Professional Documents
Culture Documents
အခန်း (၃)
အခန်း (၃)
ဒြပဝတ္တ ုမ ်း
Learning outcomes
❑ ေမ််း ပ်ချက်တွေငပ
် ေါဝင်ပ လိုပ်ငန််းေဉ်အဆငဆ
် ငက
် ိို ေိုေည််းတင်ဒပ တတ်ရန်
ဟှိက
ို ဒြှိုဂ င ပအ ကစီဂ င
ဟှိက
ို ဒြှိုဂ င + ပအ ကစီဂ င = ပေ (𝑯𝟐 𝑶)
ဆှိြ
ို ယီ မ ကလှိေ
ို င်း
ဆှိြ
ို ယီ မ + ကလှိေ
ို င်း = ဆှိြ
ို ယီ မ ကလှိရ
ို ို ှိက (NaCl)
က ဗွန
ဟှိက
ို ဒြှိုဂ င
ပအ ကစီဂ င
က ဗွန + ဟှိက
ို ဒြှိုဂ င + ပအ ကစီဂ င = sucrose (table sugar)
𝑪𝟏𝟐 𝑯𝟐𝟐 𝑶𝟏𝟏
ဒြပ်ပပေါင််းဒ ေ်လ ပေ
ို မ််း ပ်ချက် (၁)
ေမ််း ပ် န်ပပန် ကန ် (ဆ လ )
အရက်ဒပန်မ်းခွေက် ပ က်းနန််းမျှငေ
်
ပက ပေါ်း + ဆ လ = ပက ပေါ်းဆ လ ိိုြ ်
ဒြပပပေါင်းဂိုဏသတ္တ မ
ှိ ်း
▪ ဓ တ်ဒပြု ညအ
် ခေါအပူေပ
ို ်ယဒူ ခင််း ( )ိုိ ထိုတလ
် တ
ွှ ဒ် ခင််းရှိဒခင််း
▪ တည်မမြဲပ အပလ်းချိန၊် အချိြု်းအေ ်းနှငဓ
် တ်ဒပြုမပ်း ဒြပ်ပပေါင််း
ဒ ေ်လ ဒခင််း
ဆနှငပ
် ရ ပ က်းနန််းမျှငေ
် ကလိိုရင််း ပက ပေါ်း အမြဲပရ င်
ဓ တိုနည််းအရ ပက ပေါ်း 𝑯𝟐 𝑶
ပအ က်ေဂျင် ဆိြ
ို ယမ်ကလိိုရို ိက်
ဓ တ်ဒပြုဒခင််း ဆ လ ိိုြ ်
က ေွေနြ
် င
ိို ် မူလပေစည်း် ဒပန်
ဒြပ်ပပေါင််း ဟိိုကမ် ြိြုဂျင် ပက ် ပအ်း
ပအ က်ဆက
ိို ် မရ
ပိတ
ို က်ေယမ် ဆ လ
ပခေါက်ဆပ
ွေြဲ က ် ဒပ မှုန ် ဆိြ
ို ယမ်
ကလိိုရို ိက်
ဒြပ်ပပေါင််းဒ ေ်လ ပေ
ို မ််း ပ်ချက် (၂)
▪ ၂ န ရခနအ
် က တွေငဒ် ေ်ပပေါ်လ ပ ပဒပ င််းလြဲမှုကမ
ိို ှတ် ်းထ ်းပေါ။
▪ ကက်ဥကိို ပရပဆ်းပေါ။
▪ မည် ညပ
် ဒပ င််းလြဲမမ
ှု ျ ်းဒ ေ် ွေ ်း ည်ကိို မှတ် ်းထ ်းပေါ။
Learning outcomes
▪ ပရခြဲမန
ို အ
် ရည်ပပျ ်ဒခင််း ▪ ပရကိိုဆပ
ူ ွေက်ပအ င်ကျိြုချက်ဒခင််း
▪ ပရခြဲအရည်ပပျ ်ဒခင််း ▪ ေ်ရွေကပ
် ဒခ က်မျ ်းမ်းပလ င်ဒခင််း
▪ ပရကန်မှပရမျ ်းအပငွေပ
ို့ ျဒခင််း ▪ ေ် ်းမျ ်းပိုပ် ်းိုိ ဒခင််း
▪ ေ်တ်းို တေ်ခမ
