MODYUL 3 | ARALIN 1 | Ang Mga Tayutay at
Aplikasyon nito sa Pagsasalin
MAHALAGANG PAALALA
Walang anumang bahagi ng modyul na ito ang
maaaring muling mailimbag o magamit nang
walang pahintulot mula sa mga tagapagsulat. Ang
modyul na ito ay ginawa para sa pangedukasyon
at pagkatutong layunin.
KINALABASAN AT PAGKATUTO
Pagkatapos na mabasa ang modyul na ito, ang
mga mag-aaral ay:
1. Nasusuri ang mga tayutay na ginamit sa mga
mga tiyak na Gawain
2. Naikikintal sa isipan ang paraan ng wastong
pagsasalin sa mga tayutay.
3. Nakapagsasalin ng mga tayutay sa isang
parirala/pangungusap
NILALAMAN
Pagsasalin ng Tayutay
Ano ba ang tayutay?
“Ang Tayutay ay isang paglayo sa karaniwang
kayarian ng wika upang makapagbigay ng sariwa,
naiiba at kasiya-siyang pagpapahayag at
pagbibigay katuturan sa tulong ng paghahambing
ng dalawang bagay na magkaiba ngunit
napagtutulad sa isa’t isa” -Ongoco (Plorante at
Laura1988:46)
Ang tayutay ay hindi mabulaklak na paggamit ng
wika kundi masining na pagpapahayag . -Ongoco
Kung ang panulaan ay hitik sa mga tayutay,
kakailanganin ng isang baguhang tagapagsalin o
ng isang nagbabalak magsalin na magkaroon ng
mga batayang kaalaman sa partikular na aspetong
ito ng wika. Sa Simpleng pagpapakahulugan ang
tayutay ay isang anyo ng paglalarawan na kaiba
sa karaniwang paraan ng pananalita; maaaring
patalinhaga na hindi literal ang kahulugan ng mga
salita.
Paraan sa Pagsasalin ng mga Tayutay
1. Dapat isalin ang diwa ng salita sa payak na
kahulugan. Ang wikang isinasalin (W1) na
matayutay ay magiging payak sa wikang
pinagsasalinan (W2).
Halimbawa:
• The Philippines elected national officials in 1998.
Salin: Ang mga mamamayang Pilipino ay naghalal
ng pambansang pamunuan noong 1998.
2. Kailangang panatilihin ang orihinal na salita at
dagdagan ng kahulugan upang pasidhiin ang
damdamin. Nangyayari ito kadalasan sa
panulaan.
Halimbawa:
• He drank 3 bottles.
Salin: Uminom siya ng tatlong boteng serbesa.
3. Dapat tumbasan ng kapwa matayutay o
idyomatikong pananalita ang isinasalin. Ang
matayutay na wikang isinasalin (W1) ay
tinutumbasan din ng matayutay na wikang
pinagsasalinan (W2).
Halimbawa:
• Don’t hurt his good name.
Salin: Huwag mong sirain ang maganda niyang
pangalan.
Mga Uri ng Tayutay
• Simile / Pagtutulad
Isa itong payak na paghahambing,
pagtutulad at paglilipat sa ilang bagay, tao, hayop
o ideya. Sa pagtutulad ng dalawang bagay, tao,
hayop o ideya, ginagamit ang mga salita at
pariralang gaya ng “parang, paran, gaya ng, tulad
ng, wangis ng o kawangis, gaya ng animo’y, tila.”
Halimbawa:
o “Cheeks like roses”
Salin: Mga pisnging tulad ng rosas
o “Women are changeable as the weather”
Salin: Ang mga babae ay pabago-bago tulad ng
panahon
• Metapora / Pagwawangis
Naghahambing din tulad ng pagtutulad subalit ang
hambingan ay tiyak o tuwiran at hindi gumagamit
ng mga salitang nabanggit sa pagtutulad o simile.
 Halimbawa:
o “Mantle of darkness”
Salin: lambong ng kadiliman
o “Your life is an open book to me”
Salin: Ang buhay mo ay isang bukas na aklat sa
akin
• Metonimya / Pagpapalit-tawag
Ito ay isang uri ng tayutay kung saan ang tawag sa
isang bagay ay ipinapalit o inihahalili bilang
talinhagang pantawag sa isang bagay na
ipinahihiwatig.
