a w rozdziale 3 - zachowanie się
[BEZRtfATNY obiektów biologicznych (tak ładnie określa się również człowieka) w polu elek-
tromagnetycznym. Rozdział 4 jest poświęcony wyznaczaniu rozkładu pola
w różnych strefach (tu już nie mogło obyć się bez wyższej matematyki); po-
IDICSSTIEB— dobnie wygląda sprawa z syntezą charakterystyki promieniowania opisanej
w rozdziale 5, czyli sposobami projektowania anten o założonym kształcie cha-
IDX)JARGHIWOW ReAV rakterystyki promieniowania.
Największym objętościowo rozdziałem jest rozdział 6 zatytułowany „Propa-
iWjlNTERNECIE gacja fal elektromagnetycznych" a poświęcony prezentacji technik oblicza-
nia rozkładu pola elektromagnetycznego wokół anteny - od najprostszych

iwwwTsigma wyrażeń matematycznych po metody zaawansowane w zastosowaniu do

WSZYSCY NASI PRENUMERATORZY MAJĄ MOŻLIWOŚĆ
BEZPŁATNEGO DOSTĘPU DO ROCZNIKÓW 2004-2008
ReAV ORAZ SZYBKIEGO PRZESZUKIWANIA TEMATYCZ-
NEGO W INTERNETOWYM PORTALU INFORMACJI
TECHNICZNEJ WYDAWNICTWA SIGMA-NOT
Wskazówki dla użytkowników
Należy wejść na stronę główną portalu (www.sigma-not.pl), wybrać „Ak-
tywację dostępu" i po podaniu danych identyfikacyjnych - zarejestrować
się. Potrzebny będzie do tego Państwa numer klienta (otrzymany od
Wydawcy) oraz NIP (firmy) lub kod pocztowy (osoby fizyczne). Po zare-
jestrowaniu się abonent na podany, aktualny adres e-mail otrzyma kod do-
stępu. Po wpisaniu kodu na dole tej samej strony może przeglądać i po-
bierać na swój komputer dowolne materiały, z wyjątkiem oznaczonych
„któdką", tzn. dotyczących tytułów przez niego nieprenumerowanych
lub pochodzących z bieżącego rocznika. PORTAL INFORMACJI TECHNICZ-
NEJ umożliwia także zakup wybranych artykułów lub zeszytów czasopism
nieprenumerowanych (płatność SMS-em, przelewem lub kartą płatniczą).
różnego typu terenów, zwłaszcza zabudowanych. Wszystko z przykładami ob-
liczeń. Wreszcie w rozdziale 7 omówiono prawną ochronę zdrowia ludzi w po-
lach elektromagnetycznych, głównie w Polsce i UE oraz panujące w tym za-
kresie tendencje. To co napisał Autor, powinien znać właściwie każdy, kto du-
żo używa telefonu komórkowego - nikt go nie straszy, ale dobrze zachować
umiar.
W dodatkach omawiane są różne aspekty szczegółowe techniki mikrofalo-
wej, jak np. charakterystyka promieniowania anteny czy też zysk energetycz-
ny anteny, ale również ważny parametr ochrony obiektu biologicznego czy-
li przyrost energii absorbowanej (SAR) i metody jego pomiaru.
Książka kończy się obszernym (55 pozycji) spisem literatury i dość oszczęd-
nym skorowidzem. Ogólnie biorąc nie jest to lektura w całości łatwa, ale czę-
ści niematematyczne zawierają potężny ładunek wiedzy łatwo dostępnej każ-
demu elektronikowi. (Ik)
Książka jest dostępna w księgarniach, a także w sprzedaży wysyłkowej: WKŁ, 02-546 War-
szawa, ul. Kazimierzowska 52, tel. fax (0-22) 849 23 45, (0-22) 849 27 51 w. 555,
e-mail: wkl@wkl. com. pl; http: //www. wkl. com. pl
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

tf&cm

ELEKTRONIKI
NOWE OSCYLOSKOPY
FIRMY YOKOGAWA
nany producent aparatury pomia-
rowej, japońska firma Yokogawa
wprowadza na rynek nową serię
oscyloskopów sygnałów mieszanych
DLM2000. Seria obejmuje 6 przyrządów
o paśmie częstotliwości 200, 350 lub
500 MHz i częstotliwości próbkowania do
2,5 GSa/s (tablica). Oscyloskopy mają dłu-
gą pamięć przebiegu (tzw. rekordu) do
125 M punktów i częstotliwość uaktualnia-
nia do 450 000 przebiegów/s.
W nowoczesnych systemach elektronicz-
nych występują zarówno przebiegi analo-
gowe, jak i cyfrowe. Z tego względu szcze-
gólnie potrzebne są oscyloskopy sygna-
łów mieszanych, z elastycznym wyborem
kanałów wejściowych. W wybranych mo-
delach tej serii przyrządów firmy Yokoga-
wa można, zależnie od potrzeb, korzystać
bądź z 4 kanałów analogowych bądź
z 3 analogowych i jednego kanału dla
8-bitowych sygnałów logicznych (cyfro-
wych). Każdy kanał wejściowy wyposażo-
no w 14 filtrów dolnoprzepustowych
o częstotliwościach odcięcia od 8 kHz do
200 MHz, które tłumią szumy w.cz. Prze-
biegi wejściowe mogą być też filtrowane
matematycznie filtracją o nieskończonej
odpowiedzi impulsowej (IIR). Przebiegi
po filtracji mogą, do celów porównaw-
czych, być wyświetlane w tym samym
czasie co przebiegi wejściowe. Przy ta-
kiej filtracji funkcjami matematycznymi
można wybierać filtr dolno- lub górno-
przepustowy, z częstotliwościami odcięcia
z zakresu od 0,01 Hz do 500 MHz.
W oscyloskopach DLM2000 jest dostęp-
nych 5 rodzajów znaczników. Znaczniki po-
ziome i pionowe umożliwiają szybki po-
miar różnic napięć i czasów. Są dwa okna
SEPARATOR SYGNAŁÓW ANALOGOWYCH
Firma Fanel z Krakowa wprowadziła na ry-
nek separator sygnałów analogowych.
Umożliwia on przesyłanie sygnałów elek-
trycznych pomiędzy częścią energetyczną
i elektroniczną urządzeń elektrycznych,
zachowując galwaniczne oddzielenie tych
obwodów. Może także znaleźć zastoso-
wanie przy transmisji sygnałów analogo-
wych na duże odległości, jako ochrona
przepięciowa. Sygnał napięciowy, dołą-
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008
7
zoom powiększające mierzone przebiegi.
Dzięki dwóm oknom można jednocześnie
oglądać np. narastające i opadające zbocze
przebiegu, dwa pakiety sygnałów cyfro-
wych lub nawet dwa przebiegi w różnych
kanałach i w różnych miejscach na osi cza-
su. Użytkownik może wybierać spośród 30
automatycznych pomiarów parametrów
przebiegu, m. in. czasu narastania, często-
O
tliwości i opóźnienia. Można nawet wpisy-
9 @ @ 11
wać własne wzory opisujące żądany para-
metr. W sytuacji, gdy badany przebieg ule- mmmmmmmm^'-
ga zmianom, funkcja „parametry ciągłe"
Podstawowe parametry oscyloskopów serii DLM 2000
Pasmo Maksymalna częstotliwość
Model Wejścia
częstotliwości próbkowania
DLM2022 200 MHz 1,25 GSa/s
DLM2032 350 MHz 2 kanały analogowe (bez przeplotu)
DLM2052 500 MHz
DLM2024 200 MHz 4 kanaty analogowe lub 2,5 GSa/s
DLM2034 350 MHz 3 kanały analogowe + 8-bitowy (w trybie pracy z przeplotem)
DLM2054 500 MHz kanał logiczny (cyfrowy)
umożliwia gromadzenie informacji staty- gara, szybkości próbkowania oraz wzorca
stycznych o mierzonym parametrze, np. strumienia bitów.
określanie średniej częstotliwości przy wie- Oscyloskopy doskonale nadają się do
użytku osobistego, zgodnie z hasłem firmy
lokrotnym pobieraniu mierzonego przebie-
Yokogawa „Jedna osoba, jeden oscylo-
gu. Oscyloskopy mają pamięć zawierającą
skop sygnałów mieszanych". Dzięki ma-
do 20 000 poprzednio zarejestrowanych
łym rozmiarom i masie są bardzo wygod-
przebiegów, które mogą kolejno być wy-
ne w użyciu. Ich zaletą są także przystęp-
świetlane na ekranie z możliwością pomia-
ne ceny.
rów przy użyciu znaczników. Można wy-
Przyrządy wyposażono w duży 8,4-calowy
szukiwać przebiegi na podstawie definiowa-
ekran ciekłokrystaliczny o wysokiej rozdziel-
nych kryteriów.
czości (XGA). Rozmiary przyrządów:
Przyrządy serii DLM2000 dają wiele moż-
293x226x193 mm (wys.xszer.xgłęb.),
liwości wyzwalania. Są jedynymi w swo-
masa ok. 4,5 kg. (r)
jej klasie oscyloskopami z możliwością
wyzwalania dowolnym strumieniem złożo-
Informacje: firma NDN - autoryzowany dystrybutor
nym z 128 logicznych zer i jedynek, po i serwis Yokogawa T&M w Polsce,
prostu przez odpowiednie ustawienie ze- tel. /faks (0 22) 641 15 47, e-mail: ndn@ndn.com.pl
noszony do wyjścia za pośrednictwem
sprzężenia magnetycznego (transformato-
ry). Firma Fanel specjalizuje się w pro-
dukcji różnego typu elektronicznych sepa-
ratorów sygnałów analogowych (wzmac-
niaczy izolacyjnych), w tym także wieloza-
kresowych - serwisowych, zwiększają-
czony do wejścia, jest o d p o w i e d n i o cych bezpieczeństwo pracy przy pomia-
wzmacniany (współczynnik wzmocnienia rach i obserwacji sygnałów. (cr)
jest ustalany w procesie produkcji) i prze-
 W RÓŻNYCH ZASTOSOWANIACH

CZY KRZEM MOŻE CHODZIĆ?

CZYLI O MIKROSYSTEMACH,
KTÓRE MYŚLĄ CZUJĄ I PRACUJĄ (2)
W pierwszej części tego
artykułu (ReAV nr
11/2008) prof. dr hab.
Ryszard S. Jachowicz
z Wydziatu Elektroniki
i Technik Informacyjnych
Politechniki Warszaw-
skiej omówił doskonałe
właściwości mechanicz-
ne krzemu i wynikające
z nich możliwości kon-
struowania mikrosyste-
mów elektromechanicz-
nych (MEMS). W tej, koń-
cowej części artykułu
Autor opisuje przykłado- Rys. 3. Konstrukcje mikrozwierciadeł sterowanych: a - elektrostatycznie l i n i o w y m mikrosilnikiem; b - elek-
trostatycznie 2D; c - elektrostatycznie h y b r y d o w o 2D; d - matryca zwierciadeł z rysunku c
we konstrukcje takich
mikrosystemów. umieszczone w mikrownęce) lub piezo- różnego typu żyroskopy. Pierwszy z silni-
elektryczne (z membraną w dnie wnęki). kiem elektrostatycznym obrotowym (rys.
Przykładowe konstrukcje Mikrożyroskop jest obecnie najbardziej kom- 5a), który jest w stanie detekować pręd-
mikrosystemów pleksowym mikrosystemem jaki występu- kość kątową w dwóch ortogonalnych kie-
je na rynku. Na rys. 5 przedstawiono dwa runkach z czułością 1 obr/12 h i przyspiesze-
Z każdym rokiem liczba nowych mikro-
systemów jest coraz większa. Część z nich
trafia na rynek i jest masowo produkowa- A k t y w a c j a 6 ^s, 6 mW, 600 d p i

na a pozostała część jest dalej doskonalo- Grzejnik ^—v Wystrzał kropli

na. Do największych sukcesów rynkowych
w dziedzinie mikrosystemów należy zali-
czyć mikrosystem drukarski w drukarkach
atramentowych (roczna sprzedaż około
3 mld USD/rok), matrycę mikrozwierciadeł
(rys.3) do projektorów multimedialnych
tzw. DMD (Digital Mirror Devices, 1,5 mld Otwór w l o t o w y Bąbel pary Przeptyw atramentu
USD/rok), żyroskopy z silnikiem liniowym
i najnowsze z silnikiem o b r o t o w y m (łącz- Kropla
otKnafcms)

nie 0,8 mld USD/rok), precyzyjną głowicę atramentu Dysza Grzejnik

magnetyczną do odczytu i zapisu CD ROM Uktad C M O S
(2,5 mld USD/rok) i wiele innych. Przyj-
rzyjmy się niektórym z nich:

Mikrosystem drukarki jest matrycą mikro-

dział (od 20 do 60 a czasami więcej)
umieszczonych w dnie pojemnika z atra-
mentem. Każde z nich ma prostą zasadę Membrana
Kanał
działania (rys. 4): strzela kroplę atramen- atramentu Bąbel pary A t r a m e n t Krzem
tu o objętości rzędu 2 nl na odległość
Rys. 4. Mikrodziało drukarki a t r a m e n t o w e j : a - zasada działania; b - w y l o t rzeczywistego „działa"; c - m a -
około 2 m m w czasie około 6 jus. Stosuje
tryca „dział"; d - kropla w y s t r z e l o n e g o tuszu w różnych fazach c z a s o w y c h
się w nich siłowniki termiczne (grzejniki

Racłioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

 9
cie) w pionowym polu elektrostatycznym
Rozmiar rotora; 3/jm nad powierzchnią a odległość miedzy
- Średnica:1.5 mm elektrodami rotora i stojana wynosi 2,2 pm.
- Szerokość elektrod: 150 pm
- Grubość: 50 pm Żyroskop ten ma niezwykle rozbudowany
- Prędkość obr.: 74.000obr/mln
W system elektrod sterujących, które stużą
Odległości pomiędzy nadaniu prędkości obrotowej wirnika, je-
elektrodami:
• wzdłuż promienia: 2.2 pm go lewitowaniu i utrzymania wirnika w sta-
- wzdtuż osi obrotu: 3 pm
nie równowagi niezależnie od sił Coriolisa
Mierzy:
- 2 składowe obrotu
i od poszczególnych składowych przyspie-
(czułość: 0,Sarnin) szenia (rys. 5c). Na rys. 5d pokazany jest mi-
Elektrody - 3 składowe przyspieszenia
Elektrody sterujące
nadające rotację (czułość: 0,5°/min) krożyroskop z silnikiem liniowym (o ampli-
dla osi x (lub y) tudzie ruchu masy sejsmicznej 1 jL/m) o pa-
Wirnik
rametrach pomiarowych o klasę gorszych
Wyspa od żyroskopu obrotowego.
(połączenie
skrośne) Sztuczne oko z przeznaczeniem dla osoby
widzącej jest już dopracowane do perfek-
cji (gdy odbiór obrazu jest przez display).
Realizacja sztucznego oka dla osoby nie-
Elektrody widzącej stanowi ogromny problem w za-
sekwencyjne
sadzie z jednej tylko przyczyny - z powo-
du interfejsu do systemu nerwowego czło-
Pole Elektrody sterujące
kontaktowe dla osi z i 0 (lub <l>) wieka. Na rys. 6a przedstawiono koncep-
cję rozwiązania tego problemu - minika-
Rys. 5. Mikrożyroskopy: a - zdjęcie pierwszego na świecie mikrosilnika elektrostatycznego o średnicy wir-
mera umieszczona jest w okularach a sy-
nika 100 /Kin; b - mikrożyroskop z elektrostatycznym mikrosilnikiem o b r o t o w y m japońskiej f i r m y Tokimec;
c - uproszczony schemat k o n s t r u k c y j n y ; d - mikrożyroskop z silnikiem l i n i o w y m gnał elektryczny przesyłany jest przez zin-
tegrowany z nią nadajnik do odbiornika
nie w trzech kierunkach z czułością 0,01 g trostatycznego o zawrotnej prędkości obro- wszczepionego do oka. Odbierany sygnał
(rys. 5b). Jego praca opiera się na zasadzie towej 74 000 obr/min, gdzie wirnik o grubo- jest przetwarzany na podobną matrycę
Coriolisa i wykorzystaniu mikrosilnika elek- ści 50/Jim lewituje (aby wyeliminować tar- potencjałów (jak w kamerze CCD) i po-
dawany na dwuwymiarową matrycę kon-
taktów. Jednym z trudniejszych do roz-
b) wiązania problemów jest zapewnienie do-
pasowania się poszczególnych pikseli
Nadajnik
(kontaktów) do krzywizny siatkówki (reti-
na), tak aby zapewnić w każdym punkcie
i c> siatkówki dobry kontakt elektryczny umoż-
liwiający potencjałowe pobudzenie od-
CMOS
powiednich aksonów.

Procesor Mikrosystem do dynamicznych pomia-

sygnałowy
rów wilgotności opracowano w Zakładzie
Mikrosystemów i Systemów Pomiaro-
Układ stymulujący
wych, ISE, WEiTI, PW (rys. 7), który umoż-
Koder siatkówki Telemetria Stymulator siatkówki liwia pomiar wilgotności gazu od 3 do
5 razy na sekundę (prędkość nieosiągalna
Powierzchniowe
w innych czujnikach wilgotności). Ta kon-
sprężyny strukcja i uzyskane parametry pomiarowe
Giętka ramka mikromechaniczne
do mocowania Mikroelektronika Słupek pozwoliły na zastosowanie omawianego
do montażu
i połączeń systemu w dermatologii do pomiaru przez
elektrycznych naskórkowej utraty wody w organizmie
człowieka (czyli tzw. TEWL TransEphider-
Ramka mal Water Loss factor). Jest to ważny po-
polimerowa — ^
miar diagnostyczny przy schorzeniach
Mikromechaniczne dermatologicznych i zabiegach kosme-
Mikromechaniczna
^ ^ ^ gniazda elektrod
matryca elektrod tycznych (rys. 7c). Charakteryzuje stopień
(podłoże krzemowe)
wysuszania skóry i umożliwia ocenę sta-
Elektrody pokrywane
nu skóry przed i po zastosowaniu kuracji
Siatkówka galwanicznie lub (np. w postaci smarowania maścią lub
wmontowywane
kremem). Drugie ważne zastosowanie do-
Rys. 6. Sztuczne oko: a - koncepcja s y s t e m o w a ; b, c - rzeczywisty implant d o wnętrza oka (widziany z o b u tyczy pomiaru wilgotności w nosie i gar-
stron, o p r a c o w a n y w Aachen University, RFN); d - konstrukcja pojedynczego sprężystego kontaktu (<j) kon-
dle pacjenta w czasie oddychania (rys.
taktu 50/vm r o p r a c o w a n y w Sandia Laboratry, USA)
7d). Ten system pomiarowy jest niezwykle

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

10
WTIKA W ROŻNYCH ZASTOSOWANIACH
przydatny do poznania m e c h a n i z m ó w
funkcjonowania nosa i gardła w kondycjo-
nowaniu powietrza trafiającego do ptuc
w procesie oddychania. Umożliwia on
wykonanie i zarejestrowanie od kilkunastu
do kilkudziesięciu pomiarów w czasie jed-
nego cyklu oddychania. Opracowany mi-
krosystem i zbudowane na jego bazie sys-
temy pomiarowe wydają się dobrze wy-
pełniać niszę rynkową w dziedzinie apara-
tury diagnostycznej dla medycyny i są
wysoko oceniane przez naukowców la-
ryngologów.
Czy warto inwestować
w rozwój mikrosystemów?
Jak już wcześniej wspomniano cechą cha-
rakterystyczną mikrosystemów jest ich nie-
wielki koszt jednostkowy (po uruchomieniu
produkcji masowej), przy jednoczesnym
wysokim zaawansowaniu technologicz-
nym i wysokiej funkcjonalności. Stwarza to
nieskończone wręcz możliwości opraco-
wywania i wprowadzania na rynek z jednej
strony zaawansowanych urządzeń pomia-
rowych i wykonawczych a z drugiej strony
elementów czy systemów (mikrosyste-
mów) do jednorazowego, masowego wy-
korzystania zwłaszcza w zastosowaniach
m e d y c z n y c h , w sprzęcie m i l i t a r n y m ,
w przemyśle samochodowym i w prze-
myśle w ogóle. Masowo produkowana
i powszechnie stosowana drukarka atra-
mentowa nie istniałaby gdyby nie była wy-
posażona w mikrosystem. Należy spodzie-
wać się, że w najbliższym czasie pojawi
się wiele nowych produktów, które „zmie-
nią świat". Trzeba również powiedzieć, że
wiele mikrosystemów daje się wytwarzać
przy wykorzystaniu technologii o znacznie
niższym standardzie niż tego jaki jest wyma-
SCALONA, INTELIGENTA ŁADOWARKA MCP73871
Firma Microchip wprowadziła do produkcji
sterownik MCP73871 zarządzający procesem
ładowania akumulatorów litowo-jonowych
i litowo-polimerowych zintegrowany z łado-
warką. Funkcja inteligentnego nadzoru proce-
su ładowania umożliwia ładowanie akumula-
tora urządzenia przez port USB lub za pośred-
nictwem zasilacza sieciowego i jednoczesne
zasilanie tego urządzenia. Jednoukładowa ła-
dowarka MCP73871 ma zintegrowany tranzy-
stor szeregowy, może też pracować w różnych
konfiguracjach wyprowadzeń napięcia wyjściowego i współpraco-
wać z różnego typu akumulatorami. Charakteryzująca się bardzo do-
brą stabilizacją napięcia (0,5%) nowa ładowarka pozwala znacznie
wydłużyć czas pracy akumulatora, ładując go w optymalnych wa-
runkach. Zintegrowany tranzystor szeregowy eliminuje ponadto po-
trzebę zastosowania zewnętrznego tranzystora FET, przy czym jest
b)
II warstwa metalizacji
Termorezystor 150 nm
300 nm
Grzejnik zewnętrzny I warstwa metalizacji 50 nm
250 nm
400 nm
Grzejnik wewnętrzny
250 nm
Detektor impedancyjny Termorezystor Grzatka Detektor
Membrana
Rys. 7. M i k r o s y s t e m d o d y n a m i c z n y c h p o m i a r ó w w i l g o t n o ś c i i jego m e d y c z n e aplikacje; a - struktura mi-
k r o s y s t e m u w w i d o k u z góry, b - j e g o przekrój (różna skala w kierunku x i y), c - Tewametr d o p o m i a r u
przez naskórkowej utraty w o d y , d - system d o p o m i a r u w i l g o t n o ś c i w nosie gardle człowieka w czasie od-
dychania
gany do produkcji mikroprocesorów, ma- i Metody", opublikowanym we Wkładce Nr 13
sowej pamięci półprzewodnikowej czy in- do Miesięcznika Politechniki Warszawskiej Nr 8/2008
nych układów scalonych. To właśnie z te-
go p o w o d u sukces, najpierw badawczy LITERATURA
a później rynkowy, w dziedzinie mikrosys- [1] Digest of Technical papers „TRANSDUCERS'05 -
T h e 13th International C o n f e r e n c e o n S o l i d - S t a t e
t e m ó w bardziej zależy od pomysłu, talen-
Sensors, Actuators and Microsystems, Seoul, Korea,
tu naukowego i pasji badawczej niż od
czerwiec 2005, str. 2159.
wielkości środków finansowych zainwe-
[2] Rai-Choudhury R, „ M E M S and M O E M S Technolo-
stowanych w nowoczesną linię technolo-
gy and Applications", SPIE Press, 2000, str. 520.
giczną (oczywiście przy zachowaniu pew- [3] Jachowicz R„ Weremczuk J., Tarapata G., „Transe-
nego niezbędnego minimum). • p i d e r m a l Water Loss Sensor Based o n Fast D e w Po-
Ryszard S. Jachowicz int H y g r o m e t e r " , Sensors & A c t u a t o r s A, Elsevier
Seq., 2005, Vol 123-124 str. 7-11
Niniejszy artykuł jest streszczeniem wykładu 14] Weremczuk J „ Tarapata G., Paczesny D., Jachowicz
autora, wygłoszonego 5 listopada 2007 r. na R„ „Fast D e w Point H y g r o m e t e r w i t h Silicon Inte-
Konwersatorium Politechniki Warszawskiej grated Detector - Optimization of Dynamie Properties",
„Osiągnięcia Nauki i Techniki - Kierunki Rozwoju Sensors & Actuators A , 2006, Vol. 132, str. 195-198.
wymagane użycie tylko kilku niewielkich ele-
mentów biernych. Dzięki tym właściwościom,
projektowane urządzenie jest mniejsze, mniej
złożone i tańsze. Inteligentna ładowarka
MCP73871 nadaje się doskonale do zastoso-
wań w przenośnych urządzeniach powszech-
nego użytku, takich jak: GPS, ładowarki telefo-
nów, zabawki, kamery, kieszonkowe kompute-
ry (PDA), zestawy nagłowne Bluetooth i inne.
Producent oferuje też konstruktorom płytę
ewaluacyjną jako pomoc w rozpoczęciu projek-
towania urządzeń z ładowarką MCP73871. Ładowarka MCP73871
jest obecnie dostępna w obudowach 20-końcówkowych typu
QFN ( 4 x 4 mm). (ih)
I n f o r m a c j e : G a m m a Sp. z o. o. tel. (022) 862 75 00,
e-mail: i n f o @ g a m m a . pl, w w w . g a m m a , pl
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008
 Lepsze rozwiązania, większe możliwości pomiarowe, większy wybór
Oscyloskopy Liczniki czasu i częstotliwości
Różnorodność modeli, obudowy w różnych rozmioroch, najkrótszy Aż do 200 pomiarów na sekundę poprzez łącze GPIB.
czas martwy. Analiza sygnałów cyfrowych i analogowych Pomiar częstotliwości w wersji 10- oraz 12-cyfrowej.
w zakresie od 60 MHz do 1 GHz.
Układy akwizycji danych i przełączniki
Multimetry cyfrowe Małe, wydajne, dostosowane do indywidualnych potrzeb.
Wielofunkcjonalna elastyczność z laboratoryjną dokładnością Możliwość przyłączania modułów.
i szybkością lihii produkcyjnych. Zakres od 4 do 6,5 cyfry. Od 16 do 500 kanałów.

