Hellim

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Hellim (Yunanca: χαλούμι; Arapça: ‫حلوم‬, ḥallūm), Kıbrıs kökenli, sık dokulu,
sarımsı beyaz renkte taze bir peynirdir. Genelde ızgarada ya da yağsız tavada Hellim
kızartıldıktan sonra yenir.[1] Ayrıca, hellim Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs'ın
önemli bir ihraç kalemidir.[2]

Hellimin içinde başta keçi sütü olmak üzere süt, tuz ve bazen de nane bulunur.[1]
İçerisindeki süt, keçi, koyun veya inek sütü olabilir. Bunların içinde keçi ve koyun
sütlerinden yapılanları daha dayanıklı ve lezzetlidir, bunlar bir yıl kadar dayanabilir.
İnek sütünden yapılan hellim ise birkaç ay içinde bozulur ve daha az lezzetlidir.[3]
Bazen, bu üç farklı hayvanın sütü karışıtırılarak hellim yapımında kullanılır.[4][5]

Etimoloji
Türk Dil Kurumu Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü, hellim sözcüğünün anlamını Ülke(ler) Kıbrıs
"Bir çeşit peynir." olarak vermekte ve bu sözcüğün bu anlamda Kıbrıs'ın yanı sıra
Türü Peynir
Adana'da da kullanıldığını belirtmektedir.[6] Mısır'da ise hâlûm adında bir peynir
türü bulunur. Bu peynir türü taze, salamura edilmiş veya baharatlanmış olarak Ana malzemeler Koyun veya Keçi sütü
yenir.[7] Çeşitleri Taze

Kullanım alanları
Hellim, makarnanın üzerine lezzet vermesi için serpiştirilir.[8]

Tarihçe
Hellim, Kıbrıs'ta yüzlerce yıldır üretilmektedir.[9]

Türkiye'de yayılması 20. yüzyılda gerçekleşmiştir.[10]

Ekonomi

Kıbrıs Izgarada hellim (bu resimde

üzerinde nane de bulunmaktadır)

Hellim, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs'ın önemli bir ihraç kalemidir.[2] Kıbrıs
Cumhuriyeti'ndeki hellim üretimi son yıllarda büyük artış göstermiştir. Ülkenin ihraç ettiği tarımsal
ürünler arasında %27'lik bir pay tutan hellim, ülkenin en çok ihraç ettiği tarımsal üründür.[9] Orta Doğu'da ve Kıbrıs kökenli insanların
yaşadığı her yerde popüler bir peynir türüdür.[11]

Kıbrıs Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı, 2007 yılında, hellimi "Halloumi" adı altında tescilletmek için Avrupa Birliği'ne başvuruda
bulunmuştur.[12][13] Bu başvuru, 2010 yılının Temmuz ayında reddedilmiştir.[14] 7 Temmuz 2010'da ise, Türk Patent ve Marka Kurumu
tarafından Kuzey Kıbrıs'a tescillenmiştir.[15]

2008'den beridir her yıl, Geçitkale Belediyesi tarafından "Geçitkale Hellim Festivali" düzenlenmektedir.[16] Bu festivalde "En Lezzetli
Taze Hellim Yarışması"[17] ve "Hellim Güzellik Yarışması"[18] gibi etkinlikler düzenlenmektedir.

Diğer

Günümüzde Orta Doğu'da da pek çok ülke hellim üretmektedir.[19] 1999 yılında ABD'de, 2000'de Yunanistan'da ve 2002'de ise Avrupa
Birliği'nde ticari marka olarak bazı firmalara tescillenmiştir.[20]

Hellim, aynı zamanda Alman Gazi firması tarafından da üretilmektedir.[21] Bunun dışında, sanayi ürünü olan hellimler, Almanya da
Türkler, Yunanlar ve Araplara ait olan bakkaliyelerde ve bazı süpermarketlerde mevcuttur.[22]
Besin değerleri
100 gramlık bir ticari olarak üretilmiş hellimde, aşağıdaki besin değerleri aşağıdaki gibidir:

Yağ 26/70 g[11][23]

Karbonhidrat 1.8 g[23]

Protein 22 g[11]

Kalsiyum 700–794 mg[11]

Enerji 322 kcal[23]

Hellim içerdiği yüksek miktardaki kalsiyum ve proteinle, bu mineraller bakımından zengindir. Yine de, içeriğindeki yüksek miktardaki
yağ ve 100 gram başına 90 ila 100 miligramlık kolestrolla, bunlara bağlı hastalıkları olanları dikkatli olarak tüketmesi gereklidir.[11]