ို ်းပလ င်ဒခင််း ▪ ခြဲတတေ်ပချ င််းကိခ
ို ျိြု်းလိက
ို ဒ် ခင််း
ဒြပ်မျ ်းပဒပ င််းလြဲဒခင််း
❑ ပတ်ဝန််းကျင်ရိပ
ှ ေစည်း် မျ ်းမှ ပချ်းတက်နင
ိို ပ
် ပေစည်း် မျ ်းနှင ် မတက်နင
ိို ပ
်
ပေစည်း် မျ ်းကိို ခွေြဲဒခ ်းပ ်ဒပတတ်ရန်
❑ ပချ်းတက်ဒခင််းမှက ကွေယ်နင
ိို ် ည် နည််းလမ််းမျ ်းကိို ေိုေည််းပ ်ဒပတတ်ရန်
ေ် ်းပချ င််းကိမ
ို ်းရှု ိ ို့ ဒခင််း
ေ ရွေ ကတ
် ေ်ရွေကက
် မ
ိို ်းရှု ိ ို့ ဒခင််း
အေ ဝတ္တ ုမ ်းကှိမ
ို ီ်းရှိ ှို့ -
ပလထဲရှိပအ ကစီဂ င ငပပေါင်းစပ -
ပအ ကဆှိြ
ို ဒြစပပေါ် ဒခင်း
မဂဂနဆယမ်
ပအ က်ဆြ
ိုိ ်
ဆ လ ြိင
ို ်
ပအ က်ဆြ
ိုိ ်
Mars soil
(iron)
oxygen
water
rust
သံပခ ်းတ္ကဒခင်း
သံ ပအ ကစီဂ င အှိင
ို ေင်း ပအ ကဆှိြ
ို
ပ က်းနီအညတ္
ှိ ကဒခင်း
ပ က်းနီ က ဗွနြှိင
ို ပအ ကဆှိြ
ို ပက ပေါ်းက ဗွနနှိတ္
သံခ ျေးတက်ခသော သံခ ျေးမတက်ခသော ကောကွယ်ရန်နည်ျေးလမ်ျေးမ ောျေး
ပစ္စည်ျေးမ ောျေး ပစ္စည်ျေးမ ောျေး
ပချ်းတက်ဒခင််းမှက ကွေယဒ် ခင််း
• ပအ က်ေဂျင်၊ ပရ တိိုနှငထ
် ပ
ိ တွေို့ ဒခင််းမရှိပအ င်ထ ်းဒခင််း
• အပရ င်အမျိြု်းမျိြု်းရှိ ညပ
် ဆ်းမျ ်း တ
ို ်ဒခင််း
• နကယ် တတြုေိမ်ဒခင််း၊ ပ
ွေ ်ရည် တ
ို ်ဒခင််း
• အမြဲဆ တ
ို ်လိမ််းဒခင််း
Learning outcomes
❑ လအောက်ေီဂ င်ဓောတ်လငွွေ့၏ဓောတ်ဂဏ
ု ် တတမ ောျားကု ရနောလ ွလ ော်ထုတ်တတ်ရန််
❑ လေထုထဲတွင် မည် ညဓ
် ောတ်လငွွေ့အမ ောျားဆုျားပါဝင်ပါ ်ည်ျား။
❑ လေထုထဲတွင် မည် ညဓ
် ောတ်လငွွေ့ ည် ြုတယအမ ောျားဆျားု ပါဝင် ်ည်ျား။
က ဗွနြှိင
ို ဟီလယ
ီ မ နီယန
ွ
ပအ ကဆှိြ ို
အ ဂွန ကေစပတ္န ဇီ န
ွ ပေြွန
အှိဇ
ို ိုန်း
လေထဲတွငပ
် ါဝင်လ ော
ဓောတ်လငွွေ့မ ောျား
❑ လရနခုျားလရနလငွွေ့မ ောျား
❑ ဓောတ်ဆောျားမ ောျား
❑ ု််မှု်ို့်မ ောျား၊ မ
ဲ ှု််မ ောျား
❑ မီျားခုျားမ ောျား
❑ လေရှု ွင်ျားပခင်ျား