Źródła mocy Ręczne multimetry cyfrowe i oscyloskopy

Ciche, stabilne, niezawodne, zapewniające optymalną wydajność Ekonomiczność bez kompromisów. Rozdzielczość większa o 60%
urządzeń Agilent. Moc od 30 do 200 W. Dwa razy większy zakres pomiarowy w porównaniu do
konkurencyjnych modeli.
Generatory funkcyjne
Precyzja, prędkość i wszechstronność w tworzeniu dowolnych Ręczne analizatory widma RF
przebiegów. Częstotliwości 10, 20 i 80 MHz. Wytrzymałe, zasilane bateryjnie, z kolorowym, wyrazistym
(niezależnie od warunków pogodowych] wyświetlaczem oraz
złączem USB do wymiany informacji.
mnnp
IUUUU
NOWOŚĆ i
Steria MSOj/DŚO 70i)0
Cena od 7960 USD* ooomawff
rbwdź .aktualne orortip!

T T ? PSg.

i""

Powodów fest więcej, niź kiedykolwiek, by zadzwonić do autoryzowanego

dystrybutora sprzętu Agilent Technologies w Polsce
Autoryzowaną sprzedaż i serwis prowadzi:
• •
Agilent Technologies
AM Technologies Polska Sp. z o.o.
ul
•Authorized Distrihuior - Nakielska 3
01-106 Warszawa
AM Technologies lei. 022 532 28 OO, fax. 022 532 28 28
www.amt.pl, mail: info@amt.pl

"Niniejsze ogłoszenie jest informacją handlową I nie stanowi oferty w myśl arl. 66, § 1. Kodeksu Cywilnego
 A
BRAKUJĄCE OGNIWO - MEMREZYSTOR
Memrezystor to nowy,
podstawowy, bierny
element elektroniczny.
W
zjawiskach elektrycznych, a więc
i w elektronice występują cztery
podstawowe zmienne fizyczne:
napięcie, prąd, strumień magnetyczny i ładu-
nek. Łatwo stwierdzić, że jest 6 możliwości
wzajemnych powiązań między tymi 4 wielko-
ściami. Dwa z nich mają charakter elementar-
nych praw fizycznych. Prąd /z ładunkiem q łą-
czy zależność:
dq = i • dt
a napięcie u ze strumieniem magnetycznym
(p wzór:
d(p= u• dt
Dalsze trzy zależności to wzory opisujące trzy
podstawowe elementy bierne: rezystor, kon-
densator i cewkę indukcyjną. Te powiązania
przedstawiono obrazowo na rysunku. Od ra-
zu nasuwa się pytanie, jaka powinna być
szósta zależność. Jej sformułowanie wyma-
ga istnienia czwartego podstawowego ele-
mentu elektronicznego, którego charaktery-
styka wiązałaby ładunek ze strumieniem ma-
gnetycznym. Jest to właśnie owo wymie-
nione w tytule artykułu brakujące ogniwo.
Teoretycy już dawno zauważyli tę lukę w teo-
rii układów elektronicznych. Pierwszy zainte-
resował się tą kwestią twórca podstaw teorii
układów nieliniowych Leon Chua. Badając za-
leżności między ładunkiem i strumieniem
magnetycznym w rezystorach, kondensato-
rach i cewkach, przewidział w opublikowa-
nym w 1971 roku artykule możliwość istnie-
nia czwartego elementarnego podzespołu,
który nazwał memrezystorem lub rezysto-
rem z pamięcią. Ten element powinien dawać
zależność między strumieniem magnetycz-
nym i ładunkiem taką, jaką dla rezystora jest
zależność między napięciem i prądem. Ta
zależność jest opisana wzorem:
dcp = M- dq
gdzie jako M oznaczono wartość memrezy-
stora. Rezystor daje zależność między na-
pięciem a prądem, a memrezystor - między
strumieniem magnetycznym a ładunkiem.
Jednak sumując strumień w czasie uzyskuje
się napięcie, a sumując ładunek - prąd.
W praktyce wynika stąd, że nowy element po-
winien działać jak rezystor o wartości zmienia-
jącej się zgodnie z przepływającym prądem,
z pamiętaniem tej wartości nawet po zaniku
przepływu prądu.
W czasie, gdy Chua opublikował swój artykuł,
traktowano memrezystor tylko jako hipote-
tyczną możliwość. Chua przewidział istnienie
memrezystrów na drodze matematycznej
analizując zależności między wielkościami fi-
zycznymi w podstawowych elementach bier-
nych. Dla udowodnienia swych koncepcji
skonstruował obwód, zawierający także ele-
menty czynne, który miał właściwości mem-
rezystora, Był to jednak układ zbyt skompliko-
wany, aby mógł być wykorzystany w prakty-
ce. Nie prowadzono dalszych prac nad skon-
struowaniem memrezystora, bo nie widzia-
no perspektyw jego zastosowań.
Dopiero trzydzieści lat później, w laborato-
riach firmy Hewlett-Packard (HPLabs), zespół
badawczy pod kierunkiem Stanleya William-
sa, prowadząc prace w dziedzinie elektroniki
molekularnej, zauważył dziwne zachowanie
niektórych badanych elementów. Wtedy przy-
pomniano sobie publikacje Leona Chua i po
kilku latach dalszych eksperymentów stwier-
dzono, że te nowe elementy molekularne
mają właściwości przewidziane dla memrezy-
stora. Taką właściwością jest specyficzna cha-
rakterystyka prądowo-napięciowa z pętlą hi-
sterezy przechodzącą przez środek układu
współrzędnych. Główna jednak różnica mem-
rezystora w stosunku do pozostałych trzech
podstawowych elementów polega na tym, że
„dysponuje on pamięcią swojej przeszłości".
Gdy wyłączy się napięcie w układzie, merezy-
stor nadal pamięta, jakie napięcie i przez jak
długi czas było do niego przyłożone. Jest to
właściwość, jakiej nie da się odtworzyć w żad-
nej kombinacji rezystorów, kondensatorów
i cewek indukcyjnych. Dlatego memrezytor
jest traktowany jako element podstawowy.
Jeden z autorów (Sally Adee w artykule [1])
w celu ułatwienia zrozumienia cech memre-
zystora podaje ciekawą analogię. Wyobraźmy
sobie rurę, przez która płynie woda. Przekrój
tej ruty jest analogiem rezystancji, a wielkość
strumienia wody - prądu elektrycznego. Ru-
Wzajemne zależności między wielkościami podstawowymi
ra jako symulacja zwykłego rezystora nie
zmienia swego przekroju przy zmianach stru-
mienia wody. Natomiast rura symulująca
memrezystor ma właściwości szczególne -
zmienia się jej przekrój w miarę zmian ilości
i kierunku przepływającej wody. Gdy woda
płynie w jednym kierunku, rura staje się coraz
szersza (mniejsza rezystancja), a gdy w drugim
-coraz węższa (większa rezystancja). I co wię-
cej - t a specyficzna rura pamięta ostatnią war-
tość strumienia wody, gdyż przekrój rury po
ustaniu przepływu pozostaje niezmieniony,
taki jaki był w chwili wyłączenia wody. Można
w zasadzie wyobrazić sobie odtworzenie takie-
go efektu pamiętania w układzie złożonym
z kondensatorów i tranzystorów. Trzeba by jed-
nak użyć wielu elementów, także czynnych,
aby zastąpić jeden memrezystor.
Memrezystor z dwutlenku tytanu
Idealny memrezystor, wynaleziony w HPLabs
przez zespół pod kierunkiem Stanleya William-
sa, jest wykonany z dwutlenku tytanu (Ti0 2 ).
Ten związek, odpowiednio domieszkowany,
jest podobnie jak krzem półprzewodnikiem,
lecz w stanie czystym charakteryzuje się bar-
dzo dużą rezystywnością właściwą. Dwutle-
nek tytanu ma tę właściwość, że domieszki nie
są stacjonarne w silnym polu elektrycznym,
lecz mają skłonność do dryfowania w kierun-
ku przepływu prądu. Przyłożenie napięcia
polaryzującego do cienkiej warstwy Ti0 2 za-
wierającej domieszki tylko z jednej strony
powoduje przemieszczanie się domieszek
do czystego dwutlenku tytanu z drugiej stro-
ny warstwy, czego skutkiem jest zmniejszenie
rezystancji. Przepływ prądu w odwrotnym
kierunku wywołuje powrót domieszek i po-
nowny wzrost rezystancji. Po odłączeniu na-
pięcia domieszki i rezystancja pozostają w ta-
kim stanie, w jakim były w chwili odłączenia.
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008
 KALIBRATOR-MULTIMETR ESCORT 2030
LCD 2x51000; żródta napięciowe (0-±1,5 V
i 0 - ± 1 5 V) i prądowe (0-25 mA); programowa-
nie przebiegu schodkowego, pity i prostokąt-
nego; multimetr (AC+DC, True RMS); RS-232C,
oprogramowanie (opcja)
Cena: 2250zt

KALIBRATOR PĘTLI
Zastosowanie PRĄDOWEJ-MULTIMETR
ESCORT 898
Istnienie pamięci w memrezystorze ma konsekwencje praktyczne. Escort 2030
LCD 2x50000; zasilacz 24 V
W komputerze, po wyłączeniu zasilania, układy logiczne nie mają pętli prądowej z monitorem; symulator pętli (0-
możliwości utrzymania swych stanów i dlatego, po kolejnym włącze- 20 mA i 4-20 mA); programowanie przebiegu
niu, jest konieczna operacja restartowania. Komputer sterowany schodkowego i pity; multimetr z True RMS,
memrezystorami będzie pamiętał poprzednie stany logiczne i zniknie RS-232C, o p r o g r a m o w a n i e
(opcja)
wówczas konieczność restartowania. Escort 898
Cena: 1790zt
W HPLabs prowadzi się obecnie prace nad wytwarzaniem memrezy-
storów z Ti0 2 i innych materiałów i nad scalaniem tych elementów KALIBRATORY TERMOPAR ESCORT 21/22
w jednej strukturze z układami krzemowymi. Jednocześnie bada się Symulacja 16 typów termopar, wyjście mV, jed-
możliwości zastosowań nowego elementu, m. in. do emulacji syste- noczesny pomiar prądu (Escort 21), pętla prądo-
wa 24 V (Escort 21), kompensacja zimnych koń-
mów neuronowych. Memrezystory mają bowiem właściwości zbliżo-
ców, komparator
ne do synaps czyli połączeń między neuronami. Twórcy memrezysto- Cena: 1490 zt (Escort 21), 1410 zt (Escort 22)
ra uważają, że zastosowanie tych elementów w komputerach dopro-
Escort 21/22
wadzi do budowy systemów coraz bardziej zbliżonych do ludzkiego
PRECYZYJNY TERMOMETR ESCORT 20
mózgu. Duże nadzieje wiąże się z wykorzystaniem memrezystorów
13 typów termopar, pomiar mV/V/T1-T2,
w pamięciach trwałych. Będą one 1000 razy szybsze od dysków ma- 2 kanały, wyjście komparatora, RS-232C
gnetycznych, gdyż czas przełączania memrezystora wynosi tylko 50 Cena: 690 zt
ns. Pobór mocy takich pamięci będzie znacznie mniejszy niż pamięci
na dyskach.
Michał Nadachowski
LITERATURA
•
ESCORT
[1] Adee Sally: The mysterious memresistor. IEEE Spectrum, May 2008 MULTIMETRY LABORATORYJNE
Escort 20
[2) Johnson Colin R.: Will memresistors prove irresistible? EETimes Europę, Sept. 8-21,
2008, p. 12 Escort 3136A ® .00036.
2x5 cyfr (50000),
0,02%, True RMS } W V . . ..
(100 kHz), RS-
232C, GPIB (opcja), oprogramowanie (opcja)
Escort 3145A
2x5 1/2 cyfry (120000), 0,02%, True RMS (30 kHz), pomiar 2-/4-
przewodowy R, RS-232C, GPIB (opcja), oprogramowanie (opcja)
Escort 3146A
2x5 1/2 cyfry (120000), 0,012%, True RMS (100 kHz), pomiar 2-/4-
przewodowy R, RS-232C, GPIB (opcja), oprogra-
mowanie (opcja)
Cena: 1290 zł (3136A), 2000 zł (3145A), 2500 zł
(3146 A)

MULTIMETRY PROFESJONALNE ESCORT 99198

Jest to miesięcznik naukowo-techniczny traktujący LCD (2x50000 + bargraf), 0,025% (99), 0,03%
o najnowszych osiągnięciach w dziedzinie (98), True RMS 100 kHz (99), 30 kHz (98),
elektroniki. Tematyka jego obejmuje zagadnienia RS-232C, oprogramowanie (opcja)
Cena: 1200 zt (Escort 99), 995 zt (Escort 98)
związane z nowymi materiałami, technologiami,
przyrządami i podzespołami elektronicznymi oraz
PROFESJONALNE MIERNIKI RLC Escort 99
ich zastosowaniem w elektronice, mikroelektronice,
optoelektronice, elektronice mikrofalowej, ELC-3133A
energoelektronice, informatyce, medycynie i innych LCD 20000/1000,
dziedzinach techniki. pomiar 2-/4-
przewodowy:
R (1 m f i - 1 0 Mf2),
Zamówienia na prenumeratę przyjmuje
C (0,01 pF-10 mF),
w dowolnym terminie i na dowolny okres L (0,1 nH-1000 H), Q, D, 0 ; 0,3%; f p o m :
Zakład Kolportażu SIGMA-NOT, 100/120/1000 Hz; BNC, RS-232C, oprogramowa-
00-761 Warszawa, ul. Ku Wiśle 7 nie (opcja)
Nr konta: BPH PBK S.A. PI. Gen. Hallera 6 Cena: 1490 zt
nr 81 1240 6074 1111 0000 4995 0197
ELC-133A, ELC-132A
Cena 1 egz. -19,5 zł LCD 20000/1000, pomiar: R (1 mQ -10 MU), C ELC-133A
(0,01 pF-10 mF), L (0,1 ji H-1 kH), Q, D, © (133A);
Bliższych informacji udziela Zakład Kolportażu: 0,5%; f p o m : 100/120 Hz/1/10 kHz (133A), 120/1000 Hz(132A);
tel. (022) 840 30 86 RS-232C, oprogramowanie (opcja)
tel Jfax: (022) 840 35 89, (022) 840 59 49 Cena: 795 (ELC-133A), 640 zt (ELC-132A)

e-mail: kolportaz@sigma-not.pl
® ul. Migdałowa 10,
http://www.sigma-not.pl
lub redakcja: tel./fax (022) 827 38 79
tel. (022) 826 65 64
iRBineo
ELECTRONICS
02-796 Warszawa
tel7fax: 0-22 649-94-52,
649-58-11,648-96-84,
e-mail: elektronika@red.pl.pl Sp. z o.o. 648-37-89
W s z y s t k i e ceny bez p o d a t k u V A T (22%)
www.labimed.com.pl
e-mail: labimed@lablmed.com.pl
••••• •mtf^iKACJA mmmmm

Słuchanie muzyki z tele-

fonu komórkowego już
nikogo nie dziwi, podob-
nie jak przeglądanie
zdjęć na ekranie nawiga-
tora samochodowego.

K
onwergencja (tac. convergere -
zbierać się, upodabniać się) ozna-
cza, wg. Wikipedii, wiele procesów
obejmujących kojarzenie zjawisk znajdują-
cych się na pograniczu działów telekomuni-
kacji, informatyki i multimediów. Na przykład:
łączny przekaz głosu z danymi, integracja
przekazów głosu przez różne sieci (VolP, Rys. 1. Miss IFA 2008 z urządzeniem n;
VoFR, VoATM), współistnienie komutacji łą-
czy z komutacją pakietów, współdziałanie te-
lefonu z komputerem (CTI), integracja sieci
lokalnych z rozległymi itd. Pojęcie to w prak-
tyce rozszerza się na wszystkie kombinacje KONWERGENCJA
pozornie odległych od siebie urządzeń, ta-
kich jak aparat fotograficzny i moduł radio-
wy Bluetooth. W TELEKOMUNIKACJI
Konwergencja mediów wych, takich jak LAN, WLAN i Bluetooth. Po- trzyma w ręce urządzenie nawigacyjne.
dobnie, cyfrowe aparaty fotograficzne ko- Szybkie obliczanie trasy i funkcje interak-
Telewizja jest najłatwiej rozpoznawalnym
rzystają z sieci WLAN, telewizory z czytni- cyjne, oferują znacznie więcej możliwości
medialnym, sprzętowym i programowym
ków kart pamięci albo sieci Ethernet. Na wy- niż klasyczne systemy nawigacyjne. Nowe
koncentratorem sieci komputerowych, te-
stawie IFA 2008 zaprezentowano wiele przy- oprogramowanie firmy NAVIGON prze-
lewizji programowej i telekomunikacji.
kładów wskazujących, że producenci urzą- kształca niemal każde mobilne urządze-
Techniczną podstawę przedsięwzięcia zna-
dzeń elektroniki rozrywkowej dobrze dosto- nie w system nawigacyjny. Kierowcy, któ-
nego jako konwergencja mediów stanowi
sowują się do możliwości technicznych i wy- rzy chcą się szybko dostać z miejsca na
system IPTV, który łączy razem najlepsze je-
magań rynku. miejsce, nie mogą sobie pozwolić na cze-
go składniki, czyli Set Top Box, PC oraz in-
ne rodzaje urządzeń końcowych funkcjonu- kanie. Nowe oprogramowanie nawiga-
Mobilność j a k o p o d s t a w o w a cyjne gwarantuje szybką nawigację w pra-
jących w podzielnym środowisku medial- tendencja rozwojowa
nym. Ostatnio dołączyły do grupy zwo- wie każdym przenośnym urządzeniu.
lenników linearnych programów TV (nada- Mobilne urządzenia zaspokajające ludz- Szybkie obliczanie zaplanowanej trasy
wanych w sieciach publicznych) z nieline- kie potrzeby rozrywki, nawigacji i komuni- oraz takie funkcje jak Asystent Pasa Ruchu,
arną zawartością Internetu (wybieraną na kowania się są głównymi czynnikami eks- Rzeczywisty Wygląd Skrzyżowań, czy Asy-
życzenie) z dodatkowym celem tworzenia pansji sektora elektroniki konsumpcyjnej. stent Prędkości czynią podróż znacznie
telewizji interakcyjnej i spersonalizowanej. Właśnie dlatego innowacje na tym polu bezpieczniejszą. Ponadto informacje o ra-
Powiększa się rozmaitość zastosowań mul- i rozwój wyposażenia nawigacyjnego na- darach drogowych umożliwiają uniknięcie
timedialnych wielu urządzeń, dotychczas brały szczególnego znaczenia na wystawie zebrania nadmiernej liczby punktów kar-
uważanych za specjalizowane. Zdjęcia z cy- IFA 2008. Przykłady urządzeń nawigacyj-
frowego aparatu fotograficznego albo telefo- nych wykazują, że wskazanie właściwej Rys. 2. Odbiornik DVB-H

nu komórkowego, nagrania filmowe z kamer
wideo, muzyka z odtwarzaczy MP3 albo
z komputerów, konsoli do gier albo filmów
z DVD - wszystko to może zostać przetwarza-
ne w warunkach domowych. Jest to możli-
we dzięki inteligentnym rozwiązaniom sieci,
często bezprzewodowych i oczywiście, w ja-
kości HD. Słuchacze muzyki MP3, użytkow-
nicy gier komputerowych używają łącza Blu-
etooth, a inni słuchają programów radio-
wych osiągalnych w Internecie. Do połą-
czeń wewnętrznych pomiędzy składnikami
zestawów elektroakustycznych Hi-Fi używa
się rozwiązań znanych z sieci komputero-
drogi jest nadal ich główną funkcją, ale
mogą być wykorzystywane do wielu in-
nych celów. Na przykład, mogą zidentyfi-
kować, że najkrótsza trasa nie koniecznie
musi być najlepsza z uwagi na natężenie
ruchu. Dodatkowo, przez informacje z In-
ternetu, mogą służyć jako wysoce efek-
tywne miejskie informatory adresowe dla
podróżników albo poszukiwaczy hoteli
i restauracji.
Nawigacja była jednym z głównych tema-
tów tegorocznej wystawy IFA. Na zdjęciu
(rys. 1) Miss IFA, sfotografowana na tle
symbolu Berlina - Bramy Brandenburskiej,