Meto – salitang griyego “change”
Onym – “name”
Halimbawa:
o “The DECS suspended the teachers who went on
strike”
Salin: “Sinuspindi ng DECS ang
nagwewelgang mga guro”
Ang talagang sumuspindi sa mga
gurong nagwelga ay si Dr. Carino, kalihim ng
DECS. Ang DECS ay sagisag na ipinalit sa kalihim
na si Dr. Carino
• Sinekdoke
Ito ay isang uri ng Tayutay na
tumutukoy sa relasyon ng bahagi at kabuuan (part
whole) na kung saan ang bahagi ay kumakatawan
sa kabuuan o kabaligtaran nito.
Halimbawa:
o “The Government reintroduced the electric chair.”
Salin: Ibinalik ng pamahalaan ang silya elektrika
• Hyperbole / Pagmamalabis
Madali lang ang pagpapaliwanag ni
Webster tungkol sa tayutay na ito: “ Exaggeration
for effect, not to be taken literally.” Sa ibang salita,
ang hyperbole ay isang eksaheradong pahayag na
sinasadyang gamitin ng nagsasalita o sumusulat
upang mapag-ibayo ang katindihan o epekto ng
diwa o mensaheng kanyang ibig ipahatid.
Sa pagsasalin ng Hyperbole, dapat
mapanatili sa salin ang eksaheradong bisa ng
mensaheng ibig ikintal ng awtor sa isip ng
mambabasa.
Halimbawa:
o He's running faster than the wind.
Salin: Tumakbo siya nang mas mabilis kaysa sa
hangin.
o This bag weighs a ton.
Salin: Ang bag na ito ay may bigat na isang
tonelada
• Eupemismo / Paglumanay
Ito’y paggamit ng matalinghagang salita opahayag
bilang pamalit sa isang salita o pahayag na
nakakasakit ng damdamin o malaswang
pakinggan.
Halimbawa:
o He has passed away
mga
Salin: Siya ay sumakabilang buhay
o She is between jobs
Salin: Siya ay walang trabaho sa kasalukuyan
• Personipikasyon
Ito’y matatawag ding padiwangtao, ayon sa ibang
awtor. Nagbibigay-buhay o nagbibigay-katauhan
ito sa mga bagay na walang buhay; sa ibang salita,
inililipat ang katangian ng tao sa mga karaniwang
bagay.
Halimbawa:
o Answer the phone
Salin: Sagutin ang telepono
o My alarm clock yells at me to get out of bed every
morning.
Salin: Ang aking despertador ay humihiyaw sa akin
tuwing umaga upang bumangon na ako sa aking
higaan.
• Panawagan / Pagtawag / Apostrope • Oksimoron

Kahawig din ito ng personipikasyon Paghahalo ng dalawang salitang magkasalungat

dito, ang mga bagay na walang buhay ay waring na nagiging katanggap-tanggap sa nakaririnig o
may buhay at kinakausap nakababasa.

Halimbawa: Halimbawa:

o Oh, rose, how sweet you smell and how bright you o “Same difference”
look!
Salin: Parehong magkaiba
Salin: Oh, Rose, kay bango ng iyong amoy at ang
ningning mong pagmasdan! o “Living dead”

o Car, please get me to work today! Salin: Buhay na patay

Salin: Pakiusap, aking awto ihatid mo ako sa • Onomatopeya

trabaho ko ngayon.
• Ironiya / Pag-uyam
Ito ay nagpapahayag ng kabalintunaan, ng
pangungutya, panunuya o pang-uuyam sa
pamamagitan ng mga salita o pahayag na kapag
kinuha ang paimbabaw na kahulugan ay waring
pamumuri sa tinutukoy. Sa ibang salita,
kabaliktaran ang kahulugan ng sinasabi.
Paggamit ng salitang kahawig o katunog ng
nginangalanan. Kung ano ang tunog ay siyang
kahulugan.
Halimbawa:
o The buzzing bee flew away.
Salin: ANg umuugong na bubuyog ay lumilipad
palayo

Halimbawa: o The books fell on the table with a loud thump.

o A police station being burglarized
Salin: Ang istasyon ng pulis ay ninakawan.
o A t-shirt with a “Buy American” logo that is made in
China
Salin: Ang damit na may logong “Buy American” ay
gawa sa bansang China.
• Paradoks
Isang paraan ng pagpapahayag na sa biglang-isip
ay waring taliwas sa katotohanan o sa sentido
komun, ngunit kapag sinuring mabuti ay malilirip
na mayroon palang matatag na batayan.
Halimbawa:
o This is the beginning of the end.
1. Natatalakay ang kahulugan ng idyoma at mga
Salin: Ito ang simula ng katapusan
Salin: Ang librong nahulog sa lamesa ay may
malakas na kalabog.
