Science 3

Science 3
Unang Markahan
Modyul para sa Sariling Pagkatuto 14

Mga Pagbabagong Nagaganap sa Matter

Sublimation at Melting
Agham – Ikatlong Baitang
Unang Markahan – Modyul 14: Mga Pagbabagong Nagagagnap sa Matter
Unang Edisyon, 2020 Sublimation at Melting

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring

magkaroon ng karapatang-sipi ang sinuman sa anumang akda ng Pamahalaan
ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan na may pahintulot ng ahensiya o
tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng

produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.)
na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.
Pinagsumikapang malikom ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa
paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-
akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito
ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda.

Walang anumang bahagi ng nilalaman nito ang maaaring kopyahin o

ilimbag sa anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Lungsod ng Pasig.

K
Komite sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Rachelle D. Mendoza

Content Editors: Marites R. Borras at Nermie V. Abuan
Language Editors: Melinda P. Iquin at Janessa S. Amparado
Tagasuri: Liza A. Alvarez, Vic Marie I. Camacho, Christ John M. Pastor
Tagaguhit: Lovely Rollaine B. Cruz
Tagalapat: Mark Kihm G. Lara at Lovely Rollaine B. Cruz
Tagapamahala: Ma. Evalou Concepcion A. Agustin
OIC-Schools Division Superintendent
Carolina T. Rivera, CESE
OIC-Assistant Schools Division Superintendent
Manuel A. Laguerta, EdD
OIC-Chief, Curriculum Implementation Division
Victor M. Javeña EdD
Chief, School Governance and Operations Division
Education Program Supervisors
Librada L. Agon EdD (EPP/TLE/TVL/TVE)
Liza A. Alvarez (Science/STEM/Research/SSP)
Bernard R. Balitao (AP/HUMSS)
Joselito E. Calios (English/SPFL/GAS)
Norlyn D. Conde EdD (MAPEH/SPA/SPS/HOPE/A&D/Sports)
Wilma Q. Del Rosario (LRMS/ADM)
Ma. Teresita E. Herrera EdD (Filipino/GAS/Piling Larang)
Perlita M. Ignacio PhD (EsP)
Dulce O. Santos PhD (Kindergarten/MTB-MLE)
Teresita P. Tagulao EdD (Mathematics/ABM)

Inilimbag sa Pilipinas, Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyon

Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Agham – Ikatlong Baitang
ng Modyul tungkol sa araling Mga Pagbabagong Nagaganap sa Matter –
Sublimation at Melting!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang at sinuri ng

mga edukador mula sa Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig
na pinamumunuan ng Nanunuparang Pinuno-Tanggapan ng Pansangay na
Tagapamanihala, Ma. Evalou Concepcion A. Agustin, sa pakikipag-ugnayan
sa Lokal na Pamahalaan ng lungsod sa pamumuno ng butihing Punong
Lungsod, Kgg. Victor Ma. Regis N. Sotto, upang matulungang makamit ng
mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang
kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong
hamon sa pag-aaral.

Inaasahan na sa pamamagitan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral

ay makauugnay sa pamamatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain
ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan
ang mag-aaral na makamit ang mga kasanayang pang-ika-21 siglo lalong-lalo
na ang 5 Cs (Communication, Collaboration, Creativity, Critical Thinking and
Character) habang isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at
kalagayan.

Bilang karagdagan sa pangunahing teksto, makikita ang

pinakakatawan ng modyul sa loob kahong ito:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala at
estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman

ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding
subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang
pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa
iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang
mga gawaing nakapaloob sa modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Agham – Ikatlong Baitang Modyul ukol sa
Mga Pagbabagong Nagaganap sa Matter – Sublimation at Melting!

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng
silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang
oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong

maunawaan.

MGA INAASAHAN
Sa bahaging ito malalaman mo ang mga dapat mong
matutuhan pagkatapos mong makumpleto ang modyul.

PAUNANG PAGSUBOK
Dito masusukat ang dati mo nang kaalaman at mga
dapat mo pang malaman sa paksa.

BALIK-ARAL
Dito masusukat ang iyong natutuhan at naunawaan sa
mga naunang paksa.

