1

Inihanda nina: BABY JEAN VC JOSE, PhD

MARIAN A. CAAMPUED
E-mail Address: babyjean.jose@clsu2.edu.ph; marian.caampued@clsu2.edu.ph

Central Luzon State University

Lungsod Agham ng Muñoz 3120
Nueva Ecija, Pilipinas

Kagamitang Pampagtuturo sa Kursong

FILLIT 1120 – Panitikang Panlipunan/ Sosyedad at Literatura

Modyul 1 BATAYANG KAALAMAN SA PANITIKAN

AT LIPUNAN
Aralin 2 Apat na Lapit sa Pagbabasa ng Teksto

PAGTATAMPOK SA ARALIN

Paano natin binabasa ang isang tekstong pampanitikan?

Paano natin mauunawan nang lubos ang akdang pampanitikan
at mabilis na matanggap ang produksyon nito? Sa Modyul
Aralin 2, matutunghayan natin ang apat na lapit o approaches
sa pagbabasa ng mga akdang pampanitika – Pormalismo,
Mimetiko, Ekspresibo at Pragmatismo.

Paglalahad ng mga Layunin

Sa pagtatapos ng araling ito ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Natutukoy 4 na batayang lapit sa pagkilatis ng tekstong pampanitikan.

Paunawa: Ang modyul na ito ay para lamang sa mga mag-aaral ng Central Luzon State University.
Mahigpit na ipinagbabawal ang anumang uri ng pagpaparami ng kopya at pag-a-upload sa
anumang uri ng Internet site
2. Nailalapat ang 4 na batayang teksto sa mga haimbawang akdang pampanitikan:
pokus sa tula.
3. Nakapagsusulat ng sariling akdang pampanitikan at nasusuri ito gamit ang apat na
batayang lapit sa mga tekstong pampanitikan.

I. Pagtalakay sa Aralin ( Discussion )

Panimulang Gawain

Mainam na ang bawat mag-aaral ng Panitikan ay nakapagkamit ng mga

batayan at panimulang kasangkapang sa Panunuri at Kritikal na Pagbasa sa mga
Akdang Pampanitikan. Sa pagkakaroon nito, mas mabilis na mauunawan ng mag-
aaral ang isang akda, makapagtataya at matatanggap (appreciation) ito sa
pinakamataas na pamantayang estikal at paghahayag.

Sa Formalismo, dinudulog ang isang akda sa pamamagitan ng genre o anyo

nito. Ano-ano an mga element ng isang tula, halimbawa? Paano ito nakikita sa
tulang binabasa? Ano ang pisikal na istruktura ng isang tula --- Malaya ba ito o
pantigan? Ano ang taglay nitong sukat at tugma? Kilalanin ang persona o ang tinig
na nagsasalita sa isang tula. Ano-ano ang mga metapora na ginamit dito? Paano
nito nakamit ang kariktan?

Gamit ang Formalismo, naipapahayag sa tuluyan ang pagkakaiba ng

maikling kuwento sa dula. Bagaman parehong may tagpo, tauhan at dayalogo ang
mga ito, ipinapakita sa formalismo na liban sa itinatanghal ang dula, nahahati ito
sa mga bahagi, Habang ang parehong may pananalaysay sa maikling kuwento at
dula, mas direkta ang ginagamit na salita sa dula at kinakailangang magtugma ito
sa kilos at ekspresyon ng mukha ng mga magtatanghal.

Mimetiko o paggaya sa daigdi ang pangalawang lapit o dulog sa isang

teksto. Dito binibigyang pansin ang paggaya sa daigdig at/o ano ang sinasabi ng
akda hinggil sa mundong ginagalawan nito. Halimbawa kung ang tema ng maikling
kuwento ay hinggil sa karapatan ng bata, sa mimetikong lapit, ipinapakita kung
paano nahahayag ito sa mismong kuwento. Tama ba ang impormasyon at mga
detalye hinggil sa karapatan ng bata? Makikita ba dito ang pagsambit sa mga batas
na may kaugnayan sa bata. Ano-ano ang mga sinasabi ng akda tungkol sa paksa?
 3

Mimetiko

Pragmatiko

Ilustrasyon hinggil sa mga Lapit/ Approaches sa Pagbabasa ng mga

Akdang Pampanitikan

Ekspresibo naman ang lapit na may tuon sa manunulat ng akda. Sino ang
may akda, ano-ano ang kanyang layunin sa pagsulat? Paano niya nakamit ang
mga layunin sa akda? Ano-ano ang kanyang istilo sa pagsulat? Sa mabilis na
pananalita, ano ang kanyang kaugnayan sa akda?