Kaynakça
1. ^ a b 2006 Northern Cyprus Tourist Guide. KKTC Turizm Bakanlığı. s. 262.
2. ^ a b "Ülkede hayvan kalmadı" (http://www.kibrisgazetesi.com/popup.php/cat/5/news/101348/PageName/Ekonomi).
Kıbrıs. 9 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/20100909133603/http://www.kibrisg
azetesi.com/popup.php/cat/5/news/101348/PageName/Ekonomi). Erişim tarihi: 3 Ekim 2010.
3. ^ Türk Halk Kültürü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yay., No: 3, s: 71- 73, Ankara, 1993 (http://www.gidacilar.net/hellim-pey
niri-t335.html)
4. ^ A. Kelei, Y. Doğruer, G. Uçar, A. Güner (Ağustos 2003). "Preacidification treatments of milk used in Halloumi cheese
manufacture" (http://resources.metapress.com/pdf-preview.axd?code=v57082172107261g&size=largest). Acta
Alimentaria. Cilt 32. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
5. ^ Robinson, R. K., Haddadin, M. S. Y. & Abdullah, B. M. (1991): Halloumi cheese - some aspects of manufacture and
quality. Suid-Afrikaanse-Tydskrifvir-Suiwelkunde, 23, 61-64.
6. ^ "Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü - hellim" (http://tdkterim.gov.tr/ttas/?kategori=derlay&kelime=hellim). Türk Dil
Kurumu. Erişim tarihi: 3 Ekim 2010.
7. ^ Oxford Companion to Food, s.v. haloumi
8. ^ Türkiye Millî Folklor Araştırma Dairesi (1982). Türk Mutfağı sempozyumu bildirileri (http://books.google.com.tr/book
s?id=RyC1AAAAIAAJ&q=Hellim&dq=Hellim&hl=tr&ei=FqWoTLecO8edOpeg8dkM&sa=X&oi=book_result&ct=result&
resnum=5&ved=0CDsQ6AEwBA). Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı. s. 163.
9. ^ a b P. Papademas (2006). Brined cheeses - Halloumi cheese (http://books.google.com.tr/books?id=acVq7-yOXuUC
&pg=PA113&dq=The+influence+of+milk+powder+on+the+properties+of+Halloumi+cheese+made+from+recombined+
milk&hl=tr&ei=eHKrTK__A5D44AbChIm0CA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCcQ6AEwAA#v=
snippet&q=Halloumi&f=false) (İngilizce). Wiley-Blackwell. s. 117. ISBN 9781405124607.
10. ^ Özemre, Ahmed Yüksel. Hasretini çektiğim Üsküdar (http://books.google.com.tr/books?id=zpon1kAVXP0C&pg=PA1
18&dq=Hellim&hl=tr&ei=9DizTKTDNOCX4gaLl6zEBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=6&ved=0CD8Q6A
EwBTgK#v=onepage&q=Hellim&f=false). s. 118.
11. ^ a b c d e P. Papademas (2006). Brined cheeses - Halloumi cheese (http://books.google.com.tr/books?id=acVq7-yOXu
UC&pg=PA113&dq=The+influence+of+milk+powder+on+the+properties+of+Halloumi+cheese+made+from+recombin
ed+milk&hl=tr&ei=eHKrTK__A5D44AbChIm0CA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCcQ6AEwAA
#v=snippet&q=Halloumi&f=false) (İngilizce). Wiley-Blackwell. s. 135. ISBN 9781405124607.
12. ^ "Hellimin Türkçesi'nde Geç Kalmadık" (http://www.starkibris.net/index.asp?haberID=2203). Star Kıbrıs. 27 Aralık
2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/20151227161557/http://www.starkibris.net/index.a
sp?haberID=2203). Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
13. ^ Application for the name ‘halloumi’ to go to EU in early 2007 , Cyprus Mail archive article - Saturday, September 2,
2006
14. ^ "Hellim dosyası AB'den geri döndü" (http://www.starkibris.net/index.asp?haberID=63443). Star Kıbrıs. 27 Aralık 2015
tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/20151227161606/http://www.starkibris.net/index.asp?ha
berID=63443). Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
15. ^ "Hellim peyniri Kuzey Kıbrıs'a tescillendi" (http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2010/09/07/hellim_peyniri_kuzey_kibri
sa_tescillendi). Sabah Gazetesi. 13 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/201302
13065839/http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2010/09/07/hellim_peyniri_kuzey_kibrisa_tescillendi). Erişim tarihi:
3 Ekim 2010.
16. ^ "III. Geleneksel Hellim Festivali" (http://www.gecitkalebelediyesi.com/index.asp?page=3340332564&hid=26).
Geçitkale Belediyesi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
17. ^ "Geçitkale Belediyesi En Lezzetli Taze Hellim Yarışması" (http://www.gecitkalebelediyesi.com/index.asp?page=334
0332564&hid=21). Geçitkale Belediyesi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
18. ^ "Geçitkale Belediyesi II. Hellim Güzellik Yarışması (Miss 2009 Hellim Güzeli)" (http://www.gecitkalebelediyesi.com/in
dex.asp?page=3340332564&hid=5). Geçitkale Belediyesi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
19. ^ Robinson, R. K. – Tamime, A. Y. (1991). Feta and Related Cheeses. Woodhead Publishing. s. 144.
ISBN 1855732785. "Halloumi is a semi-hard to hard, unripened cheese that, traditionally, is made from either sheep's
milk or goat's milk or a mixture of the two. Although the cheese has its origins in Cyprus, it is widely popular throughout
the Middle East, and hence many countries have now become involved with its manufacture."
20. ^ Papademas 2006, sf. 118
21. ^ "Gazi Kataloğu" (https://web.archive.org/web/20100602011707/http://www.gazi.de/fileadmin/downloads/1346_Gazi_
Katalog-1.pdf) (PDF). Garmo AG. 2 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (http://www.gazi.de/fileadmin/downloads/1346
_Gazi_Katalog-1.pdf) (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2010.
22. ^ Lenia ve Barnim Heiderich: Zyprisch kochen. Edition diá, Berlin 1992. ISBN 3-905482-65-7
23. ^ a b c "Nutritional information on halloumi cheese" (https://web.archive.org/web/20120324075222/http://www.petroubr
os.com.cy/english/products_haloumi.shtm). Alambra Süt Ürünleri. 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından (http://www.petr
oubros.com.cy/english/products_haloumi.shtm) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2010.

