Professional Documents
Culture Documents
Didi Fuga
Didi Fuga
didi fuga
mixail ediSeraSvili
didi fuga
Tbilisi
2017
uak(UDK)821.353.1-32
e-20
didi fuga
mixail ediSeraSvili
ISBN 978-9941-27-434-3
sarCevi
drakoni .................................................................. 5
weli axali ........................................................... 19
Нежность ................................................................ 27
C2H6O .................................................................... 31
andromeda ............................................................ 36
TeTri cxeleba .................................................... 41
leviosa ................................................................. 46
heredeosi tba bazaleTze .................................. 71
3.14......................................................................... 76
qari........................................................................ 84
sarkev, sarkev........................................................ 88
mzis sonata........................................................... 92
ana da maria........................................................... 96
Cakrulo............................................................... 114
naRvlis buSti _ anu, ocdameerTes sevda....... 120
kolxi medeas ambavi uwiwakod........................... 128
karibWe................................................................. 133
Tanamecxedre...................................................... 139
monanieba.............................................................. 172
difsomania........................................................... 177
nakaduli _ anu, tuCebi kolxi medeasTvis...... 187
homogameturi imedgacrueba............................. 232
yuri Cveni arsobisa............................................ 238
– 3 –
drakoni
– 5 –
da, Sav zecas vuyurebdi Cemi Savi TvalebiT, vi
qeqavdi Sav, xSir warbebs TiTebiT, Savi Tmebidan
momwvano wiwvebs, romlebic gamudmebiT, Seuw
yvetlad mecemodnen Tavze, viclidi, da mere,
sircxvilis sakmaod mZlavri grZnobis gadago
rebis Semdeg, Zirs davixede, sadac aseTi sura
Ti damxvda: nacrisfer asfalts mtris sisxli
viT misxmoda Savi narwyevi. xinklis comeuls
rom amoiRebs kaci dalevis Semdeg, bunebrivia
da, SeiZleba iTqvas, normaluric ki, magram sul
arafrisgan Savi masa, navTobiviT blanti, TiT
qos sabado mepovnos sakuTar kuWSi an RviZlSi,
an naRvelSi, an, ra vici, saidanac modis mTeli
es yvelaferi. mokled, es arayia uzmoze, saku
Tar organizmSi navTobis sabados rom gapovni
nebs da aRmogaCeninebs. magram ara, radgan arayi
eSmakma RmerTTan saukuno Sejibrebisas Seqmna
imis mere, rac RmerTma adamianebs Rvino uboZa
dakarguli samoTxis wamierad dabrunebis sit
kboebis SesagrZnobad. momentebSi RmerTi be
bias hgavs: bebia Cxubobs, gsjis; roca eubnebi,
aTi lari mindao, SeiZleba imdeni ilaparakos,
rom aRarc ki mogindes fulis aReba, magram me
re TviTonve ecodebi da xuT lars mainc gaZ
levs. mokled, arayi momavali an, Tundac, axlan
deli jojoxeTis mZafrad SesagrZnobi siTxea,
Rvino _ dakarguli samoTxis mosagonebeli, da
ludi aris yvelaze adamianuri ram, radgan, Tu
sevda gaqvs moreuli, ufro naRvliandebi, da
Tu mxiarul gunebaze xar, ufro karg xasiaTze
dgebi. arays rom dalev, magari kaci im SemTxve
– 6 –
vaSi iqnebi, roca im fiqrebs ajobeb, romlebic
mogawveba. is Savi narwyevi iyo ra: _ iyo da ara
iyo ra, RvTis ukeTesi ra iqneboda!.. _ iyo is kup
ri, romelsac asxamen adamianTa codvil sulebs
jojoxeTSi, raTa daitanjon, da marTlac, misi
amoRebisas ise vgrZnobdi sizmarSic da cxad
Sic Tavs, TiTqos vulkanis gavarvarebuli magma
amodioda Cemi yelidan. ratomac ara?..
mere sizmarSive gamovfxizldi kidec cota
Ti imis Semdeg, rac grZel skamze xan erT rome
lime wertils viyavi miSterebuli, da xan qarwa
moberili lerwamiviT virweodi win da ukan, win
da ukan, win da ukan, win da ukan, win da ukan. ra
vqna-meTqi, vfiqrobdi, da sabolood mivedi im
gadawyvetilebamde, rom unda amewia Cemi mZime
erTi adgili, da unda mevlo iqiT, saiTkenac da
dioda bevri Cemamde _ anu, es niSnavs imas, rom
unda mevlo mtkvrisken, Zveli da axali rusTa
vis damakavSirebel xidamde. asec moviqeci _ ga
na, ra miSlida xels _ da, gadavxede ra mtkvars
moCxriales, wamsve SevigrZeni misi zedapiridan
da, amavdroulad, uRrmesi Ziridan wamosuli
mRelvare qari, romelmac maiZula, mefiqra: „vin
icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras ityvi?
mraval droebis mowame xar, magram xar utyvi“.
xidis iqiT _ Zveli rusTavisken _ gadavixede, da
TvalSi momxvda erTaderTi: amaoeba. gamovixede
mere aqeTken, axali rusTavisken, da aqac igive
gameCxira Tvalis fosoSi. ra meqna, aRar vico
di. ra vqna, gana, gadavxte-meTqi? avedi moajirze.
adrenalinis mozRvavebas sulac ver vgrZnobdi,
– 7 –
amitomac gadavifiqre da isev Zirs Camovedi,
miuxedavad imisa, rom isev Camesma sizmriseul
gonebaSi Psychonaut 4-is1 sulSi Camwvdomi rife
bi da grafis2 xma, romelic ambobda Cems saT
qmels: „Нет уже сил, хоть за что-то держаться; Весь
мой мир словно не мой“. magram ara, ratom-meT
qi, gavifiqre da loyaze gavilawune Cemi arc
ise susti xeli. mainc ra aris-meTqi Cveni yofa,
wuTisofeli, Tu ara oden sawyauli aRuvsebe
li?3 ar vicodi im wams araferi, ar mesmoda arc
Signidan aRZruli qvecnobieri xmebi, arc ga
redan Semomavali bgeraTa erToblioba. erTa
derTi, razec vfiqrobdi, iyo dilema, gamegrZe
lebina Tu ara yvelaferi ise, rogorc manamde
iyo, Tu aqve damesrulebina yovelive? amao kia
marTlac yvelaferi, TiTqos uazro, sakmaod
dabla dacemuli ise, rom misi awyoba TiTqmis
SeuZlebelia, magram... sizmriseulma xmam miT
xra strofi:
– 8 –
avdeqi da gavagrZele is gza, romelic Cemam
dec gauvliaT, im imediT, rom, sanam saxlamde mi
vidodi, kidec gamovfxizldebodi.
Tvalebi gavaxile cxadSi.
wina Rame sacodavad gaiwela sasmlisa da ra
modenime ukanono tabletis daxmarebiT. ZilSi
rasac viTvlidi, mokled, sami wuTi da ToTxme
ti wami movaswari daZineba, meti vera, arada Zi
lis win imedi mqonda, davxuWav Tvalebs da meo
re diliT veRar gavaxel-meTqi, magram, ai esaa,
racaa _ is sizmari vnaxe, zeviT rom mogiTxreT.
sicocxle, Cemi azriT, metad jiuti ramaa, da
miT ufro Zlierad gebRauWeba yovel wams, rac
ufro mZlavrad gZuls igi. TumcaRa xom ar dav
nebdebodi?! ara, ra Tqma unda. danebeba adamia
nis sis xlSi araa da arc arasdros yofila. ax
la SeiZleba ikiTxoT, maS, frangebi adamianebi
ar ariano? ra vici, SeiZleba marTlac ar arian.
mTlianad, mTeli arsiTa da simZlavriT mtkio
da mTeli sxeuli, janmrTeloba sakmaod mqon
da Seryeuli. rom migaxvedroT, ras vgrZnobdi,
getyviT ase: tvinis TiToeul naoWs vgrZnobdi,
mTel neironTa grovas aRviqvamdi mag tviniT
ve, magram nervuli sistema mengreoda imis ga
mo, rom ver vakontrolebdi TiToeul neironsa
Tu naoWs. cnobisTvis, adamianis tvins gaaCnia
samocze meti morfologiuli veli, romlis
struqturuli wyoba, raodenobrivad da xaris
xobrivad, unikaluria _ yvelas aqvs individua
luri, erTmaneTisgan gansxvavebuli veli; anu,
TiTebis anabeWdi, aTi milionidan, erTi SeiZ
– 9 –
leba daemTxves, tvinis velTa struqturuli
ganlagebis damTxveva ki SeuZlebeblia, ubra
lod SeiZleba or adamians metnaklebad msgavsi
struqtura gaaCndes, da naTesaur kavSirs ara
aqvs mniSvneloba amaSi _ bevri magaliTis moyva
na SegviZlia yvelas, roca SevamxanagdebiT sru
liad ucxo adamianTan da ara, magaliTad, biZaS
vilTan, an Tundac ar viWerT axlo urTierTo
bas sakuTar dasTan an ZmasTan. tvinis TiToeuli
veli pasuxismgebelia sxeulis ama Tu im nawilis
moqmedebaze _ magaliTad: motorikaze, SegrZne
bis organoebze, Zilze da sxva. nebismier Cvens
moqmedebas akontrolebs ori, naxevarsferoeb
Si diametralurad ganTavsebuli, veli _ erTi
mTavaria da ufro moqmedi, meore ki sarezervo
da ufro mcire. aseve, gagvaCnia veli, romelic
akontrolebs neiromediatorebis Semcvlel _
anu, maTi gamoyofis gamaZlierebel _ nivTiere
bebs, rogoricaa alkoholi, narkotiki da sxva.
amaze cota konkretulad: adamianis organiz
mi fiziologiurad gamoimuSavebs endogenur
alkohols, romelic daaxloebiT 0.04-0.1 ml-s
udris as gram sisxlSi. ro ca Cven saW mels mi
virTmevT imis mere, rac Tormeti saaTi arafe
ri ar gviWamia, kuWi warmoSobs pirobiT endo
genur alkohols. aseve gamoiyofa Saqari, rome
lic, pirvel rigSi giJiviT mirbis tvinamde, rom
miurbeninos mas kvebis mowodebaze informacia.
am bunebrivi spirtis _ endogenuri alkoholis
_ raodenoba Cvens organizmSi jamSi Seadgens
sxeulis wonis naxevars kubur santimetrSi. ri
– 10 –
Tac ikvebeba adamiani, yvelafris Semadgenloba
Si unda Sediodes Saqari da spirti. amis gareSe
tvini ver miiRebs saTanado informacias da ver
daymayofildeba. vsinjoT: avivsoT kuWi qaRal
diT, gaZRomis grZnobas kuWSi ki mivaRwevT, mag
ram tvini ver miiRebs informacias amis Sesaxeb,
raTa misi mTavari indikatorebi _ Saqari da Cemi
Zmakaci alkoholi _ ar warmoSobilan. Sesabami
sad, Cemi azriT, sisxlis analizi, Tormet saa
Tiani SimSilobis da Warbad mirTmeuli kvebis
mere, aCvenebs spirtis raodenobas. es endoge
nuri alkoholi aris zustad is doza, romelic
adamianis organizmisTvis sasargebloa. aqedanaa
gamoTvlili is samasi promili alkoholis mi
Reba, rac evropaSia daSvebuli mZRolebisTvis.
eh! magram, samwuxarod Tu sabednierod, adamian
ma iswavla am alkoholis gamomuSaveba da tvi
nisTvis sxva dozebSi miwodeba. tvins aqvs didi
midrekileba damokidebulebaze. miiRo ra Tavi
si doza tvinma, SemdegSi ufro meti alkoholi
moiTxova da daiwyo vaWroba _ kidev momeciT,
Torem damatebiT neiromediatorebs mets ar ga
movyofo. cnobilia, alkoholis miRebis dros
gamoiyofa samive mediatori: dofamini, endor
fini da amino-zeTovani mJave. da roca miiRebs
tvini morig ulufas, gamoyofs damatebiT wama
xalisebels _ mediatorebs _ rac im wamsve iwvevs
siamovnebas, danarCeni mezobeli velebis gaaq
tiurebas, romlis bolo ar gvinda rom Candes.
esaa simTvrale. rac uf ro mets vaw vdiT spir
tSemadgenels, miT ufro icvlis formas amaze
– 11 –
pasuxismgebeli veli, zomebSi farTovdeba da
zewo las uwevs gver diT myof ve lebs _ moto
rikis vels, Zilis vels, metyvelebis vels _ esaa
mizezi imisa, rom dalocvili simTvralisas vbo
dialobT, ena gvebmeba da gveZineba. diliT naba
xusevze pirSi simSralis, Tavis tkivilis da sxva
Zlieri gamanadgureblebis mizezi, zustad, gu
Sin gaRizianebuli da gadidebuli velis adgil
ze mobrunebis mcdelobaa. Sesabamisad, daskvna:
alkoholizmi tvinis erT-erTi velis gaRizia
neba da zomebSi cvlilebaa, da misi pirveladi
formis dabruneba SeuZlebelia _ anu, alko
holizmi, narkomania da sxva damokidebulebebi
tvinis erT-erTi seriozuli daavadebaa da aR
mzedelobiTi meTodebiT misi gankurneba SeuZ
lebelia. es kargi, gasagebia, magram arc ki vici,
imas ra hqvia, es yvelaferi rom ici da mainc ve
rafers akeTeb gamosasworeblad.
ukve marTla gameRviZa. arc iseTi bneli yo
fila dila, rogoric megona, magram mainc dah
kravda Sori kosmosidan momzirali saukuno
siSave, romelsac axlac aqvs Zala, STanTqos ne
bismieri Cvengani da, albaT, im dilasac hqonda.
nabaxusevze Tavi miskdeboda, magram sakmaod
msiamovnebda es yvelaferi. Zlieri Tavis tki
vilis dros mdu ma
red ki ar bra zob, aramed
gminav, magram es gulwrfeli gminva ki ar aris,
aramed RvarZliani gminvaa, xolo mTavari az
ri swored amaSia _ gawamebulis siamovneba am
gminviT gamoixateba, radgan, rom ar siamovneb
des, gminvasac ar mohyveboda. dafiqrdiT, ra
– 12 –
tom kvnesis qali, da ratom xvneSis kaci seqsis
dros? mousmineT ocdameerTe saukunis adamia
nis kvnesas Tavis tkivilis dros, da dainaxavT,
rom tkivilis meore dRes is ise aRar ikvnesebs,
rogorc amas pirvel dRes akeTebda; is ise aRar
xvneSis, rogorc daRlisgan sulamoxdili muSa
kaci, aramed ise, rogorc ganviTarebul da ev
ropul civilizacias naziareb adamians Seefe
reba. misi gminva, drois gasvlis paralelurad,
sul ufro braziani da amazrzenia, da arc dRi
siT wyde ba, arc _ RamiT. am adamianma Tavadve
icis, rom sakuTar Tavsac da sxvebsac ganzrax
aRizianebs, da isic kargad icis, rom mis garSe
mo myofi adamianebi, vis winaSec ase mondomebiT
gminavs da oxravs, zizRiT usmenen mas da misi
odnavadac ki ar sjeraT, gulSi ki iZaxian, gana
ar SeuZlia, ufro ubralod ixvneSoso? isini
fiqroben, rom es pirovneba am saqciels sibo
rotiT da boRmiT sCadis. im pirovnebamac icis,
rom misi garSemomyofni ase fiqroben, magram
zustad is Seuracxmyofeli fiqrebi aniWebs am
kacs sia movne
bas, rad gan icis, is awu xebs maT,
ar aZinebs, magram mainc unda, rom arc maT dai
Zinon masTan erTad, da maTac igrZnon is Tavis
tkivili, am adamians romelic awuxebs. da, miu
xedavad imisa, rom mec aseTi yaidis kaci viqne
bodi, vinme rom myoloda, jobia, isev Cems Tavs
davubrunde da Txroba gavagrZelo: kidurebsac
ki ver vamoZravebdi, magram uceb ube gamomebera,
hoda dazelva mominda _ baxusic gadamaviwyda,
da sasiamovnodac mivizile. maxsovs, erTxel la
– 13 –
boratoriaSi cdis Semswre gavxdi: virTxa Cas
ves ga liis erT ukidures mxares, xolo meore
ukidures mxares dades saWmeli; es virTxa, Cveu
lebriv, ra gasakviria, midioda iqamde da Wamda.
cdis momdevno etapze galiis Zirze deni gaata
res da karga xnis ganmavlobaSi zrdidnen Zab
vas nel-nela; male, roca Zabvis donem garkveul
niSnuls miaRwia, mRrRneli saWmelTan aRar mi
dioda. Catarebuli morigi cda, drois gasvlis
Semdeg, cota gansxvavebuli aRmoCnda: saWmeli
iseTi ramiT Caanacvles, rac virTxas did sia
movnebas aniWebda _ gamabruebeli saSualeba; aR
moCnda, rom cxovelma imaze bevrad didi Zabva
aitana siamovnebis misaRebad, vidre es saWmlis
Wamis SemTxvevaSi moxda.
bevri rom ar mived-movedo, qalebma damRa
les, magram, imis gamo, rom sakuTar Tavs ram
denjerme vaiZule, Seyvarebuli vyofiliyavi, es
niSnavs imas, rom sakuTar Tavsac davuRlivar.
ra Tqma unda, gulis siRrmeSi ar mjeroda, rom
miyvarda da, Sesabamisad, Sinaganad, albaT, me
cineboda kidec, magram mainc vitanjebodi im
siyvaruliT, veWvianobdi xolme Zlierad, Tanac
namdvilad, da ase Semdeg, xolo drois gasvlis
Semdeg mivxvdi, rom es yvelaferi iseTi mowye
nilobis brali iyo, romelsac bolo ar uCan
da, me ki misi dasruleba gadavwyvite. mokled,
qali, rogorc qmnileba, uZlieresia, ki, magram...
ai, Zlier kacs unari aqvs, situacia qalis mxri
dan dainaxos _ aseT dros amboben zustad, kacs
qalis esmiso _ magram qals isic SeuZlia, kacis
– 14 –
gadmosaxedidan Sexedos situacias da, aseve,
orive obieqtis miRma, sadRac gverdidan iyu
rebodes. qalebi Cven, kacebs, iseve gvepyrobian,
rogorc kacobrioba epyroboda da dRemde eq
ceva Tavis RmerTebs _ gvakerpeben, magram, amav
droulad, Tavs gvabezreben, rom maradJams ma
Ti usasrulo da ukideganod uazro survilebis
Tavdauzogav aRmsruleblebad viqceT. adamiani,
zogadad, araa martivi arseba, gasagebia, magram
yvelaze rTuli kacic ki imaze bevrad martivia,
vidre _ yvelaze martivi qali. xandaxan marTla
ginda kacs, yvela erTad daamwkrivo, agino da
mere bodiSebi mouxado, magram aRar Semoirigo.
pirvelad qali rom gadaagdebs kacs, da Tu am
kacs is marTla uyvarda, mere es kaci, drois gas
vlisda paralelurad, aTjer met qals gadaag
debs, risi erTaderTi mizezi aris cnobierisa
da qvecnobieris mwiri kavSiri erTmaneTTan,
vinaidan: qvecnobierSi mudam arsebobs daxatu
li Seni idealuri qalis, Seni erTaderTi siyva
rulis saxe, magram susti cnobieri ver cnobs,
ver aRiqvams ra mis saxes, romelic qvecnobierma
warmoudgina, wamsve iwyebs mis Ziebas sxva qaleb
Si, rac, umetes SemTxvevebSi, kraxiT sruldeba.
magram rad ginda _ erT qals mxolod meore da
gaviwyebs iqamde, sanam urTierToba ar dasrul
deba, xolo, rogorc ki dasruldeba, im oris da
saviwyeblad mesames poulob, TumcaRa, unda iT
qvas, erT qals meoresTan axlosac ver daayeneb,
radgan im erTma gadagagdo, is meore ki Sen Tavad
gadaagde. mokled, unda wavides kaci, yvelas agi
– 15 –
nos, mere bodiSebi mouxados, mere isev aginos,
mere isev patieba sTxovos, aginos, da ase Semdeg,
usasrulod.
avdeqi, mivbancaldi macivramde _ Tumca im
gzaze orjer kedels mivejaxe _ gamovaRe misi
kari, amoviRe „borjomis“ boTli, savse aryiT,
da dilidan smas Sevudeqi, magram, ori Wiqa rom
gamovcale, gavCerdi, boT li isev ukan Sev dgi
da loginSi davbrundi. asea, xandaxan Tavsac ki
akontrolebs adamiani. davweqi, da ucbad er
Ti ambavi momagonda: eqvsi wlis rom viyavi, Cems
ubanSi erTi gogo cxovrobda _ Tiko. rogorc
maxsovs, yvelas moswonda, magram ukve hyavda
Seyvarebuli zuTxi _ ase eZaxdnen im biWs. hoda,
ki ar imCnevdnen xalxSi, magram bolo periodSi
mainc daetyoT, rom xSirad mosdiodaT kamaTi.
saWiro saqmisTvis CavrTav: Cemi _ da Tikos, ra
Tqma un da _ korpusis gverdze iyo gasarTobi
parki, sadac sul ori atraqcioni funqcioni
rebda: denze mierTebuli patara manqanebi, or
mocdaaT TeTriani Jetonebi rom unda Cagegdo,
Tu kataoba gindoda, da liandagze amerikuli
gorkebis stilis _ oRond, bevrad ufro msubu
qi, bavSvebisTvis _ drakon-vagoni. erT dRes, ro
ca mec im parkSi viyavi drakonze sakataod, Tiko
da zuTxic movidnen, rigi daikaves da Cem ukan
dadgnen. ise, ra rigi magas eTqmoda _ sul oTxni
viyaviT _ magram mainc. arc arasdros yofila
mag atrakcionze bevri xalxi. me sul win davjeqi,
radgan, rogorc naTqvami hqondaT CemTvis, kudi
magrad iqnevso, me ki meSinoda. Cem ukan erTi uc
– 16 –
nobi dajda, Tiko da zuTxi ki erTad dasxdnen
sul ukan _ ai, iq, magrad rom iqnevda. mokled,
ori wre daartya am drakonma, vixalise. erTi wu
Ti sulis mosaTqvamad rom gavCerdi, raRa meqna
_ gadmovedi, magram Tiko ver davinaxe, zuTxi iq
iyo, ukve kibeebze Cadioda. Tumca vifiqre, al
baT, iCxubes da Tiko gaiqca-meTqi. meore dRes
qvemo qarTlis televiziaze gamoacxades, Tiko
iaSvilis cxedari gvian RamiT ipoveso gasarTo
bi par kis erT-erT atraqcionze, yeli hqondao
gamoWrili. me win vxalisobdi, ukan ki zuTxim
Tiko mokla, Cemgan xuT metrSi. warmoidgineT,
bedi xom unda, ukan, kudis mxares im dRes ara
vin damjdara an, migdebuli gogo rom dainaxes,
aravis Seuwuxebia. magram mTavari da yvelaze
ironiuli: bavSvTa gasarTobi parkis oridan
erT mxiarul atraqcionze mTeli dRe cxedari
kataobda, sanam atraqcionis muSam drakon-vago
nis wmenda ar gadawyvita. albaT, amouyvana yel
Si imanac zuTxis, zuTxim ki yeli gamoWra. wmin
da wylis kacuri ambavia, viTom?!
wavedi rkinigzis sadgurze, matareblis bi
leTi aviRe da Tavi qviSxeTisken davade. meTqi,
Cemi erTaderTi siyvaruli unda vnaxo _ is go
go, romelmac Tavad gadamagdo, magram mainc
miyvarda _ da, Tu movkvdebi, movkvde, magis de
dac vatire, mTavaria ukanasknelad davinaxo, mi
si Tmis suni SevigrZno, misi sqeli tuCebidan
wamosuli energia, Cems bageebs rom izidavda ase
Zlierad, kidev erTxel Sevisisxlxorco... rad
ginda sxva am dros? ara, sasmeli mainc ginda,
– 17 –
mgoni, meti araferi. sigaretic SeiZleba. saxli.
Custebi. leptopi. telefoni. mokled, kapita
lizmma ra moitana!.. vagonSi vijeqi, xeds gavyu
rebdi _ Sekidebodnen mTvares TeTr-vardisfe
ri aluCebi da Sadrevnebi, rogorc mZime mtevne
bi; qandakebebma Camiares moxdenil wyebad.
_ Svilo, _ mommarTa Cem win mjdomma moxucma
qalma, Tvalebi gadmocvenaze hqonda, _ marTla
ase Zalian giyvars?
_ ho, ra, _ vuTxari, _ mere ra, vis ar hyvare
bia!..
– 18 –
წელი ახალი
– 19 –
rogorc ki gadioda mamaCemi oTaxidan sapatio
mizezebisda gamo, gamovxsnidi macivars, sadac
„badagonis“ Senaxuli boTli meguleboda, sal
fetkCaCrili Tavsaxuris adgilas, viRebdi am
mwvane Seferilobis SuSis boTls da vuyureb
di sinaTleze SigniT arsebul siTxes. pirvelad
vinc gamoigona Sampanuri _ saxeli da gvari ar
maxsovs, me mapatieT _ ase uTqvams, varskvlavebs
gavusinjeo gemo. me kidev vuyurebdi siTxes, Su
Sis miRma rom moCanda saRamos xeebis CrdiliviT
da, rac uf ro mets vu yurebdi, miT uf ro naT
deboda, Saravandedi efineboda Tavs. am dros,
Cemda SeumCnevlad, mamaCemi dabrunebula.
_ anu, hoooo, _ Cavilaparake dabneulma, _
anuu, jer aqvs vada, hooo...
_ aqvs, aba, vadagasuls xom ar viyiddi? _ ri
torikuli SekiTxva momigdo da TviTon isev ma
gidas miujda.
guli aCqarebiT micemda da bolTas vcem
di mTel sax lSi _ erT oTa xia
nia mainc da ar
davRlilvar. mere erT adgilas Sevdeqi, Tavi
davxare da ase videqi, isic ki ar vici, ras mi
vaSterdi, an mivaSterdi Tu ara raimes. uceb
cxviridan erTi wveTi gadmomivarda da iataks
Seaskda, mere gaixliCa, TiTqos atomi yofili
yo, da gaibna. fiqrebs wavyevi, eleqtronebs
aqeT-iqiT moisvrida, protonebs da neitronebs
ki iqve datovebda-meTqi, radgan, rogorc cno
bilia, atomis masa birTvze modis mTlianad,
birTvi ki, Tavis mxriv, protonebisa da neit
ronebisgan Sedgeba. protoni Tu gaixliCeboda-
– 20 –
meTqi, mere amas gavyevi: adgils ar moicvli
da, magram gaixliCeboda kvarkebamde da, Tu es
kvarkebic Seirxeoda da masSi myofi „simebic“,
maSin Cemi cxviris lorwodan SeiZleba sisxlic
ki miviRoT-meTqi. „eleqtronebi? _ CamZaxoda
Cemi Tavi, _ eleqtronebi ase ubralod gadac
vivdeboda aqeT-iqiT da morCa?!“. „ara, _ vupa
suxe mtkiced, _ atomSi elqtronebi da kvarkebi
arian ara nulovan ganzomilebiani obieqtebi,
aramed warmoadgenen erTganzomilebian osci
lirebad wrfeebs, gaige?“. da mere SemeSinda,
vaida cxviridan lorwo momdis, magram sisxlad
ewveTeba-meTqi? da gaSmagebiT davixede Zirs.
SvebiT amovisunTqe, roca uferuli siTxe Se
vamCnie, mere ki sapirfreSoSi Sevirbine da mis
gan gavTavisufldi.
„gavTavisufldeT!“ _ CamZaxoda daviT usu
faSvilis xma yurebSi,1 da isedac gaxeTqvaze
myof Tavs kidev umatebda albaTobas, gaxeTqi
liyo.
_ mokled, mama, _ sasadiloSi gavedi da ase
mivmarTe, _ biWebi xo vikribebodiT dRes, hoda
waval ukve, Tore iq Tu CameZina, raRa azri aqvs
_ Zili aqac xom SemiZlia.
_ mere, daweqi da daiZine, _ ar undoda Cemi
wasvla, magram pirdapir xom ver metyoda, _ kai,
wadi, _ damnebda bolos.
– 21 –
daviZino-meTqi? kiTxva davusvi Cems Tavs.
Zi
li. Zi li? ra Zi li? Zi li ra aris? „Zi li ma
RalganviTarebuli organizmis perioduli fi
ziologiuri mdgomareobaa, romelsac gansaz
Rvravs Tavis tvinis mTeli rigi struqture
bis koordinaciuli moqmedeba, _ mikarnaxa Cemma
tvinma, asi wlis moxucis kaniviT naoWiani rom
maqvs, _ garegnulad xasiaTdeba umoZraobiT da
garesamyaros gamRizianeblebisgan gamoTiSviT.
adamianis Zilis dros daTrgunulia Segnebuli
fsiqologiuri aqtivoba, romelic periodulad
aRdgeba sizmris dros“. vax-meTqi, vifiqre, max
sovs, ese igi me maRalganviTarebuli organizmi
var-meTqi! gonebaSi kiJina movcxe, sinamdvileSi
ki sastumro oTaxSi gavedi, rom gamomecvala.
semestris dasrulebamde erTi dRiT adre
Cemma klaselma naxevar litrian „pepsis“ boT
lSi Casxmuli WaWa maCuqa. im momentSi gamixar
da, erTi SexedviT, magram mere, cota rom davu
fuqrdi, mivxvdi, rom klasSic ki loTis repu
tacia maqvs. „magram arauSavs! _ mamxnevebda Cemi
Tavi, _ mTavaria... _ aq gaiWeda, didxans ifiqra,
da bolos es moifiqra: _ mokled, arauSavs-meT
qi, damijere“.
„me ara fe
ri maqvs saer To Cems Tav Tan,“ _
vfiqrobdi, roca vicvamdi nacrisfer jinss.
mere rolingi unda Camecva, kaSne gamekeTebi
na da Cemi ganTqmuli manto Semomesxa. mokled,
sikvdilamde mezareboda. maxsovs, isic vifiqre,
netav sicivis SegrZneba ar mqondes, axla tru
siT xom gavidodi-meTqi gareT.
– 22 –
mokled, gavedi. ar daijeroT, rom marTla
biWebTan mivdiodi. ar arsebobs aranairi „bi
Webi“, RmerTmani, miamitebo. yinavda gareT,
orTqls piridan ise vuSvebdi, TiTqos uxilav
Cilims veweodi. mantos gulis jibeSi „pepsis“
boTli medo, gamWvirvale siTxiT savse, mar
cxena jibe gamoberili mqonda dakecili tyavis
xelTaTmanebisda gamo, marjvenaSi ki telefoni
da kanfetebi Cavacure gamosvlis win. davuyevi
Tbilisis quCas, gavcdi Cemi skolis Casaxvevs,
Sevedi maRaziaSi, kanfetebi gamyidvels saxeSi
vesrole da vTqvi:
_ Semovdgi fexi, gwyalobdeT RmerTi, „mar
lboro“ erTi!
_ romeli?
_ axal wels gilocavT! wiTeli minda, wiTe
li, sisxlisferi, broweulis wvenis feri, qin
Zmaraulis feri, saferavis feri, wiTeli, mok
led!
momca wiTeli _ sisxlisferi, broweulis wve
nis feri, qinZmaraulis feri, saferavis feri _
„marlboro“, gavuwode rkinis lariani da or
lariani da gamosvla davapire. karebSi momaZa
xa, gaZvirda da akliao oci TeTri. me ocdaxuTi
miveci da vuTxari, barem asanTic momeciT-meT
qi. momca da, kidev erTxel gilocavT-meTqi,
vuTxari da gamovedi.
Cavuyevi trotuars isev _ jer nela, mere
saerTod gavrbodi _ da curtavelze amovyavi
Tavi, parkTan. SesasvlelSi ori skami dgas, iqi
dan erT-erTze davjeqi, mere Sardis buSti ami
– 23 –
tokda, magram ar maxsovs, sad movfsi. sicivem
Zvalsa da rbilSi rom gaiara, mereRa gadavwyvi
te, rom WaWa damelia. vsvamdi da vfiqrobdi,
ra mar to var-meT qi. „me Tbi lisi var, _ ga vi
fiqre, _ Tavis didebis Jams mTeli saqarTve
lo rom Causaxlda; is Tbilisi var, naxevarze
meti qarTveli CemSi rom cxovrobs; is Tbilisi
var, mosaxleoba dResaswaulebze soflebSi rom
gaurbis; is Tbilisi var, mTawmindidan rom Cans
xelisgulze“. Tumca rusTaveli viyavi, esec ga
saTvaliswinebelia. mere gza gadavWeri da ar
vici, sad amovyavi Tavi. davikarge-meTqi, ase ga
davwyvite. mere uceb _ ar vici, meCveneboda Tu
marTlac ase iyo, magram zamTarSi aq ra unda _
gveli gamoCnda, Cem ukan mosrialebda da, rac
ufro vuCqarebdi nabijs, miT ufro Cqara mos
rialebda isic.
_ miSveleT! _ daviyvire, mere ki „jadosnuri
fleita“ 1 gamaxsenda, zustad igive epizodiT _
ra komikuria! _ da simReras movyevi tenoris
xmiT, miu xe davad imi sa, rom Cemi xma uf ro ba
ritonulia da xandaxan baniskenac ixreba. _ Zu
Hilfe! Zu Hilfe! Sonst bin ich verloren, der listig en Schlan
ge zum Opfer erkoren. Barmherzige Goetter! Schon nahet
sie sich! Ach, rettet mich! Ach, schuetzet mich! _ me re
vicinodi iqamde, sanam cremliT ar gamevso Tva
lebi da veRaraferi davinaxe.
– 24 –
„mainc marto var, _ gavifiqre da sicilis
cremlebi moviwminde, _ mainc marto var“. mere
erTi leqsi gamaxsenda:
qaSueTis win
loTma sandruam
arayis fuli
mTel dRes agrova,
mere
dausxes did WiqaSi da...
– 25 –
riobas davukavSirdi im wams gonebis ZaliT da
xmamaRla SevuZaxe:
_ Zmano, ar girCevT moZmis siyvaruls, gir
CevT siyvaruls Soreulisas!
– 26 –
Нежность
***
me rwmena mekargeba,
xval aRar gaTendeba
dRe.
me Tavi mezizReba -
vinc miyvars, es xar mxolod
Sen.2
***
maSin magrad vloTobdi. axali wlebis mere
sami kvira ar gamovfxizlebulvar da, im sami
– 27 –
kviris Semdeg, cota azrze rom movedi, yurSi
sul CurCulebi mesmoda da megona, viRaca SeT
qmulebas miwyobda mosaklavad, magram, kidev
kargi, goneba Zlieri maqvs _ gavaanalize, rom
es SesaZlo momaswavlebeli niSnebi iyo TeT
ri cxelebis, amitom gadavwyvite, cota kidev
damelia. ormocdaaTi grami rom Cavartyi, ki
dev ori kvira gadavabi sma, da ukve bolos Ta
vi saavadmyofoSi amovyavi mwvave intoqsikaciiT
_ Cemi RviZli veRar filtravda sasmels mavne
nivTierebebisgan, hoda gadaviwvi. erTi dRe apa
ratzec viyavi SeerTebuli, magram eg araferi
_ gamovedi. meore dRes davdiodi kidec, ho
da saxlSi wamiyvanes. yvela boTli me damelia,
Tu dedaCemma gadaasxa unitazSi, ar vici, magram
Taroebi sul carieli damxvda. amxades tvini
saxlSi, ra Tqma unda, magram me ar vusmendi _
sxva xmebic Camesmoda, romlebic SeTqmulebas
miwyobdnen. mere morCa dedaCemi CoCqols, ro
gorc iqna, da TavisTan wavida, xolo Cemi coli
momdga, TikasTan _ daqalia misi _ unda wavide,
Tavs araferi autexoo. gavidnen Tu ara, avvar
di sawolidan da sasmels davuwye Zebna. vera
feri rom ver vnaxe, imis imediRa mqonda, same
dicino spirts mainc vipovi-meTqi, oTxmocdaaT
procentian eTanols, magram egec ver vipove.
cota xanSi xmebma Semomities da pirdapir muqa
raze gadmovidnen. Wkuidan viSlebodi. cxeleba
mewyeboda. oci grami mainc unda damelia ra
me an, Tundac, aTi. bolos gaminaTda goneba _
Sevvardi abazanaSi, ujriani sarke gamovxseni da
– 28 –
Cemi colis „Saneli“ davlie. xmebic miwyda. mok
led, gadavrCi.
erTi Tve rom gavida, isev gadavikarge, ax
la uk ve _ er Ti kviriT. Tum ca me re Tavs Za
la davatane da galeSvamde sma Sevwyvite. yo
vel dRe vsvamdi isev, ra Tqma unda, magram ara
gaTiSvamde. erT dResac saxlSi davbrundi, da
ras vxedav _ Cems cols viRaca Wimavs! zogadad,
Cemi coli Zalian lamazi kia, Tan _ megreli,
kolxuri eSxi dahravs; Tvalebi iseTi aqvs, gar
damavali feris, magram Riasken ixreba ufro,
Tumca, vfiqrob, aRmosavleli rom yofiliyo _
vTqvaT, qarTleli _ muqi feris eqneboda Tva
lebic; cxviri sul odnav mokauWebuli aqvs,
rac mis isedac mkacrs iers kidev ufro amkac
rebs, am simkacris Semyure obieqti ki Wkuidan
gadahyavs; fexebi mudam pirwmindad gaparsuli
aqvs, xolo terfebi iseTia, mis winaSe ueWve
lad unda daece da dakocno. mokled, videqi
ka
ris Wril Si, vi Ra
ca ka
ci ki Cems cols isev
Wimavda, da es Cemi meuRlec kvnesoda siamov
nebiT. videqi ase ori wuTi, da mxolod mereRa
daminaxa mananam. magrad Sehkivla. gavedi sas
tumro oTaxSi, karada gamovxseni, Cems jinsis
Sarvals qamari movxseni, da isev saZinebelSi
davbrundi. is tipi gaqceuli damxvda, hoda Cems
cols mivadeqi, vceme da vceme, vurtyi da vur
tyi. saaTnaxevari xeli ar gamiCerebia _ qamris
jer tyavis bolos vurtyamdi, mere ki, danaSau
li rom aRiara, rkinis boloTi davuwye cema,
radgan ufro gavbrazdi. sul daebuSta is lama
– 29 –
zi saxe, arada marTla miyvarda; Tvalidan sis
xli sdioda, piridan ori kbili gadmoafurTxa.
qamari rom gamiwyda, xeliT vurtyamdi _ jer
gaSliliT, mere momuStuliT. bolos Semecoda,
da fexebis rtyma davuwye neknebSi, magram isec
ar vurtyamdi, rom Camtvreoda. mapatieo, rom
daiyvira, mTlad gadameketa _ loginze avedi,
gadmovxti da mTeli taniT zed davaxti. amoig
mina da naxvels sisxli amoayola. mere, rogorc
iqna, ikadra _ ase miTxra, fexebs dagbano _ mag
ram mainc ar kmaroda. furTxebac davuwye, Tum
ca bolos mTxova, gaCerdi, da fexebs dagban,
mere ki mag danaban wyals davlevo. egre-meTqi,
Se qalo! axla dagindob-meTqi, vuTxari, oRond,
fexebs rom damban, Tan mimRere-meTqi. kargio.
taSti gadmoiRo, cxeli wyliT aavso, mere mo
mitana, fexebi Camayofina, terfebze momealer
sa, Tan mbanda, Tan mReroda, Ты моя нежность, ты
моё небо-o. me savarZelSi vesvene da vtkbebodi.
dabanas rom morCa, pirsaxociT rbilad gamim
Srala terfebi, mere taSti moiyuda da wyali
gamocala.
_ Segergos! _ me vuTxari, da mere mxurvaled
vakoce. marTla magrad miyvarda eg oxeri qali,
da axlac miyvars kidev ufro Zalian.
– 30 –
C 2H 6O
– 31 –
ram sul tyuilad: erTi kvercxi mqonda _ an, Tu
yvelas CaTvliT, sami _ da erTic maionezi. aviRe
es „sloboda“, movxseni Tavsaxuri, movuWire xeli
boloSi da pirSi Cavicale. a, egre-meTqi, maxsovs,
gavifiqre. magram veRar viTmendi, amitom mamaCe
mis danatovari sunamoebis koleqciisken gavwie,
Bleu de Chanel Paris amoviRe, Tavsaxuri da is mov
xseni, saidanac deodorantiviT asxams, da pirSi
naxevramde Cavicale, rom Cems sisxlSi C2H6O-s _
spirtis an, Tu gnebavT, alkoholis _ raodeno
ba damebalansebina. ena da sasa sastikad amewva,
marTalia, magram Tavi mainc ukeT vigrZeni. mere,
meTqi, es spirti ueWvelad najer naxSirbadatom
Tan mierTebul erT an ramdenime hidroqsilis
jgufs Seicavs da erT atomiania, hoda me ra un
da damaklos-meTqi, _ piriqiT. amitom, sabolood
gadavwyvite, rom wyali mindoda. wavedi kidec
samzareuloSi isev, movuSvi onkani, dasaWreli
frCxilebi wyliT gavivse da ase vsvamdi H2O-s. me
re Stefscels _ sinamdvileSi, dencqvitas _ mov
kari Tvali, da gamaxsenda, rom deni aris damux
tuli nawilakebis mimarTuli da mowesrigebuli
moZraoba, magram xandaxan da umetesad, SesaZloa,
nawilakebi mowesrigebulad ar moZraobdnen, mag
ram mTavaria, maTi moZraoba mimarTuli iyos _
anu, esec de nia. mere isic ga vixsene, rom denis
maxasiaTeblad Semoitanes denis Zala _ I _ rome
lic pirdapirproporciulia Zabvisa _ U _ xolo
ukuproporciulia winaRobisa _ R; aseve I=q/t, es
ki niSnavs, rom denis Zala tolia gamtaris ganik
veTSi gamavali muxtis fardobisa im drosTan, ra
– 32 –
droSic am muxtma gaiara. Semdeg is, rom me denis
Zala gamaxsenda, da is, rom wyals vsvamdi, raRac
nairad davakavSire, sabolood ki im daskvnamde
mivedi, rom wyali Zalian kargi gamtaria, radga
nac misi agebuleba winaRobas ar aZlevs saSuale
bas, didi ricxviTi mniSvneloba hqondes. mokled,
vifiqre, Zalian bevr wyals davlev, mere ki den
cqvitaSi TiTebs Sevyob _ iqneb, denma damartyas
da movkvde-meTqi. gavakeTe kidec, magram odnav
miCxvlita nemsiviT, amitomac am saqmes Tavi dava
nebe da gareT gavedi saxlidan.
Cvidmet nomer samarSruto taqss davajeqi,
radgan zustad ormocdaaTi TeTri mqonda, me ki
daxarjva mindoda. gadaiara xidi, gaRma da gamoR
ma rusTavs rom akavSirebs. ise, rusTavi unikalu
ri qalaqia _ mxolod rusTaveli Tu dabrundeba,
gaRma gasuli, mSvidobiT ukan. meriasTan moux
via, mere ormocdaaT metrSi isev Seuxvia, mere ki
aRar mimiqcevia yuradReba, ras akeTebda _ marto
imaze vfiqrobdi, es mZRoli nervebs miSlis-meT
qi; davgegme kidec gonebaSi, axla avdgebi, Tmis
Rerebs mtkivneulad davawiwkni da, gabrazebuli
rom Semoixedeba, cxvirSi SevafurTxeb an nikapze
Sua TiTs mivadeb-meTqi, magram, saubedurod, aR
moCnda, rom Tavis bolo gaCerebamde ukve mieRwia
da me micdida, rodis Cavidodi da, Sesabamisad,
fuls mivcemdi. oqrosferi ormocdaaT TeTria
ni amoviRe da mZRolis Tvalwin ise SevaTamaSe,
TiTqos filosofiuri qva mWeroda xelebSi, mere
gavuwode, xelis gulze davude, TiTebi movumuS
te, myarad geWiros-meTqi, Tvali Cavukari, hae
– 33 –
rovani kocna gavugzavnde da Cavedi. Cemgan mar
jvniv eklesia idga, pirdapir _ CrdiloeTiT _
qalaqis saavadmyofo, xolo pirdapir da marcxniv
_ Crdilo-dasavleTiT _ fsiqiatriuli klinika.
hoda, Crdilo-dasavleTisken wavedi, WiSkarTan
SevCerdi da daviymuvle, rom Zmebs gaegoT, vin
mosuliyo. im wamsve vigrZeni palatebidan wamo
suli mRelvarebis nakadi. mimRebSi davdeqi, mo
rige eqimTan mivedi da vuTxari:
_ napoleoni aq gyavT?
erTi kargad SemaTvaliera _ darwmunebuli
viyavi, movewone _ da mxolod mereRa mipasuxa:
_ diax, ori, _ da gaiRima, _ erTi namcxvaria,
meore _ imperatori.
_ imperatorTan movedi, _ Tvali Cavukari.
_ aha, _ fur cleb Si qeq vis Sem
deg miT xra, _
medoiZe nikolozis vin xarT?
me, cbierma, furclisken Tvali gavapare, sa
dac zemoT xsenebuli saxeli da gvari ewera, me
re ki mis gaswvriv amovikiTxe: „asaki _ 56 weli“.
_ Zmis Svili var, _ vuTxari, Tumca mainc gav
riske _ iqneba da, Zma ar hyoloda.
_ maSin aqeT mobrZandiT, _ gamiZRva, _ am bo
lo dros agresiuli aRaraa, rac Zalian gvaxa
rebs. magram, ise, aqamde arasdros mosulxarT
aq. ra me xom ar mox da? Tu rai me iseTi am ba
vi
gaqvT saTqmeli misTvis, jobia, vicodeT...
_ ara, ara! _ SevZaxe, _ ubralod, Ich bin gerade
aus Leipzig angekommen,1 da naxva mominda, fisuni, _
da mxarze xeli davade.
– 34 –
mokled, medoiZe nikoloz-nika-nikolais Tavi
dan mis _ anu, napoleonis _ didebaze vesaubre,
Semdeg mis Zlier mxareebs movuxare qedi, bolos
ki veCxube, suleli xar, vaterloo rom waage-meT
qi. dadumda, sunTqva Sekra, kriWa gaxsna, Tqva,
aRar varo napoleoni, da tirili daiwyo. ra gin
dao, mkiTxa kidec.
_ geCxubebian aq, Zmisgulo? ar jeraT Seni?
_ mwyins, _ miTxra.
_ vinc gawyeninebs, ise uyure, rogorc _ Senze
susts, _ vuTxari, _ patara bavSvma rom xelze gik
binos, gadauxdi samagieros? ara. hoda, arc aravis
gadauxado, imitom, rom borotebi ki ara, suste
bi arian. Sen zRva xar, nikolai, da zRva arasodes
gadmodis kalapotidan imis dasaxrCobad, vinc
mas qvebs esvris.
gamovedi.
morige eqims vTxove, Zalian ki mrcxvenia, mag
ram xuT lariani xom ar geqnebaT-meTqi? germanu
li fuli bankSi maqvs, ise ki jibeSi xuTi TeTric
ar migdia-meTqi. momca, keTili iyo. zeda tuCsa da
cxvirs Sua amowveril qalur ulvaSebze vakoce,
erT Rers ki enac avusvi. madloba-meTqi, vuTxari
da wavedi.
amboben, Rvino RmerTma Seqmna, arayi ki _ sata
namo. amitomac ludi viyide.
vsvam axla da, damijereT, araferi mawuxebs.
– 35 –
andromeda
– 36 –
li goneba iyos, radgan, miuxedavad imisa, rom
gonebiT sxeulis sazRvrebis gacdena SegviZlia
da, aqedan gamomdinare, mxolod warmosaxvis
meSveobiT vaxerxebT nebismier adgilas moxved
ras Cvens cnobier aRqmadobaSi, mainc, vfiqrob,
civi goneba ufrTo arwivia Zlieri niskartiT;
sxva gadmosaxedidan, sxeuls Cveni gulic scil
deba xSirad da, metic, is arc kia damokidebuli
Cvens centralur nervul sistemaze, radgan Ta
vad warmoqmnis impulss; guls Zgidis marcxena
mxares aqvs sinoatrealuri da antriventria
luri nervuli sadgurebi; guli sinoatrealuri
nervuli sadguriT Tavad warmoqmnis impulss
da, Sesabamisad, warmoqmnil impulsze ikumSe
ba; ra Ra Tqma un da, ki, es yve la fe
ri tvin Tan
SeTanxmebulia, magram tvinis mier gamogzavni
li impulsi _ rogori Zlieric ar unda iyos _
mainc ver moqmedebs gulis muSaobaze veranai
ri ZaliT. Tumca, miuxedavad am yvelafrisa _
da kidev imis miuxedavadac, rom guli sikeTisa
da siyvarulis simboloa _ gulis qona gonebis
gareSe pirdapiri debilizmia, rasac sabolood
fatalur Sedegebamdec ki mihyavs adamiani xan
daxan. mokled, Cemi azriT, Tu gadavTvliT gu
lis centridan da Tavis tvinis centridan Ta
nabar manZils _ raxanac erTaderTi WeSmariti
sulieri ganviTareba gulisa da gonebis Tanaba
ri, SeTanxmebuli da kanonzomieri ganviTarebaa
_ mivadgebiT im wertils, sadac adamianis suli
xorcSesxmis gareSea materializebuli. TviT
fizikaSic ki, magnitur an, Tundac, eleqtrul
– 37 –
vels verc erTi Cveni grZnobaTa organo ver
aRiqvams, magram isini, am yvelafris gauTvalis
wineblad, materiis saxes warmoadgenen da, Sesa
bamisad, arseboben kidec. gadavwyvite, es Cemi
hipoTeza im momentSive Sememowmebina. labra
dori siko Semecoda, amitom andros mivvardi
da, daaxloebiT, iq, sadac farisebri jirkvali
mdebareobs, xeli Zlierad movuWire.
_ ha, gaCerdi, ras ukeTeb andros! _ damiyefa
sikom da, gaTamamebulma, damiRriala kidevac.
ar momewona, radgan, zogadad, roca arsebas
zedmeti mosdis Tavisze maRal arsebasTan mi
marTebaSi, ar momwons.
_ Sen Cumad iyavi mand, _ arc ki Semixedavs,
ise vuTxari, radgan es andro miZaliandeboda.
janze ki iyo, ise.
yefda es debili siko, sufTa suleli, ar Cer
deboda _ mgoni, Caiwyvita kidec ramdenime io
gi. mokled, keTrovani kacis ena ver inarnarebs
qaliSvilis SiSvel mkerdze ise mondomebiT,
rogori enTuziazmiTa da TavgamodebiTac icav
da siko andros. Tvalebi rom daebinda sikos
patrons, maSin gavuSvi xeli, da davakvirdi, ras
moimoqmedebda. gaSvebamde wamis measediT adre
mis TvalebSi uceb gedi davlande, ramac mo
mentalurad gamaxsena, „Tu sikvdilis siaxlo
ve rogor asxvaferebs momakvdavi gedis hangTa
vardebs da CanCqerebs“. asea, egrea namdvilad.
sabolood, rogorc ukve mixvdiT _ sinamdvile
Si, vi ci, ver mix vdiT, da ar ge gonoT, TiT qos
Tqvens gonebriv SesaZleblobebs vakninebde _
– 38 –
me da an drom magrad viC xu
beT, mo meria da, am
yvelafris mere, aRarc ki SevxvdiT erTmaneTs.
erTi kviris Tavze sasowarkveTa momeZala,
mere sulieri gaWirvebis arealSic Sevdgi fexi,
Semdeg ki _ mTe li sxeu lic. ise mox da, rom _
bedis ironia _ farisebri jirkvali gamididda
imxelaze, TiTqos gaskdomas lamobso. es iyo,
cxadia, ioddeficiti, magram ver vxvdebodi,
riT akompensirebda mdgomareobas farisebri
jirkvlis gadideba, roca hormonis komponenti
organizms ar miewodeboda. mokled, bevri rom
aRar vilaparako, uceb davkarge gana cxovrebis
azri, aramed is mondomeba, romelic adamians
aiZulebs, sicocxles azri upovos. wavedi fa
liaSvilis quCidan _ Cemi saxli aq mdebareobs,
oTx nomerSi _ megobrobis pirveli gasasvle
lis iqiT, rusTavis cnobili sastumrosken. Se
vedi sastumros istoriul SenobaSi, avedi bo
lo sarTulze, iqidan tyuilebisa da veragobis
xarjze aRmovCndi sastumros saxuravze, saxu
ravidan kidev erTxel gadmovxede rusTavs oT
xive mimarTulebiT, oTxive mxridan, pirjvari
gadaviwere erTxel, gavSale xelebi, miwas saxiT
davxede da gadmovxti, magram marTlac saocre
ba moxda _ yelma qavili damiwyo, da Cemi sxeuli
ki gadmoxta, Tumca me, realuri me, arafiziku
ri, davrCi sastumros saxuravze. vxedavdi, ro
gor mivfrinavdi, mere davinaxe, rogor gada
mexsna saxe Suaze, roca kibeze davenarcxe, da
rogor mivanTx-movanTxie Cemi blanti, wiTeli
sisxli erTob graciozulad. mere me, realuri,
– 39 –
arafizikuri, Cemda uneburad aviWeri haerSi,
gavcdi dedamiwis atmosferos TiToeul fenas,
avedi kosmosSi, vakuumSi, ukan movitove mzis
sistema, gavcdi sxva sistemebs, Camovicile ga
laqtika irmis naxtomi da, ai, ase ucbad, andro
medas galaqtikaSi amovyavi Tavi. nervebi meSle
ba axla _ sasmeli mainc iyos aq!
ra mindoda, ras vxtebodi!..