MODYUL 3 | ARALIN 2 | Ang Idyoma sa
Pagsasaling-wika
MAHALAGANG PAALALA
Walang anumang bahagi ng modyul na ito ang
maaaring muling mailimbag o magamit nang
walang pahintulot mula sa mga tagapagsulat. Ang
modyul na ito ay ginawa para sa pangedukasyon
at pagkatutong layunin.
KINALABASAN AT PAGKATUTO
Pagkatapos na mabasa ang modyul na ito, ang
mga mag-aaral ay:
gabay sa pagsasalin nito.

o Here are the rules: Ignore all rules.
Salin: Ito ang patakaran: huwag pansinin ang
lahat ng patakaran.
2. Naisasalin ang mga idyoma mula sa wikang Ingles
tungo sa wikang Filipino.
3. Nasusunod nang wasto ang mga hakbangin at
mga kaparaanan sa pagsasalin ng idyoma.
NILALAMAN
Idyomatikong Pagsasalin
Isinasaisip sa pagsasaling-wika ang mga
limitasyon na kabilang ang diwa (konteksto), ang
patakarang pambalarila (gramatika) ng dalawang
wika, ang pamamaraan at gawi ng pagsulat sa
dalawang wika, at ang kanilang mga wikain
(kawikaan o idyoma). Isang karaniwang kamalian
sa pagkakaintindi na may payak na paraan ng
pakikipag-ugnayan ang bawat dalawa (ang literal
na salin o pagtutumbas ng salita-sa-bawat-salita);
at ang pagsasalin ay isang tuwiran at mekanikal na
proseso. Sa pagtutumbas ng salita-sa-bawat-
salita, hindi pinahahalagahan at hindi nabibigyan
ng pansin at diin ang diwa, balarila, mga gawi, at
kawikaan.
Sa idyomatkong pagsasalin, mensahe, diwa o
kahulugan ng orihinal na teksto ang isinasalin.
Hindi nakatali sa anyo, ayos o estruktura ng
isinasalin bagkus iniaangkop ang bagong teksto sa
normal at natural na anyo ng pinagsasalinan.
Halimbawa:
Orihinal: Still wet behind the ears
Salin: May gatas ka pa sa labi
Ano ang IDYOMA?
Ang isang sawikain o idyoma ay isang
pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi
komposisyunal—sa ibang salita, hindi binubuo ng
tumpak na kahulugan ang mga kanya-kanyang
salita na nabuo; ito ay di-tuwirang pagbibigay
kahulugan at pagpapakita ng kaisipan at kaugalian
ng isang lugar.
Narito ang ilan sa mga halimbawa ng idyoma at
mga kahulugan ng bawat isa:
• ilaw ng tahanan– ina
• haligi ng tahanan– ama
• bukas ang palad– matulungin
• taingang kawali – nagbibingi-bingihan
• buwayang lubog– taksil sa kapwa
• malaki ang ulo– mayabang
• pantay na ang mga paa– patay na
• maitim ang budhi– tuso
• kapilas ng buhay – asawa
• bahag ang buntot – duwag
• balat-sibuyas– mabilis masaktan
• kusang-palo– sariling sipag
• usad pagong– mabagal kumilos
• itaga sa bato– ilagay sa isip
• May bulsa sa balat– kuripot
• ibaon sa hukay– kalimutan
• pagsunog sa kilay– pag-aaral ng Mabuti
• nakalutang sa ulap– sobrang saya
Narito naman ang ilang halimbawa na mayroong
salin sa Ingles:
Halimbawa: butas ang bulsa- penniless; without
money
Hindi mahulugang karayom- very
crowded
IDYOMATIKONG PAHAYAG
Ang Idyomatikong Pahayag o Salitang
Matalinhaga ay parirala o pangungusap na ang
kahulugan ay kompletong magkaiba ang literal na
kahulugan ng salitang gawa sa matalinghagang
salita. Ito ay naging pangmalawakang gamit dahil
ito’y Makahulugang Mensahe.
Halimbawa: Buto’t balat- payat na payat (A skinny
lad after the accident.)
Pipitsuging tao- mahirap (small fry)
(Stay away from the small fry but
instead go after the fat-cats)
(Iwasan mo ang mga pipitsuging tao
at doon ka sa may sinasabi)
GABAY SA PAGSALIN NG IDYOMATIKONG
PAHAYAG
1. Tandaan na ang mga ekspresyong idyomatiko
ay maaaring may kahulugang literal.
Samakatwid, maaaring literal ang itumbas
depende sa konteksto . Kung minsan,
nagkakataon din na ang ekspresyong
idyomatiko sa isang wika ay may katapat na
katapat na ekspresyon sa ibang wika.