ARALIN
Tatalakayin sa bahaging ito ang aralin batay sa
kasanayang pampagkatuto.

MGA PAGSASANAY
Sa bahaging ito, pagbibigay ng guro ng iba’t ibang
pagsasanay na dapat sagutin ng mga mag-aaral.

PAGLALAHAT
Sa bahaging ito ibinuod ang mahahalagang konsepto na
dapat bigyang-halaga.

PAGPAPAHALAGA
Sa bahaging ito ay titiyakin kung ang mga kasanayang
pampagkatuto ay naiuugnay at nailalapat sa inyong mga
pagpapahalaga.

PANAPOS NA PAGSUSULIT
Dito masusukat ang mga natutuhan ng mga mag-aaral.
 MGA INAASAHAN

Ang mga solid, liquid, at gas ay nagbabago ng anyo

kapag naiinitan, isinasalang sa apoy o nagbabago ang
temperatura. Sa modyul na ito, tatalakayin ang tungkol sa
mga pagbabagong nagaganap sa iba pang solid. Lahat ba
ng solid ay pare-pareho ang nagaganap na pagbabago?
Tara ating tuklasin!
Pagkaraang pag-aralan ang modyul na ito, may
kakayahan
ka nang:
1. masuri ang pagbabagong nagaganap sa mga solid
na materyal kapag naiinitan/pinainitan;
2. maibigay ang mga halimbawa ng solid na nagiging
gas at solid na nagiging liquid;
3. masabi ang kaibahan ng sublimation sa melting; at
matukoy kung paano makatutulong sa ating pang
araw-araw na pamumuhay ang mga pagbabagong
ito.

PAUNANG PAGSUBOK

Panuto: Isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

1. Ang mothballs, air freshener, at dry ice ay mga bagay na
nagbabago ng anyo na mula solid ay direktang nagiging
gas.
Nasa anong proseso ng pagbabago ang mga solid na ito?
A. Evaporation B. Freezing
C. Melting D. Sublimation
2. Ano ang pagbabagong nagaganap sa kaanyuan ng yelo
kung ito ay ilalabas sa freezer at maiinitan?
A. Ang solid ay magiging gas.
B. Ang solid ay magiging liquid.

1
 C Ang liquid ay magiging solid.
D. Ito ay mananatili sa dating kaanyuan.

3. Kapag sinindihan ang kandila ay matutunaw, pagkatapos

titigas o mabubuo muli kapag naalis ang init. Bakit kaya
nangyayari ang mga pagbabagong ito sa kandila?
A. dahil madali itong tumigas
B. dahil inilagay ito sa sisidlan
C. dahil ito ay madaling matunaw
D. dahil ito sa pagbabago ng temperatura
4. Ang kandila, yelo, at mothbalsl ay mga solid. Paano sila
nagkakaiba ng paraan ng pagbabago?
A. Ang kandila, yelo, at mothball ay nagbabago sa
prosesong sublimation.
B. Ang kandila, yelo, at mothball ay kusang natutunaw
at nagiging liquid kapag naiinitan.
C. Ang kandila at yelo ay dumadaan sa proseso ng
melting samantala ang mothball ay sa proseso ng
sublimation.
D. Ang kandila at yelo ay dumadaan sa proseso ng
sublimation samantalang ang mothball ay sa proseso
ng melting.
5. Ano ang pinakamainam na paggamitan ng mga
namuong natunaw na kandila?
A. Gamiting muli ang maliliit na kandila.
B. Gamitin bilang floor wax na panlinis sa bahay.
C. Itago upang magamit kapag nagkaroon ng brown-
out.
D. Ipamigay sa mga nangongolekta ng namuong tunaw
na kandila.

