Professional Documents
Culture Documents
המעיין נ
המעיין נ
המעיין נ
dncwd
qgeind dpyd y`x zkqnl cenlzl yexitd ly exagn zl`ya ewqr miax
yexit qegiiy wiqde ,2xlqwit xexc x"c axd jka wqr dpexg`l .1m"anxl
l` zeqgiizdl xlqwit axd yicwd exn`n xwir z` .3`ed oekp m"anxl cenlzd
dpynd yexita :m"anxl df yexit qegii milleyd ly miifkxnd milewiyd cg`
ozipy oin`d l`ilnb oaxy miyxtnd z` ce`n dtixg oeyla m"anxd swez
rven weica dfk yexit d`iltd daxnle ,cg` meia ycgde oyid gxid z` ze`xl
m"anxdy gipdl xiaq m`d !m"anxl qgeind dpyd y`x zkqnl cenlzd yexita
;ziaeig dzid xlqwit axd ly ezaeyz ?envr zrc z` jk lk dtixg oeyla swz
m"anxd ynzyn mda mitqep zenewn `vn `ed xacd zexiaq z` gikedl ick
.xara azky mixacn envr `ed ea xfg mday zenewna `weec dtiwz oeyla
f`ne ,d"kxz qixt ,lixa l`igi 'x i"r dqtcp dpey`x dxecdn .'cenlzl yexitd' :oldl 1
axd zxecdna ynzyp df xn`na .(d`ad dxrda d`xe) xe`l e`vi zexecdn xtqn
dpynd yexita .b"kyz milyexi ,cenlzl m"anxd iyecig ,y"wf aiil dcedi ikcxn
milyexi ,cren-mirxf ,m"anxd yexit mr dpyn ,gt`w sqei axd zxecdna ynzyp
lr ,xbpiel awri 'x qcpdnle xlqwit xexc axl ,'oirnd' jxerl zecedl ipevxa .b"kyz
.xn`nl mixeywd mi`yep oeail
'nr ,(d"qyz) elw-dlw ipiq ,'m"anxl dpynd yexita dtiwz oeyl' ,xlqwit xexc axd 2
iazk ly ziwlg dxiwql .4 'rd apw 'nr my d`x `yepa ewqry in zxiwql .gvw-`pw
.bpw-apw 'nr my d`x cenlzl yexitd ly zeqtcpd zexecdnde cid
.gvw 'nr my 3
zel`yd xcq itÎlr extqen zel`yd) m"anxd azek c ,a ycegd yeciw zeklda
:(dpynay
dpald oirceie ,mda oiaygn oipipbhv`dy mikxca oiaygn oic zia
didz m`e .5 ;dnexca e` ynyd oetva didz m` .2 :df ycega d`xzyk
cirdl micrd e`eaiyke .oihep dipxw iy`x eidi okidle .4 ;dxvw e` dagx
dipxw eid okidl .4 ?mexca e` oetva .2 :dze` mzi`x cvik mze` oiwcea
m` ?dagx dzid dnke .5 ?mkipir zii`xa ddeab dzid dnk .3 ?zehep
e`vnp `l m`e ,mze` oilawn oeayga rcepy dnl oipeekn mdixac e`vnp
.mze` oilawn oi` oipeekn mdixac
zel`y rax` wx dpn m"anxd eli`e zel`y yng dzpn dpyndy oirl hlea
enk ?`ed xac `ld .okezn yely wx exkfed aygn oicd ziay miaeyigae ,micrl
lilk m"anxd hinyd recn .` :mitqep miiyw dnk m"anxd ixaca miniiwe ,ok
3 'qn dl`y recn .a ?dngd xg`l e` dngd iptl dpynay 1 'qn dl`y z`
ly xcqd z` m"anxd dpiy recn .b ?oicd zia iaeyign dhnyed (daebd)
oetva didz m` oiaygn c"iay m"anxd azk oicd zia ly aeyiga .c ?zel`yd