2. Maaaring ihanap ng kapwa ekspresyong
idyomatiko.
3. Tumbasan ang kahulugan ng ekpresyong
idyomatiko sa paraang idyomatiko.
GABAY SA PAGSASALIN NG IDYOMA
Isalin ang diwa ng salita sa payak na kahulugan,
ang wikang isinalin na matayutay ay dapat maging
 payak sa wikang pinagsasalinan. Bigyang –pansin
ang mga sumusunod na gabay:
1. May Literal na Katapat
• Old maid (matandang dalaga)
• Sand castle (kastilyong buhangin)
2. May Panapat na Idyoma
• Piece of cake (sisiw)
• No word of honor (walang isang salita;
walang paninindigan sa salita)
3. Walang Panapat na Kayang Ibigay ng
Kahulugan
• Barking up the wrong tree (pagtuturo sa
maling tao)
• Once in a blue moon (bihira mangyari)
4. Pariralang Pandiwa at Pang-ukol
• Run away (tumakas)
• Run after (habulin)
• Run over (masagasaan)
• Run into (magkasalubong)
MODYUL 3 | ARALIN 3 | Pagsasalin ng Prosa o
Tuluyan
MAHALAGANG PAALALA
Walang anumang bahagi ng modyul na ito ang
maaaring muling mailimbag o magamit nang
walang pahintulot mula sa mga tagapagsulat. Ang
modyul na ito ay ginawa para sa pangedukasyon
at pagkatutong layunin.
KINALABASAN AT PAGKATUTO
Pagkatapos na mabasa ang modyul na ito, ang
mga mag-aaral ay:
1. Nasusuri ang iba’t ibang panitikang Pilipino
sa anyong prosa o tuluyan
2. Naipaliliwanag ang paraang
segmentasyon sa mga baguhan sa
larangan ng pagsasalin ng prosa o tuluyan
3. Nakapagsasalin ng isa sa mga uri ng
akdang tuluyan o prosa mula sa wikang
Filipino tungo sa wikang Ingles.
PAUNANG PAGTATAYA
Sasanayin ka sa pagbabasa at pagbubuod ng mga
akda tungo sa maayos na pagsasalin sa Ingles.
Unang Gawain: Pagbubuod at Pagsasalin sa
Inggles ng Binasang akda
Madaling-araw pa lamang ay papunta na sa
tubigan sina Ka Albina, kasama ang anak na
dalagang si Nati at ang pamangking si Pilang.
Sunung-sunong nila ang mga matong ng
kasangkapan at pagkain.
Habang daan, nakasabay nila sina Ka
Ipyong, Pakito, at Pastor na nakasakay sa kalabaw
dala ang kanya-kanyang araro. Habang
naglalakad, nagkakatuwaan sila at
nagkakatuksuhan. Si Ore na kasama rin nila ay
nagpatihuli na parang may malalim na iniisip.
Nang marating nila ang tubigang aararuhin,
may nadatnan na silang nagtatrabaho. Ang iba
naman ay katatapos lamang sa pagtilad at habang
nagpapahinga ay nagkakasarapan sa
pagkukwentuhan.
Habang abala sa pag-aayos ng mga
kasangkapang gagamitin sina Nati at Pilang,
nandoon din si Pastor at nagpipilit na tumulong kay
Pilang. Si Ore naman ay mapapansing
pinamumulahan ng pisngi. Inabutan ni Pilang si
Pastor ng kape ngunit sinamantala ito ng binatang
sapuhin ang kamay ng dalaga. Walang kibong
lumapit si Ore kay Nati at humingi ng kape at
kamote. Walang patlang ang sulyapan nina Nati at
Ore habang nagkakainan. Si Pastor naman ay
laging nahuhuling nakatingin say Pilang.
Makakain, inumpisahan nila ang suyuan.
Sunud-sunod silang parang may parada.
Masasaya silang nag-aararo at maitatangi ang
kanilang pagkakaisa sa tulung-tulong na paggawa.
Para silang nagpapaligsahan sa ingay at hiyawan.
Ganoon na nga ang nangyari. Lihim na
nagkasubukan sa pag-aararo sina Pastor at Ore.
Nagpakitaan sila ng bilis sa pagbungkal ng lupa at
gilas ngkalabaw. Ipinanahimik lamang ito ng
dalawang dalaga na alam na alam ang dahilan
Nauna si Pastor, sumusunod lamang si Ore.