2
 BALIK-ARAL

Sa nakaraang aralin natutuhan mo na ang init ay

nagdudulot ng pagbabago sa anyo ng matter. Ngunit,
nanatiling pareho pa rin ang komposisyon nito. Balikan ang
nangyari sa mothballs at sa air freshener bago at pagkatapos
itong iwanan sa silid. Ano ang epekto ng init sa mothballs at
air freshener? Tama! Ang solid na mothballs at air freshener ay
direktang naging gas o vapor nang hindi dumaan sa
pagiging liquid. Ang pagbabagong nagaganap sa solid na
diretsong nagiging gas o vapor ay tinatawag na sublimation.
Ang halimuyak ng hangin sa loob ng silid ay kapareho ng
amoy ng solid mothballs at air freshener, kaya masasabing
ang komposisyon ay pareho pa rin, nag-iba lamang ng anyo.

Sagutan ang gawaing ito.

Panuto: Bilugan ang salitang Oo kung ang sitwasyon ay

nagpapahayag ng proseso ng sublimation at Hindi kung hindi
tumutukoy sa sublimation .

1. Pagkatunaw ng yelo Oo Hindi

2. Ang dry ice ay sumisingaw. Oo Hindi
3. Pagsingaw ng kumukulong tubig. Oo Hindi
4. Patuloy na pagliit ng mothballs. Oo Hindi
5. Ang milkshake ay nabuo sa freezer. Oo Hindi

Mahusay! Maari na tayong tumuloy sa ating susunod na

aralin.

ARALIN

Balikan natin ang mga nangyaring pagbabago sa mga

sumusunod na solid noong nakaraang aralin. Tingnan ang
Figure 1 yelo na inilabas sa freezer, sa bilang 2 kandila na
isinalang sa apoy, at bilang 3 mothballs na iniwan sa silid na
3
may mainit na temperatura. Ano ang naging epekto ng init
sa yelo, kandila, at mothballs?

Figure 1. Yelo sa labas ng freezer

Figure 2. Kandila bago at pagkatapos isalang sa apoy

Figure 3. Mothballs bago at pagkatapos iwan sa isang silid na may

mainit na temperatura
Ating tuklasin at paghambingin ang mga pagbabago
sa mga solid na ito kapag nainitan o pinainitan. Pag-aralan
ang ilustrasyon sa ibaba.

4
 nainitan

solid gas

nainitan

solid liquid

4. Ilustrasyon ng melting at sublimation ng solid

Ipinapakita sa ilustrayon bilang 4 na ang matter ay
nagbabago. Ang init ay sanhi ng pagbabago ng anyo nito.
Nang ilabas sa freezer at mainitan ang yelo, nagbago ito
mula solid ay naging liquid. Ang prosesong ito ay tinatawag
na melting. Ang iba pang halimbawa nito ay ice candy, ice
cream, at mantekilya nakapag inilabas sa freezer ay
natunaw. Isa pang halimbawa ng melting ay kapag isinalang
ang kandila sa apoy, at nagbago ito mula solid at naging
liquid. Ang pangkulay at wax ay ang mga dagdag pag
halimbawa ng mga bagay na dumadaan sa proseso ng
melting.

Nang ilagay sa kabinet na may sapat na taas ng

temperatura, ang mothballs na solid ay nagiging gas o vapor.
Ang prosesong ito ay tinatawag na sublimation. Ang proseso
ng sublimation ay nagaganap kung ang temperatura ay
mainit. Kadalasan ang gas na nanggagaling sa solid ay hindi
nakikita ngunit ito ay ating naaamoy dahil sa halimuyak ng
hangin o hangin na dinadala ang gas na nagmula sa
mothballs. Naglalagay ba ng mothballs sa kabinet ang

5
nakatatanda mong kasama sa bahay? Ano ang napapansin
mo sa amoy ng hangin tuwing kumukuha ka ng damit o gamit
sa kabinet?
Ang iba pang halimbawa nito ay ang solid na air freshener,
toilet deodorizer, iodine crystal, at dry ice na kapag nakapag-
absorb ng sapat na init ay nagiging gas.

MGA PAGSASANAY

Magmasid ka sa loob ng iyong tahanan. May mga

nakikita ka bang pagbabagong nagaganap sa mga bagay
na solid sa iyong paligid? Matutukoy at maibibigay mo ba
ang mga pagbabagong nagaganap sa mga solid na bagay
kung ito ay melting o sublimation. Mas palalimin mo pa ang
iyong kaalaman tungkol sa pagbabagong nagaganap sa
mga solid. Gawin ang mga pagsasanay.