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008


Rys. 3. Odtwarzacz multimedialny ZEN X-Fi firmy Creative
nych. Dodatkowo, informacja o stanie
dróg uwzględnia aktualne informacje
o korkach mających wpływ na wybraną
przez kierowcę trasę podróży i szybko
podpowiada alternatywną drogę. Dla tych
wszystkich, którzy szukają najbliższej ap-
teki, muzeum lub restauracji, dostępne
jest ponad dwa miliony takich obiektów
w 40 krajach Europy
Po raz pierwszy w oprogramowaniu nawi-
gacyjnym firmy NAVIGON dostępne są
dodatkowe usługi on-line: można teraz
zarezerwować hotel nie wysiadając z sa-
mochodu lub dowiedzieć się, jaka jest po-
goda w niemal każdym zakątku Europy.
NAVIGON udostępnia te funkcje bezpłat-
nie, natomiast korzystanie z nich może
wiązać się z opłatami za transmisję da-
nych, w zależności od rodzaju u m o w y
z operatorem telefonii komórkowej.
Oprogramowanie MobileNavigator 7, za-
wierające mapy 40 krajów Europy, można
kupić za pośrednictwem sklepu internetowe-
go na stronie NAVIGON. Na jednej płycie
klienci otrzymają oprogramowanie dla urzą-
dzeń typu PDA oraz smartfonów (dla syste-
mów Symbian i Windows Mobile) - dołączo-
ny kod aktywacyjny pozwoli używać wy-
braną przez użytkownika wersję. Dodatkowo,
można będzie dokupić 24-miesięczny abo-
nament na aktualizację map (nowe mapy do-
stępne są co 3 miesiące). W sprzedaży bę-
dzie również dostępny pakiet zawierający
oprogramowanie MobileNavigator
7 oraz 24-miesięczny abonament.
Urządzenia nawigacyjne mogą na-
wet zostać użyte do oglądania tele-
wizji, służą temu wbudowane od-
biorniki DVB-T. Podobnie, telefony
komórkowe z możliwością odbioru
telewizji stają się coraz ważniejszym
tematem (rys. 2). Decyzja Komisji
Europejskiej popierająca DVB-H ja-
ko jednolitą normę dla całej Europy
będzie prowadziła do dalszego roz-
woju w mobilnej telewizji.
W stoisku Instytutu Fraunhofera, na
Forum Naukowo-Technicznym, zaprezen-
towano system przetwarzania danych ob-
razowych i fonicznych na potrzeby cyfro-
wej telewizji przenośnej. Mobilni operato-
rzy TV używają techniki kodowania DVB-
H (wizja H. 264 i fonia HE AAC) i statystycz-
nego multipleksu - zmniejszającej wyma-
gania odnośnie szerokości pasma transmi-
sji i kosztu. Instytut Fraunhofer dla Teleko-
munikacji rozwinął kodery, używając naj-
nowszych rozwiązań informatycznych -
procesorów wielordzeniowych - dostar-
czając osiem usług tworzących pojedyn-
czą maszynę. Kodowane strumieniowe
przy wykorzystaniu protokołu internetowe-
go (IP) z wejściem MPEG-2 jest kluczem
do zaspokojenia potrzeb wielokrotnych
programów na pojedynczą maszynę two-
rzącą kosztowny sprzęt komputerowy.
Wielofunkcyjny odtwarzacz multimedialny
ZEN X-Fi (rys. 3) został zaprojektowany
przez firmę Creative. To pierwszy odtwa-
rzacz muzyczny o podwyższonej jakości
(Xtreme Fidelity), do zestawu dołączono
słuchawki. Pamięć odtwarzacza (8 GB)
może zmieścić nawet kilka tysięcy utwo-
rów muzycznych, a czytnik kart SD umoż-
liwi dalsze zwiększenie pojemności. ZEN
X-Fi ma duży, kolorowy ekran do ogląda-
nia filmów i zdjęć, oraz wbudowany gło-
śnik. Odtwarzacz w lśniącej obudowie ma
również wbudowany odbiornik radiofo-
niczny UKF-FM i dyktafon. A oto kilka cha-
15
rakterystycznych parametrów urządzenia:
ekran o przekątnej 2, 5 cala wyświetla
16, 7 min kolorów, czytnik kart pamięci ze-
wnętrznej obsługuje modele SD/SDHC,
odbiornik radiofoniczny UKF-FM z możli-
wością zaprogramowania 32 stacji i wbu-
dowany głośnik umożliwiający słuchanie
muzyki przez kilka osób jednocześnie. Do
zasilania służy wewnętrzny akumulator
o pojemności umożliwiającej nieprzerwa-
ne odtwarzanie muzyki (plików wma 128
kbit/s) na słuchawki przez 25 h (głośnik -
15 h) lub plików filmowych wrnv przez
5 h. Urządzenie w pełnym tego słowa zna-
czeniu konwergentne może obsługiwać
pliki muzyczne (MP3, W M A (DRM 10),
AAC (M4A, WAVE) filmowe (WMV9, MPE-
G4, DivX, XviD (320 x 240), zdjęcia JPEG
o pojemności do 16,6 megapikseli, a tak-
że nagrania z dyktafonu o megaformacie
IMA ADPCM (16 kHz, mono).
Oszczędność energii i ochrona
środowiska
Producenci najlepszych znanych marek
elektroniki konsumenckiej stosują nowo-
czesne metody wytwarzania mające na ce-
lu sprostanie poważnym wyzwaniom śro-
dowiskowym. Stosując rozwiązania kon-
wergentne, zawierające wiele rozwiązań
dotychczas niespotykających się w jednym
urządzeniu, w ostatnich latach przemysł
adaptuje ekologiczne podejście. W przy-
padku telewizorów jest to związane z re-
dukcjami poboru mocy ze źródeł zasilania.
Obecnie telewizory LCD i plazmowe po-
bierają podczas pracy nawet 35% mniej
mocy niż trzy lata temu, a w stanie spo-
czynkowym teraz używają mniej niż 1 W.
Równocześnie przemysł nie zaprzestaje
wysiłków, by z procesu produkcyjnego
usunąć środki zanieczyszczające. Produ-
cenci stosują europejską dyrektywę, któ-
ra zakazuje stosowania związków ołowiu,
jak również zakazuje stosowania materia-
łów toksycznych i łatwopalnych. •
Cezary Rudnicki

POJEMNY DYSK ZEWNĘTRZNY NOWY WENTYLATOR CPU FIRMY THERMALTAKE

Nowy zewnętrzny dysk twardy firmy Wentylator (cooler) firmy Thermaltake o nazwie
Toshiba o pojemności 400 GB uła- BigTyp 14Pro może być wartościowym ulepsze-
twia tworzenie kopii bezpieczeństwa niem komputera nie tylko ze względu na swój
nawet kompletnym nowicjuszom. atrakcyjny wygląd, ale przede wszystkim z powo-
Umożliwia to dołączone oprogramo- du skutecznego chłodzenia procesora. Idealnie
wanie NTI Shadow. Dysk jest naj- wyszlifowana podstawa pokryta miedzią oraz
większym obecnie modelem z serii, 6 również miedzianych rurek chłodzących spra-
którą tworzą dyski o pojemności 160, 250 oraz 320 GB. Urzą- wiają, że ciepło jest doskonale odprowadzane z CPU. Za optymalną cyr-
dzenie nie wymaga zewnętrznego zasilacza, pobiera energię kulację odpowiada duży, 14-centymetrowy wentylator. Prędkość obro-
bezpośrednio z portu USB komputera. Dysk wyposażono towa wiatraka może być w pełni kontrolowana przez użytkownika, za-
w zabezpieczenie antywstrząsowe, co zapewni większe bez- leżnie od jego potrzeb i wymagań systemu. Thermaltake BigTyp 14Pro
pieczeństwo danych. (fd) wkrótce znajdzie się w sprzedaży. (fd)

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

 RTV

Zasięg Programu 2 PR, który w ramach alokacji utracił częstotliwości na rzecz

STACJE UKF FM (d
Należy przypomnieć, iż z końcem maja 2007 r. w ramach tzw. alokacji Pol-
skie Radio S. A. przeprowadziło wymianę częstotliwości wykorzystywanych
do emisji Programu 1, 2 i 4/Euro.
Adresowany do szerokiego grona słuchaczy uniwersalny Program 1 PR, po
przejęciu częstotliwości z sieci PRII i PRIV, zyskał ok. 36% pokrycia i obec-
nie obejmuje 92,8% ludności kraju.
Stało się to głównie kosztem sieci PRIV (nowy profil sportowy), której za-
sięg ludnościowy zmalał o ponad 30% i obecnie wynosi ok. 33,2%.
sieci PRI oraz przejął niektóre częstotliwości z sieci PRIV, zmalał z ok. 80% do
68,7% ludności kraju. W wyniku tych zmian pozbawiono możliwości odbio-
ru Programu 2 PR (nazywanego dotychczas największą filharmonią świata)
znaczną część mieszkańców małych miast i miejscowości. Obecnie Pro-
gram 2 PR jest bowiem obsługiwany głównie przez zlokalizowane w miastach
stacje małej i średniej mocy.
W sieci stacji nadających Program 3 PR nie wprowadzono zmian.
Zamieszczony w tablicy wykaz stacji UKF FM z zakresu 87,5+108 MHz doty-
czy stanu z początku października 2008 r.
Objaśnienia skrótów: f - częstotliwość stacji [MHz], ERP-maksymalna moc
promieniowana stacji [kW].

Nazwa nadawcy Lokalizacja stacji f [MHz] ERP Nazwa programu Nazwa nadawcy Lokalizacja stacji f [MHz] ERP Nazwa programu
[kW] radiowego |kW] radiowego
Województwo dolnośląskie Katolickie Radio
Archidiecezja Wrocławska Wrocław 92,0 10
Rodzina
PR - Radio Wrocław S A. Bogatynia 89,0 1 Radio Wrocław Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Wrocław/ Żórawina 92,9 10 RMF FM
Polskie Radio S A Bogatynia 92,8 1 Program 1 PR Radio ZET Sp. z o.o. Wrocław/ Ślęza 93,6 120 Radio ZET
Warszawska Prowincja AIDA S A, Wrocław 95.1 0.1 Radio APLAUZ
Bogatynia 100,3 1 Radio Maryja INFORADIO S p . z o . o . Wrocław 95,8 0.1 TOK FM
Redemptorystów
TRAFFICFMSn z o . o Wrocław 97,8 0,5 TRAFFIC FM WROCŁAW
Diecezja Leanicka Chrośnica/ Dziwiszów 94.9 5 Radio PLUS Leanica
Polskie Radio S.A Wrocław/ Ślęza 98,8 120 Program 1 PR
Radio Sudety Sp. zo.o. Dzierżonióy; 96.4 0,15 Radio Sudety
Ooera FM So. z o.o. Wrocław 99.2 0.5 RMF CLASSIC
Radio ELKASp z o o. Głogów 89,6 0,2 Radio Elka Głogow
Polskie Radio S.A Wrocław/ Ślęża 100,2 120 Program 3 PR
Warszawska Prowincja
Głogów 100,6 10 Radio Maryja WAWA S.A Wrocław 101,5 1 ESKA Rock
Redemptorystów PR- Radio Wrocław S A. Wrocław/ Ślęża 102,3 120 Radio Wrocław
Diecezja Zielonogórska Głociów 107,3 0.2 Radio PLUS Głogów Radio ESKASA. Wrocław/ Ślęza 104,9 60 Radio ESKA Wrocław
Polskie Radio S A Jelenia Góra/ Śnieżne Kotły 92.5 10 Program 1 PR
Grupa Radiowa Agory Wrocław/ Żórawina 106,1 10 106.1 Roxy FM
Polskie Radio S A Jelenia Góra/ Śnieżne Kotły 94,0 10 Proqram 3 PR 106,9 PLANETA FM
Radiostacja Sp. z o.o. Wrocław 0,5
PR- Radio Wrocław S A Jelenia Góra/ Śnieżne Kotły 96.7 10 Radio Wrocław Wrocław/ Żórawina 107,5 5 Program 4 PR - EURO
Polskie Radio S.A
Warszawska Prowincja
Jelenia Góra 100,4 1 Radio Maryja Woiewództwo kujawsko - pomorskie
Redemptorystów Warszawska Prowincja
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Jelenia Góra/ Śnieżne Kotły 100,8 10 RMFFM Bydgoszcz 88,5 0,3 Radio Maryja
Redemptorystów
Radio ZET Sp. z o o. Jelenia Góra 104.2 10 Radio ZET Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Bjydcjoszcz/Trzeciewiec 93,3 120 RMF FM
Diecezja Leqnicka Kamienna Góra 93,1 0,2 Radio PLUS Legnica Opera FM Sp. z o . o Bydgoszcz 95,1 0.1 RMF CLASSIC
Polskie Radio S A Kłodzko/ Czarna Góra 89,2 10 Program 3 PR Radio ZET Sp. z o.o. Bydgoszcz,1Trzeciewiec 95,6 120 Radio ZET
Polskie Radio S A Kłodzko 92,4 2 Program 2 PR Polskie Radio S.A Bydgoszcz 96,2 1 Program 4 PR - EURO
PR- Radio Wrocław S A Kłodzko/ Czarna Góra 96.0 10 Radio Wrocław Bydgoszcz/Trzeciewiec 97,6 120 Program 2 PR
Polskie Radio S.A.
Polskie Radio S A Kłodzko/ Czarna Góra 97,6 10 Program 1 PR Polskie Radio Pomorza
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o, Kłodzko/ Czarna Góra 101,6 10 RMF FM Byd go szcz/Trz eciew iec 100,1 120 Radio PiK
Radio ZET Sp. z o o . Kłodzko/ Czarna Gora 103,8 10 Radio ZET i Kujaw S A
Warszawska Prowincja Polskie Radio S.A Bydgoszcz/Trzeciewiec 102,1 120 Program 3 PR
Kłodzko/ Czarna Góra 106,3 5 Radio Maryja Polskie Radio S.A. Bydgoszcz/Trzeciewiec 106,6 60 Program 1 PR
Redemptorystów Polskie Radio Pomorza
Muzyczne Radio Sp. z o o. Kom ar no 105,8 10 Muzyczne Radio Cielęta k/ Brodnicy 106,9 10 Radio PiK
i Kujaw S A
Katolickie Radio
Archidiecezja Wrocławska Kudowa Zdrój 88,7 0.5 Warszay/ska Prowincja
Rodzina Dolsk k1 Świecia 104,0 10 Radio Maryja
Warszawska Prowincja Redemptorystów
Kudoy/a Zdrój 90,1 0.1 Radio Maryja Jerzy Kalisz Grudziądz 90.6 0.1 Radio ESKA Grudziądz
Redemptorystów Inowrocław 90.0 0.3 Prooram 4 PR - EURO
Polskie Radio S.A
Polskie Radio S A Kudowa Zdrój 91,2 0,1 Program 2 PR Radio INOWROCŁAW Sp zo.o. Inowrocław 90.8 1 Radio GRA Inowrocław
PR- Radio Wrocław S A. Kudowa Zdrój 98,0 0.1 Radio Wrocław Prowincja Zgromadzenia
Polskie Radio S A Kudowa Zdrój 99.3 0.1 Program 3 PR Inowrocław 91,6 0,1 Radio PLUS Bydgoszcz
Ducha Św
Diecezja Leanicka Legnica 92,7 0.1 Radio PLUS Leanica
Radio AS Sp. z o.o. Inowrocław 98,1 0,1 Radio ESKA Inowrocław
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o Legnica 96,1 1 RMFFM
Nakiełski Ośrodek Kultury Makło n/Notecia 107,5 0.1 Radio NAKŁO
Polskie Radio S A Legnica 103,3 0.3 Program 4 PR - EURO
ZŁOTE PRZEBOJE Elita
Polskie Radio S A Legnica 105,3 2 Program 2 PR Grupa Radiowa Agory Osielsko k/Bydgoszczy 92,1 1
Radio ZET Sp zo.o. Lubań/ Nowa Karczma 89,4 60 Radio ZET 92,1 FM
Lubań/Stóg Izerski 90,6 1 Program 4 PR - EURO Radio ESKASA. Osielsko k/Bydgoszczy 94,4 0 Radio ESKA Bydgoszcz
Polskie Radio S A
Polskie Radio S A Lubań/ Nowa Karczma 91,5 60 Program 3 PR Prowincja Zgromadzenia
Osielsko k/Bydgoszczy 102,6 1 Radio PLUS Bydgoszcz
Polskie Radio S A Lubań/Stóg Izerski 93,2 10 Program 2 PR Ducha Św.
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Lubań/ Nowa Karczma 93,8 60 RMFFM Grupa Radiowa Agory Osielsko k/Bydgoszczy 103,5 1 103,5 Roxy FM
Warszawska Prowincja INDIGOSp z o . o Osielsko k/8vdgoszczv 106,1 5 Radio GRA Bydgoszcz
Lubań/Stog Izerski 95,2 1 Radio Maryja PETRUS POLSKA Sp z o.o. Sępólno Krajeńskie 92,6 1 Radio WEEKEND
Redeniptorystów
Polskie Radio S A Lubań/ Nowa Karczma 99,0 10 Proqram 1 PR Warszawska Prowincja
Szpetal Górny 100,9 1 Radio Maryja
Diecezja Leqmcka Lubań/ Stog Izerski 102,8 1 Radio PLUS Legnica Redemptorystów
PR- Radio Wrocław S A. Lubań/ Nowa Karczma 103,6 60 Radio Wrocław Radio GRA Sp z o . o . Toruń 88.8 0.5 Radio GRA
ZŁOIE PRZEBOJt Polskie Radio S.A Toruń 89,7 1 Program 4 PR EURO
Grupa Radiowa Agory Łysa Góra U Dziwiszowa 106,2 1 RadioLasVegasSp. zo.o. Toruń 92,8 0.5 Radio Plus Toruń
106,2 FM
Radio TORUŃ Sp. zo.o. Toruń 96,7 3 Radio VOX FM Toruń
Katolickie Radio
Archidiecezja Wrocławska Milicz 88,5 0.5 Warszawska Prowincja
Rodzina Toruń 100,6 10 Radio Maryja
Katolickie Radio Redemptorystów
Archidiecezja Wrocławska Międzygórze 107,2 2 Radio ESKA S A. Toruń 104,6 1 Radio ESKA Toruń
Rodzina
Radio W S p . z o . o . Włocławek 89.2 0,1 Radio GRA Włocławek
Warszawska Prowincja
Nowa Ruda 99,1 0,1 Radio Maryja Polskie Radio S.A. Włocławek 93,9 1 Program 2 PR
Redemptorystów Polskie Radio Pomorza
Katolickie Radio Włocławek 100,3 1 Radio PiK
Archidiecezja Wrocławska Nowa Ruda . 100,4 2 i Kujaw S.A
Rodzina
International Communication Radio HIT Sp z o o . Włocławek 107,6 0,5 Radio HIT
Oława 105,5 0,1 Radio 105,5 Gold FM Województwo lubelskie
Sp. zo.o.
Polskie Radio S A Polkowice 95,7 0.2 Program 2 PR Warszawska Prowincja
Biała Podlaska 87,8 1 Radio Maryja
Diecezja Leqmcka Polkowice 102,6 20 Radio PLUS Legnica Redemptorystów
Katolickie Radio PR- Radio Lublin S.A. Biała Podlaska 93,1 I Radio Lublin
Archidiecezja Wrocławska Strzelin 94,8 2 Polskie Radio S.A Biała Podlaska 98,3 0,1 Program 2 PR
Rodzina
Muzyczne Radio Sp. zo.o. Swieradowiec 106,7 5 Muzyczne Radio Warszawska Prowincja
Chełm 102,8 1 Radio Maryja
Polskie Radio S A. Wałbrzych/ G.Chełmiec 87,9 5 Program 2 PR Redemptorystów
ZŁOTE PRZEBOJE BOM TON RADIO Chełm 104,9 1 BON TON Radio
Grupa Radiowa Agory Wałbrzych/G.Chełmiec 91,8 0,1 Polskie Radio S.A. Dęblin' Ryki 88,7 10 Program 2 PR
91,8 FM
Muzyczne Radio Sp. zo.o. Wałbrzych/ G.Chełmiec 90,9 5 Muzyczne Radio Radio ZET S p . z o . o . Dęblin' Ryki 91.6 10 Radio ZET
Polskie Radio S A Wałbrzych/G. Chełmiec 94,3 0.5 Program 4 PR - EURO Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Dęblin/ Ryki 93.6 0.5 RMF FM
PR- Radio Wrocław S A Wałbrzych/G Chełmiec 95,5 5 Radio Wrocław PR- Radio Lublin S.A Dęblin/Ryki 103.1 10 Radio Lublin
Radio ZET Sp. z o o . Wałbrzych/ G.Chełmiec 97,2 1 Radio ZET
Polskie Radio S A Wałbrzych/ G.Chełmiec 99,8 5 Program 3 PR Polskie Radio S.A. Dęblin/ Ryki 105,1 10 Program 1 PR
BR W Sp zo.o Wałbrzych/ G.Chełmiec 101,1 5 RMF MAXXX Wałbrzych Warszawska Prowincja
Dęblin' Ryki 107,9 10 Radio Maryja
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o Wałbrzych/ G Chełmiec 102,9 5 RMFFM Redemptorystów
Warszawska Prowincja Warszawska Prowincja
Wałbrzych/ G.Chełmiec 107,4 2,5 Radio Maryja Hrubieszów 95,8 1 Radio Maryja
Redemptorystów RedemotorystóVii
Politechnika Wrocławska Wrocław 91.6 0.3 Akademickie Radio LUZ RadioZEf S p . z o . o . Hrubieszów 104,6 1 Radio ZET
Warszawska Prowincja PR-Radio Lublin S A Kazimierz Dolny 99,6 1 Radio Lublin
Wrocław/ Ślęża 88,9 120 Radio Maryja Warszawska Prowincja
Redemptorystów Kraśnik 98.0 0,2 Radio Maryja
Złote Przeboje Kolor Redemptorystów
Grupa Radiowa Agory Wrocław 90,4 1 Polskie Radio S.A. Lublin 91.8 0.2 Proqram 2 PR
90,4 FM
Polskie Radio S A Wrocław/ Żórawina 87.7 10 Program 2 PR Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Lublin/ Piaski 89,3 30 RMF FM
PR-Radio Wrocław S A , Wrocław/ Żórawina 89,8 6 Radio Wrocław lokalny PR-Radio Lublin S.A Lublin 89,9 0,1 Radio Lublin
Nazwa nadawcy Lokalizacja stacji f (MHzj ERP Nazwa programu Nazwa nadawcy Lokalizacja stacji t (MHzj ERP Nazwa programu
[kW] radiowego [kW| radiowego
Polskie Radio 3.A Lublin/ Piaski 90,8 30 Program 1 PR Radio Pasmo Piotrków Radio Strefa FM
Piotrków Trybunalski 98,2 0,5
ZŁOTE PRZEBOJE Sp z o.o Piotrków
Grupa Radiowa Agory Lublin 95,6 1 94,7 1
PULS 95.6 FM Diecezja Łowicka Rawa Mazowiecka Radio VICTORIA
Warszawska Prowincja Warszawska Prowincja
Lublin 97,0 1 Radio Maryja Sieradz 95,2 1 Radio Maryja
Redemptorystów Redemptorystów
Akademickie Radio PR- Radio Łódź S A. Sieradz 96.7 0.5 Radio Łódź
Uniwersytet MSC Lublin 98,2 0,1 NASZE RADIO Sp z o . o Sieradz 104,7 2 Nasze Radio
Centrum
Polskie Radio S.A. Lublin 99,0 0,2 Program 4 PR - EURO Miejski Ośrodek Kultury
Skierniewice 88,6 1 Radio RSC
PR- Radio Lublin S A. Lublin/ Piaski 102,2 90 Radio Lublin w Skierniewicach
Radio ESKA S.A. Lublin 103,6 1 Radio ESKA Lublin Warszawska Prowincja
Skierniewice/Ba rtniki 95,4 5 Radio Maryja
Polskie Radio S.A Lublin/ Piaski 104,2 90 Program 3 PR Redemptorystów
WAWAS.A. Lublin 106,1 0.3 ESKA Rock Diecezja Łowicka Skierniewice 96,7 1 Radio VICTORIA
Radio ZEf S^ z o o . Lublin/ Bozy Dar 107,0 120 Radio ZET Prowincja Zakonu Braci
Skierniewice/Ba rtniki 102,7 1 Radio NIEPOKALANÓW
Warszawska Prowincja Mniejszych Konwentualnych
Parczew 100,6 5 Radio Maryja
Redemptorystów Radio TOPSo zo.o. Tomaszów Mazowiecki 92,9 1 Radio FAMA Tomaszów
Archidiecezja Lubelska Piotrków 87,9 25 RADIO eR PPU Radio-Media Ziemi
Wieluń 88.6 0.5 Radio Ziemi Wieluńskiej
Polskie Radio S.A Włodawa 102,5 10 Program 2 PR WieluńskiejSpzoo.
Warszawska Prowincja Warszawska Prowincja
Włodawa 104,5 10 Radio Maryja Wieluń 105,2 5 Radio Maryja
Redemptorystów Redemptorystów
Polskie Radio S.A Zamość' Tarnawatka 87,6 30 Program 2 PR PR- Radio Łódź S A Wieruszów 104,0 1 Radio Łódź
Katolickie Radio Województwo małopolskie
Diecezja Zamojska Zamość/ Feliksówka 90,1 10
Zamość Anioł Beskidów
Diecezja Bielsko-Żywiecka Andrychów 90,9 0,35
Polskie Radio S.A Zamość/ Tarnawatka 91,3 30 Program 3 PR - Beskidzkie Radio
Polskie Radio S.A Zamość/ Feliksówka 95,3 1 Program 4 PR - EURO PR- Radio Kraków S.A Andrychów 98,8 1 Radio Kraków
Media Zamość Sp. z o.o Zamość 97.3 1 Radio ESKA Zamość Maks Bochnia Sp. z o.o. Bochnia 106,8 1 Radio ESKA Bochnia
Warszawska Prowincja Warszawska Prowincja
Zamość/ Tarnawatka 96,5 10 Radio Maryja Brzesko 98,7 0,2 Radio Maryja
Redemptorystów Redemptorystów
Radio ZET Sp. z o o . Zamość/ Feliksówka 100,7 2 Radio ZET PR- Radio Kraków S.A Gorlice 97,4 2 Radio Kraków
PR- Radio Lublin S A Zamość/ Tarnawatka 103,2 30 Radio Lublin ZŁOTE PRZEBOJE
Polskie Radio S.A. Zamość/ Feliksówka 105,7 10 Program 1 PR Grupa Radiowa Agory Gorlice 99,6 0,1
ECHO
Radio Muzyka Fakty SP.ZO.O Zamość- Tarnawatka 107,7 15 RMF FiVI Warszawska Prowincja
Województwo lubuskie Kalwaria Zebrzydowska 94,3 0,2 Radio Maryja
Redemptorystów
Warszawska Prowincja
Baczy na k/ Gorzowa Wlkp. 98,8 10 Radio Maryja Opera FM Sp z o o . Kraków 87,8 1 RMF CLASSIC
Redemptorystów
Polskie Radio S.A. Kraków/ Choraawica 89,4 60 Proaram 1 PR
Radio ESKA S.A. Gorzów Wielkopolski 93,8 10 Radio ESKA Gorzów
PR- Radio Zachód S.A Gorzów Wielkopolski 95,6 1 Radio Zachód lokalny Warszawska Prowincja
Kraków 90,6 5 Radio Maryja
Radio Muzyka Fakt/ Sp.zo.o. Gorzów Wielkopolski 96,1 1 RMF FM Redemptorystów
Radio ZET Sp z o.o Gorzów Wielkopolski 99.6 0,2 Radio ZET ZŁOTE PRZEBOJE
Grupa Radiowa Agoiy Kraków 92,5 1
Diecezja Zielonogórska Gorzów Wielkopolski 100,7 10 RADIO PLUS GORZÓW WANDA 92.5
Polskie Radio S.A. Gorzów Wielkopolski 105,4 1 Program 4 PR - EURO Radiostacja S p . z o . o Kraków 93,7 0,1 PLANETA FM
Diecezja Zielonogórska Słubice 90,6 0,1 RADIO PLUS GORZOW Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Kraków/ Chorągwica 96.0 60 RMF FM
Warszawska Prowincja REGION Sp, zo.o. Kraków 96,7 2 RMF MAXXX KRAKÓW
Słubice 92,3 0,5 Radio Maryja Polskie Radio S A. Kraków/ Krzemionki 97,2 0,4 Proqram 4 PR -EURO
Redemptorystów
Radio ZET Sp.zo.o. Zielona Góra/Jemiołów 88,3 60 Radio ZET Radio ESKA S.A Kraków 97,7 1 RADIO ESKA Kraków
Polskie Radio S.A Zielona Góra/Jemiołów 89,9 60 Program 2 PR Polskie Radio S.A. Kraków/ Chorągwica 99,4 60 Program 3 PR
Warszawska Prowincja Fundacja Krakowskiego Radia
Zielona Góra 90,3 1 Radio Man/ja Kraków 100,5 1 100,5 LUZZZ FM
Redemptorystów Akademickieqo ŻAK
Radio PLUS Zielona FM Radio JAZZ Sp zo.o. Kraków 101.0 1 Radio JAZZ
Diecezja Zielonogórska Zielona Góra 91,7 1 PUH HITTSp. z o o . Kraków 101,3 1 AntyRadio 101.3 FM
Góra
PR- Radio Kraków S.A Kraków/ Choraawica 101.6 60 Fiadio Kraków
Radiostacja So z o.o. Zielona Góra Wilkanowo 92.9 0,1 PLANEIA FM
94,1 Polskie Radio S.A Kraków 102,0 1 Program 2 PR
Polskie Radio S.A Zielona Góra/Jemiołów 60 Program 3 PR
95,3 ESKA Rock Woiciech Jaworski Kraków 102,4 0,5 Radio ALFA
WAWA S.A Zielona Góra/ Wilkanowo 0.2
96,0 0.1 INFORADIO S p . z o . o Kraków 102,9 1 TOK FM
Uniwersytet Zielonogórski Zielona Góra Radio INDEX
97,1 1 Radio Zachód Grupa Radiowa Aqory Kraków 103,8 1 103.8 Roxv FM
PR- Radio Zachód S.A Zielona Góra
Radio ZET So zo.o. Kraków/ Choraowica 104.1 60 Radio ZET
Twoje Radio ZŁOTE
Grupa Radiowa Agory Zielona Góra/ Wilkanowo 98,1 0,1 WAWA S.A Kraków 107.0 1.58 ESKA Rock
PRZEBOJE
Archidiecezja Krakowska Kraków/ Choraawica 106,1 10 Radio VOX FMKraków
Radiostacja Sp. z o.o. Zielona Góra/Jemiołów 98.4 0,4 PLANETA FM
Diecezja Tarnowska Krynica/G, Jaworzyna 88,3 0,5 RDN MAŁOPOLSKA
Warszawska Prowincja Krynica/ G Jaworzyna 89,6 0.1 Proaram 2 PR
Zielona Góra/Jemiolów 100,0 5 Radio Maryja Polskie Radio S.A
Redemptorystów ZŁOTE PRZEBOJE
RMF MAXXX Zielona Grupa Radiowa Agory Krynica; G. Jaworzyna 91,3 0,1
Uwertura Sp. z o.o Zielona Góra 101,7 0,1 ECHO
Góra
Warszawska Prowincja
PR - Radio Zachód S A Zielona Góra/Jemiołów 103,0 120 Radio Zachód Krynica/' G. Jaworzyna 93,1 1 Radio Maryja
Redemptorystów
Polskie Radio S.A. Zielona Góra 104,0 Proaram 4 PR EURO
Polskie Radio S.A. Krynica/ G. Jaworzyna 98.4 1 Program 4 PR -EURO
Polskie Radio S,A Zielona Góra/Jemiołów 105,0 60 Proaram 1 PR
PR- Radio Kraków S A Krynica/G Jaworzyna 102.1 1 Radio Kraków
Radio ESKA Zielona
Radio ESKA S.A. Zielona Góra/ Wilkanowo 105,7 0,2 Radio Galicja Sp. zo.o. Krynica/G. Jav«>rzvna 104,6 1 Radio Galicja
Góra Polskie Radio S.A Krynica/ G Jawiorzyna 106,4 1 Proaram 1 PR
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Zielona Góra/Jemiołów 106,4 60 RMF FM 88,6 10 Proaram 2 PR
Polskie Radio S A Lichwin
Radio ZET Sp z o.o. Zielona Góra 107,0 0,1 Radio ZET Lichwin 91,1 10 Proaram 1 PR
Polskie Radio S.A
Polskie Radio S.A Żagań/ Wichów 87,8 30 Program 3 PR MAKS Tarnów Sp z o.o. Lichwin 98,1 2 Radio ESKA Tarnów
Polskie Radio S A Zaaań/ Wichów 91,2 30 Program 1 PR Diecezja Tarnowska Lichwin 103,6 30 RDN Małopolska
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Żagań/ Wichów 94,8 30 RMF FM 99,1 0,5 Program 2 PR
Polskie Radio S A Męcina/k Noweao Sącza
Radio ZET Sp z o.o. Żagań/ Wichów 97,5 30 Radio ZET Radio Galicja Sp. z o.o Męcina/ Wysokie 104,6 0,5 Radio Galicja
Warszawska Prowincja ZŁOTE PRZEBOJE
Żagań/ Wichów 101,2 10 Radio Maryja
Redemptorystów Grupa Radiowa Agory Nowy Targ/ G. Turbacz 91,3 0,5
ECHO
Polskie Radio S.A Żagań/ Wichów 104,7 30 Program 2 PR Warszawska Prowincja
PR- Radio Zachód S A . Żagań/ Wichów 106,0 30 Radio Zachód Nowy Targ 95,5 0,1 Radio Maryja
Twoje Radio ZŁOTE Redemptorystów
Grupa Radiowa Agory Żary 94,4 1 Warszawska Prowincja
PRZEBOJE Olkusz 104,6 0.1 Radio Maryja
Redemptorystów
Województwo łódzkie
Radio CCM S p . z o . o Oświęcim 94,9 0.1 Radio CCM
Radio ESKA S A Bełchatów 89,4 0,1 Radio ESKA Bełchatów
PR- Radio Kraków S.A. Rabka./ Luboń Wielki 87,6 5 Radio Kraków
Radio Muzyka Fakty Sp zo.o. Dobromierz 97,1 12 RMF FM
Polskie Radio S A Rabka/ Luboń Wielki 90,4 5 Program 2 PR
Warszawska Prowincja 93.4 Program 1 PR
Kutno 88,3 1 Radio Maryja Polskie Radio S.A Rabka/ Luboń Wielki 5
Redemptorystów Warszawska Prowincja
Diecezja Łowicka Kutno 93,8 1 Radio VICTORIA Rabka/ Luboń Wielki 100,7 5 Radio Maryja
Redemptorystów
Polskie Radio S.A Łowicz 101,6 10 Program 1 PR
Archidiecezja Krakowska Rabka/ Luboń Wielki 102,7 5 Radio VOX FM Kraków
Diecezja Łowicka Łowicz 103,5 5 Radio VICTORIA
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Rabka/ Luboń Wielki 104,7 3 RMF FM
Warszawska Prowincja AIN KARIM RADIO
Łódź 87,9 10 Radio Maryja Parafia Rzymsko-Katolicka
Redemptorystów Skomielna Czarna 104,4 0,1
w Skomielnej Czarnej Skomielna Czarna
Politechnika Łódzka Łódź 88.8 0,1 Studenckie Radio ZAK
Polskie Radio S.A. Szczawnica/G.Przehyba 88,0 10 Program 1 PR
Pogoda 89,6 FM
CLASSIC FM Sp.zo.o Łódź 89,6 0,6 PR- Radio Kraków S.A Szczawnica/G. Przehyba 90,0 10 Radio Kraków
Pogodne Przeboje
Polskie Radio S.A. Szczawnica/G.Przehyba 94,7 5 Program 3 PR
RM Media Sp.zo.o. Łódź 90,1 2 Radio WAWA 90.1 Radio ZET Sp. zo.o. Szczawnica/G. Przehyba 97,8 2,5 Radio ZET
Polskie Radio S A Łódź 91,4 10 Program 2 PR Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o Szczawnica/G.Przehyba 103,2 10 RMF FM
Radio ZET Sp. z o.o. Łódź 92,6 12 Radio ZET Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o Tarnów/ G.Sw.Marcina 95,4 10 RMF FM
Radio Muzyka Fakty Sp.zo.o. Łódź 93,5 10 RMF FM Tarnów/G.Sw. Marcina 99,9 2,5 Proaram 4 PR -EURO
Polskie Radio S.A
Radio PARADA Sp z o o Łódź 96,0 1 RADIO PARADA PR- Radio Kraków S.A Tarnów/G. Sw. Marcina 101,0 10 Radio Kraków
INFORADIO Sp. z o.o. Łódź 97.4 0,5 TOK FM Warszawska Prowincja
WAWAS.A Łódź 97.9 0,5 ESKA Rock Tarnów/Tuchów 102,6 10 Radio Maryja
Redemptorystów
Prowincja Zakonu Braci
Łodź 98,6 0,5 Radio NIEPOKALANÓW Radio ZET Sp. i o.o. Tarnów/ Lichwin 107,8 10 Radio ZET
Mniejszych Konwentualnych ZŁOTE PRZEBOJE
PR-Radio Łodź S.A. Łódź 99,2 30 Radio Łódź Grupa Radiowa Agory Wysokie/ k Nowego Sącza 93,8 0,5
ECHO
Radio ESKA S A Łódź 99,8 0,6 Radio ESKA Łódź
Warszawska Prowincja
Archidiecezja Łódzka Łodź 100,4 5 Radio VOX FM Łodź Wysokie/ k Nowego Sącza 95,1 0,5 Radio Maryja
MEDIABANKS.A Łódź 102,3 Radio PiN Redemptorystów
0,1
Diecezja Tarnowska Wysokie/ k Nowego Sącza 101,2 1 RDN Małopolska
Polskie Radio S.A. Łódź 103,8 10 Proaram 3 PR
Polskie Radio S.A Zakopane/ Gubałówka 90,9 0,3 Program 2 PR
Radiostacja Sp zo.o. Łódź 104,5 0,1 PLANETA FM
Opera FM Sp. z o.o. Łódź 105,0 0,1 RMF CLASSIC Warszawska Prowincja
Zakopane/ Antałówka 96,3 0,05 Radio Maryja
Polskie Radio S A Łódź 107,3 1,5 Program 4 PR - EURO Redemptorystów
Polskie Radio S.A. Łódź 107,8 30 Proaram 1 PR Polskie Radio S A Zakopane/Gubałówka 92,8 10 Program 1 PR
PPU Radio-Media Ziemi Polskie Radio S A Zakopane/ Gubałówka 98,2 10 Program 3 PR
Niżankowice k/ Działoszyna 97,7 0.15 Radio Ziemi Wieluńskiej PR- Radio Kraków S A Zakopane/Gubałówka 100,0 10 Radio Kraków
Wieluńskiej Sp z o.o.
Radio Muzyka Fakty Sp zo.o Zakopane/ Gubałówka 101,8 10 RMF FM
ZŁOTE PRZEBOJE
Grupa Radiowa Agory Pabianice 101,3 10 Alex Media Sp zo.o. Zakopane/ Kasprowy 105,2 1 Radio ALEX
101,3 FM
Radio ZET So. z o o . Zakopane/ Gubałówka 106,3 10 Radio ZET
Warszawska Prowincja 107,9 Radio VOX FM Kraków
Piotrków Trybunalski 95,7 0,1 Radio Maryja Archidiecezja Krakowska Zakopane/Gubałówka 0,1
Redemptorystów
Opracowała Urszula Rzepa
Dalszy ciąg wykazu zamieścimy w ReAV nr 1 i 2/2009
<aaz5i2B>
ODBIORNIK RADIOWY UKF
Zwykłe radyjko można obecnie kupić oscylatora L1. Do przestrajania przy wybieraniu stacji służy diocła
pojemnościowa D1, której napięcie jest zmieniane potencjometrem
na bazarze za kilkanaście złotych. Czy R3. Selektywność wzmacniacza p.cz. uzyskuje się dzięki aktyw-
warto, wobec tego, robić je samemu. nym filtrom RC. Funkcję wstępnego wzmacniacza m.cz. spełnia tran-
Naszym zdaniem tak. I dlatego zystor TR1. Układ scalony T2 jest wzmacniaczem mocy. Potencjo-
zamieszczamy jego opis. metr R14 służy do regulacji głośności.
Dioda Zenera D2 stabilizuje napięcie zasilania układu scalonego IC1
oraz dzielnika napięcia potencjometru R3 na poziomie 5 V.
konstruowanie odbiornika polecamy tym Czytelnikom, Antenę przyłącza się do punktu 4, głośnik między wyjście wzmac-
którzy chcą nabrać doświadczenia w montażu układów niacza mocy - punkt 3 i masę - punkt 1. Zasilanie dołącza się do
elektronicznych, a jednocześnie mieć z tego pożytek. punktów 2 i 1.
Opisany odbiornik zawiera minimalną liczbę elementów czyn-
nych: dwa układy scalone i jeden tranzystor. Nie trzeba, przy tym
kompletować niezbędnych elementów, ponieważ radio można ku-
Na rys. 2 przedstawiono płytkę drukowaną, a na rys. 3 rozmiesz-
pić jako zestaw elementów do samodzielnego montażu. Obudo-
czenie elementów na płytce.
wę odbiornika wykonuje
się samemu, co daje moż- - 3 Vcc
Rys. 1. S c h e m a t układu
liwość wykazania własnej 3,3 n 1 M 22nj 10n 150p 100n 220n330p 180p 4,7 n 4,7 n R4
330 p i I
inwencji. Zestaw elemen- 390 + L

