Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 185, Pt. 1.

'';''!!|;;'!i-;'!
:i'K;:jfr:-p*|;:'
•ifi:'-,!/li":'::';i,'i'!;'^:ii(/:
•'«iiisiig,
,'t
; ,,
';!'•', ,
:
.^
;:; ; t"
Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto
http://www.archive.org/details/p1patrologiaecur185mign
: :
Jr A 1 JtvUljCUIISUS COMPLETUS
SEU BTBLIOTHECA UJÎTERSALTS, INTEGRA, UNIFORMS, C0M5I0DA, OECONOMICA,
(iJllliSS.PATRllM, fiOCTOi!li«SCR!PrORfflOllE ECCLESIOTiCflillill,

SIVE LATINOBUM, SIVE nR^CORVM,
QUI .iS ^VO AFC&TOiJCO AD TEMPORA INNOGENTII III {ANNO 1216) PRO LATINIS
BfCONClUJ PLOUENTINI {ANN. 1439) PRO GR.ECIS FLORUERUNT
BECUSIO GHRONOLOGIGA
OMNIUM QD/E EXSHTEaE MONUMEN-TORUM CATilOLIGiE TRADlTlOIS-rS PEB QUINDECIH PIimA
ECCLESIJi: S.ECULA,
JXnCTA EDITlnNF? ACCOBATISSrHAS INTER SB CUMQUE N0XNULLI3 CODICICUS MAXaSCBIPTIS GOLLATAS, PEBQUAM
DILIC-KNTER OASTIOAt*.; DISSEI)TAT;ON'IBU?;, GOMMENTARIIS, VARIISQUE LSC.TIONiBUS CONTlrJENTER ILLUSTBATa;
OMNIBUS OPEKIRUS TTmt AMPLISSIMAS miTinNES QU.E TRIDUS KOVISSIMIS S,BCUL[S DEDENTUR ARSOLUTAS
DETECTIS, AJCTa; INDICtfiUS PAHTrcm.ARinUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUOTORES ALtC.i;.IU3
MOMENTi StBSEQUENTIBUS, D0N4TA, <!APITUL1S INTIiA IPSUSI TEXTUM F.ITB D!SPO.= ITIS, NECNON ET
TITULIi; Sl.-VOULARUk' PAQIN.VRUll IIARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SiJ!yEnTAlIQi;E MATE-
EI„M SIONIFICANTIBUS, ADORNATA OPERIBUS CUM DOBIIS, TUM APOCiSYPIIIS, ALIQUA VERO
;
AUCTORITATE IN ORDINE AD TRAr ITIONEU ECCLESIASTrCAM P0LLEKTIBU3, AMPLIFICATA ;
tlOCENTIS F.1 AMPLIUS LOvUPLETATA JNDIOrDUS AUCTORUM SIGUT ET OPERU.M, ALPtlABETICS, GIinoyOLOGICUS,
8TAT1?TIC!S, SYKrHF.TiCIS, ANALVTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE EELIGIONtS PUNCTUM, DOGMATICUW, MORALE,
LITrRCrCUM, CANONIOUI..', DtSOlrLINARE, IIISTORICUM, ET CUNCTA AX.IA SINE ULLA E.x;CEPTIONE ; SED PR.-E-
8ERT!M DUCBUS INDIGIBUS IMMENSIS KT GENERALIBUS, ALTERO SOIHCET KERUM, QUO CONSULTO,
QUIQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETI.\M UNUSQUISQUE PATHUM, NB UNO QUIDEM
OSIISr-O, !N QUODLIEET THEMA SGBIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ALTERO SCRIPTUR.<E
;
SAGR.-E, EX QUO I.ECTOR! COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRE3 ET IN CUIBUS OPERU.M
SUORUM L0CI3 SINOULOK SINOULORUM LIBRORU.M S. SCRIPTUR-E VERSUS, A PRIMO
GENESE03 USQUE AD NOVISSIMUM APOGALYPSIS, COMMENTATI SINT.
SBTTIO ACSURATISSIaIA, CETERtSQUE OMNIBUS FACILE ANTBP-^NENDA, SI PERPE.XDA.VTUP, CHARACTERU.«f NITIDTT.AS
CIIART.F. QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO COHBECTIONIS, OPEHU>J 'iECUS OHU.It TUM VARIETaS, TU.M
NUMBRUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI* DSCURSU CONSTANTER
BIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR^SERTIMQUR ISTA COLLECTIO, UNA, METHODIOA ET 0II!10N.1L0G1CA,
8EXCENT0RUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIG ILLIG SPARSORU.^f, PRIMUM AUTEM
IN KOSTP.A BIBLIOTaBCA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES iETATES, L0C08, UNGUA3 F0HMA9QUE
PBRTINENTIBUS, COADUNATOHOM.
SERIES LATINA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SGRIPTORESQUE EGCLSSI/E LATIN.S
A TERTULLIANO AD LNNOCENTIUM III
AGGURANTE J, ^P. MIGNE,
SiVE GURSUUM COMPLETORUM IK SINGULOS SaiE.NTI.-E EGCLESIASTJC.IE RAMOS EDITORE.
PATWWGIM TOMVS GLXXXV (PARS PlUOn).
S. RERNARDUS, ABBAS CLAR^-YALLENSIS.
PAmsiis
APUD G.VRNIER FR\TRKS, EDIT0RE3 ET J.-P. MICNK SUG0ESS0RE3,
IN VIA DIGTA; AVENUE-DU-MAINE, 189, OLIM CIIAUSSBE-DU-MAINE, 127
1879
.-._.,,.....£-ti,iirffl.si,?
et(£ d^lJjcUKe' lalim a»^â.f5a coral relgucS pfor/ti ae??*
fea\ ckkwS^caoMbiiIa.pbamEtat.fzxt wJ^ ta "qril)" ^

LTi ckamiLcemu eaulcia' maiicU5iutttriuI^nexu3 uL^tcjttavlc'"
ala^TOixteTmiimTr prtooWckWer^ê^Lde' UeW^

b.<'5T2rdeaina. tJU7£ mrroc^fa- l^cawmtnac jPantutTacVccf^mC
^.^._„Jp... ...,.^,
muiin/iiW/TnritltajDm ttmr^j ^
Spccimen cliartm qna S. B>'rnaidus

dissensioncm l\'i)wuense.»i intet et
Jeltensem abbatem exorlam coinpo'

nit.
(E\ originali n arcliivo Gandavensi

asservato. — ViiJe liujus voluminii.
col. 1826.)
'
H£ INSTITUTE OF MEDIAfVAL STUDIES
10 ELMSLEY PL/.. .
TOROi^YO 6, CANADA
:;i
9 l§>5
SÊGULUM XII
S. BERNARDI
ABBATIS PRIMI CLAR.^-VALLLENSIS
OPERA OMNIA
SEX TOMIS IN QlUM'l'PLICI VOLtMISE COMPKEIIENSA
POST HORSTIUM DENUO RECOGNITA, AUGTA ET IN MELIOREM DIGESTA

ORDINEM, NECNON NOVIS PR.CFATIONIBUS, ADMONrnONIBI'S, NOTIS ET
OBSERVATIONIBUS INDICIBUSOUE COPlOSISSfMIS LOCUPLETATA
TEUTIIS CURIS
D. JOANillS MABlIiLON
PRESBYTERI ET MONACHI BENEDICTINI E CONGREGATIONE S. MAURI
EDITIO NOVA
ACCESSERE APPENDICES AMPLISSIM.55 VITAM SANCTI DOCTORIS ET EJUS ;«TATEM ILLUSTRANTES
ACCIIRANTE J.-P. MIGNE

BlBLIOTUECe CLERI VMVERS^
SIVE
CUBSUUM COMPLETORUM IN SINGUL09 SCIENTI^ ECCLESIASTIC*; RAiVOS ETHTORB
i-i jM.e'-
i
VOLUMEN QUARTUM (PARS PRIOR)

S. BERNARDI OPERUM TOMUM IV COJIPLEGTENS
PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCGESSORES.
IN VIA DICTA AVENUE-DU-MAfNE, 189; OLIM GHAUSSEE-DU-^fAINL'. iJ?
1879
SLENCHUS
AUCTORUM ET QPmm Qm m HOG TOMO CLXXXV CONTINENTUR
S. BERNARDUS ABBAS CLM^-VALLENSIS.
Operdm tomus VL — Ali€}ta, etvarlnrum de S. Bernardi vita et rehtts geslis

elmuhrationes.
Guerrici abbatis Igrnaconsis Serinones. 9

Guigonis Majoris Carlhusijc prioris qnJali EpislxJa^ 219
S. Bernardi Vila ct Res gestiB libvis septesj 'iouiprehensK 222
Acta S. Bernardi Bollandisna , , 643
i--A-F.l-2
C!b1iy. - Vx typis Pavm Bvfonr, 12, vi5 dicli Jao-d'Asnieres, 155..3.79

,
SANCTI BERNARDI
ABBATIS CLM\;E-VALLliNSlS
OPERUM TOMUS SEXTUS

GOMPLECTENS
icimones Guerrici abbatis hjniacenm, S. Bernardi discipuii; Guigonis, Carthusia Majoris

prioris quinti, epistolas, nec non varios auclores qiii de Sancti Bernardi vita ei rebuu
gestis scnpserunt. Accesnere Documenta iiuiedaiu historica.
m BEATO G-UERRICO
ABBATE IGNIACENSI (1).
(D. TissiEii, Bibliotkeca Palrum Cisierc, t. I, in Exordio Magao Cistercieiisi, disl. 3, capp. 7, 8.)
JM)y-i>©8. Sanrtce reconlationh doinnus Guerricus, ipiondom,ttbhas Igniaci, dnmudhuc suli discipliyia
benii Rernardi monackus es$el iu Clam-yalle, et veijalilma sacrce doclrince uheribns laclarelur, haud de-
yenerem se lanti Palris fitium moribus ct wta pyobabai. Tanlo siqmdem sublimvus arcemvirtuilsconscen-
dere didicerat, (\mnto secretiui muiino Dei muneredc incorrvptionis iitnlo ksliimnifl conscienlire gloriaba-
tur. Sicut enirn fii quibiis secrela lanti viri nosse datuni fuerat, astruebant. invniaculatam incorruptionis
tunicam diice ijratia usrjiie ade-vitum vitw conseruatnt Porro fjmidiP pvritalis
. et inteiiri.ialis fuer>i vita et
conversaiio ejus, quainquepurissvmum devotionis tiiijmiama qnolidie Deo in ara cordis incenderat, Dominus
glorioM et manifestis indiciis declarare dignatus est. Succedenteucro teinporevenerabilis Guerricusfacius
abbas Igimci, qualein se exhihuerit, quam- strenuc. officium siM coinmiSsum adiinplcverit, non est nostra:
parviiutis ediccre. Inkoc tamen nimis contrislabalur, etseipsuni vnlde kuiniliubai, quod pene coniinue
CQnvenium fratrum desererc. el in inftrrnitorio jacere causa debilitatis sum cogebatur ; nec poferatilafra-
tribus snis c.cemptum quotidiani Lahoris pnebere. ['erum qnidquid minm liabebat de e.rereiiio corporaii,
totumsinccrce pietatis affectus, et ardensin Deum devotio suppiehat. ConqHentur ipse dcbililatem ei insuf-
ficieiUiam siiam in quodavi sernione, ita dicens : « Amici venerunt adme de via scdnon habeo quod ponam '.
ante illos. » Platie quam same verbis doctrinw fuerii, luculcntissimi atque. iliserlissirni ct uere spiriiuales
Sermones ejus, quos in wlemniiatilni.'; prcccipuis in convenlibus fruirum fecit, et a caniore cjusdem
ecclesice exccpti snnt, manifeste deciarant.
Cum aiitem fidelis servus Domini Guerricus, fidelissimadistributione conseruis suis annonaDominisui
dispertita, plenns dierum et virlutum transiturnse&sH de liocnnmdo ad Putrem, tactus wgritudiiu', ipsius-
que wqritvrlinis mo.cslia ingrnnescenlc, nd c.vlremadeductusest. Ciiriofius vera cunctos angulosconscien-
tice suie eo discuiien'e, ne quid forie esset quod pcrperam gcstum. et inemc7idalnm districtum sibiJudiccm
offensum redderet, etriulignisspiritihus occusioncni caiumniandi pneberei, ivcordafus est libctli Scrmotium
ouem fecerat : simutqM memorite occurrit, Patresstaiuisscnullumabsquegeneralis capituliiiceniialibros
fucere debere ; etgrauiter ingemiscens,convocaiis fratiibus dixit : ( tt.n, fratres, dum vestris profectibus i).-
uigilare, vestrxquepetitipni parere stmiui, crimen i.nobcdienli(ii,ijuori teslanle, sancto Sumuele,quasiscc.

lus idalfflatrics eSt, incurri. LibeLLumnempeSermonunt, quem rogntuvestro dictiwi, lcmeraric niinis absque
capituiirgeneratis licentiaeders prcesmnpsi. Qnapropter quanlocius illiim afferentes ignc c.rematc,neprg
culpa inobedientice ulLricijus gehennw jtammis trcidar consumcndus. » Deiveroprovideniiaaccidit utjnm
ina.Uis quaterimiis transciiplusesset libeT,beo aliquid mcliuspro nobisel inliocdisponente :nevidelicet
sancta Ecctesia. ipsius. el piccipue Cistei^ciensis ordotanlai erudllimisqrulia privaretur. Micabili naniqui:
temperamenioila litterails si entlie lepos in voiumine itlo iximel, et ChrisliuHcu siinplicilalis humilil.assic in
e» Tcsplendet, utnonmodona iim,eonevosus, veruni eliam gratiosus oaldesit lcgenlibus. Porro ignitum elo-
• itum Domini vehenienler ijuod in Sermonibus iliis inuenitur, ita mouet,afficit et accendil legenlem, ul
durissimus corde sit, qui nou ;x eormi lectione compufictus ad meliora proficere siudcul.
{l) Hunc Belgam fuisse exist^rnanl, et quidem ex ruin eximiaj pietaiis, Ue quo in Epistolis el io S(t-
magistro schola; Toriiacensi'' oanonicum, quem monil)us ssncti Bornardi. Manriciis Guerrici obilum
Beniardus aniio 413) ad se iraxi»,- Factus est abbas circiter annum 1157 reponit. Ejus Sorniones pari
Ij^niaci, in dioecesi Remensi, pcf,.? Humberluin, vi- fere, qua Beruardi, revorentia leg» inerentur.
Patiiol. CLXXXV. i
11 GUERRICI ABBA.T1S 12
uii!in.uu ADBATIS IGMACEIIS

DISCIPULl S. BERNARDl
SEUMONES PER ANNUM.

DE ADVENTU DOMINI
A eum ; exsultabimus et lcetabinnir in salutari ejus
OO9SERM0 I. (Isa. XXV, 9).

2. Sicut aulem Ecclesia in antiquis juslls exspe-
Dc divinorum pmnissorum exspcctatione.
ctavit adventum primum ; sic in novis reexspeclat
\ . Salvatorem exspectamus {Til. ii, 13). Vere ex- seeuudum : sicutinprirao certadepreiio rederaptio-
speciatio justorum ieeiitia, exspectantium bcaiam nis; sic in secundo, de prifimie rerauneralioni» : at-
spem, et adventum glorise magni D''i et saivatoris que hujus cxspcctaiione spei suspensa a terrenis,
Dostri Jesu Cliristi. £< nunc ijucc est cxspeciallo inca, tam leliciler qu.am ardenler inhial Kiernis. Cuni igi-
inquit justus, nunnc Dominus? (Psul. xxxviii, 8.) Et tur alii fcstinantes praesentibus beari, nec sustinen-
conversus ad Uominum : Scio, iuquit, quia iion con- IQS consiliuin Doraiui, currunt ad diripieudam proi;-
fuudes ine ab cxspectatione mea {Psat. cxviii, 116); dam hujus mundi ; beatus vircujusesl noinen Domi-
quia jam substantia uioa apud to esl {PsuL xxxviii, ni spes ejiis, et non respexil in vauilales el insanias
8), quia uatura iiostia dc nobis sunipla, et pro uo- falsas (Psal. xxxix, 5). Qui abstinet se a viliis eo-
bis obiala, apud te giorificata csl : spcm nol>is iri- rum, tanquaiii ab immoiiditiis, sciens mclius e»se
buens, quia ad lc omnis caro veniet Psul. lsiv, 3); huiuiliari cum niiiibus, qnam dividere spoiia cum
capulque membra sequeatur, ut hoiociustum com- D superbis (Prov. xvi, 19). Loquensque secumconso-
pltjdiur. Pleniore tanicn fiducia, quii tuiioro con- laiur.se, et ait Parsmea Dominus,dix)t animamea
sr,ii?i>lia. Dominum exstjcctaro piilest, cui dicerc r.a- proptcrca exspcciabo eum. tionus cst Dominusspe-
luni «il :Sub.stantiapobsessiuiiciila; nica', o Domine, raniibus in eum, animce qmerenti illttm. Donumest
apud tt! est; quia facultates meas, vcl libi erogaudo, prcestotari cum silcntio salulare Dci (Tliren.ui, 24-
vel pro te contemuendo, in coelis thcsaurizavi, et ad 26). Defecit quidem anima mea in salutare tuum,
pedi>: luos omnia raea deposui, sciens quii potens Doininc, sed in vcrbum luum supersperaci (Psal,
es depositum meuni non niodo sorvarc, sed eliani c.wiii, 81). Spcs quidcm yuce differtur, scriptum esl,
in ceutuplum restitueri', et vitam iiHoriuim adjieere. ttffliijii aaimam (Prov. xiii, 12) : sed, licet lassasit
Quani iiesti vos, pauperes spirilu, quia juxia con- ex desiderii dilalione, secuia est tamen ex promis-
$ilium adinirabilis Cousiliarii ihesaurizaslis vubis .sione. Iii ipsuni soium spcrans, sed et supersperans
Ihewuros iu ccelo ; ne so in terra thcsauri vestii re- adjiciam spera : siciit assiduc adjicilnr iribalalio su-
fnanerent, corda vestra pariter iiiilroscort;nt! Ubi per liihulalioncm, dilatio suprr dilationem. Certus
en.»/j, inquii, tlicsaurtisluus, ibi et cor luum (Mattk. f iira euiin qiiia upparehit in fiuem,el non mentielur.
Vlj 21). Eaut igitur, eanlcorda iiost thosaurossuos; Q 914k Ideoque, et si moram fccerii, exspeclabo eum,
s\irsura affixa sit cogiiatio, el ad Uominum siispcnsa iiuia vcniens vcnict, etnon tardahit (Habac. ii, 3),
exspectalio, ut ct vobis compelat diccre ciira .\po- ultra pruslitutum tcmpus vel opporluuum. (Juod op-
slolo : Nostra auicm conversatio iuctelisest, undc portunum? Cuui inipletus fuerit numerus fratnim
etiam Salvatorcm exspectamvs (Pidlipn. m, 'JOi. O noslrorum, et oousiMnm.iiuui Uierit tempus uiisericop-
exspcctatio geulium univcrsi qui tc exspectaut non
I dia." ad pa'nitentiam indultuni. AuJi Isaiain ad su-
confuncicntur. Te cxpectaverunt patrcs uostri, omnes perna sa;pius admissum consilia, quo vidolicel coii-
justi ab origine mundi in te speraverunl, ct non sunl silio Dominus jiidiciuiii diffiTal. Propterca, inquit,
confusi {Psal. xxi, 5, 6). Jam eniiu suscipia mise- Dominus c.rspcctat ut misercaiur vcslri; el ideo
ricordia tua in niedio teinpli tui, c'ioius lutantiuni c.vultabilur iHirccns vobis, quia Deus judicii Domi-
ct laudaiiiinmc.oncinit : Denedicius nui venit in n6- nus. Bcali omncs nui ex^<!pcctanteum {Isai xxx, 18).
mine Domini (Mattli. xxi, 9). Ex.^pectans exspectavi 4 Proptcrca, si sapis, prospicies tibi quomodo
Dominum, et inlendit mihi {Psal. xxxix, 2). El in dilaiionis iiujus induciis ularis : uiiqne si pcccalor
luiniilil;ite cariiis agnoscentcs inajosialcm divinila- es, ad iiueniteutiain, non ad negligciuiam; sisnncius,
lis: Eccc, m]\i\\)i)\, Domcjms nostcr iste; cxjicctuvi- ui proticias iu sanciitate, non ut deiicias .i iidc Si
hiijs cwn,, clsalcaliil nos: istcDnminu.-!, siist/nuimus uutcin dixcril malus scrnit >llc iu fordcsuo: Moratn
13 D15 ADVENTII DOMINl SERMO 11. H
facilDomlnusmeitsvenire ;elcwperUpercuterec(m- ^ et aterrenis suspendcfes. Sed nec ante niortem de
scrrosstws.manducetaulemetbibatcumehno^îswe- poni p.issus es, et nos usquc ad inortcm in cruce
niet Dominus servi illius in die qua non sperat, el perseveremus, el de ipsa tauquam de sabliiMi gradu
hora qua ignoral , el dlvidct cum, pnriemquc cjus po- iacilioi' sil in cixilum conscensuS. Gratias tibi, Do-
rict cxui) hyiwcriiis: Mic cril llduselsl) idor dentimn mine Jesul ibi smims, ibi te exspcclunais, non Eliaui,
[Mattli. XXIV, 48-31). IIiijiis servi p.eiiuam ct infi- qui ad (lepoueiidura uor veuial ; sod Eli, id cst, Dor
delis videluresse vox illatrodii ei desjieraliouis, quaj rainuni nostruui, ipii ums suscipiat. Modlcum ibi,
ajiud Isaiam legilur : quia videlicet jnorara facieute iiiodicum il)i, sl mandas atque remandas. Ego qui-
Domino, frequeutiljus nuntiis ejus increrfuli et illu- dera mandalis tuis senicl crediJi; sed adjuva incre-
sores insultarc videnlur Manda, rcraanda, manda,: dulilatcm miam, ul immobilis ibi le exspectem, re-
rcmandii ; cxspecta, reexspccla ; modicum ibi, modi- exspectem, donec quod ciedo videam: credo enim
cum ibi. Scd qua? pa^na sequatur miseros, propheta vidcie bona Homini in lerra viveutium. Gredis et tu :
non tacuit, cum post p.iuca subintulil El erit eis, : igitur exapecta Domiuimi, viriliter age, conlortetur
inquii, verbum Domini, quod viilelicet subsannanl, cor tuum, et susline Dominuml {Psal. xxvi, 13, 14).
dicentes prophetis Manda, rcmanda; manda, re-

: Va! liis qui perdidcrunt sustinentiaiu, et divenerunt
manda; exspecta, reexspccta; modicum ibi, modi in vias pravas. lit ([uid facienl, cum inspicerc cu>-
cumibi ; ut vadantei cadnntrelrorsum, cl conieran- perii Domiuus '! Qui tameu longanimiter se maiidal
tur, et illaquecntur, et capiantur {[sai. xxviii, 13). exspectari, alibi se cito vcuturuni esse promittit: \a
Vadnnt retrorsum per apostasiam, cadunt iu crimi- altero nimirum sustinentiam informans; in altero
nalia, ilkiqueantur monilera delectatione, vel qua- pusillaniiues confortans, impai-atos terrens, et pi-
dam iuexlricsbili peccaudi necessilate, ut nec velint, gros excitaus. Eccc, inquil, venlo cilo, ct merccs mea
nec possint pcenitere : capiuntur improvisa morte, mecum csl,redderc unicuique secundum opera sua
conteruutur a;terna diunnatione. Ncseil enim flnern {Apoc, xxii, 12) : et ad Jerusa'6m : Cilo veniel salus
suumliomo : sedsicut pisccs capiuntur hamo,elavcs tua quare mcerore consumcrls ? {Mich. iv, 9). Et
:
laquen; sic homines, itu^ml Salomou, capiuniur tem- revera tempusbreve est, maxime uniuscujusque uo-
porcmalOfCum cis extemplo sapervencrit {Eccle.ix, strum ; licet longum vidcatur aesluandi, seu prte ia-
12). Propterea videlicet, nc pro dilalione spei fides bore, seu pra'.".mofe. Ideoque utrumque necesse est:
noslra tepescal, aul «sluct patieuiia, et incipiamus ul timeamus Judicem qui prope esl, et forsitan
cssede illisi/aJorf tempuscredunl, et in lemporelen- mihi, rorsitau tibi in januis esi; et longanimiter cx-
tationis reccdunl {Luc. viii, 13) : clamat nobis de C spectemus, si moram fecerit. Veniens veniet iUe
coelo qui fideui donat, douaiam probat, probalamco- Dominus, timor et desiderium nostrum, i-equies
ronat, inquiens : (iuis o-ediderit, non fcstinel {Isai. et inoi-cos laborautiuni, dulcedo et amplexus aman-
xxvui, 16), scilicet viderequod credit. Si enim quod tium, beatiluilo omnium, salvator noster Jesus
noo videmus, speramus psr paiienliam exspecta- : Christus, qui vivit et regnat per omnia sajcula sse-
mus. Sponsie quoque suai, quam sibi desponsavit in culorum.
fide, mandat Deus per Oseo, dicens Dies mullos ex- : SERMO 11.
speclubis me non fornicaberis, ct noueris

: viro {Osec Quomedo Chnslo advenienti occurrendum
III, 3). Hoc ncmpe est Dominum veraciier exspectaro, 1. Ecce venit Hex, occurramus obviam S.ilvatori
si iidem eiservemus: ul liCiUcai-eamusconsoiatioiie noslro. Salomon pulclire ait: Aquii frigida anima:
pr;esenlia; aduKenim tamca non sequaniur;
ejus, siticnli, et nuntius honus de lerra loMjinqua {Prov,
sed pendeanius ad rediiuiu ejiis. Sic iiamque Domi- xxy, 25). Bonus itaque nuiitius, qui adventum Sal-
iuis ait in eodem prophela; Vendebit popuius ineus vatoris nuuiiat, reconciliationem mundi, bona sii-
ad rcdilum mcuni {Id. xi, 7). Piilchre oinniuo et pro- perventuri saeculi. Quara pulchri pedes annuuiiau-
pi'ie, pendehit, lanquam inter cceUira el terram : li- •V lium pacem, aununtiantium booal {[sa, i.ii, 7.)
cciadhuc aiiprehendere ctelestia non valeai, non ve- Multi siquidem, non unus. Multi inquam, sed in
iittauren langcre terrena. El si aliquando taut;il, uoi; uno spirilu longa serie ab initio saeculi nobis super-
nisi sumniis articulis, id cst, extrcmis [.'arlibus ani- venore nuniii, el oranium vox una, simul uiia sen-
mse; propter necessitalem scilicel corruptionis no- tentia : Venit ecce venit {Ezech. xxxix, 8). Et unde,
fctra?, cui cogimur quimdiu creatura vani-
servire, inquis, isti venore nuiitii? Ut scriptum esi, dc terra
tati subjecta est, non volens {Rom. viii, 12). Vulgo lomjinqua {[sa. xxxix, 3 ;
quia de lerra viveutium,
dicitur Male cxspectat, qui pcndet. Ego aulom dico;
: quiu maguo interslitio separata i'sl ab hac lerra mo-
Feliciier exsijcctat, qui sic pendet. Quaniobrem ele- rienliurn: iiam inler nos et iilos adhuc chaos ma-
j»!t iiispendium anima mea, et in ipso suspendio guum firmatum esl. Inde tamon [irophcla! iiobis,
iiinriein ossa mea : ut perscvprauter in cruce ista sicut et aiigeli uiisbi sunt; quia bi corporo liic vor-
pcudcre merear, donec imnioriar. sabaiitur, spiritu iUuc assiimebaulur, quando rnit-
?>S 1 4. Domiflc Jesu, cum animam potestatc tendi eraut ; ui iliic audireut ct videreul, quod hic
positurus esscs, et quo geuere mortis id faccre vol- nuiiliaicnl. Ilujusmodi uunlii aqna refrigcrii, po-
ics, luo subesfot arbitiio; .«uspendium elegit anima tusque sapientife sunt salut.iris aninia^ Deum si-
•aa, ul e\altaius a terra, uos ((«oque ad te iraheres, lienii : cui nimirum qui nuniiat advenlum vvl alia
f5 GURRRICI ABATIS. f(
mysteria SalvatoHs, hacril ei, et propinal aquas in a videtiir exigere Scriptura, tit spirilus nostcr levans
gaudio «e fonlibus Salvaioris, ut e»iain nuiulaiili se Euper se, Chrislo venienti quotlammodo occur-
sibi, sjvi? haiaii, sive quiiihet ex prophetis, nadeni rere gestiat : et desiderio se extendcos in anleriora,
aniir.e.-, re?!iOi!iilv.-ie viJjaiur verbis Eiiz.-ibeili, quia impatiens que morarum, jam videreconiendat fuiura.
eodeni |ioi;iia iiiiritu quo Eii/.abetb ; Ei Uiid(^ niiiii Ego namque non solurn ad secundvim adveniurn,sed
hoc, ul vetiial Doniinas ineus û rae'? {Luc. i, 34, 43.) etiam ad primum arbitror perlinere, quod lot locis
Eece civim, ul facta tsi vox anuuniiuuonis tuce in au-- Scripturarura ei monenvdr occurrere. Quoniodo, in-
ribus meis, exsullavit iu gaudio spiiîtus in corde quis?Quia videiicet sicut secundo adveniui occur-
meo. gestiens ocowrrere Deo Salvalorisuo. remus nioiu e l cxsuitatioDe corporis sic el primo :
2. Et revera, fratres, e.vsukaliosie .spirilus Glmsto occurrendumest affeclu et exsullatione cordis. Scitis
veiiienti occurrcnclum esi. Ei jam nunc a longe sa- eniin quia resumplis in resurrectione corporibus no-
Intandus, vel ccrte resalutandus, qui .tiandat salutes vis, secundum doctrinam Apostoli, rapienmr in na-
Jacob. Aviicum saluiare non cunfundar (Eccli. liibuî obviara Christo in aera, et sic sernpercum Do-
xxii, 31), inquilSapiens; quanto magis resultare? mino erimus (/ Thess. iv, 16;, Sic noc niodo desuiil
salutare vulius mei, ei Deus ineus ! ouanla dignatio nnbos, qiise spirilus nostros, si iiimis non fuerinl
fuit quod servos salutusti? sed quanlo inajor, quod g pigri lerraeque affixi, sublevabunt ad altiora; el .sic
saivasli? Nec enim inlegra noiiis salus csset, si sa- cum Domino erimus, vel liora dimidia. Agnoscit,
lules iuandares. el non dares. Dedisti autem, non ni falior, expericntia vestra quod loquor, cum a!i-
modo, quos saiutaveras verbis pacificis, poi^tmodum quando vocom dederunt nubes, id est, soniierunt in
salulando ia osculo pacis, videiicet jier unionem car- Kcclesia prophetariim, vel apostolorum voces, ad
nis ; sed etiara salutem operando per morte m crucis. qiiam snbiiniia sensus vestri, quasi vehiciilo nubis,
Exsurgal 912 igitur spirilus noster rdacri gandio, fuerint sid)vecii; et co usque uoonunquam excesse-
curratquc obviam Salvatori suo, et jam a longe verint, ut gloriam Domini quaniulumcunque mereren-
nicniem ado;-ei et salutel, acclamans ei el dicens: tur spi cu'ari. Tunc, ni fallor, vobis innotuit veritas
tJominc, sahurn me fac ; o Dovtine, beneprospe- illias sermonis, quem Dominus de illa uube pluit,
rare I Bemdictus qrd venlurus er. in mmine Do- quam quotidie ponil ascansuiri vobis : Sacri/icium
mini {Psai. «xvii, 25, 26). Salve, qui vcnis salvnre laudis honorificabil nie: et illic itcr, quo ostendam
nos ; benediclus, qui ver)i.-« xux, 23). Ita ergo sii, ul anle
benedicere nos. Igitur, o illi saiutare Dei {PsaL
Domine, benc prcsperare, qui tam proscer et saluta- adventum suum Domiuns veniat ad vos, el anlequam
ris aiivenis gcneri liumano. Intendi-, prospere pro- « mmido «eneraliter adveiiiat, familiariter invisat vos.
"
cede et regna. Prosperum iler facict tii)i Palcr, Non vus, inquii relinquam orphanos : vado, ct veriium ,
Deus salutaiium nostrorum. l'rosperubitur, inquil ad vos {Joan. xiv, <8). Et quidem pro merito cn-
Pater, in his ad quae misi illum \lsa. i.v,H :nou pro jusquc, vel studio, creber est ad unumquemque isle
volis carnaliuni, non pro voluntale Petri, qui ab- Domini advenlus, hoc teraporemedio inieradventom
Loirebul illuin pati. F.i omiiia q^Ktcunque faciei primurn el no-.issimum, eonformaus nos adveniui
prosêrabunlur \PsaL i, 3^: nou ad prieproperam primo, ei pra^parans ncvissimo. Ad Loc nempe ccml
lioiuinum voluntaleni, sed ad veram eorum salulem. niodo in nos, ne primo adventu frustra venfiiit ad
Vuna quideni salus hominis (Psal. cvn, 13; sed : nos, vel ne in noviisimo veniat iralus advcrsusnos.
Domini est salus{Psal. iii, 9), qui operatas cst sa- Hoc siquidem advenlu satagil i-eforfliare sciisuni su-
lulem dc sangniue suo, fundens dluin in prfctii.im, cl perbiiX' ;;oslra.\ coiiliguratuiii sensui bamiliiatis suw,
propinaus iii potuin. Veni ergo, o Donuue, sctiuuni quam primo vcnions exhibuit; ut perinde reformet
mefac et saluus cro [Jerem. x\iij Hj. Veni ct os- corpus bumilitatis nostr.n?, f ouOguraium corpori cla-
iende faciem iuam, et saivi crimus [PsuL Lxxix, rilatis suie, qusm denuo rediens exbilicbil. Prorsus
4, 8, 20). Te enim e.TsfeLtaoimus: esto brachiura optaudiii omnibus voiis. cl axpeteudus eiudiis ad-
nosiruiiifSatus nosira iuiemporclrihuialionis [Isai. D ventus isle familiaris, qui nobis gratiara imperliai
xxvui, 2;. Sic 1'ropbeite et justi dcsidedo et aflectu adventus priiui.et glonaui promiltai novissinii. Quia
lanio anle Clirisio vemaro occurreba»!, def-ideranlis, enira misericordiam ot veriiatem diiigit Deus. gia-
si fieri possei, oculis videreqiiod spiritu praBvidebani. (lum tii gionHAi dabit iiorainus {Psnl. lxxxhi, 12;
Uiide Dominus discipulis dic*bal : lieaii 00^11 qui pcr niisoricordiam prfprogans graiiam, per veritalem
videnl quit uos videtis, Dico enii.i vobis.quodmulti leddens gloriam.
yrOfiheta, el reycs voLurunl viderc.quieiios vi(ictis, titii 4. Porro sicut disposilione lemporis. sic
ct nun oideruiU iLuc. x, 23, 24). Abraliain quoquc eiiam pioportione similiiudiuis melius csi advenlus
pater noster exauliavit, ui viderot dteni Cbnsti : viiiii. iste spiritualis inler advcntum utruinque corporalem.
sed apuit iuieros. et gavisus csi. in quo utique te- el velut quidam mediator, p.irticipat cuin ulroque.
por ci duntia cordij iiostri suggillaiur, si uoa videt Prirnus siquiaem advenius, occullus ei humili»; ul-
eiiii. gaiidio spirituali. tinius, maniiestus et admirabilis : itte aulerii occui-
3, Cliiiiii uasceniis dient anniversaiium exspe- tus quidim, s-ed mir.ibilis CV.cultuin saiie dixerim,
ctan.as; '.jui nobi» iu proximo videndui,Doiiiino ttn- non quod igiioretur ab co cui veuit, seU quia secre-
iiaciile ,ironiillilur. Uoc sane gaudiuin noslruin l«!e tus (! advei.il. Unde giorians illa fcioriosa anima se-
17 DE AUVEiNTL' LOMINI SEKMO 111 18
eum dixit . Secrehuit meuin inihi, sccrctum meuni fi SERMO m

mihi {ha. xxiy, 16;. Sef! ucc ab ipso cui aclvenil, po- Qiiod homo debeai semper esse paratus Domino
lcsl aaie vidKri, quam leufri, juxia illud lieati Jol) de advcnienli.
se coulitenlis : Si netieril ad mc, noii vidcho eum ; si \ .l'aratxis estlsruel in occursiim Domini, i/uoniam
abitrit, ncti iiileUcirxm {.hh! rx, liV Nee vcuiens venit {Amos w, 12). Et vos, fratres, estote parati
qm|jpe videiur, nec receciens inielligitiir, qui soluui- quia, qua liora nou putatis, Kilius liorainis veniet
inodo, duui prajsens esi, lumeu ost animae et intcl- {Luc. xii, 40). Xihil certius quam quod venial, sed
leetus, ([uo iuvLiibilis vicieiur, et iucogicabilis iotelli- iiiliil incertius quam quando veniat. Usque ai!eo si-
gilur. Ca'i.enHn ciuam admirabilis sit, licel occultus quidem non esi nostrum scire tenipora,vfl momenta,
sii iste adveutus Domi'.'i; quaui suavi et felici stupore qua' Paier posuit iu sua potestitc [Act. i, 7), ut ncc
iii adniiriitioneui sui suspeudat et cxpoudat auiiuuui angelis qui assistuot ei, de die ilia vel liora scirc
couteinplautis, quoniodo omnia ossa iutcrioris horai- daluni sit. Dies quoque nosler ultimus, certissimus
msiicc' imcnic\,Domine,(]iussimilistui{PsaL%\\i\, nobis quod veiiiat : iucertissiinus cst quando, vei

10)? Doruut quiclem experti; sed uliuaui satis desi- ubi, vel unde nobis adveniat ; nisi quod, ut anie nos
dereut expeiiri uon exptrii : ita duntaxat, ut non te
dicluni est, senibus est in jaauis juvenibur, est in
nierufia curiositas faciat sciulari majestatem oppri- ^ wsidus. fit utinam vel illi se observurent, qui mor-
meudos a gloria, sed pia ciiarilas suspirare diiectym tem tara parat^m intrare, imo Ol-l jam iutrantem
suscipieiidos a gratia. Suscipicns enim mansuetos vident. An non ex parte jani inlravii, cjua; aliquas
Doiniuus, iiumilians autem peccatores usque .ad ter- partes corporis jara permortuas occiipavit ? h\ plu-
rau) (i'sui. cxLVi, 6), 8iipei'bis rcsisiil, humilibus libus tameu semimortuisviderc est adhuc viveutem
autem dal gratiaui Uac. iv, C). Gum igitur priuius concupisceutiam mundi : frigescunt membra, et fer-
adveutus .sii graiiaj; uovissimus, gloria? : iste niini- vet avaritia : vita fmitup, et ambitio proiraliiiur.
rum, gi'aii8e, pariter et gloria?; in quo videlicet per Quandoquidem nobis quoque quibus forlassis ietas,
(«asolaiuem gratiam futuram aobis utcunque ria- aut salus aiiquid longius promittere vidclur, quanto
lur prajlibare gloriam. Cuui igitur ia prinio Deus miuus mors in conspectu est, tauto niagis utique,
majeslatis \isus sit couieinptibilis, ia novissimo ausi sapiiuus, suspccta est : nevidelicet dicsilla, sicut
tom videudus sit terribilis, in isto medio videtur fur in nocte, incautos ei imparatos nos coraprehec-
mirabiiis ei amabilis : ut nec propier dignationem dil ;

quu! in insidiis posiia, quoiuinus videri aut ca-
gratia?, qua se prsbet amabiiera, possit esse contem- veri potcsi, eo magis timenda est. Uua igitur soca-
ptui, ii:il almiruiioni; nec propter magnificeutiam £ i'»ta3 est, nunquam esse securum : quateuus tiraor
gloriiE, qua mirabilis apparet, sit terrori, sed potius se observaus r,'ddai. semper paratum; donec secu-
cousolfltioui. De primo dicel)at Vidcns :Vidimus eum, ritas succedat limori, uon timor secuiitati. Observa-
einou erat ei species, neijue decor: unde nec repu- bo me, inquit sapiens, ab inijuilale rnea {Psal. xvn,
Lavimus eim {Isa- LUi, 2, 3). De ultimo expavescit 24), quandoquidem non possum a mor te mea ; scieas
eiiara justus, dicens : Et quis stabit ad didendum qa\s.jusius,sii:uirlepra;Qccupaius fuerit, inrefrige-
eum? {Malack. ui, 2.) De isto auicui dicit Aposiolus :

rio,erii {Sap. v, 7),imo iu morie triumpliat, cui non
Cloriam Domini speculuntes, in eamdern imagi- domiuatur iuiquitas ia vita,Quam puichnim, fra-
Hi-m transformamura ijloria in ijlorid ni,, tauquam a tres, quam beaium, in morte uon modo securum,
Domini Spiritu {II Cor. ui, 18). Mirabile prorsus,t't s-ed et gloriosum tinumphare; ex auctoritate con-
amabilo, cmn Deus amor amantis scnsibus illabitui :
scientiaj, spiritu el voco Martini cruentam bestiam,
cum spousam Sponsus in uilitate Spiiilus amplecti- si astare praisumpserit, iucrepare; Judici veuientiet
iur, et iu eamd,em cum ilia imagiuem trausiormalur. pulsanii gralaater apr-rire I Tum vero videas, heu, si-
per quam, velul per speculum, Domini gloriam spe- milcsraei tre])idare, iiiducias petcre, nec accipere
Q ;
culaiur. Quam beati, quorum ardens charitas hauc oleum cou,scieuiia lamentis piKuiientiag veile emore,
prserogativam jam meiuit obtiuere! sed et illi lieaii,
nec tempus sufdcere larvalcs illas facies d.-cliuare
:
quorum sancta simphcilas idem quaudoque potest velle, noc posse : a facie irse tonantis vclle in cot-
sperare! Elilli quidem jam de fructu amoris, sui ca pore deliiescere, et, ogi exire ! Kxibit spiritus cju?,
piunt solatium idioris : isii auteiu lanto fortasse ma- et reverieiur peccator iu lerram suam, uude sum-
jore merito, quanto iuterim minore solajio, poriantes ptusest.Iniliadieperil)iiut orauescogitatioueseoruin.
pondus diei ei ajstus, exspectant adveutum reum- Scio qiiidem, quia couditioni,s humaua; est, subdis-
ucratiouis. Nos igitur, fratres, quos nundum co.u-
crimine e.titus cvjuturbari, curn etiam perfecti uoluui
solatur tam sublirais experientia, ut patientes cxspoliari, .sed supervestiri et qui nihil sibi su»;
simus :
usque ad adveuiam Douiiui, coiisolelur ioierim cer- oonscii, quia tsmea non iu hoc suul justihcaii, ne-
ta fides el pura conscieuiia, qu<B tam feliciier quam cesse habent judicium, quod ignorant, vereri. Sed,
fideliter cuin Paulo dieat Scio cui crcdidi, sive couditionis affeclu, sive saociiiaiisdefectu, sive
: et certus
suwujuia putens est deposilummeum- sercarc iu it- iudicii metii conturbata fuerit auima mea, inquit
t-uiii dievi (It 'lim, I,12) iu adveutum scilicet glo- juslus , Tu, Doniine,inisericordice memor eris,m>l-
ri.c magni Dei, et Salvalori.s lesijiic misericordinin luum cl ocritalem iniirn ,etert-
nosiri Jesu C!;risii, cui
esi gloria in saecula ssecutorum. Amen. pre.ânimamvteam iicmediucal.uoruinteonurn(P*ul
19 GUERRIGl ABBATIS 20
LVi, 4, 5) : i;i qm piius coiilurbalus eraiii, poslino- S itciiui- iiie in uia lelcrna ^P.ui.l. cxsxvii:, 24), id est,
Aai\\inpaceiniiiipsuiiidoyiiiiai,i,elreiiiiic^cum{l'Si.ii. Glii isto, qui via esi prr quam iiur, et ceteriiitas ad
IV, 9). Vocavil Deus terram, ci, audivit eum in Ire- quam per\enitur; via immaculata, mansio beata.
more. Cum eiiiiii aiuliium fecil de crolo Judicium, 3. Puto taincn qnia ct ante inansiouein iliaiii
audilu solo lerra iremuil,,, ct terrore [mrgala quievil i>eaiain, si paraveris Doiniuo viain imniaoulatain,
Beati qui iiunc ealclius excuquuntin se omnem sco- ipse diîialiiiur siepius ia via p.iuere grcssus suos,
riam pcccali, ut tunc solo suriicial timore purgari. dilatabilquo subtus ie gressus tiios, ut dilalaio coi-dc
Mecum siquidem servo inutili elnegligeiiti bene agi- curras viain mandatorura, eujus aiigustum forte
tur, si vel per igncni salvus fiani; si, crematis liguis, causabaris inhium. Sapientia namque, ul ipsa
feno, stipula, quce milii coarcervavi, vel semiustus periubet, in viis jmtilifH ambulat (Proo. viii, 20; :
evadam. Et quiuein comparatione mali, bonum vel el : Qui conlincns esl justitiit apprekeudet iUam,
per ignem salvari ; sed indubitanter longe melius, et obviabit iliiquasi muter Itonorifirata. Dlynos se
sola purgaiionc melus consumniari : oplimumautem ipsa circuit yuierens, el in viis suis ostendit se
el felicissimum, nec metu turbari. lllis {Eccli. XV, 1, 2, et Sap. vi, 17). Si minus aul
2. Idcirco paratus esio, o verus Isracl, in occur- _ nuuquam tibi eam occurrore conquereris, vide nc
•*
sum Domini : ncn solum, ut cum venerit et pulsa- forte viam luam corruporis. Sic onim scriptum
verit, aperias ei ; sed etiam adlmc illo longe agente, babes : Insiplcutia uiri corrumpii Lnam suutn; Deus
alacer et gralulabundus occurras ei ; et tanquain fidu- auiem causabitur in eordti suo. Ipse siquidem stal
ciam habcns in uie judicii, regnum ejus advenire ad ostium et pulsat : ut si quis aperuerii ei, coenet
pleno preceris affeclu. Si ergo vis tunc paratus in- cnm eo ccelesiis mensa; deiicias. Loquitur sponsa •
veniii: Anlc judiciumparajustitiamtibi {Eccti.wm, Vo.v dilecti mei pulsantis r Aperi milu, soror mca
19), juxta consilium SapieiUis ;
paiatus sis ad omne sponsa (Cantic. v, 2j. Aperi niilii cor luum, et ci-
opus bonum facicndum ;

paraius sis uiliiloininus ad babo iUud. Aperi milii os tuum, el iiiiplebo illud.
oiiinc malum)jaticndum : ut sine reprelieusionecor- Os mcum, spiritum
inquit Davitl, aperui, et atlraxi
Paraium cor meuni, Deus, ya-
dis canlet os luuin, {Psal. oxviii, 131). Spiritus enim ante faciem no-
ralum cor mcKW.Paratum quidem, ut te cooperante straiii Cliristus Dominus, non modo invitaudus, ?ed
faciani digna ;
paratuni, ut patiar indigna. Et ideo ci attnilieiidiis quadani violentia prccis, vehemen-
paratum ad utrumque, quod canlalw et jysallam in liaquc fcrvoris in liosfdlium cordis : sicut do duo-
yloriainea : id esi, laudabo et gloriabor pro utroque. l>us diseipuiis iu lypum hujiis rei liisioria refert
Et statini in iioc ipsum se justus excitat, Exsurge, C Evaugelii {Lue. xiiv, 28, 29). Et ipse siquidem
iumimii, psallcriumct cil.hara{Psal. lvi. 8,9);idest non ob aiiud, nisi ut probei devotionem cliaritaiis
cor moum et caro mca, ad cxsultandum in Deum tua', aliquando se fiugit iongius ire : sicut et duo
vivum : cor scilicet, proplcrspecialosactioncs; caro, angcii, Lotli aduranle el obsecrantc ul iulrarent,
propler suas passionos. Cor namquo sapiens qua? dissimulabanl taineu diceutus, Minime, sed mnne-
sursuui sunt, psalteriiim cst sonans de superiori : bimus inplatea. Sed quid dicit Scripiura? Compu-
caro patiens ijua; deorsum t,uut, citbara sonaus ab lit illos oppido, ul diverterant ad eum {Gen. xix,
iaferiori. Sic et alibi devotionein suam David offc- 2, 3). Pia violeutia, qua regDum coclesle rapitur :
rens Deo, Paratus sum, iuquii, ut eustoiUaiii, mau- iaudabilis importuuitas, qu;u Cbristu.n liu piiem,
daia lua : ei lam paraius, quod nun sum turba- aut aiigolos proiacretur. Sed quid est, inquis, quod
lus {Psal. cxvm. 6), cum tentatio irruerel, et por- Jcsus lingil se longius ire? Quid, uisi illud quod
sccutio grassarclur. Ciini pcrseqiieretur lemulus Ecclesiastes confitotur de se? Dixi, sapiciis ef/icicr;
iiialediceret servus, animam qiuereret filius (// Hcij. et ipsa lonyius rcoes.ut a me {Eccle. vii, 24). Uoc
xv-xviu); nou siiiu tauicii Olii turbalus, quoiniiius autciii spuusa manifeslius cxpouit, nostram utique
custodireni mandata perfociionis cvangolica; : retri- n qiiotidiauam expriuiens quoriuioniaui, ubi ait ; Sur-
bueutilius rnalapro bonis, relribuetis bona pro malis; rc.ci apcrire dilectomco : at llle dectinauerat, atque
sollicilus de persecutorum sahite, inoeslus demortc; traiisierat. Quajsiiii iUam, ct nou iuueni {Cantic. v,
sustinens a servo cxprobari, non sustiuons ab ami- 5, 6) : vocavi, et non respoiidit milii, sicul nec luu-
covindicari. Eoce anto Evangi.'lium ovaiigelica per- lieii Chanaucie. Spiiiluui sapieulia! iuvocabas, spi
lectio, cluiritas scilicei patieiis ei beuigna , etiam rituui gratiie ([Uiorobas iu oratioue : si tibi videtur
erga malignos, quos tolerat. Quia igitiir tam para- leiiîus rcccdore, iic dosiieres, scd importunus iii-
lus erat, fiducialiler Domino nimirum occiirrebai . sistc; doucc respondeatur tilri, Miiyna est /Lles lua,
Sine huquitaie inquit, , CH(;«r)'( el rfifdci distorlos, fuit libi sicnt pclisti \Matth. xv, 28).
quani.iv.n in mo fuit. Tu c.vsurgc igilur i.u occursum 4. Ciim tamon inviias Jesum, vidc uc Dcum ma-
meuin, occurrentis tibi : ct quia nec sic pertiHgere jestatis ad surdidum ct iadigiium inviles liospilium;
passum ad ceisiludiaem tuam, iiisi lu condescendens ubi nec le iiisuin palialur habitare quietuiu uxor
opcri rnanuum tuaruiii porrigas do.<terrtin EjcsuniC liligio.sa, sou fumus, aut stillicidiuin. Non cuim nisi
inoccursuiii. mcuin (i's«/.LViii. 5,6J,c/ vldeiiviMiui- iii [lace fit locus cjus : nnc aliud quaia justilia ct
quilv.tl'. iniuecsL .et si iuveneiis nosoio quamviaiu jirliciuiu piaipaialio sedis Cjus. Nunc aiiieui me,
iniquitaiis,a!uove a me et de lege lua miscrliis nici. in.iiiii. lie die in diiim qua^runi, el scire viîs mcai
21 DB ADVBNTU DOMINI SERMO IV. 22
volunl, ijuia gens qn(e justiliam fecerU, et judtciiim g. \m\.io graiiEe, (luieli sanclorum ineruit consecrari
Dei sui non dercliquerii {Isa. lvhi, 2). Juslilia, Gonsecravit nobis plane habitalionera deseni vox
ini|uit, et judioimu prceparutio sedis cjns [Psal. clamanlis in dcscrto, .loannes prsdicaus ettribuens
Lxxxvui, lo). Noli causari quasi sunipluosum ba|>tismuiii pi,cniteiiiiK in deserto ;
quanquam et
[fort. priosumpluusumj sil, vircsque luie exceilai ante ipsum quihusque sanctissimis prophetarum,
paupc-rtatis, lam maguifico, L-imque potenli pr;epa- vi'lut auditorium Spirilus, amica semper iuerit so-
rare domum liospiti liabes ad manum unde id pos-
: litudo- Longe lamen excellenlior atque divinior
sis. Humanum dico propter infirmitalem carnis ipsi loco gratia sanctificalionis acccssil, cum Jesus
tuaj, vel magis angnstiara mouiis tu;e. Confitcre pcr- Joanni successit : qui etiain, antequam prasdicare
fecie de prajlerito : l)onara voluntatem habe de caUe- poenilentibus inciperet, locum poenitentibus prajpa-
ro; pax enim homiiiihns bona; yoluntalis (Luc. ii, randum putavil; atque per dies quadraginta, dum
14), ot hoc judicio et jiistitia sedem Allissirao praj- versaiur iu dcerto, vciit purificans locum, novum-
parasii. Vis manifestius audire dn confessione, quod que nova) viice dedicans locum, tyrannum qui in-
eam oporleat fieri in prseparatione adventus Domini? cubabat,onmemque nialitiam et subtililatem ejus,
Ju$tus, ait Scriplura, OIO, in initio sennonis ac- non tam sibi, quam illis qui accolce ererai futuri
cusator est suLEtquidsequitur? Venit amicus ejiis *' eraut, superavit. Si crgo elongasti fugiens et ma-
(ProiK xviii, 1.7), qui modo ante confessioncni iiii- nons in solitudine, ibi permane, ibi cxspecta eum
inicus assistebat lonijius. Cum enim dixit, Confile- qui te salvum faciet a pusillaniraitate spiritus, et
bor adversum me.injustitiam meam Domino (Psal. tempeslate. Quantalibei ingruat tibi tempestas bel-
3«x!, 5); et ipse remisii : Venil, inquam, et inve- lorum, quantacunque patiaris in deserto, penuriam
stigabil eum. Prorsus investigabii, tanquam potio etiam victiialium, no!i pusillanimitate spirilus re-
valida, scrulans corda et renes; pcrtingcns usque dire niente in /Egyptnni. Felicius te pascet eremus
ad divisionem anima; el spirilus, exhauriens noxia manna , id est pane aiigelorum , quam .Egyptus
de medullis auiniae, mentisque viscerilms, purgans ollis carniiim. Ipse Jesus quideni iu eremojejuna-
affectus ul fructum plus afferat : de cujus primitivo vit ; sed .•nullitudinem sequentium se in deserto,
fructu confesi-iouis jam gaudet pater agricola. Ipse saepe el mirabiliter pavil. Sa;pius autem ct mirabi-
tamen qui pott confessionein nonnunquam et anto- lius te satiabit, qui lanto gratiore mcrito, quanlo
quam invocetur, aiiest, nonnunquam cxspectat ut sanctiore proposito secutns es cum in descrio. Cum
tu prior eiiin iuvilcs : et ut meritum tibi augeat, enim diutiiis eum tui obiitum putaveris, ip.<î suie
sa>pe diulius dissimulat; ut Lu atleniius psalleudo, Q non iramemor bonitatis, consolabitur te, et dicet
instantius orando, dulciter violentus inirare com- tibi liecordaius sum iui. miserans adolcscentiani
:
pelias : alioquin planget propbeta quod civitates tuam, etcharitaiem de.^ponsationis tuw, quandosc-
auslri clausiH sinl, nuUo introeunle (Jcrem. xiii, cuta es mc In deserto (Jcrcm. n, 2). Tuuc jdane
19). Ciim ergo dicere potucris, Paratum cor meum, ponct desertum tuum qnasi delicias paradisi : et
Deus, qiia vacuatum a malis; paratum cor meum, ipse confiteberis quia gloria Libani data est ei, dC'
(|uia sanctis plenum desideriis .: tunc sedulus fae cer Carmcli et Sucon (Isa. xxxv, 2). Sicut enim
quod sequitur, Cantabo cl ]>salimtm dicam (Psal. in multis hodie locis, etiam juxl:i litteram illud pro-
Lxiv, S). Et quicunqiie sit sonus cantantls vel pheticum videmus impleri, Piujuescent speciosa de-
psalleniis , liaic sit intentio menlis : Exsurgo ser ,i (Psal. lxiv, 13); ct, Desertn in uberlatem
gloria mea, exsurgc in occursuin mei; qiiia, quan- ver.ia advenae comedent (tsa. v, 17) ; sic quilibet
lum potui, occurri lil.ii. b(-nigne Jesu, quam ala- Scripturit! locus, qui aiile OI7 libi sterilis vidc-
cer el piomplus, quam la;Uis et festivus occurris batur et aridus, repeute ad benediclionem Dei miia
liujusmoJi devoiioni! quam hilarem te ostendis in replebilur ubertaie, ac pingucdine spiiitus; ut de
viis istis I Orcunisti, inquit Isaias, lcctauti et fa- _ saturitate menliseruetesliyinnum laudis, C.on/iteau-
cicnlijuUiiiam : in viis luis rccordabuntnr lui (Isa. tur, inquiens, Domino, misericordiie ejus, et mira-
1.XV.', 5). Si enim psallas sapienlcr, ia via immacu- Irilia ejus hominum : quia sul.iavit aniiiMm
filiis
lata veniet; veniit qui et illuminabit abscondita tua, inanem, el aninuim csurieutem saiiavil boiiis (Psal.
ul qua; nescis inteliigas luysteria Scripturarum, eiit- cvi, 8, 9.
que ut dicas : Psallum et intelliyam in viu imma- 2. lllud sane niirabili gralia provisum esl diviDae
culata, ijuando veuiet ud me [Psal. c, i, 2). Excita, dispensationis, ul ia his desertis nostris quielem
Domine, poientiam tuam, qua3 excitet pigritiam no- hibeamus soliludinis, nec lamen consolatione ca-
strain in occursum tui et veni, ut saloos nos facias: reamus giati:e et sanctie socielatis. Licet cuique
{Psal. Lxxix, 3), Salvalor nuiiidi ;
qui vivis et sodere solitai-ium, et tacere, eo quod nemioem pa-
ivgnas per omnia sfficula sicculoium. Ainen. liatur intcrpellantem ; nec tameu vffi soli, eoquod
SER.MO IV. iion liabeat confovcntem : aut, si ceciderit, suble-

De vita sotihiria, et rfe vla Donum paranda. vanicm (Ecclc. iv. iO). In frequeniia honiinuiu su-
1. Vo.c cluiiianlis in descrlo, Paraie viain Dnmini iiius, cl sinc tnrba sunius ; velut iu urbe versaniur,
(Isa. XL, 3) 1'rimo omnium consideiandaiii aibi- iiiillniu tamen tumulluiu patiniur ,
qitomiuus vox
(ror gi-aiium iies(?rli, beatitudiuciii (;rcini ; ijUi'; ib cliirn.inMs iii ilesivio a iioliis aiiilialiir ; ii itiwla iu-
23 GUERmcl ABBATIS 24
terius, siciit exlerius siieiUium habeamus. rci-fc» « via i)il)uni, proplerea exallabunt caput; quia caput
namque sapientkm, ail Salomon, andi.untur iu sl suurn, quod sequuntur per viam passionis, conse-
Lentio, plus(jua>n ciamor principis interstullos {Ec- queiiliir ii. linc mansionis.
cle. i.\, 17). Etuuiie quoque simedium siicntium te- 3- Quidquid igitur occurrerit vobis in via Do-
neant omnia interiora tua, omnipolens sermo tibi mini, la^to ac dilatato corde currite via nianria-
secretus illabelur de sede paterna. Fclix igitur, qui lorum Dei quia : et si pusillanimis arcta videlur
sic clongavitfugicns tiimultum mundi qui pro- : um via, tamen recta; et si dura videtur, immaculala
cul recessit in socrelum et solitucilnem quietie raen- esl. Plane beati imnr>acu!ati in vial qui sic ininia-
tis, ut non modo voeem Verbi, sed el Verbiim ipsum culato calle transeunl viam mundi, ut non inqui-
non Joannem, sed Jesum mercatur audire Interim ! nent vesiimenia sua : aut certe, si inquinavcrint,
tamen quid vox Verbi nobis c'amol audiamus, ut secundum bcalitudinis non amillunl locum ; sed
qiiandoque de vocc ad Verbuiii proficiamus. 1'urntc, lavanl vestinnenia sua baptismo pocniienliie, quo
inquii', viam Domino : rectas faciie semilas cjus Joanuss baptizat 9IS in cremo, viam parans
{Isa. XL, 3). Parat viam, qui corrigit viam : .'e- Doiniiio. Via utique immaculaia , casliias ; via
ciam facit semitam, qui per arciiorem se dirigit grata, per quam Doir.iaus gratiaj dignanler venial :
Plane viti correcta, via est recta, per quam D cui propheta cantat, Deiis mens, impollula via ejus.
Dominus vcnial ad nos, qui in lioc ipsimi preeve- laipolluta castitas Virginis, qiia venit in uterum il-
riit nos. A Domino siquidem gressus lioininis diri- lius : impoiluta necesse est sit caslitas hominis,
genlur, et viamsic ejus volet, ul gratanter per eam qua veniat in animam illiiis. Felix conscientia, cui
voniens ad hominem, cum eo jugitcr atnbulet. Nisi convenit vox Deus prwcinxit mc virtute conli-
illa :
enim suum ad nos adventum ipse prBevenial, qui est aentia}, et posuit immaculalam viam meam {Psal.
via, veritas et vita (Joan. xiv, 6) , nou polesi via XVII, 31, 33)! Verumlamen, ne de casiitale siue vir-
noslra corrigi secuudura regulam vcritatis, ac pcr lutibiis aliis glorioris, quasi jam viam immacula-
lioc necdirigi ad vitam aitemitatis. In quo verocor- lain Domino paraveris ; seilo qiiia nihilominus
rigil adolescentior viam suam, nisi in custoîlendo necesse esi ui via liaac ctiara recia sii, plana sit, iil
sormoncs ejus, nisi in sequendo vestieia ejus, qni etiam lenebrosa vel hibrica non sii. Nam via iro-
viam focit se ipsum, qua veniamus ad ipsum? Uli- pioruin lciicDrie ct luluicuin ; ei angelus Oumiui
nam diriganlur viai mcie, ad custodiendaB, o Do- persequens eos (Psul. xxxiv, 6). Et via impiorum
mino, vias tuas {Psal. cxvui, S) ; ul propter verba tenebrosa : nesciunl ubi corruant {Prov. iv, 19)
labiorum tuorum cuslodiam etiam vias duras : qna; . Putimusne, fratres, in aliquo noslrum iuveiiialur
etsi dura^ videantur carni, quia infirma est, suavcs adhuc pravum aliquid in voluntatibus, asperum iu
ei pulcbrje videbuntur spirilui , si proniplus esi I moribus, lencbrosum per ignorantiam sensus, lu-
Vi(e, inquit, ejiis ei onmcs semitfeejus

uix inJehrm, bricum per inconstanliam aclus? Quomodo auiem
paciliccf {Prov. m, n). Non solum p.acaia;, sed sciipiuram de via paranda implcbimus, nisi sicul
et pacificaesuntviiesapieutia; : quia, cumplacuerint scripium est, faciamus . VI sint prava, in directa;
Domino vice hominis, etiam ininiicos ejus convertei el aspcra, in vias planas {Isa. xl, 4, et Luc. iii, 5)?
ad pacem{ld. xvi, 7). Israel,siin viis meis, inquil 4. Prirno iiaque neeesse est ul, si qua est iu no-
ambulasset, pro niliiloforsitan inirnicos corum liu~ bis prava et dislorta voluntas, corrigalur, ct ad
miliussem,et super iribulanies eos mlsissem manum .legulam divinw voluntaiis dirigatur. Aliter videbi-
meam [Psal. lxxx, 14, 15). Quare enim conlrilio mur dicere, sicut impii dicunt : Non tst rccia via
ei infelicitas in viis eorum, nisi quiu viam pacis non Domini. Scd slatitn refeliil nos irrefragabilis veri-
cognoverunt (Psal. xifi, 3) '? Eapropter, si quando tas, et increpat terribilis severitas : Nunquid nnn
vidi hominem inquieium, contumacein, liligiosuiu, oiie mcm rcctce sunt, et mm magis vix vestrce pravce
gravissinia tentalione vexari, vei iribulalione llagcl- sunl (Ezech. xviii, 29)? Qui igitnr viam Doinino pa-
lari,rccordabar illiusproverhii : .S«rtip<?r;«fi7in(/«(C- Q rarc festina^ primo omnium bona sit voluotas
rit malus : angelus aulemcrudelis mitteiur conlra quoniam in nialevolam aniinam non iniroibit sa-
eum {Prov. xvii, 11), cui iradilur forsitan in af- pieniia (.Sa/). i, i). Cum autem hoc niodo posueris
flictionem carnis ut spirilus salvus sit ia die Do- prava in directa, scito quia non minus uecesse est
mini. Si tamen aliquando prosperalur via impio- ut aspera sinl in vias planas : ut scilicet omnem
riim, noli temulari in co qui prospeiatur in via siia, morum compiane.s aspcrilatem, ci in qnsmdam vi-
in iioraine facicnte injustitias {Psal. xxxvi , 7) t» socialis sternas icqualitalcm, ne mitis et suavis
quia hfec via eorum .scaiidalum ipsis ; ut tanto libe- illc viator offcnsus asperilatc vi» resiliai. Quidni
rius in mortem curranl, quanto miuus sepitur cis resiliret ille milis et humilis corde, qui non nisi
via qua ambulant. De istis S^piens loqniiur Via pec- :

super maasuetum requiescit ot Immilem; cum ctiam
cantium complanata tapidilms : scd in fmc illorum, liumanus omuis sensus refugiat el horrcal horai-
inferi, tenehrceei pcence [Uccl.i. xxi, U):ct, Uucunl nem icacundnm, et iniractabllein? Sed, ei si catenus
in bonis dies suos, el inpunclodescenduntad inferos protecisli in via Dommi, ut el proposiium reclitu-
{Job XXI. 13V Beati igitur immaculati in via, qui dinis, et disciplinam mansueiudiuis assocuiiis sis ;
arnbulant in via Dominil quia, etsi de torreiitc in profecisti quidem, sed non perlecisti, nisi lucerna
25 DE ADVENTU DOMINl S8RM0 V. 26
sii pedibus iiiis verbuni Dei, cl iumen semitis tuis. f^ SERMO V.

In via eiiim qna anibulabam, ait, abscvnderunt la- Quomodoproficienduminparandu uiu Domino.
qucum mihi {Psal cxLi, 4}. Et siinl vis quae vi- 1. Parale viam Dumino {Isa. xl. 3). Via Doiiiini.
dentur hominibiis recise, novissimum aulem carum fralres, qnam parare jubemur, ambulando paralur.
dBcit in profundum inferni. Via enim impicrum te- parando ambiilalur, Et licel nmiium profecerilia
nebrosa, ul Salomon aii : nesciunt ubi conuant in ea, semper tamen vobis restai paranda : ut de
(Prov. IV, 19}. Hoc et Dominufs ait : Qui anibulai his in quue pervenistis, lcndatis ei extendaiis vos in
in teiicbris, nescit quo vadat {.loan xii, 35). At vero -ulteriora; quatenus per singiilos profectus Donii-
mandatum lucerna est, ct lex lux, et via vitce incrc- nus, cnjus adventm via paratur, quasi novus, ac
patio discipli!ue{Proj. ti, 23). Qai cnira increpa- seipso sempcr major occurrat. Ideo bene justus
tiones relinquit, erral. Si igitur sapis, in via qua orat, Legem poncmihi, Domine, viamjustilicatio-
nunquam amhuiasti, non ipse libi doctor aul da- num tuarum, ei exqxdram eam semper [Psal. cxvui,
ctor eris. sed aarem magistris inelinabis, et incre- 33). Ideo forsitan vita jeierna dicu esl ;
quia licet
palionibus eorum acquiesces, et consiliis; et ope- providenlia sen-aiam cujusque iavestigaverit, ler-
ram scienlia^ et iectioni dabis, ne sero pcenitens di- minumque coastituerit quousque pi-oficial ; icrmi-
cas : Ciir detestatus sum disciplinam, et increpa- g num taracn lion babet illius, iu quam proficitis,
tionibus non acqiiicvit cor meum; nec audivi vocem bonitali? natura. Itaque sapiens impigerque vialor
doceniium me, et matjisiris non inclinuvl aunm cura coiisummatus fuerit, tunc incipiet ; ila seili-
meam i Pene fai in onud malo, in medio ccclesice, et cet obliviscens quse rctro sunt, ut quolidie dicat
SDuayogce {Prov. v. 12-l4).Quod enim scienlia legis sibi, Nu7ic cccpi {Psal Lxxvi, U). Sxsultao ut gi-
liberet a laqueis, audi coiifileiUera David : Posue- gas, queni nil ierreat ad currendam viam mahda-
runlpeccatores laqucum mihi, sed de mandatis tuis torum Dei : Idilhumquc factus, pigros qni in via
non crravi. QuoNiodo id poiiiisli 1 Qiiia hcerediiati resident, facilc transilit in impetu cuisus sui. El
acquisivi tesiimonia tua. Et in via tcstimoniorum i:cet novissima diei liora venerit, consumaiatus in
tuorum delectatus sum.sieut in omnihus divitiis. brevi explei teinpora rauiia ; ut repente de novissi-
Me exspectaverun t peccalores ut perderent me : scd nio primus, inter primos coronain accipiat.
per hoc evasi, quia tesiiraonia tuainteUe.ci {Psal. 2. Sed nos qui de profectu viis ejus loquimur,
cxvni, 110, 111, 94, 98). Lex Dei, laqnil, in corde utinam vel initium ejus appreheiiderinius ! Meo
justi, el per lioc nou supplunfabuntur gressu.'! cjus naraque sensu atque judicio non parurn in ca pro
{Psal. xxxvi, 31). Hinc et lilius ejus Saionion ail: ficil qai ctepit ; si tamen vere coepit, si viara civila-
Simulator ore decipit am.icum suum., jasti autcm « tis habitaculi invenit. Qaam paiici sunl, ait Veri-
liberalnmlur scientia {Prov. xi, 9.) las.^tti inveniunt eam! {Uailh. vii, 14.) Quam muili
5. Sed utinam hiec via, qua salutem vel Salva- sunt qui :n solitudine erranl! prorsus omnes soli-
torem suscipere debemus, sicut jam non esi tene- tarii, id est omnes superbi, qui se solos repuianl.
brosa per ignorantiam veri, sic nec lubrica sii per Nuilus corum adhuc dicere potesi Nunc c<epi, :
inconstanliam operis. Sed, sicut Salaam cadeus iioic mutatio dexterce Excelsi {Psal. lxxvi, 11).
apertos habebat oculos {lium. xxii, 27, .31), sic et Nou enim est iljiscoramutalio, ut desinant esse quod
nos : et videnius apertis oeulis per scieuciaui, et erant, quia non liniuerunt Deum {Psal. Liv, 20),
cadimus |)cr ncgligeniisui. Volentes et scientos pac- cum imtium sapienliaa at timor Doinini {Psal. cx,
camus, et libentes lubncaraus ' nec tam iubncura 10). Si initium sapientite, nirairum et vioC bonss.
viae causari possumus, quam proposilum mentis, id Ipse nempe tinior Domiai, ipso esl qui statim illud
est, pcdcm cui innitimiir. Quis enini non ambuiat sapiens consilium gcnerat in corde viri, ul dicerc
in iubrico, dum in inundo dum in corpore vivii possil : Cogitavi vias meas, ei converti pedes meos
iutco? Non igitur tam via quam ©£® pes in cul- in tesiimonia tuu {Psal. cxvui, 59). Ipse confessio-
pa est, qui in via Dei minus firmus est. Sed uun- n nern persuadet, quara rsalmisi.i iuitium hooi ope-
quid, qui cadit, non adjiciet ut resurgai? Septies ris esse docet : Incipite, iiiquit, domino in confes-
cadit justus in die, et septics resnrgii {Prov. xxiv, sioiw {PsaL cxLvi, 7). Ipse ad pcenitentiam supe:'-
16). Dominus enim Dominus dirigit
erigit olisos, buin incli'iai, ui vocera ciaraantis in deserto viam-
jusios {Psal. cxLv, 8). Nam, si dicebam : Motus esl que parari jubentis, et unde incipicndum sit osten-
pes mcM; misericordia tua, Domine adjuvaimi mc dcntis, audiat : Pxnitentiam agite ; appropinquabit
{Psat. xcm, 18). Qaando igitur aliter non potcs enim regnurn cccloram {Matth. lii, 2). Huiesenientia
cadens, surgcns viam ambula, claraans taraen sem- conson.it Salomonis, qui maniiestii defmiiiono ru-
per ei, quera scqu; et eonsequi desideras, Pcrfice des inslruil, dicens : Initium vuebonw, facc.re justa
grcssus meos in semitis iuis ut non niovcantur ve- {Prov. XVI, 5). Quid est e:iim jusia facere. nisi
stigia mea {Psat. xvi, 5):ei,ii via iniquitatis in tm poeniientiam agerc'? nisi de nobis ipsis quod Dco
est (ul est iiumana fragiliias), dedjtc me in via dcbemus exigcre, et quod rapuimus exsolverc? Htee
CElerna {Psal cxxxviii, 24) ;
quatcnus per te, qui es est juslitia quaj ante Dominum ambuial, viamque
via ct veritas, pervemam ad te, qui es veritas, et ei placilam parat, sicut scriptum est : Justiiia ante
viia {etcrna : libi gloria pcr «lerna Sfficula. Amen eum ambulabit, etponet in nagrcssus suoi {f.wl-
Tt GUEItRIGl ABBATIS 28
ixxxiv, 14j. Sicut eiiirn Joaunes Jesum, sic pceni- « bonis consentiens {Jacob. lu, 17) : a quibus om-
tcntia gratiiiiu priecedit; illam seilicel gialiain, qua nibus quam inacul abhorreat s:ipi->ns io oculis siiis,
])Gst satisfaetionem rcconciliati, suocipimur iu os- utiuam nuoquamexpeiieiUia ipsa probassctin oculis
eulo pacis. In hnc siquidem poemtenti;e via, grato nostris. ii contristat vos arrogautia, hcu pervica-
atque liilari occursu obviaat sibi, seseque osculan- cia hujusmodi sapientiiim, consolatur abmidantius
tiir juslitiii el pax ;
justiiia scilicet hominis se pn- noslrorum pax atque mo.lestia stultorum,qui quauto
nienlis, cl pax Oei ignoscentis : Iffitumquo ac jucun- iiiimis sibi credunt, tanto suadibiliores bonis con-
dum cclebrant in osculo sancto fceftus reconcilia- scniiunl. Tales itaque stulti noii errant facih de
tiouis. Denique ne parvi scstimetur meriti hnec via Dei, sed juxta verbura pro]ilieta; sempcr au-
justitise hominis de semelipso facimitis judicium el diuiU vocem posl lergum mtmentis : Ihec via, um-
justitiain, neve oratiuiicula;, cl voia pigrorum se bulatc in ea,neque ad dexlcrain,neque ad sinistraiti
laboribus pcenitentium comparare pra^sumant ;
quid {Isai. XXX, 21) : ne scilicet per fervorem excedentes
dc ipsa Salomon scntiat; audiaiit : biilium, inquit, mpdum, aut per teporem subr-islentcs citra modum,
vlai 0'-90 bome, fiicere justa : accepta autem Deo legem praicriptam, viamque deseraiis regiam. Spi-
magis, quam Imviolare hostias (Prov. xvi, 5). Si ^
ritus esl ad dexlerani, caro est adsiuisuam ; ct h;cc
ergo videris hominem huic poenitenlia! profcssum, '
sibi colluctanlia sompcr sibi adversanlur, ut uon
regularibus ac sanclis laboribus, quorum debitor quMCunque vult, sive isla, sive ille, faciamus:ue,
est, singulares oratiunculas prieferentera ; ingere ei si plus justo aequimur impetum spiritus, declinemus
hanc Sapienlis scntentiam : Initiiim vlas bonce, fticere ad dexterain; aut, si plus juslo carni iudulgcmus,
jusla: accepla nutem maijh Deo quam immolare deviemus ad siHislram.
hoslias. Simililer, si videris homiiiem, adversus 4. Ilanc denique viam jusliticalionem Doniiiii,
quem frater suus aliquid habet, munus scu lauilura, viam veritatis quam elegistis, quanta laudo prrt'di-
seu sacranientorum, ad altare cfferentem ; repetc cet Isaias, delectat me cum charitale veslra rccor-
ei nihileraiiius eumdera serinouem : liutium uiie dari. Et erit, inquit,iit, id cst, iu antiquis cubili-
bonw, facere juslu, ul fratri reconcilieris acceptu : bus draconiiin, iii lcrra utique dcserta ct iuvia, sc-
autem Deo magis quam immolarc hostias. Nam et mila ct via, sicut hodic ccrncre cst -.
(jui in feris
illo eliam spectat ha;c senlentia, ut dalurus eliiemo- ct incultis hoininibus, <jui sine lcije vivcbaiit, iii
synam, prius, si quem defraudavit, vel simplum ipsis invenitur ordo vila?, et dis. iplina. Et luec via,
restituat. Sicel tu quoque voluntaria oris tui brnc- inquit, sancta vocabilur : quia nimiruin sanctifica-
placita uullatenus Deo esse crcdidcris, illa scilicet C tio esl peccalorum, perdilorumqu;) salus. Qnanla
quse in psalinis, vel in orationibus sccrelis ei olilu- vero virtutc ac reverea:ia Sinclilatis prajcmineat,
leris ; si propterea canonem |isalmorum ex Rogula inile probal prophctii, qui tion trunsibil, inquit,
constitutimi ncgligeniius exsolveris. Nouiie, si rccte pollutns pcr cam {Isa. xxxv, 8). mi Isaia, ibnnt
offeras, elnon rcctcdividaspcccjisti? {Gen. iii, sec. igilur qui poll li iûnt per rdirnn viam? Imo |)otius
LXX.) IXcctas, iaqiiit, facite semitas ejus (Mattli. iii, huc omnes, buc v«uiant, hnc iucedanl. luimundis
3, et Isa. XL, 3j, vns qui paralis viani Domiiii. cnim prajcipue Christus hiinc viam stravit, qui vc-
3. Doinine, tu pnrasti diroctioiies nobis, si rao- nit qua-rere et salvuni facero quod pericrat in viis
do nos rrclfi ambuleinus iii illis. Tu legem posuisti sa;culi. (.inid igilur? transibil polliitus per viam
uobis, viain juslilicatioiium tiiaruin, pcr illuin sci- sanciam? Absit I Veiiiat quantiiuilib t pollutus aJ
licet, quem bujus saiictfB institutionis Legislatorem cam, noa lamen transibit poilutus per eam : quia
dedisti : llmC via, iiiqiiiens, amhulaic in cu, 'ncqac cum traasicrit, jani pollutus non ?>^9 erii. Ad-
ad dc.cleram, ucque ad sinistrarii (Isai.xii.\, 21). mitlit quidem via sanela pCilliiluni, scd statiiii uhluit
liaic via plaiic, sicut proplicia piomiserai: Viudirccta adiiiissum . quia diluil oiiiiic commissum, tauquam
nobis, ita ul stidti non crrcnl pcr cani [Isa. xxxv, Q vere bapusmus alier picniteniium, Uic plaae, bic
8). Jumor fui, etenim senui; et non vidi, si bene baptizat, non Joannes, scd Jesus baptisino poini-
mninini, stultum errautem pcr viaia : cum vix ali- tentia; : hic patct fons domus David ui ablutionem
quem sapieiitoin viderim, qiii ..rectiiudinem ejus peccaloiis el mcnstruat*. 1'ropterea nanupie via
tenere poiuerit. Vae, qui sapientes csiis in oculis lia;c pollulum admiltit, scd pollutmu iion transmit-
vestris, et cor.un vohismciipsis prudcntes {ha, v, tit : quia via arcta esi, et quasi forainea iliud un-
21) i quos sapientia vcslra devios abducit a via sa- £;ustum cst, quo scrpens ianovaudus cuin exuviis suie
lutis, ncc siiiit stulliliam sequi Salvutoris. Non vetiistaii^ venire potesl, sed cum ipsis Iransire non
iguorabat ille stultus proptcr Christum, qiiid hivc polest; sed novuni suaque uuditaio nielius vcsiiium,
sapientia terreiia, animalis, diabolira mali faciat, trausitus anguslia trajicil, extrioans oinnem, quem
qui dicebat : Si quis sapicns csse videlur iu lioc sa:- attulcral, squalorcin veluslaiis. Bcne crgo pruden-
culo, stultus fial, ut sil sapiens apud Dcuin (/ Cor. liani scrpentis imilari rogaraur, qui nec aliter in-
111, 181. Optabilis stultilia, (|ua; diviuo Judioio re- iiiivari pos.sumus, iiisi pcr ai)gusluni coarclemiir.
pulatur sapienlia, qua^ liomiiieiM non sinit errari; .'S. Siiiic quod illius anti(|Ui serpentis insidias
de via. Ha;c sliillitia, msi fiillor, est lila dcsmsum ovadamub., si per lia"ic aictain viam hujus novi
sapienlia, puduâ, pacilica, modesta, suacJibilis, sorpeiiti.) exemplum soquamiii, Isaias promittit, qui
DB KATIVITATG DOMINl SiiRMO 50
29. I.
crede vidouli Isai»', qui uculns lui corporis

ile eadeni via subdit : iSon erit ibl leo, et imla hestia potcs,
nonaseendelper ea)ii,nec ii)oenielur ibHIsa.xx\\',9j. ost. Ipsc utcunque vi iebat, cuni id nuod sequitur
Securi ei'go siiinis, si de via nou exorbitanius. Polesl dicebat ; El. ecee ambulabuiU liac viu •ûi tiberali
leo i!lo, qiii circuit quivrcns qucin dcvoret, jiixia luerinl,et rede.nipiia Dihnino : et venieiU in Siou
iier scandala poiiore, laqueos abscondere, viatoies eunilawh',etl(etitiaseMpilerna supereajiiiaeurum

rugitu terrere ; sed persislente.^ in via ia^dere non Vuudiuin quoqne el tii;iitiam obiiuebunt, fujict
potest ;
quippe cui via ipsa terror et supplicium esl dolor et neviitus {Isai. x>:xv,9, 10). Qui salis hunc
Fortitudo nenipe siniplicis, via Doniioi, et pavor fiuem cogitai, puto quia non solum vlam dilalat sibi
his qui operaniur nialuiTi (Prov. x, 29). Si ergo in scd eliain pennas, ui jam non arnbulel, sed volet,
via cs, Iioc solum time, ne devies, ne Domiuuni assuinit sibi. Semper ergo, frattes, cogitalc finem
offendas, qui te per viani ducit, ut dimittat to va- prsmiorura, el cuni omni iaeuUate et alacrit.Ue cur-
gum in via conlis tui : praeter eura ne timeas alle- rciis viam mandatorum. Per ipsam vos deducat et
num. Quod si niinis arctani viam causaris, prospice perducat ipse, qui est via cunenlium, el bravium
finem, quo te via ducit. Si enim onmis consumma- perveuientium, Christus Jesiis; cui iioivT et gloria
lionis vidcris rineiii, continuo dices Lalum manda- : pcr omnia sa:cula sajculo.^-um.
tum iuuM luiids (Psal. cxviu, 96). Si minus videre
DE NATIVITATE DOMINI.
SERMO I o dignatio suscepit diviua; ut nec iuianlia." lecusarct
Qualui nos doceai Deus puer. injurias, uec alia, quam communis habet conditio,
1. Puer natus est nobis (hai. ix, 6). Puer anti- sorliri vollel exordia : excepto sane, quod per Spi-
quus diernni. Puer lorma corporis et aUate ;. anti- rilum sinclum immaculalus nasceiis de iramacu-
quus dierum, incomprehonsibili Ycibi Kternitate. lala, vilia iiostrfe origiiiis einundabat, alquc sccun-
Quanquam et iu ipsa sua dierum antiquilate et si diu nativitatis nobis sacramenla dedicabat.
pucr non sil, novus tamcn sompcr sit ; imo non 2. Itaque parvulus tcatus csf nobis (Isa. ix, 0),
tam novus sil, quam ipsa novitas in se semper et Deus majeslatis oxinaniens somelipsuin, loin
manens ei innovans omnia, a quo qua^que res solum teneuo mortaliuin corpuri, s-'d oliaiii iiilii-
proul rccedit, iuveteraiur ; prout reaccedit, re- iiKO ac pusilla: infaiitium se conligufuvii aiati.
uovatur. Et novo quodam iriodo uude antiquus, beata iufantia, cujus inlirmum ct stuUuiu lorlius
inde novus : quoniam quidem leieruitas ipsiiis et sapienlius esl omnibus honiinilms; quia niiiu-
sine initio nascendi , sine defcctu veteraseendi, rum Dei virtus, ct Dei sapientia sua in iiostris,
ipsa est et antiqua novitas, et nova antiquitas ip- diviua operatur iii humani:;! Hujus siquidein in-
f»
sius. Alia tarnen est novitas hujus temporalis na- fauiis iulirmiius priucipom mundi triuinphat, for-
tivilatis, quia puer natus cst nobis innovandis, qui lem armalum ligal, crudclcin tyraunum captivat,
ab aeterno Deus nauis esi angelis beatificandis. et oaptivilateui noslram absolvit et lihorat. Hujus
Illa quiilom nalivilas aiuid.oris glorias , sed isia infjutis muta, ut \idotur, ot clinguis simplicitns
profusioris misericordia'. Isla siquidem propter liiiguas iiilantium lacit diserlas; linguis honiiuum
me, qui misei icordia iiidigcbaui, quoniam misena loqui tacil cl aiigclorum, linguas dividens igneas :
circumdatus eram, et miseria quam expiare uon inscius iste, ut videtur, ipse esl qiii docoi homi-
poteram. Ostende nobis misericoidiam tuam [Psal. ncm sciculiain et angelum, tauquain vcre Deus
Lxxxiv, 8), qui nondum idonei sumus vidciê glo- scionliariim, Sapiciitia Doi, ot Verbuin. sacr» et
riam luam : appareat beniguitas et humanitas Sal- «luicis iutaniia, qua2 vorani liuinaiiis iiiuocentiain
valoris nostri Dei, ut per hanc digni eiliciamur et lefudisti, por .juaui omuis lotas in beatam redeal
iJouei ,
quibus appareal majesias ei divinilas infaniiain; libique coiiformis fiai, non pusillitate
Creatoris nostri Dei. Ostende nobis, Domine, mi- _ raoinbiorum, sed humilitatu sciisus, ct juotate nio-
sericordiam tuam, nostra indulam miseria, et novo " runi, Pi-orsus vos filii Ada;, qui iiimis graiides estis
niisercndi generc de ipsa miseria miscrorum opein oculis vcsiris, et in giiânieam onormiiaiem per
ranteni remedia. Ad hoc siquidem ars miscricor- supcrbiain oxorevisiis ; uisi coaversi fueritis, et ef-
diie beatiludinem Dei, et niiseriam hominis in uni- fecti sicut parvuius iste, non intrabitis iu regnum
lale Mediatoris temperavit; ut operante sacra- coelorum (Maitli xvui, 4). Ego sum ostiuni (Joan.
meiUo unitatis, pcr virtutein resurrectionis bcatl- X, 9) regni, ait parvulus iste : nisi incurvetur alti-
ludo miseriam absorlioat, morlcmque vita deglu- tudo virorum, aon eos admittet huraiiitatis janua..
liai ; ei OS*3 lolus iiuaio giorilicalus in divina" ideo nimiruin conquassabit capita in torra iiiulto-
coiisortium natura? trauseai. Usque adeo autf'm rmn (Psat. cxi, 6) ; et qui elati acc^duot, repulsi
universiias intirmitates cainis, quibus ob culiKnu capito i^liso c.idouL retroisum. Qaid oiiiin "? adhuc
liurnaiia subjacsl nalura, absque Ciiipa videlicei, lu sitporbis, terra et ciais, postqu.im Deus factus
GIIKRRICI ABBATIS 32
est hamilis? adhun magnus es in oculis tuis, post- « exorditus esi oiiate; ul <iuo5 realus propria» icr-
qiiam Dens parv.iius factus esi sub oculis luis"?- dlc rebat conscieati;R, spes cousoidreiur iion difticilis
semoiipsum exinanivit iji pone videremr csse ni- indijlgciitife.
hil, sine (|uo facUijn est nilni : et tu in imiTiensum 4. pucr dulcissiine, Jesu bone, qnam inagna
iiiflaris et exloileris, existinrans le aliquid es3e, esl multitudo dulcedinis lua^, quam abseoudisii li-
cum vere sis niliii ! ipse to seducis {fniiat. vi. 3), meniibus le, et perfictes speraiiiibus iu le, qui tan-
clamai libi Aposiuius; cum, elsi aliquid esses, si tam exhibuisti necdum scicniihus te ' Prorsus dut-
inaguuni aliquid esses, ianio magis liuiniliari le cedo iccomparabilis, ei pieias ineffabilis; ul Deain
oporlerel. Quanto, inqiiii Sapiens, mattnmf «/, Itu- qui creavii rae, videam puerum creaturn propler
irtiliu li in omtitbm : el invenies (rratiam coram JJeo me : Deusque majeslalis et glorisB nou solum sinii-
{EccU. III, 20), qui supcrois resislit, luimililjus aulis mihi flal corpcrris verit&te, sed eiiam miserabi-
tem dal gratiam (Jucohi. jv, 6 e/ l Pelr. v, &); lis, et vclut humanre iudigeas opis appai'eai «laiis
qui ei ipse, ul libi lierel exemplum, cura ma- essi?l inlirmitale. Vcre tu puer Deus, salutare vulius mei,
ximus omnium, faclus est humillimus omnium et Deus meus, cum totus sis dulcelo, et desiile-
et
minimus. Parum erat ei, iit fieret minor angelis cou dulciorem lamen le milii facit teneritudo
riuni,
dilione mortalis naturte. nisi et honiinibus minor B membrorum. Ha;c nimirum te eapabilem facil seu-
liercl ffitalc irabecillis infantiie. Vidcal igitur pius sibus et affeclibus parvulorum, qui nonduni suni
et humilis, ct glorietur, videai impius ct superbus, te solidum idonei capere cibum, Dulce interim,
ct oonfuiidaiur. Videat, inquam, Deum immensum, dulce prorsus et sapidum, cogitare puerura Deimi :
parvulum factura, et iufantulum adorandum, stu- quin etiara officax ct operatorium ad medendum,
peuilum mystcrium, rcdemptionem piorum, glo- ac dulcorandum, si quis in nobis esi, rancorein
riaiii humilium, judicium impiorum, ruinam supor- aiiimoiuin, seimonum amaiitudinem, mornm au-
borum. venerandura ac Iremenduni mysierium '
sleritatem. Neque enim credi.Ierim, ubi seasus el
Quam sauctum ct terribile est nomen tuum, fous memoria fuerit hujus divina; dulcedinis , lociim
rmsericordiarum, el abyssus judiciorura ! Quis de irai vel tristitiin invcniri : sed omnis indignaiio, ei
hoc fonle bibit, el non ainavit? ;iuis baiic abyssum araaritudo cuin omni malitia toll^^tur a nobis. lia
consideravii, et non exjiavil V Qui non amavil, ne- fiet ut quasi modo geniti infanics, modo gonitura
quam et impius est : ficut qui aon expavit, vecors iiifaiitein Dnminum digne laudomiis , et in con-
et insensatus csi. Nihil lamen est cur judicium sonantia morura el vocum, e.\ ore infanlium et
espavescas, si non adversus misoricordiam inso- laotentium periicialur laus infantis , el lactcntis
lescas. Et ipse, siqiudeni mallet amari, qiiam scrvi- " Domini Jesu Chrisli, cui cu;n Palre et Spiritu
liter tin'eri : niagisque probat quod liber ac vo- sancto laus el jubilaiio, pcr ieterua saicuia saKJulo-
luntarius offert atfeclus lliiorum, c;uam qund coa- rum. Amen.
ctilius extorquet metus servulorum. Ideo cl nunc cum SERMO II.
primo se mauifeslavil mortalibus, pueruni se nia- Quale dmitiii, eonlcmiiente Synagoga, gustepit
iuit cxhibere, magisque amabilis quam terribilis Ecclesia.
apparerc : ut, qiiia salvare vonicbat, et non judi- 1. Puer naius esl nobi.i, i:t fiiius dalus esl nobis
care; pr^ferret interim undo provocarci araorem, {Isai. IX, 6). Inde probaiur quod natus est aobis,
differret unde inculere posset tiniorera. quia scilicel dalus cst uobis. illii euim rectn dici-
3. Cum iiducia igilur accedamus ad thronum iur natus, quibiis videlur datus. Et omnibus qui-
gralise ejus, qui nec ccgitare sine Iremore poieia- dcm gratia nativitaiis liujus oblata est, ssd nou nb
miis de throno glorim ejus. Nibil iiic ferroris, nihil oiiiiiibus suscepia est. .\on enim omniuii) esl fidcs.
soveritalis quam meiuas ; sed cmnimoda beni- )n propria venil, et sui eam non rccepcruni {Jonn.
|uitas atquc niansuctudO; de qua pra:sumas. El si 1, il). tnutilitor auiem uaius pssci iiisi el datus
potesias el terror apud ipsum esi, tJ:53 loium q esset : fruslraqiie faclus esset lilius hoininis,.sinon
tameii interim dissimulat, doncc pccuilpnti parcal, recepissent euin filii hoininiim, qiiibas darel pole-
eonfKeiiteni recipiai. Ne sil tibi sorupulo, qiiod statem filios Dti iiori. Vu; igitur, .iuihfa incredula,
graviter deliquisii : ncscil puer Isesus irasci; ant, iugraia ei impia : nblatum esl a tii regimm D''i, ei
si irascitur. facile potcst placari. Yore nihil idaea- dalum est gouli facienii trucius ojiis Ejcclus Jesus
bilius niiimo liujus pueri, qui in lioc ipsmn pacera est de SynagogR, sed susceptus cst ab Ecolcsia.
luoin satisfactionemque prtevenit, priorquo lcgatos iijectus est de conlradictionibus Judawam. consli-
de pace railtii : ut qui rous es, v«lis reconciiiari. tutus est in Ciipui Gonlium. Ecce pO|iuius, qucin
Tantuminodo velis, et vere perfecleque velis : non non cognovit, servivit illi, auditu aiirl; obeuivit ei
modo veniam indulgebit, sed e.t graiiani cuiruilabit : cum do \ubis iiliis alienis, fiiiis sceleratis el parri-
quinimo lucruin non mediocre deputaiis, ovem rc- cidis, sil pii patris illa querela terribilis : Filios
euperasse perditani, diem iestuni aget cum an- cnulrivi el e^vnllain, iiisiaiilcm sfi-etierurit iiw{lfui
gelis. Congniebat ergo c.um divina niansuetudin'» I, 2). Sod, qui spwrnit, nunquid non et ipse spfr-
aiias innoceniis ac fucilis infauliip, saiisque cotivi:'- noiur'/ Quia reifult^lis verbum Dei, impiinnl apo-
.imitjnr et commodo .âlutem peccaionim ab liac stoli. et iiiiliijiios iios jndicusth nilir uttrtire. ecr.t
33 DE NATIViTATE DOMINI SERMO II.
convertimur ad genCes. {Acl. Kiii, 46). felixgenti- « mansit; ipsara bibunl ipsa pars caticis eorum.
,
litas ! ecca aifertur tibi Jesus : curro obviis mani- 3. Sed quid verbis moror ? Numquid enim potest
bus, e.xtendc manus, expaQtJe siiiiis, devolioncm euarrari, quK et quanta sunt dala nobis, cum isie
luam probtl lam aelus quam cffcclus ; lilium qui Filius datus est .Tobis ? Nonne omne datum opi.i-
libi ofieriur, suscipe fide, aniplexarc affeclu ; scm- muin, et omne donum perfectum ab ipso, et cum
pcrque inter ubpra tua commorelur. Et ccce videor ipso, pariler ad nos descendit ? nonne universas
mihi au<Jire vocem exsultatiouis et coufessionis de opes coeli, omnes Ihesauros Dei, secum nobis ad-
cunctis parlihus oibis ; a Qiiibus lerr» laudes au- vexit? qui licet aiiliuc iu ipso coiilineanlur abscon-
dio, gloriam jusli. Est aulem soaus ui mulliladinis, diti, mulla lamen jam et niagna, et quasi doaati-
iit sonus castrorura Dei, vox una laudanliiim et di- vuin pugnaluris erogavit ; sed nihil oninia ad oa
ceutiiim : l'uer nulus cst nobis, ci fUius datus esl qiiiu victoribus reservavil. Quis enunierel lot niu-
nobis (Isa. ix, 6). !psa Hifi esi, ni fallor, Ecciesia nera charismaium, tol gene.ra viilulum, nostrorum
laelabiinda, et laudans, tolo orbe terrarum ; pro eo scilicet varictatem armorum, subsidia Sacramentc-
quod sibi natum, sibi datum amplexalur iilium, rum fercula Scripturarum, giadus et ordines mi-
quem oblatuin, std aljlatum merilo videt perlidia? nistrorum ; omui iciate, sexu, et condilione, nii-
ic
Judajorum. Lauda, sierilis, quce non parichas, de- B lione ci lingua, tol martyrum tropliiea, confessorum
canta laudem et jubila, qux non parluriebas : quia insigniii, viiginuin coionas? si miracis, inquit Ec-
per Imnc fdium qui datus est libi, mvlll erunt filii clesia, unde rcpente niihi paupercula; li*c multitudo
deserloe, magi.^ quam ejus, quie vinculo legis Deo divitiaruni, et maguiludo glorije : inde nimirum
niariiala [Isa, u\, 1), ci videbatur adhairere. Tunc quia Filiiis Dei dalus esl n:ibis, Deus gratite, Domi-
mirabitur et dilalabilur cor tuuia {(sa lx, 3). Tunc nus, virtutum, et Rcx gloriie. Irao inagis miram t's-
dkes in corde tuo : Quis genuit mihi istos '! Ego ste- set, siuon sequerenlur Dorainum bona sua, cum
rilisetnon pariens, transniitjralaetfaptiva:etislos etiam ip.se sil omnia bona. Inquirentcs, inquit, Do-
quis enulrivil ? Eyo destiinla el sola, ci isli ubi hic winum, non minucniur omni bono [Psul. xxxiii,
eranl '! [Isa. si,ix, 21.) maier incorrupla, virgo fc- 11); quanto magis suscipientes ? Si cnim miraris
cunda, filius, qui datus est libi, '.los tibi dcdit. Esi ista nobJs per Fiiiuni data, ego (ut plus niircris)
enira Filius Allissimi, cui Pater istos adoptavit, ut adjiciam omnia omniiio nobis cum illo esse do-
sinl oinnes conformes imaginis ejus, et sit ipse pri- iiata. Cum enini Fiiiurn, per quem el ixi quo omnia
mogenitusin mullis frairibus. DiUila, inquil, itaque suhsistunt, Paler nobis donavit, quoaiodo uon om-
locuw tentorii tui ab oriu ad occasum.ei a inari ad iiia nobis cuni illo donavil ? {Ilor/i vni, 32.) Omnia
mare, quia ad dextcrain el ad Iwfam peueirahis, et w uor-tra sunl, ait Aposiolus, quianosler est auctorom-
semen tuum gentes luureditabit {Isa,UT, 2, 3). Isle nium Dominus ul, ctsi videamur tanquam niliil ;
namquo unigcnitus Mariag, priniogenitus esl omni liabenles inveniamur tame.n oiiinia pos!;idenles. ,
creatarie, cui diciiur a Patre : Posfula ame, ei daho Vides igiuir qiianluin, el qiiale dalum sit Filias
tibi gentcshicredilatem tuam,et possessionem tuam quamquc probabiie quod de Sapiciilia, quai ipê
sii
lcrviinos tcrrie {Psui. u, 8). esl, logiiur : Venerunt ndhi omnia bona cum illa,
2. Sicul autem, susccplo Dei Fiiio, Ecclesia ste- ei inn umeralnlis honesias per manus iUius (Sap. vii
rilis pepcrii plurlmos, ct roborata esl : ita ipso )1). Quare aulem hoc ita iDculco , fralres moi ?
ejecto, «'mula ejus Synagoga. qua- mullos filios ha- Quare, iiisi ut discatis 2>®5 gioriari, quia iilius
bebat, inlirmaia ost. Ideo euim horiie Ecciesiii gra- datus est nobis ; et quidquid munJus pjlp.st darc,
lulabunda de dato sibi filio graiiaiuin actione ei aiit piomittere vobis, uon modo vile 8i iodignuiU al
voce laudis^ replet ccrjlcs : ilia nmta scdel in tene- illura, sed etiam dotriineiitum propter illum depule-
bris, aui co.ne ejulatu faiigtt inferos. Misera et tis? Non quoriyJo arandus dat, dat ille vobis :
c&pca, cur nou advcrtil quara ni;ini!'este Deus ejus taiilum grati estcle, quia dalus est vobis, ei
ad nos transierit; quara evidfiitcr ipsa repudiaia, satagito ul an-.plius et pcrfectius cieiur vobis. Qui
fj
solumquc reiinenle libellum repudii, litteram dico euiiu semel daius esi niundo in foima cands, et
iegis, qwe adullerii ipsius, coargnii, univ.>r;ara eertis dielms aui horis datur fidelibus ia specie pa-
doiem ipsias ad novam Sponsus nuptam iraiistu- nis, seiritel in esu Siicramonti sui, saipius ei in-
ierif? Kcce in m;inibus noslris tabulse matrimonii, certis lioris riiiliir devotis, in gustu spiritus sui.
in duobus Teslamentis; ccce sRcramciitu uuctio- l'rimuin, ad nHiorajitionern ; secundum, ad sanctili-
nuin, digniias reguiri, ordo £a<.erdotiiin. minlsle- cailonem ; lortium etiam ad con.soialionera. Pri-
cia lcyiiarum, cultus lempli el vasorum, saciificio- mum exigit ut iides sil recla ; secuudum, ut con-
runi veritas, omnis denique ipiorum gloria, traus- .
scieniia para ; lerlium, ul devolio prompta. Haec
lala ab ipsis , collalii esl nobis, quia causa et rrieutem elevat, ui gratiae occurrat; cor aperit, ut
veritas omniuin,/7'nw dalus (7.s^rtoAis. Ipse calicam excipiat; affecliim dilaial, ul plurimumipsiuseapiat.
legis, qu;» in manu est Jlediatoris, ex hoc Juda;o in Non Eoluiii auiera islam, sed et omnem graliam
imnt Chrislianuin inclinavil. Et omne quod in ea abundare faciat in vobis, Deiis omnis graliae, Fi-
menim ac verum fuil. eiiqualum nobis Iransfudit : lius. qui datus est vobis qui cst Deus beuedictus in
faox sola, qiis non est exinaoila, apud Juda;os.resi'.tultt sy.culurum Amen
'35 GUERIllCI ABBATiS 36
fl et vacua est, assumptio. Magna prorsus exineniiio

SliKMO ni.
ista in oculis videntiuni, tit splendor gloriai et li-
De aO.mirabill Dci cvm Iwmine commario. gura paicrnai subsianlife, nonaisi formam praefeiat
i. Pucr natus nohis (Isa. IX, G). Noliis (irorsua servileni, et in ipsa non habens sjieciem neque do-
iion cnim silii, non aiigelis. Sibi, inqiiani, natus non corcm. Quasi eniin parum cxinanitus essel, 93G
ost, ut scilicei hac aalivitatc csse, aut niciius essc si iiomo solum fieret, etiam humanas carais glo-
inciperel, qni anlecjuam lcmporaliler nasceretur, riam iia funditus in se vacuavit, sapieBliam infa-
ificrnalitcr crat, et perfecia beatitudo sil>i crat, tuavit, infirmavit virlutcm, minuit magnitudinom
(|uiade Deo perfccto perleclus Deusnatus erat. An- ul et in nativitato minimum, el in passione se ix-
gelis natus nou ost ; quia ncc angelus ille qui in hibercl novissiinum virorum : unde nee reputavc-
veritaie stabat, reparalionc indigebat ; nec illius runt eum, Vis aulem videre Deum exinanitum a sc-
qui cecideral, casus reparabilis erat. Ideo nusquaiii metipso? vido jacentein in praesepio. Ecce Deus
angelos apprehendil , sed semenapprehcndiiAbraha! Hoster {Isa. xxv, 9), Isaias ail, qui de tam loogin-
(Hebr.ii, lG).;el qui Deus natuseralsibi, puernalus quo vidit, et cognovit praesepe Domini sui, imo
est nobis : so quodammodo relinquens, et angclos Uoum iu prajsepi, Ecce, inquit, Dciis noster. Ubi,
trausiliens, ul ad nos usque deveniens unus fierel B qu£eso ? In praesepio, inquit. Infantulum quidem ibi
e nobis ; et o.xinanitus a somctipso, minoratur ab invenio. Hunccine tu dicis illum csse, qui dicil,
angclis, ut ief;ua!is lierct uobis. Qui igitur uatus Cwium ei tcrram egoimpleo {Jerern.win. 24) imo :
aelcrnalitf^r sibi et anj^clis erat beatiludo, naius cujus niajestati angusia est oinnis coeli lalitudo?
tomporaliter nobis, factus csi nobis redemptio Pannis involuUim video, Huncciiie tu dicis illum
quia uos solos laborare videbal antiquo noslra" esso, qui gloriam et decorem induit lucis inacces-
nativilatis pra;judicio- Quam felix, qiiam amabilis sibilis, amictus jncircumscripto lumiiic sicut vc-
nalivitas tua, pucr Jesu, quse nativilatem omnium stiniouto ? Vagientem audio. Hicciue est qui in ctc-
emendat, conditicuem reforniat, prEejudicium sol- lis tonal, sub cujus vocis lonitnio potestales angc-
vit, chirographum damnalaj naturDs resciudit : ut lica; submittunt alas suas? Sic osl, inquit alius pro-
si quem piget daumabiliter esse natura, possit fe!i- phela satisfaciens pro Isaia, omnino sic est : Hic
cissimo renasci 1 Quolcpiot autem receperunl eum, est Deus nostcr, sed exinanitus est, ut te repleat,
dodisti eis polostalem filios Dei (ieri [Joan. i, 12). ct a se quodammodo deficero voluit, ui te reficial.
Gratias agimus gratuilai atque graliosse nativitati Couclamat onmis chorus prophetarum uno spirilu,
tua', Deus iilii hoininis, per quem accessuni habe- cademquo sentcntia, etsi aliqui vocc divcrsa, sic
mus in gratiam istam in qua stamus. et gloriamur, " esi : llic est Deus noster, el non (vstlmabltur alius
in spe Dei (Rom. v 2). Prorsus
gloria; filiorum prcstcr eum {Baruck. iii, 36) ; ncquc enim est alius
admirabile commercium. ut sumens caruem, lar- pra;ler eum, Sed scio, inquit David, scio, quia
giaris deilatem commcrcium, inquam, oharitate, 1
non credet signo huic, sod conlradicei generatio
non cupiditale contractutn indulgentia; quidem ;
prava et adultera Judaeorum enarratc vos, apo- ;
luae gloriosum,sed indigentia^meaeomninolucrosiini, stoli, in progcnio allcra Gentium. Quid? Quoniam

Vcre tu puer miscricors, quem sola misericordia hic qaoid Judaus jaceutem in pra.>sepi uec respicit,
puerum fecit : licet pariter misericovdia et veritas pendeniem in cruce despicit ; cuin miro modo na-
iu tc oliviaveruut sibi (Psal. Lxxxiv, H) Vcre, in- scitur, non vidol; cum mira opcralur, invidot; cum
quam, tu niisericois puer, natus es nobis, non dira palitur, irridot llic, inquain, Idc cst Dtus nosier
:
libi : lucra nostra, non augRienta tua nasccns dc iu (elcrnum el iii sceculum sceculi,ipse reget nos in
nobis qua;sisti, quia ad hoc solum nasci dignatus sax%ila (Psal. xlvii, io).
cs, ut nos minoratione tiii provehercs, humilitatione 3. Et ecco jam pra<dicaiilibus upostotis, tesli-
glorificarcs Tu Cvinanitus iios replesli : tu onim ficantilnis proplieiis, elsi vcllus siccalum est, se<l
omncm lua» plenitudinera diviailalls in hominom n arex latiiudo iufusi esl (Judii vi, 39, 40) : elsi
'"
transfudisii.
""
~
Transfudisti, scd non -
confudisii.
..
.
cucurbila aruit, Ninive salvata csl (Jonas iii et iv)
Transfusum lamen Ucum in hominent noii dico- el amissio Judioorum, ilivitiui facta cst mundi, et
rem, si ad nicnsuram datum huic liomiui spiriium .salus genlium. Adorant oinnes regcs terrx parvu-
audirem ; si de omni sua plenitudine penes Deum luni qui natus csl nobis, onmes gcuies serviunt ci :
alicjuJd recedisset, quod uon in honiinein , cui uni- quia si qui serviant vcl non siot
suut qui non
lus Cat, effudisset. servitiirj, quasi r.on siQl, sic sunl coram eo, (Isa.
. 2, Mcrilo igitur oleum effusum nomen (Cnntic.i, XL, 1*7) gens eiiam ct regnum, quod non servierit
,
2) Dei liominis, vel ccrto unguentum oxinanitum ; i;i, peribit. Jam tamen \ iilc. iU'> ei gaudennis ini-
cum ita funditus Dei in hominem offusus sii, ut plctuni, quod por Isaiam fuor.. a Paire promissum :
eum semciipsum exinanisse (Phil, ii, 7) coofitea- Viri .'!uWn»M.«rf te tran'iliiini, lui crunl, pot-t tc
tur fidos Ajjcstoli. Quauquam sic uliquo se exina- ambulal>unt,ieiidorahuntJequeac)'iccabuntur.l'.i

nivit, ut in se ipso nihil prorsus miuuerit, aut niorilo, inquit, quia «« te ta-ituni csl Deu.'>,el non
ruulaverit ; nec alia esse potuit natura^ ininmlabiiis es! absiiue ic Ocuf. Vcre iu a Dcus nbsconditus,
exinanilio, quam nalur.-p nostia;, quir; lc^ra inani^ />fjM Imxsl iialvalor iAs.i. xn, i*. IK). Si unquaDi
37 DE JNATIVITATE DOMINI, SERMO IV. -38
manifosliiis, si exprcsssius potnit diei Jesus Oeus, tuum {Luc. I, 38). Rt quideni matrem amoiv el
nuuquam crcfiai Ju<la!us: nut cerle si dcrogal bxc esse soliiciuidiuo me prajslabo, (pianiiim potero ; sed
diciatlc Jcsu.ostcudataliuin iii quo sit Deus, etqui sit condilionis raea^ semper mcinorpro.
Dcus, uecprietereumDeusjquaudoquidem nccpcrso- 5. fratres, hoc nomen matris non est singu-
narum Triuiiaicm foletur, ul assigaare possit Dcuni, lare prielatis, quamvis specialis eis incumbal cura
in quo sitDcus, ita iit alius Deus priEter eum nonsit. malernte sollicitudinis et pietaiis : commune est et
Sedte,perlide,scaudalizat,quodad pietateni .fidiiicarc vobis, qui facitis voluntaleui Domini. Utique et vos
dcbuerat; quod scilleet Deus abicondilas, rt homo maires estis pueri qui datus est iu vobis,et in vobis,
oculis adliibitus fst, taiiquam luûm ox spulo, quod ex quo videlicel a timore Domini concepistis, et par-
ad videndtim Deum caecum illumiQarct. lloc, in- luristis spiritum salutis. Vigilaigitur,omatersancta.
quam, scandalo tibi esl, ([uod in infirmitale carnis vigiia supcr curam recens nati, doncc formulur in
abscondiia cst fortitudo Dei; et iu inlirmitatc crucis le Christus, qui natus est libi, quia quo tenerior
abscondita est rortitudo liominis Dei ; quod inglo- est, eo facilius potest perire tibi, qui nunquam
rius iotcr viros asjjcctus ejus, et forma ejus inter perit sibi. Spiritus siquidem qui in te est , si tibi
lilios hominum unde nec repulasti eura, sed pu-

: exstinctus fuerit, redil ad Deum qui dedit illum.
tasii quasi leprosuni, et percussum a Deo, el iiu- D Vigila, iiiquam, super curam reccns uati, inemor
mili:iluin; cum Deus posuerit iu eo iniquitales om- quoniam jemula lua dormiens oppressit fiJium, qui
ulura nosirum {Isa. uii, 4, 5). Nam et tuam quo- dalus erat ei. Quse est enim illa, nisi carnalis ani-
que suscepisset, si lu eam vel ad cxlrenmm depo- ma, quee spirilum exslinguit negligentia et inerlia.
nero voluisses. Al lu, miser, non deponis, sed ap- ilujusmodi homines, cum religionis amiserint fer-
ponis iniqiiiiatem super iniquitatcm; super saiigui- vorem, ipsius tamen sibi arroânt gloriam el ao-
nein piophetcruni, sanguiuem Filii Dei et Aposto- men. Inde coatenliones carnalium adversus spiii-
lorum. Impoue igiiur, quandoquidem iia vis, im- luales, eiiani in capitulis, ubi verus Salomon invi-
pone jugum iniquiiaiura tuarum, tibi el liliis luis : sibiliter judex praesidet. Filius raeus, inquiont
mihi enim regnum Cliristi poriare niagis decft, ut caroale.s, vivi , el tuus raortuus esl : ego spirilum
nieas ipse portel iuiquiiaies. Tu pona eoiligaiioues Dei babco, tu non habes ; in me vivit amor Dei, in
impietatis, lasciculos depriinentes : ego portem t'a- te morluus esi : dum scilicet semulantur sibi n li-
scieulum myrrha^, quem Maria mihi colligavit, gioiiis auc.toritatem, cujus spirituales babeut veri-
panisque involutum ia prtesepi reposuit. tatem ; ut subducta eis auctoritale, consueiudines
4.Yos igilur, fiatres mei, qui cognovislis prse, Q inducant pro sui sensus libidine. El revera quidem
scpe Domini vestri, Dominumque in pra:sepij mater vult amute dari vivum et intctjrum infantem,
quem Israel non cognovit \os, inquam, quibus noii invidens ei gloriam, dummodo habeat et vir-
:
Salvator ideo non viluit, 9*97 quia misericors tulem, sed illi, ISec mihi, iaquit, nee tibi sit, sed
esse voloit ,• sed eo vobis lenerior in aflectu, quo dividatur {/// Rey. iii, 20) ; quia nimirum sancti-
minor est in aspeclu : cantate, el exsultale el psal- tatis sibi cupit reiinere houorem, et aljis roliu-
\He,Puer natusestiiolns, lilitisdalii.s est mbis.Dc querc laborein. Sed non erat qui judicat, elsi ali-
Judaeis quiuem est natus, sed nobis cst nalus; quia quamliu dissimulat. Gladius Salomonis mairem
illis ablatus. nobis est datus. Canlule Dominu can- iuvcnit, cui adjudicat inuivisum, sicul affccuim
licum nouum, quia mirahilia [ecit. Notum fecU bo- charilatis, sic elfectuir. potestatis ; sicut fervorem
minus salittare suum (l'sal. xcvii, i-3) : adeo ut et operandi, sic favorcm iraperandi. Vos ilaque., f a-
asinns de Genlibus cognosrat in pra^sepi Dominum tres, in quibus fides per dileclionem operaus naia
suum, fenum sibi facium, quia omnis caro fcnum est de Spiritu sancto custodite eam, pascite, nu-
{ka XL, 6). In conspectti namqne Genliuw revela- irito, tanquam parvulum Jesum, donec formelur in
vil justitiam suani {psal, xcvu, 2) • quamJudicus |. vobis puer qui natus est nobis: qui non .solum na-
ignorat, veluin adlu-.c habens super faciera suam. scendo, sed vivendo et moriendo, formam cui con-
Velum liabet, quia zelum lenet : uflde nce vclum formemur tradidil nobis : memor quippe semper,
videt, s.cil invidet quod puer natus est nobis, filius quod non nisi nobis natus fuit, nec nisi Dobis vi-
datus est noMs. Nec invidet, quod cupial liabere vere voluil, nec inori nisi pro uobis, qui pro se nou
sibi, sed quod cupiat perire el mihi et sibi. Mal- habuit; utet uosperipsum renascereinur, secHndum
lel a^mula et mala raereirix iniantem necari, quam ipsum viveremus ; iu ipso morcremur, qui vivit et
vivuni mihi dari. Sed judicium nostri Salomouis, regnat per omnia SKcula sajculorum. Amen.
cujus serrao pcnetrabiiior onini gladio ancipiii,
SERMO IV.
scrutans corda el renes in invenienda niaire nou
erravit : JJate, inquit, Ecclcsife infaulem riium : Dc ptenitudinc tcmporis a Chnsto allata.
liwc esl enim mater ejus {UI Reg. in, 26, 27); Qui- i. Ecce jam ylenitudo temporis {Galai. iv,
citnque cnini feeeril volnuiaterii cjus, ipse mater, el 4). l'leniludo isia temporis upnd Pauluin accipitur,
fraler, et soror cju-s esl (Matlh. xi, 5U). Domiue seu propicr abundantiam graii;e, seu propter adim-
Suioiiion, iii niairem dicis, ego auciliam proraoor. pleiionem praecedentis prophelire 1>'-?S, seu pro-
Aucilli Ciiiijti Busn : fial niilii m'cuii.iiiiii vcrbuni pler ploniorem .'«lalcni fidei adulia'. Dc sicguli*
39 GUERRICI ABBATIS 40
videamiis. Omaium plenitudo bonorum Christus
^ capaces Verbi, sanenlur tamen el salientur carne
Dorainus est : quippe qui oninibus (liesauris sa- Verbi. Edanf ilaque pauperes ol saturentur, et
pientia; et jcicnlii,; Dei, toliusque gralise plenus confUeantur venisse beatara temporis plenituiiincm ;
est : imo in quo omnis pleniludo diviniialis babiiat quQiido et in prcesopibus suis paratum si.ne sudore
corporaliter iColoss. ii, 9). Viderunt apostcli ple- vultus sui paaem invenient ctieleslem. Numquid
num graliae el veritalis , cl dc plenitudine ejus ergo miigiet bos, cmn ante prssepe sic plenum
omnes acceperunt : adeo iil novissimus eorum et sleterit ? {Joh n, 3.) Mugial, sed praegaadio spiritus
aborlinis Pauius, vas eleclionis, de pleuJiudiQC in jubilo cordis ;
quia priesepe Domini sui, inio
quam acceperal, disseminarel ubique pleuitudinem Dominum in pra^sepi suo cognovit.
gratiie et veritatis, clamans et dicens : Ecce jam 2, Libet autem adhuc manifeslius vidcre, Chri-
venU plenitudo remporis (Galat. iv, 4). Cum enim slus veniens e coslis quantam pleniludinem lemporis
plcnus oiunibus bonis natus esset leniporaliier advexcrii. quara faeili et exiguo prelio orane pre-
auclor temporis, quidni pleoitudiacm atlulissci tiosum comparari posse decreverii. Duohus mt-
leraporis? Cura caJi rorarent desuper, el nul.ies nutis, seu calice aqua frigidao, aut cerle sola bona
piuerent Juslum, Salvatorera terra gerir.lnaret, tanta voluntale, jam a diebus ejus emitu: regnum coelo-
supernre benediclionis uberlas quidni fecunditalera B rura, quanquam etiain aunc vix inveniai cmpkorein
terris oranibus pneslaret ? Benedixisli, Doraine, in tanta miiltitudine divitum. Proli pudor eiiam I
terram tuais), dedisti bonignilatem, ei terra nostra nos ipsi, qui jara emere ccepimus, jam labulas em-
dedit fructum suum (Psal. lxxxiv, 2, 13); v-ideiicel ptionis conscripsimus, jam pigous hrereditatis acce-
de uno grano frumenli, qaod germinavit alvus Yir- pimus; etiarn nos, inqiiam, toties a pacto resi-
ginis, ubique terrarura puUnlante copiosa mosse Hmus, ac pene coraplacili poenilemus, querimur,
fidelium. Nolo enim hanc plenitudineni temporis murmuraTnus, quasi in negolio simus circuinvenii;
requiras in copia lionorum toniporalium, sed ieler- quasi magnum sil illud prope nihll, quod exigitur
• noruiii ; nou in provenlu agrorum, sed coslorum, a nobis. B ne de nobis prophelavii Scripture :
Si^coeli rorant desuper, ct nubes pluuat Justam ; si Malum est; malum esl, dicit omnis cmptor, et cum
terra gei-raiaat Salvatorcm, et juslitia oritar simul ; ricessiril, ghriahitur (Prou.w, 14). An nou merito
si deriique oritur iu diebus Domiiii non solum justi- poterit gloriari, qui iniincusaiu iliud et a;ternuni
tia, sed et abundanlia p-icis : feliciora tempora ne 0^9 pondus glorise, hoc levi et momenianeo tri-
qusesieris, quando ei regnuni Dei nihii aliud esl bulationis suaj comparaverit, qui sic pro nihilo
quamjustitia, et pax, et gaudium in Siîritu sancio « salvus factus fuerit ? At nuiic quoliuianas liinc inde
[liorn. -Mv. ni, quod de iliig procedit. Nam et no- quereias ei raoiesta munrura andias : Malum hoc,
strorum temporum ille status judicajiiur oplimus, .raalum illud ;
grave hoc, importabile illud ;
qnis
atque pulcheriinius, cum ct juslilia moribus impo- lanla ac talia ferat '? Ita nemo lere esl qui digne pro
nit discipliuam, el abundanlia cuni pace quielem merilo sui rem lestimans dicai : lYon suni condigna:
vitee pr&?stat et lielitiam. Deniquc misericordia Do- passioneshujustcmporisadfuluram(jloriamqu.O!TC-
mini plena est terra (Pscii. ctvm, C4) : boneclixii ire(ai>iliir in 'nobis (liom. vui, 18), nisi lunc demum
Dominus coronfe anni beniguitatis suse. et csmpi cum cceperit revelari. tunc plane gloriabitur, qvii
ejus repleti sunt ubertale (Psal. txiv, 12) lolius modo detrahil ac de prelio se gravari gerait ; cum
graliffi spirituaUs. Et quis, nisi ingralus, pleuitu- sciiioet de foro, id esi, de niuuda hoc, ubi contra-
dinem neget esse lemporis? Qua? unquamaurea leias clu3 celebralur liujus commercii, recesserit et in
siuiile aliquid habuit hnjus pienitudini temporis, doraum aHernitatis suae, secum ferens rem tantam
quando panis angeiorum, omnem liabens saporem taiuillo eniplani, redicrit. Homo plane .secuudum
suavitatis et omne delectamentum, apponitur eliain cor Dei erat ille, liorao simplex sine. querela, qui
juniAilis; et non solum liomines, sed et jumenta, ab liac arte, imo cmptorum
ioerlia et infidelitate
cibo pascuntur &i»lesli? llomines cnim et jum*n!a alienus crat; Uavidcm dico, qui dicebat Qaoniam :
jj
salvabis, Domine, queniadmodiim multiplicasii ini- noii coijnovi litlerataram, Domuie, mimovaborju-
sericordiara taam, Dcus (Psal. xxsv, 7, 8). fnfinite stitimtu(e solius (Psal. lxx, IS, 16). Justitia-" mea?
miiliipiex haec tua, Deus, miscricordia; ul qiii panis imilaienus niemorabor, ut labores meos exa§.ê'em,
angelorum, non solum hominum diles ac beatifices merita magnificem; potius memorabor justitue lair
mensas, sed cliani fonum faeius, jumcntorum re- solius, qui gralis obligasli le mihi proraissorem.
pleas prtesepia. Confiteris, o Domin« sapier.tia mi- Jr> veriliile tna e.raudimc, iii juslilia tua, et non
sericors, quia sapienlibus ct insipientibus debiior inlres in jwUcium cum%eruot\io(PsaLcxi.\i,\,iY
est, ut qui utrosque fccisti, utrisque necessariam qui, si voluero rac juslificare, os meiim condemnabit
alimoniara procures; el tam homines quam jn- me. Perhoc enim, inquit, inlroibo in folenlias Do-
menia, lam spiriluaies quam animales, suo quemque mini (Psal lxx, 16); quia scilicet justitias meai
gradu et ordioe salves. Confileantur igitur Domino non slatuam per hoc potenlem me
: faciel, et mmc
misericordiio ejus, et mirabilia ejus filiis horaioum iu prielio, et lunc in rcgno : quia semper inflrmi
{Psal. «•,vi,15) : qnia niisit Verbuin suum carnem tales nieas confitelior. Gum euim infnmor, tunc
faclum, mcdicinam et escnm omnium ; nt ctiam in- potes sum {Jl Cor. rii, 10). Slcul ergo prudentnjr
41 DE NATlVlTAtS OOMINI SERMO IV. 4J
apiut Lxûiii caiisam agit, qui juîiui.-f sua: imiAtiiior A suo deesêt tempoh, pleaus lam graiia tiuaoi ven»
lotum uiisericordx' coinuiiltil . sic priidenler <;mit, lale venii. qualeaus cl per graiiaia iro])!ci-i laceret
«]ui oimieni ticliouPin, ati|ue avdriliarf! iiegoiiniroiiis legis niaiiuata, ei per veritateiii iinpleret ipia pfo-
scifi^ lonuit; qui invenla illu preliosa aiurgarita, missa ; adco ul quidquid eiiaru universis retro sas-
noii soium oivmia suh, seii el scipMiiii ultro ac desi* culis inyriicc gesluin aut dictum fuil, totun» verius
der.-mler impcudit. Al nos tepidi, licli, iugrali, in- ac plenius iinploium sit in liac j)Ienitudini» lem-
devoH, voluptatum amatorcs iiiriys quani Dei, vix poris. Nnm ct hie ipse dies lot sacranaeiita, tot
ab illa voce iuSdelis cl ne(]uissiini niurmuris, il/ii- or.icula, quasi recapiuilata in brevi hodie e.^chibuit,
liirri e'.!/, matum esl {l'rov. xx, 14), valenius com- ui de eo vere dici possit : Consummalus in brevi,
pesci ; otiam postquam gusiavimus, ct vidimus, ctplevtt tcmpora multa, {Sap. iv, i i). .
sieiil de niulicre forii scriptum est, quouiam boua 4. Cum erj<o tot modis couslei qula venjl Ijeata
est negoliutio iiostra. pleniiudo iemporis: rccte qucrelas insipientium Sa-
3. Adhuc lerebat me quidam iinplacabilis zelns lomon compescuit, dicens : iVe dicus, Quid, puias,
adversus ingraiiUiilincm et iiifidi?lilaii*m liujus tem- causce est qUod meliora [uere lempom priora quam
poris noslr; ; sed revocat me, dc qiia serinonem ia- „ nanc sunt '? Stulta est, iaquit, iiujusmcdiinterrogU'
**
slitui, snacta ac beala pleuitudo lcuiporis Glirisli, tio {Eccle. vii i i), ciirn manire.stefeiicissima temjjora
qua etiam hodie plenius pasccudi estis. Coujunctim fecerit boraim'bus gratia Dsi ; ingratitudo autcm tio-
t&mifi rurrunt, pariterque feruntur liffic duo tem- ininum pesslma fecerit ea sibi. icmpus accepia-
pora tam diversa, tamque advers'i, tcmpus scilicel bile, cui lani beatura, tam auspicatum ioitium de-
8ratiae,et tempus malitia^ ; eum tamen nounisi unuiii dit dies jste, quo naius condilor seternus teniporis,
lempus inveiiatur ulriusipie Si tnim niodo non aiternilatem aioitalihus uuuiiavil! vcre dies sa-
esset tempus grati» non dicerel Apostolu? Ecci> : lulis dies iste, quo aaia salus mundi sc ipsam jio-
nunt lempus ac.npuilnle, ecce nwic dies sululu [U culum s&lutarc miscuit fegrotis 1 fratres, de die
Cor.vi ,2) Et iterum, si modo non essei tempus i»to ioquebatur, iii lallor, Sapiens iiiio suo : Non
malitiffi, non dicerei idem apostclus : lledimcuLes defraudens a die boHo. El expojicns quid sit nou
Umpui .quQniun dics maii suut [Ephes.w , 16). Coc- Sulraudari Particula, inquit, bom doui uou te prce-
:
fligunt igitur iii rempore uno gralia ol iugraiiludo, tereat {Eccii. siv, 44). Diem quippe boaum pro co
velut In stadiu uuo. Jam olim siquidcm sapienlia dicit, quia datum est hodie douuai bouum, prorsus
pugnat adversus maliiiam, propier quod el nunc iii » datuui oplimuui, doimmque perfectum, uescendoiis
hujus mundi descc idit aream. Pugnat, inquam, a Patre lumiuuni quod quale sit nomo scit, iiisi ;
noleris vinci a oiulo, sed volens vincere in booo qui accepit. At vos, fratres, spiritum qui ex Deo
m&lum. Abundebal iaiquitas, et licot liuraana con- esl accepistis, ut sciatis qme a Deo dooata suui
gelata essei, diviua lamen non frigcscebal ciiarita». vubis, qui ex senieutia cordium cauralis : filius
IJo^nus ilie ardor cLariiaiis, et revera, sicut scri- dalus est noois {Isai. is, 6). Filius iste, pauis &st
ptum est, aquis multis inexstinguibilis {Cautic. vilt, iiliorum, qui ue seipso hodie lieamni ac solemne
7); qund cuin cxlremam jam judlcium posluiarei universje ','femiliaj Patris exhibei epuium.
multitmio peecalorum, Deus tamen Filiura suuui 5. Gratias tibi, Pater misericordiarum, qiu paaem
iiiisil. nou ut judicHiet mundura, sed ut salvarelJir nosirum quotidiacum das nobis hodte, tantaque
per ipsum {.loau. in, 17j. r.uin igitur jani pene largitate aperuisli maiium tuara axl impieadum om.-ie
curisurr.iiidla inundi malilia fioem indicarel lcm- animal bencdictioue, ut ipsa etiam beuedictioDo
poris. Redemptoris adventus novam et juopioatan) pieuum inveuiatur corum prtesepe. Quau. mi$ei-um,
plenitudinem icuiporis rebus iuludil buiuanis. Cunv quam brutum ac stoliduai, imu quam siiji aequam
enim inuiuUis cimsenuissei, alque prope inleritum et ivividum illud onimal, qnod sese i.no die boao
essel teiiiporis etulc, subilo ad adveiiium Condi- defraudat, ut eum particula cioni boni pneteieat,
toris sui, iiova el insperala reaovatus est virtutis ui &cilicet expers graiitc coeleslis, quie ei proposita
jcvfcritule, Jideique quodam juveuili calore. Fidcs est, iiat, dieraque iotius refectiouis el gaudii tristi
siquiderii, fiujiis prima'vom tempus, velut quaidam ac jejuna corde praeiereal ; quasi necdutn venerit
pueritia, fuil in ['alriurchis, qui exorti sunt primo copiosissima pleaitudo tcmpcris, neepr»3sepia sim-
mane Eeclesie^ uasceuiis ; adolescentia vero in Pro- piicium et humiliam pauis impleverit ccetcslis ! Hu-
phetis ; itd plcnitudinein demum juveuilis excrevit jusmodi hominem s;bi nequam el invidum, Deo iu-
roLo.-li iii Apostolis, quaodo et caioreni suse vir- gratmrt et injuriosum, uoiut Sapieciia, cum aii :
lijt,ia niundo spcctabilem prsebuit ia lam praeclaris, Oculus malus ad mala opera ei no» saturabitur
alque forlissimi» innumerai)ilium mariyrum triuia- l>ane, indiyem et in histHia eril super mcnsam
phis .Hanc ailullani ac plenara ajtatem iidei vocal mam. ideo,inquit,nonsalurabiiur boms anima ipsius,
fipostjlus plenii.udinem lemporis, quando scilicet quia oculus ejus ad mala, nec revertetur oculus ejus,
hi qui sub p*dagogo f><SO legis erant, uiliiiquc a ul videat boua, ul Cim pietaie et fide coasiderei qua;
servo differcbant, dum erant parvuli, jam adulii ei apposita sunt in inagna diviiis meusa. Ne<juam
'litwrtBCem liliorum receperuni per DDigenitum Patris est euim.inquit, oculus lividi, averiens facicm suam
(GuZcit.vi, 19). riui nimirum, ut nuUa pleuiludo ei desijicien^ animam su('.in{Eccli.iiiy. 10, 8). l'ro-
Patnql CLXXXV. 2
GUEKAICl ABBATIS 44
cu] dubio, fratres, si faciem )ioa avertiiinis a con- A vidcri 1 1n mo priinuni senlemiam feram : quia Ver-
sideraiiene illius qui jacet in prijKgepj, ipso intmlu buni, quod Deus esi, cum se liodie niilii videndum
pnebeat in eo quod suin, si me nou laHiiicat, impius
possumus felioissime pasci, dicemnsquo Dominus :
pascii me, et nihil mihi deerit; in luco pnscuw, ibi .ûin -, si non a^difical, reprobus suin.
mc coilecaoif (Psal. xxii,l, 2), Tuncplaiic sciemus 2. Si quis ergo, fratrcs, acediosus invenilur inler
quia venit desideratissima plenitudo lcniporis, in nos, nolo diutius ut fatigcniur aures ojus scrmone
quo misit Deus Fiiium suum, per quem lania jani nostro conlcmiitibili ; transeat usque Bethlehein, el
repleinur plenitudine bonorum : ipsi benedictio et illud in quod desideraot Angeli prospicero, pro-
gratiary.m actio, et nunc, el per infiiiila siecula sae- spiciat il'i, Verbum scilicct Dei, quod Doininus
culoium. ostcndit nobis ; imaginetur aoimo, Sermo Dei vivus
SliUMO V. el eflitax qualis ibi jaceat [at. qualiter ibi laceal]
De niiva Dei provideiUia in naiivitale Christi, io prtescpi. Si tanlum piclas oculum illuiniaet in-
1. Conveuistis, fratics, ad auuieudum verbuin tueniis, quil tain deleclabiliter potest videri, lam
Dei. Deus aulcm aliquid melius proviiiil nobis, ut saUibriter cogilari ? Quid a?que niorcs £ediiicat, spom
11011 soluiii audirc, sed ctiain vidcro datum nobis roborat, cliirilatem intlanimat? OinDiao tidelis
*
liodie sii Vcrbuni Doi, si modd transeumus usquc scrmo, 01 omui acceptione dignus, omnipotens
lietlilehem, et vidcamus lioc verbum quod fecil pu- Scrmo luus, Domiue qui tam alto sileniio a rega-
;
minus,et oslendit nohis [Luc. «, 15). Nover.<tlio- libus 1'atris sedibus animalium illapsus pr;e.sepibus
minum scnsi^s iuvisibiliuni incapaces, ccelcsiiuin {Sup. xviu, 15), melius interim suo nobis sileniio
iodocibiles, ad (idem quoque uifficilcs, nisi res ipsa St^rmocinalur. Qui iiabct aures audieadi, audiat
de qua fides suadetur, visibiliicr ipsis seusibus coii- quid nobis iioc pium et myslii.uin a>leini Verbi lo-
viucendis ingeratur. Nam ctsi fidcs cst ex auditu, quntur sileutium ;
quoniam, nisi mc fallit auditiis,
multo tameu irodivius 03I ac prouipiius ex visu : inter alia qa;c loquiiur, loquitur pacem iu plebein
sicut iilius exemplo (iocemur, cui diciiur, Quia vi- saiictorum, quibus reverentia ipsius et exemplum
disti me, credidisli {Joan. xx, 29; ;
qui scilicet duni reliîosum iiuposuit silcntium, et rcclissime quidem
audieba-j iucredulus fuisti.. Quia eiiim diliiciims imposuii. Quid enim tanlo pondcre, tanlaque auclo-
audila, quam visa creduntur, idco merito fidcs illo- ritiite disciplinam comincndat sileutii. quid tanto
rum qui nou videruut, a Domino beata pra.'dicaLur ; tcrrore compescil inquietum maliim lioguarum pro-
quipi e qui plus dctulerint auctorilati .seriiionis. cellasque verboruni, sicut Scrmo Dei silens in medio
quam expeiieniia^ proprii sensus, aut raiionis. Deus Q homiuuin? Non est sermo, in liugua mca, confiieri
lamcu per omuia volens salisfacere lardil;ili nor-lra', vidclur omnipolens Sermo, dum Malri subdilus esi ,
Verbuin suuiuquod prius feccral a.alibilc, liodie et uos qua domenlia diremus, Liiuiuam noslram
fecil nobis ciiam visibilc, imo et iraciatiile; ut tt macintftcabimns, labia noslra a vobis suiit; ijuis
quidain ex uobis polucrint dicorc : Quud fuit ab noslcr Dominus esl^ {l'sai. xi, 5.) Liberet mihi, si
initio,<iuod audiuimus, quod vidimus oculis nostri,^ liceret, obiuutescere el humiliari, el silere eliam a
cjuod pcrspcximus, et mauus nostra; tractuuemnt bonis, ut •aitentius et diligenlius aurcm possem
de Verbo vitie {Joan. i, 1). Fuit ab iniiio illius, liua; adhibere vocibus arcanis, sacrisque sensibus hujus
siiie iuitio est, bcteruitaiis , ai.di\iiiuis piomissum divini siieuiii, et vel lanto t mpore sub silentio
ab iniiio tnnporis : vidimus ei coutrectuvimus exhi- discere in schola Verbi, quanto Verbum ipsuin sub
bituiu in iJne tcmporis. Alias autcra imenics quod disciplina siluil Matris.
uou soluni visibile et Iractabile, sed ctiani guslabile 'i. fraircs, si pie ac diligenter intendamus huic
et odorabile nobis Verbum Dci fjicium .sii, iiuippe Vcrbo quod Dominus fccit hodie, et oslendil nobis,
quod per omnes vias sunsuuai, adilum sibi ad aui- quaiua, quamquc facile posscnius ab ipso (lerdo-
Q
iiiam quaesicrit, quatenus sicut per sousus mors ccri? Vcrbum siquidem bieviatum esl, iia lanien
jniravcrat, sic per tosdein redirct et vita. Quod ut iu eo cousummatum sit umae verbum quod ad
ergo Verbum caro facium est {Joan. i, li), aubis vahUem est, quia nimirum verbum consumnians et
qui loti sumus curo, factum tst; ut qui amea V.. abbrcv;..ris iii lequiiuic iiwura est. Et lia;c conswii-
bum Dei lauluia polcraiuus audirc, jaui carncm uiatio abbrcviala iuundavil juslitiam {Isa. x, 23),
lactum el videre possiiiius ct gus.are, oinncsquc sicul proinissuni meminislis per Isaiitm ;
quia de sua
seusuo iu testimouium auditus couvocare: quatcnus plcuiludme tl39 in particijies suos redundavii
oinues nostri seusus conseusu uno. ct voce una jusuiiam, at abundct justiiia ipsorum, plus quain
eonhteautur, Sicut audivimus, sic vidimus {Psal. et Pharisa:'orum et Scribarum ; licet illi per tam
\Lvii, 9). liitoniparabilucr tanien amplius tunc multiplices se exerciieut justilicationes legis, i^ti
coucessuui est visui, quaui unquam fuerat audiiui, aiiicni brevi ac sinipllci coutenti siot verbo fidei.
cunimodo videaiur Vcrbuui, quoU Dous esl, et autca Sed quid miruin si omnia vcrba sua nobis Ver-
maguuni habereiur audire verbum quodcunque" ex liuni Dci breviavit, (juaado et se ipsum breviari, et
Deo. Et verbum quidcm quod ex Dto est, vidi ali- (luodammodo minui voluit, adeo ul de iucompre-
quando, fratrcs, cum t.-edio audiri ; sed Vcibum hensibili iinmensilate sui ad augustias uteri qno-
qnod Dttii est, nunqnid potcrii uisi cum g-iudio dainmodo se coutraxerii^ et, oouiiiions muudum, in
45 m EI'IPHAN1A DOMIiNI SliilMO 1. 46
pr*sepi sc passuni sii coiilineri ? In coilo Vcrbuin « quoquenonssimum eligens locura, in prseaepio po-
istuii liorribili allilucline sna virtutns angelicas slu- siliis cst, ut et nos illud Davidicum Eleyi abjectus :
pefacit; in prsesepi simpliccs ei hebeles pascil : ibi esse in domo

mayis quam habitare in laberna-
Dei,
Rublilissimis Adgelorum iiitellcciibus iiiscrulabile, culis pcccatorum{Psal. /.xxsiii, 11), opere discerc-
bic etiam oblusis bominuin sensibus palpabile. mus. Pannis involulus esl, ut liabcnles lantum
0.ii:i cnim Deus non putorat loqui nobis quasi spi- quibus tegamur, iiis conteuli simus ;
per omnia pau-
rilualibus, scd quasi cariiaiilius, Veibum ijus factum pcitale materna contenius , Matrique per omuia
est caro, ut non soiuiii audire, sed el vidore i>os- .subditus , ut totius religionis forina jam ia cjus
sci oranis caro quod os Domini iocutum est. Et iiativitate aata viderciur. Beata sane siinplieium
quia in sapientia sua non cognovit mundus sapien- iides pasloruiu, qua^, ciiin invenissei infaniem pan-
liam Dei, dignatioue iiieffabili eadem Sapientia Dsi nis iuvoluium, uequaLjuam in illis scandalizata esl
se stultiiiam fccit, ut quaralibel idioiis vel liebeti- ad incrcduliialem, ut miuora de eo sentiret, sed
i)us se discibiiem pra^beret, et per slultiliam prtedi- SBditicata poiius ad pietatem, ul tanlse dignatioui
cationis salvos faceret credentes. Confiteor libi, _ gratior fieret I Quanto namque sc pro ipsis profun-
Pater, Domini cceli et terrif. quia snpieniiam luam * dius humiliatain ac fimiliius exiuauitam illa exlii-
abscondisli a saiiientibus et prudentibus, et reve- buit majestas, tjuito facilius et plenias, si digne de
lasii eain parvulis. I(a, Paier, sic fuit placitum ante eis seutire volumus, lotos eorum affectus sibi illius
le {Matth. xi, 25, 26), iil parvulis daretiir parvu- rapuit et vindicavil chariias.
lus qui nalus est nobis, q.uandoquidem allitudo 3. Fialres , el vos invenietis hodie infantem
supcrborum nimis abhorret ab hujus humilitate jiamiiR iiivolulum, et positum in pra^sepio altaris
parvuli, ct quod altum est apud liomines, abonn- videto vililas tegminis ne olfendat aut turbet ob-
naliile est apud Deum; qui, cum veraciter altus sit, tutum vestiso fidei , vcriiatem reverendi cftrporis
parvulus factus est pro uobis. Cuni soiis nimlrum sub aliis rerum formis inluenlis. Sicut enim maier
parvulis concordat iste parvulus, in solis rcquie- Ejiria quibiisdam assumentis pannorura involvil
scil hnmilibus et quietis. Sicui igitur parvuii glo- inrantera, sie inater gralia dispensatoriis speciebus
riantes de eo, cantani, Parruhis nalus esi nobis reriuii ejusdem sacri corporis 933 nobis obtegit
{Isa. IX, 6), sic ei ipse gloriatur de eis : Ecce e:jo, veriiatera; sic etiara mater sapiemia jenigmatibus
•nquieus, et pueri mei, quos rnihi donavit Dominus C et figuris arcanam divini Verbi contegit majesta-
{Id. V, 18). Ut enim parvulo Filio suo Paier sotem ;
qualenus et ibi simplicilas lidei, el liic exer-
dales daret de coajlaneis suis, slaiim primo omniura citium studii, meritiim sibi cumulct ad salutein.
ab innocentia parvulorum capit gloria mariyrii; Naiii ego, fratres, cum vobis veritatem, quse Chri-
hoc siguificaute Spiritu sancto, quia noimisi la- stus est, verbis meis enuutio, quid aliud quam
lium esset regnum coelorum {Mailh. xix, 14). Chrisliini pannis iatis vilibus iiivolvo ? Bcatus ta-
4. Si tales effici volumus, fratres, iterum alque men, cui nec in paunis islis Christus esl vilior,
iicrum transeamus usque Bethlehein, et diligentius sicut aec merces preiioss' prudeiiti vilescunt pro-
Verbum quod caro factum est plt
intueainur hoc pter veleres quilms aniiciuntur saeculos. Chrislus
Deum immensum; qui parvulus factus esl, ul in boc plane est, quein vobis tiadere cupio, ciualisbuscun-,
visibili el breviaio Verbo discaraus sapientiam Dei, que sermonibus nostris, ut, juxla sermonem Petri
ijua' tola hurailitas facta cst. In hanc quippe virtu- apostoli , sanctificetis cum in cordibus vestris
lem illa omnimoda virtus se interim lotam conlulit. (/ Pcir. iii, 13.) Suscipite in niausuetudine iositum
\ihil aliud ilia summa Sapientia ii.terim scire vo- verbum, quod poiest salvare animas vesiras {Ja-
iuit, nisi illam scilicot humilitatem, ciijus se post- cobi i, 21). Et verbum Christi abundantir habitel
modum magisirum voiuit piofiieri. Et iste qnidem, in vobis, amor scilicet et meirioria Verbi incarna-
quod nimirum in snggillationem mei ipsiiis loquor, li, quatenus iam feliciter quani fideliier decaiiteiis :
isle, inquam, digiie et juste raagister doccndce liu- Verbaiu caro factam est, ct liabilavit in nobis{Joan.
iviilitatis ctfectus esl ;
qui, licet eam sibi uoii iguo- j, 14). Toia igitur pietate cogiiemus Christuin in
rarot et ori£;inalcra a Matre, et naiuralem a Patre, panuis, ijuibus .Mater euni.operuit, ut seteriia felici-
nihilominus iamea ab ipso Matris u;ero didieit eam tale videamus gloiiam et decorem quem ei Pater in-
px liis quas passus esl. in diversorio viatorum ua- duit, gloiiam c|uasi Uuigeniti a Patre, cum quo el
;us est, ut hospites ct peregrinos super terrani, cum Spiritii sancto lioiior et gloria, pcr omiiia sa"-
ipsius cxemplo cdoeti, nos esse confiteremur. Ibi cula »a'Cu!oruni. Amen.
IN EPIPHANIA DOMINI.
SERMO I concupiiceuiise, cujus dua" filia;, voluptas et vani-

De diinis Domino afjerendis. las, uon daut reqiiiem dieac nocte, dicentes Affer, :
\ .Afferlc Donii no, fiHi Dci,afferte{Psal. xxvin,l). affer. {Prov. xxx, 13). (Juid igiiur afferemus Do-
ojlius est ei affcrre, ciuam saugiiisugx, id esl iniuoV AffCite Domino gloriam auri, et lumorcm
47 UUEKRICI ABBATiS 48
Ihuris ufferte Domino tjtoriant notidnl ejus, mijr- « israeiiia?,
Israelila? ci per hoc gladium cvaserunt homicid»
r)iais! iP.wl. xxviii, 1, 2) si-piilUira- cjus. Sccl dicil (Jerein. xli, 8). (juanti iheaanri bonoruni ope-
luilii Uiscipulus Ciiiisli, tilius i'etii : AriienLuM el auriim, quautic divitia; piorum Iructuum absconditi
riiiii noii esl miM (Aci in, 6). Nee sacculi p(;r<jgrina- lalCDl iii agro Immaui cornoris, et quanto plures In
fiira meiciuin niyrrli!)- ct tliui-is. Ergoiie vacuus appa- abdito corrtis, si modo sii qui CKerceat el lodiat
ceijis ia conspecui Domiui, et cunabula novi Regi- Ncque iUud Plaionicum dico, quod anima ante cor-
iuillisiioBorabis xeniis '!
dives ijaupertas, o locuples pus artes didicerit, qua- oblivione ei mole corporis
nuditas, fi lauieii Ciirisiiaiia tt voluntarial (juibus obrula;, disciplina ci indusiria refodiendje sint :
euira diviliis uon abuiidas , uon solum auri, sed sed quod ratio homiais et ingenium, juvante gra-
eliain auri primi, auri igniti ; non solum juyrrh;e tia, omnium sit virtutum seminarium. Si ergo ad
ei lliuris,'sed otiam universi pulvcris j-igme-itarii? cor re.ieas, et corpus exerceas, non dilfidas tc in-
Iiiio <(ui sunl aiii qui possint abuniiaic diviiiis liu- ventiiruin thesauros desiderabiies ; ei si non auri
jusniodi, uisi pauperes Christi ? lu L'iis, inquit, jiuli- statiiii in initio, aut thuiis, certe vel myrriue non
llw ambula, ul dilcin dHiyenlcs mc, ct tkcsauros iiiutilis. Inutilrni aal vilera lu nc dixeris, i(uaiii
eorum repleum. Necueest ei undeid iiossit : Mccum Christus acceplat in munere, qua sui corporis-se-
suiU, inquit, divitiu; el ijloria, opes superbw, et jus- o liuliura noa solum pra-sign.iii, cum ei offerietur, sed
tiliu(Proi'. viii, 20, 21, IS). Buua' tpes prorsusdi-
( liani consummari voluit. cura ex ea pciuugereiur.
vitia; saluii^, iu quibus ita supei'bitur, ut juslilia 'i. Si ergo nwuiiestius vis audire, myrrha in
noii descratur. Fratres . superbia isia ost gioria
eorde tuo doior esl, myrrha in corpore luo labor
exsi.dlaaliuni in Duiniuo, ct iusultautiuin luunuu, lamen
est, si iste vel ille pceuilentialis est. Myr-
quod nihil iiabeat tam preiiosum , ut pauperlali rliam siquidem utrumque esse non solum probal
vaieat coiuparaii saQCtorum. qai pusillo aniiuo
etymoiogia nominis, aui quahlas saporis, sed etiam
cstis, cur nou superbilis luccum iu opibus istis ?
luedicinaiis operatio virtutis. Myrrha namque ama-
.Superbiau) istani uon daiuuat, sed remuuer.it Ma- rissimum guslum sui eiiam noraine prodit, effectii
gislcr humilitatis, si videliuel iiu luaguanimus sis
siuieui pra;ler alias sui utilitates, corrupiioni .-c-
in contemptu numdi, ut oniuera gluriaui cjus iju.isi
sistit. Ei quid guslu iimarius, quid effeclu saluljrius,
dc subiiini dcspicias, et nibiii poudas pne amoi'8 ipiam dolur quo peccaior ad pipnitentiam conlri-
ct gloria lua.' uuditaiis. Oiuuiuo dives cs, si iu
slalur'? Ilecogital annos suos iu amaritudiue anima;
paupertaie gloriaris, el de te quoiiue gralias agel. suii.', dicens Deo, yoli ine condeiimarc {Jvb. x, 2)
cougratulatio Aposloli : Grulias, imiuit, uijo heo onmis atnaritudo nihil aliud quaai myrrha
r scd' liH'C
meo, quod in omnibus divitct facti cstis iii ilto, iu esi, vindicans a corruptione tam luxliriarum, in
oiiriii vcrbo cl sunclilule, ui niiill vobis dcsit in utta quibus couipulruit, quain verniium iuimortalium,
ijloria [l Cor. i, 4, fi, 7). Longe aliter iluiir. allo-
quos meruit. <Juid vero labor corporis'? Non tam
quitur Doiiiiuus, qui sibi appiaudebal de allluciUia myrrha esl, quam fasciculus myrrliaj, si crcdere
muiidi hujus : lu, iuquil, dicis Quia iives sum, ci voluinus h:s qui- dc sa;cuio nuper venere; quibus
nuUius eyeo; et tumiser es, et wiserubitis, et pau- regulu jejuniorum et vigiliaruu!, quolidiauum opus
^êrclccecus , cl nudus {Apoc. m. 17!. mauuum, asperitas vesiium, et omuia pene atnara,
2. Saiii; iuter divitias bujusmodi, pro quibus quia iasoiiia, vciui in unuiu coiligala fascicvdum,
Paulus oougratulabatur discipulis, uon dubilavcrira imposita suul ad fercnduni. £i quidem amarissime
auruni, ibus, et iiiyrrham posse rej)criri, qua' di- ponareiit hnne inyrrhtp fascicubun, nisi quia, ei-
gneet griile Christo nalo queanl offerri. At cgo si iiondum gaudeut communicaie passionibus Di-
iuquies , non suni mihi eonscius tale quid acccpis- lecti, ui di(;ant, l'uiXKCi/ius MijirUoe dilcctus nicus
se, nec aliquid tain pretlosum, ul est auruiu, tlius iiiitu. (l.tiuiic. 1. rj), dulce tainen niiuium liabeul
ui luyrrha, penes me posse inveniri. Ego eiiim, vi- amaritudiuem cordis amaritudine mitigare exterio-
dens pauperlateni ineara, vi.\ mendicabo stijieni D ri , tanquam choleram stoiaaclii polu absinlhii.
quotidiuiiam, pauperem exigens vitaui. Palas, in- Sicut euim siomachui , immodeiato usu dulcium
quil, te nihil lale uccepisse '1 vide iuagi» nc acce- corruptus, potione purgalur amara. sic eorum qui
ptam a Patre subslanliam dissipaveris vlveudo su.ivitcr vixcruiil in amaricaia conscieulia , nun-
luxuriose. Sed oaiilto istud ; uo:i euim iinprope- quam ifieiiiis >puiru coniraiio, id est, vita et con-
ruiidiim esl, ut Sapiens ail, honiiui averlenti so a suetudine curautur austera. Maxime aulem, si Si*-
peccato (Eccli. viii, C). Vallem magis ut non pige- pius dotur eis bibeie vinum myrrhalum Douiiuicu'
rel te tei.lare ct quscrere si lorte vel uiinimum passionis, id csl potentur vino compuuciionis, quod
itSl aliquid paleruic substanliu- rcscdlsset apud quauio fcmarius esi ex recordauouc peccaii, tanio
te , uiidc initium i>.'cupei'uudi posscs capcrc. Vol- saluliiius est peccaioii. Ideo Jesus uoluit biberc
lem fodeies intra te ; solent naiuque prcliosi latorc {McdliK xxvit, iS), quia peccatum uon feoeral, quod
Ihcsauri iu abdilis tcrrie. In agrd tibsconditas crat ci (Tucihxor imputabat, qui de ainariludine vitis. alic
tliesaurus ille ([ni desiderio sui conipulit liominem ua; ei propinaiwi i;ui dc {ênimiuc vitis verio, vmum
omula sua vendero [Mattlu xui, l'v). h\ agro #e di- novuui cuni amiois iu reguo 1'atris liabelial bibere
cebaut Ihcsauros abscoiditos liabtrc decein îri 4 C-xteruni quaujuam perfeciis, qualis TimO'
40 IN BPIPHAMIA nOMim SERMO I. 50
exercitatio corporalis ad modicum utilis 6. fratres, quibus miuus suftjciunt vcstimenla

thfias erat, ^
sit compsi-alione pietaiis |f Tim. iv, 5); quantum veslrai paupcrtatis in hac asperitalc hiemis, qui
lameu rudihus el impcrfeclis, quales nos sumus, diciiis, Anle facie.m frigoris hujus quis sustinebit ?
utilis sil, vos ipsi, fratres, vobis testes esiis ; quo-

cur non iiuluimini, quteso, lioc vcstimento hclitia'
modo sciUcel rcdimit de ccrruiilione viiam noslram 'A salutis, iioc pallio laudis ? Si Domiaum laudatis,
amaritutto parcimo»i;E cl laboris. Ipsi eltnim scitis iuOomino laudnbilur anlma vestra, et paliio laudis
qunmodo vermescerenl corda, quomodo vcrmesce- quo operlus esl laudabilis nimis, vos quoque opc-
reat corpora, si iiou quolidio de manibus laboran- riel et conibvebit, qucmidmodum gallina pullos
lium dlstillarel myrrlia An non vermis luxurin? suos sui) alis, ii modo velitis. Ab iiuotics voluit,
Nesciu si alter noceutior. Ingredilur blandiem^.o, et noluistis i Nunquid enim boc pallium breve csl,
mordet ridendo, iransloral dclcclando, periuiit con- ut utrumque opcrirc non possit? ,V()« angiistiaMi-
sensu viiluntarlo. Xn non vermis acodia ei trisii. iii, inquil, ih mliis, angusliamiui aulem in oisceri-
tia? Sicul liiica, umiiiiicîimoUo, ft m-iiiis tifpio, lnis ccstris. IHiulaniini et vos [II Cur, vi, 12, 13),
iia trisUHa viri nocel cordi {Pcov. x\v, 20). Quid el pallium dil.itabil se usque ad vos. Nou est abbre-
onmia desideria mala? an non vermes ct ipsa? Al . viata manus ejus, ut salvare nequcat : nec grande
* est ci ut consolctur nos, nisi pravitas nostra prohi-
iii desiderils cst omuis otiosus, et dcsideria occi-
dunt pigruni (W. x.m, 20, 25). Bcatus igitur cuiad bcat. qui alêtis, palliuni boi; c;ilidum csl; qiiia
mortificandos vcrines hujusceiaodi, uwnus propria? calor est, qui non modo interius. scd exterii's ca-
distillant myrrhafri 03S per universuin sui, jam- lclaccrc potesi Nonne vcstimenta tua calida sunt,
que prwvcnit ungere oorpus îuum in sepulturam. cuin tcrra tua pcrtlata fuerit ausfo \Joh sx.tvn, 17);
Scd suum dlcam, an Jesu? Imo et Jesu. Corpus imo ignis missus in ossibus, ac vcboraenter accen-
enim iliius, membrum cst Jesu. Qui.->quis ille cst Siis {Tlircn. i, 1.5)? Hoc ignc tluis illud adole, quod
qu sic unctus cst, non est quod timeat vermem ubi cum regibus obtulcris, dirigatur oratio tua sic-
qu! non moritur; quia jam morluus est ci vennis ut incensum in conspectu Domini : ct cuiii de sa-
unde iili moritur. criticio tuo odoratus fuerit odorem suavilatis, dical
ii. JUyrrhwii iia-juc, et myrrhara electam atque tibi, Odor vcsliiiiculorinh luoruiu sicul odor tliuris
l<robaiissiiiiam Doinino curu regibus re.\ ci ipse {i.aulic. IV, II).
.liilulisti, si intcfim, cum non sufucit manus tua ad 7 Jam vcro de aiiro sapienti:f (qu;o oblatio, ut
(«Ifcreudam aururn sapiealiu' aul thus devotionis, dixiinus, perloctcrum esl) loqmitur vobis qui illud
saliom cor contiii.uiu «orpusiiue aftlictum cum ama- ( assecutus est, quia nec novit iiiud nisi qui acuipit.
riiudine pumiieniia' Domino sauctificasti. Existiuio Qiii ergo sapiontiara didicil , sapientiiim loqiiauu
cnim, sine pritjudicio tamcn melioris iutellccius, lUter perf.v.tos; et de auro quotl iiossidei, nmrcnu-
ipyrrbMm csse primam oblatioueui incipieniium. ias auroas auribu.-, vcstris fabricei. Ejô eniiii ntiu
deindo tbus proficicntium, deniumquc aurum pcr- .irbiiror coinjirehondisse ine; sequor auiem si quo
icctoruiu ; aiqiic idcirc.i cura simul ab Evangelisia modo comproheudam yfhilipp. iii, i:t, 12). Magnus
iiotninala .suut, prctiosiora qu:cque et.digniora pro prorsus ac bealus qni invenit sapientiani, ei uflluli
irorilo sui pnclata cssc in ordine uoiiimum. Alias prudcutia : sa).ienlisni, in coniemplatioue aicrtio-
namuue sc.;;tmduni ordiueiu profeciuum myrrliani riim; prudcnliam, iu cidministraLione tcmporaluim :
tnuri pra'posiiai)i iuvenis, ut est illud, Sirul virgula vel, ut niod(>raiius saplentPtn defmiam, qui novil sc
l
iLiui. c.c arvidtiiiinis mjiirli.ieei llui,ns{Cai<.iir . iii,t>) ip.':um rcjiore cl alium. Pretiosus esl hoc aurm»
Et, \ adain. utl. rnnutcMimjrriiofi, cl w.livllcih lli/ura cunclis opibus, etlam thure e't myrrba; et omnia
(id. IV, 6). Non parvus siquidem profectus est, quic desidoraaliir in virtutibus vel graliis, huic non
cuiii do i!iyri-!ia .1(1 Uius pruilcitur , cum dc ista, valcnt coirqwrari. Drnui|ue sapicns, tiimiuam vir
quii; ad usu^- esl iiilirmitatis liumami;. ad illud q')od n viriuumi, divos in omuibus, ci »1 pra;vaiet aurum
Jumis el lestivis dcimiatuiu e>t sacriliciis, pcrvc- oilerre in bublinu coutemplationc vel prudenii ad-
iiiuir;urqui sacriticlum spiritus couiribulati, cor- mioistratione, non lamen riegligil offere thus iu
pcnsquc numiliati uffcrebat nou .siiio myrrha ania- devorione SWM» divini operis, myrrham in moriiti-
i Itudinis, jam siicrilicium laudis olTerat cum ibure culionc sui. Nos igilur, fratic^, qnod liabenius ofic-
dcvutioois, et, juxta proiui^sionem Domini, tanta ramus in yloriau uovi Ki^gis : quod minui, babc-
cimsolaUo immitl.iUir lugeiitibus Sion, ut det cU mus, ab ipso pctamus oui oflerre cupimus. î. i/iu.s
ciironainpro cintrij, oletim ijaaditprukutUtpalliuni, (/«iii/f/ siiiii;iui.n, pcistulet., u Ik-o, (jni dal omnibus
laiidi.i pru siiiri.iu iiucrori.iilKa.i. i.xi, 3) Tunc can- Hjflxu-ntci {Jai . 1, 0). iMiinorii mca, dala mea, aii
lai qui lugcbut •

Coiiccriiiiii plaiiclain rnCuiu rii ijuu- l':itcr luniiiiuiii, a ipio omni! douuiii perlootum, ei
•iiii.hi wJ.hi coufciiiiaiimccum nuuni., spirituui mue- 'iimie daiuiii opliiiiuui ; ipsi yioria lii s;ccuia syou-
rorib ; ';/. circumdcdnli mc luliliu, pallio scilicei lorum. Aiuen.
laudis, ul canlct lilh. Kjloria mea, ct >wn compuuijar
(I'mI. jiXix, 12, i:i| iiauOcii rnini oawlcho m Dn-
iiiiuo.ci. C.j:.-:uiluliit uiiiOKi mra ni. Iicu incO , i]Uia iii-
<fult III.!' IHStllllClllll iulilOs, Cl iulllllllClllli lliliillt
(irciiiiiilcilii iiie ihc LXl 10) <

51 GUERRICI ABBATIS 5?
SEfiMO II » rum praemisit Jesiis iDiliuin? Vagit paer iiovus in
De variis modU ijuihus nos nnua iUuminat. ierris, cl sidus novum creai iu supernis, ul lumcii
i.Suriie. Hluminare.Jcnts(t(em,imiu vcnil Inmc.n tesletur de sole, et reges in spleo-
de luniine, stella
ttium iUu. i\, i). Hodieraum diem luminum illii- dore ortus sui, ad exortum quoque a?ternura splen-
iiiiaavii iiobis et consecravit lumeii de luniinc. quod dorem, ab oriente ad verum Orientem, id est, vi-
cum lateret incognitum,

liodic ad illuminalioncm rura cui nomen Oricns (Zacli. vi, 12), slella perdn-
omnium gentium sese digoatum esl mundo revelare. cal; non quasi stella, sed quasi raiionale aninial in
Uodie nmnque se revelavil Clia!d;i'is novi sidoris in- via prjecedens, in tine vi;B consistons, ac velul di-
dicio, cum eorum primiliis omniuni tidcm genlium gilo ipsum qui qua^rebatur ostendens. Sed esto,
dcdicavit. Uodie se revelavit Judîs, non s.olura caluinniftlur inliddis banc stellam non esse opus
Joannis, sed et Patris et Spiritus sancii testimonio, Clirisli, dumniodo conlitentur opus esse Patris in
ubi in Jordanc ba{>lizaius, baptisma omnium con- lestimonium Attameo obruet eum multiludo
Filii.
secravit. Hodie mariifeslavit gloriam suam coram infiniia ac magnitudo mirabilium plane divinorum,
discipulis suis, quando mutalatione aquce in vinum, .
• qua' absque conlradictione Jesu noster operatus
iliud iueffabile prasosteudit mysteriura, in quo, viTbo _ csl iu carne, sed non ex earne.
ipsius, subsianiia! mntantur rernm. His oiimibus * 93? 3. Sed ojieriant tcnebrje terrara, et caligo
Dei appariiionibus praevidens Spirilus iiluminandam populos, qui, cuin lux venit in muudum, dilexerunt
Eeclesiai tideni, alloqnilur eam snb lypo et nomiiie niagis lcuebras quam lucem {Joan. iii, 10); dum-
Jerusaleui, dicens : Surge, iUuminare, Jerusa- inodo tu illumin»ris, .lerusalem, civilas coslestis,
lem, ijuia venii luineu tiium. Veneratquidcra lu- qu» iii omui teira ct po|uilo, Ueoparitura es filios
men; in inundo erat, cl nuiudus iicr ipjum la- lucis, quos de potestate tencbrarum transferet in
ctus eral; sed mundus ipsiini non cognosceliat. Erat rcgnum claritatis suae lumeu verum. Gratias tibi,
natus, sed non erat nolus, donec dcclarare euiii Pater luminum, qui de ten^bris nos vocasti in ad-
ca»pit luminosa dies isla. Ail ergo propheta : mirabile lumcn luum (/ l'etr. u, !)). Gratias libi,
Jurusalera nova, civitas magna novi rcgis, mons qui dixisii de tenebris lunien »plen<lcscere, el illu-
Sion, ialera uquilonis J'sut. XLvn, 3), id est, de xisti iu cordilus nostris ad illuminationem scieniia'
ul^-oquc te (ificanda papicte circumcisionis el prsp- ia lacic Christi Jesu (// Cor. iv, 6). HaJC siquidem
putii ; Surije, illumrnare, quia vcnii lunien tuum. c?l liix vera, imo vita seterna, ut coi/nosca.r;!;". tc
Suigile, qui sedetis in tenebris; inlondiie iumini. unum Dcum, et quem misi^li Jcsuni Christuin. ("o-
(|uud exortum e.st in lenebris, sed non co-nprelien- (J

gnoscimus le, qnia cognoscimus Jcsum, qiioninm
ditur a tenebris. Acccdite ad eum, cl illuminamiui Pater et Filius uiiuin {/i'rt«. xvii, 23, 11). Coguo-
(fwt/. wxiii, 6), et in lumine ejus videbilis lunum, scimus quidem pcr fidcm, ipsam tenenlcs arrhinu
diceturque vobis, Fuislisatiquando tenebrn; nunc lidclcm, quia cognosccmus le per speciem. IntBrim
autein tux in nomino(Ei>hcs. v, S). luteiidite Umii- tamen auge nobis fidem, deducens nos ex fide in
ni wterno quod se vestris aspeciibus teuipcravil, fidiin, a claritatc in ciaritatcm, tanquain a tuo Spi-
ut, qui lucem habitat inaccessibiiom, infirmis quo- rilii, ut de die iu diein Ihesauros luminis profun-
que et lippienlibus oculis possel accedi. Advertiie dius ingrcdiamur, quo fides amplior, scientia |ile-
lumen in lucerna testff;, solem in nube, Deum in nior, charitas fcrventior fiat ci diffuîor, donoc pcr
liomine, in luteo vasculo carnis nosira? splrndorem pcrducamur ad facicm, lanquam per stellam
fideni
gloriie, candnremque lucis aeloina!. pm>ducem ad nostrum Itcihleliemiiicum duccni, qiii
2. Laiet quidem maji^slas iu hiimaninaie, virtus egrcssus de ticihlohem regil Israeicm, el regnai in
in bumiliiate; sed signa virtutum erumpentia, unde Jcrusalcra non ista qua; occ.idit prophctas, ipsum-
;
li«!c firpdeanl, noa sinuot ambigere. Ojtera, inqnit, quc Doniimim prophctarum, sed illa in qua coro-
fjumego facio, testimoniumperhilientilcme (Joan,\.,
I
ual occisos idom Dominus, causa. virlus, et gliiri;i
25). M;ignum quidein lcsiiinoniuin Joaiinis, qui ve- martyrum
nit ul testimoniuin (lerhiberct, lucerna de luniine; 4. qnnnto gaiidio ibi tripudial Pides Magorum,
at enim niulto ruajus illud tcslimonium coeleste, cernentium ia illaJerusalem rcgnaiitcm, quem iii
quod Pater ct Spirilus sanclus Filio perhilnipre Bcthl^hem adoiavcruui vagicntcm! Hic visus est in
(Luc. III, 16, 21, 22), Paler, in voco, Spirilus, in divcrsorio paupcrura, ibi in palatio vidctur Angc-
sppcie, cuin in orc duorum icstium stct omnc vcr- loruin : hic in paiiiiis parvulorum, ibi in spiendo-
bum. Sed cl lioc ifisuin si minus accipilur : (>j.>erii, ribiis sunctoruiii ; hic iu grcm!o Malris, ibi in tôlio
inquii, innumerabilia et irrcrragabilia, ijuw cijo fa- Patris. Piane digna Iteaioriim iides Magoram, ui
cio, lcslimonium pcrhihenl de me (.loun. x, 25\ lam felici visionc romuncietur : qu;i! cum in eo ni-
Plane incorrupias et irrevincibilis tcstis, cuni crea- hil nisi irifirmiim oi contemplibilc vidcrcl ; Tion tri-
lura insensibilis sensuin qucindam accipit In cnii- men ?Ciiiidali/ari potnii, quomimis Dcuni in hoiui-
fesiioiiciii (Jrc;aoris, vohiiitalciii i-jus OMiudiijiis, .ic fu), el iiorriinfiii m Deo vcnciarcaur. Procul riubi"
laiiui iiiciiiiciaiiici obedicns. yuid eiiim divinius siella cx Jacoh illn.\erat uicordibus eonim, stella,
poierat exhiberi soniilm.S niorlaliura, quam hoiliei- inquam, mftlaiina, lurilcr qui ncscit occasuni. qui
n.B novitatis signiim ipioii elrJin antu si^Miorum suo- eiiaiii foris stelhiii. maiulini ortns ?ui indioem, ac-
63 IN EPIPHANIA DOMLNI SSRMO III. 54
ccnderai in cordibus eorum. De omnino conve- a abscondila cst, scrutnri, vel majcsuUrm quw ia
his
nieuter intelligi ['Otesl quod apud Salomonfm pra3mium reposita esl, coniemplari contenti simus ;
scnplum est : iuslorum temita, ijiiasi lu.c gpUnidc- sanciornm clariiatem niiran, sanclitalem imitari.
scetu procedit, et r.rescit usijue adperfeclum dietn Fiit, mqiat, concitjHsti saiyientiain '! secva tn-i,ndulu
(Pnni. IV, 18). Primo namque semilam jusliliae in- et Uontiiuis priebebii tihi illam{tccli. i. 'i'i)..iitt'ir(i
gressi sunt ad lucem spiendentis sideris, cujus autem tene qttaisieris, el lortivra te ne ^cralnlus
duclu profecerunt ad videndum novum orlum m,i- fiieri^'! : sed quce iirceciptt iiominus tibiîpsa coiiscrvn,
tutiua:, lucis sicque deraum perveneruut ad con- .<iemper (Eccli. iis, 22). Priecoplum namque Donunt
lemplandam faciem meridiani Solis, in die virlutis luciduni, illuniinaus ocuios (Psal. xviii, 9l, quibus
suserutilanlis. postmodura ipsam corpus luminis valeas intucri,
5. Palclire igilur signanlerque in liis Gentium cum in luce radiorura, id csl, in opere mandatoruui,
primiliis, in liis nascentis Ecclesiaj primordiis, Dulce quidcm lumeu, ut ait
versari consueveris.
prôslensus eat fidii profcctus in siugulis : unrie Salomon,«i ddcctabile oculis vidcre solem [Eccle.
scilice!, incipiat, quoinodo proficint, et quo demura \i, 1). Dula prorsus sl dolcciabile, sed illis quibus
perveuiat; ui facile ipsorum qui paires sunt, ia lokTiiliilc. SajiOs oculos fovel, infirmos torquet. El
liliis agnoscanliir vestigia. Sicut illi coeperunl a vi- B quis cst tam sano ct aciUo visu, ut in aspeclu illius
sione sideris, profeceruut ad visionem pueri, per- iuvisibilis. Solis noa caecutiat? quis ille scrutalop
venenmt ad visionem Dei, sic in nobis fides na- niajesiutis, qui non opprimatur a gloria ? Mirsbilis
scitur supernoruni priedic^tione luminarium; r«- ficta est, Domine, ciaritas tua, liim ex se, turn
boralur visione quarumdam imaginum, per specu- cliam ex me ;

q'uia conforlaia est adversum me,
lum cl in ajnigmate Deum velut incarnatum nobis dum acies mea intirmata est in rae, el j^m non po-
exliibentium ; consummabiiur, cuni praesens ei leroad eam, sicut (lOterain in Adam. Potero forsi-
nuda videbitur veriias rerum facio ad faciem con- lan ad olarilatem sideriini, qui noa possum ad so-
teiiiplautibus quod vix lenuiter et raptim in a.'ni- lom ipsiim, et per hane quaodoque couforiabor ad
înate nunc altingitur; cuui ct ipsa fides iraiisibit iJiuni.
iii cogniiionem, sîes in possessioneni, doside- 7. Eia, suige, iUamiuare, anlma :nea, quaj se-
riuni in fruilijue!.-.. Lucent nanique et uobis stclla^ debas in tcncbris saspice luminaria cfoli , leva
iion una, sed multfe; nisi quia multae una, quaruni ociilos tuos in iiionles uude veniet auxiliuin libi, si
scilicet cor •aaum -.'st, et anima una, tidos eadem, veneris ad iHuin qui habital ia ccelis , id est, ia
priedicatio consona, similisque vita. Quse sint h» montibus ijjsis. A montibus, inquam, veniet auxi-
slellae, £'. dubilas, Danielem interroga : (jui ud j«- v* lium tibi, quia Inx tibi inaccessabilis illmiiiuai mi
stitiam, inquit, erudiuni multos, quasi stclke iuper- rabiiiter a mont'bus seternis. Susceperunt montcs
petuas mlernitales (Dan. xii, 3). Paulus etiam iuini- lucein populc. a luibus aa valles eamposque de-
naria vocat eos, qui iucent in medio natlouisprauai sceuiiiit subjecios. lloc itaque, dieo, fratres, opli-
et perccrsw (Pliilipp. ii, 15), continentqne verbum mum Psl, noslrajque inSrmltaii congruiim iiUimina-
vitae, spiendorem muluatum ab seterna
lauquani tionis' iniiiura, si inteudamus ia eo qui illuminati
luce, nociem hujus mundi jussi sunt illumi-
quo ct suol. Rectissiina via est iovenlendi Jesuui, si pras-
nare. Ideo Domious foos et origo lucls, cum ordi- cedentiuin pairum sequamur lumen prffivium. Se-
naret lunam el stellas in potestaiem noctis, dicebat mila jusli reeta esi, rectus cailis justi ad ambulan-
illis, Vos estis luxmundi: eliterura, Sic luceat lux dum {Isa. xxvi, 7). Qui juslum sequilur non am-
vestra corarn hominibus, ut videant opera veslrabo- Imlal in lenebris ; nou modo videbit, sed habebit
na, et glorificent Palrem vestrum, qui incosiis est hmien vitffi. Videbit ad consolationom pr.esentis
{Matlii. v, 14, IG). Lucent itaque verbo, lucent viiifi : habebit in possessioueni ha;redilitis leternte.
exemplo, et ulroquo lucis OJIS radio orluni seter- Pioias nempo promissionem habet vitai qute nuuc
nse lucis annuniiant, dum CLelesteiii, quein voce - est, et futurte. Exerceanuir ad pielatem, et neutro
praidicanl, eiiam coelestis vitse similitudine com- nos frauuabii qui se ultro nobis feeit debitorem
mendant. (/ Tiin. IV, 8, 7, Excrcoamur in operibus lucis,
9).
6. Suspicite, fratres, in ccelum; ia ca?Io siqui- et qui abscondil lucem in manibus suis, annuulians
dem est conversatio eorum snsplcile, el intcndite

; de ea amico suo, quod possessio ejus sit, et ad eam
mentis oeulos, si nocdum potostis in rotam solis, possii ascendere {Job. xxsvi, 32, 33), nunc ali-
saltem in fulgorem sidfrum; adiniramini splendo- quando in solatium operis eam uobis demoustrabit,
rem sanctorum, irnitaniini lidf-m, tomuiamini san- el postmodum in priemium dabit, ipsc lux uoslra
ctitalem. Siella; isiai sicut ilai:iir:a coruscant, et hi- Jcsus (;iiristus qui vivit et rognat per omnia saj-
raon luminum ortum dcmonslraiit; ducunl ad cula sieculorum. Anieu.

cunabula novi Kesîs, ad cubicnluiii Virginis malris, SERMO III.
quod est inviolabilo fidei inysleriuni; iino perducent Quibus ijradilnis ud sapicntio' lumen pervenialur.
in ternplum Kogis, in sanctuariuiii Dei Patris; quod \ .i>ur(je,illuiniuare, Jerusatem, quia iicnitlumen
cst iucogitabile lidei prji^riiinm. Inloriin auiem, iJuui tuum ilsa. Lx, l). Beuediclum lumen quod venii
idonri non sumus, siipioiiiiam lioi, qn;!' m mystaiio >n aoiuiue Domini, Deus Dominns, el illuxil nobis ;
GURnRlGl ABBA.T1S
de cujus n>unerc cfiam dies ine, ili«s saiiciificatus ^ inus lenebnc acc filii tenehrarum, dixcrimus nos ni-
de
(i(> illiiminntinnfl
iJJuminaJione R.-i>lMii»
Ewiesise ii.i,i»ii
iiluxit nni,i«
nobis. aâf,-,^
Gralias liil paii lenebrarum, nos ipsos «ediicimus, eUCDebras
tibi, lux vera, quse illaminas omnera hominem ve- inortis, quae illuminarinon mnreantur, nc-bis indn-
Hiejitem in liunc mundnm, qua ad hnc ipsum ve- ciraus. Quid enim, ait Lux mundi, quae in jiidiciuni
nisti liomo iii liunc mifndum. lliuminata est Jeru- venit in hunc mundum, ut qui non vident videant, el
sakm [natfr nosti'a, mater omnitua qui il)iiminari qui videntcaicifiaot? Qtiia, inqtiil, dkt/.is, Videmus,
meruerunl : adeo ui jam luceai omuibus qui in peccatumvestrum manet {Joan x, 4t). Video quanlu-
raundo sunt. Gratias tibi, lux vcra, quse lucenia es lumcunq"ie,(ji«(i>Ham tu illuminas luecrnam mcain,
fasta, ui Jcrusalem illumiuares, et iucerna pedi- oDomine, sed, quia parum est quod video, Deus meus,
bus mei? Verbum Dei tieret. Gratias, inqu-ara, tibi, illumina tenebras weas (Psal. xvii, 29). Videmus ui
quomarn ipsa Jerusalem iliutninata lacta est 9^9 inultum pcr gpeculum et in asnigmate; sed muiti*m
lucerna, ut luccai omuibus fjui sunt in domo niagoi longe est hoc ipsum a olariiaie vera claraqvie ve-
patns lamilias. Non soium enim iilumiuata est, sed ritate, quse videbitur in facie. Idco forsitau caecug,
exaltata, el super candelabrum iilud lotura aureura quom apud .Marcum Dominus illuminare cceperai,
siUesi; civitassuper moai.am moDlium, illa quon- lioniines qua>i arbores arabulantes videbai (Marc.
dam dcrelicla et odio babita, posita esl in super- vin, 22-24), quia vidclicci nou nisi per speculuin
biam ssBculorum, ut tnm longc lateqt.e fulgeat ejus ei in asoigmate videbat; sed sccundo impuuens ina-
Evaugeiium quam longe lateque iimcdi vigebat num restituit eura, ila ut vidcret clare omnia ;
quod
loeperium. Et operium est cju^s Evangelium, in
.si in nobis fiet, cum nos reficiet, ei sanitatem perficict
01'; qui pereuut opertum est (// Cor. iv, 3), in impo.sitioDc raanuum secunda, quam coepit prima,
qtubus Deus bujus steculi e.\«ecB.vit mentes inlide- reslitueos nos in claritate perlecia.
!ium, ut nou fulgiiat eis gloria Kcclesiae Christi. 3. Sed hoc ipsum per speculum et in renigmate,
Quibus titraen aon fulgot ut videant, fulget ut invi- cui, aul quando, vel quandiu potest contingere?
deant, et Ecclesiaj torquentur gloria, qui ipsitis il- Quam misericorditer mecum agerdur, qiiam feliciter
lurainari uoluiit gr.ilia. Verum Ecclesia ncc propler milii viderer illumioatus, si mea possem vi-
peccaia
gloriam qua Jloret, supyrbiens, noc giatiam qua dere, cui quoiidienecesse est plangere ac dicere CV- :
pollft, invidcns, euam illis quos m.olestos tolerat, cumdederuiit me malaquorumnon est nhmerus, et
lumeu quad accej)it implorat, dicens Qtwniam tu : nonpotuiul viderem![l'faL xxxix,13.)NaindeIicia
iUuminas lucermm meam, Donmte: Deus meus, (ptis intelligit (Psal. xviii, 13), quando etiain specic
illumina tenebras meas(Psai. x\ii,2i'}. Mei forsiun virtiiiis viiium decipieiis interficit, quasi vere ange-
suni, quia prajdestinaii sed adliuc tembrie suut, lonebrarum transfigurans se angeluin lucis
:
Q lus in
quia nouduin vocati aut justiticati. Voca et ipsos i>!agnus utique, multunique illuminatus, qui delicia
in admirabiie .liimen luum, et pr.-edicabunt mecum ad liquidum iniclligere putuitet voluit; nam ncque
adiiiiial;ile uomea lunm. Qua:i<iuam jnstiis quis.jue ei dulosus potuit, et noluit intelligere, ui bcne agc-
ac sanclus in Ecclesia ita ae illumiaalum gaudeat, rct (Psal. Dcus illuminator omnlum gcn-
XXXV, 4).
ut adluic se non minims c.x parie teQ'.'l)rosuin videat Uiuni, de te nobis caolabatur Eece veaiet Dominus,:
el doloRt ; et ideo nocossario, cum illuminatus sit, et illumiuabit oculus servorum suoram. Eccc vc-
adbuc se illuminari petai. Quanto nanique araplius nisti, lumeo meum, illumiiia oculos meos, iie uii-
Jucerna ejus iilumioala fuerit,
lauto verius ex hi- quam tllO obJormiam in morte, ne peccatum ad
ccrna ipsa tenebras suas deprehpudil. Nic st.alim morirm octJos DOStro.> allqua dcl<'Clatioue claudal,
contrarium putaveris, quod in livangolm Veritas couseasum illiciat, aut, velut isbosoili, dori)>ien-
cl ad
ait; Lucerna corporis tuiest oculusiuus. Si ocutus tem invcniens transloiliat (ii lieg. iv, 7). Vcnisii, o
tuus simple-v fuerit totum corpus tuum luciduiu erit lunien fidelium omuiuin, et ecce Iiodie de illumina-
{Mattli. vj, 22 el Luc. .\i, 34-). Non euim. quia ex tionc vene fidei, id est, lucorniP nostitu, dcdisti uo-
oeulo siiijcer<e intontionis toium opus nostrutn 'uci- bis gauderc; da eiiain de illuminatiouc teucbrsnim
dum fii, ideo consequens est iit stEtim omnes leue- iiustrjrum, quae resiihia; suiu, .semper iu Dnniiuo
bra^ igr.oranliarum ooslraruni illuir.inaitf sinl. Is gaudere. DcJisli lumcii voriP tidei, da et lumcu vc-
nempe modus est adhiic iHuminalionis iiosiiiB, ut ra' justitite, da lumeu divinn; scienlia!, da cliam ct
in lumen multum exislimetur protecif.si',
verilatis divinr s<«jripnti:>\
qui defecmm suum potuerit nossc, et sciro quid 4. llis profecto giadibiis proficiendum, liae via
desit sibi. Inde e:5t quod et apud sapieutes liujus proficisccudum tibi esso puto, o aninia hdelis, quo,
mundl, qui magis .<obrio dispuiavorunt de scientia, lallacis mundi hujus tenebri^' exufi, pcrvenias ail
primus, numeratur gradus scientiae, scire quod ne- patriam claritalis ieternte, ulii lenebrae tine erunt
stias sicut clara meridics, ei nox sicul dies illuifiinabi-
2. Fiatres, oniues vos lilii lucis estis, et lilii Dei. tur. Tunc jirorsus, tunc videbis et afllucs, ei mira-
Nou sumus noctis, neqiie teiu-braruiii. .\ox enim biliir, ct dilatabitui- cor ttimn (7.(7. i.x, 5), ((uaniio
pi-a;cessit,(lie8
aulemappropiiKiuavit {Rom. Xiii, 12). rcplebitur liivina maioflîle iuciietiiiiscripli luniinis
Etsi luimusaliquandotenebriK, nunc aulom luxin Do- omnis terra, el gloria ojtis in te videbilnr Domus
miiio lEpUes. v,8). Verumtamen si, queuiamnon su- Jacob, venilc. ambulcnms in liimino Domiui (W. ii,
57 IN EPIPHANIA DOMINI SSRHO UL ^8
3) : iil veri filii de clariiato in

Jucis amliHiemus A mandalis prorsu.'. inlcllexi, quia inlellectus bonns
clariiaten:, lanquam Domini Spiritu, ul
pi-ajlncente omnibus facienlibus limorem Domiui. Nam et un-
per singulos gradus virtulum regnum claritatis ul- ctio docens do omnibiis, scions nimirura quo ordine
terius iuvarfaraus. Qui igiiur jam per fidem sumus quidque apud eam discendum sit, prius docel lio-
in lumine, ex ea et per eam in amplius et serenius lulatem el disciplino.m, postmodum scieHtlam :
et
iumen p.-ogrediamur, piimo juslilife, doin scieu- si tamen qui doceadus csl, primo omnium crcui-
tise,demuraque sapienti». Quoi enim credimus derii, 9St id est, elemenla exordii sermonum ju-
per fidem, conseijuenter operandum vel promeren- stitife (lidiceril. Ideo iilc discipulus unrlionis laui
lium est per justiliam, post intelligondum per scien prudontcr prccem ordinib.nt,atque allegabal : [ioni-
tiam, ac postremo conteraplandum per sapienliam. latem, inquit, el discipUnam et scientiam doce me,
Prima namque omnium acccnsa esl lucerna fidei, quia mandatis tuis crcdidi {Psal. cxviii, 100, 06).
ad quam opcremur in nocie Iiujus sacculi. Inde Ae si dioeret : Didici prima elementn, iil est, tidcm
seriptum esl in laadem mulieris fortis, qure de non fictam ;
jam, quod seqniiur, docc jusliliam, id
nocte surrexit, et, de nocte ac dieoperans manibus est bonitatem et deraum provc-
disciplinaiD, ut sic
suis, panem oliosa non coraedit, I\'o7i etstinguetur, hai ad sanctorum scienliam. Vocasti ad gratiam
iaquit, in npcte lucerna, ejun (Prov. xxxi, li»), iii
|
;
fidei, jam justifica per bonitateui amoris, ci disci-
est, non dcficiei in tertaiivne fides ejus. Ad lianc plinam casti tiraoris, ul post magnifices munere
lucernam non fiunt opera tenebrarum, sed exstin- scientia; spiritualis. Ques av.iem vocavit, hos et iu-
guitur cura fiunt. Qui enim male agit, odit lucem sti.lcavil; et quos iustificavit illos et maijnificavit
{Joan. III, 20). Idcoque exstinguit iucornara fidei, {Rom, VIII, 30).
posiponit memoriam Dei ; non est tiinor Dei antc 6. Sciendum sane quod, cum sit, haec scientia
ocules ejus, etde tenebris quas sibi lecit, arbitio- sanctorum, non laracn (imno« sancii docentur esm,
rumque absemia blanditur sibi, diccns Quis me : s»;d illi dimtaxat in quihus nec industria gratiam,
oidet ? Tenebrw eircumdant me, et parietes coope' nec gratia destituil industriam ; sed ulruraque mu-
riunt me,et nemo circumspicit me. Quem vereor 1 tuo sibi suffragio coopcralur, ut et docibilis sFf
Delictorum meor.it.ni non niemorabitti r Altissimus. homo discipulus, et spiritus adsit dnctor sedulus.
Et non intelligit quoniamomnia vidctoculus illivs Cum autom varia charisuiata contineat iiisc scieD-
{Eccli. XXIII, 26, 27). Bona vero opera, etsi ali- lia. Spiritus tamen modrralor non iii iinum facile
quando propter vauitatem declinandam in abscon- conferl; omnia, sed dividit singutis prout vull, alii
dito fiunt, ad lucera taniea inlernam et aeternam, id ,

noiiliam mysteriorHni, alii intelleetmn Scripiura-
est sub judicio fidei et testimonio Dei tiunl, qjia '
rum, alii intcrpreiationem sermoniira, a!ii disere-
opera lucis sunt ; lueeraae uiique ardentes in mani- lionom spirituurc, alii illam, quse pernecessaria esl,
bus operaatium, et exspectaatiuma/lvenlum sponsi, velul in gu^tu dignosconliam, atque dij'iil)cationeDi
qui educet quasi iumen justiliam tuam ad conspe- virtiitum ac vitiorum, ne fallaat viiia specie virlu-
ctum homiuumet angelorum, el, sicutlux meridiana tura. Non nocebunt,
inquit, et non occident in uni-
clara est, clarefcere faciei opera tua, quia in Deo vcrso sancto nmite meo ; qnia repkta. esl terra
sunt facta, ul £icum in te, el te in Deo clarificent scieniia Domini [Isai. XJ, 9).
omDium judicia, 7. Jam vero si quis post iiaec et per hu-c tria,
5. (!>uama veio clariiale juslitia resplendeat eiiam fidem, justitiam atque sciontiam, proficial M sa-
ia prajseuti, quanta luic lieiiiicctcoiiscientiam jusli, pieiitiam, id est, saporem el gustura teternorum, ut
fimiliarius ei suavius conscieuti<e vejtne lcslimo- possil vacare el videre, videndoque giistare (juam
nium vos dooebit. SiSpe autem et fides radiat, et suavis Doininus ; et quod oculus nou vidit, et auris
jusiiiia fornscat, et adhuc tameu inteliectus caligat, oon audivit, ei in cor hominis non a.^cendit, ei per
iit mysterium fidei,quod velulinvolutum tenens ve- Spirituiii reveietur : hunc oniniiio dixerim illumi-
iieratur, explicare nesciat ;
signaius sit ei liber n natum magnilice el glorioso, taaqucni qui gloriam
Scripiui-se, qup.si litteras nesciai; sed nec ad dis- Domini reêlata fncio speculetur, cl super queni
iretioneiii lioni el inalL, vcri et falsi s^nsus exer- gloria Domini saipius oriatiir. Huic uiique dicero
oitatos habeat. El tales quidem mulli in Ecflosia, habei non propheta, sed prophetaru^n S;iiritus :
quorum Gdcs multa, abuodans justitia, scieniia fere Surije, illuminare, Jcrusalcm, quia vcnii lumeu
nulla. Quod taraen ad lumen juslitiae accedcre opor- tuum!, et gloria Domini super te orta e»l (W. lx, 1).
teat luinen scientise, docet senno proplietw, qui, Fraire.s, non omnes capiunlhoe verbuin,sed qui po-
cuin pra3inisisset Seminale vobis ad jusliliahi-, ut
: le.st capere capiat. Nou coudomnatur qni noii capit :
ostenderol quas iuierim priinitias colli^'amus de sed qui no.T cupit, utique leporis arguiiur. Qui au-
hocsemiue, siibjunxil : lllii miuale vohis luineit scien- lein cu[iit, noveril quia hoc iiiiiieu sapieniia- forvens
tieeiOsee. x, 12). Sic et ApostoUisait : Fructifican- accendit oratio, sicut el lumen scieuli;e iVequens
tesin opere bono.et cresceiiles in scientiu Dei [Co- lcciio; si tainen cum legis, kioernam ardcntein ad-
to.ss. I, 10). Tu quoque, David, seilens in cathedra liibuniis, id esl juslitiam operum, pionmique ox-
sapientissimus priuceps inler ires, quoiuodo super perionliam seusuuni. Tu autera, Doniine, i'ator lu-
«oiiKS intoliexisii 'i (Juia mandiUa, innuit, ijUiisiot. miiium, qiii himen de le iiiminc uuioiim iiMim iiii-
m GISRRIC! ABBATIS 60
sisti illuminarc tenebras niortaiium, da nobis per • ab ipîs fianl, tui^pe csl et dicere {Ephes. v, 12}
vism lumiimm pervenire ad luraen ielcruum, iii Fodiat parielein eorum qui ad ipsos missus esi
placeamus coiam le in luniine viventium, qui vivis prophetare, ul adhuc majores aboniinationes vi-
ei regrias per orania sKcula swcuiorum. Ara»n. deat, quas iicn erubescunt a«t verenlur Cyram illi
SERMO IV. iremcuda niajcslate perpelrare. QuiJ cnira mihi,

De nova nostra natiuilale et vita. qui .Tionachus videor, de his qui extra hoc nio-
1.Secumla nobis hodie, fratres, nativitAs celc- nasterium sunt judicare? Utinaui nec de his ipsis
bratur, quae dc illa prima nativitate, tanqiiam de qui hic intus sunt, mihi esset judiiâre. Ad rae ip-
causa effecius, consequenier nnla videtnr. Illa si- sum namque conturbala est anima mea, dum sci-
quidem, cjam usque hodie celebravimus, nativiias licet vereor ne haM; ipsa species pictatis, quara ut-
Chrisli esl; isla, quam hodie celebramus, uativitas cunque vobi.<»cum gero, gravius me incipiat aceu-
nostra est. In illanamque Christus uatus csl, in sarc, si pieiaicm ipsame conviceritabnegasse.
ista Chrisiianilas nata est. Cum enim tria sinl qun^ 3. Omaino, fraires verendum est mihi, an vero
nos faciuRt christianos, fides, Itaptisnius, et allaris ct vobisipsis, vos viderilis.nc ad nos pra-cipue spec-
parlicipatio, hodierna dies fidem nobis iniiiavit, let ille senno qui pcr Aposiolum prophetatus esL de
Baptisma consecravit, ac mensa3 coeleslis miracula %
l* tcmporibusnovissimjs ; ulii,cum malitiam bominuni
praeformavit. Quomodo sane prima gpniium iliu- dcscriberet tnnc falurorum, qualis nunc manife.-îe
minalio tidera nohis iniliaverit, quomodo Christus legi potest in vita ot moribus eorum, lonoum tandiMU
bapiizatus Bapiisma noslrum conseeraverii, qual> eic concliisil malorum ealalogum : llabentes, inquil,
ler illa conversio aquae in vinum, ranlalionem re- speciem pietatis, viriutem autem cjus abnegtintes
rum in convivio mensae Doniinicitj prxosiendci it, [H Tim. IH, 5). Qoid eniiu iia speciem ' pieiatis
nequaquam jam opus cit ut doceamus: sed illiid habet, siciit haec quam praetendimiis, humilitas
arbitror oprra; pretium, ut no«mctipsos commonea- loo»urft; el babilus, parcimonia cibi et potus,labor
nius, ne tides in iiobis a suis degenercL initiis, ne lere continuiis, et ordinalissimu'! per omuia vivpudi
vacuetur in nobis gratia Baplismalis, ne cednt no- modus f Cselerum de viriute ipsi pietatis, quam ha-c
bis iujudicium parlicipatio calicis Christi. species exierior promiitiL, qnam prope nihil in rac
2. Et ipsa quidera fides, qualis ab illis Magi'?, meiquR similibus valeat inveniri, pudor milii essoi
primis videlicet auctoribns suis, nobis hodie tra- contiteri, si non omnibus essemus manifsli Qua-
dita .sit; qualiler ^k'i maxiraum fidei sacrairon- est cnim virlus pietatis, iiisi charilalis non ficia,
lum raysticis iu.einuaverint mimernm liguris, saiis (J

luimilitas vcra, patienLia longaiiiiiiis, obcilipiitia
abundcquo dis.scrucre patres nosiri, ul ex ea part non segnis? lo his virtutibus caruraqiie similibus,
nullus jam alius lahor quara in labores corum m- quautum vobis licai gloriari, vestro, fralres, ro-
iroirc nobis resoderil, Sed neque magnopere poslu- linquimus judicio de ine siquidem
; ingenuc conti-
lal status, imo ruina temporis Uujiis, ut de myste- Ipor, quia nomina qnidcm eariira scio, saporem
rio tidei disputelur scd ul magis id morlis omni- adhue ignoro. McriLo iiaque puilori^m niihi pariLcr
bus elaborelur ui, sicul Apostoius ait, in conscien- et ttraorem incuLil liabitus queni gero religionis,
tia pura itlem (idei mysterium habeatur (/ Tim. nulUim suffragatur lesliiiionimn virtutis.
cui fere
III, 9). Ecce enim liodie si de mysierio fidei inter- Nunquid cnim tiilo milii possum iisurp.ire mouaclii
rogas, omnes fere invenies chrislianissinios; si nomen et iiouorcm, cujus non hnhoo meriLum ei
conscieniiss discutias, paucos adiuotlum invenics virtutein ; cuni, sicut anie nos dicluin est, simulaia
vere cbrislianos. Totus fere mnndus contitciur ver- saiiclilas duplicala sil iniqiiitns, (.\ug. iv paal. i.x!ii);
bis se nos.se Deiim, factis aulcm nc;;at {Vit. i, 16); eL lupus suhPviuapelledp|)rehensusg'aviorc sil » n-
adeo ut et qui speciem pietatis videniur liaboiv, leiiiia percellendus? Propieroa vos quoque, fraircs,
virtulem ejns saepins inveiiiantur propemodum ab- f.
ul liUo gloriari .pcssitis, in hac, qiw corpora ve=lra
iiegare. Qiiid puLaiis mei qiios iu
auLem, fralres decorata sunl, specie pietaLis, pouile corda vcstra
hoc signiticare voluerim, quos sciliceL dicam pic- in viriHlP ejus; ut .specics in oorporibus, virtus in
lalis habere speciem, sed abnegare virtuiem? Si cordibus, prohatos vose.\hibea'it tam augelis quam
iilos qui spaLiosam viam sa?ciili ambulanl, intelli- lioiniuibus, sitquc, sicut scriptum est : Omnes qui
gilis, quid illi vel de sola pra'ferunt pietaiis spccic, vidcrinl eos ci/gH^scmi illos <iuia isli sunt senien cui
qui nomiue solo christiaui, aique in vacmim assii- benedi.vil Dominus \^lsa. lxi, 9).
inentes nomeii sancLura Christi, lol:i ac libera pro- 4. llaic esl, fraire.^, clirisiianx' lid'i piciis voia,
fessione scctanLur qu<e huic inimica sunL nomiui; hoc ost liabcrc myslcriura ridci iii cinisciciilia pura.
qui omni spccie conversalionis el niodu vila;, sc IIL enim mysiorium lidoi, qiiod hndie nobis mysnca
proteslaniur ininiicos crucis ChristiV Ihoccine cst comiiieiidaverunl Magorum inuncra, tidcliter el
specics pielatis ((uara in t-is videimis. haliilus el in- digin; cou.scrvarpmus iiim,ai:ulalum in cunscipulia
cessus iiieretiicius, scnno scurrilis, ociiliis impu- pnra, liiHlic iiiilcmt>H6 Cliristiis lia|iliz;Uiis, noii
'iicus, venlcr qui pio Deo coliiiir, cL oninis illa sibi .sed iiolus, Axpersil, sicul Ai)(jsi"lus ait, ronla
vitx contumelia, quae publico el gioriabunde, veluL a conscicnlin malu, el alituil corpora nijua muniiu
in laciein pietali irrogatur ? Quic emm iii occuilo [Hohr .1. 22). Quam fclix, Iratres, aiiiiiia illa.
G2
6t IX BPIPHANIA DOMINI SEftMO IV.
ad purgationem pecoatoiaun elficacius
ijua; sk lota in saliitem, niox e vesligio sccula est » melius, et
cum Apostolis, nuotidie benefaccre de afnuentia 'nMndi,^ quam se-

Salvatorem, utdeinceps adha^rens ei
niel omnla relinquendo pauperem fieri ? Sed

enim
illam meruii aiidire vocem : Qui lotus cst, non
indigei imi ut pedes lavct , scd esl mundiis totiis .'
audi, Naaman. Fiuviuni Damascenum absorbebit
{Joan. XIII, 10.} Cjcteruiii qui baptizatiira inortuo, et Levialhan, et uon mirabitur; nim de Jordane si
iieruin langii eum, quid pi-oticit lavatio i lius? {Eccli. liabeat liduciam quod inlliiat in os ejus {}ob xt,
18), spes oum frusLrabitur. Neque

euim gnndc re-
XXXIV, 30.) Ego postquam Baplismo lotus fui, noa
putai quamiscunque, prfetcr humililatem christia-
unum inortuum, sed tot niortuos quot opera mor-
tis, leiigi ; et, juxla Petrum apostolum, cnnligit nam, virtutibus aflluas : cum etiam pauperes Chrisli
niilii illiid veri proviTbii, Cains reversus ad vomi~ dcvorare se posse confidat, scd nihil in eis inimi-
tuni suum, ei sus lota iiivolutaliro iuli {UPeir.ii, 4). cus proficiat. Damascus secuudura nomen suum/
mistse
Qiiid igiturfaciam? quibus uUcrius aquis sordes Civilas samjxdnis est, el aquae ejus sanguine
quiaopera etiara bona carnalium et siecula-
lantas diluam ? Audio quia sicut una fides, sic unuin sunt;
secundo Baptisinati riuin, vix a quocunqiie peccato pura sunt. Et
quo-
Bapiisma est, ncc lociis cst,
quouiam quicunque baptizunur, iii niortc Glirisli modo quod infectum est sanguine, sanguinem
id
id quod leprosum
baptizamur; qui sicut semel moi-tiius est, sic et B mundp.bit? qua ratione lepram,
baptizaius cst, ut et nohis unici modum et est curabit? At Jordanis nostcr ipse
quidem purum
scmel
formara Baptismatis prasscriberct. Diffidercm for- proiluit , nec te calumniari poterunt superbi,
lotus in eo mersus fueris, ac velul conscpultus
siian ullcriiis posse rauiiilari, nisi quia desperan- si
tein reducit in spem, inier alias Scriptura? consola- Immilitati Christi.

o Naaman, domestlcos luos,
tioucs, etiam fideie consilium Elisei, eiiamsi totus 6. Audl saltem ,
instar Naaiiian Syri lepra sim perfusus, ac vetcrao bumiles amicos, Naamen rc-
lideles consiliarios.
incnrabili possessus. Fiti/i', inquii, et lavare septies cedebat indignans adversum virum Dei, quem con-
in Jordane, et mundaberis. Si dixisset, Lavarc ler, suliicrai; at Palcr, inquiunt, elsi teni gran-
illi,
mundaberi.-, cuniir.uo inteliexissem trinam iner- deni dixisset libl proplicta, certe faccre debueras.
Fidele prorsus verburn, rationis et 94'1
sapientife
sionem quainundautur baptizati, dicremque tolum
illud miraculum tcratiam proplietare Baptisinalis, plenunr, quippe suggestio cst rationiilium liominis
jam Jordanis de virtule Doniinici Baplisini sensuum quos sibi Oeus tesles rotinuit adversus
ul tuiic ,
coepissel ad sahaem gcnlium operari. Nunc autom hominemipsum. Pa/<Jr, inquiunt, etsi rgm grandem
cum signantcrdieat, lavare septies in Jordane, quid Propheta, certe
dixissct tibi Proplteta,
dixisset facerc dcbucras.
cerle facoe at,Dueras. Non
nim
sibi vull seplenarius isie, aut quis est Jordanis " crcdcre namquo Prophclaj, Dci est injuria ; nou
• A
11 ,_.,.. ...... ., II .... :.,..»..^..i<.iA rt.^Jiim
odium oct
est «11
sui1 iri>îi]S et
ipsiuset
ille? Jordanis, ut aiunt, interpretatur Dcseensus tentare oinnia pro s.^jIuIc,
eorum. Quorum ? Illorum uiique qui humiliantui' invidia. Quid enim grande esse polest in pr;ecepto,
debel
^d poenitentiara, qui nimirum quanto profundins ubi salus est in promisso? Quanto magis non
discere ab Jesu qula
descendunt per gradas humilitatis, tanto se peni- videri grande vel diftlcile,
tius mergunt et plcnius abluunt spiritualis alveo mitis est et humilis corde, cuin in co pariler in-
Jordaais. veniatur et requies anima.% ei prKseus medela spi-
5. Ad iiieipsum, o Deus, conturbaia est an'ma ritualis leprte, pignusquc salutis a?teru;e ? Taudem
mfa, memor pcccatonim suorum; propierea nie- vix a^greque obtinetur a superbo pcccatorc ut dc-
lamen sopiies lavat,
mor ero tiii de lera Jordanis, quomodo scilicet iu scendal in Jordanem etlavel; si
desccnsu humiliaiionis mundaveris Nnamuii lcpro- toturaque sc plenius et sa-pius mergat, nou mora-
sum. Dcscendit, inqiiit, ei lauit septies in Jordane, tur effecius saluiis fidem prophetico facere
sermoni.
iuxla sernioiicm viri Dei, ei mundatus esl.Descandc Sed, proh dolor! quanta est hujus nostri miseria
el lu, anima mea, do curru superbiae iu salubre temporisl quia non soium diviics, sed etiam pau-
aquas Jordanis, qui de fonte domos David, loto n percs leprosi, ita inveniuutur delii;ali, ut vix
usque
.... .-« r. .. - Li .! ... .- -. **.,.-»..- _..i..u_;i...., :«*:..«; ...iiioittni. 9/tiii<
aquis * nnt
aut «;i
si
jam profiuit
. i
orbe iu ablutioneni peccatoris et men ad talos salubribus intingi paliantur :
strualic. Hiec esl niiniruin Immilitas poenitcndi, semel laverint, raox sibi plenissime videanlur muu-
qua', do domo pariter et exemido proilucns Christi, (lati.
loic jain prtedicatur crbc, totiusque purgat crimina 7. El Elisajus non ita sentit, sed signanter expri-
nuindi. vos, Naaman Syri : non eniin unus, sod mit, Scptics lavare , ci mundalieris. Scichat niim-
iauuineri o,' inquam, divitcs, sed lcprosi; surum humilitiitem Christi, qua- uobis imitanda c-^l,
peibi, sed a;i'Uinuosi qunrc tam vehemoiiler ablior- si perfecle voluinus muiidari, se[itcmplicis esse
;
rclis hvari his modicinalibus aquis :' cur vobis ita virtutis. Piima virtus, quod, cuni dives csset, pau-
viluii noster iste Jordanis pra; llaviis Damasci? por factus esl. Secunda, quod panperlati extremi-
Diciiis eniiii, si lorle qiia'roulL!>ijs aliquaudo consi- latem adjiciens, in priesupi pcsitiis esi. Tcrtia,
liuin Srtlutis iniitanda iiricdiceiur liumililai ei pau- quod Matri subditiis. Quarta, quod servi manibus
pertas (Uirisii : JSiiniiaid n/m meliores suut p.uvii hodie inclinavlt eaput. Quinta. quod di»cipuhim
Datnasci otiitubvs uiju.i.> hracl, ut lavci iii ei-i ct 'urom tulil et proditorem. Sexta, quod sie fuii
Nutupud ti>arisu'.'lu» ante iniquum judicem Septima, quod

w,nndar'f (IV 1-cii. v. 10, i4, ii.) ddxi' osi .
6S GUERRICI ABBATIS 64
crucifixoribu» lam clemens intercessor fuit apiid « bitror, quia eorum, qni sic se abluunt, non solum
Patrera. His vesligiis, licet satis a longe, giganiem corda recuperant innoceniiara parvulorum ; sed
sequeris, si jmupcrtatem diligis, si inler pauperes etiam corpora secundum quemdam modum pueri-
extremiiaiem eiigis , si monasterii sul)diius es lem sibi vindicant puriiatcm mortificalione mem-
discipiinBe, si minorem tibi patcris prai>!Sse, si brornm. Sia enim de quodam sanctorum legilur.
falso fratres a^quaniniiter tuieris , si mansuelu- quia iu nieinbris dpfnncii, sepleniiis quodnmmodo
dine vincas cum judicaris, si cbaritatem refiendas pueri gratia virtebaliir (Dii S harthto (iiclunt, tipud
illis a quibus injuslc pateris. Ila^c humilitas ptane Sulpicium). Rcce, fr:itres, qui primi graiiam Bapiis-
sine injuria unici Buptismi rebaptizal : quia mor- matis tantis voluplatuin sordibus amisimus, ccce
lem Christi noa iterat , sed mortificationem et vcrum Jordanem, dcscensum sciiicet Uiiinilium, ubi
sepiilturam crimiaum instaurat; et quod in illo die rcbaptizari licet, iuvenimus. H;.'C tautum est, ut
Baplismo gestum est specie, liic rursus implctur non parcainos nobis ds dio in diein descendere
vcrilate. llie.c siquidem humiliias coelos aperit, profundius, cl plenius mergi, Ghristoque penitus,
spiritum adoptionis restituit : Pater aijno^cii filiuni,
n consepeliri. Ipsi gralias ayainus, ciijus hinnilitas
quippe in innocentia et purilate pueri regeuerati et formam Baptisini bodie dedicavit ci-edentibus.
reformalum. Uade bene de Naaman Scriplura me- el graliam nou disparein reservavil posnitcntibus.
minit quia restituta esi caro ejus, sicul caro pucrl Ipsi gioria per oniiiia sfecula sa;culor(iui. Anien.
paruuli {IV Reg- v, 13, 10 14) : siguitieans ut ar-
IN FESTO PFJRIFICATIONIS BEAT.^ MARiJi VillGINiS.
proscquamur. Ac primo quidem de illa spirituali

SERMO I.
Purificatioue, quam Maria, offerens pro se et pro
cceremonia luminum Filio par turlurum aut duos pul'os coiumbarun;,

l)e hoc feslo usitaia.
nobis commendavil, prosequereraur, iiisi qnod
1 .Sinl lumbi vestriprwcincti,ct lucernm ardentes pulres nostri, sicut voDis noli.ssimum est, omnia ad
in manibus vestris{Luc. xxii,36). Sintlnmbi nostrl liquiduni proseculi sunt; et quomo<lo luruir a<l
prwcincH, ul Purificationom Mari;e «muiemur ;

castitalem carnis, columba ad simpUciiatcm mcu-
sinthwcrnK ardentesin manibus, ut gaudium Si- tis periineat, diligenter discurrerunt; nec illud qui-
meonis, luinen in manibus porlantis, eiiam visihili - dcm praslereuntes, quid tit sacrificium dc nuo tur-
signo in nobis reprftjseniemus. Siinus videlicet " ture vel pullo columbino, quid holocauslum dc
casti corpore, et niundi corde; et Purificationcm aitero. lloc imuni tamcn adjicimus, quod quaulc
Maria' exprcssimus : simus ardcules devolionc, et noliori nobis sunt inystcria, iaiilo districtius ct
lucentes opere; et cum Simeone Chrislum porta- justius eiriiin a nobi.s exiguniur opcru ;
quiu
mus in nianibus. Maria tamen nou tam purificHlii seienti bonuin el nou facicnii, peceatuiii csl illi
fuit, quam myslerium Purificationis commcnuuvit, {Jac. IV, 17); et servus sciens vohinialem do-
implcndo lcgalem, 945 sigiiiiicando spiritualem. mini sui, ei non iHciuns digiia, plagis vapulabit
Quid enim iu ea purilicauduin esse potuil, qua; muliis {Luc. Xii, 47).
virgo coiicepit, virgo peperit, virgoque perniansil, 2. Relinquentes igiiur quod traclactum est suffi-
irno qua; ipso conceplu plane purificata fuit, si cienter, \Ihid potius tractemus, si placet, quid h;cc
quiil forte niinus ante puriiatis habuisset [alias pulcberriraa Ecclesifc consueiudo lnminarium hodic
habuii)? Quid, inquam, inundandum liabuit cou- gestandoriiin, aul faclum rcpra'senlel, aul facicn-
ceptus ille, qui solus potesl facere uiundum de im- duni demonstret. Quanquam ne id puto quidem
rauuilo conceplum scmine (Joh. xiv, .i), qui fon- vobis incogoilum, cliainsi ininquam sil audilum.
tem quo immundus purificctur edidit, fontein Q Quis eiiira hodie, cereum ardenteca gcslans in ma-
domus David, qui hodieque patet indefessequc nibus, non statiiu illius scnis recordclur, qui, hodie
scatct in ablutionem peccatoris, el menstrualis ? Jesum accipiens in uluas suas, Vorlnim in carue
(Zfflc/i.. siii, 1.) Suscepit tainen Mater totius piiri- lauquam luiiicn iu cera, ipsuin esse lumeii ad i'lu-
ialis, purgatiouis Iigitimw? .speciem, ui simi;I et minalionpiii g''ntium perl;ibcbat? 'Erm profcciu ci
obedientissima; Immilitatis virtutpm, el evHnjêlica; ipsc lucerna ardens ct luceus, tesiiniuiiiiiin perlii-
purificaiionis iusinuaret voritatem. Ubi iiunc ille, bens de luinine, qui ad huc ipsum iii Spirilu i|uu
qui tam fallaciter quani conluinaciter praisunii^ns plpuus erat, venit iu templum, ul, suscipious inisc-
de sanctilnte, detreclat purgaioria puBnilPOlium riciirdiam tuam, Dcus, in mcdio tpinpli tui pricdi-
rcmedia subire? Esto quoil sancius sit ; «unqnid carcl ipsam esfC miscricordi.im, el Iniiicn populi
sicut sanctarum Sanclissima, qua Sancirui s.intui. Vcre tii, senex .screno, lumeu ponabas non
cioruin pcperii, Maria? Utinam, fiatres rnei, uii- inoJo inanibus, sod ct seusibus; qui sic cras illu-
iiain nos jliam habcrpauis humilitutem in pcccaiis minatus, ut, cum tanto anle futurain illuiniiiiUionein
nostris quaiu verc habuerunt sancti inevirtulihus geuiium tam clare vidpics, eiiain nunc iiiter tene-
suis ^fd omiltiimus imnc istud, iit quod cccpimiis bras Judaica; iQfideliuiiis, bodicrua ciarilas fidei
65 UE PURIFICATIONE B. MARI^ SBRMO I. 6e
Qostra' tibi coiuscaril. LiiHaie jam, sonior juslc, ^ ti^r ; liicerna cor.ini Ueo, simplex inlentio, ut ei
vide ja.ii quod pra-viilehas ; disciiss» suiil mundi soli placeauius, cui nos probavimiis.
lenebrif, anibuiaiit geiilcs in iuminc tuo; plcna 4. lit ne [lulemur, in liis ijiia; dicimos, sensus no-
est omnis torra gloria lumiuis illius quod occul- stri somaia probemus nos potius jn
secuti fuisse;
tuirt in sinu lovcbas, imo âo si;nsus luos rerovc- omnibus adliaisisse lestiinooiis Scripturaj. Quod
lias. O fonit-s ainoris, ipse amor suavis el dulcis enim iides lucerna sit, testatur Salomon loquens de
ad refocillandaiii aniniam ! 1'rorsus suHvis et dul- muliere forii.iYo/* eisimgueturin nocte lucenia, ejus
cis, etiani cum crucias et affligis; eruciatus feli- {Prov. x\xi, 18) quod utique intelligiraus, Nond--
;
oiler deleclans, sicul ignis saluijriter refrigeraas. ficiftlia teutatioue lides ejus. Nani ei de cliaritate,
Ignis iste, fraires, si in sinu abscondiius luerit, qua; nihil aliud est qiiam tides operans per dilectio-
vesiimenia 'uou coniburit; imo ilium ignem exstin- nem, apud eumdem legimiis Saloinoneni: Lampades
guit, qui, iu sinu cciulus, noa modo vcstimenlum ejm, lampudes ignisalijue fiammarum. Aquoi nml-
adurit, sed ei (]uod vestitum est, depascil, id csl, t<e mn poteruiit exiinijuerc ckariiaicm, nec tai-
corpus et aoimam pariter, consurail. Bcus, inqiut, mina obruanl illam {Cantic. viii, 6, 7). Quod opu3
twsier ignisconsumens est {Deui. iv, 24), sed iguein bonum iucerna sit, lux ipsa veriiatisindicut, cum aii.
consiinientern ; nam auimam refovei, i'iemvL\ci.'\,% Sint lutnbi vestriprcecincti, etlucerna: ardentes in
meiilem, spintum rcereat, reparaiquc t>ereiintera. r,ianibu\vestris {Lucs.u, 3-5) :et, Luceat iuxvestra
IJujus vim Simeon non iguorabai, qui in
igiiis coram Iwminibiis, ui videant opera vestra bona
sinu suo eum ponare gaudebat, peclusque seiiile {Maitlt, V, 16). Quod.seimoaiditicaiionisiucerna sit,
fotu illiiis calefaciebat. Quauto salubrius el sua- David dicil: Lucernapedibus meisver4>am tuum, ei
vius iguis iste seuem rioslrum calefecit, quam re- lumen semitis meis{Psai. cxviii, 105), Et I*etrus
gem David Abisag Sunainitis? {111 lieff. i, 17) nisi apo.stolus de serraone projilietico, cui benefacitis, iu-
forte Abisag hic ignis ideni fuit, sapieiUia scilicel, quil, iniendeiiies, ianquam lucei'nai lucenii in ob-
Ciijus amjilexu nou solum recalescunl frigidi, sed scuro loco {II Peir. i, 19). Deciaratio q'JOn\xe sermo-
ctiam reviviscunl morlui. num Dei illuminat, et inieliecium dat parvulis
4. Amplcctere igitur, o beate senox, sapientiam (Psal. Gxviii, 130), sive cum sermones evangelici de-
Dei 9-M<iJ, el recalescant atque rccancscaut quasi clai aat umbrani legis,sive cuni ipsi senr.ooos iamfivan-
dc novo sensus tui; astriuge uberious tuis niiseri- i^ciii qu.'\mlcgisdeciarantur expositiombu» clilucidis,
cordiam Dei, ei erit senectus lua in misericoruia qui non inielligeatibu.'; parvulis vidcbaniur obscuri
uberi. Inier mea commoraditur
ubera, inquil, et iii luiiiine dicimus quod dicium orat nobis ia ie-
{Caniic. i, cum reddam iilum Matri
12), eliaru '
nebris. Mpo Philippus in iigura cujuslibet eccic-

suiL', Inanebit apud me. Et cum iuter' maierna siastici doctoris dicius est os lampadis, eo quod de
ubera continebitiir, nil;ilo>niuu3 inter ubera mea ore ipsiasad illuminalionem audientiuin coroscnrel
coiiimorabilur, cl ubcra quoque mea inebriabit igniium eloquium Domini, Sermouem autcin Dei
niisericordia uberi ; elsinou quaolmn ubera Ala- intelligo, fralres mei, quidquiu spiritu? ejus digna-
tris. Illa quippe sicut singulariter inater esl summa! tiouc sua loquitur iii vobis; omnera ulique sermo-
miscricordia;, sic e.\cellenter liabet ubera uberis neiii qui bonus esl ad aedificationem lidei, Li pro-
miseritordiiB. Gratulor ci gratificCi' libi, graiia vocationem charitaiis. Si quis crgo vesirum loqui-
plena, quiE misciicoruiam gc;nuisli quam suscepi; tur, quasi sermones Dei (/ Petr. iv, 11) ; ut ctiam
cereum jirieparasii, quem acccpi. Tu cerain mini- iu piivalis coiloquiis oranis sermo malus non pro-
slrasii suscepto tuniini, Yirgo virgiaum Virgiui cedai de ore veslro, sed si quis est ad tedificationem
dum incorrupla maier iucorruplibilc Verbum, in- tidei, ul graiiam det audienti ; ut qui audicrit, dicai
corrupta carnc vestisti. Eia, fraires mci, ecce ardet gratias agens tibi, Benedictus scrmo oris tui, quia
cereusin manibus Siiiieonis, accendite tt voscerecs iuccrna pedibusiucisverbum tuum, eilumen scmi-
veslros de iUius mutuatioue lumiDis, lucernas dico n tis meis{Psal. cxviii, 105), De oratione auiemquod
quas Dominus jubet esse in mauibui vestris {Luc. i ipsa liicerna sit, inaxime si diviuiius sit iUuini-
Acccdile ad euin, el illumiDamini, utnoii
xii, 3.j). uala, ex eo colligimus quod Saloiiion ait: Luccrna
lam luccrnas fcratis quam ijjsi lucerna? siiis, lu- Dcminispiraculuiii hominis, quce investigat omnia
cenles inius ct foris, vobis el proxiiiiis.- Sii ergo secreia vcniris (Pruu xx, 27;. Lumoa namque «iuod
lucerna iii cordc, sii iu mauu, sit iu ore. Lucerna uobis oi"antibus vel psalleniibus desuper-aperitur,
ju corde iuceai vobis : iuceina in iuanu vel Oic spiraculum vitee est, ia quod suaviier respiramus.
luceat proximis Lucerna in corde, cst pietas fidei; Uujus lucenia^ videtur Job recordari, cum in Jnoe-
luccrna in manu, exemplum operis: luterna in rore teniationis i-ecolens cum suspirio liEtitiam pr£e-
sermo adiiicaiiunis. Nou solum autem coiam
or'-;, teriiioconsolationis, ait: Quis mihi tribaat ut sini
hominibus iucero nos iiecesse est per operationem jUTia menses prisiinoSySecundum ©iS" dies quibus
cl scrmonem, sed et corani angelis, per oratio- Deus custodiebatme, quando splendebut Litcerna cjus
nem, coram Deo por intenlioiiem. Lucerna nostra supercaput lueum, et adlumencju-sambulabamiti
coram angolis est pura dcvolio, cum in conspectu tcnc'bris'i {Job, xxix, 2, 3 ) Ca^lerum quod lucerna
angeloruiu psailmius sa],icnler vel oraraus arden- bsec dicilur iuvestigaro omma secreta veuiris, id esi
C7 GUEllRlCi ABBATIS (58
menus non iHud osso pulanduin cst, quod Domi- « bat laelari .roriisalem ft convfiniiim faccrc in die lam
;
n-jscomniiaalurse sc.rriaturum irilucernis [Soplwv soleiiini CoiislHuile, iiiqui. ;i,-:; :UciH solemnem in :
I, 12"): cum islud gratisr; sii inuwiiDanlis. illud jii- contrcquenlalionibni usipie ad cornuallarU iPsal.
dicii «xniiivcnlis. Nam el aiiUir invesiigal secreta cxvii, 27). Non mcdiocris aul paruin scieinnis ill)
voutri.-. poiin jiietiici, aliier glaiiius carnitici». i^n frec|iieuiia cum iniie venit
fiiii, Jl'sus al Sluiia cum
vero dc intep.uone, qiiou el ipsa dicalur lucerna ,
iurba pareiitiiiii induceniiuin puerMm, ui facerenl
jiemo est qui ainbigat, si la.iieu e^rnngeliciira iiliii.l secunduiii consiwtudinciii lcfjis ]iroco{Luc. ii, 27);
iiuelligat : Lucerna corporis tid est odiiiis iutis inde occurrii Simcoa et .\iiiia cum lurba exspectau-
(Mattk. VI, 22, et Luc. xi, 34). liunri eonsolatioacm Israel, quibus leaiificaii sunl
'6, Ul ig^lav tol luccrnas vobis, fratres, iliumine- de eo.
tis, accedilo ud fonlem luminis, el iliyminamiui, 2. Non crediderim ego de hac solemiiilaie qu»
Jesuni dico, qui lucct in nianlbus Simtonis, ut sci- lara piuin, tam la;tum eonveclum habuit, illam fuisse
licet fideiii iUuminct, opus illusiret, sermonem homi- proplictai querelarnlacrymabilem, i'i« Sionlugent,
ni subrainistict, orationem iiillanimet, iuiculionem iiuiauon est ijui veniai ud solcmnitatcrii{Tliren.i,lk):
purget
l/U#W^lr ;
« ut
M» sive
VBT^ opere, sive sermone
VWUa-Vy ÂIV *V- oralione
H'VB«««V'>W \el *^" ••^ — »•* v ^ nisi
»*«WA fortc Vt^^l»*»
>V**^ ariiuai ^'VUW^ (VÂi^-WV de
paueos venisse VV populo
iauto
V»V VUU |'V^*»»V qui
VJ»«<
quxTalis placere coram eo iu Inraine vivenlium, qui »» crat in omni Judaâ et Jerusalein. Ad comparationem
sciutari babet Jerusalem in liiccriiis suis {Suphon. siquidcni laulie mulliludiuis pauci venerunt, et de
i, 12), et exauiinare ctiam lumcn nostruin. His om- ipsis paucis p.iucissuni, ul arbitror, euiu recepe-
iiibus accensis, o iiii lucis, jam non aiubiilabis in runi, cuin pnesenloiu viderent diu exspectatuin,
lenebris, nec tiinenda libi erit scutcntia mulcdicti, sicut voce Patris par JUalachiam fueral repromissum :
Qui mcUedixcrit putri, vel mairi, cxtinyuctur lu- Eccc, iuquit, veniet ad lemplum sintin Dominator
cerna ejus in tenebris (Prov, sx, 20), id cst, de- quein vos quwrilis, et Aniicltis ieslaiueiili quem
fieiei coHSOiatio hnjus lucis, irruenlibus undique vos vullis {Malacli. iii, i). Juda-i, adcsl. eccc,
iiinc exteiioribus, indc inlerioribus lenebris. Tibi Dominator quem vos quajriiis 94S cur offereu- ;
eniiii, cui tol iiiterius ardeni luccrnie, cum cxstincta tem se vobis non recipilis? Quan-ilis el uon qua-ri-
fuerit luccTua hujus viue, orietur lu.\ inexstingui- lis. Sed si quaeritis; qaserile : convcriimini el ve-
biUsvitai, et quasi fulgor meridianus coosurgei tibi nite {Isai. xxi, 12). Qu.tjritis qui rediniit do manu
ad vesperum : et cum te cousuuipium puiaveris, houiinum, non quaTiiis qui rcdimat de nwuu da;rao-
orieris ut lucifer, ct lenebiai lua; cruat situt meri- uuni. Qua;ritis qui eruat de servituie Komaaoruni,
dies {Job. XI, 17, el Isai. X-Viii, 10). Noh la' JJ non quieritis qui eruat de capiiviiate vitiorum. Si
iiien erit tibi sol uinptius ad lucenduiii per diem, vcre ulique liberatorera quaMitis. qiiajrite liberito-
aut spieudor hma; ilhimiuabit te ; Dominus
sed rcm animai'um vcslrarum, qui salvum facial popii-
eiil tibi iu luccm sempiicruaui ;

quiu Aguus lu- luui suuui a pcccatis eorum. Si qu.wiiis siiblimem,
cerua esi nova; Jeiusalem cui beuediciio ei cla- quserile prius humilem, quouiaiii, ut ait Duuiel : Hu-
ritus iii siecula sa^culorum. Amea. iiiUUmuiii lu/minein couslituel Dcus super omnc
regnum{Dau. iv, 14). î quteiilis doniinalorein j.o-
SERUO II.
tentite, quajrile prius docioi-eni jastiiia', quia jusli-
lia Crmabitur ihronus ejus iProv. xxv, S), et ju-
Quanto sii afjectu occurrendmn Jesu advenienti.
stitiafcijndieiuinpricparaiiosedisejusi^PiSft/.LXXXviu,
1. Sicut ad diem nativitalis, id est advcntus Do- 16). Quiu euiiii pcrrectc uou qua-ritis, iueo ncc pi;c-
minici, perlinuit illa graliaruin aciio ct vox laudis, senlem inveuitis, sicuidevobis ipse priedixit : Quie
Benedictus qui vcnitin notniuehomini; ct ad diem reut me mali, el non invenieul iiie, quia oderunt
apparitionis, id cst, uostise iliuniinaliuiiis, iilud ine uoan. vii, 34-36). Qaa-reni abseuteiu, neo in-
quod sequilur; Deus Domiuus ct illiixil ncbis, sic n venient eiiani pru'sentcm, quia oderunt luccin inala
etiiimquod subsequitur, Constiluilcdiem soleinneiii eorum opcra argnenlem, cum sapiealia nou nisi
inconfrequenlationibus jVulg. in condcnsis] usijue pcr dilccliouem possil quaTi, ncduni iuveniri. Si-
iid cot iiu ultaris: nou ab»rirde,ui aibitror, perliiier»^ meon liuni.iue, <iaiu pio cl tidei;qa:iTel.>at desidcrio,
dicetur ad hunc dicni, uobis uiiqiic celcbrcin, fre- quicsilum iuvcuit, et inveuuan agn&vil sine alterius
qucnlia sokmiii, dieni sciiicct Domiuica; Pra;seu- iudicio, siue huniano scilicei lesimiomo. Nam Spi-
quando n Matre lolemnilcr ad allare pra;-
tutio.tis, litus esl qui testihcaiur quoniain Chrislus cst vc-
seutatus est P£tri. Nam et in eo quod adjungitur, ritas (/ Joan. v, 6t; virtas ulique qu;v de ipso pro-
Deus mcus es tu,el confiielwrtibi;Deusmcuses tu, cedit. unctio doceus de oinuibus, qute dc illo, sin-
cl exaltauo le; confitebor libi quoniam cxaudisti gulariter secuudum uonien suuni uncio, multiplici-
me, et jactus cs mihi in salulem {Psal. cxvii, 26-28), ier profluit.
quid lain couveiiienter accipimusquam iidcm el 3. Quid auleiu putamus, fratrcs inei, imctus
confessioncm Simconis et Anna, quw et ipsa liora sle, qui ungit eliaui quos non langit, quomodo
fvpervcnicns ccnfitebulvr Domino,cl loqucbaiur lie candidum et sancium pecius seuis nosiri per-
illooninibus qui exspectabant consolalioni.m israel, nnxerit, cura suscipiens eum in ulnas suas,
^Lvc.ii, 38)? Bone ergo ciihurista noster mnue- asiringofel euni ubcribus suis, et geslircl in-
69 m PURIFICATIONE MUE SERMO B. 11. 70
cluficrc, si possel, in intimis cordig sui? Quid, A cat seneclutem nicam, imo rcnovabii juvfintutem
'oquairi, |iuUmus illu suavis. cl mitis qualeni mcam {Psal. xui, 4).
iusiauubal sei|)sum caslissiiuo siuui pii scnis ,
4. Nec niinore fortassis gaudio exsuliabat cor
(liialis illabcbatur uicdullis, quaui delei-.tabiiciii et Anna^ in Doinino quK, ut arbilror. t.inio majoris
salubrcu., iiiiu quam oniiiino ineffabilori se iinpli- fuit merlli, quauio alliorls propositi ct sanctloris
cabat o?sibu3, iuspiiabat' sensibus? Prorsus li- dosiderii, qi:am illa Anna maler Samuelis ; cum illa
qucscebat uucius ia unGiionetn, quasi ad igucni cogitaret quie niundi sunt, quoniodo placeret viro;
rcsolulus ad ainpkxlenlii .imorein; ul iiimiruin hii;c quomodo Deo . illa de thoro vlri qiiajrerel
doci.Tel uuclio quod dicil leciio, sed nou discit soljolcin ; bific de sinu Pdtris peterct Sslvatorem.
nisi dileciio. Qyoraodo ciiim legis? UiKjuenlum, ia' na.c igitur, quodam pre»agio gratia; excellentls quse
quil, cximuituin |.Vulg. clfusum] notnen tuum lu vita ejus oftloruli, qua cilain gratiam Redemptnris
(Cantic. i, 2). Iloc siquideni UQgU'.'iUum cxinaai- agnoscere et prajdicare meruit, graliae nomcn acce-
tur, cu>n a quadaai duritia sui rosolvitur, non ut pit; exemplar veraj viduiiatis, spcculum sauctitatis
pei'ot'lIu.it subslantia illius, sed. ut fluaut aioinata el vivum iu eraaituo corpore simulacrum totius
illius, ut quasi oiliii liabens solldi scntiri possit, virtutis. Ua^c llnem Legis ei initlum Evangelii
loni'ii uan possli. Aul ccrte magis aniina senis D senlicns propinquare, rilas Judaicos cbristiana jam
iiqueseebat iii ainplcNu liujus uncli, vel ungucnti, coeperalpiolale muiare, jejuniis potius et orationibus
ul «.licerct : jiitima mea Ihjuefacta est, ut dilecius scrviens nocte ac die, quam cibis ct potibus et variis
lucus iurusus cst iiiibi. [ufusio ulique unctionis baplismatibus, justitiis carnis, nou anlmai. Inde erat
itîimoiiiuni est uncti. Ha^c scui icstabatur de quodbcnediclioDc filiorum, quaj iu Lege magni ba-
piieri), Slmeotti de Christo, lanquam spiriius ve- bebalur, coDtcmpta,uomen meliusa fiUis ei filiabus elc-
ritatis ct cliaritatis , veriiate docens , chaiitate geratot jampcr annos octoginta quatuor, lignumesse
uugeus et accendens, et omnia interiora gclidi ariduin lignoque insidere arido, tanquam turtur
senis ponens, quasi cum unguenta bulliunt. Molus araissa semcl coujuge, gaudcbat.
bullicntium unguenlorum, a?slus desideiiorum r D. Eocc habes par turturum, scncm justum, et
sonus eorum ,
jubilus afiectuum pariter dicentlum viduaiu anum, ulrumque castam, utrumque dcsi-
(sl tamen aliquid cxpriinere valenlium), Deus mens derlo Redeinptoris gemebundum; qui utique se-
es tv,, et confitebor libi; Deus meus es tu, el exal- uielipsos hosliain vivam, sanctam, Deo placcutem,
iabo te [Isa. xxv, 1). Lumen ad reuelalionem Domino ct pro Domino obtuierunt. Par turturum
yentium, cl gloriam plebis iuw Israel {Luc. ii. 32), Q sanedico, nou conjugum, sed conjuiietorutn, non eo-
anuunli.ins tc. CoiifUebor, inquam , tibi, quoniain pula malrinionii, scd sacratioris inysterii; pares
exaudisti nie, quolidie cum lacryrais diceutem nimirmn tlde, tcquales eastitate, siiniles devotlone,
Quando eonsolaberis me ? {Psal. cxviii, 82.) Exau- consortes prtedieatioue gratitc, ainbos proveci;e
nuuc derauro Siraeonem, id
disti nie, et est, exau- Ktaiis, ambos perfeotje sancliiatis, qui eliam ante
dituni fecisli ine ; quia factus es mihi in salutem Gvangcliuin, cvangelica; puritaiis ac pielaiis in
{Psal. cxvii, 28). Jesus mihi facius ex semine Da- utroque sexu primiilas dedlcaverunt. Hi dao vario
vid secundum carnem, qui David el omnia fecisti decore virtulem adornaverunt thalamura tuum, Sion,
secuadum deitatem, oinnibus quidem gencralller ad suscipiendum Christuai Regeni; non parietcs
factus es in .Salvatorein; scd mihi specialiter factus templl tui, scU penciralia coidis sui sccreta cubi-
es in salutum, pectus morbidum peruugens, vita- culi,ubi adorarc Pairein in spiritu et veritate jube-
leiiiquc resusciiaus calorem , aniniam refocillans nuir {Joan. iv, 23), ubi et suscipitur qui In maau-
et oculos illumiuans. Defecerat euiiu anima mea factis se nequaquam habitare lesiatur {Act. vii,
in s-lutarc tuum, o '
DoraiiK", Pater Domini niei 48). In istis itaqae susceplt Chrisluin fidelis Sion,
Jesu Clirlsti.i/e/lTeru/i/ oculimeiin eloquium tuum, n in islls gaudens et Isctabunrla occurrit Deo suo.
dicenles Quando consolahcris mc ? {/'.s.i/.c,Kviii,82.)
: Alias vix habci ubi recllnet caput suum, etsecundum
Faotus eram slcut uter In i^ruina iVigldus coi- , \id\m\. Aporluius est, el non est qui occurrat )lsa.
pore, arijus coi-Je, spiiitu marcitlus, el lotus dc- Lxix, 16). Suffieuiaiaeu isiorum occursiisad oinneni
siderio langaiJiis, Sed qula in verbum tniL' pio- solemiutaicm cl lajtliiam, eoquoU coasummatio
irjlsslouis siiperspcrav! , non visurum scliicet luc abbrevlaia inuudcijusiltiaiu, ct consuminala atque
raorlem, nlsl viderein Clirisium tuuin, quod speiavi abunitansjustliia paucorum facile corapea.set iofide-
.jam video , quod di^sideravl lcneo, quoJ coneu- litatem muilorum.
pivi complecior. Vidco Deum Salvaiorem meuni in 7. Mihi oinuino celebris esl iste conventus, mihi
carne mea, el salva f;;cta est aniina niea. Vidcrunt soleinnls isla processio, omnique festiva gaudio,
oculi mei saluiare Dei , et iilumioati sunt inie- ubi hinc advenit puer ci puerpera, Jesus et Maria ;
riores 94*> oculi mei, qui iangucbant pra; iuopia. iudc occurril senex ct vidua, Siineon et Anna; hinc
Omnioo ad taclum hujus pueri, htijus liomiois novi, Dominus et Domina, inde servus et ancilla; hinc
renovata est ut aquilw juvcntus mea, sicut paulo Mediator el Mediatrlx, mde lam fideles tamque
ante inihi loquens pollicebar. Introibo ad aliarc Dei, devoti ipsorum lesles et miiiistri. In hoc deni-
•bi Marla Jesura offert Palrl, ad Deum qui ba'lilique convtuiu misericoidia et verllas obviaverunt
7< GUKMICI ABBMIS 72
sibi, iviisarlcordia scilicel. reilemptioois in Jesu, n ei saiuiarc suuni in vuUu suo. Plenus wga «tierum
veritas coDlessiouis in senibus. In hoc occursu, lemporaliuiu portabal aatiquum dierum aniiquoi'uni,
justiiiaet pax osculat£e sunl; dum jusiilia piorum aujue spei jelernse piguus fidclissimum tenebai in
senuui, <^l pax recoucilianiis mundum iuvicem in siau re^tsilum ; quod videlioel dies suos super liies
osculo aiTeci.uum ci gaudio Spiiilus cousociaiie sunt, fcgis aUjIeeret; pucr ille, juventuiemiiue cjusreno-
Rccte ergo q'.iod iiac nocte caiitavimus, ad lictiliam varel ul aquilie, Quanquam sencm quoque isuuu,
hujus diei pcrtincrc credimus, .salvo duuluxiil alio sicul Abraiuuu, cum dicilur pleuus dierum, liben-
profuudiore iatellectu •.Lcetare, Jcrusalem ; et diem lius accipiamplcnum viriuium quani temporum :
feslwnagite,omnesquidili(iitiscum(Idi.:i\i, 10). Ao cum teuqjora stalum uuUum iiabeaul, suoqne ac-

si dicevetur : L<i:iala est Na:urcth ae anuuatiatione, cessu doccdeuiia, hominsm potius exUauriaui quam
Sethlehcni de nativitate ; ixiare ct tu, Jerusalcm, de adimplcaut. Sed neque maguum est,imo magis ma-
puriiicalione, quociam qui in Naiareth conceptns, lum est muitis vLxissediebus, si nou aeuueris vir-
etinBctlilchcm iiatus est.iu Jerusalem cst susceptus tutibus ; cuui puer cemum annorum moriturus sil
elpra;dicatus.£i diem, m{uii,festum agite, sivc con» ct peccator ceutunt anaoruiu maiediceutlu.s (hut
vcutum lacitf, omues iûi diligitis euni, scilicet Jo- g u\v, 20). Ideo, Si annis multis vixeril liomo.ui aii
rusalcm, id est- Fesliva devotiouij ciiuvcuilc iu tem- ^ Saiomou, ct in omnibus Uetaius fuer'U,meiiii>iisse
pium, ad suscipieiidum Rcdeiuptorem,oniucs qui cx- debet tenebrosi temyoriset dierum multorum, qui
speclaiis redeniplioncm Isiaci. cum venerint,vunitatis arguentur praieritaÊcctf.
7. Jum vero, fraires, si moraliier, sicut mos XI, S). Gaiieruni o conlfario, Senectus venerahiUs
vester StaO cst, a^diticari vesiia quxrii Sanclitas, est, nou diuturna,neque numero(mnor\iUi comyula-
qualucr illas illustic-s iu hac processiouc consi- ta.Cani nunt enim sensusltominis,et leias senecluLis
derei pei.suuas ;
quarum vila, nou soiuiu ecclesias vita immuculata {Sap, iv, 8, 9). Si liac utique sciie-
illustrat, scd et cucios adorual : Jcsum loquor ei ctute Simeou uun con^seuuisset, nunquam coronam
Maridni, Simconem et Aunaiu. Kt, ut ab iuferio- senuuj, sapicuiiam Dei Chrislum uorlitre meruij-
ribus ad superiora progrcdialur sermo, in Aima, sel. uamque scriptum esi : Coroita
Sic dig7iit.ilis
qua>jcjuaiis et obsecraliouibus serviebat uocte ac senectus, quw iu viis justiiiui rcpentur [Prov. xvi,
liie, jcjuuium nobls comuieudalur et oratio : iu 31/. £l quas esl illa seuectus, nua est in viisjusti'
Siniuoue, qui tanio Jcsura auipleciitur gaudio, tite reperitur, quie repcrienti iu coronam aplatnr,
pictas ct devotio, iu Maria, quê cum iiihti deberet nisi sapicniia Uci Christus'^ ipse uamque menlo
ieî, iii uac scilicct parie purilicaiioDis legem nilii-
G juslurum operum Iriouit cauos seusus sapienti.v
lomiuus implevit, humiiitas et obedieulia; iu Do- quam puatuiodum fotmabil justis iu coroaam i;!o-
mino autcm Jcsu, qui factus ex muiiere, factus tiaj. Sancius iiaque seuex Simeou, ut sauctius se-
csi eiiam sub lege, ut cos qui sub iegc eruut re- uescerel adhuc, senecluiem sapieniiuin, sive sapien-
dimeret, charitas et miscricordia. Nam casiitatis tism senum lactam puerum, ia viis jiisiitite, cum
sauciicuonia, cujus laus, ui cumpcri, vcslram scilicct iu sjiij-itu veuii iu templum, rcperit, et com-
scmpcr puriUttciu delcctai, iu omuibus elfulîl peril iu verilate ;
quiu senecius erat in lacienie,
cooimuaiter, licet saiis dissimiliier ; cum in scni- sapieulia iu iutante, virius iu inliriniiatc, \'erbum
bu.i fuertt labore contineniiie; iis puella, niunerc iu carue. infantia, o senecius ! quam bene vuLis
gfjii» m puero, jure et propriciate ualura;, non pariicr couvonit in luijus pueri sensibus et mori-
pucrili£ rccens naiK, sed puritatis iunatic. In bus ;
quo ulique uihil iuooceuiius, seJ oibil sapieu-
ipso itun soium hujus virtuiis, scd eliaiu omuimu liiis, uiliiljucundius, sed uihilmaiurius, nihiimitius,
origo Gi pcrfeclio; ab ipso siu^jularum distributia; scd iiittil justius I
pcf ipsum earum conservatio; apucl o filii bomiuum, vobis jaiu lunr
ipsum leuiu- Ot»i 2. Vobis,
neralio.Apud ipsum igitur ambiamus, tara virgiuis « ipso suo sileiuio loquebatur Dei Scrino, ui videlicct
MariaB, ûam Siineonis et Aaua^ merilis suifra- u.aliiia sitis pa.vuii, scusibus autem periecti. Alii
ganiibus, ul quod miuus habemus virtulis lar- siquidem ex vobis coiuaiba setiucta nou lial)cus
fjlalur, quod laj-gilus fuerit tueatur; ul depositum cor, siiDpliciiaicm nou salientes prudeuiia, (elin-
ipsius, pcr tiitelam ipsius iuiegrum ti recon- quuniur fatui ; alii sapientes sunt ut facianl mala,
sigiiaoieSj rcniuiicraiiouem consequaiuur ipsius, Jjene aulcm facero licsciiiut, et, prudeniiam non
qiii vivii cl regnat per omnia sa^cula sccalormn. dulcoraiilcs bouiiate, efficiuutar ficerhi. rrorsus
Ameu. coiii;iuum ei grtUtiu ulrisijue icmperameutuui at-
tiuc coudimcutum pucr iste antiquus dieruiu, iu
SEUMO m.
puerifia prrclcreus ingeuiiain sibi innoccnliam, ei
Quomodo Simeon imitundus. dc autiquitutc dierum referens priniogeiiitain oui-
puerum portabal, seuex pleuus dierum, uium Sapieiiiiam. Si quis se iuipcrfeclum sensibus,
i. Seiiex
iucoudiiuiu iulelligil moiibus, vemat in lem-
pueruii) anliquum dicrmn, Lougitudinc dierum ad- aut
implevcrat Dcus senem islum, ul osleaderet ei sa- pium cum Simeone, el pueruiu quem inaler allen
suum in vullu uostro sed adiiuc aliorum lon- Maria , aceipial iu mauibus, id esl Verbum Dei
iuiare :
ut osleuderei nuod mutcr ofterl Ecclcsia, complcclatur alieclibus

gitudinc dierum adimpletiuus erat,
73 DB PURIFICATIONE B. MARIÊ SERMO Ifl. 74
Ipsum ui!qae rcposilum ia sinu sensus sBdiflcabil, « Judsenra et Gentilem, sed etiam Deuin et hominem,
mores dulcorabit, totum stalum raenlis el ordinem pt in homine spiritum ci carnem : jam hoc solum
vitae grata et salubri suavitale tcmperabit. Non sn- tiii, ut in pace in idipsum
superesi desideriis servi
lum aaiem maler Ecclesia in audiendo, sed ranlto dormiam requiescam {Psal. iv, 9) ; et pax Dei
et
magis mater graiia in orando, puerum tibi dabit quae exsuperat oraneni sensum, mo tolum in illius
amplectenHum, si morio frequens ei devoJus orator summ* pt simplicis unilatis absorbeat consensura.
vpnias in templam» ut dicas quotidie Dco Adoraho : Vonit pax qoam sustinui : requiescat in pace qui
ad teni,plum lanctum tuum in Hmorr tuo{Psal. v, pafiera qua-sivit, ei quse pacis sunt sectari sempcr
i). Qucra eaim Ecclesia praidiopns offert auribus, staduit. Sic quippe Iâias ait : Veniat pax, requie-
gratia illuminans infert cordibus, eo uliqnc prse- scat in cubili luo, quia timbulavit in directione
sentiorem ct suaviorem, quo nudam veritatem piiris sua {Isai. un, 2). In pace utiqne Simeon straverat
tradidit sensibus. Veritateni quippe, quae est Ghri" cubile suura, 9^'$ qui omnibus aliis caris ejectis su-
stus, Maria vestitam earne, Kcciesia veslitam ser- lum in corde meditabatur Jesum, ubi ct reclinavii
nicne, gratii nudam tradil amplectendam Spirittis susccpluni. Iii direcliono quoque sua ambulaveral,
itifusione : quanqaam boc ipsitm diverso modo fiai, qui justus et timoratus erat, exspectans coasola-
pro captu scilioet suscipjentis animse, sive pro ar- o lionem Israel, adveatanii quotidie desideriis oc-
hitratu dispcnsaatis misericordiie. Licet enim ipsam curi'ebat.
smnraffiveritatis faciem noa facilc videamus, ma- 4. In eo igitur quod jnstus dicilar et timoratas,
gausque habeatur, cui vel per speculum et in aeni- justitiam et judicium inteilige, qno sedes Dei pras-
gmate eam intueri dator : quiddam tamen ipsius, paratur. Et justitia ijuidem suo nomine demonstra-
cura Spiritus nobis ilhbitur, veluli nudum senli- tur : judifiuin vero timoris nomine, vel timor oo-
mi!S, sensusque noster in amorem ipsius veluti ad mine judicii ideo recte aecipi posse , putatur, quia
nudum coafricatur. Tunc prorsus ex sententia di- scilicct timor non soium nascitur de futnri consi-
core possuraus, et cantare Iretabundi : Suscepimus, deratione judicii, sed eliam operatur nunc in nobis
Ueus, misericordiam tuam, in medio templi lui qiiamdam iliius formam et exsecuiionera judicii.
[Pstil. ixvJF, 40). Beatus qui ut dignius ei crebrius Qui enim prohibemur judicare ante ietnpus dc pro-
eam suscipiat, congruum ei locura in cordis penc- ximis (/ Cor. iv, 5), jubemur de nobis ut, dum nos-
iraUbus parai. Beala Sion illa, quaj ihalamum suum melipsos dijudicamus, a Domino non judicemur
diligenter ac decenter adornat, ut cum diguo ac pia- C (/ Cor. XI, H, 32). Porro timor iste sanctior est,
cito Christum regem honore suscipiat. cum justitiam sequitur, qnam cum prscedit : quia
3. sancta SioD, anima speculans feterna, conqui prsecedens ad justitiam iniuat, sequens eadem
f idera quse sit illa majestas susciplenda ; cogita consumraat et conservat ; diim sciiicet- de justitia
qua cura ac diligentia te illi pr^parare locum praesumerc non sinit, sed ononia opera sua hooii-
oportcat. Si quis diserit : Et ad hsec quis idoneus? nem vereri facit, ut post jadicium sui adhuc de
({uis C89C potest magDJficentiffi et giorise tanti Regis subtiliore judicio suspectus sit, dieatque sibi : Qm
congpuus ornalus? Frustra, ioqaif David, paupor- iudicat me Dominus est (1 Cor. rv, 4), qui curo acce-
tattm quispiam causetur : /« pace Cactus est iccus pcrit terapus, eciam juslilias judicabit. Qni sine tt-
ejus (Psal. Lxxv, 3); et: Justitia etjttdicium pras- raore isto est, non poterit justificari {Eccli. i. 28),
varatio sedis ejus [Psal. lxxxvus, 55). Simeon uti- ut Scriptura tesiatur; quia quantuoicunque se jn-
que qui» hujusmodi palliis tkalamumadornavlt, ideo slis exercitet operibus, alieni coraedunt robar ejus,
Christum cum mulia suscipere ^raiia dignus fuit. dam suam volens justitiam constituere, justitiae Dei
Vis vidcre quia in pace iavenerat looir»n DoniiDO, non est subjectus.
quia sedem praparaverat ei in justitia et jndicio? 6. Vigilanter itaque Evangelium perfectara com-
homo, inquit. erat in lermalem, cuifiomen Simeon; mendans Simeonis justitiain, non ait : Timoratus et
I*
et kxnno iste justus -et timoratiis {Luc. u, 25). justus, ne timorem, qui est initium justitiae, intelli-
Iq pp.ce erat domus Simeonis, qui habitabut io Je- gcremus : sed ait, justus ettimoratus, ut timorem,
rusalem, id est, in visioue et amore pacis ; de qua qii! jusiitiae per omnes gradns coraes individuus ip-
scilicet Jerusalem audierat David promittexitem : sam proniovet exemplo discoremus.
et tuetur, ipsius
Non commovebitur in cetemum qui habitat in Je- Nam neque iilud quod non ti-
puiaverira otiosum,
rusalem (Psal. cxs.iv, i, 2). Et. ut noveris qaia pa- mentem dizit, sed iimoratiim non novnm, non :
cis habiiator et amator erst, pacemque imperiurbabi- horarium, aut perfanctorium volens inlelligi Simo-
lem illius siabilis el ^terns Jerusalem prae omnibus rem illum ; sed qui utique versus esset in habilum,
requirebati cum pacem dei et homianm Jesum qui altius hominis irabibissel affectum, possidertt
qui pacem snper pacem dare veniebat, sinu recepit, sensum, modestia et gravitate sermonem ornarel
liific prima vox dc pectore senis jamdudum pacem ei vulium, circumspectione moderaretur actuin, to-
meditaatis erupit : JVmsc dimittis servum tuum, Do- tum dciiique interioris et exterioris homiois com-
mxfta, secundum verbim imm, in pace {Luc. u, 29). poneret statum. Neqae enim vauis animum conso-
Postqaara Aidsnint ocuii mei salElare Inum, qui lationibus resolvebat, qui consolationem Isr«e! ex-
est paz nostra faciens uiraque uaiuii, noQ solum s pectabat. Qdod et ipsura ad sua; cumulnm adje-
PATROt. CI.XXXV. 3
/u GUERRJCI ABBATIS
ceral jus.liliaB, ul sollicitus non j)ro sui laiilum, sed « passa, sic mundatioiiis quse muliebri pr^visa est
eliani pro p«puli consolatione, ionga suspensus infirmitati, qiiaeris remedia ? Sic, inquit, decet nos
oiaoei-et eAspeetaiione. implere omnem jusiitiam {Matth. iii, 13), ut quae
6. Denique, ut manifeslius audias quam pretioss summa' maler elecia sum juslilisB, specuium quo-
ae vero nitore viitutura, uon fucu coiorum ador- que siin lotius et exemplar justifiae. Novi ego su-
naverat thalamnm siiura illa Sion, id est Simeoi!, pertiiam filiorum Evse, qua^ promptior est ad excu-
Spiriius satuius, iaquit, erat in eo. Quid tiuic orna- sandum, quam ad expurgaudum commissa. Neces-
lui Sion illa terrena coinparare poterai, iu einni sarium arbitror, ut vitiis origiuis antiquae siatim
illa muitifaria thalami, id est templi sui, ambitione in ioijiis omnia novte geoeralaonis occurrant exem-
el gloria ? Si faciom teropli coronis ornasset aurois, pla. Mater prKvaricationis peecavit el excusavit
qutd Aurum nisi lutum etiam sine comparilioae procaciier mater redemptionis uon pcccei, el sa-
:
viriuiis? Puto quia nec Salomon in omni gloria sua tisfaciat huiniliter; ut liiii hominura qui dc mitre
oruatus est sicut Simeon : cum ille sapientiam, qua velustatis traducunt necessitatem peccaadi, de ma-
lloiftbat, in senectute perdiderit, iste suscepeiit. !re saiiem novitatis tratiant humililaie<n purgandi.
Te lamen, o infidelis Sion, thalainus tuus flrguit, 2. filii homimim, tempus purgatiouis advenit,
<juod cum salis tibi PraMiictum esset ;, Ecce veniet quando Mater sumnia? paritatis, de cujus purga-
ad templum suum Dominator qiiem vos qwBritis tionc dies festus est nobis, pariier et fontcm edidit,
{Maiaclt. iii, 1); adorna tlialarauni tuum, Sion, inei excmplum dcdil nobis quod debeamus purgari.
duere vestimentis plorice tum, civitas Sancti {Isai. Satius est, o fratre», el suavius fonte purgari quam
Lii^ i) : tu lamenniliii prorsusad quoiidianumculiuin igue. Prorsus qui fonte non fuerint modo purgati,
templi in adventu ipsius addidisli, nou vcla, non co- igue habent purgari, si lamea purgari mcruerint ;
ronas, non lucernas plurcs, aul vistimas, non alios quando scilicet Judex ipiC, iiimsi ignis con/lans,
psalraoB, aul cantica; oinnino inhonoralum, insa- sedebit conflans et emunduns argenium, et pur-
lutatum remittis, qui te salvare venerat. Ideo uli- yubii filios Ltvi {Halaeh. m, 4, 5). Nuac Cliristus
que tuus iste ihalamus, d«nius gloria^ tux deseita aqua diluens ; tuac igois consumens. Modo fons
tibi relioquetur ; imo uon relinquelur lapis super pateus in ablutionem peccatoris ct menslruaiae
lapidem, qui non deslruatiir. Tii)i enim, Doraine, lunc Uamma Sieviens et ignis vorans ustiuc ad me-
templum augustius, ainplius et perfectius, scilicel dullas ani:ii%. De ar4oi'e siquideiu irati funtis ille
Ecclesiam magnam a solis ortu usque ad occa^sum purgatorius igais exardcscet in coospectu ejus.
fides ledificabit genliam, el secuQdum noinea tuum, Q et iutlainmabit in circuitu ioimicos ejus. As-
Deus, iia et laus tua in iinss terra: ; undc eliam ho- cendit, inquit, fumus in ira ejus, ei ignit a facie
die laudes andiviniu», gloriam jusli, \oces scilicet ejus e.varsii [Psal. xvii, 19). Inde cadeul super eos
laudantium ei diccntiuiu : Suscepimus, Dcus, mise- carbones pcenaliter purgatorii, quibus modo non
ricerdiam tuain inmcdio templi iui {Psal. xlvii, adhibcntur carbones salubriier desoiitorii : qua-
li, iO), id est, in commuaione saacii popupli tui. leni iiluin fui&se reor carbooem subialuiu de altari,
fratres, suscepisiis raisericordiaiu Dci ct vos, imo qui prophetaj labia purgavit {Isai. vi, 3-7), An vero
abuudantiusvos : videte ce in vacuuni susceperitis, el illi carbcnes hujusinodi queaot intelligi, dc qui-
ite gratiam iugiatitudine vacuelis. Gaudeal ergo bus cuidain dieitar : Ecee' dati sunt iibi carbones, ei
953 vestra devotio •
quem Simeon hodie portavil scdfbis super eos; hierunt tibi in adjuiorium : vo-
in sinu suo, vos onmi dic gioriticate ct r-oviale in bis relioquo dijudicandum. Illud autem non duliius
ccr|)ore vcslro Jesum Ciiristum Domiuum nostrura, assero, quia igois ille, quein Dominus Jesas misit in
cui lionor ct gloria in SKCula sxculorum. Aiuen. terraiii {Luc. xti, 49), si vehemenier (sicut est vo-
sEasio IV. luDlas milleDtis; iu nobis arserit, ignis illc purga-
De quatuor pitrificalionis nostra; gencrilms. . . torias qui in jtidicio purgabil filios Lcvi, non iigoa,
1. 1'ostquain implcti sunt dies puryationis Mariw noQ fenuin, uon stipulain cousunicnda reperiet ia
{Luc. 11, 21). Scriptura redemplionis uosirne iiar- nobis. Uicrquo 'juidem iguis purgatorius, sed satis
rans niysieria, sic refcrt qua> pro nobis iiistoria- differeiui iiiodo. Isle siiiTiidsni puriQcal luigendo,
liier sunt gesta, ut signiticet qua; moialiier a nobis iiJe urendo. Hic rcirigeriura roris, ibi spiritus ju
sunt gerenda. Cum eniin hodie beala; Purificutio dicii el spiritus ai-doris, quo abluet Dominus sor-
Mariae recensetur, niauifesie de nostra ipsoruni pu- des fiiiarmii Siou cl sanguinem Jerusuiem lavabit
rificalione adnioneniur. Quein vero taiiti nou mo- de medio ejus.
veat auctoritas cxempli, cuni videaiiiiis scilicet, 3. list quideiu el in hoo ipso inulta Domini cle-
quia ilia sanctarum sanctissima, qua- niliil purgau- meutia crga filias Sion : scd longe clementius ei
dum liabuil, purgaliouis taiuen legalis implere milius piuiiicuta est iila. quain beatam pnedicanl
mandaium non renait ? inater iinmaculata, niaier fiiiae Sion, cui sciiicet dictum est : Spiriius sauctus
intacta, nonnc Ivx libi fonscia es puritalis ;
quia superucnieti7itc,etviriusAltissimioi'H-iid)rabitiibi.
scilicet integritatem tuam nec concepius, ucc par- Hac ncinpe supernse virtuii^ obumbratio, vera fuit
lus violavit, sed sacravit? Quare ergo, taaquam non ista, qua> quadain nnsiica
purificaiio Maria';
muliebre aliquid in concipiccJo vel paricndo si.s dispcusulione laatum specic tDOUS hodic celebraia
77 m PUniFICATlONE h. MARLfi SERMO IV. 78
csi. lltec plaue fuii lota ac veia saiictlficaiio 954 « frigerium (Psal. lxv, 12). Sie ticmpe et munduji
Miilrls et Filii, sicut ei angelus expnsuit ei. ideo iste prius baptizatus aqua diluvii, postea purga-
,
iuquit, ei Sanctum, vocnbUur

quod nascelur cx te tus igne judicii, in noviim trausibit staluna incor-
filius Dei, (Luc. I, 35). Antea namque purificaatiH ruptionis.
erat natui-a mortalis, ut Deum Coacipfret, non 5. Deaique, ut teneris atque dclicatis geramus
posleaquam coucepisset cum concepisse Sanctum : aliquateuus morem, si lacrymas non liabeu!, si
sanctorum summa sauctilicaiio sit et ea tiute Ma- , liibores borrenl, si nosciunt ferre tribulationem
ter ipsius sanctitalis effecta sit, nlliil santtius esse nunquiJ et illud excusabunt, quod Salonion coni-
possit. Cum ergo filise Sion quse niollius et disso- meniiat Per misericordiam, inquiens, etfidem pur-
:
lutius vivunt, el ardoreni forsitan cxperiunlur car- ganlur peccaia? {Prou. xv, 27; xvi, 6.) Quid rai-
nis, merito puriticarif'.* sint spiritu judicii et spiritu sericordia suavius? quid fidejucundius? Hsec oleum
ard«ris; Virgo perpenw ac singuiaris, quas ôla cst mcmiiris, illa lumen oculis. Ua^c ungit affectus,
Spirilus ol)umbralioDe Dcum coacepil, solo purili- illa sensus illuminat, dirigltque gressus : ut ad lu-
cata est spiritu gralia; et refiigerio roris. Omnium men ejus ambules in tcuebris, ut invisibilia con-
sane purgationum ,
quibus ccnditio reparatur templcris, et luturamtuam bcatiiudinem jara aninio
morlalis, iia'c beaiie purificatio Virainis mitissima pr.Tesumpiam mediteris. Benc aulem dicitur, per
atque felicissima fuil : nara illa filiarum Siou qu« misericordiam et fidfm purgari peccata : qui* raise-
purgatorio ilel igiie judicil, sicut novissimF., sic et ricordia de proprio impendcns, redimit debita ; fi-
severissima omnium erit. Nec ista itaque poiest des auteiH etiam gratis sine operibus iiidulgentiam
esse nol>is nisi admirationi, nec illa nisi formidiu: : irapetrat. DemisericorJia nempe dicitprophcta : Ini-
quippe qui nec ad istam possimus aspirare, el in quitates tuas redime misericordiis pauperum(Dun
illam, si sapimus, semuer formidaraw incidere. iv, 24); et Dominus prophelarum : Date eleemosy-
Omuino si sapimus, sempcr clainsbimus, plus emen< nam, ct omnia miinda sunt vobis {Luc. xi, 41). De
datioae morunn, quam suepitu verborum : Domine, fide RDtcm ait Apostolus : Fide mundans corda eo'
ne in furore tuo arguas me, neque in ira lua cor- rum (Ail. XV, 9); et Dominus apostolorum Vade, :
ripias me {Psal. vi, 2). inquit, lid.-s tua ic suivum fecit {Uarc. x, S2j.Quan-
4. Necessarie igitur nobis et misericorditer inter quam in a,;c. Salomonis sententia, possit intelligi
utrumque geuus purgationis, iilud sunimuni ad non fides qua credimus, sed qua credibiles nos e.K-
quod non attingimus, el illud ultimum quod ine- liibemiis, dum lidem Deo et hominibus servainus
luimus, alia purgationum genera pietas providii JJ
ut quod hic dicilur : Per misericordiam 955 el fi-
divina, sicut lerapus ct loeum pa-nitenti», sic plu- dcm purgantur pecratu {Prov. xv, 27),et paulo posi
rima salutis indulgeus remedia. Qua? licet inulia ac Misericordiaei verii-.lc redimitur iniquitas {Prtv.
varia tint, sub quatuor tamen generibus vidcntur xvi, 6), cadem sit in :livers!iate verborum repetita
omniafere posse compreUendi; ne sciiicet indigesta seiitenlia.Ilecteigitur misaricordia et veritas seu iides
multitudine rerum memoriam confundamus audi- sociata sunt : cum in oniuibus viis nostris aisi mi-
toris. Haec igitur quator esse arbitror quibus op- sericordia el veritas obviciit sibi, plus augeri quam
portune et cominode lus diebus purgatioois noslru' purgari peccala sit verendi:in. Ut enim de aliis ac-
purgari possuraus : sciliect ceDlrilionem cordis, tionibus interim taceam, et uo misericordiis paupc-
afBictionem corporis, opera pielatis et iiiei, parum loquar, quas abundantius nunc fieri leraporis
tieutiani tribulatisnis. Ad hunc siquidem modum hujus postulal necessilas : quid in ipsis eiiam, qui-
quatuor invenics, cj.u!bus munduin generaliter pu- bus pcccata puignnda sunl, peccati csmraittitur, si
rificat CbrJstus, purgationera peccalorum faciens : misericordia fide, vel fides misericordia destiluatar?
aquam seilicet et sanguiBcm, spiriium et ignem. 6. Aiidiant ergo quibus dispensaiio credita est
Hic est, inquit Joannes, qui venit per aquam et _ audi.int quibus credita non £st : isti scilicet, ne sic
sanguincm. Hic est qui ba-ptixnt in Spiritv sanclo " vciint esse fideles, ut misericordiar.i deserant: illi,
et igni (/ Joav. v, 6, 8). Aqiu; baplizavit, pedes- nc sic velint €sse migericordcs ui fidpin lafdaiu.
que discipulorum lavit, dedicaus baplismum quo- Sunt enim aliqui qui plus volunt csi-e lidelcs qu.iiii
qiie lacryraarum, qua? de oOntritione proiluuut cor- oporlet ; et sunt aliqui qui plus voUu.l esse inisei i-
dis. Saoguinera "udit ; ut et nos mortilicatione cordes quam eis liceal. Qui ergo contra fiilem io-
corporis participantes ejus passioni, lavemus sto- debilara usurpant misericordiam, audiaiU Saloinonein
las noslras in sawiiioe Agni. Spinlum derlit; ut dicenlem : Multi hontinesmlsericordes cocautur ; /i-
cbarilas Dei ae prpsihii diffusa iu cordibus nostris delem aulcmvirum quis imcniet? {Pri>)'erii.\x,6.)
pf^r Spirilum, miilliludinem in nobis operiat pec- Qui autem velut propier fulcrn negligunt debitam r. i-
catorum. Quse, minas pcrfecta est, ut tot et tanta

si sericordiam, audiant plus quam S.ilurnonem dicen-
nousufficiai cperire, admovet ignem conflator ille, tem : Quod supcrcst dute e'ccmflsyHam {Luc. xi,41);
jiui purgat iilios Levi; et quidquid residuum esi ut salteiu abundanlia vesUa aliorum suppieat ino-
ni!'iginis, igi.is excoquit, seu pnvsentis, seu futura^ piara Mulium prorsus pepercit infirma! et pusilhv
iribulationis, ut tandem riecantare possint : Trans- nostra' fidei, qui bona communia^ nou ex a:quo fra-
i<i-iim ;v> hinem el (uiunm, cl edûxisti nos in !•<"-
iribus partiri, sed cx co quod superesi pro|iria- d.-
79 GUERaiCl ABBATIS 80
cessiiaii, jiissii p!eemos.yiiairj cis imperiiri. Ut enim « est peecatorii.m primiim el inaximmn, sic est omnium
lac.enmus de jure natiirae. ijiup ((riiii.juitl iiareiis om- regina el mater vilioriim.
nium lerra general, oriDiibus commuiio lerrigenis 2. Videnduiii cst igitur el sollicile considerandu.-n,
aiijudicat : illis saliem nuibus indilTerens est gerina- iit efim mcns nostia rnm lota prole sua excludat,
nilHS adoptionis, et xommniiis sors haLTeililatis u; llialamns noster emundatus el ornalus Chrisium
ijiiomodo corumuuis non erit ususpaiiis qacm Paior rcgem qui foris \nl, foresl pulsai, suscipiat. Cum
adunnistrat cwlestis*? Eslo iHmen, sit istuii jus or- iota, iijquam, prole sua, seplein scilicet principali-
ilinat* cbarilatis, quod moiieratio Evangelii suas bus viiiis. Qua- sunt ha'C? Inauis gloria, iuvidia,
'joiquo nercssitates |>rimura exeeiiil : quis ille esl ira. irisiitia, avaiitia, veniris ingluvies, luxuria.
iiui recte meliaiur necessitates propiias qui iiUer IJa' sunt filia' suporbia', ipiai niatrem suam sequan-
nepf-âariuiii et superliuum fpijuo judicio discernat'!' !ur : Qua^ hospiiium quodcuuque iniraveriut, feti- _
Alieiniamus nobis, fratres, ne de mortibus paupo- dum reddunl. Sed qiue nobib cum islis communio"?
ruTu fratriim iioslroruni iuciiiiannis judicari, si su- Quis Consonsus leinplo Dei cuni idotis? Nulla nobis
perllue retinemus aui insumimus nobis unds vita (Deo agimu.< yratia^) cum eis socieias, quas exuen-
coiiim valeat surîeiitari. Et quoniaui hodierna pn- tes V"eterem'homiuem cum aciibus suis, gjadio verse
riiicatio purissima,' ac pau|icrrjina' Virijinis (ienostra D confessionis ei preiiitentia! eneeaviiuus. Nihil igitur
1108 purificatioiio loiiui commonuit, Jn lioe^maKime in nobis ultra poggit fiuperbia, qua^ de archangclo
noslram consiare puriiatem iioverimiis, si quidquid diabolum, et de primo bomine fecil impiuni el Crea-
siipevlluiim oBl nobis amputcnms.: nt non soluiu tori suorebcileni. Nihil habeat in nobis vanagloria,
saiioiitale castitatis, sed etiam simplicitate pauper- qui a die conversionis nostrai, in crucc Domiui no-
tiitis aliquatenBS wmulemur pauperem mutrem pau- siri Jcsu Clirist! ccepinuis gloriari cum Apostolo di-
peiis C.iiristi, cui regnum el miperium, et nunc et ceiites : MJii i autciii. nbsil ijloriari, nisi incruce Do-
pcr omnia saicola sieculorum. Amen. mini noslri Jcsu Cln-isli, per ijuem mihi inundus
SERIHO V (2). crucifi.vus est, et ego mundu ! (Oulat. vi, 14). Gloria
j
Dc mundaiidii et adornamla Citrim-i nnimn. itaque nosira sit crux Chrisii qunin portamus, el 1
1. n Adonia ihalamum tuum, Sion, ct suscipc leslimonium cou^cieniiic per crucem Christi purga-
rcgem Cluistuiu, quem virgo concepit, virgo pepe- irt', (lc qua Aposlolus ail : Gloria noslralicec est, ie-
rit, virgopostparlii.-ii quemgeiiuiladoiavit (3). » Ad siiinoniiim ccnscicntioi nosirn- (JI Cor. i, 12). In qua
nos, fraiies, a.l nos luqiiitur Spiritus sanctns, qui su- couscientia gloriari, de donis Dti est Deo gratias
miis Sioi!, qui sumus speculantcs, qui die ac uocte
g agcrc. Ad quod nos horiatur Aposlolus, dicens :
levamiis oculos uoslros ad Dominum Doam nffslrum, Qui yloriuiiir, iu Domino (jlorictw (l Cor. i, 31;
dciiec niiscreatur uoiiri. Adornemus i;4iiur llwla- Jer. IX, 2i; U Cor. x, 17) : id esl, iu Do-
u.uiu nostrum, ei suscipiamus rcgeni Cbristuin. mino dc puritate conseienlia' sa;« glorietur. Noh <
licce, iVaties, Cliristus ia propria veuicns, el a enim qui se ipsum commcndat, etc. C*lerum
suis repulsus, non habet ubi capui retlinet. Prm qui in se gloriaiur, cl qui sibi placet, stulto hoiuini
foribus uoslris iiUcr malerna braeliia vagions, placci . Qui ia abo liomine gloriatur, aui laudem iu
per Spiritum sanctum quarit liospiiium, dicens: meutc ab ore alteiius exspeclat, mercedem operum
« i^d^rna ibalamuin luum, Sion. » Emundemus recipit, ac oleo peccatoris ungit caput suum, au-
igitur ihalamum nostrum, prius expellendo quie dilqne prophctain sibi dicentem Makdictus homo :
oculos Christi intrando offeudcrc possunt; ei sic qiiiponil speiii suuiu tn homine {Jerem. xvu, 6). Et
dcmuin adonicmus ea infercndo quibus deleciatur in die judicii cura Uixerint Domint, Domine, nperi :
ct gaudet. Qaa; sunl, ail forsilan nliqiiis vestrum, «.'/i/s, aii : Amendico oobis iwscio cos iMalih. xxv,
quaj oculos Chrisii offeDderc possunlY Cui dicimus: 11, 12). Hac vaiia gloria filia csl supcrbiie ;
qu« iu
Niliil ita iv;ul09 tjus gltendit, sicul suprrbia, 056 qiiotunque fuerit, inobedientem facil.
quK' aiigclum de ca;lo, el hominem expulii do para-

^ Rursum, postconversioneni, nibil ullra in no-
3.
diso : quae est inilium omnis peccati ; quam horta- bis habeat invidia, pcr quam mors iiilravil in orbem
lur nos Spiritus sauclus vitare, dicens : Quid su- terrirum. Diabolus cuim invidit liomini ascensum
Ijerbis, terra et cinisl {Ecdi. x, 9) ; etalibi : Ohinis rnd corriier^f, cl prop'.:^"" I.oo leuiavit, cl io anima
•
caro fenum; Msiccatum cst fenvin,el flos cjus difci- occidit. Ha'C C"!illa, quss non niaguos, sed parvos
dil ihni. xi.,C,'7-, l^ccli. xiv, 18). Videamus nunc, fcmper terquet {Sap. ii, 24, 25;, dicenie sancto
qnid supeibia fecii. Angelum dc ca;lo, el liomiiiem Job Parvuliim occidit imidia (Job. v, 2). In eo
:
expulit de paradiso. Meriio luec oculos Clirisii of- enim quod aliquis alieui iavidei) minorem se os-
fendil qua pulcherrinmm opus ejus iu cuelo et in lendit ei cui iu\ilet. Sic diabolus iiuidii priino ho-
paradiso fo-davit ;
qu;e focit de an^êlo diaboium, ci mini, sic lisau Jacob, el Cain Abel. H<ec iuviUia
de homino nuper creato juslo pcrfidum. Quic sicui parvulum occidil;quia msi inierior essei. de boao
(2) Dc hoc senuone dubiia» Horsiius nii sil Porro licet haclenus Bernaidi operibus inserlus sii,
(luerrici : luni quod dcsidvreliir in manuseripto minus t.intodigims esi auctore.

f .iiliinlcnsi, qnl ifsius sennoncs conliiiet tum ; CM Ita cauit Ecdesia in oflicio hujus diei.
iiufcti lUicrrici slylus pressior ei iicivosiui- videaiur.
Si DE PURlFiCATlONE B. MARIiJ SERMO V. 82
alterius non dolerel. Hae pbsie iiullus moriiur, uisi k tes {II Cor. VI, 10). Haec est illa de qua Dominus
qui terrena iiasc appetii, qua> iola non veuiunt plu- ad discipulos dicit : Tristitia vestra verlelur in ijaa-
ribas. UDde si qua desideral, illi invidft qui peni- dium {Joaii. xvi, 20). Altera paril morlem, parlt
tus ca acccpit, vel ilii partem liabendo quaulilatetn aiiiini rancorem.

ei restringii. liuac parvulum occidit iuvidia, quia 6. Rursum, Iratrcs, post conversionem munia-
duin non potesl adipisci quod alii invidel, iu odiuni, mus tliaiamum nostrum, ne avariiia, qu;e est radix
invidia; iiliam, cadii. omuium malorum, rediens iotroeal, uosque ab
4. Rursum, fralres, posl conversionem nosiram unius Dei ciillura abstrabat, idolorum cuUores fa-
ira non liabeat iu nobi.< iocjni, quia, ut ait Doaii- ciat. De qua iuter ca-tera sic ait Apos'.olus ad disci-
nus in Evangelio, gr; i:'lim dncit ad gclieanffi» pu- pulossuos : Mortificaie membra veslra qau' sunl sw
teum, dicens : Qui irascUiir fnilri suo, rens erit juper lerram fornicationem, immunditiain, llbidi-
:
dicio. Qui dixerit, liachii, lioc esl, vocem iniligua- iicin, coiicupiscenlium malam, et auariliam, quie
tionis per iram emiserit, nîis crit concilio, ia quo esl idulorum servitus {Coloss. iu, o). Ecce avaritiam
tractatur qua pciina sil mulclanuus. (lui dixcril idololatriie comparat, et raeiito ; quia sicul uni Deo
Fatue, hoc est, lale quid fuceiit aul verbo aul ver- idololuim iiiiitur auterre gioriam, ne solus habcal
bori>, ul intcr fralres despiciaiur, irus eril. ijciicnnce
'*
noinen Deitatis-, ita avarus iu Dei rcs se exteudil,
ut solus usurpel qute Deus oumipoiens in usuin plu-
itjpis {Mutth. V, 22), nisi resipuerit. llsec est ira,
rimonini Utraque Dco iiiiiniea, quia negat
quae stullorum oculos exslinjuil, sapicnlium ocu- feril.
los noununquam turhat, dicente l'saliiiig;a : Turbu- Dco qu;e sunl ejus. list et avaritia non solum anicr
ivs est prui ira oculus meus J^sul. vi, 8). El de ira congreg.iiid.e pecuiiiio aut coiiscrvaudu\ seu am-
Ptiilti Job ait Viruhi stallum intcrficil irncundia bitio prielatioiiis, euu*i nititur hoioo liomini pia;-
:
(Job. V, 2j. Ecce nuas iras videmus qiiarum aliera esse. IlsRC, ul verum dicam, etiain paupores (qui
;
nououiiquam 957 lurbai oculum, altera seniper seinel pro Cliristo reliquerunl sua) ia t.iutum ve.tat,
ut contra jus ct fas, et pr0[)0situiii suuin, nou

liiu-
e.wtioguil. Alteia vonit ex impaiieiiiia; aitera, ex
veliut, scd etiam stude;inl fralribus et cotiscr-
zclo reclitudinis. Aliera venit ex vilio ; aitera. es lum
virtute. De altera quie veiiit cx. virtute Psalmisia vis priEesse. abbas aul prior eorum voto
Quod sl
ait : Iruscimhd, et nolile peccare (Psali iv, S iion consenserit, iiascuotur, obloquuniur, eosûe
Eplies. IV, 2C). Quasi dicat Crudeles eslole iu ;uit invidos, auL sibi malevoios (qui se
nou prove-
: vi-
liurn, mites in Iratrein, considcraiitcs vosmclipsos, buiit) ciamaat. Ha;c esl avarilia qute inemoriam
ne et vos teiuemini. De aliera, qua; veiiit ox viiio, ait Q maiidatorum Dei turbai, dicente rsalinisia Domino :
Apostolus:S(// HOii occidutsnper i racii,ii'.liuiii.vesl rain lucliiM cor .acum in tcsiimonia taa,ei nou inuvu-
{Ephes. IV, 26) : id est, Cbrisius, qui esl so! justi- ritiarii.{Pi;u. cxviu, 36) :qute iiroditiouis cst mater,
tia\ memteni vestram if.asci.'Jilem non doserat, qui quio Judam Dei discipulum primuni ad nianduto-
cuui i.a iiunquam liabilat. Ira, qua; venit ex zelo ruin Dei cblivicicm, de oblivioiie nd prodiliouem,
recliiudinis, debemus irasci juius nosais erraii- de proditior.e traxitad laqucum.
bus; et post, erralibus pruxiniorum : qua; nielior 7. Ruisuiii, fratres, posL conversioneni uoslram
esl risu, qiiia per Iristiliaui vultus coiTigitur pro- inunlamus tbalamuui coriiis, iic feuia rcdiens iu-
xiuius \Eccle. VII, 4). QuiV debel tameu sul>esse troeai, qiiie ct Ad.am iuuoceniiit; vesie, el Esau pri-
rationi, ue sit immodeiata, sed io ultione peccati vavii priinogeuili dignitatc. H;ec est illa pestis qu;e
tenipus pi niodtim coiisidorct. H;ec sapientcs inter- |;atres noslros in deserto ingratos beni:ticiis Dci fc-
dum turbat ; ira per vilium stultos occidil, dum in cii, <iu;e corapulil eos luurmuraro contra Deum, ct
lixas et in contumeliam liiiguam reiaxal. dicere: Utlnam morluiessemus in ACijijpto, quando

5. Rursnm, fiatres, post convcrsioiicni nostrani scUcbaiiMs super ollus caruiuvi, et comedebumus
liiainendus est tbalaimis cordis nosiri, ue trislilia ri allia, cfpe, et pepoiics {E.cud. xvi, '.i; Xum. \i, '•.
rediens introciil ; iiiam dico qua; inorlein operalur, 6; xiv,3.) Itec esl illa fnnesia pesiis qua; eos ad blas-
quA' de amissioue reiuii! letnporalium veuit. Htfc lihemiain duxit, quasi nou esset alia vita p>'st islam,
"
est i'.la quic pravas cogItaiioi.e5 geiienu, niuriuu- cum dicebanl : Coiacdamus et bibainus; tvas cnim
rosiim mooacbutn n^ddit, qu»' fasiidijoi parit, el- moriciuur (Isa. xxu, 13; II Cor. xv, m, id esl, iu
teiieiitein arainun Dei cuin iixoie i.otii reiro rcspi- fuluro Qiiasi dicerent Hoc solum habemus quod
:
ccre coinpellit, Sinc dolore nani([ue non cotest comediiiius; nihil m futuro post iianc viiam nv>s
aioiltere quod cuni ,

ii)ordinato arnore possedit. habiiuros speranius- Hanc pcsiem itm cuin ho-
Hanc iiaque triHtitiarn qua:- mortem operaiur exciu- iiiiiie perituram pronuntiHt Apostolus, dicens P.sca
danius : ei iiilromitianius cam qiiie vcnit de inoino- 1'C.nlri, el ventcr cscis. lieus auicm cl liunc ct hanc
fia peccatoiuiii, et de pciegriiiaiione nostrr., uica- destrHCt (1 Cor. VI, i:i). H:ec pestis iripartiia est ;
imisque cum I'salniisia : l\eu rnki, qHin incidutus qula aut aiiie horam canonicam, aut aliud liuiun
meus frolonijiilus est ! Iiahituvi cum kaii>ianiihu.< lic«t, aui ptus quiiui necesse est ir.cil conicdeie,
Cedar, niuilum incnla puil unima inea. {l'suL cmx, •?l carnis curiuu in concupiscoutiis iiitilur faceie
5, f)). Ilrec est liistitia, qui»! viiam operatufj dc qua l)e qua uascitur mepia hoiitia : sicut de popul..
ail Apostoliis ; ijhuu iristr-.y. .emper auicin iiunden- Isra.-i dicitur : Scdil popiiins muitiliicure, ei iiiberc
83 GUERRira ABBATIP 84
ii.^nvfcxt >i,w hitt f £./OiL xxxii, tj ; i Cot". X, 7). « etiani ornatus gcnerai, humililatem scilicel, et vo-
S. Rursum, fraircs, [lost conversionem iioslrain lunlariam pauperlatem. Adorna ergo tlialanmir.
niuiii.imus llialamum cordis nostri, ne luxuria rc- luum, Sion, timore Domini.
(Itens jnlrciluin inveniat . qua' iipsiiieniia rediens 10. Secundus oriiatus thalami Sien, et secundus
asi pejor quam anie fuer.it. Nunqnain enim sola red- gradus ad sapientiam, est pieias, dc qua dicit Scrip-
i; sed sicut Dominus ait in Evangelio : Assumit lura ; Miserere animce iuie placcns Deu {lii-cli.
iepicni spirilus nequiores se, et ingressi hahitant XXX, 24) Super queih requiescet spirilus
; et alibi :
iM : ei fiunl novissima kviuinis iliius pejora prio- meus, nisi supcr humUem et quieium '/(Isa. lxvi,2.j
ribus (Mattk. xii, 4o). HaJC est [lestis illa qua^ corpus Ua3C miseretur in se pcccantibus, fralerna onera
Cliristi dimembrat, quag de niemlins Clirisii facit portat; magis eiigit qua?libct lemporalia hona perde-
mcmbra diaboli. Nam qui adliajrel alicui person% re, quain cum fralre lito contendere. Quas protoclo
causa libidinis explcndae, unum corpus fil cum il!a pietas aliud iiihil esi nisi Doum colore-, et per cultum
persona, et ilt membram diabo'i : cujus et illa mem- Dei Dco plucere. Hrec iu nobis gcnerat m.tnsuetudi-
brum esl per eonjuneiionem malorum operum. Hose nem, opiiinum ornatum thalanii Sion, qu» filios
ignem infernali-ai in c^rpus hu-

esl illa pestis quai Dei nos f.icil, diccnteDomioo : lieati mites, quoniam
•*
inanum accendit, ut vegetum sit ct robuslum ad filil Dei wcabuntuf {Maltk. v, 4 ; Psul. xxxvi, 11).
libidinem explendam el quiB igni illi inexstingiiibili
: Ecce quomodo pielas sccundus ornaius ihalami
inateriam scmpcr apponit, et vires minisirat, ul de Siou 01 secundus gradus ascensionis, alium orua-
suo seniper habeat unde siae finc ardeat. De his tuin de se generat mansuetudincm, qme lilios Dei
duobus ignibus luxuria? el gehenna» bahiMims aucio- efficlt. Adorna igitur thalamum luuin, Sion, pietaio.
rilaleni Scriptura^. Do igne hi.xu-î.ê ait : Uuines 11. Tertius ornatus ihalami Sion ei lertius gra-
udulteranies guasi clibanm succcnsus a coijuente dus ascensiouis 9A9 e:^t scientia, quie hoiuini sui
{Osee \u, 4). De igne gcheniia^ ait : Pones eos nl cli- cognitionem pra*bet, ut scilicct homo, neque minus
banmn ignis in tempore indtus Ini, lioc est, judicii, nrtqiie pius quani deb'l do sc praismnal. Quorum
utiiitus ardeant isicut clibanus accensus) iu conscien- allcruui, scilicet de se niniium prsesumere, in mala
lia. Dominus in ira sua conturbabil eos {Psal. xx, facit priecipitcm ; alierum, scilicet se non cogno-
10), dicens : Discedite a mc, operaril iniqullalis scTC, facii ad quadibet bona lorpentem. Ad hanc
(Luc. xm, 27; Psal. vi, 9; Maltli. vii, 23j. El de scinliain :^pirilus sanctus invilat- iicclesiain in
vorabit eos ignis extreniu.5 infernalis, queni acccnde- C Caniicis : Si iijmras te, o pulchra iuier muHeres,abi
runl piopier luxuriaj fmda opera. Sii ergo, fratre.'^, posi vestigia ijreiium liiorum, scilicct Iiiereticorum :
suiuma cura et suinmum stiiilium his qui in talibus el pascc ka:dos inos {Canlic. i, 7), hoc esi, cirnales
sunt, de iilibus evadcre et fugere. concupiscentias. Ilsec scienlia praebet nobis fiduciain
9. Nobis vero qui per gratiani Dci cvasimus, el vinceiidiomnes tenlai.iones p r voram fidem, di-
votercin exuinius homiueni, qui sumus .Sion, sil cenle Domino iu Evangelio .S/ potes credere, cmniu :
summum studiuni thalanuim uostrum munire ot possibilia .sunt crcdeuii {Marc. ix, 22), p^r Doi sci-
adornare, et Chilstum regem susciperc, sicui luec licet gratiam, ct liberiiin arbilrium. Vidcmus jani
scriplura praecipit quam recilavimus : k Adorna qiiomodo scientia tertius ornatu» thalami Sion, ct
thal.inium tuuui, Sion. » Quid esl adornare thala- lertiîs gradus ascensioiiis, aliuui ornatum in nobis
nium luum? Virtutes cougregare, quibus et pavi- gonerat, religiosum videlicct luclum, qui cOii.so'a-
mentuin et parictes quasi corlinis, et tloribus tota lioiicm a Domino in futuro moreiur. Itec sciomia
donius adornelur. Primus ornatus thalami nostri, p.irat in nobis dolorem el lucluni perogriuaiionis,
qui sumus Sion, sit timor, qui est initium sapien- ui videndo mala cxsilii qua^ paliinur, cum luctu do-
liK, id est, primus gradus |ier quem ascenditir ad n sidoromus palriam a qua pcregriniimur, andiamus-
sapieniiam. De quo limore ail Soiiptun : lieatus que a Domino nobis dici : beaii qui liujent, quoniam
kvnw ijui semper pavidus {Prov. xxviii, 14). Et Psal- ipsi consolabunlur {Malth. v, 6 ; l.?a. Lxi, 2).
mista ait : Scrvilc DoinirM in timore, ct exsuliate 12. Quartus ornatus thalami Sion, est foriiuido.
eicum tremore (Psui. u, 11) : ui timor auferat se- quiC convei:it i.aborantibus pro viris bonis acqui-
curitatera noxiam, ot exuliatio mortifMam trisli- rendis. Ihoc est qua" niuiiii tlialamum Sion, ut nuu
tiam. Uic timor generat humilitatcm, qua? est pro- cxtollamr prospiris, iion iVangalur adver.sis qube
liosissimus ornatus ihalami Sioii, qua; inagis placuit rmguam increpantom et blandientem his verbis con-
Chrislo cum thahnuim virgiiioum ingrederetur,
iii fundit, dicens : Domine, libcra animam me.am u lii-
dicento beata Maria Quia respejril humilitalent an-

: biis iniquis, cl a lintitia dolosa{Psal. cxix,- 2). H:i >
cilta' suce, ecce envm .:.v hoc bcalam me dicenl omnes csl illa qua' scmper de dic in diem robustior, osu-
oenerationes (Lue i, -'i-S). H;ec, iii.]uam, huinilitas riem el sitiin juslltiie iu thalamo Sion acccndii,
est ornatiis Siun, id est paupcruni Chrisii, de qui- facilque eam audire a Doiriiuo : Beati qid esuriunt
bus ipsedicit : iicati paupercs spiriiu, quoniani ip- qiwiuiim tpsi sul urahuntur
et sittuiil jiislitiam:
soruin cst reynuin, caildrum. {MutUi. v, 3 ; Luc. \i, Adorna thaiamum luum, Sion, forlitudiuc
igitur
20). Ecce .|uoniodo iinior boniim primus gradus Oumlus ornams llialaiui Sion fsl con.silium, quo
iscensioiiis, et primus <jrnatus llialami Sioo, aiio!? homo iniirmilalos suas reqiiirii, suum posso ol suum
DB PURIPIGATIONE B. MARyS SERMO Y. ,%
non posse iavesligat : et ex sua infirinilalc alios ast, iuter brachia sua amplexatus esi ; ilium qm
f^
«onsidcrat, a!ii? parcit el miseretur, sicut et vull appcndil tribus digitis molem terrse, qui omnia im-
Deuni sibi misfiiTii; aliis dimitlit debil;v, sicut sibi plet, oiiiuia coinpluctitur, iuter biachia |)orlai, di-
vult dimitli a Deo : mereluri|ue audiro a Doinino . cens Sunc dimittis, servuni iuuin,
, Daiiuiie. iccua-
Beaiiiiiisi'ricordcs,(juon'Mm ipsi misericonliam con- dumverbuiH iuum~ m pace. Cupio dis,solvi, ei eius
sequcntur (Mattli. v. 4, 7). Adorua igitur tlialamum adveutum cum patriarchis cl propheijs in iuferno
tuuni, Sion, consilio. Sextus ornatus thalami Sion, exspectare, qui inior te et iiumanum genus facturus
est inlellectus; qui mentem liominis super haec inest pacem. Quki viderunt oculi mei saluiarc tuum,
firma rapil, onmesque corporeas subslantias iiitel- Filiuui tuurn, quein dosideravi, de quo responsum a
iectiiali intuitu Iransiens, non corporois substanliis Spirilu saucto accepi. Lumea ad rcvclaliouem geii-
iigitur, volenaque ultra progredi, et propius acce- tium etiiloriam plebis tutelsrael {Luc. u, 29,30,
dere audii a Domiao i jYe appropinijues iiucÊxoiL 32). Dequoaiilsaiais^/ô/îVttsquiamhulabalin lc-
111, 5) : non enim videint me koino, et vivet {Exod. nebr.is,vidit lucem magiiam {Isa. ix, 2) quia, c::iii :
XXXIII, 20)'. Uic intellectus conveait iis qui a Deo plenitudo Genliura iolraveril, tunc onmis Israel
purgatum oculum habent, de quibus dicitur : Beati salvus fiet(ilJo«i, xi, 23, 25).
mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt (Matth. » 15. Audite, fratres.audite quid offert Maria, quid
V, 8).Adorna igitur tlialamum tuum, Sion, inlellcctu. Simeon suscipit : Unigenitum Dei, Dco Patri consub-
13. Sepiimus onial.us ibalami Sioxi, est sapientia, stantialera et coaeterum, Verbum in principio. El,
qusc oonveuit iis qui intellectualibus oculis ffiterna ut utilitatem et consolationem nostram audiamus,
conttmplanlur; quortnii conversatio in co?'is esi, illum offert Virgo, quem Deus Abralue promisil.,
qui cuiiiunt dissolvi, et esse cum Cbristo : in quo- dicens : In semine tuo, iioc est, in Christo benedi-
rum persona dicebat A,postolus : MiJii viiicre Chri- centur omws gentes {Gen. xxii, .18; xii; 3, et
slus est, el m-ori JucrMm. Quasi dicerei : Ut Ghri- sviii, quem David promisit, dieeus De
18) ; et :
slum magui/jecni, Christo vivere volo tantum, ct fructu venlrisiui ponnmsupcr sedem tuam {Psut.
Ghristus csl praemiam inortis. El (J5stpauca : Coar- cxxxi, 11). Uic est quem Virgo offert, patriarcha-
ctw auiem e dii^jbws, desiderium hubens dissolvi et rum gaudium, desiderium proplieturum, GeiUium
esse cum mulLo melius
Ckristo, ; manere autem in exspectatio, Judaiorum qui euiu receperunl salvaiio,
carne, necessarium propter vos {1'hilipp. i, 21, 23, ruuia; angelorum reparatio. Talis cst quem Virgo
2i'i. Bcce quid f.-vit vera sapienlia, quffi onines ro- offert Deo, irao muUo major quaiu lingua, aut ho-
belies motus corporis ila sulijugal, ut nillam ultra Q iiiinum, aut aDgelorum possit dicere. El cuiu sit
pugnain in carne scniiat : pro infirmis fr.Uribus (ut taiitus ac talis, quaiem aul quautum ipso se novit,
eis Clirisium nuntiet) exsilium libenter patitur non sufticil. Virgiai ipsum solum offerre ; sed bo-
probra noo.audit, danina non sentit, auferenti tuni- stiain, qiiam lex prEecej.erat, pro eo obtulit : ob hu-
caui dimittil et pallium, percutienti uuam maxillam mililiiis scilicet e.\empluin, ut nos doceret qiiomoda
prsebet ct altcra'n, auditque a Dimiuo Beati puci- : eluoseum debcainus offerre. Duos turtures, aut
/ici, quoninm fitii Jh'i mcal)untur{Uattii, v, 9). Hi duos pullos columba^ pro co oblulil. Columba, fra-
onratus thalami Si&ii : istis nos a^lonieraus qui su- tres, simplox est animal, folle caret, rostro noii
mus Sion, ct rcgeni Christum suscipiamus, qucin ItCdii, in cfivernis petrarum niditieal, alieuos piil-
Virgo concepii, Virgo pciicrii, Virgo post partum los uutrit, juxta iluenta manet, ut visa umbra acci-
quadragesima, hoc e»t hodierna die, iu templo Uei pilris liigiat, raeliora graua eligit, gemitum pro
pi«senlavit, caatu reddii, gregatim volat, alis se defeudit, visum
14. Ih lege namqne scriptura erat, ut mulier quiu recuperal. Et nos, fratres, cum anle altare steteri-
susceplo semiiic peperissot masculum, quadragc- mus, ui Dei Filium Deo offeranius, cum eo et pro eo
simo die purgala lemplum cum filio iulraret, de- „ pur turturum, castitalem corporis ei animie olfera-
frcns husiias secnm pro peccato, agnum auniculum " nius : et duos pullos columbarwm, pro cantu ge-
immaculalum. Si auteni uoa haberet agnuin, par mcnles, compuDctionem geminam pro desiderio pa-
turturuin, sive duos puUos coiurabae offerret {Leoit. triie coelestig, et de cousideratione nosiraj miseria;
Mi, 2, 4, 6, 8). lla;C omnia beata Virgo noa ex ne- h.ibentes. Calumba feiie carel : et nos ii"a carearaus,
cessitale, sed ex humilitate implevit. Abstiuuit ab quae peccare nos facit. Rostro n«n Isedamus, sed
tl&O introitu t' mpli quadraginla diebus, uoa ue- percussi in unain niaxillara, aliuin pra;beamus. lu
ci^sse habcns porgaii, quie.siiie omni deleetatione, cavernis pelrarum uidiflcemus , in fide plagarum
s:ilvo virginiiatis sigiilo, de Spirilu sancto concepit. C)iristi rcfugium babeamus. Alieaos pullos nulria-
Obiulit hostiaui uon pro peccato, sicul aliit-mulie- rpus ; de filiis diaholi facieutes verbo pr;edicationis
res, s^d pro liumiliiale . osteudeus etiam in hoe filios Dei. Juxta flumina maueamus : id est, juxta
quod Filiiis Dei Jesiis Christus nsn solvere veneral hunc raortalitalis tluxum sedentes, uinhram aceipi-
legem, sed adiniplere. Et ecce Simeon granda?vii3, hoc esi, peccata quae sunt umbra diaboli, ma-
tris,
qui accepcral rcsjoiisum non visurum se inortem lorum ruuias considoraotes, ab ejus ungulis fugia-
nisi videret Christuin Domini, ei eum .-suseiperel mus. Meliora grana eligamus id esi, meliores scn-
qtiem exspeciabal, aceepit eiim iii ulnas .-uas, hoc tentia~ in Scripluris sauctis (jiegaum volemus.
87 GUERRICI ARBATIS 88
ununi coiisensiini in bono in congregalione sub pa- « ctamus; dicnmus cum enm consccramus : Domine,
siore habpnles. Alis Non ei Veleris Testamenii ad le veniemus post mortem, ante tuuiii Iribunal
contra inimicos Dei nos liefendanins ; vel (Inobus judicandi astabimus. Qui iioliis ita familiaris esse
jirreceptis charitalis, Dei videiieei amore el proxi- digiiaiis in vita, quod a nobis tractaris, consecraris,
mi. Visura recuperemus, de bono aclionis aJ bonum raanducaris, noli nobis alienus esse lu aiorle, sed
semjier iiUendentes contcinplationis. parce nobis in dic mala. Coufundanlur diemones qui
16. Fratres charissirai, tales oporiet uonessecuin nos turic persequcntur, destrue iortitudiuem illorum
corpus Christi consecramus, cum consecratuui iu virtute tiia; quiu noa esi qui pugfiet pro nobis,
inanducanies sacrifleamus, cuni vol)is idem corpus nisi tu Deus el familians noster. iliec esl digoitas
ia salatem corporis etauimse porrigimus. Taieseliam quam ci debcraus.
vos oportet esse, cnni sacrum sacramentum dc mani- i'6. Debcraus ei ct reverentiam, iavestigare scili-
busnostris acdpilis,scientes,quodqui corpus Christi cet uosriieiipsos : tt si inveniuius cor poiluluin

indigne accipitjCt sanguinemejua indigne bibit,jiidi- fa'dis cugitatioiiibus autruala voluiitate, ab ejus con-
ciumsibi manducaletbiliiH/ tJo;'. xi,29).Veruni, quia lactu, ul alj iijue, ct nos et alios aiceainiis. Igiiis
^
raro inveiiitur talisquiiu su iiiecomniahabeat,diligat
'-- B--
n enim
- consuinens —
csl
-
(Oeut.
V- iv,,---,.
24.), —
ad qaein
-1 iudi-
iilumquibonum liabcl, quodin sc non babei : fM5 i •* gmis nou dibet accedere, ue iiiteiius cousmnalur,
quod iu se nou videl. Neque enim
et iu illo habeat, et in reprobuin seiisum tradaiur. Exeat ergo e.\ira
crodere dcbemus quoJ soli sacerdoli supradictie ca^tra, sicut iMoysos pr«ecepit, qui oocturau poilulus
virtutes .sinl uecessaria?, quasi solus consecrcl et csl soinno {Deul. xxiii. lOj, hoc est, qui per ncgli-
saciilicet corpus Christi. Noii solus sacrillcat, mm gcntiara istius obscurse vitaj (quse tola ut somaus
solus consecrat, sed lotus conventus iiJelium qui jiertransiti pervenit usque ad poUuias cogiltiliuaes.
astat, cum illo consocrat, cum illo sacriticat (4). Exeat cxtra casira, hoc esi, dum lu illo statu e»l,
Nec solus ligni faber facit domum, sed alius viigas, jiidlcci se iiidiguuiii sucieuie tidclium cuiniiiuuican-
alius ligua, alins trabes, etc, comportat. Debcnl tium liuc âcro cuipurc, la\cique vestimcuta sua
itaque astantes habere de suo, sicul ct saccrdos, por saactam confessionein ; et post solls occasum,
tidem linnara, orationem puram, devotionem piam. hoc est, post tcniationis calorem ct i<rdorem jaui
Scicndumque quod sino tiima iide neino aslauiium inuiluiiiu, iiulus rcdeai, et cum aliis lideiKuis coin-
esse debei. Ca;leras vero virtutes, quas supra Jixi- muiiicei. ilac csl icven^mia quani debemus corpori
inus, elsi oinucs non habeut, diiigant illuiu qui ha- Cliiisli, quem virgo Maria hoilierua dle iu templo
betquod iu se noii inveniuui, etiujUo hubeaul quod priK?emavil, quem Siineoii latlus inter brachia sus-
Q
iu seiiondum vident. Sicul Petrus in Joanne virgi- ceplt.
nitaiis liabet meritum sic Joanues : in l»etro marty- 19. Debemiis eiiaiu fructum scire, inlclligerc scl-
rii habetprwmium. licet ipjera fructum accipimus, si eum dignc com-
17. Scieuduui quoquc, quoJ corpori Christi, edimus. Aiidite, fraties, aou ine, seJ Aposiulum di-
qiiem .Vlaria ho.iie pneseutavit iii templo, quein Si- centcm : Culii; bcnedictiijnh cui benedicimus, nonne
meon iu ulnis suis suscepit, Iria debemus ; digniia- coMmuukuli.i) siiiujuiius Ckriili estf Calix, id est
lcm, revercntiam ot fructum. Dignitalem, ui cum cuiiimunicailo calicis, facii nos haberc quamdain
Dei Fiiium, Dcum de Dco, omuipotentom, creato- coiimiunionem cum Ciiristo. Etpa/iis, iiucin frunyi-
rem oumium, judicein vivorum et inortuorum cro- iiius,nuniui/(iriicipalio corporU est Doinini^(lLor.
damus. Dlgnitatem, ui ciidanuisnos statiiu postquam X. 16.) Ac si dical Faois, queui frangimus, facit
de corpore exierimus, ab eo, .sicut a judlce, per- iios unuin corpus sub Clinsto cqiiic : quouiîm, sicut
Ci"piuros sicul gessimus, sivebonum, sive lualum. uiius pauis ex niultis granis couficiiur, qui |iustca
Jlle uamque quemAIariain tempiopnvsenlavit, quom lii corpus Ciiiisti et per tidem, ot per saucta verba,
Simeon susceplt, qucin iu iiiauibus cousecraule^ antc _ qua; Clirislns suos docuit, coiivertilur ; sic divcrsi
Deiim Icvamus, beuediciiuus, manduc.iiru;s, vobis " participanles hoc corpore iu uiiilate Ijdei, spei el
porrigimus inanJucandum ; ille familiaris no<lcr, charilatis, ummi cor|>us ciim (Iluisio sunt, at Cliri-
judexerit noster. Cavcamus ergo ab eo sejiarari stuin statim posi moitem veiiiuri, ct cum Clirlsio
pcrjudicium post moriem, cui ila samus iamiliares sicut ciim rapiie suo siue fineregnaluri : quem Viriid
in vita. Dicamus itaque ci lu corde, cum euin ti-a- coucepil, Virgo peperil, Virgo ia templu bodienia
^4) Solumsaoerdoicni esse proiirium el sufti- sacrament.um7iemopoleslconficerenisi.iacerdos,i)ui
cieuiem miuislrum liucbanstiiU cousecraudai de lirie rile fUiirii ordinaliiSfSecundumcluve.î Ei.ck'sia;(iua.t
est, ul patet ex can. 4 couo. Nic. uni i'atres lium concen.^tit aposlolis cnrunnjue succes.iiirilmi Jcsus
diacoiio.s repreheuduiil, qiiod quib-.isJaiii iu locls Clinslu.';. iKi fere Isambertus, iii 3 q. 82, arl. l.
admiiiislreul Eiicharistlam piesbylcris, iJque dc Quanquaoi dlcl potesl, ."iStanlfiS etiaiii siio modo
CiSioro lieri prohilwnl, ham; ejusce decreti reJdunl la sacrllifium offerri! et ronlicere per sacerdotem ct
iiouom : Uoc iuipiiunt, ueiiut; remilu aeiiue cunsuc- rum sacerdole qui populi mcdiiiior et mioister
liuh leudiiiit ul qiii i/ffei-eiidi sucri/icii noa linl/CHl esi. Unde iii canoiie luissic olim iiu legcbalur El •
IH'U'iinlemJiii'iuioffeninl curini&CMrisl.i pornijanl iiw ri I u in circunKstan h>i in, ijui Idnajferunl kocsiirri-
litein statiiit cuuc. Lalcran suh Innor.. III, et lefer- /ictum luudis, quibiis verbis Uiw inseria sunl :
tur cap. Firmiter exUA ia smn. Tria. Sdm veriiatt yVo ijuibu.t lilii (tfferimus, ocl qai tiM oflorunt,
sacraiiieiili explicatii, iia subjungit : El kor uiiijue etc.
89 DE PUIIIFICA.TIONK B M.VRLE SERMO VI. 90
(lle praesenlavii qui fum Palie ei Spirilu sancto, paucis {Eccli. y», 341. Omriino, ?i dc negligenlia nos.
vivil et regnai Deus, per oinnia s«c'jla s.fciUoriim. purgaremiip.de pancis essomus. iNunc autem quo-
Auien. niam uon modo minima, sed et maxima negliginius
9&i SEKMO VI. ionge a paueis de terra di\isi sumus, cl de nobis
De perfictenda noslri yurificalione, ut Domino dicil ille, qui paucitatem sanetorum multitudini
.lisli possimus. prsefert iiegligentium : Inter multos crant mecum
1. Poslquam implelismt dies purgatiouts, tule- [Psal.ux, 19).
runl Jesutn in Jerusalcm. quam felix est, dequc 3. Et quid iioaie tam proprinm simui ot commune
(lici potest : Impleli sunt dics pv.rmtionis cjus : nt his quos religionis fuvet umbra, sicut negligontia i
jatn niiiil aiiuil ei suporsit, nisi ut feraiit eum in Je- ct. ut de meipso loquar, quoiies dQrident hosies
rusalpin supernam, et sisianl eum Domiuo (Luc. ii, Sabbata mea ? quoties dormitat euima mca pr« t,gedio,
22). Talis niminim oratSimeou ille noster senex, lam diemque fere totum, ac si lempus revocabile esset,
desiderabilis quam plenus desideriis, cujus cum jam inertia consumo ? Et utinam sic dormitarct anima
olim, ut arbitror, essent implell dies purgationis, raoa, ut apertis et vigilaniibus oculi.'!, ipsc milii ini-
liodie impleti suui etiam dies exspcctaiionis : ut sero non fingerem somnia vana et iilusoria ! Ai
jam, secunJum verbuni Domini, oiliil aliud ei re- nunc iu pervcrsum matata^sententia, cgo vi^îlo, et
siarel, postquam vidisset Cliristum Domini, Chri- cor msum dormii, somnoquc tam gravi, ut vix ali-
siuni pacem Dei el hominuin, nlsi ut dimiticreUiv quando vaieat expergisci ad toaiirumn superua; il-
in pace, ct dormiret iii pace in idipsum ; hoc cst, lius increpationis : 'Jsqueiiuo, piyer, dormis ? quando
ut ferrent eum iu Jerusalem pacis iBterna», et siste- comurgcs e somno tuo i Paululum dormies, pau-lu-
contemplandam pacem quae exsuperat
rcnt cuDi ad lam dormitabis, paululum cofisercs manus ut dor-
omnern sensum. Simeon vir dosideriormii, im- mias ; et ventct tibi quasl uialor eijcslas, elpauperies
plelura est in ijonis dcsideriura laum. beate sc- quasi uii-armatus[Prov. vi,8-H ; xxiv,33,34). lilud
ne.\, renovata est ut aquilif juventus tua. Introisti sane miserrimura est, quodhodie non pulatur jaciura,
jam ad altare Dei illud snpornum," seternum, totum sedluorum, si dicsquinobisa.ipurijatiouem dali sunl,
nureum, ad Deuni qui lanifical Juveatulem tuam elabantur nobis dorraiendo, praHmeaiit et pereaul nc-
ftjlerna visione sui, cujus la;titicavii scnecluiem ho- gligeudo. G-antilis, aiuni, cuin sederet ad mensHm,
dierna visione Christi sui. Ad aliare illud invisilule SMSSvsnisselqueiti mentem nihi! strciiuum, aul nic-
jam ipse praiseniatus es Fatri; cui ad altare hoc morabile se egisse dio ilio ; cam geniiiu gravi «t dolore
visibile FHium hodie prseseutasli. Ibi Filium ipsum, Q mensam repulit, exclamen.'; : « arnici, diem pcr-
quein hodie tuo sinu gest^sli,
;est«sli, «(eruojawetindissolu- '1'di (o) » Nos
hodie dicere videmur, diem lu-
biii tibi conseris amplexu. opere tolus per inertiam possit elabi.
ciifeci, s* sine
2. ilepliilum csl igiiur in honis bcali senis dc- Sic nnlins fere cst qui tcmpori pretium ponat, qui
sideriuni, cujus tota eral exspcctatio oi desiderium, cogiiet apud sa qaautuin valeaE ad compaiandani
E.sspeclatio gentiuai et Desideratus earum. Reuo- tfiernilRtem dies una. Pniasne esi aliquis in nobis,
vata csl ut aquilfe juventus ejus, quoniam in sequi quoiidiauam dicrum suoium .". semelipso ra-
nectute bona inipleli sunt dies pnrgationis ejus. tionem exigat ;
qui cujusfjue diei dispendia velemo-
Alioquiii nequaquain iUius capax uoviiatis esse luraenlu diligenier sibi de.scribat : ut si depreiien-
possel, nisi sedulo velustatcin his diebus expurgas- derit se hodie negligcnier egisse, vindicet in se
.sel. Fratres, («purgaie velus fermeatum, dum lem- ipsum, ac de cKtero eauiius agal ? Beatus ille servus,
pus liabclis ad expurganduin ; ul cum irapleti fuerinl qtiem, cuin venerit dies extrenius, invcneril ita iu-
flies vcs!r« purgationis, inveuiauiini et vos capaces cientem.
iliius gaudii, quo piena est i;mi aninia Simeonis. n 4. Iloc nerupi! esset de aegligentia cum pauois pur-
El quidem dies qui ad pargandiim aobis daii sunl, gari, si racteelutiiiiei- impiereatur dies purgstioms
veliinus, noliirais, implemus sed v» nobis si dies
:
at aliquando posset accessus ad saneta salubriier
impkniur, ?t purgalio minime iraplelar: ut posiea obtineri. Alioquin, quai;diu manseritquis in saaguine
neccsse sit ilJo nos igne repurgari, quo nihil poT.a- puriScationis susb, sancivitteterDajnstitia (sicutscri-
lius, nihil acriu?, aiu vehemeniius in hac vita exio- ptum esi iaiege Mojsi) atonme sanctum non tangat,
gitari potest. Sed quis illo lain perfectns, iam san- nec ingrediaiiir sanctuariuai, donec impieaniur die.\
cius, qui cniii hinc exierit, niliil illi debeat igni . purijalionis ejus [Levit. xn, 4). Viderint ergo qua
qiii sic ad puruin omneiri in se scoriam excoxeril fronte ingrediaiitur sanctuarium, qua conscieniia
peccati, ut gloriari possit castum se habere cor, ut nori soluoi langant saneta, snd eliam Iraclcnt et su-
diceie possil ; Muii.ium. est cor 'mfum, purtis sum a nianl Sanctiim «auciorum ;
qni scilicel nondum
peccnlo'^ yProv. ^'i, 9.) Paiici (|iiidem ,5unl eiccti Uberati do sauEuinibns, nulliim taraeii sua^ pu-
sed inier illos paucos paucissinii siinl, lu arbitror, riticaiionis studiuni gerunt. Annon aiidinut pro-
iia jierfecti, ut piirijationeni illam impleveriiv, do lestanicm et dicentem : Cum extenderilis manus
qua Sapieus dicit : De necil iijenlia purya le cum vestrns, averiam ocnlo.i meos ; mauus cmni ve-
ô) Tiius iinp,. apud Suctou ii.^dum pene verbis str(e sanguincplenrnsunl Y(lsai. i, 15.) Quid enini,
querilur iSeneca, episl 1. si mundiis sum a sangnine alieMo, e! conciiic;'.ri mc
91 tiUKRRlCi 4CBATiS 02
Dorainus videt iii sanguine |>roprio(£,.(V/t. xvi, 6,, fi specic, coraplctum quaudoque gaudeamus in nobis
sicut de Jonisalom loqailur per Ezeoliielom ? Quiil, ipsa reruni veritale. Quid iWadJ l'osli]imiii, iiiquil,
iiiquam, mlhi proiJcril, si veloces non sunt pcdcs imjilelisuiil die^ pui\jaltonis,tulerunt Jcsuin in Jc-
Aiai ab eiTandendum sauguincm pruximcrniii fi ; rusaiem, nt sislcirul cuin Doiuino {Luc.w, 23). V.l
veloces sunt affectus mei ad acqiiiesccndum carni nos utiquc, si lempuraOftl purgatiouis lcgitim-.-fue-
L'i sanguiai, dc quibus dicit Aposloius : Quiacaroel liiit a nobis inipkla, luUent in supcrnam Jcrus.ilcin
sanguisregnum Deinon posddebiml'! (lCor. xv,50.) iuiuisteria angtlorum, ut illio assistentes vultui Dci,
Maiedicius, inquil Jeremias, qî yrohibetghdium nu- obl.ilio ejus simus ncccpla et immaculat.i. Ibi dcmum
Mma saitguine {Jcrem. XLViii, 10): id esl, qui vi- l'urificabiiiiur ex toto ; sicut a peccato, sic riiam a
lia carnis ei sanguiiiis sibi parcii absciiidere. Iîbcia pueiia peccali. Ibi nosir» puriiicAiioiiis ipsa erit
me de sanguiuibus, Dcu;, Deussalulis meae {Psal. i., consuirmiatio, qua! cl remuneraiio ; cum scilicf t
tS), ne cuin sanguine puriliealionis meae sanc- divinus igais totos nos absumct in holocausluni
eiujriiDn ingrediens, aul sancta contingens, reus Domino.

in»emar cor|;oris et sanguiuis tui, indigne man- „ (). Porro hunc ipsum beatissitnaj purificationis
duesiis et bibens. Verumtamen gralia libi, Deus, •* incxplicabilcm modum nec modo quidem ccssal
Deus salutis mete, qui ii: lioc ipsuin pretiosuni a.'inulari devotio sanclorum, (luantum lainen ror-
tuum fudisti sanguincni, iil immunditiam noslri ! up;ela corporum, et soUicitudo torrcrie inhabiia-
purifio4)rcs sanguinis, laciuinque pecciiiricis san- tionis permittunt : dum scilicet niente exccdenies
gninem fUicntis, sed sahitcni desideranlis non iii iilam Jcrusalcm, verum oruiioois locum. illic in
abhorreres : sciens iiimiruiij quod iiullus potest fa- con piôlu Doraini quasi lurlurein el coluinb.im pio
cere miindum de imniundo eoncepiuin scmine, nisi seipsis ac de seipsis oftcrunt ; corde videliccl cl
ui, qui sclus es noc saois, sed male iiabentibus,

; carne exsulianl"S in Deum vivum, quia scilicel co-
riiclius tamen liabere cupienlibus, medicus opus hiraba invenit sil)i dcnum, et lurtur nidiim, altarii
i:-5l. Tangere itaque Sanctum sanctorum, sicut illis t la, Doiiiiiie virtutuui ( Psul. Lsxxiii, 4). Ego tamen
quos deleclal i;i sanguine sue versari, judicium est arbitior quod ad aicritiun nou sit inferius, et for-
morlis ; sie iliis qui desiderant purificari, remedium tassis ad purg.iliononi efficacius, si illud qtiod per
est saiutis, juxla propheiiam Siniconis ,
Quia liiu speculum et iii ajnigmate raro et raris experiri da-
posiius estinruinam ctinresurrectionemmtdtorum " tur, Id csi, ul in .lerusalem sjislaiilur Domina, nos
(Luc u, 34). per fiilem jugitcr actiiemus : proponeules sciliccl
5. Fratres, el vos quidem ia sangulne fuistis, scd Dominum in conspectu uosiro scniper, ^t oculos
abluli ostis, sed purificaii estis : iiisiquia, sicutjustus cjus et jiidicia.super nos pervigili fide, irremissoqua
coniitelur ; Si lotifueritis veiut (U]uis rdvis, sordibus sînper liinore cogitantes. Fides ista, fntres, sii iii
vos statim intinyit (Job ix, 30, 3!), nonsoliiin con- vobis, ot eriiis de paucis : timor isic sit in vobis,
ditlo corrupta, sed ctiam voiuntas intirma; ut ei de uogligeNiia purgaliiiis vos (ûm paucis ;
quia
semper novis sordibus «{)Us sil purificatione nova. timor iste niliil facilo negligit. Deuique ;-.b initio
I!ia vero mirAbiliB ct misera:)i!is est in hominibus liujus pertransibitis, sicul sponsus sponsiC polî-
sui negligentia, ut, cuiu aen»© sit qiii se purifica- cctur, euntes de viriute in virtutem, a cl.iriiiSe
lione non indigere pr^sumai, vix lamen esl aliquis in claritalom, tituquaiii a Domini Sidrilu (// Cor.
(jui lempus ad hoc indultum, quasi purgaiissimus 111, 18) : prolicieiiies ile visiouc qure est per lidcui,
sit, non negiigat. Fratres, breves dics hominis sunt ad ilhim qme est" per speeulum ot imagiuem,
(ibid., 2-i), sed tanieu valde preiiesi sunl: imo quo D ac pustiemo, dc ilia, iiu;e est iu imagine speciei,
breviores, eo preliosiores; quia dics suut puiiti- .id cain qua» erit in ipsa veiitate facici. scu fiicie
catioois, cum statim poslmodum futuri sini dics voritatis. Si eiiim .jugiter pricscnliam Doiuinl, licel
retribulionis. Bcati qui in diebu? isiis lavant stolas velatam, intendatis pt;r iidcm ; aliquaiido eliam
suas, el candidas eas faciunt in sangiiine Agni ; ne revelala facie gloriaiu ejus Epccuhliimiui, llcct pcr
postea vestimcntum eoruni, si niistum fuerit san- speeulum ol iruaginera. C.uni autem inipictis 'liebus
guine,sit in combuslionem et cil.ms~ ignis [Isai iv, 5). pargationis vcu rit quod perfectuin esl, assistetis
Ncc solum tinior urgel suppiicii, sed eliim spe-. in- Domiiio iu Jirusalcm, liabitautcs cum villu ejus,
vilat prainiii, ut omni cura et inslantia nosliie modo ac sinc fine coniuoiues cuiii facic ad ficicai, cai
stndesiniHS puriScationi ; ut quod liodie iigu.nire bcncdiclio, ei clarilas ia siecula suiculoiT.ii;. Aiiien
Yoluit in seipso Filius Dei quadam dispensaioria
IN QfJADKAGESlMA.
SEKMO . bulatirnc noslra [H Cor. 1, 3, 4). Mullir. Irihuiu-
De Iribulalionc et coiisotaliiw.. twncs inslorum. ei dt' ommiiU''' his lihcinliil cos
i. DcriediclusDeus,PatermbicricorUiuriiinctDcus Dominus il^sal. \.\4iii, 20). Duplox nutem gcuus

totiusciiiisidiilir.ni^, ,iui roiis-ilalur iiJi< ii; 1,111111 Iri- tribulaiiouuui iuitiiiiur, 4ui:i iion soli:iii luj-li'".
93 IN 0UADRA6ES1MA SERMO I. 'J4
ntiluiM subsistinius, earne scilicct ac spirilu, seJ fi tiosiimmanibus ecce virtute tua ambulamus, sed
:
eliani duplici i|uaUl:ite vivimiia; parlini scilicet pondcre nostro gravamur, ct plerumque irruenie
cainalitor, [xirtini r.|iirituÎitPr. In mui.do eramus spirilu proceilaruui impellimur, ut etiam mcrgi in-
toticarnales: iii cceio eriimis toti siuriiuales: uinc eipiamus, id esi, pene jam jamque tenlatori consen-
autern ex parte carnales, ex parie S|tiritualcs. Prout ti;iiiuis. Ssd, si celeiiler coiiiiteamur pedem in{)tuin,
nulon» proficinms in spiritu, aut magis cfticimur id est, litubassp arjiinum, et. lideliter iavocemus
spiritualcs ei minus carnales, aut magis remane- auxiliura, tii misericorditer porrigis mauum, firmas-
iiius carnales et miuus fpiriluules. Proptcrca du- qiie ot dirigis gressum.
pl£x aiodo consurgit tribulatio: quia, quo'l iii nobis 3. Supcr hoc quotidic jusius deeantat : ImptUsus
carnale est, cootrislat adversitas ; quod spiritualc, .tum, ut caderem,sQci non cccuVi,quia Dominus sus-
iiiiquitas. Si nihil iu nobis esset carnalf», uulla nos cepit me {Psal. cxvn, 1:J). Sed, cum ceciderit non
contrij-larct, irao nuUa esset adversitas: si uiliil collidetur, quia Dominus supponit manum suam
spirituale, iion nos nostra eontrislarct, sed magis (Psal. xxsvi, 24) : id est, cum peccaverit, non con-
delectaret iniquilas, sicut de qniljusdam dicitur: denmabilur, quia advocatura habet Jesvni, eo quod
Lmtaiilur cum male fecerint, et exstdtant in rcbus eisi sopties in die cadit, septies resurgil. Non dolo-
uemmis (Prov. ii, 14). Illa ergo noslra de adver- eiatur jacere ubi cadil, et in tuto yolutari; scd ocius
sitalc tristllia, carnalis ei securiilum sKCuhim est: B exsurgcns exciitit so dc pulvere, et sordes diluit
|ja'C auteni de iniquitate, spiriluaiis et ^êcuudum satisfactione. l'er lioc namipie justus fit, quod sem-
Deuin. Jlla moilem operatur, si desit consoUlio: per in initio sermonis aecusator est sui [Prov. xviii,
lia?c saluteni operatur, si non desit cousolalio. Mul- 17), mcmoreonsilii divini, quo diclum est ei : Dic
lura lamem interest in advcrsitate exteriori, cujus- iniijuitatcs tuaf,utju?ti/iceris'Jsai.\Lm, ssc. LXX).
niodi sit consolatio trisiium; quia coiijolationi Ita fit ut, dum seipsiim judieat, et Deum de se vin-
divituin comminatio divina va; i.tenlat :i'tenuim di at, iile.m qacm judic;'iii meluobat jusluni-, reus
[Luc. VI, 2i). Quia uimirum pLrumque qui hunii- advocatuiii habcat. Justus enliu Doniinus, et Jusli-
liari poterant ex adversiiaio, gravius sujicrbiunt de tias dilexit [Psal. s, 8); ncc potest injusias causas
Iirospcrilate, proditquo ex adipe iniijuitas corum: snscipero aut tHeri, quiêumacceperit fempus, etiam
imo ct audacter provocaut Deuni, ciun ipse dederit justitias judicabit. Et lamcn qui judicem se miiiatur
"orania in manibus eorum. futuriim superbo de jiistitia praesiimcntium, advoc.i-
2. Nos auiem et ciun abundat illa consolalic» tum se poUicetur humilitcr pcccata couliteijtium
temporalis, npcrioi esse gratiorcs et luimiliores; Q quoniamapad illum, in ciijus conspcctu noii justi-
el cum tN»5 delieit, do a^terna redeinptieno cor- ficabitur omnis homo, nuHatenuscausnm teslificari
liores ct lajtiorrs Gum tamen suppctil sive saUis nostrain mclius possumus, quain si nosmetiiisos ac-
corporum, sive tranqiiiiiias iemporum aut copia cusintcs ct punienies, justitiam ipsius in nos frans-
rerum; ea inoderationc utenda ac dispensanda esl, feram^s, ct partes ju iicis adversus reos exsequa-
ut sil non iiecasio peocati, sed adjulorium virtutis, iliur.
ac iMJlius de bonis bona faciamus quam de bonis 4. Sed et.si in aliquo veniali ve! por ignorantiam
mali liamus. lila oamquo cousolatione, qua se dif- faiiimur, velper infirrailatem viuciuiur, utJebusaiuni
fundil voiuptas, vcl extollit vanitas, renuat conso- eostrura nequaquam exterminarc pr;evalesmus, sed
lari aninui luca {Ucl'r. xii, 5) ; magisque eligat cum sempar siib oculis nostris iii terra nobiseum habi-
Mpyse ei viris Isiaclitieis aflligi, quam tempoialis tire patiamur; in hac quoque imperfeclione noslra
peccati habero iucunditatein. Sive aulem con.ôle- eonsoiatur nos sermo proplieticus, qui nos se trans-
miir exierius, sive tribuiemur. henediclus Dens, q:.ii figurans ait : fniinus scmpcr
Itiip-tis et salvahimur
coQsolalionem interiiam ct a:ieruam dedit in curdi- {hai LXiv, S). impcrfcctum mcum, inquit ccpus
bus nosiris, id est, gaudiun; spoi, qux* suadel iios Chrisli, viderunt miserieordes oculi tui et iu libro
etiam gloriari in tribulatKmibus nostris, pollicens, ttio omnes scrihentur [Psul. cxxxviii, 16) ; id cst,
quia si compatimur, et conregnabimus [II Tim. u. scripti iiiveiiienlur tam perfecti quam imperfeclu
12). Illam sane tiibulaiionem. quam interius de ['ollicelur siquidem Dominu.; se portecfurum imper-
iniqiiitÛe iinstra patimur, taiiio molestiorem por- feclionem nostram, loqueas per Joelem prophetain :
tamus, quanto periciilosiorem experiinur; quia ni- Et mundabo.itiqwLsamiuineut corumquem nonmu/t-

mirum quolidie de vita periclitamur, ut veraciter daverunt{Joelin, 21). Hinc haias, cum prjemisissâ
conliteamur : Niai qUia Dominus adjuvitme, paulo de perfec'ione futurje ccciestis Jerusalem : Ei erit,
minus kabitassct In iafemo anima mea. Graliasti!)!, omnis qid rclictus [uerit in Sioii, et residuus in le-
Doniine Jesii, quia si gravia suut pericula, facili-i 'rusalem,sanclus vocahitur oninis qui scriptin est in
sunt remcdia; quin, « dicchum, Motus estpcsineus; vita iu .Jerusalem : quod in infirmis noiinisi purga-
misericordia tua, iiomiiu',(idjuvabatme(Psiil. xc.iii, tioue divina perHcienda sil sanctitas illa, subjunxit,
i1, 18). lit quod seniei in Petro figurasti cor|.o- dicens i Si abtuerit Dominus sordem filiariim Sion,
raliter \Malth. xiv, 2i>-31), in f:liis Pein quutidie et suuijuinem- laverit dc medioJerusatem.Coniohiluv
adimplcs spiniualiter. Jussisli nos vcnire ad te quidem me lavatio qua» prouiittitur; sed terret mo-
super aqaas, ul ccl. \wc mare iiuijûiiin e! .î>-i- dus qui subditiir Su'rilu, OGO in>\'Jih, judicH, e/
95 GUEP.RICI ABBMIS %
spirltu nrdorls {Iml. iii, 4). I^nis emm opui cujus- « quam ad illuin penitus differri. Nsni, si .id invicom
quc prolint>U. Si rujits opus arscrit, dcirimeiitunt comparentur, ist« ijuidem medicina est misericDrdis,
pnlieiur : ipiê aiitcm .falous fie! morilo rundainenli-, iile ultio iraii. Ita seutiebat, qui diccbat: Oomiiie,
sic ta.men i/utisi jn-r ignem {lCor. Jii, io, 13 1. ne in furore tuo arguns nic, ncquc inira lua corri-
S.QuaiitoiJieliiismmtarderemusdeieclabiiianiore, pias me yP.ât. vi, 2). Scio quidem quia liinij eiiam,
quam lauc i!!o inciiiili ardorc? quanlo suavitis iiuno cum conturbata fuerit amma moa, Doimni-, in ira
igne ainona puryareiniir.ul rmindanuni in nobis non miscricordi-.y inenior eris. Scio (juia ciiam in iuctu ct
reliiiqueretur quod inundi inecndio oim^^xiiim inve- pirnis consolarer me spe moliuri : ot iuiinic;»' potcs-
nirctur, sod, sieni trilius pueris vontus roris ficrct tati, cui emcudaudus ad tempus tradiius e^sem, verbis
nobisfornax Babylonis ? (iiaK. iii, 49,50.) Alioquin, propbetie responderem, dicens : AV; Imtcris, iniiuica
si tepirte ei ncgligenter vivenlos, ligna, fenuni, sti- mea, super mc, quia cecidi: eon.mrgam, cutnscdero
pulam nobis coacervamus, ct taiuam jgnium matc- in tcnebris; Dominus iux mea est. Iram bumini
riam liinc nobiscum portamus cnni exauien illius ; portabo,iiuiapeccuvici,donecjudicetcausam mcam.
purgatorii latos inlraveiimus, quis polerit de nobis Educcl mcin lucem,videl>o justiliam ejus: etaspi-
habitare cimi igne dcvorautei' aui qnis habitabit ex ciet me iuimica mea, et operietur co.afusione {Micli.
nobis cum ardoribus sempitprnis, quando oiime cliam B VII, 8-10). El dicara in ilia die : Confitcbor tibi,
vestiriienlum mistuinsangaine erit in combustionom Domine,quoiiiam iratus es milii: ccnversus est fu-
ci cibus igiiis? {hai. ix, .5.) Scio quidemqnia, si s:i- ror tuus, ct consolatus es mc {Isai. su, 1). Verum-
lis arderem igne cbariiatis, de me quoquedico.rclur ; lamen cur timerjo in die mala? Cur uon magis indie
Dimittuniur ei pcccata multa/jmiuiam dilexit iiiuU bona bonis fruor, et diein malam priecaveo? Nonne
ium (Luc. V!i, 47). Nuuc autsm, si purgari uou me- ccce nunc tempus acceplabilo, occe nunc dios salulis?
reor igne dilectioiiis, uiinam vel purgarpr alicujus Cur non audiam morio consilium Sapientis: Quod-
!gne passionis, fieretquc quod proplicia impre-
niilii cunque potcst mantis luaiiutnnter opcrure : 'juiu
caiur sibi: Imjredialur putredo in ossibuK nieis, et non cst consilium, ucc ratio, nec .intueiUia Ujiud
suOter ine scateat, ut requiescain indic Iribulatio- infcros ijuo tu properas \,Eccie. ix, 10); et iJlud
ni." W.Uiinam qui dppit,' ipse ine conte-
{Ilabac lu, Apostoli: Dutn te.npus kabeinus, operemur bounm
rat; solvat manumsuam, ei succidat me : et hm: milii ad omnes? {(in,lul. vi, 10.) Coepcramus (juidem a
sii consolatio, ut aflligens me doiore non parcai. Vc- consolationibus, sed Ui*? ;td terrorcs deveniimis
rmiitamen nosti, Dominc, intirmitatciu ligmenti moi. qiiia lunc nimirnm consolatio ntilis erit, si torruri
Quoi est enimforlitiido mea, ut sustiueam '/ aut ijui-s Q mista fueril ; lunc i.igrcdiomiir in vorilate tua {llcbr.
fiHism(Ms,ulpatienlc-rugam?Neci'ortituilolcipidum rv, 3), Domine, si ita hetatur cor nostrum, ut li-
fortitudo mea,ncc caro mca cetieaest [lobn, 9-12), nioat noinon tuum. Alioquin, si cmuino vos securos
Iloc primam quidem pelo, Domine, ne iu furore tuo aceremus, dicerelur et do nobis : Do}iule vieas, qut,
nrgiias me, ueque iu ira tua corripias me (Psal. vi, 2). jcaium ic dicunt,ipsi te dccipiunt, cl vi^titjia grcs-
Sed, quouiranaudio abs Egoquos amo,arguo et
io : suum tuonun dissipani (i.<ii/. iii, 12), Tuuc autem
casligo (.ipoc. in, 19);cl .Dcatus homoquicorripi- vere bcati erimus, si miseriarn noslram rec le agiios-
tur a Domiito {JoL' V, 17): cofripe me, Doiiiine, iu camus el pie duleamus : tune seeuri ia morte cri-
iiiisericordia, et non iu furore luo, ne forie ad iiiinus, si spinper pavidi suspoctiiiue vivamus.
hiiuiii rcdigas me {Jerem. x, 24), et dicatur do iiio :
SERiMO II.
Detraxisli eum ub emundatione {Psal. L.KXxiii, 45).
Inlucrc intirmitatcm mcam, el sscundum iilam ma- SABB.\TO lIliBnOM.Ul.E OlJADBA(iBSi,1tE.
num tuani modcrare, ue vebementia vcrberis frangat Dc pamliohi lilii prodigi. {Lac. .\v, H-H2.)
jjaiientiam cordis; scd magis tribulatio jialieniiaui i. Feliit humiiitas pctiiitenliuni ! o beala spes
opcretu'-, patienlia probationem, proiviiio ppem. Sed contileniium ! «piain poicus es apud omnipOtenliMn,
vse mibi, si quotidie uror, et non einiindor. ut ct de Q qiiam facile vincis invincibilem, quani ciio tremrn-
;ne dici conlingat : Multo labore siulatum est,et •nou dum judicem cnnvertis in piissimuui pafrern i Hivili-
exivitdcanima ruhigoejus, neque' per ignein.Im- gus istc iiliiis, cnjus budic iii magn:im ;editicaiionera
mundiXla luae.rsecnihilis, quiamiiiidare to voliii, nostram audivimus peregrinalionon; a'runinosam,
ct noH es mundata a surdibus tui.f; sM nec mundu- p-imitenliam lacrymosam, su.^cepliciicm gloriosam :
berls prius, donei: qaiescere faciam indigiiaiionem prodigus, inqitam, isie tam graviter rcu.^, noudnm
mcam in ieyEzeck xmv, 12, 13). confessus prat, se.l tanliim coniilori deliupravorat
0. Quam vereor ne id cadat iu uos, qui dislrlc- iioiidum Siitisfecorai, sed lanium ad satisfnciendiim
ciione viue, velui 'itiodam purgaioiio igiii», quotidie aiiinumi inclinaverat : et de soio lerc pioposlio coii-
coquimur, et nunquaai aii iniquilate nostia, sicul C(^pta3 Immiliiaiis veniam st;iiini obiinijil, (pue ianto
oportet, mundamur! et forsiian non mmidabimur, icmpore tantis expcliltir votis, imploi-alui iacrymis,
doiiec sedeat Juitex ipse quasi igois conllacs d eniiin- anibitur obsequii!,. Lalronem in cruce sola f:onftssio
dans argenium. ei purgabit filios Levi {Mahiclt. ni, absolvit , isium. .'ôla voiuiiias confileiidi. IH.vi, in-
2,3i. Verumtamen, quanlulum.cunqiie proficiai nuuf' mih.Coufilcbor adtiersurn inc iiijusiitvim lueam Dii-
iste igais, malo lameii inierim mjhi Imnc adhiheri. mino : cl iu reinisislt impiciaiem pcrcuti met (l'snl.
97 IN QUADRAGESIMA SBRMU I.
98
xxsi, 5) : ubique misericonlia fuftnoiiil. Prajvtnerat « cum cor mundum libi inoovaus, Ijelitiain salutaris
voluiUalciu conCessiouis, ipsaiii inspirando : prseve- sui tibi refundebal? Ei quomodo, inquit, sermo
nii ci, wcein coufcssionis, quoil cpniitenUum crnH ia- explicahii quod mens non capit ? Iueiiarrabiles gemi-
dulgeado Cam adhuc,miaH,lohijc esset,vidU illum lus, ct inexplieainles suul affectus, quos de iu~
patcr ipsius.ct misericordiainolus csl; et accurretio coiiipreheusibili velul im.pisegnntus pariurit animus.
ceciiHt siiper col lam ejus,el osculatus esteuin.Qma- Aujju^^tum est eis cor huinanum : unde el scissum
tuni bxc vcrba sonare vidcuiur, lardius videbalur effmidii se ipsiim ; et ardorem quem concipit, sed
pairi lliio veniam dedisse, «juam iili accepisse. Sic nou capit, quibus poiest roodis, lacrymis, gemiti-
lesiinabal absolvere reum a lormciito coiiscieniiie bus, suspiriis, evaporat ac digerit. Noiunt liasc
siias, quasi pius oruciarcl misericordem corapassio raelius, qui giisiavcrunl sa^pius et uberius. Nunc
miseri, t(uain ipsuni niiseriim passio sui. Nequc lioc quoque, inqiiam, ctnn dimissus post illos amplexus
dicimus quo ia iialura inconimulabili liumanos i>o- et oscula, to et te ipsum recogiias, cum causam
nainus affcclus, sed ui iu ainorem illius suumiw bo- tuam qualis fuerit, qualilerve ab co judicata sit
nitatis affectus uosler dulcescal; dum ipsani plus relractas, et iilii.c abundantiam delicti twi, liiuc
nos amare, quam ipsi nos ainemus, cx similitudiue supcrabundsntiani gratia; pensas : quid libi, obse-
discimiis lui.uiana. Bcio,- parit cogilaiio tua? Quidui, inquil inlolera-
2. Vide autem quoraodo ubi abundavil delictum, bilis in niL'duatioiiu raea exardeseal ignis, illinc do-
superabundet gratia. Reus vix poierat sperare ve- lore et pudore, hinc gaudio et amore ? Non me ho-
niam; Judex, irao non jamjudex.sedadvocatus, ac- minem putarem, sed lapidem, si ita duri cordis
cumulat gratiam. Cilo, iuquit, profertc slolam pri- existerem, ul me ipsum Don dolercm vcl erube-
iiiam, et iuduiteillum, etdate annulum in manu scerem, vel ita iiequam et ingrati, ut non tolus iii
ejus, et calceamenta in pedes ; et adducite vitJtium gaudiuai vcl amorem illius Patris iiqucfieiem,
sag-iuaium,etoecidite,eimanduccmusetepule>nur: 4. Custodi igUur, o lelix peccator, cuslodi sol-

quhi hicfdius meus mortmis erat,et reoixit.\crum licitcac vigilanter Imnc spiritum tuum, liuac ju-
ut ba'c omnia piffiiereamus, scilicet stolam primam, stissiinum humilitatis ac pieiatis affeciiun; quo
id esl sanciilicationem spiritns, qua baplizatus iu- sempcr ila de tc seniias in humililate, de Douiiiio
duitur, ei pteaiiens reindiiiiur ; annuium fidei, quo in bouitaic. Nihi! illo majus iu donis Spiritus
sabaniiaiui" ; calceameuia qnibus ad calcauda saccti, niliil pretiosias in tiiess.uris Dei, nihil san-
,
sorpeniura veuena munilar, vel ad evangelizandum oiius inter omuia charisiiiata, uihil salubrius iater
prwparatur; vitulum s.agiiiatum, qui ei in altari g oiunia sactameata, Custgdi, inquam, si vis ipse
iaiiiiolaiar; tesliva ilia gaudia, qiia?, pro recepio custodiri, humilitatem illius seusus ct vocis, qua
iiidiota lilio,loto celebranlur cckIo ; ul luec, inquan», l'atri confitcris, et dicis ; Pater, jam non sitm dignus
omnia taceanms, et doclioribus tractanda servcraus ;
vocarifiliui tuus; fas mesicut umin de mercena-
aiiiplexus ille ct osculum patern;u piclalis, qnid riis tuis. NihJUta Patrem proraeretur, sicul hujus vo-
nou habet graliiu cl duloedinis? quid nou leli<;issiiiji cis affcctus; nec melius le tilium lacics dignuin,
gaudii? quid uou sanetissiina; volaplaiis ? Ceddii quam si semper confitearis indigmira. IIa.'c huiuUi-
inquit, super colium ejus,et oscutatus cst eum.Cixm las non solu.m peecatores justJlicat, sed etiam ju-
sic supcr eum affectabat, quid agebat ampiecleus sios consummat; Justitiamque eis accuinulul, si
et osculans, uisi illum sibi vel se ipsum illi insi- videlicct SQ servos fateaiitur inutslcs, eliara cnm
uuabat, se il!i iuspirahat, ut, adha;re«do sibi uniis, qua; pnecepto sont, feeerint umnia. Poccalura tuum
secuin fieret spiiitus, sicut adhtfn-cndo meretricibus coeam le sil semper, et, juxta consilium Sapieiitis,
ununi cum eis cori.us fuerat affecius ? Paruraeral ctiam de propitiato pf,ccalo imH cfsc absque metu
ilii summaj misericordia; viscera sua) nuseiaiionis (,Iiceli. V, o). J.nceria et occuita sunl judicia Dei
non claudcre miseris; in ipsa sua ?os visccra ira- non lemere prussuineudum est dc illis, cuin nil inde
hil, suisquo inserit uieml-ris. Nuu potcrat nos sibi " tertius lencamus, nuaiu quod in conspectu Dei noo
arclius astringere, noi> poltrat non magis ujlimos justifitabilur emuis vivens, uisi in quaniuiii sc ju-
habere, quam ut incorpoiarct sibi, et, sicul cli?ri- dicat pcccatorem. iUioquin quasi pacuus mcn-
tale, sic virlute ineifabili, noa soliim assumpto • struata; universa; iustitiaj Bosirie (hai. xLiv, C).
corpori, sed etiam ip.si cqaniterelur IMSS» spiriluL Blaiide te misericordia suscejiii, pie refovit : tiine
Qued si tanta esi gratia poiuiteuiiaui, quie erii judiciiim, ne gratia, qute daia est humili, auferatur
gloria rej;aantiuai? si ista sunt soliîia miseroruni, superbieuti. Elegisti abjectus cssc* In donio patris
ijuae erunl gauuia bealaruoi? ei qui hoc prau-ogai tui ; eoolentus eras fieri quasi unus ox mercejia-
in via, quid servat iu palria? .lilique quod in cor riis ; sta ic seuleaija, ut, eliamsi promotus cs, ad-
horaims non ascendit; iit ei .similes simus, el sit liuc ad majora proveharis. Eitremuui locuru sem-
Deus oninia in oinnibus. per occupa, aut certe desidera; ser\iiu(em
3. Jaia vero tu, beate peccator (sed hcet non tibl noa iibcriatera filii tibi vin-
mercenari! ,
ideo beaiuB quia peccaior, sed quia poeniicns non dica. Devolione quidcm filii Palrem coie, con-
peccato), quid tibi, rogo, aniini crat inter ampl xus scicisquid ipse de lc men-.crit; sed hiimililate et
palris cl oscula, cuin prope desperatura rcfovcbat. ia bore aieroenarii coatenius esto , cousciiis iiuid .
90 «UliRRlCi ABBATJ6 RtG
ipse m«rueris. Nunquam libi displtceat liutnilicis, A cumulus el fasiijjium, cuslodia ei disciplinr.-. Ab ipsa
per qaam pfacere ccepisli, el sinc ([oa displiceie ncipiuut, por ipsam proficiuut, iu ijisa consufTi-
incipies, quaiHisciiuquc pollerc virtutibus , ciuan- mantur, per ipsam ônservanlur. Guuiquc oinnibus
limicunquc jiatri ofliciosus desorvire videaiis. ul virlules sinl iribuat, si qua earum defuerli
ilamilitas siquideii) omiiium virtutuin etl maxinia, vel aiiaus perfecla fucril, ipsa altorius dcfectu
cum tauieu virtulem sc esse nescial. Ipsa fereomiuum proficiens, dispeudium illius de bC coinpeusat.
iadi\, ct spiuinariuii:, et fomes, etincentivum,elipsa
{N FESTO SANCTl BEINEDICTI.