Malaki na ang kanilang naaararo ngunit patuloy pa
rin sila. Mahina ang kalabaw ni Ore kaya nahuhuli,
samantalang magaling ang kalabaw ni Pastor kaya
nangunguna. Hindi na makahabol si Ore sa layo ni
Pastor nang huminto na ang kalabaw niya sa
sobrang pagod.
Tinawag sila ni Ka Punso para kumain.
Tumigil si Pastor. Kinalagan ang kalabaw niya at
sinabuyan ng tubig. Nakatawa itong lumapit sa
mga kasama. Samantalang si Ore ay hinimas-
himas pa muna ang batok ng kanyang kalabaw na
bumubula ang bibig at abut-abot sa paghinga.
Nilapitan siya ng isa sa mga kasamahan at
ipinagpatuloy ang ginagawa niya. Lumapit si Ore
sa mga kasamahang mapulang-mapula ang
mukha at paulit-ulit na ikinukuskos ang mga palad
na malinis na naman sa pantalon at walang
masabi kundi ang pag-aming talagang makisig ang
kalabaw ni Pastor.
Naupo si Ore ilang hakbang ang layo kina
Nati at Pilang. Si Pastor ay kumakain sa tabi ni
Pilang. Nilapitan ni Pilang si Ore at dinulutan ng
pagkain. Naibsan ang pagod at hirap ni Ore.
1. Ano ang dalawang maaaring ipakahulugan
sa pamagat ng maikling kwento na “
Suyuan sa Tubigan “ ni Macario Pineda? (
5 puntos)
2. Ano ang naging kawakasan ng kwento?
(10 puntos)
3. Isalin sa wikang Ingles ang iyong naging
kasagutan sa bilang 1. ( 5 puntos)
NILALAMAN
Ang layunin ay maipakita ang kahalagahan ng
isang prosa o tuluyan, sa pamamagitan nito ay
malalaman natin ang iba’t ibang uri ng mga akdang
pampanitikan at mahubog pa ang ating kaalaman
sa pagsulat ng isang panitikan gamit ang prosa o
tuluyan. At kung paano maging isang magaling na
tagapagsalin.
Naniniwala ang mga awtoridad sa
pagsasalin na sa pangkahalatan, may dalawang
uri ng pagsasalin: a) pagsasaling pampanitikan, b)
pagsasaling di-pampanitikan o teknikal. Nasa
ilalim ng pagsasaling pampanitikan ang mga
akdang pampanitikan tulad ng maikling kwento ,
dula, tula,nobela at sanaysay. Samantala, nasa
ilalim naman ng pagsasaling teknikal ang tekstong
hindi kabilang sa mga nabangggit, tulad ng mga
tekstong may kinalaman sa siyensya at
teknolohiya, mga disiplinang akademiko, pati na
ang mga dokumentong pambatas, mga balita sa
diyaryo, editoryal, isports, komersyo, at iba pa.
ANO ANG PROSA?
Prosa o tuluyan ang uri ng malikhaing
pagsulat na gumagamit ng pangungusap na tuloy
tuloy o patalatang paraan. Kabilang sa prosa ang
malikhaing kuwento, nobela, sanaysay,
talambuhay, anekdota at iba pa.
Mga Uri ng Anyong Tuluyan
• Mga Kwentong-Bayan
Tayong mga Pilipino ay madalas na nagtitipun-
tipon at karaniwang nauuwi sa biruan, awitan,
kwentuhan, at paglalaro. Ang kuwentuhan ang
pinaka karaniwang nangyayari.
Tungkol ito sa mga buhay-buhay o mga namanang
salaysay. Ito ngayon ang tinatawag na kwentong-
bayan.
Ang kwentong-bayan o folktales sa Ingles ay mga
pasalitang pagsasalaysayan sa tradisyong
patuluyan. Kinukuwento ito sa pamamagitan ng
natural na pag-uusap na pasalita na karaniwang
nangyayari sa pang-araw-araw na pag-uusap.
Naiiba ito sa anyong patula kung saan ang
pagbigkas ay artipisyal dahil ito’y taludturang may
sukat at tugma.
Ang salitang bayan sa kwentong-bayan ay
nagsasaad na hindi alam kung sino ang taong
tiyak o pinakaunang naglahad ng kwento. Ito ay
hindi nasusulat o nakasulat sapagkat ito ay
nagpasalin-salin lamang sa bibig ng marami.
Walang tanging nag mamay-ari nito kundi ang
bayan.
• Alamat
Ang alamat o legend sa Ingles ay tumutukoy sa
isang uri ng kwentong-bayan na nagsasalaysay
tungkol sa pinagmulan ng mga bagay-bagay. Ito
ay mga kwento tungkol sa pinagmulan ng simula.