– 40 –
TeTri cxeleba
– 41 –
led, mSvidad visxediT, ase Tu ise. xelebi mi
kankalebda da mTlianad oflSi curavda Cemi
gacveTili tansacmeli, is ki ijda TavSekavebu
li moxdenilobiT, dasaTrgunad ganwiruli sia
mayiT, lamazi TmiT, cxviriT, TvalebiT, magram
mere yvelaferi Seicvala, damebinda Tvalebi da
kakuni gavige. tanSi gamcra da SemJrJola. im
wamsve gavifiqre, meTqi, rom movkvde, cudi iq
neba? mwerebi mawuxebdnen.
_ suni agdis oflis, _ miTxra stumarma xmam.
am dros meo re
jer gais ma ka
kuni da, ise, rom
Semosvlis nebac ar mimicia, meore xma gaCnda,
Tumca, rogorc Canda, is Cems mxares iyo, Cem
ken, me micavda, me.
_ mere ra, _ gamoepasuxa, _ ofli uferuli,
mlaSe siTxea, romelsac fizikuri an didi go
nebrivi datvirTvis Semdeg gamoyofs saofle
jirkvlebi. Tumca, simarTle iTqvas, arcaa sa
Wiro datvirTva _ yovelTvis garegani sekre
ciis jirkvlebi mcire raodenobiT mainc gamo
yofen TavianT sekrets, erTaderTi aucilebeli
piroba isaa, rom, ubralod, organizmi cocxali
unda iyos. am sicxeSi kaci ofliandebodes, ga
sakviria?
_ ar iCxuboT, gTxovT, _ Sevexvewe da crem
lebi wamomivida.
_ ra? miTxari rame? ise, rom miTxra, cudi ar
iqneba _ bolo-bolo, xom gamovedi SenTan er
Tad gareT, ara? _ siciliT miTxra man, magram,
sinamdvileSi, rogorc yvela qalis naTqvam yo
vel sityvaSi, mis am winadadebebSic igrZnobo
– 42 –
da sayveduris Semcveli qveteqsti. mokled, mas
erqva eka, bev ri rom aRar gain trigoT, To rem
Sesavali miilia da am intrigas Tavdapirveli
fasic, raRa Tqma unda, daekarga.
_ araferi, _ Tqva pirvelma xmam. SemaSina
isev, _ ubralod, gogo gamoiyvana gareT; fuli
ar aqvs, suni _ icocxle, iseTi. vfiqrob, esaa
problema. mere kidev, xuTi lari mainc ar unda
Caigdo jibeSi, Se sacodavo, roca aseTi amba
via? axla es ori lari gamomarTvi, da imyofine,
rogorc ginda, _ me vigrZeni, rogor Cacurda
Cemi Savi Sarvlis marcxena jibeSi rkinis mone
ta. _ midi, CaamTavre es dRe rogorme, ar Ser
cxve am gogosTan, da mere Tavi moikali.
_ ho, bodiSi, _ vuTxari ekas, _ fiqrebSi ga
verTe da... mapatie.
_ uyvars amas es gogo, _ meore xmam gamixeTqa
guli, Cemma sayvarelma damcvelma _ kidev kar
gi, eg mainc myavda, Torem SemWamda is, pirveli,
_ da mokali, aha! Tavis mokvla ra gamosavalia
_ unda adges da iSovos rame samsaxuri, mere
fulic eqneba da keTildReobac. Tan, momismi
ne axla, gasiebuli burJua kapitalistiviT nu
laparakob, gesmis?! gogo Tu uyvars da fuli
ar aqvs, ra, sircxvilia? fulis gamo unda Seiy
varos gogom?!
_ amas risi Sovnis Tavi aqvs, _ damcina pir
velma xmam, _ Tavisi ganaTlebac ki ver Svelis
_ sami samsaxuridan marto sasmlis gamo gamoag
des. mere, aqao da, me mowodebiT musikosi var,
bankSi an maRaziaSi rogor vimuSavoo. vai, Se sa
– 43 –
codavo. midi, gadaagore es dRe da, damijere,
daisvi dana yelze _ ra sanaxavi iqneba!..
_ maqvs Tavi, _ kankaliT vTqvi, _ xom maqvs?
_ risi Tavi? _ CamekiTxa eka, _ laparakis?
Tu amasobaSi isev fiqrebSi iyavi garTuli? ici,
kar gi bi
Wi ki xar, Tan Za lian, magram, ra giT
xra... cota dabneuli meCvenebi.
_ ra saWiroa bankSi da maRaziaSi muSaoba?
_ isev micavda meore xma. kargi kaci iqneboda,
xorci rom hqonoda Sesxmuli, Cemi azriT, _ mu
sikosi kaci yovelTvis iSovis iseT samuSaos,
romelic musikasTan pirdapirproporciul da
mokidebulebaSi iqneba. me vfiqrob, geniosic
kia es kaci, ara? xom xar?
_ var! _ vTqvi, _ var, rogor ar var!
_ mere, ratom xar dabneuli? _ etyoboda
ekasac, rom aRar siamovnebda CemTan yofna, _
sadme xom ar wavsuliyaviT?
_ romel samuSaoze melaparakebi, _ damcino
da isev is pirveli xma, _ restoranSi mReroda
da _ es xom mainc aris mu si
kasTan da kav
Sire
buli _ mere Tqva, es me ar mekadrebao; wavida,
dalia da diliT isev im restoranSi gaiRviZa,
oRond, rogorc _ klientma. usircxvilo kacia.
RvTismSoblis xati, mooqrovili, lombardSi
waiRo, saukeTeso sasmeli rom eyida, miuxeda
vad imisa, rom iafzec ar ambobs xolme uars. ra
kaci es aris!
_ auh, _ meore xmam amoigmina, _ Se sacodavo
marTla... wadi, marTla moikali Tavi. oRond,
marTla. yelze daisvi rame basri. ra sanaxao
– 44 –
ba iqneba!.. oRond jer es dRe CaamTavre, usir
cxvilo, gesmis?
_ ho... eka, _ vuTxari, _ miyvarxar. xval coc
xali SeiZleba aRarc viyo. ori lari maqvs da,
ra vici, „anakomi“ ginda?
jer ZaliT gaicina, magram mere, roca mixvda,
seriozulad vuTxari, erTi ulamazesad Semom
xeda, Sesabralisi saxe miiRo, Sublze makoca da
wavida. ai, miTxariT axla, rogor ar gamoviW
ra?!.
– 45 –
leviosa
***
im dRes, ubralod, ise gavbrazdi, rom sul
miviviwye Cemi geniosoba, Cemi miRwevebi, Cemi
dasaxuli gegmebic ki, da gaveSure romeliRaca
barSi, gadakargulisken, rom gavxeuliyavi Sua
ze smiT, rom gavmskdariyavi, rom davnakuwebu
liyavi, da rom Cemi geniosuri tvinis nafleTe
bi viRacis ludiT savse baklebSi Cameyara.
zamTari iyo. metad yinavda im Rames, maxsovs,
da CemTvis ucxo qalaqs mkacri, xisti, arame
gobruli da mtrulad momzirali lampionebis
jgros Suqi anaTebda. sakuTari Zvlebis RrWia
li mesmoda, roca davdiodi. mokled, viyinebo
di da, Imagine Club-s rom mivaRwie, ukve cocxal-
– 46 –
mkvdari viyavi, magram mivxvdi, rom gadavrCebo
di. baris Tu klubis kari SevaRe, marjvena fexi
Sevdgi da Semdeg mTeli tani rogorRac Sevte
ne. pirveli, rac SevniSne, da ramac momTenTa
da momaduna, iyo siTbo _ patara klubis ke
delTan miedgaT Zvelmoduri, magram lamazi da,
rogorc Canda, mZlavri gamaTbobeli Rumeli,
romelsac drodadro umatebnen xolme Zveli
gazeTebis naglejebs; meore, ramac masiamovna,
iyo sigaretis kvamli, sqeli da momakvdineblad
saSiSi nisliviT rom Camohfareboda mTel siv
rces im oTx kedelSi; mesame _ rac ar mawyobda
magram mainc me siamovna _ iyo is, rom yve lam
me Semomxeda, radgan, eWvi ar iyo da arc aris,
micnes me, geniosi, Tanamedrove literaturis
mama, sityvis ostati; meoTxe faqti, ris gamoc
Tvalze cremlic ki momadga _ siyvaruliT mi
yurebda umetesoba; xolo mexuTe da mTavari _
sasmlis mravalferovneba. mokled, Sevedi Tama
mad, bars mivadeqi da jer ludi SevukveTe, ra
zec barmenma Tvali Camikra, axlave iqnebao. me
re vikiTxe, adgilebi dajavSnili an dakavebuli
xom ar aris-meT qi. mi
pasuxes, ara, iq dab rZan
diT, sadac geneboTo. mec zustad ise moviqeci,
rogorc miTxres _ iq davbrZandi, sadac meneba.
vijeqi ase, mibuJdeboda fexebi nel-nela, mi
neldeboda isedac neli guliscema, xorklebs
Cems kanze ukve oflis wveTebi cvlida, magram
am dros klubis Semosasvleli xis TeTri kari
mokrZalebiT gaiRo da, miuxedavad imisa, rom
ar daminaxavs, mainc vigrZeni, viRacam Tavi jer
– 47 –
Semoyo, xolo Semdeg ki sixaruliT, siTboTi,
bavSvurobiT da raRaca iseTi Zlieri grZnobiT,
rac me maklda didi xani, Semofratunda klub
Si. yvelafers vificeb, rom im wams Cemi Cabne
lebuli goneba, Cemi mwevelis filtvebiviT Sa
vi, gaWvartluli guli erTianad ganaTda, gaTba
da galRva.
_ zura! _ siyvaruliT daiZaxa da, didi al
baTobiT, viRaca zuras Caexuta. suleli viyavi
_ danaxulic ar myavda is gogo, rom ukve vieW
viane. ise megona, rom yvela uyvarda. dabali
xma hqonda, magram ara boxi, da raRacnairad wi
Teli RvinosaviT Tbilad geRvreboda yurebSi
misi gulwrfeli piridan wamosuli bgerebis er
Toblioba. _ movedi. dRes minda, rom dagexma
ro. karg dros movsulvar, ise. xalxi rom mova,
SekveTebi iqneba bevri, da minda, rom me movem
saxuro.
_ leviosa! _ didi albaTobiT, zura iyo is,
vinc gamoepasuxa. Tavidan megona, es „leviosa“
mimarTvis forma iyo, magram maSin Sevcdi. pir
vel jerze bevri cdeba, bevri, umetesoba, _ an
gelozi xar, rogorc yovelTvis! madloba, ra,
gogo, SviliviT xar. ise, mama rogoraa?
„mama... _ gavifiqre maSin gulubryvilod, _
mama! ese igi, mamamiss icnobs! aqedan gamomdina
re, daaxloebiT, mamamisis tolia! anu, verc Sey
varebulebi iqnebian da, Sesabamisad, verc col-
qmari!“. magram mere Cems Tavs vuTxari, damSvid
di, gogo arc ki ginaxavs da nu eWvianob-meTqi.
ai, naRdi suleli! sufTa debili! ara?
– 48 –
es gogo maleve gaiqca sadRac _ savaraudod,
sapirfareSoSi _ da ramodenime wuTSi klubis
kari isev gaiRo. am jerad sami Tavgadaparsu
li da SuaSi, pankurze ufro mokled datove
bul Tmiani, SeiZleba iTqvas, dakunTuli biWe
bi Semovidnen Imagine Club-Si. maleve sami mohi
po Tineijeri da ori egred wodebuli „beberi
Tineijeric“ daemata klubSi arsebuli xalxis
raodenobas da, sabolood, odnav SemaRlebul
scenaze dabali, WaRara kaci avida, romelsac
Tavze kalaTburTis romeliRaca gundis lo
goiani kepi exura.
_ CvenTan Sekrebilo sazogadoebav, _ Cahyvi
ra mikrofons, _ mogesalmebiT! _ amas mcire au
ditoriisTvis Sesaferisad mxurvale taSi moh
yva. mec davkari Cemi xelisgulebi erTmaneTs
didi mondomebiT, _ me var zura gogebaSvili,
da es Cemi ukve ocdaori wlis saxlia _ Imagine
Club-i! _ amis gaJRerebisas stvenac gaisma dar
bazSi. me gavifiqre, ai-meTqi zura, ai, marTali
viyavi-meTqi, kargia-meTqi, au, Zalian magaria-
meTqi, _ mokled, Zmebo da debo, gaxsnilad vac
xadeb dRevandel saRamos, gaxsnaze ki ra unda
davukra sxva, Tu ara didi jonis „Imagine~, ris
gamoc daerqva am klubs es saxeli!
mokled, zuram Tavisi Seubera, magram me vi
jeqi ise, rom ar vicodi, ras velodebodi; vije
qi da uazrod mixaroda raRaca, miuxedavad imi
sa, rom ar vicodi, ra iyo gasaxari. mere gamax
senda, rom Cemi ludi igvianebda, magram gavaana
lize, rom es faqti saerTod arc ki mawuxebda.
– 49 –
sabolood mivxvdi imas, rom, roca iqneboda,
luds momitandnen da, rac Cems zurgs ukan mo
vismine, vin ikisra im dRevandel saRamoze mim
tanobis funqcia? ki, im gogom. amitom avRel
di _ vfiqrobdi, luds rom momitans, SeiZleba
gamiRimos, me ki ra unda vqna-meTqi; gemrielad
miirTviTo, rom miTxras, me ras vupasuxeb-meT
qi; rom micnos da avtografi mTxovos, rogor
moviqcevi-meTqi; saxes rom damanaxvebs, Cemi pi
ri ufro farTod gaixsneba Tu Cemi Tvalebi-
meTqi; roca baklis dasadebad daixreba, SeiZ
leba SemTxveviT TvalebSi Cavxedo, es ki ras
mizavs-meTqi. mokled, avforiaqdi, Cems sulSi
ki raRac iseTi Zlieri moxda, rom sxeulzec ki
gadmovida, Cemma organizmma ki ise igrZno yve
laferi, rom TiTqos saylapav mils viRaca an
raRaca miCxapnida, Semdeg es informacia tvins
gadaugzavna da, Sesabamisad, mec vigrZeni, ami
tom fexze wamovxti, sadRaca gavqandi da _ ga
marTleba ar unda? _ pirdapir sapirfareSoSi
amovyavi Tavi, mere muxlebze davdeqi, unitazs
orive xeliT CaveWide da yvelaferi Sig Cavar
wyie, magram gamodevnili usiamovno masis rao
denobam mainc gamakvirva, radgan im dRes, Tu
sworad maxsovs, saerTod araferi meWama. fexze
rom wamovdeqi, qveda tuCze miwebebuli narwye
vi paltos saxeloTi moviwminde, piri gamoviv
le da isev darbazSi gavedi.
_ Imagine, there’s no heaven, _ mReroda zura, _
it’s easy, if you try; no hell below us, above us only sky;
imagine all the people living for today… Imagine, there’s
– 50 –
no countries, it isn’t hard to do; nothing to kill or die for,
and no religion, too; imagine all the people living in pie
ce… You may say, I’m a dreamer, but I’m not the only one;
I hope, someday you’ll join us, and the world will be as
one.
ar veTanxmebodi jon lenons, magram es sim
Rera mainc miyvarda. TumcaRa Cems gverdiT ma
gidasTan mjdomma samma dakunTulma axalgaz
rdam Riad gaaprotesta am simReris teqsti,
radgan, rTuli gamosacnobi ar iyo, rom Cxubic
uyvardaT, aurzauric da, aqedan gamomdinare,
ara piece da dreamer da msgavsi raRacebi.
danamdvilebiT SemiZlia vTqva, rom uceb,
moulodnelad da elvis uswrafesad _ sibnele
Si ucnobi rom mogdevs, rom geweva da, Sen rom
ggonia, danas Cagartyams, is ki modis da Sublze
gkocnis, ase _ vigrZeni, rogor Seeria Cems muq
lurj auras uknidan gamomavali da gamosxive
buli sulieri fenotipi. iseTi macocxlebeli
Zala Sevida im wams Cems organizmSi, TiTqos
alqimikosi vyofiliyavi da filosofiuri qva
aRmomeCina; TiTqos vkvdebodi, sisxliT vicle
bodi, magram horizontze iordane gamoCenili
yo, me ki unda movnaTluliyavi aucileblad.
uknidanve Camesmoda vivaldis „gazafxuli“ _
kvnesoda violinos simebi, ibuteboda xandaxan,
xanac Seciebuli beRurasaviT ibuzeboda, xan
ki mTeli harmoniulobiT mixevda yuris apkebs;
Cems zurgs uknidan mesmoda baxi _ bach, nakadu
li _ da marTlac vxvdebodi, rom mwyuroda wya
li, da unda davlodebodi am nakadulis moax
– 51 –
loebas, raTa mepova me ukvdaveba Cemi sulisa,
rameTu saxelis ukvdaveba im momentidan movipo
ve, roca pirveli wignis wera daviwye; beThovenis
„didi fuga“ mesmoda kidev zurgs uknidan, da
isedac areul gonebas kidev ufro mirevda, amas
Tan, sisxlis mimoqcevamac TiTqos icvala kursi
da mimarTuleba, da yvelaferi ukuRma gaakeTa
_ gamoitana sisxli venam marjvena winagulidan,
waiRo mcire wreze, Semdeg filtvis arteria ga
jerda JangbadiT, Sevida gulSi da wamovida isev
veniT did wreze, xolo sabolood aortam Sei
tana Cemi sisxli marcxena parkuWSi.
_ ai, Tqve ni lu di, _ xma gais ma ede mis ba
Ris akrZaluli xis nayofiviT damaintrigebeli,
macduri, qalisaTvis dabali, da mainc metad
Jruantelis momgvreli, _ gemrielad miirTviT,
_ da vigrZeni, rom gamiRima.
ver Sevxede. viyurebodi Imagine Club-is odnav
SemaRlebuli scenis kedels miRma da, amavdrou
lad, mTeli samyaros miRma, da Tavs vgrZnobdi
yvelaze sust arsebad mTel irmis naxtomSi. ra
unda meqna? ironia _ sakuTari tviniT vaiZu
lebdi sakuTar tvins, rom ufro Cqara emuSava,
magram amao iyo es yvelaferi, amitom suleli
viT Sevyvire:
_ aaa!
is wamsve CemTan movarda da mxrebze Tavisi
haeriviT msubuqi marjvena xeli momxvia, mar
cxenaTi ki loyaze mimkra cotaTi. RmerTo,
sikeTe! TviT sikeTe da xorcSesxmuli keTili
bavSvoba idga maSin Cem win.
– 52 –
_ kargad xarT? _ auforiaqda ulamazesi xma,
imediani da keTilSobili iogebidan amosuli. _
dagexmaroT?
_ ara, ara, me mapatieT, _ ar viyavi sazizRa
ri? ar iyo is vardi da ar viyavi me mis gverdiT
dadebuli Zroxis ganavali? _ dRes Zalian araa
dekvaturi var.
_ SemaSineT, _ Cailaparaka dedaze nawyeni pa
tarasaviT. Tavi SemzizRda _ SevaSine, misi au
ris mTliani TeTri horizonti jer SevkumSe da
Semdeg avatoke, da laqac ki davamCnie sul pa
tara, vxedavdi. nexvi var-meTqi, vfiqrobdi da,
simarTle iTqvas, ar vcdebodi. ganavali.
_ unda gTxovoT raRac, _ Cemi Zalian daba
li, monotonuri da arawminda xmiT vuTxari.
_ diax, gismenT, _ ukve Tavze medga da, didi
albaTobiT, gakvirvebuli an cota imedgacrue
buli iyo, rom saxeSi arc erTxel ar Semixedavs
misTvis, aramed sul kedels gavcqerodi, scenis
zurgs rom warmoadgenda.
_ erTi ludi kidev momitaneT, Zalian
gTxovT, _ avadmyofiviT vuTxari, SmagiviT da
gamoTayvanebuliviT. ise gamomivida, TiTqos
mTeli cxovreba mxolod dalevaze fiqrSi ga
metarebinos.
miTxra, ra problemaao, da gafarfatda ba
risken. wamierad bedis borbaliviT as oTxmoci
gradusiT Sevtrialdi, rom damenaxa misi saxe
da Cemi Secdoma gamomesworebina, magram gviani
aRmoCnda _ zurgiT idga. maSin momxvda Tval
Si misi Cacmulobis ucnauri detalebi: kremis
– 53 –
feri, odnav garujuli evropeidis kanisferi
Sarvali ecva, magram, amavdroulad, muqi iasam
nisferi, vardisferi yvavilebiT moxatuli ka
bac Caecva; Cems bakalSi dasxmuli ludisferi
Tmebi saSualoze mokled SeeWra da wiTeli re
ziniT uxeirod Seekra ukan; orive mxari hqon
da kisridan zustad identuri kuTxiT daxri
li, da laviws zemoT arsebuli sxeulis nawili
SiSvlad mouCanda; moxarSuli tyavis xakisferi
baTinkebidan moCanda windis yelebi _ marcxena
terfze yviTeli winda amoecva, Savzolebiani,
xolo majvena terfs lurji winda ufaravda,
Sindisferkoplebiani. gavifiqre, es usvams-meT
qi yvelaze did da TvalSisacem xazs mis xasiaT
sa da, zogadad, pirovnebas. iRbliani borba
liviT davtrialdi da isev Cems Tavdapirvel
pozas davubrundi. bankroti! mainc vardia, Sen
_ nexvi. hoda, Sevtrialdi Tu ara, im wamsve mo
minda, iatakze gavSxlarTuliyavi da forTxviT
mivsuliyavi masTan, gamexada misTvis xakisfe
ri baTinkebi, gameZro ferad-feradi windebi
da terfebi damekocna, damekocna frCxilebi,
rogoric ar unda hqonoda, damekocna fexis
gulebi, Semdeg avmdgariyavi, dalocva meTxova
da gavvardniliyavi klubidan. magram isev Tav
dapirvel pozaSi vijeqi gaqvavebuli, uazro da
mosawyeni kaciviT, da klubis scenis zurgad
aRmarTul kedels vaSterebdi Tvals.
_ ai, esec Tqveni meore ludi, _ miTxra. da
me avxede.
TiTqmis mrgvali Tvalebi hqonda, feradi
– 54 –
garsi _ piter penis CasacmeliviT mwvane, keTili
Waobisferi; ferdakarguli wiTeli tuCebi uk
rToda gaurkvevlobisagan, rac, darwmunebuli
viyavi, Cemma araadekvaturma qcevam gamoiwvia,
magram mainc undoda, gaeRima an, Tu ufro swo
rad vityvi, misi Sinagani buneba ewinaaRmdege
boda piris kuTxeebs, CamoSvebuliyo, amitomac
gamiRima mainc sabolood da, yvelafers vficav,
risi daficebac SeiZleba an ar SeiZleba, rom
is Rimili arasodes damaviwydeba _ am Rimilis
dros mis TvalebSi gakrTa bavSvoba, ramac ga
maxsena, rogor vijeqi legoebSi Cafluli, vTa
maSobdi TavdaviwyebiT ise, rom warmodgena ar
mqonda sakuTar geniosobaze; bavSvoba damidga,
ki, Tvalwin, amitomac gamovitane saboloo das
kvna, verdiqti gadaWriT, rom es gogo, Cem win
svetiviT aRmarTuli, iyo xorcSesxmuli sike
Te, iohan sebastian baxis musikis sxeulebrivi
ganxorcieleba, vivaldis sezonebze dakruli
violinos simis organoiduli pirmSo, verdis
jilda da sxva da sxva. lamazi iyo? _ ver get
yviT, ar mainteresebda.
_ didi madloba, _ rogorRac mainc amomivi
da xma kvamlisa da aTasi ubedurebisgan gaRi
zianebuli Cemi yelidan, _ magram... Zalian ki
mrcxvenia... erTi ludic momitaneT, gTxovT.
iciT, ra Sia saq
me? _ da uaz ro axsnas mov yevi,
romelic me, sazogadoebis TvalSi, mepatiebo
da, _ raRaca eqsperiments vatareb da, rac ar
unda sulelurad JRerdes...
_ ara, ar JRers sulelurad, _ SemaCera, da
– 55 –
ise momeCvena, TiTqos cotaTi Cemkenac ki dai
xara, _ me gicnobT, amitom mjera Tqveni. axlave
mogarTmevT.
movatyue, man ki damijera. is ar iyo suleli,
aramed, ubralod, me viyavi dampali.
Tvali isev gavayole, raRa Tqma unda. bar
menTan mivida da uTxra, erTic Camoasxio, me
ki sityva „barmeni“ rom gavigone Cems gonebaSi,
wamsve „karmeni“ gamaxsenda, da movyevi stvenas
virtuozuls. magram maleve gamaCera gverdze
mjdomma samma dakunTulma biWma _ Zmao, aq mar
to ar xaro. ra unda meTqva, amitomac gavCerdi.
amasobaSi is momiaxlovda, mesame bakali ludic
damido da kvlavac gamiRima, Tan ar gegonoT,
rom xelovnurobis natamali mainc eria am Ri
milSi _ es iyo sruliad, asi procentiT buneb
rivi da gulwrfeli qmedeba. mec ki gavuRime.
mere Cems gverdiT Camojda.
_ co ta ar iyos, da vi
Ra
le, _ Tqva da mSra
li Subli xeliT moiwminda, viTom ofliani iyo.
amazec gamiRima. sul iRimoda. yvela uyvarda,
ase megona.
_ Tu saidumlo gulis sarkmelSi Sesvlas ga
bedavs bavSvi, _ Cumad vsaubrobdi, magram ime
di mqon da, rom gai gonebda, _ da Sua Ra
me rom
dahkravs saaTs, gamova imav wamSi, Tqveni geniac
didron saflavSi maSin Cawveba mxolod, da mis
ve gulSi simSvide daisadgurebs bolos.
_ mSvenieri leqsia, _ Semiqo, wamojda, iday
vebi muxlebze daiwyo da me momaCerda, _ axla
SeTxzi?
– 56 –
_ Tqven uke Tesi xarT, vid re me, _ vuT xa
ri
da vigrZeni, Tvalebi rogor amicremlianda. ai,
daberdi! cremlebi mainc Seikave, Tu kaci xar!
_ TqvenobiT nu mommarTav, _ Tavisi xelisgu
li _ sxvaTa Soris, uxeSi meCvena _ damado Cem
saze, da maSin vigrZeni zustad is eleqtroSoki,
romelmac mTeli sxeuli jer gamixura, xolo
Semdeg erTianad gamiyina, _ miuxedavad Cemi di
di pativiscemisa, verc me mogmarTav TqvenobiT.
_ eg araferi...
_ waval, _ miTxra da fexze wamoxta, _ axla
scenaze me unda avide, davukra raRacebi, _ me
re daixara, Tavisi naxevarmTvarisebri piri Cems
yurTan miitana da CamCurCula: _ pirveli sim
Rera is iqneba, rasac Sen metyvi.
_ is daukari... _ davibeni, sityvebsac ver
vikrebdi me, asoTamwyobi, qarTuli literatu
ruli sityvis mama, _ is... saxeli damaviwyda...
ai, ese rom iwyeba... Hello, darkness, my old friend…
araferi uTqvams CemTvis, ise gaiqca kabis
SrialiT scenisken, TiTqosda ori wuTis win
ar hqonoda naTqvami, daviRaleo. patara kibes
Tan mdgari savarZlidan gitara giJiviT aagdo
haerSi, daiWira, scenaze avarda, mikrofons Ti
Ti dahkra da, gamarjobao, daiyvira, Tan xelis
qnevac miayola. momentSi momeCvena, rom Cemke
nac ga moapa
ra mze ra, da ime di mqon da, rom es
mxolod Cemi egoizmisa da narcisizmis nazavis
da gamo ar daminaxavs ase. magram ara _ vicodi,
rom sasiamovno garegnoba ar mqonda, da am Cems
usiamovno Sesaxedaobas wverSi vmalavdi, maS
– 57 –
ratom unda vyofiliyavi narcisi am komponen
tSi? magram am debulebaSi ukve namdvilad ikve
Teboda erTgvari narcisizmi, rac, Tavis mxriv,
mcire paradoqsuli movlena iyo.
– 58 –
Sala orkestri simfoniuri, da daviwye fiqri,
romeli sakravi iyo is. me, Cemi mxriv, sakuTari
metad boxi, odnav uxeSi da cotaTi Tavzardam
cemi xmiT mivhgavdi tubas _ sakravs, romelsac
yvelaze dabali bgerebis aReba SeeZlo. magram
is? orkestrSi Sevvardi, diriJoris marcxniv
mdgari skamidan Smagad davitace violino, ga
vaJRere, da mivxvdi, rom violinos xma ufro
maRalia, vidre _ misi. Semdeg gadavirbine ukana
rigSi, aviRe fleita, Cavbere, rom Sememowmebi
na, magram gavaanalize, rom fleita _ miuxeda
vad imisa, rom im oqtavaSi mReroda, romelSiac
is _ mainc ufro araadamianuri iyo, ufro Ci
tismagvari. daviare mTeli orkestri, gadavwvdi
Celos _ iqneb, es iyos-meTqi. pirvel gaJRereba
ze, rom ar mogatyuoT, mivamsgavse, magram mainc
ara _ es uf ro da ba
li iyo. da ma Sin da mar
tya
TavSi, rom alti ar minaxavs. mivvardi alts, xe
mi gavusvi da, RmerTo, es iyo. es iyo is. mis xmas
avayole altis JReradoba, alti avamRere zus
tad mis xma ze, ub ralod sit yvebs ver iZax da,
magram ra azri hqonda _ is xom iZaxda? vukravdi
da vukravdi, ar viRlebodi, magram mere simRe
ras morCa, da me isev Imagine Club-is oTx kedelSi
aRmovCndi gamoketili. taSiT Seegeba mTeli iq
Sekrebili sazogadoeba, mere Zirs Camovida da
viRac biWs gadaexvia. me vieWviane gogoze, ro
melsac arc ki vicnobdi, amitom pirveli bakali
erTi moyudebiT gamovcale, Tan Tvalebi mtru
lad muvWute da davZabe.
uceb Cemken gamoeSura. isev gverdiT momij
– 59 –
da, jiutad mSvidi da keTili RimiliT momaCer
da, Semdeg xeli gamomiwoda CamosarTmevad da
miTxra:
_ me leviosa mqvia, _ me xeli CamovarTvi, da
isev meCvena, rom xelisgulebi hqonda uxeSi, _
leviosa baduraSvili, _ Semdeg, ase uazrod,
magram mainc qvebis xaxunis Sedegad gaCenili
erTi SemTxveviTi naperwkaliviT Tqva: _ Cemi
sayvareli mweralia edgar alan po.
_ edgar po! _ sixaruliT Sevyvire, radgan
erTi metad kargi leqsi gamaxsenda: _ landebs
sasaxleSi mxolod maSin eli, roca saubari ed
gar poezea! aCrdils Tanaziars marad saSineli
dasdevs ganwirulTa Savi poezia!
leviosa ukve raRacnairad Tbilad miyureb
da, TiTqos, CemTvis gaurkveveli mizezebisda
gamo, vecodebodi.
_ ganagrZe, _ miTxra da xeli isev xelze da
mado, rom CemTvis motivacia Seematebina.
_ ...xSirad magondeba foTlebSemoclili, _
gavagrZele me, -
– 60 –
koSkTa simaRlidan rekavs molandeba,
civi udabnoa Rame uSfoTveli,
Tanac gaixedav: Senac daRamdebi _
irgvliv damWknaria feri da fervali;
aseT sanaxavad, rogorc Tanamdebi,
baRSi SeSliliviT kvdeba Tebervali!1
– 61 –
turis saalerso saxelia. ki, angariSi rogor ar
unda gauwioT, magram drodadro Tu maradiul
faseulobebsac ar SeavleT Tvali, CagixvevT
koniuqturis sadRvebi manqana da aganTxlevT
erTianad. aiReT, magaliTad, kaci, romelsac
Sia da saWmeli ar aqvs _ aseTi kaci rom marto
realobas miacivdes da maradiuli faseulobebi
fexebze daikidos, an maTxovari unda gaxdes, an
qurdi, andac mona. leviosa, Sen Cemi maradiuli
faseuloba xar!
davinaxe, rogor irweoda leviosa barmenis
daxlTan, magram Semdeg uceb Sewyvita zeviT-
qveviT rweva da gaSeSda. erTxans ase idga, ge
gonebodaT, sakuTar sxeuls ugdebda yurs da
cdilobda, romeliRaca SemaSfoTebel kiTxva
ze Zneli pasuxi epova. bolos raRac idumali,
TiTqos dedamiwis Rrma wiaRidan qurdulad
amomavali xmiTa da eqosaviT usaSvelod gag
rZelebulad Tqva raRaca sityvebi, romlebic
ver gavigone, ubralod piris moZraobiT miv
xvdi, rom sityva metad gawela. TavSi Cavir
tyi xeli, neka TiTebiT yurebi gamoviwminde im
imediT, rom isev gaimeorebda leviosa sityvas,
magram ara, movtyuvdi.
_ adamianno, _ daviwye ise, rogorc mTvral
ze mCveo da, uaz rod, rad gan Cem mier war moT
qmuli es sit yva ara
fer kav SirSi ar iyo arc
erT mom xdar faq tTan im dRes, _ ro gor ggo
niaT, me mTvrali var? meocnebe? sizmrebis ga
momcnobi? SuaRamis zari? namis cvari? orTqli
da surneleba maradisobisa? gana, ar gesmiT?
– 62 –
gana, ar iyo Tqmuli? SuaRame SuadRec ars, sev
da sixarulic ars, wyevla kurTxevac aris, Rame
aris dRec, mTvare aris mzec, brZeni regvenic
aris. giTqvamT odesme „ki“ mxiarulebisaTvis?
aha, Cemo megobrebo, maSin „ki“ giTqvamT yoveli
mwuxarebisTvis. yvelaferi gadajaWvulia, er
TmaneTSi areuli da Seyvarebuli. me vin var? me
var mTvrali tkbili sakravi, SuaRamis arfa, im
zaris xma, romelic aravis gaugia, magram mainc
unda rekos yruTa winaSe _ Tqven winaSe, megob
rebo, rameTu Tqven Cemi ar gesmiT. leviosa, _
Semdeg isev mas Sevxede, _ Sen xar Rame, uZilo
bis dros sarkmelSi mokamkame, da ara xar dRe,
radgan Rame ufro Rrmaa, vidre _ dRe, da yove
li Rame meubneba, rom mivide masTan axlos, ra
Ta miCurCulos raRac iseTi, rac dRem ar icis.
magram Ramec dRea, Senc dRe xar da, amavdrou
lad, Ramec, da Sen unda wamiyvano me axla sad
me, rom sabolood gadavrCe an daviRupo.
_ Seni ieRoveli deda!.. _ momesma marjvni
dan, Semdeg ki TavSi mariliani miwisTxilis na
texi momxvda, magram, raRa Tqma unda, araferi
momsvlia.
albaT, Cemi poeturi sityvisda gamo _ mainc
ar unda efiqraT, radgan, WeSmaritad, ieRove
lebi Cemnairad poeturebi namdvilad ar arian
_ ifiqres im tlopinebma da dakunTulebma, rom
ieRovelTa seqtis warmomadgeneli viyavi, Tum
ca is ufro mewyina, rom gavaanalize, raxan es
ifiqres, es niSnavda, rom arc me micnobdnen da,
miTumetes, arc Cems Semoqmedebasa da genio
– 63 –
sur bunebas. magram arauSavda, radgan mtkiced
vuTxari sakuTar Tavs, rom ar mainteresebda.
miuxedavad imisa, rom aseTi martivebi da primi
tiulebi iyvnen, mainc, zogadad, adamiani is ar
aris, visac Tavisi samaris samyofi miwa daitevs,
aramed _ is, visac TviT samyaroc ar eyofa da
satevad. adamianTa umravlesobas bevri faru
li da didebuli unari aqvs, romelsac mxolod
gansakuTrebuli SemTxveva gamoamJRavnebs da
gamoaaSkaravebs xolme. adamianis erTaderTi
realuri moTxovna WeSmaritebisken swrafvaa,
da mxolod am miswrafebis dros aRwevs igi Ta
visuflebas. adamians erTaderTi ram aqcevs ase
didebul qmnilebad _ is erTaderTi arsebaa de
damiwaze, romelmac icis, rom sikvdili auci
leblad moakiTxavs, da am fiqrebSi igi ufro
maRldeba; rac naklebs fiqrobs adamiani sik
vdilze, miT ufro hgavs igi cxovels. albaT, is
dakunTulebi sxvis sasikvdilod cemaze ufro
mets fiqrobdnen, vidre sakuTar sikvdilze.
mainc imaze mefiqreboda, Sevcdi Tu ara da,
Tu Sevcdi, vis mier? leviosam Semacdina ise,
ro gorc evam Seac dina adami erT dros? mag
ram, eva vinRa Seacdina? eva satanam Seacdina,
magram leviosa? satana da antiqriste yvelas
ver daeufleba, aramed ibatonebs mxolod ima
ze, vinc isedac daRupvas apirebda _ imaze, vinc
misi Secdenis gareSec moiZulebda xsnis gzas.
da leviosa iyo aseTi? Cem Tvalwin idga-meTqi
sikeTe, vaxsene ramdenjerme da, davijero, is
daRupvisTvis iyo ganwiruli? aramc da aramc-
– 64 –
meTqi, mtkiced vuTxari Tavs da problema amiT
gadavWeri.
_ ieRovelo, _ momaZaxa erT-erTma dakun
Tulma, _ saxe xom ar Segilamazo? mezizRebiT
ieRovelebi.
_ nu gezizReba nuravin, _ vuTxari marTlac
ieRoveliviT, magram mainc gulidan, _ sjobs,
siyvarulis cecxlSi iwvode, rom ar daiwva
iq, sadac iwvian demonebi. giyvardes yvela, da
Rmer TTan ax los iq ne
bi _ Tu mas ar da kar gav,
jojoxeTic samoTxed geqceva, magram, ai, uR
merTod samoTxec jojoxeTia. sadac siyvaruli
ar aris, iqaa zustad cecxli da tanjva.
_ es marTla ieRovelia, _ ZmabiWebs gaxeda
siciliT, _ jojoxeTi ar arsebobs, fisunia.
_ su lelo, _ co ta gavbraz di, _ gana Se
saZlebelia, sikeTe akeTos iman, rac ar arse
bobs? Sexede, ramdeni sikeTe moutana jojo
xeTma adamianTa modgmas: ramden borotmoqmeds
SeagrZnobina sinanuli; ramdeni codvili aqcia
wmindanad; ramden codvas ar misca moqmedebaSi
mosvlis saSualeba. Sen ar geSinia misi, imitom,
rom ar fiqrob masze.
ise Zlie rad mom xvda am dros muS ti yba Si,
rom saerTod veraferi vigrZeni _ verc Tavad
dartymisgan moyenebuli tkivili. vxedavdi sa
kuTar Tavs zevidan, radgan, rogorc Canda, me
iatakze vegde, magram, amavdroulad, sakuTar
ugono da usulo sxeuls davyurebdi maRlidan.
mere mec zed Cems sxeuls daveci da, roca gons
sruliad movege, isev erTi viyavi da ara _ ori.
– 65 –
hoda, mTeli Cemi arsebuli Zala movikribe, wa
movdeqi, im dakunTuls mivaCerdi, mere sila ga
vawani saxeSi da TavqudmoglejiT gaviqeci jer
gasasvleli karisken, xolo Semdeg _ Tebervlis
Ramis gayinul quCaSi. orasi metri ise swrafad
virbine, rogorc arasodes merbina mTeli Cemi
Segnebuli cxovrebis ganmavlobaSi, magram mere
uceb gavCerdi da, Cemda uneburad, Zirs davvar
di saxiT qvemoT.
ar vici, ramden xanSi gamaRviZa Tavze dam
dgarma leviosam, magram jer kidev Rame iyo, Ta
nac piridan isev sasmlis suni amomdioda _ anu,
Sesabamisad, didi dro ar unda gasuliyo. er
TaderTi axali garemoeba aRmovaCine mxolod im
wams _ Tovda da, Tanac, ukve zedapirzec daedo.
leviosas Tavisi xakisferi baTinkebi gaexada da
TovlSi windebis amara daabijebda mxiarulad.
_ au, ra xma iyo! _ aRfrTovanebiT momaZaxa,
_ wamo, adeqi. manqaniT var da, sadac metyvi, iq
gagiyvan.
me uxmod gavyevi, odnav barbaciT. arsad gay
vana me ar mWirdeboda, amitom ubralod manqa
naSi Cavujeqi, siTbosTvis.
_ Seyvarebuli arasodes myolia... _ Caibut
buta raRacnairad da, miuxedavad imisa, rom aS
karad gagrZelebas apirebda, me mainc ar davas
rulebine:
_ ginda, giTxra, ratom? _ daJinebiT miva
Cerdi, SmagiviT, _ imitom, rom zedmetad kargi
xar. yvela mamri iqamde, sanam nabijs gadadgam
des, kar gad fiqrde ba, gaTvlis ara Sor _ es
– 66 –
qalebs CveviaT _ aramed axlo momavals, ukve
daSorebis scenas gaiTamaSebs gonebaSi. da Sen...
Sen rom guli getkineba... adamiani, romelic
wyvilis daSorebis scenas gonebaSi gaiTamaSebs
da Sens gulistkivilis gamo dazafrul saxes
dainaxavs, yvelafers wamSive gadaifiqrebs. esaa
kacis buneba, da es xar Sen. da, ici, rogor min
da, terfze gemTxvio?
Tavidan odnav aucremlianda Tvalebi, mag
ram ramdenjerme swrafad daaxamxama, Semdeg ki
momibrunda mZRolis savarZlidan da mkiTxa:
_ romelze?
_ sul er Tia, _ saer Tod aRar ve kuT vno
di
ukve Cems Tavs, _ magram, mainc marjvena ufro
minda axla.
Sarvlis totebi aikapiwa jer, fexi savarZel
ze Semodo, Semdeg Tavad Sarvali aiwia maRla,
mere ferad windas yelSi Caavlo cera da saCve
nebeli TiTebi, gaiZro, sveli windi daferTxa,
barZayze gadaifina, marjvena terfi ki Cemken
gamoiSvira. rogori saamo surneli hqonda!.. ka
ni odnav moxarSuls hgavda, radgan Tbili winda
ecva, da frCxilebi odnav grZeli hqonda, TiT
qos mouvleli, magram amis danaxvaze Cems tan
Si mexi gavarda da organoebi damiwva. vigrZeni,
rogor esiamovna masac, roca cera TiTi avu
loke, xolo Semdeg fexis zurgze vemTxvie, mag
ram Semdeg adgilze gavSri, gaviyine, gavqvavdi,
TiTqos viyavi mamaci berZeni meomari, romel
mac meduza gorgonas TvalebSi Caxeda. gavSeS
di-meTqi da, daaxloebiT, oci wami ase gavata
– 67 –
re, Semdeg ki ukan gadaviwie, welSi gavswordi,
xeli mov muSte da, rac Za la da Ro ne mqon da,
TavSi vitake.
sawyali gogo! me Sevacdine! me, viTom ge
niosma, sinamdvileSi ki nagavma! me viyavi vaSli,
me viyavi cianidi, me viyavi dariSxani, me viyavi
araraoba.
_ ra gWirs? _ SeSinebuli miyurebda, _ ratom
akeTeb amas?
_ me ara feri maqvs saer To Cems Tav Tan! _
daviyvire mTel xmaze, wiTeli „folksvagenis“
kari gavaRe, quCaSi gadavedi da, ar vici, sad,
magram gaviqeci.
***
zustad ori kviris Semdeg davbrundi Imagine
Club-Si. iyo sicive, idga siCume, axali CarTu
li buxari ki jer ver aTbobda darbazis pata
ra oTx kedels. buxarTan zura _ maxsovda misi
saxeli _ Cacucquliyo da cdilobda, cecxli
ufro mZlavri gaexada.
_ zura, _ zurgidan mivedi da ise davuZaxe,
_ gamarjoba.
_ gaumarjos, _ xeli gamomiwoda, da mec Ca
movarTvi, _ rom icodeT, pativia CemTvis Tqve
ni aq yofna, da imdRevandelze bodiSi minda,
mogixadoT...
_ eg araferi, _ vuTxari da mxarze xeli dava
de, _ magram raRac mainteresebs da, mgonia, rom
Tqven gecodinebaT.
– 68 –
_ gismenT, _ miTxra da buxari sul gadaaviw
yda.
_ aq im dRes go go iyo, le viosa, _ mi si sa
xelis warmoTqmisas isev gamaJrJola tanSi, _
misi xelTaTmanebi me maqvs da... nomeri mainc
ar iciT, rom davureko da gavagebino es amba
vi? albaT, ukve imedic gadaewura, rom odesme
ipovnis Tavis tyavis wiTel xelTaTmanebs, me ki
minda, davumtkico, rom imedi maradia.
_ leviosa mamasTan wavida, amerikaSi, _ saeW
vod miyurebda zura, _ mamamisi musikosia, ge
codineba... „baduraSvili“ gvari ar gecnoba?
mokled, iqaa. ise, aqamde sad iyaviT?
_ anu, aRar Camova?
_ iq cxov robs ma ma
misi da, ra vi ci, _ lei
kersis kepi moiZro Tavidan, _ rogorc gavige,
leviosac musikalur karieras iwyebs. mokled,
mgoni, Camosvlas ar apirebs.
– 69 –
wamovedi. gzaSi bazrobaze Seviare, rom, rac
ki fuli mqonda, sul vaSlebi meyida misiT.
***
vxedav, rogor moabijebs Cemken Tavaweuli.
erT terfze mwvane winda Caucvams, Sav zolebia
ni, meoreze _ yviTeli, wiTeli koplebiT. min
da, sul frCilebi vukocno, davuCoqo, vkocno
da vkocno terfebze yovelgvari avi azrisa da
ganzraxvis gareSe. iatakze vzivar Cems genios
tvins mijaWvuli, is ki modis CemTan yelmoRe
rebiT, modis da vardebis surnels mafrqvevs.
mklavebi gauSlia bavSvuri gulubryvilobiT,
me ki borot gonebaSi mikrTeba azri, dana xom
ar gavuyaro, magram im wamsve vambob mtkice
uars, da mec mivdivar, rom Cavexuto. leviosa!
mec haerSi var.
– 70 –
heredeosi tba bazaleTze
– 71 –
gebaSi ar iyo fizikisa, me mainc miyvarda kiTxva
imisi, rac ar mes mo da. da al baT amito mac miy
varda fizika _ ar mesmoda. ai, magaliTad, ro
gorc qalebzea: dedamiwaze ar dadis erTi kacic
ki, visac qalebis esmis gana bolomde, aramed _
odnavadac. Tumca, albaT, es garemoeba ar unda
iyos kacebis damakninebeli, radgan qalebs esmiT
erTmaneTis da amitomac sZulT erTurTi. SesaZ
lebelia, erTaderTi mizezi, ratomac mamakacebs
qalebi moswonT, zustad isaa, rom maTi ar esmiT,
magram surT, esmodeT. mec ar mesmoda fizika,
magram viT daWril irmebis jogs _ wyaro ankara,
ise mwyuroda misi gageba.
mokled, 2000 wlis de kem
bris Tve id ga-meT
qi, daviwye da aRar davasrule. bazaleTis tbaze
viyaviT asulebi me da Cemi ori megobari _ nia
da daTo. bazaleTis tbis im mxares, romelzedac
Cven viyaviT, ori napiria _ erTi kerZo da meo
re Cveulebrivi. kerZo sanapiroze Sesvla, raRa
Tqma unda, fasiania, amitomac meore pliaJi var
CieT. erTaderTi SiSi, rac Tan sdevda Cems erT
dRe-Ramian mogzaurobas, iyo is, rom SeiZlebo
da tualetSi gasvla momdomeboda, iq ki yinav
da. magram rogorme amasac gadavitandi, rogor
me vizamdi imas, rasac axla, ocdaTormeti wlis
asakSi msxvili nawlavidan narCeni sakvebis gamo
devnas vuwodeb me, fizikosi kaci _ diax, imis
da gauTvaliswineblad, rom Cemi fizikis codna
ucodinari avtoris wignis kiTxviT Semoifar
gleboda, mainc Cavabare. TumcaRa im dros, im
dRes, Cvidmeti wlis hormonebs ayolilma daTom
– 72 –
da testosteronis donemoWarbebulma niam dam
toves _ ki, ai ase martivad, adgnen da damagdes
qarSi, yinvaSi, da RmerTma icis _ an manac Tvali
moarida im sanaxaobas _ sad wavidnen Tavis gasa
giJeblad. da am dros, ucbad, TiTqos arsaidan
gaCndao, Cems gverdze amayad momzirali, lomis
fafariviT graciozuli wveris patroni, upee
bamoRamebuli Tvalebis patroni kaci davinaxe.
pirvelive wams ver gavarCie misi saxis nakvTebi,
magram mereRa mivxvdi.
_ batono heredeos! nuTu... nuTu es Tqven
xarT? _ ena Camivarda me, am diadi kacis winaSe
mdgom araraobas.
_ sxva vinmes icnob Cemnairs? _ momigo moxde
nili qedmaRlobiT geniosma.
_ ara, ra Tqma unda... batono heredeos!..
_ migatoves, biWo, migatoves, ara?
_ egrea, magram arauSavs, batono heredeos,
arauSavs!
_ sworia, arauSavs. am qveyanaze ar arsebobs
rame, rac uSavs, daimaxsovre.
Cven orni videqiT erT pozaSi _ zurgze ori
ves SemogveWdo Cveni xelebi, Tavi orives maRla
gveWira, dabalansebulad, da vuyurebdiT, ro
gor ixsneboda ca, da rogor cdilobda mze, gae
naTebina Waobisferi bazaleTis tba.
_ dido mnaTobo, viT iyo bednieri, ukueTu
ara gyavdes, visac asinaTleb?.. _ uceb war mos
Tqva titanma.
me mas vu yurebdi, is ki id ga, uyureb
da tbas,
da Tavis xelebs _ im xelebs, romlebsac Sedevre
– 73 –
bi SeeqmnaT _ zurgsukan aTamaSebda. odnavi qari,
dilidan rom qroda, im wams Cadga, xeebic miyuC
dnen, tbac gaitruna _ siCume Camovarda, Zveli
biblioTekis Taroebze gaZvaltyavebuli wignebis
gverdiT dadebuli mtvris fenis msgavsi sqeli
siCume. mere veRar gavZeli da mainc vuTxari:
_ me erTi moTxroba maqvs, pataraa, minda, rom
waikiTxoT.
_ kargi, ra... is imedgacrueba ar geyofa, me
gobrebma rom migatoves da, vin icis _ ara, SeiZ
leba viciT, ki _ ras akeTeben axla?
amasobaSi aRmovaCine, rom mTlianad damviw
yeboda eg ambavi. gulic matkina odnav batoni
heredeosis sityvebma, magram, jandabas, me mainc
fizika mainteresebs-meTqi, gavifiqre.
_ am cxovrebaSi ra gza ginda, biZia? _ TiTqos
Cems fiqrebs gamoexmaura igi.
_ fizikosoba minda, batono heredeos, fizi
kosoba.
_ hoda gaanebe weras Tavi, raRa saWiroa mere,
_ Caicina Tavadve, magram Semdeg seriozulad
miTxra: _ rom icode Sen momavlisTvis, cxovre
baSi ra gzac ar unda airCio, yvela bolos mainc
er Tde ba. me uk ve was vlas vapi
reb awi, xom ici
Sen. civa aq, me kidev aryisTvis fuli ar maqvs...
eSmaki iyo, aba ra iyo _ icoda, me mqonda fu
li da mivcemdi. marTalic iyo. rom gavuwode
qaRaldis kupiura, mxrebze xeli damkra da ke
Tilad gamiRima.
_ Seni saxeli ar vici da arc mainteresebs
_ es sawyenad ar miiRo, _ miTxra batonma here
– 74 –
deosma, _ magram kargi biWi ki xar. plani ar mo
wio bevri, xom ici, araa kargi. arc arayi varga,
magram plani mainc ar mowio. msxlis limonaTi
ar giyvars, biZia? wamo, aqve restorani vici, me
arayi, Sen _ limonaTi, a?
me vuTxari, megobrebi, rasac ar unda akeTeb
dnen, Cems tvin sac igi ves uza men, Tu ar da ve
lodebi-meTqi. gaicina da zurgi maqcia. magram
bolos mobrunda da aseTi raRaca miTxra:
_ fizika xom giyvars, biZia? hoda, icode, me
kinetikuri energia ar gamaCnia, mxolod _ po
tenciuri.
samxedro salami maCuqa, da wavida. salmiT ga
momemSvidoba, diax _ vici, maniSna, dasasrulic
dasawyisiao.
***
wlebi gavida mas mere. erT dRes, roca leq
ciaze vijeqi da formulebiT gavsebul dafas
vuyurebdi, leqtorma yvelaferi waSala, aiRo
carci da dawera: „Ek=mv2/2. Ep=mgh~. Semogvxeda
bolos da Tqva:
_ kinetikuri energia, uxeSad rom vTqvaT, siC
qaris energiaa, xolo potenciuri energia _ si
maRlis.
da mec maSin mivxvdi.