r1
a »C20
tów odbiornika oferuje fir- I—t 0 2 ;C12 IC13 C14 C3 C5 CtO C9 (C17 33 n
5,1 -5
ma wysyłkowa ELFA.
10 11 1 3 4 12 15 18 17 8 39 p Cl)
13
C4
2 IC 1 T D A 7000
Schemat układu przedsta-
14 i C6 "'
16 7 9 5 6
wiono na rys. 1. Podsta- IC7
w o w y m elementem jest " 4,7 n

układ scalony IC1 TDA-

7000, znany z dobrych pa-
C15
2,7 n
X 01
- X -
BB105 (h 5
4,7 k

rametrów, produkowany II
C16
od wielu lat przez firmę Phi-
lips. Zawiera on wszystkie
podstawowe układy od- C23£
0,1 |I
"
4,7 n

o
R2
4,7 k

biornika radiowego, to zna-

-0 Ą
C22
TDA2002
czy stopień wejściowy 4
w.cz., mieszacz, układ pętli 10, 1M
-O OUT

22 n : C25 I 1000n
2<i>
D D" O
synchronizacji częstotliwo- I2 i i0,1 m
Rł4 Dane techniczne
ści FLL [Frequertcy Locked
100 k Czułość 1,5 juV
Loop), wzmacniacz - ogra-
nicznik pośredniej częstotli-
wości, demodulator, układ
R16
27 k D= U;C27
35
10 k
R11
2,2 k 100 n C21
i H
Stosunek sygnału d o szumu
Zniekształcenia
60 dB
0,7 %

D=
1 n Moc wyjściowa 5 W
C24 Napięcie zasilania 5+12 V
wyciszania. Jedynym ze-
Pobór p r ą d u przy napięciu
wnętrznym elementem in- 0,1 M zasilania 12 V 70-150 m A
d u k c y j n y m jest cewka

Rys. 2. Płytka d r u k o w a n a (skala 1:1) Rys. 3. Rozmieszczenie e l e m e n t ó w

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

AUTOMAT SCHODOWY
Ukfad do sterowania oświe- —ur
BAV19
tleniem klatki schodowej. .C4
r-O.iu
J2-3,
J2Z4</
chemat układu jest przedstawiony na
NE555 J2-5^
rys. 1. Układ jest przeznaczony do ste-
rowania włączaniem i wyłączaniem — C2
-r-IOn
światła na klatce schodowej. Użycie dowolne-
go z przełączników powoduje włączenie świa-
tła na ustalony okres, a potem automatyczne T1
jego wyłączenie. 8C338

W układzie zastosowano dwa mikroprzełącz-

niki - jeden zlokalizowany w górnej części BAV19 R5 47k

klatki schodowej i drugi w dolnej. Każdorazo-

wa zmiana pozycji przełącznika - naciśnięcie
lub zwolnienie jednego z d w ó c h przełączników Rys. 1. Schemat automatu schodowego
p o w o d u j e w ł ą c z e n i e ż a r ó w k i na u s t a l o n y
okres, np. pół minuty, który jest dobrany tak, aby osoba wchodząca po
schodach dotarła do celu. Po upłynięciu tego czasu lampa gaśnie.
Okres włączenia lampy można zmienić dobierając inne wartości pojem-
ności kondensatora C3 i rezystancji R7, stosownie do w y m a g a ń .
Jako przełączniki S1 i S2 wykorzystano dwupozycyjne mikroprzełącz-
niki, których zadaniem jest wytwarzanie sygnałów logicznych o pozio-
mie niskim. Obwody przeciwdziałające skutkom drgania styków są zbu-
dowane przy wykorzystaniu d w ó c h bramek NAND tworzących przerzut-
nik R-S. Ich działanie powoduje, że na wyjściu pojawia się „czysty" im-
puls po każdorazowym przyciśnięciu i zwolnieniu przycisku. Wyjścia obu
przerzutników R-S są tak połączone za pośrednictwem diod D1 i D2, że
sygnały wyjściowe tworzą funkcję OR, powodującą przenoszenie tyl-
ko dodatnich impulsów z d o w o l n e g o z wyjść przerzutników R-S.
Impulsy są wykorzystywane do wyzwalania przerzutnika monostablil-
nego z układem scalonym U2 t y p u 555. W czasie trwania przedniego Rys. 2. Płytka drukowana automatu schodowego (skala 1:1)

Rys. 4. Zmontowany odbiornik
śnika oraz kawałek przewodu o długości
kilkudziesięciu c e n t y m e t r ó w , p e ł n i ą c y
funkcję anteny.
Uruchomienie sprowadza się d o ewen-
tualnego skorygowania częstotliwości
oscylatora. W przypadku, gdy nie wszyst-
kie stacje radiowe udaje się odebrać, a sta-
cje o najmniejszej, lub największej czę-
stotliwości są poza zakresem strojenia,
trzeba nieco zmienić częstotliwość oscy-
latora. W t y m celu należy nieznacznie roz-
sunąć, albo ścisnąć zwoje cewki L1.
szy głośnik, naturalnie także o impedancji
8 Q. Układ scalony ze względu na dużą
moc wyjściową pobiera sporo prądu (ok.
100 mA) i w związku z t y m nadaje się ra-
czej do zasilania z sieci. Przy słuchaniu
głośnej muzyki, c h w i l o w y pobór prądu
przekracza 150 m A i jeżeli zasilacz nie bę-
dzie miał odpowiedniej wydajności prądo-
wej, to warto zastosować kondensator
elektrolityczny C20 o znacznie większej
pojemności, np. kilkuset mikrofaradów.
SJ.