• Mito
Ito’y karaniwang kwento tungkol sa diyos o diyosa,
bathala, o mga anito. Kasama na rin dito ang
tungkol sa kanilang mga nilalang tulad ng
kalikasan, langit, mundo, at mga unang tao.
Kaugnay na rin dito ang tungkol sa pagsamba ng
tao sa maylalang o maykapal (Diyos). May mga
pagkakataon ding may mga nilikha na tanging
dinadakila o binabayani. Ito’y dahil sa kanilang
katapangan, kagitingan, o kapangyarihan.
Ilan sa mga mito sa ating bansa ay patungkol sa
pagsamba, tulad ng pagkaroon ng tinatawag na
Gugurang ng mga Bikolano, Kabunian ng mga
Ilokano, Adwata ng mga Bilaan, at Bathala ng mga
Tagalog. Kung tungkol naman sa mga bayani, ang
mga Bikolano ay may Handing, isang magiting na
bayaning pumatay sa isang higanteng ahas.
• Ang Pabula
Ang pabula ay unang naging tanyag sa Greece
dahil sa Aesop’s Fable, mga kwento ni Aesop na
isang Greek. Ang pabula ay mga kwentong-bayan
na karaniwang isinasalaysay ng mga magulang sa
kanilang mga anak upang sila’y aliwin o
pangaralan. Dahil mahilig ang mga bata sa mga
hayop, ang mga tauhan sa kwento ay pawang mga
hayop at ginagamit upang kumatawan sa mga
katangian o pag-uugali ng tao. Halimbawa, ang
ahas ay inihahalintulad sa isang taong taksil, ang
unggoy o matsing sa isang taong tuso, at ang
pagong sa taong makupad. Sa kalikasan naman,
ang rosas ay kumakatawan sa babae o sa pag-
ibig, ang bubuyog sa isang mapaglarong
manliligaw, at kung anu-ano pa. Sa ganitong
paglalahad, naiiwasan ang makasakit sa
damdamin ng tao, sakali mang may nakikinig na
maaaring siya ang tinutukoy ng tema. Sabi nga sa
isang salawikain, “Bato, bato sa langit, ang tamaan
ay huwag magagalit.” Sa mga panahong supil ang
pamamahayag, ang pabula ang mabisang sandata
upang maipahayag ang katiwalian at mailantad ito
sa mga kinauukulan.
• Ang Parabula
Ang parabula ay karaniwang hango sa Bibliya o
Banal na Kasulatan. Sa mga Kristiyano, ang
parabula ay mga pagtuturo at pangangaral ni
Hesus noong magsimula Siya sa Kanyang misyon
sa daigdig. Isang halimbawa ng parabula sa wika
Niya ay: “Ang tao ay may mga mata ngunit hindi
nakakikita, may mga tainga subalit hindi
nakaririnig.” Sa pamamagitan ng kaisipang ito,
mamumuni-muni, mauunawaan, at makikilala ng
isang tao ang kanyang sarili. Ang parabula, tulad
ng pabula, ay masimbolo kaya malalim ang
kahulugan at dapat pag-isipan. Katulad din ng
alamat at pabula, ang parabula ay nagtataglay ng
aral na nagsisilbing gabay sa ating buhay. Ang
anyo nito ay tila kwentong pambata sa unang
tingin dahil payak ang takbo ng banghay at mga
karaniwang tao, hayop, o bagay lamang ang mga
tauhan. Kadalasang nababagay ang mga parabula
sa mga taong may kakayahang magpasya gaya ng
mga magulang at iba pang mga nakatatanda
upang lalong lumawak ang kanilang pakikitungo sa
kanilang sarili, kapwa, lipunan, at sa larangang
kanilang kinabibilangan.
• Ang Maikling Kwento
Ang maikling kwento ay isang makabagong
sangay ng panitikan na sadyang kinakathang
masining upang madaling pumasok sa isip at
damdamin ng mambabasa ang isang pangyayari
sa buhay na inilalarawan sa kwento.
May mga bahagi at sangkap o elemento ang
maikling kwento. Ito ay may simula, gitna, at
katapusan. Sa simula matatagpuan ang tatlong
mahahalagang sangkap o elemento: ang tauhan
na ipinakikilala ayon sa kaanyuan o papel na
gagampanan,halimbawa, ang bida at kontrabida;
ang tagpuan na pangyayarihan ng aksyon o
insidente na naghahayag ng panahon, halimbawa,
kung tag-init, tag-ulan, oras at lugar; at ang sulyap
sa suliranin, na magpapahiwatig sa magiging
problemang kakaharapin ng pangunahing tauhan
o ng tanging tauhan.