9e» SER.MO i. domo Domini, nec radicari nec fundai'i in cbari-
De mansionc in sapientia. late potcrit, niti mora et stabilitaie loci. Si autem

1. Beattis vir qui in sapicntia morahitur, cl ijni raJicatus nou fuerit, nec florcre, nec frucium qui
iujuslitia meditaliitur.,etiu sensu cogilabif rircuin- nianeat, affcrre poierit; et, si ilorere visus fucrit
spcciionein Dei ! {liccli. xiv, 22.) Ouair. coiigrue aliciijus spei iuiiio, dieetur de illo : Anle niessem to-
verba litec in laudera bfali Benedicti cautata sinl, tus (loruit,et immaiuraperfectiogerminavit {Isai.
faciic quivis vestrum intelligit, cui tamen vita cl xyiii, 5) et secnndum aiiuiu proplietam Si fecerit
; :
doclrina ipsius nou ignot» sil. Quam coraa>ode jruclum, alienl comedent eum {Osee,\m.l). Vis
vero ad vitae ncslra^ doctrinnm Irahi possiiit, ipsa autem scire quam sit necessaria stahilitas loci nt
per se verborum facies ostendil, qure scilicet illa in sapieniia moreiis, ut radiciri ei fructificare pos-
quibus nibil est uiiliug in vila, sapientiam, justi- sis rnora temporis ? Intcrroga Patrem tuum Bcne-
tiam, tiraoreai Dei, cum praemio etiam bealiiudinis dictum, et aupunliabit tibi quia clauslrum inoua.
commendal. Beatus, inquit, vir qui in sapieiitia D sterii, et siabilitas in congivgatione, loeus idoneus
morabilur. Prorsus kiec esl beatitudo, lia;c sapien- sil ad fereudum onmium ferefrucius virtutum, qua-
tia, si moreris in sapieutia, ut perseveiauter eani rura lougum ibideni lexit catalogum {Reg .S. Ueued.
lcneas : non enini staLim qui invencrit, sed qui lc- cap. 4). Quid enim de instabili Salomon ait? Sicut
Eueril eam, beatus. Dicil quidem Scripiura ilea- : avis Iransiiiigruns Ue nido suo, sic vir qui relinquit
iiis qui invenit sapientiam. Secl non ibi quievil, locutn suum {Prov. xxvii, 8). Invenerat turtur ui-
ino addidit, et qui afjhdt sapicntia[Prov. iii, )3); dura ubi poucret puilos sups, caiperal euni cale-
id videlicet solum ibvenisse statim pularetur ad faccre ei ab eo calefieri, venerant usque ad parluni
liealitudinem sufucere, nisi, cum inveneris, cum puUi, et ccce avoiat, opiisque coepium imperfeclum
ea et in ea demoreris, et cuntubemio atque- con- rcliuqiul. Qiiarc,unde, vel quo avolet, ipse viderit,
victu ipsius delecleris ; uec discedas a niagisterio vel quando tot dispendia, quse iulcrim patitur, com-
ejus, douce mcdilando justitiam, eogiiando cir- peiisal.iit, vel qua ratione primam fidein iriilam
cumspeclionem Dei, aflluere prudentia possit. Xam factam exciisabit. Ego cnim non pulareni esse con-
et Salo.mon sapientiam invenit; scd, quia pruden- silii, pro spo incerta, certa subire dispciidia ; etsi
lia minus affluxit, nec salis prudenter sibt circum- profectLisquoruindamn.e jubeal iiilerim a pnecipita-
spexit, dum videliccl non cauie sibi prcyidil a « tioue cohibere seuientiam.
rnulieribus alienis, non modo sapieniiam perdidil, 3, Enimvero mullura dissimilis est causa eoruiu
sed usque ad uliimani idololairiee iusijiientiam (jui amore sapientiseinquieti fiunt, et eonim dc qui-
proruit {/// Reg. xi), Sapieiiles qaoque iiujus bus loqui coeperam, ciui levi et trivola permoticausa
muodi, qui iuvisibilia Dei, a crealura muudi per ea a sapienlia nsiliunt. Sicut enira per paiientiam di-
quse facta sunt, intellecta cocspexerunt sapieatiam sciplinis sapientiie quis immoratur,ut discat sapien-
iiivemsse visisunt ; sed.quia necipsi prudeniiaaffla- liam; sic(^2<i facilc perdunt .msliiicntlinii, non de-
serum. et, cum cognovisseDt Deuni, non sicut Deum morabuniur, ut scriptum cst. prcjiccrcQm iilam.
glorificaveruut, stulii et ipsi facti sunt, et obscuratum Quid aulem eos ofiendat, prBsmisit Scriptura, cum
est iiisipiens cor eorum usqueadreprobum setisum, ait; Quasi lapidisvirtus^prohatio erit iniiUs{Eccli.
frl igDonainiam lurpitudinum (Rom. i, 21-32). vi, 22). Offeuderuut in lapidcm offensiouis et pe-
2. Aiios itaque, sicut islorum rsemplo liquet, Iram scamlali, cujus probata virlus corripiebat et
repc^llit a sapienlia <|uani iuvenerant, superbia cor- crudiebat iiislpienles, probabaique raentes; cum
dis ; alios, sicut iu Salomone patet, absiratiit ille- D ipsi virtulem sapientiaj duritiam lapidis iiiterprcia-
ccbra carnis; alii autem levitate et inconstantia rentur, daraque omnia, disciplinam, vultum, sci-
meniis, Icvi perturliatione olfensi eam relinquiinl, nionem causarentur. Durus est, iuquiunt, hic sermo
qui scilicet ad temiuis credunl, ct in tenporc ten- { Joan. yi, \ii). sermo durus cst; munquid
Esto,
tatiouis receduiit. Quare autem recedunJ ? Quis ra- non verus est"? Lapisdurus est ; nunquid non pre-
dices non habect, quibus teneantur? {Luc. viii, 13, tiesus est ? Quare auteni veritas dura esl tibi , nisi
14.1 Quomedo auiem radicari petcrunt, nisi rao- propter duritiam cordis tui? si cor tibi pietateraol-
rentur ? Quae unquam planta radicalur, nisi loco icsceret, plus til)i solidiias verilalis quam vaniias
cai affixa fuerit ' immorclur ? Sic juslus plaBtatus in mendacii vel cieum adulalioiiis placerel. J)urus
lOi IN FESTO S. BENEDICTI SfiRiliiO m
sl, aieJMini,, kic sermo, quia quasi lapi(iis virtus a matutini el veaperc deiectaibis {Psai. i.xiv, 9). De
er.U iliis probalio sa|iientiie ; ideoque iion s'im de- oratioiie quoquc cerlum et ipsi quotidic capitis e.K-
•iiorati eam projicere, < t rclro aliire. Npc ob aliud perinientuin, quod meiior est iiuis oraiionis quani
pretioiam ei eleclum a Bco I .jiiclciii reprobaveruÛ, principium ; ut iidcle piol>?tis doraiiiicum illud lo-
m»i quia duruiu putaveruai. lit erat quidcin potra lics inculcaiuiu, lot exeraplis cominendaium de ora-
Christus, sed \iriute, non duritia, Erat petra, scd liuuis pprHeveraalia consllium. Jam legorc el ne-
quH} cuQverti posset, imo et conversa est in stagna gligorc, vcl, autcquam ceperis librum, de nianibus
vei foBt^ aquarum, ubi mollia et Iiumilia, «(ui- projicerc, qu;m Ivuctum, puias, tibi poterit parere?
bus intlaeret, invenit corda rKiclium. Nam el ibti, Si Scripuua' immoralus nou iueris, ut asiîduitate
qm lam eiio olTen.si quadam spceic duritiaj retro sludii ei lias faniiliaris, quand*, putas, se tibi re-
abieruat, si permansisseat cum Aposiolis, bilwsscut velabil ? Qxii liahei, inquit, aaiorem verbi, dabilur
forsitan el ipsi cum ois de consc.iucnii eos Peira, oi iulollccius, elabundabit ; qui vero non iiMkei, et
bihissont flumina nquae viv» de pclra pcrcussa in quodiiuhcl per nalaram,'iM/brt'ittr«6® J 1 eo {Mattfi.
crucc'fluenlis laiglssime, ita nl hodicque bibat po- xiii, 12 ; XXV, 2y) propior nogligenliam. Dc opere
(cilu'; e) iumeata; iuio suxissent eliam mel de pe- autem maauum, nonuc et do isto satis compcristis
iri, oicuiiique de saxo durissinio. D quia sicut dcnarius operariis, sic consolatlo saepius
4 1'i'Orsus tu bcatus cs, Simon Bar-Jona, libi scrvatur ia fiae operis ? Dc silontio quippe nota est
J.'ir; !-evcIabal Paler pielatem mysterii, latcntom, ut promissio iiroplieiica, quia In silentio ci spe erit,
viilf-I>ii'ir, sub duritia sermoms, qui, iiitorrogaiis iiiquil, /c)r///i(ati i/crfra (/s«L xxx, 15). Si cnim co-
(liitid.>Ciin, an cK ipsi velient abire, cotislanter*rc la» justitiam iu .silentio, et, sicut Jeroiiiias honun
spDndîU :Domine,verhavittva;terna'.lMbcs;adquem esse ait, prKstoIeris cum silcnlio salulare Doiniei
ibimus'/ {Jean. vi, 69.) Pl/me buatus, qui cum sapien- in meJio sibuiio secretus tibi illabetur a regaJibus
tii' irnMiri, et cum domesticis ejus ad mensam ip- sedibus omaipfJtcns .sermo, et aquw Siloe, quae va-
sius yane interim Sacraraenli nutriri deiagisii ; do- dunt cum sileniio, convrdlern quieti ac placidi pec-
ne; fJe liile prolicientcra ad intelleclum paiie vilse cl lorls graio rigabunt profluvio. fioe uon semel, sed
inlelloclus te cibarel, et aqua sapientiaj salutaris siEpius expcrieris, si uiodo sileniiuin tuum cullii.s
p&liirot Beati ct vos, fialres raci, qui iu discipli- Justitia; sit {Isai. .xxxn, 11), id esi, si in justitiamc-
narri -apientia', ct chrisliausi sciiolam philosophiiB liiteris, ut persevores in Scriplura quain proposai,
inmiisv dedistis, sed, si persevcrauter in sapicntia ct iu sensu cogiles eircumspecliouem Doi.
mote.-niai ; ut cum duiior senno ipsius visus faerit,
JJ
6. liaec meditare, in his eslo, ut prorectus tuus
duriora scilicet prsecipientis aut durius corripien- mauifestus fiat. Si euiin ini.}aitatrm raediteris in
bs, fioQ sit in aliquo vcsiruia cor raalum incredu- cubili tuo, malitias scilicet quas malignus immittiS,
lilali.i liiseedendi a Dco vivo, sed coQstanter dicatis aut phantasi.is quas cor luum parturii, .iiil inaues
-n>ffi Aposiolo : Ycrlui vUm o;tcrH(v luhcs; adtjuem pbilosopbius, sou failaces tbeorias, quie suut velut
'tirtn:*? Fingb quidem laborem in pra^cepto (/'sa^ tegri somnia; nonne magis iujastitia; qaara jusrilise
A.iii, 20), duritiam in sermone; sed scimus quia cuUus erit sileatiuni tuuui ? Si ergo vis in sapicntia
uugua cst multitudo dulcediois tuas, Domine, quam inorari, slude iu jirsiitia mc-dilari. Coucupisti, in-
;:l)Scondisti tiraontibiis te {Psal. xxx, 20), perficies quit, sapieiiiiiCM ? conssrva justiiiam, ct Domiiius
tperautibus in te. Ego autein seniper spcrabo, eliamsi prwbebii illuni iUn {EccL i, 33). Si .inlcm (juad
occideris me. Irao tuuc amplius sperabo, cum lia- violonto inuuat cogiiaiioiios noxiie, pono liiii \ii'i-
i^jellaveris , secueris , usseiis , occideris quidquid lein et iidclom cuslodiam, quto cinDi custodia ser-
vivebat in me; ul non ego, sed Christus vivat in vet cor luum. Dico autorn timoroin Dei, qui nlhil
me. Omniuo uon discedinius a te, quia vivificabis negligit, qui aullum iudiscussum iiilrure pcrmiltil,
nou etiam occidens, sanabis percuticns. Vere bealus j.

sitpius iuterrogans eiiam angolum lucLs: Nosler es,
qiii cum sapientia myratur, ac constantia et fido
^ an adversurioriim {Josue v, 13.) Undique euim
iongenimilcr patiens et fideliter obediens usque ad sibi circumspicit, lauquam on-.ai liora cogilaas cir-
mortem, nec descrcus locum suurn, quotiescunque cumspecllouem Dei, quoni sine iDtermissione iii-
siiirilus potcstatem habentis ascenderi super eum, tueri ac judiearo curda filiorum bominura alleu.ai.
sciens qnia curatio dlscipiina; faciet cessare maxi- Pulcliro aiiieru diciuiii esi ; lu ssusu coaitaiil {Lccli.
ma peccata {Eccle. x, 4). xiv, 22) i
quia prorsus sino seusu cst ot a cordeex-
5. Sane ad baac safiieuliam moraudi in sapien- cessit qui timorem Iiei lOgiUire negiigit, qul pon-
lla, illud prsecipue pertiuere iiil)itror, ul inquie- dus tanlie majestaiis acjudioii sibi inemiibcntis nen
Uido vel quiclibet levis molesiia noa facile quod- sentil Siguauier quoque ciruuiuspicere Dcus dici-
cunque opus sapienli^ uobis excijlial, verbl grati», iur, quia oiniiia tam prtolcrita quam futura haiwi
colomnem psalmodiam, orationeui, loctionem divi- prBesentia, ut nec ista respiciai, nec illa prospicial,
iwin. pensum operis diurni, aut sileniii discipli- sed siniiliter, .quia siini>liciter, cuncta circumspi-
nam. Quia er.im sapicntia in exitu canitur : Gaude- ciat; siique illa seteruitas velut punctum, oujuium
iiuut. ait sanclus, labia iuea, cum caniavero filii media lemporaliiuii, cujus immobili simplicitati sem*
Puil. Lsx, 23), dum ciiam ad liiteram, eritm per Eequaliier pra'seus csl circnitus ei rota ienipo-
103 GUERRICI ABBATIS 1!Ji
riim. liunc oenlum Hiternuin, sine inlermissione vi- p. mundus ; omnia deniqua possibiiia credeuii red-
deiitem ei judicanieni oniDia, sempcr cogital, sua- duatur. liii uuippe qui io pcccaiis erat : Confide,
que sc (ogiuiione sollicilai timor Domini, qui ro- remitiunlur tibi pcccata tua. Iliis
ait, /rie, quibii>^
vocai n maiis nou so!um opeiibus, sed et cogitaiio- donabatur sauitas ccrponim vel nnmiarum : Sc-
liilius; erudiens nos, ul jusiitiani polius meditemur, cundum fidein iuam fiattibi; et tvles: tuate salvum
coiiimcaj, ul cum sapientia moremur. Ita eaim so.n- fecil {Matth. ix, 2,'29,22). lilis.qui peiiculo terrcbar,-
sim lit ut qui prirao coarcetur timore judicii et p«- lur naufragandi : Habete, inquil, firfem Dei {Marc. xi,
na;. posiea cascatur amorc ac medilalione justitia^, 22);et Quid timidi esiis,modica;_fidei?(Matth. vm,
:
demumaue rsquiescat ac delectetur in convicui ei 26.) lilis quos urniabat adversus saeviiiam mtindi
aniplexu sapieutia;. H<tc nou modo foras millii ti- furoresque diaboli : Confidile, ail; egoviei mundum
morem diffuudendo chuviiatein ; scd etiam peilit ab \Joan. svi,. 33)i Ki uiique hsc est vicloria qua;
auiiTio ta^dium el ianôrem. iDfundendo suavilatem, vincit mundum, fides nostra (I Joan. v, 4), ai modo
siciit quidani, couluberaium habeus ipsius, de ea Dou lepida, non trepiUa; scd sit iiducia, id est
sit
loqueljaiur; intratis in duinHmmeam crmquiescam fidesnon Scta, seu spes non infirma. Nou solum
cum illa mncnim kabel anturitudinem couversatio autvm mundus per eam vlncilur, sei et coaium
iilim,nect(Bdiuvicon'jictusillius,'sedUeiituxinetO}^Qss,\ilwx?, super aeternilaiem homo stabilitur,
gaudium [Sap. viii, ifi». Iloium parlicipes non fa- iu Ueo ipso per charitKtem radicalur el fundatur.
ciai, qui parlicep? uosln iien dignaius est Dei sa- Qui esim coafidit io Domin6, esi sicut mons
piectia Chrisius Jesas. qui vivit et regnal cer on-,- Sion; non commovebilur io aeleraum, qui fuo-
nia ssecula sieculoruiii. Amen. aatus esi supei: Êternum (Psal. czxiv, 1). Tam
enim perire uou potest, quam nec iile cui adiiae-
SERMO U. rens uaus c\im ipso spirilus est. Qais enim siiera-
vit ia Ctomiao, et coofusus esl, permansit in man-
Dc fiducia z« Ueum.
datis iilias, et derelictus est? {Eccli. u, U, <2.) Si
i. Uenedtcius vir quiconfidiiin Domino{Jeri:m. dixerit infidelis, Ule dereiiclus erat aui in cmce
XVII, 7). Sanr.tiis Pater iioster graiia lienedictus et ciamabai: Detu, Deusmeus, utquidme dereliguistif
aomine, cujus raemoria in benediciione csl, ipse IMattn. 5XVU, 48.) pulo qaia noa usquequaque oe-
pioiccto fuit benediclus vir qui contisus estin Do- rcliquii, in quo erat muudum recoacilians sjibi.
liiino. Quem eiiim Doraiaus praeveoit ia benedi- quama consolatio, sie desolari ;
quanta dilectio,
ctioaibas dulcedinis cum in Domico confideret, jam g sic derelinqui, ut Unico Patiis unice diiecto me
bonedixit omni bencdiclione spirituaii in. coelesti rearis vei io passiombus consociari
bus in Christo, quia ni Domiao coniisus est. Nec 3. Aperi, Domine, ccnios hujus pueri, rudem
scJum in coelestibus benedictionem omuium an- loquor et novilium, eui, cum tribuiatur, poiai se
gsionim, scd etiair. in terresiribus benediclioLem oin- derelictum. No\'>n' hoc' omniao el insolitum, si
nium geatiunri dedit illi Domiaus. Ulji eiiim ge.nliuni jnstuni qaempiam viderem deraliciun), cum lic-
aoabenedicetur hodie beaediciusDoraiiiiBtnedictus? clesia dicaiJunior fui, etenim senui,

:
vidi et non
Piane benedictio Domirii supcr capuljusti (P/oy. justum derelictum {PsitL laxvi, 26). Apcii, iu-
X, 6), quem toi benedictionibus c«li cl lorrai gra- quani, o Domiae, oculos pueri lui, ut videat qnia
lia Dci cumulavit. Non tamen, sicut Esau, in pin- pluros nobiscum sunl quam cnra adversariis. Si-
guedine teriffi et inrore coeii benediciio 9?S ejus quidem Domitiaa \irtu!,um nobiscum, et cum eo
{Gen. sxvn, 28) ; ssd in pinguedlne spiritus el in oranis virtas et militia coeli , imo favor omnis
rore csEii, qui per prophetam loquitur : Ero quasi creatura;, servjeatis nutai 6t stbitrio Crealoris gui.
ros {Osee. xiv, C). et cui diciiur : P.os lucis, ros Si eoiBj Dt:us pro nobis, quis contra nos? (P.om.
tuus (Jsai. nxyi, 19). In Christo ulique benediciio _ vuf, 31.) et quis esl quid nobis noeeat, si boai
Palris, cisi Pater iniprccatHS cst ; Qui bcnedixerit " semulalores fuerimus? (l Pelr. m, iS.) Potent in-
tibi. bsnedictionibvs repteaiur (Gen. xxvii, 291. vidus iile saevir«; sedhoe erit servire. Poieril urere
Merilo proinde benedictus ic D(Jmino vir -qui con- tundere; dissecare; sed hoc erit coronas fabricare.
fidil ia Domioo; q-jii qui in Doipmo fidit, in co se Diligam te, Dontine, for-.itu-lo ir.ea, per cucm raihi
ipsum Sgit. Ubi auiecj arbor iadicem figii, inde vermiculp suecumbit omnis fc-litndo contraria, ei
succam vils atque S;u:iiorem piuguodinis bibit. ulusli'.ur ab angelis tais, in niinisteriojn nostfum
Piane ad bumorem radiccs misit, qm, ul verbis missis, antiqai draconis aslulia, ut. volens noccre,
utar Benedicii raagrslri, spem suam Deo Coin- prosit. te, Domine, progugnator polens,
DiJigam
inisit, ac de ipso fonte somnii boui aquas vila' gubernator prudens, consoiaior clemens, remune-
totius beiiedictiOEis e; gratiss bibit ijicj. S. Uened raior affluens. S«cnrus in eum prcjicio omnera
soilicitddinem sneanj. cujus neo poteniia vinci, nec
cap. 4).
bfâvolenlia potest fatigari
2. Per hanc nempe piain et lidelcm fiducia/B rc- sspienria Dilli , nec
miUunUir peecaia ; samtaium corporaiiui-i, sed quominus expiea» onreiem indigeotiam rieaic. Quam
stttius, qijain sscorins sst ipsum
esse sollicitum,
msg« spiriiuruiiici, oblincniur lemedia ;
propu!-
est conffdeie
saEtnr pericula, ierrores coniemDUGlBr ; vsaeiter quam nie ipsam pro mol quam bontjra
1U5 IN FBSTO &. BENEUlCri SBRJIO Jl. lOC
iii Bomino, i]ii;im in hoinincl qiiarn jurc maledictU'. . siccitaiis, cum niulto tejiiporc oeium clausum
î conliclit ia liomim-, canifm poiiit brachinm fueril, ncc los uic pluvia gratia; .«juper ciiii de-
suuii, et receilii a Domioo cor ejusl {Jereiu. xvn, .sceuderit, nou erit tamen soUicitum, quasi Dtxs
r>.) e.t qui:lem egeuiis oi pauper ego sum; seil si cum projocerii (Jerem. xvii, 7, ft). Seniit quiiipe
nominus sollicilus e.st mei, dives sum, beaius sum sc planiaiuin iide, radicaiuia cbaritaio super aipias
cui riimirum omnia coopcranlur in bouum. Sjierenl vitiip, quiE, st^cundum Ezcclueleui, de sanetuatio
igitur in 10 qui uovc-ruiit uoraen tuum, quoniam cttrediciiics vivificjnt omiiia, ct liabent in ulra-
Tioii dcrelinquis speranles in le, Doinine [Psal. (|U(; ripa omuo lignuin pomifcruin, cujus foliuin
IX, H); scdealquft pojtuiu.s tuus, sicul scriptum nou detluil, ncc fruclus dclicit (fc-cc/i. XLVii,
3-12J.
esl , in fulc.bntuiine panis, in tahernaculis fnlucifn, Cur igilur lignum illud bonedictum aut timerel
in rcquie opulenta, in securitale sempilcrua {Isai. JBSlum, aut 00 siccitate esset soHicitum, cui aqua
xxxii, 18, 17). Oinnino pulelwa pax ct securitas viva, id esl Spiritus sancli gralia, vitaleiii in oc-
senipitern3, baljil.are in adjutorio Allissimi, in culto succum spci ci chaiiiaiis subiuiiiistrare non
protectionc 97& Dei coeli commorari. Prorsus desinii ; uiide et foliura sit viride, id esl Yerbura
requies opulenta, sedere feriatum sub vite vera. plenum traiia; ct veritatis; ctipsum non dcsinat
ticu et oliva; et post saturitatem variorum fru- B aliquando facere fructuiu quodcunque opus pie
cluum, se ipsum nuileer-e carniiiic aniatuiio, ac talis? El grata ((iiidcu] illa verna lemperies, pacis
dieorc : Suh umhra illius qumn desideraham [Vulg. ei lajlitisB ; desidcrabilis iila pluvia voluntaria,
uucm desideravcrain] scdi, et fructus iliius dulcis luam segregavil Deus bffirediiaii sua^; sed, si ita.
Liutturi meo? {Catit. ii, 51. Plane dulcis gutturi fru- necesse est, adurat oinnia sestus tribulationis,
Oius de cujus gustu lam dulcis erumpit ruolus. veniant Iterum qusecunque prophelavit Jeremias de
'i. Itec sunt ergo tabcrnacula (iduciiE, in quibus sermonibus siccitatis spiritualis ; non taineu time-
vorus Isracl liabitat conlidenicr, |iascu ot cubat, el bit, quem fidncia Domini radicavil super aquaia
uon est qui exterreat; et, sicul Sai>ieniia promit- refectionis {jerem. x,vii, 6, 8), id est gratiam
lil, liequiescet ahsque terrorc,abuii.dantiaperfruc- Spirilus s.incii; qua? ctn maaifestc non plual, ui
tur, malomm timore suhUito {Proc.i, 33). El bene scr.sibiliter inlluai, occulte lainen interius vivilical
(iriiore maUirum sublato, noii timore Domini; ne et fecuiidai; qiian.iiu videlicet hJcui propo.siti
fidiiciH isia ct securitate, quani coinmendamus, conservat, ad per.sevorandum coiilbrtat, verbum-
nHgligentiam putcs generari, cuin nou iii aiio quam <|uc irrcprebiîisible et opus stabib; submiiiiiiirat.
ifi limore Domini sil fiducia lortitudiuis. Tiinor G. In hujusraodi vcstra, fratrcs, sil consolatio,
quippe, diim cavet offensam, cuslodii graiiain. quotiiS alias consolaiiones non raodo carnales, scd
lo;:uiiique scrvat fiducia;, quandiu libi conscius jj "t spirituales subiraxerit vobis iion negligeuiia vc~
mn es Dominum offendisse. Inde lit ui nonnisi stra, scd ii.sponsalio divina. £t fortassc qiiidom illa,
caslc timeas eiim; praier eum uuUateuus timcas (luam dixiinus, ociuilta graiia Spiriuis irriguutu est
alieriijiii. Sola ergo conscientia bona fiduciani istam inferiiis, qiio nimirum Axa non vult esse contenta,
pr.-^sufnii, suadel corda nostra esse in conspectu nisi adjiciatur ci et irriguum supcrius {Josuc xv,19;
Judicis rclcrni. Quis enini bene sibi de illo prout scilicet de excelso clTundaiur Spiritiis, rorenl
inittal,' a quo se miiiime diligi intelligai? Qui Cicli desupcr, ci nubcs aiigelicje pluanl juslum, justi-
autefn dilij;it, nunquam diftidit, sciens quia is licaiis Dei verbuin, loqueas ad cor Jerusalem. Kt
quem corda non fallunt, diligentes se diligit, ctiiuu bene illud irriguum inferius, quod quasi ad radici-s
cum arguit el corripit. Siquidem erudiiis cordo ia llucns nulrit huiiiiliialem ; hoc aulem superius, quod
.sapitnlia uon aufert, sed auget tiduciam, Patris sese desupcr cffoadous, spo et exsultalione attolHt
diacipfiiia, scienles seripluin, Deatus qui corripitur racntem. Si ergo et vos, fratres, ad illud suspiratis
u Dofninij {Joh v, 17), et : E<jo quos amo arguo et superius irriguum, f>5'I laudabile quidoin dcsidc-
casiigo {Apoc. iu, 19; Prov. iii, 12). Cuiu igitur rium ; si tamcn nondum aitingilis, miitite r.idicos
exarscrtt iu brevi ira ejus, beali omnes qui con- Q iuterim ad iiuraorem, salubie rcmcdium.Quiigilur
fidunl in 00 {Psal. ii, 13), quos sciliccl luioris non praav.ilet capere i.ietitiam contemplaliva;, modi-
prijprii conscienlia consolalur, quia, cum iratus tetur justiiiaiu viia; activic. InJe radices airecliomim
fijeril misf ricordia; recordabitur; et, cum dixcriiit •

impiHguci, dulcorol mori;s, oiiiuoniquo vitio staium
Cu/ifiUbcr lihi, Dominc, quoniaih iratiis es miiii, inforinct, iiuaienus in ipso ncc marcoseataul detluai
.sUIim sulisequentui- •
Convcrsus est furor tuus, ct foliura, id ost verbmn lcviter aui iniitiliter prolii-
CQiTsohtus es me {Isa xii, 1), eo quod nounisi in lum, nec .diquando vita dcsinat lacere frucium. Bc-
brevi r.iitiiscrit ira ejus, quain tam cilo placaverit nedicium iignum, cujus ioliuin ad niedicinam, fru-
ccnfessio rcatus. ctus ail vitiim, id est, cujus senno graliaiH parit au-
5. l\1erilo igilur benedictum virum qui contidit dienti, et opus viiam facienli.
iri Ci&iiiino iiguo comparal Jeremias quod Iraiis- 7. Ad lioc profectovos, fralres mei, qtws carnalis
planlatur t-uper aquas : quod quia ad liuinorcm gcucratio vel consuctudo sa;cularis planlaverat in
Brnoris miltit radices cordis, uon timebit Ciifn ve- tcrra inaquosa, iu terra salsuginis, divina generalio
neril. ftstus ine el tribulationis; sed ei in Itsmjiore vcl miilalio dcxlcne Exct;I.<i transplanlavit sujicr
Patuoi,. GLXXXV
107 liUliRRICl ABBATIS 108
ai(na3 loicctioiiis ; iii (|nil)iis pniis |iropii'r sieriiiu- « virlutem pcrlicir, ei imuiinutio cujusdam graliae,
ipin paialiaiiirsccuriset ignis, nunc piaulali in domo sunimain oninium gratiam Dci ainpliorem ei et sta-
Ooiuini, iii alriis Uoimis Uci noslri, llorealis, cl fru- liiliorcm ('filcit. Longc fac, Doiniiic, a servis tuis
iiuni iacialis, el fructus vestcrr maiicat. An iion aiiuu^ gi'aliam iil.im, qua^cunque sit, qu;o iidiinere aut im-
rcloclii-nis Scriplurje Spirilus saiicti, in quibus nie- .ninucrc grdiiam tui possit; unde videlicet aliquis,
iJitamur die ac noi te ? an non aqua' releclionis, la- jj;loriosior in ocuiis sais, odiosior liat in oculis
cryniic conipunclionis, qua" nobis lactre snct panes 97 A tuis. Nou est ilia gialia, sed ira, illis plane
die ac tiocte '/ an non aquie refeotiouis, Sacrainenta quilms iratus es dari digna; ([uibus proptcr dolos
ei subsidia uostnu salulis, qiiibus pasciniur et pola- posuisti talia, dejiciens cos dum allevautur, et cli-
inur in ailari ? In liis siquidem oninibus, quasi qui- deus vaiide, duni super ventum ponuntur. Ut igitur
busdain rivulis, funs saiiicnliai <|ui orilnr in medio iiia soia i^ratia, sinc qua nuiius a te diligilur, saiva
paradisi, derivalur forls, et iii platois aquas suas di- uobis maneat, onmem aliam gratiam luo nobis gra-
vidit, F.jio, inquil iâincuiia, îuusiuiiuaduoiusarivi tia siibtrahal, aut ccrto gratiam utcndi simui conlo-
([^ juirailiso. bixi : l\iijabu liorlum mcumytanlalio- rai; quaiouus habentes grati;uii, per quam servia-
II u iti . I iiebriuliu purtus iiiei jrucLum {Eccii. xxiv, 41 mus placentcs cum inetu et revereniia, de giaiia
42i Euce, ul colligere potestis cx ipsius ore Sapien- B iimiieris gratiam proinereamur renuineraloris; et
tia; paricntis ci plantanlis, iiorlus liantationum esl qiiauio ([uis tiurit graliosior. laiilo tilii liat gratioi".
COii^'rejj;alio liiioruni. JSuiiKjuid eniiii ego, qul ulios 2. Saiio mirabili ai te, .sod mirabiliori charilalo,
puTfic locio, iiise rwn pariaiH, dicil buminusy ylsai. prudcns clcmeutia clemensquc prudeniia Dei, saluii
LXVi, (.Mpse parit, cum iugeueratvoluutaternbonam; cousuluit humana^ ut, cum cunctos dii'gat, non ta-
planiat, cum insliluii vitam ; rigat, cuni sensibus men facile de diiectione sua certos aut securos esse
intiindit !,'ratiam ; c«lii. cum moribus adliibel disci- sinat;nec ob aiiud magnam niuiliiudincm duicodi-
piinani. Auditcinc, diviui frzictus, etquaairosaplau- uis su;i' limentibusse abscondai, nisi ut, dum sein-
tataiupcr rivus uquaruin 1'ructilicutc (Eccli.wxw, per cuslodit iiumites, sempcr iiubeat amabiles. Sunl
a7j. Mittile radices ad iiiunorcm vitac, id cst ad enim justi ct sapicntes, el opcra corum in manu
aniorem tcrra^ viv(;ntium, non iiujus in qua oninia Dei, ct lamon nescit homo ut.'um amore an odio
scnescjiil el iiutrcscuul. Non poicsl arbc.-r facerc dignussit; scu omnia iu falurum servaniiir inceria
fructum qui pcniiiucui, nisi sursum in coeleslibus {Eccli. is, 1, 2) Modcrator ncmpe omniiim sic cis
radicem ligat, ul qute sursum sunt, non quic super dispuns;;t graiium munerum et operum, ut ex qui-
lerrani, qua-ral et sapial. Quod cuiin pliysici dicunl busdaiii qaae conccdit, cdnsolationem quod digui
lioniinem esise arboreni invorsam, eo quoJ norvi C sint amoro iribjat: ex ([uibusdam quaj subtrahii,
corporis radicem et iniiium in verlicc b:dieanl, suspiciniiiiii ac ir.etuin quod odio digni siui. injic;at.
ego iiio poliiis scnsu ialcrprelor, ((uod radic.em amo- Consolalur, oum diiucuio visitat; terret, cum subito
ris ei desiderii tigcre debeai in cioio, in summo probai. Niiuc inortiiicat, nunc viviiiat; nunc douu-
verlice reruin capite nostro Jesu Christo. Qui illuc cil ad inferos, nunc reducit. Nunc pauperem facil
radices niisorit, el de illo foute ;cteruo succum vilJe et ditat, aunc humiliat cl sutjlevat (/ lieii. n, 6, 7).
cl Ljratia.! jugiter biberit, uon liniobit cuiu venerit El in tania vicissitudinem varielaie lanto ccriius
fostus judicii ; sed afferens ctolTerens fruclun! qucm saliitcm uostraii'. oporutur, quauto nos incerliores
fecit iilurimum, id renunierationis accipiet ul ilo- (lo ea, cum niajore uietu ac trcmore ci coopcramur.
rcal in ieternum ante Dominum., cui est iionor et Ait quideiu I'aulus : Certus sumquia niliilme sepu-
gioria per ornnia s;ccula SKCuioruin. Ameu. rahil a clinritatc Dci {Ptom. viii, 3S, 39). Sed vcre
SEIUIO 111. Paulus hic erat, non ego aul tu, quibus omnia iii
Dc amicitia DeipriV omuilius quwrciida. falurum sorvari expedit incerta. 1'aulus, iuquam,
1 DUectus u Dco ei Itoiuinilnis [l-kcli. xlv, 1). hic crat qui lioc diccljat, cui nimiruni et iilud dicere
Pnucis cxprcssit bonum ac beatum viruin, qualcni compclebat : Vivo jam uon cgo, vioit vero in mc
nimirmii constat uilocium Doniini fuisso Bciieilictum. ijiristiw {Galul. u, 20), qui scilicet ita totus in
I'aucis, inquam, comprciieudit siinuiiam pcifcctio- quenidani divinum convcrsus erat affectum, ut
nis, pienitudinem gr.iti;o ct virtiilis, simulque bea- a(i!iv'rons Domino uuus cum ipso essot spiritus.
tituiliQCm viia; pcrtunis, ii coiisoiaiicnom pr;csenlis. ViJo lanicu hunc ipsum 1'auliini, qui iia modo cer-
Quid enimdeesse polest ad telernani felicitatcm ilii lus erat, alias Iri^^pidum ac soiiiciluin, et castigan-
qui u Dco diiigituri' quid aJ piicseiiteiTi consolulio- tcm ccrpus suuni, ne ibrte, Ciim aiiis pnvdicaverit,
nem, iiii qui ab iioiiiiiiibiis diligiln:-/ llii ueiiij^ti qiii ipsc reprobus efticiatur [l Cor ix, 27) ; vide etiam
a Deo diiigilur, etsi a!ii[uid deesso vidciur, nou ob coiapliizari a Satana (11 Cor. xii /), ue forte cxtoi-
aliud deest, nisi ut iiiiiii ci desii, ct siio, ut puiaiur, laiur lu ipso ilaque 1'auio jam libi est videre quo-
dofcciu pcrfectior .sii. .Y««t virlus ihiiijirmitatc per- niodo onmis certltudo qua> ad liorain conforlatur
ficiiur. l'aule,ait Dominus, sufficlt tiliiijratiu, mua et convaiescit de spintus consolatione, item infir-
{U Cor. XII, 9). Cui gratia Dei suUicit, siue daiiino maiur ot evauescit supervenieute leutatione. Ego
gravi, iiiio cum lucro non inediocri aliquid gratiiP igilur miscr ci ipsa indiguus viia, i[ua cuusointione,
uelicit, (juaudoqtiidoni ip.se delcciiis ci iidiir.iitas ijua fiducia ine digiium esse amore pra-sumorn..
109 IN FESTO S. BRNEDIGTI SERMO III. flO
ciii i;inniu ct interioM et exteiiora manitestiim dulcedo morum tuorum, humilitas obstrquioruni,
^
odiuni iii!niinli.'inl ; cujus vita, non tciitalio, non lionestas siudiorum, ad omnem te commendct con-
iuilitia est adversus iieccatuni, scd ultronea servi- scicntiani hominum, ut ultro rapias affcctusomniuDi,
liis [KTCaii; qni tam iiienic quam carne sorvio legi lcsliuioiiio pricdiceiis oninium; qiialeims ipsa rcli-
(iccciili; f|Ui cnin pruileiitia carnis rt amiriiia mun- t;io, ipiin coiamendat, yi&ia vicissiiudine per te
tc
lii, (iiue aiiilia; ininiica? sunl Deo, lledus raiscruiii commeiidabilis fiat. Sic in le qiioque lilio adoplivo,
|i(!ljiîssi! vidcor, planc fcedus cum raortc, [lacluni Uuigeniti complchitur oratio : Palcr, clarifica l'i-
cum lureriio? Scio taineu, scio qiii dixit : Dekbitur iiuiii. tuuM, id fiLius luus cturifiecl le (Joaii. xvn,
fiedus ocslrum cum mortc, ei pactum cum biferno t); dum videntes claritalem openim tuoruin gloii-
nou slubit {tsai, xxviii, 18) ;
quia niinirum inimi- licabuiU Palrera tuuni. Nequc id dicimus, quod
'•\-i Dei nil amicura esse potcrii, et non mortem inter dilectionem Dei ci dilectioneiii proximi sit
..iii. infernura, sed omnem quoque crealuram ad aliquis ordo lemporis, quamvis sit ordo affectionis.
ul.ioucra iaimicoram zelus armabit. Quara beatus ia Statim quippe ab initio et illam oportct ohservare,
dle ilio quleunque erit ille dilcctus a Deo ! quani et islam non negligere ; quando uec Deus sine pro-
laudabiles quiljus lunc laus erit a Deo, quibus di xiuio, iicc proximus sine Deo vere potcst diligi
cet evidenli reruru argumenio : Vos amici mei estis, o quainvis oidinala aftcctio ignorare non possit quK
co quod feceritis qwj; prcecepi vobis I (Joan. xv, 14). de diiabus dilertionibus prajpouderet alt«ri, quae
El b;ec quidemprima virtus, istud oplimum gratia; deheat alteri forraam et niodum pra;scribere. finem-
munus, prsecipuus vitte fructus : quia beatitudinis que priKtigere. Sed boc dicimus, quod aliud est
ceitissimum pignus, Dei s^nlicet amicitia prome- amari, aliud amari studere. Quod profecto studium
reri ; quo propitio poterit homini aliquis iuiraicari, sicut periculose assuiuilur ab illis qui plus vanitate
sed uikil proliciet inimicus in eo, ct filius iciquitatis quam charitate blandi suut, sic periculose negligitur
noii apponet oocere ei (Psal. lxxxviii, 23). ab his qui plus superbia quam sapientia austeri
3. Jam vcro si post hanc et per hiuc summam sunt. Qnam ob rein beatum dixerunt, qui inter
ouinium causamque bonorum, gratiam eii iiii illam utrumque vitium, illius scilicet vana! amicabilitatis,
promerearis, ui, dilectus a Deo, eiiam diii itus sis et buperbic severitatis, niediam tenere potuit rega-
ab homiuibus, quse consolatio esl illa io miscriis lem viam veritatis ; id est ul, vera cliaritate plenus,
iiujus vitoe, qua; rcquies, quod gaudium, quaj ueli- nec per vanitatem hoc sludium sectetur, ncc per
ci8e; prMsertim si didiceris favore gratiae huinana) tumorcm dcdignetur.
non evanescere, sed cxardescere ad diligeiidum 5. Illa tîinen est vis et natiira veri amoris, ut,
Q
Deum amplius, propter qucm diiigaris ab homiui- eliam eiini non affectat, taincu eflicial se rcamari :
biis ? Alioquin nempe si aliunde oriatur, vel alio re- qiioaiain veritas, etiam sine alieno, suffragio facile
fcratur, quid cst favor humauus, nisi veutus ureus, se ad omiicin consclcntiam coiniiieudat, nisi dira
V7<* aura cx)rrumpens vel pcsiilens, latrunculus raalignic meuiis obsislat nequitia, qua: parala esl
spoiians, Iiomicida insidians, colubcr in via, ccra- sinistre imcrpretari omnia. Ad liuoc tameu san-
stes in scmita, mordeus ungulas equi, ul cadat ctuin amorem quidam proprium do-
conciliandiini
ascensor eju» retro ? Vir quippe vanus crigitur iu uum habciil ex Doo; qui exhilarans facies eorum
superblam, et vaniiate sensus sui, velut e(juo prre- in oleo, pcrfudit eos quodam placore ac uitore gra-
cipili, fertur iu ruinani. Hujusmodi niuiirimi ser- tioso, oninia lam facta quam dicta ipsorum grali-
jicus vuineral et subvcrtit vcstigia, dum, vi^luli blan- licans in oculis ornniuni ; cum multi qui forsitan
dicus capili, tcnera illius facit laudari prlmordia. non iriiuus, imo ct amplius aniant, non facile eam-
llaud secus, nisi fallor, contingit liomini qui, uute dcm graliuni iuvcniani. Ad omues auiem pertinet
quain diligcre scial diligi niiuie affectal, et, aiite- ut, providentes bona nou solum coram Deo sed
quaiii vvl sibi ipsi amicus esse didicerit, .imicos etiam coram hominihus (hom, xii, 17 et II Cor
sibi omnes conciliare qijicrii; facit divitias noii U vii, 21), nec consciimiiara negligant auiore fania;.
cuiu judicio, in medio dierum suorum doreliniiuct iiec fa;nau liiluci:i oonjcicnlia'. Nam ct de ipsii
cas, ct in novissiuio suo cril iiislpicns, cuiii omnes (.ousciciitia quomodo lici blauiliri poies, nisi siiie
amici ejus sprevcrint eum, pro quibus sprevll ipse ipicrela sis inter fralres ; imo, nisi le fratrem inter
Deura. Tunc fiet sermo qui scripius est : Quoniam fraires iu omni conversaiione tua demoiisires? l'u-
Ihnis dissipuvil ossa cormn fjui hominibus placeiil; tas cniin satis csse, si non seandalizas? Imo scan-
ronfusi sunl, quoitiam bcus sprevil cos (Psal. dalizas, si iion wdilicas; si non.tcsllnionium haliciis
Lll, 6). bonum iiilus quantum ad gr.idum tiium

cl foris,
4. Primo ila<iue oinnium illa, qu:c prima ci fiiiis attinel, Dcum ubique gloriiicas. Saue malis, quibos
f.biomnium, qu»renda cst dlleclio Dei, cujus me- noii placet nisi maluin, quibus justus gravis esl
rliu di^ni simus ctiamab homiiiibus dliigi; cl ciijus elliim ad videnduni, si illis placere le uon sinit,
siudio (locti simus, dilcciioui' hoiiiinuni qiialiicr uos non tua negligoiitia (cum oinnes eiiaui iniraicos di-
oporicat uti. Ciun autcni rcm iu lulo locavcris; ila ligiis), scd ipsorum nequitia, qui relribuuni niula
sciliccl firnialo affcctu mcmis ui uonnisi iii Dco pro bonis, odiuin pro dilcctioiie tua; coiisolalur tc
01 |iro|itcr Dcuiu ililijii volis •

timc oinuino vi io ul ijui ail. Uealieriiis cu»i !'os odcrlnl lit>iiiiur.<.{l,ur.
111 GUliKlUU! AULiATIS 112
VI, 22), ei ilio qui ail quia, talibiis iî placorct sis justilicaiiones nun Itonas, pra'ter pauca inora
Cliiî-iii slTvus iuui csset {Giildi. i, 10 lia; iste solani purita;ciii cvaiigclic.iiii .siiiiplicc'm([uc
yjl (i. Vcruiii ijlud niiscrabiic ost maluni, niuruni iradiiiit discipiinam : dle lam inulia scribil
ouini'|U(; l.icryjiiarum lluininc piiuijjeniiuin, quod intcllcctu dillicilia, ruclu iinpossibiii.i, vcl inutilia;
i|»i(lfm sa^piiis e.\periimlur non inodo pra'I.iii. sed istc recti.ssimam viia; scribit Ucgulaia, scrnwne
cliiiii suliilili, (lui tratrcs suos ifinulaiilur Dcl a'mu- luculcntiiin, aiscreiione piiccipuam. Deniquc dux
iatioiic ; «piod scilicot ct boni, llc.vi non ex ca parte illc liliorum Isracl, ipios de iligypio cduxit ; in le-
qna suiit boni, bonos iiiveniuntur odissc. Odcrunt, quiem pioinissain uon iuduxii dux iiostcr recta ;
corripicntcni iu porta (Amos v, 10), et iuiniici lio- via, oricntis tramite, tanquam signifer e.\crcitus
ininis doinestici ejus (Mkh. vit, 6), ita ul etiam inonachorum liodie iiraDCcssit nos in rcgnuin ccclo-
1'aulus ingeniiscal cpiod liliis et amieis ininiiius ruui. Itaque uou erit absurdum si credatur illius
lactus tit, vcra diccns [Gnlut. iv, 10). lirgo ct ipse adicquasse mcriiuni, ciijus inveiiitur eliam su|ie-
e^perlus est quod comicus ait, t Veritas odium pa- rasse iniHisterium. Nec iucongrue vidcbilur ad
lit imo il illud qiiod sponsa inciiicrat
(6); 1 ipsuni csse tianslatum quod de illo scriptuin legi- :
FUii matris meiv pmimwcrunl contni me( Ciui lic. 1 tur In jide et lcnitaie ipsius sanclum iUuniDoini- :
Ij), cuin ego puynarem pro coruiii salute. U victiix B nus ; pra;sertim cum liarum prsecipue vinutuii
rcgiua, triuinpliairix matjiiilic.a, pugna, iie ccdas, tidei scilicet et leniiatis, uobis ipse niagisicr sit, qui
nc discedas, aut lasse»cas. Noli vinci a nialo, sed uequaquam alit(;r vixit quam ducuit.
vince in bouo maluni (Rum. xii, 21). Sapientia via- 2. Quid enim pra;clarius illius fide, qui in iiclatc
cil uialitiani (Su.p,yn,'M)]\ quanto magis infinni- puerili munduin sibi an'ideL.tcni iiridcns, tam mun-
laieni aut imprudeniiain? Ncque coniraiiictioncm di quam corporis sni flurem quasi jam ariuum
carualium, niaiiiiain int.-^rprciari potest cliaritas calcavil, niagis appetcns pro Deo niala inundi per-
spirilualiura; sed inaîs ignorantiaiii, aut iufir- peti, quain m eo temporaliter prosperari? Quid si-
niilalcm qua prwveuti tuut. yuaiiquam ncc i|:sis milius illi lidei iMoysi, quaia Apostolus coinmcudans
Aposlolis coi.tuniclia visa sit quod niali a Doniiuo ait ; Fidc Moyses grandis factua negavit se filiuin
snnl appcllaii. Quaic auiein iia-c ita loquur, Iratics jiliie fluinwHis, muyis eiigcns afjligi ctiin populo
inci, dilecli Deo et niiliiV Nunquid quia nialum Vci, quam tcmporalis peccaii habere jucunditatein
liujus inodi sdspiccr iu aliquo \e3lru111, contra ipiod (llcbr. xj, 24, 25)? (Juia aulcm sauctius lenitate Pa-
iniliil vel Iratribus nicis sit pugnaudum? Nunquid tris nostri, qui nec malitia fulsorum frati uni vitie ipsius
ouim aliquis inNenitur in vobis, uon dico rebcllis, p insidiautium : et pro vino OJS» vencnuin propinau
sed vel durus el intraciabilis? Loquor litcc non quia tium, potuit exasperari ? Moyseu quidem Scriptura
ita in vobis sit, sed ne aliquaudo sit; ne forle ali- piicdicat mittissiniiiin fuisse super oinnes iioiuincs
quando cuipiam aliqua ialiimitus subicpat, ut qui morabantur lu tcrra (JVitm. xii, 13); uunquid
quaincunque correptionem chariiatis, nisi cum cba- tauu-n exacerbatuin spiritum ejusuegal? uunquid
tate suscipial. Sic liet ut lam is qui corripit, quam non iratuiu el valdc iralimi adversus temulos ine-
illc qui curripilur, dilcctus sit a Dcu ct lioiniiiibus, rnuiai iîul xvi, 15)? Uujus autem magistri iioslri
ci. incinoria iili iusquc in benedictioiie sil ;

quod mansuetitudmcm, iiou solum erga nialedicos, sed
nicriiis bcad Beiieaicli paiiis nosiri pra;siaie di- etiain erga malcficos, niirabilcm me lcgisse menmii,
guetur lile singi.l.iriter benediclus Dei l'atns Jcsus iriicundiaiu nou ineniiui. Quauquam nec ia ipso,
(;iiritlus, qui est Dcus ijcncdictus ia SiJBCula, Ainen. sicul nec in Moyse, pi'ii;conio sauctte ienitalis prte-
SEU.MO IV. judicet, si justus zclo conira peccantes fcrvet, sine
Ue lcnitatc cl fide. ijuo leoiias tepor aut limiditas csl. (Juoniodo nam-
1. tn jide et leuitule ipsius sanclum fecit illum quo leuiias ilia sanctum quciiipiam facerct, quie 1^"
îiccli. XLV, 4). ll*c ([uidein de Moyso scripta suut. llch, qui alius sanctus erat daniiiala est V (/ licg.
scd Iiodic bcaio lleiiedicto non incongrue, qu.Hiitum Du

" 11). Fratrcs, habelc pacein inier vos, maadai ille
a-.biiror, aplata siii.l. Qul], cnm oinnino piciuis fiie- Alagistcr pacificus ct lenis; prius lamca praTOittil
ril Sjiiritu sancioruiii, niiiito magis de spiritu Jloysi iiuheie salcui in uobis (Marc. ix, 49); scicns iiiini-
crcdcnuus cst liabuissc ucn mininium. Si eniiii Do- ruu„ paois lijuliui.cui viiioruni esse uutricem, msi
niinus de spirilu Moysi lulil, ct posuii super oiimcm piius aspeiilas zeli mordacem eis inspcrserit sa-
illain sulfiiigiuuiiin luibam seniorum, qui in par- Iciii; sicul el carues vermescere facil clemcutia
ti'iii ii,iuisti;ni suiil ascili (>iniii.\\, ••:4-27j, quaiito lcnipoiis, liisi desiccavcrit eas fcrvof salis. Uabeto
niagis siipi.r isiuin qui iileuitudin(;in loiius iiiinislc- itaquc piiccm iuler vos, sed qua; sale condita sit
lii tauio veiius quanto spirilualius iinplevit? llle sapieulia; ; scctaniiui lenitatcui, sed quu: fervcal
dux fuil exeuniiuiu dc iigyilo ; iste, rcnuuiiantiuni tidc.
Sieciilo : lefeisldiur iUc, legislalor, cl iste : ille tan- 3. In iide et lenitale vos quoque sancli eritis;
lum miiiister litler;e occidentis; isle, spiritus vivi- nec jam lemtas suspccta erit, si lidcs pra^cessei it
ficaniia : ille ad dmiiiam cordis Juda;orum dcdit tantum lidcs non iicla, sed vera sit ; fidcs non mor-
tua, sed viva et vivida sit, Non modo viva vci vi-
lii. Tkuekt. Aiilr, l, I, 41 vida, sed cl coustans ct iutrepida lides cial Aloysi,.
113 m PGSTO S. BENBDICTI SEKMO IV. 114
de quo Paalus scribil : Fide reliijuit .'Egijptum, non h 4. Uulc fidci prorsus aptissiine congruit quod
verilns aniDinsilaleni. reyis. A.n\\uosis\ia\, reges, sed Scriplura dlcit : Juslus cx fide viuii {llabac. ii, 4,
aniinosior cst fidcs, quiîpe qua; polentiani corum et itdin. I, 17). H;ec euim ju-iuin facit, justu-nquc
nullani esse vldel, ac per hoc omneni persequen- custodit, el. ut vivat lu Feiernam, IntPri:» spel gau-
tiiim insaniaui secura.quasi superlor, irridet; proni- dio pas^-.it. Quidenim slc homiaom a peccaio tcvu-
plior et iortior ad perlcrendum, quam illoruni lu- cat ct servai Mcut lldes, ;|u;u iiiviiibilinii tauijuam
ror ad persequendum. IJuo sane coinmeudare niilii vid.'ns sustinel et ob-iorval V quld iia spi! tj.iudoulem
videtur Apostolus iu illa meinorabili lid(! Moysi, liiclt sicut lidi\>, qu;e senipiM" in remuueraiionem
cui occasione lectiouis hodIi?rn;e comparaudam di- aspirit > Nos euim, fralres, quaro uegiii;.>ntcs su-
ximus lidem saucti p^tris nostri Benedicti : scilieel mus, iilsi quia pra;seniiairi Judicis uostri iniuiis
quod iJem Moyses, qui fidei excniplum lactus esl, vii,'ilauter intendimus ? aut quare trinltla peue ab-
liujus muiidi couiempsit prospera, nec titnuit ad- sorbemur , nlsi quia mnuiicrauonem protnissam
versa. Prospcra oonicnipsit, majorcs' divitius ces/i' niinus lidoliter cogitamus V Ux-: siquidem duo niala
lainis lliesauris M(jijpHoramimi>roperiuni Chrisii sunt, nogligcnlia scilicei et tr|^slHia, qnibus mlsc-
auversa non timuit, noii ucriius scilicet aiiiTHOsila rabiliter iuiidolltas nostra iaburat ;
quia videlicol
tciii rer,is. Ad utrumqueverociiusam Apostolus 1..B
sul) aut negligimus maadata, aut, si nocessiiate timoris
junxit, uude scilicei id potuerli, ut discamus unde a uegligeiitla coercemur, iiequaqiiam hliarltcr opc-
fides nostra intirraelur iu noliis. Majnres diiutias re- ramur, nec, slcut fides postulat, spe roinunoriitionis
pulabatlhesauris/EijtjplioruiiiiinpropcriumChristi: iu labore cinsolamur. Crcdcre, iiiquit, oporicl ac-
aspiciebai eniin, uiquit,»» rcnuincralioncm.. Non esl cedaiUesad Deumquia est.etinquirentibu^ neremu-
i'Cril us aniinositaiemregis :invisiliileiu euim,iaqah, nerutor cst {Hcbr. xi, 6). Si non dissimuleinus quia
lui.'[uam vidcns sustinuit{lieOr. xi, 27 , 26)? Nimi- est, habemus cusiodiam liuioris; si non dissimu-
rani inde )it ut niliil reputeuiur temporalia, si pra) lomus quia iiiquiroiUbussereinuuerator esl, habe-
oct.lis habeanlur auerna ; inde lU ut faciie potestas musconsolationem spel. ITbi custodia tiiuoris, nul-
coutenmalur humana, si tanqu:im semper iinmiueus lus locus negligentia; ; ubi consolatlo spcl, nullus
potestas timeatur divina. Utrumque vero sola fides locus irlslitliB. Sicui autcm de fide, qua Deus osse
agit, cujus tam vlvidl, lam perspicaces suut oculi, creditur, timor salutis nascltur, ita cum inlninK!
ui et in ea quie futura suut prospectum vivaclter creditup, .aut disslmulatur, omnihus . mîis freua
porrigat, et in ea qute, licct pra^sentia siat, occulta laxantuivQuare eHimcorrupii ct al'Oiiunahilcs facli
tai.jen, intuitum persplcaciier tigat. Fidei siquiJem, Q suiil in iiiiquitalibus, nisi qula dixit \Vo geiieralis
quain a;tenius Spirltus illuminal, nec mora teni- insipiensin cordcsuo : Noncsi I)eus{l'sal. i,ii,2,l)V
poris, nec moles corporis prsejudicare poie.st quin aul ce:te si nescire Deum iion perinlttitur, non est
et tcinpus pra!cedat, quod fulurum
prsesumendo timorOei anteoculos ejus, sed dolosc ;igit in coii-
est, t-t corpus excedat, intuendo quod spiritus esl. spcciuc.jus, dissIiTiulans quod novitiuvltus,»/ inre-
Geiiiiua siq ddem esi fidei virtus, conlcinplautis non niatur iniqi.ilas ejus ad odiuin (Psnl. x.^xv, 2, 3).
ea quaj videnlur, sed i|ua3 non videnlur; slout ge- iUerito prorsus dolosus ad odium, qiii iguorinilara
iiiina est ratio eoruui qua; nou vldentur. Aut enlm Dei nou habet, sed odium. Quomodo enimuon odl
ideo non videntur quia prsesentia uon sunt, aut Deum, cujus dcclinat aspectuin,contemuIt imperium
ideo quia, etsi prajseutLi sunt, spiiiinalia sunt. voUei nou esse judiclum ? ignoraos quidein ignora-
Pnesenlla nou sunt bona futura qiiai proinitluiitur; bitiir, odlcns auteni et o Uotur. llle reprobabitur
praisens est, sed occultus esl, quia spiritus cst, veritate judicii, In isiura vindicabitur scverltale
Deus ipse qui promittlt vel minattir. Porro fides, odii.
quia est substanlia sperandarum rerum, bona fu- 5. Adoo, fratres, periculosior cst fidos Gcta, lide-
tura, quK sperat, quasi prtcsentia prMSumlt, el jam F| dolusa, quie se ipsam dissiiuulat, quaui ii !os uulla,
quasi subsislere in cordc crcdeulis facit. iteui quia lîdes nidia, per inslplentiam Jioit in corde suo ;
est arguiiientura uou apparentlura {Wid. 1), Deum, Non csi Deiis , lides licta per nequitiam dulose agii
etsi non appareat, pra>senlem tamen esse sibi coar- in conspec.iuejus,ei se scire Dsum ve! soiri a Deo
guit, probat ct couvincit. llli qul dicebat : Qui con- dissimuiat ; dum sciens et prudeus, imo luprulens
resasciiavil et ionscdere fccit in ccelcstibus in Christv et Impudeus sub oculis ejus pcccii. Noscio laraeu
[Ephes. II, 6), lldes orat substanlia rerum sperau- quomodo possit dicl lldes, quco fictos ct dolosos
darum, IUi qui invlslbilem laiiqii;.m vldeus susti- pollus lacit quam liieljos. Sclo quidem •|uiii confes-
nebat [llebr. xi, 27/, argumeutum eral uon appa- siouft udel plona est terra, sed tamcn audio prophe-
reutium. Qui cuim dicebat : Spe saiii fucU sumus lam plangi-mein, qala pcriit /Ides de lerra (Jerem.
(Rom. vin , 21), nonue qiiod sperabat et per patleii- VII, 28). Puiaseuim, Filius lionilnissl niiuc veuiret,
tiam cxspoctabat, jam per lidem in corde suo sub- Invoiilr.t iidini super lorram (l.nc, xviii, 8) ? Nuu-
sisterc dcinouslrabatl' El qui proponebat Dorainuui qiiid iidein reputarct hanc lidem fictaiii liogligondiini
iii couspectu suo semper, nonne persuasum 09f> oi coiitemn^nlium, qua lovius damnat ctecltatem
lenebat, argumciito Cdol, oum pra-sentcni es:;e, qui iiili loliuni, qiia
moliorem judical crcdulilaiem da;-
non appaiebai. il>sal. xv, 8)? raouiim V Oiomoue; crediuil et coiilrciiiKcmil (7i«-
ll^ GUEUIUCI ABBATIS 11'
cob. ii, 19) ; liomiiiLS cieduiit nce conlrcmiscuiu. k 1'ianius, (|iio infriio nos ro»pic:enilos pulanius'' Imo
Da'moiies queni crcJuaL veroniur ; homines dum rtspicieraur, sed quo \ultu? Vultus Doniiui supc:
qiiem credunt, uee tiiuoal nec verontur, gravius dc f:icienlcs mula (l'.suL xxxiii, 17); s«d quain iratus,
conleniptu judicaulur. Non fallamur crgo, fratrcs, ffSO quam terribilis, quani imponabilis, tuuc de-
geuerall iioniinc lidei, quasi <iua;ciiuquc tides ad raum scietur, quando fujjient qui oderunt eum a
justitiam dcbeat roputari ; sed ineiniuerimus Doc- facie ejus. Et a facio lua, Doiniuc, quo fugiont,
tor geuiium in iide et vcritatc, qualom dcfmierit li- nisi iu tcnebras exteriores, iu illud chaos et abys-
deni, qua Dco est plac.ûduin Fides, iuquions est : , sum Ignis et caliginls? Tunc enim dicent monlibas,
subsLunlia revum spcrenilnrum aryumcnium non Cadilc super uos ; ct cMibus, Oyeriic nos {Luc.
apparcniium. Hivc est lidesquu; pcr ilileclioiiom opc- xxiii, 30) , levius a'stimanies absorbcri vomginc
ratuf ; ut, suadente coijscieuli-i uierilorum, de fide iufenii, quaiu sustinerc l':iciom Doi irati. linim vero
spes uascittur, tidcsque suppoualur velul subjectuni tunc stabuut jusli.ia magna consiantia ; lunc tides,
et fuudanienlum, cui superaediiiceutur boua wterna, qufe modo sollicita stat ia couspcctu Domini ad
quaj sperauda suiit. Sine ista fide impossibile esl p videudam voluutalem ipsius, secura slabii ad
plucere Deo {llcbr. xi, i, C), ot cum ista impossi- dendain gloriam ejus. Viîlate, fratres, siate lu
bile est displieere Dco. Oculitui Domiuc,respiciunt fide Î Cor. xvi, 13). Quem fides timorc sollicitai,
fidem{Jcrem. 3 v.), dixit illequi jugiter in consiiociu uon potest dormiiare per negligcntiam ; quera lidos
tuo stabat per lidem. Omiiiuo juate et nicrito. Pror- in spe radicat, uon potest tilubare per diftidontiam.
susdebila vicissitudo, ut oculi lui, Domiue, respi- Omnia autem vestra in chariiate liant, ut fidei lo-
ciant fidem, quia oculi mci sempcr ad Domiuum fi- iiitas jungalur, quatenus de uuoquoque veslrum di-
delcm. catur, /« fidc et ienitale iiisius sanctum fccit ilLam

6, Nos aulem, fratres, si tanquam sine fide si- ** Domnus {Eccli, xlv, 4); quod ipse pnestel Sancius
mus, Doum post dorsum nostrum ponimus, ut,dis- sanctorum, qui vivii et regnat per omuia ssecula
simulautes tiuiorem ejus, iu vanitates potius lespi- sseculorum. Araen.
IN ANNUNTIATIONE DOMINICA
(» consolabatur cerlitudo spei ex lide pronutleutis.
SEUMO I.
2. Si ergo David sola spe salutis hujus, quu; no-
Degaudio liujus diei ct de laudibus Viryinis matris. bis servabatur, auimum pascabai, quod gaudium
quco delicia;, rei ipsius cxhiiiitio nobis esse dobae-
i. Opportunn nobis in his diebus Quadragesi-
rat? felioitas lemporum isiorum! o inielicitas
maUs observautiae solemnitas interveuit Dominica)
temporum islorum Au uon ielicitis lemporum in I
Annuuiiaiiouis, ul qui faiiganiur aftlictioue corpo- quibus tanla plenitudo graliae ot omniuni bonoruin ?
rali, gaudio reereari valeaiit spirituaii; el quos quibus
an non infelicitas toin|iiirum in ta:ita in-
Ininiiliavit pueiiiiouiiie luclus, aununtialio illius qui gratitiido redempiorura? Ecce euim vouil plcnitudo
lullii prccatii inundi, consoietur. Sic quippc scri- temporis, in quo raitiit Deus Filium suum, u liat
ptum habes : Mieror in corde viri liuiuiliabit eum; ma-
Filius hominis liomiuuinque Salvator ; et ccce
et sermone bono Uciificabilur [Prov. xii, 25).l'ror-
gnitudo temporis, ut SalvalOrem suuni fastidiat
sus sermo bonus, sormo tidelis el om: i aocepiioue
Iionio peccator. Annuutiatur salus perdiiis, el con-
dignus, Evangeliuin noitrai salutis quo angolus
;
I
leranunt ;
promittitur vita desperatis, ei ucgligunt
missus a Deo, hodierua dic Marise evaiigoliziivii, ac venit Dcus ad liomincs, et uon assurgunl. Assurgii,
Isetum de fncarnaiione Verbl, dies diei, an-elus (|,ii aliqua devoilone se erigit ut doi gloriam gralia;
[)
Virmni TnrlMiir»
Virgini vorbmn eructavit.
uniot-:) i-i» C\.-.-r.i-t
Sermo ;il-.
dum
I.,...-. r?:i;
Filium
. -. • _.i.. __ *• • -.
cum gaudio
.
illo, l*oi; assu.-^gil, qi;i salteni suscipit ver-

promittit Virgini, vcuiam pi.>llicelur reis, redem- bum propria' salutis. Scio autom, scio quis est qui
ptionem captivis, adaperttonem olausis, •.itainque Ia'tilicaiur illo sennone bono. IIlo procul dubio
sepultis. Sermo ille, dum Filii roguum pnedicat, quem prius humiliavit pius moeror lu cordo suo :
Justorum quoquo gloriam auimntial ; terrsl lufeios, luoiror de perogrinatione ei exsilio, mteror de vii;-
lactilicat coelos ot, sicut coguitiono Uiystorioruiii,
; culis mortis ot periculls inforul ;
qui niawus quu-
sic ciiain novitate gaudiorum perfcctionem auxisse lidic pianglt, quod prsoccu|'averint eum laquii
videtur Angelorum. yupin ergo non liotilicet illo monis, pericuia
et luferni inveueriul. lluic olmi-
sermo ijonus in afliiciioue sua, quem non console- rum jucuudus advculi hodieruus uuntius
iile dc
tur verbii:» ilhid in huinilitale sua '!
Mcmor esto, ccelo, liic. gri.ii.i.ii.uud. s excipit sormoiieiii de Dci
iuquit David, verbHui servo luo, iii ,;uo miliispcm Fiiio; li.iic, in:.{u;un. lugriui et moTcini quod lantis
dedisti ;imc enim uie cousolutn esl in Humiliiafc îi malis pra-vcnius et c;rcumveniu^, uon siue gau-
mcu{Psal. civui, 49, -iiOi. Verbi^m taniuni pro- liio liberator acuuntialur; qui oloum gaudii datu-
misslonis acceporat, sed nullo adiiuc iudicio soso rus cst prolaotu, pallium laudis pro splritii mu.'ro-
cfiecius i.i-odebai, AfiJigebat ouin sed
uilatio voii, ris ;
qui videlicel fmem dabit iuiseriis, el siue tine
U7 DB ANNIINTIA.TIO1NE DOWlNi SERMO 1. 118
beatitudinem dabit miseris. Beati crgo qui Ugent, « ignisquc Spiritus sancti universa sui pieuiludine ,
quoniam ipsi consolabuntur ; beali 9SI duos liu replevit Maria siquidem et ipsa caadidior nive,
!
miliavit pius moeror in corde suo, qnonlam laetiiica- rubicundior ebore antiîuo ; cui scilioct incorapara-
buniur sermoae bono. Bouus plaue sermo ei con- bilem et casiitas candorciii, et charitas seu marly-
solutorius omaipoteas Sermo tuus, Domine, qui rium rutiUntem pva' anlKiiiis eiccii.i noscitur con-
bodie aregalibus sedibus veuil in uteruin Virginis, tulisse ruljoreni. hAUi ei juani ipsius inMuan; per
ubi etiam sedem sibi regalem exstruxii ; in qua cum Iransivit gladius, sil matcr siunmi Virgini!, ei Mar
ctiani nunc sedeal, quasi llex circumslante exer- tyris essei ct virgo ipsa et martyr, candlda ei ru-
citu Angelorum in coelis, est tamen rauerentium bicunda, quemadmodum diloctus ejas canriidu» 01
consolator in terris. rubicundus {CanUc. v, 10). Deuique, sicut Salomon
3. Regali siquidcm cx progenie Virgo clccla cst, in omnibus thesauris suis ei opil)Us tantis nihd lia-
generosiiatis quidem regittj uobilis proles, sed vir- buii tai.i pretiosuni, quod in opus illud, magaili-
tutis regije nobilior indoies : r.l seterno Regi, Filio cum thronum scilicet gloriai suae judicaret ebori
Reuis, materna quoqiie nobilitas rogium honorem praiferendum, sic Maria .îngularcm pra> omaibus
defe.-ret, et venientem a regali sedc Patris, regalis eleciis Angelorum cl hominuia invenit graliam apud
eiiam ihronus in aula virginali Regina? suscip''ret Deum, ut vidfilicei Dei conciperet et pareret Filiiun
Matris. lu ipsa quippe et ex ipsa, Sapientia iedifi- atqueex eborecorporis ejus throuum sibi virlnsAl-
eavil sibi domum ({Prov. ix, 1), iu ipsa et cx ipsa tissuni siue manibus excideret gloriostfci. Gloriosus
paravit sibi thronum, cum in ea et ex ca corpus prorsus iUe thronus ac mirabilis, de quo Scri|itura
aptavit sibi ila ad omnia perfectura ei congruum, peihibcl quia non est factum ialc opua in uui-
ut et domus ci sit ad quiescendum, el tbromis ad vcrsis regnis (UI Reg. x, 20), quod facile lesti-
judicaadum, quod primo tabernaculum ci fuit ad moniis proharetur Angelorum, qui seinper et iusa-
puguandum, et cathedra ad doceudum, Vide autcni tiabiliter in gloriam et decorem Dominici corporis
ne forte ipsa sit sedes Uavid patris ejus i,Uu' . 1, pro«picere concupiscunt. Quia cnim in universis
70), quam ei daudam promillit angelus; non qnod regnis non est lale opus factum, quidt[uid facluin
David in ea sederit, sed quod ex semine David as- est, llectat e; gcnu in omnibus regnis, cwlestiuni,
sumpta et fabricata sit . Et certe, si sedes David terresirlum, et inlernorum. Quam beatus igitur ille
non est, tamen sedes tua, Deus, in SKCuium sa^culi venter eburneus , unde caro eburnea sumpta esl
ipsa est. Si silium David non est, certe solium ex- Rodemploris, pretium animarum , miraculum An-
celsum ct elevatum super oninem crcaturam ipsa C gelorum , soliuui summsc majestatis, tlironusquc
est. Si quis autem etiam thronura illum grandem, WS^ potcsiatls , cihus vita' immortulis, nieJiciua
qucm rex Saloinon sibi fecil de ebore, corpus ipsum poccati, reslitutio sanitatis I Quotquul, inquit, iau-
iiiti-rpretetur, quod Paciticus noster bodie surapsil yebanl eum, sannbuntur a languoribus snls (idarc,
ex Virgine, nou multum a vero videbitur abhor- VI, 56) : narn virtus de illo cxibal, ct sanabat oin-
rere ;
qianiloquidem et iliud quod sequitur, et ye- 7ies (Luc. VI, 19).
itiuil cuni auro fulvo iiimis (l!l llcg. x, 18), eidem 5. Beatus igitur venter, qui le, Domine Jesu,
saiis corpori congruit; quod jam Domiiius deco- portavit! IVdix castitas uteri virgin:dis, qui<^ huic
reai induit fulgoris intolerabilis. Vestiuil, inquii, operi niaieriam minisiravit ! Felix jiroisus, fratres
euin auro fulvo. Prorsus, si inierrogosoculos Apo- mei, nitor illius eboris, id est, caudor castitaiis :
stoloriim qui transliguratum iu inonte viderunl cui uec aurum mundanas sapientiie, ucc argcntuin
(Uatth. X.V1!, 1 , 2), contitehuntur aurum nimis esse eloqueutia", nec gemmam alicujus oxccllcniis f;ra-
fulvum, id est, fulgorem corporis esse niinium, tiae, nostri prailert electio Saiomouis ; si uiodo ta-
quem ferre nequiverunt, quaiuvis nimis pro Yaldc men castiias immilitate commeudetur, quia humilita-
ponere consuetudinis sit Scriptr.rarum. Ca>tera fj icraancilla;sua; re3tiexiiDominus(/f'. i,.l8).Proiadc
uitmque qua; prosequitur Scriptura de illius throni naiuque Salomon, cum incarmiuc amoris c:istitatom
maguilicentia (tU lleg. x, 18-20) aocommodatius praediearet virginis, seu sponsa^ vlilclicot sou sponsi
nisi fallor, si quis tractare volueri;. accipientur de (quia quorum spiritos unus ct caro uoa, iu plerisque
corpore Christi, quod est Ecclesia. etiam laus una), ut castitaiera illius adornatara no-
4. Mihi sane magis mirari modo lii>et illud ebur stramque adoruaiidain otiam aliis virtutihus docorel,
tam pretiosum, imo ei impretiaijile. vir,^'inatis cas- ait Yenler ejus eburneu^ disiiuclussappliirisyCan-
timoiiite, dc quo sciiicel sedem sibi fscore del:'git, lic. V, 14). Ut autcm noveris quia caslitas aliarum
qui sedet super Glieruhim : //(cc, ii!i|:ii'-.rj?, reijaies virtutum seu gratiarum sil roce|itaculum, apotheca'
inea insicculum sieculi; hic sedciw^qi/unium etegi aromaiica-seu unguentaria! nostri S.ilomouis uonuisi
eam (Psul, cxxxi, 14) . Quam uiiiduin ebur illud domus eburnoii' sunt, si;ul David in iilo opithala-
quod tamquo divitis Uegi- placuit, in
oculis lanti mii.^ cecinii, quod inseripuo lituli, Caiiticuih pro di-
cujiis diebus argoutum nullius cst (jnlii! quam lecli), de Sponso Ecclesiio accipicudum osteudii.
IVigidum, quod nec a conceptu incikui ,
quam fo- j!/(/rr/irt,inquit,{'/ i/utta, ci rasia a (c-iiiiiii'iilis tuis,
lidum, quod nec partus violavit ! quam :• mdiilum a dfinibus,elmrni'is e:r îuiliu.-- 'leleeiiivrruiuic fi-
simul et rubicunJum, quod tandor lucis .cternio liir rciium in bonorc tuo <J'sui \u\ ,
't, 10.) Corpora
119 liLKRRlCl A»B;\T1S i:o
siquideni cburnca snnctorum, donius Clirisii sunt, a asa SEUMO u.

vesiiineutum Clirisii siinl : meniLra Cliri.~u sunl
Uc vcrbi iuMriiutioiie tii Maria ct inuiiiiiiu lidcli,
tein|iluni Spiriius sancii suni. Ab liis vcstimeiitis
Clirisli, al) iiis liomiiius eburuois s|iiiai ci ONinis 1. llo iio Vorbum caro factaui est, ei habitare
rragriiuliu îrUliiin ot ciiarisniutuiu, cx i;uil)us de- ca^pii iii uobis, sccuiiibiiii rcgulain .scilicoi, samo ti-
lecunl et honoranl Uogein reguni iili» Aposlolorum doi, qnam ccclesiasticorum d..igmatuui oeliniiio tra-
et Pro|iliolarum. Probastis ol ijisi, iralres inei, e.\ didit noi)is {'). Firniissime namque tenol, ol nul-
quo coe]>islis possiilere umisquisque vas suuni in latenus dnbitai Ecclesia, carnem Christi non prius
saiictificatione el lionorc , non passione desiJerii, concopiani ;
quani a Vcrbo snscoptam ; sed ipsuni
sicul ei gontes qu.u ignoranl Deu;)) (/ Thess. iv, 4, Vorbum Dei carnib acceptione conccptiiiii, cirneoi-
G), quid ungucntorum, quid odor.iniHUoruni divina que Vorbi incira.itione concoptain. tiodic itaquc
iargitato sil iufusum; quo ntodo corpus, quod erai S.qiiomia aidiiicare coapit sibi doiuum corporis no-
seniiu;; sordium, iiuuc Sjifîtus sancti sit vcncrabile stii iu utero Virginis, el ad aediiicandam uuilatein
sacrarium; cl quod erat voiaj;o flagitioru.n, nunc Ecclosia?, angularem lapidem de monte sine mani-
quasdam sit apotlieca graiiaruin. bus absciilit; dum sine opere iiumano de ôrporo
6. Myrrha, iuquii, etyutta, et cusia a veslhncuUs o virginali canioni sibi nosira; redempliouls separa-
luis, H doiiiibas cburitcis. Inliaijiianius i|uidoni dt- vit. Ab hoc erjjo dic tiOiuiuus- viitutuin uobisouni,
mos iuleas, sed quae materiaj i-ualitate suul lutea;, su3cOi»lor noster Dcus Jacob, quia iiodie Dosnim cst
contineutiix; virlutc liunt eburnoa' ; ox quibus si niyr- .issiiinptio iioslra, ui is.hHbitcl gloria in terra no-
rija priina spirare caîierit per moriiiicaiiouein vo- stia {l'sui. Lxxxiv, 10). Piorsus bodic bin.jdixisli,
luiitalum, conscqiienlur ot aii;e species aromutica', Doiiiiiis!, l(;ri;iiii tuain, illani bouodi>'iam iii niuiio-
qu.e aiuitilorineni virtulum graiiam spirabuui. Spi- ribiis. llodie dedisii benignil.iie.n Spinlus sancli,
rabunt aulem Chrisio delectabiiitor , lanquam de ui terra no^lra diiiei uoucd.ctinn fructum VPiilris
vestimeniis snis ; spirabuQt etiam longc l.ileque sui, ct rorauiibus coi;lis dosuptr uterus virginalis
proximis, tar.quam bonus odor Clirisii in oinui loco Sahaiorom geiniinarot, Maledict.i terra in opofj
Horuni vestiineuioruiTi Chrisii Iragranliam statira pr;¥v:iricaioris,qu;oetiani o.xoiciuua spin.as ol iribu-
ut sensil Isaac ; Jiott?, inquii, odur filii mei sicut lo-j goiiniuat iia;rodiuiis iiialouictiunis [Ceu. iii, 17,
odor iiyn cici bmiedixit DomUms [Geii. xxvu, 27). 18j. At nuoc beiiedicla terra in upere Redc:iiptoris,
Sed et Sponsus ad spoiisam, qu;B eiiam corpus et quic iemissioacin peccaiorum iVuctumque \ita; lar-
vcsiinientuinipsius esi, lojuitur dicens : odvr iwti- tuiii uuivorsis, cl iiliis Ada; iiiu^Jadiciiiiu originaiis
mciUorwm tuoruui, sicut odor tiwris[CaiU. iv, il;. « dissoivit maiouicti, Piorsus bOiiediota iiia teri.i,
tjucin nimiruia odoreni ihuris Spoaso gfaiissiiiiuin, q .;o ouinino ialaciii, uoc fossa, noc seminata, do
])ietas, o Iratres, vestrorum spirabit cordium, si solo rore cieli Salvatoivm geimiuat, et niorialibus
ila IVagrans ei devoia fuerit ut dirigatur oraiio jiauem Angcloruin, alinioniaui vii;e a;teru;e uiiuia-
vestra sicut inconsum iu conspecui Aliissimi, ot ti\il. luecit.ique ter.'a, quia iuculta erat, vi.icbaiur
ascr no.ai coiaai oo sicut viryuia fund ex uniiiuUibus essc dcsurtii, sod erat opiino fruciu relona : videba-
mijrrlia'. et thuris {Id. iii, 6). lii quidoin niyrrha lu;' p.-ise eremus solitudiuis, sed erat [laraiiisus bea-
fragrat ei de corporibus vestris ; Iragi at uiique el titudinis. Plane liortus deliciarum Dei, eremus cu-
inihi : utinam ila et thas IVagrot de <;ordibu.- ve- jiis canipi gonninaveruni gormen odoris, i)'ane C.c-
stris, tjiiaienus Sponsas .aroljans vos slci.t c.istos, sorluni relertum, dc quo Aguuin domiuatoreiii tcrra;
sic etiaiu divoios, frequeniius vos sua visitaiiono 1'ater einisil. Eruitte, iuquit, Aynuin, Duudne, dc
dignoiur, ot dic;ii : Ibo iidhi ad iiwiitCM liiyrrhie, et petru dcserli{lsui. xvi, I), id est, ahsciuJe 1'eiraiu
ud coilem Ihiiris [id. iv, 6). Vidotur tainen soraio de Pelra, Saactuni et iuviokibilem sancta et invio-
isto, proplioiiu iiujus esse diei, por Salonionem olim lat;i proierat vii'iiiiiil;is. Sane iu Loc ipso satis do-
jiraiiiicta, per .losmn hodie impleta. Hodie naii.que Miilar Cliristi occasas ortui,- sepuliura respondol
Q
vouit iniliuiii niontem altissiniuin raoiiiiuin, inon- oouci-ptioiii, diun videlicct emitiitur Aguus de pe-
tom non modo myrrhaj et thuris, sod et omiiium tra deserii, ooiidondus in potra moi.unieiiii ; ei cu-
aromatum; dico autein Virginem virgiuum, om- jiis curpori monuiiioiitum excidendum erat iupclra,
niuii ploiKim gnitiaruiu, i;itor quas tameu pra;ci- ipsc ab iuitio couceptus sui, et corpus sibi excidii
pue, nisi fallor, reJolebal spouso myrrlia castit:itis, de petra, ct corpori looum ia peiia: sic iutegriia-
f;t thus pieiatis. Odv/r, iste, fraUi-s, m..'!, siiper oin- tein petraj, cum de c.i oiliiUeretur, non iinmaiuens,
nia aroinata ; oJor isle Domiuum m-ijoslaiis Ue c.x- sicui nec bignalam sepultura? peirdin, cum do .;a
celsis atirahil ei invitat, ut incliuet ccelos et de- egr. dcrotur, apeiie.is.

scendat, sicut probai oics ha;c, cum Altissiraus, 2, Si ergo pelm Chrislus (/ Cor. x, 4;, ut ait
aiigelo uiisso de quoque d-scoudii iu
ciElis, ipsc Apostolus, uou dei,eueiat a Matre Fdius, quando cl
uisruiii iMatrii, qui ..empor mauet iii sinu I'.itris, cuni ipsa pelra; aouiine coiisotu.'. An non rect!; vocatyi'
quoviwl ot rognat i)oromii;ai;ooulas;oculoiuin.Auien, petia, (jua; ei iii amoie:ii iniegrilat.s proposito lir-
ina, affectu solida, snisu quoquo ipso adversus iiie-
['] Sciliocl Goi.nadiiis. cebrani peccati tota lasonsibilis orat et iapidea ?

Ih DE ANNUNTIATIONR DOMINI SRRMO II, 122
aii 1)00 recle peda vifgiiialis iiitogrilas, quii' oi ni- « geimen jiisliim, gerincn odoris, gerinen Domini,quod
iii! jjaiii pcriialuram siii; ct cuni paiii, roris virlulc jamest in luagniliocnlia ol gloria, cuin idem fructus
(Jivini, uec admiuoiis eoncopium, nec eraiilons pai- leriie sub imis est super omnia, id est, exaltatiis est
iuni, novit aperiri ? Scil apcriclur /c/v'rt,inquii Isai.is, supiT ccelos Dcus, et supor omnein terram gloria
(ilicriutur, c/ ijcrihinel Salimtorein. {Isai. xlv, S). ojus. JNiliil ciiiin interost sivo gcrmfii, sive iVu-
bancte Isaia, qui diris ajieriniur, uuid eri;') ost quod ctmn aut floreni dixeris, cuin bivi oimiia, imo iiiti-
Douiiiius ad E?.eoliieli'iii t'!statur : l'orla hiec clausa niia a!ia mius Christus sit, res uua, si'd nuiltifi-r-
erit, et mn aperictur [Eieck. xliv, 2)? Au lilii rc- niis gralia, ot virlutis unius opeialio nmliifaria ;
seraluni liiit laiUuiiiiiiodo c iiisiliuiu fccuiidanda» Jla- cui bi inruiila nomii.a paupertas liumaai sensus ei
Irls, et claasuiii tilu fuil niybteriaui daiisa; percu- r.iTinonis [iro similJtudine coiiiiiioii..veril, rei la-
r.itcr integritalis? Absit! iuqiiit; ueiuo nia^îs quaiu iiien implere signilicaiiouein uoii poterit. Bone au-
ego conscius liujus secrcti. Quomodo eniia nio la- len; simul vocatur geriuon, et llos, et fructus, qui
tuissct perpetiiio virginitalis niysteriuni, qui lanto sine gradu profectus, ab iuitio coucepius sui omni
nnie pra^dixi : Eece virgu couciijiet, et pariet fiUuui virluto et gratia iii se iiiso exstiiil perfoctus. In
\kal. Vii, 14/? Quivris iyitur quo iiouo dicamiis, nobis eiiiin priinum ipse ijermen est, cuui lides in
ego, aperiatar; ide, noii, aperielnr? Non apcrieiiir •' coiifessioiHnn proruiupit vel opus manifestuin :
viro, apciietur Uomiiio; sicut iijidcni ad ipsuni di- postmodum Jlos, cura ûper prolicicntem cffiorescil
cilur Ezecliieiein : iir Hoa iransibit per eam, ijuo- Dei quodam suectabili decore virtu-
sanctificHtio
uiaiii Dominun Deus Israel iiiyressus est per cuiu. tmu; deiuiim autem fructus, cum beatitudo satkl
Aperiotur aulein Uuinino non virgiualis iiuegriias liDminem con>uinmalum. Pulch.errime saiie ac vigi-
corjioris, quia, sicut iJzeeliiel post pra^dieta subdi- laiitissiuie uon soliini mysleria, so.i et mysteiio-
(iil-.Uxc clausu erii ipsieliaiiipriiicipi(Ezecli.XLiv, niin |U'a;sagia disponsatio pr;eordinavii diviiia, ut
'i, o), sed aperietur auris et porta cordis; quia vi- locus iu quo lerra germinavit Salvaioreiii gcrmen
deiicel iulravit per aurem Virgiiiis VerJKtm incar- ju-ium, et tlos de virga et r.ulice Jesse ascendil,
uandum, et exivit per clausani portaiii corporis in- Niizaieth, id est sanctitus, germeii, tlos, virgulluni
caruatuni. S>SJI Omnipuious uauique Vcrbuni Dei, vocarotur; ut videlicet negoiiuin ioco, locusque
rtsi inriim.tuieni uostiaui su-:Cep:t, niliil lanieu de nego cousouu voce lontestaretur, pariterque ol
io
sua silji omnipoientia mJiiuit, quomiuus coutra na- uomen loci roin gerendam ju\uiuiit.aict,el res gcsta
lurani caruis, et supru intelligeutiain seusus noslri, causam uouiinis iiuiicaiet.
corpas suum palpabile por claii.sa possot et integra 4. Ignoscil'-! milii, fratros uiei, quiu, qui morl;;iu
Q
irsjicere, sicnl ciiaiii [adj ditcipuios iugTediens ja- vestroriuu servire debueram iustruciijiu, plus lor-
nuis claasis, ocidis proiiavit, quod ralio uoii capit. sitaii qu.mi nccos.se er.it demjratus suni iu iliius
3. Secuni igitur, o Virj;o iutemefata, o purta iueffabilis aJiniratioue et prKcouio mysterii. Qviid
saactuarii perenuiter dausa, becara aperi Douiino ciiini mlrum si miror quod stu,ieiit Augeli, si pra3-
Deo israci,qul liij. jam du.ium clamat:yl/jeri HizVii, dicare gestio, quam coeli enarrant, giortani Dei ?
soror ineu,amiea meu i^Cautic. v, 2j. Noii ost quud quid inirum si me deloclal quod boatos S|iiritus
tiaieas integritati tuie Deus uou novit iutegra vio-

: ketilicat, quod peccatores jusiilicat, jusios.pie glo-
lare, sed violaui consolidare. Si Vcrbo Dei apta es, rilicat? Ncscio tainen si ulla esso possit cfiic.^ciur
tiim deinuin uon mo;io elauaa, scd oi sigaata es. ai; suavior moruni ceiificatio, quani liujas niyslorii,
l'ohe me, inquit, ut siynacuium super cor tuum, id ost Verbi incarnali, fidclis ei pia consideralio.
ul SiijnaculWM super bracUium iuum Jd. viii, 0). Quid enim sic liominem excitare poiesi ad auiorem
Jesas qiiippe nnpressus iu corde, expre.>sus in Dei, qiiain pra^veuiens lioiuiuoui aiuor Dei l.'iin vc-
Ojioie, sigilluni plano et munimenium est iuviola- heiiiens ad hominem, ul liomo propter lioiniuem
bile cistiialis sponsaa su», ot eo ipso quo se impri- r, velit fieri? Quid aulem ita nutrit aiuorem proximi,
niit iiniuuioms lormani, imponii eiiaui incorruplio- quaiii siraiiitudo et natura proxi.ni iii hainaiiit.ite
nis cusiodiam. Sil ergo, o î.-go iidelis, auris tua Dei? Nain liumiiitiiis exemplum iiec coîiari posse
aperta ad auuicuduin el ineus tua ad credenduiii :

majus aliquod existiino, qu.uu cxiu.uiitioneiu Dei
aure cercipe vertium angeli, et corde suscipe Ver- in forinain servi, el scrvitutem plus quau scrvi.
buiii Altissinii, ct corpore concipe Fiiiuin Dei. Dic Gaslitiitem porro quid ffiquo coinineudtil, sicul quod
et lu, beata, taiu iiumilis qiiam lidelis, dic Duminus ipsa castitas Salvatorem geriitiuat ? Aut t>S5 fi iei
apcruit miiii aure-m; eyo autem non coiUradico, re- virtuiem ac morituin quid evideutius (.•steudlt,
trorsum nun abii [Isai. l, 3.) Ecce ancilla Doinini quam quoi Virgo Deuiu tido couoepil, lide omnia
priesto suin ejus voluutati; quiuiino juvabo votis sibi proinissa divinitus imtileri proiueriiorit? lieaiu,
si posixuv.j/iat miki secundum verbum tuum (Luc. i, inquit, ijuce credidit.quoniamperliricntur liuoc dicla
3o;. Hoc dicere, sic suam devoti<ii.cin olTerre, istud suut ei u Domino (ibid. 45). Et ut pleuius uoveris
piaue esl iiouiiuo pcclus aperiic, istud est eliam os c-mcoptmu Virginis uou sulum e.sso my.stiomn, scJ
aperirc, ei spiritiim attraliere. Sic profecio aporieba- ei moialoiu; quod siicraiiieutum est ad rcdouiplio-
tur terra, ut, quein rorabant coeli desuper, su^ciperel nom, cxuiupluiu q loqiic libi est ad iiiiitalioiiem ;
rorem, et geriniiiaret Sidvatoreiii. Nobiie f,'ermen, ui inaniieste evixcuos in le gratiam sacramenli, si

123 (iUlilUUCl AliBATlS 124
noii iinileris virlulem cxcr.ipli. Qiiil' cnlm Deuni ii esl Deu'; iu spiritibus uostris, coutigurans eos spi-
litle.conceiiil, si litloin liatof.is, itlein lilii proiniliit, ritui cliaritatis sua;, tunc velul lioino nascetur in
qiioil vitleiieel si verbuui ex ovc uiuuii cu;loous ll- cor|)oribus, con)ij;urans ea corpori chiritatis sua;,
(leliter velis suscipore, Deum qucin loius orbis iioii io qua vivii et gloriaiur Dcus per oiunia siccula
potesi capere, possis el ipse concipere. Concipcro saYuluruu). Aoicn.

aulcm cordo, iiiio ei corj)ore, licei non coiporali SERMO 111.
opere aut specie, tainen plane corpoic tuo ; ijiian- l)e hujus r,'.ii,^terii siiiiiis.
lioipiiilem juljcniur ab Aposlo!o glorilicar;.' ct por- 1. Auditc, domus Duvid : ecce tiabii, Domiuus ipsc
tare Deum iu corpore nostro i^/. Cor. vi, 20;. At- onbis siijnum. Ecce virijo concipiei {Isai. vii, i'i, 14).
tendc iiaque, ul scriplum est, diligentcr anditui Uodie implcta cst hffic prophetia in aurilius vcslris.
luo, nam /idesexaudilu, uudiiiis aulcm per VaimM Kodie namque illud iiieflabile conceptus virgin.ilis
fiei {lioni. X, H); quod libi absque dubio evange- niiraculum, sicut audieratis proinissuni, sic au'ii-
lizat angelus Dci, cum dc iluiore aiit anicrc cjus slis iinpleliim : Virgo hodie coucepii. Et hoc si-
lecuni iigit praedicaior lidelis, quem angcluin Do- gnuni, prioribus reiro saecullsiuauditum, uostris sse-
mini exercituuni dici cl esse non est libi fas ainbi- culis Duminus dedit. Et sicut Jercmias eodciu spiriiu
gere {Malucli. ii, 16, 17). Quam beati qui dicere B et eodeiii sensu prtedixit : Creabii Dominus tiovum
|io?sunt : .1 timore iuo,])or>>i>ie,co)icepimuselp(ir- supcrlcrram,ijuiafemiiiacirciimdabitvirum{Jercm.
lurivimus spirilum snlulis{lsa. xxvi, l'/, 18;! qiii XXXI, 22). 9SG Quid cst cuim, creaiiil Dominus
niiitjruui uon esl ulius quam spirilus Salvaloris , Hovuni supcr terram, femiiia circumdabit virum,
quam veritas Jqsu Cliristi. Vide ineffaltiieni digiia- quod ait Jeremias, nisi nuod ait Isaias : Dahit Do-
lionem Dei, simulquc virtutem incomprehensibilis miiius siijiium, Virgu concipicl fdium {Isui. vii, 13,
mysterii : quicreavil le, crcatur iu te; ei, quasi pa- 14)'i' Hoc ncmpe est, circumdabit. Nou do cousor-
rum esset le ipsum liabere patreui, vult eiiain le tio virlli susciiiiel, sed de se sola intra semcti; saiu
sibi fieri matrera. Quicumque, inqiiii, fcceril ••ohui- CQucipiet, et solius mateiui corporis involucro
tatem patris niei, ipse »ieus cl frater, et soror, ct vestiet. Alioquin dicant, si possunt Judrei, quod si-
>mtcr est {Matlh. xii, oO).Oiideli3 aniias, expande gnuin Uominus in hoc dedit, si non virjo, sed ado-
sinus, dilata affectus; ne angusiieris in visceribiis lescentula, ut ipsi falso iu.ecpretunlur, conce,;it;
tuis, coucipe quem creatura non capii. Aperi aut quid novum Uomiuus cror./il. si femina mascu-
Verbo Dei aarem audiendi hcee esl ad uterum liuii de masculo suscopium ci.'cumdedit. Potest
cordis via spifitus concipicndi, hac ralione coin- quidem meutiri inlquiias sibi sed in : inutliiudine
pioguniur ossa Cbrisli, id esl, virtutes ia vcnlre " virtutis lute, o Domiue, menticulur tibi inimici lui,
prEOgnaulis. ul viriutem tuaui duia ucgal pfivitas et paucitas
5. Gratias libi, sancli! Spiritus, qui ubi vis siii- .iuiiicoruui, gloiiosius et copiosius couliieaiur iides
ra?v Video niuuero tuo non unam, .sed innunieras omuium populorum. Confitcantur libipopuU, Deus,
(idelium aranias illo gencroso gcrmiue gravidas conlilcantur tibi populi omws quia terra dedil
custodi opcra lua, ne aliqiia ill.irum aborliat, con- fructum suum, Virgo germinnvii Jcsuiu {Psal.
ceptiinique diviuaj sobolis iuformem aut mcrluum LXVi, 0). Vcliiil, noliui Judtei, creavii Uouiinus no-
excJliat. Vos quoque, o mairos beata.' lam glorio- vitatcin liujus luiraouli, in signum crum incredu-
saj prolis. atteudile vol)is ipsis, doncc formctur latis; uiique in signum cui coriirafiiciLiit usque lio-
Chrisius in vobis [Gulal. iv, 19); atlendite, ne qua die, plus, nisi fallor, periinicia lidibil; quaui igno-
loris offensa gravior fetum leuerum Itedat, ne qiiid rantia miserabiU.
iugeratis venlri, id est meuii, quod spirituni qu-ni 2. Nou alieuuni lame.i ab origin st consuetudine
concepistis exsiinguat. non vobis, certo
Parcile, si viperei gcrniiuis, si modo contiHdicurU huic signo,
Filio Dei in yobis; parcile, inquam non soiiim al> jiosiijuam factum est, qui ab iuitiu m patrc et rege
operibus et sermonibus lualis, sed etiam a cogita- r» suo impiissimo Achaz conlradixeiûnt ne tieret..
lionibus noxiis et deIeci.itioni])Us mortiieris, qaa; Locuiusesl. enim Doininus ad Aclio-!,, dicens Pele •
piane suffocant scmcn Dci. Omiu Itaque cusiodia tihi îi!num. Non petain, ioquit, ct noii tc.iiiabo Do-
servatc corda vestra, quiu ex ijisis viia procL-dcti minum{lsai. vii, 10-1-i). religi':; profana! o pii-
cum scilicet maturus se parlus absolvct, ei viia las exsccrauda i o hurnilitas dolosa ! i^ê tcuies, ui
Chrisli, qua; nuuc ubscondila est in cordibus ve- ais, Doinlumn, eontemnis Doininum . Quoiuodu
slris, manifestabilur in carne vestra morlali. Cou- enim lentares, si fidcliter obediies'' iNfunc autciu
cepistis spirituni saluli>, scd aJhuc pariuriiis. uon- qunmodo uon graviter tentas, quein rrianilesto con-
dum pepeiistis. Si iabor iu parturieudo, magui de tcuiptu irritas? Novinius utique, riovunus duluui et
spe parlus consolalio. ilulicr cuni piiril . trixiilium iiividiiiii! Judaica' rndiei^, qu;c et aiiipquam Clirl-
luibei (Joan. xvi, 21) lab.jris; ciini auicm ncpurciil stus iiascereiur, invidore ccepii gloriffi lllius. Narn
pueruiii, jaui nou meinor eril piv-siirie piO|.l^N- ri i^te Achr.z, quaiilum ex vila et morihus ipsius
gaudium, quia .latus erit liomo Cliris>ius in miiii- inlrliij;! datur (nani eultor idoloruni erat), non alia
dum cxtcrioreiii corpdris uoslri, (lUC'! et uiiuor leligione aul meiu signum recuswd p'iere ciim
uiundu» soici appellari. Qiii ciiini nunc oonoopius .iuberctur, jiisi ideo scihcet ne Duiriinus filnriiica-
i25 BE xmmmmm mmi siiiwio ui. l?6
rotur. Sarie mira el plane digua iia Dei et homi- ft dix Jcsso, i[ui stus in signum populorum, super
mim, lam dira perversilas JudFcoruin, qtii, cum ju- qiiom jam contincnt regcs o.s suum, obslruatur
beiitur sigua tiuiercre, renuuni non, ut finguni, nc ctiain 03 loquentium iniqua, id est, Judieorum Idas-
lenieut, sod jie gloriliceut noiiilnuiu {Uallh. svi, 4;; phemantiuin, qui adliuc sigiio Immaculalo conce-
ciini iioH jubeuUir, lenlaiit ct quior.iul. Nain vehil pius tui coniradiciint, ci noc angelo Gabricli cre-
iiaiura el usu Judsei sigua qu;ei-iirit, cl, si ilauiur, • :unt dicoiiti qui.^ non cst impossiliilo ajiu.l le omne
caluiriaiaiilur el inliciarl coutcnduiit, ul manilosto vorbum {l.uc. i, iiO, 31). Beata qu;e credldit, cui
conriteanlur quia lenlantes quajrebaat, nou ul cre- haic ralio satisfeclt, ei, cuin qmesisset ([uumodo Fi-
dereiit racienli, sed ul insiiltareiU uou facienj. U gcns liuivi suscipcrol, quic uon eognosoerit vlrum, lam
peccalrix; semeu veijuam, filU scclcrati (Ual. i, i) I do intogriiatc quam de prolo sccuram ficincM^s
ait Isaias, yuriojuid iHtruni csL voins iiwlcslos essc cff'Cll.
IwiiriniOus, milii et aliis propijelis, imo universo 4. Qiiiilquid ergo garrlat impietas iHfideliiira,
geueri hoininuni, (yuiVt molesli eslis el Deo mco ? iiobis concipial ot pariat Yirgo Filium ; nos quipiie
Proptcr lioc daiit Dominus ipsc vobis si/jnum iha. signum lialiemus iii bonuni, oilam Mii-ciu ei Fi-
VII, 13, 14). Quia cuini vos in perversuin advcrsuin liiim. Nobis piane Malor toia njiraciilum esi, qua;
eum iiicedilis, ot Jiise, ut ait, pervcrsus iucodct ** sli.gui.irilor, ol sino f.wniplo inatcr csi el vii-ga ;
vobii'. Non vultis f.i;^num dari, ne gloriticclur au- uobis Filius totus miraculum, qui noa solum sin-
cliir miraculi ; et ipse propter iioc dabii, ul ipse gulariter, sed incomprc-hensibiliter Ueus cst et ho-
glorificetur, el vos confundamiui. Fac, Domine, mo. Maler, virgo couoiiiions oi pariens, signuni iio-
/iic 'inecum sifjuum in boinim, ul videaul «/ui me bis eslquia Deus est homo islc qui concipitur ei
oderunt, et confundaiitur {Psal. lxsxv, 17), ait de paritur; Filius, divina facicns, et liumana pations,
.ludieis ad Pairem Fllius. sigiiU'11 nobls ostqula in Deum transt" rcl hnniinem,
3. 1'rimuin autem signum quod Patcr cl Filius pro quo concipitur et parilur, etiani et paiitur. Om-
opcraii sunl in confusioncm iniidclium cl gloriam nium lamcn humanarum intinniiatuin vel iujuria-
fideliuin, in tesiimonium sua^ virlutis ct opus norum quas pro nobis pertullL divliia ilignaiio, slcut
^trie salutis, arbitror hodiernuni osse Vlrginls con- lemporc priinam, sic etlain humilitate fere uiaxi-
ceptum. Nam de ipso cum prajmissum essei, daoit niam oxistimo, quod in utero concipi, ia ulero no-
DoiiiiHUS siyiiuin, quasi quffiremibus quod signiim, vem mensium tcmpore majestas iila incircumscri-
Intulit coniexlus Prophetap, verbis tanicu Evaiigc- pta passa est coiitiiieri. Utd euiui sic sC e.xiaauivil ?
iistaj, Ecce uirijo concipiel et parict fdiuni [Isai. vii, aul quaudo ita [jeuilus a someiipso dofecisie visus
14, cl Luc. 1, 31); ut plaue aut consfqueniia vol fuil? Taulo teniporc nihii illa sapieutia loquitur,
Q
voritate coniexlus careat, aut (quod est probabi- liiiiil illa virtus manifcstuin opcratur, nulio signo
lius) meudacimn Juda;orum latebram iion hjboal. visibili majestas, qua^ clausa latet, proditur. Non sic
Merito proinde cum jam generatio prava et adullo- i:i cruce visus esl iniii-mus, ubi quod iafirmuui
ra siguum quierit, signum non daiur el, nisi si- ijisius fuit, stailra ajipai-uii forliiis omnibus homi-
gniuii Jonse (Mallli. xvi, 4); ui vldclicet qui ob per- nibus : quando oi moriens glorlticai laironem, et
versilalom iiiculis non a-diric.intur .signo vlrtulis, exs|)Irans inspiiâl têiiturjonein ;

quan.lo iioi'arius
scandaiizentur signo inilrniilitis, trlduaua? scilicei 'dolor passionis ei non solum corapati fecit elemenla
sepuliurse ot mortis. Nani v rbum erucis et moriis crcituraruin, sed ctiam conirarias fortltudiuos subi-
Judffiis, qui percuiii, scaudidum est ; his autem qui git aiteniorum passioni dolorum. In utero auiem
salvi liunl, id ost, nobis, virtus Dei est (l C.or. i, sic est quasi nou sit, sic o.muipotens virtus vacat
18); nec miuoi' aut iiiiirmior nobis esi Fiiius lioml- quasi uilill possit el Verbum ffiteruuin sub siieniio
nis lu corde terrie, quam lu consessu palernte dex- se premit.
lei^ffi. Signum quippe quod illi recusaverunt, sivc 5. Vobls tameu, fi-atres, vobis iilud siieniium
in profunduin iuferni, slve in cxcelsum supra, uos verbi loquitur, vobis clamal; vobls ulique discipli-
lide plena ac vencratione devola susoipimus, agno- iiam sileulll coinmendat. tn silentio onim el spe erit
scentes Fiiiuui qaeui couciplt VfH7 Virgo, iu pro- fortitudo vaslra {Isai. xxx, 15), .sicul Isaias [iro-
undo inlernl signura iiobis esse liberaiionis et vc- inillit, qui cultum justitiio sileuiiuni deliiiivii {Id,
uIm!; in excplsum supra, signum et spem exsalta- xxxn , 17). Sicul namque [lucr ille conceptus in
tioiils et gloriae. Oui enim primum dcscciidil Ii) in- utoro au inaiuiiiriiem parlus sub allo cl diuluruo
fciiorcs partes terrK, ut iu sanguine testaiuend proiceii fileiuio, sic ot spirllum hooiinis discipliua
sui extraheret vinctos de lacu in quo no'i est aqua, silentii uutrit, fonnat el roborai, et ([uanlo occid-
ipse csl el qui ascendic suj^cr omnes cffilos, ut tius, lanlo tutius ct saiubrius incremintum praj-
iidiiiipleret oiiuiia {Eplês. iv, 9, 10). Jam, l.'va'it sial. Nescii homo anlinaiis, qui non perci|)ii quae
D:iminu3 signum primum in pailbLilo crucls, |.ost- sunl S|)irltu3 Dei, qua^ sit via spiritus, et quomodo
moduin ia iliron'! regni, oi. cxaltavii sigiium ai coiiqiingautur ossa in vcntrc pra^gaanlis [Eccic. xi,
populos ualionum, quia conliadictuin cst ci a po- !>); sed lioiL occuil'xlum os meum a te, ait sancius
pulo Jud;eorum, et quotidio a quutijor veiui.^ co:i- Deo, quod fccisti miiii in occulto (Psal. cxxxviii,
gregai di.spersos veri Israel id lioe siguiim. Ra- l-o) raentis. sub secreto sileutil. Sed nec u vobis
127 GUERIUCl ABBATIS 128
occulialiim osi hoo loysleiinin, iVaircs nwt, qiiorum h |):i>einii- do Verl)i.i, Filiiis vivil de so ipso ; (|ui:i sic-
experiPiilia l'1 coiifi's^.io icslis inilii esi ;nioiiic"!o ul l'ai('i' hiilj''t viiarii ia seini'li|jso, sic dodil ol Ki-
quietus ot irioiiesuis spiriiiis sul' siltfuiio roljoieiiir, lio viiam iMberK iii sciiniiiiiso (Jocni. v, 20;. Alia
piiijûescat cl iloreai ; ((uoiiioilo c contrario per lamen ratioiie, seil liiini'n iiielfabili bcaiiluditip,
verba, velut ([iinilani paralysi, dissoSvauir el ilfi- Verbo pascebalur iinima ilia, Verbo ipsi' in pcrsona
tliiat; quoiiiodo iiiaci-os«Mt, nt inaicos(^l, et ariJiis conjuncia; cl iucoiiiparaljlli 1'elicilat,; princeps illa
dcciilat. Deiii(|iio si in sileniio liTiitiKJo niui essei, scdens in porta virginalis i.teri, paiicin verbi coram
Salomoii uoqiiaquani diiisset : 6ii'iil urbs pafeiis ci Dominu comcdiibat. Ki igiinr opcris lu ijuoipie, si
(iusijue muroriim umbiln, ilci vir ijUi iion polcsl lu sajiis, iu sicOiiiio iiio actitabis, ui pauein verbi di-
loi;ucndo cuhibcre spirilum smtin {l'ro:'. xxv, 2S). viiii coinedrts corarn Domiuo, conservaiis , sicut
CaHoi-uin, si iiuans quo ucgotio sii. occu|i.'^nda iueiiS 5I:;ria, qute do Cliristo dicuutur, et coaforens iii
in silentio, niliil libi impoi iiniis onerosu.ii, coinc- corde luo. Huiic paneui lecum Clirisius raanducare
dc paneiii tiium, sicui el ipsc Domiaus couec|'.ius dolcctabilur; ei qui le pascii, ipso in le pascotur
suo libi commonstrai e.xemplo. Quid eni:i! propliCia [Luc. aXii, 13, 19); ct patiis ipse qao fdus editur,
dc eo dixii, cum loquc-eiur de poria orieuiali scni- j.

plus abuiidabil edondus : qiiia gratia nou iniuuitur
lior ciausa iii domo ?>SS Doinini, (jdie tamcn I)cum usu, sed augetur.
Isracl adinisil ct emisit? l'rin<:cps itisc, iuquil, sc- 7. iu lioc jjropioroa tibi sil exciiijilo .losus con-
devUinea,utcomeilatpimcmcorar,iDotinno{£xocU. cejitas el gesli.lns in uici-o, ut, sicui umis illad ieve
XLiv, 3). Sedeblt, inquit, in ca, quouiain roqulo- ac suave, eisi gra^-idavil, nou i,îman gravavii uie-
scel iu ca, de quaei Ipse loqultur: <Aw: vci^Mtfirtit;» rum Mariaj, sic to liou scntiat gravein aul niolo-
{Psal. XXXI, 14); scdiîjit in ea taiiiiu;im in tiirono stunti uterus Ecclesice. Gravida tst, o fratrcs, Ec-
grandi, quem, sicui alias dixi, Salomoii rex sibi de. clesia, noa, sieiit Maria, soio .lesu, sod, sicut
eborc fecii {lli llcy. x, 18). Si aiieudas augusuas Uebecca, Jacob et Ksau, uon soluin sciiicni bouis
iiieri, locus prorsus anguslus csl, si lantudinom ct mociftsiis, sod eliam dyscuiis c indisciplinatis
cordis, tlironus graudis est, pro])ier qauni ciiam quo.s tameu et ipsos, propter non.i.i Jesu, vol for-
alerus tania^ iiiajcsiatis capax faclus esl. J.u ea ergo sitan aliquod inilium suDStaulias ejus, EcclesiiK vi-
princeps sedii et p;inem r.oiuedil ;

quia si quis, in- scera suscijiiuui et amploctuutur. Sed cum se.se
quit, apcraerit milti, intrabo ad eum. el aeflabo cttm coiiideioiit parvuli di^cordes in uicro Uobeccaj
co. et ipse mecum (Apoc. iu, 20) qii.e prius oraverat ut coiicipere!, dolonsqui'. vou-
6. Noo fcst hiee coena sine paiK^, ijuando el ipse G ireni sciuui a tribuiaUone maloium et doiore, peiie
qui coenat panis esl viia;, j)aiU3 qui bodiri descon- p(x:nitebat qiiod coucepissei. : Si sie, im\\i\i,fuluram
dit de ccelo et dai vitara niundo. Scd res niira, si niihi crat, ipiid necesse eral concipere y (ien. xxv,
ideiu est q'ji cconai, ei quoti Cixiuf.lur ; ei qui co- 22.;. Si de aiiquo uostruiu, IValros, sic conqiiori
medit, ipse ost paiiis qui ati cm coinoditur. Uovera coiiliêiii visceia nianis uostra', timeo iie meiiiis
res mira, sed res vera; quia Cbrisius uon :ilio pauc fuissct si coiicejitus non fiiisijot liouio iile ; uisi
(luam se ipso pasciliir. Ipse naniijuc tolus e.si pa- quod iioc de talibus siiiit uos despernrrt, qui eiiam
Ois, Verijuiii prO|ler se, caro j)i'Opter u;:iuiicni de lapidibus susciia.t lilios Abraiiifi [Luc. u\, 8;.
Vcibi. Aiioquiu caio :ion. pfodesl (juiiiquam, cum ipse iu ois, si qui lalcs suui, euiijlliat cor lapideuiic,
qui viviiicat {.loau. vf, 64), iioc iu .solo no quaiiaui viscira, malris; ijise visccra inatris
.5j)iriius sii
^jiane vival iionio, sod iii oiiiui vcrbo (juod pruceriii. coiisoielur, ne iatigetur eos ,
quaiosiiiiiique siiit,
de ore Dei (Maitu. iv, i). Oinne verbmii procedoiis porlaro, doucc lornielur in cis Clirisius, qui jier-
i:!e oie Doi iiuuni e'. iini-geiiiticni esi Viî-buui P.iiris, fcclus Deus, perfecius homo vivit ei regnat, per
ijiiod, cum siiiiplox sit, iii Si! lamen cuiiiiiiol rai o- omiiia sascuia sseculoruin. Aiiien.
lioiii ei formaiii omuis veibi diviiii. Vcrbai:i ii.iique
DOMLViC/v IN UAMIS rALAiAHUiM.
SliRiUO 1. ot coicsuiistaiitialis , exiuaniens semptipsiim, ituu

p lio-
solum formam servi accejjil, in similiiudiiioui
(laomudo iChri.iius umiiia hoi:dni fiitiius.
miuuiJ! facius; sed etiani miiiistoriuiu servi iniplc-
1. iliic scntili» in vobis, quod eL iii Chrislo Jesti,
Dci esscl \f'hUipp. B, 6),oic. t»8© bumiiiaiis semotipsuin, cl oijeiiioiis fa-

(/!.i, cum iii foriliia ii, vit,
Audiai servus neq'iiaiii et iugitivi,s. iioiuiaiiu dieo, cuis l',ilri usqiio ai iuoriom, niortcm aulem cn.cis
{Ibid. i>. Sed parum ;ibi videatur quod, cum o,-.sol

qui, cuin essei iu n.atuia ei coiiditiouo soivili ei ni;-
cesftitaio sorvieiidi , servire doli-i ciaiis , arripcie lilius 01 cuaiquaiis, tanqiiam scrvus servivil r:.tri,
coiiatus cst iiue rtaioiii et ifiquaiiiatcm iiouiiiii si uoii et servo »uo plus quam servus servivit. Factus
sibi
uou rapiua, quidoin eiMt boiiio. scrviiet Cioatori. iit quid
sui. Ciirisius cum iu foiu.a Dei esset, til
jusiiuo quam ul servias a quo oicaliis es, siuo

sed natura ioquabs, • quia coomiiipoieus, coiotoriius illi
m IN DOMINICA PALMAliLM SEHMO ii 130
qiio iiflc esse |>i>losV ct iiiiiii b(sitias aut su))liiiuus • sudjieni, suJoroin nutein s&nguinis decurcutis in
quaii) aorvirr illi ciii scrviro icgnare esL? Non terram {Luc, .\.\ii, -U); ted usque ad mortem,
scrviaiii, inquit lioiiio Greiitori. ligo igitur servi:im mortcin autein cruuis : ne oiiniia inodo repiicom,
lilii, iiiquit Creaior, lijmiiii. Tu rccuiiiljc; ego nii- quod alapis caDsus, sputis illitus, coronatus .>.pinis,
i.isirabo, cgo lilii pcUes luvaljo. Tu quicsCi;; ego contixtis clavis, lancca perforatus, aceto el fello
l.uiguures tuos feruii), iiitiniiitates |)Orubo. Utciv jjiitatus. U«o lorcuiar, iuquit, cclcavi soius ,ei de
inr-, ul libet, iu oniui neoossiiate lua, ncm mo.lo ul geriilbus non est oir mecuiii {isai. LXiii, 3). Vus
sei vo tuo, scd etiain ut jumeuto luo, ui jieculio tuo. ergo, qui siaiis tula die otiosi, utiendile cl videlo
Si faliâiusaut oneraiuses, ei;o leel onus tuuin fesi est labor sicut iabor meus.
iMin, ullegcmnie,ini|)rii)iusini[>!e'ii:i, .-l^^cc, iuquii., al- 3. Uii.juc valde iaborasii, Doiiiine mi, in scr-
tei'iusonem}iorlate, et swadiutplcliitii leyiiia Christi vi.:udo iiiilii ;
justuin profoc.o et loquuni osset .it
{Gatat. vx, 2). Siesuris, aul sitis.ei ..li in.aua.i ibrieiii- saltcin de caiieru iu quiesceres, tuusque tibi servus
iiil in''iius liabes, uecaltcr ubivitulusiw.jue suguialus vel Oidine vicis sua;, quia ad ipsuin venlum est,
pra!sto esl, ecce ego paratus imuiolari, ut cjnics serviret. yuani uiagiio, Uomiiie nii, inulilc tibi
mcas coniedas, ct tanguiiiein biuas. Ncc vercaris ex nieuui rcdemisti servitium, qui ucc iniuisieriis in-
niorte servi Uaiuna scrvitii ejus pali; etuim come- diges Angeioruml (ju;nn suavi ct benigna arte pie-
stus ct bibitus, maneiio tibi integcr et vivus, ser- talis recuperasti tibi et subdidisti contumacem
viamque ut prius, Si iu capiivitateni duutus aut scrvuni, vinceus in bono iiialum, huniiiitalo iMNI
vcnumdatus es, ecce veode uie, toque prctio mci, coniundeus superl)uin, beueficiis obrueos ingraiuin !
vel lue ipso pretio redi.iic. Viic quidein mancipium Sic ui.nirum, sic sapientia vincil malitiam; sic
videor; scd etsi uociu et clancuio disiraliar quasi carbunes ignis congessisii super caput coutumacis,
res f;irtiv.i, clsi ab avarissiuiis Jiid;(.'oruiii saccr- quibus ucceiidoreiur ad poeiiitentiain. Vicisii ergo,
dutibus eiiiar; atlameu saiieiii trigiiiia argeuioos Uoniiue, vicisti itbellein oclo do iiiauus iu vincula
:
appretiari potero; lioc preiio iuei poierii enii se- luii, jugoquo luo supyono cervicem. bignare tau-
pultura^ pcregriiioruin, me prelio viia sepuitorum. tuui ut tibi serviain, palere ut libi laborem. Accipe
Si infirmaris, et mori times, ego moriar pro te, iiie serviuTi sempiicruuui, iicet iuuiileiu, nisi nunc
ut de saiiguiue meo libi conlicias niodicaincuta vita;. quoque mîouiji sit et metuiii laborot gralia lua,
2. Eugo, serve bone el fidelis, servisli revera, seuiiier et pra'veniei!b et subsequeus. fraaveniat
scrvisli in oiiini fide et voritate, sorvisti iu omui nos, prior osteuUcus liumililatis et patieutia; exem-
patientia ei iougauiniitate. Nou lepide, qui exsulta- Q |)la, subscquatur uos, adjuvaus ul imitemur osteusa.
sti ut gigas ad curreudain viam {Psal. xxiii, 6) Quaiu felices uos, o Irairos niei, »i super iioc au-
obedientiee uon ficte, qui etiani animam posi tot diauius coiisiiium Apostoli : IIoc seiitite, inquit,
et tantos labores superinipendisli; non inuimurose, in vobis quad ei in Cluisto Jesu {Piiilijip. n, 5) piffi-
qui, innoceus llagellatus, uec os aporuisli. Scriptuin cessisse cognoscitis I hoc est, iiullus extoilatur su-
est, et justum est : Servus scieiis volunlatem do- pra se, sed magis liumilietur infra se; qui major
miui sui, ct non faciens digna, iiluijis vapulabit esl, aliis serviat; si quis lajdilur ,
prior satisfaciat; in
muliis {Luc. XII, 47, 46). Scd iste servus, obsecro, comiuuue usque ad His vosti-
morte.ii quisque obediat,
quid nou diguuiu fecil? quid Jebuii facerc et non giis, fratres, scquemur Christuiu in forma Dei, iu qua
tecit? Betie omnia fecic^ clamaiit qui lacia ejus vivii el regaai per omnia siucuia sa^cuioruin. Anieu.
observabaut, et surdos jCciL audire ei inutos loqui SER.WO il.
{Marc. VII, 37). Omuia fecit digna, et quomodo De crucis scientia ct virlute.
sic omuia passus est iudignaV iiuisuui posuit ad i. Paulus, doctor noster ia lide et veritate, si
ilagclla, i)lagis vapulavil uon ,:aucis nec parvis; iioiiie vciiI>'ot ad uos, puto quia uou judicarei se
iudaio tuut sanguiuis rivuli qui de lot pariibus aliquid scire iuter aos, uisi Jesum Ct'ristuui, ei
prolluuul corporis. Coutuiuelia ei lurniciito intor. bunc criiciiixuin(i Cor. ii, 2). lu liis siquidem diebus
rogatus fuit, veluti sorvus aut lalro subdiius qua;- iu quibus anuiversuria duiiiinicaj passiouis et crucis
slion: ,
qua confes&io e.îtorquealur ciimiuis. iiionioria soleaiuiier uoiebratur, niliil, ut arbilror,
dctcslabileiii superbiam boniiuis servire coutomnen- couveuicuiius prcedicalur, quaiu Jcsus Cliristus, et
tis, quae alio e.\emplo uou poierat liumdiari, nisi iiic cruciii.xus. Nam ct aliis quibuslibet diebus quid
scrvitute et tali sorviiutc Domiui suil et ilnamvol sic uoquain polesi pra;dicai"i ndtlius? quid audiri salu-
possit I utiuam velDUUchabeateireieral giati;iin tai.ta* bnus? quid cogiiari fructuosius? Quid enim tara
huniilitaii ac bouitati ! Sod, ui luiiii videiur, adhuc a-a- piuin lidolium alfcclibus, tain luedicinale moribus;
dio cumdom DomiiiUni apud Isaiaui coiiqueivntoiii de quid sic interticit p-iccala, cruciligil vitia, virtutes
ingralitudiue noquam scrvi, ui»i s.iiicot aii : .Y(//J le uutfit ct roborat, sicut cruciii.\i nieraoria? Loquatur
seruire feci in obiatiu-uc,ucc iuborem iibi iirwbiiiiu ergo Paulus iuter perfeitos sapioutiam in inysterio
tliure. Verum tainen me seruire fccisti in ycccalis absconditain;mihi. cujus impcrfoctum vident eliam
tuis, luborcm prcebuisti iiiild iu iniquilatibus iuis oeuii ijomiuum, loquaiur Chrisium crucitkuui, his
{Isai. 23,24). El queiu iaboroin? L'.-quead
XLiii, quiiiem qui percunl stultitiar.i, miiii Uutem ei his
dofatigatioueni, esurieui ot aiiuu; sed usque ad qui saivi iiuui, plano Dci virluloin Deique saj)iea-
131 GUERRICI ABBATIS 132
lirini; milii iuoriiis ailissiniam alqiic nobiiissimani « islis erux rpfloruit liiuic t'.-iicliim prcliosum nunc
pliilosopluam, per qiiani infaliiaiam irridco laiii etiani arbor vitro lulii. n.iniiio.l." uamquc maneret
iinindi quani cainis sapieniiam, Quani perfcctuni sterilis, qu!e non modo rigala, scii «îiam vivifica
nie pularcin, .(uani prGvcctiim in sapicntia, si Cru- f.iCta est sanguine .Salvatoris? jam noii ji.vuilibil
cifixi vel i(]oiK.us iiivenircr uudiior, qui facUis esl cuin quod iu iialmam asccndit, cum lantum taii:i|ii!'
nobis a Doo noii soluni sapieniia, scU cl Jusliiia, ct prciiosiiin dc ca fructiiin collcgcril. Hunc qui).pi'
sanciiiicatio, et rcilemptio ! [Id. i, 30). Oinnino si fructnm iutcr alios prsvidebal, cuin volunlarius ad
Chrislo confixus es cruci, snpiciis cs, jusliis cs, cruccm properabat. Di.ri, iiiquit, axccndam in ]ial-
sauctus cs, liber es. Au non sapicns, qui, cuin mam, et appreliendam fructiis ejus {Cantic. vu, 8).
Cluisto cxallaiHs a lerra, sapit et qua?rit quse sur- Paucis absolvit quod voiuutale passus sit, qiiod
sum sunl? an non juslus, ia quo dostrucluni est cor- passione e,\ultatu3 sit, ipiod non sinc fruclu noslro
pus peccati, ut uitra non seiviai peccato? an non (lassus sit. In dicto siquidein proponcniis, arbitrii
sanctus, qui scnictipsum exliibuit liostiam vivam, libcrlas ; iu nscensu, triumphi sublimilas; in appr.'-
sanclam, placcntem Oco? au aon vere liber, qucm licftsionc frucluum, redemplionis monstratur ulili-
Filius liberavit, qui de iibcrtale conscieotiae illam las. Vos, insensali Juda.'i, clamabatis quidem,
libcram vocein Filii sibi assumerc conlidit : Venit Asccndc, calce; asccnde, calve (IV Reij. ii, 23); sod
l>riiiceps unmdiiiujusêiininenon liabct ijuidquani? ordinationi ijjus liberrinia;, qui sponte decrcverai
(Joiin. XIV, 30). Vere apuJ Crucitixum misericorilia, Lisccndirc, no;i potuit fiiror vester iiisi servire.
ct coplosa apud eum redcmnlio, qui sic rediuiil Ascenriit ci ucem voluutate, triumpbavit in ca |io-
Israei ex oninibus iniquilatibus cjus, ut princiiiis liu- tcsiate, fruclum cx ea collcgit pietate. Uno igitur
jus niiindi calumnias liber evadere mereatur. opere et Juda3um irrisit et diabolum peremit, alque
2. Scial tamen, scial quicunque est iile bealus chrislianum rcdcmii.
el vcrus israel, uon esse hoc sua; meritum ijcrfo- 4. Dicaul igitur qiii redempti suut a Doniiuo,
ctionis, scd divina; gratiam redemptionis; uon sci- quos redeniit de manu inimici, et de regionibus
licci quia peccatum non fecerit, nec inventus sit congregavit eos (Psal. cvi, 2) ; dicant, inquani, voco
doiiis in ore ejus, sed quia ille cujus ha;c laus pro- ct mcntc inagislri sui : Milii autem ahsit yloriari,
pria est, Christus scihcet, purgavit pcccala iUius, nisi in cmcc Dumini noslri Jcsu Cristi {Calal. vi,
qui per saoguincm crucis siise purgaiionem pecca- 14) ! in qua sapieniia Dci nequam infatuavii consi-
lorum faciens, ibi maxinie triumphavil principatus iiuin ,
justitia deslruxit eum qui habebat moriis
et poteslatcs, ubi abscondita eral fortitudo ejns. Q imperium, raisericordia liberavit captivum. Meriio
Erat abscondita, sed nou perdiia; quia crucilixus prorsus, o sapiens gloriatur, gloriaberis in cruce
ex inlirmitate, vivebat ex virtute Dei. Erat occulla, Domini liii, cujus liberalus cs Iriumpho, vivificatus
sed nou eral otiosa; quia cruciiixus veierem hon.i- mysterio, jusiiilcalus exeraplo, niunitus siguo. Sie
ncm in omnibus electis ciucifigcbat. Crucifigebat ciiim justas ralionis consequentia postulare videtur,
inundum Paulo, et Paulum mundo [Galal. vi, 14). ut exemplum Crucifixi ad juslificatioaem suam im-
Crucifigebat dcnique ijrannum hujus muudi, oni- primant moribus, qui signuro crucis ad munhncn
oesque sua3 aniicjua; ministros tyrannidis. Hamum sui imprimunt fronlibus, et iilius vivant legc, eujus
plaue sub esca rccondebat, qui sub infirmilaie for- armantur fide. Alioiiuiu fallactler milcs characterem
litiiduiem abscondebat. Ac perinde SOl illc homi- regis gestat, cujus prjesciipium uon observat ; nec
cida ab initio siiiens liumanum Eanguineni, dum recte se luelur illius slgno, cujus non parcl imperio.
irruii in infirmitatcm, incidit in virtulem morsus : Yide autem quanla pcrversitas et abusio sit, ut iui-
dum moraordit, coutlxus dum Crucifixum appetivit. mici crucis Chrisii tueri se vcliut signo crucis
3. Gratias cruci el clavis tuis, Domiue Jesu .-
Christi : dum securi sunt, luxuiiantes contra pie-
video perforaias faaces iUius draconis, ut iranseant _ tatem crucis ; cum in periculo deprebensl sunt, vo-
liberati, qui etiam fucrant absorpti. Et qui tiduciam ^* lenles esse defensi virtutc crucis. Plane inimici
habebat quod influerel Jordaaisiu os ejus {Job. xt, crucis Chrisii sucf, an.ici ventris sui; quoruni deus
18), fiuvium, quciii absorbuerai, se non rainima ex venter cst, quorum idolum nummus est. Sciai
parie perJidisse froudcns irasciiur. De illis quippe laaion, sciat quicmique nunc fallaciter sibi Cruci-
faucibus aobis isti ver.erunt qui hodie nobiscura fixi signum usuipat; nequaquam se illo tueri poteiit
nobilem ac ma^Qiticuui crucis dccautaot triumphuin. iu illa neeessitate suprenia, quando jam non arbilrio
Plane de oie ieonis libcrati sunt, inio de ventre hominum, sed judicio el ministerio Angcloriim
inferi ifgiossi Suui. irascatur ergo, frcmat et ta- siguabitur Thau supcr frontes virorum genionlium
bcscat do ci.jus dentibus prteda creiJld cst : nam et dolenlium, ut discernautur salvandi a multitu-
Christus gralulabilur quod non graiiscruciiixus cst dinoperditorum {Ex,ecli. ix, i-T).
Luge.it infernus et mois; ille morsus, ista mortua : 5. Sed et Paulus, dux ille strenuus militi* cuii-
nam coeli iKtaiitur, ct exsultal Ecclcsia, quoJ Chri- stiana.', fidelis signifcr, qui stigmala Crucifixi iu
slus iufeinura mortemquc triuinihat, in
spoiiat, corpore suo portabat, nunc quoque io hac verorum
conversione nempc istorum triumphum sua" reno- ac falsorum railitum confusione, figno uiique uola-
vavit passionis, crucisque uiiracula suscitavit. lu bili istus ab iilis disccrnciiai, cuu. dicebai : Oui
133 IH UOMliNIGA PALMAKUM SERMa 111. 134
auloiifunt Cltristi, rarncîuevajixevunt r.um filu^ A tiir animnmea morlejiislorum (i\uin. x\hi, 10);tu
el coiHuyhrciitiU \iMiul. v. 24.) Caiiia prorsus et vero dic, Morialur anima mea mortc Doi.iini mei Jusu
(irounispecla dcfimlio, ac velut formain relerens de Gliristi, ol fiant novissim.i mea illins siinilia; ul vi-
ipsius reritatis o.\ciiipi;tri impresso. Nimirum ciuoii dolicei in voluutaiia cruco poenitentia' peudere ine-
inipi'ossum rclincl vila, signanlius exprimii liifjjua. rear usîue ad teriTiinum vilic. (Juauta liducia de
Qiii orgo Clirisio couilxus eral cruci, (ie pro,jri;e cruce Filii, in manus Palris spirilum coinmendabisl
conscientiivi 90*^ e.xcmplari lormara istam protuiit iiuo quania clomcniiu Pater suscipict quem Filius
QidChrisll suntyCarnein crucifi.vcrunl cum villh ct coinmendabib causim aniinte
(8)1 Filius niiraque qui
concupisccniiis. Noverat vir miuU;c scienti;v et cxpo- tiijo .semel in cruce suscepit agenJam, nunquani
rientia^, mulios esse aut forc qui crucitig(>rinil cou- Ciimagcie dcsiuit.apud Patrem sempor iiiterpellans.
•((piscontias carnis, cl sinerent rcgiKire vilia corJis; Vâilc sccurus, vade gratu'abuudiis, uW judo.x tuus
miillo.i coutrario qui, tiducia p loati cordis, ne^li- (jsl advocatus tuus; taniuinmoilo siguum crucis,
gorent mortilicaliouera corpoiis. Sed sicut nonnuu- mortillcationem Jesu, quam ciicurafers iii corpore
({uam divina jusiitia spiritum sibi Ron subilituni, lao, bccum deforat spiritus tuus. Dominus aulera
conHinieliis carnis licet afllict-te Uagcllui, sic pie- glorite, qui pro vobis, IVaires, passiis, iii vobis est
runuiue corpus iucriissalum rer.aicitrat, et nova « -roriilcatus, digiielur vos Labere socios jiassionis et
j.olla spiritiii jam (p'ioto rcsuscitat. Eapropter vult yloriio, et gloriuutes in cruce glorilicet in ea clari-
ApoMolus ul, crucitixis tam vitiis iaterionlHis quam laie quam habuit apud Patrem aute iniliunt s'<ecu-
cuncH|)isccntiiaexicrioribus, mundemus nos ab onidi lorum, et liabiiarus est per omnia saecula sawulo-
inijuinuiiieniocarnis elipirilas, iicrjicienics sancli- ruiii. Ameu.
MOniaiii, in tiiiwrc Dci {11 Cor vii, Ij.Timor iiempe
SERMO 111.
Iiei, vclutquidam clavi in altum di:lixi, cruci nos
confiiju, et velul aflixus justitiw cominere nos l.ic dupltci specie qua Chrisl.tis]propomtur spectan-
facil,
dus.
ui non oxhibeaiiius meiiibra uostra arrr.a iaicjuiiatis,
sod juslitiije; ei, licel sit, non tamen reguet pocca- 1. Desiderium animae nostra^, spcciosum f-jrma
iu'ii iu nostro inoiiali corpore. Sano (piod tiraor prie tiliis homiuum, hodierna dies alii oi alia sp cic
!'( i comparetur coDligentibus cla\is, senlcntia esl ro|ira;seuiat iiliis liomiiium. : ulracpie ipudem specio
David, qui ait : Confuje, quasi a cliivi^, iimore tuo s].cKiabilem, iu uiracpe desideralulem cl amabiiem,
ca''nes mcas ;ajadicilscni'iiituis tiinui {1'sal. oxviii, quia in uiraîuc saivatoreni hominum; iicoi in una
120). Si ergo nondum pra'va!es id viiiu exstiuguas, Q subliinem,- iu allera humilem-, in ista gloriosum, io
in boc vult te esse solliciiu i Apostolus, ui cruci illa &'ramiiosum; In ista veneiabilom, in illa niise-
ligas. Non ail •

Qui Ciirisi' ^.uvi, c\siiiixoruut viiia, rabilom ; si i.imen dici decet miseraliilis, qui mise-
i;uto virtiis paucorum esi; sed, crucifixerunt, siue riani susce; it dignaiione miserationis, ui de miseria
quo siius nulla csl, sicut, prieter cruccm Christi, sua inisericordiam VHtS priestartt miscris; non ul
iiuila redoinptio est, Ideo namque Uedemptor ad qul sibi bealitudo est, misericordiara a miseris tla-
opoiandani et informandam salulem nosiram hunc gitaret. Ubi ergo miserandus videri voluit, ibi ct
passiouis modum elegit, ut rcdeiiipiionis sacrumen- amplius venerandus fuit. Sed suslinui, inquit, qui
lum, justiticaiionis tierei exem[iliim; ul quomodo siiiMiconlristarctui ,ci'iionfuil;quiconsohj,reinr,et
videlicet ipse similitudinem carnis pcccati cruci- voh inveni {lûl LXViii, 21). Ita qui tuisoriiiione
ii\il de peccato damnans peccatum, sic nos, imo omnium miser ullro fieri voluit, apud nuUuiu fere
nuilto nuigis nos, carnem peccairlcem cruciemus, miscrationcm invenit Sed ubi, inquies, speclatur
criiciGgenles, etsi nondura cxstinguentes in ea pec- liodie sublimis el glciosus, ubi huaillls ct ierumno-
catum. sus? Vide proccssiouem ; audi passioncm. lu his
G Hic recordari poies quia Moysiis ad placandain evidentur agnoscere poteris quod Isaias ait ; Sicut obs-
j.
iram Doniiul cruciiixit principes Israelitafum (A'(ijB. tup'uerunt super eum multi, sic ingtorius eritinter
XXV. -'i-9); Josue autom, qui et Jesus, quiiiquo roges viros vuilus cjiis, et fornia ejns iutcr filios liomijiwm
- Amori luooruiii ( Josue x, 26). Si onini iram Doniini, {Isai. Lii, 14). Obstupuerunt multi de gloria quasi
quara meruimus, placare volumus, necesse esl \icioris Iriuniphantis, cum Jorusalem ingrederotur
ut per couiiaontiam nos cruciemus. Josus uutcm sed nihiloaiiuus paulo post vultus ejus inglorius el
iiorier, qui uos in terrani promlssiouis iulroduc- despectus, cum pateretur. Cum intrasset Jerosoly-
turus est, vitia quiuque sensuum in nobis crucifi- niam, ail Matlhifius, cotninota est tmiversa eiviias,
êt, imo et exstlnguol; si tamou, sicut esi jusium, diccns : Quiscsi /wV^^Hrt/^/i.xxiîOI.Cumpaleretur,
pendoamus in palibulis usque ad •vcsperuin Hujus lonfusio faciem ejus operuit,ulvereconfiteatur: E.tal-
cnim perseveraniiai iu cruce Saivator de se ipso tibi taths, hiiiniliuius siim et confusiis {Psai. i.x.\s.vii,
cu:'a\ii exeinplura pracbere, noiens consumniarinisl 16). Sane quod hic se conlusum diiiit, intolligen-
111 cruco, aul dojiuni de cruce ante vesporum tam dura esit secundum hoc quod alibi dicil de facie
diei iiisius quam vilae suai, Ealaam dicobat, Morio.' ccrporis: ikieruiiconfusiofaciem ineam {Psal. lxvhi,
8); quia non pepercerunt in faciem meam spuere,

(8) Yide similia sup. serm. 1 de Adventu, circ. fiu.
licm apad S. iieraard., serui. 3 pasch., u. 'A elS vclarc, pci-culere el iiladerc. Nam facics lucutis
135 GUKKBIUl ABSATIS 1H6
qu\e Ki;mper «-l cum vullii n

inimoliilitei- liabilulial gni digna dejecliouc puniatur; sed nuaquid siiiii-
i)('i, neo liirbari Hominus

poloral iioc <coiil'umli. liter jiislumcrat ut, quem tu exaltavera'', ila f.ou-
Deus, iuquit, mxUiator nicus : ideo iwn sum lunifu- fusibiliter humiliaretur, ct gloriani quam hiimiliia»
mcnvi ut pclram durissiiwm,
sus;iileo jiosui facioti mcruerat, tania sequeretiir contiuneiia?U94l Niui-
el quoniam non confundar [Isiii. l, 7). in le
scio quid niihi, Paler, iratus luisti, quod vel ad liuniin
enim. J)ominc,>:pcrin'i, non confundiir inwtemuui hic mc jiassus sum hunorari; et illud etiain perexi-
[Psal. XXX, 2). Confnnduniur |ioliu< ////, et non coii- i;uum quod susceperam de bonis liiijus muiidi, c.\-
fundur ecio; paveavl, ct non paceam eijo {Jcrem. solvcndum eral anto mori<;m in pcenis et contume-
XVII 18). liis, ne postea inihi pos.sct cbjici : Fili, suscepisti
2. Si igitur, ut diccrc rceperani, iioflicrna pro- hona in vlta tua V {Luc. xvi, 25)» At qui luus eiat ho-
ccssio si:mil ot jiiissio coiisiderenlur, ilii jilaui' vi- - nor, o Pater, honor erai Filii ; quia qui non hono-
delur Jcsus snbliniis et gloricsus, liic huiiiilis ct rilic.nl i-'illuiii, uou honorilical Palrein qui misii
sammiiosus. In processione uauiqiie cogitatur in illum. licce c.xprobrant iiiiinicl tui, Doniine, expro-
honore regis; in pasîOBe sprctatur in pcena klro- lirant coinmutationem Christi tui; ecco glorianiur
ni^. Ibi oircumd.tut eum gloria et hoiior; liic nuu « in conlumelia inea el lormento, qui paulo anie
c.-t ei spoci'S neque decor. Ibi gaudium hoiniiuiin cniciabautur gloria ct houore meo. Nuuquid non
et gloria plebis; hic opprobrium hoiniuum et &b- reHpondebo exprobrauiibus milii verbuni, ut sci.inl
.jetlio plebis. Ibi acclainatur ei : llosanna filio Da- iiiiquaudo qua dispensationc conimulaveris Cliri-
benedicius qui vcnit rex Jsracl {Mattk. xxi, 9)
viii., siuin tuuui, quo consilio sic exallaveris mox hun.i-
hlc inclauiaiur, reus mo2'tis {Id. xxvi, 60; sulisauna- liaiidum, vel liumiliaveris exaltatum?
luniuo qiioil st; lecerit regen! Isiael. Ilji cuin ramis 4. Ue.îiioiidrbis, o Domine jesu, respondebis cc-
palmaruiii ci occurrltur; hic alapis palmr.auii iu prybraatibus lilii verbuni, et verbuiii as|u'niiii.
facicm Ciciiitur, et krundine icrcutitur capui. ll>i nuaudo scilieei re.-<]>onuebil ois in facie aiiogauii;'.
pra'Coniis snbliniatur ; kic saturalur opjirobriis. Ibi eoruin, et arguot eos maliiia eorum, vidcnies iii
certalim ei via sierniiur vfsiimealis alieuis; hic qucni translixerurii. Cuai eniiu videbunt Filiiiiii
cxuitur propriis. Ibi lanquam rex justus ei salva- homiuis venienteiii in nubibus cuin puiesiate tcxa-d^m
tor suscipiiur in Jerusaicm ; hic tauquaju reus el ct majesiato {Mattli. xxiv, 30}, luuc scient qu:i.!
seductor damuatus ejicltur de Jerusalem. Ibi sedel modo noluui credere, <|uia illius posterioris glociie.
iu asiiio siipatus obsequii.s ; hic peudei in liguo piior hodieraa? proccssionis glori.i, mystcrium luerii
crucis ca?su3 llagellis, conlossus plagis et deserlus C et ligura; sicul iiassionis coniunielia, mcrituin el
a suis. ficce' phis quam Job liic, cui lani repente, causa. Tunc intelligeiil quia Chrislus nuue lioiiora-
taiii veheiiienter omnia seinel in eonlrariuin Deus tus, uuuc ludibrio habilus, liis qui pereunl posiiiis
veriit.Sufferenliam Job uudisiis, finem Domini iii- est iu olfensionem ei ruiiiam, sicut liis qui f-i':\
disiis (lacohi v, 1 1), ait Jacobus apostolus. Ac si di- fiuui, in resurreciioneni ol doclriuam ;
quia quod
ceret : Suricrenlia Job fuit usque ad reditum sub- sacrameuiiim esl redenipiionis, simul esi eliau.
stanliiE ; sulTereuiia Domini usque ad exitum vilaj docuiiieniuiu ledilicationis. Sic enim poslalaliiiiu
Job quideni palieiitc d^Tma sur''nuii, sed iiiO.x iu m"rita superborum, ut eoruin sniieibiiie (;t huuoi
terra sua dupiicia susccpii; tlhrisias ut erat rcple- Chrisli fiei'et scamlaluin, ct inors piivcipitiuui ; ai-
tu.s Diiseriis, et iaebrialus amariiudinibus, e mun- que inviiliain juste pereuulium gloria triiuiiiiliaiiiis
doraigravil. Itaque plus quam Job hic, qui de suiu- excitaret, morientis pcena dainuaret. Cfelcruui lii.
ma, ut piUabatur, reponte semelque dejectus feli- qui salvi fiunt, id cst nobis, omnino eral uece.ss.v
citate, in exlrema atque gravissima fineni soriiius rium ut Christus, ti-ansiens viaiii hujus '.iiuudi, se-
esl caiamitate. £t hac, iiiquii,passus iunt al'squc quentibus se viam sterneret, sicut per advcrsa, sic
iniquitate nianus mew, cum iiaberem muudas ad Q etiam per prospera; alque prius e; alialus, po.--t
Deum preces [}ob xvi, 18), ctiam pro crucifixori- humiliatus, suo iraderel exemplo quaiitcr niodesii.i
bus, ut eis ignoscorei. servaieiur in Lonore, palieutia teneretur in coniu-
3. Au uon igitiir recte videbitur velut turbaius nielia vel dolore. Ipse siquidera honoiT.ri ii.jtuil, iii-
tanta tam jue subiia rerum mutalioue Fiiius Paircni flari non poluit; voiuiidesjiici, sednescivil aulpu.'.il-
inierpellare illa voce lacryinSbili : Dens, Dcnsmevs, laiiimitatc dejici, aut ii-a inordeii. Sicut euim alia-
utquid dereliquisii mc ? (JHoi//i.xsvii, 46.) Cerle ma- cum vellent eum rapere et facere regeui, ipsc veWi
Qus tiia? fcceruiit ma I in voluntate tiia deduxisii giens, el ia .soiltudiuemador.iuduu. aul'u,';ioiis(y'ii.i
me, ei paulo .'luio cuin gloria su;cepisii me ; et sic VI, !.">), docuit oxemplo .piod dixit ei vcrbo, ne scilic '!
repente jMa'ci|iilas i.ie? lilcvans allisisii me, quasi velimus in -sublime tulli; sic niiiiio quaiUira ulic
super ventiim ponei.s me, et elidens valde. Exalia- dispcnsatione sese ad bcram Iioaorari paiieus, .
lus, huniiliatus su.n et confusus

eo confusus ; et niliiloniiuus solitani, quia iuolitaiii, inaasuctutliiiij :
amplius, quo tunc exallalus sublimius, et nunc huin houore rclinens, lorniam dabat his qui in poli
miliatus profundius ; quanioque tunc altius eicvatus, state suiit consiituii. Qui tamcn ut discerent ea di
lanto iiunc gravius allisus. Justum quidcm est, o screiioue por humilitatem esse inr.nsueli, ul, oiir.
1'aicr, ui qui se cxaltat huoiilielur, et clatio indi- rcs posiularet. ptr zclura cssont orecti, Domiii--
13 IN DOMINIGA 1'ALMA,RIJM 8ERM0 fV, 138
slaiim ia lemplum rpgressus, llagi^llo faclo dc fi;ni- A D3vid; salus est illi qui faclus «wl ex semine David
culis vludicai iujufas Palris, magisque eligii furo ut salvel eos qui sunl ex fide David. Laudale, /««•»
•• necein su?,m provocar?, 'juaHi
s-scerduluiii in datc, pucri, Doiiiinuin , laudate tioineu Dumini
Vcmpli ,, uraiialionem dissiuiuiare iUallk. xxi, 12, iPsal. xn, l, 2); dicite : Sit noiuen Domiiii benedi-
ctum (JM). i. 21), %\i bcnediclus, qui uenit innomine
;. Ut !i;.lHr, fratres, inoflViiso pede tanS per pro- Doihiiii. Ex ore istonun perfeeis!i, o Pater, laudcm
spera, quam pcr aJversa spquauiiir ducem nostrum, Filii lui, ut incorrupto siiPplicis inuocentiw tes-.imo-
m processione consiUcTemus eum in lioaore posi- nio desiruss inimicum et ull^Tcni ( l'sal. viii, 3),
tuin, in pas-;ione coutumeliis el doloril>us suJ'Ji- pharisaium e( ponlificeiu ; nou uliorem divin» legis,
\um; jiuuquam tameu ia lanta mutalione rerum ul nientita esl iuiquil-HS sibi. sod invidia' proprise ci
«lenie mutatum, etsi vultum immulaverit coram luroris. Sed convertetur dolor ejus in caput ejus,
Abiuielech, id est regno |i(/. rege] Judfeorum, cl iii verticem ipsius iniquilas ejus dcscendet
quum conninutationem Clirisli ca'citas exprobrat per- (Psal. \ii, iT). Deus liiudcm iiwain ne tacueris, ait
lidortim. De immutabili meiuis illius stalu dicil Fiiius Pairi; i/uia os peccatoris el ns dolosl suiierme
.•^criptur;i Hnnio saiictus in sainmtia permanei si-
: aperlum est (Psal. cviii, 2). Nihil potesi negare Pa-
cul sot; nam slutttis ut lutia mulatuv {Eccti. xxvu, ler Filio; non t-acnil laiidom Fiiii vox patcrna
12). Demtaalionefaciei illiusdicitaliaScriptura : Sa- sffipius audita de coelo, non tncuerunt creaturm iu
IHCiiiia liomitiis luci'l in luittu ejus, el potenlissimus tot .îgnis ei prodigiis coniiteuies eum aiiclorem na-
(nciem illius immutabit [Eccle. \iii, l). Prorius iu turap. da^mones oonfessi suni,
Ani(eii testati snut,
vultu tuo, Doiuiue Jesu, qualitercunque vi.iealiir ordo propheticus voce cousona sibi inîcem respon-
imrautatus, sive gloriosus sive inglorius uppareat, denies cecinerunt. Sed ista deninm perfecla iaus
lucet sapieatia, de vuitu tuo canJor luois a?terua! est, quain a^tas iila non iacet, qua? ucscit aduiaii,
radiat: utinam super uos luinen vullus tui, Domiue, et qi.od Spiritus suggeril, dissimuiare noa potest.
eflulgcal I S'ultus luus sicut in tri^tibus, sic in laPtis Quid enim manifesiius quam quod illa «-las a se-
sibi modeslus, serenas, ac lolus arcano luuiine cor- raetipsa, tam nova, lam iusoliia nso <licebat ncc
dis iloriUus; justis hiiari» cl jucundus, prt-uiienti- facicbat; sed Spiritus simtus morc suo per ora
bus clemens el pius. Inioudile, fratris, in vultiim simjdicium loquens, lcsîmonium Filio porhibe-
sereuissirai Regis. lu Idlaritale vultus reyis vilu, bat?
dicit Scriptura, et ctementia ejus (juusi imner srro- 2. Piane Spirltus sancLus conscius operum Cliri-
linus (Prov. xvi, 15). Aspexil iu 1'roioplri.îuir., et Q sti, quid ille scilicet Christi paiarel advenlus, quii
mox aniinatus spiravjl in viiam (<jfrt. i. 27); rc- gaudii, quid sab.uis humano generi passio parturi-
spoxii l'etruia, et mox compunctus respiiavit ad veret illius, prassaga in cordibus ionoceniium gaudia
niam. .Mox eniiu ut Diuninusrespexii Pctrum, 905 suscitabat, atquc ad prophelandani mundo redeni-
Petrus de clementia piissimi vulius suscepit irabrem ptiouis Iwtitiam, simfiiicium sibi niiiiisteri-i scusuum
•eroiinum, lacrymas pusi peccatum {Luc. xxii, 6t, assumebat. Istos nempe Spirilus alloquebalur, vo-
62). Lux vuitiis tui, o lumeu aeteruum, ieste Jub, cans ea qua; non suut. lanquam ea quse suni, cum
iior: cadit in lerram (Job. xxv, 3). Qua; enim com- per prophetam suum dicebai quie hodie per ipsuu;
municatio luei ad tenebras (// Cor. vi, 14}.? Ani- facta suDt, raandabat tunc, et nunc creata &unt.
:ii;e potius fidclium radios illius «•xcipianl, aspiret- E.vsulta, in(\uil, siitls, filia Sioii; jubila, illiu J,ru-
i(!io ijcne eonsciis lieliii.nn, sauoiis medif iUam. Plane salem : ecce Itcx tuus rcniet tilnjusiin! el Sulvalor,
>uHus triumphantis Jesu, qualis spectandus esl in ipse pauper el ascendens super usinuin (Zach. ix, 9
processione, la;tit!u et jubilus; vulius morieutis, el Matth. xxi, 5;. Jam, inquit, e.xsulta satis, qua;
qualis cogiiandus esi in passioue, medela ei saluj. hact-nus in tiislitia fuisii; jam tc satia, si tanicn
Qui timent te, videbunl me, inquil, el lcetatmntur r satiari potes, gaudio inelfabili, qnod sic desidcrium
[Psal. csvm, 74) : qui dolent se, videbunt me, ei satiat ut amplius et feiicius csurire faciai. Replea-
siuabunlur, sicut aspicieutes in serpeniein iiguo tur gaudio os luum, ci iiugua tua c.xsuliaiione; oul
suspersu.ii post venena serpenlium. Te igitur, gau- si nec 08 nec lingua pos?uui sufticere, supereffun-
dium el omnium, seu videant seJentem iu
salus dat jubiius quod non capil affeclus. Jubita, iuquit,
•jsino, spu peodentem in ligno, voia benedicanl om- liiia Jerusalem. Bealus enim popuius q-ai scit iu-
niuni; ut, cum vidcrint regnantem iu throuo, iau- bilatiouem (/*iii/. Lxxxvin, 16). Plaue beaius popu-
(leut in Scecula sa^culorum, cui laus et bonor per lus qui scit ci intelligit hodie sibi inelfubiiiier gau-
cmnia ssecula ssculorum. Ameu. deuduui, quando ei Salvaior advenli promissas et
SERMO (V. exsjectalus ab initio sa'Cuiorum. Bealus populus

Qualitcr Cliristus benedicetidns. qui lota alacriiate devotionis hodie ei oceurri!,corde
i. Ilosuiina liUo Daind{Matth. xxi, D). Vox exsul- simui ct voce acclamans ei : benedictus </«* '.'cnil in
ihiionis et saiutis, vox gaudii et pielatis, vox fide* nutniiie Dmuiui HHallh. xxi, 9). lu hoc siqiiidcm
Redemptoris, aique benedictus ot.t a Patre Filius, ui q.ii beafvii/iorii •ji,
ft ;:moris, adgratui.'ns .advenlui
propliciico pioicsiaiii- gaudio desiderata; iaaiitiam bencdiclionibus reploatur, non una fciiioc!, JMMJ
i-edemptionis. Ilosanna filio Dacid, aii hsRc famiiia sed pluribus ;
quia nitciirum bcnediciio qua.m Do-
!'vtb.jL. CLXXXV.
119 UUEERia ABB\TIS 14C
awM quis fc^ncratur, cum multitilici fenorc redit ia a scilicet aut illorum simplieit{is posscl adulari, aut
capul ejns. V» genli peccairiLi, semiiii nrqiiiim, filiis ipsius puritas vanis possei laudibus deleclari. Dico,
sceleraiis aJ quos speciai ilia Domiui querela ter-

1 iuquit, vohis, quiasihitacuerint, lapidesclumuLunt
rifej;is : Non fencrani, nec feneravU mihi ijuisquam {Luc. XIX, 39, 4U); quia Deus laudem meam uod ta-
emnes maiedicunt mild, dicit Dominus Jcrem. xv, cebit. Prorsus ita est : si tacueiint, lapides claina-
iO, 11}- Judaicus popuitishic erat, ({ui in ratioae bunt; quia lempore passionis isti tacucrunt, sed la-
dati et ac^^cpii conimuuicare rontempsit Domiji», pides claraaveruni, dum in tesliuiouiuin et Jaudeni
aelens beuedicere Benedictain Del Patris, ut benc- raorientis, petrse scissse sunt, et monumenta aperta
diceretur ab eo ; sed Samariianna, djemoniacum sunl {Matth. xxvii, 51, 52). Prorsus ita est, quia
yocaiis, iosaiiis atque blaspliemis Deuiii inseciaba- modo taceutc Synagega, juxta illud : Nocte lacerc
lur raaledictis Joan.wn, 48,52, 53). ilaledicent fecimairem tuam {Ose. iv, 5), clamai vivis ex l.ipi-
illi, iuquit, et tu bencdices {Psal. cviii, 28; ; nam dibus Geiitiiim Ecclesia, clamant planc lapidos, (!;
ab cis beneilictio quam nolueiunt, elongabitur ad quibus suscitavit lilios Abraha; qui potcns esl. Lnu-
(5eiUi.s. Bcnediciie, gentes, Deum noslrum, quoiiiam date, i:iqiiit propheia, habitatores petree, de verlice
qui prior feaeravit vobis, praevenieus vos iu bene- montiiim clamabunl {hai. xlii, M). Ecce hodie in
dictionibus dulcediais, tVneraiilibus sibi raultiplices B fbraminibus petra;, in cavernis niaceria! vox columba;
rpslituet usuras iii benediciioaibus bealitudiois. resonat, clanianiis el dicentis Uosanna filio Da-
:
3. Kgo lanien vereor, fratres mei, iie ferle li«c vid; betiedictus qui venit in nomine Domini {Matth.
lempora toporis el iafidelil&tis tangat illa quPreJa XXI, 9),
Domini: Son feneruvi, 7iec feneravit milti quiiqumi 6. Benedictus qui, ut nidiiicare posscm in fora-
{Jcrem. xv, 10) ;
quia videiicet gratia offerlur. aec nuoibus petr.-e, manus, pede> et latus perforari sibi
suscipitur; promittitur merces operi, et vix ali lui» tulil, et se mihi totum aperuit, ut ingrediar in looum
spe ilius operiuur. Dominus siquidem feaerat, cum tabcrnaculi adinirahilis, et protegar in al>scundiio
taleaia servis partiens, scientiam verbi vel gratiaru tabtrnaculi sui. Opportunum quidem pctra refugium
cujuslibet munpris ad lucriim prserogai : Doipino rrinaciis, sed et habitatio graia columbis, cujus fo-
autem fenerat jucundus lionio quiiniseretur etcom- ramina tot 997 vulneribus loto fere corpore pateu-
modat, dicentc Sciipiura Feneratur Domino, qui : tia, et veniam offeruni reis, et gratiam conferuni
misericordinm facit pro.dmo [Prov. xix, 17). Irao justis. imo vero tuta habitatio, fratres mei, turrisque
Domino fencralur quicunque spe divina- rctribu- fortiludinis a facio iiiiinici, pia ac sedula nicditalioiic
lionis aliquid operr.tur, ut dicere possit : Scio c.ui p Christi Domini vulneribus immorari, iidcqucot amorc
credidi {II Tnn. l, 12), scio qui dixit : Si quid ero- Griicilixi, anim;(m ab sestu carnis, a turbine sffculi,
gaveris, cum rediero reddam tibi (Litc. x, 35). Nos ab impetu diaboli contutari. Super omnem glorium
autem aut nihil aut iia timide gelideque feneiauius muniii prolectio hujus labeniaculi, videhcet in uin-
ei, quasi debilor infidelis noa habeat unde

sit, aut braculum diei ab aestu, in scuuritatem ei abscoiisio-
reddere possit. .Uaguse prorsus tidei illa pleb» He- nem a turbine et a pluvia, ut per diem sol nou ural
br«a, quffi, cum eum pauperom sedentera siiper asel- le prosperilaie, nec lurbo moveat in tempesuilc. /?/-
lum, et ipsum non suum, cerneret, omni lainen se- yredere\gtU\T inpetram,o homo, absconder e in foss:t
curiiate ac dcvoliom; fenerabalei, uoa soluin vesti- humo [Isai. ii, 10), poue tibi latibulum in Cruciiixo.
menta sua in via stemens, sed et se totara, quantum Ipse petra, ipse humus, quia Deus et homo; ipse pe-
poterat, hf)nori ejus iinpcndens. Sed nimirum inte)- tra forata, humus fossa, quia foderunt mamismeas,
ligebat supcr egenum et pauperem ;
quippe cui pro- inquit, et pedes meos (Psal. xxi,
1'), Abscondere, ii.
plicia signum dederat intelligendi Salvatorem, ipsam qui(, in fossahiimo a facie tim"ris Domini (hai. u
qua superbis viluit, pauperlaiem. ^pse, inquil, puu- 10) hoc est, ab ipso fuge ad ipsum, a judicc aJ re
:
per, et ascendens super asinum {Zach. ix, 9). Hoc, ,

demptorom, a iribunali ad crucem, a justo ad nii
inquit, signo poieris venientem agnoscere Regeni sericordem; ab eo qui pereuiiet lerram virga oiis
tuum, cujus regnum non est rie hoc mumlo, quia siu, ad ciim qui inebriat terram stilliciiiii;; ciU('>.ij.
scilicet, ad debellandam superhiam qu;e regnat in oui; ab (0 qui spirilu labiorum suorum interGtiel
mundo, paupertatem seu humilitatem evangelizabit impiuiii, ad eum qui sanguine vulQerum suoruin \i-
sicut verbo sic etiain exemplo. yificat exsiinctum. Quiuimo non ad ipsuni lantum,
4. Beata itaque tilia Sion, qu% humilitatem lan- sed in ipsum fuge, in foramina polra» iugrcdcro, iu
quam armaturam coelestem, tanquam insigne regium fossa humo abscondere, in ipsis nianihus foratis, m
didicit veneraii. Misera maier ejus infidelis illaSion, fosso lalere le ipsum reconde. Vulnu;. enim in laterc
qua; cuiii humilcra vidil, fastidivit, <;um honoratum Christi, qiiid nisi ostium in latcre ArcaJ salvandis a
vidit, invidii. Beata, inquam, Ecdesia prirnitivorum, facie diliivii? Illud tamcn ligura, isiud .autcm veri-
qiiSelam fidcliler ;ignovil, tamquc graiauter suscepit tas, ubi non modo scrvalur vila mortalis, scd recu-
peratur iinmortalis. Ideo quippe ktus suuiu pius «i

venientem in nomine Domici; infelix Synagoga per-
lidoruni, quse, venturura ic suo nomine parala susci- iiiisericors apeniit, at cruor te vuliicris vJviiicet; ca
perc, illius qui l'alris gloriam ((uaerebat cruoiaba- ior corjioiis refocillet, spiritus coidi.i quail pai,aui.i
'tur honore. /««e/)a, iaquiunl, dlscipulos luos; quasi et libero niealu aspirel. Ibi tuto laiebis, doiicc iran.-,
«» OK RBSURRKCTIOSK DOMINl SEKMO I. 14?
eal iniquitas ib* nequaqij.ini algebis, eo quod ia vis- « niiJifieasiis
;
foraniinibus pelr«, quaulo secreiius
in
ceribus Christi noa frigfscat eliarii.is ibi deliciis vivitiR in Chrisio, et vila vestra abscondita
;
est cmi
..flups, ibi gaudiis superefflups ; vel tiinc demum Christo in Deo {Coloss. iii, 3); vobis incumbit om-
cum a \ita cipilis tua et omnium membroruin corpo- nino ut quorum est conversatio quiciior ei lutior,
ris ejus .ii>sorpla fuerit mortaliias. sit eliim lievotio dulcinr; prnRscrlim
liodie, cum ct
6. Sterite u.iTje columha Cliristi, formosa Christi, recursus temporis pt repra-sentaiio operis velut in-
cui ipsius viilnera [mn tuta quam grala ad nidi6- lercsse nos facit illi gaudio .solemni qiio susceplus
candum paravere foraiiiina, laudi^s ipsius uiique ho- est in Jerusakra. Benedicius qui venit in nomine
die Isetabunda dccantat, ac r!c passionis mem|>ria vel Domini; ipsi beuedictio, regnum ct imperiuni, qni
iinitatione,de vulnerum mediiaiione, tanquam de fo- est super omuia Deus bjfiiedictus in saeoula sseculo-
rainiaibus petrae vox suavis ia auribiis spensi reso- rum. Amen.
nal. Cffilerum vobis, fralres roei, qui tanto interiu
DE RESSURRECTIONE DOMINI.
SERMO I.
g ram expni.it Salvatoris'? Ei, ut breviter summam
perstringam, socundum illiid : Da occasienem sapien-
Pulehre verba Jucob de Joseph applicantur ad li. etaddetur eisnpientia {Prov.
ix, «), si cum fide
resurrectioneni. Christi. pc |uel»te cjBgitemus interpretitionem nominis ejus,
i. Nuntiaverunt Jaeob, dicentes: Jaseph vivit. Quo ieiiule quod prse cselens fralribus pulchra facie el
audiio, revixit spiritus ejus, et ait : Sufflcit miJii, si decorusii^pectu{(ien.%x\ix, 6), cûadinnoe^&tla,
Joieph fiUusmeu^ vivit. Vadam et videbeeum ante- prudeos iiifelleci^, quo<l vefljjjtus a snjs, suos a
guam moriar. (Gen. xlv, 26>, 2S). Dtcetis forsiiad, njorte redemii. qiiod prius humiliatus usqije ad er-
niilii, Bene ; sed quid sd roui i quid de J^seph 9(1 gau- g»siuium, et exaltatus usque ad solium , quod
si';
dium bujus diei, adgloriam resurreciigivsCbcisii? denique pro meriio operis sjji novo oomiae appel-
Pascha est, et lu ilerumapponis quadragesimali*? latus est iiftar gentes Salmtor mundi (Gett. sli, .45);
Agnura paschalem rsurii aninia nostra, cui se per tam si hsec oinnia, inquam, pie ac tideliier cogilcmus,
lODga praeparavit jejunia. Ardens est cor nostrum nouufi ineuiictaiiter ^gntiscinous quam verc sit a Do-
ia nobis de Jesu, Jesum ilesideraraus ; f ed noodum mino dictuq» In manibiis Prophetarum ttssinfila-
:
meremur ipsiim videre vel de ipso audiro. Jesum, tus sum ? {Ose. xij, 10).
noa Joscph esurimus ; Salvatorem, nou somniato- " 3. Jam vero si veniamus ad verb» Mla quae <}c his-
rem dominatorcm coeli, non Jigypti; non qui pa-

; loria proposui, pulo quia non luni expositione iodi-
vit ventres, sed qui pascit mcntes, sed esurienles. gebunt, quani) aduiir^tionem el gaudiura movebunt
In hoc sultem nos adjuvet scrmo luus, ut, queui esu- quod videlicet tam evidenter resurrcciio Chdsii les-
rinius, amplius esuriamus. Legimus enim: Beati tificaia sit a Lege et Proplietis, et hisi.n'ia vetus tam
qui esuriunt, quoniam ipsisaturabuntur. {Malth. propric nova sacramenta loqiiatur, ul, cuni prophe-
V. 6). Cum audimus, magis esurimus. Nam et qui tia legiiur, pene Evangelium inuiatis uuntaxat no-
epulas commendat, famcm irritat. Side Jesu audie- minibus audiri videatur, Nuntiavcrunt, inquit, Ja-
rimus, auditui nostro dabiiur gaudium et Isetiiia, ei cob, dicenles : Jotephvivit. QwdiVmii hic iiitelligere
essultabunt ossa humiliata. Humiliatasunt ossa no^tra possum, nisi, Nuntiaverunt Apgstolis dicentes : Je-
quadragesiHialiafflictione etiuclu.magisauiem 99S sus vivit ? Jacob namque nihil aJiud quam Aposlo-
dolore passionisejus; sed exsultabuut nuulio rcsur- lorum choruin intelligo ; nec absurde, ut ariiilror;
reclionis pjus. Cur ergo tuum Joseph nobis ingeris, n m soluin quia de Jacob orti sunl, non soluni <iuia
cum prieter Jesum, quidquid lequaris uun sapiat uo de Jacob Israel facti sunl, cuin de lucla activ* ad
bis: prseserlim hodie, cum paschalis agnus comcditur, Q visionem el roquiem conlemplativ.t Iransieruiit; scd
cum PascIiH nostruai immolalus cst Christus ? etiam quia Patros sunt multitudinis credentium, m
2. Ovum sive nucem apposui vobis, fratres; frAn- est verorum Israelilarum, siciit ille carr.aJiuin. Si
gite tesiam, et invenictis escam. Josepb discutiatur, cutillc, sic istijSuuTi Joseph ciim jiutarent periisse,
et Jesus invenielur agnus paschalis, quem esurilis; inconsolabililer doluerunt ; cum audissent vivcre,
qui tauto dulcius comeditur, quunto lalens abstru- difliculter et tarde cioJiderunt ; ciim oognovissont,
sius, et sludiosius quaerilur, et difficilius invenitur ineffabililergavisisui i. Nuntiaverunt, inqiiit, yotci!»,
Dicitis mihi : Quid Josepli ad Christum? quid histo- diccntes : Quo audito Jacob, quasi dc
Joseph vivit.
ria quam proposui ad diem istum? MuUuin per om- yravi somtu) evigilans, tamen non credeba l eis Gen (
nem moduin. Historiam recordamini, et ultro se;e XLV, 26). Quasi aliis vcibis railii videlur iliciuni,
vobis revelabit pietas mysterii, si moilo Jesum in- quod in Kvangclio legilur scriptuai Ula vnden.t, :
terpretem habealis. qui, hodieque resurgens, dc oc- haud dubium quin Maria Magdaleiie, nuntiavit his
cidente littera loquitur suis in via, el aperi! Scri- qui cum ea fueranl lugentibus etflcHibus; et iUi au-
piuras. Quis enim in omnibus Patriarchis el Pro- dientes quia viverei el visas t- .; 'el ab ca. noncredide-
phetis manifustius aul siguantius qunm Joseph iigii- runt. Poilhiec oslensMest duobus in via, et illi ex-
Uc GlKIUllCl ABBAllS \\\
eunle$nun(iaverti)U cwteris, nec illis crediderunt h et oblivioiic srpelicndus, queiiiJeûs, regredions al
Lncam .£< jvgi^sw

(Warc. XVI, 10-13). Iiem apud infens iii inllmo reliquit inrerni. lu lioc sane iio-
o monumento, nuntiaveruni Itwc omnia iliis un- verisqiiod spiritus tuus plcne iu Cliristo revixerii.
decim, el cwleris oniuibus; el i'isti sitnt antc illos si qucd sequitur ex senlenlia dixerit: Suflicit mihi,
sicui deiiramenlum cerha ista, et iioii crcdcbant si Jesus vivit. vocem lidelem et plane dignam
iliisiLuc, XXIV, 9, 11); niiTiirtini quia cvigilaL<anide amicis Jesu I o cHslissimum affectum, qui sic loqui-
gravi sonino tiedii ei desperationis. Cum autem, intur : Suflicit mihi si Josus vivit ! Si vivit, vivo,
quit, iiidisset Jacob universa qua; Josepk miserat ei, cum de ipso pendeat anima mea, imo ipse sit vita
revixit spiritus ejus,etait : Sufftcit mikisi Joseph mea, ipse suflicienlia mea. Quid cnim niilii deessft
liliiis meus vivit. Vadam et videbo eum, antcquum polerit, si Jesus vivit? Imo desintoinnia alia, iiiliil
moriar. (Geu. xlv, 27, 28). Sic utiquo in Aposlolis intercst niea, dummodo Jesus vivat. Ipse ergo, i-i
paruui profecerunt verba, donec acteperuntmunera. placet ei, desit milii ; sufticit mihi, dummodo vi-
Nam cl ipse Jesus cuni se eis prfescnlem cxhibuit, vat ipse vel sibi. Cum sic amor Christi totum absor-
uon tam |,ersuasil ostcnsione corporis, quam aspi- buerii affecium homiuis, ul, negligens el immemor
raiionc muueris. sui nonnisi Jcsum Chrislura et ea quas sunt Jesu
4. Scilis quia cum venit ad eos januis clausis, B Ghristi sentiat, lunc demum, ut arbitror, perfecta
ei stctit in niedio eorum, iUlconlurbati et conter- est in eo chaiitas. lluic ulique qui sic affcctus est,
riti exislimabant se spiritum videre (Luc. xxiv, non est onerosa paupertas: iste non sentil injurias,
37 ,1. Cum autim iusulilavit in eos, dicons : Accipite ridet opprobria, conlemnil daraua, mortem lucrum
Spiritum sanctum (Joan. xx, 22), vel cum coelitus depulat ; imo nec mori se putat, cum raagis de
raisil eumdem Spiritum, sed aliud donum, haec uti- morteadvitara transire se eciat, ei lidenier dicat;
que dona, resurreclionis et vil» imiubiiata testi- Vadam et videbo eum, antequam moriar.
inonia fuerunt et argunienia. Spiritus enim est qui 6. Nos tamen, non simus tanla?
fralres inei, licet
testilicatur apud sanctoruni corda et per cornm ora, nobis piiritalis conscii, eamus nihilominus, eanms
quoniam Chrislus 9UO
est veritas, vera resurrcciio videre Jesum iu montcm GalileiB coelcsiis, ubi
el vila. Idco et Apostoii, qui prius dubitabai>t eliam conslituii nobis. EuU'lo crescet affectus, et salieiu
posf intuiUira corporis viventis, posi gustum spi- perveniendo perlicietur. Eundo, via prius arcta el
rilus vivilicanlis, virlule magna retideliaul tesii- diflicilis dilatalur, et virtus iutiriiiis augctur. Ut
moninm resurrociionis. Adeo plns est coide Jesum euim nec Jacob, nec aliquis de doino Jacob se excn-
concipero, quani oculis videre, vel auribus de ipso g g^pg^ ^ ^jj^ ^^.^^^^. ^^^^ munera, laissa suut pau
audire; tmiloque polcniior est oiieiaiio Spirilus peri seui sunijitus et vehicula, ue quis videlicot aul
apud sensus homiuis inierioris, quam corpoirtlium pauporlatem causaretur, aul infirmitatem. Caro
apud sensus exierioris. (Jnis cnim dubietati rc-
Chrifti est viaticuin, spiritus vchiculum. Ipse est
linquatur locus, ubi qui testificatur, et cui Ipslifi-
cibus, ipse currus Israel el auriga ejus. Cum per-
catur, unus lueril Spirilus ? Si uuus Spiriliis el
vencris, tua sunt oplima qnceque, non •Egypti, soil
unus sensus, parque consensus. Timc ergo vere, cffili : iu optimo loco rci/ni tuus Josepli tibi re-
siculde Jacob legilur, revixit corum spiritus , qui quiem providit. Qui prius niisit Anêlos, muliei-es,
jam propemodum iuctu orat exstincius, imo dcspe- et Apostolos resurreciionis su» lestes et nuulios,
rationc scpultus. Tunc, nisi ialiur, qiiisque corum nuiic ipse ciamat e coelo : Ecce egoquem luorluum
d'ccbat sibi : Sufficit inilii tjuod Joseph meus vivit
liigebalis hec triduo, mortuus quidem l'ui propicr
quia vivere miiii Christus est, et ii:ori lucrum.
vos, scd ecce vivo, et dutaest miid omnis putestas
Viidam igitur in Galilteam, in mouteni ubi consii-
incceloet in terra [Matth. xxviii, 16). Veuiie a<l
tuit uobis Jcsus, et videbo euni, ei adorabo iinle-
me, ijui laboratisiame: el ego reftciinn vos. (W. xi,
ijuam vioriur, ut poslca nuntiuaiii iiioriar; quia
n 28), Scuite, benediciiPatris mei, percipitc reymm
omnis qui vidcl Filium ct crcdit io eum, habet Qui vos eo vocat,
qiiod vobis paravi (Id, xxv, 34).
vitam ieternam, ul, ctiamsi niortuns fiierii, vivai
ipse perducat, ubi cum Patie et Spiriiu sancto
(Vodrt. \i, 40, etxi, 2G). Amen.
Ivii et reguai per oinuia sa?cula swculorum.
5. Nunc ergo, fralrcs mei, <ii;iil vobis tistalur
gaudium cordis vcsiri de aiiiore Cliristi? l'iilo cqu- lOOO SEUMO 11.
deni (an recte, vos videriiis) ((uoniani si unquam

Ue dupiici nostra resurrectione.
amaslis Josum, scii vivuni, su mortuiim, sive redi-
vivum, hodio, ciim tain creliro in Eccloia persouant I. Beatus et sanctus ijui habet partem in resur-
el cousonant niintii Resurrodiouis, cor vestrum in rectione prima (Apoc. xx, 5). Eijo sum, inquit Jesus,
vobis glorialiir sibi, et dicit : Nuniiaveruiit milii, ili- resurrectio et vita(Joan xi, 25). Ipse utique resur-
ceutes : Josus Dsus meus vivit. Quo andito revixil reciio prima, ipse et rosurroctio secuuda. Resurgens
spiritus mcus, qui dorinitabat priu ttedio, vol lan- quippe a inortuis primitiae dormicotium Chrislus,
guebal tepore, aut niinia deliciebat pusilkuiimitaie. et sacramcnto suse resurrectionis operalus esl nobis
\'am el de morle susoiiat criminosos jiicuiida lox rosuiTectioneiii primam, et excm|ilo ojusilem suie
Itujiis Iflicis iiUntii. Aliu'|iiin rcrlo dospiraiidus osi ri'suri'ocliouis ojicrabilur iiobis scciiuilaiii. riima
ur) nn l\ESL'RRIifiTION'a OOMINI SEP.MO II. 146
enim csi aiiinianiin, cutn eas sibi conresuscilai in . ab Adam primo eiiain usque nd sccniidum ; qnoniam
novilafm vilse : secunda eril corporum cum refor sicut originali lege ienei)aiur univcrsuin genus hu-
mabit corpus huraililatis nostrae, conliguratum cor- manum vinculo peccaii, sle rtiam dcbito moriendi.
pori claritatis suae (Philipp. iii, 21). Recte igitur 3. Deo aulcm gratias, qui dedii nobis victoriam
resurrfctioiieiii d viiam Glirisius se profitetur, lam peccati quam mortis, uiique per Dominurn
quaudoi)uidem per ipsum et in ipsum resurgimus, Jesum Chriiiiuin, qui prorsus a pcccalo immunis,
uispcuDdum ipûni et apud ipsiiin vivaaius nunc : ac per lioc lilter a dobiio mortis, hanc tamen ultro
quidcm sccuuduiii ipsum, iii sanctitaie el juslitia; pro nobi-i exsolvil morieas, et peccalo aos absol-
poslmodum apud ipsum, in bealitudine el gloria. vit resurgens. Christus eiiiin, ait Aposloliis, vwr-
Porro sicut rcsurrectio prima capiiis noslri Do- tuus esl propier deliclM nosl ru ,el resurrej:il propter
miiii Jesu Chrisii causa est et arguniculum se- juslificalionem noslram (liom. iv, 2")) Morieiisnam-
cunda' resurrcctionis, qnic erii totius ipsiiis corpo- qiie delictorum nosli-orum pendil poenam, el rc-
ris, sic uniculquo noslrum prima resurrectio aiiiinae, surgens jusiiticationis perpetu» nobis conilidit for-
qua revivi.^cit a inorle peccati, argumeatum est et mam et causam, ut, quomodo videlicel Christns
causa sccuQda? suse rcsurrectionis, qua corpus libe- resurgens a mortuis i OO I jam nou moritur, mors
rabilur aon modo a corrui;tioac mortis, sed eiiam B J"' uilru non dominahitur (/lOni.vi, 9), sic chris-
ab oinni corrupiibiliiate mortalitaiis. Quod CDim tianus conresurgon* Christo jain noa peccct ad
ha^ illius argumcnium et causa sit, Apostolus evi- niorlcin, nec ei pcccatum ultra domiiietur. Ilic esi
denter osiendit, ubiait: Si spiritus Christi liabiial ille beatus et sanctus, qui partem habet in lesur-
in vobis, qui suscitavit Christum a moriuis vivifica- reciione prima, in quem nec poteslatem habebit
bit et mortalia corporavestra, propler inhabitantem mors secuada, sed absorJKbilur in vieloriam lO-
spirilum ejus in vobis (Rom. viii, 11). surroctionis Chrisii etiam mors priina. Hic esl
3 Bene igilurdicitur. Beatus elsanctusqui itabet qui aoa soUim agnovii, sed eiiam approhendit vir»
purteni in prima resur7-ectione(Apoc. xx,6). Sanctus tiitciu resurrectionis Christi, el societatem pas-
videlicel propter priraam, quem jain adeptus est per sionis illius; contiguratus morti ejus, ut occurrat
innovalionom aaimff ; beatus propior sccundani. ad resurrectionem ex mortuis. Non errabal Apo-
quain feliciler sxspectat ir. corporis reslitutione. stolus, qui, ob lucruia illud, omnia quae ei lucra
Deniqiie unde beatus sit, eadem aperit Scriptura, fueranl non solurn deiriiiienta reputabat, sed
cum subdit : In his scilicei qui partem iiubent in ellam velut slercora arbilrabatur, tantum ut Chrislo
prima resurrectione, moTs iecuadi noa hal.et potes- inveniretur, co:ifiguiatus sicut morli, sic et resur-
latom, ciiainsi prima mors visa est ad horam in eis C rectioni ipsius (Pluiipp. iii, 7-11). Lucrosum om-
exercuisse dominaiionem. Regaavit quippemors ab niiio commcrcium, conieraoere ea quae te deterunl
Adani usque ad Moyseii, etiam in eos qui pecca- ol polluunl, ut lucrifacias Christum; imo, si opus sit,
vcrunt in similitudinem prsevaricationis Ad« {Rom. noii solum ma, sed et le ipsum superimpenderc,
V, 141. Scd sicui Cliristus, sic et christiaaus resnr- ut cum tanto fenore immortalitaiis et glorise te
ijens a mortuis,jam non moritur,mors iiii ultranon ipsum merearis recipere! Quis euiia ambigat lucro-
duminubitur (Id. vi, 9). Itaqno- in boatis illic nec suin essc commercium, scmioare corpus morlale,
inors sccunda polc^talem habebit, nec prima po- aniiiialc, ij^nobile, ut surgat immortalo, spirituale,
icitaloiii quani ad tompus habuit, roliacbit ;

quo- gloriosum ; mori mundo, ui possis dicere, Mihi
niam mors una Christi utramque noslram trium- vivere Chrislus est, et mori lucrum ? {Id. i, 2i.)
phavil, ab isla liberans jani captos , ab illa . oupidi, quid immoramini stiidio lucr.indi? cur
capiendos; ne vidclicet in illain incid:iinus, nec in non disciiis arieni liicrandi? cur non vilia, inio
isla remaneamus. Quam vera, quam pia simul et detrimeiila et storcora coniemaitis, ut Christum
magnifica illa moriculis comminatio : &-0 mors iuo, Q lucdfacwiis'? Quare appenditis argenlum non in
mors {Osee. xui, 14) ! Quam pulchre et miritice panibus, cl laborem vestrum non in saturitate
triumphavit, qui, mortem pro oainibus gustaiis, tam (Isai. LV, 2)? Ct video, vilior est vobis argento
suain quam omniuin omiiimodaia iiiovtom absor- vcstro panis ille qui de coelo descendit, el dal vitam
buit! Pror.sus absorpta, est aiors in victoria. Secu- inundo. Sed non potest scire qiiaiiii [aiias quanlas.J
rusinsultct ei quicunqiie boaius ille est, qui parteiii sit, (pii non vult gustare qualis sii. Ulinam avarus
habet in resurreciioae prima : Vbi est, mors, victo- vel ipso sibi protiosior esstt pocu:.ia sua, noc araore
ria tua? ubi est, mors, stimulus tuus"! Victa e?. illius venaleni exponerci animam suani, projiceret-
qiia; oinnia vincebas; se-t el arma pordidisli, in quo ia vita sua intinia sua [Eccli. x, 10). Prudens
qiubiis conlidcbas. Ubi eaiiu est stimulus tuus '/
Sti- ille ncgoliator digau>que rerum sstiinator, Pau-
mulus nwrtis peccalum (I Cor. xv, 45, .56), quod Inm iiiiiiirum loquor, qui nec auimam siiam, id est
seniel pungens huiaaiii radiooiii gcneris, in totum aiiimalom seusualemque viiam, preiiosiorom tecit
propaginom inimedicabile mortis vcaonnm dilfudit, se ipso {.icl. XX, 24), id csl spiritu suo, quo vidc-
connoxus inha-rebat Christo, paratus ani-
t'icouto Apiislolo qiiia \<er unum hominempeccatum. Iicet
et pcr peccatuin inors, et ita in oiinies hominesper- mani pordero, ul in vltam ielernam possot cam
transivit {[lom. v. I2i. Viclrlx ergo regnabat rnor» cusiodire.
147 6UERR1CI ABbATlS 148
4. Quia igiiur quidivitias liabent, difGcile in- • seutiebai atque coiiseatiebat Propbeta ut pliiai
tranl iu regnuiH coilotum ; et qui tbesauriiaot ar- super peecatores bellum, qui ad pluviam volunta-
gcuiuni, citius apjienduiit illud in inanibus, quara riain, frucium pacis uon retuleruut ; silque ignis,
in panibus, in azyurtis dico siuceriiatis ol veritatis, sulphur ei spintus procellarum pars calicis eorum,
cuin quibus iiodie corncdendus est Agnus paschalis; qui calicem Domiui indigne biberuni. Terra eniiu
v«s bcali pauperes, filii paiperis Cruoifixi, vos ia- saspe veuieniem bibens imbrem, ei generans her-
quam, qui non habetis argenluni, properate, emiLu bam opporttiuaiu, accipit benedictionem ;
profereus
el comedite. Prompiius omnino ei facilius emunt auttra s(iii;as et trihulos, re|)rob.i fs i et mdedictio
bouuin illud nihil habentes, quam malla possi- proxima; cujus cousummatio in combustionem
dentes. Cum deesi facultas, sufficit ad emendum {Hehr. vi, ~i, 8). Coiifidiiiius ;mtem de vobis,
bona voiuntas, qua plerumque suni ditiores, qui frativs, m liora et viciniora saluii. T;intura grLiiiie
rcbus sunt pauperiores. Hos niiniruiil rect« iuvitat Oei grati sitis, «t sicut in novam creaturam tran-
Scriptura : Venite, emite absque argento, et absque slati estis pajchalibus iny.'-le; iis, sic in noviiate
ulia comtautnlione, vinuin et lac {Jsai. lv, 1). Vi- vila semper ainbulelis. Qui ergo participes Chrisii
iles, o telix pauptr, solam a te voluntatem bonam effecii estis socjetate tidei ,
participatione sacra-
exigi, in iHa sola rationem tanticonstare coinraerciit menii, commuoioae Spiritus saucii, iniiium sub-
Ne iccUses ingratus quod tam gratis ofTertur, imo ne siaatix ejus non solum usque ad Hnem firmum re-
perdaj ingrata volunlate, quod jain rnciueras beata tioere, sed eliam sedulo augere uitimini : ul, qui
paupertate. Agnosce quanti lucri sit, non habere per i«t niunei-ain pr<i!rogativas parlem habere coe-
parlem ia roiaa mundi, ui pariem habe.is in re- pisiis in resurrectione prima, tanti fiducia pignoris
surrectione Chrisu. lotellige quantise felicitalis sit, in die iignitiouis coasignali, jus vobis perpetuum
non iiicbriaii iuxu ei furoft; saeculi, ut cum Christo vindicetis in resurreciioiie secimda ,
praesianie
novura bibas vlnum in reguo Patris sul. Inviial DOnlino nosiro Jesu Chrisio, resurrectione et vita
ipsc Aguus paschalis amicos ad delicias corporis et uoslra, qul pro nobis mortuus per iriduum, jain
sauguinis sui : Cumedite, inquieos, amici, biîte, et vivii et regnat per omnia siecula saculorum. Amen.
iriebiiuinini, charissimi {Cantic. \. 1). Cibus iste et SER.\10 III.
poius, vilse est mysterium, immor:alitatis medica- De vigilantia necessaria ut partem liabeamus in re-
mentum, causa rcsurrec;tionis priiaae, pigniisque surreclione Chrisii.
secundie, quia divina; plane io nobis iiiiiium sjb- i. Beatus et sunctus nui liabet partem in risur-
slantia. Partieipes, inquit Aposiolus, Cliristi ef- C rectione priitm {Apoc. xs, 6). Primitia; dormien-
fecti sumus, si tanien imiium substantice ejus usque lium Ciiristus, primogenitus ex racrtuis, quia sua
ad finem firmum retineamus {Hebr. i«, 14). Qui resurrectione, <]use prima est omnium, et primam
enim posl acceplam gratian) ad vomitum .«.uum re- uobis resurreciionem auimarum, ut secundam cor-
vcrtitur, Divitias quas devoravit evomet, et de porum dedicavit ; dum iu corpore suo, quod su-
ventre Utius extraket eas Deus. Vel certe panis ejus scitavit a murluis, ei auimabus sacrameutum, cl
in ulero iliius verietur in fel aspidum inlriusecus ; corporibus exemplum rcsurgendi nuntiavit. Sed et
quia nimirum gralia perci-pta in (KKnam con- •luimabus ipsis dupliccm gratiam resurrectionis
scicntiae vcrliiur, cum sanguis Testameoti, quo simplex Chrisii resurrectio praeparavii, dum et
sanciificj.ius quis fuerat, pollutusducitur, et Spiritui quotidie reviviscunt a morte peccati per opera-
graiia? cnnlumeiia irrotratur. Hoc conlempiu et tionera mystoiii ci hodio maxime, resurgunt a
nausea diviliae devoralai evomiiniwr, ita ut dc co somno totporisper devoiioncmgaudii.Quisenim ille
qui ejujraodi ejt, dicatur : .Yow remansii quidquam tam piger aut tepidus, qui hodie audiens vocem
de cibo ejus, etpropterea 1009 mliil permanebit illam omiu gaudio pleoam, Resurrexit Dominus,
de bonis illius. i non lolus in exsultaiioncra suscitetur, non lolus
I
5. Videal auiem ne forte ct ipsum torribilis ic-viviscat tt recalescat spiritu ? Inio et cor meuin
ista perslriogat sintenlia, qui, cum per gratiam et caro mea exsultaverunl, inquit, in Deum vivum
dLVOtionis replctus fuerit in bonis domus Dei, {Fsal. Lxxxiii, 3), qui toius concideram in raoTo-
nihil prorsus ex illis in memoria retinei, ul rac- rem ac desjieralionem, Jesum aspiciens mortuum.
moriam abundauliiie fuaviialis divina^ nobis ern- Non mediocri lucro fidei , nec parvo fenore gaudii,
ctel; uon sapurem in seriiionilius, tauquam gustuin Jesus mihi de sepukhro redit, dum et Dous vivus
iu laucibus: non virtulem in moribus, taoquam agnoscitur, qui paulo ante ul homo moriuus luge-
succum in visceribus; sed dum staiim totuni per baiur, et quem occisum cor rrieum dolebat, jam lu
inania vel scurrilia revoniit, gratiam sibi io iraui eum vivum non solum cor meiim, sed et caro mea
converiit. Frorsus in iram, el iram lcrribilfim, si exsuitat, de sua scilicet per euiii lesurrectione ei
in ipsum cailil quo.l Scri|itur:i coi lexuit dicens : iinmorlalit.ite secura. anima inea, Ego dormivi
Cinn sdlialiis fuerit, arctabitur, et irruet in eum et exsurrexi {Psal. iii, 6;, aii Christus ; surge ei
oiiiuis dolor. Utinam implectur venterejus, utim- tii, qme doruiis, el exsurge a mortuis, ei iUumina-
mittal in eum iraru furoris sui, et pluat super eum bit le Cbrislus {Ephes. v, 14). Au non, fraties,
helluin suum {Johxx, 13, 2i. 23). Justum quippe niortuo similis, qui adhuc slelil orto jam sole
U9 DE RESURRECTIO.NE DOMINl SERMO Ui. if.a
(jui adhuc negllgentia et socordia premitur, quasi A pcrmiseril, annuntians de ea amico quod posses-io
(lesperalo sepultus torpore, jam ubique gratia ejus sit, el ad cam possit ascendere. Usqueipio, pi-
resurrectionis rutilante? Ferit oculos Sol dovus ger, dormis? usquequo doriniias V Pauliiluin dor-
emerêns ab inferis, his qui de mane vigilant ad rair^s, pauiulum dormitabis, paululum conseres ma-
'
eum, diem reserans aeterniiaiis. Dies iste ves|)erain nus ut dormias (Prow. vi, 9, 10, et xxiv, 33); et
nescil, quia non occidet ullra sol ejus, qui semel cum te dormiente, le nescienie Christus de sepul-
oceidens, semel ascendil super occasum, raorlem cro surrexerit, et gloria ejus transeMnte, n^c pos-
sibi subjiciens. teriora ejus videre meriieris ; tunc sera posnitontia
2. fratres, hsec dies quam fecit Dominus, planges, et diccs cum impiis, Ergo erravimus a
exsullemus et Isetemur in ea {PsaL cxvii, 24). Ex- viaveritaiis, et justitiw lumen non iuxitnobis, et sul
sultemus in spe ejus, ut videamus i003 et gau intelligentiie non est ortus nobis [5ap. v, 6). Vohis
deamus in luce ejus. Exsultavii Abraham ut vidercl autem, iriquit, timenlibus nomen meum, oriciur sol
diem Christi, et boc nierito vidit, et gravisus est justitim {Malach- iv, -2) ; ot, qut ambulat in justi-
\Joan. VII!, 56). Nara et tu quoquo si vigiles quoti- tiis, Regem in decore suo videbuni oculi ejus (Isai.
die ad fores Sapientiae, et observes ad postes ejus, „ xxxiii, 15, 17). Et iij quideii) beatitudo est vit«
pe;vigili(ue excubes cum illa Magdalena ad ostiura * sequentis, sed juxia quemdam modum indulgetur
raoiiumenii ejus {Matth. xxvii. Gl), prob.ibis, ni (•tia:n ad consolaiionein prfeseniis, sicut evilonler
fallor, el ip-e cum eadem Maria(/,ac. xxiv, 1-U), probat resurreciio Christl. In iniiUis siquiiiciii ar-
quara verum sit quod de ipsa Sapientia, quae Chris- gumentis per dies quadraginta Sapierjlia nobis pro-
lus est, legitur : Facile videtur ab his qui diligunt bavil quoniam dignos se ipsa circuit queerens, et in
eam, et inveiiiturab his qui quaerunt illam. Prwoc- viis suis ostendit se iliis hilariter, et in omni pru-
cupatqui se cuncupiscunt,ut illis sepriorostendat. dentia occurrit illis {Sap. vi, 17.), Ut ciiinj Josus
Qui ile luce vitjilaverit ad iltam. non laborabit assi- se iliam e-se sapientiam, de qna lia;c scripla s'jnt.
dentem enim illam foribus suis inveniet {Sap. vi, ostiniieret; cl, quod quotidie spiriUialiler actilare
13-15). Sic euim ei ipse promisit diceus : Ego dili- non desinit, id esi, in viis justitiie se ostendere bi-
gentes m-e diligo, et ijuimane vigiiaverint ad me,in; lariter, hodie corporalis etiam oiioris specie figura-
venient me {Prov. viii, 17). luveoit quidem Maiia rel, in via hodie occurrit mulierihus a monuinfiiitu
corpuraiiter Jesum ad quem vigilabat, au cujus rcdeuntibus, in via se ostendit diiobiis euntibus in
raonumentuin, c:.-m .-idhuc esseut tenebrie, excu- Emmaus {Luc. xxiv, 3, 4, 13-27).
bare veoerat. Tu vero qui jam non debes nosse Je- C 4. Audiant ei gaudeant qui in viis jastitise am -
sum sccundun'. i-arneni, sed secundum spirilura, bulant; audiant, inquaro, quis non soluin iiihaeren-
spiritualiti'r nimirum eum invenires poteris, si .-i- tes sttidio conttmplatioriis, sed eliam ambuldnxs
mili eum dcsiderio quaesii^ris, si te sirailiter pervi- jnsle ac pie vias actioni», Jesus digiiatur et occursu
gilem in oratioae adverterit. Dic ergo DomiriO Jesu et manifeslatioae sul. Agnoscit, ni lallar, experien-
desiderio et affeciu Mariae : Anima mea desideravit tia qaoriirada n vetnini.qaia >se pe Jesus quw.riuBE
te in nocte, sed et spirilm meus in prwcordiis meis sierunt velut ad monamentum, ad raemcrias alta-
de mane vigilabo ad te {Isai. xxvi, 9). Dic voce et rium, nec invenerun;, insperatus occurrit eis in
me te Psalinislas : Deus, Deus meus, ad tc de luce viis laborum. Tunc niniirum acccssprunt, et te-
vigilo : siiivit in te anima mea, {Psal. lxii, 2). I t nuerufit pedes ejus, quorum acilicet pedcs non te-
vitle si non cum eis libi c.intare congruerit: Repleti nuerat pigritia, prae desiderio ejus. Noli ergo l»,
sumus mane misericordia tua et exsultavimus, et frater, nimis parcere pedibus lv;is a viis obedientia;-
delectaii sumus {Psal. lxxxix, 14). et discursibus operum, quandoquidnm Ji «us pedi-
3. Vigilate ergo, fralres, in orationibus intenti, bus suis noD pepereit lOOS propter ic eiiani a iJ..>-
vigilate in aeiionibus circumspecii; ^jrwsertim quia i^ lore clavorum ; ol aiJhuc eor 'jnidem amplt^xii el os-
jani mane illius diei indeclinabilis inclaruit, post- culo pedum non gravatur laborem remunerarf. aiit
quarn videlicct lux aetcrna sereiiior nobis ei gratior relcviire pediim tuorum. Nam et lilud fiuanias con-
ab infiTis rdiit, solemi)ue novum susce['tio matu- solationis erit, si se tibi via; coiniiein adjiioier;.
tina reparavit. Prorsus hora esi jam nos de sonmo niirai|i!e delectalione sua: sorninciiiaiiiin!;'. c .
surgere, postquam nox praecessii, dies autem ap- sensum tibi laboris ademoni, apenen!. tibi .--i;
pfopinquaut {Rom. xm, 11. 12). Vigilate, inquain, ut inielligas Sf.ripturas, qua . iiTlasgf d/ju'. jojcii»
ut oriatur vobis nialulina lux, Christus scilicet, cu- lcgeb;is et non iiite!iigebas ? Obsecrc vos fratres
jus quasi diluculum prseparatus est eyressus, pa- inei, quibus hoc aliquando dedit exper^r. digiial!'.'
ratus utique vigilantiims ad se, raysterium sux ma- diviiia, niinne cor vfslruni ardi'u» eral 'f vubi- '''•
tuiiiia^ lesurreclionis saipius iunovare. Tunc ulique Jesu, eum loqueretur vobis in via, t' aperirsi
caatabis in jubiio cordis, Deus Domiims itluxit no- ScriptuiHS? Recordentur igiiur illud pxpcrti, et ca.^
bis. quam fecit Dominus, exsulfemus et Iw-

Hcec dies lent iu viis Domioi, qiioniam iiiagna esl glor.4 Mc
temur in ea {Psal. cxvii, 27, 24), cum videlicei mini; credanl, et experiri satagant inexperli, iit
iucem quam in manibus abscondit interlucere tibi aliquando cl ipsis cantabiles li iut justiScationes
151 GUBKRICI ABB.VUS 152
Dci , tn loco pcregrinalianis sii» «t afnietionis. n Quanquam ei vesiimenta ejus calida sint, cum terra
5. Resuiâl lUque ac revivi^cat spiiitus oinuium ej:<s pvrllala auslro, Spiritu utiqiie sanrto, quem
nostruin, sivead vigilanliam orandi, sive ad instaa- vcrus Elisseui pr%veniendu aspiral redivivo. Am-
liam opeiaadi, ul «ûadam rediviva ac vivida ala- piius autem et evidentius ad resurreetionem pro-
criliitc proljet se de novo portioiiem aceepisse m ficit, cum desideiio et e.-urie quadain jusiitia; osci-
rcsurreciioiie Clinsti. Et primuin nuideiii viid8 in lare frequentius incipil, illo scilicei modo quo os-
iioiuinem redcuntis indicium e»t, si strenuus et im- citabatqui diceliat : Os mevmaperuietattraxi spi-
pigc-r sii axi aciioaein ; nam perfccta resurreetio ejus rilum, quiamandala hia desiderabam (Psal. cxviii,
eî in hoc duntaiiai iiioribaodo corpore, si oculos 131). Oscilatio qiiiptje ista. dislensio cst nfiecius-,
apc-riat ad conlemplationeni. Quod uinen non aiile ui capacior liat spiritus viiif, quateniis post alia
promeretur iaiellcclus, quam crebris suspiriis el charismata sectifonriij giatice, iiifusus eiiam spiri-
vciieineuiibus desiueriis dilateiur aflectus, ui tanta liis inlelieetus et sapicutin^, oculos landem ad con-
nir:iirum capax majestatis leddatur. Quod videlicel limplandum Deuin facial a(!erire. Priinus ergo ca-
\elui |.er quosdam gradus incremcnlum resurgendi lor vilae rcdeuiiiis esi, c mn boous excrcetur atius :
signanler iiguratnm arbilror ia moituo quein Eli- secundus reiurrecioiiis [irofecius, cuin per oratio-
sieus suscilavit, qui cuin ad vitaui redire inciperel, B nem dilaiatur affeclus : peifcclio auiem, cum ad
piimo dicitur quia calefacta est caro pueri ; deinde, coutemplandiim illumiuator iniellecius. tlis gradi-
qiiia septies oscituvit, ei sic demuin oculos aperuit bus virtutum, liis sanctioris vi:ie iacrcmentis, fra-
{IV lieg. IV, 34, 35). Caro pueri, co»' carneum esl Ircs mei, resurgere magij ac magis enitimiui, si
in Clirislo parvuli, cui |irinia spes vil» est, si di- quomodo occurraiis, ut Apostolusait, ad resurrec-
ccrc pos.-.it : Concaluil cor meuiuinira me, et in me- tionem Chrisli ex mor/uis (l'iiilipp. iii lli, qni
dilatione mea exardescet ignis (Psal. xxxviii, 4). vivit ei regnal per onwia .-iiecula saeculorum. Amcn.
IN DIEBUS ROG.VriONl M.
SERMO
De pane verbi petendo et apponendo
1. Commoda mihi tres panes Luc. xi, 5). Aniici bene sonaulem ia aperiiono oris mei, qui dixisii,
venerunt ad nos devia, sed non habeo quod ponam .-Iperi os luum et implebo illud [Psal. lxsx, il),
ante illos. Non sum medicus, et in domo mea nm ut omnis fainilia lua Liencilictionilius impleatur.
est panis:ideo dicehim ab inilio, Nolite me con- p Ecce vrDerunl aniici, niei .luidoiii amici, sed am-
stitaere principem (bai. iii, 7).Non enim debel •"
piius '
"'— '-'
liii. Non liabeo quoJ pouam aiile iilos, nisi
prseesse, qui non potest prodesse. Quomodo autem commodalum fiieril asj alio. Et quis alius aequc di-
prodesse potesl, qui nec medicus esl, nec pauem in ves aul liberalis ad praisiandum, sicut Doininin
domo iiabet, id esl, nec ariem novii qua sciai cu- omnium, dives in onines qui invocant illum [liom.
rare, nec doclrinam habet qua suftieiat pascere ? X, 12); qui aperit nianum suam, et im|ilet omne
Haec quidein diiebam ; sed heu I iion audistis uie : aiiini.il ber.edictione <Pio/. cxuv, 16), qui dat om-
priiicipem enim constiiuisiis me. Supererai igiiur nibus afflueoter ct non iiiiproperat [Jacobi i, 5),
ul, quia non poiiii ejfugere perienium, con!ug<>rem nisi forie illi qui vcl pigre peiii, vcl ini;rate detinet
ad remedium, et audircm super hoc illud Sapientis graiiam quam accepit? Quanii mercciiarii in domo
consihum:Principemteconsiiiuerunt;estoinierillos Palrisfauiilias islius abundant paiiibus, qui, (iuoni.im
quasi unus ex ipsis [Eccti. xxxii, i). SeJ vae miliil Christum annuniiaiil, licet non sinccre, priipter
ncquc hoc ipsuin rolictura esl mibi. Sicut enim im- alios tamen eis nou negatur? El
doctrinie graiia
perilia prohibel esse super alios, sic imbecillil.is ubi abuudant mercenarii, nuuquid cgebunt filii?
noii patilur inter alios esse ; et sicul spiriiu non Tu ergo, Domiue (aniicum enim dicere vcrior, scd
siiflicio aJ minisirandum verbuui, sic corpoie de- U Doininuin conliieoi), commoda mihi Ircs panes.
ticio ad prsebendum exem|ilum. Qui igitur idoueus uiide reliciantur amici, ue, si diinisero eos jejunos,
iioa s-um nec praiesse, ncc coesse ; ubi potero esse, deliciant in via, ei tunc voeer m causam pro eis,
nisi uliinmm el tulissiinum I005 cligam locum, el dicaiur mihi : Parvuii pelierunl panem, et non
sciliCLt omnibus subesse? El hocquiJem v.ileo, hu- juil qui frangerel eis {Tliren, iv, 5) Cimimoda Do-
milia scilicet, irao vera de me seuliendo; uihilque miiie, quoJ iii lucruiii luuin pri/ficiat, iee"plu;us
ine prohibet, imo pluriinuii) veritas ipsa monei, su- uique cuin iibi piacueril, quid iiium esl, cum usu-
bcsse cunctis animo, licet praeesse cogar officio. ra. Commoda, iiiquam, tres panns, si placet ; aut
2. Tu, Domine Deus, ipse es qui ei subcsse mo- ccne quoJcun.jue placet, quaniulunique fuerit,
nes, ei iiiliiioniinusprKessejnbes ; a to expeto, a le etiami buccolla pau s suflici.jt in quanialibct mil-
exspecto ut humiloiu simul et uiili'in in iiijunoio lia, si taniuMi beiieJicas. Scio cquidem quia vis nos
me fitcias minisierio : huinile.li, vera de me scn- es5f libi iinporiuiios, ul, liiel dissiniiiies, iicet ex-
tieudo; milein, recta dc le lijqueudo. illud inspira cuses, co quo.l jara iu cceluin rcceptus sis, et Apu-
cordi, hoc ministra ori. Da sjrmoneni recuiin et sl Ji lui lecum siul in cubiii, uos lainen nihilomi-
ASCeNSlONIS DOMINI SRRVIO. »:>*
IN Blli
iius peisevcrcmus ia poieiiiJo, quaerendo, pulsainio, A gitis ab ilia suiniiia Ti'iaiiaie recedamas quod "x
scivnte quia dociiinani uon soia vitie meiclur in ijiso, et pcr ipsum, et in ipso sunt omnia; quod a
uoccniia, qua amici etHctmur, sine assiduit:ite stu-» Palre croaii, per Filium ledempti, iu Spiritu saiicto
dii et iuslai.lia nrecis, qua importuni \ideaniui-. Mi- sumus sauciiticati. In iiunc modum tara inuila dici
iii tauifii niruirum sultragaiur : soluui eoiuraijui [lO.^suiii, ut quan;!ibei faiiielicus vcnent amicus de
p.isceadi suiii inerituin obleudo : illi meriuiur quud via, si vcl diniidium ei apjionas, nou iniuus forlasse
eô non mereur. inci;iai pciicliiari faslidio, quam prius inedia : ui
3. Vos auti>in, fratres mei, usibus quoruiu , ei copia obruat, quem iuopia prius angebat. Non so-
pro nieriiis quorum peto panes istos, puiaiib, sufli- luin enini ipsum qui fccit nos, et ea qiiie fa-
cinius, sive ego ad IVangendum , sive vos ad eden- cta sunt propter fios, sed eliani quifi sciipta sunl
duin? Tiinoo ue dicatur milii : Altiora te ne qum- piupter nos, describere tripliciter pcteris, ul CQ-
sicris, el joriiora te ne scrulatus fueris {Eccli. m, piosa relcctio sii in irilius panibus, liistoria", alle-
21). Tiuieo ne dicatur el vobis : Facli estis quibus gori», ei moraliiaiis. Univcrsa quoque Scripturfe
opus est lacte, non pane (Jlchr. v, 12. Scio revora coutiiientia in ires partes divisa, vclut in tres panes
paues essc upiid Patrem lainilias,i[uos si iioslra prai- digosia csl, dum aul de naturali juslitia disserit,
sumat iiifaiitia, ciiius fiangentur deutes, quaiii ini- B aut de liiierali, aut de S[iirituali ; id est, aule le-
pleaiilur veiities, id esl aiditicentur iiicntes . Quis gcm, sub lege, et post legem, quod esi sub gratia.
enim capiat, quis explicarc aut cogiiare digue sulli- Natura reclum dedit imellectum ; lcx, ctiam actuinj
ciat illufJ Tiinitaiis mystcrium iueffabile : quoinudo gratii aulcrn, affectiim. Scd ei Doctor et pastor
l'ater a sa, Filius a Patre, Spiritus sanctus ab r.eniium in hde ct veril.ite, pasceiidam .docet Eccle-
utroquc, el lies pcrsoua' in uuitale substauiiie? siam quadam panum trinitate; ut qui ELclesiain
Mulier insijiiens, audax hajreiicorum vaniias, piu- ieilificat, loquatur ad aedilicaiioneni, ad exhortatio-
rientes auiibus ad laiia discutienda soliicitat, cum neni, ad consoiaiionem {/ Cor. xtv, 3). Ad aedifica-
Deus credendus sit, iion disculiendus. Panes, in- lioneni, ut quid agere debeas, noris; ad cxliorta-
quit, occultos libenter atliiigite. Quasi vcro lu ii.si- lionem, ul quod noris, veiis; ad consolaiionom, et
piciis attigeris, quod sublimius cst Anêlis. El ad etiam in adversis possis quod nov>ris et volueris.
quid milii panes occultos attingcre, quos non licet Denique non solum in materia reruiii, sensibus et
siiie pericuio frangere vel edere? Suflicit mihi scirc partibus Scripturarum, gciicribus ct modis locutio-
quia suul, quia tre.s pau.;s sunt; nou dicj Tiiiiita- iium, s'd eiiam in omui fine earum, quamdara pa-
li in persouaruin, sed tnniiatein scrmonuni , vel iium invenies tiiuitatem, et ipsam quidem sapidam
niagis iutellcctuum, qui du pei sonis liabendi suut : P satis et salubrem : fidem scilicet, spem, et chariia-
tres, iuûam, paues uuius niagniiudiiiis cl poudi'- ieni. Eo quippe omnis Scripturarum, vel sermonum
ris, uuiu.s loriiia; et saîoris. Quanta eEiiii el qualia inicnlio spcctare videtur, ul creda.iUis, speremus.
de P.ilrc, taiita et lalia de Filio seu de Spirilu diligamus. Nam et chai-iias sola tinis prseccpii dcti-
.sancto seiiticnda sunt , excepto duniaNat, qnod uiia esi, qua; el ipsa quodammodo triplex cst, diiin
piopiieialem discreiiu nuineniin ficil porsonarum, ex lolo corde, toia aninia, toia virtute iiabenoa esl.
sicat in Trinilate, sic inteliigentiaruiii in earuin Sei qiioniam viiio ducitur longior et varia cpulatio,
distinctiune. iios finein dabimus leciioni : veslrum erit IVagmen-
4. Htts ergo paiies relinquamus fiaiigcndos angc- la quffi su[iciavcrunt, id csi subtiliora,
qux manus
licaj sublimilati , donec ad eoium crescenies icqua- no>iiMS effugcrunl, colligere; simul autcm et vc-
liiatein, mens* eoruui sinuis idonei. Jlutiia-iae si- !.iruin et nostrum, ci qui pascit nos cantare, Ceiic-
quidem aliorum irinilates pauuiu de Sciipiura liiclus Deus in donis suis, qui vivit ct regnat per
f.obis possunt proponi, qui nostrae magis congruanl omnia sa-cula sfeculorum. Ainoii.
iiifirmitali, verbi gratia, ut MOOfi nouiium lon-
IN DIK ASCENSIONIS DOMINI.

SEUMO
Dc amore Christi iu nos ct de nustro in ipsum.
1. Pater,cuinessemciwi eis, eyoservabuineosiu q Maguus itaque parvulos inagna dilectionc diligebnt.
noinine tuu{Joan. xvii, 11, 12). Haec oiatio Dumini quippe quos ab raore mundi abstraxerat, et rclicta
habita est aute diem passionis. Nou absuide lamen oinni spc sseculi, de se soio peuderc videbat. Quan-
apiatur diei Ascensionis, quando scilicet suprenio diu tiiaen cum eis cofporalitcr couversaii voiuit,
disccssurus eral a filiolis sui^, quos Pairi comiiieu- noii facilc aut multiim hunc suum eis alfectum pro-
dabat. Qui enim in coeiis creavit, docel el rcgil didit; maiurioreni se eis, quam leneriorem exlii-
multilciiinem Aiigeioruin, 'n lerris aggregaveral heiiS, sicut niagistrum deccbat el patrein. Cum au-
sub lem tciHpus ijuo ab cis rtcessurus erat inblaret,

sibi pusillum grcgern discipuloru.n |)i'a;scniia
sua; carnis erudieuQum, quoadusque graudiusculi tunc vciuii viuci lenero eorum afiectu visus est, i.t
seusus eflccti, disciplime Siiirilus ficrenl idonci. niagniim muliitudiiiem duicediuis su«, quam eis
i^l
GUliRRlGi A.BBATIS m
illud esl, siduo, sfidfacili; facill. scii sablinii. Facile eat, obi
abscswleiai, disshuulare nou possfi. Huic ^
in mitndo, in supra virluieia nibil impcraiup; subliine, ubi '^f
qiiod cum dilexisset suos qui erunl
fi-
propeinoJnm omni virlute illius fortis armati liiumphatur. Au

nm dUsxU eos [Id. xni, 1). Tunc enitr.
non suave Chrisii jiigurn purtaro.^ an uon*u-

omiiem vii» araoris etludit airiicis, aulequani eiiaui facile
Tuuc eis bliiiie in rcgno ejiis excellore? Quiil facilius, rogo,

ipse sicut aqua cffuiiderttur pio iuiiiiifis.
sacrampnlum Corporis et Sanguinis sui tradiiill, el quam portare pennas quae poitent porlaniem seV
celebraiMlum intituil, nescio virtute an charitale quid sublimius, quam supra omnem coelorum alti-
niirabiliori, hoc novum };pnus mansionis adiiive- tudinem, quo Christus ascendit, evolar'»? Plane
niens in consoiaiiouciii rvessus sui, ut si discede-

sanoii, quorum sicut aqiiiiaB juventus renovabiiur,
soluin cum assument pennas aquilse, voiabunt. Qiio
rcl ab eis specie corporis, niaiieret non
sicut et
sed etiani in eis virtute Sacramenli. Tunc ve- volabunt? Ubicunquc, iiiquil, fuerit corpus, illiu:
eis,
iuti prorsus suae oblitus majeslatis, et velut injuriam congregabuntur et aquilw {Mattli. xxiv, 28, ct Luc.
faciens sibi, nisi quia gloiia esl humi- xvii, 37. charilaiis
liare se pi-o amicis, dignalione ineffnbili Dominus, 4. Sed quid pulamns, fralres, quoinodo tunc rc-
et taiis Dominus, pedes servorum lavit uuo opere „ penle de terris ad coelos evolare poteril, qui nunc
:
^ exercitio et usu quotidiano volitare non didicerit ?

condens cis et humilitatis exemplum, et remissionis
sacr.imeulun. Si quajris quo doctore, quo duco, nunquid non
1007 2. Tuuc denique post exhorlaiionem pro- Christus sicut aquila, provocabat liodie ad volanduni
lixioris sermonis Pairi eo^ commendaus, siiblcvalis lullos suns, qumdo super los volilabal, eum scili-
in coeium oculis, inter ca^lera sic ait, Paier, cum cet videntibiis ilbs devareiur, di iqiie sequercnlur
essem cum eis, ego servabam eos in nomine tuo, et oculis ouniem in eaelum? PotTat utique repente in
nemo ex Ids periit, nisi fiUus perditionis. Nuncau' ictuoculi, ox oculis eorura rapi, et ubi vejlei con- ,
lem ad te vcnio : serva eos in no^mine tuo quos de- stitui. Sed plane, sicul aquila provocans ad volan-
disti mihi. Non rogo ut lollas eos de mundo, sed ut dum puUossuos, ei supereosvolitans (Deut. xxxii,
scrves eos a malo;et cfetera, quie iion est hujus 11), et corda sursum levare po-t se nilebalurrtmore
teiniioris retexero, multo miniis exponere. Summa sui, ct corpora similiterposse sublevari pollicebatur
tamen oraliouis, sicut iudicat textus leclionis, est exemplo corporis sui : sicut Apostolus ait, seterui
• in his tribus, in quibus est ei summa saiutis, imo conscius mysterii, quia ct nos bajulis nubibus ra-
et perfeclioQis, ut nihil possit addi, Ecilicel, ut a pieniur obviam Christo {I Tliess. iv, 16) redeuiUi.
malo serventur, ut in vcriiale sanctiflcenUir, iit ciim v> Ipse quidom ascendit super Gherubim, et vol.nit
ijiso glorificontur. Pafer, inqiiit, quos dedisti milii, super ponnas ventorum (Psal.wii, 11), id esl su-
volo ut ubi sum ego, el ipsi sint mecum, ut vi- pargressus est virtutes Angelorum tuije lamen con- :
dmnt claritatem meum (Joan. xvti, 11-13, 15, 24). descendens iiihrniitati, expamlet alas suas, et as-u-
felicas, quorum advocatus ipse judix est; pro met te, atque portabit iii liuinoris suis, si modo
quibus orat qui pari honore cum eo qnein orat ado- pullus degener non existss, ut a terra levari, et
randus est! Volnnlate labiorum ejus non fraudabii aura puriore porfrui non e.xlimescas.
euin Patcr, cum quo est ei una voluutas et una po- 5. Aiii Milaut coniernplaiido, tu saltem amando.
tcslas, quia unus Deus osl. Oranino quod Cliristus Paiilus menle excedit, ei nd tertiuii) usque pervolal
oral, impleri neeesse est : cujus sermo virtus esi, coeliim (II Cor. XII, 2); Joannes ad id quod id prin-
et volunlas effectus; qui dc omuibus quse sunt, dixit, cipio erat Verbum : tu saltem hiinii degenerem iion
et iacla suot, maa iavit, et creaia sunt (_Psal. xxxu, trahas animum, nec patiaris obruium ioeitia in
9). Volo, iuquit, ut ubi ego sum, et ipsi sint mecum, terra putrescere cor tuum; Mjd clanianii, « Sursum
O quaiUa s»curitas fidelium 1 quania tiducia cre- corda, » Poiilitici magno (qui liodie introivit ia
dentiuml lautum non abjicianl graiiaii qiiam ac- Q Saneta, ajterna redeiuiilione iuvenia, ubi ei assistil
ccperunt. Non enim solis Apostolis pioposila est vultui Dii iuterpellans pro nobis) responde fiileiiter,
hiue si curiia , vel condisi i[)ulis eoruin, sed oiniii- « Habenius ad Dominum. » Sed et si aliquando quse-
bus qui per eorum ve bura cn diluri sunt in Dei sivisti non qus sursuiii sunt.sed qua; s .perterrain;
voi huin. Non pro cis, inquit, rogo tantum., sed pro jamte ipsuni increpa, ei ilic Domino cum pro^hela:
eis qui credituri sunt per verbum eorum in me Quid enim mihi est in coelo ? ela lequid voluisuper
<Joan. xvji, 24, 20). ierrami (Psal. lxxh, 2.5) Heu, quain lOOS mise-
3. \'obis aalera fratres, donatum est, ut ait Apo- re ernibam lam niasnum est illud in coelo mihi re-
I
slo'us, nou solum ut in eum credatis, sed etiam ut posilum, quod coniemnebam ; tam nihil hoc supei
patiamini pro eo {Pliilipp. i, 29) : quos scilicrtfuJ.s terraui, quod t.inlO|iei'e expetebam ! Christus itaque
promisîonis Chiisti, uon securiiate iiei^liientiores, tliesaurus tuus ascendit iii cui-luin : ibi sit et cor
sfid alacritaie faciens ferveatiores, et quotidiano tuum. Inde ducis originem, ibi habes Pairem ct
vitiorum coutlictu, marlyrio coronat asîduos : as- hffireditaiem, inJe exspectis Salvatorera. Anien.
137 L\ FESTO PENTECOSTES SERMO I. 153
IN FESTO PENTECOSTES.
SERMO I. vos potius nobis est sermo, qui spirilum adoptionis

f^
De Dei charitnle et hominum inyratitudine. lilioruniaccepistis, liabenics eumtlem spiritum in
Deus, in«frabilis miseiicordia ejus. signuin ado|iiionis et pignus hserediiaiis q'ii velut
1. Inelfabilis ;
Secunduin nomcn ejus, ita et opus ejus. Tlane ini»f- quidiun character insignis, vasa niisericordise a v '.-
fabilis divina; circa nos dignaiio chariiati^. Parum sis JrK disceriiit. Quanquara de s.iluie noslr», vel
erat Palri, li-adidisse Filium, ut redimeret servum matiis de spe salutis, ea riobis modeslia gaudendum
nisi daret et Spiritum sancluni, quo servuiii adop- sit, ut nuod in illis dolenius, adhuc de nobis pro
taret in Fiiium. Dedit lilium in pretium redemptio- iiOblra riiuiabilitate timeamus. Sicut eRirn de illis
nis ; dedil Spiritura in privilegium adoptationis : dcsj^crare inipium, Jta de i.obi^ praifOmere cst te-
se deiiique totiim servat hserediiHicm adoptatis. O merarium, cum tam de uobis quam de illis, qua>
Deum, si Cas est dici, prodigum sui, prae desiderio hscunque sit scienti» prsesentiufn, riulla possit cssc
hominis ! An non prodiguai, qui non solum sua, pr^pscieniia futurorum ; nec (evis sil injuria ûrtnnee
scd et se ipsum impendit, ut liomincm recuperarei, potestati, p*nfS quam esl arbitrium • vilse et morlfs,
non tftm sibi, quam homini ipsi t an non prodlgum, si vel de iilis tnm crueleliti?r, vel-de noblt tam
qui, sicut jiroprio Filio suo non pepcrcit, sed pro audacier praejudicetur ejus jtidiciis. Denique de
nobis omnibus tradidit illDiu {Rom. viii, 32), sie
" masâ eorurri sumus asiumpl} et qut pAulo'. anie ,
ucc Spiritui sancto pcpercit, ut ita loquar, s«d iiova eramus, siuut ct illl, naiura et viU filii irae, repenle
et uiira laViiitKtesuper oranera c«rn;m effudil illuni? faeli sumus filii graiiise. Nos ergo simus illis exem-
Multum quidem effusus sni pradigus ille fitbis, qui pluai spei ad poeiiMenliam ; ip&i nobi», limoH» ad
laiii pdirimonium, quam se ipaum dona\il meretrl- persevrra liam. In nnbis se mfsiMioordi» commen-
cibus ; sed muUo elfusior patcr in recupcraiioncm dat, I4»09 ut ameiur; in iilis se jiidiciura essertt
perditi tilii, qur.m ille in perditionem sui [Luc, v); ul tlmeatur. .Mieftricordjam el judicJflHr eantftbo
si lameu ulla.deljel esse coni[iaralio grali» ei pccu- tibi, Dominc {Psul. C, 1) : pro isia grsKSs ag^^ns,
aiae, spiiitui el carnis, Dei et hominis; Vide cnini pro illo preces fundens, pro ista gratus et Isetus,
quan^ laigitaie toto orbe graiia Spiritus effusa pro itlo limoratus et cautus : de utroque eruditus
sit, non solum jnstis confirmandis, sed el peccato- exsultabo libi cum tremore, quia tunc ingrcdiar in
ribus jusiificanilis ; quomodo ubi.(ue geutium, Spi- veritate lua, si ita laetciur cor meum ut timeat no-
ritu creante novum genus boininum, renovala sit men tuum. Neque euini tinier iste, quem amor ca-
facies terr% : imo quanta quotidie niutatio fial pcr slum facil, gauiliuni tollil, sed ouhtodii ;
nun de-
dexicraiu Excelî, ut repente perditissinu hominura [J struit, scd instruit ; non inamaricat, sed condil :
publicani el meretrices, justos qua'ii plurimos prse- ut taiito sil durabilius, quanto modfstius; tanlo
ecdani iu regno Dei, et nowssimi fiant primi. Pror- verius, quanto severius; tsinto diilcius, quanto
sus non sicut dclictum, iia et douum : quia ubl sanctius. castum et fideie gaudium ! quam fidelis
abundavit delictum, ibi superabuudans gratia (Rom. est illa di> te senteniia Sapientis : ISon est cemus
V, 15, 20) : non so)um douat delicla, sed ctiam vir- super sttlutem corporis, et non est obleciatio super
iiitum accunmlat merita ; ct subliinius lestituit lap- yaudium cordis ! {Eccli xxx, 16)Hoeulique gaudio .
sos redeinptio, qunm consiituerat prima creatio. non est gaudere impiis, quorum faioos risus el fri •
Sane iu his omnibus quanto mirabilior Dei gratia vola gaudia Sapieiis detestalur ei increpat. Risum,
prtedicatur, taiilo damuabilior hotiiinis duritia con- inqait, reputavi errorem, et gaudiodixi : Quid fru-
vjucitur, si grdtiain vel oblatam lecuset, vel accep- stra deciperis ? (Eccle. ii, 2) Risus dolore mUcebi-
lam nou servet. Cui enim non ofleriur? super quem iur,et extremagaudiiluctus occupat [Prov. xiv,i3).
non effulget lunieu illius ? <juis se abscouilit a ca- 3. bone Jesu, quarn dissimile est illud gaudium
lore ejus f Neque enlm rdiquii se Deus sinc testi- tuum, quo interim conselaris reniratiantes illi fals9
niouio apud coiiseieutias homiuuni, illustraus cos et fallaci gaudio quani rnclior esl roisericordia tua
p !
^plendore vcritatis, et fovuus c^lord bouitatis ;

ciiui supi;r vitasl quam melior est dies una in atriis luis
L'i lux vera illumiiiel omnem liomineiu venionlem iu super millia ! quanto beatiores facia pauperes luos
liuuc mundum [Joan. i, 9), et Dcus faciat oriri so- ipsa paupertale tua, qnam mundus facere jxjssit sua
lem siuiin super bonos et malos, et pUial super ju- quantalibel affluenlia, ubi quidquid aftluit, defluit,
stos et injuslos (Matih. v, 43). Si-d vaj illis qui ro- sibique inhaereutera jjcrefiluere facit 1 .41iis affluebal
belks suni Uiuiini, et resistuut Sjjirilui sincio, ncc deliciis illa pauper familia Chrisii, quam iluminis
acquiescuiit veritati quarn intelliguut ; et sicut lutum impetus inuudabat lajiiiicans civitalem Dei; cura
ex calore solis, ita ex boniiale et beneliciis Dei du- sciliret hodicrna die Siiirilus, tan.|u.ira torrens, re-
riores liunt, audacler etiain pruvocanios eum, ciiin pleuit totam domum ubierant sedentes {Act. ii, 2.)
ipsedederit omnia in inau:biis eoruin ! Apostoli. Exhibebat quipps divina Veriias, quod jVer
2. Veruiii quid ad nos de lus qui foris sunt? Ad prophetam [iromiserat : Ecce ego decliiw in vos, ul
I=.9 niBlilUr,! ABllATIS 160
flumen iHwU.elut torrcnsiitundan!; glorUf geuiium « ii. Vitloani, qiiteso, ipsi, ae forle itiiniiciis liomo,
{Ifî w vxf^
Lxvi, A<A\ f\.,. „ :ii:.. ..i-*i.. .i_. T,._. "^..- 1 .-i- ,. ...
12i. Quaiilurn bonum semeo
.
[Isai. illis;illlii.'bat, iinii.us liin qui super patrisfamilias loliuin suum

tiis iiiflueliat 1 iiuantunique de illis iirothiebsi, do quo- super.-eminare consuevit, posl illam suavem escam
nim vcnlrc lluibaat flumiiia aquaf» vivu' .Nt-e soiura de ! Cliristi, felle suo faiices coium linxerii, ac per lioc
corde benevoleiiliacliariiatis, sod ciiam ex ore vcLe- iiou iiiodo deslderiuni, sed et menioriam priorisgu-
meulia prollurfjat torrcntis cloquii. cui iion iioleraut sUis aboleverii. Eniinvfru .'.latini denuiitiat Aposto-
resistere el coiitr.ndicere oinues corum adversarii : lu.-^ Iiis qiii ejusmodisuul : jYo;/ potestiscalicem Do-
sicul deSlcphano dicitur, ({Mdnionpoterani resistere mini hibere,et calicem diemoHiorum. Nen potestis
sapicnlice et Spiritui qui locjucinitur {Arf, vi, 10). Oominiparticipes esse, el mcnsa' diemonio-
meiisii:
4. Adlijjusmodi gaudia vos iiilciini, liatres, eoii- rum {I Cor. x, 20, 21). An nou tibi videiur non
sohilor vesier invil ii. H.-e toirente, voluptaiis
û* inodo pciaius sed ct iiiebriatus calice da-moniorum,
siiib;nidas amaiilium menles potare desiderat. iV qui liijidinis, irai, impalicntia;, aut siiniliiim rapla-
quis, inquit, sitil, ventat et bibat{Joan. vii, 37). tur furore passionuni ? Ego, ut loquar de his quie
aifluens iiberalilas Dei ! o indelicieu-; larjîtas diviua; jani inagis in usu qaam in crimine suat, pulo quod
boiiiliiis! Spiritum, ciijus liuiiie priiniiias dedit etille mensa> daîiioninruin particeps t-it, et paseens
Aposlolis, oflcrt universis. Tliesauruin suum, Ibnteni ôs pascatur ab cujus os abundat malilia,
B eis, lin-
aquai vivae aperu tam iicimm;jus quam juirieiiiis ;
gua coneiunat doi .'S, sedens .idversus fratrem suum
tauquam et ipsc omnibus sapienlibus et insipieuti- loquitur cl udversus filium inairis suas ponit scan-
bus debitor sit. Omncs, inquit, .ritleut.es, vcni/c ud daluin : qui etiamsi non detrahil, delrahentem li-
uquasilsai. lv, 1). Eeco persoiias iion accipit, con- beuler audit ;
qui scnriliiate stultiloquii cacliinnan-
diliones non disccrnil, meriia non reqiiiril : lantuin tes dis.solvii. Videat eri;o qi:i ejusmodi est, an di-
silirc quis iioveril, vrnire ve!il. Gratia quippe non gnum sil ui, volutalus velul iu cruorc immolatio
iidmitiit fastidientes ;
.«led sicut esui ientes implet bo- et sordibus datraonum, mox admittatur ad mensam
nis, sic divites dimittit iuanes. fasiidiuin tinea Ciirisii et Angelorum. .\bsit autera, fratres mei, ut,
cordium, rubigo mentium l.mguor pessimus aui- ha'c dicens, inuocentiam veslram, qua plurimum
maruni, quod abomiuari faci; bonum Dei veibuin, deleclor, inscrinain sceleri ; sed ha;c dico ut salvi
coniemiicre ctKleste douura, fastiaiie rnanna propter silis, ei aliorum exeaiplo caiiiiores facii, manasque
ollas caruium ! Qua? enim lues tam pestifcrii, quis lavanles in sanguiue peccaloris, gratiam Spirilus
morbus tain lethalis, qui sic faciat homiiiem iinme- saiuii quam alii negligenti.i perdunt, vos orani vi-
morein suue saliilis , ridcntem ac rnale securum ap- jilauiia servare cureiis ; ad laudem et gloriam ip-
propinquare usque ad porlas mortis ? Sed unde, ro- C siuss lart;iioris Jesu Gliristi Domiai nostri, qiii vivil
go tam b-.te lues isia Christi ovilia inf. cit, greges et regnat per omnia sKcula s;eculorum. Amen.
invasit, ut quam pluiibus de giegc Domiiii videaiur
etiam locus horroris et vastffi soliiudinis, locus pa-
SERMO 11.
scuK ubi suiit collocati, et in pascuis uberriniis, in De linguarum mysterio et dono lacrymarum.
hcrbis virei.tibus misere pereant fastidio languidi? l. Loquebantur variis linguis Apostoli maynalia
Aii non, quffso gusiaverunt donum cueieste, et par- Dei {.Acff n, 41.) Nimirum cx abundantia cordis
ticipes iacti suni Spiritus .sancti ; gustaverunl nili gaae Joquebanlur in eis. Exsultationes Dei iu gut-
hilorainus bonum Dei verbum, et virlutes sieculi ture coruni, quia cliariias Dei diffusa erat in cordi-
ventuii ? {tlebr. vi, 5.) Si eniin non gustuvermu bo- bus eorum. Doniiue Deus meus, et ego ulique si-
nuni Dci verbura, unde loties eructavit cor eoruin militer laudarem, si simililer polatus esscm. Quia
verbum bonuni, cum seilicei de memoria abuudan- vrro arida est aaima mea, ideo est et lorpida lingua.
liifi suavitatiscjus eructabaut lal.ia coruuihymoiim ? Si'd sicui adipe et pinuucdine rcplealur auima mea,
Nunc autein divini& iiilcrsunt laudibus, et dormi- ct htbiis exsultiiionis laudabit os meui.p (Psa/. LXii,
lant ; aut otiosa vel eiiam iiernicios.i mente per- ri ti). Eructabiint labia mea hyimium ; sed cura do.
tractant : sedeiitad librum, et oscitant : vcrbuin ex cueris me jusliiicationes luas : i.l est ciim dedcris
liortalionis audiuut, et ipso audilu laborant : de pa- guslare quam su.-.vis es, ut discam le diligere tolo
scuis muiaiitur iu pascua, et tam ista fastidiunl quam tiurdc, lota anima, tota virtut.>. Bonus es tu, et ia
illa : jugiti r vert.antur inlerfrrcula vitfe, ct laoriun- bonitalc tu.i doce me juslificationes tuas {Psal.
tur fanie. Unde ergo lOlO jio-l illam felicein ex- cxviii, 12). Bonitas siquidem tua, uuctio lua est,
perientiam, Kiisturaquc siiavein superua' dulcedinis. qiia doces eos d.; quibus pnedictum est : Erunt om-
lanta hcec oblivio, et incuriu boni, languorque inen- nes docibiles Dei {Joan. vi, 45). Beatus homo queni
tium subintravii ? Sola relicia esi eis vox illa pl.m- tu eruilieris, Domine, et de lege tua docucris eum
gcnlls, si tamen plangerc v. liiit : Pcrcussus snm ut {Psal. xciii, 12). Lex Domini immaculaia conver-
fenum, el aruitcor meuin,quia ohlitus sum comcde- triis auiinas {Psul. xviii, 8), ciiaritas csl : lex uti-
re panem meum {Psal. ci,.');. Currehantutlque bene: que ignea, qu&; est iu dcxtera ejus, qua; cuui digiio
quis eos lasciuavit retrorsuiu converii ? Spiritu cce- Dei scribiiur super latitudiuem cordis , et ipsum
peiunl : quomodo nunc carne consummanlui ? Vidu cor amoris incendio, el eos ignito fcrvcre facil elo
ptuose vescebaniur : quoiuo:io niinc. intereimt iu viis? quio. De Cu-celso, iiiquit, misil Ignem in ossibus meit^
toi IN FKSTO PEiNTECOSTKS SKHMO 11. 162
et erudivit me {Tkren. i, 13). qnanta facililiite ci * pit, non capit, nisi qui salulem periclitanliiim eiu-
ccleiilîte, quant:i copia el faoiiltatt', ignis illc qiieiii lit, et famein patitnr ui canis : de qualibus dictnin
Doniinus Je»us misil in lerr.ui), iiou erudivil esl, Lingua ranuin tuorum ex inimir.is{Psal .cxvui,
iniperitos, sed etiam expcdil impeiliios ! 1'rors'js 24;.Sed w miserisqui tantostudiopercunt, tanioque
iguia> lingua-, quas ex se dispertivil iguis iste, quu- desidciiu morlem sibi coiisciscunl, ut vulnera sua
sic ignescere non soluin inoiites, sed ot
locerunl togant, curanique c num refugiant, et asperitaiera
lingiias Apoiiolcrum, ut etiam nunc pius auditor linguiV meclicinalis arbiiroiitur morsum odii letlia-
ad sermones ignescat eoruin. Prorsus ignea liogna lis ! Odcruni corripientem ir, porla, et pcrfecie lo-
Petri, ignea lingua Pau!i, in i]uoriuii verbis iiunc iiuentem abominati sunt (.4;uos. v, 10). Perfectt!
quoque vivil ignis perpeluus, qui ei sui>e.r corda loquenteni dico, non tain do perfeclione disseren-
noslra sciniillal, si accedamus, si aurum vel ani- tem, quriin pertecta dileclione corripicnlera. Sed
mum ab coniin scrmonibus non averlamus. dicam, Perfecla ilileclione, an perfoclo odio? Inio
2. Si meruissera aiiqiiani acdpere de liuguis hu- ulriimquo, ct pciiecia dileciione, et perfcclo odio ;
jusraodi, dicfrem utique et ego, Doiiiiiius dedit iiiilii quia perfectura odium nihil aliud cst, quam perfccta
linguam mercedem meam, el in ipsa laodabo euin dilectio ; -et unaestutriusque perfectio, quam Aposto-
(Eccli.u, 30) sicut^ de illis lOI fl scriplum ost, g
;
lus deterniinat, dicens, Odientes malii m, adliwren-
Loijuebantur variis linguis .ipostoli inagnaiia Lki. tes autem ljouo{Rom. xii, 9).
Dicerem etillud Dominu^ dedit iniiii linyuam cru-

: 4. Sed reveriar ad id undr digressus eram. Opla-
dilam ut sciam sustentare eum qui lapsus esi, vcrlio bam mihi liuguam qua laudaiem Deum, vel certe
[hai. L, 4), Apostoli et eorum similcs linguis sibi iinguam qua confitentium uicera curarem : in al-
dalii magnalia Dei prseJicant, tyramios verber.mi, tero quidein inilii quaBrens diviiiie devotionis fruc-
daemonia flagellant, lerrani compluunt, coelos ape- tura; in altoro, fiatorna; salutis lucru.ii : vobis
riunt ;
quia linguas eorum claves coeli factae suut, quoque in allero dulcis, in altero lieii desiderans
quippe quibus de ipsis coelis liiiguse missie sunt. utilis. Nam ot de Scecularium arte et oliicio poela-
Mihi autem utinam vel lingua caruis dala sit, qua rum, ita sumptum e.st apud quemdam eorum :
possini prinium quidem propria, deinde et aliuna .\ut prodcsse volunt, aul deleetare yoctie.
ulcera lingere, si qui forte sunl qui ad hoc ii>sum Omnc tulit pimc.tum qui iniscuit uiile dulci,
sibi ine diguentur admittere. Boati quidom, quibus (.lloBAT.. Art. poel.)
amor et dilectio divinae laudis cor reptel gMuilio Oplabaiii, iiiquam, mihi graiiam oris, qiia Deo ct
et os jubilo. Sed et illos utique buatos di.xerim, qui, vobis officicsus deservirem ; ut aliquatenus com-
cum de \ ulueiibus aniniarum virus abliugunt ct pu- pensarem verbo, quod minus prosum exeinplo.
rulentiam, trahunt in se, quo auiina eorum sagine- (juaiiquam saiis suspecia inihi sit hsc consolali:),
tur, spiriium et graliam. Esuriunt siquidem et si- si dicaiu 01 non ianiam: si siippotaiit sultragia liu-
tiuni juslitiani, et faniora patiunlur ui caues : idoo- gua', cum desiui. ineriia vilie; inio m:igis fortasse
quc nibil fastidiunl quod iu corpus suuin possiat timcndum sit, nc peccanti dicat Deus, Quare tu
trajicore; nerainem peccatorem abominamur, quciu enarras justitias meas, et assumis testamcutuin
ad juîitiani possinl convertere. (luod Deui mundu,- meuin per tuum?
xlix, 16). Sed quid
os {Psal.
vit tu ne immundum di.vcris {.i:t. \i, 9jdictuincst agam'?Si non qiiescel dolor mcus,
locuiiis fuero,
Principi Aposlolorum, et in ipso aliis : et ob liuc et si tacuoro, nou receuei a mc {Job. xvi, 7i. Pnvor
mactat manducat omne genus reptiiium et vola-
et esi utrobique moestus, et courctore duobus;q'ia
lilium,etaii, Quasprius tangere noicbat anima mea, locuLioiiem ei ofiicii 1oi.'hs exiyit, et vita contradi-
nuHcprie anyustia impatientisdesiderii cibi incisunl cit. Sod recordor verbi quod apud Sapientem in-
{Job. VI, 7) Quinimo mirum in modum quanto quis- veni Animu: laborantis laboriil sibi, ijuia compulit
que pcccator ante conversijnem amarior, lanio euiii os suum {Proc. xvi, 26). Loqiiar iijitur, non
postmoduni convcisio ejus dulcior; quantoque de- q IOI*?piout lucus expeiit, sed piout sensus
speratior, tînto gratior nobis ejus salus : quia et pctit, imo proui Dominus dederit, in cujus manu
salvantis gratiam pliis iniramur, qui ovein porditam sumus et nos, et sermonos nostri. Lorjuar, iiiquum,
reportans in humeris, gaudiuui f.icit Angclis super et mo ip«um lingua obligabo propria, ut vel pne
uno peocatore poenitentiam agente, quam supcr no- confusioiie aliquando kiburare compellar : et si
naîntd novera justis {Lue. xv, 7). corpus a laijorc nianuum excnsaverit, cerie ani'!ia
3. Dicant igitur alii quibus datuin est : Quam laborantis laboret sibi, ut dical cum Daîd, Labi-
ilulcia faucibus meis eloijuia tua Do mine{Psal.c\\iii, raci in geinitu meo (Psal. vi, 7,i. si ii.iiii dentur
103) ! aniiiia autem mea esuriens tlfamem patiens ut illi gomitus inenarrabiles, qiiibus Spiritus postulat
canis, ciia.ii amarum suniot pro dulci,etaboniii)abile 1
1'0 sancli<, ut laborem inois! Procul diibio labor
pro dcsidcrabili. Deleclenturaiii lanibere inella Scri- hujusmodi gemituum siiiis digne pcnsarel mihi
pturaruin ; ego vcro delectabor ulcera lingere pec- quotidiauuni laboiein mauuuin.
catorum, mei scilicet mihique sim lium. Fujdum 5. Sed cl vos ijisi, fivarcs, si a.'mulari meliora
quideni ulcus peccati, visuque horribilc ; scd t.-iiiioii cliarisniata didiscisiis, opuuc gemitus liujusmodi a
ipsum lingcre, ciijus si' sapoiis ci graiiio, uon .ji- .Sjiiiilu \obis iufuudi. Ncscio si sit iu douis Spiri-
168 GlKlilUCI ABBATIS 16)
lus aliud couvenienlius aui coiiimcxiius liis qui t7.^/ coynovimus Chrislum secmdum caniem; sed
^
bunt infii-mitate et iniseiia circumJati : nescio si nuncjam non novimits {Id. v, 16),Nam et le ipsuni,
Spjrilui san' to qui in colu;iiba auparuil, alia vox si pio affectu Psalmislit,- dicere poiueris, Ego sum
familiailoi- geinitii, aul gralior s.t. Hoc auiem scio. itniiper et dolens (Psal. lxviii, .30), sic dilabit, sic,
quia in iiuHoOiierc taiila tainque parala nobis sup- liilificabit soliria obrietas hnjus pr«chri calicis, ut,
peial maieriii, sicut in gcmitu et plaiictn nosiri : etsi pauper sis, paupcrtas ;mimum non urat ; el si
nisi miseriani suam nostra dissimiilel superbia, aut dulebas quia pcccasii, jam peceati realps conscies-
sensus obJuretur slupore vcl ameptia. Hoc autem liara non niordeat.
priinum circa iulirinoj, quorum curam sHscipit, 6. Vide autem, si non et ipse Spiritus sanclus
operalur incdicina sancii Spirilus, qui ost illumi- ,n judicium venit in hunc mundum, ut qui doleui
nalio nostra el salus nosira, iii videlicet sc ipsuni non doleant, et qui ridcnt, jBlerno et iucoosolabili
phreneticus senliat et scial, el conversus ad cor se luciui tradsnt. Melius est igitur ire ad ckMnuin
dicai Domino ci.iiu propheta : Poftguani comertisti luctus quain ad domum convivii {Eccli. vii, 3). Et
me,egi ptBnUenliam:el pasiquam osleitdisti mihi, rcvera sapiens, elsi aliquando consolationem mere-
g
percassi femur meum {Jerem. xxxi, 19). Nisi enini tur, ut dolorum non recorJetur amplius, eorum
•
lais apponal scienliam, non ap)ionet doloretn, •• nisi scilicel de quibus con.soUtionem accipit, semper
doluerii nou nieretur consolaiiojiem. Beali enim tanten ut locum paret cousolationibus novis, novas
qui lugenl, quoniam ipsi consolabuolur (Wflii/*. v, exquirit de se ipso causas doloiis non statim
;
o). Pulo quia noc in Apostolis

hodie locutn i»}ie- b!aadien£ sitii, quasi jam |>er omnia justus sit; sed
nissel Paracleti cousolatio, oisi quia lugebaut se 80 subiilior, quo jam illuniinari coepit ; eo distri-
desolatos, quia non poteranl non lugere Glii sponiii, ciior, quo juslificari coepit, iit accusator et judex
cum sponsus ablatus e-set ab eis. Inde eni ijuod sui. Ei ergo qui ejusmodi esl, crebro, nisi f*ll«r,
eisdicebat : Nisi ego ahiero, Paracleiiis ttcn venitt Spiritus coasolator advenit, quofltam et adventum
ad vos [Joan. xvi, 7). Nisi desolati fueriti* praesen- jam ipse suom aulevenit ; adveniens scilicet ut con-
tiam^â corporali, noii vos consolabitur visitaiio solation''!» tribuai, sed antcvenicns, ut lujiere do-
spiritualis. Date, inquit, siceram mxrentihus, ei vi- oeat. Lucius siquidem pius aiiûe religiosus, in
num his qui amaro animo suut, nou siilicet illis doctrina Spirilus et ordine primus, et utilitale in-
qui ebrii sunt giudio et luxu sseculi. Qua? enim " venitur praeipuiis ; quippe cum sit summa sapien-
parlicipalio justilia! cum iniquilate? nunquid bilia sanctorum, euslodJa jusiorum, sobrietas mo-
bere possunt cilicem Domini, et calicjm dsemonio- desloruni, prima iucipientium virtu», proScientiuin
rum? hihant, iuquit, poiius pauper«s Apfistoli, et stimulus, perfectorum cumulus, pereuotiuin salus,
oMiviscantur egestatusuie {Pr. xx«, 6,7), ul di- pericliiautium portus, promissionom denique ha-
cjnt : Sicut eyenies multos autem,locupietantes(Il bcns censelatioDum quae nunc sunt, et gaudiorura
Cor. vi. 10, Bibant marent^s de absentia sponsi, qu8B lutura suut ; ad quse nos [lerducat qui vivit
el dolorum aon rtcordcntur amplius, sed dica?.it : el regiial par onmia ssecula sa^culorum. Anien.
IN NATIVITATE S. JOANNIS BAPTIST^.
quin saitem gessiiimus more puerorum de te quo-

iai3 SERMO I.
p quomodo baihutirc; qui eiiam in materia leviori,

De laudibus sancii. pleua necdum didicimus verba foimare. Tuum erit,
Ah Domine Deus,ecce nescio loqui, quiti- puc-
I. ! vox Verbi, vox sa|iienliw, tibi devotae solvere vin-
ago sum {Jeren. i, 6.) Fraires, si Jeremias, sicut ex culum liiigua;, qui iiccduin loquens, usum loquendi
leciiooe audislis hesierna, ne pr*dicalionis susci- muto poiuisti patri reformare. Ncc sine feaore ma-
peret officiuin, verecundius quam justius niinorem gno rediit intereepla faculta» loquendi, cui simul
eausabalur a^talem, quanto reciius ego seusum accessit gratia propheiandi, «t videlict uterque
causarcr minorem? Si sanctum ex uiero, et quem parens aliquid sibi gaujcret praerogalum de prwro-
manifesla divina mittebat electio, jetas deteriebat gaiiva tilii.
iafiruiior, mihi qiw frons esse potesi ad loqucn- 2. Qui cnim propheta, et plus quam propheta
dum, cui ncc ad sanclilalem suffragaiur conscieu- futurus erat, imo ante proplietare quam profari,
lia, nec ad sermouis facultalem suppetit scientia? prius Deum quam se ipsum sentire cceperat, pa-
Illi crat limori puciitia sua, nihii noii erit pueriliias rentes qucque suos prophetas facicbal ; et in eos
de transfuderant carnis siibslantiam, spiri-
msa? Verumtamen tu, puer prophela Allisriini, qui in se
quo sermonem bodie nostri deuet locus onicii, pue- tus sui et gratiae superabundautiam refandebat.
rililateni nosiram non pateris eACusstam liabori, Nam et Elisabeth, postquam exsullavit in gaudio
IfiD liN NATIVIT. S. JOANNIS BAPTIST/E SERMO 1, 1G6
iufans in utero ejus, tuiic el ipsa propbctavit rc- ii cujus indicio lucem veram agnovi lucentem in te-
p'eta Spirilu sanclo ;
quia necclum loquens lilius, nrbris, scd iion compr^hciisam a tenebris. Mihi
mniri tamcn occiiliam Uomit:i jirafsoniiam cxsulta- prorsus insffabih nascittir gaudio. cum quo tol ct
ii'aiL- n.:»nilC!>la revel.ivlt. Saluliljii S.ilv.it'ire>n lan4a mundo uyscuntur boua; qui videlicei F.ccle-
moui, quo poterat, el in oci-.i!'-Sum riouiini prinr.ur- shm primus catechizal, pcr poenitenliain iniiiat,
sor impiger crumpere gesliebat. riiiiie incompara- per b.ipiismum pra;parat, praiparatam fhrislo con-
bi!is gratia, iiwstinialiilis ilivinfe viriulis poteiitia. signat el copulat; el quam ad viveiKiuin temperan
Vox Maria; duni auribus Elisabcth insonal, ad cor ter inforniat, eliam ad niorienduiu foriiler propria
Joanuis peuetral, qui abslrusus intia materna la- morte confiruKii, atque in his omuibus plebenn pcr-
tcb.it viscora, spiritum ejus auimat, gaudioque sa- fectam Doraiuo parat.
Imaii vegetat : el cui virtus naturae vix adhuc lo- 5. fratres, quorum propositum est (utiDam et
lam iufiiilerat animim, virtus vocis Marise plenio- ita desiderinm) ad |)erfcction.^m festinare; quam
rcm iufutiit propheiiam, adeo ut etiam de plenitu- cito christianam assequeretur pcrfeclionem, qui
dine liiii C0|iiose videatur matrem refundi. Vere
iii liuic raagistro aninium acoommodaret docibilem :
gralia plcaa Maria : niaaifeste Deus iotius gratis in cujus etiam prima elementa ju.^titise modum super-
ea eral, de cuius munifiecniia lani copiose, tam gressa sunt perfectionis hunianie; cujus nuiimenta
iiiagnirice, principaliter in Matreni, Ue Aljtre ia primaeva! aetilisgravitatem sapienlia! viccrc seuilis!
JoanneiD, de Joanne in parenles, graiiiB largitas Qiii eniin, aiU!'quam natu'<, saactus fuit, quid mi-
pro/luebat. Flumina prorsus de ventre .Mariae flue- rum si in processu convcrsationis plus qnam san-
banl aqnm vivae, et foHs vitse et gratite oricbatur de ctus fiiit? Mirari possumus, non possumus imitari
medio paradisi ad irriganda ligna p.iradisi. sdnctitaiein tuam, sanctorum sanclissime omnino :
.3. Proxima erat Ibnti cedrus ista nobilis, Joan- uecesse est ut, qui de publicanis et peccatoribus
nem lotjuor, cousobrinum el amicum sponsi, prae- pleiiem perfcctaia Domino pararc festinas, huina-
cursorern, Bartistara, et martyrem Doraini : ideo- nius eis loquaris quam vivas; et modum perfectlo-
que minirurri uberius irrigata in t.uitum excrevit, nis non scciindum vita» forinulam tuie, sed secun-
ut inter natos mulierum nihil illa sublimius posset dum viriiilem mediocritalis temperes humanae. Fn-
mveniri Oirmino Salvatori proximus eiat, qui non citfy iiiquit, diyiiox ffuctus pcenitfntia: {Matth.m.
solum copula saoguinis coniuuctus, aut amicitia 8). Nos quidera, o fratres, gloriamur perfeciius lo-
infifnus erai, sed etiam gluria aununtiatiouis, novi- quam vivere Joanncs autem sublimius vivens
qui, :
tflte navitaiis, sanctitate peae originali, prssdica- p quam possint hoinines vel intelligere, loquitur ta
ticne consimili, auctoritate baptizandi, virtute pa- meu «is prout possuut audire. Facite, iuquil, />•«-
tit;ndi, ante mortales omnes ei propius accedebat. cttts dignos pwnilentice Humamim, inquit, dico, pro-
Denique si alia cessarent omnia, si cuncta de eo yler iyifirmitalcm carnis vestroe {Rom. vi, 49) Si
si.erenl prophetarum praecoiiia ; solius gratia no- nonduin esse poiest in vobis omnium plenitudo bo
inims ejus (9), quoJ vocatum est ab angelo, prius- noruni, sit saltem vera omnium poeuitudo malo-
quam in utero conciperetur, saiis abuudeque sin- rum. Si nondum facere prsevaletis pcrfecta^ fructus
"Mlfircrn in eo fuluram Dei gratiam testab.itur. Di- jusliti», sit inlerina hsec vestra perfectio, ut facia-
{;iium quippc erat ut gratiam Dei, quam gratia tis dignos fruclus poenilcntia.
uic-rii profiidil pienus gratia pra dicarel, el gralia 6. Si recordari voiumus, fratres, lectionis he-
tion ni?diin-ri erninerei, qui gralise tcmpus a tem- sterna!, ad digiios IVuctus poenitentiie pertiuel qnod
(j.jit' iegis velut ;ii»idius limes disteMninaret Usque Jeremia;, aut certe Joanni sub typo Jeremiae di-
,jil Jo.in.iiein eiiun Lex et Prophetaf prophetaverunt ctuiu est, Ut cvellas, et deslTuas, ct disperdas, el
(Loi:. XVI in); qui videlicct primus oslciidit prnescn- dissipes : ad fructus justitia', ut cedifices et planies
leni, i(uen) Lex ct Propbelia promisorant vcnturum
^_, j . _ {Jerem. i, 10, el xviii, 7). Beaius qui inanus hujus
4. cVierito is;itur nativitas hujus pueri raultos exstirpatoris adjuverii (nam ipse Del adjutor esl),
gaudftrc uinc leeit, hodioque facit, qui in senectule qui videlicet cooperans verbo et gratitf' Dei, in lioc
pareriiutn 10l>lnatus, mundo sencscenii gratiam studinm ct operam dederit ut evellat et disperdat
praîlicaturus erat reoascendi. .Vlerito nalivilatem de alfeeticuibus et moribus suis omnem plantatio-
islîin quam rairabihter operatur graiia, miratur- nera quam noii plantavit Pator coelestis, de...truai
q»e i.atura, solemnitcr veneratnr, F.cclesia : prae- ot dissipet oinnem fedificatioiiera Babylouicae super-
sorruii cura singularis illius nativitaiie, cujus gratia bia; et coufusiouis ; ut postiiiodum melius a^diticel
riaturriKi reparavit per bans pignora tidelia sibi vi- ot plaiitet, fialque sicut scriptum est, Lateres ceci-
deat esse prajmissa. Non ingraiam ss probat Ecde- derunt, sedquadris lapidibus cedificabinuts. Sycomo-
si», non irnmemorem : fideliter agu.i':it qi!« dcvo- ros sucride.rvnt, scd eedros imiinilabimus{lsa. ix,
iioMc qua gratiarum actione suscij)!;re dobeat Vti'- 10). Ascendat abies pro saliuni.iila, ct myrtus pro
cijr.s>.'em, per quem iisum agnuvii .Saivaloretn. urtica ild. i.v, 13) : oiiinis scilieei puiciiriludo el
tdtfn plam; novo Qascitur gaudio liicerna ifiun.li, graiia virtutum, pro silu ei luirrore vitiorum. Quis,
puias, est ille taro perfectus in iiobis, ut sallen.
f^ Joaiiues emm gratia Dei inierpretatur. hoc iniiiura peiiectionis habeat, qui scllicet iia
167 GUKUniC! ABUA'nS teii
di"rip perfeclcque ptienitous sil, ae loui sinoiilale (i lero clau'ii'avil '? FaiMlis jaclura corporis damaum-
damuet mala sua «juae fceil, prioribui usquequaiiuo quc consol-.bilo, quod lanlo ooinpens:»tum esi mu-
renuniians vitiis, ut omne gernien iniledicuonis nere : pncscrtiiu illi jU! poi-iit diceri; .S'wp«v salu
radicitus evdlai et dispeidat de agro coniis, ita ul leni ct oinneni pvlrliriliiJitiem clikxi S'ii,'ontiii:n
de radicc pessima, luilliis amiilius j;erminL-l Iruclu.s (Sap.vu, 10:. l'lin:im nKiiv.c^calininu uoii folfi . ucr-
ainariludiuis quique scmel ila dostruai ao dissinet

;
vus temoris, .<ed virtus lotiuscorpjii': diimmi ;vcl
omnem alliludiucm exlolleniem se advrsus linmi- imam mereur benediv;tioiicm angcii iiiiiiam no ; solo
lilalem Clirisli, ut iterum non reEefiitket quie do- claudicein cam Jacob, sed ci morir.i ciiiu Pauio. ut
struxit V Ouani felix liodie es3't Ecciesia suncto- grati.im et nomen Israclis oldifieani muneru per-
rum, quaula pace ei gralia ilorcrenl coTigrcgaliones peiuo. Jacob quidem leniur tjeril maiciduin, Pau-
beatorum pauperum, si fnictus islos quos facere lus vero, curpus cuiorluum qi;!^ mortili''alionem
debuerat, rudium pa^nilcnlia, vel corum qui pcrfecti menihroriiui, quam crpit proplifiic<r reiiyionis ini-
et sancti videii volunt, afferret juslitia !

Dcuique, lium, ad iutcgrum cOHSummavit tivaiigeliiiru. Jacob
qui nec juslili.im sanctorum, nec exaclam habemus clauiiieans, quiacx parte (jiiifi niuiidi suiit cogitaiis,
poeniteiitiair. pcccalorum, roJiniamiis vel ex pnrle aUerum pedem a leira suspcnsum porlal. Paulus
aliqua leporcm IOI5

noslrom devota venerationc I
cogitans soluni quai Dci sunt, sivc iii corpoix-, sivc
sanciorum : pnecipue Ijcali Joannis, cujus [am ma- pxtra corpus, nescit, Dei;s scil '.'/ Cor. xii, i),
gnilice sauciiias efiloruil supra modum aliorum, ut tolus tainen in spiritu libor ad ecvlu;n volal.
crederetiir Sanctus sanciorum. Msgniriccntiam gio- 2. Voltis iiaque diciraus, fratre>, qui aggrcssi
riip sancuiatis ejus loquamur ac meditemur, fratrcs eslis ca'lum rapcre, qui cougic.ssi estis luctari
raei, ut propiliuui faciit peccalis

noslris eum ,
cujus cum anpelo qui viam ciistodit lii^fii vila; : vobis,
singiilariior amicii.'^ esse meruit, Filiuiu Dei, qui iiKiiiam, diciiiius oranino necesse esse iil couslaii-
cum Palre et Spiritu sauclo vivil et rognat pcr oni- ter ct irremisse luctemini ; non dico u.sque ad ouer-
nia Sipcula sifciiloruiii. Amen. vatioiieoi femoris, unde gencratio iiropiigatur caruis.
SERMO !I.
sed etiam usque ad morliiicationeni corporis. fioc
admptendnm re<jnum ccelonirn. lamen ipsurn ncc sic lolior iiosler polerii asseijui
Ue vi nccessaria
iiisi laetu et l)e;ielicio diviuce virlii!:S, cum vc.iir.irc
i.A diebus Joaiinis Bapiisltt' rfgiiUMCixlonimviiit
videlicct coiisianti'im iuvincibiiem sibi probaveril.
paliiur.et vioknii diripiiinl illud {Matih. xi, 12).
Sic eniin scriptum Cunujue viderct quod euin
Meriio iîuir kela uobis est ojus nMivitas, cnjus tam
:
reguum Dei, jarn f,xmae C fûi>erci'-e tionpossct.leiiijit uerimm femoriscju', cl

fausla sunltempora, ut
stalim eiimrc.uil {Gen. x:x:cii, 2ui. An non libi cuu,
expositam'sit ad diripicndum, quibus uliqiie
nobis expositaiii
!
promerenduni. Merito angelo, imo cura Deo ipso luctari vlderis, quyndc
juslilia aou sufticiebal ad
promitlcbat quoiidie priKproperis tuis resislit voils? Lavarii
multi in nativiiate ejus gaudent, sieut
quo lanta leiicilate muiatus esl tem- velut aquis nivis, ul mundus sis cord'.' et corpo:i>,
angelus,- .sub
et ipse sordihus iulingit te. Dici.«, SapicHS cffiaui
poriim st;itus, ul rogiiuiii Dei quoa aulo aulla inno-
{Eccle.TiH, 24), et ipse lon_;ias reccdit a to, tl!:i-
cci.uiuin obliucbat ji-.slitia, nunc poeniteniium in-
mas S.A cuin, ncc exaudit te vis accedcre ad c un,
vailal ct possidcat violentia. Qaid eiiim aiiud debuii :
yiolcntia rc- cl r'»pellii ie. Decernis rem, et in contrarium iihi

dici pceiiileutia pcccatorum, nisi iii
rapcre vir- cedit, el |ier omuia fere in duritia manus iOit>

gnum cctlorum ? Au non violentia esi,
ut qui sua; adversatur tibi. dissimulatrix clen;enii;i.

lute qiiOd non eral coacessum naturae; iia-
qus' (lv.ritiam te slmulas quania piotale i>jgn.-i':

lura erant filii ir« et gcbeuna&, lahoie iuiprobo qui
;
a.Jversus eos pro qiiibus pngnas Licet euim hapc

omnia viiuil, inlrudanl se in hsereditatem sanclo-
!
celcs iu cordo tuo, scio lamcn quia diligis diligcntes

rum elcuisortiura gioriie? An non piaiie violenlus
pitriarcha Jiicob, qui, iit ic. ct imniensa mnllitudo dulccdinis lua;,'quiim
Deo strcnuus iile luctalor
p aiisconriis tinieiiiibtis te. Noli igitur desperare, cot.-
scriptum est, conlra Deum forlis fuit cl iuvaiuil,
usque laane, constanier el ob- siiiiter age, felix anima, quH' cum Dco !iict.i;i
qui cum eo liictaius
ccepisli amat ulique vim abs le pati, desidorai
nixe icneual rogantem iliraiiti, !\i>n dimiltam tc,
: ;.
Dco
inqulens, nisi benedi.reris inihi? Dieo quiacura
te supcrari. Nam et ciHn iratus esl, raauumquo id
fericndum exleudil, quserit, ut ipse confiieiur,
luctaius est: Deus sitiiiidcm eral iiiaugelo, cum
quo
.Mioquin nec angelus diceret, Cur viruiii sirailim Moysi, qui resistiit sibi : eisi rn.ri
luctatu.^ csl.
inveneril, i.ouijueritur et dicil Non esl ijui coir^w-
qweris nomen meum, qiwdcst inirubilc? necJacob
:
diceret, yidiDominuni fneie ad faciem [Gen. .>w;i.\ir,

ijat, et iciieat me{kai. txiv, Ti. Nam si implaca-
bilis sit cjus ira, iuDcxibilisque senlentia, flebi! ei

26 29, 30} sed neqae Domiaus de Jacob diceret
:
Uelhel locutns csl iiobischiu dieel Jercmias qui resistere teniavcral : Foi-tiot-
por Osee propliciaui, //;
Bona ig:i.ur \ioleulia, qi;a^ benedictiu- fiiisti, et iiivaluisti (Jereiii. xx, 1).
(0.s<;exii, 4;.
Sed frutres, qui placiia ei poiiiiialis,
neiu extorsit : feiix lucta, qua Deus liomini succu- 3. absii,
bcnoijiciiouis et iio- ahbii ut fortis advorsum vos sit, qiii pro vobls in-
liuit, victiisque victurem ^raiâ
ad iiiyrtem voluif/ Toi vuluerlbur,
uore sanclioris nominis miincravit Quid euim, si '.
firmari us.|uc
dcca'- coufossus loio curpoic crucilixii^ esi Uiiu<
lcligil ucrvum femoris ejus, ei oiuiiroiiil. ae
(i.-.t. ;
t69 IN NATIVIT. S. JOANNIS BAPTlSTig SERMO 1«, 170
quauo, virtus ei es.<ie potest ad reiisteDdam illi Bsua; cuj.us sicut qod potesi intima, si nec
scire
cliaritnti, quse vcluti vicluin ol captuni per omnia prffiscire novissinia; cura de sei(>8o quoquc confiieri
geuera inrirmitatum usquc ad moriem , mortem lOI? habcat: Nihil miki conxci.ussum, .-ed uon
autem cnieis Jam oon (orlis ut mors,
perdaxit? in Iwc justi/iratu-s sum [l Cor. iv, 4). sunt e.iiiu
sed foriiur quam mors dilcctio cum virlulc dilec- : jusii 01 s.ii>i>-ut'js, et ojjera eorum iu inauu Dei sunt
ttonis inlirmat sit usque ad mortcm Dci forliiudo
I
;
et l.ameu neino scii utraiii sii ili!,'ous ainorc ai: o.lio,
cujus liimcu iufirmilas furtior inveaia csl ouiui seu oinnia iu futuium servanlur inceria (Eccla. ix,
fortissimo ; cujus mors probata est esse mors tua, 1. 2). Folix igitur, qui testiinonio ipsius Jmlicis di-
o mors. Yirtule igitur dilpciiuuis armaius sis, gnuiu soamorescire merueril; nisi quoJ testiuiou:uin
quicimquc cs ilki pius iuvaôr, qui rapere conten- jiistitiw prassontis, mulabilitati iiumauffi suspicionein
(iis rcgnum coelorum ct securus esto, quia facilc : ac metum non adimit de futuris. ludubiUibiic tamen
.iiices regera ipsura coelorum. Si qua enim yidc- uximiEP virlutis et magiiM porfeciionis est indiciam,
lur tibi adiersari diflicuUate, aut durilia; oe sis quolics liomiuem adhuc eorruptioni subiJitum, saa;
puîllanimis , sed iiitellige qua mente id faciat. suflragio laudis iliud irrel'iag;ibi!e Dei digaaiur
f.c..ipe ut coutiarieiiite jpse libi acuat aniinum judiciuir.. Magnuin profocio jusiilia' prfficonium
. solet esse nalura magnanimerum ac forlium; B quod suinraa jusiitia dicit ad Noe : Te uidi jm. mi
\il vres exercitot, coustautiara probet, mulliplicet coram tue{Ge7t. \u, i).yiagt\i qniilfta iusigne ic-
vioiciiias, augeatque coionas. rili, quod Abraha' tcstilicatar fleus,
im propter ip
., Quamobrem acciugimini, filii Israel, et estote implendas esse proraissiones, quse ad ipsum fi Ise
liiii lorliiudinis : non euini opus esi nisi magnaui- sunt(CcH. xvii, elxxij, 17, 18). Quanla;autm ad .
inii.iie et coustanlia, quio i.uUis possit terriiri adesi gloriie,quod de bcato Job Doiiiiiius glori .ur
vt si.^. Jnliiuius dical, Forlis suhi : et praj gaudio advcrsiis iuviduui ; Numquiii considmisii ser. m
sfiii so nesciat iniirmum cui lam lacile jam jam- meum ,lol>, quod non sil ei similis in ierra; 1« :.
qLtj capionJiini est ccelum. Plane coelum violi-nter simiilcx et rectus, et timcns Deum, ue rccedei a
rapii, <]ui inibecillitati sua; vim facit, aut a^tati. malo{iob.i,%). Quauia' etiam illad orat gra , o,
luio, ul niagis proprio loipjar, plane viin facit pro- quod pro Moyse a»mii!abatur ut confuadebat fflm. cts
pria> peiditioiii, qui intouaiito luba inandali, nescit ejus? Si (^fww inquii, fuerit inter vos yroplo ta
i.arcere silii. llomo enim in lahoribus, ut Scriptura Domini, in visione apparelio ei, vel per sommum .i -
ail, laboratsibi, el vim facil perdilioni sute {Prov. quar ud illum,. .\l non ialii servus metis Mous.^.
XVI, scc. LXX). Accingimini, inquam, viri virtutis. qui in omni domo mea lidelissimus est. Ore eih.-.i
tl soquimini ducem ac niagisti um felicis hujus mi- " ad os loquor ei, et palam, non per aniijmaia vio.U
lilia»; Joannera Baptisiam lnquor, a diebus cujus Deum.Quare ei-go non timuistis detrahcre servo «..7/
C'.Hlum esse cospil expuguabilo. Iste siquidera esl, Moijsi''' {!Sum. xu, 6-8,) Quis vero in ornnibus sicut
'pii velut aller David princeps factus latrouum bavid, do quo gralulaiur Dominus, quia invesiit
piorumque duclor pricdouum, et victoriosum ilhmi viium secuudum cor buuui ? (/// [ie(j..\i, 4).
exercituni puhlicanorum el peccatorum per illam Verumtameu quantuiiilibei niagni fueriui siv ?
laudabilem ac religiosam violenti.ani post se iuiiuxit isti, sivealii; nec inter istos, nec inlsr ali.^s nsu.^
in regnuia coiloram. Quis euim scelestus aul pro- muliorum, icsto Nato Virginis, sunexii m; ).r
fauus tubam ejus auJivit, Pivnitentiam agite, ap- Joaunc Bapiisla. Nam eisi siolja diiTerai a stoha
propimjtiavit enira reijnum cwlorum {Matlh. ui, 2); 'U clarilate, et iu choro sanctorura sideruni, qJt-
ct non se continuo privparavit ad belkiin ? Sequi- anle exorlum veri Solis illiisli-iiruni nociem hi;. is
inini, in.juam, dueeni istiiui, cujus vc.\illa proprio sa'culi, quadaui effulsoruni ci.iritaie rairabn: ;
r.jiilant sanguine, cujus hodie virtulos ac trium- nullum tainen in oninibus majus aui .-.'.lcndidias
phos debita de..;.intastis veneralione. Ipse , nisi lucifero isto, lucerna scilicet arJenii et lucfiu!,
lallor, quos post se traxerit exemplo, juvabit me- n quam Patcr Christp suo paravit : lucifero, inqi.....(;.
riio, cominendabilque suffragio, cum intcr uatos prajlueanar lucis, qui pra^cursor Solis diem inst.ir.-
.uuiicruni nuUus sit acceplior rcgi suinmo Josu lem morlalibus uuntiav.l dormientibus in lei -
;
Ciiii^to Doinino nostro, qui vivit et regnat per bris ei umbra niortis ciamitaus el dicens /•«,•/,! :
•
•)ninia siocula sseculormn. A.iieu. tcntiam aqiie ; appropinquauit mdm reijnum co.io.
SEKiHO MI. ruti. {MuttL, III, 2/. 4c si diceiet Nox prweesM.
Itcrum de laiidilnu ^nncti. dics uui-jm appi ipvniuaviti ahjn Ue opcra tcnebru
\.lnltrnutosmulicrumnorii"riC.i.ii'ri~.;.,, J .i.iuc /•uwt(/i(/«i.xiii, 12). Surgcqui dormis, et e.vsurgc t.
Jlajiiisla {Malth. xi. iV,. s.iiomon ait Im'iiii'iiter pneterouuaura
v;.oriosius, cuin laudunt quempiain laoia Doi sui Deu- 1 sed etiam atquc eiiam quam sii-
consideranduni,
viuippQ nec falli potesl, nec aduiari. Deus neminem blimis mcriti, quam excelleiilis gratias el virtulis,
vile laudal, quem laude possc inllari videat, vel oculus ille quem nil fallit, cum perviJerit, qi-.i
H.ii ex fiue dcbere reproban piaavideai. Homini post lanta pnecedeutium pnoconia, Iiauc de illo
ii lu recte dicitur, ne laudet horninem in vita sentonliam tulit: quod intcr nalos tauiierum. ciiilus
i'.\Tnoi- GLXXXV. 6
i7J GUBRRICI AJJ8ATIS 172
ilio mujor surrexit; nec nisi de ordine Aiigelorum, « tavit : ut ciiani ad inleros Chnstiiin pra'curreret;
vel qui ptTveiiifsel ad a.'qualitaieni Aiignlonim, ali- anie iiassionem Chrisii, inartyr fuii. Mi-
Christi
quem ei pricrereiidutJi judic:ivit. Nec semel quidem, rentur, inquam, biec alii, si tamcn est qui digne
aut perrunrtoiie vel breviter huidem ejus atiiyit, possit mirari : nobis, fratres, iion solum miranda,
sed quotiescunqiic se oirprebat occasio serniouis, sed et iiiiitanda propouitur virtus luimilitatis ejuii,
laudibus ejus dfleclabalur iimnorari : (|uoil satis qua major sc ci-edi, cum potuil, noluit; imo cre-
probat historia livangelii. l'ropteica Marcus quo- dcntes ue errarent, quanlum valuil compescuil.
que, Lucas et Joannes iuitia librorum prieconiis Fidelis enim amicus Sponsi, magis nuator Dommi
ejus dedicaverunt ; ui videlicel auctorilas tanti nosui, quaiii sui ; sc ininui, ul ille cresceret optabai,
minis prima IVonte piiflaii, totum dcinccps com- et de minoratione sui gloriam illius augere sat.ige-
iiiendabilius redderet livangciium; ct lucorna iu bat {Joan. iii, 29, 30), ante Apostolum opere et
ipso iagressu ac vestibulo ardeus el lueens perdu- veritate dicens illud a|K)stolicum : PIoh nosmelipsos
cere ad luccm, qufe luccbat in tenebris, scd a te- prwdicamus, sed Dominum Jesum Clirislum {II Cor.
iiebris nequibat comprchendi. Maltliieus euim, quia IV, 5). Ideo iiimirum niagiia csl gloria ejus iu sa-
cum nuivitas Doraini in iniliis occupatum lenuit, lutari tuo, in Jcsu tuo, Domine, cujus juslitifc ri
niox ut pueruni luitriendum Nazarctli commenda- D bonitatis esi diligentes sc diligere, est gioritjcantes
vii, au Pra'Cuisoiem cl Baptistani ejtis stylum conse gloriticare. Magna prorsus gloria ejus in Jesu,
verlit, arbiu;nis imperlecium lore quidquid de magna a Jesu : qui et apud se glonlicavit eum con-
Sponso dicerel, si de individuo amico Sponsi reti- sortio glori» suie, et apud Lomiues testimonio vo-
ceret. Hicc iiiimque cura non minima fuit, non cis siiin. Persuasum sibi babebat Joannes illud fi-
>olum Evangelistis ng.rrantilius, sed etiam l'roplie- dele Sapientis consilium : Qui ylorialur, in Domino
lis ct Angclis prjemmtiiintiiius, ut luceri.a Cliristi, glorietur :nOn emin ijui se ipsum commemlal, ille
tesiis Doraini taiis induceretur, cujus splondore et probatus esl,sed quem Deus commendat {tl Cor. x,
iiuctoriiaie inimici facilc conlundereniur, et ex cujus 17, 18). Maluit itaque in Domino saue, quam in'
u,agiiiludine iiicompaiabilis Altissimi magniludo seipso vane gloriari; quia et inaluit veracitcr a
mauileste mouslraretur. Cum enim maximus inler Domino ,

quam fallaciter a seipso conimendari.
nalos muiieium Natum Virginis testabatur lam Idco probatus esl Deo et houiinibus; et gloria ejus
loiige niiignitudinem suam vincere, ut indiguum se veritas apud homines, felicitas apud Deum qui si :
coiiliteietur ejus calceamenta poilare: quid aliud seipsum gioriticasset, gloria sua nihii esset.
dabatur in;ciligi, nisi quia ille erat lOIS ma- Q 5. O filii hominum, usquequo gravi corde ? ul-
gnus Doiiiiuus, cujus magnitudinis nou est fmis quid diligitis vanitatem, et qua;ritis mer,da(iuro ?
{Psat. cxi.jv, 3j; et de quo dicitur: Quoniam quis {Psal. IV, 3.) litquid vaniira et niendacem gloriara
vn nubibus wqmbitur Domiiio, simiiis erit Deo in diligitis, et glorium qua; a Doo solu est, nou vultis ?
fdiis Dei il's,il. lxxxviu, 7). Et hiec utique illa Scd quoraodo qiueritis? Utinam ageudo fojlia, non
mai>,nitudo Joannis luit, qua intcr inaguos tam loquendo sublimia? utiuain saltein vera loquendo,
inagnus excrevit, quia videlicet virtules suas licol vane, ct non meutiendo planel utinam deuique
ma^nas cl innumeras, quibus nulh inortalium se- mentiendo tantum de vobis, non etiain dclraliendo
cundus maxima omnium virtulum Lurailitate

tuit, de aliis! lloc jam non est gloriam accipere vel quie-
fumulavil sibi; cum putaretur summus omnium, rerc, seil magis furari et rapere, Qua;rere siquidem
ultro ac devoiissime priclerens humiHimum omuium gloiiam, nun sua, sed coutraria via; iion illa sci-
et in lantum praifereas, ut calcearaentis ejus dctra- licet cui debetur gloria, sed contumelia, id esl,
lieiitiis se tesiaiiMur indignum [Luc. iii, 16). nou virtutis titulo, sed niendacii et detractionis
4. l\lirentur'igitur alii, quod a Prophetis pne- latiocinio : quid aliuti est hoc, nisi raper.^, vel
nuntialus ;
quod ab archani;elo proniissus, ei eo- _ furari nequiler, qiiod coiicupieris turpiter? Certe
''
dem quo (^lhrislus; cum tamen Cliristus iu cubi- si gloriara ab homine non quiereres, sed oblatam
culo, Joannes in oraculo; quod de tam sauctis ac accipercs, jam ex hoc secundum veriialem non
nobilibus ptreiilibus; quod de soiiibus cl sterilibus, r.i,.jularto. 'i\ûc iiutcm quid, cum non soluri ac-
coutra debituia naturije, dorio gratiif ;

qiiod aiit ; cipis si olfertur, sed et qua;ris cum non oliertur?
sanctus quam uaius; aute propheta, quiuii pro- quid deiiique, cuiii alium velui trucidas veueuosa
phetarel ; (|uod plus quain propheta, quia angelus et insidiosa lingua, ut gloriam ejus tibi rapias ; ut
angelicuin otlicium vitaroque gcreas in terris, ia de maio ejus tu mi;lior, d"e contcraptu ejus tu glo-
carne praiter carnem viveus; et licct iiiuoccntissi- ;iosior appareas ? Sit ergo illud, gluriam sfilicet
mus, piKuitcniia? lainen lorniam jilus exemplo cjuam accipere vel (ju.^rere ab liomine, iuBipientiura va-
verlio iradens ;
quod in spirilu ct virtute Elia; priV- nitas : quid istud, nibi sK\ieftlium criidoliias? Sit
currens advenium Redemptoris, et viam ei parans certe illud, ul miiius loquar , tenlatio huinana :
in cremoquod corda patrum ad lilios, et liliorum

;
quid istud, nisi iinitatio diabolica ? Plane imitantur
ad palres convertil; quod riliura bapiizare, Pa- dKibolum (jui sunt ex parte iliius, id est, oranes
trem audire , Spiritum sanctum vidcre raeruit: superbi. Ipse est liOIV cnim re.^v super omnes li-
quod deuique usque ad mortcm pro veritate cer- lios supcrbia^.

173 IN NATIVIT. S. .lOANNIS BAPTIST^. SEKMO IV, 174
b. Quojiiodci, iiuiuis, iinilantur? Dialwlus quia a rior est cuiictis cupiditaiiijiis nmndi. In coelo radi
superljivil, iiieliori se, id est, Deo iiividil : quia cenitixit, quo nullus spirilus procellaruin aspirat,
iiividit, (leua.iil. Sic tilii superl)ifP. ejas, nio.\ ui, inlecli unde iniuas ei bella vci.iorum, et Cuncla iu steculo
sunt vitio ojus, id esl ainore urOi>rife excellenaa^ adversaniia securus irrideat. Ii-aseatur Herodes,
invitlcnt -alienfe. Ut cajpcriiU invidero, iiicipient. .'î insidielv.r Herodias, Ja int;rioi-ibus eoruin ebuUiai
possuiit. ileirali.îc, ut sciiifiol accn^scat eis quod ieii)peb.tas, ao nequajii sjiiriius proceliarum, qui iii
derof;avei-i!;l alii.s. Qu.-uilo salubrius iriiilareulur hu- ai)ys?is tordium eoriiii. ci.bai, omues vires suas ei
miliialPin Joaui.ii. qui deiraiii-bat sibi, ut addurei argujucula ma!itii.e iônimoveat, oiliil illum terre-
alii : (lui contendebat ir.inor cr»?di quam credebaiur, bit, niliil a sculentia niovebil, quominus iiber.'
ut aliii.s iiiei;)erei appai'ere qupd noii puulwlurV imptias eoruin inrostas arguat. "Quomodo enini
'
Deuiijiie .ii non placet iiumililas lix sui iioucstate et liecterent auversa, ijuem iiiollire non poiueruni
iBqi.ii:ile, placeat sallem ex uulitale : quia nulla prospera ? Fhiveruni siqiiidem aliqaaudo el inoiles
via i-iCliui-, aul faciiior ad gloriaui diviuam; sed aique bliindieutes venii, aurfe scilicei ;avoris popu-
uec ad graiiani liuinauam ulla puiclirior aut juslior, laiis : sed nec illis a i-eciiiudiiie sua potuii incli-
et sa;pe u.illa co.iipendiosior : Quanto, inquii, uaii. Vos misisiis ad Joanneni ci Lestimonium per-
mnijnuses, Itumilia te inomnibus, ct invenies yra- '
liJbuit veritaii. Misertint cnim Judiei sacerdoles et
tiam coramDeo et homimbus (Kccle. iii, 20, el l'lii- levilas. ul interroyirenl eiun. Tu (juis es ? Ft con-
lipp. u, 3). Hsec bcatuiTi Joaunein gloriticavii apud fes.<usesL,el iiOHncijucit : Quianonsum eyo Christus
Deuni et houiines, sicui est liies lifec, ([Uffi de naii- yJoan. i, 19, 20) : cum lainen ei llaret iavor popu-
vilate ejus gloiiosa consolationeni prirsiat nuiud:', laiis, et i.)lanlirelur rxisliinaiio communis, uou ut
gaudium coilo, gloriain Deo : cui lioiwi- et gioiia iu Ciirislum prifidicaret se csse, sed ut credenlibus
sivcula saiculorum. Amea. tauiuin nou contr<ulico;rt. Sed 1090 eialias cum
discipuli ejus dicerent ei, Habbi, cui ta iestimonium
SER5I0 IV.
yerldbuisli,ecce iiic uapiiiat, et oiuncs veaiunl ad
De forliiudme et moriijicalione. euiii : iiuiK)uid lioc veiitQ poluii agitari, aui de sua
i. Ccupit Jesus dicere ad turbas de Jounne ; Quid deseriiooe, et alierius freinieutia et gloria, ad do-
existis videre in deserto? {Matth. xi, 7.) Ecce iilud lorem vel invidiain moveii "? Imo cousiautia i.mmo-
quo 1 sponsa de spoiiso gloriatur in Ganiico amoris bili ventum repellens el iVangeiis, respoudit : Ipsi
siii, Ego dilecto 'iiico, et dilectus incus riiild [Caiiiic. vvs 'iiiiiii teslinioniMn periiibetis, (juia dixeriin,
ii, 16) : Joanues Jesu, el Jesus Joanni. Joanues Q i\o/< sum ego Cliristus, sea <i'uia missus sum aute
Jesum priBdicat, Joanncm Jesus commendat. Par iiium (Joan. ui, 20, 28).
pari reJditur, et lam amica quam jusla vicissiiu- 3. Scd ijuid exisiis videre ? hominem luollibus
diue cliaritas in invieem provocaiur, a.ul reiniine- veslitiiium ? Laudaverat eum de constautia animi,
ratur. Eyo enira, inquit Jesus, (liliijenies me diiiijo, el nimc laudal de coalemplu corporis sui, ac pos-
et ijlorificuntes me yiorificabo (i'roo. vui, 17). lia- iiemo de superexcell. ntia grutiie propnetalis, atque
bei pietas pio.i)issionein viiai quM nunc est, ct fu- diûitaie ang. lici officii et uominis. His elenim duo-
taraj; et Domiuus dilectuin sibi queni gloriticaiurus bus gradibus spiriluaiia ac divina iiiiitur humilit.s
esl in l'utui'0 redditione pr;eniii, etiam nanc iuci- liumana ; si videlicet adversus irrueniium lentatio-
pil glorilicare redditione [Al. e.xliibilione] prfe- num veuios immobilis jiersisliil, et desiJeilo spii'i-
conii, lesiemque suum etiam apud homines proprii iualium bonorum corpus afiiigal. Sicut enim in ini-
sublimal bonore testinicnii. Quid existis, inquit, tiis, ut vincaiiius teiualiones, corpus est casiigau-
videre in deserto ? Vos liominem mirainini coinmo- dum, ne regnet in co peccaium sic etiam victis :
raniem iu deserto : sed per isium piuguesceut spe- teaiaiioiiibiis iu eodem iamen est persistendum ,
ciosa descrti, et Jlorebit solitudo, cuin ubique auvi iiou soium inciu reeideudi, sed etiam desicerio
I
cuUores eremi Jo Joannis succrescenl exeniplo. i)i'oiicieu ii : ul scilicet Js luorliiicationc carms spi-
Tuiic erit deserlum quasi delicia; paradisi, et soliiudo rilus vegetior tiat, et quauio levius ac subaiiu-
quasi liortus Doiiiiiu. Titnc (jlcria Libani dabiiur viuculum gestat, tanlf) ad spiritualia liberior assm -
ci, dccor Carmeli ei Saroii xxxv, 2). Scd

[Isai. gat. Joaanes qui aniequam oxircl de ventre, saiic-
quiii, iiiquam, cxistis cidcre in desertof arundinem iicaius erai, cui illud dicere competebxit : Ab infrxn-
vcniu ayilutum? {Matiii. xi, 7.) F.t si moretur in de- iia mea mcc-um crevit sanctiiasct deuter.u matris
iLriis, uon cst lanien aruudo deserli, sed cedrus meie egressa esl mecum (Job. x:<xi, 18) ;
queni mil-
paradisi, columna cffili, gloria generis Lumani, lus leiitaiior.is ventus agitai-e polerat ; uee inoUibus
iniraculuin niuadi, virtute et luerito ultra mensu- tameu vesiiebatur, uec suavibus vcscebatur ; sciecs'
r;iui honiinum, conditione citra naiuram angelorum. utique, quia sicut prcfalurilius, el saucti fianl, sic
2. Non est arundo veuto agitata, sed paluia for- sanclis ut sanctior.s fiant, nec.ssaria esl severior
lior omni procelia, quaiii nullus lurbo quatiat : aut vivendi discipliua. Nunc auteni Deo graiias, qui
cei te cypressus in montc Sion leterna" planiata, al- dedit uobis, si lamen dedil, sine pugua victoriam,
llus scilicet quam ut ventorum raiiiem limeat. Non sinc peeHitfntiu vcniara, sine «per.' jusiiiiam, sauc-
e.st obnoxius leniptstalibus hujus aeris, quia siipr;- limoniam sinc I.i^-m.' ; delicii' :-i-;,filibus simul et
GfERRici mm^ 176
spiritualibus affliiere. Infiuimnr, si non purpnra ei a ril ; esio, vivant m voIobI, romptlnnt ut voiunl
l>vsso, ef""!!; inollioribii» ft «yliiiioiibiis quaai sint tanliin: n.; ei;cpilat nlleriiis iiofi iiialiim, ad id sci-
|.U!'pu:fe el hvpsiis ; picf.iihiinu!' qaoii(ii«S|iic!;uidt' licei, ;iiiod qui pcriieirare voliint., coiilileri noluni,
et iiitii!o;ii!t'ius tlisionii ei riitiuiucs (va|nilum, tioi- (jiiia ineri ni>ii jiossunf, et inciiiiaut noiari jirover-
iiii<'i.iii5: cUMi Lrt'.,iri> miurHt;irii n.ii!jit':(; in sinu Ah:a- |jit.i leiiiisris iiLqimni, fja.}' •:oine:iil, ei ii .:ieiis i'i
lia', 'êi poiiiis \n sim» Ciin^ti cum .ioanrioV .Pliiue suur-i dicii ; iVu<i sam o},eriitu mahvm {i^rov. xxx,
si iia e?t, n!t?!iiis nobisedm aciiirri csi, ijuan; cmri 20i. Nain et mHgui itlu Babyionc, de cujus iiie-
illi.s, ijiii larilis einore latôribns qiioU iiof (lciicau dio delici.ii pieuitente.s isti videbantur exisse, au-
gnttui:'! liiissiJemus. Plaue si ii.i csl, riiii-uila est aeani diceiê : Qiiantiiiii vuii juiriiurata sil, quantum
inagi.- qiiOiii pra:.iieaii.la vita Joaunis : ei oaiu:-m na- vuli delicala sit; tauuini uiereirix non sil, ncc di-
iioiieiii li.ioruui Dei, quiduv.i ei aroiuvta sociili suul varicel [ledes suos oniui IrAnscuiiti.
liuieuiii Patris, reprob:irem,ngis exjjedil,quamiinilari, .').
Tu ergo si non poies imiUiri Joannera in
4. Verisimilius aulem videtur quoJ non ita esl a.speritate vesiilus. voi parcimonia victus : vei in
sed inagis sirui Veritas dicil,"quiaj)tY vnillas tribu- lioc imitari couieude, ut non sls arundo vento agi-
laliunes oportel iios ialrurc in rconum Dei{Aet. tala; ei, ut Sapiens aii, iV.in fe venliles in omnem
XIV". 21) : el sicut discipulus Yeriluiis jjcrliibi t, ventum. et non cas iu omnem viatu. Sic enim jiec-
quia vidua in tlclieiis viveus muriiM eft ^l Tim. v, caior probaiiir in diqilici lingua. Sed esto firmus,
o, 6). Idco Duaiiuus cumde asjierilate vestis laudas- inquii, m via Douiiui (EccH. v, 11, 12), ne le pro-
sei amicum iii omui domo sua tidelissimum, Ecee, jiciat vei.tus a facie tcr."a> seu loci, cui pi'olessus
inquit, qui iiwUibiis vestiunlur, in doniibus reguhi es; seu regui, cui pneparandus es. Solel repente
sunt (Uaiih. xi, 8} : vuiens nimirmu inlelligi, quiu veiiliis vehemens irruere a regione deserli, et con-
qui sectaniur delicias cariiis, regao bujus sieculi culere quatuor angulos domus liliorum Job (Job
inilitani, noureûoDei. Ueii ! quaiu terribilem seu- I, 19;, et fii ruina ejus magna, si tamen sai.er are-
leatiam cteliius audivi contra mollitieni iilius ma- nara fumlata sit, nou supra petram; si arundinea
gn;e et jiu:purat;<^ nierelricis Quanium, inqiiil,
I sit,non lapidea : imo si is qui ffidificat eani, et in-
glorificuvit se et iti deileiis fuit, tunium dale illi nabitat, arundo sii; foris per uypocrisira nitidus,
ion.'.enlum ei iuctum{Afioc. xvhi, 7), Utiuam tumen jaciantia vel proinissioi:." cassa sonorus; inius ve-
his deliciis, lanluin molitie vestium, et suavitate C ritate \acuus. In s.'erelo liujiis aruiidiuis Beiie
epiilaruui coutcuia essei tenciiluiio dclicatoruni. liioih dormire amat, quje et iii iocis huuieniibus
nec alias Sjjiu.iS viiioium germiuarel in eis rli;i- t^lolj XL, 10, 16), ubi uulhi tluxarum rerum jienuria,
ninus voiiipti.lum , ui lioc e.ssei onme peccaium sed ad liixum superfluunt omnia, Scejiius et ubc-
corum dcliciaii, noii luxuriari ! Ijisi videriui, ii iia riu> crescit atque luxurial (Isai. xxxvi, 1), iluic
exstinctns esi iu eis in^cnitus ille pealifer iguis, ul aruiidini si quis inniialur, manum ejus perf>rabit :
toi Ibineuiis circumpositis neqiicai ri;nc>ndi; pr*- quia si qais in adjutorium operis cum as.iverit.
serlim viutis ex advcrso Dautiljus, id osi, vCibis el vel alicujus ei muueris functioneni imposueril, spe-
risibus lascivis lentsiitibus. Solco tamen audire r.ii.tem in .se gravi scandalo vulnerabit. Patienti.i
quia sape vivil, etiam in morienie, vigel in si.ae : tanien Doiniui bujusinodi aruuiliuera etiam quassa-
susciiatur el exsurgii eiiani sine ["omiie, furii nullo lam oon conteril, seti sustinel, ul in melius t on-
irriiante. Ipsi ergo vidciint sibi. Niiiil eniiu inihi verlatur (Isa. xxiv, 20;. Nonnunquam eiiam iacie-
de alioiiim conscieiitiis judicar.', cura sciaiu ii.ultos l-at fei-as arundiuis {Psai. lxvh, 31), quK cu'i
iu ouiui cujiia et gioria mimdi tenqierauter et pu- D pi"inciije suo in secreto ejus dormiunl : uorinuii-
dice vixisse : el e diverso nonuuilos in habilu quam justi lanquam scintilla:: xris caudcnlis iit
asjicriure el victu jiarciore nequiti>r egisse. Sed ei aruiidiueto discurrunt {Sap, ui, 7), qui lanquaro
scio regem lîacl siib jiuijiuia sua cilicio aJ cai'- caibones desolatorii, quiilquiJ in eo steriiitor sii-
nem luisse iiidutum [IV iUij. \i, 3u) ; et panem vescil inceuJunt, liovisquc fructibus puruiii priipa-
soliim uomiunquam regibus^ uppiisiliiiii ; cum ho.iio raut locmn. Hoc agebat Joannes, vox clamaniis iu
delicati^sim& quaeque ac moliin ieg.Ji pulla vestis tieserto, iiua aiunJo, sed scintilla in aruujineto :
pamiientium. vel loagis paraiteiitiaiii proiuenliuni cujus sermo-, ul scriptura est, sermo scinliUce ad
10'*l et ias:idii'i eoruui uou salls ciiiiopes liiuudi, commoveudum cor {Sap. ii, 2) pigrum st stoliJum,
non satisfaciaut ai les ci ionricuLa coiiiioruni. Ve- iit paruret viam Domino. lloc etiam nuuc iu uobis
ruin quia iii iiujusmodi cuusis facile quisqtic sibi agat eadeui vox, cooperante Verbo ij)S0, cujus erat
iuveiiii patrociniuin ; alius, iiiiirmiiaiis. alins, so- vox, Jesu Cbrisio D.miiuo nostro, qui vivit ci re-
cietaiis ciii liiorein geril ; aiius, houori:- qaem gc- gutU per oniuiu îecula Sieculoruin. Ainen.
m NATALl APOST. PBTRI BT PAULl SRRMO I. 178
IN NATALl ATOSTOLORUM PETRi ET PAULI
SERMO I.
^ gucdiais sua» succum ac dulceiliiiis, gratias illis
I>eduahus oHvU nd dextcram candelabri. agal slerilis duduui et amaia geniiiiias ; et si uou
i. Et rcspondi, iuquil Zacliarias, et dixi ad uwjc- ab ipsis, taiiien pur ipsos est, quo.i nunc t^tin co-
lum ijui loquebaiur ia mc Qaid sunt duie oliua: istie
: [lioso, lain prelioso iVuciu per orbein abuudai.
ad dcxterum caudelnbri el ad siidstraiu ejus ? Isti 3. Vobis tiiiuen, fraires, quibus .sicul substaniia
sutU, iihjuit, duo filii olci splendoris,quiassistunt et domus una, ita cor uiium el aninia una : vobis,
Doininatori universue tcrrce [Zacii. iv, 4, il, 14). inquam, sjieci-ilius in ipsis censeo gloriaiidum. qui
D« candeliibro (|uocl viderat lolum aurcuni, et spp- sicut uovella olivarum de eorum rudice traduxiiiis
tein luceriias ejiis super iUud iutellexenil Proplu-l i. non solum lidei succum, sed et loruiain vitae atqiie
sed nec oobis dubitare jam licet, cuni in luir.iue orilinis exemplum. Quod si novelia olivarum vos,
ejus videaaius lumen. Hoc lumon cum alia domoa- uliqiie et lilii olei vos, filii uncii, qui est Ciiristus
slrei, soipsum igoorari non patitur, sed testimo- Dei ; dicoturquc ct de vobis, cuiii liodic ad allare
liium p:'rliibeos de seipso loquitur : Ego suni lu.v arced^^tis : Fiiii tui sicut HOuellie olivarum, incir-
inundi [Joan. viu, 12). Lux ex divinitate, candela- n cuilu mensce tuie {Psai. cxxvii, 3). uovelia oliva-
brum ex Lumaniiaie. Et ipsuni lotura aureum, non rum nobiliuin I ogenerosum germen lain pinguiuiii,
auratum; quia sive diviuitas, sive sapiemia, sive tiimque IV;aciuiii arborum 1 serapcr, obsecro, re-
eliaritas auro siguiiiciîur, hxe omnla Glirislus nou cordare de qua piillulaveris stirpe, de ijua succre-
per participatioueiii, sed por substaiitiam. Noscum veris radioe, ue u:Hpi;im sierililas operum, aiit
simus ualura piumbei, vel magis.lutoi, gratiaet parti- amaritudo niorum te 'Jtgenerem arjjuat, aut, quod
oipationeipsius, non aurum velauroi, sedul multum absil, iuutilem iguibus addicat. Gave, (iiia;so, no-
a.irati. Soptera lucornte superipsura,8epteinspirllus, tam infelioiura teiiiporum, de quibus memiuisu pro-
soptem oculi Domiiii, qiii discurrunl ia universam pliiUutum : Mentieiur opus oliuie, cl arva uon affc-
tenara. De bis ergo PropLi ta corlus, de duabus rent cibuin {fluhac. iii, 17). Duo lameu uru-cipue
clivis «jaidnaiu .luL porouuciatur, auililque ab an- tibi existi-no cavenda : ne aut per leporem lias si-
gclo qui in eo loi|uebatar : 109!^ Isti sunt duo cul oliva priijiiiens tlorciu suuni, sicat iei;is iii !'ro-
filii ulci splendoris, qui ussistunt Dominatori uni- plieta, ut videlicel l'ructu'ii quem in iuiliis noviiii
vcrsoe ferrte (Zacli. iv, 14). luterpreteniur alii ui fcrvoris pruiiiiilebas non faci is ; aul cum lcceris,
vohut aut pos.-iunt unu.squisque pro sensu suo : nc per suierijiam 'lerdas, ot dicat tibl Jiireinias :
si\e Enofli ei Eiiam, qui apud Deura in seoreto Oiimm uicrcM, pulcltram, fruciifcram, spcdosaiu
vivuut; sive .Moy.-en ei Eliiim, ([ui cum eo in raoute vocauil Domiiius nomen tuum : sed heu I ail vocctu
\isi sunt; sive duos urdines prredioaiorum, veteris ioijuelie graw.l's c.mrsit iynis in ea,etccmbus'i sr.it
scilicel ac novi Teslamenli : ut qui Veleris, ad si- omaia fruleia ejus {Jercm. .\i, 16). Comidiiiius au-
uisiiim siui propior iiromissa lenqioralia ;
qui leiii de vobis meliora, dilectissimi, tauuisi ila lo-
Novi, ad dexteraiii, propter teiena : ego quidquid quainur. Comidiinua quia oleuui spleudoris , vel
a regula fidei non (iisoro|);it, aui a conloxtu leclio- niaj(is olei splendor, oiijus cslis filii, sicul et paires
nis nou iiimie (iissoii.il, su.scipio, vonero'-, aiu- nostri Api^sioli, uncti(ine sua docebit vos do omui-
plector. bus : uec solum detergei lorporem, (juia olemu esi
2. Piilo lamen, siue pra-judicld melioris intellec- sed et (liscwtioi errorem, iiuia spieudor est.
tus, Polrum et fauiuin nc.u absurde po>3e inlolligi . 4. Scio posse intelligi olei splcndoris, idcsi, qiiod
iiiio absurdiiui videri, qui liodie aliud iuierprctari de spieudore Filio i.rnceilit, vel quod splend...rem
voiit, cuui bodie nibil aliud cauiet aut tr.cict Ec- illuiiiiiiaiioiiis (Uffundii : sed puio qiiia uon iiicon-
doiia ubique torrarum, quam i.rseconia Patrum veniinter eiiam per inlrausiiiouoin accipi poiest
dociorunique siioruni. Nam etsi aliis possil apiari, oloum, quod spleudor esl. IJtiuiuque sitiuideiii .Siii-
puio (juia islis spociulius congruii, sei; illud qiiod ritiis osi in iiaiiini sui, oi unciio scilicoi spiriiii;i-
iauqiiain dua; oiiva; circa candelabrum a Piopboia lis, et splenJor invisibilis : uiiuraque iu uobi.-> (ipo-
videuiiir, seu qund duo filii osse olei splondi.ris :ib nitur niimere sui. Ungit aiTecius ox oo qiiod oieum
angeio u.emurantur. Ei aiterum quideui alt.ro ix- esi. : iliuniiniil intelli'Ctus ex eo quod s])ieudor is'.
|)0uilur, vislo soLiicot proplietica ini,ei-proi;itione Qui lamen non ex alio aique aiio , sed ox uuo ipso
angelioa : ul inde in',clliganiur olivro, quia lilii oloi ol oloum, 't splftiidor osl ; (juia nomiisi uuum ip-
s, leiKk.ris; iude circa canilelabrum, quia riomino sum est. Ungit affeo.lus, quia cliariias esi : ilKsrai-
assiîiinl. Qilia eiiiin cx oleo S|iiiitu,^ saiicti >;«i)t nat iiUrlleclus, qiiia voritas e.si. Uugii alTocius. cum
iigonojati, iiodioquc florent et fructilicant îcni dovoiiouein doiial : illiiminat iutelleotus, ruin my-
oliva fruilifora in domo Don ini, oii;im oleaslro sc^ria i-fvelat Cum boiiiiaieui (iocet. ut siuius ."iim-
êiitiii, qui iu ipsos insortiis cst, iraporiioutes piu- plic s sinttt C'.'luiui)a', uugil afleclus : ciui' sotiillain
179 GUERRim ABBATIS 180
docet, ui sinius priKientes siciit seipeiiies, iruiiii- b nostrn iriliuit, cl velnl in disciplina famulantium
nai intellecliis. liliiininat, ul liubcaniiis 110*^3 iu Doiiiino sciiiper assistere lacit.
facil. Ilau virtuf
llac vi nierue-
DObis saiotii : ungil, ut luiljeaiiius iuter nos paceui. runt Aposioii flici lilii olei splenJoris : ut sicut fJo-
lu lioc igitur le nobi.-, prohaliis liiium olei apleujo- mino asiiterunt in terris conteinplando per fidem,
ris, si suaTciu et uncUiin per benevolentiam, discri- ita nunc ei assistant in coslis cuulemplando per
tuin cl luaturuin per sapiuutiam te nobis exiiibr.e- spcciom; Kegemque in decore suo vide.iut oculi
ris ; ut suavitas veritaic sil coniiita, ei jequiiale oorum, cujus limorem liic inediiabalur cor eorum.
charitas oruiaala, Puio autrm ([uod Lianc geriiiinam ilac via, fralres, sequimini I'aires lidei veslrte, et
virluleiii sui, vel airecluin uiuncris sui, proplor auctores Ordinis, quateuus eoruai provocati exem- -^
quam splentlor voluit dici, etiaiii in iilo ignc Spiri- plis et adjuli sulfragiis, quo ipsi bodie praeeosse-
tiis sanctus signilicaveril, iu quo ipsu iuvisibilis runt, pervenire valeaiis, adjavante Domiuo nostro
i.nioiljiliter Apusioiis apparuit. Qui enim spleudor Jesu Ghristo, qui vivit et rog.iat per omuiii sajcula
luit iu aspeci.u oculoruiii, oleum, uisi fullor, liiii iu âeculorain. Amen.
sensu corporuin : ut veluii in quodaiu lavacro olei SER.\10 il.
viderentur siiii bapiizaii, cum su])Dr eos efiundcre- Qiiomodo fideliuiu aiiimos alani aposloli.
lur iguis isle coelesiis. Veruuilamen quiillseuuque B 1. Dun ubera iuasicuiduo hiHnulicaprea;:jCmelli,
faerit in eis corporaliter seiisus illiiis itjiiis (parum qui pascuuCur in liliis, aoiici uspiret dies, cl incii-
euiin iuterest qualis seniiaiur, sed quaiiter operc- ncntur umbrui [Cant. iv,5,6). Videte, fratres, ne de-
lur), illud, ui opiiior, et probabiiius dicitur, et re- generetis. Ui laceaiu de nobilitaie patris ves.ri, no- f
ligiosius credilur, quod ideni ignis qui inllainniavil biiis est inaler qua) vos geaail, generosa suul ubera
et illuniinavii cordu relrigeravii corpora ui er :
i
quibus lactati estis. ilaier voslra est spop.sa cui hitc
ciiaritatein meutes ardercut, ei per castilaleni nieiii- dicuuiur, cujus ubora voce spousi laudaulur. Qme
bia frigereat, et utruinque congrueret singuiis, niuiirum duo uboia Ecclesia? l'eirum 1 1 Paulum esse,
sive illuii Jeremiie, Dc cxceisu inisU iyncni in ossi- nou so!um iuterpretatur iiobis ilics IO'£-i isla, in
bis mcis {Thren. 13;; sive iliud Psaimisiae, Caro
i, qua potainur ab uberibus cousoialiouis eoruin saiis
mea immulaia propter olewm {Vsal. cvm, 24).
est jacunde el abuiide ; sed otiam cvidentia o|)oris ipso-
iîsi forte aiiquid de iegc inembroruni coijtra le,;;era rum approliant arguinenta ac niOnunienta doct;in;e.
mentis reiinqaere voluit Spiriius, lU virlus ia inlir- Quibus cuiui aliis ubeiibus nuirili sunt fiiii Ecclesiji',
iiiiiaie perticeretur. Mve ex priepuiio, sive e.". circumcisio.iii ¥ Isloj ud-

5. Sed prosoquamur quod proposuimus. Isti sutU, Q que cgo reor es&c, de quibus oiim parvula; et pau-
iuiiuit, duo jiUi olci splcndoris, qiU ussisiunl Doini- perculie consolatio diviua prcinittebat Ecciesiu^ : Re-
naiuri universa; lernc {Zacli. iv, 14). Kcoe iiabes •
yes nutritii itii eruiil {hui. xux,23;, et .>n(t,/t«iiiiit
iioiiiialoui in oleo, bcioiitiani in spiendore : accipe' reyitm lactaberis {Isn. tx, 16). Nlsi onim fim gene-
discipliuam in eo quud aii, tûi assistant DoiidiuUoH roso iacie nulrita esset, iiuuqdaiu t.d boc vinutis :ic
universce terrw; aguoscas eos vere discipulos

ut gloii;e culinen excrevissot. Ad oDera parvulos Pe-
iiliui fuisse cui canlamus, hoiiitatem etdiscipliiuim trus iuvitabat, quibus dicebai : i<lcut modogeniti f/t-
el scieutiam doce me {Psul. oxviii, 60). H»c est fanlcs, lac concupiscite {l Petr. ii, Hf. UberaPaulus
uamque pciiectio iliscipliiia?, taip in uiOiito, iiuani praibuorat quibus dicebat : Lac vobis polum dedi {,1
in corpore ; ut propoueuies IJouiiiiUin iu couspeitu Cor. 111, 2); et illuii ; Factus suni in mediii ccstri
nosiro sempor, semper et ubique majestali aaeruie, sicut iiuiria: sedens et nutriens fiiios siws {i Ttiess.
qua? nos inspicit et juJicat sino iuiermissione, cum II, 7). Quam pleiius autoin lacte reuuudaverii spiri-
raetu et revoreutia assislamus, pervigili fiile ac jugi Luaii, pulchre sigiiiticatum esi uiide illius laclis visi-
devotiono. Sicutoculi, scrooruininmanibas iiiquii, bilis, quod decurpuro ipsiusieriurcxisje loco sangui-
dominorum suorum, iia ocuii nustri ad Domiuum ,
I
i.is, cuiii dooollitusbodioruauio jiriiillis, quibus dabal
Deum nos^-um [Psul. cxxn, iJ;, iiueuiissime et iu- '
mauimiliain, dedit etaiiiinaai. Piaue LiUil iu eo san-
decIIn:.oiliter observaules uatus ejus, ([uid velit, guineum, sed lulum lacteum; quiuiUi! caruale, niliil
quidjubeat, ul quam celsrriaie devoiio iiostra obe- suuni cogitabai,s.-d taulum (juoi aiiis iitile erai.
diat. Sic Moyses invisibiieni lauquam videus susli- Nec tain liabobat ubera, quam ipse iuius uljor erat
nebat, nec uuquam imini.ieniis nieium juiiicis dis- qui iia iiii.sericoruia ubori ulllaebai, ut non inodo
siniuiare potcrat, Sic Eiias el aiii Propbela; qui spiritum suum desiderdiet totuui. iiiiis iinmulgere,
dicebant : Vivil Dominus, in cujus coiispectu sto sed et corpus impenden.'.
{IV Rcg. V, 16). Iiide nimiruin etgraiiaiu, ci uoiiicn 2 Anioquam ba-c duo ubcra, Petruia et Paulum
assecuti sunt Videntiuin ;
quoniani quiu seinpcr iii- acce-jissol piiiaiiiva Eor.losia saiictoruiu iu i.erris.
tuobautur per iidcni uoii tictaui, mi.Tebauiur f>;e]iius oonquereljaiur ct dioobai Ecclesia be.iioi arn spiri-
intuori per .speciem, licot lactaui. itec iides vi-ij, tuuin iiicielis : Sorornustraiarvu est,ct ubcra >i.iU
i.ou licia, nou (lissiinulatrix, ipsa est, ul arbitior, hubci {J.uuiic viii, 3). Guui euiiii (.ihrisius redioi.s
qu;e sola \ei luaxinw faciii coni"pendio ad perfeclio- iu ca'iuiii reiiquissit pusiUuiu gregoni di.scipuiuruni,
ncni jierdLicit : qua; ^.^11^10^1 disoipliuif, aobriu- ac uoudum iiiisissi.'! SpiriliJii; suiiiti, nuo eiaiii ie-
iatemque modcKlia', ;a;ii iuionori quaui oxteriori taiida visoor.., ol iiu[>ieinla uberii .-aueloriJiji .
;';;;!:,
SERMO L 182
131 IN NATALl APOST. PETRl UT PAULl
ul opinor, illa Rcclesia in coelis solUciia pro fili-)!ij plandum sublimia, beae de his hinnuhs subditur :
sponi-i, sive jam natis, sive nascituris, eui videlicei Quip(iscmturinHliis,(io)iecasi)ircldiei,etiticlinen-
cominitterenlur aleodi ; eo quod Ecclesiam Unm turumbrie {Cani. n, Iti, i'')- Animalia cum decliii;uit
aeslum captaul uuibrosa jiascua coiivalliuir,, ubi

viderent parvam nuraero, virtuie et auctoriuito, et diei,
sioe uberibus doinriuffi. Nam ot ipse Sponsus in dio- et lilleruin solet esse proventus iiberior, douec spi-
bns carnis suee genuerai aliquos verbo veritaiis, ci rante tepescenlis aura vesperi, egie.ii.intuc au r-tie^^la
quaudiu fue.at cura eis, laclaveral oos ubcrihus camporum, ardua montimn. Sic ol hlnpuli nc-
vel
Eedilicalionis ei cousolationis. Ei ipsc siquiileiii Sjioii- .=;tii quiiiidlu non aspiral eis ad contemplaudain rle-
sus liabet ulwra nieliora \'ino {Cant. i, 1), id i;>l, do- mentior aura diei ajterni, pasountur in lillii conval-
ctrina lcgali, vel gaidio sttcuiari. Habi-t, inquani. lium id esl, deleclaiitur in virtutibus uuiniiium,
;
Spoasus ubera, ne uUum de omnibus officiis el no- aut eliam occupantur in aciiouibus eorum. Cuni au-
lainibus pielaiis eum praetcrcat : ui qui pater esl tem aspir.it dics ille ineuiibus corum, cgi-cdiuulur
creatione uatura;, vel regeneraiiuiie graliie, seu etiain et saliuut ad ubcriora et faiitiora pascua montium
auctorilale disciplina^, sil etiain mater afleclu cle- ffilernorum. Perme, inquit Pastor et o.îium, fi tiins
meoiise, sil et nuirix sedulitato ofticii curai. Eraul inlroicrit siilvabilur, et iwirciiielur Eccicsiam cf
jgitur parvali, quos alebal iuilium aliquod creatura;

'
eyredieiar sfcpiuscouiempiaudo.semei migraiîio ad

ejus, sed uonnisi initium : mulluinque supcreral coelestem patriam; ctpasciM inre-niet, et hic, et iLi.
cura3 et laboris, donec adducerentur ad perfectuni, Hic inter lilia agri ; ibi, iuter ligua paradisi : liic,
ei forniaretur Cliiisius iu eis. Cum autem et ipse rein floribus ; ibi, in fruclibus : hic, in vli tulibus sai-.-
iiquisset eo=; superni spiritus, etsi teti de reditu ctoruin; ibi, in gaudiis A:igeloruia.
Unigeuiti, de nova tamen adoptionis progenie soUi- 4. Prorsus in loco pasci.ue ibi me Doniiuus coHo-
ciii, quodariinio:io affectu suo videbantur apud eum cavit, cuin ecclesiffi sanctorum associavit, cu.jus vea-
conqueri : Quis illos uuiriel? Lactasii eos, sedsute lersicut acervustritici vallatiis ttiiis {tuni. vii, i),
teiripus ablactasti. Nou enutristi juvcnes, ucc ad ul pa^cal simu'. et trilici giistu, el liliorum aipoctii.
incremenium perduxisti virgines : quis illosnutriet? Qnid eniin acervus tritici, nisi copia divini seriiionis
Suror nostra parva est, et uberanou ha-bet .Dixisti in tot iibris uiidique congestis? Quid iiiia nisi jusli
l'elro : Pasce agtios meos {Joaii x\i, 15, 16) : sed nec qui germinant sicul lihuni, el liorent immarcessibi-
ipse adliuc sui'licie;.tiain laclis in uberibus liabct. liler auie Domiuum; quoruni tanlus ctador in 3:m-
Cito {lietas ejus aicscerel, qui plus ailliuc cuii sua? ctimonia
__ _ ciriiorls et cordls puritale, ianta fegrau-
.
quam auimabus parvulorum liir.et. Facilo reliuqiii!- C lia iu opiuione, tanta inedicinalis virins iu oijce <?:
let agnos in tentaiione, qui Pastorem lam suuiu Seriiioiic?Nou m.jdiocre pabulum istud Qieli aiiiiu;R,
.juani iMorum negavii in iuterrcgalioDe. Ecce aulcm videre clrca se 10' lilia tauta veiiusiatc et gratia Ito-
reprnte Spirilu misso de coilo, tanquam lacte de pro- rentia, ubi omaium virtuiuin cx eis, licei liiveria-
priis Clu-isti uberibus cffuso, Petrus iiupletus esl nira ex diversis, capere possit exempla. Ule i'uuda-
lacte plurimo •
nec inulto post de Saulo fit Paulus, lior humilitate, iile amplior chariiale. Aiius rnbii-
pra;dicator de peisecutore, mater de tortore, autrix stiorad paiiemiam, alius velocior ad obordiautiam,
decaruifice; ut plane inielligeres totum ejus san- I-ite frugalitate pareior, ilie labore uliiior : isie de-
gtiiuom uiutaiuin iu laciis duLcediueni, stcviliam in volior in oralioue ille iu leclione studiosior : i.=i«
pieiatem. in administraiione prudciiiior, illiin quieta iaiiciior

3, Ilis igitur ubenbus genuniii peciuri suo affixis Srd licfl iiliijiiam insiguius tloreulem iu imoqut'-
gloriatui- Ecclesia, uon niouo mairein se osse fecua- que gratiani miroris, nou una tamcn, sed muliavir
daiii, sed ct civitatem muaiiara. Etjo, inquit, rnurus, tutes in siPt-ulis, sicut Cores iu liliis. Quot oiiiui
.-.' ubeca )tiea tiirris {Cuntic. viii, 10). .\lilie clypei justi, lot lilia : quol virluios eorum, lol tlores hlio-
pendeut jam de i.urribus Jsiis, omnis armatura for- D ruiD. Qui igiiur hiec videns gaudeliu iilis, auteiiam
i.ura. Ipse quoque spatous de eisdein uberibus iii proficil ex iUiii, qtiid, ui:l pasf.iiur iu liliis?
iaiidem sponsa? in carmine araoris, myslico sermoue •5. Pascobat iâaius : sed uihiloramus in illii q-i-js
sic ait ; Dno uiiera tua ncul duo iunmiH capiêce ge- .pascebatur. Pascebal eos scrfflonibus, pascebaiur
inelli {CaiU, iv, 5). Capreani hoc locoaccipimusEc- conuu operibus, Veutrem quideui suuni, imo el aUe-
olesiam; acutara visu ad peuelranda mysteria Cbriitl, num pascfbat, rnauibus projirlis l.l.'i'. xx,3i ; lCor
.tg!1.3m saiiu ad iransiliemJa spiuosa hujus sscali, IV, \i; I iiuss. ii, 9, -^t II 'Jiicss. lii, 8) : meateui
poientem ad exsuperauua venena serpemis anliqui. vero non tam suis paseebal bonis qu;^,m alienis , qi'!
Cujus duo genielli aon iiicoiiveiiicntcr, lO^d ui non qu,i;i-cbai quoil sM uiile. sed quod aliis. .Ya»<i; »;-
•'.ibitror, iuteliiguiuur hi diio Aiio^loli: gormani fidc, vimui, luqiiil, Si- cns stuiis iii Domiuo (i Tltess iti,
...oiisinules di'V(;Li(!ne, jiares incriio ctvirluie, uuan:- .S;. Qwi riuifi ijiona :neu, tinl iiiiituiliin.aiii corvna':
'>irs charitale, conjuncti iu ipsa eliaoi pnssion.i ei Nou!iCrj.':i!iiir[>ii-,ir.i /1^1 r/R.^v. I!, I'J .riiilipp vi,! .)
iuoiie. Quoniudo euini iu viia .sua dMe.\eiunt se. iia jilcu s;i't>ju:j es spiralial die.s deterni luimnis, alqiie
es in morte non siuit separ.nli. Quia vcio dct.ider.'.! afflakii emn l^nior ii.im Spiriius s.^ncti, cujus vi
i 'Dniorum pascan;ur in profectihus minonmi. do- fapichauu' ad fmeriia pascua aliuytirjdo pan-.disi a!i.-
iicc scilicel aspiranie gratia lollani se ad contf-iii- qutiudo teili; rii][,sii)i-in ccr]iQr-'.si!:ii P:ctr:t corpos
183 GUERRICl ABBATIS 184
n««o, inqMit,/><!Hs,wu(//Cor. xii, 3).Digiiui)i(iiiip- « pervenerit ad locuiu de quo donec aspi-

quaeriiis,
ps cral, ut qui tidelil«r |iascebal, tidelitcr pascere- ret dies, et inclinentur umbrce, umbras ipsas |.o-
luj' i ei qiii foris j;au(lebat in boris doniiniiue fami- nat in lucem iiiteliigentiK : quod dictura esl vel
li;i', in j»au(liuin Domiui sui juburetui' iiitrare, atque cril tn lonebri.s, nobis dicet in lumine. Vos l;imen
repicrctur ia bonis <ioinus Dei, non soium istius vi- diciti.o, et recie dicitis, quia vetera novis supervc-
sibilis, pro qua sudahat, scd eliam iliius iavisibiiis, niemibus projiciotis; quaiitoque magis incondita
&d quam spii-ai)iit, unue ci- dies ei at-pirabat. scu raucida fuerinl vetera nostra, tanto nova illius
6, Nec niiiiorade beaio Petro scntionda puto, cum sapidiora eruni et gratiora. Nara ei ipse Jcsus ser-
niaxima sit gloria Pauli, iliius cotequari meriiis, viitvivum boaurausquead extremum, .sciens utique
quem judicium Verilalis potest-te ci primatu prx- quoniodo nostro sit fa.<^tidio medendum.
i.ulil umvcr.sis. Cuui cnim Paler qui esl iu ca'lis vc- 2. Quia iîtur cogitis me (aam impaticutes dila-
riiaicm Uuigeniti Petro revelabat {Matlh. xvt, 2-lJ), lionis vos video), nec spes incorla fuiuri praeaemi
quid atiud qu:tm (iies ei aitemus aspirabat, ct dics satisfaeit desiderio; ecco vobis morem gero, fineiu-
diei vtrbum eructnbat? Gui aulem inagis pervium que versiculi, de quo heri loquebimiur, suo, prout
fuisse c<elum eredcatium est, qunni ipsi Janitori, potero, reddam priacipio. illud enim qua'rere vide-
cujus lingua clavis cosli facla esl? Qui potestatcm •» iiiiui, quid sit aspirante die Bpintiiali umbras incli-
habijbal i,-lauderc cueiam nubibus, ct apeiire portas aari; cum magis ixtnsrquens videreiur, ut non cre-
cjuR, quoir.odo ipso tion ssspius iBirasse cfedetur? scere, sed miniii lunc et dclicerc, dicerentur. Nam
Esuriit alicpiaudo Sd^S Pelnis, ei coeluin ei aper- si sequamur proprietatem verlii, hoc est unibris
tum cst, cuui adhuc iu tena consisteret : tauiaque cnscere, quad ii:ciinari cuin umbrarum ea natura :
ei inde ciborum coj'ia inissa est, ut adhuc raulta sit, ui quanto inclinantur, tanto procurabaut loi-
supersiist, licol plurima inactaverit, et manducaverii, giorrs; quantoque surgenl, tanlo sieut minores.
imuiuada et viruleuta aniuialia iu sancla ct florulen- Undc et poeta vesperum sigailicans ait :
la converlens lilia [iiet. x, 10-16) ; ut videlicet de- ilajoreique cadunt altis de montibus umhrai.
liciose pascerelur io liliis, donec aspiranle die, glo- (ViBG. /fjtc. eclog. 1.)
rio~e iii ipsig pasrerctur coaLis. Sed ecce dmn com- Sed scieudum, quia cum hsec proprielas umbraruai
mendamus vobis duo b.sec ubera sponsje, hora jain sit corporalium, longe alia cst spiritualium, de qui-
priBteriit, qua de ipsis uberibus lac vobis cupieba- bus noudubitamus hic loquiSpiriium sanrturn. Naoi
mus immulgei-a : quanquam el alils diebus hoo ip- sicut corporalibus umbris iuelinari cst cresccre.
suin facere posslmus et soleamus. De ubcribus si- ^ sic spiritualibus hoc est inclinari, quod di'poui,
quidera Apostoloroin lac vohis trahimus, quoties de minui, vel dcBcere. Urabrai autem spirituales suul
verbis cojiiiii ad aedificatiouem vestram iraciaiuus, uuibrosi spiritus et tetri, seu daemouum, seu lionii-
Nuuc igitur pro leuipoie saiis sit .idmoaere, si tameu nura : umbrae sunt tencbrse erronira : umbrifi suui
moneri iudigotis, ut sicut ubera ista diligiiis, iia lac obscurse significationes veterum sacranieutorum. lU
eorum seinper concupiscaiis; ut in eo crescatis in urahrse quidcm significationum jam iuclinata; suut
salulem, donec Ibrmaiuin in vohis exiiibeatis Snlva- ad occasum et finem uiubriB aulem errorura de
:
torera Jesum Christum Domiuum nostrum, qui vivit die in diem incliuantur ad diniiautioaem : umbrte
et reguat per omuia saecuia sseculorum. Ameo. vero teoebrosoruin spirituum tandem incrmabuiitur
SERMO ni. in infernum et raortem. Primura quidein factum est,
De eo quod scriptum est : « Donec aspiret di.es, et in' cum dies seternus aspiravit, apparens in carne :
clineniur umbrce. » {Cant. n, 17). secuiidum quotidie fit, cuiii magis ac magis aspiral
1. Erralis, fratres, ia me; sed amore magis, ut illusirans veritate : tertiura novissirae fiet, cum
arbitror, aut huinilitate, quam temeritHte. Piitnlis n aspirabit rutilaus in majestate
me Scripturarum sciei tiain habere, qui vix unquam "
3.
\T-i— -...
Vidore autcm — ...:i.:
railii
.,:a.
vldeor et alias umbras in-
altigi vel prinmra Imicn scientiss. DispUcel enim ira nos, X097 quae velut in quodaiu speculo de rc-
vobis, ut raihi videtur, quod c:ipitulum Scripiurae, bus aliis nascuiitur in sensu nostro, et obumbrant
de quo heri sum loeutus, nori sum ad finem usque nobis, vel obumbrant nos. Obumbraut nos quae re-
pcrsecutos : quasi illa niihi sit facultas, ut valeam frigidant el obscurant nos obumbranl uobis quae :
Scripturas ixplauare, aut etiain cxplauaiiones allo- refiigeraut et illumioant nos. Istae quidem noxiaj et
rum diijne et congrua ad memoriam revocare. Sed graves, illae delectabiles et talubres, islfo naiuqu.
ntque hoc mihi solet proposiluin csse ut Scri- de inferioribus sunt et mundanis ; illae, de superio-
ptumra, unde sermonem ordior, expouam sed ; ribus ct divinis. Anima ucmpe humana in quodain
ui de ipsa, et secundum ipsara sermonem dc- medio 'condita et posita est, ut sub ipsa esset mun-
biium s»o diei persolvam. Huc accedit quod ma- dus, supra ipsam Deus. Supra ipsam, a quo et ad
gisier nostcr '10) il!e interpres Sjiiritus s.ancii, de quem et proplerquem facta est : sub ipsa, quod pro-
loio iilo carraine i.uptiali loqiii insiitu't, spera- pier ipsani facium est . Nam sicut propter aniinaa cor-
que nobis dedit ex eis quse j.ini edidii, quia si pus, sic propter corpusdomiis tjus, id esi, mumius.
Cura igitur iucurvalur ad corporali-d vel mundana,
(10) S. Beruardum inte lligit. ascenduut in eam umbras de interioribus cum cri- :
185 m NATALl APOST. PBTRI BT PAULl SERMO III, 186
gitiir ad diviuii.iacliiiaiitur siiper eam umbrie ile sa- « vissimos assidaa loBgaroua noctiura intcrpolatio
|ierioribu3. liiius onim rei quam cogitat, umbrara 3. CiiRterum, si quajratur cur um!>rii! pluraliter
sibi formal. Qaanquam de diviois saiis dubia umbra diciee sint, cuinresipsa, ciijus umbrsesunti uua sit
ost, quanliimcunque cogilalionis evacuatur acies : idto niniirum, qn:a uunc miaus, auncampiiusuobis
:iut ccrie nou umbra ipsius rei, scil aliud pro illa est Aliiss.nu vinus obumliral; nunc cb3<;nrius, uune
nisi euiii aspirat dios ille. Nan. lunc quoijue iion vi- mauifcsrius vcrims sese nob.s inuotfsccus ailiiinbraf,
detur, ut arbitror, nisi umbra, quajetsi luminosa.etsi et sicui iioii a-quiilitor scmjter spirai, ita nec simili-
gloriosa est laraen umbra est ; sicut cum iu facie ter senipcr uotiis imaginiis format. lioc et Apcstolus
speculi lersa et lucida, s|ilendidissimiB rci splendens innuit, qui iransire se conlitetur a claritaie in clari-
imago rcsultat. Csetenim videre faciem verilaiis ip- t.itein {II 18), a minore scilici^t in raajorera :
Cor. iit,
sius, vel veritatcm faciei cjus, sicut nunquam erit non splendore sed ^pli.-ndoribus im
eiproiihetii, qui
higus ci.rporis ; iia ncc modo est liujus tempori^,nec plendam promittil iidelem aniraam (hai. Lviii, il).
aliquando erit, donec corpus dissolvet morliilitas,aut Sic Jacobus Deura memorat i09S patiem lunii--
absolvct immorla'itas, et tempus absorbobit aeterni- nuui (Jacobi i, H), cum luraen, cujus pator est, et
tas, et spiritum qui nunc gravalur corporc ei muta- unum sit et uuicura. Quanquam sic possit intelligi
lur tempore, sublevabit ad se, cl firimbit in so im- B pater luminura, quomodo pator raisericordiarura.
mortalis et immui..bi!is diwniias. 6. J.im vcro vos fratres, qui laboratis portanlcs
4. Initium hiijusgratias, et perfectionera illius glo- poiidus diei et sstus, vel secundum Isaiam, ia spi-
riiB Paulus satis proprie distinguebat, cum dicebat : ritu vestro duro mcditaraini per dinm aesius {Isa.
Videmus uunc per speculum iti mnigmale ; tunc xxvii, 8), ad umbras istas placel inviiare quns
auiem facie ad faciem {l Cor. xiii, 12). llt autem et ilie liies screnus aspirans rdrem raisnricordiaj cu-
hoc ipsum sit, scilicet ut videanius per spccuium et pil ^tuautibus inclinare. Auditc ipsum diem, ad
in ieaigmaie,opus cst non solum ut facics spcculi umbrarum refrigeria clementcr vos invitiuiein : V£-
uostriab omiiipbantnsmnteeturabracorporaliura tei-sa nile ad ine, omnes qui lahorafiset onerati esUs,et
sit : se I eti:.m ut ille sublimis, habitans luc:'ra iuacces- eyo reficiam uos {Mattk. xi, 28). Servus euim sub
sibilem, digoetur ad nos inclinari, cl vel per uuibram sole laborans, ut ait Job, umb."am [Job.
dcsidftrat
suas imagiiiis manifcsiari. Quautumcunque euiiii vii, 2), qua scdiceta labore recreci,iir ad laijorem,
iii
conlcndamus a visibilihu ad iavisibilia, uiiiil nostra vel per lioram dimiliam, qua silentium fil in cojlo
appivhondet hiimilitas , uisicondcsceudat illa maje- qiiam cura cbiii.ueril indulgciitia Prioris sui, gioria-
stas. Mo\ses ascimdiiin monem, et Domiuus iucli-
f tur et dicit, Sub umbra illius, quem desiderabam.
navit coeios ei descendii {Exod. xix, 20j. Et alius sedi. lu qua nimirura unibra, quia non SDia scssio
Exsurge in.iuii in occursum meum, et vide {Psal. cst ad quietem, scd etiam refeclio ad satictatem,
Lviii, 6). Ideo nec urabra vidiHur, nisi inclinetur congrue subdit : Ei fructjis ejus dulcis guiiun meo
nec incliuari dicitnr, nisi aspirante die : quia neque (Cantic ii, 3) Sic eniin dictuin est per prophetam :
perspccul-um rt in a3iiigraatcpossumusDeum viderc Converteniur sedenles in umbraejus, vivent tritico

nisi inclin.inlo so majesiate, et nspiraulo favoregra- ct germiiiabani sicut vitis {Osce xiv, 8). Servus seu
ti;e. Sane lioc ipsuin ijuod umbra vocatur compara- nurccnarius, qnem saepius hfec ombra rocrcaverit,
tione manifestse veriiatis, ineffabilis plorumquc glo- longanimiter praestolabitur finem oj.eris sui. Sic
ri» cst et splendori-, ia illls scilicei quorum est per cnini babcs 5e/'yK,s desiderat umbram, etmercena-
luciilura speculum mentis. Cnjus fclicis experieutia; rius prcestolatur finem operis sui [Job vii, 2). In
Paiilus sdii con^cius, rie se sibiqne siinilibus loque- umbra quidem noa lini?, sed pausatio. Finis enim
batur : .Vos uero omiies gioriam Dotnini speculantes erit ope»is remuneratio, cum evacualis omnibus
in eamdem imagine transformaniur a claritate in umbris, vidobimus eura sicuii est : cui modo dici-
claritalem tanquam a Domini Spiritu (II Cor. in,iS), raus, Inumbra tua vivcmus inter gentes {Thren.iy,
Sic oaim in promissione diclum cst :hiiplebit splen- p '^^) > '"'6'" angelos ucmpe, non in umbra, sed iu hice
doribus animam tuam [Isai. xvin, 11 .) Ut autiin nianilesta.
clarllates isras umbras esse noveris, audi David .- 7. Hoc auteni notandnm, qiiod cum umbrfe illic
Dies mei,iai\aU,sicut umbra declinauerunt. Trans- dc superioribus inclinantur supra nos, umbrie istie
ibnt qni.lera et ipse David de claritate in clarilatem, de iiiferioribus inciinantur infra uos. .Cum enijn
lanqu.ira de die in dicin, Sed iieul tam brevesctob- divinispropiuqiiamu'«, mundana siiperaums ct : qiia-
scuros dios, lam longas et l.iboriosas nocles habet tenus vol aJ uinb-a.ii lucis accedimus, i-atenas mor-
liir-ms prophola laboraos ia gemiiu suo
ista, ut et tis umbram cvadimus. Lux euiin ot vila in coeio,
lavansque per singulas noc;es leclum lacrymis, mc- niors in infernai uri^bra autem moptis in hoc ier-
riloplangat Dies mci sicul umbra de-climiuerunt
: reno cl lencbioso ioco. Cuin igitur spiritus aitius
[Psal. ci, 12.) Prorsus melior est dics una in atriis nos clevat inter terram el coelum, non langiraur
tuis supermillia [Psai. L.\xxiii, 11) dieruin raeon.ai umbra terrcnorum : et licel nondum pleua lucc friia-
quia dies mci sicut uml.ra quamvis lucida : dics niuf coclornm, tameu umbris illuminamur ujontium
illa una, lux vera ct raera, sicul sine umbra, sic aeleinoniiu, vel certe montis illius unibrosi et ron-
sine vespera ; cum liies mess faciat plurimos el l^re- deusi, de quo venit Saacius ssnciorum. Slox tanicit
187 GUERFIICI ABBATIS 188
pondcre nostro in regionera umbrse monis revolvi- n tpgiini uinbra ejiis {Jub. xl, 20, 17) ; qiiia nimi-
mur, ubi el diiuissime sedere cogimur, donec visl rum cune ci desideria ssecularift, quofi sunt ia no-
Ulione oiieiais ex allo consolemur. Coyiuiur, in* bis, uinbrain uobis abscoiTduul immiiicutis dauina-
quani, el lUiuaiii cogamur, ei. uon (lelecleiiiiiri uti- tionis, ul caui uon pricvidcanius, doiiec in ipsaui
nam quoil (iatiinur, ne.cessitalis taaium sil, uon etiara impingamus. Aspiiâ, o dies dicrum, obumbra .su-
voluntalis aul voiapiiuis! SaU lieul t,aiii facilc, t.-im pra caput nustrum iu diu belli, iuclina supcr uus
Iibcnl3.- projicimus nos, ot obdormiiciinus sub gravi uiiibras saluti.i ei refrigerii, et iiicliiieiitur subius
uniltra junijieri spinostn et iuirucluosa; aiboris, lum uos umbrff; torporis ot ticilii, iiiio ciecitati.'; et mor-
negligeiiles ct securi lorpesciiniis n inuuorimur tis. El licet coiuiugant nos uiubra; dc cugitaiionc
curis ei ilreidoriis iiujus niuuilii Proptorca Lcvia- lerrenorurn, uon nos contegint teu(br:i;, id esi, uui-
lliau, ojii •iuij uiiibra dormit, cubiU; sibi, uisi |»rfe- brai crassiores dc amore eorum; sed scinper respi-
caveanius, (lonit in nobis; quia vidolicel amieas sibi remus iu luminosuin amurem tuum, o Paler lumi-
umbras liujiis sjecuii invi-uii ia seusibus et affecti- iiuin, qui vivis ei regnas pcr omniu sipcula fiticu-
bus Q0Stri.s. Isiif siiiuiiicu umbrse, leste Job, pru- loruui. Araeu.
IN ASSUMFTiONE B. MARi.E.
g rat-um iiiauei, sicui signaouluin perpetuaj virgiuita-

BEB.UO 1.
tis in matre, iia sacrameutuui catholicEe uuiiatis iu
Qucd Mtmaduplici Hiuio mater, qiiodquerecls

sit prole. ipsa laiucn unica virgo JI«t'jr, qus; sc Palris
dicalur thronus Dei. ijiiicum genuisse gloriaiiir, eumdeni uuicuiu snuin
i. Veni, eisilu tuea, etjtonam in te thrmum Meum in omuibus mcnibiis ejus ampicciitur, uuiuiiiinque
(il). Muiii vocati, pauci vero electi. Beafi quos in quibus Cliristam suum forrnatiiin ai^noscit, vei
eipnisii, Doinine; babitabuni ia atriis tuis [Pml. fofuiari cugnoscii, uiatfciu S8 vocari i;ou coufun-
i.xtv, 5; ; imo lu i.i eis baljiiabls, tu iu eis rcgna- iliiur. l!va vctus ilia, oon i.im mater quara noverca,
bis, tiirciku.iique regni lai iu eis collocaDis. Saue qiia; liliis aiiie propiiw.il [irasjudiciuin moi'iis,quam
oniiiiiun bciuo.-u.u i-iaaJssima esi Maria, qmt; de iuitiu.ii lucis, Oicta «sl quideru niaici" cuucioium
flusr.ci-o omuium eifctorum singidafiter est elacta viveniiuin : sed inyenta e.st verius interlectrix
et prseeiacta : quonisni elcgii eam Dominus, eiegit vi-,>euliims, sou gcnitri.x morientiuui cuiii suum;
oam iu iiai)iiatiou-OTi .-Jlii. dic.ûs, Uic !'C(:iii<;,^ •n.ea

fCiicrare niuil aliud sit, quam tnorlem iugeacrare
iii SieculuTiiSiimili: hl': huklaiio quoniam eterji âni (iic'/i. mj. F.t ijiiia illa iinu poUiit fideliter ii.tcrpre.-
[t'!fal CMLâi, ']'i). fiaiiitr.\it in ea uovoinintfu.sibus, taci iionien îiuim, isi;i iiupicvii inysierium : qua; et
hdjitavit S©38» cum ea el .sub ea iu.i;Is pli.riba*.

w ips.i, siciil iicclesia, cujus 1'urma cst, mater e.^t
Habilans ia ca replebat eaUi siu;juiari gratia cliari- omuiuai ad viiara i-ena^centium. Alater siquidcin
suiaLuiu : iiabitans cuiu ea pasc.;baiea:ii iucoiiipara- est Yiife qua vivunt uaiv.jrsi ; ipiara duni c.t se gc-
biij piorui.i suavitaia moruui, et diviuoi'.iru desi- uuii, .umiiuin omnes ex ea victuri saui, quo-
tapicutia Nuuc daaiinodo rogeneiavit. LJu.is geuerabaiu.-". scd noi
'iOi'ai,iii sei-.iiOi.u.fi. auteui i.i ea et
cu.u ea, sicut iuteriniuai)i'i tevo, sic iincompvehen- oraues geacrabamur : quia videiicet scciinduin ra-
sibili tfioilo hsbiiaus, saiiat i'aui iieaiilicauiiuui gio-

lionan. semiuis, quo rcgeueraiio iit, jam lunc in
ria visionum ; ioris quiiie.ii gloriiicatie carnis for-

iilo omnes erainus. Sicut euiru ia Adam luimus ub
mani exi.ibcus, ir.ius autoiu lur.naiii Vei'bi gio.îil-
iiiiiio proptor se;iieu ctiruiilis goneraiionis : siii iu
canlis iiUjJiiiiicus. -Waiia, non vvciiberii, ait 1>0-

Cibristo aute luitiuru, propier semen spii-Itualis rc-
gcueiâtiouis.
rainas, iiilradeTelicta, eiterrn, tm nonfueabitur ul-
ira deMlai.i, at snh virgo, fdeo sis iniecuuua : scd 3. l'oiTo .')e;\ta .liator illa Clii isii, quia su aiairen>
vuc.ibtns VoiarU(ts>iiea,u'iCii, aiiecius luiiuh lueus Cliriiitianoiuui coâoscil raiione mysterii ; cura
lu <â, qu.iii voiiipiacuii Lkirnihuîn te, et wrrutua quoquo sc matriMn eis pMcstai el affoctu pielatis.
inii'thiuibiie.r. flatiitijbii fuius jiiveais in vii'»iue, ct .Ncque eaiui J,irai;irf;d liiios, quaiii iion siut su.,'.;u-
uabilabit ir. te f iSius luus ; imo, si inagis piacet, iil

" j.;a viscera semei quideui feta, sed nunqiuim cfieta,
nou reciJaf.usa v.')rbis Scripiura;, iMhitJjjclinte nunqu;:iii u.^sinunt iraoium parlurii^c pieiatis. B;-
filii tui xlsa. i.aM, 4, ?»). i.cJictus siquioi.'in frucius ventris tui, graiîtifiin lo,
2. Quid, iiiaivticf', ca;jui erigis? quiii mystfriuiu •) pia -Mai-v, iiicxhiiusia pietaie rcliquii ; ex lc qui-
pioluus ai( .j?:casionein periidia' rspis'/ l.luum qui- •ii;;.i .iunic; nastcus, sed iii te itiuper i.iaueus ct uf-
doru genuit : qui sicul unicus e.sl Palri iu oitlis, il& iiueHS, et ii. lior:o coisciuso castit.iiis fuuic;i; ri
uiucus esi Matri iu teiris. iNeque eaiin sieul tu irnpio giia'.i.:;3 cli-u'iia.iii sc.Hper .ibuiijcre iuciens; qiv ii
biasplsemas, alios poslea tiiios o.juaii ; s.'d iuieiue- c;;i siguaii...ssil, for.as tainen derivatur, el in piiitcii
aqmt' egiis /;obis dividuutur. Licet namque lor.s ci...-
iii) In Oflic. dc ViigiQibas. iilatis, proprii..s K.-.icsia', incon.ii;uuloal.iilii > i di-.v

189 IN ASSUfdPTIONE B. MARl,^ SBRMO U. t^
tim, bcunticium t.imcn ejus i^npertirn gainlel etiam « cuit hospitio quod tam libenler repeiit, tamquo
iuiiiiicis. Dcniqao si .<er«us Cliristi lilioius suus ita- ;.ftluentcr remunerat tua Jignaiio. iNii:!i iitique in
ruir. alqiie iterum prirtiirlt cura atqu3 dosiJerio illo sonliJum ofienJisii, quia aulla eral U-
piet.uis, (louec 1'ormclar in cii Cltristus {Galui. iv, biJo, sed purissima caslitas : nihil ruiiios tm, qoia
19); quanlo niagis ipsa Maler Clirjsti? Et Pauiuj uulla eral superbia, .srJ funUtissima baniilitas :
quidcm ger.uii i'os, ve."buiii veritatis quo regeiierali iiiiiil obsoaruni, quia exclusa infldaliias : nihil
.-unt prieJicanUo : Maiia aulem lon;;e civiuiiis r.ique uDgustiini, quia diiTusa crai eharllas. AJuruaverai
suiictius, Verbum ipsum generandu. Laudo quIJera lliaiamuin Virgo pruJentissitna, le rcgoci Chrisiu.Ti
in Pauio prajjicationis mysteriuin, sea plus miror uon solum liospitom susoepiai;a; sed et iponsum
ac veneroria JUariageueraiiouis inysteiium. liabitura. Adornaverat, inquam, rnultipiici decore
4. Vide autcm si non et lilii Matrom viJentur virtutum el gloria, lanio fci.-tasse looui)ieiiu.s, quauto
agnoscere, dictante utique ipsis veluti qudJam ua- intoiius totu.li erat, Hunc ornatum inirabatur (|ui
turaii pietate tiJei, ul ad iuvocationem norniiiis dicebal, Onnisgloria ejus fiiite rtiijis ah intui, iii
ejus, priino vel maxime refugiaat in omaibus ne- /imbriis aureis, circiimiunicia otinelaici^Psal. xLiv,
cessilalibus et periculis, tanquam parvuU au sinura 1-4, 16) : et alius, Oquampulclira est casia, genera-
matris. Unde nimirura de liis iiliis pulo uija S.U- l^ tio cum ckaritate\{Sap. iv, i.) Dommxs.-iua.ia decet
surde inlelligi, quoJ per propheiam promissum cst Doinine, liujusmodi sani'ti!.udo el decor. Is dacor
ei. Habitabant lu le lUii tui {Isai. LXii, 5); salvo le invitavit ut iutrares : iilexit, ul redires. iutiaas
dunt-a.xat iniellectu, quo de Ecclesia ha;c proptietia benediclio"iis gratiam maltiplicasli : sed redicas
princi|jalil.er accipitur. El nunc siquidem habitamus cuinultisti. (Juni intrasti, homo natusesiaea: cu.ra
iaadjutorio Malris Aliissimi, in iirotecuonc ipsius redisti, Deus gloriricaius es in ea. Tuuc tibi posuisti
conunoramur, tanquaia sub umbra iilarum ejus : el in ea sacrnriumgratife; nuucautem, thronuai gloriaj.
posliiiodum iu consortio BU3>tl glorite ipsius, tan- 7. Dicuntur quidem ot sunt aiii tiiroci, quiJam
quam iu sinu ip.4us confovebimur. Tunc eril vox scilicei s|-Jriius divioi, prsa alii.s, ut puiamiis, .sub-
uuala!lantium eiaggratuiaiitiiuu.Malri : Sicut iu^lan- jeciis ordiuibus, Dei pnesideuf.s niajestiitc pleui :
tiuin omnium uoslruia liabitatio ast ia te (Psai. quoruin qiia; sit projrogatlva, Scriptura uon expri-
LX.iiXVi, 7), saucl;i Dei Geuitrix. Nullatenus autera mit, licet unual ex vocabulo quo i noiuuila sit. Sed
o.cJiderismaJoris esse luJiciiaii» ei glorii^, liubiiare etaiuma «'uiuslibct jusii dicitursedessapietii.a;. Qus
: sinu Abraliiii, quaia in siau Mui'ia-', cuai li.rijuiim Q autemriuiii; es. soJes siipieutia.% iproiecio tuno .?r;ie'
uiini iu ea posuerit llex gloria?. glorite. su igiiui illud cceiipiiia-.'uiii pieniiin :-edibus
5. Veni, inquit, electa iuea. et ponam iu te et tlironis, seJcatqi.ie ftois iuomnibus, accomraodaus
liironuiu meuin. Non poierat .signanuiis aut eio- se et aptans cuique pro meritis. Noa immeritu ta-
gifltius dcaorib: pnerogativa gloria' ejus, quani ul mcn crediiur, sine injuria v(!'i ii.vidia creieraium
t!.;'onus Oei regnands esse liiceretar. Nabi si- .-.eaiuin quodJam esse Siioo.iale Rogis soiiuui cxcei-
qiiideiii cmiiiia^ lanta plenitudiue aut lainiliariiate suni et elevaium super gloriiitn omniiiiii ; Msriain
.opiam sui Ji.iou majestas vi Jetur inauigere, sieui dico exaiialam super choios Augeiorum, ut riiiiii
iJ: iu qua specialiter prse c:eteris residere delegii- ooaiempleiur supra se Jiater nisi Filiam so;:i:n ;
rii. Discipulis q:iiJc!Ui Doiiiiuus loquebavur, qui liiiiil miiviur siipra s- Ret;ina nisi iiege:ii soium ;
:...uperesfacii paupci.;iusi;qui:ijaniur • tii rcêuera- uiiiil veiieretur suprsi so M.;diatri;t uosira iiisi Me-
; io}ie,cuM scderil FiUus iiominia in sedcmajcstAtis diakoreiii .suld.m : cui nos ijisa piêcibus suis coaci-
suie, AUciiiih ei vos suyer sedes {Maiih. i-is., 2S). liet, coniiiieQJet, et leprseseutel uuiijo Fiiio suo
.iiibl rjLioque |!ioniittit idem Agonoiheta uoster, Jesu Christo, Ciii est iioaor et gioriain saêula soe-
<io ctelospeotoUs etiuciians decertauies : Qui vlce- Oiilorum. Anioii,
rii, iii.iUii, daiio ei sedere mecum in llirono SEti.VlO ii.
ihcO, sicui el ti(jo vici ei sedi in lltro.no Pairis De muluo a.more Jesu et Mari-z\
inei Apoc.Ui. isi). .Mat.-i vero, cujaslouge diiferc.is 1. t'ili(t Jerusulem, iiunliate diieclo qnia ainorc
i.'.-il meriluu;. niliiiomiuus dl^Terens proinlitit praa- tunyueo {Caritic. v. 8), Verba isia quse a .lobis uiic
r.iium. fcwi, inquil, eiecla mea, ci puiuin iii le niioic oautata sunl, qua!ili-r aJ Assuinpliou.Tii bea-
iiLrovum meum. rarum cst, inquit, ut juiiioauli la; .Viariu;! possiotvideii pfiflin'ir«, 34ltS£ vtilnmus,
eon.seJeas, uisi ei ipsa milu bcdts !ias : tit in.*jejta- si p.uoei, 'iuiii vesi."a cLa. itaie iraci,ire. Id uittem
;e!U rejnautis eu felicius quo famirurius iu te cou- eo gouere si^^monls facieiiJiim viilc'.ur, quo f.on
liueas, ct specialius priu ctetoiis iucoinpivheusibi- modo saiculariuni, sed eiiam ecclesiasiicarua; au-
lc.ni cOir.prc.ie:idas. Cijuil;iuisii parvulum iu gre- otcres iilteraruni nouiiunquara usi suut, maxijVif
mio : cuntii.ebis iiii.iieu:.uni in aiiiiiio. Fiiisli diver- in traclandis Canilois, uiide iiiec suni sumj.ia. ilcc
soruim pjregrinai.iis ; cris paiatium reguantis. namque giMius scrmonis, salva veir.ate, qaadaiii
ruijii lauenidcubr.n puynatuii in mundo; ens to- iiiupliori ulilur libertate, cum videiicet su.mpto
iiuiii Iriuiiiph-mlis iu coelo. Fuitti tuaiainus Spousi tiiemute causa), ut beatus Hieroiiyiiius ait r.on ism
iii.jaruaL: ; eii.^ tlironui Ktgis curonuti. Icquilur quuj revera facta vel dicta siui,, qu.i.ii ejus-
6. *J lciii Dei, nihii iibi, aitiil in iilo luo displi- modi f'jisse negotium osteadii, ut ea quaf' tiicun-
191 GUERaiCl ABBATIS m
tur, cisi facia vfil dicia non
a dcdil corpori ineo, coneepli sui corporis, sacra-
.'.n'rint, lieri lanien
vel dici potuisse, aut meuto saiiitatera se daturum promisii, suscitaii

etiam in affeclu facicn- :
lis, vol dicomis luisse non aijsurd'.' credi pos- coriioiis e.xtrnpli). Ooniii*^, ul minus mii'emini laa-
sml Jlari.! it;inir miiiraiun; c»)r>j-.;i:- dcour.ite- guorem n.euin, auiorL' langiieo. Laugueo plus ini-
liai, ui csi humanu i.uaiiiiias. rorro lili:*- io- patieatia ani*''is, quam passione doloi'is: plus
fusaleni iiua^ sursuni est, Id esl angelica- VinuieSj vulnerata chariiate, quaio gravaiaiufirmitate.
soienlos iiiniiruni quia obsequiis Slalrio caplanda 4. Heu! inquiunl illi, quam frequenie!", imo ctin-
css gralia lîlii, visiiaDaul salis olTiciosc Doini- tliiuie caura' languori^ I Boue Josu, iiuouiddo lia'c
iiaia siiain, ilalrcni DOiiiini sui. F.t fortassu ali- Mat''i' lua postquain le gonuit, niiiiqwani feie nisi
(|uid liiijiismodi priinopcsi salutatiouis oillcia in languorc fuil! Prinio languit tiniore; postea,
loeuti suni. ci An^,oli; siciit speciem luniano vuliui, dolore; nunc, ainOi'o. Timore, a naliviiale usquc
ita serinoneni luiinaiio n^miriim couforniiinics afl'e- ad passionein, cum semper vitain Filii insidis ap-
ctiii vel usui ; |ietividerot : dolore, ioto teinpore passioi.is, donec

2. IJuid esl, ol'Sccro, mi DDiniua, quod sic a>gra redivivuin reciperel : nuncaino e ot desiderio fcli-
videris et langiiida? quid cst quou pra;lor soiituin cius, sed inlrabilius cruciatur, quia sedenti^m in
Iristisei pigra, ab ued et nudlusleriius, sicul so- ctelo non leiiol. Qaomiido, .iesa boue, qui siimmi
lejias, non saucia rcvlsis loca, quorum conteiiipla- fiuctiis cs gaudii, lara longi faeuis es illi causa
tioac auioreni tui.iii.pasccbas ? Jam poi- ali.|U0t dies martyrii, ut charissimam tibi ipsifts auimara, tot
non .ifiimi;s le, aul rnpoin CalvaricU ascendeuteni, et tam aeuli siue cessatioue pcrtransoant 11939
ut ibi lucuiu crucis iinplcivs lacryniis; aui ad se- j;l.iilii? Sod ob^ccrauais te, Domiua, quid vls l.i-
pulcrum Filii adorautem ijlciriain resurrectionis, ciaiiius liuiV Vis sailem ul re&ideat hic isie Gabriol
aulin moiite Oliveti deo culaiileni ex.ti;;mia vcsiigia synimyslos tuus, ut a-;sideal oi miuistret libi, (pii
aseendentis. —
Ob i.oc iijsura sinuidam ci'editiir iu «b iiiiiio conscius et niinist'^ mysteiii tui, custo^
valie JOBapiial commoi-aia' (ubi-et sepulcliruin cjus quoquc tui cubiculi iiioruit depularj? Non opus ost,
inoiisiratur, ut aii Ueatus aiei-onyuius, iu ccclcsia ioquit Vii'go. Sullioit railii nieus uovus in caiut;
miro lapideo fabricata tabulutii;, ue acilicrt a sau- augohis, discipuliim uico quein diligtuat Jesus, cu-
ctis loiris ii/ngius roeoderet, sed tapius ea iuvisens jus me dilectlouis baeredein rcliquit,cum illuu. mlhi,
Ucol oumia moiiioria teueret, fi.rinam iaine.-i gestc- et me i li in criice comnieudavil ; cujiis obsc-
rum, volut corporaiitcr in ip-ls eltigialaui lociSj quio uiliii luilii gratius, quia couvcrsatione cl alTc-
dui.jius amplecioreliir, ul vel sic suum aliquatenus Q ctu uiliil c.islius, inoribus iiiliil siiavius, niliil sin-
amoreni solaio. ar. cerius (ide, iiihll .sanctins sermoiip. Nos ergo, aiiii't
Causam itaque pei' mclantibus illis, cur ab

3. jUi, in quo iilii osse pdieriiiius ofticiosi? FiUu^,
his modo vacaiot, 01 e.x to decumberet Langueo, : inqnit, J-Jrusalem, mmiiatc dUecto ijuia nmore lan-
inquil. Quare iaiigues'? Lauguor cniinquem looum yaco. Ipse iio»i! quomodo iiieu modivdnra sit lai:-
ia corpore tuo repi rit, iu qno salus mundi lam diu guori.
iiabilavii*De coipore illiu.î Filii tui vifius exibat 5. At nosti, iuquiunt, quia cuin soiat oinuia, de
^•\, omnes, adeo ul eliam fimbria vcsiiraeaii
si.uabat miiitis quasi nescius inierrogai. Si ego qua?sierii,
hfemorrhoissara sanarei [Malth. ix, 20-22; Marc v, quidillud sil qund tuo vuluori volis adliiberi, quld
25-34 :l Luc. viii. 43-48) . ettu qufe tamdiu ipsum rcspondebimus ei? Sodales, inquii, eslis sponsi >
in utoi-o, in sinu, in i^remio coutinui-ti, uili inlir- Gabriei iste mms laiaoyinplms : lon puto -tobis
raiiali, aiu ianguocl vel accessibiiis osse poluisti? esse celaudum aninris imslQriu:ii. Dicam igitur :
Non esi, inquii, quod id riiromiia, si illud ipsiim tanlum ne jadicer temeraria, quod .majoia me qnK-
corpis Filii mei, quale aliijuaudo fuorii reco .12- rore vide.ir. 0.?c«/i;iit;W}e ostîtA) (;/•('.? SJu. Si quid
mini. £i ins"in eiiii. quac. infirmuui, (luaijiisvo niilii conscia ossem, coutenia essem cum Maria
defeciiiiui su.-iditum uieri?, voluiiLate taiiion, ogo .Mafidalsno oscuio pe.J'im, ubi iiiiUilgoulia sumitur
g
nuvi qua; ipscm in utcri( alui, ubcribus lactavi si- deliciorimi. Sod quia ia orani vitJ mca iionme re-
nu fovi : ncc solius iufaaiise, scd et scqiienlium prebondit- cor ineum, nonputo me arrogauter llagi-
delcctus a-tatim. vidi, ol eis, ut potui, niinistruvi : lare deosoulo &!'is, gratiam gaiidii.rum. (lur antein
passijae mea, ii"ii!jria al aiTfigai.s vidcar, si iilud os milii reposco, quod de
ad fxtrcniura non siu'!
Siipplicia passionis o. cvucls a-pi'xi, per siiigula rni^ -ilii .'oriuavit ipse coniiiius ot conditor? Cum
discei.squrim vere de (o nostiT feias i. .icrii, Yare parvuluin teiieb;.,m inter biacUia, quotios osculaii
Langitores .ivSlrosip'i: tulit.et doloTCs nostn s ipse sj.eo jsum forma pra; fiiiis hominum milii libebai,
j' .rlavii [Isai. lh , iiadU. Cur ergo
viii, 17). salis licobiii nunqram fr.ciom avei-isbal, imnquiim
:
doloani ium euin in./odeiliss.^ curpnn, qU' d suo non matiom ropolloiia'. iit «i fdrtassis impatieiilia d(;si-
dcdii? Non sum ii-i deiicata aut >u\ic.cld, ut qnod dcrii evain iiimia; ipse tamen inoro suo, morein
iilc digaalus est pali, ego quanaiiacunque e.\ 'ittric raalri geivbat. Gaudebal oam replere ^ratia, ipia'
pali iior possim r.-j: aoiim Fl ilie qnideni mi.ôri- difhjsa erat iu laWis ejus, el diilceiiine qua lotus
iluiiialH. natur. nece-j.îi o. Sano oi'ai plerm.=<, totus concupiscontia oi desiderium.