dze`a xaecn m`d ;mexca e` oetva azk micrl dl`yae ,dnexca e` ynyd
2 'qn dl`y zernyn z` zn`ez mexca e` oetva zernyn m`d .d ?zernyn
?dnexcl e` dpetvl dpynay
ixaca wcwcl epl xzen dnk cr dl`yd z` zelrn elld zeywd zedinzd
:azk dxez dpynl ezncwda m"anxd .m"anxd
iazk x`yl cenlzl yexitay mixacd z`eeyda hrn wx wqr xlqwit axd exn`na 4
.'dpeek zekixv zeevn' ziibeql rbepa zg` dnbec d`aed hpw 'nra ;m"anxd
,ef dklda m"anxd ixaca wcwcl epl yi dnk cr dl`yd mr ccenzp mxha
.oze` wecape ,zexkfpd zedinzl zeaeyz xtqn xewqp
dl`y dlelk ezrcl .xz` lr 'dpyn mgl' lra xak dpr ef dl`y lr :` ddinz
xg`l e` dngd iptl dl`yd'y `id ilaad zpwqn ixdy ,4 'qn dl`ya 1 'qn
'qn dl`y mb `id dnibtd oeeik zl`y dxe`kle ,dpald znibt lr zaqen 'dngd
.'dhep did oi`l' 4
daebd zl`yy xiaqd xz` lr 5'dheyt ci' eyexita uiaepiax axd :a ddinz
ozipd iheleqa` oiipr eppi` gxid ly edaeb xnelk ,'mkipir zii`x'a mb dielz
crd ly enewin oky ,gxid z` crd d`x ea ote`d ly oiipr mb `ed `l` - aeyigl
yeciw) envr m"anxd azk oke .jtidl oke jenp ze`xidl gxil mxeb deab mewna
:(c-e ` ,gi ycegd
,d`xiy xyt` ,dlila d`xi gxidy oeaygd jl `ivei m`y ,xexae reci xac
,`ib `edy mewnd iptn e` ,eze` oiqkny miard iptn d`xi `ly xyt`e
od eli`k e`vnpy mewnd eze` iyp`l axrn gex cbpk deab xd didy e`
,lecb did elit` jenp mewna `edy inl d`xi `l gxidy ,`iba oiayei
oke ,xzeia ohw gxidy t"r` lelze deab xd y`xa cner `edy inl d`xie
t"r` lecbd mia dpitqa jldny inl e` mid zty lr okeyy inl d`xi
ody ,maila el` mixac ipy meyl oic zial ie`x jkitl ...xzeia ohw `edy
...mzi`x mewn dfi`a micrd z` oil`eye ,dnewne dii`xd onf
wlg ,mipnf xtq ,dheyt ci yexit mr m"anxl dxez dpyn ,'uiaepiax xfril` megp axd 5
.an 'nr ,q"yz milyexi-minec` dlrn ,b
.hx-gx 'nr ,dpynl m"anxd yexit 6
zekld seqa mb !oicd zia iaeyig jeza daebd aeyig z` m"anxd dpn o`k
ly aeyigd jezn daebd z` rcei oicd ziay m"anxd azek (eh ,hi) ycegd yeciw
:'dii`xd zyw'
zywn rceei df xace ,deab did dnk mdl oixne`y micrd zxiwgne
on aexw `ed eli`k gxid d`xi dxvw dii`xd zyw didzy onfay ,dii`xd
dii`xd zyw jxe` itle ,ux`d lrn deab d`xi dkex` didzy onfae ,ux`d
.mipird zii`xa ux`d lrn edaeb itl
,c"d a"ta daebd zl`y dhnydn wcwcl ozip m`d ,dl`yd zl`yp o`kn
z` d`ex m"anxdy d`xp ycegd yeciw zekld seqa oke dpynd yexita ixdy
- miinrt ea xfg m"anxdy xnel xazqn `le !oic zial aeyig xa oezpk daebd
ycegd yeciw zekld zligza jk xg`e ,daebd aeyig z` lilkd dpynd aeyiga