Gawain 1:

Panuto:Tukuyin at ilarawan kung melting o sublimation ang

pagbabagong nagaganap sa anyo ng solid sa
pamamagitan ng pagguhit. Gawin ito sa loob ng kahon sa
ibaba.
Kandila bago painitan Kandila pagkatapos mainitan

Ano ang paraan ng pagbabagong naganap sa

kandila? Ipaliwanag ang iyong sagot.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

6
 Mothballs bago ilagay Mothballs pagkatapos
sa kabinet isang buwan

Ano ang paraan ng pagbabagong naganap sa moth

ball? Ipaliwanag ang iyong sagot.
___________________________________________________________
__________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

RUBRIC:
5 4 3
Ang iginuhit na Ang iginuhit na Ang iginuhit na
larawan ay larawan ay larawan ay
nagpakita ng nagpakita ng nagpakita ng
konsepto ng Melting konsepto ng Melting konsepto ng
at Sublimation at Sublimation Melting at
ngunit may ilang Sublimation
kulang na detalye ngunit
maraming
kulang na
detalye
5 4 3
Maayos na Naipaliwanag ang Naipaliwanag
naipaliwanag ang konsepto ng Melting ang konsepto
konsepto ng Melting at Sublimation ng Melting at
at Sublimation ngunit may ilang Sublimation
kulang na detalye ngunit
maraming
kulang na
detalye

7
Gawain 2:

Panuto: Pag-aralan ang mga larawan. Iguhit kung ano ang

anyo ng mga solid na ito kapag nainitan.
1.

tsokolate

2.
mantekilya
3.

powder ink ng photocopier

4.

candy na isinalang sa apoy

5.

dry ice

Ang epekto ng init ay nagdudulot ng pagbabago sa mga

solid na ito.

8
RUBRIC:
5 4 3
Ang iginuhit na Ang iginuhit na Ang iginuhit na
larawan ay larawan ay larawan ay
nagpakita ng nagpakita ng nagpakita ng
konsepto ng konsepto ng konsepto ng
pagbabago ng pagbabago ng pagbabago ng
matter matter ngunit may matter ngunit
ilang kulang na maraming kulang na
detalye detalye

Gawain 3:

Panuto: Pag-aralan ang mga proseso ng pagbabagong

nagaganap sa solid matter. Isulat ang titik sa sagutang papel
kung ito ay A. melting o B. sublimation.

____________1. sumisingaw na mothballs

___________2. kandilangnatutunaw

____________3. dry ice na nagiging vapor

____________ 4. natutunaw na ice cream

9
____________5.

humahalimuyak na air freshener

PAGLALAHAT

Ating alamin ang iyong natutuhan. Ibigay ang mga

salita upang makumpleto ang pangungusap. Pumili mula sa
mga salitang nasa kahon.
Mothballs Sublimation
Kandila Yelo
ice cream Crayons
air freshener Melting

Ang mga solid katulad ng (1)_________ at (2)__________ na

pinainitan o isinalang sa apoy ay magbabago mula solid ay
magiging liquid. Kapag naman ang (3)____________ at
(4)______________ ay inilabas sa freezer at nainitan ay
magbabago din mula solid ay magiging liquid. Ang tawag sa
prosesong ito ay (5)___________________ . Kapag ang mga
solid naman katulad ng (6)_________ at (7)__________ ay
nakatanggap ng sapat na init, ang mga ito ay magbabago
mula solid ay magiging gas. Ang tawag sa prosesong ito ay
(8)___________________.

PAGPAPAHALAGA

Magmasid ka sa iyong paligid. Bigyang pansin ang mga

pagbabagong nagaganap sa ibang solid na nagiging liquid
o ang mga solid na nagiging gas. Ano ang mga ito kung
sakaling may naobserbahan o napansin ka?

10
 Isang halimbawa ng solid na nagiging liquid ay kung
may mga natira kang maliliit at putol-putol na pangkulay
noong nakaraang taon. Nanghihinayang ka, gusto mong
magamit muli ito. Kaya nagpatulong ka sa iyong inay na
ilagay ang mga pangkulay sa isang lata at painitan ito.
Isinalang ninyo ito sa loob ng ilang minuto. Ano sa palagay
mo ang mangyayari sa mga pangkulay?