– 75 –
3.14
– 76 –
Seicavs. miuxedavad amisa, Tu meore kosmosuri
simi pirvelis mimarT moZraobs, sivrcis dis
tanciac mcirdeba da drois intervalic. Tu
kosmosuri simebi, erTmaneTTan SefardebiT,
TiTqmis sinaTlis siCqariT imoZraveben, orive
simis garSemo arsebuli dro SeiZleba iseTi di
di raodenobiT daizogos, rom adamiani mgzav
robis dawyebis dromde ramdenime xniT adrec
ki dabrundes iq, saidanac daiwyo. anu, arsebobs
daxuruli droismagvari mrudebi, romlebsac
SegiZlia gahyve da droSi imogzauro. aseve, ar
sebobs paraleluri samyaroebi usasrulobas
gamoklebuli erTi raodenobiT. Cven warsuli
imitom gvaxsovs, rom is ukve moxda, magram, Tu
paralelur ganzomilebaSi Cveni momavali meore
Cemi Tavis warsulia, maSin SevZleb Tu ara, ga
vixseno is, rac ar momxdara, magram, amavdrou
lad, moxda? da Tu samyaro uamravi sxva samya
rosgan Sedgeba, maSin ra aris gadasasvleli gza
maTSi? Savi xvreli, nuTu? sworia debuleba:
„rodesac sawyisi kvanturi mdgomareoba gravi
taciul kolafss ganicdis da iqmneba Savi xvre
li, maSin Savi xvrelis aorTqlebis ukanaskneli
procesi iqneba kvanturi; aseve, Savi xvrelis
mier STanTqmuli informacia gare samyarosgan
samudamod imaleba da verasdros gamodis dRis
sinaTleze _ maSinac ki, rodesac Savi xvreli
orTqldeba da qreba“? mag ram ara, ara mgo nia!
vfiqrob, Savi xvrelidan wamosuli gamosxiveba
energias waiRebs, ris gamoc Savi xvreli masas
dakargavs da SeikumSeba; sabolood, Savi xvre
– 77 –
li aorTqldeba da sruliad gaqreba, magram
informacia ar daikargeba, TumcaRa gamousade
gari da metad uxerxuli formiT dabrundeba
_ es yvelaferi imas hgavs, wigni rom dawva: fi
zikurad, wignSi arsebuli informacia ar dai
kargeba, Tu mTel kvamls da ferfls Sevagro
vebT, magram misi wakiTxva iqneba Zlier rTuli
da TiTqmis SeuZlebeli,“ _ Stroxi movsvi, Sua
da saCvenebeli TiTebi erTmaneTs mivabjine, sa
feTqlebze mivide, davizile da sabolood ga
davwyvite, rom fizikisa da astrofizikis Tema
im momentSive unda amomewura. asec moviqeci _
meti fiqri aRarc gamigrZelebia arc did afeT
qebaze, arc Sav xvre lebze da arc sxva msgavs
Temaze.
_ mravalo, mraavaaloo, dasalevad waavalo,
_ waviRiRine baritonulad, magram, roca miv
xvdi, „wavalo“ uazroba iyo Cemi mxridan, gada
vakeTe: _ dasalevad Cavaalo, _ Tu gaintere
sebT, sad „Cavalo“, getyviT: Cemi arc ise mok
rZalebuli saxlis pirvel sarTulze, radgan iq
maqvs yvelanairi sasmlis yvelanairi boTli _
savsec, carielic da naxevrad savsec an, Tu pe
simisti brZandebiT, naxevrad carieli.
daZonZili maisuri gavixade, mivedi fan
jarasTan, gadavixede, SuSebs SevafurTxe da,
spirtis suni rom vigrZeni Cemi furTxisganve
amomavali, isev avloke da ukanve SevaTvisebine
Cems organizms. fanjris rafaze amotvifrul
teqsts Sevxede warsulisken siyvarliT momzi
rali TvalebiT _ Нет уже сил по барам спиваться,
– 78 –
но и нет сил прекращать запой. Нет уже сил хоть за
что-то держаться. Весь мой мир словно не мой _ da
is dRe gamaxsenda, roca samarTebliT metad
mondomebulad vCiCqnidi am sityvebs. mokled,
vgiJdebodi umoqmedobisa da usaqmurobisgan,
aseve, raRa Tqma unda, rogorc yovelTvis, smis
gan. davxede saaTs _ Ramis sami saaTi da cameti
wuTi iyo zustad _ da, roca usaqmobisgan xsna
arsaidan Canda, Cemma karma gaiRrWiala, nela
gaiRo, Cems oTaxSi ki Cemi Savi kata Semovida,
karl marqsis1 wveriviT gaburZgnuli, kari ar
miuxuravs, ise momaCerda megruli wiwakasaviT
mwvane TvalebiT.
_ ra gin da, vladimer iliC? _ vkiT xe, rad
gan Sevatyve, raRacas didi zegavlena moexdina
masze.
_ movida, _ miTxra Cumad, TiTqmis CurCuliT.
_ vin movida, ulianov? _ daeWvebulma vkiTxe
katas, Tumca is, aSkarad, dazafruli idga da
xmas Zlivs iRebda.
_ is movida, lukiane, is, _ miT xra da er Ti
Rrmad CaisunTqa.
_ ar ityvi wesierad, iliC, vin movida?! _ ga
vubrazdi.
_ dilis varskvlavi movida.
raki es Tqva, me wamsve gavaanalize yvelafe
ri da isev Cems katas mivubrundi:
_ Cadi, vladimer, da ase uTxari, wuTi wuTze
– 79 –
Camovao, _ kata gabrunda, magram mere raRac ga
maxsenda da isev davuZaxe: _ iliC!.. moicade. mo
mismine, gareT wvims, amitom sveli iqneba, hoda
gaxade, rac acvia, sakidze dakide, buxari aanTe
da viski mieci an, Tu sakuTari Semoqmedebis ga
sinjva unda axla, samoc gradusiani WaWa gad
mouRe da ase uTxari, lukianem SemogiTvalaT,
gadakariT da gagaTbobTo.
Cemi Zmakaci kata _ vladimer iliC uliano
vi _ kibeebze rbilad daeSva, me ki uceb gamo
vivle piri menToliani savlebiT, rom sasmlis
suni ar amsvloda, amovicvi sufTa sacvali,
TeTri, fiTqina, aseTive windebi, naWris Sar
vali, zoliani zeda da Savi palto, TiTqos
gareT gavdiodi wvimaSi marTlac. mokled,
mec nela Cavdiodi kibeze, gambedaobas vik
refdi TiTo safexuris gacdenasTan erTad,
da bolos Cem win is gamoCnda: adamianis tya
visagan Sekerili Savi klasikuri fexsacmeli
ecva, galakuli, Savi Tasmebi maRal Sav win
debSi Caetana, erTmaneTze gadadebul, gadaj
varedinebul fexebs aseve Savi da aseve klasi
kuri Sarvali umosavda; SiSvel, odnav bewvian
tanze muqi lurji perangi ecva, zed ki Txeli
Savi pijaki Semoecva. calyba RimiliT Semome
geba, aseve gavuRime mec.
_ ciskris varskvlavi amodis! _ wavimRere
xmamaRla kibis bolo ori safexuridan, _ amo
dis, da or zRvas Sua brwyindeba!
_ formaSi xar, _ Semaqo da gaicina, mere xe
lis skamisken gaSveriT maniSna, dajeqio.
– 80 –
_ aba, aq ram mogiyvana, Se madliano? _ Rimi
liT vkiTxe.
_ yvelaze arazusti zedsarTavi SegirCevia
Cemi daxasiaTebisTvis, _ Rimili ar Sordeboda
saxidan, _ magram, lukiane, unda giTxra: aq ro
mis papis davalebiT var.
_ ramxela iro niaa _ is ba to ni gzavnis msa
xurs, ro me
lic Ta vad imis msa xuria, vinc mas
axla emsaxureba!.. paradoqsebi, icocxle, giy
varT orives!
_ momismine, _ daseriozulda, _ papma icis
Seni gavlena orTodoqsebze, da isic icis, rom
Sennairi morwmune dRes ar moiZebneba, amito
mac gTavazobs, daiTanxme sinodi, rom sabo
lood gaerTiandes is, rac uazrod gaiyo 1054
wels _ marTlmadidebloba da kaTolikeoba.
warmoidgine, mosisxle mtrebi _ kaTolikebi da
protestantebi _ ukve SeerTdnen, da ra sWirs
marTlmadideblobas? gana, ar kargavs Zalas da
gavlenas Tundac xalxze, roca xedaven, rogo
ri dasustebulia eklesia?
_ Sen me suleli ggonivar, varskvlavo? _ mec
davseriozuldi ukve, _ 1054 wels moxda didi
ganxeTqileba _ sqizma _ da mizezi CemTvisac
kargad cnobilia da, miTumetes, SenTvisac: ka
Tolikurma eklesiam sarwmunoebis simbolo _
mrwamsi _ Secvala filiokes CamatebiT; Tu paps
unda Serigeba, Camatebuli unda amoiRos, xom
ici.
_ lukiane, momismine...
_ ara, damacade, _ Sevawyvetine, _ mama, Ze
– 81 –
da suliwminda; mama _ pirveli hipostasi, Se
moqmedi, aravisgan iSveba da aravisgan gamodis;
Ze _ meore hipostasi, mamisgan Sobili; suliw
minda _ mesame hipostasi, mamisgan gamomdinare.
varskvlavo, kaTolikuri eklesiis mier moxda
uazrobis Camateba mesame hipostasis bunebaSi _
TiTqosda suliwminda Zisganac gamomdinareobs,
rac WeSmaritad uxeSi darRvevaa _ ra gamodis,
suliwminda RvTismSobels miudga da iSva ieso,
sruli RmerTi da sruli kaci? Tu suliwmin
da Zisganac gamomdinareobs, viRebT incestis
msgavs dar Rvevas da uaz ro pa radoqss _ anu,
Svilic miudga dedas. meore seriozuli dar
Rveva, Cemo varskvlavo, aris dogmati mariamis
yovlad... _ aq sityva gavwyvite, radgan azrze
movedi, _ jandaba, varskvlavo, sul damaviwyda,
vis velaparakebodi, _ da gamecina, _ vici, iq
iyavi, da isic vici, rom es yvelaferi SenTvisac
cnobilia _ gana SeiZleba, ar icode? mokled,
Cemi pasuxi naTelia, TumcaRa gafaseb, rom ime
di ar dakarge da amxela gza gamoiare CemTvis.
erTi xom ar dagvelia rame, Seni TaosnobiT Seq
mnili? „Finlandia“ maqvs lur jic da wi Telic _
airCie.
Tumca dilis varskvlavs araferi aurCevia,
ubralod gawbilebuli _ Tumca, ar imCnevda _
da imedgacruebuli saxiT momaCerda, sakidze
Camokidebuli mSrali Savi palto moicva, kari
gaaRo da wvimaSi gauCinarda. gamovixure me ka
ri, ragdan Semcivda cotaTi da SemeSinda, ar
gavcivebuliyavi. wavedi sasmlebis karadisken,
– 82 –
dav xe
de jer lurj, xo lo Sem deg wiTel „Fin
landia“-s da, rom ver gadavwyvite, romeli dame
lia, orive TiTo Wiqa Camovisxi da gadavkari.
Semaxura sxeulSi. saaTs rom Sevxede, sami da
TxuTmeti iyo jer mxolod. gamikvirda, nuTu
sul erT wuTSi movaswariT-meTqi amdenis Tqma.
am dros samzareulodan vladimer iliCi gamo
vida, kuds interesiT aqicinebda, mere ki gver
dze momijda. gakvirvebulma Sevxede da vkiTxe:
_ iliC, xom ar ici, ra undoda?
_ aba, me ra vici!..
Tebervali _ 17 aprili,
2017 weli (pauzebis gamo)
– 83 –
qari
– 84 –
Zirs daiqca, asfaltze. me, rogorc ukve alko
holikad Camoyalibebuli axalgazrda, Cavvardi
uimedobaSi, daveci muxlebze, xelisgulebi jer
miwas davade, Semdeg ki zecas avuSvire salocav
pozaSi, am dros ki Zlierma qarma daubera, Zirs
daqceul gradusian siTxes sqeli wveTebi bum
bulisebr msubuqad moswyvita, tuCebze momas
xa da odnav damawynara. me spirtis gemo kidev
erTxel _ da bevrad ufro didi siamovnebiT,
vidre manamde _ SevigrZeni receptorebiT, me
re uneburad warmovTqvi, Se parazito-meTqi, am
sityvaze Psychonaut 4-is „Parasite~ gamaxsenda, da
mov yevi jer Ri Rins, Semdeg zmuils, bo los ki
xavilsa da kivils. gamvleli aravin iyo, magram
yvela me miyurebda mainc da, aqedan gamomdinare,
odnav Semrcxva, Tumca, gana, arsebobs bunebaSi
iseTi kata, romelsac Tagvis azris eSinia? esec
vifiqre, amitom isev gavarZele yvirili. mere
sxva mimarTulebiT gameqca goneba: Zmao, niko
loz, iq neb kata ki ara, spi lo xar-meT qi, Cems
Tavs vuTxari, da aman damafiqra kidev ufro me
tad, radgan, rogorc cnobilia, spilos eSinia
Tagvis, magram, gana, Tagvs ar eSinia uSvelebeli
spilos erTi dabijebis mainc? es aris ormxri
vi SiSi da, rogorc sxva yvelaferi ormxrivi
grZnoba, isic sasiamovno da pativsacemia metad.
me ar vicodi, ra meqna an, sulac, ra mindoda am
qveyanaze, amitom didi zomis qurTukis farTe
gulis jibeSi xeli Caviyavi da _ hoi saocrebav!
_ axali qila gaCnda Cems marjvena xelSi, rome
lic wamsve gavxseni da moviyude. civma siTxem
– 85 –
kbilebi matkina, sakuTarma TavSeukaveblobam
_ guli, alkoholis axalma dozam _ RviZli da
Tirkmlebi, magram, miuxedavad am yvelafrisa, me
megobrobis gamziris ormocdaerT nomerSi, meo
re samusiko skolis pirdapir ar wavqceulvar
da gza gavagrZele dauRalavad, axali SemarTe
biTa da enTuziazmiT, ramac guli, cota ar iyos,
amiCqara, gulis aCqarebam CemSi sisxlis mimoq
ceva daaCqara, sisxlis mimoqcevis procesma me
tabolizmis siCqare aiyolia da, am yvelafridan
gamomdinare, gavofliandi.
_ siga
re ti xom ar geq ne
ba, Zma? _ iq ve gam
vlel lamaz gogonas vkiTxe odnavi mowiwebiT.
_ ar vewevi, _ miTxra da xeli ise aiqnia, TiT
qos momabezrebel buzebs igeriebso didi mon
domebiT.
am dros horizontze, iusticiis saxlis mopir
dapire mxares, gamoCnda xatia _ erTdroulad,
arc nacnobi da arc ucnobi gogona. moabijebda
TiTqmis areulad, Tavdaujereblad, moaTamaSeb
da moxdenil gavas narcisuli suliskveTebiT,
gamometyveleba hqonda zRvruli _ maSasadame,
es niS navs, rom mas uWir da, rad ga
nac mis mTel
sxeulze Canda Widili xorcis da sulis, aseve
_ siyvarulis da siZulvilis, kidev _ maqsima
lizmis da nihilizmis. mokled, brZolis velad
qceuliyo xatias mTeli sxeuli, da mis tuCebze
moxdenilad ixateboda ini da iani. misi Tvalebi
hgavda haskisas _ erTi vnebiT iyo ganmsWvaluli
da savse, xolo meore siyvaruls da keTilSobi
lebas gaeJRinTa. vicodi, movidoda da gadamkoc
– 86 –
nida, amitomac saswrafod daviwye saReWi rezinis
moZieba Cems arsenalSi, Tumca, samwuxarod, amao
gamodga es yvelaferi da, Sesabamisad, davmarcxdi.
xatia marTlac movida Cemamde metad indiferen
tuli, nihilisturi, uintereso da haerSi gaur
kvevlad gamokidebuli saxiT, magram, daminaxa Tu
ara axlodan, ise gaiRima, rom, SemiZlia darwmune
biT vTqva, cxovrebaSi me aseTi Rimili arasdros
menaxa da arc minaxavs. ver mivxvdi, ra undoda mas
cxovrebisgan _ CemsaviT iyo im momentSi, ubralod
is ar svamda, me ki, Tamamad vambob, vloTobdi.
_ rogor xar, nikoloz? _ Tavisi wiTeli po
madiani tuCebi gamoiSvira Cemi loyisken, mag
ram, rogorc yovelTvis xdeba xolme gadakoc
vnisas, Cveni mxolod loyebi miedo erTmaneTs
mWidrod. wamsve damiara Jruantelma misi rbi
li kanis SegrZnebis gamo.
_ es me var, _ vuTxari RimiliT.
_ ra? _ ver mim xvdariyo, mag ram, Cemi Rimi
lisda gamo, isic iRimoda.
_ es me var, _ gavumeore im imediT, rom nel-
nela gaigebda, ra surda cxovrebaSi realurad
ara sxvisgan da ara karierisgan, aramed _ ubra
lod, faseulad da WeSmaritad Rirebulad.
_ miTxari... _ RimiliTve SeWmuxna warbebi.
_ es me var qari, _ mec vuTxari, ludi gamov
ca le da, si marTle vTqva, aRar max sovs, mere
ra iyo.
– 87 –
sarkev, sarkev
– 88 –
lad miRimi. ver mgrZnob da, Sesabamisad, mat
yuara xar.
_ ratom ver ggrZnob me Sen, roca Sen me uf
ro ver mgrZnob, a? _ aseTi iyo misi pasuxi.
_ me rom ver ggrZnob de, ar vit yo
di, yinu
lia-meTqi Sens RimilSi, radgan, Tu sicive ver
igrZeni, rogor igeb, yinulia Tu ubralo mina
Sen winaSe?
_ da ris gamo, a?
_ gana, ar ici? Cven Cveni saqmeebiT vfasobT
adamianebis TvalSi. me rom RmerTi viyo, guliT
gangsjidi, magram, samwuxarod an sabednierod,
ada mia
ni var, amitom es ar Se miZlia. da, sanam
ityode, dagaswreb da me vityvi: vici, ara maqvs
ufleba vinmes gansjis, magram mwams, Sen vinme
ar xar.
_ jojoxeTi melis? da ra, ggonia, me ar vi
ci es yvelaferi? _ Rrma ironia SeimCneoda im
wams mis xmaSi, romelic gamowveuli iyo sabo
loo arsis gaazrebis dramatulobiT. adamia
ni roca cuds sCadis rames, yovelTvis icis,
rom Cadenili cudia, magram, imis gamo, rom
sakuTar TavTan saxeli gaitexa da mis TvalSi
mudam avxorcia Tavadve da ironiuli, Sinaga
nadve brkoldeba da aRar cdilobs, rame ga
moasworos.
_ ara, ras ambob. tyuilia SenTvis eg yvela
feri: ar arsebobs SenTvis arc eSmaki da arc
jojoxeTi _ Seni suli daiRupeba iqamde, sanam
mokvdeba Seni sxeuli, amitom arafris geSino
des.
– 89 –
_ ra Tqma unda, es imaze SemaSinebelia, vidre
nebismieri eSmaki an jojoxeTi SeiZleba iyos,
da darwmunebuli var, Sen es ici.
_ ratomac ara?..
_ Tu marTalia es yovelive, rac gaifiqre _
da Sen ici, me mes mis Se
ni fiq rebi _ ma Sin, ga
modis, Cemi arsebobis dakargviT arafers vkar
gav, radgan ar var im cxovelze meti arafriT,
romelmac cekva da xtunva SimSilisa da gvemis
xarjze iswavla.
_ Tu momismen, ase getyvi: arsebobis dakar
gviT arsebobas dakargav, arseboba ki, Tavis
mxriv, cxovrebisTvis aucilebeli winapirobaa.
Sen ver daTrgunav sikvdiliT sikvdils, radgan
erTaderTi, vinc daiTrguneba, me viqnebi.
_ me gza erTi maqvs.
_ Sen ar xar er TaderTi, vi sac gza er Ti
aqvs. ver iv lis ada mia
ni aT gza ze er Tdrou
lad, Tumca, unda icode, rom es aTive gza bo
los erTdeba. aqedan gamomdinare, me Tamamad
vaskvni, gza yvelas erTi aqvs, Tumca sxvadas
xva, magram, raxanac isini boloSi erTdeba, ga
modis, yvela erT mizans emsaxureba gardauva
lobis principiT.
_ maSin, Tu sityvebze mekidebi bavSviviT, ase
vityvi: me bolo erTi maqvs, radgan gaazrebu
lad veflobi WaobSi.
imis gamo, rom damemtkicebina misTvis, bolo
erTi ar hqonda, gadavwyvite, ori dasasruli
damewera:
dasasruli1: _ Zmao, mismine, _ vuTxari, _ aw
– 90 –
Seni xelobiT iRupebi, amitomac Cemi xeliT da
gasamareb.
da sarke davamsxvrie. da imasve davemsgavse
sabolood, visac vuyurebdi sarkeSi.
dasasruli2: _ me erTs get yvi, Ce
mo Zmao, _
vuTxari, _ Sen iRupebi, magram mainc miyvarxar.
sarke mainc davamsxvrie. xo azrze xarT...
– 91 –
mzis sonata
***
ai, saukune gavida TiTqos, da mainc dRea, me
ki ver viTmen, wera daviwyo.
***
dro iweleba, dro nela gadis, da mainc mih
qris, da mec mimaqrolebs ufskrulisaken. mi
fiqria droze bevri. am qveyanaze CvenTvis mo
cemul dro da sivrceSi unda movaswroT cxo
nebisken aRmasvla. awmyo unda davafasoT, ueW
velia, magram unda viCqaroT Segnebulad, gaaz
rebulad, radgan verc ki warmogvidgenia, ras
gvimzadebs Cven, ubedurT da amoucnobi mizeze
– 92 –
biT SeqmnilT, xvalindeli dRe. TiToeuli ada
miani drois sami monakveTiT cxovrobs: warsu
liT, awmyoTi da momavliT _ warsuls, ra Tqma
unda, ver Sev cvliT da verc da vabru
nebT; me
tic _ Cven ar gvaqvs warsuli, aramed Cven Tavad
varT Cveni warsuli. magram, ai, momavali dRe
vandeli dRiT ganisazRvreba da, Sesabamisad,
misgan gamomdinareobs. awmyo, Tavis mxriv, sxva
araferia, Tu ara _ Cveni warsulis Tvisobrivi
jami axlandel droSi. dro, rogorc me mesmis
misi arsi, sulieri unda iyos, wesiT, drois su
li ki, Ce mi az
riT, sic ruis su lia, radgan igi
dRes erTs amkobs, xval _ meores; is dRes das
cinis im azrebs, romlebic, Tavis mxriv, wlebis
Semdeg ukve imas dascinebs, romelic mas das
cinoda. rogorc aRtkinebis wuTebSi, rodesac
TavSi xmauria, qaosi, TvalebSi yvelaferi gao
rebulia da Tavbru gexveva, rodesac SeuZle
belia raimes danaxva da mosmena da, Sesabami
sad, gageba, aseve drois sulis zegavlenis qveS
xdeba igive _ adamianebi iseTive TavbrusxvevaSi
arian, iseve naklebad xedaven da esmiT, rogorc
_ Zlieri aRgZnebis Jams. usasrulobas rac See
xeba, is SeiZleba drois ar arsebobiT iyos ga
mowveuli an, rac me ufro metad savaraudod
mimaCnia, drois Warbi raodenobiT _ yoveli
weli, yoveli Tve, yoveli kvira, yoveli dRe,
yoveli wuTi, yoveli wami gvaaxloebs Cven mara
diulobasTan; yoveli axali wlis dadgoma mara
diulobis omaxiani SemoZaxebaa Rrma siSoridan,
romelic Cveni gonieri gulebiskenaa momarTu
– 93 –
li; yo ve
li wu Ti mar Tlac gvaaxloebs im mij
nas, roca maradiulobaSi unda gadavinacvloT
da, vid re droi sa da usasrulobis am zRvars
mivaRwevdeT, WeSmaritebis gzaze dadgoma un
da movaswroT. TiToeuli dRe da saaTi mara
disobis gamoZaxilia, me ase vTvli da mimaCnia...
adamians ubralod adamianis Seferxeba da SeCe
reba Tu SeuZlia mxolod, Torem aba dros ras
uzams... da mainc, es yve lafe
ri kargi, magram,
RmerTo, dro?.. sanam Cems Tavs vkiTxav, dro ra
aris_meTqi, iqamde pasuxi danamdvilebiT vici,
magram, ro ca kiT xvas vsvam, miT ufro mi Wirs
pasuxis gacema...
ai, mTeli Cemi cxovreba dro swrafad gadio
da, da mxolod axlaRa Senelda TiTqos specia
lurad, gamiznulad da gaazrebulad. maxsende
ba co li, wle bis win Tav ze rom med ga da dam
Cxaoda umowyalod; erTxel isic miTxra, yve
laferi damTavrdao. ki, yvela adamiani Tavise
burad sastikia _ magaliTad, kacebi uxeSoben,
svamen, iginebian da ityuebian _ magram yvelaze
sastiki kacic ki ver getyvis sityvebs, damTav
rdao yvelaferi. qalebi ise martivad, ise sia
movnebiT da siamis gancdis TanxlebiT amboben
am da msgavs sit yvebs, rom, Zalau
ne
burad, ar
gesmis maTi. albaT, erTaderTi, rac kacebs qa
lebSi moswonT, isaa, rom qalebis gageba, ubra
lod, ar SeiZleba da morCa. zogadad, siyvaru
lis arsiTac gansxvavdeba kaci da qali _ qals
surs, mamakaci miiyvanos im donemde, rom man
sakuTari Tavi uaryos da bolomde qalze gax
– 94 –
des damokidebuli, xolo mamakacis siyvarulis
arsi Tavisufali flo bis sur vi
lia, da ara _
sakuTari Tavis uaryofa da qalis bolomde er
Tguleba; flobis survili kidev ufro metad
izrdeba mamakacSi, rac qali miscems sakuTar
Tavs, radgan mamakacis bunebisTvis advili ar
aris, danebdes azrs, rom qals meti aRaraferi
aqvs misacemi.
magram, sonata?!.
ar Ramdeboda, me ki mouTmenlobisa da SiSis
nazav grZnobas avetane. vaida, ise movkvde, rom
Cemi bolo sonata ver davwero-meTqi, vfiqrob
di. da am fiqrebSi momivida idea, azri: sonata
mzisTvis. mze monatrebaa mTvaris, xolo mTvare
_ mzis. me davwer, Tqven daarqviT, rac gindaT
_ erTidaigivea es yvelaferi, araferia mzisqve
SeTSi axali.
– 95 –
ana da maria
– 96 –
xardebodaT is, rom, rogorc iqneboda, davisve
nebdi amqveyniuri uazrobisgan? xelebi gavSale
da sakuTar Tavs movatyue, vxtebi-meTqi, mere
cota gadaviwie kidec win, magram ise SemeSinda,
aivnis karebs avekari zurgiT. davjeqi Zirs, Se
moviwyve xelebi Tavze, Tumca, rom mivxvdi, ase
didi xani ver gavZlebdi, gaZlebis maqsimalur
dros davaswari _ avdeqi, kari gamovaRe, de
refanSi gavedi, kibeebze daveSvi, Semosasvle
li karic da mTavari WiSkaric davxseni, gavedi
cariel quCaSi da Rrmad CavisunTqe. mokled,
sikvdilze da, gansakuTrebiT, Tavis mokvlaze
rom daiwyebs adamiani fiqrs, sanam ar mokvdeba,
iqamde ver Cerdeba, magram mere fiqrobs, ra
tom movkdi, ra mindodao; TumcaRa qalsac aqvs
_ ufro konkretulad, qalis siyvaruls _ is
mkurnali Zala, rom sikvdilze fiqrs mogwyvi
tos, magram es mxolod iqamde, sanam TviTon qa
li ar migatovebs, mere ki bevrad mets ifiqreb
imaze, rasac mowydi. axla gavagrZeleb imas, ra
sac vyvebodi: mokled, gavedi quCaSi, Cavuyevi
mefe daviT aRmaSeneblis gamzirs iqamde, sanam
Ria maRazia ar vipove. marketi patara iyo, da
Tavisuflad SeiZleboda ar hqonodaT is, rac
me min doda, mag ram, raxan sxva gza ar mqon da,
Sevedi mainc.
_ gamarjoba, _ vuTxari gamyidvels im wamsve,
rogorc ki Sevdgi fexi.
_ gamoumarjos, _ ase mipasuxa an, rac ufro
metad savaraudoa, me gavige ase ucnaurad.
_ erTi imedi momeciT, Tu SeiZleba, _ vTxove.
– 97 –
_ rai? _ sakmaod didi pauzis Semdeg gaikvir
va xmamaRla.
_ imedi minda. ra Rirs? _ gavumeore kiTxva
damatebiTurT.
_ hele, televiziis CarTva ginda? ar maqvs
ager me televizori, _ ulamazesi aqcentiT
warmoTqva.
_ ara, televizia ara, _ Tavi gavaqnie da ax
snas movyevi: _ uimedod var. diliT Camovedi aq,
axla ukve Ramea, magram imedi ar miCndeba mainc,
hoda, ra Rirs, miTxariT, da gadavixdi nebis
mier Tanxas.
_ axla ra Sia saqme, Tu ici, _ da fiqrda am
sityvebiT, mere ki miTxra, _ bevri imedi maq me
_ dawyebuli naxevari litridan, damTavrebuli
orlitra naxevriT _ da gaaCnia, romel ginda da.
_ „bavaria“ imedi gaqvT? ori litri.
_ rafer ar maqvs „bavaria“ imedi! _ gaibrwyi
na saxe ZaliT. _ Tan ori litri. eqvsi lari da
TeTri oTxmocdaaTi moita.
_ aha Sen Svi di la ri, da er Tje radi Wiqac
momeci erTi cali, _ vuTxari im momentSi, ro
ca gavuwode xuT lariani kupiura da rkinis or
lariani moneta. mere vkiTxe: _ Tavis mokvlaze
gifiqria?
_ ara, Zma, _ ase mipasuxa da Tan momca ori
litri „bavaria“ da erTi gamWvirvale Wiqa.
_ kai maSin, _ vuTxari, navaWri gamovarTvi da
wamovedi isev sastumrosken.
gamovdgi Tu ara fexi maRaziidan da ori met
ri gaviare, moSiSvlebul mxarze wvimis metad
– 98 –
civi wveTi dameca, ramac mafiqrebina, rom ada
miani, romelic absoluturad azrian samyaros
uazros daarqmevs, Tavad grZnobs sakuTar Tavs
uazrod, magram sagnisTvis uazros darqmevaSi
is ukve azrs nel-nela xedavs, da icis, faqti,
nesvis didi da mZime nayofi rom patara da sust
balaxsaa gamobmuli, xolo kaklis msubuqi da
patara nayofi _ uzarmazar xes, erTi SexedviT
usamarTlobaa, magram, rogorc ki dawveba kak
lis xis qveS da Tav Si nayo
fi dae cema, xvde
ba,
nesvi rom dacemoda, kidevac gauxeTqavda Tavs.
meore wveTic rom dameca axla ukve meore mxar
ze, fiqri Sevwyvite, radgan ise mominda uceb
daleva, rom gonebis yvela wertilidan gamo
mavali uxilavi Zalwiri ludis boTlisken ga
meqca. nabijis siCqares movumate sagrZnoblad.
sakuTar azrebs ise vyavdi datyvevebuli bolo
periodis ganmavlobaSi, rom yovel dRe dReSi
ramdenjerme vsvamdi, magram gana imitom, rom
daleva an fiqrs asustebs _ arada, piriqiT, aZ
lierebs kidec momentebSi _ an imitom, rom cud
gunebaganwyobilebas kargiT cvlis, aramed, ra
vici... ar vi ci, ra tom. al baT, mizezi mainc is
iyo, rom Cems sulSi arsebuli sicariele xor
cSi arsebuli sicariele megona, da mucels
vivsebdi sasmliT; andac imitom, rom alkoho
li centralur nervul sistemas midunebda da
tvinze absolutur Zalauflebas ver viRebdi,
is ki akeTebda yvelafer imas, ris uflebasac
Cemi adamianuri arseba ar an ver aZlevda xolme.
sastumroSic magitom mimqonda ludi im dRes,
– 99 –
xom xvde biT. gza Si, romlis gav la xuT wuT Si
Tavisuflad SeiZleboda, Zlierad gamiwvimda,
magram sisveles, raRa Tqma unda, ar SevuSindi,
da gavagrZele siaruli kus nabijebiT. Tavidan
vifiqre, nomerSi aval-meTqi, magram mere erTi
kontrargumentis gareSec uarvyavi pirveli az
ri, da gadavwyvite isev im aivanze jer asvla da
Semdeg gasvla, romlidanac daveSvi maRaziaSi.
aivanze rom avedi, qveviT aRar Camixedavs,
Torem, vicodi, erTic rom gadamexeda, SeiZle
boda marTla gadavmxtariyavi. mivjeqi kuTxeSi,
civ iatakze sajdomi davde, gayinul moajirs
zurgi mivaWde, Tumca SemeSinda, ar motydes da
me ar gadavvarde-meTqi. jojoxeTis standar
tebiT, mSvenieri saRamo iyo. cxeloda. Wiebis
gan gamoxruli aswlovani xmeli xesaviT iwvo
da dedamiwa, xolo ca TiTqos jibrze amatebda
cecxlze navTs. wvimda. zecis erT mxares Savi
Rrublebis masiuri fena mogroviliyo, igives
Tqma SeiZleba meore mxarezec, magram SuaSi am
RrubelTa masebs hyofda varskvlavebiT savse
grZeli vakuumi, lurj-moiasamnisfro. pirda
pir romantiul da sasiyvarulo xasiaTze movi
doda adamiani am cis Semxedvare, da mec ase mo
mivida, eh. hoda, vin, vin Cavixuto-meTqi gulSi,
vfiqrobdi, da aviRe ludis boTli, Cavikari da
CavburjRne. am dros SemoaRes meoTxe sarTu
lis aivnis kari. gavxede, da ras vxedav _ gogoa,
Tan sakmaod lamazi, Cemze odnav dabali, savse
mkerdiT da ulamazesi cxviriT. ai, marTlac,
iseTi gogo iyo, ueWveli ana unda rqmeoda. ga
– 100 –
vifiqre, rom wavides, marTla gadavxtebi-meTqi.
_ xom ar SegiSale xeli, ukacravad? _ mkiT
xa, magram ise, rom pasuxsac ar daeloda, aivnis
meore kuTxeSi mijda.
_ ara, ras am bob, _ vuT xari mec da fe xebi
movkece, misTvis meti Tavisufali adgili rom
mimeca, _ piriqiT. didi albaTobiT, sikvdils
gadamarCine.
_ ana mqvia.
_ vici, ho. da sasiamovnoa Seni axla gacnoba,
_ vuTxari da xeli gavuwode. CamomarTva, _ me
var alika.
_ alik, luds xom ver gaminawilebdi? _ xeli
gamomiSvira pasuxis dalodebis gareSe.
_ erTi Wiqa Tu ginda mxolod da sxvisi na
piralis daleva zizRs ar ggvris, gamomarTvi
es Wiqa da dagisxam, _ vuTxari, da gamomarTva
erTjeradi, gamWvirvale WurWeli. davusxi, me
boTlidan movsvi.
madloba gadamixada, didi ylupi mosva da me
re miTxra:
_ kargia, sasiamovno dasalevia. ratom svam?
_ kargi axla, Senc nu daiwyeb, _ aviqnie xeli
gaRizianebulma. mere, rom ar swyenoda, saubris
gabma daviwye: _ oci wlis xom ar xar, ana?
_ ki. Senc?
_ da Seyvarebuli xom ar gyavs, ana?
_ ara, magram arc Sen momwonxar. Sen?
_ da nomerSi, albaT, daqalTan erTad xar,
xom?
_ ki, Sen?
– 101 –
_ dedaSeni eqimia, mamaSeni _ qimikosi, magram
gaurkveveli gzebiT Soulobs fuls; Sen Zalian
morcxvi pirovneba xar, magram sakuTar Tavze
maRla dgebi yovelTvis da, Sesabamisad, ise iq
cevi, viTomda piriqiT, Ria da pirdapiri iyo.
Seyvarebuli ratom ar gyavs?
_ vicnobT erTmaneTs? _ cota gakvirvebuli
iyo, warbebi SeeWmuxna.
_ Se ni da qa
li ise Ti mor c xvia, arc ki
ukocnia sapirisp iro sqesisTvis. dedaSen i da
mamaSeni erTad aRar cxovrob en, Sen ki maTi
cal-calke atan a ar SegeZlo, saxlidan wa
moxvedi da Sens Tavs uTx ari, rom axl a oriv e
Sengan Sors iqn eb od a. ori welia, mam idasTan
cxovrob, radgan erTad erTi pirovn ebaa, vi
sac arc mamaS en i exm ian eb a, arc _ dedaSen i.
Sen ki gekont aqt eb ian iSviaTad _ Zir iTadad,
mainc mama _ magram mam id as aravin awux ebs,
verc masTan misvlas bed avs vinm e. aq ramden i
dRiT xar?
_ davijero, eg ar gecodineba? _ moRuSuli
iyo, ar esiamovna.
_ mec ori dRiT var. bevrs rom Wam, Seni Ta
vis grcxvenia, da mere ori dRe SimSilob, mag
ram mesame dRes mainc im doza sakvebs iReb, Sim
Siloba risTvisac daiwye; mere amas xvdebi da
isev Cveulebrivad Wam iqamde, sanam isev nervebi
ar mo geSleba da ori dRe xe lax la ar iSim Si
leb. sakuTar formebze fiqrob, mokled. Seyva
rebuli ratom ar gyavs?
_ saidan gaige es yvelaferi? _ axlaRa das
– 102 –
va is SekiTxva, ase didxans Zalian rom undoda,
daesva.
_ ludi rom mosvi, Semogxede Tu ara, wamsve
yvelafers mivxvdi. ratom ar gyavs Seyvarebu
li? _ me isev Cems kiTxvas vsvamdi dauRalavad.
_ Tvalis qveS ori grZeli zoli gaqvs aseT
axalgazrda biWs, _ TiTi gamoiSvira Cemken da
ise miTxra, _ svam.
_ grZeli cxviri gaqvs, _ am jerze me gaviSvi
re TiTi misken, _ xSirad da advilad hyof sxvis
saqmeebSi.
_ nu meuxeSebi, geTayva, _ gaiRima pirvelad
im dRes, _ cas axede.
_ sanam moxvidodi, iqamde avxede.
_ ramdeni varskvlavia, Tu xedav, _ caSi
iyureboda Tvi Ton, TiT qos aq ar iyo, _ wvi
mac ki ar modis Rrublebidan, uyure, aramed
_ am carieli adgilidan. TiTqos mosem gayoo
Suaze, ara? warmoidgine, samyaroSi, daaxloe
biT, orasi miliardi galaqtikaa; dedamiwa ki,
uyure, sad mdebareobs: mzis sistemaSi, rome
lic, Tavis mxriv, „irmis naxtomis“ galaqtika
Sia, „irmis naxtomi“ _ lokalur galaqtikebis
jgufSi; es jgufi Sedis galaqtikaTa grovaSi,
romelic Tavad Sedis qalwulis Tanavarskvla
vedSi; es qalwulis Tanavarskvlavedi, romelic
ori aTas galaqtikas itevs, ekuTvnis laniakeas
galaqtikur zegrovas, romelic ukve as aTas
galaqtikas moicavs. xvdebi, alik, rogori pata
rebi varT? Cven arafers warmovadgenT. me sul
minda Tavis mokvla. simarTle giTxra, aqac imi
– 103 –
tom gamovedi, meTqi, gadavixedebi, simaRles ga
davzomav TvaliT _ iqneb, gadavxte. magram Sen
damxvdi. Cemi azriT, yvelam unda moiklas Tavi,
radgan arafers aqvs azri.
sastikad ar momewona is, rac bolos Tqva.
maSinRa mivxvdi, ratom ar hyavda Seyvarebuli.
ise, adamianebs yovelTvis uWirdaT SuaSi dgo
ma, da sul ukiduresi radikalizmis zRvarze
dadiodnen. TumcaRa isic naTelia, rom, nebis
mier SemTxvevaSi, erTi radikalizmi meoreze
yovelTvis upiratesia.
mokled, moviyude ludi da sulis mouTqme
lad gamovcale, mere fexze avdeqi da, rom Sema
qana, moajirs mivaskdi. vifiqre, axla motydeba
da Tan gamiyolebs-meTqi, magram araferi msgav
si ar momsvlia. anas davemSvidobe _ vuTxari,
unda wavide-meTqi, da gulze dakidebul jvars
xeli movuWire, rom, misi imediT mainc, bolom
de ar mivcemodi sasowarkveTas.
***
zustad maxsovs, es iyo 2017 wlis cxra ivnisis
Rame, romelic, realurad, ukve aRar iyo cxra
ivnisi, aramed _ aTi. qobuleTSi viyavi erT-erT
SavizRvispira sastumroSi, romelic sulac ar
iyo Savi. sastumros meoTxe sarTulze viyavi
asuli, momcro aivanze, da zRvas ar gavyureb
di. videqi am viwro aivanze, vucqerdi palmebian
horizonts, roca uceb mominda, qveviT damexe
da da, ratomac ara, davixede kidevac, Tumca
– 104 –
araferi gansakuTrebuli me iq ar damxvedria _
idga erTi muqi iasamnisferi manqana, ori gaS
lili qolga da asfalti. ar vici, dasavleTis,
zRvidan wamosuli notio haeris brali iyo es
yvelaferi Tu sxva raime auxsnelis, magram eniT
gamouTqmeli sevda ki Semomawva me im wuTebSi
da, davxede Tu ara kidev erTxel nacrisfer as
falts, gavifiqre, barem xom ar gadavxte-meTqi.
daiRvreboda ki erTi msxvili cremli mainc imis
gamo, rom, ai, movkvdi amxela kaci? iqneb, gau
xardebodaT is, rom, rogorc iqneboda, davisve
nebdi amqveyniuri uazrobisgan? xelebi gavSale
da sakuTar Tavs movatyue, vxtebi-meTqi, mere
cota gadaviwie kidec win, magram ise SemeSinda,
aivnis karebs avekari zurgiT. davjeqi Zirs, Se
moviwyve xelebi Tavze, Tumca, rom mivxvdi, ase
didi xani ver gavZlebdi, gaZlebis maqsimalur
dros davaswari _ avdeqi, kari gamovaRe, de
refanSi gavedi, kibeebze daveSvi, Semosasvle
li karic da mTavari WiSkaric davxseni, gavedi
cariel quCaSi da Rrmad CavisunTqe. mokled,
sikvdilze da, gansakuTrebiT, Tavis mokvlaze
rom daiwyebs adamiani fiqrs, sanam ar mokvdeba,
iqamde ver Cerdeba, magram mere fiqrobs, ra
tom movkdi, ra mindodao; TumcaRa qalsac aqvs
_ ufro konkretulad, qalis siyvaruls _ is
mkurnali Zala, rom sikvdilze fiqrs mogwyvi
tos, magram es mxolod iqamde, sanam TviTon qa
li ar migatovebs, mere ki bevrad mets ifiqreb
imaze, rasac mowydi. axla gavagrZeleb imas, ra
sac vyvebodi: mokled, gavedi quCaSi, Cavuyevi
– 105 –
mefe daviT aRmaSeneblis gamzirs iqamde, sanam
Ria maRazia ar vipove. marketi patara iyo, da
Tavisuflad SeiZleboda ar hqonodaT is, rac
me min doda, mag ram, raxan sxva gza ar mqon da,
Sevedi mainc. iseTi SegrZneba mqonda, TiTqos
moxdao ukve es yvelaferi. Tavbru mexveoda da
avtomaturad vmoqmedebdi, ramac deJa-vus Seg
rZneba aTmagad gamimZafra.
_ gamarjoba, _ isev vuTxari gamyidvels im
wamsve, rogorc ki Sevdgi fexi.
_ gamoumarjos, _ ase mipasuxa an, rac ufro
metad savaraudoa, me gavige ase ucnaurad isev.
_ er Ti imedi mo me
ciT, Tu SeiZ le ba, _ isev
vTxove.
_ rai? _ sakmaod didi pauzis Semdeg gaikvir
va isev xmamaRla.
_ imedi min da. ra Rirs? _ ki dev ga vumeore
kiTxva damatebiTurT.
_ hele, televiziis CarTva ginda? ar maqvs
ager me televizori, _ isev da isev ulamazesi
aqcentiT warmoTqva.
_ ara, televizia ara, _ Tavi gavaqnie da kidev
axsnas movyevi: _ uimedod var. diliT Camovedi
aq, axla ukve Ramea, magram imedi ar miCndeba
mainc, hoda, ra Rirs, miTxariT, da gadavixdi
nebismier Tanxas.
_ axla ra Sia saqme, Tu ici, _ da fiq
rda am
sit yvebiT, mere ki miT xra, _ bev ri ime di maq
me _ dawyebuli naxevari litridan, damTavre
buli orlitra naxevriT _ da gaaCnia, romel
ginda da.
– 106 –
_ „argo“ imedi gaqvT? ori litri.
_ rafer ar maqvs „argo“ imedi! _ gaibrwyina
saxe ZaliT. _ Tan ori lit ri. eq
vsi la ri da
TeTri ormoci moita.
_ aha Sen eqvsi lari da ormocdaaTi TeTri,
da erTjeradi Wiqac momeci erTi cali, _ vuT
xari im momentSi, roca gavuwode xuT lariani
kupiura, rkinis lariani da ormocdaaT TeT
riani moneta. mere vkiTxe: _ oTxi weli gavida,
da Tavis mokvlaze isev ar gifiqria jer?
_ ara, Zma, _ isev ase mipasuxa da Tan momca
ori litri „argo“ da erTi gamWvirvale Wiqa.
_ kai maSin, _ vuTxari isev es, sxva ra meT
qva, navaWri gamovarTvi da wamovedi isev sas
tumrosken.
gamovdgi Tu ara fexi maRaziidan da ori
metri gaviare, moSiSvlebul, fermkrTal mxar
ze wvimis metad civi wveTi dameca, ramac isev
zustad is mafiqrebina, rom adamiani, romelic
absoluturad azrian samyaros uazros daar
qmevs, Ta vad grZnobs sa kuTar Tavs uaz rod,
magram sagnisTvis uazros darqmevaSi is ukve
azrs nel-ne la xe davs, da icis, faq ti, nesvis
didi da mZi me nayo
fi rom pa ta
ra da sust ba
laxsaa gamobmuli, xolo kaklis msubuqi da pa
tara nayofi _ uzarmazar xes, erTi SexedviT
usamarTlobaa, magram, rogorc ki dawveba kak
lis xis qveS da Tav Si na
yofi daecema, xvdeba,
nesvi rom dacemoda, kidevac gauxeTqavda Tavs.
meore wveTic rom dameca axla ukve meore mxar
ze, fiqri Sevwyvite, radgan ise mominda uceb
– 107 –
daleva, rom gonebis yvela wertilidan gamo
mavali uxilavi Zalwiri ludis boTlisken ga
meqca. nabijis siCqares movumate sagrZnoblad.
sakuTar azrebs ise vyavdi datyvevebuli bolo
periodis ganmavlobaSi, rom yovel dRe dReSi
ramdenjerme vsvamdi, magram gana imitom, rom
daleva an fiqrs asustebs _ arada, piriqiT, aZ
lierebs kidec momentebSi _ an imitom, rom cud
gunebaganwyobilebas kargiT cvlis, aramed, ra
vici... ar vi ci, ra tom. al baT, mize
zi mainc is
iyo, rom Cems sulSi arsebuli sicariele xor
cSi arsebuli sicariele megona, da mucels
vivsebdi sasmliT; andac imitom, rom alkoho
li centralur nervul sistemas midunebda da
tvinze absolutur Zalauflebas ver viRebdi,
is ki akeTebda yvelafer imas, ris uflebasac
Cemi adamianuri arseba ar an ver aZlevda xolme.
sastumroSic magitom mimqonda ludi im dRes,
xom xvde biT. gza Si, rom lis gav la xuT wuT Si
Tavisuflad SeiZleboda, Zlierad gamiwvimda,
magram sisveles, raRa Tqma unda, ar SevuSindi,
da gavagrZele siaruli kus nabijebiT. Tavidan
vifiqre, nomerSi aval-meTqi, magram mere erTi
kontrargumentis gareSec uarvyavi pirveli az
ri, da gadavwyvite isev im aivanze jer asvla da
Semdeg gasvla, romlidanac daveSvi maRaziaSi.
aivanze rom avedi, qveviT aRar Camixedavs,
Torem, vicodi, erTic rom gadamexeda, SeiZle
boda marTla gadavmxtariyavi. mivjeqi kuTxeSi,
civ iatakze sajdomi davde, gayinul moajirs
zurgi mivaWde, Tumca SemeSinda, ar motydes
– 108 –
da me ar gadavvarde-meTqi. sikvdili rom gin
da adamians, eseigi raRac Zlieri da faseuli
gaklia. jojoxeTis standartebiT, mSvenieri
saRamo iyo. cxeloda. Wiebisgan gamoxruli as
wlovani xmeli baobabiviT iwvoda dedamiwa, xo
lo ca TiTqos jibrze amatebda cecxlze navTs.
wvimda. zecis erT mxares Savi Rrublebis ma
siuri fena mogroviliyo, igives Tqma SeiZleba
meore mxarezec, magram SuaSi am RrubelTa ma
sebs hyofda varskvlavebiT savse grZeli vakuu
mi, lurj-moiasamnisfro. pirdapir romantiul
da sasiyvarulo xasiaTze movidoda adamiani am
cis Semxedvare, da mec ase momivida, eh. hoda,
vin, vin Cavixuto-meTqi gulSi, vfiqrobdi, da
aviRe ludis boTli, Cavikari da CavburjRne.
am dros SemoaRes meoTxe sarTulis aivnis kari.
kiseri Crdilo-dasavleTiT movabrune, Tvale
bi farTod gavaRe, da ras vxedav _ gogoa, Tan
iseTi, rom, marTla, rogorc ki davinaxe, Se
miyvarda. saxe hqonda wvrili, ulamazesi, cxvi
ric aseTive wvrili da lamazi hqonda, patara
da odnav wawvetebuli; Tvalebi _ odnav moWu
tuli, Tvalis feradi garsi _ Savi, Savi; tani
hqonda, rogorc yvelaferi, wvrili, gamxdari
da gamoyvanili _ zustad iseTi, Sexebas rom
daapireb, xeli agikankaldeba da gadaifiqreb;
misi fexebic wvrili iyo, magram, sustio, ver
ityodiT; Tma qerad hqonda SeRebili, magram
bunebrivi feric uCanda Tmis Rerebis Taveb
Si. mokled, siyvaruli iyo, ra _ ra azri aqvs
garegnobas, miuxedavad imisa, rom ukve amdeni
– 109 –
vilaparake. rom gamovida aivanze da mkafiod
daminaxa, ukan gabrunda da gasvla daapira,
magram wamovxti da SevaCere. me gaval-meTqi,
rom vuTxari, ara, ras ambobo, ase mipasuxa, da
ufro Semiyvarda. iseTi gogo iyo, ueWvelad
RvTismSoblis saxeli unda rqmeoda, magram am
xela pasuxismgeblomis morideboda da erTi
aso CamoeSorebina. asec iyo.
_ dav rCe
bi, kargi, _ Tqva bo los, _ mag ram
Senc darCi. ar minda, cudad gamovides.
_ Ce mi yofna Tu ga wuxebs, _ vuT xa
ri uxer
xulad, radgan „TqvenobiT“ mindoda saubari,
Tumca, raxan Tavad ar dauwyia ase, arc me da
viwye, _ maSin waval, radgan ar minda, mxolod
namusis gamo gaataro dro im adamianTan, visac
arc icnob da, Tan, ludis suni asdis da boT
lic gverdze udgas.
_ ara, ara, _ mSvidad Tqva, _ raxan asea, asec
iyo saWiro. „gangebasa vervin Secvlis _ ar saq
mneli ar iqmnebis“,1 _ SoTas sityvebi gaimeora
da gamiRima. ra Rimili iyo!.. kidev ufro metad
Semiyvarda.
_ egrea, _ daveTanxme, _ „arvis ZaluZs xor
cielsa gangebisa gardavlena“.2
_ mar Tla ase fiq rob? _ mkiT xa, da od nav
sevdianad, magram umSvenieresad amomxeda _ Cem
ze dabali iyo sakmaod, _ Tu ubralod imitom
Tqvi, me rom vTqvi pirvelad?
1. rusTaveliseuli aforizmi.
2. rusTaveliseuli aforizmi.
– 110 –
_ ara, marTla ase mgonia, _ vupasuxe da, rea
lurad, arc momityuebia.
_ ratom svam? ra lamazi caa, naxe, _ cas ar
vuyurebdi, magram maria ki lamazi iyo.
_ maria... _ aRmomxda kidevac.
_ vicnobT erTmaneTs? _ Zalian gaukvirda
da, mgoni, SeeSinda.
_ SarSan ilias universitetSi Sopenis saRa
moze uk ravdi, da iqi dan maxsovxar, _ arc ki
vyofilvar iq, magram, xom xvdebiT.
_ e, iq iyavi? _ gaebadra mTliani saxe, _ ra
magaria! ar maxsovxar, arada cota xalxi iyo.
_ arauSavs. pirvel rigSi vijeqi, ise. aseTi
Zlieri koncerti bolos rodis movismine, ar
maxsovs, _ vuTxari da isev mominda Tavis mok
vla uceb, wamis siZlieriT. aviwie fexiswvereb
ze, gadavixede aivnidan, mere marias vkiTxe: _
gadaxtebodi?