!(eh ,hi) lilkde xfg ycegd yeciw zekld seqae ,hinyd (c ,a)
xfg m"anxd (eh ,hi) ycegd yeciw zekld seqay eazk 8xlcii`e 7bxapfie axd
mzprh itl .(c ,a) ycegd yeciw zekld zligzae dpynd yexita azky dnn ea
wlgdy cera ,onf zekinqa exagzd g"deciw zekld ly oey`xd wlgde n"dit
xge`n mipy dpenyk xagzp (hi-`i miwxt) ycegd yeciw zekld ly inepexhq`d
lilkd eixac jynda m"anxd 9dpynd yexita cery epigad `l md ,mxa .xzei
.aygn did oicd ziay mixacd zrax` oia daebd z`
lwd ly xcqa zkll `id o`k m"anxd znbny orh 10'uiaepiax axd :b ddinz
`id oky ,xzeia dlwd dl`yd zi`xp gxid ly eiaer zl`y ,mxa ;dligz lwd
11'ycegd icr zxiwg' exn`na aiax oxr eznerl .agxna ze`vnzd lk zyxec dpi`
dcrep xcqd iepiy znbn ezrcl ;xg` ote`a xcqd iepiy zl`y mr ccenzdl dqip
raep) yny henif` ;gxi henif` :zibel dxeva mi`ad mipezpd lr rcin xeavl
.dxe`z feg` ;wte`d lrn ddabd zieef ;(zncewd daeyzd + miipxwd oeeikn
`l m`d ?zel`yd xcqa jk lk wcwcl yi mpn`d :`ed el` miaeyiia iyewd
E. Wiesenberg, ‘Elements of the Lunar Theory in the Mishnah Rosh Hashana 2:6 and 7
.163 'nr ,the Talmudic Complements Thereto’, HUCA 32 (1962), pp. 153-196
.390 'nr ,e"pyz milyexi ,m"anxd itÎlr ycegd yeciw zekld ,xlcii` wgvi sqei 8
.6 'rd lirl d`x 9
.n 'nr dheyt ci 10
.136-135 'nr ,(c"qyz) a dpia ircei ,'ycegd icr zxiwg' ,aiax oxr 11
qetca qtcp .`"r cp sc ,t"z oiinc hxetwxt ,l`xyia dreyi ,i`pf`xn sqei oa ozpedi 'x 12
.2g"pyz wxa ipa ,'` jxk 'd lret jeza meliv
mya ,ck sirq 52 'nr ,3f"pyz wxa ipa ,ycewd lwy ,iwqaipw miig axd i"r e`aed eixac 13
t"ke l"pk dnexca e` ynyd oetva rnyn' iwqaipw axd azk oey`x yexita .mixne` yi
yxtn i"d h"it onwl la`' :jiynd ixdy ,ipyd yexitl dhpy d`xp j` ,'n"dita epax
xnel dyw mle` .'l`xyia dreyi' lra ixac z` `iad cine ,'enexcl e` deynd/ew oetvl
'dhep did oi`l' ziriaxd dl`yd lr miaqen m"anxd ixacy x`azi (d sirq) oldle ,ok
.'dnexcl e` dpetvl' dipyd dl`yd lr `le
.an 'nr "dheyt ci"a 'uiaepiax axd mb azek jk 14
.675 'nr dincw`d 'cdn ,c"r gp ,d"d b"t inlyexi 15
k 'nr ,` jxk ,d"pyz milyexi-minec` dlrn ,m"anxd zexbi` ,zliy wgvi axd d`x 16
.ekÎe
zpyl zxge`nd ,g"lwzz `"c zpya cner `edy oiivn m"anxd fh dkld `i wxta 17
S. Gandz, :fcp`b ly exn`na 'ir .elek xeaigl ezncwd z` m"anxd azk da f"lwzz
‘Date of the Composition of Maimonides Code’, Proceedings of the American
Academy for Jewish Research, 16 (1948), pp. 1-7.