;jrdi . --.go !.
j.iiud esi naiiiias ilind e< saiiciitas. Sa.iCiiiatcui rasiarupi scilicoi aiiinarnni. Uiide sicui ipse de so
195 IN ASSUMPTIOSE D. NARL-E SEBMO lil. 194
confiiciiir, Qui edunt me ndhnc esurient, et qui bi- a reconjiilio fi^leles viros rcparat in labor umbra
buiil iiii^ a'liiur sitirnl {lir.rti.. xxis', 29, el Joau. vi, esi lesiiiaiUibus, cibus e:'Urienlil>ii--. Sic enim ait
o3) : ijiiaiiio gfraliatR uris illius gnstaw surivin*, iila, quiO meraoriam ab-mdaolia; s:iavilatis ejus
i;imo niiniruiii ivjjiHo Duiic iii.iealiii';. Crevii tjiii- ei-uclal)at :Sub umbra lHius queui desideraueram
iHtiMi i;iuria ei iiirtjesUue : scd nilii! aij ilia inyciiiia sedi, et fmctds ejusdulcisijutluri meo[Qautic. ii,
raiiialiis oit ni;;iisU''ltiQiiie ci iioniiato. Niiiil aJ il- i>;. O qui laboi-atio, qiii poitalis poiidus diei el
liini illuil suiierbliesa^cularisel^^giuiu : » Huauresuiu- icsius 1 sub uuiiTa alarum Jcsu iiiveuietis requiem
a tant mores. y Subliinior esl, sed non superbior; aiiimaiius vestri!:, jiriiiaiiicntum, ut sciipium est,
gloriosior, sed uou dediguauiior. Xon faslidiet ra;i- virlulis, teyimcn ardoris, uiniiracuium meridiiuii
treni qnain eiegit, nec anerni.n eieclioQeni suam iÊecli. xx.\iv, 19) ; ut ex seuleulia cordis sii illa
novojudicio reproijabil. eonressio uris: Qomine, Domine, virlus salutismea;,
6. Ne timeas, Maria, ait Galniol niore suo : iii- cluimt>rasli super caput mcum in die bclli i^Psat.
veuisli euim gr.iiiara apuii Deuni, Eiiam ia CKleiis csxMX, 8), iii die testus el laboris, cerlarainis el
qui longe jaceul tuis sub Cwn euim mediiatio Kierua! requiei ca-
vcsligiis, probare coii- tODlatiams.
suevii improbilaieiii iiujus aftcciuri ct prcis; qui laboramium obumbrat, nou solum ab aeslu pitibus
nibil nimiruui, aul iujuriosuin sibi depulal, quod in B icutati^nuin refrigerat, sed etia^n ad laborem animos
cum vera dunt;^.\ai chariias prasumat. El coiiver- iuuovat, ju.xta illiid quou scriptum est dc asiiio forli
sus ad soeiam miiliitudiuem Eamus, inquit, eamus Issachar, Vidii requiem quod esset boua, et terram
: .
ue ipsi Filio farere videamur injuriain, si gloriam quod opiiiiiu, et supposuit humeruin ad porlandum
.Matris dilferamus. Curn ergo reversi nuutia-^sent {Gen. XLix, iS) : id esi, desiderio iilius quieti.^ et
haec Doiniuj stio, quid putamus Jesum nisi lale ili- biiereditatis sponte bumili.;vit se ad laburandum. El
quid loculuiu? Ego sum qui patiera et malrera isie ergo diccre potuil : In omiiibus rcijuiem (jua;si-
tilils hon'raudos comineuiiavi; egO ut facerem qiiod i'i, et in hinreditatc Domini morabor.
docui, et exeiiiplo esstm aliis, ut I'aireiu houora- 2. Felix qui i'i omnibus laboribas el viis suis re-
rem, iu terram descuadi : uibilomluus, ut ilairera quiem qutErit beaiam : semper iesuaaas ingredi, ut
huuo.'ai'eiii, iu cteluui reasceudi. Ascmdi ct prcepa- Aposioius monei, iii illam requiem [Hebr. iv, 3),
ravi ei locuiii, tlirOHum giorite; ut a dcxiris Regis ejus desiderio corpus ailligeus, anluium auio i jimi
R''gina coronata Cuiisedeat iu vestilu deauraio, cir- ilii rcquiei parans et componens : ca,m umnibus bo-
cumdaia varietate. Neque iioc dico, quou in parta miiiibus, quod ex ipso cst, iiacem babeus ; requiem
ibroiius ei collocetur ; quio poiius ipsa erii ibrouus Q î OiiumMarifevoluatate prieeligeus, laboreui auiem
meus. Veni igitur, electa moa, et pouatn in lc thro- ei negotium Mariha; necesbilale quideiu suscipiens;
uum meum. In le mibi quamdîm ro^ni sedem cou- sed qu.iuta prievalet pace et quieie spiriius auiiu-
stituam, de le judicia deceriiam, per tc preees exau- picus, el sompe!- ad iiiud unum uecessariura de iili
di.iivi..Nulliis inibi plus niinislravit iu humilitaie muliiplici disiraeiioae esse rccoiiigeus. Uomo bu-
iiiea. Couimunicasii milii prii>ter alia qucd horao jusiiiodi eiiam cuiu laborat, quiescii : sicul ediverso
smvi : communicabo tibi quod Dcussum. Flagitabas iiiipius et.ara cuni quiescit, laborat. QitOiaodo eiiim
osculuin oris, quinimo loia de tol.o oscuiaberis. Nuu quiesccrcut, quibus Deus iinmitiii roiam mtdorum :
imiiriir.am iabia labiis, sed spirilam spiritui osculo quibus juravii in ira sua, Si iatroibunt in requiem
perpeluo et iadissolubili •
quia coccupivi speciem nteam '/ {Psul. sciv, l'i.) Extrailiam uou est nisi af-
taam, etiam desideiauiius quam tu meam; nec sa« lllctio et iniseria ; et ia circuitii ejus teijipcitis vali-
lis gloriticatus videbor mihi, donec tu couglorilice- da ; sicul el iu iiaiura rerum tit, ui quiJquid exlra
ris. Gloria llbi, Douiine Jesu, subiutulit chorus An- simpiiciialem et unitatem puucti faerit, iu motu ei
gelorum. Gioria DomineJesu, ingeminel cceius

tibi, agiiaiionesit; lautoque coucitaiiore qniiibel circulus
lidelium. Gloriiicalio iyiatris libi proiiciat ad glo- n impotu roleiar, quauioab immobiliiale priiicipii sui, i
riiim, nobis ad veuiam; te prsesiante cui esl bo- id esl, a meuietaie teulri recesseiii lonaiuj. Sane
i.or,el gloria, per oinnia sa'cula steculoruin. Amen. iu circuitu impii ambulanl \i, 9j, quibiis
1033 SERMO m. Deus immittil rotam nialorum ideoque iu iilaiii m- :
De quiete spirituuli. ternam el ffiteraam requlem intrare non poisa.il.

l. Inomnihus requiem qumsioi {Eccti. xxiv, 11). Ideo conlriiio et infelicilas in viis corum, qiiia viam
Grala quies fessis. Grate igitur et opportuue vobis, pacis uon coguoveiunt {Psal. .uii, 3) : quianecqua;-
qui fessi cslis, dies iste quietis el fcrialionis inter- sierunt, ut dicere possiat : In onmiijus requiem qiia'-
venil, ut dum sancta? Dei Genilriois requiem ceie- sivi; ut videlicet in raultipiicitate aeluum suorum,
bramus, noH s dum corpora recreeniur hac iJiurna quibus luibantur, el lurbanl, uoum quod ost aeces-
quiete a laborc messis, sed etiam corda resplrent sariuni, cogiient aul requiratii. Jusl.^.ui:i potius esl
iu rccordati ouem ei amorcm illius Klerr.a; quietis. vox iila, qui ei diccre possuut, Unam pctii a Do-
Ei libi imneD, c fiatres, Un etiam metetis, sed re- mino, Itaucrequiraiii. Vuilumtuum, Domiiie, 'jua-
quiem iiietctis qui uunc laborem liujus messis se- sivi, vultum tuum rcquirar.i \Psul. -Vivi, 4, Si qJi
minaiis. Fructus bujus laboris, illa requies erit : nonnisl quietis illias amore laboraui, qui omnino
rcquies u laliore, merces pro labore, cujus cliam piijeopiant ir.g."edi putredinem iu ossibus sitis, ui re-
iSa GUERRICI ABBATIS m
quiescaui in dip irlbiilationis, quam ia bonis du- « imputat sihi ; quanto magis quod ipsius tii Sf.i'i-
cer.'! dics siioi, ei in puucio ad inferiiuni dpsceii- l-n, ciiin graiiarum aclioo.T :-c.'oIet, Hospss, iii-
dci-e. (liriiins, qui. c-: sincejjisiis r.ie ? (Math. xxv, 3f).) Ni.ii-
'6. .Si qui.s tamcn ci;riosius inquircre vcHi., cu.iiis q;ii'J ftiiim niuliorum pauperlas siincloruin, qmc
lioliissiniura vux illa sit, lii omnihus mjuicm q •umiui vago.s colligore, esurienics pasccre noii sufficii,'
vox est uti.]uc' Snpi^^niiof, vox est Ecciesia», mi\ esi Domino qui inagis aputi paiiperei hospilari ccnsiic-
Jlaria^ vox esicujuslibel sapieniis animrc. Supiciuiu vit, inhumaiia ct inhosjiilaiis nril ? Suprr qii.-ni
ino!fiiii;His!i'(i!iii',;n.-pjR:sivi!,scdifi .-oiishiiniiiibiip iii- autem reouicscam, inijnit, ni.ti sujic." hundlem cl
vcuit. i<;cciesia ia oiunibus.niiiivii natlQnibus rcqui.ûi qiiictum, cl trcmcntcm veriamcaf {inai. lxvi, 2.)
qutesivit.sodiiisolis crcdeiiUbus invcuit. AJari;j. sicut huiiiilitas an^,usta tibi, amplri divinilali; paup'r
el quffilibet iid.'lis aniitifi., in oinniiiiisactinnibus suis et iusuiTicicns tifai, sufficieus ei qncin non ca;kit
requiciii qii^siyii ; sed liodic 9 034 dcniun: iiivcnii, orbis : eopiose ac deliciose i-ciicicns illum qui e i
cuni i~ost pcrsccuanncni Hcrodis, ct t'ug.T!n Êgypii, Angflospascit. Savcrquem. inquit. requicscv.muiu
post lot iusidias el atrooiates Jiulaioa! impieiaii:?, super liumilcin? lii ornnibus r.?quiein quiosivi : scd
post lOt passicnes suas, dc p;iS.s:oae cl morie Fiiii; apud biiinilora anciilam iavcni. Non esi imeDia
poslquam lot et tani aci;rbi ipsius animam pertraus- " sinrdlis ilii in gi-atia humi-itaiis irteo in pler.ilu- :
ieruui gladii, landcm iiodic dicere datum cst ei dine luiiniiitatis re(|uievil etiain corpoialiler o^niiis
Convertere, anima, in reijuiem Luam, quia Domiiius plenitudo diviiiiiaiis. Ouanquam aliter requicve:'it
benefi-cit tibi \Pial. csiv, "i). Qui creavit me, creaius in Fiiio : quia elsi iMater huiniliiina, ionge tamen
ex mc, requievii iu labcrnaculo corporis inci, ue- Fiiins liumiiior. ldcii'C0 Spiriius septiformis non
garc non poteril miiii requiem cceli sui. Qui eniin solum supcr ipsum requievit, scd etiam omnibus
gratiuui uiiro cuuiulai aiiis, par pari quoniodo nou qui mites cl humiles ab eo esse didicerunt, diver-
referet nialri? Perge, Maria, pcrge sccura in bonis sas in eo felicissimae quietis iiiansiones prasparavii;
Filii tiii ; iiduciaiitcr ai^t; lanquara regina, mater Re- imo toiiiin ipsum quoddam aureum fecii reclinato
gisei Sionsa. Bcquiein quajrebas, sed ampiioris glo- riuin ad quicsceudum. Hujus nimirum rcclinatorii
riae est, quod libi debetur, regnura et potestas. Indi- beatissimam requiera visus esl quadam speci-j pra'-
visum liabere tecum ciipit irnperium, cui tecum in libasse, qui supra pectus cjus meruit in coena re-
carne una, el uno spiritu iudivisum fuit pietatis et cumbere.
unitatis mysterium ; duin scilicet salvo honore ualii- 5. Scd adhuo libei intueri, qaam plenuin raiio-
ra;, geminalomuncregralia', junctaest maicriu mu- Q ni.^ et coui^ruentice sit quod ait : quem tc-
Siipcr
triinoniuiu. Requiesce igitur, o ielix, inlcr br;tchia qtuescum nisisuper liumilem et qidetum? ûomodo
Spousi. Replicabii tibi ni fallor, inter amplexus ei namque super inquietum aliquid quiescerct? quo-
oscula, quani suavitcr requieverit in tabernaculo modo siiper basem, quae nutaret aut v.tcillaret,
corporis tui, quaiiisuavis iii cubicuio cordis tui. Non columna inimobilis staret ? Quis aulem nisi hu-
esl iujastus Dci;s, o fratres, ut obliviscatur upcris milis, quielus esse potesf? quis, nisi huinilis iii
bofii : vivit senipcr apud eum memoria beneiicii se- p;we quicii et modesii spiritus seipsuin possidcre
niei accepii. Beatus, apud quem Deusvel semel re- potest? ImpiiJin projicit vcntus a facie terra; (Psal.
iiuiem invenerit in cujus labernaculo vel liora una 1, 4), circumferturque omni vcnto docirinte. /m-
requicvcrit. pius, inquii proplieta, quasi marc fervens, quod
4. E(:c'3 nuQC quo.jue Sapicntia clamitiit ia pla- quiescerc noii potest {Isai. lvii, 20). Fervel ira,
teis : in onvilbus rciiuiem ijii(esiui. Pulsavi, xiec 1035 a'stuat avarilia, intumescit superbia, se
fuit qui aperiret : vocavi, nec fuit qui responderet. ipsum jugitcr pugna quatit iniestina, ac seditione
Fdius hoininis, factus, secundtim propbetam, veliU collidit domeslica. Ut ergo requiescat in vobis, o
vir vaijus, el quasi viator declinans ad manendwn fratres laci, amator ilie largitorque quieiis, date
(Jerem. xiv, 9, 8), non*habel ubi recliiiet caput D operam, juxta consilium Aposioli, ut ijuicti sitis.
suum : foris stat plenus caput rore, et cincinnos Quonam modo istud erii? Dico, iuquil, vobis : Ct
guttis noctium. Quis ille in nobia tam humaous vestrum liCijoluimagaiis., et opercmini miuiiimsve-
atque hospitalis, iit surgat et apcfiat ei, et inducat siris ([ Tlwss. vi, 11). Opus esi oaus, quo veluli
iu cubicuiuin suum ; aut cerie ostendal ei ccenacu- pondus navibus, ita quies et gr.avitas inquiciis au-
lum grande straiuin, nbi cuiu discipulis pasclia liitur cordibus, sed extOi'ioris liciuinis l'iirid:iiur
inanUucei, novuui ? Hoc eoiin dico, iratrcs, insi re- atque componiiur siatus. .•»a;:;iioriira iiiiliuni !uid'j-
quieiii quam quKril, inveneril apud nos, nec nos rum est, sicul iegistis luulicr vaga, quieiis inq>a-
optatitin rcquiem invenieuius iu illo. Aii quidem tiens,nec valeus consistcre in dmna pcdibus suis
Domious per piophetam: Hiec est requies mea, rc- uunc uuucin platc.ts,nuucjuicia auiiulo.însi-
foris,
ficite Uis.îum, ei Iwc cst lueum rcfrigcriam {Isa, diuiiSyPriJc.vn, i0-)2;. Nco sinecausa esi quodJla-
xwai, 12). Bcuius qui intclliijit super eijcuum et aisier genduin liocinquieiudinisinaluni sic habetsi.-
\Hiaperem : iu die maia (Psai. xl, 2) parabit oi Do- spcciun,, ui noii soium corrcplionc, se-.i eliam scpa-
ii.iUKS vicissiiudino debiia requiem el reiVigeriuui, ralione censeai iliud persequeudum, liogamus in-
S\ ei-jjo iiuinanltaie.ni nie:ncris sais exfaibitaui Deus •quii. vos, fratrcs, corripilc inquietos[l Thesi.\,ii)
197 IN ASSUMPTiO.NIi B. MAHItE SERMO IV. m
El ilem in secunda ad eosdeni Tliessalonicenscs, » cis simul cruci figebst, suamque i| sius animani lara
inter aiia qute super inqnielos velut e ccelis tona- rnulliiile.v; perlransib:it gladius, quanlis confossum
bai ; Audiviiuus, inquit, iiiter vus quosdam amki- corpus Filii cernebat vulncribus. Merito igitur ibi
i'.n>'es in(juicie,iHiul opci'untcs,sed curiose arjenies. mater agiita est, et cura ipsius Idoiieo lutori dele-
Hic qii' ejusmcdi suiit dcnunliaiHus,ut cum silentio gata est, ubi maxiine probata csl et Matris ad Fi-
.nteruntes, suum panem Quod si quis iiianducenl. liuin sincera clinritas, et Filiide Maire SOStt vera
nonobediiverbo 'iwstroper cyistoiaiu, kuncnolate: liunianiias. Nam alias velut dissiinulasse .Matreni
el ne commiscoamini cum ilio, ut confundatur {11 visus esi : sivo cum in nupiiis ilagitanii mjraculuni
Thess. lu, 11, 12, 14). ait, Quidmihi et tibi,mulicr '/{Joan. n, 4.) sivc cani in
6. Si quis forte (quod absitl) ejusmodi inveniuir nii'diis sermonibus Evangelii diceuli cuidam, Ecce
iuter vos, puiclirius el lioiicsiius, aiiiequain tnia nialer tuu et frutrcs tuistani qucerentes te: Quceest,
l','-avii,er ei jûblice noteiur, ultro coiiiunilolur, iiide inquii, mater inea? {Maitii. xu, 47, 48. j ScdetMa-
i.-iiicei, vjui' noiabilis esi, et dissiinulriUir; ropro- Iri, cum miraculum posccret, sic respondonduni
hensibilic;, et loleratur. Sic aulem coufundatur, ul cr.it, iit aliimde quam a Matre se miracula habcre
cunfusii-rie corrigaiur , correiaione liietetur, teliti- signiiieiiret : el illi qui sermouem Evaugclii parentes
ceiqiie ii"'' niodc nos, sed Spiriium Doi : qui ciini o auniiuiiaudo interrumpebai, melius respondore non
dirai. In .j:„\.v!ts ra]uicm quiesivi, aou invenii eaui poterat, ul vidolicet spirilualia carnalibus pr&efc-
niii it) cjJ.iU.- ncc pra'stat nisi quiclis. Unde ol rpuda monslraret. Ac si more suo dicei-et parenti-
in»iu.otos iJ<;r propiietain revoca.1 el compescit : bns, occupaluni i.i uegotio Kvangelii qii«reiiiibus :
5i reuerla.7:,i.)i cf quiescatis, saivicritis {hai. xxx, Qui/I.esiquodine ijuoiritis? iSescitisquia iii lusqwe
15). Oaut.:: «ijii} pariter sic operani -ienius, ut Palris inei sunt oporlei me esse'/ {Luc. a, 49.)
quieli siifli..', i-t in quiete nostra scmpcr in n:i,'di- 2. AJjsil eiiim ut Malrcin aspeiMialus sii, qui lanta
tritione .elerrj... (âietis occupomur, ac desioerio cnra dc parcntibus bonoraudis legcni deilit! Absit,
illius iid ornne.m parati laborem inveniainur. lio<_' iiiquam, ut etin terra fastidioritMatrem, cujue ccoelo
nobis iiBpelrel bt>ata Dei Genilrix, cujus requiem coucupivit decorem ! Imo potius ordiuabat iii nobis
ceiebramus, oo eu ipi requievii iu laberuaculo cor- cliaritatcni, tant vcrbis quam eitcmplis nobiscum
poris el covdi." •-•jiji. Ipse esi rcquies retonia Ciu'i- ageus, ui carnaliuni affeciibus nccessitudinum, uon
slusJesus; tal cui honor, et gloria per onmia sai- scluiu Dei prarponamus dilectioueni, scd etiam eo-
cula sa;culore.(i, Aiuen. rumqu! Dei faciuoi voluntatem. Ille siquidera aife-
5ERM0 IV C cius de cordibus exigiiur omnium nosirum, quos
Quodbcata yirgo.,:.ifi(e et MartlM ofliciaimpievit. suinni Patris adoplavit ujgnatio, quo iideliier dica-
1. Maria oiitiii,.i,,i. partemclcfjii {Luc.:i.,i2\ Hoc nius cuni ipsius Unigcuito : Quicanque feccrit VO'
de Maria sorort. j.hrtlisc scriplam est : sed in luiUutcni fairisiiwiquiiHitBliseslfijJseiHeusfrater,
Maria matre Dc.iiuii plenius et sanciius impletmii et soror, ci mai->r est {Matlk. xii, 49). Prorsus
est. llodic namqije beaia virgo Maria optiuiani par- filiis Doi compctit vox isla, nec ullum fidelias testi-
lem elegit, imo C|uam dudura elegerat, bodie per- monium reddit ipse Spirilus spiritui nostro quod
pcluo possidend.ifn uccepii : ut sciiicet inscpaiâci- siuiUo lilii Dei, quain ui sunel de cordibas nostris
liler adbaareat Uomino ,
perenniter fruaiur Dci iicBC vox Uiiigcaiii Doi. {taqiie Mariam, quae sccun-
Verbo. Nec alio.uni aut incougruuni, si quod do dum carueiu inater crat, alia quoque ralione matrem
itla Maria diciuin cil, iu istani irausumalur ; cum sibi Jesu probat quandoquidem et ipsa voiuniatem
ad convenieutiai.. triusformationis, siniilitudo nou Patris in iani.um faciebat, ul de ipsa pra^diceret
solum nominis, Cccl etiam operis suflragetur. lUa Pater, Vocaiicfis aoluntas mea in ea [Isai Lxti, 4).
siquidem Domimiu liospitio tecl'. , iioec thalamo Igitur ubi eam visus est ignorassu Fiiius, ibi am-
suscepit uteri. Etiiu.. reavi„ me, iaquil, rcqueiuit tn <, piius houurasso iuvenitdr : cwn ei scilicei materni
tabernaculo meo ii^yM. xxiv, 12;. Illa sedens secus nominis lionor duplicatur, pro eo quod eumdem Fi-
pedcs Doraini aud > verbum illius
c.d [Luc. x, 39) : liura, qucm alvo gestuverat incarnatum, etiam nunc
ba;c sedula circa curum bumauilatis ejus, conser- anirao goslabat inspiratum.
vabai omuia verb.i tjuai de illo eraui, coufcrens in 3, Cii terum cum dilexisset eani Jesiis, in iinera
corde suo (Efc/i. u, I^),S1). Sed el cum evangeiizaus dilc.\it eam, ul nou sokmi projiter ipsam linem vi-
circumiret Jesus civitaies et castella, Maria coines veudi, verum eliu ipsamiiuem peiie faceretloquendi:
individua vesLigiis ejus adliffirebal, pendebaique es dum vckii imer uliima veiba tesiaraeuii, curaiu Ma-
ove docentis : adeo, ut nec proceliu persecutioids, iris, cujus debitorera se coguoscebal, charissirao
nec borrore supplicii a consectatu Filii el Magistri trauscribit literedi. Sic quippe inter Petrum qui plus
potueni absterreri, Slabat, inquii, ju-xta crucem diiigebat. et Juanuein qui pkis diligebatur, bseredi-
Jesu Maria muier ejus{Joan,xiii,2'6}. Piane Mater, tatcm suum Clnistusdivisit, ui Petius sortiretur Ec-
quai uec iu terrore mortis lilium deserebai. Quo- clesiam, Joaunes Mariam. Uuic plane competebal
niodo euim roorte terreri polerat, cujus cbaritas ha:c poriio non solum jure propinquitatis, sed eiiam
fortis ut niors, imo fortior quimi mors erat V Plane amoiis privilfgio teslimonioquc pudoris. Decebat
ju.vta cruc^ra Jesu siabai, cujus meDlem dobjr cra- nainque «t nonnisi virgo virgiai deserviiet, quaie-
199 GUERRiCl ABBATIS 200
iiiis et Virgo beata, divinei langueiis pra; ainore, llo- A mium ante mcritum requiralur. Jacob prius oporlet
ribiis fulciretiir castitaiis, el virginitas adolescenlis jungi Liae, quam frualur amplexibus Rachel (Ceii.
iil intenrii pcrciperel remuncrationis, ut de coutii- xxix) : sed el ipsum prius vocari el esse Jacob, quiiin
beruio proticiTtt ia .tte sancliiaiis. Quiil etiain, ijuia Israel. .fifc/orfm.iiiquit, tepusucruiiL? curam illorum
lidciis piobalus est in obsequio iucorrupUo matris ; habe, el sic eoiisidera et oiuni cnru tua e.vpiicita re-
,
niysteria qiioque diviniiaiis, ol arcana Verbi incor- cuiube, ut Iwtcris iiroplcr itlos, ct omamcnturn gra-
ruiilibitis sihi crcdi pronieruit. Decebat, inquam, ut tim accipias coronam {Eccli. xxxii, 1-3). Labor si-
Matri Do^nini non alius obsequerelur quain dileclus quidem operi.'!, seu sollicitudo adininistralionis, se-
Filii : qualenus cl .Malcr sfinpcr susjiirans Filiiim miua sunt justiiiaj ; pro quibus gauiiia melciida sunt
iii (lileiium Filii suavius respiraret, el discipulns ex ore consolantis iiiisericordiffi. Sic euiin ait pro-
Maîslrum sibi conqucreus nimis ciio sublracium, pheta : Sem inate vohis in jusliiia, metiie in ore mi-
Magistrara totius vei ilalis se reperisse gaudcret. Id- sericordiw {Osee x, 12). At enim qui parce seminat,
que saiis commode provisuin, ut scriplurus Evau- parce el melet : et qui seminai iu benedietione, de
gelium familiarius de singulis conferrel euiii ca, qua' _ binediclionibus el raelet {II Cor. ix, 6). Nullus sane
conscia erat omnium; qiiippe qiise ab iuitio oiiinia lam profusa benedictiono seininavit, sicut illa bene-
Filii sni diligcntius observaverat, conscrvaiis omiiia dicta in mulieribus; quiB beuedictum semcn de ventre
verba quse de illo erant, conferens iii corde suo {Luc. profudii.Sed semeu dicaui , an fruclum ? Melius
u, 19, 51). Sic iiempe se Marthîm exliibuit in cuia utrumque. Qui eniin semen esl operantibus justitiam,
pueri nutiiendi; ui niliilorainus Mari» partcs e\ se- fructus erit raelentibus gUiriam. Seaien, iii p.issio '.e
cula credatur in studio verbi coguoscendi. Maxime frucius, in resurrectione. Polens in terra semen is-
tamcn posiquam idem Filius ascendit ubi erat priiis, tud, quod cadcns in len-am mox excilavit potcntiam
iUaier absoluta omni solliciluJiue lomporall, sau- suain, ul multum fruclmn afferret, ei in semiiie illo
ctoque Spiritu, quem prreter singulares illas con- bcnei'icercniur omnes gcntes. Unde etibi sequiiur
ceptus siii primitlas coramuniter cum Apostolis ac- Generalio reciorum benedicclnr {Psal. cxi, 2).
cepcrai, plcnius ilhiminata, gauJebal nimirum va- 5. Do beuedictionibus suis ilaque Maria metai :
carc, et vidcrc quoniain Jesus est Deus. Visio pror- ei qua^ beneJiciiouem omnium gonlium seraiuavit,
sus ineflaliilis gjiudii, suminffique delectationis om- bencdiciioncm orauium genliura singularitcr accipiat.
nibus qui diiigunt Jesum; sed prffi omnibus illi qure " licatam medicent, in-iuil, omnes (jencrationcs {Luc,
genuit Jesum : cui si' ul siugulariterexcepta esigra- i, 48). Paruiu est hoc. Bcalam te diccnt oinnes bea-
tia Dcum geiicraudi;sic et prarogativa gloriandi iii torum spiriluum ordine:». Viderunt hodie ascenden-
eo qiicm genuit. Oranino 1937 singuLiris atque iu tcin lilia; Sion Cffilestiset iâ/.a)H dixerunt,et regince
comparjbilis gloria Virginis inairis, videre Deum re- lauduvcnmt eam {Caniic. vi, 8). Prorsus do b-mc-
gem omnium iii diadcmalc carnis quo coronavit eiiin ;
dictionibus suis hodie Maria metil, quia refusa ost
ul ei Deum agnoscat et adorct in corpore propri;i, spirilualiter in cam omnimoda benediciio illa quaui
ct corpiis proprium gloriticatura videat in Deo. His de se proiudit. Date ei, inquit SpiiJttis sanctus, de
interiin, ut opiuor, contemplationilius pascebatur Iructii- veiitris sui ; et siUureiui' illo quem geuuit. O
Maria, hanc opiimam parlem elegerat : quae nouah- Mater miseiiconiiip, saturare gloria Filii tui; et di-
lata, sed perfecta esi hodio in ea. Quia cuim negli- mitle reliquias tuas parvulis tuis. Tu jam aJ mcn-
geiis aut segiiis non ex.4ilii lu opere Marihae, nequa- sam, Domica; nos sub mensa calelii. Sicut ociili an-
quam vacîa derelicta est a fructu Marise. Labor in cil!a> in manilius domhise sute, ita familia hiec fair.e-
actione, fructus seumerces in conieinplaiiooe. Pro- llca de le prsestolalur alimoniijin vita». Per lc fructum
pierea, inquit, quod laboravit auima ejus, videbitet conmiunicavimus, in mensa pra^seniium sacra-
viias
saturabittir ilsa. uii, il). mcntorum : per te eumdem fructuro viioe comrnuni-
4. Vobis ha>c diciraus, fratres, ul si quis deside- cemus in mensa perenniuni gaudiorum, Jesum b'-
rio taiigitur illius optimas partis quje in Maria lau- nedicium fruclum vcniris tui; cui esl honor ei glo-
datur, sciat quia haec pra;niium est illius quas ia ria, per omnia ssecuia s%culoruin. Aiiion.
Marttia non iinprobatur : nec aequum est ut pras-
IN NATIMTATE B. MARI.4:
tris celcbramus, de qua Viia omniuni accepit Dal:<

SERMO 1.
lem. Nalaest hodie Virgo, dequa Salus omnium vo-
ComparatiopartusVirginiscumvitequoeificornipla luit nasci, ul naiis ad mortem, daret ad vitam por-'~;
dat ddorem suum. renasci. Naia est hodie Mater nova, qu:e primje m; -
1. Ego quasi vitis frnciificavi suavitatem odoris tris malediciionom disso!vil;ut per isiain benO'Ji-
(Eccli. sxiv, 23). Natalem bealissimffi Virginis oja- ciioncm bxreditale possidcant, qui per illam sui:.
201 LN NATIVITATE B. MARlyK SRRMO 1. 202
prsejudicio maledicli seternifueraiilnali. Prorsus no- • viiieix; floicQiis animalibus vencualis. Saris suaviuie
v-aniater, quse aoviiatem aliuiit filiis iaveierdtis, vi- bujus odoris refocillabaiur spirltus palriarcba; se^
tiumque sanavit tam iugenila', quara siiperaddiiaj nis, qui fiiium tangen;, et fragiautium Christi scu--
vetustalis. Prorsus nova matcr, quie tani novo mira- liens, de nicmoria abundaniia; suavitatis illius eru-
culo parit, ut pariat, et virgo sil ; ipsumqae pariat, ctabat, dicetis : Eice odor filii wei, sicui odor agri
qui omnia mairemque ipsam iuter ocnnia creavit. pleni, cui benedixil Doininhx [Gen. xxvn, 271. Sua-
Mirabilis quidem novitas fecuiidae virginiialis, sed vitatem liiijiis odons odoratus est Deus Paier, et dc-
longe mirabilior novit.is edilse prolis. Nulli eiiim iii- lectatus repropitiatas e=t tiumano generi, cum Filiuj
credibile jainerit Virginem permansisseqiia^peperii, ofterret semelip-um oblatioiiem et liostiam Deo iu
qui Deum ttgnoverit flOSS ossc?qui natusfuii. Nul- odorem Hoc suavi odorc trahimur, cun>
suavitatis.
latenus siquidem cum iiijuria maternas naseereiur per conversionfQi currimus adipsum hoc irahunlur :
integritatis, qui etiam corrupta redintegrare consue- adolescenluls', cum per devotioneni currunt post
vit : nec veritas assuinpti corporis potentiee praeju- ipsuin. Quanquam alius sil odor ille qui de fam*
dicavit Creatoris, quoininus servaret sibi, quod plu- prujdicationis percipitur, alius isie odor qui dc
ribus dedit creaturis. JWultas nempe creatura.s inve- vestimeniis vel ungueutis, vel de ipso forlassis cor
nies nasci sine corruptioue gignentium, et quadam B pore ejus quodammodo orassior aspergitur, Qui uti.
voce sua Grealori super inviuiabili partu sv) perhi- que non est aliud quara virtus qu£e de ilio exil, quifi
bere teslimouiuni. pigros excilat, et fervorem ainoris iuaovat, ut ad

2. Sed loquatur Maler ipsa, quaj sui conscia est currendam viam mandaiorum ejtsultare facijat.
mysterii, et nos edoeeat quomodo vel quid ipsa ge- 4. Quia ergo laiii odoriferum fructum edidit, glo-
nuerit, Loquatur autem non novaj asseriionis argu- rietur Maria et dicat ; Ego quasi vitis fructificavi
menlo, sed anliquo prophetiie oraeulo; quia, ut ait suavitatem odoris. Pulchrc (luasi vitis : namLotrus
Petrus aposlolus, eiiam miraculis iinnior testis cst Cypri dilectus suus illi {Cantic. i, 13), de quo uon
propheiicus sermo (// Petr. i, 19). Quid enim tni- solum torcular passiouis rubens mustum expressil
nus patei calumnise, aut susj)iciuncm admittit fal.si- pretiosi sanguinis, quo calix prsecJarus inebriat sed
tatis, quain testimonium divioiius de uondum natis et quotidie devotio sancta sibi vinum exprimit, quod
prolatum? Longe igitur anti^quam nasceretur Maria, Isetilicat cor hominis, et inebrial voluplale gaudii et
vocem ipsius ausumeiiat Spiritus, qui iu ea futurus amoris. Verura uon prius inebriat gusius saporis
erat, et tam diviuiiatem Filii, quam integrilatem quam tiahat suavitas odoris; nec IffiliCcat gaudlum
Matris,opusvidelicet suuiu, conlra blasphemias im- visionis, nisi prius alliciat pietas opinionis : quia nisi
piorum defendebat, et si perscina ipsius, in modo crediderimus non inteliigemus, B,ec gustabimus quo-
communem intellectum sequiniur, quod nunc audi- " niain suavis est Doniicus (Psal, xxxsii, 9). FiJes si-
stis Ego quasi viiis fructificavi suavitatem

dicebat : quidem e>l qua; odoiatur, experiHutia quse gustatet
odoris {tlccii. ixiv, 23). Quod enim personae Sapien- fruiiur. Ideo fortassisMaria Hl>Sf>.lesura suuia de-
tiie, id est ipsius Filii, tribuit ha;c verba contextus scribens per virtutes ipsius el eflicieutias, primo sua-
lectioiiis, sicul ipsi sciiis, qui regulas nosiis Scri- vitatem odoiis eum nomiuut ;
quia videl.cet iioc ini-
piurarum, uihil huic pra;judical intellectui, quomi- tio Jesus lu iiobis habet subsistere, si redoloulia .sao-
nus, sicut alia multa, possinl apiari personee quo- clie opiiiionis suie ad se nos trahat. Quis sit autem,
que Virginis matris. Sed neque illud ignoratis quod fructus unae isie odor proilit, et quo nos trahul,
satis supcrquesuppetant alta testiinoiiia, familiarius aperit cuiii subdit : Et flores inei fructus lionoris et
ac mauifestius huic negotio servieutia : sed noa erit IwnesLatis {Efcii.^ xxiv, 23). Proisus iste est Jesus
fraudaudu cxspcctatio vestra de bis qua; lectio pro- suavitas oduris invitans, houeslas sauciilicans, iionor
posuit liodierna. glorificans. Suavitas odoris, qua velut ad viam addu-
3. Respondeat ergo Maria blaspiiemis tam pro ae, cimur : bonestas, pcr quam deduuiuiur : honor, ad
quam pro Filio ,-
cunctasque hseieses solo inlerimat quem p«rducimur. Puluhre autem iionestas diciiur,
rerbO; el dicat : Ego quasi vitis fructificaui suavita- Q quasi hoDoris status. Neque enim honor ille surania-.
leinodoris. Ac siapertedicat: Partusquidem meus dignitatis et gloriai slalum lunc ia nobis habere pos-
aon liabet exemplum in se.\u muiieruiu, sed babei set, nisi nunc honestas vitas et morum sedem ei piu;-
siiuilitudiuem in naturis rcrum. Quieris qaomodo pararet. Nullus lunc sicut, nunc, passiin cerniiur
virginitas geauil Salvatorem? Sicut flos vitis cdo- houoratus sine hone.state, sicut ncc ullus honesius
rem. Si corruptum inveaeris tlorem, pro eo quod desine honore. Est ergo Jesus primo suavitas odoris
dilodoreui, violatum credepudorem, quiaeuidit Sal- his quos vocat : deiude, honeslas his quos justihcai
vatorem. Quid poies calumuiari in proprieiate simi- demum, bonor iilisquus inaguilicat. Nam quos pra;-
litudiuis? Quid eaim aliud esl virginitas, quain ilos destinavit, hos et vocavil . el quos vocavit, lios et
inviolati corporis? Quid aliud est tilius virgiuitatis, justiticavit ; quos autem justiticavit, illos ei luagni-
quam suavitas odons ? Tu tamea cave ue booo mo- ficavit (/iom. viii, 30).
riarisodore. Bonusenim aliis odor vita; io vitain, 5. Talis est igiiurDilectus meus, ait Maria et isle
bis qui sciticet salvi fiunl : aliis odor mortis in mor- est filius meus, o filia; Jerusalem. Isteestbeuedictus
tem, hisscilicetqui pereunt, nimirura tanquam odor fructus ventris mei, hunc fructiiicaverunt jlcrGs mei.
Patbol. CLXXXV. 7
203 tiUERRiCI ABBATIS 204
Non ait. Flos; sed, flores quia cum virgo saoRta est, n
a ct
ci formam
lormam '/erbi, quasi medlus dc isla ad illam
flos virginitalis ia ea maltiformis esl. la Maria tanen gradus est, quaedam alia forraa Christi, splritualis
graiia singulari pra omnibus muUipliciter floruit, quidem, sedquam in carne palam exhibuit; forma
qua; tota pulchra inlus cl foris, lola vernabal qua- scilicet vitise quain in corporc gessit ad informaiio-
dam florulentia et veiiustate pudoris. Nam et in te nem eorum qui erant credituri. Si enim secundum
quoque si caslimonia perfecta sit, nou solum reflo- exemplar vitae ci morum, quod in eo monstratum
rebit caro lua,sed el supcr te totum efllorebil sanctl" est, formatus fuerit in nobis Christus ; lunc demura
ficatio quaedam diviua. Non eril aspectus petulans, idonei erimus videre non formam solura, quae for-
•ul vagus, sed pudicitia floridus : non sermo lasci- mata est propter uos, sed etiam illam quae forraa-
vusaut ineptus, sed verecundia graiu», «ui sapientia vit nos.
conditus. Non prurienl aures libidine audiendi nova 2. Gst utique In Cbristo alia forma corporalls,
vel lurpia, nec palatum desiderio sumendi dulcia. Nod alia moralis, alla intellectualis. la corporali frater
eril incesRus inordinatus, scd modestws : noa ipae est; in morali raaglstcr cst; in iotellectuali Deus
habitu» non dicam meretrieius, sed neque supersti- Doster est. Corporalera susccpit, ut impleret sacra-
liosus, imo religiosus ; totusque bominis tui gtalus mcntum : moralem exhibuii, ui praeberet exem-
Banclirooniae gratia florulentus, ut recte sponso dj- p plum : inlellectualem seu diviuain revelabii ad
cere possis, ad secrelum tuum inviuveris,
cum eum praemium. Quanquam eliam corporalem tunc cer-
Lectulus noster floridus (Cantic. i, 16). Quinirao nerc, ia quam angeli concupiscunt prospicere, non
ipse totus eris quidam flos pulchcrrimus, qualibus mlnima sit portio glorlse. Bcatus autem qui nunc
sponsa languorem amoris sui fulcir» ac recreari desi- amator factus est fornuc hujus, quse In exempluni
derat,cum ait : Fulciteme floribuSyStipate me malis, cst proposita : nam qui scrutator est Illius quae in
guia amore langueo (Caniic.n, 5). Hujusmodi jus- pra^mium est reposita, oppriraelur a gloria {Prov.
tus, eliara cum senueril in l^rra radix ejus, et in pul- XXV, 27). Hujus formae mirator ct amator faclus
vere emorluus fuerit iruncus ilUus, ad odorem aquae erai, qui dicebat Spechsus forma prw filiis homi-
:
vive in resurrecuone, id est ia rcflorilione justoruni, num [Psal. xliv, 3).Yisscu-equia uon formam cor-
germinabil sicul liliura ; et florebit in selernum ante poris, sed cordis, non pulclirltudiaem membrorum,
Bominwn, flerem de flore, natum virginem, virgi- sed morum praedicabat? audi sequentia : Specie
ais filtum, Sponsum et coronam virgiaum : florem, tua, inqult, et pulchritudine tua, intende,prospere
inqaam, quo coronanda cst non solum integritas procede, et regna. Adliuc fortassis dubium est, nisi
virginum, sed et casutas conlinentium ; Ipsi.gloria SiiddX-.Propter veritatem, \nqu\l, et^nansuetudincm

J
per omnia ssecula seculorum. Amen. et justitiam {Psal. xliv, 3). Prorsus hasc esl spe-
cies tua et pulchritudo lua, qua regnum acqulsl-

SERMO U.
visti, pulcherrlme regum, verltas utique serrao-
tie pulchritudine sanctm dilectionis. Dum, mansuetudo morum, justitia judiciorum. Hac
i Ego mater pulchroe dileciionis, et timoris, et

.
pulchritudinc facllc illexlstl ct subjecisti libi eiiam
asnitionis, et sanctx spei {Eccli. xxiv. 24). Memi- corda Inimicorum, quippe totus concuplscentia et
nisse poieslis cum praeterilo anno

loqueremur de desideriura. Mirabilis triumphus gratiae, omnino nu-
principio leciionis hodiernas, non inconvenienter, vum ac pulcherriraum genus vlctorla^, hostem noa
utarbiiror, beataeDei Geuiirici nos illud assignasse, perdere ad mortcm fortltudlae, sed convertere ad
salvo lamen iniellectu illo, quo toia lcclio Filio amorem pulchritudine. Ecce mundus lotus post
ejusdem propric competit, id est, Dei sapienti». eum abiit concupiscens speciem decoris ejus, non
Multo autcm manifestius iu eo quod modo de ea- quia facicm ejus vlderit, sed quia tam multa ama-
dem lectione proposuimus, cjusdem Virginis se bilia de mansueludine, verit ate et j ustitia ejus au-
demonstral vox el persona, si taraen advertaraus, « divit. Ex Sion species decoris cjus, quia de Sion
in eo quod ait, Ego mater pulchrte dilcctionis, etc, exivltlex, et vcrbum Domini de Jerusalem {Mich.
quam pulchre et commode Filium his viituium no- IV, 2) : unde scilicet Evangelium ad nos missum
mii.ibus describat. Notus eral Matri Filius, nec est, in quo quaedam pulchrior Christi facies ostensa
rainus ulique quam illi Etn cognovt-

qui dicebat : c. L;form?. scili:el vilas et doctrinae, qiiam et tra-
mus Christum secundum carnem,sed nuncjam non didit verbo, et in se expressil esemplo.
novimus (i/ Cor. v, 16). Primo novit eum secun- 3. In hac forma nosse Cbristura, iuterim pietas
dum formam carnis, in qua ipsa eum genuit sed : est Christianonim; cum nosse in forma carnls,
longc hoc a cognitione illius formae, in qua Pater scandaliim fuerlt Judaeorum : uam nosse in forma
eunrgCDuii. In il!a visus est alitiuando, el noh eral divinitaus felicitas est, et gaudium angelorum. Ideo
ei sptcies aequedecor {Isa, uii, 2 ) : in istaspleu- ci Pauius scii-ms quia caro non prodest quidquam,
dor est gloriae ei caudor lucis aiterna; [Sap. vii, 26), sine spiritu videlicct qui viviucat, nosse jam Cliii-
apud quem nou est iransmutaiio, nec vicissiiudinis stum secundum carnem i-epudiat {II Cor. v, 16) :
17). Visio illius formse incre- nimirum ut spiritui vivilicanti studiosius totus in-
oburabralio (Jac. i,
dulis auxil pectatum; 1040 visio isiius juslis tendat. IIoc ipsura et Maria sapere videtur, quse dl-
servatur in prajmiuui. Igitur iaier forraam carcis Uclum uteri sui, dilectum votorum «uorum insi-
205 m SOLEMNITATS OMNIUM SANGTORUM SERMO. 20S
nuare cupiens affectihus omnium, describtl cum parit timorem, timorque cnm dilectlone illuminat
non secundiim carneni, sed secundum spirilum ; agiiilionetn, secundum illud Sapieniis,, Quiîimclh
quasi diccret et ipsa : Etsi cognovi Christum sccun- Dominu)n,(hli(iiteiUtMn.etilluTninabunturcordave-
dura caracm, sed nunc jam non novi. Gupil nam- sira {Eccli. a, 10). Quanto autem verius illuminalo
que et ipsa forraare Unigenilum suum in omnibus corde Dous agnoscitur, tanto fiducialius in eum spe-
filiis adoptioDis, qui etsi geniti sunt verbo verita- ratur. Unde cst iilud : Sperent in te ontnes qvi no-'
lis, nihiiominus tamcn parlurit eos quotiiie desi- verunt nomen tuimi, Domine {Psal. ix, U). Spes
dcrio el cura pietatis, donec occurrant in virum vero saacta est, sicul Joaunes de spe videndi Dcurn
perfectum, in mensuram plenitudiuis aetatis Filii loquens all : Omnis (jui habet hunc spem in ilkim
sui, quem semei parturivii et pcperlt; imo, ut sanctijicat se ipsum^ sicnf f/ iV,- snv-.f.vsi orf 7 jon.i
Isaias ait, Anlequam parluriret peperlt {Isai, lxvi, iii, 3).
7) : quia peperit sine dolore, nec experta est diifi- S.Pulchre autcm et proprio dicia est jûicUra U;~
eultatem ct molestiam parturitionis, cum pareret leclio, cum cliarilas Deus sit, ac per hoc summa
gaudii fructu:n ssterni. pulcliritudo ; sitque virtus isla fere toia pulclirjtudo
4-. Hunc igitur commeudans nobis sic ait Ego : Eccle.sia^, quam ipse Sponsus ejus in Cantico au;o-
maler ptdehrm dilectionis,el timoris, et agnitionis, ris invenietur tanlum ac tolies in ea mirari et extol-
et sanctce spei [EccH. xsiv, 2i). Ergone est iste Fi- lere. Prorsus dilectio pulchra, quae de corde pura
lius luus, o Virgo virginum? orgon» lalis est dilec- cst, et conscienli.i boiia, el Hde noa ficta. Obi euira
lus tuus, pulcherrima jnuliofuui? Piane t.ilis est cor puruin cst, uulla esl ruga; ubi conscieulia bo-
dilectus meus, el ipse est Filius msus, o fiiioe Jeru- na nulla csi raacula ; ubi lides non ficta, non est
salem. Dilecius meus esl pulclira dilcetio in se ipso . aliquid ejusmodi quod oculis , SpQpsi displicea^
dilectus meus est pulchra dilectio, timur, el spes, quominus sibi Ecclesiam uunc gratiosam, tunc glo«
et agnitio in illo -iui natus est ex ipso. Ipsc mlm est riosam exiiibeai. Distlnguenda etiam eratlioc no-
ncn solum quem diligimus, timemus, agnosuimus, mine sanciornm ab araors iiomiaum, sive
dilectio
et iu quem speramus; sed haec etiam orania in iio- turpi, qui nec nomiaandus est inter fidcles; sive
bis operatur, atque liis virtutibus, veluti quibusdam naturali, quo amamur parenles; sive saecularitqiio
membris el partibus, in BOIl nobis perficiiur at- se iuvicem amant propter s<eculi neccssitstes vel
que formaiur. Tuuc enim perfectc, pro modulo hu- cuiiiditates. Procui ergo, procul; imo nusquam
jus vitse, Ghrisius in te formatus est, tuuc veritas prorsus sub oculis Dei amor lurpitudinls ; seorsum
ipsius in le expressa est, si veritatcin qua3 ipse e.sl « auicni interini cudat amor necessitudinis- solusque
agnovisti, el agnitam gloiificasti, timore videlicet et regnet amor inlernae et jeteniae pnlchriiudinis, quo
spe ; et ne spes confundat, charitas diffusa sit in soliim D: im, vel propter Deum amant verBpoIchrj,
corde. Si huic sensui judicas incongruum, quod Tu vero, bnuc Jesu, pulcliritudo Sanclorum, spe-
alius sit islarura oido virtutum vel perfecluuin, et ciosus forma, non modo prje liliis lioniinum, sed ot
aiius ordo pcsitionis nominum : nou enim ait : Ego pra; virtutibus Lceiorum ; specie tua et pulchritudi^ts
inatcr agnitionis, et limuris, ei spei, et dilecllonis; tun, intende, prospereprocede,et «^«a.-tamqueiaie
sed ait ; £./0 maler pulchrae dilcctiunis, et timoris, regnet pulchra liiicctio tua, ut lurpcm de linibus
ei agnitiouis, et sa^tctar, spci : fortassis ei iu hoc or- rerusn perturbet ei eliininet, sa^cularem ad se con-
dine ipso quein ponit, inveniri poierit aliquid con- vertat et incliuet, naiuralem sub se regat et ords-
{jrueatiie ct rationis. Sicui eulm dc agniuone liinor net: ut illa pulcbra et vera dilectione te diligai
nascitur, queni, iie ia desperationem coucidat, spes mundus, qua dilexisti munduin, Saivalor mundi
adjuncia consolatur, Jps>.iue spei, iie confundat, di- qui vivis ei regnas Deus, per omuia ssecula sjeculo-
lociio suilVagalur : iia versa vice uiiectio casluni rum, Auieu.
IN SOLEMNiTATE OJINIUM SAISCTOKUM,

SERMO
De pauperib us spiritu.
1. Bentl paupeies spiritu {Matth, v, 3). Agnosro n V, 3). Ljelum prorsus ac novaj pleiium gratise Nov
notum iliud ac nobiie prognosticum, quod iu testi- Testaineuti principium, etiam quantumiibei iufide-
mo.uum sui, nccdum naius iu carne Dei Filius pro- iem aut jiigrum provocans ad audieudum, sed aui"
lulii; jam vero na as, sed nondum notus, sibi coiu- plius ad facieudam, cum scllicel iieaiitudo miseris,
petere docuit ; Spiritus, inquii, Dotidni super me, oxsulibus ei cgenis promitlur regnain cailorum.
euutigdizarepaupcritiusnuslt iiie {isai, lxi, l).£ci:e Gralura, inqiiam. el auspicatum nova: legis iuiliuui,
pauperes evacgelizaniur, ecce panperlbus Evange- quaudo in ipso siatim iuiiio, loi beatitudiaunt beae»
lium regni nuntialur : Deati, inquit, pauperes spi- dictionei dat Legislator, qu;bas aeieciati ean! dc
rilu, 'jUonMinipsorum est regnutit cmlorum {Muith, virlute ia virtutem : per istos videiicet octo grAUus
207 GUERRIGl ABBATIS 208
asccnsioiiis, quos in corde nostro disposuit Rlnictura ii ac Ipgitimam haerciem Dominum suum, propter
Evangelii, secundum exemjilar ot iinagioem ca-le- quera crealus cst : inquam, quia jam non
agiioscet,
stium, quod lOl* Ezechieli quoque ostensum est conformem sibi, sed reformatum in novitaie sensus
Dei. Est pnim manifeste quidam sui ad imaginem Dci, ad quam factus est. Sed et
in monte visiooum
ascensus cordium, et profcctus meritorum isie per Dunc quoque fideii horaiiii totus mundus divitiarum
est (Prov. XVII, sec. LXX) (12); non solum quia ad
ordinem digcslus octonarius viriutura, gradatim de
imis ad summa perducens viruni evangelicae perfec-
agnoscendum vel diligenduiii auctorera mundi, inun-
donec ad videndum Dcum deorum in Sion danis omnibus utitur tanquam ad hoc sibi datis; et
tionis,
ingrediatur templum, de quo propheia dicil Et in :
in via testimoniorum Dei, quse videt facturam sicut
octo gradibus ascensus ejus (Eiech. xt, 37). et Scripturam perhibere factori, delectaiur sicut in
2. Prima siquidem virus inchoantium est rcnua- omnibas divitiis : sed etiam, quia ita sufticicns et
liatio saeculi, qua pauperesefficimur spiritu ; secun- gratus esse didicit, ut quasi totius mundi divitias
da, niansuetudo, qua nos obedientiae subdimus, et computet illud prope nihil quod habet, sive hoc ip-
assueseimus : deinde, quo peccata ploran-
luctus, sum quod nihi! habet. Ideo juie bealifical Ecclesiam
lur, vel virlules iuplorantur. Ibi nimirum gusta- sanctorum Salomon, quse pauper pro Christo, lam
mus, unde amplius e?uriamus, et siiiamus justitiaro, dives est in Cbristo. MuUce, inquii, filix congregave-
tam in nobis quam in aliis, zeloque contra peccan- runtdivitias, tusupergressaes universas {Prov. xxxi,
les incipimus commoveri. Sed ne zelus immodera- 29). Alii siquidem rapiunt non sua, et semper in
tior in vilium feratur, sequitur roisericordia, qaa egeslate sunt : sancli dividunt propria, et ditiores
lemperetur. His ergo studiis, vel exercitiis, cum liunt. Divites enim eguerunt et esurierunt; inqui-
quis justus et misericors esse didicerit, idoneus erit rentes autem Dominuoi non minueotur omoi bono
fortassis cootemplationi vacare, et mundando cordi, (Psal. xsxiu, 11).
quo Deus videatur, operam dare. Exercitaius autem Avarus quo plora possidet, pluribus eget. Quan-
4.
ct probatus tam in actione, quam in conlemplatio- minus liabeal, quam quod habere se pulat
qiiara nil
ne, lum demum dignus erit, qui nomen et officium cum liabeatur, non babeal, servus pecuniae, manci-
Filii Dei gerens, pater et minister factus aliorum, pium avaritise, culiorque crumeoae, idololatia dete-
taiiquam mediator et sequester pacificet inter ipsos sinndus, cui nummus est deus. Pulcbre autem jam
el Deum : pacificcl ipsos ad invicem, vel etiam ad nunc quoque vindicat iu peccaiores jusiitia divina,
eos qui foris sunt, sicul scriptum est in laude sau' res ipsas quas amant 1043 convcrlens eis in lor-
ciorum palrum, Paci/icantes in domibus suis {Eccli. C menta, et vitia faciens esse supplicia. Pecunia enim
XLiv,6). In boc officio qui fidelis et conslaus fuerit, quae justum amplius justificat, et verius dital dispen-
saepe virtutem et meritum sibi niaityrii comparabil, sata, vel semel data; avaruin cruciat servala, pro-
perseculiooein paliens propler juslitiam; aliquando digum polluit proHigata. Prorsus beati pauperes
etab bis pro quibus pugiialiii, ut sit ei dicere, Filii Christi, quorum fides sic elusit sapientiara mundi,
niatrisme(spugnaveruntconlrame(Cantic. i, 5);ei, ut sola, quis sit optimus divitiarum usus, invenerit

Cum iiis qui oderunt pacem, eram paciftcus ; cum lo- quod videlicet diviiiae, quae pauperem faciuot et mi-
quebar impugnabant me gratis {Psal. cxix, 7).
illis, serum, si diliguutur; tunc denium faciunt diritem
3. Quanlse autem gloria;, quamque copiose mer. et beatum, si pro Chrisio contemnuntur. Confileor
cedis in coelo sil culmen hujus perfectionis, inde libi, Paler, Domine coeli et terra», quia abscondisti
ulcumque licet Mslimare, quod ipsa etiam abreiiun- heec a sapientibus et prudeutibus, ct revelasti ea
tiantium ssculo primordia lania» Dominus praedical parvulis {Matth. xi, 25), id est, humilibus; qui
1'elicitalis, ul dical Ueati pauperes spiritu, quoniam utique uon sunt a!ii quam pauperes spiritu, quorum
ipsorum est regnum cxlorum. Plane beali qui, pro- hic beatitudo praedicatur.
jeotis vilibus, sed gravibus sarcinulis hiijus muudi, i 5. Hoc enim licet scienles tamen commonere vos
nolunt diviies fieri, nisi de solo Crcaiore mundi, velini, fratres, quod vera ac beata paupertas spiritus,
proptor ipsuiii, lanquain niliil liabontes, el per ip- plus esi in humilitaie cordis, quam in angusiia rei
sura omiiia possideutes. Aii non possideut omnia familiaris : plus consistit in abdicalione superbia?,
qui possiiieni coiitineniem ct disponcntvm oniuia, quaiu iu cuiUeiiiplu subslautiie. Subsianlia nonnua-
quoruni Deus portio esl el ha^reditas : qui, ul uihi! quam uiiliter habctur; superbia nunqurim nisi dam-
desit, limentibus eum, caetera prout expeilire no- nabiliter retinetur. Diabolus nihil in niundo possi-
vii, dispcusal ad utenduin, et se ipsum servat ad dei, aut possidere desiderat, quem sola, vel raaxime
fnientium? Cuni liaeres Dei, cohueres autem Clirisii, superbia damnat. Parum igitur prodesi rcnuntiare
adulius el emancipalus iiiiroducetur iu plenariam saeculi possessionibus, nisi renuntietur et moribus :
possessionem exspeciaiiB haireditaiis, luac profeclo inio siultum ac ridieulum est nudari diviiiis, et di-
jus absoluium, ac lilierum imperium habebit in vitum implicari viiiis; pauperem fieri rcbus, nec di-
creaiuris : qui modo qu^mto tempore parvulus esi, lari virtutibus; reliuquere omnin, i.xc sequi Chii-
nihil difleri a servo, caia sit Doiniuus oninium; sed stum, sed magis forsitan in castris Chrisli juvare
£ub lutoribus et actoribiis esi usque ad lempus (12) Leciio haec Aug., Bernard. aliisque Pa-
prêfiDituin a Paire. Tuac muudus agnoscet jusluni tribus familtaris.
209 IN SOLBMNITATE OMNIUM SANCTORUM SERMO. 210
partes Antichristi. Plane Antichrisli partes adjavat, gloriae suae, ad concupiscpnliam vilis prsedse suam
quisquis superbise mililat, nomenque saDctum, qucd ulterius majeslatem incliuare. Quid? jam jara tol-
verbis vel habiiu protiielur, moribus impugnat. Vc- lenda es in coelum, et nuuc le demum mergeres in
xiilum Chrlsti humilitas; Aniichristi, superbia, vel ccenum ? parala tibi sunl seierna, ei prseeligeres
potius capitis ejus diaboli, qui super omues filios transitoria, somnoque sunilia? te praeslolatur curia
supcrbiae rcgual, et ab initio per superbiam peccat. sauctorum, et prseponeres socictatemdfemoni^jrum?
Gloriemur igilur, fratres, quia paupcres sumus pro Quam miser homo, qui cum in hom^re essei, non in-
Chrislo; scd operam demus ul humiles simus cum tdlexit, ae peiinde comparaius est jumeutis insi-
Chrislo. Puupere suporbo sicui nihil dettslabilius, piemibus, et similis factiis estillis!(P5a/.XLviii, 21.)
ila aihil uiiserabilius ; cum eum et paupertas nunc AnnoD manifeste hoc illis contingit, quos cum beaia
affUgal, et superbia in perpetuura abdicai. Pauper paupertas fecisset honorabiles coelo, mirabiles
autem humilis, etsi urilur et purgatur iu camino mundo, et, ut nihil prffiteritum sit, etiam formida-
pauperlalis, exsultat refrigerio conscientise diviiis: biles infcrno : postea arbitrantes miseriam csecato
consolatur se promissione sanctse spei, sciens et sensu paupenatera, humilitatem, ignaviam : volue-
sentiens quoniam ipsius est reguum Dei ;
quod jara runt divites fieri, et inciderunt ia tentationes et la-
intra se ipsum velut in semine vel radice gerit, pri- g queos diaboii ; cumque essent domini universorura.
milias scilicet spiriius, et piguus {eternas hseredita- vendiderunt se ipsos sine pretio propler ea qufe ni-
tis. Aniion vestrnm est, fralres, unde toties sicut hil sunt. Vae his qui perdiderunt suslinenliam, et
vobis conscii cstis, fructus suavissimos et beata diverlerunt in vias pravas ! Et quid facient cum in-
gaudia decerpitis, quorum gustus amarescere vobis spicere coeperilDoniinus?Ipsi viderint quid facturi
jam orancm fecit mundi 1 Gustaatis
dulcediuem siat. Vos enim quibus amica est pauperias, et grata
euim, ni fallor, et quoniam booa est nego-
vidistis spiritus humilitas.securos fecitde possidendo regno
tialio vestra, qui pro re graiis contemneada ac pro- coeiorum incommulabilis Veriias : vestrum iilud
jicienda, summacooiparasiis bona. Denique noa est esse asserens, vobis illud reposiium fideliter cuslo-
regnum Dei esca ei potus, sed justiiia, et pax, et diens ; si tamen et vos ipsi spem islam in sinu ve-
gaudium iu Spiriiu sancto (Rom. xiv, 17). Si haec slro repositain firmiter custodiatis usque iu finem,
ergo sentimus i-> nobis, cur non conCdenter pro- cooperante Domiao nostro Jesu Cliristo, cui est ho-
nuniiemus mlra nos esse regnum Dei? Quod autem nor et gloria pcr omnia saecula sseculorura. Amen.
intra nos est, illud vere nostrum est, quia nobis in- SERMO
vitis eripi non potest. |
In verba Cnntici canticorum : « Qumhabitas in hor-
6. Recte iiaque Dominas beatitudinem prsdicans tis,amici ausciUtuntJac me audire vocem tuam.»
pauperum, non aii, ipsorum erit, sed, est regnum (Cant. vni,13.)
cwlorum: non soiiim propter jus firmissimura, sed i. lu conventu sodalium et amicorum, id est, Ec-
etiam propter pignus certissimum usumque feliois- clesia sanctorum, cujus vocem deceat audiri, spon-
simum ; non solum quia paratum cst cis ab origine sus ipse sponsse loqueas, innuit cum ait : Quce ha-
mundi, sed etiam quia jam ia quamdam ipsius pos- amici auscultant, fac me audire vo-
bitas in hortis,
sessionem coeporunt introduci, jam habentes the- cem tuam. Non tuin ego cui hoc dicium debeat vi-
saurum cceleslem in vasis fictilibus, jam porlantes deri non sum qui habitem in hortis; magis mihi
:
Deum in corporibus suis et cordibus. Quam beata videor esse de illis qui habilaut in sepulcris. Cor-
gens, cujus est Douiiaus Deus ejusl quam viciai pora enim peccalorum, quid sunt nisi sepulcra inor-
suul Dei regno qui legem ipsum, cui servire regnare tuormn? Qui ergo dediti sunt corporibus suis, non
est, jam possideut, et gestant in corde suo ! Fimes, in hortis habitant, sed in sepulcris : Deumque exa-
ioquii, ceciderufit mihiin prcEclaris ; etmtin hasre- sperant, donec qui educit viuclos iu forlitudine,
ditas mea prwclara est mihi. Litigent alii dedivi- forti voce incSamet, Lazari, veni foras; suisque
denda hsereditate hujus mundi : Dominus pars hw Q discipulis super eo prjecipat, Solvite eum et sinite
reditatisni4(eetcaiicismei(Psal,\v,6,5).Pugaeai abire (Joan.xi. 43, 44). Magna sane die rentia est
inter se quis eorum fiai laiserior, nihil omuium qu<e sepulcrorum ei horlorum. H«c plena omui spurciiia
ambiunt, illis invideo : ego enim et anima raea delec- et ossibus mortuorum ; illi, omni suavitate et graiia
tabimur in Domino. praeclara haereditas paupe- llorura, aut fruciuum. Quid enim si aliquando se-
rum I beata possessio nihil habentium 1 quoniam pulcra videntur in hortis ? Nam el Dominus in horto
non solum omnem sufficientiam nubis subministras, sepultus fuit. Elsi enim sepulcra in hortis, uua-
sed eiiam ad omnem gloriam abundas,ad omnera quid tamen horti iu sepulcris ? Ita fortassis, sed in
Iseiiiiam redundas, lanquam in sinu reposiia super- sepulcris justorum. Ilii plane vernabit •gratissima
efQuens meusura. Prorsus lecura suut divitiae et quaedam amteuiias horioruni, verno seilicet illo lem-
gloria, opes superbse et justitia. pore resurrectiouis eoruin, cum reflorebit caro eo-
1044 7, Superbiat, o pauperes, superbiat, o rum, et non solum ossa jusii sicut herba germiua-
humiles anima vestra, gloriaus ia humilitate sua, bunl, sed et tolus justus germiuabit sicut lilium, el
omneonius aliiiadiaem bujus mundi louge sub.pe- florebit in aeteruum ante Dominum. Non sic irapii,nun
dibus suis jacenlem despiciat ; indignuraque judicet sic, qui sepultura asini sepeliuutur (Jerem. \\ii, 19),
21 i KlCOLAl CLiVU/E-VALLENSIS 212
el sina omni spe melioris resurreclionis siib- A {Cant. iv, 12). An non sunt bortus, in quibus fit
diti corructioni, hac praesenti futuram auspicanlur, quod ipse liortulanus loquitur plaalatioui, quam
D.e sepulcris eorum dicere coeperam, quoil quan- plaatavit Patcr suus? Audite me, inquil, divi^ti fru'
tum a spurciiia iilorum abhorrcl florenlium species cius, et quasi rosa plantala super riuos aquarum
hof lorum, ianlum, imo incomparabiiiter amplius dis- frticti/icate (Eccli. xxxix, 17). Quasi LiLiauus, odo-
tal obleciatio spiritualium a voluptate gaudiorum rem suavilalis bal>elc. Florete flores quasi lilium,
carualium. uatc odorcra, et frondcte in gratiam.
2. Yos igtlur, ni fallor, cstis qui in bortis habi- 4. Doniiue Jesu, vcre hortulanc, cpcrare in
tali», qui scilicet in lege Domini medilaraini dic ac nobisquod exigis a nobis; nam sine tenibil possu-
nocie, ci quot scateQlias ligitis tot hortos pcrambula- mus facere. Tu cnim verus es lioriuianus, idem
tis ;
quot senteiuias cligius, tot ponia carpias. El crcator qui cultor vel custos borti tui, qui verbo
beaii quibus omuia poina nova ct vetera scrvata plaoias, spiritu ligas, virluie incrcmeotum das.
sual : id.est, tam propLetarum, quam cvaugelista- Errabas, Maria, qax euni existimabas horiulanura
rura, ve! apostoloium eiyquia rcposiia sunl, ut et illius borli pauperis et exigui, iu quo sepultus fuit.
unicaique vestrum, illud spousse ad sponsum vldca- Honulauus est tolius raundi, hortulanus est eoeli,
p
lur dlctuic, Omnia pcriM,uovaet vetera, dilectc mi, liortulanus est Ecc!egi£, quam tiic plaotat et rigat,
iervmiitibi (Caniic.Mi, 13) Scrutaniiaiigilur Scri- donec iucrcmento consummato traosplanlet eam in
pturas. Vos enim noa fa^so vitam in ipsis puiatis terram viventivim, secus decursus aquarum viven-
vos haberc, quL fi®4lS jiiiiil aliud in illis quairitis tiiiiTi, ubi Qon limcbit cum venerit a^slus, sed erit
quam CiH-istum, cui testimonium perhibenl Scriplu- foiium ejus viride, jsec aliquando desinet facere
raj. Beali plane qui scruiantur lestimouia ejus : ia frucliuB. fieali qui babilani in ilis borlis tuis, Do-
toio corde .exquirui! eum. Mirabilia testjjnouia lua, miue 1 iu saicula saeculorum laudabuat le. Pauius
Domine ; ideo scrulala est ea anima mea {Psal. habitabat in. illis, cujus conversalio eral in coelis:
cxviu, 2 129). Scruticio quidem opus est, non so- qui moote ssepius excedens peraml)ulabat paradisum
lum ut eruantur myslica, sed eliam Ul suganiur bcaisi voluptatis, horios dellclarum Dei, ubi et
moralia. Ideoque vos, qui perarabulaiis horios pertransiens rosas Marlyrura, et lilia Virgiuum, dc-
Scripioraiun^ Boliie uegiigenier et oiiose iransvo- sinens etiam mirari aliUudinera cedrorum Oe: de
iare ; acd iortitautes siagula, velut apes sedulas mcl lectabalur polius vitie, quod
carpore dc fruclu ligni
de iloribus, spiiitum ds sermoriibus coliigite. Spi- est in medlo paradisi, nimirum guslans
in ipso
ritus e7iimmeus, inquil Jesus, super mel dulcis, et C pleuius et felicius quam suavis est Dominus. Ideo
hareiitai mta rupermel ct favum{Ebcli xxiv,-21). quc cum inde ratUbat, amicis auscultautibus memo-
Ita probanies quid sapiat mauna absconditum, eru- riam abandonli» suavitaiis cjus profusius eructa-
ciabilis iUud Davidicum : Quam dulcia faucibus bat, el ex abundautia cordis os reduudabat. Quia
nieir eloguia iua I super fael et fuvum ori meo{Psal. euim sicut adipe et piDguedine rcplela erat anima
cxvm. 4t03). ejus, idco lablis exsullationis laudabat us cjus. Cor
3, Ai> his hortjs ia alios, ubl requies secrelior quippc sapientis erudiel os ejus, et labiis iUius ad-
e; veiupsas beatior, at species mirabiiior, sponsus, det graiiam [Prov. xvi, 23). Eructabat itaque cor
ai.laJior, vos introducfl, cam inienlos laudibus suis ejus verbum bonum, ac de bouo ihcsauro bouus
»n v.oce ««sultaiioiais et confessioais, rapit in locum bona proferebat, sponsuuique ipsum qui iu amicis
ahernacuii aussirabilis usquc ad domum Dei, lucem auscullabiit, velut jucuodo canniue oblectabat.
scslicet ei iMCceesibileo», ubi habiJat, ubipascit, ubi Prorius carmeu jucuadum, suavisquc melodia, ubi
cubsi ir» mewaisj, Si eaius devotio psalleiitiu.m ei tam canorum Spiriius saacli organum,, tanta mo-
cr«nJiHm iabeJ aliquid de iiia pia curiositate quaj- rura et sernioniim consonantia, tanta dulccdine
raotium. iiaaH, ubi nabiias? puto quia merentur auioris, tauta gratia oris Christiira Jesum jubilum
J)
audire, \'6uiie et videte. Venerunt, inquit, et vide- cordis sui pcrsonabat. Si enira liiigua suavis vi.-n
runt tt npiid eum mansueruni die illo (ioan, i, 38, carmiuis non iiabcret, scriptura nou lOSCesset:
39), guandiu apud Peirem lumiuum sumus, apud Tibioi et psalterium faciunt suavcm melpdiam, et
queiB uon esi traasmuiatio, uec vicissiludiuis obum- super utraquclingua suavis (Eccli. xi, 21). Si car-
brstio; aoct«in nescimus, iaQtuaimodo de bcato mine hujusraodi Psalinisla Deum obiectari nesciret,
f ruunur. Cum indo iatimui-, ia nocteiu siiisiram re- nequaquam dicerct : Jucundum sit ei eloqnium meum
cidimus. Heu mijii quaia cito defeceruut dies mei
i
(Psal. cm, 31). Sed nec ipse sponsus diceret
quam cito sicut fenum arui, qoi quandiu fui in Facme audire vocem tuam;sonet vox tuain auri-
horto jv.in illo, sicut paradisus Dei virui et fionii I bus meis. Voxenimtua suavis {Cuvtic. viii, 13, ct
Cuiu illo hoj-tus voluplatis : sine illo lccus horroi-is II, 14), jquia exaltationes Dei in faucibus tuis, lau-
ct vaslie solitudinis. Exislimo enim qui in hortum quam babitantis in iioi'li9, ia dcliciis paradisi. E
illius iiilrai, quod el ipse hortus fiat ; sitque anlma contra vero, Non estspeciosa laus iu ore peceatoris
jllius veltt aoriiis irriguus, ul ct sponsus in laudem iEccli. .XV, 9), qui habitat in sepulcris. Ctijus enim
ejus dicat : Hortus conciusus , soror mea sponsa vila Dcum exasperat, lingua non deleclat, sed ler-
213 m FESTO B. MARIiE MAGDALENiE SERMO. 214
ribiiitor Quare tu enarras « loquitur ^'ullus est qui agat poe^nitentiam superpec»
increpaiur voce divina :
juatitias meas; {Psul. xux, l&.)Cautica lyras tuoe cato suo, dicens Quidfeci ?omnes conversisunt ad :
71011 audiara {Amos v, 2i>). cursumsuum,quasicquusimpetuvadensinprxlium

5. SoJ quoniam Scriptura quam assuinpseram (Jerem. viii, 6). Si autem prwdicatorera exhortatur,
iu cxcusationem seruionis, occasionera et inateriam fiduciara eiloqucndi tribuilde benevolenlia ct at-
minislravit sermoiiis; si placet, finiam;i3 quod de teutione auditorum, quia scilicet non increduli ob!o-
illa cceperamus. Dupliciter itaque potast intelUgi, quuntur, aut litigant ; non semuli delrectani, aut
quod a sponso dicilur, Qum ha-bitas in liorlis, amici subsannant non tepidi dormitant, aut oscilant
;
auscttltaut, fac me uudirc. vocem iuam : vel quod sed amici atlonti aiiscultairt, quorum amor et me-
devolura amaiorem invilot ad psallendum vel oran- ritum possit evangelizanti impetrare vcrbum ct spi-
dum; vel quod sanctum prasdicalorem excitet ad ritum. Et bene amici auscullant. Est euim velut
loquendum. Quod ut magis pcrsuadcal, amicos proprium amici, scilicet quod devolus audiat vocem
auscuUarc memorat, augelos sciiicel orantem vel : Amicus sponsiestquisiat,
sponsi, sicul Joannes ait
psallentem; fideles praedicantem. Ubi prirao intue- non vagans animo, aut prostratus somno, audit et
mur, qua disciplina cordis et corporis uos oporteal gaudet gaudio propter voccm sponsi {Joan. iii, 29).
in conspeclu augelorum psallere vel orare, ne vacui " quam agnoscit etiam in servis. El nos itaque inde
dimissi vacaos nos dimittant, qui venerant ut vota probemus nos amicos, ut sive per os loquenlis, sive
deferrent, etdona referrent; imo recedant inimici legentis aut canlantis vox spousi sonuerit, sicj ste-
qui vencraut ainici. Quinimo sponsus ipse, qui stat mus ad audicndum, quatenus auditui nostro del
ad oslium et pulsat, si nulla ei digua devotio dein- gaudium el Isetitiam ; et non solum cum gaudio,
tus respondcns aperiat, recedel conquerens, et di- suscipere verbum,sed el fructum afferre iu patientia.
cens : Atiendi et auscultavi, nemo quod bonum est
His Guerricl sermonibus in Bibliolheca Patrum, tomo XIII edilionis Colonia;, quinque alii subjiciun-
lur hactenus recensili inter Bernardi sermones de Diversis. nimirum 8. 28, 73, 76 ct 79, quos Horstius
Guerrico abjudicai, eo quod desidereniur in raanuscripto Coloniensi. Vide quid de his dictum Sit in pra-
fatione ad lomum teriium tibi discussio facta esi sermonum de Diversis, et in proprio eorum loco. His
poiro Gucrrici Sermonibus visum est subjicere Nicolai monachi Glaraj-Vallensis Sermonem de beata
Maria Jlagdalena, inter Bernardinos antehac editum, quem suo loco i:iter Nicolai sermones lomo quinto
per obliviouem omisimns. Unus est ex noveindceiin illis sermoiiibus, quos Nicolaus Uenrieo Campanise
cofniti nuncupavit ; totusquc conflatus cst ex Bernardi scrmouibus iu Ca itica.
NICOLAI CLAR^-VALLENSIS
SEBMO IN FESTO BÂY£ }3\MS, UAGDALEN^.
i. Hodie inisericordia ei veritas obviaverunt sibi, n frag.-anlia coalestis ille conventus aspergilur, sal-
et multitudo miserationum Domini in peccairicem vaulemque el salvandam tota miscricordix dulcedo
feminam refusa est. Filius enim Virginis, peccatri- perlingit [Al. praBcingil.] Ubi abundavit delictum,
eis et menstruaise manibus attrectaiur, Deumque superabundavit et gratia {Rom. v, 20), el iiuraero-
Doi Filium mulicrinfrunita coutingil. Tangil pedes silalem orimiuum projponderans pietas iutercludit.
mundi 1t017 atquerauadanlis, immunda ; clvesti- Quam magna multitudo dulcedinis tuae, Domine, in
giis Greatoris mulier criminosa procumbit. Traasit peccatricis confessiona 1 quam justa reprehensio iu
in afiectum cordis praevaricatrix, et redit ad cor ; Pliarisa'i superbia et abusione ! Enumeratur obse-
ct scelerura magnitudinera kicrymarum multitudo quentis obsequiura, et per obliquum taugitur iadi-
condemnat. Dissiinuiat pielas tangenlis officium, ct gnantis iaiquitas, toto litterali cohserenlia Simonis
obsequiorum instantiam remuneratorius ille maje- invidiam impugnante. Et qiiia ubi spiritus DomiDi
statis oculus felici dedignatioue non aspicit. Oscula- ibi libertas (// Cor. lu, 17); diraittunlur illi peccata
tur Maria pedes Christi frequenlibus osculis, el mulia quje mulium diligil , immiluntur illi qui mul-
0Culis_ inundanlibus vestigia Kedemptoris infundit, r. tum ncgligit. Nonerat satiatns abuberibus spouiffi,
tergit criiiibus, odoriferis illinit ei irrorat unguen- nec indiiorat compassionis affpctum, legem relegens
lis. Vidct et invidet singularitaiisamator, ct utrura- qua; misericordiam nescit, novil jusiitiam. Lex
que redarguit Pharissei jactaulia, illum iguorantise, dura, duris et lapideis promulgala, parala percu-
praesunipaonis istam. Scd deliberans providentia tere, nesciecs misereri. Lex excludens poeniteniiae
suspendit jadicium, duin affjctat obscquium; cl locum, veniam negans, eraendationis ignara. Lex
invectivam retinet pra;paralam, donec Mariie sa- vinum duruni ct .acidiun de boiris amarissimis
crificium iu holocaustum pertranseat. Gaudent An- eliquatum, consecratum feritati, derivalura Israeli,
geli super peccatrice poenitentiam agente, et odoris Salvatori piopioatuni. Vinum de quo dentes bi-
215 NICOLAI aARiE-VALLKNSlS 216
bentium obsUipeseunt : noa de genimiae vitis a passionis mammilla lac consolatioois exprimitur,
iilius, quod Saivator bibil novum in regno Pa- ei hoc lacle pascit Apostolus illos, qui solido cibo
tris sui. vesci non possuut. Amaior innocenliae, pacis aini-
2, Vcro nieliora sunl ubera SponssB viiio islo cus, paiienlibus compaticns, et congauduns gauden-
(Canlic. i, 1). Qua?nam sunl illa ? Procedat in me- tibus, perfectionis uietam cursu consummato con-
dium Paulus aposlolus, ci ubera felici iacle manan- tingit. Haec sunt ubera lacteis irrorala liquoribus,
tia uobis assignet. Cwdere, inquil, cum gaudenti- ineliora vino, lacie dulciora, mLscricordiain souao-
bus, flerecuM flentibus {Rom. xn, 15). quam tia, redolentia pietateiu. Frayriuitia, inquit, vn-
brevi scrmone loiius religioiiis depinxit insigne 1 guentis optimis (Cantic, i, 2). Digua pi ursus uljera,
quam eleganti clausula proposuit pielatem, aequita- dc quibus eliquatur unguentorum infmitas, odorata
tem staluii, submovit invidiam 1 His uberibus rnater dirQuxione civiiatem Dei viventis circumquaque rc-
Ecclesia iuctat profjcientes, iiutrit perfectos. GaU' spergens. Hasc sunt unguenta, quae regiua Saba altu-
dere, inquit, cum gaudentibus. FsLC(:s,sa.l hinc sajcu- lit in Jeiusalem, de quibus dicit Scriptura : Noa
iiiris plausus, iusania et iaetiiia mundialis abscedat, sunt allata ultra aromaia tam multa, quam ea quce
quia non est gaudere impiis, dicit Doniinus (Isa dedit regina Saba Salomoni (III Reg. x. 10). Quam
Nunquid illorum osgaudio repleri a;sti--B excellenter appoauit Optima Spiritus ille subtilis,
xi,viii, 22).
mas, qui )a;iantur cum male fecorinl, el exsultant qui totam sibi libri liujus rapit positiuneiii ? Esl
in rebus pessimis ? iProv. ii, 14,) Sed nec illi qui enim ungueutum bonum, quud IÎaria pedibus Sal-
laudibus aduiatoriis rapiuntur, divime jubilationis vatoris infudit est et melius, quod eadem, si ta- :
agnovcre !a;titiam. Nuuquid qui vestiuutur purpura meu eadem, super caput rccumbeniis effudit esl ct :
el bysso, et epuhntur quolidie splendide, gaudium optimum quod et ipsa praeparavit loti corpori ,
et Iietitiani oblinebuut V Absit ut in terra suaviter Christi.

viventium gaudiorum inveiiiatur materia, cura taa- 4. Primum unguentuin contritionis est, de recor-
tisalternaliunibus tota raundi facies immutetur, ut datione peccatorum, de spiritu coutrito et contri-
elevans allidalur, ct rcspiret allisus 1 Sed est gau- bulato desceudens.Uoc infuuduutur pedes illius
dium continua sibi jucuuditate firmissimum, quod qui ambulai super pennas yeniorum hic adorat :
perfectus animus de secura sibi conscientia poUi- Maria in loco ubi stcterunt pedcs ejus. Stetirunt,
cetur. Meus enim ab hujus niundi asperginc pure inquain, qui validissima amoris manu pedem utrum-
presseiiue detersa, et in diviiis contcmpiationis que retinuit, doucc utrumque perungeret, et audirct
acunien totum desidcrii sui figens afiectum, gau- Q criminum remissionem, et dimissionem in pace.
dens gaudet in Doinino, et cxsultai anima sua in Rcmittuniur, inqml, tibi peccata ; el, Vadeinpace
Deo salut3.-i suo. Talis anima minas aspernatur, (Luc. VII, 47, 50). Magnara prorsus miseriam ma-
nescil tiraorem, spem falsam eludil, et oniniuin gna misericordia diiuit et abstergit; et hoc quidem
scandalorum inimunis, in pace, in id ipsum dor- fesiinanler, quia sine uUo intervallo coiijungun-
miens requiescit.Paa; multa diligentibus legem iuam, tur etlacryina; peccatricis, et indulgeniiaSalvatoris.
ait justus, etnon est Ulis scandalum {Psal. cxviii, Reraittuntnr pectaia, ct in pace diraittitur; ut et de
1 65). Noverat enim quia lictores non persequuntur prseterito non tit sollicila, et secura de futuro. Pe-
inartyrcs, sed coronaut. Cum liujusmodi gaudenti- des isti sunl misericordia et judicium : quorura al-
bus gaudet Aposiolus, el ut abundanlius gauileaut, terura sine aitero osculari vel lemoraria securitas
tota securitaie promiliit. Hoc gaudium certum el est, vel desperatio fugienda. Quis cnim Dei mise-
pknum est ; tamoquo certius est, quauto vici- ricordiaai indcsinen.ter attendens, non statim tepi-
nius circa idenlitatem imprimitur. Hiec est raam- dioris vita; quieiem exoptet? Gum eiîra recogitat
milla congratulationis, de qua lac exhortationis universitatis Dominum formain servi pro servis
effuiiditur, quo nutriuntur perfecti, ut, cum avulsi suscipere, trigiuia et tribus annis operari salutem
fuerinl a lacte isto, epuientur ab introitu gloriae D nostram in niedio tcrra) bujus; cupi, ligari, lau-
Dei. ceari, crucifigi, et boc lotum pali pro filiis boini-
3. Seeunda esl flerecum flenUbus. NuuquidApo- uum : statim deccptoria spe sibi blanditur, et allu-
stolus iOilS prEecipit flere rerum andssionem, in- riii; gaudet ohservari in misericordia et misera-
terndssioiiein voluptatum, fiiiorum mortes, morbo- tionibus; judicium nescit , ignorat justiliam, et
rum instantiam, graviiatem inopise, pressuiam punienda iestimat non puniri. Fallitur qui sic oscu-
furliorum ? Absit 1 Ploraudi enim sunt, qui laliter latur misericordiae pcdem, ut pedem judicii non
ploraut. Religiosa cnim trisliiia, aut alienum luget atlendat ;
qiu tolum de Dei pietate praesumii, hoc
peccalum, aut propriuni. Beaii quorum luclus in solum ad salutcm suflicere credens, quod credit.
bac intentione vertatur, quia cousolatoriam pos- Rursus cuin abducit os, et judicii pedem crebiio-
suut in hac exspectai e dulcedinem. quam lcni «t ribus osculis intertangit ; subculitur carnis aoimae-
dulcissimo spiritu imbutus est spirilus illius, qui que substantia, et utriiisque hominis statum vebe-
uovii in spiritu lenitaiis peccantem instruere, sus- meniior auia peicellit. Horrendum eniin est inci-
pendcie viniiictam, et arfectuOBis officiis iovisceraro dere in manus Dei viventis, offendere Crcatorem,
ibi peccalorem, doaec vilae reddaturl De hac com- nescire Doininura, recalciliare dominantis imperio,
217 m FESTO B. MARl^ MAGDALE nM SliKMO. 218
qui habet poteslatem corpus el animam miltere in ^ niara illud et sacrificium Deo spiritus eonlribalatus;
gehenoam. Terribilis cerle, sicut ait Aposiolus, et istud, sacrificiam iaudia, quod honorificat Deum.
qucedam exspectatio jiidicii (Hebr. x '6i, 27), , Pedes igitur ungimus Salvaloris, cum de peccaiis
quando ignis in conspectu ejus exardcscet, el vir- conipungimur ; ungiraus caput, cum de collalis
tiites CGelorum movebuniur, ci vacillantibus con- vii-tulibus, vlrtutUin largitoii gratias cumulamiis.
seientiis latitudinem mundi validissimus ignis aduret. Insierstitil laraen raorositas inter pedes csse debet
Nihil prorsus terribilius, quam videre diaboli offici- eicaput,quiaprofecto difficlllimus etpraesiimpiuosus
nam plenam sanguine, cumulaiam opprobriis, tor- saltus est a vestiglis ad verticem Doraini Iransvolare,
monlis undantem. Quis haec diutius cogitans non Neque enim eadein quae unxit pede», unxit ei caput
statim couiremiscat , et in desperationis roteiur cuni illa mereirix nihii horura IV-cisse iegaiur, se-
abyssum ? Non est igitur huic pedi morosius in- cuudumillud, Verle iinpios,ettioHerurU(Prou,}iih
cumbendum, ne pietatis intuiium ferocia judicantis 7), Unxit ergo.Maria sanctum Doniini verticem, pro-
occhidat\aL excludat]. Utrumque igitur inungat fccto jam dilecla, jam familiaris effecia, longeque
pcdem animse poenitcntis affecius, et nuoc miseri- a poccatriois illius obvoiuta vestigiis [aY., evoluta
cordiam 10411> amplectens, nunc judicium deos- conlagiis], quara infelix ille septenarlus confunde-
culans, coritribulati spiritus offerat holocaustuin. '^^^-
B
Vide Mariam judieii pedem fortiter aticndentcm, 7. Porro, si duo praemissa unguenta tantae digni-
dum nobilis et lasciva mulier convivanlium faciem tatis sunt, ut alterum pedibus, alterum complacea;
no attendit, sed extenso corpore provolvitur pe- capiti dominaatis ; iliud terlium quod opiimum est
dibus majestalis, doloris plena, timoris impaiieus, et superexcellcns, ubinam invenire poterimus V Sed
compunctionis jaculo vulnerata. Sed et raisericor- absit ut spoiisa veritatis a veniaie disseDliat, el tale
dije pedem labiis iiupressioribus osculatur , in aliquid babere se jactiiet, quod Itabere non possil 1
cujns spe tirraiter inhsrel vestigiis Redemptoris Est eigo tcriium unguentum pietatis quod • est su=
[«/., accumbentis], doucc aadiai, Remitlunlur libi per omnia aromata niorbis oranibus et periculls sa-
peccata tua. lutare,quodque nulll uuquam pesti iuvcuilur Iuet-
Saue pretiosum unguentum, quo non soluni
i. ficax.De ipso uamque sle legitur : Muria Mciydaler.e,
lorrena domus, sed etiam coelestis aspergilur. Vi- et Maria Jacobi, et Salome, cmerunt aromata, ut
lissima; lamcn sunt species de quibus conficitur, el vcnientes ungereni Jesum (Mrtrc. xvi, 1). Videsoe
magna earom copia intra noslros hortuios poterit inprimafronte capituii propositum, quodnonuaa vel
inveniri. Peccaia igitur nostra plantata in conscien- _ duffi, sed tres vlx suffkiunt ad emendum tanlaj con-
tiis nostris, quorum nmltitudo numerari non potesl, " positionis ungiientum? lutelligis qula non pedes, aui
specics ejus suni. Ipsa igitur in mortariuio pteni- caput, sed toium Grucifixi rorpus sibl viodlcat ista
leniiffl, maceraiionis pistillo contusa, ct respersa confcctio ? Confectio sine dubio pretiosa, quse loti
discretionis oleo, doloris igne supposito, et in aheno sufficiat corpori Greatoris. Et attende qula unguen-
uDguemum exhibent prntiosum,
disciplinae concocla, tura pcdibus infusum, adeo dignati.ssima leuiiate
et accepmm pedibus Salvatoris. Compeudiose au- susccpit, ut PliarisKum niurniuraniem parabolica
lem islud confecimu>, sapienti rerum occasionem prolixllate convluceret, et rctorto suggilarel exem-
penitus relinquentes. Et lictt materia vidcaiur ia- plo(/-at:. vii, 39-47). .Sed et de reluso super caput
dignior, interim lamen bonum est unguentnm ejus unguento discipulos indignanles coargnit, bo-
istud, quod domum replet, peneirat ccelos, annuni mulieris opus esse potestans ; et tumidam
gelos laatificiit, el beatse civilati Isetiiiara refundit eorum animosiiatem verbis compescult raoderatis.
et gaudium.Hoc csl sacrificium juslitice; quia Hoc vero tam salubre, lamque minlicum, in lOaO
sacrificimn Deo spiritus conlribulatus {Psal. l, 19). mortiu) suo corpore noluii expendi, quod viro utique
6. Secundum unguentum est devotionis de recor- reservabal (Mattii. xxvi: 10 13, cl Marc. xiv, 6-9).
daiione benefiriorura Dei. Prorsus dignissima hiijus Q Duo enim corpora habct ClirisUis : unum, quod
unguenti composiiio : et in istius coniparaiione suscepitcx Virgine ; altcrum, £cclesia3, quod charlus
prioris est conspersio vilipendenda, Ejus enim species habet beQignllas redimeniis, Denlque illud pro Isto
dc coelesli paradlso aUatê sunt, et iu tcrra filiorum morli cxposult e( tonneolis, addictus cruci, junctu»
horainum nequeunt invenirl. Virtules er.iui divinitus sceleratis, morte turpissiraa condemuatus. Poteri-
collataB, et in niortariolo pecloris pisiillo diligen- musiie tain salubrera couGcere confeciioaem ? Uni-
iissimiB mcditalionis contrltse, rt cxsultationis oleo versse niiscrorum mlseria?, tam animarura qtiam
supcrfusae, suffuso igae Justitia: ct iu hurailitatis corporum, ocuio pictatlsinspcct^, species pjus sunt.
aheao decoctie, faciunt unûentuci, ct odore cl vir- Istae Igitur In mortariolo largiiatis, dulcediuis pi-
luie mirabile; quod solum snper «iput Domini re- stillo coufraciai, ctdelinltae charitatis oleo, succeuso
cuuil>ei;lis possit effundi, et exhiheri revercntiai ma- corapassionis igne, ct iu ahcno persevorantii* despu-
jeslatis. Scd el hoc recoUigimus brevitcr ; illis qui mat£e, uiigueutura faduot ipsis eliam aogelis adiui-
muita dc paucls excipere noverunt, verborum raul- randum.
litudinem reservantes. Notanda tamen utriusque 8. Sunl viri divitiarum iu dorao Doraioi virtutum :
djffcrenlia, et secundi sublimitas altendenda : quo- iavesligeir.us an spud eos hujusmodi habeantur
219 VEN. GUIGONiS MAJ. CARTBUS. PRIORIS V EPISTOLiE QU.«;DAM. 220
ungaenta. Primus occurrit mihi Paulus, slcut ubi- ii Doniinus cxaudire Promittit plurima
que solet, totus prjesenti delibutus unguenlo. Quis — "
Moysi Crcalor omniuai, et feriendi licentiam quaerit
infirmatur, inquit, ctego non infirmor ? {U Cor xi, a Moyse, qui Moysen fecit. Dimifle me, inquil. ut
29.) Felix anima facta sibi tanquani vas perditum, irascatur furor meuscontra eos,et fuciam le in gen-
ut omniiini niiscrias suas faccret, el in sua contem magnam. Respondit Moyscs Aut dimittc eis :
scicutia coiiigarct : totum se loli corpori Chiisli lianc noxam, (tnt si non facis, dcle mc de libro quem
donaverat, oninibus omnia faclus, ut omncs lucri- scripsisti {Exod. xxxii, 10, 31, 32). Obstuprscenda
aceret. Scd et illc simplex, ctrectus, ct timens Deum, profecto duloedo I Et principatum rcspuit genils
videquomodo non sccundum homincm, imo vero alienae, et dc libro viventium deleri dcsiderat, nisi
hominem, ct, quod verius est, siipra homincm am- peccanlibus dimittatur offensa.
bulabat. Oculus, inquit, fuit cwco, et pe.i claudo 9. IlaBc sunt unguenia pictalis et raisericordiae,
pater cram pauperum{Job. xxix, 15, 1(1), etc. Qui quse a sponsaj uberibus eliquanlur \al. eliciuntur],
sic eura hoc unguento pei unxeral, ut de misericorditie infirmitates omues fugantia, proflig^mtia passiones.
thalamo largius irroratus exiret. Sainuelcm recolo, Felix Maria unxit pedes Jcsu : felicior eadem unxit
qui nou semel, sed orauibus diebus vitsesuse lugshai caput auctoris : feiicissima quai rorcra ungueuta-
super Saul, cum scirct illum loogius ab oeulis Divi- rium toti corpori Christi priseparavil. Consi/lera
nitatis eloiigatum (/ Reg, xv, 3o). Non ressabat quam veheraeniissimo dileclionis alfectu beata hfec
tameu compassio qua^ condolentis aniiiium irrepse- niulier diligebat Ghrisium regem. Domine, inquit,
rat, fundeus lacrymas, etsi non profuturas, tainea si tu suslulisti ewm, dicito milti, et ego etwi lollam
pias.David parricidam filiura continua iamentatione {Joan. XX, 15). Quem eum, Maria? Cuui de nullo
plorabat (// Reg. xiir, 37), plorans iu eo non carnis ficcris mentionem, ad quem relaliouem facias?
cccessitudinem, sed fidei destruciionera. Ceri.c quo- Putasue quod in omnluin cordibus versetur ita mc-
modo Joseph tolus hoc melle iliitus erat. VcDiuut mciia dilccti tui, sicul ct in consisiorio cordis tui?
fratres nou jain antc fratrem, sed anle dominum as- Et ego, inquit, eu»? lollam. Mira tcz l Hominem
sisientes, conscii proditioais,homicl'lii ici, fratricidii perfectiB aaatis ; virum cujus corpori vix cenlum
succensorcs. Vidct eosJose|ih, ct omuium injurinrura libra! sufficiunt unguentorum, tcncrrima mulier
immemor, dulciisimis llaibus iuundatur, et jiietatis porlabis et tolles ? Ardens et aflecta locuiio, qua3 de
adepsqui inius latitat, foras per ociilos eiiianai. fugit purilalisamore refusa, promittit quod implere non
Ofiium.nescit irara, lempus iracuHdise nou reservat; enim amanii difficilo csse videlur. Quis
potest. Nihil
reddens boaum proraalo.pro crudolitate dulcedinein desperare dcbcat, tanla peccatrice non solum ve
(Gen. XLv). Pene quiuoblitussimMoyseu.adeo sacri C niam, scd et gloriam conscquenle? Ipsa hodie in
liquoris hujus rorc perfusum, ut tolus ex eo super- tercedat pro peccatis nostris, el placatum nobis
fuudaturet proflual. Peccai Israel, et Moyses peccan- redaat Judicem uostrum acfiicum suum, qui eslsu-
tem reeonciliars niiitur Grcaiori ; sed dissimulat per omnia bsoedictus Deus in Sfecula. Amen.
YENEMBILIS GUIGONIS
MAJORIS GARTUUSIii; PRiOIlIS QUINTl
EPlSTOLiE OU/EDAM
ADHONITIO.
Tres Guigonis episiolas Horstius in Appendicem rctiiUt, proptcrea quod Guigo ipse magnam hubuerit
oam Bernardo nccessitudinein, ul pntet ud nuuxime ex epislola ad eum scripta. llis tribiis epistoiisH
quartam adjicimus cx tomo primo nustrorum Analeclorum. Aninius erat ejtisdem Guiyonis Meditatioues,
quo! in Bibliotheca Patrum exstunt, ct priituu-ia Carlliusicnsiurd Suituta, ab eodcm scripla, etiam exki'
here lioc loco. Yerum nos ab ejusmodi consilio revocavit plusjtisto jam excedens alienorum Operuni con-
geries. De Guigone plitro ad Bernardi epistolum i \
EPISTOLA I.
AD HAIMERICUM GARDINALKM KT CA^XELLARtUM. sedis apostolicaj cancellario IlAiMEfiico, amici (si

Uonet dtios essc hostes, quibiiscum muxime sit
tamen diguura est) ejus, et sui Carthusieuses fratres,
ptignandum, ct contru Ecclesia- aduersarios non
armis corporalibtis, sed humilitute et pxnileniia lerrena despicere, ct ainare adesiia.
utcndum. Quam grata fuerit nobis vestra prffiscatia, etc.
Domlno et amico in Christo revereodissimo Vide Palroloqix tom. CLIII, col. fi9o.
221 ADMONITIO IX LIBROSDli; VITA S. BERNARDl. 222
EPISTOLA II. « apPsloliCEE Sedis summo pontifici Innocentio, servi

Au iiuGO.NEM s. MiLiTix PiiiOB)i:M. el filii Caitliusiaj pauperes, illam quara mundus
Docet (jua ralioue bclium spiriiuale sit agendum. darencnpotest paccm; su?eque paternitatis devolam
Doniinis cl amicis in Christo charissunis ac ro- servilulem, et non necessarium licet obsequium.
verendissimis, IIuGONi Sancia; Milili.B priori, el om- Multas ad veslri apostolalus sacratas aurcs pre-
.nibus qui regiinlur ojus consilio, seivi et anii;i cos, etc. Vida in Innocentio Ilad an. iU3,
Cartliusiffi fratros, spiritualium simul ei corijoraliuiii
chrisliaua; religionis liostium
iuiblO i .
victoriam plenariam,
el pacem pcr Chrislum Doraiiium nosirum. AD FttATBEs dbrdonenses.
Quouiam in rcverlcndo, etc. Yidc ubi supra coi. Desupposilitiis heati Hieronymi epistolis.
598. Amicis et Iratribus in Chrislo dileciissimis, L\«
EPISTOLA III. ZARO Durbonensi priori, el cajteris ia cadem cre-
AD iNNocENTiuM PAPAM II. 1110 Dco famulantibus, Cartbusiffi prior vocalui
Consolatur summum pontificcm adversus schisma- Guico, leteruara a Domino salutem.
/i6- molestias. Inter CKtera catliolicoruni virorum, clc. Vide Pa
Domino ct palri charissimo ac revercndissimo irolopiai tom. CLIIl, coL b93.
ADMONITIO
IN LIBPiOS SEQUENTES DE VITA ET GESTIS S. BEKNARDI,
Ubi de iilasiri genere cjusdeni.
1057-l<l>5£ f. esi, lytd tol rerura suarum, (jestarum pnvcmes, tamque

Vix quisquam snnciorum
cximios qu::m oeîius Iiernardiis : cujus vitam et prwclara facta tres
et probat.efidei scripfores liabueril,
aiictnres darissimi, continuato senuone, quasi cx condictosunt persceuti; nempe Guillelmus oiim Sancti-
Thcodcrici prope Rei/ws abbas, sed iuno monacltus Signiaccnsis, Ernaidus ilona:-VaUis in uij.o Carnuten-
si tdibas, et Gaufridus ipsius BerMtrdi uotnrius; umnes quasi testes rerum ncitiali. liis uccdsserunt atii
post cos Alanus episcopus Autissiodorensis, et ul alios jioste-riorcs pra.termitiam, joannes Eremita, et
;
mnlti aiii receniiorcs quoi inler 1'liiictheus, verum au fictum notaeu tHonaclvus Clarte-Valtchsis,
:
bernurdi gesta carmine cecinit.

II. Ubrumpriiiaan de Vita sancti Deri:anli,vivenie ipso Bernardo, sednescicnte, scripium fuissedi-
scrte asserii m
Prw.fuiione ejus auctor Guilielmus.pridem Sancil-Tlicodcriei <ibbas,scd tunc jar,t monaclius
Siguiaccnsis catnobii in patju lieyiicstensi dicecesis llcmensis, ad quod desiderio soliludiiiis etquietis sase
contalerat, testanle liurchardo ubhuic Lalerneusiin subscripiionc ejusdem iibri primi. Tempiis Guillelmi
.tcws.ius Siiiniacum intelligiiur ex ckartuceo Suncti-Theoderici iibrc, in quo ilclinus abbas, ejus apud
Sanctum-fheodericum fuccessor, anno ii.io primum nominatur. Quo anno incliouius sii a Cluillelmo
liber iste, non covstat. Certe post iransialionem monaslerii Clarx-Vaiicnsis in capaciorem locuin, no-
vamque (fdium fabrieationcm, e.vnum. îet 62; itemquepost scMsiiiata Ecclesitv sedatii, et confuiatas
ha;rescs,ex 7ium. i();adeoque post annuni 1140, et forte posi 114B. Porro ante Bernardum obiit Guil-
ielmus, de quo plura in tomo V, in AdmonHione pr(efi.xa episiolie ad fraircs de Monte-Dei, ei in Noiis
fusioniivsad epislolain b^.
III. Viiam uGuiiielino inciiuatatnmorluo Bernardopersecutus est secundo libro Ernaldus seu Amoldus
abbas lionw-VaUl^, «,•>« ejus, quit in diw.cesi Vesontionensi; neque altcrius, qwe in Ruiinensi rdinis
Cistertienîs; sed 'illiiis, quw cst in agro Curnuiensi Nitjrovum tnonuchorum : ud queiu Amoldum extrema
Bcrfiurdi cpistoia 310 seripta csi,-quidquid alii in contrarium sentinnt. Vide notus fusiores ad epistoiam
'ilO. llunc librum udortus esi Ernaldus rogatu (:iar(a-Vatlensiutn, qui pne r.iodestia iumc prtivineiam
in ipsum rejccerunt , ul in Pr(cfaiione tibri secundi auclor tcstatur, qui opus hnpcrfeciuin, moriens
reliqnit. -" '
'
IV: Superiorihus dvobus iiljiis ire:i udjecit Gaufridus, non aliur, sine dubio qwvn ipsius Dernardi no-
iarius : distinguendns utiquea Gaufrido de Perona, cujus meniio in iib. vi, num.iii; itcmiiue a Godo-
frido Deruardi consamjuinco, et cunversioim f.ocio, por.trniuium priore Clur<n~YaU,'n.n, ac demum cpiscopo
Idngoiiensi, qui tandem adpyivutam Claraj-Vallensium viiam sesc rer.epii, ibidemque niortuus est \t
Idus Kovembris «^«11164. Gaufridus vero in Pncfaiionc trium scqueniium librorum luijens scribit,posi
annos a stia ipsius conversionecircitcr tredecim,ac.crha morte ab .>e avulsum fais.ic Bernardurn; alque
adeo Gnufridi conversio anno 1140 uccidisxe (linendu c.H. Is putriu Auiimodoren.m, ariie snnm coiiver'
sionem Petri Abtelanli tliscipulus fnit, et quidem cdericus, uipatete.r lihro Declamalicnum, cuius el ipsc
ttuctor est. nuiu. 13 ; « postiviuoct nos inclcrofuiraus. n Post conversioncnt Bernardi una cum Nicolao
Clarw-Vallensi notnrius, ac pcrogrinatimuin socius, dein Dernan.lo mortuo iijniacipri,uum,lum Claras'
Vttllis post Fastredum ahbas unnoW^î^r.ui loco (luadrienno circ.iler prir.fuii, c.v CLronico Clnrw-Vallensi
apud Chiffletium sed postmodum a sui^ vexulu.'::, abbatiam dimisiinnno iluii, et ud fossamNovam iii
:
itiilia serecepit; uhi ct abbus poslmodtim fuit, ac demum Altiv-Cumba', nt ftisius in eodem Chronico
Irgitur. Ibidein ({uiedam ejus opera recensentur, neinpe opus insigne super Cantica canticorum, Viia
sanrti Pelri arrhiepiscopi Tarentasicnsis, ct plures alii libri et sermones. Exstat upud Baronium ejusdciu ,
epistoia ud Hcnricum cardinalem et episcopum .iibaneusem, atquc doiiuHi pap-e. vicarium seu legatum,
scripta de qmdam nova controveasia, quam reversus in Galiiam comperit, scUicet « de substantia aquts,
quce vino mista in calice offertur, an et ipsa similiter eum eodem vino in sanguinem Domini converla-
223 ADMONITIO AD LiBROS OB VITA S. BERNARDI. 224
tur. » Uemejusdem est libellus contra capitula Gilleherli Porretani Piclaviensis episcopi, quem libellum
post libros de Vila Bernardi cum atiis ejus Opusculis referemus, Denique scripsil ctiam contra Abcelardum,
ut mox dicemus, et sermoncm ediditdc saiicio Dernardo inferius edendum cum ejusdem commcntariolo
in Orationem dominicam. An autein Dermrdi \itam. cujus [racjinento ierlio loco profercmus ; secun-
damque partem libri scxti de miraculis Bcrnardi, prwter tibros tresjam memoratos, composuerit, tiunc
dispiciendum.
V. Quinque libn de Vita Bernardi mox diciis sulijicimns libros duos de Miraculis ejusdem : unum, a
variis auctoribus scriptum ; alteruni, ex llaijno Kxordio Cisterciensi collectum,alque ex fragmenlis ller-
berti ex monacko Claras-Vallensi archiepiscopi Turvitant in Sardinia, qai libros tres de Miraculis suo-
rum Cisterciensium composuit, editos apud C!iifjlctium. Prior liher Miraculorum dividitur in trespnrtes :
quarum priina scripta esta Philippo monacho Clune-Vallensi ac Samsonem Hemorum archiepiscopum
altera, ab aliis Claras-VaUensibus, quibus Pkilippus ipse hanccuram injunxit. Ex his unusest Gaufridus,
l059-fl4>fiO lerlice partis ilein scriptor in epistola ad Hcrmannum episcopum Consiantienscm, de
niiraculis scilicet, qurea Spira usque Lcodium a Uernardo facla viderat. Huic alia ejusdem argumenti
fuccedit epistola Gattfredi monnchi « magisiro suo charissimo Arckenfredo et utrique capitulo frntribus
suis utcnnis. » Hunc porro Gaufridum euindem csse, qui tres posteriores Vitce libros scripsit, non dur
bito. Nequeenim assenlior Carolo de Visch, quikos iibros Gaufrido notario tribuit; illam vero partem
libri de Miraculis Gaufrido Autissiodorensi : quem a GaujjiAo notario minimc distinfjuendum esse probat
Helinandus mouachus in Chronico his verbis: « Uujus Petri, sciltcet Abaelardi, ahquando fuerat dis-
cipulus daufredus Autissiodorensis, qui muito tempore fuit notarius sancti Bernardi; qui inter cwtera
de eodem Petro dixit Ego mihi aliquando recolo magistrum fuisse illum, qui pretium redemptionis
:
nostrw evacuans, nikil aiiud in sacrificio Dominicoi passionis commendabat, nisi virlulis exemplum, et
amoris inccntivum, eic, Denedictus Deus, qui miki simul et vobis magistrum dedii meliorem, » Bernar-
duin, n per quein prioris redarguil ignorantiam, et insolentiam confulavit : secundum quem tria spe-
cialia in passione sua Christus nobis exhibuit, e.vemplum virtutis, incentivum amoris, et sacrificium
redeinpiionis. » {Apud Derfiardum toini secundi Opusculo XI, num. 25.) « Hcec et alia muUa, » addit
Helinandus, « dictus Gaufredus contra Petrum magistrum suuin fortiter el calholice seripsil.^ AdGuu-
fridum Hicolaus Clarm-Vallensis scripsit epistolam 42, pro episcopo Aletensi. Hasc dcGaufrido aliisque
vitce prioris et miraculorum scriptoribus suf/iciant :de aliis scriptoribus post ipsa miracula ageiidum.
VI. Non est prcetermittendum hoc loco,. Petrum Franci.Kum Cnifflctium, Societatis Jesu pre-^byterum
eruditum, anno i&60 Divione vulgasse Dintribam de illuslri genere sancti Bernardi, ut ostenderet Ro-
mani Breviarii clausulam, qua sanctus Bernardus honesto loco natus dicilur, esse infra ejus dignitatem :
cum illum utroque parente fuisse consiet pcrquam nobilem. Diatribce appcndicem cum probationibus
vuriisque monumentis adjedt. Hcec in pauca contrakere juvat.
VH.' Tecelinus, Bemardi pater « vir antiqua! ei lcaitimce militia^, » id est, probaiw nobilitatis, quam
,
equestrem vocamus, fuisse perkibetur a Guillelmo aboate, cap. 1. Huic agnomen erat Sorus, id esl Su-
brufus, a colore scilicet capillitii, in diplomate Hugonis, secundi Burgundice ducis pro Cabillonensi
Sancti-Marcelli monasterio cui diplomati primo loco post Raineriuin Ducis dapiferum subscrit Tecelinus
:
ante Bernardum de Monte-Forti, Warnerium de Sumbcrnone, aliosque nobilissimos viros. a Guido de

Acro-Monte, » testante Alberico Trium-Fontimn monacko, « fuit ex parte matris frater Tesselini
Sori de Fontanis, qui fuit pafer Bernardi Clarai-Vallensis abbatis ; fuitque ex alia parte frater Ulrici,
sub quo fundata est abbatia Morimundi. ' Guidonis nobilitus probatur ex ejus conjunctionc r.um Hesce-
lina dominade Mulleio, > Holdoini filia, qui Holduinus « Gaufridum Jonai-ViUai dominum habuit fra-
trem. » Itiec de linea paterna.
VUL Ad muternam quod attinet, Bcrnardi mater Aleth seu Alaysia, quam tertice VitCb scriptor
unus Elizabeth, forte hbrarii errore, appellal, fuit « filia Bernardl Montis-Barri domini, viri potentis
etmagnisecundum sceculi dignitatem, etex antiqua, sicut asserunl mulli, BurgundicB ducum genero-
sitate trahens originem, « ut ex Joanne Ereinita, quartai VitcB scriptore, discimus. In Nccrologio Divio-
nensis monasterii Sancti-Bcnigni, ubi primiim scpulta fuit, simpliciter laica dicitur, efferturque hoc
modo ejus memoria, « Katendis Septembris obiit Alaysa laica : » quo nomine distingai solent in illo
Necrologio etiam iUasires personce a sanctimonialibus. In hunc diem inciilit festuin sancti Ambrosii seu
Ambrosiniani confessoris, ieste Joanne Eremita, apud Fontanas celebrari solitum : quem nunuUi cum
saiicto Ambrosio Mediolanensi aiitislite pcrperam liic confundunl. Rainardus Montis-Barri dominus, Ber-
nardi avunculus, et Alaysice germanus fuit. Tam illustre cum fuerit ex utroque purentc Bernardi genus,
non mirum siGuido ejus primogenitus frater « virmagnus > a Guillelino appellatur in cap.3; uxorejus,
€ nobilis juvencula : » soror vero eyus Humbeiina, u adolescentula nobUis, v qwe « cum comitatu superbo
et apparatu » incedebat, excap. 0. Haie cx Chijfletio. Quibus adde Galdricum, Bernardi avunaUum, a
Guillelmo vocari, num. 10, « potentem in saiculo, etin sacularis mililice gloria noininatum. dominum
castriin territorio jEduensi, quod Tuillium dicitur » Et Joshertus de Firmitate, quce super Aibam sita
est. <tvirnobilis,et secunduin carnem îBcrnardi « propinquus » erat, excodem GuiUelino num. iZ.Deni-
qiie Rainerius miles erat frater Godefridi, ex Priore Clarcc- Vailensi episcopi Lingonensis, qui Bernardum
comanguinitate altijiebat Porro Chifjletius probat suncti Bernardi patenium genus, quod a Fontanis
appellationem kabet, per Barlholomaeum SuniOernionensem (quie fandha in velerum BurgundiiB ducum
regium .sanquinem. enubentis fUiw hwredis u/finitate transju.m est) ud nustru usque tempora propagcUum
fuisse. Cceteraquwde illustri Bernardi gencre apud ewiiulem Chiffletium vel minus certa, vel minus
necessaria videntur, consulto prwterimus : hoc tanluin addito, monasterii Clarw-Vallensis stemma,
quod in scuto nigro baitheum auri .nve argenti, minii duclu gemino tesseUatum prwfert. non esse deri-
vatum, el cjuidam volunt, a sancti Bernardi in.âgni gentiliiio, scd a Campanice ducuiii familia, ex qui-
bus Hugo Claram-Vallem fundavit ; scnas vcro fusciasex auro ei cijano dextrorsus ohliquatas in nvargine
purpureo, quod Cisterciensis Ordinis symhclum csl, petduni a Burgundiw ducum fannlia, quorum maxi-
me beneficiis et auctoritutcOrdo Ciiterciensis fun<iaius esi Di. fme hic monemus ea quir ansuU: in con-
sequentibus offendes ab Horstio ex codic.e Campcn.n, vel a iiot>is addila juisse.
225 S. BERNARDI VITA PRIMA. LIBER I AUGTORB GUILLELMO. 226
SANCTI BEMARDl
ABBATIS CLAKi-VALLENSIS
LIBRIS SEPTEM COMPREHENS^.
LIBER PRIMUS.
AUCTORE GUILLELMO OLIM SANCTl THEODERIC! PROPE REMOS ABBATE, TUNG MONA-
CHO SIGNIACENSL
«06fl-a069 PRJÂTIO. A ct vidcrunt, el audie niot. Qui cum multa suggerant

Scripturus vilam Servi lui aJ hoaorem nominis et prasclar-a, qufe per servum suum Deus ipsis
tui, prout tu dederis, DoniineDeus ipsius, per quem prieseiuibus operatur, el nota eorum religio, ei
Ecclesiam lemporis uosiii iu aatiquum apostolicai schula msgisterii ab orani me libeiet suspiciooe
gratiae et virlutis decus volursli reflorere, eum in- falsi adhuc etiam ad testimonium sibi adsciscunt
;
voco adjulorem, quem jam olim liabeo incenlorem, probabiimra auctoritatem persouarum , episco-
amorem luum. Quis eaim de amore tuo quanlulam- porum, clericorum, ct monachorum, quibus fidem
cumque spiraculum viiae liabeus, et videns testimo- non habere nulli fidelium licet. Quanquam id su-
nium gloriee et honoris tui lam prajclarum et tam periluo dixerim, cuin lotus ca uoverit mumJus, ei
fidele mundo insolitum eiiulsisse, nou det operam, virtules ejus narret uninis ecclesia sanctorum. Qua-
quantamcunque poiuerit, ne lumen a te aceensum, propter attendens divinis laudis mirificam mdteriam
luorum queiiipiamlaLeat; sed quaaium bumano fieri omnibus se offerenlera, neminem vero suscipienlem,
stylo polfsi (quod melius ipse tamen pcr viriuteni dissimulantjbus cis qui melius hoc ac dignius polL-
operum facis), manifestalum el exaltaium luceat Q rant ; suscepi in ea agere ipse qua? polero, noa va-
omnibus qui buat iu donio tua ? lu quo cum ego jam niiate prffisumeatis, sed fiducia diligenlis. [Meiiens
oliiii vellem qualecumque ministerium agere vicis tainen in memelipso, et me ipsum
iiienietipsum
meic, seu timore, seu verecundia prohibitus sum compaiaus mihi, nequaquain totara viiam Viri Dei
usque adhuc, modo quidem supra me Judicans .suscepi digcrendara, sed ex piirte; experimenla sci-
esse dignitatem maieriai, et oigniorihus opihcibus ficeialiqua viventis et ioqueniis in eo Christi, opera
reservandam ; modo etiam post obitum ejus, quasi quasdam extcrioris cum huminibus couversalionis
supervicturus ei, melius hoc ei competeutius, deii- ejus, qusa de ipso viderunt quibus hoc datum esl,
berans actitandum, cum jam iiomo uon gravaretur et nos quoque ex parte vidimus, et audiviinus, ei
laudibus suis; ei tutius id tiei-et a couturbalionu manus nostrse contreclaveruni. Gum enim hoc ipsum
homiuum, et coutradictione linguaium. At illc vi- ex parte magna de se ipso seutiendum sit, quod de
geos el vaieas, quanto intirmior corpore, iaato eo, qui dicit, Vivo uutem jam non ego, vivitvero in
fortior fit et me-
potens, uon cessans agere ine Chriitus {Galat. u, 20) ; et alibi, An, inquit,e;c-
digna
moriae, el semper accumuhias, „ periineuiumquoiriiis cjus qui in meloquitur Chri-
raagua uiajoribus
quai ipso taceaie scriptorem lequirant Ego vero ^ stus ? (U Cor. iui, 3) aon iuvisibilem illam vitara vi-
.
jam delibor, urgemibus infirmitaiibus coiporis veuii» ei loquentis in eo Christi enarrare proposui,
mortis hujus, et membris omuihus incipiealibus ha- sed exieiiora qusedam vitae ipsius experimenia, de
bere responsum viciaaj moriis, seutio insiare tempu.-iiale intcrioris sanctilatis et iuvisibihs conscien-
pus resolutionis mese ; plurimumque limeo, ne sero liaj, pcr opera exierioris hoiainls, ad seusus honii-
me poeaiteat tamdiu distulissc, quod, prius quam iiis exieriores niicautiri : qua^ sicut omnibus scire,
pereftluam, velim omnimoriis peregisse. sic etiain qiiibuslibcl utcumque scribere in piomptu
Sed et me fratrum quorumdani pia beaevolentia est.J Prieaeriim cum nec ipsa quasi accuraiius dige-
plurimum ad boc impoUii et culiortatur, qui cum reuda, scd suUem in uiium congcrenda ei reponenda
Yiro Dci juîter assisiaut, oaiiiia ejus noverunt, ia- susceperiiu : nec cdenda viveate ipso, sicul nec
gereutes, quajdam diiigenti inquisiiione vcsiigala, scribuiiiur ipso scienlc. Coufido auiem la Doiniuo,
plura ciiam, quibus, cum liereat, ipsi iaterfueruut. quoaiam.
227 S. BBRiSAP.Dl VITA l'OA. 228
meHns ac dignius perllcient, qiioil iios conati siiiTiti.s:

^ magnos pro ea contra ininiicos fidci edilurus esl
qui clinm exleriora interioribus coniparare polcrunl lalralus. Erit enim egregiiis pijodieator nt tanquam
et preliosam in conspectn Doinini mortem ejus, uio^ bonus canis, gratia lingua; medicinalis iu multis
similem, cominuare scribendo, ctdevita niortem, et raultos morbos curaturus est animarum. * Quo re-
(ie niorle vilara commendaro. Jam ergo, adjuvante

spouso muiier pia et fidclis quasi a Deo susccpto,
Domiuo, propositum aggrediamiir. l.-ela efficitur, cl jam tunc in amorcm nondum nati
CAPUT PRIMUM. toia transiundiiur, cogiians sacris oum liiteris
crudienilunri tradere sccundum moduin visionis el
Depareniibus beati lieraardi, corumquc iiisiijuipie-
inierpretationis, qua ei de illo tam sublimia pro-
iaic in edxicnnitis liberis; deiiue liemardi jufu
ium piieri indok, ci pneciaris nioribus. mittebanfur : qnod ct factum est. Mox euim ut fe-
1. Bernardus Burgnndia.' pariibus, Fcntanis op- lici partu edidit, non modo obtulit eum Doo; sicut
pido patris sui oriundus fuit (12*), parentibus claris de aliis af;ere consuevorat; sed, sicut legitur dc
secundum digniiaiem sa;culi, sed dignioribus ac no- sancta Anna matre Sainuelis, qua; pctitunia Domino
bilioribus secundum ciirislinnae religionis pieialem. ot acccptum filiuin in labernaculo ejus dcsliaavlt
Paler ejus TeCtflinus [«/. Tisjolinus], vir anliîuse et ficrpetuo scrviturum (i iieg. i) : sic et ipsa eum in
iogitiinaj mililia; full, cuilor Dci, justiliai touax. Ecciccia Dei îccepialile oblulii munus.
Evangelicani uanhiuo seeuudum instiiuta Prajcurso- 3. Uude ci qiiam ciiius potuit, in ccclesia Ca-
ris Domini inililiani agens, ncininem concutiebal, steJiionis (i4)(qo,a;posuiioJum ipsius Bornardi opera
ncmini faciebal calumuiam, ccntonius siipendiis suis a sieculari cuaver»atioiiC in Ordinem regulariuin
{Luc, 111, 14),quibus ad oume opusbonum abunda- cauouiccrum promota cogoscitur) magistris iiitei-a-
b^Tl. Sic consiliu ei armis scrvioijai teftij-ioiidibiis rum iradcus eiudieaiJuiu, egit ipiidquid poluii., ut iu
domiuis suis,flOC3» uteliam Doniiuo Deo iûo i;on eis pfoliceiet. Puerautom et gratia pienus, et iuge-
negligeret reddere quod dcbi;bat. ."liaierÂlpili, ex nio nalurali poliens, cito in iiOc dcsiderium matris
nomen Mons-Barrus (13) el ipsa iu ordiuo
castro cui ; implevit. xNam iu iitteraixtm quidcm studio supra
ngulam tenens, subdiia viro, sub
suo, aposlolicam setniemet prse cosetnnels suis proficiebaT: sed iu
eo secundum tiiuorem Dei donmm saam regebat i-ebus saicularibus jam inoriificaiioneni fuiura? per-
(£;//ie5. Y, 22), operibus miscricordiss insisicus, fectionis veiut a:ituraiiter incboabat. Erat uamque
fiiios enulriens iu omiii discii.liua. Sepiein quippe siinplicissimus iu sa;cularibus, ainans habitare se-
liberos genuil ncn lam viro suo quam Deo, sex iiia- cuni, pablicum fugitaus, mire cogitaliviis, parenii-
res, feminain unam inarcs omues monachos fuiu- Q bus obediens i-t subditus ; omnibus beuigiius ct gra-
:
ros, (emiuam sauctimouiaieiu. Deo namque, ut di tus, domi simplox et quietus, foris rarus, ot uUra
ctum est, non sa^culo generans, singuios mux ut quaia credi poisst verecundus; nusnuimi muitiim
pariu edidcriii, ipsa mauibus propriis Domino offe- loqui amaus, Deo devotus, ut puraru sibi pueciliani
rebat. Propter quod eiiam aiienis ube.'ibus nutrien- suain conservarct ; lilterarum ctiam siudio dedllus,
dos coma.iiLerc iilustris feniiua rcfuglebat, quasi per qiias iii ScriplurisDeum disceretel cognosccret
cuni lacte materno materui (iuodammodo boni inia quoquantura inbrevi et profecerit, et quam pcr-
fundens cis iiaturam. Cum autem crevisscnt, quan- spicaccin iu discerncndo induerit sensum, ex eo
diu sub manu ejus eraui, cremo magis quam curi;e quodsubjungimus, advcrti poiest.
iiuiriebai, non paliens deiicaiioribus assuescore ci-
coinmuiiibus pascens; et sic

CAPUT n.
bis, sed grossioribus ot
Doiniuo iu.spirautc,
DeintegrUaieBcrnardi pueri, curam fcminm prxi-
eos prjeparaiis ci iiiailtueus,
tiylutricis ietestanlis; de visiune iiati Salvatoris
quasi coiiiinuo ad ereu.am trausuiiliendos. ei facla, et dematris obilu.
2. Ua;c cuin iu ordiac liliorum tertium Bcrnar«
somnium 4. Cam adhuc puerulus gravi capiiis dolore vexa-
dum haberct in uiero, vidit prassagiunv
totum candidum, ia D retur, decidit iu lectum. Ad.iucta aulen) ad eum est
futurorun), catellum sciiicet
rauilcrcula, q.iasi dolorem mitigatura carminibus.
tiurso subrufum, ei lairantora (13*) in ulero se iia-
cum (juam 2©G4l cum ille api>i-0|.in.quantem sentirci
bere. Super quo leriita vebeaiciiler, religio-
ciim carininalibus iustrumeatis, quibus homiuibus
sum quemdam virum consuluissei , continuo ille
(fe vulgo iliudere consueverat, ciiin iudignatione ma-
Epiritum proplietisecoucipiens, ('Uo David desjiiclis
gna exclan-.ans a se repulit etabjecit. Nec defuit ini-
pr;edicaici ious doiniuo dlcit, Lingm canum iuortm
serlcordia divina bono iielo sancli pueri : sed conll-
ex iiiimicU (Psul. l.xxvi, 0,) ; trepidanii ei auxije
nuo seiisii virtutem, et In ipsu impetu spiritus sur-
respondki ; * Nc tiiueas, beue res agitur, oijtimi
êns, ab oiuai dolore lii.eriitum se csse cognovit.
caluli roater eris, ijui domus Dei cusios iu!urus,
Ex quo cum non parum ia fide proficerel , abjecit ei
Apposile iu tc-ilia Viis Tescelinus vocatur
(12")
( dominus minoris casiri, cui [•uiuanie nomen esi,
(l3*)Huuc referri polesi id quod ait IJcrnardus In
epistoiii 18, 7 Malis audacier, cum vidi-
quod iamosissirao iiii ciisiro Divioiiis superemi- iiUiii. : »
net, in excclsa rupe Ijcaium, » vulgo FoiUiunes; iiius, cblairavimas. » Confer epistolam 230 :
ubi pilern», ut creditur, Ueruardi «des couversa; 1 Domoustro iupum , iustigo caiies', » el sermonein
aunt in Fulicnsium Patruui couveutum, GauiViOi dK S. Beiuard',; interius, nuin. il.
(IV. M'ir,tbard. (14) Cii(Uilion-sui-3eih;;.
229 LIBBU 1 ACCTORB GUILLEiaO. 230
Dorainus apparere, bicut olim pucroSamueliinSilo, A ribns niiscricordi,^ rcdimendo. Iu quo de dia ia
etmanifesure ei gloriam snam (//}«(/. iii). Adcrai diem proficiens, ad extrema devenit, perficienda iu
namque solemaii illa nox Nalivitalis Doniinicie; cl futuro in eo, in quo proflciens de hoc saeculo mi-
ad solemnes vigilias omncs, ut moris esl, paraban- gravit. Obdorniivit autcm psallentibus clericis qui
tur. Cum-jue celebrandi nocturni ofllcii liora aii- conveneranl, et ipsa pariter psallens, ut in extre-
quantispcr protelaretur, conligit sedeniem exspe- mis quoquc, cum jam vox ejus audiri non posset,
clantemque Bernardum cum cfetcris inclinalo capite adliuc moveri labia vidcrentur, et iingua palpitaos
paululam soporari. Adfuit illico puero suo se reve- Dominum confUeri. Demum inter litanise supplica-
lans pucri Josu snncta Nativiias, tcnera^ fidei sug- tiones, cum dicerctur, « Per passionem et crucem
gerens increnicnta, el diviDae in eo inclioans mysteria luam libcra eam Dominc, > clevans manum signa-
eonteinplalionis. Apparuit enim velut denuo proce- vit se, ct eniisit spirilum (14'], ita ut manum noa
dens sponsus e thalamo suo. Apparu>t ei quasi ite- posset deponere qu^m levavcrat.
rum ante oculos suos niiscens ex utero matris Vir- 1315 CAPUT III.
ginis verbum infans, speciosus forma pra; filiis Detiudio tuendai castltatis, deque vitai religiosat
honiinum, et pueruli sancti in miuime se rapieos propodto, etallecti.'! in camdem sententiamfratri'

jam pueriles affectus. Persuasum autem cst animo hus snis, aliisque sociis.
eju9; et nunc usque fatetur, quod eam credat liornm 6. Ex hoc Bernardus suo Jam more, suo jure
fuisse Domioicae Naiivitatis. Sed et facile est adver- victitare incipiens, elcganli corporc, grata facie
tcre iis qui ejus auditorium frequenlaverunt, in praeeniinens, suavissimi^ ornatus moribus, acri iu-
quanta benedictioue ea hora praevenerit cum Domi- genio prseditus, acceptabili pollens eloquio, inagn;e
uus; cum usque hodie in iis qua» ad iliud pertinent spei adolcscens prKdicabatur. Cui tanquam ingre-
sacramcntuffl, et sensus ei profundior, et sermo co- diens saeculum, plures se vire sseculi ipsius olTerer
piobiof suppeiere videalur. Unde ei postmodum in Cffip' ruut, ei ia omnibus assurgere prosperitates
laudem Genitricis et Gciiiti, et sanctaj ejus Nativi- vilae hujus, et magnae spcs undique arridere. Obsi-
tatis, insigne edidit opusculum, inter initia operum debant autcm benignum juvenis auimum sodalium
suorum seu tractatuum , sumpta materia ex eo dissimiles raores, el aniiciiias procellosfe, similem
Evangelii loco, ubi legitnr, Missus est Gabriel ange- sibi efficerc geslientes. Quje si ei dulcescere per«
liis a Deo in civitatem GaUlwce {Luc. i, 20), el eas- siilissent, necesse eral amarescere illi, quod in hac
tera quae ibi sequuntur. vita dulcius cordi ejus insederat, caslilatis amorem.
5. Neque illud tacendum, quod abipsisjam pne- C Cui prsecipue invidens coluber tortuosus, sparge
rilibus annis, si quos poterat nummos hahere, clan- bjt laqueos lentationum, ac variis occursibus cal-
dcstinas faciens eleemosynas , el verccundiie suas canco ejuj insidiabatur. Cum cnim aliquando cu-
morein gerebat, et pro aetaie, imo supra aitateni, riosius aspicicndo, dclixos in quamdam oculos ali-
pietatis opera sectabatur. Cum autem aliquanto quandiu tenuisset ; continuo ad se rcversus, ct dc
tempore evoluto, proticiens setate et graiia apud scmelipso erubescens apud semetipsura, in se ip-
Deum el homines pucr Beruardus de pucriiia trans- sum ultor severissimus exarsit. Stagno quippc ge-
iret in adolescenliam ; maler ejus liberis fideliter lidarum aquaruni, quod in proximo erat, ^collo
educatis et vias SKCuli ingredientibus, quasi per- tenus insiliens, taxidiu inibi permansit, donec pene
actis omnibus qua; sua erant, feliciier migravit ad exsaoguis effcctus, per virlui.*>m gratlae cooperantis
Domiouni. De qua nequaquam prKtereundum esl, ctiam n calore carnali» concupisceuliae totus refri-
quod cum mullo temporo vixisset cum viro suo guit, induens illum castitatis affcclum, quem iu-
honeste et juste secundum justiiias et honestates duerat qui dicebat : Pepiyi faedus cum oculis meis,
saeculi hujus, ei legeiu iidemquc conjugii ; per ali- ut na coyiiarem quidem de,virgine {Job xxxi, 1).
quot ante obitum suum annos, in eo ad quod nu- |
I 7. Circa idem tempus instinctu daemonis in luc-
trire fiiios videbatur, prout potuit el licuit umlieri tum dorniieuiis iojecta esl puella nuda. Quam ille
sub polestate viri constitutffi, nec habenti proprii seniiens, cum omni pace et sileutio partem ei lectu-
corporis potcstatem, omnes ipsa praevcnit. Eteaim li quam occupaverat, cessit, et in lutus alterum se
in domo sua, et in professione conjugali, et in me convertil, atque dormivit. Misera vero illa aliquan-
dio sveculi cremiticam seu monastieam vitam non diu jacuit sustineus et exspectans, deiiide palpans
parvo tempore visa estaemulari, in victus parcitate, ct stimulans : novissime cum Immobilis ille per-
in vilitate vestitus, delicias et pompas sa^culi a se sistcret, il!a, licot impudentissiuia essei, erubit;
abdicando, ab actibus et curis saecularibus, in quan- et liori-ove iugenti alque admlralione perfusa, re-
tum poterat, se subtrahendo, insistendo jejuniis, licto eo surgens aufugit. Contigit item ut cum so-
vigiliis, et orationibus; et quod minus assumptae ciis apud nialronam aliquam Bernardus
aliquanlis
professionis habebat, elecmosynis et diveisis ope- hospilaretur. Considerans autem raulior adolescen-
(14*) Herbertus in lihro ii, cap. 23, tradit, Bernar- crcpatum fuisse. Malris ohitus contigit Ealendis
dum Noviiium quoiidie pro aoima matris sua; Sepiembris. Corpus in Divionensi Sancli-Benlgc
septem psalmos poenitentiales recitare solimm, iis ecclesia sepultum, posiea in Claram-Vallem transla-
semel ex parie omlssis, ab Sicphaao abbaie in- tum est.
231 S. filiRNARDl YITA PRIHA. 232
tem dccorura sspeciu, capta esi laqueo ccu!orum impropcranlem.qHia noa ad hujusincdinugaciutera
^
suorum, et in coucupiscenliam ejus exarsit. Cum- lain iimere ccliicaveral, non in hac spe erudierat
que fanquam lionoratiori oinnium, seoreum ei fe- euin. Denium cum aliquando ad iVaires pcrgeret, in
cissel lectulum pra?parari, surgens ipsa de nocte obsidione casiri, quod G.-auceiura (lil) dicilur, cum
rinipudcnier accessit ad euni. Quam Bernardus sen- duce Buigundiae consliluios, coeplt in hujusmodi
liens, nec fonsilii inops, clamare ccepit : Lalronesi cogiialione vehemeulius anxiari. Invcntaque in iti-
latrones ! Ad quam vocem fugit mulier, familia nere medio ecclosia quadam, divertit, ct ingressus
omuis cxsurgit, iueerna acceuditur, latro q(ia;riiur, oravit ciiin iiiulto imbre laciymaruni, e.xp.indeus
sed miuiine invonitur. Ad lectulos singuli ri>dpunl, manus iii ccciuin, et efiundeab sicui aquain cor suum
fit filentium, fiunt tenebr» sicut prius, pausanl aiite conspectuin Domini Dei sui. Ea igitur die fir-
cajteri,sed noa illa niisera requiescit. Exsurgit matum esi propositum cordis ejus.
denuo, el Bernardi lectulum petit ; sed denuo ille Ncc vero surdaaure percepit vocem dicentis :
10.
proclamat : Lairones! litronesl Quieritur iterum Qui audU, dicut, Veni (Apoc. xxii, 17). Siquidem
!alro, !aiel ilerum, ncc ab eo qui solus noveral, ab illa hora, sicut igais qai combui-it silvam, et
publicatiir. Usque tertio improba muiier sicrepulsa, sicut flamma coniLurens niontes. hinc iude prius
vjx tandem seu mclu, seu desperalione victa ces- viciciora qnseque corripiens, postmodum ia ulte-
savit.Cum autem die sequeuti iter agerent, ar- riora progrediens ; sic iguis quem miserai Domiuus
guenles Bernardum socii, quosnam loties ea nocte in cor servi sui voieus ut aiderei, priino fratres
(atroncs somniavent, perquijebant. Quibus iile: ejus aggredilur, solo miiiiiiio ad conversionem ad-
Veraciler, inquit, aderat lalro, et quod milii prc- huc minus habili, seniori patri rnl solatium dereii-
tiosius esl in iiac vita, castitatera videlicet, hospita €10, deinde cognaios, et socios, et amicos, dc qui-
nitebatur aulTerre, incomparabiiemque iJiesaurum. buscunque poierai esse spes conversionis. Piimus
8. lotcr haec taraen cogitans et perpendens, quod oniniuni Galdi"icus avunculus ejns, absque dilaiione
vulgo dicitur, aon esse tutum diu coliabiiare ser- aut hitsitalione, pedibus, ui rJunt, ivit io senten-
i)<;nti ; fugam medilari coepit. Videbat enim muu- tiam nepoiis, el coiiseusum conversionis, vir hone-
dum et principem ejus exterius sibi •nmlta offereu- stus ei puiens in so^culo, et in saecularis militiije
terii, magnas res, spes majores, sed fallaces oinnes, gloria nomioatus , dominus castri in territorio
et v.uiiiales vaiiilaturn, et vanitatem omnia. Verita- ^duensi, quod Tuilliiim ',15'; diciiur. Couiinuo etiam
icai vero ipsarn interius jugiier audiebat clamantem Bafthoiomieus occurreus, janior cajieris fratribus,
ac dicentem : Venite ad me, omnes qui labofatis ct r et necdum miles, siue diftieultate eadera hora salu-
oneraiiestis, etegoreficiam vos. ToUitejugummeum taribus monitis dedit assensum . Porro Andreas,
super vos, et invenietis requiem anhnabus vestiis Beruardo etiam ipse junior, et novus eo tempore
[Matth. X!, 28, 29). Perfectius vero roUnquere mnn- miles, verbuin fratns difiicilius iidmittebal, donec
dura deliberans, coepit inquirere et iuvestigare, ubi snijito exciamavit : « Video, » inquit, « mairem
certius ac parius inveni.-et requiem anims su£e sub meain, « Visibiliter siquidein ei apparuit, sereua
jugo Christi. Inquirenti autem occurrii Cistercii in- facie subridens, et congraiuiaos proposito filiorum.
novalas monasticas reiigionis nova plantatio; .nessis Iiaque et ipse continuo niaiius dedit, et de tirone
muita, sed operariis iudigens, i&mn cuin vix ad- sa^culi factus esl iniies Cbristi. Nec solus vidit An-
huc. aliquis couversionis graiia iliuc dechnaret, ob dreas lantorura matrem filiorum Ifetantem, sed cou-
niiaiam vitfe ipsius el paupertatis austeritatem. fessus est el Bernardus eamdem similiter se vidisse.
QujB tarnen cum auimum vere Deum qua'rentem Guido priinogeuitus fratrum, conjugio jam alligatus
miuime lerrerent, postli:.bila omni baesitatioue ao erai, vir inaguus, el pne aliis jam in sseculo radi-
timore, illuc vertit inieniionem, posse se aestimans calus. iiic prinio paululum hssitans, sed continuo
omiiino ibi delitescere, et abscondi in abscoudito rem perpendens et recogiiaui, conversioui conscu-
faciei Dei ab oinni conturbatione homintur. ;
.B sit,
maxiiue- ^* si tameu conjux anuueret. Verum id quidem de
que ad effugiura vanilatis ; sen de sifcuiari generosi- juvencuia iiobili, ct parvulas fiiias nutrienle, pene
taie, seu de acrioris ingenii graiia, seu etiani forte impossibile videbatui-. Ai Bernardus de misericordia
«ie alicujus uominesanclitatis. Domini spcm concipiens certiorem, iacunctanter ei
9. Ubi vero de conversione, traetantem. fratreo spopondit aut consensuram femiuam, aul celeriter
ejus, et qui caroiiiiter eura diligcbant, pcrsenserunt morituram. Demura cum omuimo^jis illa renuei'et,
omnimodis agere ca-perunt, ul animiim ejus ad stu- vir ejus magriauinius, imo ea jam pneventus fidoi
dJuin posseut aiverieri.' littofarum, et amore scientias virtute, In qua postraodum ex.ceUenter euituit ; vi-
£a?cuiaris sajcuiu Qua nimirum

arctius implicare. rile cousiliurn Douiino inspiranie concepit, ul abji-
su^gesiiooe, sicut fateri soiiit, propemodum reiar- ciens quidquid babere videbaiur in sieculo, vitam
dali iaerant gressus ejus sed matris sanctae me-
: iuitiiueret agere ruslicanam, laborare scilicet ma-
moria importune animo eju.s instabat, ita ut saspms nibus propriis, unde suam sustentaret et nxoris vi-
sibi occurreulcm viderc viderelur, coaquereulem et tam, quam iuvitam dimiiiere non licebat. Inteiim
(15) Granrey. (16») Touillon.

233 LIBER 1 AUCTORB 6IJILLELM0. ZJt
supervenitperaardus, qui undiquc atios atque alios « ferrum, ui minus jam leneretur, et aliquatenus io-
colligens discurrebal. Nec mora, flagellabjtur prae- cedere possel. Sed quid agerei' Erai ostium obse-
dicla Guidonis uxor infirmitate gravi. El cognosceas ratum, et pro foribuspauperum mnltiiudo. Surrexit
quia durum bibi esset conlra slimulum calcitrare, tamen, et noa
tam spe evadendi quam twdio ja-
aceersiio Bernardo veniam deprecatur, et prior ipsa cendi, seu curiosiiate lentandi,
accedens ad ostium
607 conversionis pelit assensum. Denique juxta subterranea; domus, in qua vincius et clausus erat
morem ccclesiasiicum scparata a viro, interveniente moxut pessulum tetigit, sera tota inter ntanus cjus
pnrili volo cusliiatis, in ccetum sanctimonialium collapsa est, et ostinra domus apertum. Exionsque
Iransiit femiiiarum, religiose usque Iicdie serviens pedeientim, sicut liomo
compeditus, ad ecrlesiam,
Deo(16). ubi adhuc vesperiiim celebrabantur officia, pcrlen-
11. Secundus natu posl Guidonem Gcrardus erat, debat. Porro mendici qui pro foribus domiis osta-
railes in armis strenus, magnae prudentiie, henigni- liani, videntes quod Gebat, et divinilus cxierriti, in
tatis eximiae, el qui ab omnibus diiigerciur : qui cae- fugam versi sunt, niliil cltmanles. Cumceuejam ec-
leris, ut dictura est, primo auditu et primo die ac- clesise propinquaret, egrcdieiis .(uidam de familia
quicscentibns, ul mos est sapienliae ssecularis, levi- doraus cipiivitatis suae, germanus illius a qno cii-
tatem reputans, obstinato animo salubrc consilium '
.••todiebatur, vidensque cum ad ecclesiam proporan.
ei fratris monita repelleliat, Tum Bernardus fide tera : « Tardo, » inquit, a Gerarde, venisii. » Expa-
jam igneus, el fraternsecharitatiszelomirum in mo- vescento illo : « Festina, » ait, « adliuc superest
duiiiexasperatus : «Scio,» inquil, « scio, sola vexa- quodaudias. » Oculi quippe ejus tenobanlur, n.;o
tio iiiiellectura dabit amlitui. » Digitumque lalt-ri prorsus quid ageretur ifllelligcbal. Dertium ad al-
ejus appotiens: « Veniet » inquit, « dies, et cito ve- tioresgradus eclesiae cum adhuc coiHpeiliium dala
i
nicl, cum lancea, lateri huic infixa, pervium iier manu Gernrdiim sublevassel,, ittroeunto iljo cccle-
ad cor tuum faciet consilio salutis tuap, quod siam, tunc primum quid ageretur agnovit, et cona-
«liperuaris : el limebis quidem, s>d miiiiine rao- tus eum relinere non poluit. Hoc modo Gurardiis a
rieris. » Sic dictum, sicqut factum cst. Paucis- captiviiate araoris saeculi hiijus, et captivitaie iiho-
siiiiis iiilerpositis diebus circumvallatus ab inimicis, rumsoeculi liheralus, vottuii quod voverat fideUtcr
cafiius et vulneratus juxia verbum fratris, lanceam exsolvit. in quo potissimurn notum fecit Dorninns, a
gestaas ipsi lateri, eidemque iulixam loco cui ille quanla perfectione sanctEe conversationis graiiara
dignituni applicucrat, trahebalur, et mortera quasi iste Dei famulus ceperit, qui in ejus spidtu, q'ii
jam prsesentem raeluens clamabat: » Monachus C f^cit quse futura sunt, quod erat fulurum vider
sum, m.onachus sum Cisterciensis. « Nihilominus poiuitqua.si jam faciuin. Prsescntialiter quippe in
lamen capius et reclusus io custodia e»t. Vocatns laiere fratris ei lancea 1 «WSS apparebat, quando
est Bernardus per cclercm nunlium, sed non venit. digitum applicuit loco vulneris mox futuri, sicui
« iciebam,» inquit, « et praedixcram quod durum postmodum ipse confessus est, cum ab his interrc-
eisct ei contra stimulum calciirare : nec taniea ad garetur, quibus celare noii poierat.
mnrlimi ci lioc, sjd ad
vulnus vitam. » Et factum 13. Cum aiitem c&iori, ut diximus, prima die
est ila. Siquidem de vulnere pra;ter spem cito con- in eodem essent cum Bernardo spiriiu con^r^^âii
valiiit, proposilum vero seu volum quod voverat maneintraiiiibus eis ad ccclesiam, aposiolicuni il-
non mulavit. Cuniqne jam liber ab amore saeculi ho- lud capitulum legebatur, Fidelis esl Deus. iniia qtti
stilibus adhuc vinculis tencretur, clhoc solum esset cxpitin vobisopiis Imnum, ipseperpciel vsqve in
qiiod cjuversionis ejus propositum retardaret, in diemJexti Chrisii (Piulipp. i, 6) quod devotus ju- :
lijc elian; cito adfuit ei misericordia Dei. Vcnil fra- venis haud secus accepil, quam si de coelo sonuis-
lor ejus laborans ul crui posset, sed non profecit. set. Exsullans itaque spirilualis jara pater regenc-
tt cum nec loqui ci permitteretur, accedens ad car- n ratorum in Clristo fratum suorum, et maniim
cercm clamavit : < Scito, fraler Gerarde, quia ituri Domiui int' lligens secum operantem, coepit cx lioc
suraus in proximo, et monasterium introituri. Tu prBedicaiioni insisicre, el quoscunquG poterat aggre-
vero quandoquidem exire non licet, hic raonachus gare. Cujpitnovum ioduere hominem, ei ci/mquibiis
eslo, sciens quod vi.^, et non polcs, pro facto rede litteris saeculi, seu de Sioculo ipso agore solebat,
pulari. » de seriis ci convcrsatione tractare ; ostcndciis gaudia
12. Cumque Geraniusmagis ac magisanxiarelur, mundifugitiva, vita; miserias, ce!ero;ii morlom, vilam
paucis interpositis diebus, audivit voccm in somnis post morlciii, seu in bouis, seu in malis, perpetuani
dicentem sibi : « Hodie liberabcris. « Erat aulera fore. Quid niulta? Quoiquol ad lioc prffiordinati
sacrum Quadragesimae lempus. Cirea vesperlinam eranl, operaute in eis gratia Dei, et verbo virlulis
itaque diei horani cogitaus quod audicrat, compedes ejus, et oraiione et instantia servi ejus, primo cim-
suas tetigit, et ecce ex parte crepuit in manu ejus ctati, deiudccompuncti, alter posi alierumcredehant
(16) Et quidem apud Elariacum seu Lariacum, ctimonialcs suiijecUc er.mt, nti ct Juliacenses Mo-
vulgo Laire, ad muros Divionenscs, ex tertia Vita, lisraensibus. Guntramnus rex locum saucio Btiiigno
el ex tabulis Lariacensibus : qui loeus nunc Priora- concessii.
lUE est monastorii Sancti-Beuigni, cui tum isl« sau-
Patbol. CLXXXV
23o S. BEHNARUI VITA PIUMA. '^31)
quos adjunclus
et cunseiitiebatii. Inter est ei eliam sicul de Christianis Corinthiis Aposlohis dicil, om-
domiuus llugo Maiisconensid, nobiHlaie et probitate nibus quoiiaramodo prophetaniibus coiivincebatur,
niortnn, possessionibns et diviiiis sf ctili amphatus : ab omuibus, dijudicabatur ab oranibus; et adorans
qui bodie inerito religionis et sanctitalis sua*> Dominum, et confitens quod vere Deus esset in eis
raptus a Ponliniacensi, coenobio, quod ipse iediflca- (/ Cor. XIV, 24, 25), aut ipse unanimiiati eorum
vit, Autissiodorensi Ecclesiae prffiest, nierito et ho-' adhffirebat, aut recedens llebal scnieiipsum,. illos
nore Poniiricis(I6'). Hicaudiensde conversione socii aulem beaiiiicabal. Hoc eniin illis teraporibus et in
et amici chariMimi, flebat quasi perdilum, queni illis erat partibus iuaudituin, ut alicujus idhnc in
swculo mo^tuum audiebat. llbi autem primo data sseculo commorantis conversioprajsciretur. Ipsivero
est utrique facultas mutuioolloquii, post dissimiies quasi mensibussex post primum propositum in sie-
lacryniBS, et oernllus dissiniilium doloruni, verba culari habilu stabant, ul ptoinde plures congregn-
verbis cceperunt coutprri, ct res rcbus comparari. rentur, dum quorumdam negotia per id teniporis
Ciimque inler ipsa verba familiaris amicitia; Hugoni expediebautur.
infundereiur spiritus verilaiis, aliam jani faciem 16. Cuni aiitem jam suspecta inciperet esse raul-
habere cceperunt verba maluce collocutionis. Datis titudo, ne quem denumero eorum subriperet is qui
itaque dextris iu sodalitium novas vilse, longe di- B Deo super hoo revelarc quid futu-
teotal, placuit
guius veriusque facti sant cor unum ct anima una rum esset. Aspiciebal enim quidam eorum in visu
in Cbi isto, quam in sasculo ante fuissent. noctis, et videbat qua>i eos omnes consedisse in
14. Post paucos autem dies nuntiatur Bernal"do, domo una, et per ordinem singulos quasi comnut-
subversum ab aliis sociis Hugonem, a proposito re- nicare de cibo quodam miri candoris et sapoiis :
silire. Qui opportuuitate inventa, quod magnus quem Cffiteris omnibus optime susripientibiis, el
quidam episcoporum conventus ilhs iii parlious ha- cum gaudio magno, duos ex orani nuiiiero illo iio-
beretur, festinat ut revocet pereunlera, iterumque tabat a cibi illius saluiarisparticipaiioue vacuos re-
parturial. Observanles autem praedictl sodales et mansisse. Alter namque eorum ncc suinebat; aiier
3ubversores Hugonis, visoeo, prBedam ambiuntsuam, suiriere quidem videbatur, sed tanquam minus caute
et oranem ei loqueudi adimuut facultatem, omnem sumeret, spargebatur. Uimmque vero postea pro-
aditum intercludunt. At cum ei loqui non pos- ille, bavit eventus. Aller eniiii, priusquam veQtum esset
set, clainabat pro eo ad Dominum quo orante cum : ad rem, conversus reirorsum in sseculmn rediii
lacrymis, subila et vchemens inundatio pluviffi mox alter cum caeteris ccepit quidem opus bonum, sed
erupii. Coiiiedeiant autoin iu campo, quod aer se- p non peifecit. Vidi ego eum in se3Culo postoa vaguin
renus esset, et nil tale sperarenl. Dispi rsi igitur et profugiiin a facie Domini sicul Cain,qiiantiim aiji-
omnes ad repeniinuin inibrom, vicum proxiiiium madvenere potui, hominem huinillimum,et niisera-
pelunt. At Bernardus Hugonera tcnens: « Mecum, » bilis confusionis, sed nimiee pusillaoimitatis. Qui
ait, « sustinebis bujuS pluviae gutlas. » Cumque lamen in ultimis Claram-Vallem rcdiit infirmilate
soli remansissent, non fueruat soli, sed Doniiuus corporis et inopiacogente, cum homo benenatusab
fuit cum eis, reddens eis coutinuo et aeris ct animi omnibus cognatis et araicis projiceretur : ibique
sereiiitatem. Ibi reiiovalum esl foeclus et proposiium proprielali renuniians, sed uun omuino propiias vo-
coiitinnatuin, quod non potuil deiiiceps viulari. luntati, obiit, non quidem inius, situt frater et do-
15. Videbat ista peccator, et irascebatur, denli- mesticus, sed foris misericordiara postulans, sicut
bus siiis frcinebat et tabcscebat; juslus autem con- pauper et mendicus.
lidens iu Domino gloriose dc steoulo trlumphabat. n. Jam vero adveniente die reddendivoti et coni
Jamque eo publice et privatiin prsedicante, inatres plendi dCf.!derii, egressus esl de domo patenia
filios abicondebant, «xores detiucbant maritos, Beruardus, patiT IValrum suorum, cum fratribus stiis,
amici amiios avcrtebanl; quia voci ejus Spiiitus filiis suis spiritualibus, quos verbo vita; Chrislo
sauctus laulw dabat vocera virtulis, ut vix aliquis gonuerat. Videns autem Guido primogeuitus fra-
aliquem tenorel alfectus. Cresccnte siquidem nu- trum suorum Nivardum fralrem suum miniinum,
jnero eoram qui in banc conversionis unanimita- pueruiu cum pueris aliis in i)Ia}ea : a Eia, « inuuit,
lcni conseuseraut, sicut de primitivis Ecelesise «. irater iSivaiae, ad le soium respicil omnis terra
tiliis legilur : JUiUitudinis eorum erai cor unum,et possessionis nostrae. » Ad quod puer non pueii-
anima uiia in Domino {Act.ny, 32), et kabitubant liler molus ; u Vobisergo, » inquit, «coelum, cimllii
unanimiter simul, necquisquam aiiorum audebat se terra? Non ex aequo divisio liaec facta est. » Quo
ronjuuijere eis dd. v, 12, 13). Erat enim cis C.a- dicto abeuntibus illis, tunc quidem doini cum pa
steliioui doinus una propria et communis omiiium, Ire reinansit, sed modico post evoluto tcmpore fra-
ubi coiiveniebant, et coliabitabant, et colloqueban- tres socutus, nec a patre, uec a propinquis seu
lur quain iiigredi vixaliquis aude))at qui non essot amicis potuit retineri. Supereratde Deo dicata doiiio
tit «uîii fioruni. Scd et si quis iutrabat, \ideiis ft illa paier seniorcum filia, de qttibus ctiam suoloco
aiidien.s iOCS> qute ibigerebaniur ct dioeb:intitr, diceraus.
{{(>) Hugo ill, ex primo abbate Poniiuiaceusi ann- 18 Eo tempore novellus el pusillus grex Ci-
:ies crcyiur au. 1 135 . sterciensic sub abbaie do^cns, viro venerabili Ste
237 LlBEil I AUCTORE GUlLliELMO. 23R
phano, cum jani graviier ei Isedio csse iiicipe- ii slionibus dulcedinl» suse ;
quanla repleverit gratia
ret pauciias sua, ct omnis spes posterilniis iliicl electionls; quomodo ab ubertatedomussuae inebria-
deret, in quam .sauciae illius paupeitatis h«ercd:- verit eaiu. lugressus est aulcm douium illan: pau-
tas transfunderetur, venerantibus omuijus in eis perem spiriiu, ot eo adhuc tempore abscondiiam ac
vii« sanctitalem, sed refugienlibus austeritatem i.ene nuliam, inteutione ib! rnorlendi a cordibus el
reperite divina hac visiiaiiono tani Iseta. lam 'ti.^spp- nio.rioria hominum, el spe delitescendi el lalenjt
rata, tam subiia la-tificatus est, ul lu dle illa re- tanquam Vas perditum Deo aliter disponenle, fet
;
sponsum a Spiritu sancto accepisse sibi demus

iioe eum sii-.i v.'5S electionis prfeparanie, non soluui ad
'.;,
iUa viJeretur Latare, sterilis, qum non patiebas;

: Ordiueai ir.onasiicum ccutbrlandum ac dllaiaadurn;
erumpe et clniua, guee non pnrturiebas : quia multi sed etiarn ad nomen suum portaflduitt coram regi-
litii desertce, magis tûam ejus quts liabei virum bus et gentibus, et usqUe ad extremum terrae. Ipse
(Isai. Lvt, 1) ; de quibus postmoduni visura es vero, nil tale de se iestimans aut cogitans, potlus ad
filios tiliorum usque in multas generationes. [Nam custodiam sui cordis, et proposill cou;lantiain, hoc
auno priore uni e.t eisdera CislercieGsibus priniis semper iu corde, sa;pe etiam iu ore haiiebat : « Ber-
fratribus in extremo jam posito, apparuit innumera narde, Bcrnarde, ad quid venisti ? » El sicut de Do'
iiominura multitudo prope basilicam, ad fontem la- R minolegitur, quii eapilJesu facere dtdocefe (Act. i,
vaus vestimenta sua : et in ipsa visione dictum esl 1), a prima die ingressus sui in cellam Novitiorum,
ei, quia fons Ention vocaretur. Quod cum indicas- ipse coepit agere in seinetipso quod alios erat do-
set abbati, intellcxil protinus vir magniticus divi- clurus.
uam coDsolationeui : el multuni quidem jam tunc de 20. Postmodum enini cum. Clar*-Vallis abbas
promissione, sed plurimum postea de 107t> exhi- esset Ordinatus, adventanllbus novitiis et festinan-
bitiuiie laMatus, cglt gratias Deo per Jesura Cbri- tibus ii)gredi, audire eum soliti sumus praedicantem
stum ;
qui cum eo cl Spirilu sancio vivit et regnat ac dtceuteui : « Si nd ea quaj intus sunl festinatis,
in sa-cula sa-culorum. Amen. (17] hic forls dimittite corpora quae de steculo altulislis
CAl'DT IV. soli spiritus ingrediantur ; caro non prodest quid-

De ingressu Ordinis, et fervore mvtliatus. QUam quam. r. Quod cum noviliis ad novitatem verbi per-
parcttscibi ct somni; cupidus quoque laboris ex- terriiis, parcens teneritudini eorum, clenientius
terni;tl(iqueejus 'miro in sacra Scripluraprofectu. exponendo, carnalem concupiscenliam pnedicare
19. Anno ab incarnatione Domini millesimo cen- solobat loris diiiiitiendam : i|'se cum novitius essei,
lesimo decimo lertio, a constitutione doraus Cister- in uiillo sibl parceus, iuslabat omnimodis niortiii-
ciensis quindecimo, servus Del Bernardus annos C care non soiuin concupiscentias csrnis, quas per
natus circiter tres et viginti [al. duo et viginti], sensus corporis fiuut, sed et sensus ipsos per quos
Cistercium iugressus, cum sociis amplius quam tri- fiunt. Cum enim jam iiiterlore sensu illurainati
ginia, sub abbate Steiihano, suavi jugo Chrisli anioris dulcius ac frequentius senlire inciperet
collum submlsit. Ab autem die dedit Domiuus
illa desursum .spirantem sibi suavitatein, seusui illi ia-
beuediciionem, el vinea illa Domlni Sabaoth dedit teriori tlmens a sonsibus corporis, vix tantum eis
fructum suufn, extendens palmites suos usque ad permiitebal, quaiitutv auliiceret ad exlcrioris cum
mare, et ultra mare propagines suas. [Quia vero cx houiinibus couversationis societatem. Quod cum
pra'dictls sociis ejus uxorati aliquifuerant, et uxores cominui usus iostaniia in consueludinem miUerel,
quoque cum viris idem votum sacrae conversatiouis consuetudo ci ipsa quodamniodo vertebatur in na-
inierant ;
per ipsius soilicitudinem tfdificatum eis turam : totusque absorptusin spiritum, spe tota in
ca'nobium sanctimonialium feminaium, quod jul- Deum directa, iutentione seu meditatioce spirituali
leium (17") dicitur,in Lingonensi parochia, Domino tota occupata meraoria, vidensnon vldebal, audieiis
cooperante, magnifice satis excrevit, usque liodie uonaudiebat; 1071 nlhil sapiebat gustanti, vix
religiouis opinione celeberritnura, et personis ac n aliquid sensu aliquo corporis sentiebat. Jam quippe
possessionibus dilatatum; sed et propagatuni jam annum Integrum exegerat ia cella Noviiiorum, cum
per loca alia, et non cessans adhuc ampiiorcm facere exiens inde ignorarot jidhu.c au haberel domus ipsa
frucium.] Ilaec quidem fuere Viri Dei conversalionls lestudinom, quam solemus diccre cssLiturani. Muito
sancta principia. Conver.sationis autem ejus iusiguia, tenipore frequentaveral iutrans et exiens doiiiura
quoinodo vitam angeiicam gerens in tcrris vixit, ecclesiiv, cum in ejus capite, ubi trcs eraut, nnam
neminem enarrare posse puto, qui non vivat de spl- tanlum fencstratn essc arbiiraretur. (iuriositatis
ritu, de quo ille vixit. Solius quippe donantis et enim scnsu inoruficalo, nil hujusniodi seniicbal;
accipieniis est, nossc quautum ab ipso mox couver- vel si forte aliquando eum coutingenrii videre, me.
sionis cxordio praavenerlt eum Dominus ia benedi- moria, ut dictum est, alibi occujiata non advcficbat.
(17 1 Jiwo in;,;r u.ic-iuos inclusa e.\ ms. suul ue- corporum quam auiiflaiuin, quaiuor deputiiti
sumpla. erant monachi per abljatcm Moiis:i;Ciiseui. t lUec
(17*) Aliis Juiif-uni, viilgo /««'«!/, quem locum aciasub Guidone abbate, sul> .•iiiaîir 1115, id quem
iÎilo tiarri comes coenobio Molisinensi
coneessii, Beinardi cpisiola 80, o\ ciiarta apud Cuiftletium.
I ut religiosis deserviret IViiiiuis sub wdiuatiîne De Julleio !icruiu infiH, luim. .'fO
ilolisraensls abbaiis : quibus ad regimen sui, tam

235» S. BEIINAROI VITA PRIMA 240
Sine memoria quippe sensus sentientis nullus cst. a vilam sustentandam, qaam ad differendam morlnm.
21. Nnluraquoque in eo non disseiitiebat a gratia, Semper autem post cibum quasi pensare sulilus cst
ul in co quoque qiiodaminodo impietum vidcretur quanlum comederil. Si ([uando vel ad modicara
esse quod
legitur Puer eram ingeniosus, et sorlitus
: mensuram solitam excessisse se deprehenderit, im-
sum animam bonam ; etcum magis essembonus, veni pune abire non patitur. Sed el usus parcimoniae sic
ad corpus incoinquinatum (Sap. vin, 19. 20). Ad ei innaluram vcrsus est, ut etsi aliquando corpo-
coQiemplanda quippe spiritualia quaeque seu divina, ralis sibi ciijuslibet refectionis plus aliquid solilo
cura gratia spirituali, naiurali quadam virlutc pol- vclil iudulgere, vix po^sil. Sic auicm ab initio fuit,
lebat ingeniisortilusque etiam in hoc erat animam

; inter novitios novitius, mouachus inter raonachos,
bonam, sensualiiatem non curiose lascivnm, nec spiritu validus, corpore intirmus : uil iiidulgentiic
superbe rebellcm, sed coiigaudontem spiriiuaUbus circa corporis quietem seu refectionera, nihil re-
stuiliis, et iii eis quee ad Deum sunt, sponte sub- missionis de commuui labore vel opcre fieri sibi ali-
dilam spirilui et servientero : corpus etiam nullius quando acquiescens. Caeteros namquc sanctos esse
unquam contaminaium coDscnsu flagitii , etsi ne- arbiirabatar et perfectos; se vero sicut novitium
glectum minus [al. uoi» uimis uegleclura], sicul
p 1493'9 eliocipientem, nequaquam emeritorum per-
oporlehat, curaretui-, ad serviendura spiritui in ser- fectorumque indulgentiis ei remissionibus indigcre,
vitio Dei aptissimum inslrumentum. Scd cum caro sed fervore noviiio, et Ordiiiis districtione, ct rigore
in eo ex dono piaevenientis gratiae, et adjutorio sub- disciplinffi,
sequentis naturas, el usu bono spiriiualis disci- 23. Propter quod communis viise seu convcrsa-
plinae, vix jara aliquid concupisceret adversus »pi- tionis rerventissimus aemulator, cum opus aliquod
riium, hoc est, quod spiritum tederet; spiritus manuum fratres actitarent, quod seu minor usus
supra vires, supra virlutcni carnis ac sanguinis, ei, seu irapecitia denegabat ; fodiendu, seu ligna
tanta adversus carnera concupiscebal, ut intirmuiit caedendo, propriis bunieris deportando, vel quibus-
animal cadens sub onere, usque in hanc diem non libet laboribus %qu« laboriosis illud redimobat. Ubi
adjiciai ut resurgat. Quid enim dicam de somno, vero vires deficiebaat, ad viliora quieque opera
qui iQcaiiciis hominibus solet esse refcctio laborum confugiens, lakwirem bumilitale compensabat. Ii!t
ei sensuura, aut nientium lecreatio f Extunc usque mirum in modum is, qui tantam contemplatione rc-
hodie vigilal uUra possibiliiatera humaaam. Nullum rum spiritualium ac divinarum acceperal gratiam,
cnim tempus magis se perdere conqueri solct, quain circa lalia non solum occupari pialiebatur, sed et
quo dormil, idoncam salis reputans compatationem C plurimum deleclahatur. Sed morlilicata, ut Jictum
mortis el somui : ut sic dorraientes videantur mortui cst, sensualiiate, cujus seu curiositate, seu infirmi-
apud homiucs, quomodo apud Deum ntortui dor- lale, in hujusmodi iaborum corporalium distractlo-
mientes. Unde eliara si qucm lorte rcligiosum in nibus, perfectorum etiam quorumcunque mentes ]
dorraiendo seu durius slerlenlem audieril, seu stepe necesse est, ctsi non intentione, certc meraoria
minus composilc jaceutem viderit ;

paiienter ferre et cogitalione, ab interiorc unilate spirilus aliquam
vix potest, sed carnalitcr oum seu saecularitcr dor- pati dissolutiouem : ipse piivilegio roajoris gratia;
imire causatur. In ipso namque tenutm victum in virtute spiritus simul el totus quodainmodo cxlc-
enuis somnus coraiiatur. In neutro enim nllam in- rius laborabat, el totus inlerius Deo vacabal ; in
duigel corpori suo salielaiem, oisi quod in utroque «Uero pascens conscientiam, in alicro devotionem.
sumpsisse aliquid sat ci est. Quanium enim ad vi- Laboris ergo terapore et intus orabat seu ineJiiaba-
gilias, vigiliarum ei modus csl non lotam ooctom lui' absque intermissione exlerioris laboris, et cx-
duccre iusomnem. terius laborabat absque jactura interioris suavitaiis.
22. Porro ad coraedendum usque hodie vix »li- INara usque hodie quidquid io Scripluris valet, quid-
quando voluplate trahilur appctitus, sed solo timorc Q quid io eis spirilualiter sentit, maxime in silvis
defeclus. Etenim comesturus, priusquam cooiedat, ct in agris meditando orando se confitetur acce-
et
sola cibi memoria satialus est.Sic accedit ad su- pisse; et in hoc nullos aliquando se raagislros ha-
mcndum cibum, quasi ad lornieritum. A primo si- buisse, nisi quercus at fagos, joco illo suo gratioso
quidcm coiiversionis suffi anno, seu cgressionis de inttir «micos dicare solet.
cella Novitiorum, naiura ejus, cum icnerse nimis 24. Messis tempore fratribus ad secandum cum
seniper et delicataj comptexionis fuiss--l, jejiiniis fervore et gaudio sancti Spiritus occupatis, cuni
iiiultis el vigiliis, frigore et labore, durioribus et ipse quasi impoteus et nescius laboris ipsius, sc-
conlinuis exercitiis attrita, corrupto stomacho, dere sibi el requiescere juberetur, admodum con-
crudum continuo per os solet rejicere quod inge- tristatus, ad oralioncm confugit, cum magnis lacry-
riiur. Quod si quid naturali decoctione digcstum mis postulaus a Deo donari sibi gratiam metendi.
traubfiuiditur ad iufc-riora, ibi nihilominus parlihus Nec fefellit simplicitas fidci desideriura religiosi.
illis corporis nou niinoribus iiilirmitatum incoin- Coutinuo uamque quod pctiil, impelravit. Et ex illo
modis ol)=ess-s, uonnisi ciinr gravi toimenlo egc- die in labore illo prae cseteris peritura se esse cum
riiur. Si quid autem rcsiduum est, ipsuni csi ali- qundaoi jucundilate gratulatur : lanto iu hoc opcre
ncntum corpoiis cjus qualecuuque, iion tani ad detotior, quanlo sc in lioc ipso facultatcni ex solo
241 imii 1 AUCTORS GUILLELMO. m
Dei tloao reuiiaiscitur accepisse. Ferialus auLem ab a bus osieadendum, quod inde viverent homiues, ei
Uujusmodi labore vel opere, jugiter aut orabat, aut taies iiomiaes.
iegebat, aut meditabaiur. Ad orandum si se soli- 26. At Virum Dei minus ista movebant. Summa
tudo offerret, ea utebaiur : sin autem, ubicuoque, ei sollicUudo ue saluie niullorum, quae a prima die
seu apud se, seu ia tarba esset, solitudiaem cordis conversiooissiiae usque ad hoc tempus tam siugu-
ipse sibi cfficiens, ubique solus erat. Canonicas au- laritersacrum iiiuJ pcclus noscitur possiderc, ut
tem Scripturas simpliciier et seriatim lihentius ac erga omnes animas inaiernum gercre videaiur affe-
ssgpius legebat, uec uilis ma(',is quam ipsarum ver- ctuin. Erai ergo vehemeiis in priecoriliis cjus, san-
bis cas intelligere se dicebat : et quidquid in eis dicii desidcrii, el sanctie humiliiatis conflicius. Modo
vinae sibi elucebat veritatis aut virtutis, in prinose emm seipsum dejiciens, fatobatur indignum, per
sibi originis suse fonte mitgis, quam in decurreoli- quem fructus aliquis proveniret : modo oblitus sui,
bus cxpositioQuni rivis sapere tesialiatur. Sauctos eestuabat ilagranlissiiiio ardore, ut nullam oisi ex
tamen et multorum saiute consolationem posse admittere vi-
oribodoxos earum expositores humiliter
legeus, Qicquaquam eoruiu sensibus suos sensus sequa- deretur. Sane fiduciam charitas pariebat, sed eam-
bat, seu subjiciebal formaados : et vestigiis eorum Q dem castigabat humililas. Contigii autem iuti^r hsec,
fiaeliter iahaereos, stepe de fonte unde iili bause- ^ ul aliquando temperins solito surgeret ad vigilia».
raat, ct ipse bibebai. Inde est quod plenas Spiritu, Quibus peractis, cum usque ad inatutinas iaudes ali-
quo omnis sancia Scriplura divioitus esi iospirata, quanio longius superesset noctis intervallum, egres-
lam con&denter et utilitereausquehodie, sicut Apo- sus foras, el loca vicina circumicns, orabat Deuin,
stolus dicit, ulitur ad docendum, ad arguendum, ad ut ncceplum haberet obsequium suum et fiatrura
co^ripiendum {II Tim. iii, 16j. Et dum praedical ver- sQorum : et in eo quod diximus spirilualis frucius
bum Oei, quidquid de ea affert iu medium, sic p»- desiderio constiluius, subilo staus in ipsa oratione,
tens et placens efficit, et circa id uode agitur effi- modice ioicrclusis oculis, vidit undique ex vicinis
cax ad moveadum, ut niireulur omoes tain ssecu- moniibus UnUin diversi habitus et diversse eondi-
lari quam spirituali prsdiii doctrioa, iu verbis gra- tioais nomiiiuui muitiiudinem io iuferiorem valiem
tiae quae proced-jot de ore ejus. descendere, ut vallis ipsa capere non posset. Quod
CAPUT V. quid sigoificaverit, jam omnibus manifestum est.
De initio Ciarw-YaUi",,et vili victu primorum ibidem Hac igitur Vir Domini visione raagnifice consolatus,
monacfiorum, deque oaienso Mvinitus ejus incre- exhorialus est eiiam fratres suos, coinmonens eos
mento,
C de misericordia Dei nunquam desperare.
25. Cum autem complacuil ei qui eum segrega-
vit a ssecuio, et vocavit, ut ampliore gratia revela- CAPUT VI.
ret ia eo gloriam suam, et muitos tilios Dei, qui De magna ejus in angustiii erga Deum fiducia :
crant dispersi, per eum congregaret in unum ; misit deque %elo periectionis, et conversione aororis.
in cor abbaiis 1073 Stepbani ad sedificandam do- 27. Cum vero ante instantem hiemem Gerardus
mum Clarê-Yallis (18) mitlerc fratres ejus. Quibus fiator qus, celiarius {sic) 'lomus, apud eum durius UUtrArru
abeuiitibus ipsurn eiiam domnum Bernardum prae- queri-retur ad necessaria domus et fratrum mulia
fecit abbaiem, Qiiranlibus saae illis, tanquani matu- deesse, iiec habere se unde ea coemeret, et urgenie
ris et sirenuis tum iu religione quam in saeculo vi- necessiiate jam nuilam verborum reciperet consola-
ris, el limentibus el lum pro tenerioris setate juven. lionera, res auiem in proraptu noo esset qua? dare-
tuiis, tum pro corporis iritirmiiate, et minori usu ex- lur; Vir Dei, quantum interim ad priesentes angu-
teiioris uccupationis. Erat auteni Clara-Vailis locus slias sufiicere possei, inquisivil. Ille vero undecim
in terntorio Lingoneasi, noii lotige a Quvio Aiba [al. duodecim] libras respoiidit. Tuac dimittens
(18*), anuqua speluuca latronum, quae antiquitus di- eum, ad Ofaiionem confugit. Post pauluium vero
cebatur Yaliis absiuibialis, seu propter abundantis redieas Gerardus, mulierem quanidam de CasieL
q
ibi absinihii copiam, seu propter amaritudinem do- lione ioris esse, et velle ei loqui uuntiavit. Ad quam
ioris iocidentium ibi iu manus iaironum. Ibi ergo cuDi egreaerelur, procidens au pedes e]us eadem
>ii loco horroris ei vasise solitudinis consederuul mulier, auoaecim librarum beiiediclioncra ei oblu-
viri illi virlulis, facturi dc spclunra latronum tem- iii, oraiionum suffragia
implorans viro suo pericu-
plum Dei, et domum orationis. Ubi simpliciter ali- iose segroianti. Quam breviter allocutus dimisit a
quanto temp<.'re Deo ser\ierunl in paupertatc spiri- se: » Yade, » inquiens, « sanum invenies virum
tus, iii lame tt siii, iu frigore et nudiiate, in vigi- tuum. » Illa vero aljiens iu domuin suam, sicut au-
liis muliis. Pulmentaria SK-piusex foliisfagi conficie- dierat, sic iavenit. Abbas vero consolans pusilla-
bant. Panis, ius^tar propheiici illius, ex hordeu et milio nimiiaiem culiarii sui, ad sustiiiendum Doininura
ct vicia (19) erai, iia ut aliqu udo religiosus vir de cjetero reddidit forliorem. Nec taatum seniel hoc
quidani appositum sibi iu hospitio, ubcitim plo- ei coniigisse cerlum est, sed ss6|)e, cuin hujusinodi
raiis, clam asporiaverit, quasi pro miraculo omni- necessiias iastaret, repente, unde non sperabaiur,
(18) Vide notas ai episi. 31. auxilium ei a Douiino adfuisse. Propier ijuod viri
U8) Vulg. l'Aube, (IS) Gall. Vesce.

243 S. BEKNARDl VITA PRIMA. 24 'i
prudenleb lOf-S inieiligente« 11131111111 Doiiiini esso a rantiam suam, et doilerel necessitatem, iinod silcrc
cum eo, teneritudinein loenlis ejus a deliciis para- uon liceret, cum nesciret loqui : quoJ nou lam al(a
disi liuper ogressi rerum exleriorum sollicitudine ail boniiues, quain iadigna hominibus loquendo lii'-
gravare cavebant, eas ipsi inira semetipsos, ut po- dcrei conscientias auditorum : quod t;iiii scrupuiosc
teranl, diger«;ates, lantuinmodo de iuterioribus pcrlectionem a fratribus simplicibus exigebat, in
conscieuliis suis, et causa animarum suaruiu euiu quo se uondum invenirel ipse iierfectum. Gogiiabat
con&ulent^s. uamque eos multo meliora 01 viciniora saluli sure
M- In quo pene hoc eis coniigit, quod

tanieit in silentio suo nicditari, quam ab ii so audireat : de-
filiis israel iegimus olim de Moyse coaligissR, cuni votius ei efficacius salutem suara ojicrari, quam ex
diu converaaius cuin Doniino i« monic Sina, ei do eju» exemplo accijierent ; ex pra^dicationo vero tjas
caiigir.e nubis egrederelur et desceadorct ad popu- scandaliiuri potius quam aliquid Goncipere asdifica-
lura, ex culloiiuio Donnr«i facies ejus cornuia apjia- lionis, Cumque super hoc vehcructitius turbaretui
rerel el terrjbilis, adea ut fiigerei populus ab eo et cuniriitarelur, el diverste cojjiiaiiuneo ascende-
{Exod. xi^xiv, 29-35). Egressus CDim Yirsancius a reut in cor ûs, posl ipuUos cogitalionum ilexus
iaeie Domini, qâ in solitudine Cistercii, el subli- et cruciaiua cordis, di crevit. ab axlerioribus oinui-
mrioris altiludina contemplaliauis in silentio aiiquan- bus ad interiora sua recolligere se, ibique in solilu-
diu fruims eral, quasi de coelo afforeus inier lio- dine cordis ct socrelo silentii continorC; et pra^slo-
miues miracuiuin quoddain conquisita- sibi apud lari Dominum, donec quocunquo inodo miscricor-
Deuni plus quam hinoanifi puritatis, liomincs quos diee su» supej- hoc ei suam revclarel volualatem.
regcre, el iutor quor, coriversari veiiieljai, pene Nec tardavit misericordia Dei auxilium in lempore
omnes a 80 absterruit, S» quando uamque de spjri- opportuno. Paucis siquidena cyolutis diehus, vidit
liialibus et a^dJliiîiiioce aniinarum iormor.em ad iu visu noctis puerum charitate quadant divina astan-
eos habebat, ioqucbaiur hQininibus linjsua Angelo- tem sibi, et magna auctoriiate praicipienleiJi fiducia-
rum, et vix iotelligf.batur. ilaxime auieiri in Uis liter loqui quidquid ei suggererctur in aperlione oris
qa% sd inore» hominum pofUueiânt, cx abundanlia sui; quoaiam uqu ipse essel qui loqueretur, sed Spi-
cordis sui tant Bubiimia eis propotiebat, Isni per- ritus qui loqueretui- in eo. Et extunc manilestius in
fcciaMiêbat sb eis, ut.durus vidcretur ^crwio ; u\ t<t35 eo et per euin Ipquena Spirilus sancfus, et
tanlum non eapiehant quie dicebantur, UiTsum, sermonem ei polentiorcir, et aeusum in Scripiuris
cum siflgillatim eo3 audiret conlitentes sibi, f t se- abundantius suggeren<i in apertioiie oris ejua, apud
metipsos accusantes super diversis illusionibus co auditores quoque ei graiiam addidit ct auctoritaieiii,
gitaiionum communium humanarum, quas nullus C et intellectum super egenum et pauperem, peccato
in carne vivcnfe homo peuitus viiare potcst hoc po- ; rera poenitentem, et veniam poslulantem.
iissimum fuit, in quo luci illi ad tenebras iilas cou- 30. Cumque jara aliqnatenus didicisset inter ho-
vcntio esse non jioluit : scilicet quod homines inve- mincs conversari, ct hnmaiia agere et tolerare, jam-
niebal, quos in hac parte Angelos ii;stimabat. An- que iater fratres suos et cum cis inciperet frui fru-
gelicam enim magna ex parte degustans puritaiein, clibus conversionis suffi, pater quoque, qui solus
et ox conscienlia jam olim acceptse a Deo gratiae dorai remanserat, veniens ad filios suos, appositus
singnlaris, simplielier priejudicans universa^ coudi- esl ad eos : qui cum aliquantum tempus ibi fecisset,
lioni humana! fragililatis in tentationcs seu inqni- obiit in senectate bona (19*). Soror quoque eorum
natioiies cogiialionum harum nullum Religiosum in saeculo nupla (^20), et saeculo dcdita, cum in di-
possc iuciderc ; vel si Incideret, vere rcligiosum non vitiis sa;culi periclitaretur, tandem aliquando in-
esse aestimabat. spiravit ei Deus ul fratres suos visitarel. Cumquc

29. Sed viri vcre religiosi, et pie prudenles, et venisset quasi visura vcnerabilem fratrem suum,
iu prsedicalione sermonuia ejus venerahantur etiani et adesset cum comitalu superbo et apparatu, ille
qua^ non cajdebant, et in coafessionibus suis, licet detestans et exsecrans eam tanquam rete diaboli
ad novuni stuperent auditum, eo quod semiuarium n ad capiendas animas, nuliatenas acquievit exire ad
quoddam despcraiionis pra?ferre videreiur infirmis vidcndum eam. Qiiod audiens illa, confusa, et com-
tamen juxta senlentiam sancti Job, nefas putabanl puacta vehementer, cum ei nuUus fratruni suorani
coiilradicere scrrnonibus Sancti {Job. vi, 10), noii oocurrere dignaretur, cum a fralro suo Andrea,
excusantes, sed accusaates infirmitatem suam in quem ad portam invencrat monasterii, ob vostiain
conspeciu Hominis Dei, in quo nemo vlvens jusli- apparatum stercus involutuni arguerctur, lota Iii
ticari poteat in conspeclu Dei. Unde factum est ut lacrymas resoUita : « Et si peccatrix sum, » iaquit,
iierel .r.agistra magisiri pia huiniSitas discipulorum, « pro taiibus Christus mortuus est. Quia enim pecca-
Cum cnim ad nutum argueniis humiliarenlur qui trix sum, idcirco consilium et colloquium bonoruin
arguehaalur, ccepit etiam spirituali magislro adver- requiro. Et si despicit fralcr nicus carnem iricaia,
sus fraires huniiles el subjcctos zelus suus esse su- ne despiciat scrvus Dei aniinam meain. Yeniat, pra;-
spectus, in tantuin ut ipse jam potius accusaret igno- cipial : quidquid pra^ceperil, lacere parata suiu. »
(19) De eo in Necrologio S. Beuigni: « III idus nardi abbatis Clarse-Vallis. »

aprilis obiit Teceliniis nionaclms, [later domni Ber- (20) Humbelina.
245 LIKR 1 AUCTORE GWLLELMO. 'JW
Uanc eriô [Moaiissionem tenen!i, exili ad cani cuiii a mjUn ? £x illa die el ex illa hora facii stint eo i
fratribus suis frater cjus. Et quia eam separare a "niina et anitna una in Domino, ia taiitum ul sa',pa
«ro uoa poterat, primo verbo omuem ei muudi aller alieruin hospitem deinceps liaberet, el propria
gloriam iu cultu veslium, el in omnibus seeculi essct doinus Episcopi Clarae-Vallis Clarte-Vallen- ;
pompis et curiositaiibuB interdixil; formain vitae sium voro efficeretur non sola doiiius Eplscopi, sed
matris sua;, in qua multo tempore vixit cum viro. ot per i|>surn lota civittis Catalauneosis. Quineiiain
ei iudixit, et sic eam a se dimisil. Illa vero ohe-r et Reuiensis provincia, et Gallia tota per cum in
dientissime parens paecepto, rediit ad propriaj mu- devolionem excilata est ad reveieatiain Viri Dei. Ab
tata repentc secuudum omnipotentiam dextera; Ex- illo siquidem lanto episcopo cseteri didicerunt ;u-
celsi. Stupobanl omues adolescentulam nobilem, scipero eum, et revercri tanquam angelum Dei, iia
delic&tam, subita mutalione in habitu et victu, in ui hiijus temporis prsesensisse in eo graliam vi-
medio saeculi vitam ducere eremiticam : instare videatur homo lantae aiiotoritatis, sic affectus erga
giliis et jejuniis, et cootinuis orationibus, et ab ignoiuni monacimm et nionachum lantaj humi-
omni saacuio prorsus se facere alienam. fiiennio litaiig.
postea sic vixit cum viro suo, ilio sane, secundo 32. Modico vepo past tempore iransscto, cum
,
maxime anuo, danie Deo iionorem, nec temer«re ' eousque infirmitas Abbatis ingravesceret, ut jam
ulterius prajsuraente templum Spiritus saocti. Qui nonnisi mors ejus, aut omni morte gravior vita
etiam tsndem virtute ejus persevernii» victus, li- spersrelur, ab Episcopo visitatus est. Gumque viso
beramque a se dimittens, juxia ritum Ecclesise, fa- 00 Bpiscopus se nou goium vitte ejus, sed et sani-
cullatem ei concessit serviendi Deo cui se probavit. tatis spom habere diceiet, si consilio ejus acquie-
Illa vero optata libertate potita, monasteriuin Jul- scens, secunduni infirmitatis suae modum aliquam
leium (20") adiens, cum sanciiraonialibus ioibi Deo corpori Kuo curani pateretur impendi, ille yero a
servientibus reliquum vitffi suse Dec vovit : ubi tau- rigore vel usu consuetudinis su» niinus facile tk-cli
tam ci Doininus gratiara contulit sanctileiis, ul non po»8et, profectus Episcopjis ad capitulum Ciiter-
miuus animo quam carne illorum probaretur vi- ciense, ibi coram pauculis abbatibus qui convenc-
rorura Dei esse germana. rant, pontilicali humilitale, et sacerdotali cliaritate,
toto eorpore iu terram prostratus,
CAPUT vn. petiitet obtinuit
ut tantum anno uno in obedieniiBm sibi tradereiur.
De ordinatione sancti Bernardi in abbatem, deque
ciira valetudinis ejus ; item delaude disciplince
Quid enim tuuiie humilltat! iii tanta posset auclori-
religioscE jam tum in Clara-Valle vigentis.. tata negari ? Re\ srsus itaque Claram-Valldm, extra
33. Cum autem missus noviter Claram-Vallem (^êlaustra et termiaos monasterii domunculam unam
Bernardus, ordinandus esset in miuisterium ad ei taeri piitcopit ; ordinans et raandans in cibo vel
quod assumptus erat, et sedes Lingonensis vaca- potu, sive in aliquo cjusniodi circa eum nullam ibi
ret, ad quam ordinatio ipsa respiciebat, qu«renti- leneri Ordinis riistriciionem; nullam de tota cura
bus fralribus quo eum ducerent ordinandura, cito domus ad eura referri so!licitudinem, sed sini [al.
de proxinio se obtulit bona fama venerabilis Caia- sibi] eum vivere secundum modura ab eo prsesliiu--
laiiuensium episcopi, opinatissimi illius magistri tum.
GuilUilmi de Campellis, illucque eum transmittendum 33. Eodem tempore etegoGlaram-Vallera, ipsum- N.
esse definitum est. Sicque factum est. Abiil autem I
que Irequentare coepi quem cum ibi cum quodam
:
Catalauaura, assumpto secum Elboldone monacho ' abbate altero visitarera, inveni eum in suo illo tugu-
quodam Cisterciensi. liitravit ergo prsedicti episcopi rio, quale leprosis in compiiis publicis fieri solet. In-
domum juvenis exesi corporis et moribundi, habitu veni autcmex praecepto, ut dictum est, Episcopi et
quoque despicabilis, subsequente monacbo seuiore, Abbatum feriatum ab omni soliieitudino domus, lam
et magnitudine et robore corporis eleganti, aliis ri- interiori quam extcriori, vacantem Doo et sibi, et
dentibus, aliis irridenlibus, aliis rem, sicui erat, quasi in deliciis paradisi exsullantcm. Ingressusque
interpretanao venerantibus. Cum aulem quairere- i.
regiam illud cubiculum, oum considerurem habita-
tur quis eorum esset abbas, Episcopus primus tionem et habitatorem, tantam mihi, Deum testor,
oculos in 107C* eum apertos habens, agiiovit ser- domus ipsa incutiebat reverentium sui, ac si ingre-
vum Dei, et suscepil eum sicut servus Dei. Gum derer ad altare Dei. Tantaque affectus suin suaviiate
enim priiuo in privato colloquio omni nielius iocu- circa homioeni illum, tanloque desiderio in pauper-
tioue prudenliam juveois raagis magisque prode- taleillaet simpliciiale cohabilandi ei, ut si oplio
rct verecuadia loquendi, iutellexit vir sapions di- illadie niihi daia fuisset,
tam optassem quam nil
viaam visitationem in adveotu liospitis sui. Nec ibi cum eo seniper manere ad scrviendum ei. Cuin-
defuii hospitalitalis pia instantia, donec usque ad que et ipse vicissira nos cura gaudio suscepisset, ei
lamiliaiens fi<luciam et libertalem loquondi pro- qua?reremusquidageret: qiiomodo ibi viveret, iiiodo
ducto colloquio ad allerutrum, j.im melius euni illo suo gcneroso arridens nobis : «Optime, » inquit,
commendaret conscientia sua quam verba. Quid « Ego cui nactenus homines rationabiles obeJiebant,
jusloDei judicio irrationali cuidam bestiae datus
(20*) Gailioe Juilly, de quo supranot. 18'. sum ad obediendum. » Dicebai autem de quodaiu
L''i/ S. bliRNARDI VITA PRIMA. 248
hoiniiie ruslieano ei vano, iiibil proisus sciciile, « momis, Deus In domibus ejus cogooscebalur, cum
ijisum ab iQfirmitate qua laborabat, cuniiurui» se in siinplicilate ei humilitute aedilicioium siinplicita-
jactit.inte, ciil ad obedicudum ab Episcupoel Albu- tcm ct huniilitalcm inliabilantiuin pau|H'rum Clirisii
lihus et fratnbus suis iradiius eiat. Ibique cum co vallis rnuta loqucretur. Oenique in valle illa plena
iu:aiducantes, cuni arbitrarcmur bomiuern lain iR' hominum, in qua Dcmini otiosum essc licebat, om-
, firmuiTi, tinlaeque provideotiae commissum, sicut nibiis laboranlibus, et singulis circa injuncta gccu-
opoilebat, procuraadum, el vidercmus ei, ageate patis, media die mediee noctis sileniium a superve-
mcdico ilio suo, offerri cibos quos sanus quia vix nientibus invcniebatur, iTaHer laborum sunitus, vel
pra: angusiia fa.nis, attiiigeret, videbamus ct tabe- si tratres in laudibus Dei occuparentur. Porro si-
scci)aiiius, vix regulari silenlio, nus cohibcule quin lcntii ipsius ordo et fania tantam ctiam npud sa>cu-
iu Hlum quasi sacrilcgiun ct humicidam iraei contu- l.irps iioraincs supcrvenientes sui facicbal reveren-
meiiisinsurjjeremus. Ipseautera inquemh«ec iiebant, liam, ut et ipsi, nun dicam prava vel oliosa, sed ali-
inditferciit'jr cuncla sumens, a;que oumia approba- quid eiiain quod ad nm nun attinerel, ibi loqui ve-
bat : siciit qui scnsu ipso corrupto, et pene einortuo rcrenlur. Loci vero ipsius solitudo inler opaca sil-
sapcre, vixaliquid discer&ebai. t&ff Namei san- varum, et vicinorum hinc iiide momium angustias,
guiueiii cruiluin per errorem £ihi oiiiatum pro bu- I''
in quo servi Dei latebant, speluncam illam saiicti
lyro inuitis diebus nosciiur coiuedisse; oleum bi- Bcnedicti pairis nostri quodammodo repraescntabat,
bissc taaquam aquam, ei multa taiia coQliDgebaQt in qua aliquaiido a pastoribus inventiis est : ut cujus
ci. Solam quippe aquam sibi sapere dicebat, eo quod imiiabantur vilara, habitaiionem cjus ac solitudinis
dum sumeret, fauces et gutiur ei refrigerabat, formam aliquam habere videreniur. Omnes quippc
34. Sie ergo tunc eum inveni, et sic habiiabal in etiam in multiludioe solitarii ibi erant. Vallcm n.ira-
illa sulitudine sua vir ille Dei. Sed non eral solus, que illam plenam honiinibus, ordinis ratione chari-
cum quo erat Ocus, et custodia et consolatio san- tas ordinala singulis solitariam faciebat; quia sicut
Ciorum Angelorum : quod etiam mauifestis indiciis unus homo iuordinatus, cliam cum solus est, ipse
demonslraium est. Nocte enim quadam solito at- sibi turba est; sic ibi uniiaie spiriius, et rcgularis
tentius orando effuderat super se auimam suam, cum lege silenlii, in multitudiue hominum ordinata (21),
tenuiter soporatus voces audivit tanquam iranseuu- solitudinem cordis siii singulis ordo Ipse defen-
tis multiiudinis copiosa;. Evigilans auterael easdem dcbat.
voces plenius audiens, cc llara quoque in qua jacebat 36. Domibus vero et babitaculis simplicibus vi-
egreditur, el prosequitur abeuntes. Haud procul abe- Q cius iuhabitantiurn persimilis eral. Panis non lara
rat locus densis adhuc spinarum vepriumque frute- furfureus quam terrcus vi lcl>atur, duris fralrum
lis abuadans, sed auiic ionge mutatus ab iilo. Super laboribus vix de terra dcserti illius sleiili productus
hunc aliqiiandiu slabant velut alternantes ciiori hinc cselera quoque cibaria qu*que vix erant aliquid sa-
inde dispositi, et Vir saaclus audiebat, el deleciaba- poris liabcntia, praeter quam quod famcs seu amor
tur. Cujua tajnen my.sterium visionis non prius agno- Dei faciv.bat. Scd et ipsum iioviiii fervoris simplici-
vit quaiii,translalispostaliquotamios«edi(i(iismona- tas sibi lollebai, cura, quasi vcnenum arbiiranlcs
sterii,eodcrnlocopositum oratorium cerniTet, ubi quidquid comedenlcm utcunque deleclaret, recusa-
voces illas audisset. Mansi autem iniJignus ego cum rcut dona Dei proptcr gratiam quam in cis scutie-
eo paucis diebns, quocunque oculos vertebam, mi- bant. Cura cnira cina omnc genus carnalis 107S
me viilerenovos, et terrara novam,
rans, quasi coelos lolcrantiic, cum adjutorio gralise D> i, studium spiri-
elantiquorum Jigyptiorummuaacboruni p&irum no- tualis Fatris hoc in eis effecisset ul plurima, quae
strorum antiquas semitas, et in eis uostri temporis hoinini in carne constituto itnpossibilia prius vide-
iioininuiii receiitia vestigia. bantur, jam non solum conslanter perageicnt el
35. Erat euJm tunc tcmporis videre Glarse-Vallis -. siiie raurmuratione, sed eliam cum iogenii delecta-
aurea siBcula, cura viri viriulis, olim divites in sa;- iione : ipsa deiectatio aliam in eis pcpcreral mur-
cuio et honorali, tunc in paupertate Chrisli glorian- muralionein, eo periculosiorem, quo eam %stima-
les, Ecclesiaui D-.i plantarent iii sanguine suo, in labant quasi remotiorem a carne, spiritui propioquio-
bore et icrumna, in fame tt siti, in frigore et nudi- rem. Persuasum quippe habenies, ei quasi cum te-
tate, in persocuiionibus, ct coniumcliis, et anûstiis slimonio conscienliie suie mcoioriae fideliier cojn-
multis ;
prasjiarantos Clarse-Valli eaui quam liodie ha- niendaiiim, iuimicara csse aniraae omnera delectalio-
bet sulficientiam et pacem. Neque eiiiin se tam sibi nem carnis, quidquid carnem cuin qualibet dekcia-
quam Cbristo et fratribus inilii Dco serviluris vivcre tioue nutrire videretur, fugicndum arbitrubautur.
a.*stiiiiaules, pro niliilu habebaut quidquid sibi dees- Quasi enim pcr aliam viam rcduci se putabant in
set: duni reliiiquerent post se quodillis sufiiceret et ri»giouera suam, cum prae dulcedine araoris interio-
ad subsidiuin neccssitatis, et ad aliquam coiiscien- ris, amara lequo ac duliia JclectaHliter edcndo, de-
tiam voiiiniarise pro Clirislo paupertaiis. Primaque lectabiiius vivere sibi videieniur in cremo quam
lacie ab introeuntibusClaram-Valltm pcrdescensuin prius vixissent in saeculo.
37. Cuinque in hoc su^pectain aliquatenus lia-
(21} Vide epist. aH Fralres de MonteDei, num 9, berenl spirituahs Palris quolidianam correptio-
249 LIBER I AUCTOKIv GUILLELMO rM
nem (21"), quasicarnieoramplusquamspiriluidefe- ^ 39. Orabat staos die nocluque , donec gemia
rcnlein, aliquando aci judicium prajdicti Catalau- ejus inlirmata a jejunio, el pedes ejus lOÔ
nensis episcoiu, qui lunc forle aderal, res delaia est. a iabore infiati, corpus noa possent.
susiinere
Super quo \ r ille potens in veibo, sermonem ad eos Multo lempore, ct quandiu occultum esse po-
aggressus ad eura fioem perduxit, ul omnem homineni, tuit, cilicio ad carnem usus esi : ubi vero sciri ad-
quicunqiie dona Dei recusaverit propler graiiani vertit, continuo illud abjiciens, ad communia ae
Dei, ioimiciun esse gratise Dei, ei Spiriiui sanclo convertit. Cibus ejus cum paae i&c, vel aqua deco-
resistere pronuntiarct. Adducta siquidem hisioria ctionis iegumiuuin, vol pulies, quaies iufanlibas
de Eliseo propheta, ei tiliis Prophetarum cum eo in fje.-i soient. Cceter» vel ejus infirmitas non recipie-
desertis locis vitam ereniiticam ducenlibus, quomo- bat, vel parcimoniae studio ipse recusabal. Vino si
do, cum aîqnaado ad lioram refectionis venlura es- quando utebatur, raro et nimis modico, cura magis
set, amarit^do qujedam moriis in olla decociio- aquam et infirmitati suie et appetilui coniiietere
uis eorum iuventa, per virtutem Dei el ministerium tesiaretur. Sic autem affectus et confeclus, a com-
prophelae, per infusionom farinulse dulcorata esi :
muni fralrum labore, seu diuruo seu noclurno, vix
1 Olla, prophetiea, ollavesiraesl, nil

» inquit, « illa se aliquindo paticbalur esse exousatum, scu ab
in se nisi aniaritudinem habens ; farina vero ama -
B occupationibus et laboribus ministerii sui. Videbant
riluilinem in uulcedinem convertens, gratia Dei eum el coaversationein ejus honiines medici, et mi-
operans est iu vobis. Sumite erjjo securi, el cura rabantur, tauiamque vim eum in seipso causaban-
graiiarum aclione, quod cum naturaiiter miniis lur infene naturae, ac si aguus ad arairum alliga-
aptum fuerit usibus hunianis, ad hoc per gratiam tus arare cogereiur. Nam cum crebra illa ex cor-
Dei vestris est usibus aptitum, ul ulamini el co- ruptionc stomachi per os cjus iudiêstce crudiistis
medalis. In quo si inobedientes et increUuli per- eruplio aliis inciperel esse naolestior, maxime au-
manetis, resistitis Spiritui sancto, et graliae ejus tem in choro psalleniium, non iamcu iliico coUectas
ingraii eslis. » fratrum deseruit ; sed juxta locum stationis suae
CAPUT Vlll. procuraio ac effosso in lerra receptaeulo, doloris
De magna vilw ejus severitate, et indefes$o inier illius sic aliquandiu, proui potuil, neeessitatem
continua fractce valetudinis incommoda iabo- iiliim trausegit. At ubi ue hoc quidem permisit in-
randi stuaio. tolerantia rei, tiinc demuin cullecias deserere et ,
38. Hsec ergo fuit in tenipore iilo sub abbaie Ber- seorsuiu secum liabiUre compaUus est, nisi quan-
nardo et magisterio ejus iii clarissima el charissima sive coasolationis gratia.
q ,„„1 i^jve coliocutiouis,
valle illa spiritualiurn Echoia slufiiornm : hic fervor sive disciplinee claustralis iiecessitate, convcniui
regulais diseiplina, omnia eo tacienie et ordlnantc, eum frairum aliquando oportebat inle: jsse.
el tabernaculum Dco in terris «dificante secundum 49. El hiec fuit Iristis illa necessitas, qua primo
exemplar quodei in mouie oslensum esi, cum in so- saocla iila fraterniias sanciis illius paternitatis jugi
litudine Cisierciensi cum Deo in aube habitaret. Et consortio carere posse coacta csi. In quo dolemus
utinam post rudimenta prinise cooversationis, post- quidem et plaogiinus iafinnitatis ejus tristem effe-
quam didicit aliquaienus et consuevil liomo cum ho- clum; sed sjncii desiderii et spiritualis fervoris af-
minibus esse, el inlelligere super egenum et paupe- fectum veneramur. Quauquaiu aec infirmiiaiis ejus
rem, compatiendo iofirmitatibus homiouin; utinain cffectu us:|uequaque plangeudus sit el dolendus.
se circa semetipsum lalem exhibuiset qualem erga Quid enim, si voluit sapientia Dei per infirma polius
Cieieros, tam beniguuin, tam discrctum, tam solli- homiois iliius tot tantaque coufundere fortia raundi
citum I Sed continuo, cum ab anouie illius obedien- liujus? Quid vero aliquando pro qualibet infirmitate
tiae vinculo soiutus, ct sui juris effectus esl, veiut ejus reioansit inieclum, qaod per eum secundum
arcus distenius ad pristinura rigorem, el sicut lor- daiam sibi graliam neri oponcret? Quis eiiiin no-
f.
rens deicntus et dimissus, ad prioris cursus consue- sira ieiate, quaniumvis robusti corporis, el ac-
tudioein reversus est, quasi repeteiis a senietipso curalse valetudinis, tania aliquaudo fecit, quanta
poenas diutinse [al. diusculse] illius quietis, et dninna isie fecit, ei facit moribundus et languidus, ad ho-
laboris iotermisbi. Videres iiominom imbecilleni et norem Dei, el sauctiie Ecclcsiie utiliiatciut Quan-
laiiguidum conari et aggiedi quiecanque vellet, mi- luin postea nunierum hominuni verbo et exemplo
nus considerare qaid posset; solliciium pro onmi- iraxit de sseculo uon soiuni ad conversionem , sed
bus, circa seipsum negiigenteni ; omnibus in om- ad perfectioaem Qusntas ex eis per tutum Chri-
nibus aliis ubedientissimuui, sed de seipso vix ali-
siianuiu orbem coastiiuit domos seu civilates refa-
quaodo seu charitati, seu polestaii obedienlem. Som- gii, ui quicunque peccaverinl ad mortem, et ieternae
per enim priora siia oulla repulans, niajora molie- luorlis rei judicaii fucriut, reminiscantur et con-
b.iiur ad nou j.arcciidum corpori, ad sludiis spiri- vertantur ad Dominuin, et confugiaat ad eas, ct
lualibus robur addendum, corpus suum variis in- salventur in eis ? Qua; schisinata Ecclcîx non se-
firinitalibus per se atteuuatum, je]uniis iasuper el davii? quas non couiuuit hiereses? quam pacem
vigiliis sine inlermissione atierendo. iuter dissideuies ecclesias et populos non rcstiiuii?
(21*) Vide serm, i de Epiph., a\nu. 1. Et haBC qiiidem conimuaia sunt. Cieterum quae boua
S. BERNAROl VITA PRIMA. 252
inaumeris homiaibus singillaiini prxstilll pro uausi, iunotuit, ut Eccl(>sia Oei tam utili membro iu cor-
pro iiersoii:!, pro loco, pro teinpow, quis enumcret? porc suo reperto uti ad quodcunqnc oporlebtU non
41. Porro si nimioias in co reprelien.liuir sancti dissimularct. Scd el licet a primo llore iueunlis
fervoris, habet certe apnd pias mcul-is c.xcessus eelatis, fruclibas Spirilus semper abundaveril, ab
isie reverenliam suain ; .^n;;; •.juicoixj.io ^piiilu Dei hoc laiiiou tempore copiosius ei addita est, sicut
aguuiur, multum vurcntur in servo Dei reureliBU- Apostolus dicil, mmifeslutio Spiritus adutllitatem
(lere nirniuin \al', luminm] isiam fllnrlciaieni. Uabet (2 Cor- xii, 7); serroo sciiicet fecundior sapiontise
ct facilfcui apuii iioiuines c:ccusaiionem, cum vix ac sicientia? curn gralia prophctiae, operationes vir-
audcst quisquam cum coudeinnare, qucm Deus ju- tutum, el diversarum opitulationes saaitatum. Quo-
slificat, tam mulia, tani sublimia cuui eo et per rum qua;dam quae certa narratione didici, qua fide
eum operanUo. Fclix cui soium roputalur ad cul- a fidelibus niihi viris assign.ita sunt, eadem et ipsc
jiam, ([uod casiori prassunicrc sibi solenl ad gioriam. legenlibus rcsigao.
Fuerit auicni bono juvcoi suspecta juventus sua;
bcatus quippc qui semper esi paviduft : fuerii ei £tu-
CAPDT IX.
diuni tanlam viriutum pleailudinemquamhabcbat ck Demiraculis ycr eumpatratis, et periculo arrogan-

tius in eo mire per propinijuos represso.
gratia, aliqua etiam iaboiis sui coafecicntia Ciiniular.; ;
'
sed oi vitacjus, quie omnibus proponiibaturiiaitdQda, 4o. rriiuum oigo signum hoc luit, quod i'u manu
frugaiis coiiiinenliffi c.vcmplo carere non debuit. In servi sui niuucio celebre Gjjristus effecit. Cum ali-
quo servus Dei, etsi niniielate forsitan excessit, piis quanlos jam in Clara-Yalle explessel annos, conti-
oorte mentibus non de nimieiata, sed de fervore git, viriim nobilem, et ipdus quoque secundum car-
oxempluni Quid aulem euni nitunur nxcu-
reliquit. nem propiuquum, Jusberium dc Fjpmitate (."î*),
saro, in quo ipse qui veretur omuia opera Biia, non quod est oppiduin prosinium .nionasierio, graviter
coufuudilur usque hodie se accusare., sacrilegii ar- infinnari : qui, subito praioccupatu», amisit pcnitus
guens semetipsuni, quod servitio Deiei fratpum absiu- inteliectum pariter et loquelam. Undc et fiiius cjus
lerit corpiis suum, dum indisoreto fervore inbccille .losbertas junior, el omnes siinu! araii, eo magis
illud l®ii© reddiderit, ac peue inutile ? Sed conva- afiligcbaotur dolore. qaod sine Goiifeasioni? et via-
hiit de infiriiiiiata, ct iufivmus fortior ei poiens factug lico vir magniiicus et magnifice honoratus obiret.
est. Virtus namquo Dei vehemeatius in infirn.itate Cucurrii nuutius ad Abbalcm; neque enim tuuc in
ejus refulgcus, cxluncusque bodi(3 dignioremquain- monasterio erat. Venit, et invenit eum jain iriduo
dam apud homincb oi efflcit revcrentiam, ei ia rcven- jj sic jacentem. Compassus autem iiomini, sed cl mo-
reniia auctoritatem, et in aucioriiate obediaatiam. tus lacrymis filii, simul et lugentium cajterorum,,
42. Jam iune cuim ad opiis pnBdicatianis diviiii- confisus est da raisericoidia Dei, el sermonem ma-
tus aptabaiur, ad quod, ui supra dictum est (22), g!j.ificum protulit, dicens eia : * Notum vobis est,
ex ulero mairis suas cum lesiimonio divinai revela- quod iu pluribus homo iste gravavit ecclesias,
tionis olim fuerai priesij^nalus. Nec tunc tantuui- oppressit paupercs, offendit Deuin. Si mihi crc-
modo, sed oinui lempore conversionjs, et subjectio- ditis, ut cccicsiis restituantnr ablata, et usurpata:
nis et prajlaiiouis su*, ipso ordioante quo ct io gravamcu pauperum consuetudines diinittan-
agentc, congruo ordine ad hoc instituebaiur; tt tur, loquetur adhuc, et suorum confessionem
ignorans quid de se soium monastico,
fieret, non faciet delictorum, divina quoque suscipiet sacra-
sed et ornui eeclesiastico ordini in uoc prKparaba- menta dcvotus. i» Miranlur oinnes, li>Haiur filius,
tur. Et primum quidem circa resusciiandum in famiiia oinnis exsnllat : quidquid praBoipit liomo
inonastico Ordino antiqu» religionis fcrvjreni, pri- Dei liimiter ei prornitlitur, et impletur. Cjclerura
mitlas juveululis sua; deJitavit, excniplo et verbo fral.r ejus Gerardus, et Galdricus avunculus, uon
in coaveiitii fratrum inira sepla mooiisterii ad iioc n parum lerriti et turbati, secrelius eum super tali
omni studio vacaus. Poslincdum autem, cum ad promi"3ione conveniunt, durius arguunt, acrius in-
.'iliuni vitic et conversationis ordiiicm infirmiiate vehuntur. Quibus breviler siinpliciterque respon-
corpo:'is cogereiur, et, sicui dictam est, necessitas dens : u Facilc, i> inquit, « facerepotest Deus, quod
iiifirniiiatis, et ordo necessitaiis a coaimiiiii eum ditficile eredore vos potestis. » Ilaque post secrc»
conversatione conventus plus suiito seque.-itraici, lam oraliouem, ad obiaiionam sacrifioii iminorlalis
liieo prinia coepii esso occasio ut quasi iiomiiiibus acccdit. Qio oflercnte nuntius supervenii, lOSl
de sicculo exposilus, quorum jara ad euia muitiiudo qui indicarel prsefaium Josberium, libere jam lo-
magna confluebu, ipse eiiarn pr;oseniiam suam li- queiilor.i, rog.ire obiiixius ut Vir Dei fcstinaret ad
berius cis ac iiberalius conimodaus, verbum viue ci'.m. Cui etiam post oblatum Bacriiicium voniculi
prjedicaici. Cum.iue ct louîus alifûando a moiia- cum lac.ryinis ct gomitu peccata confcssus, divina
sierio pro causis Ecolcsiffi coimrainibus ooedieutia Sacrainenia suscepit : cl duobus post h»c aut tri-
iraherctur, et quocunque vsnirct, undecunque lo- bus diebus viveus et loquens, ea maxime qua; priC-
cuiurus, de Deo silere nou possel, et sgere quae ceperat Abbas sanctus, constituit sine ulla retra-
Dei sunt non cessarei, sic in brevi apud homiuus ctatione servari. Scd el disposuildomuisua!, etelee-
(22) Cap. 1, n. 2. (22') Gallice La Fsrti-sur-Aube.

LIBER I AUCTORB QUILLELMO. Toi
syiias dedit
niosyi : et sic demum Clirisiiaao more in * dera [a/lamenj manum IiTponil, ei "febrera a^sce-
bon:ui spe misi.Ticordia; Dei animam cxlulavil. dere jubet. Ncc niora, ad iniperium eju» reliquit
44. ISeveriebatcr aliquando Pater sauctus a pra- eum febiis, exiierlum ia semedpso quod ia cjeteris
lis, el obvjam liabuil !i.ulie.'-em parvahim riiium in arguebat. Idem quoque Galdricus cum in Giara-
bfachiis deportaniera, quom de iongc attulcrat aii Y.'iilo aliquaiitos jara peragerel anuos, fervens spi"
euni, ab uiero matris habeniem luamim aridam, et ritu, oi lolius honi a-iiiiHaio", ex liac lu&? migravit;
brachium toi-tum. Motus auiem Ucrymis matris et qiii anle unam fere horara riioriis Uirbatus ad mo-
precibus, jussit puerum depoiii; faciaque oratione lucctum, 61 iolo cofipore terribiliter motus infre-
continuo signans puerum, et braciiium ei manum mnit : sed ad pristinam sereiiiiatem revers'.is, vull:i
ejus, di.\il iuuliei i ut vocaret tiiium suum. VocHvit deinceps placidissimo exspiravit. Nolui! aulem Uo-
illa infanioiu, et ilio aci;arrit, et uiroquo brachio iiiirms soliiciium Abbatis animum hujus rei cogni-
ampiexatus matrem suam, sanus iitoiu^ eel ex ea tiouo fraudari. Siquidem posl aliquol dies idem Gal-
iiora. dricus apparens ei ia visu noctis, oura omnia crga
45. liraiii autem hujiis ijeati viri IVal.es et filii *se prospera esse sciscitanii rosponderet, ct in magna
spiriiuaies mii'aiiies super his qusB audiebant ei sesc gratularctur felicilato locaium, derniim interro-
,
videbaut de eo. Nec tairicu rnore canialium in glo- '

gaius est, SOS®
quidnam sibi voluerii tam acerba
riam eJfivabantur liumauaui, sed juveuili ejus aelati, Illa tamque repeniina commotio. Dicebat
in morte.
etnovaB adiiuc conversationi, spiriiuali soHicituriine auiem quod ea hora duo .spiritii nequam velut in
metuebant, lu quo nirairura zelo Galdricus avuncu- puleum horrendse proiundilatis eum prascipiiare pa-
lus ejus, ct Guido priinogenitus fralrum, csetcros rassent unde territus ita coutremuit, sed bealo Pe-
:
anieibant : ut ipsos ianquam geminos qutisdam sii- tro accurrcQte ereplus,nibilsensit deinceps laesionis.
Biulos carois suit', ne graiiarum magoit<.ido eum ex- 47. Longum esset cuncta aarraro quse super iiis
lollBret, accepissc divioitus videretur. Naque eiuni qui ex hac vita discesserant, eteorum leiicitate seii
parcebant, verbis durioribus esagitarites lecer;»m otiain nccessitatc", divina ei gratia rcveiare ai) ipsis
verecundiaia ejus, calamniantes ctiam beoe gesw, iuiiiis coosievit. Cnum tamen dixeriiD, quod ob
sigm' omuia aunitiilantcs, et horamem niansueiissi- frairuin comrnoniiiouem aliquoties e.iam ipse corn-
mum nibilque contradiccnlem, frequenler usque aJ memorat. Frater quidaiu bonae inteniionis, ssd du-
latu-ymas improperiis et opprobrits affligonlcs. Nai- rioris erga cseteros iratres conversaiionis, et minus
rare solet venerabilis episcopus Linguneusis Gode- compatie:;s quam deberet, ia mouaiierio defuuctus
fridus, sansti Viri el propinquaj sanguine, et cou- Q est. Post paacos aulem dies Viro Dei apparuil vullu
versiono socius, et exlunc per omnia individuus lugubri. ei habitu niisoriibili, sigaifioans non ad vo-
comes, prinio miraculo quod per manus ejus lieri tum sibi cuncta succedere. luterrvgatus auiem quid
vidit, pieediclum germanum ejus adfuis&e Guidonem. sibi esset, quatuor lacerus j«/. dilaeeralisj s.>se
Erat enim eis transitus per Castrum-NaiUonis (23) tradituni quereb.uur. Ad quod verbum coutir.uo im-
iu terrilorio Senouum, et juvenis quidam, cujus pe- pulsus est, el quasi praecipitanier expulsus a facie
dem lisiula occupaverat, praadiiti Pairis lactum ViriDei, quigravius iuêmisoeiis, post tergum ejus
el bencdiclionem cum muUa supplicatlone pe- clamavit : « Praecipio libi, innomine iJomini, ut
tcbal. auiem slatim couvaluit, et pust

Siguaius quaUter lecum agatur, in proximo mihi iterum
paucissimos dies regressi per idem oppidum, sa- innotescas. » Et conversus ad oralionem pro eo,
num eum atque incolumem invenerunt. Cjeterum et oblationem bostiae saiutaris, aliquos etiam fra-
ssepe dicLUs beaii Yiri fratcr ne ipso quidem poierat irura, quorum arapliorem noveral sanctilatern, ei-
oompesei rairaculo, quoininus increparet eum, et dein similiter subvenire monebat. Nec vero destiiit,
prajsumpiionis argueret, quod acquieverit tangere donec pos! paucos dies, sicui prajceperat, per aiiain
hominem : ianta siquidem charitate pro eo sollici- n revelationem cognita ejus liberatione, nicruit con
tus erat. solari.
CAPUT X. 48. [Vir reveremiisiimus Humbertus, iy;niiiceii-
Dealiis sanitiitum beri,eiioi.is erga diversos preeslilis. sis (23*) postea coenobii cediiicaior el primus pater,
16. Circa idem tempus accidit ul avunculus ejus in Ciara Valle tam acritei' morbo epilepsiie labora-
Galdricus, qui et ipse zelo simili cjus uiausuetudi- bat, ut septies corrueus nna die, demum eiiain ce-
nem, sicut priedlximus, duris iucrepationlDus obrue- rebro turbato, vix muliorum maaibus fratrum coi-
bat, gravissiinis febribus laborarei,. L'oniuin iugi-a- Hgatus in ieciulo teneretur. Advenieus autem veue-
vcscenle inorbo, ipsa Uoloris wagnitudiiie supera- rabiiis Abbas, et sic inveniens virura, quem pro sua
tus, Abbatera humlli oi)secra«iOiie coivii.ellal ui sui sanctitaie speciaii venerabaiur alfectu, ropletus esi
niisfreatur, et opem sibl foi'al quam ca;teris eoii- zelo, el ail : « Quid faoimusf Kamuet, oreraus. >
;ucvit. Al ilie, cujus spin.us sâpcr tnel duicis, pri- Ul autera ingrcssus oratorium genua flexit, praedi-
mum leuiter breviterque comnicir.or.tr.s crabi-as su- ctus vir inier inr.nus ieiênlium obdormivii : r[ui
per hi.ijiismodi objurgatioues ipsiiis. ei oppouens ;'i,

sequeiiti dia Doiniuica, de manu ejus Saeranic.ua
ne forte bsec diceret teutaus eura, peisislejiii tao- Remensi, fonoaiur
(i3") Vuig. igny, iu dioecesi
123) Gall. CkHteau-Landc-n. ;m. H27.
zSS S. BERNARDl VITA PWMA. 256
suBcipiiMis, perfectam adeptus est sospiiatem, ut ii Et l)£ec quidem epistoii ob tani grande miraculum
nihii unquam dcinceps tale pateretur.] 111 codice episioiarurn ejus a friitnbus inon irameriio
49. Circa iioc lempus in regao Gaiiise et finiti- prima esl ordiuata (24).
mis regionibus fames invaluil : servoruin aulcm 51. Agebalur soiemnitas quaedam prsecipua, et
suorum liorre.i Domini benediciio curaulatit. Siqui- quem pro secreta culpa ab aliaris sa-
fralei' aliquis,
dem usque a>i anuuni Ii!um nunquam eis laboris cri communione suspenderat, DOlari timenit, et ru>
£ui aauona suffecerat. Sed et tuncquoquu post nies- borem noa sustinens, ad manum ejus cum cxteris
sem collectam, diligeDter omnibus supputaiis, vix nimium prassumptuosus accessit. Intuitus autem
usque ad Pasclia sibi eam posse suflicerc sestima- eum, quoniam causa latens erat, rcpellere liomi-
bani. Cum autem emere vellent, sumplus noa invt?. neni nuiuit, scd intimo corde orabat Deuni ut de
neruut, quod longe cai ius solito vendereiur. liaquc taola pra^sumptione melius aliquid ordinarct. Ita-
ipso tempore quadragesimali, pauperum ad eos que sumens homo Eucharisiiam non poterat ad
maxima muliitudo confiuxil; quibus erogaiites fide- interiora trajicere, et diu multumque conatus, cum
liter quod habebant, Domiao benedicente, ex mo- nullo modo prsevalerct, anxius et tremebundus clau-
dica ilU annoiia usque ad messem ipsi paritcr, el sam ore servabat. Expleta deuique hora orationis
"
qui supcrveuiebaiit pauperes, alacriter susteiitabau- sexta, Palrem sanctum traxit in partem cujus pe- :
tur. Virum pauperem non longe a monastcrio habi» dibus advolutus, cum muliis ei lacrymis quod pa-
taatem uxor adultera nialeficiis cruciabat. Sicut lidbalur aperuit, et aperto ore ipsam quoque Eu-
euim ei in ira ct furore fueral comminata, egerat charistiam osiendebat. Inciepaas auteni eum, con-
per malignas incantationes, ut miser homo cotioum- fitentem absolvit, et ex co sine difticultale recepit
ptis caruibus nec posset mori, nec vivere slaeretiir. dominica Sacrameuia.
Sajpius deniqiie et vocis usum, el sensum omnem 52. In minimis etiam rebus niagna per eum no-
corporis amittebat; iierumque redibat non advitam, vimuscoatigisse.Veaerataliquando Fusniacuiu (24*),
sed ad mortem prolixiorem crudelitar revocatus. quie est abbatia uaa de primis quam ipsc aedifica-
Adducitur taudein homo ad ViruraDei iu monasterio vit, in Laudunensi territorio sita, Cu.ique novi
deinoraDtem, et ei iragoedia miserabilis expiicatur : ibidem oratorii dedicaiio pararetur, ita iliud occu-
qui vcliementer indignaus, autiqui hosiis raalitiam puverat muscarum incredibilis multitudc, ut earum
tantum sibi in Christianum hominem usurpasse, sonitus improbusque discursus gravem nimis iutro-
vocan» duos c fralribus, auto sanctum aliare komi- euntibus molesiiam gcnerarel. Nullo igitur occur-
nem deportari, ibique superposito capiti ejus va- C rcute remedio, dixit saoclus : « Excommunico eas ; »
sculo Eucliaristiam conlinente, in ipsius Sacra- el mane ornnes pariter mortuas iuveiierunt. Cum-
meiiti virtute, u liesioue Clirisliaui jubel dsemouem que pavimentum omne operulssent, palis ejicientes
prohibi'ri. Faciuiii est ut pra^cepit ; et mi.serum ho- eas, ita deiiium basilicam munuaveruni. Hoc autem
minciii, post lantos cruciatus, lide perfeeta per- tam nolum ct tam celebre fuit, ui inter vicinos
fect* reddidit sauitati. quoque, quorum ad dedicationera maxiraa muiti-
flO§3 CAPOT XI. tudo convenit, muscarum Fusniacarum raalcdictio
De miraculoepistolw in itnbre scripite, nec madefu' in (.arabolum verieretur.
cias, et aliix quibusduam stupendis. 33. In eo quoque monaslerio, cui Cbarus-Locus
SO.Frater Itobertus, ejusdem sancti Viri mcna- (2.j) nomen est, puerum quemdam, qui inces-
chus el secundura carnem propinquus, in adole- suiiicr tlebat et ejulabat, Vir sauctus osculo sana-
scentia sua quoruindam pcrsuasii.>ne deceptus, Clu- vii. Cum eniin, per multos dies sine intermissione
niacum sese conlulerat. Venerabiiis autem Pater ploraus, riuliam reciperct consolation:m, quod genus
postcaquam aliquandiu dissimulavit, cumdem fra- morbi medici non igoorani, miserabiliter deficicDS
trem slatuit per epistolam rcvocare. Quo dictante, r» tabcscebai. Quem seorsuin alloquens Pater sanctus
.- ^ r j-i:_..
vencrabilis Guillelmus, Rievallis posiea monasterii monebat ut suorum confessionem
' ' ' -
faccret delicto-
primus abbas, in membrana scribens earadem cx- rum. Facta aiili.'m coafessione, subito vultum se-
cipieb.it cpistolain.Erant autem ambo pariter sub reuans, petiit a bealo Palre sibi osculuin dari.
dio sedenles : ad dictaiidum quippe secretius sepla Acceploque osculo pacis ex ore Sancti, in omni
monasterii egressi fuoraut. Subito autein inopina- proiinus pace quievit; ei, lacrymarum fonte siccato,
lus imber crupit : et is qui scribebai (sicul ipso bftus et incolumis est regressus ad propria.
refereate didiciinus) chartam reponcre voluil. Ad 54. Excunti aliquando Abbaii posi fratres reii-
quem Pater saiictus : < Opus, i. inquit, « Dei est; quos ad laborcm, filium claudum ei pater obtulit,
scribe, uc timeas. » Scripsit ergo epislolara in inedio supplicaii» ut ei manum imponcre dignarelur. Ex-
irabrc sineimbro. Gum enim uudique pluerel, charlam cusabat autem se Vir Dei, dicens non se esse illius
expositam virtus opcruit chariiatis, et quie dictabal rneriti, a quo talia deberent bencficia postulari;
epistolain, schedulam quoqui; pariier coaservabat. claudis reddere gressurn apostolicae essc, noii su£
(24) Et quidem ab auctore terlije Vitse, es cap. 6 v25) Ckarlieu, m diieces. Bisuntin, fundatum
infra. an. 1131.
{ii:)Foigny, fundatur an. 1121.
257 LIBBR 1 AUCTORE GUiLLELMO. 258
virluiis. Viclus tameii palris instantta, signavil «

CAPOT XU.
puorum, ac diinisit. Qui ex ea hora coiivaluil, et
inira paucos dies ab eodem iierum palre I®S4 De aliercatione Bernardi cum diabolo. De sanitate
cura multa gratiarum actione reduclus incoluinis pcr beatara Virginern ipsi reddita. It.em de abbate
Guillehno ab eo sanato.
oblatus esl Viro Dei.
55. Diveriit aliquando nobilium cohors militum 67. InBnTtabntur aliquando Homo Dei, et velut
ad Claram-Vallem, ut viderenl iocum, ac sanctuni rivulus quidani phlegmatis incessanter ab ejus ore
pjus Abbatem. Prope autem eral sacrum Quadra- Oaebat. Unde exhausto corpore usquequaque de-
gesims tempus el illi omiies fere juvenes dcditi
: ficiens, paulo niinus ad extrema devenit. Convcoe-
miliiia; saeculari, circumibant quiErentes exsecra- runt itaque filii et amici ejus velut ad cxsequias
biles illas nundinas, quas vulgo tornetas (26) vo- tanti Palris : et quod
ego ipse inier cseleros adfui,
canl. Coepii itaque ab eis pelere, paucos illos qui me amicorum numero re-
quoqiic ejus dignatio in
antc Quaduragesimam supererant dies, no annis in- putarel. Gunique exlreinum jam irahere spirilum
terim uterentur. Quibusobsiinato animoejus acquie- videretur, in excessu mentis suae ante tribunal Do-
scere moniiis renucnlibus ; a Confido, » ait, « in mini sibi visus esi prsesentari. Adfuit aulem et Sa-
Doroino, quod ipse milii dabit inducias quas ne- B tan ex advcrso improbis eura accusationibus pul-
gastis. » Et accersito fratre, jubet eis cerevisiam sans. Ubi voro ille omnia fuerat prosecutus, et
propinari, benedicens eam, et diccns ut potioiiem Viro Dei esset pro sua parte dicendura, nil ter-
biberent animarum. Bil)eruDt ergo pariter, quidam ritus aiit lurbatus, ail : » Fateor, non sum dignus
laraen inviti prae ainore saeculi, meiuenteseumquem ego , ncc propriis po.sum ineritis n-^gnum obti-
postea sunt experli diviuae virtutis effectum. Ui nere coelorum. C«terum duplici jure illud obli-
enim egressi sunt monasterii fores, rautuis sese nens Dominus meus, hsereditalo .scilicet Patris,
coeperuni intlanimare sermoaibus, quia coreorum et meiito passionis, altero ipse contentus, alie-
ardens erat in eis, Inspiranle igitur Deo, ei cur- rura railii donai, cx cujus dono jure iliud mihi
rente velocitcr verbo ejus, eadera hora reversi etcon- vindicans, non confundor. » in boc verbo coDtu-
versi a viis suis, spirituall militiee dextras dederunt. sus inimicus, conveuius ille solulus, et Homo Dci
Quorum quidam adhuc militant Deo, quidam autem In se reversus est, Cumque ex hoc magis dissolu-
cum 60 jam r«gnant, carnis viaculis absoluti. lionem ûi corporis imminere speraret, visio aiicia
36.Qaidautem mirum quod devoiis huuc humi- loage dissimilis est secuia.
nem colit obsequiis major «etiis, ia cujus dcvotio- G 58, Siijuitlem velut in littore quodara posilus
nem divina virlus ipsam quoque iufautiam excitat videbatur 1085 sibi navera quae se transveherct
eNperiem adiiuc ratiouis, et devotionis ignarara? exspectare cumque appiicuisset navis ad liitus, :
Noruut multi illustrem juvenem Wallherum de festinabut ingredi, et illa cedens impingebat ia
Monte-Mirabili (27), cujus patruus frater Walthe- aquam. Usque tertio iia tandcm relicto eo
faciens,
rus, iuter eos quos pr%diximus militcs, sacram in uavis ibat, ei non reveriebatur. Intt;llexit aulem
Clara-Valle miliiiam csi professus. Hunc ergo Wal- prolinusnecdum tem|jus suae raigratiouis adesse.
tberum junioreni, cum adhuc infantulus esset, et Adhuc tamen crescebai dolor, eo utique magis mo-
necdum ab orlu suo mensem tcrtium explcvisset, leslus, quominus jain eum spes imminentis exitus
mater [al. esset, adhuc anniculus sola posse co- solabatur. Contigit aulem advcsperascente jam die,
gooscere ubera coguoscerelur, maler, etc.] sua ut caUcris fralribu^, juxta consuetudinem acce-
benedicendum obtulit Viro Dei, gratulabunda et dentibus ad lectionem collationum, solus Abbas
exsultaos quod ia domo sua hospitem mereretur cum duobus fratribus sibi assistentibus reinaiierel
habere lam sanclum virum. Cumque Vir Dei, sicut in diversorio in quo jaccbat. Cumque vehcmenlius
sempcr et in omni bco faccre consueverat, dc sa- [j
affligeretur, ef supia vires dolor excresceret, advo-
lut& et iu aediCcatioue animarum ad circumpusitos cans alterum e duobus, jubet citius oratum ire.
loqueretur, preedicti mater iufantis leaens eum in Excusantcm denique et dicentcm, « Non sum ego
grcmio, sedebat secus pedes ipsius. Accidit autem talis orator; » obdientise auciorit.ite, compcllit.
ul inter loquendum aliquando manum protenderet, lium est, et oratum au eadem basi- aliaria, quiv iii
et apprchendere eam coaabalur infanlulus. Adver- lica eraat tria. Primum, in honore beaiae Dei Geni-
litur tandem conatus parvuli, cum ssepius id fccis- niuicis ; duo circumposila, ia honore beali Lau-
set ; et miranlibus universis daiur ei facultas ut reniii martyris, ct beali Bencdicti abbatis. Eadem
manum possit apprehendcre quam optavit. Tum igilur hora adfuit Viro Dei prBedicla beata Virgo,
vero mira admodum revereutia aUeram manuiu duobus iliis stipata miuibtris, beato scilicet Lau-
suam snpponens, ahcra icneas eam, lulii ad os reniio, et beato Benedicto. Aderant autem in ca
suum, ct osculalus esl eam. Nequo id seincl lan- sereniiale et suavitate quas eos decebai, el tam raa-
(um, sed toties faciebat, quoiies bealam luaouin nifesie, ut ex ipso iairoiiu oellula;, personas quo-
tencre permissus est. que disceraeret singuioruin. Iinpoiieatesque ei ma-
(27) Vulg. Moidmlnul.

(26J Uallico tournois.
259 S. BERNARDl VITA PniM.A.. 260
iius, ei loca doloris atlaRtu piissimo leiiienles, h cuin tanla me vftlieinrnlia el forocilate invadens
omnem protinus segriludineni depuleruiit. Siccntus corri|Hiit, lantaquc malignitaie toia nocte illa de-
eai «niia Ulico phlegmRiis rivus, et dolor omiiis vastandocruciavil, supra viies, supra virtutera, nt
abscessit. de vita despirans, vix sallem usque ad diem, ut vel
09. Cum
autem et fgo segrotarem aliquando in semel adliuc loqueier Viro Dei, credeivm me victu-
domo nostra, et jam mo uimium fatigassi^t et altri- rum. Ciiinque in dolore illo lotam nocttjni duxisscm,
vissel iu longiim nimiam sc inotondoiiS tcîiaido, snmmo mane acccrsitus iile advcuii, non lamen af-
audieiis hoc raisit ad ine iVnirem suum, virum IjO- fcrens mihi, quem solebat, vultum compaiienlis,
nas memoriR Geraruuni, mandans rae venire nd .sod quasi argueiilis. Subridens taraen ; « Quid,
Ckram-Yalleiii, spoadcns me ibi cito aut cijran- iiiquii, » hodio comoditis? » Ego vero qui jam, ipso
dum, aul moritr.rum. Ego vcro ([uasi divinitus ac- taceuto, hesteruani inobedicntiam ocriissime in-
apud cum morier.di, seu
cepJa vel oblata facuUate, seu trepretabar caus.im esse illius alllictionis mere
aliquandiu cuni eo vivendi (quurum quid maluejir.i « Quidquid, i. inqiiarti, « praecipietis. » « Quiescite
luDc, ignoro), protectus slatim sum illuc, qiia.wis ergo, )' aii, « non moricmini modo. » El abiit. Et
cuni iiiniio iabore ac doiore. IJbi factum cst mihi quiii dicam '? Cor.resiirn et oranis dolor aiiiit : nisi
quod promissum fuerat, et, fateor, sicul volui. h quod falij5aiU3 nocturno illo dolyrc meo, tota ipsa
Reddita, quij.pe niihi sanitas esl a magna el pcrici;- dic vix de lecio surgcre prxvahii. Quis enim aut
losa iniirmuate^ sed paulatim vires corporis ra- qualis fuit iile dolor ? Non recolo similem me ali-
dierunt. Deus boiie, quid mihi boni conluiit ilia in- quando fuisse perpessum. In crasiino auiem sanus
iirmiias, feria: illff;, vacalio iila? Ex parte id quod faciHS sum, el vires recepi : et paucis imerpositis
Yolebavnl Nam et cooporaiialur necessitali mea^ ioto diebus, cum nenedictione et gratia bona boni ho-
ilio infirmitalis mea! apud eum inrirmilas
ternpore spiiis mei, ad propria rcvsrsus sum.
ejus,qua el ipse iunc temporis deiinebatur. Intirnit CAPUT Xlil.
ergo ambo, tota die de spiriluali physica anima?,
Ik Jama, sanctitatuejus ubiqae divulgata, et ipsius
conlcrebamus, da mcfJicanionlis virtati.m contra Claroi-Vallis iiiirabili propagaiiune. ileni de.
Janguorcs vitiorum. liaoue tunc dissiierit miiii do spirilu irropheiuv. ipH concesso.
Gantico caulicorum, quautum tempus iilud intirmi- 61. Cumque diiectus Deo et homiuibus Bernar-
latis ineaEj permisit, moraliter tanium, inlennissis diis in illa valle siia el vicinis civitatibus ei regioni-
niysteriis Scripturse illius, quia sic voleiiam, el sic bus, quas aliquoties cum iiivisere' doniesiicm cnrse
peliciam ab co. Singulisque diebus q«»cunquo sii- ralio cogebat, lantis ilorerct viriutibus ti miraculis,
per hoc audiebarn, ne mihi effugerent, scriplo alli- j, cocpit etiam seu comiijunibus Ecclesiae necessitaii-
gabam, in quantum mihi Beus donabat, cl mcmoria bu.s, scu charitaie i'r;ilrum, seu obedienlia majorum,
mo juvabat. In quo cum benigne et sino invidia e.i- ad iêmoias penrahi regiones, paces desperalas inter
poaeret mihi, et communicarel sententias intelh- disiidentes ecclesias ei principes sseculi reforinare,
geniiai ei sensus experieutiie suae, et multa docere causas humano sensui et consilio interminabiies,
nitcrelur inexperlum,qua^ nonnisi cxperieiido dis- auxilio Deipacificetermiiiare, el, virtule potius iidei
cuntur, elsi iateliigere non poteram adhuc qua ap- qnam spiriiu hujus mundi, de multis liiijusmodi im-
poneb:;ntur mihi, plus lamen solito iulelligere nio possibilibus possibilia iacicndo, quasi moates Irans-
faciebat quid ad ea iuieliigeuda di;esset rnihi. Sed de fcrendo, raagisac m.igisin oculis omniura mirabilis
liis huc asquedixisse suliiciat. et venerabiiis apparere. Maxime vero in taotum ia

GO, Cum autem, inslauie Domiuiea qlise Septua- eo enilescere coepit virtus pra;dicatioais, ut dura
gesin.a Jerioniiualur, vespcre sabbati Dominicam etiara corda audiiorum ad conversioneni emolliret,
ipsam pra3cedenlis, jam lanlam convaluissem ut et vix aliquando vacuus dornura rediret. Postmodum
vaierem de lecto per me surgere, et soius exire ei voro feliciter proficiente et usu sermonis, et exemplo
intrare possem, ccepi disponere de redditu noslro ad oonversationis, rete verbi Dei in raanu piscatoris
fratres nosiros. Quod ipse auJituln omnino prohi- n Doi tam copiosas piscium rationalium multitudines
buil, et usque ad Dominicam Quiuqiiagesimas omnom coepit concludere, ut de singulis ejus captiiris navi-
niilii spem rcditus, et conatiun iulerdixit. Acquievi cula domus iliius iinpleri posse viueretur. Unde
lacile, cum quod prcocipiebatur, et voluutas non factum est ut in brevi inajori miraculo pra; orani-
abnuerct, et inlirmiias requirere-viderelur, Cum- bus qufe in vita gessit miraculis, per unum ho-
autem ultra Dominicam iUam .SepiuagesimixB, a car- minem ianguidum et seroinecein, et tantummodo
nibus, quibus usque ad dieni iilani, ipso preecipicnte loqui valeniem, obscura usque ad illud tempus iUa
et necessiiate cogente, vescebar, vellem abstinere, vailis, et rc et nomiue Clara-Vailis elTiceretur, di-
et hoc ipsum prohibuit. Super quo cuin iiec monenti vina; cujusuam ciaritaiis lumen, qua si do sumiuo
acquicscerem, uec rogantero audirem, nec obedirem quodam apice virtutum diffundens in devexa ter-
pra^cipioDti, sic vespera illa sabbati ab inviccni rarum. Et extuue apud vallem illam, qui» prius di-
'lOSiO discessimus; ille tacitiis, ad CompIetorii:a' coiir.tur vaiiis Absiuthi.alis et amara, coL^perun
ego, ad lectum. Et ecce intirmiuUis iiioai rabies rc- nioi.tcs s!iii:rre dulcedincm. Quaj vacua fucrat e;
diviva, quasi resumjilis onmibus virihus pristiuis. sterilis ab oiuni bono, ca'pit abunuaro spiiituaii
-i61 LIBEK 1 iVlCTORE GUILLELMO. m
frumento, et de rore coeli ei bcncdictione Dei in « sorum, et cliarilate nfiittentis. Venerain aliquando
tantutn piDguescere omaia deseria ejus, et imilli ad cum, et dum loquerer et audivi quod
ei, vidi
plicata gente magniiicare Iteliiirtm, ut inipletuni iu silere iion debec. Adeiai moaachus quidam Fu-
ea videatur quod olim per proplictim dictum o&t ;id saiacensis, Qpulinuo ad suos rediturus. Cumque,
civilatein Jerusalein : Adhuc, inquit, dicenl in au- accepto refponso super his pro quibus vennrat, jaii;
nbus tiiis fiiii steriliialis iuce : Angustas est locus, abeo egredcretur, iu spirituet virtute liiiie revocans
fac locum ut habitemus. Et dices in corde tuo : Quis eum Propheta Dei, et nomine fratris cujusdam de
genuit mihi istos? Ego sterilis el non parluricus, domo ilU prainiissa, de occuitis quibusdain me au-
et istos quis enutrivit? {Isa. xux, 20, 21.) diente /nandavii illi ut ea coirigerct : sin autein,
62. Jam enini de locis angiistiojîbus vallis illius. super sejudicium Dei iu proximo oxspeclaret. Siu-
domus clauslralis babitalionis non siuc divinis. , peiactus ille, quis hoc ei dixerit requisivit. « Quis-
quibusdam revelationibus translaise in locuni pla- quis, B inquit, « dijcerit mihi, tu vade, et dic
niorem et spatiosum, magnificaiie ibi et amulifica- quw ego dico tibi ; ne, si dissimulaveris, le quo-
ise sunt, et adhuc muliiludiui inhabitanliuni ip^c que involvat par poena peccaii. » Mirabar super
iociis angustus est. Jam domus Ordinis iliius, filia^ hoc, sed iiiiranti rnihi in simili peuitus causa uiulto
donius ipsius, citra et ultra Alpes et maria, descria B nilrabiiiora, de eo uarrata sunt.
plarima impleveruut, et adhiic sunt el quotide con- 64. Guido namque, frater ejus major naiu inter
lluunt, quibus locus quserendus est. Et petuntur fratres suos, cujus gravitatis el veiitaiis faerit vir,
undique fraires et miituntur, cum beatos se sesli- omiies sciuni qui cum scire potueruni. Hic, cum
ment reges gentium et pra^sules Ecclesiaruni simul alii-,uanu3 \al. alicubi] essemus, el de hujus-
lOSy civitaies et regioues, quiecunque d» douiu modi loquoremur, ct quperercm ogo ab co, sicul
illa et disciplina Viri Dei meruerint contiibcruiuni jucuodse ad amicos colloculionis esse solebat :
aliquod adipisci. Quid dico"? UUra homiues, usque « ^''abula;, » inqiiil, « suct quae audilis. » Cumque
ad barbaras nationes, in quibus naiuralis feriias suo aiore el solii» studio fraternas virtuies depri-
naturam quodammodo exuil hunianani , religio ineret, luihl tameu nollel esse molesius ; s Quae, »
baec profecta esl : ubi per eam bestis silvfe houiiuos iuquii, a uescio non dico vobis ; sed unuin scio et
fiunt, et cum hominibus assuel» conveisari, di- e.ipcftus sum, muUa ei in oratione revelari. »
scuut cantare Douiiao cauticum novuui. Quapropior Deiade narravil miiu quomodo, cum primo meili
piscator Dei, pr»cipiente Doiniuo, uon cessat la.\;;re flua ilia spiritualium apum aivearia uova de se
retia in capluram; el aliis abeunlibus, aliis suc- Q exariiina circumquaque pro<"eri e, novasque ex eis
cedenlibus iu locura eorom, niuv.juam sauctaj iliia.'i domos Ordinis sui fediiicare ecepissenl, petento et
congrcgatiouis niinuitur pleuitado. lioc usquo ageiite doniino Guillelmo episcopo, in eplscopaiu .^
nunc egerunl el quoiidie aguut iniriticK; ejus ca- Gatalauuensi cam, quse Trium-Fontiuin (28) di-
pturse , Catalauuensiii , Remeusis , Parisiaceusis ,
citur, cousiruxerunl. Ad quam cum abbaiern cum
Maguuliuensis, Lcodieusis, et aliarmu nonnullarum moaachis emisissent ' dominum Rogerium , virum
civitatUDi; Flandri* quoque et Gerraanije, italitt, nobilem secundum Sificulum, sed nobiliorem sau-
Aquitaniae , et aliarura regiouum , quascuuque etitate, ct viros quosdam similis forniiB cum eo,
quacunque nccessilate conlingit aliquando seu , spirilualis Pater fiiios, quos emisit, uou dimisit,
adhuc usque hodie contiugil Virum Dei visitare. sed paterna sollicitudiiie et pia affectione cum eis
Cooperaule siquldem gratia Spirilus sancii, quo- eral, Uude cum die quadam soli simul essent Abbas
cunque vadit, plenus redit, et sua eum pleoiiudo el ipse, ciijus hoc reialioue didici, ei de frairibus
ubique comitatur. ipsis ad altofutrura loqaereotur, subiio altius su-
63. Ncc diiuittit suos, quos a se ininsmiliit ;
JJ
spir.ins, durius aliquid sollto de eis corde suo sila
sed ubicuuque sunt, et ipse semper paterna sol- rcspondoni' : « Vade, » ait fratri suo, « orapro eis ; et
licitudine cum eis est : et sicut ad locum unde quidquid de eis ostenderit tibi Deus, refer ad me. ><
exeuut flumina revertuutur, sic ad ipsum quolidie Ipse enim gravissiuia valetudine ea liora laborans,
seu laeta, seu trisiia filiorum suorum. Swpe etiam in lectuio tenebatur. At ilie vehemenier CNpa-
siue oniui revelalionc carnis ac sauguiuis, patcruK voscens S®i»S ; uon sum qai hoc
k Absit I » iuquii, «
ejus solliciludiui divinitus iuuotescit quid circa nioiio noverim orarc, qui huc merear impetrare. >•
aliquos eoriim longe a se disiautes agatur si quid rerseveraiue tameu eo in sententia, itum cst, ei
eis provideodum, si quid ia eis cineu;landum sii, o;'aiai!i. 0;a;is ergo quanium prrevaluii, pro sin-
tentatioQcs et excessus eorum , iuunnitates et gulis effudll arrimam suarn : taniiique per singulo.s
obitus, et quaruiulibet sisecularium trijjuiatlouunj iu oraudo peifusus esi suaviiate conscientise, tauta-
incursus. Nam et pro absentium fratruin certis neque iinpetrauJi GJucia, et omni gralia spiritualis
cessitaiibus ,
praesentibus circa ê iVairibus siepe coflsolatiouis, ut iu omnibus certa fide exauditum
oratioaem indicit. Nouuunqutim euain moritûtQS iu se exsuiiarot spiiitus djus, excepiis duobus, iu
locis aliis ad ipsuui per visioncm accesslssc no- quibus orutio tilubavil, lisesitavil devoiio, liduci:!
scunlur, Dcueuiciioaem ejus et liccutiam posiu- (28) Trois-eoHiaiwin, iii ducaiu Bareiisi, luudat.
lautes : nimirum liuc ageaie ei obedieutia tnis- au. 1H8.
2t)3 S. BEHNARDI V!TA PRIMA. ?64
defecit. Qnod cum retulissel ad oimti a quo inissus A rcdiens substiiit anle pedes ipsius, ei redditus est
eral, ille slaiim prouuntiavit de illis duobus, quod sessori suo.
postca probavit eventus. CAPDT XIV.

65. Abbas autem RogejMns, et aliqui qui cum eo
j
/)c alii.i quihusdam beneficiis divinitus pcr eum
I erant, ipsi fuerunt qaios Vir Dei aliiiuatido de prceslilis; et honorum seii dtijnitatnm fuga.
'
Caialaunonsi Iraxcral civitati!, de quibiis vcl in
67. El ut a Cataluuno ad Remensem civilalem
quibus etiara tunc simile quid fuerat factuni. Cuin pertranseamus, coiiligil aliquando dissenlieniibus
enim cpiscopi graiia Catalaunum frequentaret, rc- archifpiscopo et populo Remensi, ad conciliando-
f
diens aliqnando traxit secuin muliiiudineni nobi- eos ailesse Virum Dei. Cumqno in palalio ejusdem
•
lium et lilleratoruin, clericorum el laiconim. Qui- civiiatis cum Josleno Suessioiiensi episcopo conse
bus adlmc in ômo hospilum demorantibus, dum dissel, et, magna cleri plebisque frequenlia replel
Dovellas plantationes coelcsiibus rigarel eloquiis,
domo, de pace tractaretur ; ecce coram omniL i
superveuil portarius inonachus, nunlians Stepha- misera muiier filium suuin, plenum (ut putaba-
'^'^
^__ num de Vitreio (29), magisi^runi_eoruin, adessc sd tur) daemone, ei offerens, misericordiim precaba-
renuDlianduni sseculo, et cum commoranduni. D tur siquidem jain ea ipsa die insnrgens in ifisam
eis
:
Quis alius de talis viri advcntu non exsuliassct, matrem suam, pene eam occiderat, et mutus effc-
pra^serlim cum vallis illa hujusmodi frumcnio ctus et caecus, et surdus, apenis oculis non vide-
non multum adliuc abundaret ? Ipse vero, reve- bat, et Htupentibus in eo sensibus omnibus, etiam
lantesilii Spiritu sanclo insidias spiriiualis neqni- Compassus vero mi-
sine inlcllectu permanebat.
liae, lacitus aliquaululum ingemiscens, erupil in
serse matri, quam maxime 1089 sensus dolori.s
vocem, audiculibus universis : « Malignus, « ait,
illius excruciabat, misero adolesccnti blandiens, ei
» spiritus iiuc cum adduxil. Solus venit, solus re-
piis manibus capul ejus el faciem dcmulcens, allo-
verletur, » Obstupuere omnes, qui prius audilo
qui eum coepit, et quomodo in matrem suam
ejus adventu non se capere polerant pr?e laeliiia. mitlere manus pr?esuinpserii, sciscitari. Ille vero ad
Yeruiniamen ne piisiilos «dhuc scandalizarel filios, se reversus, continuo peccatum suum recognovit, et
sufcepil honiiiiem, de perseverantia aliisqiie virtu-
deinceps emendationeni promittens, incolumis rc-
lum sludiis sludioso coranionuit ; ct sciens et prae- stilutus est matri su%. In monasterio quoque, quod
vidcns omnia promitteulcni nihil acturum, cum
Aipense (30) dicilur, inter cfeleros qui curam re-
vere Deum quaereniibus et perscveraturis in cellam - quirebant infirmos, venit at eum mulier qua; ca-
Noviliorimi probandum intromisil. Sed rie omnibus *• duco morbo laborabat. Haec in ipsa hora, cum sta-
quse prasdixerat, nihil cecidil in lerram. Vidit idera rel coram eo, a repentino impetu mali illius cor-
Stefjhanus, sicul confessus esi, cuni in cella Novi- ruil. Sed apprehensa Vir Domini roanu ejus, con-
tiorum adhuc deraoraretur, maurulum quemdam tiniio erexit eam nec tantum
; in illa hora, sed per-
puerum ab oralorio se exlrahentcm. Dbi novem fecte omnino curata est ab infirmitate sua.
ferme irionsibus degens, novissinie tamen defecit, 68. Ducissa Loiharingiae, feraina nobilis, sed
et, ut de co priiediclum fuerat, sicul solus veucrat, non tam nobiliter victilans, cum vidisset aliquando
sic solus recessit. Frustrata aulem esl et versutia in somnis hominem illura Dei scrpentes seplem
inimici, et quem novitiorum paraverat in ruinam, horribilcs dc utero suo manibus propriis allrahen-
de ipsius poiius ruina illi confirmali sunt. tem, postmodum ad religiose vivendum (31) ejus
66. Priusquam a Calalauuo recedamus, cum ali- admonitione conversa, usque hodie se esse de qua
quando Paier sancius inde rediret, fiigore et venlo septem dcemonia ojecerit, gloriaiur. Novi ego cle-
lara ipse quam qui cum eo erant graviler labora- ricum qui md.im, Nicolaum nomine, sseculo pene
bant. Curaque prKcedeutibus mullis, qui unc forte desperabiliter dedi'um, sed per eum de saeculo li-
in comitaiu ejus erant, ncc prse angustia frigoris P beratum : cui cum in Clara-Valle monaslic?e con-
aJ eum attendeniibus, pene solus ipse sequerctur, versdtionis habitum et ordinem suscepisset, videns
coiitigil equum anius de duobus qui cum eo erant, eos qui de saeculi nauiragio illuc confugerant, nau-
incaute dimissuin evadere, et excurrere per plnni- fragii sui damna coniinuis redimere lacrymis
lieni late patcntcm : quem eum apprehcndere non idem ipse facere volens, nec valens praj duritia
possent, et iniemperies aeris ad hoc non permiite- cordis sni, rogabai eum cum niagno cordis dolore,
ret vacare diulius, « OremuS inquit, flexisque
•• ui impetrarel sibi a Deo gratiam lacrymarura.
genii)us in oraiione cum fratre qui cuni eo erat, Oravit, lantamque ei el tain conlinuam impetravit
vix adhuc dominicam poterant oratioaem exple- compunctionem cordis cum gratia lacrymarum, ut
visse, cum ecce equus ille cum omai mausuetudine vix aliqnando ultra invenirentur vultus ejus in di-
(29) Vulg. Vitry paiei tum ex tertise Vila; cap 7, tuin ex litleris
(30) Cisierciensibus aggregatum an. 1136, dioe- Malihiei Lotharingise ducis ejus iilii pro eodem par-
ccs. Gebennensis. thenone apud Chiltletium, ubi haic ducissa Atlie-
(3l)Neinpe in parthenone Tarteusi, Ordinis Ci- laidis appuliaiur. Vide epistoiam 119.
tcfciensis, tuuc prope, iiunc inira Divionem, ut
?te LIBBR A.UCTORB GUlLLELMe. 26fi
versa inutaii, vel oculi ejus sine lacrymis, eliam a liinum est ia rebus bamaais, bsec ei omoia siae
cum comederel, cura iret per viam, vel dum cum inridia adesse videntur. Corapescit autem ab eo
quolibei loquerctur. iovidiam, quod omni invidia major est, in quan-
69. Tot sunl et tanlie quas in hunc modum de tiirn nequitia cordis humani )ioc saepe cessat ho-
eo audivimus ct vidimus virlutes; et circa diversas miniinvidere, quo aon potest aspirare.
bominum nccessitates diversê opitulationes, ut si lOtN) 71 . Sed et ipse omnem iuvidiam aul nior-
quis omnia velit vei vcrbo pronuntiare vel scriplo, tificai exemplo hunnlitatis, aut mutat in mclius pro-
fastidiosis incredulitaiem, vel incredulis possit ge- vocatione charitatis, aul, si nequior aui, durior est,
ocrare faslidium. In omnibus autem operibus suis obruit pondere aucloritatis. Quis enim iam cflicacis
quam purus ei sit oculus inlcntionis, manifeste de- et affectuosae prudenliie iiodie invenitur ad fovcndam
denuatiat corpus lucid% operationis. Summos chariiatem ubi est, ad provocandam ubl non est? tam
quippc bonores ecclesiaslicos et saecularium prin- ad quoscumquc potesl beneficus, ad omnes benevo-
cipum favores, quasi dignum eum jugiter psrse- lus, tantam habens graiiam ad amicos, paiientiam
quentes, non jactanter respueado, sed religiose et ad inimicos? lamen ullum aliquando potait ha-
—
si
rationabiliter decliQando,, quid

^ ia
._ — omni operalioae
-r
"
bere inimicura, ^_. nulli aliquando
_..., qui .-., voluil inimicari. —
ûa semper quaesierit, quid ambierit, manifeste de- Sicnt eaim amicitia nonnisi duorum esi, nec nisi
olarat. [Medioiani, Remis, clero eligente, populo inter duos amicos haberi poiest sic ncc inimicitia :
ncclamante, in archiepiscopum nominatus est ; Ca- nisi duorum forsilan inimicofuin. Qui euim odit,
taiauni, Lingonis, in episcopum : et id ipsum in vel non diligit diligenlem se, non tam inimicus,
multis jam aliis civitatibus actum fuisset, si con- quam iniquus est. Scd qui omnem homiaem dili-
ênsus ejus aliqua spes esse potuissel.] Cumque gcns, nuUum aliquando inifnicura habet viriule
dignus esset ut cogerelur, nescio quo judicio Dei, sua, nonnunquam tamen est qtiod patiatur, ini-
c-t singularis reverentia sanctitalis jani olini apud micante sibi gratis ioiquitale aliena. Chariias au-
omnes obtinuit , ne aiiquaado ad ahquid contra tem quaj totuin eum possidet, patiens esi, benigna
voluatalem cum hoc modo

suam cogatur. Sed esi, sapieniia vincens malitiani, palienlia impatien-
foandi hujus fugit honorem, omnium honorum non tiam, superbiam humilitate.
cffugii auctoritatem, dignus in conscientiis om-
SUBSCRIPTIO OPERIS Pa£CE0ENT13, QUAU AUCTORB
nlura, qui in timore et amore Dei timealur et ame-
DEFONCTO BURCHARDUS (32) ABBAS BAi.liiliNE.VSiS
lur : quo proesente, ubicumque fuerit, nihil contra
APPOSUIT
ju.stiliam audeatur ; cui vbicumque aliquid loqui- C
tur vel agit pro justitia, obediatur. Prajscriptum opus, quod de vita sanctissiml viri
70. Ejusmodi fultus auctoritale in Ecclcsia Dei, Bernardi Clariie-Vallis abbatis conscriplum est a
cum obedienlis vel charitatis urget necessitas venerabili Guillclmo pridem Sancti-Tlieoderici ab-
ifrillam refugii incommoditatem laboris sui. Cujus bate, sed lunc jam monacho Signiacensis coeaobii
euim voluntati sic detulit, cujus consilio sic sc (ad quod desiderio solitudinis et quietis sese con-
hurailiavil omnis tam ssecularis, quam ecclesia- tulerat), usque ad lempus schismatis adversus la-
licre dignitalis altitudo? Reges superbi, principes nocentium papam a Peiro Leonis conflati, digestum
ai tyranni, inilites et raptores sic eum timent et esse cognosciLur. Fuit autem prajfato fideli viro
reverenlur, ot videatur iu eis impletum, quod in specialis causa scribendi, araiciiia et famiiiarilas,
!:vangclio legitur Dominus dixisse discipalis suis ; quibus viro Dei raulto temporc conjunctus e.âl.
Ecrr, inquit, dedi vobis potestatem calcandi super Unde et tantam apud illum invenerat graiiain, ut
serpentes et scorpiones, et super omnem virtutem vix alter magis intimus inveniretur aJ secreta mu-
inimici, el niliil vobis nocebit. (Luc, x, 19.) Porro tUcX- dilcclionis commuiiicanda, ad spirilualium rnys-
inter spiritcales , et ubi spiriiualia spiritualiter n terioruin couferenda colloquia. Cujus familiaiMaiis
ej(dffirriauiur, longe ei alia auctoritas est. Sicul gratia ex eo pra;cipue usque modo prodit ad ma-
enim diciiur per prcphelain de sanetis animalibus, nifestationem, quia plures episiolas idem sancius
c|uia cum licret vux suprs tirmamentum quod im- scrijjsit ad illuin, in qiiibus quid de eo sentiat,
.nirieoal capili eorurn, stabarU, ei submiltebant alas manifeste liquet legcniibus illas. Scripsit eiiam ad
3uas \i',tech- i, 2u); sic iiodie ubique terrarum ips.um hbrum Apologeticum, ei alterum de Gratia
spiriluaie.^ quique loquente eo seu traciante stanl, et Libero Arbitrio. Fuit tamen cideni Guillelnio,
cedendo preeccdenti ; el sensibus ejus vel luteili- speciali valcntior, gcneralis causa scribeiidi, vide
ijenl.ii3 suliiailtunt sensus et inteJIigeniias suas. licf^t utiliias totius Ecclesise Dei ; ne cum abscon-
(TBStdatiir noc scriuia ejus, quae vel îpse scri- ditur vas plenum thc?auro desiderabili, ipse quoipie
psit. . vel a!ii scripscruni, sicut ex ore ejus ex- Ibesaurus pariter abscondaiur. Unde non immerito
tepcrunt ) Tanti crgo virum iliura sanctum usque conqueritur, qui expoiii desidcrat dicens : Thesau-
hodis apud h^Mai ct apud homiiies coinmcndant rus iiudsus, et saplenlia abscomtila : quw utiiitas in
sacrarum ins';/i:;a virtulum, tpsiimonia circuinval- utrisquc? {Eccli. xx, 32.)Exponit isto divitiar, sulu-
isnt sanclilaiis , charismaia saucli Spiritus iiiu-
«Iranl ; quodquc- majus his omnibus et difiicii- (32) Ad eum epistola 146.
Patrol. GLXXXV,
267 S. BKRNAUDl VITA PRIMA, 268
lis, thesaurum desiderabilcm ne lalât cam gJeba sionis fuerit aggressus, qui ct in utero malris
^
quod non cst, scd pretMjjissima margariia.
glel-ia signilicationem \al. sanctilicaiioneinj risus e.ii acce-
Accidil uwnta ci conlra desidciitmi suum quia, : pi.^se , de qua conccpla sunt prasagia iuturse
sicnl ipse iu prwfaliuni} sua vcnerl sc denurttiaral, sanetitatis itiiiis vrtiB oariter et dDclrinje. Quid
pivoccupatus inorle noii cxplevit, qiianliim auimo ciiani adolescens lactus agere cospeiit , in prs-
coiiceporai stylo inandanaum. llaque qui accedit ad scrtpto uarraiur epere; ac deinceps u«qae ad vi-
leclioaeni opcris liujus, facile salis inteliigel, a rum perfeciionis depingitur diligentcr ,
quantum
qiiaiila perffeelione pius puer el religiosus Bernar- «icut jam dictum sst, licuit optimo piciori, sed
dus, velut akcr Benedietus, primordiu convcr- pra:'0C0upatu.
LiBER SECUNDUS,
AliiVrOKE iKîl.OO frt/. All:\A!,DUl AUBATK BON/li-V'ALLI^. IN Ar.Rn .;AlWlllTi?\Sl.
tUflO ?R.^FATiO. p menia : ui esset eoruin Uudio '!£iec4abiiis pagina

VirOFum iUustiium gesia nonauHi gcriirlorum qiiam quasi viveatcm traderât lagaiidam diseipu-
laudibus atUillenias, vevbis ea solemnibus celebra- lis. et perpes tjeret csnsolaiio seoie yfisii.jit roliquiis
runt, quaaium excelleniis ingenii ct diserla; Ungua' sacri corporis et sftrnjonis. Sed exin^ma HTrulari,
potuere ceuamina. Cunique iraciaior et Ojius june- et quK horainfs latciujl, ClariB»VaJiis Gfiosucvii Im-
lis comple.xibus i)»ri siitii foedere coniugati, et ad militas : et proferre io yublicum aliqiu sui indicia
propusiium tlicina ordinandum ingeuium «l elo- viri illi nobiles erubescunt ; et quietioro» fiu;it eos
qaeutia convenerunt, prospere actum est, et ad contemplus ei abj«clio, quam quielibet oblalio di-
quieiuni iranquillumque porium dircclo gressu ina- guitatis, in quit silil profesfiio huinillialis periclitari
leria digne ordinateque disposita appulit. Ubi vero videtur. Ob bujusmodi causas sese iiitra silentii
subrnnitas iiegotii sub impcrlto artilice naufraga il- c«rdines retinsiiles, niagis ia sacco ereini, quain in
liditur scopulis, et sucounibente sensus liebetudine, socco [al. sitIco) palatil delectantur : uec jam in
iiaciatoris lassatur prasumptia, sero do correc- stylo, sed in cruce gloriani quaruni. lu hoc ergo,
tioDC iniiur cousllium : uuia quae in muUes effusa p sicut et In aeier's '«jusmodi, negotiorum snorum
suiil, ncc revocari posûnt, nec coriigi ; et disso- ^sareinas aiiis libenter imponuiil. £t nunc sublato
ii;inliam scripii et operuni venustius esset abradi, venerabilis memoria; doiiino Guillclnio, qui ejusdcm
quam emendari. H?ec ergo mecum repulatis el re- Virl sancli gloriosa primordia fideiiter et devote
volvcns, omnino timco, ne sicut ipse imiliorum im- couscripsil, ad meara exigultatem hujus operis de-
prudcntia^ soleo indignaii, qui cum scientia et fa- venit iieiitio, cl imposuit inibi dilcctffi EcclesiiE cha-
cundia careaui, ad seriiiendum prKcipites, cum se ritas, ul coquam pulmcnluai Sliis Propliotarum. In
vehementer eiaunxerinl, eliciuul sangamem: ita et quo si colocynthidas miscuero negligens. supcr-
ego si quod supra me est aggrediar, nie ipsuin de- jccla, 10!#9 ut conlido, farinula condiet Elisaeus,
risioiii c.xponam. Quis euim ego sum, qui ad scri- et excessus insipientia^ obcdieniia; excusabii afle-
ceiida gcsU sanctissimi viri Bernardi CiaravVallis ctus.
abbaiis aspirem, qui no&tris teinporibus siiigulari CAPUT 1'RI.\1U.M.
religienc floruit ct doctriua : cujus odor exinauUus Dc ponlificatu liinoceniii II,opera S.Bernardi forti-
univeri-am replevit Ecclesiani : cujus gratia, ope ter et feliciter vindicati. llem dc profeciione Pon-
r.iLie Doii/iuo, siguis ct niiraculis cleclaraiur ? Qu"'
U tificis in Gallias, et represiiotie luipcrutoris.
iu nionasierium ojus lilteraios vjros, quot rhelores, 1. Ea tempestaie Houorius papa viam unlversa'
quol plulosoplios ."leculi hujus scholi{> iuiseruiit ad carnis ingressus cst(an. ll30,i..Necuiora, in eleciione
..oTTversatloiiem thcoricam, ei mores divinos ? Quse dissidentibus cardinaiibus, et divisa Ecclesia, plures
non ibi iloiuil disciplina, ubi erant exainina nia- uuinero, et saniores consilio, vita prob.ibiles, viri
gi<lro:uni, et egregii viri e.^cercitaio inteliectu insi- virlutum, prcsbyieri, diaconi, tpiscopi, tiinocputiiim
•gnes, qui- dlvinis sludiis inliieieates, niuliis gralia- elcgerunt : cujus vita, et fuina, ci <nas, et scientia
rum auciorameutis iuvlcem se ipsoa edocent et ac- digna suinmo oacerdotio hebb-bantur. At vero p.irs al-
cedunl t [Quoruin unauimis auiversilas cantat cao- tera, infames ausus vloleutia, non raiioiie corrobo-
ticani gniJuuni; el asceridens cum Jacob in suin- rans, Peirum Lconis. ad liuuc apiceni aspirauigm,
miiate scalK-, iii decore suo Deum videl radianti fr&ujuleiitis niachinatiouibub soorsuin cl iiiiccipi-
i.oroi.a perspicr.um.l Debuorant utique viri iili, tauier nouiinavii Aoacletuin, et ca'teiis reniieiiiibus
quibus idliil in .-.li jua gfaiia deesl, Imne iaborem oriiinavii. Qni vero iu juirte caihollcu eraiu, eleciuni
tsiainefe, ct veneiabilis l'airis insculpere roonu- gunin syieinniter oidinstuiii coJiocarunl iu caiiiedra.
LlRRR I! AUCTOni! HRN\;J)!J. m
ex anli- i Balenrii)us laûliv subiugt-lis, pi- ierra msrique fJo
el pei- icca i!!a, irs qnibus sessioues iiabftnt
nii=. el dvscons !rimnpi:anle5 reges eori-.ni. i;^pl.'V'i.s

qua eonsueuidiue Roniani |)onii!ioes ciri"M.Jox;:«,
jioaor licbiius ai)i)fi.oli<:a- arJiuU diin vincuiis Pisa.-n i(v.iu .iirnus dd quQrum .-q aliis ei :
el p t:?;:-.f.Ci'e
eniiaii. El lunc sane circa I.aser.jucnsf.- jKliiuum mo- varia siipellcclile in adventii tuo orr,anfuf coir.piU et
nec eiai j:iti) eis iuu iii Joniibub propriis piaieH.',et i-.c-i.abunda civiias cooonalur. n t'o:.l hutus-
ral.ianiiir,
moJi verbapopulo obviam procedenle. ppajirrviunr.?-

maiisio, ciini oos acerrime Peiri ?aioii:»es iufesia-
rnultiiudine vix iâlcba! ad'ii>n!eRii*ni5 vjfi
reni. ibi eliain <iiu rpsisiere non vulenles, per con- raljili
ivtderalos sil>t quiisrfam cs. notiiiijjiis Romanls ad sed pedetentim procedentes, desideraiamsui «-.opi^rr.
lernpus ift lunibus eoruui receplMCula iiabuerunt. prospicientibus per feneslras inatrrmis el virginibu-.
et parvuUs carcinales prasbcbant, el (lOiTeciis
hinc
Sed npc in cis |iersevernvil lidi'iilas. .N'ain in brevi,
aul vi, aui ionnidiue lemerariae niuUiiudiuis, aul pre- iflde beaediciiombus, usque ad beatse SlariK cano-
tio corrupli sunl Kani Petro lara prooria generis nicnni cloiiiinu'5 Papa cuin comilalu 5U0 gloriose de-
virlule, (|Uam .idlirsrentiui,. fibi arfinilale, fTiulliludo ductos eihonorilice suscepliis est.)
lant- pcai, ut fere toia eum civilas sequeretur ,v€l 3 .Prffimissi , atiieiiuam fie UrJ)e egredereiur. x do-
peconia.vel commociis obligai.ri i'on(^rega;ertl.<ane miao Papa in Ggllias foerBnt (luntii, (lai disseiisio-
oti(;5 irirMifiicrai lanr ii. ex.aclionibu: cnria, (|uarn iu B nis «(. scliiiiiatis Petro Pacti Qpdinem <5allica«3! in-
iegfiiiOiium ucgoliationibus, quas ad exspTCtalas (iiMarBBt Ecclesi-*, et hortarfntnr episeoTKis, m i;!
nuiidinas reserv-arat. insiiper el paterui c«d-^s aruo idtionem prsesumplioDis liuiusscclrigei-cnlur. eS datn-
|)ia congeries cateous sigiliala, modo «lislrtlMiia Llt tmh parte shismadi», snijsoriberent iimtelj. .Neo>
popuitim, aJ fes ei eefas venalem plebem armaverat. •daii vero ad plenuoi teaor operrs inB0t.uera4 epi;-
Quibiii erogalis, doBadia reguoi in onwmeniis ec- =;coi>is, Bec privatim quisquam comiDodare prsssnm-
«lesiâb ipsisevuisjt aUaiibus. Et cmu calices fran- psil consensuna, donec coUecto Siampis gsnerali coii'
tryre, et crucillxos uurcos inftuUiraiiiri diS"idere ;>i! (.«riiui.in cammune decernercui, cjuid reciperent,
prora-.' Cliristiaiii w !l;nerent, vel eriibesceênt L|i>"i() Jamnarenl. Xequeenim Francia, caeieris regio-
ii.iiii-o.s .li.iul esse qu*.'iios, qui siicrfi vaâî, -'U"- ..ic<.s pro.-Jivlbiis ad sctiisruaia , aliq.iando tali fa-
giiie} Deo dicaias audacter coinininuereui. iiîtu.- îiant Liii ij.;:iberli vel gurdiui suscepiione] fnsdata
(|uis.jue pro niodo suo secuudum majus ei miuus i^ji, (lec inaiignofum adquicvit crroribus : uec fabri-
conlucii ad scelus, sacrauieDtis generalibus put)iice caUiC;.,! idoiuni ifl Loclesia, venerata ia 1'etri catlu!-
Peiro vendiderunl asseiisuin, ct iu omneni Sunj,'u; dra notrum. Xcc enini iaiibus iu causis princir.a-
nein manus exposueruuteiamia, ei quotidianiscou- (). lia aliquaudo eos lefrueruiit edicta, aul gcneralibiH
grcbsibus |)artein, quae cuni luiiocentio eral, laale utilit;itibus privala commoda pnetiiieruul; nec de-
dictis inscctabaulur el gladiis. cUnautes ia parteni personis detulere, scd eausis :

2. HaLuere igitur servi Dei consilium : et quia vi sed si quid oportueril, fortiter persccutionibus ob-
liumana se tuuri non poteiant, ce.Jere elegerunl ; el viaruat, nec damna nec e.xsilia formidaruut. Con-
I
rocuralis clf.rn navigiis, de ore Leonis et de mauu vocato Igitur apud Stampas eonciiio, abbas saiictus
1'Gsiia; per TiLierim in Tyrrhenum maroelapsi, pros- Clarffi-Valleiisis BiTi.ardus, specialiier ab ipso rege
(u-ris veiuis carbasa impellentibus, in portum Pisa- Francorum ei priecipuis quibusque pontiticibns sc-
u..im feiiciicr appulerunt. l.\udiio lauiorura virorum cersitus sicnt postea fatebatur, uon modiocriier pa-
.;di;eulu, et cogiiita causa, propter quam de Urb..' vidus ei tremebundus advenit, pericaluni quippe oi
od .Taut, gratulaiii esi Pisa, quod ad se Romsni uo- pundus uegoiii nou iguor;ius. Li itinere tameii e>;n-
iiiinis gloria trausferretur, fi4$l93 et illis per|ietuaj solatus esl eum Deus, ostendens ei in visu iioîis
s;bi intauiiie insculpenlibus iiotain, .<ibi uomiuis asler- Ecclesiaui rnaguam concorditer in Dei laudibus coa-
iii et perennis famifi inscriplio pararetur. Occurrunt cineuieiu; uade speravit paccm si.ie dubio proven-
ei\;o honoruti et consules, ei domiui Papiie pedibus -. turani. Ubi veioad locuui vent:iniest, celebrato prius
advuhui, gratias agunt, quoJ eos tanto dignos judi- iejuuio, ei arecibus ad Dciini lusis, cum de eciiem
lav.sei hoiiore, ut eorui)ie!igereturliem,quauipropri;i verbo uactaiuri Uex el episcopi cum piincipibus ecn-
dig.iaretur illui^trare praiseaiia. î Tuaesl, inquiunt, sedissent, unum omuium consiiium fuit, uua seu;eii-
civiiiis, no^ populus tuus : nosiris sti|)eadiis fanui- tia, ui iiegoiium Dei, Dci famiilo impoueretur, et ex
iaiKur tibi ; imo in usus luos respulilica quidquid apud ore ejiis cauâ tota peuderet. Quod ilie, timoos iicel
se repositum habet, expont-t. Nihil du|.licltatis inve- ei tremeu;, rnouilis tamen virorum lideliuiu aequio-
uies in Pisanisnon raodo adh-cerebuni. modo resi-
: scens suscepit, eidiligenlerprosecutus clecJ,ioni3 or-
lieui;modo jurabunt, modo jurainenta dissoiveut. diuPiii. eiectorum meriia, vitam et fa.nain piiors
Noii iuhia.t populns iste rapinis domesticis et ciedi- eiecti, aperuit os suuni, oi .Spii'itus sanctus iniplevit
bus iuteslinis. Non est geus nostradoini audax, nec illud. Uuus ergo omiiiiim ore loculiis, suscipienduin
c\tr3 nieiieuiosa. Nos nec servi sunms, ncc domiui ab uiiiuibus summum pOiitiiicerc Innoceiitium nouii-
sed concivcs el fratres, houore invieeni prasvenien- navit : et r;ituni esseouuies pariter acc:n.inarmi:, :••
le.s, iion sediliosis ausibus alieruiru.m provocantes. liSi-aiUaiis e.^vinniro iiuidibus Deo, tUU^ oi>\i ;-.i-
iloiiii inaiisuetudine utlmur : fortitudinein nostram i^sm ileia(:.''ps poilieiti, el^clioai !niioc.ciUii o.ini!';
s.cpe esiranei expefiuiuur. Nos, Pteuis snbactis cl pariter 'iabscripsoriml.

271 S. BERNARDl VITA PRLMA. 272
4. Imerea dominus Pap.i, mullis in Pisis, et in Tus- gi, verbum malignum mira Ubertale redarguit, mira
cia, el in aliis provinciis potesiative disposilis, vale- auctoritate compescuit.
faciens Pisanis et gralias agens in Provinciam navi- 6. Rediens autem Leodio, Claram-Vallem domi-
gio deliUus est, et Burgiindiam transieos Aurelianum nus Papa per se ipsum voluit visitare : ubi a pau-
perTCnit ubi, occurreniibus episcopis, a regepiissi-

:
peribus Chrisii, non purpura et bysso oniatis,
mo Francorum Ludovico alacriter ct honorifice sus- nec cum deauratis Evangeliis occurremibus, sed
ceptus esl. Inde a Gaufrido Camotrnsi cpiscopo, pannosis agminibus scopulosam bajulantibus cru-
magnarum virtulum viro, Camolum deducitur : ubi cem, non tumultuanliuin classicorum tonitnio, non
etiam gloriosus Anglorum rex Henricus ei cum ma- clamosa jubilatione, sed suppressa modulalione af-
ximo episcoporum et procerum coraitatu occurrit. feduosissime suscepius est. Flebant cpisqopi, flc-'
Hunc quoque regem venerabilis Abbas ad eum pras- bat ipse suinmus Pontifex : et omnes mirabantur
niissus adduxif: quem vix persuasit Innocentium rc- congregationis illius gravitatein, quc^d in tam so-
cipere, ab episcopis Anglise penitus dissuasuin. Cum lcmoi gaudio oculi omnium humi detixi, nusquam
enira omflimodis recalcilraret et detrectarct : « Quid vagabunda curiosiiate circumferrentur ; sed com-
tiiiies, x> ail? « Tiines peccatum incurrere, si obedias plosis palpebris ipsi neminem viderent, el ab omni-
Innocentio?Cogila, i> inquit, n quomododc aliis pec- »' bus viderenlur. Nihil in ecelesia illa Roma-
vidit
catis tuis respondeas Deo ; istud milii reiinque, in nus quod cuperct, nulla ibi supellex eorum soUi-
rae sit hoc peccatum. » Ad qnod verbura persuasus ciiavil aspectiun ; nibil in oratorio niai nudos vi-
rcx ilie tam potens, cxlra terram suam domino Pd- dorunt parieles, Solls moribus poterat inhiare
pae occurrit usque Carnotura. [Multa ibidicta el facla ambitio, ncc damnosa poterat esse fratribus bu-
sunt : niultaque ibi saecuâria et ecclesiasiica nego- jusmodi pra^da, cum minui non posset asportala
tia deflnila.] religio, Gaudebant omnes in Domino, el solcmui-
5. Reversi inlerim de Germanis legaii domini Pa- tas non cibis, sed virtutibus agebatur. Panis ibi au-
pse, tans episcoporuni, quam Rogis assensura et lit- lopyrus (34) pro simih», pro careno" sapa, pro
teras delulerunl, et deprecationem publicam, ut ad rhombis 1093 olera, pro quibiislibet deliciis le-
eos translons, suara eis dcsideralam exhiberel pra;- gumiiia ponebanlur. Si forte piscis inventus est,
sentiam. eoim petsuasi sunl reripere euni,

Facile domioo Papa; appositus est, et aspectu, non usu ia
quem jam caeteri recepissent. Sed detinuil eum di- commuae profecit.
lectio et devotio EcclesiaegallicanjE ; et singuli et em- 7. lovidit diabolus, et servorum Dei gioriam,
nes visitalionem apostolicaraexpetebant. Perlustrata quos tanli hospiiis nobilitabat praesentia, ferre non
igitur Francia, Rerais convocavit couciliura (an. valccs, dum in choro alacriter psallerent et de-
IISI); in quo raullisad honorem Dei dispositis, vote, prsesentibus etiam nonnulis ex cardinalibus,
Tegem Ludovicum, vivente patre, pro Philippo iratre qui in auditu et aspeciu eorum delcctabanlur, ali-
corouavit in regem. In omnibus his domiaus Papa quantos frairum horribili pavore turbavit. Nam el
Abbatem a se separari non pnliebalur, sed cnm cardi- unus prK csBteris occupaius, blaspbcina quadara
nalibus rebus publicis assidebat. Sed et privatim verba loculus est, < Dicite, • mquiens, « Ego sum
quoiquot liabebanlnegotia, Yirum Dei secretius con- Christus : » el alii plures lerriii et tremebundi, ad
suiebant. Ipse vero audita referebat ad cunam, et beati Patris vestigia confugerunt. At ilie conversus
oppressis patrocinia exhibebat, Igilur soluto conci- ad caeteros, « Oratc, » iaquit : ac deinceps sub
lio, Leodium dominus Papa Romanorum regi occur- silentio eos qui lurbati videb.intur eduxit, atque
rit (33). Et houorifice quidem siisceptus est, sed ve- coinpescuil; ut uequissimus ille, qui conventum
lociier obiiubilata est illa serenit.Ts. Siquidem impor- pieiuiis transforre conabatur iu Ihe.itruin, et scho-
tune idem rex instiiii, lempus iiabere se repulans lam innocenliae in dcrisum, non, ut putabai, exi-
opportunum, episcoporuin sibi restitui Luvesiiluras, • stimalionem religiosorum bominum corruinpere
quas ab ejus priudccessore imperatorc Henrieo per possel, sed se proderet, et conatus suos experire-
' „..• infiiuios. Tduia siquidem celeriiaie omnia sunt
maximos quidnm labores et multa pericula Roniana
Ecclesiavindirarat. Ad quod verham expavereet ex- sedala, ul porsonas illas, quse prope astabant, om-
palluere Koniani, gravius sese apud Leodium aibi- ninc, laiuerit quod acciderat; et malignus hostis
Irati periculum offendisse, •quam decliuaverint Ro- velociter increpatus, non modo seandalum eis quoU
ma'. Nec consiliura suppelebat, donecmurum seop- parabat, inferre nequiverii, sed nec ad illoruni no-
poiuit Abbas sanctus. Audactcr enim resistons Re- tiliam reni perferre. Faclumque est ox eo, ut [im-
(33"! Innocentii iter Leodium ante concilium Re- hajc i,sl nieduila fariuse tritiooae, hoc est, ea pars
mtir.se acciiiisse dcinoiistraium estin Pra;ratione ad qua; iiiedia est ioter poliineju, el secuuduriuin. Ca-
lomum primuiii. reuum, cx Laureniio Luceusi, est vijii dulcis cocii
(3-1 hiiitt iiutopyrus dicitur is ex quo nihii ne-
i geniis. Sapa vero (alias viiium ad teitiam decoclum
que poliiuis licque iurluris excreimii esl, quasi lo- signiHcaus) esi succus heibarum ande loriasse •
tum iu -se inticum uou irainiiiutum habeii», Vide gallice joupi' pro jusculo; hic opicor posiiuin pro
Ccls. lib. 11. tap. 17. Dilierl a pane oibario ; uam zylo seu cervisia vel ptisunna. Rhoiobus gailice
buic buna pars polHnis adtuipta osi; ei magiia ox turbol, piscis piani gciius.
pads fiirfuiaceus est. A siiniia autein differt nani :
273 LIBER II AUCTORS ERNALDO. 274
pliori sesc custodia fralres rounirent : et raerilo, ct « multis probaverat. Etenira visum est csrdinalibus
numero, et possessionibus deinceps cresccret Clara- bonum, ut lanio adjutore negotium tanli pouderis
Vallis, et muliiplieaiis convenlibus, fere per oninem fulciretur. Transcenso itaque Apoimino, ubi au-
latitudioem loci illius dilataretur religio; ipse etiam dieriiut Mediolauenses Abbatem desideratum suis
Abbas sauctus extuac amplius solilo miraculis cla- linibus propiiiquare, longe a civiiate milliaribus
reret ct signis. septem onmis ei populus obvial : uobilcs, iguo-

CAPUT II. biles, equitcs, pediics, mediocres, paupcres, quasi
de civiiate raigrarcni, proprios larcs deserunt, cl
Dc synodo Pisis per Innoceniium celcbrata. Itein de
Uediotanensibus opera Bemardi Ecclesice rccon- dictinctis agminibus iiicredibili reverentia Virum
ciliaiis, et encryumenis ibidem curatis. Dei suscipiimt. Omnes iiariier delectunlur aspectu,
S. Longas in Galliis facere moras doniinui Papa feliccs bC judicant qui possunt frui auditu. Deoscu-
non potuit; sed, sicut cum Lotbario rege con- lantur pedes ejus uiiiversi : et Ucet boc ille rao-
dixerat, Romam ei occurrit, tl vi exercitus ia La- leste accipcrci, auiia putuit pronos et devotos ra-
teranense pulatium deductus esl. Mulii eiiaai ex lione compescere, nuila intcrdictione repellere.
Dobilibus Romauis, iideles Ecclesiie, eum hooori Vellicabant eiiam pilos quos potcraai d? inuumen-
fice susccperuni. Verum Petrus Lconi» non poaer.s O lis cjus, ei ad morborum remedla de panuoruiu
Deum adjulorem suum, sed confujderatoium sti- laciuiis aliquid delraliebaul, omDia saucta, quse
patus malilia, in editioribus et, tulioribus lurribus iile tctigisset, judicanios, el se tactu eorum vel >:su
manens, Lotharii ludificavit virtutem, el interdi- sanctificari. Pra^cedentes iiaque et subscquenies

ccns suis congressus publicos, ncc sibi securitiiils lcetabuudia acclaimxtionlbus applaudebanl Abbali
suae fecil periculuro, nec causam coutlictus kosii- el diu iulra agmiaum spi&sauieuta detcntum, taa-
bus dcdit : sed tamen liberum eorum discursum dem solemai reddidere Lospitio. El cum tracia-
macbiuis supcrioribus el obstaculis variis impetum csse'. ia publico de negotio, propter quod tam
divit. Vitavit eliam obslinatissime imperatoris coi- Vir Dei, quam cardir.ales advenerant, obliia Ibrti-
loquiu.i!, nec miuis, nec blandimenlis flexus esl, tudiois sufe eiviias, omui ferocilaie doposita, se ita
nec do siatu suo consilium cujuslibet persoua; ad- Abbati substravit, ul obedientiic eorum non in-
raisit. Relicto igltur Romae luiioceulio, alias im- congrue ille possei aptari pociK versiculus :
perator digreditur : Peirus vero post ejus disccs- Jussa sequi, tam vellc mUii, quam posse tiecesse est,
sum crebros movc.is per Urbem excursus, Cdeliuiu 10. Pacatis omnibus, reconciliala Ecclesia, (Ir-
ca;dibua iuhiabat. Intelligens ergo luuocentius Q matis inter plchcs concordiffi pactioaibus, aiia cu;-
Roma; cioi infructuosani eo tempore morain, ne permit nasci ne>;oiia, et insauienti diabolo, et iu
prffiicntia sua illius besti-fi rabiem elferaret, rursus quibusdam obsessis corporibus debacchanti, oppo-
Pisas revertitur (35) : ibique agjregalis toiius Oc- situm esl Christi vcxiilum, et increpaute Viro Dei,
cidcntis eia^copis, aliisque religiosis viris, magnac de possessis alriis supervenienle eimni;niiori vir-
gloria; synodus celebrjtur (an. 1134). Adfuit per tute, territn et tremebunda difiûgere daBmouia. Ei.ee
omnia et consiliis, et judiciis, et defiuitiouibus nova legalio, no.i Koraanum pragma circuraferens
oninibus sanctus Abbas, impendebaturquc ci reve- sed diviuis lci;ibus tidei pragma allcgans, prolalis
rentia ab omuibus, ei e\cubabant ante ejus limiiia iu mcdium litteris saiiguine Christi coDscii|itis, ei
sacerdotes; non quod fastus, sed niultitudo com- bulla crucis impressis, qua; tij;ura auiioritaLc sua
muiicm probiberet accessum : et aliis egredienti- terresirla ei inferna sibi subdit et curvat. Inaudita
bus, alii introibant, ita ut videretur Vir humiiis, esi iioslris teniporibus iaaia populi lldes, tanta iu
el nihil sibi de his honoribus arrogaus, non esse homine virtus : iuter quos rcligiosa erat couteatio,
in parte solIicitudiDis, sed in plenitudine potesta- Cum signorum gloriam Abbas crcdulitau eorum
tis. Actioncs coucilii longum est prusequi : summa _ illi vero saactiiati Abbatis ascriberent , et hoc de
tamen in excommuuicatione Petri et iiTcgressibili " cu indubitaaler scniireni, ut quidquid a Domino
faalorumejus dejcciioiie constilit, et usque Ijodie peleiet, impeiraret. Addacuai igitur ad eum nihil
ha;c senleutia perseverat. muiicrem omuibus notam, quam anais

Iia'sitaul3s
9. Soluto coucilio, ad reconclliandos Mcdiola- sepicm inimundui vexavcrat spiiitus : ei poslulanl

nenses domiiius Papa Abbatem Claraj-Vailis, quem supplices, ui in noniine Doiaini daemoai' ircperet
muliis supplicatiouibus expetierant, et Guijouem fugaui, eL niulieri resiituat sospiiatem. Qua; populi
Pisanum, et Matthieum Albanonsem episcopum a iides non miui.iiam veiccunuiam Viro Oei ingerc-
lalere suo direxit (^36), qui schisma per Auselmum bai, et iiumiliiaiemayisira, iuconsueta cxperiri non
in eadem uibe factum a^blucreut, el ad uniiatem piKsumebat, ct iustaaic peiiuone populi erubcsce-
Ecclesiae dcvios revocarent. Ahbas igitur cr.ui pra;- bai, si chariiali postukii.ium obsiinatius resiste-
dictis viris, quos a Uomino Papa collegas accc- ret : et viusbaiur eiquo.loifenderetbeum, et omni-
perat, addiJit coasortio et commmii couGilio vi- poieuiiam ejus dilildeutla obnubilare videreti.ir, si
runi IO<^8 veucrabilem Gaufrcdum Caruoieuscm fide poputi fides pr>,priu uis.-;euiiret. iEiluabal igi
episcbpum, cujus iuaocentiaiu~et siaceritaiem in tur securu, ei licei sigua nou fidelibus. sed iafidc-
(35) Vid. cpist. 130, (36;Eod. an. 1134; viJ. cpisi., 131
S. BERNARDl VITA PRIMA. 276
..»,„.,.. .i.;rj oportere assererel ;ausus suos SpiriUu * conabiUur, in ipso aoiinictu succumbens glorlosus
senclo cou)iJ'itiii, et oratioul iDcumbens; coelitus vinc«batar.
eiiipsa viriule Satanam m spuulu liinitniiiins nicre- CAPUT 111.
pat et lugal, mulieret.iiac; recUit l'iCoiaincui et iJi' e.cpuisione diemonum a rarii.^ olises.iis. ium vir-
tiuietam.- Liijtdiilur qui ;.derant, e' ievanies iiiaims tvte Eueluiristiir, tum pani.'! ct a(]UiT bcuedicne,
au stUcra; Deo qui de e.\cel.so eos visitivii, griiias tum siijni crucis. Item de aiiis curaiionuiii. benc-
agunt. Aiidiluiu est hoc verbum,- et percrebuii, 1'^nia, ficlis.
et rojxsnle lolani perculit urbem; per ccelesias, 1.3. luter eos igitur qui vexabaiunr, mulior grau-
per prseloria, et per compita omnia couveniunt dfeva, civis Mediolauen.vii, et lionoraii» (luondam
i)ui"ii jue de Viro Dei serino habelur ubique; di-
: mairona, usijue ad ecclesiam beati Ainbrosii post
tiiui pubiice, nlhil ei impossibile esse quod a Do- beatuiii Virum a multis iratu sst; in cuûs peciore
jnitio posiuiet, et ad preces ejus apertas Dei aures plurihus annis diabolus sederti, et jam ita suffoca-
diouni cl credunt, prseuicaut et aifirmaui. Kec pos- verat eam, ut visu et auditu et verbo privala, fren-
suiii aspeciu ejus, ve! auditu ulio luodo satiari. ir- i dens deiitibus, et litiguam in modum proniuscidis
ruunl alii in prwsentium ejus : alii, donec e.^csal, elephaniinw protendeus, nionsiruin iion femlna vi-
pio foribus praistolantur. Cessatum est ab officiis deretur. iBordida ei facies, vuitus terribilis, ilalus
<:[ artibus, Jota civiias in hoe spectaculum suspensa fetidus, iniiabiiitoris ijaianjo colluvia tasuibantur.
manet : concurraiH, posiulant beuedici; et teti- Ilanc cura :i3ps.\is8et Vir Dei, nodt inliitirer.teai el
gisse euni singulis salutare videiur. el inviscatum (Al. inviscer<ilum). diaboiiiiu, ooo
ii . Tertia die ad ccclesiara sancti Ambrosiidivina faciie egressurum de domo, qiiaui taiuo possederai
celebraturus mysteria Servus Dei procedit : ubiex- temporc. Conversus ad populuui, cujus innuinera
speolanle innuiiiera popuil iDuititudine, inler ipsa aderat nvultiiude, orare jubei aitanliu», et clericis,
missarum soleninia, dars clsricis canenlibus ipse ct monachis secuni ju:;ta ailare coiisistonlibus mu-
secus aiiare sederel, pueliam ei parvulain oflerenles. lierom ibidem jubet coustilul et leneri. llia vero
quam velieuieati inipetu i S W vexabat diabolus,

diaboiuni ea
rciuclans, el vi
calcilrans,
diaboHca, aon
non siae aliorum
nauirali virlule ."e-
injuria, ipsuu: Abba-
orani ut iniaella; subveniat, et in
debacchaiUem elidat. Audita supplicatione astan- tem pede percussii. Queru diaboli ausum mansuelc
lium, et iiiluitus pcrsonam freudentein dentibus et ille conlempsit : el ad expulsiouem non indis;ria-
sliidentem, ui eiiam intuenlibus essetliorrori, coni- C tione iia', sed pacillea cl liuniiii supplicationc L.-am
jjassus esl wtaii, et vehementise anxieiaiis eius cou- iiivocat P.iijuiorem, et ad iiuinolaiionem hostis^ sa-
tioiiiit. Pateaam igitur calicis, inquo divina ceiebra- lutaris accedit, Quoiies tainen eamdeni sacram iio-
turus erat raysteria, accipit ; et digitis iatice super- siiam signai, toiies ad mulierem quoque couversus,
fuso, oraus intra se, etde Domiui virtute confidens, eodein signo crucis .jdilo spiriium nequ.'uu aiiileta
poiam appiicit, et corpori ejus

ori pnclla; saiubri.'in foriis impugnat. Nam ct ille maiiguus, qiioiios ad-
sliliam niedicinalem iufundit. Nec laora, quasi ure- versus euni signum crucis intenditur, percusso.m
retur Satauas, infusionis iUius virtutem ferrc non se indicaos, acrius SKvit, et recaioiiran.", coutra
jiotuil, sed urgente inirinsecus -cnicis antidfilo, fe- stimulum, quidnam loleret, prodil iovitus.
'
stinifiter egrediens, vomitu sordidissimo tremebun- i4. Expleta auteui oratione domiuica, cfilcacius
dus orupit. Sic purgata persona, diabolo profugo el hostem aggreditur Vir beatus Palena: siquidein
confuso, laudes debiias Dco canii ccclesia : el post calicis sacrum Domini corpus imponens, et mulieris
acciamaiiones Isetabufidas aiacer populus ibidem, capiti superponeas, talia loquebatur : a Adosi, ini-
doncc_ divica compleaulur mysteria, immobilis perque spiritus, Judcx tuus, Sidest suraina potestas.
sevorat. Siib iispectu is.aqueomniuni iucolumiB puella > Jam rcsiste si potes. Adcst illc qui pro "lostr.i sa-
a suis «iorauni reducitur, et y\x tacdem :; populodi- liite paiisurus . Nunc, inquit, princeps liuju^ mundi
missusad liospilium Vir Dei revertitur ejictelur foras {joan. xii, ;)1). lloc illud oorpus,
Diviuo judicio ea tempestiie in Mcdiolano,

12. quod de corpore Virgiuis sumpium esl, quod iu
juxta Isiiie vcrbum, piiosi ckmabaBt aiter ad alte- stipite crucis extensura est, quod in tutmdo jacuii,
um, el occurrebant ouoceniauris dsemonja, (Isa. quod de niorto 909S surrexil, quod videniibus
x.vxiv, 14). el eflVenatis, decuisibus iilurimos iufe- discipuiis asccudit iu cii.'Iuni. in hujus ecgo maje-
siabani : uec erat qui insoleutias eorum rpsisierei, slatis terribili potestate tlbi, spiriius malignc-, pru;-
eumdiii sub Aaselmi schismaie, qui Palri fauior Me- cipio, ui ab hac aficilla ejus egrediens coutiugere
diolanensem cccnpaverat cathediam, sacefdutes ge- eam deinceps uon praesumas. » Cumque eam iuvi-
uj.^^fiti-s, virgine.^ squaiida;, sanctificationes .r.r.iedi- ius deserens, et maoere liltra non valcas, dirocius
cia;, aiiart» poiluiara iraû Dei ia popiiiam pro\ ocas- sf.ictarai, iam maguam iram, qiiam modicum tem-
?i!t. Ai vero in advcntu Viii Del aodli."ails Anssiiiil )iui i...bens , rodiens Pal3i sancius ad allatc, irac-
pra-siigii.^, el ici sed^s apwstoiiwB oticaiesiiinm sub ttoDem hosdpj Siiiiilaris vlic tomplevil, diffundeu-
'iiiiofeuiiii wvuc?:tH ccclesiJi, iinjêaiui es. ii.a dae- damque iu populuni p;i(«m luinistro dciUt- et «TOn-
niouum iieer'.lt' j ei i;aotidie dabat Socuin, et ad preces festim pa.^c el salus ialegra reddita esi umiieii. Sic
Yiri D;"i ;iii'iugici)?.i diaii.dus : et si quiiudo resislere illc pfquam, divina inysieria quanlae siut efficicntiV
277 LIBSR n AUCTORE ERNALDO. •278
et virtulis, non confessioue, seil fuga co««;tus os- « « haius diaboliis, vehementiiis •soliio Uiius ad pueri
tendit. Kijguto diaholo inulier, quam in tantorum « vexalioneni se eonlulil : c.l sicui viJes, ioiuia
sartagliie ioniipni.oruni carnifcx pestilens lamo « coriius ejus oecupans, ferc ci eiiaiii viiaic.ri s.-.iri-
teiDpore f.ixerai, nienti.s suK coiiipos eflecla, red- . luiri iutercludit. Sed el ipse puer. «ii;k aiidiia
dilis cuia raiione sensjbus, revolula inira fauces « esset apud nos graiis, quam aDeo accepisi'., opi-
lingua. Deuni confpssa gralias egii, et intuiia cu- « nio, e\ aliorum cu.âiioniOus .'-iiam speraus salu-
latorcin suuni, pedibus ejus advoluia r-si. Ingens 1 tem, rogavi*. nie ut eum ad le a.iduccrein. UiîC-
per ecclesiani ailolliiur tlaiiior, omidi a-ias jubilat « cro igiiiir per niisericoriUam Dei, ut ei iui.oribns
Deo, personani grameata, benedieitur ab oniiiibus I. Hicis, qui in ejus cusiodia op.;rain daini.o-iu.i! et
Deus, excedit ver.erjitio inoduin, et Servuin Dei « pericuJosain irapendo, el illius miseri», quiH lauia
supra liominenv si tiici fas esi, iiqueiaaa ;!liariiate ' esi, quaiUaiii ipse oculis prohas, pio et roasuetc
civilas vencrelur. . aiTeclu s.ibveni.^.s, et rabieni liiiîncais no<i ...rfiae-
1-5. Amiicbanuir haec quae Medioiani ileijauL : n'. . quaque procederd paiiaris. » FlehaL igiii-.x-, ei ia-
per tolaiu Italiam ^'iri Dei discurrebat opinio, et cryniis ora jiorfusus praesentes qaoS'iue CC:;; r.ovil,
divulgaijaiur ubique quod surrexisset propheU |ut oiunes pariter supplicarent.
niagRut, poteiis in opere et sermone, qui invocato lOOi^ 17. Tunc Vir Dei coiiii.ierc eos ::. Dei
Chrisii noinine, el infiTuos curaret, et ©bsessos a niiscricgrdia jubeus, baculo cui innitebaiiir col-
da?nionihus Hberaret. Waiima qiiidem «i ii» ciua- lum pueri leniter langit. Sed ct fraier ejus C«;rar-
tionibus ifigritudiuum giatia, eed in dieinonibus dus volens experiri .(ua' ab liomlnc dicia f i.-raui,
eiiniinaiidis frequenlior operaiio erat, ifila. copio- latenlor dorsoêjus signura. crucis .impreasii. Cura-
sior vexaiorum numerus ad experta suLsidia coh- que prius sin« molu et seasu n.^c vi.Jens, v.er r.ii-
currebat, ei riiajoruai operatio virtulum minorcs diens, anle pedes Abbatis.diu exteuiUj pA-.i.i.eiUO
obscurabai elfecius. Jain vero prs; frequfntia poli«s.is»et ; ad lactuui baculi et ad si^num cr.jcia lu-
piili qui a niano usque ad ve«peram foribus assi frerauit, et Uirbatus ingerauit. Juiel igitur Abiias
debat. oppressionfiin vulgi pra? corporis imbecili- super propriuia lectulum cum poni. At ill^ quasi
!ale non lerens, ad fenestras domus procedens, se ex iiijuria offensus rejecit se in pavimenlum, et
eis conspicicnnium pripljebat, el elovala raaiiu benu- slridebat dentibus, et mordebai procuealorcm
dicebat cis. l'anes quoque et aquani dcvohebaBi siiuin : i'l capillis eorum qui .ade.ant, manu.s iuji-
secuni, quibus benediciioui eju» supposilis, pro be- ciens, quo ptjierai conatu se ab eorum macibus
iiciiciis ea sacrauienlalibus refcrebant. Ex yiciriis Q absti-ahebal, ei ab eis vix teneri poterat. •< fiia,
sane castellis, et vicis, et urbibus multi conlluxe- inquit Abbas, « ad lectum nostrani eum reducite
rijru, et cumiiiunia tani advenaruin, quam civiuiu Oraiite ilaque Abbaie, el fratribus iu oialione
iii iieuioU.-.o studiri. cranl prosequi Sanctum, ex- proslraiis, quasi ardentibus paleis, quae in lecto
pete.'c beneliciuai, audire varbaiu, viderc signuni; continei>antur, diabolus ureretur, tcrmcnti xi' uau-
cl. dociriua et miraculis ultra quam credibile est, lis, vt divina propiuquante, passionem clamoribus
deleciabantur. teslabalur, Jubet igilur Vir sancius aquam bcne-
10. A.ierat inler eos quidam ex suuunjanis, qul dictam in os- patientis infundi : quam ille pressi.'?
puerum dwinoniacura illuc advexerat qui repenle : labiis ei dentibus nou admitlwis, vix tandeni cuiieo
coram omnious ad signuni crucis, quod Vir sanctus infixo dissolvente pressuram, vellet, uollei, inira
edidit, de bajuli sui brachiis ruit, et elisu» liuuu fauees et gultur recepit, Confeslinique ul peiwirans
quasi niortHUS sine ullo sensu iinmobilis visws esi : saiiciificaiio ad inleriora dfscendil, quasi infuso
neque vox, iieqiie halilua erat in eo, lantum eirca anlidoto vis raaligiia crupit, etvoinitu sordidissimo,
prBicuidia exiguus ei superenit vapor. Dnni igilur quasi lorreniis iiiipulsu, festiiia iirsBcipilotione ro-
cieteri locum ut possel procedere, et admitti ad Vi- n lalus cum ingenli cantumelia diemon exivii. Rc-
rmn Dei sem.inecis pueri bajulus; et attonita mul- penle qui videbatur moxtuus, vivit ; ci de lecto
tiludotam miserabilis casiis prieslolabatur eveuluni. Abbatis quietus el iucolimiis surgeiis patrouuini.;ue
Ingressus Igitur ad Virum Dei homo est, et puerum [Al. patruunij suuni ainpiexatus,- Doo gratlas,
siupidum, nec aliquid seiiiientfim aniepedes Abbatis saiius suiU, » inquil., Gratias agunt o.nues coi..iiiu-
exposuii, et ait ; x Puer i«lo,.domiue paier, quem niter Deo ct qui inodo tleuant, iseiaiuur. Foras cia-
< aute luos pcsui pedes, jam per triennium a diie- mor effur.diiur, res iulus ge.sia super lecla soiem-
« monio acerrime vexaiiis est : et quolies vei ei'.- niier pr.edicitur, tota ad spectacidum convs.iil ci-
«. clcsiain ingreditur, et saliUus exorcizaiis asper- vitas, beuedicitur i>eus, gaudei popuius. in ADbale
« gitur, vel signum ei eiucis impouiinr, vel Evan- tanti opiiris {lairaiore lotius plebis req.jicîcii af-
<i gclium audire ooinpjllilur, vel divinis iiiierest festus.
\ 3acrameuli.s, ofieiiditur habjtator ejus diabolus, 18. Pebricitantibus raullis idem San.nu-. mauus
" el torquelur ai.rocius. Dumqiie niodo cum ca^leris iinpfinens. ot aqua.n benedictani |;orri;.,'ens ad bi-
..
ego pro foribus exspecUiem, sigmun sancl* beiidoiii, sunilHlein oln.iiiuil ; arldos manu', et
» crucis f;guraote le, et extendenle in populos ma- lueiijbra paralysi dissoiuta tangens iMcoluniilati rc-
< nuiu s.aciamoclaiiura signorum virtutc exucer- sliiuit : cajci* eliam sub multorum testnuonio in
27'J S. BERNARDl VITA PRIilA. 280
cadem civitate ul vidorent, imposito Bigno crucis, j^
lucem li&bebat, ul semper clausis palpebrig eliam
a paire iuininum potentcr obliuuit. Per idem lem- brachium opponeret oculis, ne aliquo modo aliqua
pu» ho.-pitium iVibaaensis cpiscopi (37), quem do- lucis parlieula se ei ingererci. Avelicbantur ali-
niinu; Papa ia eadcm legatione bibi coliegam dede- quando opposita brachia violenler, ei cum se ei
ral, graiia iraclaudorum uegoliorura intraverat, ei lumen infundcret, clamaoat et flebai, ei erat ei
de his quai injuiicia fueraut conferebani: cum rc- ciaritas pro cruciaiu, et lux visa quasi aculeos ejus
penle irruit super eos adolescecs cujus manus cercbro inligebal. Benedicit infanlulaa Vir Dei, et
arida eral, ei rctorta ad bractiiiim ; etadvolulus signaculmn crucis faciens super eam, iranquil-
pedibus ejus suppiicitcr poslulalsaaitalem. Ille aiias liorem diiuittit : et dum domum referretur, ultro
occupatus, benedixit quidem, cl abire praecepit, et aperil oculos, et pedcs sine veciore ipsa revertitur.
ne amplius sibi molesiiam faceret, verbis solilo se- Et ipso iu loco mulieri a dfemonio vexalce, multis
vcrioribus intcrJixit. Reccdobat noa consecu-ille astantibus,a Patre misericordiarum idem Sanctus
tus quod quasierat : cum venerabilis episcopus sub obtinuit sanilatem.
oniBi celoritatc eum regredi jubel, et manu arre- CAPUT IV,
ptum iradit Abbali. « Huic, inquit, qui ininime g Dg datmoniaois cumtis, et mira humililate Ber-
beneilcium consccutus, tibi, ut disccdcret, obedi- nardi, intcr tot illuslria opera ceque sempcr de
vit, tu ae claudas viscera misericordiie : quin potius se modeste seniientis.
tu obedi, et virtute obedicniiê mejubeutc asirictus, 21. Jam Papiam advenerat, et fema virtulum
fac quod postulat, largiro quod peuL ct ; confidefls advcntuni ejus praecesserat, ct cum debito gaudio
in ejus viriute, perquem expctit sanitatem, posiula, et apparaiu tantje glorije Virum civitas la;iabunda
el impetrabis ; ut el uos dc Dei munere, ct ille de suscepit. £t ne diu popuii desideriun\ dilatio sus-
uptaia giorieiur salute. b penderet, qui sicut Mcdiolani miracula facia au-
i9. Ad prsEceptum episcopi Abbas, apprehensa dierat,sigaum ab eo optabat vidore; advenit re-
pueri manu, invocavit Dominuni, et exHudivit eum ;
peuie post eum ruslicus quidam qui de. Mediolano
el sjgno crucis eiiiio, nervi qui obrigueranl, ex- secutus eum fuerat, uxorem dajinoniacam secum
tcnsi sunt, et caro quam assiduus [al. assidensj adducens, quam ante pedes ejus lacrymabili voce
congelaverat morbus, redcunie sospitate ingenita, iatriusecas protesiaus anxielales deposuit. Nee
mobilis facta est el flexibiiis, et dicio citius langui- mora, in contumeliam Abbatis per os Riiser»i mu<-
dura diu membrum ccrivaiuit. Obslupuit episcopus lieris diabolus locutus c?t, et irridens servum Dei :
lam repentina; virtutis adm'rans cffcctum, et am- V « Non, 1) iaquit, « rae de eanicula raca hic porrulos
pliori eiiani exluuc venuratiopc Viruni Dei coluit, edens et brassicas devorans pelhjt. » Multa in huuc
ct rairaculorucn illius ipse lOblis existil et relaoor. njoduai ui Viruin Dei jaculabatur convicia, ut bla-
Curapulit autem eum, ut ibidem ea nocte cceaarei. splienuis provocalus, impalienter ferret opprubria,
Cujus rei assensum com magua diff).:,ukaie nbii- et cetifuuderetur iu prassenlia populi, cum indiguis
nuii, ea dunlaxat raiione suasum, quod intoicrabi- se audiret sermonibus lacessiri. Scd Vir Del aslu-
lis undique populus exspeclare' , nec sine periculo tias cjus inlelligens, irrisorein irrisit, el ultioncm
posse, egredi videretur. inier coenanJum vero pa- aon ipse expctens, sed ad Deum remiitens, ad ec-
ropsidera, in qua Al)bas comederat, episcopus ini- clesiam sancti Syri daenioniacam duei prsecepit.
nistro familiari servandani iradidiL, et pra.'cepit ut Yolttit quipjie curalioius illius glofiam darc Mar-
scorsum recondilara cura omni diligcnlia custodirei. tyri, et priraitias opc-rationum virtuli ejus ascribi.
Elapsis exinde aliquot diebus, episcopus idem fc- At vero sauctus Syrus ad hospitcm suum rcmisil
brium vehementi ardore corripilur et recordalus : uegotiura, uco in ecciesia sua quidpiam sibi defe-
1 300 llomiois Dei, familiarem jubet accersiri mi- rens, intactuia opus reduci voluit ad AbDatein. Re-
niitrum. € Discum, > inquil, « Abbatis, quem tibi Q ducitur igilur mulier ad Abbatis hospitium, gar-
* iiuper iradidi conservandum, huc arfenc ue cun- rienic per os ejus diibolo, el diccnte : « Non nie
» cteris. n Cumque ille ot>ialis50t aliatum: « la- B Syrulus ejiciel, non expellet Bernarduius. » Ad
• funae, » aquam in eo, ei panis exiguas
iaquit, « hwc servus Dei rcspomlit : « Ncc Syrus, ucc te
» buccellasconsciude. » Quod cum factum esset,con « Bernardus ejiciei, &ed Doraiuus Josus Ciiristus. >•
lidens iu Domi(io,oiAbbatis prccibiis se coinniCudans, Et cjnversus ad oratiouem, pro salute mulieris Do-
comedi; 01 ,*)!bit, et absque ulfi diiaiione couvaluit. ffiino suppUcabal. Tum vero spiriius. nequam, vclul
20. Aogebaiur adveutaiilium i;un'eras, ei i.iiii- piiori iinprobiiate mutata : « Quam libeus, inquit,
fica ©pCia ad sc populos iurKabaut ; uec usqaam egiederer ab hac canicula, graviter molestatus in
Viro LJel dabatur rcqulcs, uum cx ejus lassitudiue ea, quam libeus egredererl sed non possura. » In-
aiii sibi requieui proourarent. Abeuniibus oocurre- lerrogatus causam : magnus
« Quia necdum vult
baul aJve.iicules, et succcdcbant sibi bcueficia Dominus, » aii. CuiSancius « Etquis est magnus :
liiendicanios. luier quos liiiics quidam in uliiis suis Domiuus? > Elille « Jesus Nazarenus. > Adquera
:
pueliuian) ad Yiruiii Oci atlulit, qua; iia cxosam rursum Yir Dei j Uudc enim Jcsum nosii, -iut si
;
unquamviJislieum? —
Vidi, » inquit. « Cbiufineum
;37) !>faiiliiei, de quo supri, uuiu. !). vidisii? — in gloria. — El tu in gioria iuisii?
281 LIBHR 11 AUCTORE ERNALDO. 282
— Fui quidcm. — Ei quom'j.'io iude cxisli '? — Cura fi mulier. Nam eo lemporc aberat, quo primum Vir
Lucifero, inquil, niulti cctiJimus. » Haec autem Dei civiialem prfedictam sua iilustravit prsesenlia.
orania voce lugubri peros>'>.'tuIa" audicniibus onini- Hanc possidebat djerriouiuin, quod inodo Itaiica,
bus loqiiebatur. Respondente autem Abbate san- modo Ibera liagua loquebatur ; nec satis certum,
cio : K Nuoqiiid nou in illam rediro gloriam velles, ulrum unus esset biliaguis , an duo, sui quisque
cl restilui iu gaudiuai pristinumV » rursum voce scrmonis Idio" atp utens : sed lam proprie modo
niutala, et miro inOiio cachiunans : « Hoc, f in- hiec, raodo illa souabat, ut dice^-es : Hic qui loqui-
quit, « tardatum [al. tardumj esl. > Et nihii ullra tur, Ligur est, bic Hispauus. llaec etianc genuum
iocutus, oraute aaeutius Yiro Dci, nequissimus passione et popliiis tremore perturbabatur. Qute
IIOI ille victus abscessit, ei muiier sibi reddita cum ad Yirum Dei adducta fuisset; saltii concito
quanias potuit gratias egit. scammum ia quo sedebat inopinata ccleritatc
22. Revertitur igitur vir cum muliere, el per io- traiisiliii. Rcducta et interrogata quid sibi vellet et
lam vijim iucoluraitali ejus congaudens, expectan- salius, et fuga, el unde segrotanii el vetulse tauta
tibus amicis domui i-ua! redditur. Lffitabaniur oanies virtus et velocitas advenisset : respondit hanc sibi
qui ordinem rei gesta; audierunt ; sod ropente gau- j,

agilitatem ex prasseniia inesse diaboii, ul currentes
dium vertitur iu mt£roreai : quia ubi domus suic li- " comprehenderei equos , et eorum dorso sine uUo
iniiia mulior altigit, rursus in eam intral diabolus, adminiculo insiliret. Ha5C sequenti die dura in ec-
et Infestior solito miseram discerpit atrocius. Quid clcis divinis quae ille celebrabat officiis intcrcsset,
facctet miser raaritus, quo se verieret, uesciebat. crndelissime et diutissimc coram onmibus vexata
Cohabitare cum daimoniaca molcslissimum, relin- est. Compassus Abbas mulieri, jara saepe in talibus
quere, impium vidcbatur. Surgil igitur, et assum- expertus Dei clementiam, iraperal diabolo ui rece-
pta secuia niuliere, rursum Papiam revertilur ubi : dat. Ille ad imperlum Servi Dei tremebundus eva-
curn Virum Dei non invenlsset, usque Crer.ionam nuit : inulior vero nonsoium a vexalione, sed etiam
prosequitur abeuntem. Indical quid factiun sit : el a nervorum contraciione in momento convaluit.
ut gratiam inveniat, lacrymabililer deprccatur. Nec Ilicc et alin multa intra Alpes coustiluius operatus
deest pia; petitioni Abbaiis cleinenlia ; sed pra^cipil est Yir Dei, et diversa loca perlustrans benefaciebat
ut ccclesiam civitatis iliius ingrediatur [et auic iis qui infirmabaniur : illumioando Cj^cos, erigcndo
coufcssorum corporaj orans exspcctct, donec ipse debilcs, curando febricilantes , maxime oppressos
sequatur. Iiaque mcmor prouiissi, circa noctls cre- a diabolo diligentiori studio purgans, et quas niali-
pusculum, caeteris dormitum euntil)us, ipse uno gus fcedaverat spiritus pectora, lempla Deo accepta-
lantura proseqaenlc ecclesiam iiigreditur, el tota bilia coiisecrabat.
nocte illa orationi Domino quod C

vacans, 22. Plurima auicin in eum probahilia cl laude
obtiuuii a
petebat : et impelrata mulieri sanitate, jubet eam digna concurrunt. Aiii naraqui' doctrinam alii ,
securam reverii ad propria. Sed cura illa redilum i iO'? mores, alii miranlur miracula. Kgo quidcm
ad se diaboli, sicut jam experta fuerat, foriuida- congruum his omnibus honorcm defero sed priB :
ret, coilo ejus alligari cliartul.im liajc verba conli- omaibus, quantum in me est, hoc sublimius duoo,
neuiein prjeccpit : « Irs noinine Domini nostri Iioc propensius praedico, quod cum esset vas ele-
Jesu Chrisli pr^cipio tibi, dêmou, ne banc amodo ciionis, et nomen Christi coram gentibus el rcgibus
mulierem praesumas contiogere. • Quod manda- ferret intrepidus, cum obedirent ei principes nmndi,
tum sic expavil diabolus, ut mulieri regressae ad et adnutum ejus in omoi natione staren; cpiscopi
propria nunquam deinceps appropinquare prassum- cum ipsa Romana Ecciesia singulari priviiegio ejus
pseril. veuerareiur consiiia, et quasi generali legatione
23. Erat eiiam in eadcm civilate dajmoniacus conccssa subjecissel ei genies et regua; cum etiam,
quidani, cujns passio mulios ad risura movebal, quod gloriosius judicatur; facia cjus et verba con-
cum alii qui severioris animi erant, cleme.iiissiiuo liriiiarejitar miraculis ; nunquani excessii, nunqaam
01 conipaii-reniur affeclu. Hic ita laiiabat, ui si siipra sc in mirabilibus ambulavit : scd de so semper
audires, iicc videres persouam, cauem crederes. humilitcr senlicns vonorabilium opcrnm noa se
Qucm sibi cxhibilum Yir Dei curu latrauieui audis- auciorem credidit, sed minisiruni ; et cum csset
sel, Ingeinuit : qui eo modo If.lrabat, quo aolont omDium judicio suinmus, suu sibi judicio constitit
percussi vei obruti canes irasci, et riugere [ai. frc- inlimus. Soli Deo quidquid fecli ascripsii : imo se
merej in percussores. Sed et in prsescnt' i Yiri Dei nihil ijoui aut velle, sut possc, irisi insplraule et
anhelans cl lairans, acrius solito turbal>atur lu- operauie Deo, et sensii, ei dixit. Sed aacrai vis di-
ciepaio iiaque diuboio, el In virtuic Christi expulso, vius lu irurijore acccpio, ci in juo saluii?, scgre-
homini iraperat ut loqualur. Pu.gstus houio iatrat g .ns iu Eviij.gelium suum serviim suum, cujus hu-
ecciesiani, iaiercsl sacnmioutis crucis signo se iiiilliriicm rcspexerai, cujus aniuidui Splrlius suncius
niunit, audit Evaagelia, ciinfiloiui- cl orai, el coeiera oriiaverat : et qida siuccrilalern ojasnuliu macula-
sau-i. uic:;ii'^ ciuua Deo leddit ci coniccrat. bat duplicitas, uec iuicrruinijobai boauui ejus qus-
2>. iûtr. secuudo per Wedioiauum eouem auuo liliei rofispeisio faisliails, in (jOo suu i'iem spintus
Paier sancius transiret, oblata est ei ditnioulaca loaueD&i, imniO!.>iiiji.
?83 S. BERNARDl VITA PRIMA. m
86. Qui ut seniper splendidior esset e( purior , & cjus super se exlensa optat» benedictioni» graliam
ouolidit: iii lorn.ice probabaUir, el ne quiii oi ru' accepisseiit. Tandcm Clirysopoiiu (38) veniens,
biffiois owei-ieroi, Cfeliris lualleorum ictlbus iu in- usqae Lingones soleiuniter deduciiur : circa quos
( jue landeUslur, tlageilatatur, ei arguebaur, iioa lines iValres ei CiariE-Vallenses occurrunt, provo-
p*nam
!id prci crunine, sed .id gloriaiii pro virtutc. luti genibus, surgr.nt ad oscula; et vicissim ai col-
Nuuquam ei defiiit sliumlus a^giiiudinis. Et cuui loiiucutes, Claram-Valleiii eum deduciint al.icriier.
scirei viriulein iu ir.iirmiiaie perfici, suiiicicntem Adsu .t IVuires congregali in unum, el inira devo-
sibi in lioc e.Kpencbalur gratiara ,
quod videret tiouedllecium Patrem suscipiunt. Agitur sine tunultu
suos omncs quaaiuluincunque extraurdinarios nio- cuni onini gravitate Isetitia. Facies quidem piirior
lus linia illius quolidiauie aflliclioni.s abradi. Brat hiiaritatem dissimularc non poterat : sed e.istigaius
quidem earo iiifirnia, sed spiritus piOmptiw : et acliooum et lociitionum inodus inetas proprias uoii
Hiiomiiius iu corpore poterai deleclari, arapiius de- transgrediebatur, el cohlljdbanl se affectiones ipsa',
leeiaiiaiur in Domiuo; nec aliqua sa^culi hujus ain- ne quid agerciit, in quo dissolutionis noiareiigionis
bitione pulsabaLur , <jui solis coileatibus iiihi^b.il. niaturitaiem oftentJerei. In tanta Abijaiis mora niliil
Quot Ecclcsi* desiitut<e pasloribus, eiim. sibi in in Clara-Vaile potuit diabolas lexerc, nihil interlin .
episcopuui elcgcruni ? Elegit euni domestloa Lingo- rubiginis sineeris affricuit meuiibus; nec in aliqna
i:0ii8is Ecelesia, elegit Calaiaunensis. Intra lialiain parle donius Dei supra petram fundata motaest. lt;i
eivilas Jauuensis, ei Aicdiolanum metropolis Ligu- B opus suum Servus Dei absens corpore, prasens
ruin, luiuc opiavcruiit pislorem et magistrum. Ren:ii, spiritu, orationum inslantia munierat et solldarat,
/lohillBsima Frauciie civilas, seciindic Belgica^ pront nt*T rima aliqua in tanilscoiistructionibus hiscere
vinci« caiHil, ejus dor.iinationem ambivit. Omnibiis viderctiir. Niilla; in auvenlum ejus lites servat«
bis vocaiionibus posiposilis, non soilicitavit animam sunt, uoB o.lia nuirita ia prsseuiia judicis eiupe-
eju3 iionor oblatus, nec moius csi pes ejus ut ruiii. Niiiii junieres adversus prlores de austeritate
inclinaret se art gioriam , iiec niagis eura delectaliat vel duriiia, nihil priores adversus juniores dedisso-
iiarn ei annulus, quam rasirum et sarcuius. lutioiie aliqua vel remissione causati sunt. integer
27. iêtentii.us se nec annuens aliqii;;ndo, iiec in- universorum status, eoncors 90cie'as, vera unilas;
solenier aut :mprobe rinuens, dicebat pe nou esse omiies unius moiI.i in domo Dci, in paee el sancii-
suum, scd ahorum serviiio deputalura. Qu» res inonia inventi suut, ascendenles scalam Jacob,. et
runi roferrelur ad fratres , respondebant : » Mos iestinantos ad iniuitura Dei, cujus delectabilis aspc-
omuibus qu» poss:debamus vendiiis , inventam ctus in superioribus eimiiBuat. Abbas iUtque non
preiiosam margaritam comparavimus : ad patri- immeuior ejusqui ait : Videhain Satunaui si<;uif6i^>xr
monia distracia rcdirc non possamus. Quod si et n cadenlem dc ulo
i
{Luc. x, 18); eo humllior erat, el
preiium et appivciatuin iioliis perierit, et sabstan- subjociior Deo, ijuo inielllgcbat desideriis suis Deum
tiis, et margarita pi-ivali fuerimiis: oxspeetationi adesie propilium. • Nec de hoc in se gloriabatur,
noslPie niale provisum est, si olco nosiro elTuso, quod ûbjiciebantur ei dieinonia : quin polius ia
. liusis januis sicui faiui mendicemus. o ProviO.jrani Domino gaudebit, quod nomina fratnira suorum
etiam sibi ex consilio sanciissimi fratres, ci do- scri(jia videbat iu ccelo, quorutn unauiuiitas innna-
niiui Papse aiictaritate miiniii eranl, ne quis gau- culaiani sc ab hoc sseculo cusiodiret.
uiuiii suum tollerc possot ab eis, et aiiornm conso- 29. Ade.-ant ei in consilii.-i venerabiles fratres sul;
lalio eis fieret Iribulatio, et eorum inopia aliorum aderat Gpdefridus Prior ejusdem loci, propinquus
pleniiudinem fumularei. His aliisque raiiT.iibus ejus in carne et spiritu, vip sapiens el constans,
servi Dei expu^Baveranl petiiores, etjamdivulgaium qui ellam religionis et prudentia; mcrito posiea iu
eiat uinque, Abb<,iem sie statuiuui in Ecciesia a Ecelesia Lingoucnsi factus episcopus, el sanctitatis
Deo, sicut in Hebijeorum populo Moyses fuil, qui formam relinens, et dlgnilaiis in qtia est honorem
cum non essei poniifex, Aaron tamtn unxii elsa- nou luiimens, usque hodie ingrediens el egrcdiens
cravit pontificem ; etdispositionibusejus totaLevitica laudabiliier perseverat. Hic ergo atque alii plures .
omni lerapore successio paruit, i

viri jirovidi, ct de communi utililale solliciti, Virum
Dei, oujus eotiversatio in coelis erat, aliquando de-
CAPUT V. scendere compellebant, ct indicabant ei quse domus
iiecessllas eîgebat. Insinuani ilaque ei locum an-
De reditu Dcrnardi e.v Italia, el de monasterii Cla- .ncommoduin qno consedeiant,
gustum ei in iiec
rx-ValUs in locum capaciorem transiatioiie.
capacem tanue aiultlludinis; et cuir. quoiidie oater-
28. Jam Alpesiran.scenderai (an. 1135). ei dcscen- vaiifli adveataniiuoi numcrus augcrelur, non posse
debant In occursum ojus de sumrnis rupibus pasto- cos iiiira oonstruclaa recipi officinas, ei vix oraio-
res, et armentaril, et .igreste liominum genus, et rium soils sultiecre monachis, Adduni etiam sc con-
conclanirijjaut a loniê benediclionem peieates : et siderasse iiiieiius aptam planitieni, et opportunlta-
replabani pei faucci monlium , regredicnies ad leni iluminis quod inlra iiiabitur, ibique locuin cssc
eaulas suas, colloquentei adinvicem 1 mn et gau-
dentes, quod Sanctum Domini vidisscnt , et manu {'iSj Gall. Besancon.

285 LmER II AUCTORE ERNALDO. 2S6
spaliosuin ad omnes monasLedi necessitales, ad CAPUT VI

prata, ad colonias, ad nrgulla ei viiieas : el si silvaj De sciusmute AquliiwioB, operaHeruurdiccmpoaiio;
videatur deosse ciausura, facile lioc iiarieliljus laci jeitilnaali incubo dxmone inirabiLiler liberala.
pideis; quorum ingeiis ibi copia est, posse suppiori. 32. Laborabat ca tempestate sub scbismaticorum
lii priinis \ir Uei nou ai-i.uievil coi.siiio. '.
ViJo- oppressioceiuta Buriiegaleasis Ecclesia : el non erat
lis, ». inquii, « quia iniuiis exper.ils ei siidariuus in Aquiiaoia qui possel resistere p/incipi, cujus
jam domus lapldea.' (39) c&usuininatse suut, cqua?- aniiTiurii inauraverai Deus; qui., annueuie Gerardo
diicius cum inaxiinis sun.|>iiLu-, per siuguias ofi'i- liliiguilsmensi episcopo, et instiliaiite, in cor e|us
cinas Iraducti. Si iiicc oiiiJiia coriiVegeiimus, jiOi>v disseosionis semina, factus esi bchisnfialis defensor
runtlioniines sKcuil inale de noiik s^niii-e, quud et aucior !,aii. iriij). Quicuuque susceptioni Petrl
aut leves suiiius ct niutsiiiiei; aiit ninil;e. ijuas tn- Leoiils nou subscribeiiani, persi.'cutionibi;s expositi,
men non iiabeinus, diviiisR iios facluiii iiiianire. aUi daninis, aiii proscripiionirjus inultabiriiur, aiii
Cumque ceriissiaium voljis slt, peucs aos iiqu esse a sedibus propriis pulsi exsuiare compeilcb.tntur.
pecunias; verljo evaugelicu voljis dico, cp.iia it\iiii- Slbliabal iuauribus Comitis iiiius crebris perstia-
caiuro lurriin, ficluri opei'is aecesse e&i suppui;ire sionibus lul. suggestionibu.i], quasi serpens anli-
expeniss : alloiiuiu tuin coiperit, et defeoeril, dice- 3 qiii.s, veleraior ille, qui ;iiu i;i jia.-tibus iilis .Seuis
tur : Ulc liiniw (ytMas Cieijli ajdificai-e, cl ii07i potuit apostolicas iuei-al iegatas, el liuiic a inagistraiu
cousummurc {Lkc. xiv. 30). n ;,-u'ito dejccius, uoii poicral se pati suie soiius Ec-
30. Ad l)a?e . reiuondeni; « Si consuinma- ciosiffi episeopiiin, qui so viderat tolius Aquitaaia;
ii.< lis qju; sd nic-nastcrium. paninent,, liiibltatores princlpemetiiiagisiruiii. Erubescebat eniii"! atl pi'i-
cessasset uiliiore j.>ou.5, siare. posset ieiiieutia, et .'n.ini doiiiaui redire, cujus poientatui ct Tur(jnica,el
cess&nJiiai :iij opcriuu-' ratloDabiiij esset ceusiira. iJitrdegaleusis, et Aaxionîs provincias subjecise
Nuiic vcro cum q ^«'.Idie.aregem suutii iieus multi- fueranl, el quidquia a eoliib'aS Ibijrorum usque ad
plica, aui i-epe!l,..:di su'.ii quo.s luiitit, aui provi- Ligeriin coinplectitur ei cla.idit Oeeanus, paruerat
deudi maasii in .,;Lin. .îigr.I.iiantiir. Tvac I. IttJI du- ejus Ljiperio. Consuetus igilur pr.eiiai-i proviiicias,
i/.aia 8«t. qii; parat.maiiaores, quiiipfitjiaiiH niansio- el 4ub lituio jusiiiiiB de causis emergentibus facere
nes. -iSiaii i'uieiji v: pro diftideiuii buwpiujiu eonfu- quaesiam, infinitas aggrcgarat pecuiiias, quse sibi
sionis iiujus iuouri'.ii^'Ui disciimiaa ! a A udiens liiec erani in idoluin el in aposiusiif siniulacrum, Videns
Abha'i, fide et cliariiaie eorum deieclaius est, ct ali- itaqiie periisse sibi exaclionnm aucioi-it.ilein, el so-
qiisndo laiideiii ronsiiiis «cquievif, pi.iriu.is lauien 'aiii domuiii, qua; nupcr iiiultis siipaia clanioribus,
prius suuer lioo ad Oeum preciL>uS fu.sis, uonnullis ^ j;iiii (larebat ajrariis; impatienlcr feroiisquod iiianus
ipjoqiie revelatlofiibuspncosteiisis. Garisi suat iVii- e;us non i:npiei'eniur muneribus, hoaio serpeuiinai
ires, ubi elfusam est verhum ia publlcuin. asiuiiie,festinatoad Peirura Leoni;-niisit, ut ei lega-
bi Audivit hoc saucta; meraoriie nobilissimus lionem concederei, elipse ei lidelitatt! jurata oliedi-
priucqis TiiC-ubaidiis, et inulti ii; suiiipius dedit, et ie: iiisuperet p-i-.ci'. m lerra-. ei quuseunque pos-
ampliora spopuiidil subsidia. Audi.runt episeopi set, ad ejus Imptr ium inciinarei. Gavisus liomo perdi-
regioaum, ei viri ineiyii, et negoiisiorcs teri-ic, el iiuiiis, quiiiioeum, ia quo diialaret maliiiam suam,
bilariaiiiaio sine c.itaetare alin- n.i upus Dei copiosa se iuvenisse putavil, citoanuuii tet libeuter ei eiiam
coiiiulere .saftVaî» At>4ndantii;us .sumptibas, con- inadstipulatioriem erroris GiluneniTusculanuin car-
ductis feitiHanter opersriis, ipsi frsires [-er omuia diniitem episcopuni,quI soius de Ilomauia cumPeiro
incurabebant operibu^. Abi ca-deijaot iigns, [(10) I'01'tuensi episcopo ei adhicserat, coleiiier delegavii.
alii lapide^ Cvnqu&draljant, alii Riuros 3truebanl,j 33. Porro Ge rard iis ipse, qui iirius se iiii;iilaiuin
aiii diffusis iimilib;'* jiartisbaiitur iluvium, et e.\- dolebat, re3umj.sii cornua, et deinceps coepit secu-
rollebniit saltu.s aquarurr. iid uioias. Sed et fuliones, ior et audacior apparere. Nam ei, quod anta uon
et pistores, e'. cori^.rli, et labri, iiliiqiie urtilices, n feesrat, pablioe procedebat initraius, ui ipsa saci
congruas sptabaiit suis operibus macl.i.ias, ut sca- oflicii iiislgnia ampliorem ei "cverentiam iu populos
turirei et prodircU uijicunquc opporiunuin esset, viudicarcnt. Aggreditur ergo Comiiem mullis pecu-
iii eft.m doniy subieiTaueiii canailbus deducius rivus iiils. iitvadii animam 1 fiOS ejus ralionlbus venc-
ultro ebulliens ; et domuiii coiigmis iiiliiisteriis per i..ilis, et bomiaem prompium seducii faciie ei cor-
onnies ofriiinasexpieii>, purgataduiA&ad c;iii;iin;iicai runipit. In pi'imis ab urbe Piciaveusl Gaill..;iinus
alveum reiefiereuiisr ';Uii; diiYusa; fueraiit uquie, et opl^copus, vir honestus-, lioino caibolicus, in socic-
flumiiU propriani reddirdai qaaatitatei\i. I.iopinata iaio ci defeusioue uuiversaiis Ecclcsite stabili.>, vio-
Cftleritaie f.s.iSu.iiiimii siii".i iiiurl, -10.1111. iij')jia3i.sri. ..;iiii;;' o:cpolliiur, et a Gerardo cardiuale ct adjutore
.i5«iJii.jiisi spicicsissluit isoir.plecteuics. Sur.Txii du- suo, qi.ia Petrurn abdicauat, damnatui. Eraut el
VT.iS, et nti>iii iiiiiniaiu v'ivei'a^!ii atipiu niiuabileni ba- «ii;c laiiiiliares eaiisa;, pro qiiiLusci a inuUo teiii-
noret ..uper uaia eccies'i, in i.vrevi prolecil elcrevit. poie Cuiiies iufeusus, data occasioiie, libentissimo
45) Oo;Jen Coi ooiensis, ili/imis ista iiarar.a esi (40) ijiicinis inclusa ex ms. Coibeii-nsi desumpta
iithlviiiia eii eciUeîa. domiis l<i,pidefn, eic. SUIll.
287 S. BERNARDI VITA PRIMA. 288
eum perspquitur et abjurat. Visum est autem tam « rit ei lacrymis pevfusa passionem horinbil«n, et
Gerardo quam Coiniii, ut aJ conrirmalionein partis ludificaiionem invetcratam ; el quod nihii ei profe-
su« sinL' raora Piciavi creariMit episcopum. El inve- cissent, qunecunqae fecissel sibi a prcsbyieris im-
neruul liominem aiiibiliosum, nobilem quldem ge- [icrata. Addidit sibi ab opprcssore suo adventum
nere, seu degeiiorem fide ; quim, ut geuus suiim ejub prffidiclum, ct minaciter ei intcrdictum ne
cum eo ia causa ponerent, quibusdam ex clericis anteejus veuiret praesentiam, quia niliil ei prodes-
consentieotibus elegoruni; elprotanas ei imponen- scl; ei ipse, recedeate Abbale, qui fucrat am«lor,
tcs raanus, exsecrabile capat ejus iion tain unxe- crudelissimus ei fieret persecutor. Audieiis hjec Vir
runi, quain coniaminaveruni. Siraile huic monstrum Dei, blandis vorbis consolatur mulicrem; et de
iu Lemovicensi Ucciesia iutruserunl Ramuultum cuelo proraittens auxilium, prsecipit ui die altera,
quemdam Uoratensem abbatem, quem non inulto jam enim nox insialwit, confiilens in Doinino rever-
post ultio divina secuta est. Cadcnsenim resupiuus tatur. Reversa iuane, cum Viro Dei blasphemias et
de equo in via plana, uno tantum lapide uliorc, qui niinas, quas llOGcidem no-.-lo ab incubu suo au-
ad lioc ibi erat rclictus, intixo capiti ejus, et quas- dicrat, relulisset : » Ne cures, inquit Vir Dei, miiias
salo cerebro exspiravit ejus, sed lolle baculum hunc nostrum; et pone in
Audiens heec el Imjusmodi vir venerabiiis
34. g lectulo tuo, et si quid potest, agat, « Egit mulier
Gaufredus Carnotensis episcopus, cui a papa louo quod jussura fuerat, et recubans in lectulo suo, ?i-
centio Aquilaiiiie legalio fuerat commendata, vclie- guo crucis munita, juxta se bacuium ponit. Adest
meuter indoluit, el succurrendum periclitanii Ec- illc continao, sed iiec adconsaetum opus, ncc ad
clesiie, podtposiiis aliis oegotiis, sine uUa diiatioiie ipsum cubile prsesumit accedcre minatur tamen :
decrevit. Aljoatem igitur Glar^-Valiensem petil et acerrime, qiiod discedente Viro Dei, ipse in ejus
obsccrat, ut sibi ad tanta mala eliminanda succur- supplicia reverteretur. Instabat dies dominica, et
rat. Assensil vir Dei, et se inproximo congregatio- voluiiVir Dei per edictum episcopi populuni in cc-
nem monachorum iu Biitanuiam, in locum quein clesiam accersiri. Cumque ipsa die maximus po-
juxtaNanuetum comitissa Ermeugardis paraverai pulusad ecclesiam convenisset, Missarum so- inter
ducturum iniimat; et promitlit disposita illa domo lemnia comitantibus cpiseopis, GauiVedo Canio-
secundum genus ei species suas, se cum eo iu Aqui- tensi, etjBrictio Nannetensi, ipse ad ambonera coq-
taniam profecturum. ibani igilur siraul,el ne mul- sceudit, ft utoinnes quiln ecclesia erant, aocensas
tisambagibus utar, simui Nanuelum vcuerunl. Urat caudelas in manibus teoeant, locuturus edicit. Quod
autemia regione illa misera mulier, qu;« a quod;iiii ., et Ipseciira episcopis el clericis faciens, inauditos
pelulaute diabolo vexabaiur. [Apparuit autem ci *» diaboii ausus publice aperit, et fornicatorem spiri-
lascivus ille diabolus in specie miliils, valdc pui- tuin, qui in tam liorrenda inquinaraenta, etiam
cliri aspectu, tt in amorem suum iiuus suggestione conlra uaturam suara, exarsciai, cuni omnium
lati^mi, exira lucutione blandieiiti atiimum ejus fal- fiilelium qui aderant subscriptione anaihematizat :
laciter inclinavii. Cumquc mulicris assciisum oLti- et auctoritate Christi lam ad illam, quam ad
u isset, exjiansis br.ichiis, pedes ejus supcr uoa omncs rauiieres deinceps interdicit accessum.
m.nuum suaruin posuit : altcra vero ma.nu caput Exsiiactis iiaque sacramentalibus iliis luminiDus,
ejusoperuii, sibiquc cam fcederis hujus si^no doia- exsiiQcta esi deinceps luia virtus diaboii, et inu-
vii [«/. dcsponsavit.] Hat)et>ai, auiem iUa viruni licri post confe.ssioaera communicauti, nuiiquam
sireuuum miiitem, sed hujus lum exsocrabilio com- postea apparuii inimicus, sed irregressibilitcr eli-
raerciiprorsusignarum. Abuiebatur ergo ea, etiam minatus aufugit.
in codem lecio cubante marilo, invisibiliier impuris- 3C. His itaque patratls, simul Abbas et legatus
sinius iile adulter, el incrcdiuiii vexabai libidine. ( ingi-ediuntur Aquiianiam. Interim Gerardus, assensu
35. Scx annis taiiium laiuii niuluui, uec dctexil lCoinitis, Burdegalensem arcliiepiscopaiiim oci-upa-
-mulier pcrdiia la.uu criniinis piubrum. Septimo njvcrat, ct siinul Burdegalensem ei. iingoiisnioiisem
vero aiino confusa est iu se ipsa, ei expavit, lam 'dciinebaL ccciesiam. Sed effiueniibus pecuniis,
propter colluvioncra tam coiii,Iuua5 turpitudiuis, quas in ajseniaiorura inanus injecerat, et niagis ac
tum' proptcr timorem Dci, cujus judicio smgulis inagis cogiiiia vcritai!-', j.im deiluebant ai/ eo subsi-
momentis timebal intercipi oi uaiunari. Confugit llia priucipuiu, el pciiidiie ejus timebrmi exi.sterc
ad saccrdoics, cl piaculum coiiiiieiur. r^cragral deieusort-s. Moraliatur iiaque iu locis illis, iu qui-
loca sancla, et sanctorum iuiplorat suifragia : sed bus securio''cm se pulabat, nec jam facile pubilci*
nulla ei confessio, uulla oratio, nulia eicciuosyna- sese conveniiL/iis prajsentabat. Ct eium prius gesia
rum iargitio sallragalur. Qiioiidic ut prius, eiim- iiixviler rcpoiainus, ubi priuni ccepii aujiri qu.a
porlUiiius a dif.raone ii.rc£iai,ur. Denique iu publi- a(i'.ersus Ecciesiani bel Gerarous ille maclii.ureiur,
cum iantum scclus eluisum es.. Quo auaito et ali iunoceritlo papa adliuc in Gaiiiii den.oraa.e missi
cosnilo, inariiu^" ejus coiituberniura ex3CCi'atur. suut Abbas iioster Claras-Vaileiisis, ei Josieous ve-
Intcrea ad locum pncdictum Vir Doi cum comiiatu uorabilis episcopus Suessiouer.sis, ci Plctavim usque
suo advenerat : cujus ul auuivii advenluni i;ifoiii / voncrunt, ut lam ipsura quam prtBdicii.t.i i'ri;ioiiiCiij
mulier.se adpedes ejus treraebunda projecii. Ape convenireui. Al llle Jarn eodein pri!icii,t; pciSiiaso,
LIBSR II AOCTORE ERiNALDO. 290
impudenter in Ecclesiam catholicam, a qua se prte- internuntios proiractus est sermo : et dum vicissim
cidebal, convicia cu3pit jaculari, et poilicitam prius verbis se mutuo occupant, Vir Dei efficaciora arma
iQDOcentio subtrahere obedieiUiam. Anacletum corripiens, ad altaresanctum oblaturus et supplica-
suum electuiTi digniorem {aL dignius) ; el quicun- lurus accedit. Intraverant ecclesiam, quibus lico-
que ei non obedirent, erroneos et acephalos nomi- bat divinis interesso mysleriis : Comes sustinebat
nare. Unde faclum est ut animati et armati in in- pro foribus.
saaiam clerici, publice ex ea die persecutionem 38. Peractis igitur consecrationibus.
ct pace data
Calholicis intentarcnt. Prius tamen, quam ab uni- populum, Vir Dei jam non se agens ui
et diffusa in
tate se ipsos taliter pra;cidissent [nl. quam sic homincm, corpus Domini super patenam ponit et
corum propalaia fuisset et obfirmata perfidia, obtu- secum tollit, aique ignca facie, et fiarameis oculis
lerat, etc.], obtolerat Abbas sanctus in eorura ec- nou supplicans, sed minax foras egreditur, et verbis
clcsia sacrificium Deo. Post cujus disceesum, de- terribilibus aggredilur Ducem : a ttogavimus te,
canus ejusdera ecclesiae altare, quo divina myste- in inquit, et sprevisti nos. Supplicavit tibi in altero,
sia celebrarat, impie quidpm, sed non impune con- quem jam tecum habuimus convenlu, ser\-orum
fregit. Siquidera post breve tempus percussus a" Dei ante te adunata muliitudo, et contempsisii.
Deo, cura spiritum exhalaret, domum, in qua mo- 6 Ecce ad te processit Filius Virginis, qui est caput et
riebatur, plenam vidit daemoQibus ; et so a da?mo- Dominus Ecclesise, quam lu persequeri'!. Adest Ju-
nio jugulari clamitans, cultelluin a circurastanlibus dex tuus, in cujus nomine omne genu curvatur,
postulabal quem immergeret guituri suo, ut exlra- coelestium, lerrestrium, ot infernorum. Adest Judex
cto dsemone viveret. Sed diabolus, cui datus erat, tuus, in cujus manus illa auima tua deveniet. Nun-
eum inter haec verba exstinxit, et pestilenlera ani- quid ct ipsum spernes? nunquid et ipsum, sicut
mam ia iufernum demcrsit. Arciiipresbyler quoque, servos cjus coniemnes? » Lacrymabaniur universi
qui Petri in vasor is Pictavensis Ecclesi* synodum qui aderant, ct orationibus inteali praestolabanlur
denuniiabat, coram ipsis, quos ad conventum per~ exitum rei : et omnium suspensa exspectatio,
8di£e invilabat, a diabolo correptus est. Sed et in nescio quid divinum fieri coeiitus cxspectabat. Vi-
alios multos, qui in schismale illo forvontiores dens Goraes Abbaiem in spiriiu vehemcnti proce-
exstilerant, manus divioa manifestara exercuerat deutem, et sacratissimum Domini corpus ferentem
ultionem ; propter hjec et alialaujusmodi, aule lio- in manibus, expavit et diriguit, membrisque treme-
mines confundi cceperat Gerardus, cp- ei limens bundis metn et dissoiutis quasi amens solo pro-
poni sibi quK neg&ri non poterant, conventus pu- volvitur. Elevatusa miiitibus nirsum infaciem ruit,
blicos evitabat. »» nec quidpism alicui loquens, aut intendens in ali-
37. Significatum est interim Comiti pcr viros il- quera, salivis ia barbam deflueniibus, cum profun-
lustres, quid ad eum securius audebant accedere, dis efflans gemitibus, epilepticus videbatur. Tum
quod Abbas Ciarae-VaUensis, et episcopus Carno- VirDei ad eum propiusaccedit, ctpedes pulsans ac-
lensis,.aliique episcopi, et religiosi viri colloquTum clivem, surgere jubel, et stare supra pedes , et Dei
ejus expeterent ;
qiiorum 1 107 etia-ii sludium audire senteutiam. « Prsesens est, inquit, Pictaven-
esset, ut secum de pace Ecclesiie, ei de malo resis episcopus, quem abecdesia sua expulisii. Vade
movendo Iractareut. Persuasumque est illi, ne tan- et r£Conciliare ei, et in osculo sancto pacis cura eo
torum viroruni devitaret colloquium quia polerat : jungito foedera, el ipse ad sedem suam eum redu-
fieri, ut conimunicalo cum eis consilio, facile esset cito : el satisfaciens Deo, redde pro contumelia glo-
quud modo putabatur difficile et quod videbatur ;
riam, et in universo principaiu tuo divisos et dis-
impossibilc, repemiuo proventu possibile reddere- coides ad charitatis revoca unilalem. Subdere In-
tur, itaque apud Partiniacum hinc inde conveniunt; noccntio papa;, sicut ei omnisobedil Ecclesia, lu
et in priiiiis de divIsioneTiccIesifB, etde scissune quoque electo a Deo tanio pare Ponlitici. » Audiens
obstinatione, quse infra Alpes iu sola Aquitania, j» hxc Comes, aucloritates Spiritus sancti, et sancto-
quasi ncbulaj corruptela consederat, muliis modis rum Sacrameaiorum pra?sentia victus, nec audebat
et rationibus a servis Dei Coniiiiimimaium esl, respondere, nec poterat : sed staiim occurrit, el iu
quod Eclesia una est et quidquid extra eam est, pacis osculo recepil episaopum ; et eadem qua eum
quasi extra arca.n, Judicio Dei necesse est iuterire abjuraverat manu, cum totius exsultalione civitaiis
ei uilui. Adducta quoquc cxempla Dalhan ct Abiron, ad propriam sedem rcdaxit. Sed et deiaceps Abbas
quos pro reaiu schismatis lerra vivos absorbuit cum Comite tam familiarius et suavius ioqueus, pa-
{Num XV), 31, 32), nec lanio lualo vindictain Dei ierue edm mouuii, iie ad tam impios, et tam teme-
aliquanilo defuisse raonstratum cst. His auditis, rarios ausus ultra exsurgeret, ne Dei paiieutiam
Comes ex pane sar.o us.is consilio, respondit, se irj laalls irritarci flagiiiis, ne pacem factam in aiii|uo
obedientiaiii Innoceniii papa; posse daru coiisen- vioiaret.
sum ; sed iu restlluiiooetii cpiscoporum, quos dese- I

38. i'.ice iiariue omni Aquitauia Ecclesire red-
dibus suis expulerat, uuila ruiioiie ir.duci, quoniam 1 dita, solus Gerardus pcrseverat in malis seci uou
implacabiliier eum offenderant, et- jmaverat se mullo post, adveniente die irse, ia domo sua mise-
eorura pacem nullo teiiipore suscepturum. Diu per rabiliter exslinclus est, Et cuin dical Scriptura,
n. S. i;iMiNAi;i!l VIT.V PlilMA. m
£st pcccatum ad tnerUm, pro t-o nan <)'i'o ul rogci n Ims IVatros, liiu i;iot"uii.Je4j-' ; .s„irarid, Bffalur : ;:
qilis (i Mmv.. V, IC), i:n;);oiiilons cl sutiilo irinruuis, diHis, IVaires, ia qu:intis tiiljulrtiionilMi.s laboret
1 lO'* sifio CDulo.ssioiic et viaiico, de cuijô.-e (gre- Ecoiesia. l'ars quidcin Petri, et iu lialia, el iuAqui-
liieiueio s|.iritmv. el reddidit, euius miniaii:" i.'st|ue lanis, auciore Doo eiisu, jain non partuiit, sed
in f.iii'iii cxslitorat. Ccrpu.s ejus s iie[<olibus suii. aljoiiit. Ev.isali siint in liis re{?ionihus schisniatis
(juot iu eci-lesi;^ iil:i hoiiori!;ii.s siibiiiiuwerat, ii;- deiViisons. Uoina? magnA pars uobiliuin Innoccu-
vculuni iii leciulo suo exauinie, ct enoirniiin- imni- tiuin scquilur, et faven! eiinulii iidpliuui : qui ta-
duiii, i;i iusilica quadam hiiiiialuni esi : si-d rioslfta men lcineiariif niuUiludiuis iiiipctuiu formidatues,
a Gaurrido Cauioteu.si «j.jscopo Seiiis .iposiolicie uori .'»(i.'i«'n( ;Hiiilice confilcri, quem Innoceiitio lir-
legato ir.iie ixlractum, alioque jirojeoium cst. iVo- m.ivere, consensum. Conjuralores iiabot 1'cirus
pote5 quoijuc ejus ab eadem ecclesia postea elitiii- lioiniiies periliios, quog corrujiit [lecuuia : el nui-
usli 5'jr.t, ei oinnis progenics tt plantatio a r.uiice iiilionibiis eorum occnpatis, non Simonis Petri (i-
«Yuisa . ncr exicra regiia, lanti judicii ciroumierons dem, scii. Si yonis Magi repri^gf-niai prrestigias.'
queLi.TiOiiirtS, exwlavi: Tmiuo ijjilnr iii;i!o ohriito, Coutrtt uaarn gentein, Ofeirleni/; eitoniio supertisi
ftl schisnule ue."ardi rsnaoto ifi cineies, Vi,- Ui5 '?! i'jt)iUnilhu5 .lencho ruet ;
cum giiudio rnai}!!!' Ci.^rarr)-',/allem reyi.-iilur. Au- B «t cur.i o.\ioniieriiis aa Ui-u:.. cnti Woys'-: iriar.iii,
suci. iVaires, circ.iimlut.i pedilûs ej;is : i,ir:iias aguul .\niiii'?ch viclus auiugiel. Josut pjgriat, el ul fid
lk'0, qui bouis iuitiis feliciores provcutiis accumu- consutnmatiuoem victoriiediessufliciatpcQtelata,suli

lat, et servi suL huraiiitatem uljique gloriiicai et ut stet, non lam orat, quani iiujieral : et meretur li-
exaltat. des lain solis obedienliaai, quam de hoste prostrato

40. Nactus vei'0 Vir Dei aliquod uuietis teiupus, victdriain. Nobis igitur pugnauiibus vos ferte jirie»
aliis se uegotiis occupavit, et secedeus in casulam îdium, et auxilium de ca'lo sujjplicibus auiuiis
pisatiis loiqulbus circuuitextam, solus meditationi- iinplorate. Agite quce îgiiia, el atata in gradu qua
bus (Jivinis vacarc disponil. lit repcn.te ."ccurruut stuii^ : et licei nibii vobls cciuscii siiis, judlcio la-
el iii diversoriu l.uinlli, quaa." ad priesepo Dosniiu inon vesiro noii a;stii;iotis vos juslos- o,ij'i^ SoU.^-
coaslstsnii, aniatori;> (îullc.n, el spiri!ija'.ii.:n ier- Dpiis 'iu'j3 juff^.ic:.. jiiiiic.iL, lI perjtfCiiSbtiiias quis-
cuii» au])liarn:ri. (ionsiiiefut ei exr.avescit, quoii ijuojiiilicii fitOOdivini dislrictuni e.xauieu >guo-
Sponsus ille spfciosus lorma pr* .1111:^ hiiHiiniir;!, rat. biilicari auieiu ab l.uaiaao dic nuri inuitum
ia liUeni euf.m Augcii pjMspicere dosid, iani. fus.i.-iin curoli'.-, n(!i(U0 veslra propria, neque irlieua juilicia
iidaniiiverit soonân;, ei decoloraiaru ri sole. '.:intij approbantes ; sub tiniQre Oel sic statc, ut noc vos
oxtoiiut fUTecouiu, ul dicat eam totuui ioriiiosam, ^ tjUomj.i.i.'.! ]udi(Jaii!i's aiiqinudo exio.iainini ; uec
noo. iiiliiu) lu ea maculaiTi csso. Ijisain (juo.iiie spon- liiiorum iMrantos judicia, iixci.latls iu nugas : sin-
saiii liilectioiiO laiiguero iuirulur, el inqiiirit diii- gul.i vcro jyiosequputes, vos ser.os iuutiios reputc-
gentiT, quK' .>ît'illa cliaritas, ,
cuj.is o.sciila \ni. lis. Kui.ilum esr aiuoni qno nos 'ibedloiilia vccat,
«bcra| duiciorii sunt vino, ad ijuoiu.ni doliiiaiionem ei iiii.i'is d6.'i5us tVaioriiiiiiieni (.i. i.uu'riiiiaioia|, cs
taiito alTectii aiiima iiiipaiieiiior irniielat. Ciinniiie .Catn cu.îlodiam L)c,i, pro ijuo buiic assumimus la-
.Sponsus nuiltis iauuibus sponsam ailollal, uou ui.- licreiii, coutidcntes de eja.: cieineiitia, tr.idiiiius ct
inen in oir.niiius plenain ei sui copiarh praijr-.it, i\t'o cOm.-nouiL^^.iiius. i

usque ad jileaituiiiiioni sali^tatis se spousa' Oiisiile- 42. iis-c iiicens, el ij.jiiedicen.s, lientib.is uuiôriis
runti concedat : qiiiesitus aliqusudo iion iiivtnia- ^li.sccssii : ei cuni niiilta revironii-a ubi.iiu; susce-^
tiir, ot jios; Iticgos circuitus rejvftiis teueatur, ue {itus, donium Uoui.''im pervenit. lu cujus adventu
lugiai. Multo tompore \al. ali.jiiauitiu] in lir.rum tani dominus I*apii, quam fraires la;'tati sunt, et
inediiatione rerum animam suam ofiudit; et niulli- coininunicatis cum eo consiliis, secundura reruin
pliciter !i;oe cxjrnuons, qoanliiui in so prolcccrit proveutus et slalum causarnm Ahbasalia via aggre-
(ini quoliiHe in illis epulabatur deliciis, quantura r» ditur : ncc in cunibus, nec in equis siiem poueus
.^ .!.;..
nubis ......(....«:. .-...;i,... i, -.:...;...:.,
proluerit, quibus cjusdein benciliciionis
i ...,;:
i"e
"...-...•
sod colloquia
....
quorumdain suscipiens,
_ . _.....
scisoitatur,
ijuias in scrijimra servdvii, niiimfostum est legen- qua; sil toriuii faciiUas, qui faulorum aniiiu ; utrum
tibus eani. criore, an u.iditia seducti, tautuni scelus protra-
GAPUT VII. han! et inoii'loiit. lutnlligit ex secrotis clerum qui
De caiisa schhmaHs Roiiue. et ainul Hogeniim recum l'oirc er.it, do siatu suo sollicituiii, scire qui-
fjem Sicilla fcliciler acta. deiii pcccaium, sod non audere reverti, ne jierpeiua
41. [ntcrea litioiio apostolicai Viniin Doi vocant, notatus infarnia, vilis inicr ca8lei'os liaboretur : el
Pt ut adsit laboi'iUili Ecclesia!, supplicaui 'jardina- ni.r!le sub urnbra liOiioslatis intoriiu sic esse, .'jiiain
los. Intermitiuntnr stirdia, ol qu'je modo continua expelli a sedibus suis, et jiubiieai mendiciiati ex-
eraut, interjioialis discursibus resumuniur. Nulla poni. Eorum .jui dc Petri prosapia crani, liiKC crat
vacalio superesi : Servus Dei aul orat, aiii niedi- rcsponsio : quia jam credi eis a iiemine jiosset. si
lainr, aul iogilânt conciouatur. VidiriS igiuir cxcu- dpiiienibrarciii. genus suum, et euin liilinquciviii,
satiouos frusLra cxjicndi \ul. obtondii [cl n4CC5se ijui coi;natioiii3 snn* caput osset ci dnmiaus. liroiftoi
ps.;o iibodire uiiin.iatis,] oonvucatos a muilis pani- j'.ii.iniciito lidoiiiatis CNCusabanl iicrlidiam, noc .ili-
293 LIBKR II AUCTORE ERNALbO. 29i
quis ex sana cenesieittia parti tlli confcrebal suffrs- a gani, sic iliis victoriam pollioitus est «t Iriumphuin.
gia. Denumiafcat iiaque eis Abbas colligaliones jiin- Cumquc ad proximara viilulana decliiiu3«et, ei in-
pifitaiis esso satrilegas, il profaiias censpiraiiuacs staret orationi, repente fugicniiuni ei insequeutium
Ifgibus et cuuonihijs coDdeinnBtas juraiiienlis nou ciamor auilitur. Siquidem per eumdem locum fu-
posse muiiiri; non posee, nee Jebere veriiaiis ss- gieniem Ucgis exeieitum ItaiJiiulfiis persequebaiur.
craineBia memlacio suffrag.9ri. Insauire auiem cos, £gressii.s ilaque frater quldam e% big <4ui cuin Ab>
qui rein illicitam sttcrajiieaii palrociiiio consiarc bate erant, uoi ex jnilitibus occurrit, et quid aoci-
«KistiinaeU, cuni oporleal extraordiflaries ;)aciionc3 dissel, inierrogabat. At illc, siquidem litieras nove-
(luacunûe reli$ioais ebienlu sancius, levocari [ul. rat ; Vidi, inquit, impium suyerexultalumet eteva-
«vacuari] in inilam, ei anclorilale Jiviua ciissoivi. tuni ncut cedros Linani ;ettrMiivi,el ecce iiomrat
Audiiis liis aliisquc Viri Dei serwonibus idotlucbaut (PsaL xxxvi, 36, 36). Nec mora, Dux ipso secutUB,
a Pelro, et qiiolidie pntriis ilJius dissueialis agnu- ul monachum vidil, si«ut erat armatus. eqi'0 desi-
iiibua, vinciUa ruuipeli8.alur : ipsius quoquc Petri ILii ; et ejus fiedibus advolutus: « Graiias, iuquit,
asiijuus ubescebat, quia se quotidie iiiinui, Inno- ago Dco, et iideli servo ejus, quia noii iioatri? viri-
iCenliuin yero erescere miuime dubitabal. Dcleee- bus, sed eius rtdei coUata iiaac victe.-ia eflt. » Ue-
rant pecuni»;, coiUabucrjt curia; aini?liuirto, nrue- g rumque ir/silians eqiw, httsies inseqQotilur.
rant miinsleria donius. Raius inensam ejus rre- 45. Nec lauieii bac plaga, sibi infiiota ecelilus,
queiitabat conviva, delici» in piebcia cibaria coni- corvectue est animus Ii>cgis, aet detumuii proe-jila
mutatse, cuktis obsequentiuin vetiist;uo obscuns quam congleroeraveral prav.a; meulis efciHO : sed
[macri lei acuii] stipeudiarii ssre alieno oppressi,' ol post fugam reyersis c;ui evaseraiu, simulaiis alacri-
iota danius eftigies palUda, dissolutionem pro.ti- taiem, rcgio se oniala atlt>lieus, stipaia miliiibus
inam indicabau curja, utramqiie pariem prsecijtit aceersiri ; ei prius
43. luterea rex Sieiliin Bogerius, qui .solus lim instruclo Petro, cl niiiitarua) promissionum aucto-
ex principibus obedirc pana,' innoceniio delrects-, rameiiiis sccenso, ue causte suae rationibus eioqui
bat, aJ euin mittit, Uaimericum oaacel-
jieteos, ut jubet. Prior iuque Peirus electionem «lomini sui
larium suum, et Abbal^m_GlarK-Valleasera ad se canoiiicaui probare contendit ; et \erba sua muilis
mitlerel ; nibilomiaus a Peiro Leonis iJera petens, leguiii et canonura assertionibus raujiit. At vero
ut l'«truiu sibi Pisanum a suo iatere aeiegaret. Vir Dei iion in sermoae, sed in virtute rejnum
Ai''bal autem so disscusioais hujus, qiise jamdiu in- Dei esse imelligcns : « Scio, inquit, Pefa-e, te vi-
duruoral, velle scire originem ; et cognita veritate, rum sapientem et liiteratum esse ; et utinaiu saoior
aut corrigcrc crroreni, aul sancire sententiam. Mit- '
pars, et lionesliora le occupassent negolia ! utiuam

tebal autiTO in dolo, quia audierat Petrum Piianum te patroumu causa justior ei felicior obtinerell el
eloqueniissimura esse, et in legum et canonum sine dubio rationabilia allegantem nulla pi»sei im-
scienlia nulli secundum; pul;ibaiquo si eloquentiie pedire facuqdi». Et nos quidem agrestes, saspius
ûs in publico cousistorio audienlii pr.êberetor, ligonibus quam pragmaiicis advocationibus {aU
declamationibus rhetoricis si npliciiatem Abbatis declamationilnis] assueti, si uon urgeret,
causa fidei
possc olTrui, et sileniiuro ei yi verboruni ol pandere iiisiitulum silentiura t^nereraus. Nunc autem cogil
raiionum impoai. Ne diu morer, veuil pars utraque nos charitas eloqui, quia tunicam Domini, quam in
Salernum. Sed railitaverat uitio, el pra-venerat tempore passionis ncc ellmicus priESumpsil scin-
taiiti sceleris machiBameslum. Parato namqoe ad dero, nec judaus, fauiore hoc Doraino, Petrus Loo-
belltim innumerabili exprcjtu adversus Rannulfum nis laceral et disrurapit. Una est ildcs, unus Domi-
ducem, idem rex ia campiun arniatas produxerst nus, uuum Baptisma. Nos neque duos doininos,
acies : cum subito viso duce audacter obviani pro- nec geminara lidera, nec duo baplismata noviraus.
cedente,territus fugit, effusumquo exercitum prcada', Ut ab antiquis ordiar, una arca tompore riiluvii fuit.
ct ca^dihus exposuit, et innumeris militibus captis j

1q hac oeio anima;, caeieris omnibus pereuutibus,
et iulerfeetis, invitus Duoera ditavit opibus, gloria evaserunt ; et ijuolquot exir.i arcam inventi simt,
sublimavit. Quae quidem ei juxta veibutiii Viri Dei perierunt. .^.rcaui lianc lypum teiiere Ecclesi»;, ne-
omnia coiiiigeiuni. Cum enim piiiuus eorum qui mo est qui ambij;at. Arca alia nuper fabricat.i est,
vocati fueraut Aiibas bancais adveniens, Regem iu el cum duse sint, alieram ni'cesse ost esse adulte
castris posiiura ioveuissei, per raultos dics vicinas ram, ei in profundum dftineriî. Arca, quain regil
acies, ne coinmittercnt, impedivit : denuntiaiis Regi, Petrus, si ex Doo esl, necfsse est ut arca, quam
« Quia si I lO confliclum inieris, victus el con- regit Innucentius, obruaiur. Peribit ergo orientnlis
fusus aljiliis. 1 Xovissiino vero cum ejusdem rcgis Ecclesia, peribil Occidens totus : poribii Francia,
plurinium crevisscf exerciius, ignorans qiiod non poribit Gennania: Iberi ct Angli, et barbara regua
in inultitudine foret evemus belli, Vimu siinctura in profundum pelagi demergemur. Roliîo Camal-
quasreiiteiii ea qu.ê pacis eram, ulicrius audire drensis \al. Cara.ildiilpnsis] ei Caithusiensis, ct Cln-
conlcmpsii. niacensi?, et tlr.T-Hmontensis. ot Cistorciensis. el
44. Ai ille ducom Rannulfiim, et Catholicorum PrajnionsiiateusiSi^Îiaqae inMunieratiilia servorum,
aciem verbis polenlibus adhorir.ius, sicut Regi l'u- et aniMuaiura Dei eiHleîa necet!se ^st ut sub uno
295 S?. «EUNARUl \1TA 1'R1MA. 296
turbine corruanl ia abvssum. Episcopos, et abba- a nacia schismatis, quam ut opportanius per aliquam
les, ei reuquos Ecclesiaj principes collo prtEcipiti teniporis morara papse Innocenlio reconciiiarentur ;
mola asinaria alligala pelagus vorax excipiet. Solus quod sine raora per manum scrvi sui Clirislus e(-
ex principibus muiidi arcam Petri intravit isle Uo- fecit. Nam et ipsc ridiculus pontifex, Pelri Leonis
gerius, et cseteris omnibus enecatis, solus ipsc sal- ha;res, ad eumdem virum Dei nocte se conlulit : et
vabitur? Absil ul loliusmundi religio pereal, et am- ille quidem nudatum eum usurpatis insiguibus ad
bitio Pelri, cujus vila palara est qualis exslilerit, domini Innoeentii pedes adduxit. Qup facto civitas
regnuir. cucloruin oblineai 1 » gratulabunda lcelatur, Innocenlio eeclesia redditur,
46. Ad liaje verba non se poterant ullra, qui prse- Uoinanus populus ut pastorera et dominum Inno-
sentos aderani, continere, sed aboniinati sunl ci vi- ceutiura veneratur. Abbas GlarK-Yallis in mira re-
lam Pelri Leonis, et causam. Abbas autem lenens vereutia habelur, ab omuibus auclor pacis, ct paier
manuin Pelri Pisani elevavit cum, et simul ipse pairiffi praedicatur. Procedentem viri nobiles prose-
surrexit: « Tuiiorem, » inquiens, si mihi credas, qauntur, acclamal populus, malronae sequuntur,
iiitiabimus arcam. « Et sicut jani priJoiii mente et omnes ei prompio animo obsequunlur. Sed quan-
concuperat, saluiaribus illum aggrediens mouitis, diu ille gloriara toleruvit? quandiu pace fruitus
cooperante gratia Dei, prolinus pcrsuasit ui ad Ur- esl poci tara diuturum labofem ? Nec diem pro aano
bem redienj, Innoccntio' papse recoaciiiaretur. So- rccipore acquiev it. Sedalis omnibus et compositis
[uta concione, Rex nccdum voluii obedire, quia vix quinque dies teneri potuil, qui seplem annis ei
sancti 1SIS Petri pairimonium, quod iu Cassi- ultra pro resarcienda eadera scissione sudavit.
ncnsi et Benevaniana provincia amplissimum est, Exeuutem Roma prosequiiur, dedueii clcrus, con-
cupidus oceupavcrai, putabatque hujusTicdi suspen- currii populus, universa nobilitas comitatur. Ncc
sionibus aliqua a Romanis exlorquere privilegia, poterat sine communi moerofs dimilti, qui culebatur
per quaa in jas propriuin deinceps sibi stabiliretur amore commani. [Lacrymantur post eum, et se bu
liceredilas. Sic Ilerodes visum Salvatorem contem- eo postulaut bcnedici, et oralionibus ejus cum oiu.'ii
psit, et quem desideravit absentem, coclempsit dcvolioue se commendant.]

praesenicm {Luc xxiii, 8, 11). Sic cmiiipolens Deus 48. Accepta ergo ab Innocentio licentia, confir-
clarilaicin, qaam accepit a Patre, dedit hominibus mala pace, vir Dei regrcdilur; el maximum domi
{Joan. xvii, 22), et contemnenles se facii inglorios reportaus gaudium, a fralribus cum gratiarum ac-
et erigit in sublime humilialos. Igitur circa cura- tione devote suscipitur (.42). Interea Rorase Innocen-
lionem cujusdam viri nobilis, ei in urbe Salerni- lius poieslative agenda disponit, undique visitatores
lana nolissimi, succumbeniibus medicis, quorum occurrunt. Alii cuni negoiiis, aiii tantum gratia con-
ibi praeeipue ars vigel et studium, eidem viro de gaudendi adveniunl. Processiones per ecclesias so-
medicorum auxilio desperanli, noclu quidam per lcraniter celebranlur, dej ositis armis ad audieuduin
somnium apparens iiitimavit advenjsse Salernum verbuni Domini plebes occurruut Post multifarias
Virum sanctum, ol in curationibus efficacem. Hunc egeslates in brevi civitas opulenla rcflorel : quie
inquirere jubetur, el de lavacro raanuum ejus bi- discordiK tempore dislracta fuerunt, pax solidala
bere. Qujesivii, invenit, aquam peliit, bibit, conva- reducit et revocat. Arantur solitudines et desena
lnit. Hoc verbum per totam urbem divulgatum, ad piuguescunt. Requiescunl singuli sub vito et licul-
auresRegis et procerum ejus pervenit. Gum omniura nea sua : nocturna; siient excubise, et ai>eriis januis,
iijilur populorum favore, solo Rege in malitia per- omnis timor excluditur. Dato tempore lunc.cnlius
Hi:mente, Abbas Roinam reveriitur : praedictum quo- Ecclesiaj ruinas resiaurat, recolligit exsules, eccie-
que Potrum Pisanum, et quosdam alios reconciiial slis antiqua servilia, lt%2 depopulatas coluuias
Ecclesia;, et lnnocentio papa; confoederat. exjiulsis restituit., iosuper ct congrua dona i trgitur.
47. Advenerat teinpus, iu quo completa Amor-
Monasterium etiam apud Aquas-Salvias (43) in san-
rluei malitia, angelus percutiens giadium jam vibra- n cli Anasiasii inartYfis honore eonstituit; quod quidem
bat, et pertrausiens domos, quarum superUmiDaria ibi prius fuerat, sed hoc tempore sola ecclesi}, dee-
sanguis Agui irabueral, ad do.uum Petii Leouis verat habilalor. Constructis itaque coenobiaiibus man-
uiens, saluiare in ea non repeiit siguum. Peicussit siouibus, et reforniata ecclesia, assiguatis etiam ad
igilur miserum, ne.; ismeu illico defuugitur: scd alirnonias domibus, agris, et vineis, a CLira-Valle
datur per triduun; Mcsniteiitiis iocus IUe psi'OEtia anbaiem et convenluro fralrum sibi miili dominus
Dei abutiiur, et in ueccalo suo moritur desperatus. Pijpa pctiit, et oblinuil. Mittitur ergo Bernardus
&' scrabili pompa corpus ejiis offenar, cadaver ojus (4i). Pisana; oiim occIebifB vice-dorainus, elreliîoii
in iaiebris sepeliiur, ei usque hodic fovea illa a Ga- cum ec fratres, qui seciindum beati BeneJicti iiegu-
tlvjlijis ignoratur. Aitameu pars ipsius, Papam sibi lara in codem loco Domiuo deservirent. Gito (iro-
pro illo alterum slaiuerunt (41) ; non tam ex perli- fccit iila pianiatio, el associatis sibi viris imli^^cnis
(4i) Noraine Viciorem. (43) Ibi coenobium monacborum Houorius 1 in-

(4.')Godcx Corbieasi.s, Vir Dei domum reverliiur, siiluerai anno 626.
et duplex exhibens gaudium curnexsuliatioiie uni- v44) Cognomenlo de Paganellis.
versoe ierrie suscijtiiur, etc.
297 LlBEft U AUCTORE BRNALOO. m
servorum Dei ipuiliplicatas est numerus; elpascua ^ moribHs, et vestibus «cbibebat: rem difficilem
cougrua nulrimenlis mulliplez in brevi produxere agens, diversarum io uoo horoice proprietatem ex-
pi?culium. piimsns personanmi, Segmenlaia ei eirciimierci^.in
«JAPOT Vlil. iur pulvinaria. Lectus ejus pailils operius ccmria

anibiebaiur purpurea sed revolveres operimeaia,
Devriesunbus Ecciesice a Ctnra- Valle yrogeidth. De ; si
imigiu yietale comilis Tneobaidi, ejusque gravi inveniras snpeijeciis laneis complosa siran.ina,
Iribûiatione. S 1 IS el paleas cooglobatas. Honio in ficie- Deus
4«. Abbas sauctus ad sludia sua raversus, di- viuet in coide : ipse vero bona coram i>eo ei homi-
lectum ampleciiiur epiih&.jiiium. E divertis etiam (lihus provieebat. Alloq'iiiur fratres
non sine lacry-
reglonibus odore religioois illius ubique diffuso, rnis, miscenb sermonibus avulsa a corde suspiria,
fratres ad fuadandu moaasicria invitsQt.ur, Fundaia nortalur et consoialur, el se inicr eos fratrem et
quoque et statuta ditioai ejus sese subjiciaut, et socium, non dominum exhibet, vei magistrura.
arclioris ineuui regulas disciplinae, Sed et diversa- Cumque ibi morari diulius non pateretur niagna eum
rum regioDum civiiates ex lioc collegio laaruere prosequens comitanlium muUiludo, salutalis fralribus
episeopos. In primis Roma sumrao ornBlur Ponti- iteriu Ualiam dirigens abscessit et ad Urbein perveiiil.
fiee. Praenesie Stepliacum iiabuit tolius modesiiffi '
51. Scripsit ad «umdera pauam Vir sanctus mul-

[al. gloriae] virum, Ostia, virum inagnum Hugonem. tie subtilitatis (46) libium [a^ ulilitatisj, in quo
la ipsa quoque Romana caria Heuricus, et Heroar- aeuiissima indagaiione tara eaquse circaeuui, quam
dus alter presbyter, alter diacouiis ordjnsti sunt quae infra sunt, prosequens, etiam ad ta, qua? su-
riarJinales. Prope urbem Homain Nepa quoque sub pra ipsum sunt, asccodans, tanta de natura divma
Huberlo refloruil. In Tuseia, Pisis nataiis soli glo- disseruit, ut videatur in tertium ccelam assuinpius
ria. et magnum EcelesiiB lanien Balduinus effulsit. audisse quaidara verba quae non licel honiini ioqui,
Cltra Alpes Lausanns datus esl Amedous; Seduno, et regem in decore si-o vidisse. lo his qua? infra,
(«arinus; Lingonis, Goriefridus; Autissiodoro, Ala- et quas circa ipsum sunt ; raorum
natune societas,
nus; Nannetis, Bemardus, Beivaco, Ueniicus; iEqualitas, ofSciorum dislantia, consideratio meritc-
Tornaco, Giraldus; Lboraco, Henrieus. la Hibernia rum, dijudicatio provectuuin sublilissime destiiigih-
•Juo episcopi, re et nomlne Cliiisiiani. In Aleinaa- lur, et singulis in suo geaere siii cognitio intiina-
nia civitate Curia Algolus, sapieutia, setate el gra- tur. In liis quas supra hominem suni, speculatur
tia revereudus. H:ec lumiaaria de Clara-Valle as- cuelestia, non eo modo,
quo Angeli, qui semper
sumpla fulgore puro praidictas urbes sua illustra- C adhasrenl Deo, considerant sed eo modo. quo po- ;
vere prtesentia, et pastoralis officii elucidaDtes test liomo puri animi el menus siucer* divioa con-
gloriam, exemplum cajteris episcopis facti sunt lingere, et conrormari hierarchiis coelesti sacerdo-
doctri-.v* et vitse, el in altitudinu sua semper humi- tium temporale. Cum eoim in coelesti nnlitia con-
les cofisiiierunt. siet blios ahis principari, et ministeriales spiriius,
50 l)(>funclo siquidem lanocentio papa, et suc- ad uulum supeiiorura potebtatum, ad diversa ollicia
ce550ribus ejus Ca;lestino et Lucio quam velociier delegari; quidain viciuius assistentes ah ipso acci-
consurninatis, Bcrnardus qutiin prius apiid sjinctuin piunt, quaj aliis, vel agendu, vel lutflligciida insi-
Anssusiuin abbatem diximus oidinatum, Papa Ur- nueni. Cumque exigat homo praeposiiurai suse re-
bTT f iTiciiar, et Eugenius lertius appellatur. Hic vereniiam e.vhiberi, ad houorem summa? poiesialis
êdiLiooe orlain jjopuio, pulvereai peduin in liiigan- cuucta referri necesse est : quia cum sit subdiius
tes Cxcussit, et reliciis eis, in Fraociam venit honiifli hoino, vel spiriiui spiritus, subdi maxiine
Cumque Romff comederent ac mordere.-t, el se
se oportet Deo, de cujus rauoere datur isia praelaiio,
invicem consumerent, exspectavi! in pace, donec et quo doctute tit ut paieat hoinini tarn cogiiiiio
fatigali coufliclibus el daninis alflicti, ejus prcesen- n sui, tiuain (.or tidem et spem ad divlnam conten:.-
tiaw cuperent et optareni. Qui interini celebraio [ilaiioueiii piu inodo data el indulta accessio, Dicla-
Remis coosilio Claram-Vallera Iiuinilitcr visuat, etl bal Vir Dei, et noniiuinquain scribehat, in tabulis
glorlam ponlificaius Romani pauperuin rep.<i;sentai cereis [uiella resiituens, el uuidem gratiora priori-
ajpetlibus. Miranlui omnes ia unia alliiudint- hu- bus], nou patiebutur periie inspirata sibi diviniins.
rnilitatom iminobilem, cl iu lani excellenii cui.iiiue Sedabal liies ecclesiarum, el appeilaiioiies iuipor-
propositi sancli permanere virtutem, ut altiiudini tunas, quas inier se discordes clerici coiiciiabaut,
sociata humiliias pro ofticio exierius spleodeai. et biando spiramine componebat. Interdura eliain du-
pro virlule nequaquam intc-rius iuanescat Adhaere- riuj increpante eo, redibat trauquillitas, et detu-
bat carni ejus laiiea (45) tunica, et diebus ae nocii- mcsceniibus procellis, qui sediiiosi ante euni venc-
bus cuculla veslitus sic ibat, et sic cubabal. Inius rant, et bile diifusa scaturienies declamstioaibus,
monachi iiabilum retinens, extra se pontificem. et paciiici revertebantur.
(tSl Vide religionem in sunuuo pontifice, qui non Herberto in lib. ii De miracuHs Cisterciensmm, cap.
13nea inierula. sed luaica corpori adhsereme uteba- 33. Bernardo ob infirmitates permissus lanei indusii
tur nec cucullom de nocte etiam in iecto adjicie- usus, cum pileo simili, inlra hb. iii nuin. 5
bai riori arapulari, quod luue nou iicebai, tesie (46) Libros qumque.
Pathol. CLXXXV.
m S. BKRNAUOl VITA PRIMA. 300
52. Ad)ia;sil ei prx cseteris quldcm principihus ft co». in quihu» ipso maner et : ei de propria mensa
comes Theobaldus, et dileclioncm opere prosecu- lunguentcs et lcprosos, qui ibl manflbanl, qutîmdiu
tus, el se, et sua in subsidia Clar!e-Val!i3 exposuit, in Illis locis esset, abundanter refici jiissit. Sed el
ct in manibus Abbalis posuit aniraam suam, dcpo- ailis pauperibus largas et congruas personif, elee-
sita altitudine principali, se inlc!' servos Dei con- mosynas, slve in cibis, slve in veslibus, eorura
servura exliibcns, non dominum; ut obodiret ad ministerio donari insiituit. Et illls quidem tanlum
3mnia, qutecumque domus illius inlimi poslulas- in donio sua voluit esse domlnlum, ut potestative,
sent [al. imperasseni]. Emebat igitur fundos, cou- piucernis, et pistoribus, et coquis, ei reliquls mi-
slruebat domos, abbaliis novis pra;bebat impensas nlaterialibus, quae vellent jubcrenl, qute placeret
ct ubicumque servi Dei extendisscnt propagines, toUereiil ; nec essei qul aliquid prohibere auderct,
delegabat pecunias : noii unam ciamum, siciit Salo- Tcl referrel ad Comitem, si in aliquo prodigi vide-
mon Jerosolymis, statucns ; sed ubicumquc liujus reulur. Sed ct viri illi timenles Deum, et tam ei
schematis consedissent persona;, satagebat eis mi- placerei quam Comiti copieutes, nec magnificen-
nistrare necessaria, quasi Christo in terris prtesen- liam Princlpis minuebant, qui charitatis plenitudi-
li propriam facerel mansionem. Scd ct lioc in ar- nem de suisimplcri prseceperat; nec Deo ingrati
biirio Viri Dei posuit, ut quil>uscumque egenlibus o essc volebant, si invenirentur desides et avari, ubi
eo mandantead opus Dei sumptus- prioberet. Videns eo promptos et expediios disponsatores csse, tam
igiiur Abbas(47} promptum Principis cnimum, pie- voluntas Dei, quam Prlncipls suf/iciens bonitas in-
talem accendit, et maKime quidem domosticis fidei junxisset. Erat praeterea horum officio depuiaturo,
voluil eum esse obnoxium ; et immorlalia lempla ut monachis ut reiigiosis viris, quod ad euriara di-
fundare consuluit, el eleenjosynas ea sagacitate dis- vcrsa miltebanl negotia, hospiiia provlderent, et de
ponere, » ut serapcr fructiianles redivivis ct le- penu et horreo Comitis necesssrla ministrarent.
nasceniibus accessionibus novas Eemper eleemosy- Circumferebant etiam rigenle bruma, aptatis sarei-
nas parturirent. Deinde egcnis, quos hao atijuo nis pauperum indumcnta, et pelles, et birros, et
Ulac quasi vespse pungenlos slimuli pauperiaiis calceamcnta, in quibus nec axungia deerat, quse
«xagiiabant, omnimodls docuit misereri ; allis indu* per vicos Iiidigis erogabant. Nullum in coroilalu
menta, aliis alimenta largiri monuit : et suggcssit, illo clcmentiai deerat opus : ad portum illtmi nau-
Ut per se ipsum x«nodochia visitarct, ncc liorreret, fragl omnes tutum habebant refugium. Temponbus
aspectus [al. aspectu] larigucntium ; quia in hoc famis non, sicut Pharao, frumcnta vencmdedil po-
duplicaretur clemenlia! bonum, si et videret, el fo- Q pulo, nec in servitutein sibi Crogatis ftnnonis sub-
verel ; si consolarelur, et reficeret. Uumiliare pau- jeeit ,£gyplum : scd Abbatc sanctOi quasi altcra
perum oppressores, defendore pupilluni et Vjdusim, Josepli, diviniorc usus consiliario, gratis egenis
misereri ct coramodare, sermones in judicio dispo- apcrult horrea, nec exhausil pecunia populum, nec
nere', providera quicii Ecclesia;, raiionem gladil astu circuravcnit aflllctos, nec re publica ad se
intelligere quasi elernentarium 41*4 instruxit, transiata, privalos in lerra cumulavil thesauros;
summam principalis officii ei imimans, et hoc a sed in coelo potius thesaurlzans infatigabllis distri-
principe requiri ex debito, ut laudi bonorum et butor, cum magna alacritate et pecunias distribuit,
vindicta! malorum Intendat. t et annonas.
53. Haec ei alia hujusmodi salubria monita homo 54. Ncc dcfuit viro inhianli coslestibus magni
rationabllis reverenter accipiens, luxum turia!, et pondcris el horrenda tentaiio : sed aggressus est
fastum altitudinis iil humiliiatera cl honestatem eom tam Rex, quara principcs, et commota cst el
coDvertit : nec erat qul in praesentia ejus auderet cotitrcmuit terra ; et quasi iratus esset ei Deus,
aliquid indecens vel agere, vel loqui ; sed iii hoc rapinis et iaceadlis fere omiiia ad eum perliiientia
etiam ei placere studentes, sive iicto, sive puro r. depopulatoribus exposila ermi ; el cperuit faciem
aniTio ea, in quibas domloum siiura deleciari vide- terrse Regis cxercitns,et passim omnia vastabantur.
banl, ipsi quoque Siepius factitabant. Inlroducebant Nec eral ei tntum resislere, vel obviare perseeuto-
igilur ad eum, qtii famiilarius ei assistcbani, pau- ribus : qula et si debcruerant eum, m?nifcsie in-
peres patieutes calumniam, nuntiabant l.inguei;;-- r.snrtc; ; -. qui r uierant, in insidiis, non ad
in plaleis jaccnles, el qaoscumque ia amaritiidine subsidin crant. Uodiquo aDgustise graves^ quia nec
ei miseria consiitutos ; et ipse obiata sibi occnsione domi sibi cavere, nec exira poterat congrua provi'
clememia laetabatur, et altioii gratia ampicctebatur, dere, cum omnioo
qui sul essent, nescirei et tam ,
quos de hojusmodi rebus videbat magis csse solli- de perfidia refugarum, qnam de duplieitate suorum
citos, (48) [Et quia suorum neminera vel in illa prorsus dinideret. Inter has auicra augustias con-
curia, vel pro causa illa Vir Dei passus est demo- versus ad Dominutn, et de cfElo qu«esivirauxilium .
ran: ] duos religiosos viros de Prtemonstralensi et accito Viro Dei cujus consllio nnxime utebatur,
Ordinc evocatos eleemosyna; suas prseposuit, ad nec desperaus de misericordia Doi. hoc es ejus
quorum curam spectaret circumlre eastella el vi- respoasione accepit, » ut intelligerel quia .<lagollai
'47). Vide de eodem infra lib. iv, cap 3. (4S) UuciniS inclusa exstant in cod. Corb-
301 LIBBR III AUCTURE GAUFRIDO. 302
Deus omnem filiura quem recipil ; et hujusmodi » baniur inclusse, quas in solemnitate coronae suiErex
correptiones ve! purgant vel probant animam Aiiglorum Henricus avunculus ejus ad ostenla-
{Prov. iii); et gloriosiorem fuisseJob cura sederet tionem diviUarum suarum et glorias sus in nieasa
ia slerquiiinio, quam fuissei cuni circumstante coram se habere consueverat) sub 1B 1£ omni ce-
exercitusedisset iiia?sus in soiio (/oi. ii). Ostendit lerilate proferre jussit in medium ; et a corde suo
ei Vir sanctus Salomonem peccasse 813 5 ia otio, delectaliouero hujusmodi aveilens, gemmas (49) a
el abusum bono pacis dcfluxisse in vitia : cum retinaculis suis jussil abslrahi, et aurum confringi
Davtd paterejus, Absalon filio perscquente, et uni- prjecepit, ut venderetur, et de pretio eorum dilecta
verso Israel adveisus eum armaio, permansisset irt Domiiic super aurum et topazion tabernacula fun-
gratia. Iniimavit eliam quomodo ipsum satanas co- darentur, Nec desistebat Amalech ab infestatione
laphizarii Apostolum, in qua tribulalior.e immobi- Isrsel : sed Moyses elevatis in coelum manibus po-
litef perseverans illud meruit audire, quia virius in litus esl vicioria, el retrahentibus s«hoslibus Abbas
infirmitate per/icUur{II Cor. \ii, 9-H), et quia in s.inctus sequesier sollicilus, clamantibas aJ Deum
prseBenli vita segniores rios faciunt prospera, et et donii pkraolibus fratribus, irrupit iu acies, el
circumspectioros adversa. » in temporei."acuRdise factuscsi reconcilialio, el alle-
35. Audiens haec venerabilis Comes, magnifice gationibus divinis iniercurreniibus detumucre pro-
animatus, dLO iramensi ponderis et niiri operis D cella;, et reversa est inler Regem elPrincipem tran
vasa auroa (in quibus preiiosissimiE gemmse habe- quiliilas, et pacis desiderataserenilas.
(49) Fortassis.ha? erant gemmse quas a duobus baldum coraitem hyacinOios rubeos ad ecclesiae
abbatibus ordinis Cisterciensis em\\. Sugeiius, ex Ub. Saucli Dionysii dedicatiunem donasse iradil, apud
Deejus admittistratime, cap. 32. Iilcmauctor Theo- Chesniura, tora. IV, 356.
LIBER TERTIUS,
AUCT0.1E GAUFRIUO MONAGHO QDONOAM CLiVRifi-VALLENSI, ET S. BERNARDl NOTARiO,
POSTEA ABBATE.
11 1& PR.SFAT10, nec desperandum lamen, quod tuorum magis

ceret,
Clarlssimi pairis nosiris Bernardi Clara-Vallensis operum fructum carpcre prudens lector, quam ver-
abbalis memoriam viri insignes, ad laudem Christi boruut nostrorura folia indigna dabebit: ut iUorum
et multoriun iedificsiioneni, litteris, commendarunt. r> magis suavilate gustata, quam istorum ariditate cul-
luvenla sane maieria uberi, prout cuique licuit, et pata, non tam nequiter ist^ mordeat, quam iUos
certior ei gestorum inuotuil noa eam totam,
verilas, delectabiliter edat. Nam el securius et sincerius visa
seJ parte aliquas digessere. Videiur autem nonnul solent, quam auJila jiarr^ri; el in lertium vas
lis, quod muiio minus eum silere debuerat [al. Iransfusa facilius coacescunt. Sed et dulcius ea bi-
debeatj puer sanctilatis ipsius, dignationis filius, bitur aqua, quas ab exiguo licet aiveo fontis hauri-
benignitatis alumnus uuem ab ejus uberibus post
: turquem confestim repleverit vena scaluriens,
annos circiter tredecim (quod sine singultu ncc quam quee ex rivo tolliiur longius jam progresso,
merainisse deben, nec proferre queo) sola tandem, vel ex llumiae etiaui copioso. lude est quod intactis
qu% sola potuit, murs avulsit. In quo tibi utinam eorum libris, qui de ejusdem beatissiml Palris
sibi complaceai «liam nunc, Pater sancte, sicnl ali- seu eiiam mediis conscripserunt ne
nostri initiis,
quando vicjfibatur cl aliquandiucompiaccre 1 Et quis tanquam super alienum a;dificasse videar funda-
alter tibilam debitor, quis tam obuoxius, quis tara mentum, circa ea poiissimum noster sermo versa-
luus? MomoicliL faieor, et dure^ momordit mors • tur, quibus pene omnibus priesens adfui : inte^-dum
improba; ssd non toium pariler dcglulivit. Aiiipu- etiam, liccl pauca 'interserens, quae iideiissima
tavit, non exstirpavit; sine misericordia porliunem, U IISO fratrum, qui aderant, relatiooe, cognovi.
quffi seconiinxebat, gccepit. Tulit aspectum, tulit Verumtamen opus isiud libellis iribus partitum
eloquium, f orpofsle eliam tulit obsequium : sed leclor inveoiet. Quorum primus quidem ea maxirae
uon rapuit fidem priesentis etiara nunc opiiulationis, qu£B ad habitum, mores, atque doctrinani hujus
non obsorbuit spem fbiurae aliquando visionis, non beali Pairis videntur pertinere, prosequitur. Secun-
denique in pra?f.eritorura memoria altiu.i radicalum dus autera virtutes multas per eum factas cloquiiur.
lilialis assumpsii. devotioois affectuni. Ca^terum Tertius in ejusdem bono fine completur Hludetiam
raihi quidera, ul optime novi. prssertim tanto iJtH admonendum. id rerum narratione gcsiarum cohae-
nea operi, nec scientia, ncc eloquenlia suppetit. Sed rentiarn simililudinis raagis, quani temporis obser-
lua soue magualia, et tuas digne eloqtii laudos, vuri siqmdem oecsiguaipsa, nec opera quasdamea
:
non Origenis iugenium, noa Cleeroais Uiigûa sufli- oidine sciipta quo facta suat sed interdmu aliqua.
•
303 S. BBRNARDl VITA PRIMA 30*
proul oeeurfere locis opporiunioribus videbaniur, » ter alias ssepius incldentes. Summuin ejus stuûm
jDseru. Firmior euim vidciur, et liaberi acceptior fugore admiraiioueu, et lanquam unum sese agere
solel oralio, quae guis inniiitur et illuslralur exem- caeterorum. At prosequebatur gloria fugientem,
plis, velul Ubrica quBfJaiii idoneis rolia columnis. si<'ut e regioue captrtUtes sese alios fugere consue-
NouQuUa quoquo irauaposila siint, ut similibus aliis vit. Proverbium illud in ore ci frequeoter, seraper
jungeieniur, el que crar.i ejusdem generis, sibi in corde : « Qui boc facit quod iiemo, mir£atur
apiius a>h«rerent. Verum biec in duobus quidem omnes. Quo nimirum intuitu viiam rcgulamque
«
libeilis prioribns ; nam in

leriio pene per omuia or- coinuiuBem ampHus aemulabatur, nil in suis acti-
<liai ipsi ipsius lemjoris series narrationis obse- bus prseferans obscrvaiit'se singularis. Ob hoc de-
quilur. uique et cilicium, quod pluribus auais occulte ges-
CAPUT PRIMUM. laverat, ponere maluit, quam ut ferre sciretur;
I/fc inoîbuset
uirtuiibussaiiitiBemardisimmatim. niious illum Jatere velle ccntestans, cui cum caete-
l, Inmiraeris quideni
siguisatque miraculis, ul Or- ris ejusdein communia non secta-
professiouis sibi
bis coniperii uuiversus, fidelem famulum suum Ber- tur. In ipsis tamen communibus erat illi singula-
nprdum Clarse^Valleasem Deus glorificavit abbatam, ris puritas, et devotlo non conimunis. Nibil negli-
sicut gloriosus seinper in sanctis suis, ei in sua

mii a- B geus, et miuima quaeque cum studio et inteotione
bilis est iuajestate. Cseterum, sicut Malacliiam saa- tractabxt. Ex propria siquidem experientia deQnire
ciura idem ipse commendal, priraura maxmiumque solitus sapientem,cuiquseque ressapiunl proul sunl.
miraculum, quod eshibuil, ipsc fuit. Sereous vullu, 2. A primis fere anuis sic evasit iltecebras guls,
modesius babiiu, ciicumspeclus io verbis, in opero ut ipsam quoque saporum discreiiooem ex magoa
limoratus, in sacra mediuiioiie assiduus, inoratiouej paric perdidurit. Quoties pia sibi mioisirantiuni
devotus, et (sicut alios ipse monebat, crebra siqui- fraudu deceptus, iiquores pro aliis alios sumpsit?
dem experientia persuasus) de omni re magis fidens fjaiii et oleum sibi per errorem aliquando propiaa-
oraiiooi, quaiu iodusiriBe propriaj vel labori (oO). tiim bibit, et peuitus ignoravit. Nec prius id cogni-
•
M<<giiauimus ia iide, longanimis in spe, jtrofusus iu tum, ijuam superveniens quidam labia ejus liiirare-
clianiaie, suramus [al. profiiudu-:] in liiiri;iliUie, tur inuncta. Cibus ejus buccella pauis, in aqua ca-
prsKCipuus in pieUte. lu cousiliis providus, in negu- lida peiiilus emolliti, cum exiguis sorbitiunculis
tiis elflciix, uunquam lamen minus, quam iu olio eiat. Modicus ille quidem ; sed non niodicam ejus
otiusus. Jucundus ad opprobria, ad obsequia vere- paiiem cru<iam rejicicbdt stoinachus, ne qua illi
cuodus. Suavis nioribus, meritis sauctus, miraculis foret iu cibo vciuptas, quem sumere periculum,
gloriosus; alflueus denique sapier.iia, et virtule, et l» sumptum teuere dolor, rejicere miseria. Sic nimi-
gralise apud Deum et iioraines. Cujus sanctae anima; rurn lideli servo, juxta desiderium cordis sui, dis-
adjulorium simile sibi fecerai Peus, el specialipra> pensatio superna providerat, ut nec fruetus ei dees-
veaium beuedictione corpus apiaverat. Apparebat set abstinenlia; singularis, elodiosam seraper admi-
iu carne ejus gralia qutedam, spiritualis tamen po- ratioueiii declinarel sub umbra necessitaiis. Dc vino
tiusquan^ carnalis. la vuliu clarlias prajfulgebat. quiJcni Siepius nobis ipse dicebai, decere raona-
non lerrena utique, sed coeleslis • in oculis 16 3 3' chum, quando sumere oporleret, sic gustare Ulud,
angelica qu«dam puritas, et rolumbiua simpliciias ne exinanisse caiicem notarelur. Quod sic ipse ser-
radiabai. Tanta eral iuierioris ejus nominis pui- vabat, quoties sibi vinum patiebatur apponi, ut non
chriludo, ut evidenlibus quibusdam indiciis foras niodo posl unuiu potum, sed posl loiura qualecun-
eruniDeret, et de cumulo iiiternse puiiiaiis ct gralia; que praiidium, suum vasculum, in quo ei propina-
copiosa; perfusus bomo quoque exlerior vidci etur. batur, vix aliquando vid^retur minus plenum a
Corpus omue tenuissimum, et sine caruibus erat niausula reporturl. Miiius quidem slare poterat, sed
ipsa quoque sublilissima cuiis in genis niouice ru- erai sedeiis peoe jugiler, et rarissime movebatur.
beus. In iUo uimiruin quidquid ealoris iuerat uatu- n Quolies subiralirre te uegotiis poterat, aut orans,
ralis, assidua meJiialio et sludium compuuc'iou:s aui legens, aul scribens ; aut insistens docirinae, et
:'tlraxerat. Caesaries ex ilavo coloralaiur et cau- fibirmn ffiuificalioui ; aut in sacra mcdiiatione por-
dido. Baiba subrufa, circa liuem vitie cjus respc- sislcn:. !;; v,ao ni-nl.uai siudio .spiriluali obtinueral
cauis. Siaiura luediocritatij housstse, iouglludiui graliara singularem, ui non lajdium in illo, nou dif-
taraen viciuiur apijarebau Alias autem ibesaurus iicultateiii aliûam sustineret •
libere secum ha-
iste in vase luiili rrat, contriio penitus et unJique biians, et deRiiibulaus iu latituJine cordis sui, ei
«Xioquassato. L.iborabat siquidem caro ejus itiullipb- ibiJem exbibeus Chrislo (ui mouere ahos ipse sole-
cibus intirmitatiim iucommoJis, ui in eisvirtusanimi bai; ciJBua<;ulum 'jrande stratum. Omuiaei ad medi-
peirjcereuir Quaruni pei iculosior quidein iu uieatu landum hora br.-vis, locus oiuuis cougruus erat.
arcli^siiiii guituris, nil poriiius siccum, vix solidum Frci.i'ieiiter lameu, licet sic affectus, diviuo urgeute
aliquiJ aiiiiiitieutis : iiiolesiior erat detoctus sioma- inetu, imoregenlfc spiritu siudiuin boc lucris ube-
chi, \isCL-ruuiquu tcrruplio. ils coutiuua; illi, pr»- rioribus postponebat ; iiuitiere non
doctus quort
eibi erat uiile, s3'.i quod multis Alioquinin quolibet

(50; Vid. iib. IV. De Gonsid,, num. 12. CCPtu liumiuum vel tuinuUu, .nisi ejus iuteutioucffl
305 ilBKR III AUCTOSB GAOFRIDO. 30i
causa deposceret, tcta faoilitate tllS aaiinum tt Juxta lacum eliam Lansaiiansem totlus Aei ilia<;re
colligens, interiori quaiiam, qusm ubiquc ipse sibi pergeus, peniius eum non vidit, aut se vidcre iioa
circumferebal, solitudioe fruebatur, nihil proraus vidit. Curn enira vespere faclo de eodem lacu socii
atteudeus quod sonaret vel appareret exterius. coUoquerenlur, inierrogabaleos, ubi illelacus esset:
GAPUT il.
el inirati suot 'sniversi.
5. Dosideraveral tameu ab initio omni modo
De visitationeHugonu Gratianopoliiani episcopi, et
Cartusianorum; dequt mira in Bernardo iensuum sublrahere se negotiis, et ausquara egredi, sed in
cuslodia. inoiiasterio rcsidere. Quod el postmodum ex de-
3. Cum jam Dei Famulus annos aliquot in Ciara- fectu corporis occasionem invenisse se leputans
Valle peregissei, subii' rninmm ejus, ut sanclum opportuiiam, aliquando siatuii, el aiiquandiu te-
Hugonein Gratianopolilanura episcopum, et CQriu. nuil.dooec ilium exire coegit necessitas gravis Ee~
sienses fratres dcvotionis gratia visitaret : quem clesiae Dei, el sunimi PontificLs, atque omnium
praidiclus cpiscopus tam graiaiiler et tao» Kver^n- abbatum sui Ordinis jussio (51), quibus per omnia
ter suscepit, divinam intelligens ia ejusdcm bospiiis tanquam patribus deferebat ipse omnium pater.
visitatione prsesentiam, ut prostraius solo tenusado- Ex quorum elianf m.indato, novissimis quidem an-
raret. Videcs aulem servus Christi episcopum ajiale nis, prseter cucuUam el tunicam, laneo (52) panno
grandievum, ceiebrera opinione, sanctilate conspi- in modum chlamydis decurlatas, el pileo siraili ute-
cuum, coram se procidentem, veiiementer expavit batur , inter laalos languores corporis et labores
et ipse quoque pariler corruens atte eum, ita de- nuliis unquam uti pellibus acqulescens. In vestibus
mum susceptus in osculo pacis, Iiumililalem suam ei paupertas semper placuil, sordes nunquara. Ni-
tanti viri veneraiione confusara non sine gravi mirum aninii fore indices aiebat, aut negligenlis,
geraitu causabaiur. In cujus peclore singularem aut inaniter apud se glorianlis, aut gloriolam foris
obtinuit ex eo tempore locum, ut fierent deinceps affectaniis humanam. Incessus ejus IIV® ct iia-
duo illi filii splundoris cor unum et anima una, et bitus omnis iiiodestus et disciprinatiis, prujferens
se invicem fruereniur in Cliristo. Siciit eniin regina humilitatem, redolens pietateni, exhihens graiiani,
Saba de Salomone teslatur (/// Reg, x, 6, 7), uier- exigens reverentiam, aolo visu ieetiticans et aediti-
que sese in altero louge ampiius, quam fama vul- cans intuentes. De risu dicimus quod ex ore ejus
gasset, iovenisse gratulabatur. frequenter audiyimus, dum tachinnos religiosorum
4. Cartusiae quoque a viro reverendissimo <jfui liominum miraretur, « non meniinisse se a priniis
gone Priore, eodem conv< rsionis aliquando sic risisse, nl

ei a cseteris fralribus affeotu et g aiinis suas
eadein veiieratione suscepias esl Servus Christi, nou poiius ad rid •ndum, quam ad reprimendum sibi
exsullanlibus illis in gaudio, qula qualem eum per vim facere '^pcrterel et risui suo stimulum magis
;
epistolam prius noverant, talem invenerunt et prx- adhibere, quam 1'renum. »

senlern. Ca^lerum cum in reliquis omoibus wdihc.i- r\puT m.
renlur, uoum iuit, quod prsedictum Priorem Car- De rara in eo sennvnts cura, modestia, simul et
tusiensera aliquatenus niovit, siratura virlelicet ani- gratia ; deque diynitaium fuga
malis, cui idem Yir venerabihs insidebat, minus G. Vocem illi in invalido corpore validam satis in-
neglecta, minus prieferens paupertatem. Neo silen- telligibileiiique contulerat, qui in opus prajdicaiic-
lic pressit aemulator virtutis quod ment» concepe- nis segregaverat illum ex ulero luatris suse. Sermo
ral: sed locutus uni e fratribus, aliquatenus super ei, quolies opporlunainveniebatur occasio, ad quas-
hoc moveri sese confessus esl el mirari. Cumquo cunique personas de asiiificatiune aniiuarum, prout
ille ad Patrem sanctum quod audierat retulissel tameu singulorum inielligentiain, mores et siudia
non minus ipse miraius, qualc illud esset slramen- noverat, quibusqiie congruens audilcibus erat. Sic
tum quaerebai, quod ila scilicet a Clara-Valle Car- n rusiicauis plebibiis ioquebatur, ac si scmper iu rure
lusiam «sque venisset, ut nunquain illud vidisscn, nutritus : sic Cfeteris quibusque geBeribushoiniBum,
nunquam considerassel, et usque in horam illam velut si omnein iavesiigandis eorum operibus ope-
quale esset, onmino Neque enim suum
iiesciret, ram impendisset. Litterat us a pu d crudito s, apud
erat animal illud, .sed a quodam monacho Ciuoia- sim plicessimplex , apud spirituales viios perfectio-
censi avuntulo suo, el in sua vicinia demorante, nis et sapieutise affluens documcutis; onwibas se
fuerat commodatum; ei erat sieut sibi sleriiere coaptabat, omnes cupiens lucrilacere Chiisi.o, Cau-
ilie solebat. Quod verbum sajpe dietus Prior an- tus erai, artiliciosissime observare quod ad papaiii
diens, in eo potissimuin mirabatur, quod sic ilie Eugenium scribens, de sui cordis pleDiiiidine eru-
Dei famulus foris oculos circumcidissel, imus ani- ciavit. » Nugifi si incidant intordum, iuquit, feren-
mum oecupasset, ut quou ipse (irimo oilenderat die fortassis, refercndte nunquani. Intcrveniendun'
visu, hoc ille tanti iiineris spaiio non vidissei. caule et prudenier nugacitali. Prorumpeiiduni sar.e
(51) Vid. epist. 21 ct 48. in jin. supra lib. ii, num. 50. De hoc pileo et pileis pelli-
(52)IV/ira ordinis severitas ul lane^ inlernla cum I ceis leg. iiif.lib. iv, num
36.PiIeum lancuiu uiictum
pileo coQsIaiili Bernardo fuerii remissionis ioco con- intcrpretor.seucalaniicam. De capniio BernarJi >ide
sessa, qua cequidem Eugcnius pontifex utebatur. i fra lib. vji, cap. 17.
30? S. BERNARDI VITA PRIMA. 308
iu scrium quid, qnod non iTwdo olililer, sed el li- « feMcius siquident in virlutunr eathedra sedere rae
benler audiani, ui 3Uiiers<!deani otiosis (53). niit, duni noluit prsssidere ia calbedris dignilalum 1
1. vero placabilem el persuasibilem, quam-

Qoam Denique sicut juslus et fortis in praedicaiione evan-
que eruditam linguani dedeni ei Deus, ut sciretquem gelica laboravit, sicut prudens et temperans oavit
e: quaudo deberel proferre serraonem, quibus vide- sibi scmper ab ccclesiasiica pVKlatione. Nec enira
iicei consolatio vei obsecralio, quibus exhortaiio con- ccntumaciter unquara reauit, sed frequenier et ad
grueret vel mcrejialio, nosse poieruot aliquateous maximos electus bonores, prudenter egii, diviaa sibi
quiipsiuslegcrint scripla, eisi ioage miuus ab eis cooperante gratia, ne aliquaodo cogerelur. Moyjcs
qui verba ejus ssepius audierunt. Siquidem diffusa quidem sanctus cessit Aaron frairi suo poatincium ;
erat graiia in .labiis ejus, et ignitom eloquium ejus sed linguaj erat impeditioris. Bernardum nostrum
veliemeulcr, ui non posset ne ipsius quideni slylus, Don ab opere evangelislee nccessitas aliqua, sed ab
l\cet eximius, toiara. iilamdulcedinem.toturareiiuere lionore solo sola hurailitas revoeavil. Merito proinde
fervorem. Mel etlac sub liugua ejus; nibilominus apud Deum et homines obtinutt gratiam siugularem,
ia ore ejus iguea lex, juxta illud Cantici uaniicorum : qui noQ modo sine sumpiu teraporalis facultatis, ve-
Sicui vitta coccinea iabia tua, et eloqnium tuum rum etiam sine gradu ecclesiasticse dignitatis,
qon
"
duice {Cantic. iv, 3). Inde erat quod Germanicis aulem sine fructu Evaugelium po-
fraternae salutis
fiiam populis loquens miro audiebatur affectu, el ex suit; et populo Dei semper prodesse studuit, nun-
serraoae ejus quem ir.telligere, ulpole alterius lin- quam praeesse susiinuit. Raro taraen, nisi forte ad
guae horaines, non vadcbaut, magis quam ex peritis- loca proxiraa, ut praedicaret exivit. Sed quoties eum
tismi cujuslibet posl eura loquentis interpretis in- necessitas aliqua Iraheret (5S), serainabal superom
teliecia l<x:ulione, sdificari illorum devoiio videba- nes aquas, publicn et privatim annuatians verbum
lur, et verborum ejus magis s^ntire viriutem : cu- Dei. Quod taineu ipsum ex mandato summi Ponti
jus reicerta probaiio tunsô pectorum eral, et eflu- ficis actitabal ; ad nutum quoque prjesulum caetero-
iiolacrymarum. Uiebaiur saiie Scripturis tam libere ubicumque eorum

rura, aliquera contigissel adesse.
comraodeque, ut uon tam sequi iilas, quani prsece- Nimirum quanto magnus erat, humilians se in omni-
dere credereinr, et dr.cere ipse quovellei, auciorem bus, eo magis saccrdotibus deferebat, quo plenius in-
carumducem Spiritum sequens. Quem nirairHm ul lellexerat, quae ministris Christi reverentla deberetar.
ia medio Ecclesise aperiret os ejus, sic impleveral CAPDT IV.
Deus spiriiu sapientise secundum De tnfelici expeditionis in Orientem successu, el

et iotellectus, ut
quod ia libro Job legiiur, profunda quoque fluvio- Q nato hinc coiHra Yirum sanctum murmure.
rura scrutarelur, et abscondita proferret in lucem 9. NeC taceruiuDi quod ex praedicatione itineris
'_,; L. xxviii, H). Nam et confcssus esl aliquando, Jerosolymitani grav<» conira eum quorumdam horai-
sibi tctii» anti vel oranti sacram omnem, veluisub num vel sirapliciias, vei raalignitas scandalum sum-
se positam, et *%90sitam, apparuisseScripluram. psit,cum tristior sequeretur fc£f*'f tus quod tamea :
8. Cseterum qu.'- gralis evacgelizaverii, quis verbum dicere possuraus ab eo quiJem iuitium non
digne pra;dicel? quis d\g..'e.miretur?Minusforecre- sDmpsisse. Cura enini multorura jam animos per-
didit, nulius sibi ab auditoriL .jlransiiorlis petere movisset audila necessil;-.?, a rege Francoruiii seniel
facultates, nisi oblatas saepius retLtar.c.i ecclesiasti- el iterum propter hoc expetilus (56), apostoiicis
cas diguitates. Parum ilii fuit nulla quser ve stipen- etiam litteris monitus, aec sic acqiii?vit super hoc
dia nailitantem : ne insignia quidem"recipere acy ie- loqut, vel consilium dare, donec per ipsius taudem
vit. Denique veiut alter David, processurus ad bel- summi Pontificis generalem epislolara jussus ab eo
lum, bellica arma sibi graviora criusatus est (/ Reg. esl : iquaiu Eomante Ecclc-siK lingua exponere po-
xvu, 39), quibus mullos suo pr«sertira iemporc vr puljs atque principibus : cujus epistolae teaor(57) fuit.
neret prasgravari ; et in simplicitate sua gloriosius n ut in pjiuiteulia.ni et reuiissionem peccatorum iter
triuraphabat. Tantam enira gratiam viiius ei divina arriperent, aut iiboraturi fraires, aut suas pro illis
contulerat, ut licet abjectus esse elegisset in domo animas positurL Haec et hujusraodi super hoc pote-
Dei, uberius 1 13.© tamcn fructificarel in ea. quam rant veraciter dici : sed dicendura poiius id qu( d
aliiquilibet iusublime porrecti ; et luccns amplius potius fuil. Evidenter enim verbum hoc prsedicavit,
illustrarei Ecclesiara velut de sub modio humilita- Domino cooperantc, el sermonem confirmaule se-
lis suae, quara ciateri super candelabra constituli. queulibus signis. Sed quanlis, ei quam multiplici-
Nimirum quo humilior, eo scmper utilior fuit po- bus signis' Quanta vel numerare, nedura narrare
pulo Dei in omni rioctrina saiutari, in quo lamen nun- difficile foret. Nam et eodem terapore scribi ccepe-
quain voluit locum lenere doctoris. Beatus phue rant, sed ipsa dcmum scripiorem numcrositas scii-
qui, sicut ipse de quodrtun sanctoruni ait (54), « le- beiidorum, et materia superavit auclorem . nirairum
grm diiexii, et catliedram non affectavit. » Qwam cura aliquandc upa die vigiuii, seu ctiam plures ab
(63) Lib. II Deconsid. cap. 13. (56; Vid. lib. ii De cons. c. 9.