❑ အေောမေွမ်ျားအင်ထုတပ် ခင်ျား
ပလထို ဒြပပ
ရ ်းပေါ်းဓ တ္ပငွှို့
ပအ ကစီဂ င က
ှိို ထရှိို ဂ င
❑ လေထုထဲတွင် မည် ညဓ
် ောတ်လငွွေ့အမ ောျားဆုျားပါဝင်ပါ ်ည်ျား။
❑ လေထုထဲတွင် မည် ညဓ
် ောတ်လငွွေ့ ည် ြုတယအမ ောျားဆျားု ပါဝင် ်ည်ျား။
❑ ဟုက်ဒြြုဂ င်ပါလအောက်ဆုြအ
် ရနည်ကု အေက်ခ ကလတောမ တေ်ေက်ေီ ထညလ
် ပျား ရနမည်။
ကိယို တ
် င
ိို မ
် ်းမပလ င်၊
အပရ င်၊ အန၊ အရ မရှိ
မ်းပလ င်ဒခင််းကိိုအ ်းပပ်း
ပရတွေငအ
် နည််းငယ်
ပပျ ်ဝင် ပအ က်ဆြ
ိုိ မ
် ျ ်းဒ ေ်ပပေါ်ပေ
ပလ၏ ပ
ိ ် ည််းဆနှငတ
် ူ ပရတွေငပ
် ပျ ်ဝင်ပေ ည်၊
ညလိုန်းပေါ်း လေ်တမတ်ေကကူအဒပ ကိို
နပေ ည်
အသံ်းို ဒပုပံိုမ ်း
▪ အသကမရှူ င
ှိို ပသ လူန အ ်း အသကရှူပစဒခင်း
▪ ပအ ကစီဟက
ှိို ဒြှိုဂ ငမီ်း ငပအ ကစီအကဆီတ္လင်း မီ်းပတ္ ကဒပုလိုပဒခင်း
❑ ကောဗွ််ြုင်လအောက်ဆုြ်ဓောတ်လငွွေ့ထုတလ
် ော်ရနောတွငပ
် ါဝင်လ ော ပေစညျား် မ ောျားကု လပပောပပ တတ်လေရန််
❑ ကောဗွ််ြင
ု ်လအောက်ဆုြ်ဓောတ်လငွွေ့ထုတ်လ ော်ပုအဆင်ဆင်ကု ေုေည်ျားလ ော်ပပတတ်လေရန််
❑ ကောဗွ််ြုင်လအောက်ဆုြ်ဓောတ်လငွွေ့၏ရုပဂ
် ုဏ် တတမ ောျားကု ရနောလ လ
ွ ော်ထုတ်တတ်ရန််
ကိယ
ို တ
် င
ိို မ
် ်းမပလ င်၊
အပရ င်၊ အန၊ အရ မရှိ မ်းပလ င်ဒခင််းကိိုအ ်းမပပ်း
ပရတွေငအ
် ပတ ်အတန် ပပျ ဝ
် င် လေ်တမတ်ေကကူအဒပ ကိို
ပန််းနိုပရ င်ပဒပ င််းပေ ည်
ပလထက်ပလ်း
▪ အခ ှိုေည၊ ယ
ီ ထိုတ္လိုပဒခင်း
▪ ပက ကပဲ သ်းီ မ
ံ ်းကှိို ပှိို်းမ ်းသနစငဒခင်း
ပဆ်းဝေါ်းလိုပငန်း
▪ ပမပဆ်း
စကမလိုပငန်း
▪ ဂပဟပဆ လိုပငန်း င မီ်းဒငမ
ှိ ်းသတ္ပေ်းလိုပငန်း
▪ ပေသနစငဒခင်း
▪ ပေနံထတ္
ို ပြ ေ တ္ွင ြှိ အ ်းပပ်းပသ အကူပစစည်း
▪ ပံိုသင
ွ ်းဒပီ ်းသတ္တ ုမ ်းကှိို အဒမနပအ်းခဲလ ပစဒခင်း
ပေခဲပဒခ က
▪ ပလထိုထရ
ဲ ှိ ဓ တ္ပငွှို့မ ်း
▪ ပအ ကစီဂ ငဓ တ္ပငွထ
ှို့ တ္
ို ပြ ပံို
▪ က ဗွနြှိင
ို ပအ ကဆှိြ
ို ဓ တ္ပငွှို့ထတ္
ို ပြ ပံို