_ ara, _ mipasuxa, mere ki wamsve mkiTxa: _ Seni
saxeli?
_ alika var me. rom gadavxte, gewyineba?
_ ra Tqma unda.
_ maSin ar gadavxtebi.
_ ramdeni varskvlavia, Tu xedav, _ caSi
iyu re
bo da Tvi Ton, TiT qos aq ar iyo, _ wvi
mac ki ar modis Rrublebidan, uyure, aramed
_ am carieli adgilidan. TiTqos mosem gayoo
Suaze, ara? warmoidgine, samyaroSi, daaxloe
biT, orasi miliardi galaqtikaa; dedamiwa ki,
uyure, sad mdebareobs: mzis sistemaSi, rome
lic, Tavis mxriv, „irmis naxtomis“ galaqtika
– 111 –
Sia, „irmis naxtomi“ _ lokalur galaqtikebis
jgufSi; es jgufi Sedis galaqtikaTa grovaSi,
romelic Tavad Sedis qalwulis Tanavarskvla
vedSi; es qalwulis Tanavarskvlavedi, romelic
ori aTas galaqtikas itevs, ekuTvnis laniakeas
galaqtikur zegrovas, romelic ukve asi aTas
galaqtikas moicavs. xvdebi, alik, rogori pata
rebi varT? _ RmerTo, rogor ar mindoda, isev
im sityvebiT gaegrZelebina, rac oTxi wlis win
mqonda mosmenili! ase waiyvana saubari Semdeg
mariam: _ Zalian, Zalian patarebi varT, magram
_ ra saocrebaa _ mTeli es varskvlavebi im ato
mebisgan Sedgebian, ra atomebic Cvens Semadgen
lobaSi Sedis. Cven didi ojaxis wevrebi varT.
Cven igive wona gvaqvs _ Tu ufro meti ara _ ro
gorc im var skvlavs, ai, yve la ze Zlierad rom
kaSkaSebs. Cemic, Senic da siriusis, ager rom
moCans, atomebi erT momentSi wamrmoiqmna, ub
ralod, samyaros gafarToebasTan erTad, siv
rcis sxvadasxva wertilSi aRmoCnda, gesmis? Sen
is xar, rac es varskvlavia, rac me var, rac es
mzea, rac samyaroa. adamiani mxolod samyaros
nawili ki ara, aramed sruli samyaroa. ggonia,
samyaro sxva atomebisgan Sedgeba? ggonia, sam
yaro ar fiqrobs, ar grZnobs, ver xedavs? sam
yaro _ es Sen xar, me var, erTad da cal-calke.
yvelafers aqvs azri am qveyanaze.
ena Camivarda. zustad samyaros gafarToebis
siCqariT farTovdeboda Cemi siyvaruli marias
mimarT. unda mekiTxa, ratom ar hyavda Seyvare
buli? Tu ar unda mekiTxa? me vfiqrob, siyva
– 112 –
ruli erTaderTi grZnobaa, romelic adamians
samoTxidan SemorCa, da mxolod es grZnoba
daabrunebs mas edemSi. adamians yvelaferi rom
hqondes, magram siyvaruli _ ara, es igivea, ara
fe ri rom ar hqon des. mok led, me re, rogorc
yovelTvis, cnobiswadilma rom gadawona sxva
yvelaferi da im xerxs rom mivmarTe, romliTac
anas cxovreba Sevityve da marias Sopenis saRa
mo, isic davinaxe, rom am Cem win atuzul gogo
nas, romelic, eWvi ar iyo, Semyvareboda, viRaca
hyavda _ anu, xom xvdebiT, urTierToba hqonda
Cemze ufros kacTan, ase ocdaaTi wlis.
isev mominda sikvdili, im aivnidan gadaxto
ma. zustad ver vityvi, magram mgonia, siyvaru
lis naklebobas veraferi Seavsebs, Tumca Ta
vad siyvaruls sxva yvela danarCeni sicarielis
Sevseba SeuZlia. Tu adamians sikvdili unda, es
niSnavs, rom mas cxovrebaSi WeSmariti xelovne
ba sWirdeba, magram, Tu adamians, konkretulad,
Tavis mokvla unda, mas aucileblad siyvaruli
aklia.
ra vici. ar vici.
– 113 –
Cakrulo
– 114 –
Cia, marjvniv Sevuxvevdi, pirdapir vivlidi da
mere marcxniv wavidodi, Tu pirdapir gavagrZe
lebdi gzas da Semdeg marjvniv Sevuxvevdi. un
da amerCia-meTqi, vTqvi, magram, maxsovs, im wams
vifiqre, suleli var, ase rom vfiqrob-meTqi.
sworic viyavi, Tu gainteresebT. gza, sinamdvi
leSi, uTvalavia, magram am uTvalavi gzidan
gana mxolod erTi midis WeSmaritebamde, ara
med _ yvela. sisulele iqneboda, mxolod erTi
rom yofiliyo swori, radgan adamians rodesac
uwevs arCevanis winaSe dadgoma, imas arCevanis
Zalac unda Seswevdes. magram, megobrebo, Cven
mog vatyues an, uf ro swo rad rom vTqvaT, si
marTle gviTxres siciliT, Cven ki, suleleb
ma, raxan davinaxeT, iciniano, es simarTle xum
robiT gaJRenTil tyuilad miviReT. imis Tqma
msurs, rom, cxadia, arCevani ar arsebobs, tyui
lia. jaWvi TiToeuli Cvenganis dabadebis wa
midan mWid rod ik vreba, yo vel mis rgols ki
aucileblobisa da gardauvalobis ZaliTa da
gziT mivyavarT momdevno rgolamde. Cven gvgo
nia, rom uam ravi gzidan mxo lod er Tia swo
ri, magram, sinamdvileSi, ase araa, TumcaRa es
uamravi gzac aucileblobis erT-erTi jaWvia,
radgan adamianma maT unda misdios da zustad
imaze ifiqros, rom is arasworia, rom is cde
ba; am gzebze siarulisas adamiani eWvebma unda
daRrRnas, awamos da ufro mwared ganacdevinos
Tavisi arseboba, rom, Secdomis aRiarebis gziT,
WeSmaritebamde mcdari gziTad mivides, radgan
WeSmaritebac gardauvalia.
– 115 –
mokled, Zmano da dano, ainTo Tu ara mwvane
Suqi rgolSi, im wamsve mivaWire pedals da pir
dapir wavedi, radgan, rom Semexvia, ise megona,
ueWvelad rame damemarTeboda. sinamdvileSi ki
arc araferi megona, ubralod ase gadavwyvite
an, simarTle iTqvas, arc gadamiwyvetia. amindi
zustad iseTi iyo, me rom aseT dros SuqniSnis
ferebis cvlis procesis yureba miyvarda xol
me. marSruti zustad ise gaviare, rogorc ze
moT aRvwere, da sabolood sasaflaos WiSkars
mivadeqi.
Tbilisis erT-erTi TmaWaRara, fafaraSrili
da siamayis cremlgareuli sagodebeli gada
meSala Tvalwin, roca WiSkari RrWialiT Seva
Re. bin di idga, amis gamo ki xil va
do ba gaua
resebuli iyo, magram, damijereT, raRacnairad
vgrZnobdi, rom irgvliv eniT aRuwereli sila
maze mertya gars. bindi, sinamdvileSi, xels ar
uSlida am silamazis danaxvas, aramed idumale
bas aniWebda, mniSvnelobas umZafrebda, iduma
leba ki TxemiT terfamde harmoniulad erwymo
da TviT sasaflaos pirvandel arss, ramac Cemi
religiurobis ganelebuli grZnobac ki gaaRvi
va Se faruli ZaliT. iq, mi wis im sak maod did
naWerze, romelic gare samyarosgan rkinis WiS
kriTa da gardacvalebis SesrulebadobiT iyo
gamijnuli, Savi da TeTri saflavis qvebi mka
fiod, konkretulad da wiTeli kalmiTac ki us
vamda xazs pirdapir Seurigeblobas sikvdilsa
da sicocxles Soris, da maT Sua Camdgar SuRls
kidev ufro metad aRvivebda. es adgili iyo
– 116 –
TviT Tanasworoba, cneba „erTis“ xorcSesxma _
aq naxavdiT imaTac, visac dabadeba ar eRirsa da
dedis mucelSive mokvda, da imaTac, vinc Svil
TaSvilebis skolis damTavrebas moeswro. bindi
idga-meTqi, vTqvi, magram modiT aq dRis Suqze,
da naxavT, rom sasaflaos suli qarTuli su
lia an, sulac, mxolod momentSi kveTen es su
lebi erTmaneTs. qarTveli ityvis: „rogor, Ce
mi micvalebulis mezobel micvalebuls Cemsaze
ukeTesi saflavi unda hqondes?!“ da ukanasknel
TeTrs gaiRebs, rom Tavisi gardacvlilis me
zobel gardacvlils ajobos saflavis silama
ziT. sxva gardacvlilis ojaxi, romelic, Tavis
mxriv, im zemoT xsenebuli qarTvelis micvale
bulis gverdze daasvenebs Tavis micvalebuls,
gadawyvets, ukve Tavis mezobels ajobos, da ase
grZeldeba es usasrulod, sanam Tavad sasaf
lao ar iqceva msoflio muzeumis eqsponantad
an, saboloo SemTxvevaSi, Tavad muzeumad, sa
dac TiToeuli saflavis qva xelovnebis Zvir
fas nimuSs warmoadgens. bolos, rogorc iqna,
mec vipove Cemi Zmis saflavi, mivedi da pirda
pir ku bos Tav ze _ me xom max sovda, sad Cades
kubo _ amosuli balaxis glejva daviwye. uceb
ki cam inaTa.
maxsovs, meqanikurad vmoqmedebdi, magram gu
lis an go ne
bis bnel kun WulSi mainc vgrZnob
di, rom Cems Tavs vflobdi, da rom araviTari
gareSe Zala ar moqmedebda Cemi sxeuliT. iqiT
wavedi, saiTac inaTa, da sul gadamaviwyda Cemi
Zmis saflavi. aRmoCnda, rom gana mTlianad cam,
– 117 –
aramed raRaca erTma obieqtma gaanaTa, rome
lic me tad di di iyo, friz bis for mis, mtki ce
foladisgan damzadebuli. maRali sxeulebi ga
varCie, romelTaganac erT-erTi CemTan movida,
gamiRima aSkarad keTilad da Tavisianebisken
xelis gaSveriT mimaniSna, Tu ginda, wamomyevio.
maRali iyo Cemze, daaxloebiT, ori TaviT. gav
yevi ratomRac uSiSrad _ albaT imitom, rom
sanam Cven, adamianebi, rames gavacnobierebT,
qvecnobierma ukve yvelaferi icis, da mec am
qvecnobieris karnaxiT vmoqmedebdi, radgan mi
CurCula, gayevio. cxrani iyvnen, erT-erTi maT
gani ki gamovida, keTili saxiT momaCerda, xeli
Cemken gamoiSvira da miTxra:
_ lazar.
_ ara, no, нет, nein, _ vuTxari, _ mixaili.
gaecina, da aSkarad gaxalisda. mere Tavi
gaaqnia da isev miTxra:
_ lazar, _ TiTiT isev Cemze mianiSna, _ la
zare.
_ mixaili, _ isev gavumeore.
mixvda, rom me ver mivxvdebodi, amitom sai
danRac wignebi gadmoiRo _ gadmoiRo-meTqi ub
ralod vambob, Torem, sinamdvileSi, TiTqos
arsaidan gaaCina _ da damanaxva. xelSi „vefxis
tyaosani“ eWira, aseve „artistuli yvavilebi“,
„reqviemi“, xolo danarCeni ori ra iyo, ver ga
varCie. qarTulad rom iyo warwerebi, zustad
maxsovs. mokled, am wignebs daado xeli, mere _
me, da isev gaimeora:
_ lazare.
– 118 –
am jerze mivuxvdi, gaviRime, Tavi davuqnie
da mec vuTxari:
_ lazare.
_ siyvaruli, _ Tqva keTili RimiliT, _ omi;
mSvidoba; qris te; ie so; me; Sen; is; igi; Cven;
Tqven; isini; igini; SoTa; nikoloz; luka; gatu
nia; Sonia, _ mere Cemi saxeli warmoTqva, bolos
ki: _ Cakrulo...
_ Cakrulo?! _ SevZaxe.
ucnobs gaeRima, Semdeg isev arsaidan gad
moiRo audiofiri diskianad, CarTo da Tqva:
_ Cakrulo.
– 119 –
naRvlis buSti _ anu, ocdameerTes sevda
– 120 –
procedurebi Cavitare da gadavwyvite, gavsu
liyavi saxlidan, magram wamierad SemZra Tav
ma Signidan, amatkia zeda da qveda haimoruli
Rruebi, amiwuila yurebi, hoda, amitom mivxvdi
yvelafers _ gavedi samzareuloSi, gamovaRe Ce
mi oqrosfrad SeRebili karada, amoviRe patara
aryis Wiqa, Camovisxi WaWa, gadavkari da, roca
mTlianad gamiara yvelanairma tkivilma, avdeqi
da wamovedi ise, rom arc ki mimilagebia samza
reulo. ver viTmendi, rom mivsuliyavi musika
lur skolaSi, radgan jer ar arsebuli melo
dia mitrialebda TavSi, es ki me unda gamomeca
da fortepianoze, rom mere, am gamocdis Sem
deg, notebiT Camewera kidec. sol minori-meT
qi, maxsovs, ase gavifiqre. sol minori yvelaze
sevdiani, naRvliani tonalobaa. mere sityvebze
movyevi fiqrs _ magaliTad, naRvelze: meTqi,
netav, ratom daarqva Cvenma winaparma naRvels
naRveli an, meore mxriv, RviZlis qveS mdeba
re naRvlis buStis wvens _ naRvela, an naRvlis
buStic ki? mere siuJeti damexata da Tvalwin
warmomidga: Zvelad iberiaSi an, Tundac, kol
xeTSi dadioda erTi kaci, romelic mudam sev
diT iyo ganmsWvaluli; asaki _ ocdaxuTidan
ocdaaT wlamde; sabolood, ocdaTerTmetis
rom gaxda, gardaicvala; dafiqrdnen dasaxle
bis uxucesebi, daewvaT Tu daemarxaT, da sabo
lood mividnen daskvnamde, rom jer gaeWraT
misi sxeuli, radgan aseTi naRvliani kaci, aseTi
sevdiani, maT lokaciaze jer ar dabadebuli
yo; gaWres da, bunebrivia, daxvdaT Sinagani or
– 121 –
ganoebi, romelTa umetesobas ukve icnobdnen,
magram iyo erTi, romelic, ki, SesaZloa enaxaT
kidec manamde, Tumca saxeli jer ar daerqmiaT;
moiyvanes eqimi, uTxres, am patara buSts daxe
de, RviZlis qvemoT, da gviTxari rame, rac ga
gixardebao; eqimi daakvirda, da saboloo das
kvnis dro rom movida, Tqva, es buSti aqamdec
maqvs nanaxi, magram aseT gaubedurebul mdgoma
reobaSi arao; SesaZloa, am kacis sayovelTaod
cnobili naRvelic ki aqedan iyoso gamowveuli;
am sityvebma daafiqra mosaxleoba da, cotaode
ni drois gasvlis Semdeg, am RviZlis qvemoT da
kidebul buSts naRvlis buSti ewoda, mis wvens
ki _ Tavad naRveli. ra vici, simarTlea Tu ara
_ iqneb, iyos kidevac _ magram, mgoni, bunebri
vad JRers. ha, ara?
mokled, me am fiqrebis dros ukve quCaSi vi
yavi da karga manZilic gamevlo. sul asiode
metri mqonda darCenili, sanam meore musika
lur skolamde mivaRwevdi, amitom gadavwyvite,
meyida ukve rame sasmeli, rom damedga forte
pianos Tavze, rogorc gamarTuli metronomi,
da mSvidad damewyo saqme, romelic ase meqaCe
boda Tavisken. anu, eseigi, Sevedi maRaziaSi, sa
mi qila „tuborgi“ viyide da isev gavagrZele
gza, qvafeniliT gagebuli. meore musikalur
skolas rom mivadeqi, ukve ise cxeloda, gve
li rom vyofiliyavi, tyavsac gavixdidi, magram
ar var gveli, arc viyavi, Tu daijerebT. Seve
di SenobaSi, Svidi nabiji gadavdgi zRurbli
dan CrdiloeTis mimarTulebiT da patara oTa
– 122 –
xis xis kars mivadeqi, davakakune, SevaRe da Cemi
nacnobi nugo-nugzari davinaxe.
_ nugzar, Zmao, rogor gamixarda Seni naxva!
_ ise movatyue, rom, lamis, mec davijere da ki
naRam vuTxari, erT dRes CavusxdeT sadme, kar
gad movilxinoT-meTqi, _ rogor xar?
_ aramiSavs, ramaz, jigaro, _ xeli Camomar
Tva da mWidrod gadamexvia, _ ar gamoCenilxar,
ramdeni xania.
_ ki, egrea, _ daveTanxme faqtze, _ da axlac
imitom movedi, rom Seni imedi maqvs.
_ aba, miTxari, ra xdeba? _ doinji Semoirtya
menjze.
_ araferi iseTi... ubralod, Tavisufali
klasi Tu moiZebneba, gTxov, rom gasaRebi maT
xovo _ sul erTi saaTiT minda.
_ sami Tavisufali klasi maqvs, da aucileb
lad mogcem gasaRebs, Zmao, magram, _ marjvena
xelze Camokidebuli polieTilenis celofnis
SigTavss moavlo Tvali nugzarma, _ bavSvebi
swavloben aq, da Seecade, aravin daginaxos, ro
gor dalev.
_ davmalav, Zmao, nugo, _ SevZaxe dapirebis
toniT, _ Sen oRond gasaRebi momeci.
momca gasaRebi nugzarma, romelic nomer
merve klass aRebda, da mec, raRa Tqma unda, am
klasisken gaveSure, Tan sam qila luds uniWod
„vmalavdi“ xan sad, xanac _ sad. klasis kari rom
SevaRe da fortepianos mivujeqi, xuT wuTSi vi
Rac qali Semovida _ direqtorma me momca neba,
am klasSi Semovsuliyavio. ra meTqva _ kargiT,
– 123 –
razea-meTqi saubari, da davuTme Cemi adgili.
gavedi derefanSi da mivakiTxe isev nugzars.
dRis ori saaTi iyo. vuTxari, ase da ase moxda,
klasidan gamosvla momiwia-meTqi. nugom damam
Svida, sam saaTamde mTavari darbazic carielia
da SegiZlia, iq daukrao. me vuTxari, jigari
xar-meTqi, da gaviqeci darbazisken, kari SevaRe,
mere egreve giJiviT movixure da, scenaze mdgar
roialTan rom unda avvardniliyavi ukve, davi
naxe, zustad im roials, me rom mindoda dakvra,
viRac qali darajobda.
_ ukacravad, _ vuTxari, _ Tavisufali araa
roiali? dakvra minda...
_ iciT, _ Zalian bebruli xma hqonda, _ Sig
niT mumia wevs da, klaviSs rom daaWiroT TiTi,
CaquCi moxvdeba da itirebs an, uares SemTxveva
Si, gabrazdeba, gadaxsnis roials, amova da dag
vxocavs. me vfiqrob, jobia, kuTxeSi rom piani
no dgas, imaze daukraT.
raRa meTqva _ mumia ariso da, intrigani xom
ar viyavi, rom ase jibrze gameTavisuflebina?
amitom, mivujeqi kuTxeSi mdgar fortepianos,
magram, Cemda saubedurod, aRmovaCine, rom me
lodia, romelic mTeli dRe mitrialebda go
nebaSi, gamqraliyo. yvelas deda vatire-meTqi,
gavifiqre, erTi qila ludi erTi moyudebiT
gamovcale, narCeni iqve davagde da ezoSi ga
vedi. mze aWerda, marTalia, Tumca mainc momin
da, caSi amexeda. wamiT mzis mZlavrma elvarebam
damabrmava, magram mere uecrad movkari Tvali
cxra sarTuliani Senobis saxuravze mdgar fi
– 124 –
guras, romelic adamians hgavda _ qals an go
gos. ise, qali xom rTuli meqanizmia, magram,
Cemi azriT, gogo qalze rTulia, radgan bo
lomde qali araa, Tumca Zalian unda qaloba.
aqve davamateb, ucnaurad rom ar mogeCvenoT:
meore musikaluri saswavlebeli mdebareobs me
gobrobis gamziris ormocdaerT nomerSi, cxra
sarTuliani korpusis pirvel sarTulze. axla
ambavs vagrZeleb: mokled, davinaxe es qali Tu
gogo da, awi me raRa gamaCerebda, jer xelebis
qneva daviwye, vuyvirodi, damelode-meTqi, mere
ki movurbine korpuss, sadarbazoSi Sevvardi,
avirbine cxra sarTuli da saxuravis Ria Wrils
mivadeqi. jer patara rkinis kibeze avcocdi,
Semdeg WrilSi Sevedi an, Tu ufro swori iqne
ba, avedi, aqedan ki sxvenze aRmovCndi. sxvenSi
kidev iyo erTi Ria Wrili, romelic wamsve me
ca TvalSi da mzera momWra. mivirbine masTan,
avxti da saxuravze aRmovCndi. misi zedapiri
swori iyo, meore boloSi ki Ria wablisferi,
TiTqos uZluri cecxlis alisferi Tmebis mqo
ne gogona idga, romlis sxeulis irgvlivac Se
mortymuliyo mkveTri cisferi aura. masTan mi
vedi, da ras vxedav _ barbare rusiZe! gavgiJdi,
gadavirie _ meTqi, ra unda barbares aseT mSve
nier dRes saxuravze!..
_ barbare! _ SeniSvnis toniT davuZaxe.
_ va, ramaz, _ gamiRima udardelad, _ rogor
xar? ra ginda aq?
_ igives kiTxvas vapirebdi, _ vusayvedure
TiTqos, _ Sen ra ginda aq?
– 125 –
_ me? _ gaikvirva, _ me... ra vici. unda gadav
xte.
_ ratom, ki magram? _ gamikvirda, radgan ara
feri etyoboda potenciuri TviTmkvlelisa.
_ ra tom da, ra vi ci, _ mi si auris ferisda
Sesaferisad saubrobda _ laRad, _ simarTle
rom giTxra, male skolas vamTavreb, da same
dicinoze vabareb, arada ar minda samedicino;
ver mogatyueb da ver getyvi, rom iuridiuli
minda; arc simRera minda; fizikac ar minda; sam
To geologiac ki ar mainteresebs, rac ar unda
gasakviri iyos; anu, ramaz, marTla ar vici, ra
minda da, albaT, amitomac vdgavar aq, saxurav
ze, da xelSi rZis boTli mikavia, rom sevda ga
miqarvos.
_ gadaxede xalxs, barbare, _ vuTxari dafiq
rebul ma, _ ro gor ggo nia, amaT ician, ra un
daT? magram, gana ramdeni dgas axla saxuravze?
_ me. ras svam? _ CamekiTxa.
_ ludi maqvs, ginda?
_ ara, _ amreziT momanWa saxe, _ alkoholi
dards ver gaaqarvebs.
_ verc rZe, _ mokled movuWeri.
_ Tu problema naRvlis buStSia, SesaZloa
moagvaros kidec, _ Semomitia mSvidad.
_ e, Sen saidan... _ gamikvirda, saidan gaigo
Cemi SeTxzuli legendis Sesaxeb, magram, roca
ukve unda mekiTxa, kides miuaxlovda da xele
bi gaSala, amitom azri gamiwyda da davuZaxe: _
moicade, barbare!..
_ ra iyo, ramaz? _ mkiTxa da kidev erTxel
– 126 –
SemomanaTa imdRevandeli casaviT lurji Tva
lebi, _ rame gaqvs saTqmeli? xdeba rame?
lamazi gogo iyo barbare, Tumca _ metad gam
xdari. cxviri odnav gamrudebuli hqonda da,
Tu mcire droiT mainc daakvirdeboda adamiani,
mis ybaze mcire progeniasac SeniSnavda, magram
yvelaze mSvenieri nawili, rac mis saxeze mde
bareob da, iyo zus tad yba, cxvi ri da, Sem deg,
Tvalebi.
mokled, mivedi barbaresTan, Cemi sakmaod
Zlieri mklavi mkerdTan davade, gamovwie kidi
dan, mere ki vuTxari:
_ jer me macade.
nela davixie ukan, mere ki, moulodnelad,
giJiviT vakoce barbares marwyviviT tkbil tu
CebSi, gaveqane kidisken, zurgi qveviT movaqcie,
saxe _ zeviT, rom cisTvis bolomde meyurebina,
da dauokebeli siciliT gadavxti gasafrenad,
ra.
marto Tqven ki ara, _ mec mainteresebs, sai
dan an, Tundac, rogor vwer me am yvelafers.
– 127 –
kolxi medeas ambavi uwiwakod
– 128 –
oqros sawmisi hkidia zed. oqros sawmisi vipove-
meTqi, Sevyvire gaxarebulma. totze mkidiao, xem
mipasuxa. Tavidan SemeSinda, magram mere momavali
gamovicani, da ise, viTomc araferi mqonda da
sakargi, momeci-meTqi, vuTxari. totze mkidiao,
gamimeora. ra ver gaigeo, mere uknidan momesma
qalis natifi xma _ ai, iseTi, egreve Jruantelma
damiara; ho, mokled: ra ver gaige, totze hkidiao.
sawmisi minda-meTqi, qals vuTxari. me, saerTod,
xeze mkidiao. mewyina, da es manac igrZno, amitom,
danaSauli rom gamoesyida, muxidan vaSli mowyvi
ta da gamomiwoda. rom viuare, Sercxva _ msxali
xom ar gerCivnao. muxaze vaSlic aris-meTqi da
msxalic? ki, totze kidiao. Seni xaTriT, SevWam-
meTqi, davyevi mere, CavkbiCe nayofi _ utkbilesi
iyo, magram, saxelis kiTxva rogorc ki davapire
im saocari qalisTvis, Tvalebze bindi gadamek
ra da Zirs davvardi, Tumca, simarTle iTqvas, me
dea rom iyo, ki mivxvdi magas. zustad ver vityvi,
Semiyvarda Tu ara, magram magas ra az ri aqvs _
gameRviZa, CamiSxamda mTeli Zili!.. Tbilisis qu
Caze amovyavi isev Tavi, rusTavSi, Cems saxlSi.
ise, sakmaod saintereso fenomenia, roca qalaqis
quCas meore qalaqis saxels arqmev. aris rusTav
Si quCebi _ magaliTad, Todrias quCa, romeli
Rac mikro raionebi _ sadac adamianis pirovne
bis fsiqologiur arsSi igi1 dominirebs da, Se
sabamisad, ubiZgebs mas, arseboba instinqtebamde
– 129 –
daiyvanos, da pirovnebis mocemuloba mTlianad
instinqtebis sabadod aqcios, dauokebeli sur
vilebi warmoSvas, gaauvnebelyos logika da mo
raluri SezRudvebi, mTeli pirovneba amoqmedos
mxolod sasiamovnos da arasasiamovnos garCevis
principiT da, Sesabamisad, adamianisTvis moqme
debis erTaderT saSualebad dasveneba da gan
tvirTva daxatos. arsebobs aseve adgilebi _ ma
galiTad, megobrobis da rusTavelis gamzirebi
_ sadac adamiani bolomde cnobieri xdeba da,
Sesabamisad, WeSmaritad pasuxisgebaSi modis sa
kuTar moqmedebasTan da survilebTanac ki. da
bolos, arsebobs iseTi adgilic _ ai, zemoT xse
nebuli Tbilisis quCa _ romelic pirovnebaSi
socializaciuri evoluciis siCqares sagrZnob
lad zrdis, romlis trotuarze gavlisas yvela
ze amoraluri adamianic ki garkveuli moralis
matarebeli xdeba, da romlis asfaltis fexsac
mlis Zirze Sexebac ki dominantur grZnobebs _
siyvaruls, SiSs, cnobismoyvareobas _ aRZravs pi
rovnebaSi. SesaZloa, Zalian SeviWeri axla da ga
vutie, magram, modiT, saqmes davubrundeT:
gameRviZa-meTqi, vTqvi da aRar davamTavre, Se
sabamisad, martivi misaxvedria, rom meZina, da is
siuJeti, romelic dasawyisSi daixata, qvecnobie
ris xateba iyo. kolx medeaze vfiqrobdi, iqnebo
da Tu ara igi bednieri Tavisi pirveladi arsebo
bis dros _ pirveladi-meTqi, imitom vambob, rom
reinkarnaciis Sansebs ar vanuleb da, Sesabamisad,
faqtad viReb, rom, Tu aris, iyos, Tu ara da, nu iq
neba. warmovidgine, rogor gamoyva medea iasons
– 130 –
saberZneTSi, rogor gauCina Svili, rogor uyu
ra qmris da Svilis sikvdilsac Semdeg, rogor
Seicno yofis autanlad msubuqi amaoeba, da ro
gor daasrula sicocxle romeliRac Tavisive
balaxeuli nayeniT. „magram xangrZliv es sofe
li gaaxarebs vinmes, gana?”1 TviTmkvlelebi ver
isveneben, amitom mravali momavali sicocxliT
itanjebian da, ramdenjerac mokvdebian, xelax
la ibadebian iqamde, sanam bolo ar mova da, Tu
eWvi geparebaT, sityvaze mendeT. vifiqre, axlac
unda iyos-meTqi medeas reinkarnirebuli suli
romelime cocxali qalis an, Tundac, gogonas
sxeulSi. mosveneba ar momca aman, hoda amovicvi
trusebi _ ar mecva, ho, cxeloda da vgrildebo
di _ mere windebi, Sarvali... mokled, Sevimose, ra,
da daveSvi daRmarTze, megobrobis gamzirs rom
uerTdeboda. gavedi kidec mere gamzirze, cen
tralur gzasTan. „vejinisken” gaviqeci _ meTqi,
ueWveli unda Semxvdes sadme reinkarnirebuli
medea. ar vici, ratom _ albaT, alRom mikarnaxa _
zoomaRaziaSi Sevedi. gamyidveli Cakuzuli dam
xvda _ didi albaTobiT, romelime cxovelis saW
mels eZebda qveda daxlebSi _ xolo kedelTan
erTi gogo atuzuliyo _ ase, oci wlis; Tvalebi
sufTa wylisferi hqonda, Tma _ Zalian Savi, nak
vTebi _ naRdi kolxuri.
_ gogona, Tqven ra gqviaT? _ CavekiTxe, Tan sa
xeze mivaSterdi.
_ me? _ gaukvirda.
– 131 –
_ diax, Tqven. _ dasturi miveci.
_ me... dea mqvia. aq daqals gamovegzavne _ ZaR
li hyavs mSieri da...
_ aaa! _ daviyvire. magrad vyvirodi mere sul:
_ da ra ZaRlia eg mere?!
_ ra vici, quCaSi ipova... _ SeeSinda Cemi Rrialis.
_ aha! hoda waval!
_ moicadeT, _ gamaCera, mere Cemken xeli ga
moiSvira, Sekruli muWi, nela gaSala, TiTqos ak
rZalul vaSls maZlevso, _ „pedigri” ar gindaT?
_ vaf, vaf!!! _ davuyefe, da gamoviqeci.
gimnaziisken gamovrbodi da, mag asaxvevs rom
mivuaxlovdi, mereRa gadavifiqre Sexveva, da isev
win gavagrZele svla. yvela wertilSi ofli gam
dioda. nervebi mqonda moSlili _ rogor, gana, ase
martivad ram mapovnina es dalocvili, a?! vifiq
re, ueWveli davlev-meTqi, magram saxeSi Semovir
tyi mag fiqris gamo, rom amxela araalkoholuri
pauza viRaca kolxi medeas gamo unda Semewyvita!
gaviqeci isev, „bibluss“ gavcdi, oci metri kidev
virbine, saSaurmeSi Sevvardi, daxlTan mivvardi.
_ gismenT, _ miTxra saSaurmis TanamSromelma
gogom.
_ erTi cxare gamouSviT, Svid lariani! _ cxa
re mindoda, ho, imitom, rom Tavi dametanja, mag
ram meore wamsve davmSviddi, Rrmad CavisunTqe
da isev im gogos vuTxari: _ cxare ara, ukacra
vad, uwiwako jobia.
– 132 –
karibWe
– 133 –
xurebda sxeuls, da maiZulebda, seriozulad
momakvdinebeli fiqrebisgan Tavis gadasarCenis
mizniT, ufro meti damelia, rom usizmrod Cam
Zineboda.
ar vici zustad, magram mgonia, mamaCemi Cem
ze ua resi iyo. al baT, su lac ar yo fi la ise
Ti saSineli realurad, rogorc me var, magram
adamianis arsis samxreTi polusis buneba mai
Zulebs, vifiqro, rom bevri ram _ Tu ara yve
laferi _ Cems areul cxovrebaSi misi bralia.
sinamdvileSi, ra Tqma unda, ase araa. cxovreba
roca ireva, mizezi yovelTvis isaa, rom, dala
gebuli yofierebis periodSi, Cven mier mosas
wrebi saqme droSi ver CavatieT. da saerTodac,
Tu gaviazrebT, rom yvelaferi cudi, rac Cvens
Tavs trialebs, Cvenive miqaruli saqcielebis
da gamo xdeba, maSin yvelaferi naTeli gaxdeba.
miqaruli saqcieli, Tavis mxriv, mcire codvis
fesvia, magram codva, Tavis mxriv, sikvdilis
dasawyisia. Tumca arsebobs ki mcire codva?
romelime tbas mcire maSin ewodeba, rodesac
mas did zRvas vadarebT, Tumca sinamdvileSi
igi sulac araa patara, radgan sakmao raode
nobis wyals itevs; mci re cod va mxolod mo
makvdinebelTan SedarebiT gveCveneba mcired,
magram, TavisTavad aRebuli, mainc didi boro
te baa, imitom, rom cod va _ di dic da mci rec
_ orive erTi wertilidan iRebs saTaves; Cven
umniSvnelod gveCveneba, rodesac gaufrTxi
leblad da Tamamad vaTvalierebT qalis lamaz
saxes, magram silamazis Tvaliereba saSualebas
– 134 –
aZlevs binZur fiqrebs, sruliad moicvan Cve
ni arseba; isini Cvens gonebas ipyroben, Semdeg
ki ukve imis miswrafebac gviCndeba, rom xeliT
SevwvdeT im tkbobas, razec vocnebobdiT, mere
azris saqmed srulyofis process viwyebT, vas
rulebT; moqmedebis ramodenimejer gameoreba
process CvevaSi gadazrdis, Cvevas _ Cveuleba
Si, da bolos is cocxal arsad mogvevlineba,
cocxali arsi ki aucileblobas Camoayalibebs,
cudi saqmis aucilebloba ki WeSmariti sikvdi
lis uaxloesi megobaria. Tumca Tesli mcire
zomisaa, misgan mainc didi xe amoizrdeba.
sadac martooba mTavrdeba, iq bazari iwye
ba, da sadac bazaria, iq mudam vaWrebis xmauri
da buzebis bzuili ismis, amitomac vcxovrob
ganmartoebiT. arc arasdros esmoda mezobels
mezoblis da, metic, erTmaneTis avic ukvirdaT
da kargic. Tumca, es albaT mxolod me vfiqrob
ase, gadaWriT verafers vityvi _ arc arasodes
Camohkidebia WeSmariteba absolutizmis majas.
da mainc, yvelafriT kmayofil marto mcxovreb
kacsac urCevnia, kacis mkvlelis xelSi Cavar
des, vidre aRmoCndes qalze fiqrebSi. yovel
Tvis maklda.
ori dRis win sakuTar saxlSi davdiodi, ro
ca ucnauri garemoeba _ xorcSesxmuli _ aRmo
vaCine Cemi grZeli derefnis bolos. aSkarad,
roca saxls vaSenebdi, am koridoris CrdiloeT
mcire kedelze aranairi oTaxis kari ar gamike
Tebia. Tavidan vifiqre, meCveneba-meTqi, da arc
gamkvirvebia, radgan ori kvira gadabmuli smis
– 135 –
mere pirveli sruli dRe xdeboda, ar damelia,
da Tavisuflad SeiZleboda, TeTri cxeleba
mqonoda dawyebuli, magram ara _ Cemze Zlier
ma qvecnobierma xmam Rrma siSoridan mikarna
xa, cxadSi xaro, megobaro. cnobismoyvareoba,
ra Tqma unda, ver davZlie _ ise, sainteresoa,
cnobiswadilis mxecuri grZnoba ajobebs Cems
arsebaSi, Tu sasmlis umtkicesi moTxovnile
ba _ da gaveSure iqiTken, saiTac ucnobi kari
damxvda. Sua gza Si Sev
xti, rad gan kars miR ma
raRac gavigone, da es raRac ar iyo arc vnebia
ni kvnesa qalis, arc mamakacis cxoveluri qoSi
ni, arc fortepianos klaviSebis rbili xma, arc
violinos simis mxatvruli rxeva, arc didi xnis
gardacvlili mamis xma, arc mkvdari dedaCemis
monatrebuli SeZaxili... es iyo xavili, rome
lic nel-nela izrdeboda da metamorfozas
ganicdida, gadadioda sasowarkveTil da uime
do Txovnisebr yivilSi. SiSisa da cnobismoy
vareobis veqtorebma sapirispiro mimarTuleba
miiRes uceb Cems pirovnebaSi, magram, rogorc
es nebismier adamianSi moxdeboda, cnobiswadi
lis veqtoris sigrZem SiSis veqtoris sigrZes
gadaaWarba, momarTa tolqmedi Zalis veqtori
saTavisod, da mec isev gavagrZele gza ucno
bi ka risken. nel-ne la xma mec no... ase erTxel
miyviria. frTxilad mivedi xis SesasvlelTan,
CavWide mrgval saxelurs Cemi Zlieri mtevani,
davapire gamoweva da, gamovqaCe Tu ara, Zirs
daveci. samjer rom vcade kidev gaReba da sami
vejer rom daveci Zirs, gadavwyvite, im wams aR
– 136 –
moCenil da SemCneul WuWrutanaSi Semexeda, rom
sabolood gamerkvia, ra xdeboda Cems kuTvnil
saxlSi. Sevixede. Sevixede da... me viyavi, zus
tad vici, davinaxe. Tan me viyavi mwamebelic da
wamebulic. Tavqve myavda sakuTari Tavi jvar
ze gakruli, zed Tavze damsxvreuli aryis boT
lis natexebisgan gakeTebuli gvirgvini medga,
vyvirodi tkivilisgan, saxe dammanWvoda. mere
es suraTi gaqra, magram igive Sinaarsis, Tumc
gansxvavebuli siuJetis scena warmoiqmna: SiS
veli videqi, marto didi baTinkebi mecva, zam
Tris; marjvena xelSi dana meWira da wamdauwum
barZaySi virtyamdi; barZayidan sisxli wrfivad
gadmodioda da nakaduliviT ankarad Caedine
boda fexsacmelSi; iwyebda siaruls es Cemi Ta
vi _ anu, SemiZlia vTqva, viwyebdi siaruls me _
da, edeboda ra Cemive sisxls Cemi terfebi, Wya
punobda ise, TiTqos Tavsxma wvimis Semdeg ga
Cenil gubeebSi mevlos rezinis botebiT. scena
male isev gamoicvala. axla Cemi Tavi, romelic
im oTaxSi sami iyo sxvadasxva rolSi, eubneboda
meore Cems Tavs, romelsac Tavi yulfSi hqonda
gayofili:
_ Sen damnaSave xar, megobaro, unda mokvde.
amis gamgone mesame Cemi Tavi aRSfoTTa,
miirbina damsjelTan da braziani toniT ikiTxa:
_ ra xdeba, ra ambavia?!
_ es kaci simarTles laparakobda, Zmao, ges
mis? _ kiTxva daubruna damsjelma Cemma Tavma.
_ gesmis?!
_ aba, ratom sjiT, ratom axrCobT?! _ gau
– 137 –
gebrobaSi myofma mesame Cemma Tavma ikiTxa. am
dros kidev erTi Cemi Tavi ukve lurjdeboda.
_ ratom?! _ gauk virda dam sjels, _ ra tom!
imitom, rom zus tad esaa si marTlis fa si, Ce
mo Zmao. ase rom ar iyos, xom yvela simarTles
ilaparakebda?!
mere isev aiSala figurebi ise, rogorc aS
lida gabrazebuli damarcxebuli Wadrakis da
fas, da Semdeg isev mSvidad daewyo axali scena,
sadac me viwvodi. viwvodi, viwvodi da am cec
xlSi gaxveuli viTxovdi Svelas, Tumca Cems am
Txovnas obieqti ar hyolia _ ubralod visvri
di haerSi sityvebs: „gTxovT, miSveleT, damexma
reT“. Txovna jer ise ra asasrulebelia, mere _
mimarTvis obieqtis gareSe. an visTvis meTxova
raime? _ aravin myavda.
aRar SemeZlo imis yureba, ras miSvrebod
nen, amitom Tvali gamovaride WuWrutanas da,
ra wams es vqeni, wamskda Tvalebidan sisxli. ra
sacodavia is adamiani, romelsac hgonia, rom
Zlier sulier tkivils didi xani Zili an bev
ri Sokoladi mourCens. mxolod tirili, megob
rebo! mxolod cremlebi! yvelaferi momiswria,
siyvarulis garda, arada, roca ibadebi adamia
ni, siyvarulisTvis ibadebi; gaCenis momentidan
mzad xar, giy var des. ax
lac, al baT, jer ki dev
viwvi.
– 138 –
Tanamecxedre
– 139 –
lurad _ miuxedavad imisa, rom xSirad Tavad
iqcevian saSinlad am komponentSi _ ar movqceo
di.
„ise, mecnobiT, magram ar gicnobT, zustad
vici,“ _ mainc mivwere. da Tumca imis meti, rom
am Setyobinebas naxavda, imedi ar mqonia araf
risa, mainc gamomepasuxa odnav ucnaurad da,
SeiZleba iTqvas, moulodneladac:
„Tavad ar vic nob sa ku
Tar Tavs, ami tom ga
sakviri araa, Tqvenc ar micnobdeT“.
„kargi naTqvamia, magram eg isedac yovelTvis
igulisxmeba da, Sesabamisad, sxva ram vigulis
xme, ufro martivi, qalbatono nataSa,“ _ ise
vifiqre, rom paTetikuri qali unda yofiliyo,
magram, ra Tqma unda, Sevcdi. romc ar Sevmcda
riyavi, mainc, gana cneba „paTetikuroba“ da „ba
naluroba“ imis SemoRebuli araa, visac realo
bisgan Tavis arideba surs? radgan nebismieri
arsebuli realoba paTetikuria da banaluri.
„ho, yvelaferi rTulad martivia“, _ simar
Tle vTqva, am pasuxma Zlier gamaRiziana, ami
tom Cemi Sublze Sekruli kikina _ im sigrZe Tma
ar mqonda, rom ukan Semekra, magram im sigrZisa
ki mainc iyo, rom Tvalebze CamomSloda xolme
_ gavixseni da, gabrazebul-gaRizianebulma, da
sabani Tma pirdapir Tvalebze Camoviyare, mere
welSi movixare, saxeloebi avikapiwe da kompiu
teris ekrans Casafrebuli lomiviT Sevxede.
„rTulad martivi ki, magram martivad rTuli
Tua, egaa mTavari,“ _ ai, ase vupasuxe.
„ara, _ wamsve momwera, _ absoluturi ara
– 140 –
feria samyaroSi, magram samyaro, Tavis mxriv,
absoluturia yvela komponentSi,“ _ miuxedavad
imisa, rom rTulad dasakavSirebeli iyo wina
SetyobinebasTan es, mainc davakavSire, radgan
am sityvebSi gamoikveTa am qalis saxe yvelaze
ukeT.
„Cveni samyaros absoluturobas dasawyisi
hqonda, amitom dasasrulic eqneba. aqedan gamom
dinare, absoluturobac araa absoluturi,“ _
nel-nela varTulebdi mec da, eWvi mqonda, isic.
„dasawyisic usasruloa _ raRacis dabadeba
arafrisgan. araferic xom raRacisgan daiba
da. dabadebamdec usasrulobaa da mas Semdegac.
zustad usasrulobaa absoluturi, magram isic
mxolod Teoriulad,“ _ Rrmad moazrovne qali
yovelTvis yvelaze saSiSia.
„araferi“ ufro didi yvelaferia, vidre _
„yvelaferi“. amitom, Tu „araferi“ usasrulo
baa, ma Sin is usaz Rvroa, mag ram Tu „ara fe ri“
„yvelaferia“, da „yvelafers“ sazRvrebi aqvs,
maSin „araferic“ sasruli gamodis da, Sesaba
misad, usasrulobac, sasruli usasruloba ki,
cxadia, usasruloba aRar aris,“ _ ase Tu unda,
ufro ganvanaTleb-meTqi, gadavwyvite.
„mTeli aRmosavluri filosofia dabadebi
dan daobs: yvelaferi an araferi. me mgonia,
aseTi radikaluri fiqri STambeWdavi, magram
odnav usafuZvloa, _ warmovidgine, rogor la
parakobda, rogor ambobda am sityvebs, _ usas
ruloba usazRvroa, magram sazRvrebi yvela
fers sWirdeba“.
– 141 –
„ki, imitom, rom yvelaferi araferia, da ara
feri _ yvelaferi. meSinia, rom SeiZleba usas
ruloba ar arsebobdes,“ _ tanSi SemJrJola,
radgan pirvelad gavamxile Cemi SiSi viRacas
Tan, miTumetes qalTan.
„SiSi kargia. kargad, ucnobo,“ _ ase daasru
la da saitidan gavida.
ucnoboo. me ki ise martivad gavicani. Tum
ca im dRes profili gavauqme, mainc arasodes
damviwyebia misi saxeli da gvari. an ki rogor
unda damviwyeboda _ im dRidan TerTmet TveSi
colad SevirTe.
***
nataSa buaZe; mama _ mirian buaZe, deda _ ia
na rodCenko. marTlac, Cavxede Tu ara Tvaleb
Si nataSas, mivxvdi, rom mxolod erTi sisxli
ar unda hqonoda. mis odnav wagrZelebul, da
Wimul, mkvriv, swor, simetriul, odnav daZar
Rvul, dinamiur, vardis surnelovan kisersac
rom movavle Tvali, ai, maSin mivxvdi, rom vinme
ukraineli unda hyoloda, radgan mxolod uk
rainuli sisxlis patrons SeuZlia aseTi unak
lo kis ris qo na. ia na _ dedami
si _ rom vna xe
pirvelad, kidev ufro ganmimtkicda es azri.
isedac, erTaderTi, riTic mamamiss hgavda na
taSa, iyo Tvalis feri, Torem Wrilic ki, Tavis
formac, kiseric, Tmis feric, Tmis moculobac
ki da yvelaferi, rac adamians aZlevs garegno
bas, hqonda ianasi, ubralod ianas Tvalis fe
– 142 –
radi garsi cisferi hqonda, nataSas ki _ galaq
tikis centrSi moTavsebuli sakuTar TavSi Caq
ceuli varskvlaviviT Savi. aseTi Wkviani qali
me cxovrebaSi ar menaxa. mis TvalebSive airek
leboda xolme sulis bneli kunWulebi; gugeb
Si miSterebisas vxedavdi, rom am qals SeeZlo
gagania SemodgomaSi, xeze SerCenili foTlebis
ferebSi gamowyobili, mwvave foTolTcveni
sas damdgariyo yvelaze didi xis qveS, etria
la eqstazamde TavbrusxveviT, eyurebina misken
msubuqad molivlive wiTel-yviTeli foTle
bisTvis, dalodeboda Zlier qars, Semodgomaze
rom icis xolme, dalodeboda im qars, rom dae
naxa, rogor mihyvebodnen foTlebi mas, xolo
Semdeg TviTonac daekarga mTeli masa da wona,
aWriliyo haerSi, Sereoda foTlebs da gafre
niliyo sadRac Sors; amavdroulad, isev misive
TvalebSi Canda Savi, avi suliskveTeba, cecxlis
enebis feri meliis kudi, Tumca, gamomityda Tu
ara Tavis siyvarulSi, is meliac gaqra misi yov
lismomcveli Tvalebidan da is avi zmanebebic.
unamuso viyavi, hoda, ra gasakviria, rom namu
sis gareSeve movkvdebi.
Tavisi sicocxlis ocdamerve gazafxuls
xvdeboda quCaSi, mtverSi, rusTavis safuZvlian
da Zirfesvian qarSi maSin nataSa, roca mou
lodnelad, magram mainc TiTqos gaTvliTa da
dagegmarebiT SevxvdiT curtavelis quCaze _
is qvevidan modioda, me qveviTken. ise saqmianad
gamoiyureboda, ise evropeli qaliviT oficia
lurad ecva, rogorc, didi albaTobiT, wlebis
– 143 –
win _ dedamiss. me Semrcxva sakuTari Tavis _
zurgze gaxeuli mtvrisferi manto memosa, ga
xunebuli Sarvali da talaxiani baTinkebi; Tavi
iseTi cximiani mqonda daubanlobis gamo, rom,
roca es gavaanalize, jibidan qudi amovaZvrine
da wamSi davifare. miuxedavad imisa, rom gan
zraxuli mqonda, Tu ver SemamCnia, me arafers
vetyvi-meTqi, mainc gameqca Tvali Cemda unebu
rad misken maSin, roca mxrebiT erTmaneTis pa
ralelur sibrtyeebze aRmovCndiT.
_ batono demetre, _ Tan gaxarebuli, Tan
daRlili, Tan zemdgomi, Tan mdabali da Tan
samyaroseuli yovlismomcvelobiTi _ rogoric
Tavad iyo _ Rimili momageba, _ nuTu, es Tqven
xarT, ai! ise gaauqmeT sakuTari profili erTi
kviris win, rom imis ime dic aRar mqon da, rom
mefiqra, rusTavi patara qalaqia da sadme auci
leblad Sevxvdebi-meTqi. rogor xarT?
im momentSi Cemi goneba Setokda, Cemma sin
disma TiTqos momavali ganWvrita da winaswar
damiwyo qenjna; Cem Tvalwin gaCaRda cxare,
mSfoTvare da ganwiruli brZola sakuTar na
taSas kiseriviT daZabul nebisyofasa da Sina
gan ususurobas Soris. bolos orivem moigo, me
ki erTaderTi damarcxebuli gamovdeqi.
_ madloba, rom momikiTxeT, qalbatono nata
Sa, _ marTla gulwrfelad gavuRime. _ diax, in
ternetze sabolood da samudamod uari vTqvi,
Tqven ki, ro gorc Cans, ge Zi
nebodaT. im dRis
sizmari xom ar gaxsovT? Tqven rogor brZande
biT, qalbatono nataSa? es kaci, gzis gadaRmi
– 144 –
dan Tqven rom gacqerdebaT daJinebiT, Tqveni
qmaria?
_ ara, ras brZanebT, _ siciliT Seicxada da
moxdenili karieristulobiT moixsna tyavis
yavisferi CanTa, marjvena mxarze rom ekida, _
raoden samwuxaroc ar unda iyos, axla meCqa
reba _ saxlSi deda melodeba, saswrafo saqme
maqvso, _ mere CanTa gaxsna da odnav magari,
moyviTalo, patara marTkuTxedad daWrili Zvi
riani furceli amoaZvrina, _ es Cemi savizito
baraTia. laparaki Tu mogindeT, momwereT an
damirekeT.
_ laparaki Tu mominda, ratom mogweroT? ma
Sin, mowera rom momindes, iqneb, dagirekoT, na
taSa? _ gavexumre Cemi WkuiT.
_ iqneb, ase jobdes marTlac, _ Rimiliani se
riozulobiT miTxra, da me gavuge, is ki wavida.