Paunawa: Ang modyul na ito ay para lamang sa mga mag-aaral ng Central Luzon State University.
Mahigpit na ipinagbabawal ang anumang uri ng pagpaparami ng kopya at pag-a-upload sa
anumang uri ng Internet site
 Samantala, pinakamadali naman ang Pragmatismo o ang Reader’s
Response sa Ingles. Dito, ang tinutuunan ng pansin ay ang masasabi ng
mambabasa hinggil sa teksto. Ano ang kanyang saloobin hinggil sa kanyang
nabasa? Ano ang kanyang reaksyon? Nakita ba niya ang kanyang sarili?
Nakatunghay ba siya ng mga bagong kaalaman at kawilihan? May mga tiyak na
sagot sa tatlong naunang lapit samantalang dito sa Pragmatismo, walang maling
sagot sa paggamit ng lapit na ito.

Gawin nating halimbawa ang tula ni Rizal para sa kanyang ina, “Ang Una
Kong Salamisim”/ “Ang Una Kong Ispirasyon”.
 5

Tala sa Pormalismo:

 May 8 saknong; 4 na taludtod kada saknong

 Walang cesura/ impit; sukat at tugma
 Teknik: pagtatanong sa unang 5 saknong, sagot sa tatlong huling
saknong

Talang Pang-mimetiko
 Kasayahan sa araw ng kapanganakan ng ina. Sa totoong buhay ay
paglaya mula sa kulungan
 Kasayahan sa paligid

Talang Pang-ekspresibo
 Si Rizal ay 11 taong gulang ng makulong ang ina at 13 nang makalaya
 Siya ay nag-aaral ng Batsilyer sa Sining
 Handog niya sa ina tula

Pragmatismo
 Para sa akin, ito ang tula ni Rizal na unang nagpamalas ng kanyang
pagiging mahusay na makata

Para sa mas buong pag-unawa at karagdagang impormasyon tungkol sa

araling ito, basahin ang,

https://courses.lumenlearning.com/wm-englishcomp2/chapter/approaches-to-literary-
criticism/

II. Pagtataya sa mga Natutuhan (40 puntos)

Upang matiyak na ganap mong nauunawaan ang paksang

tinalakay, sikapin mong sagutin nang tama ang kasunod na gawain.

1. Sikaping kumuha ng kopya ng isa sa mga kuwentong pambata sa ibaba.

Matapos, ilapat ang 4 na lapit dito. Mga tala lamang tulad ng nasa itaas:

Ikaklit sa Aming Hardin ni Det Neri

Paunawa: Ang modyul na ito ay para lamang sa mga mag-aaral ng Central Luzon State University.
Mahigpit na ipinagbabawal ang anumang uri ng pagpaparami ng kopya at pag-a-upload sa
anumang uri ng Internet site
Og Uhog ni Christine Bellen

Duglit, Ang Dugong Makulit ni Luis Gatchalian

Isa sa mga kuwento sa Baklas ni Eugene Evasco

2. Sumulat ng isang maikling tula hinggil sa isa sa mga tema sa ibaba. Ilapat sa
sarili mong tula ang 4 na lapit sa isang teksto.

Pagtatayo ng Dam sa Sierra Madre

Kaklangan ng mga Imprastrukturang Pang-kalusugan

Bigas, Magsasaka

Pagtaas ng Tuition Fee

Karahasan sa Kababaihan

Sanggunian

https://courses.lumenlearning.com/wm-englishcomp2/chapter/approaches-to-
literary-criticism/