Montaż należy rozpocząć od najmniejszych Nawet jeżeli nie zamierza się umieszczać
elementów, to znaczy rezystorów Następnie odbiornika w jakiejś o b u d o w i e , to w każ- Odbiornik radiowy UKF - zestaw do samodzielnego
umieścić małe kondensatory. Potem wlu- d y m razie warto umieścić głośnik na ka- montażu jest produkowany przez firmę Smart Kit. W
tować obydwie diody, tranzystor i podstaw- w a ł k u dykty, albo płyty paździerzowej, Polsce rozprowadza go firma ELFA.

kę układu scalonego IC1. Na końcu trzeba
wlutować^ elementy o większych wymia-
rach: kondensatory elektrolityczne, potencjo-
metry R3 i R14. Warto teraz sprawdzić pola-
ryzację - poprawność wlutowania - diod
i kondensatorów elektrolitycznych.
Po zakończeniu montażu elementów, przy-
lutowuje się przewody do zasilacza i gło-
o grubości kilku m i l i m e t r ó w i w y m i a r a c h ELFA Elektronika Sp. z o.o.
np. 150 x 200 m m . Dzięki t e m u uzyska Al. Jerozolimskie 136,
się znacznie lepsze brzmienie dźwięku. Warszawa
tel. 022 570 56 00,
Nawiasem m ó w i ą c t r u d n o oczekiwać, że www.elfa.se/pl
głośniczek o średnicy 5 c m będzie do-
Salon Firmowy
brze odtwarzał niskie tony. Dlatego też,
w siedzibie firmy,
jeżeli omawiane radio ma być stale używa- Pon-Piąt, 9-17
ne, to lepiej zastosować znacznie więk-

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

zbocza impulsu wyzwalającego następuje zmiana stanu logicznego
wyjścia monowibratora z niskiego na wysoki na okres ok. 30 s. Tak •-OD-* • •
uzyskany sygnał wyjściowy jest doprowadzony, przez dzielnik rezysto- i-OD-i •-LSŁr" jl • <Zel>
rowy złożony z R8 i R9, do bazy tranzystora T1 praującego jako klucz. Prze-
kaźnik, włączony w obwodzie kolektora uaktywnia się, zwiera zestyki NO
(normalnie otwarte) i zamyka obwód zasilania lampy oświetlającej klat-
kę schodową. Lampa świeci przez okres ustalony przez elementy uni-
wibratora. Dioda D4 zabezpiecza tranzystor T1 przed działaniem im-
—/ii
pulsów powstających przy wyłączaniu elementu indukcyjnego - prze- • Z2 «
kaźnika. Układ jest zasilany z baterii o napięciu 9 V (6F22 lub 6F25), moż-
na też zastosować zasilacz sieciowy o napięciu wyjściowym 9 V. Na rys.
• - O D - * • - ! Di I h " •-OBD-*
•-CB2D-* HIEJ-* B
2 przedstawiono płytkę drukowaną układu, a na rys. 3 rozmieszczenie
elementów. M
Rys. 3. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej

DETEKTOR SYGNAŁÓW

artykule opisano pro- 0

sty i tani układ do wy-
krywania obecności
sygnałów o częstotliwościach
małych (akustycznych) lub wiel-
kich (radiowych) w poszczególnych blo-
kach urządzenia.
Detektor sygnałów zawiera wzmacniacz
akustyczny, zbudowany z wykorzysta-
niem scalonego wzmacniacza mocy TDA-
2822M w obudowie 8-końcówkowej. Jest
on przeznaczony do stosowania jako ste-
reofoniczny wzmacniacz akustyczny ma-
łej mocy. Maksymalna osiągalna moc
wyjściowa wzmacniacza w konfiguracji
mostkowej, przy obciążeniu głośnikiem
o rezystancji 8 Q, wynosi ok. 200 mW,
a przy głośniku o rezystancji 4 Q jest bli-
sko dwukrotnie większa. Sygnał wyjścio-
wy z głośnika jest zatem wystarczająco sil-
ny do wielu zastosowań. Prąd spoczynko-
wy pobierany przez układ scalony przy na-
pięciu zasilania 3 V nie przekracza 10 mA.
Ponieważ w takim zastosowaniu jakość
odtwarzania nie jest czynnikiem najistot-
niejszym, wybrano najprostszą konfigura-
cję pracy układu scalonego, z najmniejszą
liczbą elementów zewnętrznych.
Schemat detektora sygnałów jest przed-
stawiony na rys. 1. Główną część detek-
tora stanowi omówiony scalony wzmac-
niacz akustyczny z obciążeniem w posta-
- 1 u
T~[^< - bQterii 3V
Rys. 1. Schemat detektora sygnałów
— • • — • •
<J •
• • ń
• fej
• <r
• Ln_ • T
Rys. 2. Płytka drukowana detektora Rys. 3. Rozmieszczenie elementów
(skala 1:1)
ci głośnika o rezystancji 4 lub 8 (2, współ- wzmacniacza jest regulowana przy użyciu
pracujący z prostownikiem jednopołów- potencjometru R3.
kowym wykorzystywanym przy wykry- W pozycji RF przełącznika rodzaju pracy,
waniu sygnałów wielkiej częstotliwości. do układu włącza się prostownik złożony
Przełącznik rodzaju pracy sondy (dwu- z kondensatora C1, diody D1 oraz rezysto-
sekcyjny) ma dwie możliwe pozycje: AF rów R1 i R2. Jedna sekcja przełącznika do-
i RF. W pozycji AF sonda stanowi klasycz- łącza wejście prostownika do wejścia
ny wzmacniacz akustyczny i jest przygo- sondy, a druga - wyjście prostownika do
towana do wykrywania sygnałów aku- wejścia wzmacniacza akustycznego. Sy-
stycznych, które są doprowadzane do gnał wyprostowany i odfiltrowany jest
wejścia wzmacniacza (7) przez kondensa- doprowadzany do wejścia wzmacniacza
tor C2 i potencjometr R3. Kondensator C2 akustycznego.
oddziela wejście wzmacniacza mocy od Na rys. 2 przedstawiono płytkę drukowa-
ewentualnych składowych stałych napię- ną układu, a na rys. 3 rozmieszczenie ele-
cia, które mogą wystąpić na wejściu. Am- mentów. (er)
plituda sygnału d o p r o w a d z a n e g o do

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

i wydawnictw
Jerzy Krajewski
GŁOŚNIKI I ZESTAWY GŁOŚNIKOWE
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności
Warszawa 2008, str. 256
Pojawienie się drugiego wydania książki „Gło-
śniki i zestawy głośnikowe" świadczy o jej
wartości i popularności na rynku księgar- KLAWIATURY,
skim. Dokładniejsze omówienie treści książ-
ki zamieszczono w ReAV nr 2/2004. Pomimo ELEWACJE,
u p ł y w u kilku lat nie straciła na aktualności
i można ją polecić wszystkim, których intere-
TABLICZKI
sują zagadnienia związane z wiernym odtwa- I ZESTYKI FOLIOWE
rzaniem dźwięku.
Książka zawiera 14 rozdziałów, w których
przedstawiono: O PROJEKTUJEMY
• wiadomości dotyczące akustyki i właści- O PRODUKUJEMY
wości słuchu ludzkiego, akustyki pomiesz- O SPRZEDAJEMY
czeń, rozchodzenia się fal dźwiękowych oraz problemów związanych z cza-
sem pogłosu,
• opis budowy i działania różnego rodzaju głośników oraz ich parametry,
• opis stosowanych zwrotnic elektrycznych, które są niezbędnymi pod-
zespołami wielodrożnych zestawów głośnikowych,
• omówienie rodzajów i konstrukcji o b u d ó w głośnikowych, oraz stosowa-
ne do tego celu materiały,
• metody pomiarów p o d s t a w o w y c h parametrów głośników,
• zagadnienia związane z zastosowaniem głośników w systemach wielo-
kanałowych (kino domowe).
W książce o m ó w i o n o również zagadnienia związane z samodzielną budo-
wą zestawów głośnikowych, zamieszczono porady dotyczące zakupu go-
towych zestawów produkcji fabrycznej, a także krótko opisano zestawy gło-
śnikowe estradowe i klasy High-End.
Książka została wydana starannie, na d o b r y m papierze, jednak podobnie Towarzystwo ElektrotechnoJogicżne Owerty Sp. z o.o.
jak wydanie poprzednie w miękkich okładkach, co wydaje się być jedynym ul. Siewna 21, 94-250 Łbdź,
mankamentem. HiFi e-mail: qwerty@qwerty.pl; w$w.qwerty.pl;
tel. 042 632 47 92, 633 32 84, 630 42 64, fax 042 632 85 93
Książka jest dostępna w księgarniach, a także w sprzedaży wysyłkowej: WKL, 02-546,
Warszawa, ul. Kazimierzowska 52, tel. /fax (0-22) 849 23 45, (0-22) 849 27 51 w. 555,
e-mail: wkl@wkl. com. pi; http: //www. wkl. com. pl

można ZAPRENUMEROWAĆ
również (w cenie kioskowej)
w „RUCH" S.A.
Prenumerata krajowa:
Wpłaty na prenumeratę przyjmują jednostki kolportażowe „RUCH" S.A.
właściwe dla miejsca zamieszkania. Termin przyjmowania wpłat na prenumeratę krajową do
5 każdego miesiąca poprzedzającego okres rozpoczęcia prenumeraty,
infolinia 0-804-200-600, www.ruch.com.pl
Prenumerata ze zleceniem wysyłki za granicę:
Informacji o warunkach prenumeraty i sposobie zamawiania udziela „RUCH" S.A. Oddział
Krajowej Dystrybucji Prasy, 01-248 Warszawa, ul. Jana Kazimierza 31/33
tel. (0-22) 532 87 31 - prenumerata płatna w walucie obcej;
tel. (0-22) 532 88 16,532 87 34,532 88 19 - prenumerata płatna w PLN
infolinia 0-804-200-600,
wpłaty w PLN na konto w banku PEKAO S.A. IV O/Warszawa
nr 65 1240 6074 1111 0000 4996 7557 lub w kasie Oddziału
w URZĘDACH POCZTOWYCH
Wpłaty na prenumeratę krajową przyjmują wszystkie urzędy pocztowe oraz doręczyciele
(na wsi i w miejscowościach, gdzie dostęp do urzędu pocztowego jest utrudniony).

® 3a® ®a ® ©D @
Lampy elektronowe, podstawki lamp wszelkiego typu. srebrne kable głośnikowe
PŁYTY MOŻNA ZAMÓWIĆ:
Dokonując wpłaty na konto:
i interkonekty, trafa głośnikowe, schematy i wszystko do budowy wzmacniaczy,
nr 65 124060741111000049967557
Hi-Fi. Sprzedaż - kupno. 02-697 Warszawa, ul. Rzymowskiego 20/57,
Radioelektronik Sp. z o.o.,
tel. (0-22) 84711, 56,0601 34 28 70, www.polbox.com/c/compel
ARMAND wykrywacze metali (0-22) 758 73 48
ul. Ratuszowa 11,03-450 Warszawa
LASERY, GŁOWICE WIDEO, GŁOWICE KAMER 8 MM, V8, Hi8, ® Faksem: 0 22 677 30 22, 0 22 891 13 74
Digital8, gwarancja. VIDEO HEAD SERVICE, 31426 Kraków, Listownie:
ul. Gen. Prądzyńskiego6, tel. (0-12) 411 03 70. http://www.videohead.com.pl Radioelektronik Sp. z o.o.,
ADAPTERY multimedialne Car Audio, INTERFEJSY kierownic, ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa
PILOTY uniwersalne. IZOTECH 32-020 Wieliczka, ul. Podgórska 66, • Przez Internet:
tel. (012) 632 12 28, www.izotech.com.pl radelek@radioelektronik.pl,
kolportaz@sigma-not.pl,
www.piloty.pl www.radioelektronik.pl
 AV
WYSTAWA SATKRAK 2008 d)

ODBIORNIKI DVB-T I DVB-S/S2

Telewizja
satelitarna rozwija
się dynamicznie,
można się było
o tym przekonać na
wystawie telewizji
Rys. 1. Najmniejsze odbiorniki satelitarne: Mini Cyfrowego Polsatu i TechniSat Digit S2-CD "Telewizji na kartę"
cyfrowej SATKrak
2008. czości HD, oferują najwięcej w Europie namentowej. Wystarczy kupić odbiornik
kanałów HD, jest ich już 15. Toczy się satelitarny z kartą dekodującą lub samą

P
olska jest najwięk- także walka konkurencyjna o klienta kartę (w niedalekiej przyszłości) i zain-
szym rynkiem telewizji mniej zamożnego, p l a t f o r m y oferują stalować w innym odbiorniku umożli-
satelitarnej w Europie tanie o d b i o r n i k i z t a n i m a b o n a m e n - wiającym dekodowanie kart w systemie
Środkowo-Wschodniej. tem lub bez. Przykładem są odbiorni- Conax. Więcej na ten temat pisaliśmy
Dynamiczny rozwój ki „ M i n i " z pakietem Mini Cyfrowego w ReAV nr 11/2008.
zawdzięczamy konkuru- Polsatu i TechniSat Digit S2-CD „Telewizji Wysiłek telewizji n we wdrażaniu telewizji
jącym ze sobą trzem platformom cyfro- na kartę" - spółki Cyfrowy Dom, należą- wysokiej rozdzielczości i nowych rozwią-
w y m - Cyfrze+, Cyfrowemu Polsatowi cej do platformy n (rys.1). „Telewizja na zań konstrukcyjnych w odbiornikach sate-
i Telewizji nowej generacji n. Platformy, kartę" umożliwia zakup odbiornika sate- litarnych znalazł uznanie jurorów. Nbox
rozwijając telewizję wysokiej rozdziel- litarnego bez podpisywania umowy abo- HDTV recorder otrzymał po raz drugi

i f e ' - S j r t f . ^

W Telewizja nowej generacji n - lepszego

if | prezentu na święta nie znajdziesz!
Bo nie ma lepszego. Ultranowoczesny dekoder HD z cyfrową
nagrywarką pozwala na zatrzymywanie i cofanie wszystkich
programów oglądanych na żywo, a także programowanie i na-
grywanie wybranych pozycji. Funkcje te dają poczucie obco-
wania ze zjawiskiem zupełnie nowej generacji, a korzystanie
z takiej telewizji jest daleko bardziej ekscytujące. A dodatkowo
teraz ten wyjątkowy dekoder HD kosztuje tylko 38 złotych.
 P O Z N A J E M Y S P R Z Ę T ^ ^ H H H H H
23
H H

dysk eSATA. Sygnał HD jest dostępny na

m wt.B'c.~ ctfkŚWOŚĆ
Rys. 2. Nagrodzony dekoder nbox HDTV recorder
nagrodę najlepszego dekodera platformy
cyfrowej (rys. 2).
Na w y s t a w i e p o j a w i ł y się n o w e marki
odbiorników satelitarnych, takie jak Arion,
SRadix, GoSat, Technomate, RWT oraz
akcesoriów i sprzętu profesjonalnego -
Axing, Becks, Elpio, Transmedia, których
najciekawsze w y r o b y opiszemy w dalszej
części artykułu.
O d b i o r n i k i HD
Dostępność dużej liczby kanałów HD spra-
wia, że rośnie zainteresowanie odbiorni-
2 • « • • • ©
kami HD, a zmniejsza się zwykłymi SD FTA
(Free To Air). Każdy z liczących się produ-
centów ma w ofercie odbiornik HD. W t y m
roku wyróżnienie najlepszego odbiornika
HD otrzymał Globo HD S1 (rys. 3) charak-
teryzujący się pełną zgodnością z MPEG-2,
MPEG-4 i DVB-S/S2, d w o m a złączami Cl
na m o d u ł y dostępu w a r u n k o w e g o CAM,
d w o m a czytnikami kart z w b u d o w a n y m
s y s t e m e m CONAX, X-Crypt (obsługuje
moduły CAM Cyfrowego Polsatu i Cyfry+),
ma możliwość nagrywania na zewnętrzną
pamięć dzięki złączu USB 2.0 lub twardy
wyjściach HDMI oraz YPbPr 720p i 1080i,
a SD na d w ó c h złączach scart, natomiast
sygnał audio na wyjściach: stereo cinch,
optycznym i współosiowym. Obsługę uła-
twia tekstowy wyświetlacz VFD i przyjazne
menu użytkownika w 256 kolorach. Funkcja
Blindscan ułatwia przeszukiwanie kanałów
przez określenie zakresu przeszukiwania
częstotliwości. Cyfrowa g ł o w i c a z pętlą
(Loop-through) umożliwia przesłanie
sygnału satelitarnego do drugiego odbior-
nika. Pamięć 20 000 kanałów.
Firma Profan w p r o w a d z a na rynek trzy
nowe odbiorniki HD DVB-S/DVB-S2 kore-
ańskiego producenta pod marką SRadix,
umożliwiające szybką instalację list kanałów
Cyfry+ i Cyfrowego Polsatu. Podstawowy
m o d e l to HS-410CI z d w o m a gniazdami
Cl, dwa pozostałe mają d o d a t k o w o czyt-

Rys. 3. Nagrodzony odbiornik HD Globo HD S1

Dekoder HD z wbudowaną
cyfrową nagry warką 'zł aktywacja
z) aktywacja

ysĘiĘft iftik/tBBificj!

Zamów telewizję nowej generacji n już teraz:

z tel. stacjonarnych 0 8 0 1 0 5 5 5 5 5 j z tel. komórkowych (12) 2 9 1 55 5 5 skype: nkontakt w punktach sprzedaży n w całym kraju
opłaty według stawek operatorów lista na stronie wwwji.pl

Rys. 4. Nagrodzony odbiornik FTA Globo O p t i c u m
4100C
niki kart w systemie Viaccess HS-41 WACI
i Conax HS-411CXCI. Oba mają funkcję
PVR Ready i wszystkie mogą współpraco-
wać z konwerterami systemu Unicable.
Odbiorniki FTA
Odbiorniki FTA to grupa tunerów satelitar-
nych, których oferta się zmniejsza mimo, że
są najtańsze, już w cenie 140-150 zł można
kupić odbiornik satelitarny do odbioru
niekodowanych kanałów. Niestety liczba
polskich niekodowanych programów TV
się zmniejsza, co zmniejsza ich atrakcyj-
ność. Wyróżnienie w tej kategorii zdobył
odbiornik Opticum 4100C (rys. 4), niewielki
(210x140 x40 mm) z 4-znakowym wyświe-
tlaczem, modulatorem RF, złączami scart,
wideo i stereo audio cinch z przelotką, pole-
cany do odbioru programów w podróży, na
kempingach lub działce.
Odbiorniki DVB-T
Wprowadzanie w Polsce naziemnej telewizji
cyfrowej DVB-T znacznie się opóźnia, między
innymi z powodu sporów wokół zawarto-
ści planowanych trzech multipleksów. Na
wystawie, w czasie konferencji pojawiły
się nawet opinie, że obecne działania plat-
form („Telewizja na kartę") i przyszłe mogą
spowodować, że na telewizję DVB-T będzie
niewielu chętnych. Mimo problemów przy
wdrażaniu telewizji DVB-T w Polsce oferta
sprzętu jest bardzo atrakcyjna. Odbiorniki
DVB-T można użytkować tam, gdzie są trud-
ne warunki odbioru analogowej telewizji
naziemnej i są prowadzone emisje testowe.
Na wystawie nowością był między innymi
odbiornik DVB-T DVT-401T (rys. 5) produkcji
Radomskiej Wytwórni Telekomunikacyjnej
(RWT), umożliwiający dekodowanie kana-
a)
CWWU
Rys. 7. Odbiorniki współpracujące z t w a r d y m i dyskami: nagrodzony Humax iCord HD (a), AB IPBox 900HD z łączem eSATA (b) i Topfield TF7700 HSCI PVR READY (c)
łów kodowanych w standardzie MPEG-2
i MPEG-4.
•MilSralAMUfit WlimWtjl;
Rys. 5. O d b i o r n i k DVT-401T f i r m y RWT w s p ó ł p r a -
cujący z multiplekserem stacji c z o ł o w e j firmy WISI
Comunication
Oprogramowanie można aktualizować
przez złącze USB. Ma także złącze LAN.
Na razie oprogramowanie umożliwia tylko
łączenie z serwerem RWT i ściągnięcie
obrazu z wizytówką firmy.
Rys. 6. N a g r o d z o n e o d b i o r n i k i DVB-T: M a x i m u m
T-1300 (a) i Combo TechniSat Multymedia TS1 (b)
Z telewizorem łączy się za pomocą złączy
HDMI lub komponent i zapewnia rozdziel-
czość obrazu 1080i/720p, są dwa wejścia
scart i wyjście optyczne fonii.
Zdaniem producenta, w Lesznie odbierano
bez problemu kanały DVB-T z nadajnika ze
Śremu i Zielonej Góry (odległość ponad
100 km) za pomocą zewnętrznej anteny.
b)
Odbiornik może być także wykorzystywa-
ny w sieciach kablowych dostarczających
kodowany sygnał DVB-T. Dzięki czytnikowi
kart Cl są dekodowane kanały kablowe. Na
wystawie odbiornik DVT-401T współpraco-
wał z multiplekserem stacji czołowej firmy
WISI Comunication.
W ś r ó d n o m i n o w a n y c h do n a g r o d y
odbiorników DVB-T znalazły się TechniSat
Digit MF4-T, Digiality CX-501 T i Maximum
T-1300 FTA. Wyróżnienie najlepszego
odbiornika DVB-T otrzymał M a x i m u m
T-1300 FTA (rys. 6a) firmy Rajsat odbie-
rający obrazy SD i HD w standardzie
MPEG-4 z możliwością zwiększania roz-
dzielczości obrazu (upsca/ing wyjście
HDMI), zasilania 12/230 V, co umożliwia
użytkowanie np. na łodzi i w przyczepie
k e m p i n g o w e j . Wejście USB służy do
wymiany oprogramowania. Pozostałe złą-
cza to wyjścia audio optyczne i 2x scart,
ma funkcje timera, EPG, OSD.
Jeżeli w przyszłości zamierza się korzystać
z cyfrowej DVB-T i odbierać płatne kanały
platform cyfrowych DVB-S, można kupić
odbiornik Combo. Na wystawie zaprezento-
wano znane odbiorniki Golden Interstar Gl-T/
S870, TechniSat Multymedia TS1 i AB IP
Box 9000HD. Wyróżnienie zdobył TechniSat
M u l t y m e d i a TS1 d e k o d u j ą c y kanały
MPEG-4 za pomocą karty Neotion 4 (rys.
6b). Nowością są odbiorniki Combo firm:
Golden-lnterstar, oferującej nową markę
GoSAT GS-8100 CRCIHD, Technomate
TM6900 HD i LyngBox z w b u d o w a n y m
twardym dyskiem 160 GB i dostępem do
Internetu, obsługujące standardy MPEG-
2/4, z dwoma gniazdami Cl, czytnikiem
kart kodowych i możliwością dołączenia
zewnętrznego dysku twardego.
Odbiorniki z t w a r d y m
dyskiem
Funkcja PVR (Persona/ Video Recording)
służąca do zapisu i odtwarzania oraz
przechowywania plików audio-wideo na
twardym dysku, jest jedną z najbardziej
użytecznych funkcji w odbiornikach sate-
litarnych. Dysk może być zamontowany
na stałe lub być dołączany na zewnątrz za
pomocą złącza USB (funkcja USB PVR) lub
eSATA. Wybrane odbiorniki mogą współ-
 telewizja
0
na kartę

TYLKO

przy jodnorjzowym doładowaniu na rok

prosta jak telefon na kartę Kamilo ^ ó ł p r a c y

,;ttyll<o z systemem CON^X

bez umowy *
bez abonamentu 0 Prosta jak telefon najkartę!
Bez a b o ń a m e n f u !