(54) Nirairum de S Maiacliia, ineji:s Ofiicio,An- (57) Haec epistoia prima esi Eugenii tomo XCon-
tipl' i ad Maiut cilioruni.
-^
j> Vid. epist. 21 el S5
309 LIBER lU ACGTORU GAUF!\IDO. 310
incommodis variis sauarentur, nec facile ab hujus- ^ opumum reilitnm Templi, tua4 ministrura, Dunc
inodi dies uiia vacaret. Deniqne plures Co lempore etiam magistrum Militia; Templi, qni ipsius s€cmi-
Christus, per Servi sui lactum el orationem, ex ipsia dum carnem avunculus eral. « Vee principibus no-
eliam matrum uleris c«cos vivere, cUudos ambu- stris, ail. In lerra Domiiii iiihii boni lecerunt : in
lare ; aridos coaviilcscere, surdos fecit audii-e, et ad quas velociter redierunt, incredibilem exer-
.sais,
matos loqui; mirabiUus restiluenie gr^tia, quod nii- cent nialitiam, et non compatiuntur super contri-
nus pfsesiilum fuerat a nalara. lione Joscph. Confidimus autem qma non repellet
ex iHa profectione orieulal. Ec- Domiuus pli.bem .suam, hierediiaiPnT suam non
et
iO. Npc lamen
clesia liberari, sedcoilestis meruit impleri et lietari. derelinquet. Porro dextcra Domini faciei virtulem,
Quod si placuit Deo tall n ;casione plurimorum eii- el bracbiura suum auxiliabitur ei; ut cognoseant
pwe, si non Orientalium cofpora a pagaiiis, Occi- omnes qiiia bonum est sperare iu Domino, quam
dentalium animas a peecatis; quis audeat dicere illi, spcrare in principibus (58). «] Sed de his hactenus.
Quid Aut quis recle sapiens, illorum ma-

fecisti sic ?
CAPUT V.
gis noa doleat, qui ad priora, vel pejora forte prio-
De erroribus Petri Ahcelardi, et Gilleberti Porre-
ribus scelera redierunt, 1|9S quam eorum mor-
tani opera suncti Bermi'di confutalis.
tem, qui in fruclibus poenitentiaj purgalas variis iri-
buiationibus ChrLsto animas reUdideruol ? Alioquin, 12. Jam et illud propter postcro.s rneiiiorandum,
quamUbeidicaat J)gy|)lii, dioaot filii tenebrarum, quain multipliciter Ecclesia; sanctee Viri Dei doctrina
qui veritatem nec videre val?aut, nec proferre, Cal- profuerit in Gatholicorum inoribus corrigendis, in
tideeduxit eos,utinterficereJindeserio Exod. xsxii, scbismaliorum furoribus comprimendis, in ha;re-
12) palientei- loJeratCliristusSalvator opprotriam,

: licorura erroribus confutandis. Siquidem prse-
quod tanlarum animarum sajule compensat. Jdemi- ter 003 quos docuit sobrie, et juste, et pie vivore ia
nit hujus \erbi ip«e quoque venerabilis Paler, inter siECulo; qusntos etiam perfectius valedicere sieculo
caelera diceDs : « Si neccsse sil uuum fieri e duobus, persuasit, vel ex hoc liquei, quod non cessavit,
malo in nos murDaur iiominura, quain in Deum esse. quanidiu vixit, deseria sjeculi, saeculi desertoribus
Bonum mihi, si dignelur me uti pro clypeo. Libeos implere. Ctijus ministerio videtur propheticum illud
excipio in me detrahenljum linguas raalcdicas, et etiam corporaiiter exhiberi : Posuit desertuin in
veuenata spicula b!asi>henioruni, ut nou ad ipsum siayiia aqiiaiam, et terrain sine uqiia in exilus
perveman}. N«n recuso inglorius fjeri, ut non irrua- a<iuartiin. Et coHocavit illic esurientes, et constilue~
tuf in Dei gloriara (cap. 4)- » tixc quidem ille in ^ runt citHtatem hai'ittttionis.Et sernitMveiunlayros,
libro dc Coosidcratione secundo. Accidit autem, ubi et plantavemit vi.ieas, et feccruni fructumnaiivi-
prinium de ejusdefli exercitus dissipatione lamenia- tatis. Et btiticdi.vif eis,et multiplicati sunf, el jit-
biiis iaira Gallia» iusonuerat rumor, ut illuminau-. menla eorumnon minoravit [Psal. cvi, 36-38). Sane
iium Dei Faniuio filium caseura offerens pater, rnul- in diebus schismatij generalis, quam tideliter Servus
tis precibds vinc.TCt excusantem. El iinpouens San- Domir.i sletil in confraclionc in conspeciu ejus, ut
ctus puero mahuo), orabai ad Domiiium, quatenus, avcrteret irani ejus; (juain cfficaciier sleiit et pla-
si ab eo verbum praidicationis iliius exifirai, si |ira;- Civit et ccss.ivit quassatio; quam denique evidenier
dicandi Spiritus ejus adfuerat, ia Itliii;. iliuminatioue in lempore ira? factus est reconcilialio; non mi)do
ostendcrc diguaretur. Dum vero post oratioaem ora- hliiis proscquendurc. Sufficere interiin potesl, si
lionis pnBslolarelur effeclum : « Quid facturus Bum,» ipsiiis aiiper hoc scribentis ad eum Inncceniii papss
ail puert « video eiiius. i» Atlolllur iliioo claraor a 3 •?© verba ponamus : « Quam firma, » ait, « per-
astautium. Plures eiiimuon modo e frairibus, verum severantique constanlia causam beati Peiri et sancice
etiam e sajcularibus aderaut, qui ut puerum videre malris lua; Rcmanfe Ecclesiif, ineandescente Pctri
videnlem, muliipliciter consolati, Deu ^ra.ias refe- i
, Leonis^ schisinaie, fervor tu<e religionis et discreiio-
rebant. nis susceperir^defendendam, et se muruin ine.xpu-
11. iniud etiam juccnde satii eredimub cons>dc- gnabilem pru domo Dei opponens, animcs regurn ac
rasse nonnulios, quod eadem hebaoinada, qua leli- principuai, et aliarum tain ecclesiaslicarum qucm
cissima anima ejus carne sohiw fsl, ecclesia Jero- SBnculariuin personarum, ad caiholicae EcclesiiO uni-
solyniiiana majjiiiiice tatis fiierit diviao munere latein, et beau Petri, ac aosiram obedienliiiip, fre-
coiisoiaia, sicut snpiiij noverant ilium promisisse. quentibus argmxientis, et ratione mucitls reducere
Siquidem capiit «1 'Ascalon lila muniusiima, paucis laboraveiii; magna, quae, E .closiiE Dei et nobi» pro-
a sancta civitate miiliariis di,.tans, ci periculose vrnii, utilitas niaiutesi#t (.'J9). « In quibus autcin
iuslans calcaneo ejus. Adveiwus hitiC (luimiHaginta pro fide quoqic quam inapnin^^c egeril servis
.1110« et eo amplias nihil profeceriiiU Chi-isiiani la- *idehs ol prudeus. ureviter imimandum.
bxranies . uam et ijuoc n^-n liHmana v^tuie capia 13. Fuit iu diebus illis Petrus Abaslardus magi-
esl, sed (livma. Nec incn^^jruum nunc. ip-jius iiiter- sicr insigois, et ctlelierriiuus in opinione scifintia!,
sererc verba, qu» codefi' siripseral aniio ad virum scd de lide peiiiuo dogmatizans. Cujus cum blas-
oS> Epist. 28S (59) Vide iRier Inaocenlii epistolas.

31! S. BRRNXRDl VITA PRTMA. 312
phpmiis plena gravissimis volitarc undique scripta a sul involvens, scripta incendio, scriptorem silentio
twpisscal, profanas novitales vocum et sensuum condemnaviu
viii enidiii atqua fideies ad Dei Hominem retule- ^6. Fuii item Gillebertus, quem cogaominavere'
niiit. Qui nimirura solila booiiate et benignilate de- Porretanum, Pictavorum episcopus, in sacris Lit-
sideraus erroreru corngi non iiominem coiifundi, teris plupimum exercitaius, sed sublimiora se etiam
—^ secrela illu^m admoniiione convenit. Cura quo ciiam ipse scrutatus ad msipieniiam sibi. Siquidem de
tam modeste, tanique ration:il)iliier egit, ut ille sanctse Trinitatis uaitaie et Divinitatis sioiplicilate
quoque conipunctus ad ipsius arbitrium correrui- rou simpUciter seniiens, nec fideliier scribeps, dis-
rum se promilteret universa. Caetfrum cum reees- cipulib suis panes prO|tuiiebat absconditos, furtivas
sissel ab eo, Petrus idem consiliis stimulatus ini- pro|)inabat aqiias, nec facile quid saperel, imoquan-
qui«, fi ingenii sui viribus, i>lurimoque exerciiio tum desiperet, personis authenlieis fatebatur. Ti-
dispu'.a: i< infeliciter fidens, resiliit a proposito sa- mebai enim quod apud Senonas Pelrum ei dixissc
niori. Expetecs denique Senonenscra Metropoiita- ferunt
nuai, quod m ejus eccles'a ceiebrandum foret in Tunc tua res agitur, paries cum proximus ardel,
proximo grande coacilium, Clarffi-Yaliensem cau- fifi'^S Novissime (amen cum jam fidelium super
satur Abbaiem suis in ccculto deirahere libris. Ad- " hoe invalesceret seandalum, cresceret munnur, vo-
dit quoque paratum s« csse in publico sua defcn- Ciitus ad medimn est, et libruni tradei"e jussus, in
dere scripta, rogans ut prsedictus Abbas ducturus, quo blasphemias evomuerat, giaves quidem, sed
si quid liaberei, ad Conoilium vocarelur, Factum verborum quodam involucro circumseplas. Tgitur
est ut postulavit. Sed vocatus Abbas venire penitus io Concilio, quod in urbe Remorura papavcnerabilis
recusavit,suum hoc non esse renuntians (50). l'o- Eugenius ccieLravit, egit coniinus adversus hunc
stea tamea magnorum virorum moniti» fiexus, iie Gillebertum Ecclesis sanctse suo tempore singuiaris
videlicet ex ipsias abeentia et scandalura populo, athleta Bernardus : primo quidem totum quod ille
ei. cornna crescerent advcrsario, demura pergero verborum cavillationibus occultare nitebalur, eli-
acquievit, tristis quidem, nec sine laerymis an- ciens;deiude vero lam suis ratiociniis, quam sanc-
niic-ns, sieut in episiola art papam Innocentium ipse torum testimoniis biduaaa disputaiione redargw.is-
teslatur (61), io qua plenius lacidiusque negutium Considerans s:ine nonnullui ex his qui p.^sesiuL-IiaP.t,
omne prosequitur. jam quidem aiilmadvertcnies blasphemiani in do-

i4. Adfuit dics, et ecciesia copiosa eonvenit : ctrina, adhuc tamen avertentes injuriam a persona;
ubi a Del Famulo Petri illius in mcdinm scri ita Q accensus est zeio, et doraesticam sibi Ecciesiaiu
prolata sunt, et erioris eapitnla designala. Demum seorsum convocat Gallicanam. Communi deniquo
illi optio data est, aut sua esse negandi; ant erro- ) cnnsilio, a palribus decem proviiieiarum, aliis au-
rem humiliter corrigeiidi; ant respondendi, si pos- tem episcopis et abbaiibus plurimis, dietante Viro
set, cbjiciendis sibi rationibus pariter el sanclorum Dei, novis dogmatibus opponilur symboiuni novum.
tesiimoniiit Patrura. At ille nee volens resipiscere, Cu; etiair. siibscriijuniur nomiua singularum, ut eo-
nee valeas resistere sapientiiE et spiritui qui ioque- rum videlioel oniDium sicut irrepiehensibilis fides,
batur; ut tempus redimeret, Sedem apostolicam sic IrreprehensibiUs zelus caaleris innoiescat. Ita
app«Ilavit Sed et postea ab egregio iilo catholicse demum apestolioo judicio el autoritate' universalis
fidei advocato monitus, ut vel jam sciens in perso- EcclesiBS error ille damnatur • episcopus Gilleberlus
nam saara nihil agendum. responderet tam iibere, an eidera damnationi consential, interrogatur • Gon-
qiiam secure, audiendus taniura ei ferendusin omni sontiens, et publice refnians (63) qua; prius scrip-
non sententia aiiqua feriendus; hoc quo-
palientia, serat et aftirmaverat, induigentiam ipss consequitur.
que onauimodis recusavit. N^m et confessus est po- maxime quod ab initio cautus foisset ea loge eanidem
stea suis, ut aiunt, quod ea hora, maxima quidem insiredi discepialicnem, ut promitterel sine ulia ssse
ex parte memoria ejus turbata fuerit, raiio caiiga obstinalione, pro Ecclesias sanctse arbitrio, corre-
verit, et interior fugerit sensus (62). Nihilominus " cturum libere snam opinionem.
lamen Ecclesia qu» convenerat, dimisit hominem, CAPOT VI.
mulctavii aborniiiationera, a persona absiinens, sed
De hceresi Henririana in parfibns Tolomnis re-
dogmata prava condemnans. Quando vero Petriis pressa et patriiiis iiiidem iniTaculis.
ille refugium inveniret in Sede Peiri, tam longe 16. Iii partibus Tolosanis Hecricus quidam (64),
dissidons a fide Petri? Et ipsum ergo auctorem ea- olim monachus, tunc apostala viiis, pessiraae vitae,
deia senteatia cum errorihus suis apostolicus Prae- peroiciosse doctriniP, verbis persufisibilibus gentis
(60) Vid. epist, 187- habesinfra.

(61) Vid. epist. 190. (54) Coiifer Gaufridi de isto Henrico epistolam,
(62) ViJ, epist. 89 etnotasei subjuuctas. quae hsOKtur post Vitie librura soxiuin et vide no-
(63) H*c fuaius relerl Imjus libri auclor Gauiri- slram Prbefaiioaeni ad tomum I, articuloVI. De ejus
dus, qui el ipse coiiciiiy iuierfuit, in episl. ad epi- erroribus vide epistolara 2il et sennonem 6o in
scopuin Albaneusem llenrii-imi. Ad liaicidem Gaufri- Canlica.
dus dispulatiouem edidit advereus Gilberlura quani
313 LIBER III AUCn'ORE GAUFFJDO. Wi
illius occupaveral levitatem, et, ut pr;cdi\i! Aposio- « pcr lotani provinciam
verbum Jioc divulgaretur, el
lus rie qiiihusflain, iri hypocrisi loquons mondacium Vir saRCinc per vicina loca regrediens ob concur-
il Tim. IV, 2;, Siclisverbis de eis negoiiabatur. Eral •sas intolerabiies declinaverit, et limuerit illo ire
auteui lio^.iis Ecclesise nianifestiii>, iiTevercnier ec- 1!)Praecipuum \aU primum; saiic miiacuinm
clesiasiicis derogans Sacramonlis paiiter et raini- quod fcr famulum suum m urbo Tclosa Chrisius
stris. Nec mediocriierea jani nia!ignilate profece-
in exhibuit, paialylici cujusdam clerici curalio fuit.
ral. Sicenim de eo scribens Paler veDeralulis ad prin- Hunc in domc regulanuni clericorum »ancii Saiur-
cipem Tolosanum, inier ciElera aii : « Passira inve- nini, quorum unus ipse erai, ad petitionem Atbat.is
niebantur jam Ecclcsi&i sine piebibus, plebes sine et fratrum eirca noctis crepusculum, visuans Homo
saccrdolibiis, saceiJoies sine dabila revereniia, sine Dai, morihuodum invenit hominem, qui extremum
Christo cienique Cliristiani. Parvulis Chrislianorum spiritum tralicre viderelur. Gonsolatus itaque rcise-:
Christi vlta iniercludebaiur, dum Bapiismi graiia rum, et daia benedictiono egredisn^s, sicut postes.
uegabatur. Ridebantur oralione» oblationesque pro eonfessus est, loquebatur in eorde suo fidelis Servus
iiiortuis, sanctorum invoeationes, sacerdotum ex- ad DominuiCi tam fiduciaiiter, quani fidoiiter, dicens ;
communicationes, fideiium p Quid exspectas, Domine Deus ? Generstio hsec signa

peregrinaiiones, basili-
carum tedilicationes, dierum solemnium vacation^^s, " quarit. Alioquia minus apud eos Eostris protici»
chrismalis el olei consecrationes, et omnes doni- rnus verbis, nisi abs te fi;erinl con*irmata sequtn-
qae',iastUutiones ecclesiasticsesperuebaniur. r>{Ep'ut. tibus aignis. » Badem hora oxiliit paralyiicus de gra-
m.) bato, et accurrens seculus et consecutus est eurn, sa-

17. Hac necessitate Vir sanctus iter arripuit, ab cra vesligia devotione qua debuil ampiexatus : cui
ecciesia regionis illius saepius jam ante rogatus, et suhito proeedenti obvians ex concanonicis unus ex
lunc deinuni a reverendissimo Alberico Ostiensi epi- pavit et exclamavit, siquidem phanlasma putabat.
scopo et legato Sedis appstolicEE p arsuasus pariter et Quando enirn de leetuio eum crederct suigere po-
deductas Veniens autem cum incredibili devclione tuisse? Sgressam magisa corpore ejus animam phan-
susceplus est a populo terras, ac si de coelo angelus tastice sibi apparuisse arbitraius aufi-gil. Sed ipsa
advcnisset. Nec iuoram facere potuit apud eos, quod demura larn ei, quann cffiteris, rei veriias iidem fe-
irruentium turbas reprimere nemo possei : tanta orat cil. Sgreiiilur exinde sermo uiler fratres, curritur ad
frequenlia diebus ac noclibiis advenlantium, bBne- spectaculum tam jucundum : ipse eiiaminler primos
dictionrm expeteiilium, flagitantium opem. Prajdi- accurrit episcopus et legaius. [ndepergiluradeecle-
cavit tamen in civitate Tolosa per aliquot dies, et ^ siam, eo ipso qui corivaluerat prseeunte : fonclania.
in cffieris locis, qu» miser ille frequentasset am- lar ia laudos Dei, eodem pariter concinente, ruitun-
pliu.-f, ei gravius infecissel; multos in fide smiplices diqu9 popuius, bcuedicilutChrislus, triumphal fides,
instruons, autauies roborans, crrantesrevccans, sub- infideiis quisque confundiiur, exsuitat pietas et impie-
versos reparans, subverscres et obstitiaios auctori- ta'! contabescii. Porro Vir Dei cellam ubi rnanebat
tate sua prcmens ei opprimens, ul non dico resi- ingressus, diligentcr omnes observari aditus, obse-
stere, sed ne assisieie quidem etapparere prsesume- rari januas jutict, m quis patfat introitus populo con-
rent. Cfeterum etsi tunc fugit hsereticus ille et la- currenti. iSane is quidem Bernardus (hoc enim cle-
luit, ila tamcn impeoiiae sunt viae ejus et semitae cir- rico nomen erai, qui sanus factus est) corporali be-
cumseplas, ul vix alicubi posiea tuius, .landeri cap- n?fic".o nort iugratus, magisque soiiicitus pro reme-
tus et catenatus episcopo traderetur JiS®'S. In quo dio spiriiuaii, secutus esl Servum Cl risti, monasli-
itinere piurimis etiam sigais in Servo suo glorifica- cum in Clara-Valle Orfiinem prcfilens, habitum et
lus esl Deu'!, aliorum carda ab erroribus iiripiis i e- suniens. A quo etiam missus ad pariesilerum Tolo-
vocans, aliorum coiporaa languoribus variis sanans, saras, et abbas i!!;c constitutus, hodieque nionaste-
18. Est locus in rcgionc eadem, cui Sarlatum no- ^ rio prsgest, quod Vallis-Aquaj dicitur:J
men esl, ubi sermone compieto plurimos ad bene- CAPUT VU.

dicendam panes, slcut ubique fiebat, Dei Famulo i)c symissiniis beiiti Yiri moribus, et prceclaris
offcreban!. Quos iiio elevata manu et signo Grucis virtutibus, et quid de suis miractdis ssntiret,
edito io Dei nomine benedicens « In hoc, » inquit, : 20. Gum autem per totum ab e^dam provinoiare-
scietis vera esse qus a nobis, falsa quee ab li^re- ditiim Viri sancll magis magisque signa crcbresce-
ticis suadeatur, si infirmi vestri gustatis panibus rent, ei, inuUtplicareniur in dies, non prastereundum
istis adepti fuerint sospilaiera. » Tiiiefls auiem ve- qiiidnam ipse iuter hgec animi gsrerel, qui a Chris'o
ncrabills episcopus Carnotensium magnus illa Gau- huiiiililatem cordis ct inansuetuduiem didicisssl. Dis-
fridus (siquidem prifiseas eratet proximusViro Dei); puians enim seeum in cogitationihus sui, et ex ipsa
« Si bona, » inquit, c, fide siimpserint, sanabuntur. » demum localus abundaniia cordis sui, domeslicis
Cui Pater saoctus dc Domini virtnte nil haesiiaiis : sibi religiosis quibusdam fralribus aiebat : f Piuri-
Non hoc ego di.cerim, » ait, « sed verc qui gustave- inum iTiiror quidniin sibi Uxa miracula vol'ni, aul
rint, fanabuniur : ut proinde veros uos el veraces quid visum sit Deo taiia actitare per taiem. Ni! mi-
Dei mirJios esse cognoscanU » Tam ingens iimlti- '
hi videur in sacns paginis super i il@5 hoc genere
Mido Jai.guentiuni ûstato eodera paae convaluit, ul legisse *ig:wriim. Siquidein lacia sunt aliquaado si-
315 S. liERNARDl VITA PRIMA. :}t6
gna per sanclos hominfs et perfeclcs : facla sunt et fl Ncque cuim salis circlibilc cst, Snlomoncm illuin :n
per fictos. Ego mihi neo pertccliortis conscius sum, omni glorla sua tam universalem Orbis obiiuuisse fa-
nee fictionis. Scio enim sanctorum milii noii suppo- vorem, quam hunc in sua humilitate. Imo vero dif-
tere nierita, quse miraculis i!lustrentui- : coiifido au- ficile omniiio viderctur ex historiis aliquibus inve-
tem nec ad eoium sortcm me peiiiuere, qui virlutcs nire hominem unuin, conversant. m adbuc cum ho-
multas in nomine Domini operaniur, et a Domino minibus, in universa terra tam celebre et amabile
ignor«iotur. » Hsec et hujus modi crebriusi, secretius- obtinuisse uomen a solis ortu ct occasu, ab aquilone
que cnm viris spiriiualibus conferebat. Novissime el mari
vero- opportunum sibimet visus exiium repcrissc : 22. Ut emm illas memoremus provincias, ex qai-
«( Scio. iriqiiit, hujosmorfi figiisi non ad aancliiiitem bus usque hodie monumeota certiora superesse no-
unius, sed ad mullorum speclare salutem et Deum ; pcuntur; et in Ecclcsia orientali, el apuJ solcs occi-
in honiine, per qucm lalia opcretur, non lam per- duos Hibernorum, et a mcridie in remoiis finibus
feclionem considcrare, quam opinionem : ut in eo Hispaniarum, et ab aquilone in insulis qum procul
commendel hominibus, quffi iJli creditur inesse, vir- suntDacije Sueciffique, celcbcrrima ejus cpinio fuit.
tuloiti. Neque enim pro cis fiunt litec, pci* quos fiunt; Crcbras undique recipiebat epislolas, ct leddebat.
sed pro eis magis qui viiient iiia, vel sciunt. Nec eo
B Undique ei xenia mittebantur, undique ejus beuc-
fine per eos isla Dorninus opeiatur, nl ipsos probct diclio pctebatur. Postremo quasi viiis ibundantis-
cajteris sanctiores, sed ul caeteros magis amatores sima suos undique palmiles propagavit, 1196
ct sennilatores fariat sanclitalis Niliil ergo milif et excepto quod in torram Jerosolymitanam, qaamvis
siguis istis : qaandoquidem mese illa faniBC m^^gis, locns esset a Rege paratns, ob iucnrsus Paganorum
quum viloenoverimcxhiberi; nec ad meam fiericora- ct aeris inlempcriem, non acqiiicvit niittcre frairos
mcndalioncm, sed ad commonitionem potius alio- suos. Neque vcro episcopus ille incongruum aiiquid
rum. \ Salis, ni faUimur, hujus viri mirabilur ani- usurpasse videlur, qui post sacrnm ejus obimm,
mum quisquis hoc diligenti considcratione pensa- durn fratres consohretur, inter csetera hnc quoque
vcrit, cec prffistaniias r«pulab;t {csiimator quisque in ipsius prosccutus esi laudcm, quia in omnem ler-
fidelis, signa atque proUigia, mirabtliter operari, quam ram cxivit sonus ejus, et in lines orbis lerrai verba
perpetrala taiiter interpreiari. Sil)i quoque non nii- illius. Yincebal lamen sublimilalem uominis hunii-
nus utile judicabit imilandos eJHs affecius, quara mi- lilas cordis : nec lantum poterat uiiiversus eum
randos aclus, ct morum insignia, quam opcrum si- mundus erigerc, quantum sc ipse dejicere solus.
gna cognosrere. Sed ad hicc quis idoneusV C Summus repuLibatur ab omuibus, infimuin ipsa se
21, lii Imjus siquidem pectore Viri Dci, pari fce- reputans : et qucm sibi omnes, ipse so nernini \>rx-
derc puritas suavitasque cousederwil : satis qusdem fcrebal. Denique, sicul nobis saepius falebatur, in-
utraquc mirabili* ; scd mirabilior utriusqus comple- ler suBunos qnosqus honores ot favores populoruin,
.«cnb.. Inde niminmi tam singuiariter in ununi homi- vel sublimiura pcrsonarum, alterum sibi inutpeius
nem lotius Orhis vo'a parilur concurrcbanl, quod hominem \idebatur, seque politis repatab.^t abscntem.
puritatem snavitas ."imabi'eni faccret, suaviiatem pu- velut quoddain somnium suspicalas. Ubi vitq sim-
rilas acccptabilcm ; ut ''ifiicile fuerii ffistiinare, gratiE plicioics fj fraires, ut assoiel, tiducialiuslaquere:.lur,
nn rcverentiKampllusobtiuerci.Quisemm tam rigidse tt amica semper liccrel humililate frui ; i;;: se inveiii<s3
non scblimiter
convorsalioni:», qui Claii^-Vallenspni gaudcbat, ot in propriam rediisse personam. lanala
revcrerctur Abhdiem? quis lim riissoluia-, qui nou erei a puero verocundii» usque ad diem pcfsevcravit
gaeumdeni dulciicr aliiceretnr? Dalcissiiiiisenimaffc- exiremum. Inde crnt, quod licet lain ningnnfi •.'w^-til,
ciibus plcnuin pectus ipse gerehal : sed quam libore el e.<celsus in verbo gloria;, numquam u:ne!! (sicul
eos, quoties cansa deposcfrct, cocrcebat, humanis' Sffiie cum audiviinus proteslantein) in quamlibsJ. hn-
sin.us in affectione, m.-.gis lanien iortis in fide. El ut q rnili cu3tu sinc mctu et revereniia vcrbma te.:it,- la-
breve alicjuod bujus rei proferamu»- exemplun., sic- ccrc magis desidcrajis, ntsi consciciuiie propris ?U-
ut ipse quoque lostatur in sernione supir Caniici muUs urgcretnr, tiniore Dci, charitate frateres.
canlicorum vioesimo sexlo ; siccis oculis {jermani 23. Patienllam cjus 'Kaxime quidcm flaiiellis. (io-
sui, ei gerinani lam necessarii, lara dilccti, GtTardi minicis exerciraiam novimus et probaiam : iini oi-
videlicet, celcbiavii exsequias, siccis ocuiis corpus mirum ab ipso sua; coaVersiom^ inilio usqiie ad dieni
ejus l.-adidit sepnliurif, ne affectus lidem vince.e vi- sacrie deposiiionis lanta susiinuii, ut, viia eius, his
derelur. Nain exiraneum qiiemiiijet vix, aiii niinqiuim qui noveraiit, nonnisi quff.dain moi tis (iroiei:iiii> vi-
sine iacrynii.s sepelivii. Taleni sibi illum uberius dereiur. Cseterurn erga liominos tpioque, eui i-orii>-
promde fruciilicaiuruni manus divina formaverai. ui ei occasio, ininora forsitan patientiifi polml ejipftri-
ausieritaiem suavilas morum lolleret, auctoriwiein menta pi'*siare, dicenduiu tamcti vel breviter. ne
sanctitai couservaret. Ouieni-Ti vel isnia benigiiitss iiujus quiucn: upparmsse cum viriulis imiiiunem.
esset oneri, vei tanla boniias uon esset iionori? I.e- Ei (jiiia genus hoc p;iiienlia; solitus eral d.'<:=i-o tr.-
gimus de Salomoui!, quod onmis lerra desweravit pariitum, ndeiicet ad verborum injurias, ad (J«mr.a
videre vuituin iUias. Grande prfficonmm : scd fcr- rerum, aa corporis liesionem ;de smguiisstiltep.s sin
sitati in hao partc non raiuus quam Salomon hi.'- gula proponamas exempla, quis interim nobis oc-
317 LIBER ni AUCTORS GAIjFRiaO. 318
currunt. Scripssrat aliquando Dci Fsmulus ad epi- a homo velct insanus in eum, percussit maxillani ejus,
scopuni aliquem (65) de curia el concilio Reg's, mo- idquc tam graviter, ut succederci statim rubor ictui,
neos eum super quibusdam verbis regi suaderc, et tumop rubori- Jam qui aderant in sacrilogiirn invo-
coBsnlere meliora. Al ille vehenFnter exacerbatus, labant : sed ;irjevenil eos Servus Domini claraans,
aniarissimam ci reddidil epistolsjii, dicens in ipsa ei adju:'ans per nomen Chriîi nnllatonus eum tan-
salulaiioQo prima, « Saluiem, et non spiritum blas- gere, sed edueere cauie, curam ejus habere, ae
et
piiemlK ; i> lanquam videlicet Vir sanctus (quod hor- ab aliquo ei vel ia aliquo noceretur. Quod tam dis-
ror est dicere) ex blasphemise spirriu iila scripsis- tricte prwccpit, ut miser il!e timensel tremens abs-
set. Ad quod verbum niansuelissimus Christi ser- quc omni injurla eductus sit deductus.
vus, memor Dominic» responsionis, Ego dcemonium 26. Et quidem in libertate spiritus Dei Famulus
non habeo (Joan. viii, 49) (sicut hodieque exstans fxcelienlcrenituii, cum humilitate et mansuetudine
ejus epistola continet) ; » Minime quidero, ait, spi- lamen, «l quodam raodo videretur el vereri nemi-
ritum biasphemias habere me credo, sed nec male- nem, et omaera homtnem revereri. Increpatione ra-
di.\isse cuiquan), aut maledicere velle me sciq, prae- rius utcbatur, monitis polius et obsecrationibns
sertim priaoipi populi mei. » Nec niinus posteacha- agcns. Qua;n veroinviius, ct non ex cordis amaritu-
g
*
rum nec minus familiarem enmdem episcopum ha- d ne verbuni proferretamarum, ex eo maxime ani-
Lait, sed elogium illud prsedictura apud eum sic madvertebatur quod perfacile hujusmedi impetum
,
fuit non diclum.

quasi cohiberet. Siqaidem mirabatur hominum improbi-
Abbas Farfcnsis convenlum fralrum a Clara-

24. tatcm, quos aliquando forte turbatos, excusationsm
Yalle vocaverat, monasterium eis aidificaiurus sed : ûamlibet rationabilem , satisfaeiionem quamlibet
Bomanus impedivil Antistes, ei sihi toUcns eos in humilem admittcra gravat, quod ipsa sufe turfea-
loco aliero ordinavit {G6). Uode plurimum dolens tionis passio miseros sic dcleelet, at oderint omns
prsdicius ille vir magims, et magnaj devotionis, remedium ; ut contineant aures, claudant cculos,
coliectam pecuniam sexcentarum fere marcarum objiciniit manus, et omniniodis saiagant, ne se-
nrgenti rieposuil sub chirograptio, quam ad Dei Ho- mel orta commotio sedari valeat ei ssuarl. Ejus
ininem veniens oblulil ei, rogans ut quod nou me- lamen objurgalionem non minus facile aliquaudo
ruerat in partibus suis, vei citra Alpes novum exin- eompesccbal gravis et turbulpula responsio, quam
lie ca>uobitura condcrelur. Missum est pro argenio, humiiis et modesla ; ut ab aliquibu» proinde dice-
el tolum prorsus araissum. Nec respOt»dil aliud reiur cedenti insisiere , eedere resislenli. Dicebat
Hofuo Dei, cum ei nuniiareiur, quam, « Benediclus S cnim, ubi resoualutrimque modesiia,duIce esse col-
Deus qui aobis pepcrcit ab oncre. Nara et illis, » loquium : ulji vel cx p.".rlc altera, utile : ubiex neu-
iaquit, « qui abstulcre, levius indulgendum. Sunt tra, perniciosum. Ubi enim hinc iudc riuritia sooat,
enira Romani et pecuuia videbatur immanis, ac

: jurgium esf, con correctio;nee disciplina, sedrixa;
vehemens fuit ista teniatio. * Gratulari etiam con- ut deccat magis inicrim dissimalare prrelalum, et
sueverai, decem circiter moaasleria, vel a;diiicandis commotione sanaia, utilius castigare subjeclos ; aut
monasteriis loca congrua numerans, fraudulenter cerie, si ita res exigil, ob^;ervare consilium Sapien-
et violenier -sibi abiaia, dum conlendere Dollet, tis.quia siu/ias non coTriyilur ve.fbis (Prov. xviii,
S ES3' el magis eum vinci, quara alios vincere de- 2). Loqiiitur ipsc de increpaiionibus niinus utiiiier,
lectaret. miiius patienter acceptis, i!i sermonesuperGaiiticuiu

25. Venipus aliquando Ciaram-Vallcra clericus canlicorum quadragesimc secundo, inter cajtera di-
•luidam, ex his quos Regalares vocaut, iraportune cens : « Utinam nominem objurgare necesse sii i
saiis 'ruubal ul in monachum reciperetur. Suadente hoo enim melius. Sedquoniam iu muIiisoffenJimus
Paira sancio ut ad suam reverteretur ecclesiam, ni*c omues; mihi tacere noii licel, cui ox ofticio incuui-
acquiesceale recipere eum : « Utquid ergo, ait iile, i
I
hii peocanics arguerc, magis auiera urgel chariias.
ifi libris tuis tantopero perfectioncm commendasii, Quid siargucro et fecero quod meum est, illaputem
si cam desideranti opern renuis exhibere? » Et ma- proccdens increpatio raiDime quod suum est faciat,
ligno spiriiu iracundlte vehem.etsiius instigatus, sicul neque ad quo I raisi illam, sed revertatar ad nie va-
postmodum evitlenlcr appanai •
« i&m, » iuqmi, « si cua taoquam jaculum feriens el rcsiiiens, quid rafi
illos tcnerem, discorperem hbros. »Cui YirDomini : snimi tunc hai.ere putaiis, fralres? Konne angor?
*. Puto, i ait, « io nullo eorum legisii, non possc te in noune lorûeoi' ? El ul milii usurpcm aliquid ex ver-
tuo clauscro esse perfecium. Jloram oorrectiouem, bis Magistri, quia de sapientia non possum : pror-
non locorum mutttiiap.eiu, Si beue inemini, in iibris sus coarctor e dtiobus.el quid eligam aescio (Philipp.
onimlius commeudavi. n Tuin vero impetum fuciens i. 23, 22) : placerene mihi iu eo quod locutus su.m,
Joscelenum, episc. Suessionei.s.. episl. 213.

ffio^ rlaiacensi tomc lY Chesnii, pag. 377. ubi dedic^.-
lempore Inup.oceniii s. ci;ndl, qui mo-
(66) Id accidit liou: fcc!esi:« ab hinoceniio fact.T
iiliuriniacerisis
oachos B Fariansi abbate peiitos Ronise ad Aquas- una cum Bernardo auno 1130 iiiterfuisse perbibc-
S.^dvias ioicavii. Faria;; '>(uod myi,asteriom esl pcnl- iur. Ge.-araus cx monacho lârfeosi Cla.-se-Vailen-
iusire iii Sauiais, tuno praeerat .Vieaulfas loci abl>as sis iauiiatur ab Herberto iu lib. u de Miraculis.
ah anno U2o ad Ji44. iaudatus ir. Chtonico Mau- cap £9
m S. BEKNARDI VITA PRIMA. ?.?0
quoniam quod debui, feci ; an poenitenliam agerc ^ iiiuni ei desidcriura, sur<imuni gRudium erat anima-
supor vcrbo meo, quia quod volui, non recepi. El > rum fructiJS, couver.MO [Jeccatorura. Ei corporeas
iufra « Dicas forsiian mihi, quod bonum meum ad
: tameu necessitates piissirno miserabatur allVctu;
me rfvcrt.iiiir, el quia liberavi aniiiiam meam, et cujus tania erat humaiiilas, ut non modo homi-
mundus siim a sansuine nuinims, cui annuuiiavi et nibus, sed irraiionabilibiis ctiam animaniibus, avi-
locuius sum , ut averteretur a via sua mala, el vive- bus com|iaierfiur et feris. Nec compatienii deerat
ret. sied etsi iiinuaera talia addas, me lamen uji- virtutis effeoius. Conligii euim aliquoties, ut iter
nime isia consolabuutur, moriem filii inluentem agens, fugienlem, et (ul videtur) protinus ca-
Quasi vcro meam ilia reprelieusione lilieratiouem piendum vel lepusculum a canibus, vel avicuiam
quseslerim, et non magis illius ! Quai eniin mater, ab sccipiiribus, signo crucis ediio uiirabilitor libe-
etiamsi omnem quam potuit curam et diiigenliam rarei, diceretque sequeniibus fruslra sese conari,
»grotanti Clio adhibuisse se sciai, si demum se fru- nec ullatenus se prsesente hujnsmodi exercere posse
stratani vidcrii, et ouines labores suos esse penitus rapinam.
inefficaces, illo nihilominus moriente, propterca CAPUT VIII.
unquam a fietibus temperabit ? » Et hssc haclc- De scriptis sarxti Bernardi, et animi ejus effigie t»»
DUS. B ipsis exnressa.
1 128 27.DecKiero laniusffimuJatoreral mansuc- 23. Hsec nos quidem de sacris moribu;, Patris
improbusquisque pelitor
tudiuis ei pacis; utsi fijrle nosiri pro modulo nostio sub brevitate perstrinxi-
durius exlorsisset aiiegaote respoosum, haud facile mus. Cielerum longe eminentius in suis ille iibris
deiiiceps cum cadem repulsa demilieretur inauis. apparet, et ex litteris propriis innotescit, id qui-
Siquideni velut naturaliter, ut fateoalur, oderat bus ita suam videtur expressisse imaginem, et cx-
omne scandalum; ei gravamen cujusiibei hominis hibuisse speculuiio quoddara sui, ut illud quoque Am-
susiiuere, ci admodurn grave; non sentire impossi- brosianum merilo Illi posse vidcaiiir apiari ; < Laude
bile erat. Adeo neminem .spievit, nullius hominis sua ipse se sonel, et laurealus sp',ilQ scriptis
scandaluni parvipendil, etsi veiitatem Dei, justi- coronetur suis. s Si quls enim nosse desiderat,
tiamque prjetulerit. INam et quoties oporteret noxios quam soUiciius ab initio sui ipsius dijudicator et
aliquorum vel reprehendere actus, vel impedire co- scruiator exstiterit, primum opus iilius de gradi-
natus, iani consider.-Ue fiebat, ut abimdanter ipsi bus lluiniliiaiis inspiciat. Indc sL qua>ritur piae
quoque qui laesi viderentur, habereut unie sibi pro mcaiis religiosa devotio, transeundum ad homilias
eo satisfacsrent in cogilatiuuibus suis. Sane vidimus , in Laudibus Virginis Matris ; et illum quera de Di-
ex ipsis quoque nonnulloi^, et do quibus minas id ^* ligeudo Deo edidil librum. 3i lervens contra suo-
videbalur posso sperari, amplioii dovoticne ejua rum vel allorum vitia zeius, legalur is quem Apo-
post modum vel obsequiis deservisse, vel eliam ad- logeticum vocat. Si vigil eodera iu zelo circum-
hffisjsse vestigiis. Dicitur iamen et invidos habuisse, specta discreiio, de Priecepio et Dispcnsatioue dis-
ut haberel iiieritum et ex eis. CaJierura tam siugu- serens audialur. Quain vero -idelis cujuslibet pise
lariter eminebat gloria nominis ejus, ut pesiis illa conversaiioniscommendator exstiierit et adjutor,
raagis despcralione, quam livore labesceret, et ii- Exhoriatorius ad milites Templi Sermo declarat.
meret agnosci. Quin eiiam humilitate ejus et maa- Quam nou ingratus giaiia^ Dei, ex his liquet quse
sueiudiue vhicebatur, beneticiis suffocabatur., obruc- de Graiia et Libero Arbiirio lain lideliier, quain
batur obsequiiis. Nimirum doclus erat vincere iu Eubiiliter dispulavil. Quam liber in voce, quam
bono malura, sicut ad quusdam fraires scribens, disertus, el in rerum superiorum pariler Ii;$S$
iuier cffitera ail ; « Adhaerebo vobis, etsi noliiis : iuferiorumque scicntia locupies, in his quce ad
adha-Tcbo elsi nolim ipse. luvilis prsestabo, ingratis papam Eugeniura de Coasideratione scripsil, dili-
adjicia:a, houorabo ei contemnentes me (61). » gens consideralor agnoscel Qua-m devoiissimus

28. Usque adeo siquidem omnes hoinincs ger- r» prifidicalor aiieuifi sanctiiatis, am diiigeiuer epi-
mano amplectrbatur affeciu, ut eorum scaiidalo,
Q scopi sancti J^^lachiae vitam prosecutus oslendii.
sicut ipsefateri solabai, gravius ureretur, quibus Nam et in Sermonlbus supei Cautica, el inve.^ti-
nullum vidtreiur occasiunem scandali priebuisse. gator mysterioriiin, et nioruni icdiiicator inagnificis
Plus enim piissimum jieiius gratuitum alfligebat al- iunolescii. la Episiolis, quas ad diversas person.is
terius scandalum, quam proprite inimunitas con- ob negoiia diversa diciavit, prudeus lecior adver-
scienliee solabaiur. Siquidem mious sperabal posse lei, quo fervore spiriius jusiitiam omaem dilexerit,
sanari quod uaJc procederel nou videbai ; niagnum omnem seque oderit injustitiam.
?ibi e regione sclaiium fore perhibens, qiioties io- 30. Fidelis eienim sorvus Christi non «ruserebat
veniret Ui,de satisfacere posset, vel homini pro se, aliquid suum : quidquid tamen erat Christi, sie cu-
v<'l Deo pro boiniue non sine occasione (urbato. rabal ut suum. Quai enim scelera iion arguit? quse
Erga omiiium quidem hoininuiri spirituale cummo- odia nou exstioxit? qua; scandala non coinpescuii?
duin in.oinmodumve ampiius afticiebatur ei sum- quie schismata non resarcivil? quas hanêses non
confutavit? Quid vero sauclum, quid honestuin,
(6'i} l'i)isi. 2()3s &A abbalen de Prxmoiwtrato, n.
quid pudicum, quid aiuabile, quid buna; famaj, quid
321 LIBSR IV AUGTORE GAETRIDO. 32J
virtuiis, Bni iandabilis dieciplines,suis ortum in a quosi tietix in perpetvas stemitatRS {Dan. xii, 3.)
qualibet regiofle diebus non roboravit ejus auclo- Alii quoque io êdiiifianiiis cosnobiis laboianles,
ritss, non fovit cliaritas, diligentia non promovit ? ainpiilicaverunt uomen saactitatis : alii iu seiJandis
Quld ante prorootum dilatari amplius non optavit ? scandalis et turbinibus hujus sasciUi promovendis-
quid forte collapsum non totis pro loco el tempore que Ecclesise Dei ncgotiis efficaciter occupati, uiiles
viiibiw egii ut repararelur ? Quis malitiam quamin actiouc ; alii in sacris medilationlbus spiritua-
cuinque disponeus ejiis zelum el aucloritatem non liter feriaii, subliines in contemplatione fuerunt.
limuii? Qois proponens quodcumque bonum, ejus, Quid horum nostro videbitur dcfuisse BBrnardo?
si poluit, nun consuluit sanctitatem, doq desideravit Imo quid horum tam insigue in eo uon fuit, ut ad
avcrein, opem oon flagiiavit ? Quis ad sucrum in comraendationem satis esset, etiamsi cajierorum
!Jus pcctore habitaniis templum divinitalis, de qua- aliquid nonadcsset? Naniet si muliipiicibus Ecelesia
cumque tribulatione ijdeliler claraaturus accessit, sui teraporistara iu supramemoralis negotiis, quam
et inellicaciter laboravii ? Mcsstus ab co solalium, in aliis pluribus actionls ejus ulliitatain meruit ex-
afilictus auKilium, consiliuiu aoxius, aegcr reme- periri : magnifice taraen ctiam graiia contemplatio-
diuui,psupersubsidium reportabat. Ita sese omnium nisin eo lam esvisionibus ct revelaiiouibus Domini,
fecerat servum, ac si toii geniius Orbi : ita tamen B quam ex scriptis suis, quJe spiriiualibus exuberani
liber ex omnibus conseientise suaj curam gercns, sensibus, elucoscit. Porro monasteiiorum fnictus,
tanquam soli de.Jilus curae et custodise cordis sui. quK per eum Dominus ordiuavil, lam copiosus et
31. [Kt quidem divisiones gratiarura cominendat evideDs, huraiinis sese ingerit oculis, ut nullis egeat
Apostolus (/ Cor. xii) : et si quis diligenler quse- litteris comraendari. Magis autem et ex ipsa quoque
rai, inveuiet diversos ab initio Dei fiimulos in diver- eoruradem mullitudine cajnobiorum omnis deinceps
m enituissc muneribus. Legimus enim viros in Gde generatio certuin capere poteril documeutum, quan-
magnificos, multiplicibus cli>rt!iige miraculis : alios los collegerii ad serviiium Chrisii ,
qui tam raultos
spiritum babuisse propheticum, et 11 130 futura undlque propagavit. Quodad reliqua speciat, de bu-
quasi prsesentia, occulia vetut sub oculis posiut mi- militate ejus, et diguiiaiibus refutatis, sed et de te-
rabiliter cognovisse. Alios nihilominus antiquorum niiissimo viciu, superius prosecuti, es his quifi ad
liiterae protcstantur graviori abstincoiise deditos, prophetiam perlinent osiensiooemque virtutura, sub
parciinoniam coluisse : alios in bumiliiatis propo- aiio quidem priucipio curabiiiius annoiare perpauca
siio, spretis digoilatibus hujus sseculi, auctori sae- C de oiuitis.] Et nuno igiiur jain super his ,
quae in
culi plurinium placuisse (68) : alios in doctrina signis exlerioribus, el multiplici virtuium exhibi-
verbi ad salutis scientiam plurimos erudisse; ul tioiie consislunt, secundas, ut praemissura est in
secuuduui promissionem Scripturse sanctae, luceant prsefatiooe, libeilus aliquanta narrabit.
(68) Hsec inserta ex mss. variant in edit. et quibusdam mss.
LiBER QUARTUS,
AUCXORE GAUFUIDO MONAGHO GLAR^-VALLaNSl.
CAPOT PRIMUM. de fiovo ftdorieftdum sacrse proposilum coaversa-

tionis tuoc potissimum uberioribas exciperetar
Dc reditu ejus ab Urbe, et asporlatis inde sancto- n ;
'* Rediena autem Pater

rum reliijuiis. Heindebeiieliciis diversis ejus me' gaudiis, obsequiis coleretur.
rito, sed ipso inscii; in aiios coltalis. sanctus ab Urbe, ex sauctorum Apostolorum mar-
i. Sicut sermoue super Canlica caulicorum vi- lyrumque corpoiibus xenia secura atiulii pretioaa,
cesiino quarto servus Uomini Jiernardus Glara*- liaud iiiodicuin huuc silii repiitans fructain esse
Valiensis grdtulatur, et graiias agit illi ; tertio qui- laboris. Inter quse beati Gasarii denleiii quonam
dera leditum ab Drbe s.uura clcm.entior e coelo re- modo receperil, memorandum. Gum enim iute-
siiexit oculus, et serenior tandein vultus arrisit, grum ei prajiiicti niartyris caput exhibcretur, ul
quod quievissei rabies Leonina, accepisset finem tolleret inde quod vellei, dari peiiil deniein unum.
:;iiiiiua, recepisset Kcclesia pacem Tania vero ex- Fruslra vero aliquantliu fratre? qui cum eo vene-
iiuUutioue EcCiesia illuiu Gailicana reccpit, ul noa rant laboranles, concessum sibi trahere peiiitus
niinorem videreiur do suo reditu cihibere, quani de non valebam,. Frauiis eniui culieills duobus aut tri-
pace reddita nuntiare la:iitiam. Unde etiam niirari bus quo^ applicuerani, miiiloinmus adhuc de.is im-
ipje s«?piusque causari, quod dum siLi post tani mobilis permancbat. Tum i!le : « Ofaudum nobis, »
graves frequentias hominum et tuinullus, velul ab ait. « Nec coiin habere possumus, nisi Martyr ipse
exordiu \alefaciecdam s£Culo judicaret, ei taaquam coneedat. » Facta denioue oratione reverenier ac-
B9"
S. BHritURDI YITA WUMA. 324
cedens, incredibiii facilitate duobus tuUt digilis, fl sais, audiviiciue eu.m îlli duclori suo dicentem :
quod ferrois ante moveri non poterat iiistruujenii.':, a Custodi Jamnue misit ctiam Domi-
iniiii istuiti. n
2. Fraires ar.iem Jetosolyniiiani Temiili, fidelis nus in cor ipsius iiifimii qus^dam vefba, quse suae
militia; professores, cum novam habere eo lempore Claviu-Valii aor ilium raaud;ivit. Facto ergo mane,
doiiium in Urbe ctepisseut, redeuute prajdicto Patre resedit qul rncruunis, illico pulabatur, miraatibus-
specialique paironc sao, lunicain cjus pro eximia que omnibus, liainliiuni Godefridum, tuuc PriO'
benediclione servabant ; apud quos eoJem anno sa- rein, nunc Liugonensern episcopum vocari fecit. LlUi
cerdos quidam gravissima febre correptus despera- pra^senti inter esetora dixit : d jMandal vobis Domi-
biiiter agroiafaai. Ut autem oninino deliciens devc- nus, ui domos ainplas faciaiis, quai gentem possint
nisse visus est ad exirema, pertari sese in orafo- capere, quain ipse muUam missurus esi vobis : fra-
rium, el pr^dictam beaii Viri tunicaro supponi sibi Iribusque grangiarum rnandale, ut honeste se ha-
fecit, in >ola positus exspectaiione exitus mortis : bcant, iorm.TOque boni exemnli hominibus ssecuia-
cum subito raptus in queindain niends excessuni, ribus prcebeant; quia vk ei per quem unus retro
ac veluli jam carne solutus, videre sibi visus es; abieril. » Post dies ferme viginii, cum eadera ad-
corpus suum eodem quo jacebat in loco e.\?..iime,
., huc valetudina desperabiliter laboraret, admirabilis
jam clrcumdatum muliiiudine sacerdotum aperttis " Pater Bernardus corpore absens, sed spiritu prse-
tenentium libros, et celebrantium exsequias cs sens, Claram-Vailein adveuit, languentem visitavit,,
more solemnes 3S3I Nec mora, in vuliu liabi- matutinos hymncs circa eum cum ingenti fratrum
tuque praidicti Patris saiicti reverenoa qua-dam per- muliiludine decautavit, nocleraque iiiam ibidem
sona prodiens ox altari, raanu iliis innuit u» (ace- juxta illum fecit, et mane facto, ideno frater sanus
reiit, voce pariier prohibens ne monuum reputa- apparuil, modum eliam suse liberationis fralribus
reui, cujus vii.ara Clarffi-Vallensi Abbati donaverai indjcavit.]
Deus. Conlestim denique ad se redieus, sanum se 6, Ad multorum aures faman credimus perve-
repcrit, el quod viderat fratribus indicavit. Qui J nisse viri veQer.nbllis Guillelmi, qui olim Montis-
quidoia, ut a iidelibus viris nuper accepinrras , ho» ' Pessuiani dominus, nunc verus Christi pauper el
dleqne susperstes et in parlibus Aquitaniai degens, hurailis monachus, degit ia coenobio, quod Gran-
beneficium quod accepii seculo confitetur, ipsius dissilva (70) voeatur. Ipsius relatione didicimus,
prsconio, cujus merito vivens. SI quis hoc minus quod dicturi sumus, sicut ab ejus ore, cui conti-
miratar, aniinadvertat de beato Nico!ao ez innu- gerat, se acccpisse dicebat. In civitatc Auxitano-
meris quibas est dccoratus miraculis, in natalis ejus Q rum, quaa metropolis est Vasconis, miles quidam
annua cooimemoratioue tanqiiam eximium conimeu- infirmabatur. Cujns cum inferiores corporis partes
dari, quod impeiatorem Constanllnuni ab interitu a renibus el deorsum niorbus saeviens occupasset,
qnoruiiidam. longe constitulus per visum deflexit. erat diebus mullis lecio decubans, non modica
3. Nec illud dissiniile cst quod aanectimus. Ab- panc prasmortuus. Compunclus deniqiie et confi-
bas Gerardiis de Moris (69), quod est monasterium sus de misericordia Dei, ad Servum ejus, cujus
proxlmura Clarae-Valli, testatus est nobis vidisse circumquatjue tam ceiebris sese virlutum fama dif-
se euni aliquando psallentiuin fratrera circuire fuderat, quocuraque labore se prsecipit deportari,
choros et slcut frequenter agebat, excitare tor- Jam per dies aliquot processerat, profeceralque
pentes ita ut affecliosius et virilius psalleretiir noo minus in fide et dcvotlone, quam in itincre
quod reliquum fuit vlgiliarum. Gumque dle sequenti ipso ; cum rniseratus homineni Deus, mirabiliier
apud eum familiaiiier causaretur tardius Ulura satis et infirmitati ejus subvcaire dignatus esi, ei
quain oportuerat ea nocte visiusse psallenies : parcere fatigatioci. Occiirrens enim quidam in via,
« Ego, aii, noeturnis horis corporeo oceupabar ia- qulsuam esset, aut quo leoderet inquisivit. Ac(êp-
comniodo : sed quo non potuit corpus spiritus vc- , . taque itineris cjus uecessitate ; « Ego, aii, ex parte
'
nit. » Expavit iile audiens noa adfuisse in curpore, illius Sancti praecipio tibi, ut reveriaris, sciens
quem laindiu ipse corporeo speciasset obtuitu, cir- quod ubi donium veueris, 1SS'S sanus cris.»
cumeuutem ulrumque chorum et , dorraitantss Persuasil 211 Deus ut credflrcl, cnjus uimiram dis-
quosque, ui consueverat, excitantem, et majium positione omnia gerebantur. Rediit, rediensque
iingulis imponentem. pauiaiim recepit eam, qu« sibi promissa fuerat,
(Tempore, .quo Paler satictns apud Urbem
4. misericordiam, ut non prius doroum pertingeret,
morabatur, conligit fratrem qufmdam, Roijertum qaam plenaria; donum perciperct so.spitatis.
r.omine, in Clara-Valle graviter infirmari. Kuic ap- 6. [Anglorum quoqne regina Mathddis, taatum
paruil juvenis quidam, slniilis fratri iDSrmario, huic famuJo Dei exliibuit aliquando devotionis affec-
priecloiens ut sequeretur se, Visam est quod se- ctum, ui venienti Bc^loniam exlra urbem cum po-
queretur praeeuniem, venitqua aci raonlen. escel- piiio pedes rfisurrcrei; gravida tamea Ipsa, mul-
sum, in quo Domiaum JQveait Jesuui cam Angelis tumquejain;, ..^^ QuiO, post dics aliquol, ut pa-
(,69) Mcres, ordinis Cistercieus.. in dics-

Gall. fJO) Vulg. {inmdmve. hx diaKesi Tolo.sana. fun-
ces. Lingoaensi iundat. au. 1153 a .Samsone Re- dat. an. 1144,
raecsi archiepiscopo.
325 LIBER IV AUCTORR GAUFiilQO. .)26
riendl tcnipus advcnit, lam gmviter esl afflicta, ut • novitius quiiiam frater in Clara-^Vall bonsc cciv»
'' "" et
"' ' —'-'- -<-<
tam ipsa, quam domus omnis, dovilaejns peailus versationis bonise indolis adolescens. Nec loiige
desperareiil : jaiiKjue omni reliquii suppellectili pau- aberai dics, qu.i post aniiuam e.x more probaliouera »
jjeribiis et ecelesiis dslcgata, veslis Pliam regia novuni iodueret hominem, si nou prius hominem
pararetar in qua sepelireiur, tanquam protinus nio- exuisset. SiquiJem coiisuminatus iu brovi, explevit
ritura. Tuin subito rccordala Hoiniuis Dei, el no- tempora raulta* piaciia cnim erai Deo anima iUms.
mcD iUius invocaub' plena fide, in ipsa protiaus in- Quintoigitur die ante uliiraumdiem suum, viiltante
vocatione sine periculo partum edidit desperatum. so fratre quodam [Gerardo, qui hodie abbas est
Nee distuiit lcgatum desiinare fidelcm per qucm nionasterii Longipontis|, idem novitius exhilaratus
grauas agerci celei)ri subventori, ipsum sic na- plurimum, inleralia spiritualis giatiae vcrba : « Ecce,
tuni, noa iaimerito natura ejus appcllans (71)]. inquit, quinta moriar die. Hodie eniin raihi pater
Verum ille, quoties lalo aliquid contigisset audire, noster doiiiiuos Abbas apparuit cum multitudine
non minus humiliter, quam jucunde refutans, di- monachorura , et blanda cor.solaiionc refovens
cerc consucveral « Hoc cerle mibi sic c»t impu-
: quinto dio moriturura rne csse dicebut. » Exiil
tandum, sicui ei qui couscius oraaino noo fuit. » senno inter Iiatres, etantequam fi 8J83t impleretur
1. In monasteno, cui nomeen esl Belk-Vallia (72), 1
divulgaijim esl vcrbum. Exsi»ectabatur ab ommbus
prope urbem Cbrysopclim, homo quidam a dxmone dies illa, sed prai oainibus ille beatus io exspecta-
vftxabatur, mira eo iiisti^nte faciens, raira loquens. lione sua fuil. Jam dius quiiita inclioabatur ad vc
Post multas igitur orationcs frairum, cum improbs speram, illius autem spiritus raagis ac magis eieva-
persisterct illa nequitia spirllualis, recordatus cst batur ad Dominura. Dcuium circa undecmiara ho-
venerabilis abbas loci Illius Pootius hcdieque super~ ram in ipso mortis agone posiius, obducto prorsus,
sies, Labere se stoiam, qna bealus Palcr aliquandiu ut assolet, lumine ociilorum, et neinini jam inleu-
usus fuerat ia obbtione hostisu salutaris. Nec cun- dcns, ad exitum festiuabat. Intcrim visitans cum
ctatus tuiit protinus arnia puientia Dco, et fiducia- Pater sanctus, velut ab alto soinvio rcvocat, el quasi
liter aggressus cst iniinicum. Vix limen attigerai retrahit corameantem, nec insalutatum abire per-
cellulie, in qua miser homo jacebal, cum subilo ille miltit. Ad cujus vocem aperiens oeulos, et mirum
malignus hQrrendis vocibus viclum sc proiltens in raodum facie serenala, aliquar.diu Jnleudebat In
« En, inquit, cgredior, recedo proiinus; mancrc cum. Mii'at)amur omnes morlalera hominera, imo
ullra non possum. » Ilespondenie autcm Abbate, jam morieutcm ealenus triumphare de mortc, ul in
« Per nomen Domiol, et ipsius bcati Viri meritum, ipso raortis artioulo exsultaret in gaudio, pulcher-
cujus hKc stola fuit, tibi priecipio, exi citius ; ne Q rime nobis exbibens illud poeliE
moreris : » continuo danuon fugalur ab homine, Incipe, parve puer, risu cognoscere inatrem.
horao liberatur a dsemone. Quis aller non periculose (Viac.. Bucol. ecl. 4.)
forsitan exsultasset, usquc adeo sibi spiritus essc Tum vcro consolans euin Pater sanclus, nihil timere
subjeoies ut cederenl ct absenli? Verum ille Abbate Domi-
jubei, sed reclo proiiuus cursu pertingeiê ad
ipso uuatiante nii motus raugisquc subsannans eos nuoi Jesum Ghristum, humilem pauperis
ct oflerre ei
quod videbai mugna super hoc admiraiionc moveri, sasB familiuJsalutalionera.Ad hanc vocem quapotiiil
haec eadem verba respondit « Quidni facile nos duo

;
capitis iacrmationc et motu annuccs labiorura, ile-
prffivaluisseraus in unum? Levlter iiium cjicere porum cJausit ocules, el eadera hor:i in pace quient.
iuil Deus, prajscrlim cum ego, ut dicitis, ei socius 9. Multa quiilem huic famulo Dei revelata per
datus sim el adjulor. « llujusmodi nempe responsis Spirituin, multa siuvi preeccdeuti vcvetaiione mira-
M hujusmodi rcbus ssepius utebalur. Novcrat siqui- biliier ab eo praidicla cognovimus : ex quibus exem-
dera veras ct verax non ostcutritor, sed Ecmalator pli gratia pauca subnefitiiiius, Cura esset aliquando
liumilitalis, efiicauius dissuaderi posse liominibus Pater sanclus in urbe Noviomeasium in dorao epi-
quod Rtupebaat, obliqua quadaio etarlificirtsa obje- scopi Simonisj adductus esl ad eum IIe'-veius de
cliotie, fluam apcrla excusaiione, quse huaiilitalcm D Baugenccio, puer adniodum graliosus., orlus es
magis prsdicabilem prKtcreado, cxisiimalioiicra regio sauguinc, et ipsius episcopi ne,)03. De quo
oor, niinuer«rt homiuum, ssd «ugeret. Undo quodam Stquenii nocto fainulo suo Christus ostendi!, quod
loco €x propria ioquens cxperiealia : « Yerus, in- erai post tempora longa futurum : siquidem vide-
quit, humilis vilis non humilis pra> l»atur sibi tanquain iri Jkrissarum celebratione an-
vuli rcputari,
<li<;aii {"li), geio cuidan». pacis osculum dare quod ad puerura
CAPOT H. deferretur. Ncc dulwus de rovelalione eumdcm Her»
veium rcaunliaturum sajculo, ei fuiurum aliquando
l''3 spiriiuprophetifi!,et revetaiione futurorurX, qua
ctaruit. dcvotuin Chrjsti famulum promjtiebat, Quse pro-
missio tam ceiebris e.xsiitit ci vulgaia, ut i()3« quo-
8. Illud quoque DOtiisimuru fuit, quod adhuc in
liric dcgcns, apparens auiem inspirilu, frtitri cui- quc Hcrveitts «obis postea fstcretur, adolescenli
;;im obiius sui prainuntiaveril diem. Intirmabaiur sibi ad oroucs argijeniis consciciUia^ stimulos sem-
[Wi Videepisl. 315. ("3) Scrnio 16 in Cajilic.

•ii tifdinis CislcrcJsns fundat. an. »1*9
n: S. BERNARDI VITA. PRIMA. 328
par occurrere, irapossible esse ul posi Viri sancli A cupienles, loli humilimie prosirali solo lenus, ejus
tale promissum, in saecuiari babitu morereiur. Nec tenercnl vcijtigia, cl aec sic gpatiam obtinerenl. Quu
fraudalus est spe sua : siquidem venerabilis Wale- ex re Vir uei religiosa .aaimosita'e permoias, die
raimus Ursi-Gampi cctuobii primus abbas mona- aliera Uegîn durius increpans, quod Domini sa-
cbum illum fecii, el aujielico functus ofiicio, pacera cerdotes spri-vissei, libere quoque denur.tiavii, quuii
quam ex orc Fairis sancti ipse susceperal, commu- eaciem sibi uocte fuer:U revelatum : « Hsc, inquii,
iiicavil Ilerveio. Cujus lalis posiuiudum apparuit obstinalio piiinogeniti tui Pliilippi regisnio;le mul-
conversalio, nt lali dignus oraculo videretur. Nam ctabiiur. Vidi enim te cum minore filio tuo ludo-
ei prsediclo Waieraniio iii rcgiuiine mouaslerii Ursi- vico au pedes cpiscoporum, quos heri contempse-
Campi ("74) ille successii; et ncvissime obitum ras, iuclinaiUin : et proiiiius iutellexi, Phiiippo ce-
suum imminentem sauus adbuc et incoiumls, eodem leriter facto de medio, pro Ludovici substiluiiono
Waleranno per revelaiioaeni sibi aauuntianie, prK- Ecclesiaoi, auara nuuc cpprimis, le rogatoruni. •
seivil alque prsdixit. Quod quidem non longe post aiiserabilis casus im-
10. Et quod addimus, hnic simile fuit. Pati-em plevil : ct dccsdenie Philippo, egit patcr, ut is, qui
sauctum fines Pari&iorum aliquando peragranlem, feiiciier hodie regnat, Ludovicus juuior ungere-
ut ad ipsam divcrleret civitatem, ep>scopus Stepb.a- I '
tur.j
Bus ei eaeteri omnes qui pariler aderaut, obnixe ro- CAPUT lU.
ganles non poierant obtinere. Maguo siquiHein zelo,
nisi causa gravis urgeret, convenius publicos de<51i- DcvLiriis futuris eveniibus spiritu prophetico ab io
prcsci.ictis.
nabat.Cumquc vespere iier suum alias ordiDasset,
mane ubi primum loeutus est fratribus, tJicerajubet 12. Fidelissimum principem Theobaldum comi-
episcopo. « Quia Parisius ibimus, ut rogasti. e Con- tem, in magna Iribulatioae urobatura, non minus
veniente igilur clero admodum copioso, sicut sem- mirabiliier (juam uiisericorditer Domiuus liberavii.
per ari eo solebaat expelere verbum Dei, eontinuo !s nimirum potentissimus in regno, el secundus a
Ij-es es iilis compuucli suut, el conversi ab inauibus rege, totus tamen eleemosyois dediius, et siudio
aludiis ad verae sapicnlias cullum, abreauatiantes pietaiis in!entus,omniumque servorumDei, sed spe-
sascolo, ct Dei famalo adhsereates : quorura iile pn- cialiter Bernardi Claras-Vailensis amator devotissi-
mum inluens, cum subilo inter loquendum surge- mus erat. Quem eatenus impuguari et at)lif[i passus
rei, pelerelque vestigia «gus, inclinavit se mcdicCj est Deus, ui Rege pariter et vicinLs poteutibus
et fratri cuidam propius asiidenti ia aure iocutus Q fere cunctis adversus eum coniurauiibus, usque
esl, diceas : « Islum ego, sicul niinc video, venien- adeo deejiis evasione desperaretur, ui publicequo-
lem nocturna visione pravidi, propter quem etiam que jam insultarelur religioni, nielftti dQirahcreiur,
Dominus uos adduxit. Qui aimiruai uovitius iu
i> eleeraosyuis derogaretur. Monaclii el Conversi, inu-
mulia posimodum puritate et devetione conversa- liles ejus miliies et Lialistarii dicebanlur. Nec modo
tus, pluriraumque acceplus Deo el ho.iiinibus, in apud exlraneos, sed ia ip.sis qaoquecjus tiviintibus
Clara-Yalle post annos aliquoi beato fine quievit. et castellisejusmodi jam blasphemiae personabaul.
Apparuerunt.aliquando YiroDei iuTrecensium urbe Deuique coQgregatis aliquando episcopis plucibiis,
posito veneiabilos ejus filii, jaaiquidem carne so- aliisque personis, prsesente ctiam Viro Dei, dum su-
luti, Galdricus et Gerardus ; quorum eliam secun- •
per his agorent es colloquerentur, episcopus qu?-
dum earaem aiter germanus, alter avunculus ejus dam eo tempore, auctoritate et opiuione pruderiliaj
exstitersi. Cumque vclul aecelsi&nies ocius pur- celeberrimus aiebat ; t la manu Regis est conies
transirent, rcvocaati S 131 ct rsliuere voleisii rs- Thoobaldus, uod esl qui possil eum eruere. a Rp-
spondebaul, eundum sibi pro fratre Gaufrido mo- spondente alioquodam antistite, s Esl qui possit
nacuo, qui eorumdem a nrima coaversione socius, ,
. liberare eiim :« multum ille miraiu.s qui^nam
'
sirenue satis in multis coenobiis exstruendis miliia- crederctur posse, quKrcbai. Denium audieus quia
verat Dec. Contiuuo Patcr sunctus excitalis fratri- polest eum eripcre qui omtiia polest Deits ; non
bus actelerari jubet, et ad moDasierium veaieus, parum substomaohans : « 1'otcsl, « inquit, «si mani-
ipso die, sical eis prsedixeral, eumdem Gaufridum festus ajipareat, si clavam lencai, hinc iuds per-
jam posiium repcrii m exlreniis. culiat; sed haclenus l-^ta non focit. » In tnnti! igilur
11. [hilensus aliquaudo rex~ Frsncorum senior desperaiione, cum prsedivtui (srimipcm vehemen-
Ludoviciis quibusdam siii regut episcopis, suls eos ler urgerent extranei, gravius lameii impujnarent
sedibus et civitatibus cxturbavit. Uude eium hic qui ab eo defecerant uuiversi pcue iiolentes homine:
Vir revarendus plures scripsit epistolas, pra ecruni sui; nec minus illum alfiigcreat pauci qui residui
pace laborans, quarum hodieque exemplaria perse- videbantur, ex aliorum deleciii ipsi quoque suspe-
veranl. Accidit autem, ul piajscote eorteiu Patre cti : Lingoiiensis episcopus Gudofridus fi-equenrer
santio, episcopi multi iiidignaiiouem Regis fleciere ct famili;iriier Dei Uouiiiicni cofisulebat, quidnain
sibi Domiuus super liis revciarci Cui ilie, cum jam
an ssppius respondisset, uihil sibi appirere nisi tnbu-
(74) Ourschamps, in dioeces. Novioinensi, fund.
Si2'J, a Siinone episcopo. lationem super Iribulstloncni, demum aliquando
329 LIBBR IV AUCTOIIE GAUFRIDO. m
scisciiaoti, ait, quia quinto mense p»x crit. Sane « relormaturna inter regem Lotharium, et praedeces-
iillima die quiiiti mensis reformala est pax, ipso qui- soris ejus imperatoris Henrici nepotes; Conradum
dem non essel ambiguum
el oranio, et operaiUe, ul seilicel, qui Lotliario poslea successit in regnum,
ejus polissimum studio et merito piissimum illum et Fridcriouin patrem imijusFriderici, qui postCon-
principem a lam gravibus imminenlibusque peri- radum electiis obtinel iiodie principaium. Venera-
eulis liberaium. bilis auteiii metropulilanus .uogtinlinc '"m . lOe^lus
13 [Post annos aliquot inter eumdem regem honorabilem quemilam clericum, nomine Masceli-
Francorum, el Gaufridum comitem Aodegavea- num, Viro Del obviam misit. Hie igitur Mascelinus
sium exerccbantur 113a inimiciliae graves. Causa cum a domino suo missum se esse diceret ad ser-
erai, quod virum nobilcm Gerardum de Monaste- viendum ei, paulis|ier intuitus illam Vir Dei « .i- :
riolo, Reê prohibenie, in rauniiissimo oppido suo liiis, inquit, Dominus ad sibi serviendura te misit. •
Comes obsidcns, comprclienderat cum uxore ac li- Kxpavit Teutoniciis, et miratus quid diceie vellet,
bsris et propicqui», ipsamque dirueral munitionem. limius asserebat a domiao suo Moguntino sese ar-
Traclabat ergo Vir sanctus de reformanda pace, chiepiscopo desiinatum. Econtra Servus Ghristi :
naltis ad iioc ipsum episcopis el principibus con- « Falleris, ait, raajor Dominus est, qui misit te,
gregatis : cum subito Comes ilie araaritudinis felle Christus. » Tunc demum intelligens homo quorsura
tommotus, insaluialos omnes rclinquens, equo insi- vcllet vibrare sermonem ; « Putas, inquit, quod mo-
liit, et recessil. Confusis denique oranibus,jam con- nachus fieri velim? Absit a me; non cogiiavi, nec
veDtus in desperatione pacis solvebatur,et praedictus ascendil super cor mcura. » Nihilominus tamen rc-
tlerardus accedens ad Hominem Dei, licentiam po- nuente illo. Dci Famulus affirmabat omnimodis fieri
viulabat, veiut in morten et oarcerem rediturus. oportere, non quod ipse de se cogilaverat, sed qu<jd
~jb obsidibus enim ad coiloquium illuc erai addu- de eo disposucrat Deus. In eodem deniqiie itinere
ZMS. Cum.qiie Vir Domini consolareuir eum, gra- conversus ad Dominum sseculo vale'ecit, et cum
viiis ille flens et ejuians Meam, inquit, miuus do-
: << aliis pluribus Htteraiis honoraiisque personis, qiias
•c aorlem : meos omnes lugeo pariter morituros. » collegil eo tempore Servus Christi, ipse quoque>
Compassus itaque Yir boatus : « Ne limeas, ait. sicut sibi praedictum fuerat, seculus est eum.
ilertus esto quia Deus tibi tuisque subveniet, idqne 15. Uenricum quoque germaiium rcgis Franco-
leledus quam valeas vei sperare. » Siqu-dera recor- rum, qui Belvacensem hoilie caihedram ornal, .on
dalus visioois, quam veniens ad id coll iquium vi- dissimili Dominus conversione rautavit. Acciditeiim
.leiat, tanquam lecturum se Evangelium, a sancto C "^' veniens iJcm Heiiricus ad Hominem Dei su jer
episcopo Malachia petere benedictionem, contisus quodara saeculari negotio locuturus, conventum eilam
.'st pacein sine dubio provcnturara. Necdum Gerar- fiatrum visiians eorum sese oratiouibus corarm.m-
aus illeliinen domusaltigerata facieejus egrediens, darct. Gui Pater sanctus S 1 3G inler verba san-
cura subito quidam occurrens. redire comitem nua- cl83 exhoriationis : « Confido, » ait, < in Domirio,
u:.vit. Mirati sunt onuies, tam cclerem audientes nequaquam in eo te inoriturum in quo nunc posilus
promissionis elfectum. Eadem eteoim hora conies es; sed velociter experimento proprio probaturuin,
;'ediit, el pariter pax desiderata provenit. E.at au- quantum tibi istorura prosit oratio quam expeti-
lem idcrn comes pro eodem negotio ex n indato sti. » Quod eodem postmoilum die non absque mul-
•ummi Pontificis anatheinatis vinculis innodatus; lorum admiratione completum est, et de lanii juvo-
•jd absolvendus humili-iri, ut debuit, vel culpam nis conversione coer.obium exsultalione le- o.iini
';aper hoc fateri suam, penilus recusavit : magis pletum. Lugeniibus autem sociis, el familia tota, ac
.lUteni, ut erat plurimum animosus, Deuni sibi cul- si mortuum ilhim cernerenl, ejulante, pr'^! cffiteris
;jiiin hujusmodi nunquam remitterc iinprecabatur, Andreas quidain Parisiensis Henricum obrium, Hcii-
iunocentem se repulans el injuste ligatum. Quam- j»
ricum vociferabatur insauum, nec conviciis, ue.3
utirem discessit Pater sanclus non parum tristis ab " blasphemiis parcens. Ecoutra saue, idem HenricHs
illo, dicens ei, siquideni iitteras noverat, « In qua pro illius polissimum conversione Dei iloiiiioem dase
mensura mensus fueris, remeiictur tibi (MaHh. operara precabatur. Cui Vir sauctus audientibus
VII, 2). » Eadem autem die, causanlibus super liac multis : « Dimiite, ait, homioem; modo aniina ejiis
iiriprobitate personis quibusddni, et priucipem ilin amaritudine esl, nec pro eo multum soilicitus sis,
lum gr,iviter errasse dicenlibus, acceosus zelo Dei quia tuus e»i illc. > Cumque amplius spe concepta
Famulus, aiebat •
« Graviter salis hrec temeritas Henricus insiaret ui ioquereiur.4indreae, severius in-
pumelur. Fieri ommno noa poiest quia hoc eo- iuiiur o^;n Yir Dei. '. Quid tioc es: ai! t nunquid non
tlem auno comes ipse aut moriaiur, aut evideutem jam dixi tibi, Tuus est i!le ? i> Audieiis hxc Andrea.s,
aliain di/iii* iiidignatioi.ii sentiai uhionem, > Hoc astahat eteuiiu et ipse, sicut ploriiiium improbus erat,
verbura et ex ipsis, et e.^ aliis audiere non pauci. et a sacra conversaiiouc \ ohemenier abhorrens, ta-
Quod lara celeriter esl iraptetum, ui comes idera iia secum, ui iioui'v;que ,':teiur, laciia cogitaliona
infVa diem quinium decimum morcrelur.J volvebal la hoc uunc stio falsum
: <. te esse pro-
U. Lagressus aliquaodo Servus ClinM Germamte plietam. Hoc enim certus suin quia locutus es ver-
r 'uni, f^siinabat ad partes Moguntiaorum, pacem buin, et uon liet. Hoc tibi ego coram Rege cJ priuci-
PaTkoi, CLXXXV U
fiiUus, in calebri quocunque conventu improperare « tenii, quera Jn saeuJo reliquerat, fiiiali pielale sol
noii parcam, ul lua omnibiis falsiias innotescal licitus, Patrem sanctum pro ejus conversioae ro-
CtDlorum quam Deus in consi'iis super fi-
mirabilis gare Domioum, affeciuosius exorabal. Cui Vir Dei :
Ijos honiinura, rideiis eorum vana couamina, utpro- ' Ne timeas, inquit, ^go illum probatum monachum
poailuni suum quando, ei quomodo ipse vohierit manibus meis in hac Clara-Vallesppeliani. » Utrura-
Siquidem die altera ibat Andreas mala
iiiiplc4lur !
que secutum est, et perfectus monachus faclus cst
omnia imprecans nionaslerio, ubi doroinum diniitte- el a Patre sancio, sicut ipse pratdixmt, in Clara-
liat. ipsam quoquc desiderans vallem fundilus sub- Valle eepullus. Tanquam enim raori illo abscnte
nii cum habilatoribus suis. Nec parum moti sunt non posset, quinquc mensibus infirmatus, ct cre-
et mirali, qui pr»dictum Viri sancii dc ipso audie- berrimum, imo conlinuunr respousum mortis in se
Yuni verbum, cum laliler viderelur abire. Si'd non jpso habeps, gustiouit duncc Paier sauctus rediret,
;;iu pusillanimitatem eorum tt fidem modicam teu- qoi, nl olim prooiiserat, eum traderet sepulturs;.
tari peisus esl Deus. llla taniuni dio prooedens et

18. [Regina FrHnr.ife, supradicli Ludovici Junio-
iTpellcns quodammodo graiiam Dei, nocle proxima ris uxor, plures cum eo tecerat aunos, et sobolein
viclu» el quasi viuotus trahenler se et vira faciente nou babebal. Erat autem Yir sanctus apud Begem pro
Spiritu Dci, diem exspeelare non potait ; sed exsur- B quadam pace laborans, el Regma in cootrarium nite-
ga:is ar,te diluculum, vflociierquc redieps ad mona- batur. Cuniquo eam moncret desistere coepiis, et
?i'irium, alierum nobis Saulura, vel magis de Saulo Regi suggerere meliora, inier losiuendum illa coepit
nitPi-o Paulum allcrum exhibebait. conquaii sûper sterilitate sua, humiiiter rogans, ut
46. Intcr cseieros quosdo vaiia conversaiione hu- sibipartum obtinerei a Deo. At ille : « Si feceris,
jus saeculi pcr miniBterium aervi sul Ghristus cri- inquit, quod moneo, ego quoque pro verbo quod
de partibus Flandriae muliialiqumdo nobiles,
piiil, postulas, Domiuum exorabo. » Annuit illa, et pacis
muiti sapientes etlilteraii viii sub ipsius magistcrio Qua reformata, praedicius Rex,
uon tardavit effecius.
sacram professi sunl servitutem : quorum primus nam verbum ei Regioa suggesscrat, a Viro Dei pro-
vidcbalur Gaufridus i lle de P eroaa, qui postmodum missum humililer exigebat. Hoc auiem tam celeriter
In Clara-Valle Prieria officlo functus esi, ei defun-
esl impletum, ut circa idem tempus anuo altero
ctus in eo(7o;. In quibus evidenter satis evangelicura eadein regina pepererit.]
jUud impletufn est : MiUti dicent vobis, Eccc hic est
Dominua abbas Rainardus Cislerciensis, quem
19.
Christus, ecce illic {Matth. xxiv, 23). Pluriinis eaira
assumptum Paler sanctus et ut liliam
jv.Tsuasionibus aclum est cum cis, ut aliam magi» r ex Clara-Valle
aniplectabatur, et reverebatur ut patreiri, ob quo-
eugere professionem, et loci alia debuissent, douec
rumdam monastcriorum ordinationein Provinci»
ocairrit Dei Famulus jam prope dispersis : et in
parjes intravii. De quo Vir Dei in Clara-Valle coh-
verbis gralise, quBe proccdebanl de ore ejus.pristiiia
sislens, dura frairi cuidam loquerctur, subita inspi-
oniuis lisesitatio ficta de medio, et omnium pariter
ralione permotus : « Uominus, ail, Gislerciensis,
iu ipsius consilio irrefragabililer est firmata volun-
aut raortuus est, aut in proximo morilurus. > Nec
las. Quod quidem non sine subita et penilus iospe-
parum ille frater miratus esl audiens vcrbum : magis
rala quorumdam ex ipsis rauialione factum est aui-
iamen obstupuit, cum ejusdem abbatis post dies
morum. Denique cum jam Dei Hoininem ad mona-
paucos audiret obitum nuntiari.
sterium sequeretur pr*diclU8 ille GaufriJus, gravis-
sini.i ccepit tenlatione puUari. Iutuitus auiem illum 20. [Eoacm anno, quo de hac vita Pater sanctus
u:iuf e fratribus : « Quid est, inquil, quod facies fuerat exiturus, tres adolesceiites de proximo op-
i!ia eiiterminala, ci trisiili» quodam nubilo graviter pido, quod Barrum dicitur super Albam, monasle-
clivohila videtur? » Cui Gaufridus : « Scio, iiiquit, rium Clarse-Vailis graiia conversionis inlraverant,
qu(:'.i nunquani aniplius !a;tus ero. » Quod verbum quorum (erlias, sua'lcnte m'iligBO, ad vomilum esl
(-.ui: ati Dei Faraulumidem frater satis anxius relu- » reversus. Qua ex re pro duobus aliis inagis solliciti
lissei, videns ille sacram basiiicam prope viara per fralrcs, ipsis quoque prsesciitibus, Patri saueio saper
•.;imm gradiebantur, iu eam diverlit, ot ingressus iioc loquebaniur. At ille iiituens in eos : a. Hic, in-
o.abat. Caeteris .•lutem deforis prsestolantibus, Guu- quit, nnlla unquani teniatione laliorabit ; isle vero,
Iridus ille gravatus taedio super lapiilem obdormi- uiuia; sed tamen praevalebit. » Utrumque sicut
•lit. Demum cum amlio pariter surexissetit, ille de audivimus, sic adeo ut frequeutius alteri
vidimus :
(ir?.iioue, iste de somno, apparuit idem Gaufridus objiceremus, cum aliquoties in lenlatione pene de-
innuim jucundiiir et hilarior cjeteris, quanlum iri" ficeret, et inciperet jain abirj, iinpossibile esse ul
!:lior prius. Cumqne ei prsediclus fraier verbum mu;- vinceretur, quem Vir sancius dixcrai nulla lenti.
sliliaj quod loculus fuerat,"amicabi!itcr impropera- lione vincendum.] Perooctabat aliquando Dei Fa
r.'l : fl Etsi lunc, inquit, dixi. Nunquamamplus laelus mulus in oratione, in suo Claraj-Vallensi coenobi
ero; scd nuhc diijo, Nunquam amplius tristis ero. » constitulus. et solita iiilenliune Dominum depreca
1037 17. Idem quoque Gaolridus primo lem- batur. Coutigit autera eadem hora pauperera querc
pore lirocinii sui pro patre suo viro nobili ct po- dam, et vere paupcrem spiritii, in cella bospitui
(75) An Ch. 1146 ; vid. epist. 106. raori, cujus animara cura vocibus canoris in cffiluQ
333 LtBBR IV AUCTORE GAUPRIDO. 334
deferri Pater sanctu» audivit : et inlerrogatis maiie « irem sanelum, fideKter ei nesMsiletem iodicans
fralribus, qui adfuerant, illam fuisse horam obitus mulieris, fideliter explenis negotium suscepta; lega-
ejus comperit, qua prffidiclas audierat iu sublime tionis. Et, mira divin» virtalis opsratio, mrraoi-
lendentium voces. lius quod
accelerantis mirabtliter tardabatur i Tan-
CAPUT rv". quam. eoim hoc solum tanto temporc nascilurus in-
De miralnlibtts et variis beneficlis ab eo, prmertim fans exs|iactaverit, hora eadem femina pepenl, el
in regîo Gallise, praxUtis. prsECurrenle remodio, ad portam rediefis frater illa
21. Ciim beatus episeopus Malr.cMas, cujus vi- ineomRiodum i)uod iiuntieveral, non inveait,
tam vlrtutibus plenam Vir sanclui sudiose oe- 23. A/io tcfnpore in territorio Auiissiodorcusi,
scripsit, juxta desideriura cordis in Clafa-VsUe apud oppidum quod Cons vscatur, mulier qusedam
beatam coeJo animam reddidissii; offeren» pr© ejus perlclilabatur muUis dleljus, qued vensKet fllius
transitu venerabilis Abbss hosliam sftlutorem, glo- usque ad partum, et vlres noa haberet pftrturions.
riam oius Domino revelanfe eognovit, el eodem Cumque supervenisset Jnterim Servits Christ», po-
inspirante, saerificio formam mulavit
jam stulant! henodSotionem, aquam benedictam misit.
ejcpletc,
orationis, et cotleelam iniulit, quse ad sanctorum Gustavit mulier, eteonfcsiim nalus est pner quem :
ponlilieum celebritates, uon ad commendationes de- g venerabilis episcopua CnrnoleRsis Gauiridus bi|)ti-
iunciorum pertinel, ita dicens « Deus, qui beatum zavit, Bernardrei roaien Inr.poneos, Ineodemitinero
:
Malachiam poalificem sanctorum tuorum merilis et in terriiopio eodem, dum fe! ricitantium multi-
ceKqoasti, tribue, quaesumus, ut qui prcliosK mortis tudo, sicut ubiqae solebant, a Dei Homine panem
ejus festa agimus,viix quoque imitemur ezempla. peterent bcnedieium, .Girardus qnidam clericus ex
IISS Deinde reverenter acoedens, sacra ejus ve- castro, cui nomen est G amiceium, male sciolus ct
sligia devotissime osculabatur. Modum tamcn et subsannan» fiflcnj populi blasphemabat. Ii> ipsis aii-
seriem visionis nec cuiquam aperire, nec in cjus- tem verbis blasphcmise gravissima febre eorrepius,
dem episcopi Vita Bcribere acquievit : hoc tantum usque AutissioJorum abeuntem sequi coactus est
respondens, cum plurimum rogarelur, nimi» ad Virum Dci : etpoenitentiam agens apud eum,ipsam,
propriam sui ipsius periinuisse personam. [Nee sane cui detraxeral, multis oblinuil precibus bencdi-
dubium ,
plura eum similia oceultasse simiiiter, ctionem. Tam mnUis vero gusiita ejusmodi bcnedi-
qiiscunque videlicet passus esl Domimis occuUari. clio reddidit sanitatem, ui solius Dei, cuius haec vir-
Nam et Virduni aliquanJo, quse est eivitas Loiha- tule fipbsnt, posset aoiitia comprehendi.
ringiorum, cum ad tumulum reverendissimi viri - devo-
24. Vidimiis in Meldensi territorio militcm
Alberti (76) episcopi Ostjensis, noviter ante de- "
'
lissimss referentem gratias Viro Dei,quod ad pri-
fuocti, pro commendatione ejus sacriScium laudis mnm gustura panis ab eo beuedicli, plenam rece-
olferret, coUectam similiter in fine mulavit : de quo perit sospitatem a febre quartaoa, qua sic graviier
lamen quid viflisset, nec interrogaius est, nec con- laboravprat mensibus fcrme decem et octo, ut in
fessus, euni sine certa revelatione id fccisse mi- hora quasi plireneticus, nec matrem
Bccessionis,
nime videatnr.l agnosceret suam.Virum quoipie venerabilem 6e-
22. Super bis quae ad gratiam periinent sanita- rardum, Lemovicensem episcopura, lestantom au-
tum, tam mulla insiguia per hunc famulum suum divimus, juvsnemquemdam de familiasua lolhalitcr
operalus est Christus, ut in eo quoque viderelur in capile saucium, ciim jacoret spumans et- impos
quod de ipso Joannes evangelista lestalur :
exhibcri, mentis, immissa sibi in 03 bucccllula paais, quem
Siomnia scnberentur, ne ipsum qiiidetn mundum, benedixerat Homo Dei, tam celerem sensisse virtu-
capere eos^ qui scribendi fuerant, libros (Joan. xxi, tem, ut incolumis snrgeret ipsa hora. Neipie illud
25). Caiterum nos saltem pauca dc pluribus exem- lacenilum, qnod ipsain quoque sub^taniiftm panis
pli gratia proferamus. Castrum-Yillanura accolse ab omni corruptionis injuria eadem benedictio vin-
vocant, quod a Clara-Valle, ut aiunt, se» mUliariis dicabat; adeo ut plures viderimus, qui por scptennium
distal : ubi mulier prsegnans lempus omne trans- i
et ultra ecsdem scrvaverint paces, nec co'ore,
ierat pariendi, et aliquantis raensibus jam decursis, nrc sapore mutato. (Il'39 .\nie hos paucos dies,
cum necdura parerel, amplius mirabatur. Cujus eo venerabiles abbates, Girardus et Uenricus, de Sue-
usque dilatus est partus, ut morbus potius videre- dx parlibus venienles, dum super his confencmus,
tur, nec jam credereiur esse praegnans, sed tumens. test$ti suat nobis, pannm anle annoj undocim ejus
Quis enim credere possct infantulum anno integro benedictione signalum manere adhuc apud se pe-
inlra viscera possc materna teneri? Desperata igitur nilus Nec dissimilcm apud aliqaos
incorruptum.
inulier ad monaslerium Viri Dei ducitur sic se ha- nostrum usque hodie noviraus, et apud aliosmultos
bens. Sislitur ad portara misera, portario fratri credimus esse repositum. Et nunc idoneum satis ct
causa tam miscrabilis intimatur. Rogatus ille, et evidenshujus rei teslimonium proferaniUS.
inaudito compassus incommodo, supplex ndiit Pa- 25. Vir magnas et magnifice honorandus Dano-
di!
(76)
quo supra
Legendum Alberici; ad
lib. iii, n. 17,
quem episl. 219, et
rum archiepiscopus Eskilus
(77) Eskilus demum in

(77) Pati-em
Clara-Valle
sanctuni
raonachus
^
335 S. BEMARDl VITA PRIMA, 336
unico venerabatar affeclu, unica devolione colebal. . et (idelissima confessione pcrsistens, niagis ac ma-
Nec contenius est in liliis cum videre, cum novum gis eadem a?grili>dine laborabnt . Qua demum inva-
CiEiiobium exstruxisset, el irapeirasset ab eo desi- lescente exitum sibi immiiiere cogiioscens, abbaiis
deraium sacrs^ congregationis e.xameu. Prffivaluit ct fiatrum prajseniiam miro amplect' baiur aifectu,
apud eun. desideriuin vehemeus, ul liomo tanlse mira eos devotione /iionebat, ut spiruUfilia arnia
auctoritatis, ct in insulis illis tarn ecclesiaslica corriperent , egressuram protinus animan; sibi
quam saeculari auctoritate singuiariter polens, ex- commendatam eflicaciler prutccturi , ei cxhibiluri
posilis suis omnibus, etiara senietipsum periculis lideliter necessariura prorsus inler iramin»ntium
multis traderei et iabori. Nam de expensis dicere hostium crudflissiuia tela couducium. Cuniqiie in
non cst inagnum ,

quamvis eumdeiii audierimus hujusmodi eupplicalione divinis jani Sacramentis
protestantem, quod expenderil in ilmere ipso ar- munitus, et deeorumdem servorum Dei patrocinio,
genii marcas amplius quam sexcenias» Venit ergo et Domini tuiseratione piissima devoiione praesu'-
Claram-Vailem tam humilis et sublimis, quem a mens, ac pfOinde circuinsiantibus omnibus multam
finibus lcrra; non curiositas audiendse sapieniiae, suae salutis relinquens fiduciam exspirasset, offe-
sed tidei zelus et pleniiudo devotionis aitraxerat reliant fraires pro comaiendatione aniraae ejus.
Ubi quantum fleverii qualem sese non modo erga 6 quam dcvou"s6iine poterant
,
Dominici corporis ,
eum, quem tam uuice suspiciebat, sed etiam erga iiostiam salntarem.
minimos quoslibet frairum exhibuerit, non est fa- 27. Tum subiio inimicus bumana salutis, ex
cile dictu. Demum rediturus ad propria, ut bene- ejusdem, fl40 sicut indubiiabile esse videtur,
dictum a Dei Fauiuio pauem referre possit, et diu- liberatione animae, quam ex multis diebus irrepa-
tius cuDStTvare, humaiio sensu praecipit ut in cli- rabiliter sese occupasse credebat, iram magnain
bano recoquatur, sicul solcut qui maria transeunt concipiens, ct eamdem, permittente Deo, crudeiiier
panem ferre biscocium. Audiens autem Sanctus satis exereens, unura e fratribus repentino furore
Don est passus errare liominem tam devotura, sed pervasit. Clamabat igitur horrendis vocibus mise-
amicabiliter argucns in hac parte fidera ejus modi- homo, ei vix raultorum raanibus tenebaiur.
rabilis
cara inveuiri : « Itaoe, inquit, non poterit, panem Uemura cum msximo quidem labore asporialus, et
ipsum benedictio raagis quam reeoctio conservare ? » in lectulo religatus, tara sua quam astaniium mem-
Et non acquievit benedicere illum sed communcra bra deuiibu.s appelens, dirissime vexabatur. Nec
sibi panem praecipiens exhiberi, benedixit, et dixit: illa quam prius nosset lingua, sel nova quadain.
a Ecoe huoc tolle lecum, uihil deinceps de corru- p quara nec asianliuin quisquam noveral, loquebatur,
..!:.....« ^ ^'\,n',l „ T.>i;i nl nA .......</. l^ .111^.. niUll n .l>../.nn» a1 ...n.. » I..... KK
,..^
ptione sollicitus. » Tulit, et ad suos rediens usque Et cum nihil quod
.0*1.-1. .1
... . . 1 i .1 .^ .>
diceret iuielligerent, lam libere f > . ..^ ! >> I ) I . . f
liodie gioriatur fidei sute defectum evidentissima tamen et aine ofiendiculo non inconcinnas eum
rei veriiate conviaci. Ncc enim passus cst .Patris audiebant edere voces, ut indubitanter credcrent
sancti uou visilare sepulcrum, nec minus erga eum quod lingua aliqua loqueretur. Post aliqusntas igi-
nuuc afticilur, nec minus quam olim in vivente tur horas, cum vehemenier confusi fratres quid
confidii, niniirura quem verius vivere oninino non agere possent anxie cogitarent, et studiose conqui-
ambigit. Conlesbus est etiam nobis de pane quem rerent ; unus ex eis salubre consilium Doraino
retulil, quod nuuc usque, cum jam tertius anuus inspirante concipiens, sacra pignora ab ipso ar-
Iransierit, illaesum eum Beati viri fides et benedic- cliiepiscopo eodem anno istic deposiia, videlicet
lio cuslodivit. de capillis ot barba, ct rlenlcm amim beati patris
•J6. Narraveruut etiara nobis viri religiosi, qui nostri Bernardi afferri monet, et ejus pectori su-
cuin eodem archiepiscopo veneraul miraculura , perponi. Quod ul factum esl, Germanicd lingua
dignum memuria nuper factuni ia coanobio, quod, per os ejus coepit liorreudis vocibus nequam spi-
ui supra inemiuiuius , in terra sua ipse funda- ritus exclamare : » Tollitc, tollite, araovete Ber-
vit (18). Erat eiiim, iuquit, in regiune eadeni ado- U nardum. » Et dicebai : « Ileu, qiiam ponderosiis
quoque arcliiepiscopi secun-
lcscens uobilis, ipsius facius es, fiernarde ! quain gravis, quam into-
duiiicarnem propinquus, sed ob mulia iûa Uagilia 'erabilis lactus es mihi ! » Gumque liKC et similia
mimis chdrus. Curreplus auiem gravissima vale- aliquandiu clanuians loquereiur, factum esi breve
ludiue, visitaiiunem ejus \ix inipetravil, et per sileiitiuin, ct idem Domino miserante
subito frater
nianum ejus ad nionasieiium quod fuudaverat, ille purgaius, aperuit somno
oculos, ac velut de gravi
se conlulii. Ubi ct cum niaxima cordis conipunc- evigil.ms, circmnbianies tratres et sua plurimum
tioue rcnuuiiaiis sieculo. per uies aiiquut lu huinili viiicuia mirabatur, verecunde satis quidnam sibi
velieut hajc, vel quid accidisset, inlerrogans. Ex

ea igilur hora priiainam sanilatem mentis ei cor-
a;iuo il78, ibidem Uecessil aubo il81, ex Chro- poris per beati Patris merita sancta recepil, nil
nico Ciara;-V.illensi. Exsliil ad euni episi. 390. peniius quod in illo lam gravi casu feceril aut lo-
{'i'i) is uuo inuuasii ria Oruinis Ci.iierciencis fun-
cutus fuerii, recoruaius. Ilfec quideu) a nobis de
da.ilm Duiiii. uiium vocabulo Granadium iii dice-
:
cesiLaudeusi ; riUerum, Hsconeuse in Roskildensi, tesliiiionio viri reverendissimi Eskili Danorum ar-
de qao liio iêrmo chiepiscopi ex occasioae paiiis a Dei ilomiae be-
337 LIBER IV AUCTORE 6AUFRI00. 338
nedicti, non sioe quadam anticipalione sunt dicta. » modis variis laborabant, et virtus erat Domini ad.
[De caelero jam ex ordine reiiqna prosequamur, sanandum eos. Ubi inter caelcros puer ferme decen-
28. Non modo aiiiem honiinibus, sed pecoribus nis, caecus ex ulero matris suse, coramomni popuio
etiam et anneQtis tam trequenter ejus bcnediciio oblatus est Viro Dei. Qui in digitos suos exspuens,
profuit, ul monasterii sui cellerarium dure ali- et linicns oculos ejus, brevem fecil oraiiooeia, et
quando incrcparit, quod sibi non indicans, uiori in nominc Cbristi aperuit oculos ca?ci naii.
animalia permisset, uiide fucrant pauperes sus-

CAPUT V
lentandi. Debinc ut solilus erat, benedixit sal, et
animaiibus jussii apponi, et proiinus lues orta De variis miraeulis a beato Bernardo per Ger-
cessavii. Ouod in aliis quoque monasleriis vidimus thauiuM, ConUantia, Basilece, francofurii, Tre-
viris, etc, pairalis.
et cognovinius, ut audiens fratrum animalia mori,
interdum etiam noa rojratus, sed ipse prior artmo- 30. Regnum quoqiie Gennania! cum inlroisset
nens eos eodem remedio subveniret. Gaudum dici- aiiquando Vir be;'.tus, tam excellenter euiiuii. in
tur locus quidam Caziacensiura (79) monachorum, gratia sanitatum, ut nec verbis exprimi, ucc ocedi
ubi Vir sanclus cum aliquando pernoctarel, exlii- vaieat si dicaiur. Nam et leslati sunl qui adfucre in
bituiii silii juvenem ciaudum oratione et benedic- d terrilorio Couslantiensi, circa vicum quem Doni-
lione sauavi!, ita ut post dies paucissimos per euni- guem nominant, cx iis qui diligcntius vestigaruiil e^
dem locum redi unti incolumis el devoflus astaret. viderunt oculis suis, una dic illuminatos ad ejus iin-
!n eisdem pariibus', vico cui nomen Algorrium, positionem maaus csecos undcciui; sanatos eiiam
mulierem phreneiicuiii populus obtulit transeunti : mancos decem, et claudos ereclos deccm et octo.
cui manus imponens ct orans, sanam dimisit, et Cieterum ne fecisse nos inopes copia videatur, ex
abiit. Hanc in eodeni vico postea vidimus, Viro Dei innumera muiiitudinc saiteni pauca momoriae com-
cum graiiarum actionibus occuproutem. mendainus,, quse in lociscelebrioribus facta noscun-
29. In remotis etiain regionibus, quoque eum lur.Cuin venissel Constantiam Horao Dei, et undi-
Ecolesiê sanctae necsssiias traxit, virtus est proque se virlutiim ejus fama ditfunderet, abbas Au-
secuia sigiiorum. Apud Viride-Foliuiu (sic enira giensis (quod intra lacum liomanum antiquum ex-
dicitur casirom terrilorii Tolosani, quod, ut supe- stat et nobile monasterium) hominem, quem suls
riore libro meminimus (cap. 6), aliquando Pater eieem05ynis sustentabat, caecum misit ad eura, et
sanctus intrîens, mullis ibidem virtutibus claruit confcstim videutem illum recepit. Heytereseim di-
jiuer mancus el claudus ex utero matris suse, ad citur locus ad ejusdem dicecesim pertinons civita-
cujusdam memoriam jnartyris, utriusqti» pedis ei C tis, sod plurimum a civiiate remotus. Ibi quoque,
alteriiis manus receperai sospitatem. Hujus alteram sicut el in ca;teris illius provincise per quaj transiit
manum adhue invalidain, tanquam divinitus serva- loois, multis in Servo suo iniraculis gloriRcatus est
lam sibi, Pater sanctus benedicendo SSoavit, ul Deus : ubi etiam raecus nalus sub inanu ejus visum
sanctorum innotesceret particeps esse viriutis. Ca- recepit. Item alteri a nativitatesu.do elmulo audi-
tarcium dicilur civiias Aquitania», per quam Viro tus reJditus est c5 loquei.i. In civitate eiiam Basilea
Dei ipso lenipore transitus fuit. Ibi, prteter llll'll cum ex more sormonem habuissoi ad popuhim, ut
alia beneiicia quae priestitit infirraantibus multis, iinpler»lur iu fo qiiod de sanctis Aixistolis lcgilur,
unus de pueris opiscopi civilalis ipsius, qui ex vul- qui \idti\\cei profecti prtedicaverunt ubitjue, Domino
nere gravi alterius oculi lumen amiserai, sub manu coo[icrante, ei sermonem confirinante, sequeHtibuf
pja:> visuin recepit. In pago quoque Engolismensi, signis {Mai-c. xvi, 20), obiaia est ei femina muta, et
ioco cui nomenest Castellare, post oblationem hos- confesiim oranie ro locula est : oblatus est claudus,
lia3 saiutaris, astantibus venerabilibus episcopis, et ainbulavit : oblaius est ciecus, ec vidil.
l.ambeno Engolismensi, et Gerardo Leniovicensi, 31. Apud Spirensium civitaiem, priesente Roma-
puerum ex matris utero rlaudum et mancum, cujus norum rcge Conrado, qni Dei Honiinem ab ecclesia
io modum pilse cubili cum g^-nibus umbilico, pedes ad hospitium devotissime deduccbai, offerebaut
autem natibus adbwsissent, Dei Famulo offerebant. puerum claudnm, rogantes ut ei maniiin iraponere
At ille siogula membra, edito prius slgno crucis, dignaretur. Quem signainm protinns erigens, super
atnectans, mira facililaie exlendit protinus et sa- pedes siatuii, et libere gradiebatur,' in Dei laudem
n<<vil. Apprehendens denique manum ejus erexii acclarnantibus universis. In capella eplscopi civita-
iliuni, et dimisitiiberegradienlem. Populus antem lis ipsius, rege ipso videiUe, visum rt^ddidii cajc*
pro lantis nimirurn vinulibus, magnis vocibus Do- ciiidara mulieri, et claudo nalo gressum douavit.
niinnm collaudabat. Nani el die sequenii in pago Multa quidem el alia in manu ejus ibidcii. Christu?
Lernoviceusi, in vico qnern Sancti-Gcniani \al. offecil, sed ad exeniiplum pauca sufiicianl. Noouui-
Germanij nomine vocanl, signa per enm piurima los eiiam pauperculos pueros rex ipse devotus suis
clarueruiit. Undique enim conliuebant qui mcom- illi iiianibus oliercQs, do muUorum curatioae merui''
gratulari. Nec uiodo apud pra>dic!am Spirensiiiin
09) Chety, rnonasl, Bcned. in difflcesi Suessio-

urbem, sed apud Francoradum Moiigur.iina» diitoe-
<.en&i. sis locum, innumcris virtuiibus idein Dei servus

crru|6it. t^ siquidem regione qaotquot patie- > non fuil qui ubediret. Nec mora, claudus idem rc-
leta
bantiir, afferfbaoi ad eum, et lautus erai concursus, tractum femoris nervum clamat spootc laxari, et
11#9ut priedictus res cum aliquaodo populum dum nescit, extendi veliU ab altero geuu sauni,
coraprimenlem coercere noo possct, deposita chla- quod quamlibet ante conatus, uullo modo potuis-
myde Virum sauctum in proprias ulnas susciplens, set. iViraotur omnes, probitur sub omni velociiate
de basilica exportarit. Inter plurimos sane qui ibi- quod dicitur depouitur illico, illico graditur, illico
:
Oem adepti sunl sanitaiem, aenex quidam paraiyti- sanus et incolumis innotescit.
cus de viciaia ills, iiomo uotus et boooratus, mullis
suorum precibus, non siue inulto labore iotroductus
CAPUT VI.
esl ad Homiiiem Dei : a quo post brevisslmani, ul De variis et illuslribus miraculis Colotiite, Aguis-
sokbat, oraiioucm ereclus prolinus et sanatus, grani, Leodii, Cameraci, et in Hispania factis.
non iuo4o incoluuus, sed et fortis apparuit, ut pos- 33. Non est nobis Colonia transeunda. Magna est
scs credere, si videres, non tam altcratuin Iiomi- civitas : magoa iUie Dei Famulo \irius adfuit ;
nem esse, quam alterum. Jamque eo viriliter proce- magna illum devotio coluil populorum. Ostendilur
deiê parabitut. alii lollere iectum ejus m quo ad- usque hodie in clauslro beali Petri, sicut a perso-
vectus erat, cum revocans eum unus ex circumsian- i nis veridicis uuper acceplmus, adolescens oiim
tibus Hago Tuliensis Ecclesioi arcbidiaconus, evan- claudus, nunc libere gradiens, qui oblatus Viro
gelici iilius paralyiici memor : c Non sic, > sil, Dei, ad irapoaitionem otauus ejus gressum rece-
« uon sio vacuus reverteris, toUe gmbatum tmtm, pil, unde etiam filius ejus publice coguominatur.
et ambula [joan. v, 8). » Et imponens in humeros Abbas Henricus de Suecia, cujus nos ûpra feci-
ejus, diaiisil eum libere procedeutem : el omuis mus mentiouem (80), nuper reiulil nobis, feminam
plebs, ut vidit, dcdif kudem Deo. Ibidem etiam puer uobilcra, germani sui olim uxorem, cum post obi-
suriius et mutus ex utero matris suse, sublevatus per tum viri sui prae doiore phrcnesim incurrisset, ei
scalarn, et ia feocstra accedens ad Yirum Dei, sub multo tem(jore sic se babens, in viriculis tenerelur,
nianu ejus audilum rccepit pariter el loquelam eidem Palri sancto in praefaia urbe oblatam, et vix
Scd et paraiytica qute laiu mulier de eadeni rcgio- tenuiter in turba circumslrepenie signatam, dum
ne, dives el bonorata, ibidem rccepit amissam ex ex uiore ligata 1113 revebilur, mentem pristlnam
multo lempore sospitalem. Dumque exsiliens am> aique integram recepisse salutem. In eadem etiam
liularet, omnes quidem Istati sunt qui videbant, civilale liliam surdain eiJem Patri sancto ptirenles
sed prs ueieris exsultavcrc milites qui atluleraut Q nobiles obluleruni. Ilauc aiebaiit a puerilia tradi-
ct obtulerani eam. Nam et ipsius silii particeps esse tam saoclimonialium monasterio feminarum, ibi-
virtulis religiosa de\otio videbatur. Pcr idem lem- dem amisisse prorsus audiium, el annos plures in
pus trauseunie Sancto prope ucum iu liitoie Rhe- eodera incommodo peregisse. Cujus aures siguo crucis
ni positum, quem Bobardum vocant, ei varios pcr edilo Pater saoclus attreclans, protious et auditum
uuiversam proviuciam curante laoguores, oblatus ei, et parenlibus ea.u reddidit audientera. Acce-
est paralylicus in grabato. Audita siquidem fama dens inter bêc mulier bonorata. Coloniensis iti-
virtutum, a prsediclo vico iu occursum ejus se fe- dem civis, quse allerius oculi lumen amiseral, plu-
cerat aiiportari. Cui in mediu populi manus impo- rima 'jam per quinquenuium inutilitur sese in me-
aens, erexit bominem, incolumemque remisit ad dicos expendisse dicebat. £t ipsam quoque conti-
propria. nuo per sigoum crucis illuminans Vir beatus, quod
32. Eodem anno ingredienii urbem Treveren- giatis acceperat, gratis dedit. Sed et raatronara
sium Servo Christi, ex moie ob.iiim ruit populus alteram k l>eati Peiri basilica oblatam in lectulo,
universus. Offerunt ei sorores duas, quae ab Annis idem Christi senruj erexii prouiius, et incolumem
quatuur, araborum lumen ainiscraut oculurum. ,
suis pedibus abire jirsecepit. Hujus ex multo tem-
(Juaruoi ille uirique impriffleus signuin crucis, vi- pore iiervi fcmorum fuerant sie retracti, ut nec
sum reddldil lucis : el videnies Yirum Dei cum c£- erigi uli&teaus posset, nec consisierc pedibus suis.
tcris sequebautur. In ejusdem basilica civiialis, Nam ex personis alliis pcrhibebaat, qui sLudiosius
cum ad altare beati Petri apostoli Vir apostolios observarunl, ad ejusdem Viri saacti orationera el
gratise immortalem Hostiaoi immolassel, oblaius maous imposiiiouem, in civiiate preedicta, inira
est ei claudus, el ambulavit : oblatus est ca^cus, el Iriduuin quod ibl fcoit, duodecim claaUos erectos,
vidit, oblaia 6ot surda muUer, cl audivit. Usec ia niaucos duos sanatos, quinqae ca^cos illumiualcs
somnis admooiiam se esse dicebat, ut Dei Hominem loquelam reddiiam mutis iribus, ei decem surdis
pcicre:, cujus bcneiicio recepiura essct audilum. audiiura.
Apud _Coufiueiiliam, Trevirensis dioecesis nobile 34. Aquis;jranl sede regia, dum la illa famosis-
castrum ad jMoccIlam fluvium, qui ibidcm in Riie- sima toto Romaiioruin orbe capella Vir iealus Slis-
num labiiur, Dci Famulus periranoibat : cumque sarum solemnia celebrarel, claudo bomiui gres-
oaululum processissvt, oblatum sibi et sigoatum sutn, ei CtCois qualuor visum sub manu ûsdem
'tominem claudum depooi jussit et anibulare, sed servi sui, Rex reguin et Domiaus dorainanUum re-
tiO) Supra, uuin. 24. paravit, et potenii viriute rsstiluit, Eodem etiara
341 LIBER IV fcUCTORK GADFRIDO. 34?
tempore iotra LeodieQsium fines, praeter iuniimera k per Dei Horninunn «fflciebsnlur, per quemdam fra-
alia, quK brevitatis sludio prseterimus, juxla oppi- treiu legaiionem mittii su£ supplicationii, et opem
dum quod Fonianas vocant, oraiile eo aperuit Do- ilngitat sui» intercessionie. Cui Vir saactus la-
minus oculos caeei naii. Uujus non modo oeuli ncum (S2), quo ipse utebalur, pileuna misit, et
cseci, sed etiam ipsae quoque palpebrae clausae el proffiuiil aegro capiti de Dominl virlule remediunr,
emortuas erant : quas sacraiissimis digiiis suis Suscepil ille missam sibi beneiictionein roaxi.ma
aperiens Vir boalus, divino iiainere et vigorem pa!- cum revereotia et devoiione. Confjtens enim quacn
pebri?, et pupillis praesliiit claritatem. Coiifeslim soliicite potuit delicta sua, et stoh sese inducns
deniqui; idera puer lucein rairalus ignotam, maxima sawrdotali, ita denium velul Christi fimbriam t.m-
cum cxsultalione claniabat : « Video diem, video gcns, Servi Cliristi pilcum sumpsit, el imposuii
oir.r.i^'^ homines, vitieo capillatos. » Plaudens quo- oapili suo. Nec tardavit fldei fructus, «t botiediciio-
qut lUHnibus el Iripudians : « Deus. inquit, ex nls elfectus ; sed. rairatus et ipse est, cderem pio-
lioc larn non offend.i.m ad lapides pedes meos. » tinus sentiens inodicinam, el extunc usqua houie
!i> urtie oUHm Cameraco celebranti Missarum so- ab hujusiuodi languore sanus el incolumis annuu-
i.,...iiu \ir.' Di-i surdum et mutum a nalivilate liat Dmnibus quam experiri ineruerit ipse virtutem.
j.- -Tum oi'i.-1'ebaut. Quem audieatcm proiii.us ct Nam ct efiiscopus factus xenia illa divisit, partftm
'..vqueniem> qm pro|jius aderarit, super gra;iara li- niediam buis secura iu scriniis honorilicentissi'i:e
guouni staiuere, ut de eo loco eaiinentiori novo ferens, mediam In monasterio sub caderaveneiu-
sarniouo populura salutaret. Nec inirura quod mira tione deponeus ; nec locum scilicet unde vocatus,
plebis devotio, mira protinus vociferatio sil secuta. nec sedcra cui praelalus est,. volens taula bene.ii -
El bxc quldem super iis quae in regno Germaniai ctione fraudari.

iu iiianu Servi sui mirabiliter operalus esl Dcus_ CAPUT Vll.
e pluribus pauca sufficiant. De miraculis in patriaeh viciniu CAaroi-Vallis pei
;to. Nam ct in Ilispaniis, ubi prsjsens ipso uou beutum liernardum faclis.
fuit, sanctitatis njus indicia ciaruerni.t. Cmn euim .17. Ex hoc nobis ad ea quoque qute mirabiliter
fidelis servus ct prudens, et prctiosum duminica) egit iu regione propiia, redcundum. Nara in eo
crucis fruCun? undlq e coliigeret, alque ilorum forte eli.im plus quam propheta dici posse viJetur,
propagare; ubique ;coniiglt ut de filiis suis in Hispa- quod proiihelicus ei non defucrit hunor, ne in pi--
nias mitte.ct, in illis quoque sicut in Cceieris geuii- Iria sua quidein. [Henricus quidara, vir nnagiius et
bus fructnra aliqiiem habere desiderans. De quo- Q potens in dcmn et familia diicis Bavarorum, ex
rum numero .\lhertns quidara faber in loco, cui multo jam lempore, miscro penitus et miserabili
nomen est Sijperadum, gravissiraa valetudine oc- quodam inconioiodo desperahiliter laborab.it. Si-
cupatus, per niultum jam lempus jacebat paraly- quidem tsnquiim viviim aliquiJ et motabHe intra
ticus in grabaio. Inierira per abbatcm suum iu- praicordia scnliens, et ex magna parte phrenelicus,
cominodum suum nuntiat Patri sancto, ct ul sui nec coasolari poterat, aut securus esse : nec quid
mi.sereatur exorat. Eadem autem die qua Vir bea- timeret ."ut (nteretar, agnoscere, nisi quod ila-mo-
tus iu Clara-Valle pro eodeni paralytico ad peti- i.iuiii ess.? suspicabatur. Talis ad Dei Hominem de
tionem sui illius abbalis oravit, eunenie veioci- Bavaria Claram-Vallem usjue perductus, ejus ora-
t(T verbo virtuiis, ei virtute oraiionis, iilo in 111- tione pericciam nieruit sospitatem. Gui etiara tor-
spaniii repente coiivaluii, tanquam vas pleuum ma.n vitae et mandata, qu£e deinceps obscrvarel,
aqua suo sentiens capiti superfuudi. Regrrssus idem Sanclus impouens, incolurnem remisit ad
quidem iibbas cum prEedicvum fialrcm incoluniem propria. Num et usque in praisentem dieM, sicui.
reperissei , diligenter sciscitalus ab eo modum ct certa relaiione di.iiciraus, lam obeJiens perseverat
lempussuiE liberalionis, ccrlissime compcrit oranie m, ut non modo suis contentus sit stipendiis, sed ope-
in GalHis Dci Famulo, iUum in Hispaniis csse eu- ribus eliam pielatis intentus : ita ut nnrabilior cjuii
ratura. morum conversio, videaiur.] Mus-

quara curalio
36. Et quia semti ad Hispeuias vertimus stylum ?eium Sequanam fluvium, paucis
diciiur villa s ijier
illud quoque quod contigit d.e Viro Dei reveren- a Glara-Yalle uilUiaribus distans. Ex hac virum
dissimo Peiro Asturiensi eplscoiio, prosequamur. hydropicum ad Dei Hominem adduxerunt. Cui ma-
Is quidem Petrus 311411 nobilis ganere, monachus nus impooens, ei orans, proprio quoque oingulo
professione, pietate Jevolus in cuenobio qaudain, tiiiiicutera enoriuilor ulr-vum ejus accinxit, praeci-
quod eo tempsre i..se reg.bat, tam vcliementi do- piens ul incolumilal.' recepia, pre.slii.uium sibi cin-
lore oapitis laborahat, ut ncc liej.ilam observare gulum reportnrel. N.!c tardavit saniias, sed panla-
jVjuiui, nec sine pelliceis possel pileis .Ml) staro. ..irn lumor ai-îcessit. Denique circa vicasimum diem
Audiens auleiri celcberrimam \irl\UM"n fainani quie gvacili.s incolumisquc reversus, cingidum simul el
(8i) Agnina cajmlia velcapcilos vocat Petrus Ve- iicias, agnina capuciu velcap/îlos, s(ainiiuiaSy fcmo-
Bcrabilis in scripio inediio ue vesiiinemi.) [ratru'ii, rii.Ua, flumas, hoc csl opertoria pulvinariorum.
'ibi pruiscribil ui pri.>r Cluiiiaoeasis u.' aiiigolis i- .'
Co.iier uoia^ aJ Bcrnardi epist., 1.
nwufS, hoc esl vuicjari uoiniue, fr^jcoi, i^ncuUas pc' (82) Supra lib. iii, nuin 5.
3*3 S. BERNARDI VITA PRIMA. 344
gratias KiuUas suo fetulit curatorL Exennti alio papa comprimerelur a turiiis, el vix potuerit per
^
tempore monasterii claustra, senem paralyticum rainistrorum manus educi. G plurimis sane quse ia
ex proxirao viculo, qui Mundivilla dicilur, obtule- ejusdem apostolici Viri facta su^t comitalu, duo
runl. Subsisiens aptem niodice, el breviter orans, scribimus quse nos oblivisci ipsa quam vidimus ma-
tetigil homiaem, incolumern suis precibus abire
et gniiudo non permitlit, Ciialeta dicitur vicus
laetitiie
praecepit, Quo abeunte, populus multus qui in oc- inter Provignum castrura, et Sequanam fluviura
cursum Viri Dei contluxeral, noii sine lacryniis coasliiulus, ubi puer fermc dccennis ab anno priore
DomiQum collaudabal. Ilem
redeunti aliquando de paralyticus sic jacebai, ut nec ipsum caput flecteret,
via, pree foribus moiiasierii oblatus est puer surdus
nisi ab altero raoveretar. Quem afferentes ia culci-
et mutus. Exspuens igiiur tetigii linguam ejus, et tra mater ejus ca;ierique propinqoi offerebant Viro
di?,iti)s iramisit iu aures. Protinus autem auriuin
ejus sanctu, prope cumdem locum per stratam pubiicara
obiiacula facia de inedio, et solulum est vinculum trauseuuti. Al siguatura erigens statuit
ille supra
orif ejus, pedes suos, ut ire praecepit, Nec raora exsiliit puer.
38. Malenvilla dicitur vicus, tiibus ciroiter mil- et ambulabal magniQcans Deum : qui tamdiu San-
liariis a monasleriqHuuc quandaque per- „ clum proêcuus est aJjeuntem, donec ille invitura
distans.
transicns mancam puellam letigil et " licet et reniteniem reJire pr<ecepit. Obi non immo-
Vir beatus,
curavit, quam nunc usque supersliiem et incoiu- rito quidSin magna admodum facta est adiniratio,
mem esse nuper accepimus. 9145 Per idera magna exsultatio omnium qui videbant : sed pree
lempus in finibus illis, apud castrum quod nomi» c'<eteris frater junior in ipsius tauquain redivivi
nant Burdemonlem, .duo milites de beati Patris oscula rueus raulios eoruin ad lacrymas ui^que per-
virtutibus conferebant : sed minus credulus aiier, movit. Hinc quidcm puerum et posl anuos quatuor
 inquieus, «qui
et mutum, qui apud eos nuiritus, nec locutus
fuis- tibi vitam reddidit, ei te milii. »
set aliquando, nec audissei. Posl dies paucos traiis- 40. Eodcm anno (an. 1148) apud Cistcrcium juxta
eunte propius Patre sanclo, ambo pariter puerum morem abbatibus congregaiis praedictus papa vene-
loUunl, el offerunt ei. Imposita igitur manu pucro, rabilis adfuit, uon tam aucioritatu apostolica ptm-
et sigaans os illius et aures, allocutus esl eum, eJ sidens, quara fraterna cbaritate residens Inler eos,
loquentem prolinus et audientein dimisit. Apud quati unus ex eis. Ubi cura ad cellulara, in qua
Risnelmum oppidum regionis ejusdem usque modo C jacebat, facto vespere el conventu soluto, Dei Fa-
cernei-e csl adolescentem. Simonem nomine, s&tis niulus divertisset, surdum ei puerura obtulerunt.
notara, qui prsefato Dei famuio claudus oblatus est, Erat autera puerde vicinia eadem, et sicut
ille
el sub ejus nianu gressum recepit. Barrum super poslea didicimus, ex longo aute tempore vigilaas in
Albam dicitur oppidum, tribus, ul aiunt, leucis custodia gregis sui, subito lerrore percussus, ami-
distans a raonasterio Glaraa-Vallis. Ibi quoque sa;- serat prorsus auditura. Orans itaque Patcr sanctus,
pius per hunc homiuem Dei diviuce virtutis opera et, puero manus irapouens, utrum audiat scisci-
claruerunt, Siquidem preeter ea quee
minus cliligen- talur. At ille mira devolione proclamans, « Audio,
ter curavmius vestigare, quod omnis nostra curio- domiae, audio; » tara firmiter amplexatus est eum,
siias signorum multitiidinem vinceretur, quatuor ut vix ab eo posset avclli. Auditum est verbura,
claudos ad ipsius orationem ei manus imposi-
illic oblaius est puer summo pontihci aliisque personis,
tionem diversis lemporibus Chrislus erexit, cfficos celeberrimumque hoc miraculuni fuit. Veneral Pater
duos illumiiiavil, duobus seque surdis et mutis au- sauclus ad monasierium ia dioccesi Bisuntina, cui
ditura prsesiitit et loqueiam, Sed et juxta alterum nomen esl Charus-Locus, et erant cura eo ex abba-
Barrum super Sequanam ad ejus tacium illu.nina- i
tibus sui Ordinis multi, ubi matrona qu%dam dc
I
lus est csecus, couvaluit eliam paralyticus, gressuin ll^fidtinibus illis cx mullo jam teinpore clauila,
recepit puerclaudus ex utero matris suse. ia carro allata et oblata esl ei. Orans vero breviter,
39. Cum reverendissimus papa noster Eugenius eisignans eam iu uomine Domini erexit et sanavit,
lerlius, cx monacho Clarae-Vailensi et abbate Sancti- ut eadem bora incolurais remearct ad propria.
Anastasii in urbe Roma, ad apuslolicam assuinpius Eodem tempore in mouasterio Morimundo (83),
cathedram, Callias introisset ; ibat cum eo Vir san- quse est Cisterciensis ordinis abbatia una de primis,
clu3, nec minus apostolica virtus in illo, quam in raonachus quidam jaccbai usque aJeo paralysi
illo digniias praeeminebat. Tantus^nim ad beatura dissolutus, ul omnibus pene membris officio proprio
Virura coucursus erat iucommodis variis laboran- dcstitutis, non manum possel movere, non pedem,
tiura, ut cuni aliquando summus Pontifex basili- Interea superveniens Vir beaius paralyiicum vi-
cam, ubi ille Missarum solemnia cclebrabat, devo- silat, raanum postulatus iniponit, et continuo opem
lus iutrasset; expleto. sacrificio, ex more accedenti- sensit xgroius. Ut lamen gratius esset miracuium,
bus eis qui curara desiderabant, paulo minus idera velul gradaiiin prius alterara mauuni sccundo al-
(83) Morimond, quarta Cislcrc, filia, fundat, teram recuperavil. Exinde profecturus palliolo suo
an, 1115 iu diueces. Lmgon. operuii postulantem, el subito in brevi obtinuit
345 LIBEn IV AUGTORE GAUFRIDO. 546
etiara reliqui corporis sospitalem. Iq raoaastcrio « claufiam, quas ibidem raulto tempore niendica vi-
Albae Ripae (84) monaclius quidam adolescens usuir vehai, cumbasilicamegrederejnr, signanset sanans,
Tocis aniiserat, ut nec psallere inter fralres nec a populum multum qui iudiquo fuerat congregaius,
quoquain, nisi multuni prox:mo sibi, inielligi possct adnuraliune ct ejisuuaiione replcvii. in eriiu quo-
quid ioqueretur. Cui Vir sanctus, dum idem moa:i- que oppidi quod Rosuaiun. vocan;, pi.aiyticum
sleriuin visilaret, aquam cura vino benedicens potum homiocir. sic exienuatum corpore, ut soian-. cirtum-
dedii •
et posi paululum frigidus cx ejus pectore ferre videreiur pallid;e morlis imaginem, iiupcsiiura
mira cum suavitate sudor erupit, Deiade ipsa die plausiro iran^êunti Viro Dei otierunt. Is ipioque
ab eodem incommodo liberatus, psallere ccepit quasi ubi signalus esi, deponi et incedi-re jussus, plau-
unus de cEeteris fratribus et hoc ilii beneficium : strum suuiii suis pedibus incolumis seqaebatur,
usque hodie persevcrat, [Noruat niulti devotum ju- vehenienter stupentibus et in Dei laudern acclaman-
venera, qui Lugduneosis olim Ecclesiae filius, modo tibus universis.
nionachus Cisteiciensis, patrui sui sancti H ujônis 42. lempore proximum castrum Brenam
Aiio
egbC0id_GraliaQ0])olila.ui, cujus et nomen nieruit, obvium habuit populum mulium, sicut
transiens,
mores imitatur. Hujus conver.-ione Vir sanctus au- ubiquo sempcr et undique in ipsius occiirsum con-
dita, gravisus est, quia patruo ejus singulari fuerat " niiebat ionaniera S 4417 raultituuo. Ubicerncatibiis
charitate deviucius et consolatorias iili lilteras cunctis, feminain claudam ex eodem oppido letigit
raisit (85). Gonligit autem, ut eodem temporeidcm ei erexit, quam et ibidein poslea vidimus occurren-
juveuis febre correptus, graviter laboraret. Suscc- t'ni ci cum ca;teris, ot pra; ca;teris grailas refe-
piara igitur debita veneratione epistolam, fideli de- reulein. hi pago Senor.ico apud castrum quodTrian-
votione collo suo ob remedium salutis appeodit, el guluin vocani, inier Jtlissarum sacra r.olemnia, fe-
usque niodo graiulatur perfectam seprotiims obti- mina cujus ibidem pcr annos decem cajcitas om-
auisse sospilatem.] nibus iniioluerai, sub manu Viri Dci, miiantibus
41. Cum venisset aliquando Patcr sanctus ad omnrbus, visum recipit. Apud Monasleriolum quo-
monasterium Triuin-Fontium (86), oblatus est ci qne, ubi Yona et Soquana contluunt, pricsente
clericus quidam ex his qui Regulares nominanlur, piissimo principe comile Tlicobaldo, aliisque astan-
iiomo grandaevus et caacus. Imposuit ci manum, ct tibus non paueis polentibus viiis, odirenli divina
i>revem ex more fecil orationem, et eadem hora sacriflcia Yiro Dei paralylicain feiiiinam obiulerunt
videntem illum remisit ad ecciesiarn suam. lu Tre- quim expletis solemnibiis iangcns et erigens, ipsa
censium urbemultaper hunc Dei famulum miracula C '"-""^ sanam remisii ad (iropria, ita ut suis illa pe-
••laruetunt •.
equibiis duo quie prsesentibus episcopis dibus abeunle, grabatiim in quo fiierat apportata,
Godefrido Lingoneasi, et Henrico Trecensi facla in ea'lara basilica vacuum videremu^. Ejusdem quo-
suni, memoramus. Puellam curvam, in praidicii que diopcesis casirum Joviniacum lia:iseunti eideni
Treceusi episcopi domo, propinqui et noti cum f.imulo Chrisii, in strata jiiihlica cecam fcminam
muliis ei precibus offercbant. Tantus vero concursus oiferebanl •
substilit, et breviier oraiis eidein ferai-
erat, ut cum eam signatam Dei Famulus, ac si molle na) manus imposuit, et DoiDinusaperuitoculos ejus.
lutum intra sacras manus mirabililer formans ere- Ut autem videre visa esl, ei cxsultatio magni secuia
xisset, et ercctam iucedero pra^cepisset, locus non cst omiiium qui aderant, ct clamautes alier ad
potuerit inveuiri. Demum super inecsam roagnam alteruin, «Anna vidpi, Auna vi'iet » (hoc enim
quu; prope posita erat, statuerunt iilam, et erfcia eidem feniimt; nomen erat ), copjosus undique con-
liberc gradiebatur, magnifice Dorainum coll;.udan- fluebant.
Ubus universis. Ilanc quoque adhuc superslitcm ab 43. Interea Vir sanctus accclerans declinabat
his qui eani novere, nuper audivimus. In eadera turbas, et cgrediebatur, cuin Juvenis qaidam, altero
urbe filiain mulam Patri sancto obtuiit maler, cui rjoculo caecus ab utero matris su;e, secutus csl, ct
niorbus epilepsia; loquendi adcinerat facultatem cousecuius est euin. Qui quidein ct ip.-ê fontinuo
Nec mura, Servo Chrisli imponeQle ei manum, so- ad ejus benedictionom visum recepil, et geminaia
lutum est vinculura oris ejus, et loquebatur recte, esl IjEtiiia populi prosequenlis. [Autissiodorum ali-
Li ejusdem urbis dioacesi loco, cui noinen Domna- quando veniens Yir beatus, orationis causa mona-
inant, cum Yir sanctus Missarum soiemnia cele- cliorum basilieam introivit, ubi confossor ftomini
brassel, coecum iili filium obtuiit pater. Exspuens gloriosus Germ.anus episcopus requiescit : cui posl
aatem iu digitos suos, et palpebras ej us , linieas, orationem regredieoii inulinrclauda, genibus r<'pens
eadem hora videntem iilum reddidit patri suo. Nec et manibua, ut sui misereretur, supplicabai. At ilie
longe ab eodem vico, apuu oppidum Argillerias, signo ciucis edilo, apprehendit mauum ejus, et
posi .Missaruni siraililer celebrationem feminam crexil eam : exiensquc dimisit incolumeni, et Deo
gratias rcddiiuram ad praedicli confossoris menio-
(84) Aiiherive, ordin. Cislerc, fundat, in dioeccs.
riain misit, suis pedibus gradienteiu.J Chiblcia no-
Liugon. au. 1136.
(85) Epist 322. men est vico, qui insignem beati Martiai basilicam
(86) Troisfo7Uaines, ordin. Cisterciensi fundai, hahet. Nam el fundus ipse ad possessior.em Sjjcciai
an. 1118. iudioecesi Catalaunensi. ecclesice Turonensis, ubi corpus jacel eJusOem glo-
347 S. BERNARD! VITA PRIMA. 3^8
rtotissir.ii oonfessorig. Hnnc vero vieum Dci Famulo a ituram, et a simul trans8aQlibu3,]uxlaverhumquod
traasîiDii ciaudum ailolesccoteni populus offe- ipse dixeral, exspeciata. Oblata igilur ab eis qui
rfibat : quem .id pjus nr.itionm creciiim prolinus, attuleruDt eam, siiinata ab Homine Dci, ex Dei mu-
ei libere graiijfniem, ad prsedictam beati Mariini nere gre.isum recepit, ei ibat gratias agens.
basilicam deduxeruiu, magnifice Domiuum collau- 49. Anuo aliero causa exstitil ul Vir sanctus Lin-
danios, i(ui Slarlini sui s|>iriti!m suscitsverat in gonas jieieret ; inter episcopuin et clerum civiiatis
BerDardo. illius orta gravi admodura simultate. Ubicum prima

CAPUT VIU, die ioefiioaciter laborasset, et mane facto pararet
De variif signis et miraculis premiscue editis, de abire, dicebat fratribus, i Qui.i vidi per visiim
(fuonini eventu priiis in visu edoctus fuerat. noclis introeunti raihi ecclesiam offerri claudam
44. Nonnullas etiam sanitales, quas iu m.inu feminam, el sanari. o Post unam fere horam, cum
fidelis Scrvi sui mirabiliter Christus effccit, per iierura clerici convenissent, prfcter spem omnium
visum ei rairabili-js prteogtendit ; multas ipse, cum reformata pace multis precibus coegerunt illum
ficrent, animi virluie persensit : ad aliquas eliam beati Jlammerti niarlyris intrare basilicam ; et quia
spiritii siiggerenlc non rogotus accessit. E riuibus, fames invaluerat, populum ad eleemosynnm exhor-
ne videatnr in immensura piocessisse narratio, " tari. Ubi inter loqaendum (sicul praedixirat) oblata
exenijila pauca subjicimus, illud etiam e rogione esl ei clauda mulier, el erecta, mirautibus quidem
monf-nles, ae quis forte tara breviter scribi opera omnibus, sed eis aniplius, qui sicut videbaiil fa-
tanla miretur : siquiilem muHa ex his in lam brevi ciiim, ita »e»e recordabantur audisse futurum.
fjeri vidimus, ul tara celeriter ea proloqui neijuea- 47. In pago Trevcrensi antiquum exslat cceno-
mus. i?! cuni dici soleat iiihil esse facilius diclo ; bium, <|uod Rutiaeuse vocatur: ubi celebranle ali-
huis tamen Dei famulo per gratiam quam accoperat, quando MissaTunriolemuia Viro Dei, iunumerabi-
signa facere magis facite videbatur, quam nobis lis aderat multitudo. Interea Gunlranus de Sura,
facta wrTrnre. Kgrclieuli aliquando monasterium (|iiod est oppidum eidem proximum monaslcrio,
Patri saivto homo quidamde linibus illis occurrens, claudam feminam fecii afferri. lisee ex. raulio jam
sanan'lur.1 filimu oftVrehat. Nani intra. raonasterium tempore repeDs hurai, erigipeniiusnr.n valebat; sed
qnidem iilirnfiis imponere manura diflicilius acquies- scab' llula tenens inanibus, renes ciuortuos post se
cebat, ne videlicet, si concursus illuc hominum traherc consueverat. Cum
autcm pra; multitudinc
(ieret, quies co?nobii imbarelur, cl disciplin,'; pcr- populi ad Dei Ilominem introduci fe:nina non vale-
iret. Erat autem pr»dictus pner iilc faiuus et vcX, in basilica ineilia repcnte convaluit ; et exsilicns
JJ
raenlis inops, claudus quoquc, et surdus, et niutus. ambulabal, non sine lacrymis agens gralias Deo ;
yiiieadem bora por ipsius orationem et msnns ira- cujus sc.ibellula populus jubil^ms tulit protinus ad
positionem ab orani simul incommodo liberatus, allare, ul sisierent ea Dcmiiio, et Bernardo servo
aiidieliai, loquebalnr, ct aaibulabat, el sanai mentis ejus. De cujus nobis curationo confessus esl Pater
effeclus, a priori penilus inquietudiiie et furore sanctus, quod prfficedenti nocle sibi prseosiensa fuis-
cessabat. Gumquo eumdera jam incolumeni filiuni soi. Videbaiur enimsibi ineadem basilica, iii raedio-
paier (levclus -if! oratoriuir. heatse Di'i Geaitricis populi circumstanlis, clgndestinus etiguotus ejusnio-
cum t,raiiarum actione deduceret, loquebantur di feminam tangere et iransire, ac proiinus eain-
mutiio fratres, do tam muuiplun 31148 unius iii- (lem videre saianam, plurimum sibi ipse congratu-
i.oranioiio pueri conquirejitc;-. hns etexsultans, quod agnitus non fuisset. Eadem
45. Ad qiios P.iler sanctus : c Flagellum, inquit, eiiam die rutilavit RulinsB in beati Viri prescntia
Dei eral, etmaligni spiriius dira vexntio. Vidi enim lux ccclestis, cujus benedictio aliis quoque claudis
Docte preelerila iioc eodem in loco : era! autem duabus femiois gressum, visum reddidit caicis i»que
iuxta fiuvium Aibam, ub> sananis est puer : hic, _ duabus. Siepissime vero contigit, ut inter orandum
"^
aiquit, \idi oblaium miiii puerum taiem, cxeunle iiidubiianter Dei .Servus agiios('eret viriutem adesse
ab eo sniritu vuquam, omnem protinu-j reeiper^ divinara.Giijus taraeu raodum cogDiiionis nullis sc
sospilatani, usy^.que membrorum. » AddiJit eiinm posse verbis exprimere faiebaiur.

Vir beatus de eadam scilicct visione ; « Cumque 48. Nonniiaquam vero cum sigoasset aliquos ct
paululum processissem eodem itincrp, quo nunc ia iransissel, sinatos esse dixii, et regressus «liquis
pergimus, juxla proximnm viciua (dicebat autera ex his qi i audiciani, sicut dictum eral, icve-
de eo nuem «lominaai Longum-Campum) olTercba- Dit. Egr,>ssus aliquando Basileam urbem, surdum
tur mihi puclla clauda, elDominus ei gre&sum red- quemdain ii^naverat, el Iransieral. Cuinqii'' paulu-
(l.ebat, » Audierunt et rairati sunl fral.rcs, futuri lum proceosisset, vocans AUxandrimi Colmiiensem :
magis attonili exspectalione mitaculi, qaam recor- Ucvertere, ait quajre lUrmn audiat hoino. » Ke-
datione iira^teriii. Quid enim unquam simiie munrius diit ille, ci. iilLim re|ierii audicniim. Similiicr ipso
audivit ? Ventum cst ad iocum, invenla est ibi pro- die cuiii signiisset alium cfficuiii alterooculo el ahi-
tinus puella clauda exspectaus Dei Hominem irans- ret : t. Deus, inquit, aperuit ocultiin ejus. » Huc
(87) Vide dc eo iiifra lib. vi in fmeprocerau ct iib.
etiam prifidictus Alexander (87), cum ad inquiren-
VII, cap. 20. dum reflexisset iier, ita esse coirnovit. Iste e.=t
3« L18EI\ IV AUCTORE GAUFRIDO, 350
Alexander, qui in eisdem diebus ad Viri Dei sacra « danlissima vitis emiît, iu Remoruni paroecta mo'
mouila, oslensioneraque viriuiura, eum aliis fernie «astcriiim IgDiacense plantalum feliciter radicavit,
Iringinia saiculo valcfecii, et seculus esl eum : a quo Quod aliquando visitans idem Sanctus, vicum Ma-
etiam post modicum tempus abbas est ordinalus in terme fluvio proximum, quem Rivolium nominant,
inouaslerio Tolosanse dioRCOsis, quod Grandii-Silva pprlransibat. 1130
Virquuque magnificus, etde-
vocatur. In Constaniiensi quoque dioecesi prope votissimus ejus amator, Samson Remorum archie-
114;S> castrum I^rieborg, cum liomini ca?co in via piscopus, comitabaiur illum, soiita veneralione
manum imposuisset, reniisit qui videret eum, et in- deduccns. Senex aulein cUudus ad mendicandum
ventus est videas. Quod de daobus aliis cscis in posiius erat tn via, cui unus e frairibus eleemoy-
pago Coloniensi prope monasterium, quod Brum- nam dedit. Secutus Abbas sanctus, cum jam borai-
villare dicitur, similiier fecit; et cum videre renun- nem perlransisset, convertit se : et paulisper in-
tiarentur, conlessus est se quoque sensisse virtu- lendens in eum, quid patiatur interrogal circum-
lem. stanles, et sibi iilum prjecipil cxhiberi. Suspicali
49. In territorio eliam Seuonensi, in oppido quod homines quod esset etamplius aliquid ipse daturus:
Sancti-Florentini noraine vocant, oblata est Viro — « Douiine, inquiunt, ciaudus est, nec moveri
Dei fflulier surJa : cui mauus imponens, per spiri- potest ; nos ad eum feremus quod volueiis dare. »
tuui sensit viitulis effecium, cum ilhi adbue stupida Quo respondente verbum et diecnte, « ToUite eum,
et lumultuosa (ut est geuus isiud), ct, ut ipsa anie ad me; » prirao quidem prie admiratione
etalferte
solebat, nihil se audirc clamaret. Maue aulem facto, mu'.uo sese intuebantur, ignorauies quid essel fa-
cum nec illa rediret, nec alter aliquid indicaret de cturus. Demum agaosceiites euia, clamabanl ad
ea; sciens Sanctus divinam illi misericordiam ad- invicein : « Abbas e»l Claras-Vallis, et protinus
feminam jubel. Invenla igitiir audi-
fuisse, accersiri illum sanabit. »
lum recepisse, veoil glorificans Deum, et Dei Fa- ai. Nimirum solitus eral, quoties polerat, ope-
mulo gratias agens, Egrediebatur idera pater Meten- ram dare ne iu vicis agnoscerctur, et iuterdicere
sium civitatem, et ex more devotus eum populus sociis ne cui cx occurrentibus utanifeslarcnt eum,
deducebai, cum episcopo eorum Stcphaao, ei fratre aut de co aliquid loquercnlur; sed quasrenlibus
ejus Raiiialdo Barreosi comite, aliisque persouis juis Iransiret, dicerf-at moiiachos esse, aul aliquem
tam ex clericali, quam ex mililari ordine raultis. C de personis simul euntibus nominurent, Igitur
liiierim causa exstitit ut rogaretnobilem virum Hen- aguito Dei Famulo ruuiU undique, et levantes ho-
ricum de Salmis super verbo quodam, quod ipse ei minem ferunl, et offerunt ei. Qui imixinens ulram-
episcopus ct alii qui conveneraiit, suggcrebant, ut que manum Capiti ejus, et in coelum suspiciens ac
videlicet Sletcnsi civilati et populo pacemdarei, cui breviter oraas, depouj illum jubcl, et ainbulare.
graviter inimicabatur. llle vero renuere penitus ct Excusanle eo et dicento, « Non possum ; — Ego
abjurare, nec ullis precibus flecti. Intcr bsec super- tibi, ait, nomine Domini et ejus virtuie prsecipio,
ia
venientes alii offerebaDi bcato Viro hominem sur- vade, et sanus esto jani ab bac hora. » Quid plura?
dum, obsecrautes ut ei mauum imponere dignaretur. Siatim deposiius, stalim sanatus est, statim lihere
Alille Cdeizelo succensus, sicut interdumob causas gradiebalur repleius siupore et exstasi ia co quod
necussarias lerror quldam ei auctoritas supra ho- coutigerat sibi. Sed et vicini ejus et coti pariter
minem iu ejus facie rutilabat, conversus ad mili- congratulautes Doniinum collaudabaul, qui miscra-
tem : <t Tu nos, inquit, audire contemnis, quos bilis hominis et merilum Bimui et votuno abun-
conlinuo coram te audiet surdus. » Kt iniponens [J
dantia sua; pietatis excessit. Uude etiain usque bo-
mauus homini, siguavit eum, et in aurcs ejus digi- die locus ab incoiis demonstratur, ubi signum tam
tos misil. Quo protinus audiente, pavens Henricus evidcns diviuEe viriutis elfulsit, ubi senex claudus
cl tremons ruit ad pedes flominis Dei, humiiiter sa- cx multis annis, li/ta inforiori corporis sui paria
lisfacicns, et hbere annucns quidquid fuerat po- prajraortuus, el a renibus deorsuni omni proraus
stulatus. membrorum desiitutus officio, dum stipein postulal,
50. Transiens aliquaudo servus Christi Brenam sauitalem recepit. Hic iuit Viri sancti noyissimus
oppidum, meudicantem in plalea vidit feminain iu Remorum paries mgiessus : siqutdimi faclum
C£cam. Quam aliquautispcr intuitus, cum ex more esl hoc ante sacram ejtis depositioaeiu corporjs
a irauseuulibus cleemosyoam flagiiaret : < Tu, in- aniio uno. Dequa fciiciura ejus actuum- fehcisîma
quit, peiis argentum, ei Dcus tibi visum doua])it. » consummatione erit nobis jain, scd sub alla narra-
Accedeus ergo tetigit eam, et oculos cjus aperuit. tione dicendum. Nirais euim iallitur, si quis arbi-
Qua! heueficium seoticiis insperatum, non minus tralur hUjUS sauctiasimi viri facta mirifii;» iiosst
niisericordia? magniludinem, quam iucem inaoliiam cuii ;ia mirrari •

ettam nccesse est nmlta lileri,
mirabalui'. luler primas propagiucs, quas ha:c abun- quam iiopossibilc oumia comprehendi,
351 S. i:ERMAtlDI VITA PRIMA. [552
LIBER QUINTUS,
aUCTORR GAOFraDO MONACHO CLAR.E-VALLENSl.
C.\PUT rP.MUJf. :
^ poriiai.siirHt. Tum tubiio fracia tria.cie sub pedibna

inuli, qiio êtiebaUir, .criiit, ei -ub glaciem vclip-
de pace inler civiuttem Hfetensem. tt vicinos ('jiws-
dam, pnnc.ipes opcrubciiti Bgrnardireformaia; ineu« illiiin unua tru.dobai. Quid faceret rnersus llu-
edilifque eu, cccasione miraculis. iraiie, giacie clausiis? Hecoruatus csl Patris sui,
i. Cum post lantos et tam muUos jam labon s rccordalus est proinissionis ejus, quie inanis 'sse
ac sudores Dominus dilecto suo Bernardo Clrira> non potuit. Continuo siquidem , ut hodie quoqiie
Vallensi abbati iliu dcsideratum prciiospR inortis faletiir, Pat[;cin sanetuni sibi visus est habcrc prre-
soinnum dare dispjiioret, et fidelem servum in re- sentcm : tantaquc suavitaie perfusus esi, ui nec
quiem introducere suam ; coipit magis ac niagis impeluni amnis, nec molestiam frigoris, uec si)!-
promptus iii ipso proficere spiritus, et caro iiifirn>a nndi difticultatcm, nec ullum denique iiicommodura
doficere. Cognoscens enim Yir sanctus prope esse sentiret aul meluni. Nec mora, coutra nuuiiGi-i im-
jam bravium, solilo currebat alacrius, et terrestris petura sine suo conatu divina virtute redi;ctu3, ad
suie habiiaiionis dissolutioncm senliens imminero, ipsum, pcr quod ante cecideral, foramen serciiciii,
votis uberioribus aspirabat ad habilationcm ex Deo, n marginem arripit, e.\it inlrepidus, illiesus e\adil,
domuiii non manufaclam, feternam in cu?lis. In cu- exploto negotio rcdit incolumis, et fideli promis-sio-
jus purissimo pcclore sacri sese dcsiderii llairima ne, sicul ipsc proinisit, invcuta, multiplices graiias
non capiens, crebris erumpebat indicii^, el ignitum agit : ad sacrurn cujus lurauium lam dcvotus hodio-
eloquiiim velieuienter fervoris interui vehemci tiam que persislil, quam cerlus est ejus sese marilis,
dcclarabat, sicut in sanctis animaiibus pcr proiih.;- vclul de tumiilo, et quidcin saiis horribili, revoca-
lam inler c.Ttera describuntur scintillee quasi aspe- tura. Sed non cst nobis super hoc declamaniimi.
ctus ceris candentis {Euch. i, 7). Coipus K^rtulo Alii aniiqui miracula conferant : nec minus hi.n;
decubans variis exercebatur incommouis : aiiimiis niirabiliter, quam puerum Placi-
beati Benedicti
tamen nihilominus liber el potens, qua? Dei eraiit dum, uec minoii assercnt a periculo liberatum qui ;
exercebal invictus, non cessans in rnediis quoquc etiam, si vid'.rcnt quein astrictus glacie reddidilflu-
doloribus ineditari sacrura aliquid aul diclare, (ira- vius, ei comparareal, quem evoinuilcetus : nOi>is
ro affectuosiiis, fiatrcs studiosius exhortari. In sulticit brevis el pura narratio.J

oblntione Hostia; salutaris, quam usquo ad defe- _ 3. Cum adhuc P.iter sancius in suo Clarae-Vailonsi
clum uUiniuin vixaliquando inlermisit, artus sibi " coenobio, licct lcclulo decubans, cursum viife viii-
vix cohseicntcs vigore sprilus susteniabat, semet- litcr ccnsuraraaret ,

gravis admodum plaga Metcnsi
ipsum pariter oflerens awptabilem hostiam Deo iii populo superveuit. Egressi enim in raultiludiiie
odorem snavitatis. Quo lempore ad avunculum suiira grnvi adversus viciuos principes, a quibus prat.^r
Andream niiliicni Tsnipli, qui et regionis Jerosuly- morem lacessitam se esse tanta civitas indigaai./L. -
raiiante maxima 2 358 columna habcbalur, cpisto- tur, traditi sunl multi in inanus paucissiniori
!am scribens inter cictera ail « Ego ennn dclibor, : Couclusi deuique inter Frigidi«-Moutis (sie eumi
nec puto me iongum facere super terram (Epist. euin appellaut) et MoselliC amnis angustias, ac n.a-
288). luo sese impctu collidentes, una hora, sicut riiceljA-
2. [In illis diebus causa exstitit, fraTum ali- tur. plus quam duo millia corruerunt, quidam gi.i-
qms in remoias Germaniie partes pro quil)usda;n diis trucldati, plurcs amiie siibmcrsi. Vehemeuli
mitlcretur agondis. Et missus est frater Henricus igiiur indi^nr.tione conccpta, nobilis illa civitas to-
monachus, quem anto sex annos de Constaniiensis lis ad ullioneiii viribns parabatur, cum e regione
dicecesis pariibus cnni pluribus aliis idem paler U ailversarios quoque et fortiores prseda copiosa, cl
sanctiis adduxcrat. Hic ergo dum milterciur, lon- audacio.i-es fccisscl eventus. Imminebat tolius pro-
gioris itincris pericula limens (nimirum hicius viiicife certt vastaiio, cura venerabilis eorum me -
erat), illud tamen maxirnc vcrcbatur, ne conlingc- tropolitanus Illiuus archiepiscopus Treverensis, do-
ret, ut idem patcr sanct.is, priusquam ipse redirei, iens anxie de iiraucritis, sed adhuc graviora forrai-
ab bac vila migraret, et absens ipse benedictionis diuis, et dignam gerens suorum solliclludineiu
cxtremffi participio fraudaretur. At ille benoJicens filioruni, unicum iu tar.ta ncce.siiaie petili refu-
ci, et dicens, « Netijneas, et incolumis revcrtcris, gium, el '«xp.-tiit Virum Dei. Veniens ergo (^lnram-
et uit quoquc sicut desideras, invenies; » coiiso- Valleia, ip.sius aique omniuin fratrum vesligiis lota
latuni illum emi?it. Profeclus iilem fraier, in tcrri- humilitate prostraius, rogabat et obsecrabat, ui se
torio Argentinensium astriclnni glacie tluvium tantis diguaretur opponere malis, qnibus alter nemo
353 LIBER V AUGTORE GAUFRIDO. 3M
posse nioJum poiiere videretur. Domiaus aulein, s ipsa dilatio profuit, hisprsesertimqui variisiacom-
sioal semper tiuelis servi sui diicxcral vias, el ia modis laboraiiies reinedia consequebaniur in carne.
pra-cipuis ijuibusque causis iiiitissimo usus fueral seu etiam qui vide.ntes ledilicabaaliir iii lide. Tan-
insirur.ienio, ex paucis aiite dicLius ipgritudinem tus euiiu concursus erai, ut muliiiudiue pariter
corporis eju^ aii.juatouus .'•clcv.irat. yu;lni:i dicbus alquc iuiportiiuiiate sua ipsum qnoijue negotiuin
cu:n ad iittoras veuerabilis Hugoni.^ Uîcusis oi..i- Cnmpuneuda? |iiici.s pcue des.perabiiitor. nnpeaireni
scopi rescriboret, ait ; « Yeru.ii cst quod audistis. douec quiesita tandeiu ia raedio fluiniiie iusula,
lafirmatus sum usque ad morteni , sed iuterim, pailis uiriusque pr.niarii iu naviculis accesseruut;
ut sectio, revocatus ad mortem, iilque lioc, ul me ubi compositis oiiiuibus sccuudum quod lidelis ar-
scutio, uon diu (Epist. 307.) » Vitau; qu;ppe raorlalein bitcr deliiiivit, datissibi iuvicem dextris rccouciiiati
luortcm inagis quain vitam repulans, uon a morte, sunt in osculo pacis.
scd ad mortem revocaium se senliebat, cum ab exilu o. luter oinnes sane quas per maiium servi sui
icîôcarelur, licet seniieus liaud diutius differendum ibidem prtcstitit Domiuus saniiates, celeberrima
Quod quidein saspius erga euni providentia di- fuil cujusdam curatio mulieris. llific ab aiinis octo
vina disposuit, iu cujus mauu piaciia erat anima pessima Kgritudine laborabal, vebeoienti tremore
S 13!$ quolies cum grandis aliquaueccs-
'
iiiius, ut et vaJiiis motibus uuiversa pariier msmbra coocu-

liitas evocaret, vincente omoia animo, vires corpo- tiens. Cum autem videretur gravioribus ortis difti-
ris non deessent, miranlibus qui videbunt eum, et cultatibus propeiuodum excidisse spos pacis, Uo-
robustos homiues iu tolcrantia supeiare. Expletis iniuodispouente veuit mulier ita tremcns, nec minus
/lamque negotiis, velut iu sc redieus, mullipliciaus hornbilis quam miserabilis, et omnes pariter ad
uiniTiaitatibus laboiabat, ui vix viveret feriatus, qui spectacuium conveuerunt. Orante deuique Dei Fa-
occupaius deijcere uesciebat. Cui iu opere novissi- mulo, sub oculis omuium pauiaiiin concussione se-
tam mauifeste, tamque .magnilice diviua adfuil
ifio dsta, perfeclain adepta est protiuus sospitatem.
-kiusut ex laboribus vires caperevidcretur. Accidit Quaj res in laniaiH admirationi-m eiiam durissimos
autera, cura in prijedicti Mosellse tluvii liitore rcsi- quusque penuovit, ut percuiieiites peciora sua, per
dtutibus binc iade pariibus mediator lidelis rogarei horam fere dimiuiam cum iacrymis acclainarenl.
aaa; ad pacem eraut, ut pars altera, ex tanta si- Tautusdeniqiic lactus esl impetus et concursus proci-
qjidem hostium strage forocior, quod exigebatur, dentium et deoscuiantium Viri Dei sacra vesiigia, ut
obstinata auimositate reuueret. Subito denique tan- propemodum comprimerelur, donec lollentes eum
quam agitati furiis disccsseruut, Viruni Dei insalu- Q fraires, et iiupoueuics io uaviculam a terra modice
tatum, solam vero eseieris oinnibus reliiiqueutes subduxerunt. Cumqcie aocedentes ad se principes,
desperatioucm pacis. Nec saue ex coutemptu ali- ut coeperat, pro pace rogaret,suspirantes dicebant :
quo, sed ex motu revereatias ejus iuiere fugam : « Oporiet uos hbeiiier eum auuire quem, ut ipsicer-
siquidem vcrebautur, ne priesenlium mentcs, quam- uiinus, Deas diligii el exaudii : et audito eo multa
libet improbas, facile flecterei ; iniuus cousiderau- facere, pro quo lanla faciat Deus in oculis aosiris, »
tes quid iile per spiiitum nusquam ab.seuiem yuibus ille (ut seinper cautus erat competenter hu-
posset eiiam lu absentes. Jam couvemus iu magno iuiinodi îcriam decliuare). « Nou propter me, in-
lurbiue solvebaiur , sola ulriuque meditabaiuur quit, sed propter vos facit.
arma, sula inibant coosilia malignaudi , cum Vir 0. Siuiili quOLjue miraculo et iu simili opportu-
sancius eos qui secum venerant coosolatus fratrcs : uitate, ipsa etiam die .Mctensium auimos Dominus
« Ne euim pcr mullis dillj-
lurbeinini, inquit; licet uicliuavit iiir>S ad pacem. logressus euim Sanctus
cultates, omuiao tamen pax desiderata provcuiet. » Metensiiim civitalcin, episcopuiu simul et populum
Quibus eiiam unde id Gussei innuiuit, Uiccns : ad ea quas pacis eraut,\ehcmeuier uigebai, Graviter
« Videbar mibi per uocturnum soporeui .Missam ,
I
autein uiebat iilos vulnus acceptura : quibus eniin
celebrare solemnem. Cu:iique, expiela paulo niiuus '
valide satis reponere cogitaveraiit, secus quara vel-

oratiooe prima, recordsrcr ;mgL-licain ex more can- leut, rei.iitiere cogebantur. In ipsa hoia oblata est ei
ticum, id esl Gloria in exceisis Dco, priiecedere de- mulujr paralyiica, de civitate eadem : cui manus im-
buisse, erubui, el quod obiilus Oii.iserara candcu:;: poueus, etoraus, uignatas estpalliolumquoque pro-
iuchoaiis, vobiscum pariier ad iluem usque coraple- pnuiii, quo utebatur i|.se, superextendere ei, teuen-
>i. » Jdm medium uoctis Iransierat, cum Vir .san- liumque upiscupo iradere propc astauti, el sub eo-
cius de prffiuictorum poeniiudiue priiicijium iega- deinvcljiiiiiue debilia tangero membra. fcixpleia au-
tioiie .suscepia, jucuudo satis converius ad suus. te:u oratioue et beuediciioue da:a, erexit illam :
« Aguosciie, ait, promissaj nobis cauendaeGloii;"' et omnibusque mirautibus, per medium illorum iuco-
caniici pacis prieparaiiouem. k luierim ergo parti- lumis ibat, quain attulerant iu grabaio . lu iluniine
bus convoiaiis, por dies aiiquot de pace tractaiiiiu quuquc Jlosella, dum ob iutolerabilem concurreu-
eii, et ob ijaximas oifficuiiate:; occurrentes ui:'ioque tiuin mutitudinem Vir beatus iiavicula veheretur,
Scepius desijeraiuiu, nisi qu&J oinnes jam consola- unus ex his qui curari desiderabaui, ciecusclamabat
batur, qua> omuibus inuotue.i-al, Abbalis âucti tani iu littore, obsecrans ut ducoretur ad eum. Cuinuue
ceria ue relormauaa pace prouiissio. Mec parum iile jam pertrausiret, auJicas homo aavigautem post
iS-i S. BBRNARDT VITA PRIMA. 355
euni in nJviculaaUcrn piscatorem, tliWbulatam pro-

j^
quod dum suam ilKs prsediceret Dominuspasîonern
tinus chlamydcm, qaa erra opertas, pc^rijjons dabat eral verbum absconditum ab eis, el capfire non va-.
illi, ul m navicula reciperetur. Factum est : ct ut lebant. Nimintm quoi lam vehementer horrebat
pervenit aii Sanctum, juxta siix fidci niagniludinem animus, minus facih persuadfbaiur ut crederet
magna velocilate sub rasinu ejus visu recp|)tc, raira- prajiertim cum pl ipso conipaliens (iliis ejusraodi
tus clamabat videre se coiles, videre homines, videre verba supprimeret. Cseterum factia quodamniodo
arbores, et cteiera universa. elamans, « Opera consummavi, quas dedit mihi Pater
7. Paucis ab eodem loco milliariis distat coeno- ut facerem, » magls ae magis actus omittere, affe-
biiim, quod Sancti-Benedicti nomine vocant ; ubi ctus retrahere, et sacrorura funibus desideriorum se-
puer claudus.et arcnibus infra omni prorsus mem- dula intentione prsejaclis, vicino jara littori haerere
brorura desliiuius officio, solis ad movendum mani- lirmius, et comraoiiius anplicare. Denique cum vcne-
bus utebatur et reiiibas, pedcs emorluos post se raljilis antistes sedis Lingonicae Godefridus de qni-
trahens : quem o\ Burgundiae partibus pater adve- busdftm eum so'licitaret agendis, et minus apponcre
ctum ante annos quatuor i!)i relinqui.Tat , et exiune aaimam mirarctur a Ne mireria, : inquit, ego enim
fralrum eleemosyo's alebatur. Itaque cum beati Patr^s jam noh sum de hoc mundo. »
adventum, et virtules Dominus operabatur in ip- 9. Videns autem Pater sanclus, compassioais et
so, per omnem circa provinciam celebris fama viil- misericordiae visceribus affluens, charissimos sibi
garet; imposilum plaiistro eumdera puerum fra- fratres, et lihos miserabiliter admodum labescontes
ties praedicti coenobii adduxerunt ad eum , rogantcs et arescentes prse timore et cxspeciatione superve-
ut solita pietate misero subvcniret. Acquiavit, impo- nientis deaolationis gravissimm et lameniabilts orbi-
suit manus, oravit, et cadem hnra sanum reddidit, taiis dulcissimis eos consolationibus refovebat : et
firmiter stantem, firmiter ambnlantem. Denique, monens eos in tuto divinse elenipntiae siim spei fidei-
sicut ab ejusdem loci abbatc nuper accepimus, usque SU83 anchoram per inconvulsibilem cbariiatem
que hoiiie fratrum pesora idein puer incoUiinis se- firmius radicare, se qucque promittebat r\ec post
quitu'- et custnf!"t; et si quis desiderat scire , Joan- mortem aliquando defuturum. Propensius aulem,
nes est nomen ejus. Aliter etiam claudus, in ejusdera quam nosier queat exprimere sermo, rogans obse-
monasierii vicinia degens, oodem tempore ad prae- cransque per miiltas lac rymas, tiraorom Dei el sa-
dicti Patris sancli bcnodictionem sanatus est , et cras puritatis, ac touu.s pc(fect'Onis amorem nostris
gressura reccpii. Sed et prope Leucornm urbein. iraprimere animis conabatur, Sed et monebat, el
loco cui nomen est Gundervilla, idem vir Dei femi- Q cum lacrymis obteslabatur, ut si quid forte virtutii,
nam caecam. illuminavit sub oculis plurimorum, aut exemplo nobis aliqnando comracndasset aut ver-
qui de tota confluxerant regione. Ca;terum nimis bo, id aemulareinur, id firraiter leneremus, ct pro-
difficile, aut oranimodis impo5sible foret, iiine- ficeremus iu eo; alii? eodem spi-
quidera verbis, sed
ris illius magnalia universa complecti. Sed neque rituillud apostolicum loquens Rogamusvos et obse-:
proposili nostri es: ejusmodi modo prosequi signa, cramus inOomino Jesu.ut quemadmoduni accepistis
et narrantUs virlulum operibu? operam dare. Hie a nobis quomodo vos oporteat ambulare et placere
euimviarum tuaruin.Pater diilcissime, fiiiis beatus, Deo per orrinia, sic et ambuletis, ut abuudetis magis
et hic lahor ultimus fuit. In hoc opere non minus (/ Thess, IV, 1). Atque utinara tam efficaciter per-
ulili qufim difficili, uec minus desperatas, quain ne- suaserit quara alfectuose suasit, Modura auteni aegri-
cessariae pacis, labores luos glcriose coraplevit, qui tudinis ejus si quis nosse desiderat, cxstat epistola,
magnifice seniper honestavit te in iaboribus tuis, te quam. ad amicuin quemdara paucissimis diebus ante
iii suo uoniine, et noniea suum in te giorificans, sacram a nobis profectionera suam ipse dictavit
Rex glorise Doraiaus Deus tuns. quara nimirum huic iiostrae narrationi duximus inse-
GAPUT 11. . rendain, quod videlicei etsi aliena quoque de ipso,
De Felicissima, sed fratribus iristissima, beati Yiri '
amplius tamen nos ipsius de se verba delectent.
morte. iO. « Suscepimus charitatem vestram in charitale,
9. Ut expleia Metensium reconcilialione, cX pro- et non in voluptate. Quae enim voluptas, ubi sibi
vinciae illi pace reddita, Abbas sanclus ad monasie- toium vindicut amaritudo 1 nisi quod solum nihil
rium rediii, gravi admodum Jam jamque defi- coraedere, utcunque delectabile est. Somnus reces-
cientis iiicommodo corporis oceupatus, in tania ani- sii a me, nc vel beneficio sopiti scnsusdolor uuquam
mi suavitale, et dulcedine spiritus quotidie propin- recedat. Defectus stomachi fere totum quod patior
quabat ad cxilura, ac si in portu navigans paulaiim est. Frequenter in die et nocie exigit confortari mo-
vela dcpone.i-et. Evidenter quoque fralribus aicbat : dieo admodum qualicunque liquore nam ad soli- :
.1 Hsec sunt veitja qufo loquebar ad vos.cura praeier- dura omne inexorabiliter indignatur. Hoc jiarum
ila hieme aigrotarem, nou vobis esse quod adhuc qund dignatur admittere, non sine gravi molestia
lim-^retis r asslatc proxirai imminere (ine mihi sumit sed timet graviorem, si sese vacuum omniao
;
credere) hujus corporis dissolutionem. > At quara diiniserit. Quod si plusculiira quid interdum admit-
evidenter piopiio didiiimus fxpcrimcnto, quod de tere acquieseat, id gravissimum. Pedes et crura in
sanclis Apos'.oIis Evangi'lia sacra testantur, 1154 turauerunl , quemadmotlum hydropicis contingen-
357 LIBRH V AIJGTORK GAUFAIDO. "5.^
solel. Etin his omnibua, ne quid lateat amicum dc « ista, aDiinorum.Cujus eraisirnplex habitus, simplex
slatu aiTiici sollicitum, secunJura iatcriorera lionii- vultus, dulcis facies, sjraiiosus aspecius. Gujus de-
nem (ut minus sapiens dicoj spiritus promptus est nique vita fructuosa, cujus mors prctiosa : quia
incarne intiriua. Oraie Salyatorem, qni noa vult tibi quo()ue Christus vivere fait, et mori lucrum.
mortem peccntoris, ut tempestivum jara exitum noa (juoJ si nobii alterum lortassis utilius, scd alteruni
differat, sed cuslodiai. Curaic munire votis calca- niulto molius libi. L.t quod tibi tara commoduni,
neum nuJum meritis : ut is qui insidiatur, invenire nobis, si pie sapinms, noa potesl non esse jucuii-
nou possii undo ligat dentem, et vuluus iiilligat. llax; dam. Ca;terum etsi pium esi congauderc tibi, Pater
ipse dictavi, sic me liabens, ut per notam vobisma- bone, qui in gaudiura Domiui tm fcliciler introisti
num agnoscatis affectum (^88). » ncu lanien impium super nos ipsoi flere, quos ui-
11. Uoc exemplar epistola^, quain,ul nos diximus, rairum, abeunic lo, Sulito gravius hurror geminus
el ipsn quoque ejus verba declarant, Pater sanctus eircumsepsit, dura nobis est vita l?edio, mors li-
exitu \i\m imminente dictavit. Ex cujus tenore pos- mori. Et si pium congauiiere libi qui beato transitu
sel nirfiirurn diligens lecior sacrurn ilUus vel cx mortis ad torrentem voluptatis, quem ardenter si-
parte sliquii poctus agnoscere, quauta iili in ipsa tiebas, acccssisti : nostrara tamen vicem dolerc
8ui ruius corporis tranijuilUtas raentis, serenilas " non inipium, quibus et vivendi omnis pariter est
aiiimi suavitas spiritus, quanta sub fiduciie cul- sublata suavlias, el moriendi necdum coilata secu-
niiue radix iiuiuilitaiis. Sed nosirum sul; tam gravi litas, Et si pia libi impendilur gratulatio, fclix
arlirulo inconsolaLilcin lucturn aliquatenus illiic-ti anima, qua; in plenitudine lucis exsultas : non ta-
inare ac sibiine' exhibere licebit, pailidasque, si men inipia super nos assuniitur lainentatio, qui re-
pie senserit, turmas irnaginabilur filiorum, exter- lecti samus", post mirificam, ia qua hactenus'exsal-
ininatas facies, vultus exsaugues, genas lacrymis lavimns, claritalem, horrere m.igis tenebras subin-
sordente?, suspiria quoque pectorum ac singultus. li-aniss; posl aiirea, quw paulo ante vidimus,
[Quis enim I]i5d apud nos crat tumultus cogita- ssecula gravius ferre hoc plane ferreum, quod suo-
tionuai, quod naufragium animorum, aun lliesau- eessit. Sed rcfleclamus stylum ad ordiucm narra-
rus tam amabilis raperelur a tiobi* ti piitfsontibus, tionis, el Painmi, quibtis possumus votis, exitum
et cerneniibus (una nec spes eiiifl rolinf^nd' 'loc prosequamvir, exiium noUs lugnbrem, nain illi
facultas aliquM coiiirrie:<-Hi' ? I''iler crat . sed qualis potius triunipheileni.j

pater qui videbatur abire ? Nobis quodammodo pro- 12 Igitur ante Patris hujus excessum accedentcs
prius, verius lamcn loti niundo communis. Erat Q ad eum filii, quos per Evaugelium ipse genuerat.
cnim omnium et bonorum gloriatio, et malignan- piissimum ejus animum lacrymabili supplicalione
tium metus, ul de eo non incongrue viieretur esse pulsabant^ el haec atque hujusraodi loqucbantur
psîllcndum : Videbuntrecii.el lwtabuntur,el omnis ;< Nunqiiid uon inisereris huic niomstcrio, Pater?
iniquitas oppilablt os suum {Psal.cviti^lj.Qao pr»- uunquid non compaieris nobi<, quos tanto pielJtis
sente, sanctitas oranis jucundabatur, praesumpiio affectu maternis lactasti uberibus, palenia conso-
frenabatur, durilia compungebatur. Quo pree^senle latione fovisti? Quomodo sic expouis labores tuos,
celebris quisque conventus volut quodam sole ûos in loco hoc laborasti V quomodo larn dileclos
resplenduit ; absente, caliginosus ei quodammodo Inctenus fiiius sic reUQquis ? » Tunc vero llens ipse
mutus appannt Ouam devote, quam pie singulis cum Uentibus, et columbinos oculos in 'ueluui por-
nostruin et tunr hodii>que claniandum : Pater mi, riveas. ac iiieuto tota apostolicuin Iliuin coacipiens
paier mi, currus hrael, et aurigaejus ' (IVlieg.ti, ^'piritum. ttstabaiur coarclatum se e duobus, cl
12.) Tu fluctuaniiumportus, clypeus oppressorum ;

qnid cli^êrel ignoraiitem {Philipp. i, 23, 22), et di-
et, ul de seipso bcvius lob loquitur, caeco fuis-ii viii;e loliirn tribu-jre arbitrio pieiaUs. Nam et bine
oculus, et pes cl.uido (Job. xxix, 15). Tu perfectioms ,

, patoria ilhiin urîebat charitas, filioruni voiis an-
exemplar, virlutis forma, speculum sanctitatii Tu n'jere. utmaaeret: et indc trahebat Christi desi-'
gloria Israei lu lalitia Jerusalem, tu deliciae lui dcrium; ul migraret, Cui laraen ab olim jaiu atqua
sajculi, el uiim mih tui temporis decus ; olivu fructi- aliiiis radicata in pectore ejus humilitas persuaserai,
fera, vitisai"iiid;ias, palma florida, ccdrus raulli- ut ex intiiiio cordis affeclu servum inutilem se esse
plicata, platan'13 exaltala. Vas electionis, ct vas ho- diccrel, et arboiem sterilem repularet, ex cujus
noris in doino Dci ; vas auri solidum, oruatum vita nullus sibi fi S 5G fructus, nuilus alten cuiquam
omui lapide prelioso, fide et sanctitate solidum, et proveuirel Nam et suiilus erat in fainiliun collo-
variis charisraatibus tanquam gemmis oruatum. Tu cutioue faien, vix credere se liominibus, quo.l sic
Ecclesiai sanctie foriissima spleudidissiniaque co- eum sibi ulilem c.-edereui ui dicebant. Seu uec p.ir-
lumna, tu veheniens tuba Dei, lu dulcissinium vuni sese ia suis super lioc cogilationibus pfrhibe-
sancli Spiritus organum, pios oblectans, desidos nal ali juauilo iustinuisso contlictuni, quod nei;
excilans, debiles portaos. Cujus medicinalis manns tam veraces homiaes fallcre velle, nec tani pruden-
et luigua morboi utraque Ciirabal ; illa, corporum : (es falli possL veri.si:aile videroiur, cum altorutruin
(88) Epistolahaic ordiae 310 , in quibusdam mss. abbatem, qin ei qticedam xenia mittem. -l^- ejns
ita insciibitur : Epistola ad Arnoldum iionte-laifi valeivdine iulilciiii fuorut sciscitalus.
35'J S. BERNARDl YITA PfilMA. 360
excusare non posset. Quem eniiii lotus rairabatur » minisier et sacerdos Allissimi feliciter ingreditur in
Orljis, soius ipse (quod urai niirabilius) nunvidebai ocum tabernaculi admirabilis, ad allare Dei sacram
suse vidclicel opcrationis oiiinionisvc Sjilcndoreni, ei et acceptabilem liosiiam sui spiriius oblaturus ;
sicul ille (juuiidaiii vii- si;ii|)lex cl rectus, iiec solcm corpus etiem rite paratum et ornatum sacerdotali-
cuni iulgirci, ucc iuiiam inccdeiitem cla'c vidisse bus induraflntis, oni.torio bcatse Dei Geuitricis in-
se mciuorabai {Job wxi, 2iJ). fertur. Plurinia quoquc nobilium et ignobilium dc
13. Novissime cuiu exierioris liabitaeuli iiiidiquc vioinis quibusquc locis geuiebunda proiinus turba
jaai soluta coinpago, dcsiderauti unima: iibcrum coiivenii, ct valleiu tolam ploratus cl uluiatus
pra;s(ar\;t egiessum, inaguas illu dics illuxit, quo niultus implebat. Amarius tamcn pro foribus mo-
perjjeiuus ilii ortus esl dies, ad tujus exituui vicini nastcrii lamcatabatur sexus miscrabilior mulicrum,
episcopi cum abbatum el Iratrum copiosa niultitu- quoJ accedeniibus ad beata vestigia viris, monastici
diue fueranl cuugrcgali. Ilora aulcm diei peue terlia Ordinis uisciplina (89) iuexorabilitcr eis eliain tuuc
siogularis luci ina sua^ gcncraiionis, sancius ac vere neâret ingressura. Ciduo mansit in medio gregis
beaius abbas Bcruanlus, a cuipore mortis iu ter- paslorexstinctus, dumpristina illa dulcissimi gratia
ram vivcntium lcliciter Christo cuce magravit, ex vultus nil minorata, sed aucla, raagis omnium ia
{ilioriiiu circuuisiantium ct iuter gravfs singultus o se figeret oculos, animos traheret, sepeliietaffectus.
ac lacrynias uberes uicunque psailentium clioro ad Crescebat auiera supra modum rucns uodique po-
muUorum, quos ipse priemiscrat, ccetus transieus puli muliitudo, el intoleratiilis jam flebat impetus
ixtabundos, ad sauctorum cuneos gratulautes, ad concurrentium, ac desiderabiles tenentium pedes,
obvia aginiua augeloruin. Ftlix anima, quam sic osculantium manus, applicantiuni panes, ballheos,
levabaiit e.xcclsa suorura piivilcgia meriioruin, quam ii&7 numinos, ci alia qua^que servanda sibi pro
sic pia iilioruni pioscquebauiur iuleriorum vuta; l)enedictione, et variis necessitatibus profutura.
sic quoque superiorum desidcria sacra traliebaut Maxime tamen parati in diem lertiura solemnem
Felix iili et vere screnus dies, quo plenus ei nieri- per loca proxima praesiolabantur reponendi sacri
dics Clirisius illuxil : dies cuuctis vitae su<e dicbus corporis ejus horara, copiosius undiquc conventuri.
tantia ab eo ex^peclatus dcsideriis, expetilus suspi- Nain et secunda die tantus circa inendiem populus
riis, Irequeiitalus lueUitatiouibus, oiaiionibus prie- fuerat ccngreâtus, et tanto pieiatis zelo stipati
inuuiius 1 fclix tiansitJS de labore ad reliigeriuiu, undique sacrum corpus obsederant, ul nulla
de ex^peciatione ad piieinium, de agoue ad bravium, pene episcopis reverentia, nulla irutribus ha-
de inoite ad \iicim, de lide a.l nutiiiara, dc peregri- Q beretur. Unde veriti nc quid simile aut forte gra-
uaiioue ad patriam, de roundo ad Patreui ! De quo vius accideret die tertia, prieoccupautcs horain,
tliam iiansitu ejus multa novimus appaiuisse quam et maue more Sacrilicia cousumniantes,
divina ex
niulils, cl quidcm non iudigna rclutu, sed dilticile sicui et biduum jam in celebratione llissarum et
nimis singula vestigare, et sciibere omnia nimis jugi fecerant psalraodia, purissirauiu iliud balsaiuum
longum. Nam et usque modo mullifaric niultisque suo vasculo commisere, in lapide reponeiites lapi-
modis patcruus erga filios araor, vere tiiam nunc, dem preliosum, optiraam niargaritam.
inio nunc verius vivens el vigtns, crcbris rcvela- 15.«Gousumuiatis ergo febciter vilse suai diebus
tioiiibus eorum digualur solari lacrymas, rdevare et annis circiter sexagiuta tribus explctis, diicctus
raajstitiam, at quo dulcius ei congaudcut, minus Domini Bernardu?, Clarae-Vallcusis coenobii primus
anxie dolcant sibi. Si qua tanien ex liis, minus pro- abbjs, aliorum quoque amplius quam cenlum sexa-
iixain (Jcsidsramia narraiioncm, lector scire desi- giuta monasteriorum pator (90), decirao teriio ka-
derai, propiio magis et novissinio credimus reser- lendas septembris inter manus oljdormivit
tiliorum
vauda capituio. iu Ghristo. Scpultus est auiem undecimo kaleudas
14. iterira teetera prosequeules, quanta possu- [) ejusdem mensis ante sanclum altare bealw Virgi-
uius violeuiia aoinios averlanius ab illo tmi gravi nis matris, cujus luerat devctissiruus ipse -icerdos.
gcmilu et fuîtu, quo niniirum grex miserabilis, Sed et pectori ejus ipso lumulo cipsuia su.ierposita
paslore niigrauio, pcrsonuil. Parcaiuus pagiiite, et eit, in qua beati Thaddiei apostoii reliqui* conti-
quanium possumus, siringamus oculos, palpebras neuiur, quas eodein anno ab Jerosolyma sibJ mis-
comjilodauius advcrûs la&rymas, quibus in illo sas, suo jusserat corporisuperpeni : eo utiquc (idei
bua; clariiatis abstcssu valiis nostra ftuebal, Eccle- ct devotionis iuluiiu, ut cidera aîostolo in die com-
sis; piotiuus universte caiiccai sui propiaatura moe- munis rcjurrectiouis adha^reai. [Prius laniec, quam
roris, cui iiacteuus ccnsueveral stiUare dulccdineni, sacratissimum illud corpus Jl.tiuIo reddeieiar,
gaudia fuuderc, fluere cousolatiuues. Dum tidelis unus e fratiibus, qui exmulii& iiunis caduco morbo
(89) Eadem apud Claraiu-Vallem, uli et apud septuaginia duo circiier raor.aslcria excitavil vei
Cisteicium vigcbat discipliua, qu<e oliui apud Cister- adoptavit, nemps in Gailia 3^, in Hispania H, In
cieuses comiiiuuis luil, exc pto iefio Deuicatiouis, Belgio 0, in Auglia 5, totidi-T, inSabauuia el in
quo mulieribus coucessus cst iu Ordinis ccclesu HiUrnia, in Itaiia 4, iu G<'i '(.ania duo, duo ii-iiii
aiiitus. in Sueccia.acdemuui uuum :l alteruiiain Hungiria
(,90) Nempe tam per se, quam per abbatias Cla- et Dauia, ex Chrouologia uoitra.
ra-Valli subjcclas. Nam iJeruardus per se lautum
m UB8R V \UCTORE GAUPRFDO.
362
graviter laboravit, plena fide opein flagitalurus ac- ^ congregaiis frairibas hKc eaaem verba locatas est
cessit. Quem nunc usque superstitem novimus, el «Ouid teneiis miserum horainein? Foriiores estis,
iiilid unquam ex ea hora prtedictse infelicitalis exet invaluistis. Paicite, quseso, ;jarcite, sinile me
fccrlum.J sbire. » Prius taineii cum ia suiniD.o peiiculo et
18. Facta sunl luec fodcm anno quo beatus Papa limore fratres oraaes ia orationibus humiliarent
noster fcugcnius terlins, ejusdem patris sancti in auiinas suas, uni eorura -nsio talis apparuiu Oc-
couversatione sancla filius, ab hac luce, vel ab hac currebat cum mulla exsuital.ione Viro Dei
extra
mngis caligine migravit ad lucem, cujus merita in monasterii claustra innumerabilis mullitudo. In qua
ipsa cui nsigniter praefuit urbe miraculis pluribus tamen processione, solos quaiuor praeuntes idem
illustrala coruscant successore eius Anastasio
:
frater qui videbai agnovii : magnum illum dilecio-
RoiuanBe Ecclesiae prsesidente, regnantiUas autem in rcm cjus atquc dilL^cium, cujus et ipse in libro
Romauorum imperio Friderico illustri; in Pran- quarto de_Cousideralioiie cuni laude raemioit. Gau-
coruiu regno piissimo rege Ludovico, Biio Ludovici; Iriditm episcopura Tlarnoteusem; Hambertum quo-
principaium Ecclesia; universie ac tolius crealurse qiie, qui Igniacensis cffloobii fueral
primus abbas;
vioibilis et invisibilis raonarchiam tenente Dei Filio cl duos ejus germauos, Guidoiwni scilicet
fralres
Jesu Chiisto, anno ab Incarnatione sua millesimo | l et Gerardum. Exceptus itaque reverenter, et post
centesimo quinquagesimo tertio, qui cum Patre et osculum pacis amica diu coiloquia miscens Pater
Spiriiu saiicto vivit et regnal Deus in seecula S8ecu- saiictus ac beatus, cum his quatuor stabat, exspe-
luruii). Amea. ctante seorsum muititudine caeterorum. Novissime
CAPDT III.
salutaotes eum prsedicli viri, ex hoc sibi jam red-
enndum esse dicebant. Tum vero expalluit ille, el
De revelaHonibiis diversu postsancti Patris obitum
circunifusa sibi raoesdtia internum declarans animi
factis.
dolorem : « Quid ergo, ait, sine me vultis abire i »
i'. iam de supra raemoratis revelatioaibus pauca
Et illi : « Non potest adhuc tuo. et nostro saiis -
diciuri, ab eo sumamus iaitium quod praedictum
fieri desiderio, donec veoiat tempus novorum. »
eot.aimo septimo acte quam tieret. Eraut duo fra-
Dicebant autem terapus novorum, quo frugei
tres \n nionasterio, de sacra beali Patris vita et
novK eoliigereniur, sicut evideuler postmo-
lelicibtj.s ejus actibus coiloquentes ; quorum alter
dum probavit eveulus, dum in Augusto mense do-
ab ineunta adolescentia educatus ibidero, ad alte-
rum ait : « Nosti quot annos sii victurus bic bea- S

cessit. Mane ergo frater ille, cui hoc osteu=um
fuerat, cousolatus est cseteros, jam irami-
veiul
tis«imus Pater noster? » Cui ilie : « Nescio, » in-
nentem Patris obitum furmidauies, quod vi-
et
quiu Et alter : « Ego, ;iit, novi eum sex aut .septem
derat et audiaral indicavit. Adhuc autem liiems
annos adhuc in carne victurum. j Hoc aufera unde
erau
sciret, minirae jam scire possurans, quia nee tum
indicavit, et aute Patrem sanctum ipse decessii.
19. Eodem tempore altera quoque visio prioris
Porro alterius hodieque superstitis relatioue hoc

coofirraatio fuit : nisi quod evidentius jara utriusque
vcrbura nobis iuuotuit, qui tunc magis miratus est corapleta veriias probat, quam evideuier in utra-
se audlsse, quando ul ab olun audierat, ita vidit.

que quod fulurum cral, Dominus reveluvit. Videbat
Talis vero ilie est, ue cujus testimonio i>ec nos enim frater quidam, et ecce par.ibat Vir boatissimus
ascendere Jerosoljraam, jamque ipso iu prociiiciu
ambigiraus, neo cuilibet aiteri qui eum noyerii,
credimus dubitanduin. Neque id solum, sed quod iiineris erat. Ad quem veuerabiiis Odo, qui a pri-
nou minori dignura admiralione videtur, nomen mis fere annis strenue satis et laudabiliier coiiver.
quoque et personam successoris ipsius, iudicante satus in monaslerio, absentiuni consueverat pra;po-
«''«'"um supplere vices, revcreuter accedens, dicebal
sil.i eodera fraire, exluiic inaotuisse lestatur. Ala- D
nilcsle enun eaden» hora frater iile priedixit, t quia se prEecessnrum. Cujus visionis sic ostensa est veri-
ilomiovs Robeitus, qui hodie abbas esi de Dunis, tas, ut prasdictus vir Deo dignus ad coilestem Jeru-
pfislhunc beaium Patrem abbas futurus eat Clarae- salem, ubi vere visio pacis, paraniem jam egredi,
Vallis, J Nain qmjd disjunctive sex vol sepiein el paulo posi secuturum Patrem sanctum, fciici
nmios viciurum dicebat, ad I I5S hoc Bertinuisse functus legaticiie prseiret,

videiup,quod inventus sil lerminus idem ultra sex- 20. Sed ct abbas quidam, satis ei habilaliooe
tuinannum, intra septimum lamen. viciaus, nec minus alfectione devotus, paucis die-
18, Prope erat jam tenipus, ei festinabat Paier bus aote felicissimum Pairis bujus excesiuui, vide-
sanctus ad metara. Intirmabatur etiim, sieut iu hu- bat eum preiiosissimis oruaium sacerdotalibus in-
ja'; libelli piincipio memoravimus, adeo ul illa dumeiitis, el excelleQtiperfusuin gloria, cum ingenti
jam infirro.itate ipsius perlici virtug, jam imminere solerauitate ad altare deduci. Ad cujus iutruiluin
exilus videretur. Interea fratres iuslare suppli- ecclesia magna magnis resuliaiis vocibus coiicla-
CHiiouibus et obsecraiionibus, qaibus polerant, mabat : Puer natus est nobis {Isai. ix, 6). Vere
;qjiidDeum. Unde etiam Sauctus ipse cognoscens eceoim puer ipse erat mitis et humilis corJe; ei,
eorum precibus desiderium suum differri, cum ali- sicut parvulus, accipieos regnum Dei : in cujus
û-xoto melius secundum corpus habere coepisset, mcrito gratulabunda naiali aogelica nuiUitndo, el
Patroi,. CLXXXV 12
363 S. BKRNARDl VITA PfllMA. 364
oraDis pariter Sancloruin ecclesia, dum nobis vi- nescire professus est. Cui ipse : « Ad radices.
ilerelur mori.sibi illura naaoi ; dum hio consum- inquit, raontis Libani vcnimus. Et nunc maneliis
marelur, ibi incipere, non lam sonoris vocibus bic, ego autem ascendain in montera. » Interrog.i-
quaui votis paribiis concinens cxsuUabat. Si cnim lus qua de causa vellet asccudere : « Discere volo, »
»d unius poeniieoiiam peccaloris tot;i illa cu^lestis iuquit. Miratus iile : « Quiil, inquit, vis discere,
legio in laeiiiiam susciiatur ;

quaiuam i!li gamlia Paier, quem uulli hodie in scienlia credimus esse se-
exliibuisse crcuendus esi, p:T qucm gauiiia taiita re- cuiiduin"? Ad quem Sanctus : « Nulla, ait, hic scien-
ceperal de lam multorum convei>ione et pcenitentia tia, nulla v<Ti cognitio : sursum scientise plenitudo,
peccatoiura ? Quis enim valcat a^siiinare, quanlis sursum veia notilia verilatis. » Et io huc vcrbo di-
iu sajculari iiabilu ct conver.satioue maneniibus, n.iltens cuin, in montcm altissimum subiit coram
qiiantis oiiam ad alias virorum seu feininarUD) cuu- illo. Cuinque intueretur ountem illum, exptrge»
gregailoiies transeuntibus, i I5?> periiujus fidelis factus est, et occurrii protinus ei verbum iilnd,
famuli miiiisieriura dedit Dorainus pcenitentiam ad quod ad Joannem olirn de ccelo sonuit : Beati mor-
salutem ? Aut quis numoret eos qui sub ejus cura iui qui Domino moriuniur. Ut ergo mane lo-
in ceutum sexaginta monasteriis per Dei beQiguita- cutus est abbati suo et fratribus, Patrem sanctum
lem ad pcenitentiam sunt adducii ? Nam ex liis so- ex hac vila raigrasse dicebat. Et notantes diem
Ijs, qui speciales ejus Clii videbanturj prajter eos ac diligentius inquirenies, ut audierant invene-
qui jam cursum vitsB feliciler consmnmaverant, runt. Euge, lâter sancte, qui ascensiones in corde
prseter eos qui per alia loca fueraut propagati, ea disposuisti in valle lacryraarum, fellciter jam aseen-
die qua felicissimus l'aler ex Clara-Valle monlem disti de Clara-Valle in moatem Libani, niontem
habitantes iu candiilationis, plenitudinein luois, celsitudinem cla-
ascendere ineruit Clariorem, reliquit
ea septingentas ferme aniraas, Domino Servien- rilaiis. Innocens mauibus et mundo corde ascen-
Quid igitur rairum si gratus curiie, si ac- disti in montera Domini, ad dlvitias salulis : ad tlie-
tes (91).
exceptus cum iailitia ct cxsulialioiie sauros sa|.ienliie ot scieiitia: pervenisti, ubi pure
ceptus Regi, si
credatur : in quo giatia Dei usque adeo vacua uo.i puram videas verilatem, ubi unus cum omnibus
tibi
fuit, qui tam feliciter, tam eflicaciter, pius omui- sanctis magister ost Christus, ubi omnes jam doci-
biles Dei. Trahe nos post te, qiiaisumus, et de inonte
bussui teniporis, et multarum relro gencralionum
ialioravil ; qui talenlum sibi traditum tam co- excelso niisericoruiter respice Vallem tuain. Ad-
denique lucra retulit de esto laborantibus, subveni periclilantibus, ascen-
piose mu!ti|ilicavit, tanta
ncgoiio ? Sed de bis hactenus, ne quis nos arguat C dentibus manum porrige. Dat iiduciam tua nobis
quam polliciti sumus, metas e.\cedere brevi- ab olim experta, nec cxinanita modo, sed amplius
ejus,
tatis.
curaulata benignitas. Quin etiam visio, quam sub-
21. Sane in monasterio praedicti illius abbatis, nectimus, ab eadem nostra praesumptione non dis-
ejus natalem praeviderat ea nocte, quam crepat.

qui sic
nobiscum Pater sanctus mane profecturus ullimam 23. Proxima nocte postquam sacrum corpus sc-
fecit, venerabili ejus prreposito apparens, valefccit puliuriB traditum fuerat, quantam adliuc pro filiis
illi, ct ait : o Noveris quia jam migro, ncc ulterius

sollicitudinem gereret Pater sanctus, et quomodo
hic morabor. » Quod ut ille iudicavit abbati, acee- suos quos in mundo dilexerat, in finein quoque di-
lerans abbas el Claram-Vallem veniens, ipso aie Jigerct, evidenter ostendit. 1 160 Appareus eaim
Abbatem sanctum, sicut dixerat, rcperit jam mi- cuidam fratri ia multa gloria, et fulgore magno ve-
grasse. siis ac vultus, et desiderantem tenere ciio pertrans-
22. Frater Guillelmus de Monte-Pessulano, cujus iens, aiebat : « Quia pro quodam fralre simplice
el supra feciraus mentioucra, vir inagniticas olim veni. 1) Audierunt hoc fratres et mirabantur : sed
in sseculo fuit, sed maguificonlior in sseculi fuga. ,
, ciica horain diei teriiam veritas comprobata est
llic in inonastcrio Giandis-Silvse monaclius factus, visionis. Defunetus est eniin quidain Irtter lauda-
Palrem sanctum dcvolissime visitavit. PieJiturus bilis admodum siraplicitaiis ; ct, sicut omnino cre-
auteni lacrymabiliter querebatur, quod noo esset dibile est, animam ejus tanto duce felictm, qui pro
euin ultra visurus. Cui Vir Dei : « Ne timeas, eo se venire dixem', socuin lutit. Paucis quoquc
ait, adiiuc sine dubio me videbis. u Ilujm etle- ex|>letis diebus, alteri cuidara frari magnilice satis
ctuni promis>ionis devoii&simus ilie Guillelinus ex- appareiis, ct arguens de S'io nos dolui se discessu,
spectan<, ipsa uocte cum beatus Pater ex hac vita piist verba muitaj consolitioiiis, et promissionem
decessit, in monastcrio Grandis-Silvse apparentun felicitatis jetemse in sua perseverantibus obedienlia
sibi videre nieruit, ei diceniem : t Frater Guil- et doctriiia : « Hoc etiam scito, ait, et dicito fratri-
lelme. » £t ille : < Ecce ego, doniiue. » « Veni, in* bus, ciijusdam vere sancii corpus, cujus et ego ha-
quit, ir.ecum. « Ibanl igitur pariter, et ad moniem beo vesiein, iu oratorio esse sepultum. > Dicebat au-
quemdani aliissinium ptrvenerunt. Interrogabai aiitein cpiscopum Malacliiam. Ipsius eniin tuoicam,
tem Sanclus ao scirel quo venissent. Lle vero se inqua sanctus ille feliciter obdormicrat, ad Mis-
Denumero Novitioium vide infra lib. vii, sarum sibi servaverat celebrationem, et moriturus
(91)
caip. 12 et 29. in ca sese jusserat sepeliri, sicut et sanctum iilum
365 L18BR V AUGTORB GAUFRiDO. m
in saa sepelierat veste. Quod tamen verbum et Ipsi a ibidem aomine congrsgatis, quod est aaper oiiine
fratri, el quampluribus aliis usque ad hanc visio- nomen, sicui et tu auper ownia Deua benedicius in
nem prorsus eral igootum. Felix pontifox, cujus saicula. Amen.
meriia Pater sanctus el vivens praidicaveiat, et de- In codice Vaticano, n. 676, hic liber camtat capi-
functus. Fellx charilas, quae in morle non exci- iulis 23, quorum uliimum deest in vulgatis, Sic
dit. Fdix SQcietas, quam noc illud divortium tam autem habet :
crudeie diremit. Gloriosi siquidcm Paircs qttem- 26. lu mcmoria istoroa juslus Domino constiiu-
admodum in vita sua dilcxerunt sc, ita et in morle tas et suorura iion negligit memoriam filiorum
non sunt separati. agens post IXOl mortem peragensque miracuiis
24. Nam et post dies circiter quadraginia abbas quod suis idhuc vivcns oraculis preedict-bat. Cerni-
quidam ex majoris Britauniae insula, sacraj illius tur in operibus vlriutis ejus sermo ille vivus ei elfi-
sucieiatis virlutem feliciter experiri nieruit in se- cax, et testamentum fidele, quod disposuil dilectis
ipso. Qui eodem lempore eum caeteris eoabbalibus suis : « Agam, Inquit, assiuue ClaraB-Valleosis
suis ex more Cistercium petens, in Clara-Valle re- familiaj curana, el plantatiouem meam coniinue
maaserat, geraino quodam desperabiliter occupatus fovens beuediclionis irriguo, sic me praiseuiem
incominodo, pleuresis scilicet, et febris quoiidianas. D beneficiis exhibebo, ut inde noa videar aliquando
Jamque eatenus longa vexatione defecerat, ut solum recessissc. » Undique nobis materiam consolatlo-
animae ejus exitum fratrts, qui ei nunquam denis exquirit : ilaut nuper in ipsis partibus Irans-
erant, observarenl. Gumque animum ejus angerei marinis, nosiris iuventus sit inhiare subsidiis. Fa-
non tam desiderium vitaj prtesentis quam abseu- ctum eoim posi annos plurimos ab obitu sancti hujus,
lium desolaiio liiioruiii, '
quod- peregre moreretur, ut sanclitalis suae signa de crucis signaculo radiaieui,
obnixe petiit ut ad tutnulum sancli dcporlaretur et quara pia cupidilate virtulem vividcse crucis ambi-
Abbalis : ubi cum orasset tota devotione qua potuii, retjipsecrucis consecratorostenderet.Ciimenim Sar-
beati quoque episco.ji Malachiae in aquilonari ipsius raeon dux Tuicorum urbem Alexandriam, et adjacen-
oratorii latere posilum cogitavil visitare sepulcrum, tem .(Egypti proviuciam disposuisset invadere, suie-
iiuxilium flagilare; sed fatigationem veritus, el que subjicere diiioni; et rex Jerusalem christianissi-
quasi jam securus de incolumitate, quod cogitamus Araalricus, [requisitus a Saracenis .digypli, re-
verat nou implevit. Die altera iterum fralres advo- pentino iuipeiu in priesidia subvectlouis acoingitur,
cans, ul ad oratorium venlat opem postuiat ox- timens
videiicei et prKcavens iu futurum, ne si
sibi
liiberi. CiusaDtibus periculum siquidem ve- Q forte Turcos in yEgypto dominari contingeret, ei
illis :
rebantur : i Omniinoirs, iaquii, oporlct ul sancti raajorom in Christianos agerent pro locorum vici-
Malachiaj tumulura pettim. Gum eoim nocte prteter- nitate peruiciein, et ipse iuteriin ex .Êgypto tribu-
ita vix lenuiter obdorniissem, expergefactus sub- tariarn perderet functionem. Electis iigitur militi-
ito audiebam voceni dicentem ,mihi : Sanatus jam bus el iustructo progresstis exercitu, in occur-
ab altera segriludine lua, si ab altera vis sanari, sum propcrat Sarraconis, vadens et progrediens
episcopum pele. » Fecerunl illi ut ille volui', et usque ad alveum Nili flumiais, quod de paradisi
conlinuo factuin cat sicut dictum erat ad illum. fonte dissillens, aridas .^gypiiorum irrigat re-
Eadem die sanus factus, post paucissimos dies itei* giones. Cumque venisset ad llumen, fecit illud na-
arripuit et incolumis reversus est ad suos. vium potestate meabile, ei relinquens in custodia
25. Tuum in hoc opere spiritum, tuum agnosci- poutis ex ulraque parte lluiniuis milltes peditcs-
mus, Pater dukissime, zeluin, tuam consideratio- que non el paucos, et ipse cum treceatis equitibus
nem : luum hoc opus, sic deferre collegEe tuo, ut fugientem Sarraconcm insequitur, persequeus euui
hunc quoque ei communicares bonorem et amorem et exercitum ejus graudem, quatuordecim niillia
cifm quo veiius et felicius honorillcaris in coelis. Turcorum. et tria millia pugnatorum Arabum con-
jj
Imo vero tui sunt hsee omnia operis, tui muneiis, traheutem. lllis autem
diei uuius ante ilegis
iiinere
Deus noster. Tu eniia omnem replesti ab iuitio iinpetam fugioniibus, non deeranl binc inde nuntii
temporis terram praesentla lua; dlvinitaiis, omnem de modio coucurreutes, quoruni alii suggerebant
aliquando repleturus gloria majestdtis : cujus ta- Regi ut muliitudiiiem illam contritara ei faiue ei
nien partes iQlerlm quasdam, et saterno prseelecta lassiiudiue dissolutam jarn jam consumplurus inva-
loca consilio excelientius visitans, rcples speciali deret : ei alii e contrario Turcos borlabantur, ut
gratia sanctitaiis. Fac, Domiae, spiriluall seraper starent; facile adraodum fore coucludi paucos iu
abundare frumeuto Vallem, quam ut faceres re manu tantie multitudinis affirmanles. Convertilur
quam nomine clariorem, dignalus es iar^ eximia ergo Sarracouis exercitus, cl exspectato ilege in-
claritatis sideribus illusirare duobus. Gustodi do- struuutur ad pugnam, qui prius prKcipites fere-
mum, in qua tibi geminum hoc tani protiosum de- bautiir in fugam. Adveuiente autem nocte castrame-
positum cusloditur. Fial nobis denique juxta ver- tali suut juxta aquas, qua; utrumquc exercitum sti'I-
bum tuum, ut ibi est thesaurus luus, tibi sit et cor ctc satis aiveo dirlmebant. Cumqueobdormisset Kex,
tuum {Matih. vi. 21), ibl gratia et misericordia, ct in ipso clypei sui concavo requiescens, confestim
respectus assiduae pielatis omnlbus adsit in tuo sibi in somrris beaius Bernardus appaiuit, expro-
357 S. BSRNARM VITA PRIMA. 368
brans ct iniproperans ci peecata sua, ft qaod non « nehftt ex eminôti slationis suae loco Turcos undi-
essei dignus vivificaecrucisliguurr. (quod de coasue- que concursantes. Nam jamqiie iraminsntetn sibi
tudine appeasuin coilo gesiabal) in illo certamine exspectabat inteiiium, nisi quia in po qijoiiammodo
circumferre. Sutimque Rex terrilus et turbalus ve- confidebal, quod se illis non ignoiabat ignoium. Re-
niam lli»9 pelit, et Sancto qui loquebatur ad cordatus illico prtelerilae visionis, Ci pia iutra se vo-
eimi, peccata sua llebiiiler confiietur. Tuiis liealus ta conficiens, pollicitus est Deo
beato Bernardo,
et
Bernardus admota propius manu crucem sanclam quod de maou iniraicorum vivus evaderet, crucem
si
quse collo Regis pendebat, accepit, el benediccns ei quam Sanctus petierat filiis ejus Oarae-Valiensibus
iriuo signaculo sanctx crucia, ccnsolabaiur eum di- destinaret. Continuo igitur triginta de militibus suis
cei.s Confide, Rex, in hoc signo viccci, cl in pe-

:_
Regem ipsura a longe cogoosceutes, acri in se certa-
riculo timoris magni, quale nunquam hacter.us ex- mine Turcos provocant ad puguandum, ut vergente
perius es, sine laesione tui bostes evadcs. » Cumque in illos fortitudine toia, conflictns Rex iterum ab
hoc crueom quam

dixisset, visus estvellc discedere, liosiibus et igootus persisleret et securus. Quodcum
& collo Regis acceperat portans gecum. Rex auiera quindecim milites de sacra Christi inilitia conspe-
apprehendeus eura ait « Kon dimiltam te nisi cru-
: B xisscnt, per confertissimos hostes violenter irrum-
cem dimiseris raihi. » Ad quem Saoctus : « Noli, punt, persequenies juxta quod scripium est, unus
inquit, noU, Rex, alios filios babeo quos oportet mille, ct duo fugantes decem millia in millibus suis
crucis hujus sigaaculo benedici. > £t his dictis som- {Deut. xxxii, 30). Associali ergo aliis tringinta militi-
nus abiit, et fulgor matutinus illuxit, factaque copia bus, divisis ei csesis occurrentibus inimicis, ad Re-
splendoris el iucis, uterquc exerciius sibi invicem gem suum cum Isetitia et vicloria pervenerunt. Sic-
»d inennda certamina propioquavit. Aggroditnr Re- que faclum est, quod et Rex juxta verbum sancti
gis cuneus multitudinem copiosam, et in njedio ejus Patris nostri de beneficio sanctae crucis donumejus-
qui in pelago maris absorptus Inimico.; crucis Chri- dcm sancti Patris meriiis apprehendit. Porro supra-
sli sub crucis vexillo proslravit. Caduai a laiere sno dicias ordinem visionis idem ipse rex Richero abbaii
jnille, el mulia millia a dexiris ej;js, et discurrunt Salvaiionis ore proprlo dilige.ner oxposuil, qui eam
undique iriumpliantes in Christi nomine Cliristiani, postmodam in Gallicanis partibus fideliter uuntiavil;
ita ut dum illi diverris pugne partibus dividunmr, vir utique testimonii boni et conversationis hone-
Rex ipse solus in quodam congesii sabaii lumulo re- C stae, tam a meadacii suspicione remotus quam a vi-
maneret tam raorti et internecioni proximus, quam tae corruptionibus alienus. Dco gratias. Araen.
longe erat suorum omnium solaiio destilutus. Cer-
HOKSTll Pli.^FATIO IN LIBRUM SEQUENTEM,

De miraculis yer sanclum Bernardum editis.
L Inler Sanctos miraculorum gtoria celebres, eminere mihi Beruardus videtur, aul paucos sibi habere
pares. Ut vel hincfacHe sit obslruere loquentium iniqiia et miraculaposierioris wvi cavillantium ora.Nimi-
rum Jion dtsunt etiam nunc PharaoiMS, qui obdurant corda sua ad visa vel audita tot predigia, ne cogantur
agnoscere Deum mirubitem in sanctts suis : surit (/uoque nunc serpentes et aspides surdoi obturanles aures
suus,neaudianl vocemincantunlis sapieitier. Qumetiwmliodiereperireesteuecosetconlumaccs Pharisceos,
nut pejores, qui polestati Satanoi isthwc ausint ascribere. ISemveotiosa censent iniraculapost claramEvun-
yciii lucem toto orbe diffusam, et quu: postmodum jucia, etiam a viris (ide dignissimis accepimus, etsi toto
vrbe speciante et ultestante, Iubc ipsi inter /abulas et figmenta, imo inter prwstigias depulunt. cmcum et
miAerum Iwminum genus! qui videutes non videnl, etaudientesnon intelligunt. Sednoneslabbreviata wa-
nusDomini eClam llodie facere per /ideles servos suos, quas sensuiu etnaturam superent, cum itanecessum
luerit. Uoc vero de/inire, nostrum non esi, sed ejus quiomnia m* pondcre et mcnsura facit, cujus sapientia
attingit a fine usque ad finem fortiter, et disponil omnia suaviter. Xemeruriumelimpiumforet, hic leges ac
iimitesdiviJia^potentiie seu providentio' pyo^figere. Ilinc i^samUir.tmv.^sr.odo f^jncî Hernardivilam inspiciie,
vos, 1 S4»J8-i IGJl inquam, sanctorum glorim masliges, cujus sanctitatem prorsus exiuiiam,prceter quum
quod scripia ejus, nedumgesiu, advivumexprimunt, tot ac tanta irrefragabiiis fidei teslimonia comprobant,
ut vel iiisa calumniu eam inficiari nonaiuieat, sedet invilis, acquantumvisinvitisvenerationem extorqueat.
Miracutavcro, elsi uiias indubia, ac infallibilia sanctitatis argumentanon sint, in Bernardo tamen vitce
sanctimonia el miraculorum gratia, tam arcto sibi fcedere connexa fuere, ut aut stolidos, aut impios esse
necesse sit, qui vel aiterutram, vel utrurtique Viro sancto detrahere ansint.
II. (Juocirca aliialiis eum ornent elogiis : ego iibens omnibus applaudo, quia nullum par ejus meritis in-
venio.Attamen'l'haumaturgumperexcellentiamnonpossumnonappeHare,visisscilicettoteiusmiracuiis,et
operantis tam famitiariter, nec minus mirabiliter in eo virtutis divinoe testimoniis. Esto, sii non nemo san-
ctorum, quihunc sibi titulum longi tempons prxscriptione uindicet : non (egre tamen is Beriuirdum inliu-
jus tituiiet honoris consortium recipiet. Quamvis vindicandaisibiipsis hac inparte laudis et yloriw nuila
viris sanctis oemulaiio esse soleat. Uernardus cerle studiose eam semper a se amolirisolitus est,sciens ilii
omnem deberi gloriam qui operatur omnia in omnibus, et facitmirabiliamagna soius. ISostrum nihilomi-
nus est, Deum iaudare in sanciis suis, eoque diligentius recolere miracula, quas divina virtute, cum Dei glo-
369 L1B8I VI PARS I AUGT. PfflUPPO. 370
ria,ant fidd ac reliaionis confirmanim causa, ani, christiimi fO<mli salus id exigeret, saiieti ho-
mines fec-.rmit, ne fine siw frustretur, si a nobis neqlecia, aui inofficioso, seu potius. irrelijiioso silen-
tin prcelenia fuerinl. Prcecipuus auiem finis csi, dwinam asserere gloriam. oslenderc notentiam, et
ortliodoxam yotusinum /idei vcritatem, seu ad coJifutandos incrcdulos, seu ad coniirmandos fideles
aslruere. Ut verojaniaiia infinila pneleream, perunumcerte Bernardumtam jrequentia ei iLlusirui.ad
astruenda fidei arijuriicntaedita video, ut illis Hichardi de Sancto- Viclore (lib. i de Trinitaie, cai). i) verbis
aulhcntica attesiutione prol>ata telpso cooperante, ei sermonem conftrmanle sequentibus signis. » lla, ille.
Yereor ne excursus sit tonqior : nonpossuvi tamen quin sancti Gregorii Magni (liomi!. 1 1, in E%echielem)
verba valde Itic opporl'ina recenseam. llle postquam miraoula sanciorum comparasset propugnacuas,
virtutes eorumdem clypeis, quihus utrisque etiam nunc Christiani scse muniaut ac defendant, sic att
« lii itaque {viri sancti) quam vera de Deo dixerint, iestantur miracuia, quia talia per ilium. non face-
rent, niside ilio vera narrarent : et quam pii, quam humiles, quam benigni exstiterint., eorum testantur
operationes. Si igilurde fide tentamur,quame.T illorum prcedicatione concepimus, loqueniium mtracula
conspiiiarnus, et in fide quam ab eis accepimus confirmamur. Quid ergo iilordm miracula, nui Jiostra
sunt propugnacula ? quia et muniri per ilta-possumus, et tmen hac in rnanu arbitrii nostri non tene-
mus. Nam talia facere non vaiemus, » elc. Ikec paulo prolixius afferre visum in gratian eorum qui
parum iribuunt aut fidunt miraculis, et sanctorum gioriam calumniis lacerant, nec lioîornnt quos Deus
sic voluit honorare. Spero iuec noningrata iiut inutilia iectori fore: certc ingcnuus
He^rnardi cultor
non improbabit.
111. His ab Horstiodictis addere licet., adeo Bernardi mira^:ula iliustria et omnihus ipso
vwetite, imo ante
priBdicaiionem cnicisseu sacrx expeditionis, dequa in libro sequenli, comperta fuisse, ut uerengarius,
ille Abcelardi discipuius et clefensor, in Apologiapro Knaifisirosuo, quantmnvisBcrnardo infensus,
ca ut
i7/,dubitata agnoscat. « Jam dudum, > inquit, Bernardum alloquens, « sanciitudinis tucs odorem
alesper
orbem fama dispersit, proeconizaoit merita, miracula declamavit. Feiicia jactabamus moderna swcuia,
tamcoruscisiderisvenustatanitore;mundumque.jamdebitumferditioni,iuismeritissubsisiere putuoamus.
Sperabamus in linguce luce arbitrio cceli sitam clementiam,aeris U-,mperiem,ubcrtaicm terrce, fructuum be-
nedictionem. Caput tuum nubcs tangebat ; et, juxta vuigare proverbiiim,, rami tui umbras montium trans-
cendebant. Sie dm vixisti, sic Ecclesiam castis instituttonibus inlormasii, utad seniicinctia tua rugtre
dcemones auiumaremus, et beatulos nos tanto gloriaremur patrono. » Hwc iile, testimouium vei mvitus
veritati perhibens : etsi in consequeiitibus Bemardum traducat, quod .ibcelardum impugnavertt.
LIBER SEXTUS,
Seu miracula a sancio Bernardo per Geraianiam, Beigium Gal'iamq'je patrata, anno 1146,
in Ires partes distributa, quee singulse suos jjrojferunt aactores.
NARRATIO HERBERTl (92)
ABBATIS COENOItll MORENSIS,
De libro Hiraculorum S. Bernardi, per insigne miraculum servaio.
1 165 VisitaBte nuper venerabili abbate Clavae- « septem libris, tam majoris quam raifloris voluminis.
Valleflsi Peiro (93) raouasteria sua (94), quse iu Re- Veuiedlibus itaque nobis ad mouaslerium Longi-
mensi provincia, flanie spiritu Dei, venustissime flo- Ponlis, coi.tigit ut eoruradem librorum portitor
rcQt.aos ûoque cum illo profecti veuiaius die qua- equus cum caeleris ad aquam duceretur, Qui dumin-
damuna cumipso adraonasterJQm ValUs-Hegis(95). cnuie dimissis habenis vadum excederet, iapsus in
Inveriiraus autem ibidera miraculorum sancli B.t- profundum stagni fiuctuando et natanio fernie unius
nardi mnliitudinemcopiosam, qu8epro|iteriegentiiim horae spatio liuc el illuc anxie pervagabalur. Excla-
Iseiliuminoodiceviifeojusinseri nonpotuerunl. Nrtm mantibus auiem qui aderaut, quod cquus ille libro-
si prolixius scribercntur, plurima inde voluiniua rum atque vesiimeatoram sarcinam habens cum
confieereniur. Hunc ergo Aliraculoruin librum, quL-m pue^-o superposifo mfcrgerctur ; accurritur undique
in Clara-VaUe non hahere coraperimus, accpîlura ut ei succurratur. laterim autem quadrupes, et ipse
mutuo nobiscum ferie curavimus, ut eum transcribi puer sub aqua laiebanc, nisi quod ora protensa mo-
faceremus. Purtabatur aulem ia maniica, cum niiis dice superius apparebaat. Quidara vero juvenis in-
(92) Is postea archiepiscopus Turrium in Sardi- cap. 4, cui pr«sens miraculum inneclil. lu praeter-
tia, qui tres libros dc Miraculis, tura Bernardi, lum « missis apud Boliana. ad dieni iS maii referiur idem
aliorum ejus discipulorum scripsii, de quibus in- *• 1'etrus.
fra. Fusniacumj Bonura-Footem, et Si-

^94) Scilicet
(93) Fuisse hunc ociavum abbalem Clarffi-Vallcn- gmacum.
sem, ac obiisse aaiio H86.— scribilur in serio isio- ('93) Lc* Valroy, in dioice.ii Remensi, filia Ign.icii
i-umaDbaiui»apudJungelinum;ib. I, pag,25, Uiclus de huea ClarEe-Valiis fund. sn. U48.
etiamfuitJI/onocuiaj, dequoManricusadan. 1183,
371 S. BSRNARDI VITA PRIMi. 372
dumnnlls exulus, et natando diulius insecutus pcr- « «"o liiterulam magnam vcl moflicam aquse slilla de-
euntes, eripere voluit, sed fugiente caballo mi
(linimfi lovii, aut teligitcum csleri, sicut diclum est, li-
;
potuit. bri ita fluclibus obliliorati, et pellium more confecti

Tandem vero quaesita et de longe adducta navicu- vidorentiir, ut nullis de'nceps usibus judicarentur
la, miserante Domino, reducti et liberaii sunt fimul apti. Uiidemirati et magna jucun-iitate repleti, gra-
adolesccnlulus 1 I6C etcaballus, nonmodovivcn- tias rgere mullimodis divmse clementi», qui dilecti
tes, verum etiam salvi et alacres: raantica vero sni Bernardi meriia veneranda nunc
voluit etiam
conlinens ipsos libros inventa est aquis, in modum bujusmodi signo glorificarp, Nos qnoque magnifice
utris, plena atque distenia. Qiise dum postmodimi consolali, proprium danmum de submersione libro-
incurla minislrorum clausa diutissime peniiRnpret, rum non modo Ii^vissime, verum etiam lietissimc lu-
tandem ea reserata inventi sunt libri a niinirno us(|ue limiis : quippe qui in ejus rcslilutione, jucunda
ail maximum, ita madefacli alque deleti, ac si in vere piscatione, tantum el tale miraculum de im-
prolundo stagni diutius jacuissen!. Verumiamen so- mensiiate aquarnm cum ILbris extulimus. Et qui-
lus ille Miraculorum liber, cum lamen cteteris aqua dem dupiex nobis incubuit exsuitaDdi mateiia: tuin
imbuiis atque submersis esset immistus, ilareperlus pro ipsa rairaculorum gloria coramendata, de quo-
esi incorruptus et siccus, ila pulclier ac floridus, ut O rum ceftitudioe pnesenti miraculo certiorcs existi-
minime lunc exlractum de vivario crederes, sed po- inus ;

ium pro ipsa pueri vila donata, cujus libera-
lius assumptum de armario diceres. Nam quemad- tionem sanctissimi coufcssoris hujus precibus et
modum usque hodie cernitur, ne unam quidem ia merilis aitribuendam esse non dubitamus.
PUILIPPl DE CLARA-VALLE PRiEFATIO

IN EUUDEM LIBnUM,
Ad Samsonem (96) archiepiscopum Remensem.
Charissimo Patri et domino Samsoni, fDei gratia batio est, siquospluribiisdebetis oculos detiueani pa-
Remorum archiepiscopo, frater Philippus de Clara- gina longiori. Id ipsum auiem quando praesumpsisset
Yalie, arabuiare a claritate in claritatcm tanquam pusillitas, vel pusillanimitas mei, sarvi veslri, nisi
a Doraini Spiriiu. " prsveuissct vel intervenisset vestra hiimilis sublimi-

Mialta essei preesumplio, si non mulla esset ditas, imosublimis humililas, amauiissime paier'? Roga-
quod vestra prsesumo scribere Suhlimiiati.
lectio, tis igitur, ui scribam vobis quae coinperta habeo de
Quid enim servus ad dominum, discipulus ad ma- miraculis patris nostri, araici vestri, qui vos diligii
gistrum, ad episcopum monachus? Nihilmihi el illi, non verbo neque lingua, sed opere et verilate. Ei
cum illum summa dignitas, me vilitas alta com illa quidem egebant diligemiori dispuiatione et
ponat. Sepullus inter homines, non est rcvocandns docliori disputatore ; cum iila tamen ego Qon scripse-
ad homines, fiecrevocari debetadphaleras gloriam- rim, sed collegerim : cevtus autem quod auribus
que verborum, qui silentium imposuit ori suo. mcis audierim et 1107 perspexerim oculis uni-
Scitis et vos, domine pater, quia scribere nec mona- versa; ipsa tamen, quse io itu et reditu Stampensis
cho in usu, nec indocto in proraptu, nec poenitenti collocuiionis effecit, ego nec vidi, nec audivi, sed
e=se debeai in affectii. Durum quoque est, ul- cum videriint et aiidienmt qui minislri fuerunl sermonis
alii vacentet videant quoniam ipse est Dominus, ego et qiiibus credo sicul oculis meis. Ego enim tunc
stylum labulasque involvam, quem non ignoraiis D intrwi scholam Jesu, et valedixi saeculo in sjecu
durioris poeiiiientiaemariyrio confringendum. In vc- luin et in SKCulum saeculi. Decrevimus aulem et
rilale didici oiliil esse elficacins ad promerendum di- hiec, et alia quae fideli jiyio a [iriacipio itinerarii
\itias graliifi Domini, qnam sedere et lacere, et ipsius excerpta sunt, alicui de linguis insignibus
semper humilibus consentire. Humililas virtutum. et religiosis commendare, qui potenti virtute verbo-
ri'gina, primogenitum lilium suurn silentium parum facta lucida perducat in lucem. Vos quoque,
rit; in quo, ei de quo cultus justiiise pendet, justo , cum hanc epistolam susceperitis, ora pro Phiiippo
iiltestante qui ait : Cultiis justiticF sileniiuni (isai. vestro, qui vester ero, quandiu fuero, in visce-
xxxii, 17). Sed nimis progredior et interrumpendus ribus Jesu Christi.
csl cursus sermonis ;
quia fortassis incommoda praÎi-
Apud Sammartbanos Raiualdo a Pratis anno con ex coenotaptiio autem anno 11.60. Laudatur
(06) ;
WX! vita functo, successisse ponitur, ac diem ul- a S. Bernard in e|'ist. 210 et 247.
liinum clausisse anno H61, apud Alberici chroni-
373 LIBRl VI PARS 1 AOCT. PHILIPPO. 374
PARS PRIMA
Auctore Philippo monacho Clam-Vallend.
A dilus est in jf so ilinere Alexander (99) Coloniensis

CAPUT PRIMUM.
Romara enim profioiscpbatur : .scd videus operadi-
De profeclione Bernardi Constaniiam versus ; item audiens crebram Palris exliortatio-
viiia; virtutis, et
de personis et noininibas eorum qui miraculorum
oculati testes fueruni. nein compunctus est el conversus. Singulorum no-
i. Cum in regiio Teulonicorura verus crucis ser- mina ex praDscriptione primarum iitvenies liltcra-
vus Bernardus vcibum crucis anniintlaret, nccesse rura.
fuil ut legi Conrado pro quodara pacis negolio lo- CAPUT II.
qiieretur.Occurriiauien)Fran(keva3ri,qiiod in tprri- De miraculis perheatum liernardum faciis Fribur'

torio Moguntino super Mogum siluin est castrura, gi, liasilece, locisque vicinis.
et a Francoruni vado nomea accepit. Ibidem quoque 2. Hebmannus episcopus. iUihi sacerios villse Ile-
Constanliensis episcopus, Hcrmannus aomiiie, vir renheiiii, ob boc ipsum vocatus, indicavit lioniinem
religiosus adfuit, obnixius supplicans ut ad parles caecum jam annis decem, qui de domo sua erai,
suas abcendere dignaretur. Cujus petitioni mulia DoininicaprimaAdventiis(100)signalum iii iransitu,
quidem negotia resistebant; maxime tanaen Clarae- ubi domum 1 B©8 rediit slalim illuminatum esse.
Vallensium suorum intima sollicitudo et prajcordia- lioc ab alio prius audieram cl in lota regione cer-
lis alfeclus, ad quos redire omniraodo feslinabal tissiraum est, Eberiubdus. Ego a duobus honesiis
neqiie enim uliornm uteri sui raater poterat obli- B viris, quoruni alter sacerdos, alter nionacbus erai,
visci, sed toto fero anno avelli a se viscera sua audivi diios in villa Lapenheim \al. Kipenheim] ipsa
gravissime querebatur. Vicit tamen cousianliadomini die signatos similiter illuminatos. Philippus. Se-
ConstantiensiS; cum opporlune iraportune, modo , cunda feria rae prsssente caecus senex adductus est
per se, modo per Regem et episcopos supplicarel. inpcclesiam. et posi manus impositionem, sicut
Sic nimirum iutolerabile sibi indicat vir beniguissi- omnes audistis, illuminatum eum populus acclamn-
muspro se anxios contristari . Magis autem pra>vavit. FaowiNUS ABr.AS. Kgo homlnein illum videntem
luit timor Domini, et spiritus ejus suggerens aper- vidi, el trater Gan.fridus mecum. Fr\nco. Terlia
lum sibi esse ostiura iiiagnuin. Hoc enim studium feria io Frienbiirg piierum caecum raaier obtuUt
ejus, haec cbnsuetudo est, iil licet animum liabeal mane in hospitio; dumque reporlaret eum |i05t ma-
alTectione pleaissimum, nuilum taraen apud eum niis impositionem, jussit paler inquiri a puero an
propria obtineat afiectio locum in deliberatione fa- videret : el ego ipse secutus sum ; cteum iniorro-
ciendorura, sed tolura sibi vindicet divinae inqulsitio gassem pu«rum, clare se videre respondil : quod
voUiniatis. Acquievit ergo venire cum episcopo. Ei C et In multis probalum esi argumcntis. Gaufridcjs.
Dominica prima adventus Domini ingressi sumus Stalim ut ingressi suraus ecclesiam.adolescens clau-.
fines episcopatus Coiislantiensis; et in villa cui uo- dus per signum vitie gressum accepit. Episcopus.
inen est Kenliogen [al. Konzigen, yrope Friburgum Oinncs vidiinus eum ante altare cum populus in Dei
Brisgoias], maxiraa populi devotione suscepli. Mult.i laudibus acclamaret. EBEHffABOUS. Ego illaipsa die
ex hcc divinffi rairacula virtutis clarueruul, qum, tres alios claudos erectos vidi. FnANCo. Muiierem
etsi nos tacuerimus, lapides olamabunt. Proptenvi cfficam, quae in ingressu ecclesiip iiluminala est
qui praesentes fuimus, digouin du.\iraus annolare ea et populo prsesentaia, omnes vidistis. Gaufridds.
vitandie graiia coofusionis, et dubitationis abigoii- El pueilam, cujus arida manus reslituta cst sani-
d<e. Singulorum enim prajscripsimus nomina et ; tati, de qua inter oblationes cantatuin est. Gehar-
singuli quod •vidimus et. audivimus certa veritate , Dus. Ego ipsa dio pueruni illumin^tiim vidi. Otto.
lestamur. Eramus autein cum eo ego, Hermannus Quarta feria, cum post Missarum celebrationem
Constantiensis episcopus, et Eberhardus [al. five- Pater regrederetur ccclesiain, ranlieris manus aridas
rari<us]capclianusejus [al. meus]; abbatesduoBal- tciigit, quae post paululum incolumitalein re-
dowiniis, et Frowiiius (91-98); monachiquoqueduo, cepit. Cantum omnes audistis : ego et Franco vidi-
Gerardus, et GaulVidus : clericitres, Plulippus Leo- rj mus ipsas manus. G.4.ufridus. Sic et puero, cum
diensis archidiaconus, Otio, el Franco ; quibus ad- egrederetur vicuin, manus reddita est coram om-
(97-98) Frowinus eJt monacho Einsidlensi factus (100) Dominica iila anno il46, quo haec mira-
est abbasMonle-Angeiornm apud HelvetiteSubsil-
in cuia evenerunl, incidii ia diem priniara Deceinbiis,
vanos, idemque nounulla Ofiuscula erudite seripsit, concurr. lil. Dom.ac prima inensis Drc. die F. Hinc
qnap vidimus in Bibliotheca Einîdlensi. feriie, qnM deinceiis occurrunl, uti el Dominici
(99) Vid. de eodem sup. lib. iv, n. 48 el lib. i de (iie>ac fesii, faciie suis quieque mensiura dieb us
Viris illustribus ord. Cisterc. c. 27. Itcm inf. lib. aptanlur.
VII, c. 20. De Alex-Menoi. cist. 29 Jul.
375
s. BEnNARtn mk m»k. 376
nibus nobis. Sed ct muiier clauda,
quam Patris a Kbeb.iahdos. Cuni educeretur Vir ssnctus de «c»
lllQail
JUS8U, Hiim nnôA^,.: »^.
dum consequi .t f^ . . . . . .
nos iion valcret, reversus clesia, imo deporlarctur inagis , ante ostium me
Henricus riosler super equum suum aliuleiat,
nobis prtesento et videnie claudum signavil, et tulit ba-
videntibus, gressurn recepit in ipso loco,
ubi puella culum ejus, et ille exsiliens ambulabal. Pmi.ippus.
ciaufia ex utero ooeperat ambulare,
et simul dua; Csecum a nativiiate puerum, cujus, dum egrederc-
currebant. Franco. Iu ipso ilinere puellje cuidani inur, Pater beatus aperuil oculos, et ego vidi, el
manus arida resiiiuts. est. Et cgo ei baîum Abba- populus iiniUus qui aderal, ei nos fere omnes. Si-
tis tradidi, et fortiter eum tenebat. militer ex media parte corporis psralyticum, cui
3. Episcopus. Quid illud omisistis, qnoi prima eliam osculum dedit posl sigaaculum, el slatim
die inFrienburg pro divitibus jussit fjeri
oratiouem, sDnus factus est coram nobis ; nam et manum
ut auferret Deus veiamen de cordibus
ipsorum ; ejus aridara anie curaverai. In villa Slieug c»ca
quia, pauperibus accedentibus, ipsi
crucem susci- ab aiims aque traasilu il-
qualuor mulier in
pore cunclarenlur? Neque enim oiiosa fuit
oratio luminata est coram populo, el omnes fere vidimus
sed, ul scitis, ditissirai qoique, etiam
pessimi, vici eam. GeHAnous. Ego in eadem via puellam vidi,
illius signati sunl. i-aiuvrvs. Memiiiistis ctiam cujus manus arida sanaia esl , videntibus et accla-
cajci illius seais, (î in via sigaatas est, et quem- *> mantibus multis.
adraodum sensit Pater sanctus exisse virtutem, noii
5. Episcopus. Se\ta feria, Sasilese, post sermonem
a se ((uidem, sed a verbo virtmis
etsignaculo \ilm : habitum et datas cruces, mulier muta oblata est
remisil enim, cura pauluium pi-ocessissemus, qui Yiro Domiui : cujus cum tetigisset linguam, slatim
inquirereni ao videret, et invenlus est videns. solutum esl vinculum orisejus, et loquebatur reclc
Gaufmdub. Ipse nobis secreto eonfessus est, qiiod Haiic ego vidi, et ei locutus sum sed claudura qui
;
S8Ri)ius fuiura erga eos, quos signabat, beneficia antea gressum receperal, de quo sic acclamavit po-
praesentiret : el de surdis iliis mulierihus, quse puluj, quis veslrum vidit? Otto. Onines vidimus
eadem iila die in villa Crocingen, per quam irans- eum. Ebehhardcs. Ego miiites domioi mei ipsa
et
ivimus, vifientibus nobis auditum receperani, ad dic, id est sexia leria, puerum viditnus, quein ad
taclum Pricris, sicut ex ipsius ore audivi, locuius mater adduxerat
hospilium sancti Viri caecum ct
est l)eo, quod nullum adhuc surdum hac vice be- reducebat videiitcm. Gerabdos, Multa eo ma-ci!:ic
n-^ficium aensisse eognovisset, et sine l^sesitalione die facta sunt, qua; pree lumultu scire aequivimus.
iftigi;, eas.
EBERHAaniis. Egociiin duabus illiseiiara Audivi enim ipsum dicentem, quod ctecos eo die
adolescentem vidi, qui in ipsa hora fuei^t illunii- quos omniao
Q tetigisset ,
credebat iriurainatos
natus. Episcopus. Herzeretheim [al. Heyreresheim, es&s , aut cito iilumiitando.s. Episcopus. Sabbato
ut cap. 4. w, 30] quarta feria (101) maue, post mis- juxta castrum Riuvel, puer claudus erectus est :
sarum solenmia, puellam, cui resiituta manus esi, et ego, cum audivissem voclferaiionem, prsce-
ego obtuli. PaiLippus. Et ego puerura surdum el dcbani enim, redii et inveni ainbolantem clau-
mutum ab uiero, quem
prolinus audistis recte lo- dum in medio populi exsultantis . Ebbrhabdus.
quenlem etaudieatemclare. Secliiug ve.spere sabbali, dum in^redereiur ecclesiara
4. Episcopds. Ego ipse allocutua sum puerum, HonioDei, puer, cujuserant nervi cervicis indurali,
jbi signatus est : et libere staiim respondit, ct et caput erigere aut circumducere non valebat
omnes audislis populi vociferationem. GAUFaiDcs. oblatus esl, et ubi signatus est rediii solulis nervis,
Unde ei verba qu» nunquam audierat ? Episco- erexit capul ei libere circumspexit. Serviens meus,
Pus. Ab 00 qui liaguas iufantyim faeit diserlas. qut in ipso iiospiiio pernoctavit et puerum vidil,
Gerakdus . Hoc erat quod prfficedente vespera se- mihi hoc indicavit, cum alii.s sociis meis.
creto colloqueniibus Pater dixerai, neminem adhuc 6. Gaupridus. Ipsa esi villa, ubi mane die Do-
mutum in h«c vita se vidisse loquenlem. Et posi minica, puero manus resiiluta esl; et alter claudus
paululum : < Gum soleant, inquit, qui muii a nativitate gressum recepit; el duo elaudi, alter
sunt a n.-tivitatf, etiam sur.li esse , tnirum valde vir, et altera mulier, in egressu villis erecti sunt,
csi an aliquando sic curentur, ul linguam, quam ei baculis quibus sustentabantur abjectis, libere
penitus ante non noverant, subito intalligani et incedcbant magmficantes Dominum. Nec ionge pro-
loi(uaulur, Philippus. Piiellam claudsm, qusi 'cess.erai«us, et ecce mulieris mavius invalida si-
ibidein erecli est, ct gressum recepit, et puerum gnata est, et sanata. Omne's hoc vidimus, et ad sin-
illumiiiatum omnes vidimus. FaowtsDS abb.as. in- gula clamor factus est, et exsu'talio magna. Ho-
fantulura caecura mater altulerat, et signaius rece- ininem ctiam meute captum, quera in eadem villa
perat i lt|{9 visum ; snd illa adhuc aesci' bat, do» Paier signaverat, et statim quipturn ac sane lo-
nec ego puero p imurn obtuli , et extensa manu ap- quenlem et agentera gralias vidiBiiis, et ex hoc
prehendit illud. Et ex hoc probatus es.1 viderc. sanuui permansisse audivinius . Redeumes juxta
(lOijln notis Turuacensibus slgnatur feriaquiiita, viderein sequentihus. In Mablll. autemac Horsiiau.
id e^t 5 Deceuibris. Et vero iii leciionem feria exempl. fcria quiuta vacat ei bis poniiur fena
quima satis pcrpendeo, quia illa? ephcmerides dis- quarta.
trii)uuntur in ferias hebdomadai sitigulas, uti iiccl
377 UBHl VI P\RS ! AUCT. PtlJLIPPO. m
««ndem vUlBm sacerdoti locuii siinius; et dixit ex fi cisudus utroque pede, et mauum habeos nna
his dc quibus cerii crant, ipsa die ibi aui erecios aridan, ab utroque incommodo liberatus esl , et
aui iilumiaatos. Vesperi quO'|uc, ut dux Conradus libere ambuiabr.l, et movebat manura. Philippus.
occurrit, claudus puer coram eo et miliiibas gres- Csecum ouerum, qui ibidem iiluraioatus est, ego
sum recepit, videntibas eliam nobis. l^piscopus. vidi.
Ibidem conligit, quod modo sileo, sed suo loco a CAPUT lU.
Yobis velim coinmeniorari. EBSnHAHDQS. fpso die ia De miraculis ConUantias, et per viciniUftn a beato
ingressu ecclcMae Doniugen, alterum claudum ere- Bernardo edilis.
eium vidimus et anibuiantem. Matie secunda feria, 9. Baldowinus AB8AS. Ubi Rlienum transivimus,
ex utero daudus in iugressu ejusdera ecclesise, cantus ille qneai audisiis, onmes cnim in al'eraparle
me prasseulf! ei videnie, gressuai recepii. Puer remanseraiis, populo praeoccupanto Bavos, fuil pro
quoque, quem in hospitio noslro mane rautum vi- cujusdam pueri, quem ego vidi.
ereciiouft claudl
dcramus, coram nobis locutus est. Sed et hospiia Gacfrious. Ciccura senem, qui in eodem iiinerc
nostra nobis tesiabatur, neptem suam, quae qua- dura transiremus villam, lumen recepit, ego vidi,
draginta annis ceca fueral, a quarto auno eetalis et mulierem claudam longo jam tempori', quae sub
sufe, ipsa die illuminatam. GEaAaoDS. Ego in iic-
a manu benedlcentis exsiiiit : cui sic congralulaban-
spilio die ipsa puerum csecum illuminalum vidi. tur omnes qui lioverant eam prius ; «irru eoira ve-
PHiLippus. Ei ego adoIescentuIaiB raecara, qujeprofpo nerat, et pedibus revertebatur. Philippos. Puerum
villam illuminata est, quam et ex nostris, et ex uiroque brachio impotenlsm Pater signaverat, cu-
populo mulli videruul. jus dum alterum brachium extendissel, unus,ei mi-
7. Gaufbidcs. Mulla eo die vldimus,quorn«i jam liiibus alterum, dum ei oftcrre vcllei, curain omaibus
Bon possumus recordari , Unum taraen occurrit, nobb extendit. Gacfbious. Omucs vidistis quantura
ipsa qiiam vidi Isetilije magnitudine ai mjmoriam exsultavit aiulier iusoliiam luccm uiiraLa, qu;e Juxta
quam diu clau-

revocante. Dico autem de muliere, est. Episcopus. Puerum paralyli-
lacum illuminata
dam in villa quam transivimus ,
quadam ,
per cum partemedia sijgnatumatquesanatum militesuo-
ereciam vidimus omnes. EBEBHAaDus 2go cum . stri se vidisse testantur. Filiuin quoque militis cu-
militibus domioi mei contuli, ei ex liis quse tam iUi jusdara, cujus erat miinus arida, ut videbatur, fere
viderunt, quam ego ipse, numeravlmus trigiiiia sex duodonnem, cum adduceretur ego vidi : stalLm vero
miracula, quae iiicta suni ipso die. Caeci Itfi^ un- canlanls audivi, ei inquisivi quid accidisset. Miics
decim illurainali sunt claudis decem ol octo gres-
: 6 aulem qoidam respondit sanatam maaum filii do-
sus reddims est mancis uadecim manus restilutê
: mini sui. Ai.£xanceb. Ego huuc sanaium vidi. Gau-
surdus unus audivit. Si plus in sumraa veniui>i FaiDus. Egc ailerura vidi pauperem adolescentulum,
quam ir-.ginta sex, indo est, quod prius personas cui raanus arida resiituta est, in viila proxiraa Con-
Dumeraverara, modo signa. Nam orga puellam stanlise.
unara multa sunt facta, quae cêca, clauda uiroquc 10. FuowrNDS ABBAs. Qu8e CoDstaatiaa facta sunl,
pede , et muta erat et alieran» mamim aridam ^m lumultu pauci viderunt ego tamea cxcuiu il-
:
babens : ad muita eliam aiia caDtaotem audiviraus lum, qui feria qiimta ante ultaie iiluminatus est,
populura qui sequebatar nos; sed quia rcverti ne- vidi. Abbas Augieusis adduoi prsecepcrat eum cujus
quivimus, dou vidimus ea. mendicas erat. Puerquoque de hospisionostro.quem
8. Philippds. Terlia feria Schalliusen multa ami- ego ipseadduei feceram, ipsa die sigoalus, claudus
simus quia tumiilius intolerubilis crat, et omaino euim erat gressura recepit. Sed et pro Irihus aliis
abstinere oportuit Patrem a oenedictioue iutir- signis in ccclrsia cantaturn cst, et campanae pulsaia;
morum, et fugere, adeo se popuius invicem coin- sunty licel nemo nostrorum -viJerit qaid ageretur,
primebat. EBEBUAftDus. Ego ipse auie altare roga- n GAUFaiDos. Nullasic ignoravimus, sicuiea qu£ Con-
bam obnixius, ne cui manus imponeret, prorsus stautia! facia sunl, quia ucinu aostrum seturbis ira-
igoorans qua ratione pussci educi. PaiLiPPUS. ui misct re audebat : ei uos hsec quae vidiuius, lc-qui
iagressu lamen ecclesiie clauda gressum reeeperai, proposuimus. Ex eis quse feria sexta faeia sunl, ni-
me praeseQte, ei pupuli cantum omnes audistis. liil vos vidisse arbjtror ipsa die, Nam Sabbatc .mane
Vidimus et alterara claudam, qute egrcdientibus iuler oblîoues puerum vidimus cuac multa devo-
nobis de villa supra raontem siguata esl, ei coq- tione gratias agentem Patri, cujus oralioue ipsa fe-
fe":lim solutis nervis, libe.-e ambulavit. EutiKHAttDC». ria sexta amissura recepit gressum. Gujus devoiio-
Me videnie in eadera vilia surdus recepit audilum., uem Vir sanctus intuens, ad meipsum eouversus,
et mulier gressum, quse ciauda fuerai utroque pede. aii : e Non ost inventus 1 37% quirediret, el daret
Audivi etiam a miiite quodKm domini mei, qui iu gloriam Oeo, nisi puer iste. » Prlus auiem in ipsa
ipsa turba Sanctum Domiiii deiûndebat, et pra^sens obiatione, adolesceus suruus 'am duodecim annis,
erat omni hora, quod aridura bracidura oujusdam sicut ipse confcssus esl, sub mana sigiianiis benc-
sanatum sit, et claudus ambulaverlt. EpiscopcS. lieium seuiiens eichimaveral in gaudio el exsulia-
Feria quaria mane in ingressu ecclesiae' , me pree- tione, quod recepisset auditum. Omccs eum vidi-
sente el vidente cum populo, et fratribus ncitris, mu5 : aiiqui etiam ex nostris locuti sunt ei. Sic et
379 S. BERNARDI VITA PftlMA.
mulierem cUudam, quieibidemgressiim recepit, vi- ^ rigidocollo, sanatus est eoramnobi'», etliberecapul
dimus, 01 puellaiii ciaudam, qua; similitereslerecta. movebal. CsEnHARDUs. Unum oroisistis quod ego vidi,
Altera quoque puella quse surda eral, ibidem rece[iit et populus muhus villae quK dicitur Frichen, omnes
.audilum. Hiec, ul sciiis, Constanliae in capella do- enim prjecedebalis.Ibi clericus quid^m de villa quiB
mini episcopi facla siint Sabbato. dicitur Seckiugen, obmxiiisrogavit SanctuinDoniini,
11. Phiuppus. In solio, cum jam pararet exire, duniingrederelur villam, ut aliquod facerct sia;num,
mulieris maniis invalida sanata est, et hanc ego vi- quia populus durissimns erat : et ecec raulierein,
di. Baldonvinus auuas. Ego adolesficuli iUi qui in claudam ab annis vigiiiti, offerebant; quam, ubi si-
exitu civiialis auJiliim rcceporal, loculus sum, cum gnavil Pater, jussit doponi, el libere amhulavit.
populus exsuliaris vociferarelur. Philippus. Vesperc 13. Ai.exander. Mane quarta feria apud Mstruin
Sabbati iu hospitio apud Winlcrthnrpuellam mutam Rinvolt, ubi pernoctaveramus, priusquam intravit
vidisiis, cum eam maler adducerot ; cl quomodo Vir sanctus occlesiani, in atrio exteriori iniortum
po«lea rcdieril loquens.ipsi scilis : de mullis euini in- collum pueri sanavit : et puollae inanum iiivalidain
terroâia libere rcsponnii. Nain niane Domiiiica die red lidii sospitati. Gaufridus. In ecclesia, post nds-
prff lumuUu omnes exisiis ecclesiarn, nee vidisiis sm celebrationem, puelhm ei obtulimus, quaiex ute-
qu» clamorcm populi vociferantis au-
fipbanl, licet ro matris sua; Cfeca, vix lucem solis videre polerat,
dinHis. Egoautem vidi puerum niodia parte corpo- nec alind discernere. Cujus oculos sputo linivit Pa-
ris paralyticnm, cui et brachium, et nrianum, et liter beatus, et coniinuo claro vidit, et omnia discerne-
biani simul, et podem, qufe omnia invalida orant, bat. Ibidem quoque surdus auditum, et csecus qui-
virtus divina resliluit ad Patris benedictionem. Dua- dam visam recepii. Alexander. Puer etiam alter,
bus quoque claudis, aUeri quidem pede nno, alleri B 1 79 ciijus nervicervicis obduraii et retracti caput
vidi uiroquo, gressus redditus est , el has prsesens circumducore non sinebanl, iu ccclcsia sanatus est
vidi. Ai.EXANDER. Ip«a die in via nobis videntibus ipsa hora. In via quoque, contracta mulicr et omni-
piier claudus gressum, et mulier surda auditum reno impotens, quain in ventilabro deportaverant in
copit; seJ prope Tureguin (,102) coram multis qui occursum sancli Viri, ut siguata esi, exsihil clami-
OCCiirrerant,claudns erectus est. Gaufuidus. Turogi tans, et facta est laetitia mat;na in populo. Sed el
secunda foria luine in ecclesia caeca muli-^r illuuur prope Basileam, vir quidam ,
qui graviter audiebat,
nata esi.Hanc ego vidi caecam cum adduceretur clarum recepii auditum.
et cura manus ei imponeretur pra?sensadfui, ot pro 14. Quinta feria ante lucem egressi feslinavimus
linus iliumimtam vidimus universi. Franco. In ea- C Ronascle. In ipso auteni itinere surdus quidam rece-
dem ecclesia, puella clanda gressum recepit, el mu- pitauditum, et puer altero oculo cujcus, vidit utro-
tus Inqnelam pnesr^ntibus et videntibus nobis. Phi- que nec latuit Pairem, sed cuin paululum pertrans- :
nppus. Similiter ot pueila CiPca, visuni. Multa quo- isset eos, misit qni scrularentur, et iuventum est
quc ibidera facia sunt, qua3 ncmo ex nobis videro ita. Ebehuardus. Cum misissette, luquit ad Alexan-
potuii prEO lumultu, drum, ut videres an puer illuminatus essct, conver-

12. Gerardus. Dbi fiuvium Lindemach (103) sus ad me qui propius incedcbain, ait : o Dcus ape-
ivimus, cui suporpositus est vicus. ille, infra dimi- ruit oculum pueri illius. » Sexta feria in ecclesia
dium milliare, duo pucri mnnci nianus, mutus unus Ronascle, ubi inlravit ,
puer allatusesi, aliero oculo
loqu^^lam, surdus unu< audiium, sonex caecus visum, parum, altero nihil videns : et conlinuo clare vidit
corara omnib'is recoporunt. Ha>cnos omnia vidimus, utioqne. Oinnes vidimus eum. Nam rontinuo etiam
ct ceitissime ac dilincutisîmo probavimus acala- a io signo conclamaluin est, et dicebanl cfficuni illu-
mante a I singula multiludine, quse Sanctum Domini ininaium esse, sed videre eum nequivimus praj lu-
deduoebat in Itelitia et oxsultatione. Philippus. Iu muliii. Franco. Puorum quemdam clauduni.quipost

ipso itinere clauda erecta esi, quamiil humfris de- Q sermonem l;iibitum ad plobem, erectus est in ipsa
porlatam ubi signnvit Pater, de|.onij»ssit e!. ambula- ecclesia, de quo etiam vociferati sunt, ego ambulan-
re. Hiec erat cni-.ic coigratulabanlur viciuie muiiere?, tein vidi in inedio populi acclamantis. Episcopus.
el omnos qui novorant eain. Sed el surfus quidam Sabbato in ecclesia Borcue post missarum celebra-
ipsa die juxla vicnlum per quem transivimus, coram tioriera, cloiicus ahero oculo eaecus jam per quin-
nobis recepit «uditnra. GERAaDiis. Foria terlia pro- qiieunium, visura rocepii. Et ego oum vidi ageolein
fecti niane a vicub^ cui n 'men Birbovermesdorff, gratias ol exsultaniem. Otto . Prius ibidem conva-
priusquam nuvium Ruiam transivimus, duas niu- lucrat puer inioaum iiabenscollunijCuûs, subraanu
lieres claudas vidimus in itinore erectas. Utriusque Prtlris, nervi crepueruni et relaxali suul, et pueri
direclionein Pater, dum easagilaret, sino ulla hiesi- pater el puer ipse incrodibiliter laetabantur. Omnes
tatione cognovit. Substitit eiiira, et utramipiedeponi audistis cantantera populum : ego puerum Ge-
vidi.
fecit , el libere ambulabant magnificantes Deuin. rardus. Adolesceolem, cujus arida eral manus cum
Alcxander. Ipso dio juxta viculum puer intorto et brachio lolo, ct ibidem curatus est; omoes vidimus.
(102) Alias, Tigunim. Prius nomen mediae stalis (103) Lindemagiis. al. Liinagus, amnis qu\ Tigu-
Scriptoribus usilatum fuisse lestatur Bertius in Oer- rum secat, cujus ulraque pars tribus poatibus jun-
maiua sua. giiur.
331 LIBRI Vi PARS I AUGT. PHILIPPO. 382
Et puellam, qu» Dominica quarta AilvPiitus (104) ^ mum coepit Spiritus stimulare divinus, ut praeter
ArgeDlinffi in ecclesia post missarum celebratiouem morem, nuUo rogante, diceret, non oportere sine
erecta es^t : de qua sic exsullabat paler, sic populus scrmone praterire diera. Quid multa? locutus est,
acclaraabai. Pninppus. Ipsa die, priusquam navcra et m fine sermonis Regeni, non ut regem, sed ut
ingredereniur, puer claudus erectus est, et coram homuiera toia libertate convenit, Proponebat enim
populo libere arnbulabat, et qui aderant vocifera- futurum judiciuni, hominem ame trjbunal Chrisii
bautur cum gaudio, sicut omnes au'listis. Secunda aslaniem, imperanlem Chnslum, et dicentem : «
feria in navi proficiscehamur, r-t uon poterant acce- honio! iiuid debui tibi facere, etuon feci? « Bx
dere qui iiilirmibautur. Vespere tamen BHgeui.iach lioc aut<-m numerans regm culmen, (hvilias, consi-
iahospitio mulier clauda gressum recepit. Gerar- iia, virilem animum et corporis robur; his et hu-
ous.Ipsa Iiora, qua niulier superveoil, querebamur jusmodi verbis commovit hominem, ut ia inedio
invicera nihil nos ea die vidisse : et illa siatim sine sermone nnn sine lacrymis exclamaret : « Agnosco
baculo ambulare ccepit gratulabunda et laudans. prorsiis divina munera gratiae; nec dduceps, ipso
CAPUT ir. prje&tante : ingratus inveniar : pafalus sum ser-
''''^"' Auandoquxdcm ex parte ejus submoneor

Beatus Bernnrdus venU Spiram in vigilia malis g
m Imperatoriset principum, Dixit, et ecce populus rapiens verbum de ore lo-
Domini ad conuentum
et de miraculis ibidetn patratis. quentis, exclamatiu laudem Dei, ci resouabat terra
13. Terlia feri:i, vigilia fuit Dominicaj Nativltatis, ia voces eorum. Continuo signatus esi Rex, et
et navi venimus Spiram : ibi enim dicm fesium ce- vexilium ab altari per manum Palris suscepit,
lebravit rex Conradus, ibi coronatus est : ibi adfuit quod ipse in exercitu Domini manu propria depor-
episcoporum principumque convenlus. Illuc Pater taret. Signatus cum eo nepos ejus dux Fridericus
sanctus advenit, inter principes quosdam paeem junior sigaati alii principes, iiuonirn nonest.nu-
cupiens reformare : quorum inimicitiis ab exerciui merus. Ipsa aulem die juxta capellam, ubi Pater
crucis Christi mnlli detinebanlur. Verumtamen non sanctus Missam celebravil, puer claudus me prse-
crebra f olent in illis coaventibus apparere miracula, sente gressum recepit (106).
nec dignatur Deus, ui» lantus eJt concursus niulti- 16. Ebf.buardus. Sabbato mane, cum Innocentiuin
tudinis curiosas, revelare gloriam suam. Sed non fcstus ageretur dies, oxeuuti de hospitio Patri
fuit otiosus Patris adventus : ibi cnim factum est, sanclo occurrebam, adducens inecum militem qui
ut ipsius verbis utar, rniraculura miraculorum. Si- signari volabat, et ecce iu media iurba puerum
quidein Rex signslus esi pi-Kter spem omnium, qui C ctecum intuens ; « Quid vult, inquit, pucr ist€? »
convenerant : cucurrit vclociter sermo vivus et ef- Cujus verba cum minus intellexisscm, quod Ro-
ficax; vere ibi probatum est quodcor manu
regis ia mana lingua loquerelur : « Adduc, inquit, puerum
Dei est. Prius euim apud Frankeovoert Regem se- ad me. » Faclum est ut imperavii, et confestiin si-
creloconveDerat Vir beatiis(105j, admonens ut ipse gnatjs puer vis im recepit. Ego ipse in muliis pro-
saluti proprisB provideret in tempore misericordise bavi quod clara viderct. GERAnDus. Post Missae ce-
uberis. Cui, cum resfionQlsset nulluin sibi hujus mi- lebratioufcm iocaiêllam, qi>a3 dorraitorio canunico-
litise inesse proposifim, tacuit Vir mansueiissimus rum adjacet. inducius Vir Dei, virum signavil uno
dicens, non esse parvitatis sufe importunius insiare ca>cura oculo, ctvisum stalim recepit : cujus et ca;-
regiie majestati. Sie et Spirse cum in sermone publice ciias prima, et iliuniinatio secunia diligeniissime
jaro secundo Kegera, sicut prius, peregrinaiiouia aii" probala cst. Sic rt surdum, dum ab ecc'esia redi-
monui>s5t ex nomine, die terlii! cum beali Joaimis rel, imprcsso crucis signaculo fecit audlre, immit-
festivitas age.-elur, secrelo aggiessus cum solita tens digiios in aures ejus : et boc vidimus, cl Pro-
mansuetudine, suggereus provwlendum oinnino, ne bavimus. Episcopus. Sic et ca?cum illum, qui Domi-
sic praeteriret eiim poenitenlia levis, brevis, II 1 73 niea antealtare illuminatus est, dum graduaie can-
hoaorabilis, salutaris, quam ad salvandos pcccato- **
tareiur, quem ego ipse obtulcram. EBEniiARDUs.
res divina pietas excogitaveral, A quo hoc tandem Mulia ibiijem facta arbilrorqua? nou vidimus. S»pe
responsum obtinuit, quod deliberaret sccum et con- enim cantantem audivimus populum, et nemo ex
suleret suos, sequenti die super hoc responsurus.
Exiade intra Missarum solemnia, beati Pairis ani- (105)Otio Friiisingpnsis in lib. i De Gestis Fride-
?'ici. cap. 39, hiijus rei mi^minit ; testalurqiie, tunc
(104) In aotis Tornaeensibus observaniur sequen- Bernardum, cui alias nequaquam favero solet, phi-
tia : Domin. quaria Adveni, et in ouuiibus feriis il- rima ia publico vel occulto fecisse miracula. Addit
iius hebdoraadae usqae ad Sabb:itum,id est a21 [tey. Rudolfum seu Radulfmn illuii monachuui, qui Ju-
22j die Dccemb. usquc ad 28 Decemb. quo celebi-a- da»os necancios esse palam pricdicabai, apud Ber-
lur festum SS. Innocent., nihil est in ms. cod. nardum Epist. 322, ab eo arccersitiim, (•ouipulsuiii-
uude collige illa quaa illis ciiebus lacta fuere miraque, ut omisso io posterum «raeiiicaiionis olticio in
cula ei-se amissa, ui el adveuius S. Bernardi Spi- coeuobiura suum rediret, populo graviier iiidigiiaote,
rain, ubi illis diebus moratus est, ut assisteret die- et se ditionem movere voleule. Denique subdii in
t;e imperiali. consequeniibus, Bernardi epistolam, RaiisuoQK iu
(105) Vid. Otton. Frising., lib. ii, De Frid. im- conveulu a Conrado lectam, infinilis hominibu^
jicr. c. 39. cruce signatiouem persuasisse.
383 S. ftERNARBI mk PRIMA. 384
ttottis irrumpere potuil, ul videret qiiid ageretur. A (|ueDs vir Gdelis, audienlibus omnibus ait : e. In no-
UnuiTi Umon surdiini, qui ibiaem recepit audituiu minc Jesu Chri»li libi, nrtecipio, surge el ambiilu. »
ego vidi, et ego obtuli eum. Sonuit vox virtutis, «l secula est virtus : surgens(|uo
CAPUT V pr;'r, libere ambulabat, et prius tjuidem tremeuti-
Dc aliis miracuiif Spirm factis. bus membris vel tibiis ibat, sed paulatim sub ocu-
n. Philippus. Ipso die coiivcuius lacius esl, ubi lis omnium roboraiiaiur.
mauifcsle Spirilus adfuiu noqiie hinc caiquam du^ 19. gkRabdus. Aiiselmus episcopus Havenbergen-
bitaie licebit. Convocavit enim Rex omnes principes sis (107) in fronte et faucibus gravissime patieba-
el miiites qui signati erant, siniulqiie residentibus tur, ut vix aliquid gustarc posset, aut toqui. Ilic
uoiversis, exhnrwtus esl eos l'aier sancius, uoii ergo rojiabat beatum Yirum dicens, « Quia debiTCs
Immauis serruoiiibus, sed divinis. Ufai vero egrfssi eliam me curare. » Cui jucuude respondenj : « Si
fiiimus, et Rex ipse cuin prlncipibus Sancium Do- eamde.n, iuquit, uaberes lidem, quam habent niu-
mini deducebat, iie comprimercni eum lurbse, puer liercute, posset tibi forie prodesse. v At ille : « El
clauilus oblaius esl ei corani Ilege. Ai ille signo si ego, aii, fidein uon habeo, salvum me faciat fules
crucis edito pucium eiigii, ei jubei, coraru omnibus lua. « Taiidem sijiuavileum Pater et tetigit: etcou-
affibuiare. Quauta Isetitia qaanta exsuUatione puer tinuo doior, omnisque lumor abaeessii. Philippus.
deductus sit, quis loquatur ? Convt.-sus autera Paler Vieta est curiositas noslra , quia crehra rairacula
sanctus .ad Regem : « Propter vos, inquit, faclam quolidie eoniscant. In octavis Nativitatis Maria;,
est hoc, ut noveriiis quia Deus vere vobiscum est dum ad ecclesiam proticisceremur, in claustro ca-
ei acceplum esl ei quod cospisiis. • Ipsa hora prius Qonicorum puer claudus gressum recepit, ei coram
quam egrederemur hospilium, puelia erecta cst, el ipso Paire noslro ambulabat exsultins. Gebardcs.
cseca mulicr iiluminata. EbehhardiJS. Mane serunJa inter Missarum solerania oumis puer ereetus est :
feria, cum ad ecclesiam Vir sanciiis proficiscere-- ei banc vidi cum ad altare ileduceret maler incolu-
lur, muititudo lauguentiuir. IS?€ impediebat uos, mem, ut offerret pro adepta salule caiideiam.OTTO.
et oiiiaes prsecedere jussimus. Nec mora, claudus Post Missarura celebralionem mulier ciauda gr 'S-
qui lain aaia altare ereclus esl : utrum esset slgna» sum recepit, qiiam nos vidiinas omnes ambulantein.
tus, ignoro. ArnbuIaiiLein tamen vidi, et iigni pedem Gerardos. Muita quidem et !iac die, et sequenti col-
iu ecclesia peadentem. Otto. In capeiia Ilegis ipso lata beneficia languentibus vidit Tiex ipse, vidil cu-
prffseale puer claudus ex utero gressum recepit. ria, vidit universa civius Spiretwis, a ciijus memo-
EBERHAaDDS. Eadem die alii duo, claudus alter, el C ria deleri non poterunl in seterflum. Nostra qiiiden;
alter curvus, erecti, et me prjesenle ad majorem ec- schedtila, ubi hsec annotave.-amus, negiigentiacujus-
clesiam ab universo populo sunt deducti. Nam vo-
*
dam fratris amissa esi : parcat ei Dtus. Tria tamen
ciferationem et sonanles campanas omnes audistis, oeeurrunt inenioriifi ; nam «selera investigare nou
Vix redierara domum, et ecceiterum clamor, iterum vacat. Feria quinia pueri duo, qaorum uterque Oculi
compulsatio. Feslinaviad ecclesiam, elduos iterum unius lumen ainiserat, in hospitio iiluminati sunt,
claudos adduxeran), qui ipsa hora receperaQl gres- et paral; Ucus curatus est, queui deportaveran: in
sum. grabato. Philippus. la capella Regis, dum perQce-
18. Gebardus. Vespere, dum rediret Pater a curia retur reconciliatio , pro qua iiominatim venerat
Rrgls, muititudo laDgueniium hospiiii januas obsi- Pater beatus, signavii bominem, cujus caput sine
debat :quos in ordioem fecimus residere, elsiugu- imermisMone tremebat, ci sanaius est ipsa hora.
los letigit ac sanavit. Ibi puer ciaudus ex uiero Puer etiain claudus ibidem erectus esl. Gerardus.
gresbum recepil. Aiier cxcus unu oculo tUuminatus, Vespere in hospitiis liyS duo caeci iliuminaii
et vir claudus ab anQis decoin ereclus. Hos aga vidi sunt coram nobis. Mane sexta feria coram nobis
statim sanatos sub manu benedicentis. Unus e fia- n ctecus visum recepit.
tribus uostris, unum adhuc surdum qui auditum 20. Sed oumdura est nobis ; et qui hsec depor-
recepit, se vidisse tesiatur, et mulierem grstias re- laturus esl , nuoiius jam feslinat Quseiimus
ferenteiQ, quod a dolore capiiis coavaluisset. Eur- jiroinde, quid dommus cpiscopus resermit. Eri-
UHAaDUS. Feria lenia puer ctecus illuminalus est, scopus. Oftirae facium esi, .»{ me commnneres :
qnem ego vidi. Phujppcs. liem vir quidani iu pra>- nara mihi lalcor, prorsus
,
meicoria exciderant.
seniia Regis et princi[>um, unius oculi visuin rece- Sagittarius quidiini serviens ducis Gonradi, cum
pil. lii ipso loco facium est unde plurimum congra- Dobis Dux oecurrisset, dctrahebat verbo crucis, et
talabaniur, eo quod praescns esset dux quidiim Gra> sanctum Dominum blasphemabal, dicens : » Quia
cus, rai^sus a Rege Cuostaniinupoliiano. Ilic in ca- r.oa plus ille signa facit qaaia ego, » Ubi eigo ad
peila Regis loquebatur Patri uostro, cuni niniier imponendam maniim iniirniis Piiter substitit, acces-
sit homo, e; vidit cui derogaverat : siatim
aeca oblata est : ubi vero si.^naia est coraai eo, sUi- cei Idit
lim illuininatu est, el horao ille coinpunctus est plu-

Hic esl Anselmus episcopus Havcnbergen-
f 101)
rimum iu hoc vcrbo. Sic et circa vesperaio asianie
sisspu Havelberênsis, cujus dialogi tres adversus
Rege, et ipso Duce, et principibus raultis, puer Graecos ediii sunt in Spicilegii lomoXUI. Oe eo Ku-
claudus offerebatur. Protinus auiem riducialiter lo- geniui lil . apud Oltonem lib. i de Frid. cap. 61.
m LIBRl VI PARS II AUCTOR. VARIIS. 886
exanimis, etdiu jacuil sine sensu. Algxander. Ego Ewscowjs. Per omnia benedicla miseraiio Doraini,
illi proxinius eram quando cecidil, et equus quidem (jui novissiraaj imic generationi uniim sallem ex
imniobilis stabat. Iniquus autem il!e impuisus, sub- aiitiquis sanctis reservavit , ul tanquam luccrna
iio viriute divina cecioii retro. Obstupuimus, om- aideniissima teuiporis Imjus teuebias .vita, do-
nes, ei advocavimus Palrem •, nec prius ilie miser clriua, miracuiis coiisecraret. Feiices vos, qui sab
surrexil, quam descundeas et oraDS ei-iêrei eam. pennis ejus speralis, u( saliamini ab uberibus con-
Sic in seipso coguiia viriute, cui prius deiraht>bai, solationib ejus 1 fili.i congrcijaiio, quae tanto Patre
increuulus, sequenti die signatus esi ad ^jrajcepiiim Iffitaiur ; cujus nos miseri sa:culares tenui saltem
Pairis noslii , in exercitum Doniiui profecturus. noiitia gioriaiuurl
PARS SEGUJNDA,
Auctoribus variis.
CAPur VI. 9 runi {Maiik. v, 20). Laici de mundo sunt : licite

j
Epistoia Monackorum Ci.aro'.- Vallensium ei comitum cogiiant quse uiundi sunt. Aposiulis dictum est :
taucti Bernanii ad clericos ecclesice Colonien.iis. Vos de mundo non estis, sed ego vos elegi de mundo
Dominis ei amicis suis clericis ecclcsise Coloniea- {Joan.x\, i9) : quoruin vos liodie occupatis loca,
sis, saiutem dicunt fratres et amiei eorum, Ever- quorum stipendiis vivitis, quoruni polesiaiem te-
Lardus, Gerardus, et Gaufridus moaaciii quaica- netis, quorum ?'icl'iritate polletis, quorura vobis
cunqiie; Pliilippus Leudicensis, Volmarus (i08) viudicatis uonorera; cum quibus, ut pace vestra
Constaustieusis, et cseteri tirones spirituaiis mi- dixerimus, cominunia vobis SI7$ sunl omnia,
lilise, quos Vir sanctus eripuit de niedio Baby- praeter couiersionciu ei couversationem ,
praiter
lonis. opera el voluntatem, praeter vitam dcnique ei opi-
21, Ante omnia decet uos ex ipsis medullis cor- nionem. Si iu tarrra pasci «regem viderii, quis mi-
diuni libi gratias agere, Domine Deus noster. iWul- ratur? Pastorem autem similiter iucurvari deor-
liplicaslienim super uos misoricordiam luam, el suiii, simihter inlilare terreuis, eiquae inferius sunt
magnilicasti facere uobiscum, inimemor omniiini quuTore, nuiiquid non ridiculum est, et abusio
iuiquitatum uostrarum, quibus digoe puoicndis magua? Al nunc crubcsce, Sidon, ait mare {Isai.
nec ipsa quidem gehenna sufticeret. El unde lioc ** xxiii, 4) : Pubticani et peccatores prcecedunt vas in
nobis, peccatoribus utique pessimis omnimn, quos regnmn Dei {Muttic xxi, 31). Desperala est plaga
tua ordiuantc paiientia, tellus iuvita cogiiur susti- cleri hujus : a plaata pedis usque ad verticem non
nere ? unde hoc nobis, ut sub tantas sanctiiatis pa- est in eo sanitas. Ditata est Ecclesia ierrenis pos-
Irocinio respiremus? vere inaestimabilis cumulus sessionibus, sea virluiibus spoiiata. Neque enim
miserationis I o incomprehensibilis diviose pietatis longa eis esse pulaii cohabiiatio , cx quo paup-er
abyssus ! Accumulavit gratias suae munera super faCtus propter nos Rex gloriaj iia piuperialein ele-
Yirum quam elegil, ut ad cum coiligal undiquc de- gii ui dieeret: Nisiquis renuntiaverit omnibusquce
speratissimos peccatores, in quo securius habpant possidet,nonpoicsl meus esse discipulus {Luc.xiv,
sibi reposit«m sanctitatem. Vos auteni, charissimi, b3). Ileu I hcu! videmus venenum adililum Eccle-
usquequo gravi corde? {Psal iv, 3.) Noune si in sias, sicut dictum est Ludovico, quem nomiiiatis
T yro et Sidone faclae essent virlutes, quse in vobis Pium, qui prfflcipue ditavit ecclesias. Leginius enim
factaj sunt his diebus, egissent poeoiteutiam in ciin liistotia ejus quod audierit vocem diceniem
,
nere ei cilicio ? (Matth. "ii, 21.) Ad signum unam sibi ; « Venenum Ecciesiae addidisti (109). » An
aliquanuo conversa legimus de populo, uiique dui» fofii! vobis videtur absonum, venenum interpretari
cervicis, horainum tria millia, cum in porta tcm- liivitias? Clirisius etiain in Evangeiio .spi«a.s vocat
pli niendicantem ciaudum de ore Petri prolata vox {Marc. iv, 18, 19) : et Apostolus eas laqueum de-
virtutis ambulare fecisset {Act. iii, xiv). Quantos fiiiit ejse diaboli. Quicunque, inquit, divites volwnt
in brevi civiias Colouiensis vidit erectos? Et multi /ieri in iwc swculo, incidunl in^lentatioiiem el la-
quidem de populo, ad quod voe.ibantur, conversi ijueum diCiholi {l Tim. vi, 9). Evadant ergo, qui
sunt, et oblatam sibi a suumiio lôotilice indulgm- volunt lieri paupcres, et secure decanteut, quia La-
tiam, et indictam pienitenliam devoiissirae susce- queus conlritus .est, et nos iiberati sumus {Psat.
perunl. cxxiii, 7). Agnusc.to vocem jucundam, qui laqueura
22. Sed ccrte, nisi abuudaverit justitia vostra huiic ii-ansilisiis : fralrcs vystros loquimur , qoi
plus quam eorum, non iutsabiiis in reguum ccelo- aJhuc iiiier vos soio tantum corpore detinentur,
(108) Al. Wolkemarui, de quo infra, nura. 24 (109) Alii id Constautino tribuunt. Vide Bics-
*eqq. seum fer. 4 Domin. i Quadrag.
387 S. BKRNARDl VITA PRIMA. 388
Nequeenimoliosusfuit,videliceiadclericum, sermo ^ ipse loquatur. WoLKKMAMrs. Ulindni iiiter nomiiia

Doraini, ut magis iBfl.\cusabiles siot, qui adliuc in electorura nomen meum jubeat Deus a.scribi 1 Uii-
perdilione persistunt : imo facilius traliat cwleros nara ia libro vita; vel ultimum iuveuiaiur ipaius ora-
fimiculus iriplex, uui diflicile rumiÛur; cum verlw tione el meritis, in cujus laude prasenii, priinum id
ei signis, ciiam proxiuiorum accedat exemplum. tieri vestra; placuit Sai.ctitati. Sexta igilur feria,
Proirabuiit episiolam, ut videtis, uberias matfriie sicut prioris libri linis declarat, solutaesi curiaSpi-
el desiderium ferven», quo vos omnes kaberecupi- rw, ei uos Woimaciam festiuavimus : ubi Pater
mus socios in visceribus Jesu Chrisii . Veruuitaraon taactus, licei obnixius rogaretur, moram facere no-
superseuendum est uobis, pra;seriim quod copio- luil dicens : « Quia oijoriel me ct aliis civilatibus
sius ba;c el officacius ab ipso Patre nostro annun- evanjjclizaref » Tiansicrat eiiim per Wormaciam
liala sunt vobis, Domino cooperante, ot sermonem anle duos menses, elsermone liabito innumerabilem
oonfirmante scquentibus signis . IMulti ex vobis ibi siguaverat populum siguaculo militise cbrislianae.
curiose legcrunt oxemplar libelli, quod ad illu- Prius lamen quam egrederemur \die sabbati, infir-
sirem Henricura (110), regium spiritu magis quam raos teligii, qui conveuerunt ; ubi inter mauus meas
sanguioe, misimus de signis qua3 vidimus a prima Do- surdi duo, quos offerebam, astantc populo et accla-
minica Ads-enlus usque ad discessura noslrum a cu- " manle auditum sibi redditum fatebantur cum multa
ria, qu8e nuper SpiriE habita est. Multi adbuc pc- exsultutioiie. Philjppus. in iiiuere (112) puer claudus
luul, ut qua; facta sunt apud vos, non negligamus erectus est, quem omnes vere vidistis. GALFfliDUS.
adjangere ; quod hsec vobis dulcius sapiant qua; Secunda feria, die festo Epipbanias apud casirum
praesenies ipsi vidi.îis. Quod triplex nobis conside- Grruzeuaeh, regreaiens ab ecclesia Paler bealus,
raiio persuasii, ut et novi fratres, dum sajcularibus |iuerura leiigit et erexit, quem sex annis penitus
adbuc lermioandis ncgotiis detinentur in lectione claudum fuisse parentes sui, et alii plures de populo
hac reealescant ; quod
et caeteri' cogitent quale sit circumstaiite, qui eum noverant, testabautur. Hunc
admittunl, qui laato Palri, qu -m profecto, ubi Deus nos ipsi statim vidimus ambulantL^m, dum ad ec-
sustulerii , multi lacrymabiliter plangent , quod clesiam deduceretur, in laudem Dei acclamaniibus
eum dissimuâverint , dum vocaret, animas suas universis Woleemahus. Tertia feria Picbenbacb
comniitiere, aut illecti voluptalibus nolunt, aut tro- (sic enim nomiuant viculum ubi peruoctavimus) die
"pidanl cordis pusilUnimitaie retracti. Sed et lia- Apparitionis mane tria apparuerunt miracula, qu*
beat, ut dignum est, nobilis ecclesia Colouiensis praeseos vidi oculis raeis. Siquidem iu iugressu ec-
mcmoriale sempiternum earuni rerum, qiiaruiu C clesiaj surdus oblatus tst, a quo statim Vir Domini
pr*sentia raeruit exaltari. Non quidem ut noslrum sacratis digitis suis surditatem repulit, et immisii
hoc scriptum reservandum sit ; sed ut luculeniius auditum. In iugressu qiioque gressum puella altero
haec et dignius scribanl, qui scientiam habeiii, et pede clauda recepit, Necdum exierai villara Pater
possuut diligenliam alhibere. Nec dubitanius multo beatus, et ecce offeru&t ei paralylicum ia grabaio,
plura et apud vos, el in itinere miracula ctaruisse, qui, audita fama virtutum ejus a vico magno, (jui
quam tunc potuerimus nosse, aut possimus nunc supra Rhenum situs est, et uouiinatur Bubarous,
recordari. Sed certissima tanlum et probaiissima plaustro sese fecerat deporlari : ei hunc quoque si-
scripsimus :ea quoque addere proposuimus , quas gnavit, teiigil, et erexit, ct ad propria misil incolu-
singulis adbuc diebus per fidelem servum et deto- mem.
tum famulum virtus Oraiiipoicitis mirahiliter ope- 24. Gaufridcs. In parocliia Treverensi silus est
ratur. Sed ei pauca ex his, qufe vidimus a Spira famossimus vicus, ubi fibenus et Mosella conUuuui,
usque ad Coloniam, huic annotaiioni pra;mittenJa unde et Contiueutia nominaiur. Ibi niulla coram
credidimus, ut priori narraiioni isla coha>reant. omui populo ostensa sunt signa, quae nostram noti-
Nonnulla quoque ex liis quae prjescnles videruia n tiam aul memoriam eflugeruot. Claudmn tamen
venerabiles abbates Thcodoricis Campensis , ct puerum, qui in ecclesia saucti Florini post Missa-
Herwinus SteinveWf-nsis (111), sicut ab eis accepi- ruro celebrationem erectus cst, memiiii me vidisse.
mus, sub eorum norainibus suiit descripta. Sed ct csecum ibidem illuminatnm asserit Frederi-
1157 GAPUT Vll. cus noster, qui ab codem vico secutus cst Sauctum
De miraciilis a Spira Coloniam usque per bcatum Domini una cum AJullo opiimo adoleso*nte. Hic,
Sernardum edilis. igaorantibus propinquis et amicis, nobiscum Iran-
23. Jara quia reverendus episcopus Constantiensis siit Mosellam, iudutas tautum superpcUiceo, sicut
abesl,Ijcumejus clerieus ipsius, nosterjam Irate-, veueral ab ecclesia sancti Castoris, iu qua canoni-
Wolkeraarus suppleat io hr.c relalionc, et primus cus erat.Reliquit alter Joseph pallium cum adultera,
(110) Fratrem Ludovici Junioris Francorum missa est, ubi Evervinus appellatur.
regis.
(112) Hic legendum videlur dio Dominica, quam
(111) Theodoricus electus est abb.is Campensis signatam lego lu proxime dxtis excerpiis, posi sab-
anoo 1130. Herwinus ipse est piKpositus, post ab- batura, et ponendum anie -rh initine7'e, nc alioqui
bas Sieiiiveldensis ue quo infra uum. 2S cujus
: •
Domiuica ciies omitiaiur liic prtCter morem, qua in-
epistola ad Beriiar.i-jjji :-eiiuom 65 io Cautica pra;-
eidit in diem 5 Jauuar»
389 LI8R1 VI PARS II AUCTOR. VARUS. 390
lugitque iGgyplios, el eflugit. In eodem iiiuere cuin « ubii, ciun dicoret : Intabonbus kominum nomunt,
paululum processissenius, claudus quidam notissi- et cum hoininibus non flayellabuntur, ideo tenuit
mus in icrra illa eîuo advelieljatur. Hujus ita ncr- eos superbia {Psal. lxxii.S, 6). Et Isaiaseodeiu spi-
vus femoris aruerat, ut replicato geuu quautuni ritu, imo Deus por Isaiaui : Misereamur, inquit, im-
meu.sura est palmi uuius, iiijia illa breyior alleru iiio,el iwndiscet facere justitiam in tcrra sanciorum
vldereiur. Signavit autem euui Vir sauctus, et ui- idiqaa iiesdt , et noii videbit yloriam Domini (Isai.
hil Lsesitaus de virtutia tffectu depoul jussit, et am- XXVI, )(.}. Kt expies:ius ac uuminatira iu aliu pro-
bu.are ; sed nuu fu.t qui obvidiret, forie quia miuus pheta : Prmcipes populi tnei, iiiquit, ejicientnr de
speraveruut id qui a^tdbaul, aut quia uiiuus iutcl- ddinibus, deiiciarum proptcr pessimas voluntaies
lexerunt verbuiu. Siluit irgo Pater, sed nou siluit suas, ct clerieorum non proderunt eis. Sed ha;c
vox virtutis : subito siquiilem excluuiavit Uoino alias. Jam ad nana;ioiiis orJiiiem revertamur,
nervum, etextendi genu
laxari sentiens sujier equum CAPUT VUI.
quo vehebalur. Stalira vero depositus libere auibu- De variis miraculis Coloni(e-Agrippi7ice factis.
labat ina^nificans Deuin, et tota iiladie suum sccalus 26. Doiniiiica, priusquam Missa celebrareiu.^
tst curatorem. Alter quoque, cujus sirailiter feiuoris CTcus quidain per signaculum lucis et vilte illumi-
uervus ariierat, ul vix summis digitis pedis uuius B nalus et adductus est ad altare. Ea siquidccu die ad
ItiTam langeret, sanatus est in via eadcin, ita ut irouiissura serinouem convenerat populus iosesti-
liiiere laluin deponeret, el sine baculo graderctur. mabilis, quanliim nenio clericoruin sese aliquando
WoLKEMARUs. Feria quinta apud viculum Rioge- in ecclesia illa vidisso diccbat. Celehravit autem
m.ich,mane priusquum egrederemur, me prwsenie Missam Paler sanctus ad aliare beati Peiri, quod m
fiuor quidani gressiim reccpit, qui sex annisclau^lus occideutali parte situm, oblinet in ecclesia [irin !-
ex?literat, sicut ab ipsis pareutibus ejus acce|)i. Ibi- [laium. Ibi posl ilissm celebrationom, inuumoia co-
Jeiri 117$ eliam luulier surda auriivii, cl vir c;u- ram omnibus miiaculacoutigeruut. Honorata mulicr
cus ihumiuatus est, cui uuus tautum oculus erat, et notissima in civitato, quae per uuinqueimiinii
el hic quoque ad nihilum valens. uno ociilo c:L'ca, miilta soô iu medicos fatebatur
23. Gaufbidus. Meinor sit iu a^ternuin diei hujus inutiliter expendisse, sub maiiu signaotis visum r.-
civiias Colonieuîs, qua suscipere nieruit HomiiR-in cepil. Aitera quoque simiuter illumiiiata csl. Abbas
saucium, quem semperoptaverat. Quia tamen inspe- Campensis. De mullis qua' ibidora vidi, duo tantuin
ralus adveuit, ini;ior eo die fuit frequcnlia populo- occurrunl momonai. Dico autem de puclla surda el
ruin. Sic nimirum gloriifi calcator liainaua! solemnes p rauta qua; confesiim audivit et locuta esl : ei de ju-
sempcr excepiiones, quoad in se esl, fugere co;isue- vena claudo, quem ad servi sui oraiiunem diviua
vit, ei elegil magis occulte ingredi civiiales. Haro virtUS erexit. HeBVINUS ABBAS STEhNVELDE.NSIS. lu
tamen id potest, quia sequitur roajor gloria repel- platea ubi sermonem habuit Vir bt'atus, eo quod
leniem. Mane, sexta feria, priusquam ingrederemur ecclesia populum capere non suslinerct, nobis
ecclesiam,, m hospitio nostro mulior cseca ociilo uno astantibus csecus quidam visuin, ct mancus ariilfe
ab annis decem, ad tactum beataj manuscoram nobis manus siinul et hrachii adeptus est saniiaiem. Abbas
visum recepit. Hsec in ecclesia statim pra^seniata esl Camp£nsis. Ubi finito sermoue domum regressi su-
clero, et diu jacuit ante allare gratias agens Deo. mus, ex quo janiiam intravil exteriorem, prias [uain
Interea puer quoque caecus in ipso hospiliu est illu- hospitii limeu atlingeret, me pr<esente, curvum
niinatus. Ex quo ingressus ecclesiam Pater sanctus erexit pueruin •
niuliori insanaj reddidil meutom :
ad altare beatse Mari», quodin orientali partc loca- claudam anibulare fecit, el caecam uno oculo ma-
lum est, Missam celebravit ubi vero complevit, co-
: tronam Paler beatus illuminavit. Gerardus. Haec
ram omni populo puella caeca illuminata est, et ma- fuit de qua sic 1 UO iuirabaiur uuus e f.^-atribus
trona dives et nota in civitate, cujus ciuraarida ab nostris, quod et diviti beneficium lam facile prsesia-
annis tribus exlendi penitus non valebant, resolutis reiur; et vere digna fuit omui admiratione ccleriias.
nervis ad signum viite sine dilaiione stolit erecla. In Prius enim quain siguata videretur, illuminatam se
puljiilo quoque, dum sermonem habiturus ad popu- esse clamavit,
luin ascendissel, caecus senox visuin recepit. Multa 27. Ebeuhahdcs. Ex quo pransi buuuis, nunquam
quidem etalia sigua facla sunt in ipsadie, et sa^pius nobis illa Jio iiiiracula defuerunt, Ei haec quidem
acclaraahant. Sed uemo nostrum inquirenii cxstiiit certius no\iiuus, diligeuter probjvimus ea. Stabat
curiosus. Sabbato quoque inulta iu hospitio vidi- euim Vir sanctus in fenestra et per scaliim ofrcre-
mus, el cognovimus ea; sed, quia annoiare neglexi- bantur iuliimi : siquidem ostium domus aperire nal-
mv.s supervenieuie muliitudine caeterorum, nobis Uis audebat; tanlus erat iinpetus et turnultus. !bi
jam penitus excideruut. Verhataineu quKadclenim quoque lilia diviiis ciijusdain viri notissimi in civi-
habuit (neque eniin exire voluit ad populurn ea die), tate auditum i'oco[jit, quoin e\ inultis aouis piorsus
et quoraoJo forniam lianc clericorum, imo vitam amiserat, Hanc in claustro quodam parentes ante lo-
prorsus informem, omuibus divioarum testimouiis caverant, sed remiserant eam sanctiint^niales, eo
Scripturarum probaverit esse coutrariani, nononini- quod pcnitus amisisset auditum. Diu quoque sic
bus eis arbilror excidisse. « Vos, inquit, propheta no- mauserai nihil audiens, douec ad tactum sacraia;
}81 S. BBRNABDi VITA PR]!iA. 392
niaims Deus aperuU aures ejas. Post pauklum quo- » saDiiatem. Sed el puella qua^dam, cnjus adhsserat
que coHlraciK mulier erecla est, et anibulabat. GE' lingua faiicibus, el vix polerat loqui, curata est ipsa
RARDUii. Fuerum curvum, qui erectus est ipsa die, hora soiuto vincolo oris. Hornm omnium lestes su-
ei cscos mulws qui illuminati suiil, cnmos vidislis. mus, tesiis est civitas Colonieusis. Neqoc in augulo
WuLiiEiiAaLS. Egc ex iis quos vidi et qui.irum me- facia sunt, sed in publico, ut ab omnibus Dcus glo-
mini. auiiierav- ijuiiique, quusdam uno oculo ci£COS, rificctur, qui m sanctis .suis gloriosus esl. Si quis
(|uosdnm ulruque. Abuas Campensis. Circa vespe- forte aut incredulus aui curiosus exstilerit, mulu
ram illumiuaia esi nmiier, quae post manus imposi- ex his facile ei prob.ire Hcebit, prseseriim quEC iu
tionem duabus aut tribus lioris residebat cjeca. personis facta sunt non ifilimis, nec ignoiis.
Tandem abire volens, nec habens a quo deducRreiur. IISO CAPUTIX.
palpabat miserabiliter ad parietem cum fleiu el eju- De miraculis in ilinere, Colonia Leodium usque,
latu. Omnes miserabiniur eam, scd statim congi-a- id est Jutiaci, Aquisgrani, Trajecti, factis.
tulatv suraus. Acclamavit euim subito ,
quia videret 30, Vix tandem egressi Coloniam veniitius Brun-
el fcsiinanies au eam multis hoc probavimus argu- willer, quod est monasterium duobus a civiiaie rail-
meiilis. libus distans. Iq via quoque praesenle popnlo Colo-

28. Geraadds. Oum haecintus agerenlur, ego fo- B nieiisi, qui devoiione debita Sanctura prosequebatur,
risasiabam, nec ullaieDuspoieramintroire : ab hora surdi duo oblati sunt quorum Deus aperuit aures,
noua, usquead vesperara sic permausi cum quibus- cura injecissel Pater beatus digitos, et orc sacralo
dam fratribus nostris, nec accedere quidem vaiecs inspirasset auditum. EBERUAnous. Tertia feria, inaue
ad ostium vel ad scalsm ; tauia erat uudique mul- in ecclesia beali Nico ai, in ipsius siquidem honore
titudo. Vix tandero nocle seceuenlibus Uu-bs ingres- dedicaluin est mocasierium Brunwiller, quod Ni-
sus, vidicoufestim homJnem surdum qui recepit au- gruiu-V/illare iuterpreialur (114),coram aliari puer
diium. Ubi coenavimus, quia iangueiitium conve- cajcus illuiiiinatus esi, quem offcrebat dumiaus ab-
n( rai muliiludo, rogavimus Palrem, utad sis^nandos bas Campensis. Vis adbuc exsultaatis populi silup-
eos egrederetur. Prolinos aulem
pueliis duabus rat vociferaiio, el ecce surdus ct mutus audjia Jo-
surdis ei mulis ad tactum sacraiai manus coram nc- natusest, et loquela. WoLKEMAaus. Aller eiiaui sur-
bisDcus auditum reddiditet loquelam Ebebhardus. das asiantibus nobis recepit auditura. Adb.\s Caki-
Ibidem puer quidam, et matroiia de civilate ipsa, PEXSIS. Priiinira quod in via ipso dio vidinius rni-
anibo claudi, ambt erecti sunt. Phslippus. Secunda raculum, aridi cujusdam bruchii et manus rcsiitulio
feria sumrao mane, vir surdus audiiuin, ei csec.i
p fuit, Gekardus. Crebra vidimus ia ipso
dio (nira-
puella visum recepit. Post pauliilum quoque mulier cula; plena siquidem erat populs, et cainpus ora-
Cieca illuminataest, et tantus ibi tumultus factus est iiisnobis civitas erat. Secunlum, nisi falior, mira-
et concursus, ut vix potuerit in hospiiium reirahi culura fuit ca;cus uno oeulo, qui coufcslim illurrii-
Vir beatus : et nescio an fueiit ibi majusmiraculum, natus est. In ipso auiem loco contigit uude inagis
quam quod evaserit incolumis. Gerarous, Circa ho- conslupuimus universi. Obtulit euim muiier liliam
ram tertiam exiturum virum Dei exuptabal langu<'D- jara adultam, quam ex utero surdaiu et muiam esse
tium muUiludo, et importunius instaates, quo mo- dicebat, et id ipsum malti ex circumsiautibus, qui
dicum jam tempus videreutur babei e. Egressus igi- eam noverant, testabanlur. Ilsec aulem per muous
tur in ptateam signavit ex ordiuc resideotes. et sub iinposiiionem curata esl ipsa hora, et aiidivit. el
oculis omnium ipsa hora quatuurdecim sunt sanati locuta est coram nobis. Ncc lougius udnuc
libere
claadi sepiem, surdi quinque, puer mancus, et mu- processeramus, quaudo vir surdus rLCepit auJiluffl-
lier cseca, optatum quique beneficium percepeiimt, Gaufridus. Usque ad bsec miracula ej;o turb&s pr*-
Ad siugula popuius acclamabai, et io laudes Dei cedebam: audiensautem tain crebros populi cruitus
voces lonant per nubila : « Christ, uns genade. u subsiiti, et quae deinceps facla suat ia iliuere diii-
Kyrie, eleison. Die iieiligen alle helfien uns (113). gentissirae probavi. Surda et cseea mulier audi»ii
29. Porro arcliiepiscopas civitaiis ia ipso resi- eividit; surdi tres audierunt, c'auda uaa" ambijla-
debai hospitio, ct coram eo quoque Pater sanctu» vil; illuminati sunt quinque cajci. alii quidern uno
ubi egressus est, puerum caecum illuniiuavit. Abbas oculo, alii vero uiroque ; el unius quidera pucri, «ui
Cajiipensis. E\ hoc jam turba erat iutolerabilis, ut omnino caecus erat, illuminaiionem cerli sumus Ps-
uemini prorsus egredi donium ingredive liceret. trem saoctum iu S|jiritu cognovis.se. Substiiit enirr.
Consilium ergo fuit, ut ia domum archie|)iseopi et ad eum converius, inquiri iecii utruin videret.
dpduceretur, iiberius exinde profeeturus. Ii)i vero 31.Abbas CAutENSis. Sic et de cffico alio fccorai.
nobllis puer iilius sororis advocati Colouiensis, es prius, et meipsum, cura periraDsissem, rcraiseral
longo jani surdus et mutus, coram ouiuibus oobig ad inquirendum : cumque redireni, et illuiniBaiur.i
per nianus impOsitioDem recepit audiium paiiter et eura nuiiliassem, t Ei ego secseram, » inquil. Ve-
loquelam. Ibidem quoque eiecus quidain visum, et spera venimus Juliacura, quod a Julio Caisaro ca-
alter cujns erai cras aridum et muiile, adepilis est strum Kdihcatum, et ejus nomine est iusiôiluiu.
(1 3) Id est, Cliriste, miserere nobis.Kyi-ie, eleison.

1 (144) Alii malunl sic dictum a firuuone priroo
Sancti otnnes adjuvent noS' ejus fundalore, quasi Brauonis-Villa,
LllJiU VI l'ARS II AUCTOR. VAHUS. 3'Ji
liigrcssus aiuem ecclesiam Paler bealus, el iiiluitiis

^ ubi quondam sedes Leodiaisis cMt a beatissinio
muiiereiii claudam jaecntem eoiMin altari, novo quo- confessore Servaiio a Tun.srensi civitale translata.
daii! lenore .-•fjirilub, ita ul oiniies mir.iremur, ap- Illic feria quarta pernoctavimus in Ecciesia beatae
prehciuiii, laaiiuin ejiis, ct elevavil eam quaiiia fide, Murias. Mane vero leria quinla posi MissEC cclebra-
i;iiu;i etiain facilitate. Sic et in atrio eccle--iiL', cum tionem, in emineiitem locum Pauem deduximus, ut
idgrederetur, corani. nobis et omni populo csecum sine oppressione sanaret infirmos. Ego illi proximus
illuniinavil. Gerardus. Manc in ecclesia posl.Missie eram, et qute tiebanl novi plenius, et diligentius
ci'iebrationem ciecus puer visum recepit, et vir sur- univorsa probavi. Ibi CEeci illuminati sunt quinque,
dus, auiiitum. Uonorata quKdam rnulier, ricpiis Co- vir sunlus audivit, nmtus loculus est. llem surdus
niilis Juliaci, ab annis quinque altero oculo nihil, alier auditum, et manci ni.inuum iiicoluinitatem re-
flliero lam parum videns, ut vix jiossel sine duce te- ceperunt. Gehardijs. I|iso die iu liospitio surdiis et
nere viain, ubi siguaia est, clare vidit ulroque. Ad- miiius pueroblatus est cumqucsignaret eum Pater :
vocalus etiam castri illius viginii amiis vixetat cae- sinctus, honestus quidam juvenis Conradus, Colo-
cus, cl illuinitiatiis cst ipsa die. Muli:i quiilem cl nieiisiscanonicus, abreniititians sasculo sese redde-
alir. tacia sunt, sajpiusque clamabai populus suum bat nianusejus. Elevavit se ut susciperet eum,et
iii
illud. € Clirist, uns genade, » el in cattro, el in " coalinuo puer locutus est, et audivit. Populus autem
ilinere: sed nobis e pluriniis pauca suiliciunt. praestolabatur foris : et ecce pucr audiens et loquens
EB£r.ii.\RDiJS. In \ia, quorum ego memini, surdus pareiitilms rcdditur, el sequitur exsultatio copiosa.
puei- auditum recepit; inulier cteca, visum ; allera Nolus cnim erat iu civitale puer : et boc famosissi-
fiuoque clauda, gres3um, -corain omnibns nobis. Est raum luit iu populo^ Nec inora, etiam clauda niulier
aolein Aquisgraniim sedes, celeberrimus ct amoe- gressuni receiiil ; tres quoque ca?ci illuminati sunt,
nijsiaius locus, volupiati corporuni accoinniodatio!:, et singuli quique deducti in populum cum laetitia et
quMii animaium s.diiti : siquidein prosperiias stul- ' exsultatione.

lorum occidit illos, et vaidiiiMui iuiUcispliualae. Non 33. Philippls. Cum egredcr..'tur Vir sanctus Tra-
3ti destructionem lo.|uor, sed ulinam logat qui co;-- iectum, causn exstilii ut ad ccclesiam beati Servali,
rigati utinam et aliquis ipsorum recogilel, ci con- declinaret pro negotio fnairis Norberli qui canoni-
vertatur, et vival! Illic ergo in capella regia, ad al- cus erat ejusdem ecclesia; : sed is continuo et pia!-
laie beatifi Maria;, leria quinta, puella casca visum benda; abronuntiavit et sieculo. In ipso autom iii-
reccpit : cgo ipse Patri astabam, sed tantus ilii.; nere puer claudus erectus est coram nobis. in ec-
luaiullus ut ceJere oporteret. Pmnppus. Claudus C clesia quoque b jati Servatii offerentes claudum
quidam senex ibidem erectus esl, cujus baculos in homiuein Pairi nostro, rogabani ut ei manum im-
ip!;;i statini ecclesia ad testimonium suspenderunl. pouerel. At ille : « Nescio, inquit, si displicebil
Iluiic ego i|)se diu repuleram, ad quid vcllet accc- beato Servatio, si id in domo ejus praesumimus. »
(Jere, aut quid expeleret ignorans. 1 E^K Eberhar- Acclainantibus omnibus et dicentibus, « Dotnine
01;«;. Mulieres dute, quarum manus oninino aruerant, non displicebii : — In nomine, » inquit, « Doniini
ibidem sanala; sunt ipsa hora. nostri Jesu Cliristi et beati Servalii surge, et sia
32. Abbas Campensis. Alterius quidem manuin super pedes luos. » Surrexit igitiir sine mora et
Hatsr sanctus sua extendit manu, sed altera sauaia cunctatione, el iacta est l»titia magna in populo.
est y-clut in limbiia vestimenii. Stabat enim pcst Heri facta suut Iv.vc apud Trajectum. Hodie I.nndii
lergum ejus, et conquerefiatur quod admanum ac- clerus convcnerai univc."sus, qui ia^.civiiate illa
cedcre non valeret. Cui ego : « Applica, » inquam, copiosissimus est, et iii camcra episc^n Palrem
(' visi.imenio cjus manum, si forte palpare possis. » prtestolabantur, ul sermonem habcret ad eos : el
Fecit ul ci consului, subitoque coepit tenere cucul- ecce iirafivenit eos Dominus .sermone virtutis, et
laui : et duiii iraherct cam, digiti extendehantur, n claudas quidam clcricus ab renibus deorsum sic
et sanata cst statim. Gebardus. Nusquam in iiiuerc dissoliUiiS, ut omnino non po.sset . tare super pedes
illo sic compressus [a/. comprehensus] est Paier, suos, oblaius est Viro Dei. At ille debilia membra
ul ia capella, illa quia locus angustus crat, et turba signan et atlrectans : « Anibula, inquit, in nomiiie
irnfiellebat turbam, sicut unda solet undam pr«ci- Jesu Chrisii. » Protinus autem confortatus ambu-
piirire. Proptor hoc muUa ex his quie facta sunt, lare coepit. Et egressus esl serino iu clerum, el ex-
ii,ooramus. Gerardus noster, tunc canonicus ipsiiis clamaveriint : « Tua suiH haec, Cliriste, opera, qui
ecclesiae, qui eadcm die prKbendam sfficulum quc sancios tuos ita gloriticas. » Ijisi gloria et iin-
L,.)riter reliquit, illuniinatos ibidem asserit cafcos periuin nunc, et in omnia saecula saeculorum. Amen
..siinque. Wolkemarus. Trajcctum vocatur locus, (H5).
iltu». Noiie Tornacens. indicant : « In mss. niliil fccit aLcodio usque ad Clarani-Valiein. « Verimi
;.ii\eride eis quie egit Leoiiii, nec quot diebus ib quBB a Viro sincio Leodii acia siutstaiim referelur a
.1 ii'.serit, scd sine ullo titulo sequi miracula quie Gaufrido.
Patboi. CL/.AîV. iJ
39-. S. BEKXAKDl MTA PiilMA 396
PABS TEHTIA
Auetore Gaufrida monacho Clamr- Vallensi.
CAI'UT X. « quQque aridas manus ihidem letigil ci puravit. m

Epiftola Gaufridi monacluClarcnrVallensisad lier- stnsum pariter motumque recinerent. Necdum ab
mannum episcopum Constunlienscm- aitari diinotiis, peuem ciecuin per siîium crucig
bomino dileciissirao el revoicmli.ssimo rairi illttminavil, ct alterum claudum ambulare f|j$ii ia
Herhaisno, Dei gratia Conslantiensi episcopo. puer facie Hjtius ecclfsia", quae convenerat. Feria secnnd.i
!>anctitalis ejiis Gadfridus Clara-Vîllis monachus iii clomo cpiscopi mane, post Wissaruiu celebratio-
qusliscunque, io oraiionibus suis iiliortim memi- Pfm ciBcus uno ociilo juvciiis ad taciiim sacriie
nisse suoruin. maiius illuminatus est, et suti manu sjgnantis exsi-

1 1$9. Ea quidei» miracula, quae a Spira usque lijl clamiiaiis, qiiia visum recepit. Nec mora, affere-
Leodiuni facta vidimus et cognovimtis, ad cleruni batur alter uiroque oculo caecus, el hio quoque
Colooienseni eo deseripsimus modo ,
quo priora ibiJem illunuoatus cst ipsa bora. Aderat aulem
fueraDt ante desonpia, ul, a4 instar collationis, vi- episcopuij civitatis, exploratnr diligens oraniurfl
cissim ea, quibus adfuimus, singuli ioqueremur. quje feceral Audiena igiiiir adolascentem illumina-
Quia ergo libelii illius extmplar vestranj, pater Q lum se ease gratniabundis vocibng acclamaiiiom,
boalissime, diligentiain effugercnon poterit, ut ut prcbaret sn ycruin esset, de multis interrogabat
coiifido, reliqtia describere, et Sanctiiaii veslrae di- eum, et incunctanier ille ad singuia rospondeliat.
rig.-re non ueglexi. Multa quidem nos et ex priori- Ipsa die circa horam sexlam exiit Pater s.inctusut
bus ignorasse certissimum est. Niiiio quippe iq signaret aegrotos, et ibi statini claudus (|uidam
tiiiriicursu prosequi polerit univcrsn. Maxii.ie lamea gressum recepit, Audienles autam qiiia semei exis-
uocuit, ubi Touttmicorum exivimus regionem, quod sei ad iaSrmoi in spatosioram domimi, multt» plu-
cessaverat veslrum illud, a Christ, uns genade : » res prioribus oervenerunt. Posi horain igiiqr nop^m
el noB eratqui vociferarelur. Neque enim secunilaui egrgssiis ad eos, signavit ox ardine resideiitps. Et
vestrates propria habet caniica populiis Roinanae contiimo ex his, lie quihus ccrti sumus illuminali
ImÛBB, quibus ad singula qua^que tniracula refer- sunt caeci quinqtie, el claudi fes recepcrunt gres-
rent gratias Deo. Multa proinde lecta sileiiîo ad spni. digue admiraniibua universjs : vespere qijo-
iiosfram non pervenere notiliam : lic( t ex his quoque io capeTla opiscopi surdus qîiJam rpc^pit audi-
que quas certissime novi, omiseiiin non pauca tiim. Terlia feria priusquam egfedereraur, tres in
scieiiter, veritus equiilem ne forte quamlibet curioso ** ipsa episcopi domo claudi erecli sunt, mulieres du<p
pareret eepia tanla fastidium. lilud sane non tam cl puer unus. Multa quidcm el alia signa Lco-
vobii loquor, de cujtis credulitate non dubito, quam dii 01 in itinere facta sunt ; sed e multis pauca
caelcris, in quoruni niaaus ha;c poterunt devenire : sufticiam.
nihil me srripsisse, «isi quod aut vidi oculis meis, 36. Feria quarti) profcoti ab oppido ciii nomen
aui fratruin nostrorum qui prjesentes fueruut cer- Huy, fcstinaviiuusad monasterium quod Gembolium
listiina relalione cognovi. 016) vocant. In ipsq autem itinere senex csecus
GAPUT XI. nno oculo, El adolfiscens eodem laborans incomnioi
Oe miraculis Leodii, Gemblnci^ Villarii, Moatibus, do, ftmbo simul illuminati sunt. feri^ quinta mane
Valencenis, etc, factis. in monastcrio praedicto Gembolio, puer claudus
33. Igitur Dominica post oclavas Euhiphaniae, el oblaius est Viro Dei. et confestim signatus ab eo
^'cuDda feria, Leodii mausimus, duin philippus grcssiim recepii. et corara omnibus ^mbulabat. Post
riosler ea quibus lenebatur iraplicilus, ssEcularis paululum r-noqiie in in^ressu. eiusdem vici, puer
iiegolia consummaret. Factum e.st autem doniinica altor pprlibns manibtisque contractus, sub oculis
die, cuni ad altare beaias Marias, in majori ecdesia ttHli omnium iilrorumque membroruin adeptus
Haler sanctus .Miss^rtim solemnia celebrasset coram est sanitatem. Nec longe processerat, et ecce puer
uuiver.so populo, puer oblatus est, quem ex ul' ro nuilus e^ utero offe(ebatur iu via : et bunc quoque
cliiudum esse dicebant : ubi vero signavit tibias ejus signaiitet sanavit. statimque s6luUim est viuculum
ei renes tetigit, apprehendoiis manum ipsius erexii ons ejus, el loquebatnr recto. In ipso ilinere oblali
cuin protinus, et deduxit. Conclamatum est siatim suDl surdi duo, et qui mutuni fcceral loqui, surdos
a claro, « Te Deum laudamus ; » sed mugilus lle- fecit etiam audire. Novum in partibus iUis sedifica-
luijrn et singultus vociferationem laudis evicit. Da- tur monasierium, cui Villare nomen est, et ante
bat pro cantu lacrymas plebs iguara canendi, Dtias paiicos menses illiic Pater sanctus congregationem
(116) Forte Gembolium, ordia. S. Bened. monasl, Galiice Gemblou.r.

m imi VI PARS III AUCT. GAllFRIOO. 308
niisor;it monaiiliftrum. Valiiitnrgo plantslionem IIQ- h vin.ja occurrniiant Viro Dei. Iisd"m quoqne .-ist^n-
vcllain vel \a transilu visitare, iH ppregrinaates lilius, cum egrederelur. castru >', miilieris aridam
lilies cori<!ol;iri. Factum esi antt-m riim moBasleri« manuin sanavit, ft gress'im roddidii elaudo, l'lii-
apprflpiBquare oiKperat, claudam muliertm letigit, rima ipso dio miraciila coritscaverunt, adeo ul
signavit, erexil, et praecepii lib»ro ambulare. Du»- mulia ex ipsis a meraoria elabftrentur, liorum ta-
i)us quoque ciaudis ia ipso loco wrcssuro, et juveni men cerlissime rerordamur. Surdae dnas aiidituni
ouidam amissum unius ocuii visum reddidii oo- receperiiitt it> via, et puap quidam unias oculj
ram fratribu» ipsis, et aliis plurirais qui conveaert visum. Nec longe proccssoramus, ei ecce in cauipB
rant. mulier amiasum cj; loogo unius Qculi lumpu rroo-
31. Exinde festinabai ad oppidutn, cui Fonlan% pit. lo eadem strata, capeilqjj qnaedam esl duobus
nemeQ est, ubi Philippus nosler apud pi'opinquQ4 8 pr*dictQ castro millibus distans : ii|uc in oecur-
suoE Bum rogaverat hespitari, io eodem verQ iiinerft siim Viri Dci veneraîilis convenerat miiliitudo. ui
offer;baDt ei caBBum a uativitate puernni, qui pca faciom ejus vidoret, et snsciiierel bencdictioncm,
ipsaB quidem poteral aperipe palpebr^s oGularun;. Ncc fraiidavit Uoniiniis populi sui devotionem, quin
Desperaranl emnflg, eti:im qui pluvima vidcraijt dosiderata cis virtutis siia^ maspalia demonstrarct.
maxiinaque miraculas «tiils nihi! cunctatus manum g Ibidem enim qoram omnibus senex qiiidam, qni
impoaujt pwere, factaqus orationp breviusims, ut viginti, ut dicebaiur, snnia caecus manserat, factus
sulebat, iifi'iiii suie palnebras ejiis aporuit, ^t m- est S flS4 videns, et mulier surda audivit naa sine
iicilalus eet an viderni. Q\ii puar : » Video, inquil, multa ipsorum ct itopuli exsutiaiione, Alio quoqiia
domine, video voii ; ti omne$ ho^Dines video eapii- in locg cu!!) sub.siitisset, oblati sunt pueri Uuo,
iaios. » Plaudensque ei voliemauteF «xsultBns aie^ qHoruiT» utcrque uno tanlum videbat gculo, et mu-
bai : II JLiens, Deus, pltra npu olfendum ad lapidem lier snrda. Nec anle dimotus psi, quam et pqeris
peles meos. » Feria sexla, jjôatanis priusquam visum. nl nmlieri roif.liflissei aujiiumi Aijhuc au-
egreJeremur, puellis cqnlni£la et arida inaitns sar tem in eodem itinerp prppe tn' reutei» Uups iinls
nata est ei enteniii- In via quoque juitta «icuni tranMiiiin puer caecns illuminatus est ; posl trangi-
quemdam, puer claudu» gfBSsum reaepit. Kk hoe tum duae surJie rcceperupt auilitum. Jam apprOT
accessimus ad castrum quod nominal Bins, unde pinquahamus hospiiip, ei ecce clauda mulior per
tanta occurrit Uuminum muliitudo, ut totam eam- nianus infipQsitionem gressum recepit coram mul-
porum planiiieni popuius opi;rirot. IHic puerum liludiiie copiosa plebis, qufe in occurspm heall
claudum humeris offerebani, quam Vir Pomini sijf- Viri deiota venerat regjono. Alii quoq«e dehilei el
nans depoui jussit ut ambularel, Vi^ potuit novis C aegroti de.siderata adepti sunt beneficia. Sed longuin
gressibus via parari ; t%n(us eral caneursus, tantui:- est singula quseqiie referre. Valenc?ui§ nqmiiiant
que tumultus : depositus taman iimtiulare ciepit in oppidum, ubi ea ooct" mansimus, oppidum grande
nieciio populi; ei deducenies eum in liberum cano- et populosum. Illic sane, priqsqngm jiigrcdcremur
puni plurimi successeruni. Aderat enim mater, hospitium, mqliereiii claudain, nolissimam populq,
adi-rant propinqui ejus et raHlii qai noverant eum, signaiis el erigens Pater saactus, fecit coram um-
ipsa sua exsuUatione Qdem miraoulo fgcicntes. In- nibus ambiilare. Indo profectj, dominici die vepi-
terim sane duro secessisset cum puero pars nou mus Camcracum.
.modica populi, geminata leetitia est, ot alter qitoque CAPUT XII.
puer similiter claudus similjtor gressum rpcepit. De mirucuHs Cameraci, elc, p^trcflii.
Terlius in cadem [ilaHitia claudus vir erfCtus est, 39. Pluriina aulem et in casiro ip.so, et io iiinere
ei corata omnibus ambulabat, et eurrebat gratula- miracula contigerunt : sed e pluribus pauca collc-
buudus et laudans . Prope idem eastrîm caicus unus gimus. In ecclesia beati Joannis, post Mis-;u! ccVe-
illuminalus est, et surdi dtjo receperunt auditimi brationem, puer sijrdiis et mutus c% uterq malris
ipso loco ubi substiterat, ut pD[iulo beoediceret, ei suiB audivit, et IpciJtus esl, et adiniratae suot turbse.
diinilterel eos. Mops vocatur eastrum primum in [)
llic juxta me resedcrat mutijs et surdus, et coram
provincia Ha.vnonensium, ubi sejla feria pernocta- mn pra;sentatus audivit et lociitiis est ipsa liora.
vimus. Illic inane sabbato, priusquani proticiscorer Vix cessavcrat cileri jubilatio, et ecco senex claudus
inur, senex quidam de proxima vilia multis eorum ereclus est ct ambulahst. Ibidcm coniigit, unde prte
qni adcrant, et Philippo nosiro non incognitus, cifteris rairaculis obstupiiiimjs. Puer enim cascus
quod a jnultis jam annis amisorat, oculornm luinen a navilale, opertis albugine oculis (si taipen ocijli
recepit. Sed et puer qui.lara scliolaris cascus ajiero dicendi crant quibus nec color, nec olticium, nec
ociilo illuminaiur laut?. celeriiate , ut non prius ipsa saltem cavitas inerat oculoru-ij), ad impoisi-
amoveret Pater beatus maunm, quam puer cla- tiouem beat* manus visum rejcpit. Mnltis hoc iii-
maret, « Video, doniine. v stnpentibus iiniver- diciis probavimus, vix credentes oculis uoslris,
sis. quod talibus oculis visus possct inesse. In ipso loco
38. Uaec in hospiiio Incia suai corain venerabiii etiam arida mulicris raanus adcpia csi sanitatem.
ei)isropo C.ameracensi Nicoiao, ei i'.|(;ricis ejus Ex hoc cum beaiuni Virum lurbffi coinprimereiii,
eiiani, H mnltis reliijiosis viiis qui .1e toti pro- vix deduct|is est iu doraum Heguianuin canoiuco-
m R. BUIUNAUDl VITA PlllMA. 400
nim. Ibi qiioquc pluriina langiienlium beneficia a inquit, in nomine Jesu Christi. > Statim vero dc-
coululil : scJ haec siint quoium certissime rccorda- posito exsiliit, ct ambulabat, currens et laudars
mur. Claudi duo ibi erecti sunl, puer csecus el mu- Deum. Feria quinta in monasterio quod Humblo-
licr ciBca visum rcceperuut. rias vocaiit, paralyticam media parie corporis filiam
40. Secunda feria in urbe Cameracensi, in eccle- paier obtulit Viro Dei. H«c el manus, et brachii,
sia beatie Mari« ad aliare sublimius Paler sanctus el libiae simul et pedis, eiiam et linguie officium
Missarum solemoia celebravil, ut in eminenliori morbo iuvalescente perdideral : ubi vero signavil
loco positum videre posset populas, et non coiiipri- eam Paier beatus, sanata est, eviJfntissime loquens
meret. Accedenlibus ergo cjeteris ad oblatioucni, et ambiilans, el libere movens manus. Ipsa die
puer adductus cst surdus et mutus e,\ utero matris Laudnnum venimus, nbi sexta feria in monasterio
sn.T. Hic in proximo vico natus, muilis eorum qui beati Joannis (illic enim huspitabîtur) coram om-
aslabaat non incogniius erat. Cceperant autem, nibus vir nurJus auditum recepit. Sabbato quoque
qui adduxerant, obseerare Hominem Dei, ut puero Rcmis, cum jam pararetur iter, ca;cum uno oculo
manum iinponerc dignaretiir; sed nns concursum puerum per signum crucis Pater sanctus illumina-
populi raetucntes, probibuiinus, dicenles, ut Gnita vit, astante clericorum et civium multitudine.
Missa, adducerent eum. Pr.i»v«nit tamen exspecta- B CAPUT XIII.
lionem virluiis eifectus. Orfcreiis eniai puer, sacra- De miracuHsinilinerevcrsus Claram-Vallemeditis,
tam manum ex rnore osculUus est, et pertransiit. 42. Dominica diefeslum erat Purificatiouis bestiu
Nec raora, accedens unus ex militibus praedicti fra- .Marise Francorum rex Ludovicus, devotissimus
; et
trisepiscopi interrogavit puerum dicens Ox, tu :

'.'
et chrisiianissimus princeps, Caialaunum occurre-
quod latiao interpretatur, « .\udis tu ? » IVotinus bat Viro Dei. Plurimi quoque ex principibus utrius-
autem ad ipsuin puer quoque respondit dicens : que regni convenerant, et legali regis Romanorum,
Oj /u ? Surdiisnimirum ex uioro ca tanium loque- etWollonis inclyti ducis ui de via Jerosolymitana ,
batur, qute ex ore iuterroganiis audivissel. A'ldidit commuDi consitio tractaretur quo Vir Domini
:
ergo miles loqui ad euni, et docebat invocare Deum colloquiosic detenius esi per biduum illud, ut ad
et bealain Virginem nominare, etc. Singula vero populum exire nequiverit, licet vehementissime de-
incunctanter puero lespondente, qui propius asta- sideraretur. Oportebat enim generale bonum votis
bant clerici convenerunt ; coguiiaque miraculi ve- anteferre privatis. Egrcdiendit vero fe:ia tertia, mu-
ritale, levaverunl vocem magnificantes et laudailes lier quasdam occurrit aridje manus pos^tulans cura-
Deuni qui dedit potestaiera talera honiinibus. Elc- j» tionem : et juxta iidem ejus factum est ei, ut ficrot
vatus puer salutai popubun, et exsultat in gaudio ipsa hora sana. Et hoc quidem miraculum jam iutcr
civitas Camei-acensis. loqueDtem audiens pucru:ii, vicinoset notos facium est, ne quis nbjicerel ilbul
qui ex ulero matris suae nec locutus est aliquaiido, de Evangelio ; Quanta iiudimmns facta in Caphar-
nec audivit. Ipsa die in domo episcopi, ubi Virum nawn? fac et hir. in. patrla tua{Luc. iv, 28),Aderat
santtiim magna cum devotione su.sceperal, pueUse enim venerabilisepiscopus Liogonensis Godefridns.
manus inv.ilidaad tactum ejus sanaiacsl etextcnsa. iwati Yiri quondam filius professione, nunc pater
Vespere quoque claudam longo tempore (iliampater officii dignitate. Aderant et principes quidarn, et
obtulit, el recepto gressu belus reduxit ad propria. milites terrie nostra? non pauci. Quarta feria, cum
Tertia feria aridas manns duas sanavit, it mulier jam desideiaiie Valli magis .appropinquarel desidc-
clauda experta est quia efiicax in Bernardi manu ratus et ipse, multiplicata sunt miracula manifesta :
gratia 1 K 85 curatioaum. Puerum quoque crecuni, ul plus quam propheta probarelur, prophelicus
cum jara egrederetur, illuminavit in porta, et ir, bonor non deerat, ne ipsa quidem in patria sua.
carapo adolescentem surdum fecit audire, ei mulum Ipsa siquidem die in vico Campania» cui nomen Da-
loqui coram universo clero et populo civiiatis. vamant, in honnre beatas Agailise, cujus festivitus
41. Valceilam vocanl monastcrium tribu;? ab ^ agebatur, Missarum solemnia celebravit. Necduin
ipsa civitate raiUibus distans, quod iucin Pater nos- secesserat ab altari, et ecce vir quidam cjecum
ter missis olim a Clara-Valle fratribus a^dificaverat. filiura offerebat, cujus oculos sputo liniens telig't, et
Illic fcria tertia pernoclavil, nolens fraudaro tilios 'lluminatu' <>?• ipsa hora.
visitatione ct consolaiione paterua. In ipso srine 43. In oppido cui nomcn Rosnay, languidum ct
monaslerio, mane feria quarta, priusquam cgrede- penitus dcbilem virum plaustro deporlabant, ciii
retur, militem quemdam de rogioae eadem, qui a solura videbatur superesse sepulcrum : et huic
diebus mullis debilis pedibus simul et cruribus am- quoque coram omni populo et miiilibus multis ma-
bulare non poterat, benediclionis viriiue sianavit, num iraponens, ambulare eum fecit sine dilationc ;
referentem gratias ad sua remisit incolumera. In via et stupentibijs universis, quo prius fucrat deporla-
quoque surdus vir aure altera reccpit auditnni. In . tus, plauslrum sequebatur incolumis. Similiter ct
oppido cui nomen Gom, juxta monaslerium cano- puerum, qui et ipse a diebus mullis ne unuin qui-
nicorum Regularium, quod Monlom-Saucli-Mariini dem passum polerat amlmlare, signavit, ubi cas-
vocant, novo lemporis nostri Martino cla.iuani Irum est egressus ; et statim libere ambulavil. In
puellam offerebant. At illc signo ci ucisedito : « Vadc, eadeiii slrata, aliud situm est castaini, quod Brena
401 IBill V! PARS III AUGT. GAliFP.IiiO. 4(i2
ab iiidigoiiis njminatur. lllic Iranseunto viro Dei, B lingua lot aniniarum medens vuUieribus despera-
per orationem et benediclionem cjus puella clauda tis ! felix maniis g-atia sanilatum, ct tot virtutum
gressum recepii. Ubi vero egressus est, slipem aftlueiis signis
quiorebat ab co cwca mulier el mendica. Intuens CAPOT XIV.