.lx-gkxe gvw 'nr ` jxk my zliy axd 18
.`x 'nr my 19
.my fcp`b 20
lr xvw xeaig ,'xeaird xn`n' z` m"anxd azk ezexirva xak .dpw 'nr dheyt ci d`x 21
df xeaiga ,(2g"pyz wxa ipa ,a jxk 'd lret jeza meliv qetca qtcp) ixard geld
.g"iwzz'c dpyd zxkfen
,zliy axd 'ir .f"lwzz-g"kwzz mipyd oia zetevx mipy xyr exeaiga gxh m"anxd 22
.awz 'nr a jxke ,gvw 'nr ` jxk ,m"anxd zexbi`
.gvw 'nre dpw-bpw 'nr l"pd 'dtiwz oeyl' xlqwit axd ly exn`na zexewnd z` d`x 23
zl`y `id eicgi dl`d zel`yd izya weqirl daiqd .gx 'nr ,dpynl m"anxd yexit 24
.(oldl d`x) odipia dxyiwy (a ,bk) ilaad
elld mixac ep`vne' :`r 'nr xbvn c"x 'cdn ,ipz d"c ` ,ck d"xl g"x yexit d`x 25
itcn a"r d ohwd xe`na d"fxa cegiia 'ire ...'dfd oeylk l`xyi ux` cenlza miyxetn
.'epiid' d"c s"ixd
dwlinl zinexc e` zipetv dii`xd zra mieqn ycega gxid ze`vnid ly zeixefgnd 26
dpkny dn) dpy 18.6 zkynpd mixywd zbiqp ly zinepexhq`d zeixefgnd `id
riwx iagxn ,xhl`e iy d`x .(apfde y`xd jldn fh wxt ycegd yeciw zeklda m"anxd
.ek-dk 'nr ,f"qyz yny zia ,dpyd y`x zkqnl inepexhq` jixcn -
.393Îe 389 'nr ,ycegd yeciw ,xlcii` 27
ynyd oetva didz m`' geqipd oicd zia zepeayga c ,a ycegd yeciw zeklda
dze`a .ea xfg m"anxdy gipdl daiq oi` mle` ,xvw xzei hrn 'dnexca e`
m"anxd m`d dl`yd dxxerzd o`k ;'mexca e` oetva' :micrl zel`ya dkld
m`d micrd mil`yp ci-ai zekld hi wxtny dzid dprhd .xg` yexitl oieekzn
yibcn wxtd eze` y`xa mxa ,iaxrnd wte`a mexcl e` oetvl dhep gxid z` e`x
llkay minkg exn`y itl' :'dhep did oi`l' 4 'qn dl`ya wqer `edy m"anxd
ipira xyk ,dhep gxid did okidl odl oixne` micrd z` oda oiwcea eidy mixac
okidl' eyexit z` m"anxd dpiyy d`xp dxe`kl ,ok` .'df xac oeayg jxc ricedl
ziihp lr xaecny ycg yexitl xare ,miipxwd ziihp lr yxit eze` ,'dhep did
'd ze`d xeqig lr qinrdl dyw mewn lkn .(d sirqa oecp jka) envr gxid
oeekzn `l m"anxdy xnel d`xp okl !zernynd iepiy lk z` ('oetvl' - 'dpetvl')
dnexca e` ynyd oetva didz m` oicd zia aeyig `l` ,xg` yexitl o`k
hxit xaky oeik ,o`k xviw m"anxd .mexca e` oetva micrl dl`yd `edÎ`ed
.oicd zia iaeyig z` dkldd ly `yixa
zl`y zhnyda) dkldd ly `tiqae `yixa zel`yd z` dlaha mibivn xy`k
daexwe dxvw opeyle ,`yixa xy`n xzei zexvw `tiqa zel`ydy mi`ex ,(daebd
:dpynd oeyl l` xzei
m` ,zeraexn miixbeqae zelebr miixbeqa .et-dt 'nr y"wf l"inx zxecdnn o`k yexitd 29
mieeln eid cid azkl .y"wf axd ea ynzydy 'a ci azk gqep - dxrd mey dtqep `l
,miniyxz siqed (`n-n 'nr dheyt ci) 'uiaepiax axd .y"wf zxecdna ehnyedy mixeiv