5. mga piraso ng pangkulay 6. Tunaw na pangkulay

Paano nakatutulong sa pang araw-araw na
pamumuhay ang pagbabagong nagaganap sa solid na
nagiging liquid? Tama, makatutulong kang magresiklo ng
bagay sa paligid. Ang mga maliliit at putol-putol na
pangkulay ay maaari mong gamitin muli na pandisenyo sa
iyong mga likhang-sining na maaring palamuti sa inyong
tahanan.

6. Pagreresiklo ng mga pangkulay

7.

11
Panuto: Gumuhit ng bituin ( ) kung nagpapahayag ng
kapakinabangan sa mga pagbabagong ngaganap sa mga
solid matter.

1. Ang mga maliliit at putol-putol na krayola ay

ginamit
muli na pandisenyo sa inyong tahanan.
2. Ang dry ice ay ginagamit na pampreserba ng
mga pagkaing galing sa hayop tulad ng karne
at isda.
3. Ang tunaw na yelo ay nakagiginhawang
inumin.
4. Ang mothballs ay pinaglalaruan at ginagawang
holen ng mga bata.
5. Mas madaling ipahid at ipanlinis ang natunaw
na floorwax sa sahig.

PANAPOS NA PAGSUSULIT

Panuto: Isulat ang titik ng tamang sagot.

1. Ang kandila, pangkulay, at wax ay mga solid na
nagbabago ng anyo kung paiinitan sa apoy, ito ay nagiging
liquid. Ano ang
tawag sa pagbabagong ito?
A. Evaporation B. Freezing C. Melting D. Sublimation
2. Ano ang pagbabagong nagaganap sa kaanyuan ng dry
ice
kung ito ay ilalabas sa lalagyan at paiinitan?
A. Ang dry ice ay magiging gas.
B. Ang dry ice ay magiging solid.
C. Ang dry ice ay magiging liquid.
D. Walang pagbabagong magaganap sa dry ice.
3. Kapag isinalang sa apoy ang floor wax, ito ay matutunaw
at kapag nawala ang init, ito ay titigas muli. Bakit kaya
nangyayari ang mga pagbabagong ito sa floor wax?
A. dahil madali itong tumigas

12
 B. dahil sa inilagay ito sa sisidlan
C. dahil ito ay madaling matunaw
D. dahil ito sa pagbabago ng temperatura
4. Suriin ang mga larawan tungkol sa pagbabago ng kandila,
yelo, at dry ice. Paano nagkakaiba ng paraan ng
pagbabago?

natutunaw na yelo krayolang ininalang sa apoy sumisingaw na

dry ice
A. Ang pagbabago ng krayola, yelo, at dry ice ay
sublimation.
B. Ang karyola, yelo, at dry ice ay kusang natutunaw at
nagiging liquid kapag naiinitan.
C. Ang krayola at yelo ay dumadaan sa paraan ng
melting samantala ang dry ice ay sa paraan ng
sublimation.
D. Ang krayola at yelo ay sa paraan ng sublimation
samantalang ang mothball ay sa paraan ng melting.

5. Paano mo gagawing kapaki-pakinabang ang mga maliliit

na
pangkulay sa inyong tahanan?
A. Itapon na lang ang mga ito.
B. Gamiting muli ang maliliit na crayons.
C. Ibigay ang mga maliliit na crayons bilang donasyon.
D. Iresiklo ang maliliit na crayons upang maging
palamuti.

13
Sanggunian
Franco, Aurora A. & Corona, Leticia T. Exploring the World of Science 3.
Adriana Publishing Co., Inc.
Pilipinas: Lungsod ng Quezon, 2014.

Sacatropes, Arthur DC., et al. Science Learner’s Material 3.

Kagawaran ng Edukasyon at Lexicon Press, Inc.
Pilipinas: Lungsod ng Pasig, 2014.

Josephine E. Tondo. Science For Active Minds 3.

DIWA LEARNING SYSTEM INC.
Pilipinas: Lungsod ng Makati, 2015

14