1186 aulem Vii- in eam raisericorditer, « Tu, in- Demiraculis Clarce-Valli , Trecis, Stampis, Seno-
quit, argentum quBeris, sed Deus tibi visum resli- nis, ei vicinis locisper Bernardum patralis.
tuet accedensque signavit eam, et coram orani-

: » 45. Paucos dies Clars;-VaUi facieus Pater sanc-
bus illuiniiiata est ipsa hora. Interrogala vero quantus, ue inirornilterenlur iufirmi, fratrurn quieti
diu cajca fuisset, ab liis undecim aiinis nihil penilus providens, interdixit. Ipsa lamen die qua exiturus
se vidisse respondit. S-c apostolicus Vir aposloii- eral, juvenem Liugonensem, cujus auris altera ab
cum imitatus exemplura, et peiitionem mendicantis, annis multis penitus obsurdoerat, venerabilis epi-
et speni liberalitate sanclissima superavit. Nec lon- scopus noster obtulii : et confestim audivit homo,
ge processerat, et ecce pucr uiio oculo caecus bene- ct graiias egit celeri mediciu». Egrediens autem
dictioQcm flagiisi, taclum requirit. Quid Januam, invenit languentium mnl-
ei negaret, patcr mouasterii
qui dederat non petenli ? Nihil cunctalus signavil _ tiiudinem cwcorum, claudorum, ari.lon.im ; pluri-
oculuni caecum, et eum quo videre solebat manu ^ mique in tumultu illo sub manu signantis dcside-
claudens movit digitum coram eo, et quid ageret raiara adepti sunt sanitatem. Ubi vero montem as-
inquisivit. Audienles peregrini qui.lam quod Homo cendit, obvium habuit puerum surdum et rautum,
Dei transiret, sociuin suum surdum ei cum preci- qul diebus muliis inter fratres nostros Fonlarciie
bus obtulerunl : cujus aures sputo liniens, et im- maaserat, tantum innuens eis. Hujus linguam spu-
mittens digitos suos, auditum reddidit ei ipsa ho- 10 liniens, el auribus ejus immitteas digitos suos,
ra. Exinde cum paululum processisset, secutus Deum nominare jussit, ecepitque puer paulatiui lo-
homo eum, graiias egit, ei signum crucis ab eo acqui : sed adhue vox in gulture laborabat. Quod ad-
cepit, ut in exercilum Doniini proficisceretur. vertens unus ex fratribus nostris,' nirsuin obtulit
44. Ipsa die /enlTiusBarrum super Albam, quod eum, rogaus ut guituii ejus nianum imponerei.
nomiaatissimum oppiduiii esi. Iribus a Clara-Vaile Slaiimque locutus est libere, 6um muliis lacryrais
millibus distauo, Qainta igitur feria Vir sanctus/ gralias agens Deo. Tandiu siquidem surdus et rau-
Mis<arum soleninia celebravit in ecc lesia sancti \ tiisexstiteiai, ul ci nomen proprium penitus exci-
Nicolai. Illic ad oova diviuas virlutis magnalia ob- dis.set, et ' iiesciret 'juis vooarelur. Vix recordatus
stupiiere Barrenses ^M7). Addidii adhuc magnifi- C civilatis nonieu unJe fuerat oriundus. Parisicnsem
care famuluiii suum Dominus, et cculos pueri cseci se esse dicebp.i. lu eodoin itinere surdus altpr au-
nati sub manu ejus aperuit. Iu eadem basiiica post divit, pueri duo claudi gressum IB^y receperunt;
Missarum ceiebrationem, puolla contracta, cujus et prope iiluniiiviilam (sic enim vocatur viculus,
laii adhaeserant renibus, ereci.i esl, ei liljero am- duobus fenns a monaslerio millibus dislans) cu-
bulabat. Altera quoque puella, quse stare omoino ratus est paralyticus senex nobis ast.intibus, turbis
non poterat, ibidem adpta est .sanilalem. Ilem acclamrmiibus veliemenler. Villa super Arnam no-
niulier clauda gressum recepit, et quain cito signa- miiialur, ubi pcrnoctavinius ipsa die. Mane vero
ta esi, virlutein sentiens, jussil pulsari campauas, iii basilica post inissa; celebraiionem adolesccns
siciil ad singula quseque niiracula facii.-buU. In co- altcro crure contractus, ubi a Viro Dei &ignatus
dem loco, duo surdi et nmti a nativilate receperunt est, extendit coram oaini populo gradie-
nervum, et
audiiuin paiiler el loquclam : alter quidcm piior, batur exsultans. In eodem vico ingressus liospi-
alter adolescens erat notissimus in oppido illo. lium, et irruenlibus muliis, csecum uno oculc pue-
Adhuc autem iurdus unus audilum recepit, et ruin, et puellain muiam a nativitate, consueta be-
puella e.\ utero nrilris suie irapos manibus, sanata uediciioae sanavil. Siquidem et puer illumiuatu'=,
Q
est ipsa hora. Alteri quoque manum aridain ante et puella loeuta est audientibus et admirantibus
donium eleeniosynariam, cum jam proticisc-^retur, uiiiversis. in platea quoque cum uelineret cuin po-
resiiluit saniiati. Ipsa die dispeiisaior bonus iiiulli- iiulus egredienteni, sanali sunt raanci duo : quoruni
fonnis gratiifi Dfi fuit redditus Clarie-Valli, repor- altf-r eiiaiii unius oculi lumen recepii amissum, du-
tans inaiiipulos prcliosos, inslar patriiirchse Jacob piiciiiue liberalus incommodo duplcx gaudiuin re-
cum duabus lurmis regrediens. Nani et triginta portavil.
secum addiixii, et totidem fere, facto jam volo et 46. Eadem die juxta caslrura Barrum, quod al-
constiiula die, venluros prseslolabatur. Quid ergo luit Sequana fluvius, coram muliiludine copiosa
dicemus ad hs?c? Felix niiniruin, cujus oralio tam plebis, quae do lota regione conveneral, curali sunt
accepia, lain salubris taclus, serino tam vivus et piier ctecus, et vir ceeeus, puella raanca,et paraly-
rlllcax invenilur I folix anima, qiiam implevit Do- ticus senex. Hunc ia plaustro detulerant, el ab
luiuus oleo graliiB pras participibus suis 1 felix annis sex sic elaiiguisse dicebant, ut nec sedere
;il7) Slquidem inter oblationes claudi quatuor conilcio, quae cx incauta abscissione aliquid passa
erecti sunt et puer cipcus illuminatus est coram eis, est.
i|iiantura ex varia leclioue ab Henschenio tiotaia
m S. BEflNARDl yiTA PR!MA. 40t
qiiidem; iiec ane Slio pDss-.i liiutare lauis. la in- ^ eedesife scTvai; ainissUm ab inais quiiique ibiden
grtasU villd;; ({Uaiii Bargonium vocant; ereeius est rfeeepii auditum. Iii eadeln tltitaie ticvi sUiit qiia;
puer claudus ex ulero niauis suiE : ili egressu qub- seqnuiilur. Fabfer quidam longa Kgrltudine claiisi-
que mulier quaBdaci ainissum ai> aniiis quatuor caiist lit sine baeulo ineedere omi.ino rion peSset,
grensuin rLcepii- Nec longe progrfessi eranlii», H ubi HSS a beaio Patre signaius est, IepIus rfetllil
ecce euriebui pest nus muiier csfcoa uuo oculo : ei graUieiis pedibus sais. Deinde tnulier epilepticam
hBte quoque ubi pKrTCilil ad virum Uei, ab bo isig- ei obiulii liliam, cui morbus iUe loqiiendi prorsus
nata csi cuntinuo, et iisum recepit; ct revcriebatur ademerat faeullatem : cui Vir b-atiis manus impo-
gratuiitbunila et laadaus. lil iagressu diuecesis Tri- nens signavit eani, gtaliltique ioeUia esi edraiii nobls.
Css»in*j in Tieo cai FuieeriK nemeii esi; olslaitis a 4S. Manc egressus Trews, Hum transihet Vir
popule {iuer a QHtivilate surdus et uiului; ab Utre- saaeius villam; ijURin PiUuetum voeant, oblatus egt
quemorbo »an«tus est ip«a Itera. lu via quoque, ei pueh cUjus pedem reii-aeli nbrtl torserant in
oum egredei-eruar, puellft inanum a ikativilate ari- perversuiin ite ut ambulare Bn.iiino nnu possel.
«lara el coniraeiahi beiiedieta Beruardi manus ex- g Aeelaiiiabani auieiU qui eonveHet-autj IfeVaiites las-
tendit, qustsi esset cerea : et saaata est stalim; ita nus in coelum, dum
puerum attreetaret;
Vii- DbJnini
ul leneret feriiter baeulum, quemtradidiinus ei. Mi- Nec morsi signaiUin pedem onmi facilitate deloi--
raljantur omnes; qui Uedueebani Sancium Dei; viri queiis, deponi jubct et comin DiniilbBS ainbulare
;
et eadem regkme nobiies et poleutes. lUagis autrm ccepil incolumis. Iu !sp|Jido quoquC; qu*)d Roinanft
niirati wini) juxta vicum qui Waiida vocaiuri ^juel- iiugua Triaiigulnm vocani} post Missartim celebrd-
lam elaudam, muiahi ex ulero raatris su«j bcDe- tioriem feris sextfli ee ara»mnibus ad aitare adilueti
dieiionepercepia ambUlaatem vldentesj audienles- esi mulier cseca ejusdetri indigeoa casiri: Cumque
quis loquentem. ei Vir beatus imposuisset mabum, iaterrogala il cir-
47. ftttt^ra autem die iti mi^bri ecelesia Tr«ceasi cumstadlibUsi « Jatn eilo videbo; » inqnit : et posi
eon^begaius est populus inaunietâbilis) ut auiiiret paululumt 1 Videbi ait; cUfe, omnes vos videO;
a DeiHomiue vsrbum ejus. Faclus est ergo tumuU beitedictus Deus qui feeii inecuin miserieurdiam. »
lus intdlerabilis comprimealium sese turbaruiii; el Alieta quOqiie illuniitiaia esi) quam ab annis lieeem
pericuiuiii raetuens egressus eSt Vir beatus; eum- caecain fuisse testabaaiur; Ibidem clauda liiuKftr
que in hospiiium fepiscepi se reisepisset; sfequeba friissum rccepii, et mutus lioquelam) acclamatltibus
lureum langUi-ntium multiluJ&j it pro foribu; ex- « ommbus; maximeque illius castri, t)ui null» priUS
speetabat. Ingressa esl autem pUella clauda; et sub similia videiatii. Ipsa die liânseunli prope casirum
oeidi? ianinium signanii; Viro Dti iiiepla esi saiiita- Braiuin (quod Lulum inlerpretatur) occurrit nr
tem el libere fiitlBulavit. Brat autem uDta iu ci\ili- quidam tiliam porluns In bumeris; quie nec loqui
te puella, et ex propiiiquis ejus aderanl eadem liora unquam potuerai, iiec stare supra pedes suos :
iionnlilli: Pbst PaUllilum quoque csecus uno ocuio slatimque sub umnium oculis ab utroque est lii-
puer illumiiiatus est : et alii duo; quoruin er..ut eommodo libeiaia;

arida- matms; sauali sunt admiraiitibuij et exûl- 49. Apud Mona:)teriolUmt ubi lona fluvius in Se-
tantibus iuiivetsis: Vespere quoque exspectantes quaaam iufluit; pr«sente coinite TlieobuldB; Bl
infirmos juxta eaiicelldm ecciesitf seorsuiii poni muliis aliis nobilibus pariter el igiiobllibus, mu-
prweipicns; exivil ad eos, elsignavitex orJine re- lieres iresj priiiia auditum recepit; secuiida amiij-
sidciiles. Atletaiit aut-m veuerabiles episcopi Gode- sum ab aiinis septfnl unius oculi visum; lertla pit-
frilus Lingoiicniis; qui fteie omiiia, qua; .-i-.ribi- raiyllca saiiiiateiii. Itee in grab.ilo in e.Cieslaill
jnus, prsexeiis vidil, ei Hf.nricB.'! Tnceusis : ader.inl fuei-ai deportala : et ubi sigaata est, et jussa siare
cienci et laici de civitaie iiou paaci; Coram liis supra pedes suos; iu medio pDpuli stetit incoluiliis.
einnibus puella cluudaelmula oblala esl viro Dei. B ^H reliclo grabato suo gratulabuuda rt^petiit domuni
tlumque si|5niitam appreliensa iiiai.u dedaceiet, lo- suJim. ipso die apud iMoretum oppidum, juxta lepro-
qui c«pit, ei ait : .; Non pussoin) dumihe, ambu- sorum dooios, surdum et mutam a nativitste puerum
lare; non posSum. » Uhstupuimus omiies : ilenim oitbrebHiil, cujus slatim aures apertS! sunt, ct
siguari roga\imus eam; et gressum quoque recepil; soiuiuui Vioculuitl Bris ejus. Ulii vero castrum
ibidein quoque csecum oculuTn pueri spUto linicus, egressi; tlumea tiansivimus quod Luten (liSj vo-
lllumiaavit. Mulierem ciauiJain ab auris qniud"- cant occurii Viro Dei populuS ianumerabilis : el
cim, qua; in eeeiesia bcata.' Marise a sauciimoniiiii- ibi quoque puer; qucm bene noverant circun.stan-
bus alebaiuf; signans ct attrectans curavit proti- tes, aiiiisSam loquGlani egus benedictione recepit.
iius : ila ut quod ante<Jn&n poleriit, et se.Jereli et 56. Stampis negotio dercsolvmitanse expedliionis,
liKcret gradcretur. Etsaltans igitur M'hemenler tulit el regni Fraueise, tam ipse quani efeteri qui eonvp-
bacu.os, quibns antea uiebatur, in beati Petri ec- neraulj iiitindcbar.t. Rcddid.l tamen illic audiiuni
cli.-si.i busiienduudos. item juvenis quidam, ejusdem surdo : phreneticu, quem ligatum aitulerant, ;&eu-
1 118) Legenduin, Luen, laiine Lupa, vulgo Lotra; amni^ agri Wastiaeasis; iu Sequaaam iiifluens infr$
^lyrctuiii, de quo tupra.
40& LIBRI VI PARS !H AUCT. GÛPRIUO. 406
lem ; mulieribus duauus visum, alteri quidem uDiuS j^
eum luibis, pueila ctauaa ei alieram maoam iuva-
osuii; alteri uiriusque. Sxiciis quoque, fluiio oOnci' lidam iiabens, an uuoque incominodo liberata est
liO) csecam puellam per sigouni orucis illuiiiinavit. coram eis. Li castro Toniodorensi, eadera die vi-
Apud viculum Messami qui tribus a Stampis mil- denlibus nobis in hospilio niulier caeca uno oculo
liaribus distat, coram uoiverso popuiij qui con- (;er signum cmcis illutiiinaia csl; et exiil magnili-
venerat, surdis duobus, viro et vetul* mulieri; cans Deum. tn ecclesia elianj beali Aniani feria
restituit audiium. Milliacum oppiduiil irausions quarla, liuni ail oulationem inter Missarurn solemnia
ipsa die, mulierem languidani et viribus eorporis resedissel, obiuleruiit (luerum caicuin : cujus stalim
adeo destitutam, ul uec ambulare, nec siare |)os- oculos sub ttiatiii fldeiis seivi, dlvina virtus .iperuit.
set, signavit atque sauavil; propriisque pedibus est Simillier et pueila coeca, cum jam egroderemur
reversa; quse fuerat apportata pediljux aliinis. II ic casirum, fcoranl oitliiibus, qui nroseqiiebantur
ctiani clericus quidam amissum umu9 oculi lunien beatum Vituni, amissum ab annis multis signante
adeptus est, et puer elaudus incessurtl : Sic el Mo- ea tisum fecepit, et allera cseca uuo ocuio iilumi-
reii vir caeeus uno oculo, qui Viro Del occurrebat naka est [irope iluvimri qui Armantia nomiiiatur.
inj,-redie»ii , conieatim illuminaius est ad t-jus oe- n 52. Ipsa aie Molismuin venimiis, quoJ esl inona-
iiedictionein: Sendnis, quse Galii* olim niailma ^ stenum uuJe egre»si sunt olim Palres nostri, a
cititds erat; ib conspectu dleri qui ad eum tuerat qilibilS - Clsterciensis ecclesia .sumpsit exordium.
congregatus; Uiulierem stirdnni et cxcaih pe hiaiills Ex«latlib&r tJSlltJii) Cisteroieusium (H9), ubi plenius
imposiiitinem auditu dobatll : ei prsier dli<t; qus' id scriplum ijiligons leclor inveiiiet. illic ergo, ut
scribere supersedimus ritantes proliiitnteru ; iugre- dictum est. aUatla feria Virum bomini hiagna cum
dieuti oppidum; cui Jovinlaenm aoiiieu est, oblatft de*dllone susceperurit; cumque in hospitio rese-
cst mulier cceea.- Confestim in habitum versa pr'- disseit, vir quldarti ca;ciis unb oculo iogressus eii'
vatione, de eiKca facla est vidpn»; exiitquei sermo iU cl iieuli fiexb tHiSferleordiam precabatur : ubi vero
popiilunit i't uudique acelamabant^ « Aiina Vidci : i Signavlt cuinbacris digitis, caRcum teligit ociilnm, ei
quia omhes nevercnt eam. Ubi vero egressi sUmuSj coblfebtim illuniiiiatus esl, el gralias egit Deo. Factum
gsminata est populi letitia, el sub oeulis oniniutn est aulPni poSl unam horarn,- cum advesperasceret,
puer a nt<tivit,.ie catrus uno oeblOj nejâium a naiura essetque inclindli jam dies, egressus est Vir bealus
rauuus adeptus est ^rati» beneflciti. utsignaret iiiiiiirios qUi prB fbiibus exspeclabant.
1IS9 GAPUT XVi Primugjllic canvaiuit puer ceciis oculb deitro, qiSl
De miraculis AuHssiodoHi Molismi, etc, factli. C signatns siaisti-unr, lilaudebat ocuiiim quo prius vi-
91: Adveniens ighbr Autissiodorum Vir beaiissi- dtere saiebai, •;' cltre diScernens omnia sciscinnti-
nius, orttionis eaus,i monachorum basilieilm in- t)U» aobis, qijidoiuid ostuntleretur continuo respon-
Iroivit, ubi pretiosus ille thesaurus jScfft; ub! Sftr- (lebat. Id ipsum tribus îis todem jaborantibus
mani gloriosi corpus sacriitissiniuiii requiB-cii; illCDmmodo, pt'1' niattum fiernal-di sui beaeflcium
Regredienti vero mulier clauda, qu* genibus tail- prifeslilit Deus; puellse Videlicet, et seniori viro i.t
lum et manibus gradiebatui-, occurrii iti j|>ot'ta, te- inuiierl, similiqtie el iu eis probatum esi «iiligentia.
nensque vestigia cjus misericordiee viscera misei°a- Adbuc auiem in ii)so loco puellula (Jebilis p«Jibus
bili supplicatk>ne puUabnt : cujus t-enes et gi»nus et blauda cx MdTO inairis, sanata cst per mauus im-
signo crucis edito Vir beatus attrecians, elevavit posiiioneiil, et exsultabat in gaudio mater, quoa
eain iil nomine Dominij et ad sanctissimt Conies- tunc primi> statitem eam et ambuliintem cernere
soris altare misil suis pedibus gradtenttilll. tpsius mereretur.
etenim nomen , duin mulier elevaretui , universuS 83. i<'eriii quiltU egredientem Molismei.se coiiib-
qui couveoerat pepulus invocnbai: Hoe ia civUiiie Bium H<3miapm bei, devotione debiia proseauen.s
illa nolissimura teleberrimutnque mlraculuhi fult.
Q ionumeribillS multiltido, qua; de toia convenerat
Omtiibug siquideiii nota. erat mulier llia; bi iribus i-egriiiie, tJidllerem claudani quse plaiistro siibvecta
ferme aniiis iil grabato vitierallt NHi d)^))Drtari. fUerat, ubi signala esl ab eo, suis gradientem pedi-
Hospitatus est autem Vir sahctus id duhie episcupi, bds. §ratutabjnda reduxit. In eodcm iiincre dum
et iliic qaoque videniibus t&ultis aridam hiauuiu silVam ingreêrernur, adoêsccns surdus audiium,
mulieris extendil libere, et sanaTit. Sic t^t maut', et iHlliler quaedam amissum ab annis duodecim al-
cum egrederetur, «{mili incommodo laboranti behe- terlus Bculi.vlsum, per hianus Hominis Di'i imposi-
flcium simile contuiii manus benedicia. Ipsa die llouem receperuiU, praes^nllbiiset videntibus multis.
Cabieiara pertranseunti claudum pueruni oiferebUiit, OecurrcBtes rieindc viri duo, ei ipsi quoque V lOO,
quem sAuatum protidus, et erectum in beati Martiui qUod ainiseraiit, sinjiulbrum lumenadeiiii sunt ocn-
fccicsiam deduxeriliit. Ad eum stquidfm H illa ic- lOrum. Nbc IbiiJê processernmus, et ecce concur-
elesia perlinet, et quem iii Beruardo
vicus ipse, rentibus tiirbiS undique puer claudus, quem aitule-
revixisse mirabantur. Aiihuc enim prosequemibus rant, ad lactum Oeati Viri sanatus esi, et libere
(119) Haec legUntur in parvoExordio Cisterciensi, efficiebat. Hine proljala libri IJsuuni .•jntiquitas
a tqub mvmus
moao esl iiDer Usuiiin Cistetcibn- queiTi variis aadilionibus suhinde auclum «xisli
siuni, qui luiic forimn cont Exordid uhicunl lii>jdm mamus
S. BERNARDI VITA PRiMA. 408
gradiebatur cxsultans. Confiaiumdieilurvillanosins n cl perlraQsibat : subiioquc admirans illa prigfibatur.

proxima finibus, per quani transivimus ipsa dic. Ibi Hujus autcm visioiiis cffectus apparuit maiiifestus.
quoquesub ocuiis omniiiui qui conveneranl, pucrum Siq-iidem diim iii ecclesia illa Missarum solemma
cajcum ct muiierem claudam ex ulero matris suae celebraret Vir beatus, allaia est contracta mulier,
signans Vir Uomini et allrcctans, amissum reddidit quic a diebus multis per terram repens erigi penitus
alteri visuni, alteri novum coumlit gressum. Ingre- non valeliat, sed genibus et scabelluiis, quiu gcsla-
dienti denique Claram-Vallein unus de nostris oc- bat manibus, utcunque gradiebatur. Gunlrannus de
cu.Tit, adduceus surdum rt mutum puerum, qui Jn Sirco, quod super Mosellam situm est ca^trum, a
monastcrio dicbus' jam quindecim Sancti prajstola- priedicto monastcrio . paululum distans, muliercm
baiur advcnlum. Nec fraudaius est a desiderio suo illim in ecclesia fccerat deportari. Necdum ad
puer Tidelis, sed continuo ut signatus est, rcccpit au- beall Patris m:inum accesscrat, et ccco acccssil ad
dituin pariter et loquelam. El primo quidem vix po- eam spiriius ejus occulte, sicut pra^viderat, subito-
luil noniiuarc Deum; ac deindc priBcipientibusnobis que cupvata exsiliit, et ambulabal laudans et ma-
invocare coepil beatse Virginis nomen : tandemque gnificans l>eiim. Videns autem populus, qui clau-
omnia loquebatur, uber
n dam prius noverat eam, exclamavit in laude Dei
soliuo penilus
'
oris vinculo * ' i ^ '
lim gaudii lacrymas fundens. Mulli etiam Irairum B tollentesque scabellula ad aHarc protinus dclule
qui cuin novcrant prius, nec audientem penitus ucc runl; ut sisteient eam llfll Domino, et Bcrnardo
loqueiitcm, loculi sunl m auribus ejus, et audierunt sorvo eju^. Ibidem saiie ad tactum ojus mulier de
eum ad plenum omnia formantem. lolerroga-
ver' i eodera vico clauda ab annis septem, et puellula con-
tus autem qnandiu mutus et surdns perlransisset tracta, cujus obslupuerant nervi femoris utriusque,
s inquit, annus transivit ex quo obsurdui
Teriius, ul extenderc gcnua, aut erccta stare non posset,
et obmutui, eteram innueiis tanturn. » Ki h£ec di- desideralum gressum corara omnibus rcceperunt.
cens cum lacrymis benedicebat Dominnm qui fe- Oblati sunt oi vir quoque csecus et mulier cêoa. €l
cerat cum eo misericordiam. Ipsi et nos pro tanto confestim edito signaeu'o crucis ab ulroque repu-
Patre et patrono quanias possumus gratias refe- lit tenobras, et ulrisque lucem resliluit. Sed forte
rimus, glorificanles seniper ei laudantes Deum quL haec QOsira descriptio, licet studiosis brevior, obli-
est super omnia benedictus in saecula. viosis prolixior videatur. Et ipsis ilaque providcn-
CAPUT XVL tes, instav proverbii, quae dicta sunl, perstringa-
De miraculis qtiibusdam Trevin, Rtiiihe, etFranco- mus. Resuliabat canoris voeibus ecclesia Treve-
furti per Bernardum editis.
C rensis ad Bcrnardi tactiim ambulanto claudo, au-
54. Sexto lialendas aprilis, ingredicute Viro Dei dimite surdi, caco vidente. Duas quoquc sorores
Treverim, obviara ruit ex more populus universus; ca;cas idem Vir Doraini iu ingrcssu civitatis iUu-
et ecce offefebant ei puellalas sorores duas ex ea- minavit; et in domo, pueruip caecura uno oculo.
dem civitate, alteram quiaque, alieram quatuor Ruiilavit Rutilse in Beruardi praescntia lux ca-Iostis,
annis miserabili caecitatis incommodo laborantes : cujus benedictio claudis duabus gressum, visura
ubi vero signavil eas Virsanctus, ambae illurninatfe reddidit caeris aeque diiobus. lu eadom ecclesia
8unt; et in ccclesiam beati Petri deduclfe, ubi ea- mulier clauda, quie genibus el scabellulis ferebatur,
dem bora Missarum soiemnia celebravit. IUic eas erecta est, priusquam perveniret ad Hoininem Dci.
vidit cleriis et populus : illic probavimus diligen- .'56. Residcbat aliquando Franlienvoert in solio
ler miraculi veritatem. Consummato 'emum sacri- Patftr sanctus, et per fenestram ad manum ejus ad-
ficio, Vir Domini jnxia altiire resedit, ul super niittebantur irilirini, quorum innumerabilis raulti-
aegros manus imponeret bene haberent. Prolinus
et tudo undique fuerat congregata. Et ecce oblatus est
autem ciaudus oblaia est, et ambulavit ; oblatus inter ca;teros adolcscens quidam surdus et mutus
est cjecus, el vidit : oblaia est mulier surda, et ex utero matris sua; cui Vir beatus mnnum impo
audivit. Et h<Bc quidem
" :
in somnis admon.tam se nens conlesiim curavit eura, et libere audiebat, el

csse dicebat, ul fesli.aarel ad eum, cujus benedi- loquebatur. Nullam tamen noverat linguam, sed ea
clione recoi/tura e^set audilum. Nmi dubito quia et tantuin proferebat verba, quae ex colloquentis ore
a!ia mulla dilij;ens wiveniat investigaior : sed hsec audivisset. Hoc quod maxime noslrum movit
fuit
ail niemoiiam arbilror posse sufficere. Adhuc ta- Hugonem, ut describi hoc iniraculum pcstularet :
mcn in domo archiepiscopi pucrum csecum uno sed nos miilta siniilia videraraus, In ipso quoque
oculo coram nobis illuminatum cerlissime recor- solio m.itroni quaidam dives et honorata de regione
damur. eadem deporiala est, quie ex longo tempore jacuc-
58. Voritiis autem raolestam vobis csse brevita- rat paralytica. Et hanc quoque signans Homo Dei,
lem, ex bis quoque qua; Rulilae facta suiit, nou- tonuit manum ejus et erexil eara, praecipiens ut li-
nulla subjuuxi. Viderat Pater sanctus ia somnis, bere ambularet in nomine Doinini nosiri Jesu
quod nobis secreliiis intimavit mulierem olaudam Christi, et in virtuie Spiritus sancti. Dixit, et fa-
in ecclesia qua;ren:em se, cum nec ab ea, nec ctum est; exsilienjque ambulabal. Tunc vero ac-
a populo cogoosccretur. Gluriabatur autem quod clamabanl omnes : sed specialiler exsultabanl mili-
ii;notus cssel, cl acccdoiis claiiculo signabat eam, tes qui propiiis humeris deportaverunt, quam
iO'J jnni v( PAiis 111 Aucr. gaukkibo. 410'
vidolKiiii regredieuiein pedibus suis. Nimiruin vi- super vesieni cujusdarn spHrsum est vinum novDin,
debalur sibi quoJriminodo uiiraculi parliceps pia A tlum undiquu concurrontes corlaiim traheient vas-
dovolio. El quoque excitavit ainicum nostrum,
liaJc culum,' et niultis diebus vioi pretiosissimi serva-
ut sileri miraculum lioc, nefarium judicarct. vit odorem.
57. Terlium autem simile est huic. Erat siqui- 59. Tertio deinde praedictam Tullensinm civ:ta-
dem in proximo vico vir paralyticus ab annis octo', lem ingressus limuit lurbas, et quia grandis ei rc-
notus omnibus, et omnium dignus raiseralione. slabat via, noctc egredi festinavit. Idipsum aulem
Neque cnira inovere poterat membra, nec si domus suspicaii nonnulli de populo observabant eum, nec
in qua jacebat undique flagrare cospisset Incendio. cxire vel nocte potuit sine turba: inter quos oblata
Hic ergo coram uobis et aliis quampluribus qui est paralyiiea mulier in grabato, quam protiniis ele-
l)eato Patii tunc assidehant, subvectus in culcitra, vans Vir beatas, nomine Dcmini signavil, atque
in
depositus es( eoram eo : cujus debilia membra sanavit. tlujus quoque ouratio univers» innotuit
edilo sigoaculo salutis altrectans, confestim erexit civitati, quam nimirum adhuc hodie incolumis mu-
eum, et ;;im perfecte curatus est, ut ad exerciium lier inhabilat, quse in ca diu Jacueral paralytica.
Domini profecturus illico susciperet signum crucis; Similiter autem et aitera muiier ca^ca uno oculo,
nimirum, cujus virtuiem lanlam et tam c- lerem qua; aJ euin deducia est extra civitalem, signaule
essct expertus. Cumque toUerent alii lectum ejus, ^ co visuni rccepit, quod in hoc adveutu verissirae
« Non sic, ait Hugo, sed magis ipse
venerabilis cerlissiineque probavimus, Nuper sanc apud bca-
portabit : o et iniponens in humeros ejus uimisit ium Aprum Vir Domini suscepiushospitio, monaste-
eum, tam viiîliter ambulabai, ac si niliil prius rium iiUid plarimis iniraculis iUuslravit, clauJum
sustinuisset intomraodi. Quarluni quod describi erigens puerum, auditiim suido reddens adoicscenti;
Ilugo iniraculum postuhibat, puella; cnjusdam crc- tres quoque
csecos, uno visionis munere donans in
ctio fuit. Hacc in hospitium vespcre obtulcrunt hu- ipsius nomine qui Trinus adoraiur et umre: ubi
raeris deportantes. Cujus cuni signaret genua Vir plurima quoqnc miracula claruisse non duliito, sed
beatus, contraclos et obduralos qu:isi iu niodum lia?c coram me facia novi cerlius, fidudaliusque
virga3 lignece nervos semions, « lleu, inquit; hujus scripsi.
ex loio relracti suut nervi, et llectere gcnua, imo EPLSTOLA GACFBIDI.
flexa exlendere omnino non potuit. » Et certc sic «ONACHI CLARjE-VALLEKSIS,
erat, nec poterat a diebus multis gradi pedibus, Quwdam sancti hermrdi miracula recenscns.
sed»mauibus tt pcdibus rcplabat utcunque. Igitiii' /, Magistro suo chsiri.ssimo Archenfredo, et ulrique
ad Putris benediciionem laxatus et siatira nervus Gapitulo, tVatiibus suis ulerinis, fr.-iler Gaufriîus,
iiterque, et elevavit eam unus e fratribus ; inse inemores ejus esse, qui diligit vos in veritate,
vero tenebat tibias, et paulatim extendebantur : i. Nullis,mihiad te, m.igister, verborum blandi-
cumque ambulare ca;pisset incoluniis, obstupui- liis utendum esse certis expcrimeniis cognovi. La-
mus velieraenler omnes, scd et Sanclus ipse prte tere enim non potuit familiarem filium, quem pra'-
admiratione se signans, Doniiiio virtutum giatias cattcris fovere solebas leDerius, et am.Dlecti cha-
referebat. rius, non quod dignum, sod quia indignum esse
«i»«CAPL'T XVII. sentires : adhffirentem, inquani, lateri tuo lalere
De rairaculisijuw Tullipcrliealuvi Bermrdumcon- non poluii, quain parum acceples eos qiii verha
tiyerunt. venanlur, uaitiens plane cum Apostolo, regnuin
58. Jam aJ ea quae Tulli facta sunt, vcniaraus. Dei non esse iii sermohe, sed ii: viriute (/ Ccr. iv,
Quiitor siquidem hoc in anno Vir sancius iliam iu- 20). Utquid eigo verba multiplicantur * Tu scis,
givssus cst civitatein; nec unquam Iransiit absque domine, quia amo le ; lu scis quia tuis ei tuoruin
niii-aculis. Piimum siquidera Domiiiica ante Pentc- oiMtioiiibus egeo, et qiiautum diligam, et quantum
coslou in ecclesia heali St-pliaui aJ aliare majus egearn, non ignoras. Siico proinde de ine ipso,
Missas celebranti, oblatus est puer cajcus notus in " .ciens quod scienti me scribain. Ca3!orara cum ine-
civitateeadem, qui per manus iinpositionein visum mor sum in quanta soUieitudine Teliquerim vos, et
reccpii; et hunc usque hodic Tullensis habet eccle- iotam parlier Clarara-Yallcra, eo quod dubia vide-
sia \iitutum beati Bernardi speculum testimonium- reiur Jomini Abbatis de iiinere isto volunias,
quc Secundo quoque accedens civitati, proxi-
fi'iele. scribo vobis (le quo magis prfssumo, qtiae in eo vi-
niara villulam, quam Calmas nominant, perlransi- diinus ei audiviraus, ul iiabeatis eonsnlationoni, et
bat. Et ecce ruit obvia plebs devola, aquain alfe- veslris eam nihiloniinus praabeatis. Hoc autem sci-
rens sigiiandam atque bonodicendam, quam proti- tote nihil me seribere, uisi veritate compertum.
nus evangelici instar miraculi sapore pariter el .2. Dum appropiiiquarcmus Pictavim, ccBpil do-
odore vini benediciione ipsa donavit et qui gusta- : minus Abbas iniirma/i, ita ul paulo niimis eum
vorunt, omnibus perhibent lestimonium. Uode et pojniiere incipcrct oneris, non itineris hujus. Ibi
nunc in tota regione illa certi^simuiii es'. celoberri- ad nosiram ei ipsius consolaiionem facta vox ad
mumque miraculum, apud villam Calnias sub Ber- euin in visione cautans ; S lUS
Et dornus impiela
nardi nianu aquam in vinuin esse mulalam. Nani esl e.r odore unguenii {Joan. xii, 3). Erat aiiieni
411 5. BBRRARDI ViTA PRIMA. i\l
emiu» u( Yîirsmuli, M taattiiiimodo panctuin iiUi- A siontbns reduci potuersnt. Vocalus est ergo Henri
inum deerat iii huho moiiuin (120; : Et domiis im- cUs, vocatl sunt Aria' i : et poHicitus est po-
pkia est ex odore unguenU- Qni) ilcfeclu quiJ si- pulas, (|uod heino eos diii;ceps suscipsret de aa-
gnificatum eiid.iniu», sequeatia inanifestilnti Allera lero, nisl vehireiit cX palanl loquerentur. Fugas
dis eum Iteruiii decubaiet, sie iii Os •jus missum llenrici, et Arianoruirl laiibula lougum est enar-
ett cauiieuiii UBTutii, LwtnbUdi- jusiiis in Domino rare. Fagerunt Siquidein qui in civitate erant
(fsKi. Lxill; ll), Ul gVigiianS SffipiiiS llil aliud poS- AHidi, auHientfeS SignS Bi fhirabilia qua; fiebant.
jet eogiiart. PiLlftlfi, tililli iiofcte sPdfere^nuSi et ipse Fautbrri.^ eorurii abUegiiVcruut eos, et credimus
euiB ('.aiieiela selus dfatiibularet, exstincta ist csn- etUiiihe perfetite libehitaih clvitatem ab omni hai-
dela, el abbas Gliari-Loci vidit eUili sine lumine relieae conlagio prarllatis. De miliiibus proinisere
ambulautfem. Frolmle auteiii tura sonitu quodatn, uuunuii, quod dcihceps BX|iellereiit, et non uihuu
«t ipse cunfessus est, caildela reacceUsa est, 6t ttr- lenerent ebs. Si qUi vero Cupidi fueriiit, et ahter
tipnieni eain usque ad nos dcporiavit. volUeriUt agere, hstretieoruhi munera diligentes,
S. iu urbe Burdegali res facta esl tiigiia mira- dalJt est sehteiitia in hareticos et id lautores oo-
cu;Oj qiiod obstinatissiiiioi aiiimdS tilericorurll fcoil- rum, atque lU omnes qhi manu leuuerunt eos, ut
Reguiarrs •*
vertitj ut coucedereut in sede episetipaii ueiiue in-testinlonio, neque in judicio SUscipianlur,
ordinari caucnicos, pho qtia re per septeiii annos nemo coitlthutilcet iri cOUviVid, heque irt coiumer-
exconiinunicati parvipendebani OmiiiiiO : itk Ut ciO; HeUiicum fugieiilem {iii) Secuii et {jersecuti
quinquenniuiii exsuiarel. archlcplscopus, yacarei suiSus, Sf-d i!l(> 60 dttipllus filgiebat.
ecclesia, redilus illi ViOleiiiir diripereul, et t.iia 8. In ip.-is sauD caslfellis quie seduxerat, locutus
0X0SU3 esset Oiiini pdpulo arehiepiscopus, ui iu inest dominus Abb;is, et libeiitijr aiidiente populo
gressu eliaia omnibUs iiostiis expiobrarent, dicîl- credidei-udl qui feraht pra;oidiiiati ad vitain. Miliirs
les, < Quoniam isti suBt de patronis archiepis- quiddttl UonnullbS invcUiinus obstiiiatos, sed uOh
copi; * Sed muUivit ahimos eoiuiii sermo Dei vi- taha errore, Ut nobis vidi.'tUr, quara cupiditate fit
vus el etlicax, piEEier speai udiv rsorum, tjui no- Voliinlate hiala. Oderunt ehini clfelicos ; fet gaudent
veraiit negotii difticullaleni et obligationes pessi- facetiis Henrici, ei quia id loqultUl- eis uode occa-
mas niniis. !ii bastro quod dicilur iJragerach, .lila- Sidheni Babeani fct excusationerii rnallliae suse. Oih-
tus est ad euni vir nobi:iSj givivissuua iulirmilate nes lamet: affil-mabaut quod Ueinceps hon manu
labaraus, et (?x illa liora conValuit, Ut poslea didi- teUferent eum, siquidem domini Abbalis fdlloîildiu
cimus. HomB eivitalls illius, paupcr et inopS; lau- C I lt»4 rL-iUjjissot. Diiia proiUile seuteutia est in
dat liDdie nomtn Uoraiul, qiii louga intinnitate Ira- hsreticum et iu fautol-es ejus, fet patefkcta e^t
cius virlbu.Si laboriirfe Hoh poterai, aut upferari Oinui popUlb pessima ejus vila, el quoinodo in iî-
qiiidijuara : sed bi-nediolb palils vesfcfens, curn per sand coocillti bmnes quas nunc prffidifcal hsereses
aliqiiot dies sBquerBlUr liOs, fbrtis Dt incOluniis Cst abjuraverit, et reddiius domiho Abbiti, liiteras ab-
reversus; In GitUieehSi urbe quidiinl Siirvieus epi- tjpperit ab eo in Glara-Valle, ul ibt tinonachus fie-
seopi pereussus iu tâpite, ticuli unius iumeH ami- rel. CrediraUs annuenli; Domiho lnalitianl fejUs
serat: sed sitjnante eo visUhl recepit. Ibldem bur- fiDieudam brevi. Terra tara multiplicihus ferroruffl
i;eusis quidani biblt aquam ab eO Benedictam, et doctriuis seducti, opuS iiaberel Ibiigii prsedicatione
viûm osl ei ac si iirojitjeretur super c^pUt |.leilUm SL-d dorainus Ahbas nec tanto labori sUfficere vi-
vas aquie ; ei e.x hora couvaluit a febrc, qila per detur, et inulto magis timfet llioiestus esse fratribus
sepieni annos laboraverat. sUis; ct liic est, ni f;illimur; fejus qui;m praxiixi-
4. Jain vi»rD Pbtragoricl pOpuii devotioilein ijuis nius puncii defectus in caaiu versiculi quem audivit.
expiicot •? Paulo miiiUs sulfocabaiil ediu ; 4deb Ul 6. Acceptis ergo a Glara-Valle rtiUllis hinc indc
neeesse habuerit ciim diswdere ab eis; In Tolo- n litteris, cum onini ffestinaliBhfe ix-vertetUr : et cre-
snna urbe satis dcvote su-rCptUs est ; sdd per pau- dimus anUuenle i)>}t> quod aon looge post octavain
cos dies pius quam ?atis, H etlaiit plus qilahi hlmis Assumpiiouis befttti! Mari« VisUri sitis desiderlum,
fuerie devLii: Pitucds tjhidelii hrthebat civitaS illa, merito desiderabilem virurti. Uiinam ehirh hossemus
qlii haji-elicO faverent: de lexlbribus, quos Arla- quaiilUHl et quam iua^stlhiabile donum dederil UObis
nos ipsi \iominahti iionnullos. fex his \6t< qui ftt- Dbus Piitre* >anetum, advccttiim fldpieni, pairo-
vpbant hasvesi illl pluriihi bMnt; et iiiaxiiiii Li- num put^niiem, pastorein boiiuiii; plenuni i;raiia
vitatis illius. DiiniquB hoil loiige auiie advemum et virtutibus coraiU Deo 1 1 omnl sseculo! Dpniqus
liUstiain uniim e dlilbrlbiiS civliaiis illiuS cuiu qUod iu ceriis locis Virtutbs occultet bumliiati;,
uiu.-e ejus spdu.vci-aiii, Ul rbliijta Subsiantia sUa et ceriis didicimus experimfentls, quando per ejus dis-
parvulo hlio iil ullaui sccedereul, ijuss hxreliiis cessum coutiiiuo sauahaniur infirmi; uii sic e«5et
pieua est, et i.ullis deinceps prbpirtquo- uia persUa- iilis bese, ut ijisum nemo magniiicaret. tliii vera
(120) In apOgranho qu .d signalur ex ms. Marchto- (121) Goofer superioreni libruiU lertium Viise,
enH i;etu,v/o,'sequiiiii seiiosptUiclbrurn;UudeSliipi- eap. 6. [

cartdiiui iliiqUa es-e dhilSsa.
413 LIBHI Vl l*ARS 1(1 AtlGT. G.aIjFRIOO. h!4
aecassc fuii, maluit, ut ipse conlbssus esl, susti- n cebat daînon aiidienlibus tidiversis qui astabaut,
iiere proiirium periculti(ii, quam S^liiii eorUm iioii II Quia aon egrediar doneo teniat Abbas, donec ve-
providerp. niai Abbaliculu.>. » Admoiiitus iuteriiii duniinus Ai)-
7. liral iii ecclesia saocti Salurniiii, nua lio-
in ba? in somnis venil ad eani ; et quam in tanto cru-
sjiilabamur, cauonicus qiiidam Regiilaris, Joauncs uatu invcnerat, i|uietani omnino dimisit. Et pro-
noiniiie, periiissiraus medicae ariis. Is ergo s pioiii, tinus mane de-
fnclo ceiobrans Missaruni solemnia,
ul dicebotur, mcusibus decubans, a sauclo Pasclla comrdunloncm sanctjin, et incolumcm remisit
(lil ei
ita languobiit, ut quotidie solum ejus obiium ex- ia domum suam.
spBCiaront Defecerant tiblee ejus, ita ut nequaquam 9. E\ his qui manus liabebant intortas in partcm
videreniur j)ueriiibus bracliiis g-rossiorbS. Specia- aiteram, et digitos in pariem replicaios, iiês sanavit
liter saiie dextri feraoris nervus aruerat, ul a saii- TolosiC, ires in confiniisejus. Aliata esienim ad eum
cto Pascba ad modicum quidem posset exlenîero puella quajdam dum oblationem siisciperet; etsignans
genu. Languebat miscr semiWvUJ, et quotidie re- manura, atqueapprolienrieilS digiW? Bura oniui faoili-
sporisuni nioriis liabens in se ipso, et ni; ad uriu.iiH !a:e aperuit. Id ipsum qudque de duobus aliis fecilj
quidem aui egesiioiiem siirgere oiniiind valebat. Oii nisi qttdd alterius, cujas fernl liianus conti-acta utra-
fetorem denique el languorem extra moua-icrliiiii O que, ernbescens propter tpisiopos qui iira;sentes
factus, erat in burgo eolloeaius, non susiineatibus er.^mt, parumper apefUil, ct Sic tradidit inilltl cuida.t!
canonieis priesentia^n ejus. Rogai ergo obiilxius ut de Templs qui prajsens erat, ul ipse pisrrice.''^. Quar-
prope domiiium Abbatem deferitur, et poriant sex lum ab iiDC incomniodo libeiavit ittfabtera quem-
viri io grabato in camerBiiij quic proxima erat hos- dam apud Dimeyseriam; vidi lUb domino Engolis-
pitio nostro. Ibi visilatus a doraino Aobalo, cuiifes- iner..i episcopo, et stupente quod Uin sij;navit raa-
sus Cji ei pfeeciUa sua; et pro sua libiTalioiie et nuiii el dimisil, 'psa qnasi esset chorda quiedam, in
sanilate obnixius ousecrabat. l)bi ergo benedixit ei boaiim staiuin Conversa esl, ct digitl aperiri coepe-
doininos Aiibas; exivit de eainera, el ivimua nos runt. Ibidem saue in lioid eadem m sardum fecit
quouue cum eo; Ibat autera seciiltl cogitans et di- atidire; et iJTbluffl ioqili. (Jaintuin lii.iriCL-m sanavil
cens taiiquain stvus fldelis : « £n, Domine; sigiia in castro quod dicilur Viride-Foliuai, ubj seJes e=t
qiiaBrunti et nliiil profJcitims aliter ;

quousque dis- satan*; et ipse liessiini, ni iiuior, hairetici puer
siinulaveris ? » Et Bbntiuuo exsiiiens ille cucurrit erat, Se.\tuui sanavit In castro quod dicitur Sau-
post nos; iia ul \ix ingressi essemiiJ bospitiuin, ctus-Paulus, quos ejc serTieiilibus domiiii legati re-
quando sequeiuein nos vifimus, et ambulanteni, ui mahere iii terra dUciia febris gravissima coegisset,
Q
i|)se dieebal, bon viribus, sed viriute diviua. Ex- nisi Ruhvenisset els cueiesiis iilediciâ panis beue-
inde pergil ad ecclesiam gratias agens Deo, el fra- dicti.
ires canlantes cum eo. « Te Deuin laudaraus. i> 10. In Albigeusi civilate facluiil iisl, quod ca;te-
(^.lanla devotiond domini Abbatis oscuiaretur peris lion iimner;'o iilihiculis eiedimus prfeferen-
des, scire polesl neino, nisl qui vidit; durti. liral enira [lopdlus civilaiis illius super omncs
8. Puer qUidaiU septeniiis, ui dieeliatur, lau- qui ii; rircuiiu ejus suiit; luer; tica praviiate conta-
guens iuter br.ichia luairis ignorartiis quwuani esset minaiuSj ut audivimus ; iia ut domiuo iogato, iiui
passio, cum benediclus a domiuo Abbate rever- per liidiiMm ante nos vencrai, cum asinis ct tyin-
teretur, fcontiuuo vomuit lapidBm, quem mulli quo- panis exieribi obviam et cum signa pulsareni ad
que viaeruui, et sauus facius est ex illa liora. Iii ipsa populuin convocandum, ad Missarum soleinnia fii-
eiviiaie hominemjam senem; qui unius oruli iumen lebraada, vix convene.^-e trigiiita. Tenia die domi-
Uiiuserat, per signum crucis illuminavit. Sic el pue- luis Abbas cum multa populi l*tiiia susceptus est;
ruiii; qiii uiroque oculo ca-cus erat, alterum vero Sed lanta mala de ilii^j audierat, ut jjeiiitus non ac-
jain inajoris ifitatis caecum similiier iliuminatit. Fuii _ ceptarei devotionem eonioi. Sequenti vero difi; cuiil
ini|jsa uri)cmuiier quaedami qua; subitum in eapite beati Pctri so!eniill;hs iissel, tanla ad îudienJum
iiolorem seiitiens dixit. « Qiiia non eoiiiedam doiiM veibum Del multiludo eonvenii; ut non caperet ieos
veniain ad Virum Dei : » dehine cum eogeret eam grandisetclesiil; Quos alloeutus doininus Abbas :
vir ejus ut coiuedcret; ubi primuin gustavit paiiein, « Semiuare, inquit, veiieram, sed priooecupatura a
p;iulo mirius suiiocata; et arctata gutture pi'i'vasa seniine pes,siuio agruiii iiiveni; Veruiiitaraen, quia
e>t a da;inoiiio: Exiiide per triduum uoli poterat raiioualis esl ager; Oei eliiin agriciiltnra vos eslis;
comedere aut bibere quidquam, donec prassentala ecce osieudo vobis semen utrumque; ut sciatis quid
domiiio .4bbHiii benediciuni |i&nem et aquani sum- eligere debeatis. » Et incipieus a Sacramento alia-
psil de manuejus. Priecepil deiude doniiuus .\bbas; ris per binguia capitula; quid lia;reiicus pnediciret;
111 juicia nos in capeila penioclarel, volens ad eain quuive essel tidei voritas, diligentius exponebat. De-
siiie lurba venire secretlus. In nocte vero coaqueri nium interrogavit eos qiiid eligerciit : el respondens
•tepii veliementius, ita ut nunc qui lem daMnon, omnis po|iuius coepit abominari et detestari hiereti-
uuBO lemina loqueretur, et modo in sinistram, caiii pravitaieiu, et cum gaudio suscipere verbum
1 A&» mudo ii: dexterain partein veriebalur lingua, ijei, et calboiicam veriiatem. « tôeniiemiui, inquit,
Sitcufidum quod muiabaiur loquentis persona^ Di- igitur quieunque contaminati esti»; rodite ild Kr,bife-
4ir. RF.RNARni V1T\ PiUMA. 'ilG
«iae uniiaiem. Ei ul sciamus quis poenlleniiam agai « levantibus omnihui dexlras in coelum cum px^ûlla-
el suscipiat verbum viise, levato in coelum dexiras liom;, ipse sermoni fiiieni imponeret. Et nos quoque
in signuiii catliolicse unilatis. » Fnetnm est ergo. ul c|iistolam terminemus (122). Valete.
LIBER SEPTIMUS
Excerptusex libro cui titulus : E.roriUum magnum Cistercieme, distinct. 1, 2, i, 6.
EaO« CAPUT PRIMUM « Nuuquid de salute fratrisillius certi aliquid nosli?»

g
De nppariliaiie inonachi dejuncti el rcvelntiom jb/- Respondit « Nec ipsi deerit misericordia Dei. •
:
vandorum e Clara-VaUe, Bernardo fanta. Qiio audiio Vir Domini vehcmenter gravisus esl, ei
•1, Postjuam, divina largiente gratia, vinea Do- tanto alacfius cum fratribus suis propter vcrba la-
mini sabaoili, Cisterciensis videlicet ecdesia, pro- biorum Domini custodiebat vias duras, quanlo cer-
pagines suas emitiere c(Bpit, fimdatis jam domibus tius spem mercedis aeternse sinu suo reposiiam te-
do Firmitate, et de Pontioiaco, lerlio loco in no- ncbat.
mine s:mciae et individuae Trinitatis, ab incarna- CAPUTH.
tione Doniiiii millesimo contesimo quinto decimo De quodamfratre defuncto, orationibus et Missarum
fund:ita esl doraus ClarBe-Valiis, ciii eliam b?atfe oblalionibus e purgatorii p<enis liberato.
memoria' dorainus Siepliaous Cisiercieusis abbas 3. Defuuctus est quadain vica Conversus quidam
bvâlissimum patrem noslrum Bornardum prinuim in Clara-Valle. Cumque concurrentibus fratribus
ordinavit abbatem : de cujus admlrabiii conversa- commendationis officiura ex more fiercl, monachus
lione, singulari sanctitate, speciali signorum alque quidam senior, iuigna; roligionis vir, audivit lurbas
virlutum prarogativa, liber licet Vitse plenius cdis- d8ei;;onum per calervas suas incfdeniium, cum ma-
serat, lamen aliqaa, qni« illic praetennissi suiU, ad w gni sti epitus vocifsralione X S©? clamare, et di-
nicmoriam lanti Viri simul et ad tediticationem le- cere « Eia bene, eia modo bene soluramodo de : !
tjentium scribere congruum puto, ne in boc libello, bai': niala valle unam animam in nostrse sortis par-
qui de viris virtutum cuditur, splendidissiinam co- lem acquisivinms. « Cum vero idem senior, qui hffic
lumnam , cui univcrsilas Ordinis no>tri innililur, audieral, per noctis quietsni sopori membra dedis-
sul) silonlio transisse videaniur. set, frater defunctus ei in visu appaiuit tristi ct lu-
2. AcciJit aliiuando in Clara-Valle, dum Missa gubri vultu, dicens ad eum : « Quia audisti heri
in convenlu colebrareiur , eodcin vcnerabili Patre daMnonos de mei^ suppliciis exsultantes, veui ct vide,
praesente, ut, leclo Evangelio, sacerdotis mauibus quim terribili tormento Dei omuipolentis justo ju-
lavandis aqua per negligentiam deesset; qnte cum dicio Iraditu.ssum. »Etduxit eum nd putciira quem-
nliquanlulum diutius exspeclaretur, conveolus in- dani magii;e laiiludinis cl horrend» profundiialis,
lerim versis vultibus ad Orientem siabat. Cumque ctdixit ei : « Ecce in hiinc ûteum frequcnter a dae-
Paler sanclu.<5 in stallo suo inter gradum presby- monihus mittor, quorum tanla csi crudeliias, ul si
lerii siaret, monachus quidam ante paucos dies opiio daretur, niallem cehiies ab horainibus, quam
defunctiis ei visibiliter apparuit; ct sians coiitra
Q semel a dasmonibus bic immcrgi. «
euiii, caput quasi redarguendo movere coepit ;

quem •4. Mane autemfacto, duni quie audierat el vide-
Faraulus Dei videns, agnovit, el quare caput con- rai prtefaius sonior beato palri Bernardo retulisset,
tra se agitaret, quaesivil. Cui -ille : « si sciretis licet ipse quoquo per spirilum ea cognovisset, in-
quantos ot quales socios habcretis in ccelis 1 profe- gcmuit,et ait : « Scio quia nisi gravis causa exi-
cln caverelis vobis ab omni negligentia. • Quod ver- sloret, nunquam daemones lalero ausum priBSumpsis-
bum Sanctus gratauier audioiis respoiuUt : » Verene senl. » iiaque capilulum fratrum ingressus, coram
putas quod omnos qui in hoc monasierio sunt fra- omnibus calnmiiatem fratris defuncii exponii : de-
tres, .=alyabunlur? » « Etiam, inquit, salvabuulur. hinc salubri exhortatione singulorum conscienlias
Et uou solum ipsi, sed et omnes qui in Ordiue do- conveniens, monebat ut caulius iu via sanciae relf-
stro (123) obedienier el humiliter fuerint conver- gioiiis ambvilaient multam essc maliliam dsemo-
;
saii, salvabuntur. » Reoordalus vero pius Pater cii- nniii erga omaos Christiauois, tamen praacipue con-
jusdam fralris, qucin pro ncgligentia et duritia cor- ira mon.isticse religionis i'rofessores, affirnians. Post
dis sui freqiienlius eorripi opo'-tebat, ei ob hoc hiBC fratris anima; in suppliciis constitulae suhve-
super eo mullum conlrisiabruur, subinluiit diceus : nire eos alteutius monens, psalmis et orationibus
(122) In apograpbo uot. 120 eitato adJIlur : Apud (123) Eamdem senleuiiam Bernardo Iribuit Her-
Snnctum Anihonium samvit puellam cujus hra- berlus in lii). i, cap. II.
chium totiim aridum crat.
il7 LIBER VII EX EXUROIO MAGNO GISlliRC. 418
Missai-iim quoque celebralionibus irani Domiiii pia- « memabilcm quoruindam duritiam cordis redargue-
carc iiorl;aiir, si forte pius Paler pulsaius precibiis bant, qui obiiti .profes;>ionis sua;, timoris Dci imnic-
eoruni per saiularis lioslia; iinmolalioncni, lyranni- morcs, aut letliali somno prona se voluntate im-
cain da^âionum superbiam tifbellare, et ab eorum raergunt, aut cerle vigilantes clauso ore, vanisei
nequiiia fralris aniraain dignaretur liberare. Quod noxiis cogilationibus, non ex inlirmitate, sed ex vo-
cum fratres devotissiinc faccrcut, paucis evolulis luataria intontionc occupantur, ct in conspectu Do-
diebus idem frater defmictus supradicto seniori ile- mini coiitra legis pr*cei)ium apparcre vacui non
rato appnruit, hilaritate vulius statum suum me- pertimoscunt. Paier itaiiuc sanctus qui htcc videbat,
lioratum esse sîgnificar.s. nuicrente vero scne, quo- rccordatus scntcntiaB illius, quoniam omnes admini-
modo se haberet, respoîdit : « Deograti s, bcne. » stratorii spirilus sunt,iu ministeriummissipropter
Rursus rcquisilus, quoniodo iiberaius esset, ait : eos qui hw.reditatem capiunt salatis {Hebr. i, 14),
« Veni et vi.de. » Etcoutiuuo introduxileiiin in ora- sicul pr^ficientium cougratulabatur fcrvori, sic pa-
toriurei ejusdein loci, ubi ad singiila aliaria sacer- terno pietatis affectu deiicientiim miserabalur tcpi-
dotes stabant, iiostiaB immolatiouem sumnia devo- ditati.
tioiie celebrauies. « Ecce, inquii, hac sunl arma CAPUT IV.
gratiae Dei, quibus ereplus sum : hcecce est virtus B De diviniihymnis pie etdcuote canendis,et quam id
misericordiie Dei, quse invincibilis permanet, liri>c gratum angelis.
est Hoslia illa singularis, quae lotius peccata miindi 6. Celcbrabantur aliquando solemnes vigiliae, et
tollil. Et vere dico tibi, quod his armis gralias Dei, Vir Domini cum ca;teris fratribus aderat. Cumque
huic virtuti misericordiie Dei, huic hosiia} saiutqri, hymnus, n Te Deum lauuamus, » caataretur, viJit
nou est quidquamrcsisterc valeat, nisicor quod im- sanctos Angelos muita claiitate fulgcnlcs, mira
poenitens. » Evigilans auteui senex, de liberatione eliam vultus alacriiaie devotos, qui utrumque cho-
aDima; fralris oppido gavisus est : modum quoque rum percurrentes, mo lo hunc, modo illum excita-
visionis fijasdem ca;teris fcatribus exponens, tanto bant; cantanlibus aderant, et quasi congralulaalcs
eos devotiores ad immolationem hostia; sakiiaris astabant, et ut divinus ille hymiius cuiii (levo'i»ne
reddidit, quauto certius ejus efficaciain in fratris percantaretur, modis onniibus elaborare satagebaai.
ereptione raerueraal experiri. Intellexit ergo Vir sanctus, liymuum illum verc c;sc
CAl>UT II!. familiarem ipsis, quos tanta inslantia videbat opc-
De visione beato Bemardooblata, quce divermin ram dare, quatoaus a fratrHûs ad hoiiorera Dei cnm
choro psallentium merila ipsi repnssentabal. feryore devotionis cautarelur. Guidaai etiam fiairi
C
5. Intcreral aliquaudo iiocturnis vigiliis Pater spiriiuali concessum est, dum iJem hym-
vidcre
sanctus, ca puritate et devotione qua solebat, Deo quod ab ore incipieatis tlamiiia
nus ir.ciperetur,
tantum noia et sibi. Gumquemorosa psalmodia; mo- magni splendoris erumpebai, et sursum coasccn-
dulatio vigilias proielarcl, aperuit Doiiiinus oculos debat.
ejus ; et ecce rcspiciens vidit singulos Angelos juxla
CAPUT V.
singulos monachos stantes, ct quod quisque eorum
psailebat, in schedulismore notariorur.i, tamdiligon- De pusillanimitate Fralrum, notubili vcrhu ad
' (idudam divince misericonliiv per heatum
ter excipientes, utnec minimam syllabam, quantum- Uer-
nardum erecla.
cunque negligenter proiatam, omitterent. Scribebant
vero diverso modo. Nam quidani eorum scribobant 7. Loqiiente aliquando verbiim Dei fralribus beato
auro, alii argenlo, nonuulli atramento, aliqui eliam Bernardo, cum vohemealcr vilia corriperel, torro-
aqua, quidam vero penitusnihil scribebant. Spiriius remque trcmcadi judicii Dei menlibus ineuteret,
auteni qui hacc revelabat inielligentiam quoquediver- sensitin spiritu quosdaai de scdemibus graviter in
sitatis scripturte cordi ejus inspirabat. Quienira auro ,

conscientiis suis turbari, et ferc in barathrum de-
seribobant, fervcntissiinum in Deiscrvitio sludiuinct spcralionis prolabi. Tunc vcro spirilu fraterna; cha-
absolutam cordis intentionem, in his quas psallc- ritalis totus ilimmosccas, mirantibus omnibus qui
banlur, signilicabant. Qui autem argeiilo, minoiem aderant, in htcc verba prorupit : « Quid est quod in
quidem fervorein, puram tamen psalienliura devo- conscicntiis vestris turbamiai, fraires mei '? Ulquid
tionera declarabant. Qui vero alramento, continunm enormitatcm, el innumerositatcai criminum vo^tro-
qaorumdain bona; volunlaiis usum in psalmodia, rura sic intuemiai, ut incxliausta viscera niisera-
licet non cum niulta devolione, notabant. Sed qui tionum Domini oblivisc.iaiiui"? In veritale dico vo-
aqua scribcbant, expriraebant eos qui soriinoleaiia bis, quod î tilius ille perdiiionis Judas, qiii vcadi-
seu pigriiia I 8WS pressi, vel variis cogitationibus dit ct tralidit Dominum, in hac Christi schola se-
a se abducii, vidcntur quidem aliquid sonarc, sod dcret, ei liuic Oidini incorporalus esset, per poRnir
cor eoriJra longius abstractura, non concordat voci. tentiam veniain coasequcrctur. » Audito itaque lam
Et, mira Dci clenicntia I sicut caim nuilum m;iUmi magnilico coubolationis vcibo, non soluni illi <|iii
impunilLini, iia iiullum bonuin, quanlumcunque mo- pra; pnsillaniniitate spiritus jani ferc desporabaiit,
dicuiu,quantumcunque ncgligenlor ractum, erit ir- sed el oiiines qui aderanl, ia spem diviiue gratiic
remuneratum. Catcrum illi qui nil scribcbuil, l.i- rcspirantcs Doniiiuiia gloriiicabani.
41S S. CKH.NAUD! VlTA 1'KIMA. 'rlfl
CAPUT VI. « ooclesia soliim orantflm. Qui eum prosiraiuR essal

anle altare. apparfbnt ei qiia?dam crux cum siia cr.i-
J)e mOHttcho qtiodaw veriialrm fucramcnii C.orpQrif
citiKO f-uper p.ivimentuni. |iOsita corann i!lo, qiiaiii
ei HRihjuiuis Chriiti neijanle, sed cv.rn Uernardi
mirabiiiler ad /ideiii penVwto. i iiMii vir ))e8lissimus devotissime ailorabiit, ac de-
i. Ouiddni monachut hujuf^ saocli fatris., pcr fs!- 05ciilal)iitur. I'orro ipsa miiJBSliis, separaiis braciuiii
lacias dsmonum, ct per proprii sensus simpliciU- a cnriiilnis crucis, videbalur eunifiem Dei famiilijm
tem, iii laBtsm cordis inopiam dcvencrai, ut diceret auiplocti, aiqae astringere «tbi : quod cum monachui
panem et vinuin aqua mistum, quEe proponuniur iii iile aliquandiu cerueret, prse nimia admiratione stu-
allari, ucquaqiiam trausnhstantiari posse iu verum piduS hwrebat, et quasi extn se ftral. Tandem vero
cprpu* ci sanguineni Doniini uostri jesu ChriBli. iiii^tuens U6 Pairem suum sanctuni offenderel, ai
Quapropter vivitiea Sacraincnta, taiuiuaiu nihil pro- eum.. veluti secretorum siiorum exphtrslorem, ila
fuiura sibi, sumeie despiciebal. Noiatub d<nii|HB a sibi de proximo imminere couspicoret, silenter ab-
fralribua, quod Sacramenlis BISMJallaii» non par-^ fCBSsit, inlclligens uimirum ac sciens de illo horaina
ticiparet, couvcnitur secreto a scnioribus suis. Re- sancto, quod vere supra hominem csset tela ipstus
quisitnscausam non ncgat dicit Sacramentis : se oralio, atque eonMirsatio. «
nequaquam fidem adhiberc. Quibus docentibus et CAPDT vm.

moneniibus, dum non acquiasoepet, nec sanctarum Dc beM/icid »eu graiia quadam epUeptieo divinilus
Scripturarum tostimoniis in r>iediuin prolatis crede- impetrata.
ret,ad vcnerabilein Abfaatem res delata e.sl, Cuuique i\. iixiit aliquanrio Pater ssnctus ad visitandum
vocaius venisset, et Abbas sauctus secundum datau) fratips ;-uo8 iiieierites inagro. Sed quoiiiam ir«Grmus
sibi sapientiain intideliiatem illius confularet, ilie crai, et ire non poterat, perrexit aselio. Porro
pede»
respoodil : ( Ego nulljs assertionibus ad hoc poipro quidam cum eo tunc ambulauR, atque a»i-
mfinachii»
induci, ut panem ct vinum, quae in altari propo- num minans, eum ab olira paieretur caducum mor-
nunlur, crcdam vprum esse corpus et s^qguincm bum, subito eorara eo in ipsa iliuere corruit, eleiv-
Christi ; et propleica scio me ia iBfernum descen- pit ab eadem epilepeia gravilcr torqueri quo viso :
surum (124). » Vir sanctu.s condoluit ei ; unde et deprecatus esi

9. Quod auUieus Vir Dei, sicuti serapcr rebi)s in Douiiiium pro eo, ufc passio illa non apprchenderei
arclo ppsitis mirabilem solebat aucioritutein os- ampliu^ improvisum. Igitur ex eodem lempore
tendcre, dixil Quid? monachus meus ininfernum
: « usque iu dieui morlissuse, per viginti ot eo amplius
.„ fidem non habes, pcr virlu-
dcscendef? Abîi! Si tti annos, quibus posle* supervixit, datum esl ei quod
, ,
tem obedientije praecipio tibi, yade, communics fide C .mica non habcbat, quodque csleris cpiiepticis vix
iiica(125j. » U pium Patremlo vere sapienlem me- coniingii. Quoties eniin ex codem niorbo cadere de-
diiuna auimarum, per unctionem grali* decentera bcbal; passuuvm ipsam per aliquaumui lemporis spa
se de omnibus qiialiter intirminlium tentalionibus tium l9tMt iirsesenliebat, ita ut oppurlune posset
mederi deberet ! Non dixit, « Fuge, hasretice; vade, lecto decumbere, et repi^ntini casus clisionem jugi-
damnaie; lecedc, peidite : » seJ coufideuler dixit, ter prificavere. Et quidem Puter sriiictus, qiii lioc ei
- V adc, comrauuiia fidc mea : > credens iu dabitan- muaus a Doraino imprtravit crcilimus quia perfe-
ter, parvulum filium suuiu, quem sacii desiderii clain ei sanitaicm obtinere potuiss-jt, si hoc saluli
vulva jiarturiebal, donec Chrislus iu co formare- auiiUH! expedire coguovisset. Sed quia hoiuo ille gra-
tur, sicut ncqu^quam a visceribus cbaritalis suie, vis moribus ad portaudum, et duri aciinoJum cordis
sic nec a fundsmciito fidei su;f alienum existere. erai, cui salvaudo ei vlrga correctionis el baculus
Constricius ilaque virlute obedieutia; inouachus, pe- consolationis semper necessaiia videbautur, coii-
nitas sine fide, ut sibi videbatur, ad altare accessit : cessum osi ei raisericorditer, ul subitauci casus pc-
cumrauniesvit, sanctique Palris merito confesiim riculum pra;8cieudu jugitcr dcclintTct, et salutileri
lluminatus, Sacramenlorum recepit; quam

fidem n morbi stirauio uon careret.
etiara interacritam usque ad diem mortis suse con- CAPUT IX.

servavil. De (jV.O\\am morihundo c.c maiidalo beali Lcriiurd'
CAPUr VIl. niortem diffcrente.
Du crucifi.Tv Bernardum ample.cîntc. i2. Qiiidam de fralribiis Clar;«-Valiis, cum essct
10. Dominus MenarJus ciibasde Moris, quod esl positus in extreinis. ingressus est ad eum visitan-
monaslerium vicinum Clara;-Valli, vir religiosuî. ilum hcatus Bernardus posi Coiuplclorium: el vi-
mirabilciu quamdain rcm, quasi de alio, relalil fa- .ieus hominem morli proximum, jamjamqae migra-
roiliaribussuis, quam laraen sibimel eveuisse puta- turura, dixit ad eum. <i .N'osti, charissime frater,
mus ; itii diceos : « Notus esl mihi mouaclms, qui quod conventii.-; noster modo laiigatus esllahore;
beatum Bernardum ahbatem aliquando rcperit in fl jani posl modicum habetad vigiiias surgere : qucd
{124j Yide haud absimile faciumapud ll"ilnMti.m, presbvterum in siniiii errore contumacem,quierfO-
taudeui :
-• ---1-- -"•1 ..^.v,„ ,,. .,..;, „.,c „
iit). III, cap. 26 ris iu morbi.i exliemo poeniteus « (jonfessus
(125) Erat ergo involuni.iria lentalio, nam alias .eali.un ai.>solviiur, pelil Vinlicuni. »
Bcrnardus lau 'at factum Malachia^ erj;a nueuulam

i-M LIBKR Vll EX blXORDIO iMGiW CISTEUG. 422
si le interira obdorraiente oporieal illum suam iii- • dem, lilioli, quamvis per iioc tnenniiira visus fue
lerrunipere dormitionera, nimis vexabilur, et prae- rim longc reraotus a vobis non tameii puteris me
grandes vigilias minus solemniter exsequelur. Ut semper absentem fuisse. Sciamus enim quod tribus
ergo tiene tibi sit, etajternaliter vivas in terra viven- vicibus interim reversus sum ad vos. visitans do-
liura, ad quam ingrederis possidendam, in noniino mum islam, ofticuiasqus perambulans, el semper
Domini qostri Jesu Giiristi pra«ipiQ tibi, quatenus exLilaratus et consoiatus abscessi, videns unanimi-
usque ad lioram divini officii exspentes nos. • Gui tatem alqufi iasiaiitiam vf^slpam in proposito Ordi-
teger respondit : « Faciara, domlne, libenter, ut jmnis veslri. u
perasti, si tamen volo meo tuis precibus sufirageris.» ih. fr.nuniftra sunt alia qua3 iste famulus Dei di-
Abiit itaque abtias sanctMS cum sileniio in dormilo- xit H fecit, in quibus manifeste apparebat eum
rium : et iilie quiextremum fere aniieliiura iraliebat, prophetali gratia priedilum, multolies ibi pnesontem
non obiit^nte tenninuni cousiiiutuin. i\Iox itaqne ut essc spiritu, iibi absens cor()ore videbatwr ; multa-
signum ad vigilias imls^ri coepit, niiisaia est eiiara qiio atifconriita et etiam longius posita Domino rc-
tabula, et ille decessil. Quod non modo de isto fra- veliinto eognoscere, qua; ipsum laiere videbanlur.
tre, sed etiam de pluribus allis pluriesaccidit, ut ad Hiec autem signilicavit nobis dominus Gerardus,
nulura et voluntatem beatissimi 1'atris eorura liuis B quondam abbas Loagi-Pontis, qui uniis ex aitiquis
protelaretur. senidribiis ClaiM-Vallis, dicta et facta sancti Patris
rimari studiose satagebat. Ipso quoque referento
GAPUT X. audivjmu;, qiiod isle Dei Sanclus, duni in quodam
De fratre m(igis rei familiaris, qmm fraterntrekari- monaclioruro capitulo Verbum Dei prsedicaret, duo
tatisstudioso,et i7! ptenam e.vtra Claram-^'allem 0/. fratribus, qui aderant, viderunt eura in subscllio,
mortuo. in quo rosidebal, in aere suspeasum, et quasi men-
13. Gum audisselaliquando YirDomJui, qijemdam sura uaiusjjedis a terra sublevatum.
di; iiliis suis spiritualibus, virura bonum et religio-
CAPUT XI<
suin, raissum ab eo in Norraanniarai desperala ibi-
'em sgritudinc laboraiitera, decrevit mittere et re- De gratiabeato Dernardo divittilas r.oncesm, rjua
aksens suorum necessiiales uoverui.
ducere eum ad se, «t devqtus frater in nidulo suo
noreriHur, etdesiderata sibi sepultura non privare- 16. Isto fidelis et prudcns dispensator annonae
jur. Verumtamcn uaus de fratribus ejus carnaljbus Dflrainicffi qnoJam iempore pro causis Ecclesise so-
noraino Guido, nitebatur huic obviare consilio;quia lito diutius foris rnoratus funrat. Siquidem pro paee
(J
rum esset unus ex provisoribus ClarsB-Vallis, inten- facienda, pro sehismate resarciendo, pro hieresibus
debal, ut credo, parcere sunipwi et labori. Qui cura confutmdis, frequenier ex mundalo summi Ponti-
perlinaciter hujusmodi persuasioni iusisieret, dixit ficis, lioet inviiissimus, exire cogrbaiur. Explicitis
ad eum beaius Bernardus : a Nunquid major cura iuque caiiaaruin nexibus, pro quibus exierat, ad
esl libi de pecunia vet juraentjs, quam de frairibus monasierium revertilur/ et quam ciiius opportuni-
tuis? Quia ergo non vis pt fratres nostri nobiscum las daiur cellam Novitiorum ingreditur; quatenus
requiescantin vaile ista, nec tu ipse requicsces ia covelli et leneri fiUoli, quos lacte nutriebr,t, quanlo
ea. « Etfactum estita : nam idem Gqido, quamquam diutius sacrie exliortationis ipsius dulcedine carue-
alias vir bORus et roligiosus esset, tamon u|. serrao rant, lanto copiosius ab uberibus consolntionis cjiis
Sancti impleretur, non est consuraraatus ia Clara- relicerentur. Quaquaversum eiiim sanclus Pater
Vdlle; scd apud Poniiniacum praevenlus aegritudine exibat, vcrbuin Dei semiitabat super omaes aquas
iecto decubuit, ibique dispooenle Deo terniinum vi- fcl vix unquam absqiio fonoie spiriluiilii lucri ledi-
l^-, ct locum sepulturai accepit. bal; iraplens coUam probalionis inuliiludine Novi-
liorum, quorum uuraorus aliquando ad centum ex-
CAPUT XI. I
'
lendebatur, ita ut ad horas di-vini officii, Novitiis
Dt smdo Bernardo, spiritu suis iii Clara- Val^ /^<»" chorura roplenlibus, excoplis paucis senioribus,
tribus yrmentfl, etiam dum foris agerel. qui disciplinto pravidobaiit, monachi foris stare co-
14. Yenei'abilis pater Beniardus cum aliquando gerentur(|:;i)).
pei anuos tres moratus fuisset in urlie Roma ptqiie 17. Cum ergo, siciit prffidixiraus, cellam Novitio-
in partibus Italise, pro sedando schismate Petri Leo- •
rum intrasset, et iii lingua sua illa plauabili el iedi-
nis, in quo vidclicet leiupoie eumdem famulum (icaioria cuncto;-; hilarcs, et ad observantirim sacri
sijun'1 Christus Dominus magnifico lioaestavil, tan- piopositi lerveutioros rediiidi.sset, unum ex eis seor-
dern revgrsus Clarara-Vallem, l'JOI statim post sura revocansdixit ad oura : n Fili charissime, uiide
f aciaru orationem, canitulum fratrum intravit : ei tibi liaic Iristilia, (juieinlimosrecessus cordis lui tain
quia fatigalus ex non poleraU
itinere, diu luqui pernicoiso de[iaseitur? » Novitioaulem prje verecun-
brtvem quidem serraonem, sed consolationc plenum dii vix aliquid lo.|ui audente, ail ilie vere mitis el
prolulil ita dicens: « Beaedictus Deus, qui vcs
(12tt)Sc|:lingentos apudCiarani-Vallera monachos
dilerlissimos fratres meos miiii reddidil, et nic fuisse iuni, cum Bertiardus morluus est, tradit
cjualenicumque patrem vestrum vobis. El ego qui- GaurriJu» supra. lib. v, num. 20.
«3 S. BERNAUDl VITA PRIMA. 4-2i
humiliscorde, qui sc pasiorem, cl non irercenarium solitum id ei acciuissct : ve;iiensque ad doninm cu

j^
omnibus cxhibere Doveral : « Scio, fili dileclissinie, jusdam archidiaconi, qui eum al hospitiura suum
scio quae circa te aguutiir el propterca iialei-iio |'ic-
;
traxcrat, reccssit in oratorium ibidcm coustitulum.
tatis tibi compaiior afieclu. In bac naniq.ie lama Cumquo cce|iis5ct orare in spiritu vehemonii, vali-
cum dcsideraiissiraa semper dissima compunctione totus in lacrymas rcsolulus

mora abseniioe mea>,
niibi iVatrum meorura pra.senlia corporali carerc est; ita ut grmitus ei singultus, quos cohibere non
compulsus fuissem, per Domini graliam concfs-
el poterai, foris audiri contingoret. Qno comperto priE-
suni mibi csset, ul quod corpoialiler non poleram, fatus arohidiaconus a soci s ejus roqiiirere cncpit,
spirilualiter supplerem ; rediens in spiritu singulas quseoam esset causa tanli mfyriiris. P<'sponiiens au-
circuirem oftisinas, qualiter se fralres habereiit, di- tem iinus ex eis, vir religiosus, quodam abbas Fus-
ligcnlius explorans, eliam ad ceilam Novitiorum ac- niaci, nomine Rainaldus, qui socretorum Kamuli Dei
cessi : in qua cum universos in limore Dei exsultaii- inagisconscius erat, el ejus ctiam relatu ista cogno-
les, et ad poejiilenti» labore* acciactos invenissem, vimus, (iixil ad cum : < lloaio isle mirabilis, totus
te solum nimia trislilia deperire considtrans, ingc- igne charitatis accei.sus, et toiusinDeum ahsorptus,
mui. Cumque blandiendo tibi te mihi astringore niliii a'iud in mundo dcsideral, nisi lantummodo,
veliem, lu mc aversatus, et faciem a me avertens, * ut valoaterrantesad viam verilalisreducere, etcorum
amarissime flchas, ila 1*09 ui cuiîilh nostra la- animos Christo aeqnirere : et quia modo vcrbum
crymis luis iiifunderetur. » Hiec diccns Pater saii- vilK seminavit in scholis, et do conversatione cleri-
ctus, et spiriiualibus moniiis aggressus ca|)livuiii, coruin (128) fructum verbi sui non recopil, Deum
moerorem fugavit, ei in spiriiualis tetiiiae liherla- siiii pnlal iratum, cujus hodie in sua pra'dicatione
lem, jam pcne tristitia absorptum revocavit. non sensit rospectum. Hinc ista procolla gemiluunr,
18. Vere mirabilis Deus in sanclis suis : verc in- hiiic effusio la.rymarura : proinde binc cerlissime
effabilis Deus, et ineffabilia opi^ra ejus. Quid euim spero, quod bodiernam steiiiilatem craslina^ satis-
in lioc bealissinio Palre nostro magis admiror, ue- fac.ionis ubertas grandi fenore compensabil. »
scio : an qucd tantam ettaminsolitamgraliama Do- 20. Mane iiariue facto cum scholas repelisset pra'-
miuo percipere non semel, sed pluries meruit seu : dicator egregius, ad nulum Domini naveru cogita-
quod tam excellentem gratiam percipiens, non eam tionis duxit in altum, et sacrffi Scripturse retia laxa-
apud se servavil, teste conscienlia; sed nec paucis vit in capluram. Fioilo vero sermone, plurimi cx
familiaribus suis eam revelavit, quod certe el ipsum eisdem clericis per manum iltius sese DomiciO red-
sine periculo vix fieri posse videretur. Ycruni in pu- C diderunt. Quosille protinus de muudi peiiculo, tnn-
blico convenlu, sicut supra reluliraus, coram uni- quam- de marinis fluctibus exiractos, et vehieulis
vcrsilate fralrura, eam sibi, collalam esse raauifesta- couduclis imposilos in salvalorium Clarje-Vallis in-
vil, et tamcn meutem adeo in timore Dei solidatain ferrc non disiulil. Tandcm egressus do civitato cum
liabuit, ut vanilatis spiritu' nequaquam pulsari time- comiiatu suo usque aJ villam Sanoti-Dionysii venil,
let. Inveniiur eliamin Gestis(127) biijus beati Yiri, ibique pernoctavit. Suinmo vero mano,cum euni re-
(juod adhuc in carne degens, Noviiio cuidam in Cla- clo ilinere profecmrura fratres illius iEstimarent,
ra-Valle gravitcr segrotanti, cum multitudine mona- 1903 dixil : « Redeundum est nobis omnibus Pa-
chorum in .-piritu, apparuit praedicens ei quod qiiin- risius, quia sunt adhuc ibi aliqui ex nostris, quos
ta die foret moriturus; et quod ipsa quinla die, sole cliamoportet nos inde abducf^re, et juugerc lii'ic
jam ad occasura vergente, visitans eum jussit con- ovili domiiiico, ui fiat unus grox, et uiuis Pastor. >
tidere, et nihil timere, sed recto protinus Cursu per- Gum ergo ca'pissent introire civiiatem, vidil clori-
liogere ad Dominum Jesum Gbristum, et offerre ei cos tres a longe in occursum ojus venienles, dixi:-
huraiiem sua,- Clarie-Vallensis familiee saliilalionem. que ad socios suos : » Expedivit nos Dominus; jam
Ad quam vocem Naviiius, qua potuit eapiiis incU- in viara nostram proP.ciscomur. En isli suut clcrioi,
natione, eimotu annuens labiorum, clausis oculis n propter quos venim.us. «. Ilii vcro aecedonles, cmii
cadem hora obdormivit in Domiuo. eum adesse cognoscerent, gavisi sunl gaudio loagiio,
GAPUT XIU. ct dixerunl : » quam desideratus advonis, bealis-
l)e voeatione plurium clencorum ParisienHum ad siniQ Pater, quia propositum nostrum crat adire te.
religio7iera et vix pulabamus abeunlom conseqiii posso v Qui !
i9.Quadampra2terea"diecumvirDominiBernardus, respondens, dixilad illos : liiego noveram, dile-

causa exigeiite Parisios adiisset [alius, Parisiusades- ctissimi; propterea festinabam cum pambus oocur-
set| rogalu cloricoruni ingressus est de more scholas rerefiigientibus \obis. Gradi"inur itaque simul, ero-
eorum. Quibus ostendens lormain verae philosophiae, que per gratiam Dei ductor iiineris veitii. » Adjun-
monebat eos atteulius de mundi conlemptu, et sub- ctis ergo ciEleris sunra nominatis, sculi suiit llo-
eunda pro Chrisio Domino voluntaria pauperlale. Ex- mincm sanclum adha;rentes ci, et sub disciplina ma-
plicito verosermone, cum nemo ex eis converterctur, gisterii ejus spiritualein railiiiam oserccntos cunolis
tristis egressns est, eo quodpiailervoium, etpraster diebus vil<e sua-.
^l27)Qua;sintha?cGesla,necdumnobiscomportuiii. (128) Scriiio illo de Convorsatiouo ad Clciicos,

Cousimile relerlur ab Hcrberlo iu lib. ij, cnu 40. cxslal tomo U.
425 LIDEH V!I ES KXOP.DIO MAGNO GiSTKRC. 426
CAPUT XIV. ^ viso cloraeniissimus Patcr appreliendens mauu s-ua
De mirabili dono prophetiie in sanclo Bernardo, ei lorum, quo erat miser astricius, ail torloribm ejns :
de prwdiclionibus ejus impletis. « Dimititte mihi sicarium istum

ejo enim vo!o :
2t. Xd bcncdiclioopm liiijus sancli patris Bcrnar- manibus meis suspendere eum. nÂiidiens auiem
di, nuidaiii aliquando Novilii ejus veUrcin liomiiiem Comes advcntum Hnniinis Dei, fesiinavit iHico oc-
cutn aclibus suis exuiTites, uovuri qui secunduii: currere ei ; miro namque devotionis affeciu seniper
Heuin crealus est injuslilia el sanclilate verilatis, eum dilexit, aique eum lionoravil. Cumque vidcrct
iuduerunt; de quibus Vir beatus iii spirilu Dei lo- funem io manu ejus, quo latroiiem post se trahehal.
qucii"; pnedixil, oranes cos gratiam spirilualis di- exhonuit vehemeuler, et disit? Heu, v(.'nerabilis «i
(inii.itis ,'idept;iro8, iiomen tt officiimi îblwlis sor- pater, quid est quod facere voluisti? utquid onim
liiuros. ('i/inque succeileulibus annis, temporibus furciferum istum iiiillies condemnatum a porta in-
oppo.'lu'ii> iii singulis eorum verbum prophetiiB hu- feri r(>vocasti? nnnqnid eum-salvum facere potoris,
jusetiia-liii manciparelur, uiiiis ex eis, noraine Pe- quia jam totus diabolus factus esl? Desperata est
trus, qiiiMn iii Suecia ad domum Novie-Vallii Abbas penitus
uuquam bene facere correptio iilius, iiec
i3nciiis(liie.v(.rat, postobitum ipsins perannos quani- _ puterit, nisi moriendo. Sine ergo domiiie pater
pluriiiios, UL-ijuc ad seneclam, inio pene decnpitani * sioe |>erdiiioHi» homincm perditum iri, quoniam de
»i.i'.emibsque hoc mnnere grati» vixit, eO(|UOil sim- pestifera viia ejus multorum vita periclilatur. »
lilii;ir>ris efsel naturas; ei al tantum oiticiiim adini- 24. Bespondens autem Pater sanctu-^ dixit : « Scio
tiisirûidnm ininiis idoneus exisliniaretur. Sed quid? quidem, virorum oplime, scio bunc lalronem esse
Liutiiiuid vel ia extremis tinibus muiidi latens, vel sceleratissimum, omniumque tormentoriim acerbi-
v;r.'ivioris aetalis incouimoda sustinens, omiiipoten- late dign.i<simura. Non rap ergo exisliraes hujusuiodi
liarri saiicti Siuritus olTugere potuit, quominus iin- peccatorem impuailumvelle relinquere ; qnin polius
plerciur de eo, quud per os prophetas sui Bernardi cogito ipsum torioribus Iradere, el dignam ex eo
i.lerft Spiriius tanioanlo prsedixcrat ? capere ullionem, quae utiqne laoto dignior eril,
22. Deiiiqiie per tanli tfinporis spaliuni, cum jam quanto diuturnior. Tu ilium decreveraa brcvi sop-
lero iii oblivionera venisset, quod de hoti toluinbinae pli«io et momentsnoo interitu cons»ircunari : scd ego
simplicitatis liomine Pater sfcnctus prsedixeral, ac- eura faciam diuturno cruciatu, et raorte longissimr
cidit ut fraties de quadam domo Novse-Vallis, in in- mori. Tu furcis appensum per uDum^ aiit per plu-
sula, qiiffi Gotlaudia dicitiir, sita, dcstiluli pastore, rimos dies mortuum in patibulo manere permittcres
secundum iêacralem consuetudinem Ordinis ad ma- C î^ crucifixum per annos plurimos (aciam io poeais
trom suam recurrerent, qnatcnus per provi lontium jugiter vivere et peudero. » Quo audito Piiuceps
ei sollicitudiuem patiis abbatis domui ipsorum di- cbrisli?nis8imu> siluit, oee ausus est ultra contra-
jjnus dispensator com-tilueretur. Et volente Domiiio, dicere sonnonibus Sancii. Prolinus ergo beni»
sino ciijus uulu nec folium arburis, nec unus pas- gnissiinus Pater exuts lunica sua, ex ea iiiduit
serum ia terram cadil; tam patri sbbali, qii.im coe- caiptivuno suum, et altonsa coma capilis ejus (129)
leris, qui eleciioni intereranl, placuit, ut pneilicium sociavit illum ovili domiiiico, de lupo facieiis agnuin,
seii"m in hanc p.iriern soilicitudinis assumeront, qni de latruno conversum. Qui vemens cuit! co ad
lanlo fiduci;iiius de piotale Doi fanciissinnque Patris Claram-Valloiii, facttis est deinceps obediens us.[ue
sui ineiilis confideret, quanto humilius de sua in- ad niorioin, pulchre noiiiiuis sui etyinologiain oxpri-
iulliciectia dilfideret. Quod ubi factum est, et ver- meus in constanlia proposili sui : Coiislanlius enim
bum qiiod olim
Sanctus prsedixorat, ad nioraoriam vocabatur. llaqiie irisinla, nisi fallor, et eo amplius
revricalura, ubique divulgatum csi ; inirati sunl om- annos in ordinesupervivens, migravit ;i.d Domiuum,
nes qui audierunt, dicentes promotionem lam senis qui ( um pcr raerita bealissimi Pairis nostri a duplici
et siinplicis hominis ad hoc taiitnm divina dispcnsa- morie, corporis \idelicot et aninia', misericorditer
Lionc fuisse provisam, ne ex omnibus, qu* per sfii- 1 eriperc dignaius est.
I
rilurri prophiHi* Incutus ( sl Homo Dei, unum sal-

CAPUT XVI.
lern iota vel unus &pex incassum prolata vidorcntur.
Qua reverentia sanctus Bernardus susceptus est
CAPUT xy. Mediolani.
D« iatrone ai-nicis supplicio per sanctum Bernar- 8&. Domoo Raiualdo, cujus supra menliouom fe-
dum Uberato, sed cruci religiose deinceps addicio. cimus, indicaute cognovimus, quod faniulus Dei
23. Contigit aliqij.iiido, eumdeTn Dei famulum p:o B'ernarilus, cnm venissct aliquaiido Mediolanum pro
quibusdam n«gollis adire comilem Iheobaldum. recoiiciliindo schismalc Petri Leonis, cum taina
1901. Ciini appropinquaret oppido, ubi ille lunc exsultationc universorum snsceptus cst, ul tota
er;il, obviain habuli tiiibain hominiini copiosam, ci\itas fero per unam leucara ruerel in occiirsmu
qui jubonte Comiie i.Hronem qucindam facinorosum cjus. Wnlii vero eoium per quatuor aut quinque
alque laiooûin ad supplicium pc^rlrahebanl. Qno miliaria prooesspruul. Iia denique sibi iu ipso cimi-
(129) Hinc non immerilo infert Manricus ad an- cipit, ct Bcrnardus Ir&dit epistola 1, sed religiosa
nurn tii(j,cap. ',i. tuiic teinpori.i jam moreni fuisse, induerentur, tiiiiica; el cappre addiia tonsura.
ut Novitii iii vesle nou Sieculari, quod Regula pra;-
PAriioL. GLXXXV. 14
S. BKKNARUI VITA 1'H1MA. 428
placucruia, ut cuni euin aniea uoii vidisscnl, in- « liiBreiicorura socieiale viianda coniuionuissel, con-
grcsû:)! ifi iirln-m niox in arcliiepiscopum uDiiniuu tigil qucnidam adesse de haereticis illis, qtii po-
conseusu rajicrenl poiius, ijuain eliaorenl. QuoJ lciillor cieteiis atipie prudeulior videialur : qui
recus.issel, parali eraul oiiiiiino viin racire. cuin aiiiaro oculo eerneiet veiieiatiomin, qu;im Dei
cum ilie
nisi liiga lalenler e\asissel. Cuni eigo ibi sederel Faniulo populus impciidebat, muliebatur aliquid
ia quaclam aniplissima doino, lanla cirea

euni eral agere, unde clariialcm opinioiiis ejus aliqualeuus
homiiiiini iimliiiuiio, ul nulliis ingie^li imsset. in- obnubilarel, el daret maculam in gloriam Lllms.
lerea quidam do oivibus ejusdem urbis, vcsliiu ei, Jamque expletisomiiibiis, qua; ad pritlsens necessaria
vullu honoraliilis, ciim Dei Honiiuem oinnimodis videbanlur, Vir Dei equuin suuin ascenderal, ut
adiie eiiperol, el nu-quani adiium reperirci, inediis abirel; et ecce, prffdictus haereiicus, quasi colubcr
icpuu.s, ci
se ItiiMs ini;essit, manibus ac pcdibus toriuosiis, ereclo capite venit ant,.' llominftin Dei, ct
supi r colla sedeniiun) gradiens, (piousque ad ipsum clamaiis corani omiiibus ait : Domine abbas, seiatis
queiii desideralial pervenirel. Cumque ai prelien- quia caballus niagbtri nostri, qui lani nialus vobis
Oissei pedes ejus, coeiil cos mira devoiione ani- appiret, nou ila ccrvicosus et pinj;uis est, sicut iste
plecti, et deoscuiari. Quou videns supiadicii.s R;ii- , sonipes vester. » Quo audito, Vir niitis et |iaiiens
naldus, qui propius i.saidcbat, accessit ul ainuverel " rcspoudit ei iuox Iraiiquillo vultu el aniino, diceiifi :
euni, sciens uiique quia Vir sanclus hujusmodi « Non diliiteor, amice, quod aslruis. Verumlamen
l'i05 veiierationibus et obsequiis nimis grava- sciie te convenit, quia jiimentum istud, dc quo
balur. llle vero conversus dixil ad cuiii : » Oiinille niilii insulia^, bri.tum est auiniiil, ununi utique ex
ine, obsecro, diiniUe iiie videre et l;ingere liominem illis qua; naturaproiia atque ventri obedieniia Cuxit.
proximum Deo, et vore apostolicum virura: dico Ouod si pro libitu suo comedit, ali[ue piiiguescit;
enim tibi, ct iu iide clirisliana iesliiicor, quia vidi uihil iiide justilia liiidiiur, nihll Deus otrenditur :
illum iiiter Apostolos Christi. « Quod .audleiis rao- quia jumenium, quod suum est, facit. Proiudc oou
nachus ille miratus est, el cu|.ieiis plenius nosse, eriinus arguendi in judicio Dei, ego cl magister
voli'b,a ab eu iiu|uirere modum visiouis hujus, sed tuus de cervicibus juineiiloruin sed unusquisquo
prs! pudore propler ast,.nies non pra;sumpsit : ve- de collo suo judicabitui. Nuuc ergo, si placei,
rumtanein magnam exsiiiisse revelaiionom ipsam respice collura ineum, et vide si grossius sit collo
certissime credidit, pro qua vir i'le lam vchcraea- magistri tui, unde me jusle forsitan reprehenderc
ler affeclus erat erga Famulum Dei. poteiis. » Hoc ilaque dictoeaputiuin exuit (130), et
CAFUT XVll. Q capite denudaiu usque ad hameros, apparuit ipsius

collum, uteral producium el griicile quod quanivis
De petulantia hwretici cujusdani. iJeruardu insul-
:
tantis, lcpide rciuna et i-oiifiisa. csscl caruibus exesuin et tei.iie, erat taraea ex douo
26. Quodaiu tempore, cum legatus domini Papte, ccelcsti pulchrum et c.indidum uimis, sicul collum
aliipii quoque c| iscopi pro contutar.da hairesi .Mani- oloris, quod cum viderent universi qui aderdut,
cliaioruiii ad partes Tolosanas sanci im Domini Bcr- la^tali sunt listilia magiia, benediceutes Domiaum,
nar.Jum secum traherent ,
paravcruiit ei fralres quiuedit in ore Faniuli sui tani paratum et conve-
equiiatuiam solito ineliorem, qus^ lam longo ilineri niens responsum, unde confuudereiur cL obsiruere-
sullicere pesset. Qui cuni ad illas j.artes coniilan- lur os loqueulis iniqua.
tibus episeopis devenisset, Henricus quidarn, quon- tÔC CAPUT XVIH.

diim nioiiachus niiicr, luiic autem yi o>lala «'ilis, et IJe ctecti, et dewiione erya ipsa s«m-
mirabUi fiducia
eorumdem haerelicoiuin princeps, ci.gi.iio luiv.nlu cti Patris absentis vcstigia, visum recipiente^
Fainuli Dii, veritus est a facie eju; , seiens quod 27. IHim iidhuc in eacieiu regiono reverendissi-
nou posset rcsistere sapientije et spi'itui qni in eo n uiiis Paier morarelur, et tanquam ex Apustolis
loquebatur. Proindo raaturala tug;i delituii, ct iiii- uuiis circuiret percastella ct civilatcs evangciizimdo
uinie potuit usquam eo kinpore reueiiri. Ibi quoque ei turando omues languores, liaercticoruni quoque
glorificavit Dominus servum suini in cuuspeclu turpissinia deliraraenla redarguedo, .jonvincendo,
loiius populi et principum lerra;, fnc.ens i,uolidie coiifutaudo ; accidit ul caicus quidam in viciuia
per niar.us illiiis signa et prodigia iiiai;na in pleli . judem, cc:, poita f; •.ia .Irlutuui atque signorum,
Ncc lacile credi potest, quauta tuibarum infiiiilas quic per manus Uomitiis Dei muitiplicabanlur per
aposlolicum virum toia die prOsequoLatur, duni alii dies, spe recuperaudai sanitatis animatus, cuindcm
enidilioneni, ?,lii curationem, uiiiversi ab eo beue- Dei taniulum idire decreverit, si fort.i benericio
diclionein ii.jstul.iienl. Qua Jari igitur dic, pra'?ente cieieslis gi;iiii£:, qiise per ipsuni miscris raortaliijus
innumerabili houiinuni multitudine, oum cos copio- coi'iose tribueb.uur, sibi quoque ca;citatis caliginc
sius de lide caiholica conservanda, et dc iniiiiunda deicrsa iunien dulce rcsiitueretur. Accclerans iia-
1,130, Huc relerri polest id quo de crriuobilis sui i teniptuin mundi e.vprimendum eamdeni vesteni ni-
temporis scribil Otio l''risingens;s in Cli,'oiiiei hbro 7, gram lanluin gcrunt : vero de colore vel gros-
alii
cap. 3.S « Pofiuut ad canicin lunicas aspcrriinas,

: siiiuiiiie iiihil causantes, albaui vei griseam,
superque eas alias (id tsl (ucullas) cum .liq.uliis aliaiiive,abject;im lanluni el asperam, ferre con-
latiores. DilTerunl auiein in hoc, quod alii ob cou- sueverunl. »
429 LIBER VII BX EXORDIO MA6N0 CfSTIiRC. «30
que, el ubinam Saiiciuiii l)ei reiierire possel, sol- stolicam gratiam ipsi collalain dikina; misericordiaj
licitus iuquircus, audivit eum in quodam celebri beneficia pUirima coiisequeretur.
conventu, ia inedio magnae multitudiiiib eonsistere, 1»07 CAPUTXIX.
verbumque vii<e disscminare. Quo cum pedilms of- De impio quodam el hiasphemo. a mortuis per bea-
fendens, el anlielus currens perveiiissel, tristi riiium Bermirdutn resuscilato.
more percellilur, quoniam Vir Domini jam inde 28. Terram Jerosolymorum tempore quodam oc-
recesserat, el ad alia loca traiismigraverat. Quid cupaulibus Sarraceiiis, beatus Bernardus (isijus
tamciragerei? siquidem desideriuui recipiend» sa- animam christiame desolationis gladius ac<Tbitate
.nitaiis cum eum ulterius currere coaipeJleret, singulari porfoderat) cireumquaque discurrens, ad
densissifT'* tenebras quae ejus oculos obsederunt,* ulciscendam Salvatoris iujuriam, et ad ex|>ugoa-
pigrum ei miiius expeditum reddebant. Cumque ia tionem gentis incredulfe, turmasfidelium non verbis
defeclione memii ninlla tristitia labesceret, subiio tantum, se.J signis et virtuiibus hortabatur. Accidit
divina gratia inspiraius, et rie merilis beatissimi aulcm cum in Aiemani:iam doveiiiret, et egrcdien-
Viri spem toto corde coni.iijiens, circumstantibus tem die quadam de Friburg, oppido memorabili in
aii, «Rogo i>er misericorJiara Dei, ducite rae ad partibus Brisgautliae ronstiluto, a quodam Henrico
locum illum, in quo hominem Dei stelisse certis- B viro nobili et adhuc juvenculo, ad quamdam
sime fcitis. i Quod cum benevoieutis eorum, qui mansionem ipsius, ubi erat in vespera peniociau-
adorant, coiHiouo conseculus fuisset; venieiis aJ dum, deduci, prffieunle copiosa multitudine, et se-
iocum, toto corpore ia terrain proslernitur, rriira quente. Gum auiem idein Hciiricus accopio jam
devoiione pulvereui ipsum, iii quo sacra Veii Oc: crucis signaculo non equitaro, sed peJes proposuis-
vestigia stelerant, deosculando, Dominique miseri- S(:t incedere, donec expensarum apparalu coiisio,
cordiam pcr merita Swvi sui enixius iinplorando. prcpositie peregrinationis iter arriperet ; nihil-
Quod cum diuiiiis facerel, et de ipso pulvere tide omirius Abbss sauctus ipsuin ascenso equo secum
plenus oeulos suos confricarei, ri?pv'nle iniseraiile comilan insccepit. Asoenso igilur equo seculus esi
Domino, qui saaclitalem Famuli sui, licei absentis, protinr.s Abbalem. Videiis boe, et invidens quidain
etiam in hac gratia dcclarare dignatus est, kimen vir Belial, serviens ejusdem Henrici, homo totius
oculorum reccpit. Quod factum non solum Catho- pravilatis amaior, et boni totius iucredulus, in ser-
licis fidei oriliodoxa; firraamentum contulit, verum vum Dei coepit giaviler blasphemare, et doininum
eliam malegloriis liaereticis confusiouis et oppro- suuin talibus insequi iiialeJictis : « Ito m.odo, ct
brii notani adauxit. C*tenim quis digne referre suf- Q diabolum illum sequimiiu, et ipse vos diabolus ap-
ficiat, quam fundalus in humilitate, submissus in prehendat. » A latere vero duse rauliercuke vonien-
tirnore, pavidus circumspectione fuerit hic Vir .tos, iiiier se tertiam deportabant, pedum et quo-
beatus, in omni gloria et bonore, quo colebatur a rumdam membrorum destiiulam officio ct contrac-
populis, Iribubus, et linguis, quocunque eum ne- tam, Virureque Dei rogaro volebaiil, ut calamiiatem
goiiorum ecclesiaslicorum causa deveuire conti- ihtirmu; et bajularum augusiias curatiouis optal«
gis-et? Ut enim do ca^terarum regionum naiionibus reinedio relevarot.
laceam, quse caiholicse fidei puritaic illustrabantur, 29. Porro Honricus hanc iutuens el misertus.
certe hi ipsi Gasconias populi, quos de faueibus .. jEgram, «iiiquit, '< super collum oqui mei rnihi
profuadissimae hiere.-eos Pater sanetus verbo prse- porrigilp, et vos ad servum Doraini properanlos
dicalianis, signis cliam et pioligiis adiniraudis, subsidiuin imiilorate. » Pia;iaius vero servi.-ns ad
lanquam de venlrc inlcri revocaual, ipsum tauto hoc eiiam pietatis opus domiiii siii iudignans el ini-
devolionis venerabautar fervore, ul cedens ali- paliens, usquoquaque ipsum invectioue argnit
quando imporluniiaii eorum, el. in cathedra resi- acriore, quia ad incantatorem el luareficum e
dens, seipsum voluniati corum exioncret. Tanla- _ menlium eversorem essot miseram delaturus. Cui
que fiiit mulliludo irrueiilium po()ulorum benedi- '' Henricus « Non, » inquit, sed defero, ut ad bc- : .<
ctionem poscentium, ac s-acras manus deosculan- nedictionem Viri Dei recuperet saniiatem, et ox
lium, ut tfnerrina p^-orsusquo altenuata carne i,.sius certissima cjus salulis fiducia tibi polliceor, quod
compressionem et iinpetuin crebro deosculanfium si nou eaiii sanaverit, equum cui insideo, tibi
ferre non valente, manus et brachia sacra in modum dabo. » Verbum igitur hoc iile graianter el graiu-
pugnoruru iutumescerent, ol unde alii benedicuonem lanier accipieus, lota difildeutia faeiendie virtatis
sibi, per virtutoifi quue de iHo exibai, procuribani risit paiiier et irrisil, lam de curalione dillidens,
inde ipse debilitaius, et penitus conquassauis, quain de equi ade(/tionepra;gaudons. Ilhi vero dunj
gravos corporis molestias suslineret. Per oninia be- ad Sanclum Domini deiata fuisset, et desideratam
redictus Deus, qui his novissimis diebus in Ci- sibi beoediciionem illius adepia, illico surrexil iu-
bteniensi Ordine, tam perfectee religionis el con- cokimis, aliono jam, sicut hactenus, minislerio uon
summata; jusiitiae bcmincm suscilare dignatus est, gesianda. Viso hoc serviens stupefacius, in impetu
per qucni monasticus Ordo in anliquam sacrre reli- spirilus mal'gni, quem gcrebat iu poctore, fesiiua-
gionis vigorom retloresceret, et Ecclesia Dei per apo- vit prteire parumpar, ut conversus in faciein Viri
431 S. BEIi.NAUDl VITA PUIMA. •'i32
Dei quidquid nequius vel lurpius aspirante Salana « famosibsimus in eadern urbe. Accidit aiitern ut Dei
concepisset JDleirirus, in ipsius toto conamine
ledicens ct (onvicians jactilaret.
uia- famulus
-
-
Vcrum
~
boalus Bernardus Clara;-Yallensis abb.is
ullione Do-
• .
jubente E+igonio papa Germaniani ingrcdcrolur, Je-

niini protinus coucurrente, ipse riUro conuit resu- rosolyinitanum iter Conrado imperatori, et populo
pinus, el cervice collisa spiritum t.\h;ilavit. Uiide terrw prieiiicaturus. Cumque ihidem signis ct virtu-
subito lamentandfe inorlis ejus dolore pe.-culsus libus innunieris comscaret, videns Imperilor ini-
Honricus, casum lugubrem el occasum nuntiavil rabilia magna qu» Dominus per eum ostendebal,
Abbali, supplicans ut cum pauluni processissei, ad compunctiis corde, ciucis siguum dc inanu illius
lain tristespectaculum remearet, dicentc quoipie accepil. Jerosolymam profeciurus. Nec distulit hoc
ecdcm Henrico : « Hdc oi propler vos accidit, quo- idem facere infinita homin.iiii multitiido, ita ut in-
uiam in vos blasphemus esse et contuineliosus non credibili fidei ardore succenî scissuras et limbrias
liinuil. » « Heu, inquit, nolit hoc Doniinus, ut prode vcstimentis Fainuli Dei, qui propler hoc ipsum
pter me quispiain moriatur. u nova frequemer aecipere cogobatur, undique corla-
30. Retiogressus igitur ad orationeni, in qua lim diriperent, seque infeliccs arbilrarenlur, qui-
sola in oinni difiicultate fidebat, sc contulit, et ad ciinque dc indunienlis ejus cruces habere non me-
longiludinem uiiius Paier noster, super cura si- " rereriiur. Multi quoqiie ex eis nobiles et sapientes
lenter oravit ; ct mox prajcepit ailslantibus illum viri per manum illius sese Domino reddiderunt, qui
erigcre : qui ereclus, utpote jam defunctus, caput, in Claram-Vallem ab eo deducli, et monachi facii,
carens cervicis suffragio, agebal miserabili circum- maximum deinceps in Ecclesia Dei Iructum Deo ;it-
flexu. Rursusque ait : « Tcnete, tcnete firmilor ei lulerunt. Ex quibus etiani crat unus supra memo-
caput. X DeiTiura appropinquans, el saliva sua, ratus vir nobilis Alexander, qui eo tempore vivens,
cujus medicinali unctione pcrsaepius utebatur, et saecularis scientise typho lurgens, divitiarum
loca laesura; deliniens et consignans : « In nomine quoque ct transitorii honoris infulis adornatus, ui-
Domini, ait, surgo. i> Et iterum : < In noraine Pa- hiloiniuus conversioncm, quam non cogitabat, scd
tris el Filii et Spiritus sancti Deus libi spirilum, Deus qui comprehendit sapientes in aslutia sua,
luum reddat. » Ille vero rccepto nicx spiritu facius mirabili hoc ordine, sicut seqiieutia declarabuut,
esi in animam viventem, vel polius redivivam, adimptevit.
1 aOS mirantibus prse gaudio, et in coclum voces 32. Cum enim beatissimus pater Bernardus ipsum
ac laudes tollenlibus univcrsis ijui aderant, ct vide- de conversione mouuisset, ille sseculari scienlia vel
rant tam mauifeste mortuura revixisse. Interrogatus (J opulentia lumens, respondit se ad praesens nihil
denique ab eodem Saiicto Dei, quomodo victurus, ininus cogitare vel velle, quain babitum sumere mo-
quid acturus esset in reliquum : < Doniine, ait, aachalem. Eadem igitur nocte, cum membra sopori
modo quo jusseris vivam, faciamque quidquid prae- dedisset, apparuit ei ia visione idem homo, erigens
cipies, quidquid voles. » Ab astantibus utrura esset eura de gratato, in quo graviter langucns jacerc
jam mortuus [ioterrogatusl : « JMortuus, inquit, videbalur, ac rcstiluere sanitati. Dcinde tulit halii-
eram, et sentontiam damnationis acceperam, ac nisi tura suum, qno eral ipse indulus, et ex eo contexit
Abbas sanctus festinasset accurrere, erain ad inferna Alexandrura : qui cuoieuindem habitura semel et sc-
ducendus. » Adexhortationem quorumdara asiantiura cundo rejecium ab bumeris indijjnanii animo repu-
crucis accepit signaculum, et cuni caeicris Jcro- lisset,tertia tandem vice collo ejus injcctum, el cor-
solymam est profectus. Il!'nricus isto in eodem pori valenter astrictum compulsus est retinere.
ilincre Deo et beato Bernardo se reddidit, et in Deinde Paler sanctus baculum, quem manu lenebal,
Clara-Valle postmodum monachus cju'- fuit. Hoc ipsius manui tradens, fulura; prH^lationis gratlam de-
ipse niiiaculum cum fldelibus oculis esset intuitus, notavit, et ita abire praecopit. Evigilans auteni
crederctijue scriptoribus viia; sancti Patris esse i» Alexander, nihil adhuc pro hujusmodi revel::tionc
notissimum; dcprehenso landem fuisJC silentio moUescere poterat, sed in eadera animi duritia per-
missum, indoluii, el ad gloriam Dei tt Sancti sui, sislebat.

juxla quod prsesentaaee faerat conteiiiplatus, nar- 33. Eodem vero die cuni ille beaiissiraus Abbas
ravit, ut in quanta gloria sit habeudus, quem i.a ad iiieusam recuaii>eret, oblatus cst ei piscis, qui
glorificavit Altissimus, audiat cl iuielligat oninis pcrca nominatur, ut ex eo reficeretur. Quo viso
generatio in swculum saeculi secutura. Vir Dei, erectis in coelum oculis, super euradem
CAPUT XX. piscem diutiiis cravit, et benedicens illum prKfato

Alcxandro pro pitantia transmisit : quera cum iilc
De AlexanJro eanonico et doclore Coloniensi, per
sanctum Bernardum ad religionem mirabiliter guslare inciperet, ad primura illico f!809morsum
vocato. meruit in semetipso feliciler experiri, quanla» vir-
31. Apud Colouiam-Agrippinam, quse est insignis tuiis esset oratio Faniuli Dei. Nam repente mu-
metropolis Germaniae secunda;, fuit magistcr qui- talus in alium virum, compunctus cst valde, el
Idam Alexander nomine, (131) canonicus, doctorque cupit super eumdem piscem lacrymas fundere. Jli-
(131) Vide de eo supra lil>. vi, c. I, Ead<;ra apud rabatur vero seipsum, nesciens quid haberei, vel
Herbcrt. lib. n, cap. 2J. cur fleret. Taiidcin recurilalus visiouis, quam nocie
43J LIBEU VH EX KXORUIU MAGNO CISTCKC. 434
prseieriu viderai, iatellexU a Domino graluita ejus a Deo inoBachus iuvenieris. » Recessit, illuraque re
miseralioue se esse praeveDtum. Unde superuse vo centcr morluum ac scpultum audiens, sepiilcrum
cationiex intiino corde gratias agens, bealo Dci aperire priBcepit; dicentibus quid vcllet facere,
Fainulo inconlinenti se reddidit. A quo beuigne respondit : « Volo videre ulrum in sepulcro jaccat
susceptus, el iu Clara-Yallo nionachus laclus, et nionachus, an clericus. > Cloricuin, inquiui,:, in ha-
deindc Grandis-Silv» pastor effectus, adco in san- bitu saeculari sepelivimus. » Uejecla lerra, non ia
ciitatc viia profecit, ut postinodum lierct Cistcr- vcste qua sepuhus fuit, sed iii tonsura ct in habiiu
ciensis ca-nobii abbas, ac totius Ordinis Pati;r uni- monai;hi cuuriis apparuit : el magnihcatus est ab
versahs (132). Ha>c nos, sicut ab codemDei famulo omnibus Dcus.
Alcxaadro audivimus, Gdeli relatione d^promp.îmus. i*BO CAPUT
XXII.
CAPUT XXI (133). De vocalione Arjmlfi nobiUt in Flandria, et
viri
et monachi
pmtitentia ipsi a bealo Bernardo imposila.
De mira sacerdotis concubinam, quon-
dam Clune.-Vallensis, conversione. 35. Dum reverendissiinus pater Beriiarilus ali-
34. Monacbus quidam de monasierio ejus el dis- qu.indo provinciara I''landri<fi intrassrt, et rciia Dei
ciplina exiens, rfjccto habiiu, suadcnte diabolo ad quaquaversuiii in capturani animarum laxassel, et
sa?culumrediil,etparoeciamquamdam regendamsus- O nobiles el liiteraios viros niulios de tluclibus sseculi

cepit. Erat quippe sacerdos ; ct quia sa;pe peccatum ad litius couversionis aitralieret, inter cKlcrOi il-
pcccaio punitur, desertor Ordinis in vitiuin labitur iustris quidam ArnuUus noniine do Majorca, divcs
libidinis. Concubinam , sicut muliis consueludiais el doliciius nirais, secreio i:i manibus ejus se reddi-
esl, ad sibi cohabitandum accepii,de qua et liberos dit. Fuit auiem utriusque coiisiliuin rem siloniio
genuit. Acccilit ul post anuos plurimos, mise- legere propler qua;dam impediinenta sajculi, usque
ranteDomino, qui neminrra vult perire, sanctus ad uliiiiiun) dicm quo egressurus csset de terra et
Abbas per villam, in qua morabatur idem mona- cognatione sua. Erat eniin magnus paterfamilias,
chus, transirot, et ad domum iilius hospilandi gra- ornatus filiis et fratribiis, tantisquc diviliis irrelitus,
lia diverteref. ijunn ille cognoscens, el quasi prout absqiie snoruni damno el scandalo gravi abrum-
priuin paircm cum muUa reverentia excipiens, de- pere se non posset, nisi prius doir.um sai.ieoier et
voie minisiravii, et lam ipsi, quam jumentis neces- caute disponerei. Interea vero dura silentium istud
saria copiose procuravit : non tamcn cogniius esl tenerenl omnia, et arcani hujus negolii causam ipsi
ab Abbate. Mane cum Vir sanctus riiclis inaiuiinis duo soh in nnincb scirent, facium ost verbiim Do-
paratiis p ,set ad cundum, uec possel loqui sacer- Q niiui ad qiicindam rusiicum ainienlaiium, cum
doii, eo quod matutinis surgens isset ad ecclesiam, boves minaret al ar.o.tium, dicens: « Vade, dic
ait filio ipsius sacerdotis. » Vade , defor nuutium Arnulfo de Mîjorca, ut secum ducal te Iii Ciaram-
istiid domino tuo. » Eral autera puer idem mutns a Vallcm, q«o ad conversionera
proxime iturus est
iiaiiviiate. Qui praecepto obediens, ot priccipienlis ei ta cum eo converterc. Audivit vcro vocem, sed
senliens in se viriutem, ad patrein cucurrit, et neminem videbat. Facta autom hac voce, co;pit pau-
sancti Patris verb.i vcrbis valde absolutc expre.ssit, per iile altentius orare, ut si a Domino sermo fuis-
ilicens : « h«c mandal tibi Abbas. » Pater
HEec et set, rcvolarci it('rum auricuhm ejus. Et ailjocit se-
primam filii voecm audiens, et prse gauilio lacry- cundo loqui ad ipsum, repetens eumdcm sermonem.
nians, ut secundo ac tertio eadem verba repeteret, Acceuio iiaque secuaia vicc oraculo, veuit ad praj-
admonuit ; et quid sibi Alibas fecerit, inquisivit. taxatum virum, et ait « Verbum mihi ad le domi-
:
Cui illc : Niliil aliud mihi fccit, sed solumniodo nuni ineu-ii. » A quo cum fuisset ductus in pariem,
mihi dixit : Vade, dic domino tuo verba ha;c. » Ad piocidil ad genua ejus, dicens: « Obsecro te per
tam evidens miraculum sacerdos comiiunctus, festi- Christura Dominum nostrum, ui ducas me ad Cla-
naiiier ad sanctuni Virum venit, seûe cum lacrymis ,
ram-Vallem tualn, ut salvcs lecum aniniain ineam
ad pedes illius prosiravit : i Doinine, inquit, pa- et si bcire dc idcras, Dominus pius et misericors
ter, monachus vosier lalis ac talis lui, et lali tem- secreta tua, causa salutismeie, milii revelare digua-
pore a tali moiiasterio reccssi. Rogo igitur Palorni- tus esl »
talcin veslrani, ul liceat milii redirc vobiscum ad 3G. Audiens autem nobilis ille paterfamilias
monasierium, quia Deus in advealu vestro visitavil verba ista, mv.atus ct lajtalus est valdo ; acce-
cor meuin. » Cui sanctus : « Exspecia me hic, et ptuinque l:oininera conduxil ad scijisum : quera
ego penicto negoiio cilius reverleiis ducam le me- cliara postinoduni individuiim comitein ilineris
cimi. » Timeiis illc mortera, quam prius non lime- pariter et conversionis habuil, habiiurus, ut cre-
bai, respoudit : « Domine, limeo interim mori. » dimus, consoriem aeterna; relributionis. Explici-
\i\ liffic ille : « Hoc, inquit, pro certo scias, quia si lis itaque negoiiis, pro quibus inorain fecerat,
iu tali coiidilione ac proposiio inortuus fueris, corara venit Claram-Vallem, tam submissus hurnilitate,
(132) tnsiji^nis hic locus ad illustrandam dignita- « Ordiois Pater uuiversal.s » item ab Ucrberto ap-
lem abbatis Cijterciensis, de quo vide episioiam 4, poll.iiur, iiifra, auin. 17.
nuiii. 3, ct cpistolam 5, iium. 1, ubi Commissor ap- (\'S.i') Desumptum ex cod. Uarb lliano onlin. Cis-
pellatur. Coul'. epistolam 6, nuin. 1. Idcm abbas tcrc. iii dioecesi Seiiouensi.
S. BERNARDl VITA PRIMA. 436
quam SHbliinis (livitiarum affiuiuiu : inuiUque ei- scripium esl : Qtiem diligit Deminus corripit, fla^
f^
ileiii uiiuiasierio de snis raculiatibiis cciiiulii, sed geUctl itntem oinncm fHium qucm recipit Ulebr xii,
ei aliis nonnuilis co?nobiis dona eiiain largitus c?i. 6), nuiii)uiuii buic venerabili viro paterua; miscricor-
Sancius vero Beruai'dus de convcrsione cjus mid- di.i' correctio deluit, semper in eo vitin carnis rese-
lum lalem de eo iu conveniu liMtrum

c-xljilaraius, cans, el virluios auimie pulUilare cl iVuctiiicire
senlentiam protulil « De eonversione IVairis Arnul-

:
faciens. Dcni'iue per plures annos usque ad exilum
ti neo miuus glorilicandus est Clirisius, quam de :>uuiii gravibus ei diuiurnis incorniniidis tlagcUa-
resuscilalione Lazaii quatriduani, eo videlicet quod tus csi, quai omnia non soliini a:quinimilor tolcra-
iu deliciis lami clausus aique sc|niUiis, velut iu bai. , veruui eliam gloriabatur in iliis, sicut in
lumulo jacibat, el quasi vivecs naonuus erat. » Huic oninibus uivitiis. Factuiu esi qiiodam tempore, dum
auteiii co!iritenii cum gemiiu el lacrymis iiiultis de- coniiuassatus et debditatus essci usquequaquo, ita
licla universâ, qiiwin muudo cof.iraxeral, beaius ut ii'.ui sine gravi dolore inclinis slare possei, iiec
Bernardiis iiitueiis cordis ejus Hinarissiiuam con- projjter hoc unquarn omitierot, ui iion ail om' eiii
trilionem, ofad omne Ojius bouum spontaucani vo- « Gloria i> dfcantaiionem protuudc el devole diviiia;
luntatem, iujuiixii ei ui eratlonera doaiiuicain iri- miijestati inclii.ando nvcretiliaii! exhiberet, ut ves-
bus il34) vicibus dicerel, atque io suo propcwito pertina synaxis in eccli;sia celebrarelur. Ipso slaulo
dcinceps usque ad moriem perduraiel. Quo iUe retro in choro juxta (luomdain monaclnim viruni
audilo, coiitrisiatus rcspondit : • Ne, qusso, irri- seijui! sanclissimum, ccce auiêlus iJomiiii appainiii
deas fanuilum tuum, beaiifsirae paier. « « In quo ibi ia speeij pulcherriiui monachi adolescenlis,
te, >> aii, « irridoo ? » At ille ail : « Jcjunia sepicm cuculia indutus nive candidioie, quem taiiien idein
dunorum, vd decem quoque, non suliicerent, iuiiii Ariiulliis niinime vidoljat. Cimique more solito ad
etiara humiliato in sacco et ciner •
; et tu milii pr»- « Gloria n psalmi devole inclinaret, augeius Doini-
cipis oratlontm dorainicam tertio dicere, ct in Or- ni stabat corani eo, ot supplicantis caput supposi-
diue perseverare? » Et saiiclus ad eum : < Ergnne tis raaiubus sustentabil. Quom cum pra'dicius
tu roc meliuts nosti, quid te oporieal facere ul sal- monachus coHateraiis ejusdein fratris ArnuHi cer-
veris? Au libi lorteparum viueiur, Ordinein leue- aerel, et ex fulgQre vullus el habitu angeluni esse
re, et in ipso usquead mortem perseverare ? » ille deprehendcret; lajiatus est valde super angelico
vero respondit : « Ahsii ab anima iuea iam iniqua aspeciu, accessiique ut teiieret eum, ei devole am-
praesumpiio : sed propter Deum olisecro, ne mihi piexareiur. (Jumque expausis nruiihus vellet tenere
parcas in praesenii, ui m.jlius.pareai in 1911 fu- C atque cfjnstriugere sibi, i!le subito evanesceus i-e-
turo ; et inlem nunc impone p'3;iiitemiam, quaiei/us cessit ab po : scd subito iteruin appaens stctit iu
post mortem caruis ad requieni sine pinsna perve- alio loco. Vidons vero illum monachus, denuo eu-
niani. u Cui beatus l',aer ail : » Fac utiocutiis sum, currit ad eum : et siuiili modo uiiehatur apprelien-
ei sccuriiiii te facio quia deposita raole corporis dore euni : sed mox augeio dispareule, oi proiiuus
moi ad Dcurt; sine mclestia pervolabis. » Uoc iia- alibi reapparenle, frusiratus csi homo a conatu
que resiiijnso qua.si divinitus accRpio <'.orji'crialus suo. Quod cum pluries factuni iuisset, tauiioin an-
est iiimis, adco ut deinceps nulla leuiationum vic- gelus ex loto disparuit, et qui se videnduin obtuie-
!entia, nulia intlrmilalis muleslia possct a cursu lai, leneri oinninonon pertuiit.
desiderii sui, quo lotus iii Deum pergeDat, aliqua- 38 Li)boiahat aliquando aihleia Dei Arnul.us du-
tenus letardari. lorihus visceiuin, quilius i^requenter niniiuiu arc-
37. £rat auieui ciica ob.5ervautias Oidiuis ei tabatur : et erat laiiguor rortissimus, ita ui ueli-
cusiodiam curdis et sollicitus, el limora'.us niinis, eiente vitali spiritu peue usque ad monern auûstia-
ita ul nemlncm vidisse me rueolam, lam studiosufn retur. Cuinque aliquaudiu nuitus el iusensihilis
oonscientia; propris iTiundatore.ii. Mirabantur si- n jiicerei, devilaipsius despoiatuui est, ct ob hoc oieo
quideiii oinnes, prijeseitiin confessioiium illiiis audi- lifirmoriim inuiictus esi. At abi priiuum respirare
tores, quolidiaiiaui inslanliam, vel potiiis imiJOrtu- poiuit, erunipens in vocem confissionis ei iaudis,
nitalem, qua eos 'juieseere non siiiebat, sicul noc aii : » Vera sunt oinnia quai uixisti, Doinine Jesu. «
ipsi quioBceic poterat confileiido, plangeiido, plo- Qaod cmn saepius iterirei , siupeuiibus qui aderant,
randii nonuanquam de oticso sori;iane aut signo, ct pereunctaniibus quoinudo se haberet, aut quaro
si quando ilil vel raro snbreiiorel: verum eliam ista diceret, nihil aliud respondebat, nisi, quia vera
siiper vaua el ievi aiiqua cogiiatioiu', quod ra^teri sunl omnia qua! locuius esi Deus. Quidani auiem
hominiiin, excepiis paucis perfociis, parvipenu' re ox ipsis dicebaiit, quod prffi acerhitate doloris ^xfe-
'suleii!, seipsum scnipulo.sissime dijiidicabat, et bro turbatus esset , et quasi aliena loqueretur.
quasi de criiiine arguehat. Quia voro veraciter Quibus ille respondil ; « Non est ita, Iral.^-es, sed s;»-
^134] Huic lacto obstare viili'liir Petri Dami ini seivent. * Ei veruin esse potest de iuo-
id i|uideiu
Opiiscuiuiu 13, uhi quo-daiu mjnasteriurum lecio- nastoriis laxioris non strictioris, qnaiis
disciplinas,
res aiguit, o qiiod quibuslibpt a sieculo voui' niilius, eral apud Clerffi-ValloQsis, maxime ubi conversi
etiamsi giavile: la^.si smi, aliaui pceiiitoutiam iio.i aniuHis niagno poeuitontiae sensu aflicitur. Vide
iinpouunt, nisi ui Cv/ramunein iTj.juasierii Ordiiiem tomum 2 Analociorum pag. 346 sqq.
4Tr LIBER YIl BX EXORDiO MAGNO (MSTEI5G. 438
no capiie ei meute sobria clico, quia vera sunL oinaia, A viri multi, venirn etiam lairi ftt illitterati quam- \
locmus est
quaB loculus
qua; Dominus Jesus. » At illi dixeruni
dixeruni: phires.
(>liires. Qri elsi hunian»
iiuniaii» sci.^ntia' fabricain , per \
« El nos lioc verimi e-se fatemur : sed tsi cur nunc qiiam •^d perfeclioiiis ciilmen niterentur, minime
ista commemoras '? » Rospundit: « Dominus dicil consec iii sunt, hahebant tanrien graiiam illumi-
in Kvangelii ,
qiiia si quis affectibus paronlura et nantem, et Spirilum vivifieaiilein, qiii de onmilius
divitiis mundi propter amoreni ipsius renuntiaverit, quw oportebat , Siociilan scientia incomparabi-
centuplum accipitt in hoc sspcuIo cl vitam ajlernam liter fflicaciiis eos docchat. TaliuMi qiiidam mo-
in fuluro (Maith. xix, 29). Ego itaque vim seriiio- nachus laicus , non litiora doctiis , sed spiriiu
1*^19 hujus iu
nis prsesenti experior, ct ceniuplum cum essct fervens in opern Dei, charismatunKiue
meum jani nunc in hac viia recipio. Siquidera im- melioiuin haud segnis iemulator, di'iicerai L(ancti
mensa dojj^ris istius aeerlutas adeo mihi sa|)it prop- Sptrilus magistnrio, nnn altum «apere, sed semet-
tcr speni divinse miseralionis, quiB in ea reposiia ipsum in omnibus huiniliare, sacrse religionis slii-
est mihi, nt hac ipsa caruisse nie nolim pro ceii- dia, qnse in moribiis coiiliihcrnalium suorum diice
luplicata mundi substantia , quam reliqui . Quod humilitale sedulus scrutabatur , inagna et pr«'ex-
si ego peccator et indigrms , ila conliieor , adco celsa a'stimaie; suas vero virtutes, quibus non
a'lilicor eliain io angustiis meis : quomodo, puia- modiocriler polleijat , corum comparatione pror
mus, saricti et perlecti viri tri|)udiant et cxsultant 3US despicere. Sicque factnm cst ut eminentia
in consolalionibuj, suis ? Vere etenim spirituale sancliiB hnmilitalis illos (tra^cpllcrct, qiiibus in aliis
gai dium, quod luodo est in spe, centies millies virtuiibus fo^ta.^^sis impar non crat ; dum, qiiod
exsu|ierat sa^culare gaudiiim, quod nuuc est in re. rariim valde in huniano gencre est, continue
Si quis ssculum relinquens, el ad coiiver-
auleni quod sibi dcesset vel quibus alii florerenl vir-
sioneui centuplum istud acci|>Rre nou
venieos , tiitibiis, non invidio.îis, sed pius scrutator atten-
meretur, constat profecto quod adhuc omnia perfec- deret.
te aoii reliquit, sed ex propria voluntaie, qua! cst 40. Coiitiuit aulem ut taliier aflecUis, quadam
niala pruprietis, secum retinet aliquid. >- Iloc illo vicfe solemniL.iis fratrum vigiliis interesset. Tiim
diccnte, miraii sunt universi ab homine laico et ver*' lctLali iicgligentia scu simnoleniia propulsata,
iilitteralo seiiieutiam talem esse prolatam ; uisi quia consuetudinaria corripiens arina, quibiis aJ debel-
roanifoste dabatur iatelligi quia Spiritiis sanctus, qui laudimi iiiimicuni niliil efficacius essc sci''bat, ctppit
euin (lagcllari iu corpore graviter pennittebat, iiitus sibi peccata proponero, ncgligcnti.is quotilianas
suaviier iu anima iiiungebat: cujus nimirun sa- n disiricio discutcrc ; so miserum, sc reum, se pec-
cratissima uuctio, quemcuuque tetiSferit horaiaeni, calorem corani oculis summse Majcstatis accnsaro,
docei de oijjnibus qua; oporlet. Isie ergo vir san- consequentcr eiiam fratrum suorum, siiut solebal,
ctus, cum jam de manu Domini suscepisset du- vitam CDnversationeinque magiiific^^re et beatificare.
plicia pro omnibus peccatis suis, taiidem longo l^lkii Casterum unum quein graiia virtulum inul-
cruciatus tanquam aurum in ibrnai e
;:iariyiio et tos aliosexcellera non seniel notaverat, secrctario
probatus, pacatissimo somno obdormivitm Duinino: corilis humiliter inducens, ipsius liumilitatem, cha-
dequo certissime credinms quia juxta beati Ber- ritatein, patienliarii , et conUnenliara, caiteraque
nardi senientiam, raox ut a corporc exivit, ad Deum spiritualis gratia; charlsmata, qu:c iu iHo servo Dei
sine pcena pervenit. Quid ergo huic pauperi Chrisii invenii bat, rcligioso usque ad uiiguon) scrulinio
uuquam defuit in die certamlnis sui ? qui sccui)- rimabatur, sequa in ejus comparaiioiie nonuisi pul-
dura proplietam confidens ia Dumino, mutavit for- verem et cinerem repuiabai. Denique sancta; hu-
litudinem carnis in robur spiritus , non consj- mililatis ardorem, quein jn tam subiimi coiiiem-
derans quid caro posset, sed quid Ordo el ilcgula plaiiona ceperat, ferre non valens, summo dilu-
praeciperet : et quasi signaculum fiosuit supcr cur culo, tcmpore quo regulariter logiii posset, vix
suum verbuin consuraraans et abbreviaium, qiiod a " exspectalo, revcreiidissimum patrcm Bern.vdum,
sanclo Patrc acceperat, ut ^cilicot pro oninibus signo in audiiorium trahit, veniam petii, circMra-
peccatis suis Ordinem servarcl. lusa sibi moesiiiia internum prodens cordis dolo-
rem. Uequisitiis quid caus« iiaberet : « Vbr, iuquil,
CAPUT XXIil.
misero peccatori, omnibus bonis prorsus vacuo, ut
De monacho quodam laico sub disciplina Bernardi qui iiac nocle in illo tali fratre nosiro triginla vir-
feruore ad per/eciionem virtuium auhelanle. tulcs, quibus omnibns poUet, iiiiineravi, quoniui ne
39. Non (jlorielur, aitdominus pcr prophelam, m- ultimain quidem scu niiuiiiiam in me mcndicu re-
piens in supienlia sua, nequc dives in divitiis suis ;
perire pripvaleo. lôgo crgo te, iloiiiino pater, ut
sed in hoc ylorietur ijui gloriutur, scire etnosseme, digneris inlercederc pro inc ad DoiuiiUim, qiiaiomis
quoniam ecjosum Dominus [derem. ix, 23, 24). llanc luis sanctis meriilis ei prccibns virtiiluiTi opera
divinse siicutiiL' formulaiii perfe liiis iiuilati sunl hi cons'^qiii inerear, quae peccitis meis cxigeutibus
qui sub beaio patre nostro Bernardo iu Clara-Valle hacteims habere non poiui (K^Si. »
coelesiis philosophiai disciplinis imbuebdulur, uon

solum litterati et in mysieriis sacr* legis eruditl il35) Scrm. 36 de Diversis, u. 2.
j
439 S. BBKiNAKDI ViU PRIMA. 440
4] . Aiidkus spiritualis raagislcr ailissimam di- R in ipso, el in meditationc ipsius exarsii igniS; co-
scipiili humiliiaiciii, cujus roligiouem opiian" no- giianlis sancts illius raultitudinis frequentiain, sed
vcrat, lictt ipse qui ea clarus erat, felici ignoraii- et fervorem ac diHoiionein, qu^ scilicet sincero af-
tia si! eam haberc iiescirei, gavisus est gaudio ina- fcctu piissimse .Mairi misericordiae coelestis harrao-
guo valde, desiderans et optans cunclcis sibi com- nise odas in comniime persolverent ; seu qualiler
niissus iia sempei' iu viriutibus proticerc, ul tam singuii quique ad se iit secreto suo ejusdem bealse
religiosa intinnilatis so8e coiisideratic.e s<; profi- Yirgiois patrociniura voiis et fuspiriis implorarent.
cere quoilaiumodo ncscironL âuia vero admira- Prutinus ergo exsurgens, lanlaeque devotionis pro
tione digûin eensuerit taat» iiumiliialis praaco- modulo suo parliceps efiici cupiens, versus illam
nium, per hoc evideniius inQOiuit, quod in Sermo- pligain coeii, qua raonasterium situm erat, vultu el
nibus io conveniu fratrum habitis, ejusdem fra- animo intenlus stabjl. Dehinc consuetudinariis
tris aliquolies d<>bita cuin laudc merainit ; asserens precibus, qiiae Gonver.sis vice matuiinarum statulse
nullam ex omnibus viiluiiiius, quas idein vere mo- sunt, quaiilo poiuit devotiiis expletis ; cum ia pau-
nachus in siinplicitale cordis sui enumerarai, laulse pere armariolo cordis sui eoixiu.s quereret quid
f.')rt-.;ssis excelleiitiae fuisse ,
qnantee pia contem- precis, seu quid laudis sanciK Theotoco doniinse
plantis erat humililas, qui negligentioros el infir- » nostrs» offerret, unde protelalas el in longum valde
miorcs quosquu juxla se posilos uec videbat, nec productas fratrum viîlias aliquo modo recompen-
atteudebai, solos illos pcrtinaci studio pre oculis sare potuisst-l; niliil aliud prA'ier sa'utationem rjus-
habens, quos vila et nioribus speclabiles esse scie- dem pise Doniinae, quam utcunque didicerat, se
bai, quatenus corum coinparatioae sibimetipsi viia scire invenit. Hanc iiaque tanquam verbum con-
sua iu oeulis suis vilescerct. summans el abbrevialum, in quo plenitudo totins
CAPtJT XXIV. devotionis inveniri posset, assumens, et ocnlos ad
mirabili dono visionis propheiiccs, qua aliorum coeluin dirigens, venias (1.H6) veniis, snspiria suspi-
De
arcana, etiam ubsetilium, cognovit, riis, salulationesLine s.ilulatio;iibus superaddidit ; et
42. Instabat aliquando sanciissima solemnitas in taii neg,oiio reliquum nociis, et diluculi partem
Assumplionis, si recle mejpaini, intemera(<e el im- sine tsedio iransegit. Divina namque cooperante
uiaculats Virginis Dci genilricis Slariae ; el fratres gralia, quse lantain fen'orem in corde sui par.pcris
grangiarum Clar«-VaUis, ob reverentiam lanlx diei, accenderat, idenlitas mater fastinii, noverca devo-
ad abbatijim feslinabanl. Verum in una e\ iis gran- lionis, iniroot conirario raodo fastidium propuUa-
giis, qu» viciniores eraut, fuii Convcrsus quidam Q bal, et dcvoiionem exacuebat, duui verba iUa sua-
religiosus ao timens l>eum, quielsi pro ^împriciiate vissiina, et omni melie dulciora simplici corde pro-
sua perfecliora quxque sacrse religionis appiehen- lata, itidcmque crebrius repetila, lavorem el gra-
dere nequibat, boDce lanien voluutatis et devotionis liain u ivciiialis Dominie oranti et suspiranti ceie-
existens, piissima.n Dei Genitricein domiuam no- rius impctrarunt.
stiara siocero veaerai)atur affeciu. Ctim aulem ma- 44. Deniquc quod non frustra in genitu suo la
gisier graiigise ordmaret quisnam ad abbatiam ire boraveril , nec incassum miscricordiim a Matre
deberet, v«l qui ob tuleiam domi remanereut, iater miserieordiaB quaesierit , Dominus revcrendissimo
esieros qui remausuri ciaol, eiilem fratri cnra cu- abbali Beraardo pcr spiritum rovelare dignatus esl
Blodiendarum ovium commissa esl qua comiiiis- z qui diviiiis hymnis expietis, saciisfiue mysteriis in
sionem licet $e|>6rrinie ferret, quoniam speraijat et honore praecelsas Dei genitricis ot virgiuis Marise a
multum desidcrabat, divinis hymois et caaiilenis singulis sacerdotibus dovotisaime celcbraiis, cuin in
spirilualibus imeresse, quos in bunorem Reginas eonvcotu iratruin ob laolae soleaniitatis prxrogati-
eceli a sancto illo canveaiu devoiissime persolveu- vam coiiincndandam sernionem facerci ^ Spiritus
das fore sciebat ; nihil tamen ausus conlradicere, , . âocti graiia vehHmenter igniiuni, inter caetera sic
obedientissime paruit iniiieraoii. Unde accidit ul ail : « Et quidem, fnitres mei dilectissimi, dubitare
devotio sancta, quam mente conceperat, quainque fas uon c.vt, vos Doraioo Jesu Clirislo vcro regi,
per inquietudinem lerrense occupationis, qaam obe- nccnon et sprciali patronie nostne glorios« virgiui
dientia injunxerat, perdere tiiuebai; oadem obe- Mairi ipsius saoctuoi t>eaeplaccns et acceptabile
dieniia promptam voluntatem ipsius rcnuiuer.mte, dcvotioois nostrss sacrificium hac nocte obiolisse
velul ignis scintillaus et esiiians, io prcecurdiis idooque rruclum laboris vestri, mercedem asternam
eju6 msj^s ac magis dilaiaia, ferveu;ior efGce- apud Doniinuni, et eamdem beiiignissimam Prole-
retar. ctriccra nostram vobis repositam esse ccrtissima
43. Nocte itaqiie sacfatissimae celel>fitatis, dum Gde tenere debetis. Vcrumtamen scirc vos volo,
sollicitiis excubias supra gi-egcm suum in pascuis uiuni ex mittoribus et &implicioribas fratribus no-
quiesceotem servaret, factura osi ut soniius signi ?tris ConviTsis, quern obficiifiiiiia liac nocte iiiraon-
matminalis, quc fratres ad divinas laudes persol- tibus ei silvis isiis sub dio lantse icsiivilatis gaudia
vendas in coenobio excitabantur; quodquc ob conci-IebrHrc coegcrai, taui jucundiim, lam devotum,
ticiiiii sileniium procul audiri poteral, aurcs ipsius
reveiBcrarel. Tum vero cuiicaluit cor ejus 1^84 (136) Id est, g< nuflexiones
441 LIBER VII EX EXORIMO MAGNO CISTERG. 442
lam festivum Doirtinfe noslra? irialutiaarnm exsol- fl angor a facie putrsscenlis corporis sui, simulque
visso serviliura, ut nullius nostrura, quaiituracuin- serviforibus ejus angustia cordis iinmcDsa, prse
que suspoiisa contemplatio seu inlensa deyolio, horrore ei fetore, quom tabiosuin ulcus conlinue
ipsius devolioui, quam non alta contemplatioais exlialabat. Sed laboris et paiieutia! hujus niliiloini-
siiblimitas, sed submissa sanciae simpliciiatis im- nus remuneralio coplosa penes Deum utrisque re-
militas effecil, praeferri pctuerit. » Quo audilo mi- posita. Satagebal autcm frater idom intirmus ct
raii sunl universi, praecipue vero noii solum mi- doloribus et pressuris suis semper gratias agere,
rati, sed et gratulati sunt, et velieineiiter aedificali corde credcns, et ore coniitens, sese recipeie longe
fratres laici, quod obedientia lam feslivis, quam adliuc imparia meritis.
privatis diebus freqiieiitcr in divorsa opera trahe- 47. Gum aulem jam ad pMrum fuisset in oo sco-
bal : ccrlissiiue scientes, qiioniam sicui sepia ria cxcocla peccati, ut secundum Sapieiilis dictum,
claustri et paiieles templi sinctum uon faciuiil li- ablata riil)i;j,ine de argeiito cgrederetur vus puris-
morem Domini negligeutem, sic eliam ni'golia, simum {Prov. xxv, 4) ; landem educta esi aaima
qnse causa lerrenie necessilatis obedieutia iiijunxe- illa beata eonfliiorio purgationis, et velut argen-
rit, uihil obesse poterunt puras manus iu oratioue tura igae csarainatum, munda ei uilida, cum cajie-
levanti, puraquc conscieniia Doinino serviie cu- '
* ris mi.-iericordiiB vasis iranslala esl ad palaiium
pieuti. summi Regis. Sed anlequam de laeu raiserioe et de
CAPUT XXV lulo fscis educeretur, ad consolationem omnium
veie pcenilenlium moruil in hac vita praelibaro
De monachi tertio apostatantis conversione, mo-
nitis et precibus sancti patris Bemardi obienta, fructuiii laboris et patientiae siiai, et nescio quid inef-
ejusdemque paterna castiyatione, et felicimorte. fabile de iila supenia dulcediue, au quam sine fine
45. CoDversus quidam, cura de domo Clarse- fruendam io proximo erat admittenda, prssgustare.
Yallis levitalc sna terlio fuisset egressus tertioquc Qua gusiata tanquam musto eoeiesti inebriatus,
reccptus, landemque salutaribus monilis, et san- protinus erupil in jubilum pneconii coelesiis, el se-
ctis precibus beati Beniardi abbatis compunctus, renata facic coepit idiola, et qui nunqnain caniare
coepit apostasite suae pnecipitium, in quo jain lertio aut legere didicerat, eura suavissima melodia qisos-
graviter pericliiatus fuerat, 1915 toiis meduliis dam novos multumque delectaldies liymiios ac mo-
cordis horrere, ei quid poenitenlisB vel saiisficiio- dulos canlar* decanticis Siou.
nis Domino pro t^m enonni ream suo offerre pos- 48. Facia auteni iiac voce, couvenit multitudo
set, enixius quserere. Et inspiranle DomiiiO cogila- P fratrum videie cum grandi iiiiracul^ homincm tau-
vil el intellexit ad proraercndam veniam delicto tis miseriis ot calamilatibus oppressum, in ipso
rum, et ad obtinendnm graliam virtutnni niiiii inortis accessu caniando ac tripudiaaJo insuitaa-
effieacius, nihil iu con>pectu Domiai acceptabilins (em, et quodammodo dicenlom : Ubi est, mors;
csse sacriticio cordis coatrili, ei spirilus humiliali, victoria tua ? (/ Cor. xv, 53.) Ecce ego magnus |iec-
(juod solum regiio cielorura vim faccre prajvalel. cator, et pauperculus homuncio, quoniam stigmata
et formidabilem cunclis diviofe jusliti« districtio- DominiJesu in oorpore meo pro nomine ipsius pa-
iiein gemitibus inenarrabilibus Heetere consuevit. lienler suslinui, te, larvaiis umbra, inater moeroris,
Ilsec ilaque pielatis arma corripiens, et seipsum exiermiiiatrix g.iudii et perditrix vitae, non timeo,
contra semelipsum erigeos, primo quidem uniyer- sed potius coulemno, sciens te absorpiam et peni-
sas Ordiuis observantias siue dissimulalrice negli- tns annihilatam in vicloria crucis Domini nostri
gentia, quantura potuit, observare studuit, ei in- Jcsu Chrisii. Iia ergo pia»eenlor noster modulizins,
super quotidianis precibus et lameotis pra;terita i'i Alleluia ;|Uod in platois cifiloslis Jerusalem Ire-
sua peccatii diluere soliicitus iuit, saiubri piorsus ijaeniatiir, quodammodo praBOCcupans, quid post
exemplo staales, ne iabercatur, lapsos, ut erige- iiiortem caruis faclurus essol, in cariie adhuc cor
rentur, iuformans. ** ru|itibi!i positus prjBsago miiacuio deilHravit : sic-
46. Cneleinjm dispoacnie Uomino, qui fortori- i|ue laeiabiiudus et laudans, in voce exsultaiionis ct
bus peccalis forliura solcl adhib re medicamina, confessionis beaiam an.ima>i illani exhalavit. De
quiquc ineffabili pielate sua quandoque vasa con- cujus ielici consummatioue beatus Boriiardus hi-
lumclia> transfert in va«a houoris et gratlEc, in- l.iratus, seraioncin devotissiinum ad frutres in ca-
gressa e^l putredo in ossibus frairis preedicti, et piiiilo fecil, coramendans in eo diguuiu poeniteuti<e
percussus esl circa femora nlcere pesîmo, apo- fruciura, et adinirabileni patientiam ejus omnibus
siernate caaceioso, et cre.sceute iu dies angustia propoiieas exiMnplum.
languoris, totus cuutabuii, ita ut carnibus circa 1S1I6 CAPUT XXVI.
locuin ulceris undiquc currosis, ossa nudata pales-
I)e sancto Bernardo, securitatam sive fiduciam cu-
cerent, et vulnera vermibus scaturireal. Annis jusdam moribundi redarguente, seu potius ten-
itaque pluribus iu grabato carceratus, et divinte tanle.
aniinadversio.iis llaijellis huinilitei* subdiius, quot 49. Couversus quidam de fratribus Claree-Valiis,
horis vivebat, loiidem pene inteutiujibus subjace- inuoceatis vilaj, ei conversalionis lionesta;, cnm
bal. £rat crgo patienti animae miserabilis doior et graviter aliquandiu legrotassel, tandem ad exireina
443 S. BRBNARIM VITA PRIMA. 444
deveriil. Iniruivil aulem ad cum gratia visitalioni:; ii faanr, scd P<itf>r cwlestis i|Me te docuit, ipse po
beatus Beniardus, el oonrorlans ciim ail : « Con suit aniniam tuain ad \iian(, rcctissiiuo iuo Iramite
fije, lili, qula nilgraturus es Jani nuuc <le mortc ail perduxlt ad patriam. Jam crgo securus iiigrcdere,
vitam. de laborc tciiipor:ill ad rcquiem oempiter- quoniam palefacla esi tibi januri viia?. » Dcfunclo
nam. » Illc vcro cuiii ingcnti lldiicia rcspondit : itaqne fraire et exsequiis cclebratis, vencraliilis Pa-
4 Quidni perj-aiii ad Dominiim et Creaiorein meum"? lcr dc conversatione et consimimalione ejns ser-
Vere conlido, et quantum de misericoidia Llomini monem in capitnlo iuculentum sua illa dcvotione
meiJesu (Jliristi pra!sunicre audeo, certus suin quia et lacundla peroravit, omnesque illius exemplo ad
cito visurus sum bina Domini in teria vivnliuin. » amoieni obedientiae mirabiliter accendii. Vehemen-
Porro beatus Bcrnaidus, ut erat mcdicns sapiens, ter namqiie affectus fuil in rcspoiisione illiiis; cl
pastorque soliicitus, timeus liomini rusticauo, no magis coDgratulabatur ei super obeilientias virtu-
tam lida responsio de prsesumpiionis magis temerl- tem, el supcr ipsius animi puritatera, quam si vi-
late, quam de conscientiie purltate procederet, ait : disnel euin signis et prodigiis coruscantom.
« Signa cor tuum, frater, slgBa cor tuum : quid I'il7 CAPUT XXVII.
esl quod locutiis cs? Unde llbi subrepere potuit
D De conventu fratrum in Sueciam per ianctum
tanta; prafsumpiioiiis audacia? Enimvtro tnnc es liernardum misso, qui et uni eorum promisit,
illc paqperculus et niiserabilis bomo,quicum ni- fore ut in Cliira- Valle moreretur, et sepeliretur.
liil aut prope jiiliil habeies ia sa^culo, necessitate 52. Postquam aquila ilia graiidjs magnarum ala-
forsitau niagis, quain tlmor^ Dei co«cnie ad nos runi, miiltiiriimque plumarum, magnus vidcllcet
confugisti, multis prcilius tandsin aditum impn- patcr Bernaidus, inagnus m'rltis, subliiiiis sancia:
tiandoV Kos vero caiisa Dei coilegimus inopeni, el contem(ilalionis iilis, oraaius varieiaie virtuluin,
parein te fecinius iu victu et vcslitn, cieierisque meduljam c^dri, id est perfectionem religiunis,
coromoditaiibus, his qui nobiscnra sunt sspienli- quani de summitiile Libani, id csl de altitudiue
bus aique nubHibus viris; et faetus es quaai unns diviua: grati*, acceperat, in solitudine Vallis absiu-
ex illis. Quid igitur tribuisti Doinino pro oinnibus tliiiilis plaQtavit, quatenus cadcm Val',:j medlante
istis? Et ecce noa sufGcit ingratiludini tu* giatis aroariludine pcenitenliK vorteretur iu Claram-
accepisse le tot beneficia de manu Domini, nisi el Vallem : caspit jam religio ipsa transplantari super
regnum ipsius hsercdiiario jure viQdices tibi, aquas raulias, id esty diversanim natlonuui eervi-
quod nullus unquam regum vc! principiini, quan- cosas sc luic.idas voluntatcs, lauquam coeruleos
lisiibet auri et argeuli molibus potuit unilarum vortlces, ad verie cultum incjinare.
corapnr,':- Q pietalis
rc. ))
Volens autem idcm venerabihs Patcr,in populisaqui-
•iiO. Ad liac ille respondens blando vuliu el tran- louarium pirtliim, sicut et in gcnlllms ca-teris, ali-
quillo animo, dixit : « Bene, pater oharissime, bene queiii fructumhabcro, (letente religiosa fcminareglna
uliquo perorasti, et vera sunt omnia qute liixiiti : SuecifB convcntum frairura ad illas (larlcs direxit.
verumlamcn. Si jubes, loquar ad le dominiim et Cumque rnonachi et conversi, qui ad hoc denomi-
patreni meiim, et paucis aperiam unde niilii pau- uati fucrani, ut honiimbns rudibus et indoraitis for-
peri et mlsero suggeri potull lantse, non praBsum- mam religionis et discl|>Iiftie Iraderent, nimio mce-
ptionis, sed, ut t go spero, devotionis oecasio. Nani roie consternaii, precibus quibus valebant, agerent,
si vera est illa prtedlcatio vesira, quam uobis sie- ne lanti Patris pra^sentia cgrituri ad exteras et bar-
pius inculcastis, quod scilicet regnum Dei iion car- baras miiierentur regiones, saijctus Abbas rcspon-.
nis nobllilaie, non terrenis divitlls possidetur, sed dit : « Quiil cst uoc, diiectissiini fratres, quod faci-
sola obedieiitiii; vlitute acquiritur; h;mc unam sentis ? u quld irratiooallbus fletibus et precibus aftli»
lentiam, lanquani verbuiii abbreviati^ni a Doniino, gltis .inimam nicam ? Aut uunquid voluntatem
sedula commemorailoiie npiid nie contiiiui, pijnuns _ mcain, et non (loiius voluntatcm Dei, cui omnes
illud quasi signacuUim supcr cor meum, assidue •^ oittemperare debemus, sequor in hoc ncgoiio ? »
rneditando; et super brachiiim moum, snllicite Eranl auiem coram eo posiia vestimenta et vasa
operando. Quieritc, î placet, ab oranibus raagi- sacra ca^lerJtqiie utf.isilia, ad iniiugtcriura divini of-
slris et soci;s, quibus mo obsequi ac servlre jiis- ticii peitineniia, quii: lidcm iratrcs, qiii inlttendi
sistls, et si cuiquam illorum aliquando inoliediens er.iul, secum leire debebant. Volens itaque cert«s
fiil, <i defratribus no^tris quempiem verbo aul si- eos reddere, quoniam a Domino c^ressus esset
gno, vcl quclibet alio modo, qiiautum in mc fiiit, scrmo, elfivavil pelvim, qu«e, ad reci(iicnda ii aquanj
contii^tavi. Quod si operam deili omnibusin Chrlsio Siictrdotis rnaniiius fuudcnilam Jeputata eral, el
obodirc, oinnibiis scvire, tuactosqae |)fr Dei gra- digitum iVuidoejus imiiriiiieus dixil : « Ecce lioe va-
tiam dillycre, (luis prohibeic me polest, ul de ini- his erit sltrnum, quud Spirilus Doiiiini mi.serit vos.
sericordla ip.-ius uou contidiim? » iMlrum in modura ligor el inflexibilitasceris leneri-
51. Bcatus itaque P.itcr cum lale respunsura ab ludiiil digiti ejus ccdere visa est, adeo ut eujus
homine rusticano accepisset, gavlsus csl gaudio quantilails saccr articulus fuit usque hodie liquido
magno, el ait :
.i
Vere bcatus es, fiii charlssiarie, valcat dignosci : (|uaiitura aulera iutus cessisse,
quia caro et sunguis uon revelavil libi sapientiani lantuin foris equalilateiu excessisse videtur. In
445 LiBER VII EX EXORDIO MAGNO GISTBRC. M6
testimoniuin eiiim tsiiti miraculi, eadem pelvis in « in nigno illo iiindata crescebat, el fruclilicp.bat
secrctario douuis, quam tuac Pator sanclus ordina- coni)jc'tont3r in qnidem no-
|jOpulis, qiii mooaclii
vii. sninma cum reverentia servatur. Porro prydicti mcu audieraut, sed liionaclium aniea imn viduraut.
fraires videnUi.s perspiouam diviu* graliae pra^sen- Ipse ctiam dominus abbas cellerario .nuo, Abraliam
tiani adesse, siimulos edacii irisiiiiu^ repriineiiles, uoniine, viro prud,i:;li, univer.sa donuis ordinalion-j
!,'avisi sunl : el lieet remotissimas, ot in uitimo in lempondibus cuueiisque iiegotiis exterioribus
climale iiquikmaris bruma'! abstrusas nSlioues, uuu ciimmissis, totum le spirilualibus studiis jnancipa-
siue quodara horrore spiritus ariire posseul, taiueu vit ; animabus lucraudis intendere, ia servilio Dei
oamdem graiiam Dei , meritis et preoibns sancti vigil cl sollicitus i-iveniri, froiiueiis esse ia labore,
Patris i:osiri intcr\euieiuibus, se comiiaturam pia dum alias vacaret, freqiiens etiam in lectionc, cor-
coiifidentia praesuiuebani. porala subsiaiuin de coiiimuni quaerere, et per om-,
33. Erat vero inter csetrros adolescens quidaiti iiia formain pietatis, eL religiouis tVairibus suis
honesiffl indolis, et coiumijiiia} siinplicitstis, tie- suidensexliibere.
rardiis nomine, orinndus de provincia Germaaia; o5. T&nia qucqiie mansiietudinis et paticutia>
secundif, civilale Trajecto; qui irapatieutius aliis gratia policbat, ut cuin quad.am vioe monachus
dolens, cum lacryinis dixit ad Viriini Oei : « Bcatis- O quidam, quem pro cuipa casiigarai, maligno spintu
siuie paler, ego iniseraljilis juvenculus relicta donic ulflalus, descenQenieiu euiu pcr gradus dormilorii
patt-rna, spreiisque omnibus quitf miiii in lioc s;e- pugno lam valide percussisset, ut dolor non modicus
culo desideraiiilia ct amabilia esse poteraol, reli- ictui succederel; tantie |ie.rversitalis liominera lion
gionis ainore Paternitatem tuam adii, sjierans me ooium noi; ejiceret, seu t^ravi culp;u siibjicernt, sed
Lua ouicissima prajsentia debere perirui, tuis doctri- e coritrario seorsim euni trabeiis veniam corara ipso
uis ei eximplis informari, liiis meriiis et prccibus pclerei, suppiicans ut rancorein quem adversus se
adjuvari, subque sanctai hujus multitudini< umbra- babebat, propter Deum dimitteret. GaHerum quid-
culo, a turbine tentalionum, el ab wstu juvenilium quid '.ivtns, quidquid reii.îouis, tam in se, quam
desiderioru.ii tulari; qiiodque volis orunibus e.Noptu, ia subditis suis dejirehendebiu, non hoc sua; indus-
iiiier sacrit corpora frairuiu uostroi uin iu lioc cai- tria\ aed gralia; tici, mcriiisque sancis.simi patris
lucterio quie.sccutium diein o.sspectare novissimuni. sui Eernardi tribucbal.
Et eece ejicis me hndie a facie tua, sacrique col- S6. Jaiii vero si fofle ageudorum c»iusa negolio-
legii Imjus consoriium perdo; el insuper deside- rum certa uecessilas eum de ir.oaasierio progredi
raia luibi sepidtura privabcr. ilinc prorsiis, liiuc g pustul.issel, tautuiu se ac laleia iii ouiui disciplina
vehementer doleo, qnia cor ineum couiurbaluiu ei conunfuiia sanmlaribus exliiijebai, ut liim re.v,
er,t iii me. » quam principes terra' iilius, sicut revera liominera
oi.Coinpassus adoltscemi Vir beatus, ufllictaiii Dei ipsum vcnerareutur ot culereat, el audito eo
mierore animain aflaiu blando mulcere curuvii raulta facereui, et libenter eum audireui. Dux etiani
ct quae postannos quinquagiuta futura erant spiritu lerra; illius, vir stren;!us ei potens, se ad reveren-
proubetico pr;evide:is, ait ad eum : « Vade, lili tiain LuiUi viri subiiiitLi-'bat, fastigiumque priucipatus
cliarissimc, quo le Spiriuis sanctus S^lSi miltere sui celsiiudiid satictiiatis ipsius adeu liamili.ilr.it,
digu:u,ur, et in agro domiuico tanquain streniius ui aliquoties fainiliaribus suis diceiet : « Qiiacum-
operalor labora. Ego libi in noiniue Doiniui poUi- que hora abbateiu Gerardtun me vitlere considero,
ceor, ei securum to facio, quia, sicut aesideras, ia tanio limure concutior, ac si oronia secreta ct abs-
Clara-Valle morieris, et ccelesiia .Sponsi gloriusum trusa pecLoris mei pateaal cculis ejus. »
aiiviûtuiu luia uobiscum pra;siolaberis. » Haiic ergo 57. (;:im auiem jaia sonuissei, et usipie ad decre-
taiu beidiuii pii Patris spoii.=ioiiein, velut arr!"aiii pitam ffitalem pervcuissnl, qiiadragesimuni in pra.'-
sui dcsiUcrii, fraler ille suscipieus, gavisus est _ latione coniplens annum, vai-iis quoque inlirmitati-
viilile, scicns uiiquencc fidii posse, nec fallere vclel bus corpus ejus quateretur, Cifiperiiiii eum fraires
liomi .0111, qucm sapientia- et veriiatis secrciarium rog.ire, quatenus sicul eommuniter niulto teni.nore
cisc iiiiiniiesia signoium et (irodigiorum declarabarit cnm cis vi.\erat, ita etiam sepulturae iocuni apud
indicia. Ivit itaque, et tn domo quain cum ca'ieri,-> ipsos soriiri diguarctur. Quibus vir Domiui respon-
iVatribus iniiiare luiltebatur, Prioris et ci.-iler.irii dil : '< N". qiiir^so, loquamini ila, lilii mei : oporlei
adiiiinistrationesstreuue percurreas, divioa largieute luodis omnibus ui in Clara-Valle inoriar, et sccun-
gratia noiuen pariter ei oi!lC;iuiii abbatis surtitus duai spoi.sionem Doo dilecti Pairis mei, cum saiiciis
e»t. Cujus diguitaiis apiceui licftt luvitus cousccn- qui ibi pausanl iu pacc, iu iuipsum dormiam ei
doret, maleus iu uuiiiili !oco salvari, quamin subii- requiescaiii. » Cuusaulibus iilis, et diccnlibus,
lui pericliiari, susccptuui lanieu religiosissiaije «. Quoiuodu te, Palcr, iliuc rcdiicere prjteriuus,
conver.saiionis nitore decoravil. iûia vero propttir cuni praUer vetoraiia; senectiuis incomuicda tot el
paucit.iicm ciericoriuu vi:< aliquis de terra coiiver- lanti.s inlii'mitaiiljus quassaliis et debiliiatus sis, ul
tebatur. Domiiius lideli servo suu uepariiijus vi.v iid proximos terrninos Danorum spirantem te
Gerinaniae ei Aagiia; liiteratas et discielas per.suuas perveniiv iiosse putemus? » cum laaha liducia re-
ni.ilteoai, per quas di.scipliua riiouastica' relit'iOois spondii : a Verbura Dei valldum ei forie, vivum
447 S, BERNARDl VITA PRIMA. 448
ci efficax, quod per o» ri^verendissinii Viri aiiii- « iaude Dei, ut vix euin poluerii fratrum disciplina
lins raeis infusum, penelialibiis cordis raei ar- reprinipre. Supervenicnte nocte allatus est alius
rliam boiiie spei iiujus qiia I9SO foror, iiididil, toio corpore debilis, procubuit loculo, et coram
pros])eros in hoi". Itinere successtis pr*slabil psalleniilius ereclus est, et deductns ad altarc.
vos lanluni qiiod prfecipio, implerc curalo. » lli- 59. Enimvcio dominus Cisicrciensis, qui cum
que ^c^lario ir.ler duos equos composiio, in eo plnribus aliis abbatibus siii Ordinis ad exsequias
coHocaiur, ot nou sine graiidi miraculo a finilius Viii Dei venerat, ennsiderans tantain imporlunita-
orbis per lanla lerraruni spalia, per tot maris et tem tumultuantis populi, et ex priesentibus futura
lluniinum pericula Ciaram-Vallem pcrvenit, ibique conjiciens, vehemonter timere ccepil, ne, si, crff»
in infirmilorio aliqiiandiu recubans, in bona con- brefcentibus signis, tam inlolerabilis turlia populo-
fesbione spirilum cxlialavil. Acccpil vero dcside- rum conciirrcret, eoruin improbitate disciplina per-
rata- scpuliurffi locum juxta bcatir memoria; domni iretOrdini-', et sancta; rcligionis fcrvor iu eodem
bcuedicti liiiraberti lumbam, qiii eum familiariler loci lepesceret. Qn :propter habita super hoc deli-
in vifa sua Cujus decessuin cum rex
dilexerat. beraiione, reverenter accedens, pcr viriutem obe-
Sueciae compenssci, cura gemitn proleslatus est dieiiliw, ne signa ulterius laceret, inhihuit. Sed
rcgnum el terram siiam dignam non fuisje, ut in I
cum (iicai Apostolus de Domino nostro Jesu Chri-
ea tanti viri sacra ossa requiescero dcbuissent. slo, quia factus est obediens Patri usque ad mor-
CAPUT XXVIII. tem {Piiiiip . ii. 8); et ipsius cxemplo Legislator

nostersanctus Eeiiedictus obedieniiam nobis usiue
DefelicisxinianiortesanclipatrisBernardUetopera-
tione miraeuloriim eidem per abbatem Cistercien- ad inortom in regula proponai (Cap, 7),' : sancta et
scm inhibita.' ver'-' hiimilis aninia Patris nostri, mortali homini
'iii. Dileclus Dei el liominibus vcnerabilis patcr eliam post mortem carnis obodiens fuit. Nara signa
BtTnardus, dum in Clara-Valle sua feliciier consum- qiije tunc jam radiarc ca-pcrant, iia cessavere, ut
inasset dies suos, plenus dierum, scd plnnior virtu- ex illa die et deinceps nunquam publica miracula
Kiin, roquievit in pace : ad cujus exitura episcopi facere visus sii, 19SO licet quibusd;'.m fidelibns,
ei abbatrs, aiiique religiosi viri multi conveiiere. pra^cipue sui Oidinis fiatribus, pro variis incom-
Cuniquf biduum exsequis celebrarcntur, tanta niodilalibiis a I se clamilantibus usquc bodie doesse
nmhiiudo hominumconvenit, ut pene nulla episeopis, non possit. Namque sola illa signa, qoa^ discipli-
nullafrairibus revereniia liaberetur. Nam gratia sanam Ordinis per turbas concuiTcntium populorum
nitatum quae affuerat vivo, nunquam recessit a de- minuercnt, domuuni Cisterciensera lieri noluisse,
C
fiuicto. Cum enim sanctum corpus sacer loialibus ma:iirestum est.
indumontis deconter ornatum, revclala facie, ra;i- f)0. Kvolulis dehiuc post tran.situra beati Viri
nibus quoque discoopertis in medio posiium esset, pluiibus anni;, erat in partibus ItaliiB malrona quse-
frali r quidam diiituino et gr;;vi morbo epilepsise dam, quani correptam s[)iritus raalignus atrociter
doiritus, rcvi-renter et huinilitcr accedens, Patrem vex ire ra'pil. Qiio tam lamentabili casu propinqui
saiictu n, tanquam adhnc viventem, lacryrnosis pre- etamiciejus vehementer constemati, ,si quid re-
cibus, ut sui inis rerctur, orare coepit. Nec poierat medii forct, scdula meditalione pensare coeperunt.
pius Pat-r adhuc' in nicdio liliorum posiius, tam Er.it autem in vicinia corum coenobiura quoddam
gravem filii ûi calaniiiaiem dissinuilai-c; sed tan- Ordinis Cistcrciensis : etsicul nitfnubus iu anguslia
quam dicerct, « Filii, ego dormio, et cor meum vi- constilniis spes un iecumque coiiccpla solei parare
gilat ;
B continuo quod petobatur, per gratiam Dei fiiJuciim, ad eamdem domum dsenioniacam illam
conccssil. Nam ex illa hora fiat'T idcni perfecte caiisa ciirilioiiis ducsro co;ninuni consilio decre-
convali;it, et Abbatem san«tuiii vivere post morlpm vorunt. Qiioi ct factuiii ost. Sistilur raiscra ad por-
feUi expericntia didicil. Pridio etiim quam rtcoii- tam, ct aliqui cx îinul cuniilantibus, qui tantum
derctur pretiosissimus ille thcsaurus, puer quidam m;ilum abiiaii ct fiatribus nuntiarem, operaque fla-
de (iruximo viculo advenit, prte siccitate nervorum gitarent, inittuniur. Abbas vero quosdam do senio-
aridum habens brachium et manura contractnm :
ribus, quos magis noverat spirituales, assuinens,
cujus setaii et debiiitaii, qui prwsenlcs aderant, cuincriice domiuica et saHctorum reliquiis egrcdi-
compa^si, lanio hunc fiducialius ad sacri corporis tur ad patienlein. Cumqun maliguus illo spiritus
taclum invitivere post lioram orationis nonam, pcr Donimi cniceni et sacra sauctorum pignora
quanio id raiuus innoccus aiias per se praesumere conjuratus noii moveretur, recordalus est abbas se
audebal. Ubi vero brachium aridum biachio sancto, habere venerandas reliquias de capillis et baiba
et manus coiitracta maoui brnodictae applicat;i est, saiicti Bcniaidi, quus eodem, ni fallor, anno ad
repeiite vigore naiur<e rcdcunte, brachiuin conva- capiluluin vadens, in Clara-Valle pro l/enedictione
luil, ei mauus libere extendeiis, ei retlecirns digitos acceperat, ei a<l liilelam couiinue secuin feiebat :
si|b oculis totius niultitudinis, qua; sacrum funus el nihil ilicens, mauus sub Ciiculla silenter misit,
quaquaversum circumdederat, perfecta sanitati re- quatenus extractis liis reliquiis dainioiicin per has
sliluta cst. In cujns cuiatioiie tantus illico faciiis urgerel. Quod pestifer llie lynceis oculis deprehen-
esl clamor omninm qui a icranl, vociferaniium in dens, ccepit eontinuo scabellura pedihus icnere,
449 LIBKP. Vll EX liXORUIO MAGNO C18TEI5C. 450
sputa jacere, toliiis quoque corporis iiidec'nli
^ Brilanniae, Daciie el Sueciaj, quae finem orbis fa-
inotu, quid inlus pateretir, piodebat inviliis ;
ct ciuot, ad hnnc ccelum perficiendum erebras ]>rr-
eruinpeas in voccm « : Eia, inquii, ablratule, qiud sonas mitifbant; ct propter Abbatem sanctum etiaiii
vis facerc? quiJ modo niali coiitra nie sub illa locum sanctura celebri devotione venerabanlur. Ut
vestc tua machiiiaiis "'
Frustra niteris, ineassum la- eiiam de Conversis taceam, quorura longc copiosior
boras ; serva Be' iiardum luum, ncc enim proticies erat numenis, quam monachorum; post decessum
quidquam. » Dicenle vero abbate, ttPorDomini gra- beali Viri simul in uno loco reperti libelli prolos-
tiani, et liujus sanetissimi Viri merita modo egre- sionum octingenti octoginta octo, exceptis quaui-
dieris; » illo respondit : u yniilv au excidii libi quod pluribus aliis, qui negligenlia et longinquilate tem-
piohibUum esl ci signa iacere ? Hoc er£;o sciens, poris diiapsi, non poicrant inveniri. Ubi vero ali-
securus in hoc raeo doniiciHo requiesco. » Audiens qui de hoc sacro ccetu, disciplina^ voraere exciilti,
ergo abbas et fratros, qui cum eo eranl; hiec vorba, virtutumque seminibus receptis adeo profecisseiit,
valde mirati sunt, quod scilic3t spiriius nequam in- ut jam fructific.ire, aliis(iue prodesse posê spera-
terdictum ilhid sculum sux defensionis tam ce-
in renlur; sicut ex diversis regionibus colligebaniur,
leriier invenerii. virtutibus beali Ber- _ ila etiam raox ad diversas regiones causa aedifican-
Ha!C nos de
nardi abbalis breviier perstrinximus, Domini mi- •* dorum coenobiorum emittebantur. Sicque fiebal, ut
sericordi.im postulaiites, qiiatenus dnlcissimi P.i- licei persspe nunagenarium, nonnunquam vero
Iris meritis et precibus nos ab omni nialo cuslc- centeuarium nuraerum excederent Novitii ; nun-
dlat, et post tanti patroni sacra vestigia di\inK quam lainen sacer i!le convcntus nimiae muliitu-
gratiae spicas lcgentes, aitcrua; vit;e pailicipio uon dinis angusiias paterelur.
fraudari concedat. 63. Sanclse recordationis dominus Henricus, Vila;-
CAPUT XXIX. Schola', quod cst coenobium iii Dacia de linca

Clarae-Vallis, priraus abbas, referre solebat, quia
Epilogus librorum de vita ct gestis sancti pairis
Beniardi. cum esset Novitius in Clara. Valle, et nouaiînta li-
61. Fi rtissimorum aihletarum Ghrisli, viiorum rones in cella probaloria sub disciplioa l)eali Ber-
in Ordine Cislerciensi illuslrium, dux el si^nifer nardi inslituerentur ;
quadam vice discumbenlibiis
exslilil beata? memoriae dominus Stephanus, qui de- eis intravit ad visitandos filios suos idem piissiimis
cimo anno instituli Ordinis Cislerciensis, pasturalis Pater, quem sequebatur. Conversus eum sporla in-
curae oflicium in eadeai domo suscipien*, et propa- ciso caseo plena : el acc^dcns ad praefalum II«nii-
gandH,' reUgionis desiderio fervens, cum per (Onli- C cum, qui tunc Prior Noviliorum erat, dulcissima
nuos quatuordecim annos paucitaiis sua; taedio tam manu tua frustum casei posuit ante euin, coinnio-
ipse, quam fratres ejns vehemenler aftlicli fuis- nitorium hoc verbum diceus : c Frater, comcde;
seut ;
quinto decimo demum anno, divina desuper grandis cnim libi reslatvia. « Dehincfidelisniinisler
aspirante gialia, nostris tomporis aposlolum beatis- magni illius Patrisfamilias, qui faciel servos suos
simuni Bornardum cum turba Irairum et sociorum discurabcre, ct transiens ministrabit illis, per anle
ejus ad tirociuii spiritualis probali:>nem suscipere universos Novilios transiens, ac singulis pitantiam
raeriiil, Doraino ad dilaiandum Cist.Tcicnsem Or- charitaiis porrigens, eiimdenique sermonem per-
dinem per universas occidui orbis plagas^ ex die singulos repet^-ns, el corporaeoruni jucunde refccit,
illa et deinceps, copiosissimara dante benediciio- et mentes ad soUicitudinem arct» et angustie viu',
nem. Iste reverendissimus paier Slephanus posi quam tcrere coeiieranl, extilavit. Licet vcro fre-
aliquantos annos fratres beati Beraardi ad sedificin- quenler viri virtutum desacio collegio Claiae-Valiis,
dum domum Clarae-Vallis miitens, ipsum venera- ad propagandam Cistcrcieasis Ordinis disciplinam,
bilem virum sancium Bernardum, in juvenili adhuc per disiincla orbis climala emiltcrenlur; nunquam
aetateconstiiutum, sed sapienlia3 et religioais ma- tameu aut Iberici aestus, aut Scythici fiigoris hor-
luiitale multos caiios transcendentem : ideoquc re- *' ror, seu allera quaelibel inclementia ca-li, animos
verenduin, abeuntibus praefecit abbatem; jani

illis eorum inclinare poteral, ut non formam Ordinis,
tunc, ut credimus. Spirilu revelanie praenoscens, quam in Ciara-Valle didicemni, ia habiiu et victii,
quantae proceriiatis, quanl«'que pulchritudinio ce- caeterisque corporis necessariis viiili constaniia
drus illa futura essc-t in i'i'ii paradiso licclcsiffi retincreut, pulchre Horatianum illud sibi vindi-
Dei, quanUe etiam multitudinis coetus, ex diversis cantes
raundi parlibus colleclus, sub uinbra condeusarum
Constantes animi, quos non locus alterat alter.
frondiuin, id est inuUipIicium meritorum cjus,
ab lestu carnalium illecebrarum foret refrigeran- 64. Nec solum divcrsarum provinciarum cpi3C0j>i
dus. et niagnatcs ccenobia dc disciplina Viri Dei in suis
62. Sed quis seslimare sufiiciat, quam grandis regionibus fundari postulabant, sed etiam superba-
multiludinis fuerit bealorum illecoelus, vel ex quam rum urbiuni populi cx discipulis ejus archiepisco-
diversis provinciis et insulis coadunalus? Nerape, pos et episcopos sibi elig' banl : felices se arbitran-
ul de medilcrraneis Italia;, Germani», Gallioeque tcs, si de taulae perfectionis fonie, pasiores anima-
provinciis taceam, ipsae exlrcmie iiibuhc liibfrnifi'. bus suis pruviderc polnisienl ; cum lanien perfccl«;
451 S. miHNAKm VITA PRIMA. 452
ejusdein iiiuUiliKiinis perfeoiissimua insiilutor lianc A p!tini lievoiionib et fcrvoriii reJiquo corporis saiicla;
apud Uouni el hoinine» spccialem grau:iin obtiiiiiis- llius fraternitaiis effcCti, f.icilc in -iua fiiiiahiii con-
sei, ul csini dignissiinus e.-sel cogi, ei, aliqiiolies in vcrs.uioiie mon^lrabanl, quant* perlectioriis ploni-
archiepiscopiiin vel cpiscopiim ciectus luissct, mi- tudo in Clara-Valle priinis diebus atfiils?rm; quao-
nine tanien <ie amic^ sibi pauperiale .-aplnf, digni- uoquidem p.iucoiuni senioriim streiiuum in sacri
latis bujus apice contra voluniaiem suam insigniri Ordinis observantiis exercilium, pautorum admo-
cogerctur. .Se I quare nns isia cle cautcris urjjibus diimdevolio pulueril imiiari.
replicanius, cuni ipsum capui mundi, ipsa quit- Csi 66. Sed ecce dum de puriiate religionis, quae non
caelenirum omnium Ecclesiarum maler, sancta Ro- solum iu Ciara-Vailo, sed etiam in Cistercio, caete-
mana Ecclesia, de liac IjuuMii societaie, de iiac risque bene ordinntis doinibus Cisiercii^nsis Or-
beati Bornardi disclplina, summuni Pontiticem in dinis mullos ad culmen perfectionis primis diebus
pieniiudinem polestaiis assumpserit, cl ip>a aposlo- provexil, loquimur ;
quid a prajfaio veneratjili viro
!ica curia cardintiles aliîuos in piirtem sollicliudinis domno Gerardo Priore io capitulo Clarse-Vallis ali-
adsciverit? Tua sant lucc, Chrisie Domtne, opera, uuando audivimus, non s;ne inullo timore ct Ire-
qui glorilicanlos te, etmandalis tuis obsecuDdanl"s, niorcrominiscimur. Is namque duniquadam vice ad
ita gloriiicas, ut servi tui, ijui secindum piwce- morum gravitatein, disciplin<eque custodiam, melli-
plum Api sioli, ûbjiciunt seomni humana.^ creaiurce ilu;i iios admonitione adliorlarciur, assercbal ante-
proptcr le (/ Petr. ii, 13i, pleno pielatis judicio riori lemporo aniraas fratrum defiinctorum cuidam
super omnein monaleiii aaluram, exalleutur a te. spiritualiviro, ojusdem coeuobii monacho, visibililer
IS^S 65. CictTum poslquaiu Clara illa Vallis apparuisse, seque poenalibus locis deputatos, niise-
primum et clarissimum Abbatem suam post unum rabili querimonia prodidirtsc : non quia gravius ali-
el triiîiita annos ad superni Iinperaloris iransmisit qiiod peccatum commisissent, scd qiiiaquotidianas
palatiiim, ut jure lanlo osset poteniior ad subve- negligentias vitare iniaore sollicitudine, quam opor-
uiendum, ijuauio siimmai .Majcstatis Uicieni vicinius tuerrl, curassent. Si ergo i>eaiis illis tcnipuribus,
coniem|jlaretur; pcrsaucios successores ejns, sancue quibus nesligentia vix per rimula.i inirabat, rubini-
religionis vigor conservatus, in eadem gloriosa domo ncm cuipae, disuicti Judicis animadvcrsio p'.enalij,
illibatus, duravit, sicul in temporibus vencrabilis nimiuraque molesta .'asura abradehat : quid de nos-
ac Deo digni domiui Petri (137) ejusque suc-
viri irorum temporuin iniseria sentiendum, et quando
^> cessoris doniini Garnerii, poslea Lingonensis epi- negligenlia uon jam per rimuias, sed per rimas, vel
scopi, divinafavcntegralia nobis probare coucessum Q potius per rupluras topiditaiisirruiiipii:' Quapropter,
est. Testis enim nobis est Dominus, quia cum in ne forte post negligcniiain ol torporis incuriam
Clara-Valle discipliuis clauslralibus et sacri Ordinis mors malitiae et iuiqaitatis intrel per fenestras nos-
observanliis subditi cssemus, lantuin ibi reiigionis tras,quouiam tempus, quod oiunia consumit, etiam
et gravitatis, lantumque puritatis et bonestatis vi- religionem enervat, cum procliviorcs sinl homines
dimus, ul s*pius in gratia Dei exsuUaiites dicere- ad seclauda viiia potius quain virtuies; discussa
mus iii cordibus iiostris, quia si ipso legislalor tutis viribus ignavia, vesligiis pravc lcniium jialrum
noster buatissiiiius Itenediciiis, cujus Regulam prc- viriliicr inhicrere satagamus, coiam memoriam in
fessi suinus, in ciirue viveret, el per seipsum san- cordibus nostris versando, eormnque sacros actus
Clum illuin ccnvcntum regerct, districtius sacri Or- frequenier et iibenter relcgondo : qur.tenii.s per re-
dinis insiiiiiti iu illo loco ob.iorvari non poiuisseut, cliiudinein opei-is ipsoruni rio):.!-- fortiti.iclo oporis,
Incuria nempe vel levitai sou dissolulio, quse cst quasi de specolo lucidissinio apoareal ; sicque sa-
ruina Ordinis, locum ibi penitus non habebant : scd lului verecuiidia confusi, discamijs bona ctiam quce
veruantium virtutum, fralernasque charitalis asmu- aginius, omnino imperlecta repulare, alque ad am-
latio ibi sancta vigebat quodque magis mirum est, ,
pliorem. justiiiip perfectioneni .semper anhelare. Si
•»dhuc siugulus ausieriori alipia caslijâuone cogero

'
'quis vero muUum proficere vnicns ; sed non valens,
prfeiaiis opus non erat, quii quasi hu-^rcditaria suc- ideoqii^ ta>iiio aficclus rciiiissiiis agere ra^perit, au-
cessioiie rd sc iransmissum lencbat sancta illa con- diat quid sauclus pater ben..u-ilas S •itf IJ dical .
gregatio, vilia decliaare, ct virtutibus operani dare. <( Nolo, )' inquit, « repeutc ficri siunmiiS : paulalim
Yidimus ibi eli'.in ex discipuhs heali Bcrnardi sc- B proficere volo. > iji ergo in .iladio proficiendi non
niores, morum gravilale, religionisiutegriiate, pru- coni.iuuo seqiiiiur ciTccius, esl lamen omni proficere
deiilia et simplicitatc revcrondos ; bcaia,' memo- voienli quo.lam prodire tcius, si non daiurultra :
ria; donnmm Gorardum Priorem, domuum Gaufri- .solumque iioilc pi'ofioei"e, loliiis ncgligcntia; et dis-
duni cjusdem sancti Viri nularium, pluriinumque solutioiiis, atquc nd exire.nuni moitis et daiiiua-
ad eo diicctuni dominum Hagonem de Bilonte-Ferici, lionis occiisio esl.
doniiiJu:r. Potnini Cataliiuncnsom, cietcroique tain 67. Obsecro iiaqoe eos qui i^ta lectiiri sunt, per
nionachos, quam convcrscs, qui a icmpciilius bcali Doiiiiniim nostrum Jesuiii Christiim, nesohha^ccu-
Viri, usque ad iiosiraiii ittaicm duraiiics, ei e:teni- riosilat'; iegiss.- vcliiit, .'je.i diligeuti consideriitioiie
pensenl, quid in suis inonbus a norma justiliie, quK:
;1;)7; l'..st'_a abbas ordinc OLtavus, aimu 1181. in iui.cti^ patribus inrigiiiier refulsit, exorbitet el
•'if.3 UWaI[ VUI, — FilAUMENTA KX HBRBEUTO m
((ui.-lqcid in se a :!tc vor.v religionis alienuni«rfi- » vestire curavinias: nam de rebus ip.sis absit, ut,
pere/inl, toluin iioc iu
'
''" "'
quolidiano vilioruni
' "'
cl
''"
\ir- quaiiiuni iii nobls fuii, minimum saliem articulum
tuium coi;l!ii;iu aJ liui'aiii vi^riiaiis corngrro li-^li- aliter, quani rci fventuf> fuit, meutienii libidine lajsai
nent. Nam sicul jure ouuiiuni liominuni slolidissi- couscient.;» poaoreiims. ipse auiem ajteruu» Ueus,
nius censelur, qui ail arliorcin viriclitale tolioruni ffrterni Uel Fiiius, Uoraiuus noster Josus Christas,
atque ubertate fructus pulchciriraam veniens, folio- qui in diebus humilitutis sua3 sacranir>i:tum periociii;
rum inaniiate voutrem farciret, ot ab utilitate fructns poenitentis .«nciens, et lundamentum vera; religio-
jejunus rcnianeret : eatlcin raiionis aBquitaic stuliis- nis j.icieu:. ait : Si (luis ualt poU nieoeiiire, abnegel
siinus reputalur, qui Yeiiustissir.iani et fecundissi- semelipsum,et toltat crwcem Jiuairi,, etsetjuuiur me;
niani serlem streuua» conversatioais patrum sancto- {Matth. :vvi, 24) ; quique extreuiis diebus islis,
runi relegens, velui chruuica tanlum, vel aunalcs quanUu bouescento jain luundo, lides Uucluat, spes
regiini, ad solam curioaara noiiiiam rerura eain tiiubal, chariias frigescii, lucentivum saiicli aiuoris
transcurrit, et nihil ex his quie iegii, ad acccnileu- sui per Cisierciensis Urdiuis purilatc.ii muitoruni
dum in se compuiiotionis lervoreiii, aJ dclcrgendam conlihus infiidii, cl ejusdem sacri OrJiiiis sp.eudi-
conscientiaj su» rubiginem, ei aii lihrandaiu moruin dissiiiiam coluinnam, ;evc.endissi;num pa- scilicel
suorum iiiiEqualit .lem manu sanclae dovotiunis de- O trem noslruin .sauetum Bernardum in Clara-Valie
cerpit. Ne lue enim projjlerea p.iirum piu'tedentiuiii eroxit ; ipse, inquam, Douilnus ac Deus uoslcr per
kiidabilia gesta describuiilur, ui vame ei, inquiela; rnorita el inlercessi.jnifmsanctornrn jiatrum, dc quo-
curiositaii serviatur; sed, ul p 'r ea ludes insirua.i- rum vila el mo:ibus ;id «"dilicationer.l posteroruiu
tur, infirmi CiiUlurioniur, lasci^î gravit.iioiu secteu- aliqna conseripsimus, douft nobis itavesti^jiis eorum
tur, duricordecompungantur, dovotiad |ierfectionejn iuha-reie, iti siinpiiciiatis et iimoceutiie sensuin re-
infornientur, et ut per wdillcationsm et consohilio- tinere, ita por coniiiienliam earnis iu liumiiitKte
nem logenliuni 1*^94 .siincti licciosia roborelur, et vera roborari : uL ad iil.im aiteniaj be.ititudinis glo-
laus D.d, cujus don.isuul bona noHira, per gratiarmn riani, ad ipiameos iem p;itres iudubiianier credinms
aeiionem anipiiiicelur. pervcnisse, «tia.ii nus, cooperante gratia Dei, quan-
6S. Caiteruiii in hac sola parte veniam a sludiosis doque perveuire niereamur, prawtante eodein Do-
iocturibus pclimus, quod aliqnibus in locis sensuni, mino i.ostro Jesu Ghrislo, qui cum Patre ei Spirilu
vel sumraam verliuruni qua; dicla sunl, rotinenies, sancto vivit el regoal Deus per imraortaiia ssecula
earadcm siiramam cornpctenti foriiiula orationis SiBCulorura. Amen.
FRAGMENTA
EX HERBiiRTl LIBIU.S Dl!; MIRAGULIS CISTHIRCIIJXSIUM M0.NAGHOIU'M
(Lib. I, cap. 5-7; lib, ii, cap. 12-14, 23.)
19*^3 I. — De Acardo Ciiirue-Vallis momcho. « gilivura in leclo fumiter dormiojjiem conspicoient,

I. In eodeni quoque monaslerio exstiiii religio- tmic ei ipsi dormire cceperunt : eranl euini ocuii
sus quidam raonachus, uoiaine Acardus vir qui- eorum gravaii, iiluueute eis utique spiritu erroris.
dfm genere iiobiiis, setl converiaiiooe noljillcr. Vorumtamen ,Acard:!S, quia certissime credidit ver-
Hic autom bealo Uor;,:'i'lo aiiij.itj i^vj jebeflo aique buin a sancto 1'atre prolatum haud p0:ise irriluin
mittouti!, pkiriiiiu. um ciienobioriim iniliaior aique iioii, somnolentiie spii-itum, qiii ei moleslissiraus
c.xstructor fuit. Qui dum adhuc esset in probatione, erat, viriii constantia repollobai. Et nunc frontem,
isdem pator b aiissimus Eornardns una die vcnil nunc t:'rapora fricans, modo pilos barljae et capitis
ad Novitios cou:;olandos, ut îepe solebat. Termi- veilicans, modo inanus et facie:n lotitans, nunc de
nato itaque êriione, pcaedictum .'Vearduni cuni loco ad locum ambulando se excitans, tandeia fal-
iiliis duobus Novitiis traxil in partem, et |irKmo- lacia; somiium, quo premebatur, evicit. Cumque
nuit in spiritu.pronhetico, ilaloqueris: « Futurura jam prope esset ut signum ad Vigilias pulsaretur,
est, inqnit, ut Noviiius ille (designavil autem eum ecce duo qua^-i gigautwi jEihiopes, nigerruuis cap-
ex nomiue) anie diera crastinum furtive recodat. _ pis amicti, per osiium uomus visibililer iugrediuu-
'' qui priecedebai,_ gallinam assaiain in
Vos igilur vigilato, ei estote par.ni, ut fugiontem tur. Is verii
cum rapinis effugere tion sinatis. El si uiiser u no- spico porlabat. 1'orro iu ipso veru coluber ingens
bis exierit, quia uon eiat ex uobis, spolia lamen, per cr.put et caudam iniivus erat, qui gallinam eam-
qnia nostra sunl, retinebitis nobis, » Quo audito dem hinc inde cingebat. Cum lali ilaque fercu;o
mirati sunl illi, et cum silentio prajsfilaii sunt exi- accedit ad iocuin Novitii; et galiuiani fumantem
tnm rei. Profunda vero uocte duo c.\ iliis cuin fu- naribns applicat dormieuiis. Qao statim experge-
455 S. BERNAKOl VIU PRIMA. 456
facio, da^mooes cgrcdimUiir, ci per 19©'! iii-r 'livns pst. Taiilo ininque forvore bic beatissimus
quo veneraiilre\erliiiilur. Ille vero quaiiluciu* sur- eremiia inundinn deseruil, tanto Chrislum ardorc
gil, e( veslimeniis onustiis posl dsemones exit : ve- dilexil, ut tomporibus et regionibus nostris nemi-
niensque ad osiium armarii quod erat in clauslro, nein fuisse puleiuus, qui ei iu contemptu visibilium
raachinanientis suis moliebatur firmaturam effrin- ot caniis iiioilificatione possii apquiparari. Vitam
gtre, ac secum lollereliliros. Porro praidiclus Acar- quipiie illius omues possuimis mirari, mulii etiain
dus ceierrime socios excitat, et prnplielaiam apo- ajmuari, scd nullus imitari ; unde et nrcesjc esl
staiae luj;ani insinuat. Tunc recedcnlem pariter ia- amplius vciierari. Istc enim pro Christo quotidie
sequentes, reperiuol illum pessulunc oslii cor.cu- morii'ns, iion unam lantum, sed innumoras cruces
tieiitem. Quos ul ille preesensit, illico dalis sallibus et morli's sustinuit; quia qu;)tdiebus iu erenio vixil,
evolai; et pnecipiti cnrsu per oslia poniarii rumis, quasi tol marlyria duxil. Quis nimquo hoininum in
murorunfi laDdem scptis retinetur atquo reducilur. bac vila mortali, quanluracunqiic profeceril, vel
In craslinum aulem cum malorum imiiOBuitens' re- sine humanocibo, vel sine teclo, vel sine indu-
siniscere noUel, quia jara diitus erat in reprobuiii meiito, vol sine oranibus his diutius vivere possii?
sensuni, dimissus est landem ul abiret in locum Porro vir i;te virilis, vir verae virtutis, uaturain su-
suuoi. Eadeni vero die arreptus a diabolo dstncu- pergressus linmanam, cum careret omnibus istis.
liam iucurrit, et usquf ad mortem,fiirere nou ccs- conforiante se Deo per multa tornpora iion di.fecit.
savit. Hsec nobis Novitiisipse doianns AcarJus, cum Annis siquidem quatuordocim solivagus ac toio
jam essel H'late decrepiius, plena fide narravit, corpore nudus, nioiilibus et silvis pro Ghrisii amoro
utpote qui oinnia noverat, el pcrspexerai oculis oberrans et latiians perduravit, ccelum habeus pro
suis. toclo,aerem pro vcstimenti», pecorinuni viclum pro
2. Mem vero confessus est nobis, quod in pri- cibo humano. Ilerbis namque agrestibus et crudls.
mordio conversionis suae multa dsmonum bella, earumque raHicihus, inierdum quoque sagina et
raulta multaque eorum plianta-
flagells pertulerit, glande pro maguis deliciis ntebaliir, qui ulique bru-
sniata viderit. Ssepiusquidem eiiam ciun essct in torum animalium pastus magis quam ofca hoiiii-
ecclesia psailcns alque orans, copios:i coram eo lunum esse prolialur. Hiijus ergo rigorom pioposi'i
niinaria quasi cereos et lampades accendebanl, quifi inexorabiii soverilut.^ per decennium iutijgruni cu-
protiaus ad invocaiionein nomiais Cliristi tanquara stodivit. Postiiiodum autem qualuor fere aiii:is anfe
vanitas disparebant. Quaiiam dcuiquc vice apparuit G fuam dormiliouem, in rorde hieniis, bruma sfpyienie
et diaholus, gladiaiorio cum eo cortilictu in modum asperrimii, cuni tellus uivibus obrutu, et gelu acriore
«!"-
palestrii»> decertaos, cui crobros ictus et vulnora coercila, no herb:is foris exsarerel, nec radices
intligebat, atque vicissim rccipiebal; ad ultimum fodi sineret, tuiic a facic farais el liujus fiijjoris
vero subBcluni daemonem colliso capitc excerebra- sustiuerc non prsevalens, taudem ut hoino jain fere
vit. Quem dum iraheret per ca|iillos, pariem capi'is pra^mortuus, et obcso corpore, pelle so!a cirrum-
coufracli, cura carue el ossibus evulsam, mnnu re- dalus, cogebalur interdum deserta deserere, i.l<ju6
tinuit ; moxqae ex ea tam intolerabilis puior exivit, ad proxima rura volendo nolendo desceudere. Ve-
uipossibilitalishumame modum fere vidcreiur exce- niens aul' m ad excretorias ejusdem viculi casfis,
dere. Quam cuin a sua maDu longius excussisset, si queni ibi pauporculum et honesia; coiiversalionis
confestim olidum nionstrum quod videbatiirevamiit hominera manere cognosceret, ad eura libentius di-
vesiigia tamen imniundilise su» altius impressa re- vcrlebat: diversoriura taiuon ipsius ingndi recusa-
liquit. Nam per unius anui spatium ex eadem manu bat, sed reclinalo capiie quipscebat in laribui do-
lantus fetor jugiier exhalavii, ut pr* auguslia eor- malis, vol polius ia medio curtis. Uocnuiem maxiins
dis vix eam valeret vel ori apponere, vel naribus n procura;,at, ut profunda ja^n nocic accedeiel, ho-
admovere. Hic ergo benignus el magni soiaminis raque aulelucaua receueret.
vir, mulla nobis, cum r ssemus Novilii, t399 nar- 4. Porro homini s illi, qui digni habebanluf lanlo
rabat exempla, unde nos in amore virtutum ssepius hospite nobiiilari, magnam ei reverenliain defere-
accendebat, De quibus et nos unum saltem siilo hani, ita ut nemo de iuhabiianlibus audeiet ad eurn
uiandare decrevimus, eo quod ipsuni affectui noslro aceedero, aut in colloquio molestus existerp, nisi
ardenlius inhxrere sentiraus. forte ab illo periuissus, aut eiiam vocatus : nimi-
II. — De Schecelino agri Ttevirensis ereniita. rum nietuentes ne ad ipsos amjdius non divcrterei,
3. Ego, inquit, dum aliquando conversarer in si quielcm illius aliquis ibidera imporlune turbaret.
opiscopatu Treverensi pro consiruendo cceuobio, Interdum tamen applioabsnt ei pro forihus rnod"-
quod Claustrum nominatur, hrgienle superna gra- cum straraiuis, aut vetcrem saccum, si ve! in eo
lia raerui videre et agno.-cere hoininem sanctum, fortasse requiescere consentiret. Porrigebanl nihll-
horainera vere diyitem et vore beatum, nomiue ominus fragmentum ei aliquod hordcacei vei fur-
Schoceliiium. Qui videlicet eo dilior, eo beatior fuit, furei panis, scientes ulique qued aliud nihil acci-
qno fall''ces niimili diviiias, lanquam vanltBtes et perei : de quo videli':t;i pane niodicain aliquoties
insauias falsas, verius despexit, et lougiiis abjecit, crustulam ruminabai, robiduaiii vcro p.titem a.j
Vcie enim non qui ii!us babii^ sed qiii ininus cupil multorum dierum re!ecl;onem secum ;iiJ ercrr.i,;,-.
LIBER VU. — FRAGMBNTA BX HERBEIiTO.
deferebat. Habcbal quoquc vir illfl locupleiissi«ius ^ auiem vobis amicis meis chai-issimis, quia nil.il est
ciicumligatam reiiibus stmiciucliam vileui atquo. mihi molestins, quam ut curse carnis sarcinam
brcvi-simam, quae verecundas solummodo cor- odiosara, cum tanla difficultale depo.sitam, lassatis
poris paries (iperirc vix poterat, cum cum borai- etdoienlibus humcris denuo imponere cogar. «
nibus apparere compclleret ista tsm inevitibi- Nos itaque videntes liominom bonignum atque
6.
Us causa. Possidebat nihilomiiius et saccelluni par- affabilem, cum jam ei fiduciHliter loqueremur, sci-
vissimum coUo vol rpnilnis appensum, quo supr> scitati sumus ab eo, eum reverentia lamen,
dictas alimonias infcrebal. En tota divitis istius utrumne adhuc de carnis iHoeebris vel dsemonum
viri proprictas, en gloriosa S^?© »ervi Chrisli irritamentii aliquid molosliije loleraret. Tunc ille,
biRrcdilas, ct nobile liatrirnonium, cui vere tidcli ut erat homo jucuiidus, el boni solalii, cum pau-
lylus miicdus eral divitiavum. Ipse enim tar.qiiam lulum subrisissct, ila loqui oxorsus cst. « .lain diu
nlliil habens el omnia possidens, in tnli niliilo to- est, amanlissimi frstrcs,
quo per graiiam Dei a
e.K
lur.i obiinuil : qnaniloquidem qui in vili seraicin- passionibus vitioruin seiitin mo non nirdiocritor
cii(i totum mnndum inclusit. de toto et pro lalo exoneratum; sed quoniam tcnlatio cst vita liomi-
mviudo semicinctiain solam elegil. Denique quiil nis super ierrani,q«is glorietur castum se hahrre
aluid culvis liominum confert copia thcsauioruin, cor? Si enim dixerimus quia peccalum nou habc-
alque iafinita possessio rerum, nisi ut pra;senicm nius, nos ipsos seducimus, et verilas in nobis nuii
vilam ducere, et aliquandiu producere possit? ad est. In medio siquidem laqueorum ambulanle^ et
quam videlicel transigendam hnic pauperi nosiro hosiilibus gladiis eircumquaque patenles, nisi scuio
una vetusli panniculi scissura suffecit. divins! proteclionis assidiie rouniamur^ nunquam
5. Beaius itaquo Bcrnardus, audita virtute con- cavere poteriuius ab his qui sagittaui iu oliscuro
ver.-,aiionis illius, Jedil nobis prseceptum adeundi etiam reetos corde. Confidimus tan:en in Doniiuo,
et ialutandi ex noniinc ipsius virum, mitten.-; etiam quia fideiis est, ol iion patictur nos tenlari supra
ei- pro signo charitatis nonnulla munuscuia, hoc id quod possumus. Et nune vobis aliquid exenipli
cs!, tunicam ct caligas, ul pro ejus amoro induoroi graiia rofero, in (juo poicritis ndveriere, cujusmoili
Nos ergo profecli ad easdem partes, uua die,
clla-;. leuiauoiiibus aliquoiies inquietor. Quadam llaquo
cuui adhuc tenebra; cssent, intravimus iocum ulu die cum bruiualis asperilas solito inicnsiorc pruina
qulescere putabatur et non invenientoS; .sciscilaii: rigoscerct, el nix copiosa do nubibus fkieret, tuiic
SLiinus ab hospile, nbiuam ille esset. Ille vero re- torpentibus membris in.terra jacebam. Verum-
«pondit : (( Hac uocto, inquit, apud nos in curia maii. Q tamen rerum Salor oninipotens, qui dat nivem sicut
lit. Cai solito tempestivius recedeuti et vale facieiiii lanam, ct nebiilam sicut cinerem spargit, ipse
rejpondimus : Cur, domine paler, tam cito egredo- mihi pro laneo amictn. qui deerat, niveum operlo-
ri'^, cnrn iredia; noctis adhuc vix hora iransieril? rium dederat; magnum quidoiu el amijlum, atqun
El ilie Modo, inquit, venturi sunl huc propter me
: ad unius cubili monsuram forc condeiisum. Quo
viri quidam reliiiiosi; a quibus nolo nie ad prajseus circumquaqufi 8^!$? latius expanso ita oporiebav,
reperiri. H«c auteui saepius et propter alios fecil, ul de corpoi-o nieo iiihil pentus apparerel. Tan-
quod ad se nihilominus venluros esse prajdixit. » tunimodo circa lacieni nicam virga
fiiinauiis anhe-
Quo audito satis superijue niirali sumus, quod taui litus ab ore procedens, superjcct.Tui uivoai paula-
Cilo in astulia nostra ab eo deprehensi fuerinnis. tim undique reliqu.ibat, et modicam focerat 'ancrtu-
Cillide namque satis pulavimus nos egisso, et in- ram. Interfa itpu?culus quidam anle laciem frigoris
cautuni antequam surgeret prsevenisse. In quo yi- et nivis fugitans, atque ad pausandum latebras
delicct facto manifeste iaiiotuil, quod ctiani pro- quieritans, casu vonii ad ipsum foiauion. Qui siia-
phciico spiritu non c"ruerit. Nos ergo scientos quod vitato caloris illcclus illi('.o substilil, ct super caput
absque beneplaviio suo reperiri non possct, per r. meum ibidem accubavit. Tunc ipsa noviias rci
prrcdictum hospitem ei mandare curavinms, obuixe subridere me compulit, et subripiente mihi levitaie
rogantcs, ul gratia ipsius qui nos ad Ipsum diroxe- dejectiis est animus mous a slatu solitae gravitatis,
r6l, suam nobis {irajsenliainiudulgeret. Quo tandom et prolapsus in gaudium v.initatis. Noa solum au-
aniiuenie clemsnier, vcniiims et vidimiis t uui, nou tein, scd et dosi.lerium iucidit eumdoni lepusculum,
qiiasi terrenum boniiueui, sed sicut angcluni cce- ut lacile poieram, inanu injecta corripere, noii nl
iesieni, cujus conversatio tota in coelis et de cuelis eiim occidereni aut retiDerem, sed quia esl animal
erat. Tunc eulogiis priesentatiS; cum salutationem inaocenS aique lenissimuni, ut contrectaclione ei
Pairis hurailiter el cum reverentia suscepiss; t, [['• visu illiiis aliquandiu deleclarer, ct dicaluin poai-
rnqiie indunicnla sibi applicuisset, raox ilerum ca tent'fe tcnipus hac inopta laelilia interim consunioro
deposuit, et ait : « Bouediclus Deus, qui dedit iu no;i vererer. Diutius autem suggestori rchictaus,
cordc apostolici viri. ut peccatoris et misori lio- do.sideriuin vanum donanle Deo superavi; iranquil-
riiirfiis memoriam habere dignetur. Et nuiic pro loque corpore manens, pavidam bestiolimi sociiro
arfiore ipsius veslimenta tr-insmissa obedientor ac- quicscere feci, donec tandem utronea voluntale r?»
cepi. ctindui ; diulius tamen ea portare uon val c, cessit. Eu id cst unum do m.ijoribus teulamoiilis,
puia uec opus rst milii, uec ipse mandavii. ni.ii quoj a mullis reti'0 dicbus lolerasse rue memiui
{•Ariioi. CLXXXV !5
459 S. BHRNAROI VITA PUIMA 460
Quod vi'telicet quaravis jocose. et.vflul exliilarandi k r;T'-VaIlensium fratrum, eamdeni coosu< tudiacm
vos graiia foriasse videar vobis alacrius qiiani opor- usque liodic (|uasi pro lege custodiuut. (Juadnm ita-
luil relulisse, erubesce (aniea cl doleo cogitailones que din cnm esscl in via dirocius, mce^sc liabuil
moas interdum a Tanitatibus islis velut a muscis transire pcr faucoscujusdam nemoris solus. Conti-
volitaniibus iLquietari, eliam siue consensu vani- git autem ibidem eum incidore in ialrones, qui eum
tandi. • despoliantes, caballum quoque c»m sarcinuiis ra-
7, Cum hsec et similia nobis aedificaudi et solatiandi puerunt, et niliil ei peaitus [>ra:l,er solain charitatem
cau=a vir ille mirabilis enarraret, tunc bealum pa- dimiserunt. Illa vero quia noo fuit in sitarcia, uequc
irem Bernardura legatione noslra huniillime resaUi- jn forulo foris incaute relicta, sed tirniijsimae pa-
tavit, seseque oraiionibus ejns devotissime conimcn- tieniisB iiodi'* inlus in itilimo conlis sapienter astri-
davit. Moxijuc benedlcens ac valefaciens uobis, tan- cta, sicarionim vioientiam limere non poteral. Saiva
quam cervus emissus a Deo liberis saiiibus nd opaca igitur charitate nihil Dei servusamittere [Otuit, quia
saltiium recucurrit, et veluii avis de ntanu tenentis pro nihilo illi erat quidquid ea ri^maiicutcainisit.Re-
elapsa, laxatis iii aera pennis ad avia tiemaruna cao- cedcntibus vero latrunculis, ipse cum paululum pro-
lando revolavit. Nos igitur videntes, ct spiritum cessiaset, prosteinitur ad oratisnemi obseerans
loqueudi ulttrius non habenles, in comparaiioae B Deum, ut haiic ei» remiiteret impietatcm. Quidam
ia!i3 ac tanise perfeciionis, assimilavimus nostras exipsis a longe subsecutu«,curio$iuaob3ervabal, to-
lurres favillae et cinL-ri; et qui aiit«a pa',nbamus uos leiis scirc quid agerei; et videos eum oralioni diu-
aliquid essc, cum uibil easemus, tuuc univcrsas tius insistentem, celeri eursu revertitur ad socios,
jastitias /lostr.is quasi paunum raenstruatffi exisli- pcrculiens peclus suura et dicens : « Vsb nobis mise-
inavimus : sicque percutienlet pectora nostra, hu- ris et damnatisl En moriemur omnes, qui l.unc
iniiiati atque compuucli nimis ad propria renienvi- tam sanctum bomiiieai, et tam sancii mouasterii
mus. Rcfcrunlur et alia peno innufflera de viro illo fratrem (siquidem ipso revelante cognoverant quod
quoaiam a nobis taoquam looge rc-
niaguaiia, quse esset de Clara-Valle), noslro malo lam male tra-
uiotis diligeutius invesiigaia noa &uut, silealio clau- cljvimus. Uiiic eniin ex quo recessil a oobis,
diinus; illa tsatummodo profereotes quae tiiie ocu- non cessal orare cum geniitu et lacrymis : ncc
lata percepimus. Hic ilaque tcrbealus cum revolante dubium est quin ipse Dominum rogei eiiam pro
Deo diem dormitioiiis sua^ jam jainque imminero suis inimieis. > Quod audienles compuocti sunt
conspicercti ad unara de propiuquioiibas villis ac- animo, et venicnles ioveniuni illuin adhuc iu ora-
cessii, ibiqne percepto dominic; Sacramenti viatico, Q tione flcxis genibus inlenlum. Cui inox uiiiversa
la;taatibus angelis, angelicce purilatis aniinani rcd- reslituunt, el venia suppliciier postulaia, in pace
uidii. Ad cujus exsequias veucratiuas viri religiosi, dimiltunt. Quo viso, gavisiis est fralcr ille gauilio
ct populi innuiVicrabiles calervatim uudique coniluen- magno, Salvaiori Cliristo iinmensas gratias referens
tes, corpus ejiis honoiitice Sfpelierunt, et super dc compunctionc praedonum, magis quam de rece-
ipsum novam ecclesiam eoiislruxerunt. Postea voro piioae spoiioium.
iranslsium esl iude corpus rjus apiid quoddarti no- 9. Hic ergo vir bonus cum in sancto pro(tosito
ijile caslrum, quod Dominalur LuCil.^burguni, et in perseverasfet,tandem vocante se Deo collectus est
ecclcsia beatae Maria: honorifice tmiuilatum. 1'orro ad populum suum, recepturus aniodo cum eis prte-
ad ipsum tutnulum ejus mii-aeula frcquontcr usque mia meriierum. De cujus glorificatione visio lalis
hodie fnint, ei saniiates ac beucficii multa ipso in- apparuii, eadem qua defunctus eal die. Erat in quo-
tervenienie (idelitcr poslulanles aocipiunt. U*c el diim monasterio iongius a Clara-Valle remoto, mo-
similia nobis neot' ytis domnus Acardus sa-pias re- uftchus quidain reiigiosus et magnse opinionis vir,
ferebat e.xeinpla, quibus rudimenta tirocinii noslri quem pro sua saactitaie omnes sincerilcr diligebanl,
magniQce roJjorabal, slque in ainore virtutum uou omncs siiigulariter iionorabaut Uic igitur eodem
mediocriler ascendebat. Ad posireniuiu autem etiom die,quo prsedictus frater mortuus est, eiiam ipse
ipse deticiens, iu sencctute booa migravit ad Doml- moriens ad extrema doveail. Cumque jam morti
num, et sepuliusest in sepulcro fratrum suoruin. praximus viderctur, rapius est ab humaniit, ita ut
III. — De JTalre laico et Converso Clune-VaVir t,.niii "!i'i:.';.Oiuiri :''':;! destilulus, a mane usque
8. Fraier quidam laicus el Conversus in codein ad uonam taodem ud seipsum
in ccstasi positus,
coeiiobio exsiilii, vir religiosus ac summa: maiisue- revtrlilur, et virlute recepta, lingua lantum in vcrba
Deo msgislrante diiiiccrat esse inilis et
ludinis, qui laxatiir. Slupentes vero qui aderant, causam ab eo
Huic omnes testi-.noniumperiubcbant,
liumilis corde. repcotina; diseessionis, ac reversionis efflagiiant.
quod nunquam visus fuisset irasci, nunquaiu qul- Quibus ipse respondil : « Hodie cum a scusibus cor-
buslibet injuriis affectus ad inipalicnliam provocari. poiis in spiritu sublevatus absiiaherer, inveni me
Hic iuspirante Deo slaiuera', firmiler in aniino suo, subiio introductum velut in paradiso voluplalis, in
ut quotics a I**^S quibusiibet fratribus suis juslc loco glorioso atque prajclaro nimis; cujus aplitu-
sive injusto proclamaretur, loties pro illis orarct, dinem, palcliritudinem, alque amcenitaiem humani
et pro singulis Paler noitcr priina vicead niiiius di- sensus angu.stia ;i;siimarc non sufQcit. Ibi prcliosa
ceret. Cujus exemplo saiubriter inslructi uiulii Cla- vasorum congeries alque ornamentorum; ibi infi-
m LIBBR VII. - FRACMENTA BX HEUBBKrO. m
delicmrum, quomodo fieri solet in
nita prieparatio
^ misso cfenobio valde idoneus et neeesssrius crat
"
adventu cujuspiain " "' regis ant impera-
jioieuiissimi ' quandiu vixit in carne, nuiiqmtm ei voluil sujier
loris. Eranl igitur sancti innumerabiies iminensa Ijujusmorti petitione prufbero cuusensum. Quadam
gloria coruscaiitcs, quorum ulii jam advenerant, alii igilur die dixit ad eum idem abbas: < Dorniuc pa-
adhuc de cuuctig partibua veniebant ,
quasi ad ter, ego jam i.-euox ot peae decrepiius, fatiscenlibus
grande spectaculum ceriatim properanies, et velut in corpore niembris, et urgeutibuj undiquc niorbis
ad diom solcmnem undique conllucntes. Audicbatur jam jamque resolvi nie scntio. Quod si exira Cla-
eliam ibi suavitas barniouia! cojlestis, ei resonabat ram-Vallem delecero, erit niiiii dolor inconsolabiiia,
undique gratiarum actio el vox laufiis. Ego vero cum et in-eparabile damnum. Unde necessc est ut vel
niinis ubsiupuissem, scisciialus suin ab angelo du<' nunc abire me jubeas, ve) saiisfacere votis meis
ctore meo super liis qine vidcbam. ipse auteni rc.t quia mors accelerans moram ampiius facei-e noii
spondil Haac ost eelebriias nuva, novi cujusdam permitiil. Cui Vir Dci respoudii
;
» : « Mane in loco
sancti hodie de uomo Ciars>Vailensi assumpti, et in tuo, et noli timerc. Ego securr.mi te faeio tjuod mo-
gaudia ista modo solemniier introducendi. Hoc ita- rieris in Clnra-Valle. » Credidit lionio aerraonibus
que dicio jussit me ciiius egrcdi, atque ad hunSana Saccti, et mausit interim in sua prtelaiione s«cu-
reverli. Quod cuni ego niniiuni deierrerer, obsecra» rior pluribus annis. Post transilum vero FamuU
bara medulliiug, ut ab iila leiiciaue ad miserias cor- Dei, cum jam desiderii sui stimulos nullo reprimente
poriu amplius non remitlerer. llio vero respondit : tolerare nequiret, dimisso reginiine Ckram-Vallein
Modis oiKinjbus oporlet le ad fratrea tuos regredi, id contulit; ubi etiam magno Uei dono, magnoijuo
donec annuntics quse vidisli. Quo facto protinus miracalo septsniiiuin superviveus, mi.âbile prorsus
revfirteris et ictsrna; iaiiiig l«titise pariicipium in tali selate vel infirmitate, fervoris
,
ac devotionis
B9i&9 obtinebis. Hujug re.i graiia missus suni ad exempluni iiobi,s oranibu» in Gne reliquii.
vos, indicare i»la quse vidi, ui et ipsi bauetaaientes V. — Dc Ctninario. cx Sardinia; ieirarcka m«-
proficiatis, et perseverelis iu iiouo, scienie» utique nacho iu Clara-Valle,
quia non deent merees 0|ierj vestro. m £i cuin ista 12. Siinili mudo Giuinariiis vir iiiuatris, quondarn
dixisset, valefecit , alque OBdonnivit in Doniino. juilex et donanns Sardiuiit; lctrArcUaiis, cuni veuis-
Plaoxil antem eum onuis congregatio mona»terii, set aiiquando orutionis gralia aU saiiotum Martinum
utpolo sanciissimum et inagnaj utiliuuis virnm; de Turoncnscm, in rovari,endo transitum babnit per
cujus exeinplo omins erant in!orni,iii, «t do cojiis Cloram-Vallcm: ubi a sanclo fiernariiQ devotc sus-
coDsilio pcndebaTil universi. jlliergo ."oiiicite leippus r ceptus, et de salute auiinie coplostf prssmonitus,
horamque nolautes, cum requisissent ia CUra-Vaile, conveni ab eo minime poiuit, quarnvis heatissinius
cogfloverunt fralrom supra me uoraium eadem die. Pater, ipso ibi praesente, et muUuni gratulanie, «e-
qua visio denioiistrala esi, fuissfl defunctum. Cujus cum qucrndain illuminasset. Curaqiie recessisset,
nimirum inveuiH est talis ae lauca cooservatio, ut dixit ei Sanelus : a Ego roâvi Di.,iTiinam instanier
iidem fiieiie faeeret laii ei lanio nilracuio. pro tua conversione, scd ad prsesens nou i-xaudiii
10. Beaius vc.o Bernafdus «uin qiiiilaiu de fra- nierui :nunc abire te paliop,quia rotinere noii li-
ct
tribus suis Lanc visionem corani eo cum grandi ad~ cet invitum. Yermnt.imcn scia^ le hno ilcrurn de
miraiione relerrent, ita nJSponOii « St vos, fra- Snrdinia reversurum. <t Abiit ergo vir in tarraia
ties, ista iniraii.ini? Ego vero inaffis ad.tnror in vo- suain, de igiiito Viri Dei coiloqnio sciiiiiiiam seinu-
bis incredulitatera et du.-iiiain i .jidis qui aaliuc nii- land« pauperlatis et religionis sccum rcjiorians
nime crediiis, aut miiiime lone adveriiua voc«in qu^ iri ejus pcclore l'£»llO per cogltiniunem iiito-.
illam, qua de coelo clamaulur : beati viorlui gui in rim coalescens alquc extesiuans, opporiiiuo tempore
Domino iiiuriuniur : amudo j.an aiHt Spiriius utre- postmoduffl in ilanimani operis erupil. Guinque re-
qHiescani a Uihoribm suis; opiira enim iilormi se- versus fuissei in Sirdinia.ni, siiniulaiMiii ejus ani-
(luuhtur Hli.s {.ipuc. ,\(v, 13). 'Miiii siqaidem luce y mum incessanier verba illa pi'opUeiica, qua; dc or«
ciaruis, ct viia qua v"ivo cerlius coujlai, oinues qui saneti V'in iirnlala, quasi ca;ieste oraculi.in reimc-
iii cordis huju.-; pui-itaic cbcdicnies et 'ijmiles per- bat; et eum quiescere non siuebaui, ju.Nta quod Sa-
seveiaverin!:., mox nt carnem e.iucimt, ab omni nii- lonionait: Verba sapieniium (jmsi stmiuii,el quiai
seria protiuus exuencioj., ci iiiiUiOiishtaiis gloria claviin altum defixi{Eccle. xii, H).Poslniodicum
veiliendos. vero teinpuo aii.iito iransliu sancii Viri, coiisterna-
IV. — De Slinone abbaw Cu uucensi. tus est auiiiio vehement^r ; argueiis seiiieii|i.suin el
U. Vir vcncrauiiis Simou, quun.Liiin abbas â- pcenitens, quuU ad illius pva-dicatioriem conversus
ziaci, quod esl non igiiobile nionasterium nigri Or- non fuisset. Sed quod ipso vivente non egit, posl
dinis nionaciioruin, magno cordis alfectu bnatum ejus obituin implere festinavil. Mcx ergo di--,posiiis
Bei-nardum diligeb.tt ; adoo ui, de cunsilio et vf^luii- omnibus qiiin necessaria vidcbaaiur, primogenitum
Ifile cjus tolus pendere videretur. Haic aulem desi- suum Barasonem in regno suo principari constituit,
deriuin magnuni inerat curaiu pastoralem deserere, cietcris iribus liberis palrimonio suo commui.Iier
ei tieri inonaclius inClara-Valic. Verumiamen bealus di.siribuio. Quorum etiam prior natu, "rocabulo Pe-
Beruardus sciens viri viiluleai, et gialiamqua cciia- lius.illico posl discessum pairis, reguum Caraliia-
S. Bl'U-NAi;i'l VITA PRIMA. 464
403
hoJieqiie A vaide et liffic cral, ut nobis asscruit, maxima caiisa,
iium eoiijugio soitilum polonler oblimiil, ;
Ipso vero Gumiai-iiis, cliin adliuo pro qua seipsiin reddidit in Glaram-Vallem.
nol.ilitci- rej;il.
quaiiragciiarius csscl, anale cor|ioris el

ariimi vigorc
VIL Bâi
De-fiisrrado abbate Clara;-Vul- —
Sar.iiiiia, omiiiiim; iiioiia^
nmucli lensi tcrlio.
prffpollens, rclicla
dcposila, pauper et huinills iiigrcssus cst
Cl.nam- 15. Veiierabilis ac piae raemoria! Fasiradus (139),
Vallem : ubi jaiti annum

(luincpiies «luiimm pcragens, quondain Cistercii abbas, vir eximiaj sanctitatis ; no-
in iliscipliii;t snscepli Ordinis a.ssi.luc militat, et c\- biiis quidein geiiere ,
scd morum clfiganlia nobi-
lanla
speciat donec veiiiat immulatio ejus. Qui cuni iior l'uit. Qui liberalibus ..^ludiis iion mediocriter ini-
sc repu-
pro Ghristi amorc reliu.uerit, nihil omuino tiatiis, sacris lamen Liueris ardentiori desiJerio
tal amisisse ; quin poliiis gralulatur,

el in;igi.i liieri
semper inhaesit; ita ul postmodum cum sapientia et
existiir.at pro ca^lesti terrenum abjocisse. relale proficerel, eas pra^ oculis el inanibus iiiccs-
VI. — De rcdiiu sancli Hernardi c.c Urbe ad suos. sanler haherot, et ne ad mensain quidem sine *le-
quuque vcncrabilis Abbas cum aliquiauio

13. Isdera ctione divina discuiiibere vellct. QuoJ iion niodo la-
per annos ires moralus fuisscl in urbo Roma,

alque ciehat in propria domo, verum etiara in seholis
tchisiuale Pctri dum esset abbas Gamberonensis,
in paitibus Ilalicis pro sedanclo p peregrinaodo. Hic
Leonis, in quo videlicet opcre cumdem
famulum decedentc piie inemoria; domno Roberto, qui beato
suum Clirislus magniticc honestavil ; tandem rcver- Bernardo successeral, elcctus est ad regimen Clara;-
laoiaiu oiationem Ad quani tamen eloclionem veuire dissimu-
sus Claram-Vallcm, staiim posi Yallis.
capituhim rratrum intrnivil el quia latigatus ex iti-

: lavit, quamvis ex nomine vocaretur tiraens uliquc ;
nere, diu loqui non potcal; brovcm

quidem sor- ne hoc ilii accideret, quod semper accidere vere-
di-
monera, sed plenuin consolatioae piotulil eis, l>atur. Verumiameu antequam Lcgali Claraj-Vallen-
et
cens : « Biinediclus Dens, qui vos mihi rcddidil, ses ad eum requireudum pervenire poluissent gar-
me vobis (133), » etc. HiEC autem signavii :ioi'is dom- rula fama praevol.mte cognovii, quia ia ejus perso-
qui
uus Girardus quondam abbas Longi-Pontis, nara omnes unauimiter convouisjeut. Hoc ituque
uDus ex anliquis senioribus ClarK-ViiUensibus. dicta runiore lurbalus el anxius, fiigara arripuii ; ve-
ejus, ct facU studiose rimari saiagebal. niensque ad domum Vallis-Sancti-Pelri ,

quod esl
14. Ipso quoque referenie audivimus,

quod ilh; monasierium Ordinis Carihusionsis, por dies aliquoi
Dei Sanctus dum in quodam nionaclioram capilulu ibidcm irtiiiavit: i.bi cum uie nociuque in oratioue
verbura Uomiui pra?dicarel, duo e\ fr:'iribus iilisqui pcrsistei-et, factus esl in memis excossu ;
ct ecco
quo ivsi-
aileranl, v.dcrunt cum cum C ajiparuit in magna gioria Virgo puerpera, domina
subsellio, in'
debat, in aere suspensnm, cl qiiasi mensura Augelorum, portans in manibus Rcgem gloria;, par-
unius
pedis a terra snblevatuin. Ilic crgo vencr.ibl'.is

Patcr, vuha.i suum Jesiim. Quain cum ille vidisset, proci-
cum cs-.el aliquando in iti.icrc, liaud lougc a cauro dil ,id pedes ejus, obsecrans ut sui misererctur. Cui
Pruviuensi, rcvelatuni esi ei divinitus, quemdam de Boala respondit : « QuiJ lurljaris, o liomo ? » El
lili.s suis Clarie-Vallcsibus tunc migrasse.

Statim- imponens ei in ulnas suas, velut alteri Siraeoni, no-
que devehiculo descindens, fecil ohsequium prodc- bilem illam sarciuain quain geslabat, ait : « Accipc
functo, commcniians aniinam ejus Deo. Cumque Quo

ve- Filium meura, et serva mihi illum. » faclo,
spcre divertissei ad oppidum, quod Caalamcruia sublftta est visio ab oculis ejus : et rediens ad se-
noniin.ilur, domina ipsius loci, quie iUum in liospi- ipsum, iniellexit quoniam a Domino egressus esl
tiosuo devoto suscepcrat, ohtulit ei liliam suam quar- sormo, et quia vere filii Dci, et menibra Christi
tano iiicommodo jamdiu laborantem, ut ei benedi- essenl qui ejus provideniia; commitiebantur. Hae
cendo niauura impouerct, et bone liabcrct. Ipse vero igltur tam Iseta visione prffimonilus, jam non est au-
bencdiceus eam aique consignans ail « Adhuc :

Eus uitra recalcltrare, ne vidcrctur oivinatioui Dei
unum accessionem passura es, iilia, ct libcrabcris. » (» volio rcsistere.
Atquo iia couligit ei. Alia auteni vice cum idem 46. Suscepto autem praifaio regimine, quam soi-
vir boaiisshiius de Lav.niaco [fort. Laiiniacoj, uohili licitum, quam discretum, quamque benignissimuin
villa iu episcopatu Meldis posita,
cgredorclur, oblaia pastorem exhibueril se, noa esi mese simplicitatis
esi ci grandiusci.la puclla quajJaiii surda ci muli. «xpoucie. iNain quo.iiadmodum alios prBecellebat
Quain cum imposuisscnt supcr colium jumenii sui, oflicio digniiaiis, iia ciiaiii prfficedebal religionis
respiciens in cffilum brovilT oravit. Cunique saUva exemplo, et meritosanctiialis. Casms, pius, et humi-
sua hnisset labia ejus atqiie auiiculas, benodixil lis, mansuetus aique modcstus super omnes quos in
illam, piwcipieiis ut vocaret tanctam Maiiam.

Mox dicbus cjus vidisse meniini. Parcimoniam vcro,
ergo puella, qu* nunquani fuerat loeuta, apericns os ait iile Severus de boato Mariiiio, non esl necesse in
suum clamavil, ct di.^cit : « Sancla Maria. » R')ge- eo laudarc, C!im adhuc in saeculo posilus ila fruga-
rius irgo quidiim,vir religiosus et monachus Claire- litor vixerit, ut non jara s.:liulasiicus, sed monachus
Vallensis, cuin ajliuc cssttiii sieculo, viJens mira-
Bernar-
(139) Insi?nem ejus ijpislolam habes Inter
cuhim istud factum in oculis suis, compunclus csi
dinas, inoJo" nuiuero 47», uhi appellatur FasireJus.
Robeito Clara;-Va!lensi post Beinaidum abbati suc-
;i38) LH siipra, Vila 1, lib. vii, cap. 11. cessii anuo !l-'5" : niorliias ;muo 1163.
40tf LIUER VU. — FRAGMRNTA EX flKRBIiliTO 466
puiaretur. Nain sicut ipse quibusdam iniimis suis » quia ejus sanetissimavita diulius frui digni non lui-
secretc innotuit, biennio aate couversionem suani, tnui prtecisa estvclut a texcnto, dum adhuc ordjre-
licel a^tate nouiium ailultus, ita abstiuontiae operam lur. Verumtamen ipse consummatus in brcvi, exple-
dedit, ut nuuquam voluerit saltem pane el aqua satu- vii iciiipora inulla : placita enim crat Di-o aniina cjus,
rari. Carniuni auiem eduliuni, quamvis in ijiso lcm- et angolico consijrtio digna.
pore ad moitem pene iegrotasset, nunquam sumere 18. De cujus felici irausitu mox futuro, be.ilio inr:-
acqi.ievit. Jam vcro monaciius faclus, quam solirie morite Potro Toivsano, de quo suporius multa r.lu-
vivendo, irao quamrigide abslinendo corpus in sor- liinus, facta est imjusmodi revclatio. Videbat in visu
vitutem redegei it.suiêrscdeo dicere ;

quia, ut verum noclis : et es<e iu nubibus coeli Filius Dei, sanclo-
fatear, vehementior fiili in tiac parlo. Satis oteninv rum frequentia coiniianle, de coclo advcnions, et iu
iilum super hujusmodi novi aique notavi ;
quippe ipso aore consistens, in tb.rono gloiia; residebat, et
qui pluribus auiiis eidein in sua raensa niinistravi. splendor ex eo procodens mundura illuininabai.
Nam cum ia scipso vitia carnis sine miseraiiouc per- Porro ad doxieram majesiatis illius monumonium
sequeretur, ipsi quoque miseria; Ciirni, cui nainra- qiioddam gloriosissimum in acre su^pensum appa-
liter insitus erai, minus quam oporteal, compati vi- rolial, 'luod miro opore fabricaiuni lutuontlum ocu-
»*
d-'b;uur. los admodum doloctabal. At voro anle bin s biuili-
n. Ca>lerum in exteriori babilu et cultu, |iro ofli- ca; Claise-Yallis inultiludo p;oi!dscui sexus inuu-
cii dignitale, quam im.nilis et quam tempe)'ans exsii- merabilis assistebaut, qui sursum eroctis vultibus
tit, lioc uno quod diclurus sum, facile advettere r"gom gloriss Dominum nostrum Josum Christum,
erit. Quadam siquidem die cum vestiarius mona- ijisumque inausolcum intsnio rospiciebant. Prififa-
cbus ia lec.tulo ejiis cucullam nescio an lunicam, lus autom niouachus Petrus accedens ad caradom
([na ipsum indui vellel, solilo ineliuscularaapposuis- lurraam, de sopulcro ilio quod coram Domino ap-
set increpavit eurn, audiente me, pater, ctdixit: pa:cbat, ccepit iulerrogare quid e.;sol, aut quid si-
» Quid est, dilecle mi traiiir, quod facere cupis, ul guarct. Tuiic unus ex eis rcspondit ei laliter, di-
a communione fratnim uostrorum me separes, et c.jiis: « Sepulerura istud, do quo sciscilaris, con-
noiabili habuudecolorrs? Ec- e qui mollibus 193*^ siat esse sauotissinii cnjusdnm viri dc torri proxiine
vestiuntur iu domibui regum sunt. An quia abbatis assumondi : decujiis reccssioiie inagna iii parlibus
nomine censeor, propterea nionachus esse nou de- islis longelaioque desolatio erii ; cujus ctiam mors
beo i Nunquid iuirco consiitutus sum minister el futui a esi in cojispeclu Doinini prctiosa, et in con-
servus aiiorum, ut laulioribus epulis debeam sagi- C spoctu hominuni prieclara. » Evolutis |,i0stea viginti
nari, et cultioribus ornari ? Si ergo me diligis, si rircitor diebns, cum dictus saoclus abbas Paiiius
paceni meam quferis, si prseceptis meis ubedire non pro nogoliis inonasterii ac totius Ordiuis sui, do-
despicis, precor atque preecipio ne idaraplius iacere niiuo papie Alexandro assisteret, correptus sgritu-
velis. Nam cum ego sira apud Deum indiguus, et dine iecto decabiui, et infra dieni qninlum sanclo
oranium niiuiinus, niagnura est inibi si coramuui line quievit.Tandoni ajiud Cisiercium corpuscjus
omnium victu atque vestitu fuero bonoratus. Ex quo cum ingeiui iionorereductuni magna devoiione con-
enira assumptus sum ad regimen animarum, lioc dituui ei-i. Feruiit in rogioiie Anglia" quemdam re-
uiium cst quod pra; caîeris iimui senqier.ei limeo ligiosum, magnaenue virlutis virum exisiere, qui in
ne occasiune hujus administralionis, pauperem vi- ipsa gie qua beaius Beniardus abbas in Clara-Valle
lam, quam profissus suni, deseram, et monacUi do aiundo niigravil, cum essel in Anglia, vidit in
pi aemium perdam. » Hic itaqui; deb ctus a Uco el sjiirituniaximiim qiiemdam angclum de eado trans-
horainiiius, ri charisinatum douis principaiiter ador- missam, maximam nibilominus auiraam quamdam
nutus, luja solura verbo et exemplo iiroficifibat, do iorra assumentom, eam cuin ingeuli gaudio
et
veruni etiam gratissima corporis habitudine, mira n secum ad aslra flediiccntem. Postmodum auiein cum
devotioue inluentes alficiebat. Tanla siquidein Spi- ipss beatus Fastriidus abbas exircl a corpore, oadem
ritus p:iracloli gratia in ipsius vultu angelico r.idia- die vidit illo qui supra, supradicium ang.duin ad
bat,'ut vix posset fidelium aliquisdcsidorabili ejus lerram vonieuiom, assumplamquo ex ea quamdain
aspectu satiari pra?serlini qui puiitatein animi ejns animaui adcceli fasligia sublevanifni : ([ua:' quanivis
et siogularem mansueludinem cogiiabani, quam ia maxiina vidorctur, prioris ta;i.on auiniie inagnitudin
rxtcri.jri hor.iine, velui in proprio sigillo, divina uon a3quiparabalur (141).
manu iinpressaui cernebant. Qui videlicet vir vene-
lan^lus, cum jara factus esset Gisterciensis coenobli
ae tolius Ordiuis Paier iiniversalis (140), inagnumin (14i) In oiiinibus S. Born;irdi miraculonim libris
eo, ut crcdimus, fructum fecissel, ni-i peccatis no- nulla iisjiiam nientio i!e miiaculoso illo lacie, a boa-
Mris exigciilibus tam iissiani Virgine in Dernarduin exprosso : quod t:i-
cito sublractus fuissct. Sed
inoiiiiiiraculum prae a!ii.> certissiiiiis a picioribus ot
ab iiicduvis sancii Docloris dsvoiis nunc venOiiari
1
140^ Vide supra, lib. vii, cap. 20. ceraiuius.
''167 S- tJliRNARDl VITA PRIMA. 46S
ADMONITIO
IN RELIQUOS SCBIPTOKES YITM S. BEUNARDI.
i9JS3'll934 /. Superioribiis Ubris visum esl mantisste loco adjicere avctores subseqtientes, quide
yesiis suncii terrutrdi scripserunt. Pnmus est 'Alanns, ex uhbate Aripatorii episcopus Autieaaoaorensis ab
anno ilîoii ji«5l : ijuo anno ad CUiraiu-Vallem denuo ssTecepii,ibidem mortuus mno llSl./s ex quin-
que prioribiis libris pnemissis continuam rerumit, Bernardo geilarum senem contexuit, adhibitis propriis
auclonim verbis,qaos ad lemporum ordinem utcuwjue reduxil,i\'am ubi Gaufridus in lib.ni, cap.i, infeli-
cem exfiediiionU Jerosolymilanceexitum proeponit synodo Senonemi contra Abaeiardum liabita, quie decem
uiinis prwcessit : Alanus conlra expeditioni synodum prceponit. Item idem Gaufridus inejusdem librii,
cup. 6, Cilbcrii Porrelani coufutuiionem in conciho Hemensi fticiam referlanle Bcruardi prvedicalionem
contra Henricum hwreliciun ; et post ea omnia &erihirdi ex Urbe reditum lib. i\\cap. i.Hcec uutem
omnia recto ordine describuntiir ab Aiano, quietia- sancti Doctoris testamentum, ab aliis scriptoribus
omis.ium. prlmus commemorat. Sdne Gaufridusipsciii Ih-iKfatione libri tertU (atetuf, in tua narruiione
« ciihierenliim mugis simiiitudinis rerum gestarum, quum iemporis obseruari. » (hiin etiam ex eodem
Alano Gaufridi Camotensis episcopi vuiijaium annorum calaUum emendure iicei. Cumenim isAlberico
cardinati Ostien.n episcopo et legato, in Tholosanas partcs adversus Uenricum itwreticum, diebus, » in-
cc
quit,.iianus, nEugenii exorlum, »el quidem anno l\i1 prnjiciscenti, una cum Bernardo comes Gaufridus
adiicesisse dicatur ; extrema Gaufridi vit(r periodus nonquidemad annUniWiB, ul prcefert Gallia Cliris-
iiuna, referenda est.sed post annum 1147 differenda, idest. inimnum tequentem: tuii quia Gaufridus
legiitionis munere, quod 1/inocenUuspapu 11 uost unrium ilol ipsi conanisii, fuuclus est per quindecim
anitos, ex .ictis episcoporum Caruulemiuni editis Analectorum tomo U:tum quia Goslenus,ejusneposet in
seile Camuiaai successor, in titteris monusterio JosapUatensi unnoi 151 concessi.<, annum sui episcoputus
iertium tiicit. Quid inreiiquis .Atanus prtesliierit, docet eju^Prcefalio ad Pontium Clarir-VuUensem abba-
teiu quinium: qui anno H6«i GaufiHdo successit ; post antws quatuorad sedem Clarcmontenseni promoius.
Acproindeucl annum circiteriilQi revocanaa luec Alani scripiio, de quo videplura innoti* adepistolum'^HQ.
II. Secundus auctor, qui Alanum proxime sûbsequitur, ab erudito Petro Franclsco Ckif/letio Parisiis
editus annr, i&li inter qualuor Opuscula , videtur ipsi esse Gaufridus, ilie, cujus tres posteriorcs de S.
Bernardi Vita iibros cuni partc altera Miracutorum .<<uperius retulimus. Sec levis dc auctoreeonjectura.
Is quippe in cap. S testatur, se « in corpore » Bernardi « epistolarum primam euiii » constituisse, quas
ad Bobertuni. scripta est,oo miraculum,'quod « ab ipsius ore, qui scripsit eum iii pluuia sine pluvia, »
ucceperat quod quidem videiur fulsse notarii officium, qm Gaufridus fungebalur. Idcm auctor de se addit
:
cap. 9, conversionem suamcontii/isse ex sermone qucm in scholis Parisiensibus Vir sanctus habuil. Idsi
Gaufrido aptaripolesi, bermoille de Conversione ad clericos, quiinter Opuscula tomo seeundo habetur,
unno 1 140 as.nqnandus est : siquidern Gaufridus ipso amioad conversionem venii, neinpe anno ierlio de-
cimo uule Bernardi obitum, ut ipse in Pr-efationc iid librum tertium de Vitu ejus testulur. Certc codcm
fere inodo loquiturGaafrtdus tumin fi-<efationcad liitrumterthim, tumin Sermone de S. Bernardo,ubi
de sua ipsiusconucrsione utqueauctor in Yilit' sequentis cap. 6. Porro ex Itoc auctore tantum Excerpta
,
quiedam reiiilit Chifilelius. quod ccctera cuin atiis auctorihus coiivenirent, etqtddem lie verl/o cum ea
purtelibii sexiimiraculoruitt, qitn ipsum Gtiuiriduin habei auctorem. liwc porro censet vtr docius qiiie-
dam coileclanea fuisse de vita et rehus yeslts Bcrnardi, ac veluti muteriem scfibendw ejus historio- pnf-
paratum :ciijuf, hisioriic primnm ei secundum libruin eum e'-uhorrasseiit duo viri erudili et graves, Guil-
lelmus et Ernaldus; nolueril Guufridus pios coruia laboresoperesuo obscurare : sed intactis quteiUi traciu-
verant, reiiquam sancii Bernardi vitam Iribus libris prosecutits sit, ad priores duos adnectendis. H<sc tane
cerisimiiid.
III. Excerptis Gaufridi {sic eurn posiinddum appp.thihimus) succedent libri duo JoannisEremitte de Vila
ilidem suncii Bernardi, sed imperfecii : quos Chiffklius mox laudatus vulgavlt eo inOpusculo, quod Dia-
tribd- de iliusiriS. Bernardi geiiare prmnisit. Joaiuies ex nomine Eremilu dicius videtur, ncn ex vitrr
profe>.sime. Iêc fortasse monachus fuit, sed« apud quosdamdiscipulorum ejus, » sciiicet Bemardi, « oliin
asîduits,adhuc puer, y ut de se ipse testalur iu Prttiatione secunda ad Herbertum Turrilanum in Sardi-
niu episcopum : no.1.1 priiiia ad Petruin Tu^culanum eyiscopum scripta est. Ex huc duplici prwfatioiie
tempus, quo Petrus hos libros scrihebat, coUigipotest. Hei-bertus quippelibros snos scribebat anno ilTS:
qtio anno Pelrus ab .ilexandro lll ci-eatus est cardinalii episcopus Tusculanus. Adde qiue habet Joannes
de Boberto ubbate, Bernardi consanguineo, u qui inagis, » inquil lib. i, num. h, « quam sexaginta septem
aanis inmonasterio .ûbjugo discipiiuw regularii vixit. » Ergo post anuim 1180 scribebat Joannss, cuni
Bobertus non ante annum iiii Bernardo se adjunxeiit, ante oblalus in monasterio Cluniacensi.
AUGTORB ALANO. 470
SECUNDA VITA
SililllGTI BEEIîiEBI ABBaTIS
AUCTOKE SEU COMPILATORE ALANO
QUONDAM EPiSCOPO AUTlSSlODORiiNSi.
1:535 PROLOGUS AOGTORIS. « opusculum penes nos potius occuUare quain pro-
Yenerando Paui Pontio, Dei proviueatia Clarre- dere, ne rainime profutura tiinere velle j>aiuierevi-
Vallisabbati, fraler Alanus Auiissiodorensis eccle- deamur.

siie huiTiilis quoodam sacerdos, aeternam iii Chcisto CAPUT PRI.\1DM.
salutem. De parentibus, puerilia et moribus sancii Bernardi.
Vitse beal» recordatioais Bernardi Clarae-Vallis 1. Bernardus BurgundiT partibu-''. Fontauis op-
abbaiis, virtutibus et miraculis tatii adroirandai pido pairis sui oriundus fuil, pareniibus claris se-
quam ihiilaudie, phires in describendo cxstiteruiit cunduin siECuU di^nitalein, sed digniorihus ac nobi-
auctores, suiupta nimirum materia, quse se copiosa iioribus secundiim chrls!ian-,e religionis piet;ii'jin.
iuquirenlibus offerebaU Quod autein nos ex eadera Paler ejus Tescelinus, vir antiquse et legiiimaf^ iiii-
narratione noiinulla omittentes, et apponentes per- litice fuit, cuP.ir Dei, justitiiE lenax. livanfelicani
pauca, breviori perstringimus schedula; noo tara namque, secundum insliiuta Pr.pcnrsoris Domiui,
priesumptio, quam, ut credimus, raiio persuasil militiam agens, neiiiiuein coucuiiehal, nemini fa-
Primo quod scripiorum, lamelsi vera sint, prolixi- n ciebat caluraniam, contentus stipcndiis suis (Luc,
tas onerosa solol esse legeniibus, Deinde quod Go- ui, 14), qiiiijijs ad omne opus bouiim abundabat.
deiVidus, veoerabllis LingoniciC sedis antistes, ejus- Sic consilio et armis serviebat tcmporalibus donii-
dem pairis Bernardi Bccunduin caraem propinquus, nis suis, «t etiam Doinino Deo suo non negligeret
isecundum spiritum in conversioae socius el io la- reddere quod di^hel>at. Mater ejus Alaldis ex casiro
boribus coadjutor, qusedam in pagina, quani bre- cui 1936 nomen Mons-Barrus, et ipsa in ordioe
viandara suscepimus, minus veritali consona deno- suo apostolicam regulam tenens, suhdita viro
tabat, utpole qui ab iufantia dum Sancto illo nu- [Ephes. v, 22), sub co secuudum timorem Dei do-
trilus, visa melius, quain alius narrata didicerat. mum suam regcbat, ojieribu.s niisericordiae insi-
Morle vero idem venerabilis sacerdos prsevenius, stens, fdios enutrieas in oiiini disciplina. Scptem
quod indu cceperat el oplaverat, imperfectum reii- quippe liberos geuuit, iion tam viro suo quainDeo ;
quit. Sed el in serie ipsa descriptionis multiplex sex mares, feini'<am unam mares omnes inonachos
;
sensuura recapitulalio est, dum pliires eadoin saepe futuros, feminam sanctimonialem. Dco naiuque,
dixerunt, etsi aliquando dissimilibus verbis. Nec- ut dicium esi, non saeculo generans, singulos mox
non eliam, si quis diligenter advertat, ibidem qu<e- " ut parlu edidcrat, ipsa inauihus propriis Doiniuo
dara asperi? inserta reperiuntur, verbi gratia coutra offerehat. Propter quod etiaij) alienis uheribas nu-
ecclesiastica; et saecularis potestatis authenticas sub- triendos connnitteie illustrls femina reriigichal,
liniesque personas. Absit autem ut quldquam aspe- quasi curn lacle niaterno malerni quodammodo boui
riim vel ainarun". Oliva jlla, suavitatem in domo Do- infundeas eis naturana. Cum
autem crevissent ali-
mini fructificans,erga querapiaiu reddat! cujus stu- quandiu sub manu ejus, ereino magis quam curia;
dii semper fuit, duni vixit in sajculo, oinnes honii- nulriebat, non pailens dolieaiioribus assuescere ci-
nes niansuetudinis suae oleo demulcere. Sane nar- bis, sed grossioribus et cominunihus pascens ; et
raiionis nostrae veritas non incertam apud nos obii- sic eos prKparans el instituens Domino aspirauie,
net tirraiiatrm, cum etiani plura ex his quae vcl ex quasi continuo ad Dei servitium transmittendos.
ejus ore sacraiissirao, vel fideli religiosorum relatu 2. Haec cum in ordiiie liliorum tertiuni Bernardum
coinperta cogoovimus, siout et miraculcum muiti- habcret in utero, somnium vidit prasagium fuiu-
tudmem scienior prsctereuntes, studlo breviiatis rorum, catellura scilicot totum caiididum, iii dorso
duximus aequestranda. Si igitur puritatis vestne D subrufum, et latrantem, in utero se habcre. Super
cxaraini nosira piacuerit abbreviatio, subtraclis vi quo lerrita vehementer, cum religioHim queindam
appositis aut emeudatis quae vcslra; visa fuerinl virum consuhii»set, coiuimio ille spirilum prophe-
Sauctitali, cuiii Dei hen'placito, ve^tioque f.ivorr, tis- concipieiis, quo Daiid de. sanclis pru-.licaio-
ni falhmur, siue offendiculo poteiit Iranscriheuda rihus Domino nicu, Linyua cauura tuoruin exiiti-
expoui Siu ' autem ; nostrae huniihtatis est, idem micis (Psat. lxxvi, 24), trepidanii ei anxiK rc-
471 S. BKRXARDl ViTA SacUNDA 472
s^juiKlii : «Ne limeas ; oplinii catuli maler cris, pieiis nitiiiuft jam pucrilns affectus. Pcrsua?iim au
j^
qui donius Dni cuslos luiunis, maguos |
ro ea oou- lom essc animo suo faieri sulebal quod eain credi-
ira iiiiiuicos (idi-i ediiurus esl lairalus. EriS eniiu deril lunc horani fuisse Dominicte nativitalis. Sed
cgregiiis praBilioalor, el lau.]uara bonuscanis, gratia et facile erat adverlcre his qui cjus auditoiiura
liiiguie me-Ucinalis iii inuliis inullos niorbos cura- frequenlaverunt, in quauta eum benediciione ca-
luras esl aniinaruui. » Ouo resjjouso lauiier jiia ei hora pnevencrit Uoniinus, cum in bis quffi ad illud
iiuelis quasi a Deo su=ceplo, teta eflicitur, et jara periinent sacramenluin ei sensus ei profuiidiur,
tunc in amoivin noiidiim nati lota ir.insiimditur, ct scrino cO(.iosior su;'pctere vide.-etur. Unde el
cogil.-ins eiim sacris Lilteris erudiendum tradere, postmodum iu laudem ejusdem Geniiricis el Gc-
secuiidi:m inodum visionis ei inierjirelalionis, qua n li, el sauctte ejus Naiivitaiis, insigne edidil opu-
ei de tam sublimia |iroinitiebaniur.
illo sculura.inter inilia OiCiuin suoiuin seu traclatuum,
.3. Quod et lacluni esl. Mox enim ut fciici partu sumpla niiiteria ex eo tvangelii loco ubi legilur
eJidii, uon r.Knio obtulil eum Deo, sieut rie aiiis MUsus e.ii Gabricl aiigelus a Deo in civilalem Guli-
agerc consueverat : seJ, EicuiÎegiiur -de sancia lie.'(; {Luc. i, 2G), et Cictcra quce ibi sequunlur. Nc-
Anna malre Samueli?, quai peiilum a Doraino el que illud taceudum, quod ab ipsis jam puerilibus
?.cee|iluin liiiuni in labtrnaculo ejus destiiiavit per- (
aanis, si qnos poterat nummos liabere, clanilc-
peiuo serviturum (/ Keg. i), s.'c eumin

etipsa stiiias fiiciens eleeraosynas, pro aHate, iino supra
Eccle>ia Dei aceeplabile oblulit munus. Unde el ajialura pieialis opera seciabalur.
quani ciiius potuit, in ecclesia Castellionis, quae fi. Cum auiem aliquanlo lempore evoluto, proli-
po.^tmoilum ipsius Bernai-ui opera a sa;oulari cou- cieiis setate el graiia apud Deum el honiines, pucr
viTsaiioiie in Ordin. m rcgulariuni canonicoium pro- Bcriiardus de pueriiia iransirei-in adolesCenliam,
mol.i cognosciiur, niagistris litleraruni iradenseru- mater ej us liberis lideliter educalis, et vias sa?culi
dieiidym, egit quidqiiid poiuit ut in eis proCcsret. iDi;redicniibu.<, quasi peraclis oninibus qme sua
Puer aulein et gralia jdenus, el ingenio natnrali polerant, feliciler migravit ad Doininum. Ohdormivit
leiis, ciio iu lioc matris desiderium implevit. Nam autcm psalleuiibus clericis, qui canvencranf, et
in lillerarura quidem studio supra ielaiem et prte ipsa psallens, ut in extr.:misquoque, cum jam vox
cos-taiieis suis prodciel>al ; sed iu rebus sa;cularibus ejus audiri nou ptssci, adlmc moveri labia vMe-
jam morlilicationem futurie perfeeiionis velut natu- renlur, et lingua palpitan^ Daminum ooniiteri. De-
rslitor inchoabai. Erai quippe siinpiicissimus ia sae- mum inter lilanioe supidicatioiies, cuni diceietur.
eularibus, air.ans habilare secnm, publieura fugi- C " Pei" passioneai el cruceni iuani libera eam, Do-
ians, inire cogitativus, parenliljCis obediens el sub- iiiine, » elevans nânum siguavii se, el emisit spiri-
diius, omnibus beniguus et giatus, domi simpiex tiim, ita uv manum iion posict deponer..' quam leva-
et quietus, foris rarus, et, ultra qnam credi po-isil, lal. Ex hoc Beniardus suo jam more, suo jure vi-
vereciindus, nus luam multum ioqui amaos, Deo ctitare iiicipiens, eleganti cor, ore, grata facie pra;-
'levoius, ut puram ci pucriiiam suam conservarei cminens, suavissimis ornatiis moribus, acri ingenio
îlierariim eiidin siudio dediius, por qua? in Scri- prsfidilus, accepnbili pollens eloquio, niagna; spei
piuris Deura disceret ei cogaij.scerei. adoleseens priedicabatur. Cui, tanquam iugredi.nli

«•JSJ CAPUT 11. Sieculum, plures sc vite sieculi ipsius offerre ccepe-
De ejus pieiate, misericordiii, uc siudio castitatis. ruiit, ei in oinnibus assurgere prosperitates vitie
4. Ciiin adliuc puerulus gravi capitis dolore hujus, ei magna; spes uudiqiie arridere. Obsideb.inl
vexarclur, decidit iu leciulim. Adducla antcin ad animunijuvenis benignum sodalium dis-imil' s mo-
eum est muliercula, quasi dolorem miligaiura car- res, et amiciiia; procelljsae similem s-ibi efficere ge-
minibus. (juani cum illc appropiuquantcm sentiret siieutis. Qui«* si ei dulcescere perstiiissenl, necesse
cum quibusdam ciirminalibus instrumenlis, cum n erat amareicere illi, quod in hac vita dulcius cordi
indiguatione miigna exclamans, a se repulil ei ab- ejus iusedoral, castilalis amorem. Cui prscipue
jecit. invidenscoluber lortuosus, spai-geuat laqueqs tenta-
5. Aderat aliquando solemnis illa nox Nativitaiis tiouum, ;ic variis occursibus calcineo ejus insi-
Dominicx, et ad solemues vigilias omnes, ut ino- diabatur.

ris e-il, parabaiUur. Cumque ceiebrandi nocturni 7. Circa idem tempus inslinctu da;monis,in le-
ofliiii hora aliquanlisper proleiaretur, conligitse- ctura di rniienlis injecia est puella nudii. Qaaii i!le
dentera e.\spectaotemque Beri.arduin cum ea;leris senliens, cuni omiii pace et silentio, paritm ci !c-
iiiclinato capite paululum sopurari. Adfuii illico cluli, quani occupiverai, cesii, et in laius aU^rum
puMO suo se revelaus pueri jesu sancia nativitas, fc convertit, ac dormivil. Misera vero illa aiiqiiau-
lcncriE fid(!i siiggerens incremenia, el divir.je iu eo diu jiicuit, busliueus et ex<pei tans, deiude palpans
inciioans mybteria conlemplalionis. Auparuit enim ci stimuiiiiis. Novissinie cum in mubilis ilie persi-
ei veliit denuo proeelens sponsas e thalamo suo. sliret, illa, licot irapudentissima csset, eriibuil, et
Apparuit ei quasi iloruiu aute oculos suos nascens i orrore ingenti atque admir.aione pcrfusa, relicto
ev utcro malii.s Viruinis Verbum inlans, spuciosus co surgens auÛjît. Contigit iiem ut cum sociis ali-
orma pr.T fiiii.i hominu';), et pueri sancti in so ra- q'.'aulis apiid matronara aliquam Bernardus hospi-
413 AL-CTOnE ALA.NO,
laretur.Considerans autem inulier adolescenlem n lum, etefmndenscorsuum ante coQspeetum D<»nim
dcconim a3)iccin,capla cst 159S-^ iiiqiKO oeuloruin Dei sui. Ea igiiur die firmatum est proposilura
suoruni, cl iu concupisccatiani cjus exarsii. Cum- curdis eju?.
que tanqua;n lionoratiori oninium, seorsuni ei fe- Nec vcrc surda aure percepit vocera dicentis.
9.
cisset lecsuliim pnvparari, surgeus ipsa de nocle Qui audit, dicai, Yetii (Apoc. xxii, n). Siqmdem
iinpudeuler accessii ad eum. Quam Beriiard:!S soo- ab iila hora, sicut ignis qui comburit silvam, ';t
liens, nec consilii iaops, clamare coepit : « Latro- sieut flamma comburons montes, Liuc inde pri.is
nes, latrones. » Ad quam vocem fugit mulier, fa- viciniora qiia;que corripiens, poslmodum iu ulli'-
milia oinnis exsurgit, lucerna arcendiiur, lalro riora progrudiiur : sic ignis quem Domiiius misoru
quseritur, sed niinime iuvenitur. Aii lectulos sin- in cor s rvi sui, voliiis ut arderet, prinio fratrej
guli redeiint, fit silentium, liunt lenobrie sicut ejus aggreditur, solo minimo, ad conversionem
prius, paiisant CiBleri, sed non illa miscra requie- niiuiis adliuc liabili, se::iori patri ad solaliuin dere-
scit. Exsurgit denuo, et Bernardi lectulum petit ; sed licto; deimJe cognaios, et amicos, et notos, socios
denuo ille proclamat, « L-ilrones, lairones. » Qu-.e- et de quibusciiuquo polerat esse sp"3 conversionib.
ritur iterum latro, latet iterum, nec a)j eo qui soiiis Primus oinnium Galdricns avunculus ejiis, absquc
"
novcrat pitolicatur. Usque tertio improlja iiiuliei" cliliuione aut hfesiiatioue, in scntenllain ivit nepo
sic ri'pulsa, vix tandem, seu metu, seu dcspera- tis, el consensum conversionis; vir honestus ct
tione victa cessavit. Cuni autem die soquenli iter potens iu sseculo, et in .saecularis niiliiiae gloria nc-
agerem, arguenles Berriardum socii, qiiosnam to- uiinjius, dominus castri iii territorio .^duonsi
tifs eo noi"te iatrones soinuiaveril, peiqiiirehani. quod Tuilliiim Jicitur. Couiinuo etiain BartlioIoma,'Uo
Q:iii)us iiie : < Veracitor, inquit, adf-rat i/ilro, et occuiTCUs juniur cieleris frairibus, et necdum
miiii castitalem liospita siibripere niiebalur. » i»iies, sine diiriculiate, eadem hora salnlaribu:-,
CAPUT liL monitis dedit assensum. Porro Andreas, Bernardo

Miindi contemplum ac fugam concipit, aliisque per- ctiam ipse junior, et novus eo tenipore miles, ver-
suadet. bum fratris diflidliiis admiiteiiai, donec subito ex-

8. Iiiler liaec tarnen cogiians ct perpeudciis, quol clamavii : « Video mairem moam. » "isibiliter si-
vulgo dicitur, noa esse tutmii diu coljabitare serpeuti, quideiti ei apparuit, serena facie, siiljiiJens ei
fugam inedilari coepit. Videbalenim mundi'mei prin- eongratiilaas proposiio i2Sii filiorum, Iiaque et
cipem ejus cxterius mulla sibi offercntem, multa ipse contiiiuo manus dedil, et de tirone sa^culi fa-
promittentem, inagnas res, spos majores, sed Ihilaces C cUis esl miles Christi. Guldo vero prlniogenitu:
omnes, et vaniiaiem vanitatuin, el oinnia vaniialcm. Irairum conjugio jam allig.itus erai, vir m.ignus, ei
Veritatem vero ipsim interius jugiier audicbjl cla- pra' aliis jam in sceoulo radicaius.- ilic primo pau-
mantem,etdicentem: Yeniteadme,omnes(pj.ilaboru- liilum ha;sitans, sed eontinuo rem perpendens ei
iis et oneraii csti!i,et eqoreficiaia vos. Tollitejugum rccogitans, conversioni coufeasit, si tamen conjnx
meumsupcrvos,etinucnietis requicmanimabusves- ananeret. Yerum id quidrm de juveucula iiobili, et
Iris (Matih. xi, 28, 29). Pcifoclius vero relinqucre parvulas fiiias nutrienii, pene impossible videbaiur.
mundum deliberans, cuepit iucjuirere et iuvestigare, Al Berui.nius ue misericordia Domini spein conci-
ubi cerlius et purius inveniret requiem animje suas piens certiorem, incunctanter ei spopondit, aul
sub jugo Christi. Inquirenii aulein occurrit Cister- conseiisuram feininam, aut celeriter moriturara.
cii innovaiifi monasiicaj religionis nova plantatlo, Demumcuiircmnimodis i!!c' rcnuerct, vir ejus mag-
messis muUa, sed operariis indi,:;ee-, cum vix ad- imo jam oa prieventus virtulc tidei, ia qua
i.iinimus,
huc aliquis conversionis gratia iiluc declinaret, ob po.^lmodum excelk-nler enituit, virilo consilium Uo-
niiniam vita; ipsiuset paupertaiis ausieriiatem. Quffi mino iuspiranie concepit, ut abjiciens quidqixid
taraen cum animum vere Deum quterentem minime r» liabere videbaiur in sasculo, viiam instiiueret agere
terrerenl, posthabila omni hiesitationi" ae timore, rusticanam, !abd:'&i-e scilicet manibus propriis,
illuc vertit intentio.icm, posse se eesliiiians ciiiiiiiio Ui.de suara suslenlaret, et uxoris vitam, quam invi-
ibi delitescere ei abscoiidi. Ubi vei-o dc couversioue tani dimittere uon liceb;il. interim supervenit Ber-
traclantem fratres rjus, et qui carnalitcr eum dili- nardus, qui undiqus aiios aique alios colligens dis-
gebant, persenserunt, omnimodis agcre cosperuot, currebal. Nec mora, flageliatur pra^dicia Guidonis
ul animum ejiis ad studium possent diveriere liite- uxor inlirmitalo gravi, Ei cognoscens quia duruin
rarum, amore scienti» siecularis Siecuio nrctius
et esset sibi . coniiâ stiiiiulurn caieiiraro, accersito
implicare. Qna nimirum suygestione, sicut fateri Bernardo veniam deprecaiur, el prior ipsa conver-
solebat, propemodum retaidati fueraut ejus grossus, sioais peiit assensum. Deniqiie jnxta morcm nccle-
Et cumaliquando ad eosdein pergeret fralres, ic ob- tissticum separata a viro, inierveniente parili voto
sidione castri, quod Granceium dicitur, cum tiiigonc cjstitaiis, in c<jelum sanciimoniaiiuffi transiil femi-
duce BurgundiiE coiistituios, coepit in liiijnsmodi co- niruni, religiose serviens Deo usque ad mortem.
gilalione veheineatius auxiari. Inveiitaque in itiiicre 10. Seoundus naiu posiGuidonem Girardus eral,
ecclesia quadam, diverlit, et ingressiis oravit cum miies ii! armis strenu^js, niagme prudeaiije, be;-i-
multo iinbre lacrjmarum, expandens maiius in cue- i^nitatis cximi.T, 31 qui ab omijibus diligeretur. (ûi
A 8BKNARD1 VITA SEGUJiDA 476
Cffteris, u! dicliipi esl. primo auHiii'. ei iirimii die « adhuc superesi quod audias. n OcuH quippe ejus
acquiesceutibu?, le;iiaiem ropuliin-?, ut nios est lenebanlur, noc prorsus quid agerel intelligebat.
sapiemi* saecularis, obsliinuo aniiuo .<;aluljre cousi- DeiniJm ad aliiores gradus ecclesiae cum adhuc coin-
liiim ex frairis rnonita repel!ebat, T uin Bernurdus pcdituin data manu Girardum sublevassel, intro-
lide jam igncus , ct frato.-na; cliariiaiis zelo mirum eunte ilio ecclesiam, iudc primum quid agcrciur
exasperauiS ia inodum. « Scio, iuiiuil, scio, sola agnovit, et conatus eum rctinere non potuit. lioc
vcxalio dabit iiuciioctUQi audiiiii. » Iligitumque modo Girardus a captivitate araoris sajculi bujus.
laleri ejus a|'puii(;ns. « Veniet, iuqnil, (iies, el cito et captivitate tiliorum sseculi hujus liberaius, volum
veniei, ouni laucea, iateri hulc infixa, pervium fa- quod voverat fidelitor exsolvit. la quo poiissimum
ciet iter ad cor iuum, consilio salutis lua-, quod noium fecit Doniinus, a quanta perfoctionc et san-
modo aspernaris ; et limebis quidem, sed minirae ctae conversatioois gratia iste Dei famulus Bernar-
morieris. « Sic .iictura, et sic factum esi. Paucissi- dus coeperil, qui in ejus spiritu, qiii fecit quse fulura
mis interposiiis diebus circuinvallatus ab inimicis, sunt,, quod erat futurum videre potuit quasi jam
captus ct vulueiatus, juxta verbum fratris, lauceam facium. Priesentialiter quippc in Ulere fratris ei
gestans ipsi iieteri, pidcmquc infixam loco, cui _ iancea apparebat, qiiando dijîtum applicuit, sicui.
Bernardus digitum applicucrai, traliebalur, ei mor- ** poslmodum ipse coufessus esl, cum ab his iaterro-
tem quasi jani prjescuteni metueus, clamabat garetur, quibus celare nou poterat.
I' Mon;iclius suiu, raonaclias sum C.isterciensis. » 11. Guin die quadain Bernardus cum cteleris,
Nihilomiiuis l.nuencapiusot reclusus in cuslodia esl. secum in eodem spiritu congrogatis, quamdam in-
Vocalus csi BiMiia.vius per oelorem nuntiiim, sed trassei cccitsiani, aiiostolicum illud capitnluni lege-
nou venii. « Soi(!|iam, inquii, et i>ra2di.'erain quod balur Fidelu Deus, quia qui ccepU in uolds opus
:
diirum foret c-i couira stiinuium calciirare: nec bonum, ipse pcrficict usque in diem Chrisli Jcsu
lameu ad morlein ci vuluus hoc, sed ad viiam. » Et (Piiilipp. 1, 6; Quod devotus juvenis haud socus
facium esl ita : oiijuidem de vulnere pra^ter spem accepit, quara si ue cuslo sonuissel. Ex; ultans iia-
cito couvaluil; propusituni vero seu voiuui, quod que jam pater regeneratorum iu Christo
spirilualis
voveral, non mutavii. Gumqiie jara lil)er ab amore fratrum suoruin, et manum Domiiii secum operan-
sa;cuii h^siilibiis adnui: vinculis teueretur, et boc teui intelligens, coepit ex hi,>c praedicalioni insislere,
solum essel quod ejus propositura retaruaret, ia et quoscuuquo poterat aggregare. Crepit novu'n
hoc etiam ciio ad.''uil ei luisericordia Dei. Venit fra- hominem induere, ot cura quitius de liiteris saiouli
ter ejus iaborans ui crui pussct, et uon profecil. C seu de sifciilo agere solebat, de seriis el conversione
Et ciira nee loqni ei permiuerelur, accedens ad tractare, ostendeus gaudia muii.ii fugitiva, vita; mi-
carcorcm clarnavil : « Scilo, fraler Girarde, quia serias, celerom mortoni, vitam post mortera, soiiin
iluri sumus in proximo, cl luonasterium introituri. bouis seu in malis perpetrani fore. Quid multa?
Tu vero, quaudoquiiieiu exire non licol, hio inona- Quotquot ad hoc prsordinati eranl, operaulc in eis
chus esto, sciens quod vis ei noa [lOies, pro facto gratia Dei et verbo virlutis ejus, et oiatione el in-
repuiari. « Cumque Girardus mairis ac magis an- staniia servi ejiis, primo cunciati, deiudc compuu-
xiareiur, jiaucis (lielm.s interpo-iitis audivit vocera cti, altcr post alterum credebant et consentiebaut.
diccniem sibi iu somdis « Hodie : liberaberis. » Inier quos adjuuctus est ei Uugo Maiisconensis, qui
Erat auleni sacrum Quadragesimffi teuipus. Oirca poslea raplus a Pontioiaco ca-nubio, quod ipse ibi-
vespertinaiii iiaque diei horaui cogiiaus quod au- dem abbas a^dificavit, Autissiodorensi Ecclesiae
diorat conipedes suasteiigit, etecce forrum ex parte pr*fiiii nierito et honore pouiideis. Hic audieos de
in manu ejus crepuit; iit minus jam lenerciur, et conversione socii ol amici cliarissimi Bernaidi,
«liquaienus ii.ccdere posset. Sed quid ajêret? lirai Dnbat qiiasi perditura, quem sfeculo moiluum au-
ostiuin obseralum, et pro loribus pauperum mulii- rt diebat. Ubi autem data est uirique primo facullas
ludo. Surre.\il lanien,ei noii tam spe evaJendi iiuam inului coUoquii, post dissimiles laiiryraas ct genii-
jaeoiiili ta.'(lio, seu curiosiiate leiitandi, accedens ad lus dissimilium dolorum, verba verbis cceperunt
osliuiu subierrunea; donnis, in qua viuctus etcluusus conforri, et res rebus camparari. Cumque inter ipsa
erat, mox ut pessuluni tetigit, scra lota inter ma- verba familiaris amiciiia» Hugoni infundcrelur spi-
uus ejus coliipsa esl, et osliuui iloiuus apertum. ritus veritatis, alian jam faciem liabere ca>perunt
Exicusque nedetentira, sicut i;omo eon.pcililus fld vcrba mutu.o collocuiic:iis. Datis itaque dexteris in
ecclesiain, iibi adhui; vesperlina ceirlir.iliantiir olfi- sodalitium novx viUT-,lunge dignius veriusquo facti
cia, ppileudebai. porro mendici qui pro foriims sunt cor unura et aniua unu io Chnsto, quaiu iu
doiuusastaban?, viden'es quod liebat, et diviuiius sxculo aute fuisseiit. Post paucos autPiu dies aun-
exierriii, in fugam versi suiil, nlliil clamanles. liatur Bernardo subversuin ab aliis eunidem lluiô-
Cuinquc jam ecch-sia' propiiiqiiaret, eyri.diens qui- nem a pioposiio resillre. Qiii oppGiiuoiiaie iuvcnts,
dam de lainilir< domus cnpti\iiaiis suu'. yeiinanus quod magnus quidam episcoporum conventus illis
iliius 19'iO a quo casluliebalur, videusque ad in partib'js haberetur, lestinat ui revocel |iereuo-
eoclesiam properanieni, « Tarde, inquit, Girarde, tem, iterumqiie parturiai. Observanies autem prae-
vp.iisii. " Expavescenle Giraido, « Festina, ait , dicti sodiiles ot subversores Ilugouis, viso Bernardo
47? AUCTORE ALANO. 478
pr?edam ambiunt suatn, el omacm oi loquendi adi- « CAPUT IV

n)unt ficultatem, omaem adiium intercludunt. Al Bernardas euin aociis Cisiercium ingredilur, uii dc
ille, cuiri ei luqui non jjosset, clamabat pro eo ad ejus mv.rtijlcalione iempore tirocinii.
Dorainum. Qiio orante cura lacrymis, subiia et ve- 14. .lam vero advtniente die reddentli voli cl oum-
hemens iuundaiio pluviae raox erupit Consederanl jjlendi dcsi.lcrii, egressiis esl dc doino paierna Ber-
aulem in canipo, quod aer serenus essel, ct nil lale nardus uater fratium suoriim, cum frairibus suis,
sperarcut. Dispersi igitur omnes aJ repeniinum ini- filiis suis spirilualibus, quos vcrbo vita; Ghristo ge-
brem, vicum proximum peiuut. \l Bernardus Uu- nuerat. Videns aulem Guido primogenitus fralrum
gonem tenens : « Mecum, ait, sustuiebis liujus piu- suoruui Nivardum fratrem suum, miiiimuin puorum,
via; yuttas. « Cunique soii reinaasissont, Domiuus cum pueris aliis ia plalea : « Eia, iuquit, frati^r Ni-
reddidii eis continuo et aeris et animi sereuitalem. varde, ad te solum respicit omnis lerra possessionis
Ibi renovatum est ftedus et propositum coniirnui- nostrbe. s Ad quodpuernon puerilitcr molus : c Vo-
tum, quod non poiuit deiiiceps violari. bis ergo, inqiiit, ca>lum: milii lerra? Non ex ffiqno
12. Videbat ista peccator, el irasccbaiur, doiiti- divisio liiee facia esi. » Quo diclo abeuutibus il.is,
bus suis fremebat et labescebat ;

justus auiem cou- mndico posl tempore et ipse fralres seculus, ncc a
iidens in Domino, gloriose de saeculo triumpliabai. O patre, nec a propinquis seu amicis potuitdetiueri.
Jamque eo publice et privatim praedicante, maires Supererat de Deo dicata domo iHa pater cum fiiia,
filios abscondebiint , uxoros delinfibant marilos, de quibusetiam suo ioco dicemus. F.o tempoie nove!-
amici amicos averlehant ; quia voci cjus Spiritus lus et pusilliisgrex Cisie.''clcnsis sub alibaie deg^-ns,
sanctus taula; dabat voceni virlutis, ut vix aiiquis vii'0 vcnerabili Stephano cu:ii jain graviier laidio ei
aliquem teneret affectus, Crescinilft siquidem nu- esse inciperet paucitas sua, et omuis spes posterita-
iutTO eoruui i(ui iu Laiic conversionis unaiumilaloin lis decideret, in quam sanrtie illius p;iupertatis liap-
ooustnseraiil, sicui do primilivis licclesia! filiis Ir- rediias trausfunderelur, venerar.iibis omnibu.i iii e.i
gitur: Multitudini^ cortim Cfut cuv uuum et anima viiie sauctitatfin, scd refugientibus ausierilatem; re-
tim iii Doiniiiu (.lct. iv, 32), et iiabitubant l!$'H |iento diviua liiec visitatioce lam lipia, lain ir.spora-
tinanimiier xinmi, nec guisquam aliorum uudebat la, lam suliita lajiificat 's est, ui iu die illa responsum
conjuuyere ei? {Acl. v, 12, 13}. Erat enim cis Ca- lioc a Spirilu sancio accepi.Hse sibi doinus illa vide-
slelliooi donms una propria ei cummunis oinniuin, reiur : L(ctare,s(.erHU, quir itoii pariebiis ; ertimpe cf
ubi convciiiybatil, et coiiabitabant, ei colloqueban- cluma,qu.a'noniJariuricba^:quiamaltijiiiidcseria',
tur, quam iiiijrodi vix audoliat qui noa esset deciflu
Q mayis quamejas ottu; liabei viruia [Isai. liv, 1) lia :
eorum Sed el si quis intrabai, sidens et autliens quibus postmodum visura es iiiios liliorum usqiic
quae ibi gerebaulur , coiiviucebatur ab orauibus ,
in mulla* generationes.
dijudicaljaiur ab oraiubus : et atioraiis Dominum, 13. Anuo ab iucaruatioae Domlui millosiuio cen-
ei, coaiiieiis qiiod Deiis vere esset in ilils , aut ipse tesiino decimo tertio, a cousiitutioue doniiis Cisier-
luiiiiiimiiaU 1'oruiii Hdlia'rebal, aut reccdeu^ llobat cicusis quindecimo, servus Dei fieruardus anucs
seuictijisuui, ilios sutcm bealiticabat. Hoc eniin natus circiler duo et \igiuti [ai. ires et vigiiiti|, Ci-
illis tempoiibiis, ei in il.is eial pariibus iiiaiiditum, stcrcium iiigrossus cum.sociis amplius <|uam Iri-
utaiicujus adlmc iu sseculo couunoramis couveisio ginla, 8ub abliate Slephano, suavi jugo Cliristi co-
pra3Si:iretur. Ipsi vero qu.isi ineusiljus sex, post pii- lum subiuisit. Ab illa aiilem die dedit iJominus bc-
mum pronotilum in savulaii habitu stabaut, ut per- ueiiictionem, et vinca Domini sabaoih dedit iVu-
illa
inde plures cougregareutur, dum quorumdain ne- ctuin suum, exlcndens palmilcssuos usque ad marc,
gotia per id tempoiis cxpediebautur. cl iiltra mare propagines cjus. Hajc quidem fiiorc
13. Cum autem jam sus(.ecta esse inciperei mul- Viri Dei couversiouis Sijncta principia. Conversatio-
tiludb, nc quem de uumero ooruui subriperet is qui n uis autein ojus iusignia, quoraodo viiam anêlic;'.m
isntat, placuit Oeo super lioc revt;lare qaiJ fuiurum gercus iii ttriis vi.vii, noniiiicni enarrare posse pulo,
essct. Aspiciebal eiiiiii quiiiaiu eorum iu visu noctis, qui iion vivat de spiritu, de quo ille vi.i;ii. Sulius
el videbal quasi oraucs couscdisse iu douio uua, ct quippe donautis ei accipienlis est qnantum ab
u«ssc,
per ordiuem singuios qiiîsi coiiimiinicare de cibo ipso mox coiiversionis exordio praeveneiit eum Do-
quodam miri candoiis tl sa;Oiis : quom ca^lcris miiiHs iii bcnediciiuiiibusdulcediuissuas; quaiita rc-
omniibus opliuii! suspcieutibus et cum gaudio pleveiit graiia clocliouis, quomouo 1 949 ab iibcr-
magno, diios ex omiii uuuiero iilo uotabai a cibi il- latediiinussufe inobriaverii eum.Ingressus estauleni
lius parlicipaiioue vacuos romausi.sse. Alter nam- domuni illam pauperem spirilu, ct eo adiiuc tcuipora
que eorum uec sumebat alter quidem suioere vi- ; absconditan) ac pene uutlam, inlentioue ibi luo-
debaiui, sed tunquam minus caute sumerot, spar- rieudi a cordibus et mciiioria iiomiuum, et spe deii-
gebatur. Uiruinque vero poslea probavit eventus. tescendi ct lalcudt lanquam va.-* pcrditum; Deo aliter
Aller eniiu priusquam ventum esset ad rem, di.sponenie, et cum silji m vas elcciionis prw]iaraiile,
conversus retrorsiim abiil, ot ia sa;culum rediil : non soiuiu ad Oruiuem raouasticura coufortauduiu
. lier coepil qmdem cum ca;teris opus boiium, sed <ic dilalandurn, sed ad purtAQdum nomea suum co-
noa perfecii ram regibus ei geutibu», et usque ad exireiuura ter-

4:9 S. BRRNARDl V[TA SBCUNDA m
rm. Ipse vero nil taie de se i<esiiroans aut cojîtans, A puritatis ct gratise copio5% perfusus homo quoque
polius ad cuslodiarn cordis sui el proposili conslaii- • cxtcrior vidcrclur. Corpus anle tenulssimum et
tiaiii lioc seiiiper in cordc, sa?pe cti.im in ore liabe- sine caraibus eial. Ipsa eliam subtilisîma cuiis in
bal : • Bernarde, ad quid veiiisli? » Et sicut de Do- genis niodice rubcns ; ills nimirum quidquid calo-
mino legilur, quia ccr.pit Jesus fucere et doccrc (Acl. ris iucrat iiatura'is, assidua mediiatio, ct studiuin
!, 1) : a prima die iii ccUam Noviiiorum iugressus sacrK compunctionis attraxerat. Gsnsarios ex flayo
sui, ipse ca;pit agere iu semelipso quod alios erat colorabaiiir et candido ; barba subrufa, circa liuciu
doclurus. vita; ejus respersa canis. Statura .mediocritalis ho-

16. Ipse cuin Novilius essei, in nuiio sibi |iarcins, nestie, loni;itudini tamen viciuior apparebat. Sed
instabnt omniinodis niortilicare non solum concupi- cum caro in eo ex dono pn^^veuieutis graiia?, adju-
scentias carnis, quie per corpus liuni, sed et s?nsus torio subseqiieniis nalura?, et usu bono spiritualis
ipsos pcr quos liunt. Cum enim jimi interiori sensu disciplicie, vix jam aliquid concupisceret adversus
illumiuati ainoris, uulciiis ac iVequentius senlire in- siiirituiii, hoc est, quud spiritum litderet; spiritus
ciperet desurûm sibi .«ipiraiiiein suaviialom, seasui supra vires, supra virtuiem cariiis e'. snngniiiis
illi interiori limens a sensibus corpo;is, vix laiiium tanta adversus carneui coucupiscebat, ui. iiiiirniunu
eis peniiitiebal ,
quaiuum sufGceret ad exterioris •^ animal cadens sub onere,i'esurgere non valeret.
cum liominibus conversaiiouis societatem. Quod
cuin continui usus instanlia iu consupiuilineni miit^v 1«1S CAPUTVl.
rel,consuetudo ipsa quodamiriouo vertcbalui" in na- De fundntione Clurm-Yallis, et Dernardi ordina-
turam : totusque absorptus in spiritum, .saepe [al. lione in abbatem.
spe] lota iu Deum direcla inlentione, seu in medita- 18. Cum aulem placuit ei, qui eura scgregavit a
tionc spirituali tota occupata mrnioria, videns non saeculo, et vocavit, ut ampliore gralia revelarel in
'
viilebat, autiions non audiebat; nlhil sapiebat gu- eo gloriain suam, et multos filios Dei qui eraal di-
siaiiii, vix aiiquid sensu aliquo corporis sentiebat. spersi, per eum congregaretin unum; misit in cor
Jam annum integrum exegeral iii cella No-
iiuippe abbaiis Stephani ad tedificandum doiiiuni Clarse-
viiioruin, cum exiens inde ignorarel adhuc an ha- Val is mitlere fraires ejus. Qiubus abeuniibus
berei domus ipsa te.studinem, quam solemus dicere ipsum pra;fecit abbatem, mirauiibus sane illis, !an~
ca,'laturam. Multo ti.niiore lre.|uentaverat intia.ns et quam matuiis et streiiuis viris, et timeiilibus ei
exieus domum ecclesiafc, lum in ejus capile, ubi Ires lum pro teuerioris wlate Juventutis, lum pro cor-
traut, unam tautuin fenestram esse aibitraretur. C poris inlirmitate, et miuori usu exterioris occupa-
Curiositaiis enim sensii morlificaio, nil buiusraodi lionis. Erat autcm Clara-Vallis loeus in territorio
seiiiieual ; vel si cuni iorie aliquando contingebal Liiigonensi, non longe a iluvio Alba, antiqua spe-
videre, memoria, ut dictum esi, alibi oeciipala nou lun.a latronum, qua' Ab-int!iialis vallis antiquitus
ailve: iebal. Siiie meinoria quippe sensus sentienlis dicibatur. Ibl ergo in loco horroris ct vastae solitu-
minus cilicax cst. dinis coiisederunt viri illi viriuiis, facluri de spe-
lunca latroiium, tempium Dei et domum oraiiouis.
CAPUT V.
Ubi simpliciter aliquanto tempore Deo servierunt
De Bernardi dotibus, ei- corporis kabitu. in paupcri. tespiritus, iu fame et siii, in fiigore
17. .W^tura quoiue non disseuiiebat in eo a gra- et nuditate, in vigiliis multis. Puhiiemaria sffijiius
tia, ul iu eo quoque impiOtum qucdammodo viderc- ex loliis fagi conficiebantur. Pauis instar proplie-
tur es-e quod legiiur Puer eram ingeniosus, et sor-
: tici illius ex hordeo ei milio et vicia crat, ita at
litus sum animam honain; ct cum mnfjis esscm. bo- aliquaado religioius vir quidam appo,situm sibi in
Uhs, veni ad corpus incoinqainatum \Sap. viii, 19, liospiiio uberiira plorans clam asporiavorit, quasi
20). Ad conieraplanda qiiippe spiriiualia quseque n pro miraculo omnibus oslendendurn, quod inde vi-
scu di\ina, cum graiia spirituali, naturali quadam vercnt homines, ei tales homiues, A-t virum Dei
\irtuie poliebat ingeuii; sortilusque est etiani ifise miuus ista niovebanl. Summa ei soliicitudo de sa-
iii lioc animam bonam, seusualiiatem non curiose lute miiltorum, quja a prima die conversionis suse
lascivam, nec snperbe rebelieiii, sed . congauden- usque iu finera lam singulariter sacrum illius pe-
te:ij spiritualibus boiiis ei studiis, ei in eis quse ad ciusuosciiur possedisse, ul erga oiiiues animas ma-
D. um sunt, sponte sub.Jitam .spirilai et si^rvieuieiri : ternum gerere vidcrctur affectum. Erat ergo vehe-
corpus etiam iiullius conianiin.ilum conênsu fiagi- mens prsecordiis ejus saiictl d-siderii et saiicis
tii, ad serviendiim s(>iriiui iii servitio Dei aplissi- liumiliiatis Crtiiiiicius. Moilo euim seipsui.n deji-
nium inslruminlum. Apparebal in carne ejus gratia eiens, rateb.iliir iodignum, per quem fructus aiiquis
quiedaiii, spiritualis tameii poiius quara carnalis : iu proveniret : modo oblilus sui a;stuabat flagrautis-
vultii daritas praifuigebat, iion ierrena uiiqiic, sed sinio ardore. ita ut nnllam sibi nisi ex rauUorii.m
coeleslis : in oculis angeiica quiedaiTi puriias, et co- salute consolationera posse sduiiiterc \i'Jeretur.
lumbioa simpiiciias radiabat. Tania eral inicrioris Sane tiduciam chaiitas pariebal, seJ camdem ca-
ejus honoinis pulclu-itudo, ut evidentibus quibus- sliuabal humilitas.
dam indiciis foras erumperet, et de cumulo iulern» 19. Coniigit aliquaudo peractis vigiliis, ut egres-
481 AUCTOllii ALANO. •i82
sus foras, elloca vicina cinuiions, oraretafl Doini- « tlurtus et cniciiitus cordis, decrevil ab exterioribus
,
nu-n, quatenui accoptuni habciel obsequium- suum omnibusad interiora se recolligere, et in solitudino
ei fratiuni suonnn. Subito vcro stans in ipsa ora- cordis et secreto îlontii coniinere, donoc iniscii-
lione, moiiice inicrclusis ociili.-;, vidit untliquo cx corJia' suie supor hoc ei suam rcvclaret Doniiiuis
vicinis moMlibus laiiiam divcrsi ii«bitus et diveisie voiuniatom. Pauois auiem posiea cvolulis diobiis,
contiilionis honiinr.m multiiudincm iu infcriorcm vidit in visu noctis personam quamdam cum clari-
vallem dosooiiclcie, ut vallis ipsa capcrc noii possct, tntc sibi aslanlem, et niagna auctoriiale praecipien-
Quse visio quid iiortendcrit, jtni omnibus manifc- tein, liducialiter loqui quidquid d suggererelur iu
sturii est, Il.ic ergo Vir Dotiirni visione maf,'nifice apoiliono orissui ;
quoniaiii non ipse es.sct qui lo-
consolntus, e.\horiaius est fratres suos, coinnioncns querolur, sed Spiiitus Doi ioqueretur in eo. Et ex-
eos de miscricordia Oei nun.fiiain desperare. lunc inanifosiius in eo et per eum loquous Spiiitus
20. Cum autora quadain die Girardus frater ejus, sanctus, ot sormonem ei potentiorom el sonsum ci
cellarius doinus, apud eum conquererelur ad ncccs- in Soripturis abundantiorom suggerens, apud audi-
saria fratrum nuilla dcesse; \"ir Dei, quantuin in- toros quoqne graliain ei addidii et auctoiilatom.
terim ad pra>scnies angustias sulliccre possct, in- Inde erat quod tam conlidonter qiiaui utiliier loque-
quisivit. llle vero dnodecini [al. undecim) libras D batur ad docendum, ad arguendum, ad cordpien-
respondit. Tunc dimiilens euni, ad oraiioniin con- duin, ul, duin pi'aedicarel VLrbuiii Doi, quidquid af-
fugit. Po.-t paululuni vero redieiis Girardus, niulic- ferebat in mcJio, sic palens ct placsns e'liciebat, ct
rem quamdam de Casiellione loris esse, et velle ei circa iil unde agebatur, ofiicax ad movenduin, ut
loqui nunliavit. Ad quam cum ogrcderctur, prooi- mirarcntiir oinnes in verbis gratiae quae proccdebant
dens ad pedes ejus.eadem nuilior, duodcciin lide orc ejus.
brarum boncdio;ionem ei obtulit, orationum suf- 22. Pr;ei'atus quoqiie paler illius, qui domi ic-
fragia implorans viro suo periculose segrotanti. mansorat, venicns ad filios suos, appositus csl ad
Quam breviter alloculus, dimisii a se . « Vade, in- eos. Qui cum aliquanlum lempus ibi forissci, obiil
quiens, sanum invenies virum tuum. » !lla vero in senectutc bona. Soror quoque corum in saeoulo
abiens in domuni suara, sicut audierat, sic invonit. nupia et .saeculo dediia, cuin in divitiis et delieiis
Abbas vcro consolans pusillaniniilatem ccllarii sui, saeculi poriclitaretur, tisndcm aliquando inspiravit
ad sustineiidum Duininuin de csetero reddidit forei Deus ut fcatres suos visiiarct. Cumque venisset
tioreni. Nec tantum seracl hoc, sed spepe, cum hujus- quasi visura vcnerabiloni Bornardiim fratrern suuni,
modi in.slaret ne: essitas, ei certuin est di\ innin
Q et adossot cuin comilalu superbo ct apparaiu ; illo
adfuisse auxiiiura, unde non sperabatur. Propter dotestans el exsecrans cam tanquam rele diaboli ad
quod viri iirudenies, intelligentes manum Dornini cai.iendas aninias, nullaionus acquiescci)at exirc ad
esse cum eo, teneriiudinem menlis ejus, quasi a videnduin eain. Quodaudieiis, illa confusa et coin-
dcliciis (.afadisi nuper egressi, reruin exteriorura puncta vehementer, cumuuilus ei fratruin suorum
soUicitudine inquieiare perlimcscebant, eas ipsi occurrere dignarctur, tota iu laerymas resoluti
•
intra seni' lipsos , ul poierant , digorenlcs, et tum «Et si peccatrix sum, inquit, pro lalibiis Christus
tantummodo dc spiritualibus et intenoribus cunsu- mortuus est. Quia enini peccatrix sum, idciieo
lentes. colloquium et consiliuni bonorum roquiro. lit si de-
l'^ti CAPUT Vil. spicit fratcr ineus carnem mc:im, ne despiciat scr-
De Bernardi prcedicatione, et patris ac sororis con- vus Dei animain nieara. Venial, prfficipial; qiiid-
versioue. quid piwceperit, facere paraia sum. i.
Hanc ergo
21. Ipse si quando pro aedificatioie sormonem promissionein audiens, cxiit ad eain cum fratribus
ad eos habebat, hominibus supra homiucm loquens, suis frater ejus. Et qiiia eam a viro
non separare
vix inieiligebatur. Tamen juxta senlenliain eancii _ potcrat, priino verbo oiunem mundi gloriamin culUi
'*
Job, nofas putantes coiitradiccre ferinonibus Saucti vestlum et in oinnibus saeculi pompis interdixit; cl
{Job. VI, 10), non excusabaiil inlirmitaleni suain, foFinaiii vita; malris sua:, inquamuUo lcmpore vi-
scd accusabaiit. Cuinque ad nutuin arguenlis hunii- xeiat cum viro, ei indixit ; cl sic eam dimisit. Illa
liarentur qui argnebantur, ccepit eiiam spirilua'! vero obedicntissime pa.-ons pracccpto, rcdiit ad pro-
magisiro adversus fralres humiles el subjectos zo- pria, muiata rcpente secuudum omnipotentiam dex-
lus suus esse suspeclus. Unde factum est ut ficrot lerae Excclsi. Stupebani auicm omnes adolescentu-
tnagiat ra magistri pia huniilitas discipuloruni. lam nobiicm, delicalara, subita muialioKC in habitu
Cogitab.it eiiTm eos multos meliora el viciniora sa- (t victu, in medio sieculi vi'ain ducerc eremiticiiii,
luti suo in silentio meditari, quam ab ipso audi- inslare jcjunii», et vigiliis, «l contii.uis oralioiiibus,
renl; devotius et cflicacius salulem suam operari, et ab omni Steculo prorsus se facere alienam. Bicn-
quam cx ejus exemplo acciperent. Timebat vcro ex nio sicvixit cum viro sm : qui eiiain virtuto ejus
prsedicatione sua eos scandalizaii potius, quam ali- persevcraniife victus, landoin lib' ram a se diinit-
quid a'diticationis concipere. Cumquesupcr lioc lur- teus, faculiateni ei concossil serviendi Doo cui se prc-
barelur et constristaretur, el diversae cogitaloines bavit. III. i vcro opiala libcitate jioiiia, inonj tcrium
asccnderent in cor cjus ; posl multos cogilationum Julloiuni adiens, ouinsanciiincnialibus iuibi Deo sci-'
/i83 S. BliRNARDl VITA SECUiNDA 484
ientibiis reliquum vitae susb Deo vovil: ubi tantnm « Quid enim tantse Iiumilitati in tanta posset auclori
ei Dijmiaus 1945 gTatiam conlulit sancliialis, ut tate uegari ? Roversus ilaque Claram-Vallom, e.\tra
nuii miiiiis aiiimo, qunm carnc illorum probaietui' clnusira et terniinos monasteiii domuiaulam uiiani
virorum Dci cssc germana. lieii ei priccjpit, ordinans ot mandaus in cibo et
CAPUT VIII. poiu, sive in iiiiquo hujusmodi, circa eiim nulhm
Abhas consecratur a CiUllelino eiiucopo Cattilaii- leneri Ordiiii.^ dislrictionein, nullam de tota cuia
jiensi, qui valetudinis ejm curam suscipit. doiiais au eum referri sollicitudinom, sed sibi eum
23. Cura autem missus noviter Claram-Vallem viv/To sccuudum modura ab eo praislitutum. Sic
ibi
Bernaidus orJinandus essel, et sedes Lingommsis igilur ex prtecopio cpiscopi et abbaium feriatus ab
vacarct (142), ad quam ordiualio ijisa respicichal ; oiiini sollicitudinedomus, Deo vacr.but et sibi, qaasi
qiia»routibus fralribus, quo eum ducerent ordiiian- iu doliciis paradisi exsultans. Regium autem lilud
duni, oblulil se boua fama vcnerabilis Catalaunonsis cubiculum consiileraiilibus tantam $.m revereniiam
episcopi, opinaiissirai illius magisiri Guillelmi do inculiobrii, ac si aitare Doi ingrederentur. Saue cui-
Campellis, iliucqne enm transmiitendum defmiunt. dam homini rusiicano iraditus ertit ab episcopo ad
Sicquc facium est. Abiit auiem Calalaunum as- obedioiiduin, qui se curaiurum eum jactitans pol-
sumplo secuui Elbodooc monacbo qiiodam Cister- '' liccbatur. El iicot tam graviter iufirmaretur, offore-
cieiisi. Iniravit ergo prsedicti epiScopi domum juve- batitur ei cibi ..juos sanus quis vix prs angustia famis
iiis exesi corporis et moribundi, habitu quoque altiugeroi, admirantibus et labesceiitibus qui vide-
despicabills, subsequeute monaebo seniore, et ma- bant. ipse auiem in quem ha=c fiebaDl, indifferenter
gniluoiue et robore corporis eleganti ; aliis ridenii- cuncla suraensomnia apprcbubat. Sensu
, eequc
bus, aliis rem, sicut erat, iuterpretando vcneranti- quippe corrupto, emortuo pene saporo, vix aii-
et
biis.Cum aniemquaereretur quiseorum csset albas; quid discernebat. Solani enim aquara sihi sapere
lipiscopus iiiimus oculos in eum aperlos habens, diccbav, co quod dum sumerel, fauces ei el guttar
agnovii servum Dei, ei suscepit eum aicut servus rcfrigeiabat.
Dci. C.um oiiim priuio iu privato colloquio, omni 1«!© CAPUT iX.
melius locutione prudentiam juvenis mijgis raagisnue De visione tiunfnroKdw ClarcE- VaUis, ac mira ejus
prodmet verccuudia loquendi ; inlellexit vir sapiens sub Dernardo disciplina.
tlivinam visiiationem in adventu hosidiis sui, nec 26. Nocie fjuadaui solito alteuiius orando efiu-
deluit hospiialitatis pia instantia : sumptaque lami- dara! super se auiiiiam suam, cunr.' lenuiter sopo-
liariiaiis tiducia ct liberlate luquenJi, habilo ad al- Q ratu.«, voces audi\it tanquam trar.seuntis multitu-
tcrutiiun saiicto colloquio, nieljus eum commeuda- dinis copiosie. Evigilans aulem, ei easdem voces
bat conscieniia, quam vcrba. lix illa erô die.et ex pleniiis audiens, cellam quoque In qua j.acebat
illa bora lacii sunt cor unum et anmia una in Do- egressus , proseculus est abeunles. Haud procul
raiuo, iii taulura ut efficeretur Clarae-Vallensium non aijerat locus, densis adhuc spiuariim vepriumque
sola domus l^piscopi, st-d per ipsum toia civitas i'ri:tolIs aliuuiJaus, sed nunc loiige n.ulalus ab illo.
Calalauueusis. Quiu ctiaui Remensis proviucia el Super hunc aliquandiu stabant vciul alternantes
Gallia loia (ler euui iu dovoiionem extitata eA, et chori, binc inde dispositi, et Vir sanctus audiebat
revereiiiiaiii Viri Dei. Ab illo siquidem tauto epi- ei delcctatiatur. Cujus tamea mysiorium visi^nis
scopo oaeteri didicerunl suscipere cmn et revereri non prius aguovit, tjuam translatis posl aliquoi an-
tanquruii a!iii,oium Dei, uta ut futuri temporis prse- nos non siiie oivinis reveiationibus-jBuificiis moiia-
sensisse in eo gratiam videretur hamo tanlse aucto- sierii, eodem iu loco positum oratorium cernerel,
riialis, sic aiiccius erg.i ignotum monachuni, et ubi voces illas audierat.
racnaciiuiii vims humiliLaiis. 26. Erai tunc temporis videre Ciario-Variis aurea
24. Jlodico vero post tempore Iransacto, cum p. sfficula, cum viri viiuitis, olim divilos ia saiculo et
eousqui; iutiimitas Abbaiis ingravesceret, ut jam honorati, in paui;eriate Chiisti gluriauies, Eccle-
nonnisi mors, aut onini morte gravior viia sperare- siam Dei planlareni in sanguine suo, ia labore et
lur, ab eoJom Episcopo visiiaius est. Cumque viso aeruraais, in iame et siti, iu Irigore ei uuditate, et
eo Episoopus se non solvim vitse ejus, sed et sanita- aiigustiis miilus; sancias illi valii eam,. quam postea
tisspem habere diceret, si com-ilio cjus acquie- habuit, prajparauies sufficientian! et paceni. Erat
scens, Eccundum infirmitalis susp moiium, aliquam cernere quasi oovos coelos in lerra, el ai)tiquorum
corpori suo curam pateretur impendi; ille vero a Jigyiitiorum niuuachorum, palrum noslrorum, an-
rigore vel usu consuetudinis sute miQus facile fie- tiquas semiias, et in cis rocontia sani lorum vesti-
cti posset ;
profectus Eplscopus ad capitulum Cisler- gia. Prima facie ab ii;troeuntibus Ciaram-Vallem
ciense, ibi coraoi paucuiis abbaiibus qui conveoe- per desceasum moutis, Deus in domibas i^jus co-
rant, pouiiCcali humiliiate et sacerdolali charitaie gnoscebatur, cum in simplicitate et humilitate
toto corpore in terrani prostratus, petiit ctobtiDuit, aediiicioruui , simpiicitaiem ei humilitatem iaha-
ut toto anno uno m obedienliam sibi tr.ideretur. Lilantium valUs muta loqueretur. Denique in val-
(142) Nimirum per abseQtiam JosceraDni, qui scdit le ilia Lominibus pleua, in qua nemiui oliosum
ab anuo iH'i ad an. 112S. esse licebat, omniijus laborantibus ct singulis circa
485 AUCTORE ALANO. 486
iojuncta occupatis, meilia die mediae noclis sileu- i dormientes videaiuur morfu apud homines, quo-
lium a supervenicnlibus iiiveoiebatur, prsBter lauo- mudoapud Deuni luorini dormientes. In ipso iiani-
rum sonitus, vel si fralres io laudibus Dei occu- que teniieiii violum iciiuis somnus comitabatur. In
pareniur. Porro sileiilii ipsius orilo ei fania tatjtain oeutro indulgi*liat corjjori suo satieiatem; uisi quod
etiam apud saeculares liomines supenenientes sui in utioqiio sumpsi-ie aliquid, sai ei erat. Quaiitum
facicbat revereatiam, ul ctiam ipsi, uon tantuiii enim a'l vigilias, modns erat ei uon vigiliaruni,
prava vel otiosa, sed aliquid etiam quod ad rem i;t- totain aociem ducero insomnem. Porro ud come-
linerel, ibi loqui verereniur. Loci vero ipsius soli- denduui vix aliquando vcluptate iruiicbaiur, sed
tudo inter opaca siivaruin, et vicinorum, hinc inde solo ti.iiore defectus. Etcniin coinesiurus, prius-
moutium angustias, in quo servi Dei laiebint , spe- quam coraedeiet, sola cibi mcmoria satur erat.
luncain iilam saucti patris BeQedicii quodainmodo Sic acvcJooat ad sumeniiurii cibuni, qiiasi ad lor-
repraasentabal, in qua aliquando a pasiuribus iii- mentum. Loibi..rabat siquideni cai-o ejus nmltipli-
ventus est; ul cujus imilabantur \iiam, habilalio- cibus iijfinnit.iium incomrnodis, ut in ois virtus
nis eiiam ejus ac solitudinis fonnam aliqnam ba- animi periiceretur. Quaruiii periculosior quidem in
bera vf.loreiUur. Omnes quippoetiani in multiiudiue _ mealu aiciissiini gutluris nil peniius siccum, vix
soliiaît ibi orant. Vaiiein namque illam |ileiiniii lio- " so!idiiiii aliqnid aduiiltentis; iiiolestior erat de-
niiiuii';- . dliiis ratioue cbaritas ordinata siujjulis fectus stomaclii, viscerum.iue corruplio. ll<e coa-
^Mrii.:j.ia.i. .aoiebat, quia sicut unus bomo inordi- linus;, pra^ter alias stepius incidenies. Natura enim
ji:itK-, i';..,i!i cum solus est, ipse sibi turba esl; sic ejus cum tenera^ nimis .s-'mper et delicalae com-
iiii u.iUiiic spirilus, et regularis lege silentiiin raul- plexionis fuisset,' jejuniis multis et vigiliis, frigore
tiiijMiiit- tioniinum ordinaia, soliiudineni cordis sui et labore, durioiibus ei contiuuis exerciliis altrita,
sin^û.ia ordo ipse defendebat Uomibus vero el ha- corrupto stom:iclio, ciTnluni conlinr,o per os quod
f'.l i^ ulis isimplicibus victus inhabitantium persiiuilis iugerebatur rcjiciebat. (ûod si quiddam' naiurali
. r:.i HtBc ergo fuit in teinpore illo sub abbate Ber- deeoctione digestum trausruiidebanlur ad inferiora,
iiii.io et raagisterio ejus iu clarissimaet cliarissima ibi nibilominus parlibus illis corporis iion mioori-
valle iila spiritualium schola studiorum, hic fervur bus inlirini;aluin iuconmiodis obses»is , iionnisi
ii-iûlaris discij)lin;e, omnia Deo faciente ci ordi- cuni gravi turmento egrfdiebatur. Si quid autem
nante, et labernaculiim aHlilicante, secundum cxoin- residuuiu er.tl, ijisuoi eral aiiiuentuin qualecunquo
plar quod ei superius monstratum esi, corporis ejus, uon tani ad vitam sustenlandam,
CAPUT X. C ijuam ad diiVcreiidain inorieiii. Seinjicr auiein post
l)emira Bemardi mortificatione iusomno, ciho,po- cibuni quauluiii comedisset, quasi pensare solcbat
tuet labore, ac de studio sacrarum Scripturarum. si quando vei ad inoJIcuiii niensuram solitam
27. Et utinain post rudimenta prima.' cunversaiio- oxcessisse se tlepreliendissct, nou impune patieba-
nis, circa seraeti|>sum talem seexhibuissetqualem er- tur. Sed et usus pai-ciinoniaj sic ci versus fueral in
ga caeteros, tam bentgoum, tam discreium, tam soi- iiaturam, ut si aliquaudo corporalis sibi cujusliliei
licitura. Sid coniinuo cumab annu.villiusobedientiae refectionis plus aliquid solilo vellet indulgcrc, vix
vinculo solutus et sui juris elfectus est, velut arcus posset.
dislenlus ad pristinum rigorem, ct sicui torreiis de- 29. Orabat stans die noctuque, donec genua ejus
tcntus et dimissus ad prioris cursiis consuetudinem inlirmata a jejuuio, et peJes ejus a labore inflîti,
reversug est, quasi repetens a semetipso ptBnas dius- corpus sustinere non possont. Multo tempore, el
cuia; illius quictl$, et damna laboris uiteimissi. Vide- quandiu occulium esse poiuit, cilicio aJ carnem
res hominem imbecillem et langiiidum conari el ag- usus esl : ubi vero scirl coaugit, eoiitiouo illud
grcdi quiecunque vsllet, miuusconsiiierarequid pos- abjicieus, ad ctwiimunia sc converlit. Sunimum

Sft; sollicitum pro oiiinibus, ciiYa seipsuai negligen- n eniiu crat ei studium fugere adiniratioiiem, et tan-
lein; omnibusaliis in oniaibus t'H7 obedieniissi- qiiatn unum sese ag.'re cieterorum, At persequeba-
mum, sed de ipso vix aliquando seu cbarilaii, seu tur gloria fugitaiitera; siciit e regione captantes
poiesiaii obedientem. Si-mpcr enim priora sua nuUa eaui, fugere cohsuevii. Proverbium illud in ore ei
reputans, niajora moliebatur, ad non parceadum frequenter. sempor eiut iu cordc : « Qui hoc facit
corpori, etad studiis spirllualibus robur addendum, quod oulius, miraulur oumes. » Quo nimirura in-
cerpus suum variis inliimitatibus per se atieuua- tuitu vituni rc{<ulamque coiumunem amplius a;mu-
tum, jejuniis insupcr et vigiliis sine inlennissionc labatur, uil in suis actibus prasferens observaDti.i;
atterendo. singularis, In ipsis tair.ea conmiuuibus crat illi sin-
23. Quid dicemus de somno, qui ia co^teris ho- guiaris purita^, et uevotio non commuais.
minibus solet esse refectio laborum cl sensuum, 30. Cibus ejus cum pauc lac vel aqua decociionis
aut menlium recreaiiu"? A principio suae couver- leguinioum, vel pullis, quaics jnfantibus fieii so-
sionis vigilabat, quoad vixit, ultra possibilitatcm ieiit; aliquaudu buccella pani.<; m aqua penitus
bumanam; nuUmnque tempus magis se perdere emolliti cuin exiguis sorbiiiunculis erat. Ca;tera vel
couqucrebalur, quaia quc dormiebat, idoneain satis ojus iiitiruiilas non recipiebat, vcl parcimoqiK stu-
reputans coraparatioaem mortis el somtii, ui sic dio ijise recusabat. Vino si quandu utebatur, raro
4S7 S. DKIINAKDI VITA SECUNDA 'i8S
ei iiiniis modico, cuni msgis aqimm et inrinnilaii n bal, et (|uiilqr.;d iii eis uivina» silii elucebat ventaiis
suae ei appeiilui conipeiere leslaretur. Viiiebaut aut \irtutis, iii primae sibi oiiginis foale magis,
eum, el coiivftrsalionem ejus ni«dici miiabinUr, quam in dccuireotibus e.\pObiiionum rivis Eapcre
lantaniqucvim eum iii seipso causabaiilur Iiiforrii ttstabalnr. Sanclos tanicu ct ottliouoxos earum
nalura!, ac si aguus ad aratrum aliigatiis nrare co- cxpositorcs iiuiniliter legens, nequaquara sensibus
gereiur. Nam cum crebra illa ex corruijliouc sio- coruir. suos sensiis aequabat, sed jubjicirbat for-
machi per os ejus indigestsc cruiidali.s cruplio aliis n-.andos : et vesiigiis eoriiin tideliter inha^rons,
incipcret esse niolesiior, maximo autem in choro sicpe de (Qalr, undc illi liauaerant, ct ipsc Ijibcbat.
psilleiitium, non tamen iliico coliectas iratrum do- XI. CAPUT
scruit; sed juxia lociim staiionis su«, proeurato ac nemirabilibiis a Deo per ipsum in in/irmitiite pa-
defosso in lcrra receptacnlo, doloris illius sic ali- tratis, ob ijuai a suis increputur.
qr.aniliu, prout poluit, necessiiateni iiiam trausegic. 33. Sic voluii Sapiiniiii Dci pcr iiifirnia hominis
Al ubi ne boc quidem perinisit intoicrantia rei, illius, tot taniaque confuudere fortia mundi hiijus.
tunc (iemum JC^-IS colleclas dcserero, oi seorsum Quid cnim aliquauJo pro infiruuLate qualibet cjus
secum habitaro compiiisus cs'., nisi q(iaulura cpnso remansit imperfcctum, quod por eum secuiid.im
lationls gratia, sive disciplina) claustralis, aul ceria B datam sibi graliam fieri oporteret? Quis nostra
neeessitate conveniui eura fratrura oportebat inie- aelale, qganiumvis robusti corporis ct accuraiie va-
res-e. letudinis, tanla aliquando fecii, quanla iste mori-
31. Sic autein fuit ab inilio spirilu validus,cor- bundus ct languidus, ad hor.orom Dei et sancize
pcre infirmus; uil tamcn iudulgentiEe circa corporis EC':lesisB ulilitatem? quantuir. postea numerum
quielcm seu refeclionem, nil remissionis de com- hominum verbo et exemplo traxit de saeculo, non
muni labore vel opere fieri sibi aliquando acquie- solum ad conversiorera, sed ad pcrfcctiolieni !
sceos. Caeteros nanique sanctos arbitrabalur ct Quantas ex eis pcr totum chrislianum orbem con-
perfectos; se.vero sicui novilium el incipientem slituit dnraos, ceu civitatcs nfugii ! Qiiicunquf!
nequaquam emerilorum perfoctorumque indulgen- enim (eccavcrunl ad mortem, et ajtern» niortis rei
tiis et reniissionibus indigere, sed fervore ncvitio, judicandi fuerant, rcminiscuntur, et coiivcrluntur
et Ordinis districtione, et rigorc disciplinie. Propter ad Dominum, et fugiunt ad eas, et salvantur in eis.
quod communis \ilie seu conversalionis ferven- Sed el qiue bona innumeris honiinibus singillaiini
tissimus ccmulator, cum opus aliquod inanura acli- prsestitit, pro caiisa, pro porsona, p:o loco, pro
tarent fratres, quid sen minor usus ei, seu impcr:- T ''^"''Pore, quis enuinerel? Vila vero ejus, quse
tia denegabat; fodiendo, seuligna ciedendo, ct pro- oninibus propoiicbatur imiiania, frugalis conli-
priis humeris deportando, vel quibuslibet aeque nentiae e.xemplo carere non debnit. In quo Servus
laboriosis laburibus illud rediirebat. Dbi vero vires Dei eisi nimietate forsilan excessit, piis cerie mcnti-
deficiebanl, ad viliora quieque opera confugiens, bus noa de nimielale, scd de fervore exeinplum
laborem humilitalc recompensabat. Et mirura in reliqiiil. Sane non confuudcbatur ex hoc accusare
moduni is qui tantam in conleniiilalioiie rerum spi- sr'psum, utpote qui 1319 verebatur omnia
rilualium ac divinarum accepera.; gratiain, circa Oj era sua, arguens se quod servitio Dei cX frairum
taiia non solum occupsri paliebritur, sed et pluri- suorum absiulerit corpus snum, dum indiscreto
mum deleclaba;ur. Scd et morliticala, ut diclum fervore imbrcille illiid reddidil sc pene inutilc.
est, sensualiiaio, ipse privilegio maioris graiiie in 34. lunrmus tamen, in opcrc Dei potens faclus
virtule spirilus simul et lotus qiiodammodo exleiius est. Virtus namque Dei vehemenlius in inlirmitate
laborabat, et tolus interius Dco vacabai : in allero ejus refulgens, digniorera quamdam apud homines
pascens conici ntiam; in altero, devoiionem. ei effecit revcrcaliam, et in reverenti^ auctorilaiem,
3^2. Laborls ergo tempore ct intus orabat, seu et in aucloritate obedientiam. Jain tuuc enim ad
meditabalur nbsque inlermissione oxlerioiis laboris, D opus pracdicationis diviiiitus aptabatur, ad quod, nt
el exierius iaborabat absque jaclur.i inlerioris sua- supra diclum esi, ex utero malris sute cum lcsli-
\itaiis, Nam quidquid in Sciipturis spiritualiler nionio divinie revclationis olim fuerat priesignalus
sentiebal, maxiaie in silvis el in agris mediiaudo (cap. 1, n. 2). Ei primum quid-ra rcsuscitau-
et orando se accepisse confilcbaiur ; et in lioc nullos dum in monaslico Ordinc anliquae Religionis fervo-
aliquando se magistros habuisse, nisi quercus el rem, priniitias juventulis suie dedicavil, exemplo
fagos joco illo suo graiioso inicr amicos dicere so- et verbo intra scpia monastcrii ad fratrum salutom
lebat. Feriatus auleu! a labore vel opere cxteriori, omni stndio vacans. PostmOilum cum eum a coin-
jugiter aut orafiat, ût legebat, aut meditabaiur. muui conversatione conventus, infirmitaiis necessi-
.\d orandum si se soUtudo offerret, ea uicbatar las plis solilo spquestraret ; hac prima ccepit esse
sin autem, ubicunque seu apud se, seu iu turba occasio, ut quasi hominibus dc s;ecuIo expositus,
esset, solitudinem cordis ipse sibi efficions, ubique quorum jam ad cum niuliiluJo iiiagna confluebat,
solus erai. Canonicas autem Scripturas simpliciier ipse etiam prieseniiara suam liberius cis ac libcra-
ac seriatim libealius ac sa»pius legebat; nec ullis lius accommodaivs, verbum vilae prsdicarel. Cum-
m.igis quam ipsarum verbis cas intelligere se dice- que lougius a mo :asterio pro causis Ecclcs'a; com-
48^ .\UtrrORE ALANO. V96
inunibuo iiiterJimi obclieiitu lialierclur ; et quo- « pluribus gravavit ccclesias, oupressil pauperes, of-
cumque voniret, de Deo silere non posset, ei agere fendit Deum. Si mihi B®a© creditis, ut ccciesiis
qua; Dei sunt non cessaret : sic iu brevi apud ho- restituantur ahlala, etusoroataj ra gravaraen paupe-
(uiues uifloluil, ul Ecclisla Doi tarn utili meinbro in rum consuetudiues dir.vitaniur; l;iijiiei,ur aJliuc, !-t ,
corpore suo rcperto uii ad quodcuuque oporiebal, suorum confessionom faciel deliclornm, divina (iuO-
non liissimularet. Ab co lempore co|iiosius adilila que suscipiet Sacramonla devolus. lliraniur cn:i •>
•
est ei de dio in diem manifestaiio spirilus, qui eral nes, Isetatur filius, familia omnis eysultal; qoio.
la eo ad uliliatem ; sermo scilicet fecundiur sa- quid prsecipil Honio Dî, firmiter el promittituf
p.Kutioi et scifutise cuni gralia prophetia;, et opera- ct implctur. Verum frater ejus Girarduset Gaidrioi'!
l.oues virtutum, et diversarura opitulatiunes sani- avunculus, q<n erant cuni eo, non paruni terriii
r.iiuin. et lurbati, secretius eum super lali promissione

35. Erant autem hujus beali viri fralres et iilii cotivcniutit, durius aiguunt, aciius invehunliir. Qni-
pirituales mirantes super his, quie audiebani ct bus brevilor simplicilerque rcspondens : « Facere,
vKiebant de eo. Ni;ctamen more carnaliura in g'o- «inquit, polest facile Deus, quod difticile credere vos
ri-iui olevabantur humanam, sed juvemli ejiis a?l:\ti potestis. » liaque posl secn-tam onitionem ad ohh-
^
ei adhuc conversationi, spiriiuali sollicitii-
«ovas tionem sacriiicii imniortalis accessit. Quo olferente
oiue meiuebant. In quo nimirum zclo Galdricus nuutius supervenit qui iiidicarel, prKfatum Josbor-
(^vijnculus cjus, ei Guido primogenitus fratrum^ tum, libere jam loqueaiem, rogare obnixiis ut Vir
ca;teros anteibani; ut ipsos tanquam geniinos quos- Dei fe.stinaret ad eum. Cui posl oblatura Sacrificium
dam slimuloi carnis suse, ne gratiarom magnitudo venienli cum lacrymis ct gemitn peccata conlessiis,
eum exioilereJ, accepisse divioitus videreiur. Ne- divina Sacrameuta suscepit, et duobus anl tribus
qae enim parcebant verliis durioribus, exagiiantes post hsec diebus vivens et loqueos, ca masime qua;
leneram vcrecundiam cjus, calumnianies etiam praeceperat Abbas sanctos, constituit sine ulla re-
bcoe gesta, signa omnis aonihilantes, cl homi- tractaitone servari. Sed et Jisposuit domui suif , ei
, nonv mansunlissimum, nihilque conir.idieeiitain, fre- eleeinosyuas dedit : et sic demuin cliristiimo moro
ûcUter usque ad laerymas improiieriis et oppro- inbona spe misericordia; Dei animam exhaiavil.tEt
briis aftligenies. Narrare solebal venerabiiis episco- hoc quidera signum in manu servi sui eflecil Chri-
pus Lingonensis Godefridus, sancti Viri et propin- stus mundo celebre.
. qitus sanguine, et in conversione socius, et extunc CAPUT XU. ,
omnia individuus comes, primo miraculo quod *

pf;r De Galdricicuratmie,et mofte, acfratrisimpatioi-
per manum ejus fieri vidit, pradictura germanum tis e Purgatorio Ubcratione.
eju^ adfuisse Guidonem. Brai enim eis iransitus 37. Circa idein tempus accidil ut avunculus ejiis
pv Castrum-Nanionis in territorio Ssuonum, et Galdricus, qui zelo pi» solliciludinis, ejtis m;insuetu-
juvenis quidam, cujus pedem fisiula occiipaverat, dioem, sicut praediximus, duris increpationibus
prsdicii patris Bernardi tactum et benedictionem obrucbat, gravissimis fcbribus laboraret. Denium
cun;i mulia supjjlicatione pelebat. Signatus autem ingravescente niorbo, ipsa doloris magnitudine supe-
Siatiiii convaluii, et post paucissimos dies regressi ratus, Abbalem humili supplicationo comjioHit, ut
plfer idem oppiduin, sanum atque incolumem invenc- sui misereatur, el opem sibi ferat qu.im ca;teri5 Cijii-
runi. Coeterum saepe dictus beali Viri frater ne rpso suevit, At ille, cujus Epiritus super mel dulcis, pri-
.quidem polerat corapesci miraculp, quominus in- mura leniter brevitorqu'; commemorans erebras su-
crop;iret eiim, et prjesujnptionis argueret,quod per hujusmodi objurgationes ipsius, et iinponens ei,
acqiiieverit tangere hominem : tanla siquidem cha- nc forte h»c diceret tentans euin, pctsistenii la-
piiale pro cosoUicitus crat. men manum impoait, eltebre;r. abscedere jubel. îec
36. Cumautem aliquantum in Clara-Valle tempus D mou, ad iraperium ojtis rebiuit eum febris, exper
Domini Bernardua explesset, tuni in semclipso qtiod in c:etfiris arguebtit. Idcni
vir conligit virum
rioliilem, secundum carnem propinquuro,
ipsius quoquc Galdricus cum in Glara-Valle aiiquatjtosjam
Josherlum dc rirmitate, quod est cppiilum proxi- pereaissel annos, fervens spiritu et totius boni emu-
fTiUta CiarK-Vallensi niouasterio, graviter infirmari laior, ;•/. hac luoe migravit. Qui anic un;in. fere ho-
Oui stibito prasoccupatus, amisit penitus intelleetum ram mortis turbatus ad momenturn, et toto eorpore
pariter i;t loquelam. Uude et filius ejus Josbertus lerribiliter motus infremuii sed ad pristmam slu-
:
junior et omnes simul aniici eo magis affligebanltir tim serenitatem reversus, vultu deinceps placidis-
dolore, quod sine Confessioue et Viatico vir magni- simo exspiravii. Noluit autem Dominus solliciliun
ticu5 etiuagnificehonoralusobiret. Cucurrit nuntius Abbaiis aniniura hujus rei cognitiouc tVaudari :
ar! Abbalem; neque enim tunc in monasierio er.il. siquiJem post aliquot dies idem Galdriciis appa-
Venit, el invenit eura jam triduo sic jacentem. rens ei in visu noclis.. oura omnia erga se prospera
Cornpassus autem homini sed et motus lacrymis esse seiscitaiiti re.sponaerei el in inagna swe ^ra-
Filii ejus, et siniul lugenliura cxterorum, confisus tulareiur feliciiaie loo:<ium ;
fiemmn inler.-og.lius
de misericordia Dei, sermonera magnificum prolulit 631. quidnam slhi votuil lam .ictrbn iiU in fnorle
iainquy reppnuna co.i.motio. Diceftdl auteni. quuti

eis diccns : < Notittn esi vobis quod homo tste in
Patrol. CLXXXV 16
m S, BEHNAROI VITA SKfiU.NOA 4»2
ea liora duo spirilus puteum hor- A cxitus solabatur. Contigit autein advespcrascenie
nequam velut in
reniise proliinditaiis eum unde jam die, ut cieieris fratribus, juxta coiisuctudinein
priecipitare paiassent,
lerrilus ila coalremuit seU beato Peiro accurrente

: accedentibus ad leclioncm collationum, solus Abbas
ereptus, nihil sensil deinceps lajsionis. cnm duobus fratribus sibi assisteniibus remaneret
38. Longuin esset cuncia narrare, quai super his in diversorio in quo jacebat. Cumque êhenienlius
qui ex hac vita discesserant, ct corum felicilale, seu affligereiur, et supra vires dolor excresceret, advo-
etiain uecessilatc, divina ei gratia revelare ab ipsis cans allerura e duobus, jubet citius oratum ire.
iniliis cousuevit. Uiimn lanieu ex eis fuit, quod ob Excusantem denique el dicentem, « Non sum ego
frairum commonitionem aliquoties eiiam ij^se Paier talis orator ; » obedienliee auctoritale compellit.
coinmenioraro solcbat. Fraler quidam bouic inten- Itum est, ct oratum ad aitaria, qaa> in eadem basi-
tionis, sed durioris erga cmteros frati-es conversa- lica erant liia: primum, in hoiiore beatse Dei Geni-
tiouis, et minus compaliens quam debeiet, ia nio- tricis ; duo circumposita, in hoiiore beaii Laurenlii
nasterio defunctus p".. l'ost paueos auleni dies Viro inarlyris, ct beati Benedicti abbaiis. Eadem igitur
Uei apparuit vullu lugubri et habiiu niiseiabili, si- hora adfuit Viro Dei praedida beata Virgo, duobus
giiificans nou ad votumsibi eiineia succedcre. Inler- illis stipata ministris, beaio scilicet Laurentio et
rogatiis autcm ab fo quid sibi esset, qualuor dilace- B beato Benediclo. Aderant aulem in ea serenilale ei
ratis sese tradituni querebatur. Ad quod verbum suavitaie qua» eos decebal, et tam nianifeste, ut ex
conlinuo inipulsus esl, et quasi praecipilanler expul- ipso introilu cellula? personas quoque discerneret
sus a lacie Viri Dei. Qui gravius ingemiscens, post singulorum : imponentesque ei manus, et loca do-
tergum ejus clamavit : « Praeeipio, inquit, tibi in loris attactu piissimo lenientes, omnem protinus
nomine Doiuini, ut qualiter tocum agaturm proximo ffigritudidem depulerunt. Siccalus csl cnim illico
mihiiierum inuot'.'Sca3. » Et conversus ad orationem phlegmatis rivus, et doloromnis abscessit.
pro eo, et oblationem hostite fl ^5 1 saiulaiis, ali- CAPUT XIV.

quos eliam fratrum, qiiorum ampliorem uoverat De <juotidiano ejus exercitio, eximiixque virtutibus,
sanciiiatem, eidem subveuire monebat. Nec vero ac de modo concionandi.
deslitit,- donec, sicut praecepcrat, per aliam rsvela- 40. Minus quidem jam stare poterat, sed erat se-
tioneni cognita ejus liberaiione meruit cousolari. dens pene jngiter, et rarissime movebatur ;
quoties
CAPUT XIII. subtraliere sc negoliis poterat, aul orans, aut le-
De Bemardimorho, etraptu ante tribunul Dei,ac gens, aut scribens, aul insistens doctrinse, et fra-
morbi r.uralione. « trum sedificationl, aut in sacra meditatione persi-
39. Inlirmabatur aliquando ipse Vir Dei, et stens in quo oimirum studio spirituSli graiiam obti-
vclut rivulus quidam plilegmalis incessantcr ab nuerat singularem ul non tiedium in illo, non
:
ejus ore confiucbat : 'inde exhauslo corpore us- ditfiGultatem aliquam susiineret, libere secum habi-
quoquaque deficiens, paulo niious ad extrema deve- tans et deambulans in lalitudinc cordis sui, et
nil. Convenerunl itaque filii el amici ejus velut ibidem exhibeos Chrislo (ut monere alios ipse so-
ad exsequlas tauli Palris. Cumque extrfimiim jam lebat) coenaculum grande stratum. Frequenler ta-
traliere spirilum videretur, in exeessu meutis ante raen, licei sic affeclus, divino urgente metu, vel
tribunal Domini sibi visus est praesentari. Adfuil et charltatis compellente spiritu, siudium hoc lucris
sul lU ex adverso improbis eum aceusatiouibus piil- uberioribus poslponebal, doctus quierere non quod
sans. Ubi veio illc omnla fuerat proseciiiiis, el Viro sibi erat utile, sed quod mullis. Desideraverat autem
Dei pro sua fuit parle dicenduin ;
i/iiiii terriius aut ab initio omui modo sulArahere se negoiiis, et
turliaius, ait : « sum dignus ego, uec
Fateor, non nusquam cgredi, scd in monasterio rcsidere. ISS*
propriis possum raeritis regnum obiinere ccelyrum. Quod et poslmoduni ex dcfectu corporis occasioneni
Cseterum duplici jure illud oblinens Dominus meus, se reput.ins invenisse opportuuam, aliquando staluit
hBereJitiile scilicet Patris et inerito passionir., allero U et aliquandiu tenuit, donec illum exire coegil ne-
ip:ie contentus, alterum mlhi donat ; cx cujus doiio cessitas gravis Ecdesiie Dei et suinini Ponliflcis,
jure illud mihi vindicans non coiituridor. » lu hoo atque omnium abbalum sui Ordiiiis jussio, quibus
verbo coutiisus iuimicus, convenlus ille solulus, et per omnia lanquam pairibus deferebal Ex quorum
Uomo Dei in se reversus esl. Cnmque ex hoc magic eiiam maudato, novissimis quidera anuis, prajtcr
dissoluiionem sui corporis imminere sperarel, visio cucullam et tunicam, laueo panno in modum chla-
aliera longe dissimilis esl secula. Siquidem velul in mydis decurtaias, et pileo simili ulebatur; inter
litloie quodaui positus, videbaiur sibi navem, quse lantos languores corporis et labores nullis uuquam
se iraosveheret, exspeciare. Cumque applicuisset nii pellibus acquiescens.
navis ad tiiius, fesiinabai iugrcdi, et iila cedcus iin- 41 In veslibus ei paapertas seniper placuit, sordes
piugebat iu Usque lerlio ita faciens, landem
aquain. iiunquam. Nimirum animi fore indicos aiobat, aut
rcjioio eo iiavis ibat, et nou revoilebaiur. Inicllexit negligeniis, aut inaniter apud se gloiianiis, aut glo-
autem protiuus iiecdum tempus sua^ niigriitionis riolam affeciautis bumanam. Incessus ejus et ha-
adesse. Adhuc tamen crescebat dolor, eo ulique bitus omnis modcstus et discipiiuatus, prasfereos
'.nagis moleslus, quoiuinus jam eum spes immlneutis humilitatem, redolens pietatom, exliibens gratiam.
m AUCTORE ALAXO. W\
exigeiis revcrentiam, solo visu Ijeiificans et aedifi-
f^
erat et cffa-io lacryniariim. Tantam eiiim gratiaii
cans imuentes. Dc risu frequMiicr auiitum e?'. c!t virtus ei tlivina contuleiat, ni licfl abjecttis esse
ore illius, dum cichinnos religiosonim homiouin elegisset iii domo Dei, ubcrius lamcn fruciiticaret,
miraretur, non meminisse se a primis annis sua' quam pliires a!ii iiisublii)ie porrecii, et iiic<us am-
convcrsionis aliquando sic risisse, ut uon polius plius illustrarei Ecclcsiam \i'!ut do sub raodiu s-iip
ad ridcndum, quam ad repriinendum sibi vim facerc Inimilitatis, qiiam multi super candclabruni consti-
oporieriM. De oiiosiiate verborum vei nugis cautus tuti. Quotios eura necessiias aliqua foras monaste-
erat ariificiose observare, quod ad papam Eugenium rium trahebat,s.'minal)at super oiniics aquas, I :? iiJI
scribens, do sui cordis plenitudine eructavit. « Nuga^ publico et privatim aiiiuinlians vcrlium Dei. Quod
si incidanl iiilerdum, inquit, ferend» foitassis, re- tamen ipsum ex mandato sunimi Poutificis actitabal,
forendifi nunquam. Proruinpendum sane in seriuni ad nuliiin quoquo pricsiilum ca'lororum, ubicumqu6
quid, quod non modo utiliier, sed et libeuier au- eorum aliqu^^m coniigissel adesso, in omnibus eo
diant, eisupersedeani oiiosis: interveniendum caute magis sacerdolibus deferens ,
qiio plenius intel-
et prudenter nugacitati. » Tanto studio fugisse iexerat, qua" rainistris Clirisli revcrentia drberctiir.
nugas, quanto odio persecutus- sii detiactiones, Innala enim crat ei a puoro verocundia, qiifp et in
facile poiest adverii. 60 usque ad diem perseveravit extremuiu.
Inde
42. Quam vero invitus, et non ex cordis amari- erat, quod lici't esset aiayuus-et excelsus in verbo
ludine verbum proferret ainaruin ex co maximo gloriaj, uunquam lamen, sicut saepe tcstaius est,
animadvertebatur, quod perfacile ejusraodi impetum in quamlibet bumilv eoetu sino raetu ct reverenlia
cohibebat. Siqiiidcm mirabatur quorumdam impro- vorbi.m lecit, tacere potius desiderans, nisi aiit
bitatem et duritiara hominuni, quos aliquaudo furte obcdieiiiia, aut consci-ntiie propria; siimulis iirge-
Uirbalos excusaiionem quamlibct rationabilem, sa- returcuin limorc Dei ct cliaritate fraterna.
tisfactionem quamlibet humilein admittere graval, CAPUTXV.

quod. ipsa sua3 lurbationis passio sic ees delectct, De ejus fama saiiclitalis, Clariv- ValHg iucrcmentis
ut uderint omoe remedium, et oranimodis sUagaut. ct fratruiii suoruin cura et amore.
ne semel oria commotio sedari valeat el sanari. 43. Curaque dilcctus i)eo et Iiominibus Bernardus
Increpatione rarius utebatur, monilis potius ct iniila valle sua, et vicinis civitalibus ei regiDiiibus,
obsecrationibus agens. Et qiiidem in libertate spi- raullis et magnis tlorerct virtulibus el miraculis,
ritus excellenter eniiuit, cum humilitate et mansue cocpii ra»gis acraagis in oculis omniuin niirabilis
tudine lamen; ut quodam modo videretur et vcreri C et voniTabilis appurcic. Postmoduin vero fn; IClt':r
nemincm, omnein hoininem rcvereri. Quam vero

et in eo proficientc ot usu .saociie piT.iicalionis, ot
placabilem et iiersuasibilem, quainque eruditani e.\.em(.lo conversalionis, reto verbi Doi in m.mu-
liuguam de«lerit ei Deus, ut scirei quem et quando piscatoris Dei tiua copiusas piscium raiionaliiun
deberet prolerre sermonem; quibus videlicet con- multiuidines coepit concluderc, ut de sing;iiis cjus
solatiovel obsecratio, qiiibus exhort.ntio congrueret capturis navicula domus illius iinpleri posso vide-
nosse poterunt aliquatenus qui ipsius logcrint retur. Unde lactum est, ut in brevi, uiajori rairaciiln
scripta etsi Ipnge miuus ab eis qui verba cjus pra' omuibus, quie in hac viia iôssit rniraculis,
Sifipius au.liemnt. Vocem in iovahdo corpoie va- per unum hominem languidum, cooperanle gratia
lidam satis intelligibilemque ei conluierat, qui in Dei obscura usqiie ad iliud lempus illa v<tllis,ro ol
opus prsedicaiionis segregaverat illum ex utero nomine Clara-Vallis efliceretur.Jiiin vero aiierinidcin
matris sua;. Sermo ei, quoties opporluua invonie- claritalom confiuento i;uotidie illvcrsarum regionuiu
ualur occasio, ad quascuin jue personas de a^difica- et ordiuura liiuhiuidine copiosa, do locis augusliu-
lione auimarum, prout taraen singulorum iutelii- ri])us vallis illius , domus claustralis habitatiouis
genliani, mores et siudia noverat, quibusque con- jj
nou sine divinis quibuS'Jam reveiationibus translaia'
gruens auditoribus erat. Sic rusticanis plebibus spatiosiorem et planior^m loeum inhabitantibus
loquebatur, ac semper in ruro nulriius
si : sic cie- pra^bout. Jam doraus OrJiiiis illiiis WWa:, d tiiiii'
teris quibusquegeneribus houiinum, velut si omnem filiarum domus ipsius, ciira uliraquo Alpes et maria
vestigandis eorum operibus opciain impendisscl. doserta plurima iinplevoruni, quotidie eontlueniibus
Liuoratus apud eruditos, apud simplices siniplrx, quibus iocus eral qumrendus. Siquidom peteliiinuir
apud spirituales viros perfoctionis et sapifnire undiqiie fratres. ei iiiittcbantnr ab co ; cum bealjs
afllueus docuuiealis onmibus se coaplabat, omiios se cesiimaront regos goniiiim et priesules Kcclosia-
cupions iu(;rii'acerc Christo. lude eral quod Ger- rum, civitales et regones, qiuocunque do diirao
mauicis eiiain populis loqiiens, miro audiobatur illa et discipiiia Viii Ooi ineruissent contubevnium
afieclu ; el ex scrmone ejus, qucm intelligere, ul- aliqiiod adipisci. Nain osque ad barbariis naiiones,
poiealierius lingua;homines, noa valebant, magis in quibus naturalis fefitas naturain quoiiammodo
quiiiii exportissimi cujnslibet post eum loquenlis exuii humauani, Religio hioc per onm profecta osi,
interpreiis iiUelleeta locutione iodificuri illorum do- ubi per eain bostise >ilv;i' homines liuni, ei cuin
voiio videbatur, ei vorboium ejus magis senlii'e hominibus assuotio couversari, discunt a finiluis
viituicni. Cujus rei cona prubalio luujio pecioruin lorrte caiiiare Doimno iMuiiouin novum: Cooperanii
i^b S. BKUiNAIUl VITA SBCUNDA
su;uidein f ratia Spiritus sancti, quocunque ibal, « suara tanti viri vcneratione confusam non sina gra-
plenus redibat, sua eutn pleoitudo coinitabalur
et vi gemiiu causabitur. In ciijus pectore singularem
«t aliis nbeunlibus, aliis succedeiUlbus in looum obtiuuit cx eo tempore locum, ut fierent deinceps
ipsoruHi, nnuquani in diebus cjus sanclse illius duo illi tilii splendoris cor unum et anima una, et
congregilionis plcnitudo minuobalur, se invicera fruerentur in Chrisio, Cariusia; quoque
44. Nec tameu dimiiieijat suos, quos a se irans- a viro revereniJissi:no Guigoiie Friore venerabili, et
mittebat : sed ubicunque essenl. ipse seiiiper pa- a caMeris frairibus todem effectu et veQcralione su-
terna sollicitudiue erat cuni cis. Ail cum euiin quo- sccplus cst servus Christi, exsulianlibus illis in
lidie seu lasta, seu iristia filioruro suorum revcrle- gaudio, quia qualem eum per epistolam prius no-
bantur. Sa?pe etiam sine omni relatione carnls ct verant, talem invenerual et pricseulem. C^terum
sanguinis ei divinitiis innotescebat, quid circa ali- cum in reliquis omuibusaidilicaieiuur, unum fuit
quos eorum longe a se distantes agerelur ; si quid quod pra;dic;um Priorem Cartusiensem aliqualenus
eis providendum, si quiil ia cis emendandum fuis- movit; stiamemum videlicet animalls, cui idem Vir
set, leniationes quoque ct excessus eorum, in- venerabilis insidobat, ininus pra^lercas pauperiatem.
iirmitates el obitus, et diversarum tribuialionum _ Nec silcntio prossit aBinulator virlulis quod raente
"
incursus. Nam et pro absenlium fiatnira ceriis ne- concepit : sed locutus uni e fratribus ejus aliquan-
cessiiatibus, pra^seotibus circa se frairibus satpc tulura se moveri confessus est et mirari. Cumque
orationem indixit : aonnun>(uam eliam morieules illead Patrein sanctum quod audierat retulissel;
in locis aliis ad ipsum per visiouooi accessissc no- uou minus ipse miratus, quale illud esset stramen-
scuDtur, benediclionem ejus et licentiam posiulan- tum quserebai, co quod a Clara Vallc pergens usque
tes, nimirum agente lioc et obedieutia uiissorum, Cai'lusiam, uunquani illud aitendissel, el usque in
ei chariiatt? mittenlis. Aderal aliquaado coram ipso horam illain qualc essel omaioo nescirei. Neque
raonachus quidam Fusniascensis, coniinuo ad suos enim snum erat animal illud, sed a quodam muua-
rediturus. Cunique acciipto responso super his pro cho Cluiiiaceusi commodatum, ct erat sicut slerne-
quibiis venerat, iam ab eo egroderelur : in spiritu re sibi ille soiebal. Quod verbum audiens Prior, in
et virtule Eliierevocans eum Propiieta Dei, et no- eo potissiinum wirabatur, quod sic ilie Dei famulus
mine fratrisciijusdam de domo iila pr%misso, de Abbas foris oculos circumcidisset, intus aniraum
occultisquibusdam, audientibus nonnullis, inauda- occupassei, ut quod ipse primo offenderat visu,
vit illi ut ea corrigerel ; sin autcm, judioium super lioc ille tanti iiincris spaiie non advertisset. Juxta
se Dei in fitSo'! proxime exspeclaret. Stup:f*ctus C lacum eliam Lausaneusem totius diei iiinerc per-
ille cui loquebalur, qûis hoc ei dixcrii, inquisivii. geus, penitus non attendit, aut se videre non vidit.
« Quisquis, » inquil, « dixerit railii, tu vade, et dic Cum enim vespere faclo de eodem lacu socii collo-
quae ego dico libi ; nc, si dissimulaveris, te quojue querentur, inlerrogaLat eos, ubi lacus ille esset, et
involvat par poena peccali. » Guido fraler hominis mirati sunt universi.
Doi, major uatu inter fratres suos, cujus graviiaiis 46. Cum Abbas ssnctus memorati gratia Gui-
et vcritaiis fuerii vir, orancs noveruuiqui eum no- lelmi episcopi Caialaunum frcquentarei, rediens ali-
verunl. liic aliquauiio cum de hujusceraodi viris re- quando traxit secum multiiudinem nobilium etliite-
ligiosis loqueretur, licet suo more ei solito studio ratorura clericorum el laicorum. Quibus in domo
fraternas virlules deprimeret, tandem cam cis, in- hospiuim demorantibus, dum novellas planiationes
ter quos tunc sermocinabalur, nollct esse molestus : ccelestibus rigaret eloquiis, siipervenit portarius
« Qu<e, inquit, nescio non dicovouis; sed unum monachus, nuntians Stcphanuni de Vitreio raagi-
scio et cxpcrtus sum, multa ei divinitus in oralio- strum eorum adejsse ad reuunliaudum sajiulo, et
ne revelari. » cum eis raanendura. Quis alius de talis viri adventu

CAPUT XYl. nou exsullasset? prKsertim cum vallis illa hiijusce-
n modi fruminto non multum adliuc abundaret. Ipse
De rebus geslis in accessu ad suiicium liugoncm "
vciO revelanio sibi Spirilu sancto insidias spiritua-
et Caiiitsienses, ac Siephaiiide Vilreio ficta con-
versione. Us nequiii?' ipcitus ali.iiianlulnm ingcmiscens, eru-
45. Cum jam Dei famulus annos aliquoi in Clara- pit in vocein, mirantibus universis : « Malignus,
Valle percgisset , subiit animuin cjus, ul sanciuni ait, spiritus huc cum adduxit , solus venit, solus
Hugonem Gratianopoliianum episcojûm, el Cartu- reverletur. » Obslupuere omnes, qui prius audito
sienses fratres de\otiouis gralia visitaret, Quem non se poierant capeie pro Isetitia.
ejus adventu
prsediclus sanctus episcopus lam gratanter el lain Verumtamen ce pusillos adhuc filios scandaiizaret,
reverenter susceoit, divinam inlclligeus in ejusdera suscepil hoiniiieia et de perseverantia, aliisque
hospilis sui visilaiione praeseutiani, ut prosiratus virtutum 1!}55 sludiis siudiose coramonuit : cl
solo lenus adoraret. Videns auteni Servus Clirisii sciens el praevidens omnia promiitentem nihil aclu-
episcopum ielatc grandsevum, celebrem opinionc, ruin, cum perseveraturis in cellain Noviliorura pro-
sanclilate couspicuum, corain se procidcnicm, ex- banuum introniisil. Vidil postea ideni Sieplianus
pavil veliemcDter. Ipse quoque corrueus anle euin (sicut confessus est), cum in cclla Novitiorum de-
iia dciiium susceptus iu osculo picis humiUtalciu morarclur, maurulura qucmdam puerum, ab ora-
4«>7 AUCTOaB ALASO. 498
torio se extrahentem. Ubi iiovem ferme mensibus h que recipiebat epistotas, et re<!d«bat. Uiidique il i
degcns, novissime tamen delecit ; et ut de eo praedic- xcnia miiiebaniur, undique ejui benediclio peteba-
tura fuerai, sicui solus venerat, sic solus recessii. tur. Unde non incongruum aliquid episcopus ille
CAPCT XVII. usurpasse videtur, qui post sacrum ejus obilum,

De tnira hernardi apud omiics auctoritateet fama. duiii fralres oonsolarciur, inier c;eiera qnoque vcra-
47. Ui ergo ad hunc Dei hominem Ai^batcm ser- ciier iii ipsiiis prosecutus est laudcni quia in oinnem
mo rocurrai, tot el tanta, sunl facia per euni mira- terram exiiit sonus ejus, el in linos orbis terne ver-
cuia, ui si quis omuia vclil aut verbo pronuiitiare ba illius. Vincebat tamensubiimitatsm nominis hu-
aut scri|iio, vcl increduruatpm inrredulis, fasti- miiit.is corlis. Denique, sicut sa^pius fatcbalur, in-
diosis possii generare fastidium. In on:;nit>'j= autfm ter sumraos qnosque honores et tavores popalorum
verbis et operibus suis quam purus ei fuerii. oculus vel sublimiuni personarum, alieruni sibi mutualus
intenlionis, manifeste denuntiabai corpus lucid;e horainem videbatur, seque reputabat absentem, ve-
ejus operalionis. Cum enim mund: hujus fugeril lul quoddani soniuium suspicatus. Ubi vcro simpli-
SPmper honorem, omnium honorum non effugit ciores ei Iratres, ut assolet, fainiliariter loqueban-
auclorilatem. Cujus enim aliquando volnnlati sic detur, amica ejus iminilitate fruentes, ibi se iiivenisse
tulil, CHJus consilio sic se humiliavit omnispotestas, D IIS^S® gaiidebat, et in nropriam redii-sc perso-
tam SKCularis quam ecclesiasiicfe digniiatis? Reges nani. Kt cuiri Virum hunc sanctura apud
tsnia
supcrbi, principcs et tyranni, miiites el raplores.sic Deura ei houiiues commendarenl saerarum insignia
eum liniebanl el reverebanlur, ut videatur ia eis im- virlutum, teslimonia circuinvallarent sanctitatis,
plftum quod lu Evaugclio legilur : Ecce, iuquit Do- charismala sancti Spiritas iliuslrarent; charitas,
niinus discipulis suis, dcdi vobis potestatem calcandi qufe toinm euni possidebat, patiens et bcnigna, sa-
super serpentes et scorpiones, etsuperomnem i Irtu- pieuiia vincebat inaliiiitm, paiientia impaiienliam,
tem inimici [Luc, x, 19). Porro intcr spirilualeset superbiam huniiliiale.
ubi spiriiualia Sjiiritualiter examinabantur, loiige CAPUT XVIII.
ci alia auctoriias crai. Loqueaie enim eo seu tra-
ctante, seosibtr^ ejjs humiliier vel inteiligeiiiiis sub-
Ejus wucteritate Innoceniius papa suscipitur.
49. Laborabal ea tempesiate sub scliisraata Petri
^
riiittebaat cffileri sensus ci iatelligenlias suas. In Im- Leonis Komana Ecclesia. Eapropter convocato
juH pectore Viii Dei paî foedere puritas suavitasque Stanipis colloquio (an. 1130), Abbas .sanctus spe-
cousederant, saiis quidem ulraque mirabilis, sed cialiter a-b ipso Francorum rege, el prsoipiiis qui-
mirabilior utriusque complexus. lude esl quod et Q busque poniificihi')accersitus, sicut postea fateba-
puritatcm in eo suavitas amabilem faciebal, el sua- uon mediocr! er pavidus et tromehundiis adve-
tui-,
vilaiem puritas acceplabileni; ui difficile fuerit aesti- nit, periculum quippe et pondas uegotii non igno-
mare, gralia; an reverenj,!» amplius obiineret. Quis rans. In iliiierc tamen consolatus est eum Deus,
euim tam rigida; couversaiionis, qui BerD<ii-dum ostendensei ic visu noctis Ecclesiaai magnam con-
Clarce-Vallensom non re\ererctur abbatem? quis cordiler io Dei liudibus concineniem : uiide spera-
lam dissolulas, qui iion erga euiiidem dulciter afQce- vit pacem sine dubio proventuram. Ubi vero ad lo-
reiur? Uulcissimis siiiuidera affcciibii: pleuum pec- cun; \eniumest, celcbralo prius jejunio, et precibus
iiis ipse gerebat ; alios tamen arguens libere, qiioties ad euin fusis,cum de eodera \erbo iractaturi Rex
opus erai, in spiriiu lenilati:'. Humanissimus erat ei episcopi cnm priiicipibus consedissent, unurn om -
iii affeclione, magis tamcn fortis in fide : el »1 hiuc niuiii consilium fuit, una senlentia, ut negotium
breve proferatur e.\erapluin, siciit quoque sla-

ipse i' Dei, Dei Famulo imponeretur, el ex orc ejus causa
tur, germani sui Girardi el amici tim necessarii, toia pendere!. Quod ille timeus licet ac iremens.
siccis oculis celi'bravil exseqiiias, siccis oculis cor- inor.ilis tamen virorum fidelium acquiescens, sus-
pus ejus tradidit tepuliura;, ne affectus Ijdem \incere « cepil; ct diiigeoter proseculis clectioues ordiiiem,
videretiir. Talem autem illuni uberius perinde fru- eleciorum merita, vitam et famam prioris elecli,
clificalurum manus divina foi maverat, ut ausierila- aperuit os suum, et Spirilus sanclus iniplevit illud.
lem suavitas morum lollerel, aucioritatein siiuctilas Unus ergo omnium ore locutus, suscipiendum ab
conservarel. Cui enim vel lanta benignilas esscl one- omnibus summuni pontitlcem Innocenlium aoniina-
ri, vd lanta boiiiias rion osset honori? vit, el ratum esse omnes pariter acciaraaveruni. Et
48. DilBcile omnino videtur ex historiis aliquibus decanlatis ex more laudibus Deo, obeuieniiam dein-
invi uire homincin unum convcrsantem adhuc cum ceps polliciti, electioni Imiocentii oiimes pariter
hominibus in univeisa terra, tam celcbre ct amabile subscripserunt.

olitinuisse nomcn a solis ortu et occasu, ab miuilo- 50. Inlerea idem dominus Papa muliis in Pisis et
ne et mari. Ul euim illas memoremus provincias, Tuscia, el in aUis provinciis salubriter ei potesiaiive
ex quibus raonumeflta certiora suporesse noscuulur, disposilis, valcfaciens Pisanis ef graiias aêns, in
et in ecclesia Orientali, cl apud solesocciduos Hiber- Provinciam navigio delapsiis csl. Et Burguniliam
iiorum, ct a ineridie in reinotis iinibus Hispaniarum, transiens, Aurclianum Francife urbem pervenii, ubi
ei ab aquilone in insalis qiiae proeul suntDaci* Sue- occuireniibiis cpiscopis a rege piissimo Francorum
ciaeque, celeberrima ejus opinio fuit. Grebras undi- Ludovico alaeriler et honorifice suscepius esl. Indo
499 S. BBRNARDI VITA SECUNDA 500
Carnotum deducitiir : ibi gloriosus rex. Anglorum « lirniitis inier plebes concordiae pactionibus, alia coe
Henricusei cum inaximo episeoporum et jirooerum perunt oi nasci negotia. lusaiiienti quippn diabolo,
comiuiu a veneral)ili Abbaie Claraj-Vallensiaflducins et in quibusiliim obsessis debaccliauii, oppositum
occurril; qnem eliam Papam potenli njusdera abesl Cliristi vexilluiu ; et increpante Viro Dei, de
Ixilis admoniiione persuasus iii patrem suum et pa- possessis atriis, supervenicnte emiiienfiore virtute,
slorem suscepii. Reversis interim de Gpruiania do- lerrita et tremebunda dilfugere ttemonia. Inter eos
miiii Pap* legalis, lam episcoporum qiiam regis igitur qui vexabajitur, mulier granda-va, civis Me
Lolli;iriii cooseiisunn et litleras defcrenlibus, post- diolanensis, et honorata quondam matrona, usque
moduin iipud Leodium eidera Romauorum regi oc- ad ecclesiani boati Ambrosii, post OL-atura Virum a
currit. In oniuibus liis doaiinus Papa abbatem muUis tracta est. In cujus pectore pluribus annis
sanctum a se separari non patiebatur, qui ubique diabolus sederal, et jamjam ila suffocaverat eam,
opera pietatis exercens, oppressis patrocinia cxhi- ul visu et auditu el verbo privata, frcndcns denti-
bebat. Iiaque papa Innocentius a Roge liouoritice bus, et linguam proteiideus, monstrum, non femina
susceplus est, sed velociier obnubilata esi illa sere- videretur. Sordida ei facies, vultus terribilis, flatus
nitas. Siquidem importune ideni rex inslitii, tempus feiidus, iobabitatoris salan» colluvia tesiabantur.
liabere se reputans opportunum, episcoporuin sibi Hain; cuna aspexisset Vir Dei, novil inba;ientem ei
csiilui investituras, quas ab ejusdem prffidecessore et inviscalura diabolum, nec facilc pgressurum de
inipeiatore Heiirico per maxiraos quidem labores et doino, quam tanto possederat tompore. Convc rsi:s
mulia pericuia Romaiia Ecciesia vindicarai. Nec igiiur ad populum, cujus iunumera aderat niultiii-
consilium suppetebat, expavescentibus Romanis Re- do, orare jnbet attentius, et clericis et monaci.is
gis poteiiliain, donec murum se opposuit Abbas secumjuxla coasistentibus, inulierem ibidem jubet
saucius. AaJactorenim resistcns Regi, verbum ma- constitui ct teneri. Ilia vero reluctans et vi diabo-
iigiiuin mira libertatc redarguit, mira auctorit^le lica non uaturali virtute recalcitrans, non sine
compescuit. Undo domiuus Papa reversus, nec lon- alioruni injuria ipsuni Abbatem pede pcrcussit
gas in Gaiiiis laciensmoras, prielato regi postea Ro- Quem diaboli ausura mansuete ille coolempsit, ad
mam occurrit, ci ab eo in Lateranense palatium de- expulsionem uon indigoatione kse, sed pacifica ei.
diicLus est. Relicto igitur Ronias Innocentio, alias, huraili supplicfttione Deum invocat adjutorcm, et
Imperator digrediiur. lutelliêus vero Innocenlius ad immolationem hostias salutaris accedit. Quoties
Roinaisibiinfructuosameo tempore moram, ruisus C lamen eamdcm sacram hostiam signat, toiies ad
Pisas revertiliir, ibique aggregaiis lolius occidentis mulierem quoque oonversiis, eodem signo crucis
episcopis, aliisque viris religiosis, rnagnae glorise edito, spiritum nequam athleta forlis iinpugnat.
synodus celebratur. Adfuit per onmia consiliis et Nam et ille malignus, quoties adversus euin signum
Abbas sauctus, eique reverentia ab
di liuitioaibus
crucis intendilur, percussum se indicans, acrius
omnibus impendebatur. saevit, ei recalcitrans contra stiraulum, quidnam
1357 CAPUT XIX. loleret, prodit invitus. Expleta autera oralionc do-
Ue Mediolanensium reconciliatione, el miracuiis miaica, hostem aggredilur Vir beaius.
efficacius
ab ipso patratis. Patenae siquidem calicis sacruin Domini corpus
Sn. Sobito concilio sd reconciliandos Mediolanen- iniponens, et mulieris capiti superponeos, talia io-
si's dominusPapa Virum Dei, quein raultis supplica- quebatur : « Adesi, inique spiritus, Judex luus
lionibus expoiiorai.t, alatere suo direxii (au. 11^4), adest sumnia Polestas ;
jain resisto si potes. Adesl
iiui scliisuia per Anselniuin in ead^mi urbe factum ille qui pro noslia salute passurus : Nunc, inquii;
jblueret, et aJ uniiateui Ecclesire devios revocaret, prineeps mundi ejicietur foras {Jean xii, 31). iloc
Transceuso iinque Apeniiino, ubi audieruut Medio- n illud corpus quod de corpore Virginis sumptum est,
aiienses Abbatom uesideratuin suis fiuibus propin- qucid in stipite crucis exiensum esl, quod in tumulo
quare, longe a civitate railliaribus êptem oiiiQis po- jacuil, quod de morte surr«xit, quod videniibus
pulus obvial : nobiles, ignobiles, equites, pedites, discipulis asceodit in coelum. In hujus ergo Majes-
medioiros ,
paupere?, quasi de civitate migrarent, tatis teiribili potesiate libi, spiritus maligne, pra;-
proprios lares deserunt, et disliiictis agminibus cipio, ut ab hac ancilla ejus egrediens, contingere
iucredibili dovotione et reverentia Virum Dei susci- eain deiuceps non pra^sumas. » Cumque eam invi-
iiiuni. Onines iilius pariter delectabantur aspeciu, tus desereos, el raanere ultra nou valens, atrocius
lelices se pis aliis judicamcs, qui ejus possent frui malignus, tam magnam iram quam mo-
affliclaret
aiidilu. Deosculabantur ellam pedes hoc illius, licel dicum tempus habens, rediens Pater sancius ad al.
iiie nioleste acciperet ; sed nulla poterat pronos et tare, fraciioiiein hosiiae salularis rite couiplevit,
dovotos rîtioue compescere, nulla iiiiiTdlctione re- diffuodendaniquftin populum pacem ministro dedit,
(i( ll;'rc. Et cuin lr;ictatum esset in publico de nego- et conrestim pax et sslus integra reddita c^t uiu-
lio propt r quod Vir Dei advencrai, oblita fortitutii- lieri. Fugalo 1*J58 diabolo, mulier raentis sua;
iiis siiie civitas, ora-iique fcrociiate doposita, obe- coinpos cffecta, redditis cum raiione seosibus, re-
dientiaj se Abbatissubstraut. volula intra fauces lingiia Deum confessa, graiias
52. l'a'aiis Igilur cmnibus, reconciliata Kcclesi.i, egit, et inluiia ciiratorera .suum, pedibus ejus advo-
50J AUCTORE ALANO. ',0t
luta est. iDgens parecc lesi;iin alioliilur clainor, per- « omnes qui ordincm re i gestae audierant, sed re
sonanl <erameula, bonedicilur aboranibus Drus, ex- pente gaudium vertiiur in nia?rorem : quia ubi
cedit veneraiio nioduni, el sprvum Dei gralulabunda doniiis suae limina mulier attigil, rursus intrai,
civlias, liquefacta chariiaie incredihiliter vcneratur. diabolus, etiniestior solito mi.êrani disecrpil atro-
53. Jani Papiam adveneral, et faina virlutum ad- cius. Quid facerei miser niuirus, quo se verterci,
ventum ejus praecesserat, ei cum dobito gaudio ei nesciebat. Cohabiiare cum il;enioiiio molosiissi-
apparatu lantse glorise virum civitas la-tabunda su- iBuin : relinifuere, impiuiii videbatur. Surgiliyitu:
scepit. Et ne diu populi desideriuni dilaiio suspen- et assiimpla secura rauliore lursuin Papiam revw-
deret, qui sicul Mediolani miracula facia audieral, lilur. Dbi cuni Virum Dei non invi'ui.-.sel, u.sq;je
signuni ab co optabat videre : advenit repente posl Cremonam prosequilur abeuntcin. Indical quid
eum rusiicus quidam, qui de Jlediolano secutus eum factuin sit; et m gratiam inv.-niat !acryinabili;er
fuerat , uxorem daemoniacam secum adducciis, deprecalur. Nec deest piie pelitioui Abbatis cl«-
quam ante pedes ejus, lacrymabili voce iulriusecas mentia, sed pra;cipit ut ecclesiam civitatis iliius
protesians anxietaies , deposuit . Nec mora in ingredialur, orans exspeciei donec ipse sequatur.
conlumelias Abbaiis per os miscrae mulieris diabo- Ilaque nienior promissi, circa noctis crepus-uliiin,
lus locutus est, et irrideiis servum Dei : « Nyii, -> B caeteris dorniiium euntihuj, i|)se uuo lautuin pn
iuquit, « me de canicula nica hic porrulos edens sequenle ecciesiam ingrediiur, et lota iioi'ti! li.
polerit expellere. v Mulla in huuc modum in Viruin orationi vacans, oltiniiit a Doinino quod poiiM. .
Dei jaculabatur coovicia, ut blasphemiis provoca- et impetr.ita nmlieri samtate, jubet eam securc :e.-
tus, inipatienter ferrel opprobria, el confunderetur verti ad propiia. Sed cum illa reditum aJ se dia-
in [irajseniia populi, cura indignis se audiret ser- boli, sicut jam experta fuerai, formidaret, colio
inonibus iacessiri. Sed Vir Dei astum ejus intel- ejus alligaricliartulam h«ec verba coniiiientem |irai-
ligeus, irrisorem iirisit, el ultioneni non ipse excipit : » In nornine Dmiiui nostri 1950 Jusu
petens, sed ad Deum remitteus, ad ecclesiam saucti Christi praecipio tibi, daemon, ne hanc amodij
Syri dsBrao;iiiicim duci praecepit. Voluit quippe raulierem pra?sumas coutingere. ;» Quod mandatur.»
curationis illius gloriam dare Sanrtu, et primiiias sic expavit diabolus, ut raalieri regressa; ad pr0|i;'.a
operationuiU virtuti ejus adseribi. At vero sanctus nunquam deinceps appropinquare priesunipicrit.
Syrus ad hospitera suum remisit negotium, nec iu
CAPUT XX.
ecclesia. sua quidpiam sibi delerens, iutaclura opus De fuga digniUUum lu Bernardo, ac discipnlorum
reduci voluit ad Abbaiein Reducitur igitur mulier ad eas promolione.
ad Abbatis hospitium, gai'riente per os ejus dia- « 54. Erra quidom caro inliriria, sed spiriius
bolo et dicente : k Non me Syrulus ejiriet, non ex- prompius, ct (juo rainus iii coipore vel corporaii
peliet Bernardulus. » Ad ha^c servus Dei respondit bus p^Sterat delectari, amplius delectabatur in Do
• Nec Syrus, nec te Bernardus ejiciet, sed Doininus mino ; nec aliqua sa^culi hujus ambitione pulsaba-
Jesijis Christus. » Et coaversus ad orationem, pro lur, qui solis cueleslibui inhiabat. Quot eeclesi»
salute mulieris Dommo supDlicabat. Tum vero destitutae pastoribus eum sibi in episcopum ele-
spiritus nequini, velut priori irnnroiiitate rautata : geruiil"? Eiegit eum domestica maier Liugoueiisis
Quam libens , iuquii, egrederer ab iiac c;inic'ula, «crlftsia. elogit Cat.ilaiinensis. Intra Ualiani civilas
gr.iviter inolestaius in ea! (|uain libens egredcrerl Januensis; et Medioianum, Ligiirmn «."'•OMnlis,
sed uon possum. » Inti-rrogatus causam : a Quia hune pastorem et magistrum optaverunt. Rcmis no-
necdum vuli raagnus Doininus, a ait. Cui sancl^s : bilissima Fraociae civitas, spciind* Belgicfe provin-
< Ei quis est magnus Dominus? » Et ille : c Jesus ci»! caput. ejus prailatiouem ainbivit. Oiniiibus his
Nai.aremus. » Ad quem rursum Vir Dei : c Unde vocationibds postpositis, non sollicitavit aniiiium
enim Jesum oosti; aut si uiiquam vidisti euin? ejus honoroblatus, nec inotus est pes ejus ut se iid
— Vidi, inquit. » n. Ubiuam eura vidisti? — In j) subliinia inclinaret. Promotionem tameii, quam in
gloria. — Et tu in gloria fuisti? — Fui qui- sua per.sona ûoad potuit eviiavit, in iiliis, quos de
dem — Et quomodo iude existi ? — Cum Lu- diversis regionibus congregalos divino iiiancip:iral
cifero , iiiquit , multi cecidimus. » hwc autem servitio, Donunus adiraplevit. De his eiiiiii Koina
omnia voce iugubri per os vctulie audieniibus om- Eugeniuin summum raeruil habere pouliticeiu :
nibus loquebatiir. Respoudeute autera Abbalo Pra'nosle Stephanum habuit totius gloiite viriiiii :
sancto « Nunquid in illam redire gloriam

: velles, et Oslia, virum m.ignura Hugoiiem. Pro|ie uibem sub
resiitui in gr.idum pristinoin? » Rursura \ove mii- Osberto poutifice Nepa retlornii. lu Tuscia !'isis
taia, et rairo modo cachinuaus : « Hoc, inriuil, magnum Ecciesias lumen Baldui'.us |'r;*^sul etful.sil.
tardaldm esi. u Et nihil ultra loeutus. Oraute autem Gitra, Alpes Lausanna^ daius est Ainedeus, .Seduuo
attentius Viro Dei, nequissimus ille vicius absc s- Guarinus, Lingonis Godefridus, Alaiius Autissio-
sit, et miilier sibi reddita quantas potuit trati.ts doro, Naunetis Bernardus ; Belvacis, iiemque Re-
eglt. Reverliiur igitur vir cura muliere, et per mis Heuricus, Tornaco Gerardus, Eboraco Hcnri-
totam viam incoiuiiiilati ejus congaudens , cxspr-- cus, Au.lreas Atrobali : in HibiTnia episcopi iltio,
clantibus amicis domui suae redditur. Laeubaniur re et nomine Cbristiani : in Alemannia, civiir.te
«0.; S. BSRNARDl VITA SECUNUA 504
Ciina, Algolus, sspienlia, setale ei gralia reveren- pter timorem Dei, cujns judicio sin^lis momentis
f^
diis. luipsaquoque Romana curia Henricus et Ber- timebat intercipi et damiiaTi. Confugit al sacer-
uanlus, alter presbyler alter diaconus ordiiiali 3unl dotes, et piaculuiu contitelur. Peragral loea sancta,
car;liaales. HffiC luininaria de Clara-Valle et do- et sanctorum implorat suffragia : sî nulla ei con-
ctiina viri Dei Bernardi aboati assumpla, fulgore ffssio, nulla oratio , nulla eleemosynaTum largiiio
icligionis pr«dictas illustravere civitaies. suffragatur. Quotidie ut prius et importunius a dae-
CAPUT XXI. mone infestatur. Denique in publicum scelus tantum

efuisura esi. 0^'O aui.tito et cogniio, maritus ejus
De ejus prefeclione in Aquitaniam, ac Guillelmi
comitis conversioti£. contuberuium exsecatur. Inierea ad locum pra;-
Rediens a niontanis partibus Pater sanctus
8S. dictum Vir Dei cum comitalu suo advenerat ctijus :
jani Alpes tr.inscenderat (au. H35), ei descende- ui audivitartventuin inf'lix mnlier.se ad pedcs ejus
hant in occurbum cjus de summis ru|jibus pastores, lieinibunda projecit. Aperit ei lacrymis perfusa pas-
et aj^reste horainuin genus, el conclamabanta loHge sionom liorribilem , el ludificationein inveteraiam,
beneJictionem peientes. Regredieutes autem ad ei quod oihil ei profecissent quaecunque sibi a

caulas cum gaudio, coUoquebaniur ad invicem : presbyteris imperata fueraot. Adilit sibi ab op-
"
^ralias Deo agentesquod SanctumDomini vidissent, pressoresuo adventum ejus priedictum, et minaciter
et oVtataj benedictionis gratiam accepissenl. Inde imerdictum ne ante ejus voniret prassentiam, quia
Chrysopolira transiens, et usque Lingonas solera- nihil ei prodesset; et ipse, recedente Abbate, qui
niicr deductus, tandera Claram-Vallem advenit. fuerat amator crudeiissimus fieret pcrsecutor. Au-
Adsiml fratres con^reâti in unum, ct mira devo- diens hicc Vir Dei, blandis verbis consolatur mu-
tione dilectum Patrem suscipiunl : agitur sine tu- liereiii, el de coelo promittens auxilium, praecipit ut
muUu cum omni gravitale Iseiicia. die altera, jam enim nox insiabal, confidens in Ifo-
b6. Laborabal adhuc eo lempore sub schismati- miuo rcvertaiur. Reversa mane, cum Viro Dei
corum oppressione lola Burde|!9.iensis provincia : et blasphomias ei minas, quas eariem nocte ab incubo
non erat qui posset resistere principi, qui, annuente suo auilierai, reiulissei : « Ne cures, inquii Vir Dei,
Girardo Engolismensi episcopo el iustiilante in cor minas ejus; sed vade, tollo baculum hunc nostrum,
ejus disseosioais semina, faclus erat scliismatii de- et poiie in lectulo tuo, cl si quid potesl, agat. ;;
feusor et auctor. Hic enim Girardus diu apostolicae Egit niulifr quoJ jussum fuerai, et recubans iu
Sedis in Aquitania legatione funcius, et nuiic a lectulo suo sijûo crucis muniia, juxla se baculum
maîslratu lanto dejectus, non po!erat'so pati sua; Q ponit, Adesl ille conlinuo : sed nec ad consuet'im
solius Ecclesiae , episcupura, qui se viderat toiius opus, nec ad i|isum cubile pr«sumit accedere;
Aquitaniaa principem et magistrum. His igitur duo- minatur tanien acerrime, quod discedente Viro
busob hane malitiam in uoum conveuieniibus, qui Dei, ipse in ejus snpplicia reverterctur. Instabat
camque susceptioni Petri Leonis non subscribe- dies dominica, et voluit Vir Dei per edictum epi-
baut, persecutionibus expositi, alii daoinis, alii pro- scopi populum in ecclesiam accorsiri. Cumque ipsa
scriptionibus mulclabanlur, alii a sedibus propriis die maxiiiius populns ad ccclesiam convenisset
puisi exsulare comp'ellebaiitur. Audiens hfPC ct hu- inter Missaruni solemuia , coniitaniibus episcopis
.
jusmodi vir veneraJnlis Gaufridus Garnotensis epi- (GaiifriJo Carnotonêeiiiscopo et Brictio Nannetensi,
scopus, cui a papa lunocentio AquiianiEe legatio ipse ad ambonem conscenJit; et ut omnes qui iu
fuerai comiiiendata, vehementer Indoluit, et suc- ecclesia erant, can.lelas acconsas in manibus te-
currendum periclitanli Ecelesia;, posipositis aliis neani, locuiurus eilirit. Quod et ipse cum episcopis
uegotiis, sine uUa dilaiione deciovil. Abbatem el clericis faciens, inauditos diaboli ausus publice
B 5CO igitur Clarai-Yallensera pelil et obsecrat, ui aperit, et fornicatorem spiritum, qui in tam iior-
sibi ad tanta mala eliminanda succurrat. Assensit . renda inqiiinamenta, eiiara contra naturam suara
Yii- Dei, et se in proximo congregaliouein mona- ' exarserat, cuui oniniura tKleliuni qui aderani sub-
chorum in Britanniam, in locura quem ju\ia Nan- scripiione anathematisat, ot aucloritate Christi tam
nelum comitissa Ernieiigardis paraverat duclurum ad illain, quam ad onines mulieres doinceps inter-
inlimat, et proiiiittit, disposita illa domo, se cum dicit accessuiu . Exstinctis iiaquo sacrainentalibus
eo in Aquitaniam prolocturura. illis luminibus , exstincta cst deinceps tota virtus
ol. Ibantigitur simul, el p?riler Nannetura ve- diaboli; et mulieri posi confessionem communi-
nerunl. Eral aulem in regioce ilia misera mulier, canti , nunquam poslea apparuil iniinicus, scd ir^
quaj a quodara petsilante diabolo vexabatur. Ha- rogri'..ssibiliier eliminatus aufiigit.
bcbai autem virum, hujus tamen tam exsccrabilis 08. Siguificatum est interim Comiti per viros il-
co.nmercii prorsus igii.irurn. Abulebatur igitur ea, histres et oi faniiliares, quod Abbas Claraj-Vallen-
etiam iu eodem lecto cubanle madto, inubibililcr sis, ct episcojjus Carnotensis , aliique episcopi el
impurissiraus ille adulier, ,el ini.redibiU vex'.!bat li- rcligiosi viri colloquium ejus cxpetereut; quorum
bidine. Sex anais taiilum latuit malum, uec ditexil emt studium, ut de pace sanctte Ecclosi;e tracla-
innlier perdita taai criminis probrum. Seitimo reni, persuasumque est illi ne lantoiura devitaret
vero anno confusa est in se ipsa, ei expavit pro- colloquiun', quia poteral fieri ut coraraunicato cum
505 AUCTORE ALANO. .>06-
eis consilio, ot facile pssel quod videbatur difficile, a Dao tanto PontiGci obedire rion differas. » Audiens
f^
ct quoci videbaiur impossibile, possibile rcdderelur, liiec Conies f.uclorilale Spiritus sancti, el sanctormn
Itaque apud Parliniacum hinc inde tonveniunt. Cum- Sacramonlorum [jrwsentia victus, nec audehat re-
que agerctur do divisiono Ecclesiie et de scissurae spon.leri- nec potcrat : sed staimin pacis osculo re-
obstin&tione, quaiinfra Alpes iusola Aquilnuia quasi cepit episcopum, et eadem qua euui abjuraveral ma-
ncbulae corrupteUi eonsederat, multis modis ei ralio- liu, cum toiius exsuliaiioue civiiatis ad propriam se-
nibus a scrvi^ Dei Comili est inlimalum, quod £c- dem rcduxit. Scdot dcinccps Abbas cum Comile jam
clesia una csl, <l quidquid exlra eam est quasi ex- familiarius et suavius loqnens paierue eum monuit
tra l^SOl Arcam judicio Dei uecesse est inlerire ne ad tam impios et lam temerarios ausus ultra
et dilui. Adducti qiioqueexemplaDalbam et Abiron, exsnrgcret, ue Dei paticntiirn in laolis irritaret lla-
quos reaui schisma(is terra vivos absorbuit (A'«j«. gitiis, nc paceni in aliquo violaret. Pace ita-
XVI, 31, 32), ncc tauto malo vindictam Dei aliquan- que onmi Aqiiilanicse Erclesiaj reddita, solus Girar-
do defuisse monstraluiri est. His auditis, Gouios ex dus perseveiabal inmr^lis; sed non mulio post ad-
parte sano usus est consilio, et respoudit se in obe- veiuenie die iru?, ia domo sua niiscrabiiiler exstin-
dienliam Innocentii papie posse dare coiisensuni : > ctus est. Subita enim morie prseoccupaius, sineCoa-
sed in restiluiione episcoporum, quos de sedibus fessione, sine Yiatico recldidit spirilum. Tanto igi-
expulcrat, nuila raiione possc induci ;

quoniam im- tur malo obrulo et scliismate Girardi redaclo in ni-
placabililer eum olfenderant, et juraveral se eorura, hilum, VirDoi cum gaudi') magno Clarara-Vallem
pacem nullo tempore suscepturum. Diu per inter- revertitur.
nuntios proiiaclus est sermo: et dum vicissini ver- CAPUTXXII.

bis se mutuo occupanl, Vir Dei etlicaciora arma cor- De ileraia ejns profeclione in Ilaliam ac Rogerii
ripiens, ad altaro sanctum oblalurus el supplicalu- Siculi obstinatione et Petri Pisani reconciiiaiione,
nis accedit. Intraverant ecclesiam quibus licebat 59. Hisitapatratis(an. 113G),vix iater fratres suos
di>inis interesse mystcriis : Comes suslinebat prc circitcr unum foceral annura et ccce liilera) apo-
foribus. Peraciis igilur consecraiionibus, et pace stolicifi Virum Dei cvocaai, et ut adsit laboranli Ec-
dala et diffusa in populum, Homo Dei jam non se clesia; supplicant cardinales. Niiiil obediontiffi pra>
agcns ut homincm, ourpus Domini super patenam fercns Vir Dei, valefaciens fratribus, lleiitibus uni-
pouit, et secum tollit : aiqueignea lacic elfiammeis vcrsis discessit, e! cum raulti reverentiaubiquesiis-
et verbis terribilibus aggreiiiiur Ducem. « Rugavi- •

cepius, demum Rom&ui pcrvtuit. In cujas auveniu
mui te, inquii, et sprevisti nus : supplicavil tibi in " lam doiniuus Pa|ia, quam fratres(143j laelati sunt,
aliero, qucm jam lecum haluimus, convontu servo- ct communicatis cum eo consiliis secuiidum 1 3(1^
rum Dei anle le adunala roultitudo, ol contempsi- rerum provcnius et staium causarnra Abbas alia via
sii. Ecce ad te proccssit Filius Virgiiiis, quicst ca- opus aggrediiur. Rex enim SiciiiioRogerins, qui so-
put et doniinus Ecclesia-, qnam tu perscquens. Ad- lu^jain ex prmcipibus obedire papa; Imiocentio de-
est judcx luus, in cujus nomiuc omne gonu curvatur irectabat, mittit ad eum, petens, ut ad s« Abbalegi
ccelesiium, lerrostrium et infernorum. Adest judex milteret Claraj-Vallensem : niliilominus idem peteas
tuuo, iu ciijus nianus illa anima dcveniel. Nuin-
lua a Peiro Leonis„ut Peirum Pisanum a suo latere
sibi
quid el iijsum spernes V numquidel ipsum sicul ser- dolegarol. Aiebal autem so dissensionis, qus jamdiu
vos ejus conloinnes? » Lacryniabantur universi qui induravcrai, voUe scire oiigiuem ; et cogniia vcri-
aderant, ei orUionibus intcuii praastolabaniur exi- tale, aut corrigcre errorcm, aut sancire sontenliam.
lum rei, et omuiura suspensa exspectatio aliquid di- AuJieral enim Pctrum Pisanum eluquentissimum
vinum fieri codiius exspectabal, Videns Goraes Ab- csse, etinlogumcicanonum scientiis penenulli se-
bateni in spiriiu vehemcuti proccdeutem, et sacra- cundura. Unde puiabat, qiiod si eloquenliie ejus
lissimum Domini corpus fcrcnlem manibus, expa- publico cousistorio audieniia prffiberetur, decla-
iij Q i»
vii et diriguit, membrisquo iremcbunois melu et mationibus rheloricis simplicitatom Abbalis obrui
dissoluiis, quasi amens solo provolvitur : elevatus posse, et sileniium ei. vi verborum et pundere ratio-
a militibus, rursum in facicm ruit, nulli^ quidpiam num inponi. Venit itaque pars utraque Salernum.
ioquens, aut inlendcns in aliqueni. Tnm Vir Dei ad 60. luillis diebus paraverai ad bollumidem Ro-
eum propius accedit, et pede puisans acclinem sur- gerius rex innumcrabileni e:iercitum aJversus Ran-
gere jubet, et slare supra pedos, et Dei audire san- nulfum ducem. Cum aulem primus eorum, qui vc-
teDtiam. » Praesens esl, » inquit, o Pictaviensis epi- cati fuerant, Abljas sanoius advenieus Reêra in ca-
1
scopus quem ab ecclesia sua expulisti : vade, reeon- :

slris posiluin iiivenisset, utpote qui jam armatas
ciliare ei, et in osculo sancio pacis cum eo jungens produxeralacies, por multos dies ne committerent,
fa>Jera, ipse ad sedeiti suam eunireducito ; et satis- impedivil, donuntians Rogi « Quia si conllielura
faciciis Deo, redde pro contumelia gioriam, et in 3 inieris, victusel confususabibis. » Novissime vero
univiTso principaiu tuo divisos et discordes ad cLa-

(143) Scilicet cardinales. Sic Peli us Venerabilis
rilaiis revoca unilatem. Subdere Innocealio papK, lib. u, episl. 48. Aipericum cardiiialem uon S'.;mei
et sicut ei omuis obsditEcclcsia, lu quoque eiecio vocat fratrem suum ct monachorum.
507 S. BERNARDl VITA SECUNDA 508
ciim ejosdeni regis pluri:num crevissel exprcitus, fl l*?63 totus, periiiit Francia, peribit Germania,
ignorans qiiod non mullitniiinc forel evi^nlu» bclli, Iberi cl Angli, et Birbara regna in profuudum i'e-
Virum sanctnni quiiTouiem ea quae pacis crani, ul- lagi demprgeniur I R.digio Cainaldulensis, et Car-
terius audirecontcaipsit. Al ille ducem Rannuilum thusiensis,, et Cluniacensis, el (;istercicnsis, el
ct Catholicorum ncieiii verWs polontruus afIlior;a- PiiBinonstratei..-;ls , aliaquc innumerahilia servo-
tus, sicui Hegi lugam, sic iilis vicioriam poliioilis ruiii et anciilarum Dei cnllcgia necesse esl ul sub
cst et triumphuin. Subito itaque visu Duce aud.icter uno turbiuc corruanl in aby^sum ! episcopos, et
obvam proc(,dente Uex lerritus lugit, effusumque abbales, et reliquos Ecclesik- principes pelagus vo-
Kxercituni praedse et cêdibus exposuit, innumeris rax excipiel ! Solus ex priucipibus mundi arcara
militibus capiis ei interfectis, et verbnm
ei juxta Pclri iotravit iste Regerius, et CMteris omnilius
Viri Dci orania couligerunt. Cum enim ipse Abbas enecalis solus ipse salvabiiur ! Absii ut totius niundi
ad proximam villulani declinasset, et iustaret ora- rcligio pereat;ct ambitio Peiri, cujus vita palam
tioiii, repeato fiigientium et inseqiientium clamor est qualis exstiterit, regnum coelorum obtineat. »
auditur: siquidem per eumdem locum fugiemein Re- Ad ha!C verba lenens manura Petri, clevavit eum
gis exercitum Rauulfus diix persequebatur. E-^^res- et simulipse surrexit : u Tmiorem, inquiens, si mihi
sus itaque fraterquidamcx liiiquicum Abbaie eraal D credas, intrabiinus arcam. » Et sicut jam pridem
uni ex militibus occurrit, et quid aceidisset, interro- inente couceperai, salutaribus illura aggredicns mo-
gabat. Ai ille, siquidem litteras noverat : Vidi, inquit, nitis, coo|ierante j^raiia Dei, protinus persuasil ut
impium suyerexaUalam, et eleuatum .ticiit cedros ad Urbem rediens Innoceniio papie reconciliaretur.
lAbani: et transivi, et eccenon erat; qucesivi eum, Sjluia concioue \encrabilis Abbas Roniam rcver-
et non est viivcntus locus ejus. {P.tal. xxxvi, 35, 36.) liiur, priedictuin quuque Petrum Pisanum,^ et quos-
Nec mora. Dux ipsescculus, ut inoiiaihnin vidit, si- (tam alios reconciliat Ecclesiae, el Innocentio papn!
cut erat armaius, cquo desiliil, et ejus pedibus ad- coufcederat.
volutus, II Gratias, inquit, Deo et iideli servo, ejus, CAPDT XXUL
quia nou nostris viribus, sed cjus fidei collata haic Anacleto e.cstincio et schismate, Bernardus Canti-
victoria est ; » iterumque insiliens equo hostes in- corum exjjlanationem resumit,ac '[hcobaldamco-
sequebatur. miiem Beyi reconciliai.
61. Post tinem praelii Vir Dei a villula ad quara 62. Aderat tem|ius quo divina clenipniia Pctri
doclinaverat, venit Salernum ; veoitet Petrus Pisa- Leonis iuieritu fineni irapunere schismaii disposue-
nus. Itaque stipata militibus curia Rex utramque Q rat (an. 1138). Eo tempore pars ipsius Papain sibi
partem accersiri, et de causse suae rationibus elo lui alterum statiierunt pro illo, quatenus videlicet op-
jubet. Piior itaque Pctrus electionem Petri Leoiiis portunius per aliquani temporis inorani papa; Imio-
doininisui canonican probare conteadit, et verba ceolio rcconciliiireiitur. Quod sine mora per manum
saa muliis leguin et canonum assertiombus munire servi sui Abbatis Clirl.*tus efiecit. Nam ct ille substi-
iaborat. At vero Vir Doi non in sernione, sed in tutus ad eumden Virum Dei nocie sc coniulit, et
'virtute regnum Dei esse intcliigens : o Scio, inquii ille nudalum usurpatis iusignibus ad doraini Inuo-
Pelre, virum te sapieutcm et litteratum esse : et uti- centii pedes adduxit. Quo iacto civitas gratulabunda
nam sanior pars ei bnne^tiora to (Sccupas-ent nego- Isetatur, lunoceutio Ecclesia reddltur, Romanus po-
tia; utinam le patronnmcausi ju-tior obtinerel; siue pulus, ut pasloreni et dominum suuin Innocentiuni
dubio enim ration.ibilia te ailegantern nuUa posset veneratur. Abbas Glarie-ValUs in mira reveremia
impcdire facundia. Et nus quideni, tanquam indocti habetur , ab omiiibus auctor pacis, ei pater palrias
et minus eluquentcs.si causa fidei non urgeret, prffidicatur.
institnlum silcntiuni teneicnius. Nunc autem cogit, 63. Sedatls oinnibus et compositis, vix paucis
nos charitas eloqui, quii lunicam Domiiii, quani in j. diouiiS jiotuli detineri, qui aeptem aunis elultrapro
tempore passionis nec fthnicus [traisunipsit sciu-
" resaicienda eadein scissione sudavcrat, exeuntpm
dcre, npc JndBeus, i'antore hoc domiiio, Petrus Roma proseijuitar, deducii clerus, houor.it populus,
Leonis l.accr.ii fl diruin(pit. tJna est iides, ulius Do- uiiiversa nobilitas comitatur. Neque eiilm poteiat
minus, ununi Ba|iiisma (Ej^/iM,, Nos neque IV, 5). sine cominiuii mcerore dimitti, qui colebatur rnnore
duos doniinos ncc gemir.am iidem, nec duo liapii- cnminuni. Rciliens autcm Paier saiiclus ab Urlê, ex
smata novimus. Ut ab antiquis ordiar, una ana sanctorum Apostolorum niartyrumque corporibas
teinpore diluvii fuit : in hnc oclo animie cajteris xenia se'.:um retulit pretiosa, haiid modiciim iiunc
omailuis pereuntibus evaseiuut, et quotquot extra inter cuUera sni reputans frncium esse laboris.
arcam inventi sunt perierunt. Arcam banc typum 'lant.'» vero exsulLntione Eccle-sia illum Gallicana
liabere Ecclesiai nemo csi qui ambigat. Arca aiia recepit, iit nor, niinorcm videreiur de suo redilu
nuper fabricata ; et cum siut dua;, alteram ne- exhibere, quam de pace reddita nuntiare keiitiarn.
cesse est esse adullpram ; et in profundum (lemergi. Sle igilur tirmaia pace Vir Dei ad suos regieaiinr,
Arca, quara regit Petrns, si ex Deo est, necesse et quocumqne rediens veiiil, specialiter a filiis cum
cst ut arc?. quam regit liinoceniius, obruatnr. Pe- ingpiiii gralulatione suseipiiur. lleniinil idem Pater
ribit ergo Orientalis Ecclesia, peribii Occidens illius lemporis pt operis iii sermone super Caniica
50» AUCTORE ALANO.
-AO
canticorum vigesimo qiiarto sic scribens : <i Iloo h ejus ma.timo quidem
flagellis dominicis exerciiaiara
(lemum, fraires, tertio reilitum ab Urbe noslrum e.sse alque |)rob,itam. .Nimirum ab ipso suae coii-
clemeniior oculus e coelo respexit; et vuilus taiideiii versionis iuitio usque ad diem sacrte dcpositioiiis
serenior desr.|n'r urrisif nobis. Quievit Leocina, ra- tanta sustinuit, ul vita ejus his qui noverani,
non
bies, finem accepil malitia, Ecclesia pacem recepit, nisi quaedam raortis protelalio vider«iur. Caiterucn
ad nihilum devluc.t«<: est in conspectu ejus mali- erga homines etsi ranor ei occasio miuora forsitan
gnus, qui eam per hoc fere octennium- diro schi- patieniiee potuii cxperimeula pra-stare, diceiidain
sraate conturbarat. Veslris desideriis donalus sum, taraen vel breviter ne hujus quidem apparuissc
vesiris me proiectibus paro : Quorura vivo raeritis euiu virtutis iinniuneni. Et quia gonus hoe paiien-
voio vivere studiis et saluti. « Hoc ipse de sc quod liai solitus erat dieere tripartitura
; vidolicet ad ver-
vivebat, quod bona agebat, fiatrum raeritis toium borum injurias, ad damiia rerum, ad corporis Ise-
adseribens, ad sludia sancta reversus, cceptuni am- sionem ; de singulis salleiii sinîuia proponantur,
plectimr epiiliaiarnium. Quam efficacitor \ero quam- quaj interim exempla occurrunt. Scripseral ali-
que evidenier in tcmpore irse facli fiicrit reconci- quaiido idera Doi famuius ad episcopum ali-
iiatio. Innoceniii papae super lioc scribeniis ad eum quem (144) de curia et iie consilio Regis, monens
verba demonstraat. » Quam firma, ait, j^î r.,';vei'an- euin super quibusdam negotiis Uegi suauero et con-
tique conslantia caiisam beati Petri el saaciEe malris sulore meliora, At ille veiiemeni.er exacerbatus,
tuEC Romanaj Ecclesiai, incandescenie Petri Leonis amarissiinain ei reddidit epistolam : ao qiiam Cliristi
schismale, fervor tuse religionis i-t discretionis su- servas, domiuica; boniijnilaiis sedulus imitaior
sceperit defendendam, et se murum inexpugnabi- raansuetissime respondens, non niiuus postea cha-
lem pro domo Deiopponens, animos regum el prin- runi, neo rainus faiuiliarem euindem cpiscapum ha-
cipura et aliarum lam ecdesiasticarum, quam sae- buii sed dururn priesuhs respousuiu apad eum
; sic
cularium personarum ad catliolicae Ecclesi;e uniia- luit quasi uon dictum.
lem, etbeati Peiri ac noslram li^C-l obedientiam
66. Abbas Farlen:is conveiitam traliuin u Ciara-
frequentib.is argum^ûtis et ralione munilis induccre
Valle vocaveral, monaslerium eis êdiiicaturus,
laboraveril; magna, qu* Ecclesia3 Dei et nobis pre-
sed Romanus impedivit Aiuistes, ei eos iu loco al-
venit utilitas manifestat. »
lero ordinavit. Unde pluriinum dolens prajdictus
64. Post, rediium Patris ab Urbe vix per trien-
ille vir magnas, et niagnae dcvotionis, coUeciampe-
nium optata quieie potilus regno Franciai vehemen-
cuniain sexcentarum fere inarcarum argenli depo-
ter turbaio, ob simultates, quse inter regem Ludovi- Q suit in patria sua sub
ehirojjrapho, quas ad Dei Ho-
cumet comitCin Tlieobaldum eraerserunt, rursus ad
mioem venieus obtulit ei, rogaiu ut mitteret pro
laborcs reformandaa pacis expedimr. Is cnim comes argcnto ; et quod non meraerat in partibus suis,
polens in regno, lotus eleemosynis deditus, et stu-
vel citra Alpes novum cxiiide cuinobium condere-
dio pietatis intentus, omnium servorum Dei et sau- tur. Alissum est pro argento, sed ud raaudaluin ve-
ctae religionis promptus arnator, devotissirnae san-
nerahilis Abbatis uihil inde • rcddituni fuit. Nec
ctitatis pjus consiliis adhaerebat. Cumque adversus
responditaliudHomo Dei ciim ei nuntiaretnr; quam
eura insurrexissent non solum viciui |)iincipes ad-
» Benedictus Deus qui nobis pepercit ab onere. »
juncli poteniiae Regis, veru'n eiiam fere oumes sui
Gratulari eiiam consueverai docem circitermona-
recetsissent ab eo ; Comitis evasio iu dispersionem
steiia, vel asdilicaudis monasliriis loca congrua nu-
jara veneral. H«c audions Vir sanctus qui in t;ili-
incraus injuste sibi abiata, dum conteuderc nollct
bus sibi parcere nesciebat, ulpote pietatis visce-
ct magis enm vinci, quam alios vineere deleetaret.
ribus affluens, decrevil se tantis malis opponero.
67. Veniens aiiquando Claram-Vallem clericus
Tandem multorum adjutus oriilionibus Religioso-
quidam habilu canoiiicus rogularis, iiuporlune salis
rura, assidueclamabat ad Dominum et allegationi-
instahal mouachuin rcciperotur.
ul iu Suadcnie
bus divinis intercurrentibus, eo medianle detumuere
Palre saiicto ul ad suam leverteretur ecciesiain,
procellae, et reversa est inter liegem et Principem
nec acquicscenlc recipere i'<JC» eum : « Ulquid
tranquillitatis el pacis deîdcniia sereniias. De qua
crgo, aii ille in iibris luis tantopere perfectionem
videlicet pace spom bonam ab Yir Dei conce-
initio
coiuraendasli, si eam desideranii opem renuis ct-
perat, sicui quidam fralres sui se ab ioso audisse
hibercV « Et iracimdiic spiiitu vehenieutins insliga-
(estati sunt, concito venturara ejusdem principis
tus, sicut postmodum evidenier apiiaruit : « Jam,
evasionem, quas quasi incredibilis videbalur, evi-
iiiquit, si illos tenerom. discerperem libros. » Cui
denter eis prsedixisso.
Vir Domiui : « Pulo, ait, in nullo eorum legisii,
CAPUT XXIV.
nou posse '.e iu tuo claustro esse perfectum. .Mo-
De ejus patientia in morbis, contumeliis ei bonorum
runi correctionem, non locorura inutaiionem, si
jacturis.
6.5. fnler tantas itineris ac laborum fatigationes
bene memioi, in libris omuibus commcudavi. » Tum
vero inipeliim facions homo vclut insaniis in eum,
quas Vir sanctus pro necessitatii)ii.« Rceiesia? Dei
percussit maxillam ejus, idquo lain gtaviier, ut
susceperai, quotidiana el muliiplex eum avenere
non cesâbat intirmitas. Unde constat patientiam (144) Vide ppfst. 224, ad Josleauiii.
r,ii S. BBRNARDl VITA SRGUNDA. 512
succeiiorel ;talim rubor ictui, tumor rubori. iam « Quasi vero meam illa wprplieusione liberntionem
qui aderant, in saerilegum iiivolabani. : sed [ir3>- qu»»ierim, ei non magis illius. Qua; enim mater
venit, eos servus D«>»iini, ciamaus et adjurans per etsi omneui, quam potuii curam et diligentiam
nornen Ciiristi nullatcaus eum taujiere, sed eilu- aegrolanii lilio adhiOuisse se sciat, si denium se
cere cautej et cunim cjus liabere, ne ab aliquo ei frusiraiani videril, ei immes labores suos esse pe-
vcl in aliquo Buceretur. Qiiod tam districie pra;co- nitus cilicaces, illo uiliilominus morienlo, prnpte-
pit, ut iile limens et Iremens absriue onini injii- rea unquam a tleiibiis leniperabit? El h;ec hactenus.
ria cductus sit el deductus. Nimiruiii docius erat 69. De ca'lcro lantus a;mulator erat mansuctudi-
vincore in bono inalum. Sie et ad qcoaduin scri- nis et paeis, ut si forte inipiobus quisquc pclitor
beu.s (I4i>). iiiter «etera ail : « Adliarebo vobis, duriui extorsissct a neganle responsum, haud facile
etsi nuliiii : adli;erebo, etsi nolim ipse. Invilis deiiiceps cum eadeni repiilsa uimiileretur inanis.
pr^slabo, ingratis adjiciam, honorabo el contein- Siii»idem >elut naturalitcr, ut fatebatur, oderrit
nSiites mi. « Usi|ue adeo siquidein oinnes honnnes oinue scaiiilalum ; et graviimeu cujuslibel bomi-
gennano anipleclebatur atfeciu, ut eoruin scan- nis sustinere ei admodum grave, l'^<*0 non sen-
dalo, sicut ipse fateri solebat, gravius ureretur, tire impossibile erat. Wus ejus piissiinum pectus
([uibus nuliain viderelur occasLonem scandali pra;- '
graiuitum aftligebat alierius scand^lum, quam pro-
buissa priae iminunitas conscieuiia» solabatur. Siquidem
CAPUT XXV. dolebat, et miiius sporabal posse sanari, qiiod
De ejvs moderata correptioiê, mamuetudine, unde proccderei non videl)at ; magnum sibi e re-
char-itate a'c scriptis. gione solatium fore |.erhibens, quoties inveniret
68. Caeterum obiurgationem ejus non miaus fa- unde saiisfacere posset vel liomini .
pro se, vcl
cile uliqaando compescebat gravis et turbulenla Deo pro lioiniiie, eliam sinc occasione turl)ato.
rospousio, quam liumilis et modesla, ul ab ali- Adco neminem sprevit, nullius hoininis scandaium
quibus periiide dicereiiir cedenli iiisrslere, codere parvi pcndit. Nam et quoties opcrteret noxios ali-
resisienti. Diccbut, ubi resoiiat utrique modcslia, qiiorum vel reprehenlere actus, vel impedire coua-
dulce esse colloquium ; ubl vel ex parte aitera, tus, tam considerate fiebat, ut ipsi quoque, qui
uliip ; ubi ex iieuira, perniciosum, Ubi enini liinc Iffisi viderenlur, abundanter liabtTeni, unde sibi pro
inde ilurilia sonat, jurgium es», uoa correclio ; i'ec ee satisfacerenl iu cogilationibus suis. Ex ipsis
disciplina, sod rixa : ui dccent magis inierim dissi- aiiteni nonnulli, et do qiiibus miiius id videbatur
inulare prKlalum, commotione sanata utilius C po^^^ *P^''^'''' *"ip''0''' devotione ejus posimodum
ct
casiigare subjectos. Loquens eti;mi inierdum ipse vel obseqiiiis deservieruut, vel etiim adhfflsere
de iiicropationibus minus uliliter prolatis, minusve vestigiis. Erga omniuin quoque hominuni spiriiuale
paiiciitiT acceptis, asserebat hocii vesperiina nul- cuiniiiO'!uiii inconimoduinve amplius afliciebatur
lateims uteuduin objurgaiionibus vel insistendum, et sunimum ei desideriuin, suminum gaudium
ne irater turbatus uoctem duceret insomnem, et so- eiat, animarum fructus et convcrsio peccaiorum.
lemnibus vigiliii minus se devotum exhiberct. In Ei corporcas tamen necessitates piissimo misera-
sennone etiam super Cantica cauticorum quadrage- balur affoclu. Non solum corporum, sed etiam
siino secundo, intor caHera ilicit : « Utinam nemi- niyruin iuiirmiiates in chariiaic paiientissinie sup-
nem oljjurgare necesse sit ! hoc enim ini;lius. Sed |iortab il. Nam ooruni qui in hujusinod; laborabant,
quouiam in inKliis offendimus omues, mihi tiicere semaxime prohtcbatur abbatein, caianium quassa-
non licet, cui ex officio incumbil peccautus arguere, tum non conterens, ei linum fuinigans non exsiin-
rnagis auiom iirget charitas. Quod si arguero et fe- guens.
cero quod moum esl iila autein procodens in- ; 70. Cieterum si quis iiosse desiderat, quam solii-
crepatio miniino quod suum est facial, uequc ad n cilus ab initio sui ipsius dijudicalor et scriitator ex-
quod misi illain, sed revertaiur ad me vacua, stiterii, primuin opus illius dc Gradibus tiumiiitatis
lanquamjaculum lerians et resiliens quid ine animi ; jinspiciat. [nde si qua>ritur piae mentis religiosa de-
lunc habere piitatis, fratres? Nonne lorquoor? voiio, transeundum ad Homilias in Laudibus Vir-
Prorsus coarctore duobus, et quid cligam nescio, ginis matris, et ad illuin quein de DiligeiTdo Deo
placerone mihi in eo quod locutus suni, quoniam edidit libruni. Si fervens conira suoruliPvel aho-
quod debui , feei ; an poenitentiaui agere super rum vitia zelus; legatur is, quein Apologeticum vo-
verbo moo, quia quod volui nou recepi. «. Et in- (at.Si vigilinzelo cordis, el ci.cumspecla discre-
fra : 9 Dicas forsiian mihi, quol bouum meum ad tio, de Prajcepto cl dispensatione disser,»ns au-
nie reveriatur, et quia liboravi aoiniara meam, et dialiir. Quaiii vero fidelis cujuslibit pise conversa-
nmndus suin a si^nguiue lioininis, cui annuntiavi tionis coraiiiendatur luerit et adjulor, exhortatorius
el locutus sum, ui averteretur a via suamaia, etvi- aJ .Milites Tenipli Sermo dochiral. Quain no:i in-
veret. Et si innuniera talia addas, rne tainen mi- gratus graii* Dei, ex his liquet qu» do Gratia el
oime iata consolabuniur. niortem Glii intueatem. Libero Arbitrio tain (ideliter, qiiam subtiliter dispu-
tavit. Quam liber in voce, qiiam diserius ct iu re-
\,li5) Epist. 252, ad Praemonstratenses. rura superiorura pariter inferiorumque scieutia lo-
513 AUGTOliK ALXNO. 514
cuples ; in his quse ad papam Eugeiiium de ('onsi-

^ consilio doinini Henrici Senonensis arcbiepiscopi,
dcralioDe scripsil, diligcns considorator agnoscet. dies est cclebris consliluta (au. Ii40), qua praedi-
Quain devotissimus prwdicaior alien» sanctilalis, ctus magisier et Abbas dispulaturi super prafatis
diligenter cpiscopi sancli M;»laclii;c vilani prosccu- capitulis Scnouis conveuireut. llla autcm dies erat,
tus ostendn. Nam in Sernio ijibus super Canlica can- qua idem poutifex Regi Fraoci8P, ct priucipibus, el
licorunri, et iiulagator iiiyslerit)runi, ei inorum aidi- universa' plcbi sanclas crat osteasurus reliquias :
ficator maguificus innotesciL lii Epi-tolis, quas ad ad quam Abbas vocaius, vcniie iicnitiis lecusavit,
diversas per.ônas ob ncgotia diversa diclavit, pru- nou hoc suum, sed episcoporum, fidei nogoiium
dcns lector advertei, quo fervore spiritus justitiarn. esse reuuntians. Postea tamcn niagnorum virxirum
omuem rlilexerit, et omnem a;que oderit iujuslitiara. nriOnitis flexus, et auctoriial' traclii-s, irisiis quidem,
Fidelis eienim servus Ciirisii aon quajrebat aliquid nec sine lacryniis, demum pergerc; acquievit, isicHt
suum quidquid tamen crat Chrisii, sic curabat ut
; in epistola ad lanocenlium papam ipse tcstalur,
suum. Quid vero sanctimi, quid lioinsluni, quid ubi plenius luciiliusque negotium 0'rne urosequi-
pudicuin, quid amabile, quid bona' laime, quid vir- tur(.14C). Adfuil dies ubi Rex et vencfabilis Samson ^-
tutis, aut laudabilis disc plinse, suis ortum in qua- . . Remoruoi archiepiscopus, multique de episcopis
'
libet regione disbus non roboravit ejus auctoritas, utriusque provinciae cum copiosa ecclesia convene-
non fovit charitas, dilisenlia nou promovit '? Quis runl. Porro quam magnificc egerit servus fidelis et
anie promolutn dilatari amplius aon oplavil ? quid prudrns, rt quam utililer iu illo conveulu, ecclesia
forle collîpsum nou tolis pro loco et lempore viri- propicr hoc cougregaia evidenler agnovit. Sed et
bus egii, ul repararetur ? Quis ad sacrum in ejus Dominus papa Innocentius iu cpistola dc hoc ad
pcctore liabitantis templum diviniiatis de quacuu- episcopos irausmissa iii Galliis plenius attesta-
que tribulatione tideliter clamaiurus accessil, el tur (441) : qui videllcet Pontifex non muitc posi
inelficaciter laboravit ? iiioestus ab eo solulium, al- ternporo viam uiiiversa; carnis ingreilitKr. Eo de-
flictus auxiliuiii, eonsilium anxius,faBger reiuodium, fiincto, et ôccessoribus cjus Ccelestinn ot Lucio
pauper subsidium reportabat. Ita- sese omniuni fe- quam velociter consuminatis, Eugenius papa Urbis
cerat servum, ac si totl genitus orbi : ila tamen eiTiciiur.
liber ex omnibus coascieutiie suie curam ger.^ns, 72. Indicbus ponlificatus iilius (an. H47) Henri-
tanquam soli deditus curse et cuslodia? cordis sui. cus quidani, qui olim exstiierai iiionaclius, perni-
Eo prassente ouinis sanctitas exsultabal, omnis eru- -vciosffi dociriniB verbis persuasibilibus Toiosana;
beseebat impietas, juxta iilud : Yidebunt recti,et C geuiis oecupaverat leviiatem ; et, sieut praidixit dc
lcetabuntur, et omnis iniquitas oppilabit ossuuin qtiibusdam Apostolus, iu liypocrisi loquens menda-
{Psal. cvi, 42). Eo prEBsente celebris quisque con- cium (/ Tim. iv, 2). ficlis verbis do eis negotiaba-
ventus, vclut quodarn sole resplenduit, abseate cali- tur. Erat auiem liostis Ecclesiie inanifestus, irre-
ginosus et quodaramoilo inutus apparuit. Hujus dc- verentor ecclesiasiicis derogans Sacramenlis paritor
nique medicinalis manus et lingua niorbos utraque et rainislris. Adoo pravae suggostionis ejus maligni-
curabal corporum ; ista, inorum. Haec int -
: illa tas invaluerat, quod oraues institutiones ecclesia-
rim de moribus sancti Patris, licet ex pai te, sub siicie spernebaniur. Hac iiecessitaie Yir sanctus itcr
brevitate perstrietasufficiant. arripuil, ab Ecclesia regionis illius sifipius jam anle
f^«y GAPUTXXVl. rogatus, et tunc denium ii rcverondissimo viro Al-
Abwlardwn impugnat, et Henricam luereticuin. berico O stiensi episcopo ei legato Sedis apostoliciB
71. Cuni jam muliis pressusessel laboribus, n c persuasus pariter et dcducius. Vciiiens autein, cnm
minus quotidiai is laboraret incommodis, jani inter ineredibili devotioue suscoptus est a popu!o tcrr;p,
fratres sibi requiem affcclabat : sed divina provi- ac si de coelo angeius advenissel. Nec moram f-jcere
dentia aliler proviiicnte, ut nieritis ejiis prasaiiiim

Q potuit apud cos, quod irruentium turbas reprimere
cresceret, alterius certauiiuis ei labor accessit. Fuii ;
ncmo posset ; taula erat frequentia diobus ac nocli-
enini in diebus ilhs Peirus Aba^lardu;-, magisler I bus adventantium, bonediciione.m expet';ntiuio, fiii-
iusignis, ct cekberriraus in otiinione scientiis : cu- gitantium opem. Prfe.licavit tamen in civilate To-
jus scripta niinus consona fidei, cum uudique vo- losaper aiiquotdies, et in caetcris iocis qure Hen-
litare ccepissent, viri eruditi atque lidcies uonnulla ricus ille frequentasset ampiius, et gravius iiifccis-
ex his capitula ad Dei Hominem retulerunt. Qui set, multos' in fide simplices inslruens, nutantos
nimirum solita bonitite desiderans errorem corrigi, roboraas, errantes revocins, subversos reparaiis,
hominem uon confui.di, secreta illuni admoniiione subversores el obstinatos aucloritalc sua premens
convcnit. Cum quo eiiain lam modeste, tamque raei opprimens ; ut non resistere, sed ncc assitere
tionabiliter cgit, ut ille quoque compuncius, ad quidem et apparcre presuinereiit. CaHerum cisi tunc
ipsius atbitrium correcturuin se promilieret uni- fiigit a facie ejus hfereticus i!le, et laluii ; it.^ tamcn
versa. Cum itaque in hujus correciionis exspecla- per gratiam Dei impedita; sunt vin; ojus et seinitic
tioue Dei Famulus permaneret, eo penitus ignorantc, circunisepise, ut postea vix alicubi tulus, tandem
,146) Epist. 189. (147) Episl. inter Bernaidinas 194.