cyfrowa jakość Aby aktywować J^S

usługę z S d ^ Ę T K j M g I syfrowy Dom Sp. z o.o.
0-300-102-502 1 rw.telewizjanakarte.pl

kanały bez opłat:

kanały na doładowanie
11 u + 4 I ;
+ kilkaset darmowych kanałów FTA

telefon 0-300-102-502

V
(stawka za połączenie wynosi 35 gr brutto za minutę na dzień 01.10.2008)

z tel. komórkowych *718191

(stawka za połączenie wynosi 1,22 zł brutto za minutę na dzień 01.10.2008)

lub wejdź na stronę www.telewizjanalcarte.pl

Podane informacje nie stanowią oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego i mogą ulec zmianie. Podane ceny są cenami brutto. Stan na 1 listopada 2008.
26
pracować z dwoma dyskami, wewnętrz-
nym i zewnętrznym.
Produkowane są odbiorniki PVR HD i SD.
Przykładem odbiorników HD z wbudo-
wanym twardym dyskiem są Topfield
TF7700 HD PVR z dyskami 250 lub 500
GB, TechniSat Digicorder HD S2 z dys-
kami 160 lub 500 GB, Humax iCord HD
z dyskiem 320 GB oraz wybrane dekode-
ry płatnych platform cyfrowych. Uznanie
najlepszego odbiornika PVR zdobył iCord
HD firmy Humax (rys. 7a). Może współ-
pracować z HDD o pojemności do 1TB!.
Ma dwa złącza do dysków zewnętrznych
i dwie głowice, umożliwia nagrywanie
do 4 kanałów HD lub 6 SD z jednego
transpondera. Jakość obrazu SD popra-
wia upscaler zwiększający rozdzielczość
obrazu do HD. Dzięki złączu USB-master
zapisane pliki można prosto przenieść na
dodatkowy dysk zewnętrzny. Karta sie-
ciowa Ethernet z funkcją serwera plików
Ftp/Video pozwala kopiować pliki przez
sieć komputerową.
Rys. 8. Złącze eSATA w o d b i o r n i k u Dreambox 800HD
PVR
Najliczniejszą ofertę stanowią odbiorni-
ki z dołączanymi zewnętrznymi dyska-
mi. Większość z nich ma jeden tuner, co
umożliwia nagrywanie jednego kanału.
Przykładami odbiorników HD z wejściem
USB PVR są: Technomate TM-5000 w trzech
wersjach, Topfield TF7700 USB HSCI PVR
Ready, Globo HDS1 PVR Ready, SRadix
HS-411 CX Cl, lnverto IDL 5550 S Scene5
USB PVR Ready, Golden Interstar GI-S900
HD PVR. Do odbioru tylko programów SD
są przeznaczone odbiorniki np. lnverto IDL
3290S, Topfield TF4000 Plus PVR Ready.
Złącze eSATA (rys. 8), instalowane z tyłu
obudowy (interfejs Serial-ATA II), jest prze-
znaczone do dołączania zewnętrznych
twardych dysków. Zaletą interfejsu Serial
ATA II jest większa szybkość przysłania
danych niż przez łącze USB 2.0. Na wysta-
wie zaprezentowano np. odbiorniki GoSat
8100 CRCI HD i Dreambox 800HD PVR ze
złączem eSATA.
Przykładem odbiorników satelitarnych
umożliwiających instalowanie różnych
rodzajów dysków są urządzenia słowac-
kiej firmy AB Com. W odbiornikach sate-
litarnych opartych na systemie Linux AB
IPBox 250S, 420 S, 422S PVR, 910 HD jest
możliwe instalowanie samodzielnie dys-
ków wewnętrznych 2,5, 3,5" IDE bez limitu
pojemności, a w modelu AB IPBox 900HD
ze złączem eSATA.
Multimedialne Centrum Media
Box Power Zest
Na stoisku firmy Profan zaprezentowano
domowe Multimedialne Centrum Media
Box Power Zest (rys. 9). Media Box jest
urządzeniem, które dołączone do telewizo-
ra Fuli HD umożliwia pełną integrację cyfro-
wych urządzeń multimedialnych w domu.
Urządzenia mogą współpracować z Media
Boxem za pomocą sieci bezprzewodowej
802.11 b/g lub przewodowej poprzez port
LAN. Dzięki temu jest możliwe odtwarza-
nie plików wideo oraz fotografii w pełnej
rozdzielczości na ekranie telewizora oraz
plików audio za pomocą zestawu kina
domowego, zapisanych na komputerach
PC, kamerach, aparatach fotograficznych,
telefonach komórkowych, odtwarza-
czach mp3, iPod itd. Wbudowany twardy
dysk (opcja do samodzielnego montażu)
umożliwia zapis i przechowanie treści
multimedialnych (wideo, audio, zdjęcia).
Odtwarzane są pliki wideo standardów:
MPEG-1/2,SD/HD, AVI, H.264, WMV9,
VCI, DivX/Xvid z rozszerzeniami avi, wmv,
mpeg, iso, vob, ifo, mp4, asf, tp, m2ts,
mov (H264), mkv, pliki graficzne: JPEG, GIF,
PNG, Bitmap, TIFF, pliki audio: mp3, WMA,
AAC. Zapewniona jest kompatybilność
w standardach Plug&Play i Digital Living
Network Alliance. Media Box ma wyjścia
HDMI, komponent (YPbPr), kompozytowe
(CVBS), wejście USB, audio cinch, optycz-
ne i współosiowe.
Odbiorniki z Ethernetem
Rys. 10. W y r ó ż n i o n y najmniejszy odbiornik z Etherne-
t e m Dreambox 800HD PVR
Coraz więcej jest odbiorników satelitarnych
wyposażonych w wejście ethernetowe,
umożliwiające instalowanie w domowej
sieci i korzystanie z dostępu do Internetu.
Najwięcej dostępnych funkcji jakie można
otrzymać łączem ethernetowym ma nbox
HDTV recorder.
Nagrodzony odbiornik Dreambox 800HD
PVR, niemieckiej firmy Dream Multimedia,
jest najmniejszym odbiornikiem z HDD
i wejściem RJ 45, umożliwiającym wymia-
nę oprogramowania poprzez sieć interne-
tową (rys. 10). Mimo, że jest odbiornikiem
HD nie ma wyjścia HDMI, a jedynie DVI. Ma
wyświetlacz OLED najnowszej generacji,
można instalować twardy dysk wewnątrz
lub na zewnątrz (złącze eSATA) obudowy.
Nowością jest LyngBox Combo HD (rys.11)
oferowany przez firmę Rajsat. Odbiornik
współpracuje ze stroną LyngSat network.
Przy początkowej konfiguracji podając
dane: kraj, język, miasto lub szerokość, dłu-
gość geograficzną, parametry anteny i kon-
wertera, w kilka minut przez Internet jest
wczytywana lista kanałów dla danej konfi-
guracji anteny oraz oprogramowanie.
Rys. 11. Odbiornik LyngBox C o m b o w s p ó ł p r a c u j ą c y
ze stroną LyngSat
Na bieżąco są aktualizowane lista kanałów
i oprogramowanie. Odbiornik LyngBox
Combo HD DBS-S2/T ma 160 GB HDD,
wyświetlacz OLED, 2 wejście Cl, możliwość
oglądania zdjęć z aparatu dołączonego
łączem USB (4 porty USB). •
Jerzy Justat
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008
 M A D E IN G E R M A N Y

WYBIERZ TO,
CO NAJLEPSZE: TECHNISAT
MADE IN GERMANY

Telewizor FULL-HD iDTV z dyskiem twardym 2 5 0 GB,

wyposażony w podwójny HDTV-Multituner
(MPEG-2 i MPEG-4), zintegrowany czytnik kart
SmartCard i dwa gniazda Common Interface

Full-HD w rozdzielczości 1920 x 1080

4 0 " telewizor LCD (102 cm przekątna ekranu)
Podwójny HDTV-Multituner (2x DVB-S2,
2x DVB-T, 2x DVB-C, 2x analogowy kablowy,
2x analogowy naziemny i 2x FM/UKF)
Kontrast dynamiczny 15 0 0 0 : 1
100% gwarancja braku błędnych pikseli
5 lat gwarancji

Dodatkowe informacje i zamówienie katalogu:

0 7 1 3 8 7 4 4 52 lub biuro@technisat.pl

DIGITAL

TechniSat reliable and Euro-made • www.technisat.pl

 A y

fELEWIZOR Z BLUETOOTH
puter, telefon komórkowy palmtop i inne.

IN
Firma LGE jest Oglądanie zdjęć na ekranie telewizora jest
znacznie przyjemniejsze niż na małym
producentem
ekranie telefonu. Także wspólne oglądanie
telewizora, zdjęć na spotkaniu towarzyskim jest bardzo
w którym nowa proste, nie trzeba przynosić płyt, instalo-
funkcja umożliwia wać komputera przenośnego lub korzystać
z pendrive'a, wystarczy komórka, z którą
odbieranie praktycznie nikt się nie rozstaje.
zdjęć z telefonu W redakcji sprawdzono jak działa funkcja
komórkowego Bluetooth. Aby wykorzystać w telewizorze
iączem Bluetooth. tę funkcję do przesyłania zdjęć, trzeba ją
włączyć i ustawić podstawowe parame-
ajnowszy telewizor y BLUETOOTH 0K ^ ^ ^ try. Ustawia się pin (kod telewizora) w celu
f i r m y LGE 42LG7000 HKH Bluetooth Wt. zaakceptowania połączenia z zewnętrz-
ma o b u d o w ę t y p u PIN telewizora 0000 nym urządzeniem Bluetooth. Kod składa
monitorowego z ozdob-
s Stuchawl: Bluetooth Odl.it
się z maksymalnie 10 cyfr, fabrycznie są
o Zafe|fr$&oiM.1o urcądrunta Wuclco'" 1
ustawione cztery zera.
nym wąskim paskiem informacje o Bluetooth

czerwieni wokół ramy

I 1 Motorola Phone « 1 Wbudowany czujnik Bluetooth w telewi-
ekranu (znanej z serii Scarlet) i nowe usy- m H KTSOi
zorze wykrywa automatycznie urządzenia
tuowanie głośników, pod ekranem. u U RAOEtiK-CR
w jego zasięgu działania. Listę wykry-
T e l e w i z o r ma w y ś w i e t l a c z LCD IPS tych urządzeń można sprawdzić w menu
(/n-P/ane Switching) o rozdzielczości "Zarejestrowane urządzenia Bluetooth"
FulIHD 1920x1080 pikseli i szerokim kącie (rys. 1). Do p r z y s y ł a n i a zdjęć trzeba
oglądania 178°. W celu poprawy jakości I iji BLUETOOTH «*.. *ok aktywować funkcję Bluetooth w telefo-
obrazów ruchomych - zmniejszenia zama- O Bluetooth :Wt. nie, sprawdzić czy telewizor został wykry-
w PIN (ofewizora :0000
zanych konturów i drżenia - zastosowano ty - wyświetlana jest nazwa 42LG7000
Słuchawki Bluetooth : Odłączono
technikę TruMotion 100 Hz. Filmy kinowe i wprowadzić pin (kod telewizora), wtedy
O Zarejestrowane urządzenia 8lip*«*l»-
są odtwarzane w technice 24p Real Cinema Informacje o Bluetooth liliztta mtreęo urufconia jest możliwa transmisja danych plików zdję-
5:5 Puli down. Jak podaje producent, w try- 4. 1 t G 7 0 0 0 - Z A ciowych. W momencie przesyłania danych
Atftcs molcga urjątania
bie filmowym czas reakcji zmniejszono do na ekranie pojawia się obrazek informujący
00 !o 12:!i:4S:8!
2,7 ms. Obrazy wysokiej rozdzielczości •> Hw)« * 0C
o transferze danych, który jest wyświetla-
przesyłane łączem HDMI można oglądać ny przez kilka sekund. Nazwę telewizora
w formacie oryginalnym bez skalowania. można zmienić. Jeżeli zdjęć jest kilka to
Odbiornik TV ma czujnik światła i układ w menu wyświetla się ich liczba. Przy
R y s . 1. T e l e w i z o r 4 2 L G 7 0 0 0 z m e n u f u n k c j i B l u e t o o t h ,
automatycznie regulujący jasność, zależnie i n f o r m a c j e o n a z w i e t e l e w i z o r a i lista u r z ą d z e ń zare- wyświetlaniu zdjęć jest możliwość obrotu
od oświetlenia zewnętrznego, co zapewnia j e s t r o w a n y c h przez telewizor o 90°, np. z poziomu do pionu. Wielkość
lepszy obraz i może dodatkowo zmniejszyć zdjęcia na ekranie zależy od jego rozdziel-
Color, zapewniając najlepsze parametry
zużycie energii (test w ReAV nr 11/2008). czości (rys. 2). Zdjęcia formatu 16:9 o roz-
przesyłu obrazu.
Bardzo rozbudowane są możliwości regula- dzielczości większej lub równej nominalnej
Nowością jest funkcja Bluetooth, umoż-
cji obrazu, w szczególności barw, w dwóch ekranu zajmują cały ekran, a przy mniejszej,
liwiająca m.in. dołączenie bezprzewodo-
trybach eksperckich. jego fragment.
wych słuchawek, a także telefonu komór-
Telewizor ma przeglądarkę zdjęć jpeg kowego. Bluetooth to technika komunikacji Nie ma możliwości powiększania obrazu.
i plików muzycznych m p 3 , z pamięci na niewielkie odległości (do 10 m) z wyko- Zdjęcia są przechowywane w pamięci tym-
dołączanej do złącza USB. Do dołącze- rzystaniem fal radiowych o częstotliwości czasowej telewizora do momentu wyjścia
nia innych urządzeń zewnętrznych zasto- 2,4 GHz, umożliwiająca bezprzewodowe z menu tej funkcji. Telewizor współpraco-
sowano cztery gniazda HDMI 1.3 Deep łączenie różnych urządzeń, takich jak kom- wał bezproblemowo z telefonami Motorola
Phone, Sony Ericson K750i i komputerem
stacjonarnym z czujnikiem Bluetooth dołą-
czonym do złącza USB i programem do
transmisji bezprzewodowej.
Można korzystać ze słuchawek Bluetooth,
jeśli chce się oglądać film i nie przeszkadzać
współlokatorom, ale wtedy nie można prze-
syłać zdjęć. •
Jerzy Justat
Rys. 2. Z d j ę c i a o r ó ż n e j r o z d z i e l c z o ś c i 2 4 0 x 3 2 0 i 1 2 0 0 x 1 6 0 0 p k t o r a z f u n k c j a o b r o t u z d j ę c i a

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008


INNOWACYJNE TELEWIZORY
E k r a n y o r o z d z i e l c z o ś c i QFHD
W przyszłości telewizory będą miały roz-
dzielczość ekranu QFHD (Quadrup/e Full-
High Definition), czterokrotnie większą niż
HD (1080x1920 pikseli). Firma Samsung
zaprezentowała 82-calowy telewizor LCD
QFHD o rozdzielczości ekranu 8,29 min
(3840x2160) pikseli, a Panasonic 150-
-calowy telewizor plazmowy o 8,84 min
(2160x4096) pikseli (rys. 10). Prototyp ma
ekran równoważny dziewięciu panelom
50-calowym, a jego powierzchnia wyświe-
tlania wynosi 3,31x1,87 m.
Rys. 10. Plazma 150" f i r m y Panasonic o rozdzielczości
8,84 miliona pikseli
Techniki poprawy obrazu
szybko p o r u s z a j ą c y c h s i ę
obiektów
W telewizorach LCD są wprowadzane
nowe techniki zwiększające liczbę powta-
rzanych klatek obrazowych, w celu popra-
wy jakość obrazu z szybko poruszającymi
się obiektami. Zastosowanie najbardziej
popularnej techniki 100/120 Hz, zwiększa
dwukrotnie częstotliwość wyświetlania
obrazów w stosunku do standardów PAL
(50 Hz) oraz NTSC (60 Hz). Zwiększenie czę-
stotliwości do 100 Hz uzyskuje się przez
dodanie dodatkowej klatki obrazu, która
jest tworzona w zaawansowanym procesie
estymacji ruchu. Procesor oblicza pośred-
nie położenie obiektu między pierwszą
a trzecią klatką. Efektem tego działania jest
zmniejszenie smużenia obrazu obiektów
w ruchu.
X ^
Ł ' +2
L m J "
Jfeemtffr
Rys. 11. Zasada działania techniki 200 Hz w t e l e w i z o -
rze serii Z4500 f i r m y Sony
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008
NA RYNKU AV
W najnowszym systemie 200 Hz f i r m
Samsung i Sony ( M o t i o n f l o w 200 Hz)
podwojono częstotliwość w porównaniu
z techniką 100 Hz. W efekcie są tworzone
trzy dodatkowe klatki, które precyzyjniej
odtwarzają ruch na ekranie. Skuteczność
działania jest najbardziej widoczna w sce-
nach sportowych, grach i filmach akcji.
System zwiększa ich płynność i koryguje
efekt smużenia. Układy Motionflow 200 Hz
mają telewizory Sony serii Z4500 (rys. 11).
W telewizorach plazmowych serii PG7000
firmy LGE zastosowano technikę 600 Hz
(12x50 Hz). Tworzonych jest 12 nowych
klatek, aby zminimalizować efekt smużenia
(rys. 12). Funkcja działa w trybie Sport.
• C o n v e n t i o n a l 50Hz
• LG 600Hz s u b - f i e l d d r i v i n g
Rys. 12. Zasada działania techniki 600 Hz w t e l e w i z o -
rze p l a z m o w y m serii 7000 f i r m y LGE
T e c h n i k i 2 4 Hz
Drugą grupą układów poprawy jakości
obrazu jest odtwarzanie filmów bez arte-
faktów zapisanych np. na płytach Blu-ray
w formacie 1080p 24 Hz. W technice 5:5
Puli Down zastosowanej w telewizorach
Toshiba każda z 24 klatek wyświetlanych
dotychczas w jednej sekundzie, jest pię-
ciokrotnie powtarzana, co p o w o d u j e
zwiększenie szybkości wyświetlania do
120 (5x24) obrazów na sekundę, zamiast
24. Efektem tego systemu jest poprawa
29
(2)
płynność ruchu. Najlepszym systemem
firmy Toshiba jest „Kinowa płynność ruchu"
(24-120 Hz). Każda z 24 bazowych klatek
zostaje trzykrotnie powtórzona, a kolejna
nowa klatka utworzona w procesie esty-
macji, w wyniku analizy ruchu obiektów
dwóch sąsiednich klatek, jest powtarzana
dwukrotnie (rys. 13).
««, [ t j [T] Lę
IłB« .ir.H.iire^UC ii « I!CihwUc.T.11 >II«łt«Bwllwl
Rys. 13. Zasada działania s y s t e m u „ K i n o w a płynność
r u c h u " (24-120 Hz) w t e l e w i z o r a c h f i r m y Toshiba
Systemy dźwiękowe
Jednym z istotnych elementów wrażeń
audiowizualnych jest dźwięk. Szczególnie
t r u d n o uzyskać dobrą jakość dźwięku
w telewizorach plazmowych i LCD, które
mają bardzo małe komory rezonansowe.
Firmy stosują różne procesory dźwięku,
aby uzyskać wrażenie dźwięku przestrzen-
nego.
Nową tendencją jest umieszczenie głośni-
ków w oddzielnej obudowie pod ekranem.
Przykładem jest projektor dźwięku w tele-
wizorach serii Vision 9 firmy Grundig skła-
dający się z 16 głośników umieszczonych
w oddzielnej obudowie i subwoofera z tyłu
obudowy telewizora (rys. 14).
Pr
di
Prawy Lewy Surround
Rys. 14. Zasada działania s y t e m u d ź w i ę k o w e g o w pro-
jektorze d ź w i ę k u f i r m y G r u n d i g
Dźwięk przestrzenny jest wytwarzany przez
poszczególne głośniki z o d p o w i e d n i o
dobranym opóźnieniem. Generowane są
w ten sposób strumienie fal dźwiękowych,
 J U
Wybrane modele telewizorów plazmowych i LCD FulIHD
AV Moc Pobór
Prze- Kontrast Jas- Czas Tele- HDMI/komp. We PC
Cena Funkcja wzmacnia mocy Masa
Firma Model kątna nominany/ ność 24p reakcji Układy poprawy jakości obrazu tex1 1. / S C A R T / S- D-sub Uwagi
[zł] okien cza praca/ [kg]
[cal] dynamiczny (cd/m 2 ] [ms] stron Video/AV/s!., /USB
[Wj czuw. [W|
Telewizory LCD 1920x1080 pkt
Sony KDL-52EX1 12500 52 bd bd + bd Bravia Engine 2, M F I O O H z PIP/PAP 2x5 1000 4/+/1/+/2/+ +/+ bd/1 bd Bravia 1080 Wireless, DVB-T MPEG-4
LGE 52LG5000 8.999 52 15000:1 500 6 XDEngine, ISF 2x10 + 31+12/+/+/+ +/+S 410/bd 30.3 Tryb ekspercki
Sony KDL-52W4000 8500 52 bd/33000:1 bd + bd Bravia Engine 2 PIP/PAP 2x10 1000 3/+/2/-/+/+ +/+ 225/0,19 38p DVB-T MPEG-4
Philips 52PFL7762D/12 7999 52 bd/7500:1 500 + 6 Pixel Plus 2HD, DNM PAT 2x10 RMS 1200 3/+/2/+/+/+ -/- 185/1 49p DVB-T, Incredible Surround
Samsung LE52A551 6999 52 bd/40000:1 500 bd 5 DNIe Plus PIP 2x10 + 3/+/2/+/+/+ +/+ 280/1 32.6p Wiselink (USB)
Philips 47PFL7603D 6499 47 bd/30000:1 500 + 5 Pixel Plus 3HD, HD NM PAT 2x15 RMS 1200 4/+/2Z+/+/+ -/+ 270/0,15 36,5p DVB-T, Ambilight 2, głośniki woox
LGE 47LG5000 5.499 47 bd/'50000:1 500 5 XDEngine, ISF 2x10 + 3I+I2I+I+I+ +/+S 320/bd 24.9 ISF Ready
Philips 47PFL5603D 5499 47 bd/30000:1 500 + 5 Pixel Plus HD, PAT 2x15 RMS 1200 4/+/2/+/+/+ -/+ 260/01,15 34.3 DVB-T
Grundig Vision 7 47-7851 5299 47 bd/20000:1 500 5 FG 3D. DCTL, DLTI, PNR PIP 2x20 1000 3/+/2/+/+/+ +/- bd 32.5 DVB-T
Hitachi L47VP01 4999 47 1500:1/8000:1 500 + bd 14 PAP/PAT 2x8 1000 2/+/2/+/+/+ +/- 260/1 39 Skanowanie progresywne, DVB-T
Sony KDL-46EX1 11000 46 bd bd + bd Bravia Engine 2, M F I O O H z PIP/PAP 2x5 1000 4/+/1/+/2/+ +/+ bd/1 bd Bravla 1080 Wireless. OVB-T MPEG-4
Toshiba 46XF351PG 7999 46 bd/23000:1 500 + bd DCDi by Faroudja, 3D kk 2x2 + 2/+/2/+/+/+ +/- 284/0,9 35p Głośniki Onkyo
Sharp LC-46X20E 6700 46 2000:1/10000:1 450 4 ASV, PBP, FG 2x15 2000 3Z+/2/+/+/+ +/- 245/0,5 30p DVB-T, RGB Plus, Slim Line
Sony KDL-46V4000 6500 46 bd/33000:1 bd + bd Bravia Engine 2 PIP/PAP 2x10 1000 3/+/2A/+/+ +/- 215/0,19 29p DVB-T MPEG-4
Samsung LE46A551 5499 46 bd/40000:1 500 bd 5 DNIe Plus PIP 2x10 + 3/+/2/+Z+/+ +/+ 240/1 26,5p Wiselink (USB)
Sharp LC-46X8E 4800 46 1500:1/10000:1 450 - 6 ASV, FG 2x15 2000 3Z+/2/+/+/+ +/- 245/0.45 30p DVB-T
Daewoo DLT-46U1FH 4499 46 bd/15000:1 500 6 MGDI Plus PIP/POP 2x10 1000 2/+/2/+Z+/+ +/- 260/1 35 DVB-T, dotykowy panel sterujący
Daewoo DLT-42G1FH 3499 42 bd/12000:1 550 6 MGDI Plus PIP/POP 2x10 1000 21+121+1+1+ +/- 230/1 29.8 DVB-T
Daewoo LT-42L2FH 2999 42 bd/12000:1 500 5 MGDI Plus 'IP/POP/PA' 2x10 1000 3/+/2Z+/+/+ +/- 180/bd 20.5 DVB-T, Surround SD Panorama
Grundig Fine ARTS 42 LXW 8999 42 bd/10000:1 500 5 DRP II, komp. ruchu PIP 2x10+20 2000 1/+/2+/+/+ DVI/- bd 41 Virtual Dolby Surround
Hitachi UT42MX70 8499 42 1300:1/10000:1 450 + bd PMF HD, 100 Hz 2x6 bd 1 /-/-/-/- PC a. +/- 234/0,8 20.8p Slim, monitor
Sharp LC-42X20E 6000 42 2000:1/10000:1 450 4 ASV, PBP. FG 2x15 2000 3/+/2Z+/+/+ +/- 170/0.5 26p DVB-T, RGB Plus, Slim Line
Sharp LC-42G20E 5900 42 2000:1/10000:1 450 4 ASV, PBP, FG 2x15 2000 3/+/2Z+/+/+ +/- 170/0,5 26p DVB-T. RGB Plus, Slim Line
Philips 42PFL7603D 4999 42 bd/30000:1 500 + 5 Pixel Plus 3HD, HD NM PAT 2x15 RMS 1200 4/+/2/+/+/+ -/+ 210/0,15 27p DVB-T, Ambilight 2, głośniki woox
JVC LT-42S90 4999 42 1500:1/7500:1 500 + 6.5 DynaPix HD PAT 2x10 1000 3/+/2A/+/+ -/- 183/0,5 23.3 3D Cinema Sound
Sharp LC-42B20E 4980 42 2000:1/10000:1 450 4 ASV, PBP, FG - 2x15 2000 3/+/2/+/+/+ +/- 170/0,5 26p DVB-T RGB Plus, Slim Line
LGE 42LT75 4599 42 bd'50000:1 500 5 XDEngine, ISF - 2x10 + 3I+I2I+I+I+ +/+S 275/bd 22 ISF Ready
Toshiba 42XV500PG 4598 42 bd/25000:1 500 + bd DCDi by Faroudja, 3D kk 2x2 + 2J+I2J+I+I+ +/- 207/0,7 23p Głośniki Onkyo, matryca S-PVA
JVC LT-42R90 4499 42 1500:1/7500:1 500 + 6.5 DynaPix HD 2x10 1000 3/+/2A/+/+ -/- 210/0,6 25.8 3D Cinema Sound
Hitachi L42VP01 3999 42 1500:1/bd 500 + bd 14 PAP/PAT 2x8 + 2J+I2J+I+/+ +/- 211/1 23.7 Skanowanie progresywne, DVB-T
Philips 42PFL5603D 3999 42 bd/30000:1 500 + 5 Pixel Plus HD PAT 2x15 RMS 1200 4I+/2I+I+I+ -/+ 200/0,15 25,5p DVB-T
Grundig Vision 7 42-7851 3899 42 bd/15000:1 500 5 FG 3D. DCTL. DLTI, PNR PIP 2x20 250 2I+I2I+I+/+ +/- bd 23.2 DVB-T
LGE 42LG5000 3.699 42 bd/50000:1 500 5 XDEngine, ISF - 2x10 + 3Z+/2/+/+/+ +/+S 275/bd 22 Tryb ekspercki
Samsung LE40A551 3699 42 bd/40000:1 500 bd 5 DNIe Plus PIP 2x10 + 3/+/2/+/+/+ +/+ 200/1 19,3p Wiselink (USB)
Daewoo DLT-42U1FH 3499 42 bd/12000:1 550 6 MGDI Plus PIP/POP 2x10 1000 2I+I2I+I+I+ +/- 230/1 bd DVB-T. dotykowy panel sterujący
Sharp LC-42SB55E 3200 42 2000:1/10000:1 500 6.5 FG 2x10 1000 3/+/2/+/+/+ +/- 220/1 22.7p DVB-T
Sony KDL-40ZX1 14500 40 bd bd + bd EDGE LED. Bravia E. 2, MFIOOHz PIP/PAP 2x5+10 1000 4/+/1/+/2/+ +/+ bd/1 bd Bravia 1080 Wireless. DVB-T MPEG-4
Sony KDL-40EX1 12500 40 bd bd + bd Bravia Engine 2, M F 1 0 0 Hz PIP/PAP 2x5 1000 4/+/1/+/2/+ +/+ bd/1 bd Bravia 1080 Wireless. DVB-T MPEG-4
Sony KDL-46W4000 6700 40 bd/33000:1 bd + bd Bravla Engine 2 PIP/PAP 2x10 1000 3/+/2A/+/+ +/+ 223/0.19 29p DVB-T MPEG-4
Toshiba 40XF351PG 5999 40 bd/30000:1 500 + bd DCDi by Faroudja, 3D kk 2x2 + 2I+I2J+I+I+ +/- 236/0.9 28p Głośniki Onkyo
Sony KDL-40E4000 5500 40 bd/33000:1 bd + bd Bravia Engine 2 PIP/PAP 2x10 1000 3/+/2/-/+/+ +/+ 176/0.19 22p DVB-T MPEG-4
Sony KDL-40W4000 5000 40 bd/33000:1 bd + bd Bravia Engine 2 PIP/PAP 2x10 1000 3/+/2/-/+/+ +/+ 176/0.19 21,5p DVB-T MPEG-4
Hitachi UT37MX70 6499 37 1100:1/10000:1 500 + bd PMF HD, 100 Hz 2x6 bd 1/-/-/-/- PC a. 171/0,8 17,4p Slim, monitor
Samsung LE37A656A1 4999 37 bd/15000:1 300 + 4 DNIe Pro, 100Hz Motion i MP PIP 2x10 + 4/+/2/+/+/+ +/- 220/1 18.2p Ultra Clear Panel, Wiselink
Sharp LC-37X20E 4900 37 2000:1/10000:1 450 6 ASV, PBP, FG 2x10 2000 3I+/2I+I+I+ +/- 170/0,5 22 DVB-T RGB Plus, Slim Line
Sharp LC-37XL8E 4400 37 2000:1/10000:1 450 6 ASV, PBP, FG, 100 Hz 2x10 2000 3I+/2I+/+I+ 171/0,5 22 DVB-T RGB Plus, Slim Line
Samsung LE37A551P2 4299 37 bd/15000:1 500 + 5 DNIe Plus. Movie Plus PIP 2x10 + 3I+I2I+I+I+ +/- 190/1 18p Clear panel. Wiselink
Philips 37PFL7603D/10 3999 37 bd/44000:1 500 + 6 Pixel Plus 3HD. HD NM PAT 2x15 RMS 1200 4Z+/2/+/+/+ -/+ 180/0,15 32.2 DVB-T, Ambilight 2, głośniki woox
Grundig Tharus 37 3999 37 bd/10000:1 500 8 DRP II, komp. ruchu PIP 2x10+20 2000 1/+/2+/+/+ DVI/- bd 32.8 Virtual Dolby Surround
Toshiba 37XV500PG 3999 37 bd/18000:1 500 + bd DCDi by Faroudja, 3D kk 2x2 + 2J+/2J+I+I+ +/- 183/0,7 19 Głośniki Onkyo, matryca S-PVA
Hitachi L37VP01 3499 37 1500:1/bd 500 + bd 14 PAP/PAT 2x8 + 2I+I2I+I+I+ +/- 165/1 20.4 Skanowanie progresywne, DVB-T
Philips 37PFL5603D 3499 37 bd/44000:1 500 + 6 Pixel Plus HD, PAT 2x15 RMS 1200 4/+/2/+Z+/+ -/+ 170/0,15 22.5 DVB-T
LGE 37LG5000 3399 37 bd/50000:1 500 5 XDEngine. ISF 2x10 + 3/+/2Z+/+/+ +/+S 210/bd 15.6 ISF Ready
Sharp LC-37G20E 3300 37 2000:1/10000:1 450 4 ASV, PBP, FG 2x10 2000 3I+I2I+/+I+ +/- 170/0,5 21 DVB-T, RGB Plus, Slim Line
Sharp LC-37B20E 3200 37 2000:1/10000:1 450 6 ASV, PBP, FG 2x10 2000 3/+I2I+I+I+ +/- 170/0,5 21 DVB-T, RGB Plus, Slim Line
Samsung LE37A551 3199 37 bd/35000:1 500 bd 5 DNIe Plus PIP 2x10 + 3I+I2I+I+I+ +/+ 190/1 18p Wiselink (USB)
Grundig Vision 7 37-7851 3199 37 bd/12000:1 500 8 FG 3D. DCTL, DLTI, PNR PIP 2x20 250 2J+/2I+I+I+ +/- bd 18.5 DVB-T
Sony KDL-32E4000 4100 32 bd/33000:1 bd + bd Bravia Engine 2 PIP/PAP 2x10 1000 3/+/2/-Z+/+ +/bd 120/0.19 15,5p DVB-T MPEG-4
Samsung LE32A656A1 3999 32 bd/15000:1 500 + 5 DNIe Plus PIP 2x10 + 4/+/2Z+/+/+ +/- 200/1 13,8p Ultra Clear Panel, Wiselink
Sony KDL-32W4000 3600 32 bd/33000:1 bd + bd Bravia Engine 2 PIP/PAP 2x10 1000 3/+/2/-/+/+ +/+ 120/0,19 15p DVB-T MPEG-4
Samsung LE32A551P2 3499 32 bd/15000:1 500 + 5 DNIe Plus. Movie Plus PIP 2x10 + 3I+I2I+I+I+ +/- 180/1 13.8p Clear panel, Wiselink
Toshiba 32XV500PG 3399 32 bd/30000:1 500 + bd DCDI by Faroudja, 3D kk 2x2 + 21+I2J+I+I+ +/- 169/0,7 15p matryca S-PVA
LGE 32LG7000 2999 32 bd/50000:1 500 6 XDEngine, ISF 2x10 1000 3I+I2I+/+I+ +/+ 171/bd 11.4 Tryb ekspercki, Bluetooth
LGE 32LG5700 2799 32 bd/50000:1 500 6 XDEngine, ISF 2x7 1000 3I+I2I+I+I+ +/+S 205/bd 12.6 ISF Ready
Samsung LE32A551 2799 32 bd/35000:1 500 bd 5 DNIe Plus PIP 2x10 + 3I+I2I+I+I+ +/+ 180/1 11.8 Wiselink (USB)
Grundig Vision 7 32-7851 2599 32 bd/12000:1 500 6 FG 3D, DCTL, DLTI, PNR PIP 2x20 250 2I+I2I+I+I+ +/- bd 11.8 DVB-T
Sharp LC-32G20E 2500 32 2000:1/10000:1 450 4 ASV, PBP, FG 2x15 2000 3I+/2J+I+I+ +/- 170/0,5 22 DVB-T RGB Plus, Slim Line
Telewizory plazmowe 1920x1080 pkt
Samsung PS63A756 14999 63 bd/1000000:1 1300 + bd DNIe Pro, Real 100Hz, MP PiP 2x10 1000 4/+/2/+/+/+ +/+ 750/1 83p DVB-T (MPEG-4) Wiselink Pro
Pioneer PDP-LX6090 21799 60 bd bd + bd Pure Drive 2HD PAP/PIP 2x18 + 3I+I3I+I+I+ +/+ 510/0,4 50.8 Matryca Kuro, DLNA
Samsung PS58A656 11999 58 bd/1000000:1 1300 + bd DNIe Pro, Real PiP 2x10 1000 4/+/2/+/+/+ +/+ 670/1 64p Wiselink Pro, UltraFilter Bright
Pioneer PDP-LX5090 12599 50 bd bd + bd Pure Drive 2HD PAP/PIP 2x18 + 3Z+/3/+/+/+ +/+ 438/0,3 33.9 Matryca Kuro, DLNA
Samsung PS50A756 7499 50 bd/1000000:1 1300 + bd DNIe Pro, Real 100Hz, MP PiP 2x10 1000 4/+/2/+/+/+ +/+ 750/1 43,5p DVB-T (MPEG-4) Wiselink Pro
Samsung PS50A656 6499 50 bd/1000000:1 1300 + bd DNIe Pro, Real PIP 2x10 1000 4/+/2Z+/+/+ +/+ 670/1 64p Wiselink Pro, UltraFilter Bright
Telewizory plazmowe 1356x768 pkt
LGE 50PG100R 6499 50 bd/15000:1 1500 bd bd XD Engine, 100Hz 2x7 1000 1/+/2/+/+/- 420/1 41.4 SRS TruSurround XT
LGE 50PG6900 5499 50 bd/30000:1 1500 bd bd XD Engine 2x10 1000 3/+/2/+/+A 420/1 39.7 dysk 160 GB
Telewizory plazmowe 1024x768 pkt
LGE 42PG6900 4199 42 bd/30000:1 1500 bd bd XD Engine 2x10 1000 3/+/2/+/+/- +/- 310/1 25 dysk 160 GB
Panasonic TH-42PV80P 3299 42 15000:1/bd bd 0.001 100 Hz, V-real, PAP 2x10 1000 3I+/2I+I+I+ +/- 255/bd 26 CATS, Viera Link, 4092 odcieni
LGE 42PG100R 2999 42 bd/15000:1 1500 bd bd XD Engine, 100Hz 2x7 1000 1/+/2/+/+/- +/- 310/1 26p SRS TruSurround XT
Panasonic TH-42PV8P 2999 42 10000:1/bd bd 0.001 100 Hz, V-real. SPC PAT 2x10 500 2I+I2+I+I+ 255/bd 25.5 Viera Link, 3072 odcieni
Panasonic TH-37PV80P 3099 37 15000:1/bd bd 0.001 100 Hz, V-real, SPC PAP 2x10 1000 3Z+/2/+/+/+ +/- 235/bd 22.5 CATS. Viera Link, 4092 odcieni
Panasonic TH-37PV8P 2799 37 10000:1/bd bd + 0.001 100 Hz, V-real, SPC PAT 2x10 500 2J+I2+M+ 235/0,4 bd Viera Link, 3072 odcieni
LGE 32PG6000 2799 32 bd/30000:1 1500 bd bd Dual XD Engine, 100Hz 2x10 1000 4Z+/2/+/+/+ +/+ 210/bd 16.3 Niewidoczne głośniki, 1024x720pkt
Ceny orientacyjne ASV-Advance Super View FG-Fitr grzebieniowy 100Hz CM -100Hz Clear Motlon PBP- Pure Black Panel PMF HD-PIcture Master Fuli HD
MF 100Hz-Motion Fiow 100Hz DRP - Digital Reference Pius II HD NM-HD natural Motion kk-kalibracja koloru MP-MoviePlus SPC-Sub-Pixell Controller PC-a.-PC audio