***
rom vTqva, ar miyvarda-meTqi, mwared da una
musod movityuebi, magram, rom vTqva, normalu
ri adamianiviT miyvarda-meTqi, es ufro didi
sicrue gamomiva. didi siyvaruli verasdros
gadaizrdeba did siZulvilSi, Tumca cxovelu
ri siyvaruli, udidesi albaTobiT, ganwirulia
imisTvis, rom cotaodeni, sul mciredi drois
gasvlis Semdeg ukve cxovelur siZulvilad iq
ces. Tum ca
Ra mainc ra _ Ce mi proble ma esec
ar iyo, aramed mxolod is, rom sakuTari Tavi
mecodeboda. adamiani, romelic sakuTari Ta
– 145 –
vis Secodebas daiwyebs, ganwirulia mware da
gamouvali imedgacruebebisaTvis. ara, marTla
miyvarda nataSa, ubralod, albaT, Cemi Tavi
mainc pirvel adgilze meyena. davjdebodi xol
me dilaobiT, roca ukve Cemi coli nataSa samsa
xurSi iyo, davidgamdi wiTeli Rvinis boTls da
veubnebodi Cems Tavs, rom Cemi cxovreba uTav
bolo tragediaa da, rogori codvilic ar un
da iyos, mainc TanagrZnobis Rirsia; erTaderTi
var dedamiwaze, nomer pirveli, genia upirve
lesi, magram SeSlili da Seuracxadi, arafris
maqnisi da zarmaci, narcisi da egoisti, ampar
tavani da Svidive momakvdinebeli codvis zur
giT matarebeli; colic gaurkveveli siyvaru
liTa da imis imediT SevirTe, rom is fuli, ra
sac gamoimuSavebda, mec mergeboda wilad, Sem
deg am wils gadavinaxavdi, TveobiT davadebdi
wils wilze, movagrovebdi ramdenime aTass da
davudebdi gamomcemlobas, rom daebeWdaT Ce
mi genialuri wigni, romelsac mxolod imitom
aqcies zurgi, rom biujetSi fuli ar hyofni
daT; me ar vmuSaobdi, rogorc albaT ukve mix
vdiT _ andac rogor unda memuSava, roca vi
codi, viyavi universali da ganumeorebeli Cems
sferoSi. daviCagre. erTaderTi ocneba mqonda
_ dideba. weris Semdeg upirvelesi CemTvis di
deba iyo, xolo didebis Semdeg _ fuli, radgan
Cemi coli nataSa ukve mesame TveSi Camdgariyo
da mainc muSaobda. ki, wils wilze maZlevda Ce
mi nataSa, magram me, warsulis uimedobisa da
momavlis meocnebeobiT ganmsWvaluli kaci, sam
– 146 –
meoTxed nawils sasmelSi vxarjavdi, es yvela
feri ki nataSas bolos uRebda. morCilad itan
da raRac periodi Cems loTobas, magram bolos
_ isic adamiani iyo _ yelSi amouvida yvelafe
ri, da mTeli Tveebis dagrovebuli boRma, say
vedurebi da gesli erT dRes damanTxia Tavze.
me, raxan am dRes didi xani iyo, velodebodi,
da raxan isedac ukve kargad gamomTvrali vi
yavi, mSvidad da auRelveblad vusmendi mTel
am speqtakls da am gamosvlebs, Cemi simSvide
ki nataSas gacofebas aorkecebda. bolos, TiT
qmis naxevar saaTiani gauCerebeli, amoqoqili
da dasageslad mimarTuli saubari uceb Sewyvi
ta tkiviliani moulodnelobiT, gaCerda, miyu
ra, miyura da tirili daiwyo moTqmiT, gode
biT. pirvelad maSin Semecoda, radgan is, rasac
adre vxvdebodi da viazrebdi, cxadad damdgo
moda Tvalwin. vuTxari, nataSa, miyvarxar-meT
qi, da zustad vici, rom im momentSi mas ufro
Sevecode, radgan mixvda, mis garda arc aravin
myavda, arc aravin miyvarda da arc aravin msur
da gverdSi. da Tumca imasac aanalizebda, rom
miqara Cemze qorwinebiT, mainc icoda, rom ver
mimatovebda. maSin orives tirili agvivarda. me
acremlebuli vkocnidi sul odnav gamoberil
mucelze da, cremlebis zRvaSi mocurave, veub
nebodi Cems muclad myof Svilsac, miyvarxar-
meTqi.
nataSa isev agrZelebda muSaobas, me _ smas.
gagiCndebodaT, albaT, kiTxva, Tu geniosia es
ka
ci, mar to ra tom zis da svam so ase uTav bo
– 147 –
lod. adreul asakSi davwere pirveli wigni,
romelic imdenad mravlis momcveli iyo da im
denad mkafio ganacxads warmoadgenda Cems ge
niosobaze, rom mkiTxvelis erT naxevars dawye
bamdeve egona, am patara biWma ra unda dawero
so da, Sesabamisad, araseriozulad ikiTxeboda,
xolo meore naxevari fiqrobda, aseTi Zlieri
nawarmoebi bavSvis dawerili ver iqneba _ moi
paravdao usindisod, bavSvs ki vin mokiTxavda
amas, amitom gadawyvites, daviwyebas miscemoda
es yvelaferi. farTo sazogadoebas ver eRirsa
Cemi wignebi da, mokled, yvelaferi Caflavda,
me ki dav rCi haer Si da, miu xe
da
vad imisa, rom
wlebi gavida mag ambebis Semdeg, dRemde ara
vin micnobs, rogorc _ mwerals. mTawmindaze
asuls, yovelTvis Semipyrobda xolme eniT ga
mouTqmeli sevda, romelic Signidan mWamda da
sulier organoebs miwvavda; vxedavdi iq, Cems
axlo mwoliare, mefuri ZiliT mZinare akakis
lands, baraTaSvilis tanjul, romantikul,
morwmune da imedis sxiviT ganaTebul saflavs,
galaktionis mSvidad momziral Tvalebs Zveli
geniosisas, romelSiac jer kidev ikiTxeboda
riTmebi, grZnoba, uimedoba, neronis cecxli da
siyvaruli. da me vijeqi yvelas win, gadavyu
rebdi Tbiliss da, miuxedavad imisa, rom Cemi
mSobliuri qalaqi ar iyo, mklavda da manadgu
reb da me is az ri, rom Ce mi sik
vdilis Sem deg
sadme ubralo da arafriT gamorCeul sasaf
laoze damagdebdnen movaleobis moxdis mizniT,
arada vicodi, meloda mama daviTi. vfiqrobdi,
– 148 –
erTaderTi, vinc me gamigebs, nikolozia-meTqi
baraTaSvili, radgan yvelaze metad mas hqonda
gamocdili daufasebloba da, rogori mware da
iro niulic ar un da iyos, isic ki ara vin icis
zustad, namdvilad baraTaSvili marxia mTaw
mindis panTeonSi Tu vinme sxva, SemTxveviTi pi
rovneba. Tumca mTavari mainc is aris, rom mi
si saxeli ukvdavia da icocxlebs manam, sanam
Cveni qveyana iarsebebs. ar mindoda sikvdili,
ar vtyui, marTlac ar mindoda, magram vocne
bobdi, ra iqneboda, sul rom ar davbadebuli
yavi-meTqi. da ratom ar mindoda? imitom, rom
xarbi var, Suriani da mSiSara: vin dalevda Cem
magivrad? viRacas ratom unda rgeboda is, rac,
wesiTa da rigiT, Cemi iyo? andac, saerTod, ra
meloda sikvdilis Semdeg me, codvils? bolo
da umZimesi codva xom maSin davide zurgze da,
rac yvelaze mtkivneuli iyo, gulze, roca na
taSa moviyvane colad _ am saocarma qalma dai
naxa CemSi is, rac ver dainaxa veravin nataSamde,
Semdeg Sevuyvardi da mec, amiT gagulisebulma,
coloba SevTavaze, Tumca manamde vesaubre Cems
geniosur bunebaze, Cems momavalze, romelic
aucileblad unda ganxorcielebuliyo, radgan
gardauvalobad mimaCnda, Cems Sansebze imis
Tvis, rom ukeTesi cxovreba mqonoda sayvarel
adamianTan erTad, da ase Semdeg. Cemi cxovreba
yovelTvis iyo warsulze tirili da momavalze
ocneba. gamomyva nataSa colad, da mand daiwyo
ormxrivi jojoxeTi.
erTxel nataSa, ukve mexuTe TveSi myofi,
– 149 –
CemTan movida, mzrunveli da siyvaruliT gaJ
RenTili manerebiT Camijda kalTaSi, Sublze
makoca, kiserze momxvia xelebi, momexuta, Sub
li Sublze momado, Tavisi yovlis momcveli da
TiTqmis yovlis SemZle TvalebiT Cems genio
sur Tva lebSi Cam
xeda da miT xra, gTxov, dRes
ar da lioo. ra meq na an ra meT qva saer Tod _
qals yovelTvis hqonda da aqvs kacze Zalauf
leba _ hoda mec vuTxari, ki gamiWirdeba, mag
ram, Seni da bavSvis xaTriT, dRes gavZleb-meTqi
rogorme. gaixara da mxiarulad makoca cxvir
ze, magram TiTqos SevamCnie raRaca gamomcdeli
da windaxeduli mis mzeraSi. saocari qali iyo
marTlac _ sxva aseTi, misnairi an am masStabis
didebulebis matarebeli qali me arasodes me
naxa. wavida im dRes samsaxurSi, me ki movyevi
fiqrs, Tu ra un da meq na. jer da viw
ye te le
vizoris yureba, Semdeg isev sakuTar beds da
vubrundi da, sabolood, rogorc albaT ukve
mixvdiT, isev dalevaze SevCerdi. gadmoviRe Ce
mi naxevramde Caclili Rvinis boTli, moviyu
de da, sami wami gavida Tu ara, egreve mimeZina.
gamoRviZebulma SevamCnie, rom ukve mosaRamo
vebuliyo, xolo, Tavi rom avwie, gamwyral da
pretenziul pozaSi mdgomi nataSac davinaxe,
me damyurebda. Se aferistoo, ase daiwyo da,
vin icis, ramdeni ilaparaka. loTi xaro, cero
ziT mokvdebio, mec Tan wamiyoleb da bavSvsa
co, Seni Tavis garda aravin gainteresebso, aki
ar davlevo? me Cavagdeo wamali boTlSi, rom
Seni nebisyofa Sememowmebina, Se unebisyofoo.
– 150 –
aq ki veRar moviTmine, wamovdeqi da mec davuwye
Cxubi, Se gvelo, colad ratom mogiyvane-meTqi,
ra gamocdebs miwyob-meTqi, erTi Wiqa unda da
melia-meTqi, wera mindoda-meTqi. mere isev na
taSam gaagrZela, oTxi welia araferi dagiweria
da nu matyuebo, arafris maqnisi xaro, ratom
gamogyevio colad, fuls ratom gaZlevo, ra
tom vmuSaob orsuli qalio, ratom ar zruna
vo Cemze. mokled, awiokda bina, SeinZra korpu
si, bolos ki nataSa gafiTrda, feri dakarga,
Tvalebi zeviT wauvida da goneba dakarga. me
mivvardi, saxeSi gavartyi da, rom mivxvdi, mom
wonda, iqamde vurtyi, sanam marTla ar gamof
xizlda, TumcaRa saxe dawiTlebuli hqonda da,
ra gasakviria, rom stkioda. amis Semdeg wyali
movutane, davalevine, xolo mere ki gareT ga
vedi da, wlobiT umoqmedobis Semdgom, daviwye
Cemi literaturuli saRamos organizeba. movia
re yvelaferi, Seviare yvelgan, Sevawuxe yvela
iqamde, sanam Cemsas ar mivaRwie. oTxi dRis Sem
deg unda gamarTuliyo RonisZieba organizebu
lad, lamazad da mowesrigebulad. nataSasTvis
araferi miTqvams. me wlebis win dawerili moT
xrobebidan xuTi yvelaze Cveulebrivi amovar
Cie Cems literaturul saRamoze wasakiTxad,
sadac, ra Tqma unda, nasvami mivedi. sul Cvid
meti kaci daeswro saRamos, magram Cvidmetive
aRfrTovanda. uSualod rom vsaubrobdi dam
swreebTan, yvelafers mived-movede _ Cems ta
lants, sxve bis aS kara uni Wo
bas da Cems cols,
romelic xels miSlis, Torem davwerdi-meTqi.
– 151 –
nataSa miwasTan gavaswore viRaca ucxo xalxis
Tvalwin, romlebic iseTive uniWoebi iyvnen,
rogorc isini, viszec vsaubrobdi saRamoze;
me xazi gavusvi Cems erTaderTobas da, Tumca
Cvidmeti mismenda sul, Cvidmetive marTlac
darwmunda yoveliveSi. yvelafers mijerebdnen
imis mere, rac maT TvalSi geizeriviT aviWeri
zeviT da avmaRldi. nataSas isev vasworebdi mi
wasTan, vuwodebdi CemSi geniis Camkvlel qals,
tiran cols, civsisxlians da _ es yvelaferi
xom tyuilia, magram kidev ufro didi tyuli _
davabrale, viTom aborts ikeTebda, me ki Zlivs
gadavafiqrebine. arc ki vici, marTla, raSi dam
Wirda aseTi raRacebis Tqma _ albaT, mainc imi
tom, rom sakuTari sisuste gadamefara da viRa
ca damemcirebina, xolo, raxan literaturul
wreSi saerTod aravin micnobda da, Sesabamisad,
arc sityva meTqmoda, erTaderTi adamiani, vis
gverdiTac videqi da visTanac Cemi Sedareba
SeiZleboda, iyo Cemi coli nataSa. ki, vxvde
bodi yovelives da mesmoda Cemi bolo donis
simdable, magram imdenad momwonda sxvisi fex
qveS gaTelva, rom Cemi piridan amosuli sicili
jojoxeTeli demonis sicils hgavda. da yvela
ze saSineleba _ amasac ki vxvdebodi. sazizRari
viyavi da dRemde saSineli var. sacodavi nataSa,
rogor miyvarda...
erTxel miTxra nataSam, amoviyvano dRes sax
lSi daqalebs. im dRes amindi zomierad mziani,
zomierad Rrubliani, zomierad nestiani, zo
mierad civi da zomierad grili iyo _ mokled,
– 152 –
mTlianad zomieri, rogorc zomier sartyelSi
myof qveyanas Seefereba _ amitom mec, rogori
gasakviric ar unda iyos, normalur xasiaTze
viyavi, Tavi sul odnav mibJuoda, napwkeniviT
wuoda yurebic, hoda vuTxari nataSas, es dRe
Tqvenia _ gogoebi amoiyvane-meTqi. nu, eWvi ar
SegeparoT _ da SeiZleba marTlac ar gepare
baT _ rom movidoda da metyoda, dRes mainc nu
dalevo, da me isev vetyodi, aba ra, magas ro
gor gawyenineb-meTqi. asec moxda _ imedebi ar
gagicrueT, dano da Zmano. imedgacrueba SeiZ
leba iyos imdenad mcire, rom im mometSi gamar
Tlebad iqces da ara wuxilis mizezad, magram,
amavdroulad, imedgacruebis meore da namdvi
li saxe aris damangreveli, aris cunami napirs
movardnili, romelic daglewavs, CamogSlis da
gadagrecxavs, magram zogi cunami napirs zedme
tobas moaSorebs xolme, da zedmeti tvirTisgan
daclili napiri gascqeris zRvaSi SeWril cod
vebs, da xvde ba, rom er Ti cu nami Rir da imis
waRebad, rac axla misi aRar aris, aramed mxo
lod Soreul warsulSi iyo misi. erTxel miT
xra Cemma nataSam _ rogor miyvarda! _ rom is
sakiTxi, rac mniSvnelovanze odnav aramniSvne
lovania, mniSvnelovani saerTod ar aris. mok
led, amoiyvana ori qali da erTic viRaca kaci
Tu biWi Tu ra vici, vin an ra. me Cumad vijeqi
Cems oTaxSi, rom rame iseTi ar meqna, meore wam
sve rom sananebeli gamxdomoda, magram, movkari
Tu ara Tvali mamris mxrebs, daviwye eWvianoba:
vfiqrobdi, es aris-meTqi Cemi pirdapiri dacin
– 153 –
va, Cemi arafris maqnisobis da mZorobis Cemive
Tvalwin xazgasma; es aris boZze mijaWvuli ka
cisTvis silis gawvna da furTxeba, roca ici,
rom jaWvebs ver gawyvets-meTqi; es aris-meTqi
sodomi, gomori da pornografiuli orgia; Cems
gverdiTa oTaxSive daiwyeben erTmaneTis flo
bas, da me, arafris SemZle da yovlad umaqnisi
kaci, movismen, rogor ikvnesebs Cemi sakuTari
coli siamovnebisgan, romelsac me ver vani
Web, amitomac gaiCina-meTqi viRaca; Cemi saxlis
divanze dakavdebian umsgavsobiT, is ori qali
ki, nataSam sasxvaTaSorisod rom amoiyvana, am
yvelafers gadaiRebs da romelime saits gaug
zavnis, rom mere me, mTvralma da aRgznebulma,
fiqrebiT, rom Cems cols ver Sevawuxeb da Tan
fexmZimedaa, CavrTo inkognito internet brau
zerSi romelime maTgani, da mTavar gverdze vi
povo orsuli Cemi colis gabaxeba-meTqi. veRar
moviTmine, wamovvardi Cemi rbili savarZlidan,
gamovxseni Zvel fexebze Zlivs mdgari xmauria
ni servandi, gamoviRe koniaki, moviyude, erTi
Rrma ylupi saylapavSi gadavuSvi, Tavze dava
xure, oTaxis kari gavaRe da misaRebSi gavvar
di, magram, xedi ukve mkafiod rom gadameSala
Tvalwin, sicili amivarda wamiT, Tumca male
ve davseriozuldi. es kaci Tu biWi Tu ra vi
ci _ biWiviT(?) ki gamoiyureboda _ akruliyo
sayrden kedelze, marcxena xelze cisartyelis
ferebSi SeRebili maRalyeliani samajuri eke
Ta, Tmis raRaca nawili vardisfrad SeeReba,
wveri, etyoboda, Zlivs amosdioda xolme, wi
– 154 –
Teli Sarvali da yviTeli maisuri ecva, fexze
ki gaugonari da jer ar naxuli stilis fexsac
melebi moergo. gamarjobao, rom miTxra, yvela
feri Tavis adgilze dadga.
_ jojoxeTis cecxlSi daiwvebi ise, rom Ca
giwydeba yvelanairi xma gamouTqmeli da Cven
Tvis miuwvdomeli tkivilisda gamo, magram, su
lis kans rom daxedav, jer erTi damwvari adgi
lic ki ar geqneba, _ ase mivegebe, Tan pirze cini
kuri da eSmakeuli Rimili mekera, _ aTasi weli
rom gava da isev rom daixedav sulis kanze, erT
damwvar wertils aRmoaCen mxolod; ori aTasi
weli rom gava, sulis kanze meore damwvrobac
gagiCndeba da, ici, ra? pirvelad igrZnob si
xaruls amdeni xnis mere, radgan gegoneba, rom
Seni sulic odesme mTlianad daiwveba da dai
ferfleba; sami aTasi weli rom gava, mesame dam
wvari adgili gamoCndeba Seni sulis zedapirze,
da uceb mogepareba erT-erTi demoni, samkaps
xvrelSi SegTxris, SegirWobs, romelic, Tavis
mxriv, jer sulis swor nawlavs gaxevs, Semdeg
_ danarCen nawlavebs, saylapavs gagixleCs da
piridan amogiva, mere ki isev cecxlze dagaw
venen, rom Wrilobebi moiSuSo; amasobaSi gava
kidev aTasi weli, idgeba Seni tanjvis meoTxe
aTaswleuli, da Sen, ukve WrilobebmoSuSebu
li, SeniSnav meoTxe da yvelaze did damwvar
adgils, ris gamoc aRtaceba Segipyrobs, rom
damTavrdeba odesme Seni tkivilic, da gadmo
givardeba cremli, romelic sinamdvileSi nav
Tia, da romelic daesxmeba jojoxeTis fskers,
– 155 –
gaiSleba da isev Sen SegeSxefeba, es ki orma
gad dagtanjavs. milioni weli rom gava, Cemo
Zvirfaso, Cemo kargo, Sen mTlianad damwvari
da daSanTuli iqnebi, ikankaleb imis molodin
Si, rom es iqneba bolo momenti, bolo Jami Seni
am gawamebisa; aaldeba cecxli jojoxeTis haer
Si, Sen ki inat reb, rom Se ge
xos, raTa dag wvas
da bolo mouRos Sens tanjvas samaradJamoT,
Tumca am dros Semova TviT luciferi, dagid
gebaT Sen da Sen nai
rebs cxvir win, xe
lebs gaS
lis, gadagxedavT da atexs gulian sicils. gain
teresebs, ratom? imitom, rom apirebs, Tqvas,
gvelebo, kani gamoicvaleTo. ityvis kidec da,
raxan jojoxeTis batoni da patroni isaa, Sen
uneburad Seasruleb mis brZanebas _ frCxile
biT amoiWri sulis kanis adgils imisTvis, rom
TiTebi kargad CaaWdo da gaiZro eg Seni tyavi.
dainaxav, rom kanis qveS kidev aris sulieri ka
nis uam ravi fe na, da Sen mixvdebi, rom es Se
ni tanjva aris samaradiso. magram, axla kargad
momismine, sanam imaze ifiqreb, rom eg Seni kanis
fenebic odesme gamoileva da mainc daisveneb
sabolood, fenas fena daemateba. ra unda qna,
ici? unda Tqva: „ufalo, ieso qriste, Zeo RvTi
sao, Semiwyale me, codvili“. am dros dedamiwa
ze daisadgurebs gazafxuli, xalxi ki aRdgomis
dResaswauls izeimebs, gaixsneba jojoxeTis ka
ri da, sulelo, gadarCebi. rogor ggonia, ra
tomaa aRdgoma moZravi dResaswauli? mxolod
imitom, rom jojoxeTSi iesos saxels xan rodis
axseneben, xan _ rodis, Tumca ki periodi erTia
– 156 –
_ gazafxuli. ase rom, Zvirfaso, ifiqre _ fiq
ri tanjvaa, magram mxolod fiqrSia xsna.
gafiTrebuli da, simarTle iTqvas, SeSinebu
li miyurebda. im momentSi ver gavixsene, ra vi
laparake, magram SevaSfoTe, mivxvdi. marTla ar
mindoda, nataSasTvis mewyeninebina da, raxan is
viRaca nataSas axlobeli iyo, Cems cols mivvar
di, bodiSebi vuxade da vkiTxe, nataSa, miTxari,
rame zedmeti xom ar momivida-meTqi. vxedavdi,
nataSas rogor moadga cremlebi Tvalebze, mag
ram es cremlebi ar iyo im mizeziT gamowveuli,
rom me is davamcire, aramed mis TvalebSi Canda
cotaodeni gakvirveba, gakrTa mcire siamayec
ki, didi sibraluli da, rac yvelaze metad ga
mikvirda me, siyvaruli. biZgi momca, wamodeqio,
da mec avdeqi, mere ki yvelas uTxra, Cemi qmari
demetre, avad rom iyo, gamokeTebula, magram
mcire gavlena mainc dautovebiao avadmyofo
bas. amis Tqma iyo da, vigrZeni, saxlSi daWimu
li da nataSas kiseriviT daZabuli aura rogor
moeSva, TiTqos Sveba hpovao. mere viRacam gai
cina kidec _ ori qalidan erT-erTi iyo _ mas
meorec ahyva da, Tqven warmoidgineT, is biWic
ki, visac sruli seriozulobiT vesaubre wame
bis win. erT-erTi qali iyo nino _ Cemi nataSas
mejvare _ xolo meores ar vicnobdi. es ariso
naTia, ase miTxra nataSam, Cvens qorwilSic iyo,
iqneb gaxsovdeso. ui, naTia, rogor xar-meTqi,
mivedi da gadavkocne, arada arc ki gaifiqroT,
rom maxsovda, vin iyo. is kaci Tu biWi _ ra vi
ci, ver gavarkvie sqesi _ iyo irakli gociriZe,
– 157 –
gogoebis axali TanamSromeli. xeli gavuwode,
sasiamovnoa-meTqi. CemTvisaco, ki miTxra, mag
ram mainc eWvis TvaliT miyurebda. bolos vuT
xari, me ar SegiSliT-meTqi da, miuxedavad imi
sa, rom miTxres, ar gviSlio, mainc Cems oTax
Si davbrundi da erTic moviyude. Tumca, sanam
stumrebi ar daSlilan, meti ar damilevia.
roca nino, naTia da irakli midiodnen, me ga
sacileblad gavedi, ra Tqma unda da, rogorc
ar mCvevia xolme, Tbili sityvebic vuTxari Ti
Toeul maTgans. magram uceb gavSeSdi, roca ni
nos kabas movkari Tvali. safeTqlebi amitokda,
kefa amew va, da miv xvdi, Rmer To, mivxvdi, rom
ai, ai, ai, na natri muza, ai, nanatri suli, ai,
oTxwliani umoqmedobis dasasruli, ai! gaviqe
ci, xelebi movxvie, haerSi avwie da ise davat
riale, rom kabas efriala.
_ madloba, nino, madloba! _ vyvirodi mTel
xmaze, mere ki Cems oTaxSi gaviqeci, _ mSvido
biT, xalxo!
Cems Tavs xSi rad vus vamdi da axlac vus vam
kiTxvas, Tu ratom Semiyvarda mainc da mainc na
taSa buaZe. pasuxamde erTxel mivedi da, Rmer
To, sul vnatrobdi, netav tyuili iyos-meTqi:
is iyo erTaderTi am samyaroSi, visac _ SesaZ
loa, didi gaWirvebis fasad, magram mainc _ Cemi
gaZleba da atana SeeZlo; nataSa rom kaci yo
filiyo, aucileblad Cemi Tavi iqneboda. iqneb,
masSi zustad Cems Tavs vxedavdi, da me, rogorc
wminda wylis egoists, es Cemi Tavi Semiyvarda
masSi? netav, vcdebode.
– 158 –
mokled, me Cems oTaxSi Sevikete, amoviRe
leptopi, gavSale vordis faili, TiTebi kla
viaturaze, rogorc fortepianos klaviSebze,
ise davawyve, Srifti gavamuqe, odnav gavadide
saTaurisTvis, da davawere: „argo“. me vwer di
gancdebiT, grZnobiT, da TiTebis baliSebiTve
vgrZnobdi vibraciebs, romelsac Cemi suli ga
moscemda, da romliTac ikveTeboda is da sxeu
li. yovel daweril winadadebaze vxvdebodi,
risi wera daviwye, da yovel mixvedraze axali
winadadeba mafiqrdeboda. me ar viyavi is kom
pozitori, romelic fortepianos uzis notebis
amosarCevad, aramed viyavi is, visac TavSi aqvs
musika da erTaderTi, rac aklia, furclebze
gadatanaa. oTxi weli iyo gasuli imis Semdeg,
rac me we ra Sevwyvi
te, ges miT? da, ai, dad ga
momenti, roca wlobiTi marxva davarRvie mxo
lod imisTvis, rom samadlobeli sityva Seme
wia RmerTisTvis. nataSa ar mawuxebda da, ro
ca mxolod Ramis sam saaTsa da ToTxmet wuTze
gaCerda tkacuni Cemi leptopis klaviaturaze
braxuniT Seqmnili, maSinRa SemomiRo kari. mis
saxes da, rac mTavari da daufaravi hqonda,
kisers daemCna daZabuloba, odnavi SiSic, siy
varulic da, Tqven warmoidgineT, eWvianobac.
roca miTxra, ra iyo, nino ra giJiviT aitaceo
haerSi, maSin mivxvdi, rom marTlac eWvianob
da, Tan _ arc ise msubuqad. muza momca-meTqi,
rom vuTxari, cota ki CamSvidda, magram kiseri
mainc daZabuli darCa. orsuli qali iyo, arc
ise bevri hqonda darCenili gaCenamde, amitom
– 159 –
arafers vfiq rob di iseTs, rac mas ar See fe
reboda. mere miTxra, xval eqimTan Cavewere, ar
ginda, gai go, Se ni Svi li biWia Tu go goo? me
vuTxari, biWia, rad unda amdeni fiqri da msje
loba-meTqi. ar gamomyvebio? ra Tqma unda, mag
ram naxav, biWi aRmoCndeba-meTqi. wera im dRes
Sevwyvite da Cvens saerTo saZinebelSi gavedi,
rom daRlil orsul meuRles gverdze mivwo
lodi. rogor mindoda, odesme Cemi kocniT misi
kiseri momedunebina!.. magram ara, ver moeswro
am cxovrebaSi. mivuweqi Cems nataSas gverdiT
da mucelze da Sublze kocna davuwye, mere ki
orives CagveZina.
diliT eqoskopiaze gaveSureT. ki, meCqarebo
da saxlSi dabruneba, radgan Cemi „argo“ meloda
Sin _ unda mimexeda, Tu mindoda, rom im dResve
damesrulebina. Cemi mucladmyofi Svilis pawa
wina nagazi rom gvanaxes kompiuteris ekranze,
vuTxari Cems cols, ai, xom geubnebodi-meTqi.
nataSasac gauxarda, ra Tqma unda, magram mainc
momeCvena, TiTqos gogo ufro gauxardeboda,
miuxedavad imisa, rom xSirad ambobda, kacis
Tvis bevri rame ufro martivia, amitom yvela
qali codoao raRac doneze. rogor miyvarda!
im wamsve saxelze fiqri daiwyo _ Tavidan Tqva,
Jolo unda davarqvao. gakvirvebulma rom Sev
xede, gaicina Tavisi feriis jadosnuri fante
lebismagvari RimiliT, miTxra, vxumrob, falo
si unda davarqvao. eqims gaecina, me ki raRac
nairad TiTqos SemeSinda, radgan aqamde misi
piridan amomavali mciredi uxamsobac ki ar max
– 160 –
sovda, miTumetes _ bavSvTan mimarTebaSi. iako
bio, bolos Tqva da, iakobi-meTqi, davudasture
mec. saxlSi rom mivediT, Cajda erT savarZel
Si, mu cel ze moiki
da xe li da mTe li dRe ase
efereboda iakobs, Tan umReroda, dobru noc, ma
mila, dobru noc-o. aseTi tkbili xma arsad momes
mina, magram mtkiced gadavwyvite, rom davbru
nebuliyavi Cems samuSao oTaxSi da „argos“ we
ra gamegrZelebina. asec moviqeci, Tumca mainc
vusmendi am saocar qals, romelic Cemi meuR
le iyo, da vxvdebodi, rogor gamimarTla me,
da rogor ar gaumarTla mas zustad amis gamo.
mok led, vwe re da vwe re, gav cdi aT Ta baxs da,
bolo _ meToTxmete _ furcels rom mivadeqi,
Tvalebi davxuWe, gonebaSi ukanaskneli winada
deba davawyve da Semdeg furcelze gadavitane.
bolos marjvena qveda kuTxeSi yvelaze patara
SriftiT mivawere TariRi, Tu rodis iwereboda
es Sedevri, wertili davsvi da savse Wiqa ko
niaki gadavkari aRsaniSnavad. cota xani skamze
vtrial-vwrialebdi, Semdeg ki vordis ofciebi
CamovSale da print-s davaweqi, printerSi ToT
xmeti Tabaxi Cavde da davelode, dabeWdili
rodis amovidoda. ar vici, Tu SeiZleba aseTi
ram, magram, wesiT, furclebze daxedviTve da
asoebis wyobiTve mixvdeboda adamiani, rom es
iyo literaturuli mwvervali, mxolod erTeu
lebis dapyrobili. rogorRac davawyve Tabaxis
furclebi erTmaneTis qveS akuratulad da la
mazad, stepleri xuTjer davartyi simetriu
lad gazomil adgilebze, Cemi samuSao oTaxis
– 161 –
kari gavaRe da dedobrivi siyvaruliT moaler
se nataSasTan gavedi, rom Cemi axali xelovne
bis nimuSi meCvenebina. mxolod maSinRa Sewyvita
Tavisi muclis fereba, amomxeda da, sanam na
wers gamomarTmevda, magrad Camexuta. ase viya
viT wuTebis ganmavlobaSi, da es wuTebi iyo Cem
Tvis yvelaze mtanjveli, radgan maxsovda, ras
vuwodebdi Cems meuRles xalxSi. Semdeg gamo
marTva, me ki gadavwyvite, sxva oTaxSi gavsuli
yavi da ase davlodebodi. gamikrTa kidec fiq
ri gonebaSi, xom ar gamovcalo-meTqi koniakis
mTeli is boTli, magram mere, saswaulebrivi da
uxilavi Zalis CareviT, am Cems mankier survil
ze mtkiced ganvacxade Ronieri uari. xan vijeqi,
xan viweqi, xanac videqi da fanjridan viyurebo
di. zustad Cemi aseTi dgomiTi mdgomareobis _
cudad ki JRers _ dros Semovida oTaxSi nataSa,
movida CemTan, qvemodan amomxeda da acremlebu
li Tvalebi SemomanaTa. xan xeli gamoiwoda Cem
ken, xan TviTon wamovida, xan momekra, xan wasvla
daapira _ mokled, aSkara iyo, yoymanobda.
_ miTxari rame, nataSa, _ xma amoviRe bolos.
_ ra giTxra, demetre, aba, ra giTxra... _ ase
Ti xma mxolod maSin hqonda, roca, CemTan Cxu
bis Semdeg, sindisi awuxebda.
_ rame miTxari, _ ar veSvebodi, _ miTxari,
rom genialuria. xom aris genialuri, a, nataSa,
xom aris?
gaSra, gaqvavda. icoda, CemTvis yvelaze
Zvirfasi Cemi ideebi iyo, amitom uaresi yoymani
daiwyo.
– 162 –
_ ara, _ Tqva bolos, _ ar aris genialuri _
sul cota aklia, magram mainc Zalian Zlieria.
yvelaferi SemiZlia davifico, im wams gav
fiT rdi, Tva lebi wyliT amev so, Subli ki of
liT damenama. TiTqos SeeSinda nataSas, TiTqos
bneli auris susxiani bususebi igrZno Cemgan
gamomavali, amitom momexvia da mxurvaled ma
koca _ undoda, sakuTari danaSaulis grZnoba
gaeqarvebina, CemTvis ki cotaTi eamebina. mag
ram, gesmiT, Cemi naSromi, Cemi uZilobis nayo
fi, romelze erTi daxedvac ki sakmarisi iyo,
rom kacs eTqva, genialuriao, Cemma colma erTi
winadadebiT gaacamtvera.
_ ha! _ aR moxda uceb, _ Senc ig rZe ni, de
metre? naxe, TiTqos mucelSi raRaca momxvda
Signidan. Seni Svili mirtyams. modi, moefere,
demetre, modi.
me sakravis momxibvlavi xmiT dahipnoze
buli gveliviT daviklakne, muxlebze daveci,
akankalebuli xelebi Cemi colis saSvilos
noSi mjdomi Svilisken gaviSvire, nataSas mu
cels Sevexe, xelebi movxvie da, rogorc ada
miani, ise Cavikari gulSi. frTxilado, ki miT
xra nataSam Cumad, magram icoda, bavSvs ara
fers vavnebdi.
_ iakob, Svilo, _ davuwye Cems jer ar daba
debul Zes saubari, _ aba, ras akeTeb _ mSobel
dedas rogor urtyam? gamosvla ginda? Tavs
rad iRupav, iakob, ra ginda gareT? mxneoba da
moTminebaa saWiro, amitom cotac moicade. im
dRes, roca dabadeba mogiwevs, vin icis, me sad
– 163 –
viqnebi; dedaSeni daRvris wylebs Tavisi saSo
dan, pirvelad damirekavs me, magram me tele
foni gamorTuli meqneba, rogorc yovelTvis,
Semdeg ki, imis magivrad, rom saswrafoSi da
rekos, dedamis ianas Seexmianeba da etyvis, de
da, mgoni, mewyebao; iana gagiJdeba, gamoqande
ba Tavisi lurji `toiotas~ hibridiT, Caisvams
mucelmtkivan Svils, gaaqanebs uaxloes saavad
myofoSi, Tan gzaSi miuTiTebs, Rrmad isunTqos
Tu raze ifiqros saerTod; iqneb, erTi-orjer
mec gamlanZRos, Svili ebadeba, es ki sad gdiao?
ra, mtyuani iqneba? dedaSen nataSas daawvenen
samSobiaro palataSi, Tavs moevlebian eqimebi,
bebiaSeni iana ki derefanSi itrialebs retiani
viT, SviliSvilis gamoCenas daelodeba da ime
dovnebs, rom dedas daemsgavseba da ara mamas,
magram es yvelaferi xom absurdia _ rogori
sxvanairic ar unda iyos bavSvi mSoblisgan, sak
vanZo momentebSi vaJi yovelTvis mamis asli da
prototipia, amitom bodiSi, iakob, bebikosTan
_ me damemsgavsebi. me im momentSi, roca deda
Seni WinTvebs daiwyebs, viqnebi ukve gvarianad
mTvrali, Semdeg guli reCxs miyofs, winaT
grZnoba SemWams da, Zalauneburad, CavrTav te
lefons, davurekav Cems sayvarel meuRle nata
Sas, yurmils ki Cemi sidedri iana aiRebs, vaJba
tono, sad brZandebio, SemomCivlebs, Sens cols
mSobiaroba daewyo, ai, wuTi-wuTze gaaCenso. ga
movvardebi mec quCaSi giJiviT, gavaCereb pirve
live taqss, vetyvi, saavadmyofoSi gamaqane-meT
qi da, roca mkiTxavs, romel saavadmyofoSio,
– 164 –
me suleliviT amoviReb Cems telefons, davre
kav isev nataSas nomerze, romelzedac isev ia
na mipasuxebs, da vkiTxav, romel saavadmyofoSi
xarT-meTqi. saqalaqoSio, mipasuxebs, davukideb
yurmils da mivubrundebi isev taqsists, saqa
laqo saavadmyofoSi gamaqane, Cemi coli mSobia
robs-meTqi. gamaqanebs marTlac, as aTi kilo
metr/saaTiT waiyvans Tavis mwvane „mersedess“,
ostaturad Sevardeba saavadmyofos ezoSi,
daatormuzebs, me jibeebs moviCxrek, rom fu
li mivce, magram mivxvdebi, rom araferi maqvs,
amitom vetyvi, jigaro, damelode, axlave Camo
val-meTqi. mTeli siswrafiT Sevvardebi iq, sa
dac Cems cols Cemi sidedri daelodeba, vetyvi,
iana, taqsis fuli momeci, gTxov, me gamTavebia-
meTqi. ox, Se upasuxismgeblo kacoo, metyvis,
magram mainc gamomiwodebs rkinis orlarians, me
ki isev Cavirben saavadmyofos ezoSi, rom taq
sists es fuli gavuwodo, magram aRmovaCen, rom
Turme wasulia, radgan gaigo Cemi mdgomareoba,
roca vuTxari, Cemi coli mSobiarobs-meTqi. am
orlarians meve Cavijibav, rom gaWirvebis Jams
iafiani sasmeli viyido, rac momiva. avvardebi
isev saavadmyofos im derefanSi, sadac Cemi si
dedri Cemive colis mSobiarobas da Sens gamo
Cenas, Cemo iakob, daelodeba, mere SevaReb pa
latis kars, vityvi, me nataSa buaZis meuRle var
da mSobiarobaze daswreba minda-meTqi. uars ar
metyvian, nataSasac gauxardeba, rom mivedi. eqi
miviT gamomawyoben, dedaSeni ki, iakob, metyvis,
modi CemTan, demetre, xels CagWidebo. Zlierad
– 165 –
momiWers xels _ ise, rom mec ki marTla metki
neba _ da metad xmamaRla gaiWinTeba. fexebi gaS
lili da maRla aweuli eqneba lamazad da, amav
droulad, SemaSfoTeblad. mere qal eqims viRa
ca kaci eqimi Secvlis, romelic pirdapir Cemi
colis saSos miaCerdeba bavSvis molodinSi. bi
Wo, vis an ras uyureb-meTqi, daviyvireb, gavuS
veb nataSas xels, gaviqcevi im eqimisken, mere
ki uceb nataSa winandelze xmamaRla gaiWinTeba,
im eqimis xelSi ki patara bavSvi, patara iakobi
gaCndeba, da me, dabneuli, SeSinebuli da mTvra
li, mimovixedav palataSi aqeT-iqiT, bolos ki
davecemi da guli wamiva. rom gamovfxizldebi,
Sen ukve dedaSenis xelebSi iwvebi usafrTxod,
me ki moval, dagxedavT orives da gavifiqreb,
rogor gamimarTla me, rom Tqven myavxarT, da
ro gor ar ga gi
mar
TlaT Tqven, rom mec Tqven
gekuTvniT. mere gava weliwadi, Sen daiwyeb la
paraks, Cemo iakob, me gaswavli pirvel leqss,
deda _ pirvel simReras, Sen maleve aiTviseb am
yvelafers, me ki mivxvdebi, rom mamis geniosuri
buneba Senze gadmovida. wlebis Semdeg mixval
baRSi, iqnebi yvelaze zemdgomi Seni gonebiTa
da, raRa Tqma unda, guliT, Seni codniT da Seni
sikeTiT. skolaSi ver gagigeben, ar mogewoneba,
pirvelad gasinjav mware imedgacruebis Semza
rav gemos, me ki, mamaSeni, viqnebi Seni namdvi
li maswavlebeli. dro gava, me movkvdebi ise,
rom SeiZleba ar davimarxo mTawmindaze, magram
Sen Sens Tav Si ig
rZnob ge niosur suls, ga giC
ndeba ulevi ambiciebi, daiwyeb weras uzadod,
– 166 –
rogorc amas mamaSeni akeTebda _ iqneb, ukeTe
sadac ki _ daiwyeb sakuTari Tavis warmoCine
bas, magram maleve mixvdebi, rom aravis sWirde
bi, aravis undixar; asea es qveyana agebuli da
mowyobili da, jer sada xar _ roca Seni didi
niWis Sesaxeb Seityoben, uaresic iqneba: Suri
da tyuilebi. Tu rames miaRwev, gaganadgureben
is adamianebi, romlebmac migaRwevines iqamde,
sadac iqnebi maSin _ arasodes getyvian kargze
cuds, ki, magram arc kargi dascdebaT, aramed
daufaravi nihilizmiT iqnebian Seni kargisadmi
ganmsWvalulni, magram, mTavaria, erTi Secdo
ma dauS va, rom mTel Sens uar yofiT faq tebsa
da faqtorebs cxvirwin dagilageben, rom Sem
deg Tavadve ganixilon Seni raoba. Sen, imedgac
ruebuli da daRlili am yvelafrisgan, daiwyeb
smas da aSvebul cxovrebas, ris gamoc veRarc
ki dawer, magram maleve moxdeba saswauli, da
Sen Segxvdeba qali, romelsac Seiyvareb, Seiy
vareb da colad moiyvan. wlebi gava imis mere,
rac ver dawer, magram kidev moxdeba saswauli,
da Seqmni iseT naSroms, rogoric aravis Senamde
ar Seuqmnia, mere ki mixval sayvarel meuRles
Tan, rom waakiTxo, gauziaro da, roca hkiTxav,
genialuria Tu ara, gipasuxebs cota daakldao.
amis Tqma iyo da nataSa gafiTrda, me ki av
deqi, Savi mosacmeli movisxi da gareT gasvla
davapire, Tumca ar vicodi, sad vapirebdi was
vlas, magram gadawyvetili mqonda daleva. ami
tom, Tavi rom ar damemcirebina nataSasTvis
fulis TxovniT, Cemi servandidan jer koniakis
– 167 –
is boTli gadmoviRe, magram, roca vnaxe, naxev
ramde iyo Caclili ukve, sxva boTli avirCie,
radgan vicodi, ar meyofoda. gareT qari iyo
Zlieri, da jer kidev Tebervlis susxi gamohyo
loda martis Tvis haeris masebis moZrav nakads.
gazafxulis mosvlasTan erTad atexili katebis
knavili apobda Cum horizonts, da me es xmauri
meCveneboda, rogorc ganwiruli bavSvis gula
moskvnili tirili. me swrafi nabijiT davdio
di sul erTi mimarTulebiT _ martorqasaviT
pirdapir. Tumca mere, roca Ziramde daviyvane
boTlSi koniaki, TavSi saSineli da SemaZrwune
beli azri gamikrTa, romelze uaric ver vTqvi,
imdenad viyavi gabrazebuli Tu, ubralod da
martivad, gaognebuli imis gamo, rac nataSam
miTxra. ar aris genialuri _ sul cota aklia,
magram mainc Zalian Zlieriao, gesmiT?! ase miT
xra, xom kargad gaxsovT Tqvenc, ara? xom ar vi
goneb, ara?! vin var-meTqi me, maxsovs, ase gavi
fiqre maSin: me viyavi da axlac var loTi, ara
raoba, adamiani, romelic sakuTari xeliT Seg
nebulad ispobs RmerTisgan momadlebul ulev
da xandaxan marTlac miuwvdomel niWs, romel
Ta gonivruli gamoyenebiTa da yoveldRiuri
sulieri Sromis daxmarebiT unda ganaxorcie
los diadi mizani _ moamzados suli maradiu
li gansasveneblisaTvis; me dakarguli pirovne
ba var, ro gorc oja xis
Tvis, ise _ qvey nis
Tvis
da, RmerTma nu qnas, rom Tavad RmerTisTvisac;
me var kaci, romelmac sasikvdilo ganaCeni ga
moutana sakuTar suls, da kaci, romelic mzad
– 168 –
iyo, gamousworebeli da mware daRi daesva sa
kuTari Svilis Sinagani samyarosTvis; alkoho
lis zemoqmedeba gaivlis, magram darCeba misi
miRebis Sedegad dangreuli da miusafari suli.
mokled, jer ganmartoeba gadavwyvite, radgan
adamiani ise xSirad arafriT scodavs, rogorc
_ eniT, ganmartoebiT yofnisas ki am codvas
gaurbis, magram, simarTle iTqvas, realuri gan
martoeba ar arsebobs, imitom, rom, Tu RmerTi
ar iqna SenTan, eSmaki mainc gverdSi geyoleba,
romelic Tavis dros daelodeba; wminda sindi
sis mqone adamians arc ki sWirdeba ganmartoe
ba, radganac is yvelasTan mSvid urTierTobas
daiWers, magram, ai, adamiani, romelsac sindisi
xalxSi qenjnis, ganmartoebaSic daitanjeba da
ver moisvenebs. Cemi idea iyo aseTi: unda damev
lo yvela nacnobis karze, unda meTqva, rogori
qajia Cemi coli, rogor irtyams muStebs mu
celSi mxolod imis gamo, rom me SeiZleba cudi
mama viyo, rogor magdebs saxlidan da mokvliT
memuqreba; unda meTxova maTTvis daxmareba, isi
ni ki, vin icoda, ras gaakeTebdnen.
im Rames asec moviqeci, yvela daxmarebas
dampirda, Sefarebac ki SemomTavazes, magram
aravisTan davrCi da gareT gamovedi, rom dame
Zina romelime grZel skamze sadme, parkSi. dame
sizmra, rogorc „sizmaraSia“1 _ me Cems ararse
bul, mefuri ZvirfaseulobiT Semkul sawolze
– 169 –
meZina, roca virTxebi cekviTa da simReriT Se
moiWrnen, damingries sawolis fexebi, damagdes
miwaze, amitaces Tavisi uSvelebeli wina TaTe
biT da gamitaces sadRaca Sors, me mgonia _ jo
joxeTSi, da aseve mgonia, eg virTxebi demonebi
iyvnen.
nataSas mTeli kvirebi urekavdnen Cemi nac
nobebi, ramdenimem saxlSic aakiTxa. vuyvardi
Cems cols, Cems meuRles, Cems Tanamecxedres,
marTla vuyvardi, da mec miyvarda iseve mda
biod, rogoric Tavad viyavi da var. meSvide
TveSi iyo _ me ukve dabrunebuli viyavi Sin
mainc im samarcxvino qmedebebis Semdegac ki,
rogorc maTxovari _ roca erT dRes sapirfa
reSoSi Sevida mosaSardad, Tan kargad gamobe
rili muceli xeliT ekava, rac maniSnebda, rom
stkioda. Sevida da aTi wuTis Semdeg gamovida,
xelebi sisxliani hqonda, Tvalebi _ cremlia
ni, magram ar erideboda da sisxlsac urevda
cremlebs Tvalebze xelebis mosmiT. muceli
saerTod aRar hqonda gamoberili odnavadac,
unitazSi ki CamoSlili da furceliviT naku
webad daxeuli Cemi ardabadebuli Svili egdo,
mTlianad azelili masa, TiTqos narwyeviviT,
magram nar wyevi ki ara, Ce mi sis xli da xor
ci iyo. kvirebi tiroda nataSa, me imdeni vsvi,
sanam RviZlis daSla ar damewyo, mere nataSa
nerviulobiT gardaicvala, me ki davrCi ase,
atirebuli, da daSlili RviZlis amara, daS
lil sulTan da Seryeul gonebasTan erTad.
isRa damrCenia, davelodo dros, rodis mivuw
– 170 –
vebi Cems sayvarel meuRles gverdiT, rom axla
marTla erTad gavwioT raRaca axali uReli
Cvens iakobTan erTad.
RmerTi iyos Semwe da aRmadginebeli yoveli
dacemulisa, amin.
– 171 –
monanieba
– 172 –
mata, ramdeni wlis gaxdio? me vuTxari, TxuT
metis-meTqi. eh, jer TxuTmetis yofilxaro,
Cailaparaka da Tavze xeli gadamisva. im dros,
maxsovs, gavifiqre, jer ki ara, ukve TxuTmetis
var-meTqi, magram araferi miTqvams, raRa Tqma
unda _ brZnad metyuelebai vercxli ars wmin
da, xolo dumili oqro rCeuli.1 mar Tlac da,
TxuTmeti weli TiTqos araferia, TiTqos me
tad mokle droa am samyaroSi, arafris momcemi,
jer kidev dasawyisi gvirabisa, magram es maSin,
roca as wels icocxlebs adamiani; Tu adamians
ocdaxuTi da ocdaaTi wlis sicocxle uweria
dedamiwaze am ganzomilebaSi, maSin TxuTmeti
wlis yofna igivea, rac asi da as aTi wlis si
cocxlegawerili adamianisTvis _ camoci weli
wadi.
qristes dacinviT davinteresdi pirvel xa
nebSi da, miuxedavad imisa, rom meSinoda, mainc
mivbaZe ZirZvel komunistebs _ lenins, marqss _
da mec daviwye qristes gmoba. wiTeli reJimis
Semdeg religia ise ikrefda Zalebs, rogorc
wiTeli reJimisas _ aTeizmi, amitom me mindo
da, balansi dameWira da vyofiliyavi ara re
ligiis, aramed komunizmis erTguli. meSinoda,
diax, magram mainc yovelgvar SiSze maRla dgas
cnobiswadili adamianSi _ kacobriobis miRweve
bisaTvis gadadgmuli nebismieri nabiji naxtomi
iyo da aris SiSze cnobiswadilis mozRvavebuli
raodenobiT organizmSi an, Tu ufro marTebu
– 173 –
lad vim sjelebT da amis xar jze vit yviT, go
nebaSi, romelmac Semdeg es yvelaferi sxeulsa
da, zogadad, adamianis arsze gadmoitana. gana
mTvareze pirveli _ andac nebismieri _ gafre
nis win ar eSi no
daT da eSi niaT gaf re
nis aR
msruleblebs, ar kankaleben da civi ofli ar
asxamT Sublze, romelic, Tavis mxriv, Tavis
tvinis Sublis wils ifaravs? rogor ara, Tum
caRa mainc isini dgamen nabijs an, realurad,
akeTeben irmis naxtoms, da yvelafer amis Sem
deg zeimobs cnobiswadili Tavis kidev erT ga
marjvebas adamianis bunebaSi SiSisa da, zoga
dad, nebismieri sxva grZnobis winaaRmdeg. ada
mianis sulisa da sxeulis nazav cnobierebaSi da
qvecnobierebaSi yvelaze didi, Zlieri grZnoba,
siyvarulis Semdeg, zustadac rom cnobiswadi
lia. adamianis arsebobis erT-erTi mTavari mi
zani da, SeiZleba iTqvas, mizezic, cnobiswadi
lis dakmayofileba an, ufro marTebulad rom
iTqvas, iseTi garemos Seqmnaa, sadac cnobiswa
dilis dakmayofilebisaTvis brZola did xans
warimarTeba da, miuxedavad imisa, rom adamia
ni mainc verasodes amowuravs Tavis survilebs
cnobadobaze, is mainc bolomde ecdeba, da es
mcdeloba mianiWebs mas im bednierebas, romel
sac adamianTa samyaroSi sicocxlis survili
hqvia; da Tu adamians araferi ar ainteresebs,
is, didi albaTobiT, mkvdaria ukve, xolo, Tu
moxda saswauli _ miuxedavad imisa, rom aseTi
saswaulis moxdenis albaToba mcireze umcire
sia _ da adamiani amowuravs Tavis wadils cno
– 174 –
badobaze, maSin is cneba „adamianis“ farglebs
gascdeba, TumcaRa, gascdeba ra igi adamianis
farglebs, Tvalwin gadaeSleba axali samyaro,
romelic savsea axali faqtebiT da, Sesabamisad,
im pirovnebaSi aRiZvreba axali cnobismoyva
reoba _ marTalia, ufro metad amaRlebuli da
zemdgomi iqneba es grZnoba, Tumca mainc cno
biswadilis momxibvlav da sasiamovno frakSi
iqneba igi gamowyobili sagangebod, raTa neba
misces pirs, daagemovnos is, xolo vinc mas daa
gemovnebs, Znelad Tu gaCerdeba ukve Semdgom.
lenins vbaZavdi _ aTeistoba mindoda, magram
bolos mainc seqta Sevqmeni, davwere Cemi saxa
reba da sxva.
da 2013 wels, ori Tvis win, me, Cemi azrebiT
SeSinebuli, Tu ra momeloda Semdeg amisTvis,
seqtis krebidan pirdapir gavipare qarelSi, ma
maTa monasterSi. saqarTvelo micnobda me, mag
ram ara _ mamebi, amitom, gamovCndi Tu ara iq da
viTxove Tu ara TavSesafari, erTma berma Tavis
keliaSi damtova da miTxra, aq moicade, sanam
sxva berebsac moviyvano. da mec vicdidi. uceb
Cemma mobilurma telefonma mokled daiwri
pina. imis gamo, rom socializmidan gadmovedi
kapitalizmSi _ anu, orive reJims moveswari _
mobilur telefons mTlad racionalurad ver
viyenebdi, da erTaderTi, rac am wripinma moma
gona, es iyo beThovenis mecxre simfoniis meoT
xe nawilis dasawyisi, da mec RiRins movyevi.
uceb ki gareT CoCqoli atyda. momiwia, ke
liis aRmosavleT kedelze gakeTebul erTa
– 175 –
derT fanjarasTan misvla, rom damenaxa, ra
xdeboda iq, im mSvid da ganmartoebul adgi
las. me vapirebdi, davmdgariyavi morCilad, da
mere, yvelanairi pirobis Sesrulebis Semdeg,
gavmxdariyavi wevri Savi samRvdeloebis. mag
ram, gavixede Tu ara, davinaxe ocamde kaci, wve
rosani, saero tansacmelSi gamowyobili, Cemi
keliisken morbenali da gaSmagebuli. Tavidan
ver mivxvdi, TumcaRa mere, rom momiaxlovdnen,
Cemi seqtis meore xelmZRvanelis Sramiani saxe
gavarCie. mivxvdi, momakiTxes. isini morbodnen
Cemken, muStebi haerSi aeSviraT da yvirodnen,
levan, levano. keliis kari ZaliT gaaRes, Se
movardnen CemTan da, miuxedavad Cemi wonisa,
haerSi amitaces, rogorc _ turniris gamarjve
buli mwvrTneli, gamiyvanes gareT, da ase haer
Si aweuli mimiyvanes manqanamde da Sig Camtenes.