51 ;, S. UERNAKUl VITA SEGU.NDA. 516
caplus (!t catenalus Tolosano episcopo Iradere- a amatoreset «mulalores faciatsanctilalis. Nihil ergo
tur milii ei sigois istis, quandoqiiidem mea; illa hmai
73. 1r quo ilinf!re plurimis sijinis in servo suo magis quam vila; nc\eriiii exliilieri ; nec ad nieam
Ablj:iie gloiillcalus c.«l Deus, aliorum conta ab er- fieri comineudaliunem, sed ad cominoniiionem po-
rorilius ii)i|ji!s revocani", aiioruiR coipora a languo- lius alioruin. « Satis, ni falliiiiur, liujus viri mira-
ribu.s variis sanans. Est iociis iu regione cadem, biiur aiiimum, qtiisquis hfee diligenli consioiL a-
S«ri;iiuni nomon esi illi, ubi J9CS serinonc cnm- lione pensaverii ; uec pr:*;sia..lius aiit sublimius re-
|,lelo ijliiiinios ad benodiceiiiiuiii panc.'!, sicut ubique pulatil oeslimator quisque lidelis sigua atque prodi-
liebui, Dei FamulooiT'ivj)aiii.(Juos ille elevata niiinu Ljia per euin miraliililnr operari, quam perpc-lrata
cl sis;no crucis ciliio in Dcl nomiuo benedicens taliter ab eo interprciari. .Sibi quoque non minus
« In boc, inquit, scielis vera csse quas a nobis, falsa utile cbristianus animus judicabit, imiiandos ejus
quii' aii hii\eiicis suadfiiiur, si iafiiUii veslri giista- qnam mirandos aclus et inorum insignia
alfeclus, ;
lis (lanibus isiis auci.ii i'—,'riiu sospiialein. » Tiniens quam operum signa cognosecre. .Sic igilur divina
aiitem veneraiiilis eii.Si>j.,i;^s (jariiotensiuin, inai;nus cooperaiiie graiia inultiplicitei' EcclesifC Dei Viri
ille Uuuiridus ; siquiiteui iuaesfnis eral, el proximus saucli docirina profuit io Ciilliolicoruin moribus
Viro Dei : » Si buna, iuquii, fido siimpserini, sana- » corrigendis, in scbismalicoruin furoribus comprl
buiiiur. » Ciii hitcrsanclus de Domini virtule nil iiieQdis, in ha;reticorum erroribus cunfutandis.
luesiians : » Non hoc ego dixerim, .- ait; « seil vere 73. riane aruequam ide:n Dei famulus a Tolosa
qui gusfaverinl, sanabiii.lur, ut perinde veros nos redii'et, mullorum animos, ci pr«i.'ipue legis Lu-
et vei-acos Dfi nuniios esse coguoscant. « Tam iu- dovici Junioris, permov.il. Orientalis Ecclesiae au-
gens niultiiudo langueiiiium gustato codi^m puiie dila uecessitas (an. H46). Proplei" quod servus
couvaluit, u; [icr toiam provinciam verbum hoe di- Chrisli a prsefaio rege seniel et iteruin expetitur
vulgareiur. ct, Vir saiictus per viciua !oca regre- nec sic acquievil volumaii el petiiioni ejus, donec
diens, ob concuisus ialolerabiles declinaverit, et ipsius tandenl sunimi Ponlificis geueralein episto-
liinucrit lllo ira. lam jussus esi ab co exponcro populis atque prin-
CAPUT XXVIi. cipibus. Cujus tenor epistola; fuit, ut in poeuiten-
tiani et remissionem peccatorum iter arriperent,
Quid iiernar.his ih inirabiiihus a se faciii sentiret.
Lui tte Jcri^sulyruitunu' e.vpeditioiiis infcliei suc- aut liberaturi fratros, aut suas pro illis animas po-
fcssu. situri, nec tacendum quou ex praidicaiione ejusdeni
74. Cuiii .luiem per toliiin ab eadein proviricia ro- ilincris Jorosolymiiani l*^tiO conira eumdein ve-
(J
ditum Vi'i sanoii inat;is maiîsque signa crebresce- uerabilem Abbatem quidain minus inlelligentes
reni, et muiliplicareutur in dies non pr»lereun- scandalizati fueruni, quod trisiior sequeiviur ef-
dum quidnamipse inler hiec auimi gereret, qui a fectus. Quod taiuen verbuni cerium est, ul prsedi-
Christo humiliiaiem cordis et mausueiudinem didi- ximus, ab eo quidem non sumpsisse. Me- initium
cisset. Disputans eniiii secum iu cogitationibus suis, minit hujus verbi ipse quoque vcnerabilis Paier in
el ex abuuilamia coriiis locutus, domes ticis sibi re- libro de consideratione au Eugcnium paiiani, iuier
ligiosis q.iibuidaia frairibus aiebat: « Flunmum ca^tera iia dicens : « Qaasi levitate ia opere isio
miror, qLiiuuain sibi lisec miracula veliut, aut quid usi simiis. Cucurrimus [,lane in eo, non quasi in
visum ;;il Deo lalia aciilare per talem. Nil mibi vi- inceriuin, sed te jubenie; inio per te, Dco. » Et
deorin sacris paînis fuper hoc geuere legisse si- jiost pauca : « Si necesse sil unuin fieri e duobus
giiorum. Siquideiu facia sunt aliquaudo signa per malo iu murmur hominum, quam in Deum
nos
sanctos honiines e'. perfectos; facla sunt et per esse. .Bouum mihi si dignetur mc uii pro oly-
tictos. Hgo inilii nec perfectionis conscius sum, uec peo(l-l8). r-
fictionis. Scio enim s:inctorum milii qon suppelere CAPUT XXVIIt.

*
nieriia, .;»» miraculis ilhistrenlur : confidu autem De Gislebefti Pomtani confututione, ac inslunte
nee ad eonini sorlem ine pertiuere, qui virtutes Ucruardi morie.
niufias iii uoiiiine Doiniui oparauiur, et a Doiniuo 76. Erat in tempore illo (tn 1148) magisier Gis-
ignorantur. » Hffic el iiujusmodi crebrius secre- ) lebertus Piclavorum epiacopns, in sacris Lifteris
tiusque cum viris suiritualibus confevebat. Novis- pluiimum exercitatus ; scd subliiniora se scruiatiis,
sime vero opporiuiiam sibimet visus exituni repe- quasdarn novilaies et ipss cousoi-ipserat. Super qui-
risse : c Scio, iuquil, iiujusmodi signa non ad san- bus cuiTi jam lideltum scaudalum et munnur inva-
clitatem unius, sod ad multorum specfare saluleiu, iesceret, ia llemonsi concliio, a venerabili Euge-
et Deum in homiiie per quem talia operctur, non nio papa celebrato, vocalus ad mediuin est, ei li-
tam perfcctionem coosiderare, quam opiuioneni, ut brnm tradere jiissus. llii venerabilis Abbas udversus
iu 00 commendei iiOniinibus, qufe illi creditui luesse, novilates per biduiiin ageus, sanctorum tesiimoniis
%ii'luiein. Neque oniiii [.ro eis liuQt litee [icr quos tara modestc, quan. fideîter cas redarguebat. De-
lioiit, sed pro eis liiagis qni videui illa vel seiuut. muni aposlolico judioio ct auctoriiate universalis
Nec eo fiue per eos i.-ta Dominus operatur, ut ipsos
probot ca?ieris sauciiores, sed ut c?eiercj maîs (148) Lib. ii. c.ip. 1
517 AUCTORE ALANO. ol8
Ecclesiae, prsefatae novitales damnabanlur : episco- ii stigiis tota humiiitate proslralus rogabal et obsecra-
pus eidem damnalioai consenliens, ei piiblice refu- bat, nt se taiills dignarelur opiJonere malis, quibua
lans quse scripserat, indulgentiara correcius con- alter nemu posse modiim ponere videretur. Dominus
sequif.ir; raaxime quod ab initio promiserat, sine autem, sicut seinper flJelis servi sui direxerai vias,
uila obstinatione se pro arbitrio Ecclesia; sanclie et in prwcipuis quibusque causis aptissimo uiiis
correctunim suam opinionem. fuerat iasirum<!iito, cx paucis ante diebus segritu-

77. Sic Vir sanctus jam corporc quasi deSciens, diuem corporis ejus aliquatenus rclevarat. Quod
mente lainen promplus et alacer, zelum Dei, quo quidein sa;pius erga eum providentia divioa dispo-
fervebat intprius, per annos aliquot bonis operibus suit, io cujiis manu erat plucita anima iliius: ul
exercebat, ac divini serviiii laborabal insistere stu- quoties euin grandis aiiqua necessitas evoeartt,
diis indeficiens ejus sancta devotio. Et cum posl vincente orania animo, vires corporis non deessent
taulos labores huic riilcclo suo dia dcsideratum mirantibus qui videbant eum, eliam robustos bo-
prciiosae morlis somnum Dominus dare disponarct, mines in tolerantia superare. Expletis uanique in-
et .'ioelem servum in requiera inlroducere suam terdum negotiis, velut in se rediens, multiplicibus
ccepil inagis ac magis promptus in ip.<.um proficere — _ intirmiiatibus laborabat, ut vix viverei lerialus,
spiritiis, caro ioDrraa dcGcere. Cogaoscens eni in " qui occupalns delicere nesciebat. Cui iii hoc opere
Vir saîctus prope esse jam braviuin, solito curre- uovissimo lam mauifeste, tamque magniOce diviua
bai ai?..:rius, et terrestiis suie habitationis disso- adfiiit virtus el gratia, ut ex laboribus vires capere
lutionem sentiens imminere, votis uberioribus videretur.
Bspir«bal ad iiabiiationem ex Deo, domuni non ma- 79. Accidit autein, cum in Mosellse fluvii lillore
fiofactarn, aeteruam in cojlis. Iii cujiis purissimo resideotibus binc inde partibus mediator fidelis ro-
pectore sacri sese desiderii tlamraa non capieus, garet qua; ad pacem eranl, ul pais altera ex !>l,rage
erebris erumpebat indiciis; et ignituiii eloquium hostium, qui dudum ab eis coaclusi corruerant
veherr:efitcr furvoris interni vehemeniiam dec'ara- jam ferocior, quod exigebatur obstiiiata auimosi-
b;it Coipuslectulo decubans vanis exerccbatur in- tate renueret. Subilo denique tanquam agitaii fu-
comfriodis ; animus tamen nihilomimts liber et po- riis discesserunt, Virum Dei insalutaluni, soian)
ttns. 'lUfe Dei erant, non ces-
exerceb;it invictus, vero caeteris nmnibus relinquenies desperationem
âns 111 meiJiis quoque doloribus meditari sacrum pacis. Nec sane ex contemptu aliquo, sed ex melu
.iliquici, aut diciare, orare affectuo:|jus, fratres stu- revereuliie ejus iniere fugani. Siquidem verebantur
diosiia exhortari. In oblatione hostias saiularis,
C ne prsesentium quaniliiiel i.'ij|irob,is inenles ladle
quam usque ad pelectum uliimuni vix aliquando in- tlecieret, minus considerantes quicl jiie per spiriium.
lerfMsit, arttis sibi vix cohaireiiies vigore spiritus nusquain abseotem, posset etiam lu absenle.=. Jani
suslealabat, seineiipsum pariter offereus accepta- coQventus in magno turbiue solvebatur, sola utriu-
bJtiii hostiain Deo in odorem suavitalis. Quo teraque niediiabaniur anua, sola inibaiit coucilia maii-
pore ad avunculum suuin Andr<»am militfm Tempii gnandi, cum vir sanclus eos qui secum veneraul,
cpistolam scribens, inter ca^tera sit : « Ego enim consolans fratres: « Ne turberaini, iuquit; licet
delibor, nec puto me lougum facere super lerrain. » euim per multas dilficuiiates, omuiuo lameo pax
Duinque solito gravius iaboraret, fratros insiste- desiderata proveniet. » Quibus etiain unde id uos-
bant supplicatioiiibus et oralioaibus ad Deuin pro set, innotuil dicens : j Videbar inilii per noetur-
eo. Unde etiam Sanclus ipse coguoseens jorum aurn soporem Missain celebrarc seiwnneui. Cumqus
precibus dcsideiium suurn fiitferii, cum Kliquanlo expieta (lauio ini.ius oraliiae p.-ir.ia rscmdaief an-
melius secuiuiuui corpus habeie Cijepis&ei, con- geljftum ex more caiuicum, id est, Gloriu cf' fir-:el$is
gregaiis fratribus haec eadem verba locutus esi Dco, prsecedere debuisse, enibui, et qucd otUius
a Quid tenetis miseruin boiniuem ? fortiores estis Q omiseram canticmn inchoaiis, vobiscum pariicr ad
«I invaluistis Parciie, qiiteso, parcite ; stuiie me finem usque complevi « Jain mediu.m noclis Irans-
aiiire. ioiat, cum Vir sanclus di' pra;dictoruM pueuJtu-
CAPUT XXIX. dine priucipum iegaiione suscepu, jucuude satis
Oc Metensium pace per ipsum cutnposita. conver.sus ad suos: « Agiioseite, aii, promissa; no-
7S.Jam itaque Pater sauctus iu suo Clarie-Val- bis cauenda; Gloria; el cantici pacis prwparaiio-
lensi ciBuobio consunimationem cursus sui virililer nem. » Iterum ergo partibus couvocatis per dies
exspeclabai, cum gravis adniodura pl.iga Meteiisi aliquol de pace tractaluiu esl, ct ob maxiraa? difli-
pof;iilo supervenit, graviief oppresso a viciriis priu- cultates occurrcntes utnnque sa>pius desperaium,
cipibus (an. 1153). Immiiiebat lotius provincitfi nisi quod omnes jam consoiabatur, qua omnibus
rc-na, ut putabalur, vasiatio; cuu. I^70 veuera- iuiiotuoral Abbati-) saucii tam cciU de reforraanda
bdi-i eorum nietropolitnaîs lliilitius archieûjopus pacc proniissio.
Trevffivnsi.s dolens anxie de pra;teriiis, scd adhuc 80. Nec parum ipi,a diiatio protuii his piieseriiiii
gr.-vviora formidans, unicnm in tanta aecessitate qui variis incomiuodis laborantes reiuetiia conse-
vefuj(iuni petiit et expeiiit Virum Del. Voniens ergo quebanlur in car/ic ; «eu etiam qm vidcutes isiii-
riflram-Vallem, ipsius awiue omniurn iralruut ve- iicabantur in lide. Tauius cnim cuticursus erat, >A
il9 S. BERNAUDl VITA SEGUNDA. 520
muliitudine pariler alquc importuuitale siia,. ipsiiisi

j luniab eis eteapere non valebanl. Nimirum quod
quoque negolium coiiiponeiidue pacis pene despcra- tam vei.ementcr horrebat aninuis, miniis lacile pcr-
biiiter, im|iedircl., donec Liuajsita in medio lltiiuine suadebaiur ut crrderet, prajsertim cum et ipso cOm-
insula, parlis ulriu.sqiie primarii in navituiis acces- palieiis tiliis ejusinodi verDa supprimerct. CaMerum
scniiil. fuleromnes sane, quus per nanum servi sui factia quodaui modo claraans. » Opera consuinmavi
ibidem praestiiit Deminus sanilates, cclebcrrima quEE dedit milii Patcr ulfacerom; amagisac inagis
fttit cujudam curatio mulieris. Hxa ab aiinis octo actus cxteriorus oinitterc cucpit, affcctus retrahere
pe^sima «ijritudine labovabal, veliemenii tremore velut et sacrorum funibus dcsiileriorum sedula in-
el validis moiibus uuivcrsa pHriler niembra concu- lentione priBJactis, vicino jam liltori himiere lirniius
lien'^. Cum autem videretur gravioribus ortis difli- ol coinmodius applicare. Denique cum venerabilis
cultalibus propemodum excidisse spes pacis, Do- anlisles sedis Lingonicae Godcfridus de quibusdam
mino disponente venit mulier ita treraens, nec mi- cura sollicilaret agcudis, et minus apponere ani-
nus horribilis quam miserabilis, et omnes pariler mum mirarciur : • tis miremini, inquil ; ego ciiini
ad spectacurum convenerunl. Oranle Dei Famulo, jam'oon suin de hoc inunHo. »
sub ocuiis omriiuin paulalim concussione sedal.i, . 82. Videns deiuum Pater sanctus, compassionis
perfecfim se senliens mulier sospitaiera adeptam, '
ol raisericordae viscoribus aftluens, charissimos sit/i
c.xclamans: « Serve Dei, inquit conva!ui..(i Qua^ filios miserabiiiter tabescentes, et arescenles pr.i
res in taniam admiralionem eiiam durissimos quos- liinore et exspeclatione supcrvenienlis dcsolaiioui!;
que peiinovil, ut perculientes pectora sua, pcr gravis:<iiu'»; et lameutabilis orbitati.s dulcisjiiiiis eos'
137 8 horara fere dimidiam cum lacrymis accia- consolalionibus refovebat : et HBonens eos in ii;lo
raarent, Tanius deniquo factus cslimpctus etconcur- divinae cleinenliie sinu spei anchoraa», iidcique sueB
sus procidentium et deosculaniium Viri Dei sacra per inconvulsibilora cliaritatem firmius radioare,
vesiigia, nl, propcraodum coniprimerctur donec tol- se quoque proiiiiltebat, ncc post morlein cis ali-
lentes eimi fratres, et imponenies in naviculam, a quando defulurum. Propeiisius auiem rogans et
leiM .TiOflice subduxcrunt. Cumque accedontes ad obsecraus pcr inullas iHcrymas, timoiem Dei el sa-
se principe.s ut coeperat, uro pace rogaret, suspi- cfffi puriliiis ac loiius porlectionis amorem eorum
rantes dieebaui: « Oporiet nos libenler audiie euni, imprimore animis conabatur. Sed ei monebal, el
quera, ut ipsi cernimus, Deus diligit et cxaudit ; et ciim lacrymis obtcstabatur, ut si quid vittutis aul
audito eo mulia faccre, pro quo lania facit in oculis exemplo commeniJ«sset aul verbo, id ffimulnrefiUir
nosiris. » Quibiis ille, ut semper cauius erat com- C ij firmiter tcnerent, el in eo proficerent.. Videns
peienter hiijusmodi gioriam dcclinare : « Non pro itaque suorum finera iintiiinere, dierum, quosd.im
pier me, inquit, sed propter vos faeit. » Ibi cora- fratres, qui in familiari sibi conversationo diutiiJ':
positis omnibus secundura quod fiJelis arbiier de- adhEeseraul seorsuid advocans alloquebatur, lalia
tinivit daiis sibi invicem dexiris, icuouciiiati sunt dicens: « Quia non arbitror me magna vobis reii-
in osculo pacis. Diflicile foret itineris illius, sicut gionis exempla posse reliuqufre, tria vobis itnitanda
ct alia per euni a Domino perpelraia, magnalia commendo, qute in stadio quo cucurri, nie.pro pos-
universa compiecti. Sed neque propositi nost'-i est sibilitate raea inemini observasse. Minus sensui nieo
ejusmodi raodo proAcqui signa, et narrandis vir- quam allerius creJidi La^sus *de Iffdente vindiciain
tutum operibus opcuim dare. Ilac ergo seposita noii expctivi.Nemini scandalum facere volui; et si
narraiiene^ pie aniinndverlendum videtur, quod hic quando incidit, si.'davi ul puiW. » Ecce quam brevi-
viarum suarum finis beatus, et hic labor uilimus lcr, quamque S^Sy^ luculenier in his Dei Fainulus
iuii. In hoc opcrc non mious uiili quam difficili, humiliialem, palieuliam, charitalemque di.scipulo-
nec rainus desperala; tunc pacis quam necessariae. ruin inentibus iiiserere nitebatur, imitanda |iropo-
labores ejus glonose complevit, qui magnifice sem- D nens eis non tam verbo et lingua, quain operc el
per honesiuvit euni in laboriuus siiis. veritate.
CAPUT XXX. 83. Modum aulem iiegriludinis ejus si quis nosse
I)e statu et momlis sancti Viri in extremis., ac de dcsidcrai, exstat Opislolascripta ad Aroaldura Dones
jiretiosa cjus morte. Vallis Abbiitem, in qua sic ait intcr ca-tora ; " Soin-
81. Ut autem expleta Metenîura reconciliationo, nus rectfssit a me, ne vel benclicio sopili sensiis
el provinciifi illi pace reddita, Abbas sancius ad ino- dolor uiiquam recedat. Defectus storaachi fcre loiutu
uasterium rediit, gravi admodum, jainjamque dc- quod patior est. Frequenter in die el in noctc exi-
ficientis incomrtiodo corpoi-is occupatus, in tanta git conforlari, modico admodum qualicumque li-
animi suavitaie et dulcedine spiritus quotidie pro- quore ; uam ad solidum omne inexorabiliter iii-
piuquabat ad exitum, ac si in porlu navigans pau- dignatur. Hoc parum quod dignalur adniittere, non
laiini vela deponeret. Evidenler quoque frairibus sine gravi mohstia sumii, sed tiuiel j;raviorem, si
ait bat : c "Hsec sunt verba quse loquebar ad vos, cum sese vacuum omuino dimiserit. Quod si plusculum
prsterita hieme sgrotareni : non vobi.s csse quod quid interdum admiltere acquiescat, id gravissi
adliuc liiiiereiis, sesiaic 'fV.ninih .tiiiriiai.ii.ojitf cor- !n;UTi. Pedes ct crura iniumueruui, quemadriiodui;i
poris dissolulioncin. »Ai eiatverDum isiiid abbscondi- hydropicis conlingcre solet. Et iu liis ommbui, w
jil AUCTOKE ALANO. yi-i
f.iid ialeal amicum de statu amici soUicitum, se- * tum el frairum copiosa multitudiQe !'i>eiant con(î>>
'"" interiorem iiomincm (ui mitius sapiens
:uiinum gati.
Jioo) spiriius promptus esl in cariio iLiftrma. Oraie 85. Hoia igiiur diei peue tertia, sin^,ularis iu-
oalvalorem, qui noa vult mortem peccatoris, ul tem- cerua suaj gencraiionis sauctiis ac vere beaius ab-
pesiivuiii jam exitum non differat, sed custodiat. Das Bernardus a corpore monis in lerram viven-
Curai,e munire votis calcaneum nudum merilis, ut lium, ex filiorum circamslaDtiuin, ct in graves sin-
li (ûi insidiatur, invenire non possit, unde figai den- guUus ac lacrymas ubar es 1 973 ulrimque psai'
Jem, ci vulnus iufligat. Haec ipse dictavi, sic rae ha- ientium choro, feliciier Christo duce migravit, ad
bens, ut per notam nobis manum agnoscaiis, affe- muliorum quos ipse pra^miaerat ccetus iransiens Ise-
clum :^£pUt. 310). • Ex hujus ergo leuore episioiae labundos, ad ânclorum cuneos gratuiunlcs, adobvia
poic-st nimirum diligens lcctor sacrum illius vel ex agmina Aitgelorum (an. 11S3). Felix aaima, quam
,ii:rt6 aliqua pectas agooscere, quanta illi iu ipsa sic lcvai>ant excels» suorum privilegia morilorum ;
îji ruina corporis tranquiilitas mentis, scrcnilas quam sic pia iDliorum prosequebanlur vola, sic qu»-
jiiini, suaviias spirltus, quaula sut> fiduci)£ culmine que superioruiri dawderia saora traliebanll i-êlix
rruLx humilitatis. iransiius de labore ad refrigorium, de exspcctationc

8i. Seu ei filiorum ejus inter bec afiimos ali.iiic- ' au prifiinium, de agone ad braviam, dc morte ad
iicius xstimare licebit, vultus exsaagucs, singuUus viiam, Je fide au noiiiiam, da peregrinalioaa ad pa-
gi.ives, crtbra suspiria, aaxias.cogitaiiones. NiiiiL- triam, de rauBdo ad Patiêm.
id.a cuni Ihesaurus lanius et tam amabilis adhuc in
CA.k»UT XXXI.
eL.'ram manibus esset et tamen nec spes esset diu-
:
De Bernardi apparitione pj$t mortem, ac de ejus
iius reiinendi nec facultas pariter commeandi. Nec sepultura.
..mea lugendnm eis ullatenus super illuai, qui in ib. De quo transitu ejus muila audivimus stppa-
^^.iuiliura Domiui Dei sui feliciter invitatus, jam jam- ruissc quani muUis, cl quidciu iion iudigaa relatu '
';iiL' iniraturus erat, sed super se ipsos, quibus crat sc(! dilticile i\imii iiiigula vestigare, el scribere om-
vUa lunc tffidio, et adhuc mors timoii. Uravis quinia oimis iongum. Uuiim tanien pouimus, quod
'J.iii erat in liac separalione conditio, post inirificam tai:i veriim qii<;m manifcstum is cui hoc conligil,
.u.'.;m horrerc inagis tenebras, post ejus transilum fraler Guiilelnuis de Alontc-Pessulano, ante obiliim
S'iiiiiitra;iles. Igitur anie Pairis ejus excessum ac- suum
altesando ef- pulii suo spiriiuali reserando cl
CrtiJcntes ad eum
quos per Evangelium Onristo
filii, fecii. Is vir iiiiguiricus olim in sajculo, scd inafr:i-
grnuerdt piissimun ejus auiiuum lacrymabiii sup- Q licouliur ia sajcuii fuga, iu i-oenobio Graailis-Svivie
plicaiione pulsabant, et bcec atquo hujusmodi lo- inoaachiis factus, Palreai sanctum aliquando devo-
q)(''bantur. < Nuoquid non miscreris huic moiia- li^siiiie visitavii. ilediturus autcm lacryinabiliier
slr.io paier 1 ouaquid nou compateris uobis, qjos quercbalur, quoJ non cssi.'t eum ultra visiirus. Cui
lauio pieiulia affectu matcriiis laclisii ulêrilius, Yir Dei : « Ne timeas, ail, adhuc sinc dubio mo \i-
pnteiiia coasolaiione fovisti V » Tuin vero tleiis iii.so de'>is. )) llujiis ergo effectum promissionis devoiis-
aui llentibus, el columbiaos oculos in cueluiu por- simus ille Guiilelmus exspcctans, ipsa nocie cum
^îius, leslabaiur coarctaium se e duobus, et quid ex hac vita decessit, in monasterio Grandis-Sylvit
ciiêrei iguorauieri) Jiviao totuni tribuere arbiiiio apparciilem sibi videre meruit, et diccntem: « Fra-
pielaiis. Naiii et Liui- palerna iiiuni urêbat pieias, lerGuiilelme. >. El iile: « Ecce ego, domiue. — Ve-
filioruni. votis annuere ul niaueret ; inde traheu.ii ni, inquit, mecutn. v Quo interrogante quo irenl •
Christi desideriam ut migraret. iiadicaia lamen ab ' Veai mccum, ait, usque a.i radices Libani mon-
olim iu pectcre ejm hunuiitas persuaseral ci, utex tis. » Quo cum pervenissent, dixit ad eum : « Tu
inliu-.o cordis affeciu si^rvu.m se inuliiein esse dice- iriaucbis hic; ego autem asceridaia ad moiiieni. >
rel e! arborem sterileui rcputaret, ex cujus vita nui- A interrogatus qna de causa vellei ascenuerc : t Di-
lus sibi fructus, uuUus aJieri cuiquaui pruveiiirei. bcere volo, » iaqiiit. Miralus ille : «Quid, aik, vis
Miin et solilus erat in familiari ccllocuiioue laieri, ciiscere, pater, quem nulli hodie in scicntia credi-
Mr..-ari se, et vix creilere homiuibus, quoii sic euin iiii.s esac seccndum ? » Ad quem Sjinctus: <i Nulla,
:iLl uulem crederenl, ut dicebimt ;
quoii nec iiomi- ait, hic scieniia, uulla veri coguitio ; sursum sciec-
oes vu-races fallore vaUe, nec la.a ijrudciiies faiii liio pienitudo, sursum esl vera nolitia verilaiis. >
poise verisiiniie videreiur, cum aUerauuiii excu- ei ia hoc, verbo dimitiens eum, in monteni ailissi-
',.irc iiou posset. Queni ciiim lotus iiiirauaiur orhis, laum subiii coram illo. Cumque intueretur eu.Jiein
:>i.ii:s l^se, quod erat miratjillus, ooit videbat, sute illum, cxpergefactus est : et occurrii proiious ei
viUfclio.il vel operatioiiis, opinionisvc splenJ.jren). vcrbani quod ad Joanaein iu Apocalyîsi de
iiiuJ,
Ujv;c«;i„e cum ext.3rioris liiiijiuccili uuiliqui; jain ca;io soiiuii :mortuiqui inDoihino inoriun-
lieaii
iolut:i oo;i<j,ago desideranii iuiiaiic iibe;aifi pra*sia- iitr ^.'!i'i><;.}i.iv,13).Ut auiem inan;; lociuus estiiooaii
"'.' (•gres.su. .1, posl sacra; tjiiciiouis cclebraiioueni suo ct iValribus, l'ati'i'in saiictum ex iiac viia mi-
j:tci atissimi curporis Domimci perceptiouem grasse dicebai. Et notanies uieai, ac diiigeaiiusii-
!;.A^m;s iiio dies iiiuxii, quo perpeiuus illi ortus esl, quireiites, ut audie.âat, iii't'enerunt.
i'e:v ki citjiis e\ltum iicini episcL.pi cum abba- S7. Diim iiaq'jetidelis Miaister el Sdcerdo-.. Aiii -
•*((.o( CI.XXX'.'.
V)T\ TKRTI.V .v*^
w: S. BGK.N'hEDl
hiiiii felicuer iD^reJituc ai iocum tsbcrnaciiii au- a baijiimam siio vasculo commiserc, iii lapide n;pu
niirabilis •i.j \Uavc Dei, siiCiam el el ai-ceptHl.iier.i nentcs lapidcm prciiosum, ojiliniaiii iiiiirgaril-ira.
iiosiiam ei.i s;jiriius oi.iamrus : carpus oiiam nie ».?. Coi;summ:ilis rrgo feliriler Vita- su;i- dichus,
paraluni el oriialuu. saccrUciaiib us iniiuir.ciais, ora- annis circitcr sexnginla tiibus expleiis, dileui.is
lorio Lvata; DA Ge.iiiri-.is i. ionu.. i'li>rii..a qu')C;.!e Doiiuni iJciiiar.iu.s, i;i:iru'-V:iiieiisi5 cc^-ijobn p.-iiiniS
nobiiiuiii ei iguobiliuiu Ue vieinis i;uibusquc \oci& abbas, aliorum quf.que aiupiius ipiam cunini
{reiiicbunaa |iro:in«5 i.iro;» ûiivi.-iili, et vailem tcum sexaginta monasteriorum Pater. decimo U'riici
|i;oraiu:> el uiuiatus inuilu^ iniplei.'ai. Amaiiub la- kaloiidas seplembris inter filioruiii linnus oL.l'.-\nii-
nicu priib ioriiiUb nijisasiarii laiBciUabatur sexus uii- vii in Domino. SepuUus i^si autem undecirno kaien-
serabiiior malieium, quod acciJeiiiibus ad ijeata dH3 cjiisdem mensis ante sanctum aitare bealie Vir-
vestigia viris, iiiOiiaslici disclpljna Ordinis iaexoi-a- giiiis malris, cujus luerat dcvotissiinus ipsc inini-
biliicr pIs uega.ei iugressun.. liiiiuo auterr. inausii sler. Sed el peetori ejus ipso in tumulo cîpsula su-
iu metJio gregis Pasior eMiuetijis, duiii prisii-ia perposita est, in qua beati ThaddKi aposloli reii-
.luicissinii g.-atia vuJius liJJ^ ui! iiiinorsla, s«l quia^ conlinebantui- : qu;iS eodeni anno ab jeroso-
aucu inagis, oiuriium iu se figvrei oduIos, aniiuos u
5 iyinis sibi niissas suo jusserat corpori superpom.
irHl.erei, sepelirel affeclus. Cres<iebat .supra iiiodura co utique fidii et devotionis intuita, ut eidem a;io-
ruciis uuUiûe popuiorum mullitudo, ei nitoleral>iies slolo in die communis resurrectionis adbEereret cnu-
.iani fiebat iiiipfti;s coucarreutiiiin, ac desiiierabiles rciusciiaius.

.Saucii teneiiliuni peties, oseaiuiiiiuni luauus, appii- 89. Faeia ?unl hsc eodem anno, qLO beatus jiap.i
canliuui pauis, baitiicus, aiiuulos, nuramos, el alia lertius Eugenius, ejusdem Pairis in sancta couv(;r
•lUKqiie servauiia sllii pra bcneiiiclione si variis ne- satione fiiius, ab liac Ince niigi-avil ad domioum :
retsiiatibus profuiura. Maxiino !aii!2n ptrali iu dicm irujns mcriia in ipsa, cui insigniler prxtuit, Urbc
t"rtiiuii, per loca piôxiuia prH'sioiauanlur rcpunendi miraciilis plurimis illustrata coru.scant, succe.ssori!
sacfi cofporis ejus iiorani soicmnein copiitsu': un- ejiis Auastasio Roniaua^ Ecclesia? prtfisidenle', ro-
liique conveiilari. Nain ei secunda dic lautus circa guaii;il.ius autcni in Romanurum imperio Frederico
iiiCridiempopulus luerai congret;aiu3, tl taaio pieta- lilusiri, iuFrancoruin regno piissimo rege Ludovico
is zeio stipa.i uuilique sacrurn corpus obsederat, filio l.udovici, priiicipatutu Eccle.-îa? universce,- ac
i.i uulia pene episcoiii aslanlil.us rcveriiMtia, nuiia C loiiiis creaiura' visibilis et invisibilis inoiiarchi;j.rr
iratribus liaberetur. Unde veriii na (juid siinilc, aul lenfuto Dei Filio Jcsu Gliristo, anno ab iucarna
lorte gravius accidorei die tertia, praôecupaues lionc sua miilesimo centesiuio quinquagesiiiio ter-
iioritni, et mauc divina ex inore sa.;ritici3 cousuui- lio ;

qui .•um Patrc et Spiritu saucto vivii et regn;
hiantes, sicul 01 biduuiu jani iu celebraiiouc Mis.-:\- Dous in <;i'cula s!i»ciilorum. Amen.
r;ii!ioiJugi facerant psalmodia, plurissiiiuini iilud
FRAGMENTA
EX TERTiA YITA SMsCTl DEUINAIIDI
AUllTOliE, UT VlbKTUH, il.VJFRiUO Mo.X.^GIia (:f..\.i;.E-VALl.EN.SiS.
rj pldiiaic •j.jseievev.t jaîitiam Dei. Eral quidem uii-
l^JA i. — Oi lu* etyciius S. iicriiar-d. ji-s lorilssiiiius, !;e(i uou minori sludio laudes ipse
h\ territorio Lingonls civitatis siium est ca- '^.^'ici.ii;, :;':3iTi cit;:'.-; ;-i;.iui'e vldeaniur. Nunquaii".
strum, nobile qiioudam et ioclyium valde, cui lla- ariiiis us-.i;. cst, niri aut pro dolVusioue terr* prc-
stollio nomen est, inultos iiabens protorcs aûiis pii.i', r>;ii.cuii; lii.uiiuobutj., ducv> scllii'et BurjjU!ii:..i°
slrenaos, sed iiiulio roagls i.:g:i!it:;e pr;. ci|iii:i^ Ci:i ploiiiiitiut ;;i;niiia:is ct ii.nmus er.M ; ncc M.
inter quos exceiliîat Tacelium q;iidaia, eciiio- qiiin-jy luil tuiri eo in Li.io, quin victoiia ei pro-
meuto Sorus ; qno noinine, vuigan .'i.ijûAsubiiilos v.niirci. Ei;il qi.iucr.i indi^pna Gaslciliom'?, sed Jo-
et pene llavos ajipoliare scliîuiK. Erai autom <i;- if.iiiu.s iiiiiiorin f.":?.;i, r.ui Foiitiin.tr iiou.en csl, quioj
isiegenere nobili?, posso^slouibu;- .iive.x sii.-.vi. iiio- fa.ii:.»si.^îii:'j illi «... 'Lro Divioiiis sup.jtcuiiiiel, in tx-
ribas, amitor pauperum niaxiinus, huiiimu-; piciuis ccirvi riipc ioi:iitui:i. iiiiii" Su.ic u,\or f rat Eiiiabi ib
Cifllor, ot iiiCrc.Jibilciii iiabcns jusiiii:',- .'i^lu:ii. D.^- U(iiii;..e, e\ (jpiii.-io guiiCie llurfiiiriilioi.uin, IJeiû... '
ulqii-' el ftiirari soleljal, qu..id muUis onfro^s-.iU' o.>se de .'iloiiie li.ti r'j iiiia, .-'i^.ia i.i:iw gfcuere et ...r.i^"
.iderei ser\are jusiitlam el m.i.vlBje iilvc-isus viio. iiii-3 et y.Oi\.» liliiusp!' Elis.ibeil: biiU;".
; (
laOE amplius niovebaiur) qucd aut iii.o--» mi ii'- hr.;»,, i;i ino eci'^-c!ti ur.^Cii'0 Wii-Mius ciunittu
52t. ftuCTORB (TATIFRIOO. 526
iexil. Uode el palrii »ui ei aui.nii iwiti^mi, Ber- fi oiitiversio.iii iiccJiiiibi. suppiicaie. !ps,t esi qi,sc usquc
naivlaiji i'u.:i voeans, liudic iii monaslerio Lsiriacu--, qu.ja pr.jîc Ijivi..-
il. — yhuM dioiiruni, iniMCie ?iativil(ms Liimmi iiem sluim esi, perseicrai .iiUiie/ virlutis, ei ;iiuiia-
Dernanio pucrulo ohiatum. ruin in Christo virgiuuiu niaier.
lirai auieni iii Casi. llioao ecclosia, luac quicleiJi
saiculariuni cauouiyorurQ, sod in luaxl.n;. uiacipiûa V.-— i jdohicri seiuori reyi pritdlcii, morte/n ftulii,^'.
viveuiiuia, la qua BernarUusesi eilocaius a parvulo, lUii ejus primogcnzH.
Vigilia i^rgo DorninicK NaliviUitis, dum iidliuc put- yuereiaTn episcop'ji'um adversus regem Fr.'i.ioo-
ruius i!oi-i'iii'fct iu Jomo tialriii', vidi^baiur silji vi-
ram Laikivicit!!:, si-aiorem, paireia ejus qui liuuc
Uero Yirgincm pyrieuiem ii Verouii! infaus uasceiis
esi Liidcv;!, ifiaiii.este oxplieaal. epis'.»!»; beaii Viri
ex ea. Proiiuiis iiutera pai.satum i'si a<i Vigiiias : nl ai.l aposlolicam Scdem pro tioc ipso uireciffi. l-aeiuni
ei''iians euui maier, induit ac(Niraie vestious car.o- est auieiii, ut die ([uauam congregarentur au regeiii
nicaiitjUiS (149;, eisecuni pariterati e',«l;'siaiii du\i!, episcopi, el vocatus ab eis Ahbas Clarie-VallcBsis,
ul solebul. De qua sisione uicere iiJiie soleLai, quod qui iicei ad.hjc j.:iveiiis, suniuia liiineu totius Eccle-
eaui creilttret l)oiiiin.icie iiaiiriiaiis ijorain : ei qjod f.KH coiumna jam tu.:«; videbaiar. Procidentes aotem
silji osieubum e:ii, sigiium iuii.se u.uUo.-jm cju»; sitii
episcopi ad pedes regis, humililer suppiicabaiii ei,
de eaiiori.' posiiiijJuiii iiuu\iiaie rc/rtliiW sijiii .'lysie-
ut qui siitis aute dilixissci ei lionorassei Ecclesiain,
rioniiii. pai-ceiet eiiam in !iac pano, ne forte duriu.s quam
iii. — uc ^Jiis puire,ei jruirLHaS. velleul, coritra eum agore cogorenlur. At ille iioti
AniireoB Uer;.ariJo tiii.it a Iicce, daie Ojjeraai :ic
:
saii': corum precibus acquievit. in crastinuin autem
(juis fi uirain iiosiroruui in siecuiu iiiuiiet.i : aii( qui durias argucbat euni veuerabiis Aiibas, inanifeste
liciruift ineoium, quoniaui uec a vobis aec ab iilis
doiriiii.aus :•« Quia eum
ofiVfniiistl ter."ibilem, ei qui
r-^jparari to!i'rabiie eet. » ijuid virileiii illius jjairis
.luferl spiriiuin prinfiipum, ierrihiiein a(iud i'eges
aiiiinuin Ioiiuar"?qui uaa die &'.; filios, eL liiios ialj.'.i
teri»; ceruis eslo quoniam ofiensa liajc primogcniii
.ideti^' abiri', noa inodo uoii doluii, êu ei gavisus iui Phiiippi morto mulclabitur. Viai enira nocle
esl val(ic;i!ii:.J laiituiu iuoiieris, ulia onniibus ma- pra;leriia, ei ecce tu cum filio tuo Ludovico jiroci-
deste aêrcnt : Q.ioiiiamego, imjuil, novi vos, quoa debas ad pedcs euiscoporum. Liieliexi auieiii cou-
a;ii vix,aul nuuqi.aii. zeiui vesier coiiiberi. » suppiicjtunim
i-.o>-.':t liiiuo moriciile 1'niliiipo quod lo ei.s,
Proliciscemilius .iaqjie fr.iiribas. unus lautum, ct uon possis uisi p'jr manus eorum suusiiuiere Ludo-
ipi>e jiuoruius, rt;iiiai»eljal, qui cuui parvij.l;:- aliis iii
_ viciiir.. » Erateniiu Phiiippus jam u.ictus iu regem,
|ilate;. jocaljatur. '>'id«n3 ergo eum seuior fraler " niagniB omiruio spei adolesceus, ci pairi 'quod o\
Ouido : ' Hcce, iuquii, NivarUe, secure pol.^siisiu- abuudaiii,i esl dicero/ omniiio charissiiiius. IJiiile ei
dcre, ..[uonima ierraiii iiiullaiii liauiturus estis. > Ai audiio sermoiie couimoia su.it viscera pairis siiper
il!e sulisa-jnaus .' Cuir. luaiedictione, iuquii, liat suo. Ei promiiil satisfaciururn so cpiscopis
:
filio ; sed
iiiec uistriliiiiiu, ul vos ijijeiuui tiabeîiis, ogo ieriMin. ;)
consiiiis seductus iniquis a promissione resiliens,
ri.;,'ieiial ergo cjuoiidie puor avJ l*??*» iVaires suos,
noii posi muitum lempoiis, miser.ibiiem balis obilnm
voloas couversionis eorum socius lieri. Sed (jiiia lilli sui I'lillippl ipso ei tot i ciim oo I''raucla de-
paivuliiaeral, remlttelianl ene.i, el reddtjanl pairi plofavii.
suo. Ti.iidfui iion fei"';iitcs iiiipo!'li:uilaiem .'jus, iii,-
Vi. — Beiiiardi (^pisloluin ad itoliertuiu rwpoteiti.
.hiui eum saceriloii ciiidam, ui discei'ei iiiieras : ct iii iiluvia siiic pluvia scnptuiu, Cauj'r'dus ejus
u'>i pauliiiuiu criivit, lUrius ost ei ipse .N'ovi:i;i3 notarms priinaiii iiUtr ejus cpistolas coiisliiuii.
iipuj CisiLTciuni; etsusCk^^piO post aaiii spaiiuui ui- Xe,jOS cjus iloberlus, queraadmodum seducius
liUu, reddilus csL fratrilics iuClara-Valie. fueril, cum adhuc puer essi-i, ijisius, de qua ioqui
iV — Guiiiuiii^ >)riiitogc:d:i cvnjux abhuicisci. Ela- voliiiuui, episloia' verba Jeciarant. Cum CQir.i in
riuci ;;/•(']'.- iJiLiunfm.
n uiio 193 7 Ordine Jam per aliquoi aiiuos deniora-
.''('iiior frater eju.s Guiuu, cuiii de couvei".sioae
roiui', sciijisii ad eum epi.sioiam, erroneam ovoin
loqucrelur ei, cxciis.irc so ru^piido uxoris viiiculo,
revociius. Exiii .".uieiii exlra monasierii septa, ui
quoil solverc nou liccal, riomisil tsmoii in rnie, el
dicturet secreliu.-i : ct Guillehiius, qui posica i» Au-
Je.\lram dcdii, vemururii .sese cum iViiiie, siposset
giiis Kieviiliimsem tcdiiicavit abbaiiam, quw dicta-
,.'ij u.KOre iiceniiam oblifiero. Ad quem Illico iVator
banlur excipiens scrihebai iii chaita. Siibito auiea:.
!i!i : i Ui iiieiio.'-» si.-i aniino, ego quuque ia cadoin
iiiuudiinie pluvia tiiniuii qui scribeb,tt : eraal cuim
tibi fi.le promiiio. iinie proxiriiinr. 1'asciiri, aut li-
suh divo. Cui veaerabiiis Abbas « Upus, iuquii.
cciiua, iiiio el jjotiiioiio, aut cerio uiorte ipsius, sol-
Dei esl; lac quod fai-is. « Uos ml.-<i! loridebani vc-
..•iiduiii lea lege uxoris. •:
Eliironiisil in iriiinu ij)~
sies oorum, oi scribt^balur g!'.ii)dli ep.stola, oi. cuar-.
•ii.s. .Sec niidiu j.o?! !'«cliim esi uii pi':p'Jixii : ot
tam oiuuino uoii leilgii imber. Exstat auhiio epi-
iV-: juv'(.'iicul:i lojljiiis et 'li'. oia, cum (jiiioi iu-
coiisiiiui iu corporf:
jiijlu : 01 v^<> ip>.e pi.niu'-. Oiiiii
aiiia iiicrvuiHruiii, lu Cdljiriilo, sHi|n'Uli îro pio
Epjsioi.iiam, <iim audisêiii tam ^''"'dii niiracu-
i i i!ii Ui soieui scilicci n<jii!i-,i:l - : ...i. >..-,> luMi ab ipoiu.s oro, qui soripsit eam in piuvii. î.iO
. i.i.iia.siiciis liii.r.iij Euis .'.pi.MC. plu via.

627 S. BEKNARDl VITA TERTIA 528
'"* mihi. Sil benedicla dies, qua Sol jusli-
«irla est
\il.-DucismlA)thariTtgi(eudvitummelioremcon- A
verfio duplex. imo misericordia;, orieus visitavit ex alto mi-
tia',
Ducissa Loihariiigia' (,qua; nunc iu laoiiasleno seram auimain mcam adversuin et perversum ni-
;
siiiictimonialiuiii fcminiiruni, quod Tailuni vocalur, inis lioniiuem, iu vorbo uiio, in moraenio, in ictu
sor\il Deo in hiimiliuii' ol paiiperUic siuilu) ciim ocuii, iiiiesiimabili muiaiione dextera> £xceUi, pror-
adhuc coiporis volupiaiibus supia laoduui dediln sus in alium hominoiu rocrcans, ul siiu imiiuin ali-
cssia, coiiiigii venerabili^ni Virum pro pace quadam

quod creatura; ejus. in «ternum non obliviscar mi-
logare Ducem p;iriler, aique ipsaiu. Duni luc lo- serationis bujus, qua tam copiosc praeventus, lam
qiicns exicnderet mainiin, casu faclum esl, ut Du- subito mutatus, muUorum super ine animos ohstu-
cissa' chlamydem laiigorct. Cui unus do aslanlibus
poscere feci. Mulli vei'o in illa eaptura domiuicis
arridea-. « Super roligiosam, inquil, mulicrom ox- rciibus irretiti suni plsces, multi et in itineri: ad-
loniJisti manum, paier. » Al ille : a Nondum veiiil juocti nobis; ita ut transacto prebatioms anao, ex
hora ejus ^^Joait. vii, 30j. " Aiulioiis Duoissa isiqiii- huo collegio moaachi facli sinius viginti el unus.
dciii litleras noverai} compuncla esi veliemeuier, ct £odein sane tirocinii noslri lempore, abscntc ali-
usquc ad mcdiiUas anima; ejus sermo vivus et efii- quaudo Patre nostro, coipi curpore infirniari, el
ciix penetravil. Kodem quo-iue lempore somaium

" afiligi mente. Scio quia saianas expetivit inc, ut
\iilii, quo ainplius aiiimata cst, Viruiii Dei sentiens cribaret sicut iriticum : seu noii latueie Putrom
ab ejus utero scptom serponlos liorribiios manu pro- quKcrca me a.yebantur; et perfeote omnia cogno-
pria exiraliCDlem. Cui non lougc posl commitlens coiis pcr S|iii-iiuiii, quaj versabaniur in corde mo.i,
aniinam suam, saeculu ab.oiiuuiiavil : et usque UoiJie sicut post i-edituin ejus comperi, oravit me ne
gloriaturso e.sse, de qu.i P.ilor saiictus ejeeil septem deliceret fides mca. Ibi, ibi, supra quam essem ii.i-
ihomonia. pr.ssistiiue niirabiliter cordi ejas, Dominc Dons
nieus. Gratias tibi, Domine, gratias dbi. Unde cnim
\Ui.—lici/ina' Mienordi .S. Bernardus promiltit
obliiietquc a Deo prolem. tali animBe in tali pectoie talis locus? Simile quid-
Et prsecipuiis hujus iiicciilor odii [inl'2r rcgem dam sibi veuerabilis Albcricus, qui liodie abbas cst
Lu(lo\icuiii Junioroin, ct Caiiipauia' coniitcm Tln o- in luco, cui nomcn e^t Bencdictio-Di i, de se, cum
liiiiduiii] comes Viromandcnsiuin fuit, Ualulfusde Novitius esset, accidisse testatur.
rorima, soroiviu Uojîna^. l.-neiis. dimissa ;iuad:im .

X. — Mors Giiidonis fratrii primogenili S. Beruardi
nlliiii coniiiis Tlioobaldi. FiiCtum esi iii fcsiivitale in Pontiuiaco, in festo Omnium Sanctorum.
beali Diuuysi', roj;ina AlitiiOi'dis in ecclesia ipsius C Seuior frator ejus Guido (150;, dum cum eo aBi-
martyris cum Palre nostro ioquebatur, conqueiens turicensi terrilorio redii novam quippe illuc de-
quoil conolii>is-el Doniinus vulvam ojus iio parerol. duxerat abbaiiam {Fort. Coloniam], febre acuta cor-
Jam oiiim aniils fere novem \ixciat cuni Roge : et a rcptus, diclius paucis Pontiaiaci iufirmatus est ; el
priniis quidem aimis conceperat, sed iccerat abor- ipsa nucte, qiia Sanctorura Onmium festivitas age-
liviim, ct cxinde sierilis pennanobat, jam de 1'ecuii- bitur, felici corum consortio nteruit aggregari.
ditatc (lesporaTis. Cui niiserabililor conquoronli Pater XL — Hugonem de Vitreio ad monachatum ad-
vcncrabilisiiil : « Sollicito quffi.^-ociua' ;id pacem sunl, ducil (151).
ct ogo libi, corinsiis de divina iniserationo, parium Dehiiic profeclus ibat ad constitutum locum, ubi
promilto. u lloc ei ipsc Kex per «ojjiiue veibum etiam mulios undique coileîi. Ait quadam die ad
cognosorns, ubi p.erfecta est roconciliaiio, secrotius fratres suos. a Habeo aniicum Matisconi. Hugouem
laSS alloquons beatum Virum, quod Hegina?. prode Viireio (152), et ipsura oportct adducere, ut sit
inisrrai, oxigebu, etc. Ipso uenique aiino Rigina el ipse unus ex nobis. » Erat autem clericus nobi-
concepit, et peperit, lis, eijaiii inaiurioris tetnlis, sajcularibus pariter et
\. — ConversioCaufridiipsius,etaliorumde$ckola Q ecele.siasticis facuUatibus afiluons, Caperunt ergo

Parisiensi qui noveraiit oum lemerita.is arguore : nihiluiniuus
Coutigit aliquando Virum Dei pro quibusd.ira ;ic- ipse conli.Jens sine oiniii Laesitaiione festinavit ,ud
goliis ad partes Gallia' prolici-;ci. Cnmqa? n: iiinero ipsiim. f.rzi auiem iania ia regione, quod Jerusoiy-
[
et in reditu scholaribus Parisiensibus, ut soleb;.' uiuin oi.et liu/us : s.cûimipsefingebat, noain eam
fecisset de conversioue sermoncu, vespere ccopit in qua fuii, sed in qua est Dominus, Je.osolymam
contrislari et moBstus esse, dicens Deo in orationi- profecturus. Viilens ergo eum prasdiclus ilugo, lleus
bus suis : « Quia limeo omiiino ne forte oblitus sis el ejulaus in amplexus ejus ruit : sed Vir Doi lacry-
mei, cum prsetcr morem, infructuosuni pcnitus fa- I11.1S ejus penitus non altondebat. Ubi vcro paululum
ctum sit iter meuin, el iioque de his propter qua; rcspiravii, revolaiei propusitum suum : ol ecce in-
vcner.iiii, aliquid obtiiinoriin, nec apud clericos islos
iu verJio luo apcrtniii sii mihi ostium ullum. <> In (ioO)Dcou >u|irrt, iib. vii, c. 10.
i|<sa enim hora ita consolatus esl eum Deus, ul ma- (151) Qua' sequnniiir. prieiornilssa a Chifneiio, iu
oditii ne iM ibillon. a.l calc-^m Vita,' quartas subjocia
iiifoite pra'soierit ot pra'(lixerii « Quia iioquaqnam
suiil ; nos voro liic oi, ui in opportuuiori loco, re-
vacuus liiiic ahlbo. « Sil beiicJicia ciies ill;. a Do- p.^SllillUlS.
inino. qua sedenti in lîienris ii. uinbia morlir '152. L)oeo lib. i MlsM.. 13.
529 AUCTORR GALFRIDO. •,30
novatus est dolor, et fons lacrymarQm fluxil ubc- « Xm. — Andretf fratris S. Bernardi oMus.
;ior,ila ui iota 'lieiUanon acquiescerei pupillaejus. Eodera denique lempore, quo pacis quaerendae ne-
Sequenli nocte parilcr accubuerunl in angusiissimo gotiis occupabnlur, frater ejus Andraeas in Clara-
strato, ita ut \ix caporcl alterum.Nec tiinc erôcos- Valle iransitoriam hanc linivit vitam ; et is quoqiio
sabit a lacryinis llugo, ita ut arguerel eum Virsan- priusquam allquid de in(irmitate ipsius Paler san-
ctus, quoii dormiri-eum iion patereiur. Ubi vcro ob- cius audisset, pcr nocluruuni soporem assi&tensci una
dormivil, videbaiur sibi, iovocals ex oiore Spiritu cuiu Gerardo IVatre suo, dedil ei osculum paci». lu-
saaclo, liabere ad >;uni do conversione scrmonem, tL'llexit auiein signum licenli"* esse, et post paucos
et Doii deesse voci su«s vocem virlutis. Maue auteni dies obiluiii ejus audivit.
facto cum sursum flerei Hugo, moleste jam accipiens XIV. — Dc Ilerueio abbaU; Ursi-Campi, Guleramni
coepit durius objurgare eum. At ille ; « Non mihi, successore.
• inquit eadem hudie lugondi causa, quse fuit beri :

Sed quia super venerabili Galeramno fecimus inen-
herieaim super vos flebara; bodie super me ipi.uni. tioneiii, quse de Herveio, non minus moribus et rc-
Novi enim conversationcm vcstram, et mihi quain ligionc, quam genere iUusiri, praedicti Geleramni
vobis conversionem rsse migis necessariam non successore, facla sunl, non arbitramur prietereuu-
ignoro. '( Adquem Bernardus exsultaus: « Fleie,»in- B da sileniio. Herveius ilaque puer de saiiguine regio
quit < nuac satis, quoniam oplimê sunt lacrymai iu domo avunculi sui Noviomensis episcopi [ 154) nu-
« islae; nolite cessare.» Exhinc cunividissent eoscle- triebatur. Hanc Paler saiictus cum apud prsediclum
rici ambulanles pariter,et exsultanlessimul, noc sed episcopum liospitaretur, cantaniem aliquando au-
momenluin ad iuvicem separari,conati sunt Hugo- diens, sicui optime puer noverat, ex occasione
nem aveliere a Bernardo, timeates, imo jam aperte cantus iliius niore suo mulia astantibus locutus est
ccjjDosceutes, quam uno spiritu agereatur. Tenen- de spirituali conversaiionc . Eadem vero nocte in
tes crgo Hugouem, jam nulla raiione pati voluerunt summis ei vidcbalur, quasi Missarum solcmnia cele-
ut Vir Dei cam eo de cffitero loquerelur. Abiit ergo brarel ; el accedens angelus aceeptum ab ore ipsius
tristis : sed el nihilominus erai adliuccor ejusfidu- pacisosculum puero Iraderet Undeelmanifeste prae-
ciam babens in Domino. Post aliquut dies saoe con- dixit, sine dubio cêliglosum eum futurum, adeo ut
ventum audiciiS epir;coporum,feslinavil illuc, ut Hu- nec puer ipse datam de se ignoii'averii propheiiam.
gonem videret. Cieriei verocum \idissenteuni,prsB- Cujusiadul>iulusexspectabaluradveotus,utpi)stniul-
ter morem lorvo oeuio respicere, el stipare Hugo- tos annos, cum jiun adolevisset, et gravissime a pro-
nem undique, ne quis paleret accessus. Sedeniibus g pria conscientia . rgaeretur ; tota tamen fiducia in
ergo in campo, et colloquenlibus episcopis, in me- meoioria verLi il:ias respirarel, dicens secum, si-
dio clericorum jusla Hugonem sedcns, loqui ei non cul nobis ip^c rxtstea teslabatur : « Sine causa limes :
poter&t propter astaDies, sed tameu flebat uberrime impossibile esl ut parcas; oimiino beati Viri ser-
super collum ejus : et ecce inundaverunl aquse, et mo implebitur iii lempore suo. • Et certc ita jim
coelum deiiit pluvias, itaut dispersi cum omoi festi- factum esse videmns. Porro angelus ille, abbas Ga-
natione a^ proximum vicum currerent. Sed Beatus leramous fuil, qui aeccptam ab ore Patris sancii
Hugonem manu teoens « Mecum, inquit,

. m plu- pacem dedit Herveio. Ab eo siquidem, cum adhuc
via stabis. « Siatimque serenitate reddita, soii sla- adolescens esset, fugiens domeslicos inimicos, ha-
bant in campo, et conlessus est Hugo juramenuim bilum convcrsalionis accepit. Cui deinde in abbatia
quod feccrat, minime se monacbum fure usque ad succedeas homo dulcissimi spiritus et ferventissi-
annum. Hoc autem feceral, ut da<iperet clericos,an- mus sui corporis consummaius iu brevi
castigator,
nuam quippe prnbationem nou ignorana. Ibi coniir- explcvit lempora multa : placit.i enim erai Ueo ani-
matoex iutegro sodaiitio spirituali redierunl, manu ma ipsius. IVsfcognovit autem oijitum suum sanus
sese tenenies alierutrum : et jam desperaii omnes, „ adhucei incolumis, ipso ei prsedecessore suo reve-
nemo deiiiceps Hugonein dclinere teutavil. lante.Nec mora gravi coepit corporis moiestia prae-
XII, — Galeramnus abbas appa,rei S. Bernardo.

gravari ei Infra sextum diem beato flne quiescens,
:
appositus estad patres suos.

Iq iisdem anius Viro Dei demorauii in sua Ciara-
Vaile vir reiigiusus, | rimus abbas Ursi-Campi Gs-
XV. — Aiiorum conversionem prmnosdt S. Uernar-
dus.
leramnus cum obisset apud Igniacum, beato 1'atri
Quod autera de eo diximus, pra.-cognitam a Sancto
apparuit, et ab eo liceutiam ei maudalum accepit
Domini conversiouem ejus, super aliis quoquc plu-
iniroeundi ia requiem Domiai(i53|. Quod certe ei
rimis novimus comigisse. E\ quibus fuit etiam M.i<
de inuliis aliis factum esse certissimum est, adeo ui
ctiinusTeutonicusadoiesceiis iilastris, cl Aibero vir
pro nonnullisaotequain ci nunliaretur obitus, etiaiu
venerabilis, posiea abbas facius esl in Suecia,
<iui
Missarum solemnia cciebrans divina obtulerit sacri-
et inagnus vir ilie Gaufridus de Peionia, qui ia Cla-
idcia, stupentibus his qui cum co eranl, ct suliicite
ra-Valle Prioris oflicio functusel defuiicius est. Uuic
noi 'ntibi.is diem.
quoque Gaufrido, dum adhucesset in tella Novi;'o-
ruiu et soiiiciius i';sset pro Faire suo, etc.
^153) Vide Vinceni, Belvac Specul hisl lib, xxvn.
c 5. (io4) Simoait.
1)31 S. BEK.NaRW vita quarta
VITA OLiARTA
SAUCTL BERNAEDI ABBATIS
1)L:0BIS LIBRIS Sl:1UPT.\ A J0\N.\G ERBMITA.
1 ,. j Jl spem recuperandi concipiens (tuiB quia prope viam

t9S&Iucij.u episcola Jpannis « diu.i»e«iMu.Muia inlerim Ui.U lueral ia«a inuaUu-
episcopu . ^>'''«''/f «f.^';;^';^'"
tri Bernardi, primi Clnrte-Vallis abbatis tio pluviarum, ut etiamsi repcrireiur, niliil anipliu»
1 . Juxta petition.'»!)! et df«in'erium vMtrum, psw ()i'am perdiluni valere credcretur), post aliquantum
iiilcctissime 1'cLre, aJ vesLram et aliorum flpdi! .n '.empus ab lUiiu inquisitione cessavil, imo eliam
lionem, pro .uodulo nostro vilam beati Berniudi, penitus desisltre visjs est ; maxinie lamen consLri-
piiiiii Clarifi-Valiis abbatis, liiteris comm?n!^?re ctus, quod per uegUgentiam suam Miracuioriiui san-
duximus digiium u£ per ejus imitationem
; ei exem- cti Viri voiumeu amississet. lu iiunc modum (ran.î^
pia, ad feternam bealitiidiiiem pcrveviro liossinrjs. gens unum di'c.iter manseni, cum post modicam
Siiie Uubio digiius esi Sanclus iste, ric [•"> voiytr""'; per borlum JeambuiiiLioHem, sub arlKire pru-dicia
facere niciitionem, laudari et coli ; quoniam cura resddisset, nou Lamau proposito quHTcudi, vel spe
sauctis et ?lcctis Dei, regni coelestis adeplus recufieraudiquoa perdider&i : miro ct inaudilo
gloiiam, in medio Ecclesfs laudem hnbere meruit modo libruin, laaquant ab aliqiio eon»crvalum,
et lionorem; unde nomen in sanctrtale sorlitns cst et et iijac.de recenti, ol ex induslria juiLa se posi-
ia !)enedictio:!e vivilejus mem^rta. Scrif.tum namque luni, siibiio in modiura proferri miraiu» cst. El
esl : Pretiosa in conspeciti Dinninimors saaciorum ut mirabiliu» esse credalur quod c»niiît, larn
ejus (t*sai. cvv, Ib). Vere justus est rste Sanclus, clmrLa, quam aoripluri) adeo saoa el incornijita
et tideHs inv;nlus in numero sanctorum, quasi perraaiwej-at (nisi quod panculis giutig enc.ius
ignis offuigens, et quasi vas aui-i solidum, ornalum operiuientum respergi videbaiur), ac si cum
onmi iapide p'siioso. Ideoque fecit illuni Dorainu* ca;Lcris libri.-! in bibliotheca "llber idein fulssev
crescere in piRbem saam, et semen ejus muitipli- reposilus. QuiA »up'r boc audientibus visum tuc-
cavit sicut arenani mari». Sermo ejus non frustra ril, nescio : ego aui.im pfo parle mea asseverare
luimauis auribn? insoiiabai, sed rebns etfactiscau- non dubilo, rcin talem, tamque iiMolitam, nequa-
sas rerum facieadarum interebat, siguis et virtati- quam siiio miraculo coiitigiB:,.; ;
quod &iquidem
bus gloriosus. .\''ulti etiam invenli sunt in numero beali Viri meritis ascriuare et raLio persuadct :
sancioriim, (|ii08 ipse per Evangeiium genuii. Nu- ei veriias coinpeilit.
mcrum vero miraculorilm, qua' per eurn facta sunt. 3. Noctiirni temporis siler.iio, cum post fatig.a'
si volumus ej.plicare ad hoe nou sufficiet ingenii C tionem diurni iaboils, modicje repausaiionia gratia
uostri parvitas. De cfetero, si ea atl plenum et sci- recubuissel in ieclulo , apparuit oi vigilanti vii
remus, et posseums evolvere, diccntibus ''ortasse venerabilis, amictus sLola nivea,et slaiura; mcdiocri;
non credoretur. (Jnde pauca in prsesenii, quibus 8eialegrandaP,vus,ciinecaiididus,angelica fa.îe reve
neganda nou est, volumns explicare.
tides rendu.-;.ls inmanibus suis duos iibrossenere videba
2. Monacbus quidam, CeEiierandi Abb.ilis verax lur, Accedens itaque ad frairem supra uienioratun
(lilector et siacerus, fortc cum quodam laico fratre, norrexit ei utrumijue, dieens : « Accipe, vide, t
KumberLo iiomine, per virgullum adjaccus monas- lege. i> Qui repetitinK! visionis horrore, siCii lic
ierio Clar;e-Vallensi deambuiabal, librum Miracu- solel, attonitus, securit;)iem lanien ex affatu b(
ioruin aa.icli l'airis lenens ir: manibus; exponens nigno aspectu tranquiUo, vuUu quo.iue angeiic
ea secuouum idioina romanic linguie, tam su» sumens, respondil : « Domine paler, nescio liil
quam illius sediticaiioniy causa. Contigit ergo eos, ras. Simplex etillitteratus quomodo legam? « Al i'
niodicae i>ausalionis gratia, consedere sub arbore « Fili, noli timerc : ecce Domiuus leiuiui esi, el
piro, secas viam, per quam quotidie vadunt et
D docebil te, et me inlercedenle, bene erit tihi.
veniunt laborantes in liorio. Guinque non post mo- Uujusniodi pia atlinonilione confortilus frat. r
dicuiii tenipus consurgerent, supradictus niocachus utrumque volumen accepit, evolvit, et lcgit ; nii'
oblivione subripicnte, sicut multolies fieri solet, rans et obstupescens iu semetipso, quonam modo
iibrum quem paulo ante in manu tenuerat, hunii id fieret. Por.sona deinceps assistens, quasi alti riim
per improviJenliam Mepositum reiiquit. Abiit ita- volumen secum deferens, alterum fratri reliuquoiis,
que, ct regularis disciplin;o siudiis occnpatus, valcfaciens ei dala benedic:ione disparuii. Qnii
cuin landum re.iucenH ad memoriain, quomodo, igitur? .Mirabiie quidem diclu esi quod dicenui
•.bi, et (;uanuo pcrdidissot ilium, nullam oronino Quid eiiim mirabili lioc mirabilius ? Fratreni n
b3t' AUCTCftl': JOANNE RRKMITA 534
vinius ouiiioj quoiquot suimis. Laicus qiiiflem A quenler eruclef, et scriptiira de optrlbus lantw
crat paulo anie, ncc fiiain alplialêtum noverat, sanciitiiiis expressa , !uos jrigiier visus el aucli-
Deo lamci. illumiuanie, ejus iuloUigeniiani, ct qui- Uis oldedot. ligo autein, licc! niulta el magn;i \i-
biiiilam fratnim saffragauiibu.-, in bi'<!vi ai.1 iioc JCTim in aciilius Viri Dei, <(iiaB el m<:moratti digna
proft-cii, ui u''ri «.olnui lîji^re, veruir. e.iani suiji, i-l iiiiii;ii)OiK; Jiguissima; ea lan<efi ex jiarie
cautai'e saiis d«Ci'iiier ct <.'ouvfuieiuer sciiel. riuu inoilic.i poUieruiit subripi, et a nniHKjria moa
Kxiude laiK usu quain gralia coopfiraule, dicti'j- yxcitkTe, vpi t\icilitaie ipsa lubric* ainatis eftlueri».,
uuja sigiiliioaiioaei aliquaiauni iutclligere coepii, v<,i imeiilisi-.niniii icneniudiui non liaifc;e. Deciclcru
e'. in bujusmoiii scicntii- pauialim profusre. Visio- si quid exinde inihi vel sluiiorc miraculi, vel opo-
fie.ii itaque supradiciani ?eripsii. in sjx! adjutor'i diris dignitati» non excidit, quls sum ego, <;(ii inertein
vlui, et subvemionis boati Viri quem crotlimus ei ityium lauuiuus tanli lâiris enuclea: dis adniovean:,
apparuisse. Nouuulla iniraculoiinu ipiius, quie vei et iii [irtecoaia Viri Dei labiis incircumcisis eruri;-
scriptoribus ignota, vel per iicgligentiam fueraiit liuii. Illis narranda dentur gesia sanciorum, qno<
prslTraiisa , laiu decentw , tam bi'ne ,
tainqne uon duliile? doclos h Domino, quibus dedit Dcus
eleg«nter liiteris coinmeiniavit , ut sabindu rapii ^ linûani eniditani , ut sci;ui' iu lempore profern'
iu adiii.<aiionein, dlcaiaus eiim propheta Da\id :
•^ sermonem. Milii aulein inenanabiKs sunt ainici tui,
A Diimiuo factum eU intmi. fititêt eit nuyatfile Ueits : ita ut tulius elegeiiin. Yirum sanctum noii
iii ociilii Hostris. {Psal. cxvJi, 93). Quis crgo negei lam praedicaiv; quaiii colere; rellnqucos prudontio-
lioc iniraculose faclani esseV Quod apertlus , ribus explieandum quod fecit , conteutus ipse vei
quod evidentius luiracuiuni? Ascribinius igitur iu iemulari qutd docuit. Cicierum iie spes tua quam,
priuiii graiia; iJei iHui!, auiibuiinufi deiiide incriiis siciu arbilror, de affectione, inagis quam d<} eru-
Saiicii. assiguiuuus di^ûiquc iidei ct ubcdientice dilione niea coiiceperas, u quequai[iie fraadetur,
f"»; 'li. accipe breviter de nioribus pli Palris quod ipse jaiii
4. ^.11!, jijura? Revera aanetus iste magnus est noveras : et d'i"! apponis in ejus narratloiie scien-
iti iUiUiaro saHOicrum, inler Anêlos et Archnng9- tiain, appone libi pariter ab ejus actiouibus disci-
l03, liiter ApuiloiuS el inartyres, luler coiifessures plinam. Erat enini vir iste mira simpiicitiite puris-
et virgincs, quia nu:iquaiii luii pollutus, sed sem- simus, ita cirlestilius iutenlus oracuiis, ut juxia
pcr virgo periuausii et in;maculatus. Scmper cvangelicam liilimi, universum muiulum a,'ternorum
bjus nieus erat iu Dco, et Deus erat cuin eo. Totum amore conlemnerel, ct nihil bic relinens prifter
iii eo diii ipliaatuni, i(itum inslgne viriutis Mortiîos C corporcain mansiiinem, niente et aniino in coilesii-
suseitavil, dtBiuombus iiuperavit, tiaudi.s giessum bu3 habitaiet. h c est iii cujus pectore paticutia
leiididil, muiis io<[ueiaui, (Ugirilis saniiatem. Sepiper a'dilicavit sibi domum, aileo ui oraue gai.Jium exi-
.ipud se eriu iiiudieus, apud suinmos nia{;'''iici;s slimarel, quoticj robur animi sui acius cjjusliljol
soriptis et rainn niii'>licus, placidus bonis, iiialis .idveisilalis iinpeteret. Huiuiliias ia eo supra hu-
lerriiioua, clarii» lueriiis, oxemplar morum, Inx ei manum inodum, iaiiquam jiirasset cjus virlutis per-
pi.ciiiuiii Cr.iisticolaruni, niaxime monaclHirum et foctione r<cuperare sc ccelum. cujus defectu liiabo-
unviurii r»'ligiusorum. Lex Dei in corde ipsius, et lus lapsiis est in lureruum. Hunc in omni viia .sua
.luLiriiia sua, sicui .sol in dieijus sestatis, fulgens in nec tonipeianlia, noc luriitudo deseruil; ne iu pro-
l';.i.;efla Dei. liacu'us fuit elaudo, oculus e:.eco, speris per lajta d^solutu» eWueret, ncc fracius ad-
juiiipali; .n ii^rolis, niuaiiic;is pauperil.ius et iiei.i- verîtatibus elanguerct. lioipas ejus candor casti-
;,:;;u.-i, jucuii.iiis ad omuos, fona sapieati.t' (jlcoluiiiua Uilis iuduerat ,* inenieni cliarlias iiiexsting,iibllis
jastiiia:, p.uor Ordiiiib uisler<iea?iain el virUitis |9f^H inilainmabal; ul esset foris lucidus, inias
Ibiira. pietas (fondituris nostri! o beuiguitas accensus, fi totus de.îderabilis. Jesu l)<..'UO '.
qiiaiit<i
Jeii! 0!i! isii, qui talem ttiuinpiiulowm nobis tri- n aii iu obediend'j solerlla, ia imiierar.do modesiia
D graviias exsecuiionilius
buisli! veuile, ciiarissuni, bitiite, ct inebiiamini. iii exliorlalionilius , in
Polus quippe et cibus auima^ sunt exempla sancii discii>liua I Noa ilii de magisterio lyphus, noii
Pairi.^, quoiuin iiOnnLlia referimus aajuv;mle de reverontia fasius ; ê.i ita se submiucijiii oui-
Uuiiiino iiostro Jesu tihribto. Rugo vos, Pater, ut iiibui, 'lU! Oiuiiibu^ eiiiiiiebat, ui iliius se prot..a-
orelis pro i:'e cuindcui Doiniuum nastrum, ijui est let esse discipulum , qui nou ot minisiraretar
Alj.iia et f.og;i, ut ii«;l;oaior sit e. coiisiuiiiualor sod ut iiiinistiv.rei iidveuoiat. IJlandus. pius, ;.iTs-
Uuju^ «.'por-;. bihs ; uuii oiiiiiieii» in uila.itato ';cusuraiii; liOtt
tiii;]nt e;iisiOtti fecuHdaaii Heri rrluiii furritaiihni adiiiittinis iii 'ii^lr..'.tione sii'\iii.. :.i. De tidri .eio
iii :i.iidiitia ufLliieiiiwoiiiiiii. ipsius et pia i;.'e'lulilate quid dio;.iii J Hh-u e»i pirP
Pctli a me, iiiiles Ciiri>ii 11. iiducia ot tiianlnte quam uieiûii ui rovirlareniui' ei Siopius arcana cce-
quu me uiiiiji», i.t i!e vila vel aciibus veriOiai.liis leslia, et pcr fiieclus visiuilci (iivina ilii sese ipro-
[.alris f.c".!! Dcrnii.-di, prO'p'ic. <iUuJ eyO apiul de:eiit s;ii;r.i.li"ut:i.
qiiosdam dijiripi.ioruu; ojus oliiu assuiuus aic- liiciyil ]iiJtotiiiS tii tiiii suitctt ijtrii:ti\it.
raifi adJuiC pufr, aliquid libi f-e; iiileâ-^ edaiii : (.lui vitas baiioioruni , tVairos ohai""«5Si.'iii ,
,j.!
quatetiu« luafnori.tm suaviutiis •'ji.s o* luiini Irc- itoiliryC'. dol'i'i so l.riir.liiii ili'' /i^K^HdaciiS I?! nli.j.iiii*.
53o S. BERNARDl VITA QUARTA 536
litus etni-ndtre. Non enim amtni saneii mendacia, « Nani cum ad quinlum rfecimum »lalis suse annum
sed ilaiiiuani eos qui ea loquuntur. Ipsi cnim sunl pervcnisset, a Tescclino Foatanensis oppidi domi-
qiii polius asserunl quod scripium esi Os quos men- : no, viro nobililale et digniiate conspicuo, el in re-
litur, occidit animam

(Sap. i, U). Offendil is qui bus sajculi srais locupieiissimo, requisita, est ad
viiis sanclorum scribii, sicui el ille qui byssum conjU!<iuin. Paier vero ejus, quouiam honeste. ne-
lexii, si ei manus habel maculatas quia opcra co- ;
gare oon poluit, requisliain concessit.
tum coinquinantur. Texere byssuni, esl vitas san- 2. Quae postquam conjuncta fuit viro suo legecon-
clorum scribere. Manas maculatas liabore, est vana jugali 19S9, dodit ei Dcus gratiain, ut de fructu
jfioria vel cooscientia prava depravari, per quam veritris sui i.iooeret super raensani suam, sicut cl
niOMdacia cooliDguntur. Q\xi meadaciuin habet iu fecii. Sex namque filios, et unam iiliam genuit, non
iiirnie, quomodo potest .'ecta ioqui de operibus san- tam viro suo, quam Deo; sicut pius Domiaus de-
c.orum? Dico vobis, dileciissimi, quia raultum me moustrare dignaius est in sanctis operibus eorum.
1'oarclat hic laber scilicet vitas sauclorum scribe- De suo namque sanctifsirô Spiritu mentes eorum
rt>. Ncc immeriw : me namque nec propiia coni- illumioavit. llli vero degustata spirituali dulcedine,
iiiendant meriia, nec scicntia oraai. Malo taraen te- -, militiam diaboli ei pompam saeculi aboegaotes, coo-
neritatis autam subire, quafii pudoris iaordinali peranle pia admouiiione fratris sui Bernardi (qui
nebula, Jeucies lianclorum cooieclas siientio praetc- erat lux ardens, sed adbac sub modio, non super
rire. Conlos''3r igitur diviniiatcra, quae omnia iiovlt, candelabrnm), ad fortissimam vilam coenobitarura
quia nihil frivolum, nihilque hiimanse laudis, vci ava- in eremum venerunt, et moiiachilein habitum su-
riiias eausa sffiribere propuno; se<l quae ver.i, sira- scoperunt. Omnes itaque monachi facli, vilam Deo
plux, 8l saiieta ceiifirmat reialio seaiorum; quibus placiiam simul aggressi sunt, Filia vero moaaclia
crud«re itm |:iuBi est, quau) non credere impium. facta in monasirrio Juilleii. bcatus venter, qui
Scrvis cl amicis Dei scribo, quos faliere periculo- lales portavitl beaia ubera, qu« lactaveruot ta-
sisiimum est, sancti Viri gioria pariter et virtulibus les ! beati generis origo, uuius uteri gloriosa fe-
doicctatus, qiiem eiiaiu me laceate preecoiiizant ho- cunditas! Vos ergo unanimiter, viri Deo digni, pro
minee, liiraculoraui cjus magnitudinein veheinen- coelesti gloria prsesentia coiitempsistis, et magis
ler admirarUes. Neino itaque contemnal qua; legun- etegistis cum Ghristo seternaliter vivere, quara in
iiir : quia lici'>'. ralionem ei possibiiiialem huminam hoc rnundo infelici leliciicr ad tempus viveodo gau-
c.scc^dat majsiiitudo dicendorum, tamen omuia pos' d«re. Sed hoc de oooversatione vestr», qucni.jui
9il)ilia suiu apud Deum,. et nihii est inipossibile cre- n plura dicere siylus historise non permittil. Ad nati-
dcnli. Verun iaineii qui de iiis hxsitaverit, pie po- vitatem, a qua dicendi initium surapsimus, rever-
tiut iguoscat, qusiTi meodacii me arguat. Mihil est tentes, coepta prosequimur in bunc modum.
cium in rehu.s humanis quod iK>r. possit aliquo modo 3. in ordine filiorum primogeoitus fuit Guido,
inlamari, vei sinlstra interpreutione perveni. Ecce homo disciplinatus et a Deo dilectus, sapiens in ver-
iii quo hu:naiium judiciurii, vei faiii, vel fallers ne- bis simul ei opere; secuudus, Girardus, vir vit^
i.!u«at. Quarc? Quia ei rei certiludo ambiguitatem venerabilis, honestus moribus, sapienlia clarus, con-
rcmovel, îl :iie;idaciuai, sicut ait Seneca, tenue est, silio providus ; tertius, Bernardus, lux et speculum
ei ut vilru:n perluccl [Epist. 79). Ilem dico vobis, fratnim suorum, et sanctae Ecclesias columna subli-
.•.iivoi, quia -ninus altligil me hic lebor; sed Dei, a>is; quartus, Andreas, \ir simplex et rectus, ac li-
iit sperc, erii a4,jutoriuTi, quo Lcne im|ileri possit melis Deum, ct reeedens a malo; quintus, Bartho-
ilu-iU iiicceptuin esi. Te iaitur iuvoco, Verbum, per ioiiiseus, qui primaevffi indolis florentibus annis se-
quod oviriia creala sunt, ut dcs mihi, sicut dccct, num anticipans viia", îatera iin.maculalain nienlis
do beaio VifO dicerc quae vera suui, sinceritate decoravil; sextus, Nivardus, qui terrena
hseredit.ile contempta, coelestia prajelegit. Feinina
Incipit Vita sancii Bernardi.
n vero beatum Bernardum nascendi ordine subsecuia,
i . BeAtissimus igitur Bcriiardus, in pago Liago- in sacro Baptisuiate Humbelina nomen aceepii. Hos
r.onsi, Fuaianis oppido patris sui, digna propagine omiies Deo, ut diciu'ii est, non sfficulo nmter geno-
criundiis luii; canas quideni prosapia nobilis, sed raus, singulos mox ut partu ediderat, in illa ip.sa
culmine meitis uobilior. Genitor ejus Tesceliuus angustia et affiiciioue cc rporis, et in contritione cor-
noi-nine, ger.itrix vero Aalays, filia Bernardi Moniis- dis, de terrapropriis maoibus elevans sursura, Do-
Barri doniiui, viri potentis el magni sccunduin a«- miiio offerebat. mulicr tirma in fiJe, et stabilis in
culi dignitateni, et ex antiqaoram, sicui asserunt Dci dilectione, persoverans in oraiione! Felix es,
muiti, Burguridise ducum generosiiale iraheus ori- iea.^qvie uterus luus, feliciorque fructus ventris lui.
giaeui. .Scd quia de ejus genere hisloriam iu pru'- Alias v«ro mulieres, quas au porium ejus couvene-
sentiarura explicaudiiiu non suscepimus, ad iil quoH rant, sicui mos est, oblaiionera supradictam facere
pOtius diceuduni esi, revprtairuir. Aalays igii.ur li- nou permiiiebai. Scripiuras enim noverat, et maxi-
liam susm idein Bernardus, avus scilicel beati Ber- me Daviuicuni psaimum, ubi canitur : Sacrificium
nardi, iitieris erudiri volult, ut in fuluro monachani JJeo spiritus coiitriLi: Uitu^ ; cor contritum et kumi-
faceret •
sed Dci providen;i:i aliu I «lo cn disposuit. liulum, Deuf, non (uspicio (P.wl. l, [9). Bealissi-
.UlLlTOllE JOANNK ERBMITA. 538
mum vero Bernardum non tara cilo quam alios, sed in r singulos annos in solemniuite sancli Ambrosii [al
provectiore setaie Domino obtulii. Obstulit uilque, et Ambrosianinij, universos, clericoo quos invenire
hoc devolissime fscil : et ut ille erga Dominiim dc- poierat, congregare, eosque in eadein die, ad ho-
votior exsteret, litterarum stiidiis eura trailidit in- norem Dei, et beaiK Maria", et memoraii sancti,
siruendum. lis erao iu huuc modum decursis, simul omniumque saactoram, cibo et poiu solemniier
id utrumque jiarentem tam gloriosae sobolis stylura reficere. Deus autem honorem, quem illa sanctu .suo
refieetamas. exhibeljal aimis singulis, eidem remunerare volens,
4. Fuitin partibus Burgundia^, ut supra lexuimus, mortis quse suae iii anniversario ejusdem fesiivita-
vir vitae laudabilis, Tescelinus nomine, et uxor ejus lis die fuiura erat, illam prasciani lecit.diequadam
Aalays. Fue runtque ambo geuerosi secundum sae- ante festum : unde ipsam Spiritus propheiiie par-
culi digoilaleui, clariores tamea fide et operauoue licipem fuisse non incredibile esi. llla ttulem viro
et quanto atiores, lanto humiliores, sicnt scriptum 3uo et Hliis suis, ci omni tanjiiia; su«, quod sibi
est : Quanto major es. tanto te humilia in omnibus rcvelaium lucrat, indicavit. Gunclique aduiirruues,
{Eccli iii, 20.) De fide, spe, charilale, juslitia et et primo non credenies contingere sicui rtvjaMxc-
aliis virlulibus eorum, cuacia narrtre difficilliinum rat,- postea magis
o admirali sunl. Porro vigilia
n festi-
est. Pauea lamen eruditionis causa ponemus. Cum vitatis immiuenle, febris arius oecupavit. Lie
quodam tempore vir memoratus, diversis ,einergeu- tem feslo, post celebfaiionem Mi.ssa3, corpus Dornini
tibus oausis (sicut inter ssecaiares freqaenter con- sibi affiTri devotisslme peliil : quod et faclun: est.
tingere solet), cum quod&m sibi adversante, mullo Deindft sacrosancta» Uucliunis munita .sacnimento,
inferiori geuere, et subttaniispminorii, monoraacbia cum accepissei Eucliarisiiam, UDiversos clericos
Eirmaverat dccertare : adest statutn dies, et prsedxa secundum consuetudincm ad cceoa.ii convocari
certamioi. CoQvemtar utrimque. Recordalus au- fecit. lUis autem recumbeniibus, fillum suum Gui-
tam vir veaerabilis Tescelinus iimorls Dei^ et judi- douera primogenitum advocavii; iiitimaDS ei, et sol-
cioru!» diviDorum, in quibus dicitur : Juste ju- licite inculcans, ul slatim ciericos refeclione com-
diea proximo tuo (Levit. xix, i&); el item :Quod p!e(a, a.^te se convenire faceret. Ille autem benignce
iibinon visjitri aiii ne feceris {Job. iv, 16) : quam- malri suffi benignissime obediens, posi relectlonem
vis fortior et poleniior esset, el hosiem superare, et eloricos in unum convocans, fecil ul m.ter petier.it.
de victoria lucrum maximum reportare vslerel; ul- Adsunt cierici : quibus cocgr egatis, in spiritu con-
tro t.imca se pacavil cum adversario, quidquid eral oratuhins aiicilla Cbristi, riuntial dissoiutiouem •>ui
ia coutroversia, sioe diseepiaiione resignanset re- Q ccrporis imminere. Illi autein Domioum pro ea sup-
linquens. magna pietas, magna viri clemenlia t pliciter exoraates, lilaaiiun incceperunJ : curi qi;i-
Magna suut quse narramus, sed niajora qus: se- bus ipsa, quousque uliimum exLalaret spiriium,
qauDlur. devctissim» psaiiebat. Gum vero chcrus psalleiitium
5, Venerabilis quoqce Aalays uxor ejus eonsue» jam pervenisset ad ilhm litaaias supplicaiiojiem,
verat ivter 19SS esetera virtutum iasigiiia, cir- >i Per passionem taam libera
sciiicut, et crucem
cuire donios, exquirere pauperes, infirmos, et ege- u earn, necdum cessans a siipplicalione, ic
Domine, »
nos, eisque de suo proprio erogare quod nece.ssa- ipso morlis articulo, in manus Domini commendans
rium Claudorum etiam atque debilium maxi-
erat, spirilura suum, clcvata manu signans se signaculo
niam habebai curam ; non servis, non aliis utens sancte crucis, in pace reddidit spiritum : procul
uiinistris ad hagc officia peragenda, sed per seme- dubio receptum ab Angelis, collocatum a Deo cum
tipsam hoc agens, ad eorum habitacula veniebat, animabus sanctis, exspectantom cum magna felici-
et unicuique quod opus erat pr^bens, per ecclcsia- taie et quiete resiirrcciionem corporis sui in die
rum xenodochia devoiisgime discreiis inlirmis mi- geaeralis rejurrectionis, quaudo judex et advocatus
iiistrabal oHas eorum exiergens, cibos porrigens.
; . liOJier Gtiristus Jesus adveiiiet judieaturus vivos ei
c.alices diluens, et alia cuncta facieus, quae servis mortuos, e! sKculum por ignera. in hunc modum
mos est secviliter operari. Quid piura
et miuistris '7
sancia :'.),; aniraa de leniplo sancti corpoiis egressa
Volumusomnes virtutes ejus narrare? Minime, quia in.inus, sicut erat erecia ad iudicaDdom signum
nobis non crederetur. Unum lamen relatu dignissi- crucis, videntibus ei admiranlibus cunctis qui ade-
mum proferemus in medium, rem videlicet plenam raul, sic remansit. >
miraculo, nec sine admiratione a nobis auuitam, 7. ferninam igue diviai amori* iucensaiii, fidc
leferente quodain abbate religiosissimo , noniine robustam, spe patientissimam, charitate devotain
Roberto, qui magis quam sexaginta septem anuis felix mulier et beata, qu* lalem honoreni erga
iii nionasterio sub jugo reguiaris disciplinse vixll; Deum acquisisii, ut et diem decosilionis tuje pra?-
nepos siquidem ejusclem malronffi, de qua volumus nosceres, et in tuo felicl tran.îtu adeo evidenter
pcrtractare, filius autein sororis Siiie ; ad quem super 10 einreseeret signum redrmptionis uosirse;
eti:im beatas Bernardus primain episiolarum sua- signura, inqiiam, iu quo Deus ac Dominus nosier
rum dirigit. pius Jesus, pro salutehumaui generis pKti dignaius
6. « Mater, iaquil, sancli Palris nostri religio- est. Fil iiaque de migratione felicis .•mims; gaudium
/lissiina exslitit. Consueiudo aulein cjus cral per an»elisin cft:'io; econlrn doior et luetu.s paupcrib. r
S. BBRSARUl VITA (\ii\KL\
l'.:.risu, •'.auis el orîliariis, quonuii Dinlc^ cn: iu r.o.>ter a lempore iiloet ueiiKeus procul «lubio p.u-
j|
pler scrvuni .-uuiu Ceru.irciaui, quoui ad vo- iu.si.-
SlcCUAt.
Ocnedixit, et sauolilicavit loi'uiii i|>suin; i-i
ISfS*. 8. Fania auian iiuntiimie cii\ui:iiiu.i4ne ral,
abbis Saudi-UOiiiifiii Diviiiiicnsis. •iiiinitius iiiilii coniiuoraiitibu- qui.lipiiil iit'C!;s»ai;-.i.ii

okJiiam iilijs,
Gcraunua iionuuc, vir viise veuerauiiis, suui;» advc- ftiii, saiis aliusKle iarîtus e»l. lijitur cuni essci ji;
veuis sa!ieiissi:uus iu celia Xoviiiorum, qulilaiu

•
.!
nii, saciuin cortius petiii, reiiqulas ejus ',liC3:iiirii;r.
Impctraio ergo quoj peiicrai, pai'eiilibus suii veneruiit ut vi.-<il:irenl eaui, et ;oi:i.ii
reiiuia.is jjiorioium.
tuiii pio rcvereiilia sua, luin tilior..in coii|)v.'ramo .iunl cuiii eo. Piijtsignuin vco nDrii* iion;.', r«...;'s'.
benevoicmia, lyie a qai cui\i eo eraiit pietaiis af- sunt unusiiuisque ad sua, et reiigio.si*simus juvems
fectu lacrjipis uueriim fluentibus, corpus sanctuin, :ul opus Dei iii ccclosiam. Tunc secunduin consue-
lanquani ii.esai..'ura()ieiiosum, submissisoervicibiis tudinem elovans oculos ad oi>;iuin, putans &e ii.Vi;-
sccuni repuriantes aii caslruui Divioneiise laiitlem uire gratiaiiiDei sicut et pnus, uou in'/eail. E\.:o-
perveniuuL. Ei*eccc omnis popuius exicral ooviain giiavit itaque iu se ijisu, iiuc Pil/i pio qualicuniiifti
eis cuni criicitji.s, et cerel.s atquc iiigeiiti gamiiu el .lciicto s«u peccato conligiise, cl nou conipcrit u:i.
veneratione, ..-.. corporis

.w.......-..^, 'jairt giebam usijue
, aU basiii- ^«n»s f;ibuUtiunes, quih:ii paiilo uiite pcr inip. .i-
r ,. .
cani burttissiini a.quo prsnclarissimi aiirtyris Ueni- 8 deniiam se exposuerat. Qua de csusa euni secul(j«-
g'.ii, prosfiiuen.ibus ioiu.3m universis, cuiu miiyaa liilcm intcllexisset, pi-fisiravit tolum uoipus uiiuui
reverentia illaiu sepuitura; dedoruut. l*ost Iwo prae- Jiixii iiltare, dioens cuin propliela : Oonaue, iie in
dictus abbas supe;' scijuim.-a.u ipsius êx iiiia|ines, furoi'. lu arijuu.s nie {Psal. si, i.) El cuni lioo
ia memorium >ex liliorum suorum, fauricitri focii; feeissot per vigiiiti ol quiu^.ue dies, appaiml ei glo-
sicul usqiic in budift.num diem evidcutcr (istenduu-i' ria Doinini, el replevii euin, i-t dedii ei sciontiant
mr. llla \c:o deinceps per qiiinqiie ;inno.^ appafere sanciorun!, ul in lionum cunsainm-ArenUir opcif.
consucvii lilio suo AnilreR:>, sicut uarrat liisloria cjiis. Si'd et alii veiKTunt visitire e^.iin, ei. uCL'i;pi-
dominl riuillelmi hoiuinis Dei. El cum de conver- runt I iiS.* licenliain al> abbale St.>piiano, lU Hii
sionc sua iraelare inciperent fralres, apparuii bcato euin luquerentur. Et cum ad eos, duoeivlur, ;icci'iiit
Bernardo, dicens : « Fili liernarde, noli tiineie, sed slupes, et misit sub oai>acio in aures suas; ila ui
virilitcr age, et cflic.icitcr implc quod inciioas, quia hoc aitificio ab inani conlabulatione .sc oouservar.^
opusDii est. Ex hoc eninilieatos vos diteni post"ri. posscl imniunem : sii-que veuil ad liospiles, et fuil
Kgo vero exsp.^tto vos iu gloriam Dei » (Juo dicto cuiu eisper lotamhuraMi, et iiiliil audivit ; uoti locu-
disparnit, el beaius Bernardus niagis ac ni.igis iu Q lus esl, iiauca verba de ie.iificaliuno. Tunc puNiua
Dei servitio proficiebat. cainpimii, gaudens, i'l rcliniiiieus eos, vewii in oc.;lo-
i'tcipii proloijux in secuiido libro. siain, gralla sua sibi laliter a D(;o couM;i>;;iu.
Pauca dc virtuiibus beati Bernardi, jirinii abbatio virum pru-ciquce saiielii.ilis, ci digiiui;i iiieii.jria,
Clara;-Va!lls, pla inlentione au medijni deuuoefe qui sibi in hunc niodum providi-udo, j;i uontes
volumus, ut per ejus exompla possiiniis gauiiere .idiuic a?dilicat, et H;d.licil>lt usque io Hiieiii, r.oii sibi
cuiii gaudeiiiibus, laudare Deum cinn laiidaiitibus. soiunuiiodo, b::d infiiiitis ju uiicuas i.'Ai;teiis 't
In jiarie opuscal; prima, ingresjum r.;ilivila!is iliius i. fo.st non iiiv.ltuiii vcro temporis abb.is SlepUa-
protulimus : liic vero numiuila iiiiraculorum con- nus, boneslaie raoruin coiispiciius, gecanduni dispj
fcrimus, qua" Deus îer inanus ejusîperari diîi. lus sitiouem Dei iiovolia^ iili.us plaui.itloiiib p-iier, do-
est. Sed ipiid u>..bis ago.idum esi? Possuimis omuia 1'ructu <iueiii sibi Dens uedcra!, ';'ui.i :uuiiipi:i;l aa-
comprelicndere'^ Nequaquain : quia uobis noii cre- gmenlo oblatioiieni Deu i'.icere Jcrenicus, ir,insi!iis»o
deietur. Perversi suui iilii .\dam, sieui fuerunt ,ili conveniu, intboavit iibbatiain, Firi.tuUitni dlciam.
iniiio. Sed quid iude? Deliemus propter iiiciêduli- Duas quoque Hli;\s in brevi, i'0!il;niacum sti!it;..i el
taleui eorum silero'? Isoii quin poliiis itoiis pro- j« Vai!oni-Absinllii'atem, ..lau.' nuiic Cl..r4-â!iiS il.oi-
posse nosiro laborouuuni cst in ugro Doiuiiiicn. Ex tur : cui (jrdiniivit abijaieiii. juvetieui s.;iict;v cou-
abuudantia cordis o» loquitur. Nos atueni quud i.a- versationis, BernaniuiO iiutuiue, qui f.;it ibidcni cam
ijemus iucoide prolalioiie digmiiii, prout ;id uropo- sociis suis, niuliis dlebus deg.jns et oraub, i:! f.lnie,
situiii nostrum perliliet, siylo cuillgabinius. iu sibl, in jujunii:), iu vigiili.s, frigore cl nudit.ile,
incipit ii>jer sccuiidus. lu l;i!i..:ribus piuriiiils, lu divtrsis ;i:;j;usilis &iil:iii'. el
\. Bona; indoiis puer Bernardus, jam laiuLn oorijijiis; divinor:jm laiut-n oloquioruin invditilloni
evoluto, ut a patrilius nostris accepimus, vigiuti iiico:5jabililer iutentu-!, de ii"e Id ..lifm bKii-.us suos
duoruui annoruni spaiio, eremum petens, forl!>si- vigilauter iMiiundans, tl ,'iniii..:in !ibei'€.ia-- ;.l.i oii;ni
liwm monariiitus propositum cum soeiis a Dco sibi par.iibiii afiett'a, iinpassiMiii:;;!;: l.uninc ii.'ii:;:abal.
dalis a:-S("tiitii> est ajuid iocum cui nouion Ciîcr- 'riiimam in priinis qui lliji iiu-i-.mt coiijirfga.!, jiiissi
ciuni : iibi tauia c.at lunc tcmporis jicnuiia teinpo- suni penuriiiii', ut cibiis fOruin cs.êl pnuis, uoii de
•j... •. .ij'-Ai.;r..i.:ii namqui! tale e:'ulium rcpuiareutV,
ralium. ut vi.v p&?SL'nt iiabere vestes ui uteuiluin
ordiuale qni iiiicoiivonerani. Eniinvero ante advet:- si;d dt inislui-a qitalicu-xjue niullo viliori, in,j Vi-
tuin ejus 00 m ioco "liabitarc tu'pcrant nonnulli viri lissima, ulcuiHiaecoug:-..b.''U;» potius 'luam coiilcc-
religiosi, >ed ['auclssimi, Qiiilius pius Doniinus lus. FoJia quoque arborum c(.'.la in j.sti.te pro pul-
:,41 AlIirrORfc .tOXNNR eremita. 'A1
meulJs hab?.';£ni; inliieine vero, radiees lierbarum. ; Procui dubio verus est sermo qiiem audivi a Pa-
qnol !abci'C3, quc: angusiias, qiiol spgriiwdines, ire inco : sed in ii.ie- ,)eccavi erga 8um pcccato ma-
quanias irihulalioncs, quaniRsque atixietatcs, quam gno, quia ei nou eredidi, sed iacrcdulus veni huc. »
t;raves iiiiirn;ii.i(tio et indigentiff passioiies iu loco Kt valofsciens prcsbyiero, reversus est ad ;nona-
;iii'dicto sasiiiuiit Vir heiilijsiir.us, ei. ijtii cuin eo sloriuin : quod cum ingressus fuisset, cucurrit ad
mijsi fueraiit fralr^',-. I Fagiua, et eiL'teri frurtiii fil- Honiiitem Dei, el letulit ei oninia quiv sibi in via
vesires, et qiisedam aiia, quie terrs< sporite procrcare consigerant. (Jui dixii Patcr sanctus : Dico litii,
solel, fprcula illis eraiu meliora; eum carneni, et tili, quia nuUa re» tani iieeessaria est onini chri-
omuem pinguedinem, ova, et caseum, et vinum oni- sliano, quam fidea. Ilabe crgo fidcm, ct Ijene tibi
nino non gD-i. •snt. [nduraenta vero coraui, tain in erit oiniiibus diebus viKe luw. i> A die illa el deln-
cestate, quam in liieme, cii:"'!fa et tiinica, qas ra- («ff»«, lain iValer iiic quai'i .^l:i, veiba sancli '' Patris
rissime innovabantur. Ciligis quoque uteliantirr in wmjori habueruni roverentia. bone Jesu, fiilefn
vilibus, et caleeamer.-ti^ frequenter diuque di- qmm haliuit , isie SarK;i.us, quis enarrare potesl?
rapiis manentibu.s et dissutis, antequam repa a* Scio, Doinine seio, ei iu me agnosco, quia hoc fi-
reniur, qv»- pvx n^rnia corii panperiale ligabant fti- ccrc non pogsum. Si quis tamen supcr l.oe soiliciius
uieuKs, '.iri generosi et magniin .sipctilo! Quts .id esi, eat a I bibliolliecftin, et legai iu Ssriptnris s,,ri-
liific leca ariJa rt perieulosa vos addo.vii, .lisi rlle eiis : qiiarum leelicMio piiirirnum diîioscerc p lerii,''
c,ai divescrat in eijelis,el jiaupei" humilisqae iu ter- quani chiiiilaiivas fue'it Sancias iste ct. timoratu»,
ris in praesppio reeubuit ; eui unnmquemque vestruni ut mjn ofisnderet erga Salvaiorem suum. Egoenim
feiix inater vestr.a cuiii pruduxis--ei in iuoeni, cuift in priesenti historia ;wn suscepi iaudes eju3 scri-
maxiiua devolione obtulil"? <Juis ergo iriseruit vobis bere, s«d tantummodo quiPilam miraciiloruin sive
aniniitin, ut reliiiqueretis possessiuues vestias, vit- operum inimbiiium referro, qua' DoiiiiaiiS per eum
ias sciiicei ei castella, servos et ancillas, eoijnatos mundo palam facere dignatus est.
et afriues, coiijugesei liberos; nisi ille iju'i Angelo- 4. Quiilam de Clenienlini-Prati fratribus adve-
i'um et Archangeloruin conditor, hunianain naturam iiioiis, visitandi gratia novfllaip Christi plantatio-
assuinpsit pro silute iiumani geiieris? nfin, lionoritlce suscaptus esi, prout ileri poluit ;
3. in illa lanta pennria, de qua supra diximus, cui qui in prompiu erat, oblatus e.st dimidius panis
iater cfeteras necessitates, sal die quadain defnit avena<eu8. Quo suscepto, el cum magna adinira-
eis. Ei vocavit sauetus Abbas unuiu de fratribus lione, quia do laii viverent, reporlato ad Cioinen-
suis, Guibertum noniine, di.xitque ei : v Flli Gui- liiiuni-Praiuin, oinnibus inibi habitantibus .•înnuu-
berle, aceipe asinum, et vade ad nui.dinas, et eme tiavit servorum Gbristi voluntariam in miixima
rjol)is «alem » At ille respondit « Ubi est pra?- ^>aup«r!atc tfbstiu.^fitiani, in abstinc.ilia paiientiam,
tium* .\dquem homoDei : « Crede mihi, fili, quia
« in egesiale liberalilaiem muiiiticam. Statiiiique ve-
nescio tempus, quod aurnm vel argcnlum h ibite- henionler compuncii, et compaticnies Clementini-
rim. Sursum est enim qui habet pemin tr.eam, et Praii eorum suhsidiuni conimuniter as-
fraVres, in
ihcsauros nieos in maoibus suis. » Tunc IV.,ter iHe senseninl. Tunc m-igister loci iliius. Odo noniiue;
quasi siibridens ait : « Si vacuus pe. rexcro, vacuus vir vonerabilis.dilecius a Deo ei houiinibus oneratis
redibo. » Cui ail Sanctus : « Noh limere, tili mi, sed eqais et asini» panes et cibaria in quadrigis deiu-
vade securus. Ille eoim qui hsbet ihesauros iiostro», lil. Tunc vero a die illo usque in licdiornnin dlem
sicutjam dixl libi, erii tecuin in itiiierc, et prwbe- laiiia fuil frateruilaiis eommunio intcr Glaiam-Val-
ijit oauiia propter qui» raiito te, >- Ad h;i'C verb», leni el tJlemoiitinuni-Pratuni. (juod qiiaiido fratres
sunipia pil 1'airis beneJiciione, perrexil cuin asino Clemeiuiiii-Praii Claram-Vi.llem adve.iiebaui, ita
ad nuudinas, ad castium cui nomen KisueUum, plus 015 doferebaiui', sicut uni Clara;-Vailersium in spi-
quam oportet increduius. Sed pius et clemens Do- Q ritualibus ei humanis. Dsfunciis oiiam vicissim red-
iiiiiius iiou respexit suara incrcJiilitatem, scd con- detiatur obsequium. In liuncmodum pias Josusma-
sidoravii servi sui lidem, ei triliuil ei oinnei.i reiii, gis ac inagis pctividtbat sarvis suis.
pro qua niissus fuerat. Itaquo cum casi.-o appro- 5. AJveiiil otiaiii mulier .lUiodam ccntum solidos
pinquasset, 19.^6 et veiiissel ad queindam vil- alferons, quibus coniecia esl pecluiTi eoium uudilas.
lam, obviuir habuit quemdam presbyteruui, qui Cunctis auiuialibi. • carebant : cxceplo asino, quo
salutavit euni, diceus : <t Uude os, fratcr!' aut quo Abtias ad visiiatiunes suas deforcliatur, lignaque ad
pergisl" » At ille rcspoudccs, exposuit ei uiligonter iiecessiiates comportabaulur. Coacti voro famc,
itineris sui caiisam, H j'aupcrtatcm loci, in quo frigore, et r.lii.'* inJigeiitiis, Abbali suo conquesti
habitabat Pater sanctus cum filiis suis. Quie cuin suiii, qiioi pro uimia pauperiate discodcrc congeieii-
audissel presbyler, veheraentissinie compunctus lur. Quo aiiJito,.viibas idaude ac leiiier consoiuns
est : el duxii Iratreui in domum suam, deditqiie eus, Dei liinorcni et amoreni, spem quoque vitse
illi medietatem modii salis, et quinqu.iginla so- ailorme el rcniuncrutionis divinffi, quaiitiim potuii,
lidos vel ainplius, sicut sscpe nairarc consuevoral iiisiimavii. Uli verc mii.\ii<ic angusliali, ct ans^stiati
idem Guibenus. Quibus acceptis, ciepit grutias doioie nmllipUci , iiuUatonas volcbant conseuiire,
agere Deo iniuiensas, et dicere in animo suo : sed magis volebant Cistcrcium reverli. Cunique Vir
SA^) S, BKRNARDI VITA QOARTA JM
Dei deapDraitoiiem illoruin vii1iss«i, demum conver- A Quo orante, raulier tanqiuim a soribo expcrgefseta,
lil se ad oraiic trra. Quo laclo, audiTii vocem ile cuiictis videntibus et aufiieniibus, qui prxsentes
Cflclo diceDlein sibi coram oinDibus : «Surge, Ber- astabanl, viias rcdHitaesi, gratias aijens Deo et
nirde, cxaudiia isi oraiio lua. \ Quoi cum audis- Saiicio suo, cnjus meriiis et prccibiis ad vitan ro-
seiit frairos, gloriGcavtTntit Dcum etsancium su':m diorat, praenuutians eiiam i|uanta tormenta pru culpa
Bernarduin, dixeruniquc ad eum : « Dic nobis, pa- sua susiinuissei.
ter, quiu \>eihu a Domino'/ At ilie respondit : 7. Quadam die distribuebatur paupe''bus in ia-
» Quid vuilis scire, inodicx fidei? Siaie hic, d leremoiitis eieeinosyiia, pluvi.i ingruente : ubi forle
scitiis postca. » Et cum fabularenlur ad Invicem, Sanctus Dei assisten^, manij elevaia, signum crucis
modicum temporis iniliilgeiites inbulis, non fabiilis, oppoûit. Quo facio, visa esi pluvia a d.>ilris el a
sed scrmoribus sauctis venii quidam, ei oLlulit sinistris inopiuaium sui ipsius pati discidiura, ita ut
sancio Patri decem libras. Ntc mora, Barrcnsis nec gutta quideui tangeroi eos. Rursus teraporc
quidani, cujus filiui. usque ad desperationem vitse messis coniigil hoe miracnliiin. Quadam nocte dor-
pra; nimlaa;giitudine l*Sy cogebalur, altulii •! mieit* Virbcaius monachis circumqiiaque dormien-
tredecira libras, suppliciter postulans ut miserere- libus, auilivit Augelos in occleîa voce clara et de-
tur lilii su.° Quem sancius Abbas hilarcm dimisil, B lectabiliDeum coliauihnies, el bcatam virginem
polliceas tiliura suum sospitem ab eo inveniPDdum, Mariam. Quod cura audissei, occulte surrcxit, el
Reverlôs honic, Invenit filium suum saniiaii resli- pedeieiiii:); profeÛus est ad ecclesiam; ut in pro-
tiiluin, aicul promiserai Vir Dei : qua de causa, ximo conslilntQS, videret manifestius quidoam es-
posimodum serve Dei ubfres gralias exsohil. Mo- seL Vidit itaquo sanctam Del genitriceiu in niedio
dico terapore interjccio, copiose ac benigne Dei duoruiu Angoloruffl, querura uuus in mauu sua
misericordia super hos respexii, ut abundantes ihuribulum aureum, alius iDceusum teiice videba-
aternis cl lemporalibus snbsidiis nlliil eis deessel tur. Horum altero cum deduceute. Vir suBctus quaa
ia ulla gratia, secunduin illud : Nihil deesi timenti- t\ dexiris gk>rios:e Virgiois incedens.ad ^liare usque
bas Deum (Psat.x\xiLi. 10). penenit : ubi voce argeliea audivit de<aularl aLti-
6. Posl duodecini anuos fames in pariibas Bur- phonam, s SaWe Regina, » ex iutegro usque ad
guDilia; exoru est adeo valida, ut homines fnembra fincm. Quam corde lenus reiineus, et postea scrip-
propria pene coasamereni. Eadem vero Dece8Kii.ile psisse, aK]uc Domiuo papse Eugo.iio transraisisse
urgpjiie, uiaxima muliiiudo pauperura ad jjoriam refertur, ut ex prscepio aucto.îlatis aposiolicae per
rJaraB-Vailis deveeit, Uude pro lania multiludine ecclesias solemnis habeielur, iu iionore bcaije el
saocvusAbbas ei fratres ejus irjeruul cousiljum, et gldriosse Virginis Dei gcnilrieis Maris:' : quod et fa-
ex cnnsuho duo lailiia Ecceperunt sub sigoacuio, eiiimest, ut adtiuc plerique lestantur (155) lu de-
quateuus eleemosyna darelur, sad minor.
tl aiiis dtcatione ve.ô ecclesise Vir Deo diguus proposnil
N'oD eoim habebant subsiantiain, unde omuc^ su- tlhis suis sermonom valdc probabilem in capilulo
slffilan po.-iient usque ad messom : quam lameo pius Claras-Valis; osiondens r.iiraiiiiitcr, illo suo modo
Domiuus iic muUiplicavit, ul sulTiceiei eis post admlrabili,quld dedicaiiunls lam solemDemysleriua
roessem irium scilicet mcnsium spatio. AecepTunt praeiendorei iu rerum sacralarum superficie, et ii'
iiaque duo pueri siguaculum, inaire eoruin non ac- aclionibus consecratiouls tam devoiie. Quaedam pr^
ejpienio. Quie peuiius ignorans quid faceret, cogi- terea verba retulit, qus! in ecclesia (li; reccuti acci-
tavit laudem quasi |iui'rum panis involutum formare derant : .i Nuno, inqji.':is, saiiiii Augeli solemnl-
de rausco, ut hac arie se ab immineoti famis peri- zationi vestra; interfuerui:!, et vcs dlvinilus in sua;
culo redimerei quod et fecil. Accepil ilaque ali-
: cara custodiaesuscepcrunt. • Adjungensttlam qiiie-
quaadiu hoc modo cieeraosynam, donec dolus de- dun verba, quibus .labalur ll9Sli iuielligi, quod
iquo dcprehensus esi. Qua imminuta, cum non aniequam lapidem lapidi in construciione supera?-
sutficerot sibi quod accipiebat, postmodura tam diricasset, iu?iii locus dcsignatus fuisset. Aiio qui-
faniis acgustia, quam moibo pcriclilaiis de medio dem tCin[>ore Si-iens in capltulo Clar<e-Vallls, dixii
i^cia esl. Qua defnncta, sanclus .Abbis praetergre- mirabile ct valde consoiatorium verbum, verbmn si-
diens, audivii p:ieros ejulautes pro mortc mairis quidem amabiie, verbura gaudio pleuuni ci consola-
.suae, et unumquemque ox itiuerantibus causam tloue, ct vaide uecessarium. Fu: lassis Dauie, i .ti-qu.
plaiictus inquirere jussit. Pueri vero ordinem rei «rai, quem de recordatione transgressionuni, ei
exposuerunt. Quo au<iiio,Vir beatus locum subiens, peccatoruin suorura nimieiaie pceiiiierei el psvt. ci.
<u fjuo corpas jacebat, ad craiionem »e proslravii. • Unde, inqiiil, desolationeiu habctis, fratrcs, ei
hanc l.isioriam reiert Alberi-

\155) Paiilo alllcr « Oplime decaniastis Autlphonaiu de Podio hac uocie
cus Chrenico ad annuin H30 : iibi commemorat,
i:i circa aitare beau.» Virgiuis. . Dicebatur aiitem An-
S. Bcruarduin Divione apud S. Beujjnum aliquando tiptiona de Podio, eu quou liaimerus episcopus Po-
l>0:3pitio excepiuiii,
audivisse aute horologiuin dieusls eain fecerlt. Vlde noiara 14 iu serrn. in an-
da-a aliJre ab Angelis
aoiiphonani, Siilve. regina, liph. Satiie. liegiiia, aupv. lom. )ll gperym S. fler-
dulci moiiiilaraiue decact^ri, urimoque credidisse nardi.
fuis„o couventum, ao dixisse Abbaii <\\c .«cquenli :
54& AUCTOUE JOANNE ERfiMlTA. 5'(6
fllii nwi? Dico vobis in verilale Chrisii, si Judas « veoire possitis. Vigilate igilur, et orale ne in tor
hic esset qui tradidit Deum, ubi vos eslis ; et i|ise menta veniatis nam ille qui circuii quaerens quem
:
misericordiam conseiiuoretur. » devoret, quaerii vos. Scit enira quia per ejus insii-
8. Burgundiam, aiiibal, coiniiem Forensein et luU, Deo auxiliante liberaii estis de inanibus suis.
coiriitem VieKnie pacificaturus. Transieos autem per AU enim aposiolus : Svbi-ii estole, et vlgilate, lyaj*
quaradam viliam, audivil ab incolis loci iilius, duas aiijersarius vester diaboius, tanquani leo rugiens
feras immanissiinas, (|uffi vulgo dicuatur varoii, in circuit qmtrens quem deooreC (i. têlr. v, 8;.
nemore proximo desaevire. Quod cum audissent so- 10. Monachus quidai.i, uomine Chrislianus, plan-
cii ejus, rogaverunl eum regredi, quia malebaut lavil vineam in veriice montis, qui proxiinus
est
duabus dietis vel niuilo amplius divertere, quam se Clarse-Valiis. Et vencruuj fralre» venerabiiis Patris
periculose feris objicere : quibus nolens consentire, Guido scJlicet, et Gerardus, ei excommunicaveruni
rcspondit, se nunquain divertere tali causa. Nec earn (156), dixeruntque el : « Fraier Ghristiane,
mora; elecce feraa progredientes in plftnum, occur- ubi esl men.s lua, et ul<i e<»r nuum ? Quare non con-
rerunl cis terribili hialu, quasi ad devorandum. siderasti l*S9 scripturam diceuiein, quoniain
Quas ubi videnl frstres, prte timore nimio cuncti viuuni iioa est moaachoruui? e Auiie ; • Vosfralres
niox ad sanctum Virum fugcrunt, iatilanles circa g spirituaics es-tis, et viuum bibcie non ego
vuilis;
eum, clamaverenlque uoa voce : i Paier saricie, li- peccator suiu, et volo bibere vinum. « Tudc dixii
bera nos. • At illi < Quid limidi estii», modieae fi-
: Gerardus : Dico tibi, iraior Chrisiiaiic, non videhis
dei > Ad hanc vocem manu eievala, signuni crucis fruciura ejus. » Posl hsec verba reversi sunt jo mo-
feris opposuit qua; statim faclEe sunt laaquam ia-
: nasieriuin. llle vero vineara suaia fodii, et exco-
pidcs, lanquam nullam penitus habeutes aocendi luit iniiltis temporibus. Denique monuiis esi, ei
potestateui. Quo signo viso, onines qui adcrant, Dou vidil frucium ejus. Post niultuni vero iem(M>ris,
gratias exsoivcrunl Viro Dei imniensts. Hoc vero vei.il custos vinea; ad sanclum Bcrnardum, et aixit
audiio, uciiii valdu lietificati sunt : prae liiuore eiiim ei : « Pater, vinea noslra a:.ati;ema est, uec potosl
ferarum, egredi non audebant p&uciores quain duo- faccre frucij.ii. » Ai iiie : < ,iuarc, fiii? » aespon-
deciin. Proticiscjiis indc sanclus Ber.iarJus, veuil di; Fraires tui exconnnunicaveiunl eain, el dein-
: <
ad dictos coinites. Qui curn paciiu ab eis qutesissel, cops frLttuiu uou lecil. » Ait iili : « Affer milii aqnam
Fdrensis conies ei hi'iiii!i'.er coa.sensil. Coines aulcm in pelvi. » Ait iile obiuiii ei. Tunc Vir sanctus fecii
Vieiinae improbe refrag.itusesi,iiicens,quod nunquam signum crucis, ei sanctiiicavit aqua.n. i Vade, iu-
esset cuMi adversario pacem habiturus, donec quit, fili, et spai-ge per KHain vineain. » Hecessit
cuin exsuitare coegisset : collectoque exercitii terrain fraler, et fecii jaxta prieccptum Abbatis, et vinea
illius aggrcssus est. Tunc Foreusis comcs timorc crevit et muliiplicata est, iia ut videntes
.niraren-
jicrlcrritiis sanctuni Beinardun. exoravii, qualenus tur.
ab omnipotente Deo victoriam iinpetraret. Bealus 11. D:ni navigarel aliquando per Ligerim, navi-
vero Bernardus victoriam ei contideater promisii. cula ejus forte coacussii ponliculuin, tui puer su-
Hac fide conforiaius uosles suos invasit, cepiiqiie pererat : qui statiin iu fiuviura dclapsus est, ei nc-
comitern; et hostium tantum uuineruni prostravit, catus. Et excitai! accurrerunt vieini, Jefunc.iii.T
ut vix aliquis vivus evaderet. Hujusque vicloriai puerum plr^ngoiucs : q.iein saaciii.s Vir ju^yit siui ai'-
i:ratias reddidit sancto Bcrnardo. ferri; eoque de,"ua-:io ohiato, oravii Sa.jcius. i'uer
9. Quadam die scdeus Vir sanclus in suo Clarse- itaqiie videi.iiiius cunciis qui adcrant, et Ueum una
Vallis eapilulo, fecil nwgnum ei mirabilem scrmo- voce collaudatilibiis, ati orationem SaiiCii slatim su-
ncin; dixitque inler cieter& quoddain verbum, iu scilatus Cit. Tuuc a die i.ia et lieinc :ps Horniuem
i|uo omnes qui audieruut vaido isjtali suut. t Non, Dei, ut paiiem filiiis alTeciuosisî.ne diligeus, postea
iiiquil, cxpaveaiis, vos qui priecepta mea teneti-'. IToiectus iii Giaraiii-('al;e..i, ibi Coaversus lacius
lormenta gehenr.ie, nec vos lerreal labor quem su- U cst uicius Tesc^liuus Wascaraus, quia de aqiia fuo-
siinetis. Dico enini vobis, m pcrseveraverJlis usque rat suoiaius, el piscatus sicui p.scis.
111 fmum, in dic irse domini rcddam aniinam meam 12. Cuin pertransiret «iie quadam circa horara
pio aniinabns vcslris. « Quo audito, fralres gratias soxtam Vir venerabiiis, Cuagium de villa, cui
no-
cxsolverunl L>co iniinensas, qui lalem patrem dedii inenCoiumbciu.-u ii. lossa, invenit fonlem in
iiinere
eis. Tunc vero a dic illa ct deinceps, omnes qui suo, a pecoribus conCiiicatuin. Curnque ibi consi-
hoc audieriint, iirinilcr ejus prscepiis obtempera- steret, jussii sii>j ei tiiscipulis suis paoein mi.iisirari
veruiit. Et vos, dileciissimi, qui eum non vidistis, in eodem loco. lUi vero quia
locus iUe iahonesius
scrutari debclis ejus praecepta, et illi diligenier videbatur, volebaui potius in aiium iocum iraEsire-
olisequi, ut ejus interventu ad paradisi gaiidia per- dixeruutque ai liu.nii.eui Dei : « Noaest, inquiiiui,'
(1.56i Et lamen ubi

aciuin est de iranslatione sasli ad Aquss-Saiviis Cislerciensibus ah innoeen-
Ciaiai-Vallis Bernardo a Fratribus exposi-
veteris, lio assignaium < cuni agris ct vineis.
Qiiati.iuam ..
iiini est, alium iocum csse siiatiosum « ad viueas, » a(.ud Cisterc:eiisrd luiic rarus vini usus eral. i,e<»e
eic, tesle liriialdo in lib.
2, num. 29, supra, Gaufridiini supra, uuui. 2.
^
!«i HUi't')r iieir. aiiin. is iradii •"ncu.istci-iuraS. .\n;i-
5*7 S. BERHABOl VITA QUARTA HS
patcr. Iiic lucus idcneus ail maii«JiicanHuni. Trans- n vis febriuiii, oeusi virlcas sapcr immensiim. rogtim
ubi lione- projcclii iinJis uiiiversa incourfia repcnte exîiujui
oumus liinc, iloaec aJ locain veiii;iini!s,
siiu? inaibiucare jiossimus. I.oc.is onim isie coin- Tcrtianarum, qiiartanarum febnum ignibus accon-
jiixi.u viam fiuoiiaio ti.^,ul potaliv' riicrini, d.ilores coinposcuiit.
qr.lii-iius osi a pecoi-ibiis, el
i:'iia:!i ab iiineiUMiilius. > Vir a*iiein bomiui r.oluii 14. i'"u'.l vir q;iidaiii religiosiis. Odo nomiiiC, C'i-
.no.juiosceic sennoîbus eorum. iii pi-JxiiDO auiem .ius p;i:';i corporis pcr niiqu;ii;Uiin lempus peiio inau-
orai.l viri i|iiidttiu iii;ig(ii nobiiilalc el oi.iljus, qui sit cmorUia, adjaccntis incoiiiiiiodi conti-actio.it:. is
oiivia:ii occune.-uiit ei Je vilia pi-jedicta, volenics posl niorlcrn lioati Viri au enindem fontem perrc.ii.
cuiii Juocrc iu io.Aui suas. Qui nuliîienus voluii Cuin.jiie 00 iniirmitatis locuiu i'.erfadissol, sanus e.
Cii aiseuiiro, pra;-i;.iciis uiagis »c magis, in prtD- ir.Ciiluniis rediii. Alius doloro capitis iinmaaiter ve-
iiiclo ;oco ('«'.'as >ii>i pr:i!f>a."ari. Turi.: varo uaus ex xalus, ci oninino scnsu privniu?, foiite iri-igatus sa-
(liscipoiii suls, liemericus lionHne, tiixit at! eu:n : nalus esl. .\!ius pcr septonuiu:ii ianîierut, qui.i p;--
Quid e.<t Uoc, paur, qiioJ vis iacero, ([uia luc lc- rectibus ad sgnctas foiUcni ductus, sosncs fat.us
ciis i"ci:i, ct a pccoiiuus e>t cAJini.iiMlus V ei tu •.is esl. Alir.s quidatn, Suynus noinine, iongo li'mpi.i'3
iu 00 iuauJiiOarcV • Iluiie ijjiiur sermonciu cum feiKi quariana iaboravcrat, qui poui foutis pjusiipn,
:iuiiis;k'l Vir Ijci, liiira *usi:iiore iwn polui'., sed o sanitatem rccepit. Quidam vi^ro maxima infir;.,iiaic
;iper.jit os suuiU, el pFOjiiiei'"'^ CK-fiii c)iam omui- gra' atus, cum gusiasiel de eaacin aqua, vermieuii-^
Ijus, diceiis : nAudiis uie, fraires, et qui ni«cum qaiJarn similis locustse, per os illius omnibus vidiii-
es;i:i Qinnes, Dico vol»is iu verbo verilaii», qaia ve- tibub e;,'ressus est, et slatim convaluii Mulus ctiani,
iiiiH ioi);pas, iii quo iniilti iniu;; loojm rctjuweiit, at aiuni qiii viuerunt, ad fonleiii venii, et loqiiciaiii
ul iu 00 ab iuiiriiiit:.i!i>u* >aiiib cureuuir. Saiiclus ieccpii. ilsc ct multa alia tarii :i r.obis quam ab a'i;.'
c.->i iocus, utpoie a Doitiiiio sînctiiicaius : » iîoc visa, qiii;;u3 non credcre imji.uiii o.^l, ni luiie iiu;-
ouiii audls.seut, dissipuli. aixepeiuiil puQM «l riba.- ralionis p;-eiixitaie audientiuuo. fastiJiuiTi gene.clt.
ria, coiiicderuniquc cuiii eo st uUi inulti ; pluros persirinxi-ise sufiiciat.
naniquo >'ciitiaiH oijviaai. ut supra diximus. Tunc 15. Igitur apud Barruui super Alliam erant du;-
Vir Dei oio>a;is niaiiuin suaiu, .siguo ciucii> suoer feminic. quas duo da-inones vexaoaiil. Doindo paic:.-
ioniem oano, ueijc.i..x:l euiii; el sauciilicavii, uicii- les adduxeruni fis ad liorn'n ni iJei in Ciiiiâci-V;-!-
que miai.sii is : > iiaurtte, propinate co:iieue:iiibu«. i iem, ut ab eo curar.-ntur. Et cum portas Glariv-Vaiii.:
.Uiiiisiri auieia iiauscraul aquain, el iiiipleyerunt appropiuquajsent, dixit uuus e.'. dialjolis ad aiie.'U;i!
stcyplios ;
ol tersa esi i \ viauiii : biberuiiiiiUe oui:-.es C diaboium per os mulieris : » Oporict rae exiro ilt*
([ui adcraiii, ut gratias exsolveriuH Deo iininensas, hac mniiere. — (Juare, Inquit altt-r du-iniiU, opCi-
diceiites cuui gaudio niaîiO, « Vere liOivio isic san- let ficri? » Qui aii : « bcrr.,.rauiii, iuquit, non pos-
clus est, vere Spiritus aai.cius iiabiiat iu eo. » sum videre, nec voceiu cjus audire. » Cui ille:
13. igitar Vir liealus posi. clbum, qi.eindam viru.u « Quam ob rem ? » Qai ail : (. Cum esset BRriia.Jus.
de p.-ifdicu villa, i;o<iiini; joaiineni, vocnvi;., qui in sicculo, eum
volui lenlare, ct •.ii'j;inliaiciyi ejus
dives et aiiUJidaiis erai vaide : prscepilîie d ut auferre. Et cum boc fHcero, toiitaroiu dixit iiiiiii :
pra^diciuui locuin cararei, et a sorde" inuhdarcl, et Vade relro, salana. Adjuro lo jier Jesdiii. uc nie
dc iapidibas uiunirft, lie pccora iliu.ni coin(j'iinar(?nt. la! ias, nec Tne unquam videas. El proptor l.anc con-
Adjecit eiiaiu dieei.K : n Si i.oc, inquii, aoiniplere juraiionein, oportet moJo nm oxne. » El coiifesiiiu
^
r.olueris, scias 'c ante obitum taieu; pcuuriain pau, pjircs-ûs cst de iuuliere, ct sai.aii est .'x lila iioca.
quod in uione, uoi revolvi possis, paiiiiicul.i.ii uon Qui voi'0 praisentes oiâiii, laml:i it;'S Dijum. dic;'-
liabeLis. » iUo aiiie;n pigriiaut.j, irao aolente jassa luiii : .. Vere sanctus cst Lonio i:ie, ei. Spii-iu.j
beaii Viri adiinpicre, ics prout Saucuis 1990 ti sanctus ii.ibitnt in eo. « Et cu:i; iia'C .lic.rciit, venii
pra'iiixerat Sitbs»cuta esi. iXHiniii niortc J;; ti;ta pos- n servus Doi ad portani, ei narraveruni ei oiania qu*
sessione sua sudariuiu iiai>ere nou j.Oiuit, ju.\ia vtr- audieraiit i-i vidoiaut ilo liis 'iaoiius diemomlius.
buiu liohiliiib uei. Quis liiec sine spiriiu iiropliciiii! ijua; ciiiii rtudissel Vir Dci. t;r;iii;is ;i^'ciis Dco, ai-
Viruiii sanctu.n pi-»dixis*e dubitei? iViulla qui^que xit : « Graiias tibi ago, Dun.ino Jesu CiirisU', qiiia
lium aJliuc '.ivcrct proplieiavit, qu<e in eilectijiu uucquam dcrellquisii ine. 'lu cs Deus solus, iu f,i-
succedere viuiiuus iougo tdnporQ jios. i^lcriosum cis mliabiiia mugaa sciui. Tu -croasii ca-ium ei ter-
irausil.un eiua. Nam de fonte pr<iedicio, sicut p;-K— ram, niarc ct oniuia qiuc In eis sunt. lilxaudi, Uo-
dixerat, niulta cvciierLini niiracuia. Nuiic eiiii n, si liilce, cfaiioni;in li.e.iin, tlclanior inciis ad lo •,e-
cujuspiain corjniris nioiiibiiini, quoiiliet dolOi-c yr.i- niui. » l'0;.t iianc oraiionciu con\t-rsus ;id alioraui
valuin, c;'. aqui; ioniis illiiis tidei uevoiiuun iaorii iiiiiiii,'reii:, ui.\it ad (i.i UiOuoiii : n da 111011 inirnico
periiijum, eo^'n:;iin; r.-: a ni-.iliis, iu nielius .•efor- bol uxi iic fcniiiia • .Vd iianc voccui egrcssus est
Hiaiu. In potu qacque suiiipiiP, dive.r.âruiu iniirnii- de niuliere, c-l san.ata esi ex iUa liora. Tuiit- o'i;nes
laluui .ncoluiiiii.iii prosuui. Naui i.-i m i]uis l.-biis ipii .i.lcr;iiit, licnodicoiilcs Dcmii, i;.-;ili;is cj.;oiv<'u-
^ra.i kl.oiaii'. liicuninifniii, ii.spiraiilc couicsiore 103 sauci.o Uciiiaiilo iinii;>:i»sa.->, Jixciui.t : < Noii
^hrisii Bernarao, <ic iiiicrium iiabuerii haurieiidi, est in liOi! SKicaio, ei iion fult posi Apo;îoio^, 'ui;
froiir.u-; iH i!.!u r»ri; cor.valescit ci iu; exsiir,>>iii(;ii pOj.se( iaceic tiiiiT' iste iacil »
5/10 ÛCTOr.!? jn\NNF, KRKMITA.
IC. Bealus Beniaidiis ciiiii essel die quaiiam In Ah\dle.liA\nAf)OsU)Ui^,i[aodun:;i-.ii':'ji,ereciijie'ie-
c.ella sua cum paiicis (li«cipulis, et urit^firel satidii- .•uj'<iu).-isuiiia iaboi-ern (l Cor, lu, 8). » Et ecit
:rijecil
tia sua sccunduin coiisuinutilueiii suaoi, apparuit ei liorno Dei, seio sanclo sug.cjereule : » pBSoiir! .^.i-
diaiiolus in simiiiludiner.i nrionaclii uigri, dlcens ei jicrbia, p..j.:;Ui iuiiiuiii, raiiix omnium nialorum!
« Afilia, qijoinoiio le tiabcs V Ego di; i.)!-îniiuis to:'- unilo tiiii periniiti.ur coiicainiuare qualcmcuuque
ris veiii ut lc vid»;rem, ci !c calC'}o» uuâi.tcni iu- iacrosancti gregi- i..oi i.aiticulam'? Egiedere, :•;.:,...•-
veriio. Non dobiiisses iioc lacerc, sed t;irvi et nv.- d.^'TeUoo aijuvante hic tioi nusquani ei uun.|uain
:
nisiri lui. » Cui respond.i Vir Dei : 1*291 .-.

Kgo, Ijcus. Fuge reluge ad eum qui tocuin et per ic de
iiiiiuil, servos uou liaboo, nec volui unquaiii liJDere. Cielo descendit. » His dictis, iti.iem moniciiuin ta-
Filios iiabeo, quos genul Chrislo jier cvanijeUum, liior aggressus est : « raiser homo, inio miseriime
qui niihi niiuistranl cura inagna charitale ei man- liunilnuni, nisi tibi propilletur Umnipotens! Ubi
suctudine; et ego ilios in vevitate diligo, et viam cst nienstua? ubi est religio tua? Vidc ne seductor
legni coelorum doceo, Iluutiiisns rae ijjsuin exom^jlo liuiiiani goneri» in snp«r«tilioi.em irausformetur.
suinini Magistri, dicenlis Quisc huDiiliatc.vnUahi- j Uiido iibi taiUa, tam.jue enormis negligentia?
:
lar \Luc. xiv, {{). \\,ic. autein multimoda huniili- liuumpcriculosa, quain abominabili.sexahatio? Quare
Imi? ejhibitionc, inm sunmie et iJia^cijiue scse hu- Lou aitendis iilud evangelicum Qai e.vallat, ku- : .<;<;
miliando, nohis reliiiuii ex.!niijluin, ut snquanmr riulinbitui;; ot ab oppositis, (ûi se humiliat, e.vaUa-
vesligia ejus. Imilando igitur D'^niii!um iucum, vi- l>ilui-?(Luc.. xiv, H.) Fili, audi scrinonem iueum.
lia et sorviiia oôia pro amore ijisius exsequi non Dico libi in verbo vcrit.-uis, teslem proponens Deuni
liiutum non gravat, seJ el plurimum delectat. Vade, ot conscieiUiam nieani, quod si ex radice vera; Im-
et dic abbati luo ul faciat sinnliter. » Cui rospon- militatis hujn^^vmodi huraiUatio procederel, lucrum
iit diabolus : >( Da mihi saudalia ut ungam. <> El salubrius atque gloriosius operareris animae tuie,
ic.'-piciens e.um Vir beaius, onguovit Spiritu sancto scuiellas el cochlearia lavando, ct cailera quaa ad
rfcvelante, .juod essel diabolus; et ait ad cum, cum oflicium noquina; pertineut diligenler exsequendo,
ir.dignationo iusultaudo ilh : «t Non cst rectum ut quam frequeiUer, prout plerisque conlingit, assi-
ille qui ab iiiitio iu sumuia be.UituJinc el pulchrltu- stendo sive minisirando altari. Labora, iiii, labora,
diue creaius fuil a Deo, ungal calceamenia mea et in mansuetudine oporarc quod libi socundum
.'uin sim pulvis et cii.is. . El adjecit : < V.ide retro, ^ Ordinis insiituta, et ordinem* vicis tuas iQJuncium
Sn'ana. Adj.ro le pcr Jesuni Curisiuin, ne mihi vel .
est. Quanto enim vilior erlt labor luus in conspectu
Wiis meis iu aliquo noceas. d Quo dicto. statiui hominum, taiito pretiosior crii in conspectii
liliorunr.
:r.in>liguravil se in sin;iliuidiuein mindti animanlis, Angelorura. De cjetero, secundum apostolicam tra-

cunclis videniibus qui ader.iui : el stalim evanuii diiiouem laborare nos ex uecessiiate condecet. Aifc
ii\i oculis eorum, lliec na^rrufe jiobis solebat dom- namqueApostolus : Quincm laborut, nonmanducct
rjii.s abbas .Morensis, Oira.dus noiuiu.e, vir sancius \,ll Viesi. III, 10) : item ideni de eodera : Uiborel
«L vprak in verbis su.i : cujiis verbis hdeui non :id- unusquis(jiie ^peraudo inavibus suis qiwd uonum esl
Hibere, quasi ipsi veri si lepuxrnre est. {Ephef.i\. 2S). Et quid m.^lius quam servire in
1". Igitur cura esse" quod.îi;: dic Vir bealys in commune iVuribus suis? Hoc siquidem faciunt co-
iijfi uiaric-Vallen i capuaio Ucta esl couquestio ue quina- hebuomarii, Eslo igitur, ii!i, esto promptus
qgii.laiii nionaciio qui .S':ut:ilas iu coquina, secun- ad lavaudum sciuellas, sicut sirenuiis esadmamiu-
(Jij;.. Ordinis iustilula, cuiu seiJtiinaiiarius esset, la- oandum quK libi in eis apjjor.untur. Labora, et sic
. rf iicgligebal. Ad queni Vir .s.inciis : Fil , \u- D securius manduca. Scriplura esi enim : Lubore-i ma-
-o .iileo negiigeiis es, ubi majoreu. debcres ha- uuum tiiaramquia muudiicabis; beaius es,et bene
ber« diligeutiaiii ! » Ad ha;c ilie confusus, iuepiam tibi eril (Psui. cvxxvii, 2). •
Uujusmodi verbi sancti
quicJa.iui et puorile submuriuuraus, excusanJi sc Patris, et ille in quem facia esi ii;vfcii J de caelero,
t^r.nlia, vile et sordiiium uimis csse dicebai coqui- curreptus, ei c.cteri qui praaeaies aucraDl, plurimuin
..<! oiTiciuni. C.ii Vir beatus resiKindit : i i'iii, nun- aÛificati fueruni,
..;';ii f.on .tudivisti qu;(i super hoe asseveret bene-

Cnicrii desw.n.
; 'l.".! iatiiiiuiionir. iio.-i m: promulâlor Eenediclu5?
551 1'HiLOTHRl CABMBN DB BERNAKDU 552
PHILOTHEl MONACHI,
DE ViTA ET MORiBCS SANCTI BERNARDI
ABBATIS CLAIL«-VAUENSIS
CARMEN ENCOMIASTICON.
fl Scripta tulit, laudes qase cecinere meas.
3«e«-flfV0 PEOLOGUS
Proque pio lliadem Danaosque induxit Jcsu,
<nu>ia iJufn l«Bui molimur gcsla susurro Abdideratque mei inystica dicta seni$:.
Dicerc Ma<oaiis emodulanda soBis : I)um>:;ue homines nugas miseri seclaotur manes,
Quid nin Tnuacrio* revocare ad littora fiuctu» Ha?c pene in nullis scripta fuere iocis.
Nilimur, cl aioilicis iraposuisse cadis? NoQ lulit hoc sunimi temerata poteutia sceptri,
Scilicel ipserudes riecdum formaro loqueias Pertidus ut nostras hostis haberet opes.
Doctus, el agresii concrepnisse lyra, Ipsa eteniai lacito rnonui spiramine quemdam,
Principis «liieri liiulos, qui laudibus omnein Qiii mihi pra?cipuo munere vinctus eiat:
Excessere modum, sacraque gesta oanam? Ui pia dispcrsos revocarct cura libeiios,
Quis ferai exsiliiCodrum leoierasse cacaceua Scriptaque sidereas quse docuere vias
Acla, Sophocleo cJodecoranda sono t Efficeretque, die caderent ne exesa vetusto,
Non secus ac Phoebo si pcrsequar addere lumeft linprimeret Lrevibus sculptor ut iila notis.
Hinc aliiue hinc sannas rhiiiocerotis eruui. j. £i .luia lam longo fuerat vitiata recessu
Ncn igitur, Etsrnarde, luas miiii promere iaudes Litlera, judiciis tergerel ante suis.
Fas eril, ei Iremula conciniiiss* ci.eii. iicec ego qufe tantos illuni Lolerarc labores,
Candida laurigeri referaui libi carmina vale» : iiffc ego te facilc kortor inire modos.
No» iuopes animum corda precesque damus. At iTiei.uis ne forte rudi perarata eolhurDO,
menle tabellis,
Talia jani positis agilaram Livor edax tctrico carmina dente peiat,
Arguerantque animos crinuna nostra leves ; Atquc ûpercilio tua respuat orsa tumenti,
Cum milu blanda quies viciis subrepsil oceilis, Coutendaique leves isia decerc viros.
Et tenuii placidus pceiora lassa «opDr. iSec ferat Aouias monachuni revocare sorores,
Tunc Dea, cui lellus, coeluin cui miiilat omae, Quas semel inviso jussit abire pede.
Virgo niihi tales- fundere visa sonus. Kuge, supcrvacuis horuui lalratibus obslat
Siulte, lui nobis prohibes quid carminis usumt Perpeluo vatcs junctus amore mihi,
Quidve sacerdoti munera graia meot Qui fcingineis niveos superaddit amictus;
lucipo : Beraardi, si nefcis, gloria iioslra est; iiiolyia oarineli tegmina fnontis haben*
Quidquid habei nostro rivus ab amne Irahii. C Qai raea liulcisouo celebravit carinine gesta,
Hoc niihi Joannes uunquam fuii arctior ille, Siridcaiesque irucis Cosiidis sere rotas.
Qui datus f st viue duxque comesque mea;. ilie dabii faciles auras, portusque secundos,
llle quideni dulces inecum permausil in annos, Hoc duca Scyiluôs transgredicre canes.
Virginis intuitu coUoiiuioque fruciio : Aspicis ui clara stoiidos ratione retundal,
Hic aulem cceli cum jaui dala sceplra tencrein, Garrolaque opposita clauserit ora manu?
Promcruil vultuscernere sxpemeos. Hic nini ue inundi revoc?tus turbine plaudil,
llle erat intacii custos mihi corporis unus, A ii[ue meum dulci concinit ore decus.
Hic noslri curain nominis usque gciil. Fare, age, virtutum cumulis et laudis houore.
Sed quid pliiia? aniniis paiibus uiihi junctus uier- Quem deceai vati prteposuisse meo ?
Nec miuus iile niihi rie'; nulius isic </\i)-^f 1

rae ; '.-\îv V. giariailoqu.j lice^'' «'onierre Waroni,
Vixit uiorqu^? pa;3m Veneris sinc criniine vil«im, Garmina qood paribus taatci uterque modis,
Virginiias bini pectoris uua luii. Hic ia-nen teierais tantuiu viriutibus illo
His D."us icirailocassiibliiiii in verticesedes Q Clirior est, quantum noctibus aiina dies.
Coiii-uiii, el i;itcri jussii ;idesse meo. i'iit5t Nam quie doua meopotui praestare clienter,
Eia :ige, qr,osi;ue Piiier iribuil niihi laudia honores Qiise rainus illustveni constet hiibere viruin "?
Sumat, et aiternas deique feralque vices. Quieriiur eloquio quauium valei ille niteuii ?
("jd^ Aspicis cgregiaquos condidii arte libellos, Talis Aristocies, A5a'ouuiusque fui{.
Quo referani camuuomei". iu astra mcuin? Queeritur innocua quantum prooiiate coruscat ?
^•iiiriiuo illa ai.irals bent p."ul"ectura maiignus Kiias ardenti lalis in axe fuit.
553 fMiLOTHIil CAKMEN DE S. BERNARDO M
Hio docel angusljm viriuiis scanderc culincn. « SaiiCle, per anfractujuiwx, Ber.edicte, tuus.
El celerem vitiis imposuisse modunn. Rarus ei incerlns monacUus slatione pcr.îgrjns,
Nil nisi quci rigidi possiat liudare Calones, Non dabat auctori Jebita vola suo.
Nil nisi sacralo Ghristus io ore soaat. Tunc propiias Benediclas oves rniscratjus, Oiymiir
Hic uiea dum celebri repelit praeconia cantu, Dicitur his Regera soliicitasse moriis. .
Mille mihi .•eterno junxit amorc viros. Maxime Rex,parent f«;lum cui terra, freiumque,
Huic ego sideream tanto pro carmine sedem, Omnia qui nutu dasqua regisque tuo :
Gonstitui, et regui gaudia summa mei. Aspicis ut longo probitas male frigeai mo '.
Hunc tamen assiduo Bavius livore fatigat, Aspicis ut loto ferveat orbe scelus !
Ingenio «quarit coelica tecta licet. Cernis ut adversisagiietiir iluciibus onmis

Au tibi quem nnllo decoravil schemate Cbrislus. Reiligio, ci iiulk> militc falta cadat !
Deftieriat avidi murmura torva canis? Ille meus quoiâin teneris bsncoultusab aiip.is
Gelsior humanos pessundabiil ille favores, Quo fugii aiUiqufe reiigior.is ho.icr?
Solaque perpetuaj pfiemia lucis aval, Quemque ego lam iaLa inorieas dilione reiiqui,
exemplo nugas conlenme loquaces,
illius 1994» Ordinis. he«i nastii dic inilii
i
fervor ubi
Naniquc magis virtus pressa micarc solet. Q Jam mea piogenicii landein, oisi projiaus illi [esl ?
{nvenies onine florenti laudc verendos Pro.spicis esuramo cuimin?, puisa cadit.
Invidiae ficibus succubuisse viros. Surge, age, jamque Ijomiisuin sorlem miseratiis
Gaude igitur lanto quod te dignanmr honoro, Erue de tantis pignora nostra malis. [acarbam,
Ut tibi sit noster causa mboris amor. Dixit, el cx alto totum qui lemperat orbem,
Incipe jam tali duclus siratagemalc, quaravis Accepit tales prolinus ore sonos.
Vaniloquus nallam donet Appollo lyram. Opiime dux, vario ciwum qui railite co.iiple«,
Nostra secundabit cursas Gynosura palecles, Qui fiieras noslrae pars inodo prima ralis :
Ut levius coeptum perficiaiur iler. Parce pio, Benedide, metu, naiii morte luorum
Nulla lu» est, fateor, nulla est facundia linguK', Moenia sunt ducihus restituenda meis,
Nec Deus cloquium, sed pia corda probat. MasDiaquaj lantis .-igitaia furoribus ardciil,
(iraminibus pecudes pascuniur, rore cicadae, Mcenia quae Petri jacla fuere manu.
Quadrupeduni tigris sanguiue, corde Deus. Respico quem tcneris puerum milii maler ab aanis
Solve igiliir propero tenuera de lillore cyrabam, Obtuiii, ei patna'11 Gsllicalerra dedlt.
Deducent cuisus flamina nostra luos. Spiritus hunc plcno radiatum pccloro saoctas
p
Dixit, el aereas fucrat jam lapsa per per auras, Efficiet Mosi i-olligiijne pareui.
Cceporuni sensus cuin vigilare mei. Gernis ut ille meis stlmulis agitaius amoris
Grande opus nggredior, veniam date jussa sequenii Jam terat assiduo limina sancia pe4e 1
Cogitiir invito currere rausa poiie. .Vs|iicis ut pulchro rutiiet sui) pectoro virtus !
QusBiiue levi quondam laiitans cpigrammate lusit, Inspice vimturum ut testilicaiur opus,
Nunc graviore meat Calliopasa grada. Niiigenas tanto monacliorum principe ccetus
i\onlamen acia suo digesta ex ordine dicam, Rcstituenl sepiis tempors liEia tuis.
Pauca sed c pleaa margine niira ioquar. Angclicis posiquani compiove.-it omnia lurnii.-,
IfUerea nostro, Pater o venerande, labori. Desiciitque tuara composuisse domuoi
Annue, et, o sacri Docior araoris, ades. Tunc etiam Pclri nimium jaciatn quiescet
Hujus ab auspicio tnta cariiia Virj.
Soliis sic ingcntes monachns tractabii habena,s

CAPUT PUIMUM. Orbis, et extremo jura sufa axe dahii.
Quteque vidcs luimdls consurgere virisjus ann,.
biui Uenedicti pro insiaurationc iiimiasticm reli- Pax erit illius conciUati hd«.
gionis ad Deum supplicatio, et acccpta a Deo pro- Auna lunc placidis consurgoi morihus a;lar.,
missio. Et mea ti^rrigenis gralia major erit.
Quin ctiam cxlrenii honitas cum lenipore sa-cli
Astra dec^m celeri penetrarant saecula cursus, Nulla erit, et toto fugcrit orbe iidos ;
Bis totidemque pari lustra peracta pede, Aureus ecce luo surgei de vimiiie pajm?s,
Ex quo letbiferi resecans contagia morbi, Siccaque nectareus perfiuet ora liquor.
Christus ab inticia Virgine natus erat Urbs Paiavi illustrcs prKbebit palmitis ortus,
Cura geims omne boiii facinus, inortalc fugarat, Hinc ferel auxiliis gor.nfiinalaota meis.
Foedaque terrigenis gaudia numen erant. Ipse etiam tanto pi-oducct fenore fractiis,
Undique livor edax, fjritas, discordia, lites, Ut fateare tua non eguisse maiva.
Peslis, bella, fames, et metus hostis eral. Quare, age, tam clari prolcs ae germinis unquam
Onmibus occiderai, Superum reverenlia lcrris, Deficiat, nulio soliicitere metu.
Ei dficus et prisci» religionis araor. Hsecait, ct summo Paracleluiii inittit ab axe,

Vuin etiara ruptis crrabal pauper habenis, EeruarduiEque suo concremal igne Deus.
Pathol, CLXXXV 1»^
BEKNARUU. 556
PHILOTHBI CARMEN DE S.
« Nec mora, tam facili gciir.jflos voce coegii

CAPUT II. Annuerc, ei prourios •U-seruisso laies.
ean.dmn m Tunc, modo suppressii>:, vicina invoivere tecta

Ueruardus qualuor genuanis fralrilm
Incipii, et lato sparjjitur ore focus.
staiuit.
seutentiam adduciiii, roligionen. ingredi
Nantque pares sancia socior ut quaereret arle,
lUe Dco pleiius, facieni nioresque pudlcos Augeretque suo regna superna grege,
Induil, et mentis improba sonsa fugat. Couspicuum formajuvenem, decus omnesuorum,
Janique puer tencro claudebal pectore numeu, Non piiduil medio spargere verba foro,
Et decor egregu maxlmus oris erat. Et modo ccelcstes populis memorare Iriumphos,
Hunc qui solerli speclabat luiniae, dixll : Ei luodo Cerberei rogiia treuienda canis.
El speciem, ol mores virginTs istc gerit. Artifici iunumeras genles sermone Irahebal,
Caadida cui ros6o tacies suffusa ruboie, Sola doceas summi castra sequeiida l)uci5.
eoudensas glomerabant agiiiina turbas,

Et gravilas dulcis misla leiiore fuil. Iilic
riiiua juventa gravi volvebal seria seusu, Quocunque oplalos verterat ille pedes.
Qm soli.'t in faciles luxuriare jocos. Tuiic comilum illustris numeroso ex agmine coetu»
Ternt iixa acies, modici sine murniure risus, I Haesit, et huic firaio fcedcre jiinclus eral
verecundi signa pudoris erant.

Isla In quodcunque velit, padibusque aniniisque parati,
Grala quies auimi tuerat, solusque peragrftns Deduxisse bonuiu relligionis opus.
Saepe dabal quorulo tali;i corde puer. Una omnes parili socios fervore voluntas
Cur, mea mens, brevibus miscrisque cxercita curis, Junxeral, iminensuui compuleratque gregeiii.
Kxcipis humaniis irrequieia faces? Omnibus una domus fuerat, cibus omnibus uiius,
Ijuando erit ut posita variorum mole laborum, Vitaque divini plena timori» eral.
Discat io auctorem vita redire suum ? UtquG iietens sparsa^n gelidus gladiator arenaiQ
Si cupio excelsi speciare cacumina cculi, Apta prius vacuis iclibus arma probat
Deprimis innata condiiione cauut. Sic juvenes validis monacborum tela lacerli
Hinc pater, liinc geniirix, alque hinc mea cura Torquectes vitiis aspera bella movent.
Distrabii, et secsus quseque favilla luos. [sodales Sicqua prius, sacras oosito quam murice vcsles
Sed Deos ipse via qua sii mihi monstra, eundum, Induerent, veteres deseruere vias.
Et reseral sacrae relligionis itf^r.
CAPUT 111.
Nuper structa humllis laiitat sub paupere lecto
i
'
Bernardus cum amplius qwim trigintn iti

sociis
Sancta quidem, sed non ambitiosa domus :
Cistercicnsi ccenobiv habttum iiuhdt, ihlque brcvi
1993 Cislercique patres habitaat ea limiua pauci, sanctitaie mire jirulicii.
iiistiluunt leges qui, Benodicte, luas. Jamque dies voliva adcral, qua sancla renasci
Hic ego coelitibus ligani mea limina regnis, Debuerant iiniino pectora juncla ;iari,
ll*c rcquies noslri sola laboris erit. Cum puer ipse, virum ceiebri coniiiante eaterva,
; i mihi nostra fcrant peregrinos arva lajtilios, Sidereumaue polo jam resonante melos,
Sitque meum toio quidquid in orbe patel; Clauditur in septis, votercmque OKit«s amicluni
llis tainen leteri.os pudcal cenferre triun-.phos, Tegmina jam sa:ic;a} rusticitalis habet.
tiaudiaque extremum non habiluradiem. Cellula parva dovik capiebat tcmpora vita3,
Uuid n;oior, ah demens, vel quid daia temjwra

I Cellula judiciis snmper amata snis.
Plurima commissis addidit una dies. [perdo ? Hic didicit surami penetrare cacumina coeli.
Tulia llammato librarat pectorc dicta, Hic didicit cuito qiiidqiiid ab ore fluit.
Propositique gravem iixerat iiide pedetB .. Ilic didicit curare iiovo ccromale i lorbos,
Cum juvenis tenera superatus imagine fralrum, Solus et oxsiiQctani visificaie fidem.
Flevit : Et Irccc, dixii. pr;eJa petenda mihi esl, D Munora tanla qui'leni modicos benc culla per anno»
Uixit. el in Superum gi^rmanos regaa ciebat, Donai amatori cclla beaia suo.
Sic rcpetens aniiiio gaudia nata suo I'?9$ Dicite vos avido teritis qui compiia passu,
Supcr in adversis crrabam naufragus uudis, Qualia ciam'i?o lucra reperla ioro ?
Nunc milii ci.elcstismeta repeUa viai est. iSon ille ingeniuin vario probiemale coepit
y.ela reperta mihi est, qu» ctEiibis otia vii» Oiiiiep» -'.I '.'riJii.-' '.' .^jcare novi .
Explieat, et iulum relhgionis iier. t.ura prior stiinulos Yeneris doiniiare furcntes,
Ilanc igitur inccuin celeri coiitenditecursu Alque aiiimi molus composuisse fuit.
Arripere, et tanti iiiera lelerre honi. i Cura prior trisli luerent ut criniina planclu,
£t Dcus, et ca»li nostrisuni causa laboris, yuam caf>ere«l tuniidum peclora lasta sophos.
]:!i cienl poguam nriemia lania levcm. Cura prior Superum uilida ealigine pectus
Qiir furor est opibus aiiimos serviie caducis, Inilueie, et sensiis morlificare suos.
Qaijs Deus iii Sujjcrnm regna beata vocat ? Christiis ob id lanlo replevi! lionore Chenceni.
r.ur igilur fraues, cur vos terreuu morantur Sifpe ut coslesles eenieref ille choros.
ilusjiitia ? iafeslo solvite colla jugo. •jiiid reierani, quoties suinini Regiua thealii
557 PHIIOTHEI CARMKN DE S. BI5RNARD0. 558
movere sonos?
Nectareos illi visa
H Non procul inde virum nimio ciraurrMlKlii «siu
Siepe suum Virijo famulum veuerata, solebal Febris, ui exlrciiiain cre<leret ire dioui.
Visere, et anibiosias siepo referre dapcs. Non ilie iEinonio potuit m^dicainine morbuii
Nunc age, qualis eial mcditanti m pectore virtus Cinari, aui medica convaluisse manu.
Accipe,!iam bievibus pcraequar ijise modis. t •!!>?> Itur ad exeelsi veueiiilas mililis leijes,
Ante siilutarem curvalo poplitc Cbristi Auxiliiimque humili poscitur ore pium.
Elligiem lacrymas, vota, iirecesquc dabat, llle ierat, laci yruisqua Deora precibus rojjaral,
Confixasque truci spectabat vulnere plautas, Ut celerem morieus sumerei a;g&r op«m.
Ossaque distinclis dinumeraQda notis. Protinus ex alto languens resili/e cubili
Jamque gemens iremula fundebal voee querelas. Cernilur et valido quoliijel., ire pede.
Verba([ue monlanas apta movere [eras- Hinc jam Ucrnardus loti iiinotesccre muiido
O decus, nostri linimen, GJiriste, dolorisl Gcepit, et ex illa clarior esse die.
raihi tam duro parta laborc salus I Cndique vicinas voiitabat fama per urlje»,
Fclix, si tanlas in jnc converlere poenas, Miiaturque nova; quisque salutis opus.
Et liceat misero si mihi posse mori. Audiit, el liBlo propeial Germania cursu,
lp?e inmiaturos ausim tlecerpcre fruclus : B Quique colmil iiiies, Uuitica terra, tuos.
Chrisle, lamen deiilcs obstupuere lui. ,,
Ille oculiscapUra malrem, nunc ille ])arenteni
Sideia, terra, freluin, Doiniui miserescite veslri, Advehit, extremo currit ab orbe miser.
Flete meos casus, sidera : leira fretum. Spirituuin tetro vcjiatvis quisque furore
Talia dum raemorat, Domiiii peudentis iiiiago Pergit, el infcsto lioer ab iioste redii.
.Soivit in amplexus brachia motasuos, Loripedes etiani plures lectica vehebpl,
r.iiis in excelso roguijbat Principe virtus. Ut pia natui'aj dextra novaret opus.
Talis in ardeali pectore fervor erat. Illeorucis tanlum docorabat pectoia signo,
Sic novus inlerno gaudebat ncclare miles. Sic poteral placita quisque salute frui.
'
Intimaque aeternus strinxerat ossa calor jEger Apolliueas doctique Mach;tonis artes
Ut mortale niliil saperet, terrenaque semper Qui coieret, tolo nullus iaorbc fuit.
Dediscens, Ghristiraptus amore foret. Tanta inerat facili sernione potentia Sanclo,
Noctibus in laerymaa faciles solvebat ocellos, Tam celerissacro venit ab ore salus.
Etminimidurusciiminis ultor erat.
CAPUT IV
Carnibus .ibstinuit, magniqi:e abdoinine piscis.
g Berncirdus Inmceniiumpontificiim maxitmimadver-
Sedabatque silim siniplicis buraor aqute. sus sehi.iinaPetri Leunis eyrcgie twl.ur, eimque
Artibus his sunimaiii virtutem venit in arcem, Sediapostolicue mirabililer restiluii.
Sic peragens laitos prima jnvenla di»s Interea Laiias gladiis sttidentibi.is urbes
Vixe.^ât jam dudum iuglorius aaaos,
hic dulces Exagitat stygio missus ab amno furor.
Tempora sed vers plena quietis eraat : Romaque tsrlareis niniium vexata colubris
(]um Deus ipse pio disponeos omnia nalu, Frendet, et insaaa seditione iurit.
H'>riiardum ex humili jussit abire lcco. Quodque Panophwi lacprabat tcmpla Tonantis.
Numiue Claiaquidem, sed clarior oniine Vallis, Foedifragum Petri schisma Loonis erat.
Consiia vicina sub rogione fuil. Hic inulo, dum veterum titulis ei luitde superbit,
Missus in hanc saci«s refertjiis Pater optimus arics, PontiQcis suramos piignat adire gradus,
Conflidil iinpeiio claustra regenda suo Cunique aliu.s, sacro procerum di<'ta.'itesenatu,
Perlidus, et scelerum defessus raole suorum Debueral sedem, Christe, ttmere tuam :
Huc veiiiensB posilo crimiiie tatus ernt Ule tainen diro prosteniens omnia ferro,
Quique perejjrino rmilabai munce<(uondaffl, Immeritum ternpli jus dabat oiniie tui.
tlio <tidicil calto pauperiore legi. J.an:que sacerdote* prajstanti laude
Q verendos
Nec pudor, hic curvisagitaieligoaibiis arva, Expulerai, .:aricia solus in Urbe potens.
Et Irahere invilossub jugapanda boves. Quique Leonigenas reauerunt snmere paMe.^^,
Hic ppes vara, iides, probilas reverentia, cuUus, Proh facinus! gIadio,succubuere Iruci.
Eidecor antiqua; religionis erat. Ensibus hic tuniid<j bacchanlibus aj»nnQe, Ghristi
Vestis dura, cibus tenuis, rigioique labores, Viscera, Roiiian:e diripiimtur opes.
Seinper et exlilhilis condita claustra feris. Nec furor hanc belii pestem inlra iiioeBia elausit
Vir dabd.t assiduj defessus voraere fructum, Gorgonein toto virus inorbe fuit
Sic locus lili, ^Lnrilis pauperiorque fuii. Nam qui legitirnas Pastor retinebal habena»,
Uu*que soleiit iniseris piKslare cubijia frondes, Multas dabal mi?ritis lempla regenda viris,
Hdbc monachis lercula iita dabaul.
etiaiii Periidus et coiilra teiiit-talis legibus (ilter
Oninisadoralis populus virtulibus ibat, Tt'm|da sacerdoies jussii habeie suos.
fiaudebatque levi subderecoila jugo, Ergo hiiK- Chrisiifolas volilabaut mli^^.
lielia per
Nuiic ego quaelatitans ckustro miracula Sauotus Duin cupii alterno nuisquc3uhes.sc duci.
Ediderit. popuiis coneelebrala canaiii. Sicque per anibiguas errabat cymba proceiia.s,
5S9 PKILOTHKI CARMBM dr. S. BKRNI^DO 560
Ut forel incertojam pcrilura mari. Sicgraditursummus Roinaaa ad tecta Sarerdos.
Ipsft Pater -versD fidci, pecorisquii niagisfr Hiocatque liinc duplici tatus ab arce sedens.
Yixpoierat propriadeiituisse domo. Ventum erat ad summi celcberrima templa tonantis.
rcmise portum.
Qiiid facial? limido rcpetal si Ve.-a loquar, facili sed graviora fide.
Certat in adversas irc magislcr aquas. Non lituos, non castra duci, non bella movere,
Descralipse raiem mediis Palinurus iiiundis? Nou opus ardcntem coaseruissc manum.
lloc proliibel ssiicla relligionis amor. Unius, felix, mODachi reverentia tantum
Sed landem rabidi defessus marte Leonis Terruit audaccs saeva pcr arma viros.
Cedil, et Etrusco vectus ab amue fugit. Ipsc autem tanii fuei'at qui tnrbiois auclor,
Sic lamcn iuterealacryrais afiatur obortis, Audiit lios simili tristis ab ore sonos.
Quos dederat profugee Chrislusinessc ra!;. Petrr, tuam subito licuii oiiUi scindere vilain,
socii adversa felicessorlc foturi, £l Phlegelontxo prsecipitarc lacu :
Dumraodo siderei sint rata dicta Ducis. Tu tamen, ut gemitu veuiam raerearis acerbo,
Auxilium sancto, nisi sit spes victa, labori, Tres libi pro grandi munere sume dies.
Fidite, coelesii semper ab arce venil, Dicla fides seqnitur jam lerlius ordinc Tilan.
:
Maxiraus illepater Gallorum xloria regn-.,

B Fiilserat, extremum clausit et ille dieiii.
Cujus tam toto nomen in orbe micat Proiinus expassis roseranttir ovilia valvis,
lile quidem lapsis poterit susciirrere rebus, Et refoveni sparsos lata per arva greges.
Hnec requies longis sola reperta malis. Quod fuerat rabidi sanciium lege Leonis,
aSOO Ilunc elenim virtute Virurc signisque po-

'
Dejicit hoc summa Prsesul in Urbc sedens,
Quis nescit facili volvcre regna manu? [teniem Jam poterani laeti tractare negotia cives,
Uic ego securo staluam sub sidere puppim, Et rigidam tandem vertere arator iuimum.
Hic pOK^rit placido luta latcrc vado. Umnibus iiic igitur placida sub pace locatis.
Nec niora, Tliyrreno spumanlibus aequore rostris Sanctusin optatos sc tulit inde sinus.
Escppit profugiim Gnllica tcrra duccm :
Sicque peragrato Gtllorum limite sumnius CAPUT V.

CandiHa per silvas Pastor ad antra veiiit.
Bernardtis, Rmuana Ecclesia felici pace donata, in
Occurrunt longo venieniibus ordine Paircs,
Galliam honorifice rediit : ihiqite sanctissiimm
l'ra;via Cliristifer* signa fuere cruci^,
nubila cantii
riomino animam reddidit.
fsallcnlrsque pio mulcebant :
(
Talis in abjccto milite pompa fuit. Prselereo eximii tacilus miracula Patris,
IIosRomanus eques nimium nimiumque beatos, Quae fuerint longse temporefacta vise.
Quos videl iii tanla degere pace, vocal. Felie.es etenim nimium nimiumque fuere,
Et niodo continuis celebrata sileniia chustris. Hospitio illustrem qui tenuere vinim :
Et modo Partlienii laudat honoris opes. Quique sacrum voluit popnlus rctinere pareniem,
Nil ibi quod rapida cupcret novus advena mente, Obvius in longas ibat ab urbe vias.
Nil nisi pispcipui candor amoris erat, K301 Gaudia quisque njwogradicQS testatur ami-
Panis, poma, nuces, lioitensisque berba, iegumen, Occurritqoe pio virque, puerque seni. [ctu,
Delici* adduclis ista fucre viris. Luctus abit, Iseiis rcsonai conceniibus sether,
Maiimus interoa Glirisii sua fita Saeerdos Fesiaqui! deposltis artibus hospes agit.
Tam louga^causas exjiosuilquc .iic. Undique purpureos spargum pcr compita flores,
Tunc Pater ips*sui veriius mandaia magisiri, £t redolcnt sacris ihura perusta focis,
Accepit profugsevela tuenda ratis. Perque vias pueri ramos stravere virentes,
iNoa ego roulliloquo seplem iolerata per aimos ,
(
Compita su))jectis lecta fucre rogis.
'
Carniine fatanoians singula quseque eaiiairt. '

Sicqnoadam Solymis, inopem quera vesit asellus,
Nec ret^ram longns quos pertulit ille laboiC':, Excepit reducein grata caterva Deum.
Dum cuperel laceram com|iosuisse fid.^ni. Atpostquam optati consedil limine tandem,
Suniina scquar taatum ccfebris iastigia Ucti, Uospilii, plaudens undique lurba ruit.
Alquc inerit cliarlis exitus ipse mcis. Undiqueturba ruit tanto glomeraia tumuilu,
linperium tenuit Romauo in cuiraine suminum Ut nequeat lassum limine ferre pedem
Lotliarius tanti leniporft di-^cidii. Tot quoque diiticili languentia corpora morbo.
Ilie Virummeiito sanctuin cli^brahat lionore, Obiulcraiii, lacili reslitueuda raanu.
Congaudens lateri sernper adesse suo. Ut male vel modicifueril daia copia somni,
lluncadiii, rogilatque sencx, ut fortibus armis. Nec tulfîil properas mensa peractadapes.
Resliiual palri» sacra deosque suse. Sicque peiagratis Gallorum finibus, Ahbas
Aiinuii, el valido glomeratisaginine lurmis, Contigit oplato clauslra beaia pedc.
AggrcdiUir Sdnclifi Rex pietatis iter. Tunc nemora, et patrii lapidosa cacumina nr.ontis'
liinc prccibuo meritisqnc Paler Bemardus opimis, Aspiceres domiuo plandere cmuia suo.
"
Atquc hinc Loiharii casira fuere rtucis. Utque solel multo uou visam lompipre matrein
561 WIILOTHEl CARMKN M S. BFMAftDO. o(\2
Ejip«tere, et plaudens tiasict ferre puer : A Ne qtiis ferie suu populus pro praesule nosuum
Sic liiiai'es viso moiuctu pa^lore resultsnl Subriperet sancta calliditale capul
Osculaque alternis <iant«iue, feruntque genis. iuvida si nostros niinium populata laborcs,
TuBc, modo qui fuerat titulis super setliera vectus, Audet honoratum loltere Parca ducem ?
Ccniere quem ruagiii concupiere duces, Tu tamen, o facili nutu qui sidcra torques,
Ecce viruni posito speclares praesule sanctum, Necte ilerum vitsefila resecta luje:
Sarcula jam nianibus corripuisse sacris. Ut cum fulta luo fuerii doinus ista laborc,
£t quibus ipse humerislassus cousederat orbis, I.«eiior acceptum cernat abire patrem.
Ceruiiur in lexto vimin« f«rR» Itttam. Motus erat dictis senior, paulumque levatis
fiis centum eelhereo ptaudeiunt agmina Regi, Luniinibus, tenui reltulit ista soiio;
Quffi t>onus ex oDiui iraxerat orbe Pater. Jam mihi sumraa quies, jam pra;mia laita parantur,
ibec fuerant tanto populi» celebrata favore, Oulcis adest tandem funeris hora mei.
Sic coluit sanclnm virque, puerque gregem, Sed Yos femineo quid funditis ore querelas ?
Toius ut ex illo resonans contenderet orbis, Quid juvat immeritsim detinuisse senem ?
Sacratum pariler detinuis«e ducem. Q Anne prius totics dixi mea funera vobis,
Tunc Bomana suo decoranda Anlistiie lempla Ne subitus uimiuni I^deret ossa dolor ?
Eugenium ex humili subripuere domo. Cbristus, Olympiaca fuero cum scde locatus,
Tunc etiam innumerae diversis partibus urbes Auxilium nostru majus ab ore pluel.
lade sibi sacrum constituere capuL Nunc meus hic luteo circumdatur aggerc seusus,
Talibus acu viris nulla exagitante Charybdi, Yix habet unde suas coutueator opes.
Saucta super tenues cymba iluebat aquas. Vos tantum superi retineutesjussa Pareatis,
Aureajam posito currebant s«ecula faslu, Ite aneptum relligionis iler.
per
Teniporaque htec nullis uigra fuere nulis Non vos bUudus houori uou vos iabor improbus un-
Omnia divioas resonabanl compita laudes, NoQ revocet loto quidquid in orbe patet. [quam,
Jam dabat anêiicum terra fretumque melos. Quid mihi si lituos iuter facilesque cboreas,
Hsec lamen ante alip.s longe celeberrima valles, Duxissenl lietos lempora nostra dies ?
Quam colait mcgni duxque palerque gregis. Quid mihi pi'a;^Tiii prodessent gaudia faslus,
Jamque decem seaos lusiris properantibus annos Urgereni stygias si modo ferre faces ?
GIau";rat extrerao curva senecta pede, Sed landem treiaulum vocat in sua regua cliemcm
Atque senesceuti titubaniia corpore ineinb.â, Ghrisius, et hiiic celeri me jubei irre pede.
Pondere continui fracta laboris eratu j« Yos igitur, fraires, nati, palresque val«te,
Nec tamen austeri laxavit frena senectus £i mea sub memori condiie dicia siou.
Culminis, aut celeres. sistere visa rotas. Talia vix brevibus dederat raandata loquelis,
Sed velut inviridi properebaissevius acvo, Saucia soilicito corda dolore levaus.
Cl levis ad palmse prwraia currit equus. Gum niveus lacrymas iuter gemitusque suorum
Dtque solet cantu inoitulos iierare canoro, Spiriius abjecto corpore celsus abit.
Dulcius ad mortis liniina ductus olor: Ipsa per aerios Virgo nitidissima tractus,
Sic dcdii ille sonos supremo in limiie dulces, Visa esl coelestes ducere la;ta choros :
Scriptaque decrepiti inira iuerc senis. Purpureamque trîens animam super aree locavii
Nam Pater sternos senio confectus amores, Empyrea, lateri composuitque suo.
Exposulique sacris oscula lata modis.
Jamque instare videns coelestis gaudia vitaJ, GAPUT VI.
Imposuil vili languida niembra ihoro. Sawtui iieriuir(it»tioa lantum antiijuis heroibus, sed
Grex bonus ingemuii, circumfususqiic jacenti, _ christianis quoque murtyrihus jure oplimo yne-
Talia soiticito murmure dicta dabat.
U ponilur.
Ergone jara miseros, Patcr o veneraude, nepotes, llaclenus exceisi mirahar Ceesaris arina,
Fertaiiimus niedio descruisse mari! Cui dobit xnhereura Mariia Roma decus:
Quisnam igitur iristes, vel quis sokbilur ajgros Armioalisque trucem Roiiiano ia sanguine dextram,
Pastor, etajtherei calearamoris ervf? El Macedum clari gesla superba dacis.
Quis, Pater, altonitos inopesquc tu«bitui° agnos, Miiabai- pstria pro liherlate furentes
Ne lanisnl avido viscei"a dente lupi? Scipiadas, Decios, îniliosque graves.
Quispoteril raiseris nodos apcrire lateutes Nec miuus ingeuti decoratum laude fatebar,
Legis, et eioquii mystiea verba saeri t Qui fortem rapido torruil igue manuin.
ltt09 Quistunctorpeutes ammos, et frigidacorda, Guique dedii clarum generoso ex ordine nomcn
Curabitque ievi vulnera, nostra manu? Africa, quo felix consule Roma fuii.
Ah uiniium properala lua; ciia tempara vite Ei qui sublicium lutalus peciore poiitein.
Ah cimium lethi fala severa tui I In Tiberis rapidas desilit actus aquas.
Quid juvat assiduis dsfessum vociuus, o!im Quiqae Quirinalis posito modo consularatro,
Clavigcrum nobis consuluisse Patrcm, Arma iriumphato victor ab hoste tulil.
S63 PHILDTHBl GARMRiN DE S. BERNARDO. -m
El qui veclus equo radians ful^'6ntibus armis, « Vulnera Chrysogoni jantent, Pouliquc calonns
Se posuit scisso pnecipilare foro. Eupheinitcquc tr.ici nieinbra reseeia raaue.

Quique per adjunotas priniu^vo iu Marte cateuas, Mirenlurque graves sanctorum fimeio pcfinH^,
lonias Tyrio sanguine linxit aquas. Bella, crucem, gladios, vcrhera, lela, faces :
ilium ciiam timlis rebar super ajliiera vcctum, Solus iuexliausto mirabor corde labores,
Qui teiiuit Phrygios obsidiooe laros, Quos Patcr ffiterno rapius anwre trilit.
lliacosque inter proc ros, qui Marle siiperbo, Nani, si Christigeiiuni Cccdes, lorraenta, labores,
Inclytus, .'Emoaio tractus ab axe pei-it. Colligil, et fusi sanguinis omne decu»;
Quiquo giganteo saperavit robure monslra, Cedeut cuncta oncri, quod permlii illft, bealo,
Unde Molorchiei signa leonis habet. Lapsiiram cnpiens siislinuisse domuni.
1*1413 Hos ego credidcram niinium nimiumque Namque alii lacera sensenint canie dolores,
Qui luleraat forti nomen ut astra nianu. fbeatos, Hic autem mcdio nilnera corde lulit.
Hos puer egre;i;io simplex vencrabar honore, Ergo animils quantum membris generosior ipsis,
Cum legeret numeros prima juvcnla leves. Martyribus tantum cclsiof illefuit.
Niuic si Bernardo velcris prseconiu faiua»,
CAPUT VU.
Coniulerdmque ineo fortiafacla seui, B Pulchra coinmcndatio scriptorum seu tihrorum
QiiSR modo Tfircicio lueranl celcbeirima canlu,
saiicti Uernardi.
Visa puellari nunc mihi digna souo: Postquam atncta polos, ciElique decemplicls orbes
Fana. vetus tacfcH, cedant vcferunique Iriumphi, Transceniitque novem Virgo pareiisque choros,
Ciirtstigenam mefitJs sollicilare virura.
JEtheroamque potens sociis spectantibus arcein,
His etenim flctffi fuerat virtulis iraago, Kegna tenetnuUo desiituenda riia :
Huic arete (157) pleiio pectore vera luit.

Hnmanis nuntjuam precibus nostrajque saluli
Hic Marli et Phoebo gclidis libamiiia mls
Defuil, aut luteas spernere visa doraos :
Oblulit, hic vero candida corda Deo. Sed polius summi raoderala est Principis iras,
Itil terriflcis domuenuit haibara bellis noslros ejaculanda lares.
Spiculaque in
Moenia, et iiigenli tecta superba manu : Auxilium seeleri visa est prafstare nefando.
Hic vada tarlarei dcmuit 1'hlegetoniis, el omnes Ssepius, atque humiles consiliasse reos.
Spiritttuin steterant ad data jussa chori.
Illa dedlt raiseris veniain, totumque per orberti
Hi varios celebri subierunt marte hhores.
Illius ex miti depluit ore favor.
Pro patria potchrum succubuissc i-aii:
1301 Innuineroi eiiam populos vixa^gra trahentes
Hic assidua gelidos sub morte dolores,
tulit
Ossa fame, immodicas jiissil liabere dapcs.
Discissam cupiens coiiciliare fidera.
Cumque foret Laiias pesiis inalejacta per urbes
falsus hcnos et inanls gloria famae
Illis
Curavit stygiis ulcera missa vadis.
Solus at hoic Christi caiisa laboris amor.
Illius optatos toiies exjierla favores
Forte triiimpliaiis illi regionibas, ampla
Te-iis adesl tanti Brixia nos!r.i (158) boni :
Thes-juros patria^ dona dedcre suce:

Brixia » quce quondam jjjppulis lacerata malignis
Hie aulem miseros moriens daf Labere nepotes
Turgebat, medica non adeunda manu;
Munera quae nullo sunt moritura die.
Brixia, qua; capitis medio coiifecta gcrehat
Munera, qu£e mores instauravere pudicos
Ulcera, quae subitae causa fuere necis.
, Haec sunt qiia; sacra scripserat ille raann NuMC autcm Marite precibus adjuta tiiumphat,
Sed quid ego Herculeas Pygmreis carmine vires Et peragit lajtis olia grata choris.
Assimiio, ci Phario flumiua parva mari?
Pulchraque priecipuum Maria" testanlia inunus
Optima tnulato reuetam praeconia cantu,
Tenipla locAt. Parii marmoris insiar opus.
Et; Pater, exeaiplo te meliorc cauam,
Hkc et plura pareiis Christi sanctissima nobis
Nam cur vancs ausiin conferre Quirites
tibi
Contulil, in miseras officiosa preces.
Qui major quovis martyre sanctus eras ?
Hoc tamen audenti iiceat dixisse camceiia,
Grande quidem fu^;nu lerro ilamralsque necari,
Atque animi sensus exseruisse mei.
Nec tamen a-lernaiu descruisse lideni.
Humano nunquam geneii, nosiroque decori
Majus opus summo \8rsu.i'i iu culmine rerura
Parthenice tantum niuneris alnia dedil,
Nec tamen ulla auimos ainbitione premi.
Quantura grata suo nupor cum inunere nobis
Majus opus vit;c ligidum leuuisse cacuraen
Protulit hfec brevibus scripla legeiida nolis.
Semper, et aoijustum relligionis iter.
Prolulil ipsa quideni, proprio nam iJiva clienti
Bellaque spiritaum telis agitata malignis Jussit, ut egregifqua^reret orsa senis,
Majus opus forli corde tuiisse fuit.
Jiissit, el ecce novum fuerant qu?i; sparsa per orbem
Fuimineos alii niirentur martyris arcus,
Scripta, volens uno margine cuiiiia leges.
Laureplique avido quos lulil ore roi<os. Scripla triumphales ca'li reseranlia vaivas,
Scriptaque communi suscipieiida manu.
(158) Hinc coiijicerclicet, Philoiheuiii Brixienseii!.
{15":) Virtus.
aut certe Iialum fuisse.
565 i)R LAUDIBUS S. BGRN\RD1 ET SITU (1LAP..K-VALUS. ri6f.
Oiiisii.s îari.ijii.: Ja;..iii-ia5, sexusque libellis a Hinc atque hinc dnlci resonat inCKliilainiiie Jesus,
VurlVuitvirV Lidlu sitameii ore sonal. Et iMaria iilustri nomina culla sono.
Cniritiuis udo^, i,l iWiu liiai libi ciira salutis, Caudidat tartareo staiuisse ex hoste tropliKa,
lla'0 luoriti» it.iuiis y:riuiriirt dona tu<e. Aug«ia:».TUinque docist dissecuisse caput.
Si cu;!!-* i»;ji;ilu «5 /uuubia ijucere proie, lit quibus ille dolifS miseros, ([uibus artibiis alter
Aiij.ie iii.iriUiJi iraiiero collajugo : Decipiiit pascens sancta pcr arva pecus.
Hij jioiiis «grc.^ 1'js liiorurn decerppre fruetus Qui legii, expleri uequit, ardescitquc icgendo,
ijui tribiiua. natis uoruiaa rara tuis. Kt dolet assueti cuni venit liora cibi.
isi liiueu cIj ;uii laiiluiii libi cura niteutis, Elliciunt auimos aliorum scripta tumentes,
Hic iiiil ;'.\ivii:o uou Ciceroiie miiior. Et nimiiiiii sparsis luxuriare comis.
Quod si 1'iifie pio juval iudulgere labori, Hrec auiein mundo Paracletuin in peciore condeni,
Ri poptilos (^hristi jiisîa docere rucles : Accciideotqiie novis frigida corda focis.
ilic docuiiieiitii tibi varias Sjiargenda per urbes H<fC tibi marmoreo lacryinasde peciore dulces
CoUige, qiiaisitus hic meliora dabit. _ Elicienl, anima.' gaudia suinina tuiC.
*'
tluni voiuii placido demuisit peclora sensu, Denique ouncta uovi veterisque voiuniina seusus
Cam >\iluit rigido terrnit ore reos. Solus liic oximia continet arte liber.
Quod si c-^litibus juvat iudiilgere luendi.s, HifC igilur toto, moiwiiUi, conieiuliic cursu
Tiitiu* aique liumili deiiiiiisse casa : Arripere et tacito coudite ilictu siuu :
l!ic iiiji pra'cipuo seniper veacrandtis houore Ut vos sidereum faciant couscendere culmen,
Auctui-, eiaUerno dignus aiuorecoli, Cielestesque iiUer regna tene.-c choros.
HuiiC .viegetis sumnio Irvius spaiiabero coilo, Vos quoque, Ciiristigena;, genus iininoriale, clientes,
£.. ;.oieus stygics ti-istis adire lacus. Partlienicum :.icdio figiie corde senem:
Aiiio cctilos nostri piiiêt libi Priucipis ortus, Ut coeli terrajque graves eliiniuet iras,
t!i. ].astijriili nuiiiiiia nala dorao Ei reseret clausi riniina celsa iioii.
NiCOlAUS HACQUEVILLE
SACni SENATUS PABISIENSIS PRJiSBS ^KOOSBÎMIS,
DE LAIJDIBIJS S, BEKNAUDI, ET SITU CLAh.tl-YALLlS,
S>jt<fti» Alidita vallis eral, mediis in niontibus aUo p Psallere diviuas nocto dieque preiies.
iit aeinorc el virili lunc adoperta rubo Protinus imuieiisiim uiscuiril fama per oruem,
liaiiC Claraiu- Vallem raerito dixcre priores, Bernardusque pater cuncta per ora volat.
iViuiaruntnomen, Vallis araara, luuii). Uudique coucurrunt pueri, juvenesque, serrc-sqiie,

Qaonj licet iinibrosi circuindcrit uiidique monies, Fkciere ad iinpeiium collasuperbatuum.
,Nu!» iaiiieu toto ciaiior orbe luit. Non illos reiiueiit luatres,' iion lYiollior tttas,
Hanc Alba irriguus iiiediam jieriabitur ainnis Non tiiiiet au-ieras alba seuecla vias.
Func tibi pcrpetuo aiunere donai aquani. Noii illos remoranlur opes, non deriiqiie vana
Ad qniim, dive palei', primum; Bernarde, colendain Qu» veuit II claro s.inguine iiobiliiiis.
.Milieris illo jam tempore tantus eras. ijiseque uiuudauos .sperneu» iienricus liOiiores,
i^.jndtirn difficiUs juveiiiles iiqaerai aiicos Gujus erat fraler Galiica scepti-a tciiens :
Mehs tamen in tenera carue senilis eral. Qui lieet iste forei i-egali santnuiiie creUis,
'f unc fuit incuitis Ltec vallis coasita duinis; Se tamen impe.-io sabilldiiille luo,
Tunc ibi non doiuitif delituore isra?. _ Omnia regna luo i.utu, Bernai'de, regebas
produxii tempu.-e frucius ** Tanium virtuli tuno adliibetur honos.
lllo silvestres
Vilicola; nulli, nuilus arraor eMl, Si qua inter magnos fuerat discoi"diareges,
Null» honiir.uni sedes, vetiis ht>^c spelunca latronum : 'Omnla suni voto ounciiiaia luo.
Nulliisin liac poteral carpere tutus itei\ Tunc ciism iiisani rabies vesana Leonis
At postquani Ciaram-Vailem, Bernarde, petisti, Ve.Kabai ri.pidis deutibus Ecciesiam.
iit staluis sedes fi-.'.ifibus ipse tuis : Ssd lua pesiiferas fregii prudentia vires,
Tuuc subito, autiquani mutaruni, omiiia formaiii, Et linein taiilis cladibus imposuit.
Aspc-ra qua' fuerant, fertiliora facis. Testis Aquiiaiias regnaus Giiillelmus iu urbes,
Vallis el iu medio cellas, Clirisiique dicaiam Dum, liernarde, tuos concidit ante iiedes,
Eccleîani) adductis iraiiibus sdiiicas. Tu 'juoque fraiernits acies dispergis in orbem,
Insiruis angeliciiiu hos in terris ducere vitam, NulKiqne terra luis fratribus absque paiel.
567 fiAPfiSTiB MiNTUANl CAAMBN DE S. BEtlNARUO 5G.^
Slve ca purpureo« Uilua qu£ lendit aA orlus, n HaBc niihi sufiiciat raplim teligisse caneudo;
Qu«qu6 sub occiduo sole relicta jacet, Nontiacit ad tautum nostra caiiiuena virum.
•}u(ecumquc aut gelidas terr» fleeluniur ad Arcios, kD CLAiU£-VALLE.NSi(S.

Queve 6ul) auslrati noscituresse polo. Post praecepla Patris, [irjesens duin viia supersle»,
ût ea quu exlrenios nutrit populoâ Britaiuios Pergiie; nam tacilojam fugitilla pede.
iii^la, qua: Oceaao ciagitur ftinpla niari, Nec vos pcenileat mundi sprevisse ruealis
Ouum ionê Europae tduduntur deaique fines, 1306 TractaDdas parvo lenipore delicias.
Kxquiruiu Craires omnia regD» tuos. Trislia quse modosunl qusecunque, etamara videulur,
Omtiia aon possunl nunc carmina nostra notare Gaudia post roorlem aon peritura parant.
Hkc pauCB ex multi^ disseruisae sat m. Post lacryntas, jjêmitus, ion^ et suspiria vallis,
.^^cyn gravis hnee noalras «apcfal provincia vires, in montem exeelsum vos traliel ipse Deus.
Vena cui fiuiial suavior, Ule eaiUi,
GARMEN ENCOMIASTICUM
jn viiGjn et obitutn B» Bernardi Clarce-Vallensis eoerwbii primi abbatii.
AUCTOKij; BAI'T1STA MANTUAiNO.
(Bx vni Faslorum.)
iiernardi lax feata veait celeberrima B«igis. g Se dicebat; inops vixil : sed munda voUbat
[Jeiga (uit, seir. gsrraanos, unamque sororem Vcsiimenta, situm damnans, sordeinque perotus.
Traxilad obsequium Deus omnibus unum
Cbristi. Id cura) quod vuigus habst pro corpore, solam
liispiravit opus, viiaj gcnus omnibus unum, Traastulil ad meDtem, vitioruin acerrimiis hostis.
Maier .\dliuc prasgnans vidil per somiiia, crebris Si pupuUs certanien erat, discordia regnis,
Se gesl.ire utero catuluni latratiijus acrem. Bernardus paeaior erat, legatus ad urbes
Sic Deus ostea<tit, vealuri qualia jiarlus odium Iracturus et iram,
Ibal, et ad reges
Ora el corda loreaiconira genus omne malorum. Manere fuagentem tali videre Alemanni.
Ipse pudicitiam coluit, muliebria usssus Videre lusubres quodera, videre Aquitani.
Bella taraeo juvenis, roseo quia caDdidus ore, Si quando iu dubiis nutabaut peclora rebus,
Corda paroxysmis gravibus lorqaebal; et igne Ipse erat interpres dueens mortalia corda
\Jiio Venus acceudit tetiLTas incesta meduiias, Dc tenebris ad lumeu, uti solel ignea lampas
Cum peterct Coitas, et nox jam pallida cjelum Longinqua de tiirra micaiis addueere noctu
Clauderet, liospilium subiit : leineraria noctu p Turbine jactatos secura ad liltora nautas.
Hospita sopito juveui petulantflradliKsit, Prodigiis, quot vix numero comprehendere fasest,
Admovitque ialus laieri. Seelus ille repente Claruit, occultas hominnm cognoscere curas,
Horruit, el magno sociis clamore vocatis Pellere averuales genios, curare jaeentes
Neqiiitiam facto vicit terrore fureniem. In languore potcns r ideoque impleverat orbem
ii.gfiis forma malunj, quo nulla noceotio; herba Fama Viri, noineiique voians peregriaa pcr ora,
Fer juga Tbessaliaj legitur, per l'liasidis arva. Sex decies fundasse decem Cistercia tecia,
Tnulidit ingeuium sacris sermouibUs, onme Dicitur : unius vaiuil prudeniia tantum.
Quod docuit Chrislus, qnod pra-dixere prophetae, Sacra igitur nieritis hujus vigesima tanli
Quod didicil IHoyses Pancha:o in vertice, secum Est aurora qua sese in summa recepit
patris,
Assiduo meuitans, sine prseceptoi ibus ullis Liiiiina supremiquod eoulinet omnia cueli.
Scivii, ei idcirco silvas habuisse riia»isira5.
S. BERiNARDl HPITAPMUM,
Anctore Adamo de SmicIo- Victore.
ClarsB suDt Valles sed claris Vallibus Abbas

Clarior his clarum nomen iu orbe dedit,
Clarus avis, clarus meritis, et clarus houore,
Giaruit eioquio, relligione magis.
Mors est clara, cinis ciarus, clarumque sepulcriinn
Clnrior e.vsuliat spirilus ante neuni.
569 l)EiGRU'Tia MONASTRRll GLARJi-VALLlS. r>;o
Martyrio Magoi celebraio, magnus ad ijisura
Ckjiligilur Martyr ; par siae morte pari.
la manuscriplo codioe Aquicincicnsi Ipwiiur carnieD sic inscriptum ; « \eBerabiiJ abbati Clara-Val-
lensi Bcroarda, Ansehnus, ia laudem Ciara^-Valleusis, sub hoc initio :
Vallis devexa, quam vwns deve.vus opacat.
DESCRiFTIO
POSlTiOWS SEU SITUATIONIS MONASTBail GUa/fi-VJU,LUSSIS.
Si situn» Ciarse-Valiis nosse desideras, fecundiiate spirat, et ipse o?ulis auribus,

liaec tibi g terra ,
scripia sini pro speculo. Duo montes nou longe iiaribus , colorum , canoriuti , odorunt delieias
ab abbatia liabent iaitiuni, qui primo aagusiie vallis haurit.

iDterjeelione distiucti, quo magis ad abi>atiam ap- Ubi pomarium dssinil, incipit borlus inlercisis
propiaal, niajore hiatu fauces diialant : quorum ai- distiucius areolis, vel potius divisus rivulis inter-
ter alterum abbati^ iaius diinidiuin, alier tolum currentlbus. Nam iicet aqua dormiljiiis ajjpareat^
occupat. Alter fec^p.dus 1303" viaearuni, alter fra- pigro tauiec decurrii elap&u. Pulchrum et uic infirmis
gum fertilis, jucuiidum visui, e; usai commodun; fralribus pr.tbelur speciacuium, duci super virideui
rair.isteriuin prjebel ; dum per devexa latera in altero puri gurgitis marginem si^dent, vitrea vid«re sub
crcscitquodcoir.ffdatur; quod bibalcr, iu aitero. Iq unda pisciculos ludcre, et natatu obvio militareui
iUiiimis mouUu.ii frequens inorwohis iabor est, repi-aiseniare ccngressum. Aqua hiec wscibus alea-
8n)(enas quidom el quiete jucundior, ramale veius dis, ei rigandis oleribus duplici miuisieria scrvit :
colligere, et eoUigare fasciculos ad cottiburendum. cui Alba, famosi aominis fluvius, indefesso raealu
Squalenles exstirpare duaios, ei soiis aptos ignibus foinenta ministrat. Hic per mulias abbaliie ofliciiias
aplare, ersideraiê sentes, evellcre, dostrucre, dis- irausitam faciens, ubique pro iideli obsequio posl
perdere (ul secundum SaiCiuoaejK dicam) spuria se boiicciiciioneoa reliaquit : qui ad hoc cuin multo
viluianiiiia {Sap. iv, 3), quie crescentiuin ari>oraiB quidem labore conscendit, non inl<iger, iiec lanicn
vel ligant ramos, vel radices suffodiunt, ae impe- otiose pertransit. Ipse quidem mediam valieiri tlexuo-
diaiur rigida quercus subiimi saSularo sidera vertice, sum Jniersecans, per alveuia, quem nou natura, sed
tilia mollis braehia cxpJicare. fissilis el Jlftxilis traxi- fratruni industria fecil, dimidium sui niiitit iii abba-
nus Ubere se in ailuoi exteadere, patiilave fagus in tiain, quasi ad 3aiutaad'un fratres, ei se, quod totus
iatu!a expandere. non veuerit, exeusaaduin, quippe qui totius capax
Porro abbatiaj uars posterior in lats.ii desioii pla- csnaic non invenit. Et si forte amuis ipse iuuadaas
nilieni, cojus partem .lon modicam niurus occuoat, irnpetuoso excursu prorui!, objeclu muri retroactus
qui abbaiiam diffaso ciogit anibitu. Intra hujus septa sublus quo eum necesse est fluere in se ipsiim re-
mulli; ei variai arbores Vrtriis fecunda: iruciibus currit, et reiluum deuuo deiiuus amplcxatur. Inlrc-
insiar nemoris pornarium faciunt quod infirraorum
: "iiissus vsio qnamum murus, porlarii vice, permJ<il,
ceilie coaiiguuffi, intirmitaies fratrunraon medioci prinium in molendiuum impetum facji, ubi muiium
ieval soiatio, lUvn spatiosum spatiaotibus prabei soUtcitus esi, et lurbftlur erga piurima, luiii inola-
deanibuiaiorium, ffistuaniibus quoque suave recli- g rum inoie far coniBiiimeado, tum faritiairi cribi-o sul»-
natorium. Sedel tegrotus cespite in viridi, et ciini tili segregando a furlure.

inclemeutia cauicularis inimiti sidere terras exco- Hic jani vicina domo caMariam implei, se igni
quit, et siccat tfumina, ipse ia securitatcm et ab- co(|ueadum commiUit, ut fralribus potuin paiet, si
sconsiouem el uinbraculnm dieiab «esiu, frcude sub furta sterilis vindeoiia cultoris inJuslii;*: non bene
ariiorea lerventia temperat asira : et ad doioris sui respoiiderit, ct deiectu saoguinis uva;, de filia fueril
solatium, oaribus suis gramiiiea; redoleui species. fesluca; snppleudus. Seu nec sic sc absolvit. Euni
Pascit oculos herbaruin el arboram aincena viriJiias, cnim ad se fulioaes iaviiaut, qui siint molendiuo
et pendentes anto se, atque crescentes immensaj ejus coniines, raiionis jure e;<igentcs, ut sicut in molen-
deliciiE, ut non immerito dicat : Sub umhra arboris dino solliciius est, quo fralres vcscantnr, ita apud
illius, quam desideraveram, sedi, et fructus ejus eos paret, quo et vestiauiur. Ille autem non contra-
dulcis guituri raeo {Cautic. u, 3). Auressuaviino- dlcit nec uuidquaui eoruin uegal qn* peiuiitur :
(iulamine demulcol piciarum coiiceutus avicni : et sed graves illos, sive pisiillos, sive malleos dicere
itd unius morbi remedium, diviua pietas niului mavis, vel ecrte pedes ligiieos (nam lioc iiomen sal-
i.rociri-at solalia. cJuni ner nitida riilî sfrenilaie. luoso fullor.uni negotio magis videiiir couftruere)
571 DKSCRH»™ MONASTBRII aJVR;E-VALLlS. '572
altenifltim plevans atque deponens, gravi labore » naribus spirat odorcin. Stid et dum video tloreni
fulioncs absoivil ; et si joculiire quidniam licct ifi- dum sentio tloris odoreiii, hislorias veierum me-
lerscrore seriis, pcccali eoniin liWM» |.ii.'u;is ab- niorant mibi prala (licruiii. Naui cuin odoris delicias
solvil. Dous bonc, qnaiita |>aii(ieribus uiis procuras baurio, occuirit aaiiuo iraântiam vestimeiilormy pa-
solqlia, uii iikii>Jai)iiare tristitia absorlieaiilur I triarclia.' Jacob, suavcolo.ntiie agri pleni fuisse assi-
quanla poenitentibus [laiiiE allevianicnla «lisiicnsas, niililain. Dumque oculos colore rcficiOjliauc recordor
ne laboris violentia nonuunquam foriassis opuri- speciein purpurie Salomonis fuisse prfelaiani. qui
r.iantur I Ni.in quot cijuorum dorsa fningerel, quot in omni gloria sua liliorum agii decorem aquipa-
homiiiuin faligarel br-iciiia labor, a quo nos sine rare nou poiuit, cum tamon ufc arsipsius sa[iieniia!,
labore amnis illc gratiosus abso!vit,etiain ciiin siiio ncc poieutiai deessct rauieria : et sic, dum foris fruor
ipso nec indumentum nobis pararciur, neo alirnen- miiiisieno, non parum lateiUi delector mysterio.
tuni ? Ipse vero nobiscurn pariicipatur, nec aliud dc Uoc ergo pratum iuiercurrenlis fluvii fovetur irri-
labore suo, quo laborat sub solo, mercedis e.xspec- guo, ct humorem ejus iiiittit radices suas idco
ad :
tat, qu.-iin ul, cum omiiia diligpntcr perfecerit, Jiber uoii timebit cum venoril jcslus. lu longiim auleni
perniittetur abirc. Tot ergo volubiles rotas rotatu tauto Iractu distenditur, ul cum tonsum vellus gra-
."•apido circumduccus, sie spuineus exit, ul ipse quasi 3 iTiiueuiii sol in fenum torruerit, bis denis diebi
moli, et mollior fieri vidcatur. conventum lassare sufliciat. Noc tamen solis niona-
Kxcipilur-deiiiiic a don.o ctiriaiia, ubi couflciendis chis labor ille rciinqiiitur : sed cum monachis lam
liis quifi ad fratrum calceamcnta suut neecrsaria, Coavcrsorum, doualorum, qiiain coiiductiliorum
operosam exliibet seduliialem. Deinde mimitatim innumerosa multituilo desectas colligil lierbas, cl
sS, et per meinbra mulla'di9tribuen.«, singubis ofli- toii.sam raro peciine humuni.
cinas, olliciosij discursu persrrulatur, uljiijue dili- lloc pratum iiiter sc du;t: grangitv. dividuiil, qui-
go;ilcr inquirciiS qaid quo ipsius iviin!.sterio opus bus Alba ad dirimendam Ikem a;quua arbite; ci lueu-
haiieat ; c«queiulia, eribrandis, vertendis, terendis, sor accedit, qui suam cuique pariem i;i funiculo dis-
riganîjs, luvaudis, moioudis, inoilieudis, suum sine iributioiusassignans, .se ipsum Jimiteni facit, quem
coutrfidioiione pruistaus obsequlum. Postrerao, ne altern ad invadcndam SiSOtl alterius partem traii.s-
quid ei desil ad ullam grHtiam, et iie ipsius qua- ire iionaudeat, Grangias iias non Conversorum cssc
quaversum irupertifcta sint opcra, asportans iiii- habiiacula, sed claastra monachorum crederes, nisi
luuudilias, umriiu posi se munJa relinijuit. Et jam vel juga boum, vel aralra, \}\ iu.îlrumcnta alia rii-
peracto strsuue propter quod venerai, rapida cele sticauis apta hiboribus, haliit;i!ores suos prodercnt,
rilale feslinat ad fluvium, ut vice ClaravVailis ageus C ei nisi quod in eis libri noii explicantur. N^m quan-
ei gratias pro universis benoficiis siiis, salulationi tuni ad lieditlcia spectat, ea magno monacliorum
ejus resaluiatione '.fmdigna respondeai ; siatimque conventni dicercs et situ couveaire, ot decere venu-
rcfundens ei aquas quas nobis traiislud?rat, sic de staie, el capacitatcsui'ii'cere.
duobus efilcit unuiu ut nullum appnreat unionis In parto prati, qu;e est inuro contigua, dc campo
vestigium ; et quein discessu suo tenueni ei pigrum solido factus est lacus liquidus : ubi prius a^stuans
fecerat mistus ei morauletn i)ra>cipilai. operarius, fenum fiilco secabat acuta, ibi fmter
&bd quia eum loco sua restiiuimu», reueamuij ad aquarius scileus mobili per lubricam liquontis campi
rivu!o.s, quos post nos ivi quluuis. qui dcrivati a planitiem equo vectus ligneo, 'jvem ramumprocal-
fluviu, passivis per prata viigaiiiur c.cursibus, u; earibus habet, quo cursum urgcat, et pro fn-uo quo
inebrionl lerram cl iniundanl eam, ot gOiiuinare lleetat. K.tpiicaturrete subundis quo implicelur pi-
eain fiiciaiil : necum verna lamperie terra pragnaiis sciculus,et parauturei cscaiquibusiibcuiiTVfscitur,
in partuin solvitur, reuasceiUia gramina humoris sed iatet iiamus in iilis quo capitur incautus. Qno
inopia iiiarcoscant ; nec opus habem-t meudioatis c-xemplo docemur speruere vcluptatcs : quia uocet
nubium guttulLs irrigavi, suflioJenwr cogauti ilumi- ae-
^ empia
"
dolore vokipias ; cu,;us irisics esse exitus
r.is iiii'i boneSicio. 11: rivuli. vel poiius sulci post rao nescire permittituf, uisi qui veiuon peccavit,
peraetum olficium, iluvioqui eos emovuerat, ausur- ve!nuu bene de peccaio poenituii. Louge auicin fa-
bentur, et jam tolus siraul Aiba collecms, prono Deus a nubis delectalioneni, secus cujus inlroi-
ciiit
deciirsu per •devexa feslmat. .Sed quia jam eum iou- lum mors posita esi qua.' sceuudum sapieiuts de-
•
gius c.onduxiinus,êt ipse, secuiuluui Salouicnem, scriptiouem, « apum par volaniu.m, ubi grala niclla
ad iocmi! suum revcrdtur [lu'cU;, i, "7)., revertaiimr a fudil, fngit, cl uimis lcnîd lerii icta corda inoi'su
et nos unde digressi suraus, et diflusam praii plaui- (,139;. Laoi ambitus per altum ripie margiuem con-
liem succiutito sermons transiliamu.4. serti' vimiiieis iigatur radicibus, ne unda? ailuenti
.Mulium liabel iocus illc amoenilatis, miiiiuin quod cedat lerra laliscûiS. Prat.irtliieuii rivo lacus liic.
mcnles fessas allevet, luciu.^quc solval unxios, inul- patjcilur, qui vi\ scxiesseuis pedibus soiiincluS; per
ium quod quu'renles Dou.iimm ad devotioneiu ac- meatus exiles inlundit ei aquas quibus aialur, ei.
cendat, et superna; duloediuis ad quam suspii'amus ipsas quoijue eadem exiiituie refundil, SJnae et 'îa
admoueat, dum rideus leiTavfacies multipiici co-

lo.-e, vernaati pictura: oculospascit,et suaveoleatem (159) iioetius.
573 GWRlOi SmO m S. BSRNARno 574
in Kodem «Intu pemanftl, ul meo major sii influen- nec leni mnrmure transilus ajus vsleat deprehendi,
f^
libu», r.ec effiuentibns aiinor : quia &i\aem mcnsu- insUu- aquarum Siloo, qua; cum silentio vîluoi,
rat et recipii, ol .'ejicit eas. quasi proUi meluerei, uliique oapul suum cooperit,
Sed duin pcr plaua cursu ferop volatili, dam ao- et sui deciinai aspectus. Quidni crederem velle ta-
helus in arduis i!ia duco, vel (lurj^nream prali su- ceri, quem video nonnisi sub iecto velle videriV
perficiom aâim ipsius.Sapienlia'. pictam, vel comata Hic ergo foss (quod ooai fontis esse ferlur indioium)
arboribus raoDiium jnga describo, arguit me iogra- ex opposito soiis orientis uriiur, ita ut fpslivo sol-
titudiiiis fons iile dalcissimus saipenumero ntilii bi- siiiioroseam riililaniis auvorse faniem cs adverso
bitus, el bene quidera nteritu* de mc, sed a me nsale salutcl. Tugurio, vei, ut nuijori reverentia dicam,
remuneralus. Objtcit mihi c-um evprobraiione, quod tabemaculo parva ct pulchro cooperitur et elaudilur,
siti mete servicril, quod se meis
Siepe e.xslingnemta.' ne undecunque sordcs admiilst. Ubi eun> mons e\'0-
iion solnm nwnibijs, sed ei pedibns lavandis Imini- mit, vallis deglutit : et in loco qiw> oritur, eodem
liaverit, qnod multa mihi imponderit huraan^tutis quasi morilur, quiB ct sepelitifr. Sed ne exspeotes
ac benignitalis oflioia bono merito, mcreedere mala o signum Jonse prophel.ie, ut tribus diebus et tribas
:
me respondisse se io iocoruni eitelGgo locuin ul-

; noclibus dcliiescal abseonditus stalim ad niilte |xk- :
timum, et pcne nec ukimum fnissc sorlilum, cui sus intra clauslnmi monasterii, quasi de cordt* ler-
lamen priasui rcverentia prinnis tlcberftur. Et vore rsB rssuscitatus progreditur, et quodamnnodo redivi-
diffiieri neqiieo sero me ipsius meniiiiihse, quando yiis apparet, visui tantum et usui fratum se offerens,
ante ipsiim alicujus meinini. Verum ipse per dccur- ne cuni aliis quam cam sanotis sors illius amodo
sus et discursus subterrancos tacite labens, iia ul sit falura.
'''^''
GAUFRIDI ABBATIS CLAR-^-VALLENSiS IV
^ SBRMO (1611 IN ANNlVERSARiO OBITIS S. BEMAllOI.
elsi non desipit, escas potius quatn

1. Qtiam dtilcis hodie, diieciissinu fdii, paterna g quamdelecian :
debel esso jr»emoria! quam auiabllis, quani acce- deiicias qujerit.
plabilis, qnam jucunda, qiiani eeiebris! Cum enim 2. Et sane liirasque in hac sancla ct f't!ctuosa ar-
sit pretiosu in con.speclu timnini tnor-; servi e]us; boce, si pie quierinws, inveninui.s Hoc ealm lignum
Dullateniis SSBO est negiig.^nda mi.irlaUbu5, iiec prim» quidam planlaium seciis decursus aquiinm,
sepeiienda lanti viri memeria negligenli* lumulo, frueium saum dedil in Iwipijre suo. Sod janv uuue,
nec obliviouis est tumulaada sepnlero, Aivipleclen- ut alihi transi)laniatnni est secos aqtias, nec e.liquera
duni in onmibus, et per onmia iionifin sanclum, ma- desinit facere frnctnm. Vivunt adtvnc in noiiis exem-
gcifica ejus oiêra audienubDS, verba iegeuiibus, pla conversationis ejus, et fre<jaenwiilur eloquia
consideranlibus fruoium. Nec <teciH iilos corporeurn oris ejns, oralionum ejus suffragia sacra nou desi-
ejus obituni obiivisci, qui ipsiusvi(.'»m novnrunt ^pi- nunt. Legiinus de filiis Israei, quo4 scrviernnt Do-
.'imalem ;
quain tlevcia Deo, quam pura t ibi, qnam mino functis diebus Jouie, ei seniorum, quinoverant
fueril utilis «t fructuosa q-irdmpiiirimis. Veruintanven omiisa oêrn, Uomini quip. fccerat iu hraeliJoê xxiv
duScior satis, et lcnge eis debel esse jucuotiior ho- 31). Ulinam longo vivai tempore hujus beali Patris
dierna nienioria, qui inserii iu illius iam buoif cli- geiieralio, quam prTeseftiialiier per Evnngelium ge-
pinguedine, eliam nunc ab ipsa sancta radice uuii ipse, ct siepius jiariurivii Utinani ejus vesti-
va: Q !
porlaciur. Superonine» aiui>ni dulcissima ajus et om- gia sls seqiiatur, ns (.qnod absit!) ailversiw eamse-
nimodis debet esse dovota, qui memoriam abandao- cutura poaSoritai causas habt.-at qiterelarum, quod
tia- suavilalisj quam aliquaodo gusUv-eruni, et ru- dtdiuaiues cilc a via viue, qufe ostensa est ei^, nec
minaut, e! eriici.ani, dum recolnni et referunt aliis, ipsi iritraveriatuec p.^rmiserint nns deinceps inlrcire
qu.e de illo Dci hoiiiine videiunl, el aiidierunl, ei sequaces Hioc eiura orat, qiiod a vobis assumcJKJiis,
manus iliorum forte coutrectaveruot. Ejnsinodi eoini stu-iiose moneUat. Ei nuiic quoquc, ri fallor, imo
spcuin ioqunnlnr. el de iis pronunliani nniversi quod, !]ui non fallor, palerna desiderat charilate, ut, se
de beato Elia quidam Sapicns aiebal : ikulisunttjai. eundum illud ..\po*to'i, qiiemadmodum arcepisiis ab
t( liilennit, ct iii ariiicitid liMd<i!iU)riiti sunl {t,i\'li. eo ijuoiriodo oporteat uus ambulare etylacere fteopei
\Lvi!i, 11;. Cieieram, in omni veiernin jucundiiatfc omiiia, sir eluinhulctia, utabundetii nngis (/ Tkess,
cajilcUida niibis uiiiita.s, ct q.iai-cndus iii or.niibus IV, i). Nimiruin joilicitus erat projiler illnd forsi-
dcvoiiuuis iiffeclus, saluiis fruL-tus, itdilicaiionis ef- tan Moysi sanrii cerrioile verbom quod legerat, ce
ltul.iis. Panperias siquidem iio.-.tra rciici iuagis «.gci forte diceiiduni ailqaibas viderelur Adhue viucnte :
in>0> lA: co vide m

observat ad llb. sii Yitfn S. Bciuardi.
(Uil) Habilus unno lt63, uti coliigiiur e.x num. SK
GIS CAUVnmi SBKMO DE S. BKIINAIIUO. 570
ine ft inqredientc vnhUcuin, semper conterUioix « gratia lobiorun\ in verbo veriUlU.ei iaosculo chari-
egiiUs coiUra ikminuiii: qmnto mayii, cummur- tatis cciitealim trislitiam depulit, reddidit lietitiam
iuus fuero? (Deut. xwi, 27.) Nccminus, ul vercor, salutarein.
apostblicaeuiii verW iiioveb^nt, quod intratiuus lu (c 4. £i uuQC, iV^ties, ({ui&dabil capiti nusiro aquas
prajnosfj.-rft posl clicessum sunin i;i iliscipuloruai laei yinuiuiii, lcntes oc.uiis nostrii ? .Suspiroinus lur
ovilia l.ipus graves \Act, xx, 29). Utiu.mi erjjo nobls uicu, suspireiiius, cliarisuini, suspirejnus ad Uorai"
illc in pcrpeiuum vivat, iwi aliiûanao inoriiturl nuin, diiucc arenti nostr»; icrnc utruusquc adjicia-
Utiuain ounquajr. assccdal, sed lirmiier tcncatur nec tur irriguum : dcducaut oculi oosiridivLsioites aqua-
aliquaudo diiuiltai! Utsnain iioster iJle invenialur lUiU, si forte in iiluni pluiiui, paiernee clemealLe si-
Abbas, n \os tilii ijus; vesler ili<; paslor, et vos nuni, si iurte t-tiani nuoc ad iilioruin tlctus (>aieraum
oves pasciia: ejus I Nos enim, \tl ipsi scitis, noii pro- madeai pectu:<. (ûcm enim veiut ia cunis adbuc in-
ptcr nos, sed propter illuin qui dilexit uos, bodic famillbus vagieutis parvuli causa uon laluit, tiuan-
hic sedeiuus, quod aivcre aate onuiia volucritis, ne dc lon^t; pusiius, et attlicti tribulaiioneni perccperit,
surrcxissc viJerctur iu nobis qui ignoraret Joscph et trisiiiiam uoveiit, lacryinas seaserit : quid pii-
{Exod. 1, 8). tAtis, quauto ce itius nuiic iiu^^Lra umuia percipit, om-
3. Et uunc, charissinu, quse vidcnlur ia nobis, B nia uovii, cinuia sentit'? A.iit tjuontodc singulis qui'
teniporalia suut, ct coutinuo transitura : uou sic au- busqtie, cum :ipp,irueril adliuc, si siuc uUa hsesiia-
lem quse in illo credimus, tiilam vidcmus. invisibi- tiooe vide.rimus eum ; ct utiiiani gaudc-at cor nostrum,
lem itaque, lanquani videnles aumb^mur tU veiiere- et gaudium nostrum ueiuo lolial a uoliis, quomodo,
niur, iu omnibus observantes pra;cepla ejus, cousi- inquaai, singulos aniplecielur, singulos alloquetur,
lia ct exempla optanies, etiam et oraotes. Ulimur siugulis iudicabit, u Quia ego libi, cuiii iiesciics, ia
intcriai co.iimeir.oratione, temporali ccQgratulamur illa tuuc necessitaie adfui. illos audivi gemitUs, illo»
oflicio, perpetuf, laetaraur aspeciu. Nunquid eiiini conaiiis adjuvi, illas vidi lacrymas, suspiria ilia su-
vel modo.sicut videre eum noii meremur, sic ab eo scepi? » In qua tamen nirnirum exspc .".;iiio:ic ipsos,
ipsi etiam non videmur ? Absii a nobis, fiatres, ai<- quos Vir sancius adhuc iii carne degiUb spirituali-
sit, ui ialc aiiquid vel tenuiler suspicemur! (juam ler educavii, et non solos
primos coiivenit, ulrum- :
niulta Vir sanctus, etiain, tlara iti ca.nie vixii, vidit qiie enim eadem de se ipsa Veritas aii Beaii oculi ;
in spirilu ? quaiiia eiiam ionge positus compTJi? ijui videiU quoe vos vifktis [Luc. x, 33) ; el : Beati qui
quain mailaquoque fatura pr«euov:t, aique prjenuH- nan viderunt, et creJidtmint (Joan xx, 29).
tiavis'? Scio horaineio, quem diviui sermcinis homo i» 5 Nounullis ctiam Pater saacius, jium in carne
oum aiiis quidem noii paucis ipse piscatus, iu cel eum r.on viderunt, be.iignum sese in spirilu exbibuit
iam &.SI S Novitiorum, ubi plures oo tempore juxla patrcm, tulit openi, abstulil teiUiiiioiicin, allalit coq-
legis Oo.iiinicae saucliiinera, priinitiaium manipuli solationein. Nam ex iavacro Sicri corporis ejas, cam
iiaiigebauiur, ei torr^ljaniur, induxit. luterim csusa ex moie «i post traasilum debiUis exliiberemus e.\-
esfttitii, sicut frequens iiluin traUebat necessiias, lam sequias, fritrcs quidair. ia reuioiissimas orbis parl«s
suoruin, quain lolius Ecclesia; Dei, ut egressus a daportaveriint ; et, sicut aonimdora certa relaliotie di-
monaslerio per dies aliquot Paier sanctus. al'sens, diciir.u?, cuoi jamdecimMs aiiiuis irausierit (an. iltiS].
seu corpore soio, nou eoi-de, nec efiicaci provideu- non tantum a-jua iila us(;ue niodo inauet omniniodis
tia spiriuis, .«ed pra-stinlia carnis infirma. Uegressus illibaia, sen eamdein obtinet et gratiam quseeuiiqiif
d. nique de via, liroties Domiai sui coufesiiin visi- 'uerit superfiisa. Cura enim pluribus jam ad renK--
Ist, quos ad miliii.-im cjus (si bene memiai) circiter .iia postuiiiniibus de eodeni sacro liquore doiiavt-
octoginia armis spiriiuaiibiis (ISs!; iusiruebai. Qui- riiil (nam el cum muiiis upum iiillssc conlirniani,i,
bus saiutalis, nou muiia locutus, unuiii illoruiii no- inpleto lameii sa^pius aqu'» allcra vascaio, talis per-
miae evocans. siebal ; « Noveris qaia, postquam me "
manet usque liodie, qualis prlma fueral die. Aitjue
iiou vidisti, ipse tc vidi, et quideii. mcesiura iiiniis, U utiuam iii perpetuum in ejusdein bfali Patris con-
ac vehemenier affliciuin, et ciim libi pacem, cupidus gregatione probeltir, quod in liquore lleri perhibc-
pacis osouiuin darem, lacrymis tais ipse uerinadui. » luf, ut nec color opiiffius in exteriore convcrsaiiiîie
Ha-c ait, ttt proprius iUum accedere jul;eas, sua illa nec sapor i.n cadesii intcntione, nec odor iaopinioiie
piissima digaatione osoulatus ac jnaguilice consoli- muieiur; sed eideni gratia; iii qua Vir sancuii- ca-
lus est eum. Ncc miruni quod mira faciiitate, mira stitit, quidquiJ infunditis eoaiormotur, Ncque ntinc
celcriiate auLem illain radius ilie dissolyit ; siquidem ipsiiis proposuimus narrare virlules, sed ad ejus
iion jam illa visio fueral. Nani ia muita tuiia prif- UimulalioiiLm et reverftmiam veslras, quaiituni pos-
venluni bcnedictioiie (iuicediais, post cjusdeni beati suams, erigere mentes. Quera niinirum, clsi csrpo-
Patris egressum, gravissima qua;dain occupaverat raliter jam non videtis, spiritualitar quse de iilo di-
ea lempestate teutaiio, propeinoUum vehemeas el leclioais vestrte corda mediLantur,' adjavaiiunt seii-
absorbuerai moeror. Sed gemiaa qusedaia sacroram sus ricstri coaaius; el quidquid sormoiii aueo cxspe-
iiire difiicile est, vestra sibi pectora propriis cogi-
{Wll Vide iib. V, Vjt£e, nunt, S. t&tiuuibus elouueiitar. Stiriptura quudap !oco SS3^
577 GAUPaiOO SBRMO DE S. BERNARDG. m
coniinel.Sapientiainexitucemilur,hocesld'iccTc: « unquam iilum inibilus noii quasi proprius aocepit?
Sapienlis conversatio i»i consummationis Cne lau- Quos aliqaando non ormvit ? (taque veiut
aittietus
datur, Unde et in alio loco;iVe laudes, inquii, ho- splendidissimam gemmam et oojnmunc omuiiim de-
7ninem in vita sua; el itcraii!; Anie mortem ne lau- cus sibi slmul putabant erlpi, Dequeinmiijtamia bsc
daveris quemquam (£cc/t.xi.30) : lanquam dicerel, omnia et reformanda iii ntelius, ui vidimus, sed quHsi
Lauda post morlcm. Viventis enim laudibus lauda- moritura credcbant. N'5C irtimerilo eUui saecularis
offerlur, el laudari ma-
to locus vanse exsuitatioiiis gloria slbi a Ghristo prseripi timebat, qiiem ialer re-
xime aota assenlationis affigitur. liquos ornatissimum invenit, rciul anicam ample°
6. Maltis enim modis uliie esi laudire defunctum. ctebalur.
Primum ,
quiadura abesi cui gralificari laadatione 8. Verum faslidiebat adoiescens, qao graudsevi de-
possumus, necesseestut adlargitorem gratia; Deum lectabantur, ta!i se semper adhoriatioiie eompeilans :
laus totR referatur. Deinde, quia so!a virtntis admi- « Delectal hffic vila, sed decipii. Aiia in ecciesiis prse-
ratio residet, ubi suspicio assentationis aufertur.De- rcpta recitanlur; alia ibi in auribus raaDdata soaue-
functi itaque in sancta congregatione fidelium laus runt. Illic modestia, continentia, et pudor traditur:
prolata plena cst aediQcationis, jacianlia vacual me- hic luxuria eifrenata mittitur. iliic ad leternum re-
rila ; in hoc quoqU'^ cum, qui laudatur, accusans, gnum Christus inviiat : hic diabolus ad lemporale
quod plures sua iaude proCciunt. Ncc vereor ne ni- solIicitaL Oaine quod iu mundo est, vanitas el con-
mis forsitan favorabiiiter do eo me loqui credalur, cupisceiiiia oculorum. Et nigndus trausit cl concu-
quia prjeterquam nihil non iaferius dici suis virluti- piscentia ejus : qui auteni f*cit voiunlatem Dsi ma-
bus potest, nemo est qui illura non suum computet, net in aeternum (/ Joan. li, 16, i7), siciu el ipse in
suuni scnseril, suumque credideril. Non tamen ego stHernum. Fesiinemus erui ab his laqiicis, dum ad-
ingenii fiducia, neque fretus eloquio, ad attiugendom huc rainus lenemur. Biu alligata tardius soivunlur.
'anti Viri vitam manum mitto : quam si quis pri- Facilius esl tenera 'êilere, quam robusla sacciderc.
scEH eloquentia? auclor auingerel,non solam nihil fa- In monte «livam fac aniniam tuam, ae forte appre-
cundia ornaret , sed viclus materia; mole suceumbe- hendant te inala conversaiionis istius, Cito scrpil
ret, Vester me amor provocat,vesler affectusde ilio voluptatis venenum. Servanda f S33 est Ghristo
aliquid loqueadi iiduciam Siibmini^lral, Aniinabi tnr pro Ghristi gratiii sumpta libertas. Alii aurum ar-
ipsius , ut credimus, merito scrnio, quamvis repen- gentunique miranlur : doininamur, ut video, viietalla
tis ingenii; et quod jacet verbis, elevabitur rebus dominaniibus. Prsedia aiqae maacipia uon siue ani-
eteffnsa in illum charitîio vestrorum pectorumcon- Q mi sui capiivitate possideant alii, hoBoribus gau-
dielur. deaut, et hoaori in se divins imaginis pri^-ferant. Mihi
7. Est illud votum omnibns oratoriiE discipliua^, satis esi maacipiiun uon esse vitiorum; mihi salus,
quorum laudandam snsceperiml vitam,pairiam prius gaudium; raihi in virtutibus, voluplas; mihi the-
el originem prsedicare, ut quod in propriis virtuti- saurus sit. pensabit milii gaurlia nueroribus : dabil
bus deest, in patruin gloria prEscessisse videatur. et in hac vita, discipliaa; studio obieciari, ei ornari,
Nos autcm in Christo ornnes unum sumus, et fasti- et inter ha>c diguum fiori ccciesiibus regais. s Nec
gium cst nobilitatis, inter Dei famulos compulari : longas talis meditaiio moras perluiit, sed iilico ia
riec addere quidquani iiobis ad dignitiitem banc ori- fianimani convtirsionis nuirita hajosraodi fomeutis
ginis terrenK decus, nisi comtemptusuo potest. Ne- scinliiia perranipit. jagum Domiiiica; servituiis sub-
raoin coeiis clarior.quaiii qui repudiato patrum stem- dita ccrvice suscipiens, jugijin libcrlatis excussit,
mate, elegit sola Chrisii paterniiate ceaseri. PrS'- inleijigens suinmum esse captivitatis genusiiceiuiam
termitto itaque commemoraia avita illius ssecularium javenlatis. Transfenur ad nitorem monlis vesltum
honorum insignia et fami!i:e su;e nobiUtatem niR- spiendor; cervicis lactes;decus psiliis rig<^ntibu3 oc-
jori generositaie pectcfis fastiditarr, nec placuisse cupatur; transit iretitia i'i gravitaiern : luembrorum
illuin sibi de supervacuis suorum hoooribus^qni jicr vigor aniiai vigore mutatur. Virtus corporis in vir-
amore;n veritaiis jam suos non optafaat. Ad iiludpo- •utem spiriius migrat : pollescit jejuaio speciosa fa-
lius meus sermo fesiiniit, quam dijkissinis infjDti», ci(.'s; el priussucci ,t:t pleaa grnvitaus. .Et quid p!u-
qiiam iiicdesia. pueritia, quam gravis adolesceaiia ra? totas da alio alius osieiiiiiiur. Assisiil lironi sas
liierit, quani omnes a^latuni gradus supra virtutem Donijnus, et eoasolatur ; aec dissimulai germanos
transceaderit,rnajorque semper inventus sit,ut pror- suos ia collegium suscitare, qui exemplo ejus vocati
sus divino quodam ppndagogio cducaiiim putem. fn ad conversionem, sicat colbgio illum, ita et virtuie
traverat oiiim graiia sua omniuin sensus ; el c;im eum coa)itaii sunt.
t^hrislus silii assumoret, terrsin {a\. tamcn) in siiis 9. Hinc jam inter ii.-os certaiaina gratuiia pro-
omnibus ccriatim muudiistencbal. Alios duicedo sus posiii \al. proposiui], cujus mens ad pietatem moi-
aliigaverai, alios collegii blandinienUini devinxerat, lior, cujus essct cibus durior, cajas sefmo blaadior,
alios juvenum exercilus admiratio ssecularium vir- cujus amictus asperinr; quis loqui rarius, quis
tutum lenebal. Quot lHi jura prioris gratia fiierant, raie crebrius posset,- quem minus movcre! inju-
tola conversione vinculis relrahebstur. Comniune ria, (jucm raagis raisericordia ; quis Jaret prompiius
<|Uodi)aindecu5 jir.Triiii oinne; (i-rcriant.K! verc quis qaod sibi deira:<isset; cui in ore rjrior riiuiiduf.
579 GAUFRIDI SBRMO UK S. BBIINARUO. im
quis in sublimiiale riii sui ciuHîlum Uaiis£iTcbal. Sicut cuiin virlu«
cui frequwuiur Christus : j!la
f^
virtulum sibiineti|isi iwiuor videretur; ct quo magis ad virlutcm c)(i"ilat : Jia iriiseratio iiiisehs impeosa
mirito ascenderet, licc magis compunctiono de- sanctiGcal, Molii orgo in singulis plus qu.im sin-
Jan; qu* illorum gravitas, quifi simul guli sibi. Siugcloruui cnim salus s.inimam illi glo-
crcscerel.
maturiias, quam rara ferninarun» visiiaiio, eiiain riam slruit. Iinpigcr, f(,'Slin.'ins,__ii:fntigabllis per-
p.-oxiraaruni, cl qua? inier toi virlules loii.is v.uii- severa', nroiil luiiujcujusqiic iuons natura')ii)ue
talis fuga! laduslria horujn electis Dei toniplujn conspe.\er;il. llunc secreto, hunc palam ; liunc se-
exciiatur, apla raonacliorum tecta coiisurgunt, ui)i vcrus, hunc blau.lus r.g^rciJilur, et aJ casiigundi
angclica ab illjs vita ia t«rri» duceliaiur, ia iimlti inimulotionpn!, ipsam plurumquc faciem castiga-
patiflntia, in vigjiiis, in jijuniis. in sdejjtia, in lionis immuiat. lode iilud cral, quod non facile
loosanimiiaie, iu S|iirim sanclo, in cliaritaie noa q-iemquam laotum vel am.iri vidinms, vel linicri.
licta, iu vcrbo verilalis, in virtule Pei. Interea auior Iia enim duos hos unoquoque suoruni
aileclus
i(i iUum omniuni crescebal, jnuliipliiabaljr, dissc- collocabat, nt amor suus iliiecti m«tum, et limor
niiuabatur, el fajii.i in ullerioiM qua?quc ferebaiur. discipUnfe amureju introuucerfit.
Tottt crga iJluni patria oi)scquii amoie et honoie li. lucrcdibile esl quaiilsR illi curae /uerit, ne
cerlabat. Pavebal illejnierea gloriara suam; ei O quem Lnslitia aliligerei, iia cojîuiio singularis ar-
lioiiortm bonie coliversaiionis longc iaiexjue dilfu- geret ;
quani faciie perspexeril quid quenique vesarit
sujn licet ad Dei laudcm referret, sibi lameii vaiii- quani sinûlorum meoles gestarit : quanla; pra:-
laiis pericuiuin nietuebat inferre ; percepitse se in terea piclatis^dispeusatione providcret, na quem

vita SU.1 inercedeni putabai. Cerlatim jam ijli omnis OJraiJ labores gravsrent, ue quis nimia quiete tor-
regio quasrcnles Oeum dirigebal ; bunc expetiil perct ; ipsos, si dici pole.st, singuloruni fratrufn
quisqujs Ciuistum desideravit ; plaiie Christuni, qui somnos pio pensavii affectu. Yalciiies corporc a
hunc cxpeliit, inveniU 11'ic enim lotus ille vigcba.1. desidii semper liiscuiicus, Xeiveflies spiritu cogebsl
Pectus sjjum quasi pnecelsaan arccm el splendidis- ai requiein. Omuium vircs, omBium ajiiinos, om-
simom templum insederat, lilic caslitas, sanclilas, fliiira siomaclios insiiuclu, ul credo, Dei noverat,
jldos, sapientia, el virtus habitavil; ibi justitia fulsit vere serviis omnium facliis per Jpsum Christum.
el veritas. Laque velul effusis uinis, palentibusqiie Mirandum esl quoniodo iinas lot simul officia com-
brachiis iu amplexum suum omrics, ho'.' est, iu amo- pleverii : tam varia iulirmiiatc praj.^êrtim vexftius,
rein Cbrisli invitabal. Oinnea uudique ad iUum cer- fortissimos quos<iu'-' ct recenii .idi;uc comessatioiie
tBlim conlluflijaiil. Eienim qusj adliuc ierra, qusft C pervalidos in jejiiniis, vigiliisque, impar vinbus,
naiio iii mcnaslerio illius cives suos non lial)et? pari if^ge coinilniusest. Infirinos ipse intirmior visi-
Quem ille rabidum iion miiigavit ? quoiies de ini- tans, jeirigeriuja animavum sjiniil providii ctcorpo-
manibus belluis quaiii miles fecil coiumbas ? qnam rura ; el ne c.iiquara mirnis fuissos impensum, aniino
amaros interdum jnovit et Chiisli daitfedine aspei'- sempcr rceurrebat . « Uic alsêl, hic sogitai, illi la-
£il;etquorum gravilas sibimeiipsis pajualis fuerai, bor gravis cst, hnic csca non oongrilii, ille ab alio
eorum posimodum graiia oblectamento omuibus laesiis est. Grave quod iiic inlulil, nou minus gruve
erat? Degustata denique boni suavilate, non poie- quod iste sensi! injuriiun. Gianili iiislantia ofnis esl.
rftiit non magis odisse quanta [ forl. quod amea| utoil'eusa.graliam consequalur •.
et liic sibi illatam
fueraiit. Nam valul educli iu aovam iL'C'^m, aji-;i- ccniiimeliam, aut nultam, aut levem pulet ; hic
quuin illum diu insiueniium errorum <'arccrcm de- auiem se gravjssiinam intulisse suspiret. « Htec
testabunmr. Jili jiigis opera, jugis intentio erat, levigare om-

10. Pulsa est per orationos ipsius varia peslis uibns jngum ChrJsu et quidquid d)aijoiu.s inje-
animorum. Ainariludo, aspeaias, el rabios locun 'îssot. averiere ; discusso culparuni nubilo gra-
dabani libcrtati, qviam Chrisias obtuleral : et de~ tiaruin serena revocare ; amorein.Chrisii el proxi-
lectabat requies posi longam ei gravein Pluiraoni- n morum amando insercre ; et menles 0'noium tan-
eam s.ervitutem. Slupciida el aJmiiaLilis permula- quani suum pectus mnuyaie gaudie, et ad Christi
tio? Non circee, ut aiunt, pooulo ex homii;iL)US desideriain liiiquam piiino cQuversionis die iiiar-
fejas, sed ex feris homines Chrisli, •aiiquajii d-ol- de.scs.''c,
cissiniiim pocidum ipso minisuaiile, faciebal. Quid ii. Hinc iUud erai, quad oraais congregalio
eJiim ncvn obiincj'et iUa juslaiitia cum alacriiate cupida .servitutis, ad nomea ipsias es diversis ier-
conjuncta ? Aui qui lapides non in Abraha^ fiiios rarum partibus colleeia, tam moribus quaiu Jiniûis
veriejeiitnr (¥ai^/i. iu, 9), ubi lania iu ISS-1 dis.soiia, in illius eoospirabal amorem. OiBne.^ do-
exspoliendis raeniibus ofiicina virlulum? Si minus rainum, «mnes pairem vocabanl, in illo sibi p;i-
liominem aJ salutem suis exhortaliocibns prii.''no- treiri. ac propinqaos el oinnia simul reddila com-
verit, Deuin oratione ccnstringejfet. Omnium enirn ptitaijtes Didicetact omncs ipso sibi C'iiii[)atienle,
ilie passiones suas crodidil, el lauqiiam suas fievii, doleres illios s'j,os comporlare l/sri. ci~.m[jiilarpj :
ot profectus laboresque cniiiium compuiavjl suos, ul sicul sol caeli taciejii, pro siia aut obscui-i-
sciens gaudere cuni gaudeiitibus, llore cnm flen- UUe.aul sereiiitate vesiii ; ila congregalio illa cinluoi
lihus Simul ei virtuies, et vilia omuium in me- sitiens, e( Ciislcsiibui studiis [n;incipaia. aJi ipsn
Kjl r.AUFRlDl m\m OB S. BiilRNABDa. 582
vel iiabila, vel eerejiilfiifin mcruiuin (juasi a specu- j^ visus est? Gui noa loco ODmium affcclnmu fuil?
l.iniij Cliristo sole sjisciperet, iiisoque congruo con- Quis ita luistam Jiilaritate djseipliuam propiijavilV
grucrel, iiispirauti reveiaret. Iliiic iUa erat, et adiiuc Quem non cum ipsius, qui corrigebatur, voiupiale
suis oralioiiibus jiermaiiei ditfuss iu moaasterio Spi- correxif? Quanrio Iseiitia illius lascive quij<jijain
ritus sar.cii gratia, tanli doctoris exemplo et admis- rodolens? ijuaudo tristiiia non salubrisV (juis-ouni
sione finnata, et iu variis ciiari.sjEalum donis, el roa aliiorem ioveait, quara prius viderat ¥ Semper
Iminiliiate, et niansueludiiie, el charitaie non ficta : in summitate virtulDm positus, semper quo orescere
ei uoa capitis gloria ia diversilate tnembrorum. posset invciiit. Jam vero sub eitliorlalione ipsius
iMagua iiii inter lnec erya adveiias et iiosj.iilcs eura : quis aaxius non dolorem suum sprevit ? Qois feris
iu squalore ersnii, suo coiispcctu delicias ministra- moritjus non iiisaniam exsttcratus esi "( Quis laseiviis
bal, lunc priiiiuiii a^nitds tamiuaoi dudum suo3> luxuriam .«uam non deiesLalus estv Quid piura?
cuin lamo gdudiu et alacrilale suscipiens taiiquanj Omuibus omnia, ut Apostolus ait, factiis {l Cor. ix,
artoptasset. Nulliiis pciie angusliie ad ipsum pen'e- 22), conimunis omniura mediujna erai. Nuilam pene
ucruiit, qiae ultra ipsiun jirotendercjitm-, et non in giatiam nou in se lam plejnam iiabuit, ut ipsam spe-
ij so melam ipsum urodique
reperirenl. Carlatim ad B cialiter e>;colerc et pcssidare tajiquam unicam pu-
litlerariun officia Quibus ille quam
porlata suut. tarelur. Non facile quidquam tam foni pectore
novis affatibus variata reddebil, quam grana, qiiam exhorruit. Inler quiElibet aspiira e'- dju toleraie ior-
blanda, quam dulcial Quis nou se beat,u;! Hti^ menta nec oplavii iinprobe mortem, nec fl.xpavit.
domum, beala scrinia credidit ? Seroio e;( ore ipsius N?jn quem vivere inter quaelibet gravia in Chfisii
tam niftdilitus, tani jm in scriptis illius salutis, servilude iion piguit, ad iwm\ vioin per commn-
tantuin dulcedmis fuit, ul uon scriniis aut arroa- nem iilam smm vita; januaiii transire noii timiiit,
riis, sod arcA paliila conderentur, kide est, qtiod pnemeditata ilii ultima homiuum reeessiias.
plurimi «a scripta jen»ibus ferunl, et ad leslinio- 15. Jam eiini qu* cir a vos sunl audire st vids-
nium amoris .sui iibenlis!>ime proferunt. Denique re nullatenus dabitatJs. Nimirum ipse ost, qni
quis un«[uam tautos sibi amicorum prarsenlium slii- immsi die ,
qua feiiclssimum isliid cuaj Dominj
gavil aifcctus, qaautos qui se diiig«renl, ayidissime foe.1iis iniit ei vovit saera; cojiversatjonis , iiee
desiderareiU, liabueril ignctos ? dum ppsito habiLu saiculari.in fralris ietere non-
13. Intere.i ego, duni jnuliimodam ejus iu ojpoes dum infisam lanoeam yi'.lit (163) , el pcsi die$
Kraliain momoro, in ijie irifinitam rurara prspier- circiier qiiiiidecim iniiêndi iocurn vuineris digijo
raitto ; quffl uliiiam jnilii non minus in Cln-isto sa- g demonsiravit. Nunc autem (Wriupdbilibus exoêra-
lutis altulerit, quaui inl£r vos .imoris 1 ISIam pj'ofusa tus cxuviis, oorporalibijs vinculis absolutus, ter-
iliius in omnes ciiaritas (qood sine mvidia di.xsnin. renis eductus a tenebris , numdano 4e carcere
quantam in me adjecorat ; et leve iilud Glifisti ju- cniHis, e.x JiLs potissjmum, quaj ail suorum jae-
gum quanto mihi io.vjus iilaniimeiitis suis fecerat ? cessitates penineut filioruin, aliquid ignorare ore-
Aluii primum lacte, poslea vcro potavit oliam pro- daiur ? Non esl jsta solliciiudo carnalis, nec
llavio illo. quod la se erat, celestis sapiajilife. Atque spiriiualis el a?stimauda pateniiias in csrnis reso
utiiiam tanium angustiie spiritus niei, recepissent, luliojic dissolvi. Sane eiiuin r.unc auriire Jobol
quantum ille sludoljai miuiiderel Prseparasset me a iiliis, audire debet e tumulo, qui auditus ciim
l/roSecto vobis, et desiderio vestro dignura dedisset, esl in uicro niaterno. L'ude eliam coiebraoda
suocossorem sibi idoneura erudissoi. Sed noii facile, eoiîioscitur in muUabeiiediet;o)ie ejusmemoria post
.senseraus [fort. seniireusj, quanimn amisistis tjoui, dec«ssum, cujus magnilice commendata est san-
si rediniegratum vobis Lonuin vesirum fuissel, Piiis ctitas etiam aaie ortiim. Siont onim novit qui sunt
Dominas, qui stimulundo animos vesiros ad dile- «jus Dommus, et novil uinjiie quos eiegii a prin-
ciioneir. parvitalis meaj, dedit ue ad cspuicro iilius cipio : sic 33IS '.•tiain sua quibusque icmpora
ahe--sem, illud eliam vobis orantibus donel, iic a at nio<;if.iita oonsiituit, qmbas 5eleriia- su/fi dileetig-
viis iliiiis lo.nge recedain; sed quidquid iiliim egisse nis, vel ipsis, vel de ipsis innoioscai arcafium.
cognovero, sine exploraiione aul disceptatione fa- Cumque aiios \n pueriiia alios in JuvenlUte, aiias
ctormn a^'8re !':slinem. in seneeiuse vocavo! it ;: nonnullvs tamen, sed p^n-
14. Ini.e-eft ego, d'lec!;s3imi, persiiingoHi poiius flos, velut quofiani privil(<gio grfttiis specialis i.i
cuuciu quam referens ile solertisslmo PaUe veslro, benedictione pfftveniens, imo pra?ripiens, necdum
ea qua) erant vobis nola, r.^plicavi. Vidistis eniiri, nalos, quaies esseut, quibus voluit signis et indi-
rlileciissimi, iliam sollicitudiais vigilaniiaiii. illud ciis deciaravit. ' -
disciplina& stadium, ilks pietatis lacrymas, illnm 16. SiC elecii .sui et prsudilecli h{>nc vei>era-
jugem ac perpeiuaiii iiienlis sereniiaien:, cujus testi- biiem inatreni, adiiuc fericissirao ouei-e gravidam,
inoiiiuii/ vultus iivijiiuiabilis erat. Vidistis iilain );.- iiisolita visione . perterruit;. i^cu inl.';rpreialione
titudinem eiiarilaiis, quaj lautti in iP.o fuit, ui n,".n ejusdem »onsrt!al«f! est visionis. Cum euir,i nobili
iiiuuerito, si cliaritas ipsa e.'ipi"iinen<la esset, in furel graviiib. fcvni. soiimiiMii vidit quod Keligioso
vultuin hujus potissimiim pwgi d^diere vuilu vide-
retur. Quis imquara illuni sufficienter vidis.-e sibi (4Hii). \in. lib. ! Viise, cap. 3.
583 GACFB.ID1 SEBftt) DE S. BERNARDO. m
cuidam soliiario indicans ail : « Vidi cl audivi A nos quoquc iroil<lores ejus es«c, sicul el ipse
quasi calulum lolo Corpore candidain, in dorso Christi. Nonne enim, elsi noa aliis, nobis tainen
subrufura, in meo latraatera utero, el er.pr^vi. v apostoius esi? Noune signa aposiolatus vos estis
Cui iHo : « Ne meluas, ait, paries fili air, acre- anle Deum? Nec vos pauci tantum, qui cum co
piabilem Deo, qui pradic&tor efticax ei eximius, etiam aunc prssentialiter tohabiiare videmiiii
magnus ct excelsus iu verbo glorise esl futurus sed qui in iocis hodie tam innumeris sub uinbra
(164). » Sic nimirum Bernardus no>ter ex quo nominis ejus vivunt, iiuer genies tam divertas, plc-
ccepit ulcunque viverc, coepil mirabiiis apparoro,. runique eliam barbaras et perver«as. Utiiiain non
Necdum pariuriebatur , et jam pr»dicabatur degeneres vos priebeatis tilios tanti Pstria, sed can-
vet magis jam ipse priedicabat : et nec lactaus didos in saiictimonia, subrulos in pati&nlia, latran-
quidem adhuc erat, jam lamen laudans Dominum tes zelo Ordiois, fervore justitiê, vocelibera vcrita-
apparcbat. Nec immerito sic coinmendatur ante- tis. Sicut enim eumdem Patrem candor excelleu-.
quam non imracrilo, inquani, diviiio

nalus est : Joiius su!R convei*aalJor.i3 et vilae,confessoribus saa-
magiiilicabaiur oracnio, dum adhuc materno par» etis et electis viifinibus sociavit, dorsmn quoquo
valus gesi.-»reiaf in uter». Fidelis siquidem viri sui>rufum martyrum supparera fecis, apostolicum vi-
verbui» quam veraciicr sit prjedictum, quara efli- " runi exeeUeas doclrina prohavit : sic eius4em vcx in
caciier adiniplelam, ipsi nimirum hodie reeolant, utero tam fSS? ipsius desiderabili coGtabfniio,
qui in se i()sis cxperti latratuum ejus efScaciam qnani saecalorum omniiim consortio et beata visione
el nicdicinalem lingnse giatiani certius cogno- iloiiabit. Nimiram ncn eos solos, quos pr»dixiraus,
Et nunc, Doraine, qui le
vcrutit. diligit, canem eunidcm Palrem, si mecam, fratres, in hac parte
luum ulique diligit. Ulinam «t ipse diiigas, quem sentitis, aal quaerere slupebitis, aut invenire spe-
illc dilexit. In cujus eloquio evidenter probavi- rabitis. Multas iilc ia domo Pairis, ut a multi^
raus esse completum, quod in iaudem sponsjc mulium e.xoptatus aJveaU, mansioaes sibi para-
persequitur in Caniico eanticorum : Sleut villa tas iovenit ; nisi forte antibigi.îus, feliciter eum
coccinea labia iua, et eloquiun tuum dulce {Cantic. ia prophctico caneo esse susceptum, quem in
IV, 3). Paueic siquidem verbis ftrvor ia colore coc- lantis experiraeoiis ssepe probavirous spiritura ha-
cineo, in vitla subtrliias et laiiiudo, sed et cogita- buisse propbeticum. Seu nec illud incredibilile ciii-
tioDum cordis cohibiiio, tanquam capiilorum capi- quara videatur, sancios eiiaro patriarchas, ut pri-
li$ colligatio, evidenter aulem et exprease eloquii raum ille Vir Dei coeleste palatium et divinum
est commendata dulcedo. Gujus auiem doctrina G introivit t. mplam. gralanter ei suum non modo ape-
tam ferveas, tam subtilia, tam copiosa, tam ulilis, ruisse sinum, sed annuisse consessum. Siquidein
tam duleis dcnique et acceptabilis fuit? Bon indignum jadicaiunt in iilo sacro nuraero sui
17. Sed quid dicimus, quod in corpore toto can- seaatus ascribi, in cujus semine tantas undiqiii;
didc doraum «isum est habuisse subrufum? G&ndor - geaies vident, nec invideni beaedici.
cnim castiias ; candor, innocenlia vita; caador IS. Nosiis etiam, dileclissimi, sanctos st summos
corporis, puritas est actionis.Quid autem rubcrest* sensisse doctores, clectorum species hominum, pr -
Nonne niartyrium? Quid si rufus apparuisset diversis saorum qaalitaiibus moriiorum, ad .sairus
ncnne martyr fuissei 1 Nam dorso portsntur provehi ordiaes Angeloruin. Dicuniiir enim Ang. li
oiiera, dorsum ad ilagplia prsebelur : et quaravis nuntii; Archangeli et Priucipaty..;, sunimi nuntii;
non timuf rit cavero [fort. currere], quis plus cur~ quod per illos minora credantur, per islos sujnma
rit in certamine, coofe^sor ista pusiinens, quam quajdam et pi-secipua ' nuntiari. Nihilominus eliam
martyr ictnm sufferens'? Humano lamen arbitrio in eiectis horanibus invenire est aiios, qci licei
pesl bonos martyres sanclis confessoribus gloria niinus eniditi parva capinnt, fnlelitcf tameit proxi-
in saeuio iribuitar. Ca:tcrum, si nêniiuimus, quan- niis quibus pos.sunt, eadi;in ipsi annuntiant : ali-5b,
ta tulit c'. periislii hic Dei faraulus, quam muita, _ qui soblimior:! qUiwJain percipiuai, et ea quoqiic
^* capacioribns quibusquc
quan» gravia, non unius ielus mortiScatione scd siae invidia ptrfeciis et
longa sai corporis maceralione snstinuit : non im- commuuicaai. El illi qoidem hinc traoseont ad an-
merito forsitan, sicut beatuni Laiirenlium Apo- gelicum ordinr-m, obtinent isti inter Archani,'e!os
stolcrum supparfin, sic Bernardum noslrum suî- njansionem. Neuirum autera doctrina; gefluo Imic
parem martyrum dicinius, ouein subrufum in bealissirao Palri nostro defuisse cognovimus. Si-
matris utero apparuisse cognovimus. Felix, qui quidem spititiialibus spirituaha comparans, subli-
ioter coKifsiis spocsi roerr.bra, tam celcriler suo raia proponebat : nec ineruditis' tameii et parvalis
conformatiis esi Capili, ut quemadniodum i!le condescenderi; renuebat. At illud in eo forsiian
candidus et rtibicundits, electus prjediciitur ex tunc exsiitit mirabilius, et miuc sapit Juleius, quou
miilibus {Cantif, v, 10) t sic iste suo uiique videbatur huniilius. Qucties enini et nos audire de-
inodo candidus, et sine pnssione rnblcundus. lectabat, nunc meminisse delcetat qaemadmo-
et
patientia lanien subrufus exsii-erit. O('0!ici autem duni iste homines rusticanos, et raulifes-culas pauiip-
res ad congrua sibi huraauitalis otncia provocabal?
litti) ibid., ca|!. 1. Niiiiirum docebat illos, cum vicino alleri suus. ul
585 GAUPRIDI SERMO DS S. BERSARDO. S86
assolet, panis deficeret, hilaritcr ei, doncc redderc A soHiciludinera, et apud oranes psne ecclcsias ro\c-
ponse» coaimendare ; alterum vicinum, cam sibi ille, rentiam et auctoritatcm obtiauil singularem. Cui
alitis torsitaa occupatus, aon pr%paraverat escas, enim sic credebatur, sic deferebatur, sic obtempc-
cum chariiate eum vooare ad olera ; magnaoimiter rabatur a Religiosis, a sseculanbus, a principibus,
eilegumiaa modica miltere, et exigua communicare a pontificibus ? Sequuntur Throni, (luos nimirum
pulmenU. Sic et legitimi lidem servare conjugii; inde nomen accepisse cognovimus, quod in cis sc-
nec ir.graios divino benetlcio, metas transgredi in- deat Deus. Et sane pulcherrinna hsec dispositio. Si-
dulgeulia» saluiaris . Terrcnir. etiam domiuis sti- quidera omnr dominaiione subliraius esl et glorio-
pendin iniaistrare ierrena, et fideliter debiia red- sius, subjacere Domino. Et quamvis, jam post ca-
dere illi, vel deciraas sine Iraude, qui juslius poie- sum ejus, cum suis utique complicibus qui illisi-
rai etiani novem paries, qiiam agricola sibi vel de- railis voluil apparere, caJteros etiam omnes ordincs
ciuiaui vindicare, Ipse eaiin et lerrara condidit, et Angelorum certissime .luo constet Auctori volunta-
lacerlos dedit, et vires contulit laboranti. Ipse eliara ria devotione subossevidenlur tamen nounihil ha-
:
jaclata semina gelu constringit, pluviis rigat, ver- bere proprium, in quibus dicitur residere.
nali fovet tepore, sole torret asstivo. Alioquin per- aO.Maxime tamen hoc observandum hominibiis
dit, qui arat, laborera suuin, nisi ille dederit incre- S ut ipsi poiissimum Dco subditi inveniantur, qui iii-
meniura. Sortilegos etiam ct eorum sacrilega car- ter horaines amplius honorantur. Aiioquin vae eis,
niiua studiose monebat oportere cavere : nee debere nisi oranem suum illi subjecerint doniinatum, nisi
eos nocentes sibi, cnm non possent gladiis, labiis suuin omnem principalum substituerial Domino dc-
inscctari, neo fraudando invicem in magtiam per- minorura, Vse eis qui praeeaiinere et prtEsidere vi-
piciciii modica lucra sectari : sed illius meminisse, dentur hominibus, nisi eis scdeat el pnesideat Do-
qui rum dives esset, propter nos faclus est pauper, miuus, necessaria siquidem major humilitas, ubi
et quia ei derelictus est pauper. fuerit major auctoritas. Quam tiirairum in hoc ipso,
iO. Cielerura in parvis eliam referendis parvitas de quo loquimur, Pstire uostro, quanto iirofundio-
noslra deficieus, ad majora ejus insignia. quaudo rem et puriorem probavimus, tauto amplius gratu-
5urfiCiJret? Itaque melius arbitramur iianc ei suarum lamur, quod beata ejua aniina, et in c«rue posita
laudum cedere porlionem, ut spirilualis ejus doctri- sedes fueritsapientiaj, quam lirma el stabili?, quam
na, cjuoniam longe alia intcntione scripsisse constat, quieta et humilis, tantuni eliam aecepiabilis. Deni-
ex litteris lamen propriis innotescat. Nam el lucer- que taato etia.-n arbitramur, quod multo niagis j:im
na cuiii ad lioc magis, ut caetera videaatur, accensa C carne soluta inter illas coelestes sedes mcrBcrit :ip-
non poterit. Nobis interini

fuerit, lalere tiimen ipsa pai'ere sublimis. Jam vero ubi Immilis iîa prii-
corniuemoiasse suflicial quod merito creditur in cesserit, non intlabit scientia, scd implebit, priuscr-
Utroque coelestium nuniiorum ordine constiiutus, tim si accesserit supereminens gratia cliarilatis. Sic
qui ir; utroque docendi gener» fuerit tam fidelis, nimirum locata videtur in tuio scientia) plcuiUiJo,
tam efiieax, tam devotus. Sane per eos Spiritus, si suslineat eam huniilita.s, foveat
UnJc chariiss.
quos Virtutes appeilant, multiplicia aiuul edi signa :
etiam non immerito octaviis et aonus oi-do Clieru-
per Polesiates, dajmonia coerccri. Quod si eisdem bira et Seraphim appeilantur, quibus nimirum no-
connumerantur ordinibus, qui eisdem pollent ope- ininibus in eisdem orJinibus scientia» pieuitudo ct
ribus : quod a neulro etiara iiorum
liquet protecto, ardor sive ineeusio commendatur. Nain Clierubim
JBemardus nosler excludiiur, qui tam magnitice in quidem pleniiudinem scientia;, Seraphim auieni ar-
utrisque Tiiiraculis cniluisse 131 S cognoscilur. dentes, vel incendentesaiuntdesignare. Quod si tre-
Inter Principatus et Dominationes illud forsiiau in- dimus ad eumdem ordinem pertinere eos, quibus
leresse videtur, quod cum uirique credantur electis inveuiuntur eorumdeni inlerprelatione» noininum
etiarn prae 3se spiritibus, Principatus tamen velut Q convenire: non uos oportet, nec su[)er hoe quiJem
ex officio casteris facienda disponant, et tauquam ordinibus summis atque suprerais ambigere, quiu
strenui quidam divinorum exercitum duces ia ipsa beatus Pater etpastor nosterlocum liabeat in utro-
ejus opeiis executione prfficedant. Porro doiniaa- que.
tiones gradu sublimiore illis etiam sibi obedienii- 31. Nimirumquam plenus scientiafuerit, usque ho-
bus mira quadarn poteuiia et auctoritale pra;eminent. die sciunt qui de pleiiitudine ejus aceeperuut. Quoiii-
Undt eliarii jdter liomiues ipsos credimus ad Prin- admodum autem, vel magis quain supra moduin et
cipatuurn ordiuem pertiuere, qui caeleris fratiibus amando arserit, et alios loqucndo arcenderit, vos
praesuTil in !-?lliciluJine admiiiistrationis. Illus au- poiiasiraum raeniinistis, qui ssepius experieii-io pro-
tem ad Dominationes, qui ipsam magis obedienllara basiis, ut vobiscum, ni fallor, tacila cogitatioue di-
otitinere promerealur speeiali quadara reverentia catis • Nonne

cor nosirum ardens eruiin via, du,i,
jBnctitatis nimirum de ejusuiodi dicilur, quod ipso ioqueretur nobis '/ (Luc xxiv, 32.) Quoties ex lior
jure rnunddiae dii inter homines appelleniur Nec auditorio, et qui tepidjs forsitan introivit, iion mc-
difficile esi aminadvertere, qualiier io boc beato diocriter inflammaius exivit? Ignitum ejus cjoquiuni
Patre nostro pariter twec utraque convemant. Si« vehementer : et quis iliud diligerel? quis non ad
c|uidem et plurimis frairibu!: pasioralem exbibuit illud dilectione fiagrarel? Felix proinde, qui sic iu
Pafrol. CLX.\.XV. 19
587 GAUFRllM KPISTOLA 088
onuiibus el jnlar omnesfeijuiani uivanil ;sic Agnum. « <!"*: ad nostram magis profoerinl asditioalionera, tst,
scûilur quocunique iant Fslix qui sio iiiuliipliciura ncccssaria luerint ad salulem. nemulari ?iurteaniui
iiioiilorum firsimio reoipil: ul inullo inagis nihil ej maguifice in 00 seniper laudanles et gioriticaiiles
jam dcsii inulla gloriai cui iiihil in ullagraiia anto ejusdfim saluiis auctoiein,indulg«;hiia' concessorem,
ilcfuerii. L.'ieterum sujier his omnibus divisionitius graiiifi Jargitorem, gloriae redditoicin Jesum Cliris-
giaiiarum Fr«lernit«iai« vealram 1SI9 adinonao, tum Dominum nostrum, qui ciun Palre et Spiritu
dilectissimi, sic m ipso lanjo. ej. lain piciioso the- saiicio \ivii super omuiaDeiis benedictus in r«cula.
s«uro gloriarl. iia suai cloctiDnis siKiia vonerari, ut Auien.
EJUSDEM CAUFmDI Ll^^l^ ^^^^^

Effistula ad MhiMmê ardinalem et episcopum Albaneiisem.
De condemmtione errorum Gilieiii PorrelanA.
-/
Aniaiiiissinio |j:uri tt ditminu Albino Dei gratia n Facla est ioquisilio secuiuium projiJiclmn codicem
Albaiaauii epiioope, domini Papiw yicario, frater exposiiionis supcr Boetiuin : ab coUgju episcopo re-
Gaufridos de Clere-Valle minimuni id quod esl. quisiliim ati manus se non iiabere raspondit, inveo-
X { Iiijunxeral vestm PatiTnitas venerahili fratri ta est tauieu a|md scholares parlicula qi>.a)dam, ubi
iiosiro ei vestro sjiociali tiJio Auguslino, ul de nian- inter caHeia coniiiiebanlur Iiax vej-ba ; « Si l.oir.o,
dato vesli\> inilii iinponeret, vobis per apistolam cni riiversaconferre [conferunlj ul sil, pncabundauti
iliiignnter notum lacere qualiter in Hemonsi o/nci- unius formaB, ut piitasapieiai;B,sapienliadicituripsa,
lin, quod dor.iiiius pa|!S bootas memoriiB Eugenius sec.indumillud^Tuquantusquantusnihil lisi sapieu-
leriiiis celebrnvit, super quibu.sdain capituli.';, in tia es : 11,'jlto in't.is J>eus, cui diversa tion cofifenf;
i'X|iusilione l'iclaviensis epi600(ii iuagistri Gilber- |conferiint] ut sit, dicitur esse sapii;nlia siia, boiiitas
li, cugnoinento Ponêtani, deprehensis, et reprehen- S sua, et CBPtera. k In himo nioilum producta e.nt ia nie-
tis Iractatum, quiil ei quemadmouuui tandem fuerit dium \,w,c scnptura, at disputubatsaiicius Bernarlus
i ,|udicatuin. Unde vobis .sitardius videor obedire, non adversusepiscopum.dicoiisgruve verbum cl cnonuc
iii.relur veslra Serenilns', qi.ioniam aiite vigiiiam vifkTi ,
qijo dioebilur , diveisa a.on conferre Deo ui
lesiivitaiis Onir.ium Sancto.um verbum aliquod pHr- J sit, quasi coiifîrat unuia. lllam quoque similitudi-
Mim velgraudc super hoc non audivi. Eadem dio " neiii locilionis emp'''iicas procul esse a Dao, nec
siilum et iflbulns apprehcndens ooDpi scriuere, quod sieul quilibcl iominiim sapieniia sua dicilur, sed
o|.taremvoJ)is, sipossem, celeriusi.iliinare. vore et siibstanlive dicam e^w sa|.ienliam si.ain,
/ 2. Eodem igilur anno, quo pntdicius pontifex esseiuiain suam, diviuitaiCiU .suam, et iion qnem-
iMigcnius Roinana' EcciesifB cathedram .seJens, iion /CadiauJum i'avus dictus esl scelus. Negabal anteni
niediocreni pWnio stali.n audilii Hagiiiosis intolit mc- - episcopas du.juisse, vel credidisse aliqu.indo sc, ve)
tuiii, ct honestis omnibus ^regione iiduciam ma- ; lilteris commendasse, quod divinitas non esset
giiusquioam vir et Ixinorum memoria dignus. .A.r- Deus, qnod lornia vcl essenlia essi-t in f!oo, quffi ann
naldus liOmiiie, et co>;nomiiie Qui-non-iidet, in csset Deus; ct ainplius aliquid faciens, discipulos
eccietia Piclaviensi sub prxdicto epi.^vco^.o officium // suos cpisixipuju quen.dam Kliroiccn.;em g.-ucrosum
5 archidiaflonslc gerebal, non illjudâdeptus munere salis, Roiiiomagenseiii ia"^0 arcbiepisropum post
_ sed ab «ju5 pTaedoiessore promotus difficilo siqiii- ; futuruin, RiitoMum n.omine, et magistrum Iv.m.^m
J dciii talis arbof fniclum ejusinodi prutulisset. Acci- Canuitaiiseiii tost-is prodnxit, quod illud dogma non
<iit autem ul ab codem arcliidiucono, sstis lideli teuuerii, uec cradiderit, invilus qiiidcm, ut salis lunc
pariter et diseilo, super quibusilam capitulis iiuei aiiiinadveilimu^ .-ed suort!i!i stimulatione coinprj-
familinriier, ut crofliinus, ante commomtas, necae- sus, proptcr verba imcn libelli siii quie prKmisi-
qaiescens, in deinum palam argucreUir.
ecclesia /2,1 ' " '
'' '
; a^.K;. .lul, injunxit ei SKm-
Appellatuin doniqae est aJRomanain eccIeEiai;., ct mus P.mtife.x, qu,ii.:-nas anle coBciliîin, '-juod eo-
coram prtvnomiuaio pnp.i eaJcm qu-.istio vouliiata ; Jcm ani.o la civitate fi.-imoium ceielirar.! propoae-
quiiiiGallias desoensuius, ulranique partem sibi bal, eumdem siiji IiMlimi faiismiUerct Et.idiose
pra.'cepit in solenmitate pascl.-a!! 1'arisius praesenia- scrutandum, el .paralus essel iii e.Hleiii .oncilio ad
d ri.Adfuiibeaiissimiis paler uoster saiictus Eeraar- objecSa plenius respondeie.
diis cuir) aodem p;ipa ia cadcm soleninit.iic P.iri- /3 3. Aocidit aiitein, ut exposilionem illam ScSpe di-
sius; cui omne negoiium Cliristi, r.liiciinique ouin oius Jiinrnjtis Eijgcuiiis, ab cpiscopo sibi direciain,
coidi-issai adesse, lanquam omniiio propriuni, ne- vener.ibili ciudani abbati PiSiinoiisIraiens! God?
!i'iiie su|ier hoc ambigeDlc, piotinus iiicuinbebal :ca'co de Muni— i^âucli-Elejîi, qui postmodum fa-
589 DE CONDEMNATIONE OiLBERTl PORRET.
590
cius est Airebaien<-i& episoopus, Uaderet perscni- ^ gnltudo, nouesi Deus. sed esl torma, quaest
bfus.
j:
tanJam. Qui diligenter, utpote vir disertus, nota Hoc 9i creiflUs, palam dicite, aut neîe, » Ausus
vit capitula. ct ex libris sanctorum catboticorum est dicere : t Forma Dei nl divinilas, qua Deu» est,
Palrum aucloritaies paucas maoifeste contrarias ip»a non est Deus. s Ecce, ait sauctus Beroardu.':,
scripsii in sehedula, quas ad idem conciliura ve- lenenius quod quserebamus : scribatur ista conias-
niens, domino Pap» cum nbello Pictaviensis epl- sio. » Pnecepii summus Pontilex et doranus Hen- ;
'i autem de medio Domi-

seopi praesentavil. Tulerat ri cus Pisanus. tunc RonuuMBj^ Ecclesiai sufadiaco-
nus aono ipso columnam grandem fecclesiae, dom- nu8, fulurus postea Glatffi-Valiensis mQnaciius.
et ex
iium Albericum Ostiensem , cum oiTini reverentia abbate Sancti-Anaslasii sariMorum Nerei et Acliillei
memorandum, qui legatione tauctus in Aquita- presbyler cardinalis, ad ejus inandatum porrexit
nia, super vita pariler et doctrina iliius Gllle- • 3*1 et .ittulit chartam, calamuni el incaustura.
berii lanta didicerat, ut ipse sibi aliter quara opor- Cum autem scriheret ipsam confessionem ; « Bt i/
luerat conscius, ab ejusdem Osliensis episcopi fer- vos, ait Episcopus ad Abbalem, scribite, quort di-
ventissimo zelo pra» caeteris ejusdem lemporis car- vinitas est Deus. » Nec concitalus ille respondit:
diualibus irepidaret. Nec defuere qui crederenl, quod « Scribatur, . inqulens, « stilo ferreo in ungue
si advixisset Idem vir, Pictavieusis ille, quas ausus B adamaiitino. vel Sculpatur in silice, quod divina
est confiieri, prajsente eo uuHatenus prffisumpsis- essentia. iDrma, natura, deitas. bonitas. sapienlia,
rs sel. Ventura est ad discussionem capilulorum, quae virtus, poteniia, magmluilQ vere est Deus. »
prajdictus abbas Godfs calcus no taverat ; sed quia B. Uisjmtatuni esi deiude super eodem capilulo, 22_
ipse nimis erat elinguis, liber ille cum sanciorum el eousque processum esi. ut dfcerei Sdnetus, quod
tostinioniis ei contrariis a domino Papa tradllus si forma !Ila Deus non esi, melior Deo est, cura ex
1'atri nostro saHclo Bernardo Clarar-Vallcnsis. Ade- ea Ueus habeai esse ipsa aule.n nec ab eo
li, ;
sit, nec
ranl viri magni_ nec mediocriier lltieraii. Gaufre- ab eo FraDeat quidquam. Quod polissiinum credidi XI
dus de Oralorio, Burdigalensis ecclesiae archiepi- memoranaum propter eam specialiter causam. quia
seopus cujus in Piclayiensi episcopus sufft-aga- disputatioiie compleia ecclesi»
,
Elfiniensis annarium
neus eral; Milo Moriuensis episcopus, religionC et mox ingressus, plures exlnde tuli codices, et in
scientia satis insignis : Joslenus Suessionensis epi- libro beati Augustini de Trmitate inter alia piura
scopus Uim SBecuhri, quam liiterali scientia priedi- testimonia eadera pene verba, quaB saiictus JSer-
ius; Suge_rius abbas Sancti-Dionysii, cui Fraucorura nardus objecei-at, reperi hunc modum
In j « Deus y/V^
rex Ludovicus, Jerosolymam proliciscens, totius
g magQus est nonnisi ea maguitudine, quae est quod
''7 regai comniiseral administrationem. Hi ei aiii plu- ipse: alioquiu illa erit major magnitudo quam
res cum beato Bemardo pnedicta capltula latiolii- Deus. » CaBteriim cum de primo capitulo prima die ^V
bus pariler et Scripiurse sacrae tesliraoniis argue- disputaretur, ego fui qai objeci eidem opiscopo
bant nisi quod prtedictiis Gaufrcdus minus ca.'le- audiealibus universis, quod verba
:
illa, qum modo
ris loquebatur, de industria parcens homini, et judi- profitebatur, eodem anno Parisius coram dumino
cio se reservans, sicut iiuniiliter est confessus, et Papa, et majori parte majorum quae aderant
per- >
pceiiiienliain egil, audiens uominos cardinales, quo- sonarum penitus abnogassel, et tesles produxisset
ruiii pnnciiiales favisse reo, et evidenter eliam fo- qui d lalia nunquam crediderat, nuuquara docuerat.
visse constabat, super auditis objectiouibus sese Alillc muitum confidens, et amplius forsitan quam 2-S~
promittere judicaturos. postea voluisset, quia negare non polerai se ce-
/(f 4. Ingredienlibus vero nobis consistorium, prima gasse II Quidquid tunc dixerim, modo,
^ ait, « hoc
die cum magnorum voluminum corpora per clericos dico. » Ego vero suspirans quod vidcrem graviter, ^ ^-
suos Piclaviensis fecisset affern, et ijOS paucas au- coram lantis judicibus paulo mihus impuae lanta
ciorita;cs Ecclesise in sola schedula haberemiis ;
prssumi. « Ergo sicul re.x, inquam, vestium diclum
occasioce accepta caliimniabaDtur fautores iltius et aedictum habetis ? »
hoininis, quod decurtata teslirnonia proferremu^ 6. Ei factum eat, ut

disputantibus personis, quK- ^7
cuni ille codices integros exhiberet ; ubl possel fn- aderant, super primo capitulo prffidicto, occurreret
leiligi, quemadmodurti verbis pro|)Ositis pi-a!cedeulia secunduni, profitente priedicto episcopo, quod nec
'/i
ve! sequeniia adliffirerent. Prolatum tanien capitu- unus Deus, nec unum aliquid sint lies persouaj,
Jum de ejua codice in ha.c vorba : « Gum dicitur "I iicet ires person* sint uuus Deiis, iU est, una diviiii-
i)eus, lortinet ad substantiam, nou quae est, sed ' laie ; et sinl unuiri,
uno. Et adversiis hoe id est, 2^
iia cst. • Quod dum alii atquealii clamaiites aucto- capitulum diulius esi disputatuin. postquaiii sug^ê-
leiii argueixnl, et adversus cum adhuc tergiver- reiite sanclo Bcrnardo, et domino i>apa praeci-
smitem iioii imineriio cansarciitur , sanctus Ber- pieote, ipsuiii (aiaiii
cora-cuin priorc litleris est
uHidus dd Episeopiiiii ail ; • Qiiid iieeosse est circu ineiidatuin. (Jni cvideus safs opposila est iiucioritas
liujii&iiiodi verba ijiutius iiiinioriiii '*
Non aiiunde Atlianusii iii lii.c verjia « Supernarura viiHiiui i.
•
« R
f (. I^ |{
ppocedit .scaiid'ah liujus onô, iiisi quod plurcscre- ca riMiiia uiium liia, et i.ria uiiuiii es.se coulirmant. •
dere vos cieduiil, ct docere, qiiod divioa esseiitia .Sequenii riie codices laiiios allulimus ad dispiiia- ^^)
vel iirttura, divinilas ejus, saiueulia. boiJilas, ma- tiouein, ut ol)siupescerenl_fauiores Episcopi, et a
591 GAUKRIDI KPISTOLA 592
iiobU audirent, quia ecce sclifdulas mn haberaus. i» tis. Offerimus ergo el nos vobis noslram confessio-
Faciebat Episcopus in libris bcaJi Hilarii, et de nem, ut non de parle, sed parlibus judicetis. Te-
a>
corpore cauonum in quorumdam Graxoi'uum epi- netis confessioDem liorainis illius scriptam : conve-
slolis vcrba niinus iutelligibilia, pi-a:sertim in tonta nit ut tenealis et nostcam. Verumlamen ille vobis
fcslinatione, et in lanta ac tali multiiudine iecii- sub lioe tenore tradidii suam, ul paratus esset cor-
lari : pec deerant qui pro eo ae opp onercnt, licei. rigerc, si quid vobis aliud vidcretur: nos bujusmodi
\i paruni iWUige ntes. Addita sunt eodem die capi- condiiionem penitus excludentes, sic vobis noslram
luiaduo prioribus, et littcris pariter commcndata, offerimus, ut noveritis quod in hoc sumus, in hoc
quod personales proprietates, et aitcnarum rerum V/ perseverabimus, nihil penitus mutaturi. » Quihus
mullitudinem copiosam cpiscopus idem vcraciter sine cunetatioue dominus Papa respondit, et uni-
essc sine initio profiteretur, quarum tamcn nulla versis qui miserant cos, renuntiare priEcepit, quod
Deus esset, nuUa a Deo. ab eadem confessione eorum in nuUo prorsus Ro-
- •
7. Quartum fuit capitulum, quod natura divina ^/^ni'""* Ecclesia dissentiretl et s|star e visi fue rant
uaturam non suscepit humanam, sed persona Filii aliquipro p ersona, sed non siabaul aliquatenus pro
U^Sft naturam nostram suscepit, conira illud beali Gre- doctrina. Inde fuit quod in insigni palatio, cui no-
— •
gorii; « Quia venit ad nos calceaLa divinitas hunia- " nien est Thau, ecclesia universa conveniens, et in-
nilate : Et beati Augustini in libro primo de Tri- terrogatus episcopus Pictaviensis, capitulis singulis
nilate : « Ergo quia forma Dei accepii formam libere renuotiavit, hiec eadem verba loculus : » Si
{? servi, ulrumque Deus, et uiruraque homo. » Iteni vos aliter crediiis, ct ego ; si aliier dicitis, et ego ;
cjusdcm super Evangelio Joannif., in Traclatu se-^si aliler scribitis, et ego. » Ibidem dcminus Papa
ptuaeesimo quinlo « Semetipsum ezinanivit, et
: auctoritate aposloUca, de assensu totius__ecclesiic
homo, elc. Quis nisi idem ipse Ghristus Jesus T Sed quse convenerat, capitula ipsa damnavii, districlo
bic jam sunt orania ; et Verbun: in forma Dei, qusc pnesipiens ne eumdem librum legere, vel transcri-
accepil formara servi ; et aninia ei caro i.T forma berc, etiam sic reprobalum, quis auderet, nisi prius
servi quae accepla esl a forma Dei. » Ei Leo papa : eum Roniaoa Gumque respoa-
Ecclesia correxisset.
6IStJ"~ 6 Suscepii nos illa natura, qua; nec nostris sua, deret Episcopus Ego corrigam ad arbitrium vc-
: «
lu nec suis noslra consumeret. » Exindc poslquam strum, » « Non vobis, ait, h«c correclio coramitte-
diutius disputatum est, sub eo tenore discessum esl, tur. s
dicerent domini cardinales, « Quia ecce audivi- i"/ 9. Erant el alia quse in scholis suis dicebatur au-
ul
mus quae proposita sunt, deinceps jud'.cabimus, qua- g diloribus suis frequenler idem episcopus tradidisse,
^T liier debeant definiri. » Quod verbum eatenus mo- licet nos dissimularenius ;
pro mullitudine tamen
vit corda mullorum, ut sequenti die apud sanctum scholarium, qui testimonium perhibebanl ab'eo au-
— Bernardum convenirent archieplscopi decem, epi- divisse multoties, hae coram omnibus scissse et di-
seoporum quoque el abbalum, ac niagistrorum plu- scerptse fuerunl chartas, quse dicebanlur ejus sen-
rima mulUtudo. El quia judicium sibi soi: videban- tenlias coniinere : quin igne petito ad comburendum
lur 13'^* reservasse, quos novurant fere omnes eas, dixerunt quidam suflicere si scinderentur. Quae-
errantis quam erroris fautores ; providere

polius nam fuerint illa capitula, nec ium scire curavi, nec
cum capitulis illis Gilleberti epi-scopi, simj^^^mc scio. De cfetero super capitulis aliis, de qui-
opQrlere,
scirent plcnius unde ju- bus mandatum vestr» Diguationis accepi, diligenter
et fidci symbolum niitti, ut
diearent. Scrips^ruiit ergo capiluia loiidem quam considerans in libro Glossarum Psalterii, quas ideni
Ji^
expressius polupre, illius verbis suau. confessioi.em Gilbertus Porretanus^ composuit super vcrsum,
contrariam in omnibus et per omuia prouonenies, Adorare scabelkun pedum ejus {Psal. xcviii, 5), ila
fluara de communi omniurii convenientia non sine acriplum invcni « Caro de terra est, et do carne
:
niulta deliberaiione dictatam judicaluris facefo-il >iariaecarnem accepit GhrLstus. Ha-o sine impieiate
exliibcri. Nec tauien vertDanlur, ne cnnjrarium ali- " adoralur a nobis, quia nemo carnem ejus spirituali-
-37
qoid judiMrenl : sed crcdebant, nonnulios eorum ler luanducat, aisi prius adorel. » Huc usque verba
ad hoc lenderc, ut siue aliqua defuiitioue coiicilinm^^sunt Augustini. Quibus conlinuo addidil Gilleberlus
Jj^ solverelur. Propter quod eidem scriptura), quam (iciipratioocTi frtjod -^st, adJiiamentura eorum : ,
nevJSiimam vobis milliraus, subscripta sun. u^- « jston illa uico adoraiione, qua; lalria est, quse soli
mina iingulorum qui aderant archiepiscoporum, Crealori debetur, sed illa, quse in dulia diguior est.
episcoporum, abbatum ei raagislrorum, de cou- Dulia enim adoraiio est, quffi etiam creaturse exhi-
seusuct convenientia universorum. betur t quse duas habel species, unara quas homini-
3/ 8. Et clRclfp sunt tres persona; episcopi duo reve- bus indifferenter , aiteram quae soTi humanitati
^ Aulissiodorensis, el Milo Mori-'!!/^Christi exhibeiur. Glossarum ejus
rcndissimi, ilugo In lioro eiiam in
»eBsis, el Sugerins ^bbas Sancti-Dionysii, qui eam- Epislola sancti Pauli per illum locum, Proptcr
dem scripturam domino Pap<e et cardiualibus prae- quod ^cus e.mltai'it Ulum, etdedit ilH nnmen quod
^C sentarent, ctdicereni eis : t i*ro vcstra reverentia csi super omne noinen {Phitipi). com- 11, 9^, ita est
minui dignos acceptione sermones ,

sustinuiiiius mentatus : « Quibusdam videlur hoc nomen datum
daneo tandem audivimus quod de eis judicare velle- hommi : quod nulla rallone convenit. Hoc enim do-
.w/^rw, (s«v'it
593 / DE CONDEMNATiONE GILBERTI I»ORRET. 5'3'i
num'esse Filiura Dei, lioc nomen esse Deum quod « quam remaudeam loqiii : Ego ila adoro scabelljm,
noQ per solam appellaiionem, 13^3 sed per oatu- sicut et thronum.lEgo nou intelligo aliud sedentem, i
ram superorane nomen est, quoJ uon post passio- et aliud scabellum, sed totum iii Gnristo throiius
j
nem suam, sed potius a Palre, a quo iiabet omnia, est. Quomodo sit nescio, et taraen credo quod sit.
cum generarelur, accepit. Boc ergo non' homini da- SufGcit mihi scire quod scriptum est, quod credo :
tum; nisi forte^^quis dicat, per adoptionem(pmhe fideles dicimur, non rationales. »
j
^ j datura : sed adoplivo Deo non fleciitur omne genu, 11. Contra capitulum quartum, secundum quod S^
"^ jf nec e»t in gloria Dei Patris ; nam nalo ex Deo hoc prsiscripsimus, sentit Leo papa scribens ad Flavia-
J^ conipetit. Dicit lamâ Aposiolus fDedit illL nonien num episcopum ita : « Hoc, inquit Apostolus, sen-
t etc. Quod ideo dicM] 'îlif! natus accepit ut pei' cru- tite in vobis, etc. usque in gloria Patris {Philipp. ii,
cera raanifestaretur, quod a Patre, dum generaretup 5-11), assumpti non assumentis proveolio est quod
y/accepit. » Horum ergo capitulorum nihil ejusdem dicitur Deus illum exaltat. Idem scienies, quod
: sf
concilii tempore audieramus, Eihil penitus novera- sempiterna Filii deitas nulio apud Patrem crevii
tnus. augmento, prudenter advertite, quod nec cui dic-
^ 10. Videnjur autem his contraria hasc quse se-

quorum
tum est, Terra es, et in terram ibis {Gen. iii, 19;,
B eidem in Christo dicitur, Sede a dextris meis (Psal.
quunlur in scripturis beali Leîs papse,
V auctoritatem sacris cauonibus contirmatam oplime cix, 1). » Idem ad Constantinopolitanos : Dicant <i »t-
novit vesira Diseretio. Dicit enim in sermone pa- adversarii verilatis, quando omnipotens Paier vel
schali : «Non sic crealura ia societatem sui Crealo- seeundum quam naturam Filium super uuiversa-
ris assumpta est, ut ille habilator, et illa essct babi provexit, vel cui substantise cuncia subjecit; deitas
laculum ^'Ted utrumque Deus depolentia suscipiea- enim Verbi par in omnibus et consubslantialis est
tis, uterque homo de bumilitate suscepii? In utraque Pairi :|sed minor erat provehente qui crevit.iln aa-
igitur natura idem est Dei Fiiius, et nihil esl alte- tura homiuis accepil a Patre, quod in natura deita-
'5/ rius nalnrae, quod non sit ulriusque. » Item : « la tis eiiam ipse donavit. » Item ad Lecnem Augustum, (r/
nullo divideules vislbilera ab invisibili, corporeum et ad Pateslinos : « Exaltationem qua illum exalta-
ab incorporeo ,*ei Verbura in Chrislo hominem, et vit Deus, et donavit illi nomeniquod estsuperomne
•''-'
Gnrislum adoremus in Yerbo, • Et inlra : < Ulrum- nomen, ad eam inlelligimus 83*4 pertiiiere for-
que fideliter creditc, utrumque fideliter adorate, et raam quae ditand? erat taiit» glorificationis augmen-
in unitate Yerbi et carais non sit uxla divisio. » to. » Item : i * QuidquiJ ergo accepit, in tempore t2
/7? Idem in Sirmone de Natali : « Ab illo tempore, quo C secundum homiue; i accepit, cui quaj non habuit,
Verbum caro facium est, nec Deum illum sine hoc conferuntur.'Form i aulem servi in 5,'lori* divinw,
quod homo est, nec horainem sine hoc liceat cogi- potestaiis evecia est ex qua Chrisius
: nec inlerest,
tare quod Dcus esl,' cura nihil assumpto divinum subsunlia nomiuetur, 'vel adorelur. » Hieronymus <^
nihil assumenti deessel humanum, Ncc enim divinis in Breviario super Epistolam ad Piiilippenses » Si :
humana prsejudicant,Qechumanum divinis : ipse est ita Sumptus iioiiio humiliari dignatus est, divini-
S¥ caro qui Yerbum. » Idem ad Flavianura episeopum tas, quae se humiliare non polest, eum qui humi-
> Sententia est Joannisaposloli et evangelistae : Qid liatus fuerat, merito exaltavit. Sed et illi donaium
solvit Jesum ex Deo non est,et hic est antichristus. estQomen, quod ante non habuit. Unde recte locus
(/oaw.iv,3.) Quidautemestsolvere Jesum.Qisihuraa- hicsecundum humanam.naturam intelligendus est. »
,5T~nam a Verbo separare naluram V » Augustious in Idem super Dmj Dominus Domino meo :'^ Islum tfy
Definitionibus ecclesiasticorum dograalum (164*) : locmn Salvator, in Evangelio exposuit, dicens Si :
HomousioD Patri et horaiji adoratur ab Angelis et

« Christus est, inquil, Filius Dauid guomodo in spiritu
omni creatura, sicul Pater et Spiritus sanctus non ; vocat eum Dominus? Matth. xxii, 43) huic Domino,
homo propter [al. pra;ter] Deum, vtl Cbristus cum cui prsecipitur ut sedeat^ft Deus enim tion sedei.
q
/2 Deo, sed homo in Deo,et inhomiue Deus,') Idemde assumptione corporis sedet. Huic erge prajoipi.î' ut
, tt^l
Preedestinalione sacctorum « IUe horao uS a Verbo : seileal qui homo est, qui assuinptus est. » Augusi i- T,j -
iw unitatem personae assuraptus Filius Dei unigeni- nus contraMaxiraura : « Donavit nomen, etc. Ho-
illi j^j
tus essei, unde hoc mcruit? Nam et ipsum DomiQura mini doriavit isla, iion Deo.'Ac deinde in qua forriia
glcriee, in quantum homo factus est Dei Filius. crucifixus est, ipsa exaltata est ; ipsi donatusn est
pr»destinatum didicimus in Apostclo. PrKdestinata nomen quod est super omne nomen,'noinini Chrisic
ista natura; huraanie tauta, tam celsa el summa secundum carnem raorluo, resurgenti, ascendenti.
subvectio, ul quo atloileretur allius non haberet. » Donatur enim noraen quod est super omne noraen. » ,
Hierqnmus in Breviario Psalmorum super Adorate

y? Hiei 12. De cajtero, ut epistola finem deinceps soriia- -^»
scahMlum pedum ejus « Licet quidera assumplus . tur, si placuerit vesirae Discretioni super priori-
sit honio, et ad comparationem Dei ownis creaiura bus capilulis quatuor plemus edoceri, in sermoni-
scabe)'um pedum ejus est ; tamen hoc ipsurn sca- bus beaii Bernardi super Cantica canticorura dili-
beilum sociatum esl DeOiEt^^M*^!^ ^"° videte geniior de eisdem disputalio continetur. Optaraus 4/
AuausHai el oranius, ut bece semper in Domino valeal vesira
(I64*i Hic liber non est : tribuiiui
"enacdij / PaternJtas. Recommendamus vobis fratref» nostros
5'JK ^'1 ^GAU FKIDI LIBELLUS 5~^ (p 5»6
(Je Fossa-Nova. Oe prosperiuie vestra, ei sialu « el ia ecclesia beati Petri incendio cclebri concrc-
Ecclesi* swcwe cerDtudiHem saiis vellemus audire. mAvit, ajiostolica auctoritaie hiereiicum ilUiiii Ac-
a 13. Va pertecia eral episiola haec ab eo, cui tra- 7/ nuntians.

dita 1'uerat ad scribcndum, et eccc eadem hora vo- quiilam cardmalis
Nain el aiite
et legatus
plures iimios
Koiniinie
veorrabihs
Eeclesiai,
luntae Domini fuit, ui mibi occurreret qiioct votebam. Cono noitiime.reguraris «uondain eauonicus ecclesiaj
Ab allcro si'quideni fratre, pnusauam nubi prifsnns Sancii-Nicoiai de Arussia, Tlieologiam ejus, Sues-
eputola reddcretur, soriptura a|ia diu tjuiesita, ]am sione conciiiuiii eelebrans siaiiHter conurcniavf;rat,
ponltus llei&peraiili mihi exliibiia est, i;uam super ipsum Petrum pruesentein arguens, ei eonvictum de
eisdent capllulis anie annos pene quatlrigirita cdi- 7^ba;reticB prayilate cqndeniijans. Uiide veslro si
dcram cum ipsp smbolo. quod domioo Papa; et Ro- piacuerit dcsiderio, per libilluiu de viia saocti &er-
manse Ecclesiae ex"parte decem archieplscoporum, nardi, et per ejus epistolas inissas ad curiam sa-
el .bmnium episcoporum pene, qui in illa adliac /7 tisfiet. luveni tarae;k In Clara-Valle libellum cujus-
die Ueniis inveuti suni cum abbatibus maximis dain abbaiis Nigrorum monachorum, c|uo errores
atque piurimis, et masisiris scliolarum, ei sub- - ejusdem Petri nolantur ; quein et olim me vidisse
scriptis nonniaibus singuiorum , per superins me- " recordor ; sed a multis anuis, ut custodes ILbrorum
moratiis persuiiss fuerai prffisentalum. VJnde satis asserunt, studiose quKsitus ljr|inus quaiernio don
(--'i
eisulians, illaju quoaue scripturam adjiciens huic^^^^potuit inveiiiri, Propter quod proposili noslri esl
episLola). tanquam eharissimo domino meo vobis in Franciain destmare ad nionasterlum, cujus abbas
utramque filiali devotiDac Iransraitlo. exslitil quTeiimdem libruiii cortiposuil : et si reCu-
7^ i4. Audivi etiam, quod super daninatione Petri perare poiero, trariscribi facore codlceai totum, et
Abaelardi Oi]igeniia vestra deaiderei plenius uosse miltere vobis. Credo enira quod vesirae ihqulsitioni
siiriililer veriiatem, cijus llbellos plfe memoriai suffiijere debcat, uL cognoseatis, qtlfi, quBinadmo-
(inmiuus Innocentius papa secimdus in urbe Romi, duni, quare siul oondemnata.
EJUSDEM GAUFRIDI
GONTRA GAl'ITUU lilLliERTl PICTAViENSlS liPlSCOPI (17G).
Vill^ft 1. (juatuor quejdeni in nis schedulis ca-

f»
3. Itaque eodfin anno descensurus io Gnlliam,
pitula, lector, inveiilBs, quae ininagiianiiperecelesia causarn disttilit ; i-t ParisiiTS racl:i est sfciinda idtei;-
jpi-obala et rc;irot)aia simt , :amiuam inuniiestie re- rogatio de eodem. Agebtmt ijuidam [troêo, quidam
pu^nantia v«itali, nec ciiilibet ver:lali scd ei cujus pro lidei vc fiialet miixirne ClarEe-Vallis revereiv-t
injuriam dissimuiare.ioiilicuit; quud ea vel niaiime ilissimus Abl>a9 : sed camius fortfe vidiJjiliir simptioi
fidei ca!h'.;iic<e obtineat fuiiQamculum. lli sunl panes nariatione conteiitum, quod ad person.is periinel,
absconditi,quos oelebnsiilo maaistef ; POrre ta a&no- silentio pia?t?rire. Ibi qtioqueet objecia negavil, et
taine,nomiae GiUeberlus; suis non parvo temporc testes prolulit suos oIub dinciptilos, tunc doepi-
discipulis venditar;-it nec pûcos eorum furtiris
: scoposi quod nihil talealiquaiido dooulsset; Scrlpse-
Inebriarat aquis, prjeseriim animos juveniles novi- rat autem itbrumsupsr tr.ictatum fioetii deTriuiiate
tate gaudcntes ; fiiie cldve; quce Cliristus est, in di- satis Ctimmeulitie curanientatu», iibi copiose qilidetn
vin;i5 paginas irruenies; sine bpirilu, qui soliia ea praefatos errords dissemiiiarat : iduribus tamen
uovit, scrutaiites ipsa etiam bIU Oci. Intcr ejusmodi locis, .sinuosis oujbuSdam vohiiniiiibns oaput coiite-
nova dogmata celabar.tar; sed ia iacerri aiiquauuo gmis scr|ieiitinum. Posiiiiattis ituiic libruiii, ad lua-
I»
prodiere. " num sa hHbere negabat : nec facile eral pr^seriiiTi
2. Horrebant Catholicoruin a.ires profanam novi- ob discussioiiem a suis eunl discipulis obtiiifre.
tatem, el eo usquc zeliis prorupil, ut priedietus Prolalse sunt tariieii particula' quaeiiam , sed, iil
Giiieberlus, jam tiinc quidfcm Pjctaviensis episcopus, poterat, etiam manifesUi capitula detorqueh.Ti, non
in pr?'3cntia summi poiuificis Kugenii terlii super parvis in hoc pairociniis tilens : dcinum jussus est
his puljaretur. Elegit auteni neâro omnia, etiam summo Pontitici integrum iiiillere corpus libri.
quse Pieir.vis in synodo mi manifesle arguobalur 4. Faetaque est inquisiiio tertia in urbe Remo-
fuisse CQufessus. Iuler negandain tanen aiifracluosis runi, ubi priPdictus papa inagnum eodem aiino oon-
quibiisdam, more suo; verliorum caviilationibus cilium calebravit, congroaaiis qiiatuor regnorum
litebaiur : ui facile Yir apostolicus animadverteret, episeopis, Galliie, Germaniae, Angliai et Hispanix- :
prGrsus aliquid apud eum de anaihemate Jericho ubi jam nissiniuiaiidi facullas nou fiiil, ci^mex pr»-
latilare, priis litleris evidentius afgiieretur. Soi el ipso,
paraiis sibi patrociniis factus videtur audacior, ut
(jb5) Ex manuscripto codice Lofigi-Fomis. «X lioc dt^difairiretiir aiiiplitis difiiieri, quod lan'e
597 CONTRA lilLBBKTllM PORRBT. 598
tempoie (locuisset.liaqupquidqiiid semel et si>cundo » expressionis assignans, 'quod in liomine quidern,

._...« :..j:„- „i .,.-.:u _.: ;.„ aûadantla foriria'
coram tauto judice et lesilbus laniis negaverat,
.
im- ^î niultaB sini proprietattss,
padeiiii lemeritate professus, hoc lamen addere unius, ul piila scpienti» : in Deo autem singularilas
cautiis fuit, paratum sese ecclesiastico sensui posl- ipsa veram faccret liujnsmodi eiiuutiationem. Et Dei
psnere suum; nec couluraaciter velle iii eo pcrsistere quidem sese in co coastftuebat, ut hac torma sub-
qiiod di.iisset. sistcrei ; Ibrrna; auteui ipsius in e^j niagfts, ul no;i
5. Diseepiaium est aliquanlis diebus, quod ibi hwc aliquo, sed liac essel aUquid, id est, Deus. De
quoque, elsi pauci aduiodum pro doclriua illa sia- quo quidem super Tractalum Boelii, imo
capiluln
reni sed plurimi pro persona, satagentes exc.usare non exponens Boetiuin, sed Boeiio se
potius cuntra,
opponens, scrtpserat In ftt»nc moduni a Sicut non
el extetiuare dliam qiiae non probabant. tjiidi^ et :
coaclus esl zeius Ecclesia; cisalpinse, securtdum piws- est, quo Deus sU, nisi sola atque slmplsx essentia,
dicti Clar*-Valiis Abbaiis Sabam doctrinfirti, adver- id est otrtffa ; sic nott est uUde «8«!* ipsa sit, nisi
sus eadem capitula fidei sna' Symboluni edi-Te, quam qtioniam ea siinplex et solus Deus esi. Unde etiam
expressius potuit, obvians hls qiia; dicebantar ab usus loquenrfi «st,m de Deo dicaiur, i:on inodu,
illo. Demum et a summo Poutiftce abjudicatis oni- Deus verum etiam Deus esi ipsa essenlia. Recte
esl,
nibus. limcns ijje ac pavens, itl_confiiiUini audienlla, Utique. Sl enlm qui noii modo sapiens, sed ctiaui
ore proprio, hls, qu« protessus fUerat, abrenan- coloratus, et magaus, ei muita hujusrnodi est. ex
tiavil, ei singula quaiqiie rofutans, promislt ."êse sapieiilia; prie caeteris abundandadlcitur, Tu quaotus
iiiliii tale deiiiceps aut scripturum, aul diclufum, quanius, totus es sapieiilla; tanquam nihil aliad sil,
aut etiam crediiurum. 1396 Porro volumen illui), quod sibi iftssa eonferal, ni« sola saplentia. IVfHtio
iu quo manifvsta esset inventa iniqultas, leclilari proprius Deus, cui diversa uon conferunt ut sit, di-
de csiHero a'it iranscribi, sub excommunicatlouis citur ipsa osseotia, et aliis nomvBibus. m Idem : « l!t
pueiia suinmu;) routifex ajiostoiica auctorilaie proiii- Detta est Ipsa divinitas su a. iDsa sua sapicoi ia.
buit, hisi "orte Romaaa Eoclesia purgaiuni ilUid 7. » Diviuiias in Patre dlcitur ssse, sicut essentia
edercl et ctfrrettiUn quod quidem necfactam Uu-

: tn eo qtti vjre est.
diviinus, upc S|;fenatnus aliquando faeiendiiin. Quia 8. « A!''(ia'. parvuli sensu aiidientes quod Deus
tamen mul torum a/huc scholariim corda vifientur \ est slmplex, ipsum ei quaecamque de eo iiomi-
cum quo semel imputa suni servare odorem nec ; num divfrsiiE e dicunlur, ul Deus, unus, aeter-
dcstiterunt, eo uliquo perniciosius sibi, qiio oetjul- twxi, persrma, principium, auclor, Patcr, Kilius,
lius, iuierdlcias (laginas lectiiaie: erlt forsilau hon C ««'"eîo oUuijuSmod! alia ejusttern naiur» cjus-
ioulile, si ad correctionem praesentllira, ei fulu- dfeiunofi rationis, esse iia accipiunt, ut esseutia,
rorum caulclam, ot ipsa pariti^r coiifulari orfofis qua> dicitur Dhu4, *it ei uhitas qua unus esl, ci
capituli, queiuadniodnm aticior eorum suo il|a ore »tornitis qui aîernus ezt, et slmitiier csetei-a,
piofessus, suc rieprehensus esl iiiswiusissQjibeilo ;

et e convcvso : ISiff ipse etiam Paler sit pa-
ei sanetorura twtimonia Patrnm', quibus cohfntata lei-nilas, ct ttuus umias, e\ aetemus aeleriiiias, ei
siuil, aut eonfuiari posse vidintur, in meiiain pro- cohvcrsim.

feramus. 9. « Qujero, an Pater el Filius el iSpiritus
DK CAWTIJLO PRIMO. Sanctus prsedii-eniur snbsEatJtiallter i^ diviniiaie,
e.inilium melorum hoc erai. Forma priuebalilr td est, de illis qui qhoniam sola dtvraitate suoi
in L'e6, qua Deus essel, et ijja; uOn- ossct Ooii» : ul id quod sunt, noil modo Deus, vennrt etiam rti-
humanitas homini!. forfna est, non qyte sii, sed qua vinifas apficttar.luf.
sit Jjomo. Hauc vero formam sive osturani divinam, 10. n Pnier veriias, id est, rerus : Hem FHius
quafn, ut diximjs, Deuin esse negabel, diveriis veritas, id esi, vftrus : Spirftus smctus vent.i«,
appetiari noininibus; dJvinHaiem, raagritadiitem, n !d wt verus; «t cofk-clim Paler, Filiu^, et Spiritus
bonitatem, rerilaiem, sapieniiatn, omurpoientiam, sinctus rion sunl tres yeritattes, wd snnt tina
qua videliciH uiia fovma, non modo Deus, Sed et biiigulaiivor el simplhitcr veriras , id ssi, unos
magnuf/, el verci* o«set, et bonus, ei sapi«n», et Tcrus.
qu*4ue siinilia : eo riempe Creatorem a eienturis 't 1 . n Qfti homo esl, ul Plaio, <et Cicero, vel
differie ooniendens, quod illa; quidetn fonni» sub- Tiiphrd; rel, qui Deus eisl, Ut Pater, vel FiKus,
sistereni plnribus, ipse una. Vniie et ejusmodi eiiun- Vfl Spfrifus sancius; quori dici!ur ittoruni quili-
lisiioues : Divinalis est Deu«, s?pien'.ia, veritu?, bei esse honio, el isioruni quilibel esse Deu&,
magnitudo, bonitas^ vel omnipot<?<itia Dei est Dous referinr ad snbstantiam, nen quai esi, sed qua
ipse ; si de siiuplicissima illa excellentissiinuaue est.
nalura scrmo iieret, lalsas esse omniiin, lam impie, 12. .' Cum dicitar Deus, Deus, Dous; priniuni
qaam liberc aiisns est protiteri. Porro csiiversas de Patre, pecundum d^ Kiiio, tertium do Spirilu
carum: Deu.^ est verilHS, Deus est sapienlia, caiie- sanclo, eorum quidem, qui sunt Deus numeratio
rasque ejusmodi, eniphajcas esse Iradehal, ac si de faca esl ejus vero, qua suni Deus. repetilio. »
:
horniue diccrttur. Tu quautus quautus, toiiis sa- 13. Jam si exposiwMem audivinius, ne forte
pieuiia es : ro sane propriam niagis in Oeo liguram sit inlidelis, ipsuin consnlamus anctoreir. For-
UAUFHIDI LIBSailS 6(1»
599
sed quid velU inlelligi habeniis Dei, habilteque bealiludims diversam co-
jrara qulpifw nomiiat,
mauifeslius exprinut, dicens : « Divina substaDtia giles csse substantiam. Nam si extrinsecus acceptum
sinc maieria forma est atque ideo unum est : et putes, praBSiantius iri quod dedcrit eo quod accepe-
csl id quod est, reliqua eaim non sunl id quod sunt. rit exislimaie possis. Sed hunc esse rerum omnium
Unuir quodque enira liabet esse suuin cx his, ex prieeellentissiraum dignissime Quod si
confitemur.
quibus esi, id esl ex pBilibus suia : et est hoc atque natura quidsm idera est, sed ralione diversura cum ;
suse conjunctie; scd noa hoc de rerum priucipe loquamur Deo, fingal qui polesl,
hoc, id esl, partes
vel !ioc sir.gulatiter. Ut cum homo terrenus constet ex quis hiec diversi conjunxerit. Nullo modo quae sunt
aniroa corporeque, corpus ct anima esi ; non vel t&9S summa bona, eo possunt essc diversa. Atqui
corpus, vel solum anima. In parte igitur non est et beatitudinem, et Deum, suramuni bonum esse
id quod esu Quod vero non esi hoc atque hoc, coUeglnius : quare ipsam necesse est summam esse
sed lantum hoc est illud vere esl id quod est

; beatitudinera, qua? sit summa diviiiitas,
ct est pulcherrimum, foriissiraumque quia nullo 16. « Ergo, et ioter surainam beatitudinein, quio
,
niiilur. Quocirca hoc vere unum eat , in quo est sumraa deroum discernore cura et si
diviniias, :
nullus numerus, nullum in eo aliud, prjeterquam quod ei duobus sit sumraum

piacet, edissere nobis,
id quod esl. Neque eiiim subjeetiim fiori potesi. O bonura, cum sumraa bona a se diversa esse non
Fornia enin» esl, fornia; vero subjectse esse iion possint. Durum enim videtur asserere, suramam
posswit. Nara quod cseierae formae subjecta; acci- bonitatem, qua bona sunt orania, etiam ipse Deus,
dentibus sinl, ut humanilas non ila accidentiii aiiquid esse non bonum : sed ne hoc quidem facUe
sascipit eo quod ipsa esl, sed quod maieria ei admittendum puto, inter bona media aut infirma
siibjccla est. Dum enim maleria subjeeta huma- boiiilatem hanc numerarj (168). » Sed consulatur et
nitati suscipit quodlibet accidens, ipsa hoc susci- unicus ille omnium malieus lijereticorum, an vel
pere videtur bumanitas : foraia vero, que est istam blasphemiam praelerire videatur intactain :
sine maieria, non polesl esse s»:bjectum, nec vere ubi etillud siraul attende, non uovam ssse, sed oiim
inesse materiae. tritani et veatilatam, imo et coutriiam et eventila-
Uoc igitur ununi quod soluni est id quod

14. > tam iterum pullulasse.
est, hoc pulcherrjmum fortissimumque quod nuUo 17. « Nucc tene, » inquii, « inconcussa fide,
nititur in qno nutlum aiiud prit;lerquain id quod

; Patrem et Filium et Sj iritum sinctum esse Tri-
cst, quod subjectuni tieri non potest ; farina enim nitatem, et lamen unuin Deum ; non quod sit co-
esl : sanum sapiens Deum esse negaverit 1 Q rum communis quasi quarta divinitas, sed quod sit
quis
ulioquin si Deo diversa oon couferunl ut sit, Divi- ipsa ineffabilis el inseparabiiis Triaitas. Divinitas
nitas autem nullo nititur, ne uao quiciem ; eligat Trinitatis, qu% putatur alia essa quam sit ipsa
quisque quod judicaverit pnelerendum (166').» Sane Trinitas, et propier hanc diei non Ircs deos, scd
in judicio si forsitan h<esitaveril consalat Aagusii- uuum, quod ipsa una sit iu tribus, aut substaniia
,
5^0^,.. nuin. Ail enim : Deus nou ea raagnitudine magnus esi, aul non est substantia (169). » Augustinus est
est, quse non est qucid ipse, ut quasi particeps qui loquitur, et tuam nobis tain diligenter explicat
ejus Deus cum magiws est. Alioquin illa erit
sil novitatem. Responde quid scutias, utrum substan-
niajor quam Deus (i66). » Sed quid
msgiiiludo tiasit, au non, tua hsec divinitas, cujus sola uuiuie
praeiergrediniar viam? ad Boetium revertamur. tres personas dici asseris unura Deura. Quid ob-
« Cathoiicis vero nihil [al. deest nihll] iu differentia mutescis 1 llle parlem utramque prosequitur, utrin-
constituentibus, ipsamque formam, ut est, esse que persequitur fugitantem.
ponentibus, neque aliud esse, quam csl ipsum quod 18. « Si, » inqult, > substantia est, et alia
est opinaolibus, lecie repetitio de eodem, quam quain Pater, sut Filius, aut Spiritus sanctus, vel
enuraeraiio diversi videtur esse cum dicitur^ Deus « ipsa simul Trinitas, procui dubio alia substan-
Pater, Deus Filius, Deus Spiritus sa.oclu$J Yides tia est. Hoc auiera veritas repellit el respuit. Iteni
certe non esse eulholicum, qili in Deo aJiud quideni si non e-^.l substaotia isia divinitas, et secundum
esse formam qua est, aliud vero qmd est opinatur. lianc Trinitas nnus Dciis, quod hajc una sit in
.De forma eniiti superius inonsiraluin est, quooiam trit)us, nou debuil dici Pater et Filius et Spiri-
is sit forma, et unum vere, nec ulla piuralitas tus saactus uuius substantiae, sed unius diviuiia-
(iG7). lis, quae uors est substantia. Agnoscis auleni ii>
quam id sancte atque invio-

15. « Quieao te, vide fide catholica, quia boc verum, hoc firmatum est,
labiliter probes, quod boni summi sumnium Deum quod Paler et Filius et Spirilus sanctus, cum
dizimus esse plenissimum. Quonam, inquam, mo- sit Trinitas, unus Deus est : quia inseparabiliter
do ? Ne hunc rerum omQiuni Patrem iilud surnmuia Euoi unius ejusdemque substantiae, vel, si raelius
bonum, quo plenus es&e perbibetur, vel extrinsccus dicitur, essenliae. NonnuUi enim nostrorum, et ma-
ACCepisss, vel ita naturaliler habere priesumas, quasi xime Greeci, Trinitateni, qu£ Deus est, ma.gn
(165") AugtisU de Trinitat. lib. v, eap. 10. (168) Id., de Consolaiione, lib. in.
(i«6} Stoet. iib. de Trinitate, cap. 2. (169) August. cpist. 222 ud Con<;entiura>
(l6T)8opt. Iib. deTrinitate, fap. 3.
Gor CONTRA GILBERTUW P0RR8T. 602
essentiam utiam, quamunara subslantiam essedixe- « aulem ergo dioere, ut subsilat ei subsit Deus
ruat, aliquiJ inter liaec duo nomiua arbiiraiUes, bunitati
••
suie :
"- ^- •-
aique illa bocitas noa sobstaatia
—
vel iolelligeaies ; unds nunc dispulare nou opus sit, vel potius csseotia ejus; neque ipse Deus
esuQuodsi divinilalem istam, quse aliud existi- sit, bonitas sua, sed in eo sit, tanquam in sub-
matur esse quam sii ipsa non sub-
Trinitas, jecto.
stantiani, seU esseutiaci dixerimus, eadem faUitas 21. « Tres peiôoas ejusdem essentioe, vel ires
consequetur, Si enim aiia est quam ipsa Trioi- personas unam essenliain dicimus : ires autem per-
las, aUera erit essenlia ; quod absit ul Catholi- sonas ex eadem esseniia non dicimus ;
quasi aliud
cua seniiai. Reslai itaque «l credanms, unius esse ibi sit quod essentia est, aliud quod perscna (IISJ. u
substaalite Triuitalem, ut ipsa easentia noa sit Itcm : « Est igitur natura non facta, quae fecit om-
aiiud quarii ipsa Trinitas (170). » nes roagnas parvasque naturas, eis, quas fecit , sine
Quid evideatibus dici poluit? adhuc tamen
19. dubitatione pra^tantior : ac per lioc, etiam dc qua
eumdem Augusliaum audiamus. Onmis substan- loquimur rationabili et iotelloctuaii, quae homi-
tia quse Deus est, creatura eU; et qua; crea- nismens est. Illa autem eaeteris naiura praistantior,
tura non est, Deus est. Quid ergo de ea liicimus, Deus est (174). » Forsitan dixisse dtbucral, Illa
noo qua? est, sed qua est Deus (171) ? » Idem: « In B cieteris priestantiore Deus QiuJ laraen niagnum
est.
Dei quippe forma, sicut non est aiiud Filius, aliud Deo ea e-se, qua est quidquid est ? Item Per ve- : <•
vitaejus, sed ipsa vita Filius est ; ita non ost aliud rilatem, quse intellecta conspicitur; et per bonum
Filius, aliud uoetrina ejus; sed ipsa doctrina ejus summum, a quo est onine bonura ; et per justitiam
Filius est. Aliae quae dicuntur esseuiiae sive substan- propter quam diligilur animus justus ab animo
lise capiunl acoidentia, quibus fiat in eis ve! luagna, etiam nondum justo ; ut natura oon solum ineor-
vel quaniacumque mutatio : Deo autera aliquid me- porslis, verum etiarn immutabilis, quod est Deus,
lius excogilari non potest : et ideo sola est inoom- quanuis potest, intell igcretur, admonui. » Iiem :
mutabilis substaniia, Deus est;

vel essectia, quss (1 Quse vita dicilur, in Deo, ipsa esl essentia ejus
cui profecto ipsiuu essa, unde essentia nominata alque, uatura. Non itaque vivit, riisi vita, quod ipsc
esi, maxime ac verissime competiu « Hkc Au- sibi est (175). » Quid tibi videtur? huicne cre-
gusiiuus. Te vero, quisquis adhuo porrcs esuris dendum esl, singulari utique Magist.-o catholica^
el cepas ^gyptiorum, faieri veiim, qusenam ma- fidei, et expugnatori universiB haereticie pravi-
• is proprie dicatur essentia, quie est, aut qua est tatis, diccnli : « quod est
Natura immutabilis,
Deus. Utraquc enira in incommutabilis est, et forte Q Deus, et vita, quod ipse sibi est » an magis ci :
ei compelit nomea essentiie, qua quid< qui dioit, « non, Quie est; sed. Qua est? » Sed
quid est. iierum atque iterum quia Augustinus sentiat au-
20. Idem AugustiDus : < Ipsa euim naiura vel diamus.
essentia, vel qaoiibet alio nomine appellandum est, 22. a Quid factumest in corde luo, eum dicc.-em,
id ipsum quod est Deus quidquid ilud cst, corpo- Deus ? Magna ei summa quedam subsiantia cogitata
raliler videri aou potest (172). » Itcm : « Sicut esl, quK transcendit omnem rautabilem crealu-
absurdum est dicere, candidum non csse cando- ram (17G). Item : « Diximus, ut poiuimus, uon
rem, sic absurdum est dicere sapieniem aoa esse teraporaiiter scire Filiura, nec .iliud esse Filii scien-
sapieniiam; et sicut cr.ndor ad se ipsum candidus tiam, aliqud ipsum Filium; et aliud esse Filiivisio-
dicitur, KSt9® ita sapientia ad se ipsam dicitur nem, aliud ipsum Filiam : sed ipsara visionem esse
sapiens. Sed candor corporis nou est esseotia, quc- Filium, et ipsani sciontiara vel sapientiam Patris
niam ipsum corpus essentia est, el illa ejiis quali- esse Filium. Deo non alia est substanlia ut sit, et
tas : unde cl ab ea diciiur candidum corpus, cui aiia potestas ut possit, sed consubstantiaie illi est,
nou est hoc ipsum essc, quod caQdldnm «sse. Aliud _ quidquidejus esi; et quidquid ejus est, Deus est. »
enim ibi forma, et aliud color : et utrumque non " Item :» Legitur quidera, Et spiriius sapientite tnul-
iu se ipso, sed in aliqua mole, quse moles, nec tiplex sed retle dicitur etiara simplex. Multiplex
forma, ncc coior est, sed formata et colorata. Sa- enim, quia multa sunt quse habet ; simplex auteni,
pientia vero et sapiens est, et se ipsa sapieas est. » qaia non aliuu quam quod hahet, est. Sicut dictus.
item : Res vero mutabiles, neque simplices pro- est Filius babere viam in semetipso (Joan. v, 26).
priedicuntur subslantise. Deus auiem si subsistit. et eadem vita ipse est. Quid te voluit aliad Scri-
ul substaniia proprie dici posslt, io eo inest ali- ptura docere, nisi utdum legeres esse Deum, el
quid tanquarn in subjecto, et non est siraplex, cui quae inDeo sunt, uon naturam intelligas csse com-
hoc sit esse, quod illi est quidquid aliud de ilio ad positam; sedsecundum compositam intelligas in.
illum dicitur; sicut magnus, bomis, et si quid ejus- compositam ? » Item (177) t Nunc veniamus ad :
modi de Deo non incongrue dicitur. Nefas est ca quie Deus haberc dicitur, quse non possuut non
(170).Id. i6Jd..epist. 120. (175) Ibid., XV, capp. 3, 5.
(171) August. de Triuiiate, iib. i, cap. 6, (176) Id., Tract. 1 in Joannis Evangelium. — Cap.
(172) Ibid., lib. u, capp. 2, 18. VII, 22.
(173) Ibid., lib. VI!, capp. 1, 5, 6. (177) Gennad. inRegal. diffinit.
M74i Ibid., iil). XIV, cao. 12.
303 6AUPRIDI LIBELLUS m
liaberi quffi habere (iicuiuur, ut ait Apostolus; ita « m CAPITULO SECONDO.
et quie iu Ooo sunt uemo Hovii, uisi Spiritas qui m 26 Secundum autein quod evi-
simile cst buic,
ipsoesl.. l Cer. II, 11). Qua- suqI ergo in Deo pa- denlcr ex Arii fonle proeedenSj non unam tautum,
nler reiiui-âinus. Nonne sapioiitia, virlns, lux, quo' Dfus sit, asscrit essc substamiam. Duo siqui-
provideitiia, vita, spleudor, iniago, immortalins, de deiii nomiiiR tradit substautise, designari, videlicet,
una scriliitur ;
Qiii solus habet Immortalitemr Quod €31, el quo esl, essens, atqiie esscntiam :
[l Tim.vi, 16).llnl>eteniin univcrsa quir diximus sicul albuni et aibedinem interdum signilicare di-
qUB ouinia Filius est. Quod aulem subslamialiter citur, cl rein albam. Id ergo quo est, ununi esse in
boiium est, non poiest extiancu; capax esse booi- Triiiitate consentit, formam illam scilicel H natu-
tatis, iuini ipsum tribual cieteiis lioyiiatem. v ram deiticam, matremque, ut iia diKecim, Trinitaiis.
Itcm : « Spiritus sanctus non accipiens aliundo sii- Porro quod hac essentia est, non unum, in Triiii-
pienliam dictus esi spiritus sapieiiliae (178). IIoc tate e=se contendit, sed tria singuiaria qujtida'''.
enim ipsum quoJ subsistit, spiritus saplentia^ esi, tres res uumeraljiles, unitalibus tribus ; quarum
el netura ejus nil.il esl aliud; nisi Spirilus verita- |irimasit Pater, i>i'Cunda Filius, teriia Spir:Ui5 sau-
tis. Una quippft verita.)- unius J[)ei, imo uua veriias clus : idque miraculi docet in beata illa Trinitate
uiius Deus, noii permittil servitium alque culiui-am c.-edeuduni, el iu eo fiJei raeritum omne consii-
veri Dei, creiitura;i[ue coniungi. Dcus solus, quia formam numero unam iu rebu? essf piuri-
tuit, ut
giieruus est, hoo esi, quia exordiiiui non hatjei, Lus latealur. Illius nimirum nnilas ioriuic •oia in
essentisB noinc:i Vfre tenei. -> l!S30ii Deus
Idem : causa ost, ne i.lures dicantur dii, quibus divmitia
autenj iiabet cs.-pntiam, habet sapichtiain, scd quod esl uim cominuiiis. Sic nimiruin tres etiam iiom-
haliet, omnia unus esl (179),
hoc est et ues, si lieri ullo modo hu-
possst, ut una in cis
23. « Deus hoc est quod halict liubet eiiim iclPr- ; mauitas, aat eadem inveciretur albedo. dico
nitatem; el ipse est icternitas- Uoc quoque scicn- autiMu, uua et eadcm numero; non jam ires albi,
duui fisi, quod omiiis substauiia, qua; Deus non neijup tres homines dicereniur esse, sed unus.
esi, c.-eaiura est ol qua'. oreatura aon esi, Deus
; llocciiie Lotum iliud inoffibile sacramcntuni h^c
esl (1^0). » Iiem : Eadcm
« ibi sapienlia quse es- Trinitaiis et uniiatis ratio tola ? vides monsiruo-
seniia, eadera poisntia qu» essonliii : eadera vita aam, ijuie nobis pingitur, imaginem Triiulaiis
qucC essenlia ; el hajc omnia uiium et unus Deus vides, quod fingitur, non plane miraculum, sed
1181). ri:iiculum. 1'pjiiucuntur w luia radice tres rami
24. « Pati nou poiesl, nisi passibllis creataquo Q uui quodainmodo c:»pUi tria corpora subneiunu-
subslantia : quic quoiuam a suinma esseniia, quit lur. ''Una osl, inquil, essenlia, sed qua sunt
Deus est, ut existeret, vosata dc nihilo bsi, intor non qiiif sunt. El qiii dixil, Ego el Paler ununi,
illud de qno iacta esl, et aquo faiaa cst mcdia ; xumu-< {Joiin. X, 30». Uno sumus. dixisse debuer.ii.
ita superioribus alTici poiesi ul proficiat, sicut in- Nequc ouiiii esi unuin aliquid, quod et Patw sit el
ferioriims ul doficiat ('igi!). Filius fî Spiriuis s:iiu:tus. Niniirum sic ruit qui irruit; sic pei-c;!-
goificari cxistinieiur substantia prior, qnam inier se lit (;ui uon vidct. Quidiii .serutator majestatis op-
duo [lares habcaril, i-c si iros sermo signlJieet pri:neretur a gloiuif Hiu'. iiia» eaint, non minus
substauiiam unam, et duos unius substantiii; velul rulicula*, quam si\criicg<c iulerrogaliuues. Cuin onim
cohoe.-edcs (183) i Idem: * Per Mcjseu Seih anj- sic euuniiai'ci quis, Deus esi 1'aier, Deus esi Filiu";,
rase simililudo est : Per Juanneni Filius i'afri icqua- Deus est Spiritus saaclus, uihii horuui concedoiic
lis esi : et quicrimus tertium nescio quid inter Pa- siinpliciter, de quo diceret, percanotabalnr. Piane
ireui et quod naiura noa rccipit (184). »
Fiiiuni i diligens inquisitor : « Si dicis de Palre, aiebvil
Idem : « Deus autsm inimenke virlutis vivens po- Dttus csi Putcr, et hoc sit dieere, Patcr esi Paioi-,
tesias, quaj nusquum non iidsit, nec desit usquam, verum dicis : alioquin veruiu K?se uon poiest. Sic do
se omnem per sua cdocet ; et sua non aiiud quam Filio, Hi: de Spiritu saucto. Nulla Cttini res esi,
se esse sigiiificat, ut ubi sua insini, •pse esse in- nullH substantia, nihil unum, uude vere dici pos»it r
telligalur : non aiileni corporaliier : ut cum ali- Deuscst Pater, Deus est Filius, Deus est Spiriius
eubi si!, iion ctiam miique e-s.so credalur ; cum sauctiis. )< (lude et coujuncUim. i^BJSS Unus Deus
per sua in omuibus essc non desin.iiiuon aliui est Paler et Fiiius et Spiritus sanetus, ne Saballia-
aulem sint, qnam quod esi ipsc, qu» sua suut nus esset, imo ce esse desisteret .îianu?, negabai.
i!8o}, .1 ll«c interim de prirao capiiulo sufhceri.' Invertebai autem quas poteratenuuiiaiiones, nt verba
vidoiUur, coi.verl-^ns, .seutentiain quoque perverteret ipsam.
» Pat;?r ei Fiiius t- 1 Spiritus sunctus uuuiu sunl, vel
(178)Fuig. adDonat. il82/ Claudian. ad Sidou., deStatu vit.'»?.
(179)Isid. lib. Eivm., lib, ix, can 4, (l8:i)Uilar., da.syood.

(180) lirL^g,., Moral. lib. .\vi. (lt)4, Ibid.
(i80)A!i;uin.,DeTri!iil.,!ib, i, <:. 9 e; 14. !l8ji Lib. »111 de Tr'Ult.
605- CONTPA GILBRRTIIM PORRRT. mi
unus Deus, vel una substanlia. Niliil iiorum, » ail,, cl simiie, simili simile pst; et idem ei, quod est
UBquam negaveviiii, Sed cur lioc ? uno suni,

11 Idem, iitem est. Et similis est in IViuiiatc relatio
uiia esseulia, nnadivimtate. Si quis autem sic pro- i'alris ad Filium et ulriusque ad Spiritum san-
«miij«l : Deu3 esl Paier el Kilins el Spiritus sati- ctuiii (it 1'jus quud esi-ideiii, ad in ,",uijd est idein.
ctiis, persouas priedieaus ; Hanc, iuquit, plaue (juod si id in cuuctis aliis rebus nun poiesi inve-
nego. Hiri, facil hoccognaia eaducisiebusaltoritas ;187). u

27. Sic Pictavis in sedo magui Hilarii, congrC'
[igrc- ) 3U. Idem « Quaero an Pater et l''ilius c'l Spin-
:
gaia ecclesia, «iogmaiizavii, quisynodo pra;sidebat : tus sanctus de flivinilate substaniialiter prsdiien-
sic in auribus Kijmana^ Ucclesi»-^ el muliiiudinis lur, an alio quolibet modo. « Et pust pauca : » Ex
episcoporum, quos ad Remen^ consiiiiim aiiosto- his igitur inleliigimus, Patreni, Filiuni, a(T Spiri-
lica eoiivocaverat auclo.-ilas, heui inicr catliolicos '1 iurasunctum non (le ipsa divinitate substantialiier
protilenti non defuere iiiutores \ qiiem laiiie u Vi- dici, scd aliu quodam niodo (l»U\.
terbi, alque Parisius interro&alum siraililer non 31. Aiigustlniis (189] « Crediir.ds unum Deuui
simfiljciter respoiulisse constaljat. Sic usque__hodie esso l*atrem et Pilium et !>piritum sanctum. » Jam
infelices paginie coutinent, e quibus ista proferi- fortfl paiai inverlerp cavillatur : led audiat quid
~
mus. H sequalur. < Patrem vero, cu quod liabeal Kiiimn;
28. « Sabclliani. cum audiiint unius substnntisB Filuini, eu quocJ li iheat l'alrem; i^piiUuin saucturn
(res esse personas, et propier eam, quse ex illaruni eo quoil sil ex Pairo ot Filio. » Hhjc nimirum adjec-
proprietatibus est, diyersitateno, aut Eequalitatem, tio, ti quis prudenter :i.ivertat, prorsus vetaf in-
aul cooperalioncm, aut cuajierniiateni, aut proces- verti: et non nisi de uno Deo palitni' esse sermo-
sionera ostendendsai, inductas esse similiiudines nem.
legunt, sciiicct, vei umus animse meniem. uouuam. 32. Auguslinus : « Consequenter ialeFligitur,
amorem; vei unius mentis memoriam, inlcil^|en- noQ tantum ie Patre dixisse apostolum Paulum,
liam. voluntatem ; vel unius radii spieador«>m. ef Qui soUii kabetimmortalitiitcm; seiideuiioet solo
calorem. et hujusmodi alias : putaist quad sicut Deo, quod est ipsa Trinilas : « Beatus et so-
unus solus est radius, de quo dicuutur .spieuilor et luspotens Eex rcguin,et Dominus i&S''^ dcminaK-
calor; aut uua sola est mens, do qua et memoria, tiuih (1 Tm. VI, 16, 15); quod est unus, et solus,
el iate!!i;£eutia, et volunlas; ita uqus solas subsi- el verus Deus, ipsa Trioitas. Recte, ergo ipse Deus
stens sit, qui natura cum sit Deiis, idcm ipse per- Trmilas iiitelligiiur beuFus ct sohis putens (190). »
soualibus proprietaiibus sit Pater, et Filius, et bpi- g Idem : « Loquendi causa de in?:lfabilibus ut fnri
ritus sanctus.Quos liie erro;' patenêr osteaoit iguo- atiquo modo possemus, quod effari nullo niodo po.s-
rare Jiujus n&mmis, quod est subslantia, niullipu- su;nus, dictum est a (iriecis, unaessenlia. vel tres
cera usum, videlicel, ei quod est, el quo e^t, imc subsiantiie; a iaiinis autem, una essentid, vclsui)-
oomine designari. !ê quis Sabellianus secutus ex stai.tia, ii-es peisonte : quia In latinp noii alitor es-
multivoci.quod esi ensis, mucro, gladius, aul uni- sentia,quam subsiantia solet intelligii (101). » idem :
voci, quod est sol, sol, sol, coiuparationibus, qui- « iu seplimo libro qusesiio, qu« dilata fuerat,
bus et quod cst, ei quo est, id est et subsist^^ns et expiicatur, iia ul Deus qui genuit Filium, uon solura
subsistenlia, iterala signiticatione repetitur, in eo slt Pater viriutis et sapientiie suaj. sed etiam ipse
quod de Patre ei Filio et ipsorum Spiritu praâlca- virtus el sapieniia. Sic ct Spiritus sanclus : nec ta-
mr (185). 5 Hsec de cimimentario sumpta suiii de : meo simul Ires sunl virtutes, aul ires sapienliae;
Ctetcro Bojtius ipse luquatur, ul is poiissimum frau- sed una virtus et uaa sapieniia; sicut unus Deus et
dis impift commenta dissolval. uiiu esseutia. Deinde nuiesiium e.<l( quonwdo dica-
8(}, « Selatio noa faciet alterilitem rerum, de tur uaa essentia Ires person;»', vel, uta quibusdam
qua dicilur, sed, si dici potest persoaarum, Quod ,
Gra^cis, una cssentia ires subbtauiise : et inventain
eisdem fere verbis beaius Augusiiuus docuerat ;

'
est, eloculionis iieeessitaie dici,' ut arujuo uno no-
^"'-oafiteantur, inquies, Ariani noiiiscum, in una mlni.1 cuunliarelur, cum quitTitui', uuid tres siiit,
diyinitatis nalura pluraiilatem persouarum magis quos tres esse coufitemur, Piiirem scdicsl el Fi-
quam rerum e.sse. » iiein Boeiius : t Narn idem Pa- lium et Spirituni sanctum. »
ter, qui Filius, uoa esi ; oec idsra uierque qui Spi- 33. Idera : « Ad hoc ratio" pervenil, . ut sic sit
ritus sancius. Idemlamen Deus est Pater, ei Iîlius, Filius sapienlia dc sapientia, quomodo lumen de
etSpiritus sanctus idera justus idem bonus, iJem
: luniine, Deus de Deo; nec aliud potuinius invo-
niatiaus, omui^ qua; secuudum se polerunt
idem uire nisi ei ipsum esse sapieuliam, et
Spirltiim,
prsedicari Sane sciendniu est, non semper talem simul craues unam sapletitiaii, sicut unum Deuin
eise prffidicationem relativanti, ut semper ad diffe- uiiam esscutiam, Hanc ergo Sapientiam, quod est
rens pricdicetur; ut est servus ad doaiiuum, diffe- Deus, quomodo inlelligimus esse TriQitatem? Non
runi snira, Nam omne sequrile, a^quali a^quale est dixi, Quomodo credlmus : namhoc inler lideies non
(i8S) Corament. Gilbeitisuper Boctium. (iW) Geanad., e-scl, dog.

(1S7) Bbeiius, lib, de Trmitate, capp, 5,6. (190) Aogustiaus, de TnniKite Jib. i, cap. 6.
(t83'i Soeii.iS ad Joan. diac. (191) Id ,\'ii. csp. 4.
o&n GAUFRim LIBBLLUS m
debet b&bere qucslioncni. » Ilem : Jam in hoc t sive visibilium, sive iiivisibilium; non nisi bonita-
libro superius disputavi, npii sic accipiendam esse lein intelligere Creatoris, qui esl unus Dcus et ve-
Triuilatem, quse Dcus esi, ex isiis tribiis, quse in rus; nullamque csse creaturam, quae non aut ipse
nostrse mentis ostendimrs; ut tanquam
iriniiale sit, aui ab ipso; cumque esse Triiiitatem, t3S9
memoria sit omiiium Pater, et inleiiigentia om- Patrem sciiiect et Filium et Spiritmn saacium ,
nium Filius, et ciiaritas omnium triuin Spiritus maiiiCesla sunt testiinouia, nec ullius egeni ml^r-
sanclus : qiissi Paicr non inteitigat sibi, ncc diligai; positionis (i95). »
sed ei Filius iatclligat, ct Spiriius sancius ei dili- 37. Augustinus : « Deus dicilur vis illa inelfabi-
gat, ipse autem et sibi et illa tantum merainerit : liter magna, et inumerabiliter sapiens, ui scri-
ct Filius nec mcniincrit nec diligat sibi; sed iiiemi- ptum Magnus Pominus ct magna virttis ejus.
est :
ncrit ei Pater, el diligat ei Spiritus sanctus ; ipse (Psali cxLvi, 5). Vis ista Deus est, et Deus ipse tria
autcm et sibi, et illis tantummodo inieiligai, ipse- esi, Idera
/> « Omnis mens quidquid scit, amat
;
que Spirims sancias nec raeminerit, nec intelligat scire, Amor non minus quam inter duos est, aman-
sibi; sed meminerit ei Pater, e; intelligst ei Filius; tem, et iiaod amatur. Unus est ergo amborum
ipse auiem ct sibi et iliis, i;on nisi diligat sed sic amor, qui et tertius est. Non aulem potest negari,
poiiu!^ ut omnia illa tria, et omnes et singuli ha- " iioc toiuin uiiam animam csse, et unam animam
beaot in sua quisque uuLura; nec distent in eis ista esse hec tria. Sicut eniin ha;c tria vere anima una
ut in nobis, aliud cst memvria aiiiid iniclligentia, est; sic hoc unum, et hoc alterum, et hoc teriium.
aliud dileciio sive chariias : sed unum aliquid sit, Comparel igitur se haec creatura. tam eminens Crea-
quod omnia valeat. sicut ipsa sapieutia. Et sic ha- tori suo supereminenii sibi, excepto hoc et muitum
beiur in uniuscujusque natura, ut qui habet, hoc supra se ainoto, quod omuis boniias et emue bo-
sit quod iiabet sioui imniutabilis simplexque sub- num, el omnis bonitatis et boni dulcedo Creaioris
stantia (132). » a se ipso est (i96). » i/r^j.l/Ji
34. Idem : « Res quibus fruendum esi, Paler 33. Aihanasitts : <> Hluc mihi neeessario ndeo
el Filius et eademque Triniias,
£i;irilas sanclus festinandum, ut ires unum esse, et unur. '.res esse ;
una quajoaiii summa res est, communisquo omnibus et si noo ratione qua homo sum, taineu auctoriitue
fruenlibus ea, si tamen res, et non rcrum cm- « idem « Supernarum virlutum car- perdoceam. :
nium causa ; si tamea causa. Neque enim facile mina unum tres essc, el ires unum esse dernon-
nomen, quod tantaj excelleniiaj conveniat inveniri stranl. s Sed hic Theologus nosier e ôniia tres
potesi (193). » Idern i Istuin unum verunr,, qui C cjuiileni unum, sed non unum tres dsse demonslrat,
:
soius est naluraliier Deus; non palrem solum, ne Sabelliaaos lorie sequatur. Cseterum ad huae
neque Filium solum, neque solura Spiriium san- noiirum audiat Atnanasium suo Ario respoiiden-
clum : scd simul Patrem et Filiuin ei Spiritum tem » Nee Sabellium incurrimus, ires unum Deum :
sanclumcsiê diximus. >Idem : u Si una iilaessentia falendo; nec tuse perfidia; laqueis irretimur, dum
Palris et Filiiet Spiritus sancii uua esset persona, huDC Deum Trinitatem esse ingenue confitemur
non diceiur. Ad imaginejn nostram; sed, Ad ima- (197). 1) TTi^ c dc rt ^
ginem rnean: nes dixisset, FacianMs; sed, Fa-
: 39. Ex istis Deus esl Triniias.
scientia est Deus,
ciam. Quid igilur? quod jam docemur, unam il- Idem : « Ibienim unilasvere esl Triuitas, el Trini-
lam esseQliam Patris el Filii et Spiritas sancii tas vere esi unitas. Tunc perfecte cognoscemus,
neuilam quidemesse per.sooara. » quod modo salubriier credimus. Nequc euini aliter
35. Idem « Quis in illo uno vero Deo Trinitale,
: animadvertere merehiinur, nisi nunc, quae vera
non solum quod unus Dens csi, sed cUim quod suni faleamur, hoc est, verim, co;i;lernam, iucom-
Triniias esi, naturaliter vcrum est : propierea ip-se mutabilein, distinctam person.s et inseparabilem Tri-
verus Deus in personis Trinilas est, ei in natura nitatera, replentem omnia simni subsiaiiiiali virtute
anus )dcm
est. s : <> Frincipaliser tcne, omnem na- s«a. Unum. simplex, trimuraquc : ha.c tria, unuin
luram, ouae non esl T.-initas Dcus, ab ipsa sancla et hoc unum ires : s^^d non tres Patres, nec trcs Filii
Trinitaie, quae solus verus et ajternus est Deus, nec ires Spiritus sancti. Tres unum, et ununi tres
creatam ex nihilo. Edissere nobis, si poies, qme confiteof. Haec tria unus Deus, et unus Deus htCc
nalura sit Triuiias Deus : cum divina nalura nec iria. j idem : « Deui el Dominus, vera et sempi-
Deus, nec Triniias sit: aut cerle ex nihila eam fa- terna Trinitas inpersonis; vera et serapiierna uni-
tcare crcatam, qua? non sit Trinilas Deus. Id enim las in substantia : quia una ast subsiantia Paier et
tencndum priocipaliier a magno fidei principe com- Filius ei Spiritus sanctus. Si una subslsntia esi
mendaiur (194). i Pater et Filius et Spiritus sanclus; quare solus
36. Augusiinus : * Satis est Christiano rerum Fiiius incarnatus diciiur* Quia alia persone Patris,
creatarum causam, si-,e coelesiium, sive ierrestrium. alia Filii, alia Spiritus sancii (19S). »
(195) EncUirid., cap. i."