kierowane w różne strony pomieszcze-
nia, gdzie następnie są odbijane od ścian.
Powstający w ten sposób dźwięk otacza-
jący odpowiada wrażeniom akustycznym
systemu 5.1.
W telewizorze Aurea II firmy Philips zasto-
sowano 6 głośników zintegrowanych
z ramą. Głośniki tworzą czystą i przestron-
ną scenę dźwiękową, która uzupełnia efek-
ty wizualne. Niskie częstotliwości dźwięku
są generowane przez dwa s u b w o o f e r y
o dużej mocy.
Niewidzialne głośniki (rys.15) w telewizo-
rach serii 6000 i 7000 firmy LGE wykorzy-
stują całą powierzchnię ramy telewizora.
Technika ta zapewnia dźwięk kinowej jako-
ści, wypełniający całą przestrzeń pomiesz-
czenia. System dźwiękowy został dopra-
cowany przez autorytet w świecie audio,
Marka Levinsona, z którym LG współpra-
cuje przy swoich najnowszych konstruk-
cjach telewizorów.
Rys. 15. System głośnikowy w telewizorach serii 6000
i 7000 firmy LGE
Multimedialne tącza
Coraz częściej w telewizorach są mon-
towane łącza umożliwiające przesyłanie
zdjęć i muzyki i filmów z komputerów.
Standard DLNA
Jednym z bardziej popularnych standar-
d ó w jest DLNA (Digital Living Network
Alliance) umożliwiający przesyłanie plików
multimedialnych z komputera do dowolne-
go telewizora w domu. Do tego celu jest
potrzebny k o m p u t e r z p r o g r a m e m np.
DLNA PC Share Manager lub W i n d o w s
Media Player, telewizor z wejściem LAN
i ruter w przypadku dołączenia kilku tele-
wizorów lub komputerów (rys. 16). Plikami
z twardego dysku komputera można zarzą-
dzać na ekranie telewizora za pomocą pilo-
ta. W Polsce z tą funkcją są dostępne tele-
wizory wyższej klasy firm Philips, Samsung,
Sony (serii W4500 i X4500). Połączenia
sieciowe można realizować przewodowo
lub bezprzewodowo za pomocą urządzeń
z kartami WLAN.
Firma TechniSat oferuje telewizory 40-
i 46-calowe serii HDTV z w b u d o w a n y m
twardym dyskiem, które można instalo-
wać w domowej sieci LAN. Dzięki opro-
Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008
NA RYNKU AV
gramowaniu Mediaport jest możliwe prze-
noszenie plików muzycznych, zdjęciowych
z komputera do telewizora i o d w r o t n i e .
Przenosić można także filmy nagra ne w for-
macie ts1 (transport stream) na twardym
dysku telewizora do komputera i konwer-
tować je na pliki w formatach wideo umoż-
liwiających odtwarzanie w komputerze.
O multimedialnych możliwościach telewi-
zora TechniSat 40 HDTV napisano więcej
w artykule na str. 32 w tym numerze ReAV.
Rys. 16. Różne konfiguracje połączeń urządzeń pracu-
jących w standardzie DLNA
System Bravia 1080 Wireless
Rys.17. M o d u ł m u l t i m e d i a l n y do t r a n s m i s j i bezprze-
w o d o w e j w systemie Bravia 1080 Wireless
Firma Sony w telewizorach serii EX zasto-
sowała bezprzewodowy system transmisji
Bravia 1080 Wireless, który transmituje
sygnały audio i wideo w formacie 1080i z
odtwarzacza Blu-ray Disc czy Playstation
do telewizora. Urządzenia wideo wystarczy
dołączyć do trzech złączy HDMI modułu
multimedialnego (rys.17) dostarczonego
wraz z telewizorem. Dzięki bezprzewodowe-
mu łączu moduł i telewizor można ustawić
w dowolnym miejscu w pokoju, a transmi-
sja odbywa się bez opóźnień, niezależnie
od tego, czy ogląda się film odtwarzacza
Blu-ray czy gra na konsoli Playstation 3.
Łącze Bluethooth
W telewizorach serii 7000 firma LG wyko-
rzystała łącze Bluethooth do przesyłania
31
zdjęć z telefonów komórkowych. Także słu-
chawki w tym systemie można wykorzystać
do odbioru dźwięku z telewizora, aby nie
przeszkadzać domownikom.
Jak działa łącze Bluethooth w telewizorze
42LG7000 opisano w artykule na str. 28.
Bezprzewodowe przesyłanie sygnałów
1080p
Firma Panasonic zaprezentowała na targach
IFA 2008 telewizor plazmowy i odtwarzacz
Blu-ray pracujące w systemie Wireless
Networking Technology 1080p Fuli HD.
W przyszłości urządzenia z łączem HDMI
zastąpią telewizory, nagrywarki i odtwarza-
cze Blu-ray, kamery fuli HD wyposażone
w łącze standardu Wireless HD (WiHD).
Organizacja Wireless HD zrzesza takie firmy
jak Intel, LG, Panasonic, NEC, Samsung,
SiBEAM, Sony oraz Toshiba, opracowujące
parametry bezprzewodowego łącza WiHD.
Istniejące łącza WLAN przesyłają sygnał
z p r z e p ł y w n o ś c i ą od 20 do 30 M b i t / s ,
a Ultra Wide Band ok. 200 Mbit/s, to za
mało, aby sygnał 1080p był przesyłany bez
strat. Opracowana wersja standardu WiHD
1.0 umożliwia przesyłanie danych audio
wideo z przepływnością 4 Gbit/s w paśmie
60 GHz, zasięg do 10 m. Fale nadawane
w paśmie 60 GHz są bardzo kierunkowe
i transmisja jest przerywana, jeśli na ich
drodze znajdzie się obiekt. Dzięki technice
Beam Steering jest określany optymalny
kierunek transmisji fal między nadajnikiem
a odbiornikiem i są wykorzystywane odbi-
cia od ścian i sufitu, aby transmisja była nie
zakłócona (rys. 18). Dzięki temu chodzenie
po pokoju nie zakłóca transmisji oraz nie
ma interferencji między systemem WiFi
2,4 lub 5 GHz.
Rys. 18. Schemat połączeń w systemie W i H D
Telewizory z oświetleniem
zewnętrznym
Firma Philips promuje zewnętrzne podświe-
tlenie w telewizorach, podnoszące wrażenia
wizualne i zmniejszające zmęczenie wzroku
32
przy dłuższym oglądaniu. W telewizorach
są s t o s o w a n e d w a s y s t e m y A m b i l i g h t
w różnych wersjach i Active Frame (aktyw-
na rama - rys.19).
Najnowsze systemy Ambilight Spectra 2
i 3 zawierają LED zamontowane na dwóch
bokach ekranu (wersja 2) lub trzech na
górze obudowy (wersja 3). Dzięki niezależ-
nemu sterowaniu poszczególnymi LEDami,
jest możliwe wyświetlanie kolorów o różnej
intensywności i jasności na każdej ze stron
podświetlonego tła za telewizorem.
W telewizorze Aurea II, w systemie aktyw-
nej ramy, rozmieszczono w całej ramie 42
zestawy LED składające z trzech barw pod-
stawowych RGB, w sumie 168 LED. Ramę
w y k o n a n o z materiału rozpraszającego
światło z LED.
Oba systemy współpracują ze sobą, aktyw-
na rama dopasowuje kolor do treści obrazu
powodując wrażenie poszerzenia obrazu,
a Ambilight tworzy tło.
AV
System Ambilight w telewizorze Aurea II
ma aż 10 możliwości w y b o r u ustawienia
natężenia światła, umożliwiając dopaso-
wanie podświetlenia do indywidualnych
potrzeb i preferencji - począwszy od spo-
kojnego i delikatnego, aż po bardzo kolo-
rowe i dynamiczne. Aurea II ma także tryb
lounge light, który można uaktywnić nawet
wtedy, gdy telewizor jest wyłączony.
Ji
Rys. 19. Telewizor Aurea II z a k t y w n a ramą
I n n o w a c y j n y s y s t e m f i r m y Philips ma
podwójne działanie: zwiększa się aktyw-
ność e m o c j o n a l n ą podczas oglądania,
a po oglądaniu telewizji umysł jest bar-
dziej zrelaksowany, a wzrok mniej zmę-
czony.
Tuner MPEG-4
W najbliższych latach w Polsce rozpocz-
nie nadawanie naziemna telewizja cyfro-
wa DVB-T, której sygnał będzie kodowany
w standardzie MPEG-4. W niektórych mia-
stach są już prowadzone emisje testowe.
Kupując n o w y telewizor w a r t o w y b r a ć
model z takim tunerem, wtedy wystarczy
zewnętrzna antena, aby odbierać niekodo-
wane programy RTV. W przeciwnym przy-
padku trzeba będzie korzystać z zewnętrz-
nego odbiornika DVB-T. •
Jerzy Justat

ELEWIZOR MULTIMEDIALNY
ECHNISAT HDTV 40 M

I
Firma TechniSat
specjalizuje się
w produkcji telewizorów
z multitunerem.
Najnowszy model HDTV
40 ma podwójny tuner
DVB-S, tuner DVB-T,
dwa gniazda Cl,
czytnik kart, twardy
dysk oraz może
współpracować
z domową siecią
komputerową. Rys. 1. Telewizor LCD TechniSat HDTV 40, panel boczny ze złączami oraz p i l o t y

T
elewizor TechniSat jest charakterystyczny panel ze złączami, DVB-S/S2. Programy radiowe są także odbie-
HDTV 40 (rys.1) ma który może być osłonięty maskującą obu- rane w paśmie UKF przez antenę naziemną
srebrną o b u d o w ę dową. Do obsługi telewizora służą dwa i poprzez satelitę. Telewizor ma wbudowany
z podwieszanym piloty nowej konstrukcji, łączące elegancję twardy dysk o pojemności 250 GB.
panelem głośniko- z funkcjonalnością (rys. 1). Mniejszy umoż- Podwójny tuner DVB-S2 umożliwia dopro-
w y m . Panel z głośni- liwia codzienną obsługę (zmianę kanałów wadzenie dwóch sygnałów satelitarnych.
kami można wymienić na inne głośniki, i głośności) oraz ma funkcję Navigatora. Dzięki t e m u jest m o ż l i w e jednoczesne
np. wolnostojące. Brak, niestety, przycisku natychmiastowego nagrywanie różnych kanałów z tego same-
Ekran jest przykryty szybą zwiększają- nagrywania. go satelity. Przykładową konfigurację anten
cą kontrast i zabezpieczającą panel LCD. Multituner w telewizorze HDTV 40 umożliwia z konwerterami twin do nagrywania pro-
Główny włącznik zasilania znajduje się po odbiór sygnałów analogowej telewizji naziem- gramów z dwóch satelitów Hot Bird i Astra
środku górnej części obudowy, a przyci- nej lub kablowej, cyfrowych DVB-T (MPEG-4) przy wykorzystaniu przełączników DiSEqC
ski pod ekranem, z prawej strony. Z tyłu lub kablowej DVB-C oraz dwóch satelitarnych pokazano na rys. 2.