dxecdna ewzred `l yexita mixkfend mixeivd ik ,miniyxz iztqed mb' :(n 'nr) azke
.mixeiv erited ok` zencew qetc zexecdna .'i"zka mpi` mb `nye ,da izynzydy
mb mixexa ic m"anxd ixac ,mewn lkn .o`k enewn oi`y envr ipta oeic jixvn xacd
wte`l qgia gxide ynyd z` xiivy 'uiaepiax axd lr dnizde .mixeiv ztqed `ll
`ed oecipd qegiid xeyiny ybcen cenlzl yexitay cera ,(zinnid drepzd itl) iaxrnd
.dwlind
.dxrdae 24 'rd cil gpw 'nr l"pd 'dtiwz oeyl' exn`na xlqwit axd jk lr xird xake 32
wxt ycegd yeciw zekld d`x ,dwlinl zinexc e` zipetv zelrn 5 ilniqwnd dlceb 33
.fh
.gx 'nr my 34
(l`etl` oa wgvi x"a sqei 'x) mbxznd mbxz `plie qetca qtcpd m"anxd yexita 35
mbxzy okid oldl mb .'eke 'zegexd gkep l` mziid dpzyi dpald ipxw itl dipxw epiipr'
dlind .('zepal zexev zenc' dpyna mb d`xe) 'mipxw' mbxznd mbxz 'zeevw' gt`w axd
:mixg` zenewna drnyn) zirnyn-ax `ide ,'dt`xh`' `id m"anxd yexita ziaxrd
mbxzndy il d`xp jkitl .(o`k dxdadd lr xlqwit xexc axl dcez ;cere uwer ,dvw
.o`k dni`znd zernyna dlind z` mbxize ,gt`w axdn xzei o`k wiic
xbpiel awri 'x riad df xn`n zaizk jldna .40 'rda oldl d`x df yexitl zexewn 36
qgia gxid seb ly enewina xaecn oi` ,ci-ai zeklday orhe rvend yexitdn zebiizqd
x`end wlgd dpet o`l `l` ,(axrnd rvn` zcewpn ilhenif` yxtd) iaxrnd wte`l
dnvrlyk mle` ,xn`nd zepwqn z` zepyl ef drvda oi` mpn` .iaxrnd wte`d itlk
.cizra d"ra `eaiy ,cxtp oeice ycgn oeir zyxec `id
df yexitl zexewn
.ft 'nr y"wf l"inx zxecdn 37
,miny oefg ,ipewv ozi` axd d`x m"anxd zpeek z` agxen ote`a mix`and miniyxzl 40
qgia ccnpd 'dnibtd oeeik' byend oia ahid oigad ipewv axd .kw-ciw 'nr ,4`"qyz
qgia ccnpd (hiw 'nr my) 'ynxgd oeeik' byend oial (fhw 'nr my) igxfnd wte`l
.iaxrnd wte`l
.193 'nr my bxapfie 41
.gx 'nr 42
zevg mcew clep ziibeqa icenlzd oepbqa ynzydl m"anxd ly epevx xkip o`k
.'zery yy' ,'zevg mcew' ,'recia' miicenlzd miiehiaa yeniya lynl ,(a ,k d"x)
.ft-et 'nr my 43
.gx 'nr 44
xe`d xerye' :ix 'nr gt`w axd zxecdn ,'dpal zexev zenc' dpyna mb dnec oeylae 45
.'ea didiy
izlade drhnd zercxnd oeyln epiax dpiy' :cn 'nr ,dheyt ci ,'uiaepiax axd d`x 46
40 ,39 'rda mye ,163-162 'nr ,7 'rd lirl ,bxapfie ;'xkend zenew gpena ynzyde ,xken
.46Îe
iaxrn wte` eli`e ,wc gxi ly ezii`x z` yilgi uiwa jae`d ,lirl xen`k
.lecb `ed elit` gxid ze`xid z` oihelgl rpni - meqg
47:df `yepl zeqgiizd yi my mby dlbn cenlzl yexita oeir
riwxd z` d`ex wegxn (mewna) dcya cnerdy reci xac ,deab did dnk