Cemi bralia, RmerTo, Seminde.
– 176 –
difsomania
– 177 –
ver Sevxede nagebobas im kacis TvaliT, ver mo
visvene adgilze da, amitomac, mivedi masTan da
vuTxari:
_ bodiSi SewuxebisTvis, magram, xom ver met
yviT, ras uyurebT ase gamalebiT? SegamCnieT
da ver movisvene, amitomac movedi, rom mekiTxa.
_ ras gagonebT es Senoba? _ kiTxviTve mipa
suxa man.
_ ver mivxvdi, ukacravad... _ davibeni da ena
amebna, _ ras magonebs?.. anu?..
_ diax, ra asociacias iwvevs TqvenSi es Seno
ba, es kedeli? _ ganmimarta Tavisi Tavdapirve
li SekiTxva. _ ra gagondebaT misi danaxvisas?
ras xedavT iseTs, rac masze araa?
_ me... _ isev davibeni, magram maleve movik
ribe gambedaoba, metalurgiis miRma SeviWvrite
da vupasuxe: _ wamsve namgali da uro davinaxe,
da pirdapir ioseb juRaSvilis saxe gamokrTa...
_ vupasuxe gakvirvebulma, radgan marTla davi
naxe es yvelaferi, da radgan aqamde amis msgavsi
araferi damenaxa.
_ ioseb juRaSvili... _ TavisTvis Cailapara
ka. _ diax, asec vifiqre.
_ Tqven? _ CavekiTxe uceb, aforiaqebiT, _
Tqven ras xedavT?
_ me, magaliTad, es CuqurTmebi wamsve mi
biZgebs, rom jojoxeTze vifiqro da, maSasada
me, me vxedav saukuno satanjvels, cecxlovan
frTebs, mesmis kivili da mjera gadarCenis.
_ jojoxeTi?.. _ xmamaRla vTqvi da davfiq
rdi.
– 178 –
_ kargad daakvirdiT, _ isev miTxra ise, rom
Cemken arc ki gamouxedavs, _ da ise mipasuxeT:
ioseb juRaSvils rogori saxe aqvs? anu, serio
zulia? iqneb, tiris? iqneb, sulac mrisxanebs?
_ icinis, _ wamoviZaxe gakvirvebulma, _ mar
Tla icinis! cxvirze cera TiTi miubjenia, neka
TiTi ki Cemken mouSveria, da icinis.
_ icinis? _ mkiTxa, da me mis xmaSi odnavi kma
yofileba SevamCnie.
_ diax, danamdvilebiT SemiZlia vTqva! _ vu
pasuxe.
_ iq neb, ki ar ici nis, ara med dag vci nis? _
miTxra, mere ki gabrunda, Tavi CaRuna, xelebi
paltos jibeebSi Caiwyo da ise wavida, rom arc
ki Semouxedavs Cemken.
***
roca meored Sevxvdi kaxa gafrindaSvils,
jerac ar vi co di, ra erqva, Tum ca
Ra, ra ga
sakviria, rom saxeze damamaxsovrda. ocdao
ri aprili iyo, amitom me leninze vfiqrobdi.1
davdiodi odnav dabneuli, cxvirSi mxvdeboda
qaris motanili surnelebebi _ zogi vardis,
zogi titis, zogi Saurmis da zogic totali
zatoridan axladgamosuli kacis. zustadac,
vxedavdi, rogor jgrod da jogad idga gaqu
culi mamakacebis brbo totalizatoris win,
– 179 –
zogi abolebda sigarets, zogi idga imediT,
rom romelime maTgani bolo or nafazs daar
tymevinebda, zogs jer kidev wuTebis winande
li wyroma da imedgacrueba uxevda gamalebul
gulmkerds da, mokled, yvelas raRaca aseTi
gamometyveleba ewera saxeze, Tumca arc erTi
maTganisTvis ar SemimCnevia imis imedi, rom Se
vidodnen totalizatorSi da iqidan raime mo
gebas gamoitandnen; ifiqrebT, maSin raRatom
TamaSobdneno. TamaSobdnen da TamaSoben, rad
ganac, Zalauflebis SegrZnebis Semdeg, azar
tuli TamaSebiT Tavis Seqceva yvelaze didi
vnebaa dedamiwaze arsebul vnebebs Soris. da
TamaSis Semdeg aris alkoholi. diax, zustad
ase, amaze vfiqrobdi, roca totalizatoris
gverdiT miSenebuli kazinos kari gaiRo, iqi
dan ki kaxa gafrindaSvili gamovida, romelmac
Txeli qurTukis gulis jibidan naxevarlit
riani, aryiT savse boTli amoiRo da nela, Cu
mad da SefarviT mosva mozrdili ylupi. mi
si saxe, fifqias saxesaviT TeTri, fiTqina da
ferdakarguli, daeRara udroo naoWebs tuCis
kuTxeebsa da Tvalebis garSemo; misi muceli,
ara saWmlisgan, aramed sasmlisgan tanis para
metrebisda Seufereblad gamoberili, Canda,
kanis gaxevas lamobda. ar vici, ratom gadav
wyvite ase, mag ram ise Zlier mo minda masTan
misvla da gamolaparakeba, rom Tavs ver vZlie
da asec moviqeci _ masTan mivedi.
_ ratom svamT xal xSi dRi siT, mzi siT?! _
aseTi iyo Cemi pirveli sityvebi, romlebmac
– 180 –
rusTavis qarian amindSi im dRes sayveduriviT
mizanmimarTulad gaiJRera.
_ mogatyuebT, Tu getyviT, sevdis gasaqar
veblad-meTqi, _ mipasuxa dacarielebuli, SuSis
TvalebiT, TiTqos mkvdari iyo da veRarafers
xedavda, _ mwuxareba ar gamoneldeba sasmel
Tan erTad, da masTan erTad sulSi axali laqa,
axali daRi Cndeba _ loToba. SeamCnieT es ada
mianebi? _ mimiTiTa totalizatoris win mdgar
axalgazrdebze, _ isini pirveli mogebisTanave
_ da sazogadodaa cnobili, rom pirvelad yve
la igebs _ mieCvivnen uSromvelad Tavis gatanas,
da aRar eZe ben sxva gzebs mdgo mareobis gamo
sasworeblad. pirveli mcdelobis Semdeg, roca
ukve aRar gaumarTlaT, isini erTianad Seipyro
uimedobam, gaxdnen sicarielis motrfialeni
da daiwyes cxovrebis kibeze kidev ufro daR
ma daSveba momatebuli aCqarebiT. es yvelaferi,
_ Tavis boTlze maniSna, _ xorcieli mankiere
baa, Cemo Zmao. es ki, _ axla totalizatorsa da
kazinos abrebs moatara Tavisi uswormasworo
xelebi, _ Tumca iribad, magram mainc, sulieri
mankiereba. ramdenadac suli Seudareblad maRa
lia sxeulze, imdenad sulieri saTnoebebi me
tia xorciel saTnoebebze, Tumca, amavdroulad,
sulieri mankierebebi ufro damRupvelia, vidre
xorcieli. Cemo Zmao, es arayi pirSi gadamdis,
magram Cems suls ar exeba, gesmis? suls is exeba,
rac piridan amodis, da ara is, rac masSi Cadis.
_ Zmao, _ me mxar ze dava
de mas xe li, _ Sen
xom kazinodan gamoxvedi da arayi dalie, es ki
– 181 –
niSnavs, rom sulieri mankierebis SeZenis Semdeg
xorcsac mieci gaxrwnis gasaqani, ara?
uceb xelebi aukankalda, Tvalebze bindi ga
daekra, saxe mTlianad CaenTqa sasowarkveTile
bis RrublebSi, auTrTolda cxviri, dauwiT
lda yurebi, gaulurjda frCxilebi xelebze, da
akankalebuli mtevnidan aryis boTli mowyda,
rogorc atoms _ eleqtroni, daeca asfaltis
trotuars, daimsxvra mina nawilebad da daiqca
iqve arayic. uceb dauwynarda am kacs xelebic,
bindidanac gamoerkvia, Tumca SeSfoTda, saso
uaresad warekveTa, muxlebze daeca da daR
vril arays dauwyo lokva, mowyurebuli ZaR
liviT, eniT.
_ ras akeTebT! _ gakvirvebulma da, simarTle
iTqvas, gabrazebulma wamoviZaxe, xeli mklav
Si gamovde da wamoyeneba davupire, magram ar
mnebdeboda da isev lokavda daqceul siTxes,
_ ras akeTebT, gana ar grcxveniaT?! wamodeqiT!
_ vuyvirodi mTel xmaze. megobrobis gamzir
ze yoveli gamvleli Cven gviyurebda. mamakaci,
romelic ukve meored gamoCnda Cems cxovreba
Si gamalebuli fiqris Sesawyvetad, asfaltidan
aryis alok vas ar wyvet da, da me mrcxve noda,
magram Sansi ar iyo, iq ise mimetovebina. ar vi
codi, ra meqna, amitom vTqvi: _ adeqiT da me gi
yidiT axal boTls! _ da am dros, TiTqos dro
gaCerdao, an TiTqos gaaqvaveso, an TiTqos mow
ydao am samyaros, ise gaCerda, gaiyina erT ad
gilze, mere ki absoluturad saRsalamaTi wa
modga fexze, RimiliT momaCerda da mkiTxa:
– 182 –
_ romels?
_ moicadeT, _ saSinlad momawva brazi pir
dapir safeTqlebSi, _ es yvelaferi moawyveT?!
gaiTamaSeT?! _ davuRriale.
_ ras brZanebT, _ warbebi SeWmuxna, _ ubra
lod Tqven me ime di momeciT, imedi ki yov lis
SemZlea, amitom gamovkeTdi wamSi. Cemo mxsne
lo, Tqveni saxeli?
_ me var baCo, _ vuTxari jer kidev gabraze
bis qarcecxlSi myofma.
_ da ga damrCenel ba Cos gvari aqvs? _ Ca me
kiTxa mSvidad.
_ aqvs. baCo baTmanaSvili.
_ anu, baCo baTmanaSvili gvaria? _ mSvidi
iyo, gaiRima kidec, _ da, Sesabamisad, Tqven ba
Co baCo baTmanaSvili xarT?
_ ra Tqma unda, ara, _ cecxlze navTs asxam
da. _ me var baCo baTmanaSvili. baCo aris saxe
li, baTmanaSvili _ gvari.
_ baTmanaSvili... _ Cafiqrda, _ baTmana... baT
man... Batman! beTmeni xar, baCo?! magaria! _ gar
Tobis xasiaTze mosuliyo.
_ me mgo nia, viRacas sas me
li aRar un da... _
daviWire sust wertilze, magram, rogorc ki
vnaxe, rogor Seecvala saxe mkveTri uaresobis
ken, gavCerdi da aRar Semitopavs, _ vxumrob.
SevideT sadme maRaziaSi, Sen xeli daade sas
mels da giyidi. da Seni saxeli?
_ me kaxa mqvia, kaxa gafrindaSvili, da vfiq
rob, arc iseTi gansakuTrebuli grZnoba yofi
– 183 –
la, roca mimarTvis forma „Tqven“-idan „Sen“-Si
gadadis.
Cven daviareT megobrobis gamziri bolomde,
„vejinSi“ yvelaze iafiani arayi avirCieT da Cemi
saxlisken daveSviT. kaxas Tma hqonda saocrad
cximiani _ me, magaliTad, sul rom ori kvira ar
davibano Tavi, aseTi cximiani verasdros meqne
ba _ da ecva sakmaod Cveulebrivad; yurebidan
sul odnav gadmosdioda gogirdis momcro ma
sa, magram eg araferi. is boTli Cems saxlamde
TiTqmis gamocala gzaSi da, roca Sin Sevipati
Je, ar Semomyva _ aseT mdgomareobaSi ver Semo
valo saxlSi. Sinisaken wavida, da me ukan gavye
vi, rom menaxa misi sabudebeli.
erTi Tvis ganmavlobaSi, gvian RamiT, rode
sac me samsaxuridan vbrundebodi xolme, auci
leblad Cavuvlidi mis saxls, da mikvirda, rom
SigniT, sul cota erTi fanjris miRma mainc en
To xol me sinaTle. an co li hyavs, an co lic
da bavSvebic-meTqi, vfiqrobdi, da mecodeboda
misi ojaxi. TumcaRa, ra Tqma unda, aravin hyo
lia. erT dRe sac, Ra mis ori saa Tidan sam saa
Tamde SualedSi, romeliRaca dros, momiwia
mis saxlTan gavla, magram fanjrebSi Suqi ver
davinaxe. cudma winaTgrZnobam momicva, amitom
civi gonebiT vera, Tumca grZnobaTa karnaxiT
gadavwyvite, karze damekakunebina. asec moviqe
ci, Tumca karga xnis manZilze karTan aravin
mosula. amis Semdeg gadavwyvite, Sememowmebina,
Ria Tu iyo. Camovwie saxeluri da, uproble
mod, kari SeiRo. Sevabije saxlSi sindisis qen
– 184 –
jniT imaze, rom es iyo SeWris tolfasi, Tumca,
rac davinaxe, yvelanair qenjnaze ufro uaresi
iyo: kaxa idga sibneleSi, mTvaris Suqi anaTebda
mis naadrevad Camoberebul saxes da odnav dam
Wknar, akankalebul marjvena xels, romelSiac
Savi revolveri eWira; Semdeg amoswia es revol
veri nel-nela zeviT, miitana safeTqelTan mar
jvena mxridan da Semomxeda.
_ baCo, _ miTxra, _ Tu Cven sikvdilisaTvis
mzad viqnebiT, magram sikvdili ar mova, ara
fers davkargavT, magram, Tu moumzadeblebs
mogviswro man, maSin es TavisTavad tkbili da
mSvidobiani dabadeba zecisTvis gadaiqceva su
li sa da sxeu lis mZi me da mtkiv neul gay rad.
ra emarTebaT im daudevar meomrebs, romle
bic omis dros brZolis velze garTobas, lo
To bas da Rrma Zils mie cemian xol me? ra da,
uecrad saSineli yviriliT daesxmiT Tavs mte
ri da, uiaraRoebi, SiSisgan areulebi da pani
kas ayolilebi, sruliad ibnevian _ aRar ician,
ra iRonon, ra gzas daadgnen; iaraRs eZeben da
ver pouloben, Svelas iTxoven da maTi aravis
esmis, gaqcevas da mimalvas cdiloben, magram
yoveli mxridan garSemortymuli mteri xelT
igdebs maT. aseve SeSfoTdeba suli, rodesac
moulodnelad daudgeba, uzrunvelsa da mZi
nars, aRsasruli. locvis iaraRis moZebna ukve
gviania; dabneulobiTa da saSinelebiT moculs
sakuTar grZnobebSi garkveva ar SeuZlia; dag
vianebulia damxmareTa Zebna _ isini, rogorc
daRupuls, urCsa da Seunanebes, ganeSornen mas;
– 185 –
aRar arsebobs adgili, sadac daimaleba imitom,
rom sinanulisTvis gankuTvnili dro amoiwura
da RvTis gulmowyalebis kari daiRSo misTvis
da samudamod daixura.
_ ara, kaxa, nu izam...
mindoda Tqma, nu izam-meTqi magas, magram
ar damcalda, radganac gamohkra im wamsve ka
xam Caxmaxs xeli, da miesxa misi sisxli kedels
mis ukan mdgoms, gadmovarda tvinidan tyviac
da tvinis nawilic, da es kaci daeca iatakze
sulmouTqmelad, TiTqos ver iTmenso wasvlas.
arasodes damaviwydeba misi wynari, netari saxe
im dros, romelic wamier simSvides ocnebob
da da mzad iyo saukuno satanjvelisTvis Sesax
vedradac.
gafrindaSvili kaxa gafrinda...
– 186 –
nakaduli _ anu, tuCebi kolxi medeasTvis
– 187 –
rigis erT-erT adgilze zis. hoda, mec gavikeTe
Rvedi, radgan, Cemi azriT, ra qveyanaSic Cadi
xar, iseTi qudi unda daifaro, da gavagrZele
fanjridan gadaSlili xediT tkboba. TiTqos
usulo, magram mainc metyveli Senobebi iyure
bodnen oTxive mimarTulebiT da, maxsovs, gavi
fiqre, es nagebobebi rom adamianebi iyvnen, nam
dvili germanelebi iqnebodnen-meTqi. asec iyo.
avtobusis marSruti bad hersfeldidan aizena
xamde moicavda gzas da, aizenaxSi ocdaor wu
Tiani Sesvenebis Semdeg qalaqis centrSi _ diax,
zustad ocdaori wuTi, germanulad punqtua
luri konkretulobiT _ dabrundeboda Cvens
wasayvanad iq, sadac viqnebodiT. xedi Seicvala,
roca qalaqis sazRvrebs gavcdiT da avtobanze
gavediT: gamoCnda ludis qarxnebi, puris yanebi,
qaris turbinebi, romlebic, sxvaTa Soris, erTi
brunis Sedegad erTi saxlisTvis ormocdarva
saaTis samyof energias iZleva; aseve Canda simin
dis naTesebi, gruntis miwebi, aqa-iq saxlebic,
mTa da mTa ze nis lic, da es nis li, vat yobdi,
antilopas Casafrebuli vefxviviT moipareboda
Cvenken _ anu, avtobanisken. mere, isev simindis
yanebs rom gavxede, kiTxva gamiCnda, amitom Cem
gverdiT mjdoms mivubrundi da vuTxari _ ra
Tqma unda, germanulad _ ukacravad, gzasTan
ase axlos rom aris daTesili amdeni rame, Tan
gverdze rom qarxnebicaa, ar geSiniaT-meTqi?
ratomo? kiTxviTve mipasuxa. avuxseni, manqane
bis da qarxnebis gamonabolqvi tyviasa da sxva
momwamvlel nivTierebebs Seicavs, romelic ga
– 188 –
reT gamoiyofa da, didi albaTobiT, Tqveni mo
savali ikravs-meTqi. bolos, roca aseTi airebis
gamoyofa oficialurad dadasturdao, miTxra,
imis mere TxuTmeti weli gavidao. gavikvirve,
magram es gaoceba didad ar SemimCnevia, madlo
ba gadavuxade da isev fanjrisken vibrune piri.
Tavi ori dRis dasabani mqonda. simarTle rom
vTqva, Cemi standartebiT, dasabani ar iyo, mag
ram germanul avtobusSi, roca TiToeuli ada
miani sxvadasxva aromatiTaa gaJRenTili, wesiT,
dasabanad iTvleba. kidev erTi simarTlec rom
vTqva, ar momwonda amdeni aromatis aRreva, arc
calke aRebuli momwonda romelime, radgan Cem
Tvis yvelaze Zvirfasi adamianis bunebrivi su
nia, dozirebuli higienis, cxovrebis wesisa da
sxva mravali faqtoris Sedegad warmoSobili,
magram, visTvisac es odesme miTqvams, yvelam
fsiqikur gadaxraSi gamitara, sinamdvileSi ki
am Cemi azris realuri arsi imaSi mdgomareobs,
rom TiToeuli es aromati, romelic gadamete
buli higienisa da Tavis movlis Semdeg Cndeba,
farsia _ Tundac, imitom, rom xSirad SeminiS
navs adamiani germaniaSi, aTasi yvavilis aromati
rom asdis, magram saubris dros piridan cudi
suni amosdis; Sesabamisad, es yvelaferi garega
nia da, aqedan gamomdinare, rac mxolod garega
nia, is ar SeiZleba, namdvili iyos da, maSasada
me, ueWvelad farsia. am fiqrebidan gamorkvevis
Semdeg wamsve mamakacis saubari, odnav boxi xma
gavigone Cems Tavs zemoT moTavsebul dinamik
Si, romelic, Turme, mZRols ekuTvnoda _ esec
– 189 –
axali faqti iyo CemTvis. evropuli uSualoba
momewona, faqti aseTia. oc wuTSi aizenaxSi Se
valTo, es Tqva mZRolma mikrofonSi, da misi
xma mTel avtobusSi gaisma. mere daamata, mSvi
dobianad vmgzavrobT da, ase Tu davasrulebT,
kargi iqnebao Zalian. am dros Cem pirdapir, ska
mis marcxena mxares gavapare Tvali. gogo ijda
_ diax, ma Sin gogo iyo, rad gan mec jer ki dev
biWi viya
vi, ymawvi
li _ da, mo diT, bevrs aRar
mived-movedebi, pirdapir vityvi, rom egreve Se
miyvarda. cxviri iseTi formis hqonda, TiTqos
ostat moqandakes sagangebod gamoeyvana mis
Tvis; misi Tvalebi iyo muqi feris, magram erTi
wamiT Sexedvac ki meyo imis gasarkvevad, rom
Tvalis ferad garsSi or fers Soris midioda
brZola _ Savsa da cisfers Soris, da am ori fe
ris kombinacia iZleoda friad saucxoo da arc
ise gavrcelebul fers, romelic arc yavisferi
iyo, arc mwvane, arc Taflisferi da, simarTle
iTqvas, arc ki vici, aseT fers qarTul an nebis
mier sxva enaze Sesabamisi aRwerilobiTi sityva
Tu gaaC nia; am go gonas au ra iyo mu qi lur ji,
rac, Tu aurebis daxasiaTebaSi rame gagegebaT,
dameTanxmebiT, uZlieresia; warbebi imdenad
mkacr Sesaxedaobas aZlevda mis saxes, rom misi
Rimili fasdaudebeli da yvelaze damatyvevebe
li unda yofiliyo samyaroSi. mokled, magrad
Semiyvarda, da im wamsve cudad gavxdi, imdenad
Semipyro uimedo mowyenilobam. Tumca am dros
metad sagulisxmo faqti moxda: Cveni avtobu
si transportTa mwkrivs mihyveboda, roca ho
– 190 –
rizontze Savi kata gamoCnda; mwvane „opels“,
romlis Semdegac erTi patara „micubiSi“ mo
dioda da Semdeg Cven, am Savma katam gadaurbina;
„opelma“ daamuxruWa, katas ascda, cxovelic
dafrTxa, „opelis“ ukan momavali „micubiSic“
aicila da, erTi SexedviT, roca ukve samSvido
bos iyo, Cvenma avtobusma signalis TanxlebiT
daartya. mkafiod gavige, jer rogor daiknavla
ukanasknelad katam simwrisgan, rogor gadatyda
cxovelis neknebi, rogor daexa kunTebi. mere,
roca yvelafris gakeTeba gviani iyo, avtobusma
gadauara da nawlavebi zed gzaze gadmoayrevi
na. xalxma amoigmina, mZRols saso warekveTa da
lamis iqve mdgar boZs SeaxeTqa avtobusi. Cem
gaswvriv, magram meore boloSi mjdarma qalma,
romelsac maisuri ecva warweriT „Vegan Power~,
tirili daiwyo da mZRolisken saCxubrad gaeSu
ra, magram, wamodga Tu ara, Rvedma ukanve daag
do Tavis adgilze. me, saerTod, vfiqrob, rom
yvelaferi, mTeli es ambavi, aqedan daiwyo, ami
tom Txrobas gavagrZeleb, da Tqven gadawviteT.
mokled, avtobusi gzidan gadavida da gaCerda,
mZRoli gadmovida, sabargulidan celofani da
bari amoiRo _ arc ki vici, rad undoda, magram,
faqtia, Tan hqonda _ mkvdari kata celofniT
aiRo, miwaze gadavida, bariT amoTxara da ka
ta daasaflava. am ceremonials yvela mgzavri
daeswo, da Cemi mxridan danaSauli iqneboda, av
tobusSi rom davrCeniliyavi. rom ar movityuo,
marTla Semecoda sawyali cxoveli, da zustad
amitomac vTqvi _ oRond, qar Tulad _ sa co
– 191 –
da
vi ka ta-meT qi. am dros is go go, zemoT rom
vaxsene, Semobrunda Cemken, Tvalebi gamiswora,
warbebi odnav SeWmuxna da meore sopranos xmiT
dailaparaka, CamekiTxa:
_ qarTveli xar?
***
bavSvoba, Cemi azriT, yvelafris saTave da
ganmapirobebelia, amitomac minda, erTi ambavi
movyve, ris Semdegac, aSkarad mkafio wiruli
gamovlinebebis xarjze, mivedi im daskvnamde,
romlis gaanalizebis merec germaniaSi wavedi:
Cems ojaxs uWir da im dRi dan
ve, me rom da vi
bade da, didi albaTobiT, Cems dabadebamdec.
roca embrionuli ganviTarebis etapi bolomde
amovwure, dedaCemis saSodan gamovZveri, mag
ram aq erTi faqtia sagulisxmo _ TaviT ar ga
movsulvar, rogorc es normalur SemTxvevebSi
xdeba, aramed, SeiZleba iTqvas, saSvilosnoSi
ukuRma vijeqi da, qveynierebaze Cemi movlenis
dro rom dadga, jer fexebi gadmovyavi, Semdeg
Cemi patara saoxre, da pirveli dasamaxsovre
beli moqmedeba Cavidine _ eqims zed davafsi.
aqedan daiwyo Cemi post-embrionuli ganviTa
reba, romelic axlac grZeldeba, magram, mgo
nia, ukve dasasrulsaa miaxloebuli. mokled,
safenebi ar iyo maSin, me rom davibade, hoda
dedaCemi tilos mikeTebda _ ise, axla pamper
sebi rom ac viaT axal So
bi
lebs _ da es ti lo
iyo gana erTjeradi, aramed mravalgamoyene
– 192 –
badi, radgan, roca erTxel gavsvridi, CemTan
erTad garecxavdnen xolme da isev imas macvam
dnen. mamaCems, Tavidanve vgrZnobdi, ar vuyvar
di, rad gan sul eW vi hqon da, rom sxva ka cis
gan iyo dedaCemi orsulad. dedaCemi _ lali _
marTlac SemCneuli iyo saeWvo urTierTobebSi
ramdenjerme, magram zustad vici, rom akrZa
luli aqtis gauTvaliswinebeli pirmSo ar var.
mamaCemi _ malxazi _ rogorc ukve vTqvi, giJi
iyo _ sul fsiqologiuri da samecniero wigne
biT dadioda xelSi, romelic, simarTle iTqvas,
im droSi martivi saSovneli ar unda yofiliyo.
aTas eqsperiments atarebda Cemze _ ZiriTadad,
fsiqologiuri saxis: ai, magaliTad, sami wlis
rom gav xdi, Cems ojaxs or jer uf ro Zlie rad
gauWirda materialuri TvalsazrisiT, da mama
Cemma malxazma gadawyvita, CemTvis daemtkice
bina, rom Custi viyavi da Wama ar mWirdeboda;
imdenjer mimeora, rom, sabolood, davijere
da, raxan sami wlis viyavi, ramxela fexic mqon
da, is zo ma movirge da vTqvi, oc dac xra zoma
Custi var-meTqi; mamaCemma mxari amiba, sworiao,
dedaCemi ki Cemgan Tavs Sors iWerda ratomRac.
maxsovs, erTxel mamaCemi daTvra, hoda, saxlSi
rom movida, me, Cveulebisamebr, karebTan dav
xvdi iatakze ganTxmuli; Tavidan fexsacmelebi
gaixada, mere Cemze fexebiT Sedga, rom me _ anu,
Custebi _ Cavecvi, magram Semdeg uceb haerSi
axta da iatakze daxta. Tvalebi gadmocvenaze
hqonda, yviroda, wixlebs mirtyamda, ormoc
dasami zoma fexi maqvs, da Sen, ocdacxra zoma
– 193 –
Custi, CemTan modixar, rom Cagicvao. gagiJe
buli iyo, magrad mcemda fexebiT, Tumca mere
damSvidda da miTxra, dReidan aRar xaro Cus
ti, _ Sen dReidan kalaTi xaro; ori dRe imaze
melaparakeboda, Tu ra grZnobaa, roca kalaTi
xar, ra unda qna aseT dros. yvelaze gasakviri
ki marTlac is iyo, rom saerTod ar mSivdeboda
da, ager, daaxloebiT, sami kvira iyo, araferi
meWama, magram Tavisuflad da erTgvari mondo
mebiTac ki vasrulebdi dakisrebul samuSaos _
jer Custobas, Semdeg ki ukve kalaTobas. meore
dRes, nabaxusevi rom iyo malxazi, ase miTxra,
Cadi, „borjomi“ amomitaneo. me ver mivxvdi imi
tom, rom kalaTi viyavi, da ver warmomedgina,
rogor SeeZlo kalaTs, kibeebze Caerbina _ meS
vide sarTulze vcxovrobdiT Cven _ an lifts
Cahyoloda qveviT, Sesuliyo maRaziaSi da „bor
jomi“ eyida. Cemi azriT, mamaCemsac gaaxsenda
mere Cemi kalaTobis ambavi, amitom fanjarasTan
mivida, mezobel vanias dauZaxa, ori „borjomi“
miyide da fuls kalaTiT CamogiSvebo. wavida
vania maRaziaSi, iyida ori boTli mineraluri
wyali, am dros ki mamaCemma Toki momaba, erT
bolos fuli gamoaba, meore bolo ki xelebSi
daiWira, da meSvidedan gadamagdo. zustad mi
wasTan gavCerdi. etyoboda, vaniamac icoda Cemi
kalaTobis ambavi, radgan Tokidan fuli moxsna,
ori boTli „borjomi“ ki xelebSi SemomaCeCa,
mere xmamaRla daustvina, riTac mamaCems aniS
na, rom kalaTi aewia. amwia kidec malxazma, or
jer korpusis kedelsac mimanarcxa, magram me,
– 194 –
rogorc WeSmariti kalaTi, arafers vimCnevdi.
erTaderTi, rac yovelTvis mikvirda, simarTle
rom vTqva, dedaCemis inertuloba iyo am saqme
Si, arada megreli qali gaxldaT, Tan zodiaqo
Ti verZi iyo, aprilSi dabadebuli, magram mainc
ase gamovida, faqti faqtia; aseve, minda, aqve da
vamato, rom dedaCemisTvis saerTod ar mqonda
nakocni _ mxolod erTxel, da isic fataluri
SedegiT dasrulda. magram, amaze _ mogvianebiT.
ase gavida ori weli. mokled, xuTi wlis rom
gavxdi, iSova mamaCemma fuli, da sabolood
miTxra, adamiani xar da, Sesabamisad, SegiZlia
Custic iyo, kalaTic, Roric da namdvili kaci
co. Sen vin xar-meT qi, rom vkiT xe, gamibraz da
Zalian _ gana, gasagebi da aSkara ar ariso? mec
ase megona, da vuTxari kidec, minda, Sen dagem
sgavso-meTqi. es namdvilad gauxarda. amitomac
oTxze davdeqi, ukanali avibzike da Rrutuns
movyevi, Tan yvelafris Wama daviwye, rac Zirs
eyara. gadairia amaze malxazi, magida gadaayi
rava, maxsovs mkafiod, Wiqa mesrola, romelic
TavSi gamartya, Zirs damagdo, mere qusliani
fexsacmliT Sedga Cemze, mafurTxa bevri, gaS
lili xelic bevri mirtya, muStiTac damalila
va, Tavic ki Camartya TavSi da, sabolood, imde
ni qna, saavadmyofoSi gamaqanes, radgan marTla
vkvdebodi. im dRes gadavrCi, da ori dRe-Ramis
Semdeg isev gamomweres da saxlSi damabrunes.
Sin, amdeni xnis Semdeg pirvelad, deda damxvda
Tbilad _ gulSi Camixuta, magrad Camikra, Sub
lze da Tvalebze mkocna, Tmebi amiCeCa siyva
– 195 –
ruliT. aseTi bednieri arasodes vyofilvar,
da ratomRac mgonia, arc is yofila aseTi bed
nieri odesme. am siyvarulma Zliermoqmedi wam
lis efeqti iqonia Cemze _ ori dRis mere Citi
viT viyavi an, Tu ufro sworad vityvi, fexze
wamovxti da vTqvi, Custi vyofilvar, kalaTi
vyofilvar, Rori vyofilvar, da axla Cito
ba minda-meTqi. dedaCems cremlebi wamouvida,
maxsovs, mamaCemma ki Semagina da aivnis kari ga
miRo _ aha, gafrindio. gavfrindebi-meTqi, rom
vTqvi, marTla gavedi aivanze, moajirzec ki
avedi, xelebi gavSale da, gafrena rogorc ki
davapire, uknidan dedaCemma damiWira, Camomiy
vana da Camixuta. ratom gamaCere, Citi var da
gavfrindebodi-meTqi, vuTxari, man ki ase miT
xra, adamiani xar, adamians ki ver gafrena aq
vso misjili. dedas davujere _ magis mere arc
ki micdia isev Citoba an Roroba, an kalaTo
ba da ase Semdeg. erT sabediswero dRes, roca
mxolod dedaCemis mxridan alersi mombezrda
da mec mominda, mas mivalersebodi, maxsovs,
piri ucnauri siTxiT gamevso. movida dedaCemi
da Sublze makoca. me avforiaqdi, radgan ara
sodes mekocna dedaCemisTvis, hoda gadavwyvi
te, eg yofiliyo pirveli jeri da, Tvaldaxu
Wulma, sadac momixvda _ tuCebSi _ iq vakoce.
vakoce da, vai, mag kocnas _ sam wamSi dedaCem
lalis Rimili Seeyina, saxe gauSavda, Tvalebi
gauqvavda da nestoebi SeekumSa, meoTxe wamze
ki gardaicvala. zustad im dRes mivxvdi, rom,
pirdapiri mniSvnelobiT, Sxamiani var.
– 196 –
Tavidan, SiSis pirveli da udidesi efeqtis
da gamo, karadaSi Sevimale, magram mere, Cemi
imdroindeli Tavis azriT, brwyinvale idea mo
mivida TavSi, da sakuWnaoSi Sevikete kalaTeb
Tan er Tad, mec Zve li profesia gavixsene da
Cems Tavs vuTxari, rom dro iyo, isev kalaTad
vqceuliyavi; mama ver daminaxavs-meTqi, vfiq
robdi, imitom, rom gadaCveulia Cems kalaTad
yofnas da ver micnobs-meTqi, Cveulebrivi, ri
giTi kalaTi vegonebi-meTqi. Tavidan, malxazi
rom Semovida saxlSi, movedio, SeuZaxa gardac
vlil cols, romelic jer kidev cocxali ego
na. movedio, SeuZaxa da, sastumro oTaxSi rom
Semovida _ im oTaxSi, sadac dedisadmi pirveli
alersi gamovcade, pirveli kocna, da romelic,
samwuxarod, fataluri SedegiT dasrulda _
misi fexis xma miwyda, radgan, didi albaTobiT,
iatakze gagebul mozaikur xaliCaze ganTxmuli
pirsisxliani meuRle dainaxa. zustad sami wuTi
da ToTxmeti wami idga ase gaunZrevlad, mere
ki rbili da frTxili nabiji gadadga, TiTqos
saxlSi SemoWril da sadme kunWulSi mimalul
qurds uvlida gverds SeumCnevlad, uvnebeli
rom gadarCeniliyo. sakuWnaodan mesmoda, ro
gor gaaRo mamaCemma jer tualetis RrWiala ka
ri _ Za lian, Za lian ne la _ da Sem deg ro gor
dabrunda sastumro oTaxSi, misi gavliT saZi
nebelSi rom Sesuliyo; Sevida isev ise nela da
frTxilad saZinebelSic, isev ise uCumrad, sin
dis qenjnili mZarcveliviT SeaRo kari, magram,
TiTqos imedgacruebulma, arada, meore Sexed
– 197 –
viT, gulze dadebuli lodisgan gaTavisufle
bulma gamoixura igi. aivanze rom gavida mal
xazi, da mere, rom gamovida ukan, gambedaoba
moemata _ ise Cumi da frTxili nabijebiT aRar
dadioda. sabolood, ra gasakviria, sakuWnaosac
moadga, nela gadaswia xis sriala kari, da Tavi
si gayinuli, meduza gorgonas mzeris mxilveli
berZeni jariskaciviT gaqvavebuli mzera moma
geba. mec zustad TvalebSi vuyurebdi, radgan
kalaTi viyavi, da SeuZlebeli iyo, ise davenaxe,
rogorc adamiani, Tumca mainc Zalian SemeSin
da, kankalma amitana, magram maleve davwynardi,
roca gavixsene, rom kalaTi viyavi, xolo kala
Tebi, rogorc cnobilia, ar kankaleben. mere
oflmac ki damiwyo gamoJonva _ mokled, yve
laferi xdeboda imisTvis, rom Cems kalaTobaSi
me TviTonve Semetana eWvi _ magram, mamis rea
lurad damTrgunveli mzeris Semyurem, wveTe
bi ukanve Sevibrune kanSi, rom malxazs rame ar
eeWva. karga xani miyura ase, marTla, mere sul
odnavi emocia gaukrTa saxeze _ mgoni, sindisma
autoka marjvena warbi _ Tumca Semdeg isev ise
Ti saxe miiRo, naxevari wuTi kidev miyura, da
mere sakuWnaos karic miketa. amovisunTqe. maSin
megona, iseTi magari kalaTi var, sakuTarma ma
mamac ver micno-meTqi, da amitom gadavwyvite,
iqamde davrCeniliyavi ase, sanam rame anti-ka
laTuri ar Semawuxebda.
panaSvidi or dReze gadanawilda, magram ar
gegonoT, rom bevri xalxi iyo mosuli ojax
Si _ sakuWnaodan TiToorola adamians varCev
– 198 –
di xolme, meCxerad rom gadi-gamodiodnen Cvens
saxlSi. gasvenebis dRes Rrublebi Seiyara, mag
ram ar uwvimia. savaraudod, ukanaskneli fuli
gaiRo mamaCemma dedaCemis saflavisa da im ke
TildReobisTvis, romelic lalis am cxovre
baSi namdvilad ar Rirsebia. ar vici, ratom ga
maxsenda es CarTva axla, magram, raxan fiqrma
ase moitana, Cavamateb: erTxel, maxsovs, mama
Cemma totalizatorSi wamago da, Sesabamisad,
Cabarebas mipirebda, magram _ es iyo erTaderTi
mkafio winaaRmdegoba dedaCemis mxridan, rome
lic SemomrCa mexsierebaSi _ dedaCemma lalim
Tavi gaigiJa, yvirili morTo mTel saxlSi, bo
los patara skivri gaxsna, qorwilisdroindeli
Zvirfaseuloba rom elaga Sig, briliantis be
Wedi amoiRo da malxazs gauwoda, Svilis fass,
wesiT, gaswvdebao. axla ambavs davubrundeT:
mokled, rom gaasvenes dedaCemi saxlidan, gul
ma veRar gamiZlo, deda momenatra _ anu, SeiZ
leba iTqvas, anti-kalaTuri, adamianuri ra
Rac damemarTa _ hoda gamovZveri sakuWnaodan,
dacarielebul saxlSi tirili movrTe, dedis
naxva mominda Zalian, da vinane, ratom manamde
ar gamovedi-meTqi. mere welze Toki gamovibi,
raTa Cemi kalaTobis mravalfunqciuroba dame
dasturebina Cemive TvalSi, fanjara gamovaRe
da ase Tokgamobmuli gadavxti meSvide sarTu
lidan, magram, haerSi rom viyavi gamokidebuli
da qveviT mivdiodi, ukve gviani iyo imis gaana
lizeba, Tokis meore bolo rom ar eWira aravis.
uceb vicvale mdgomareoba _ pirsaxe cisken vib
– 199 –
rune, zurgi miwas mivuSvire _ da ase gavagrZele
frena, oRond ar vici, risi imedi mqonda. wamic
ar iqneboda gasuli _ es me meCveneboda ase sau
kuned _ Cemi saxlis fanjaraSi dedis aCrdils
rom movkari Tvali, romelsac Cems welze ga
mobmuli Tokis bolo eWira xelSi, saxe Tbilad
gaciskrovneboda, miyurebda da, aSkara iyo,
siyvaruliT evseboda mTeli aramaterialuri
sxeuli. roca ukve, wesiT, betonze unda dav
narcxebuliyavi da metad xanmokle sicocxle
damesrulebina, dedaCemma _ an, Tu ase ufro
swori iqneba, dedaCemis aCrdilma _ Toks Zlie
rad Caavlo xelebi da iq gamaCera, sivrcis ra
wertilSic viyavi im wamis measedSi. me isev wamSi
vibrune piri miwisken, dedaCemis procesias rom
avdevnebodi kudSi avismomaswavebeli nisliviT,
sasaflaoze rom miiklakneba xolme, magram Cemi
mezoblis sarecxis Tokidan ver daviZvrine Ta
vi. meore wuTSi im mezobelmac gamoixeda, vis
TokebSic gavixlarTe, Tokebidan damixsna, ka
ridan gamiyvana da procesias SemaerTa. Semdeg
Si ase miTxres kidec, mag Tokebma gadagarCinao,
magram me xom vici, dedaCemma rom gamoqaCa Toks
da me haerSi gamaCera. dedaCemis wablisfer ku
bos avedevne, jvari rom hqonda gamokveTilad
amoCuqurTmebuli. imedi mqonda, mamaCemi dami
naxavda da TavisTan mimixmobda. daminaxa kidec,
magram kubos erTi bolo mas eWira, mas mihyav
da dedaCemi saukuno gansasveneblis karamde, da
amitom CemTvis ar ecala. mezobelma SemomTava
za, masTan erTad mevlo, Tumca me viuare, pro
– 200 –
cesias odnav CamovrCi, da Semdeg alfa mgeli
viT ukan mivyvebodi mTeli gza, rogorc, zeviT
rom vaxsene, sasaflaos avi nisli, romelic, vin
icis, iqneb sasaflaos mkvidrTa sulebiT saz
rdoobs da, rac meti adamiani kvdeba, miT metad
izrdeba am nislis moculobac. dasaflavebamde
_ anu, im momentamde, sanam miwas miayridnen _
ori wuTiT adre kubosTan dinjad mivedi me,
Cia tanis patara biWi, sasacilod didi baTinke
bi rom Camecva zolian Sortebze, davixare da,
axla ukve darwmunebulma, rom veRarafers vav
nebdi, gulwrfelad vakoce dedaCemis cxedars.
SemiZlia davifico, mkafiod davinaxe, rogor
gaebadra saxe, rogor gaubednierda gamomet
yveleba, rogor gamiRima kidec farTod, mag
ram, aseve darwmunebuli var, Cem garda sxvas es
aravis SeumCnevia.
qelexi ar yofila, ra gasakviria, da, saxlSi
dabrunebis dro rom dadga, mamaCemi me ar dam
lodebia, ise gaemarTa Sinisaken. isev im mezo
belma miTxra _ ai, procesiaze rom SemomTavaza,
CemTan erTad iareo _ wamodi, saxlSi migiyvano,
da me isev viuare, magram zedmetad patara Se
saxedaoba mqonda, Tan realurad patarac viya
vi, imis Tvis, rom aseT Sor man Zilze sakmaod
saSiS qalaqSi mevlo martos, hoda momkida xe
li da TavisTan erTad wamiyvana. ra gqviao, rom
mkiTxa, veraferi vupasuxe, radgan ar gamaxsen
da, saxeli Tu daurqmeviaT CemTvis odesme _
daurqmeviaT-meTqi, Torem saxeliT arc araso
des moumarTavT CemTvis. ori wuTi vifiqre, vi
– 201 –
fiqre, da bolos gadavwyvite, Cemi saxeli me
TviTonve momefiqrebina da, am xerxiT, axali
pirovneba Semeqmna. gaubedavoba rom Sematyo
mezobelma, ase miTxra, kargi, maS jer me get
yvi, rom nikoloziao Cemi saxeli. pirvelad
gavuRime ucxo adamians _ ucxos ki ara, mama
CemisTvisac arasodes gamiRimia, mxolod de
das Tu davanaxvebdi xolme Cems bednier saxes,
isic iSviaTad _ mere xmac amoviRe da ase vuT
xari, Cemi saxeli sosoa, iosebi, magram Tqven
SegiZliaT soseloc damiZaxoT-meTqi. kargi,
soselo, wavideTo axla saxlSi, nikolozma ase
miTxra. daviZariT Sinisaken Zveli samarSru
to taqsiT, mtvrianiT, mgzavrobis safasuri
nikolozma gadamixada. CamovediT mere pirda
pir Cemi korpusis _ an, raxan nikolozic Cemi
mezobeli iyo, umjobesia, vTqva, Cveni korpu
sis _ win, sadarbazosTan mivediT. mkiTxa, xom
miagnebo aqedan Sens saxls. Tavi davuqnie. aba,
Zlieri unda iyo, kargad iyavio. naxvamdis-meT
qi, nikoloz biZia. gauxarda aseTi mimarTva _
„biZia“. Sevbrundi mere sadarbazos SigniTken,
Sevedi kidec, avuyevi kibeebs, Tan viTvlidi
maT raodenobas _ pirvel sarTulze cxra kibe
iyo, meoridan ki TiToeul sarTulze aTi sa
fexuri Semxvda. meSvideze rom avedi, vifiqre,
jer zeviT aval, darCenili ori sarTulis sa
fexurebis raodenobasac gadavamowmeb, da mere
Camoval-meTqi, magram am dros Cemi saxlis kari
gaiRo TiTqos TavisiT, radgan aravin damina
xavs me misi gamRebi iq im momentSi. ratomRac
– 202 –
aRar gavagrZele gza da, Sesabamisad, pirdapir
Cems saxlis zRurbls gadavabije. uceb Cem win
raRacam gaiSxuila, Semdeg iq Serxeuli hae
ris nakads mimarTuleba misca da es mTeli ai
ri saxeze momelamuna, magram TviTon es zmna _
„momelamuna“ _ rbil da romantikul ganwyobas
tovebs, arada haeris is masa aSkarad siZul
viliTa da simxeciT iyo savse. Tavidan azrze
ver movedi, magram mere, qamris bolo rom mom
xvda saxeSi gametebiT, yvelaferi gavaanalize.
aq modio, miyviroda malxazi, roca daminaxa,
rogor gavrbodi. sakuWnaoSi Sevimale isev,
Tumca vicodi, rom mainc momagnebda, magram,
Cemda gasaocrad, fexis xma saZineblisken wavi
da, mere sawolis WraWunic gavigone. malxazi
dawva, me Tavi damaneba. lamis Wkuidan gadave
di, magram mere am ambisTvis yuradReba aRar
mimiqcevia da, simarTle iTqvas, mSvidobiT vi
yaviT me da mamaCemi _ me CemTvis, is TavisTvis
_ iqamde, sanam erT saRamos Zalian ar gamoT
vra da, saxlSi rom movida, lali, movedio, ar
daiZaxa. mokled, lali, movedio, SeuZaxa cols
im imediT, rom an rame saWmels daaxvedrebda
mzad, an windebs gaxdida, andac mTlianad tan
sacmels gaaZrobda da dasaZineblad sawolSi
Caawvenda Cvili bavSviviT. Tumca mere, aSkara
iyo, gaaxsenda, coli rom gardacvlili yavda,
fexsacmlebi TavisiT gaixada, didi gaWirve
biT, da sakuWnaos kars gauqana. me sastumro
oTaxSi viyavi, Cveulebriv, da ara sakuWnaoSi,
magram mas, al baT, ego na, rom iq vi ya
vi isev,
– 203 –
ratomRac. sastumro oTaxSic Semovida. ufex
sacmlod, windebSi idga da terfebze usiamov
no suni asdioda iseTi, cxvirs rom miwvavda.
oTaxis Semosasvleli karis WrilSi idga mal
xazi da, SemiZlia davifico, zustad oci wuTi
ixsnida qamars, Savi Sarvlis yelze rom Semoer
tya. sa bolood, ro ca moix sna, xel Si ise Sea
TamaSa, dasavleli kovboebi rom aTamaSebdnen
cecxlsasrol iaraRebs, TvalebSi Semomxeda da
Cemken daiZra. vicodi, magrad mcemda, Tumca
adgilidan ar momicvlia fexi, da Rirseulad
davelode imas, rasac mipirebda. marTlac mag
rad mcema, Tan amoiCemebda xolme erT wertils
Cems sxeulze, da mxolod mand mirtyamda iqam
de, sanam kunTi ar Camexeoda. damalilava, kun
Tebi damixia, bolos xelSi amiyvana da sawol
ze momisrola, mere aRar vucemivar. ratomRac
tkbilad CameZina. Rame vigrZeni, rogor momiwva
mal xazi gver dze, da ro gor dauw yo Cems da
lurjebul adgilebs kocna, Tumca amis mere
aRarc minaxavs, radgan, rom gaviRviZe, Tavze
bebiaCemi medga _ dedaCemis deda _ ineza bebo,
Tan SevamCnie, rom kedlebic ar iyo iseTi, Cven
rom gvqonda saxlSi, arc fardebi. mereRa miv
xvdi, bebiasTan rom gadmomiyvanes sacxovreb
lad. manamde arasodes menaxa ineza bebo. wlebis
mere ase miTxra, mamaSeni ukrZalavda dedaSens
CvenTvis Seni Tavis naxvebas, mere ki TviTon
malxazma mogiyvanao CvenTan. ineza bebo bevrs
mkocnida, magram me aRar damiSvia is Secdoma,
rac dedasTan momivida _ me ar vkocnidi, rad
– 204 –
gan, rogorc zemoT vaxsene, Cemi nerwyvi Sxams
Seicavda. rom vkiTxe, mamaCemi sad wavida-meTqi,
ase miTxra, Sen dReidan CemTan cxovrob, mamaSe
ni eSmaksac wauRiao. didi albaTobiT, asec iyo
_ eSmakma waiRo mamaCemi malxazi, arada miyvar
da Zalian, xom iciT.
mokled, bebias vuTxari, sanam erTad cxovre
bas SevudgebodeT, jer Cemi saxeli unda iswav
lo-meT qi. aba, ra gqviao, mkiT xa, Tan Tva lebi
aucremlianda. me var soso, iosebi, magram Sen
soselo damiZaxe-meTqi, ase vuTxari. bevri rom
ar gavagrZelo, SevTanxmdiT amaze. mere, TxuT
meti wlis rom gavxdi, piradoba aviRe, sadac
ewera: „saxeli _ ioseb arvelaZe; dabadebis Ta
riRi _ 20.12.1997; dabadebis adgili _ rusTavi,
qvemo qarTli; piradi nomeri _ 3500558855“. Teq
vsmeti wlisam muSaoba daviwye kafe sapelmene
„meranSi“, megobrobis gamzirze romaa rusTavSi,
xolo oci wlis rom gavxdi, raxan fuli mqonda
ukve mogrovebuli, da raxanac vizaliberaliza
cia iyo moqmedebaSi Sesuli, ineza bebos gamo
vucxade, samogzaurod minda-meTqi wasvla ger
maniaSi. bebo, RmerTma daglocoso, ase miTxra,
hoda mec Cavalage bargi, eleqtronulad viyi
de bileTi, wavedi Tbilisis aeroportSi, iqidan
gavfrindi kievSi, sadac sami saaTi gavCerdi, da
Semdeg kievidan frankfurtSi Cavfrindi, sadac
ori dRe davrCi SemTxveviT gacnobil germanel
axalgazrda kacTan, xolo mere, patara qalaqe
bis istorias rom gadavxede, bad hersfeldSi
movindome wasvla da darCena.
– 205 –
***
_ diax, qarTveli var, _ gaveci pasuxi SekiT
xvaze im gogonas, yvelaze lamazi rom iyo, xom
gaxsovT, _ Senc? _ Tumca es kiTxva azrs mokle
buli iyo, mainc davusvi, radgan, vin icis, iqneb,
ubralod icoda qarTuli ena.
_ ki, mec, _ miTxra, erTi wamis ganmavlobaSi
mzeriT SemWama, xolo Semdeg gaiRima. _ saiT
gagiwevia?
_ aizenaxSi, vartburgis cixesimagre1 da baxis
muzeumi unda vnaxo. _ vupasuxe. darwmunebuli
viyavi, Tavadac zustad igive marSruti hqonda,
magram mainc vkiTxe: _ da Sen sad midixar?
_ mSvenieria, _ Tqva da gaiRima, magram am Ri
milis drosac ki makvirdeboda, maTvalierebda,
_ zus tad igi ve marSruti maqvs mec. vTxo voT
vinmes, gagicvalos adgili, da Cem gverdiT da
jeqi. nu, ra Tqma unda, Tu survili gaqvs.