Dış bağlantılar
Kıbrıs-Türk Mutfağı, Akdeniz'in Tadı - Hellim (http://www.cypnet.co.uk/ncyprus/culture/cuisine/mezze/hellim.html) 8
Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20070308104455/http://www.
cypnet.co.uk/ncyprus/culture/cuisine/mezze/hellim.html).
Wikimedia Commons'ta
Hellim ile ilgili ortam
dosyaları bulunmaktadır.

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:T%C3%BCrk_peynirleri&action=edit) Türk mutfağı

Yöresel doğal peynirler
İşlenmiş peynirler
Peynir üretme teknikleri
peynirleri
Abhaz peyniri · Adıyaman Sincik peyniri · Aho peyniri · Antep peyniri · Armola peyniri · Beyaz peynir ·
Çaycuma mozzarella peyniri · Çeçil · Çerkes peyniri · Çirek peyniri · Çökelek · Deleme peyniri ·
Dil peyniri · Divle obruk peyniri · Ezine peyniri · Gorcola peyniri · Hellim · Kandirif peyniri ·
Kars gravyer peyniri · Kaşar · Kelle peyniri · Kolot peyniri · Kopanisti peyniri · Krem peynir ·
Külek peyniri · Künefe peyniri · Küp peyniri · Lavaş peyniri · Malatya peyniri · Manyas lor peyniri ·
Maraş peyniri · Mihaliç peyniri · Saganaki peyniri · Sürke · Teleme peyniri  · Telli peynir ·
Tire çamur peyniri · Tomas peyniri · Tulum peyniri · Urfa peyniri · Van otlu peyniri · Varto keçi peyniri ·
Wiyana wanda peyniri
Eritme peyniri · Eritme krem peynir · Eritme örgülü peynir · Eritme telli peynir · Eritme dilli peynir ·
Eritme beyaz peynir  · Eritme top peynir  · Eritme çubuk peynir  · Kahvaltılık peynir (Kahvaltı keyfi) ·
Üçgen peynir · Tost peyniri
Pasta filata

Peynir yapma malzemeleri Peynir mayası · Şirden mayası · Peynir tuluğu · Külek · Peynir küpü

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hellim&oldid=26933048" sayfasından alınmıştır