z` d`ex wegxn cnerd inp jke ,xcbd y`xa e` xdd y`xa rbep eli`k
dzid mewn dfi`a ,mze` oil`ey jke .xcba e` xda aexw `ed eli`k gxid
m` ,jenp e` did deab mdl mixne` epid gxfna exn` m` ,eze` mzi`xyk
m`e .gxfna mde epxn`y enk axrna gxiy ,xwy icr md did deab exn`
cnerde ,axrna `ede gxfna mdy iptn ,zn` icr od `ed jenp exn`
exn` m` inp jke .[xcbd y`xa e`] xda rbep eli`k gxid z` d`ex wegxn
epnn oiaexw ody iptn ,zn` icir od did deab exn` m` ,epiid axrna
jenp d`xp epi`y iptn ,xwy icir od did jenp exn` m`e ,eze` oi`ex deabe
.epnn wegx `edy inl `l`
rhwdy dgiken m"anxd zexewn x`yl dn`zdd :o`k mixxazn mixac ipy
ly edaeb iepiy :ahid o`k xxazn oird zi`xn byene ,m"anxd ici zgzn `vi
z` rpni oihelgl meqg iaxrn wte` .dtevd cner ea mewnl iqgi `ed wte`d
.ux`l aexw gxidy dybxd dtevl ozii deab iaxrn wte` ,gxid zii`x
:epzpyn lr inlyexia yeniy dyr m"anxdy d`xp
zi` ,mircxn ipy `ln xne` dfe cg` rcxn `ln xne` df ,deab did dnk
xn`c o`n .oiniiw odixac oi` ipz iipz zi`e ,oiniiw odixac ipz iipz
oi` xn`c o`n ,rxln cge lirln cg oiniiw oeedc oepida - oiniiw odixac
.ieey oiniiw oeedc oepida - oiniiw odixac
mekiq
z` m`ez micrd zewical rbepa m"anxl qgeind cenlzd yexity zrcl epgkep
zxkip dpynay zel`yd yng jezn rax`a .mixg`d eixeaiga m"anxd ixac
yexit zgpd ,'dnexcl e` dpetvl' 2 'qn dl`ya :m"anxd ly dxexa rav` zriah
m"anxd yexita yxetn jke ,dwlnd ly qegiid xeyin lr xaecny cenlzd
.et 'nr my 47
dziid xak ycegd yeciw zekld zligz z` m"anxd azky zray gipdl epilr jk myl 48
xcq z` azk ef zipaz itÎlre ,ycgd gxid zii`x iaeyig xcq ly znieqn zipaz iptl
.cala dxryd idef mle` ;aeyigd
z` siwde dinepexhq` oeira cnly ink dlbzn cenlzl yexitd lra ,meiql
;izenkÎiaeyigd megza oeiqip el xqg oiicr la` ,zihxe`zÎzipeir dpigan `yepd
ziaxre gxfna zixgy' ziibeq xaqda el eidy miiywd z` oiadl xyt` jk
xe`l .l"pk dpynd yexita dxnega mze` oc envr m"anxdy miiyw ,'axrna
xnel ozipe ,ezexgaa envr m"anxd azk cenlzl yexitd z`y xexa lirl xen`d
z` azk xy`k m"anxd cnr dilr diaeyige 'minyd znkg' zpada dbxcndy
ddeab dzid mikeapd dxen z`e ycegd yeciw zekld ly inepexhq`d wlgd
.mincewd eixeaig z` ezexirva azkyk dilr cnry efn daxda
:m"anxd ly icegii yexit likn d"x zkqnl yexita mewn cer ik zrcl ie`xd on 49
iptl ycegd z` d`x oicd zia m` ik m"anxd wiqn d"x 'ld ly iyilyd wxtd zligza
,miyely lil cxi mxha cer ezii`x jnq lr ycegd z` ycwl leki `ed miakekd z`v
m`ez cenlzl yexitd ;(h ,a ycegd yeciw zekld) xweaa zxgnl cr oizndl jixv eppi`e
.(av 'nr my) z`f dkld `iltdl