"
(1921 Id., lib. XV, capp. 3, G, 7, (196) Aug,, De creat. honi, ad imag. Dei.
(193) De Doctriiia chrisiiana. (197) Athan., Contra Ar. el Sabel.
(J94) De Reg. Fid. ad Petram, (19S) Cassiod,, De qual. animae.
N
609 CONTRA GILBEP.TUK PQP.RET, 610
DE
GAPITIILO TERTIO. A lesl, quis liac laiK diversa coajunieril'? Nam quod
40. Teriium radicis viperese germen proprieta- sit de proprielate pr<edi(;attoriis, ut de quo unum
les, id eil relatioiies, personis tribus attribuit, qiise illorum trium prasdicatar, alierum prEedieari non
noa sinl ipsee persona; ; res senipiternas et ab in- possit (unde el alibi quoqae res opposilas nominia-
viceni, 51 a divina subsianlia numero differenles ;
vit, et uaum Deum, trrs esse personas ncgabat),
ut invematur, noh Trinitas, sed quaternitas : cum evidenter BoeUas ipsc ccnfutat.
(livina iila substanlia sit hoc unum, et quaelibct 43. « Quiero au PaJer ei Fiiius el Spirilus sanctus
Irium proprielatum aliud unura. Nam et quatuor preedicentur substantiaiitsr de diviniiate, an. alii}
tradit unltates eeternas quarum prinia quidem adsit quolibei modo. » Iiem ; « Ex his icJ.eUigimus, Vi-
summaa illi naturae, qua Deus est; tres residuse trem et Filium el Spiritum sancium non dc ipsa
proprielatibus Iribus. Porro personas ipsas illa uni- divinitate substantialiier dici, sed alio quodam
lale Deum unuin dici, reliquis vero tribus u.iitau- modo. Dico enino, si dc ciivinliste prjedioantur;
bus esse iria. Ubi . si diligenter advertas, quod im- et (ie uuo, cum non sit nisi una diylnit-is (%00). >•
paritalem hanc relalionis ratio non admiltit, qiia Deinde quod personas jpsas relalionum subjecta
luor statim proprietaies occurrunt. Neque enim re- dicit, catholicus horret auditus. Unde el Jpse Boe-
ferri ad Palrem et Filium Spiritus potest, quin et >* tiusde Deo utique loquens (ueque cnim aiiud ali
ipsi referantur ad Spiriium, Sed nec eadem, qua quiu lam clegaQier cteteris oranibus assererei, pra;-
ipse, possunt relatioae referri ; ne sit una in Tri- ferendam, sicut et supra meminimus) ait : i Hoc TitlT- .'jstsc
Bitate sine proprielale persona. Nempe utîversa a vere unum est, in qiio nuiiusnuaierus, aiilluii'. iii eo
paternitate filiaiio est, sic et a processione pro- aliud prffiterq»j;m id quod est. Neque enjm .sabje-
ductio ; si taraen hoc eam nomine placeat appel- ctuni fieri potest, fcrma eriai est; foraite vero
lari. Jam vero buic suam necesse cst dare uniia- subjsctse essenon pos3uiit(2aS). » Sine inhocqui-
tem ; et adhuc crescet rerum numerus ffiternarura. dem a beato .4ugusiiB0 Boeiius ipse disseatit
si fuerit qui prosequatur . iVIulta siquidem hinc pul- cum et ille dcceas, in Dei subslaniia bob aliud
lulare necesse est, ul ex radice colubri reguius esse substa&tiam, et aliud qaod accidit ipsi sub-
oriatur. Sed hasc disputatio stipra Qos^stj niajo- slanliae;sed quidquid ia ea intelligi potest, esse
ribus reservetur. Forte tamen ipsa sibi impietas ad substanliam,
omnem coafusionem sufSceie poterit ; dummodo 44. Et an forte proprietatcs illas nou in Deo po-
iectoris diligentia perscrutetur glossam obscurio- nere, sed extrinsecus affingeve videatuc? ait siqui-
rem lextu, adversanvem utpole textui, et sectandis Q dem quodam loco : n Ttjeologieê persoaaj, quo- 1>^~ imc
involucris laborantera. Si quominus. abundanl niam ejus quo sual, et simplicitale id quod sunt,
testimoiiia Scripturarum, quibus impietas oranis, essentiarum oppositioae a se invicem alia: esse
licet impudentissima sit, obrualur. H^ -r ,
'
oi ^-i
non possunt : sed harum qu» dictae sunt, extrinse-
4i. « IJiius cnira proprietas prsedicationis, qua cuf affixarum rerum oppositione a se invicem alise
de quo uoum S 3»1><£ liorum preedicatur, aliud prs- et probantur, et sunl (202). » Ubi,
obsecro? Extra
dicari non potesl : satis patenter ostendit, non Deum siquidem ex ipso, et per ipsum et in ipso
:
modo inter se, verum ciiam ab omuibus illis, quae sunl omnia. Deaiqne si quid iili afSxum extrinsecus
de illorum subjeclis commuaiter dicuntur , et ab eo fuerit, exlra veritatem, extra selerniiatem essc con-
maxime quod unum dc tribus , muitis nomiaibus vincitur. Semel cruciiixus pro nobis Unigeniius
substautialiter praedicatur, hajc e-sse diversa. Esfr Dei Patris, nec sibi, nec Palri, nec Spiriiui utique
autem h ec divcrsiias non modo in iiumero, quo suo quidquam a ncbis deinceps patiewr aftingi.
scilicel lioc unum cst ;
quoulibet vero illud est Postremo, si vere tres iilas affingii extrinsecus, ubi
aliud unum . verura eliara iialura geaeris, el loco iliud erit, quod lanquam sibi maxime su£fragaturum
ralionis (199). » |k protulit ; « in substantia unitas, in personis proprie-
42. Substantiam diviuam dicit, eam scillcet nou las, et in majeslate adOretur asqualitas? Audis, in-
quas est, sed qua est Dcus, unam mullis noraini- quit, in personis proprietas : et dubitas crederc
ijus prffidicari, cum dicit, Deus magnas. bOiiui, el personales esse proprietaies res asternas, qjim non
omnipotens, ei bis similia. Eadem cnim in Deo esl ipsee personse sint, s-kI iu ipsis'^ » iModo atEgefcan-
sapientia, et cssentia, et veritas et orauipotentia tur exirinsecus : sed fides caiholica nec affixas re-
et quaecumque de Deo dicimus in hunc modum. cipit, nec infixas. Nimiruni sicutin personis proprie-
Ab hac ergo suhstantia divina personales proprietatem, sic in substanlia unitatem, sic in majestate
tates (tiam de his utique ioquimur) nuraero dicit sequaiitiiteni omnia per mdilferen-
adorat : sea lisec
essc diversas ; ut ipsa quidem si hoc unum : quse- tiam dicta sapit, quicumque non desipit- Niliil CDim
fibet vero illarura proprietatum aliud unum. Nec inJ)eo^st, praiterquaii) id quod est.. Sed nec pro-
vero hffic differcntia suffieit, nisi amplior quoque prietates sit illa scriptura, quamvis et hoc c-ane
diversitas generis etralionis aucedat,Vide auiem : posset inteliigi, imo vero prbprietas in pcrsoais, id
81enim hic nierilo verbis Boetii responderaus, cura
(200) Boetiusad Joan. diac.
de rerum principc loquamur Deo, fingal, qui po-
(201^ Id-, iib. nc Trinitale, cap. 2.
(1S9) Comment. Gilberti super Boetiura. (202; Gilleb., comraeiit. iu Boetium.
i
611 GAUFRIDl LlBEM.aS 612
esl. distinctio. Adoralur ilaaue in substamiii uni- a atque |)lura!iias iniuiuie f»cil uuuierabilium ruruui
las, in pcrsoms proprietas, jnjnajesîe a;qu^li(as: numerosam divorsitalem, Nnnnerus euiui du|}iex
id esl. subsiantia una, jiersona; disiincta;, iiiajesias esl : umis quidem, quu nuinnramus ; aiter vero,
a:quali.s. Alioquin, si verbis insislcre libet, adoren- qui in rebas numer.ibilibus coustai. Elenim ucuiii
tur Hb eo ia personis relationos, res ajtorn»! qu:v> res esi unitas ;
qua uimm diciuius . Duo nirsus
DiHis nou siiU. Nam a nobis sola fideliter adorainr in rcbus sunl, ul houiiiies vel iapides ; dualitas
jlia 'limplir.iMlma subsiantia et luiiura, qusR esi nihil, sed larttum dualitHs, qua duo liominRS tbI
I82t& Trinilas Deus. Adliuc tamen quemadmodum lapides duo Hunt : el iu ca^toris eodem modo, Ego
de liis proprieiatibus disserat, audiainus. iu numero quo nuuieramus , repeiitio unitfituin
45. « Quoniam paienuias, et liHat'iO, ei connexio facit pluralitatem : iu reroiu vero nuniero in/n fiif.ii
iliversa simi) oportet unitales quoque, quai lllis plmaliiatem unitatum repelltio ; volut si ile eodeu^
adsuiii, a se invlcem esse diversas: ei quSa, quam- dicam, Gludius unus.umcro unus, ensl."! unus. Potesl
vis subsiantla? subsianlia alia, vel Sccidens adsii ermri tut vocabulis giaditis agnosei . Hsx enim uni-
. accidenii tamen iion potcst adeisse substaiitia ; uui- talum rcpetitio, iteralio poiTus est, non uumeratio :
lates qufc adsunt paieriiilati, ei flliatioiii, el con- velut sl ita dicaiiius, Ensis, niucro, gladins : re-
ncMoni nequaquam poicrunt csse substanilie (203). » '
petitio quBiilam esl ejusdeffl, noii iiuineraiio dl-
46. llic, si diligens lecior advertat, nil cousc- versorum : veiut si ita dicam, Sol, sol, sol ; nori
ijuentite iu eo rcperiot quod iufert : m Pioplerca tres soles effcccripi, aed de uno loties pracdica-
unitales, quie propriciatibus adsuni, substantias verim. Non igitur si de Patre ac Fllio et Spiritu
csse non pOsse, quod accidenti nuu putesi adesse sanclo, tertio prajdicalur Deus idcirco , trina pra*"
substantia. » Nisi ipsas proprietates accidenlia ve- dieatio mmierum facit. Hoc cnim illis, nt dietum
lii intiHigi : alioqui si nuu sunt accideiitia, quid est. fmminet ,

qui inter eos distaiitiain » fariuni
raiionis habere videtur, eo quud accidenii substan- merliorum. Caliiolicis vero \svpr . ud., niliiij in
iâ adesse nnn possit; qua; iilisadsunt, nequaquam differentia consiituenlibus, ipsamquc fomiam,
posso csse subsianiias ? Atqui accideniia eas esse, ul est, esse ponentibus, neque aliud esse, quam
«e ipse qufdem propnetaium Slagister voluii pro- est ipsum quod est opinanlibus , reetc repetilio
.ateri, medias quastlam res ina-r .siiljstatitias accide eoriem, quam enumcratio diversi viuelur efse
deiuiaque consiitLiens. Ad hwc, qua ralione suum cum dicitur, Deus Paler, Deus Filius, Deus Spiri-
hunc lemarium, aut quateniariurA magis : quatuor tus sanctus, atque luec Trinitas uous tleus : veiutl
enio!, aiil fyrie eiiam plures a;ttrnas invenit uni- Q ensis aique mucro, unus ghidius ; velut sol, soi,
ines : tiuiic, inquam, nunierum, qua ralione qua'- sol, unus sol n [ZOi).
icrniiatem possit uegare, non video. Maiiifcsle 47. Veie stuliam fecit Deus sapieutiam hujus
siquidem nuTierus esl, quo numeramus, nunierus miindi 1 HtBC eniiii ieitilans ei hoic iractans liomo
icrum ad Invlcefti differenilum. Cajterum sl hsx, iia lantarum iiiterarum , nihilominus auget niimeros,
sc habeni, tota iUa Boetii de iiumerali differentia multiplicat unitates. simplici.^siinam 1336 8'ter-
lispdialio deleatur, qus; non solum differentiam nilatem rerum numci ositate dis|ierlil . Triiaria;vi
nameri, sed ct Ipsum quoquc aumerum quo nunie- denique cunstituit Trmilatcm, persoi.arinn, pij-
ramus, ubi repelilio uniiatum piuralitalem facit, prieiatuin, unitatum : iiobis anlem so-a personaruin
b inoffabiii illa r«movet Triniiaie. Triplitein Triuilas commeiidal ar.
juippe proponens, generis scilicet, el speciei, el nu- 48. Augustinus : < Sieuim imnii.'- iiiagua est
iic-r: difiercnliara : 1 Age igilur, iiiquit, iagredia- chariias quain sapiiûtia, minos quain est diligitur
!^ iS^ t
'.lur ; et unumquodque, ui inielligi atque capi sapienlia. /Equalis e.î ij;ilur, ui quanta est sa-
pcteat, dispiciamui. » l'ost longam dcinJe dispula- pieutin, lanluin diligatur. Jist autera Sapientia
liouem infijrens ail ; « Nulla igitur iu Deo diveisilas, a^qualis Pairi , sicut supra diximus. JEIqa.alis est
P,
nulia ex diversitate plui-alitas, nulla ex accidcotihus igilur cllam Spintus sauctus ; et si •.eqiialis, in
muiliiudo, atqae idcirco nee numerus. Deus vero, omnibus squalis proplcr summatn simplicitaiem
a Dco, nuilo differl, nec vel accidentibus, vcl acci- quse in illa substantia est : et iduo iion amplius
licntalibiis differenliis iu subjecto positis oisist, quaro tria sunt. Uinis diligens eum qui de ilio est
Ubi vero iiullu est dilferentia, nulla est omuino et uuus dilig«03 emii de quo esi, el ipsa diiectio :
pluralitas ;
quare nec numerus, Igitur unitas lanqu£ si uihil esi, qiiomodo Deus esl ipsa dilectio,
tuui ; iiain quod terlio repetitur, Deus; cum Pater sinou ssi ? » Iileiu t Nuinerus et mensura, e; :
ei Fiiiiis ei Spiiiius j.aiietus uuncupaiur, ties uui- ponuus ipsc Deus est.Ipse esl numenis siuu nuraero
isies uoii faciuiil pluralitatein iiumeii in eo uuod a quo «.iiunis uuiuerus : ipse esi meîaura absque
iij.sa; s«i!(. ; si adverlamus ad res uunierabiles, ao mensiira. a quo umuis meusura : ipse puiidus siiie
iion ad ipsum numerum. lliic euim uailatuiii n^pe- powleie, a guo «it omne pondus. Oniniu ergo. /«
:iti<.< nuiiiciiun facil. lu eo autem uuiiiero. qui in uwPerif, at mciisura, fl fiondfre disposc.it (&.«., .xi
loiius iiumerabilibus couslai, reêiitio unitatuoi 21 ( ; taiiquani dieerel, Oinma iu if, (lisposuit. »
^203) Comment Gilberti super Boetiam (204) Boeiius. Ub. deTrinitale Mpp. 2, 3.
«13 CONTU\ (JlliBERTUM POKllRT. 6U
Idem: » Oeus simplex est natwra, et iinmulalHlis, « rulenta propago. QuocirKi non ilii (Jlulius immerari
et irapeiturbata; nec aliud est ivsR, et aliud ijuoil n''ces3e est quippe quorf in ipsa jain
: radieo sua
tiabet (203). X. coufiitatuni esse videtur. Divinam quippu naiaram
49. Isidorus; » Simplex dicilur Deus, sive non Deum non esse coi'.ienden.s, oo usque prorupii.
aJverleiiiio quod iiabei ; sive quia uon. aliud est etiain non interrojjalas, ut iucsrr.atione.il sic Iri-
ipse, et aiiud quod liai)el (206). » buerel personcC Filii, ul ipsi dlviniifiti eaiu omiiino
50. Hieronymus; u Deus simpiex est niitura et negaret. Scripseiat amem sujjCt eodcm capiiulo in
inimutalîlis; uec aliud esl ipse, et aiiud quud sua illa cxposiiione, pro iibitu liafie dicta depravan».
hnhet (207). « Ideni : « Omne quod est, aut inge- Ua'C cuiiii sunl verha Boetii ; k Sed liuniaiia forsiiau «.^ /V"'**'
uitura est, aut genitum, auL fuctiira. Proprium au- natura ia deitalem videalur esso coaversa. iSiSH
tem Dei est non coepisse. * Idem ; c Quid crgo de Hoc vero qul fieji polest, s.i dlviuitas in genera-
proprietaiibus dicimus personarum i Eanidem » tioRC Clrfiiti et humanKm aiiiniam suscepit, oi cor-
audiamus. « Mon euiro noniiaa laniummodoj sed pus? » Item : « Ouni in cadem persona aliud sil «•"'
etiam nominum proprietaies, id est personis, vel dlviiutasuuffi suscepit, aliuoi qiiani suscepii, huic.a-
ut GrBeci exprimunt, liypostases, liuc esi. sub- uitas: non_eiiim_jialuraj_jed_j)eimiL; (212). » Ut-
sistentias conntemur. Iiaque subsiantia unum suoi, ^ quid lla? A te ipso habos, an aiii dccueriint te ?
personisac propjictatibus distinûuntur(208). » credo propriurn est expositoris, cui neo auctftr ipse,
51. Gregorius Naziapzsnus : « Deum cum nomi- nec sanctorum quispiara consentiie videiur. Pro-
no, uno iumine illunnuamini, et tribus : uuo uui- pheta dicitin Psalino; VeriUis de icrra oria est
dem, secundum substaniiam ; tribus vero, secuit- {Psal. txxxxiv, 2). Bxpone lu. Yeritas, id «ii
dura uniuscujusqiie propriclates sive siibsisleniia!i, verus ; et audiant quorum animas non ailingii whn:
ut aliquibus videtur diceudum, sive perônas. NShll Dei. Dicit Salonicn ; Sa-pimtia wdificavit sil>i dimum
cuim pro vocabiilorum diversiiate distat, cum ad {Prov. ix, I) Expor.e, Sapimiia, id est, Sapiens;
oumdem sensum nominum diversilas provocet In- sed non nobls.
telieetuin (209). 8S. AugusUnus : « Hr^ qui forma Doi accopii
52. Alcuipus : « lugeuitus, Genitus, et Procedcns lonnaiii servi, usrunique Deus, utrumque hoino
una natura est, Ires proprietates, uuus Deus. Omnu (213). » Idcm : « Si enim diviua subtantia longe
luodftst, aut semper liiit, el non esse ccBplt ; ant distanlio/, atque inconipsrHbiii divei^sitste subii-
uoa semper luii, et osse ca?pit, Ouoii itaque non laior : potuJt proptur tios. !ia suscipere iuiihpnam
coepit esse, sed semper luit, Pater et Filius et Spl- C substantlsin, at uua persona h>rei : qua;i!o credi-
ritus sauctus : quod vero esse coepit, omuis est bilius, aili et aiHhoraines, hancii et fidcles ejusSiunt
creatiira (210). » cum liomine Chrlsto unus GhrlsUis (214) 1* » idem :
53. Isidorus: « Trioiias esl appellala, quoci fiat « Noque ecim natnra aelerna atque divina temporali-
loium unum ex quibusdam tribus, quasi Trmitas ler nasci ex naiura himiana ullRicnus possci, nisi
ui inemoria, intelligcutia, et yolunias, in quibus secundum susceptionyiJt vcrltatis tiumana! veram
mens liabet ia se quamdam iinagiuem Trinltalis nativitatem lemporaiiter coneeplionein iocff^îbiiis in
divina^. iNani cum tria siut, unum sunt; quia et sc diviuitas accepissel. ji In eodom : « Sio vcriias ^ '
singula in «e mauent, el omaia ia onuiibus. Paltsr iccoMimutabilis manet bumanas divineBque us.tiirfB, /
Situr et Filius et Spiritus sanclus Tiiniias et Uol- ut sicut vera semper esl cjus divinitas quam de Pa-
Us. Id enini unum, idem et tria (211). » Cujtts uti- tre Incomuiutabiiem habit : ita vera serap.3r atque
que lestimonii secundo manisfeste enoris hujus incoinmutabiiis ait ejus humanitas, quam sibi uni-
capiiulo pars novissima contradicit, siciil el aliae tam suuiiiaa diviuilas gerit (215). » ideai : « Licet
rauitte ex his auclorilatibus, aut duobus, aut etiam unam personam in Christo credamus, duas tamen
iribus capitulis evidenter opponi fadle diiigens substantias, id est naturas, fateinur, divinitatis sci-
lector advertet •
sed iniiiura qaod tertio specialiter D licut et humanitaiis, assumpiricis et assuniptn/, cr&»
adversatur. IUe enim Trinitaieni Ires unitites ex- atricis et creatai. » Ideni: « Advcniens diviciius in
poiiii. scribens boc modo : > Quo 2l ul aec Triui- uterum Virglnis, ca.rnem sibi fabrieavit ex sukstan-
tas, id esl tres unitates, de Deo subsiaulialilcr tia ipsius, quam pro saluie nostra suicipieiis, et
prajflioPDiur. u Isidorus vero Trinittiiem triuui uni~ sibi co;idunatis, natus est DsiiS iiorao. »
liUeui lidciiiis iiiltfrpreiatu:'. 58. Fulgeniius : « HIc puor sioul veram carneni,
sic vcram habuit aiumain : ut •eiâ iila di^îBiiaa lo-
DK GAPITULO QUARTO. tam homiius el reparandaui susciperei, H susceptam
54. Restat capitulum quanum, primi uiique vi- possi-l reparare naturam (21();. />
CiOo) i.ib. v: de TriTiitate, oap. ri. (212) Boeiiiis, dc Personaet Natura, cap b
(i!i>6) Etymoloif.. iib. u, cap. (21J) De TriniLite, lib. ju
•'2U7i De esser.tia Dei. (21.4) Dc Peccaioruni msritis et icmisiîoae.. lib.
(20S) Lil). Dolinii ad Danias. jpapain. II, Bapiismo parvalorum
01
'2ny') Lilir-Hirgfte- 9 - E i> <r- . \ (215j D.? i''iuo ad Peirum, qni libet noa eii Au-
(210) Df, TriMitate, iiij. ii, caj gusiini, sed tribuiiur fulirentio
(211) Eiym..iog., liJ' jii. ':ap ,2ir>, Ofi Mysi Medialons
\^
615 aAUFR'lDI LIBfiLLUS 616
67. Grefôriuf
A sumeret. Suscepit nos illa iiatura, quas et imagineni
(217). '.
58. Alcuinus ; « Sic «t e;go Christus plenus nosiri goneris a commuui tramite non abrumpeiet,
gratisB el verilatis, ul sicut a divinilate pleniludo et contagionem peccati in omnes homines iraua-
ejus huraauilaie euntein excluderel (22.5). » Idem « in ea, lieei
humaniiatis suacepla esl; ila in : .
plenitudosildivjniiaiis. p Idcm « Non enim alicubi

: por nosiros, iion Yerbuin aut in caruem, aut in
divinilas humanilatein, ex quo in miitaiem suie aniraam, aliqua sui parte conversum est. Cuin sim-
personiB agsumpla esl deseruit. (218). « plex et iacommulabilis natura divioiiatis tota in
59. Utique riivinitas suK carnis

II coaceptione sua sit semper essentia ; nec damnum sibi reoi-
coneepla esl, d
nativilate naia : sensitque parlici- piens, nec augmeotura : et sic assumptam naturam
patione jumani afiectus morleni, quara sponte su- beatificans, ut glorificala in gloriiicante peruia-
sceperal ROn nalurae sua potenljam perdidit, per

; neat (226). »
quam vivificat omnia. » Idem » Omnium, quse in : 62. Novissirae paucis monemus eos, qui scientia;
Christo gesia sunt, operum auctoritas ex divinitate magis quam conscienliao student, nc de caelcro taiu
est : tareen CHrai convenit dicere. Potestatem iiabeo facile acquiescant nova in fide tradealibus : sed
pon«idtan«wvam m(;«m(/oan.x, 18), Eondivinitati, B cauti sint non transgredi terminos, qucs posueio
Divinitas enim non dimisit animam, postquam as- patres nostri, nec circuraferri oinni veoto doctrins,
sumpsit (219). u Id nempe solum ad omncm confutationcm novii:<-
69. Hilarius : «' Noa enim defeeerat natura, ne tis, prseserlim in ratione fidei, salis esse debuerai,
csset ; sed in se humiiitatem terrenae nalivitatis ms,- quod novitas cst. Naai quj teslimonia inlerdum ali-
nens sibi naluraDei suscepit (220). » qua Scripturarum exquisiia detorquct, noviiatis
61. Leo papa : « Salva igitur proprietate ulrius- auctor est 1 QuanSffi praesuniplionis est ! lanquam
que n&luraeet substantia;, et in unam coeunte per- soli ipsi legerint, iutellexerintve Scripturas. Et
sonam, suscepta est a majes'.ate humiliias, a viriute nemo anle te, fraler, catholicus fuLt, et perierae
infirmitas, ab ttternilale mortalitas : atque ad sol- fides nostra, quando tertius^ e_coelo_cecidu Cato, et
vendam natnrtB nostraa debitum, naturse inviolabili- magistri lui ignoraverunt fidem ? et tu ipse ante
ter unita passibili (22f). » Idem (222): o Non sic hos annos, priusquam :n Parnasso somniauli no-
creatura in societalem sui Crealoris assuraiiur, ut vum tibi revelaretur evangelium, in crrore fuisli
ille habitator, et ilia esset habitaculum : sed iia vere et adhuc, praeter paucos <iiscipulos luos, crral Ec-
naturse alieri catura altera raiaceretur. Ei quamvis
alia sit quae suscipitur, alia vero quaj suscipit : in
j» clesia
'-
sic — '-
universa?
sentire
'^'-'
id
superbissimum
ut dicere
;
--j—
credere
irapudeniissimum
_.. i..--:-
sluliissimum
tanlajn lameu cocveuil unitatem utriusque diversi- jure censelur.
tas, ul unus idemque sit Dei Filius, qui se, et se- 63. Ut enim ad hcec specialiter capitula, quae pras
cundum quod verus est homo, Patre dicit minorera manibus sunt, revertamur; nunquid
non aiidien-
{Joan, XIV, 28), el secundum quod verus est Deus, tibus tam nova dogmaia coasiderandum fuerat,
Patri profitetur iEqualem [Joan. x, 30). » Idem : quantos sapienies et litteratos virqs noa lofige an-
« Yerbum earo factum est provectione carnis, non tehac liabuisset Ecclesia sauss opinioai.'! et doctri-
defectione divinitatis ; qua; sic polentiam suam boni- na^ qui mauifeste contraria senserant, et cjcue-
tatemque moderata est, ut et nostra suscipieado rant ? Dico autem insignes illos, Laudunenses, An-
proveherel, et sua commuoicando non perderet selmum, et Radulfum ; juagislrum etiam Albericum
(223). » Idem : « Probatissimum esse decebal, Ver- Reraensem, post Bituricenscm archiepiscopum ; et
bum carnem facium, et sempiternam illam essen- fidelissimum divini verbi traclatorem liuaoi;ern de
tiam Filii Dei, hominls veram suscopisse naturam Sancto-Viciore, sed et Robertum Pullum, aposto-
(224). •» Idera : « Nisi Yerbum caro fieret, et tam licae Sedis cancellarium, caîerosque quamplures ,
solida existeret unitas in ulraque natura, ut a sus- quorum, aut prueseniia adliuc, aul rnenioria recens
cipienle susceptanri, uec ipsum. breve mortis lem- in bonedictione est : quorum communis exsiat sen-
pus, abjungerct, nunquam valeret iSSSTad-ffiler- teutia, Quidquid in Deo est, Deura esse, Hinc ma-
nitatem redire mortalilas. » Idem : « Suscepit nos gister RaduHus Laudunensis in quadcm scriptura
in suam proprietatem illa natura, qua se in quas si:a, sic ait : « Per ilia nomina, Paier, et Filius, et
voluit mensuras benignilatis inflexit, nec uuquam Spiritus sanctus, nullas iutelligimus poni proprieta-
cODversionem incurrit mutabilitalis. Suscepit uos ilia de To -of superius diclum est) quae smt
tes (sicut
aliud quara ipsa; personje. » £t raaglster Hugo :
(217) Homii. « Quia in Trinitate est qui a nullo esl, et est ibl qui
(218) De Trinitaie, lib. iv, Iract. 2, et lib. God.
ab illo esl, el est ibi qui ab ulroque est; Trinitas
tracl. 16.
(219) Ad Fridegis. vera est, el unitas nianel perfecta quoniarn in
(220) DeTrinitate, lib. u. Dpo nihil esse potest quod Deus non esl ;
quin
(221) De Nativilate Domini serm. 1. unum. est toium quod est. « Idein : « In natura di-
(222) Id., serm. 3.
(223) De Nalivitate Domini serra. 4. ^225) De Passione serm., 4 et 21.
v224) Epiphania serm. 4. i226) Ad Jufian. Coens. episc.
\
en GAUFRIDI EPISTOLA AO JOSBERTUM m
vinitatis, ubi muliipUcitas aut di ersitas naila m ; « poss? oegari, <jufn «ii Tkm divinflas. A diviniJas
persona, eJ id quod csE in persona, diviEameis» Oeos. bi«ubivefo dieltur.Ueaia sai;icr.lia.sapiealem.
non polest (227), magiiimdiDe inagnuni, Eeternitato ffiternum. unitato
64. CapiiuiU!» primua! : Quod divina essentifi, tmura, divtoitate Deum esse, el alla hujusmodi -
aubslantio el naiura, qaaj dioilur divioitas, boru- cnjdiiaus oou nisi easapientia, quse cst ipse Daus,,.
las, sapietilia, ma£nitado Dei, el ijBsqQC siniilia, 8api'.'iuem esse; son aisi oa raagnUudiae, quia cst
uon sil D«U3 ; $ed forma, qua esl Deus. ipse Dcus, magnuta «ssc ; aoa nlsi ea ffiterniiale,
85. CRpilulum Beeundiun : Quod nec unus Deos, qute est ipsa Deus, wtmiuni esse j uoa nisi ea uni-
neo ur>3 substantia, uee nnum aliquid sint tres tate, quse est Jpse Deus, unum esso non nisi ; ca-
pereoE», Patei", filtEs ct Spirlius sanciu». divinitate Deua, qa» ^t ipse, id ost sa ipso, sa"
65. Capilulum lerljum ; Quod tres personai tri* pieiiiem, inagnuoi, jelemuni, Bnum, Deam»
bus unilatibus sinl tria, et distiaclas proprietalibus Ji. Cmu ."ie trilnis persaois lo^mur, Pairc, riUo,
Iribus, quae non hoc sint, quod ipsse persoua;, sed «t .Spiritu sancto, ipsas uauoi Deum, un&iu divi-
sini Iria »terna diffcrentia cumero, tam a se invi- nam 8iibslauii.m eac-a faiemar j et e couverso, cunj
cem. (juam a substantia divina. de uno Doo, naa divlna «ibstaotia loiûimur, ipsum
67. Capilulum quartum: Qaod divina natur& non B un.au Dcum, uuam diÎnam subsiantiam esse tres
sit incarnata, oec nalaram bumanam sttscej>ei!t. pstsonas profitemui-,
ExpUcit iibellus eonlra capitula. GUleberti IHcta' m. Crediraus sohim Deum Patrem el Filium ei
vimsi$ Episcopi, Spiritum aanctum fstomum eiree, aec allûas o a-
nino res, sivi» relaUones, sive p' oprietaies, sive
llSaf* SYMBOLM FIDB
singulariiates, vei uuitates icantur, et hujusmodi
Quod adversus eadim Capiiula edituu est a Patribus
alia, adc-sso Deo, quie sii.: ab {eiemo, qu» non sini
Qecem prouinciarum, cum efitcopis et abbatibus
piurmis dictanie reverendissimo abbate Clarca' Deus.
Vallit Sernardo. iV. Gredlmus Ipsam «fiv: . latem, slvs substan»
i Giedirous et confilemnr, «imphcem naluram liaro divinam. sive naHiram dicas, incaru: tam esse,
divinitaiis Deam esse, nee aliquo sensu caihollc« 4ied ia Filio
(Sa?) De SacratEentis. Explicit symbolunt.
EJUSDEM QAUFRIDS EPISTOL^ AD JOSBEETUM

Continen$ notulas in Oj-aiioi^m, dominicum {Matlh> vs, 9-{3).
Dilecto suo, frBtc Gaufridus, psaUere et orare p inveniri. Felix, qui maiuit perlculum mortis ineur-
spirilu simul, el -ênte. rere,quam ab oratione cessat-e (Dan. vi). Quanto
1, Adr.otalionem Isb; iu c.i-.^tioQe dominioa, frater magis nos, quibus immioet mor.s disslumiaiiiibus,
mi Josberte, pi-iisti per capituta singula oraiionis oraatlbus repromitliiur viia, seraper orare, ei noa
ipsius qUa':::fa'Ti parlilione distinctain, ut memorife deficere ooavecii' Sed et lioe niliiloniiaus aUenden-
firmius ii£e.-<?at, el nec exilis nimium, uec diffusior dum, ul licet interdam verbis forsitau aliis seinpfir
VKjcaiur.Ego vero tuum raihi quaternanum exbibens, sic oremus, ul nulla nostra optauij, nuUa onU"o,
et m hac pfcrte geminam tibi adnotationem dure, et nulia peiiiio a fc.tte discrepet, quam periiisswrius
citodaro curavi, sciens quod sîas, quod bis dedit diclavii Oraior, et si&gular>3 InsiiaU Advocaius.
qui cito dedit. Nec displieoat breviias forsitau subob- Sic .'rabitis, iaqiiit, fatrcm.
scura ad exereitium viroderit, ortasionem appo- 2. tater nostcr, qui cs i:t calis. Ad Palrem dirl-
nendi ad sapicniiam adraini.strans. Oporiet iempar genda traditu.»' nobis oratio, qucd illius gloiiam
orare, el non deficere {Luc, xviii, i), ait Dominus. quffirat Fdius, ei quaecuinque iilc Irlbuii, paîiev
quod fidelibus universis ex domtoica admonitione _ t.ibuat, qui quajoumque fecerit, sirailiier iacit. Et
SBctandum, specialiter l.^^men nostne profession'
^ dicalur plurali numero, ul pro aobis luvicem sen.--
noscitur cODVcnire. Ea Biquldem Danielis person^ pcr oremus. Sicut enim commun-.s adojiiiu, sic
significatur ct nomine, qui cum Noe et Job in p'0~ communis oratio esi. lllius csl fnguhris oralio,
phela iegitur esse salvandus {Ezecli. Xiv, i4). Vir cui propria filiatio, juxta ilhid Ascd ; ilo aJ Pihrm
desideriorum eiiaro vir orationum est- Bens êmper meum et Pairem vcstrum iJoan. ix, 11), etc. PUei
Orat, qoi bene optat si»ie iutermlssione Efiicacius nosler, îti e» »* C('ehs. Pra;t?!iu iw evi<, sed aliiis H
apud Deum vola quam vcrba cla«nanl, et conllnua efficax, iangli qualiior fibras «;orUis, affeciioncs
cordis sfferiio Jugis oiatio csV Felix Daniel, ad- S«S|,0 SI
Ixiiiiie el limoris, trisliiifc ol dcsidciii.
versus quem occasio nulla, nisi de lege Dei potuis qaldem di>m recoiimas Palrem uos habcre Deam "X
Patbol. CLXXXY 20
619 S. BERNAnOI GAKONlZATiO. m
fiduciae conMptJone gaudeamus s sed nihnominus ad a dum Ui, per te veliinus. Pbfit 1e, wl \n quibua fuerit
revereuliiii dinor sotticiiw, ne nos in^cniat lautus tua cerla voJuntas, uoslra etiani firnna slahilitale per-
Peter indigaos, degeneres vel ingratos. Cum dici- mancat. lu quibus dc lua anibigilur, merito etiam
mus, Qui es in ccelU, $i non destpimus, animum DQStra sil suspensa, et paraia sequl quceunque
niordel Institia, quod tn nobis necdum jnhabilet eam Tideril iaclinari. Scd quod v«ltti( Pat^r ut Fi-
sdd queinadujodum cxaliaatur coeli a terra snpra lius paterclur, voluil, Jodas, yoiuentnt ol Judei pa-
Dos : sie a nobis nec modo peregrinemur, sed (onge riter : et lamen ueque illi profuit, neque iiiis, Ve-
peregrinemur a D(mii'no, douec sioius in ccbIo : ni- limu&crgo, Domiae, propler te, ulit&beantus in cm-
hilominus ctiam merilo concupiscimus ficri cives nibus zelum luuin : Telimus eiiam tecundam te, ui
ctcli, oplamus esse coelibes coeH, ut pcrinde sit et non sit zelus absque scicrvtia, sicut qui l<tos perse-
in nobis, Pater noster, qui es in (xelis. Si quis enim quebanlur, tibi arbitrabanlur obsequium se prae-
diligit fne,inq\iit,sermonet mecs servabit, clc. usque slare. Denique quidquid volumus^ per ie velimus,
faciemus{Joan. XJV, 23). Liquel necdum niansicuin ut tua fiat omnis nostra voluntas, ui opereris in no-
liabere qui faciunt, «ed ut perficiam, ul jnhabitent et n i>is ot velle, et perficere pro bona voluniale. Punem
pcrraaneant inerito concupiscimus ct oplanius. Su- noslrum quotidianwn danobis lu>die: panem neca».
per Jesum Spiriius mansit, ct boc signimi quod ac siiatis, doloris, laboris, vila;, el iatellectus, ad bujus
ceperat qui audivit : Super quem videris Spirilum des' vitae susienlainenlum, «d pucnitenlt® frjdurn, »u
ccndenleniet manentem, hicestquibaftiial {Joan, i, exercitiuir , ad
jusiisiae detectamanlum saforis.
33 I'rima ergo pctitio est, Sanctificeturnonem tuum.
) .
Super hoc quarto pane Danicl sandus dicebat, quod
Sanctum equidein nomeu Domini, et perpctua ejus iu luctu pcenitentias constitutus panem desiderabi-
banciiias ct perfccla. Scd optandura noLis est et lera non comedit {Dan x, 3). Ef ditnltte nobis debita
oraudum, ut saneiilicetur iiobis, in nobis, a nobis. noitra : quae qvaluor modis contrahiiiiiis, debStcTn
B.i nobis, pcr sanciltalis ejus cogniliouem. partici- noii reddenles oorport noslro castrgwjooem, cordi
pationein, dcvolam cordis el oris cOiife.-sioiiem, el custodiani, humanitatem homiuibus, gloriain tihi.
proxinioiuni ad eadem tiia exemplis simul et mo- Sicut et nos dimiiiimus debitoribus nostrit : qui iu
nilis excrciiaiiouem, Nobis euiai quocam modo no- Eos peccaverunt, daudo damuum, impediendo pro-
mcn sanclura Domiui efficilur, dum tognoscilur; et fcclum, vcrbo vel opere irrogaudo injuriam, infe*
in sua seuipor perfeclissima permancns sanctitate, rendo quandibel corporis laesiouem. Et ne aos indu-
ncbis taraen in sductificalione lanto i.mplius profieit, cas in tentationem : sed circumdct sculo verilas tua.
quanto veiius inootcscil. Gujus nOo iuvocaiio dum ut non timcamus a limore nocturno, a sagitta vo-
sancii(ic:it, sanclilicatur in cobis; ei crescit ipsius lanle, anegolio perambulante {Psal. xc, 5, C), elc-
san<:iilas, dum in nybis (iiifunditur ei augeiur. San- Hac autem sunt pusUlanifiiis. impatieuiia in advcr-
cnfitaiur a nobis, dum ejusdem uOiniKi gluiiam da- sis, imprudcns in prosperis insoênlia ; ista enim ad
mus. Sanclificatvir cx nobis, n-ui per noc blaspliema- noetira perliuent. llJa ad diem : hypocrisis, injusla
luf. .iiV luceai liix vcstra corum Itominibus, ui glcri- simulatio, inlempcrans et effrenis iinpudeulia iu
ficoiur Paier caleslis cx opcrilms vcst>is (Mattli. v, publicis notoriisque peccalis. Priora duo ad du-
1C). .llveniat ri^gnum lunm. Ad nos veniat, ut a no- plicem aciem, quam mundus producii, periineul
bis credotur, speretur, ameiur, pe:'cipiutur, dicente posieriora ad Gog ei Magog, teclum et deiecluin,
Hegc:Pac'qHU'regnumqaodvobisparatutnest{Joan. qnoque legimas in f rophetis (E.iecA. xxxix). Sed li-
XXV, 3i). Yia ncinpe irium dierum regui Dei ad nos, bera ms a malo: ab obligatione peccati, ab ulllone
eiad ipsum, noslra esl Udcs, spes, cliariws sed in : Q lemporaii, a sententia damnationis in judicio, a
ouarlMi doraum perveniet, quando .«iieiil beue- despcralione remedii ia iufemo.
dicii. Fiul vManias tua sicvt iu cvelo et iu tcrra. Ad Ejusdem Gaufridi epistola ad Albinum, Albanen-
ilhid respicit quod prcemiiiilur. Qai es in ccclis, et tem episcupum et leyatiini, exstat apud Baronium ud
unnuni lls6 qu'£ agll de quadam qunsiiime in
diialius quoque prioribus adnectendum peruiouibus, :
C.aUia Inni cxidlat» c J.c substantia aqva:,

ttîitooris
ul sauciificetur nonieii Donaini sicul in cu-Io ei i"
. ...u ....jn. V* ipsa simililer cum eodcm
.,. .,- Ii-^, to,.
lerra, ct siiniliier vcoiat regnuin cjus. Fiat in uobis vino in sa :yuinem Domini connertatur: » cujuseon-
voiunias tua, ut niliil nisi post le, propter tc, secun- troversim partem. affirmantem iuetur Gaufrllus
S. BERNARDI CANONIZATIO
1311 Non cst inior Bernardi elotjta ullimo loco siguiuni miraculoruns alteslationes queis serius sub-
reponendum, quod primus ex Oritine Cisiercionsi In scribero nefis esse viderclur. Vix 3 sacroii»ius
saueJorum album soiemni ritu rcfoni nierueril, Po- obilu auui deceni effuxcrant, cum in concilio Tu-
scfbaot hoc beati Yiri sanclitas singularis, huraensi roucnsi, anno HC3 celebrato, sedenle et prasidente
pro ficdesrff suscepli labores, ccclcsles denique iii- Alcxandro UF, ea res piiuium agitari eai>it. Al sum-
m S. BBRNARDl CASONIZAHO. m
raus Ponlifex, quamvis alioijui pro sus er^ Bernar- j» {.
flum vencralicKie tibentissinie annnissst, tolisper «ai^ AtEXAiTORi fAi>* niurrEit.€*posrout;.EAD

iiilnlon^jnus differeod&ni eensuit ob eas rationes, ECCLKSIA» iT aLLICANAJI, DH BSA •<> EBIl.XASPu <S NU-
quas ipse ic liueris Caaeuizattonis postea exposuit MEaiM SANCToatra» Rb.i.ATe,
FKSllVrrATB Eltr»c;liE
t CuRi enim, inqait, u eidem negotio, ' sciltcet de BEI^CepS SOLE.V.N'!tEU iN ECCLR9IA '.ELKgBANBA.
osriduiiâA^ Beruard«, foroi-abili saits iiiteniSere- Alexander episeoptts seivtis iervoruiu Dei, ve-
mus atfeclu, superveait mulliiiido el freijuentia pene.'4ijiiibus fratribiia ufitversis arcbiepiscopis, epi-
iitohim ,
qui lu dirersis proviaoiis reni =îifwfefrt «c^jpis, ci dilectis iiliis abbatibus, aliisque Ecciesia-
postatabanu LWe, cum viderernus ihwj posse soii- niin praslatis ha regnc Fransiae eonstiiutis, samtem
gruentei einuibus satisf.eri , statuiM.rt fuil, pre ei a, pslclicam bcnedictionsm.
scandalo devitando. etiam in ivoe dFfferri quod oj>»r- Goutigit eHm, durn eascmus Pisrisiu» consliluii,
iiîeA pro tempore cssieris dencgari. « Dawiam vero at magrti quhlam ac vaiierabiles viri de caiionizando
ipsanet Alcxandei.rogatu Gerafdi alibatis ei conv(in- sancta» recordationis Bernardo quondam Clarie-Yal-
tus flarae-VallensIs, piorum votis firiorum faciaras lensi sbbsJe feccreut ntontionera, optanles iiliqiie ei
satis, Ifoniardum patrem sanetorutn fosiis ascrib! . . piis ndbiB precii>ua suggerentes, ui iu concilio,
**
-oiiiiU Quo antem anno hofi contigerit, eum in lil- quofl de proxlnK) erat Taronis oclebrandum, digno
teris apostolieis diserie .lon eiiprimaitJf, non Bna iiaie e! laudabili vato ceiebreru daremus effectunu
est auetorum senteclia, airis m annuni fiS4, ut CamqBe uos eidem /legotio favorabili satis inten-
Horello et Henriqticr, alits rsrc ad anuum i ^66 re- uercnms affectu, supervenjt mulliiudo et frequeatia
ferentlbus; sed ulrtusque, utvideiur, conira tem- pelitoi-nm, qui in diversis provinciis rem siiiiileiu
poris ratioêm, cum Gerardus Clarse-VaUensis ab- postiilabani. Uude, cum videremus uon posse con-
bas, eui Alexandri !itterjs wê^ribtKifw, anno <xm- gruenier omciims satisfieri, .siatutum fiiit, jro
taxat H72 praefwluraiu falerli. MeAua <miiiiuin sca(»(i>ilo deritaado, etiant iu hoe diflerri quod opor-
Ciaconius, ciii ex RoTOanatuni aatiqiriialum , iil- leSs«t pro teuipore ca^leiis dcnegar,'. Nuper auictii
lerarmnque pootiticisrutn niilitia lulior tJdes, re~ fx iiistantia et deTOlious Cluifc-Vailils frfttruiu, et
ponit ad anaum 4174: cannque seclutus dociissimus aii."ram sublimiura perscnaruiin, eijdeiii apud nos
Sirmimdas ii» Notis ad fetnim Gellenscni, et MaB- precibus iiinovatis, re<iu.timui> ad nieinoriani no-
ricus h) Aintalibtis ;
qaibus asiipiiiattir Alberieus in siram c-jusdem beaii v'iri baiêtai;; ac venerabilem
Chronieo. Aucedit »n(iiii exoeptione nEtaius teslimo- vitani : qualiicr ipse singniaris graiis' pra:rogaii\a
niura Chronici Cla.êe-Valiensis apud Chiifletium suffulius , non selum in se ipso saiictitate ac reli-
Societatis ie6u, ab auctofe anonynto-, sed iequali Q gione prjefulserit, sed eliani iii ur:iversa Fccios;-'.
conscripti. « Eodetn anno, > iirquic, scilicel 1174, Dci tidei et docirinse lamine raaiiir;;. Fruciiini vei\j
* facta est d«dicatio ecdesiK CJara;-Vai!eusis, et iiueiuiii doiiju Doniiui ei verLj o.jcratus esi ei
Canonizaiio beati BernarJi, et eie^-alio ejus : ubi exeiiiplo, ni.ilus fere terminus saucta: Chri.sliaai-
adfuit dominus Wicardus Lugdunensis arcbiepi- talis ignorat : cam uiiâe aa exteras quoque eib;'.i-
scapub, abbas quondam Fonliniaî. Et sequciiti baras nationes SHucia' religionji instituia I.mus-
aniio in capitiilo ganciaii receperunt catituni beaii miserit, atque nionasierioruiii fu..J.ii'jneni exi«ii-
iieiiiardi, et caatum de Trinitate. » Incidit ergo derit , et infiniuiri iuuU;iudine:n peccituruin pei'
Lx-ruardi sacra inauguratio in dian 18 rueusis viffi ssecularis latitudiucr.i inoeJeuisis, ad spirili.iaiis
jiiQuarii, nsini 1174, ab ejus oLim vigiiUi aiuiis vila; reoiitudiriem revocariL
exactis, metisibus quatuor el diebus viginti novem. Spcciaiiter aulem sacrosauctairi Ilamafiam Ec-
(Juod speotat ad elevationcm, ds qua mentio in ci- clesiiiii: cui auciorc Oeo p.ajiidirinai-, Oa quoa-
tal.t aucloritate, in libro Seputcioruin Clarse-Valli» dan. Bub gravis periecutit;:us tuibiue laboi-anteii),
facla essa dii-itur ab ipso Guieardo quidem Lugtlu- n tam viiae merito, (|uain daiie sibi ctaiitus sapieniiiVi
nensi, et Henrico abbate Ciarse-Valiensi pusl aliquoL i^tadio susUTi!n\it, ul dij(ne qiiidem etnobis, el u:i!-
nnnos a canonizalioue : scd iioe de alia soieniuioii uibu.s ejusdem Ecclasi» liliis in ineinuria iiabenJ.ts
translatione iiitelligendutu esse satis ipsa vcrba sii, 9l devotiune perpetua v.-oeiauJus. Jn aiflic.ione
declaraat, durn pr.Tdiclum Hcnricuni abbateni in- vero corporis sui uaque adco sibi inuiiduiii, seûe
sinuant per Guicardum archiepjscopum Lugdunen- nuiudo reddidil crucilixuni, ul. couiidannis n):iiiy-
seni curassc!! elesari saiicli Hernardi corpus, cl iu ruiii quoque eum uierita obiiwre saiicloruni, queiu
tabernaculo marinoreo retro aliare bentte Rlariai confessionis ordine, et parci.mouia vitK, tam longuin
viiginis, sicul hoJie apporet, religiose ei honori- consUl duxisse iimrlyriiiin, ()i(i'oiis omnibus pia
lice coKocari. » Iknrici abbatis hac dc re lillerai, «uiisideraiioue peiisfJtis, et m con^-iliu iratrum no-
at siiie chronoloîeis nolis, infLMius rcfereoluiv Sed slioriirn exposilis, contisi dc inisericordia Dei, cui
jain suo^.Kii |>outiiicis AlcAauJii III litleras, quibus perscveranier et lirleiiiir .fnilit.?.vil, iiecuoii et de
irler cceliti'3 ab Ecclesia relatus oslenditur fier- beatoruin l'eiri et Pnuli upcstolorum, et «jusdem
nardus, proferamus. beaiissimi Confessoris meriiis p.wsuinciires, cum
aposioliciE Sedis ;tnctorituie calalogo sanctorum
adseribi mandavimus, et commomorotionis auae
m S. BSnHARDi GAKONIZATIO. m
(Mtum deemiiniK ai!KMk> pu^'i(u; c«lcbr4ndiim, a bun qu9d ftbxdim&imt drbeBtlSsmsrdiôndam
Vus efgo, i{ui et ejuadcin Seilia ^tposioliac iasti Glarae-ValUs abbalis canoaizatiorKi proposimni, &l
luui euscipere, ei Oeum La saticlis suis consuc- pro quorunadam similia postolamium scandaio, aTu-
visli3 gloriosius lionorare, sic meniurlam Saiicli rooensis concLlii celcbralionc dilatum, ad nostram
bujus celsbretis in terris. ut presibus ejua oi rae- reducereiiu: Deo volente memoriam^ et iaciccic no-
ritis digud Ti.Tiemia rc«})iatis in ccelis . Dalum biscum signum in bonuni, qui hoc {uetali» opua
Aoagois XV kaleud. fdi>r. (an, 1 1/4). nosiris servavii manibus consummandum. N<>s euim
U. vitam et sanciitalcm ejusdem beatisî Confe»-
33A9 EiCSDEM AL.^);\;e>HI i-OVtlFIUlS «POSTOL<(Q£ soris recordalione sollicita loemoranies, quomodo
LlTTEJUi Ali liKGSM fHAÔiS. scilicet et iu se ipso religionis et saiiciimoniu: praf!-
Alexander eplscopus servas seivotum Dei, illu- rogotiva magaiQcua, et univaFSse Eeclesis Dei» spe-
stn Francorarn Regi Ludoviso, 2&lut«n et apo- ciaiiter aulem Ordini vesiro Tide et doctrioa utilis
sloiicam beuedictiooem. exsliterit, et copiosiasime fructoosas : confisi de
iNovit, ut credimus, reôii» tuce magiiificeiiUis bcatorum apostolorum Petri et
nnisericordia Dei, et
Ceisiludo, qnod ea quoe cum lio&ora Dci grîla lil>I Pauii, aecnon de ejusdem saacti Confesgoris me-
iicoeputqu'3 cognoviinus, ad lUileai !«mp«r eiTectiMii ritis pReaumeates, eum, fratrum nostrorum commu^
magno el voleuii auiatu pri;!>~>oveimui. âxiine laicatu coosiUi), auctoritate apostolicee Sedis sauc-
nut'jui hoc in iilis operilius observamav in quiijus torum caialogo dutimus uscribendom, el dicm
sju'cirililer et honoi Dei, eV suoram glo.-ia saa- deposiiionis ipôs in Ecclesia publice celci>randum.
eiorum dochraiuc : suienies (.juoque iii>i iure gra- Unde <;[uoniam hoc ita in gloriam et bouorem summi
ilssimuci quidnuid ad decorem Eceieiijs, ei Buper ni Conditoris exubernt, ut in vestram quoque aadifica-
Begis honorem uucioritate faerit aposlolica cou- iionem consolaiidaemque redundet; vc&tra potissi-
siitutum. Onde quoniam sauctaB recordalienis ifcr- mum interest omnipotenti Deo gralias agere, qui
jKirdus quondam abbas Cla;a?-"Va!;ij, cl Dô sem- modcxnis temporibus virum perfeclffi et prsedic»-
per sliarus, el tam libi, quam univert!? fcgao tuo bilis sauciit3ii.s iu vestro V 344 Ordine voluit sus-
gratus esstitii el accapius, eu-m ad giori?.w Dei cl citare. Yos igilur , mBnificentise douiun spceiali de-
exaliatioaeLn Ecclesiae ac toiius regni lui, caaoai- votiuae suscipite, et Deum in sanctorum euorum
landum decrsviuius, ei iiUer beatissiaios Ccofos- gloriiicatiime mirsbilem, in ejus celebratione epe-
fioi-es festiva eeleijriiato coleadum, lam de -miseri- ciaiiter boaorate. Datum Anagniae xv kalead. febr.
corrtia Dei, et. beaioi-um Petri ei Pauli apostolorura C IV.
ejus conhsi meritis, quam sua; con?ersalioni8 ei. EJUSDSU AtKlUtfn)&I PONTIPCia LITTEB;£ APOSTOLIC^
saucliraoniis non ignaii. Mouemus igiiar chrislia- . AD CI.AaJS-VALl£NSES.
nissimte Serenitatis tua; rcgiam pict-atem, ut hoe Alexander episeopas servus servorum Dei, di-
coeiestia graiise dcnum, regno luo ie regnanie col- iectis Gliis Gerardo abbati, el universo «ouveptui
laiuin, iaicB uevotionis braciiiis amplectaris, eique Clarte-Yallis salulem et apostolicam benedictionem.
tniu coclesd beatitadine perfruenii solil^ pielaie de- Sicut de religitice et pietaiu, quam eirca Deum
votus exiitas , queni pro sua ve.«erabili sanctitete geritis , nihii nobis restal am.jignom ; sic exliibits
adhuc ia leQobris positum diligeba.s. 'Jiaraj-Vdifcnse cire.f robur devotionis et iidei clara semper esl cer-
vi!ro nKinasLerium quod fuiidavii, in qao etiairi tiludine manifesium . Non enim poteralis , sed
covLius ejus veuerabile rsquiescit, ita tc ob rave- nec deiaceps Deo auctore poterilis a gralia sancli-
reniiafn ejus habere voiuaius commeudali.'m, ui laiis appirere degeneres, quos sancti Patris con-
eu!!! semper cnerearis tiabere palroucni. Daiurn slat ess6 haircdes *.

cui et grelia spiritualia obua-
Aiiajjnias xv kaleud. febr davit ad operum ef&cacia ooa defoil
meritum, et
n sd esemplum . BcilLs camque el pia veceratione

IU. U racoliiii, qualiier beal33 memori« Bernai-dus, coe-
lwi;30E.« AI^y^NDaJ POKTIFICIS UTTEB.£ .«P09T0Uf./E Robii vtisiri primus abbas, pnecipuasque fuudator,
Kd 0MKE3 ADB.ilEa ClSTEaciEWSlS OHOnUS. .J......V... i.'C »..iai« roiiîonis accepSui, el
aleîander apiscopus servus servorum Dei dileclis E«clesi«e Dei pfo plfnitndiae dftvotionis et iidci
Oiiis Gislercii, de Firuiitate, et fonligniaci, et sxstilcrit graticsus; ita ut inerito deberctis baberi
GlarK-Yallis, Jloriinuiidi, aique uuivcrsis abliatibus culpubiles, si imitalionis cl reneratioais ipsius «s*
Cisiereiensts Ordinis, salutem et apostolicain bene- selis in aliquo negligcnles. Placuit ergo nobis, quod
diciioiip.m. pro eo, tanquam pro pio Palre, sollicitudinem ba-
Quoi.es honesta nobis opporlunitas exhibelur, ut biitsiM, et canonizstionem ipsius volo laudaliili
devotioni. quam circa Ecclesiam Oei ncsiris

r.dei Sl poslulaslis. Nos quibus coid! setsiper est pro mullis,
te-iiporibus habuislis, possmius in aiiquc pro me- lili abba, tuse deôtionis obsequiis,et tolias domus
re.spomlere, Dpporluniiaiern ipsam iibenler am- veslrs sludiis religiosis et piis, vestris jugiter ob-
riiis
plectimur . ei m his insxime qus speciaiem noscun- lemperare precibus, et profeclibus espirare, voto
lur redolere virtuleTri vestris occurrere, profectibus hoic olementer annuimus, ut nostram circa vos et
non rnorainur. Conliîl autern hoc lenipore. ut ver- graliam et benevoienliBm coniprobenius. Vila igitur
e& S. 3ERSARDI CiSOSiZATlO. 626
ejnsQCrn heatissimi Coafessoris ad ineiae>rlani rsvo- s domino papa Alexandro UI in prlmis «tl cakbraln.
caia, quoniodo scilicet fide el religionc arûe do- ^ "** nacienm.
clrina prsesuls-rii. qHanloque io Ecclesia Doi perspi- V.

cuse clarilaUs lamiae radiarit eum, fratrum acitro-
; TBOytWDI CURJE-VALLENSK MON.VaU KPI.STOLA
rum consilio habito, coafisi dc misericordia Dei, et AD GEMilBrK &B&VT8S(, DE CAKONUIATEONB SAHCTI
beatorum apostoiorum Peiri et Paull, aique de ejus- BnasARni
dem Sancti meritis pr*sumcntss, catologo saneto- Revercndo patri ct doraino Gerardo ClanB-Val-
rum dusimus ascribeodiini, diemqnc deposilionis lensi abbati, frater Tromumius Glarae-Taiiis diclis
ejus festivura de ealero el celebreni observandum. abbas (2iS}, Ealutem et promptlsstmse di:yoiionis
Unds, qiiia vestra polissjraum interest, et ojus imitari augmenliim.
vitam, et gloriara vencr^.ri, saiagite in omDibus ei ' Quantum apisri Deum merlium, qaantumTe opud
studele ipuius sancti Palris el inliaRrere vestigtis, et honiines habi^ât Patcraitas vestra favorera, niulli-
feslum excolere saactilalis, ut cnjus convcrsalionis pliciter deciarat tani operis nostri exilus quam la
meruistis cs.se participes. digni habeamini ejfedera boris : quandoquidem in utroque utrimque saffulti,
bealitudinis fore consorles. Datum Anagnije xv ka- nec jo labore periculum, nec obstaculam, in opere
lcnd. febr. I
seasimus formidatum. Cjeterum, a die exitua de
Nonerant satis ad Bernardi memoriam et ingentia ierra nostra, timoris etangusiiaj nnllus finis, donec
mcriia tanias coiiim-endaiionis monumenta^ nvsi et soliicitudo 3nita est operis, ct exsecutio cousum-
eliarn siipremun Ecclesite antistes ore proprio cjm mata labcris. Benedicius autem per orania Deus,
Ofiicium dict&ret. Hocpraifiiii Jnnoceniius iU, ad
supulicaiionem Joannis, e.v metropoiUa. Lugduncnsi
qui de omaibus nos eripnit, et cum folici cxseni-
monaehi Clarcc- Vallcnm. ni/nitiqiu tiainerimonaclii tiouc negolii sanos et hilares ad propria revocavit.
Heisierbaeensis Innocentio aCohlesslonihus, litteris Et ecce nunc bealLs.simus coafessor coster omui-
•
ad Joanttem datis anno 1201, q>ue lic habent moda digDus veacraiione Beraardas, suis ntmirniu
JoANNi quondara Lugdnensi archiepiscopo. exigenlibus meritis, vestrssîue laiidabiii stadio pie-
Negare noluiraus quod petere voluislj, cum ex eo taiis, ad iast"atiam fralrum quo3 mccam pariter fid
tam nobis, qusin tibi fructus aeiernaR relribntlonis hoc dcstinasiis, assistentibus ctiam nobls aniiois
accrerat. Pciiiiti namque rogaius a fralribns, ut ad vestris, quibus ad promercndam favorem ouris tam
houonm beati Beroardi prLmi Ciane-Vallensis ab- interius quam exterius abundatis, sanctorum Dei
batis, qaem aposlciica Sedes sanctorum ascripse- coUegio nor ai];:aotas est noviler, sed aceripiii«i :
rst catalogo venerandum ; nos ipsi Colleclara ct

g ut sical irJer sauclos sors iliius exstitit ab uicro
«liae oraiiones oro proprio diclaremus, lum pr^pter raatris sute, ita r rm ris titulum sanciiiriiis obtineal
aDdofiiatem dictautis, tum propter stylum dicta- de beueficio natris Ecclcsire. Erit deiacens jiobis
miiiia cum môre devotione dicendas. Et ecce sicut de to et pro S'- festum comir.uae cum Angelis, ul
potnimus, ad iustautiam dilecti tilii fratris fiaiueri, noo necesse sit jam amplius cautarc ei cautus iugu-
petitionem tuam curavimus exaudire. bres, quem credieius in supernis ei angelicis ehoris
COU.ECTA. caatus personare solemnes. Qaod autem de sanciJ
Perficere, quaasumus, Domine, pium in nobissancla! Malacliia opus simile aggredi firfctermisimus, con-
religionis affectum, et ad obtineadam tuna gratiae silio factum est principi;) t;acerdcium, qui prwnio-
largitaleoi, beatus flerasrdus abbas et docior egre- nuil nos in ipsa sermouis origiae tseri posse de
gius suiR apud te senfper pro nobis merilis et pre- pluralitate fastidiuin. uno inteotio-
quod etiam in
cibus interccdal. Per DoEaijmm, etc. nis nostns frU5irar.-?t effcctum. Yestrum est igiiiir
SECEKTA gralaater amjilecti qaoc in diebus vestris esl oHila-
£SJ15 Grala tibi sic, Deos. hujus obiaiio if^cra
I
tnm in uno, et paiieotcr f«rre quod tiillertiir in
mcnti quod in memoham Dominicn^ Passionis tuae altero; gratias agendo ei qui ca-leslibus luminDri-
offerimus maiestati. l)us tempora vicesque constituit, ut non iderri sit
P03TCfSIM'JN10. orlus maluiSni et vospertini sidcris, quruuvis in
Suom in nobis, cmnipotenj Deus. dhus quera utroque par ehiceei gloria Domiuus ab- claritalis.
ssimpsimus operelur effenom, ui incorporel nos KasCasae-.Mnii per seet per suos, imo gt per sua. a
^bi 6SUS edentes. Qui tccom, elc. principio i:S(ue in !ini;ii) nybis risiitii '.t subveuit.
Dalum Latcrani vi idus julii. Dominus alsbasFussa-MovE ei t!iisCO'^nsVerulanus,
cum rcquisiti foo«anl favoris et consilii subsidia
Ubi vide.t sanctum BernarduiA Doctorts nomine a rriinistraruot Prster Franco, fr3l<>r Peirus st fra-
summo Ecclesia> Praisule fuisse insignitum; quod nobis negolio in ornulbus astiie-
ter StephriGUB et
quulem a>) ipso etiamAlgxandro tll inMissaranoni-
zutionisusurpaluni lesiaturvetas codex CoTheicvsis, ruiit. Frater Cuido per mulios labores sucs et suo
inqw Sancti nita continetur : ubi prmnissisCollsc- rum et per non modicas frstris expeusas viem nos
tu, lAdesto suppltcalionibus : noslris, eic, Je ii
fecil tiabere per devia, eo quod rectum iter curio-
C: 'nnuni; Epistola^ ilsec dicit Dominijs £go misi .
Bd vosmtiudatum islud o , e'c. nncrion Ei/uf^tsUo dc (228) Legendum polius (rionachus; nam hic Tro-
Oortoribu&,9. Vosestisss! lerrs.u haecmtîiauntur : muadus monachtis Clarae Vallensis plu^-ss epislciaa
« iUec Missa supmscripla dr. tancCo Bimardo. a scripsii ooraine Heorici abbalis ClarK-VaUensis:
«27 OE S. BBRNAHDQ TBSimONIA. 628
fiins solito iusidiantium raalignilas obsidebat. Fra- a dictionis, largitag emanarcl. Verum quia id nobis
.--?i-— _j.
1. ..
ifTRoccbus non modice •.
laboravii,
_
nos et negoiium .
ainpla dislantia remotissinifo regionis invidil, a.d
iosum fide ct oralionc sustcnians. Ego, quia ex spirituale remedium vota Iranstuliif.us, fecimnsque
tenorc littcranim vestrarum vestris sum prxmoniiiis Doo fropitio, quod veslra ibi, etsi pr«'seniia defuit,
«tipcndiis miliiare, ita in oninibus Ramanam nio- meraoria non vocavit. .Solenmit.er etenini nomen ve-
deratus suni parcitatem, ut prodigaliiaies Gallicas struin cum su» pietalis iasiguibus veslrorun), ut
nou sectarer. Dct nobis Dominus oninibus in coni- oportuit.. ct affectioiiibus Irairum. el cordibus iin-
niurie, ut memorii laborls bajus ct operis gr.itiain prc&simus filiorum : qui ampla iliuii devotiona su-
vi'stram ei Clsra^-Vajlensiura fratrum nobi» conser- sceptum, aspeclu quodaui modo sancti Patris offer-
vci ii; lerris, el Del misericordiara conferai in ox- icnt, et Cidesils aula: secretario pra^sentareut. Prai-
ci-lsis. Cousuliraus ad hoc ut Missa , (ûam dominue terea lyn abmmiiu: corporaiis occa.MO regias apotbe-
Pafia cecinit inaolemirtatesaccii bujusnonmuletur. eas iaveuli muneris pariicipations traudaret, mit-
Mittimus enim vobis easdem CoHectas. limuB voiMs de ibe&auro reiiûiarum eias honorabi-
Vi. ^
lera portionenvi iridigniun peaitus reputautes, si
HENHICI ABIATIS £XiB£"VAl.S.3.N'Sl8 BPtSTOIjk '

pietas tanti prinh-ipis, lants sanclitalis participio
AD ST2PBANUM aKbXM ANfiUiUUK OEBLEyAllOKE C«A- fraudaretur. Suscipite igitur digitum sacrse iUius
POmS 8. BEANAROJi, £JUSOC£ UlGtTO AD inanus : ijuara pro eo quod vir justus, ab omni r»u-
RBtaGM TBANeMiSSO. nere lerreni quasstua eitassit, Deus eam, ut di-
Celeijramsestapudnos d7fl& bonorabitis et solem- gnum ftiii, afflueniissima oopia eoele^tis benedictlo-
nis, nova festivitale jucuniduSj et ampl8.jucuauitate nis. impievil. liiins, ioquanv, manas, cujus tacLus
festivvs, uipote quem mobis reUiio sa<^<iiissimi saaabat aigros, roborabat invajrdos, tirmubat hemi-
corparis f S'£fi beati Beniardi ceieberrimcan red- nes, daemoiics effugabat. Illius manus, qua; CiarK-
didit, ©t lumine clariorc perfudit. quam viiluimus YallL nostre;, oui vos uare tepla disponitis, primuin
gaudiis illisj plus utiiiuc coikstibus, quam lerreiiis, inj-cii lawdeni iuudijraentia. ? uil autem sladii noslri
veatrae maieslatis intcreese i^rffiaaniiaml qnateuus diiigeatar in vasculo consigfiar^ quod miSitur, nw
et nobis de gloria prineixtali decor lantse feslivi- vel Ikesaurus ibi r&conditns per frequentes apertio-
iatis excresceret, et vobis dd nieritis iUuslriasuiii nes inpirise p£teal, «e! devot«g &ubi;e(ilioais ir.:,un-
Confeîsori?. miro quodain irriguo uierioris hmB- elu, dolus aliijjiia pia iftijdi? irrepat.
DE SANCTO BERNARDO x\BBATE

TESTIMONIA,
J. — Sitmmorum Ponti/icum- Q nationcs sanclce yeligionis iHslitula iraitsmiserit,

iQnoeeaiius II , Epigicia ad sancluin Beroar- Pius V, iu JSuUa Ex innimeris, elc. inter alia
dum : Qiiani firma, ait, perseuerantique consian- quse suggerit media reformandi Ordiais Cistercien-
lia causam beali Petri, et $anct(e matris luai Jlo- sis, Icc'.ionem Operuin saucti Bernardi proiH)nii his
manm ^cclenip., incandeitînte Peiri i,eonis scki- verbis : Ubi sacra leclio ju.vlu coiicilii Tridenlini
sinaie,fervor iweretigioHts et discvclionis susccperit dispositionem haberi nun p<jterit, iiru-Icr eos libros,
defendendum, et te murum Inexpugnabilem pro rio- qui ad iliviiii ofjicv rt c/iori vsum nccc.surii sunf.
mo Dei opponcns, amicos requm ac princiimm el sultcm Bibtia, ei Catecklsmus ad paroclios rcccns
uliarum tam ecciesiasticaram ,
quam smculurium cdiius,itcm Opera Sunrti Dernurdi, el si ijui alii
p<:rscnai'umudcath0lic<B£cclcsicvumtateiu,etbcati lui konesiam 'monajltorum cc.cuputionem pot erunt

Piiriac nostra.ni obedientiam frctjiientibus uryu- liabeautur.
mentiiei ralionemunitisinducere laboravcris, ma- Gregorius XIV mc<lil<iJjatur manc Iwra inifyra,
guit (jwe Eccieshf Dei et uobisprovenii uliiiius mij,- inquit Gicareliu in ejus Yita, legeris opcra inel-
mfettui. -. liflui. bernurdi: et si quos ex lis cruercl meatis con-
.'Vl(?xandcr IIl, inlilteiis CanoiiiriitioDis ad £cc,le- *^ ci'ptHs,eosdiligeriteradtioiahai,concinncqutscribe"
siain G dilicanari.: Hcalus Bcrnunlu^,.' Imiulans Qratiit bat.

pru^rttijutim suffitiiu^.iionsiMuni m .sc ip::iisu/'i:i la
le i'C rAii/uiiii'- pritfnlsil, sed eiitim in uruvnsu Ec-
i
11. — <'.arihmhum,el F.cflesia Uodoruni.

clesia L>vi .fide'. i-td<icirinivlunineradiavit.Fructum Jacobiis d(? Vitriaco Tusculauu.s episcopus elssii-
ueroijU.rm in domo Uomini cl ucrbo uyerolusesl ei cta» îim?.i\hi Ei.i.lesi» cirdinalis Sed!S.|ue ajjosloli-
exeiiipio- iiuiius fere i(,rmiiin-'< f^qnclie i.h-iilitiniia- CKj legHius, lib. lic Hi.'tf)ri3 Occidenl. cap. H, sic
tis ii/norai. <nvi !(>.,e.v id e^tiirns juo<ûSei burbaras scribil : Suscilavit Dnmlnus fis ii principio navellcB
62« DR S. BERNARDO TRSTIMOXl/l. 630
plnntati07iis eorum agncotam peritum, prudentem « plinam , ei in candemnutioneni hxreticorum in

elsanctum virum quem invenit Dominussecundum ancta Ecclesia jugiier perseveret.
corsuum...sanctum videlicet Bernardum Clarte- Val- Roberius fieilarminus siocta; Romanse EcclesicC
lis abbalcm, religionisprobatissimam margaritam, cardinalis lib. de Script, Eccl. ait : Sanc.us Be>--
luceriuirii, Ordinis et stetlam in firmamodo Ecclesiat nardus abbas Clarte- Vallensis, vir piane tiposioHcus
8ei mdianlem, qui nonab homine neque per homi- et non tinnus gloria miraculorum, quam mpimiitt
nen,sed sola Dei intfiratione preeentineiitetn sanc- sptendore illustris. Item lomo H Cooirov. iib, jv^
iarum Scîpturarum aceepii intel[lgentiam,et qua-n cap.l4 : Ideti beatus Bernardus pluribus miracu-
de ipio Dominicipecterisfonlepotavil ctttestesaquas, iis claruit, quam ultus sanctorum, quorum vilfi:
quoi diftundgret m pialett multis. Et quonittm po- scriptce exstant.

lens fiiii in apere et sermsne, exempto sanctce et \\\. — Episcoporum,
prceeminentis eomenîRniH, et d&ctrlna coeteslis Hildcbertus episeopus Cenomannensis , (leniu:ii
prwiicatimis, sed it virUste miraiulvnm et mira- Turonensis archiepiscopus, Epist. 24, ad Bcrnar-
l>itiuin opcMiifi muitii fattfus est erdo vitx in vitam. dum scripia ; Mojnmum duio, inquit, alquc ha-
Sanctus BQnaveoiura «anclse Ronianas Eccleiiae g

beo, tiuod mihi sacrarium familiaritatis apcruisiis.
Albaoensis, Ordinis Mios- In eo susceptus, multts et magnis expertus suiu pc
eardinalis ei episeopus
rum in Meditationibus viUe Ctirisli, qiias ubiquc fier-
ricuHs quantum valeat deprecatio jitsti assidua. £l
nardi senienliis veluti gemrais insignivit,

paulo posl : Habeo igitur atque ago vesirae gratias
ila loquliur
eap. 36 : Audisti verba pulcherrima altissimi con-
sinum, quasi reus aramjamdudu
religieni, cujus iti,
templantis el oraiionis dulcedtnem degusiantis Bcr-

comptexus essem, si consullus Papa fontificlf mu-
nardi. Rumines ea, sl vis, ut sapiini tibi. Idco aunus amolin.permisisset. llle dum me remisit ad la-
borein,invidit gioriam ; noti imputet ei Domiiius.In-
tem libenter ipsius verba in hoc opv.ncu.lo intersero,
terimin umbra alai^m tuarum sperabo, doneceiiu-
quia non solum spiritualia sunt et cor penetrantia,
sed et deccre plena, et ad bei scrvitiumexcitantiu,.
car de laai miierim et luto fcecis. Vidc ûsdcm
Bpist. 72, quae est 122 inlerEpist. BernarJi.
Ipse enim fuit eloquentissimus, et spiritu sapientUe
Otho Frisingensis episcopus, iib. i dc Gesi. Frid.
plenus, et sanciitate pnMclarus, quem te dcsidero
imitari, et ipsiui monita tS47 cap. 34, iia lisbel : Erat eo tempore in Gctlia
et verba opera
ceenobii Clarte-Vatlensis abbas Beriuirdus dictus,
exerccre : propter quod stepe tibi propono euvidem.
n vita et moribus venerabilis, religionis ordine cons-
SancUs Thonvis Aqninas SQim. «ie saneio Ber
picuus, iapier.ttia iiterarumque tcienlia prasdi-
nardo, sic ait : Fuit enjo cs ejus vav pretiosuiu, os
tus, signis etrfiruculis clarus. Huncjiriucipes vo-
iiureutn, os gmimeunv... Vim duleedinis iniehriavit
candum, ab eoue quid de Itae re («. expedilione
iotum Aurumfuit Befttardusper Mlm-
^jiundum-,,.
tanquam a divino ora-
transmarini,) lieri oporteret,
latis sauciiiaiem ; muititudo gemmarmi, per mo-
culo consulenium deeernunt. El inlrn Qui apud :
rumhoiiestuiemet virtuium nii^tipheiliUem ; vas

omnes Gallite ac Germanite populos ut Propiieln vcl
pretiosum,fer virgiuitatis purituteni... FueruniiiU'-
Apostolus lub$b-itur.
tem in hoc novem gemnte, de quiba& dieitur F.ze-
Peirus CeSensis abbas, postea Sancti-Remigii
chietiscap. i%. Lapiies iUi signifieatii novem ordi-
Remensis, demum episcopits Canioteosis, lib. vk
nes Angelorum ; quibus fuitdiUtUus Bernardus, guia
epist. nlt. scfibeas conlra Nieolauin queaidam An-
in sc haijiiit virtulet et efficia omnium »rdiriuin An- glum (non vero noiarium S. fiernardi, ut probaluii!
getorum,sieutdici'.urinlibroubisei'iimituraclaejus.
est ad Epist 2S4), qui sancti Docturis pecluri ina-
Augusiinus Valerius sanctas Roman» Bcclesise culam post ejus mortem affingebat, quou beataj
CHrdiualis, episcopus Yoroncnsis, lib. de Rbet. Ucei. Vlrginis Conceptionein impug^nassei, 1349 siu
cap. 41 ; lii soncti Bernardi libris, inquit, inest D in Beraardi lauies escurrit : Quti; inquiens, itujus
admirabilis quwdam suavitm, ita ut eum suncta Bernardi sanclilas ! qute religio I quw mcritorum
animi uoluptulc semper lcgnnlu^r, preerogativa ! Nullussim egoadiltiussancta prccco-

Caesar fiaronius sanctx Uumauae Eeeleux eardi* niii referenda. Vita ejus, fama ejus, operu, scripta,
natis. tomoXIl Annal., anno i 130, Bcmardum Tu- niiracuia, fides, spes, charitas, caslitas, abstinen-
bam Cbelestem appcUat : aun(i vero 1143, alierum tia, mortifieatio demum in membris ejus, sermo,
Eiiiin. Sic autem Ue eo scribil anuo H53 : Bernar- vullus, kabitus et gestus cjus, et iiis cimitia, ipsa
dus. virvere apcsloiicus,imo verus Apostolua missus su7it quie teslimmium perhibent, de ec Alum-
a Deo, potens opere ei sermoue, iliustraits ubique et nus familiarisfimus fuit Dominm noslrtr, rui iion
in umnibus suumapostolatum sequentibus siiriiis, ut uiuim taniuiii baiilicam, sed tvtius Ordinii Cister-
pianenihil miiius habuerit u magnisApostolis... di- ciensis basiiicvs dedicavtt. i.J cujus laudemptiUlis-
cendus totius Ecclesiw tatkoiicie vrnamentum simul sitiios iractaiu-1 et fecundos coinpoiuit. Si crgo pu-
ac fulcimcntum : Gallicaus vero in primis Ecclesite les iunijerepiiiHlla/n oruli Dominai noslra:, scribe
priT.dicandussummum dccus, sommagloria.aurama contra Bernavdum suum, cui loquitur ipâ : Qui
(elicitas. Cujus memorio, felicissinnt in bcncdicliont lantjii te, quad qui fnr^jit ptipitiam oruli mci.
f / sanctilicctione ad morum tnformationcin etdiici' Auscimuiilaiveroergcnsis ia dialogo conlr.i Gr^»

631 OE S. BB&NAROO TESTIM0!«]A. sas
eos, lib. u : guidam n cbristiaDUsinius, eo|pnoin«nU> Jttstos, io Blplomato
Nettrii temporiiut apparuit
alibas, in loco quidicitur CIara'i'alUnits, nomine CMrnrrôBiinni nm dMAttnna
p>iiiii>nu pro
CoBgregatioai FuUitrtui erecliooe Cnn>.n<„...;..
FoQtaGensis
Beruardus,vir religiosissimus.virtute miraculorum TDOcasterit a ae coac«.<!&o aimo i&19, sanctam Ber-
insignis. ab Occidents usque in Orientem pro tiui narduni appe!!it me^Qum et cflteberrimam Cônfes-
Siinctitate famosissimus quem verterabilis papa tlu- sorem, Ecclesias Patrem et Deetorcni, populorum
genius, quondam sui monatterii mmachus, iu cgn- reforniatorem, schismaium ci dissidioruni conci»
ciliis multorum episcopomta eondigm revercntia liaiorem, Eeligiosorum Patriarcham , mirabilium
plerumque Iwnoravit. patraiorem, ac Doiparae Virgiais cultorem eximiura.
Guillelmus Tyri archiepUcopus, !ib. xvi Belli sa~ Videsis apud Heariq. Kenoiog. Cis;erc. ad diem
cri, cap. 18: Dominus Eugetiius papavircs reiigio- 20 ang. prxclaia omDium pene regDoram
Chri-
sos potentes in opere et sermone ad dive>-sr ; Occidenr stianorum, diversorumque statuum elogia, iniiialibus
tis partes dirigit.^ Inter quos vir immorlvlis memo- predicii mooasterii Fontaaensis lapidibus inscripta
rio! et honcstte conversationisD. Bernard.is Clarw- in honoreni sanctissimi abbads Bernardi ; in primis
Yalknsis abbas.piw in Domino et per omma amplec- vero Sersnissimae Reginae Siiari» Medices, matris
iendai rccordattonis,adpr(sdic{i Diô placitimuneris ipsius Christianissiini regis, qua beali Bcrnardi me-
xsectiiionem prwcipuus eHgiiur.Quiinjv.ncice sibi B ritis divinitus concessam sibi fuisse fecuoditaiem,
dispensationis sedulus exsecutor, ejusdcm operis solemni lestiflcalioQe declarat.
secum Deo amabilis trahem comministros ,impiger, Joannes Franciscus Pieus Miracduko comM, lib, ss
indefessus, licet corporis esset invalidi, lumprop- de morte Scd

audiamus inquit,
Ghrisli, cap. 8 : et
tcrjejuniapene conlinua et subtilem nirnis t!ief«m, Bermrdum devotissinium atque dGctuiimum, sed
regna circuit , regiones obambnlat, evaigetixans lioc uliimo titulo vutgo fraud-Hum, nulla certe sua
*
uhifjue regnum Dei. culpa, nuUodemeriio, quando etob ejus scripta,qu<v
Guillehuus Parisiensis cpisccpus, Serm.'ic saDClo docirina soiidaatque salubri undique ecaiwiunt, ec
Bernardo sic eum prii-dicat : Excellentissime vixit, ob vulidissimas disputntionei in Gilberium et Pe-
graliosissime docuit,mani[estissimis, miramlis ful- trum Abcslardum {quarum ope ab distorto calle er-
sit : eum non humana instructio sed divi la inspi' roris alque mendacii ad verUatis semitam rediere)
ratio sapientem fecit, quod in Scripturii speciali- Docti sibi nomen vindicavit.
ier sensit. Et infra : Sicut Deus Moysi trcMvitsua V.— Abbafiim et Genenlium.
vi!i.Heria,el vultzis ejus ciaritatc rcsplcndnit radio- Pelrus Mauricius, cognomento vcacrabiljs, Epist.
rum, ut non possent in eum respicere fiiiilsrael : _ 29, lib. VI, iotcr Bpsl. Bemardi 264, sie scribit
*"
sicbeato Bernardo, secreia multurevelavit, ui ccb- Forti ac splendidcs motiastici Grdiîit, imo tolius
iesti luce illuminatus multum Ecdesiam illumi' EcclesicB Dei columnce domino Uernardo Clara^-Val'
narit, lis abbati, fraterPetrus kumilis Cluniacensium ab-
ThcobaiJus episcopus, seu qui&quis est auetorVi- bas, etc. Si liceret, si Dei dispositio non obstaret, si
ta^ Guillelmi Aquitanise ducis, cap. 2 : Eo tempore^ in liominii poiestate,esset vita ejus, aialuissem cka-
iiiquit, fundatum monasterium Claroi-VaUis,
est rissime, Beatltudini tuce nexu indissolubili adhcere-
el ibi Spiritus sancii consilio ad regimcn abbas est re, quam vel principari inter mortales alicubi, vel
Dcniardus erdinatus qui in tantnni vita virtuti-
;
regnare. Quid enim ? nonne regnis omnibus ter-
bus et doctrina clarus effuisit, ttt nuUus ei inorbe renis proiferri a me non solum /to-
deberet grala
secundus existeret ingenio, mcribus, ore, slylo et mlnibus sed ei Angelis ipdn eohabitatio im f Con-
virluiibus. Hic est qui in diebus suis iuereses exstir- civem leillorum sidLrero,licet nondum spcs in rem
imhal, hcereticos confunde.bat, schismaticos revocor iransierlt, per misericordis Dei gratiam mendax
hitl, erroncos instruebnt, st principes arguebat. Et nm ero.
l)aalo post ; viriutem oiri, o animi ptiriiatem, n Burehardus abbas Balcrnensis, in subscriptione
iicc affcctantispiMicum,nccformidaniis tymnnum iib. 1 Vilre sancti Bernardi, sic de eo loquilur : In
{i:uiltclmum)prd ejus saiute / Qui fugiebat publicum utero matris sanctificationem visus est accepissc,
qaomodoaffcctasset cathedrce fasligiunif Deus meus, de cua concepia sunt proesagia futura; sanctifatis
>jUi)t et quantie Ecclesice catiiedrales propriis orba- et doctrinve.
ta paslcribiis eum in pontificein elegenmt f Sed Gnerricus abbas igiiiacensis, sancti Bernardi di-
r.on plus dclectabat eum m,itra ei annulus, quani scipuluSi Serm, 3, in Naiali aposi. Petri el Pauh
rastrum et sarculus, Macjister noster sanclui Berrtardus, %lle interprc^
IV. — {iegum ef Magnatum. Spiritus mricti, de toto ilio carmine nuptiali {Can-
Carol.us V imperator, lcste Tliuano liisto:'. iib. tico canticorum) loc/ui instituii, sp»mque noois dc-
quod mcrtein' prcecessH, in Hiero-
xji, la!o biennio dit ex cis quae jam edidit, quia si pervenerit ad
nyminnorum friUrum sodaliiio miiuilore usus , locum de quo qucgrilis, Doaec aspirei died et incli-
ConsUtrdino quod<im,, qui ei a s<icris confessionibus neniur umbrae, umbras ipsas ponel lucem inlcl- m
crul, pracipue heali tiernardi abbatis lectiona se ligentice : quod dicfum est vcl erit in tenebris, no-
sot.-J)atiir, his dicel in hmxne.
LudovicusXin,Galliarui«el Navarne rex S3'if$ Gaufddus primum sancli Bcrnardi noUrius, deiu-
633 DE S. BEBJSARDO TESTiSOSfA. m
ic Igniaceasis, poslmcdum CSarae-ValleBsis abbas, a strennistimis, titulo eximiumConfessercm et div-
dc
sancu Uernanli,
VUa; sancii
ib. 111 Vita;
lib. Bernanii, Eeu pniuo a se coq-
eeu pri.iio i-orem studiis Itonorari wUicitis ct sonorts effcni
scripto, cap. 7 : CiBterum , iaquit, loiuie etni- presconiis imtiiuit,et lwiwribusdispomtsoiemnibu.s
neniius in suis ille iibris apparct et sx litieris prc venerari, ei sanctorumc-atalogo gloriosius adnotari.
priis innotescit; in quibus ita suam videiur expres- Joannes Gerson , doctcr et caucellaiius Parisiensis
sisseimaginem, et exhibuisse speculum quodd-im ir.quodamSerraonedesancloBernardo.siceumaffalur:
sui, ut illud quoque Ambr<asianum mertto illi posse Te vero beatissimum Dci'nardum unurfi esse ex conr-
videatur aptari : Laude ipsese signel, et laureaius sortio iyniltrum Ulorum spirituum, quos Seraphim.
spiritu scriptis ccronttur suis. Vide Serraonem ejus- Scriptura nominat,egofidepia tmens,obsecrojam et
(ieai de saacto Beraardo in fine tGoii Yi. obsecro peramorem tuum,quatenus sumpio calculn
Hobertus abbas Saacu-Michaeiis ia Pericuio ma- urdenti de altari illitis, eujus ignis sst in Sion et ca-
ris, Ordiiiis saacti Appe&d. ad
patris Bencdicti ia minus in Jermaiem tu labia mea, tangetispurges,
Sjgcberl. ann. 1152 Yep^rabilis Bernardus pn-
: ete. Comiderunti mihiin ea qux per
Ei cirea finem :
mus abbas Clarce-Vallis, vir admiraridx religionis accidenset velut abextrinsecojuvenml sanctum Ber-
et doctrince efficncis, humance vitie satisfecit mo- nardum ad a moremDeieapessendum,repeHo illa essi
riendo XIV kalendas septembris, relinquens sapien- B quatuor inter ceetera.tjuce sunt,mntris devotia.apfa
liw su(F plurima documenta, muxime in Cornmen- eomplexio,debita edueatio,el solitudinis affectio.lH
kiriis flJSSIJ in Cantica canlicorum. iufra: Dcnique dici poiest,omnia ista quatuov juvisse
Paler Qiiudius Aqaaviva, V PraBpositus generalis de pcr accidens Bernardum, utpropheta et miracu-
Societalis Josu, scribeaie Joanne Bourhesio, i.i libro lorum esset putrator ,inter quw prcecipuasgo illa de-
s,ui liiulus, Societas Jcsv. Mari(s Deiparie sacra, puto,quce egii in conversione iilorum,qui eliam con-
ca;). 4 ; Coluit cerle beatam yiryinem et sanctum verti toto nisu fugiebant.
Bc)nardu;ii pra-civuo cuitu, eosquc in onmi re du- Jodocus Cblichtoyaeus Neuportucnsis, doctor tbeo-
bia seasii adjutor^-s. logus et canonicus Camoteasis, Serra. i de saocto
Yl. — Doctorum Tkeologorum. iJtTBardo, sic eum Joaani Baptistae comparat : Pr-
PiCiirkai de Hassla, doctor ?8risieusis pestaa Csr- tio, inqiiii, lucerna rtostra Berna-diis fuit, lucens
ta^tkouB, ia Tractû sd Jacobam abbatem Eberba- multiplici sacrorum operum compositione, qvoc non
cea&em, eesiira sancti Bersafdi maculfttores, iia scri' soiumsui temporis hominUjus, scd st ppsteritatipro'
bit, parta i, cap. 3 : ifti, qnctô, talis devoiionit dessent ad cadijicaiionem fidei et morum.... illaxil
tgnicukis TeperitaT, talii compunctionis rivulus ^ certe omnibus non solum tunc pr(Bseniihus,scd ei
infundiiuf ; usi talii em^ri» stimulus injicitur, fuiurisu^queadcomummationemscc(ûli,permullO'
siût in vittt ei deeirirui beatissimi patris Bernardi rum Ubromm slaborationem, af^profectuM aliiiuem
iibbatis Clarai- Vallensis, Hderis SectesiB, prineipn^ spiritualem IS5I se-mper tendeniium, in qusbus
iis Cisterciensis Ordinis amplialoris, st monasiicce tantasst dictionis suavitas,ut melledulciorilli jlual
vitceinflammatons ttrdtntissimi ?Bt quif pesetra- oratio;undeetMellifluus Dcctor meritotiuncupatus
biliorvirtutum iioriator oecurrit, quit efâcior est. ilem in Prsefatione quadain Operibus sauct! Ber-
vitumm eiimmator decurrit, kummum exoitata nardi prsefixa: Inter opera,ail, a probatisdmis aurto-
torporem ad cmlestia, ardorcm elidens adterrestrUi, ributelucubrata, beatissimi DernardivolunUm non
somnum mortis impedienf,diviualuci£ radi&s, fw postremolococollocaiidasunt.Sienimauctoremspe-
yalis tenebris inclareseere satagens ? Cujus insuper Ctare lihet, et vitce sanctimonia.et prceclara emdi-
fccundis ac dec^ris Sermonihus Virgo CkrisU mater titynepriesiantissimtis occurrel; Si characiGrem ip'
tam yloriosis cxtoUttur laudum freconiis, preiiosum ralionemque scribendi,comperietur suavissima
si'>simis ornatur pv.ritatis cncomiis, inicgerrimis et sine aspcritatis offetidieulo cumsumma facilitat^.
praîiicaitir virybiiiatis signacuiis. Et nediim hoc, i elegantiaque deeurrsns, vj. melle duicior videaiur ex
scd et ejus dooirinis universalis Eeclesiie fabrica ejus ore flu:cisse oratio. Si dcniquc materia quam
ui. ycmmis vernaniibus veTborum ele-
rutiiat, «i peiractat, exquiritur, aliud invenictur niltil, tiisi
gciniia siugulari gloriosius coruscut. Et fecunda /o- quod iiwolucra sacrce Scripturce in tuccm proferal,
cvniiiiy. cccleslis irrigui, gratia i7ijli.icnte, ScriptU' aut viiia gravi vcrborum tonitruo cffulminet, aui
ruruni cenigmata reserat, solvit nodos, diiucidal ad virtutem studiosius invitct.
ebsciira, dcclarat dubia, sicuiibmli Bernardi Doc- LudovicusGrainatensis, lib.u de Relig. Cbrisl.cap.
lcig Eccleshx eximii, qui in gloriampatnm abiens, 27 : tion crii, inquit, conseniancum inter iot ijra-
sic Sdluherrimis omnis sunctitatis monitis doclri,- vis.nmos docioresdulcissimumei saiictissimum Ber'
n(s tl ex^mplis vit-T totam subccelestem fecundans nardum ncn inserere, qui quo fuii humiiior et a
irrigavit ecclesiastlcam hierarrjdam. Quem idco al- vana gtoria alicnior,hoc majorem gratiam et virtu-
ma mater Ecclesia exuberantis leslimonn plcnitu- lem ad facienda miracula consecutus cst.li,\, cap. \ i
dine in eanclorum canoniiaiione requisiii, in mi- D* sancio licrnardo etiam lcgitur quod initio glo-
Tacuiis,docirinis,uirtuiuwe.rercitiis,lur.eclariusre~ rlosisui nuvitiatus iia in spiriiu raptus et exira se
perlaejvs cmiosti uu'a ieslirnonium ufferente, prc positus ibat, (juod sensuum, luum amisissct.... Vi'.
laiioribus muUis, pro moribu.i castis, pro actibus enim spiritus et aioince stiavitatis gustits, quem se-
m m S. BEP.NARnO TESTJMONIA. 636
cum trahit eharitas, ita anima: vires su.rerat tt * sancto Bcrnarde Joquilur : Leqi pulcherrimum
secum tra.rerat, ut ad nihil aliiid nisi ad id librum de Consideralione ad Euycn'um, ex cujus
uLlam virtutem haberel. nobilissimo stglopoleris intdligcre, aucieremlibri
Carolus Sacci, doctor iheologus Parisiensis in sapientiorem fuisse Apeiline, eloqucntiorem Demo-
Sermone desancloBeruardo.qui manuscriplus exstat sthene, subtiLierem Aristolele, mederativrem Soeror
in menaslerio i>ostro de Lyra, diojcesis Ebroicensis, te,discreiicrem Pialom.
hsec intw al!a commemorat : E.vsiin.rit profecto, nc Caesarius HeisterbAcensis moiiaeiiu* Oruinis Ci-
iotujius terperent, universi schismatis faces, et qtii- siereicnsis, lib. xiv Mirac. eap. •17 : Beraardus in
dem lol tamque diuiuriiis pereyrinationibus et viyi- illa formidolosi schismaiiis fiamir.a, qua christiimus
lii», ut mirum sit in morlali adhuc vire tanias perfe- orbis jlagrare cxperut, lustravil prsvineias, infec-
rendarumrerum,peregrinationum,lucubrationum' tum faetum non oportuii,el gla-
reddidit quidqviU
quevires fuisse, imo vero superfuisse.No»unam,sed dio verbi divini sueoineius fregit terrofomarmo-
intmltas et hngas noctes conlinentes inierdum vi~ rum. ¥ir lantm auctoritati», ui per unius oi Ber-
giiamt.AHgrctationes gravessecutw.quas ilU nonpa- pwpuraii patres, reges, principesque ierra-
naiHli,
lientermodo, sedjucundo quoque animo lulit, eas- rtm, guati per ccnnmuna mundi cnculutn loque-
demque vitee beatce et calestis imitatrices appeilare reniur,
solebat.lnterea mn temperavLlaulintermisit saeru' l?enricu» Su«o, Ordinis Pjaiclicalor^ni, ia Dialog,
rum Littei'arum studium, quas, velul (equissimam de seterna Sap. cap. i4, it« sanciuri? B«rnurduin af-
planitiem quamdam, oculis.suis propositas viderese fatur : Kt tu (fuoque intet oinnes Eaclrsim doeio-
dicere sslehat. Cancioncs inpnitas habuit,iibros ele- res banedietus ds, Bernarde meiliituc, e^tjus amma
ganliisimo verbsrum cultu expeditissime seripsil scmpiierni Verbi miri^ce fuit iHjntrata splendori-
DeContemptu mundiiibrum U7ium: Meditatienum libus, qui meiliio eluqmo tuo, ex eardis mananie re-
brum unum; De Passione Ckrisli etresametiomli- dundantia, kumoniiatis Cliristi Passiencm dulcis-
brumunum; De diligcndo Deum;Dc gradibus hurti- iime deprcedicaiis evehensque ita ais, eAa. Merit»
litatis; De Graiia et libero Arbiirio; De praseeplo et sane, pater sanctissinie Bemarde, Hngua tua dul^
dispcnsaliona;Ad Innocentium papamde PetriAbw- cissima manat eioguia, quandd cm iUum Chri'.li
lardi hceresibus; AdEuijenium papam deConsidera- melHfina pasmo aiiea InduUarai.

tione; ad Templarios de iqude miHliainova;; Ad Clxi- Dionysius Carluiiiauus, Serm. 1 in Fcsio sancii
7iiacenses Apologeticunt ; Super PsaLmum nonnqesi-
«a eum eommendat : Dcatissimum virur.t
Bernardi
mumkotniiiasduasdeviginii;SuperCaniieacanli-Qsanctum patreni Bernardum Deus omnipolens et
corurn liomiiias tres et ociuginta; Swper Mvangeiium benignissiiuus lam ccpiosa atquc muitipiici graiia
Lucce hmiiilias quatuor;Super Canticum Murio! li- decoravit, ut vere de ipso dici posset, quoi de Paulo
brum unum; iii Vilam Malaehice episcopi Libram apostolo dixit Salvator, « Vas eiectionis est miiii
unum; Epistolasqmdem iiinumerabil.es,quie lamen isle, » ete. {Aet. xi, 16), et quodin Eccieîusiiao lc-
in manibus adhvA: versantur, ducenlas quinque ct gitu,r, « iion est iuYeatus similis iili j> {Scfii. xx,iv,
quauraginta, etc. 20).Son enim tempere suo habuit xtjuatem in
VJI. — HeLigiosorum ex diversis Ordinibus. mundo, sed vere Aposioius fuii temporis sui. £l
Hugo] Mcleilus, canouicus regularis ccenobii San- serni. 2 : Electissimus Dei bcrnurdas, omnium rc'
cli Leoni* spui Tullum Leucoruni, in epistola ad iigiosorum excellenilssimus docior, iummi et gioria
ipsum sanolLmi Ber nardum bic edila toniO l,co! . l7Su monacliorurit,, exempLar ac spccies devotorum, tot
Oleum cffusum, inquit, nomen tuum, fragruns more ei tantis desuper preevenlus est gratiis, tei cxceUeti-
contritarum aromatum. Famu mminis tui cLaris- iiisdet:urulus, totpriviieQiis subiUualus, utnou.^-ini
siini usque ad fines ierrie pertransHt, etc. ingenia quas valcant penelrare.nec toqueiic, neque
Hugo monaclms Sancil-Mariani Aulissiodoreusis, . scrmones qai possint exprimere, tmtumque virum
•
in Clironiw ad annum 1H4 Eodem araio, inquit,
: suflleienter laudare,
Clara-VaUis jundata esl,cujus primus aoiias exstiiit Sixtus Soneusls OrdinisPriedicatorum. lilbtioiheca
servus Dei Bernardus, vir opinatissimu sunciiiaic sancla,iib. tv : Bcrnardus, iai\uil, vilce sanctimcnia
prwclarus, ptr quem sui iemporis Ecclesia in anti- ei pneciara oruduiune prceitauiissimus, :-ic ab in-
ûum rdigionis decus rc;loruit. fatitia sacras Litieras imbibit, et per omnem (eta-
1359 ArdreasSilvius Renediclious Marcl-.ianen- tem memoria reiinuH, ul quolies aut aliquiil scii'
sisJnSynopsiHistorisBFranco-Meroviiigica',sicscrit>it bere, aut loqui tenturci, ioties, iu verba sl smieii'
ad annum 1126 : D. Bernardus abbas CLarw- Vatlen- tias sanciarum Scripluraruta prorumperi! rogcra-
sisquasisteLlamatutintimenachicumOrdinemiLius- lur. Vndc ei diversa sciipla ejus, gam tiHiil uiiui
tratiCt sanctiiate,doclrina,miraculis claret in ual- qmm centoncs divinorum voLttininum riici qurnnl,
iia, imo Gerr,tania,Itaiia, Angiia:cujvs vita in taii- undecutique Veieii.^ uc Novi Tcstainenii seni^ntlis
tum exeeliU,utparum sit omnc quod in ejus iaudcm disiincta smit, ccu ge.mi,iCi.< ciiitdemaiibus, hiique
dictum, vel scriptum fuerit. adco cuimnoJ'' et aptv inn:rtis, vt ibi nata cfse (ire-
Heiiuandus,Frigidi-Moniis in Gallia Ordiais'3isl<jr- tlititlur. iVodiis docethii ejas iascnslhui lunsl.icis in-
cieusismonachus, lib. de Reparat, iapsi, cap. S.sic de iluyundis el in mcnbus forKiandis fcrcscih.iie'' ocr
637 Dt 5. BERNARDO TESTiMONIA. 638
fatur. Omlio uhique dulcis el arrJens iia deleeiatei ft ob acrimoniam ubique el cahrem; tum etiam io-
ardenter iiicendit, ul siiavissimalingiia ejas mciet ceiidi atque imprimendi, ob sententiaruta ncumen
lacverbonim fluere, et c.r ardentissimo ejus pectore quas crebro et salubritermiscct.
ignitorum affecluum incendia erumpcre iiidean [u.f, Reaatus Choppinus, iu supremo Parisiensi Senatu
Biero.iymu8 PlatusSocietaiis iesu, iib. iii de bonc advocatus, lib. ii de sacra Politia : Eadem tempes-
stelu Rolig. eap. 11, l;a;<f inler aiia scribit ; (>«irf tale, inquit, D. Bernardus emicuit, ccembita quei'-
<fe Ueritardo dicemus ? queni vere appeliarc possu- cuititxqne discipuiusêtnuilxiprweuniemiigistro doc
mus 133S planemeililu!ii,qui spiritualibusdocu- tissimus, qui e solitudini in cclsbritatem, ex uinbru
iueniis sca.i^ns.iis(jue ojLtimisuc perfectissiiuis, id in sotem sauctitatem eruditioacmque importuuU.
etiam prwcipuum liabet,ut ita Scripturas sacraiin h tam r.oX<tôx:fii,quam ilToofSa»to; ;quod paucis ad-
suuin slyluvi immisceat, ei conie.cat, ut oel ipse modum id genus scriptcribus cernimus contigisse.
Scripiume verbis loqui, i>el Scripiura ipsius ere so- IX. — Illustrium Feminarum.
nare uideatur.Quw rcs una cwn iipore graoitatem Sancla Hildegacdis Moatis-Sancti-Hoberti prope
quoque ac uim IwMct inirabilem. fiingen ajjtbatiss» iu quadam epistbla ad sanetum Bsr-
i^rus Canisiu^ cjusdein Socioialis,Ma»al.
lib. v, nardiun,4icilium expriaill ; Eô ante iuos anmt t^
U
«ap. 88 : Florcât suh Lotluirio Courude IU ° inliac visione vidl sicut Itominem in solem asp-icere,
IL et '
Bernardtu Clurw- Vallensis,vir{n (:aiiia,Germania, et non timere..,.Tu aquila es uspiciem in solem'.

Itaiiaque piTceielris qucmomnes .lon solum ob da-
: etc.
ctriium diuiuittu iiupiratam. sed eUam propter tS5<fi Sa«cta G«rt!'iidis ubbatissa inoiiaaterii EL-
vil'r saucttmo^tiani, clwissimis stepc miraculi^ de- pedani, m comii&tu MarisfîL. deeeribii. modum quo
monstrtitanumento suspicerem uc revergntur; quo sibi appaiTitsancios iiernardus,lib. iv ii\siu. cap.
uno meuus nec s£ripsit,nec vi«it quisquam in uni- 65. liiter eaeiera vero sic «ii : Pectus quoque ejus
verso ctetu monadwrumyH iMUieri qmdcfii ec^tou- sanctissimum, eoliMn ei mams videbnntur uureis
luin admittar.ius. quibusilam laminis, gem-misque rosei coloris valde
AioTiius &ou;oga ûsilem SocictaJs, ui lcgitar rutiiuntibus inteziis liouorabiiitei circumamicia.
iu Vita ipstu», iib. )i,«ap.33 - Lectian^m Bernwdi, Vndc et per laminasMureas iiGlo.batur prteeipua ele-
iahi sibi in vitajueuiidum noqvje morii vieiftus orai- ganlia dgstrinte ejui sulutaris,qua,n cordc devolo
sit..S<minmorboquiiilipostremusfutt,UermrduKi, seduio retractans, per gutturis sacri minisieriuin,
adeo cttaruHi habuit,ui quotidie adiquid ex 0jus :» oresacratt^ e4idit,et raaiiibussanctisfideliter cons-
Cantica Sermonibus sibiprmiggi piiraret. C eripsil omnibus in eis proficere volintibus ad salu-
VUI. — jurecoimUorum e.t oratftrum. tein. Per gemnasvero ftgurabantur illa dieia,quce
Franciscus Petrarcha lib.Ji, dc Vita solit. cap.l4 sperialius r^dolent divinum amorem.
Solebat, iuauit, direrc beruardus,i))rum sb qUas Biaia Meciliildis, ejusdein bcbise Gertrudis ia eo-
sciret litteras{quarumnescioanalius sua cetate codem ca-uobio conuis, sic scribit in libro Gratia; spir.
piosior fueril),in siluis et iti agris didtcisse,ncn Iw- cap. &l: /« medio Ecclesia;, sancti Bernardi,sin-
minum diseipiinis,sed inoditando et erandc,nec sc gulariter e Deo in benedietionibus dulcedinis proe-
ullos tmnquam magistros habuissc prceter quercus vcnti Dominus aperuites;quia Spiritus sanctus sum
et fayos. tum affluenter et superabundanter influemlo rcple-
Nicoiaas Pithcisus in cpistoia pia;missa Thtrsaiiro verat, ut velv.t eumventus rapidissiiao impetaja-
eiuo ex Operibus sanoti Beraardi : Magiiti milti cum Huam apcrit, ita Spirilussanctus imjjulsuca quce
D. Karolg Perrolo amicitia et familiaritas est.Eum sibi diuinitus infpira,bantur,ckaritateaccensus in-
itjiiur die qvodam cum,uti soleo,adiissim,ucvariii fudii.et Ecclcsiam sua ioctrinft multurn illumina-
di rebus muita ultro citrague esscmus coHocuti in- vit,et implcvit euin Do.itinus Spiriiu sapienliai el
jcclti meniitj est diei Bernardi Chrx- Vallenm e<r,- n inteUecius.,et supra quam diciyutcst mentc ilius-
nobii itbbatis priini : quern tautis ilie laudibus e.x- tratus,iicet iiiuita effuderit,muito tumen plura in-
tMebai, ianlique seripta cjus fitcUhat, ui ad ea telleeiu rescrvavll.
CL-vlvenda, aniinum induujerit meum... Atque ita X. — Ileteroio.iorum.
riuoii fuiururnille priedixer&t,verum essecuiuperi. Martinus Lutherus, in cotioq. Gonviîal. cap. de
Ta.iia emm e-v cjus me lcciione vuiuptas cepH, ul V3,\.v\h.&C(ii.:i:ernardus,mn\iil,omnesEcclesicedoe-
«inncs penes illas, qtiee animum meurn ti^mmisere lores oincit : sed r,um dispuiai,in t^lium virunînu-
Ciucijbant, moleatim, ui>sl£rsa'it. liieni iiiterius : tatur ; ibi nimium tribuit libero arbiirib.
Heritu,rdiimquoddamq(t,asiEcclesia:rueritiscoiumen Miclisel Neander de eodem ita scribit.Prafat. a'{
litque susieutaculuiii appeliat. Guorcolog. Grcficofura -.Phis spiritusvitce,doct.'i!Ur.

Ju£iu3 Lipsius, Lovanii regius professor el histo- et fiaei inpaiids itliquotpaginisU Bemardi repc-
licus, rogalus a!> Auberlo Mirajo, quosnam e Pairi- ritur,qiti pliilosophiam non atlihgit,sola, Scripiura
bus iegeiiclos fornir.iiiiis ccndoiiibus jUiiicare!, lioc contentus, quom udeo famiiiareai sibi fecerat, 'ul
r»;poiisi dedil, Epist. 49, Centur 3 : Milti iutcruiit- mêru Scripturai wba loqucretur, quam in foto
nrs Gnrcus ptaeet iltrijsostO'nus... Intcr Latirws Hierontjino,quiivigarnni,afiium,philosophia:,anti-
Bermrdw w».-? copit, ci usum kabct excitandi. Quae sapicniia: cognitione cunctis prcestiibat.
!^}iau3 Bucents, nb.deCoar^. art. de JusUf. « tume ita UguUurMt VmiatU ipta tcqui tfideatar.
BenarduB) vinjni Doi nominat. Item cap. 10, g M, Berasrdura vwat pium et &an-
Joûines QEcolampadiiis citalas, a Gulhberto Ton- clum scripiorem.
sialli» Jib. devcrii. CoT.Chrisli in fiiich. : Exteite- DaaieS Heinsius, Orat. 3 : yui^, iniViil. r,m-
bal, ait, beniardui czactiorc Judicio omnes su<e viut Bernurdotcribfl?cujusegoMeditationesrivum,
wlatis vircs. paradisi, ambrosim aniimarutii, pabuluT/i angeli-
Jcaani;:. Caivincs, lib. iv Inst, cap. 11, § 10, hm cutn, medullam pelalis vccare soteo.
tfsii.lar : Dernurdus abbas ir, librit 4e Coniidera~
OfiSBRVATIO.
Hcrsiiv.s koc in ioco refert iniqaas ei erroneas Ci-niuriutorumMagdeburgensium censtira&,ex iôrum Ceti'
luriii 12 excnrptas.quibiis insaacti BernardijiesUie/. dicianmmllnsupeTiliiionii noiiiine imipieautimque
caviiianlar.Hasvero cemuras^quaf. in 22 urticdioii disiinxil idem aiictor,breoitatts ergo in decemcapita
fnrrijmi yfvocavimu«,it$ aiiquid prcslermisiissf indeamur.Et quidem primo saneium Sertuirdnmn^tanl
lia^ticltuTyenses,qucd hcstia in MUâ ohiatie et consecratx cultuta adaibuerit, eamtc tisitt sii ad itemo'
nci- expiii.eudos i, Quod sanct.irum reluiuias vaieratus siL 3, Qaod rcbus $e&m:ciiou6 sacra nunitit
quiimtla;-i crcdiderit inesse virtuiem. k,Quod Romaitutii, Pontiêm adversus impu.jmit^re.? di:fenderit,eique
jus 1'ivef iilurarum asseruent cuntra Loiluiriun imperatorem. 3, Quod exlra Ecclesiam 3S«55 catholi'
cxim spi'r:mdam esse salutem negaverit, 6, Qnod cxpcditioncm sacram,quam Cractm vcea»i,\)r'.ediciivC'
ril.l; Quod veritatem a moriuis «^piscuiu» sit, iisque prodesse erediderit Missdt sacri^ciunt. b,{}»jo(i mi-
rarula lid errcrcs, ut ipsi Ui-:;H«.niv.r, ccn/iriiiandos perpetraverii. 9, Quod viitm i>!!/>i<isticam projpago'
veril, ii adillani. in.i-Jxtrii pluruntjs ; in priviisque sorori suce licet coajugaioi intsr dixerit omn' vss-
tiw.i pompa, ejusgueaxiiroieparaiicnem prcbnverit, ut ipsa citiustrumingrsderstur. lO, Quod ipsc Ba''
nunlu^ in stagnuin rlgent se injecerit siudi(.: eastitalis, ac in sumnia corput saam vntiquius torscrit. Et
hrr.r. qhidem sur.t supcrsiitiosa illa, qme tn sancio DoclGre ha;retiei calunimaiUur overa, quibus singulis
acrcs poiiusiitnectiones, quam refut^ticnei. Ho^stius a.pposuit. Verum eum iila «,;» tari- ipsum 1S&6
Dei ii.irdum, quam c&rmnunem calh.oHcce r.2iigionis causum hnmgnenl, iisque copiosb et erudiie sit res-
ponsur.t a mnltis, n^n visum est iltis diuiius immorandum, Certe hcec, quce tanquam svperstitiooa cri-
ia'iniiiitUT kaereiicl, longe oalidlvs in eos rcgeriyoscunt vrLi Kemardc: qiiom eum virwn vei appeiict Bu-
cerui^ Caivinus piumetsanctum; .iimsupersiitiosis aa morlem uûe facth addkium fuis»c nefas est,
optu-iri. Ac proittde ea nequaquaia supcrsiitionis nonbie itt, Cathoiieis notanda suut, quse quomiaus Ber-
nurdvi ânctus,et miracuiis a Deo illu.>tratui fucrit, efficcre non potuerunt. Cêrurn consuiat Lector, si
Inbci, ikafessionem Der7iardinam,ex sa'fu:U Docioris operibus cxpressama P. Theodoro Petrcio Cartusia-
nr< CblonienstyUbi laea doctrirus caiheiicw in certas dasses digetta reperift.
flORSTII PARiENESIS AD SEGTARIOS

De sanclo bernurdo cum fructu ab ipsis legendo.
i'ner-^s scctnriortun ri.; Beriinrdo censurr.s sudi- tam diviai arnsris, wr.aisqua vlrtetis perfecUiwera
viiiius. Mii ia^daatjAlii vitupsrant : aisi forte in eo eraergefe polaisse'?
coiiversiuMi omoes, quQ.i edver.santPm sois ipsoru:ii Porro, quid de prcecipnis orthcdosas Hdei capili-
pludtis et awribu* oniues aequ» damnanl ac reji- bus Bernardiis secserii, seripte aisa &feBniJe tesiaa-
f.!uiit. a^c tfimcD qTKo iiisi i.;nquajn doctrLoaB suse lar. Sed etsi oihil lilteris asramenJasset , ipso 7sise
ccsiiiaria improhunt, nos "A.t.o!i.'-i vei idco pro- teaore satJs o$tendls**t, cmi Scciesis adliseaerit,
banda el ampkt-ieada du.imus, (p.ii.i I?i.-Tnardiin» quam a vahls doctrias ei reioribus alieaus faeritt
alioso.ue il ii simiies viros saaciissirnos, taJia do- Nam vos niodo p:mliep«r affefi lifccS, o axiarij,
ciii-.se et i?r;sse, adooquu dive-sa ab iliis via io' quibus cliam Bernerduin sabiQde lcgere Itibet ; si
ces.iisse novinius. Sanctii.iv; nimirurii vitse doctrina! forle detur et sliquacdo iutelligtre, ai resipicere.
asiipulalur, et fa'sanobi6t!oclrina, tiuieironea fides Missa voi)is niera e» liorreoda idoknaaDia esl : ai
videri nciuit, quarn vii-i iDnla sjnciitate illustrcs qtioties BernarJus Missaiii, vftrum Deo sacriflciom
tsnueruul- Cur sibi plus rredi voiunt, nullo .saacli- oblulit ? Non faeil^ iilarn inlermisKse ad exlreraura
l-'iiis suffrabîo el.it:, qua;Ti sa!K:i'.-:;;-;:o Beruardo, m usque spi-itnm, lestatar Yite ; st vos ipsi elsi aoa
niiiique crlhodoxis Vatribas, q«orum doctrina ei «ine calumnia. Nonne ipaa Hissas obJaiioDe d.-eruones
fii b lot sanctitr.tis RrjjUmentis ir»o lot sigtiis et oaspc terruit el proQigî-v;'.'.' Komie Guiltelmum du-
r.îtM.u!Is (:omprob.iiur ? Sa', n.n potest .-irbor cem Aquitanise, pertinacm. ilinm «nlusniaiis fau-
boii,-i maios fnictns facere, ntcarb&r mala bonos. torem oullis cedentcoj roinis m monids, posi obla-
Qsiis enim saufe mcntis sib' p*;r.5nade!}t, hommem tum sacrificiura ab altari vebiens, deiJra, noa fsrro,
!mpia,fa!sa,ab3urda, erronea docenlerp. ; idololairia.-, sacra Domiaici eorpo.-is hosts^ arriiata perculit, et
supcrs:itioni, vanis observaniiis deditum ,
qualia expugnavit ? Lei;ii« et intelHgite, sj forte ei lande.«n
alri i^îi csr,aores, Cpnturmlores, Boruardo impin- expagnetur dwritia cordis vealri, ecc.
guiit; inler hsc uibilominu!, contiuuis graiia- incre- Sed longins pr(^redior, quaro ferct ii«tilat»
meuiis apud Deum ei homiKes prolêre, ci adtan ralio : paucisductdsat «os coiGmave:^ ferfbal aai-
m \mmi ntism\& ao eectarios.
«nas, ne pnp Borflank» vos s»f.ere aWtremini, Cw * t^ iwfnrliu divtna virtute P.eH pgtuerint, Ai vere
enim aoTitatem a veteribns dKmnalain. «elerea jn conffnnaiioaeic errorura talia palrata crcdpre, U
damuantem iaducitist cnr n&n lanctis vJain, qua vcre foret homiais )>rorsos impii, et ia Uvuja l\i-
S«rc3rdu3, ssnclique illi virj ei eonfosscrc», totaqoe sphejTi!, nc in saBClOi ejus injurii. Licât hlc mc-
snllquitas ccetum peliitV Si errare vos noa creUitis, ritu iiluJ sancii cujusdam Doctorl? insigae dlciuu~>
qna isti pergaut via videte : si agnoscitis, cur peri- usurpare « Domiue, si erro? est, a le decepti
tos ?!8B duces non scqnimtnl ? cur non vei tandem Burfius. Nam is'.a fn nabis lantis sigais ct prodigits
eo rediiis, uoda (lis«9d<F« nmujiism opoftoit? coniinaata SGQt, et taiibus^ qu«e nooDisi \>ei' le
Bgo quidem, ut In^riiia de me farear, «i vel ipsum iicri poasimt; ccrtc a suinmê sanclilatis
ab ineunte setaie veBiris iinhalus cssem erroriLsis vi."is nobis tradiia, ei cum sumaaj et autlioniica
vel si quocuaque casu a traiuits veriiatis et ocibe» Etiestaiiono probata, le ipso coopwante, et se i. o-
dosae religionis od soctas *estj'a& dellectere eonti- ncm conlirmanie sequeulibus signis [229). »
gissei, solas mihi Beraardus safilcerel, qui veslra Haec in gratiara vestri, o seciarii, quia sap': 'nti-
niihidogmata suspecla rediieret; imOj qui devium d ^Q^ et iasipientibtts ms debitorem agnosco; qiar::
reduccrel in viam veritaiis. Sic quippe raliocinarfr vis vcbis super doceoies vos intelligcr'.- ct s ipere
raecum. Si vera oon sunt, quas vir tam t. '-niae et vidcamini, 5ed miror taroen quid vobis sii aiimi,
irrefragabilis sanctitatis tenuit et docuit, quomodo dum BernarJura iegitis, loto a vobts ca;io diss.idcn-
lanta sanctitas cum laQta £alsitate consistere potuit f tCRi ; oonseienlLi haud dubie pra^judicr.iis opiiioni-
Saactitatem ejus non possum, quam video

inficiari bus reclani^nie, IêgiU? deinceps ; h jc uiiico ;, ecor,
a tot viris grayissimis, et scriptoribos omni csce- et suadeo: legite, iriquam, et si uUa vobi- mi^ sa-
ptione majoribus, quin et ab ipsis ejus atmulis con- lulis, En lucera s.inclitalis
intciiigite. . i oucc.ni
lestatam. Miracula qnoqae innnme.â in ejus con^r- vcritaiis Bemardum vobis exhibco aut : si rr.avu!-
mationem edita conspicio, qute negsae vell^ qoq tis, ipsum vobis apprecar, qui esi lux veraj imo
videtor esse bominin prudontii;; caiunmisri autem via, veritas, et viUt.
tanquam pncstigias el opera Satanx, id prorsus

videtur bomiois maie saoi, uedîTt roaiigni, cum (229) Richard. a S. Tict. lii). i de Trinil cap. 2.
ACTA BOLLANDIANA
DE SANCTO UERNARDO
CU>,FESSOHE
WIUO CLVH.C-VALLENSI ABBATE, VAUlK AC DOCTUKE ECCLESI.E
IN TERimmiO LINGONENSl IN GALUA
COMMENTARIUS
Aucliiie Joanm Piisio tocietalis iau pvcsbykro theulogo^
•Âclu (anclOTunt UoHand., AugusU tonn IV. iieSO. p. iftl.)
§ L Anttui tw lemu niuaiui iUwtee ymus- • omnes historifi eonyeniuul. < KAia seriptcres re-
1. Magnos inter viros, qui, laQquam lueiiiisBinia eenliorei qui sancii naiês aitnu jam.dieta 1091
Ecclesia; Dci sidera, dociiina, virlulibus ac mira- affigunl. WiitQ ue temiHjie; de lccoauioui, ia ijuo vi-
culi* orlMjm lerrarum illusiraruiU, îwien mereiur vere ceepii noster sanclus, i(a seribil, uteinoralus
et obtiiiel S. Beriiardus plane aingulare, ita vide- annalium condiior Manrxus num. 2
licei quaûaversus propagalum ac celebratura, ut 3. « Fonianis (alibi locus liic vocalur Fontes, vulgo
vix quisquam sanctoruui esse videatur, qui tol rc- Fontaines) oppido, a fontibus sic dicto, patris sui
rum suaruni praecones, lanique egregios ac lam domiciiio domiuioque Bernardum oatum leslautur
probiitai iidei speciataeque auctoritaiis scriptoi-cs omnes, qui ejus Vitam sciibuut, liiniidio fere lapide
nactos sit Perspicuum id fiet tum e iribus potissi- a Divione, nobili ei notissima curia Burgundia: Du-
raum ciarissimis biograpbis, qui prsstanlissirna ejus cum. Talenium inter (migo Tuicii) arcem munilis-
facta conlinuaio sermoue, et quasi ex eouJicto, ad simam, et Fontauum c^siellum ea sila: » QuuU
l>osieros iransniisere, iuferius a sobis laudaudi ; tum e Guillclmu Paradino; Ub. de antiquo statu Bur-
ex aliorura documentis, de quibuspostca eril sermo. n gundice fol.sibi 140 Munricus ibidein describit : in
Quai auUiiii nos per hujus coiameiitarii decursum nostra uutcm cdiiwne Ba,dleetm a pay. 165, leguii-
prftiier ea, quiB ad aliis uicla soot prius, dicemus, turista: j Flanities estamuiDissiina, duubus tluiiiiui-
subservient Vila; ac miraeulis doctoris if.cllitlui bus Suzione atqae Oscara utrlnque muros aiiuea-
vel confirmaDdis, vel elncidandis, ampHGcandisve, tibus... Urbi imuiiuet Taiealuni, arx et nat ira loci,
iucipicndo a natalibus ejus, circa quos varia se el arte munitissiina... E regione iiujus silum esi
nobis ofierumt expendenda. castelluni, cui a foaiibjs uoiuen, quod Bi:i:iaidu6,
2. Ac de anno imprimis natali ipsius ila conve- abbas sauciisbinius, suis iilusiravit clarissiiuis cre-
nil iuter auctores, ut eslra oinueiii coutroversiam pundiis-; oiim CaBiellioueasiuin equitum dominis
positus sit. llluslrissuuus enim Angelus Manrique, [ley. doinus], hodie Cbristo ajdes sacra. u Mabiiio-
Paceusis episcopus, Aunaiiuin Cisterciensiura to- nius Operum S. Bernardi ediior, ad calcem volu-
ino I, ad aunum Chnsti 1105, Cislercii octavunj, minis secundi varias ejusdem Sancii Viias attexii, a
cap. 1, num 3: < De lempore, ait, gmuino cerlumest, coiumna lOUl, aliaque de eo subneciit postmodum
ualum auno miilesimo nonagesimo primo, eo aimi- documenla. Dicla autem culumna postquam iu no-
rum quo bealus Petrus Cavensis, Cluniaceusis co;- C tula de Tesceliao, Saucii patre, ha;c cilasset e Vita
iiobii olim alumous, oblaluin sibi ab Uibano II, iu teriia, quod nempe ibi vocetur <t dorainus miiioris
concilio Beneveutailo usum mitrai, .-everenler qui- caslri; cui Fout.ini-; aoiiieu cst, » etc, observal ibi-
dein, sed roagnilice coalempsii ;
quod iu actis Vitae dem patenias (ut crediitir) < Bi;raarui ledes coiivC:-
ipsius (apud Baioniunihoo anno), scnplum videas. sas esse in Fuiieasiam Palrum eonventum. i> Fac-
Qao videlicet Bernanlo olTereiidaruin, contemnen- lum ho« in.if;is expresse aftirnizl, quam couiirimil
dariiinque jaiti tunc in ilio prssagi!! o^=ieniierenlur, R. P. Chrjsoslonius Henriquez in meii.nlojio Ci-lfi-
Natam hoi; anno facile convinces, si a nulleslino ciensi hae die, sic de sanc(o scribous : i Fei:-;ior
centesimo dccimo lertio, quo Cistcreium in^.ês.^ûs in luci:ni |> oJiil Foniauis :n domu paterua, ijuie
eii.duos tit vigenli denias, nuos lunc habebsl : iu luo ob lanJi viii reveronliam, utpote iu quA primtfrdia
m S. BH^NARDI Cl.ft8^.VAlLERS)S A8BATIS ACTA. tM
vte et sanelitaus (u«e IiaUuit, iii cfnr.qhiam^fito a lifiiniiiiii Contiiun^ Tamilia, »!la (M-igine regujn Lu
CigterciensU>us reformaiis coiif regaiioiis Fiilitinsis silaniffi, atquc Hflnrieo Lusitano priino Comite, Al-
inui»la est: In cujus sasrs sîb lapidibus inititli- fonsi regis palrd^ ia icriio £<.iiisanguinilaiis gradu
bus sanciissinu Palria fisro^riii eneomia,. et prse- oonjun<l«in, noslrales rjferunl •
<juo Bernardo cun-
ciara elofpa pulchris elianicleriigus exai'al& hieiûnl c.as Ghrisvianos principcs areto sanguinis foedere
qus, ne sub terra Ijieaal, hic describcnda censui. « devinciant. ligo ia Guillerm©, sancti Tlieodorici;
Sed nos ea hue iraaseriliere supersedeinut^ cur.i liii. I, eap. i, aique Aiano Aitissiodareusi, quoudam
ibidem iegi poiuiiu.Res gestiii:inectituraiinQ ICIO, ilto abbate, i.slo episcopo, alque utroque Ikrnardo
qua ' Uidoviei Xlll Frane«rum et Navsrrec regis cowlaiica solum invenio : j fareules claros secun-
ChrtstianitBimi maiidalo el noniine, sereiiissinvaque « duntsaeculi digniiateai (et Tescelinura, qui) sic
ejus conjufis Anrue Austriacê » primus lapis posi- •> cunsiiio el aruiis s«rviebat leniporaiitius dominis
vdi fuiiie indiealjr in ejusdein inscriplione, 4\e i » suis, i.l Deo soo nui negliêret red-
eiiani doiniiio
Jaauiwii. « derequod debabal.t Quibus adiii pussuulsequeatia
4. Yerum, quod nirsus ad eastrum scu oppiduni, eYita quarla, a Joanne eremila scripta, apud Mabil-
S. Bernsordi tiaialilium, Forilaaas 3p«etat, caveu' loniura, col, 12S1 : « iteatissiirius igiiur BernarJus..
thHii meiieL ikJanncus num. 2, citaio, ne ultia rne- »» ciigna prop.iîuc oriundus fuit, carnis quldem pru-
ritum nejiiiilctur. et loois aliis eidem anuexis locu- sapia uoliilis, suJ cuimine mentis uobilior. Genitor
pletetur. < J\eeeiiiiori!S, inquil, duin oppiJuiii pa- njus Tfiscelivuis uornine ;
geuiirix vero Aaiays, filia .
_
iris le§uiil, corniialain coufingunt, et pluies aiios Beruarui Iîoulisbai ri domiiii, viri puieulis et ma-
pagqg ilii adjur.gunt, queis e Fsnianis Teseelinus gni seituudum ssculi diguitatern.êi ex uatiquorum
jura darei, « — ciialur ab ipso UritO; qui ehronicoa (sicul asseiunl muliij Uurgundiai ducum generosi-
Ciitcreieiise idiumate Luiitanu vulgavit, iib. j, latc lr.i!isn$ Driîuem. n At redcamus ad lUauricum.
cap. -14, f isi nulle prorsus prodiuito tegiimonio 7. « Setl ei in Guiliennc, ait, Paradino, auctorQ
itiio ipsa reclamauteautiquiiaie, qua potiusmi/tto» Burguiiiio, et de Burgundia; ducibus Iraclauie, Cas-
suissiifeudiis contenlumlego, lib. i, cap. 1, in Vita tellioueaseia Safrensemque farailias, queis uterque
S Bernardi, j-iM6tij adomnc opus bonum abundiibut. msiguis, iuter illuslres illius quondam regni (iiam
HiC iiAvaxtisei Tei>ceiino BeinarJi pairi, si quos reges elim fuarunt, qui post duces) nunieralas
hubej-81. iiiuios anipliores, qui paulo infcrius inavun- aguosco ; regiam progeniem aut originem nou hgo.
CHio Galdrico minores eiiam aniple numeriivit. lllius verba fol. mihi, inquii, 93, placet bic liescri-
Vir (inquit) saaetus, el polens io sjbcuIo, ei in Q bere : « Sunl el aliae familiw plerajque iliustres,
« Sieculans militix gloria nominatus, domiaus qualcs Cornejorum, ex qua Godefredus, Qamniulie
« caslri ia terriiorio Eduensi, quod Ticiiium [al. « signifer. » El post non paucivs alias nuraeralas,
u Tuillimn, vidgo Toviiion] diciiur, n Non ergo co- haec de utraque farailia docioris sancti : i Deinde
niiiatus, alleriusve ditjonis pingues redditus, cui a Caslellioneusium, ex qua divus illc Bernardus
pr%cipui proventus, si nou uniei, militaria siipen- « Claruivailis abbas sanctissiraus, nec minus iuge-
dia designantur. Sat magaum esl, si curiae subur- t nii mouumentis clariisimus... Habelis ergo Cas-
banum, allerius, quam ipsius ducis, iuris foret. » « letiioneusis atque Safrenses, quo jure gloriari
lia laliccinalur IÎauricus, et recte, ineaquidem sen- (I possitis, qui tam rutilum roligionis solem e ve-
teatia. i stro corpore ediJislis reipublica; Cbrisliame : de
Iliis aulenri, quaj adUebat, a cui prascipui pro» « quo dici iolet, quod olim de iNcstorc ccciflit Uo-
veiitus, si lion unici, iiulitari« stipeudia designan- i meru3, mcile dulciorem ab ejus ore orationem
tur, » non siiiis conseutiunt Frsgmeala apud rna- a tluere. » Ilactenus Taradinus ,
qui Safrensibus,
billonium, eoUimua 127.5, ex tertia Vita S. Ber- Ht credo, Aiaidam muirera ; CastelliQnensibus Tes^-
tiarJi, auotore, ui videtur, G.-iulrido, nionachtf celinuiii ortos tradit, illustribus quidam familiis
CljrKvallensi (Fragmejila (iaufridi nos deiuceps ea Burgundiunum, sed regum splendorcm nqn cequan-
vocabimus) ubi diuuatur ista: <t Eral auteni vir iste liljus. Quamvis non abnua.m Casleliionenses comites,
genere nobilis, possessionibus dives. i- £x ante ex qucrum faroilia Tescelinus, sanguine forle con-
dictis coaviaeitur erroris Vita S. Bernardi, qiise juuctos Burgundia! ducibus, e; per eos Berjiardum,
exsitU in eodicu austro siguato P. iUs. 13,<ium h£C iicel remoie. Honor regis iudicium diligit, lionor
sp.ribit; Bemardus... Custellions Burgundiae op-
« Sanctorum ceilam veritatein. Nec ea nobilitas Ber-
piiJo oriundus fuit. Tamstsi autem de uobili stirpo

^^ nordi patris est, qua; egeat addititia commendari.
iSancli noslri ita ceno consiat, ut prudens adversu* Nos hsse 3S auctore fide digno illius provincite, at-
eem conlroversia moveri neutiquam possit, nm abs que aaliquorum dictis concordante, taiiquara certi
re tiinaen egerinuis, si hoc argmnentum eoiifirme» scribimus, scripluri majora, si dignis lide testibiis
mus ae illustrcmus. fulciantur. « Hsec illustrissimus Maaricus candide ac
6. a P.:ireiiies liabuit, ul scribit JHgniicus, num. 4, siHcefe.
dictum Teseeliuum, Alaidcmque, e quibus ilium 8. Onde sequitur, ut plus aliquid iu Breviario
ducibus Sargundise propinquum genere, adeoque Romano dici potuerit, ne dicam, dcbuerit, de S. Bef
regum Gallis progenieni claram ; hanc ex Corne- nsf di' natalibus, quam li honestu loco mtus. P. Pe-
err 8. BBRTJARW CLAa/B-VALLENSIS ABBATIS. 648
Irus Franci3cvis Chifiklios nostcr i68ft cdidit anM * moria : J{alendis Scpteinbfix obiit Alyia iaica : (jao
rv; «« IM.iloikam 'lis iU«\<!lt>i rTAn/ifLk C pM-nQi^4i ah_ »/\nninA cnlnnj
«li&iindMiT solcnt in i\lt\ NJd>î*AtAai/k AlL<lm ti<
Necrologio cli^m i\^
Dlvione DklritMm (!e iiluslri gencrc S. Bernanli eb- uomine «iiîingui ia illo
baiia Clarffi-ValleDsis, eui «ppendicem eum pr^balio- lustrcs persoiiit: a sanciimouijtlibus. In huuc diem
nibos vsriisque documenlis subjeeU. In ejiisdeni. iacidil feslam S. Ambrosil scu Ambrosiniani con-
dialrtbiE prseCgUone de mox dkl» Br«iarii fxpres- fcssoris, testeJoannc Er«mita< apuU Foniaoas cele-
iione merito conqucrilur, qaa utique eit Bim s liu- brari sollum quein nannull. cum S. Ambroiuo Me-
.
milis, el jnfra Sancii digniialeni- « Eleniiu, iuq'.it, diolaoensi antistitc perperam liic confundunt, {Plu-
qui luecicgeos, dc Bcrnardi imlaUbus aliua sibil Hbiis ista narrat Chiffletiu.'; scc(ione&]. Ranaardus
Dorii, faeile jllum opiDenw plebeis orium pjrealibna MonttsbarridomiQus, BcruArdi avunculus, et Alaysiie
puta afitcolis aut opiiioibus, aliisvs ejuadoai m\x : gcrmaitus fuii. Tam iUu^trecnm fueritOK utroque
cum (amen illuni ulroque <;«r6nl;e fuisM ciNastet pareot^j Bsriwdi genus, non nnmB!.si Guul«, ejus
perquajA aobileou... Adda > pr^ter aiia, qm ibi eb- prL-BOgesiUss (>»ter vir iU^nua a Guii!«lmoap(^!lia-
servkt, t ei >»c êroanii otUaiiuea d«pre3»<»te £«0- tur ia cap. 3; uxcr eius nobilisjwiencula ; sorar vero
Dulkm viro saactiesiilkp, e( i^ fipclîa qu%ia op- ejU3 li.miheiiua,adolescs}itula twinliif qtuc ewn co-
tinw mento, iitjanaa) fkri , ^tam Qi«t» vii>ta(i swu îtatu superbc et apfiaratu incedeijat^ «x cap. 6.
quidam »pbjtclor ac sua veiati bim dolrabitsp, si H£C ex Cbifnetio, Quiûs adde GaMiu(A"î B^maidi
vcre prudens quisiiii.') exislin»al, vlrlîeua nobilitati asttnculum, a GuiJlclmo vociri rnuni, iC, p<tiei4ci''i
iiupasiiam iosilainque, el aliius eauner^, «l fBlgere in iccuio, etc. (at mi» dicium 9 «Alaifest). E( ios-
illiuspfius, t Hujuj auim aui operi» aorijjm ^ divi- berius de Firmitaie, <iua) super aî&ai, sito eat, vir
dit : ^ Prinium illud sibi demouslr»u2kim suscipil, acbUii et tecus4^m carium Be.roardi propbtquui
oobilem fuisse Bernardum -, <iêiode equesirta orciiQis erat; ez eodcm Giiiilelm» nam. 43. Denique /!u;-
quem illis temparibus Uilitiam vulgO auaaipabau'. /icrius nules erjit fraler Godrfri(>j,«x pric^-e CJarse^
ad luBC, aniiquss in ao gradu origiuis ; denique et per Vulleusi Ciiiscopi Lingosic&sis, qiil Beranrdu^ ooa->
nuilrem Alaydena (quse Bsrnardi Jlontiabarri 4yi»- sanguioitals attiiiebat.

sUefiiia erat) e\ &nti4Pis Burguî» Ducibas pro- IK c Porro Cbiiinetius projasi, S. Bemardi pai«r-
guaium. » Qum gesus, quod a Fontanis sppeliationem habei,
9. iêm in pauca ooalraut Mabiiionius aale vitam per Birthoiomaeum SombcruiQneDsem (qoie fanulia
prime.m S. Bern»rdi auclore Guilleluao abbata con- in veterom Burguadiffi 4ucum rcgium ssuguineoi e
scripiam, et a se edltam a ool. 1061, de iinoa )ta> aubeutis lilia heredis aftiaitaie trsasfusa est) atl
terna aic loquens pag. 1059 : < Tefeli&ui, Benurdi g nostra v^sque tempora propagalum fuitse. (Adisis
paler, vir autiqwe et legitiJ»ai miiitiw, iJ e»t pro- Chiffleiium seclione 7, p&g. 418. ) Cjstera, qase de
i>atffi nobililalis, quam equeslrem vecamus, fuisse illustri Bernardi genere apud eumdem ChilQetium
perbibeiur a Guillelmo abiiate cap. 1. Huic agoo* vel minuscerla, vel minus necessaaiji videuturcon-
mea «&i Sorus, id est subrafus, a colore scilicet sullo prsaterinms ; hoc lantum addito, mouaslerii
eapillitii, in diplomate liugonis secundi Burguodise Clartevallensis stemma, quod in sculo nigro baileum
ducis pro GabiloDeasi S. Maicell mooasterio ; cui auri sive argenii, miuii ductu gemino tessellaium
diplomaii primo loco post Rairoeriura ducis dapiie- prteferl, aou esse derivalum (ut quidam volunt) a S.
ruiu subscribit Tecelious aate Bernardura de Monle £emardi insigni gemililio, sed a Campanias Ducum
forti, WarBerium de Sumbernone, aliosque nobilis- familia, ex quibus Hugo Claram-Vallem fundavil
simos viros, (Vide Chiffletium in prdbalionibus ad seuas vero fascias ex auro et cyano detrorsus obli-
memoralam diatribam pag. 42&.) Guido de acro- quataaittraarginepurpureo.quodCisterciensisord-nis
monle , teslaute Alberico Trium Fontium monacho, symbolum est, peiiium a Borgundife ducam familia,
fuit ex parte malris frater Theiselini Sori dc F071- quoruin ma.\ime beneOciis ct auctoritats ordo Cister-
tanli, qui fuii paler Dernardi Clarcevallensis abba- ciensis fundalus est : s de qua re Ghifflc-.us se-
iii ; fuiique ex alia partc fratev Vlriei sub quo , ciione i.
fundata esi abbaiia MorimundL (Adi Chiffletium in 12. Audiendi itaque, Don sunl Sitriptores-.guos ibi-
diatriba ssctione 9, pag. 416. et 4i7,) Guidoms no- dem Chiff' '.iu- c •^.-lerat' « liarnabas dt" Montjlvo
bilitas probatur ex ejus coujucctioce cum Uesselina Mariana lifa, x liistoriai Hisimniai eap. 12, Bonifa.-
dmniua de MuUeio. Holdoini ^lia qui Uoldomus, cius Simoneiia lib- > H-.si.;rir.; s-;:'-. n alii noanulli e
Gaufridum JontB-ville domiaum iiabuii frjtrem. rertcntioribua, qui or.rm sanaum voiunt ex w Du-
Hac de liu«i paLcrna. cum Buvgi-inciT gpcte, cui caput fujtres Franconjrr.
10. Ad materaamj inquil, quod atlinet, Beruardi Robertus ; adeoque ncn Galliai tanium. sed etHis-
raater Alelh seu Alaysia, quam lertia; Vilffi scriptor pani« et Lusitanis: reguni eonsanguineum prasdica.fit,
uous Eiizabeth, forle librarii errore, appellat, fuit quo Bernardo, uti addil Cliifflelius et Manrico, quem
filja Bernardi Moniisbarri domini, elc, » quai supra et nos supra cilavimus, « cunctos Ghrislianos prin-
sos jani prxmissimus, « utexJoauneEreniitaguariK cipes arcto sauûinis fcedcre devinciant. — Id vero
Vits scriptore disciiuuii, In Necrologio Divioacjisis probare se patanl e.K ordinis Cislerciensis ariliquis
nionasierii 3. Benigni, ut>i pi imura sopulla fuil, Min- irtsignihuSj )) êd perpor.nm sicut mox indicattim est.
plicitcr laica dicilur, eifertuniue boc r.iodo ejus nie- ftinc Tamayus, lolie» in noslro Opere caSlijfetus,
m AGTA. 650
denao meretur, quando in suo Martyro-
OJjRtig«ri hic
^ qnens. magna pietas, magua viri ciemeniia ! »
logio Hispano ad diem 20 Augusti in nolis, primam Multis illum justitiae Christiana; ofScil? conspicuum
1 S. Bernardi causam cultus in Hispania assignal, fuisse, eruitur e hrevi illo, sed nervoso eiogio, quod
quia tuit sanguine conjunctissimus Alphonso, cogno- praemisi ante num. 4 : Faculiatibus suis ad omn-i
meBto Imperalori, Caslellae regi, » ex Alphonso opsis bouum abundabal. Quid deinde? Mouitis S. Ber-
Saitctio, quem citat. Verum hsec salis et abuude nardi sieculo nuntiuni remisit, et obiit cum odore
dicla sunto de illustrissimo geuere, e quo S. Ber- sanctitalis.
nardus originem traxit. Nec vero paternBc ac ma- 15. Porro Guillelmus libro i Vita; saHcti noslri
ternts duntaxat familim splendor, sed eliam magna eap. 1, num. 1, de jiliHS malre sic memorat : « Ma-
vila iiitegritas, et vera erga Deum pietas, quas in ler Aieth ex castro, cui noraen Moosbarrus, et ipsa
utroqse Sancti parente emicuit, non exigua ei lau- in ordine suo Apostolicam regulaip lenens, subdita
dum deeora conciliant, ut jam visuri sumus. viro, 8ub 00 secundum timorem Dei domuro suam
II Purentes, fratres, soror, vatidrdum, educa- regebat operibus misericordia,' insisiens, filios enu-
J
tio, studia. triens in omni disciplina... Gum autem erevisseai.
13. Manncns h»c refert in rem nostram ad diclum quandiu sub raanii ejus erant, eremo magis quam
curias nutnebat, non patiens delicatioribus assue
dignitalein swculi, virtus et pietas fecerant clariores scere cibls , scd grossioribus et communibus pa-
sive quod eoque pretiosio-
Lie rariores in nobilibus, scens. » Inter Fragmenta Gaufridi, col. 1375,insignis
res, si invenianlur
quod superlluorum absti-
: sive haec mulier dicitur « digna tanto genere, et tanto
nenlia, utilium abundanlia cumulaia, non sibi so- viro, imo el gloria utriusque... Elizabeth llliura
lis, S8a aliis sufiicientes, claritudinem muniticentia hunc, divino edocta oraculo, leuerius oamibus di-
cornpar;i\-erant. Mater pnecipue in pauperes bene- lexit : unde et patris sui ei nomen imposuii, Ber-
fica, aique operibus miseiieordise incessanler insi- nardum eum vocans. » Joanncs Eremita a col. 1282.
slens, uon solum clara, sed chara omnibus erat. Ma- * Venerabilis, ait, Alays... consueverat intcr castera
Irimoriiimi auxere septem tilii, [magis] Cislerciensi virlutum insignia, circuire domos, exquirere paupe-
farnJlia», quam suk nati, Guido, Gerardus, Bernar- res infirmos et egenos, eisque de suo proprio ero-
dus (num tertius ordine), Andreas, Bartholoma-us, gare, quod necessarium eral. Claudoruni etiam atque
Nwsrdus, et Humbelina : .sex viri, omnes monachi debilium maximam habebat curam; non servis, non
futuri ; femina una, eaque sanciimonialis. » Vidc de aliis utens ministris ad bac ofticia peragenda, sed
iliis adtiotala apud nos ad libri primi Vita; S. Ber per semetipsam hoc agens, ad eorum habitacula ve-
nardi raput 2. Fehcissimis lam numerosa pariter « niebat, et unicuique quod opus erat praebeus, per
ac pia prole parentibus appcnere hic juvat elogia, ecclesiarum xenoJochia devoiissime discretis inSr-
quibus a scriptoribus Viiae doctoris melliflui cele- mis ministrabat, ollas eorum extergeus, cibos por-
brantur, De Tcscelino, ipsius patre, in secunda rigeas, calices diluens, et alia cuncia faciens, quae
Vita, auetore seu compilatore Alano, cap. 1, apud servis et miaistris mos est serviliter oporari. Quid
Mabiljoniuni, col. 123!), dicitur vir antiquje et legi- plura? Volumus oranes virtutes ejus narrare? Mi-
tim« cultor Dei, juslilia.- lenax. ibidem
mililiiij...., nime, quia nobis iion crederelur. Unum iaiiien relaia
col. !27r, interPVagmenta Gaufridi, de quibus su- dignissimum proferemus iu medium, rem videlieet
pra, laudafur, quod esset « suavis moribus, amator plenam miraculo, nec sine admiratione a nobis audi-
pauperum maximus, summus pietatis cuitor, et in- tam, referente quodam abbale reiigiosissimo, uomine
habens justitiae zelum... Ad hsec Nun-
creclibilein : Roberto, qui magis quam sexaginla septcm annis iu
quam armis uous est, nisi aut pro defcnsione terras monasterio sub jugo regularis discipliua: vixit : ne-
proprige, aut cum domino suo, duce scilicel Burgun- pos siquidem ejusdera matronse, de qua volumus
diE, cui plurimum famiiiaris et inlimus erat : nec pertractare; filius autem sororissuse; ad quem etla.ii
aliquando fuil cum eo in bello, quin victoria ei pro- beatus Bernardus primam epistolarum suarmn di-
j
veriirel. jj rigit. »
14. Vir idem summo, quo fervebat, justiliio slu- 16. Summa rei, pluribus in prsedicta Vita relatae,
dio adjunxii singuiarem clementiam, teste Joanne in eo po.sita est, quod intcgerriraa ilia feniina obituai
Eremita apud oiimdem Mabillonium, col, 1282. i^sam suuin praRuantiarit, et religiosissime supremis Eccle-
(Icum ijuodam lempore vir memoratus.,.. cu.m quo- sia3 subsidiis ad eumdem Comparata, « in manus Do-
dam sibi adversanle, multo inferiori genere, ei sub- mini commendans spiritum suum, elevata raanu si-
slantizQ niinoris, moiiomachia firmaverat decertare; gnans sc signaculo saiict* ciucis, in pacu reddiderit
adest staluta dies, ot praefixa certamini. Conveniunl S|iirilum... lu liuucniodum sancta illa anima de tem-
ulrinque. liecordatuS autem vir venerabilis Tesce- plo sancti corporis egressa, manus, sicut erat erecla
linus timoris Dei, et judiciorum divinorum..., quam- ad indicindum siguuin cru(fis, videnlibus et adniiran-
vis Fortior ^t potrmior esset, ei hostera superare, et libus r.unctis qui aderant, sic reniaiisit. fcminam
de victoria lucruin maximum reportare valeret, ullio igne (liviui amoris inccnsam, fide roliuslani, spe pa-
tanriBm se pacavit rum adversario; qu.dquid eral ia tientissirrtam, cliarilate dovotam! - Sfd nnur vei.i
conlroversia, sine disceplatione resignaus et reiin conlratiainus. De ingenii coucursu iu teiice eji;»
l'ATiioi, CL.XXXV. 21
r.5i S. BERNARDl CLAR*VAI,LENSIS ABBATIS 652
obilu ; corpore a monachis S. Benigni petito ac iln- talione ejusdem consolatus est visionis, Sic nimi-
jj
peiralo, nec non ibidem bonoiitice deposito; de ap ruin Bernardus noster ex quo coepil utcunque vi-
parilione item tiliis laol.i, translatioiie in Claram- vere, coepit imrabilis apparere needum parlurieba- :
Vallem, anno mortis iractai illuslrissiiiiuS ManH-

et tur, et jam prêdicabatur, vel iiiagis jam ipsc prs-
cus ad 1105, num. 8 el sequeiitibus. Docu-

anuum dicabat et nec ladeus quideiii adliuc erat, jam
:
menta quoque de ejusdem vila et obitu, atque epi- tamen laudans Domlnum zpparebat. Nec immerito
taphium inserta sunt probaliouibus diatribse Chiffie- sic commendalur antequam natus est non imme- :
tiaui£ a pag. 431. Eam memorai-i cum lilulo Bealoe rito, inquain, diviitu magniiicalMtur oraculo, duin
ia Menologiis Chrysoslonii Hcnrlfiuez, Buoellini ct adhuc inatemo parvuius g«staretur in utero. «

Chslemoti, indicavimus jam pridem in praetermissis 19, Hine Burehardus abbas Balernensis iii Sub-
ad diem 4 Apriiis, lomo T ^Jnsdem nvenns, pag. 320 : seriptione, quam Jibro i VilaB, GuiUeimo ejusdem
de qua item in libro sepilh*rornm r.hirsevallis istalegi scriptore defuncto, «pposuit, i Qui, ait, et in ulero
diximus : « Item ibidem jacet piic recordaiionis no- matpis signiticaiioncm [al, sanctiticalloneml visu»
bilis domina et Deo devotissima Alftydls, matef do- est acccpisse, de qua coneepta sunt prsesagia futu-
ctoris egregii, et patris nostri li. Bernardi, primi r« sanciitati» illius vitse pariter et doclrinae. » At
ClarspvaUis abbatis. » Mortem ejus cx .Manrico af- vero mater eju» tali prsesajîo laeta, et jam tuni
g
tixinius anno 1 apud nos in Annoiali«
105, nt videsLs praegustans gaudia sibi obventura ex hujuemodi
ad Vitse S. Benrardt eapnl !. Nos interhn Beata; lilio, <£ in amorem nondum nati, » ut dicit GuillehTius
litalum piissim* ilH ninlieri tribuere non audemus, cap. i, <i (ota transfuuihtur, oogitans saeris eum ht-
donec nobis aliunde tonstiterii e cerlis dtjcamentis, teris erudiendum iradcre » (quantunivisaUi pro moie
publico ae legitinro cultu eara fcisse iionoramm. patrise, ultcogitaro iieet, ad militiam designarentur)
Eabes, teclor, qua? hoc lOco memoranda censmmus et ebnixe agere, quidquid eo eendueere pesset,
de Sancti pafentibus. <c secundum modum visionis et iaterpreiatioms^ qua

17, Ex hac itaque fonunatissinia conjugif radice ei de illo lam «ublimia promittebantur. » prout ad-
prodleie septem illi flosculi formosissimi, de qilibus jungit idem auelor, quod ut factum est.
paulo ame dicebamus. Progredi nnn<; placet ad 20. hilerea temporis, ( Enixae AJeidt, » iaqjcA me-
S. Beinardi crlum, eduoaiionem, rarasque lum di- morai illustrissimus Manricus num. 7, « in more
vinorum charismafuni, tum alias indolis atque inge- semper fueral, receus natos infantes olfepre Deo,
nii dotes, quibas tei ab ineunle aelate ita omicirit, ut oblatos proprio lacts nutriendos reassumere, sive
majoribiisr deinde a sc gerendis rebus non obscure quod mater integra existens (nam quse non la-
prffiludere viderelur. Ac primo crnideni illud Vir

p clant, dimidiare videniur offkia matrisl-plus sibi
maguus habuit cuin aliis viris inaguis commune, juris in oblatos vindicaret, jideoque eliam plua in
quod signa prsecesserint orluin sjus. Mairi quippe illis Deo oiferret; sive quod ipsa oblalio, utroque
prsegnanli visus in -sorauis calulus pulciier candidus; illo materno clausa munere, innata potius quani
sed in dorso subrufus, et velin ipso etiam utercnon advenlitia omuibus essel : qiiara causam paulo *li-
conlicescens. Rem defert ad viruin quemdain reli- ler designant Guillermus » (GuiUelmura poslhac in
giosum. r Conlinuo ille spirifum propheliii; oonci- textibus e Maurico afferendis uos illuin vocabirausi
piens, quod David de sanciis prsedicatoribus Domino « Aianusque, dum ita scribuiU lib. i cap. i : Quali
dicit, Lingua canum luorum ex inirnieis, trepidanli {le<j. QuasiJ eum laete matcrno malerni quodani-
et anxise respoudit : Nelimeas, bpnc res agitur: opti- modo bonis eis uataram infunderet, in Bernardo
nii caluli mater eris, qui donins Dei custos fuiurus, speciale aliquid lego. Nara primo quod aj oWatio-
magnos pro ea contra iuimieos iidei ediiurus est la- uein aisinet. Mox lU iltum felici partu edidercU.
iraius. Erit enim egregius prKdicator, et tanquam non rtiodo obtulit [euni] Dco-, sietU de aliis agere
bdnus canis, gralia linguae medicinalis, in multis comueueral ; sed sicut legiturdesancta Anna maire
multos niorbos curalurusest aniinaruni, » tesLe Guil- Sam uelisqucf pctitum a Lomino, et accepium/ilium,
lelnio in Vita, cap. 1. j. in tabeniacuio ejus dedicaidt [al. destinavit] pei'pe-
18. Audiaturetiam Gaufridus, abbas Clarae-Vallen- tiio serinturum; sic et ifisu [gum] in Ecclcsiu Dci
sis IV,sermone in anniversario obitua S. Beru.uui acvCiiMtiuc oi/iitiu imvus » ex duobus biographis
apud Mabillonium, col. 1309 et ssqueuiibus, qui ser- raodo citatis. « Prsesenlalus in ieinplo Bcinardus est,
mo babitus anno 1163, ut colligitur ab ipso ex ut vel sic ab exordio vita? inciperel Virginis .Matris
num. 5. In isto itaque sennoue, num. 15, lnec sunl lUius apparere. Deinde quod aliinel ad iac, Bur-
de eodeni Sancio : » Cum... alios In pueritia, alios chardus addit, non unquahi aliud sugere voluisse.
in juventuie, aliosin seneetute vocaverit; nonnullos Nam, ut referunt de Hlo,nunquam suxit uberu nu-
tamen, sed paucos, velul quodam privilegio gratise tricis, nisi solius inatris. Quippe jam tunc votorum
specialis iu beuediciioue pra;veniens, imo pr<eripiens, illius socius anteqoam conscius, necdura jussas per
necJuin natos, quales essent, quibus vohiit signis omnia obtemperabai, cooperarius maternae pietatis
et indiciis declaravit. Sic electi sai et prffidilecti atquc oblatiouis ab ea semel eoacepta, ipse uon
hanc veuerabilera matreni, adhuc ielicissimo onere lantuin hostia, sed consacerdos. » Ita Manricus,
gravidam, insolita visione perterruit : sed inlerpre- qui verba Subscriptionis Burchardi, o Nam ut refe-
6S3 ACtA. B54
runt deillo, nunquam suxit, etc, » (videSuriumhac editis versibiis vernaculo sermone, «jui longe et
-1*^ l-_ î- 1!1_ -T__..
_d 1T'&_. 1_ __ IÂ- .l^^^r ^^^ * t^ l.-n in MA nyv_-a«^<^
a^ k^-« WA#«* k^%i« nn
per toiam Galliam, neqne post mullos
.. 1 I I I t
XX Augasli posl librum primum Vita> de hac
. I
die ; laie vulgati

enim re nihiliego In Subscriptione Burchardi a no-^ annos exoleveraal : lum eliam fratres, aliassibi cha-
bis edcnda), satis cratorie amplifical. Reliqna, quap rissimos, nedum cieieros studiorum commilitones,
ad lactentis tempus pertinent, idem Burcliardus rhythmico certamine, aculaeque iuventionis experi-
apud Surium proseqiritur his verbis: « De malris mentis non solum exercuisse, sed superasse. Quie
utero exierunt cum iiio indicia bonitatis, facies lamen, ut millius fidei digna quippe ab auctore
gratiosa, vultus plaoabilis, oculi eolumbini. Quid damnalo (Berengario Abaelardi discipulo ia Apolo-
luit illi ad indicium bonilatis eic dono nalurse, per gia eontrn beatum Bernardum excusa Parisiis anno
donum gratite transiit in virtutem. Infans, non- 16iR; quam tamen hoc anno 1U32 sacrum Inqui-
dum fans lingua,fari videbaturgratia jam a<;oepta. » sitionis tribunal in Hispania penilus censuit abo-
21. Verum de eximiis naturae ac gratfs prseroga>- "lendam.v uti idem Manricus ad marginem nolat) « et
tivis nonnulla singillaiim his addenda veniunt ex tunc furenti, per couvieium objecta, ita vera for-
Guilieimo et Alano, eap 1. Ac de liiterarum quidem tasse esse poluerunl. Ccrte Bernardi rhyihmicie
studio ingeniique prsstantia h»c narrant : « Quara orationes ad sinfuU Salvatoris palientis mcmbra,
citius potuit » pueri mater, » in ecclesia Castellio- n ad Christum Dominuin, et ejus niatrem Virgincm,
nis(quas postmodum ipsius Bernardi operaa sa'cuiaris et id g(;ius alia», lumen ingenii panduut. Legitur
conversatione in ordinem regulariom Canonicoruni hodi«que libelhis ejus, cui noinen Floretus, lieroico,
promola cognoscitur) magistris litlemrum tradciis nenue ineleganti ctrniine conscriptus, in quo de vi-
erudiendum, egit quidquid potnit, ut in eis pro- tiis, virtutibusque, desacramentis,dequecunciismys-
ficercl. Puer autem et gratia pienus et ingeiiio ua- terii» nostrse tidei luculeniar exacleque perlractat.
turali poUens, cito in hoc desiderium matris im- 24. « Nec supposUus partus, ut apparet ; quippe
plevit. Nam in lillcraruin quidem sludio supra a Joa;ine Gersone, aniiquo et gravi theologo, non
aitatem, et prse coselaneis suis proficiebat. » Nec solum ut Bernardi opus admissum vulgaiuiiique, sod
mirum, eum prffiter iiigenii vim, qua valebat, commento illustratuin satis prolixo, quod Lugduni
declinaret sedulo aUa iaeuntisselatis diverticula quse in folio apud Joannem anno 1720, sed etali-
iklarion
mentem longe alio distraliunt. « Krat nsmque slm- bi etiam excusuni leclor inveniei. Ergo Bernardus
plicissimus in sffcularibus, amans liabitare seeum, peesim satis eoluit, exercuitque in m iteriis sacratio-
publicum fugitans, mire cogitativus... foris ranis. » ribus. Nec multum fuit, si, nmtata olim maieria, et
His adde nostrum apographum e ms. AUresevallis, Isco ettempori indulgenset a;lali, aliquam ejusspe-
submisso Alexandro Wiiheim, collegii
a R. P. eiem prse se luleril. « Ita censet Jlanricus. Verum
p
Luxemburgensis rectore, in quo apo-
societatis Jesu liuie rei arbitrum me non interpono, tum qula m
grapho leguniur ista « Fuit auterii puer in his,

: atiquissimis biograpliis uihil de ea lego, tum quia
quae ad litteras pertinebant, perspicacissimi inge- sive ea sic se liabeat, sive aliter, nihil niagiiopere
nii, facilius disceus quiecunque a magistris tra- confert ad laudem sanctidoctoris, qui aliis tot lucu-
debantur, super omnes coastaneos suos. » brationibus eara obtinuit gioriani, ut ex hujusniodi
22. Subscriptio auiem Burchardi apud Surium poeticis 9criptiun'iulis illa quaeri mininie debeat.
ila habet; « Avulsusa lacte, et transiens jarn inpue- Praeterea consuli potcst Admoniiio Mabillonii iu
rum, jam aliquid maturum praetendebat, puerilia jura versus et rhythmos, S, Beruardo adscriplos, qu:e
transcendens, » Necvero studiis duntaxatillis, quibus Admoniiio habelur volumine seeundo col. 891 ; in
pnerillis «tas ad humanitatera inforniari solet, seso qua refert se non cxisiiinare, versus et rliylhmos,
excoluit; « sed litterarum eiiam studio fuit dedi- quos subdit, Bernardo esse tribuendos. At de viri
tus,per quas in Scripturis Deuni disceret, et co- sancti scriptis inferius etiani agcmus, quantuin fue-
gnosceret, ex Guillelmo et Alano, cap. i. Hinc rit salis pro noslro instituto.
videas, iuquit Mauricus ad annura Christi 1105, § in. Cndesles sanclum faiwrea: proiiusiium
in
cap. 2, num. 6 et 7, « quod de ipso dici soiet, ,
monaslici instiiuti ; snjierata coniru illud ohsla-
cula; socil ad ideni uggregati; mirabiie iu hn-
theologiam infusam a Deo fuisse sorlilum quod-
;
maiia corda dominium ; vita anie ingre^sum ud
que ipse eliam dicere solebat, se inter fagos et Cistercienses.
quereus didicisse; ad incremenla potius reforen- 25. Prseter ingenii ac lilleraiuDi ornamenta, qiii-
dum, quam ad initia, alque ad superiorem rerum bus Sanctus supra quam fert puerilis aMas emicabai,
contemplationem, eertioremque quara in scholis niores egregios, ac peculiares in eo divina' gratiae
haberetur. Alias rudiinenlis theologiie imbulus fuil, favores suscipere merito debemus. Audiatur itaquo
rudibus sane pro qualitale
illius temporis ; sed im- GuiUelmus in Vita! ejus apud uos cap. 1, nun». b :
butus tamen, atquein sacra Scriptura versatus non In rebus sa^cularibus jam niortiticalionem futurai
mediocriter. » perfectionis velut naturaliier inchoabat. Erat pa-
2:3. Poesi eum etiam operani iiavasse vull iMan- rentibus obediensel subditu» ; omuibu.s benijjuus el
ricus, ibidem num. 7 el 8 hiec memorans « Non ; gratus.. et ultra, quam credi posset, verecundus ;
rne lalet, scriptum de illo quondam, a primis fere nusquam niultum loqui anians. Doo devotus, ut
rudimentis adoleseentiae sute exercuisse poesira; puram sibi pueritiam suam conservaret. » tlauc in
655 S. BifflNARDl CLARiE-VALLKNSlS ABBATIS m
nocenteiii viveDdi norraam divioa misericorJia bene- dent ; obsident amicitiae, expuguandae ipsius casli-
• • • • »'•--:— -•• '— /-..:ii»i™....
dictionibus pravenit. Etenim, uli refert• Guillelmu»
— laii horribiles struuntur insidia;; sed in tam labrica
cap. i. uum. 6 : iCum adhuc puarulus gravi capiiis aetate, tanquam periculoso confliclu triumpliat in-
dolore vexareiiir, decidii in leotum, Adducta autem tegerrimus, interque medios illos ignes perstat iilae-
arl eum est muliercula, quasi dolorem miligalura sus. At vero cum graphice de his rebus agat Guil-
carniinibus, « seu pra-sligiis : » quam cum ille appro- lelmuscap. 1, satis est, eas obiter hoc loco desi-
piuquantcm sentiret cum carminaiibus inslrumen- gnasse. « Non tamcn hajc victoria;, sicut testatur il-
ti», quibus hominibus de vulgo ilhidcre consueveral, lustrissimus Manricus ad annum HiO, cap. 2, nura,
cum indignatione magua exclamans a se repulit, et 6, « «ine mercede, quam etiam ia hac vita reporta-
abjecit. Nec defuil misericordia divina bono zeio vit. Tradit anonymus Gallus lib, vii. cap. 9, in ejus
saucti pueri seJ coutinuo sensit viriutem, et in Actis (quod ex ioaune ereinila Bernardo subaequali
ipso impctu spiritBs surgens, ab omai dolore libera- aeceptum, ut ipseait, certiorem adhuc fidem sibi
lum se esse cognovit. » vindicat) post multos annos Claramvallem regenti

26. Quid, quod prseter hanc corporis sanitatena sancto viro, mulieres quasdam a daemonibus ob-
data ei fuerit a Domiuo gratia animae plane singu- sessas, per ipsum liberandas fuisse adductas. Ab
hiris, quando ipai puero puer Jesus apparuil... . altera ante adventum sancti fugatum dasmonem, vel
velut denuo procedens sponsus e thalamo suo. Ap- potius ultro abeuntem proclamasse, Bernardo se
paruit ei quasi iierum aale oculos .«uos uaseens ex resistere non posse, quippe cui adhuc in saaculo
utero Matri» Yirginis Verbum infans, uti ibidem manenti, atque ejus opera eontra castilatem tenlato
acribitur. Quantis autem divin» gk-aiias flunntis, graviter, sed omnino invicto, per omnia obsecu-
quanlo unetionis melle, tuturus pcstea meHuluus turus fuerit traditus. Hsec et similia tropheea vir
doclor, fuerit delibulus ex illa appariiione, iotolhgi sanctus referens, de conimuni hoste, ex gratia Dci,
facile potest eum ex ipsa rei natura, tum e frueta gioriosus triumphabat. » Vidimus paulo ante Ber-
inde postmodum conseculo. Nani statun biogvaphus nardum degentem ; nunc vero eum a sse-
in sseculo
idem « FacUe est, ait, advertere iis, qui ejus audi-

: ,
culo ad perfectiorem vitam conversum prosequamur
torium frequentaverunt, in quanta .benediciione ea Manrici verbisad annum praadictum, num. 7.

hora preeveuerit eum Dominus : cam asque hodie 28. « Tunc vero, ait, in ipso flore adolescentiae,
in iis, quse adilludpertinenlsacramentuia,cls8i:3us setatissuae anuo vigesimo, quo cceteri pius solentre-
ei profundior, et serrao ccpiosior suppelere videa- tardari, fervore appetitus altius sestuante atque
tur. Unde et postmodum iu laudem genitricis el ge- obruente spiritus fervoi em ; ipse ecoutra, prseva-
niti et sanetaj ejus Nativitatis, insigne edidit opu- lente eadem gratia, ac motus omues rebelles coer-
sculum, D de quo ibidem agitur. Ex his itaque con .c cente, primas eremi vocationes sentire, sseculi fugam
llcitur, favores co?lestes merilis, merila autem tunc primiim meditari, atque Cistercium altius in-
favoribus in Bernardo respondisse ab ipsa ejus pue- fixum cordi, periclitanti salutare refugium, infirmo
rili aHate, et, ut Jicebam superius ex Burehardo : remedium, praeservativum valenti, medilabatur. Coe-
'. Quidquid fuit illi ad indicium boniialis ex uono lestcra orbemin terra tunc fulgentem, queni jam luna
na!ura% per douum gratia; transiisse in virtuiem. » ei slellis, hoc est Stephanoet sociisillustratum,ejus,
Quo non mediocriter conduxerit innala quodara- ut solis radii, quod minime praesumebat, prsestola-
niodo ci eliam tunc, ac mirilica illa erga pau- bantur. » Quiprimae hujus conversionis descriptio-
peres uusericordia, relerenle Guillelmo ibidem nem apud biographos desiderat legere, adeal Guil-
num. 7 : «Nequc ilhid tacenduni, quod abipsis jam lelmum cap. 2 ubi ciiam iuveuietcoualus fralrum,
;
puerilibus annis, si quos poterat nmnmos iiabepe, et amicorum, modis omnibus id agentimn, « ut anL
clandesiinas faciens eleemosynas, €i. verecundise suie inum ejus ad studium possent divertere iitterarum,
~
moreni gerebat, et pro tetate, imo supra «tatem, el ainorc scientise ssecularis sa;cuIo arctius impli-
pietatis opera sectabalur. » Verum ha?c, quie relata care. »
jam sunt, sive rerum louge majoruni, ijuffi de san- 29. Hacc ibi brevissime ; sed illustrissiraus Manri-
ciosunt, uieniorand», exordia, sive prieludia nim- U cus adannum Hii* capite unico, num. 4, illa ampli-
fupare lubel, cum ita sc habc.mt, videndum r.unc licans, addidisse fraires momorat, o homines non
est, quara egregie cum crescente paulaiim ejizsailai'; 'Ki sib' natr'. jcd r~"vib!!;a),imoorbi profutujos:
accreverinl siniul virtutum ei graiiarum ccelestium monachos in eremo latenles, el mundo profugos, ne-
ornaiDenta. que doctrina ahos juvare neque exemplis : quin sub
27. « Cum autem, » uti habel Guillelmus ioco ci- honesio contemplationis nomine pallianles otium,
taio, « ahquauto tempore evoluto, prolicieus oetate segnitiei potius et desidiaj operam dare, et susten-
eJ gratia apud Deum et homines puer Beruardus de tandos aliorum eleemosynis, quod olini Tiberius im-
pucriiia iransiret In adoletcenliam, maler ejus... peralor de aliis dixerat, sibi ignavos exislere, aliis
feliciler migravit ad Domiiium. > 1'ost ha?c Bernar- graves, Tunc ut oliuin excutiant laborantes, ae de
dus, moriua maire, iii sax-ulo reliclus raagnam de proprio sudore qua^renles viclum, aliorum eliam re-
se coiiritabai exspectaiioncin propter gratias shigu- diraanl gravamen ;

quod de novo illo monachorum
t«res. quibus crai prffiditus. Spes inagnffi ipsi arri- geucre, iu agro Baluensi recens instituto, fama vul-
657 ACTA. (158
gaverat : haud Umen Unl« spei adolescentem, in- « nardum vis, quando verbam Dei intonans pusillum
dole, moribus, ingfinioquepraeslanlem, atquein suse
iiffi Domini eregem
gregem a »e coUeetum ui>>io
se toiictium augere in-
novis oug»^
faniiliae gloriam, ut credebant, vel magis in commu- crementis satagebat. Elenim, auctore Guillelmo, « ed
nem usum concessum orbi, ruri et aratro fore nian- publiceel privatim prssdicante, niatres tiliosabscon-
cipanduni : colendis agris multos superesse, quibus debant, uxores detmebani maritos, amici amicos
non alia niunia injungi passent; ipsum se debere pu- avertebant : quii. voci cjus Spiritus sancius tantaj
blicis rebus, ne si talenlum sibi a Deo creditum ia dabai vocem viriutis, ut vix aliquis aliqucm teneret
terra deserta invisque abseonderit, daninationem in- affectus. » Tam poieub acceperat novus zc juvenis
currat. » etc. hic pneeo a Spiritu, quo inlus agebatur, in humana
38. Quanquam vero natrum et amicorum moli- corda doininiura. Verum plures inter mirabiles con-
miaa juveaem piura, ac propositi sui tenacem non versiones noninfimo censenda loco est ilh, quse ac-
permutaverint, morie taiBea aliquid ei iajecaruat. cidit in Uugone Matisconensi, qui a Guillelmo lau-
Etenim, refereate Guilleimo cap. 2, num. 11, « hac dalui- num. 15, tanquam « nobilitate el probitatp
nimirura suggeslione, sieat foteri sol«t, propemodum ffiorura, possessionibus et divitiis sfficuli ampliatus •
retardati fuerant gressus «jas. » PIu» dicitms. Aurese- qni iiodie merito religionis et sanclitatis suae raplus
vallis : « Uortantur eum ad siudia litterarum, qua n a Ponliniacensi coenobio, quod ipse «difiicavit,
maxime via facilius euw «letinere posse gperarenl Aulissiodorensi ecclesia; praeest merito ct honore
Placuit ssrmo in oculis ejus, «t constitula est dies, poutificis. » Deinde laudatus biographus subdil vo-
qu& providerent fratres itiaeri ejus aecesuria, et cationem ejus ad perfecliorem vitam. Quandoqui-
sic in Aleinanniam profieiscerelur, » Sed uob est dem vero relatio hujus facti, quaeexslat apud Guil-
consilium contra Deminum. Vicit enim Bernardus leliimm, differlab ea, quse babetur in uostro exem-
obstacuia omaia, Spiritu sanelo operaqte, et ia ûs plari e ms. Auresevallis, ideo lectorem ea frustran-
animum revocante piissime matris memoriam, dum non putavimus. En itaque textum ojus :
spemque et axsn^ctilionem melioris et aitioris for- 33. Ail quadani die ad fratres suos : Habeo amicum
tunee, quam de eharissimo sibi eoneeperat, ac Matisconi, Huyonemde Yitreio;et ipsum oportet ad-
jam praeguslaverat. Audi«mns Guillelmum de hac ducere, utsitetipseunusexnobis. Eratautem cleri-
re loco cilato : « M".*.ris sanctae naemoria importune cus nobitis,etjam maturioris wtaiis,s(ecularibuspa-
animo ejus instabat, ita ut sa^pius occurrenlem vi- ritei el eccitnisiicis possessio7iibus affluens. Cospe-
dere vidiretur, consequentem et improperautem, runt ergo qui novcant, eum temeritatis arguere : sed
quia non ad hujusmodi nugacitatem tam tenere nihilominus iilecc nfidens, sineomnium hmitatione
educaverat, non iu hac spe erudierat eum. » n festinavitadiijSwiii.Eratautemfatnainregionequod
31. Guillelmo astipulatur ms. Auresevaliis » Festi- Hierosolymd.ii, esset iturus; sic enim ipse fingeliat,non
:
nans autem ad constitutum diem et locum, coepil in eam, in qua fuit, sed in quaest Deus, Hierosoly-
subito maternara in animo suo imagiaem volvere, inam profecturus. iidens ergo eum prcedictus ttugo,
et coofundi, quod frustrarelspcm, quam de eo ipsa flens et ejulans in amplexus ejus ruit. Scd vir Dei
concepcrat, et nihil pro ea ageret, a qua lara tenere lacrymas ejus penitus non attendeOat. Ubi vero pau-
fuerat educatus. » Sic itaque Bernardus in priorem luium respiravit, revelat ei propositum suum : et,
coRlestis vocationis orbitam reducilur, victusque tan- ecce, innovatus est dolor, et fons lacrymurum fluM
dem est, seu potius sui ac fralrum victor laureatus uberior, ita ut tota die itla non quiesceret pupitta
evasil, dum divinis raaiernisque raonitis obteinpe- ejus. Scqiienli noclepariter accnbuerunt in a7igus-
raus, Dei se faraulatui, eui servire regnare est, pe- tissimo r.frato, ita utvix caperet alterum; nec tunc
nitus addixit, el ita quidem, ut eosdem fratres, quos ergo cessabat a tacrymis Hugo, ita ut argueret eum
antea habuerat in piissimo melioris vitas decreto vir sauctus, quod dormire eum non pateretur. Ubi
maxime sibi adversarios, tandem in suam ipse de- vsro obdormivit, vid^batur sibi ex more invocato
duxerit sententiam, ac monastici ejusdem instiluti Spiritu sancfo liabere ad eumde conversione sermo-
coutubernio feliciteragregarit, ac genuerit in Christo nem, et non deesse voci suce vocem virtutis.
Jesu, factus e germano fralre, eorumdem in spiritu ^ 34. Maneauiem facto,cum rursum fl^ret Hugo, rno-
paier. Pergamus cum Guillelmo « Primus omnium lestejam accipiens, coepii durius objurgare eum. At
:
Galdricus, avunculus ejus, absque dilatione aut hae- itle : Non milii, inquit, eadern hodie lugendi causa
sitatione, pedibus, ut aiunt, ivil in sententiain ne- qucef-uit hcri : herienimsupervos flet'am, hodiesxiper
potis, et consensum conversionis » seeuti deinde : me ipsum. Nuvienimvestramconversationem, et mi-
fratres. Quonam autera ordine, quo modo illa acci- hi quam vobis, conuersionem esse necessariam , non
dereut, quara fervido sancti Spiritu, et quam insi- ignoro. Ad qiiein Dernardusexsuttans :Flete, inquit,
gni etiam alicubi cum vaticinio, refert singiUatim nunc satis, quonlam optimas snnt lacrymw istae
siinul liac pathetice idera Guillelmus iflographus. notite cessare. Ex hinc cum vidisscnt sos clerici
Manricus vero ea innectit anno Christi 1112, Cister- ambulantespariter eiexsidtuntessimul, nec ad mo-
cii, 15 ; ubi etiam satis prolixam rerum gestarum nar- mcntum c.b iuvicem separari, conuti .<unt Hugonem
ratiouem exponit. avellere u Bernardo, timcntes imc jam aperte co-
32. Mira autein ac omnino coelestis agebat Ber- gnoscenles, quoniam uno spirilu agerentur. Tenen-
639 S. BERNARDl CLAR^-VALLENSLS ABBATIS «60
tes ergo Hityonemjam nulla ratione pati rehi^runt, dalilio suo cuôobii Ci«lercienMs tecta subeunlem
^
nt vir Dei rtim eo de cmlero loqnerelur. Aoiit ergo comitemur.
trislis : sed 7iihiloininm eratadlnic cor ejus

/iduciam § IV. Tirocinium ; virtutet in eodem exercita; ; or-
hahens in Domino. Post aliqnel dies sane convenlwn dinis habitus ; reUgiosa professio; animi et cor-
poris exercitationes.
audiens episcoporum, feslinavit illuc, ut Hwjonem
viderel. Clerici verocum vidissent eum, profter ma- 27. « Annoab incarnatione Doniinilll3, a con»>
remtorvoocello respicere, et stipare Huyonem imdi- tjtulione domus Cistercienais, 13, servus Dei Bernar-
qiie, ne quis paterel occessus. Sedeniibus ergo in dus annos natns cireiter33 \al., 22). Cislereium in-
campo et voUoqiuntibus episcopii in medio derice- gressus, cum sociis ampUus quam triginta subabbate
rum.ju.Tta Hugotum sedens, loqui ei nen poteral Stcphano,auavijugoChristi ceUiimsubmisil.u ItaGuil-
propter adstantes : sed tamen flebat uberrime *uper lelmus cap. 3 Vilae. Aiaaricusad itbim annum eap.
colium ejtts: et ecce inmdavenmt aqv,w«t coelum 2, n. 1, nwiauJla observai denumero soeiorum : «Nec
deiil piuvias, ita nt diipersi cum fsstineUione ad inquit, omnes adrhissi sine deleetu : Robertus juve-
proximum vicum currerent, sea bealus Uugonem nis repulsus, quia nimuim t«ner ; «i reverlatur matu-
manu tenens : Mecum, itiquit, in pluvia stabis : sta- rior, recipiendus. Neriin adnato, hinc forte lactum
timque serenitate reddita, soli stabant in campo. q fuisse, ut quidam triginla tentuin viros, alii Bernar-
Hugo jurmnmtwn., quod fece-
3o. Et confessus est dum cum triginla venisse tradant, nempe Roberlo in-
rat, minimese[monachum\for6usqueadfmnum. Hoc lor eos aununierato, quem dilata probatio, nonablala,
au temfecera t; ut deciperet clericos ; annuam quippe ulirique parti reliquit velut in dubio. « Nec vero M«
probationem nonignorans. Ibi con/irimteex integro bellus, cui titulus, Exordium Cisterciensis ccenobii
sodalitio spiritali, redierunt, manusese teuenies ul- '^quod opusculum ad distir.ctionem Exordii magni
terutrum ;etjam desperatiomnes.nemo deinceps Hu- Cisterciensis, parvum vocamus), numerum sociorura
goneni detinere teutavit. Ex hac iiaque novaBernar-- augetuhra uiginta, uti palet e verbis ejusdera Exor-
di vielOfia, uoviwia laudes ejus excrevil iriuniplius, dii parvi eap. 17 apud Bertrandum Tissier, jiluribus
idemque plane singularis, ob viruia Um raagnum, poslea memorandum, auclore saucto Stephano, qua!
quem mouastico adjunxit insiiiuto. Lubet his aite- sic habeul : « Ergo istis lemporibus visitavit n'..aii-
xere eUusulam Maariei, quara coiiversioai Hugonis, nu» loeum illum. N«m tot ciericos litteratos, el nobi-
ad annum Cbrisli 1112, cap. 2, a nuaa. 3, iu hunc les laieos,et in seeeulo potentes, et aequenobiles, uuo
subuectii modum : « Quibus videas, vel in ipso siiiii tempore ad illam Dei gratia transmisii; ecciesiam,
conversioiiis initio Uernaidi polestatem pene immen- ul triginta insimul iu cella noviiiorum alacriter in-
sani, cueJum nimirum nubibus claudeniis, et rursus ^ trarent, aobene conlra propria vitia, et incitamenta
aperientis porias ejus pro suo hbito, obediente ni-
'
' raalignorum spirituum, fortiterque deeertaido cur-
mirum Domino, etiam ante prolalam vocem, menti siuTi suum consummarenl. »
hominis, ut Bernardt non solum lingua, sed eor 38. Et mox, « Eadem, ). inquit Manricus, num. 2,
etiam clavis copU jam luuc comprobaretur. Videas « sed paulo altius repetito principio, pangit carraen
prseterea reDovataprimilivseEcclesise feiiciateuipora, antiquum, quod hodie etiara Cistercii dicitur pernaa-
et prinias illas Christi vocationes, non consanguineis nere, ipsius columnis ecclesiae appensa labuia. » Car-
parentes, non extraneis, renovata miracula etprodi- nien autem illud ibideni reeitat in hsec verba :
gia, queis homines trahebantur ad Evaugelium. » Anno miUeno nonageno simul uno
36. Qua-nam inlejca leniporis, autequam Ci.ster- Fontanum castrum Bernardo contulit orium.
ciense monaslerinm ingredereiur sacer iUe grex, Postea duniaxat septem tahentibus anuis,
acta sint, legi possuul apud GuiUehnum, e quo delibo Hoc in ca-nobio cmpit Cistercius ordo :
Ista num 17 : « Crescente... numero eorum, qui in Qui dum quindenos taulem crevisset in annos.
lianc coiiversionis uîanimitatem consenseranl, sicut intus suxcepit vir sancius reUgiosam
de primiuvis Ecclesia? filiis legitur ; MuUiiudinis Sub Stephano vestem, socios Iringinta trahendo.
-
eorum eral
- cor unum, » et anitaa uau Domino,
in _- -
et
-.-,-
U
Quod
. - ibi dicitur de —
-, religiosa
^ veste,, tanquam spon-
..j..,^ — ^
Iiabitabanl unaniraiter simul, nec quisquain aliorum gia indigum paulo post corrigit
«'I laudatus Anualium
audebat se coujuugere eis. Erat enim eis Castellioni Cisterciensium auctor, ut statira videbimus. Ibidera
donius. uaa propria ei comnionis omnium, ubi con- autem aum. 3 et 4 ita pergit :
venleLant, etcohabilabaai, et coiloquebantur; quam 39. Cceterum Stephanus divinitus prcemonitus,

ingredi vix aliquis audebal, qui uon esset de cuetu oracuUs superiusjamreiatis, et de exibitiune prw-
eorum... Ipsi vero quasi mensibus sex posl primum sentium firmiorem spem concipiensfuturoium, uno
proposilum in saeculari habitu stabant, ut proinde hoberto repulso quia parvulo, sedudmittendo,siper-
plurescongregarentur, dura quorumdam negotiaper s^meraret, utnotabimus ; ca-te^-os omnes alacris ad-
id tenipoiisexpediebaiitur.). Atque hcecquideminitia misit, uon quiAem slatlin reiigionis habitu donan-
fuere niaguarum lerum, quas ."<. Boruardus postmo- dos, quod ante annum probativnis explctum tune
dum per se aliosque pro gloria Dei, Ecclesia2 catho •
non in usu; sed probamlos in veste sceculan, anno
\kx bono, ac monastici insliluti propagalione egre- tandem transacto depcnenda. Uirumque coUigo ez
gie ac fehcilor ge.-sit. .Nos itaque uunc eum cuiu so- epistola Bernardi ad eumdem Robertum, inter oitt
m\ AGTA. 6fi2
nes ejusdern sa7icti primu si nnn tsmpore, dignUate h ommmodh mortilicare non salum concupiscenlias
miraculi palrati, dum scriberetur, anno, quo coii carnis, quffi per sensus corjuons liunt, sed el sonsus
Ugit, a nohis referendo. Primum ex his verbis : ipsos, per quos liuut... Vix tantum eis permittebat,
<t Deseeculo, te teste lioberte, venisti Cistercium. quanlura sufficeret ad exterioris cum liouiinibuscou-
Quiesiisti,petiisti, puisasti : sed tuiadiiuc teneril uili- varsatiouis socielateiu. Quod cuai continui iisus ins-
ne,te iicet invito ,dilatus es per biennium.^ SecuHdum tantia in c;nisueludiiiem niiaercl, consueludo ei
vero ex iubjunctis paulo inferius « Pust liwcpm' an- ipsa quodamiiiodo verlebatur in naturam : iotu.<que
nwmjuxtaregulamin omni palientia probatus,per- absoi-ptus in spiritum, spe tota in Deuin directa in-
severaiiter et sinequterela conversatus, post annum tenlioae, seu meditatione spiriluali lota ociuipata
sponte professus, tunc primuni seeculari vesterejec- memoria, videns nou videbat.auuieus lion audiebat;
ta, reliyionis liabitmn Si.xepisti. » iiiliil sapiebat gustaiiti, vix aliquid sensu ali(|uo.cor-
40. Quanta vero donorum ctMleslium aftluentia, poris seiuiebat. Jam qjjii.jie annuni inlegrumexegc-
ae ordinis propagationc navorum islorum ascela- rai in cella novitioruin , c.um exieas iiide iguoraret
runi ac Bernardi in primis adventum cumulaveril adhuc, a» haberet domus ipsa testudinem, quam so-
Dominus, liabemus, e Guillelmo iu pripcipio capi lemus dicere coelaturam. » Plura ibidem Guiilebnus
is 3 : « Ab
autem die dedil Duininus lienedi-
ill» g narrat caiii iusigui cOLimendatione lirocinii a saucto
etjonera, et illa Domini Sabaolli dedit fru
vinea nostro decurs!,et prifeclarissimis virtulibus abcodcm
ctum suum, extendens palmkes suos usque ad exorabti.
mare, et ultra inare propagines suas. » His adde 43. Vila qaarta apud Mabdlonium edila, el a
quse paulo ante pra;miserai sub tinem capitis 2. Kt Jdanne Eremiia conscripta, lib. n, a col. 1284, exem-
vero S. BerDardi, aliorumque sociorum ejus exemplum coiBmemorat, e quo perspicuum redJilur,
plo pluriinos jam lum advealasse Cistereium, hu- ijuaHla cum severitate saiictus lire iii culpas etiain
manas utique res pertsesos, Exordium parvum Ci- levissiraas animadverterel. « Igilur cum essel juvea
stercienee loco supra citato testatur his verbis nis sanctissimus in cella noviiiorum, quidam de
« Quoruiu fxemplo seues et juvenes, diversseque parenlibus suis venerunl, ul visilarent euin, ei lo-
setalis homiiu's, ii diversis mundi parlibus aaimati, cuti sunt eum eo. Post signum vero hors> nonfe, re-
videntes scilicet in istis possibile fore, quod antea vcrsi sunt unusquisque ad sua , «t rGiigiosissimus
impoisibile iu eustodienda regula formidabant, iliuc juvenis ad opus Dei in ecclesiam. Tunc secundum
concurrere, superba coUa jugo Cliristi suavi sub- consuetud!-;o.i. olevans oculos ad coBlum, putans se
dere, di:ra et aspera reguiae prsecepta ardenter invcnire gratiam Dei, sicut et prius, non invenit.
amare, ecclesiam illam rairal*iliter Isetifieare, el eor- « Excogilavit itaqj e in se ipso, hoc sibi pro qualicun-
roborare coeperunt. » que delicto . eu iieccato conligissc, ot nou comperit
Ferventem spiritum, quem secum Bernardus
41. vnnas fabulationes, quibus paulo ante per ini-
uisi
e sajculo in monasticum lirociaium invexeriu, obnixe prudeutiam se exposucral. Qua de eausa cum se
conatusestconservare, magisqae ac niagis novocoe- culpabilero inte"exissel ,
proslravit totum corpus
lestium flammarum pabulo acceudere, et solidarum suum iuxta altare, dicens cum Proplieta : Domine,
virtutum ornamentis condeeorare. Enimvero Guil- nc in furore tuo arguas me,elc. Ei cum lioc fecissel
lelmus cap. 3 de ipsius lirocinio loquens, magiium per vigiuti et quiiique dies, apparuit ei gloria Do-
aperit campum in modum ejus vivendi, ac laudes mini ; et replevit eum, et dedit ei scientiam sancto-
debitas exeurrendi, sicut pluribus ibidem videri porum, ut in bonum consummarentur opera ejus.
tesl. Et tibi tamen, benigne lector, pauca e multis, 44. n Sed et alii venerunt visitere eum, et acce-
quK ibi dicuniur, extracta speciniina : « Quomodo perunt hcentiam ab abbate .Stepliano, ut ad euin lo-
vitam angelicam gerens in terris vixit, nemiiieni querenlur. Elcum ad eos duccrelur, accepit stupas,
enarrare posse puto, qui uon vivat de spirilu, de quo et misit sub capucio in aures suas ita ut hoc arti- :
ille vixit. Et mox : « Ingressus... esi domuu illam... ficio ab iuani confebulatione se conservare posset
intenlione ibi moriendi a cordibus et memoria ho- n immanem : .licque veuil ad hospites,et fuit cum eis
minum, et spe delitescendi et laiendi laiiquani vas per totaui horani, et nihil audivil : non locutus est,
perdiluin, Ueo aliter disponente, et eiim sibi in vas nisi pauea verba de sediticatione. Tunc pulsata caui-
electionis prBeparante, moaa- non soluin ad ordineiu pana, gaudens, et relinquens eos, venil iu eccle-
sticum confortandum ac dilatandum, sed etiam ad siara, gratia sua sibi taliter a Deo conservata.
nomen suum portandum coram regibus, et geniibus, virum pracipuaj sanctilatis, et dignum memoria
et usque ad fxtremum terrte. » Sanctus autem liro qiii sibi in hunc modum providendo audientes ,
parvulus omniuo erat in uculis suis, « nil tale de se adliuc fedificat, el sdificabit usque in Hnem, non
ajstimaus aut cogilaus, potius ad cuslodiam sui cor- silii solumniodo , sed infinitis proficuus exislens. u
dis, et jiropositi constantiam, hoc seinper in cordc, Quod dicit biographus ille in secundo exemplo de
stepe etiain in ore habebat : Bernarde, Bernarde, ad cajiucio, si velithoc intelligi de sancto lunc adhuc
quid venisti"? » novilio, atqiie adeo, secunduni mox dicendii, nio-
42. Dciiiiiue et illa ibidem num. 23 sequuntur uasiica vesto noudum lunc indulo, iiou vidolur sa-
Cuni novitius esset, in nuiio sibi parcens, insiaba! lis conforme alteri narratioiii, <|uaiii illico piofcruiu,
603 S. BERNARDl CLAR.C-VALLENSIS ABBATIS 664
Hinc iDlerim coUigere licet, quanto siudio religiosis- « omnes occupasset admiralio, quam Guillelmus abbas
siiims juvenis iu solidam perfectionem incumberet, descripsit in ejus Vila lib. i, cap 3
cap. : ilirantibus
adeo accurate in se casligaret tenuissiinos
ctiin' siine iltis, tanqmin maturis taminreligione quam
quoque noBvos, qui vel tantillum cidem ofiicere viin swculo viris, et timentibus eitumpro lenerioris
dcbanlur. De professione ipsius solemni ac socio- tetate juveutuiis, lum pro cerporis infirmitate, et
rum nonnulla oljservat Mauricus ad annum Christi minoriusu exterioris occupationis. Crediderim aela-
1114, cap. 1, num. 1 et sequentibiis, ita scribens. tis suse ordine, sive nibil sive parum immuialie, et
45. « Sequens annus, videlieei Cliristi miliesi- anle annum admissos, et tunc professos ; nisi quod
mus centesiinus decimus quartus, Cislercii deciuiHS forte conjugatos clerici, solutos conjugati autecesse-
septimus, Bernardi el socioruin ejus volis solem- nint. Atque ii<ec de profe«sioae ab anliquis omissa
nibus... faustus fuit... Beruardum et .socios brevissime suftioiat prKlibassft. »
post
annum professos regulam, auelores maf is siippo- 4tS. Huc etiam periioet coniinuatus saocti fervor,
nunl, quain aftirmant ; quod non creoideiîm factum el ars metendi diviniXus ei infusa. Oe bis Manricus
sine mysterio ;
quippe cura liabitus nou mona«dJuin loco citato a aum. 8 hsecmemoral: > laterim Ber-
faciat, sed professio ; imo cum neque liabitum no- nardus Paler. sociique, quo erant in novo slatu fer-
vitii tunc gestarent, ut prseceelanti anno jam ostca- D venlcs spirilu, inslare oratioaibus, vigiliis, jejuniis'
ib'mus; satis profecto mirabiie apparet , quonm que corpus alterere, Uudes divinas ,,,... iu choro devote
ingressus ab omnibus describilur, professionem canere, et nihilominus uperari manibus, tenere si-
a
nemiue referri. Delatum forte conslantise virorum leutiuin, iiisisiere lectiom, ac reliquis observantiis
Dei, quos semel ad aratrum admoU manu haud du- rehgionis sine iutermissione exerceri, sine querela,
biimi forel peracturos, quod ioei!OaveraiU. Professi Stephano, ut olim doeente, tunc mirMite, ac vere
iiihilomiuus sunt regulain ueati Patris jam experiente struenos duces, quos pauio anle
Beuedicli
juxla rigarein couventus Gisterci0Hsis, tuncque tirones nominaverat. Et quidem de virtulibus Ber-
pri-
n.iuni monacliaii habitu induti, nardi GuiUelmus multa, et quotquot
tonsuralique, qued scripsere Vitn.m
eiiam ultimum placuit aduotare. Nam sicut sine ha- beaii viri, quffi nimis longum essei huc trancribere
bilu, ita et siae tonsura probaiionem exigi consue- Caiterum quodde periiiu meiendi tradLnt, servo Deo
tam iilLs leniporibus, testem liabeo Casarium Reis- per roiraculum collala, quia peculiarera continet
terbacensem, post centum adhus aniios scribentem doctrinam forte minus proiialam, saltem minus in
de novitio tunc sibi coselaneo, lib. iv Dialogorum, usu nostris temporibus, non putamus, silentio prae-
cap. Sl : tereundum » priBserliai cura hinc pateat ad ocuium
;
46. « Novitim quidam cum in Hemmenrode {ab- r» modus mirabiUs, quo divina provideotia cum nostro
oatia ordinis Cislerciensis, diescesis sancio egit, quando virum lam magnum, et ad res
Trevirensis)
satis tranquitle annum
probutionis peregissei, et quaslibet suromss exsequendas uatum, a viii ac tenui
voluntate stabilitatis expretsa in Capitulo, radevr- metendi Ubore ad aiiiora tol tantaque facta exor-
dus esset in monackum, is, qui eum rasurus ei-at, dium sumere voiuil, prout jam visari sumus,
rasorium novaculam) ad corriîam acuens, in
(i. e.
^ V. Ars metcndi diviniius sancto concessa; di-
eadem hora sic eum contristaiit, etc. Quibus vi- seessus in monasterium Claravaltense e Cister-
deas, anie voluniatem stabililalis expressam cieiisi ; varice de hoc nttitias; iltui quo anno fun-
aeini-
nem radi solilum. Quod magis mirum tera^re Cse- datum.
sarii, quo novitii jam cappam oaputiiimque,
reiigionis 49. &edemerai vir sajietus raetendi inscitiam, uti
insigne prseferebaat. Forte ne oo signo notandi uarrat Mauricus num. anao proximo aliis ope
re- 9, « •
tinereniur, si niedio probaiionis anno egredi ribus substitutis messioois loco quorum etsi aon
vellent. :
Piirnis ergo iUis ordiuis temporibus probandi in minor labor, facilior usus, et quotidianis operibus
habitu et tonsura saeculari tousma
: post, «iilata, promplioras artus, quam oon nisi post aniium re-
concessus habitus, quantumvis monachali vatde dis- petendo. Scd a C8?teris s«lus separari, et meteuti-
simiiis : qued hodie etiam videmus
permanere. n tus fratribus non metere angebat aBimuin ardenlem
Tandem decursu temporis elfcctum e.st, ui simul viiae eominunis : et |ieque semp«r quid aliad (&-
liabilum toiisuramque suscipiant, quod lorte a men- eiendum suberat ; neque, si subesset, ei pennitte-
dicantibiis incepiuin recens exortis, pauiatira etiam batur, debiliquippe ac prse aimia abstiuentia et
ad noslros exlensum fuit. » vigiliis defecto viribus. Audiant, qui putant opera
17. Ai, relicto brevi hoc diverticulo, revertamur ha)c exlerna miooris apud Deum esse valoris. Au-
cum Maarico ad solemnem profcssionem, num. 4 de diani, qui ioium negotium menii deputant, corpore
ejusilem. ordine isla notantem : « Bernardura pri- adoo a laboribus immani, ut miuus aptuin contem-
muni cmisisse vota sunt qui aflirmant
,
;
quod piationi censeant, si fatigetur. Bernardus, egregius
raihi, ail, dubiura. Tenerior aetas, et profuodior ho- futurus Ecclesia* docior, imo oracalum, tidei colum-
miiitasvetabaut, quominus aliis praeferretur ««-
na ; quo principc, quo duce, scliismaiicorum coUa
gisieromnium. Alias ueque Hugo prior missus fuis- subigeiida liiereticorum calcanda parabantur
, ;
set, Pomiguiacum iu Caiupania fundaiurus,
neque Bernardus calboiicis omuibus tirraandis, alque ip-
bernaido in abbatem priefecto Claras-Vallis, oaeteros sius pontiiicis Romani siabilienda solio concessus
665 ACTA-
orbi; Bernardus Paier, qui rogcs, regHaiiue, qui « « Quibus abeuntibus, etiara ipsum doranum Berna:
denique universum Christianuni axem aJ sui iaipe- dura prKfecit abbatem, > et qus statim ab eodem
rium eral .commoturus; cujus verba concilia mu- biographo subnecluntur : a Mirautibus sane iilis,
tuabantur, dura adliac vivcrct, et cui, ui clavigero tanquam maturis et strenuis tam in religione quam
Cffllestiuin arcanorum, vel ij)sa sacra ScrijjLura eral in s.Teculo viris, et limentibus ei tum pro lenenoris
subdeuda (boc inteliigendum accomraode, ne ni- letate juvenlutis, tum pro corporis iafirmilale, et
inimn dicat Manricus); Beraardus, inquani, ad h;ec minori usu exterioris occupationis. » Sed non est
omnia gradum faeieus, a periLia metendi exorsiis novufn, divinam providentiam iiUirmis uti instru-
est, eamque a Deo per lacrymas sbtenum, atque mentis ad masima quaeque p^tficienda, prout even-
CGllalam non sine raii-aeulo, iacryma> simui et mitus lot ae tanti in Barnardo id cornprobarunt As' :
"
raculam eommenUanl uiilem etiani acquireado in cujus e moiwsterio Cisterciensi egressu qusedam hoc
Ecclesia dtjctoris apiei. » loco cura IManrico obseiTare visum est,
60. Factuai aaiTat Guillclmus, cap. 3, nuoi. 27 :
52. « Parro, » ait ad annum proxime citatum, num.
« Messis lenipore IVatribus ad secandura cum fer- 7, » egi-essmu novi couventus, prout in Ordine tieri
vore et gaudio sancti Spiiitus occupatis, euiu ipse solebat, a Ctesario Heisterbacensi descriplum, quia
quasi irapolens el nescius laboris ipsius, sedere sibi n gravitatem devotioni mistam prsefert, non pigebit
et requiescere juberetur, admodum constristatus ad ad litterain transcribere e dicti scriptoris iiomilia in
oratieisem confugit, cuni magnis lacrymis postulans Dorainicam tertiam post Octavam Epiplianiaj, quam
a Deo donari sibi graliam metendi. ISec fefellit sim- cital ad mrirginem, his verbis : Duodecim monachi,
pjicitas fidei desJderium relifiosi. Continuo namque, loco duodecim apostalorum , cum tertio decimo
quod petiit, irapctravit. Et ex illo die lu labore illo abbale, qui loco Christi eis prfeponitur, ad novam
prae cseteris peritum se esse, oum quadam jucundi- abbatiam fuudandam emittuntur. Crux enim Domi-
tate gratulaiur; tanto in boc apere devotior,quanto se nicam habens imagiaem, a Paire abiwte datur ei in
in hoc ipso facultatem ex sok» Dei dono renriniscitur raanus, quem de oratorio cum eaderr> cruce exeun-
accepisse. » Ideo aaiem graUara hauc Boiuardo da- tera, duodecim ad lioc ordinati secjUuntur, quasi
tam ad aanuin Cliristi U14 eenset pertiuere Manri- Christum Apostoli. » lia ille cx Csesario ,-
ubi vides
cus; < quia, ait, vir Dei pOi>t emissara professionem, novK hujus coloniffi numerum deriniri. « Cruce ita-
his tantum frugibus Cistercii adfuit colligendis :
que, >. siout addit idem Jlanricus, « Bernardo a
quippe raease Junio sequeiitis anni Claramvallera, Siephano Patre in maaus data, ipse prior, qu&si pa-
ut dicemus, trausferendus. » Nobis nunc despicien- lcr et dax omEiuin, mox fratres eius et filii egressi
dum restat, quomodo iliuc iranslatus, scu Cisiereio _ suut, iocuni sibi inler Lingonenses quaisituri. Vide-
cum aliis eo profeclus, ctBftobii (jlaraevallensis, quod " res, cuni jam essent recessuri, in profundo sileutio
primus abbas rexit, prsefecturam inchoarit. Annus, cadentes lacrymas, omnium moBaeborum et solas
quo ad dignitatem abbalialem promoluiesl, contir- voces cantantium resonantes inter singultus quippe :
matur e versibus anliquis, quos multi codices, uti modestia membris exlcrius imperans, vix in atfectus
observat Mixnricus ad annuin lll-o, cap, 1, nura. 6, internos praevalebat ; nec discerneres remansuros
suhjungunt operibus ejiis, ciuosque ibidem subdit :
a discedeulibus, quoadusgue ad portain dcmus illos
Annus ^nillenus ter fjuinis commenioratur [leg. slaiiies a progredientibus cunctalio ipsa divisil. Haec,
connu,meratur\, Bernardo atque sociis abeuntibus, devota quidem,
Nec non centeniis, vir sanctus (luando creatur
sed tristis facies CLitcrcii fuit. »
Abbas, tt Patrum sequitur (iecreia priomm,
Fit doctor fratrum, /idei iiw, rcgula morum. autem quam cura sancto noslro abbate
53. Prius
!jl. Bernardi fratres ad fundandum ClaraTaliense a ad Claramvallem discedamus
Cisterciensibus
moaasteyium missi cum oo sunl, sicut testatur Guil- quandoqiiidem vir sanctus prima apud illos perfec-
lelraus biograpiius lib. i, cap. 3, num. 28 ; « Cum lioris vitie rudimenta posuit, ac per se aliosqae, quos
autem eonipiacuit ei, qui eojn segregavit a sa;cuio, eisd.em ascetis adjunxit ; ccetum illuin deinde magni-
et vocavit, ut ampliore gratia rcvelai'et in eo glo- lice illusiravit ac propagavil; quia itera de Cister-
riam suam...; misit iu cor abbaiis Stepiianiad a-iiifi- U cieusibus lotios j<)ni a nobis mentio facla est, ac
caddum domum Claraevaliis mittere fratres ejus. porro liet ; videmur non abs re facturi, si de piisslma
Quibus abeuiitibus ipsuni eiiam domnuni Bernar- juxta ac celeberriiua hac vitse asceticre paliestra
dum prsefecit abbatem. > Manricus alios insuper- ei notitias liic subjicianuis, plures tamen de-
quasdani
adjunctos memorat num. 5 ; ac deiude num. 6 : « Tau- signaturi apud auctores, qui de ea scripsere quam
tls, ioquit, viris a Stephauo Bernardum prselici, prclixe ac singillatim huc coacervaturi, ne nimium
eetate juvenem, quippe vigesimum quartum pnnum excurrat oratio. Fundalor ejus fuit S. Roberlus,
vix dtim egressuiii, infirraura corpore, verecundia piiraus abbas Moiismeusis, cujus acta apud nos jam
implicalum, aut impeditum, alque omni exjierien- pridera illustrata sunt tomo Hl Aprilis, die 29 ejus-
tia dsstitutum, mirabile in oculis omnium visum fuil, dem mensis, a pag. 662. Ibidem vero § 2 Coramen-
ei ob lioc forsa 1 serins pronuniiaium. Certe Guil- tarii prtevii ad ipsius Viiam, pag. 664 et sequentibus,
telmus ianuere vidctur, uequaquam nominatuni antc agiiur de initiis copnobii ei ordinis Cislerciensis, el
discessara, » ex iis, ques modo recilabam ex ipso, de S. Itoberli ad eumdera hansitu, quj accidil nnno
667 S. BliRNARDl CLAR/E-V\LLENS1S ABBATIS
Cbrisii 1068. Primus quoqve Cistercio abbas prae- ft fons... ex opposilo solis orientis eritur, ita nt sesti-
fuil : seil non diu apud Cislercicnsos

post, abdicala vo solstitio roseain rutilinlis aurorie faciem ex ad-
praeleclura, ail Molisiiionses rcverlilur, ojusdem re- verso saluiel... Ubi eum nions evomit, vallis deglulil
diluin apud suiuiuuin poiilificcm Urbauuiii II urgen- et iu k)C0, quo oritur, eodem quasi morilur, quin et
les; proul in diclo Comiiienlario, S ^, pluribus licet sepelilur. Sed ue exspectes siâiiiin Jonif propbeta;,
videre, uli et alia, quse ad latidalum saneluni fun- ut tribus diebus, et tribus noctilnis dclite.scat abs-
datoreiH istuni spoctaut. condilns. Staiim ad milie passus intra claustrum

54. i.oci silum Gaspar Jongelinus iu nocttia abba- monaslerii, quasi de corde lerrae resuscitaius pro-
tiaruui ordinis Gislerciensis describil pag. 6 : « Cis- greditur, el quodammodo redivivus apparel, visui
tertium {Cileaux) archiccenobiuiii et caput ordinis, tanlum et usui fratruin se olTerens, ne cum aliis,
sub regula S. Benedicti, siluin in dioecesi Cabilo- amodo sil futura. » quam com sanctis sors Illius
nensi {CIMons-sur-Sadne} quinque circiter leucis ab ila iile alludil ad diclum lonlera. Jam vero domus
urbe llivioae {Dijon).,. distans, in ducatu Burgun- etymon Mauricus eilatas ita describit num. 5 « Mo- :
diie. » Cieierum prirna* Cislercii filiae, nomine Fir- nasterio ClarKvallis uomen inditum in clariialem
mitati (vulgo La Ferte) in dioecesi Cabilonensi ad pro modo oceupationis ei exercitii, veteri commu-
Grouam tlavium coenobio ac iilise secundse, cui d tata amaritudine. Unde versus »
; :
nomen Poutigniacum {lûntignij) iii territorio Auiis- la valkm claram BaUom convertit amaram.
siodoreiisisilaj, ul videsisapud Jongelinum a paff. 16, GuillelmBS cap. 3, num. 28, de sancto abbate ac
successil terlia ejusdem Cistercii lilia Claravallis sociis, primis loci incelis, h»c refcrt n Ibi ergo in ;
ubi sanctissimum abbatem noslrum, quem eo profl- loco horroris et viislie solitudinis consederunt viri
cisceulem Cistercio taniisper reliquimus , iterum illi virtutis, lacturi de speiuuca latronum templuni
convenimus. Meretur autem locus etiam ille, saneti Dei et domum orationis. »
regimiae, virtutibus ac proJigiis adeo longe lateque 37. Mauiictts ad anaum 1115 supra designalum,
nobililatus, ut de ejus situ , fundatione ac elogiis, cap. 2, num. 1 non videlur exploratam saLis liabuisse
,
anteqitam progrediamur ad alia, prajmittamus se- laudati «m ssepe loei tiindationera, quindo de pri-
quenlia documenla. niis eodem leci adveuis ita slatuit : « Casu invene-
53. Guillelmus biographus cap. 3, num. 28 : rint, an admouiti quijesierint, incertum : aonstat per-
« Erat, inquit, Glaravaliis locus in territorio Lin- venisse ad locum satis horridum, latrcaum, ut fere-
gonensi, non longe a ihivio Abba {VAube) antiqua bant, receptaculum... Crediderim omni ope destitu-
spelunea latronum, qu;e anliquitus dieebatur Vallis los elegisse hune iocum, nulii incolarum usui proll-
Abs
bsinlliialis, seu propler abundantis ibi absiinliii p cieiitem; noxiuin potius, eoque longe faeilius obti
copiain, seu propler amariludinem doloris iuciden- uendum. » De prima itaque loci donatione seu fun-
tium ibi ia maiius latrouum. » Et cap. 4, num. 40 datione dicendum eiiam nobis est. Volumine I edi-
auctor idem de codem loco haec narrat « Loci vero
: tionis MabiUonianse, ubi suut opera sancti. Patris
ipsius solitudo inier opaca silvarum, et vicinorum geuuina, col. 45 exstat epistola 31 ad Ilugonem co-
hinc inde monlium angustias, quo servi Dei late- initem Campani» ab
ipso scripta, in qua sio loqui-
bant, speluncam illam sancli Benedicti Patris nostri lur Possumusne obhvisci autiqoi amoris, et beue-
:
quodamniodo reprsesentabat, in qua aliquando a pa- liciorum, quae domui nostraj tam largiler contulisti?
storibus invenlus esl : ut cujds imitabantur vilam, Sanctus itaquc Paler his verbis profitetur gratam
habilalionem ejus ac solitudinis formam aliquam animi memoriam erga Hugouem, priioam sui Clarav
habere viderentur. •- Nicoiaus Uacqueville, senalus vaileusis cicnobii lundatoreui, prnut conlieilur ex
Parisiensis pra-ses, valleni non solum montibus cir- instrumento, qiiod l'etrus Franciscus Chifllelius
cumdatam, sed eliam foute perenni, prajter inic-r- inter probationes suae de illuslri genere S. Beruardi
lluentis lilbaa aquas, scatentem meraorai in carmiiie DialribSB, pag. 313, ex aulographo Clarse.Vailensi
de laudLbus S. Bernardi, et situ ClaiiPvallis, quod acoeptum primus vulgavit. (E.xsUit supra in notis ad
apud Mabilloniuiii, oiieruni ejusdem 1'alris ediloreni, t cpislolam 31 '.S. Bernardi, Opp- tom. i.)
recusum est volumiae 11, col. 1305. 38-59. Apud Mabillonium in notalione ad supra
Abdifa vallis erat, mediis in montibus, alto dictam cpistolam S. Bernardi, qute nolatio habetur
El nemorc, et viridi tunc adoperta rubo... inter alias ad tomum I ejusdem sancli Patris, et ad
Hanc Alba irriguus mediarn perlabitur amuis, caleem yoiumiiiis I, de quo dicebam paulo anle,
Fous libi perpetuo mutiere donai aqaam.
observaniur isia in rem nostram post tabulas fun-
86. ApudlauUatuni operum S. Bernardi editorem dationis modo dalas e Chifflfliio, col. li* n Quod :
a cul. 1306 habetur descriptio positionis seu situa- spectai ad annum fundatioais, qui nen exprimitur
tionis rnonaslerii ClarcevaUeusis, ubi prajter alia in his tabulis ; idem iCliiffletius videlieet, quetn lu
plura, quae legi possunt in eadem descriptioue (qua' consule iu Appendice ad Diatribam, cap. 20) aa-
incerto auctore, monaclio tamen, ut apparet Alanrico ctoris saucti Mariani Autissiodorensis Chronogra-
ad annum Ulb, cap. 2, num. 1, Claia;vallensi, inter phum secutus, refer! ad annum Cliristi 1114, niense
opera Bernaidi circunifertur, nec siue sale), uotan- Junio. Etquideni de mense conveniunt oinoes:quad
lur ista in editione Mabillonii col. 1309 : « Hic ergo annum vero, cum lam exieiiia quam domestica in-
6€9 ACTiL r.70
slrunieiUa refragari videanHir; iiiter a!ia vero Exor- a tualixasancto. per apparitwtem monito, Clurir,-
dium Cisterc. dist, 2, cap. 1, Ubella saiicli Bernardi 1'aUcnsibus porrectus.
t»mulo appeiisa, quas disertis verbis armum IHbex- 61. Guillelmus libro s, cap. 4, de sancti consecra-
primunt; recepla» jam dudoiri sententia; adiiserere lione haic memorise prodidit : « Guin autem niissu»
satius videlur : cuii» alioqul vix Bernardus profes- noviler Glaramvallem Bernartlus, ordiuandus essel in
sionem emisisset inense Junio ann. 1H4, el Hugo minislerium ad qiiod assumptus erat, et sedrts Lingo-
ipse, quilocum coacessit, adhue iu Orienle versa- nensis vacaret, ad quain ordinatio ipsa respiciebat;
relur. Ciaravallig itaque primo qoidem ali Hugoue quaerenlibus fratribus quo euui ducerontordinauduni,
Campania; duce fundata; postea vero anuo 113a iii cito de pro.ximo se oblulit bona fama venerabilis
ampliorem locum translsta, opilulaale Theobaldo Catalauneusium episcopi, opinatissimi illius niagislri
ipsius successore, nova labriea donata est : unde Guillohni de Campellis, illucque eum iransinilten-
primi fiiudaloris nomen obtinuit apud aliquos, Iraus- dum es-ie, diftiuitum est. Sicque faetuni est. Ciiif-
latiouem cum iûndatiotte coufundeutes, ut bene mor Appendice ad Dialribam superius allegata
fletius in
nel Manricus in Annalibus ad anoum 11 lo, cap. 1. > cap. 20 a pag. 676 e lextu Guillelmi, quem modo
Sententiam hanc, quad mihi raagis arridet, quam « Quo-
protuli, hani; proponit el solvit diflicultatera :
Chiftletiana, ila declaro et confirmo : modo, inquit, vacabat sedes Lujgouensisanno 1115,
60. Chiftletii ratio alia, quam pi-inio loco ponit pro
s cuni Joeerannum coustet, ex aiino 1112 in 1125
anuo 1H4, illo nititur fundamenlo, quia « coepit Liugonenjseui fuisse episcopum, ut ex Chronico Be-
anni ejusdem mense Julio, undecima die inensis, niguiano lolulimus pag. 503? Sed respousio in
iMorimuudus, rainor iiatu filia, quippe iiiler Cistercii promptu esl, vacasse lum sede.n Lingonensem iin-
Glias numero quarta cum tertia ex ordine nataliuni
; proprie ; non quod uullus tune essel Lingonensis
censealur Claravallis. » Verum Morimundi fuudatio episcopus; sed quod aano illo llio abesset ab epi-
a Jongelino innectitur anuo 111.5; idem lii a Mun- sctqxitu suo ; fortasse in itinere ad limina apostolo-
rico ad istum aunum cap. 1 ideni a Sammarthanis ; rum, vel ad syuodos aliquas, qu* frequentes illis
tomo IV Gallia; GhristianiB, pag. 6T3. Monumenla ipsis tem|>oribus a Guidone Viennenî, apostolico
autem Clarasvalleusia, quie Chillletius in Appeiidice per Gallias legatocogebanlur. s Ita Chiftletius. Qua-
desiguaia sibi objicit contra annura 1114, fuudata? liler aulem satictus noster, « Calalannum, assumpto
Claraivallis, sunt l" antiqui versus : secum Eiboldone {al. Elbodoue) monacho quodam
Annus millenus ter (jmnis eonmmieratw, Cisterciensi, » ut laudatus Guillelmus ibidem iiarrat,
Nec iion eentenus, uir sunctus quando creatur profectus, et praedicti episcopi domum » iiigressus,
Abbxs ob exljrnam corporis spe.-ieui conteinptui fuerit
«Deinde tabella S. Bernardi lumulo appensa, in nomiuUis, ad irrisiouem usque ; sed episcopo simiuia
qua legitur : Anno Domini millesimo cenlesimo Je- in veneralione habilus ; quauuique e primo ainborum
cimo quinto, in mciise Junio, iidssus fuil (S. Ber- cougressu orta iuter eos fuerit familiaiitas iion sine
nardus)cum fratribus germanis,et conveulusuo, ad sumiiia Bernardini noiainis per Galiiam niiiversam
locum istum, qui nunc vocaiur Claravallis : antea piopagatione, apud Guillolmum eumdem iuvenies.
autem yuliis Absintldalis dicebatur. « Ad veisusita 62.rvec his atlexam alia, quae biogrdphfisistepra;-
respondet Chiflletius : « Nisi nie conjectura fallil, miserat de angustiis Claraivallensis ceenobli lem-
indicant versus ilii consecralionem S. Beruardi in poribus primis, earumque per varios sublevatione
abbalem... Quse anle annum Chrisii 1115 facta esse tteindeiinmensoejusiiem cienobii iucremeuto, quod
vix potuit... Qiiare a primo eorum in Claramvallem sanctc abbali in quadam visione exhibitum csi, rei
adveiitu, quod iu anni 1114 Junium incidit, niona- deinde eveiuu ve.-itatera comprobante; ac uonlque
sterii fiiuda!ionem adnotarunl Slorimundensis, el de siudio perfectionis, et couversione sororis ejus;
Antissiodorensis chrouograpiii : Clarsevalleiises ab cuiu idein Viias scriplor eousuli de his possit oap. 3
inauguratione abbatis. )i Sed contra est, quod iu et 4. Quia tamen Joaunes Eremita de arctissima
dictis versibus to creatur videatur melius referri ,
inopia, qua vi.sum est divina; providentias, abbatem
posse ad pra-fecturam Clanevaliensis canobii, quam sanclum ao subditos ejus exercere ae probare, di-
S. Stephanus Bernardo, e Cislercieusi mouasterio versa narrat, varusque deiiide probat exemplis, ad
cum suis discedenli, commisic (^de qua re actum est ejusdeiu sancli gloriain omnino illustribus, divinitus
supra; confoniiiier ad verba tabellse, ad qua; nihil fuisseprospectum maximis illis rerum tempoialium
ibi apud Chiflleiium res;)Ousi invenio, cum in ea apud Ciarajvalleuses angustiis, idcirco Guillelmu.is
clare ac dislincle dicatur ; « Auuo iJoiiiini millesimo abbatera e luudato Joanne supplendum censeo, qa'
ceulesimo decimo quinlo, in meuse Junio, « missas libro II, col. i-285, nam. 1, apud .Mabillonium de pe-
uosler sanctus cum potestate utique abbatis, lunc nuria vieius locutus, do vestitu isla subdit ; « Indu-
quidem a suo superiore cousiilutus seu creatus, sed meiita vero eorum tam in iestate, quam in hieme,
diclo mense nondum cousecratns ab episcopo. î cuculla et lunlca, qua? rarissiine innovabantur. Ca-
de isla consccratione dicentur pluia .§
proximo. ligis <]uor|ue utebantur vilibus, et calceameutis ire-
g VJ. Consecraiur iibbas Clarctvallensis, menaslerii quenler diuque diruptis maneutibus ei dissutis, an-
Lajus ungustire miraculis sublevatoe; eibus spiri- tequam repaiarentur. qu» pr» nimia corii pauper-
eri S. BERNARDl ABPATIS GL.\P,.E-VALE\S1S 6?>
ttte lig^bant funiculis. viri gencrosi el magni iii • numpratum, omnibus iiiibi hiibitantibus annuntiavit
sseculo! Quis ad hiro loca arida et periculosa vos servorum Christi voluniariam in maxima paupertate
adduxit, nisi ille, qui dives erat in cn;lis, ct pauper abstinentiam, in absiinentia patienliam, in egestate
humilisque in lerris iu piasepio reculmii? v Eu libeialitatem nmuificam. Slatiutque veheiiienter
nunc erectum abbalis aniinum, el sunimain fidu-

tibi compuncti, et cempalientes Clemenlinipraii fraires,
ciam de auxilio Dei opporluno in toi tantisper malis. in eoruni subsidium commuuitcr assenserunl. Tunc
63. klemquippe scriptor Vila- a col. 1285, num. 3, magister loei illius, Odo nomine, vir venerabilis,
ita pergit : < In illa tanta peuuria, de qua supra dilectusa Deo et hoininibus, oneraiis cquis et asinis,
diximus, inter escteras neccssilates, sal die quadain panes et eibaria in quadrigis detulit. Tunc vero a
defuil eis. Et vocavil sanctus abbas unurn de fra- die illo usque in hodiernum diem tanta fuit frater-
tribus suis Guiberlum nomine , dixitque ei : Fili nilatis cominunio inter Claramvallcm et Clementi-
Guiberte, acc-ipe asinum, et vade ad nundinas, et numpratum, quod quando fratres Clementiniprali
eme nobis saleni. At ille respondit. Ubi esi pretium? Claramvaliem adveaiebant, ita eis deferebalur, sic-
Ad quein homo Dei : Crede milii, tili, quia uescio ut uni Clarievallensium in spiritualibus et humanis,
tempus quo aurum vel argenium liaJ»uerim. Sursura Defunctjs eliam vicissim reddebatur obsequium. In
est enim qui habet peram mea.m, «t thseauros mees hunc modum pius Jesus magis ac magis providebat
in niauibus suis. Tunc frat«r ilie quasi subrideus 5 servis suis. n His adduntur ista num. S : a Advenit
ait : Si vacuus perrexero, vacuus redibo. Cui ail etiam mulier quaodairi centum solidos afferens, qui-
sanctus : Noli timere, lili hm, sed vade se<;unjs Ille bus centecla est pedum eorum nuditas. » Sequuntur
enim, qui habel Ihesauros aoslros, sicnt jam disi deiude facta diie alia, qua* Manricus refert ad aQiium
tibi, eril tecmn in itiaere, etprsebebit omnia propler proxime sequentem 1116. Nos lamen, seriem narra-
quse mitte te. Ad ha^c verba, sumpta pii Patris be- lionis biographi Joannis prosequentes, utrumque e.\
nedictioce, perrexit cum asino ad nundinas, ad ca- ipso prioribus hic subjungimus. Et primo quidem
slrum cui nsmcn Risnellura, plusquam oportet incre- loco quod narrat, sic habet :
dulus. Sed pius ei elemens Domjnus non respexil 66. « Cunctisanimalibus carebant, excepto asino,
suam inereduLilatera , sed ccnsideravit servi sui quo abt>as ad visitationessuasdeferebatur, iignaque
fidem, ei trifcuit ei ojiinem reoi pro qua missus fue.at. ad necessitates eomporlabantur. Coaqli vero farae,
liaque cure «aftlru appiepinquasset, et venisset ad frigore, ct aliis iudigeutiis, abbati suo conquesli
quamdam viUun, ebvium luibuit quemdam presby- snnt, qued pro nimia paupertate discedere cogeren-
terum, qui sajutavil eura, diceos : Uu.le es, fiater, tur. Quo audito, abbas blande ac leiiiter consolans
aui quo perfjs? At iHe respoadcas exposuit ei diii- eos, Dei limorem amorem, spem quoque vitae
et
genler itineris sui eausam, ei paHpertalem loci, in et remnneratiouis divina;, quantum potuil.
C iftei-ua?
quo habilabat Pater sanclus cum filiis suis. iasinuavit. Uii vero maxime angustiati, et anfustiati
64. « Qu» cum audissel presbyt«r, vehemenlisMnie dolare multipliei, uuUaienus volebant eoasenlire,
compunctus eet : et duxit fratrem in domum suam, sed magis \olebant Cistercium reverti. Cumque vir
dedilque medietatem modii salis, et quinqua-
iili Dei desperationem illorum vidisset, deraum con-
ginta solidos vel ampUus, sicul saspe narrare converlit se ad orationem. Quo facto, audivit vocem de
sueverat idem Guibertiis. (juibus acceptis, coepil ccclo diceiitem sibi coram omnibus : « Surge, Ber-
graiias «gere Deo iramensas, et dicere in aniino suo narde, exaudila est oratio tua. Quod cum audis-
i
Procul dubio verus esi sermo, quein audivi a Patre sent fratres glorificavarunt Deum et sanctura suum
meo; .sed iu hoe peccîvi erga eum peccaio inagno, Bernardum, dixerunlque ad eum : « Dic nobis, Pater,
quia ei non crcdidi, sed increduius veni huc. Et va- qiiid petisti a Domino? » Ai illc rcspondit : « ,Quid
letacieus presbytero, reversus esl ad mouasterium. vultis scire, modica! fidei? State hic, et scietis
Quod cum iugressus fuisset, cuairrit ad homineBi postea. » Elcum fabularentur ad invicem, modicura
Dei, et reluiit ei omnia, qua» sibi in via contigeran:, temporis indulgenies fabuiis, non fahulis, sed ser-
Cui dixit Pater sanctus
Dico tibi, fili, quia nuUa inonibus sanctis, venit quidain, el obtulit sanclo
:
res tam aecessaria emni Christiano quam fides. n Patri decem libras.
est
Habe ergo tidem, et bene libi erit omnibus diebus 67. Alterum vero ita memorat prsedictus YitaR
vitffi tuK. A die illa et deinceps tam frater ille, quam scriptor acol. 1286 « Nec raora, Barrensis quidam, :
alii verba sancli Patris in majore habuerunl reve- cujus iilius usque ad desperationem vitse prae nimia.
rentia. bone Jcsa, lidem quam habuit isie sanctus, segritudine cogebatur, altuiii ei iredecim Hbras,
quis enarrare potest? a Aiiud deinde Joannes bio- suppliciter postulans ut niisereretur filii sui. Quem
graphus exemplum producit, num. 4 : sancius abbas hilarem dimisit, poUicens tilium suum
65. Quidain de Clementiniprati fratribus ad-
(1
sospiiem ab eo inveniendum. Reverleus homo in-
veniens, visitandi gratia novellam Christi planta- venil tiiiuui suura sanitati rcstitutum, sicut promi-
iionem, honorifice susceptus cst, piout ileri potuit : serat vir Dei. Qua de causa postmodum servo Dei
cui, qui in proraplu erai, oblatus est dimidius panis uberes gratias exsoivit. Modico lempore intcrjecto,
avenaceus. Quo siiscepto, e( cum iiiagna adralia- copiose ac bcsugne misericordia Dei super hos re-
tione, quia de tali viverent, reporlaio ad Clementi- spexil, (!! abyndantes seternis et tcriiporalibns sub-
673 ACTA. 674
eis deesset in uUa gratia, secundum ^ addidit, «t aacloritatemetintellectumsuper egeiium

sidiis, nihii
illud : Nihil deesl timentibiis Oeum. » Kvcnlibus ct pauperem, peccatorem pfeniteutem, et veniam
hisce miris ac seriis sul)jungamus miraculum spu- postuiantera. >' Slanricus mox ciialus superaddit
rium et apocryphum cx Maurico ad anuum 1116, nnm. 7, ex Casario iu octava Nativitatis Domini,
cap. 1 ,num. 5, ubi illud his verbis expouii ac rejicit « Cum tejnpore quodam nescio quid dictaret, el
68. « Equos sine rectore vagiiri solitos, et convi- lestimouiuni haberet in proraplu, quod prsesenti
cinos populosdiscurrere coliigendis fideiium eleemo- loco congruebat, velletque reservare ia finem, ti-
synis, quas illico ad c«nobium reportai^jnt, ab op- mens ibi defcctum, audivisse do costo dicentem
pidanis cujusdam villa; proximic per ludibrium au vocem Si istuU reservaveris, aliud mn dubitur
:
per rapinam spoliatos, et pro panibus saxis onuslos libi. Ipsc iiaque sanctus loquens jam uon lo-
immensi ponderis, traditio esi ab iucolis recppla. quebatur, sed Spi;'ilus sauctus, qui cral m eo.
Porro Bernardo patre llagilii conscio (equis quippe Rebiis ergo temporabilibus ac spirilualibus novi coe-
sub pondere gementibus, eoque cilius rem ipsam tus Clara,'vallensi3 ita prospere ac feliciter divino
publicanlibus) atque exsecrante aggressores impie- lavore compositis, alia quoedam videamus, ad ejas-
tatis, terram repente scissam in duas partes locum dein cceuobii, atque adeo ad primi abbatis ipsius
cum incolis simul absorbuisse, ecclesia sola immolii d laudem perquara accoramodala
permaoente, pro certo habent. E( sunt qui credanl \'!!. Monusterii darwvaUcnsis incrementum a
>i
suiiclo abbule proivisum; difficuttales ob cano-

in memoriam lanli niiraculi, eam etiam paulatim
nicos Yictorinos ad illnd adwj'ssos; rei gestie
absorberi, nempe ad unius argentei grossitieni per
tempus; uiirabilis cum imperilomcdicoviri sanc-
annos singulos, ecclesia, loco, saxisque monslratis, ti infirmi patientia; pairis ejus conversio.
queis major fabulee fides astruatur. Adeo nuUa om- 70. Prajvisio abbalis nostii de ingeuti SiECuIarium
nino terra est, quae non laboret fabellis incolaruiu, ac regularium bomiuum ad ClarKvallenses coeno-
a quibus ne saiicti vii'i [quidenij omnino immuues. bilas accessu (vidit enim undique, ut refert
Utrum autem ejusdem ralionis sit similis alia qute- Guilleimus cap. 3, nuraer. 25, lautura diversi ha-
dara maledictio, qua idem sanctus Aquilaniae pra3- bitus et divers» conditionis hoininum muUUudi-
dicans dicitur impetiisse Viridefolium, illius pro- nera in inferiorem vallem desccndcre, ul vallis
viuciaelocum non exigiium, suo tempore dabimus. ipsa non possel) pr;Bvisio, inquani, iila
capere
Nunc sufficit hsec sariis permiscuisse quasi per quomodo per hajc lempora impleia sil, accipe.
otium. » Potuissetaddere Manricus nee sine fructu : Enimvero « celebri ejusdem doinus fama, » inquit
cum utile admodum sit, traditiones hujusmodi mere _ Manricus ad anuum 1M6. cup. 2. nUra. 1, « per
populares convellere, ac discernere miracula falsa " totara Galliam, multi religiosi, reliclis propriis
a veris. Idque locura habet potis,sinmm in S. Ber- sedibus, atque ex vcteraiiis, imo et eraeritis in
nardo;qui quoniam penc innumeraijilibus abunJat probata militia ducibus tironcs efficiendi in Clara-
veris, palliari nec debet nec potesl falsis, ne his il- valle, Bernardi Patris ductuin perquirebant. » El
lorum fidei quidquara detrahalur. mox apud laudatum Aunaliura conditoreni hcec
69. « Supereral secunda, el major fames spi- probantur auctoritate Exordii niagni lib. i, cap. 4.
ritiialis nimirum Dei, Bernardo Patre
cibi, verbi Sed quia illa non lego ibi in editione Tissieriana,
aut timidius prfedicanle, aut omnino silente, ne niin Cde Jlanrici ea * referentis, huc transcribo :
mio zelo et rerum iuexperto la^deret, ut putabat, t Poslquam gratia et misericordia Domini no-
conscientias fratrum, sive, ut Guillelmi abbatis ver- stri Jesu Christi doraus ClarKvallis fundata est,
bis utar, ne prxdicatione ej:is scaiidaHi-arentur ut fragraulissima sacra! religionis ejus opinio
pylius, quarn aliquid perciperent wdificationis. Sed mullis fieret odor vita; in vitam; inter cieteros,
qui priorem miraculo compescuil, posteriorem quos divinaj bonitatis ai'c'inum consilium de di-
grassari non pennisil, majori Ecclesiaj bouo re~ versis mundi partibus \ocavit, plures religiosi
primendam; quippe Bernardo assumpto ab ipso Deo viri, qui suis in locis perfecli in religionis ob-
in ministerium verbi, pra-dicalionis officio ilii in- servan.tia videbantur, audieutes quod tam specia-
Q
juncto,coqueadtauiuraopusadaplatovirti.;iedivina; liter et excelleutor inagniiicasset misericordiam
ut loiiuilur Manricus &d auuum 1116, cap. 1, num suam Dominus cum domo eadem, ei ejus san-
6. Res ista plenius tractatur a Guilleimo in Viia ciissirao abbate, tanquam novi iirones ex eremi-
sancli lib. i cap. 4, unJe delibo ista : « Nec iar- Ise [/". eremiiicajj milisia) laboribus venientcs, tanlas
davit misericordia Dei auxiliuni in tempore oppor- sancliiatls coUegio sociari ferventissima spiritus
luno. Paucis siquidem evolutis diebus, vidit in devotione cupiebaut.
visu nociis pueruui charilate [al. clarilatej quadani 71. « luter quos primi vel inter prinios prce-
diviua asiantem sibi, et magua auctoriiUe praeci- ciptii exstiterunt Humbertus, Igniacensis cocnobii
pientein fiducialiter loqui quidquid ei suggerereiur postea primus abbas, Raynaldus, el Petrus eo-
in apertionc oris sui, quoniain non ipsc esset qui gnomenlo Tolosanus, Guillelmus, et Gerardus
loquereiur, sed Spiritus qui loqueretur in eo. Et Farfeusii, qui nou quidem uuo in loco, sed di-
ex lunc manifestius in eo el per euni loquens Spi- versis et mullura inler se distaulibus provinciis
rjtus sancius... apud audiiores quoqut; ci graliaiu liabitantes, ita se ab ipsis iufanlije rudimenlis
675 BEr.NAKDI CLARyfi-VALLENSlS ABBATIS 676
divinis obseqniis mar.cipaverunl, iit ii; ornni vir- p^ eisque mutandae vitas auclor exstileral. Quaie a
tutiim gratia florentes, alienis qiiasi perfectio- Bernardo consultus, sibi conformis, tale fertur res-
ribu3 cxemplis institui minus necessariuin liabe- pousum ti-adidisse : Canonicos ejus Judicio debere
re viderentiir. « De ratione autem temporis sic suscipi (propler rationes, qu» apud Maunicum
Manricus moael : ' Porro ex liis, qui ibidem lcgi possunt). Addidit lamen, se supplicem rogare
nuraerantur, etsi uon omnes, nam id prorsus in- ainicura intercedere, quin et episcopum, qua po-
ccrtum; aliquid inmeu ,id Imuc auuum referendi, terat, iujungerc, neque id pro extraneis, sed pro
prsecipue Humberlus, ingeatis sanctitatis vir de tiliis. Hai-c sanctus praesul sine amulatione :neque
quo plura in sequentibus diccmus. Nara ipso quia deesset zelus propri» fundationis, imo et
Clarwvallis initio Claramvalle'ii venisse, ipse ordinis (nam et ipse, archidiaconalu diniisso, ca-
ctiam Beniardus I'aler tcstis est in sernioue nonici regularis babituin induerat) sed quia zelus
speciali de ejus ohitu, » qui habetur vulgatus in Dei pra?valebat in viro sanelo, Bernardus Paler tsli
cditione .Mabilloiiiaiia opcrum S. Bernardi a coosilio frelus, vel magis pressus tanlu auctoritate
colum. 1066, ct in quo idem sanctus Pater : (et quosdam alios ad idem consuluerat) csnonicos
)- Nobiscura, ait, triginta annis ab ipso pene prin- admisit ad probationem.
cipio monasterii hujus conversatus est. >> Mabil- 74. Scd Gelduinus S. Yictoris abbas. . .
lonius in notis buic sermoni subditis observal, g acerbe ferens suis se filiis orbum eliam ignarum.
dignissimum hunc virum in monasterio Casa;-Dei convocatis suis canonicis, ad Bernardura scribere
(sub regula S. Benedicti) viginti a prima ;etate decrevit bumilein sane, ac veneratione viri Dei,
annos raonachum vixisse, antequam ad Claram- et tolius conventus Claiaevallis plenam epistolam,
vallem se reciperet. Quod factuin sub annum sed ndnacem tamen, el excomraunicationis gla-
111&. K Sermo vero innectitur apud ipsum anno dium aut exerentein, aut, ni resiliant, exerere
H48. paraniem contra novitios. His susceptis Bernardus
72. Qiialis vero quautusque, el quam dignus Pater , quo erat adversus convitia laude.sque
Beraardi Pairis lilius exstiteril Humbertus, liqui- ;equali sempei' alque in bonum firmato animo, tale
dissime constal prirao ex eleganti ac palhetico constat re.sponsum tradidisse » quod, si quis iute-
illo, quern indicabam, sermone, sumrois utique grum videre voluerit, inveniet iliud in epistola terlia
ipsius elogiis, ac tenerrirais erga eum araoris inler Bernardinas, qua; exstat apud MabilloniQrn
alfectibus ab eodem sanclo respersus. Seciuido voluniiue prinio col. 13 et 14, ubi eadem innectitur
quia idein ipse S. Bernardus, veferenle Manrico anno 1121', ile quo mox dicam. Interim quid in hoc
nHra. -3, ex auctore Exordii Cislerciensis, « Huui- negolio egeril vir sanctus, salis aperle indicat ei»-
bertuni Dei famulum ad imilanduni perfectionis stolre clausula his verbis : « Talibus itaque taUler
cxemplum sibi proposuerat, i[)sius virtules ad- C susceptis, absil ui sinceritalein veslra.m, aui in
mirari satagens, el niorlta cjus uiagna et subli- suscipiendo Issani, aui in lelinendo Iffidendam
inia sesiimare ipsuni sanclilatis exeinplar, religio- esse credamus : dum lamen illos, si forte infra
nis formani, monaslicaj puritatis soeculum repu- annum probationis... ctepta deserere, et ad vos re-
tare, » etc. De ejus obitu tractat Manricus tomo H, dire velle contigerlt, invitos non delineamus, Alio-
ad annuin Glirisli 1143, cap. 8; de Igniaco au quin, sanctissimi fratres, veslra non relen, ui
lem {Igny cn Tardenou) iu diivcfsi Reiuensi, ubi spiritum libertatis, qui ia eis csl, anathemale
erun al)bateini fuisse diximus, Jongeiinus anlea de- iuconsuko frustra impedire nitamini, nisi fortc
signatus, pag. 41. (quod Deus avertatl) quae vestra, nnn qu.t; Jesu
73. « Hoc eodem anno, certe noii niulio post, Christi suiit quserere studeatis. b
additos cen.seo, > ail Manricus nuni. 6, « (quo magia 13. Quid postea circa ilios sil actum, s! qua^ras,
iraplerelur visio sancli Patris), quosdam sancti Tilanricus num. 10, asserit, se nou chibitare, quiu
Vietoris Pai-isien.sis regulares canonicos donius fuu- retenti fuerint, « quoruin iion uila memoria ulterius
dalte a Guilielmo de Campellis, antequam Cala- exstat; sive id auctoriiate Guilielmi delatum sit,
launo prajfieeretur, atque per eum sanctitatis sive Bernardi Patris, sive utriusque. » Kec vero
Beruardi piie aliis conscise, ipsumque venerantis prima lia?c controversia in liac materia fuit postre-
etiam nondum visum. ili..\ creljris epislolis sui ma. « Hanc qaippe primam lileni, « tesle Manrico,
fundatoris... Claramvallem visitanl, atque ad Ber- u agitatam .super personis, muitfe alia;, el pleraque
nardi genua provoluti, suseipi se probandos euixe graves secut» sunt : et imniiuebant plures, si non
posulant; si approbcnlur, perpetuo permansu- Bernardus et juris sui retinens, neque alieni inva-
ros. Ille, ul erat nialurus iu negotiis, atque sor, obviassct, inullis repulsis, nec dilatis paucis,
juris alieni summe observans, neque oninino atl- sed conslanter rotentis semel admissis; quod
niittcns ncque ropellens, Guiileluium ipsum duxil ipsa iiisloria; series Jemonstrabit. » Atque
corisulendum, ut fundaioren! iilius congregaiio- ha!c de [irimis lioocubs in, amffinissinio Claree-
nis, ut virum a?que sanclum doetumque, ei, quod vallensi borlo plautatis sub Patre Bernardo, ejus-
adituin fiduciamque prjestabat, ut sibi cliaruin. qae cura excullis (]ui, ut snbdit Manricus nura.
;
Divexeral devotus praesul viros in Claramvallem, 11, cu^nobium ingredientibus iUud nioniiura dibat :
(j77 ACTA. 678
« Si ad ea quae inlus sunt, festinatis, hic foris di- n missam, et grayissima incominoda qua sustinnit.
miUite corpora, quse de sseculo atlulislis. Soli spii-i Nos gesla illa huc non transcribimus ; sed asu-
tiis iogrediantur caro non prodest quidqnam. • Quje
: gaamus Guiileimum biograpliura cap. 4, ubi nar-
diclus auclor ex|>onens, « .ibsterruisset, ait, multos rai ea qua; vidit. Ibidcni etiam invenies sanctum
verbum lioc, si non leneris parcens, exposuissei de visione angehca lecreatum capite autem ii, re-
concupisoexttia et affectibus earnalibus, quos fo- sumptum a viro sancto pristimum vivendi rigorem,
ris reiinquereut, nequaqaani utra ab ipsis resu- euinque valde severum. Qucft vero idtm Vit;e auctor
mendos. » eap. 4, num. de sancti palre ad
34, prsemiserat
76. Quod paulo ante promiseram tle anno epi- insiitutum monasticuin converso, illigat Manricus
slola; tertis! S. Bernardi, nunc soivo, prfesertim cum praedicto anno 1117, ut videre ibidem hcel cap. i,
hujus annus ail cbaracteristieus ad figendum tcmpus num. 8. Conversionem haac brevissiine perstriugit
oontroversite inler Clarwvail-eoses et Victorinos ctlalus Guilieimns; sed alibi iongior esl narratio,
Panaieii&es exortae, de qua modo agebamus. iVlanii- variis, qua; rem circumstanl, ac Bernardo in hac
cus nuiA, 10, ciiati, aotea aani 11 lu, quod res ill«e re tribuuutur, adjunctii vcstita: sedquss aiiquo.exa-«
eo referendie. aut salteiii noa sint differendee per mjne iudigent.
longuni lempus, « ipsn (juillelmi ncU, cujus boriatu el 79. Capitis tertii modo notali num. 9, Manricus
consilio Berr.ardus usus, manifesle, ail couviucere; ea recitate Vincentio Bellovacensi in Speculo nio-
quippe qui vivere desiit mense Januario auui mille- rali lib. lu, pag. i, disiin.22,inline : «Cum beatus
simi «intesuni decimi noni; quod, uti addil, ex Bernardus convertissct omnes suos, et seculi fuis-
Necroiogio S. Affuiphi Corboliensis ideni Joannes sent eum, paler ejus inobediens erat ei, in sua duri-
Picardas (quem paulo anle eitaverat ia notis ad tia perseverans. Cum autem semel hii vilia sua pr;e-
epistoiam D. Dernardi ) adnotavii. Ut ergo epistola dicarel, nec vellel ei paler suus obedire, praecepil,
posl liunc annura (1116) seripia sit. prooedente quo<l apportaretur ignis. Quo faclo, applicavit eum
negoiia; atiioc, aut;idsunimumsequenliinc«:ptum, ad quenidani Iruncum veterern, qui /jral anle portam
admissis viris. lainus polesl !!i diibium rcvocari. » ecclesife : et eum laboraret ad eum succeadendum,
77. Sednon videtur Manricus satia tirmum pedeni non poterat accendi, sed fumîbat. Tunc injunxit
hio Ugere. Laudatur Guillelnius de Campellis omnibus, ut post comestionem illuc convenireni ad
{de Champeaus:) etiam cuRi cognomento veneraiH- sermonera, et quod quilibet apporlarei secum unum
lis apud Sammarthinos in episcopia CataUuuensi- fascicuium de inal!eolis jsarmeniorum projicerel
bus, el « exc9ssiis<j e vivisanno 1121, viii Kalon- super illum iruncuin. Quo faeio, preecepit ignem
das Februarii, siculi deceni tabulaj S. Slephaui, apponi, et succensis fascicuiis, eliam truncUs
et Aiberious, » ibidemaweritur.iJemanuushabelur r succensus est, niaximum igneni emitiens et flam-
apud Mabillonium in notis ad epistolam tertiam mantem. Tuue bealus Bernardus coepil ssrmo-
S. Bernardi. Et vero eumdem praesuleui vijla fuu- nem ê tormentis et igno iufeini, quomodo iiiobe-
etum non fuisse ai\no 1119, ut volel>at Maiwirus, dieutes, fasciculis peccaioruni suoruin super eos
suadetur in notis ibidcm hi* termiuis : « Conon projectis, torqueretur in infemo Et de hoo ila ox-
cardinahs el legatusprope ia Ahuriiiiaciense cellonter pra-dicavit, quod ipsum piiter suus durus
Slampag coe:iObium accessit anuc 1120, habens el inebediens ad claustralem obedienliam seculus
secum velut auxiliatorem magnwn Wilkiimim Ca- esl. » llaec Annahum Cislercieasium auctor e Vin-
ialaunoKem epUeopum, qui suhlime.i seholas {id ceiilio; qui tamen cum alibi ipse secum iion conve-
est iheolugicas) rexerat; et tumêluiu Dei liabens, niai, vcreor ne uon eonveniai cuni vero.
super omnes episcopos iotius Gailifedimiarum Scri- 80. Id quod ita expriinit Manricus : « Dura euin-
pluarum scieutia fulgebat cx Chronioo Maurinia- dem evenium in eodem opere raorali div'ersimode
eensi. Unde redarguas eos, qui ejus obitum re- accidisse testatur ; tidem dictis demere videtur sibi
ponunt anno 1119. n Mon iia^ûe secuiiduni pryv contrarius. Certe ligiiis ad truucum applicalis atque
missa, debuit neeessaFJo acceesus janocieoiuiu lu- succensis, iu quo uinibique convenit, reliqua longe
giilariuoi ad Claraevalienses accidi.sse anao Christi aliter narraverat hb. ii, pag. 3, dist. 4. « Quo facto,
1116, aut proxime sequenti ; non item epistola ()

ligua sicca cito sueceusa sunt, et truncus iardo circa
Bernardiana fuisse cor.scripta ante anuum 1120. medium ab extrerais emitlens humorem fatidum et
DicamuB ergo, nihil incommodi nobis videri in co, fumum tetflrrimum, diu igneiu servavit. Tuac inca;-
si utrumque hoc faclum ponamus auno Cbristi 1119 pit saiictus loqui de pcenis inferni, dixitquc patri,
velM20. . quod ipse esset similis illi iruuco. qui hio uon pote-
78. Manrieus ad dictum anuum 1116, cap. 3, rat igne divino succendi ; sed iu inferno, nisi pouui-
cxbibet sar.ctuin Patrem gravi iuiinnitate labo- teutiaui aijcret, in anernum arderel, et fatentem
ranlem ex nimia vilie austeriute ; Guiliehnum fumum emitieret. Ad tyais vei1)a pater compunctus,
Campellen.sem mirifice soliicitum de restiluenda ei eum secutus £sl, et inouachus elTectus. » ita Vinceu-
valetudine ; prsBparaiumque in huac tinem tugu- tius di.icorJans a se ipso..., » nec concordans cum
rioium. Deinde ad annuQi 1117, cap. 1, nura 4, biographo Guillelmo, qui omni excepiione est major,
inemoral viri salutem imperitissiino rustico com- et sine loco conêrsionis, sine persona, per quam
«79 S. BERNARDl CLAR/E- VALLENSIS ABBATIS 68U
ea sit fseta, siiie modo, quo acciderit, simplicitcr, de duin selegisse monachos octo, Boemuudum, Alde-
f^
eo dicit eap. 4, uum, 34 « Pater quoque, qui solus
: bertumque; iUuni abbaiem futurum, hunc priorem
domi remansei°at, veaiens ad Oiios suos, apposilus Joanncm, Beruardum, Sisinaudum, Rolaudam, et
est ad eos. » Breve auiem icmpns viiieiur in mona- Alanura (iiam octavui» anonynum reliquil) aique eos
cbatu exegissc nam cum aiiquantum temûs ibi
: onmes Lusiiauiam tiânsmisissc post breve tempus,
fecisset, ut illico addit GuiHelmus, obiit in senec- addita epistola scripta ad eremitam Joannem Ziri-
tutc bona. Chrysostomus Henriquez illum inscripsit tain nomine (nam et nomen Bapii«tK revsiaveral)
suo Menologio Gislercieusi ad diem 23 Maii. Mubil- breviter rem perslringens. » cujus verba recitat ex
lonius in nolula ad Hbnim primum Guilleinii bio- Briio Maui-icus qui deinde subdit isla num. 3, el
graphi, hiec breviler de ipsius niorte ac mouaslico seqq.
iostituto observal e Necrologio S. Benigni ui : Idus 83. « Quo tempore Bernardo in Claravalle IVse-
Aprilis obiit Tcscelinus raonachus, paterdomiui Ber- cursor Christi gloriosus apparuerat, Joanui Ziril;e
nardi, abbaiis Clarajvallis. visum in Lusitania eremiticara vitam ageuti ,ju>la

Darosum tluvium, idem auctor affirmat, audituMiqus
§ VIII. Caenobium Trhan jontium valicinio ac mi-
racule a viro sancto condecoralum ; an Christi de adventu raonachcrunj, et monasterio per eos sdi-
anno 1M9, suos miserit in Lusilaniani; secessu Kcaudo, quo nimirum non quaerereut igiiarum. aul
a negotits adres magnas exsequendasprt^paratur.
g rogarenl invitum, sed exspectaalem. Ha^c fusius
81. Manricus ad annum 1118, cap. 3. num. 1, B.nto concernenlia prassentem annum : nan; calera
narral, aliud cucnobium a Guillelmo Campellensi, de sub initium sequentisgesta. Veruin uos, uc leclorem
quo antea diximus, conslructum csse in sua dice- distrahamus, consecutiva serie hic subjiciemus.
ccsi Catalaunensi, ut se Beruardo arctius devinci- Igilurmonachi a Bernardo parente missi, siiperalo
rct, colonia iJluc e monaslerio Glarsevallensi trans- Pyrene ad medium hiemis et tota fere Hispania pe-
millenda, quam abbas sanctus designaret; loco ragrata, Lainacffi lerminos(LamCjjo hodie appellani)
nomen inditum Trium fonlium [Trois-Fontaines) applicuere. Ibi Joannes Ziritus obvius faclus, ipsa
forte a ibnlibus ibidem scalurienlibus, ac Bernardi coiiiprobatione valicinii confirinavit liairenlcs, el jam
Palris primogeuitam. De hoc mona-
filiam luisse jamque pertoesis loiigum iter, pretium fecit apparere
sterio agit JoQgelinus pagina 38. Slenlionem porro supra laborem. Lusitanis imperabat Aipliousua pri-
ejus hic facimus, propterea quod vir sanctus insi- uius, Henrici coinilis Clius, tunc ipse comes, posl
gni vaticinio, ac poslmodum ctiam illusiri miraculo regio titulo eliain iusigniendus. Hic oriuudus ex du-
illud cotfdecoravit. Vaticinium habemus e Guiliel- cibus Burgundia;, eoque Bernardo Burgundo jam
mo biographo cap. 7, ubi Mira- a fama celebii, carne simul et spiritu conjunclus la-
illud iegi potest.
culum vero ita brcviter rcfert Gaufridus monachus cile potuit a Joaune persuaderi, ul lerram, quarn
ClarBevallensis lib. iv. Vitae, caput 7 editionis Mabil- eligoreni, daret Bernardi filiis, douatione nnnala
loniana;, numer. 41. ' Cura venissei aliquando Pa privilegio, quodnon posimultos ab advculu virorum
ter sanclus ad muuaslerium Trium fonlium, oblatus dies, apud Araducain (vulgo Guimaranes) idem rex
est ei clericus quidam e.\ liis qui regulares uominan- eripedivit in liac vcrba, t quse ibidem proferunlur e
tur, liomo grandaeviis et ckcus. Imposuit ei manum, Brito. Signatur auten; : « Facia churta... Kaleudas
cl brevera ex more fecit oratiouem ; et eadera Martii, sera millesima centesima quinquagesima
hora videntem illum rc-misii ad eeclesiara sua.m. » ociava », quae coincidit cum anno sera' vulgari»; 1 IDO.
82. Annus proxiine sequens 1119, apud ailegaium i Pyrenem veio subjugatum, » uti subdit Alanricus.
idenlidem AnnalislaiTi cap. 3, narVationem continel « in ipsa hiem.e, dies ostendit, quippe priuia Martii,
conlroversiaj liislorica.', aa videiicet S. Beruardus seu melius dixerim, primaposttempus liitmis, ut yel
ascetas a se lectos miserit tum lemporis iu Lusi- lotos ires inenses otiosos faieri necesse sit, si anle
laniam, vitae mouaslicas institutum ibidem propaga- ipsos appulsi nihil feeerint; velintra ipsos Pyrenem
turos. Affinnat Brito lib. i, cap. 2, scd oidem varia Iransmeasse, bi-umali nive et fiigore rigcnieiii. »
argumenta oppouit Mauricus; factum ex illo sic 84. Porro quae deinde idem Manricus nuni a el7
Q
exponens cap. 3, citalo num. 1. u Bernardo Patri post enarrat e Brilo, « Boemundum iicaipe parvai; celias
laudes matutinos in saero Pra>cursoris festa prassen- construxisse sibi et suis...; imle fulgeute in mfdia
tis anni, eumdem Praecursorem- apparuisse, jussis- nocte luce signatum locuni.. , lelix aiispiciutn
seque ul in ultimas Hispani» oras, quiJB 03cident«n construendo cffiiiobio ; atque hoi'um testes epi-
respiciuut, nionachos milleret, exigendo (Jey. eri- stolas Boemundi ad Joannem, » cl liujus ail il-
gendo) ccenobio, el sacrando sub ejus noraine, Ber- luru, quoriim exempla ibi producuntur; « Lusita-
nardus Brito conslanter asseverat lib. i, cap. 2, num illustrem principem... et cuuetos ptoceres
neque id ubilibet, sed loco prius e coclo designaado, (iuler quos Bracharensis archicpiscopus miraeuio-
quo succendentia mii-aculis miracula, et priora posie- rum conscios coiUulisse subsidia in opus fabricse,
riorum spem augerenl, et postcrioi-a firniarenl prio- alque in divini cultus ceiebraticmem ; illum marcas
rum fiilem. Miitendos rursus eremiiain iuvenluros argenti septuaginla, ex quibiis cnicesi et alia vasa
in ilhs panibus, eujus cousilio et auxilio si utereu- oonficerentur ; hunc veslcs sacras, quibu» utebatur
tur, feliciterncgolium coniuinmareut. Tunc Bcrnar- ad missarum solenmia ueragenda ; » h«c, inquain.
m ACTA. mi
ex iis, quai ibi pluribus deducuutur, hic coinpcn- « minus rcdoleoL aiiiiquit;iti.'in illius teinporis, iiuoj co
dio contraxisse, sulticiat. Quiliuj ila expositis, ope anno Lusitaniain .\!j>lionsus regcret; quem i;uiien
rae f.Teliuni est auilire argunicnta, quibus in dubium ve! aelate imparcm luue, quippe deceniicm taiilum ,
revocai Manricus modeste quidem, sed tameu ap- vel malre retiiieute .sibi dolalia hona, aJeoquo Lus.-
posite, historiam superius mcmoralam. HcEC itaque lauiee priacipatum, non ante annum vigesimum oc-
adversus iiiam aflert. tavum evectum soiio, pioducto etiam ejusdein M-
85. « Primo, inquil num. 8, et quod caput om- phonsi testimonio, probaJ iii p. .Monarch. Lusit.,
niuni est, difiicultatem ingerit Bernardui Pater, qui lib. VIII, cap. 26, iaie liraiidaouius regius scriptor,
paulo posl buiic annum, sed revera post ipsum, ut et longe callens Lusitauas antiquitates, qu«d prin-
nno.x ostendani, contemporaneo, et eo abbati suo Ar- ceps conficienr.lis ex cis crucibuj, septuaginta, el cls
tando \al., Artaldo, ArtaudoJ abbali Pruliacensi amplius, argenti marcas ;
quod vestes sacras Bra-
(ordinis Cistercieosis in diuecesi Senonensi, vulgo cliarensis archiepiscopus, quibus ipse ulebalur, mo-
PruUy) fundationes Hispaniae dissuadet quippe in ;
nachis dederint ;
quos lamen consiat, nec crucibus
longiuquo positas, quo non expediat lilios reiegare. argeuteis illis leinporibus, uec ex serico veslibus,
H:ibes epistolam Sancli satis aperiam, ad cumdcm quales decebam iiiagnum Ecclesise prsesulem, juxia
scribentis in haec verba epistola 75. « Audivi... propria instituta uti potuisse ;
quod Beniardus liio-
B ego de te, quod de sancto Conventu luo abba- B fum amanlissimus, hiemis medio algeates et pcne
« liam iu Hispania conslruere velis. Quod mibi ui- nudos, quippe duabus tantum laxis indulos vestibus,
« mirum in inagnain adinirationem vcnit, quid cau- Pyrensei nivibus improvidus ohjeceril, nec tempus
B saj viJehcet sit, quid consilii, quidve uiilitalis, opportuoius, cum potuissel, sive prtevenerit, sivc
« quod lilios tuos exsulare cupis, in locum utique etiam exspectaverit. » Hac iklanricus. Adde, quod
« tam longinquum, tanto sumptu el lalioro et qujc- -ilphousi cum Bernardo consanguinitas iiiiiiis
« icudum et ijedifieaudum. » H«ee Paier sanclus : longe qusesita sit, atque adeo uon satis apte prse-
qui si jam in Hispaniam raisisset lilios, nunquam senti bistoriae assuta, e.^ supra allegatis g 1.
ab a!io mittendos condemnaret. Sieciue cnim dis- num. 12.

suaderet, quod ipse feceral"? Porro epistolarn quod 87. AlteruiTi Mamico num. 10, adversus Briti co-
hunc annum scriplaui vel iude constat, quod Pru- loniam argurnentum praebet « Morreolte ccenobium
liacum (cujus abbas Artandus erat) pnecedenti, sanctis.simis [""roilano et Atilano quondam, illo ab-
nempe millesimo ceutesirao decimo oetavo lundala bate, hoc priore, prcealiis celebre, quod, i[)saetiam
doiiius, non potiierit de edenda prolc traclare, vix- hisloria falente, qiiam hausit Brito, neque ipso id
duiii professis hliis, quos admisisset, et quos funda- audente denegare, Cisteiciense inslitutum in Hispa-
lum esset ti-ansniissum [/'. transmissurumj. Certe r nia primum suscepit. El lamcn consiat, noudum
neque Claravallis, quse fecundissima, aule Ires an suscepisse post annos decem. Certe ut rnaxime Ci-
nos, nec Bonavallis, ut minus ante quatuor, nec re- stercium ei pra?luxerit, exspectavil quinquennium,
li(|Uie ante plures parturierunt. quod suo loco viilcbiinus ; sed et liuic lusiro lustrum
8(j. u iirgo epislola scripta post hunc annum, sed aliud additum, ne ipsi, quidem, negant auclores
anle 1122, quo dilaiatus ordo per Germaniam sino Morerolenses, ea nimirum conleuti antiquitate, cui
ullo minus patebat ejusmodi timoribus.
periculo, ex instrumenfis antlquis certa fides, concordanti-
i'nde non mirum, si annis subsequentibus, Chrieli bus preecipue Clar»va!!is atqiie Cislercii tabulis,
niinirura H3C, ideiu Sanctus, mutato jam consilio nec rcclamante aliquo insiriuiienlo sive auctore,
pro modo teinporis, et eveniuum experiaieulo, iiio- quern cgo vidcrim. •>
nachis suis Hispaniam ncbilitavcrit, priiiiuin More- 88. Extreninm denique argumentuin sa;pe dictbB
rolcnse -(Moreruela in difecesi Zamorensi) de quo transmigralioni Lusitanse a Manrico oppositura dc-
inferius, raox plura alia ccenobia fundaturis, sive siimiiur a coni;lobata variarum rationuin congerie.
reiormaturis, quod ipsa historia; series demonstra- En tibi illam ipsins verbis uumer. II. « Quid, quod
bit. » His Manricus rationibus, ex dicta sancti epistola, quoC ex Bernardo Calre proferlur, Bcrnar-
Beinardi Epistola, ac teiiipore pcliiis conveiiii Lu- duni quod in ea revelalioiie re-
mini',3 s;ij;it ? Quiil,
sitanam bistoiiam. Verura ad tempus epislola^quod lert, quod nusquam alibi ab eo videmus factiim ?
speclat; longe a Manrico dissentit ediiio .Mabillo- Qiiid, quod ca^leri auciores eanidem siieant, et !ol
niana Operum sancti Patris Bernardi col. 76, uhi apparilionum, niiroculoriimque velut- congeriein iii-
ea inneclitur anno Christi 1127, in qua chronolo- veuiuiilur tacuisse, qui narranl miiiima •?
IJuid, quod
gica ratioue quanto magis receditur a lempore, quo omues antiqusp meniori,^; ordiuis niouaslcriuni
Biito alligat miram illam Cislerciensiuni coloniam S. Joannis do Taronea in Lnsitania post plures anno.-^
Lusilauam, tauto magis ostcnditur, scclubis eliaiii aflirmant fuisse conslrucluni, anno vidclicel 1131.
rdiis argumentis, illam non salis subsistere. Quid, quod ctcnobia ab eo auno iVequentia, el cre-
Pneler aigumeulum vero, quod ex dieta episiola bris luudalionibus prolifica, cliam per longum tem-
desumpserai-Manricu^, aliud promit ex ipsa liistoria piis ante eum aunuiii aiit pror.^îis inaudita, aui, si
rci gesl», uuni. 9, ita loquens : « Ipsa historia ex so quod fuit, slcrile permansit? iS'am quou de S. Chri-
nobis suspecta, quaedam neque pauca iiivolvit, qu;i- sloplioro vulgo de la Koens, Brito subjiingit, eam-
1'ATROL. CLXXXV .1)

683 S. UliHiNARUl CLAltii-VALLEiN^ls ABMTIS S84
dGin prorsus diflicultalem patitur, ut suo loco vide- k riira sanctuin ad sumtni momenti uegotia, quae de
biriius. .') Tatidem Manricus, prapscntem controver- iude suut snbsocuta, egiegie compararunt.
si;im concludens, « H;ec, ini|iiit, diibilaiidi magis
§ l.V. Prwmonslrati lncus an PramoiistruU/isihus
i(uam decernendi line a me pioijosita, lectori per- a S. Beriianlo daius ; kujus erya iltos, ac S. Nor-
pendenda relinijuo, judicii anceps, el neque oinnino hertum uffec.tus; mulua Ordinum Cisierciensis
aiiinnans, uec plane ncgans. » Sic ille- pro sua mo- ac i'ruiiiniislrali'itsis officia cuiit litoijiis.
destia. Nos vero, quorum niliil inierest, seriusne Sanctos Beruardum ac Norberium, uoliile ami-
au cilius vinea Cisterciensis seu Claravslleusis pal- corum par, lioc ioco proponere est animus, Alaurici
miies suos e.\lenderil usciue ad inure, iii Lusiianiam, e.\crapIo; qui, t;mielsi de illis agat anie Kernaidi a
inquain ; longe polioics partes dererimiis Miinriiô, suis separalione, de ipia jam dictum est, arijumen-
qui nobis videtur adeo plene ac plaiie conlroversii.j lum anuo 1120, in quo
tiinien pra;srns intcxit eideni
pra3 eniis causam evicisse, ul Uriti hislona, quam et nos moilo una cuni ipso versamur. Ad Imnc ita-
iiicrerutat, valde suspecta censeridebeai. Uude etiam que annum cap. 2, num. 1, laudatus Annsdium Ci-
seipiilur, ut duu? epistola' de moiiaclioruin Claraval- sierciensium cullector in rem iiostram cougcril se-
leii.sium perBi^riiarduiii in Lusil.iniani idem lempus maguum Ecclesio'
missione, qu;i- qiientia : « Siib
rum altera ad Ailousum regeni Porlugallite; aiteia D lumeii Norbertus... rcguiarium canunicorum illu
ad Joannem Ciriiani, utraque sub noinine Beruardi treni ordinem, Pritmoijslraleuseni a prinio loco di-
anlea ediUe, non iimnerito videaniur rojecl;e in Ap- ctuin, niagno tolius Ecclesia; bono instiluit... Hunc
lêudicem epistolarum ejusdem sancti Pairis, qu;e beatissimi Palris Bern;irdi, cui prius traditus, lar=;i-
iii edilione .Mabillonii col. ^171 et 3*2, post gciiuiiias late oblentuni, mullis aliis spretis, Noiberlus pi'a;tu-
ipsius epistolas, liabetur. K\. de liis plus quam siiiis. lil, aptuni ex se, ct coiumcndaluin ex donaiite. ja-
Nunc in Galliain, et ad gesta sancti abbalis nosiri cicndi.-i fundaiBcntis saie )';aiiilia;. Rein quia oouceruii
in Ciaravalle reverlamur; de quibus Manricus varia ordinera illustrem, et Cisterciensi uou solum coa;vuiii,
edoeei ad annura proximum 1120. sed famiHarem, paalo altius repelito principio de-
89. Postquam igilur ibicap.3, uum. 1, auctor ilie ciarabo. » Narraliunem itai|ue liujus lacli prusequi-
tractasset de claris in sa;culo viris, qui sancti abba- tur nuin. 2 et 3, qiue apud ipsum iegi poleot. Sul'-
lis aut magisterio allecti, aut jugi prêdicatiuue sol- iiclt ad nostrum propositum, quod locus Pritraou-
licitati, Claravalleiise contubernium ampiectebantur, slrati ante fuerit Cistercieusium, quam transierit ad
ac de subsidiis ad illuii proniovendum necessnriis ;
Pra-moiistraienses, Bornardi vidolicet munere. Id
successissc ejnsdcni lamili;e l;i'lis tiisli;i siibdit. Nam quod ipseinet sanctus doctor exjiresse atlirmat in
intcr pros()cra, ait Anuali^la ideiu numer. 2, quo « epistola, ad aiibalein de l'ia'Uionstrato post obiluni
uiiiius sibi li-!ei'eirt, dura alia et advei'sa passi sunt, S. Norberli sciipla, qua; est ducentesima quinijuage-
Bernardo Palre a liliis separato, dubium suo, an suo- siina tertia apud Mabdl.nium colum. 250, lioc inter
rum inajori luctu. Causa ex ipso ;

quijipe dum ui- alia beneiicia recensens Prtemon^tratensibus a se
mio rigori, queni .supra diximns, corpore prius quam coUata : » Primo quidem locus ipse Praimoiistr.iti,
spiritu siiccumbit ; ac su()i'a vires act;e pieuilentite, in quo degitis, nostor fuit, et noslro iniiiieie iiabui-
(luaiiituiiivisserio, sero tameii puMiitet; Conventuin slis. iNain iiobis frater Wido (boc nomcii piimi iucu-
fratruin, quem diutius retinucrat, tandem deserere, la; loci) per luanum episcopi aute donaverat. »
el seorsim babitare, coactus est, Deo, ut ajiparuit, 92. Locus hiijus epistoUe non carei diflicultate cui
ita disponeute, quo a comirtuniliu.s illis exjiediius, occurritiirin uulis apiid Alabillonium hic :« NuuuuUi
ex tuiic jain uon aut sibi, aut suis tanluin, sed aliis, liie Iwreiit in cxplicando Bernardo, quod certuru sit,
imo univiTsa- K,ccie.siaj viveret magno lotius Cliri- Prajmonstrati primam ecclesiam, sancto Joanni Ba-
sliani orbis profectu, ejus opera in omndius usui-i. » plistie sacram, a Bartbolomieo Laudunensi episcopo
Factuin narrat Guillelmus in Vita, lib. 1, caj). .5. concessani fuisse Norberto ex commutatiune lacta
Porro de niniio illo austerilatis excessu ipseuiel cum inouachis S. Vincentii Laudiincnjibus ivu go
Pater sauclus sese incusabat ; sicul ibideiu hcet '''• Kiwtêjzi Jf iuo«) ;id quus jiertiiiebut, leste lier-
videre. nianno (uionaclio Lauduueiuî) mox iaudaio inlib. iii,
v)0. « Sed, ut recte observat iManricus iiumer. 4, cap. 4. Alin cap. 10, tradit idem auctor, testisocu-
qui au initio nasceutis Ecclcsia; inlirma inuudi eiigere latus « ex altcra monlis parte wajoreiu ecclesiaui ';
:''''
cousnevii, ut foitia conluadat, (ler hanc ipsiiis inii- !
4i ai) )'.. jue abbale, cum adiunclo
lilitdleiri copioîssimiim Iructum priepai-avit. Qiiiji- insigni inonaslcrio : cujus locu-, aut certe ejus jjur-
pe ferialo a conveiitu, ut dicebamus, ip,-.a a'yriludo tio, a Bern;ir(io seu Cislercien;ibus, qui eani a Wi-
ex vacatione lempus ad uegotia, ex pallore gravita- dune ereinita acceperant, iudubie Prcenionsiralen-
lem iu vultu, ex imbeciUitute (londus in verbis, at- sibus obvenerat. Quid Bartlioloma'us ipse coiituleiit,
que e\ dissolulionc veiul instante cunctoruui .esti- docet ejus epislola in Apiiendice hujus ionii coluiii.
mationeui coHcili.iijai : el ei-al veiut Uigitiv:e vilie 3bo. Vide notas fusiores iqiud Mabilloniuiu ad supni
inajor usura, tiinore, ut solet, urgeule desklonum, diciam epistoUun 253, colum. 74, ulu citalui Ut-r-
comuiundaBte (irctium metu jaclara;. )> Coiisule Vi- maunns inonachus, lib. iii, de .Miiac, beaia; iMariie
tam,eapite rnox eitalo, sub (inem Diiii iiaque iila vi- Laiiduii. ciip. i, li.ec dicciis : Veiiientes Uuiiuc iiU
(J85 ACTA. 686
« pr<rfaluin locum Pruetiuinslratum, iugrediuniur, A iiardi verbuin, ul sup:a recte diccbatu)', incluctabi-
oru7Kli gralia, quamdam ecclesiaiii in lionore lem obtiacre debet auctoritatem ;
qui videlicet op-
« 5. Joaymis Baptiitte ibidfiii constriictam. Uuec tiine scire poterat ,io dcbebat, nec uou in recentis-
t crat dejurc canobii S. Vinccntii LauJiiueiisis, » sima iiiemoria habebnt, qui ! dod.ssel ol quihus ; iiem
etc. Ex mipcrus sciiplor m notal. ail
(juibus quidara a quo, quo teuqior,; ac inodo id, quod poslea dedit,
Filain S. Norberli cap. 19 (Vido qua dicam paulo antea accepisset. "Neque porro saiis perspicio. qu;
posl) liwrcre sc icstatur in explicanda Bernardi con- lioc negari possii, uisi viro sanctissiiuo inacula inu-
cessionej quam a raoiiachis Viacentiai)is per raanum ratur iinprudcntiie simul ac irapudeiitia', iiec nuii
Barllioloinwi episcopi factam legit. apert;e falsitalis, no dicuin aiendacii. (ûoil absii.
93, A At, quamvis scxcenla id geueris in conlrarium Miror ilaque veritaleni hujus donalionis ab auclore
argunienta siareat, Bernardi verburn ineluctabilera quodam Praemonstratensi uon saiis cogQitam, at-
obliuere debet aucloritateui : et siquidem rem paulo que adeo iion sitis secure approbatam fuisse ;
qiiam
diligenlius consideravcris, pugnaulia facile concilia- alius Cislercieusis delVndendain suscepil labure, ut
bis. Certura eniui est IVaemonstrati CLenobiuni, in mihi quidem apparel, luinime nocessario, imo su-
urima sui condit odo non eo ia loco situn fuisse, pervacaneo ;
quia staiidum est Bernardi verbo ; si
quo primura a S. Norberto fuerat instilutum : scd a Prdemonstratensis hanc queeslionem non spacsissel
in allera montis parie, ad quam HugoNorberii suc- in publicaii) lucein. Reîi iotellige ex sequeatibus.
cessor, cui liKC epistola dingilur, illud irausluieral. 95. Exslat inler nolitias, qu,-»s ajiud me haheo de
Cujus rei raeminit idem Hermanuus tum loco cilato, S. Bernardo , inanuseripia diiserwliuiicula , qua
ibi praevisiouem saiicti Norberli dc toenobii Irans- breviter deiuoiistriilur, quomodo sanctus Pater Ber-
lalione refert tum ibidem cap. 10, ubi Proemoii-
; nardus in epistola sua ^2.52 al. 2o3l vere dical,
straii « VidensautemHugo
mutalionera sic describit : DI). Pramonstralenses ipsuin locam de Praemoa-
ecelesiam illain parvam » (nimirumS. JoinoisBapti- strato habffre muuere suo. .\cc pe DisserlatiuucLilic
sla:-,quam monaelii Vincentiaaiconcesseraut, uli prs- exordium : « K. D. i^lycarpus de Herioghe, reii-
raiseial cap. 4), k jain. non posse sufficere tantis inul- giosus S. Michaelis Autuerpia;, ordiais Pra&inousira-
« titudini, quai conveneral, etper Dd gratiam quoli- tensis, ia notationibus suis in Vitam S. Norberli
i dic augmentabaiur; sciens etiamdoiHinuiu Sori)cr- (prodiit ha'C Vita cuni nolationibus, anno iGoG, ty-
« tum, ul superius dicluin est, in spiritu privvidisse, pis Plantiuianis, Antwerpije) ad cap. 19, foiiis 3i6
a quod ex ullera montis parte major eccleaia foret et 348 scripsit, se noa vidore, quoinodo S. Bernar-
« (cdificanda, inilo cuin frairibus suis consilio, dus, episiola 2ii2 dicâl, l'roemoastratenses ipoum lo-
« D. Bariliolomofum episcopum, utpote loci funda- C cuin de Prajinoastraio hab'.'re munere suo : cuia ex
.1 torem et palrem^ advenire rogavit quatenus, dis- diploinatibus BarthulomBei episcopi Lauduaousis
« posifis omnibus oflicinis, ipse primum lapidein in (quorum partesproducit) clare patcat, dictum locum,
« ecclcsiie fundamcnto poneret. » l''uerit ergo prima qui priiis erat monachorum srincti Vincentii Laudu-
illa sL'des seu ecclesia a nosiris (id eat iienedictinis neusi;, ah ipro episcupo daium S. Norberlo et Fra-
monaclusj Vincentianis concessa : sed quid prohibet Iribus ejus, fucta cuminuiatione uuliori ipsis luo-
secundam hanc a S. Bernardo, qui eain a VVidone nachis : nisi forle ideiu S. Bernardus seipsum ad-
eremita prius accepcrat, Prsemonslratensibus con- numeret Bonedictiuis aiOuachis S. Vincentii, ratioue
cessara? Legantur epistoUe duas Pliilippi abbaiis ejusdeni rcgula! ; ve!, cum
mouachosS. Vin-dicitur
BouK-Spei, quibus ha?c respoodere videiur. » centii, antea dni lacum illma Diu iueoluisê, illud
94. Locus iiaque Praenionstratensibus a S. Bernar- longe in anterius lumpus extemlendum .sit, quo eo-
do concessus, et ila expheaius, ueutiquam repugnal nira locus iste fuerit. Qute rat oiies irivolae nimis
liiieris fundalionis Praeraoustrati, quasconfeclaj fuere sunt ; in lanlum, ut operae prelium diixciim ilUis
nomiiie Barlliolo' wi episcopi Lauduueusis, et in brevitcr hic refularo, aliastfue solidiores producere. «
quibiis locus ille dicitur periinuisse ad Vincentianos Siipersedeo Ulas huc transcribere. Suiiiciunt enim,
mouachos, nec iion S. Norberto Iradilus ab jpso n qua; jain dictae suni. Post disseriatiuuculse fme:!i au-
Bariholoma'o, cui primuin ab Adalberone, S. Viii- ctor Carolus de Visch, religiosus Duneasis : Compo-
centii abbate, rem poslea conlirmanle Seifrido ejus nebam, inquit, anno 1663, mense Junio. His itaque
successore, fueral concessus ; uli ia citatis fusiori- frivolis argaiiis relictis, priorem semitam rele,ânnis,
bui noiis licet videre, ubi citantur littera;jam dictie. et saacli iloL'toris erga S. Norbcrtuni venerationeni
Adisis nostrum tomum I, .lunii die vi, ejusdem men- atque adeo ainorein comprobemus.
sis pag. 862 et seiiuenlihus, ubi ii ter Aiialecta Nor- 96. Epistola 8 adBiunonem (ôloniensem elecluni,
bertina cap. 2. proiertur triplex Barlholomaji epi- postquam S. Bernardus ab eo fuissot coasultus de
scopi Lauduncnsis diplo ija, cl expenJitur difficultas acceplando episcopatu Coloniensi, inter alia sic scri-
superius proposila et soUua; se modus illam ex-

I bit in ejusdem Hiie : « Ilabeiis aulein dominuui Nor-
iricaudi, qui ibi apud nos pag. SiU, daiur nwi adco bertum, quem melius pra>seutem pnesens de talibus
mihi arridet, quam ille, quem paulo antc e lauda- interrogare potestis. Nam lanio viv iile in divinis
tis iiotis prolali. (juidquid vero raliuncutarum c^n- aperiendis inysteriis nobis piomptior, quanlo ot Deo
tra doaationciii hic controversam proltileris ; Bor- propior esse oognoscitur. « Epistoiah<cc notatur apud
687 S. fsEKNARDI CLARi«-VALLE>^^lS ABBATiS 688
Mabilloniuni scripta anno 1131, apud nos vero torao n glori% maculara inverecunde aspergens. Quibus au-
I Junii, quein paulo antc citabam, pag. 815, aptatur tem niodisregulariuni canoiiicoram fuudatorS. Ber-
anno 113;!, vita^ S. Norberii aniepeuultiino. Bre-. nardo pares fuvoris vices reddideiii sigillatim, non
vissiinum quideraestiUud.seclillustre Sainenelogiuiii, habeo in proraplu ducumeuta, quibus id edoceam,

epistoloe 56, quse esl ad Gaufridum Carnolonsem praeter illa, qua; .Manricusailegat a num. 6. i Qnod
episcopum, insertum : « Quod a rae de domino Nor- vero, ait, Bcrnardum Norbertus pater, nec solus so-
berto sciscitamini, si videiicet iturus sit Jerosoly- lum, sed onmesejusfilii Cistorciensem familiam mo-
raain, cgo nescio. Nain cuin ante Ijos paucos dies nacbosque nou iniuore coluerinl reverentia, duo
cjus facieir. videre, et de Ccelesii Fislula, ore vide- mihi argumenta persuadent, utiumqiie efllcax, al-
licet ipsius, pluri.-na haurire meruerlm, » etc. llono- teruni pro Norberto, pro suis alterura.
rifjca prorsus ista expressio est in calamo Sancti, 38. « Cerle in Norberlo s»lis mirum est, quod post
cuin De sennoue 22 apud Maljillonium col.
diversis aee«ptum Piseinanstraii locura, et in loco cadestc
1129, ab eodem doctore cceleslis fistuia Ambrosius illud oraculum ;
post discipulos plures congregatos,
vocetur. Kpistola autem illa 56, apud Mabillouium per quos visio ex parte jam impleta, in caeleris adim-
alligatur anno circiter 1128. His addi polest fra- plenda comprobatur; de assumeudo nihilomiDus Ci-
ginentum sequens, quod subdo ex epislola 25H. su- B sterciensi instituto, nec uUo alio edendo consultum
perius memorata, ubi sanctus doctor ad abbatem ierit, quod Acta vita3 ejus satis iadicant, dum ira-
Priemonstratensem, raortuo jam pridem S. Norberto, dunt, multos religiosos, tam episoApos quain pra;-
scribeus, anno videiicet 1150, cui in iMabilloniaoa latos (haud dubium quin a viro Dei consultos) re-
editione affigitur ista epislola, Vestnun, inquit, Or- .spondisse diverse, » e Vita apud Surium dic 6 Junii,
dinem promovi semper, quod in me fuil ; id
fovi et cap. 22, libi hi£C sunt : u Cum autem multi religiosi,
(juod deinde luculentis argumentis probat ac deni- ; tam episcopi quam abbates, diversa consiJia darenl,
que, excusatis omnibus, quas ansam dederant que- alius eremitlcam, alius anacliorcticam vitHin, alius
relis (et vcro querelas non raro inter amicos opti- Cislerciensem ordinem assumendum suadeutes. »
raos inlercedere, quis ignoi-at V) aretura amieitiaj Sanclo itaque Norberto cogitanti de ordine insti-
nexum cum illis et esse sibi, et fuisse, ct futui"uni tueado cecidit in delibei-aiionem Cisterciensis, sive ex
profitelur, ita loquens, col. 253. S. Bernardo, mirifico ejusdem propagatore, sive ex
« Adlijerebo vobis, et si noUtis : adbserebo, el si no- llorenlissirase farailiae Gisterciensispropagatione.sive
lim ipse. Oliin me alligavi forli viuculo, cbarilate ex utraque simuJ bac re ortum duxerit propoiiia
uon ficta, illa qua; nunquam excidit."Giwi turbaiis deJiberalio.
ero pacificus, conturbantibus (juoque dabc Joeuin v 99. • Verum, ut recte subditNanricusnmn. 7, qui
ira;, ne diabolo deni. Viucar jurgiis, viucani obse- novuu decorem
novi instituti Ecalesise suse parabat
quiis. Invitis prsestabo, ingratis adjiciam, honorabo per sanclum virum, in eodem vestitu deaurato, va-
et contemnentes me. Et nunc trislis est auinia mea, 1'ielate religionum circuRivallandee, ne Cistercium
quod quacunque occasione offeuderim vos ; eritque Norberto cariturum nuUam in ipsius faraiJia partem
tristis, usque dum vestra iudulgentia reievclur. Si haberc, imminentem occasam vix orti solis imita-
tardaveritis, ibo etexeubabo pro foribus ; perseve- tione Cistercii reparavit. Nam cum Norberto pro-
rabo pulsans, instabo opportune, iniporlune, donec raoto in archiepiscopum, iiislarel jam excidium de-
vel nierear, vel e.xtorqueani benedictionem. » Tam serto gregi, ea uua cunctis concepta spes salutis, si
altas egerat in intimo sancti noslri pectore radices Cisterciensis ordinis statuta, si CapituJa annua, si
conlracta jam pridein cum S. Norber;<> amicitia, ut rerum omniuin superflaarum contemptura ac leje-
ea tanto cum affectu postea erga Ordijrcni«jusper- ctionem iemularentur. » Adisis Vitam S. Norberti
severaverit. apud Surium, cap. 46, e quo delibo ista : Posiius ei
97. Uinc miruni non sit, iino vero ecqiiis sat conseeratus esl ille paier (qttem vid' !icei Norbertus
prudeuter non cogitet, S. Norbcrlum sancio uosiro « si))i subsiitueral successorem) « in Pra,monbtratensi
adeo intinie erga se affecto, mutuis :osumal'onis ac ecclesia, et duoide quibus, utpaulo auto ibi erat
illi
benevoleutiai signiUcatiouious respondisse , aniica dictum, prajceperat vir Dei, ut aJlerum in Antuer-
ambosinler se habuisse non ravo commercia,Jirma- piensi eccJesia patrem, aJterum in Floreffiensi con-
lumque iuter eos fuisse necessitudinis vinculum cx stituerei) in duabus aliis supradietis. SeJ ct Juo jam
eo potissimum temporc, quo coujunctis sacra- pra;- alii consecrali eraut in duabus aliis eccie.siis, Lau-
dicationis susp armis errores Petri Abalardi oppu- dunensi S. Martini et Vivariensi. Isti quinque et sex-
gnarunt ? Nam de utioque ventatis pugilo iiiieiii- tus, quem ad iocum, qui dicitur Bona-Spes, staiiiii
gendum censeo iliud, quod ipse dicit in epistola pri- post introitum suam abbas Praemonslratensis abJe-
ma, qu« suo et Ileloisa; nomine inscribilur, cap. 12. garat, imminentem dissolutionem ordinis in pJeris-
Quosdam adveisum rae novos apostolos, quibus
1.
quc majorem futuram metuentes,
locis videntes, et
mundus plurimum credebat, excitaverunt quorum : ad diem statulum in loco determinalo coiivenerunl,
alter regularium canonicorum vilam, aiter mona- et quidquid ad prassens in domibus suis superllunin
ehoruni se resuscitasse gloriabatur. Hi pr*dicaii- videbatur esse, rccidentes, deinceps ad exempJuin
Ho, eW. Jta illc, veris ooiuiii !;uidibus fnlsam iiwnis iîsirrcieiisis ordinis, aimuatim se rcversiiros .';iiiiui
m ACTA. m
ad ordinis sui sinistra corrigenda firmaverunt. Quod A rilorum lucc iiluminamt, etc. His de aobili et san
cum in locis aliis divulgatum fuisset, si in primo cto amicorum pari, et de praeclarissiraa utriusque
anno sex, et in secundo novem fuissent, in tertio familia Iractaiis, vocamur ad res Bernardinas, prout
duodecim, in quarlo decem et octo fuere; ita dein- exigit iustituti nostri finis, ulterius prosequendas.
ceps multiplicali sunl ubique terrarum, sicut voces § X. Vacatio a negotiis compcnsala otio sancto
el actus eorum et opcra usque in prsesentem diem muaccB miraculo interfectm ; mira sermonis vis in
conversione aliorum ; apparitio de salute eorum,
testantur. » Superiora confirmantur e Viia S. Nor-
qui rite -perseveraverint in ordine Cisterciensi
berti apud nos lomo citalo, cap. 16, pag. 8o2; in no- peccatores per miraculum a sancto Patrc ad fru-
tis autem. ad illud caput indicalur, S. Norberto suc- geni adducti.
cessisse Hugonem primum ejus soeium, de quo su- Anaum proximesequentem U2i,auspicaturMan-
actum erat ad cap. b. Antuerpise Waltman-
jira ibi ricus a sancio Bernardo, qui sejunctus a suis filiis,
num, Floreflise Richardum datos, ete. Item in ec- quo negotiis aliorura magis vaeabal, eo magis a Deo
clesia Laudunensi ac Vivariensi consecratos Gual- illustrabatur tam per sapientiam coelitus infusam,
terum et Henricum, de quibus, uti et de eorum mo- quara per miracula. De utroque hoc divinae erga vi*
nastcriis dictum fuerat ad cap. IS.Sextus ille supra rum muniticentia: cliarisraate consule Guillelmum ia
anonyraus, est Odo, primus cciinobii Bonoe-Spei in n Vita, lib. I, cap. 5. Et vero tempus, quo vacabat a
Hannonia prope Bincliium oppidum, ut videre da- negotiis, otio saucto compensabat. Nara, referente
tur in mox assignatis noiis. Observa denique ista Aiano, cap. 10, num. 32, col. 1248, apud Mahillo-
obiter de tempore Capituli jam dicti : « Ordinavitac nium, feriatus a labore vel opere exteriori, jugiter
praecepit vir sanctus, ut ex omnibus ecclesiis, quaj aut orabat, aut legebat, aut meditabatur. Qua-nam
velin vitasua, vel postobitum institutionis ac reguhe vero per hec tempora scripserit, narrat Manricus
su;e normam sequereulur, universi abbates ac prse- uum. 6 et 7. Ad ha?c, quse refert idem Aunalium
positi singulis annis in lesto S. Dionysii ad Praemon- Cistereiensiun coucinnator, cap. 3 el 4, de dissen-
stratensem ecclesiam... xonvenirent, simulque con- sionibus e frequenti monachorum nigrorum ad al-
gregati capitulum geuerale eodem loco celebrarent, » bos transitu, ac epistolis sancti Bernardi hac oc-
teste Joanne le Paige, i.i Bibliotheca Prsemonstrateu- casioue exaratis, non video nostra interesse tanti,
sis ordiuis, parie 1, lib. ii, cap. 34, e quo hajc retuli. ul pluribus huc si.it iranscribenda ; uli nec illustre
100. !< Porro liEec et similia, uti num. 8, couelu- prodigium de muscis sancti verbo interfectis ; cum
dit Manribus, similiLudiuis atque. item amoris mutui iilud exponat Guil eimus lib. i Vitse, cap. 6, nuin.
vincula adeo utramque familiam devinxeruiit, ut au- 58. At quid dc sar.iti abbatis pra^dicationibus ?
Ctores antiqui de utraque, et vix de una loquantur, 102. « Vigebat('itor verbis Manrici ad annura 1122,
aliaomissa.Audi Roberium,Sigeberticonlinuatorem: " cap. 0.) Bernardi Patris zelus, et niultos litteratos,
« His lemporibus ordo canonicus Praemouslraiensis, raultos nobiles, raullos poteutes de seculo trahebat.
et monaslicus Cisterciensis, quasi duas olivae in con- Quippe vix unquani Clararav.dlem aggrediebatur
speclu Domini, pietatis lumen et devotionis pingue- {leg. egrediebatur),quin agmen novitioruin secum re-
dinein mundo ministrabant, et quasi vites fructife- duceret, iraplendo apibus coelesti illo alveaii, unde
rse religionis palmites circumquaque propagabant, » examina nova in dies prodirent. Guillelraus Alanus-
elc. Audiatur etiam Laurenlius de Leodio iu Histo- que in Actis ipsius Catalauneusi capturs (nara sie
ria episcoporum Virdunen.^-ium, qui toiiio XII, Spi- vocaul, a piscatione nomine niutuato) Pariensera sub-
cileg'i Aclieriani, editionis prioris, pag. 3'23, poste- jungunt, quam ideo suspicor contigisse circa iiunc
rioris autem tomo utrumque ordinem
II, pag. 25"i, ani.um. (De fructuosa ipsius pra;dicatione aguut Guil-
conjungens chaiitate, meritis, et laudibus ' Sub- ; lelmus ia Vita, lih. i, cap. 7, et Alanus, cap. 15.)
secula sunl, inquit, deindc illa duo cherubin expan- Ca?terura Parisieasis, qualis fuerit, et quaiiter'co-
dentia alas suas in inedio Ecclesia^, et versis vulli- natus prinium irritus, mox fructuosus, ac demum
bus in propitiatorium se muluo respicientia, id est, accessione facta superabundans, noviliis Glaramval-
duo praeclarissimi ordines devolione sua Eoelesiam lem, anêlos eaudio, el totam Galliam admiratione
protegentes, et conversis ad Deum cordibus se mu- D repleverit, auctor Exordii magni memoris' prodidit,
lua chaiitale asmulantes, quorum unus Ciîtercien- idque a Rainaldo lunc Bernardi socio, post Fusnia-
sis, duce Bcrnardo sanctissimi nominis abbale, mo- ci abbfe. . . veritatera edoctus, qui prassens fuit. >.
nasiicura ordinem, jam pene lapsuin, ad primara Apo- Rem narnat Exordiimfraagnum a Tissierio vulga-
vitfle iioniiain reparavit
slolicae alter merito et no- : tum, distinctione 2, cap. 13 Quadam p^-ceterea vice,
:
mine a Deo Praemonstralus, duce Norberto Parthe- cum vir Doniini Bernardus, causa exigente, Parisius
nopolitano archipraesule inceptus, ecclesiasticu:ii or- adisset,rogacu clericorum ingressusest demorescho-
dinem de luto niundana; vanilatis ex<'ussit. Credas las eorum. Quibus ostendens formam verce philoso-
iios duosordines esse'de liljro .\pocalypsis duos pro- phins,monehat eosattentius de mundi contemptu,ei
phctas circa finem rauudi a Deo missos, ci sacco pic- subeundapro Citristo Domino volunluriapaupertale.
niientiae amiclos, duas olivas clemeutiK ooKlestis, E.rpucilo vero sermone, cum nemo ex eis converte-
divinaeque duo candelabra gratice. Ita se in oranibus relur, tristis egressus est, co quod pneter votum, ut
cruciaul, ita verbo lldei inuudum irrigant, ita me- pru-ter soHtum, id ei accidisset.
m\ S BERNARDl CLAR.E-VALLENSIS ABBATIS G92
103. VeitteMsque ad domum cujusdam archidJnco- A forliler el siiaviler atlrahebal.ut jnûm Domini por-
ni,<(ui eumad hospitium siium iraxcral.secesnt in tarent ab adolescentia sua. Porro accidit eliani, ut
iiratorium ibidem consliluium. Ciimtpte carpissef « Sancliis iii liis aciionibus (sic peri;il Manricus
(irare in spirilu lYhemeiHi, validissima cnmpunc- num. G) iion praemedilato sermonc, scil subitaneo
tione tolus iit lacnjma$ resolulus est, ita ul gemitus (inspiralo ulique a Deojatrpie ex i|isis scholarum ma-
et singtiltus, qiios cohibere non poterat, foris audiri teriis quanivis minutis, occasione accepta, philoso-
contingeret. Quo comperlo, prwfatus archidiaconus phiam chrislianam pra^dicaret, » ex Vinccntio Bel-
a sociis eju-1 qucenam essel tanii
iiiquirere cwpil. lovacensi, quem citat in Speculo morali, lib. ii, p. 2,
citusa mwrnris. Respondens autem unus ex eis, vir dist. 0. Texlus vero, qui ihidem ah ipso produiiLur,
religiosus, quondam nhbas Fusniaci, nomi/ie Henal- vel eodem.quem citabam, num.6, vel in ipsopotius
dus,qui secrelorum FamuUDei magis conscius erat, lonte videri polest ; cum .superiora sint satis longa
et cujus eliam relatu isla cognuvim us,diril ad eum: et longissima in rebus sancti iloctoris illustrandis
Homo itle mirabilis lotus igue caritatis accensiis, ei su|»ersit nobis via.
totusin Ueoabsorptus,nil aliud in mundo desiderat, 106. Hinc ilsque cura Manrico deiabimur ad an-
mxi lunlumiuodo, ut valeal erranies ad viamveri- nimi Chrisli 1123, quo multa et mira de viro
taiis reducere,et eorum animas Christo acqnirere. sancto a oobis referenda suppeditat. Ibidem cap. 2,
El quiamodo verhum viice seminavit in scholis.ei B num. 1 lioc exemplum recital ex Csesario homilia 8,
de cottuersione clericorum fructum oerbi sui non re- po^t Epinhaniam « Tempore quodam cum S. I!er- :
cepit, Deum liJii puial iralum, cujus hodie in sua nardus abbas Glaraevallis, adime adolescf^ns, ad niis-
prijedicatiovenon persensil respeclum. Hinc ista fam slaret, et quaedam illic negl gentia circa mini-
procella gcmituum; hinc effuîo lacrymarum : sterium altaris contigisset, qua;dam reverenJa per-
proinde nunc certissime spero, quod hodiernam ste- sona illi Iristi vultu apparens, ait : Si scirent mona-
rililatem crustma; satiifactioais ubcrtas grajidi chl, quanlum sanclos angclos, qui hic prjesentes
fcenore cômpensabii sunt, contristarent, cnni in hoe sacro ministerio te-
104. « Maitc itaque facto, cum sckolas repetisset pidi sunl et negligentes, el quantum ilioslpelificarem,
prmdicalor egregi us,ad nulum Domini navemcogiia- quando illos devotos vident atque fen'cntes, cauiio-
tio!iisduJcilinallum,etsacrwdoclrin(eretialuxavii res efficerentur. Quem cum interrogaret vir beatus
in capluram.tinilo vero sermone,plurimi ex eisdem de staiu monachorum, respondit ille : Omnes, quiin
clericisper manum illius sese Doniino reddiderunt. ordine Cislerciensi perseveraverini, salvi erunt >
Quosiileproiiuusdemimdipericulo,tanquamdema- ll»c e Cwsario ibi ad diclum annum uum. 1 ; sive

riiiis fluctibusejctractos,et velmulisconductisimpo- ad eumdem annum, sive ad anteriores, eum sanctus
salvatorium Clarmvallis inferre non dista- r vncetur abbas adhuc adolescens, relerenda s'ni.
sitos, in
lit. Tandem cgressus decivilatecum comitatu suo, Porro cujusmodi fucrit ista negligentia, qusenam
usque ad villam Sancti-Dionysii venit, ibique per- persona sancto Patri spectabilis apparuerit, prsedi-
nociavit. Summo vero mane fac.to, cum eum recto clio item illa ijuibus verbis extensius declarata, sub-
itinere profecturum fratres illius existimarenl, dit Manricusnum.2 ex Exordio Cisterciensi lib. ii,
dixil : Rcdenndum esl nobis omnimodis Parisius, ciip. 1, cujus anctorilote confirnianlur supra dicta.
quia sunt adliuc ibi aliqui e.x noslris, qms eliam Subdo textum ex impressione Tissieriana distinct.
oportel 710S inde adducere, et adjungere huic ovili 2, cap. 1 Exordii magni :
dominico, ut (ial unus grex, el unxis pistor. 1 07. Aceidif aliquaiido in Claravalle,diim missa in
lOli. « Cuni ergo co>pissenl introire in civilatem, conventu celfbraretur, endeni venerabili Patre prm-
vidit clericos fresa longein occursumejusvenieules, sente,ut,iecto Eva7igelio, sacerdotis manibus lavan-
di.ntque udsocios suos : Expedivit nc'i Dommus,jam. dis aqua permglige7itiam deesset quiB,CHm aliquan-
:
qtteinvia nostra projic:isce7nur.En,isti sitnt clerici, tulu7n diutiuse.vspectaretur,conventusinteri.m ver-
propler quos vmiinns. llii vero accedentes cum eum sis vttltibus ad nrientem stahat. Cumque Pater san-
ndesse coynoscerent, gavisi stmt gamlio inagno, el di- cIhs installo{id e.iiset\es inchoro ecclesipe^îicirtn/e
xerunl : G quam desideratus advenis, beiitissime Pa- dnm presbyterii staret,monachus quidani ante pau-
ler, quiapropositum nmlrum erat adire te : vix pu- U cos dies defunctus ei visibiliter apparuit,et stans-
fabaraus abeunlem cnnsequi posse. Qai respCndens contra eum,caput quasi redarguendo movere ccepit.
dixit ad illos : Et ego noveram,dilec.lissimi; prnpte- Quem famulus Dei vidensagnouit.el quare cupiiicon-
rea feslinaharn cum panibus occurrere fugientibus tra se agifarei,qntfsivit Cui ille Osi scirelis,qnan- :
vobis. Gradiamur ilaque simui, eroqu^ pcr gratiam Irs ci quales socioshaberetis in caiis.profecto cave-
Dei ducloritineris vestri, Adjunciis ergo caiterissu- relis volm abomni negligentia.Quod verbumsanctus
pra memoralis, seculi suul hominem sanctum, ad- grala7iter audiens, respoiuHt ; Verene pulas, qued
itaerentes ei, ct sub tiisciplina, magisterii ejus spiri- omnes,q7ii in hoc 7nonasferio sunt.fralres, salvabun-
lutdem militiam exercetites cunciis diehus vita^ iur?F.tiam,inquil,salvabuntur:etHonsolumipsi,.êd
sute.\{KC\\)i iongiuscula quidera.seil tideli narraiione el mnnesquiinordinenostroobedienlerethumiliter
unde Incescit mirabilis in sancio Patre diceiidi vis.qua fuerint conversali,salvabuntur. Recordatus vero pius
junioruai liorainuni corda, aiJ inslar sacri raagnatis, Patercujusdam frati-is^quern.pronagligentiaetdiLTi,
m ACTA m*i
tiii cordis sui frequeniius cQrripi oportebut,elob iioc h 110. Denique idem Annalium auctor hoc ar^'u-
super eo mullum contristubatur, subhitulil dicens :
menium explical cap. 2, num. 7, ad dictuin aiinum
Nunquid de salutc fralris iUius cerlialiiiuidnosti? <I2.3. u iiUerlm adnoto, inquil, lias promissioiies, el
Respondit : Nec ipsi deerit misericordia Dei. Quo ausi quae sunl similes, nostrorum aniraos iia in spem
dito,iiir sa7iciusueiiementergavlsusest,et tantoala- crigere, ut niliil prorsus possint pr;i'sum|ilionis, iii-
crius cutit fratrilms suis propler verba labiorum De- hil .seciiritatis illis atferre; si obsorvantihiis, easden;
minicuntodivit viasdurus, quanto ccriius '<peminer- recfpturis ex lirmiori ev.mgclico sermone; si traiis
cedis aUernoe sinu suo repositam ieuel/at. llsec ibi. gressoribus, jam iactis oxtra ordinem, atqiie adeo
108. Alia quaeiiam subjungit Alanricus; sed an- extra spem piiemii repi-o;i)is.si. Audi Ca.'sariuni de
lequam nos ea referamus, juval liic expeadere, qusi hoc ita loquentera homilia 8 pol H|iiplianiam : » ynu
habei nuiu. 5, et sequentibjs de a?tern» felicilalis nos l)(ec verha, fratres, seducant. .Si aliqui essent
eorura omniura, (|iii in ordine perseveraverint, v;i- inier nos, quod absit ! fures, proprietarii, conspi-
ticinio. « Cseterum, ait, quod ad promlssiouem al- ratores, eisqne co7mmiles, lales de ordine non sunt;
tinet salutls oranium, qui in ordiae permanseriut quia ejusmodi ordo excomnwnicat. Qui auleia 7ion
similoni plaiie allani accipiat lector, sanctissimo cui- commu7iical, alieniis est. Ita Ciusarius. Quod cla-
dam raonaclio (dublum an Clarajvallis) Gerardo no- rlus Kxonlium dicit, saltoiii facilius, dum non qui-
miup, in extremis agenli, de coelo factam, Bernardo » busqiie in ordine maneiitiluis, sod si humiliter et
Patre vivenle et altestante : si tameu ejus est llbellus obedienter conversantur, iulurae glorisB prsemium
ille , i|ui siib tilulo Doctrina; beati Beraardi inter ropromisit. Observantibiis ergo sanelam regulani,
opera ipslus circumfertur. Ex illo auteni inemoran- adeoquo et livanj»eliuni, ficta promis-;io, trans,i;res-
lur a Mauiico sequentia : Insuper paratus sis ad obe- soribus ii! nuilo est favorabilis. » \\»q ibi. Prius vero
rlicnilum alai-ri animo et vullii. Cogita mopaolium il- quain hine allo transeam, o! iter inunuisse loclorcni
lum, Gerardiim ncimine, qui cuiu de Dei misericordia ineuni juvent, miras prorsus esse pra>dicliones, qua:
ullra inodum diviierarel , infirmatus ad morlem uarrantur de morienlihus in societate Jesu ;
proiit
jicuit per triduum ocu is clausis ia menlis excessu videre dainr in gloria posthuma S. Ignatli, ejusdorn
et visilatus a!. abbaie, oculis aiiertis ait : Bona est fundatoris, tomo Vll Julii, ad dicm 31 ejusrlem
obedienlia : ad tribunal Chrlsti fui, auimns sancto- inensis, pag. K!>i el sequente.
rum \idi, ipsumque facie ad faciem diceiiteui milil 111. Eu libi nune, lector, quft' Manricns pra'ini-
licce locus tuus inier fralres luos. Nullus lui ordinis serat nuin. 3 et 4 de peccatoribus a sancto Patro per
periliil, si ordiiiem amnveiii, aut in morte pargalii- rairacula ad jnenitentiam adduciis. Exemplum ihide
tur, aut brevi posl autem qui de or-
morlem. fralre, quem a sumenfia sacra syuaxi suspenJerat
Salvi
dine luo sunl, aut in oidine aposlolorum, aut mar- Q quique respectu humano vlctus, Kucliaristiam iina
lyrum, aut eonfessorum sortem aceipient. Ei liaec cura aliis sumpseir.t; sed sacram hostiam doglutire
dicens, communlone accepta, discessit. « MaBricus, iion poterat, donec peenitentem absolvlsset Pater
his citatis, Ilaclenus Boruardus, inquit, seu qulcun- sanctus, narrat Guillelmus lih. 1 Vit», cap. 6, nuin.
quc est auctor illius libelli, piane antiquDS, lallsque, S7. Quid memorom aliud exemplum mirahile pariler
qui pro Bernardo Palre haberi meruil. Opusculuin et inlellectu difticile Manrioo, qui num. 4, jam citato,
ilhid, de cujus auctore dubitat Manricus, in ediiione <! noD virtutis, sed doni opus, atque internôe iiiotionis
oporum S. Beruardi a Mabiilonio vulgaia hahctur specialissiin8e,uec nou adnniraudu.n pollus vocat,
voluraine II, tomo V, inter opera dubia el Beruaido «juani imitandum. Rcm gesiam narro in llde Kxovdii
perperam ascripta, col. 800, el »e luenlibus. magni Clsterciensis, in qua illa exstat his verbis :
109. Sed aJ vaticiniura iUud qicod atlinet; lauda- Quidam tnoiiaciius hujus saîcii l'alris per fallarias
lus Annalisla rein ita coQiirmat num. 0. « Siniile daemnnum, et per proprii sensus simplicltatem. /'»
quid sub abbate Ponlio in Claravalle, ei ccntigisse tanlum cordU inopiam devenerat, ut diceret, pane7U
legimus, et suo loco inferius referemus, nerape ut in et vinum aqua mixtum, qum proponunlur im. at-
ore uon solum duorum, sed Iriiim testium verbura tari, nequaijuam Iraîssuhstunliari posse in veru7n
coiisistens, altius mentiiius oiiinium iinprimerelur. j» corpus el sanyuinem CJmsti. Quiipropler eadem
Simile, iuquam, ut credo, sed non idem. Nain neque vivifica sacra7iienta, iaûiuum nii profulura siin,
gesium sub lontio retulissel Bemariius qui ohiit , sumere despiciebat. Noiatus denique a fralribus,
ante ejus preefecturam; et,ut dicamus, nen Beruardi quod sacramentis altaris, non participarel, con-
opus, sed alterius junioris ex 'llaravalle. At subje- venitur secreto a senioribus sais.
ctorum adliuc dilierentiam arguere videtur distiiictio U2. « liequisitus causum, non 7iegal ; dicit se
nomiuum : quippe ailer GerarUus vocahatur, ut j.im sacramejitis ncquaquam fidem adldberc. Quibus
vidimus; ailer Bernardus, ul ex magno exordio in- dttm docentibus et 7nonenli!>us 7ion ucquiesceret,
fra eliam videbimus. » onsule tomum K, Annalium nec sunctarum Scripturaru7n teslirno7iiis in mc-
Cistcrciensium adannum il67,cap. 6, num.2, et : e- diu7u prolatis crederet, ad ve7ierabilem abbalem
quentibus, ubi illiid factura nurratur ; uti eiiara a|)iid res delata est. Cuuique vocatus veni.^set, et ablias
BerlraQdum Tissierium in biblioihcca Patrum cister- snnclus, secundum datam sibi sapicnliain, infiile-
cieusium tomo I,distiuctione3 lilxordii magni,L'ap.26. lilatem illius computaret, ilie respondit : liijo
6% S. BEnMRDI CLARAVALLEiNSlS ABBATIS 6%
nullii, nsserlionibns ad lioc potcro indiici, nt pa- horis plantaveral, Bemardo inscio : quippe ad
ju'w el uimini, ijute in allari proponuntur, credam (luem diximus, nmlta non deferri, ne animus illius
verum esse corpm et sangtiinem Chrisii; et prop- a divinis ad lerrena cum niinori fructu descende-
itreii scio ine in infermim descensurtim. Quod au- ret. At Gerardus et Guido, Bernardi fratres, vinum
dims vir Dei, sicnli semper rebus in arcto sitis nimias delicias arbitrantes, eoque dedecens mona-
mirnhilem solebat auctoritalem ostendere, dixit : choruin austeram vilam, aversari opus, inficiari
Quid? tnonachus meus in infcrnum descendelt laborem, Christophorum ab inceplo dissuadere qui-
Absit. Si tu fidem non habes, per viriutem obe- bus poterant modis insistebanl. Ille e contra labo-
Jientiie prauripio tibi, vade, comniunica fide mea. rantes in agro fratres vix possc sim vino suslenlari,
pium Patrem ! uere sapientem rtiedicum gra- et multos esse infirmos debilosquo, quibus sumen
tiarum per unclionern gratite docentem se de om- dum vel pro niedicina : lum si nulli usui necessa-
nibu/, quaiiler infirmanliutn tentationibus mederi rium foret, facile vendi, alque ex pretio ejus cmi
dcberel. Son di.ril : 1'uge, hwrelice, vade dam- plura alia, queis procul dubio domus iudigebat...
nale, recedc perdite ; sed confidenter dixit : Yade, Atque h;f Guidoni raliooes satis vis«e, ne opus illnd
CQmmunica fide mea, credem indubitanter, par- omuiuo condemnaret.
suum. quem sacrl desiderii vtdra parlurie-
viiliim
114. « Sed Gerardus, quo erat fervens zclo,...
bal, doncc Christus in eo formaretur, sicut nequa- B vcrsus adeum (salorem nempe ejusdcm vinesB) pro-
quam a visceribus cliaritatis sua;, sicnec a funda- rupil inhaec verba Tu, frater, vineam planta, eole- :
vienlofLdeisuandicnume.xistere, Constricius itaqiie que; nvnquamtamen deUlagmtaturus,quam infru-

viriute obedientice monaclius penilus sine fide, ut
ctiferam seniper experieris. Res mira, et digna quue
sihi videbatur, ad alfare accessit, communicavit, versetnr iu ore omniuni. Sala atque industrio la-
et per viriulem Qbedientice, sanctiquc fatris inerita bore exculta vinea, fertih solo et propitio sole et
confestim iUumimitus fidem sacramentorum reee- aere, sterilis nibilonL,ius permansit per multos an-
pil : quum eliam inlemeratam usque in diemmor- nos; nec prius terra friictum ex illa protulit, quam
lis suce conservavit. Hsec apud Tissierium in Exordio satorem susciperet, atque ejus defuncti corpus in
niagno, distinclione 2, cap. 6. Qiue autem in eis se haberet... Verum qiiiS" in eadein vinea secula
piima IVoiiln videri possunl difticilia esse iatellectu, sunt, duo alia prodigia proferamus. Mortuo salore,
TissieriuE exponens in notis, qu» habenlur ad finem cum nec tunc fructiticaret, bernardum patrem mo-
tomi prinii bibliothecffi Palrura Cistercieusium, « Mo- naclii ailiere, dubium an etiam Gerardo vita functo,
naclms, inquit, de quo liie sermo, fuit scrupulo et et vineam eam sierileni maledictione viri illius san-
invoiuntaria incertiludine vcxatas : alioquin uon jus- clissimi in eo slalu semper permansuram, si non
sisset eum sanotus commuiiicHre, nec se dixisset per ipsum benediferelur, humilcs et fideles renun-
Q
inonaclius scire, se in infernum, eo quod non cre- tiarunt. Tuuc Pater sanclus aquam in pelvim mis-
deret, desceasurum. » Fallimur, si liisec non ae- sam ad se adduci, et benedictain per vineani jussit
quieturus est leclor, qui rem omnem cum suis ad- spargi. Sparsa aqua, quasi rore dc coelo misso, ger-
junciis maturc expenderit. minavit planlatio, et ut slerilis Gerardo fratri olim,
2 XI. Bepentina quorumdam militum conversio; ex luuc opinia Bernardo obtemperavit, et eompen-
vinea ste.rUis fiecundcda ; alia, qucede hac uinca
snvii abundantia larditat^^m, quo nec primuin mira-
circumfenmtur ; niiilua inter CiaravaUenses ac
Carthudanos necessitudo ; sanctus Prasmcnstra- culum nocuisse, et secundum gloiiosius appareret.
tensibus beneficus. Ha3C ex anonymo Gallo lib. vii, cap. 7, quem Silva
r. Per idera lempus, nani ineertus adhuc anuus, transtulit, auctore antiquo.aeque et digno fide. »
ei sunt qui difleraal nimiuni, sed immerito, et nobi- 11.'). Factum illud ininore cum ornatu, et majore
iioribus Galii;e nou pauci proceres, dum militarem ciim simplicitate describiiur a Joanne eremita in
giorism per orbem ambiunt, facienies sibi pericula Vila S. Bernardi apud Mabillonium col. 1288 et
liosiesque;neque vindictam qusBrentes, sed ofien- sequente, num. 10; e quo, tanquf.m e genuino fon-
satn in Claravalle auxere numerum fratrum, genus te, illud huc tinnscribo « Monachus quidam, no- :
vttK amplecienles, quod exlioireljaul; » uli scribit _ mine Ghrisiianus, plantavit vineam in vertice mon-
M.ianeus ad diclum annum H25, cap. 3. nr.m. 1, ex " lis, qui proxiraus est Clara?vallls. Et venerunt fra-
liiiileirao, quem vide iufra bb.i Vitai, cap. 6, num. tres venerabilis Patris, Guido scilicel et Gerardus,
01, ubi nobilium illa cohors militum (uti appellal et excommunicaverunt eam, dixeruntque ei : Frater
(J.iilielmus) mirabili metamorphosi repeute conver- Chrisiiane, ubi est meiis lua, et ubi cor tuum ?
liiur. Sed mirabilia sunl, quic laudatus Manricus Quarc non considerasti Scripturam dicentem Quo- :
ad eumdem nnnuni cap. 4, num. 1, 2, et 3 comme- niani vinum noii est monachoium At iHe Vos fra- :
luorst de vinea Claravallensi; « quam, inquii, per tres spirituales estis, ei vinum bibere uon vullis :
hoc tempussatam, ex historiee ejus .«erie conjecta- ego peccalor sum, et voio bibere vinum. Tunc dixit
mur. Sane sterilis primo, moxlecunda; dein utrum- Gerardus : Dico tibi, frater Cliristiane, non videbis
quc sempcr porleiiluin obedieiiiia; fuit. Hanc
iiimol, Iructum ejiis. Post lisec verba rcversi suni in moua-
quiJain Trater, nomiue (îiristopiiorus, externis re- sterium. Ilie vero vineam suam fodit, et exculuit
bus i)ra?fcctus a sancto Palre, feriatis, si quse erant, multis leinporibus, Deniquemortuusesl, etnon vidit
69« ACTa. 698
fructum ejus. Post multuin vero temporis venit cu- ; idem Anualista ad annum H3.5, cap. 3. num, 2, ex
slosviceffi adsunotum Bernardum, el Jixit : ei : Pa- auctore E,\ordii magui: cujus lextum mox rcluliex
ler, vinea iiostra anatliema est, nec polest facere editione Tissieiiana, distinciione 2, cap. 12. Ex di-
fructum. Al ii!e : Quare, fili ? Hespondit : Fra- clis Jacilis eliam palet responsio ad objectionem
Ires tui excoramuuicaverunt eam. el deinceps fruo- pelitam e.x monasterio S. Anastasii ; de quo Man-
tum non fecit. Ail illi : Affer niilii aquam in pelvi. ricus ad anuum 1140, cap. 8.
At iJle obtulit ei. Tunc vir sancius fecit signum 1 iS. Asl, ut hinc digressi ad vineam illam prodigio-
erucis, et sanctitieavii. aquam. Vade, inquit, fili, ei sam, redeamus, supersnnt alia nonnulla, qute de ea
sparge per tctam vineam. Recessit frater, et fecii circumferuntur, teste Manrico ad annum 1 123, cap. 4,
Juxta prfficeplumabbatis; et vinea crevii, et multipli- num. 4, ubi sic fatur : » Addunt praeterea seniores
cata est, ita ut videnles mirareatur. » Vides hic nar- Cl.iraivallis, traditione a patrihus accepta, eamdem
randi modum a superiore discrepantem, sed utro- vineam post aliquorum annorum feriililatem, Uirgen-
bique tamen eamdem rei j;eslai substaniiani. tibus jam grunis et peno [naturis, grandine e coelo
116. Ad illud narratiouis postremfe:Et venerunl tactam protritamque adeo, ut vix duos botros reli-
fratres venerabiiis Palris, Guido Gerardus,
nuerit qui possent in vindemiam reservari. Porro
scillicet et
eiexcommunicacerunteam, scrupulusmovevipoicil, o ununi ex liis datum praegnanli feminse. appetenti, aut

et rc ipsa is objicitur in notis hic apud .Alabiiioiiium petenti quasi appeteret. Sed cx altero in ingenli vase
contra dlam excommunicaiionem, a col. 1287, ligoeo, quod Iiodie persevcrat, expresso Bernardi
ubi haec sunt € Et tanien, ubi acium est de iransla-
: manibus, in tantum mustum crevissemodico tempore,
lione Clarsevallis , veteris , Bernardo a fratribus ut redundante vase diffunderelur. Sic Villalpandus
expositum est, ahum locum esse spatiosura ad in suo Iiinerario; qui vas vinarium inusitatre magni-
vineas etc, leste Arnaldo in hb. ii, uum. 23 ; ludinis se ibidem vidissc auno Christi 1399, ac senes
qui auctor item num. 48 tradit, monasterium S. iraditioni facientes tidem adisse tesiatur, iliuc a re-
Anastasii ad Aquassalvias Cisterciensibus ab In- verendissimo Fiteriensi missum, antiquitates lu-,
noceniio assignatum cum ayris et vineis. Quanquam slralum domus. Sic vinea illa nuniquam non
illius
apud Cistercienses tunc rarus vini usus erat. Lege mirabilis, numquam non obediens, nec niinus steri-
Gaufridura supra col. U17, n. 2. d Sed scrupuium htate quam fructu semper illustris, usque in huoc
hunc oonabimur eximere leclor;. etiam diem, posl quingentos et cis amplius annos
117. Respondemus itaque ad Arnaldi locuni pri- perseveral, nomine magna^ sortito ab .spatio loci,
mo, distinguendo persouas. A'am, cum ibi non expri- vel ab eventibus. Atque hffic per anticipaiioaem ex
mantur nomina fralrum, cur ibidem necessario de- Q parte dicta, quod in his ievibus eoDsuliius eestiraa-
beant intelligi Guido et Gerardus; el eur non possint mus. D Verum narrationis hujus tam prodigiosse
iutelligi duo ahi fratres S. Bornardi, videlicet An- hdes sit penes auctores.
dress et Nivardus, qui tunc ctiam vivebant '! Nam i 19. Juvat hoc loco eliam non negligerc singulare
apud Manricum, ad annuni 1141, cap. 4, num. 2, amoris vinculum, quo S. Bernardus ejusque familia
Hu.nbelinee sorori ad morleni usque aigrotanti aii- cum ascelis Garthusianis, muiua familiariialis ne-
fuisse narrantur cum sancto Patre, Guidone ac Ge- cessitudine intercedente, constricti sunt. Quaedam
rardo jam vila functis. Kespondemus secundo, di- dehocargumenlo iuuexa invenio huic, in quoversa-
siingueudo tempora. Fac enirn ambos liosce lunc inur,anno il23, cap. 3; quajiiam in proxime se-
adfuisse, ac de vineis meMinisse, quando agebaiur quentem dilata. Dicamus hic priora. Ibidem itaque
de iranslatione Ciaraivaliis veleris, de qua Jlunri- iium. 4 et sequeniibus aucior laudatus de hac re
cus ad annum 1135, cap. 3 ; si inde retrocedas ad ila scribit : « Carthusienses monachos, non multo
annum quo exc&mmunicatio vinese
circiter i123, anle Cislercium mundo i-xortos (magnum EcclesiiE
superius accommodabatur, numerabis annos circi- jubar) Sibi dcviiixil, ui miiius niliil Cartliusia illius
ler 12, medios inter lianc et inter transialioueui esset quain Claravailis, Cani/usianus Iiospiiio ab eo
illam ; ila ut interea ex tempoiis mulatione facil- i I susceptus, et propriis oculis liauriens, quas faina
lime mutare poluerinl priorem voluntaiem vcl ipsius prius, suis redditus, e.xcitavli eorum auimos, et jam
saucti suasione, consensu, aut jussu, ui vidclicet oiim affccios am;iniesque iii exierna eliam signa fe-
Cisterciensis seu Claravallensis iamiUa, qu<e mirilice cit erumpero. Ergo Guigo Cii.rlliusi;f' inagna' prior,
acerescetiai, ex proi-entibui viuearum annnis su- et fraires ejus, comperta sauciilals Patris filiorum-
stentari posset. « Quaquaversum eni.î Paler san- que, et iruliiiudine convenieiiiium ad Clarainva!-
ctus exibat, semen verbi Dci seminabat super oi:i- lein, venerari viros... et. erumpeaiibus flammis
nes aquas, et vis nunquam [h'(j. unquaia] absque diieclionis, provocare silentes, et de bonis illorum
foenore spirirjalis lucri redibat, impleus cellani pro- givauiaii, Jitieris ultro scripiis missisque, queis Ber-
balionis multitudine uovitiorum, quorurn numerus n;irdum igiioUim licct aUhuc urdentissirno alTeclu
aliquando usque ad cenlum extcndebatur : ita ul salulabaul. î
ad boras divini ofticii noviliis chonira replentlbus, / 120. Exstat viri sancli ad eos ejnsloia responso-
exceptiJ |'aucis seuioribas, qui diseipiince provide- riii, lucuienlissima muiu! amoris iqstis, leuerrimi
nt; raonaciii foris stare cogerealur; « de qua re U'icuo erg.i illos affecUi", su:iii!;a' iue vencifitionis
m S. BERNAKDl CI-AK.,«V.\LLE.\'S1S ABRATIS 700
cli)imcleribus respersa, estque iiiter epistolas un- « absentiuui. pra^senliuinvc pra^vias vel subsecutas
decima; sed, quonian: lonjra csl ibi legi potesl, apparitioiies, adeo Irequentes tradit idein auctor
liic uos eam nou Iraiiscribinnis. Innoctitiir ;uitem (GuiUeliiius) ut segre valeant seriptis coniniendari.
aiiuo ciroiter lli") lU ediuoiio Miiliillonii. Exstal Autlialur loco citalo nuni. .'J3 : Longum esset cunota
ilem cpistola duodecinia illis inscriiita; ac priore narrare, qiia^ super his, qui ex hac vila discess jrant,
briivior, in qua se cxcusal, quod iiUirimis negotiis et eoruni felicilate, seu eliam neressitaie, divina ei
pra^pedilus ad partes illas accesscril, et eos non gi-atia revelare ab ipsis initiis consuevil. » Quid,
viderit. Hapc absjue lcmpnris nota ponitur in ea- qiiod vir mirabilis praesentia et absentia, praesens-
dem editione; scd apud Aiaiirieuin apiatur anno que sfttulum ac futuriim, per ulriusque, ut ita di-
ilS7, ct ibidew pioCertur oap. 3, nurn. 6. De iti- cam, limeu gradiens, pari cum facililate, et siiie uUo
nere aulem, quud alias sanclns Palcr ad Cartliu- discrimine, inspirante Spiritu divino, noscerel, ac
siain instituil, consiiii potest Gaut'rii.iu,s Ulj. iii Vita) suis liliis tam in vila quain in morte paterne provi-
cap. I, num. 15S editiouis nostr«e. Qe viri affectu deret. Consule Guillelmura lib. i Yitae, cap. 7, a
erga alias ejusJcra instituii domus ac a.scetas, nec num. 69, et cap. 5, duni. 53.
non erga S. llugonem episcopuni Gralianopolita- 123. Quomadinodum vero illos e llaqfiniis piacu-
num, adiri potestaunalista Cislerciensis ad an- laj'ibus, si quid forle ex hac vila in altcram detu-
num i 123, cap. 3, num. & et i». D lisscni humaiji pulveris, quo vel ipsa; sandorum
\2i. Oiianlum vero idem beaiiasimus Palcr Prse- menles.sordescunl, vir potens apud Deum eripuerit,
nion^straieusibus deiulerit, ejusdemque ordinis pro- probal factum, quod legi poiest apud Gijillelimim
pagatiouem promoveiit, probal ideiu scriplor e.x lib. I Viin", cap. ,'>,
liuin. 3o. Sed gratiam hanc om-
beneliciis scu obsoquiis, ab ipso in eumdem colla- iiino siiigulireiii a s;!iiclo Palre iu tilios derivalam
tis, qn;e i.oiigerit in aunum ilii, nuro. 7. Uis au- esse, qui appavitionuni hujusmodi visu iilustrati,
lem adde locum quemdam in foresta \Jd esl silva], sicut pujnarum erant conscii, ila eliani ad placaii-
quee diciiur Orta, a Ludovico Juuiore datura interdam divinain justitiam iiripense ineubuerunt, volo-
veniente domuo Bernardo pia' inemoria^ Claraval- riiin suorum siiniil fadi cotnpules, el libcraiiunis
lonsi abbate, ul S. llariani abbas Auiissiodorensis pariicipes pur£>anlibus aniiuabns a se procuraiae
282 apud Cliesuium, quae inier

agfioscil in epi.?iola graliam, iuquam, lianc •a Patre in tilios derivalam
HistoriieFrancorum scriptores habelur lomo IV, esse, eruimus ex scriptore Exordii mugni, disiin-
pag, 656. Safu-ti autom Mariaoi Aulissioderensis ctione 2, cap. 2.
meatio ilt in syuopsi ecclesiarjm seu Cffinobioruin Defviiclus esl quadam vice eoii.;<ersus qtiidaiii in
Praiinoust.rateasis ordiiiis, apui! Paigiuni in ejusdcin Claravalle. Ciiiniiue, eoiicurrcntibtm fralribns, cinn-
ordinis Bibliothoea parte 1, lib. ii, p. 326. Ta- more fieret,tiH)nachus ijui-
inendalioiiis officium e.v
inetsi aiitem superius § 9 actura sit de favoribus C dam magno' reliyionis eir, audivit turbas
senior,
quibus sanctus Pater ordinom Prajmonslratensem dirmonumpercenturias suas incedentinm, cuin ma-
fuit proseculus; ratio tamen temporis, cui hanc yni strepitus vociferatimic clainure et dicere: Cia
maieriem. afligit prajdictus Slaiiricus, me induxit, iiwdo heiie, eia niodo beiie : soluiiuiiodo de luir iiuiUi
lU ijrevitw ejiisdem iiic niemoriam refricarem. valte unani uniiuam in noslrie sortis parlem ucqid-
Xll. Defuiiclorum apparitiones ; aitxilia eisdem

siviinus. Cum oero idem senior per noctis ijuiitem
§
pTCBStila; vatidnlum de lirnne jurtivc fxituroi sopori mmnbra dedisset, fraler defunctus ei in- i'isu
archiepiscoiiHs ac pnpidu.-; Hnnensis reconciliati apparuil, iristi el lugubri iiullu, dicens ad eum : Quia
reforniali iii Ecciesia GaUicauu midi mores. audisti lieri diemones, de meis suppiiciis exsui fa ntis
Sanctuin BRrnardum multis ac miris coeli faôri- veiii ct uide, iiuam terribili iormento, Dei oinnipo-
Ihis illustrem repraîentMit ilerum aunales Cir-ler- lentis juslo jndicio, troditus suin. Et duxit eum ad
cienses ad aniium praidirtum 1 124, more suo solito, puteum quemdam magna; lutitudinis, et Uorrenda;
ac meritis beaiissimi P.iiris digno, cujus utpole prufunditatis, ct dixitci : Eccc, in hunc puteuin fre-
vilse series continua fere miraculoruni conijeries quenteradiemonibtCsinjicior, quoruin lanta estcru-
luit. Ihidein itaijiie cap. 2, num. i et 2, occurril delitas, ut,siuptio daretur, niallcm cenlies ab ho-
preliusa mors Gaidrici iu Olaravalle, qui carne minibus, quum semel a deernonibus kic imineryi.
quidem saneti avunculus, spiritii, autem tilius ejus 174. a Hane autein facto, duin, qua: audierat et
ar di.^cipnlus exsislit. Feiicem ipsius transitum ex videral prcefaius senior,beato Fatri Cernai-do reiu-
liac niortali vil'» ad iinmortalem liirbare conalo ge» lisset, licet quoque et ipse eaper spiritum cogi^^^^îs-
ineris liuniaui liosle,aslat inorienli Priiicepsa|iosto- set, ingemvil, el uil : Scio, quia nisi yravis cansa
loviim, cacndsemonem fugal, animarnijue Galdrici e existeret, nunquam dipmoncs l.nlein ausum prassum -
perirulo eripil : qui post morteia suam Dernardo psissent.Itaquecapitulumfrairum inyressus,coram
appareiis in gloria, rem ijestam eidcifi manifestavit. omiiibus calamitutem defuiicii fratris exponit : de-
leste Guiilelmo utriusque familiari, qui lioc factum hinc salubri e.rlwrtatione si.iiyulorumconscientias
describit lideli narraliune lib. i Vita?, eap. 5, ionvenieiismonebai,ulraulviisinviasanctcp reliyio-
niim. 52. * (â»lerum, prout ibidein pergil Manricus nis aiiibiiiarenl : inulluin esse malitiuri difinonum
uuni. 3, quod atiinel ad filiorum decedentium, erga omnes Christianos,luni pra^cipae contra iiio-
701 ACTA. IQI
nasticce reUiponis profffsores iilfirinjiis. fosl. hcec u et nos utinua, sicut e,v ipsiu.i ore unftivii>i.ii.<!, per-
anbnm fralris ia ûjiplicHs i:ouslilu.lir suiicetiire stynuieiiius. Ciun udhuc novilins esset idem Ac''i(ir-
eoi attsnlius moncns ,iisalmis el oralitrnibus,iinssa- diis, vencrahilis ahbas liernardns ijuada->n die intra-
ruiii iiuoijiie ."elehri^lionibus iram Uomiui piucarc uii ud consolarniMH novilios suos.sicul freifucnler
horiatus : si forie pius paicr ptiUalus pre,iibus eo- faeere solebnt. Teifninato auiem serinonc, pnedic-
rum, per siiujuluris iuislia- iinmolatioiicrn, r./ran- tum Achiirdum aliis dttobus noinliis traxit inpar-
nicam dcemonum superbiam debetUre, el ab eoruin tein, ct prwmonuit eos, iii splritu prophetico ita
nequitia fralris animam dianarelur liberare. loqiiens : Fulunim esl, inijuii, ul noi/itius ille, de'
12t>. « t^md cum fralres devotissime facerenl, siijnavit autem unwm cx noinine, antedictn crasti-
paueii evclulis diebus, Id&in fraterdefunclus supror Hum fxirtive reccdai. Vos ifaque vigilate, el estele
dicio seniori iteralo ajitiarHit,ldlaritate vultus sta- parati, et luyienlem cum rapinis effuyere non .<(-
lum siiufi inelioratum esse siymlicans. Qucerente nalis. Et si miser a nobis e.vit, (juia non erat e.r
vero sene ijitoniodo se lutberel, respondit : Dco gra- nohis, spolia tamen, quia nostra sunl, lenelnlis va-
iias, bene. Hursus reijiuisitus, iiuoinodo iiberatus his. Quouudito, miratisunt iUi.cicuni silentio prw-
esset, ait : Veni, el viiie. El continuo introdu.v.ii .itvlali exitum rei. Profunda vcronocleduo ex illis
eum in oralorimn ejusd.em loci, ubi ad singula alta- ctm futjitivam in lecto firmiter donniente.m aspi-
ria sucerdoies c.tim ininistris slabant, miiiluris a ccrent, luncctipsi durmire cwpcrunl : eruiil ennn
kosiiai immoluiionein suniina cwiii.dc.Hitione ceie- ocnli e.urum iiravaii, iltudente utique eis spirifu
brante^s. Ecce, Inquii, hwc sunt arina ijrutios Dei, erroris. Verutntamen .icliardus,qii>acertissime cre-
qmbus ere.plus sunt : imc t'.s/ virius mesericordice diiiit verhuiH, a sancto Pa/re prolalum, kaudposse
Dei ijuiK invinvibilis permanet hasc esi hosUa iUa
: irrllum lieri,sirmnolentia'.Sj)irilum, qui eiinolestis-
sinij.daris, qiiiB tolius rnundi peccala loiii.t; •'/ vere sinius erat, virili consluntia repcUehat. Nunc enim
dico tibi, quia kis arinis gralice bei, iiuic virluii frontein, niinc tempora fricando,inodo pilvs cupitis
tuisericordia:: Uei, kuic koslice .laluiari niiti e.sl qnid- et harbie iictlicanilo, modc manui et faciemiofilans,
tiuam quod resisterc vateat, nisi cor impamitens. nunc d.j loco ad iocuin deambuliindo se excitans.tun-
Loit/ilansantem senex, de liheraiinHi' aniinaefrutris dem fallacicesomnum, quo premebatur, evicil.
oppido gavisus est : modum quoque visionis ejus- 127. « Vumque prope esset, ut siqumdd vigilias
dcmc/rterisfratribiisexponens, lautoeos ticvoliores pulsaretur, ec.ce duo quasi yi/iantwi .Ethiopes, iii-
ad immolationem hosiiw salularis reddidit, qu;inl,i ijerriini.f cappis amicti, per osliumdomus vi.sibilil.er
certiusejuseificaciam infratris ereptione me.rucrut ingrediunlw. U vero, qui pnecedebat, yatlinain as-
e.vperiri, » Conjiciiautem liisloriam islainin anniim satam in spito {id est veruj porlabat. Porro in ipso
Clirislj 1124 auclor anuuliuin Cistercienslum occa- veru colnber ingens per capul el caudam iulixus
siono apparitioni.s Galdrici dicla, qu» « ul pecâto- " erat, qui eamde^n gallinam kinc indecingebat. Cum
res a viiiis deierrere, sicpoe.nilentesvaleut consolari, tali itaqiie fercnlo accedunt ud lectum falsi nuviiii,
quibiis talia remedia Deus providil. Ergo quia uti- et gallinam fumantem naribus et manibus dor-
iia, quia plane singuiaria, quia eamdem appaii- mieniis applicanf. Quo sialim c.iepergefacto, div-
lionuui materiam. sed ignoio adlinc anno, conc^r- mones egrediuntur, et quod inliis in conle ejus in-
neuiiu, boni consuliii lcctor; » uli nioncl iiiiiiom visibiliter actitarent, korrendo koc visibili siyno
cap. 2, in iine. deinonslrarunt. Cumque eviyilasset miserillc, non
126. Scriptor idem Itinc adanuiun 1124, reversus, sii-ul Jacob de mmno conlemplaticnis, sed sicat
cap. 3, nuni. 7 et H, coimiiemorat valiciuium saucti apostata viiis desomno de.cepiionis, continuo sur-
Patris de novitio lurtive exiiuro, quod horrendo re.vil, et vesUmenlis Oiiustus post datmones e.ciil,
ju.xla ac mirabili modo coutc.xii e saipissimo jani ve.nien.sque udosiiuni armarii,quoderal in cUiiis-
ciialo Exordio. Tragica liwc hisluria sii. DarraUir tro. muckinainentis suis moliebutur firmaturam
apud Tissierium disiinctione '.i, cap. 20. Setie.v qui- effrinyerc, ac secuin tollere lihros. Porro prwdiclus
dam, .ickardus nomine, nobilisyenere, sed conver- .icliardus ceterrime socios c.vcital, ei propketatam
sutionis dignitaie nobitior, nuvitiorum curam in apostalce fugain signis et niitilius insinuat. Itaque
Claravalle (jei-ebdt : vir polens invcrbo iedificativ- Q recedenlem pariter inseqnentcs, rcperiunt illum
iris el consolationis : qui etiaiu in juventutis suse pcssidum ostii conculientem. Quos ubi persensit,
robore, juhefite -riinul el inittente beato Bcrnurdo ille maliynus iUico ilalis saliibus evolat, et prieci-
abbate suo, plurimorum ccenohiorum initiator e! piti cursu pcr ostia pomerii ruens, murorum lan-
exstructor devotus exstitcr:tt. Hicjam veteranus, ei dem seplis' retinelur atque reducitur. Die aiitem
emeritce militicesencx instituendis tyrnnibus depu- fucto, curn irMlorum impcenitens resipiscerc nollel,
latus, o/ficium suum strenue adimplebat
et ex iis, : tjuia jam datus erat in reprobum sen.inin, diinissics
rudcsadhuc mcntes contra
quce longo usn didicerui, est landem, ut abiret in tocumsuum. Eadem vero
tripiicem funiculum, curnis. mundi, et diaboii, qui die arreptus a tliabolo demcntiam incurril,ei usque
diffictle rumpitur, quotidianis nxliortatinnibus iuad imrlem furere non cessavit.
forraabaL e.veinplis etiam, tam veieribus,qu:iM re- 128. Terribili huic pseudoiironis miserrime casti-
centioribus,adve.rsus vitia cautiores reddebul^nnde gati exeinplo subjungimus liBlius, et aii saacti glo-
7«3 S. B15R.N.\HU1 CLAR^fl-VALt.ENSlS AUBATIS • 704
riam prorsus insigne, quod sic proponit Annalium » arcte constrinxerat, quo nomine ipsi sanctus Ber-
Cisterciensium scriptor Wauricus ad anuum eunidem iiardus congaudous, giaiulaloriain ad eunicleditepis-
il24, cap. 4, num. 1 : «Sub idem teinpus archie- tolam, i< ijua) est septuagesima octava, apud Mabil-
piscopo Remensi discordante cum populo, et neutio ionium recusa col "77 et sequeiitibus, ubi eadem
alteri cedere acquicscenle, cum mulli alii paccm inncctilur etiain anno CliriEti il27. Ralio itaque
procurassent, solus Beriiardu.5 in Gallia visus ost qui lomporis ista non convenit cuni Mauriciana. Ad ini-
laLtuin opus posset coiisummaie : quippe polens tiuin auteni epistolse cilati« i Exiil sermo, notantur
sermone simul et opere, dum, qua: dicebat, sit;nis nempe de ejus, id est Sugerii, conversione,
illa,
cor.lirmabat, confundebantur, non parere liomiues, haud dubJe Bernardi monitis concepta sub annum
cui crealune eliain irratioiiales, cui vel dsemones H27, tametsi monasterii S. Dionysii reformatio per
ipsi ohtemperabant. Csecus, surdus el mulus scnsihus Segurium anuo 1123, forsan auticipato refertur in
reddilus atque a dccmone simul libcraius, praMulit Chrouico Naagiano. »
obedienliae paimain ulrisque partibus. » Illustre hoc 130. De metropolita auleni Scnonensi hsBC subdit
niiraculuai hAietur apu.l Guilieinmm lib. i Vily;, Baronius ad annum paulo ante Uf signatum ; « Quod
cap. 7, nain. quidem illud accidisse
7a, ubi lego vero eiiam el ipse metTopolitanus Senonensis ar-
luni tempuris, qnaiido coiiligit... ad conciliaado.s ens, chiepiseopus Henricus a^que admonitus litleris san-
archiepiscopum uempe ac populuin Remensem, B cli Bernardi, et quidem proli.xioribus, ad meliorem
adesse virum Dci; iiem cum iu palaiio ejusdem ci- frugem conversus, ea, (lua; essent optirai pastoris
vitatis..., de pace tractaretur; se;l pacem tune 8x munera, diligenter expleret ; eadem cx causa ejus-
isto Bernardi niiraculo, quod ibidem loci, mag-na dem principis (Ludovici videlicet Galliarum regis)
cleri plebisque frequentia replela dcmo..., eonim indignationem incurrit, nec quidem mediocrem, sed
omnibus indicaiur accidisse, suhserutam non lego plaae eam, cujus causa eidein S. Bomardo cum re-
in dicto capite; sed videtur iameii vel non impru- liquis abbatibus rursus scribendurn fueiit eidem
dcnler supponi posse, vel credi, quod ia;;patus l,io- llonorio papae alque cancellario cardinaij, ct plane
graphus implicite lioc siibinteliigendum reliquerit, exclamandum, quod ob vitam optime institutam
quando contigisse. .. ad conciliandos eos adosse virum pi^rsecutionem paterentur episcopi, ctc. Quifinam :>
Dei, praeniisei-at; virum euim Dei tot tantisqua gra- vero fuerit reforniatio ista, regi (^.hristiai.issimoadeo
ti;e ac ualurie dolibus nec non summa apu.l homines ingrata, videri ibidempotest.De episeopo Parisiensi,
auctoritate, miraque eorum animos f.ectendi facullale cujus supra incidit uientio, tractabinius cum histo-
prwditum, adfuisse ad conciliandam concordiam, rlio Cisterciensi ad annum Qiristi 1127, interira
quid videtur essc .nliud, quam vere tunc illam ab eo CLim eodem perrecturi ad ann;im Christi 1125, et
couciliatam fuisse, patrato prsesertiin tunc temporis proxime sequentem,
miraculo, de quo dicebanr? Credibile eliam esi
.§
Xlir. Annona muUipHcala ; fugatns dcemon; mu-
mullos alios pacem illam procurasse, sed irrito co-
lier ad vilam reuocata ; pluiHa.depulsa ; pristina
nalu, sicut refcrebat Manricus ; Gmllelmus tamen raletudn, j)eipara patrocinante, Sancio reddita;
loco citato id non liabet. refuiatio erroris de proximo Antichrisli adveÛu;
129. Ad memoratum etiam anuum refert idem coiMnunicatio litterarum cuin aula liomana.
liisloricus Cisterciensis lahoreiii r.c fruclum S. Ber- Annus Ciiristi 1125, apud historicum Cistercien-
nardi, aliorumque Cisterciensiuiii in rcformanda scm cap. 3, num. !, publicum iUusli-is ac prims
Ecclesia Gallicana. « Cum prselati ftcclesiasiici, ait nolse miraculo theatrumaperit. .i lngravescebal, ait,
num. 3, per (jalliam modestisc habonas aliqualenus fames per totain (jalliaui atque utramijue Burgun-
laxarent, .^c sajculari et pauluium profaaa conver- diam ; neque anrion ex Flandria i iliuc ad.iucta, quaa-
satione apostolicam vilani minus rcdileroni, Ste- lumvis in;iens, suiiiciebal P.!eri(li.s (.'opuli.^ : cum defi-
phauus et llugo, Bcrnardusquc ac Joannes cum .ientibiis homir.um sub;idiis horrea Clanevallis, alias
ceteris sclectis Cistercii Patribns verbo ox exemplo lonuia, Bcrnardi charilas et divina poientia niulii-
co^perunt laborare, ut... ad frucluosiorem eoaver- l)licarunt. i. Quor.iam vero prodigium illud descri-
sandi normara reducerentur... Porro quantjira la- bilur a Guillemo lib. t Vitae, cap. 5, sub tinem.
bore suo profeeeriiit, Senonensis metropolis episco- fj siipervacaneum cst, id lioc loco narraie. Ncc vero
pi, aique ipse etiam Senonensis metropolita, quin et paterna Sancti erga egenos misericordia concludi
Sugerius, S. Dionysii abbas, toiusque ejus con- potuit iaira domesticos paristes cojncbii Claraval-
ventus tesles existuut. Eininentissim.us Baronius ad lensis, sed alio sesc eliam diffudit; sicut patet ex
annum Christi 1127, de hac re sic loqCilur uuni. epislola ad ducissam Burgundite, quse est centesima
13, ediiionis anni 1629. « Profeceraat siquidem vigesiina prima, et habetur in cditione Mabilloniana
episcopi proviuciw Senonensis Cisteriiensiuai mo- col, 1 27, '.|uam([ue sic concludit misericors pauperum
nachorum exemplo, aiqiie verbis iilierisque saacti Pater nunc tempus acecptabile, ecco nunc
; .•
E'""e
Bernardi, praeeipue vero, quem diximus, Parisiensis diessahilis; erogate vostrum i"nimentimi p:i;iperibus
episcopus, atque Parisiensis abbas .Sancli-Dionysii Christi, ul in {eteruum cura usura recipiatis. » Epis-
Sugerius, qui monasterium illud, monasiie?. uenitus tciamiianc siae nota anni ibidera excusain innectit
disciplina soiutum, libula r&gularis obsorvantirt' Manricus anno praedicto il2fi.
705 AGTA. 70fi
iSS. Ibid^m num. 3, subdii aliud niiraculum, et iii. '&e(ie»tnm cum Manrico ad anniim Chrisii
raiionem assijjunt, quare ad tiictum annuiii illud Ji2U, tanlisper a nobis intcrmissiuii : ubi cap.
inenioret. Quia auleat id legl polest apud Guillul- num. 4 et .*>, sermo est de infirma .Sancti valetudine,
mum mox assigr.alum, satis est rei argumealuin ex visiouiijus, ac pristina sanitate obtenia-per Virgi-
Manrico Ijic exiiihere. Sic hahel : « Impeiierat venis Deiparaft, ac SS. Laureulii et Benedicti visiia-
nefieiis virum uxoria iraus..., et cujus adultera lo- tionem, pilssimumque attactum. Factum perliibet
rum raaculaverat, quia soiiit-l licserat , implaca- Guillelmus abbas lib. j, cap. 6, num (J3, testis onjui
bili odio prosequcbalur, Cruciabat liominem da;- exceptione major. Pracdictte innrmitutis meminit
mon iiuplacabiliter. .Sed vir Dei maleliciu per ora- sanctus Doctor in epislola 37, ad Theobaldum co-
tiones , ac dusmouem preseotia corporis Clirisli mitem Campani» (de qua ro notas ad istam epislo-
dicto citius cxstinxit ae lugavit. Id o.uia sub fa- lam vide apud (llabilloniuni) quaudo bis verbis ad
mis tempus, atque adeo iioc anno contigisse
, illum scribit Quod de nostra intirmitale vos ;;u-
: 'x
Guillelmus narrat, » tuuc illud ex ipso recilare divi fuisse sollicitum, nou mediocriter gralum lia-
se significat idera liistoricus Cisterciensis. Duo beo. In hoo quippe duii; vesiram erga nie agnosco
autem prodigia tamis ocuasione a viro saucto per- dignationem, » etc. Epistola illa apud mcmoratum
petrata differl ad annum proxiumm 1126. Sed Mabilioniuru innectiiur anuo Cliristi il28, undc
nos modo narratis oa bic aunecieraus ex Joaune B cousequeiis videtur, ut, si ha!o lemporis notatio
eremita apud Mabillonium col. 1287, num. 6. « Ka- subsisti;t, sariiis alii|uanto diffcrenda sit advcrsa,
raes in partibus Burgundise exorta est adeo valida, de 'j.ua dicebain, Viri beati valeludo, alque ad an-
ut homines merabra propria pene consumereat. nmn circiler 1127, removeuda. Consuh tamen pos-
Kadem vero necessitate urgents, maxima multiiudo sunt, quffi conjeotat Mauricus ioco citato, nura. 8, de
pauperuni ad portam Glara-vallis devenit. Uude temporc istius inlinnitatis.
pro tanta mulliiudiue saiictus abbas et fratres ejus Idem auctor ad annum H2C. progressus,
133.
iiiierunt cousiliuin, et ex consuito duo raillia acce- cap. 3, num. 1, scribil de errorc, quo credebalur,
peruut sub sifuaculo, quatouus et aliis eleemosyna non longe abesse .4nlichristi advenlum tunc lempo-
darelur, scd miuor. Non euim habebant substan- ris ; oppouente se eidem sancto abbale. « Sparsus,
tiara, unde omnes sustentari possenl usque ad mes- ait, rumor inSer tideles de Aniichrisli
iniorea
som : quam tamen pius Doniiuus sic mulliplicavit, adventu jam imminonte creduli vulgi mentes oecu-
ut sufficeret eis post messem, triura scilicet mcn- pabat et, quoJ niireris
; auctoribus uon dubii:^, ,
sium spatio. » neque vulgaribus sed gravissimis sanctissiraisquo,

;
133. < Acceperunt ilaque duo pueri siguaculnm, et inter alios Norberto, rem quasi de cceio acecp-
inatre eorum non accipiente. Qusc penitus ignorans, tam asseverante. Verum oraculo cum Bernardo
quid faceret, cogitavit tandem quasi pueium pan- patre collato, discussoque temperavit sententiaui.
nis involutum formare de musco, ut hac arte se al> Unde et rumor disjectus licrnardi opera. » liuc
imminenlis famis periculo redimeret, quod et lecit. spectant, quw in epistola .H6, ejusdera saucli Pairis
Accepit itaque aliquandiu hoc raodo eleemosynaiu, ad Gaufridum Carnoieasen episcopum, releruntur :
donec dolus denique deprebensus est. Qua immi- « Verum de Antichrislo cum iuquirerem. quid seu-
nuta, eum non sufliceret sibi quod accipiebat, post- tiret (Norbertus) duraute adhuc ea, qiuc nunc est,
modum tara famis anguslia, quam morbo pericli- geueratioue rcvelaudum illum esse, se cerlissime
tans de medio facta est. Qua defuncta, sanclus abbas scire protestatus est. At cum eanidem certiludiucm
praetergradiens audivit pueros ejulautes pro morte unde haberet seiscitanti milii expouere vellet; au-
raatris suffi, et uuumquemque ex itineranlibus cau- dito quod respoudit, nou rae illud pro certo cre-
sara planclus inquirere jussit. Pueri vero ordincm derc debere putavi. Ad summam lainen hoc asse-
rei exposueruut. Quo audito, Vir beatus locum su- ruil, nou visuruui se monem, uisi prius videat ge-
bieus, in quo corpus jacebat, ad orationem se pros- neralem in Ecclesia perseculionom. » De rumore
Irayit. Quo oranle, mulier tanqiiara a somno ex- autera tunc temporis sparso super dicto Anlichristi
pergefecta, cuuctis videntibus et audieulibus, qui advenln heee narrat Baronius ad anuura iiOG,
prffisenles asta.bant, y'\[yc reddita est, graiias agens n "'am, 27, editionis anui 1629. « Quod pertinet ad
Deo ei Sauclo suo, cnjus meritis ot precibus ad .'Vuliehrislum . !ujt quj-lam opinio noa vuigarr.ia;
vitam redierat; prienuniians otiam, quanta tormcnti virorum , Aiitichrisiuni iioc Ibre saiculo reselan-
pro cuip." sua suslinuisset. Ea tibi aliud miracu-
m dum, et inler alios Nortiorti, viri temporis luijus
lum , occasione et gralia egenorum factum, quod fania celeberrimi ; de quo ista S. Bernardus ad
ibideiu nura. 7, sequitur : <. Quadam die distribue- Gaufridum Caraoiensem episcopum , » e quibus
batur pauperibus in latere monlis eleemosyua ca, qu<E huc faciuni, iuodo dedinius. Et laauali;s
pluvia ingruenie ; ubi lorte sanctus Dei assistous, Baronius ibidem, « llac, iuquit, sanctus Bernar-
manu elevata signum crueis opposuil. Quo facto, dus de oraculo : quod ia illud relabi est usitatum,
visa est pluvia a dextris el a sinistris inopinatum quod cum saepe sancli viri prênovisseut ingen-
sui ipsius pati discidium, ila al noc gutta quiilera tos futuras persecuiioiies Efciosiro, putariut reruin
taneerct eos. •
magmluuine ipsa affore Anlichristi iem|icra. »
70* S. BEUNAUUl CLAUii-VALLENSlS AUBATIS 708
136. Annnlium Cisierci«iisiun> auctor iinni. 2, de cx plurimis paucorum exenipla referamu.5. » Verum
S. Norberti oraciilo, circa illam peisoculioiie:ii ino-
''
ne eorum narralio lougius, quam par esl, nos abdu-
nuntiato iia statuit • Licel autem Baionius non
: cat a prffsenli iustituto, lectorein eo mittimus.
exprosserit, qu*iiaiii iuget/s EcclesiK |jers;^ciitio iu- 138 « li;«c (ita pergil Ilorsiiiis col. 2i) oeea-
notucril per revelalionem S. Norberto, lacile esl sione meiuoruti de Anticlirislo vaticuiii commemo-
conjectari eain 1'uisse, quam sub Innocentio U rare visum esl, nou laraen in siisîllaliaaem Nor-
passu est a P.aro Lcône [imo Leonis] ijcrliuacis- berli, viri .sanclisbimi, queni alias jhtuUim ca^testem
simo anlipapa, iiiceptam circa annum salutis H30, Bornardus appellat. Nec onim solusipse, sed et plu-
adeonue uuatuor ante S. Norberti obitum, oi por res sanctorum Patrura finem muudi suo tempore
decennium ferme continuatam. îc el Beiaardi Pa- haud prociil quo-

abesse opinali aut omiu:ili sunt ;
tris (loctriuam solidam, et Norberti non falsani piorum Scd adverie, ionge
caialogiii ibidem eoniexitur.
phetiam, atque utrumque diviuitus ii.structuin ipsi diversa ratione viros sanetos de liue mundi locutos,
etiaia eveatus comprobarunt. » Nec vero defuisse, qiiam quos siipra meraiuimus (astronomos). llii
qui, capta ex hoc rumore ansa, Gliristi inio et An- enini vel ex observatione siderum et plauetarum
ticliristi noinen affectareiit, aruumenio siiiil il!a, (quie fere in aliis praedicllonlbus, sed in liae ma-
quic ia medium producit Ideia Auiiaiiuin Clster- xuue, iiimis fallax est) vel ex quibusdam Scripturae
cieiisiura auctor n. 3, ubi etiam observat fulurum . sentenliis in falsura sensum detorii.s, vel sola men-
fuisse ul pullulassent siue dubicf plures, si non '
tiendi el fallendi libidine, vel studio popularis aii-
Bernardus firmius obslitisset, oppoaens se rumori, rse ef veueratiouis , hujusmodi eommenta sparse-
qui irrsevahierai. » Se 1 quandoquideni in pervaga- runt. At sancli viri liorrore scelerum et malorum,
liim illum ju.xia ac maxinie noxium tunc temuoris qa« passiiu loto orbe inundabaut, vix ullra posse
de propiuquo .\ntichristi advoniu sermouem incidi- munduui consistere putal>aut, nec aliud superesse,
inus, uon videmur abs re facturi, si in eruditi ac quam ut propediera, raole crirainum el iiiiquitalum
curiosi lectons gratiam subjiciainus hic sequentes impeUente, fatiscerpt, ira scilicet Dei terminuir,
cbservaiiones, piopteroa quod ad argumentum prw- orbi constitutuci pr;ftverleute. » Ha>c sii satis, ex
seiis surit accommodatse adnioduni, tainetsi jani pri- Horsiio circa Antichristi adventurn delibasse : qui
dem typis vulgiitK. phira de coiiom voluerit, ipsum consulat. Nos ila-
137. In editione Operura S. Beruardi, aceuracte que, liac digressiorie rehcta, inierrupium tantisper
Mabillouio publici juris facta, volumiue I, i'oL 13 de rebus S. Bernardi iilum perlexere pergaraus cum
el sequeuiibus exslaut cum ejiisdem erudilissiiui liistorico Cisterciensi.
.Mabillonii, turn Uorsiii, de iâiicti operibus a se in •139. .Sanctum Virum, ait nura. 4 fania in dies
lucem datis celeberrimi, nolaj fusiores in dicta celelirior, el poli et foris priiieipuin favoribus, fa-
opera, columna vero 23, apud Mabllionium jani- vores popuîs passim exposuere, qua-cunque opta-
jam citatum occasione epistoia' sancii Doctoris bant per eum consecuturis. Et qui hacienus Gal-
quiuquagesima; ad Gaufridum Carnotensem
sextse, lis tautuin nolus, Uonianse curia; ex tunc jam
episcopum dalfe, varia observantur prolixe quidcm, innotescons, apud ponlilicciii, apud cardinales op-
sed eruditi: ex Horstio laudato » Non Norborto so- : portunus mediator assumeiiatur, pro ecciesiis, pro
lum, sed multis aatiquiorum Patrum (ut de recen- personis intercessurus ; res prohalur c variis Sau-
tiorjbus taccam) persuasum subinde fuit, praj fori- cliepi-tolis tauquam totidem lcstibus summa; ejus
bus .\ntichristum, ct extremum mundl diem adesse; apud suuimos auctoritalis. Exslat ipsius epis-
vii'os
uti videre esl apud Hiei'Jii. Leonem papam, Grego- tola 13, ad llonoriuui papaui, qua .4.!!)erici olec-
rium llagnum et ipsum S. August. Nerape ex tem- tionem ad episcopatum Calalaunonsora ratam ha-
porum iniquitate, et signis inundi iinem pra>ccssu- beri petit. De isto autem Aiberico consuli possunt
ris, a Chrislo praidirtis, quoruin plcra.iue jam ium cola; apud .Mabilioniura voluuiine priinu col. 33,
apparebant, id sibi haud vane eolligere visi sunl. ubi dicta episloia aftigitur anno Christi, iii quo
Et, ut reni paulo al.tius repelaraus, jam inJe ab Apo- nunc versamur eliara nos, 11 '26, coiitra ae Baro-
stolorum teuiporiijus varia seiuper fuerunt niulto- nius censuil : de quo sic scribii Maiiricus num.
rum de Antieliristo et iine mundi judicia, eonjec- R 6 : « Cardinalis Baronius epislolara Bernardi, de
lura', opinioncs, valicinia. Philosopiii pleriqiie et qua siipra, reieri in annum millesimum centesi-
astronotiii, complures ctiam impostores, liidiones mum vigesiraam nonum, sicut et alias, quas statim
et nuyivcnduli ; liseretici item fanalici quidani hic adducenms; sed imraerito ; quippe hjcc ex sup-'
v.itcs esse, et ulira ca^teros moriiilium sapere videri pre3S'> Reruardi nomiiie , iiuo ex ipso coulextii
voiueruul : sed quorum vaticinia pleraque jain elu- piima ad ilonorium. :,rripla cora|Motiaiur ; cui se
sit eventus, et vates istos vaniiatis et falvitalis coii- ,tunc aul incognilum putahat, aut salteni uotum uon
vlcil. Reliqua liiud dubie, qnim fulu.ani leuquis liabebat, uiide prsesumerel. !U taiuou exstaut aute
etiamnuiu respieiunt, sirailiter sequens eliidei a,'!as; euin ann'.iin dala; Htleru; ejusdem ad oumdeni. quns
iil patcat quam verc dictuni sit : A"o?/ esl ve^mm ipsemet Barunius ^.'ins trf.u.s-'iijiserat, ei nos laiius
nossc iempora vcl momenta. Iteni : i)e djp aulem reddemus suis ieniporilius. » .\n vero vtr sa:ictus
iU<! ih-nio .;('ir..Nou eril injucuudi.iiii lci'iori , .?i voli suj i>io .\lberioo in liae cpistola expositi oora-
709 ACTA. 710
pos fueril laclus, îde apud euindenrD Maiiiicum « sasicli viri, quod non lentarent... < Quiu et Bei^
Buin. 5, qui n. 7 agit de alia ad laudatum Uoiio- uarduin addidisse sevecas minas, et oa'lestem vin-
rium daia, inia! est decima quarta, ejusdom exem- dictam, ni ies!pisc;;rct, adfuturam ic brevi, Paulus
plari pra;iiiiitens ista: /Einilius in Ludovico, et alii prodid«ri:. « Kpisi;opos
140. a Non multo posi eeciesia Divionensis san- {inijuil) lU-precantes a genibus suis repulil (scilicel
cti Bonigni, anliquiiate et religioiie omnibus eiara, Ludoi<icus)citi impceuitentirs BerHardus.ubbas iru.m
sed Bernardo adliuc clarior cliariorque, Alcidis cwiestem viniicem inslare,denu>iliasss ferSiir.t) Ad-
matris (adde etiam patris, e.x notalione apud Ma- di Gaguinus, non mediocri fidei auctor, cilftidem
billonium in lianc epistolam) exuviis commendata, Saiiclum expressisso sujipiidi geuus, et prirnoge-
lile pendente tum inonaciiis Lexovii, ejusdem san- niti immaturani inortem furenii patri opportune
cti lavorem iniploravit. EaJ seeuuliaj litlerae ad Ho- pripnuntiasse. n Hwr inqtdt lih. vi Hist. Franc., tua,
norium, timido adiiuc, nec satis currenle calaiiio, re.T, riertmucia fUii interittt jtiulctabilur.t FoTto
sed jam ut noti exprimonles nomen auctoris. i' prasdictionis istius veril;is slabiUtur ex iis, quse
Caeterum quo loco sanctu» abbas fueril liabitus aliunde inserta sunt textui biographi Gaufridi lib. iv
apud Romiuaj curite cai-diuales, conficitur ex lit- Vilse, apud nos eap. !, in line, ubi hsec sunt : (jua
leris, quae eisdein sciiptae ub eo sunt, uiniiruin de- ex re (ol?si.iaata videiicet Ludovici iôgis repulsai
cima quinta, Uaiiiierico apostolic» sedis cancel- B « Vir Dei religiosa animositate perniotus, die aitera
lario ; decima sexta, cbarissiuio domino suo Pelro reêm aurius iacrepans, quod Doinliii sscerdotes
presbytero cardinali. (juibus addi possunt epist. sprevissei, Jibeie quoquo deuuntiavit, quod eadem
17, et sequcntes. Quid plura? Diota itaque ba-c sibi iiocte fuerat revelatum. « Hiec, iuquil, obsHna-
sint speciminis gratia, cuin tain e viri litleris, lin primoaeiiitiiuiPiiUippJ regis mortemiiictaliilur.
quain aliunde salis suporque constet, eum apud Yidi enim le cum minorc jilio tuo Ludouico adpedes
summos el imos longe sestimat-ssimuni luisse episcoporum.,ijUOt heri conlompseras,inciinatum,ei
Quain vcro fortem ac inlrepidum se ostenderit ad- protiuus inleUexi, Pkiiippoceierilerfaoiode medio,
versus |iotenies liujus sascuii, dum rei ipquilas hoc pro Ludooici subslituiione Ecclesiani,quam nunc op-
posLulabat, iudicio sunt, qua; jam dicturi suinus. priiiiis, ie rogaturum. > Quod quideui non louge posi
(anuo niiniruin Cliristi iiai) miserabiiis ca8us ini-
§ XIV. Acla pro Ste}ihaiio, episcopo Parisiensi,con-
plevit. Naai sicut ad annum modo diciuni uum. 12
tra Ludovicum Crassum ; imptettim de /itii ejus
morie valicinium; saiwt i abbal is labores fauorihus ex Orderico, et pscudo Uoberlo de Monte referi Pa-
ceelestibus recreati; an S. Feti.v Vatesius ad iltuiit gius, « Philippus puer, uupcr regein uuclus, dum m
duclas, aii sab ipso ediicatus. cquo vebJtur, porcus equi pedi-
in civitale Pari.siis
Chionologus Cisteroiensis ad annum Giiristi 1127, C bus se ibrte subinitlens, oiiuuiii super ijjsum praci-
quem nunc i!lo ingrediniur , cap . 1 , memorat pitem dedil. et de cjiis subna et miiuraada inorte
Stepbani episcopi Parisiensis genus, poleutiam ac Fraiicii luctum iuduxil tertio Jdus Oclobris. »
mores ; Beruardi ad eumde.n litteras, earuinque 143. An vero tani seria et luctuosa BeraarUi de-
fructum ; violentain item iulestationem a Ludovico nuiitiatione ad veram resipiscenliam pei'inotus Lu-
Francorum rege eidem Slepliaiio illaiam ; iinplora- davious rex Nequaquaio, Ibne uon repulans vin-
"?
tum prajterea Capitub Cisierciensis favoreni, ac dicaiulum a Deu crimen, quod summus pontife.x
destinatos a Stejdiano legatos una cum lilteris, queis inultu:n reliquisset. Factum sic brovitor in notis,
furens regis iudign.itio compesceiêtur. Deinde lau- quas paulo antc citabam, col. 21, expunit .Mabil-
datus clironologus cap. 2, idem argumentura pro- lonius, de Sancti vaiicinio, ac eventu ejusdcm lo-
sequens iractat do oju^dein Ludovioi rogis ira por culus. Tania diceudi libertatc a projiosiio prin-
''
Cistei'cii logalos, el iulerdicii, cui erat iunodaiu.s, ce[is, aliquamo diraolu.s, ad Honurii p;ipa? iilterai
meium coercita : sed interdicto per Houorium Pa- quibus interdiotuni solvebatur, animuin refricans,
pam sublalo, mox laxalis frenis illa recruduit. Hu-o male co-pta ardeutius prosecutus esi. Quod Ber-
obiier designasjc visum est, quia viam steruunt ad nardus impalienter fercas, tam suo quam Gau-
ea quse de Sanoti adversus 'rogem miuis ac vati- [. fridi Caniolciisis nomine iitte.fas ad lloiioriura
ciuio liarrabiinus. Compendiosa autein illa, quani •^

justa- quei-iinoni» plouud dedit (Vide Bernfirdi epi-
dcdiinus, synopsis pluribus apud dictum cbronolo- stolas i'j et 47.) Tandem vero, sicut pergit coL
gum, cujus dedueitur uarratio, couferri potest cum 22, tam pcriiaax, tanique concitata uissensio
observalioiiibus Mabiilonii, qua? in fusioribus nolis liuem acoepisse videiur in oonoilio Trecensi, anno
liaheirtur, ad O|iistolain, Ludovico regi (intollige 1128, vel ccrte non muito post ipsius, Honoru au-
Crasso) itiscriptain, quK inier Bornardinas poiiitur ctorilalc : liua de re Beniardus yralias rotuUl, ad
quadragesima quinta. Inspici eliaiu possunt ea, qu;e euui deuuo sci-ibens, episl. 49 « Rinc. cnim, iiiqtdi,
liabet Pagius in Gritica bistorico-chronologica ad gravibus conlumeliis el injvriis apiseopi Ptiri-
annum Chrisii 1127, n. L3 el 14. siensis coiislanlia pulsala est, sed non qmssata :
142. Inler 'la-c, quid magnaiiiinus et iiilrepidus nuiaDoininiissupposuit iummn suam ,cum veslram
justitiat; propugnator Berna:'dus ? iSiliil pioi-.-us, uti opposnil. » Ad Sleiihaumii vero ilium quod aili-
refcrunt Aundlcs Cislercienses cap. 2, n. :j,omisero net, Miibillonius do .-o .subdit sequenlia : Porro
7li S. BliRNAdDl CLAll.K-VALLli.NSlS ABliATlS 712
liunc Steplianum Parisieiisem, aulea cencellarium, « mebanl eos <pu Miiiitolcnriu xeti iiigrUiii ijrensi.vet
j:...:„-
distinclum
— «.V
essfi
« t:.«v,t-.n.^« ,1« /"in»!
a Slepliano de Garlan:la 1« ,l«.,:r
dapifero ;_ .-,....•
.. .-i .1.1 ./• .•!... :j„i:...rj
iHintsciHjilHtionUnni ahditcli, vidctiliir iiuid aliquid
deiiuo iuAnnalibus Teulii, descrle probal Clicsuitis soiiare, sed cor eortiin loitijias abstractitiit prorsus
in nolis ad .\ba'lardum : nec obscurc in!ei!ij»iiur ex Jioii coiicorilat roci. F.l, o inira Dei eieinentia I Si-
epislola quadam Gaulridi Caruotensis, lom. 111. cat enim iiallum malitiii uiiintnilum, ita nallttm
Spicilegii (Aclieriani) pag. 16C, iu qua scribit sau- bonuin, quammnquemitdicum, quamcunque itetjVi-
clum Bernardum pacem eum
fuisse electum ad (jenter faclttm, erit irivmuneralum.
com-
Slepliano 1'arisiensi et Slepliano dc Garlaiida 146. « CielerumHH, qtii iiihit scribehant,lauwn-
poneudarn. (Juod ulterius ;id Ludovicum spcctiit, liibilcin quoruindam cordis duritiain rcdarguehutii,
quem S. Bernardus ad Honorium scribens cpl- qaiohtitiprofcssionis suw, et iimoris Dei iinme/fio-
stola 49, alterutn Uerodern appellat fquie phrasis rcs,aut lethali somnopronasc voliinhileimmeryunl
mitigatur apud MabiUonium in nota breviore ad autcerte i>iijilanles,clausoore, vanisct noxiiscoyiia-
istam epistolam col. 57.; memoria certc dignum tionihtis,mnexiiifirmitute,scdexvoluntariaiiitea-
esl, quanla religione el posnitentia diem clauseiit tioneoccitpaiiiur,ct in conspeclu Dominicontra tegii;
extremu.m anno sciiicet 1137 » proul in obser.:i- pi-oiceplum apparere vacui non perliinescunt. I'ale.'
tionibus ad epislolam 45, iuter nolas lusiores ci- ilaquesanctus,quih(ecvidebal,reeordalussenteutia;
latas licet pluribus videre col. 22. g illius.QuoniamoinHesadminislratoriispiritussunl,
144. Yeruni quo pacto magnas illas molestias, a in minisleriuminissi propter eosqul hairedilatf-ni
S. Bernardo masculo prorsus et invicto pectore ex- capiuntsalittis;siciitpra/icicnliutitconijralulabalitr
aiillalas consolaiio ccclestis exceperit, quid memo- fervori, sic paterno pietatis affcctu, deftcienlinrn
rera ? Auuiantur Annalcs Cistercieuses cap. 3, n. 1. iniserahaitir tcpiditatcm. Ibidemcap. 4, poniturali:i
Ergo Bernardus Clara?valli el filiis redditus, at-
11
beati visio his verbis conseripla : Cclebrahaiitur r./i-
que oplaia quiete, quo tardius rariusque, 80 im- iliiando sotctnnes virjitiif., el Vir Doiiiini cumca'trris
pension artectu fruens, nec ultra amplius, si pos- frairibus aderal: cuntquc hi/mnHs Te Ueuiu laijd:i-
set, deseronda, dupiicem ejus, inter plures alios mascdntarctiir,vidilsanctosanyctos iiiiiltaclarituttf

fruclum experius est, duplici a Deo visione con- fulgeiiteis, irtira ciiam vuttus alacrilate devoios :qiii
fortatus, utraque augelica, atque uiraque monasti- ulruinque chorum percurrentes, modo hunc, iitodo il-
cum stemraa, chorura et cautum eximie cominen- Itim excitabanl, cantantibus aderant, et qiiasi con-
danle. In altera cicleslibus spiritibus trauscriben- (jratulantes aslabant,el ut divinusilte hi/innus cuiii
tibus psallentiuui in ohoro preces, haud dubium dcvoiione percantaretur, moais omnibus elaborarc
(luin prEesentandas divino numiui : in altera ad sata(jebant. Inteltexit crgo Yir sanctus, hrjmnum
oasdem excitanlLbus, et satageniibus paallentium C illum verc esse divinum, et angelis sanelis esse
devolioni utramque : ad monachorum oinnium familiarein, quos tanta instaiitia videbat operain.
gloriam solatiumque, irao et cunctorum Ecclesia- dare, quatemts a Iralribus ad honorem Dci cutu.
slicorum. » Facta audi ex auctore Exordii magni fervorc dcvotionis cantaretur. » Deinde occasioue
Cislerciensis apud Tissierum dislinetione 2, cajt. 3. istiushymni scqimntur ista :
II
Intererat aliquando nocturnis vigiliis Pater san- 147.K Cuidam etiaiu fratri spirituali videre con-
clus ea puritate et devotione, quasolebat, Deo tan- cessum est, dum idein hyinnus inciperetur, quod
tuni nota et sibi. Cuinque morosa psainodice modu- ab ore incipienlis tlanima magni splendoris cruui-
lalio vigilias proielarei, aperuit Dominus oculos pebat, et siirsuir. cunsceiulebat. a Manricus cap. 3,
ejits {videlicei Patris sancii) el ecce respiciens vidil nuiTi'. 4, ad pra^seus argunienlura, n Duo, ait, in-
singulos angelos juxla singulos •sidnacltos slanies, venio notata a Fiteriensi, quae sibi leclor facile per-
et,quod quisque eorum psalleba ,inschedulis,more suadeat. Alterum est, angelorum excitalionem nou
mlariorum, tam diiiyenier cxcipiebant,ui nec mi- niaterialem a somno intelligcnd:!m ;
sed spirilualcm
nlmam syllabam, (juantumcunque negligenier pro- ad mentis devotionem, ut, si qui tcpidi, iu fervidos
laiam omitterenl. evaderent fervidi, fervcntiores elliccrcntur. Ailc-
145. « Scribebani vero diversu rnodo: nain quiilum ruin, incipientem hyinnum Te Ucum laudainus, de
eorum scribebant auro ; aIiiargenio;nonnulli atra- '
cujus ore flamma ignca erunipens, et iursum vo-
mento; aliqui etiam aqua; quidn.m vero penilus ni! laiis, a fratre illo devoto visa dicilur, non ahum
scribebant. Spiritus autem,qui hiccrevelabat, intel- fuisse quam Bernarduin Patrom, cui ex injunclo
ligentiam quoque diversiialis scripturce cordi ejus uiunore abbatis eumdeni hymnum iuciuere incuai-
inspirabat. Qui enini aur.-} scribebaii.t, ferventissi- licbai. Quod :jb iuitio Cislercii usu reccplum, liodie
iHitminDominisert>itiosludium,eiabsolulamcordis etiara videmus observari. » Jdem hislorieus num. 10,
intentioneminiis quoe psuilehantur, significabant. refert factum aliquod peculiare de S. Beriiardo,
Qui autem argenio, minorein quidem fervorem,pu- quod, sicut ipse recitat cx alio auclore, sic ego illud
ramtaiiienpsalleniiumdevolionemdeciarabant.Qui huc iranscribo
vero airamento, coniinuum quorumdam bomevo- 148. « in Hhloria, inquit, Segovite nuper edifa
.vntatis itsum in psaimodia, licet non cnm multa de exordio et prorjressu sanctissimre fdmilite, quam
dccotione notabant. Scd qui aqua scribehanl, e.xpri- snbinrocationesacri-e Triados fidclilitiscapiivisrcdi-
713 ACTA. 71-i
nmiflU Deiispivvidll, /lolalum leyo.uiiHiae jiriiiiis ABemoirduiu dclulefil iiifanieui, i|iiemque is ohiii-
illiiis ifisiltutoi ibu.'! HuijOiieni ValesiHm (TUeolialdi lerit Dco, pariiiu liactsnus milii videUir creilibiii!; ;
coiiiitisnefioifin ex sorure) qui posl Felix Yulesius sic mullo iiiinus credibilis juihi apparet ea, qu;;'
dirlvs esf, utquc iina ciim bcato Jcuiiue, dif.lo de vull, eumdem S. Feiicem sub Abljatis naslri disci-
ilaiiiUflnsifinisopcrisfiiiidaincnlafcHciajeiiUlci/o, pliaa vitaereligiosse iustildlis imbuluin luisse ; tjuaudiu
iiiqiium, liaiic saiicluni lioc auno nutum, cl poxt lioc non viileo idoneis testimoiiiis corroborari.
buplisiuum, dcfcrcnle mutrc, ad Claramvalleia du- g XV. Opusculttm de grutia el lihcro arbitrio; cou-
ctiim, offerciidiiM ibidem pcr Bernardum omnipo- sessus et aucioriUis in si/nodo Trecensi ; lieynla
accepturum benediclio- Mitituiit Templi an a Sfinclo condiia.
tenli Oeo^ cl sancli Palris
neiii. : ijiiod ab auctore illiiis Historite, lib. i, cap. 5, 151. Confectio bujus opuscuii, quo de Ecclesia ca-
LraditUiii omiltcre iion iihuit : quamuis ncc adhuc tbolica universa sanctus doetor iniinortali titulo .me-
sciuin, iinde liuuserit, nec sim ign/trus in his quie ritus est, innoualur anno praeJicto Ciiristi il27, a!i
afias miscet, a verilate iwiiiiihil aberrare. Cerie auclore Annalium Cisterciensium, apud qaeni ibi-
in, lempore nuUa est rcpuijnantia et Hugoni aut dem cap. 4, nonnulla circa illud observantur. Habe-
FÛci, si non uliiis
recera Tlieobaldi nepos fuit. liir apud Mabilionlum vohimine primo, col. 60S. et
alius Bcrnardo parenlc proprior, quem apud Deuin g sequentibus, ei liac pr.-evia adinouitioue ibidem pa-
ab ipsis incunabulis iîterccssorem- qucerel. Sedct gina 601, illustratur Hoc opusculum Bernardits
: «
Beriiardo non exigua glcria est, tantuin habuisse an>e anuum H2S composuit
: id est anie unnuin
aluinnum sive clientem, illustraturum orbeni at- fvtfilissuos Iricesimum oclavum. Agit de gratlu et
qtiH. iiludsaiculum miraculis et merilis, sequcnlia lilicro arhilrio, e.r occasione cujusdam coUalioids
vvro rcplcturuiu gloriosu prolc. » ciiia hominc neseiu quo, cui sanctus Docior nlmiuiu
qua hunc sanclum a
149. ilanc reiu, uli vides, grutiiv tribuisse visiis fueral, ijuasi nihil reliqui
Sancto [nostro ad Claramvallem Deo oblaliun spe- libcro arbiirio faceret in actibus liuinanis. Pru -
cial, sublimide Mauricus e.\ alio referi, et nou iin- cijiuiu ergo libri scopus est, qute sbit ijraiiie, quii
merilo. Quid enim ? Origo eL educalio S. Fclicis Hhcri arbitrii parles iii negotio salvtis. Hiic muila
Yalesiii non videniur hacteiius satis solide com- duccuturde libero arbitrio Dei, atigeli el hominis,
perla ; scriptor rci geslw, quaiu reiulimus, nimis est inlcgri, iapsi, el beati : itern dc gratia primihti-
recens, nec auclorilalis sat prohala», quam ut se solo minii iintc et post lapsum. Purvus liber, sed qui.
fidem facere possit, cujus ue uoraen quidem expriinit plus succi ct solidte doctrinti: coiiuneal, quam ma-
Manricus ; nec p:x>ferl inonumenla antiqu.i, quihus gna iiliioram volumina, quie de hoc tiieologico
factum praiscus couiirmetur. Quamobrem liceal no- pertractanl. Stylus veijetus, vivaci ingcnio et tu-
bis dosiderare proljationem mehuris not*e, autequain C iiiinc pieiius; verba propria el materiteuccorumoda;
eidem assenliamur. tamcn pneproperc uimium,
i\e oratio fusilis, non arte gucesila, sed quusi nalu-
re ulpote nondumsalis malura, quidquam statua- ralis ; non obesa et exilis, sed pingiiis el iiervosa
nius, eam remiliimus ad dieni 20 Novembris, quo clegans concinna etjucunda; non irivialihus seholfB
agenduin eiit de S. Felice Valesio, pluscula tunc verbis lanijiiens, non barbara aui inculta. JVok ilu
fortas.ê suhoritura luce nostris successoribus ad pressu.^ purce et guttat.im ftuat, nec tamen Ua
iit
improbandum vel conlirmaudum pra^seus factum. priifuxa, iil torrentis i^tslar, quasi rupio aggere,
Idem cslo dicuiin ad illa, qua? habentur in Vita el siccalo ulveo, cruinpat :scd puri tcnore et gravi
cjLSiieui sancli, auctore R. P. M. Fr. Franciscoa inajcstatc ivqualiter pro/luciis, funlcin indiciit in-
S Auûsliuo Macedo, Minorita Lusilano, Roma; la- delicienlem, qui non ex alieno pleniis .?if; sed e.c
sermone edita anuo 1660. in qua cap, 2, llo-
tiriu propi-io, imo ex Dei dono, aifjue ex continua Scrip-
ndulis quideui verbis, seu nuUo citato auclore, ar- liiriv iiicdilutione, firmsertim .\posloli, tium. iS.
gufneiiiimi pr:t;sens in hac verbadescribilur. « Naio n2. K l)C islp opuscnlo Guufridus, in lilnv lerlio
Fefici Eleonora lac prabuit : sed meileilliid coiidire dc Vitalicriiardi. citpileS,<iycns: (juum non ingru
sluduil Igitur Claranivallem adiit, ei Bernarduin lus, inquil, gratitc Dei, ex his liquet, qua aegriUia
queesivii. quom cccleslem favum sciebat. Hic vorbis D et liberotirbilrio4ai:ifi.deliterqiiamsubttiilerdispu-
infanii uicl uislillavit. nec abstinuit aniplexu, quod lavil. ficc privlcrmittenda verbaepistolii.62 u i ilui-
credidi! licruardus iii lilia et rosas incidissc Ohlu- nicricorn cArdiiialem, qufv.snb anniim 1 123 .v'(</'ii.
lil anle flriui Dco tloridum pignus tanquaui fa.sci- (^7. ljiii£sivil a iiie prwfaiiis eiriscopus iCaa/rnlus
Culurn Apem BernarJnm credidit, qui vidit puerum Cariiotciisis) aliqiiaew nostris opusculis, ouis i.fbis
iri uinas gestanioiii. » III ad manum.quod vcstiodignum
itterel:sed nonfuit
iSO SuuU qui phis dicant, prout inlelligo e neo- crcilercm studio. Libellum tttmen de gratia et libe-
lencoaufiore, qui Vitas sanctorum vulgavit,Gallice ri) arhitriu nuj>ercdidi: illnm vobis libcnler mil-
tnbus tornii. Nam ad dieiu 20 Novembris, in Vita Utiu, cuin cos velle cognovero.» Directus esi libellus
o.Felcis Valesii. nounullos esse aftirmal, qni ve- C,niHeliiiii,Suncli-Tiicodorici abbnli, smyulari. hcr-
iinl 1 eum -^.icraj instructionis gratia suh disciplina nardi amico,ud quem .ipuiogia superios tcol. 325,.'.'
S.fle-riaiWi, nctiisse Claramvallem : verum sicul scqq edila,et ejmtolif compliircs.^' Sic dc iaiiiluiissi-
. 1
histopia supcrior de S. Felice, quera mater ejus ad nio hijc sancti doctoris opusculo leciorem prfflmone^
PflrROL. f.LXXXV 23
7IJ S. BHILSAaUI OL.Vfi^VAaii.NSiS AliBATlS 716
Mabillonius, qui Ulud uotationibus ^^ Carapis, dein cardinalis, et episcoi)us Albaneu-
eriidilissimus A
gradum faciainus cuni histo- sts, vir mirae sanclitatis, ex Petro Venerabili,
eliaiu explaiiavit. Jain is
rico Cisterciensi ad aniium Christi M2», sannto est ad quem hsec epislola scripta est, instanle con-
sicut planuin ex di- cilio Trecensi anni 1128, ex fusioribus notis

Patri valde honoriCcuni, liel col.
ceudisoccasioiK! concilii Trecensis, quod vcl ihVi- 16. Porro istius epistelae cliaratteres sunt iiitjUs-
modi, ul mlriiicara sancli medestiam inspireiit le-
lus sua pra;soniia coudec.oiavit.
auno Christi 1127, ctori, et luculentissinise sint testes, virum alio-
153. Barouius illud inlexil iji
scd a Pagio in Crilica ad isluni aniium num. il, ruin oculis lahi magnum, in suis vere parvnliim
corrigitur his verbis : « ConMium Trecense, cui quibUs ilera hac submissae obedientite clau-
fUisse :
sula fiuem imponit Vos tanlen (vobis dico, Pater)

Matthmts, Albnnensis episcopus cavdinalis, legaka :
apostolicus, arcliiepiscopi Hemeiisis et SenoneHsis, iidTerilis, qtiiii paratus sum, el non sum turbstus,
d7ino ianlwa sequenli Ut iustodiain hîandata veslra. autem indul-
Vestra?
t'arli(jueepiscopi interfuere ,
celebralum; cum in ejus prmfatione Joannes Mi- genlitse erit, pai-ceie mihi, ubi parceudum decreve-
ehaelcnsis concilii scribd dicat, lllud habitum « in rilis. »
[nempedie 13 mensixja-
solemnitale sanclillilaril i53. Ejiis ad Theobalrfum, eertiitem Cainpaniee,
nuurii) unno 1128, ab incarnalo Dei Filio, ab in- epistolam quid nieraorem? Legi ea potest 6pud Ma-
choalioneprtedictm mUilia! (nempe Templariorum} billonium colum. 51, estque nuhiero trigesima
9 ; » qui annus incarmiiioiiis etiam uotatus rejie- nona, annO Cliristi 1127, ibidera illigata : in qua
ritur in rodice ms. bihliothec<e VictGrina: Pdrisien- euhi hortatur, ut erga episcopos, concilii causa in
sis, el in llistoriaUierosolymitana Jacobi de Vitria- ejus civitate Treceusi constitulos, honorifice et re-
co. Tyrius quidein ait,conciliiim islud ordiitem Tem- verenter se gerat. FraginentUin ejusdem i)0sti|uaiu
plariorum jam a novem aunis fundatum confitinat- recilasset Annalis.la Cislcrciensis num. 5. « Hacte-
se ; sed cum is annum incaniationis vel a rfi8 25 nus, ail, sanctus Pater ad Theobaldum ; ut sibi
memis Martii, vel a die Paschatli ibi incipiat, cer- latebras, sio Ecclesise honorera appetens, el revc-
lumquesit,conciliummenseJanuariocongrtgalum, rentiam prailiitis exliibendani, quorum se dignuia
Tyrius non nisi de mense Januario sequentis Christi consortio non judicabat. d De iitieris, quas a Sancto
anni inlerprelari potest ; el male aliqui viri docd, ad Petrum Leonis scriptas citabat paulo ante Man-
ad cjus aiinos incarnalionis nirmerandi ino- riciis, observa nonnulla per transennam, ut ita
cum
duin animiiiH non adverlissent, vel nuiiieros apnd loi(uar. Mabillouius in nalis ud epistolam 17, col.
Tyrium mfiidose descripios esse causati .liint, vel ad 35, quse Petro diacono cardinali el legato inscribi-
vuyias interprctationes recurrere. Annits itaqueceroe tur, hajc aniraaiJvertll : o Petrus iste aiius siiie du-
Dionysiaiuv 1128, mense Janiwrio eral adhuc an- q bio est a Petro itidem legato, sed piesbytero car-
— i.n-; 'Tv...,'^
nus 1127 Tyrio, et „1 ..„.,-,•.,.„„ ^ »i,„j ,/•„„, „,.jr
nomis e.viens a fuiidatioiie ordi dinale, ut probaviraus in praefatione ad hunc to-
nis Tcmplarioruin. » Hase de anuo eoncilii, de aclis mum. n Et mox subjicit, quisnara Pelrus iste vi-
auleiii ejiis iractatur cx Ijuillehno Tyrio, lib. sn, c. deatur esse. Pagius in critica, Baroniana ad annum
7. apud Labbeum tomo XX, Concilioruin, ccl. 922. Christi 1128, ageas de Pelro cardinale legato, quera
Iij4. MaltUajus itaque, sedis aposloiicffi legatus ac niisit Honorius PP. IL coutra Pontium, Cluniacen-
concilii prieses,quo negotiis in eodem pcrtnictan- sium olim abbatera, ac monasterii eorum invaso-
dis majus eliamnum aucloritatiE i>ondus adjicerel, rem, num. 3, statuit hunc esse « diversum a Petro
pricler lifimensem acSenoueasem prasules, ooruui- Leonis, quia is cardinalis presbyter erat jam ab
que suifraganeos, abbates, ex GuiUelnio Tyrio, anno 1120, juxla Ouupbrium, et certo certius anno
quein modo citabam, Cistercienseni, ci Ciai-se- 1121, ut eo, ait, anno vidimus. Deinde Petrus hie,
vailcnsem, quibus eiiam ab eo additur Poulinia- cui causa Pontii ab Honorio H, coiumissa, alius
ccnsis cum aliis pluribus, eidem concilio interesse ipsi esse non potest, quam Petrus diaconus cardi-
voluit. <• Veium Bejuardus, inquit Jlauricus aJ nalis et legatus, ad quem divus Bernardus scripsit
buuc anmuii, cap. 1, num. 3, qui semci proposuerat epistolani ordine 17, qui legatio ejns nuUo alio per
monaslerio uon egredi, ut ad Petruin leonis, car- hgec lempora anno peracla esse potuit, quam cur-
dinalem item legatum, ante duos annos dederat in renti; unde deducit, eara divi Bernardi episioiaiu,
litteris, a»gre sane, nec sine raagna diriicuUai.e quaiu iiidmhoniuss circa annum 1137, datara notal,
avulsus cst, nihil uon causans, niiiii non cxcusans, ad hunc oniuiuo annum pertinere, » uti et alias duas,
el neque infirmje, i|ua detinebatur, valeludini, uec videlicet 18, el 19, ab eodem ad eumdem Pelrum
propriieiusulficieniiw parcens.» Exslal de illis rp- cardinaiem et legatum datas ; «cum anno sequenti,
bus S. Bernardi episiola 21, ad Matthaeum lega- sicut addit, Humbaldus archiepiscopus Lugdunen-
tuin,qua se exciisal, quod vocatus ad negotia trac- sis, et Gerardus episcopus Engolismensis legatione
non accesseril. Data indieaiur apud Mabil-
tanda, Gallica luncti sint. Mabillouius, in prwfatione ad
lonium col. 38, sub lincm anni 1127. Qais aulem eilitionem operum S. Bernardi abL/atisg4, num. 39,
Malthwus iste fuerit, do quo supra recurrit sermo, jam suspicatus fuerat, Peiruin diaconum cardina-
ibidern observat : « MailhKus, ait, ex cauonico l\e- lera et legaturn,cuipr:cl'atoeBernardi epistolae inscri-
mensi monachus Cluniacensis apud S. Marliiumi pta' suni, eum fuisse qui, adversus Pontiuni abba-
717 AGTA. 718
lem (;iuni;icensem m tiîUum, accossil ex mandato /i 158. « //Mt' tiero i>iuiji.iter inililia;, Hugo-iiomine,
Uonorii pap* ; seil id apud me certum et indubiia- refera ibon defiiU, i>i quosdum de Fralribus siii^
tura. » Haclenus Pagius, qui eliam ad annura Ghri- secum hahuil, vfrbi gratia, F. Godefridiim, F. Ho-
sli 1127, num. 12, observal, epistolani decimani imUum, F. Gaufridum Bisel, F. Paganum dc Monle-
septimam S. Bernardi niaie a Baronio revocari ad Desiderii, Arclwmbaudum de sancte Aniano. Isle
conciiium Trecense ; dnm ouim sanctus abbas excu- vero magisler llugo cuin islis dlscipulis modnin ,'l
sal in ea, quod vocatus non veuerit... ibi... de alia obscruanliam e.tiguce inchoalionis sui mililaris nr-
profectiune nobis, inquit, ignota sermonem liabel. dinis, qui ab iUc, quidicit : Ego princij)iuiu,quiel
15B. Quod vero altinet ad concilium Trecens»;, loijuor i>ubit,tuiHpsil e.cm'dii!in.,jnxia inemoriaisuip
cui sanctum doctoreui una cum pluribus ati^ dice- noiitiam supra nominalis Patribus intimavit. Pla-
bamus iiiterftiisse, quid releram viri auttoritatem, cuil itaque Concilio, ut consilium ibi tima el con-
qua solis ad iustar inter alios ejusdera synodi Pa- sideralioue divinarumScripturarumdiligcntere.va-
tres fulsii? Apud Mira?um eaim, in Ctbrdnico Cister- minaluiii,laincHCiimprovidentiapnpa; lioiiianorurn
ciensi ad annum 1 1 26, illorum nomiua recenseutem, i^ patriarclia; Jerosotymitarum, necnon eliam as-
liabentur isla : < Supra ncminatus abbas Bernar- terisu Capiluli pauperum cemitiilitonum lempli,
dus Clarsevalleusis non defuil; eujus sententian» quod esl in Hierusaleni, scripto commendareiur el
prapseripli Patres iibera voce collaudabant. • ikec B inenodabiliter servaretur. » Quibus verbis id 1,111-
eiiam exgtant apud Labljeum lomo X. Cjnciliorum tum a Patribus sancituin luisse inlelligiraus, ut
col. 924. lu Prologo aul«m ad regulam Teuiplaiio- miliiilius regula ex eorum coiisensu, consuliis
rum ibideni col. 923, et apud Mirseum, modo eii.a- Romauo pontilice et patriarclia Jerosolyraitano,
tum, quae in dicto eoncilio Trecensi illis esi data, ab prcescriberetur ; sed Beinardus ejus auctor ne-
eodem fuisse commissam sauclo abbati, testatur quR^îiam iisseritur, Quiuimo Albericus ordinis
swpe meniorati concilii scriba : << Kgo Joannes iii- Cisle.îensis eisdeai militiljus regulam sancli Au-
ciiaeleusis prwseiitis pagiuae, jussu coucilii, ac ve- gustini iniposiiaai sciibit. Unde in monaslico An-
nerabilis abbatis Clai-sevalloiisis (B«rn)trdi) cui cre- glicuno a.-i ordinein saucti Augusiini revocanlui-.
ditum ae debilum hoc erat, liumilis scriba «sse di- Permirum essel, si Albericus Triumfontium baud
viiia gratia inerui. autem lioc loco polest,
» Quieii longe a Claruvalle monaclius Cistercieusis, lianc
an Sauctus composuerit regulam Templariis pra.'- Bernardi regula;;'. iguorassei, et pro illa militibus,
scriptam. Altiruiaut Manricus ac MirKus; uegal qui ejus temporo suporerant, aliam iriLuisset. »
Maljiilonius voiumine primo in admoniiione ad oiiu- H;isce ol) rationes erudilissmius Mabillouius con-
sculum sexlum ipsius Sancti, tomi II, De laude fectionem regulae predictse aijjudical S. Bern;.rdo,
7iovas milititn ad mitites Templi inscriplum, cui _ quibns nou acquiescens, alias islis ita superaddit :
opuscuio, quod exslai col. a'ii, et sequeutdjus, edi- ^ io9. Guilleluius Tyrensis episco us, in jam
tor ilie in rem prsesentem ista prsemittit : dicii iibrixiicap. 7, iradit, eisJem iniliiibus, qui
Tempiariorum regulam ex codice Victori-
157. ante concilium Trecense» non nisl noveia eraiit, de
no typis mandavit iVIiraeus, eamque Chronico Ci- maiiduto domiiii Hoiioriipapa}, ci domiiii Stephani
sterciensi inseruit « utpoic a S. hernardo, inquit, /erosolymitani patriarchm, fuis.?e instilulam rcgu-
abbate ClanevaU^nsi {ul c.v Prologo patet) dicia- lam, et album habituin assignatum » cum antea vul-
tain. II RefulR ha^c totidem quod Regula capitulis, gari usi essent. « Postinuduin vero teinpuredomini
S. Benedicti, ex qua magua ex parle de verbo suni- Eugenii i>cpie, ul dicitur, cruces de panno rubcn
pta est, conslat, id esl capitulis 72. Sic vero inscribi- inantellissuis cmperunt assucrc • tam equiles « quaiii
lur anie prolegum ; «. ReyuUi paupertnn commilito- eorum fralresqui dicunlur, scrvientes. Quorum rcs
nuin Chrisli, TeinpHquc Salomonici. » Manricus, ad adeo crecil in imineiuum., ul hodie [inquit Guillel-
annum 1128, cap. 2, banc regulam Bernardo auctori iiius) » treccnios plus miiiusve in conveniu ha-
cum Mirajo tribuit, ad idque probandum duo loca ad- beaiit eqiiiies, s albls chlamydibus indulos, ex-
ducii ex prologo. Priinus locus sic liabot : « Sahe ceptis fralribus. » Ex his posireinis verbis confici-
autem prorsus licct nostri dictaminis auctorilatem mus, regulam illam. qu;e Bcrnardo auctori liibui-
permajrimusnumerusreligiosorum 1'atrum, qui iii .n hn% nonnisi post Guilielmuni Tyrenscm scriplam
iUo concUio divina adiiwnitione convenerunl, com- fuisse : quaodoquidem in cap. 21 nolaulur quid.-im
incndat; non debeinus silenler trarisire, quibus vfi- li pseudolratres e.r idlramontanis partibus, lueii-
dentibus, ei veras sentenlias proferentibus, ego lienles se esse de Templo el quwdaiaapud ipsos ini-
Joannes [Michaelensi.i prwsentis paginw, etc, » litcs siiie discretione ac consUio coininunis\capituli
quaa nos paulo aiite jam dedimus. Verum heec verba succreoisse peniius amputanda » arguuntiir, nera[ie
non significant ulhim regulam a Bernardo pro quod « habebunt oliin fuiiiidi et urmigeri alba
Teinplariis luisse compositam; sed euni in Joau» vcstimenta, unde venietant damna imporlabilia. »
ncin Slichaelcnseiii rejecisse imposiium sibi scribne 160. « Nullum vero generale capituium Tcmph-
oflicuira. Neque quidquam amplius couficitur ex su- riorum fuit aute concilium Trecense : r.ullus auiea
(luentibus verbis, quaj post enumeralioueni P;ilrum peculiaris railitum habitus, sed vulgaris. Albus eis
Treceiisis conciiii lioc modo releiuuiur. concessus est a Palribus conciiii, cxceplis ser-
719 S. 8ERNA.KU1 (:L.Uut;-V>k.Uii<:il6 ABBATIS 720
vienliiws- Plane vel ex iiisBoJis veri)is iulelligiUir, ^ nilms eumulabul... A(... nil mea referi dc his.
lioc saltejn capilulum longc post tempus «Micilii quorum auclor non exstiti. Laudent si volunt, vel
fuisse ascripluin. capiiulum 7, c sland4) diviuum vitaperenl, si audeui; de priino quidem dominum
officium uudiri » nou soUim nou iauiiat, sed etiam .ilbanensem ; de secundo verc dominum Remensem
vituperat, slatuilque audiri sedefiUo. Qiiod sane porro de lcrlio eumdem •eque arciuepiscopum- siinul
statuldni in Beniardi ineiileni non venisssl. In Ca* el episcopum Laudnnenscin, cuui rcge pariler et
pitulo 61 statuilur «/ umpHtis sorores non hat/can- miiltis aliis reverendis persunis, qui se uliqiie au-
(iir. Uuod arguit non fuisse rei:eus iustitutum. An ctores in liis ei principes exstitisse mmime dif/i-
Joannes Miciiaejensis islius r^jguiffi auctor »it, alUs lenlur. Si bene ejerunl, quid ud mei Si uliter,
judicanduni relin<juo. » Quoil vero Pater sanctissi- quid aeque ad mef An tota, et sola culpa mea esl,
uius etiamsi non iu hac re, aliiii tameu bcne meritus quod ttdfui, Iwmo sulis lulebrisdiijnus'!... Adfui...,
fueril de Templariis, narrat Alsnricus, cap. 3, negare nou possum : scd uocatiis, sed Iractus. Uli-
nuni. 3 et 6. nam non isscmad Ulinam iion irem adsiml-
illa!
Si XVI. curia Roimnte a saiicto doriofe