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008


A B A B
21 2.'1
Wy Wy
Rys. 2. Schemat instalacji
a n t e n o w e j do o d b i o r u
z d w ó c h s a t e l i t ó w Astra
i Hot Bird
Dekodowanie ptatnych
kanałów platform cyfrowych
Do dekodowania płatnych kanałów zamon-
towano dwa gniazda Cl i czytnik kart Smart
Card w systemie Conax. Taka konfiguracja
umożliwia dekodowanie płatnych kanałów
SD i HD za pomocą najbardziej popularnych
modułów CAM Cyfry + i Cyfrowego Polsatu
oraz karty SIM „Telewizji na kartę". Zastępują
one oddzielne dekodery płatnych platform
cyfrowych i upraszczają połączenia.
Odbiór telewizji naziemnej
analogowej lub cyfrowej
DVB-T
W obecnej fazie przejściowej naziemna
antena telewizyjna umożliwia odbiór nie-
kodowanych kanałów analogowych i cyfro-
wych DVB-T w standardzie MPEG-4, który
będzie obowiązywał w Polsce.
Menu instalacyjne
Menu instalacyjne umożliwia wyszukiwanie
kanałów z grupy: DVB-S, DVB-C, DVB-T,
Analogowe i Radio FM. Przed wyszukiwa-
niem kanałów można sprawdzić poziom
r<vjnb
TrrUlm-ir-Jłil
Wifidlcr «om|it ui'r>
foniom
Rys. 3. Pasmo k a n a ł ó w T V p r z e n o s z o n y c h p r z e z
antenę naziemną i parametry oraz p o z i o m s y g n a ł ó w
kanału TVP HD
Radioelektronik Auclio-HiFi-Video 12/2008
OCENY UŻYTKOWNIKÓW
sygnału, np. na wybranym transponderze
satelity lub pasmo przenoszone przez ante-
nę naziemną. Przy problemach z jakością
odbioru użyteczna jest funkcja podglądu
parametrów kanału (rys. 3).
Twardy dysk
Bardzo przydatna jest możliwość nagry-
wania i odtwarzania różnych plików z twar-
dego dysku. Do szybkiego nagrywania na
twardy dysk służy funkcja Rec na pilocie,
ustala się czas końca zapisu od 0,5 do
—
3 h co 0,5 h. Można także zaprogramować
wprowadzenie znaczników z określonym
odstępem czasowym, które umożliwią
szybkie wybranie odtwarzanego miejsca
lub pomijanie reklam.
Funkcją TimeShift cofa się nagranie do
miejsca, od którego chce się je oglądać.
Pauza zatrzymuje obraz, a nagranie jest
cały czas kontynuowane. Uruchomienie
odtwarzania umożliwia dalsze oglądanie.
Do zatrzymania nagrywania służy nie-
t y p o w o wyłącznik zasilania na pilocie.
W momencie jego użycia pojawia się
na ekranie okno z wyborem możliwości
zakończenia nagrywania i zapisu materiału
na dysku lub nie.
Nagrywać można jeden kanał, a oglądać
inny lub nagrywać dwa, ale oglądać tylko
jeden z nagrywanych.
Do wyboru jest kilka timerów, do nastawie-
nia daty i czasu nagrania na HDD i urządze-
niu zewnętrznym, np. magnetowidzie czy
nagrywarce DVD. Poza tym można zapro-
gramować czas zmiany kanału i wyłączenia
lub włączenia kanału.
Timery są programowane ręcznie, przez
wprowadzenie daty oraz czasu początku
i końca zapisu, lub za pomocą EPG SFIplus
wybierając nazwę planowanego nagra-
nia. Funkcja podglądu timerów umożli-
wia przejrzenie listy zaprogramowanych
nagrań.
Odtwarzanie i montaż
Tytuły nagranego materiału w i d e o na
HDD można zobaczyć na liście za pomocą
Nawigatora nagrań. Materiał wideo pod-
gląda się w oknie lub odtwarza na całym
ekranie. Przeszukiwanie materiału ułatwia-
Rys. 4. M e n u edycji nagrania na dysku
33
ją znaczniki, wcześniej wprowadzone lub
wprowadzone w momencie odtwarzania,
umożliwiające wycięcie np. reklam.
Zaznaczone fragmenty usuwa się lub kopiu-
je, aby stworzyć nowe nagranie i nadać
mu nazwę. Materiał źródłowy pozostaje
wtedy bez zmian. Funkcja dzielenia pozwala
podzielić materiał na dwie części (rys. 4).
Jeżeli telewizor pracuje w domowej sieci
LAN to materiał wideo z HDD telewizora
można skopiować na dysk komputera lub
pamięć dołączoną do wejścia USB.
Praca w sieci LAN
Telewizor może pracować w domowej sieci
komputerowej dzięki wejściu LAN (RJ45).
Do konfiguracji w sieci należy ustawić
parametry sieciowe odbiornika, połączyć
odbiornik np. z ruterem, do którego jest
dołączony komputer i inne urządzenia,
np. modem internetowy. W czasie testu
odbiornik pracował przewodowo z ruterem
TP-LINK TL-WR542G. W menu 'funkcje spe-
cjalne" należy wybrać, czy odbiornik będzie
pracował jako Klient czy Serwer.
Rys. 5. M e n u p r o g r a m u M e d i a p o r t t e l e w i z o r a pra-
c u j ą c e g o w sieci z p o d g l ą d e m z a w a r t o ś c i d y s k ó w
komputerowego i telewizora
Dysk telewizora w sieci ma nazwę IDTV3.
Do wymiany plików między dyskami telewi-
zora i komputera służy program Mediaport
firmy TechniSat, który jest dostępny na
stronie internetowej firmy. Zainstalowany
program Mediaport umożliwia podgląd
z a w a r t o ś c i d y s k u IDTV3, kasowanie
i kopiowanie na dysk komputera (rys. 5).
Pliki wideo w formacie z rozszerzeniem *.ts
przeniesione na HDD komputera podaje się
konwersji na pliki DVD, MPEG-2, aby były
odtwarzane np. przez program Windows
Media Player. Można kopiować pliki jpeg
zdjęć i muzyczne mp3 z dysku komputera
na dysk telewizora, a także używać twarde-
go dysku telewizora (250 G) jako zapasowe-
go do przechowywania innych plików.
Odtwarzanie plików mp3 i jpg
Z pamięci d o ł ą c z o n e j do złącza USB
odtwarza się bezpośrednio pliki jpg i mp3
lub kopiuje je na twardy dysk telewizora
34
AV
DANE TECHNICZNE
Z«v>rxtWM jjamS^i nie kanałów np. TVP1 i TVP2 nadawanych
ujjjjj Panel LCD
Przekątną ekranu 40 cale (102 cm) z transpondera 10892 H, z których korzy-
Typ panelu 16:9 TFT LCD, sta Cyfra + i "Telewizja na kartę". Priorytet
'c(i,PtQ\0SS2>Q Rozdzielczość ekranu 1920x1080 pkt ma karta SIM i uniemożliwia dekodowanie
•^PtOŃtóM^a' Obsługiwane mniejsze 640x480, 800x600,
'jj* płoiasMjofj przez m o d u ł C A M Cyfry + . Wysunięcie
rozdzielczości 1024x768,1366x768 pkt
Jasność 500 cd/m2 karty SIM uruchamia dekodowanie przez
Jł^ttbfc^fo 13/'f,IMC,tPsi
Kontrast 3000/15000:1 moduł Cyfry+.
30?? « Czas reakcji 8 ms
vd-i o®
Kąt patrzenia 178/178°
Zauważono pewne problemy z fonią przy
Tunery odbiorze filmów HD kodowanych z fonią
Rys. 6. Menu Navigatora i pliki zdjęciowe skopiowane PAL UHF/VHF/CATV AC3. Dźwięk fragmentami był przerywany.
na HDD FM 87,5 108 MHz
Mimo tak dużej liczby sygnałów TV i twar-
DVB-S 950-2150 MHz
(rys. 6). Są pogrupowane w katalogach, DVB-T 174-860 MHz dego dysku obsługa telewizora jest prosta.
co ułatwia użytkowanie. Zdjęcia mogą być DVB-C 47-862 MHz Długo trwa uruchamianie telewizora ok.
odtwarzane w trybie prezentacji. Możliwe Kompresja wideo MPEG-2/ MPEG-4 (30 s), praca twardego dysku jest cicha.
Zasilanie anteny 5 V/0,1 A
jest przenoszenie lub kopiowanie plików Dźwięk
Telewizor ma panel LCD o rozdzielczości
z HDD na USB i odwrotnie, oraz ich kaso- Liczba głośników 2x2 1920x1080 pkt i może odbierać programy
wanie z obu nośników. Moc 2x15 W HDTV nadawane w formatach 1080i i 720 p.
Złącza
Najlepszą jakość obrazu miały kanały HDTV
Regulacja obrazu HDMI 3
satelitarne i TVP HD telewizji DVB-T oraz
Komponent 3xcinch
Telewizor ma rozbudowane możliwości S-Video 1 z nboxa HDTV. Bardzo zróżnicowana była
SCART 2 jakość programów SD od bardzo nieostrych
regulacji obrazu (rys. 7). Parametry obra-
USB 2.0 1
zu mogą być ustalane i zapamiętane dla Audio L. P, S 3xcinch
z artefaktami do zbliżonych jakością HD.
każdego wejścia sygnału. Najłatwiejszy Mikrofon minijack Dobrej jakości były kanały SD Cyfrowego
sposób regulacji obrazu to wybór jednego Audio opt./konc. 1/1 Polsatu, szczególnie transmisje sportowe
Słuchawki minijack
z dwóch nastaw fabrycznych Środowisko i programy ze studia. Obraz był wtedy wyraź-
Ethernet RJ45
lub Intensywny. DVB-S2 2xF ny, kontrastowy o dobrej rozdzielczości.
Czytnik kart Conax Mimo, że czas reakcji panelu wynosi 8 ms
Gniazda Cl 2 i nie jest to telewizor 100 Hz, efekt smużenia
KonUoła podswiotkmla rgczn><? Pamięć kanałów 6000 /2000 (ulubione)
Poda wio tłonlo •II 1<w Twardy dysk 250 GB
jest minimalny, widoczny przy bardzo szyb-
Temperatura kolorów 10000K ko poruszających się obiektach w dyna-
.... ... a - •....-. Tryb qrafiki Teletekstu LEVEL 1.5, HIText Lvel 2,5,
Kwilfiłnł 50
JftSOOHĆ — . . . . . . . . 50 Pamięć stron 1000 micznych scenach.
Na»ycon«o
Briluinc"?
—
' ~
r
§
|-
L'ivol 2
80 Moc 140/1 W
Wymiary 100,5x57,5,20 m m Warto skorzystać z regulacji temperatury
Format oryginalny
Wykryw.mio (órmaiu czarno pasy barw i podświetlenia panelu LCD, aby usta-
Ustttwiouia fo/.(łz<»rzorto Opiel
wić kolory i jasność obrazu według wła-
Regulacja dźwięku snych preferencji. Nastawy fabryczne dają
Menu dźwięku umożliwia regulację tonów obraz bardzo jasny, tracą na tym kolory.
Źródło
Kontrola podswiotlonrn
HOMI 1
/ęcznio
|
• Dodatkowym atutem telewizora jest moż-
: wysokich, niskich oraz balansu (rys. 9).
OJfoto mocny
i Można ustawić dźwięk przestrzenny. Funkcja liwość pracy w sieci. Edycja filmów i prze-
i
Redukcja szumów ste&y ! :; AVL służy do odtwarzania dźwięku z jedna- noszenie plików jpeg i mp3 na twardy dysk
Kompensacja ructul wliczyć ) •
PfTtttiftBpń Kolorow RGB-normalny(DVI-YtOSO) kowym poziomem dla wszystkich kanałów komputera lub odwrotnie to dobra zaba-
OvĄnłcftn wyłączyć
TV i zewnętrznych źródeł. Można także regu- wa w zimowe wieczory. Przeprowadzono
Wykr/wnnio formatu czarno prtsy
Ustawieniu rozszerzone Oalel lować poziom głośności w słuchawkach, pozytywne testy kopiowania fragmentów
i a nawet korzystać z mikrofonu i wykorzy- filmów z dysku telewizora do na dysk twar-
stywać jego wzmacniacz. Jeżeli jest dołączo- dy komputera i transformacji pliku .ts na
Rys. 7. Menu podstawowych regulacji obrazu ny subwoofer aktywny ustawia się poziom plik mpeg za pomocą programu Mediaport,
Bardziej zaawanasowane regulacje to ustawia- sygnału i częstotliwość odcięcia. a następnie na plik .avi za pomocą progra-
nie poszczególnych parametrów oddzielnie. mu LG Media Center umożliwiającym przy-
Wrażenia użytkownika gotowanie plików wideo do odtwarzacza
Regulacją podświetlenia ustala się wartości
natężenia oświetlenia lamp podświetlających, Telewizor TechniSat HDTV 40 jest jedy- mp4 firmy LG.
do wyboru są tryby: automat 1/2, dynamicz- nym telewizorem na rynku polskim, który Bardzo duża liczba funkcji sprawia, że instruk-
ny i ręczny w skali 1-100. Kontrast, jasność, umożliwia o d b i ó r wszystkich rodzajów cja oryginalna ma aż 230 stron, ale jest wersja
nasycenie kolorów reguluje się liniowo, a bril- sygnałów telewizyjnych, w tym kodowa- skrócona z podstawowymi funkcjami obsłu-
lance skokowo. Temperatura kolorów jest nych w MPEG-4 oraz radiowych i deko- gowymi. Telewizor można polecić osobom
ustawiana dla określonych wartości: 6500 dowanie płatnych kanałów telewizyjnych. zainteresowanym rozgrywkami sportowymi.
K, 7900 K, 9300 K, 1000K. Ostrość wybie- Odbiornik w s p ó ł p r a c o w a ł z m o d u ł a m i Korzystając z modułów CAM ma się moż-
ra się z trzech ustawień: normalny, mocny, CAM Cyfrowego Polsatu, Cyfry-l- i „Telewi- liwość oglądana transmisji sportowych ze
oprogramowanie. Redukcja zakłóceń, wystę- zji na kartę" oraz dekoderem nbox HDTV wszystkich lig, np. piłkarskich, bez koniecz-
puje w trzech trybach: słaby, średni, mocny. dołączonym do wejścia HDMI. ności kupowania o d b i o r n i k ó w platform
W dodatkowych ustawieniach jest możliwość Dekodowanie kanałów RTV przez moduły cyfrowych. Bogate wyposażenie sprawia, że
korekcji kontrastu (wł/wył), kompensacji ruchu CAM i kartę SIM wszystkich platform odby- telewizor nie jest tani. Z szybą kontrastową
(wł/wyt), wybrania przestrzeni kolorów (RGB, wało się szybko i bez problemów. Jedynym kosztuje 9499 zł, a bez niej 8499 zł. •
normalny, DVI-PC lub Video). zauważonym problemem było blokowa- Jerzy Justat

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 12/2008

 Szczegółowe informacje w Internecie na stronie www.ndn.com.pl

Ilość kanałów
Pasmo DC~25MHz(-3dB) DC-40MHZ (-3dB) DC-60MHz (-3dB) DOIOOMHz (-3dB)
Czas narastania około <14ns około <8,75ns około <5,8ns około <3,5ns
Czułość 2mV/dz~5V/dz (w sekwencji 1-2-5 wartości) ł
Dokładność ± (3% x odczyt + 0.1dz + 1mV) -w
Sprzężenie wejścia AC, DC, GND
Impedancja wejściowa 1MQ ±2% II 16pF
Polaryzacja normalna lub odwrócona (invert)
Napięcie wejściowe maksymalnie 300V (DC + ACpeak), kategoria instalacyjna II
Przetwarzanie sygnałów +,-, transformata FFT r '
Zakres składowej stałej 2mV/dz-50mV/dz: ±0,4V; 10mV/dz-500mV/dz: ±4V; 1V/dz~5V/dz; ±4(
Ogranicznik pasma 20MHz (-3dB)
Źródło wyzwalania
Podstawa czasu 1ns/dz~10s/dz (w sekwencji 1-2-5 wartości); ROLL: 250ms/dz~10s/dz
Tryby pracy MAIN, WINDOW, WINDOW ZOOM, ROLL, SCAN. X-Y
Samonastawność automatyczne ustawienie czułości odchylania pionowego (Volts/Div), podstawy czasu
(Autoset) (Time/Div) i poziomu wyzwalania (Level)
Pamięć ustawień możliwość zapamiętania do 15 kompletów ustawień oscyloskopu
Pamięć przebiegów możliwość zapamiętania do 15 przebiegów

OSCYLOSKOPY CYFROWE serii: DS1000E SANWA P C 5 0 0 0 GENERATORY FUNKCYJNE I

D j r i n T ® DS1000D z analizatorem Z SYSTEMEM
RIGOL RIGOL - ,,,, Dane: • PC5000 - błąd
Przebiegi wyjściowe: sinusoidalny, prostokątny, trójkątny, impul-!
sov^y (dodatni i-ujęmny) oraz piłoksztaftny (zbocza narastającej
lub opadające). Oscylator przestrajany napięciem (VCF), wyjście!
° ' 0 3 ° / o ' o ^ z y t 50000 TTL (TTL sync.), regulację symetrii l-odwracania fazy przebiegu •
i 500000 na zakresach wyjściowego oraz funkcję płynnej regulacji składowej stałej.;
DVC i Hz; • T r u e RMS Modele wyposażono dodatkowo w częstościomierz umożli- ;

f
i ( p o m i a r rzeczywistej wiający pomiar częstotliwości gen^raUjra oraz^ygnatu zewnę- j
i wartości skutecznej) dla trznego. H M f p P ^ K . ^ p E i l p ^ f S
AC / AC+DC. • Funk- Bardzo atrakcyjne ceny!

— p B r ^ f Pasmo częstotliwości:
DF-1641A 0,1Hz~2MHz-350zł+vat
P a s m o 5 0 i 1 0 0 MHz<> 1 6 k a n a ł o w y a n a l i z a t o r s t a n ó w l o g i c z n y c h ( D S 1 0 0 0 D ) \
(opcja) • O p r o g r a m o - J & f j d ^ ^ DF-1641B 0,2Hz~3MK: - 350 zł +vat
Max. szybkoś p r ó b k o w a n i a TGSa/s,® D ł u g o ś ć pamięci 1 M przy p r ó b k o w a n i u *<
wanie PC Link Plus DF-1642B 0,2Hz~6MHz - 499 zł +vat
vi
(opcja) umożliwia zapis Błąd częstotliwości: <±5% (pełnego zakresu)
512 MSa/s • Próbkowanie ekwiwalentne 25GS/s • Odświeżanie do 2 0 0 0 w f m s / s
i
danych pomiarowych na Czas narastania i opadania : <100 ns
( o d ś w i e ż a n i e p r z e b i e g ó w na e k r a n i e ) * K o l o r o w y w y ś w i e t l a c z LCD, 6 4 K T F T * R o d z a -
© < & • © • ' komputerze PC w trybie Zasilanie: 230V-±10% / 50Hz ±2Hz ; 10VA
je w y z w a l a n i a : z b o c z e m , v i d e o , s z e r o k o ś c i ą i m p u l s u , s z y b k o ś c i ą n a r a s t a n i a z b o c z a , Wymiary, masa: 31 Omm x 230mm x 80mm, 1,75 kg
^ U S m m F l Ę F 8-kanałowego rejestra-
n a p r z e m i e n n e * W b u d o w a n y host USB d o dołączenia pamięci flash, interfejs USB d o ^ f ^ m P H a p * ^ , o r a P r z e z interfejsy: Wyposażenie: instrukcja obsługi, kabel pomiarowy,
dołączenia drukarki, PictBridge, RS-232 • Intuicyjne m e n u szeregowy standardu kabel sieciowy, bezpieczniki 0,5A - 2 szt.
^ ^ ^ ^ ^ RS232C lub USB w
2 lata gwarancji na wszystkie zasilacze!! które wyposażoneL asą mmultimetry
pa 8066D 2-7C
cyfrowe
Wi t ^ O i J L P S 5 0 5 N i
serii PC japońskiejS firmy
o c z e SANWA
w k a 3,5,8 dioptrii
Model NDN NDN NON NDN NDN NDN NDN Laboratoryjny Zasilacz Liniowy .§
Parametry DF1720SL5A DF1730SB3A DF1730SL3A DF1730SL5A DF1730SB6A DF1730SL10A DF1730S1.20A Świetlówka okrągła - 22W
Noplęcio OłSO V 0+30 V C e n a i p d 69zł + vat ^ ^
wyjAdowo
i^a—
wyjściowy
Wytwiellacz (typ) lED-podwc;ny LCD-potlwójny lED-podw6]ri7 LED-podwójny lEO-podwójny
pojedynczy pojedynczy pojedynczy pojedynczy pojedynczy pojedynczy pojedynczy

Model NDN NDN NDN NDN NDN NDN

Parom cl ry DF1750SL5A PF1760SL3A DF1750SL3A DF1731SL6A DF1761S13A OF1731SB3A
Naplecie 2 X (0ł30 V)
1
wylśdowe
Prqd
*yit.6c.vy
Of 3A ^ ^ ^ OT
1
Wyświotlacz (lyp) LED-podwćjny LEO-podwójny LED-podwójny lED-poczwórny 1 :"Q frcy.wó "/ LCD-poczwómy LCD-poczw6my • P r o g r a m o w a n e 3 k a n a ł y w y j ś c i o w e ""(kanił 3. z funkcją a u t o m a - f
iloiłć wyjść pojedynczy pojedynczy pojedynczy podwójny podwójny t y c z n e g o d o b o r u p a r a m e t r ó w w y j ś c i o w y c h ) " N i s k i p o z i o m tętnień g
Fraca •jzerogowo
tracMng równdegta i s z u m ó w m F u n k c j a t i m e r a i p a m i ę ć d o 100 u s t a w i e ń -"Tryb pracy s
r ó w n o l e g ł e j i s z e r e g o w e j w y j ś ć " C y f r o w e p o k r ę t ł o n a s t a w c z e i kia- '§>
w i a t u r a n u m e r y c z n a u ł a t w i a j ą c e o b s ł u g ę z a s i l a c z a " F u n k c j a blokady o
w
pojedynczy podwójny potrójny p r z y c i s k ó w płyty c z o ł o w e j " Z a b e z p i e c z e n i e p r z e d p r z e p i ę c i e m (OVP)
i przeteżeniem (OCP) "Interfejsy RS232 i U S B w standardzie

ZESTAWY LUTOWNICZE Z BOGATYM WYPOSAŻENIEM DODATKOWYM

XY988D

Odsysacz elektroniczny DIA80A, s J ^ B B S p i ^ Z Z ! - • Odsysacz elektronicznyDIA60A(600mm Hg); " , i i <i i ' : —

Lekka końcówka lutownicza SIA100KT, SM*!' a a a j j g w l g ^ ^ - ^ ^ ^ . - Lekka końcówka lutownicza 107ESD, ' s p :
Termopinceta T W Z 1 0 0 , • Termopinceta TWZ 60,
Wydmuch gorącego powietrza HAP 80 • W y d m u c h gorącego powietrza HAP 6 0 ,

0 2 - 7 8 4 W a r s z a w a , Janowskiego 1 5 tel./fax (0-22) 6 4 1 - 1 5 - 4 7 , 6 4 4 - 4 2 - 5 0

http://www.ndn.com.pl e-mail: ndn@ndn.com.pl
Przedstawiciel: MERASERW-12, 42-500 Będzin ul. Małobądzka 56 tel./fax: (0-32) 761 41 02, 267 87 05, 267 89 75
 POLECAMY
STRONY

T e c h n o l o g i e s - sprzedaż, serwis i kalibracja aparatury pomiarowej

w w w . . p l

Agilent Technologies PLUKE A.H. SYSTEMS,INC. laur

Części zamienne i akcesoria dla serwisów RTV & AGD

WMĄSWO* Wiedza, Doświadczenie, Przyszłość / ASWO

M E R s e r w i s
ul. Gen. Wł. Andersa 10
00-201 Warszawa
aparatura kontrolno pomiarowa,
elementy automatyki, serwis
faxVtel:+48 22 831 42 56 www.merserwis.pl

G
www.cyfronika.com.pl

yfronika
elektronika dla wszystkich
sklep internetowy
wszystko dla elektroniki
www.cyfronika.com.pl
D>linoiły 9 Autoryzowany d y s t r y b u t o r i s e r w i s

L'J
http:/Awww.ndn.com.pl
1

e-mail: n d n @ n d n . c o m

www.elfa.se/pl
BektwikazcalegoSwaw
ELFA.

Ew " i M C J9H "•""•"•'""i Poltronlc Sp. / o.o.

S B O B B 'Ir. '^poUronlc.flu www.poltronlc.
Sklep dctaliciny Wrocław
TEL 0/1 727-16-BO

ELTRON
W W W . G l t r O n . p l •itoffl«l|k»^?ektf».lk« .l.ktrotłck.lk.

50-071 Wrocław • pl. W o l n o ś c i I B • tel. + 4 8 71 / 3 4 3 9 7 5 5 otowa odpowiedź na każdy problem

CAmniA »»>
•»>

info@gamma.pl
www.gamma.pl
PODZESPOŁY ELEKTRONICZNE
MROC I
Tekłroniv
,.„..,„/ ROHDE 8, SCHWARZ
pendulum
' - -
FLUKE ,
r-UUJK.« i

MIESIĘCZNIK dla ELEKTRONIKÓW

www.labimed.com.pl www.rairoelektroriik.pl
H ! O K ! © £ Z DIGITAL S f lii»'rSOH

W y d a w n i c t w a K o m u n i k a c j i i Łączności
§W Ś€ Ł
www.wkl.com.pl
ELEKTRONIKA TELEKOMUNIKACJA