Sa gitna, tatlo rin ang sangkap. Ito ay ang
sumusunod: ang saglit na kasiglahan na
nagpapakita sa panandaliang pagtatagpo ng mga
tauhang nasasangkot sa problema; ang tunggalian
na tahasan nang nagpapakita ng labanan o
pakikibaka ng tanging tauhang inilalahad na
maaaring ang kanyang pakikipagtungali sa sarili,
sa kapwa, sa kalikasan; at ang kasukdulan, ang
pinakamadulang bahagi ng kuwento kung saan
iikot ang kahihinatnan ng tanging tauhan, kung ito
ay kasawian o tagumpay.
Sa wakas naman matatagpuan ang kakalasan at
ang kinatapusang sangkap. Sa kakalasan
mababatid ang kamalian o kawastuan ng mga di-
inaasahang naganap na pagbubuhol na dapat
kalagin. Mababatid naman sa katapusan ang
magiging resolusyon ng kwento at ito’y maaaring
masaya o malungkot, pagkatalo o pagkapanalo ng
pangunahing tauhan. May ibang mga kwentong
hindi na winawakasan at wala ang dalawang
huling sangkap nito. Iniiwan na lamang itong bitin
sa kasukdulan at hinahayaan na lamang ang
mambabasang humatol o magpasya sa dapat na
kahinatnan nito. Mapanghamon ang ganitong
wakas sa isip ng mga mambabasa. Parang
kabilang na rin sila sa mga saksi sa kwento. Sa
ganitong sitwasyon, inaasahan na bibigyang-
pansin ng mambabasa ang tinatakbo ng kwento
upang kapag hinilingan siya ng kawakasan at
kinakailangan na isalin sa wikang Inggles ay
pagsasalin sa diwang nakapaloob na lamang sa
akda ang kanyang pagsasalin at hindi salita-sa-
salita.
• Sanaysay
Tinatawag itong essay sa Ingles at essaier sa
Pranses na nangangahulugang “pagtatangka.”
May mga sanaysay na naglalahad,
nagsasalaysay, naglalarawan at nangangatwiran.
Maikling komposisyon na naglalaman ng sariling
kuro-kuro ng may akda.
• Talambuhay
Ito ay tala ng buhay ng isang tao. Ito ay tungkol sa
mga pangyayari sa buhay ng isang tao.
Karaniwang simula pagsilang hanggang sa isang
punto ng buhay. Ano man ang anyo ng prosa,
kailangang nakikilala ng isang tagasalin ang
anyong pampanitikan na kinabibilangan nito.
Makatutulong ang kaalamang ito sa pagharap sa
mga suliranin sa pagsasalin.
• Anekdota
Kinapapalooban ng kakatwang pangyayari sa
buhay ng tao na kapupulutan ng aral.
• Nobela o Kathambuhay
Isang mahabang kwento na nahahati sa kabanata
na bunga ng malikhaing pag-iisip.
• Balita
Paglalahad ng totoong pangyayari sa loob at labas
ng bansa.
• Talumpati
Isang buod ng kaisipan na sinasalaysay sa
entablado o sa harap ng mga tagapakinig. Ito ay
nauuri batay sa iba’t ibang layunin, ang talumpati
ay maaaring may layuning humikayat, magbigay-
impormasyon, magpaliwanag, mangatwiran,
maglahad ng opinion o paniniwala o lumibang.
• Dula
Mga kwento na isinasabuhay at nahahati ang
pangyayari sa yugto. Ito ay isang uri ng panitikan
na isinulat upang itanghal sa entablado o
tanghalan.
• Liham
Tumutukoy sa saloobin ng manunulat.
SINO ANG MAY KARAPATANG MAGSALIN SA
NG PANITIKAN?
Hindi iilang tagasalin at kritikong pampanitikan ang
naniniwalang ang tagasalin ng maikling kuwento
ay kailangang kuwentista rin, ang tagasalin ng
sanaysay ay kailangang mananalaysay rin, ang
tagasalin ng nobela ay kailangang nobelista rin, at
iba pa.
May karapatang magsalin ang isang taong
“nakababad sa panitikan,” o mayroon nang
mahabang taon ng likas na pagkahilig o
pagkahumaling sa pagbabasa ng panitikan. Hindi
man siya tagalikha ng panitikan, ang pagkahilig na
ito sa panitikan ay makatutulong nang malaki sa
isang tagasalin sa pagpapakahulugan o
interpretasyon.