_ mgoni, ar dagvWirdeba, _ naZaladevad ga
vuRime, radgan sulac ar meRimeboda, aramed
Tavbru mexveoda da, simarTle iTqvas, muxle
bic mekeceboda. imdenad Rrma mzera hqonda am
gogos, TvalebSi rom CagexedaT, ifiqrebdiT,
am Tvalebis fesvebi zRvis fskeridan modiso.
iseTi didi da, SeiZleba iTqvas, diadi efeqti
– 206 –
moaxdina Cemze am gogonam, iseTi moulodneli
da iseTi SiSismomgvreli, rom sxeuli Signi
dan gameyina, da Cemi Sokuri mdgomareoba uf
ro metxans gagrZelda, vidre gagrZeldeboda
nebismieri ulamazesi mdedris danaxvisas. am
mdgomareobidan Tu gamovidodi odesme, ar me
gona da, vfiqrob, arc gamovsulvar dRemdec
ki, radgan aseT statikur mdgomareobas Ta
vi rom daaRwio, Tavxedi unda iyo, Tu Sen aZ
lev sakuTar Tavs amis uflebas. maSasadame, am
mdgomareobas pirveli Zlevs ara Zlieri, ara
Wkviani adamiani, ara sxva da sxva, aramed _ Tav
xedi. Zlieri adamiani SedarebiT ufro gvian
gamodis eqstazidan, Wkviani ki samudamod misi
zegavlenis qveS rCeba, amitomacaa xolme, rom
lamazi qali xvdeba ara Zlier kacs, ara Wkvian
mamakacs, aramed Tavxeds, da cxovroben isini
ara tkbilad da bednierad, aramed _ mwared da
ube durad. am dros Wkvia ni kaci fiqrobs, eq
stazis qveS myofsac SemiZliao masTan yofna.
mokled, ras vizamT!.. axla saqmes mivubrundebi:
ar dagvWirdeba-meTqi, rom vuTxari am gogos,
mizezic ganvumarte, Cem win zixar da, Tu kiseri
ar getkineba, isec vilaparakebT-meTqi. kargio,
damTanxmda, magram me mere misi saxelis gageba
mominda, Tumca kiTxva Semrcxva, da aseTi xerxi
movifiqre:
_ kar gi, mokled, _ vuT xari, _ avi
deT uk ve
avtobusSi, Torem gava, elene.
_ elene? _ gaikvirva. ar vici, mimixvdiT Tu
vera, magram mainc avxsni: es saxeli SevurCie,
– 207 –
radgan vicodi, gaikvirvebda, mere ki Tavis nam
dvil saxels metyoda. sakmaod uazro gziT Se
movlaa, marTalia, magram im dros srul Wkuaze
namdvilad ar gaxldiT.
_ gana, elene ar gqvia? _ CavekiTxe mec viTom
gakvirvebiT.
_ ara, elene ara, _ da ise gamiRima, TiTqos
saerTod yvelafers mixvdao, _ medea mqvia. da
Sen, tato?
_ tato? _ gavikvirve.
_ ga na, tato ar gqvia? _ ax la mar Tla ga
miRima, oRond raRacnairad, TiTqos upiratesi
RimiliT.
_ soso, iosebi, magram Sen SegiZlia soselo
damiZaxo, _ vupasuxe da mec gavuRime.
_ soselo, _ ufro farTod gaiRima. rac met
farTobze Slida Tavis Rimils, ufro cudad
vxdebodi da, SemiZlia davifico yvelaferi,
guli wamividoda da waviqceodi, es rom ar eT
qva: _ avideT avtobusSi, ase jobia, Torem Cven
ar dagvelodeba _ xom ici germanuli punqtua
luroba, isedac gavCerdiT am katis gamo, Tan...
avtobusis asasvlel kibeebTan mivediT da,
fexi rom Sevdgi pirvel safexurze, mereRa da
martya Tav Si fiq rma, ras ake Teb-meT qi, da im
wamsve Camovedi, xeli gaviSvire avtobusis Sig
niTa mxrisken, medeas vaniSne, mxolod Sens Sem
deg-meT qi, isev ga mi
Ri
ma _ Tan ax la ise, rom
kbilebic gamoaCina _ fexi Sedga safexurze da
avida zeviT. uceb mTeli Tvalwin gadaSlili
samyaro damitrialda gonebaSi, TvalebSi ameg
– 208 –
lisa TiTqos xeebi, asfalti, saxlebi, mindvre
bi da avtobusi erTad da, zustad vici, patara
moajirisTvis rom ar Camevlo xeli, waviqceo
di. qalis buneba rom ganvixiloT Cven, kacebma
_ ki, mar Talia, vin varT Cven qa lebTan Se da
rebiT, mag ram mainc _ aR movaCenT, rom Rmer
Tma gangeb misca mas Zlier gansxvavebuli Tvi
sebebi, vinaidan am Tvisebebis mdgomareobac
ki da mniSvnelobac absoluturad gansxvavde
ba kacisgan; Tu kacis Tvisebebs miviCnevT, ma
galiTad, samxreT polusad, qalis Tvisebebi
ukidures CrdiloeTSi iqnebian ganTavsebulni.
Tavbru mexveoda-meTqi, xom vTqvi, magram mainc
ar SemimCnevia, radgan taepi gamaxsenda erTi:
„ar daaC ndes mij nu
roba, sjobs, Tu kac sa eax
lebis“.1 asea, vfiqrob, magram mTeli cxovreba
rom ar daimCnio, gulSi unda klavde yvelafers
da, maS, ra azri aqvs cxovrebas Ria siyvarulis
gareSe? amitom, albaT, zRvari unda hqondes
moTminebasac. Tumca, meore mxriv, Tu adamia
ni sikvdilis pirasaa _ da me vaxsene dasawyis
Si, rom Cemi post-embrionuli ganviTareba ukve
dasasruls uaxlovdeba _ da Tu gadmoxedavs
ganvlil cxovrebas, kiTxvas dausvams mTel ar
sebobas, odesme damTavrdeba Tu ara tanjva, da
Semdeg aRmoaCens, rom adamianis tanjva usas
ruloa, xolo adamianis arsi _ sasruli. axla,
SeiZleba, sulac amaod vmetyveleb, da SesaZloa
Cemnair kacisTvis, visac dro amaodmetyvele
1. aforizmi „vefxistyaosnidan“;
– 209 –
bis sifxizleSi gahyavs, umjobesi yofiliyo,
dRe ZilSi gaetarebina, Tumca dedamiwa savsea
adamianebiT, romlebic sicruiTa da amaodmet
yvelebiT gandidnen, magram axla, jobia, saqmes
mivubrunde. ise, ramdenjerac gadavuxvie saqmes
da mere vTqvi, jobia, saqmes mivubrunde-meTqi...
neta, Tu dauweria vinmes amdeni „jobia, saqmes
mivubrunde“ erT patara prozaul nawarmoebSi?
sainteresoa.
_ xandaxan ise meSleba nervebi, _ Semomibrun
da medea moulodnelad, roca ukve Cven Cvens
adgilebze visxediT avtobusSi, _ rom kacis
mokvlazec ki davfiqrebulvar, Tan sakmaod
Rrmad da ise, asrulebac rom SemeZlo, magram
mere, meTqi, ratom unda movkla vinme _ isev jo
bia, me movkvde, ara?
_ medea! _ SevuZaxe erTi da, yvelam Cemken
rom gamoixeda avtobusSi, xmas davuwie: _ medea.
_ ho, soselo, gismen, _ marcxena TvaliT mi
yurebda skamis sazurgis miRma.
– 210 –
xriok udabnod rad aqcie rTvelis baraqa
Sen, sakuTari arsebobis mtero wyeulo!
mTeli msoflios samkauli Sena xar axla,
mxolod Sen ZalgiZs gazafxulTan gabaaseba,
rad ar gaSinebs, Tu nayofi kvirtSive gaxma,
mSvenierebas ratom flangav, Zunwo arsebav?!
wuTisofeli Seibrale, Sens mzes rom ficavs,
mag silamazes nu dauTmob samaris miwas.1
– 211 –
ai, amis Tqma mindoda! roca ormocjer daizam
Trebs Subli mwyazari,
– 212 –
dedaSenisTvis warsul dReTa sarke Sena xar,
mas netar aprils gaucocxlebs siyrme Svilisa,
roca Sens Sublsac naoWebiT Jami Selaxavs,
maSin gagiRebs Svili sarkmels siymawvilisas.
uSvil-uZiro Tu darCebi miusafarad,
mag Sens saxesac SenTan erTad miwa dafaravs.1
– 213 –
gTxov. Cem gan gaaCi
ne, Tu ginda, oRond gaa Ci
ne, _ sisuleleebs vbJuturobdi, Tan Tavs ver
vakontrolebdi, _ sanam Sens zafxuls zamTris
civi xeli gagudavs,
– 214 –
axla, modiT, iq davbrundeT, avtobusSi rom
avediT me da kol xi me
dea, rom da vi
kaveT Cve
ni kuTvnili adgilebi, da rom gavudeqiT isev
gzas aizenaxamde. mokled, diax, avtobusSi ave
diT me da kolxi medea, davikaveT Cveni kuTvni
li adgilebi, da gavudeqiT isev gzas aizenaxam
de. avtobusi Cveulebrivze Cqara dadioda, rac
aSkara SesamCnevi iyo, radgan, Cemi azriT, daT
qmul droze ar misvla germanelebisaTvis arc
ise sapatioa _ gana, kanoni sjis maT amis gamo,
aramed, ubralod, sindisi ar aZlevs maT saSua
lebas, daTqmul dros gadaacilon wuTebi. arc
mqonia imis iluzia, rom gzaSi me da medea vila
parakebdiT da, simarTle iTqvas, arc survili
gamCenia saubrisa, radgan, Cemi gadmosaxedidan,
yvelaferi saukeTesod xdeboda: medea ijda Cem
win mdgar savarZelSi, fanjarasTan, rogorc _
me; iyureboda saxis mTeli farTobiT fanjris
iqiT gaSlili xedisken, me ki mTel mis mSvenebas
Sevyurebdi pirdapir _ ise, Tavis mibrunebac
rom ar damWirvebia; kinkrixos marcxena nawili
mqonda fanjaraze moxerxebulad miyudebuli,
da Cemi Tvalebidan gamosuli uxilavi, as oT
xmoci gradusiT gaSlili Zalwirebi pirdapir
medeas saxis nakvTebSi Sedioda. kamaTis dawyeba
ar Rirs imaze, Semiyvarda me es qali _ xom gax
sovT, SevTanxmdiT, rom qals davuZaxebdi awi _
Tu ar Semiyvarda, radgan faqti erTia da uka
naskneli _ Semiyvarda, da morCa! rogorc ki da
vinaxe medea, im wamidan daiwyo Cemi gulis wva.
erT Rames, maxsovs, damesizmra aseTi raRac:
– 215 –
tyeSi viyavi sul SiSveli, garSemo sasaflaos
nisli mexvia _ ai, xom gaxsovT, is nisli, gar
dacvlilebis sulebiT rom sazrdoobs da, rac
meti kvdeba, miT ufro rom izrdeba; Cems Tavs
zevidan davyurebdi, da is me idga tyis Suagul
Si, tvingamoclili saxiT, da iyureboda iseTi
TvalebiT, rogoriTac me arasodes gamixedavs;
uceb nislidan Cemi erTaderTi siyvaruli _ me
dea _ gamovida, tanT gaumWvirvale kaba emosa,
da isic iseTi TvalebiT iyureboda, arasodes
rom ar gamouxedavs aseTi mzeriT; am dros mem
marjvena xeli win gaiwvdina, mere idayvSi mo
xara, TiTebi gaavarjiSa da pirdapir sagule
Si, or mkerds Sua Seiyo, cota xani iq afaTura
da Semdeg guli gamoiRo; marcxena xelSi mes
uceb asanTis anTebuli Reri gauCnda; mem guli
win gaiSvira, marcxena xelis cera da saCvene
bel TiTebs Soris moqceuli asanTis Reri guls
qvevidan SeunTo da cecxli Seukida; cota xani
daicada, sanam mTlianad daiferfleboda guli,
xolo Semdeg, nacariRa rom SerCa xelSi, isev
arsaidan gaCenil polieTilenis patara celo
fan Si _ ai, iseT Si, wam le
bi rom yria xol me _
Cayara es ferfli, celofans Tu pakets Tavi
Seukra, medeasken wavida, cal muxlze dauCoqa,
paketi, xelisgulze dadebuli, medeasken gaiS
vira da uTxra, es sakmevelia, Cemze iloceo.
aizenaxSi male CavediT. avtobusi vartbur
gis cixesimagris ZirSi gaCerda, mZRolma mikro
fonSi raRac warmoTqva germanulad, mgzavreb
ma taSi Semoscxes, mec avayole odnav uxerxu
– 216 –
lad. avtobusi rom icleboda _ ufro sworad,
skamebidan rom dgebodnen mgzavrebi da skameb
sSorisi gasasvlelisken dgamdnen nabijs _ me
Cem gver dze mjdom mgzavrs fe xi avu yole da,
skamTaSoris gasasvlelSi rom aRmovCndi, erTi
grZeli nabijiT gadavinacvle medeas gverdiT,
da mxarSi amovudeqi. avtobusis kibeebamde rom
mivediT, pirveli, raRa Tqma unda, is CavuSvi
da, roca Cadioda, misi kisrisken gamepara Tva
li ratomRac: xerxemlidan amomavali bolo ma
lebis gaswvriv Sesxmul xorcze axaldanamuli
balaxiviT amowveroda qera bewvebi. rogor ux
deboda, rom icodeT! lamis mivedi da avuloke,
oRond siyvaruliT. Tumca, Cemi Sxamiani enis
gadamkide, raRa Tqma unda, amas ar vizamdi. ori
wami rom Sevyovndi, Cem ukan mdgarma germanelma
maniSna, Cadio, da mec Cavedi. medeam miTxra me
re, movediT, axla ki zeviT unda viaroTo. xre
Sian gzas gavudeqiT me, medea da, Tu saerTod
mxedvelobaSia misaRebi, oci-ocdaxuTi germa
neli. male xreSiani gza kibeebiT Seicvala, ra
mac maiZula, is litrobiT daleuli germanuli
ludi gamexsenebina, wina dRiT rom gadavuSvi
mucelSi. Tumca, raRa Tqma unda, am yvelafers
ar vimCnevdi _ medea medga gverdze da, ras am
bobT, ludiT gasiebuli muclisgan gamowveuli
diskomforti aRmebeWdeboda saxeze?! mardad
mivabijebdi. medeam mkiTxa, saidan xaro. rom
vuTxari, rusTavidan-meTqi, gaCerda, Tvalebi
gaufarTovda da warbebi Sublze aezida. mec
rusTavidan varo, mere miTxra. gamixarda, da
– 217 –
ra gamixarda! ise, sinamdvileSi, warmomavlobiT
megreli iyo, naRdi kolxi, gvarad vardia _ ma
Sasadame, misi sruli saxeli iyo medea vardia.
es rom miTxra _ anu, gvari rom gamacno _ wam
sve strofi gamaxsenda, hoda vuTxari ase: medea
vardia, vardis Tvea, maisia, norC balaxebs sio
arxevs, xeebs yvavilT TeTri gundi, rogorc
Tovli, ise awevs, mze narnari sxivebs afrqvevs
da siTboSi mTa-bars axvevs-meTqi.1 ver Zi iyo
zodiaqoTi, aSkara Seiqmna es CemTvis Tavidanve,
da marTlac, aprilis dasawyisSi maqvso dabade
bis dRe, ase miTxra. gamixarda, rom gamovicani,
da pirdapir cixesimagrisken gaveSureT. raxan
2017 weli idga, martin luTeris saeklesio re
formidan2 500 weli, protestantuli samyaro
_ gansakuTrebiT, germanelebi _ am wels gansa
kuTrebulad miiCnevdnen da, ra gasakviria, var
tburgis cixesimagreSic, sadac martin luTeri
martvilobda, didi posteri Semogvegeba misi
gamosaxulebiT. SesasvlelSi aparatura dagvi
riges, ramac aseve gamoiwvia Cemi gaoceba, rad
gan es aparatura sakmaod daxvewili sistemis
nawili iyo, kerZod: mowyobilobas hqonda Ri
lakebi cifrebiT, patara antena da mosasmeni;
rom Sexvidodi muzeumSi, eqsponants Tavisi no
meri ewereboda, romelsac Sen akrefdi mowyo
bilobaze, Semdeg mas yurze miidebdi da, Sesaba
– 218 –
mis enaze, Sen rom miuTiTebdi, mocemul eqspo
nantze informacia mogewodeboda. SesasvlelSi
aseve gviTxres, rac SeiZleba, daiSaleT, erTma
neTs rom xeli ar SeuSaloTo. ukan rom movi
xede da gverdebzec rom mivixede, medea ukve
aRar damxvda, ramac, cota ar iyos, gamawbila
da CemSi imedgacruebis cunami warmoSva. cxvir
pirCamoyrili Sevedi muzeumad qceul cixesi
magreSi da, megona, gemos ver Cavatan-meTqi Cemi
cnobiswadilis dakmayofilebas, roca pirveli
ve danayof oTaxSi iesos skulpturas movkari
Tvali. Soridanve gamaqvava, mec Tvalebi mov
Wute da, mkvdar Tagvs rom uax lov de
ba mSiSa
ra dia sax li
si, rom ar icis zus tad, mkvda ria
Tu cocxali, ise mivedi patara qandakebamde,
mere welSic gavswordi da Tvalebic Cveuleb
riv zomaze gavaxile. xis iyo es nakeToba: ieso
qriste idga qvaze, terfisa da xelis gulebi
daxvretili hqonda, Tavze eklis gvirgvini ed
ga, Tvalebi ukeTilSobilesi hqonda, xelebi im
kaciviT aeSvira haerSi, Tofs rom umizneben da
sikvdili ar unda. erTi germaneli qali gavaCe
re uceb, ukan rom Camiara, gverdiT daviyene da
vuTxari ase:
_ SexedeT amas, ai, _ rom moismina Cemi sau
bari, Ta vi gaiqnia, ar mes miso, magram me ar
davnebdi da vaniSne, momismine-meTqi kargad, _
rogor ggoniaT, ras gamoxatavs es yvelaferi,
a? uyureT, ai, yuradRebiT daakvirdiT _ gana,
ar gebralebaT? esaa meored mosvla. xelisa da
fexis gulebi daxvretili aqvs, eklis gvirgvi
– 219 –
nic adgas, maSasadame, jvarcma warsulia. ocda
meerTe saukune cecxlsasroli iaraRis perio
dia, amitomac aqvs xelebi udanaSaulod aweuli
haerSi _ gveubneba, ar mesroloT, ieso varo. ai,
esaa. aranairi risxviT ar iqneba meored mosvla,
magram, faqti faqtia, Cven ukanaskneli saukunis
Svilebi varT, da iesos ar unda vesroloT!
_ Sorry, _ miTxra sabolood internaciona
lur enaze, _ I couldn’t understand anything you said.
_ No problem, _ vuTxari da erTi naRvlianad
gavuRime.
_ wlebi iTvaleT, _ iesos qandakeba alaparak
da. me miyurebda, _ male movalT. mama RmerTma
rom samyaro Seqmna, didi winadadebis boloSi
erTi wertili dasva. me rom movedi am qveyanaze
gankacebuli, winadadebas meore wertili mivu
mate.. da wlebis Semdeg mesame wertils elo
doT unda... maSasadame, mTavrdeba raRac, rac
axlis dasawyisia. da Senc, ioseb, ise ar mokvde
bi, saqme bolomde ar miiyvano.
_ ufalo, _ mivmarTe uceb, _ saqme maqvs.
_ Sens ukan rigia, droze wadi aqedan, _ vi
Tom gamagdo, arada, me ki gamovedi, magram mas
mere mTe li cxov reba vgrZnob di mis Cem gver
diT yofnas.
rom ibadeba adamiani _ anu, embrionul gan
viTarebas rom asrulebs da post-embrionuls
iwyebs _ TavisTavad ukeTesi da umjobesi xde
ba sxeuliT, ufro srulyofili, vidre muc
ladmyofobis periodSi; da asevea sulic, Ce
mi azriT _ sxeulidan gamodis igi gardacva
– 220 –
lebis Semdeg, radgan sxeuli sulis saSoa, da
ukeTesi xdeba xorcis gareSe; iseve, rogorc
saSvilosnoSi ganviTarebadasrulebuli sxeu
li aucileblad unda iSvas, amgvaradve sulic,
sxeulSi RvTivgansazRvruli Jamis aRmsrule
beli, aucileblad unda gamovides sxeulidan.
albaT, dainteresdebiT, ratom daviwye amaze
saubari _ imitom, rom, zustad maxsovs, Zalian
mominda gardacvaleba im momentSi. aris xolme
adamianis cxovrebaSi momentebi, roca igi ac
nobierebs, Tu rogor arTmevs xels dabadebis
dRe gardacvalebis dRes, da aanalizebs, rom
sicocxle gardacvalebis dasawyisia. uceb, am
fiqrebSi garTuls, germaneli kacis xeli dame
do mxarze, mivbrundi. warbebi Sekruli hqonda
da meubneboda:
_ guls etyode maradis, sayvarelo, gansvli
saTvis Senisa amier sofliT da dRisa misTvis
saSinelisa. da viTar iyo Jamsa mas, odes suli
Seni gvamisa Senisagan ganeSorebodis, davrdo
mili sarecelsa zeda Sensa, Zmao, da ver SemZle
bel iyo yovladve Sewevnad Tavisa Senisa, daah
nerge gonebasa Sensa maradis, reca saxleulni
da megobarni Senni msxdomare arian garemois
Sensa da mwuxared igloven da sul-TqumiT ti
ran waryvanebisaTvis sulisa Senisa, da vervin
maTgani SemZlebel ars vedrebad angelozTa
maT, romelni aswrafebden sulsa Sensa gamos
lvad gvamisagan.
_ moica... _ davibeni, _ ra miTxari?
_ Du stehst mitten auf dem Weg. Sich irgendwo bewe
– 221 –
gen wir haben nicht genug Platz, um unseren Weg zum
Museum fortzusetzen1, _ gaimeora.
_ a, ho! _ SevZaxe da, gzas rom vuRobavdi, ga
moviwie, xalxi rom gametarebina.
vartburgis cixesimagre ormoc wuTSi davaT
valiere, im dros, roca xalxi oc wuTSi ukve ga
reT iyo. me, simarTle giTxraT, dros vwelavdi,
nervebis moSlas rom gadaeara rogorme _ xom ar
dagaviwydaT, kolxma medeam rom mimatova cixe-
muzeumis SesasvlelSi?! arada rogor mindoda,
is iesos xis figura meCvenebina misTvis, magram
rad ginda, aha, momSorda da TavisTvis aTvalie
rebda sasaxles. bolo sarTulze myof taZarSi
Sevyovndi didi xani da, roca sxvebi specialur
mowyobilobebSi usmendnen masze informacias,
me mSvidad vijeqi da musikalur centrSi Car
Tul baxis adaJios vugdebdi yurs da, simarTle
iTqvas, gulsac. qali Semiyvarda, da imanac mi
matova-meTqi, vfiqrobdi, da ufro metad meS
leboda nervebi, magram baxi Cems guls malamod
edeboda da mamSvidebda, Tumca mainc TiToeu
li notebsSorisi pauzac ki medea vardias Tavs
magonebda, rasac Cemi nervuli sistema mTlia
nad gamohyavda mwyobridan. sabolood, mainc
gavedi cixesimagris samuzeumo nawilidan, da
suvenirebis maRaziaSi amovyavi Tavi. bevri ram
iyo iq, magram mxolod koniakma miipyro Cemi yu
radReba, patara boTlebSi rom CamoesxaT. erTi
– 222 –
boTli ori evro da oTxmocdaaTi centi Rirda,
hoda ori cali viyide, Kassierer-s1 eqvsi evro ga
vuwode, ris merec oci centi damibruna, navaW
ri patara celofanSi Camido da, bednier dRes
gisurvebTo, ase miTxra, oRond _ germanulad.
gamovedi saerTod cixesimagridan. gareT rom
viyavi ukve, maSinRa gamaxsenda, baxis muzeum
Si igive avtobusiT rom unda wavsuliyavi, da
ai, ma Sin miv
xvdi, isev rom vna xav
di Cems kolx
medeas! ga mi
xarda, xom iciT, ai. da mar Tlac,
qvafenil daRmarTs rom mivuyvebodi, gzaSi Se
momeyara da gverdSi ise amomidga, viTomc ara
ferio. SeiZleba, marTlac araferi iyo is, rac
mox da, vinai
dan sul er Ti saa Ti iyo, rac gag
vecno erTmaneTi, da mere ra, Tu gacnobili
obieqtebidan erT-erTi meores ormoci wuTiT
gaSorda. magram, xom iciT, Tumca, rogorc ukve
vTqvi, erTi saaTi iyo gasuli Cveni gacnobidan,
me saukuned vgrZnobdi CemSi aRZrul grZnobebs
kolxi medeas mimarT.
_ baxis muzeumisTvis mzad xar? _ mkiTxa da
xalisianad amomidga gverdSi, magram misi au
ra daTrgunul fers asxivebda, ramac gamaxa
ra, radganac es imas niSnavda, rom cixesimagris
Tvalierebisas mxolod informacia ar auTvise
bia, aramed mTeli sicxadiT SeigrZno saJamTas
vle moxatulobis mwveli survilebi, muzeumis
kedlebis gaxevas rom lamobda maSin mTeli Za
liT.
1. germ.: „molare“;
– 223 –
_ mzad var, Cemo medea, mzad, _ vuTxari, mka
fiod mivatriale kiseri misken da gulwrfelad
gavuRime. kocna rom SemZleboda, ai, rom ar
vklavde da mxolod Zlierad vasustebde-meT
qi, maxsovs, gavifiqre, mainc vakocebdi-meTqi,
magram vklavdi, aha, da rad ginda aseTi kocna
kacs!
_ hoda, avideT ukve. da mere, bad hersfel
dSi rom davbrundebiT, minda, Caize dagpatiJo
an, su lac, ya va
ze, _ am dros mxar ze xe
li da
mado. Sexebis wertilidan wamovida eleqtruli
deni, da wamis measedebSi gaiara mTel sxeulSi.
ena dameba.
_ ele... isa... medea, kargi, ra, ar grcxvenia?
_ ratomRac es kiTxva davusvi, _ me dagpatiJeb,
jobia.
_ aba, ra sisuleles ambob axla, _ etyoboda,
marTla gamibrazda, _ maSin wavideT kafeSi, da
Cven Cveni gadavixadoT, ha, iqneb, ase jobdes?
_ kai, nu mibrazdebi, _ davSoSmindi da Tavi
damnaSaved vigrZeni, _ ubralod avirie cota.
madloba mipatiJebisTvis. aucileblad movdi
var.
_ hoda ase, _ saxe gauciskrovnda, _ wavideT
axla, iohan sebastiani gvelis.
iseTi STabeWdileba damrCa, rom TiTqos mar
Tlac gveloda iohan sebastian baxi. misi mu
zeu mis win di di Zeg li id ga am ge nio
sis; mar
jvena xelSi bumbuliani kalami eWira, marcxena
xelSi _ didi sanote rveuli, romelsac qvemo
dan angelozi amagrebda. didi simbolo iyo ama
– 224 –
Si, mivxvdi, magram mainc medeas davuwye mere
dakvirveba. is nela midioda qandakebisken, mere
ki Tvalebi moWuta da TiTqos imedgacruebiT
Tqva:
_ es ra aris, uh, an ge
lozs ra tom uWi ravs
notebi?
_ ra tom da, _ me Cav Tvale, rom ver gae go,
amitom axsnas movyevi: _ imitom, rom, moqanda
kis azriT, baxis musika angelozebis musikaa, sa
moTxidan gamomavali.
_ da, iqneb, demonebisaa, ar gifiqria? _ aseTi
kiTxva momca.
_ principSi, _ sami wami fiqris mere vuTxari,
_ eg erTi da igivea, medea.
gamiRima. eg Rimili Cems gonebaSi aRibeWda
waruSlelad, damerwmuneT. baxis muzeumis am
bebSi ki asaRweri araferia _ ufro sworad,
asaR weri bev ria, mag ram vkvde bi, xom iciT, da
minda, movaswro mTliani ambis dasruleba, am
nawarmoebis.
gadavxteT mcirediT, da iqidan gavagrZeloT,
bad her sfel dSi rom dav brundiT me da kol xi
medea. hoda, aha, davbrundiT bad hersfeldSi me
da kolxi medea, qalaqis centrSi mdebare rome
liRac kafeSi davsxediT, Cai SevukveTeT da sau
bars movyeviT. Cemi ojaxis Sesaxeb mkiTxa, me misi
ojaxis Sesaxeb vkiTxe, Cemsa da Tavis profesiaze
melaparaka, musikaze _ ufro Tu davkonkretde
bi, baxze. da, ai, maSin aRmovaCine, mis Tvaleb
Si rom Ca vi
xe
de uf ro Rrmad, rom Tur me misi
feradi garsis SuaSi Savi xvreliviT mwoliare
– 225 –
gugis siRrmidan musika mesmoda; mivayurade me
am musikas da, gind daijereT, gind ara _ es iyo
Sesavali nawili „ioanes vnebanidan“:1 „Her, unser
Herrscher~. es musika Tu mogismeniaT, gaixseneT,
rogori jojoxeTuria, rogor iwveba msmeneli
geenis cecxlSi; fugis erTi Tema iwyeba raRac
erTi notiT, mere es noti maRldeba, mere Tav
dapirvel JReradobaze ufro qveviT iwevs, wva
lobs, isev maRldeba, erTs kidev waiwevs win, isev
dabldeba, sisxli sdis, wyali unda, magram ba
xi Zmrian Rrubels usvams tuCebze, anadgurebs;
rogorc qriste golgoTaze mimavali tanju
lobda, fexs iTrevda _ xan win dgamda, xan ukan _
ise TamaSobs baxic notebiT _ xan maRla mihyavs,
xan dabla anarcxebs, sikvdilisTvis imetebs am
musikas _ magram Sen, WeSmarito msmenelo, un
da gavarde qristes irgvliv Sekrebili brbodan,
unda gaWra brbos brma jaWvi, da unda Tqva, rom
Sen, ai, Sen miexmarebi qristes jvris wamoReba
Si; romaelebi dagTanxmdebian, da Senc itvirTav
qristes mZime jvars golgoTas mTaze, Tan iesos
gaamxneveb Seni sityvebiT, cotac, ufalo, co
tac gauZelio; daecemi erTi-orjer qristesTan
erTad, erTi-orjer dagajdeba Savi yoranic,
– 226 –
mxrebis daglejvas dagipirebs, amogaclis kidec
cota xorcs, magram, Sexedav Tu ara uflis sis
xlCasul Tvalebs, yvela tkivili dagaviwydeba.
es davinaxe Cemi kolxi medeas TvalebSi, da aTas
jer ufro Zlierad Semiyvarda. gadavirie amxela
kaci, mokled. baxis musikaze saubrisa da Cais
dalevis Semdeg qalaqSi gaviareT me da medeam.
zeviT viyurebodi, TiTqmis caSi, roca maRal
koSks movkari Tvali, mTavar kedelze saaTiT da
am saaTis dasavleT kedelze gamoSverili xis ga
savleliT, romelic mTavrdeboda sadRac haer
Si gamokidebiT, magram wamebis Semdeg aRmovaCi
ne, rom am xis gasavlelis Tavze _ daaxloebiT,
metri da ormocdaaTi santimetriT maRla _ iyo
Savi TokiT gakeTebuli saxrCobela, romelsac,
Tqven warmoidgineT da, zed Savi yorani ejda.
medeasTvis rom mominda kiserSi kocna, avtobu
sidan rom Cadioda, TiTqmis iseTive JiniT momaw
va im wams Tavis mokvlis survili _ Tan, mxolod
ise, im yulfSi rom gameyara Tavi. amas gulSi xom
ver davflavdi, hoda medeas davuZaxe:
_ medea, naxe, _ da zeviT mivaniSne koSkze,
_ saxrCobelas xedav? Tan zed yorani azis. ra
poe turia, vax!.. _ rom dav xe
de Cems kolx me
deas, Tvalebi wyliT amevso, da im wamsve gavi
xede ganze, rom ar SeemCnia.
_ vxedav, _ miT xra, _ mag ram Sen Tu xe dav
imas, magis qveviT, saxli rom dgas TeTri feris,
Savi saxuravi rom aqvs naxevrad dampali? magis
fanjrebSi Tojinebi iyurebian. poeturi ramde
nadaa, ar vici, magram saSiSi ki Cans.
– 227 –
_ marTla ra magaria, _ vuTxari gulwrfelad,
magram guli mainc im maRali koSkisken mimiwevda,
hoda arc es damimalavs: _ magram, medea, me mainc
im koSkisken mimiwevs guli. uh, ra aris!..
_ ho, _ gaecina, _ orivem vipoveT am qalaqSi
raRac, mTavari esaa.
mindoda, meTqva, Sen gipove-meTqi am qalaqSi,
magram, ra Tqma un da, arafe
ri miT qvams, da im
dRem ase Caiara. yvelaferi mSvidobiT midioda
Cvens urTierTobaSi, sanam rusTavSi ar CavediT
ukan, da _ genebs ras uzams kaci! _ me loToba
ar gavaCaRe. gavaCaRe loToba, hoda erT dRes
aviCeme, Cems malul satrfos simRera unda vum
Rero da es siyvaruli gamovamzeuro-meTqi.
gavarkvie, sad iyo im momentSi, Cemi saxlidan
kompiuteris dinamikebi aviRe, telefonSi Ohne
dich-is1 karaoke versia gadaviwere, taqsSi Cavje
qi da im misamarTisken gavwie, Cemi kolxi medea
rom meguleboda. megobrobis gamziris ormoc
daerT nomerSi mivedi, meore musikaluri sko
lis gverdze rom piceriaa, iq. Cemi medea or da
qalTan erTad damxvda, da es ambavi gamixarda,
radgan, rom mometaca, or gogos salaparakos
ra gamoulevda. Cemken zurgiT ijda medea da,
roca Sevedi, ar davunaxivar. piceriis menejers
Cumad davelaparake da nebarTva vTxove, sat
rfos erT simReras Sevusruleb-meTqi. damTan
xmda, hoda mec SevaerTe dinamiki telefonSi,
– 228 –
CavrTe is gadmowerili karaoke versia da, Tavi
rom Semoabruna kolxma medeam Cemken, maSinRa
davuqnie xeli. Ohne dich kann ich nicht sein-meTqi,
vumRerodi, rac iTargmneba, rogorc: „uSenod
me ver vicocxleb“. bolos, simReras rom mov
rCi, vuTxari, medea, gamomyevi, saqme maqvs-meT
qi. dinamikebi iqve davtove. kargio, ase miTxra
da, gogoebo, uCemod gaagrZeleTo, miaZaxa me
gobrebs. misma erTma daqalma Tvalic ki Camik
ra da maniSna, aba, Sen icio. ra vicodi me, aba?!
gadaketili mqonda goneba, imdeni damelia,
magram fexze mainc videqi, da Tan Sesaxedao
biTac Zlierad ar viyavi Secvlili. mokled,
waviyvane Cemi kolxi medea iaRlujas erTi go
rakisken, aviyvane zed, davdeqiT centrSi, Se
maRlebul adgilas, davuCoqe, misi erTi farfa
ta xeli Cems uxeS xelebSi moviqcie, da dabal
tonalobaSi, namdvilad wrfeli guliT vuTxa
ri, miyvarxar-meTqi. araferi upasuxia. Tavidan
Tvalebi aucremlianda, erTi Rrmad CaisunTqa,
isic Caimuxla da pirdapir tuCebSi makoca, ner
wyvi amomwova. Cavikari gulSi Cemi medea, er
TaderTi siyvaruli, vkocne da vkocne, vkocne
da vkoc ne, vkoc ne da vkoc ne. uceb amoi xav
la,
da me vigrZeni, rogor damfxaWna am xavilma su
lis Signidan. xelebi Semovxvie winidan, Cavemxe
da Cavekari. xaoda medeac, vxaodi mec. xelebSi
mifarTxalebda _ undoda, gamsxltomoda. ukve
vyvirodi, da cas wvdeboda Cemi Rriali saRa
moxans. saxeze sul Tqrial-TqrialiT masxamda
misi piridan gadmomavali dorbli da sisxli
– 229 –
erTad. gavuSvi mere xeli, Tan magrad vtiro
di. uceb Zalian SemeSinda, hoda Sin gaviqeci,
mcire bargi Cavalage, bebiaCems pensiis dana
zogi movpare, Cemi danazogic aviRe, gaviqeci
aeroportSi, bileTi viyide, eqvsi saaTi SiSSi
gavlie, roca velodebodi reiss. mere, rogorc
iqna, TviTmfrinavze avedi, kievSi rom mifrinav
da. ukrainis dedaqalaqSi kidev sami saaTi gav
Cerdi, Semdeg frankfurtis reisze davjeqi, da
Cavedi isev germaniaSi, sadac, ori wlis mere,
coli SevirTe _ maRaike erqva, magram me marikas
veZaxdi. mSvenieri gogo iyo, odnav ucnauri ga
daxrebiT _ magaliTad, ai, tuCebSi Tu makoceb,
guli amerevao, ase miTxra maSin, roca siyva
ruli avuxseni. mec amereva-meTqi, rom vuTxa
ri, saxe gauciskrovnda da, darwmunebuli var,
gonebaSi ukve Cveni Svilebis portretebi daxa
ta. ocdacameti wlis asakSi _ Cemi sicocxlis
bolo weliwads _ ukve ori Svili myavda: erTs
iohanesi erqva, TerTmeti wlis iyo, da meores
nikolozi hqonda saxeli, oTxi wlisas. kargi
biWebi iyvnen metad. Cemi sicocxlis bolo dRes
_ ai, am dRes zustad _ iohanesi fortepianos
ejda, me momakvdavi seniT Sepyrobili viweqi sa
recelze. uceb Cemma Svilma saocari melodiis
dakvra daiwyo _ Mein Herz brennt1 _ da gamaxsenda
is sizmari, romelSiac me medeas gulisaTvis Ce
– 230 –
mi guli davwvi, davferfle da es ferfli masve
miveci sakmevlad, CemTvis rom eloca. saocari
sikvdiliT movkvdi: Cemma vaJma rom daasrula
kompoziciis dakvra, me, loginad Cavardnili
kaci, fexze wamovxti, fortepianosTan mivirbi
ne, ramStainis musikis safortepiano notebidan
ulamazesi gadasvla gavakeTe sol minor tona
lobisaken, da „ioanes vnebanis“ saorRano par
tia am sakravze Sevasrule. sul bolos, dakvra
rom davasrule, isev gaviqeci Cemi sawolisken,
Sig Cavweqi, sabani gadavifare da dedamiwaze
ukanasknelad amovisunTqe.
sacodavi Cemi marika, ara? dedaCemic. rogor
miyvarda kolxi medea... me sacodavs. Semindobs
RmerTi?
2 seqtemberi _ 8 seqtemberi,
ganTiadi, savsemTvareoba, 2017 weli
– 231 –
homogameturi imedgacrueba
– 232 –
lian betonis SenobaSi, rogorc pirvelklaselma
bavSvma _ skolaSi, swavla rom swyuria. saleo
sic iq gavicani, rogorc ukve mixvdebodiT. pir
velad rom davinaxe, moryeul savarZelSi ijda,
marjvena xelis cera da saCvenebeli TiTi lo
yebze SemoeWdo, danarCeni sami ki nikapqveS amoe
do. arc amouxedavs CemTvis, ise miTxra:
_ martoobis daRi gasvia Sen, Cemo Zmao. Seni
sulis uRrmes nadebs mxolod mTvare gaanaTebs,
mjera me amis da vici zustad. hoda, xedav Cems
gaburZgnul TmaSi tilebs? _ qvis iataks misCe
reboda isev, _ aiRe erTi, SeWame da vimegobroT.
aviRe erTi tili. ar miCerdeboda TiTebs
Soris, farTxalebda momakvdavi CitiviT, mag
ram bolos mainc moviqcie kbilebs Sua da Cav
kbiCe. walamze Semwvari mwvadis gemo ar hqonia,
ra Tqma unda, magram arc arafris gemo hqonda.
samagierod, rogorc ki gadavylape Cemi metad
patara ulufa, aRtacebuli wamoiWra fexze sa
leosi, xeli CamomarTva da miTxra, kaci xaro
kacuri. amis mere vmegobrobdiT Cven orni.
_ miqael, erTi uimedo strofi miTxari, Tu
Zma xar, _ meubneboda xolme xandaxan saleosi.
_ imedad arvin megulvis arsad,
da veTxovebi sicocxles mokles.
poetad ar var dabadebuli,
magram minda, rom leqsebSi movkvde. _ vetyo
di xolme mec.
_ marTalia, mec ase minda sikvdili, miqael,
_ metyoda xolme da Casisxlianebul TvalebSi
vardisferi pwkari uCndeboda.
– 233 –
erT dRes, rodesac ukve saxlSi vbrundebodi
fsiqiatriulidan, katos gamogzavnili Setyo
bineba momivida, Tu ginda, amodio CemTan. vici,
kato rom arsad mixsenebia jer, da amitom axla
vityvi: es iyo gogo, romelic miyvarda da, didi
albaTobiT, dRemde miyvars. rogorc yovelTvis
an rogorc arasdros, ise gamixarda, rom wamiT
sul daviviwye gravitacia, uari vTqvi TviT niu
ton ze, da Sua qu Ca
Si avxti haer Si. mere dav
fiqrdi da mivxvdi, ise viqceodi, rogorc, ste
reotipis mixedviT, im dawesebulebis mkvidrni,
sadac me, SeiZleba iTqvas, vmuSaobdi. mokled,
miuxedavad imisa, rom fexiT siaruli yovelTvis
merCivna transportiT gadaadgilebas, mainc ga
vaCere Cvidmeti nomeri samarSruto taqsi, rom,
rac SeiZleboda, male mivsuliyavi katosTan sax
lSi. rogorc Cemi Cumi msjelobidan gamotanili
daskvnis mixedviT Canda, marto iyo kato Sin an,
yovel SemTxvevaSi, unda yofiliyo.
TeTri feris maRalWerian _ Tu SeiZleba, ase
ewodos _ „sprinterSi“ arc musika iyo CarTuli
da arc fanjrebi damxvda Caweuli, misi erTgva
ri Weridan gamomavali lurj_iisferi sxivebi
ki iqaurobas kidev ufro met melanqoliurobas
sZenda. melanqolia, Tavisi arsiTa da Cemi gage
biT, ufro didia, vidre _ depresia. depresia gzaa
Tavis mokvlisaken an, ukeTes _ Tundac uares _
SemTxvevaSi, bunebrivi sikvdilisaken. melanqo
lia ki patara qristianuli samefosTvis didi
qristianuli mteri samefosaviTaa _ ar gklavs,
magram mTeli cxovreba win ar giSvebs da iqamde
– 234 –
mihyavxar, sikvdilic ki rom sanatreli gixdeba;
erT did morevSi gatrialebs iqamde, sanam ko
maSi ar Cavardebi, TumcaRa mainc ar mokvdebi;
usasruloba xdeba Seni yofac da Seniv cxovre
bac, usasruloba ki, vfiqrob, yvelaze progno
zirebadi ramaa, rac ki arsebobas SeiZleba Tan
axldes am samyaroSi, radgan usasrulobaSi, sa
dac arc sikvdilia da, Sesabamisad, Tu sikvdili
araa, sicocxlec fuWia, yvelaferi Seguebadia.
diax, ai, magaliTad, adre, Rrma bavSvobaSi, Tva
lebs rom davxuWavdi da vcdilobdi, jojoxeTi
warmomedgina, Tvalwin sul maradiuli cecxli,
dausrulebeli yvirili da tanjva_wameba midge
boda xolme, risic, ar dagimalavT da, Zalian
meSinoda. magram mere, wlebi rom gavida da bev
ri ram gadavxarSe Tu gadamexarSa am Sav_bnel
gonebaSi, mivxvdi, rom Tu jojoxeTi marTlac
iseTia, rogoric xalxs warmoudgenia _ mudmivi
cecxli, wameba da tkivili _ maSin is sulac araa
jojoxeTi, radganac adamiani, yvelaze diadi,
magram, amavdroulad, yvelaze mdabio arseba de
damiwasa da mTels „irmis naxtomSi“, iseTnaira
daa mowyobili, rom, Tu dros miscem, yvelafers
mieCveva da Seegueba. maradiuli tanjvac ki ar
SeiZleba, realuri tanjva iyos, radgan namdvil
wamebas obieqtze moqmedeba ki ar iwvevs, aramed
_ imis gaTvicnobiereba, rom es moqmedeba mudmi
vi ar aris da odesRac dasruldeba. da Tu jo
joxeTSi codvili sulebi isjebian, magram Tu
jojoxeTi saukuno satanjvelia, maSin am prob
lemasac daaRwevs Tavs adamiani, romlis misadmi
– 235 –
gasaRebi iqneba TviT miCveva. sul rom miliar
dobiT gza gamonaxon damsjelebma jojoxeTSi,
sul miliardjer rom dasajon iq TiToeuli
codvili suli, manc veras daakleben isini ada
mianebs. da maSinRa mivxvdi, rom Tu jojoxeTi
arsebobs, is, Sansic ar aris, gamoricxulia, ver
iqneba aseTi mdabio, aseTi erTferovani, aramed
Tu jojoxeTis arseboba marTlac WeSmaritebaa,
maSin is bevrad ufro diadi Canafiqria, savarau
dod, mTavari Semoqmedisa.
bolos da bolos, gavaCerebine transporti,
miveci mZRols kuTvnili ormocdaaTi TeTri,
asfaltis bordiurze Camovxti da trotuarze
gadavedi im wuTSive. kato, Cemi kato _ rogor
miyvarda! _ rvasarTulian binaSi meeqvse sar
Tulze cxovrobda, romelsac, gasakviria da,
orive _ winac da ukana _ mxridan hqonda far
To aivani. Tavad bina ori aseTive korpusis Sua
iyo moqceuli, da am samive uzarmazar korpuss,
mTebiviT rom aRmarTuliyo Sua qalaqSi, mar
Tlac Sesaferisad uzarmazarive ezo hqonda.
kuTxis marketSi CemTvis Tambaqo viyide, ra
sac katosTvisac davayole erTi rZiani Soko
ladi. uyvarda, raRa Tqma unda. yvela qals Tu
gogos uyvars Sokoladi da, mere ra, rom kato
me miyvarda, is mdedrobiTi sqesis warmomadge
neli iyo mainc. ho da, mok led, Seve
di am sa mi
korpusiT garSemortymul mtvrian ezoSi. ca
rieli iyo iqauroba sul, radgan iseTi veluri
qari qroda, xeebze foTlebsac ki ar tovebda.
Cemiv leqsis bolo strofi gamaxsenda:
– 236 –
qaris stvena metad marTobs...
Sin viqnebi mudam martod!..
– 237 –
yuri Cveni arsobisa
– 238 –
xes So ris didi pau zaa! aTi wu Ti! mmm! bu fet
Si Cavidodi! erTi Sokoladiani funTuSa, gen
cva!“. mere isev gavifiqre, rebze vfiqrob, xom
ar gavgiJdi-meTqi, amitom Cems aCeCil divanze
gverdi vicvale da gadavwyvite, Tavi gameguda.
mokled, wamovicvi baliSi, magram Tan sunTqvac
mindoda, amitom, meTqi, ase ar gamova, hoda ga
vedi samzareuloSi, Sav sanagve celofnebs sami
cali movakeli, davbrundi isev sawolSi da es
polieTilenis celofnebi saTiTaod wamovicvi
Tavze. vigrZeni, Cemi sunTqvis intensivobasTan
erTad, rogor iklebda CasunTqul haerSi Jan
gbadis procentuli raodenoba, da rogor ima
tebda naxSirorJangis sixSire. sabolood _ ise
ar gegonoT, rom saiqiodan iwereba axla es yve
laferi Cemi sulieri karnaxiT _ imis gamo, rom
Jangbadi Cems tvins aRar miewodeboda, gaviTiSe;
gaviTiSe da baliSidan Camovcurdi; Camovcur
di baliSidan da momZvra samive celofani; sa
mive celofani momZvra da avtomaturad, TiT
qos wasuli deni movidao, gavagrZele sunTqva;
sunTqva rom gavagrZele, isev movedi gons; gons
rom movedi, celofnebs davxede da mivxvdi, rom
am egred wodebuli proceduris xelmeored cda
Zalian mezareboda, amitomac marjvena gverdze
gadavbrundi, Tvalebi davxuWe da daviZine. mok
led, im dRes gadavrCi.
rom gameRviZa, wminda ganTiadi iyo _ mze
TiTqos qvevidan isroda forToxlisfer sxi
vebs, romelic cas danaCamosmuli naiarevebis
msgavsad gasdevda. Tvalebis gaxelis Semdeg
– 239 –
pirvelive, rac gavifiqre, iyo, iqneb dRes mainc
momindes-meTqi sicocxle. mivixede marcxniv,
movixede marjvniv, avixede zeviT, Sevixede sa
wolis qveSac, magram versad vipove sicocxlis
survili. polieTilenis celofnebma wina jer
ze ar gaWra, amitom gadavwyvite, am jerze Tavs
CamovixrCob-meTqi. kanafis Toki ar mqonda, mag
ram mqonda wvrili, Tumca metad gamZle lurji,
kapronis dawnuli Toki, romelic sakmaod grZe
li iyo, me ki SemeZlo, sasurvel sigrZemde da
meyvana. avdeqi, gavedi isev samzareuloSi, sapu
re gamovaRe, iqidan polieTilenis celofnebi
gadmovalage, bolos ki xeli kapronis Toksac
wavavle, mere celofnebi isev ukan davabrune
da Cems saZinebel oTaxSi gamovedi. skami, ro
melSiac ori wlis win jer kidev skolis sagnebs
vmecadineobdi, oTaxis SuaSi gavacoce, Semdeg
masze avedi, Tokic avitane, mere ki movtvine,
rom haers ver Camovekidebodi, amitomac isev
Zirs Camovedi, Toki davde, gavedi sakuWnaoSi,
rom CaquCi da ramodenime lursmani gamometana,
vipove, gamovitane, davbrundi isev Cems oTax
Si, lursmnebi jibeSi Caviyare, marjvena xelSi
CaquCi davikave, marcxenaSi _ Toki, mere Caqu
Cic muxlebs Soris moviqcie da ise mekava, rom
meore xeliT erTi lursmani amomeRo. amovi
Re lursmanic, erTi xeliT Toki daviWire, me
re lursmani mWidrod mivade, CaquCi uceb isev
aviRe da Zlierad davartyi, rom miWedebuliyo.
pirvelive dartymaze Sevida WerSi, amitom, ukve
bevrad Tavisufalma, martivad gavagrZele da
– 240 –
Wedeba iqamde, sanam bolomde ar mieWeda, xolo
Semdeg meore lursmani amoviRe da Tokis sxva
nawilic avaWede. mere vifiqre, sami lursmani
tyuilad xom ar wamomiRia-meTqi, hoda Tokis
mesame wertilic rom avirCie, samkuTxedi Seik
ra, da ise Canda, rom myarad unda yofiliyo. Se
samowmeblad orive xeliT CaveWide, mere skams
fexi vkari da, rom vnaxe, gavCerdi, mivxvdi, mar
Tlac myari naWdevebi gamomsvloda. gamixarda
_ iqneb, aq mainc davasrulo-meTqi yvelaferi.
skami isev To kis qveS mov wie, mas
ze ave di, sax
rCobela TokiviT davwani kaproni da kiseri
yulfSi gavyavi, mere ki movuWire _ metkina, si
marTle iTqvas _ Semdeg erTi Rrmad CavisunTqe
da skams fexi ise Zlierad gavkari, rom kedels
mienarcxa, me ki davrCi haerSi gamokidebuli
lurj kapronis Tokze. da uceb Cemi saZinebe
li oTaxis fanjaras yvavi Seaskda mTeli ZaliT.
guli gamiskda lamis _ vifiqre, momakiTxes-meT
qi ukve. Semdeg sami yvavi erTad mienarcxa mi
nas. ara-meT qi, oRond es ara-meT qi, max sovs,
gavifiqre. vocnebobdi, iqneb, Tu Tokma ar da
maxrCo, kapronma yeli mainc gadamiWras-meTqi.
magram mere ukve TiTqos ca dabneldao, me da
vinaxe uamravi Savi frinveli _ yvela yvavi _
romelic Cemi fanjrisken mofrinavda omSi mra
valricxovani laSqris mier nasroli isrebiviT,
da zustad aseve gadaefaraT mTeli zeca; moq
rodnen da, bolos, iseTi ZaliT Seaskdnen Cems
fanjrebs, rom orive Cailewa, yvavebi ki Cems
saxlSi Semofrindnen, metakebodnen saxeSi, daf
– 241 –
rnavdnen dabneulad, abneulad, erTma maTganma
ki, saubedurod, Tokic ki gamiwyvita, da me Zirs
daveci mTeli ZaliT, iatakze gatexili SuSis
namsxvrevi ki venasTan axlos SemerWo, yvavebi ki
gafrindnen. mokled, im jerzec gadavrCi, ami
tom isev Zili da dasveneba varCie, magram, dav
weqi Tu ara sarecelze, wamsve fiqrebma gamita
ca. ise, ra aris, ara, fiqri? warmoidgineT, Cve
ni Zvirfasi qvecnobieri teniandeba momxdaris
namiT, Semdeg es nami orTqldeba, movlenebis
aorTqlili raoba sadRac meore ganzomilebaSi
iqceva Rrublad, da ramdenia aseTi Rrubeli
CvenSi! Semdeg isini iZvrian, gadaadgildebian
qvecnobieridan cnobierisken, erTmaneTs ejaxe
bian da, raoden gasakviric ar unda iyos, modis
Cvens tvinSi wvima asoebis, romlebic goneba
Si gviq mnian sit yvis gu beebs. rac me tia nao Wi
tvinSi, miT metia sityvis gubec. warmoidgineT,
mere es gubeebic orTqldeba, adis sadRac da
meore ganzomilebaSi qmnis ukve Tavis Rrubels,
romelic gadacurdeba qvecnobierSi, da qvec
nobierSi wamoiwvimebs, xolo Semdeg isev igive
meordeba. mokled rom vTqva da avxsna, Tu fiq
ri daiwyo adamianma, veRar gaCerdeba. Tumca,
faqtia, ver gaCereba jobia fiqris gareSe yof
nas. vfiqrobdi-meTqi, vTqvi da aRar damisru
lebia, Tumca axla davasruleb: warmovidgine,
viTom arsebobda sakmaod didi oTaxi, romlis
centrSic iyo marianis Rrmulis1 toli Wa siR
– 242 –
rmiT; vTqvaT, da Ramda, iq ki eleq tro ba araa
gayvanili, Sesabamisad, oTaxi Cabnelda; moviy
vanoT vinme adamiani da SevTavazoT oTaxis ga
daWra am sibneleSi, oRond ar vuTxraT, ar ga
vagebinoT im Wis arsebobis Sesaxeb; Tu mSvido
biT gaiara _ ise, rom WasTan wamiTac ar mouwia
Sexebis magvarma qmedebamac ki _ mas arasodes
ecodineba im Wis arsebobis Sesaxeb, da verc ve
rasodes gaigebs, ramxela xifaTs gadaurCa is
Tavis droze, amitom gaagrZelebs is uSfoTvel
cxovrebas; magram is faqti, rom viRaca saswau
lebrivad gadaurCa ufskrulSi TaviT gadaSve
bas, su lac ar niS navs imas, rom Ca sa
var dni ar
arsebobs.
ar maxsovs, ra vakeTe iqamde, sanam mosaRamov
deboda _ albaT, araferic ar mikeTebia _ xolo,
Sebindda Tu ara, avdeqi, rac pirveli momvda
xelSi, is Cavicvi, Tambaqos odnav daWmuWnuli
kolofi mosacmlis gulis jibeSi Cavide, asan
Tic, yulabidan eqvsi cali lariani amoviRe da
Sarvlis jibeSi Caviyare, bolos fexze Cavicvi,
kari gavaRe, gasaRebi aviRe, gavedi, Cavkete da
daveSvi daRmarTze, romelic akavSirebda Tbi
lisis quCas megobrobis gamzirTan. gzis pirs
rom mivadeqi, gadavwyvite, cota fexiT mevlo,
magram maleve gadavifiqre da, amitom, vifiqre,
xidamde samarSruto taqsiT mival-meTqi. pirve
li ocdaori nomeri taqsi movida _ „pirdapir,
meria, metalurgia“ _ da mec wamsve davuqnie xe
li gasaCereblad. gaCerda, me ki mouxerxeblad
avedi welSi moxrili, visargeble im faqtiT,
– 243 –
rom Sig niT mZRo lis gar da sxva ara vin iyo, da
marjvniv, karebTan eulad mdgom skamze davjeqi.
„vejinamde“ ase mivediT, TiTqmis carieli tran
sportiT, da zustad maSin gamikrTa TavSi fiqri,
Tu aravin amovida Cems gaCerebamde, es niSnavs,
rom me fe var-meT qi. gavcdiT am did ma Ra
zias,
mivediT „si-ji-sis“ saTao ofisamdec, Cavuqro
leT curtavelis quCaze aSenebul sabavSvo bib
lioTekas da, biblioTekis gverdiT gamoCnda Tu
ara avtobusebis gaCereba, Cemi transporti jer
Senelda, xolo bolos SeCerda, gaiRo kari da
_ warmogidgeniaT?! _ qali amovida! qali! gav
cof di jer imi tom, rom me fe ar vi ya
vi, xo lo
mere ukve imitom, rom, ise gamodioda, qali iyo
Cemi swori, es faqti ki magiJebda iqamde, sanam
ar gavacnobiere, rom yvelaferi saWiro iyo.
zogadad, yvelaferi, rac xdeba, gardauvalo
bis kanonebiTaa gamowveuli da, Sesabamisad, sa
Wiroa, xolo is, rac saWiroa, cudi ver iqneba.
ki, usamarTloa dedamiwaze yvela da yvelaferi,
magram yvelaze samarTliani faqti is gaxlavT,
rom bolo sityva RmerTs ekuTvnis, kacobrio
bas ki isRa darCenia, daicados, moiTminos, rame
Tu adamiani moTminebis gareSe is sanTelia, ro
melSic Zafi mxolod naxevar siRrmemde Cadis.
zogi fiqrobs, rom moTmineba Tavis damcirebaa,
magram, Tu vifiqrebT, rom yvelafris moTmena
Cvenive codvebisTvis gviwevs, maSin yvelaferi
Tavis adgilze dadgeba. Tuki safrTxe, ubedu
reba, mwuxareba da SiSi Sens moTminebis grZnobas
aryevs, gaixsene RvTismSobeli, romelic jvris
– 244 –
win idga da momakvdav Svils uyurebda. mokled,
damSvidebuli da sakuTari fiqrebiT nasiamovne
bi Camovedi xidTan, romelic, sxvaTa Soris, er
Ti Tvis win aRdga, gadakeTda da garemontda.
miveci mZRols damsaxurebuli da kuTvnili da
samadlobeli ormocdaaT TeTriani, gavaRe ka
ri, Cavedi Zirs, CavisunTqe da, roca aduRebu
li haeri cxviris nestoebidan garkveuli gzis
gavliT gadamivida filtvebSi, mivxvdi, rom isev
ar mindoda cxovreba. anu, Tu survili gaqvT _
romc ar gqondeT, mainc _ agixsniT Cems mdgoma
reobas, Tu aqamde ver mixvdiT: me viyavi marto.
morCa da gaTavda. suleli ar viyavi da, vici,
vxvdebodi, rom aranairi ivlisis brali ar yo
fila Cemi aseTi sulieri gaWirveba. bevri rom
aRar gavagrZelo, ukve xidze viyavi. trotuar
ze gadavedi, zurgiT xidis erT bolos mivekari,
davelode, roca gayvanil gzaze moZraoba wamiT
mainc SeCerdeboda da, roca sul erTi wamiT ga
Tavisuflda horizonti manqanebisgan, rac Zala
da Rone mqonda, gaviqeci. Tavidan vifiqre, ga
davxtebi-meTqi mtkvarSi TaviT, magram maleve
gadavifiqre, radgan gavaanalize, rom sulac ar
viyavi sportuli adamiani Cemi cxovrebis wesiT
da, Sesabamisad, xidis moajirs ver gadavaxte
bodi. Tumca siCqarisTvis ar momiklia, da gav
rbodi pirdapir, rogorc gamwarebuli xari _
koridaze, rogorc dabrmavebuli martorqa gam
brazeblisken, rogorc patimari _ ukan dadevne
buli cixis badragisgan; gavrbodi, gavrbodi, da
es ori an sami wami gaiwela ise, rogorc CamoR
– 245 –
venTili wveTi iweleba sanTlisa an, Tu ase gne
bavT _ Tan im wams vigrZeni SimSilis grZnoba _
rogorc cxel xaWapurSi iweleba wvniani yveli.
Tumca sabolood mainc Sevaskdi qvis xidis erT
kides, moajirs, gavixeTqe Tavi da, Cemi maxvili
mzerisa da TvalsaCino kontrastis gamo, davi
naxe, rogor Caiqca sakmao raodenobiT sisxli
mtkvarSi. rom gamovfxizldi, xalxi mexvia gars.
erTma Cemi asakis biWma mkiTxa kidec, Zmao, xom
kargad xaro. me vuTxari, ase kargad arasodes
vyofilvar-meTqi. mere viRaca arc ise xandaz
mulma qalma miTxra, Svilo, xom ar gaafrineo.
vupasuxe, ase gafrenili arasodes mqonia-meTqi.
gadawyvites, waveyvane, magram sad mivyavdi, arc
me vicodi da, vSiSob, arc maT. hoda, avdeqi, tan
sacmeli davibertye, xalxi CemTan kidev ufro
axlos movixme da movatyue, rom mwerali var da
Cemi personaJis sikvdils veZebdi. ise vsaubrob
di, rom ki, SeiZleboda eWvi SehparvodaT, magram
mainc damijerebdnen. asec moxda. nel-nela game
calnen, da me isev marto davrCi, amitomac nela
mivuaxlovdi moajirs, gaWirvebiT avcocdi mas
ze, piri mtkvrisken vibrune, gadavxede, xelebi
gavSale da vTqvi:
– 246 –
da gadavwyvite, gadavmxtariyavi, magram zus
tad im wams ga max
senda, rom ori dRis mSie ri
viyavi, amitom guli wamivida da, imis magivrad,
rom mtkvarSi Cavvardniliyavi, sacodaviviT
trotuarze daveci, Tavi Zlierad davartyi,
Tumca mainc gadavrCi.
***
ivlisis Tve iseve gailia martoobaSi, rogo
rac _ Ce mi cxov rebis pirve
li an, esec igi vea,
ukanaskneli ocdaerTi weliwadi. agvisto rom
dadga, Cems sawolSi viweqi, gulis tkivils gul
Sive vuCiodi, da pirveli, rac gavifiqre, max
sovs, iyo es: „roca movkvdebi, albaT, aravin ga
mixsenebs, magram, Tu moxda saswauli, da vinmem
gamixsena, ityvian: arvin icoda, ras daeZebda,
mxolod vicodiT, rom misi suli aq veRar Zleb
da. ase iqneba marTlac, albaT, Tu vinme gamix
senebs“. mere uceb wamovxti _ gulma reCxi miyo,
Tumca gavuZeli _ da sakuTar Tavs SevuZaxe,
ra pesimizmi agityda amxela kacs, gareT gadi,
saxe mzes miuficxe, Wiqa gadakari, plani mowie,
gogo gaiCine, xalxSi gadi-meTqi. mere isev Seve
winaaRmdege Tavs: „ganmartoebiT yofna adamian
Si sulieri ganZis wyaroa, xolo vinc am saqmes
gaSordeba, ise daclis da ise gaflangavs mTel
am sulier Zvirfaseulobas, rogorc loTi kaci
flangavs ojaxis fuls sasmelSi; ganmartoeba
sa da si Cu
me
Si _ da ara xal xsa da xmaur Si _
ibadeba diadi azrebi, romlebic SeiZleba iyos
– 247 –
RvTiuri, SeiZleba iyos eSmakeuli, Tumca ori
ve didebulia; sazogadoebaSi gareuli adamia
ni sakuTar borotebas ise ebrZvis, rogorc _
avadmyof da sust bavSvs, xolo is, vinc martoa,
ise, rogorc _ goliaTs. me, Cemo Zvirfaso Ta
vo, an unda gadavrCe, an daviRupo sabolood,
Torem ubralod yofna me ar mekuTvnis da arc
minda“. da am dros, Cemda moulodneladac ki,
uceb mominda, kidev erTxel mqonoda Sexeba sik
vdilTan, Tumca ara pirdapir _ suleli ar vi
yavi, da vxvdebodi, rom amdeni warumatebeli
cdis Semdeg axalic warumateblad dasrulde
boda, radgan ar hqonda gangebas gadawyvetili
jer Cemi wasvla _ aramed iribad, hoda gavvardi
gareT Sortebisa da Custebis amara, da mTel
ezoSi daviwye yvirili ganwirulad:
_ gamoasveneT micvalebulebi! _ Cemi xma yru
eqod gaisma mZime haerSi. mindoda, mkvdrebis
Tvis Camomevlo da Sublze mekocna, _ gamoas
veneT micvalebulebi! RvTis gulisaTvis, mic
valebulebi gamoasveneT saCqarod, swrafad!
_ Semdeg ki, sanam vinme daminaxavda, ucbadve
Sevvardi saxlSi, mkvdariviT gavege sarecel
ze, mere sakuTari sxeulidan amovedi da, ukve
mkvdars, Sublze davuwye kocna. Tumca maleve
davubrundi masve, gavacocxle, gadmovxare lo
ginidan da Subli rkinis gisosze vartymevine
manam, sanam tkivilisgan ar gaiTiSa. roca ugo
nod egdo, isev amovedi, Semecoda da login
ze davabrune mkvdris pozaSi, Semdeg misi xeli
Cems sulier xelebSi moviqcie da daviwye tiri
– 248 –
li, viTom momkvdariyos da viTom ar mcodnoda,
rom isev momiwevda dabruneba.
mokled, raRa Tqma unda, davbrundi. roca
gamoviRviZe, Tavi sul odnav mibJuoda, magram,
gamovfxizldi Tu ara, wamsve axalma ideam da
martya TavSi ise Zlierad, rom SevigrZeni ki
dec da metkina: unda mimeRo iseTi nivTiere
bebi, rogoricaa alkoholi, nikotini da ko
feini, raTa damedgina maTi sasikvdilo doza.
ara, ar gegonoT, rom isev sikvdils vapirebdi
_ aki giTxariT, gamovswordi-meTqi _ ubralod
mindoda, Cemi goneba raime saqmisTvis gamomeye
nebina, Cemi organizmis gamZleoba ki am saqmis
Tvis mimexmarebina. daviwye kofeiniT: swrafad
gamoviTvale gonebaSi, xuT litr wyals ramdeni
yava dasWirdeboda, Semdeg es ricxvi Caviwere
da wavedi maRaziaSi, rom meyida. „baxmaros“ xuT
litrian plastmasis boTlSi Cavyare nayidi ya
vis absoluturi nawili, davasxi wyali iqamde,
sanam ukanasknel niSnuls ar miaRwia, Semdeg ki,
raxan es wyali ar iyo aduRebuli, boTli kar
ga xans vanjRrie, rom yava kargad gaxsniliyo.
wavedi Cemi sawolisken, waviRe es boTlic, da
vidgi TavTan, jer davweqi, Semdeg ki wamovjeqi,
boTli amovwie, Tavsaxuri movxseni da yava mo
viyude. litri rom gamoicala, gulis aCqare
ba cxadad vigrZeni, xolo meore litris mere
xuTi wuTi Sevisvene kidec; oTx litramde rom
viyavi Casuli, ise cudad gavxdi, rom boTli
xelidan gamivarda da danarCeni yava Zirs daiR
vara. mesame dRes, roca mdgomareobidan aSka
– 249 –
ra sikvdils gadarCenili gamovedi, bloknotSi
„kofeinis“ gaswvriv oTxi litri yava davwere,
magram Semdeg gavifiqre, xom ar movmkvdar
var-meTqi, amitom naxevari litric davumate,
rogorc _ sasikvdilo doza _ 0,15 kilogrami
jamSi, xolo calke aRebuli _ 0,001 kilogra
mi, igive 1 grami, radgan erTi Wiqa yava Seicavs
as miligram kofeins, xolo oTxnaxevar litrSi
Cadis as ormocdaaTi Wiqa yava. yavis saqme rom
moviTave, erTi kvira organizms saSualeba mi
veci, daesvena, Tumca goneba ar damisvenebia
_ gamalebiT vamuSavebdi uzomo gamoTvlebze,
radgan Semdegi nikotinis jeri iyo. isic ki ga
moviangariSe, daaxloebiT, ramdeni unda yofi
liyo sasikvdilo doza, Tu sistemis erTeulad
Rer sigarets aviRebdi, da pasuxi miviRe aseTi:
daaxloebiT, oTxmocdaaTidan as Rer sigaretis
SualedSi adamiani mowevisas mokvdeba ise, rom
gakidebul sigarets nafazebiT bolomde ver
Caiyvans _ anu, martivad rom vTqva, adamiani mo
wevis dros gardaicvleba. gadavwyvite, centra
luri quCis maRazia „ganTiadSi“ Sevsuliyavi,
radgan Soridan SemCneuli mqonda sigaretebis
didi arCevani SigniT _ miuxedavad imisa, rom
mainc wiTeli feris „marlboro“ unda meyida,
Tvals esiamovneboda ekleqturoba. aRar da
miyovnebia, da Cavedi. erT kolofSi, rogorc
cnobilia, devs oci Reri sigareti, amitom ga
davwyvite, xuTi kolofi meyida, raTa eqsperi
menti SuaSi ar gamewyvita saWiro nivTierebis
ar qonisda gamo. Tambaqos seqciidan xuTi ko
– 250 –
lofi wiTeli „marlboro“ aviRe, molares gasa
tareblad mivutane da am dros adgilze gavSri,
gavSeSdi.
_ eqsperiments atareb sasikvdilo dozebis
dasadgenad? _ ase mkiTxa viRacam Cems ukni
dan. rom mivixede, is iyo, gesmiT? is ! magram
me SemeSinda da xma ar amoviRe. davelode, ro
dis gaatarebda yvela kolof sigarets molare.
rom gaatara, fuli davude, sigaretebi xelSi
daviWire da Ria karSi gaviqeci, mere kibeebze
davgordi da warbi gavitexe, magram is movida,
wamomayena, sisxli momwminda, dacvenili kolo
febi momawoda da xmis amouReblad gamomyva
saxlamde, xolo mere Sinac Semomyva. _ morCa, _
Tqva sakmaoxniani dumilis Semdeg, _ dReidan aq
vcxovrob. me veSCina mqvia, da sasiamovnoa Seni
gacnoba, Teimuraz iobaSvilo. _ es Tqva da Cems
sawolze wamowva ise, rom fexsacmelebic ki ar
gauxdia, mere gadabrunda da or wuTSi saamuri
xvrinva amouSva. me ra meqna _ avdeqi da divanze
daviZine.
***
maxsovs, arafris mTqmeli da sasikvdile dRe
gaTenda isev. ca arc er Ti fe ris ar yo fila,
aramed _ iseTi, gegonebodaT, axla gaixsneba,
angelozebi Camovlen, miwidan demonebi amovlen
da brZola gaCaRdebao. yinavda gareTac da sax
lSic, CemTan, magram me da veSCina mainc SiSvle
bi viweqiT Cems sawolSi, uTeTreulo leibze _
– 251 –
me gul-muceli mqonda qveviT, mas _ zeviT, da
orsaxovani adamianis simbolos vqmnidiT. mere
gadmobrunda, mkerdiT Zlierad damawva zurgze
da kbena damiwyo. msiamovnebda, raRa Tqma unda,
Tan xandaxan eniT tuCebs daisvelebda xolme,
da am sveli tuCebiT mikocnida kisers. veRar
moviTmine, gadmovbrundi, TmebSi xeli Cavavle,
odnav wamoviwie, Cemken gamovqaCe da tuCebSi
ise Zlierad vakoce, lamis orives kbilebi Cag
velewa. mere Semajda da ise iqa na
va karga xa
ni, TiTqos saukeTeso arabul cxens aWenebda
romelime princis provinciaSi. ase iyo veSCina
erTxans, mere ki uceb gamoiRo Tavisi saSodan
Cemi falosi, zurgze gamSota da, metad mou
lodnelad, saxeze damajda. misi vagina Cems tu
Cebze moeqca, magram boqvenma cxviric damiRSo
_ veRar vsunTqavdi da, Sesabamisad, gavifiqre,
netav momklas-meTqi. uhaerobisgan vaqnevdi da
TvalebiviT vacecebdi Cems ferwasul tuCebs,
es ki veSCinas aTasjer Zlier siamovnebda. ga
mometyveleba amao da xorcieli netarebisgan
eRriceboda, ufro mawveboda saxeze, knaoda ga
zafxulis katasaviT, kvnesoda siamovnebisgan
ofldasxmuli, me ki veRar vsunTqavdi ukve, da
vxvdebodi, Cemi TavisTvis rom damexeda zevi
dan, galurjebuli viqnebodi. gons vkargavdi,
Tvalebi memaleboda, ukve unda movmkvdariya
vi, roca saxeze Tbili siTxe Semesxa, veSCina ki
ukan gadavarda, fexebze dameca zurgiT, xerxe
malTan Cemi sokoiani frCxili SeerWo, magram
ar ugrZvnia. gamalebiT sunTqvis gamo misi me
– 252 –
tad aCqarebuli guli mTvarisebri mkerdis ga
xevas lamobda, me ki vxvdebodi, isev gadavrCi.
arasodes miTqvia veSCinasTvis, miyvarxar-
meTqi, radgan, simarTle iTqvas, meSinoda. yo
velTvis vnebiani iyo _ verasdros ZReboda Cem
Tan rbil da magar loginSi kotrialiT _ magram
arasdros SemimCnevia mis TvalebSi an sirbile,
an siyvaruli, an sibraluli. saerTod, qalsa da
mamakacs Soris Camogdebuli yoveli SiSi drois
motanili ubedurebaa _ adre verc erTi qali
ver gabedavda, mamakacs megobrul siyvarulSi
gamotydomoda, da verc erTi kaci ver daimci
rebda Tavs im donemde, rom SeSineboda mijnu
robisa; SiSi adamianSi codvasTan erTad Semo
dis da, aqedan gamomdinare, SegviZlia vTqvaT,
rom dRevandeli kaci da qali imaze metad cod
vilia, vidre _ odesme; adamianis buneba Tavi
siTve miiswrafvis grZnobadidan sulierisaken
imis msgavsad, zogjer Tevzi rom amoyvinTavs
wylidan da zecas mieltvis, magram, rogor ad
vilad da swrafadac vardeba Tevzi wyalSi, ase
swrafadve efloba adamiani grZnobadi samyaros
talaxSi; adamianis sulma sazrdo unda ipovos
RmerTSi, xolo misi sxeuli unda daeqvemdeba
ros suls, magram, kargavs ra RmerTs adamiani,
misi suli iwyebs sazrdoobas Tavisive fizikuri
sxeuliT, saidanac warmosdgebian vnebebi, xo
lo sxeuli, romelic iZulebulia, umoZrao da
mkvdar materiaSi eZios sazrdo, Sedegad mxo
lod gardauvali sikvdilis SiSs poulobs, da
irRveva adamianuri srulyofa, romelic sinam
– 253 –
dvileSi arsebobs, magram mniSvnelobiT dablaa
dasuli drois monaberi qaris damsaxurebiT; qa
ri zogjer warsulidan momavalSi qris, zogjer
ki _ momavlidan warsulSi, radgan dedamiwaze
awmyo ar ar se
bobs: is, ra sac Cven aw myos veZa
xiT, wamSi iqceva warsulad, ase rom, SegviZlia
vTqvaT, Cven warsulsa da momavals Soris varT
gaWedilebi, maradisobaSi ki sul awmyoa. rogor
mindoda maradisoba!..
_ zogjer Tqma sjobs araTqmasa, zogjer
TqmiTac daSavdebis,1 _ vuTxari erTxel veSCi
nas, roca mkiTxa, axla ra gindao.
_ gaCumdi, _ saxe SeWmuxna, _ ar miyvars poezia.
_ modi, veSCina, maSin axla raxmaninovs Cav
rTav...
_ a! _ gamaCera iqamde, sanam avdgebodi, _ mu
sika miTumetes ar miyvars.
_ giyvars rame? _ vkiTxe mis SuSis TvalebSi
momziralma.
_ xorci, _ ase mipasuxa.
_ qaTmis, Roris Tu saqonlis? ginda, Saur
mas amovitan? _ davekiTxe im imediT, rom raime
survils mainc gamoiCenda. im momentSi rom ga
vixsene, mivxvdi, Cems Tvalwin jer araferi eWa
ma veSCinas. gavifiqre, albaT, Rame dgeba logi
nidan da cotas Wams-meTqi rames.
_ ara, Teimuraz, _ TanagrZnobiTa da, amav
droulad, damamcirebeli RimiliT Semomxeda,
_ Cemi xorci miyvars, _ Tqva da TiTi moiWama.
1. aforizmi „vefxistyaosnidan“;“;
– 254 –
me vxedavdi, rogor moTqrialebda sisxli mi
si saCvenebeli TiTidan, da mikvirda, am patara
xorcis naglejSi ramdeni sisxli SeiZleboda
yofiliyo; SiSvel sxeulze exeTqeboda blanti
siTxis momcro wveTebi, mTvarisebr mkerds una
mavda plazmisa da ujredebis Txevadi erTob
lio ba, mag ram mis sa xe
ze ar Can da arc sev da,
arc tkivili da arc gagiJeba. mere sisxldena
uceb SeCerda, veSCinam ki TvalebSi Semomxeda
da miTxra: _ bodiSi, ar unda meqna.
_ ara, mTavaria, cudad ar xar, xom? _ Cave
kiTxe gaSterebuli.
_ ara, cu dad ar var, mag ram mainc ar un da
meqna.
_ maS, arau Savs: raca RmerTsa ara swaddes,
ara saqme ar iqmnebis, Cemo veSCina, _ mivedi, rom
Tavze xeli damedo, magram uxeSad momiSora.
_ gaCerdi-meTqi, aki giTxari erTxel ukve, _
Tavzardamcemi gamometyveleba hqonda, amitom
ukan davixie, _ nu citireb raRac sisuleleebs,
Tan _ Zveli qarTuliT ise, TiTqos viRaca ul
vaSiani konservatori iyo. geubnebi, ar unda
meqna, da morCa. da saerTod, ra kavSirSia Rmer
Ti CvenTan.
_ xom miyureb _ ulvaSebic maqvs da konserva
toric var, poeziac miyvars da musikac, _ vuT
xari odnav ganawyenebulma, _ da RmerTi yvela
ferSia.
_ ar gvWirdeba, Teimuraz, _ isev vnebis cec
xli ain To mis Tva leb Si, _ mo di Cem Tan, _ da
biushalteris Sexsna daiwyo, magram SevaCere.
– 255 –
_ ara, ar minda. unda iswavlo Tavis Sekaveba,
veSCina, ar iqneba cxovrebaSi yovelTvis yvela
feri ise, rogorc Sen gendomeba.
ewyina, gabrazda, tansacmeli Caicva da sax
lidan wavida. misi wasvlis Semdeg yurebSi sul
ucnauri, Semzaravi xmebi mesmoda, TiTqos cec
xlSi iwveboda viRac da misi piridan Rriali
amodioda.
***
ori kvira srul umoqmedobaSi gavatare _ Tan,
Tu imasac gaviTvaliswinebT, rom veSCinamac mi
matova, gamodis, marTla araferi gamikeTebia
mTeli is dro _ magram fiqrebs Sevakvdi; yvela
ze me tad is faq ti mWam
da Signi
dan, rom, zo ga
dad, yvela sakiTxze mCvevia xolme fiqri _ anu,
roca fiqrs viwyeb, yvelaferze vfiqrob xolme
_ magram maSin Cemi gonebis qariSxali mxolod
erTi mimarTulebiT hqroda: veSCina. rogorc
Rrublebi ver SeerTdebian qaris bervis gareSe,
ise ver iSveba boroteba fiqris qrolvis gare
Se; Tavad adamianic ki aris ara is, rasac lapa
rakobs, ara med is, rasac ar la pa
rakobs _ anu,
Sesabamisad, rasac fiqrobs. me veSCina var-meT
qi, gavifiqre kidec ase, radgan, rogorc ukve
vTqvi, sul masze vfiqrobdi, sad aris, sad dai
karga, netav axla ras akeTebs, martoa Tu vinmes
Tan erTad-meTqi. erT-erTi aseTi fiqris dros
uneburad wamoviwie loginidan, ase uneburad
ve Sevimose da gavedi quCaSi, rom arayi meyida
– 256 –
da gaTiSvamde damelia. „ganTiadSi“ _ iq, sadac
pirvelad Sevxvdi veSCinas _ Sevedi, „Medoff~ vi
yide erTi Svidas ormocdaaT mililitriani Su
Sis boTli, da wavedi saxetialod, Tan nel-nela
boTlidan vwrupavdi. vgrZnobdi, rogor ikaveb
da nela, SeparviTa da SefarviT Cems gonebaSi
kargis adgils cudi, naTelis adgils _ bneli,
sikeTis adgils _ boroteba, da meSinoda, magram
siaruli ar Semiwyvetia. gavcdi patara skvers,
romlis centridanac hamlet gonaSvilis bius
ti mimzerda Cemnairi ulvaSiTa da bakebiT, mere
mivedi gaurkvevel monumentamde, romelic iqam
de dgas, sanam xidze gadaxval, Semdeg ki Tavad
xidsac mivadeqi. isev gamikrTa TavSi fiqrebi,
xom ar gadavxte da sabolood davasrulo-meTqi
yvelaferi; didi xani vorWofobdi da, rac mets
vsvamdi, miT ufro mindoda mtkvarSi TaviT ga
daSveba. moajirTan mivedi, daveyrdeni, mtkvars
davxede da vuTxari, marTlac rogori utyvi
xar-meTqi, da mere mivxvdi, rom mec aseTive viya
vi. wamSi momenatra deda, mama, bebia, babua, biZa
_ adamianebi, romlebmac naadrevad damtoves da
damaobles _ da meore wams veSCinac ki momenat
ra; gavifiqre, ra Cemi bralia, Tu aseTi gogo Se
miyvarda-meTqi. mtkvris iqiT iyo dedac, mamac,
bebiac, babuac, biZac, da ufro mZafrad momin
da gadaxtoma, radgan vicodi, iq marto aravin
damtovebda, aq ki Cemive martooba ar mtovebda
aravisTan. Tumca raRaca zegardmo da saswau
li ZaliT mainc vTqvi uzarmazari da umtkicesi
„ara“, erTic movsvi, cremliani Tvalebi moviw
– 257 –
minde da gza gavagrZele, magram, xidis boloSi
rom mivedi, kidev erTi arCevnis winaSe dadgomam
momiwia _ pirdapir wavsuliyavi, gzaze gadavsu
liyavi da iqiT mevlo, Tu marjvniv Camexvia da
parkSi Sevsuliyavi. sabolood, ukanaskneli va
rianti varCie _ Sevuxvie Cemgan marjvena mxares,
mivadeqi did mwvane galavans, Sevedi rusTavis
parkSi da daviwye pirdapir siaruli, bilikze,
Tan xelSi aryis boTli meWira da drodadro pa
tara ylupebs vsvamdi. uceb gamaxsenda, rogor
meubneboda xolme Zilis win deda, Zili nebisa,
keTili angelozebio; maxsovs, erTxel xumrobiT
vuTxari, boroti angelozebi-meTqi, da gavicine,
magram Rame Tvali ar momixuWavs, radgan melan
deboda Cemi sawolis win mdgari karadis Tavze
Semomjdari kuziani qali, romelic Tan kmayofi
lad iRimoda da Tan, aSkarad, damcinoda. ara
yi movsvi da gavCerdi, or nabijSi mdgom grZel
skamTan mivedi, Camovjeqi da vifiqre, rom amJa
mindeli samyaro aris Zalzed mdidari, uzado
gemovnebiT mowyobili, magram gaumarTavi saa
Ti; masSi yvelaferia, rac adre iyo da rac un
da iyos ki de
vac, mag ram masSi ar aris mTa vari
_ maradiuloba _ amitom, vinc moindomebs, rom
Tavisi cxovreba am saaTis meqanizmis mixedviT
aawyos, maradiulobas ver ipovis da, Sesabamisad,
uimedobasa da amaoebaSi dalevs suls; adamiani
miwaze zecisTvis cxovrobs, droSi ki _ mara
diulobisTvis, Tumca dRevandelobaSi yvelafe
ri asmagad rTulia, vidre erTi SexedviT Cans _
adamianebi dRes iRvawian droisTvis, dro ki maT
– 258 –
maradiulobas akargvinebs; magram droc, rogo
ri warmavalic ar unda iyos igi, maradiulobi
dan modis da maradiulobasve SeuerTdeba bo
los, radgan orive erT diad mizans emsaxureba.
mokled, am fiqrebisgan gamorkvevis Semdeg miv
xvdi, rom isev siaruli mindoda, amitom wamov
deqi skamidan da kidev erTxel gavuyevi biliks.
mivdiodi, magram wuTis winandeli fiqrebi isev
Tan mdevda _ vambobdi gonebaSi, rom dRevande
li drois adamianis mier sazidavi jvari imaze
mZimea, vidre odesme yofila, magram, amav dros,
adamiani, romelic Tavis jvars mwuxarebiT ata
rebs da ara si xa
ruliT, ver iaz rebs mis mniS
vnelobas. mivdiodi, viyurebodi aqeT da iqiT,
vxedavdi kacebs, vxedavdi qalebs, Seyvarebul
wyvilebs, bavSvebs, col-qmars, da mSurda imaze
Zlier, vidre odesme SemSurebia vinmesi sadme;
Suri udidesi mwuxarebaa, da Surian adamians im
deni satanjveli aqvs, ramdenic sxvebs _ siame da
srulyofileba; Suria daavadeba da sawyisi ma
radiuli mwuxarebisa da ganuwyveteli tanjvisa;
Surians miwazeve SeuZlia, igrZnos da mixvdes,
ra aris jojoxeTuri tanjva. amindi im dRes iyo
cxovrebis msgavsad gaugebari, magram mkafio, da
mivabijebdi rusTavis parkSi iseve marto, ro
gorc _ cxovrebis bilikze. da uceb is davinaxe...
ara, marTla is iyo _ veSCina _ mokle oqrosferi
kaba Caecva, srulyofil terfebs wiTeli kede
bi ufaravda, magram motitvlebuli koWebi mainc
TvalSisacemi iyo ise, rogorc _ mtknari wylis
zedapirze mcuravi niangis mocekvave Tvale
– 259 –
bi, msxverpls rom eZebs; TeT ri mok lem
klavia
ni maisuri ecva, da mkerdze mSvidobis simbolo
amoeqarga Savi ZafiT. erTi SexedviT, yvelaferi
rigze iyo, magram, ukve meore SexedviT, aRar _
mis gverdiT mjdomi mowifulobis asakSi axali
gadasuli, grZelwvera mamri davinaxe, romelic
veSCinas TmaSi Tavis banjgvlian xelebs ucureb
da. ganvrisxdi da gavcecxldi _ mindoda, jibeSi
dana mdeboda, mivsuliyavi maTTan, im biWisTvis
saTiTaod dameWra TiTebi, mere ki yelic gamo
meWra da veSCinac Tan mimeyolebina. mere gul
Si Cavxede veSCinas Soridan da, siyvaruli rom
ver davunaxe, ufro metad mominda, mis sisxlSi
mebanava, magram mere, zustad igive mizeziT, Se
mecoda da, rom araferi mevno misTvis, aryis
boTli Tavze gadavirtyi da Zirs ugonod da
veci, Tumca, sanam asi procentiT gameTiSeboda
tvini, cocxali procentebiT vaiZule Tavi, wa
movmdgariyavi, buCqebSi mivmaluliyavi da Cumad
meTvalTvala maTTvis, rom mere im mamrs saxlam
de gavyolodi, meore dRes ki momekla. mokled,
daiqca arayi, daiyara natexebi boTlis, magram me
elvaze swrafad Sevvardi buCqebSi da, ise, rom
aravis davunaxivar, veSCinas da mis gverdze myo
fi biWis TvalTvali da yurisgdeba daviwye.
_ aqve dageuflebodi, _ eubneboda is biWi
veSCinas, _ amdeni xalxi rom ar iyos.
_ xalxs ras uyureb, _ vnebiani Tvalebi miap
yro veSCinam, _ midi, aqve dameufle.
biWma akoca, magram meti ver gabeda, amitom
moeSva da skamze odnav gadawva.
– 260 –
_ bavSvebi rom ar iyvnen, kidev ho, _ Tqva me
re, _ magram mainc Zlivs viTmen. xval xom mox
val CemTan saxlSi? iq namdvilad ar Sevikaveb
Tavs, dedaCemic rom movides.
_ moval, aba ras vizam, _ upasuxa veSCinam da
wamodga skamidan, _ magram axla unda wavide. _
da marTlac wavida. biWma iqamde uyura cxove
luri siSmagiT, iqamde miacila mWameli mzeriT
veSCina, sanam Tvals ar miefara, xolo Semdeg
isic adga da wavida. me, ra Tqma unda, Cumad ave
devne uknidan. sabolood aRmoCnda, rom rus
Tavelis quCis ToTxmet nomerSi mivida, kor
pusis mesame sadarbazoSi Sevida da pirvelive
sarTulze marjvena kari SeaRo.
davimaxsovre.
meore dRes aviRe yvelaze mWreli dana, rac
ki gamaCnda saxlSi, Cavicvi imaze Tbilad, vidre
aminds Seefereboda, da gavemarTe rusTavelis
quCis ToTxmeti nomrisken, rom veSCinas axali
satrfo _ Tu SeiZleba, ase ewodos mas _ momek
la. gzaSi mivxvdi, rom mkvlelobas erTaderTi
fesvi gaaCnia _ Suri, romelic yvelaze Rrmadaa
gaWrili miwaSi, da marTlac, imitom vklavdi me
im sacodavs, rom mSurda misi, radgan veSCina iyo
masTan da ara CemTan. adamianis mdabioobas yve
laze mkveTri xazi maSin esmeva, roca qmedebis
erTaderT mxares gamoaCens xolme _ mas SeuZ
lia, mok las, mag ram si
coc xles ukan ver daab
runebs. mokled, gaviare aTasjer mainc ukve
gavlili gza, gadavedi aTasjer mainc gadasul
xidze, rogorRac mivaRwie rusTavelis quCas
– 261 –
da mesame sadarbazos zRurblze SevCerdi. kar
ga xans vifiqre, nuTu marTla minda-meTqi kacis
mokvla, magram mere mainc borotma Zalam dam
Zlia da, Sesabamisad, srulfasovnad Sevedi sa
darbazoSi, aviare ramodenime safexuri kibeze,
da aRmovCndi pirveli sarTulis sam kars Soris,
romlidanac marjvenaSi _ wiTelSi _ cxovrobda
is, visac Cemi adgili daekavebina veSCinas cxov
rebaSi. dana, romelic jibeSi saimedod mqonda
Senaxuli, amoviRe xelis kankaliT, Tumca ar ga
miSlia, radgan vifiqre, vinme rom Semeswros ase
daniT xelSi myofs, ueWvelad cuds ifiqrebs da
arc Secdeba-meTqi. gaoflianebuli da akankale
buli xeliT Camovwie karis saxeluri im imediT,
rom Signidan Caketili ar iqneboda da, rac mTa
vari iyo, Tavadac Sin damxvdeboda is, visac me
veZebdi. saxeluri Caixsna da karic gaiRo, xolo
me, imis magivrad, rom imedi momcemoda, ufro
metad amikankalda xelebi da mTeli sxeulic.
TiTqos usxeulo suli viyavi, ise haerovnad Se
vabije mis saxlSi, amasTan erTad ki gamimarTla
kidec _ xaliCa mTel SemosasvlelSi ego, is ki
xmaurs axSobda da amcirebda. dana frTxilad
gavSale, magram uneburad TiTi gameWra, radgan
ofli TvalebSi Camivida da ver gavarCie im wams,
ras vakeTebdi. fexakrefiT vmoZraobdi da, miu
xedavad imisa, rom mZimed vsunTqavdi, mainc yve
lanairad vcdilobdi, Tavi Semekavebina nebismie
ri bgeris gamocemisagan. sabolood gadavwyvite,
sastumro oTaxSi Sevsuliyavi. moCvenebasaviT
daviZari iqiTken, mere ki piris wklapunis msgav
– 262 –
si xmauric momesma zustad iqidan, sadac me miv
diodi. gavifiqre, albaT, Wams-meTqi, magram faq
ti gaxldaT, saxlSi iyo, es ki mainc maSfoTebda
da maforiaqebda Sinaganad. ukve unda Sevvardni
liyavi oTaxSi danagaSlili, da ukve unda Camer
tya Sig kiserSi misTvis dana, roca gadavwyvite,
jer mainc frTxilad Semexeda karisTvis gake
Tebuli Wrilidan. mivedi CarCos formis Wril
Tan, Tvalebi TiTqos ise amovyavi mis SesaTva
liereblad, rogorc niani yofs xolme wylidan,
da ra davinaxe: SiSveli veSCina sastumro oTa
xis centrSi gaSlili kubokruli xaliCis SuaSi
ijda, gverdze Tavisi satrfos cxedari egdo,
romelsac yuri da ramodenime TiTi moglejili
hqonda; veSCina mSvidi da arafrismTqmeli saxi
Ta da TvalebiT miyurebda pirdapir me, pirSi ki
im sacodavis saCvenebeli TiTi edo da ReWavda,
xolo kacis gvamidan wamosuli sisxlis nakadi
lamis Cems fexebamdec aRwevda.
***
_ kaci mokali, da amas gamarTleba ar aqvs, _
veubnebodi veSCinas im ambidan ori kviris Tavze.
_ gvami ostaturad gadavmale, veravin ipo
vis, maSasadame, gamarTleba arc mWirdeba, _ ase
mipasuxa.
_ ara, veS Ci
na, Sen Sens sa kuTar Tav Tan ar
gaqvs gamarTleba, _ davuwye axsna, _ Sansi ar
aris, rom ve ra
fers grZnob de. ra saWi
roa sa
samarTlo, roca arsebobs gonebisa da gulis
– 263 –
erToba _ suli _ romelic mosvenebas ar mog
cems Cadenilis gamo. veSCina, erTaderTi, rac
aseT dros adamians darCenia, eniT gamouTqmeli
sinanulis SegrZneba da misi raobis Secnobaa,
risi gakeTebac erSi rTulia, gesmis? amitom, me
mgonia, ers unda moSorde.
_ ers movSorde? _ iseTi saxiT mkiTxa, miv
xvdi, ver gaego. _ anu, ras gulisxmob?
_ amaoa mTlad cxovreba _ drtvinvis wuTi
sofelia,
wadi, wadi monasterSi, monasterSi, ofelia...1
_ Teimuraz, gaxsovs, ramdenjer gTxove, leq
sebiT nu mesaubrebi-meTqi? _ aelewa isev saxe.
_ ara, veSCina! ara! Sen kaci mokali! da gTxov,
tkbili nana suls uTxari, ubedoba xats aCvene,
damaSvrali suli, guli monasterSi moasvene!
gesmis, veSCina? _ vuyvirodi mwared me.
_ gaCumdi! _ ver Zlebda, TiTqos demonuri Za
liT Sepyrobil qals locvebs ukiTxavdneno, ise.
_ maS, Sors mtve ri! _ da vuR riale, _ Sors,
Sors miwa _ is cis uarmyofelia!
wadi, wadi monasterSi, monasterSi, ofelia!
_ amis Tqma iyo da, cxadad davinaxe, yurebidan
sisxli waskda TqrialiT.
me vicodi zustad, es ar iyo maRali arteriu
li wnevis brali, aramed es iyo misi bneli sulie
ri imunitetis ukureaqcia misiv sulSi SeWril
ucxo sxeulze, romelic ibrZoda mis Sesacvle
– 264 –
lad, xolo veSCinas sulieri leikocitebi _ da
yvela danarCeni is ujredi, romelic iRebs mo
nawileobas damcvelobiT procesebSi _ ebrZod
nen am ucxo sxeuls. me, sacodavi, dacemuli da
SigniT gapartaxebuli kaci _ Teimuraz iakobis
Ze iobaSvili _ vedeqi dasisxlianebul veSCinas
Tavze, da gana Cerdeboda Cemi saoxre piri, ara
med yveboda leqsebs, nawyvetebs poemebidan, him
nografiebs, mReroda xan „Cakrulos“, xanac „Sen
xar venaxs“ _ aman mTlad gadaria veSCina _ xanac
ki, saerTod, axal rames movigonebdi da imas, er
Txel ki Sileris mecxre simfoniaSi gamoyenebu
li leqsic ki movuyevi da, metic, wavukiTxe ki
dec _ Freude, schöner Götterfunken Tochter aus Elysium,
Wir betreten feuertrunken, Himmlische, dein Heiligtum!
Deine Zauber binden wieder was die Mode streng geteilt;
Alle Menschen werden Brüder, wo dein sanfter Flügel
weilt1-meTqi _ da, ra Tqma unda, gadairia, rogor
Tu Zmebi ariano, gaifiqra, zustad vici, magram
ver Tqva. Domine Jesu Christe rogorc ki vaxsene,
wamsve fexebSi Camivarda da sisxliani cremle
biT Semevedra, gTxov, gaCerdi, nuRa gaagrZe
lebo, magram, rex gloriae-meTqi, rom davamate da,
Sesabamisad, gagrZeleba gadavwyvite naTlad,
veSCinam barZaySi iseT siRrmemde Camaso kbile
bi, rom, Zalauneburad, Tavi veRar Sevimagre da
Zirs daveci, sisxlis gubeSi Cavvardi da sxeuli
moviTxvare. xom gagaCumeo, niSnismogebiT miT
– 265 –
xra veSCinam, Tan saxeze arnaxuli tanjva ewera
da gamoxatvoda, da aSkara iyo, etireboda ki
dec, magram amas rogor izamda _ mas xom jer er
Txelac ki ar etira Cem an, eWvi mqonda, zogadad,
adamianebis TandaswrebiT. amitom mwared Semo
martya saxeSi, xolo Semdeg, me isev rom musikas
mivubrundi, elvis siswrafiT gaCnda Tavisi pir
vandeli adgilsamyofelidan Cems sxeulTan, Ta
visi grZeli da qvasaviT magari frCxilebi samar
TebliviT Camomisva saxeze da sakuTar sisxlSi
momTxvara. simwrisgan Tvalebi cremliT amev
so _ mindoda, dalurjebamde mecema da, Tqven
warmoidgineT, momekla, radgan uceb yvelafe
ri amomitrialda TavSi, rogorc qviSis saaTs
amoatrialeben xolme erT mxares qviSis galevis
Semdeg, da uceb SemzizRda veSCina, radgan misi
realuri saxe davinaxe, Tumca mere, meore wams,
roca sakuTar Tavs davubrundi, aRar mezizRe
boda, aramed ise mecodeboda, rogorc arasdros
aravin Semcodebia. veSCinam Txeli perangi io
lad Semomaxia, mere Sumaxeris „ferariviT“ swra
fad da Tavbrudamxvevad daiwyo sirbili mTel
oTaxSi, da uceb _ ise, rom Tvalis daxamxamebac
ki ver movaswari _ Cem ukan gaCnda, xelebi Semo
xeuli perangiT SemiboWa, Semdeg Sarvlis ubeze
damajda, Cemi moSiSvlebuli mkerdisken daixara,
piri farTod gaaRo da ZuZusTavze mikbina. aseTi
siZlieris tkivili iqamde ar megrZno cxovreba
Si da, albaT, zustad am tkivilma Semmata Zala
da momca sakmarisi imisTvis, rom Cems majebze
dadebuli perangis borkilisgan Tavi damexsna,
– 266 –
da mec ase vqeni, xolo Semdeg ki Cemi dasuste
buli, magram mainc sakmaod Zlieri marjvena mo
vuqnie veSCinas saxeSi da mTeli ZaliT gavartyi.
Waxanis xma gaisma da, roca kuTxeSi migdebuls
davxede, aRmovaCine, rom yvrimali gastexvoda
da ori kbili gadmoefurTxa kidec ukve, Tumca
aSkarad igrZnoboda mis gaxSirebul da gaSmage
bul sunTqvaSi, rom aTasjer meti SemarTebiTa
da asjer ufro Zlieri enTuziazmiT apirebda
SebrZolebas, magram me ar davacade _ kidev uf
ro Zlierad davartyi saxeSi, mere im kapronis
TokiT, romliTac erT dros Tavis CamoxrCo
bas vapirebdi, Sevukari xelebi da vuTxari, axla
isev leqsebs mogiyvebi, magram, Tu xels SemiS
li da ar moismen, yurebs dagaWri-meTqi. daviwye
Seqspiris samocdameeqvse soneti _ yvelafriT
daRlils, sanatrelad sikvdili damrCa-meTqi,
amis Tqma movaswari, rom veSCinam isev yvirili
morTo, Tan aqeT-iqiT awydeboda, hoda aviRe is
dana, romliTac veSCinas msxverplis sikvdili
mqonda dagegmili, da mas yuri movaWeri marcxe
na. mTeli xmiT daikivla Tu daiRriala, da ioge
bi mainc mwyobrSi hqonda. sisxli moTqrialebda
da mohqroda misi yuridan, ejaxeboda da exeT
qeboda Cemi saxlis TeTr kedlebs ise, rogorc
myvirala, agresiuli, qarTuli da veluri arag
vi exeTqeba xolme kalapotis aRmarTul kedlebs
dasangrevad, Tundac, fasanaurSi, or daxril,
tyian mTas Sua. Rrialebda veSCina, da yvelanai
rad cdilobda, Tavi daexsna kapronis Tokisgan,
magram, amis nacvlad, imis gamo, rom xelebs gau
– 267 –
Cereblad aqanavebda didi ZaliT, kapronma xor
ci gauWra, rogorc Semdeg vnaxe, zustad im ad
gilas, sadac venebi yvelaze axloa kanTan, Sesa
bamisad, misi Tan casaviT lurji, Tan WaobiviT
mwvane sisxlZarRvebi daskda, gadaixsna Suaze
pirvelad gaxleCili atomiviT, dawyda mZimed,
kontrabasis simebiviT, da veSCinas uknidan sis
xli gamoipara rogorc mdinaris wylis patara
nakadi, romelmac sul viwro Txrili gaiyvana mi
waSi da axla iq miCqefs, marto, Tavisufali. misi
sicocxle krToda da bJutavda, rogorc sanTe
li _ qar Si, da ne bis
mier wams SeiZ lebo da, Cam
qraliyo samaradJamod. veSCinas sunTqva Seekra,
Tumca mainc ibrZoda _ cdilobda, haeris didi
nakadi gadaeylapa erTdroulad, magram mxolod
im Tevzs hgavda, romelic napirze amoiyvanes da
pirs uazrod, Tumca imedianad aRebs, raRacas
elis. uceb veSCinam uzarmazari piri gaxsna _ ga
laqtikis centSi myofi Savi xvrelis xela lamis
_ da wamiT TiTqos gadaylapva damipira. gamoaCi
na vampiriviT basri kbilebi da...
da.
mokvda.
***
TiTqos aTaseuli wlebi gavida mas Semdeg,
magram mainc cxa dad maxsovs, ra iyo da ro
gor. rac ki ska mebi mqonda saxlSi xis, yve la
davamtvrie da, viTomda metali yofiliyos, ise
TiTqos SevaduRe erTmaneTze, meve gamovTale
– 268 –
xis kubo veSCinasTvis, magram misi moWrili yu
risTvis calke yuTi aviRe, romelic jer mari
liT gavavse naxevramde, xolo Semdeg is yuric
davde, mere ki isev davayare zed Zalian cota
NaCl. me gadavide mxarze Cemi micvalebulis xis
kubo, erT xelSi ki jvari meWira, romelic spe
cialurad veSCinasTvis iyo. Cavedi megobrobis
daRmarTze, gadavedi gzaze, Cavuyevi iusticiis
saxlis daRmarTsac, davadeqi meTerTmete mik
ro-raionis gzas, mere, roca SuqniSanTan mive
di da Cem marcxniv ragbis stadioni gamoCnda,
marjvniv Sevuxvie, xidze gadavedi da avedi go
rebze _ sasaflaoze, gadaWedili iyo marTlac
iqauroba micvalebulebiT. gavifiqre, aseTi
tempiT Tu gagrZelda sikvdili rusTavSi, ma
le mTeli rusTavi gardacvlilTa qalaqi gax
deba-meT qi, da asec iyo, ga na, ara? ra Ca
vidi
ne, vxvde bodi, da Cem ir gvliv _ ro gorc erT
dros kaens daemarTa _ iZvrodnen gzebi, mTebi,
da sul davkarge mosveneba, Tumca vicodi, ukve
Sors ar iyo dro Cemi daRupvisa. me borotebas
borotebiT vupasuxe, da vin viyavi sxva, Tu ara
_ axali saukunis damRupveli senis TvalsaCino
da daufaravi warmomadgeneli? mokled, avedi
erT goraze, vnaxe rbili miwa, Tavisufali, da
daviwye xelebiT Txra. or saaTSi gavTxare ori
metri, daaxloebiT, Cavawvine veSCinas kubo ise,
rom davZlie saSineli survili misi gaxsnis da
veSCinas naxvis, miwa mivayare, jvari mis Tavze
davar Wve, magram ar ga Cer da _ xan erT mxa res
gadavarda, xanac meore mxares _ da gadavwyvite,
– 269 –
ubralod damedo miwaze, Tumca, davde Tu ara,
Zlierma qarma wamoubera da jvari sami safla
viT aRmosavleTiT gadaisrola. mivanebe Tavi,
radgan isedac yvelaferi gasagebi iyo. gamovi
tire veSCina, gamovitire iqve Cemi dacemuli,
daCanagebuli, gapartaxebuli da miwasTan gas
worebuli sulic, xolo Semdeg, roca ukve was
vla gadawyvetili mqonda. amoviRe patara ko
lofi, romelSiac veSCinas moWrili yuri ido,
davde mis saflavze, erTi Rrmad CavisunTqe da
gamovbrundi. gzaSi vfiqrobdi da axlac vfiq
rob; fiqrisas yovelTvis avdivar im donemde,
ra donesac sxva veravin miaRwevs, magram zus
tad maSin, roca Zlevamosili fiqrebis Seja
mebiT raRaca umniSvnelovanes daskvnaze unda
gavide, xidi tydeba da haerSi vrCebi marto;
me rom imas mivwvde, risi miwvdenac dasaxuli
mqonda miznad, usaTuod daviRupebi.
erTi kviris Tavze veSCinas dakrZalvidan,
rodesac Zlieri qari _ TiTqmis grigali _ dau
beravs rusTavis axal sasaflaoze, romelic
axali didi xania, aRaraa, Cem mier dadebul mu
yaos kolofs Tavi gadaexdeba, da gamoCndeba,
rom aranairi yuri iq ar devs.
da meyo yvela poeti da musikosi, radgan Cemi
leqsis dro dadga:
– 270 –
„xmai sisxlisa Zmisa Senisa
RaRadebs Cvenda momarT qveyaniT“.
– 271 –
dasasruli