MGA SULIRANIN SA PAGSASALIN NG PROSA
Sa pagsasalin ng prosa kailangang isaalang-alang
ng tagasalin ang natural na daloy ng
pangungusap. Nangangahulugan ito ng hindi
pagiging “tunog - salin” ng teksto. Ang ibig sabihin
nito ay para itong orihinal na isinulat sa TL. Upang
maisagawa ito, kailangang ang tagasalin ay: may
malalim na kaalaman sa idyoma ng TL at
kahusayan sa estruktura ng TL (Tunguhang
Lenggwahe).
Pangungahing Suliranin sa Pagsasalin ng
Tuluyan
Problema sa Idyoma
Imposibleng makapagsalin nang maayos ang
isang taong ni hindi maunawaan ang karamihan
ng mga ekspresyong idyomatiko sa wikang
kanyang isinasalin.
Problema sa Panghihiram
Sa bawat pangungusap na ating isinasalin ay
bihira ang pagkakataong hindi tayo napapaharap
sa problema panghihiram, lalo na kung ang
tekstong isasalin ay kargado ng kulturang 1.5 and its communist 1.4 upang lansagin
dayuhan. apparatus ang marahas na
1.6 we must not fail our rebolusyon.
Problema sa Balangkas/ Kayarian ng people 1.5 at ang makinarya
pangungusap 1.7 we must replace nitong komunista
Isa pang problema sa pagsasalin ay pagkakaiba 1.8 the violent 1.6 ang ating
sa gramatika, sa istruktura o kayarian ng mga revolution taumbayan ay hindi
pangungusap sa Ingles at Filipino. 1.9 with the authentic dapat biguin
revolution 1.7 dapat nating
Ang Pamaraang segmentasyon 1.10 liberal, palitan
constitutional and 1.8 ang marahas na
Ang pamamaraang segmentasyon ay ang peaceful rebolusyon
paghahati-hati sa mga pangungusap o parirala 1.9 ng rebolusyong
upang mas madaling maunawaan at maisalin ng tunay
maayos ang teksto. Layunin nito ang pagbaha- 1.10 liberal,
bahagiin sa maliit na segment ang pangungusap konstitusyonal at
upang mas maiintindihan mapayapa
ang diwang nakapaloob dito. Sa pamamagi
tan ng segmentasyon ay nakukuha at
napapanitili ng tagasalin ang diwa ng orihinal na
“Tula-sa-Tula” laban sa “Tula-sa-Prosa”
akda. Kinakailangan dito sa paraan ng
segmentasyon na may sapat na kaalaman ang Isang manunulat ang nagsabi na ang isang prosa
tagasalin sa dalawang wika o higit pa o tuluyan ay dapat na maisalin sa paraang tuluyan
upang maging din, at ang tula ay kailangang sa paraang patula
angkop ang mga gagamiting salita sa pagp rin. Si Matthew Arnold man diumano ay naniniwala
apanatili ng diwa. Ito ang paraan upang na kung isasalin sa paraang tuluyan ang isang
mabuo ng tagasalin ang pangunahing mensahe na tula, ang salin ay kailangang magtaglay pa rin ng
nais ipahiwatig ng awtor sa pamamagitan ng mga katangian ng isang tula. Anupa’t waring
pagbuo sa diwa mula sa hinati-hating bahagi ng nagkakaiba sa paniniwala ang karamihan ng mga
pangungusap o parirala patungo sa kabuo-ang tagapagsaling-wika. May mga nagsasabi na ang
salin. pagsasalin ng isang tulang may sukat ay
napakahina kung mawawala ang sukat; na ang
Isang paraang magagamit ng tagasalin, ang
tuluyang salin ng isang tula ay pinakamahina sa
paghati-hati sa mga teksto sa mga segment o
lahat ng paraan. Sila’y naniniwala na upang
bahagi. Nakatutulong ito sa pagsusuri ng mga
maging makatarungan sa makatang awtor, ang
teksto upang mahugot ang kahulugan.
kanyang tula ay kailangang isalin ng isang makata
Halimbawa: rin, at sa paraang patula rin.

I believe that while we have utilized the

Presidential powers to dismantle the violent
revolution and its communist apparatus, we must
not fail our people; we must replace the
violent revolution with the authentic revolution–
liberal, constitutional and peaceful.

Orihinal Salin
1.1 I believe 1.1 Ako’y naninindigan
1.2 that while we have 1.2 na bagama’t ating
utilize ginagamit
1.3 the Presidential 1.3 ang mga
powers kapangyarihan ng
1.4 to dismantle the pangulo
violent revolution