Quei-elas lia!Ulinam et nuper nen i-ssem, ubi vidissem ad-
dilutw, fanwsiim $cliisiM pscud')jMpw Anacleli versum Ecclesiam aposloiieu{pro dolor !)auctoritale
ah ipso cohipressum; aunus ccedls venefattilis ( Vide episiolam 46 el 47.} violentam armuri tijran-
Tliom-CB, prioris Yicloriui. O niuem, juasi iion salis pcr sc iusanisset. Tum
1« 1 . Negotia boni publici, ad qu« Dernardus vel demum sensi juxia prophetwm adiuerescere lin-
invilus uon raro accersebatur, inaguas adveraus cwii guiim meam paialo mco, elc.
iiuerelas, ne dicajn odi», concitarunl. Rei hujus 163. c Propter liujusmodi, elsi aliud non sit,
suiiiniain, ab liislorico Cistercênsi ad amiujn Chri- ^raver inleresse causis, quarum pruesertim mea
sti 1121» pluribus reccnsitani, non est neccsse liuc non interesse cognosco. Gravor, sed tralior. At
irauscribere ; cum satls ea possit iuteliigi ex epi- vere ab liac uecessitai.e per quem mebus reiralii
slola saucti 48, quaj e«t inscripta Haimerico Ro- posse speraverini, quaui per vos, vir optime?... In-
inan;e sedis canceliai'io, et in qua iiyustas ctintra dicatur, si placet, clamosis et imporiunis ranis de
se querelas lorti ac intrepido caiauio diluil. En tili^ cavernis non egredi, sed suis conteutas esse palii-
ilaque, lcctor, excerptum ex eadem epistola fra- dibus. Non audiantur in conciliis, in palatiis non
gmentum. Observ.^ autem scriplum iilud non dirigi invcniantur : ad causas, ad negoiia nuUa necessiias,
ad solum cardinalein Uaimerieum, sed ad aUos nulla Li-aiiere possil aucloriias... Non tameu idcirco
eii.im cardinales, quos fraterniiaiis nomina appel- etiaiu me latente et taccute cessare puto murmur
lat ; de quo consule ad hauc cpist.
-ValjiUonii notas ecciesiarum, si non cesset Romana curia pro vo-
Uomauani ciiriam obloquiis
llnde consequeus est, . luulate assisteutiiun facere prasjudiciuin in absenie.
contra eum personui.sse, ut noa obscure e Viri Vaiete. » Sic iujustas conlra se querelas acriter di-
sancli rescriplo conficilur, e quo b;ec deiibo : iuit Yir niagnus, eo nimirum ab objecia respoudens
« Etiamne pauperi et inopi veritas odiv.m paril^f liberius, quo in culpte nescia ei ingeuti viriutum
Et m ipsa iiuldem miseria declinare invidiam po- comitaiu circmxisepta conscientia slaret securus
test ' Querar, an ijlorier, quod facius sum el ipss obloquiorum. Nonnulla qua; in recilato fragmento
uiihiicus veradiciiis? veru dtc^^h.^, u.-i rccla agens '!... occurrunt, explanalur apud Mabillouiuoi tuin iu
Quitl in me, o honi viri, displicuU fralenutaii ve- notis brevioribus ad dictam epistolani ; quibus adde
'iriM? l!trunune,quod::pad Caialauiiuw, amotus est fusicres colum. 22. jUanricus ad aiiuum Cbrisii
: viliicationi sibi credita homo usquequaque diffa- quem anlea e;c ipso signabam 1J29, cap. 7, numor.
miUus, quia i{j ecclesia Yirdunenu, cui priefueral, 3,-referl S, BernarJi vaticiiilum ; sed de eo in-
''issipusset bona domi/ii sui? An quod in urbe Ca- ferius.
uieracensi nionaslimi sui manifestui deslrncior 164. Quoc) scripserai sanctus docior iu epislola
i-':i:!'ertus cedere compulsus esl Paruino, ijui otn- ad llaimericuffi paulo anie citata, « coasiliuni sibi
../.,,.: lcstimonio fidelis esl gerous et prudens? .in esse el prupesitum, nunquam ^si causa duutaxal
r.crle i.juod Lauduni de prostibulo Yeneris sdum Deo nosui, inquii, oi-dluis non fuerit) e::ire de nic-
<anctaariitm resiitutum est? Propier quod liorum r| nasterio, uisi aut ap05ioliccf> spdis legalo, f;ul ccrie
.ae, non dico lapidatis, sed iuceratis, ut minns propno vac;inie episcopo, quibus iiostrie humili-
liiqi.tid recipiara a doinino meo? Et hoc merito, lati, sicui cpliine iioslis, contradiccre omiiino fas
al.que cum omni gloria responderem, si quid in eis noh esi, nisi e.\quocuuque supfrloris auctonlalis
meum cognoscerein. privilegio ;
» quod, iuquam, sriBClus doctor lunc
102. * iiunc autcni, ul quidjiidicGr ego de factis scripserai, suum boni publici causa e mouasiefio
:ilienisfaal si meis, cur tanquam de maiis? Cum ac ainat.T fibi soliiudiue ugressuni ;equissimis islis
cunctaiiwcjiisle aique proiclare ijesia fuisse , nttllu condiiior.ibus resiringeiido, lok.uni babuii aniio
: mpnideniia dubitate,nu lla negare impudcniia pos- Clirisii 1130 occasioue famo.-ii sciiismatis, quod
./y... Sovum genus dclractionis, el revera simile male ferialus ac turuulenuis pseudopapa Pelnis
'iliiiuid liabcus operi ikdnarii,, qui ductas el con- Leonis, assiinipto noinine Aiuicleii, .idversus Inno-
triledicenduiu populi', inagis benedi.i:iiu- ocuiiiiiu Pi'. 11, iii Kcclesia Uei couciiavit. Argu-
721 AaA. m
menltim Iwc cum unum sit e prsecipuis orruunenlis, ex emUti et imjiMitum exhtlinem.) hl<e, siHilii
_. »1 t? T> j...- _-._!_ ^_„j r __.
quibus S. Beniardui immorlaje apad posteros no*
. * qralia,
._i»_ y^~/j:„.
GMas _j...... n.....'..;*- -J,*/*
aique Parisios adiit, el
*#
cum...
repa'
men promeritus esi, ct gioriam nulla obliviorie de- triarel,apud Clmiacum, ditisgiinum atque sanc'
IcDiiam, mirari non debemus, illud ab erudili&bimo tissimum cwnobiwn, inonachUemhabitmninduii.
Nabitlonio sccuudis euris ad iucudem revoeatum, AJiquuntisver ibi reyuiaribus instltuiionibus im-
et ex variis veterum moQumeaiorum documeotis buius, a papa Pasckali II pairis admoniiione re-
iilustratuai in egregia illa pra^raliooegoflerali, quain trahilur ud curiain, el cardinalis effectus tempore
Beraardi Operibus a se recusis prseluiii, $ i. Quam Callisil papw,cum 'eodc'!!!, Gregorio, (juipostea Iinio-
itaque laudato Mabillonio, de republica litleraria. tot ceniius 11, missus ad Gallias, Curnoii Lclvaciqne
alils moaumeolis, quap h: -ueem deilit, adeo pnc- concilia celebravii. » NuUii hic luenlio de lilulo dia-
elarc merito, debemus lucubratioocm, hoc loco noa coui cardinalis, quem titiilum Petro Lcouis a Pa-
quidcm tolam, êd quoad in rem nostraoi iuerit sciiale coocessiim fuis&e Onuphrius tradit. Qua in
calis, recudere visum est. Ea vero qme verbis alio- re polior est auctoritas chionograplu Mauriniacen-
rum intexuit desuo idemauctor,parentliesi includam. sis, ejus teraporis «'qoalis.
16S. ( £lsi, iuquit Barouius, aliique scriptores 107. (( Gregorius diacoaus Cardiualis tiu sancti
ecclesiastici, de schismate, post Houorii U obitum Angell ab Urbano U ereatus dicilur, «c deiude te-
aQDO 1130) innocentium Auacletum con- £ gatus a Catlislo 11, ia Galliain missus cum Petro
inter et ',
Ikto, mult«. seripserc ; uounulla tamcn ampllori e.v- Leouis anoo 11^4. Sagiam Neustri» eivilaiem cum
plicaîoas egent, quie e.\ vetermn moiiumentorum eo accessit, tesle Orderico in libro XH, p. 877. De
lectione supplere couabimur. > têinde^ paucis io- bac legatioue ita scribit Viucentius iu llbro se-
terj«cti3, praeseotem materiem laudatus Mabiliouius eundo de Yiia Stephaui Grandimontcusls cap. 43 :
iladeducit et illustrat a Petinis Leonis, ex geole
: t E.rcellentissiini quoque caidinales, Gregorius el
Leonioa Romanus, ex monacho Cluuiaceasi crcalus Peirus Leonis, inier quas posiinodum de papatn
est primuro, sl Onuphrio credimus, a Pascbali il schismu fuii, cum in Galliain missi, in parlibus
diuj.'ouu3 cardinatis tit. sanctorum Cosmse et Oa- Lemovicis legaiione sua iungerentur,adhuncviruM
luiani : deio a Callislo II presbytcr cardioalis san- Dei (Siephanum) pariter convcncrunt, » El quidera
ct%Marix trans Tiberim, lit. Callisti, auuo 1120. coustitutioni Sugerii abbatis anno 1125 subseripse-
« Fmt hic Pelmg {juti e.i- Chronieo Mauninacend runl ambo ut le^ti, apud Chesniiiia tomo IV, pag,
diseimus) i'eii-i filius, fdii Leouix. Leo veiv a Ju- t>47. <i Eyo Petrus, sedis aposiolicw presbyier car-
daiiim Pascha (id esl trunsiluia) facieiis ad Chri~ dinulis el legalus, Mido ei confirmo. Ego Gregorius, .
$tum, a Leone baptixari H ejus nomiiie tneiûil suncii .ingriidâco luscardintiHs, ct aposloHc(e sedis
msignin {Leonem IX inlerprclare).Uic vir {scilicet legatut, « etc. Eodem tempore Bernardus quasuam
Leo ex Judteis) quia scientisrimus erat, in curia »' epislolas scripsil Petro diacono cardinali le^lo, xii-
liomana magnificus effectus, genmi fillum no-mine mirum episiotas 17 et eequeates, queiu ipsum esse
felrum, magiw faince, inagtneque potentiee post Petrum Lconis aiiquaodo curuManrico oijinaln.ssuDi.
fuliirum. At cum Pctrum illum, eiu Bemardus scribit, ilia<*o-
166, « Ea tempestate inter regem Yeuimicorum, num, uon presbyterom cardinaleui fuisse constet;
qui e-x successione Caroli Magni Romanorum palri- epistolsft illae Petro Leonis convenire non possunl.
cius erai, ei Ecclesiam Romanam illa lurbiilentis- 163. « Inierea moritur Houorius poutifex, medio
sima de iiwestituris orla est sedilio. In qua vir Februario aani 1130.Pra>cei.leulcmassiguat chrouo-
ille iii ianium arinis sirenuus, cousilio proindus, jjraphus Maiiriaiacensls, de more Gallicano, quo uovi
et Ecclesiw Roniaitce fidelis exslilii, tit ei cum cie- auui initiura a Paschate deducebatur. Tum « cardi-
leris munilionibiis, quce Rvntw sunt, illam quoque, nules (ait ideiii chronograpiim) qui cum canceilarie
qute illius urhit! videiur oblirfre similitudinem, \liaimertco) inibi aderant, H Honorio infiririnuti
tnrrim dico Cresceuiii, qucea parte Galliarum in assederant,Gregoriumqvenuiam{eumscHiecl,ijuerii
parte Tiberiiil ponlis sita esl, Papu coiiimliteret, modo laudabamus)scieniia ac rdigione prwclurum,
el eum prw casteris familiarem haherel. Uac occa- sibi preeficiunt,etniinisfeslinuiiter,ut a quibusdam
siunc mirubilller accrescens, quoiidie sui melior n dicitiir,poniificalibusittduunt hmgnibtis. Id illiuf-
../•«?,;.,/..,/....
efficiebalur, el
../ J.:.. ,*/.••_
divitiis,
.•....-/
pnssessiombus, honoribui
/ •!.. * .. , • . ,'. .
graliu illsjiensalionis faciuin dic.unt, ul
.^y'...'. .'_ .. /• .. ... . . I».,
Peirum
aiigmcnlabainr. » Heec priPmilteuda fuerunt, quo- quemduui, qui stxculariter nd papalum videbaiuv
uiam ex Petri genere, judaismo, potentia, lurre aspirure, spe sua frustrareniur. Fuii liic Peirus,
Crescentii, arcem sauctl Angeli appeilanl, qiui Ana- Pelri fiiius, filii Leoiiis » et csetera, quse superius
eletus sc luiabalur, pendet rei gestic noiitia. PerÎt de eo retulimus. Factum clarius exprimil .Sugerius
Clironograplius Mauriniacensis. « Inler caUeram in libro de Vita Ludovici Grossi, apud Chesnium
siibolein, cujus pinrima miiltiiudine se.cus uirius- inler Historia; Francorum scriptares lomo tV, pa-
qitta quibusdam Aniicltrisins gioriabaiur, genuii gina .317, ubi ait ; « Rouiunas Ecc.ieîas majores et
hunc Pelrum, de quo sermo minc csl; qui liiieris sapientiores (exstincto llonorio) ad removendum
iraditus, a quibusdnm Anticliristi priramlulus ap- Ecclesiii' tumultum (c.onsensisse)apudsaiu:tit'.n Mar-
pellahatur. (IIoc convicium e.v consequentibus seu cutn el nov aWln, et non iti.si comuuniiler f^ninuno
123 S, BBRXARDl CLAaJS-VAKLRNSIS ABBATIS 724
more cehbrem fierieleeticneni, [Ai] (jni aniduitaie a lio el rege Lothario uc regiua pra'tenlihut. » Hoc
etfamiliarHnle propinquiores apo.ilolici fuermt, consiliiun prifcesserat synodus Wirceburgensis, uli
timore tumuUu(inllu»t liomaiiorum illuc convenire liabcnt iiiJem Annales, ab auctore sequali scripti,
non audenics, anlequam pubiicaretur domini papct videlicel « conciHum xvi epijicoporum, mensc Oc-
decessus, personam venerabilem, cardinalem de lobri a rege acciium, cui adfuil arckiepiscopus
sanelo Angelo diaconvm Gregorium, summum ele- nuvennae, apostoticw sedis legatus : ubi Gregorius,
gissc ponlificem. Qui aulem 1'elri Leonis parti fa- qui el Innocenlius... a Lothaiio regc et onnibus
vebunl.apud sunciumKnrcum pro pacloalios invi- ibi congregalis eligilur el confirmatur. » Posl
tunles convetdsse, dominiqu,e paptemorte eomperla, convenlum Loodiensera Innocentius, te.ste Sugerio
ipsum eunuiem Petrum Leonis, cardina-lcm presby- renieat in Franciam, Pascha' festura apud S. Diony-
teri^n, multorum et episcoporum, et cardinalium, sium Iransiît, et « Iransaetis tribus posl l'ascha
el clericorum, el Romanorum conseitsu votive ele- diebus [Ptirisios uccedli). Exinde Galliarum eccle-
gisse » sicquc scliisma perniciosum ccnilatum fuisse. siasvisilando... cum per tervam aiiquanlisper de-
169, t Prior itaqiio erat Innoeenlii elcctio, sed ambulassel, Compendii demorari elegit. » Subinde
pra>pi'opera, nec ab univergo eligentiLiiu eoetu facta. concilio Remis, habito, ut trauit Sugerius, et quidera
« Cum autem Petri Leonispars lum parentuni suf- « XIV Novenibris » testanle Dodechino, ibidem Lu-
fragio iaddil tnm Romana; nobiUtalis
Sugeriut) dovicus 4unior regia insignia ab Innocenlio.accepit
priBsidio prmvalerel {Innocentius Urbem deserit, et vin Kali^ndas ea.<:dero, prouL noiavii Uobcrtus Siê-
ad iKirles GaUiarum naviijio descendil) nunliisque borli coutinuator. « Annales Saxonici mss. ud an-
ad regem Ludovicum dcstinal is {ejus opem efflagitat, num 1131 ; Innocentius papa, iterum coUeciis ec-
Quam rem Ludovicus Slampas indicit) concilium
ub synodum Leodiemem)
ciesiasticis viris (id est post
arcidepiscoporum, episcoporum abbalum ei religio- et fidelium lurbis,apud Pieinensem urbem in festo
soruni virorum,et eorum consitio magis de persona, sancli Luctn grandi spiodo per aiiquot dies priKsi-
quamdeelectioneinvestigans.AnnocenlxQd&lmaxiaa, debai. » ^Vddii Sugerius, papam a soluto concilio »
auctore Bernardo in cujus suffragium tutius concilii Autisiodori moraa egisse, ac demum cnm Luthario
vota convenerant, tehte Ernaldo in libro secundo de repetiisse Italiaro. Auttsiodori moram chronographus
ejus Vita, cap. 1. Sub liffic Sugerius, uti ipse per- concilio Remensi poslponit.
soquitur, manduto regis obviara Innocentio missus 171. « Ernaldus, in libro secundo de Vita Bernardi
Cluniacuni usque, cujus loci abbas Petrus Veuerabilis cap. !, concilium Remense anie Leodiense coUocal,
et monachi Anacleto^ nionacho quondam suo, Inuo- atque Innoeentium Leodio Clar.imvallem, ac deinde,
post breveni in Gallia morara, cum Lothario Roraam
cenliura praetulerant, ut postea aot^binius ad epis-
lolam 126. Uei ipse usque ad Floriacense S. Bene- conlendissescribit. Al syuoduuiRemenseni Leodicnsl
diiti monastenum cum regina et tiliis suis papse « pasteriovem esse constat lum ex Sugerii narratioue,
occurril, et regium verticem « tanquam ad sepultum ex Annalibus Saxonicis, sed niaxinie ex chro-
crum Peiri inclinans,pedibus ejns procumbit.(Ejus nico Mauriniacensi, in qno Innocenlii iter accurate
ejtemplo res Anglice liearicus, ilidem Innocentio) describitup; cujusque mox textus a Mabillonio sub-
Carnotum occurrens, devotissime pedibus ejus pro- jicilur, uti et alia, quee ibidcm, ne aheamus juslo
siratus (suumsuorumqtie obedietitiam ei promittit. longius, videri possuni. Pelrus inlerea temporis,
Innocentius vero} visitando GaUiranam Ecclesiam, seu Anacletus, nihil non molilur, ut quoscunque
ad partcs se Iransferl Lotharingorum : cumcid insigniores vircs ad partes suas adjungat. Ex episco-
imperator Lolbarius civilate Lcodii cum magno pis ei adliiBsit Girardus EngolisnJensis, qtii cum le-
iirchiepiscoponim et episcoporum, et Teutonici re- gati rounus sub pontititiLus proximisgessisset, illud
gni optimalum collegio celeberrime occurrisêt, in idera vel ab Anacleto irapetrare in votis habuit.
platea anle episcopalem ecclesiam humiliter se ip- Idem Guillelmum Piciavorum coniitem ad Anacle-
siim slratorem offerens, pedes per mediuni sanctas tmu pertraxit. Praiterea, Rogerium Apulia» duceni
proccssionis ad eum feslinat, aUamunu virgam ad ul sibi consiliaret Anacletus, sororera suam ei Ira-
defendendum, alia frenum albi eqni uccipiens, tan- diilit uxorem, euraque Sicilise regemcoronavil, tesle
qiiam dominum dcducepat. Descendente vero toia n Orileri-o in libro xii... Tol lautaeque turbae, quas
stalione,eum suppodiando deporlans, celsitudinem fusius lortasse quam locus pateretur, hic descripsi-
paternilatis ejus nolis et ignolis clurificavil. » raus, mulium negotii Bernardo facesserunt, qui
Ua-c anno 1130 gesia : Ubi Sugorius silcl de Ber- varias epistolas circiuiiquaque scripsit ad coneilian-
nardo, quc-m assiduum Innocenlii coraitera ilineris ilos Inuocentio schismaticosj et conlinendos in offi-
pcr Gailiara fuisse e? Einaldo disciraus. » cio lldeles : varia item ilinera ejusdem rei causa
170. Deinde observat Mabillouiiis, « quid tunc suscepil, ut ex sequentibus epistolis, et ex Vita
temporis Leodii aclum sil, cilaiis Annules Magde- lib. ii, cap. 6 et 7 inlelligilui-.
burgenses seu Sa.ronicos mss. ad annum 1131 : quo 172. « Superost hic ageiuliim de Girardo Engoli-
Uondnicu ante mediam Quadragesimam, xi Kal. siTien.si episcopo, cujus mores egregie descripsit Ar-
Aprilis, celeherrimusconventus sxxvi episcoporum nulfus, tum Sagiensis archidiaconns, dein episco-
el prindpum fil Leodii, donrno apostolico Innocen- pur. Lexpviensis, in Iraclatu adversus enra edilo.
725 ACTA.
qiiem Acherius nosler in tomo secundo Spicilegii A taiiiw eomiteiu, ud Anicleli |.arles a Giraido E.igo
. .-- » Ti r^j; :-_: .•___ !_ ._• t_:.j_ ): .^..,_: -..,:, ^.««« ,1.^;^«:.» t..A;.i r«)/«liim
pertracium nArtinont
pertincnt,
typis vulijavit. Indignissiina ejus facinora deiude lisuiensi episeopo neliario
pluribus a iUabiilouio depinguntnr ex eodem auclore. Mauvicus quMem narrat ad annum 1130, cap. 4;
Per fiinesta porro illa ac diuturna .schismalis illius scd nos ea uti et alia differimus in aliud lempus,
tenipora quantos Bernardus iabores sustiimerit, quo itjenuis do- ejus per S. Bci-naruum conversione
quot itinera confecerit, ex ejus Vita et epistoli», ut ad meliorem vilam. Idem auclor ibidom eap. ii
jam diximus, intelligitur. llujus rai causa ler in refert, quidnani vir sanetus egerit in oausa venr?ra-
ItaJiam profectus est, ejusiiue tandemopera .scltisma bilis Thoraw, Saacti-Victoris Parisiis prioris ,
saori-
coropressum, niorluo Anacleio aono 1138 cui sehis- lcge Irucidati ; sed Pp.gius, in Critica Baroniana ad
matici Victorem anti(,..jjam substituerunt « non anauiii Chrisii 1135, num. 5, prolvU contra varios,
tampertinaciaschismalis^quam ut opporiumiitper quos ibidem allegat, liedem ejus pcrliiiere ad an-
aliquam temporii morani papte Innocentio reconci- num 1 I33,quam temporis raiioncin ante ipsuiu ctiam
liarentur. (Et re quidem ipsa Victor) ad uiruni san- oslenderat Mabillonius in uotis lusioribus ad episto-
ctum (id est Bernardum) nocte se contulit, et ille lam 158 S. Bernardi. Citatus Annalium Cistercien-
eum,nudatumqutdem uswpatis insignihus, ad do- .sium conditor cap. 6, num. 8, S. Bernardum a
mini Innocenlii pcdesadduxit » sicut testatur Ernal Januensibus postulatum fuisse proesulcni scribit
dus in Vita, lib. v, cap. 2, num. 137, apud nos. Atque B (Vide Ernaldum lib. ii, Vitn', cap. 3~i sed frustra ;
hic funestissimi ac diuturui schismatis finis, quod obsfirvans iili evenisse illu I Guillelmi jib. i Vita},
curis ac laboribus indefessis sancti noslri herois cap. 14 : « Cum dit;nus csset, ut cogeii-tur, uesoio
Bernardi felicissime ac honoriticentissime compres- quo judicio Dei, et siogularis reverentia sanclitatis
sum fuil, res ab illo ia hac causa gestas pluribus jam olira apud oinnes oblinull, ne aliqiiando ad sili-
memorante Ernalio ,
quem modo iadicabam , a qr.id conlra suam voluntatera cogalur. »
num. 129, eujusque narrationi lucem aflerent ea,

Verum XVII. It^r Leodiense Innocentii PP. II ruui S.
qua? antea praemisi e Prgefation; Mabillonii. ,^
Hernardo ; qui jus Ecdesiw defendit conira

hisce nonnu'la "igillatira attexere, prfesenti nostro Lutharium regem ; e.vrursio, ut fertur, in Arte-
instituto aecoiiflraodatum censeo. siam; Guerrici ac multorum aliorum couversio;
i73- lituH Impriuiis uiemorabile pariter ac Saocio Innocentius PP. visit Clarasrallenses ; S. Ber-
nardi ir> concilio Ptemensi auctorilas; infalx
admodum gioriosum, quia apparuit os suum et Spi-
Cataluunenses ab eo recusatce.
ritus sanctus iinplevit iilud, uli leslaiur Ernatdus
cap. 1, num. 8.t, ab eodem utique Spirilu electiis, 175. Ghronogi"aphus Cistercieasis, relatis ad :in-
ut coucilii Stampensis in gravissimo hoc negotio num Cliristi -. (3i,cap. l,Innoceutii PP. cumS. Eor-
II
uaus Bernardus Patrum omniura in illo congrega- n nardoad LjodiRnSEsitincre, et lionoriiica posi eorum
torum os et Hngua foret. « Unus enira omnium ore adventum su.sceptione, quam l.otliarius rex vicario
loeutus, ex codem biographo, suscipiendum ab om- Christi exhibiiit submissa adraoduiii erga cumdem
Dibus summum pontificem Lnnocentium uominavit reverenlia, sicut in antecessura ^ 16 jam diximus; :
et ratum esse omnes pariter acclainarunt, et decan- liis, inquam, relatis, idein chronographus factum
tatis eii more iaudibus Deo, cbedienliam deinceps ibidera exponit a nuin. 3, e quo conticitu'', laudatura
poIHciti, eJectioni Inuoceniii omues psriter subseri- pontiticem valde coiigrue et Oiipoitune sibi in ista
pserunt. » Alia vero, quiB vir sanclus in liac causa profectioue coniilein adjiiaxisse virum nostrum san-
egil, cognoscimus ex ejus epistolis. Etenim in ea, etum. Nam Lolharius in demissa illa sui abjectione
qiise est iiumero cenlesima vigesima quarta, hor- in gratiani Innocentii, iu propriam, ut loiuiitur Man-
tatur Hildebertum Turonensiuni archiepiscopum, ut ricus, « utilitatem cuacta convertere, et vel ex ipsa
Innocentium agnoscat legitiraum pontiticem, et in- pietate qiiaestum, ex reliîone potentiam intentare,
ter alia plura in ipsius favorein it^ recciset jnris ne gratis fnuocentio fjaiuularetiir, iuvesliluras usar-
illius praerogativas : «. Funicuius triplex difficile patas oiim ('cclesia:;, sed a Callistosecundo, ut supra
rumpjtur. Electio meiiorum, approbslio pluriuni, et vidimus, vindicatas constanter, inter obsequia repe-
(quod his efficacius est) morum altesiatio, {nuocen- tere ausus est, ratus pontiflcem tunc adliuc Roina
tiiimapud omues comraendant, summuin conlirmant Q exsulem, imo et profugum, eoque ejus ope indiyen-
pontificem. » Et in epistola 1^3 iid Gaufridum de tem adversus aemulum, nihil sibi petenti negaturum,
Lor»torio, de quo consule noiara Mabillonii, operam cui vel tacenti solura et acceptanti omnia indul-
ejus rcquirit in asserendo pontificatu innocentii, genda forent ab .Anacleto. Hic raajor Innoceiitii
quem « merito, ait, reci|)it Ecclesia ; cujus et opi- contlictus fuit, si concessisset, Ecclesiam pcue
nio clarior, et elcctio sanior inventa est, nirairum prodontis, quippe eraentis liaram de Petri juniius,
eligentium et nuinero vincens et rnerito. » L)eni'|ue imo de vero Christi patrimouio, coquc jam indigui
iri epistola 127 ad episcopos .\quitania>, caiisini pontificatu, sed drstituen(\i a Lothaiio si resiliret,
eamdem egregie tuetur adversus Gprardum Kniô- atque insa illius regis desertione Ecclesiam diu
lismensem, schismatici partes agentem, cujus reores divisnra quassatamque, arajilins alque hostilius di-
depingit, et subterfugia eludit. visuri. Tunc prinmm scnsil, Bernardum nequaqiiani
174. Ccelerum quce ad Guillelmum ejusdem Aqui- casu nec humano consilio illuc venisse. neque rclius
7?7 S. BBRNAIiUl GLAR.HVALLENSIS ABBATIS 728
(liicsli.s addiietiini, iil frueretur; scd molibus se- « IV recusum esl ac notis illustralum ; m >|uo
^l-jiiilic
diiiidis, mii ioin îiinr£riii-aiil
qui jain cinergereiit, ni rAnpimiml ni> i'iAlAn_
ni reprimanlur, violen' iiAlic
notis nA
ad tiliri
libri quarti, fanlll
i^nnrti 97, nnfr
caput 0*7 pag. termiuum
555, lArfTiin
[\^^.\
liiis grassaluris. mendacii, a Baronio adhibitum, mitigare quidem

17t). " Ca;terum qualiter liaec omnia gesta sint, conalLir notaruni istarum scriplor ; sed ex eo aper-
qualiterque inimiueniem tempeslatein Beniardi Pa- tissima Petri falsiias purgari non potest. Porro in-
tris coustantia coinpescuerit, quo major dieiis lides vestiliim est Iraditio, raissio in possessioneni , ex
el pondus insil, Bernardi alieiius, queni nos cuni verbo veslire, mitterc in possessionem, suo loco,
MabiUonio Ernaldum rectius vocamus, Bonaevailis inquit Cangius, in Glossario ad scriplores raediae
abbntis verbispraisiabit. »ln Vita ergo, lib. ii, cap. 1, et intiraa» latiiiitatis toino III, col. 1520 novissini*
nnm. S* editionis nostra: ita ioquitur : « Soluto con- cditionis; ubi dcinde plurima subjungit eruditus
cilio, Rcineusi, Loodium doioiuus papa Komanorum auclor de variis modis seu formis vel symbolis,
rcgi occarrit. (Sed Innocentii iter Leodium ante con- quibus traditioues istse liebant, atque exemplis cou-
ciiium Retnense accidisse, dcmonstratura est e pric- tirmat, quae legi apud ipsum possunt. Rebus autcm
fatione ilabilloniana, proxime superiore paragrapho tunc teraporis in urbe Leodiensi peractis accensenda
a nobis producla), et houoritice quideiu susceptus est coronatio rcgis Lotbarii, Bernardo praesente,
esl, sed velociler obuubilata est illa serenitas, Siqui- per Innocentium PP. ibidem facta ; sicut Annales
leni imporfmic
idem rex instilit, tenipus habere B Cistercienses ad annum 1131, cap. 1, num. 5, plu-
se repulans opporlunum, episcoporum sibi restitui ribus inemorant, et sic porgunl num. ti :
iuvestituras, quas ab ejus prsedecessore imperatorc 173. o Ouiu lunocentius Leodii coniraoralur. Ber-
Henrico per raaxiraos quidem labcres et multa peri- nardus Pater Atrebatum , Gallo-Belgicse provinciae
cula Romana Ecclesia vindicaral. Ad quod verbum urbeiu in Artesia, adiit, rairaculosum atque recens
expavere cl expalluere Romani, gravius sese apud e coelo delapsum cereum, Dcipara afferente, visita-
Leodium arbitrali periculum olTendisse, quam decli- .
turus, prout ibideni asseritur e ferreolo Locrio,
naverint Roraa;. Nec consiliuin suyipetebat ; donec qui in Glirouico Belgico ad annum 1130 his vorbis
niurum se opposuit abbas sanctus. Audacter enim excursiouein illam describit : S. Beruardus, quum
resisleus regi, verbummalignura miralibertateredar- aliorum, tum sacri cerei, recens e superis per Vir-
guit, niir.i auctorilate compescuit. » Sic ibi biogra- ginem Deiparam allati, vid»nti et honorandi cajsa
phus ille onini lide dignissiraus. Huc etiain respexit venil Atrebalum. Quo quidem viso et suis laudibus
ipseraet sanctus Pater in epislolii sua 150, qiue diri- ornalo, lanla mellilluus doclor spiritus dulcedine re-
gitur ad Innoceiitmm PP,; ubi illuui laudans ex va- pietus est, ut ad perpetuam momoaiara in velere
riis recte faelis, ejusque zelnni excitans adversus ccenobii Vedastini cffmetcrio, et regione Curiai Co-
anibilionem Pliilippi, qui inodis illegitimis sedem _ initis, ul crucem erigi curaverit. Quippe
vocant,
Turonenscm invadere tentaliat, bfcc ei in inemoriam " illic quo .stans Bernardus compos
recle locus, in
revocal : « Sed nec Leodii cervicibiis iraraincns fuit votoruin juxtini nimirum sacruin pignus re-
:
inucro Ijarbarious compuiit acquiescere importuuis condilorum suum tum obliuebal, vico cui a Picis
iinprobisque postulationibus iracundi atque irascen- nomen. Duravit id monunienti (crucem intelligo) in
lis regis. » annum 1647 ;
quo tempore, quia
ruinam desine- in
177. Hiae conficitur prirao, prsesens factiim Lo- bat, Vedastiuis visum est, el
ascetis instaurare
tharii regis non satis vero ac grapiiice narrari ab augustiore, bodie aliiid cernimus, donare forma. »
Oltone Frisingensi episcopo in Clironico, quod aiino Ita Locriiis ex raouum. D. Pronicr, majoris in S.
Christi 1585 Francofurti excusum est, lib. vn, cap. Vedasti priori.s. Vellem equidem, qua; de sancti ab-
18, pag. U9, quando de illo sic ibi scribitur : Nil batis nostri ad prodigiosum illuin cereura itinere
cunclalus, e.xposito tamen prius modeste, in quantum narrala sunt, ex aliis videre documenlis stabihta.
.
regnimi amore ecclesiarum attenuatum investituram , 179. Cerei vero istius historiam prfcdictus Locrius
eorum quanto sibi dispendio remiserit, auxilium prcemiserat ad aniium 1105, hsec de illo scribens-:
Romanje Ecclesias promiitit. Conticitur secundo « Atrebati in cathedrali lemplo cereus ille, per or-
quara longissime aberrasse a vero, et redargui, ut bem Beigicum nieraoratissinms, duobus histrionibus
iJaroaius loquitur ad annura Christi 1131,mendacis- seu
Q citliaroedis (joculalores Iperius vocat) Uerio
.:.«„
simum n«i —
Petrum, ,1:«., n- : j _ —
diaconuin Cassinenscm, dum in gra
n.,. .!!_._.•
Paubuati, et
. ;v-. .
Normanno Brabantino ab
.. , .- _ .^ • .
ipsa Deipara
»^ • .
tiam ejusdem Lotharii, cui postea (ut suo loco dic- quo ad annum 1092,
cu'lilus alTeriur, ardonli igiii (de
iuri sumus) inh^sit, adver.sus tam apertissiinan et alibi diximus) exstingueudo promplissimum et sin-
veritateni de investituris, aftlrmal eas ab Innoceutio gulare remeiliuin. Ex quo quidem cereo niliil iiacte-
papa in eo conventu Leodjensi l.otliario luisse con- nus imminuto jFlorebat Locrius iueunte sa;culo xvii,
cessas, sic dicens Chron. Cassin. lib. iv, cap. 99. et anno Christi 1614, xi Kal. Seplembris obiit, e
((InmcerUius igitur Germaniam ingressus, a Lo- Bibliothcca Belîca Valerii Andreae) : quin,li<f|et saepe
Leodium excipilur, virgum ei el
thnrio rege juxla ardeat, miritice aucto, multi alii cerei contlati fue-
annulum antiquo ex more coHfirmaiis. » Clironicon ruiit ; velut Brugonsis, Falcobergensis, Bononiensis,
Cassinense inter Reruin Italicaruin scriplores ab ali- Nigellanus, Arkensis, Blendecanus, etc. Agunt de
quoi jani annis typis .Mediolanen.sibus edilus, lom. prwdicto cereo Molanus in Natalihu:: Sanctorum
m ACTA 730
Beigii ad diem vi rebruarii, Meyerus in Anualibus Marlw Tornacmsis, nuam ex ipsa dhvcesi clerici
reruni Flandricarum lib. iv ad annum 1095, Mal- (videlicel) tnuUi famosi Dommm Beruardiiin abba-
braiicus de iViorinis lib. ix, eap. 15. « Porro cereus tem ClarceiHdlensem conversionis ijralia seculi
isle Alrebalensis, uli addit Locrius, nobilissima » IIoc factum refert Hermannus pag. 4T6 pos»
sunt.
pyramide luedium fori minoris o.^cupuuie (erecia amumi 24 pontilicatus Simonis Xoviomeusis, qui se
fuilanno 1213) rechisus, pompa admodum .solemni dere c.rpit amio 1 Non ergo lia;c epistoia, utMan-
122.
ad caihedralem ecclesiam annue detertur, ac reddi- riquez censel, ad annumli3i (alque adeo nec Gau-
lis ibi votis, ceroisquo duobus pondere quadraginia fr^di et sociorum conversio) referri polest. « Deinde
librarum oblalis, oppidum refertur ad proprium
in Bernardus dicit iu ista epislola , Uevotus suppono
sacellum Domiaica die infra Octavam soleranitatis humeros, et si jam fessos, sarciute liuic. » Uiide coa-
Corporis Dominici. At nos ab haec digressioue de-

» ficit MalMllonius, n Bernardum jam senect.v proxi-
nuo in viam redeamus. mum tune fuisse. »
180. « Crediderim, ail Manricns ad aauum 1131, 1S2. Sed Manricus ad annum H31, cap. 2,
cap. 1, num. 8, hoc eodem anno factum, ut Guer- num. 5 citato objieiens sibi eos, qui propter Ber-
ricus, magnum futurura increrapntum lotius Or- nardi seneciiUem censeni, « Gaufridi «onrersionem
dinis, qui dudum ex magislro scholse Tornacersis post annos quindeclm, aut phues contigis.se, Sancto
in canonicum majorrs ecclesiae, sanctitatis etdo- B aJmirum prasdicanie crucem Leodii sub Conrado
ctrinae fragrantia promotus fuerat, relictis omni- et Eugeiiio, hoc pontifice, illo imperalore..., res-
bus, Bernardum sequeretur, per ipsum erudiendus pondet, hoc mlhi, inquiens, pvobabile apparet , si
in Claravatie. yuiu insignem illam conversionein non obslaret simuitanca cum Gaufridi conversione
usque ad triginta juvenum litteratorum, divituni, Roberti Bruxellensis (imo Biugcisis) memorata
nobilium, inter quos eliam Gaufredus de Perona, ei conversio, quam uon potuisse coniingere illo anao.
Robertus de Brugis, uterque magnus, quam Leo- comperlum est. Quippe Robertus ante amios octo,
diensera capturam auclores appellanl, ultra hunc Chrisli nimirumll38 Dunensi monasterio prafec-
annum nequaquam diflerendam, argumcnto est, tus, in quo omnos conveniuut, atque eo directus a
quod Robertus de Brugis, ex eis uuus, non multo sancto Patre... nequaquam potull non antea no-
post Dunensi ccenobio praefectuslegiiur, saltem nulla vitius esse, nou professioncm emisisse, ac mona-
interjecla, quamsciamus, alia Beniardi in Leodium chum egisse uer lempus alitjuol. Qv.od de bameris
profectione. Eam conversioneai quia et num*ro ca- fessis objicitur, ad probandam lunc sancti se.riectu^
piosior, el qualitateclarior,.. Godefridi Clarajvallen- tera, non urget, prmcique in homine, defeciu vi-
sis verhis primura, qui non mullo !>ost Beriiurdo riiim fragili, gravitale morljoiura i)ene inr.iili.ei
Patri adliwsit, atque ab ejus ei conversorum ipso- de quo medici longe ante judicasseni, vix posse
rum ore euncta perdldicit... declaralio : « Inler " coaservari siae miraculo ; » quique adeo, secun-
ctnieros, ait iu Vita, lib. iv, cap. 2, num. 294, quos dum Mauricum, potuerit ita loqui, etiamsi nondum
de mna conversatime liujus sascuJiper miniitcrium esset senex. Quod autem asserebat idem auctor,
servi sui Cliristus eripuit, de partihus Flandrite Robertum Brugensein siniul cuni Gaufrido de Pe-
muUi aliquando nobiles, miilli sapientes et liltc- rona conversum fuisse, probarat cap. 2, nura. 3 cx
raliviri ipsius magisleriosacram professi sunt,ser- sepulcris CiarKvallis, in quibus scriptum, ait, legi-
vilutem. Quorum primus videbatur Gaufredus ille raus. Quod cum illustri viro Ganfrido de Perona
de Perona, qui pestmodum in Claravalle prioris tliesaurarifl ecclesiw Sancti-Quintini, in hac CUira-
offtcinfunclnsest, ei defundm in en.si anno circiter vallchalntnm sufcepit. Non s-ideo quidem, nodum
Christi 1146, ex Manrico ad istum annum caji. 11, hunc chronoiogicum faciie extricari posse, si su-
num. 9. Idem auctor ad annuni, de quo agirnus, perius a Maurico et a Mabiilonio dicta conversio
1131, cap. 2 iiisioriam conversionis istorum tan- cadat in easdein personas, ei in IJcm tempus ;
quam singularcm ac variis etiam rerum adjunetis aliud est, si duplex fuerit, temporequc ac persoiiis
vestitani resamit et seorsim tractal. Vei-um quan- diversa. Certe ia textu, quem cilabat Mabillonius,
doquidem adeo vasta nobis superesi in tot taiUisi[uc nullius conversi nomen exprimiiur sed Iricarum :
Bernardi undequaque maximi rebus percensendis D phis quam saiis

maleries; adeat lector Maaricum mox eitatum, 18-J. llistorieus tjistercieusis ad amuim 1131
Beruardi eplstolara liiS, Xiuufrido et sociis ejus iu- cap. 3, agit de Innoceaiio PP., qui Leodio reiiux
scriplam ac biographum Gaufridum lib. iv Vita primo Cluniacum, mox Claramvaliein visiiarit de :
sancti nostri, cap. 2. hospitio iliic poniit'ci exhibito (Rem describit Er-
1»1. Rationem vero temporis declarare couaiur naldus liu. n, Vita? S. Bernardi, cap. i) de niona-
idem Manricus ibidem nura. ;>, eorum conversionem chis ibidem a cacodiemone lurbatis, sed a Beruardo
iDuectensanuo Chrisii 1131. Sed MaitiUonius in notis pacatis, ex iirnaldo citato : item de couciho t;e-
brevibus ad istam epistolam, « De his, inquit, intel- mensi, ae ralione temporis. (Vide a nobis pricmissa,
ligendus est Hermauuus monaciuis Tornacensis in § 16.) Quod autem vir sanctus cidem concilio in-
Spicdegi Aclieriani lomo XU, pag. 479, ubi terfuerit, narrat Manricus cap. 4. <r Interiin, aii
ue S. Be.^-nardo, quem o ium ex Ecclesia sancta> ibi num. 3, hmoceulius periustrani; Franciam, con-
73t S. BKRNAROI CLAR;E>VALLE.NSIS ARBATl? 739
dictie synoili diem pi'U>sloUbatiii-; comitaiUe Bcr- a Bisunliuum (lccanum, et iii e)<i.'.toIa I9S ad Inno-
nvrdo, aii siue ipso, minus e.xpressiuu. Certe (iiio ("entiiim papam.
tempore conciliiim afjebalur, poiicliis cimctariim re-
rum penes ipsum luit, » leste Eniaklci, li|). ii VitiB, g. XVlll. 1'lurimi asariclo Palre couversi; Januen-
ses pacati; scripln deinde aU Uloa epistula ; gra-
cap. 1, mim. 87 qui isla memuria! pcocljdit de In-
lus cpriiia aniiimit erja Sandum; unuus, qua
;
nocaniio : « Perluslvaia iîtiir Kranciu. Remis coa- homnm advenil; gesta p'') re monasiica, impe-
vocavit concillum, in quo liiuUis ad honorem Uei rioac sacerdolio.
dispositis, regem l.udovicum, viveule patre (Liido-
vico Crasso) pro Piiilippo fratre coronavit in re- 186. Anno 1133, insigne iiaiicti Patcis valiciniuna
gem. In omnibus liis domiiuis papa ulibatem a se legitur in Aunalibus Ci$tercien$ibus cap. 1, num. 7,
separari non patiebatur, sed cum cardiualibus re- liis verbis ; « Paler sanctus... uroiics, quos ad-
bus publicis assiiiebat. Sed et privalini quotquot duxerai ex Beigio, pluresque ad eum coutlucnles ex
habebant negotia, virum Dei secrelius conSQlebant. toto orê (nam usque ad c«nlum novitios eser-
Ipse varo audita relerebat ad curiani, el oppre&sis cuissc, idque non semel, antiqu» nieraorise produnt)
palrooiiiia exhibebal. » Itacpie sanctus doclor fVe- verbis pariier et exemplii> eontirmabat. « Ex quibux
mensi coucilio nou solum iiiterfuit, sed egregiis cum Oodefridus de iênma primo iempare tij-ociuii
eliara auctoriiatis spleudoribus inier Patrcs ibidem Q sui pro patre fua viro uobili et potenti, quemin sas-
congregalos- fulsit. Sed an ibideni duos sermones culo reliquerat, fiiiati pietaie sollicitus fatrem san-
recitavitt cium pro ejus conuersione royare Dominum affec-
184. Uterque habetur apud Mabillonium iiiter titosius exnrdhut ; ciii vir liei : \e timeas, iuquil,
opera suppositilia S. Bernardi volumine U, col. 73& etjdiiiuin yrobatuui inonachum maaibmmeis in luic
et sequeolibus. lit primo quidem, qui inscribitur ClaravaUesepciiam. Utrunique scuulum est, » proul
ad cleruni in conciiio Remeusi oongregalum , se- narral Gaufridus lib. iv Vittc, oap. 2, cujus verh^
([uens imjritur censura : « Non est Bernardi, cui produxi, ubi etiam rei eveotura refer: . Quam im--
superbum et insolcns videretur, episcopos uuiver- pense ac felieiter yir magnus stetejil pro po'>tifi-
sosque pralatos fralres appeliare ,

quanto minus catu Inuocentii tl iu Gaiba ac italio propugnandQ,
diabolos, uli hic tit num. 3. Cujiiscunque sit, es natcl e^ praemissis § 16. Verum dicamus lioc loco
Bernardi centonibus totus conslat, coram p^pa, nonnuUa magis sigillatim de rsbu» praiclare ab
ejusque jussu habitus, ex num, i, » Secundo autem ipso gestis iii Italia, eum cum laudato Inoocentic)
ad pastores in synodo congregatos prsrailtuntiir illuc pro!ici>cemem comilatun.

ista : Ciijuscunnuo sit, nee inelegans esl, uec leclii liJ?. Eruakius iu Vila lib. ij, cap. i, de lunoceu-
indignus. Manricas c.ap. 4, num. 7, ita de iis statuit , tii e Gallia discessu ita scribit : « Longas in Gallia
« Crediderim orau()nes Bernardi in eo concilio, '

facere nioras dominus papa non potuit, sed, sicut
cum aliis ejus opusculis amissas, atque hac, qu^ cum Lolhario rcge cundixerat, Romam ei occurril. v
circumferuntur sub ejus nomine, ab inferioris e|<i- Uer illud in Itajiam aceidit eodem anuQ 1132; quod
(p.ientia; aucture couditas, habitasque in concilio pluribus describitur apud Pagium in critica Baro-
minus gravi. « niaiia ad dictum aunum, num. 1, et sequentibus
185. .\d splendorem, qui hoc anno abbali nostro ubi etiaoi invenies, eos inter se egisse, aniequam
ajstimatissimo delatus est, addi potest piiino eleclio Boman) pervenissent, habito in Longobardia collo-
ejus, ul calliedrae Calalauaeiisi episcopus prajcsset, quio. Manricus cap. l, num. S, ojusdem anni, «Sa-
ex Clironico Alberici monaehi Trium-Foniium, quod lutaio, ait, Lotliariu post coHoquia, lunocentius
vulgavit Leibnitius acccssiuuuui historicarum lo- liernardum Jaiiuam miltil, ipse Pisas progreditur,
niQ 11, ubi pag. 269 res lia>c ila refertur ad auuuin pacem si posset, inter utranique urbem reformaiu-
113} : « Cum bealus Bernardus in episcopum Cata- rus, quse diu turbida, prajter coutinuas caedcs stra-
launensem fnisset ch^ctus, recusayit, et per ipsum gesque, non parum oHiciebat rebus pontificis. n
Gaufridus abbas sancti Medardi Suessionensis fil .Negotium porrp giavissimi momenti e voto ulrius-
episcopus Catalauuensis. » .Vddi potest seeundo du- que successit : cujus eventuin ita commemorat
plex niiraculum, quoruin altiîo raulierem diu clau- Q i^Qin Aniialista cap. 6, uuin. 1 : « Longa dissidia
dam erexit et sanavit; altero reddidit saluti puerum turbahant utramque gentem, Janueuses oumruin
sine intermissione ploranlenv Primum perliibet Pisanosque, et duin vel levium ab utrLsque offcu-
Gaiifridus iiionachus Clarseyaijensis in ¥ila, lib. iv, sionem vindicta iiuaeritur . majores ohortie, urimo
cap. 4, num. 2^'^ ; secunduin vero Guillehims ab- in querelas el jurgia, mox in odia, demum in pu-
b:js iu Vita, lib. i, cap. 6, num. S9. Utruraque ac- bhca bella liansiere... pt Januenses prtispeiiori
cidit in monaslerio Caiiloci, vulgo Charlieu, iu tunc fortuua ac majori potenlia, eoque lardioces ad
diifcesi Bisuotina, anno 1131 fundato quQd iuter ;
liacem sperabautur. Cum, ecce, inissus Beruardus
alias Manricus cap. 8, memorat Beriiardi filias, de ab Inuoceutio feroccs animos in momeuto oompe-
quibus iliidem meminit. De eo etiam .Sammarthani scuil, in inslanti sedavit, quaecunque jubeat prorapte
iu Gallia Chri>liaua tomo IV, pag. 225, S. Ber- exsecuturus. Nulla ibi cuuctatio, liiilla mora. Ve-
nardus nominat illud in epistola 197, ad Pclrum nit, yidit, vicii, et solo aspectu dcbollavit quoecun-
733 ACTA, 73*
que voluit. Delatum rnnowntio papa; esl, atque » nere vix quinlo ab urbe lapidc eonspieerenl, onini
Pisanis pactis minus jwx ibi-
inlerveuuiris. iJno iumano auxilio despcraio Sdeni sanctissinii PatrLs
dem lirmaretur, Januensiljus Beruardo ohlempe- iuterpellaveriut, concepto volo post alia in lume
rautibus, el submiiteutibiis .«eipsos ejus arbitrio, tenore.Ti : Posi hiv.c inler Divos lieipubiicie nostrie
alterius tautuni partis absentia fuit. Hinc taclum lulelares, liivum Bernardum, qui dum in humanis
est, ul qui legatus pro negolio pacis vencrat, vix aiiebal,noslri in cetenium nonobliturum se,suis iii-
de pace trac(aret, inipeinta peue aute, quam pro- leris siJopoiidii, ascnbere ei coiiiiumerarc promitti'
posila. Sed breve tempus, quo illic moram 1'ecit, tiius,ci vooemus dicm ejtis fesi uin celebrare, el apo-
praedieationi verbi potius dedit, eo ferveutius ani- pulis nosiris et a clcro, accedcncc illuslrissimiar-
marum saluiem evaugelizaus, ijuo avidius a cuuciis chiepiscopi.el reverendissimortiniepiscnporum con-
audiefwUur, quo fruciuosius. sensu, ceiebrari curarc-An hac ecelesia mnjori, uel
188. « Jara qua yeneratione susceptus sit, quo nosiro,cupcllameidemdicatamcon-
in aiia arbilrio
in honore, cultum prse se ferenle, vel vivus habi- struere eadem die divi Bernardi quotannis in per-
:
tus, non aliunde couvenieniius liauriamus, qnam petuum solemnem processionem fieri, et sucrum so-
ab ejusiJeiu saucii, post aanumlicel, ad eos scripu; lemne ad ejus altare,n(.<bis ide a.msteHtibus,celcbra-
epistola gratulaloria quidem, el coulinnatoria in rifacerc:et deiuwii maiiu ducis inlerdicii sacri so-
ncepto, sed et hislorica; » que est inier Bernar- n lenniiasiiigulis annis inperpetuumêt pro h,oeanno
dinas ordine centesima vigesima nona. Inde autem duodechn puellis, ut vocant, dotes, sciticet lihras
excerpo sequentia, quibus contiiminitur et jwn mox ccnlum unicuique earum persclvere. In cujus rei
dicta, et inferius dicenda : « Quod adveutus nuster testimonium has ab infiascripio noslro secreiario
ad vos anuo prasteriio non fueiit otiosus', Ecclesla publice lectas recipi et subscribi, el siguo iioslro
paulo post iu sua necessitale probavit, a qua uiissi muiiiri jubeimis, datas iii ccclcsia catliedrali, die
ei fummus. Honoiitice nos et suscepistis, et te- Doininica vigesima quinta Aprilis anni milie-
nuistis exig;uum quod apud vos fuimus... Prolecto simi sen^centesiini ingesimi quinti, »
ui non immemores, sic non ingraii sumus viceui : 190. Itoc Janaenses, iustauie fiut:^ suae Heipii-
rependal, qui polesl, et qui in causa fuil, Deus. blic^ At quam ex voto ict votura eis successerit,
Nos enim undo ilium recompen.«emus veneratiouis non multo post eveatus deinonstravil. Nam fâter
cultum, sed obsequium, sed aifectum, plenuni amo- sanclus,dilato solum auxilio, quoadusque ipsius
ris et gratia? ! Non quod nostro delectemur lavore ; esse comprobai-etur, in ipsa solemnitatis suai vigilia,
sed vestrse devotioni collaeJaiuur. mihi dies iilos Hispaua classo auxiiiari propilius adfuit, hostiles
feslivos, sed paucos 1 In ieternura non obliviscar copias ociiis fugaturus. iXec quisruam iu pOpulosa
tui, plebs devota, honorabiiis gens, civilas illu- urbe luil, qui non Beiuardi cogaoscerst tutelam,
stris. Vcspere, ei mane, et meridie, more utique C prffisentem sanelum, cul beneficium acceptum red-
Prophets?, narrabam et annuntiabam, et crat lanta demiuni Ibret. ilaec obiter apisiolae oecasione, suis
audiendi aviditus, quania audieutium chariias. tempij.Wiius latius commeinorand;i. Quin et addide-
P-ortaburaus vcrbum paci» : cumque inveuissemu? riiu liujus lieiisticii memoriam i-eceutem adhuc, nort
iilios pacis, requievit super eos pax nostra. . iiira lauiuai Genuas, sed ubiquc etiaiii terrarum Ja-
celeriias, quia ma|:na necessitas. Nec lardiiatom nueusibus testivain atque d.evotam. C«rte in Hispa-
passus sum, nec difticuliatem, una pene die et se- uia iii curia regis Catiiolici ob negoti:i Irequentcs
rens et nieiens, et reportans cum exsultalione nia- aniiiversariam sancii fesiivitatem devoti celebrapl
nipulos pacis. Ha;c quippe messis, quam messui. siiiiul, el iiborales in ipso cuMiobii sui lemplo per
tixulibus, captiv-is, compeditis et incarceralis eva- annos singulos. Cujus nos etiam oculares testes
denJi alque repairiandi leotam reportavimus spem, fuimus, du.m pro ahna Salmanticensi academia ad
metum lioslibus, confusiouem scbismalicis, gloriam poteiilissimum Hispauiarum regem legatum agere-
lipclesiae, orLi lajtitiam, etc. » mus anno pi-.tlerito. Sed de his satis.
1S9. u Id vgro In ajternum non obliviscar tui, 191. Nos iterum in viiam ciironologic;"un, \\wi(i
experti revera sunt Geuueuses anno 1 i)2o liernardo eum .Manrlco tantisper digressi sumus, rcducainus
in auxilium vocato in bcllo contra Carolum Kmina- ,
gesla sancti Bernardi. Ab eodem itaque iiisiorico
iiuelera .Sahaudiae ducein, » ex nolis brevioribus ;id annurii li32, cap. 7, num. iO, iractatur de
apud Mabillonium col. Factum pluribus expo-
139. Brunoiie ad catlied.ram Coloniensem designaio, ac
nit Maiiricus cap. 6, supra designato, num. 6 Ja- : siinctiuii Patrein consuleule, aa accoptarot e.iusdem
nuenses, inquii, ea verba Pairis .sancti : In .'eleriuun regimen; et subdii.ir Bernardi ad illum respouso-
non obUviscar tui, plebs iidehs, adeo sibi tirmasse ria, quje est ordine inter epistolas ootava. Cap. 8,
consueverunt, imo et e.xpcrii sunt, ul etiam post iiuin. 8 datur sancti epistola 9U, qiue dirigilur ad
quingentos fere annos, Cbristi nimirum millesimo Richardum Koutaueusein (ditecesis Eboracencis
sexcentissimo vigesimo quinlo, vix septem elapsis viiigo Hork iii Anslia} ;ilibatem, et sooios ejus, qui
ab eo, quo haic scribimus, cum eccellentissimuiii lie alio orfliue ad Cislorciensem ii'.insiei'aut, in qua
priacipem Carolum Emmanuelem Sabauciia:^ du- ab eo laudantiir ol) renovalionem religiosac- disci-
cein... diiiouis sii.-e oppida vaslare, et sibi irami- plin.TJ. In capite allegalo, num. 9, sequiiur epislola 95
S. BEIINARDI aAft.fi-VALLENSIS ABKATIS 73fi
aii Tiirsiimim arclsiepiioopuin Itboracensem, rujtis a illa ousccptioiie lecistis, vos melius nostis, > Rgno-
ch»htiil«m «< |)ene(ic£ntiaiT< tvg» reiigioses iaudat scendo scilicet Innacciktium in eonventu Canwten»,
Cap. 9, HUTn. 3, occuiTit saiicti rcsiionsoria epi- ex iiotis fusioribus sd istain epistolam, et ex Vita,
«tola 04, ad abiiaieni cujusdaai nionasterii Kbora» iib. II, cap. ]
ccnsia, unde cxieral jirior eum nliqoantis fiTUrJl>us. 193. Cardinalis Barooius, uti observat Manricus,
Ullimo deniqac loco iliidcm num. 4, seqiiitur ejus uura. 4, anno sequenti supponerc videtur Bemarduni
ad Henricuni regeni Anglorum epi^loia, qua mona- l>atrem nou adiisso lioc anno Romam cum Iduqi»
cliis a se missia ad couslrucnduin monasleriura, cenlio, i;no neque in Itali^m transiiieassft, in quftm
regis favorem poslulat. Epislolas porro sie ioscrip- Iripliccm lanlum adveulum eju3 agnoscit, dupUccm
taa Iiabw Mabillonii edilio. ()iiem vero in eisdem eo anuo, uempe 1134, tcrtium post duos. Atque en
3copuiu sitti pra'ti.\eriiquidem oe-vir sanelus, lot ejus veiba ad aunum 1134, num. 14 : « Porro tcr
cupatus nexoliis, sed indefcssus pro bouo Ecclesise, coniigil ciundem sanclum Bernardiim vcnire ia Ila-
ul supra vidimus, ae religios* suse familije piôpa- li.iin ad Innocenlium papam, priino hoc anno, cum
galiijiie patronus, uii «licebainus modo, inieiliges pisas ad coneilium veuil; secundo, jaulo post
e.K natis brevioribus apud Mobiiionium in cpisio- eodem anuo, ut testalur ejus VitiP ar.clor his verbi*
iaiu !*4. Nam occasione inseriplionis ad abbalem Cnm ieciimlo per Mediolanum eOiieni unno Pater
cujusilam mona.sterii ELoraeeiisis, quam Tortius vero fuit adventus.
jiaulo anle g sancttis traiairef, etc,
i-elulimus, abbatem illum, uti et uiouasterium no- quaado Loihariiis imperator se cunluiU in ILaliam
minal, cl aiia « Gaufridum sciiieet, .'ibhatem mo-
: cum excieitu, et .fiais est imposilus scbismati obitu
naslerii .S. Maria' in diVcesi Fboraceusi ordinis Pciri Leouis. » Verba auctoris Vila), quse designabat
S. BeiK'dieii, quo e.\ loco raouaeiii duodeciin eum Baronius, exlaul apud nos num. iSft. lib. ii, cap. 3,
priore egressi, cum ad Cislercicuses convolaro eis Emineutissim.us autem Annalium ecclesiasticorum
non coniugium fecorunl ad Turstiaum ar-
iicoreJ, couditor Jta refutatur a MaArieo, num. S : « Csete-
ehiepiscopum Eboraceusem, quem ob pi-Ksidium runi quidquid sit de illis advoutlbus, Je quibus
ois impensum laudat Beniardus epistola sequente. nos, ait, agemus suis temiôribus; hoc eiiam auuo
Confcr notas uberiores, et epistolam 313 ad eum veiiisse eum Innocentio, uuper adducta cpistola
ilem Gaiifridum. Et in episiolam i>5 Iiaee obseivat lestatur, locaples testis : In iagressu, inquit, Urbis
Uuid Turstinus prastiterit in defensioneui prajdi- suiiius. Quin ct iegatio per ipsum ad Januenses,
eioruni monachorum, qui sluilio majoris perfeciio- de qua supeiius, nwnifesUit id ip.sum, alque item
iiis ad eum confugeranl, docet ipsius epistola ex aiiera ad C<iJiradum Sueva? ducem, quam mo.\ ad-
Mouasiico Anglieano referenda post Beruardinas. . dueam. » Adde, quod ex cxordio Cislereieusi com-
Ifti. Annus Chrisii 1133, in ^/uem iueidit Inao- pertum est, per tres bnDos exsulasse sanetumasnis
cf-nlii \'P. U ac Loiharii regis adventus ad C dum in Itaiia pro schismate sedaudo coimno-
utbem llliis,
lionianam, caudido eaiculo notari diguissimus est raretur, quos laineQ nisi ab anno 1133 usque ad
propter varia facta, qua; sanctus abbas nosler per U3.''> ivensaverimus, vix aut n« vix (ijûidcin) valea-
ejusdem dceursurn reliquit momoria; poslerorum mus desiguare.
eonsignanda. Ad hunc itaque annum ejp. 1, num. 2, 194. (Juippe a 1135, quo constat eum in Galliis
Manricus ita memorat : .» Cum ante Urbis ingres- demoratum, usque ad 1137, quo iterum e Romana
sjm starent oiimes, nec Innoeeinlo suppeterent euria reversus legitur, non tres, sed duo tamum
subsidia , qucis tanlurn posset e.-uudem intrandi designabinius. Exordii magni verba aecipi;il lector,
uegotiunipertractaii; ut uullis uuu pericuiis, nnl- quse apud Tissierium distiactione n, cap. 11, sic
lis nou necessiiatibus uuus Bernardus per ouinia hubenl Venerabilis l*aier Bemardus, cum ali-
:
subvcniret, lalemad regeni Augliie ileuricum, quem (Hiaudo per aiinos tres moratus fuisset ia urbe Ro-
ipse ad Inaoeenlii partes traxerat, ab ipso urbis mana, atque in partibus Italicis pro sedaado schis-
Migressu scripsit epistolam,
brevem quidem, sed iiiale Petri Lconis, etc. Subdit Manricus Atque : <t
vividam, sed acrem, aique eo effieaciorem. quo hific una illi (Siusa fuit, tam loago tempore filios
i'1'evioreni. « Habelur ea juier alias saucti epistolas diserendi. Ergo Bernardus assistens liinoccntio
ordine eeulesiuia. trigesima octava, qua a dicto rege rs hoc ipso anuo, quod non potcst iu dubiiim revo-
suppetias petii pro Inaocenlio piipa. Sic habet : caii, ad Anacletuni missus credt-ndus est simul cum
Vclle vos iastruere, de his pr<csertim, qnae spec- sancto archiepiscopo Norberto, ipsum, si possent,
liint ad honestateni, aut itisipientis est, aut vos pe- Ecclesia^ reddituri. « De tribus vero sancti Bernardi
nilus ignorantis. Ea propter rem siinplieiler inti- profectiouibus in Itaiiam distiuguendis tractat eiiam
raare suflicit, et hoc jtaucis... In ingressu urbis Pagius in Critica Baroniaua ad annum 1134 ,
suuius, salus est in jauuis, jiisiitia nobiscum est : num. 10, ubi Manrieum laudat, quod triplieem ejus
sed Koiuaais mililjbus eibus isle non sapit. Itaque c]us profctionera Ilalicam reete distinxerit, et haiic
ju.siitia plaeamus Deum, mililia lerreiuus hostes; ad objectionem ita respondet Xec rcfeit, quod
: «
solis necessariis neeessaria non habemus. Quid iu Lolharii imperatoris anno pnjecedeuti
epistola,
opus sit facto, iii Gpiis vestrum complealur, quod a nobis recitata, iiomen Beraardi non mcraoretur
de doiniiii papae innocentii magniiica et honorifica licet aliqui episcopi et abbates in eaden: nouiiuen-
UM AGTA. 738
tur; ram in curia impejatonim et regum, epjgcopi /j
Rogerius SiciliK quondam dux, tuiic pseudorcx
et abb^tes praeseiites nou snliscribebaiit omiies creatus ab Anacleto, connperta asncJi Patris
pro-
dipJoiiii(.tis, ideoque nec omnes ia iis nomina- feclione, atqu^j ex ea occaslonem Tiactus, ut
rcba-
bantur. » tur, PisHnoruni conslantiw demoilieuda;, legaJis eos
195, Quod coiijectabat nuperrime Maiirieus de et litteris aggreditur. multa pollicitus, si InnoceQ-
sanclo ud Aiutclelum niisso una cura sanclo Nor- tium dcseranl, Anaeletum transeant; p!ur;i,
si ;id
berto iiuUum viri sancti, si ambo niissi fueriut, iti- si comminalus uiraque aciiler
in tide persistaut, :
aeris ea gialia suscepli rrucluin retulere, Oisu iu- el irapense pro more principum. NuUis cessero
uum. 6, inveucrL> saucioruin verba,
llexibilem, ait j>recibu3 Pisani, nuUis tcrroribus, docti jierseve-
uequc uUis conveuicntlis einotiiendum, imllis la- rantiam a sancto Patre, alque Innoeentlo ex aninio
tionibus, seeundum Id quad Ernaldus, lib. ii, adhjereijtes. Quod Bernardo in illucre nuntiaium,
cap. 2, Vil« S. 8ernardi scribit : « Vitavli ctiam «^torna laudc dignum censuil, tali ad cos cpistol:i
obstlnaiissnue iniperatoris coUoquium, ucc uiinls conscrlp'-:; > qucc legi poLesl, estque iuteraiias Bor-
nec blaiidimentis ilexus est, nec de statu suo con- Ba- nardinas ordlae centesim.i irigcsima. ilus liiieras
sUIum cujusllbet persouse admisil. » Ingressus vero ronius atl aanum 1133, iium. 10, perpelua inemori;i
Lotharii regis in urbem, ejusque ibidem coronatio dignas vocat. Jam vero quaj ab eodera Bernardo,
iraperatoria, luc pro iusertls babeantur de qulbus B *'cut scribit Manricus ad annum i 133, cap, 2,
;
tamen isla reclto ex. Chronieo Otlonls Frinsingen- ntini. 3,iaeodemItinere gesta perhii)eutur, e\ ilhus
sis, lib. VH, cap. IS : c Rex auiem pius raenlo lempoi-is auctoribus, jiaucis, pro more, quia himo
quam milite coniidenliam gerens, :id urbem us^juu annnm coucernuiit, prosequamur.
progredilur; Ibique qualibus poluil, cum paucis 198. Et primo quidem converlisso nudtas, Ipîn;,
streuue peraclis, in ecclesia sancii Salvatoris, quu,' militaturos au.sj)iciis In Claravalie, ex quibus \a-
Cftostautiniana dicitur, a summo pontilice Inuo- ciia; fuudatorum sedes resarcireniur, lestis est
centio corouatus, imperatoris et augusil adeplus abtos sancii Theodoricl, qul inier cajituras i^sic
est nomen. Nempe ecclSsiara beali Pctri, ubi mos ipse eas appellat) a beato viro factas, celebrem Mo-
coronari erat imperatorlbus , Petrus (,Leonis) co guntlnam receuset, lib. i, cap. 13 Vila;; iu uostra
terapore occupavei-at. » Sed promovendo rerum autem divisione, lib. i, cap. 7, num. 68. Sed iii
suanmi successui minus confidens, alque adco h;ic Mogunlina caplura hominum, iHasceiinl pr.i-
cunctando raelius se eisdem pi ospeclurum speran.s, aliis converslonem feeere celcbrem, uli peigitMan-
viribusutique inferior, sed locis iutior, « noii pouens ricus num. 4, resistentia ejus, et Bcrnardi pi-.j-
Doum adjuiorem suum, sed ?oufa;deratorura sti- phetla : quippe noleati dixit convertendum, et re-
palMS maliti;i, in «dltioribus et tntiorihus lurribus „ luciantem denuuii ad Deum traxit. Adisis Gaufridum
virtutem, inlerdi- "
raaneiis, Lotliarii ludificavit el monaciium Claramvallensera, lib. iv, Yil,-.o, cap. 2,
cens suis congrcssibus publicis, nec sibl securitatis num 201, ubi faciuin hoc pluribus uarratur. Crc-
sua; fecit perieulurn, nei! cîusam conflictus hoslibus diderim, inquit Manricus, num. 5, in hoo ctiaiil
dedit : sed tamen llbeiuai eoruiii discursum maciii- itiucre ducissara Loiharingia" ah eo conversarn, iu-
nis superioribus et obstacuhs variis impedivii, » signein feminam. nec mlnus in slatii peccalricis
teste Ernaldo superiusallegato. singulareni, quam poeniieutis. Rcm gcstara habcs
191). Sed Lothaiio lloma profecto erc.\it cornua; apud Guilleliiiuni biograplium, iib. i, cap. 7. Cicle-
ut Innocentio etlam vlsuiu fuerit, magis e re sua ruiii, uti subdil Wanricus, mim, S, quod ad Lotha-
fore, si et ipse dcinde Pisrt.^ rcdiret. Audiauii- riiigi;.o ducissam aliinel, couslut ox tempore ).m-
Ernaldus ibidem sic loquens : « Kelicto IgiiurRoniu; dein fiiisse Alcidem limo .Ukelddeni, vel A/clai-
Inuoceniio, alias imperalor digrediiur. Petriis vero deui\, impeiatoris Lol'iarii sororem, Simonis
pobt ejus disces-sum crebros niovens per urbem conjugem, qu» iili Malthaiuu! genuit, in Lc:''.ariii-
cxcyrsus, tidelium caedibus jriliiab;;! Inleliigeiis gia; ducatn siicces.sunmi. Qualiicr autem .idem
ergo Imiocentius Rom* sibi iulrsictjosain eo leui- ducissa in sauclitittc et justitia pcrseveiai ^, viro
pore moram, ne preesentia sua illius bestite rabiem l)ei In deliciis iiabita iuerit, quem et eigaslulo
ellbraret, rursus Pis-.;:; rcvci-titur : ibiqus agu^re-
q corporis suhii'jrn, crrlos fonscciiilentpra Videre me-
gaiis loiius cccidcntis episcopi;, aliisque religiosis ruit, eoque inagis in buna contiiMaari, lili^ pati'em,
viris, magn;f' gloria; synudns crlcbratar; » df; qua di.scipula magi!;lnim per labores ad glonaiii secu-
uoijis erii quo habii;\ esi.
serino ad aiinuna 1134 t!ii'a. ManriciiS, inlcr illn flu;c fccit neslcr sancius
luterea teinporis nonuuila hisce superaddooda oc- in dicto liineie nuui. n. hieo narr.ii :
currunt; de quibus Aniwle.'; Cislercienses, cap. 2. 199. « Cuni idem sanclus Roinre iil dicebaiuus,
197. « iu.':nccntius, lucjuiunt. Iîsis corninoralus Norberium Pairem denuo convenisset novis eidem
Bernai-dum Palrem ad Gefmarr..im legat. Cofn.ido chariiatis coujunclus vincaiis, nova anioi-is mdicia
duci pust loiigum landem schisma, de quo supecius supqradJidit. llino iactum csl, ul in eodein hoc iii-
annorumi ciim uovo impciatore ro- nere, cuiii Camciacum pa;'umper divertissel. re-
(qiiippe oeio
a-quis uirinque paclis coudilioniijiis, ccns nalos Valcellenês visjialiirus, noodissmiam
conciliaiido,
hiterim vcro lorupiclemquc abbatiam Tongerlociiseni a i>ur-
qucis orbilas Lothani lociiiii daljal.
7,,c, S. UliRiSARDl CLARAi-VALLENSIS AB8ATIS 740
chai-cio Oameracciisium anlistile iimpeirsndam cu- Michaelis, in loco, qui dicllur Mulenhuseu, Conra-
i-Hverii, et liberani ti-adiiidam PnTiiionslrHleiisihus.

dus iVatBr Frideriei duois iiiipjratiiri reconciliatur. »
(Jucd ad ipsius priccipue iii.st.-iiUiam faelum, teslis El nio\ h.'Oc obsftrval : Inni aimo 1133 (ann. 1134
idoncus (inslruiiieuliiiu donalionisi coniirmal, quem slgiiat Trilhemius ui Chroriico Hiriiiugiensi) Cou-
Aubertus Miraeus producil. » Uabetur illud iastru- radus cum eo ingratiam redieiai; sed aiiquod pust-
raenluin in ejusdeni Chrouico Cisterciensi, quod ea dissidium inter ulruiuque exortuui esse opor-
coloiii.-e Agrippina^ vulijatuiu est unno 1644, p. 90 tct. Nisi forie sint inteiUgeiida de actu rriinns so-
et scqueutibus. En tibi iioc rragmentiun, quod lemni concordia;, quje inita ab ipsis prius fuerat
iuile huc iranscripsissc sutHciat iu i-em iiostrani : illa vero, qua> ia Jluleuhusen accidisse dicebantur,
» Ego iiaque Burchardus, Cameraceiisiuni episco- de reconciliaiione, qua; in publico priucipuiu eon-
pus, peliiionein reiiftiosorum vii-Oi-uin, Waltnianni ventu tirniata fuerii juraiucnto post primam, forte
videlicel AiUverpiensium ablialis, et Beruardi Cla- eliam*juratani, sed ritu minus solemni.
ravaliensis, approbandam assiimavi, supplicavitiuui, § XSX. —
Acta in concilio Pisano, ac Mediolani.
ut ecclesiam de Tongerlo libertate donarem, qua- 201. Annus Christi U34, quem cum historico Ci-
lenus in ea fralres Praimonstrateosis onliuis, sub stercicusi hic aggredimur, niagoi Patris Beruardi
regula beali Augusiini degcntes, libere et qiiiete fania cum summa venerandi uominisejuscommeuda.
Deo faiuulati valeanl. Quam. p'etitioncm bonani D tioue egregie inclaruit tara e rebus ac iiiiraculis apud
judicaas, ideoquc beuiLtr.e exaudiens, pra^dictam Mediolanenses alque alibi in Itaiia peraclis, quam e
ecclesiam H. Dei Genitricis, semperque Virgiais coucilio feano, quod ibidem hoc anuo celebiatum
Alariffi, ab onuii cxaciione debitisque obsoniis ad esl. Quie orauia uobis praebent nubile de laudibus
susientandos caiiomcos, in ea Deo sauclffiqiuc ejus sauctissirai viri argumentum. Condi.xerat, inquii
Genitrici servicBtes, libcrain lacio. Deiiide... iibcus Manricus cap. 1, num. 1, lonoceatius coucilium
coustitao, ut in statuendo abbate sanior pars cou- Pisis hoc anno Chriati 113.4 celebranuum, cui etiam
ventus liberam poleslattm obtineai ; elecius vero ajluturus erat, magna tuuc pars Ecclesia;, Ber-
Cameraceusi episcopo prsaenietur. etc. luter plu- iiardus fater, ex ejusdeni pontiticis prajcepiO. Cum
res autem, qui sigillum suuni suliseribuni, habc- ecce, properantera illuc adire interceperuut legali
lur S., id est, sigilluui « Bernardi Clar^vallensis» ex iyiediolauo, secum, si possent, sanctum redu-
Acta sunl hsec Cameraci anno Dominicse Incania- cturi, per (juera poBliTici reconciliareutur, per quem
tionis 1133, regnante Conrado semper augusto. » Lothario; hoc uitimo per electionein succedenle in
Sed Burchardu.s, armc 1131, obiisse legitur in nova Henrici imperatoris defuncli locuni. Couradum
Galliw Chrisiiana.' euilione luni. HI, col. 27. nihilominus Suevi* ducem, ojusdeai Heurici soro-
200. De utilitate vero, quam sanctiis abbas per
riiim, jure sanguiuis regnum alTectasse, superius
suam legalionem, de qua nuper iuslitutus fuii ser- C dictum. (Consule annum 1125, cap. 1, uura. 6.)
mo, attulit communi bono Ecclesia? ac principum Quin a IWediolaneDsibus susceptura, Modici, scu
secularium, ila loipiitur i\lunricus n. 10. « Jam quod Modicife, vel .Modoetia-, sede regni Ilalia; fubi ini-
ad legationis fructum attinet; impetrasse Bernar- peratores solebant coronani terreain accipere, sicut
duiii, compertum esl, et, Lolhnrio ac Courado re- nolat Baudrandus) ab Au.sehno archiepiscopo inun-
conciliatis, pacem imperio iirniasse per longuni teiii- ctura, ac regem Romanorum acclaraalmri, ex ejus-
pus. De his in historia Polonica, ex collectione Joan- dem Conradi fralre Ottone Frisingensi etiani tradi-
nis Pistorii Nidani, anno 1582, lypis Basiieensibus dimus, ui videre licel loco mox assiguato. Brgo iu
e.xeusa; in qua tomo 11, lib. v, pag. 485, dicuniur hac lide coustanies, seu pertiiiaces, dum (ônrado
ista ad anaum ll-iC». In Germania et Italia Conra- adiiserout, Lothariura respuiuil, propior Gouraduni
dus Suevus cum fratre Friderico contra Lotiiarium lunoceutium etiara adversabanlur. Quippu Innoceu-
ctesarem arma sumpseranl, doncc victi ab eo, Bcr- lius hdjreditaria ab Honorio prolectione, dein mul-
narui Claraevallensis abbatis, doctrina, pietate, ei tis neque exiguis obstrietus meritis, jiartes Lotha-
sanctimouia vitaj clari opera ipsi rcconciliati suat. rii causamque promoveiat.
Alque adeo sic factuiu est, queniadnioduin subdit 202.« Creteruui jam Lothario coronato, el Con-
Manricus, ut in causa plane consimih, nil niiiius r rado per Bernarduin cura iilo coniposito, cum nuilo
rognum Be:rnardo Patri debcret quam .sacerdotiuni, lenerentiir juramento pr.Teslitie lidei, et alias vellcnl
el ut, qui EccIesiiB poiititicem tirinavei-al, orlii noii Ecclesia; reuniri, graiiam Pontiticis imperatorisque,
minus tirmaret iinperatorem. Verum illud, quod as- Auacieto abjuialo, per eumdem Beruarduin auspi-
serebat niodo hisloticus la^datus Cistercieusis, Ber- cabnuiiir aucupabauturj. Ha.'c pubiica legalionis
\f.
nardiim. . . pucem imperio firmasse per lougum teni- oceasio luit : sedprseter hanc specialis alia pluribus,
pus, non salis combiao cum iis, qux habct Pagius qui sanctitaiis BernarJi et discipulorum ejus fama
iu Critica Baroniaua ad anuum 113ij, n. 12. Etenini perculsi, conversique, et jain tunc seculi delicias
ibidein agens de priucipibus Inipeiii cum Lotiiario spenicutes, snucti Patris advcutum si non prffiveue-
iniperatore paccm juraulibiis, inier alia, qiia; reci- ram, sallem prseventi a Deo pr.Tstolabantur, i])sius
lat ex Chrouographo iHldeaseimensi ad dictum au- se magisterio iradiluri. Ex his, ui fallor, legaii de-
nuiii llSj, transcribil scquentia « iu Pesto sancti : lecti sunt, quasi ex ipso couver-jionis sua' proposito
741 AGTA. 742
sanctum Pairein efticaCiUs persuasuri. Et divertis- a sam, conditumiiue aliqaod mouaslsriuni cui se uo
sel statim ad eos Pater duicissimus, uisi Pisani oon- vitii isti manoipasseut. At UghoUus, in tonio IV iia-
eilii terapus inslaret, eui, salva ponlilicis ol»edien- iiffi sacrte. coi. !y7., e:iistimat, primum Cist«rcieu~
lia, abesse nequa<juam possftl. ResjionJebii tameu, sium iu lila urbe coeuobiuiu esseClaramvallem, qa»m
inducias brcves pelens, se ipsum post coneilium secundo ab urbe lapide non ante annum H35 cou-
exhibiturus. Bt quoniam Mediolanensis cleri pr;T!- ditam probat : proindeque hae in epistola novitio-
cipue opera cadem civitas, absterso primo errore, rum nomine iulelligendos esse eos qui Bernardi ope-
ad uuilatem Ecelesiae revocabalur, hauo primo ad ra, ad eoncilium i'isanum pergentis, receus con-
clerum episiolam scripsit. » tis.'i: e Maurico. Sed, versi, ejus se magistcrio ex animo jam devovisseut.
sive eadeii) exarata sil primo, sive uou, liabelur Ughelli epocha de conditu monasterii constai ex vc-
tamnn priino looo, et ante duas alias in earamdRin teri inscriptione , et ex prirais iaci iBstrumentis, in
collectione. quibus constanter Caravallis, nou Claravallis appel-

203. Epistoia aulem illa, quie iu dicla coileclione lalur. Vide epistolam 281. i Sic Mabillonius. Porro
habeluf ordine ceutesima trigesima secuuda, san- ha!C epistola, ad quaiu niittit lectorem, abbati Bru-
ctus Pater gralulaiur clero Mediolanensi super jam noui de Claravalle iu titulo praeuotatur : ad quem
dieto suecessu, dillertque suum ad ipsos adveuUim, ista observat : « Priores editi Claravalle : at Cara-
ita illam incipiens : « Benedicti vos a Domino, quo- 8 valle prseferunt meiioris notse codices : quibus do-
rum studio et industria civilas vestra liberata est mestiea CariBvallis instrumenla sultragantur. Est
ab errore, et, relicio scliismate, ad cathclicaiu re- autem CaravaUis insignis abbatia Cisterciensiuin
diit uaitateni... Bt ego, fralves, particeps et socius prope Mediolanum. » Nuue iterum ad Bernardiiiii.
gaudii vestri lieri cupieus, ju>:ta petitiouem vestram Audisti, lector benevole, quffiuara fecerit abbassanc-
ad vos cum dilectis Iratribus nostris , nuntiis ves- tus aulequara pervenent ad coneilium Pisanum ;
en
tris, veaiebam, de quibus mihi seripsistis plenius tibi nune expeniraus, quaata eiun veneratione ad il-
secuudum rationem in beneplacilo Dei satisfactu- lud sit cum auetoritale inlerliierit
adniissus, quanta
rus. Sed quia tempus brevc est, qu.D ad conciiium ejusdem actis, quanta cum uiiiitate eidem profueiil.
(Pisanum) festinamus, non gravet vos usque ad re- 205. Ernaidus lib. ii ita;, cap. i, baec in rem
, \'
diturn nostrum suslinere. » Atque hiec quidem ad uosliiim notala reliquit : « Innoceutius... rursus Pi-
clerum : autem 133 ad eiyes Mediola»
in epistola sas revcrtitur : ibique aggregatis totius Oeeidenlis
nenses, a quibus invitatus fuerat ad componendam episeopis, aliisque religiosis viris, aiaâe gioria-
paceni, scribit, laitari se, quod ad hoc negoiium sua synodus celobratur. Adfuit per omnia et consUiis, ei
requiratur 0))era, ac sperare illos jubet suum redi- judiciis, el delinitionibus oiimibus sanctus ablias,
lum post coucilium Pisauum. Ue Epistola 137 ail impendebaturque ei reverentia ab oranibus, et ex-
imperatricem Romanorum (Richerara, uti additur eubabant ante ejus iimina sacerdotes, non quod la~
in marginc apud Mahilloniura) post idcm eoncilium stUs, sed multitudo eoramunem prohiberet acees-
de rebus Mediolaneusibus scripta, siguilicat vir sum : et, aliis egredientibus, aiii iutroibant, ita ut
sanctus, Mediolaueiises uou aute receptos in gra- videretur vir hurailis, ct niliil sibi de his houoribus
tiaiu a pontiliee, quam ipsi Loihariuin imperatorem arrogans, nou esse in parte soUieitudinis ; sed in
reciperent. Ilinc eos eiementiie imperatricis com- pleuiludiao polcsiatis. » lia Ernaldas, Udelissiuius
mendat. Sed de illa epistola dicam etiam infra. No- Viise scriptor, testisque omni exceptione major. Ita-
raina autem legatorum, de quibus paulo ante, ipse que lioc jara terliura eouciiium habitu n est, sicul
sanetus Pater exprirait in epislola 134 his verbis : eap. i, nuui. 1, observat Mauricus ad hunc texlum
« Ego, fratres, taiila Isetiiia provocalus, sed et vo- n (ucc Trecease, ait, iucludo) iu quo Bernardo per
calus a vobis per eharissimos fratres Oltoneiu el omnia deferrelur; uaum ad deelaraudum luuoeen-
Ambrosiura, quos ad iioc ipsuui direxistis, decreve- iium suiranmu pontilicera, duo sub ipso. » Laudatus
rara siraul cum ipsis venire ad vos, » etc. Epistola biogi-aphus pergii deinde ad acta convilii, qute sum-
porro inscribitur Ad novUiijs apud Medioiuuu<:i con- raatim ita perslriugit Actiunes eoncUii iougum
: <.
versos, quibus graiulatu.- de couversioue, seque, cst prosequi sumnia tamen iu exijoramunicalioue
:
peracto conoilio, iilos visur^.mi spondii. jj ['etri (Jyjonis) el iu irreyressibiii fautovum ejus de-
204. Qtiod dicta modo hujus epistoloc inscriptio, jectione eonstitii, et usque hodie h;DC seuteatia per-
seu titulus, in errorem iaduxerit Baronium ad an- scverat. » Plura Je hoc couciiio iiabet Pagius in
num H34 videtur nubis probabilius ; uam ubi liajc Critica rironiaua ad aunum H34, obi etiam tractat
seribit u. 8 : Jam aiitera Mediolani plantata eratRc- de ejusdera epoeba.
ligio Cisterciensis, et foetu fecuudo propagata; sed 2(1j. Uiud ex iijso delibarc eonveuit ad uGstrum
perperani id dici, conlra eumdera Baronium notnt propositum, quod ibidem refcrt u. 3, de Ludovieo
Manricus eap. 1, n. 7. At audiamus MabiUouium iu Frauciaj rege, dum syno.dum iUiim cogilftvit irape-
nota breviore ad eamde.-n epistolam, iu qua iifec dire. iater Iraioeeuliura ii et Ludevicnm Vi Franco-
scribit : « Ex lioc titdo Barouius inferl, jain aaie rum regem aliquod intercedebat uissiaium, indeque
Bernardi adveatum Medioianum, id est, ante annuiu S. Bernardus epislolara 25a ad Ludovieura regem
1134, Cisterciensium famiiiam eo fuissc trausmis- dedit, luouuitque ae eoncilium lioc tempore ticeie-
743 S. BEKMaUUI CURi«-VALLEJiSlS ABBATIS 74 i
sise et regno tani necessarium , ipsiusque regis bo- inler sciii^lores rcruui Italicauiin McdloJatii eililos
f^
aori cessurum, impediret.» At caior, iiiquiuul, mmius (omo V, isiius colleclionis, ac notis illuslrala esl.
est. « Quasi nos glucialia corpora habeamit!!, « in-

Textum vero superius e Puricclli edilioue relulum
'
•; quii: Bcrnardiis... Tumen si q<ud ex ApoaloUcae cum lecenlisslm;) coniuli, uli vidusis e vurlis lecliu-
.. auctoritatis rigore processil, undc se meriio esse nibus, ad marginem ex ea a me adjectis. In eadcm
K lurhatam celsitudinis vestrie sereniias arbitrelur; etiain nova ediiione posûul noice in cap. 41,
cous.ili
« qutditer hoc ipsum revocetur, aut tempereiur, Landulphi, qu;e babenlur lonio pncdicto a jia"»'. 513.
..
proiU oportet ad hoiiorem vestram, fideles vestri, 209, Consideremus seoundo, quinam cum Ber-
« ijui aderimt, totis viribtis emteiitur. liiler quos

nardo luerint a sede aposiolica Mediolauiun legiUi.
« nos qiioque, si quid possimus. Ad Ulud, quod de >> ut uegoliam tanti ponderis coulieerctur, illusuis
caloribus dicebat sanctus, observat Mabillonius in hujus legauonis coinites corriiuemorat Krualdiis
DOtis, ad illud concilium : t Rex prjesules Gallicanos biograplius lib. ii, cap. 2, nuin. 91, post ea, qu.c
acceuere prohibsbat oblenlu caloris immodici. »Re- pr;emiserat de conciho Pisauo, ita loquens : k So-
bus itaque concilii peractis, sanclus Pater datam ante lulo concilio, ad reconciliaudos Medi.Maaenses do-
AieOioIanensibus lidem liberavit de sua ad illos pro- minus papa abbatem Ci.trpvrdlis, quem muiils sup-
leclione. Expeditioueni iilam, ad!0 viro summo plicationibus e.xpetieraol, et Guidouem Pisauuui,
ilUistrena, in varia nicmbra dividero est animus. B et Mattliseura Albaueusum episcopum a laiere suo
207. Consideremas iiaque primo ,
quos ob fines direxit, qui schisma per Anselmura in eadem urbe
iUuc a summo pontifice missus fueril. Pagius nuper- factum abluereut, et ad unitatom Ecdcsim devios
i-ime meniorauis eosdeiu ila exponit, n. 6 : « Lan- revocarcui. Abbas igiiur cum prwdiclis viris, qiios
dulphus. Juuior cap. 41, apud Puricellum iu Mouu- a doiuino pa|ia collegas acceperal, addidit cousorllo
inenlis ba.silioa? Aiubrosiana; num. 360, menlionem et comiiiuni consilio viruni venerabilem Gaulreduii^
ricii reconcilialionis Mediolanensium cuni Innocen- Caruotensem episcopuiu, cujiis sinceritateiu et iu-
iio U, aitque : « innocentius papa Piiis sijHodum nocentiam in multis probaveral. Et visum esi car
« cclehravil.in qua Robaldo episcopo [Albcnsi) re- diualibus bonu.m, ut tanlo adjutore negolium tauti
'. prissenlante, Thea!du$ de Landriano arciiipres- pouderis lulcirciiir. » Hisce addimus noliliiis se-
V iiiftcr ccclesicE Mediolanensis » (vidutur is sucees- quenles. G.iufredus ille, appellatus de Lieves, rih
sorSlephani de Guandeca.qui auno superiori Ansel- anno 1116 usque 1138, Cainoiimsis ecclesi;c rej!!-
:jii;ui arcliiepiscopum Mediolaneusem valJe vexavit, mini pra?fuil, e\ Saraarthanis in Gailia Chnsn.Tna
ui iiiidem dixiniusi, '< Aniixo de la Salaarrlndiaco- tonio 11 ubi pluribus laudalur. De Guidone Pissny
•t uu$, Aiiselmus de Rhode lanta [al. addilur ordi- agitur apud Ciaconiura in Viiis ponlilicmn Honia-
i. iiarius], et ulil plures cjusdeiu ecclesiw ordina- „ uorum et caniiaalium tomo 1, col, S87, iili eliam
« rii,eicuin prUnicerio l)ccumani sacerdote contra ^ col. 960, el scqueutihus de .Malllipeo Albaueus, ; ubi
>'
ioHtuiH decus Mediolani et ejus ecclesh-e, Inno- magnificeutissimis elogiis eooilecoratur. LKndiil-
u enilo papte fidelitatem juraveruat. » Mediola-

<
phus Juuior cap. 42, de Bernjirdi ail 31edioIaQerfses
iicnscs enini , qui haclenus antiquam iibertatem ingressu ageus, lios lanluni comlles ei adjungil;
fuiiuueranl, juraraenluiu iidclilatis a Gregorio VH ', Pnenominaius aboas isle nil moraius. cum C;ir-
dccreUmi, quod hoiiie a prcesu.Iibus exisriiur, decoro notensi episcopo, et liobanlo Albeusi Mediol:ir,urn
fccclesiuj sua> advcrsad sihi persuadebant. iutravil ; » ex uoiis hic, » eo videlicet, liuem An-
208. « Creinonenses cero proptcr hanc lidelitaieiu sehno deposito, ilediolaueuses dele<êrant vicarium
ntqnaijuam milites Hediolanenses, quos captos habc- arehiepiscO])alem obeundi.s ofiiciis. » Sed uiiijorls
(ji.ia, Jrmiserunt. Scd pana Inuoceniius deposilio- nobis esl prelii EniaMus. quani ul vel ;ul I;itum
neiii et c.cpulsioncm sa-pe dicti Anscimi de Piisteria uuguem ab eo hic reecdamiis.
(ub ejtiscopatu McdiclaiieiiH) linuucil Ai luinen prie- . 210. Consi'iercmus tcrtii) rniriihilem viri sancli
nominuti, qui fidelitatem juraverant, timentes kos ad Mediolanenses ingressuin, jirodigio smiilem, et,
casus urbis etecclesiw Mediolaneims, differrebani si omuia simui colligas ejusdem adjuacia, rarissimo
redire %diulan>im, uisi luibcrcn! protcclorem,qui et forle nullo hujusmodi susccptiouis saiicloruTi
c>jrdin pupulo Mcdiolanensi confirmaret Anselmi e.xcmplo. Audi lilrnaldum lib. i! Viut-, cap. i. mm.
lixpiilHOuciii., et ad nihiluru 1 edj.icerel Cunradi cu- 91, ciiato : .< Trauseeiiso, ait, Apenniuo, nbl auclie-
ronaticricm {aniio 1128 faciam) et popidum tantas runt Mediolancr.ses alibatem desnleraium suis flni'
iirbii cofivocaret, el i^tinfirinaret ud Lothurii impe- nus propiuqiiare, louge a civiiate iDiHiaribus sep-
niloris iunorem, ct ud ipsius Iniiocentii uiiitatcin,. leiu omuis ei popuius obviai : nobiles, ignoliiles,
Ad hie.c ycraijcnda pupa a Deo [1'uricel. ei lU. adeoj equilcs, peditcs, inedioeres, iiauiêres. quasi de ri-
idoneiiin iingeium iiabuil, sicut Rcrnardus abiias vitate migraront, proiinos lares dcserum, ei distiuc-
Claro iiullensi.i juii. > Hactenus cilalus apud Puri- lisagminibiis iucredibili revereiilia vinmi Dei susei-
cellurn Laodulphus, cuju.s verbis iiounullus de suo piuui Omnes pariier deleciamur aspectu : folices
inlerserii Pagiti.^, uii ex jiur'>nihesibns ripparel. Ca;'- se judie;\nl qui frui possent aiidiLii DeoscuUinlur
terurf, laihlulphi Junion> .îve de sancto Paulo His- pedi^'; f|us uuivorsi . et liccl ho.: illp molos'e acri-
torw ftifdiolaaiin.îr' u.in iir. priilrtii itcui-a piodiil perpi; null.i poin.il piouoa ct ricvolos ivilnoTe coinpe-
745 ACTA. 7'»ti
score, nulla intcrdicfione repcltore. Vcllicabant ^ rem, antea indicata in hoc paragraplio num. 203.
etiam pilos, quos poterant, de indumentis ejus, et Asl hic demus ipsa Sancti verba : « Non ante sane
ad morbonmi remcdia de pannorum laciniis aliquid IVrediotanenses in gialiam domini papse, et EccIosi?e
detraliebanl, orania sancta, qua ille teligisset, ju- unitatem recepti sirat, quousque palam, Conrado
dicantes, ct se taclu eorum vel usu sanctificari. Pr.-B- refulaio et abnegato, dominum nostriiin Lotliariura
ccdentcs itaqne et subsequcntcs Ijetabundis accla- in suura. regem

domiiium receperunt,
et el Roma-
mationibus applaudebant abbati, ct diu intra agnii- nonim iniperatorem Augustum una cum toto orbo
num spissamonta detentum, tandem solemni reddi- confessi sunt el de injuria transacla, jiixla consi-
:
derc hospitio, » ad ecclesiara sancti Laurentii, se- lium et mandafura doinini papa;, digne vobis sese
cmidum dicenda postmodum g 20 in iniiio. Quibus saiisfacluros esse, tacto sacrosanclo Evangetio, sjio-
public» venerationis, loetitire, acclamationis signiQ- ponderun'. » Epistotam tianc anno 1134, ab eo
cationibus adeo effi.isis quid in sancti laudem ilia- scriplain, quando secundo Medionaluni rcdiil, habet
strius, quid ardentissimo Mffdiolanensium erga Pagius ad eumdem annum num. 9.
ipsum affeetui conveniftntius fieri poluil ? 21,'}. Considercmus quinto virum sanclissiraura
ail.Quid, qiiod pr;e niultitudinc populi ad ipsum non pQ»nititendo successu mores Mcdiolancnsiuni ic
circumfusa non paterel ingressus ? Auclor Exorilii metioiom transfomiasse normam. Id quod liiseo
magni Cisterciensis distinctione secunda, cap. 16. B verbis teslatur Landulphus cap. 42 : « luterea priu-
« Cum erjjo, ait, ibi (Mediolani vidolicet) sederet in ceps Conradus alliori consitio potilus, (ex qiio vi-
quadam ampHssima domo, tanta circa cum erat ho- delicet regnum atidicavit, in gratiam cum Lolha-
minum maUitudo, ut nullus ingreili posset. « Quin rio rediit), iinperaloris Lottiarii vcxitlifer est faetus.
eliam ibii.lemtanquamangeluseca^lolapsus, et liorno et pr.Tnominatus abbas islc (de S. Roruardo proxi-

proximus Deo fuit habitus. Nara, uti m.ox subdit me egerat ) Mediolanum intravit, quara civitatcm
idem auclor ; « Inlerea quidam de civibus ejusdem nimirum, proul voluil, forniavit. Ad nutum quideni
urbis, vestilu et vuttu honorabiiis, cum Dei hominem hiijus abbatis omnia ornaniema ecclesiastica, qua^
adire oraniinodis cuperet, et jiusquam adiliim repe- auro, tt apgento, patliisquo iu ecclesia ipsius c-ivi-
riret, mediis se lurbis ingossit. manibus ac pedibus tatis videbanlur, quasi ab ipso abbale despecta in
reptans, et super colla scdentium gradiens, quous- scriniis rectusa suDl,''et non solum masculi, sed
que ad ipsum, quem desiderabat, pervcniret. Cunt- eliam mulieres tons» suut, et ciliciis et lauois vi-
que appvehendisset pedes ejus, ci-epit eos niira devo- lissimis induti ad qua?tibet reiigiosa convertunlur,
lione aniptecti et deosculari. Quod vidons supradi- aqua in vinuih mutahir. » elc. At de miraculis, ilM-
ctus Renatdus, qni propius assistebat, accossit, ut dem a virosancto factis, poslea agetur. Pra^ter hasc
amoverct eum, sciens utique quia virsanctus tiuju.s- p ornameuta, qnibus condecorabatur abbasnosicr, duni
modi venerationibus ct obsequiis niniis gravabatur. apud Mediolanonses legati munere fungcrelur, in
IIlc vcro conversus dixit ad eum : Dimitte nic, obse- promptu sUBt alia,qu<f* dabimus parag raphoproximo.
creo, dimitte me videre et tangere horainem pro.xi- %XX. Cnthei^rre Mcdlolaiiensis regimen reniât
muni Deo, ct vere apostolicuni virimi. Dioo enini nottttio femporis; ordo Cisterciensis ibidrm pro
tibi, et in tide Cluistiana testificor quia vidi illum pagaius; de Httmiliatis giiam fiierit pra^vlnre
merifus ; lieneficia in Mediolnnenses collata.
iuter apostolos Christi. Quod audiens monachus
ille, miratus est, ot cupiens plenius nosso, volehat 214. De rebus a sanclo Modiolani praeclarissirac
ab eo icquiere raoduni visionis tiujus sed prre ; geslis ita paulo ante anobis diclum est, ut non paiica
pudore proptcr astantes nou prsesurapsit. Verum- dicenda suporsiut. Considereimis itaque sexto, liwita
iamen magiiam axstitisse revelationem ipsam cer- in veneratione et in amoril»us adoo fuissc tegatuiii
tissime crcdidit, pro qua vir ille tani veliemeuter nostrum a[)ostolicum apudpopulum Mcdiolaneusem.
affecius eral erga famulura Dei. » De Renaldo, hu- ut eum sibi prsesulcm posceretardenlissimis onmium
jus rei tesle, dicara. infra num. 215. volis. Landulphus^ Junior cap. 42 hoc ita narrat :
212. Consideremus quarlo, quam fortiter !ega- « Tandem idem populus, ut haberet abbalera illum
tionis su;o caussm pertractarit, et ([iiam suaviter, in areliiepiscopum, ad ecclesiam S. Laurenlii, in
sinc prcccnim reluctantia ac vulgi discordia ncgo- qua erat hospitatus, cum hymois et laudibus. et
tiuni silji commissiim sit cxsecutus. Etenim, tesle solito suo Kir. (de quoin notis ad hoc caput) cucur-
Ernaldo mox allegato, « Cum tractatum esset in rit. Quod abbas ille non lulit se«l ait Ega in cra- : :
publico de negotio, proptcr quod tani vir Dei quam stinuin ascendam palafredum [id est equum grada-
Cardinalcs advenerant, cblita fortudinis suse civi- rium) meum, ct, si me exlra vos porlaverit, non ero
tas, onmi forocilate deposila, sc ila abtmii substra- vobis, quod petitis, ac sic a Medielauo FCcessit. »
vit, ut obcdientin? eorum uon incongruo ille posset Puricellus in basilica," AnibrosianiK Monumeiuis
aptari poot."n versiculus ; num. 368 responsum Bernardi exponens « Quo qui- :
Jtisxa sefjin, tiim velle viihi, quarn posseneccssecsl. dcm, ait, responso sanctus abbas, Papiam ipso
Verum qu.r gcneratira laudatus iste biographus, Ticinumque teuderc tunc cupiens, nobis ad illud uoi!
nugis sigillatim ipsemel Sanctus exprimit in epi- obscure videtur allusisse, quod S. Ambrosio conti-
:tcla ad ira]ieralricem Romanorum. Loltiarii nxo- gerat cura regimen Mediolaneusis Ecclesise sibt obla-
r.^rnoL. CLXSXV. 24
/4/ S. BERNAHDl CUH-ffi-VALLEisSlS ABBATIS 748
tuin recusans, ab ipsaniet ciiam urbe tandcm nufu- « di obbatis adventum in urbem Mwiiolaueusem per-
git, octis inC'.liocivitatem{siciitir> pjtu
egressusque ncct pcram figenles, ad annum Clirisli t U9 retiUal Turi-
lita Paiilinns nnrrat) cii:ii Ticinmn se p'>rQcrc piitor cellus in Mouumentis Ambrofiana; basilictp num.
ivt, mane ad ])oHavi civitatts Mediolnnensis. (juw 331. Quia vcro adeo sunt misere liallucinati, ut hic
ilomana dicitur. invenititr ». Sed inccrtn h*<; om- non niereantur rerutaiioiiem, censuli de iis p«test
uino est Puricelii conjectura de allusione illa sancli idera auclor. Mediolanenses itaque auno tl34, fru-
Bernardi. Divini itaque liominis modeslia liononti- strati ardenlissimo desiderio, quo tlagrabant, pro-
ccntissimam hanc diguilaiem sibi otjlatpm recusnvit raovendi ud cathedram archiepiscopalem, atque hoc
consueto m aliis hujus modi in occasionii)us sibi pacio apud se retiDcndi virura sanctum, volentcs
more.Factmn vero iUudconlirmalur .-; biojirapho Er- lameu pnssiilrre 1'nirem in tiliis siiis, ac in Patre
naldo, lib. ii Yita\ cap. 3, imde isia br-^viicr ad reni tilioE, asceta'; ordinis Cisiercieusis pelierimt.
pnesentem delibo num. HO. « Inlra Italiam civiias 217. Consideromus igitur seplimo. quam bene
.lanacnsis, Pt Jlediolauum, melropoIisLigurraii, hunc S. Bernardus fuerit meritiis de Mediolanepsil)us ac
optaverunt pastorcm et magistrum. » Sic ibi, mter de Ordino Cisterciensi, quando hunc apud illos pro-
infulas alias a viro inodestissimo recisatas, de Me- pagavit. 0. Eial prie manibus. » prout narrat Manri-
ibolaaensibus id faelura asserilur. cus anno supra desiguato, cap. 2, iium. 9, « seges
21S. Cur vcro taritus prasteream tcsUmoniuui au- B copiosa, ut ante adventum saucti jam convsrsis,
ctoris Exordii magui Cisterciensis, qtii dislinctione sed multo pluribusper ipsiim vocatis, et responden-
haec ad poste'OS Irijusmisit tibus sine ulla cunctatione. Exstat rescriptum ejus-
secunda cap. 16, .
H Domno Renaldo, cujus supra mentloiwm

fecimus, dem sani-ti Patris ad Petrum tuuc episcopum Pa-
iudicantc cognovimus, quod famuKis Dei Bernardus, picnsem, quo gloriam pbirimaiam couvcrsiouuin
cum venisset aliquando Mediolanum pro reconci- hoc tcmpore experlaruni, ad se delatam in solum
liando schismate Petri Leoms, cum tanJa exaulta- Deuni ostendit referendam, » secundum ea, quae
tione univevsorum siisceplus est j ei.c. - lia denique aflirraat in epistola ista. ordine centesiraa trigesima
sibi in ipso complacuerant, ut cttni eura antea non quinta ; « Si semeu boniim, jai.Mum in terrair. bonam,
vidissent, ingrcssum in urbem mox in archiepisco- fructum attulisse videtiir, ipsius est gloria, qui de-
pum unanimi consensu raperent potius quam elige- ditsemen serenti, fecunditatem leirai, semini in-
rent. Quod cum ille recusasset, parati erant omnino crementum. Quid in his nos capimus? Ego sane glo-
vim facere, nisi fuga latenter evasissel. » Quisnam riam Cinisli ulteri non dabo multo vero scrupulo- :
aulem Renaldus seu Rainaldus iste? Idem ts est, i ad sius usurpabo mihi. Profecto lex Doiniui converlit
quem tres cvstant epistohe Bernardi. lacie et mclle animas, non ego. Testinioiuuin Doraiui lidele sa-
manantes ullia ronsuetum, » ulscribil Manrimis ad - pieniiam pr*stat parvulus, et uon ego. Laudatur de
" bona tornaiura inanus, non calamus. Fateor,
anniim H21, cap. S, num. 9, quee inter alias ordine litter»
sunl septuagesima secunda, septuagesima terlia et ut mulhim Iribuam mibi, linyna mea calamusnr.ribm
septuagesima quarla. Fuit item abbas Fusiaceusis, vclocitcr scrihentis. » Hinc igilur iutelligi perspicue
vulgo Foigny, direcesis Laudunensis. et primus qui- potest iugeos conversorum ad perfectiorem vitam
dem, ut M.ibillonius in notalionc ad epistolam 72 af- multitudo. n Krgo utrornmque, » sicut pergit Manri-
firmat sed negat Manricus proxime cilatus. Fuil
:
cusniim. 10, devolioni salisfacturus, et pro aceep-
eliam fidus sancti Bernardi socins Parisiis, qui, ut su- tis redditurus filios pacis, ipse alias pronus dila-
perius g 10, uum. 103, relatum est ex auetore Exordii tanda^ suce tamili:i>, annuit piee et devotse petilioui,
magni CisterciensiS, " secretorum farauli Dei magis se loco (non) longe ab urbe designalo, nativis aquis
couscius erat. » Hinc superiori ex boc viro rclatse irriguo am.oenoqne, fabricam ei consensit superponi,
narralioni iides concinatur. inonachis adsciscendis ex Clara-Valle. Cui ledificio

216.Ex prfemissis aulem nuper de sancti i'atris nou parura contulisse Widonera capitaneum de portn
ad uibem Mediolanensem adventu postPisanum eon- Orientali, tradit Caiohis Sigonius ; » quem consulere
cilium, abuude constat oblalas ipsi iliidein loci in- liotest leciorlib. XI. oe rKgiio Italia; i.o'. 671 novis-
fulasfuisse anno Cbristi 1134, ulmirum sit, in ehro- sim.EeeditionisMedioIanensis.PergamusciimMaunV.o.
nologico bujus facti calculo lam crasse ballucinatum ?> "18. « E'ir"'i;ia IcciT" cTcsignatura coclesti lumine,
"
fuisse Sigonium, dum illud illigal anno 1123. ¥.tc- inier lenebras noctis illustrante terminos domus.
nim tomo II Opprum ejus novissime editorum .Me- rcperi in quodam ras. Roberti Rusdse, nuperex Urbe
diolaiii, de regno Italise lib. x, col. 650, sic lego ad ad riie, ait, transiriisso boneticentia reverendi adrao-
istum annuin : « Honorico Mediolanensi anlislite 3 dum Patris domini Hilarionis Reneali, abbatis san^
Ralend. Junii mortuo, ea diguitas ad Bernardum ct» crucis in Hierusalein, quem hoc nostrum colle-
Clara;-Vallis abbatem ob miram sacctitatis ejus opi- giiim Salmaitlinum olim alumnum, nos auditorem
nlonem delata cst. Eo vero repudiante, » elc. De Ho- meruimus, et amicuin. CtKnobio Glara?vallis nomen
norico nihil hic pono : consuli de co possunt notfe inditum es» in memoriani alterius Clarievallis, quas
ad eumdera annuin : .\pud Panvinium in Chronico ipsa voee recreandis Mediolanensihas, quandiu noit
eumdem lapsum
eccleslastico teraporis reperio ad dabatnr frui sancto abbate. » At videtui- prebabiliu*
5»pc lam memoratum annum-. Alios. sancli Bernar- in hac formatione ae ailaxfone nonunis Clara» Vallis
iO ai:t\. m
supra g 1«, niim. 1046.» Ex his kaque iulclliginius, ceilain
Manricuin lialliicinari, cx diclis ^ iiiiiii vi-
204, occasione epistolte i:^4. vendi normam a S. Bernardo fiusse Mtilionaii [irav
219. Consideremus oclavo, quidnam sanctus Pa- seriplam dictis fratribiis. Oiiod tametsi in reni no-
ter egerit m
favorem Ordinis fralrura, ut vocant, strain sufticial, breviter tamen liuic lacto ista-, sub-
Humiliatorum, dum Medioloni versaretur. Pagius ad jioimus nolationos.
annum 1131, num 14, eollogit de lioc arfruraento se- 221. Galvaoeus Kliininia in Manipulo tlorum caii.
quenlia : « Q«o tenipnve Bcrnardus Mediolani ver- 169 citalo scribit ilhid eontigisse anno 1135, cui
sabatur, Terlio ordini Humilialorum regulam dedit. Sancti rwlitiiin ad urbem Mcdiolauensem innoclit.
lli quidem jam ab anno 1H9 juxla Tnstanum «lal-

Nam scribensad acnum H;U, niox siiljdit « Se-
cum, huic Ordini inllia duderanl; sed ante divum quenti anno B. Bernardus rediit Mediolanum...
Bernardum Religiosi non erant. Puricellu: citatus Ordinem S. Bemardi ordinavit, qui modo dicuntnv
num. Ho a.sserit eos vocatos fuisse Fratres de fratrcs de Conegio, " etc. Puricellus vero allegatus
Convenio, quod et Clialcus ctiam in littevas misit, pag. 63, etiani aftirniat, lioc esse faclnm in redilu,
addilque Puriccllus Rjusmodi ordo Fratrum de Con-

:
de quo iliceliara ; sed in anno JilTcri, affirraans qui-
venio in haw nsque diem appclhfur; quiucinsuo dem, rein accidisse « per id lempus, quo S. Bernar-
ipsius stemmaie tutelarem geslat hum sanctum dus intra hnnc annum (sed annum signal HSi, in
abbatem. Subdit Puriceilus in bibliothocn basili- B indice chronologico, qui citato ojus operi pr;efigilu
cse Mediolanensis asservari codicem nis. continen- iterato Mediolani /nil. » Verum de illo reditu nos po-
tem Humiliatorura privilegia, cujus initio habetur stea agomiis. Deinde aucior non ad- ideni. pag. 6 ;2,
Sanctits Bernardus uenit Mediolanum.et ihi multis mittit, ordinem istum Tertium appellatum ex no-
miraculis claruii, ef monasterium censfruxif (Cld- mine Innoeentii III, aliter enim, inquit, et melius
rtirm-Yallem nempe...). A quo [nempe Bernardo) alii sentiunt. Hippolylus Helyot tom. VI Historia?
quidam magna1.es et mbiles cires Mediolnni, divino Ordinum monasticoniiTi, elc, cap. 19, tractat plu-
Spirifu inebriati', fnrmam invenii in habitu reli- ribns de Religiosis ordiiiis Hiimiliatorum, eoruinque
giosocum suis familiis Itabitande (hoc tunc illornm. sup[)ressione : ubi licet videre varfas auctornni de
insliluium fuit) smnpserwni, Fnitergo sanctusBer- ejusdem origine seuteiitias ; etymon, ul fertnr, no-
nardus Ordinis hujus primii.'. fmdator. llnde Fra- minis; tres diversos ordinis statiis : de quorum pri-
tres Tertii Ordinis hiijusvorantur kodie alicubifra- mo postquam egissei laudatus scriptor, secunduni
tres sancli Beriiardi. Haiiserunt aulem sic fralres incepisse aflirmat anno 11.34, amplexum e S. Bor-
Ordinis hujus pcr se in hahitu religioso per anno^î nardi consilio modum vivendi a priore diversum,
priusquam concessa eis Mset regula ab F,e,'clesia Ra- etc. Dein terlium Ordinem subneclit sub reguUi
m,ana. Anno aulem 1199 pemiUimo die Hnii, data « S. Benedieti etc. eumque ait substitisse, donec' II
c
fuil eis regula a Fiomiiw Papa Innocenlio III. Qiiare niiliati fuerint exstiiicti : id vero cur, quoiiiodo. el
sciendum,quod fralres Terlii Ordinis hujns fuerunl a quo sit fictimi, ibidcm legi potest. Placet nunc
fundatores primi elsecandi Ordinis numiliatorum. alia a S. Bemardo eollata in Mediolanenses beneilcia
220. « Galvaneus Flamma eap. 25o, niagnae subr recensere, quse ipsemet Sanctus eomraemorat.
Chronicffiapud Puricellum laudatum num. 375 scri- 222. In epislola quippe 131, quw innectitur apud
hil:Nohilis vir Guido et capitaneus poTla; orientalis Mabillonium anno Cliristi 1135, hac eideiii prcisfixa
fuit s[iccialis adjutor heaii Bernnrdi in fundando synopsi : « Cum Mediolaneiises Innocentio recon-
monasterio de Charavalie jitxta Mediokinum, de di- ciliati, tamen titubarc ia oflicio ct obedientia vide-
vifiis ejus anno Domini ii3b.,.,etinlft Guidoteriium renliir, eos ad retineudam constantiam ineitat, rc-
ordincm fratrnm de Convenio sancM Bertiardi in ccnlia Romana' Ecclcsise erga illos beneficia me-
porta orientaliconstruxitiiidieS. yincenfH; quem morans ; » et quippe ni addamus nos ctiam sua ?
Inmceiitius III confirmavil et ah Innocentio III Sancto utique .suara interponenle auctcrilatem im-
diclus est Ordo Teriins. hti fratres de Convenio pelrata ve! ex parte vel ex toto, ut sequum videtur
fundaverunt ordifiem fratrum Humiliaternm, et ei-edere; in epistola, inqnam, illa sic raemoral
ipsos visiiabanf. Quod ideni Galvaneus, qni sêe.ulo (1 Bene vobisiim facit Deus : linne vobiscnm facit
XIV vixit, coniirmal in Iibro, cui titulus Manipwlus g Ronuma Eo.cicsia. Facit ilie, quod paler: facil ilhi,
florum. cap. 171, apud Puricellum ibid«>m ; » m quod mater. Et revera quid vobis dcbuit facere, cl
novissima autera istius Manipuii eUilione Mediola- non de curia hono-
fecit? Si poslulastis mitli vobis
nensi.cap. Ifi9. « Licetaulem S, Bernardus et Guido vabiles personas ad lionorem Dei et vestnon ; fa-
ruiidato-res sint Ilurailiaforum, qui ante utrumque ctum est. Si postulastis conflrmari, quod unanimitas
nei: vegulani nec luibituri) religiosiim habebant; ha?c vestra de vencrabilis patris veslri electione firnia-
tanien societas jani anio incioiievat, uli Puriccllus verat ; factutn est. Si voluislis licuisse vobis quod
probat tcstiuiouio S. .Anlouini parl. ii Gbvonicorani, iilicituin, nisi ju-o magna quidem necessilate, sacri
lit. IS, cap. 2:J, Raphaele Volaterrano lib. xxi, caiiones judicant, Iranslationein episcopi .scilicet -iu
TrislauG Chaloo cl aliis. Fallitur itaque Sigonius, archio)nscopatum concejisum cst. Si vogastis evu'
qui hujiis Ordinis initiiini rum amio Ut46 illigal, ut cives vestros de viuculis Placentinoruin,quod utiquc
vidcre esl in Historia ejus de vegno Italia^ ad fiu- egG prfetermittcre nec volo, nec valeo ; el hoc factum
751 S. BEKNARDI GI.AIi.K-VALLE.NSlS ABBMIS
C5l. lu quo postrenio (|ua;ouiiqiie rationahilis pfititio ii quietain... Aiulituni est lioc verbuni. et percrebuil
"
non dico repulsam, sed vel nioram passa esl
filiii?, faina...
" Pcr ecclesias, per pnetoria,
' '
et per compita
apu(i piam matrem ? Eu ad compleineulum, pallium omnia conveniunt undique... Dicunt publice, niliil
ppiesto esl, plcnitado honoris. » ei impossible esse, quod a Doininf» poslulet... Ir-
223. Ut vero ea, quac .Medioianenses petierant. et ruunt alii in prjpsentiam cjiis alii, donec e.\eat, :
obtinuerant, referentc superius S. Bcruardo inelius pro foribus prasstolantur. Cessalum est ab ofliciis
intelligantur, observat Mabillonius in notis ad prip- et artibus... Concurrunt, postulant bencdici : e1 te-
dictara epistolam de inissis ad eos venerabilibus tigisse eum singulis salutare videlur. »
personis: < llissi sunl cum Bernardo Guido Pisamis, 225. « Terlia die, sicut pergit auctor, ad eccle-
Matthwus Albanensis , Gautridus Garnoteiisis epi- siam sancti .Ambrosii divina celebraturus mysleria
scopi, » leste Ernaldo biographo cap. 2, niim. 91, sorvus Dei jirocedil : ubi exspectaiitc innumera po-
apud nos, « nempe ad reconciliandos Ecclesii» Ro- puli multitiidine, inter ipsa missarum soleinnia,
manse Mediolanenses, qui schisma conflaverant ob duni clericis cadentibus ipse secus altare sederet,
depositum Ansebnuni archicpiscopum ab ipsis ele- puellam ei parvulani offerentes, quain \etienienti
clum, Ad To venerabilis Patris vestri, nolat, RibalJi inipetu ve.xabat diabolus, orant, ul misellie sub-
videlicet, qui ab eis electus esl in locuni Anselmi veniat... Aiidila supplicatione astantium, et intui-
rejecti. Per translatioiiem vsro episcopi scilicet in g lus personam frementein denlibus... compassus est
archiepiscopatum, uti sanclns Pater dicebat, intel- setaii... Patenaro igitur calicis, in quo divina cele-
lige, ait, restituiionera dignitatis archiepiseopalis, braturus erat mysleria, accipit, et digitis latice su-
qufp isti eccIesiiR ob schisnia a pontifice abrogala perfuso... ori puellae salubrem potum applicat, et
fuerat. Vide alias notas, » IlUid, quod vir sancius corpori ejus slillam medieinalem infundit. Nec
de vinculis Placenluiomra scribebal, sic expooit raora quasi ureretur Satanas... festinanler egre-
« Quippe utrisque bello in sese coniendentibus, diens... ei-upit. » Idem Vitae scriptor, loculusde dav
niiilti ex .Mediolauensibus captivi abducti fuerant inonum liccutia per virum sanctum impedita, agit
a Placentinis, » Ad hfec de 'Ribaldo seu RobalJo et dcinde de expulsione da;raonum e variis obsessis.
Anselmo videri potest Pagius ad annunn 1134, Verum quia haec singillatim enarrare, servata ener-
num. 11 et 12. Reliquum est, ut de prodigiis tnm g!9 et phrasi auctoris, qui plnribus ac pathelice iila
Mediolani, tum alibi in Itaiia a magno uostro Thau- exponit, in longum nos abduceret sermonem ; adeat
maturgo factis tractenius. lector ipsum fontem ; ubi etiara inveniet alia cura-
tionum prodigia, per Thaumaturgum nostruni pa-
§ .XXI. iliraciiHs contscnt ilediolnni: Papiam ct
irala. Mediolano itaque tantisper relicto, quod nos
Cremonam sc conferl; a tiiiis sui'; abseiis cov-
iwcprastns spintu ; ipsius ad eosdem litlera;, prjeclarissimis ibidem a sancto gestis referendis
iitl et ad Lotlmriinii imp.; redittu ad mos; " intentos jam dia detinuit, alio cuiii eodem inde
ncta et tempttt.
discedente proficiscamur, Papiam videlicet et Cre-
224. Miraciila,quibusmirabilisDetisin sanciissuis monam.
Ininc faniulum suuin, in eujus !nteger-'ima vita, 226. Sigonius in novissima editione Mediolanensi
meritis, ac laboribus apostoiicis sibi bene conipla- tomo II, lib II, col. 671, ad dictum annum 1134,
cebat, apud Mediolanenses dsgentera illustravit, de- sic habet : « Inde, Medioiano videlicet, jussu Inno-
scribuntur ab Ernaldo lib. ii Vitie, eap. 2, e quo Centii ad pacificandas ipsas inter se Lombardiae ci-
auclore incerta sunt Annalibus Cisterciensibus ad vitates profectus. Papiam et Cremonara se contulit.
aimum Chrisii H34, cap. 1. Sed quandoquidcm illa Cum autcm apud Cremonensss ni9il profecisset,
prodigia pluribus narrantur in dicta Vita ; ideo ea eorum Innocentio pertinaciam signiiicavit his ver-
in compendio liic exhibuisse sit satis ad continuan- bis : Cremonenses induruerunt, et prosperilas eorum
dam Actorum, qu;e illustraraus, P. Kernardi se- ferdit eos,]dediolansnsescontemnunlet confidentia
riem. En tibi itaque laudati biographi verba « Inau :
-
ipsorunr scilurit ecs. Hi in curribus et eguis spein
(lita est nostris temporibus tanla populi tides, tgrils fuam p6nentes, menm frustraverunt,et laborem
in horaine virtus: inter ()uos religiosa erat conter.- ir.enm cxinanrer.xrd.. Kffic Sigonius ex ipsis verbis,
lio, cura signorum gloriara ab!)as crediditati pomm, ry nnibiis e.torditur vtr noster apostolicus sucm ad In-
illi vero sanctilati abljatis adscriberenl, el Iioc (i« nocenliiim epistolam, qase in editicnc Mabillonii si-
eo indubiliinler sentirent, ut qiiidquid a Domino guatur ordine ireceatesima deeima quarta, aiias 318,
peieret, inipelraret. ^ Nec vero illos fefellit seulen- ot anuo 1 1 34 illigatur. Ludovicus Cavilellius in An.
tia. Nam uti illico subilit idem biograplms : o Addu- nalibus Cremonensibus ad enmdctn annum hac rae-
cunt igitiir ad euraniliil IiiPsilantes muUerem orani- morat : « Divus Beniardus Mediolaoensibus, dum
bus notam, qn;im anuis septem immundus vexave- eis, quia adhaesissent Corrado Suevo interdicta
rat spiriuis, ct postulaut supplices, ul in noniiue esseutsaora per summum pontilicera, et mox, di-
Domini liitmoni imjicret fugani, ei mulieri resliluat inisso Corrado, Lolhario adhsesissenf, absolutionem
sospilalem..., Et oralioni incumbens, cadilus ela- el vftuiam iinpetravit : et (^remonam profeotus, et
(isa virtule Satauam iii spirilu fortitudiuis incre- Papiam, ut ibi incoias et confoederatos cum .Mediola-
jiat, et fug.it, niuiiercmciue reddi' iniioinmeni e( iienfibus coniponeret. re infccta ex Cremona rediit
ACTA.
Mei(liolanum. » \'e anno istius retiitus dicotur paulo R leversus suin ad vos, vi«ilans domn.m islam, ofiii"
iiiferius. Eo igitur poslquam reversus est, mulierem nasqiie perambulans, el semper exhilaratus, seniper
a misera daeinonis vexatione et nervorum contra- consolatus abscessi, videns unaiiiinitatem atqiie in-
ctione in momenlo liberavit, sicut pluribus rcfert. stantiara vestrara in proposito ordinis noslri.
Ernaldus lib. ii Vitae, cap. 3, Nec vero profectus ad 229. j Innnmeiata sunt illa, qu»" iste Dei famuhis
Papienses ac Ciemonenses, de quibus dieebam mo- dixit et fccit ; in qiiihiis raanifeste apparebat eiini
do, a coerceiido d;emone abstinuit Beriiardus, teste prophetali gratia propdimm, mullolies ibi prfesentem
eodem biograplio citato ; ulri plura. Quibus lianc eum esse in spiritu, uhi absens corpore videbatur ;
coronidem imponens : i Ikee, ait cap. 3, nuni. 508, rauUaque abscondila, et etiain longius posita, Do-
et alia multa intra Alptjs constilulus operatus est mino reveliinte, cognoscere, qua» ipsurn laterc pii-
vir Dei, et diversa loca periustrans, benefaciebal labantur. Ha?c autem-signilicavit nobis domnus (ie-
iis, qui infirmabantur, illuminando csecos, erigendo rardus quondaiu abbas Longiponlis, qui unus ex
debiles, curando febricitantes, maxime oppressos a antiquis senioribus Claraevallis, dicta et facta sancti
diabolo... purgans, et qu.'» malignus foedaverat spi- Patris studiose rimari satagebat. » Sic ibi : quibus
ritus pectora, templa Deo acceptabilia consecrabal. licoatnobis inde etiam boc addere, lametsi alio spe-
227. Et continuo biograplius ad viri laudes di- ctet, quod ibi sequitur ; 5 I[<so qnoque referenle au-
gros'sus, «Pr» omnibus, ait num. 109, hoc subli- B divimus, quod iste Dei sanctus, dum in quodain mo-
mius dueo..., quod, cum esset vas eiectionis, et no- naeliorum capitulo verbum Dei praedicaret, duo ex
men Cliristi coram gentibus et regibus ferret intre- fratribus, illis, qul uderant, viderunt eum in sub-
pidus cum obedirent eiprincipes mundi, et ad nu-
: sellio, in qno residebal, in aere suspensuni, et quasi
tum ejus in omni natione starent episcopi : curn mensura uuius pedis a terra sublevatum. » Hasc au-
ipsa Komana Ecclesia singulari privilegio ejns ve- tem, quse de sancti ad suos reversi narratione paulo
neraretur consilia, et quasi gcnerali legatioue con- antn diximus, ignotam eis ac mirabilem ipsius visi-
cessa subjecisset ei genles et regna : cum etiam... tationera continente, paterno ejus cordi quasi non
facta ejus ct v-^rba conlirmarenturmiraeulis...de se sufticerent, litteris insiiper illos consolari voluit.
samper humiliter sentiens... cum esset omniuni t Ex quibus exstan! diiae ipsius epistote; allera cum
judicio summîs, siio sibi judicio constitit infimus. in Apuliam mitteretur, de qua inferius altera iutra ;
Soli Deo quidqQid feeit aJscripsit,

» ete, Adde hoc, ul credo, inquit Manricus ad hunc annum
iii.îrmilalej ac morbos, quibus tanqusm auriim in Christi 1134, cap. 4, num. 7, trienniMm, scripta, »
fornace probatus fuit, nec non dignitatum con- quam ibidein profert, Est autem ordine 144, et afti-
tempium, quo nulii e pluribus sibi oblatis infu- gitur anno circiter 113o, apud Mabillonium, hoc ti~
lis unquam arrisit. Consulo sit vis laudatura Vitse tulo prijenolata, quo scriptionis materiem cogno-
ejus scriptorein, qui ea, quse modo ex ipso libavi, sces. la ea ilaque vir sanctus diuturnam sui absen-
fusius raeinorat. liam excusat, sibi non minus, imo magis gravem,
228. Nec vero dum extra dilectissimam sibi Cla- quam suis. Interim breviter eos oflicii admonet.
ramvallera vivere eum oportebat, ita erat oecu- Porro ad euradem annum laudatus liistoricus Cister-
patiis gravissimis Ecciesise negotiis, ut filioram ciensis tolo cap, 7, scribit de Guiiielmo, olim S. The-
suorura ibidem reliclorum oblivio eum caperet, odcrici prope Bemos abbate, deinde monacho Sig-
vel iiesciret quajnam, se procul iude renioto, niacensi, qui librum primum Vitac S. Bernardi
iilic agerentur : sed abseus corpore, animo autem litleris mandavit, atque identidem a nobis supra ci-
ac spiritu praesens, iUos eonveniebat, visitabat, tatus fuit; sed no» de eo inferius, quando de Vilre
atque inspieiebat. Factum prohatur e sancti ver- Bernardinje scriploribus agemus. Interea temporis
bis, quse ad Clara?vailenses ex Ilalia redux mox inspieiarniis sanctissimi abbatis facta, quae sequenti
protulit apud eosdem in Capitulo, sicut docet anno Christi 1133 intexuntur.
Kxordium magnum ordinis Cisterciensis distin- 230. Ibidcm itaque historieus modo raeraoratus
clione 2, H, sic narrans
eap. : « Venerabilis Pa- eap. 1, num. 1, viara sternens ad epistolani a
tcr Bernardus, cum aliquando per annos tres S. Bernardo ad Lotharium imperalorem datam, de
moratus fuisset in urbe RoiHa, atque in partibus n qua mox agenius, prsefatiis nonnuUa de Rogsrio
Italicis, pro sedando schismate Petri Leonis,.., duce Sieilise, Itaiiam infestante, elc, liaie suhdit :
tandem reversus Claramvallem, statim post factam fErgo Innocentius et sibi et cunctis provider.s, hoc
oralionem capitulum fratrum iiitroivit. Et quia anno 1135, Lcgatos mittil ad Lolharium imperato-
fatigatiis ex itinere diu loqui non poterat, brevem rem; veniat, Ecclesiara reguutnque defendat, armi»
quidem sermonera, sed consolatione plenum protu- Italiam muniat... et rnale capta reciplat ah invasore.
lit, ita dicens Beuedictus Deus qui vos dilectissi-
: ! Haec fere prima in nagotiis Ecclesiae gravis siib In-
mos fratres meos mihi reddidil, ei me qualcmcun- nocentio legatio fuit, qu:* non Bernardo Patri de-
que Patrem veslrum vohis. Et ego qui-lein, lilioli, inandarelur, sive quia bellum cierc contra ("hri-
quamvis per hoc triennium visus !'i!erim iwige re- stianos, quanturacunque rehelles aversaliatur; sive
niotus a vobis, non tameu pntyiis nie sempsr absen- quia desidcrio suorura captus, et jam l"iennio ab-
tei» fiitsse. Sciatis enim, quod tribus vicibus interim seus, redittmi maturahat ad Claramvallcm, seu tan-
7r.s S. HRRMAHDI CI.AlLB-VAI.LR.NSIS AniiATIS 7r>(,
dem quia ulilior Aqiiitanise, el convorsioni Guillolmi • Annaiibiis, quia inter ca?lera.s Petii Cluuiaoensis nc-
(lepiifaliis, taulo nrp-olio a Deo reservabatur. Scri- qiiaquaiii ponitur, hic non iirimeriio censtii Iranscri
psit tainen ad impcraloretn pene classioum cancns, bcudani. » Sed legi illa ibidem potesl niim. 12. Fuii
certR iiivilans ad Kcrlesise et imperii detensioncm. aulein Prtrus ille ahbas Cliiniacensis ; ex eadein epi-
Quin el eunidem sinislra relationo- dcceplura, stola ibidcni. Et sic quidem se habeant ros, S. Ber-
alque cx eadem retardantcm Innocentium, a cujus- nardo ad charos sibi filios Clara-vallcnses rcverso.
dam ecclesise, quse injuste patiebalur, defensione, Quihus coroiiidis ioco siibdo nonnulla de anno, quo
qna libertate spirilus pollcbat, andcnlius argiiit, et reversio ista accidit, cum de ea non semel mentio
consulit dcsistere ab incepto. » C.Tternm epislolara incidcrit superius, nec inter scriploros in dctormi-
ipsam nou transcribo, qu;e inter alias Beriiardinas ba- nando ejusdem anno videatiir convenire.
betur ordine eentesima trigesima nona, et apiid supra 233. In Clironologia Bernardina, '.[un: simul ouin
dictum cdilorem aptalur anno circiter Cliristi H3o. sancti operibus edita exstat apud Mabillionium ad cal-
231. IJis iia liaclenus cxposilis de «ancii Abbatii, Cem voluniinis primi, col. vi, ad annum H3"j, iigitiir
dum erat in Ualia, laborihus apustoUcis ac miraculis, de Bernardo ex Italia reduce per urbem Mediolanen-
reliquum eum hmc ad suos dicto mox amno
esl, ul sem, elc. Galvaneus Flarama, a nobis desigualiis
revcrtentem sequamur cum Ernaldo lib. ii Vilae,- ^ 20,cidem anno inneetit reditum ejus ad Mediola-
cap. 3, num 112 « .lam Alpes transcenderat, et
: | J nenses ; Puricelius vero, quero. ihidem allesâvi, anno
dcscendebant in occursuniiejus de suininis nipibus 1134. Ex textu quem habel Ernaldus lib. ii Vitie
pastores, ct armenlnrii, et agreste liominum genus, ^cap. 3, colligo redit.um illum saiicliab ipsoconnccti
et conclamabaiit a longe benedi(;tionem petentes, et ciim iis qua Papia; et Cremona? gessit. l'e liis quippe
replabant per fauces montiura, regredienles ad cau- lociitus, subjungit : « Cum secundo per Mediolanum
ias suas, coUoquentes ad inviccm, et gaudentes, eedem anno Pater sanctus transiret, » etc. Manriciis
qiiOd Sanctum domini vidissent, n ele. Quomodo au- adannum 1135, f;ap. l.num. 4; j Idest, intbaanmm,
tein a dileclissimis sibi fratribus Clara-Vallensibus inquit; iiani sic intelligo : > idquo inlelligit conformi-
susceplus fiierit, laudatus biographus mox subdit. ter quidem Manrieus ad ea, qua; dixerat de gestis
Sancto suis iiaque rcstiiuto, videndum nobis est ejusdein sancti Palris, ad Mediolanensscs roversi, illa
qusenam apud eosdem sint acta.Annaies Cislercien- adaptans dicto aano H3S, et satis item consequenter
sesad anDum 113ij,eap.2,num 1 : i Primo,inquiunt, sd ea qu« a S, Eernardo facta n,^rrat ppud Pap'en-
Claramvallem suam, ingressus, sl precibus ex raore ses ct Cremcnenses, qaseque illigat anne Ghristi
fusis in oratorio, in eapilulum fertur pcrrexisse : » et t134,ut vidpre apud euin licct ad isiiim annuni c.ap.i,
mox ea tribuitur ipsi ad suos oratio, cx auctore quae enim geiuntiir intra anuum indetcrrainatum,
lixordii magni Cisterciensis desumpta, quam pro- sive per tempu.i duodceim mensiuin, possunt conve-
tuli supra nuiu. 228. Deinde Annales iiflem num. 2, " nire duobus annis deterrainatis, ila ut partim in nno,
scribunt de tlorcntissima religiosfe disciplina3 obser- partira m Sed propenderem potius
altero acciderint.
vaniia, et insigni rratruin concordia. Adisis Ernal- iii illam sententiam, quse acta apud Papienses ac
dum, quem nuperrirae assignabam. Tum suhdunt Cremonenses, nec non reditum ad Mediolanenses
num. 3j monachos a sancto Patre selectos ad plan- non in unum dumtaxal.sed in eumdem annuni con-
ândam suam sobolem apudMedioIanenses; num. 4, jicit, ulopusnon sil dolorquere illud E.-^naldi eodem
epistolam ejus ad Lotliarium iwperaiorem pro Pisa- anno in xb intra annum cum Manrico. Enimvero
nis, qiia^ est inler alias ordine centesima quadrage- S. Bernardi iter ad MediolAnenses ac r^dilos; item
sima ; item uuiii. 7, ad lunoceniium papam, qua; legatio ejus ad Papienses ac Cremonenses, nec non
est ordine centesima sepliiagesima octava, pro Al- discessus trans Alpes, ut eum Sigonio loquar, inue-
berone Trevirensi arcbiepiscopo ; sed signatur apud cluntur eidem anno 1 I3i, a dieto Sigonio de regno
M.ibillonium aniio Ghristi 1139, ex Broverc; capite Ilaliae lib, xi, quem vide col. 669, et sequentibtis
autem lertio translationem Claraevallis ; deiiique le- novissiniss editionis .Mediolanonsis, ac Pagium in
geiii .Mahometicam ex Arabico conversam, et sancto Crilica ad eumdem annum.

dicalam.
g XXII. GuUielmus Aquitanioi Dux e srhismaU per
232. Quod poslremum ne euiquani videatur mi- n S. liernardtfm ad unitatmn Ecelesi-os conversus
rnpi; profero textiim Maurici in dictis Annalihus mulier <h»moniaca ab co Nnnn^ti liberala ; variie
de GuUiclmo Duce ol/servationes.
cap. 3, num. 11 : « Eodem teniporc, ut nolavit Joaii-
nes Picardus in uolis ad episl. 227, Petrus Maiiri- i3t. Doplorandus omnino Aquitaniae stalus, Gui-
cius remisit Bernardo epistolain longe prolixiorem, liplnio duce catholieis infeoso, et in eplscopos de-
contincntcm inter cseiera succinotam de Mahumetis liaccliaale, nec non Gerardo Engolismensi pseudo-
rita narrationem, quam Petrus licet labulosissimam, legato sehismaticos intrudente, qui antipapae Ana-
nl ipse fatclur, euravit in linguani nostram transfer- cleto obedientiam prseslabant, satis superque indi-
ri. " Porro Iractatum huuc sive Iransuinplum, non calur tuin ab ipso S. Bernardo, tum ab ejus
solum missnm Beriiiirdo, sed dicalum, probat epi- biographo Ernaldo. Sanetus enim abbas in epistola
stola prsefixa eidem operi, cunn qua simul vulgatum 1 26 qu» cst ad episcopos AquitaniaB contra eumdem
circumferlnr : quam alias gravem, e! dignam his Gerardum Engolisinensem, et in qua Inuoceiiui, ul
A.CTA. 758
lojîlimi Pontiticis, causam egrcgie timlur, adversus » et proiiultil... se cum eo in Aquiianiam protoclu-
istum episcopuin inter alia sic loqiiitur col. 134 : rum. Ibant igitur simul... et... simul Nannetum
« Audet (quod et tleas dico) inimicus criicis Ghristi venerunl, > sicut Ernaldus allegatus narrat. Ibidem
suis pedibus peliere sanctos, qninoJunt bestiamado- loci sanctus Pater mulierem, qu.-e per annos omnino
rare, qua; aperuit os suum in blasphemias, biasphe- sex cum inipurissimo spirita infame admodum ha-
mare nemenDei, el tabernacuhim ejus. AUarecontra buerat commercium, baculo suo, tentatis frustra
altare crigere lentat, cont\;ndere fasquo nciasque ante remediis aliis, liberat, anathema in djBmonem
non confunditur. Ahbates abbatibus, cpiscopos epi- vibrat, et ipsum eliminal. Faclum phiribus descri-
scopis superintrudere nitjiur amovere Catholicos, : bitnr ab Ernaldo num. 119, el sequentibus. In isto
schismaticos promovere. Miseri et miserandi, qui itaque itinere diceres divinam providenliam in Ber-
ita promoveri, et ab isto. consentiunt. Siquidem nardo miraculum exhibere voluisse, ut esset
illud
circuil mare et aridam, ut faciat unum episcopum : quasi prodromum ac prognoslicum magn<f conver-
et cum fecerit, facit eum sionis Guilielmi Ducis, qu;e po.slea, Dco bene fa-
filium gehennai duplo
quam se. » Innectitur htec apud Mabillo- vente, et sancto impigre annitente, subsecuta est,
epistoia
nium anno circiter Christi 1132. Nominatus vero ac destruendaj diabolice fraudis, qune Aquitaniam
paulo ante biographus tragicam Aquitania> scenam infestabat.
pathetice reprsesenlans lib. n. Vilse c. 4 « Labora- B 237. His itaque adversus malignum spiritum apud
:
bat, inqnit, ea lempcstate sub schismaticorura op- Nannetenses a viro sanrto patratis simul abbas et
prossione tota Burdegalensis ecclesia, et non eral in legatus ingrediuntur Aquilaniam, ex citato Vitae
Aquitania qiii posset resislere principi, cujus ani- scriptore nuai. 122, qui mox narrare pergit, cur
mum induraverat Deus : qui, annuente Gerardo Gerardus Engolismensis morarelur... in illis locis,
Engolismensi episcopo, et instillante in cor ejus in quibus securiorem se putabat, nec jam facile
dissonsionis semina, factus est schismatis defensor publcis se conventibus proesentaret. Hinc itaque
el auctcr. contigif, ut ex diabolici istius instrumenti secessu
235. (t Quijunque susceptioni Petri Leonis non facilior ad Guilielmiim ducem patueril Bcrnardo
subscribebant, perscsutioaibus expositi, ahi damnis, accessus, ac mollior fandi occasio. Nam propter
alii proscri(.tionibi;s raultabantur, alii a sedibus b.-ec, qiia> ibi sxoosueral Ernaldus, el alia hujusmodi,
propriis pulsi cxsulare compellebantur. Sibilahat ante homine.s confundi cceperat Gerardus. el timons
auteni i'i aiiribus comitis illius crcbris persuasioni- opponi sibi, qu;i' negari non poterant, conventiis
bus, quasi serpens anliquus, velerator ille, qui diu publicos evitabai, preut niox subdit idem auctOr.
in partibus illis Sedis Apostolicse fuerat legatus, el Via igilur r.d bonura negotii suecessum ita utcum-
nunc a niagistratu tanio dejeetus, non poterat se que magis complanata, quam ante, « significatum
pati suw solius ecclosiae episcopum. » Alia vero " esl, inquit Krnaldus num. 124, comiti per viros
istius male feriat] ac in maligno positi facinora ibi- illustres, qui ad eum securius audebant accedere,
dem scite depingit memoratus Vit;e auctor, quae quod abbas Claraevailensis, et cpiscopus Carno-
vidaat lector in eadem Vita post hune Commenta- lensis, aliique episcopi et religiosi viri colloquium
rium recudenda : unde fiet certior de luc.uosa tra- ejus expeterent... Persuasumque est illi, ne tanto-
gfcdias praesentis scena, hinc Gerardo, inde Gui- rnm virorum deviiaret colloquium. Uaque apud Par-
lielmoDuce miilnam eo operam couferentibus. Nec tiniacum, » vulgo Partena;/, qua; est urbs vel oppi-
suam pro bono Ecclesia; passus est desiderari S. Ber- dum Gailiae in Pictavien.si provincia, « hinc inde
nardus. Adisis epistolam ejus 12.5, anno Ghristi 1131, conveninnt. » Acta autem in isto conventu legi pos-
aptatam. Epistola vero 127, quae ex persona Hu- sunt in dicta Vita; ubi pariter describitur, quam
gonis Ducis Burgundia3 dala uotatur anno oirci- mirabili modo sit peracta a S. Bernardo Guilielmi
ter H32, ad ipsummel Guitielmum comiiem Picta- ducis conversio ; in qua duo sunt, qiiae lectorem
vorum et Aquitanise ducem adversus Anacietum ac merito in stuporern rapere debeant, el alterum qui-
pro Innocentio, nonne sancti abbalis studium erga quoddam oestrum,
dera, Spirilus sancti vis, f t cffileste
res Aquitanas indicat? quo vir magnus agebalur; alterum, tanta et tam
236. Verum bonum g parvo tempore subsecuta superbi ot obstinati prin-
leviora hsec dicas laborum in
istius provinciffi coilata a cum
sancto subsidia,
cipis mutatio utrumque pathetice ab eodem bio-
si ea :
sequenlibus comparare volueris. Ernaldus modo grapbo ante oculos positum.

citatus, post descriptionem malorum, quse Aquita- 238. P. Godefridus Henschenius nostcr in Com-
niam infestabant, ita pergit num 119 : « Audiens mentario pra?vio ad Vitam S. Guilielmi Magni, ere-
hsec et hujusmodi vir venerabilis Gaufredus Garno- mita> in Stabulo Rodis in Eiruria, tomo XI Kehrua-
tensis episcopus, cui a Papa Innocentio Aquitahia" rii, die 10 ejusdcm mensis, a pag. 433, gesta istius
legalio fuerat commendata, vohemcnter indoluii, et Sancti, multis fabulis erroribusque involuta, ad ve-
succurrendura periclitanti Ecclesia?, postpositisaliis trutinani expendere et exliicare ccnatus eat
ritatis
negoliis, sine ulla dilatione decrevit. Abbalem non minus iaboriosa opera, quam non pisnitenda.
igitur Clarsevallensem petit et obsecrat, ul sibi ad Inde transfero hue breviler, quae condueunl in wm
tanta mala elimiuanda succurrat. Aasensit vir Dei... nostram. Cavendum itaqufe, ne hie Guitieimus cum
S. BERNARDl GLAR.E-VALLKNSIS ARBATIS 7f.O
siipciiore coiifiindalur. Hunc quippc ah illo dislin- ii nationeni :id S. Jacobum, iliidemque obiisse ix
1,'uondum monel idem Commentarius § 4. Prieterea Aprilis, ex Orderico Vitali lib. iii Historix- eccle-
iliidcm affenmtur alia, qnibus illuslrantur supra siasticae, quam absolvil anno quarlo ali ohilu Gui-
relala de Guilielmo .\quifano, ejusqne conversione. lielini, a^rse Clirislianse U41, quando apud Nornian-
Anno 1130, agnoscit Innocenlium I! Papam; sed nos in cirnohio Uticensi 56 annos vixeral, faclus
sediiclus ab aliis adlia>ret, anno Ii3l, Anacieto an- inonacluis anno 1085, id est, annis 14 aHtequam dux
lipapfc. Frustra a S. Berniirdo et Josleno episcopo Guilielmus nascerelur, sicut ibidKm dalur vidore.
Ruessionensi admonelur eodem anno U31, contra Qiiod vero de morte ejus apud Composteliam dice-
Maiiriciim ad anmim U30, qu* anno sequenti ar- halur, ibidom prohatur ex liis Ordeiici verois :
bitralur couligisse laudatus Hensclienius, quando c. Anno 1137, lcrtia seplimana Martii, Slephanus
co'pit primum audiri, quid adversus Ecclesiam Dei rex in Normanniiim venil... Eodem tempore Guil-
Ciorardus ilie macliinaretur; ex libro ii Viise S. lelmus Piclaviensium dux, menioi' malorum, quie
Beniardi cap. 6, in noslra vero divisione cap. i, uuper in .Normannia operatus est, pcenitentia mo-
nuin. 122. Memorat, liunc Sanclum dein scripsisse lus, ad S. Jacobum peregre profectus est. Deinde
illustrem ad episcopos .4ûilaniaj de illo schismate roria sexta Parasccve, v Idus .\prilis, sacra com-
cpislolam, ordine inler alias 120. ac sequentem iiiunionc inunilus est, el aule aram beati Apostoli
poslca inisissc ad Guilielmum duceni Aquitanise ex B venerabiliter defunctus esl. » Ad hwc, in cilato
persona Hiigonis ducis Burgundiae ; de utraque nos ssepe Commentarro § 5, proferuntur hislorici sae-
nuncr. In ista autem, qu« ilirecta est ad Guiliel- culo Cliristi XII, XIII et xiv, qui in eadem ducis
mum ducem, h»c ponilur clausula c Per Cliri- ; Guilielmi apud Conipostellain niorte consentiunt .
slianissimum Loihariuni nuper falsi caluninia- § 6, tractatur de Vita a Theobaldo exornata, et,
tores iii suo suut mendacio deprohensi; » «nde sicut invenies § 7, ad savulum penexvi, incognita :
colligit, eam epistolam esse scriplam postquam et ibideiii quoque ejus menda notantur
varia :
Lotliarius anno U33 , ab Innoecntio in Urbem § 8, explodilur figmentum Bucheti et alioruin dc

a se reduclo, in Roraauum imperalorem corona- simulala morte Guilielmi ducis ; ilein de adulte-
tus est. rinis diplomatibus, et conficto Guilielmi Dacis lcs-
239. Deinde suhjicit concilium Pisaniim, cui S. lainenio.
Bernardcs anno 1134, ac Medioianenses
intcrfuii 241. .Atque ha»c quidem hactcnus siimmalim e
Innocentio per eum coneilialos. De quihus actum Commenlario Henschenii extracta,' el niia phira,
est a iiohis sujira. His addit congressum ejusdem quap in eodom laboriose di^'essi!, nnignopere condu-
Sancli cum Guilielmo diico anno 1135, alquc Imnc ount ad viiaudam lorum, lenipnriim ac personaium
apostolicas sedis obedienlia> ah illo rcstitutum. Me- , confusionern, plenioromquo noliliam Guilielmi.\qui-
moratus coramentator recilat mox fragmentum e '
laiiise dueis, quem S. Bernardus ad moliorem fru-
sancli docloris epislola 128, eidem duci inscripta e gem reduxit cum uherrinio Eoclesise lalholiofp fru-
qua nos sequeutia prolerimus : « In eo animo, in- ctu, ac immorlali apud poslcros sui nomiuis me-
quit, el in ea voluntate iTiemiiii ine discessisse dii- moria Veruin aniequam manum lollam dc liac ta-
dum a te, Princeps eximic, ut totis affectibus hene bula, velim cuiu designato commentario eonferri,
libi, luisque cuporem, totis nisibus salutem vestram et expendi, ea, qufe scribit Manricus ad annum
et honoreni vestrum, ubicunque possem, juvarem; ChrisliU36, cap. 1, quff" autem refert cap. 2,
eo quod iion redirem fraudalus fruclu adveutus mei cum Commentario Hcnschenii hislorico, qui exstat
ad vos; sed Ifetus pra>ter spem mullorum reportarem post sancli Guilielmi eremi!;e Vilam, Reliquum
meoMm pacem Eeclesise. cum exsidtatione univers^ cst, post res hasco, quas uno sermonis tractu nar-
fT!R>. Miror aulem quo, eujusve consilio mira illa ravimus -de identidein mem.orata conversione,
niijialio dexteroe Excelsi tam suhito in delerius est quo minns aliunde inlerrupta, cc magis clara et
mutata, ut rurfum ad iujuriam Ecclcsia» clcrioos perspicua, ut S. Bernardum ad siios Claras-\'alleu-
_S. Hilari i de civitate expelleres, et iram Dei in te ses a sacra Aquitaniw oxpedilione reducem conve-
gravius, quam primum, e>;ciiaies. Quis te fascinavit nianius.
lam cito recedere a via veritatis et salutis? Hinc n >. s XXHL Canticacanticoi-um a sancto doclore expo
habemus novam Bornardi curam, novum meritura sita; nocantur varia, qua ilUid Opiis drctms-
dc rebus Aquitanis, ac de Ecclesia Dei. Quia vero fant, adjuncta: ejnsdem elogin.
manifestissime palet e verbis epistohv, quM ciia- i42.EriiaMu-;Iib, il Vit;e, cap. 'i.subfinemjoTanlo,
bani, illam, non fuisse ante Guirielmi conver.sionem, inquil, igitur ma)o obruto, quod iu Aquitania gras-
nec diu post exaralam ; ideo non satis capio, quo sabatur, et schismate Gerardi redacto in cineres, Vir
paclo eadem innectaiur anno Christi U32, apud Dei oum i;audio magno Claramvallem revertitur...
Mabillonium. Nnclus vcro... aliquod quiotis tempus, -aliis se ne-

Nec suporvacaneum fuerit Icgcro in dicto
2'-0. gotiis occupavil, et secoilens iu easulam pisatiis
Coinmenlario, Ducem auno 1136, curn comite An- lorquibus circumtcxtam, solus meditat'Onihus divi-
degavensi Normannos bello vaslasse, ac mullisdiar- iiis vacare disposuil. Et repente occurrnut ei in
rli(i;a punitis, ipsum anno 1137 inslituisse peregri- diversorio humili, quasi ad pnesepe Domia! eon-
rui AGTA. 7f.?
sistenti, anialoria cainioa, el sniriinalia fciciiia nu- « autevt qaodjain non

unde adverstm nos htil>ebil,
ptia''um. » Id quoil pluvibus iliideni pie prosequiiur iimrinnrel ix, qui nobis de via venit amicus, ciin
Uni(l3ti:s ])iogi-:ii>iius, am[;lam uoiiis suppeditans vel et teriium isttim insumpscrit panem. Quod aliis
soIp. Iiujiis eluciibratiojiis Bernardin;*: niemoria, iil ffistimandumpermiito. Dcnique adipsum Bernarduin
super ea (iifrusiiis commeutomur. Ari;umenlum ita- Portensem priores serraones directi sunt cum epi-
que Iioe, quo magis ejusdera dignitas iuccscat, dis- siola d54, qua hsec legimus
in Sermones super :
pescinius in varias partes. Ac jirimo quidem dicalur principia Canticorum fjnos tn petiisti, etegopro- ,
de tempore, qiio doctor sanclissimus ad opus lioc miserair', transmitlo tibi : quibiis lectcs, peto, ul
illiislre, ad sermoiies, inquam, in ("antiea scribeu- quam ciiius oppprtnne poleris, tuo rcscriptn mo-
dos aniraum appulerit. Secundo, quo illos iucentore nenmur vel ad procedendum,vel ad supersedendurn.
scripserit. Tertio, cur manserintimperfecti. Quarto, Quod dc ipsa descriptione el missione operis itidem
quoties, quo modo, quo loco, qno tempore liabili. intei-jiretari licet. »
Quiiilo, quo anuo, et cur interrupti. Se.xto, de eo- 245. Scrmones autem isti cur uon fuerint ab aii-
rum exemplarib.is mss. Seplimo, de eonimdein clorc perfec ti, has affcrt causas .Mabillonius eorum-
conlimiatore. Octavo, de istius operis dignitatc ac dem editor : « ait, Bernardus continuis
Etsi vero,
elogiis. Erudilissimus Mabillonius in nova sua opc' fere diebus hos sermones habebat ad suos Clarne-
riim S. Bernardi editione, voluniinc primo, pag. B \"allen.scs, ncn potuit tamen intra anuos octodecim,
126:^, Pra"l'Btionem Iiabet in sancti ejusdera Patris quibus supervixit, incteptum opns perficere, variis
lomimi IV, Sermones ipsius in Cautica continentem, subinde Ecclesia' ac regni negotiis interpellatus,
e qua deiibo sequentia. De tempore, qiiod prinio quin etiam adventantium importuna frequenlia, de
loco proposiierara, sic fatur : « Hoc insigne opus qua non semel conqueritur, ut in tine Serinonis ter-
Bernardus aggressus est anno il35, post suum cx tii Sed ecceuvocnt nos diei malitia. Hi siquidem,
:
Aquitania rcditum, ut patet ex libro secundo de qui inodo .iujierr'enisse nuntiantur, gvatum cogunt
ipsius Yita cap. 6. !d autem operis tenipore ad- rumpere magis, quam finire sermonem. Ego exibo
vcntus prrfjdicti anni il35, inchoatnm fuisse, intcl- ad bospites, ne qtiid desit officiis ejus, r'iqua loqni-
ligimus ex Sermonis secundi exordio : Ecce cnini mvr, charitatis. Et in sermone 52, 7ium. 1 liara :
quc.m multi in hac ejus, quin pro.rime ctlebranda saiismihi ad fcriandnm a supervenientibus conce-
est. yntivilate, aaudehunt, i> elc. ditur hora. .Mirum vero est, sanctum Patrem, ma-
243. Quo suasore seu irapulsore Opus illud fuerit gnse lamilise, el irruentiu:!i jK-golioriira curis distrac-
susceplura, indicalur in laudata Prfpfatione his vcr- tum, parera fuisse meJitandis tara altiv sapienti»
bis : B Bernai-dum de Portis Cartliiisianum istiussu- serraoiiibus, iisque in dies recitandi'^. » Sic ille.
scepli, si aon auclorera, sallem incentorcm fuisse , 210. Jara vero pimctum, quod antea quarto de-
consiat cx Bernardi ad ipsum epistola 153 in qiia '
signaram loco, de variis circunistanliis iiorum ser-

vir sanctus exposilionem in Cantica. sou aliqiiid monum, quoties nimirum, quo modo, quo ioco, quo
spiriiuale obnixc tlagitanti siiam tenuitatem prspten- tempore vir .lanclus illos haberet, statue ex sequen-
dit : sed tandem instaiiti obseipiitur, sive id de su- tibu". Nam, ut indicabat modo Mabillonius, illos in
sceptione, sive de publicatione ot missione Opeiis dies reoitabat. Quod, inqult, etiam ipse eontesta-
«
jam inchoati interprclandum sil. Placet secunda intur sermone 22, num. 2: Nonnullius profeclo fati-
terpretatio. pra-sertim quodGaiifridiis in lccis modo gationis est atquc laboris, qvotidie scilicet ea:ire, et
adductis, » nimirum ex !ib. ii, cap. 6, ct lib. iii, haurire etiam de manifestis rivvJis Scriptura-
cap. 8 (sed libri sccundi Vit.-e auctor est ErnaWus; rum, ctc. Xam hos .Sermones feriatis diebus liabebat,
flaufridus tertii) « Bernardi de Portis ad islud ag- otquidem pene contiauis, ut patet ex sermone S:! iibi
grediendum auctoritalem intervenisse non dicit; Iridanm jam consequcnter ad explicandum uniim
imo virum sanctum spoDte sua iiuic medilationi ap- locum se iusiimpsisse (iicit. Hosporrosermoncsviva
plicuisse aninuim salisinnait, Faveut huic sententi.T voco proferebat. Unde in tine sernionis 42 hax lo-
verba epistolfe !53 : Cedo importunilnli txue, v.t vel quitur : hifirmitas niea, quam nostis, non sinit
exliibitio tollat suspicionem. Res est cum amico. Noji ulterius progredi. Et in fme serraonis 44 Et de :
parco jam qtwd tu

verecnndire. Prorsus, dum fiat
JJ
hoc saiis. Nam et infirmitas mea pansandum in-
vis, insipientiie mere non memorahor. Seimones dicit, sicut et stepc facit.
paucos iii principio Canticorum Satomonis,recens 247. II Mediialionera quidem vir sanctus dispo-
dictatos, en facio transcribi, et tibi, cum necdum nendae sermonum materife cum oratione adhibebat,
ediderim,quamcitiusr!iitlo.Inquooperc,cum acce- sed eos ex animi copia et pienitudine nondum scrip-
pero tempus, Christo hnperante curis, ientabo pro- tos nonnunquam depromebat, ut varia ioca probant.
cedere. Nam et multa in istis serraoQibus ex tempore dicun-

244. « Ex quibiis verbis id tantum eruitur, Ber- tur, quale est illiid, cum in sermone 36 soranoleatos
nardiim Portenssm aliquid spiritualis Operis a Ber- increpat, aitque : Pv.tat>am me uno sermone iinplere
nardo nostro poslulasse, eiqiie raissos fuisse sermo- quod promisi de duplici ignorantia: et fecissem, ni.H
nes primos in Cantica. Nescio an de hoc Bernardo fastidiosis longior videretur Quosdarnsiquidemosci- .
explicaBdas .s;! loeus irt semione 1, num. 2 ; Pnta fantes, <jwsdam el dorrnientes iniueor, Nec mimrn.
?6;-. S. BEll:N:VRDl aAB K-VALLRNSIS ABBMMS 764
prwcciUnits iwftis vigiliw {lov/iisnimn; quippcfur- « nuii). 06-5, hftben" prgpfationeni.ijn* nec in editis, neo
ritnt) PtrcHStint con. At cxleinpor:lnpfl illa 'licla nihil in sr.iiptis ullis lcfeitur. Eju^ (-xordûm a;)dit; sed
^(jiie prohal, (jiiam iociis t x scniionij 9, num. . illud ibideni lcgi po'f!si. Niliii in ?a Piwfalione ad
<. Occurrit et alins sen-ius., 'juevi 'juidcw non prn- Bernardi .siylum aul genium accedit. Pncrationisab-
posueram : sd minimi' pnvteribn. Accedit, iinoil junguntur scrmones lantuni 8^. sub boc lilulo hici-
reciliilos semoDcs iiojlca r discipnlis ftiisse des- ^ pit cxpositio heaii liernardi ClnrceraUcnsis ahbatis
criptos innuii vir sanctus his veriiis : ScvpUi siinf, in Cunticn ca???!fi);'i(»(. Tilulnni lutiic aliter in aliis
ut dirftr iuiit. ali sennone o4, num. I ct c.vcepta codicilius uotari observal. Deinde « Kxpositio. ait,
stijln sîciil el scrmoncs crctrri, ut fucile rccupcrc- )S'a desinii in caput teriium C.anlici. ad hunc ver-
tiir, qtLo.-lforfp e.rciderit, IIuc spccial nnod legitur S'im : In lectulo men qucesiuipcr noctes, a qno Gille-
in Sermone T7, mim. 2, Hed etsi litterh fnrsitan beniis de Hoylandia, et ipse Cislerciensis Hiberans,
mdnilciitur ista, iiuo^dicimiis, drdifiviihuftiir lcqere. eam coi't;nu3\il usiiue ad ipiinli capitis bunc vcr-
Hos poiTO sermones passim declamabat
-248. i sum Dilcrtns mcus ctmdidus et rulncundus, ediiis
•
Bernanlus in andilono ("'alrum. et. (piidcm novitiis sermombus oclo et ipiadrasnnla, vir sanc Bernardo
pr;e?eniibt;s, ex senuouo 63, num. (i, noa vero con- dicendi {jravilateeliiietale non raultniii infenor. Co-
vei"sis, qui nanleni vero ulterius explanando progredi mors ex
ejusmodi convcntibtis ncn intereranl :
nnde s.vpe mnuit auditores suos iuisse in Scripiuns B humanis abstulit. viduti buic indignata, si Sixlo Se-
sacris peritos, quos ingcnio dicecdis pv.'Pvolare tes- iiousi credimus, (piod inteiTuptuin a se Beruardi la-
tatur iu serniouibiis I.H, nuni. 2; 1!'>. nu.Ti. I.ct39. borem iierura continuare, et adlinem deducere velle
num. i. iiuderet. Fallitur Sixtus, qui Bernardi opus ultimo
249. oCpfti^riim hora.qua sermoncsistihabebaDtur anno increptum dicit. Gillcberfi sermones in
vit.-psua?
aliiriandoniaiuima, aule niissain, uit dcaliis sernio- lomoseqnenti adducemus. » Itaille. «Pra^ter hanc, »
nibns in snpfcrioris tomi pr.Tlnlione diciuin esti, ali- iiti periît, cxposiiionem Bernardus aliam breviorem
quando vespeviina erat. l>c matuii-io iompcre intof. dictavil Guillelnio S. Theoderici abbaii, iiti Guillel-
pretare duo loca, m qiiibus concionem (lin)ittit prop- mus ipse tnstatur in libro primo de ejus Yita cap. 12.
ler laboreii! roaimRiem, ef offlcium' divinum. Sic in Sed commodior ent de hac dicendi locus in torao
fine sermonis I : Sed pr.rterif hora, ioquit, ijua iios ipiinto, ubi coiiijiendiosam iuduo priora Caniici ea-
exire wgetnd opira innnuum et p.zupc^las, etinsii- pita ex Bernardo commentationem re-feremus. «
tutin Sfi^!/?^??-!*. .Vt cxpressioi esthrnc in rom ioens 2'>-2. Reslat octavum hujus materife punctum, de
iu sernione 4* qucm mterrupit o!) instaiilctii horaiii quo aciuruiii mc spoponderam superius. qiiodque iu
officii divini. 1>8 vespertino tempore jierspicmiin est laudatissimi hujus operis dignitate ac elogiis i;ou-
lestimoniiim in sermone '1, n. 15 : lam enim dis sistit. Ejnsdeni edilor in ssepe dicta piwfatione hisce
putantetnelongius.inchnataestdies.AlsMhmiira- " illudlaudibus extollit a ("um omnia sancli Bernardi :
liarum. qu;o lanien biiic loco ncn male conveuiimt. opera solida' pictatisac doctrina:' siicco rororiasunt, >>
Ad p.nntuni, quod supra a'tigi, quo videli-

2.30. tum duo prEccipue apud omnes in pretio esse debent,
cetanno e' ctir serinODes illi fiierint interrupti ro- nimirum libri de Consideratione, et sermones in
sponsum a.-.-ipe ex eorum editove Sermones, ait. : s, Cantica cauticoruni. In illis siqnidem llbris, quid-
omnioo ipiaiiiiiv et vis;inli .absolveral Bernardus anno (]uid sanctius in sacris litleris, et in conciliis; quid-
'\M. qviO anno in Iialiam ad couiponeuduni schisma qnid sabibrius in seriptis veterum Patrum, et in de-
profeclus esi. Indereversus anuo sequeuti, ad opus cretis Ponlilicuni ad regimen Ecclesias prfpscribitur;
inlermissum denuo se reeepil, sennone 24 repetito id omnc sub eleganticorapendiocomprehensum ha-
cnm alio exordio et alia clausula : e\ quibus nata esl betur. In his vero Sermonibus, quftounque per alia
il)a, de ipia .suo loco agemus, lectiouis diversitas. sancti Doctoris opera ad mores informandos, et ad
Serraoucs auten; sPxagesimum quintuiu et sequen- pietatem accciidendam; qu.TCunque de vitiis et vir-
lem, cpii ab oxposilione istius versus. Capitc nnbis tutibiis, alque de tota vita spirituali respeisa sunt
vulpes parrulas, incipiunt, composuil vii sauctus in his,inquam, sermonibus hac oniQia solidius ac
adversus Colonienses h.xreticos, occasione epistola' sublimius [lertractantur, et ex mysticaram allcgo-
ad se scriplre per Evervinum pr;t'positum Steinfel- n riirum involucris ac figuris, tolius perfectionis eru
ilensem : quam enistolam idcireo duobus iUis senno- uutur arcaua, non minus jucundo aique utili, quam
uiiius piaefigere visum esl. DeDiqut.. sermo octoge- sublimi inodo : iia ut hi serinones quasi castae qu^-
simus habitusesl post coucilium Remense, anno 1 148, dam piorum hominiim delicioe ccnsendse sinl.
pwsente Eiigenio, celehratum, iii quo (lairmatiis esi 233. ! Jucnndum alque utilem hunc scribendi mo-
error Gilberli Porretani episcopi Piclaviensis, prout dum appcllaraus : luoc eniin est, tesle ipso Bernardo,
Bernardus ipse in eo sormone cominemoral. » miranda prijrsus ct mit.erandahuiimnaruvi cnndifio
251. A<i sextum (piod spcctal, do t^^peris pra^dicli animnrum\ui)Ucel Inm mulla foris iitgenii vivaci-
exempiaribus mss. uti et ad septimum, de cjusdem late percipiant, egeant omnino fiyuris et mnigmati-
continuatore, consuli polosl .Mabillonius loco citato, Ims quibusdam corporearum similitndimim, ui ex
in quo agit de nuniero senuouum, eademiîe occa- visibihhus et e.vterioribus possint vel uliqiisienu.i
sione indicat. in codice Vaticano, qui signatus est imisihilia atque interna conjirere. Quod quidetn nts
:nr. act. \. 7f/.
iii sei-inonibiis pravlarf oniimio prfe^tiiiiir. >, Posliâ niorpretur. cl dosi('crata sibi sepiilliira non priva-
VMO IVIabiilonius coriinnloi" iiiiponciis siih' piiffnlioni retnr. Veriunt;iiuen uniis de fratrilius ejus carnali-
in Cantica « Deauihns, inqiiU, (juid sontiret Gnorri- hus iiomino Wido, nitebatur huic obviare cousilio,
cns al>l)as Igniacensis, et ipse sancti doctoris disri- (piia cnm esset nnus ex provisoribiis Clarwvallis,
piiliis piissimus, aperit in sennone H do sanclis Pelro iutcndebat, ut credo, parcere sumplui et labori.
et Paiilo, qiii ciijn aliis habcuir m lonio Vf : Maitisler 255. t Qui cum pertinaciter ejusmodi persuasioni
iwster, illc ivlerpres Spiritnx sai>r/t, ,le i.rttc iUd iusisteret, dixit adeuni beatus Bernaidns : Nun-
cnrmine nuptiali iQqni imiitnLt npcmqvc nobis
^ qiiid major cura e.st tiiii de pecunia vcl .junienlis,
dedit cx iis, quw jnm cdidif, quia si i>erve'>ir<H nd quam de Quia crgo non vis ut fra-
fratribus fuis?
locum, de quo qua:ritix, donec adspiref dies, et
« tres nostrinobiscum requiescant in valle ista, nec
iiiclinentiir vmhrn-, « nmhras insnspone/ in liice.m tu ipse requiesces m ca. Et factum cst ita. Nam
intellii/entife ;
q»itd dictnm Cft, vel erit hi teiiebris, idem Wido, quanquam alias vir bonus et religiosus
nobis dicet in hnnine. IIwc Giierricus. v Nec prre- essst, tanKm ul sermo .sancti iinpleretur, non est
terieriin qufp scribil Manricns ad anniim Cliripti \ 1 38, consummatus in Claravallo, scd apud Pontignia-
cap. 6, nuni, Ki : « Hoc illnd opus Bernardi Patris cum, pra3ventus aegritudine, lecto decubuit, ibique,
est, qiiod, cum alioruni negotiis impedilns, si tami^ô disponeple Dco, termiuum vitie, et locum sepultii-
aliena ab ipso, qu» chantalis. ct landein nioil.e 6 r;e aceepil. ->

Neque vir sanctus pr.Tnuutiavit dun-
pneventus, non perfecisset. vel niajjiuis iile totius taxai morituri extra Claraniviilleiu fratris Widonis
Ecclesi.Tj sol, doctrina pariter etpuritate vitw ange- seu Guidonis sortem; sed etiiHm annuntiavil mor-
lus, atque angelicus doctor divus Thoraas recusavil tumn, si vera siint, qu;» ex Brito narrat Manrieus
pcrticere, qiiasi difrtdcns a so posse adipquari sancii num. ;>. « Instantem. ait, jam abscntis fratris trans-
diilcedineni. Unde et rogatus a Fossicnov.T fralii- ilum revelalum Bernardo... Arnoldus apud Bvitum
bus. nbi et. e.xtremum Deo s]iiritum rcddidit, resrion- lestis existit : lum cuiiclis 'iliis inju.nciam oratio-
disse fertur : Daie mihi spiritnm, Bernardi, et eqo nem, qua animam egredieniem prosequerenlur ve- :
perfieiam opeiia Brrnardi. » nun et slatim ab ca cessare jussos, nec pro Gui-
XX!V. !\'i)i'its Ordo Hcrnard.i consiliis in Ariqlia
donc orare: sed Guidonem apud D.'.um pro ipsis
S
imtitKf'is;vaticiniii; miriiculnm;iterJxOituinvm. intereessunim. —
Frati-es, iTu[uit, rogate Gmdonem,
confra sehismatiijo.'!; feli.r rei successus. lit oret pro nobis, tempus et locum sorlilum, ut
2o4. Auctor Annaliura Ordinis Cistereiensis ad aii- possii facere. — ... H»c gesta refert Arnoldus in
num Christi 1 133, cap. 8, num. 8, scribit de novo Or- Claravalle, i.Iura PontigniaiM carnis vincula exnens,
dine in Anglia S. Bernardi consib'is inslitiilo ita roortalem vitani Guido cum morte vilali in mglius
memorans « Per iilem: lcnipns consiliis Bcrnardi comniutaret. » Hspe e Urito Maiiricus; quem tii
^
Patris, quem consiiUiim adivil ipse, qui condidit, ^ lector, si vis, eonsulere potes lib. iv, eap. 7. Vi.'I-
funJatur oi-do Scmprimghanicnsis in Anglia, auctore lenius enimvero, ut hoe faelum abErnaldo biographo
Gilberta de Semprimgham, viro sanotissimo, et ssepissime citato periiiberetur, quo certius nobis de
quem virginibus maxime instmendis spiritum cm- 00 constaret. Ad pra-dictum annuni cap. 7. traetat
lestem accfifasse, ipse eliam profectus coniprobavil. » .'.laiirieus ds Albfpripae, vulgo Aiiherive, coen&bii ini-
His addi possent, quse ibidcm, et num. 9 ac sei|q. tiifi, fundaiore, ae situ: et ciiileri occasione tran-
ad pleniorem hujns rci notitiam afferuntur; sed, ne sit ad narraiionem miraculi, ibideni a sancto Patre
longiores simus, eo leetorem nrtittimus, alque hinc facti; quod videtis apud Gaufridum in cjus Vita.
iFansimns ciim Manrico ad aiinujn Christi 1136, 256, Deplonindo Ecelesiae slatui in Italia subve-
ubi eflp. 3, num. 1, nobilem sisneti abbatis prophe- nit sanctus abbas, et consuela sua dexteritate et
tiam conlexit in hunc modiim : n Hic idem annus auclorilate sedavi! grassantera ibidcra tempcstatem
Clarasvallcnsibus Poutigniacensibusqiie tristis et adversus Ghristi viearium. Rerum ab eo gestarum
1,131118 majoris inter fratres Bernardi nalu morte fiiit. synopsiin ob oeulos pooit Manvicus ad annum 11.17,
His, quia diliiti exuviis corporis sancli; illis, quia cap. 1, num. Dulcissimum «ponsi
S, ita scribens : «
orbi. quippe raorbo pi-,icventus PontigniaCi, ne in cpitlialamium Bernardus pator per quietera medita-
Glara-Vallc haberet .«enuituram, jiixta Patris Ber- n balur, H jara tribus vigintique sermonibus fiualuor
uardi prophetiam, pr.fbuit se ipsiim obetHentem primos prioris eapitis vf:rsiis l'ern>c absolverat :
etiam in morte. Verum qiin> prophetiie occasio ex- cum, ecee, sub icilium priflscnlis auni, Christi ni-
.stiterit, tristis, sed nimiiim vera simiii, cura ipso mirura 1137, ilerum in Italiara Iransalpinut, diutino
gloriosi viri Irausitu auetor Exsrdii uiagni «eriptuTn l>eIlo flnem iandem imposiluriis. Laborabant Cam-
reiiquit. » Ti»xt«ir) sk. recito ex editione Tissierii pania et Apulia sub Anacleto, Rogerio Siculo non
distiitelione 2, cap. '.0 : « Ciim audisset aliquando solum faveute, sed eo velut pietatis quaesito titulo
vir Domini, abbas vidslicet sanetus noster, iiuem- (is hominura raos esO Ecclesia; terras sacrilege oe-
dam de hliis auis .spiritualibus, virum bonura et re- cupante. Quin etiam magnum ilhid, prspclarunique
ligiosum, missinn a.b eo in Normanniam, desperata occidui monachatus caput, Casinns mons, Bomauifl
ibidem spgritudine laborantero, deorevit mittere, ot Ecttlesiiie pars non contemuenda, uiide tot veri Pon-
reduiere eum ad se, ut (kvolus fraJer ia nidulo suo ItftGes predierani, tunc a vero Ponlifice deficiens.
;c.7 S. RKHNARDl CLAR^:-VALLR?ISIS ABRATIS IM
Rogcrii raetii an aniore qiiis detiniat? ad Anaclelum • consilii et fortudinis, potenler imperasse fractori
prolerve dcclinaverat, et Senioreto abbateile medio diemoui, ut se ipsuni in rola subblilueret, rotaiulum
facto. substiliitura RainaUhim sibi pr?Rfcceral, ordi- pariter, curnimque laturum. Sic factura fuisse, ut
natum ab ipso, eoque partcs cjus promotorum. l)e- idera promovjret itcr, qui relardabat, et qui ultro
iiique Romam Auacletus possidebal : cujus ul pio- eunlem impediebat, portaret coaclus, irrisui simul
ceres jam starent pro Innocentio, at vulgus pcrvi- exemploque futunis. Exstant picturae antiqua^ re-
cax, seu prioniin criminum consoium, seu spe nie- ccntesque tjpis Rorate mandat;p, ex quibiis neoterici
lioris fortunae sub rebus turbidis, qusa perditissi- Perales lib. ii, cap. 16. Monfalvo et alii hausere. »
mos quosque manere solet, pertinax rnaptis, quam Valeat hnec historiaquantum potesl. De itinere
fidum permanere, el ut non pro illo, at contra In- autera hsec subjungit idem Annalisla :
nocenlium siare cognosoebatnv. » Hspc de statu re- 259. « Avulsiis duicissimus Paler a suis filiis,
riim Manricus. Pisas primo,unde vocatus fueral, peliit, reputans

257. Ralionem vero teroporis ita probat num. 2 : se inventurum ibidem summura pontilicem ubi :
« Ergo rebus aftliclis solatium unicum Bernardusno- autem cogoovit inde profccluni, abeunt-im Viter-
mine omnium vocatus est, idque stalim sub initium bium usque seculus esl, ibique ab eo, et cunclis
intrantis anni; quippe ante Pisas deserlas ab Inno- cardinalibus houoriticentissirae susceptus. Porro
centio, quem raense Martio inde disccssisse Falco B auteni cum convenisset pontiiici cura imperalore
Benevenlanus niemoriss profiit in suo Chronico : rera totam armis agere, et divisis agminibus iude
Afino, inquil, M37
anno ponti/icatus Do-
et oclavo Gampaniam hine Marchiam expuguare, ut tandem
mini Innocentii, meiue Martio, rjuinta decima inr Urbis facilius potirentur Abbas sancliis alia via ; \>
dictinne, prcgdiclus aposiolicns Innocentius, qui rera aggrediendam coiisuit RomEe, ut perhibet Eral-
tuuc Pisis morabatur , consilin communicaio, de dus ; non Viterbii, ut Manrious. Etenim poslquam
civHate Pisana ad civitaiem Viterbivm advenit, eitatus Vitee scriplor num. 131, dixisset, sanctum
]n\vfaium imr)eratorem aJlociiiurus. H.ec Falco de Romam pervenisse, continno subdit ista ; « In cujus
Pisis desertis ab Innccentio. Bernardum vero ab eo adventu lam dominus Papa quam fialres laetati
anle vocatura, quam Viterbium abire deliberasset, sunt, et coraraunicatis curn eo consiliis, secundum
argumentb est ideraniet Innooentius Pisis qua,-si'us, rorum proventus, et slatum causarum, abbas alia
ncc lamen jam inventus. nt mox videbimus. f Virum via aggreditur, nec iu curribus, nec in equis spem
autem sanctum, nt robus Eoclesiie tam calamilosis ponens, sed colloquia quorumdam suscipiens sci-
sv.ppetias fefret, Apostolica auctoritate advocatum scilalur, quae sit eorum faoultas ;
qui faulorum
fuisse, testafur Emaldus in ejus Vita lib. si, cap. 5, animi ; ulrum errore an maliiia seducti tantura
in principio : « Interea, ait, litieraB Aposlolicse scelus protrahant et protelenl, » etc. qu;e legi plu-
virum Dei vocant, et, ul adsit laboranti £cc!esias, " ribus possunt apud Ernaldum eodem cap. 5. Man-
supplicant cardinales. InlermiUuntur studia, et quse riciis, istorum parle recitata. » Placuit, ait, sanctura
modo continua eraut, iulerpolatis discursibus resa- doctorera Romara milli, ad innocentiura, quos pos-
munlur. Nnlla vaeatio superest : Servus Dei aut set, reducturum. » Superiora ilaque Yilerbii sunt
orat, aut meditalur, aut legit, aut concionatur. aeta, si audiaraus Manricum ; Romae, si Ernaldura ;
2iJ8. « Vidcns igitur excusationes frustra expendi Sed hujus senteatia non videtur mihi lara probabi-
[al. oblendi) (et necesse esse obedire mandatis), lis, quam illius, tum propler ea, quaj de Poutifice
convocatos a niultis partibus fratres, diu profun- Innocentio Pisis Viterbium p.^-ofecto jam pra?missa
deque suspirans affatur » patema orationc, qua fe- sunt ex Falconis Chronico, tum propter testimo*
licem suscipiendi itineris successum commendat nium ipsiusmct S. Bernardi, qui serinone 26 in
ecrum precibus, etc. proiit videre datur loco alle- Cantica, voluniine Operura cditionis Mabillouianas
1
gato. « Hsec itaque dicenS; ei benedicens, fleniibus col. 13S9, sic memorat, obilum fratris sui Gerardi
universis discessit, et cum multa rcverenlia ubique higsns :
susceptus demum Romam pervenit, » Brcvissiine, 258. « Recordor, Domine, pacti raei, ct raisera-
ut vides, laudatus hiographus sancti iter perstrin- tionis hi.T, ut magis justiticeris ia sermocibus tuis,
gil, nilii! mennorans de coinite in via, de mora Vi- rj et vincas, Cum judictiris. Gum. pro causa Ecclesice
lerbii nihii : ulrumque supplebitur aliunde, dnm a;ino prsRtorito \'iterbii essemus, wgrolavit ille, et
nonnuila prius retulero ex Annalibus Gislerciensi- iuvalescente languore, cum jam proxiraa videretur
bus ad dictum caput i, num. 4, ubi eorumdem con- vocaiio, ego ppgerrime ferens comitem peregriaa-
ditor, « Inlerim, inquit, adnoto, Iraditione et fre- tionis, et illura comitem in terra relinquere aliena,
queniibus picturis, quam veterum tc«tiracniis coni- nec resignare his qui milii eum commiserant. quo-
periius fore, cum sanclus Pater Alpes transiturus niam amabatur ab cmnibus, sicut erat amabilis
currum scnseenderet, daemonem invidenlen! Eccle- valde ; coRversus ad orationeni cum fletu et gemitu,
si?e paci, quae ex ejus advenlu sperabatur, confre- Exspecta, inquam, Domiue usque ad reditura. Resti-
gisse roiam, retardando, qua posset, coepto ilineri, tutum araicis toUe jam eum, si vis, et non causabor.
aut sancto viro, si posset, praecipitando. Tum vero Exaudisti me, Deus : coavaiuit : opus porfecimus,
ipsura prophelie spiritu pienum, ct nihilominus quod injusxeras ; redlvimuii cum exsuHstione r<»-
769 ACTA. 770
porlanles raanipulos pacis. » Hinc sequitur primo, « cousentit, alque Joannes Maanus in Metropoli Tu-
ut fuerit Viterbii sanctus Pater, et aliquam ibi nio- ronensi, imo etiani Ordericus ad aunum 1195,
rani Iraxerit; nec unam duntaxat, sed dupiiccm et pag. 882, ubi Hildcberto fere vii aanos archiepis-
primani quidem amio li33, teste epistola 151, alte- cojâtus iriliuit. Non ergo perrenit Hildebertus ad
ram anno 1137, cujus liic mentio, sicul, observatur annum 1136, ut iu GaUia Christiana legitur : sed
in nofis ad dictum sermouem; qui col. 1353, ha- morluus anno 1132, quo anno utique Joanncs
est
bitiis signatur anno 1138, epistola vero 151, qua; Maanus ejus obitum reponit. » Tria itaque ex diclis
dirigilur ad Pliilippum Turonensis ecclesia; invaso- conscctarja sequunlur. AUerum, ut vir sanctus bis,
rem [al. elecluni), aiino Ciiiisii 1133, col. 154. ac diversis annis moratus fuerit Viterbii : alterum,
Sequilur secundo, ut in itinere Italico posteriore ut Manrlcus utratiiquc moram confuderit tertiura :
vir sanctus comitem sibi adjunxerit dileclissimum deuique, ut epislola, quam idcin sanctus scripsit ad
sibi tratreni Gerardum. Pliilippuni, anno Cliristi 1133, restituenda sit, sicut
261. Iter hoc a priore non secrevit Manricus u. 6, ostendebat, Maliillonius. At nos sanctura Viterbio
unde accidit, ut res diversi temporis, iu unum idem- discedentem revisamus.
que tempus contlarit, uti constat ex ejus ibidem 263. •< inter liaGC, prout refert Maniicus nuni. 7,
verbis : « Dum Bernardns Yiterbii morabatur, con- cum Geraidus convaluisset , Bemanlus Pator cod-
tigit Philippum Turonensis Ecclesise pseudo electum B feslim Viterbium deserit, et Romam scandens, con-
(Decesserat pnim Hcribertus anno proximo, et Plii- venire singulos, cougrcgare univcrsos, auctoreni
lippus anfecessoris ipsius nepos per vim intrusus, scliismalis Petrum detestanduin, Innocentium se-
eanidem sedeni adolosceiis occupaverat), contigit, quenduui cuuctis ingorere, uniliilein Ecciesi* pra;-
iuquani, Philippum Romani pelere, a pseudo-papa dicare, soindonles arguere, excusationuin effugsa
ordinandum pseudo-episcopum, coque ab Ecclesia penilus claudere, etc. At qua rebelles velaracuta
calholica prsecisum, juvenem slias Bernardo fami- prsetexerent, et quas sanctus rationes illis obijic^rei
liarem, ct multis animi dotibus illustrem ad quem, : ad revclandam debellandamqus periidiam, Bernar-
cum Somw esse comperisset, hrevem sed acrcm dus (imo ErnalduiO Bcn;cvallic abbas his narrat
scripsit epistolam, nec minus dulcem atque amoris verbis : » quw vide apud ws cap. 3. Verum quania
affectu plenain; > cujus exempium continuo ihidera fuerit in oratore dicendi vis, quanti in rcbellibus
recilatur, exstatque apud Mabillonium columna 154, ex potenti ipsius sermone itiolus aniraorum, quantus
citata. Quod aiitem epistola ad Phiiippum dala non obitae a viro saneto apud Rouiauos lcgatiouis fructus
specfct ad annum Christi 1137, sed ad annum 1132 pro Ecclesia Dei' .porspicuum est cx laudato biogra-
retrahi debcat, conlicitur e notatione Mabillonii ad pho, qui rei evenlura sic memorat ibidem uuni. 132 :
epistolani 150 Innoceniio t^P. inscriplam, in >.. _

qua « Auditis liis aliisque viri Dei serinonibus. deiluebant
sanctus doctor habet ista : « Revixit, ut aiunt, ^ a PetlV), et quolidie pariis illius dissociatis agmi-
Gisleberti spiritus in Philippo, ipsiusplaneet nepoto nibus, viuciila rumpebanlur : ipsius quoque Petri
carnis, ct liJBrede ambitionis. » Audiatiir nunc Ma- auimus labescebat, (luia se quotidie luinui, Inno-
billonius : « Gislebertus seu Gilbcrtus decessor fuit centiura vero crescere mioime dubitabat, • etc.
Hildeberti, qui anno 1125, ex cathedra Cenoma- XXV. Qua; apnd Casmenses gesta dicuntur, prm-
§
nensi in Turonicam translatus est, eamque tenuit sente S. Deniardo, partim sanl faha partim ,
annis sex cum totidefn mensibus, ut ad epistolam verosimiUa ; corporis ejns irtfirmitas, ac deside-
122, notavimus. Eo mortuo Philippus, Gisleberti
rinm rcvsrtendi ad suos.
nepos, nialis artibus sedem invadens favente Ana- 264. Emiaenlissiinus cardiualis Baroniusad annum
cleto, huic epistolae occasionem dedit, et sequenti, Christi 1137, exposiio schismaticoruin statu in urbe
qna?. prior scripta esl. Romana, asserit num. 5, .'aiictum nostrura ibidem
262. « Philippo cedere coacto Hugo, canocice suf- <i diu nioram niagno provenlu catholicorum pro-
feclus, Lege Anaiectorum, d quiB ipse Mabillonius traxisse. » At si vcra suni, qua? habeniur apud Pc-
vulgavit, « tom. III, pag. 338. » In notis aulera ad truni diaconum, istius temporis scriptorem , in
epislolam !22, a dictc Hilileberto ad Bernardum Chronico Casuicnsi, fuisse eum in Campania meuse
seriptam, sed hoc ordino iutcr Bernardinas coiloca- Q Julie, atque in Monte Casiuo functum nuiaere le-
tara,ha?c observantur: » Hildebertus, iiujiis cpistol* gati oportef. Scriptor Annalium Cistcrciensium ad
auctor, Ccnoinanensem ecclesiam rexit ab anno 1108, annum mox siguatum, c.ap. 2, uum. 1 et 2, refcrl,
ad annum 1125, quo in metropolim Turonenseni a Casinatibus, Anadeto et Rogcrio aulo adiliciis
morfuo Gisleberto suflectus est. id constat lum ex vocalum fuisse Lothariuin, per qucm Ecclesi.c rc-
Orderico VifaH in libro x, ad annum 1098, lum ex conciliareiitur ; addens quas apud Casinura hic
Actis episcoporum Cenomanensium, in tonio III gesta sint, a Falcone, cujus Chrbnicum Beaeventa-
Analectorum edilis, uhi Guido, ojus in scde Cenoma- niiin citarat, omissa, atquo a solo Petro mcmoria;
nica successor, posl Itrngas altercaiiones anuo 1126, proilita, seu vulgata ejus noininc. Fatetur quidem.
consecrafiis memoratur. Turones rexif annos tan- Manricus, ha?c csse, vera aut salioin verosiiuilia
tum sex cmn totidein raeusibus. Sic eiiini habcnt de quibus legi poicst prtediclus Petrus in Chronieo
,\cta prfpdicta ,
quibus apogiapliuin ClicsnLinum (âsir.ensi libro iv, cap. 107, ct seqq. a pag. 563,
-.-, S. liKRNAIlW CL,V1U>VALLEl\SIS AliBATli; 772
editiouis, qu» exslat ioter Reniin liali- ^ Innocentio ohsinngendi forfini per sacramontiira-
yovissim»
Mcdiolani evcusos, lomo IV. nna Addita quff-t-o dc electione abbatis. et qiiid juris
canmi scriplorcs ,
Glironicon illiistraiiir. « Al habrrei in onm Vicariiis Chrisii. Siibdii Pelrus. »

cum notis, quibus illud
pra^senlia Lotharii gesta foruntur. sicul ?iciU perp;it .Manricus num. 0, =. s-^cundani dispula-
qu<T in
Manricus. quia a vcro nunium vi- tionem cura inonacho Clislollcnsi (sic ipse vocat)
per"it iliidcm
exorbitare, ne qua in parle nobis iinputan
protractam diebus tribus, in qiia adversario, ut ap
denUir
Petiiverbis placel .soribcrp. Nisi parel, sibifieto, facile potuit, voti corapos cvadore. )
possint, ejus.lem
Hanc dispula!ioneiii secundam Anmlibus suis in-
quod tanien prius animadverto, quicunque
fiierit
auctor, ultni alios errores, de quilws scril iJianricus eodeiu nuin. 6 ol seqnentilnis; sed
ejiis histori»
annum etiam incertum elegisse neque so'uni nos nnllam liic damus . utramque acri censura
infra, ;
incertum, scd rcpugnanlem ;

quippe sequenlem perstringitBaroniusad annum Christi 1138. num. 14.
quo Innocentius Roinani jam revorsus, Proleramus ejus verba .

1138, in
Roma eliam discei.serat. " 267.1 .4c.ta dc disputatione carrlinaliura cum ipso
Lcharius vel a
Ciiro- Pelro coram Lolhario imperatore, ab aliquo pro
265. Auctoris autemverba deinde recilat e
Casineusis libro iv, cap. 110, qna? in designata arbitrio concinnata, cum inullipliciter argiianlur
nici
nolantur lib. iv, cap. 109, falsitalis, indigna putamv.r qua; Annalibus intexan-
editione Mediolanensi
coutrahimus B tur. Ita Deus mentienti resistit, ut, quamvis vafer
sed iios lla hic c textu apud Manricuin
i
eisdeni delibanles, qiiautum in rem et callidus sit qui ordilur telsm rcendacii; ejus oh-
in pauciora, ex
nostram. sil satis : « In nouiine Doniini el Salva- scuret veluti fascino inlellectura, ut videre non
Jcsu Christi, anno ab incarnatione ejus sinai qu:c aliis sunt persplcua, ut sic inde possit
toris nostri
113», ludiclione prinia, septimo Idus

JiUii, anno redargiii falsitatis. » Etmox, recitato istorum acto-
imperii Lotharii cspsaris septimo, \Edit. Mcdid. rum exor'.Iio.,ita proseqaitur idem Baronius num. 13 :
se.Ntol, residente eodera invictissimo principe ad < Locus aiitem iste, qui dicitur ab- auctore ad Aquas
Aquas Pcnsiles, considenie etiam Peregrino pa- peiisiles, ubinam fuerit,ab eodeni superius asserilur
Iriareha Aquileiensi, ciira archiepiscopis,
episcopis, lib. IV, iâp. 109, (in editione autem uovissima Me-
quam pluriinis, eausidieus pro Roinana diolanensi cap. 108), nenipe fuisse prope Melphim.
abbali))us
Ecclesia direcuis est Girardus cardinahs, liiuli A'l enini : Monar.lii accderare fugam contendenies,
!;auct.T crucis, et Guido Cardiualis, qui amlio Ro- Mclphim primo, indeofl lacum Pen.nlem {indicta cdi-
alqiio inter alios, tionepag. 'iâo ,vulgoh-ag(i Pes6\evocnturin iiotis)nbi
mani iioslea fuerunl ponlifices; »
Roberlus \Eiiit. oninis imjieratoris c.rercitiis cntn Innoceniio Papu

qni ibidem nominautur, signatur «
parte consederai, advcneruni. ibi vero conligit adesse

Mfdiol. Norbertus] Claree-vallensis abbas...E\
Heuricus imperalorcm noa hoc anno, sed superiori, quo des-
vero Casinousis ecclesia; auditores fuere
. ,
diix, imperaioris gener, Conradus dux, » ac plures '

cendit cum exercitu in Apuliam, ut suo loco supc-
quorum noniina ibidem exprimuntur. « Faclo rius est demonslratum auctoritate scrijitori.m ejus-
alii,
ilaqiie silenlio iffiperator dixit : Nou raodo pra^sen- dera temporis. Quomodo ergo a Potro praisens aunus,
anni prcesonlis Indictio ponitur, et corta
tium el temporaliuni, verum futurarum eeternanim-
et dies
que reruni in lioc conventu discussio erit. Nos quo-

consignalur raensis Julii ejns anni, quo nec impe-
nec Poutifex facro ad Aquas Pcnsiles sed
que vestigia prwdecessonmi nostrorum seqiienles.
r.ator, ;
dicnum dnximus huic interesse concilio, et eorum Romse eo tcniporedegeretlnnocentius, et imperalor

momcnta. Hiec ex dicto Lotharius jam al.i Urbe recsssisset versus Galliam
qua^ diceutur, libvare j)
Chronico apud Manricum; varias autem lectiones, Cisalpinam?

Practerea quisnam poniiur Robertus
qua} sunt in editioao Mediolanensi, non poao,
nrse- '268. € ibi
ter duAS.
abbas Ciarsevallensis interfuisse una cum cardina-
266. Acla istins consessus lanqiiam spuria casli- libus publicje dispulaiioni uoa alius, quam: cinn
gaus Manricus mmi. 4 et 5 « Quilms, ait, piaue: sanctus Bernardus fuerit hoc temnore ahbas Clarê-
videas indignam prorsus Ecclesia Roraana, «etera- Vallensis? Insupor quomodo passurus fuissel Inno-
n.M! omniuni eapite, cum peculiari membro concer-

ceniius, Lotharium impeiatorem pr.-efuisse judicem
tationeio, indigomu ligitaulibus Iribiina!, sfpcmare Q inler cardinales etmonacltos Casinenses, qui uit vi-
eeclosiis et ecclesiaslicis. Denique indi|iium louo- dimus)inaxinie indigno animo lulil cumdein audisse
ceulio Papa factum, qui C.a-diu.Tles. qui Bernardiim causam monachorum inter se dissidentium? Ihec
Icurot ad hoc negotiim!, ui vel ex his falsitatis sunt, ei alia, qiue arguanl eadcm illius affixa acta
argualur, (juicunque scripsit. Quin et Robertus (sive esse penitus commeniitia, .sicut siint magni dede-
Norberlus. ul babet edilio Mediolaueusis) abbas coris Rchismaticorum oiouachoruni illonim. qui
Clarwvallis non niinus arguit figmenli snppositio- contra Roninnain Ecclesiara co modo diiserere lanla
nem. Subjicil sl.ilim clispulationis scriem prolixe procacia proponantur. Sic igitur .a. ta illa non auiio
poniinualam per dies quinque, inler Giranliim car- Cliristi sigaanda erant Irigesimo octavn post ir.ille-
diiialem, ct ipsnm Petrurn, nunc dcfensori'!ni eecle- simum coate.îiinum^seil trigesirao soptirao non in-
:
sia- Casiiieiisis, illum Romana-. Disputaiionis prae- diclioiie prima, sed docima qiiiiila : non anuo sopliino
ciimns scopus fuit, an Gasineuses, abiurato Anacleto, Lotharii imperatoris, sed quinto, et m aliis casii-
il6 ACTA.
ganda, ut diximus. » Hactenus Baronius ; cujus cen-
^ ptat, ut mod.o i-etulimus ; sed ex nioi-te iinp^ratoris
surae btec adjunpi inler alia sup'a iudicatus liisio- enervare illa haod potiiit, quia eatn inncctit aiino
riograiilms Cistercioiici? n\im. 9, diceiis . « Quibus H38, nec potuit Manricus, qui imuc anuura eidem
addi posset, quisnam Cifteneasis ilic luil, tanta; assignat can 7, ad aimura 1'.39. Sed dispiciamiis
tuac apnd onincs wslimatioms, cui causa publica quiduam respondeal aucter Excursus histoiico-ju-
dofenileDda comniitteretur, lam minim?e, ul anony- ridicipag. 567, ad argumentum Baronii, a ratione
mus existeret, ignolus etiam ei, quem impugnabat? temporis petituni c Primum, inquii, criminatur
:
Anne Bfirnardus. quem, ne iierum falso nominaret, errorem anni, etsubindelndictionis. Atqui male ac-
nialuit omitlare? .\t Bernardus non eminus astaret, tura foret de hisloricorum fide, si ejusmodi leviora
queu) poiitilex, quem imperator vcnera.-ênluriquem errata ca;teroruni veritatem icfuscarenl, ac detere-
assidentem inter cardinalcs orbis aspexit. Sed neque rent. Dlterius. Co(iex noster manu exaratuij uude
vocandus ad conflictum forct. si non couiliclus illi hcce sumpta suut, non le.git anno septimo' imperii
committendus, elc. 'j Lolliarii, ut perperam editio Veneta, qua; ' fuciini
269. Atque liaec (luidem sunl gravamina, qnibus fecit Barouio; scd anno se.Kto, (|ui signat Christi
aeta in iMonle Casiino tanqn.im spuna ac comnien- trigtsinuim octavum. 1
titia iraduoualui ab utroquo isto scriptoie : sed 271. Sed repouere poleruut emanctions nans
narrationem Pelri Diaeoni aiictor Excursus liisto- B critici prinio, errata chronologica in docuraentis
rico-juridici, qui in editione Mediolanensi inlexilur hislcricis infuscare el saspecla reddcre reliquoruiii
ejus Ciironico png. 066. et sequenlibus, fuse et ope- veriiatem, quando alia' difticulfalos eisdT-m inspers*
rose conatur defenderc contra accusationes Baronii occurrunt, quai^ eodein taciiint. Secundo, correctio-
ac Laureii ;
quibus quomodo respondeat, ibidein ucm chronoiogioani Excursu adhibitam,
jn citato.
videri potest. Sed illud argumenlura, quod liic ad- niliii anno eraortuali imperatoris
valere, uti liquel ex
dam, quodque nec a Baroi.io, nec a Manrico, nec Lotharii, cui Conradus anno 1 138, successit, Tertio,
ab auctore prredicti Excursus video lactum, vide- se non concipere, quo pacto in litigiosam illam scc-
licet tempus, quo Lothapius imperator e vita ex- nam Lolliarius tanquam ejusdem prreses induci a
cessii, maximum videfur liabere pondus adversus Petro Diacouo potuerit septimo Idus Julii, anno ini-
acfa illa in Montp Casino, de quibus est controversia. periisui septimo, ve! si vis se.xto, quisextumimperii
Argumentum porro illud, a Pagio in Critica Baro- sui anuum nunquam vidit, nedumdieni illuns, anno
niana ad annum Cbristi H38, deductum, ego in videlicet iljmidio, ei quod excurrit, eisdem prffirnnr-
reni pnesentcm converto. Sic igitur ibidem memo- tuus; a Petro, inquain, Diacono, rei gest* non tau-
rat nuni,,6 coutra Baiouiuin : « Ad uuni. 12 et seq. tum spectalure et teste, sed praecipuo, ut volunt,
Baronius morleni Lotharii imperatoris iisque ad actore ejusdem ac patrouo. Quarto, si ailercatio isla
mensem Decembrem curreutis anu. differt. Verum " vere a Pelro scripta, et ei uon adscripta ab alio
Lotbariura suptnori anno demoituum... exlra om- (vide Exeursura pag. ii70), qui concipi possit, ila, ab
nem controversiam esse debel. llobe.tus enim de eo scriptam, ui iam crasse impegerit in chronolo.^
Monle, Dodechinus abbas, coutinuator Laraljerti giam? quomodo itera nomini Bernardi aliud suppo-
Sehafnaluirgensis, chronographus Hildensheimensis, suerif? Veruraiuter accusationes supra assignatas,
et alii passim, Lotharium anuo pr;ecedenti demor- et earum apologiam in Excursu, arbitn.im mc non
tuum {«'oduut, et Conradum curreuli ei suecessisse, interpono conferendo simul objecta et responsa
ejiis diplomata invicte demonstrant. Fundamentum omiiia, ne lougiiisabeaiii; hoc (Uco, mihi uon videri
Baronii aniio sequeuti everlemus; » quo eliani di- certo evinci, Pelruui Diaconura concertalionis G;isi-
lilom.ala illa meraorautur num. 3. Pergit Pagius nensis saipenuniero jain indicala; genuinum esse
dicto num. 6 : auclorem, eamquc hoe niodo, qno fertur, vere fuisse
270 « Falco in Clironico ad annum 1137, ait ; liabitam, atque adeo S. Beriiardum eidcm iuler-
Hoc anno prwdictus iraperator... mortuus ost in fuissc : cujiis causa tam diu a noslro iustituto jain
partibus Tusciae. » Qnae vero addit Pagius de alio defleximus. At sive il.ii, sive aiibi tunc moraius
moriis loco, tam non spectant ad prs^sent^m no- fiiarit, non in olio vixit, sed in negoliis Eeclesi.i'
strani controversiam, quam quo corpus ejus sit de- Q catholicai proniovendis, ursnt^ ipsum igne Spiritus
latuin, de qua re ibidem agit. De die autera emor- sancli, qiii non poterat quiescere. Ouidquid ^taqiic
tuali imperatoris Lotharii scribit ex auctoribus. sit de dicta aiiercatione, legitur sanotus .-Vljiias auiul
quos affert, uum. 7 ; « Nocte inter iii et 11 Noaas (jasinenses fiiissc alia occasione atque alio lenipore.
decembris raedia eura viverc desiisse. » Cum vcro 27a. n Corapcrtura csi, ait .Manriiuts nd anuura
coronatus fuerit imperatorannoChristi H33,mense 1137, cap. 3.num. 1, Casinales... Innocentiuiti. ab-
Jumo (videtis Baronium, et ejusdem ciiii:iim), con, .jurato Anacleto, susccpisse, obedienlia lirra.9ra jier
seqiieus csl, ut c vita ei^cessorii anuo imperii sui jurameutuui. qu.>d prasontibus utriusque onriw pro-
quinto. Qnoiiism aut>3!!i avguiT'cntuiu, (tnod assu- cerLbus, prinum; orauiumabbalem eraisiss<;, ,) ex Po-
nierc visuin est contr^ cousessun. Casmecsem, po- i.o referl Diacono, quem eitat lib. iv. cap. 116. In
sitiiin est m ratioue temporis, Baronius quidenm uovissima vera ediiione iib. tv, cap..lSf«c!'i)m u-'ir-
alias notas chronologicas rebus in eodem actis ada- ratur : secuti deinde ntonachi. pront i''>ideni inve-
S. BERNAHD! QL.\n>l,.V.VLLENSIS AliMATIS 776
nics, et can. 118. Addii Jlaiiriciis n. 4 : < Quo'1 vcro « scqucUia, que 5'uit ir\ epistola 144 : » Sed ri hac
altiupba! ad cleciioiitai Rainalfli abbalis; ne vel ea vice quam noi-.i^ssaria Ecclesiit! Doi sit vel lueril
sine Benedicli iiliis agitarclnr, Bernanio c.Niijr.inanda IiriJL-sfiiitia parviiatis ncstrsf. diccreni ad coiisoiatio-
comniissa est, dnobus (.ardiualibiis adjiinvhs. Uwi- iioni vc.-tiam. si non gloriani redolorol. Nunc aulem
nierico el Girardo, qui tirmandain inliniiandamve melius cst, ut hoc per alios cognoscatis. » Ilinc in-
decernerenl, scinel decrctam aut cverteront aut con- telligi potest, a viro sancto ita rem commiinem
servarent. Ues iilrinque discnssa diu fuit. Veruin Roraa; fuissc nereclam, ut parum vel nihil ibi ageu-
cnni irvilani landem intellexisscnt. qno negotium dum rcliqucrit. Scd dum hKc
Pergit Manricus :
nialiiriorijiidiciosuaviorique.nec sineinlejtraaudicii- Uom.T mclius succedobanl, iioi-niu in Campauia

tia partis exsequcrentur, » inquit idem Annalista, iurbata oinnia et civitates Ecclesia» vindicat.T, rur-
riienwrat ex Petro Diacono, quidnani actum fueril siis amiss.ae atque expugnata;, devastatse, deditre, ad
iii liac, vausa. Editio Medionalpnsis lib. iv, cap. ll'J, Anacleii parics rcvertebanlur. Imperatorisdi,seessus
pag. o83, sic babet : « Illucescente vero dilucnlo, Rogcriura duccm, Rogerius cunda mala secum at-
Ayraencns diaconns rardinalis, el cancellarius l!o- lulit, so'ius Bernardi raeritis fuganda, quo soli Dco
nianoe Kcciesia;, et Gerardiis cardinalis sanctce Cn;- vicloria ascriberetur. At quipnain mala imperatoris
cis, ct abbas Claranallensis nb eodeni papa traiis- discessum sccuta sint, non aliunde niob"us quam
iiiissi sunt, ([ui pnpdictum Raynaldum exaniiiia- 8 ex epistoia Guibaidi, novi tâsinensis abbalis, ad
ront. ct juxta canonura sancliopeni ab abbatia? re- imperatorem .scripla, haurire potcriraus. > Frag-
gimine seqnestrarciil. « Ei post alia in Imc neirolio mcnlum vero iilius delibat Manricivj o hh. !v Cftro-
aciiiai 1. qiia' deindi! narraniur, cap. 122, pag. .595. nici Casineiisis cap. 12", in nov.i aiilcm («dilioiie
lurc exslant : « .Scqiienti auleni die iioruni ad mo- habciur iily epistola lib. iv. cap. 126. ubi (r.igicn ac
nasterium ascendenles in capilulo rosederunt, iii patlietioa na-ratioue exponilur barbara rerum scciia.
quo, post peractum ab abbate Clar.Tvalleusi sermo- ac iamentabilis calamitas rabioi plus ipiara feriuiP.
nciu, canlinales auctorilale Apostoiica eideni Ray- quao onmem crudelitalis horreiido modo iinplevit
iialdo Casinensem abbaliam interdixerunt, » elc. mensuram, qucmadmodura sigillati.m ibidem legi
llisce itairtie rebus gestis non sine dicendi auclori- potest. Quid agilur interea temporis in rel>us lam
tate S. .Bernardus inlerfuu, si sint genuina pior.sus deploratis ?
ac .sincera, quaj apud Petrura Diaiônum lejnjintur. 275. « At, pius princeps, prout pergunl Annales
273. -i Rebus apiid Casinum ita dispositis, prout Cisterciensesnum. 8, senio el morbis fractus, et
narrat Manricus luim, '6, et debellatis per Campa- morli proximus, non potuit subvenire desertis ro-
niam mbibus, quas sibi et Auacleto Rogerins per bus, et servabatur vicioria Bcrnardo Patri, qna uon
vim subdiderat, eum Innocenrius vcrsus Roniam _ posset ab a!io defraudari. Perfecerat sanctus docior
iter pararet, intirma alias Bernardi vaietmio ultra " iii pace multa, et gladio spiritus, quod est vetbura
consnetum viribus dofecla, exhausla laboribus, solo Dei, ignea nequissimi adversarii tela exslinxerat at :
spirilu corpus sustentai)al. Exstat epistola illius non armato militi oppositus materialem contra Ec-
boc anr.o =cripta ad abbates Cistercii eongregatos. clesia? iniuiicos ensem vibraverat : non in stragem,
qu«^ moribundum hominem depingit. » ArEiimen- noa in fugam rebelles egeraf, anle contl'cium ptircn-
tum epistolse intelligc ex litulo. qui eideiii pncmilti- tes ipsius verbis : sive dimissos post te.Tipus pariin-
tur : >< Hos, » nimirura abbaies, « laborum el dolo- ros. Ergo ne vci hoc rr-astrarettir viciori'H gev.ore,
rum suoruni conscios csse desiderat, excr.sans for'e divioa piovideutia effectum esl, ul -soiîs, humilis,
hoc paclo absenliam suam. Oplat sane non peregre, p.iuper st moribundfts exercitui victori objicei-etiir
sed inter sues inori. » Est inter alias Bernanlinas (ci) verbis, si possel, Rogerium eorapescerct :
ordine centesinia quadragesinm quiuta, prorcrtur- \Manr. corapesciturus] : siu ininus, armis, aiiiue
que in editiono Mabillonii a col. 130, ubi signatur illis armis, mia'" victa fugataque lurn; uihii prorsus
scripta circa aminni, in qno versamur, 1137. aiiderenl conira victores. Ba'on'U3 soliiis Fnnn.-entii
§ XXVI. S. Bernardua ch hinorcntio PP. missu.t consilium, meraorat. Ego in Beruardo (epislolain
ad compescevdum liogerium ; dadesa viro sativiu
mox referain) iraperalorii elia.;a coi.scusum lego. i>
prifdicta, et oeelUus impetrafa; mitigalus _

ei
cjusdem animus; acla in cauaa sckismatis, ctu 276. Hn tibi, lcctor, (extuni R.ironii ad anmim
eorum udjuncta. 1137, num. 28 « At qiiid audilis iiis Iimoccnlius :
274. Pessinia quidem vel nujla polius erat sancJo papa ? Reipsa experius quam vana salus homiuis,
Patri valeludo corporis, at non ideo, sicut perhibet spc conlra spem nitens in lanta desperatione rcrum,
Wanricasad an. 11:37, cap. 3, num, 6, x cessatum a eontra fiirentes tyranni Sicjli impetus, adversus
laborando, nec indiicia? concessae defeclis viribus. ferociam ultoris et victoris e.xercitus, unmn objecit
Innocentiiis, Lothariu.sque Roniam profecti, docto- hominRm hmiiiiem, sed Dei virtuto potontem, qui in
rcm sanctum secum assumpsere, quippe quo sine fu£;an; convc-rterel sancts; Ronianoe Ecclosia; victores
niiii! utrique tetuni. nihil prosperum putabaul posse hostcs. Ejusmodi piano novit csse opera Dci, uinii-
conligere. Nec fefollit spes viros alioqul providos. rum quod intirma mnndi eligai, nt confundal forlia.
RomsR negotia Ecclesije sic promevit, tu pauio post Sicigilur impcrio Chri.sti giadium cxertnm in def.-ii-
ad siios Claree-Vallcnses iiou dnlvilaverii scribcrc j."
sionom EcidesiiP, in vaiîna.recijiidens, ad ;irn);i sju-
777 AUTA. 778
riluatiii Deo potcntia se coiivertit, suniens scutum ft beretur, declaraationibus rhetoricis simplicitatera
Tidei, eoque omnia tela nequissimi securus exci- abbatis posse obrui... Ne diu morer, veuit pars utra--
pieiis. illxsus laedere adversarium feslinavit. Quo- que Salernum. Sed militaverat ultio, et prtevenerat
modo isl.i? Audi sancliim Bcrnardura Glai-Kvallen- tanti scelofis maeliinamentum. Parato nanique ad
sem alibaicni, quem Romte reliquerat ad reducen- bellum innurneraliili exercitu adversus Hannulfum
dos scbismate devios ad ecclesiam (ut audivimns ducem, idera rex... subito viso duce audacter ob-
superins csse narraluni) ad Rogerium tyrannura, viam procedente, territus tiigit. effusuraque exerci-
spiraiittMn minarum et csedis in onines, qui essent lum pra^die et Ccedibus exposuit, et innumeris miii-
Imtocenlii pajia? comniimionis, pacis nuntium mit- tibus captis et interfectis, invitus diicem ditavit
tit, » etc. opibus -et gloria sublimavit. (îife quidem ei juxla
277. Porro non solius Innocentii PP. roandato, viri verbum orania
Dei centigerunt, » ut statim re-
sed clinm Lotliarii imperatoris ac Romanse curias feremus, postquam ea qiias per prolepsim liic a
iinpen.îssimo rogatu actura hoc esse, ipseniel Ber- biographo recensentur, in nudiorem temporis ordi-
nartlns videiiir indicare ia epistola 1 i4, ad suos neni restiluerimus ex laudato Falcone tamo V,
CIar;ivnl!cnses ; n Instantissima, ail, postulalioiie pag. 124 cditionis Mediolanensis.
inipcraloris, apostolicoque mandato, uec nou Ec- D 279. « Interea, inquit, abbas de Claravallo, vir
cI«si-T?, ac principum precibus flexi, dolentes et n6- valde miiabilis et discrelus, qui ad regem illum ve-
lentes. deliiles atque infirnii, et, ut verum latear, nerat pro tanti dissidii infestatione sedanda, inler
pavidiB inortis pallidam circum.ferentes iniaginem, regem illum et ducem pacis foedera alligare conatur.
Iraliinmr in Apuliam. » Jam vero quid in liac viri Sed pro rnultis variisque negoiiis ,
qiitR inter eos
magni ad Rogerium legatione peractum sit, espo- qusrebantiir, apud Salvaloris Dsi potentiam non-
pninus : " Primum omnium admonendum piitamus, dum coiiiplacuit, concordia alligari. Quid pkira ?
inquit Baronius nuperrime citatus, duas simul lega- Rex ipse exercitum suuni divisil, et ad bellanduin
tiones oonfiindi ab auctore, qui res gestas sancti illum viriliter stabilivit ; similiter et dux ille suos
licrfiardi (.'.onscripsit, uua cum S. Ber- cum videlicel ora.nes sapienter ordinavit... tiiico acies ilia regis
nscdo missuni esse Aimericum cardiualem cancel- prosternitur. Rex autem .. Dei advenientc judicio,
lar'U!Ti afiirmat, et ex parte Anacleti Pctrum Pisa- timore perculsus, ipse primo terga vertens in fugam
nuni itidem cardinalem. Nam ista de missis ex parle conversus est ; » de cujus clade, ac spoliis a Rai-
«Iraque c.T.rdinalibus postea contigerunt, ut ex au- nulfo duce victore reportatis deinde tractal ideni
ciore, qui aderat, et ea seriptis mandabat, Falcone scriptor; addeus. « Sei:;i;iiio... die stante, » id est, dio
Peneveniano, salis evidenter ajiparet. .Missus est (* xxx, secunduni dieenda § proximesequenti, > men-
ergo iinmum S. Bernardns; postea vero, petenle sis Octobris belliim hoc actum esse. » Sub idem ergo
Rogerio. cardinales, cum videlicet a Deo humiliatiis, tempus accidit vaticinium S. Bernardi, quo prsedicto
verbi pnois, quaj conteranebat. audire libenter coe- Rogerio ciadem, et Rainulfo duci vicloriam pra^nun-
pit. D Pimcto hoc, quod postea se evelvet, prse- tiavit. Vide Ernaldum capite dcsignato, iihi imni.
mi-^so, rpi gest.iD hisloriam enarremus. 133 ila seribit ; « Cum enim primus eoriim qui vo-
273. « Supererat, inquiunt Annales Cistercienses cati fuerani ( imo verosimilius postca lantum
cap 4, num. I, ex parte Lotharii Rainulfus dux, vocati suut), abbas sanctus adveniens regcm iii
Ecclesia; simul lidelis, et imperio, SL^d viribus Ro- castris positiim invenisset, pcr multos dies vici-
gerio longc impar, sicut fortuna. Quippe ille pau- nasacies,ne commilterenl, impcdivil, denuntiaiis
cos viciosque ducebat, indeque timidos, nec asper- regi : Quia si conflictum inieris, victus et confiisus
iijnies iiigam, por quam supreraa pericula evasis- abibis... At ille ducem Ramfulfum, et catholieo-
ssiil. lIujHs copiis et potcotiam obtenta pr;flda, et rum aciem verbis poteatibus adhortatus , sicut
iuuliiliido r»bur, et animum vicloria ministrabat. regi fugam, sic illis victoriam pollicitus est ct
Ergo arl Rogerium Bernardus Paler missii.'5, quod triuniplium. » Quin imo insignem hanc pah-nam
priinuin crat, dissuadere bellum, impedire congres-
Q precibus suis obtiuiiit cu;lestis ille bellator. Nam
sus, msiillare concordiam, et pacis foedera .sancire « cum ad proximam , teste Ernaldo , villnlam de-
soliirilabat. « Verum audiamus Ernaldum Hbbatem clinasset, et instaret orationi, repent£ fugiontiura
Bona^ vallis lib. ii Vita;; %ap. 5, num. 132, hsec et insequenlium clamor auditur. Siquidem pcr
anunliantem : « Interea rex Siciliae Rogerius, qui eumdem loeiim fugientom regis excrcitum Rau-
'.olus jarn ex principibus obedire papse Imiocentio nulfus perseqaebatur. Egrcssus ilaque fraler qui-
rieirectabat, ad eum mittit, petens ul Aimericum dam ex his, qui cum abbale crant, uni ex niili-
cancellarium suum, abbatem Clara;valionscm ad et tiluis occurrit, ct, quid accidisset, interrogabat.
se mitteret; nihilo minus a Petro Leonis idem pa- At ilie... Vidi, iuquit, impiitm supere.valtatum..; el
tens, ut Petrum sibi Pisanum a suo latere delega- imnsivi, et ecce non erat. Nee mora, dux ipse
ret... Miitebat auteni in dolo, quia audieral Petriim seeutus, ul monachnm vidil, sieiit erat armalus
Pisanurn eloquentissimum esse, et in legum et ea- equo desiliit, et ejus pedibus advolutus : Gralias,
noniun scienlia nulli seeundum : putabatque, si iiiquil, ago Deo, et lideli servo ejus; quia non
eloquentia.' ejus in publico consistorio audienlia pra;- nostris viribus, sed ejus tidei coUata haec victo-
Patrol. CLXXXV 25
770 S. HERNAUDl GLAR-fl-VALLENSlS ABBATIS 780
riaest; ttenimque insiliens cqiio, hostcs insecfne- fl illo stahilivit, iit tros cardinales ex parte Inno-
btliir. » Triimiphus ilaqiie ilie illustr's , victore centii pap<T, ((ui ejus inierfiiissent clnctioui, acl
Jtidice, n viro sanclo apud Denm ac Dcmimim exet'- regeni ipsnm venirent ; et tres ex parte Anacleti,
Cituum oralus, exoratns et dalus fuit , ttrmis<}tte et ordinajn utrinsqne electionis regi iiisiniiarent.
ctrlestibus polins quam militaribns ifrpelratus. Deinde rex ipse, ordine audito, utriusque paflis
280. Rogerios intcrim pertiuax ingCTti cum cfadfe ssncfiefrem et justiorein eligeret eiectione.m. » Nota
fugatus, dnm
anna non possol, ad artcs con-
ad staMlivit, id est, ratam tunc habiiit conTenlum, quo
vertit animitm. Reni sic Mponit historicns ClarS- de aotett cum eo Bernardus egerat, sed irrito
vallensis, nnm. 4 ; * Rogerins, Jnoph-.ala plaga ae- conatcr, sicut ego quidem imerpretor. Nunc igitur
cepia , eo timidior, nee answs oltra progredi, convocalio illa, quam anlea spreverat B.ogerius,
nisi tires potentiamqwe restimerct, opf)ort(mttm exsecotioni mandata est. Nam « continno ad Fnno-
ad id tempns exspectans, vel magis faciens, ne ceniinm papam (ita pergit Falcoi et Anaoletnm
interim a Rainulfo molestaretiir, vafrum firo tem- delegainm est, et cnrsn rapido regis posilio de-
pore eonsilium excogitavit, nempe ut Bernardiim stinatur. » Hoc eliam salis ciare signiiicat Ernaldos
in suse conversionis spem conjiceret, ct armis cx ipse. Etenini, exposila clade liogerii, scribit isla
iitraqne p^rtp submWis, dispntatioTiibus negotium i. uum. 134 : « Nec taraen hac plasa iibi intlieta ece-
committeretur. » Faehjrn referemus ex Faicbftis ° litus, correeios esi aniinus regis, nec delunrrait
BeneveBtanl Clironiw, aotata enara raiioBe csm.. jiroceUa, quam cougloraer!f"erat pravse mentis ela-
poris : « Seenrido, nl eit eo diiimiw, die stsnte tio; sed post fogam reversis, qu! evaserant, simu-
mensis Oclobris beltam hoc actiim est, de qno lans al.icritatcro, regio se ornatn attollens, stipata
supra. Deindc rex nominalus 'Mti pergit FaSeo) militibus curia, utramque partem prsecepit acceisiri,
taHter cum seqiiacibus snis anftigiens noetis tcm- et prius instnicto Pelro, et multarnm proraissionum
pore, altera quidem die ad castrum Pslwlis per- auetoranientis accenso, de cansse sttse rationibus
yenit, deinde Salernum fcsfinaTit ; diebus autem eloqui jubet. Prior itaque Petrus electioneni doraini
iion mutlis evolutis, RossnnamiuR Beneyentamjs sui tanonicam probare contendii, » etc.
antistes 'ênsilio aecerpio zmn judicilms eJvitatis, et 282. Sed quandoipiidem non satis distinete ac
sapientibus qtirhusdam .id regem ipsuui consdkn-
, pleoe acta praesentis caitsae cum suis adjiinelis, quse
dum, et sefvitia eivitatis efferenda feslinavif. Pre- narr*e pergit laudaias Vitse anctor, pertractat,
catur insnper, at !ibert,<item possessionum BeHoven-' ipsnra ex Falconfe' siipplebiraus. Prirao itaque in
taftenim, qaam sQpradictus inipecator coHcesse- his actis consideremns personas, qua: eisdem inter-
rat ,
poputo Beneventano ipsc largiretur. >> Anmnf fuere. QaiQ.iin eo «ccTt? fuerinl, lanietii superius
rex , uti liquet ex instrumento prinitfgii ,
quod C eodeHi ex Ernalde viderimus, ex Falcone faraen hic
predueit Falco , sifnati Dwmiitfwe JncamaftOTHS etiam memorare, ac rem conRrraare nihU veiat
anno U.37 raense Noverabri prim* indictionfs. « Placuil itaque eis, inqnit, et consilio eortira firmato
281. Narratis anlem rebus, qu-r; Haimilfu-J dn\ ex parle funocentii, Arrneficus cancellarius, et Gi-
gessit post relatam vicloriam, « Prope castrura rardus cardinatis vir valde venerabilis, siraul cura
Paludis , inquit idem Chronograpluis iâg. 12)5 prfedicto abbale de Claravalle Salernum super hu-
suorum virtttte stipatus csstramotattir die quidsTn; jusmodi electione ventilanda advenerunt. Ex parte
Kalendarum Decembris. » Jam vero qus^ Ernal- vero Snacleti Matthseus caticcllarius, et Pefrus Pi-"
dus abbas Bonaevallis superius vol prolepfice yel sanflfs cardrnsffs, nemine Grego-
et eardinalis aliirs
confuse referebat prmio de petilis a Rogerio reê, rius similiter aceelerare. » Cur auiem Petrus, Pisa-
ac Salernum profeetis ad canstifuendam pacem nus a Roêrio accitns fuerit, pr.-emisimus antea ex
arbitris, ac deiu de victerria Rsiiiulfi, ita tnm ex dicto biographo.
prsemissis ordiiiamus, tnm ex spquentibus, ut qiK« 283. Consideremus secundo acia liiijus causae.
sunt acta in conventu illo legaforum ex parte In- Ernaldus cap, .'5, c. 134, memorat saocti Patris cum
nocentii atqne ex parte .\naeie';i, huc relrahenda Petro Pisauo concertationem; qnam vero apposite
videantur, akjue adeo non ad primum Bernardi fTl
*" pcter.ter vir sancius in es pcrrcrarit, conficitur
cuni Rogerio spectare congrcssum, quo verosimi- ex verbis o]us, qnse preducit idem biographus, et
lius lume sanctus Patcr eonventura ei siiasit, al ex auditorum approbatione. Nara « ad lieec verba,
non persEfasit : sed ad alium, post cladem vi- iiiqiiit, n. 13R, non se poterant ultra, qui prteseiiles
delicet ei illatam. Etenira Falco verbis ullimo adcrant, continere ; sed abomiuati snnt et vitam
loco a Dobis citatis ista subjicit, c quibus colligo, Pctri Leonis et causam. » Quid, quOd adversarius
quaa primo asserit, ea pcrtin«re vel ad primnm primo conflictu adeo prostratus fuerit, ut rationibus
saneti cnm rege colloquium ante pug-nam ; vel in a sancto aiitagomsta prolatis resistere et contradi-
secnndo post pugnam, priora fuisse eonfirmala. ccre uou potuerit, tesle eodem biographo, (|ui mox
Sic itaqiie loquitur : e Cum prrftralus abbas de subdil : « Abbas autera teneus inauum Petri Pisani,
Claravallc , vir valdo niirabilis et discretus, de elevavit euni, et siraul ipse surrexit : Tutiorem,
fcsdere pacis, et Ecclesife unitale cura nominalo inquiens, si milii credas, intrabiraus arcam. Et
rege confabularetur, assidae rex ipse cum abbate sicut jam pridem mente conceperaf salutaribus
«VCTA. 782
ilhim aggrediens monitrs, coopetantc gratia Dei, ^ alio supplere V Idem statue de aliis rebus sancli no-
prohnns persuasit, ut ad Urbem redieiis Innoceotio stri.quas Falro indictas reliquit, Krnatdus vero re-
papse reconciliaretur. Soluta concione, rex necdum qui facile eas intelligere poiuerit vel ex « fralre
fert,
voluit obedire. » Vides, una congrcssioae cireum- quodani ex his, qui cum abbate eraut, » vel aliunde,
scribi ab isto auctore acta caus?e prsesentis, quw cum non clani, sed palara contigerint.
longe aliter extendit Falco, quando his verbis ea 286. Consideremus tcrllo lociim actoram In Itac
memoria? prodidit : « Quibus ita congregatis, paulo causa, Salernnm videlicet, quo cardinales conveoere
anto illos ex ipso nominavimus, rex ille, ut erat cum S. Bernaiilo, laureat», quam de Petro Pisano
sagacis animi, providiqiie consilii, prius partem In- retulit, viclori» liieatrum, ita tamen, ut alius locns
nocentii quatriduo usque ad occasum mirabiliter, in Sicilia ad ullerlorem causas djscnssionem a rege
et ultra qaam credi pot«st, examinavit, sequenter Rogerio fueril pelitiJs et irapelratus. Quod vero
aulem Anaeleli parlem quatriduo similiter perscru- Bemardus illiii! eiiara se contnlerit, non memini
talus cst. nie legere ;
imo vero, non videtar illuc esse prO-
2H. « Studiose igitur et dili|?enter parlibus utrius- feetus, uti argumento est, q-.iod flicara ex BrnaWo
quf eleclionis auditis, re.\ ipsc clerum omucm et de regressLi cjus Roraara, nec seio sn et qitid ibidcm
populum eivitatis Saleraitanse coagregari mandavit, sit transactum. Enimvero Rogeriiim tunc necdurn
c-t episcopo^-, ci abbates monasteriorum, qui eonveiie- 1 Innoeentio se subraisisse, eruitnr ex discendis infra.
rant, et corani eis taliter exnrsus esl : Domini et Urbs porro Salernitana non modo sancti prsesontia,
fratres,credimus vestrara nou latere prudentiara, sed iUustri etiara miraculo per eum fuit honorafa
qua de re cardinalfs islos... fecerim convocari... Sed de quo seribit Erualdus cap. 8, n. 136, additqtie
quia raultis quEestionibus, variisque respcusionifbns iUad : « per totam arbem divulgatom; ad attres rc-
animns nosieT impeditur, solus ego super hoc tauCo gis et procerum eyxfi perveni-sse. »
uegotio lincm impendere neqn<;0. X^nde, si domiuis Gonsideremus crnario tempus linjus ca«$«. Actii-
istis cardinalibus videtur, ordjiieiii uiriusque seri- tata rjiniirum illa litit Siderui annum Christi 1!37,
bant electionis, et ab utraque parle uiius mecum in ad linem vergente, mense, ut videtur, Decembri :
Siciliam descendat eardinalis, ubi, favenln Domino, nam Rogerius dieebut superiiis : « Ab utraquo parte
Nalivilatis Jesn Christi Salvatoris fcstivitatnni cele- UBus mecam in Sieiliain descendat cardinaMs, flbi...
braturi sumus. ibique sapientes arciiieiiisropos, Nativitatis .lesu Ghristi Salvatoris festivitatcm ee-
episcopos, aliosque invemauvis prudeiitis Hninii vi- lebraturi samQS. » Hic sit Irnis legatioais iseatis-
ros, quorum consilio .inacleti pprtem usque raodo sinri abbafis ; de cujus ad Urbem reditu dicere af-
sectatus suin... Cardinalis ad hsec Giraidus respon- gredimur, ea narraturi, quee anno proximo ab ipscS
dit... Cardinalem quidem mrtlemus Guidoncm de j
gesta snttt.
(jastello..., qui vobiscum, sicut petilis, ad Siciiiam
§ XX\'lt. Sanctus liomam redit Pclrus Pisanua ;
veniat... Et his actis, unusquisque ad proi>i'ia re-

Eccksia: vnitur, uti cl Victcr, Aaacleti xucces-
moavit. Aller* die advenieiitc pra>dielus Girardns sor ; schisma itcm rirxerit Eoyerius : pi//nus sa-
cardicaiis cum suis rerersus e«t : solus aulem Guido crum Bfrnardo Rema disceaenti daturn.; tuni-
prasfatus cardinalis remaasit ciim tegp profecturus, cam suam ibi relinquit, varia puncta chronolo-
gica.
sicuf statutum est. Ex parte vero Anadeti siiniliter
cardinalis alius destrnaiiir. Quibus patratis, navi- 287. Annum Christi 1 138, ita exorditur historicus
gio paraf.o, rex ipse ad Siciliam translVetavil. » Cisterciensis ; « Iniliuiu anni auspicctur nobis Ber-
285. Anlequam ad alia progrftdiamur, observet nardus reversus Romam, et, reconeiliato fieclesi»
lector, apud Giaconium in Vitis Romanorum Ponti- Petro Pisano, Anacletus d^ticiens, vix prins a suis
ficuni et cardinaliufn tomo I, col. 968, uioi Guido- desertus, quam a seipso : quippc semel assuelus
nein illum Beîc/ijntanis prcefectura urbera illam pontilicalibus, aniniam nialuit pord^^re, Cfuam nomsn
aiiquandiu rexissc, lnnocen1,io If, ex eai Rom.ain pseudo-pontiticis. Singula qua raiione gosla sunt,
versus discedente (vide Pagium in Critica ad annum nonuulla etiam per menses. diesque peniciUo anti-
iiZl) ac proin nihil obslare, quo minas Salerni ad- . quorum describamus. Regressum^crf. mafe reversum]
sancti ad Urbem per hoc tempus, aique uem rccon-
'
fuerit cura aliis cardinalibus, tsmetsi inter eos sn-
perius non nominatas. Atierum est, quod nwneo, ciliationem Petri Pisani, auctor Viire illius his paucig
silentium Falconis de oratione S. Bemardi ad Pe- tradidit. Cum omnium igitur populonmi favore, solo
Irum Pisantfm habita, ejusque per eadem conver- rege (sciiicet Rogerio) in malitia pcrmanente, abbas
sione ad obedientiam legitimi potitillcis, oflicere Romam revertitur, prBedictum quocjue Petrurn Pisa-
neutiquarci debere auctoritati Ernaldi biographi. num et ifuo&dam alios reconciliat Ecclesise, et In-
Eteuim quamvis ille tamen disertis ver-
taceat-: hic nocentio papse confoederat. » Pergit Manricus :
bis isla aflirinat ciijus poiissimum erat scopiis,

: « Verum reconcilialionem Petri Pisani qiiarta die
facta Bernardi colligere, ac ad posleros transinit- Januarii contigisse, argumemo est. quod .\nscletns
leie; Falcoais autcm non ita. Ad htec, non oranes triduo siipervivens, obiisse legitur cjusdem mensis
auctores, qui de eodem tractant argumento, orri^ septima. Triduo ante rnortem Anacleti reconeilia-
nia scribunt : nam qiiolies nccessa est, alium cx tum testatiir .4ntoainus... part. n. tifiilo 17, ca|»
"S"> S. BERNAKDl CLAU/E-VALLENSIS ADBATIS 784
I, § 4 : Abbas S. Be.rmi.rdus iysum Petmm Pisa- eorum assensit... Qui Roman re-
pediret, voluutaii
iium papw
Innocentio reconcillavit. Post tridiw" '' vorsi,
eorum congregatis, medio mense
fautorilnis
Petrus Leonis impcnnitch.s moritnr. Obiisse aulem Martio Gregoriiim cardinalem papam sibi, in inya-
seplimo Januarii, Faico Bencveniauus, quem Baro- sorem consliiuerunt, Victorcmque eum vocaverunt.
nius ad anuuni WiK (,inio H38) adducit, diseitc Sed Dci misericordia auxiliante, hairesis illa et in-
Iradit. » .\d annum ilaque 'i-37, peg. 123 : « lloc vasio pauco lempore regnavit. Diebus autem non
anno, inquit Falco, Anacletus, qui sub nomiue multis evolutis, fraires prwdicli Anacleti, lantam
pontillcalus advixit, seplimo dio stante meusis .I;i- cognoscentes turbalionem, in se reversi, Doniino
nuarii morluus esl, qui sedii annls septem, ct nien- favente, cuin prsedicto domino Innocentio papa
sibus undecim, ct dicbus riginli diiobrs, » pacis lirmamentura composuerunt, et ipsi, et omnes
288, Sed 1'agius in Critica Baroiiiana ad animm ejus adversarii ad cjus fidelitatem conversi sunt, ct
Clirisli H38. n. t, dieni cmorluaierr. Anacleti per- .sceleraUis ille, qui sub Victoris nomine apparuit,
peram a Baronio, et aiiis signar" aniniadvertit, se- vestem et mitiain deposuit, et ad voluntatem ponti-
rius eumdem differens !iis avgvmentis : « Falco, licis Innocenlii pervenit. Sicque gaudio niagno, et
qui annum a Kalendis Marlii exortiitur, ad annum gloria exsuitalionis tola Romana civitas exsullavit,
1137, ait : « Hoc anno -Viiacletus, elc. Baronius ct ponlilexipse Inuocentius ad unitatem Ecclesia;...
num. 1, Mabillonius in Notis fusioiibus ad ej)is!o- ^ [icrducitur: « sivc unicus ipse agnoscitur Ecclesiaj
lani 126 divi Berna:di, PapeJirochius Conatu in pontifex. Hrec Falco, reiquidem bujus exoptatissi-
Chronico-liiht., ahi([He passiin viri docti diem illuni mae eveutum memorans; non vero causara, quae S.
a Falcone memoraluni, diera septinium raensis Ja- Bernardo ascribenda est.
imaiii interpretantur. Veruiu Peregrinus in nolis 290. Hanc quippe sic pandit Emaldus num. 137 :
ad Falconem, recte hunc loqiiendi modum a Fal- « Pdrs ipsius ( videlicet .Vnacleti )
papam sibi pro
cone usurpatum e.xplicat de Januario e.veunta, do- illo alterum statueruni, non tam ex pertinacia schi-
ceique raensem stantem, ?eu ixstaktkji, seu astan- sraatis, quain ut opjiorionius per aiiquara temporis
TEM,esse raensem finieniem quod postea Ducangius
:
moram papse Innocentio reconciliarentur. Quod sinc
iu Glossario niediGS et infimae Latinilatis. ad nVO- mora per manum servi sui Christus effecit. Nara
eeni Mensis stans, variis exemplis probavit... A;ia- et ipse ridiculus pontifex, Pelri Leonis ha;res, ad
clelus igitur moriuus est lie vicesima quinta niensis eumdemvirura Dei noctt- se contulit, et ille quidem
Januarii, qui seplimus est a die ultimo ejusdem nudatura eum usurpatis insignibus ad domini Inno-
Miensis, a (pio Faico, et qui co loquecidi modo nsi centii pedes adduxit. Quo lacto, civitas gratula-
suiit, diera primuiu slantis alicujus iiieusis in- bunda tetalur... Abbas Claraevallis in mira reve-
chopnt. Ilauc Peregrinii explicatiouom conllinmt rentia habelur, ?b oranibus auctor pacis, et pater
Ordericus lib. xni, pag. Dlji, diecns ; Pctms Ana- palria; prsedicatur, » etc. Elogium de S. Bernardi
clettis, qui scdcm apostolicam fere seplem anni.% . uicritis a Christi in terris vicario pronuntialum,
vsurpaveral, vn catliedra sedens, viii Eal. Fe- quo expertus loquitur, ac diserte testatur, quid vir
bruarii {seu die 25 Januarii) suhita morte deces- magnus Ecclesiee, quid sedi Petri, quid ponlificalui
sii... Duralioncm Invasionis ejus , quam Orde siio conlulerit, habelur in Vita saacti Patris lib. iii,
ricus iiumcro rotundo exp."imit, el, septcra circi- cap. 2,num. 163.
iir annoruin fuisse dicit, Falco ddfinierat ; sed 291. De tempore ac modo, quo ista evenere, nec
librarii numeros corrupcre, » etc. Ex his ita- non de die, quo Roma discessit abbas sanctus, quid
que Pagii rationibus tcmporis cousequcns est, ut memorare praetermittam ? In epistola 317 editionis
inors pseudoponliticis Anacleti o d:o sepfima Ja- ."•abilioniance, al. 320, a Sancto ad priorem suum
nuarii, i[uciii ali; vohiat, ad diera 25 ejusdeia ;ii':n- Gouefridun; data, habentur singula : « In Octavis
sis diffcj-onda sit ; ae proiii P^.-lri Pisani cutli Jnao- Pentecostes, ipsa die, complevii Deus desiderium
centio I(, rcconciliatio ad diem 22 istius mcasis, nostrum, Ecclesia; unitatem, et Urbi dando pacem.
sccundura dicta ex S. Antonino, Consuli pr;eterea Nam illa die filii Petri Leonis omnes simul hurai-
[lotest nolatio ad alium Falconis locinn in edi
D liaverunt sc aJ pedes domini ))apce, et facli honii-
lione Mediolaneusi, quam superius assignavl, ii3s eju3 o^.i, jur^vîriiut ei ligiam tidelitalem. Cle-
|.. 129. rici quoqiie, qui in schismate erant simul cum idolo,
289. Funestam Anacleti morteiii tiarrat Ernaldus quod ere.xerant Victore nimirum anlipapa), humi-
i
lib. II Vitae, cap. 5, num. 137. De ea etiam scribil liantes se ad pedes domini papae, obedientiani ei
S. Bcrnardus ad Pelruin Clnniacensem epislola 147. juxia morem promiserunt, et facta est laetilia magna
Ai vero hujus scliispialica3 faclionis capiie ampu- in populo. Hane pacem nisi cum quadam securitate,
Faclum refert Falco pag 125,
taio aliud suix'rcvil. occultata tamen diu a nobis, expectavissemus, jara
el sequente, e ([uo hax delibo « Cum prcrdiclus : dudum venisseraus. De ca'tei'0 jam nihi! es!, quod
Anaelelus mortuiis esscl, cardinalcs sui... ad regom nos hicdetineat... Ecce... venio cito etiam el mcr- :
miserunt llogcrium, ipsius Anacleti inorteiii signi- ces raoa mecum e.st, victoria Christi, et pax Eccle-
ticaulos, ul, si ei ])lncerct, [«qiaui conslituereul, sia?. Sexta feria po>t diera ilhiiu cgressus esl nosler
Rex iUiquc, ul doinini |ia]i;i' Inuocentii partein im- ile civitaic. Itaiiue vi.'nieutes venienius eum exsul-
785 ACTA. 7sr.
taliono, porUiDlos manipiilos pacis, » Hsu-li^nns vir ji scliismali.ii KcclesiaT nnilaiom. Dics autom oclava
sanctus. yuando aulem indicat cum usitata anniii Peulecostes an. 1138, incidit in 29 mensis Maii.
modeslia, « hanc pacem cum quadam securitate se Sexta feria post diem illiim discessni ejns ex Urbe
exspectasse » an nimium tribuerem ei, si dicerem,
;
a!;signatur, quas fuit dies 3 Junii. lUa igitur die, si
hanc antea, Deo rem revelante, ipsi praecognitam nihil inlerea accideril impedimenti, quod in mora
fnisse? Ne vero vox lu/ius quemquam moretur, fueril sanclo Palri, itinori se dedit ad suos Ciara-
eam explicat Mabilloniiis in nolationilms ad hanc vallcnses profeclurns. Jlunc tandeni famosum ilhid
cpistolain col. 29(1, dicens : Ligiiis esi ,

qui do. schisnia rmem habuit, qiiod aiiiea a viro iKo magiio
rnino stio ralione feudivel suhjectionis fidemomnem roprcssum in sho exordio, impugr-ialiiin in decursu,
contra qnemuis prêsiare dehei. De vocis iigius et tandem expugnatuin,nunc, eodem agenie, radici-
origine ac etymo plu.os scriptorum sentertias tus evulsum est. Sed « optata tandem Ecclesia' pace
profert Cangius in Glossario mcdia? et infmriae Lati- potitus (utor verbis Manrici n. 10) qui tempestatem
nitatis. septeunio sustinuerat, vix quinque dies tranquillnni

292. Porro laudatu S. Bernardi epistola prsebtt passus est ;
qvippe non sibi natus, sed bono publico,
nobis materiem duplicis observationis ; quaruin al- quem fructum in vita ipse pcrciperet, semper ali-
ne
lera quo mense ac die Romani reliquerit al-
sit, ; r quem faceret, serere quam colligere paralior, sege
tera, an inler manipulos pacis, de quibus superius tem omnem aliis reservabat. » Hem sic exprimit Er-
scribebat sanctus Pater, fuerit Rogerius, ([ui pri- naldus abbas Bonfevallis cap. S, num. 138 : « Abbas
mum dux, deinde a legalo aniipap* Ana-
Sicilise GlariBvallis in rnira rev<irontia Iiabetur, ab oinni-
cleti rex coronaius, ac demum ab Innccentio II rcx biis auclor pacis, ei pafer patri.-e Sed
praedicatur...
dedaratus esf? Manipulis bisce cum esse annume- quandiu ille gloriam ioloravit ? Quandiu pace
randum negat Baronius ad annum 1138, n. 12, his fruitus est post tam diuturnum laborem? Noc
verbis : « Porro Rogerius neque exstinclo .A.i;a- diom pro anno recipere acquigvit. Sedatis omnibus
cleto, et submoto Victore, recognoseere adhuc vo- ot compositis, vix quinque dies teneri potuit, qui
luit Innoceniium summum pontitlcem. » Affirmat ssplem annis et ultra nro resarcienda eadem scis-
Falco pag. I % ,
pseudoponiiticis Vicloris , ejus- sione stidavit. » ,
demque asseclarum obedientiaj erga Christi Viea- 294. Sed priusquam sanctura Patrem ad suos re-
rium Innoce"uuni 11, prajstitae adjungens ista : deuntem comiiemiir, supersunt nonnuP.a memo-
« Diebus autein non mullis evolutis, prajdictus Apo- randa, quai ante ejus discessum Romse accidisse
stolicus cfiisilio accepto Albaaum venil, disponens observnt Annaliuin Cisterciensium auctor cap. 2.
exercitu congregalo ad ducem Rainulphum venire; Ac priino quidem scribit de paterna ejus sollicitu-
sed infirmitate percussus venire non poiuit. Inierea dine pro fdi'-; Alpensibus, qnando, Garino .\lpium
rex Rogerius , congregato exercitu in fmibus ve- , abbati ad cutl.êdram Sedunensem pvomoto, novus
nit Apuliae, cogitans civitates sibi ab imperatore ibideir. ccenobii moderator erat eligendus. Videatur
ablalas suse suhmittere potestati. Diix igilnr Rai- de liac reS.Bern^.rdi epistola l^S.qufe cst ad mona-
nulphus regis illius sentiens advontum, (otius Apu- ciios eosdem Alpeiises Iioc argumento : « Monachos
liae partes submovit, ut cjntra ejus rabiem unani- Alpot es, qui se sub ordine Cisterciensi Ciarasval-
miter insi&lant. Nec mora, cursu rapido ad ducem lensiliusaggregaverant, commendat, et consolalnr
festinant iiominalum, et sic contra regis illius fero- de absentia lâtris ad altiorem gradum assumpti.
qiam mensibus fere duobus resistunt. Haec inter, Hinc dc novo abbate eligendo eos monet. » In hoc
sicut nobis est relatum ,'
praedictus dominum
rex monasterio, ut legi potest lib. i de Vita sancti no
papain Innocenlium in patrem, et dominum aece- stri, cap. 7, nuni. 73, mulier morbo caduco- labo-
pit, et civitati Beneventanfe, et per lotius regni sui raus fuit ab eo sanitati restituta. Dein idem Anna-
partes mandavit, eura patrera, et dominum acce- lista n. 3, agit de Humberto Igniaconsi abbate, ad
Nos aulem, acceptis, dominum il-

pisse. iitteris ejus
Q quem data a viro sflncto exstat epislola ordine 141,
lum et patrem vocavimus. » Uogorius i!aque ex in qua « graviter eura perstringit ob niunus prsola-
obstinato schismatis errore tandem in viam rectain tiouis inconsuito ae temere dimissum. > Tertio
deductus dicitur apud Falconem laudatum : quod memorat idem Manricus, n. 4, coarolatam sedis
sive Bernardi precibus, sive verbi», sive aliorum, Liugonensis electionem, et elecldrum querelas.
de quibiis loculi modo siimus , legilimo ponti- Veruii)quasuam ab ipsis Itoina'», qu;«nani u S. Ber-
fici sese submitlentium exemplo acciderit; non nardo, nec non ab Innocontio PP. in hac ro sint
gravate patimur nobis porsuaderi, lianc mutalio- act5, intclligitur ex illius ad bunc epistola ordine
nem specLare ad manipulos pacis, ab eo in Ita- !64. Quarlo post illa subdit n. 6, memoratus au-
lia tam feliciter coilectos. Hsec de prima observa- clor litem inter- coenobitas Bertinianos ac Clunia-
tione. censes a viro sanelo compositam. Quinlo denique
293. De altera observationediceudnni niihi eliam eximiam Petri Cluniacensis erga S. Bernardum ve-
proposueram, quando videlicet Romii disccsserit nerationem exjiouit n. 8. Hsec in compendio sulii-
Sauctus nosier. In Octavis Peutecostes, ipsa die, ut cianU

liabemus ex cpistola sancii doctoris, amplexi sunt 29J'>. PoiTO » discessurum ab Urbe Bernardum
S. liBRNAUni CuAR.EVALLIiNSfS ABBAil^ 788
Patreni, siciit rpterunl pra-dicli Aiintiles, cap. 3, « hibet iiiudatus histoncus nuii 4, eum jaiiijaiii
II. 1, Innoceatiiis muneribus prosequitiir, qtialia Claravitllis in januis esset, divertere LugUuouin
dantein, accipientenique decerent : nam non cor- couipulsus esl, consecrationem lîngononsis electl
ruptibllibns auro argenlove, neque his, quse auro impediturus. Nam Lingoiienses professiouc tantum
et argenio coniparantur ; sed pretioso ihesaiiro sa- monachum, sed vita et moribus homincni degenc-
croruni ossmm por miiaculiim etinm comprobato- rem; et opinione loedum usque ad iufaniiain, conlia
rum, alque approbanlium Innocenlii donationem. fas,contra jus, contra promissa, contra pracceptiim
Cerle in S. Ca^sarii marlyris denle insigne fuit id Innoccnlii papa; (Burgunrliy; principis filio inter-
tjuod fjaiilVidus Clarfnvallensis in Actis Bernardi vcniente) iu pontificem sibi nominavciant. -Ergo
narral... lib. IV, cap. 1. » Dens enini illc, qiii nulla vi lum primuiu dclatam ad ejus aures horruit sanctus
ab aliis prius evelli poterat e murlyris capite, a praevaricatiouciu in tantis viris, masiime in Liigdu-
sancto alibate, piwmissa ab eodem oralione, incre- nensi metropolita, et doluit vicem dilectoe sihi
(libili ttiriiitate deiude ablatus esl, seu auferentis, Ecclesins, si forte vera esscnt quoe dicobantur :
ut iia loquar, digiiis obseculus. Faetum hoc pliiri- quam ne lupo permitteret exponi, reliclis filiis ,
biis narralur apud biographum citatum : qui ibi- patres adorsus est... Verum qaid tunc Lugduni
dem etiam memorias prodiliim reliquit, per ejus- n gosium sit, ex eadeni quiinj ad Innoccntium .scri-
dem S. Bernardi tuuicam, qujp apud Tempiarios psit, cpistola supra a nobis addiicta referamus.
Komsr; remanserat antc ipsius ex Urbe discessum, Kst ordinc M)4, et ad quara lectorem mitiimus.
sacerdoti cuidam, apud eosdem Sfravissima febri 29S. Rebusitaque apud Lugdunenses ila dispnsitis,
iisque ad desperationerii vit.se laboranti, pristinam charissimos sibi filios Claravallensos revisil sanclus
viilcUidiiiem fuisse rcstitutam. Paler , el maxiraum doiiu ruportans gaudium , ul
29C, Jam vero quantum vir sanetus Roma disce- paiiio anlo retulrmus ex Krualdo, a fratribus cuui
dens .siii ibidera desideriiim roliquerit, ex his Ter- gratiarum actione devote suscipilur ;
quanlo autem
bis apud Ernaldum biographum iib. ii, cap. 5, num. cum affectu, nihil opus est verbis exprimere. Prinia
138, coUigcre quilibet liqiiido potest : > F.xeuntem vero cura, quw palernum ilUid peeliis coquebat
Roma proseqi^tur, dcducit elerus, occurrit populus, eral tola in tironibiis sui cwnobii Claruvallensis :
uiiiversa nobililas comitatur : nec poterat sine com- hoc namque ingiessum , ad iUoriim cellam siae
muni miiurore dimilti, qui colebalur amore com- mora se coiUulisse , auctor esl historiograr uus
muni. (Lacrymantur post eum,et se ab eo postulint Cisterciensis c. 4, egregiara sancti Patris erga lilios
henedici, et orationibus ejus cuni omni devolione charilalera commeadans ex hoc Kxordii magui
:;c commendant.) » Dein « Acecpta... ab Inuocentio lextu, qiii apud Tissierium distinclione 2, cap. 12,
liccniia, coiirirmata paco vir Dei regreditur, et C hssc rnemoral : « Expliciiis itaque caus,i;-um uexi-
maximum domi re[iorlans gaudium, a fratribus cum bus, pro quihus cxieriit, ad raonasteriiim re^crtitur,
gratiarum actione devoie suscipiiur. » Sed nos quam citius oppeitunitas dalur, eellam noviliorum
saiictum Patrem ad Claravaileuses suos redueem ingreditur, quateiius novelli et teueri filioli, quos
tunc convenicmus curn Ernaldo, quando aniea ipsius lacte nutrieh.at, qiiaiito diulius sacrae exhortationis
suiipleveriiiius silenliura de rebus r.ouiudlis, quw iu ipsiiis dulcedine caruerant, tanio copiosius ab ube-
itinere ail eosdem instituto evenere, iUas aliunde ribus consolatioms ejus rofiecreiitur... Cum ergo,
coUeciuri. sicut praediximus , celiam novilionim intrasset , et
^ XXVI II. Acta yro ecclesia Lingonensi citra iiro- ; iu Jingua sua illa placabili et sedificatoria cuBctos, hi-
num Claravall.ensium; conlinuatio sennonuni lares, et iul ob.srrvauliam socri propositi ferventiores
saijer Canlicis; ohitus R. Gerardi fratris ger-
mani; Gaufridns calhedrce LingOnensi admotus; reddidisset, uuum px eis seorsum revocRus dixit ad
S. llugo in spiritu. e.t corpore adjtttus; iter Du- eum : Fili charissime, unde tibi hcec tristitia, qufe
nense; mors S. Malachice. intimos recessus cordis tiii lam pernicioge depa-
297. Virum sanclum, pro communi Ecclesiae bono scitur?
iiiuera suscipientem, comitari solebant miracula : 299. (( Novitio autem prije vereeundia vix aliquid
nullumne igitur edidit in itmere Ilalico, quando jj
loqui audcnte, ait illi vere mitis, et humilis corde,
Cisramvalieni redlbat? Historicus Cistercieusis ad qui se pastorem, et non mercenarium avibns exhi-
anuuiii 1138, -cap. 3, quidem cerlo
n.im. 3, nulium bere noverat : Scio, fili dilectissirae, scio ea, qufe
determinat, sed credit tamen, eura non sine mira- circa te aguntur, etpatemo pietatis propterea
culis iter ilkid inslituisse, dicens « Residuum viae, : affectu tibi compatior. In hac namque tanla mora
saUem per llaliam ab antiquis omissum nec cre- : absentiac meaj, cum desideratissima semper raihi
ileDdura, peractam sine rairaculis,^qujB lamen a fratrum meorum praesentia oorporali carere com-
frequenlia jam non mira, ut nou vilescerent, fere pulsus fuissem, et per Domini gratiam concesgum
inter»leges communes reputabantur. > Hine itaque mihi essftt, iit quod corporaliter non poteram, spi-
fialliam ingrediamur, quo dum pervenisîet S. Ber- ritualiter supplercm, redier.sque in spirilu singulas
nardus, nactus est occasiouem, qua ecclesiie Liu- circuircm officinas, qualiler se fratres haberent, di-
goueiisi frucliiosam ac omnino riecessariam nava-' ligentius explerans, etiam ad cellam noviliorum
ret operam. Ktenim transcensis Alpibus sicnt pei- accessi : in qua cum universos in timore Dei exsui-
789 AGTA. 790
tnnles, et ad poriitetitioe labores accinctos invenis- ruptum poLius rtisarcire sermonem, quam novi or-
A
sem, te solum niniia tristitia depcriie consideraus, diri quidpiam, » etc.
inCTemui. Cumque blandiendo libi, te milii astrin- 301. Diipiex elucidando hujus scrmonis exerdio
gerevellein, tu meaversatus, faciem a meavertens, subserviet anirnadversio. Nam prima est ex Mabil-
fimarissime flebas : ita ut euculla nostra lacrymis lojii in illura notis, ubi col. 1346, observat, in-
tuis infunderetar. Hpec dicens Pater sanctus, et sa- signem essc; inscriplis divefsitatem ab initio ser-
lutaribus monitis aggressus caplivum, inmrorem fu- monis usque ad locum, ([uem indicat ibidem, et
gavit, et ad spirilualis !cPliti;e liberlatcm jam pene addit ista : « Ex hac varietate nata est magna
tristilia absorptum revocavit. » Haec ibi 5 sed ex iis, confusio in plerisque editis, in quibus refertur
quae ibi pjecedunt, « Iste fidelis et prudens dispen- utrumque exordium, sed perperam. Hsee enim va-
sator annonEe Dominicfe .jT^dam terapore pro causis rietasiade orla est, quod Bernardus bis hunc
Ecclesife solito diiitius foris moratus fiierat : siqni- oiimdem scrraOBera pronunliavit primo quidem :
dem pro pace facienda, piro schismale resarciendo, cum exanlio breviori anno H:i7 antequam Roraam
pro haeresibus confutandis, frequenter ex mandato tertio prnfioisceretur : secundo vero, cura inde
sammi pontificis, licet invitissimus, exire cogeba- rediit anno i138 eumdem repetiit cum aitero exor-
tur : » ex his, inquam, non salis est perspicuurn, b dio, ut interruptum opus ab ultimo hoc sermone
an faelum, quod narravi, quodque Manricus pr*- resumeret. Codex unus regius num. 46)1 conse-
dicto S. Bernardi regressui ad Claravallenses in- quentor eumdem sermoacin sub duplici exordio re-
neclit, revera tuiic acciderit, an alio ex plaribus. ],etit : unus item Tiiuano Colherlinus seinel hoc loco
Sed quidqnid sit de temporc, laudatus Manricns cum uno exordio, et iterum post sermonem 60, cum
num. 2, rem ita confirmat : « Hanc earadem desolati altero. »
novilii consolationem antiquior auctore Exordii S04. Altera est animadversio ex Annalibus Gi-
Godefridus, Beruardo PHtri, dum vixit, a secretis, stercieusihiis num. 4, videlicetindicare sanetum Pa-
posl mortem in abbatia etianl successor, etsi non trern in initio ejusdem senmonis, sese « tertio jam
immediaius, in quodam, quem de ipso habuit, ser- ab Urbe rediisse » id vero eoruradem AiiQalium
:
inone ad tVatre^ in capitulo, reliquit scriptam : ubi Goufeetor « de Curia potius, quam dc Roraa intelli-
non solis verbis peractam docet, sed etiarn osculo. » gendum monet, a qua cilra Alpes existente semel
Et mox rem gistam bis verbis confirmat « Ha;c, : redierat, bisiiltra : alias bis tantum transalpinasse
ait (sanctus vidolicft Pater) et propius illum acce- haetenas ipt;; sories hislorife nos edncuil. Sed cu-
dere .jubens, sua illa piissima dignitale oscnla- riam nblque existenlcm, Roman et Urben dici
tus, etc. Et post patica, uli addit, sed gemina quse- g non semel vidim 'S. Sic Bernardus Innocentium
dam sacrorum gralia labiorum in verbo veritatis, Viterbii adiens ani proximo, Romae nihilominus
et in osculo eharitatis confestira trislitiani depu- ab eo suscepMis rlicilur. » In majorem hujus rei
lit. » probationem efferlur illud Ernaldi : n llasd dicens,
300. yeriim quibus sacris commentationibus ad et bene(.licens tlentibus universis, discessit, et ciim
suos redux, et jam suus, operara impendit'? Ernal- raulta reverenlia ubique suseeptus, deraum Romam
dug abbas, exposito ejus reditu, cap. 5. Abbas pervenit, in eujus adventu tani dominus papa, quam
s«nctus ad studia sua reversus, dilectura amplecti- fratres Isetati sunt. > Quod vero asseruerat dictus
tur epitiialamiura, inquit cap. 6, idem biographus. Manricus, probat a simili exemplo : « Hic etiam ve-
HoG etiain aftirmat, et raagis distincte exponit Anna- oerabiles Joannes llbodusque, cum Paschalis tl
lium Cisterciensium concinnator num, 3 : " Tune Trojse existeret, Romain iisse, rediisseque dicuntur,
vero, ait,rursum interraissum epus in Gantiea, atque inde privilegium adportasse : quippe quia
fratrum suorum precibus resumens, Iribus supia Roma eulria voeabatur, nempe a Sede, etiamsi casu
viginti, quos jani ediderat, vigesimum quartum ser- alibi Gonsisteret. » Vide Bxordiiun parvum Cister-
monera superaddidit, inilium capiens ab ipsa inter- ciense apud Tissieriura cap. 10, et Annales Cister-
missione. » Aiidiatur ipse sanclus Pater ser- M cieBses ad annum Ghristi 1100, cap. 3.
mon« 24 in Caniica, queni sic orditur : « Hoc 303. Eonimdem Annaiium scriptor ad annum sae-
demum tertio, fralres, redilum ab Urbe uostrum penumero raemoralum 1138, cap. o et 6, multa ac
clementior oculus e ewlo respexit, et vultos tandem varia colligit de beati Gerardi qui germanus fuit
serenior desuper arrisit nobis. Quievit Leonitia 8. Bernardi frater, preliosa morte iu conspectu Do-
rabies, finem accepit malilia. Ecclesia pacem te- iniui, lebusque hac occasione peractis. Pathetica
copit. Ad nihilura deductus est in conspectu ejiis CBimvero sunt, quas vir sanctus in eharissimi sibi
malignus, qui cam per hoc terme octeuniura diio fratris obitu cogitavil, dixil, ac fecil. Mcrenlur om-
schisraate conturbarat. Num vero ego graiis de uino legi, quaj doctor racllifluus pronuutial in ser-
lantis periculis ero redditus vobis? Vestris deside- mone 26 in Gantica, ubi nunc doloris, nunc amoris,
riis donatus sum, vestris me profeetibus paro :
uunc lacrymaram st luctus suavissiraa vicissUudine
qiiorum vivo meritis, volo vivere studiis, et saliili. al dulcediue vere Bernardina affeclus identiiem in-
Quodque dudum coepta in Canticis m» exsequi viiltis, termiscet, et cumulalissimis laudibus eum exlollii,
libenter quidem aeeipio, et dignum arbilror, inler- opemque ipsius implarat tanqHam effilitum eontu-
7111 S. BERNARDl CLAR^VALLENSiS ABBATIS 792
bernio jam donati, Actum de iilo apnd nos est ad iridura tandem micrens a sc aviilsit, » ait pra-dictu-;
(iiem 13 Junii, (omo H ejusdem meiisis, pag, 699. Annalista numer. 6, evuiidem niox laudans. Contro-
Laiidaliis porro Manncns caiisam Lingouensis ec- versia ista Lingonensis intexitiir etiam tomo IV
clesicp. a seintermissam, et male servatfe fidei repe- Gallise Christiana; a col. 87S novissimae edilionis;
titos conaius prosequitur cap. 7 et 8. Qua? de ea coUectio autem geslorum Godefridi datur ibidem a
nobis siint pr;cmissa, lege supra; qu.-e vero deinde col. 577, in qua dicitnr i ejus eleclio plenum effec-
ineadem controversia acciderint difticultates, com- tum non nisi anno 1139 sortita esse. » Apud Guil-
memorat citatus aiictor sed eonim qiiaR singillatim
; lelmuralib.i VitfeS .Bernardi cap. 6,niim.51, dicitiir
ibideni referuntiir, synopsin ex illo exliibebiraus. « sancti viri et propinquus sanguine, et conversione
304. Electus ilaque Lingonensis suam consecra- socius, et ex tunc per omnia indiviriuus comes. »
tionem denuo promovere conalur, palr«nis ejus Ernaldus vero in eadera Vita lib. ii, cap. 3, niim. 114,
Lingonensibus novas ad hunc fmem macbinas ad- .1 Adirat, inquit, Godefridiis prior,., propinquus
hibcntibtis. Stal ab ipsiiis etiam parte electi, qui ejiis in carne et spiritu, vir sapiens et constans...
erat nionacbus Cluniacensis , vencrabilis Petrus et sanctitatis forraara retinens, » ete. Hunc itaque
CluniacenMS abbas, tanquam pater defendens filiuta, finem habuere gravissimse in causa Lingonensi dif-
ac S. Beinardi auctorilali opponens suam ; hnnc g ficultates ac lites, quibns vir sanctus, constantia
(|iiippe nimi.ie iii credendo facilitatis accusat; illum summa et impigro labore consuetus alias vincere,
vero a culpa exciisat. Quid raulta? Ludovicus Gallias insigiiem pro justitia palmam retiiiit, triumpbalem
rex aditur ab eo ; a Bernardo aulem interpellatur ac Lingonensi ecclesite salutarem coronidem eisdem
Innocentius papa : varia utrique in hae causa a liti- imponendo. At Dunc alia colligere prosequamui"
ganlihus agitautur, ul videre licet in epistola 164 sanctissimi abbatis gesta.
ab eodein sancto ad eumdem ponlificem data. Porro 306. Inter ea, qiiK refcrunt Annales Cistercien-
S. Bernardus tam constanti, iam invicto animo rem ses, cap. 10, de Ilugone, monasticum ordinis Ci-
suam proseqiiiliir, lamque fortiler electum illum, et stercieiisis institulum amplexo, huc pertinet epi-
indignum infulis hominem, seu potius gravainina stola sancti Patrisad illum scripla, ordine 351 alias,
ejus persequitur, ut nullis precibus a proposito suo nunc apud Mabillonium 322, in qua n laudat vitee
dimoveri potuerit, Petrus Cluniacensis litteris etiam religiesfe propositum; pr.icraunilque eum adversus
coavecit Innocpntium, quas proferuutur a Manrico tentationes, et ad censtantiairi ae pcrs»verant;,..n
cap. 7, num. 7, uec non S. Bemardum, quas ibi- excital. V De hoc sancto Hugone jam pridem trac-
dem legere licet num. 8 et sequentibus. Post hêc tavimus ad diem 1 Aprilis, a pag. 46 ; uti etiam de
cap. 8, pergit idem bistoricus dicere de intentata G vita et cultu ejus publico. Chalemotus vero illum
electi Liugonensis consecralione, ciijus exsecutio- annuntial et laudal in seric sanctorum, elc. Ordinis
nern nec Bernardi epistela una ad summiim pcnti- Cislerciensis ad diem 16 .Marlii. Nec a proposito
ficem, quiP est ordine t67, nec altera ad cardinales deviavero. si cum Manrico, num. 7, capitis proxime
11:8, qiias adducit, impediri potnisse meraorat. citati retulcro, (( qualiter a Bernardo Patre curatiis
Sed vir sanetus concepti semel pro justitia ac com- sit medicina et mista rairaculo, quamvis
indiistria
niuni bono proposiii scmper tenacissimus, qnidnam conslet liunc aniuim non concernerc, quia nullus
reliquit intenlatiim, ut felicem huic coutroversige alius certus disignatur, » etc. Faclum refertur apud
exilum procuraret? Vincentium Bellovaeensem, lib. xxix, Speculi his-
303. Bona? partis fautores ac patronos laudat ac lorialis, cap. 33 : « Post hoec c^Tcpit nimiis absti-
confirmat in epistola 165, Innoceulii papfe ilorum nentiis se aftligere, ita ut pene sensum et meme-
pulsat aures episiola 166, cum posl tot labores con- riam perdere videretur. luterea S. Bernardus, (pii
seculus fructum, ut, quw ia favorem hominis ca- tiinc vivebat, venit ad eum perDei previdentiam, et
tliedra Lingonensi indignissimi fueraat .iacla, sint iussit eum mitti in infirmitorium, et ut ei singulis
rescissa et abolila. Nam
amovetnr a noctibus vigiliae cantarentur, priusquam cseteris in-
conseciatus
cathedra episcopali : instituitur elctio nova sub- D firmis, qualenus postea haberet gener.iiem licenliam
:
stitiiitur novus praisul. Et primo quidem, ut seribit lequendi ubi vellet; et ila per Dei misericordiam id
^Manricus sub tinem capitis octavi, « Bernardus brevi convaluil. »
Paier electus esl, quem ipsi eliam victi sui,ime arde- 307. Hiitoriograplius Cistereiensis , cap. 13,
rcnl. Sedeopenitus onus recusante, cum [iluresalii num. 8, inquirit an S. Ber-iardus adierit Dun^s.
idonei circuraferrentur, prseler spem, prajlor omnium .\c primo qiiidem .'Egidium de Roca (imo de
intenlionem, unus Gaufridus oranibus occurrit Cla- Royallallegat, in Annalibus Bclgicis ad hunc an-
raevallRni.is prior, vir saiie magnus. qiiem omnes niim 1138, id affirr.iantem his verbis : (( Bealus
vcllent, quem oinnes poslularent, a quo nullus om- Bernunlus in Flanilriam venit, Diinis Robertum
nino dissentirei. » Sic ille, cap. 9, siibncclens regem abliatein slabilivit, et privilegia a Theodorieo co-
neva» electioni infensum, Bernardi ad cumdem epi- mite pro Dunensibus impetral, tantum terrarum
stolam ordine 170, nec non constantem Peiri CIu- scilicet, quaiitura propriis aralris excolere value-
iiiacea.sisaraorem crga sanctuni Pairom regem : qui rint, Huic auctori addit idem historiogr.iphus
j> etc.
eiimdcm < obsequentera iii omnibus expertus, Gau- Meyerum, qui z\nna!ium Flandrise, lib. v, ad an-
m ACTA. I
nimi 1138, haec nolsta reliquit : « EoJcm aiiuo D. « vei-o piignautia loqiii ibidem virietur, quia dijil
Bernfirdus abbas ClarflBvallensis in Flandriam venit illum ailvontum, scldsinate auperato, accidisse
ni'a'(iieatuni, uiii sanctis conciopibus ao saluta- scliisraa autem famosura, quod Bernardus exstinxit,
rihiis exempiis pernuiltos ad piani Ijeatamquc per- tmem hahuit anno Christi 1138.
duxit viiam. In (juibus Arnulphus quidam cogno- 309. Antonius Sandorus iu , Flandria illustrata,
mine a Majorca taata soUicitudine custodivit illius lib. !V Rerum Brugensium, cap. 1, pag. 248, scribil
doctrinam , lantaque patientia longos gravesque ista de laudalO Roberto ad nns.rum propositum
ante oliitum portulit morbos, ut de ejus eonver- conducentia, quce nos huc transcribimus in ejus
sione ac oonsiaiilia soepe Bernardus gratias agens tide : Hujus tempore B. Bernardus venit in Fian-
Deo, diceret ipsum fuisse tanquam aurum in for- driam, et Furnis ad Ganonicos S. Walburgis ser-
nace probatum. Apud Furnenses auteni cum ver!)0 niouem inellifluum habuit Non. April, anno H38.
Dei insisieret, Dunensibus coptiobitis Cisterciensium Erat et tunc temporis prope monasterium Duncnse
tradidit institutum, ac EobertuB! monachum suum, sacellum D. Laurentio sacrnm, in quo ipse incruen-
ad quem etiam uunc exstant ejus epistola!, natria luiti missas sacrificium obtulit, quod propterca
genteque Brugensem, abbam inibi fecit ; usqac ad nosira fere tempora in summa venera-
qui tam
celebri floruit fama sanctitatis, ut ab ipso Ber- 8 liouo habitum fuit; sed belli mipert furiis oninino
nardo jam animaiii agente electus sit abbas Glara;- dirutum est. » R. D. Garolus de Viseh, prior eiKno-
vallis. » bii B. Mari« de Dunis, in Bibliotheca scriplorum
308. Sed adrentus iile sancti Patris non placet sacri ordinis Cisterciensis ad noraen Roberti de
Manrico, qui loco uiox producto hfcc scribit : Erugis, uffirmat, euni a prajdicatione, sanclaqup
« Ego, ut adventum hoe anno dubium reputo, sic eonversatione divi Bernardi Flandriam visitantis
ab auctonbus gravibus notatum pieeterire non de- excitatum, » etc. Conferat lecter allata jam tol
bui, imo nec potai Sed verius censco, mansisse in testimonia cum dubitatiuncula Manrici, ei videat,
Claravalle, longum exsilium pertapsum, iiec quid- liacne sola potius, an iilis probabilius in hac eon-
quam nou Roberto eredilurum quanlumvis ar- troversia sit slandum. De rebus spectantibus ad
duum. " Sed duo illa argutncnta non vidertur esse abbatiain 8. .Mari'» Virginis de Duui'^, quaj olira
.magni momenti. Son primuin, quod a tajdio peti- fuit iu agro Furneasi, sed postea ad civitatera bru-
lur : nam tot aliis vir fortis non absterrebatur tee- gcnsera translata est, consuii potest memoratus
diis, indefesso labore conimunis boni causa susce- supra Sanderus a pag. 24fi. Hactenus de gestis
ptis ; cur autem iioc ? Non socundum : quia tametsi sancti anno 1138.
Roberti meritis pluriraum defei-rot : quiu obstat, C 310. Manricus anno proxime sequenti 1139 in-
quo minus masculo pectore itineris islius molestias texit niulla do S. Malachia archiep-scopo in Hiber-
devoraverii, ut m.ajore cum solemuitate ac secnri- nia, celeberrimo et apostolico ibideni viro, et Cia-
tate poneret novffi istitis plantationis exordia ? ravallense institutum etiam amplexo, cujus Vitam
Quamvis autem nobis non coijslut, an ratioues pe- S.Bernardus conscripsit. Manyrologium Romanum
culiares habuerit, quse eo ipsum evocarint, atque annuam ejus memoriam lefert ad diem 3 covem-
adeo in certo afiirmare non possiraus ita etiarn ; bri'j. Inierim aliis ensrrandis nos accingamus S.
illas eum habuisse, certo negare non possumus Bernaidi faclis, ad qao.um exsecutionem sicut
quaudo preeter auctores citatos aiii ad-

prffisertim divina providentia eum modo singulari e!e|pt, ita
ventura ejus in Flandriam memoria} prodidere, et iisdem lionorificentissiuTe perfunctum illustravil
quidem dislinclius, quam duo prsecedentes, quorum summo splendore.

verba protulimus. Malbrancus enira noster tomo IH
§ XXIX. Petriis Abmlardus; irujenium ejus ac
De Morinis, lib. x, cap. 3, pag. 188, ita 'oquitur ;
mores; errores recte impiignati a S. Bernardo;
a Porro in Flandriara venit D. Bernardus, et Isere- hujus mirus cum iUo congress7is; ArnaUlus de
cium pagum, >eu Furnense territorium suis saluli- Brixia discipulus Abcelardi.
feris coneionibus excoluit, et excolccdo diverlit ad D 311. Aiinus Christi 1140, erroribus a S. Bernardo
Fulconense contubernium, ct nardi sui ila illud impugnatis atque expugnatis memorabilis, magaam
replevit fragrantia, ut non dubitarit Fulco, omnes- victori laudem. insiguem Ecclesia; utilitatem, am-
que ejus discipuli, sc suaque omnia Bernardina; plam scriptoribus materiem subministravit. Primus
normae subjicere, etiam ilii, qui ad Rnholtensc inscenam prodeat Petrus Abalardus seu Abailar-
castrum nemusque agebant. Et ea pariter mens se- dus, famosus error ille a via recta, et in meliorera
debat Theodorico ac Sibyllio comitibus, qui nihil reductus opera et dexteritate ejusdem sancti. Quam
adhuc stabilierant seu quoad census, seu quoad de hoc negotio meditor collectionem, conducet ad
fixam structurara... ic;itur Rernardus probavit qui- pleniorem declarationem ViloD sanctt doctoris uostri
dem oblalura munns sed ad Clarsevallenses a Gaufrido continuatae, )ib. in, cap. 2, num. 164,
prpennduni sibi, illicque ir.aturius ea de re agen- ubi sic loquitur : « Fuit m diebus illis Petrus Abse-
dum. » lifpa .Malbraucus, adventuiri ejus ad Morinos iardus, niagister insignis et celeben-imus in opi-
ia indice ehronologico, qui dicto tomo praeligitur, uione scientisB; sed de tide perfide dogmatizans:
inoeelens anno Christi 1137, quod improbamus. El cujus cum hla^hemiis plena gravissimis voliiare
S. BERNARDl GLAR.frVALLENSlS A13RAT1S 1%
umliqiie scripla cnepisscnt, profanas novitales voii Fulberlo, imminuore voUut, et dnm inlerim srholis
cimi el sensiuim viri eruditi atquo fideles ad Dei vacaret, Heloissam cum Argentoiiensibus moniali-
iiouiinem rclulerunt. « Expendamus liic iiiiino bus reclusit, monilam tanien ne velum indueret.
ipsain Petri pcrsonain, sludioruni, ingeoii ae mo- At Fulborliis et Heloiss.-e consanguinei eum siLi
nim ejus imaginem reprwsenlanles. Pagius in Cri- illusisse putanles, qua parte peccavcrat, crudeliler
lica Baroniana ad annum Clirisli 11)3, uum. 13: mutilarunt, et eunuchum effecernnt indeque ipse ;
<t Florebat, inquit, l:oc tempore in (lallia Petrus pudore suffusus, monachuin in nionasterio S. Dio-
Ah,-»'lardiis Nanueiensis, qui eaianiiiutiira suaruni iiysii jiixta Parisios induit ; ipsa vcro ab episcopo
liisioriam composuit in sua prima epistola ad ami- veluBi accepit in monasterio Argenleolonsi Lutetias
«um scripta. Natus ad lilleraloriam disciplinam, ut vicino, in quo postmodum priorissa et abbalissa
ipsemel asseril, facile eam didicit, prsesertimque fuit. »
dialoolicam; eujus disccnd;fi percupidus divcrsas 314. Deinde num. 15, nonnullis interjectis de
disputando perambulavit proviucias. Parisios vcnil scholse Ab.-elardi celebritate, Adamo abbate S. Dio-
ad Gnilleliiium Campellensem, in hoc tunc magi- nysii docere eum permittente aliorum rogatu,
slerio rc el tama pra^cipuum : cui primo acceptus, nec non de spurcitiis tunc temporis apud istius
sed poslniodum gravissimus fuit, quod nonnullas abbati.T ascetas, exeodem AbaÎardo quas « ego, ;
ejus sententias refellerel, et de suo ingenio nimis ait, freqnenter atque vehementer modo privatim,
pra.'sumens adhuc adolescenlulus, Meloduui paueis modo publice redarguens, omnibus me siipra mo-
leucis Parisiis dlssiti, ct Campello vico, iihi Guil- diim onerosimi atque odiosum effeci. Qui ad quoli-
lelmiis in lucem venit, sclioias aperuissel. » Sed dianani diicijiulorum nostrorum instanliam maxime
audiamus ipsum Ab.ielardum in epistola 1, cap. 2 : gavisi, occasionem nacli sunl, qua me a se re-
« et ab Iioc, "ait, seholaruin nostraruin exordio, ita movereut ; » his, inquam, interjectis subdit ista
in arte dialectica. nomen meum dilatari cnepit, ut laudatus Pagius : « Sed dum magnoruiii et panro-
nou solimi eondiseipulorum meorum, Terum otiam rnm odiis in eum ardentibus ipse nimis ingenio
fama contvacta pauiatim exstingue-
ipsius niagistri suo indulget, aliosque despicit, sicut h anus ejus
vetur. eontr.i omnes, sic manus omnium contra euai
312. « Hinc factum, ut de me amplius ipse prae- armantur, et variis erroribus insimulatur, uti
sumens, ad castrum Corbolii, quod Parisiacsp u^bi anno 1121 de conciiio Suessionensi, annoque 1140
vicinius est, quantocius scholas noslras transfer- de Senonensi verba tiacientes videbimus. Qna- paiilo
rem, ut inde videlicet crebriores disputationis fusius nobis tractanda fuere, quia ejus Opera uon
assnltus noslra daret importunitas [opiiorlunitnsl. » nisi post mortem Baronii, aunoque 1616 ab Andrea
H.TC ille. Pftrgamus cum Pagio. « Interim Gnillel- iiuchesnio e tenebris erula et notis illnstrata. Vide
mns Campellensis currenti anno, ut docet Albe- quae annolt66 de Gosiiino abbate Aquicinctensi
rieusin Chron,, epi.scopus Catrdauncnsis creatns, a diceraus. » Hacienus Pagius. Nos vero tum .su-
consuelo philosophice docendae studio non destilil, pericra huc transcripsiraus, tum pliira inferius
et ad ejus scholam Ahaelardus Coriiolio Parisies his superaddemus , u! suppleamus et clucidonius
venil. Sed cuai rursus magistro gravissimus esset, brevitatem Gaufridi biographi ; ad eujus verha
dialecticas doceudfc^ ipseraet operam dedil, et post de Abselardi erroribus, seu, ut cum eodem Gau-
aliquod tempus Melodunuin reversus, scholas ibi frido loquar, blnsphemiis, coWigeTe sequenlia visum
rursus apeniit. Tandem Parisiis sacrain Scviplu- esl. Non disputo aulem, ad vitandos cavillos, de
ram legit, et Petrus Lombardus poslea episcopus animi ejus sensu, sed de sensu, quem verba scri-
Parisiensis, cjus theologia usus in composilione ptoris ipsa prseseferunt.
sententiarum, ut prodit .loannes Cornubiensis, 315. Expeudamus itaque secundo, in quibus de
ipsiuB Lombardi discipulus, in suo Eulogio ad fidc perfide, uti dicebat Gaufridus, dpqmatizaverit
Alevandrum IH papam. » Habes hic, lector, de Aba?Iardus. Opero istius auetoris edidil Franciscus
Abrelardi ac sludiis nunc intellige de : n Am!)o;shis, anno 1616 typis Parisiensibiis impressa.
morihus, seu potius de amorihus ejus, e Pa i,'io. simiil cum Praefalione apologetica pro eodem. scri-
([ui num. 14, sic pergit : ptore, in qua producit septemdecim capitula, « quoe
313. « Fulbertus, canonicus ecclesia» calhedralis magnus ille D. Bernardus Clarsevallis abbas misisse
Parisiensis, eum rogavit, ut succisivis horis Helois- dicitur Innocentio FI papae, reperta, si credere fas
sam, nobilem virginem neptem suam, forma pr;p- esi, parlim in libro Theologim, partira in libro Sen-
staniem, doclrina prapstanliorem, et tota Gallia oh lentiariim, partim iu libro cui titulus est : f^cilo te
eruditionem, eximias animi dotes, et peritiam ipsum duos postremos libros Aba»lardns ne-
qiios
;
Hebraicas, Grrecae, ei Latinse lingure postea cele- gavit a se scriptos. De his erroribus detestandis qui-
brem; tam lingiiis, quam philosophicis, aliisquo vis polest hoc usurpare : Heu cadit m quemquam
liberalibiis artibus imbueret. Venim .Mjaplardus tantuin scelus ! » His pra^missis, capilula illa subdit
amoribiis ejus illaqiieatus, ipsam quotpie suis illa- quae indeapud Manricuni tvanscripta suut ,i(l annum
queavit, et ex ea concepit lilium nomine Aslrola- 1140, cap. 4. Dein classicnm insonat apologi.-p au-
bium ; quod scelus honesiis nuptiis, consentienle etor contra S. Bernardum, et alios in hoc argnmento,
?97 ACTA. 798
pro AbaManlo. At uon liiijus loci apologiaiu islam degralia, felngiHm :f:um dc persona Chriati.
sa}>il
expendere pluribus vel rcfellere. Pro S. Bernanlo sapil Neslnrium. »

loquar interius, loquar ilera contra Abaelarduni, 318. Et paulo [inferius recte ista repetit Mabillo-
quantum in rem nostram erit satis. nius: « H;ec, inquam, ideo commcmoramus, ut pu-
316. Ad errores autero Abaelardi quod altinel, fa- deat eos, qui hos errores detestantur, quod Abae-
mosa de iisdem exstat sancli epistola centesima uo- lardi causam suscipiant advcr.sus Bernardura, quem
nagesimahoc litulo Ad fnnocentiim poniificem de
; prajcipilis in AbaÎardum judicii, ac nimi* impeli-
errorihus quibmdam Petri Abxlardi ; sed in editione ginis aocusarc porronon verentur. Kodem fere modo-
Mabillonii ea refertur intcr saucti doctoris Tracta- atque Abfelardus, Trinilatis mysterium explicat
tu?, opusculo H a col. 642, cum Admonitione nidem Guillelmus de Conchis : cujus itidem errores con-
prajvia Mabillonil a pagina 633. Ad ejusdem yero futat Guillelmus S. Thooderici abbas in epistola ad
Adraonitionis tiuem. o l'osteaquam, inquit, Iwx scri- Bernardum. Adeo nihil infelicius cadere in religio-
pseram nostor Joannes Duiandus, qui lunc Ronia! nem pylest, quam cum philosoplii ex sola ratione,
versabatur, e\meudoso codicc Vaticano num. 663 fidei nostrai mysteria explicare conantur. » Et mox
ad me transnusit Capiluia hwresum Petri Abailardi, idem auctor de toto Aba^lardi negotio tractat ex
sequeuti epistolte prtemissa, hsecipsa sine dubio, qua? Gaufridi, sancti Bernardi notarii, epistola ad Hen-
Bernardus in fme hujusco epistola; se collegisse, ac 6 ricum cardinaleni et episcopiiin Albanensem : cujus
pontifici Irausmisisse significat. Idcirco ea hoc loeo epistolsc verba tum ibi, tum in Chesnii notis in Abee-
prjemittere vi.sum est ad ipsius epistola^ illustralio- lardura, ibidem citatis legi possuul ; ut mitlam, qufe
nem. » Hajc prsemouet Mabillouius; sed nos tam ad de viso Henrici canonici Tornacensis ad Patres sy-
ista capilula, quam ad epistolam ipsara lectorem niit- nodi Senonensis afque ad Bernardum rel.ilo, narran-
linius. interiin ut defendatur wquitas causrc S. Ber- tur in Spicilegii Acheriani lomo XII, pag. 478 et se-
iiardi, nonnulla alia de crroribus Petii Aba?lardi ob- quente.
servanda suni ex iis, quee .Mabillonius erudite de hoc 319. Ut veroluculentius appareat Mquitas causa?,
argumento collegit. ac prudentia sapienlissinii doctoris nostri in per-
3n.Iosua Prsefalionegeneraliadnovam editionem sequendis tam ardenli studio Absclardi erroribus :
Operum S. Bernardi, niim. 53 niemorat « In primis : quamquara affatim sufticiant, quee de iisj am pra^mis-
observare licel, Absplarduni longe ante quam cuni sa a nobis sunt, quiEdam pr.-fterea hisce superaddi-
Bernnrdo quidquam con)mereii habuisscl, a Couone, mus de hujus contra illum defensoribus. « Primus,
apostolicae sodis legalo, provocatum iuisse ad con- ail Mabillonius in sua Prtefatioue generali num. 5.5,
ciliuni Suessione anno 1121 celebratuni, atque iu eo adducilur Abaelardus ipso, qui in Apologia sua cou-
librum ejus de Tlieologia, in quo errenea capitula i queritur, .'îbi qus^dnm permaiiliam ijmposita fuis-
continebdnlur, tlanuTiis traditum fuisse, auctore in se ; m primis qnod) Pater sit plena ijotentia, Filius
raonasterium Sancti Medar;Ii retruso. Inde vero egrcs- gumlam potenlia, Spiritus sanctus nulla poteniia
sus, per varios hiuc inde discursus. prima sua do- (qua; verba) non tam hceretica quam dinbolica ab-
gmala disseminare pevgit. Hinc hsereticus audit apud horrel. nccin suis scriptis posse reperiri aftirinat.
plerosque. Qiiod uomen graviter ferens, Beruardum, Verum de hoc aliisque capituUs agendum in obser-
quem hujusce convicii auctorern existimabat, ad con- valionibns ad Bernardi opusculum It. Interim in
cilium Senoneuse anno 1140 invitum ac renitentem eadem Apologia sua faletur Aba?lardus, se aliqua
pertraxit. Hic coram episcopis et aliis secundi ordi- scripsisse per errorem, quo". non oportuit, {at)nil
nis illustribiis viris, iterura auditus Aba?Iardus ipse, pcr malitiam, aut per superbiam, additque se, .si
alque a Bernardo confutatus ; examinata, iterunique qua per mulliloquium excessit, paratu.Ti semper esse
proscripla ejus doctrina, iulacto auctore, qui ad se- adsatisfactionem de male dictis {suis) corrigendis
dem aposlolicam appellavil. Vcrum intellecta, sy- sive delendis ac demum se Ecclesics filium cuncta,
nodi senteDtiam ah Innocenlio secundo fuisse appro- quce recipit, recipere qua vero respuit respuere,
;
batam, ab appellatione destitit, alque hortante Petro Bene. Nolumus AbKlardum hoereticura suftlcit pro :
Venerabili in Ciuniacense monasterium se recipit, Bernardi causa, eum fuisse in quibusdam errautem:
et tandem apud Gabilonem in crenobio S. Marcelli | I
quod .\b,Tplardus ipse non diflitetur.
laudabili Imcquievit. >. Ilpee pauloalliusrepetitaahun- 3-20 Quid vero contra sanctum doctorem, .lut pro
de manifestaot evronea ejus dogmata in iide Ad hajc, Abselardo Olto Frisingensis lib. i, cap. 47? Nimi-
dum adversus Bernardura deblaterans scribit, ac cor- rum Bernardura ex Christiana; religionis fcrvore
nua erigit, perversam suam doctrinam profert in cla- zelotypttm, ei ex habituali mansuetudine credulum
ram lucem : prout videre licet in Admouitione pra?- (adro) ut magistros, qui humanis raiionibus et sce-
via .Mabillonii paulo antn laudata; « Hwe ideirco com- cnlari sapienlice cojifidenter nimium inkarebant,
memoramus, inquit col. 637, ut oranes demura in- abhorreret, et, si quidquam ei Ghristiance fide abso-
telligant, quam impie ut de incaruatione, ita de gra- numde aurem prcehrrct.
talibus diceretur, facile
lia Chrisli, si non sensit, saltem seripserit Alwlar- Verum hsec ipsa iu sancti docioris gloriam cedunt:
dus, et quara merilo Bernardus dixcrit iu epistola cum uihil magis ad doctorem catholicuin pertineat,
i92 : Cum de Trinitate leqwitur, sapit Ariitm : cum quaiT) ejusmodi homines philosophicis ratiunculis
7'.l',l S. ('.KRNARDl CLAR.WALK.\SIS ARBATl? 800
plus jiislo Iriliiieiites. ninxime iibi nova ("adiint vo- fi faiilores ac defcnsores esse tmkM ac dftspcrato^ iitis
cabula, qnn' in errorem inducere possunl incautos, patroaos; Bemardi vero auctoritaleni manei e inte-
quam primum reprimere. Porro (ut cnm Guillelmo grim, optiine videlicet de l)ono coramnni meriti ac
ioqnar Vila) lib. i. r.uni. 41) si mmiclaain eo -re- triumphantis de erroribus ejiisdem scribillatoris
prehcnditttr sancii fervoris; hahel certe npud pias qui hodiedum etiam adco fatet apud jîobe catlioli-
mentes exccsm^ iste reverenliam. suam...^VeUx, 005, ut in Indice libronim a sancta sede proliibilo-
cui soluiii reputalur ad culpam, quod cwtcri sibi reni pag. 390 cditiouis Romanfe aniii i7M signetur
solcnt prmumere ad gloriam. Verum Olto ipse Abailardus intcr auctores proscriptos primne classis.
quanlnmvis Aba^lardo favens, fatetur tamen, ipsura Post duo priPcedeutia puncia, quorum al'erum eral
tres sanctissiniie Trinilatis personas nimis atte- de nioribiis ac vita ejiis. allerum de doctrinie erro-
nuasxe, non bonis luuiii exc.m.plis at^jiie ob boc ribus, ambo dilatata in snbsidium biographi Gau-
apud Suessionem in proviiiciali syiiodo Sabeu,i.\.nim fridi, cujus illustramus narralionem ; addamus etiam
HiEnKTiccM JUDicATUM. Quid ergo ininim, si eadem aliud.
iierum recantans, male audit apnd sanfc lidei araa- 323. Expendamus itaque tertio circunislantiam ali-
lores ? quam, quse accedit in sancti cum Petro congressu
321. « De Bcrengario Piotaviens;, qui Apologiain apud Palres synodi Senoncnsis, dc re auleru ipsa
pro Abaelardo prjeceptore suo conlra synodum Se- B legi potost ideni ])iogra[jhus. Circumstanliam igitar
nonensem et Bernardam scripsit, non est quod mul- hanc de Abeelardo refert apud nos lib. iii, cap. 2,
tum curcmus, lum qiiia honio ilocci fuit ac nullius num. 16b « Nam et confcssus est postea suis, ut
:
auctoritatis tum quia ideni, ad saniorem mentem

: aiunt, quod ea hora, maxima quidem ex parte ine-
reversus, noluit amplius csjc pnironus capitulo- moria ejus turbata fuerit, ratio caligaverit, et inte-
rurn objectorum Abreiardo, quia et si sanum sape- rior fugerit seusus. » Eventuin liunc plane rairabi-
rent, non {iamen) sane sonabant : libruin suum lem tam ex persona Abselardi, quain ex persona B?r-
suppressurus, si potuisset, ut ipse testatur in epi- nardi, ila accidissc providenlia Dei singulari, qui
stola ad episcopum Mimatensem. Goeterum et si Abae- illum quidem, polentem ingenio ac eloqcioin oeulis
lardi Opera, in quibus errata sua resperseral, modo suis, deposuit de sede rationis hunc vcro exaltavit
non babeamus omnia, in iis tanien qu£e restant, mul- liumilem, quis inficias ieril ? Rera ita exponit anna-
ta sunt SAi.EBROSA, ut notarunt Ibeoiogi Parisicn=es, lista Claravallensis ad annum Christi 1140, cap. 3,
qui SINGULIS PEHICJLOSIOHIBUS DICTl.S AMULETUM in num. 1 et2 : « Sanclus Pater detrectaro pugnam, et
limine ejus operum adhibaerunl : ex quibus optan- certaraen omnino disrenuere, nec se in duelloiBqua-
dum quidem esset, ut Prsefatic apologetica expun- lein profiieri, rudem magistro, rusticnm pliiiosoplid
gerclur. » Sic loquitur .Mabillonius, proS. Bernardo iiiter fagos et quercns enutriluin, versatissimo scho-
nervosv», conira Aba?iard«m vero ejusqiie defenso--C
^ laruin professori. Quid sibi cum scholasticis qua;-
res modesto, moresibi consucto, ac erudite. stionibus? Quid ciim dispuiationibus subtilibus?
322. Quid, quod sancti doctoris causam egiegie Qiiid cum argutiis ? In quibus tamen, et quidquam
tueatur in notis ad epistolam ejus, ordine ceatesi- profecisset, quis paaper monachus, cui causa fidei
raam oclogesimam seplimam,inipiibaspostcompen- et Ecclesife commitlerelur? Esse in ipsa magistros
dium vitie Alifelardii ac epistoiam Innoceutii, papas insiguis norainis esso et in Parisiensi academia
;
adversusipsum, et Arnoldum de Brixia, quos tan- Victorinos Hugonem Richardumci.ie, quibus id pos-
quam « perver.si dogmatis labricatores, et catholicse set securius demandari : se oratiouibus promotiirura,
iidei impugnatores, in religiosis iocis... separatim quR pos«et, partem catlioiicam, quod monacho fa-
jubet incUidi, et libros erroris eorum... igne com- miliariiis qiiani disputare. His el similibus similior,
buri; a posthcec, inquam, respondet ad objecliones, qiio sapientior, non se Ecclesias negabal, sed sibi
quacoDira Bernardnm, etpro Petro Abaslardo sunl. gloriam. Verum cum volaomnium in euin convcrsa,
Kn tibi (;erum synopsin. Primo itaque respondet ad soluni Bernardum pugnie postularent, ne tam ipsi
ohjeclionem ex Oltone Frisingensi petitam conlra praesumptio, quam, causfe Gliristi propugnatio deesse
sanctum doctorem deinde ad lestimonium Pel."i
: viderelur, iandera consensit, a Deo ipso accepturiis
Veneiabilis pro Abaslardo : tum ad machinas pro- n quod illi redderet. » Hrec Manricus. Hunc pertinet
1nK..rn..i....i..
labefactanda !:r.
synodi Penonensis
. _._. .... 't^ _1 .^_i__
• .. ^' - I n-r j:..r_:. .«,1«..:
ad epi-
aucloril.<.te : denique Bernardi epistola ordine 187, qufe dirigitur <
ad ea, qiiae adversus Romanum pontiticein in causa scopos Senonas convocandos contra Petrum Ahse-
Abailardi opponuntur; qure pluribus ibi deducta lardum. »
sunt.Negotium i!em S. Bern.ir.li contra Abaeiardum, 324. In hoc autem illud fuit mirabile, « qnod in ea-
de quo hic hactenus est diclum, inlexitur Annalibus dom hora, b quemadmodiim Manricus num. 5 et 6 sub-
Cistereiensibus ad anuum Chrisii 1140, Citp. 2 et dit, verbosum liorainem, facillimi promplique
K
sequentibus. Haec sunt, qupe de prsesenli controver- discursus, adeo ingeuium memoriaquo reliqueriut,
sia esl producere : nnde concluditur, Petrum adeo verba, ul nihil unquam prorsus a se dictum, ni-
Abselardum, e dialeclico acuto factum maie feriatum iiil scriptum, et nec materiam, nec vocabula rerum
theologum, erronea dogmata in fide onhodoxa scrip- recordaretur... Sic divina providentia factura est,
sisse, deque iis convictum fuisse, atque adeo ejus ut qui confidens iu virtute sua, et in mulliiudine ar-
801 AGTA. 802
gutianiin suarutn gloriabundus advcnerat, coufusus II est in scholis magistrornm Parisiensium. « Haec e
Kbiret, et pro viuloria, quam di!dum preececinerat, Cassario, qui Sieculo deeimo tertio floruit.
pudorein et ignominiam reportaret. » 327. Simili modo divina lusit, ut ila loquar, pro-
325. Akelanli discipulus, assecla, et patronus fuit videntin per S. Bernardum, quando iiic alium <]uem-
Arnaldus, vel Arnoldus, sive Arnolphus de Brixia, dam, ordinis rcligiosi pert.-csmn, ac paratura eidem
de quo su{.ra obiter, ac pluribus postea. Versipellis nunlium remitlere, ad pristinum vitse institutum re-
Iiujus sycophanta» et liferetici perversa dogmala et vocavit per lusum. Factum rcfert ibidera Manricus
danuia grapliice depingit sanctus doctor in epistolis num. 2 ex Vineentio Bellovacensi, quera in Speculo
193 f;l I9(>. nucaulcm faciunt Bernardi de eo verba, morali parte iv, distiuctiono 13, iisec meraorantem
eidem epistola? 10-') inserla : « Videbitis hominem citat « Legitur in Vita S. Beniavdi, quod queradam
:
aperte iusurgere in clerura, fretum tyrannide mili- in monacluiiri acceperat, qui iusor fuerat ;
qui cum
lari, insnrgere iu ip.sos episcopos, et in omncm pas- omnino vellot exirc ordinem, quaesivit sanctus, quid
sira ecclcsiasticuni ordinem deswvire. » Baronius facere scir^t, unde viclum suum aequireret. At ille
ad annum H iO, iium. 3, » Quod coutigit, ail, cum ail, se niliil scire facere, nisi cum talis ludere. Ad
post obitum Innoceutii Romani se contulit sub Eu- lifBC S. Beruardus : Et si tibi capitale coramisero,
genio papa : » alqiie adeo hcec inter alia propliclioe volo, ut singulis annis venias coniputare mihi, ei
a saaoto scripla ceusel. Vivani porro inferius, quau- B lucrum dividero. Esto, inqc.it ; ct accipiens triginta
do de isto ponlifice ad sedem Pelri admoto tracta- solidos, Inetus abiit. Post modicum. tempus perdidit,
bimus, impitssimi hiijus profanatoris hierarchise et confu.ûs ad portam rediit. Quod audiens beatus
ecclesiastica) iniaginem reprsseulabimus, ut norit Bemardus, liKius illuc perrexit, ot gremiura suum
lector, quam exaele S. Bernardi prsedictio postea extendit, ut Iiicrum simul dividerent. At ille ait :
iraplela, et quara provide antea fuerit in bonum cora- Nihil lucratus sum, sed solidos vestros amisi. Sed
mune ab eo praemonstratum detectumque pestiferum si vullis me reeipere, poteslis me habere pro vestro
liujus lia;retici virus. capitah. Ad quem sanc'us : Melius est, ut te reci-

piam, quam toliim sinial perdam. Et recepit eum,
§ XXX. Sancliis tesseris lucraUir clericim; alium
gaudens dc cjus reeuperatione. »
data pecuriiu, qua pro se ludal, facinorosum a
morte liheral, et monachum facit; patienter fert 328. C;eterum quemadniodura vir sauctus flagi-
injuriam; mors flu.mhelince sororis; oppressos de- liosum horainem, ac morte plecj.enduiii, lilxjrarit ab
fendit; yesta in lite sacerdotii cumregno. u'roque malo, atque ad optiraara friigem reduxerit,
236. Sequitur annus Ghristi 1141, quo sanctum intellige ex sequenti historia, qu» exstat in Exordio
abbatem a negotiis externis ad domestica traductum maguo Ordinis .Cisterciensis apud Tissicrium, dis-
convenienms, rebusque Claravallensibus intenlum _ tinctiouc 2, cap, 1o, quanique Aianricus per iioc idein
conlemplabimur. « Evacuato conventu, ut perhibent " terapus accidisse indicat uum. 3. Facium audi «Con- :
AnnalesCistereienses adeumderaaunuracap. 3,num. tigit aiiquando eumdemDei ramulum pro quibusdara

1, per annos siugiiios ad uovas fuadationes mona- negotiis adire comitem Tiieobaldum. Gumque appro-
steriorum, plures ac pluies Bernardus sufliciebat pinquaret oppido ubi iiii tunc eral, obviam habuit
partim prsedicatione converscs, partim miraculis, turbam hominum copiosam, qui, jubente comiie, la-
resistenies ve! per propria vitia pertrahebantur. » tronem qnemdam faciuorosum atque famosum ad
Exemplo sil celebris ille clericus lusor, seu illusor, supphcium porlrahebont. Quo viso, clementissimus
qui, dum capit equam, a sancto capitur ipsemet ju- Paler apprehenaens manu sua lorum, quo erat mij.cr
cundo ac mirabiliaraodo. Hisloria ibidem e Cassario astrictus, ait torloribusejus : Dimittite raihi sicarium
Heisterbacensi, qui cilatnr in Homilia ^ iu Domini- istura;ego enim voIo-manilHrs ineis suspenderc euui,
cam m post Pentecosten, his describitur verbis : Audiens autem comes advenium hominis Dei, fesli-
« Cum die quadam per viam equitaret sanctus Pa- namque devotionis af-
navit illico occurrere ei. Miro
ter, eique vagi clcrici, quos everandinos voeani, oc- fectu semper cam dile.\il, atque eum honoravit.
currerent, ad conversionem illos monuit. Ad qucm Gnmque videret fuuem in manu ejus, quo latronem
uuus : Ego ludam vobiscum tesseribus ftessn:--sj. Si post se traliebal. eîhorruit, vohcmenler, ct dixit :
sors pro me responderit, detis mihi equum vestrum : n Ileu 1 veneraiiilis Pater. quid est hoc quod facere
si pro voijis, sequar vos In monaslerium. Respon- voiuisli V Ut quid enim furcifenun istum millies con-
dente sancto. Fial voIuntasDommi: moxilie taxillos demnatum a porta inferi revocasti? Nunquid eum
falsatos extrahens, decem et ooto pancta jaclavit. Mo- salvum facore poteris, quia jaia totus diabolus \al.
nacliis turbatis, et Dei cousilium ignorantibus, Vir diaboli] faclus estv Dcsperata esl peaitus correplio
beatus, speni habens iu Cliristo, pro honiinis salute \al. correcsiol cjus : nec unquam bene lacere polc-
tesseras levavit, et dcposuit. El, ecce, in duobus ap- rit, nisi morieado. Sine igitur, do:iiiuo Pater, sir.e
paruerunt ocidi duoJecim, tertius vero in duas par- perditionis hominem perdiluni iri ;
quia de pestifera
les divisus, in uno iatere scx, in altero quinque pun- vita ejus muliorum [vila] periclitatur.
Quo viso territus clericus secutus est
cta declaravit. 329. « Bespondensautem fulcrsanclusdixil Scio :
hominem Dei adClaramvalleni, factusfiue osl moua- qi.{idein, virorum ojitime, .scio hunc osse latronem
chui probalus. Hoc factum usque liodie valdco.elebrc sceleratissinnim, omulumque tormeiitorum acerbi-
803 S. BEKNAUDl CLAIi.tVALMiiNSlS ABBATIS 801
taie digiiissimnrn. Nmi me ergo existimes linjusino- ^ ris, cui ideui histoi-iogrsphits venerabilis Humbelli-
di peccatorem impunitum vclle relimiuera : (inic po- Uc-p, qiia; alibi vo^-atur Humberga, obitum inncctit.
lius cogito eum torloribus Iradcre, el dignam ox eo Apud nos tomo IV Junii, die 23, a pag. 608 cdita
qanpulique tanlodif^nior ent.fpiac- esi Vita S. Petri monachi, jirioris Juli.ieensis prope
capere uiiionem :
Tu illom decrcvora? brevi -npplicio Molismiim in Campania Gallio^ in cujns Pelri Vila
to diutiirrtior. :
et raomenlanco consummari: sed ego eum

intcritu cap. S dieilnr ab angeloedoclNS Hunibcrgr.ni mox
is
faciam diuturno cruciitu, et morte longissiMiamort. morituram. Vitara bauc antea tencbris eruerat, ac
typis viilgavcrat nostcr Petrus Franciscus Chifiletius
Tu flirera appensum, per unuiti aut per plurimos dies
mortiuihi in piUiI)ulo manere permilteres ego cruci ;
in tractata de S. Bernardi abbatis Claravallensis ge-
aftiXum per annos plurimos laciam in p.rua jugiler nere illuslri, d. pag. 1:^4. (n obsorvatione autcm.
vivere et peridere. QiiO audito. princcps Cîrisiianis- quam habet de anno et die ohiliis laiidati Juliacen-
simus sitoit : ncc ausus est iiltra conlradiccrc ser- sis prioris, pag. IS^j et sequentibus statuil eum e vila
monibus sancti. Prolinus ergo benignissinnfs Paler, inigrasse aono Chrisli II 36. Undc videre est, uti,
«
exuta tuoica siia, induit ex ea captivum suum, et liahct. apag. 1,56, longc a scopo aberrasse Angehim
attonsa coraa capitis ejus, sociavit ilkim ovili do- Manrique in Annalibus Cislerciensibus anno Cliristi
minico, de lupo faciens agniim. de latrone conver- ll41,etip. 4, num. i, ubi ait vixisse adhuc (lumbe-
suui. Qui veniens cum eo ad Claranivalleni, factas O liaara S. Bernardi sororem anno 1 iO et haud pro- 1
est deinceps obediens usque ad mortem, pulchre no- cul anno li4t pie in Doniino obdormivisse. Nam
minis sui elymologiam exprimens in cOnstantia pvo- qui ei morieati adfuit Petrus prior, si obiit Junio
positi sui Constantiiis euim vocabatur. Itaque tri-

: anni U36 quomodo i!la quinto post anno adhiie in vi-
ointa. iii fallor, aut eo ampliiis annos in ordiiie su- vis liiit ? » Hac breviter ex eo hic indicasse sit satis,
pervivens, migravil ad Dominum, qui euni per me- piuribus ibidem deducta. H;ec Chiffletii observalio
rita beatissimi Patris nostri a dupllci morte, corpo- irtilital etiam contra Bailletum, qui ad diem 21 Au-
ris videlicet et anim*misericorditer eripere digna- giisti in Vita Humbelina;, quani edidil, ejus mortem
lus est. 1) Haee auctor Exordii. De Theobaulo autem, iUigat anno 1141 ; item coutra alium Gallum in Vita
qni snpra memoratus est, Campaniae comile. agunt S. Bernardi Parisiis vulgata anno ITO^, lib. iv,
variis Annalcs Cistcrcicnses, quorum'iiMlex

locis pag. 330.
consuti potest, uti et biograplii Ernaklus lib. Vitae m 332. Nonnulla alialitteris mandavit de S. Beinar-
S. Bernardi cap. 6. ct Gaufridus lib. iv, cap. 2. do ad dietum annuin 1141 cap. 5 Cisterciensis hi-
:W0. Eonmidera Annalium parens tribus hisce fa- storicus. <• Per idein tempus ait nura. ! , venerabi-
ctis. qu» niodo retulimus, subjungit nurn, 6 uniim lis Gtiido abbas Cariloci Bisuntinensis, cum a vicini
alterius generis, videlicet « cujusdara regularis cle- r conventus ptcudoprtejiosilo, hoiiiiiio alias perdito el
rici facinus exsecrandum, a quo alapa inflicta san- profuso, por omuem injustitiam opprimeretur, sum-
cto abhaii, in reptdsae vindictani, repellentis judi- nuim Ecclesia: pr.TCSulem appellat, Roniam ad illius
cium comprobavil, cxtulit patientiani; quani priu- audientiam perreeturus. Exstat epistola Bernardi ad
cipes, quam reges veiierarentur, dehonestata facie Innocentium affectuosa pro ipso, in offeasorem acris,
mauii sacrilega, nec solum rubore doloreque per- el qua; ita unius causam coinmendet; ut describat
cussa, verum lumore. » Adisis Gaufridum lib. iir, cap. ulriusque quaUtas. Deiodc illa epistola ibidem re-
3, in quo res ista phiribus narratur. Monet aulem citatur^ qucO est ordine centesima uonagesima oeta-
laudatus Manricus suh tinem capitis 3, se ea, qiise va, atque iu ipso lonte legi potest. Negotium illud
retulcrat, cum eerliis annus singulis non subesset, iterura obnixe commendat eiderr, Christi vicario, uli
in unum congessisse : quod et nobis exemplum ip- perspicuum fit e proxime sequente epistola ad ipsum
sius seeutis faciendum duximus. Idem auctor cap. dala hoc titulo : Rogat sentientiam pro religiosis iui-
4 pcribit de piissimo obitu Humbelina'. gormana; so- que oppressis latam conhrraari, nec ulterius aures
ro:is S. Bernardi, quae tum ibi tum apud alios cum prasberi calurauiis. * De judicibus, iiul pro CarolocO
titido saticta; nomiDalur: sed nobis haclenus dun- sontentiam pronunti.arint, etquo uiodo ejusdem ex-
taxat inter veueraliilos reponenda videtr.r, quandiii seoutio retardata fuerit, scribit Maniicus ibidom num.
de publico ejus cultu non constat. Sfanrious itaque D ^- ^c num, C animadvertil,,« in Bcrnardo... rairum
ipsi ad mortem usque ajgrotanti adfursse sanctum esse non del)ere, si iihos, quos tam arcte persequs
Patrera commemorat, deinde etiam referens mutua Latur, non pateretur vexari a poteulionoas cui adeo :
utriuqiie colloquia. ac Bernardi, qiii tanjisper eam inopum a uaiura iudita, sed per gratiam perfecla
relinquerat, revocationem ministerio angeli tabulam protectio fuil, utne animaliaiquidemj bruta, se prie-
pulsantis. Ath»e, corpus, inquit, num. 8: » Sancta; sente, opprimi pateretur, alque id frustra ab aliis ten-
sepultuivfi traditura fertur, celehrante Bcrnardo of- lari diccret, per se, quaudiu posset, iiapediendura. »
ficium funeris, atqiie inter [haec] cougaudentem el Legi possunl, qutehabetGaafridus lib.iu Vilre, cap 4.
lacrymanlcm : sed pr.ijvaiente gaudio, maxime cum 333. Ven.ini alia ao majoris pcriculi teirifieslas
gloriosa illi anparuit, gratulans de mercede, quain Viri saucli laboremet dBXleritaiciii CAercuit. Facluni
ipsius hortatu promeruisset. » Ha^c ille. aiuli ex Annalibus CislerciensiL'.:? allegatis, cap. 6 :
331. Scd habemus aliquid contra ratiouem tempo- Hoc eodem anno Ludovicus Juaior, «tate in mori-
805 ACTA. 80l>
biis indisciplinatus, potentia ferox, inobedientife in a Indiilgeat Pater filio , sene» juveni, ccclesiasticns
.
Keclesiam IVena relaxans, Innocentio rebellia, etiam Sfeculari,
.
demum
.
saeerdos regi, qui vellet quidein
Theobaldum aversatus inlestabat antiqua simultate sed non satis auderet prse verecundia sacraraeuti
in virum, quantumvis sanctum ; an quia Ecclesia: .violati probrum incurrere. Atque ccce exemplar
Innocenlioque favenfem, adeoque sibi conlrarium litterarnm sancli Patris, qiife dictis, obiter etiam
experiebalur? Ea Bemardi, et totius Cistercii causa fidem faciant. v Epistola illa, quani mov rccital
duplici titulo : primura, quia Ecclesife, niox, quia Manricus, esl ordine ducentesima undevigesima, ui-
Tlieobaldi, per Bernardum et nostros pertracta. . . que in editione Mabilionii hoc lilulo prKnolata : Ad
Vix uUa» gravior, vix ulla difficilior aut laboriosior, tres epUcopos ciiria:, Alhrricum Ostiensem. Stepha-
lubrica semper volnntate regum; sed lubriciori, quo- num Prmncstinum,l(imerum Tusculn,num,,et Gernr-
ties iraaut vindicta prsecipitantur : Bernardus seque dum canceUecrium.. In nolis vero inter .ilia obser-
in regem, et pro rege, post longuni lieet tcmpus, iris vantur ista : « In scripiis nonnullis, quatuor. At
fuit. Prima dissidiorum occasio Petrus, Bituricensi leefio vulgafa melior. Siquidem episcopus non crat
eeclesite dudum viduae, nen^pe a marte Alberiei, a Gerardus caneellavius, qui hic quarto loco memo-
pontitice datus in pastorem : (fuemsine assensu suo ratur, postea pontifex creatus, dictusque LuciusII. >
consecratuni, re.\" indeconim; si admltteretur, in- Accedit co, quod eadem epistola in dicla editione
juriosura reputabat. Nec deerant aulicorum consilia inlexalnr anno GhrlslJ M43. Et vero res quidem
pro more curia;, nou ul diriêrent, sed ut frequcn- •unc illa, pro qua vir sanctus labor.il>at, bene suc-
ter, atque ipso obsequio impellentes pr;T>cipitarent. cessit ; sed di.scordia vix fuit sopita, quin novo dis-
Unus Theobaldus comes coQstantior CEeteris dum sidia perturljarmt pacem, uti memorat Manricus a
contradicit, fidelior inveniebatiir, sed qao fidelior, num. 6, et illico apud nos ex oo pluribus dicetur.
eo magis invisus, regis in se vindictam sollicita- § XXXI. Lis illa vix sopita, novis dissidii^ recru-
bat. « De his Robertus imo pseudo-Robertus secuu- descil ; licrnardi ad eani componendamnoui labores.
duni dicei.da § 32. Sigeberii continiiator ad hunc 335. Quod sul) finem paragraplii iiroxime praece-
annura : cujus textus in laudafis Annalibus mox sub- dentis Bernardum intendis.se diximus. obtinuisse, ui
ditur : « Hoc eodera anno (scilicet H51) orta est dis- refert Manricus loco ihidem indicato compertum ,
sensio inter papam Romanum, etFrancorura regem est, nec lunc in regem anathema indiclum. Quin et
Ludovicum : unde ecclesia Gallicana turbatur. Re- eumdem convictum sancti monitis cousensisse iiou-
functoenimAlberico, Buturioonsi archiepiscopo, rais- tifici, ut Petrus iu Bituricensi sede eoHocareiur.
sus est Peirus a papa Innocentio, ejusdem ecclesiee Sed et Theobaldo flrmata regis gratia ccrlis pactio-
pastor consecratus; sed a rege Ludovico repudia- nibus, quibus pro rego selecti duo viri, Joslenus
tus, eo quod shie ejiis assensu fiierit eonsecratus, in scilicet , Suesionensium pontifex , et Sugeriiis, ab-
civitate minime recipitur : cujus partes qui.'. pro- bas S. Dionysii Parisiensis, qnem sanctus doctor
pter reverentiara seu voluntatem papse comes Theo- ad raeliorem frugem dudum converterat, nt suo
baldas fovere erederetur, simultas, qii.T sopita vide- loco.notavimus. Pro Theobaklo item alii dno, epi-
batur, inter regem ct ipsum ceepit repullulare. » His scopus et abbas, Gisterciensis uterque, Hugo nimi-
a Manrico recitatis, subduntur ista in ejus Annali- rum Antissiodorensis, Bernardusque qui condifiones
hus : « Addidit Ludovicus juramentum rra praecipiti, ulrinque diftinirent, utrinque componercnt. Sed in-
non, se viveule, iuconsulto ip.so sacratum ad ponli- ter alias praecipue dlait saucitum, quod sanctus Pa-
liciam sedem ascensurum et erat superstitio ea : tnr, turbata postea pace, ad utrumque advocatum
Francigenis, ut quodcunque firraassent sacramento regiuin comraemoravit ftpistola 222 liunc in finem,
non perficere, infamiam reputarent. ut si qiia de coiiventionibus illis cootroversia aut
334. (' His Bernardiis permolus, au.\iusque, ac dissensio nascerctur, uihii mali sibi invicem facc-
majoribus adhuc malis prtecavens. integro anno, rent, aut qusererent, donec coram uobis IriLus pa-
conatn piimura irrito, mox fructuoso, paci insudavit ritfir, ct domino AnlissiodoretJsi Ventilata res esset,
inter sacerdotium et regnum restituenda?. Id quod atqne discussa, qui et tucc raediatores fuimus, ci,
a^no sequenti ipsemet sanctus ad Ludovicuin scri- siquid emergeret controversi*, dobuimtis esse rc-
bens fidenter loquitur epistola 221. Vos fcitu, coneirmtores. Sed quales paci vix sta1iiIi!,-,R diffl-
>
quanto labore, quanta [.MabiL ijmntaiitte] sollicitu- cultates iie-rum se ingesserinl, rheinorare juvaf.
dine, lots anno pr^terifo, qua'rendw paci vestrw 336. Annus erat millesimus centesimus quadra-
atlen(li[lhid. intendi], Igitnr primum regem, ut resi- gesimus secundas, nl referunt Annales Cistercien-
piseeret; mox Innocentium, utparceret, aggrediens; ses ad hunc annum, « cum vix adhuc sopitse dissen-
cnm ueque ille ab inobedientia resiliret, oblendeas siones infer poritificem, Theobaldumque, el Ludo-
juramenti religioncm; et hic claves Ecclesije con- vicnra regem, novis dissidiis denuo recrndunre. El
lemptas dolens, anatheraa in rcgem comminarefur : forle, quod non potnit ih {ftnocentium, in Theobal-
quod erat reliquum, ud quatuor episcopos cardiua- dum irrupit îolentior ira, Radulfus Viromandormri
les GuriEe (inter quos Slephanus dilectus ipsius li- comes materiam. fecit, repudiata iixore, et Petrouilia
lius), lilteras dedit, cousulturos reipublica; Chrislia- Guilielmi ducis fflia, ac regina.' sbrore superinducta.
nae, atque InnoceQtium, si posseut, einoliiti.iros. Divortio consanguinitatis quafer-itus corlor ; nec de-
807 S. BERNAUDl CLAl\.5-VALLliiSSiS ABHATIS. 800
fiicrc testes regise cupidini, et tres episcopi inveuli meritis. .. relaxavit anathenia, ni resipiscani ilivi-
f^
inter primorcs, qni |)ro Radulfo sentcnlian- pronun- danturqiie adultcri. . . statim illud rcnov;U'iru5.
tiarent, secrelo tanien, ac vciuti pcr Isnclnas, quasi Sensit polentia se iterura delusam, atque ileruiTi
ipsoruni conscientia reclaniiante, nec fercnte inter evanuisse vindictam, qua denuo irretitam expe-
se
nota fiagitia solis aspectum. Tuuc Theobaklus pro riietiir. Alque id totum Bernardo acceptuni referens
sorore zelans, zelans pro malriinouio. Bernardum (nam qiiis alius potui.sset apiul pontiticem?) queriihi:
adiil, cousiiium simul et nuxiliuni imploratunis. Al nimium ad eum lilleras dedil, qiiibus Beriiardus
sanctus Pater, conipcrta verilate, et la'si sacramenii libere pro more, sed veneianter respondit. » slans
vicem primum, mox amantissiini piincipis iujuriam videlicet constanter pro justitia, dun; iuiquam ref?is
dolcLS, Innocentium appellans utriusque vindicem, postuiationem iu causa Radulfi rejicit, cumdemque
tales ad eum pro eomitc Tlieobaido lilteras dedit » : regem raonei, ut. non prcmat innocenles, neque con-
qusR ibidem recitanlnr ; habetur vero epistola illa tra sc irritel Regem supremum. Exstat inter aiias
inler alias Bcmaidinus ordino ducentesinia deciina epislola isla ordjnc 220. Et post illam qiiidem Palris
sexla. Qii.enam autem post eam secula sint, ita enar- sanctissimi indusiria et cui-a in componendo pii-
rare pergunl laudati Anuales num. 3. blico hoe taniique moliminis ac morneati negotio
337. His liiteris acceptis Innocentius tvoneni cassee quidem optato fuere evenlu, non taniBn eo re-
presbyterum cardinalem in Gallias inittit plcnaria B dactie, ut rilteriorem eidem operara navare non per-
(cum) polestale, per quem divorlii causa dccidere- rexerint. Videri potest epistola 225.
lur. Hic, verilale indagata, compcrtaque, Roiiulfiim 339. Varura quidnam inteiea rex Ludovicus? Aii-
comitem pcrcussum anathemale uovam nupiain di- diantjr prpedicti Annales cap. 2, numcr. 1 ; o Al non
^
mittere coinpellit, inobedieuteiK exlra communio- exasperatus Lndovicus, qucd sstis mirun:., atipic in
nem fidelium factum declarat, terram illius inter- juvene indicium mehcris animi, nec dedignatns vc-
dicto subjicit, ac tres cpiscopos, qnonim auctoritatc sponso virum Dei : quiu potiu? longam ad cum dedil
rcs tota gesta, sacris crdinibus atq;ie ecclesia; in- epistolam, excusationes lexens et querimonias, qiieis
gressu suspendit, cuncta ex justitia, et mente sa- Theobalduni de luultis, de quibusdam etiam Bernar-
crorum canonum. » De liis floberliis Sigehert; con- dum insectaretur, qaod juramentura per fraiuiem
linuator, hoc anno cii.jiis verba Manricus
: sic reci- luiUricasset, cum lerca adliuc raaneret sub interdicto :
tat « Radulfus Yiroma!i<.!orum comos nxorem suaro

: quod raairimouiis sibi devinciret Flandrensem comi-
diinittit, et Seroreni regincp
ducit. lem, Suessionensemque, quorum auxilio in rcgem
Petronillam
Prepter quod TheobakU miililur
instai.'iis rebellaret quodRadulftisal)eosoIl:ciir.lus,BernarOD
comili-^ :
Roniance sedis Ivo legatiJS, qui el Radulfum comitem conscio et coniplice, ut qui eitlem peccatonun ve-
excomuumicavil, et episcepum Lauduneusem Bar- « niam polliceretur, .si Theobaldo veilel adhKrsre.
tlioloraoeum, Noviomensem Simonera, Petrum Sil- itec et similia rex cum rescripsissei, Beraardur
vaneciensem, qui divortium illuu fecenint, suspen- duos ejus consiliarios, pactionum arbitros, Joslenuni
dit. « Pergunt Annales : « Legatus interim, viam ac Sugerium interpellavJl, per qaos, ul constios lo-
universae carnis ingressus, per propriam mditem tius veritalis, longe efficacius, ut amicos, faciHui
sententiam ccnfirmavit. Quippe ipso de modio jam reducerctur. » Habetur ista epistola iuter BernarOi-
sublalo, cum forte zelo effervescente, mitigai'etur, nas ordine 222. Pergamus ad Manricum numer. 7.
solus restabat adeundus Ronianus poatifcx qui uon « At cum sanclus doctor epistolara aut casu aperl.îm
de facili possct exorari. » Sic Manricus. Adisis Spi- mitleret (cx quo sunipta occasio, velut fecisse.i per
cilegium Acheriauum tom. XII, pagina 480. A.t Lu- irreverentiam vel ex conscientia mordaciorcir. Jasle-
I
dovicus, sicut subdunt dicti Annales nuroer. 4, niis reputaus, et quo reprchcnsibilior, impalientioi'
e dum se frustratum videt, atque igBOininiara, quam mordaeissinium ei rospensum rcddidil, adeo u' no
corait! intulerat ex sororis repulsa, in regina? soro- quaquam veteretur dicere, Sancium locutuni in spi-
rem recidisse... ad anna confugiens... contra fas, ritu blasphemipe, quod Gcdefridus affinnat in njus
contrii jus, contra pactiones, inexspeclalis et incon- Vita, atque ipsius sancli rescriptum testalur. » lio''
sultis arbitris, Theobaldum coraitem hostiliter infe- vido in episioia 223 ; illair, consule lih. U!, cap. ^.
stat, in omnem cjus ditionem grassatus ferro el igne.
Q numer. 175. Obscrvamns tamen obiter, epistolam il-
El eo usque atrocitas penênit.-utpius comes vitan- lam in editione .Mabilloniana non innecli anno Chri-
dis iidelium csdibus, rapinis, stupris, et aliis belh sti H42, iii quo .=umus cum .'vuiiaiibus Cisterciensi-
nialis, qufe victores et viclos a;que involvunt, ji:ra- bus, sed aiino !i43. Ex nis iiilerini abunde inteilii,n-
meDtvm. prffistare compulsus sit absolutiouis a pon- lur, a S. Bernaido tcntata fuissc oninia, ut lucluo-
litice irapetrandse, seu proprium dedecus postpoaens sissimaehuicinter duos discordes principes centre-
saluii civium, seu tempus rediniens promissa abso- versise remediuinafferret; scdirrito haclenus tonatu,
tuliene, qua; vel negari ab Innocentio posset, vel, si sicut p!ani:iu tiet ex evenlibu> qni postniodiim siib
concederetur, revocari. » Bem prodil Bernardus in seeuli suat.
episiola ad Innoceutium ordine 217.
338. « Tnm summus pontifex, sicut pergit Man-
ricus aum. 6, Theolâldo morem geren* pre suis
809 AGtA. ' 810
§ \X\U. Alia BemardHentamina,ut tragicis Gal- « consanguiuitaiis g-radu pcrmanens consolirina?

Utr dissfnsionibus succurreret; Innocenlii PP. 442. 1 -
Et quidem item filium comilis Tlieoljaldi,
gratia e.rcidit immerito.
et comitis Flandrensis tiliara, et item inter coniiteni
340. D'tm hinc gradum facimus ad annum Christi Suessionensem, et liliam coinitis Tlieobaldi, si coii-
1 143 funestissima rerum Gallicarura nobis objicitur sanguinilas sit, nescio (scienter enim illicita matri-
scenatquani utmularel in Ifetiorem.quot quantosque monia nee laudavi unquam, nec laudo ) sed sci;i- :
vir sanctus non insumpsil laboros, eo certe duriores, tis vos, et sciat dominus meiis, proliibcii horuin
quod optato Iructu fruslraretur. « Ruebant, inquit nuplias. » Ha3C sunt intcr alia plura, quibus Bernar-
.Manriciis ad hunc annum cap.l, nuraer. 1, in dete- dus compellat Stenhanum : nec dissimilia, ui per-
riu^; Gulliae res, et Ludovicus, pietalis vinculis rup- hibetManricus nuni. 6, « ad cwteros episcopos, quos
tis, quotidie irreHgiosius, iu Theobaldum atrocius sciebat ponlilici adha^rere,taulis malis, qua pos-
dpbacchabatur : idque hoc anoo 1143... quo Ber- senl, obvialuros. Cur autem ad Inuocentium lunc
nardus ad curise rardiuales, maxime autem ad dile- non scripserit, hoc ipso annn iiilerius dcciaiabi-
- ctum sibi filium Stephanum Prosnestinum episcopum mus. » De dicio r*ge Ludovico consuli possunt Uor-
iuwrsiis ei doleus iianc scripsil epistolam, misorum stii not<E apiid Mabilloniiim m epistolam 224, co-
CaDia; slatum conlincntem. i> Epistola haec in edi- B lum. lxx. Apud quem etiam exponitur tertius fer
lionc Mabillonii est ordinc 22i e qua excorpo sc- consanguinilatis gradus ilie, de quo siipra, nec non
quenlia : « Yos. . . scitis, quomodo ego quoque pro iu uotis brevioribus colum. 209. De RaduUo comite
rege. steterimin couspcciu domini mei, corpore qiii- Veroraanduorum uxorem repudianle, et aliam du-
dem absens, sed prsnsens spiritu, ut loiiuerer pro centc,"scribit Pagius ad annum Christi H42. Yidc-
eo boniim, Bona siquidcm pollicebatur. Nunc autem raus itaqiic S. Bernarduni iutendere omnes nervos,
ipso reildeute pro bono innhim, cogor contraria scri- iit perditissimis Gailiffi rebus succurrat. His brevi-
berc... Gonculcantur apud nos sancta, Ecclesia terad prEecedentem epistolam observatis, argu-
turpiter ancillatur. Nam et eleclioncs episcoporum mentum prsefieas prosequamur cum Annalibiis Ci-
prohibcntur ticri, ei sicubi id pr«sumpluin a clericis sterciensibus allegatis : ubi haec sunt num. 7 et 8.
fueiii, eleclus episcopari non sinitur. Denique se- 343. « luterim ipse sanctus, Hugoque, qui arbi-
def in liistitia ecolesia Parisiensis, proprio desliluta tri pactionum pro Theobaldo, quique quaerenda;
psstore, et ncmo esl qni de substituendo alio mu- paci ecclesise Gallicae ab Innocentio dati, id quod
lire audcat. Non sufticit spoliari bonis prsesentibus Bernardns non leviter insinuat in epistola ad ipsum,
domos episcopales etiam in terras, et in homines _ ue quid omnimo inlcntatum remaneret, convenire
:
manus sacrilega circumquaque desaevit, totius in- " regem interponere proceres, divina humana jura
super anni ex cis sibi reditus vindieando. protcstari, belli damna proponere, et quocunque
34i. « Comnisit rex germano suo Roberto vices vincente, perire reguum, quo siue neque rex possit
episcopi. et iile iu cunctis terris, rebusque Ecclesise consistere. Nam cujus illa terra, quee vastabaUir?
polesta*ive veisans... infert coelis quotidianas ho- Cujus homines, in quos desaeviebat? Nonne ex ejus
sl'as. nen plane paeilicas, clamores paupenim, la- aerario restituenda?... Atque haec quidera de lucris
crjnias vidiianim, planctus orphanorum, gemitus tcmporalibus : nam de fama et honore adhuc ma-
cornpediioruni, sanguinem interfoctorum. Pras- . . jora, maxima de salute declamabanl ; » sicnt plu-
lersfl rex, nobis quidem non parum laborantibus, ribus ibidem pxpouitur. « His et.similibus regem
pacem Jum comite Theobaldo fecerat. ; et, ecce, , . niinc per litteras, nunc coram aggressi, et reveren-
occasiones qua^rit, quomodo recedat ab aniico. At- ter constanterque arguere, obsecrare, increpare in
que hoc fjrande criinen, quod impingitur comiti, omni patientia et doctrina persevcrabaut. El jam
quia cuin baronibus regis de liberis suis contrahit eonveotus Corbolii destinatus projnitlebal raeliora,
malrinionia. Suspecta cst il!i dilatatio charitatis, si non rex, vix auditis sanctorum placitis, et nihil
nec se pulat regem, si se amaverint principes. . n sibi deferri, quandiu non oinnia, teuaciter conte-
Propierca ergo pacis convenliones et constitutiones stans pro moie principum, indignatus ac furens
maiiifeste transgreditur, nec tenct pacla sua, quse recessisset, impatiens aequi, nec solum non obe-
dlstinxernnt labia saa. Denique revocavit in domum diens, verum non audieDs. Tunc sancti viri con-
suam, et ail consilium suum viriira adulterum, et fusi foeda repulsa, sed nihilominus constantes pro
excommiuiicatum, quem ex constiluto ejecerat et pace regui, per fratrem Andream, sibi inter charis-
pro exercenda majori malitia, aliis multis nequam siinos, et, ut apparet, regi familiarera, ialem ad
aque excommunicatis, perjuris, incendiariis, ho- eum epistolam scripserunt. » Exstat ea apud Mabil-
micidis, rex el advocatus Ecclesiae, adversus Eccle- loHiura inter Bernardiuas ordine 226. Porro « An-
si» (qaod non cst dubium) amalorem, et delensorem drcas iste (de Balderaento, uli additur in textu epi-
clfenuo sociatur... Ad liiec, cogit suo more episeo- stolsB ) celebris fuit, yariisquc negoliis adhibitus.
pos ao uialediceuduin benedicendis, et iterumbene- Subseribit primariis liiteris abbatia; Caricam.pi in
dic«?ndimi malediccudis. . . (lua fronte, obsccro, tomo U Spicilegii pag. 329, el cum Bemai-do tcstis
tantopere aliii prsescribere de consanguinitate labo- habelur concordia; inter Ludovicum Juniorera et
rat, homo cum sua (quod palam est) lerlio ferme Algrimum A urelianensem archidiaeonuni iriil«
Patbol. GLXXXV.
81! , S. BliiRNAaUl CLARjE-VALLHNSIS ABBATIS 812
tomo IV. Cliesnli pag. 764. » Ukc, el plura MBbillo- loco... commemorabimus. » Haclenns annalista Ci-
^
niiis in nolis brevioribus ad earadeDi epistolami sterciensis, qui, dum in Paulo .^"uiilio corrigit ra-
Hfec per transennam. tionem temporis, ansam uobis dat notandi aliquid
344. Huc eliam, ut alia a sancto ct commimi Pa- de anno 1143, cui Iwbariem Victoriaci patralam a
Ire gesla pro pace sancionila pro.soqimmur, perlinct rege Ludovico Juniore adajitat.
epislola ad Joslenum Suessionenscni episcopura, 346. Pagius iu Critica Baroniana ad aunum H41,
quam Bernardus solus, injuri* acceptai inimemor, num. 3, scribens de dissidio inler Innocentiuni H et
vel potius ideo amantior, quia memor..., uti, loqui- Ludovicum VII Francorum regem, h,TC narrat
tur Manricus num. 10 seripsit. Kst ordine 225 num. 4, e Guillelmi Naiigii Clironico ad annum
apud Maliillonium. Ecquis vcro lol conatnmn pio- 1142. u Rex concilavit oimies lere proceres suos,
ruin juxta ac strenuorum fructus? Laudatus Anna- ut ima cum eo guerram inferrent comiti Theobaldo.
lium concinnaior. « Nil obtentuni, inquit num. H, Tiim adannumll43, cepit rex Vilriacum, oppi-
apud rcgem per Ergo hoe anno, piaculo

litteras... dum coniilis Theobaldi, ubi admoto igne incen.sa
insigni, ad Vicloriacum, Vitriaeum alli dicunt, quod est ecclesia, et in ea 1300 honiines diversi sexus
oppiduui ditionis Theobaldi eral, rex prunum mu- et setatis pericre. »Sed continuo animadverlit lau-
ros, niox ecclesiam ipsam, in quam fermi' oppidani 6 datus Pagius, in Chronicis tamen Gemblacensi et
omnes coufugerant, incendio vaslat, sacia, pro- Catalaunensi Vitriacum anno 1142 dici incensum
fana, viros, leminas, puberes, et impuberes com- fuisse quorum notationem temporis amplectitur
;
burit, Mille et trecenlfft aninia? interiere, plures alii ad annum 1143, uum. 1, ubi, relato statu misero
numeranl, quoe sanctitale loci velut muDit.u, salu- ecclesia; Gallicanaj, » basilica tameu, inquit, castri
tera Tunc demum rex

ex religione pi'ifistolabantur. Vilriacinon hoc anno, ut refert Baronius nuiii. 6,
pirniteulia sera correptus plorasse dicitur. sed uon ex pseudo-Roberto, de Monte, sed anno 1142, in-
adhuc poccatum eniendaturus. De liis RobcrtTis Si- censa, ut anno 1141, ostendimus. » Eumdem pseu-
geberli continuator, ad hunc »nnum Lndovicus • do-Robertum superius adhilniil Mamicus qui etiam- :
rex Yitnacum castrum comitis Theobaldi capit si Nangium habeat pro se in anno, quem signat
ubi igiic adinoto ecclesia incensa, et in ea mille tre- 1143, duo lameu alia dicla Chronica conlra se
ccntwaniinwdivcnisexiisetcKtatifiigncconsimplce habel.
sunt. Super quo rcx Lndovicus misericordict iiiotus 347. Alter vero Roberlus de Monle, cujus Acces-
plorassc dicitur, et hac de causa percgrinationcm siones atqiie Appendix germana ad Sigebcrtum, ab
Ricrosolymitanam aggressus, a guihusdam existi- Acherio vulgata sunt posl Guiberti abbatis de No-
mafur. " vigento Opera, Lutetiae Parisiorum anno 1651, ex-
343. I Cu.ius. ut credo, ait Manricus numer. 12, cusa, tradit ista ad annum 1141, pag. 762 : <t Rex
verb(u-um occasione Pauhis .Emilius tempora con- Francorum Ludovicus afflixit comitera Tebaldum,
fundens, Bernardum Patrem ascitum a rege 'radii, et vastavit terram suam, maxime in Carapania, ubi
clemeutiam Dei pcr ipsuni, qaasi jam pduiileret, combussit castelluni optimum, Vitrevium scilicet :
iraploratuiT'. n Pauli iEmilii verba in Ludovico Ju- ubi multitudo maxima diversi sexus iiominum et
niore h;ec profert : n Qm intromissus, et benignis- ajtatis concremati sunt. » Ita alter Robcrtus, qui
sime a voge susceptus, cum ejus flelum conspice- vexationibus a Ludovico adversus Theobaldum mo-
ret, causamque doloris didicissel : Ka? (ail) latis aniio 1 lil, quo hunc ab illo infestatum § 50,
crym;o nisi cito exarescant, exslingucre possuut diximus ex Annalibus Cisterciensibus, Victoriaceu-
Vitoriacensis incendii metnoriam : tautum adde illis sis castri combustionem adjunxerit per prolepsin,
coiistanliam roburque , et , ne sit velul mulie- uti suspicamus (nisi malis pro anno 1141 legere
bns ploralus, viriles ac vere regios aniinos gere. 1142, cum alio codice, qui indicaliir in nolula
Antequam Isesi numiuis ira in !e se armet, quas marginali apud Acheriiim pag. 760 et proxime se-
iemplo arisque intulisti faces, in templonuii hostes. A quente), alter, ut iteriim dicamus, Robertus de
barbaramaue religionem converte. » GiBlcra, qute Jlonte, isque genuinus de quo consulesis obser-:
pluribus proscquilur .Emilius, non transcribi! ex co vationem apud laudatum Acherium pag. 715. Oudi-
Mauriciis. sed rem ita ab ipso Iraciari insin-"' iius •": <' iiieufa. 'u liu Scriptoribus ecclesiasticis
« quasi Bernardus Ludovicuin hoc ipso anno atcine tomo II, a colum. 162S, varia de isto auctore col-
hac occasioni! ad Hierosolymitanam expcdiliouefn legit ; iuter alia uuiem est illud in rem nostram :
horlatus fuerit. A'erum heec tribus ut minimiini au- « Chronicon suum ab anno 1112, ubi Sigebertus
ui'^ iutifjoclis longe distantia, atque alteruiu sul» desieral, ad annum 1182 produxit. Appendix au-
Innocentio. allerura stdi Eugrnio, mediis dnobus iem ad Sigebertum, quas inter illustres Germauise
aliis Pontiticibus. brevis licet *lalis, coutiugentia, scnptores edita est, alterius auctoris maxima ex
sinc causa iu liistoria confuuduiitur. Poliiil prioris parte est, ab anno uimirum 11 !0 ad annum 1155.
fceleris niemoria regem impellere. : poiuit el a Ber- (jermanam aulem appendicem ad Sigeberti Chroni-
nardo conimeinorari. oliamsi anle liii-uniuin patra- con a Rolierto de Torrinneio, uti etiam vocatur,
•
lum foret. Et Ludovicus adhuc Thpobaldo discors, conscriptam, ex aulographo monaslerii sa' ^
nec illi pacandus nisi post annuni, ut suo eliani chaelis de Monte, el ejusdera accessiones ad Sige-
813 ACTA. 81 i
beiiuiii, elc. edidil vir doctissimiis Lucas l)a- i MiiUiim fateor, si pecunisi cardinalis Ivonis bom;
cberius, » supra a uobis indicatus. Vvrnni 'it nota niemoriaB meo arbitrio distributa fuit, et non ad
tiones hujusmodi nos abducant a tilo nostro hislo- nutum ipsius. Non sura lam hebfts, ut ignorom Ec-
rico, discordes hosce pvincipes Ludovicum regeni clesia» esse, qiiidquid ille venim suarum noo de-
el Thnobalduni comii.eni opera S. Bernardi in gra- derit.
tiain osse rediicfos, dicimus infra ad annum 1144 : 350. « Scd jam audite simplicitev vevitat^m...
nunc vero cum Manrico pergimus, ([ui ila prose- Quando homo exuit hominem, abseus evam, imo
quitur suam materiera cap. 2, anni pr?edicti H43. et valde reniotus. Audivi autem ab bis. qui ad-
348. « Mcerebat sanetu.-^ Pater hffto mala publica, fueviint, qiiod ipso fccevit suiim testamentum ; et
cum subito privala etiam experlus, unde minus qiiod focil, foi.-if oi scribil : ot de vobus suis qiias vo-
timebat, dolori dolor, pt Irislitia tnsliti;p siipperad- liiit, (juibus voluil, ipse divisit : (|uod vesidiium fuit,
Hiiur. .\missa, ipso ignaro, gratia Innocentii, quani duobus abbatibus assistentibus lunc sibi, et mihi
tol laboribiis, tot obsequitis promeruisset. Ivonis paritcr, qui absens eram, dividondum coramisit, eo
cardinalis legali bona in catisa, distributa paupe- qiii-id nobis nnta essent loca paii|)eviora sanclovum
ribiis. qu.ip ponlilici forent reservanda, et distribu- Porro abbates illi domum venionles, et non inve-
lio impulata Beniai'do dupiici titulo : qiiod distri- Q nienles me (dctinebar cnim timc tompovis ex vostro
bvilor (li.'signatus ui Ifslamcnto, et quod pauperum mandalo pacis ([unerendro negotiis). nihilominus po-
eaus* proiTiotor vel ultroneus se ipsujii ingessissot. cuniara, sicut eis visum est, diviserunt, me non so-
Adfuerant exlreme laboranti duo abbates, per lum noii cnnuiveule, sed et nos(;ionto, quid feccrint
quos, Bernardo adjuncto, legata bona in pauperum Codiit jani, si |)lacel, manifeslro indignatio veriLati...
traosirent possessioiicin : et adiere iitorqiie Clariim- 331. " Nam quod item oomperi displicuisse me in
vallem, Bernardum, ut par erat, requisiluvi : sed miiliis scriptitalionibus m"is, lioc nic jain nietuore
sancto in pacis negotiis occupato, nec invenlo. ne non oportebit : (luoni.im facile omimdabo, Scio, scio,
testamentum diutius morarentur, qnaj Ivo jusserat. jir.Tsuuijisi plusqu.ini nporluit. parum a!lend(.'ns,
soli peregerunt. Dilficile Innocentin vimm est, in- quif cui scriptitare pra>suniovom... Dabo, si poten),
consulto Bernardo patratum quidquam : et orat in zelomeo de efletero temperamentum scientiam et .
;
*ea causa suspecius sancLus. propria, quia [laupe- ponam digitum meum super os nieum. Tolorabilius
vum, aul propriis praeforenda. Jam vi^ro gratia ut- onim offendam aliquos amicorum, quam multis pre-
cunque semel amissa, quae liominum nlemmque cibus defatigem clirisfum Domini. Et nunc quoqne
conditio est, qux ante placueranl, infensa esse _ non sum austis scriboro vobis do imraiuenlibus Ec-
ctrperunt. Nihil fove in Ecclesia agi sine Bovnardo, ^^ clesiso periculis, et gvavi schisraate, quod timoiiius,
atque ejus frequentibus epistolis interces.îonibus- ac jjlurimis, qua; suslincnius, ineominodis. Soripsi
que vix unicum pontiticem sufticeve, qui lainen autem sanctis episcopis vestro lateri adhasrontibns .
univerSiB Ecclesiae datus non posset uni viro mo- ab ipsisaudire poleritis, si scire placuerit, ([uai scri-
reni gerere contineret sc Abbas inlra coinobiuin,
: pseriin ogo. » Juvat his coronidis loeo attextire vorba
contineret vel saltem intra Galliam, ol osset alii(uid, Baroniiad anmini 1143, num. 5, qnK epislola; supe-
quod non perageretur ejiis arbitvio... Sic qui olim riori a se rocitatw sic siibdit : (( Aecidit plane se-
tirmanda; sibi tiavae in oinnes mundi plagas Ber- cundum illud Sapienlis {Eccle. yii) : Cnlumnia con-
nardo usus, postqiiam tivmaverat, damnat quod iurbat sitpientem, ul S Bernardits ob calumniato-
elegit, et, qui pro se rogaturiiiii sollicitabal, non res apud Innocentium papam sestimationo ininuiM\'-
palitur roganteiu sibi pro aliis. tuv, adeoqiio ut tol tautisqiie exliibitis por ei.imdoiii
349. n Haee de Poutilicis in ipsum indignatioue saucLum officiis ol beneficiis oblivioni traditis, jam
ubi accepil Bernardus, apologetioam, ut ad annum nulla eorum habita ratione, exciderit ipse e gratia
H43 Baroujiis ait, ad euni scripsii opistolam, qua ejus. An autem acceptis his ab eo litteris Inuocou-
suam causani defendens, ct potentor excusans, n lius ipquiovi erga eum animn fuevit, haud nobis
oslendit so nihil in eo peccasse, ut ejus indigna- conipevtiini haliotur. At si in ferra ista ariieruut
tiooem commereretur. > Novissima liKc esl, qiiam sata Boruardi, tlante vento urenie ; cevle alibi qui-
sanctiis Pater ad Innoceutiuiii PP. scripsit epistola, dem collegit ad vitam seternani, qu;ie non bumano,
ordine 218, quse, tametsi alibi excusa legi possit, scd (livino intuitu ab eo sunt jactata semiaa in ter-
hic Lamen etiam recusa relegi meretur, nonnullis ram vivontium. Sic diseanf homines non sperarr in
bicviiatis causa rescissis ; Pulabam, iiiquit san- principibux, neîue in /iliis liominum, in quibus non
clus viv, iiie aliquando ali([iiid vel modicum es.sc ;
est salus. » Ha;c tam vere qiiam gvaviter Baronius
sod nunc, ut seiitio, pvorsus ad nihilum redactus occasioue luijus epistola;, quaj, sicut supenus indi-
sum, dum nescivi. Nec juim me dixerim omnino cabam, ultima fuit quam sanetus doctor ad Inno-
nibibim tunc fuisse, cum oculi domiui mei super cenlium papam II, scripsit, nunc dofensor in lam
puerum suum ossenl, et aures ejus ad pvoces jusia ac prnpvia causa, qiii anioa iiioval ioties in
moas... Modo aiitoni iiio m^^rilo non modiciim dico, aliona. Kt poniifev qiiideiu illc oouom anno 1143 e
scd Hibilum. qnotiiwni ab lieri el nudiusteilius vita excessit die 24 Septemhvis ; cui Cffilestinus hu-
*
avertit faciem suam a mc. Cur hoc ? Quid poceavi jus nominis II, postoro dio ?utTeetii5 est huiu?
8tS S. BElUNAliDl CL.Miit-VALLIi.NSlS AbHATlS 816
breve fuit regimen de illius vero morlis

; caiisa vide « dam honestff' iudolis, ct colurabina> simplicitafis
Baronium ac Manricum. Gcrardus noinine, oriundus do provincia Germamif

secundae, civitate Trajecto : qui impatientius aliis
§ XXXIII. Ordo Ci.iterciensU a sancio abbate in
dolens, cura lacrymis dixit ad virum Dei « Beatis-
Su/'cia \iropagaius; proiligiinn, ef mticinium:
:
discordfc '" (jallia nb eo composii'!' ; hoitoratur siine Pater, ego miserabilis juvenculus, relicta
a palriarcha Hierosolymiiano. domo paterna, spretisque omnibus, quse mihi in
352. Clironographus Cislcrcionsis ad annum hoc sarculo desiderabilia ct amabilia esse polerant,
antea indicatum cap. 7, inter ccr.ncbioram propaga- religionis amore patcrnitatem tuara adii, sperans
tionem, de qua ibi tractat, occasione Novievallis me tua dulcissima prsesentia debere frui, tuis do-
iBchoatff^ in regno Suecise, ac in diêcesi Lincopen- ctrinis et excmplis informari, luis meritis et pre-
si, Iria mira ineiiiorat de saneto Paiie : qnorum cibus adjuvari, subquc sanctse Iiujus multitudinis
alteriim est prodigium, in confirmationera iratrum umbraculo a iurbine lcutationum, et ab »siu juve-
ec mittcndorum; altenun vero est vaticiniuin, quo niliura desideriorum iiitari : quodque votis omnibus
cuidam fratri prjenuntiavit locura mortis; tertium exopto, inter sacra corpora fratrum nostrorum in
esl positum in niodo, quo illud vaiicininm impletnm hoc cienêterio quiescentium, diem exspectare no-
fuit. Ki! tibi primum ex auctorc Exonlii magni a[)\iil B vissimun . Kl, ecce, ejicis nie hodie a facie tua,
Tissierinm distinctione 4, cap. 28 : « Volens, ait, sanctique hujus collegii consorlium perdo, el in-
idem venerabilis Pater in populis aquilonarium par- super desiderata mihi sepultura privabor, Hinc pror-
tiuni, sicul et in c{eteri.s genlibus, nliquem fructum sus, hinc vehemeuler doleo : quia cor meum con-
habere, petente veligiosa femina regina Suecia;, con- turbatum est in rae.
ventum fratrum. ad partes illas direxit. CuiTKjue 355. » Compassiis adolescenti vir beatus, afflietara
monaclii etconversi, qni a4 Jioo denonjjnati fuerant, niierore animam ejus affatu blando mulcere curavit,
nt honiinibus rudihus et indoinitis forrtiam religio- et qua: posi annos quinquaginia futura erant, spi-
nis et disciplinae traderent, niinio mcerore conster- ritu prophetico prsevidiûs, ei prsedicens, ait ad
uati, precibus, quibus valebant, agerent, ne, tanti eum : Vade, fili charissime, quo te Spiritus sanctus
Patris prassentia carituri, ad e.xleras et barbaras mittere dignatur, et in agro Dorainico tanquam
luilterentur regiones; sanctus abbas respondil : Ut strenuus operator labora. Ego libi in nomine Do-
quid irrationabililius flelibus et precilws alfligitis mini polliceor, et securum te facio, quia, sicut de-
animam meain? Aut nunquid voluntatem meam, et sideras, in Claravalle morieris, et coelestis Sponsi
uon poiius voluntatem Dei, cui omnes obteniperare gloriosum adventum una nobiscum praestolaberis.
debemus, sequor in hoe negutio "?
**
Hanc ergo tam tetain pii Patris sponsionem frater
:i53. « Erant autem coram eo posita vesiinu*nla, ille velul arrham desiderii sui suscipiens, gavisus
et vasa sacra, ca;teraque utonsiiia ad miiiistcrium est valde, scieus ulique nec falh posse, nec lallere
divini olticii pertinentia, qugp iidem fralres, qui velle hominem, quem sapicntiae et veritalis seeta-
millendi erant, secum ferre debebani. Volens ita- rium esse, manifesta signorum et prodigiorum de-
que cerlos eos reddere quoniam a Domino egressus clarabant indicia. Ivit itaque, et in dorao, quara eum
esset scrmo, elevavit pelvim quss ad recipiendam Cieteris fratribus initiare mitlebatur, prioris et cel-
aquara sacerdoiis maniJjus lundcndam deputata erat, lerarii administratione strenue percurrcHS, divina
et digituin fundo ejus imprimens, Ecce hoc dixit : largiente gratia, nomen pariter et officium abbatis
vobis erit signum, quod Spiriius Domini misorit sortitus est : eujus dignilatis apicem licet invitus
vos. Mirum in modam rigor et intlexiljilitas aeris conscenderet, malens in liumili loco salvari, quam
leneritudiui digiti ejus cedere visa est ; adeo ut cuin sublirai periclitari, susceptum taraen religiosis-
jus quanlitalis sacer articukis fuerit, usque iiodie simae conversationis nitore decoravil. » Hactenus
liiiuido valcat dignosci. Quantum autem iutus ces- iaudatus Exordii raagni auctor de vaticinio, quod
sisse, tantum foris tcqualitatem oxcessisse vidctur. n prajdixerat sanctus Pater Gerardo, cujus viriutibus
In testinionium enim lanti miraculi eadeni pelvis enarratis, quas eti«m vide in Annalibus Cistercien-
in secrelaiio domus, quam lunc Pater .sanctus or- sibus tom. 11, ad an. 1158, cap. 10, pergit referre,
dinavit , suinma cum j-everenlia servatur. Porro ('"0 pscto nrsedictio isfa deinde impleta sit. Sic
prsedicti fratres videnles perspicuam divinse gralia; quippe prosequitur de Gerardo abbate :
praesentiara adesse, stimulos edacis irislitia' repri- 336. « Cum auteui jam senuisset, et usque ad de-
mentes, gavisi sunt; ct licet remotissimas , et in ci-epitam setatem pervenisset, quadragesimum in
ultimo climate aquilonaris brum» ahstrusas natio- pi-cPlatione coinplens aumira, variis quoque infirmi-
nes, nonsine quodam horrore spiritus adire pos- tatibus corpus ejus quaterelur ; coeperuut eum fra-
sent, tamen earadem gratiain Dei, meriiis et pre- tres rogare, quatenus, sicut communiter multo lera-
cibiis sancti Pairis nostri inlervenientihns, se co- porp cum eis vixerat, ita eliam scpultiirc-e locum
miiaturam pia confidentia pra;sumehant. s Sic ibi apud ipsos sortiri dignaretiir. Quibus vir Domiiii
de miracelo de insigni antem S. Bernardi

; vatici- respondit : « Nc, quajso, ita loquamini, iilii mei.Opoi-
nio auctor idem hsec statiin subjicit : lel modis omnibus, ut in C!ara\alle moriar : el se-
3o4. « Er.it vero inter CKterO; adolcscen^ qui- cundum sponsionem Deo dilecti Patris mfi, cum
SIT AGTA.
sanctis, qui ihi pausant, (>/ pac(?in idi/)«uw (/orminm 38. Rerum itaque a S. Bernaido gestarnm col-
ef rfquiescam. Causantibus illis et dicentibus : Quo- leciione ad aunum Chrisii 1143, a nobis perducta,
moiln te, pater, illuc reducere poterimus, cum prce- proxime sequens 1144, seronam nobis aperit auram
ter veteranoe senectutis incommoda, tot et tantis post sedatam opera viri sancti tempeslatem gravis-
infirmitatilnis quassatus el debilitatus sis, ut vix ad simam discni-diarum inler icgem Ludovicnm et co-
proximos terminos Danorum spirantem te pervenire mitem Tlieobatdum, quam tantispei- interrupimus,
posse pulemus?cum multa fiducia respondit : Ver- Petri cathedram tenente Lucio hujus nominis IL
bum Dei validum et forte, vivum et eflicax, quod Manricusad lumc annum cap. 1, sub isto pontifico
per os reverendissimi viri auribus meis infusum, rem hanc e pseudo-Roberto de Afnnte in Appendice
penelralibns cordis mei arrhara bonfe spei hujus, ad Chronicon Sigeberti lioc anno peractam sic nar-
qua feror, indidit, pi-osperos in hoc itinore siicces- ral . « Mediantc abbate Clarrevallis, simultas, qua^
sus prsestabit : vos tantum, quod prajoipio, festi- inler regem Ludovicum o! comitem Theobaldum
nanter iraplere curate. incanduerat, sopitur. • Cui eventui fortunatissimo
357. « Itaque gestatorio inter duos cquos corapo- apprime convenit illud, quod idem Manricus sub-
sito, in eo collocatur : et non sine grandi miraculo jungit, epiphonenia : « Digna Bernardo mediatore
a finibus orbis, per tanta terrarum spatia, per tot 8 pa'>i e' qnam summe exoptarant quicunque boni. »
maris et flununum pericula, Claramvallem perve- Quo autom moilo res ill» acoideiiut, memorice pro-
nit : ibique in* infirmitorio aliquandiu recubans, in didere duo Vita; S. Bcrnardi scriptores. Ac piimo
bona confessione spiritum exhalavit. Accepil vero quidem relatu dignissimuni est, quam piis ac san-
desideratse sepulturne locum juxta beatse meraorise etis monitis vir Dei Tlieohaldum erudierit ad con-
domni Benedicli nani tumbulara. qui eum- familia- stantes magnosqiie animos in tot ol tam duris ad-
riter in vita sua dilexerat. Cujus decessum cum rex versae fortuna? casibus. Diffuse ac pathetice ea de-
Suecia; comperisset, curo gemilu protestatus est, scribil. Ernaldus lib. i!, cap. 6, quo. ne longior de
regnura et terram suam. dignam non fuisse, ut in ea iiis excurral oratio, lectorem mittimus.
tanti viri sacva cssa requiescere debuisseat. » Porro 359. Ex nis intelligitur, tragicam istarn et san-
Gerardi obit' :n anno 1190, sicui
innectit Manricus guinolentam inter duos hosco principes controvor-
iomo 111 Annalium Cisterciensiura ad dictiim annum siam a sacro nostro pacificalore felieiter quidem
cap. 4 dalu.- vide'-^. Jongelinns in Notitia abbatia- fuisse compositam; sed addendum eodem est, ita
rum ordinis Cisterciensis lib. vi!!, pag. 36, scri- fuisse con.posit.im, ut in spem contra spem omnem
bens de abbatiis in regno Suecise, allogat nonnulla, erêtus, et spi"ilu aclu.s prophetico, optatissimae
e quibus superius jam narrata aliquantulum eluci- " enimvero sed vi ; exspeclata:' rei succossum prae-
dari possint. Etenim, ut de fundatione Novsevallis, . nuntiaverit. Legatur Gaufridus in libro iv Vitae
quam etiam illigat anno 1143, uti facit Manricus, S.Bomardi tr.p. 2, numer. 198. Quanquam autem
primum ejusdem abbatem
dicit D. Gerardiun, urbe non adjungat, quibus conditioniuus, et quo fructu
Trajectensi ad Mosam in Belgio oriundum fuisse : pax illa sancit.1 fuerit; fructits tamen uberrimus
et sic tollitur sequivocatio aucloris Exordii magni, inde consecuius est, hunc referealo Annalium Ci-
apud quem, dum dicitur oriundus de provincia Ger- sterciensium scriptore num. 7. » Pacta convenla,
manioB seeundte, civitate Trajecto, incertum relin- ait, siluore antiqui auctores. contenti inilae pacis
quitur an Trajeeti ad Rlienum, an Trajecti ad Mo- relatione. Quam tamen adeo firmam inconcussam-
sam oriundus sit. Ad hsec, ex iis quae loco citaio que constat permansisse. ut Ludovicus, post divor-
prfemiserat laudatus Jongelinus de Alvaslro sivo tium cum Eleonora, Guillelmi ducis Aq-iitaniar' filia,
Alvastra, quara eodem anno 1143 cl in eadem dioe- ul consanguinitatis sibi fondere juncta, nec dispen-
cesi Lincopensi fundatam, nec non initia sua de- sata; ei posl Constanliam, Alfonsi VIH, Castelhio
bere Suerchero inclilo Sueciae regs aftirmat, atque regis filiam, ex partn vita (unctam, integro noa-
ex iis, quse uotat de sepultis in ista abbatia Sueeiie n dum m.alrimonii anno peraclo,
Adelam Theobaldi
regibus, aecedit lux ad illa, quse de rege Sueciae in- filiam duxerit, ex qua Philippus, cognomenlo Augu-
nominato referebat Exordium magnum : nam, testo stus, natus, qui successit in rogno, avum et pstrem
Jongelino, « praeter alios hic sepulturam elegitSuer-. arctius devincturus. » Talis ergo fuit gravifsimce
cherus Sueciae rex, qui obiit anno 1150... Itcra ejiis hujus dissensionis exilus, Theobaldo quidem ' utilis
filius Carolus Suecia? rex, a Canulo Dauo occisus, et honorificus, Bernardoaiitem gloriosus.
in hoe coenobio anno 1I6S, juxta patrem sepelitur... 360. Sanctus Pater in veneratione etiam fuit pa-
Suercherus rex, csesus in bello Danico, obiit 1208, triarchfe Hierosolymitano, prout suadetur e frag-
alias 1210, » etc. Ad hunc ilaque regem videtur rc- menlo criicis Domini, ab hoc ad illura Hiorosoly-
forri illud de Gerardo dictum : Citjusdecessum cum mis transmisso; de (juo laudatus Anaalista ad ann.
rex Suecitf comperisset, etc, in sentontia Jongolini 1144, cap. 4, et ea occasione, qnod « hoc ipso,
per superiorera seriem expressa. Regum porro Suo- ait, anno ejusdem salutiferi ligoi interventu somel
ciae ordinem exhibet noster Ricciolius tomo III suae et iterura salus impelrata religiosiores fideles effe-
ChronologicB reformalie calalogo 41,iDquo signatur cisset. V Adisis Baroniiim ad eumdem anniim 114».
Suercberus II, Caroli Vfl fdius 1192. Extat Bernardi epislola ordine 175, ia qua istius
8!ii BRRNARDl aAUiE-VALLRSSIS ABBATIS 82(»
Palriarcliaj lilleris prsevcnlds, sacroniio illo pigno- to, ab cpiscopo civitatatis illius, virisqne ipUgin-
re donatus, memorem pro ulroque isio honore ac sis accusatnr. Romanus ergo poiitilex, ne perni-
gratum sc exliibet. Sed epistola illa miiltum alilu- ciosum (logma ad plnres serpcel, iniponendum
dilabanno H44, qua; circa ann. i1.'Ju, dala nota- viro silentiimi decernit; sicqtit" Cncliini est. [ta
tur in editione Mabillonii. Patriarcha vero iste est liomo ille de Itaiia fiigiens, ad transalpina se con-
Willelnius Gallo-Belga, sicut dicilur ibidem in no- lulit, ibique in oppido Alcmauni;R Turego officium
tis, exeremitaTiironensi patriarcha Jerosolymitanus doctoris assuineus, perniciosum dogma aliquol die-
ab anno H30 ad annum H45. Plura de illopatriar- bus seininavit.
c!ia in eisdom notis sequuntur. 362. 1 Conipertavero morte Innociiilii, ciica prin-
eipia pontificatus Urbcm ingressus, cum

Eugenii
§ XXXIV. Arncildus Brixidniis iKr.relinus ; imple-
tutn S. Rerna>'di mficininmprrpsfrtim tempore eani conlra Pontilicem suum in seditioncm oxci-
Eugenii PP. III. episelectio, et eloyia ; Bernardi talam invenii*set.... amplius eam in seditionem
ad ipsuin litlera'. excitavit, proponens antiquoruin Roniatiorum pxem-
361. Superius in fine paragraphi 29 de islO furioso pla, qui ex «enatus matiiritaiis consulto, et ex ju-
nebulone nonnulla breviter sunt prsemissa : euju» veuum auimorum fortitudinis ordine et integri-
eflrenatani rabJem adversus omnem passim ordinem B tate totuin orbem terrm siium feeerint. Quare re-
ecclesiasticum S. Bernardui prsenuntiarat, prout fediiicandum Gapitolium, renovandam dignitatem
ibidem ohservatum est oceasione Petri Abaelardi •
seiiatoriam, reformandum cqupstreni ordiniMn do-
id quod revera raaxime patuit, fuisse impletum cuit. Nilitl in disposilionf: Urbis ad Ronianum
snb Pontilicatu Kugenii pap» III, ex ordine Cis- spoctare pontiflccm ; suffiRere silii ecclesiastictmi
terciensi ad 1'elri cathpdram anno H48, evecti. judicium debere. In tantum vero hujus venenosse
Imaginem itaque Arnaldi Brixiani citato para|rra- doctrin* ooepit invalescere malum, ut non solum
pho promissani, atqiTC huc transmissam viviscolori- nobilium Ronianorum, seii cardinalium dirueren-
bus depiiigamusexOttone. Frisiiiirensi lib.iiDe ges- tur domus, et splendida palalia : vtviun etiam de
tis Friderici 1 iniperatoris cap. 21, coi. '719, editio- Cardinalibus reverendse personae, inlioncite sauciatiij
nis novissima^ Mediolanensis, tomo VI interrerum ({uibuRdam, a fiirenti pldjp traclarentiir. ''rc
Italicarum scriptores : « Arnoldus, ait, quidam Bri- et his similia, cum multis diebus, id est, a morte
xiensis, dcquo .ûpradictum est subtypo religionis. Coelesfini, usque ad hsec a!) en incess.inter et
et, «t evangelicis verbis uMr, sub pviua pelle Uipiim irrevereiiter agerentur tempora. curaque sententia
.êrens, Urbem ingressus, ad factionem istam ru- pastm-um juste in eum et canouicc prolata, ejus
dis ])opu!i, niiairura Romaui pro senatu conlra ^ '
tanquam omnino auetoritatis vacua cou-
jiidicio
poiltificem siautis, aniasis pra^molli dogmate ad temnerentur tandem in manus quornmtlara inci-
;
animositatem accensis, innumeram post se duxit, doiis, in Tusci;t' linibus captus, principis examini
imo seduxil multitudinem Aroaldus iste ex Italia reservatus est, et ad ultimum a pra^focto urbis ligno
civilate Brixia oriufdus, ejusdemquc eoclesisp cle- adactus, ac rogo in piilverem redacto fumw. ne
ricus. ac tantiim Petrum Abae-
lecior ordinatus, a stolida plebe C(U'pns o.ius veneratiimi haberetur
lardum oIi;n pra?ceptorem habuerat vir quidem : iii Tiberim sparsus. v llabes hic lector, Arnaldi
naturifi non Iiebetis, plus tamen verborum protluvio Brixiani imaginii^m genuinis coloribus depictam :
quam scntentiarum pondere copiosus singulari- : nt vere et apposite prs-dixerit Bcrnardus, pessi-
talis amatur, novitatis cupiJus : cujusmndi liouii- ma ac sediliosa ejus moliraina quasi e specula
uiim ingenia ad taliricandas haereses, schisniatnm- preevidens, ac pancis multa "omplectens, dum in
(|ue pertiirbationes sunt prona. epistola sua ovdine 19.'), illa de eo usurpavit :
«Isastudioa Gallis in Italiam rcverlens, reli- (I Videbitis hom.inem aperte insurgere in clerum,
giosiim habilum, quo amplius decipere posset, iVetum tyrannide militari, iusurgprc. in ipsos epi-
indnit, omnia lacerans. omnia rodens, nemini n scopos, et in omnem passim ecclesiasticum ordi-
parcens ; clerirorum ac episcoporiim derogator, ncm desfpvire. »
luonachoriim persecuior, laicis tanlum adulaus. 363. Enimvero turbulentae illius Arnaldistarum
Dicebat eiiini noc clericos proprielalem, nec epi- factionis (jccasione obiil Lucius papa II, (p.xi Ccp,-
scopos regalia, nec moiiaciios possessiones haben- lestino U proximc successera', rem illam pluribus
tes, ali(jua raiione salvari posse. Cuncta liaec exponente Baronio ad iinn 114.5, in principio.
principis esse, a ejusque beneiicentia in usum Eadem autem occasio, quse Lucium e medio sustu-
tantum laicorum cedere oportere. Prteter hwc de lit, sine mora iu defuncti locum extidit novum siie-
sacramcnto altaris, baptismo parvulorum non sano cessorera. Non«: vacavit sedes, » sicut ibidera pergit
dicilur sensisse. Ilis aliisque modis, quos Inn- B.ironius,» sed reponte (iil aitS.Bernardus iri epislola
guni esl enumerare, duni Brixicnsem Ecclesiam 237 cdifionis Mabilkmi.T.isp) ob pericuhim immint^ns
perturliarcl, laicisque lerra^ illiiis. prurienles cr- fiiit suci,'PSsor elcclus. Eteniin post obitum Lucii,
sa cl(M-um aiiiTs liabenlibiis, en lesiasticas mali- ob tumulluantes Romanos Arnaldistas, convcni^rmit

ticise oxponerei pagin.is. [«./. personas] in magno unanimes cardinales met.uontes in i^cclesiam mo-
concilio Rompe (anno 1139) siib Innocentio hahi- nasterii saneti Cassarii, illicque Dei nutti. haud de
8?=/
821 ACTA.
greniio more aliqnom eligeiidunn

e\ putarunl. ex h seq-j. integras inseruil? Nrinnnlla ex iis in usum
cardinalibus m Romanuni poiititiccm : sed con- nicufi convertam, postquam pr.iemiôro secpienlom
venenies oculos m afibatem uionasterii S. Anas- de eisdem noiiiiam ex hisiorico Cistorciensi cap.
tasii Triiimfontium, ordmis Cistcrciensis, eidem S. Efferata Arnaldislarum rabies quotidie gliscens,
haud pridem sub Innocentio papa If, a S. Bor- et ingnientia nogolia Urbis et orbis detinuorunt
nardo preefectum, Beriiardum itidero nominatum, pontiikem, quo minus siio olim Patii, sed jam
patria Pisanum, vu'um probitale insignem, ct pru- lunc tilio, el seinper amantissimo Bernardo mu-
dentia in negotiis obcnndis locuplctem, lenipore lalionom in se, et de se faotam reuuntiarei por
perditissirao, quo hujuscemodi bello civili Urbs litteras, ut secum aut doleret, aut gratias agerel.
flagrarel. putaruut forr aptissimum : quem cum At Pator sanctiis, qui filii principiiluin, dudum
sagacissimum fuissent experti. pari consensu tiim- vulgante fama, rebellionem in ipsum nondum nO'»
ma concordia elegerunt. » Annalium Gisterciensium verat, eum susiinnisset desideraimTi nuniium, lit-
scriptor cap. i, num. 4 : « Industriae vii-i delatum, tera.svo, quibus Bernanlnm mutalo.ni inEugenium...,
ac sanctitati, in dubio est. Baronius raro incerlos et sft filium vocari gralanier legerol, et alios Can-
auetores sequens, ad utramquo respectum haud tuariensis archiepiscopi adversus Eboraccnsem
dubie tradit : sanetimoniam hominis, B liiigantis (conlra quem eliam pro Henrieo Murda-
Cfeleri solara
alias simplicis, et ad negotia gerenda minus apti, cnsi discipulo Bernardi adhuc stabal) prccibus
sinon unctione magistra edoceretur. » Haje ille. urgoretur ; rupH tandem silenlium ipse prior
Verba Baronii jam statim protulinius. novum Pontiticom laudala s'iperius epislola com-
364. « Caeterum alii, inquit idem Manricns n. 5, pellans, qufe apud Mabillonium est ordine 238.
industriam viri enervant, et soli sanctitati cuneta En tibi quaedam ejusdem fragmeiila.
ascribunt. » Tnler alios vero, qui ibidem allegantur, 366. Tantum itaque sibi lilium, imo jam pa-
ita de illo loquitur S. Antoninus part. ii, titulo 17, trom gratulatur, do ejusque gubernatione omnia
Hunc, cum antea simplex iindequaque foriunatiss'ma exspectat " Quia,
cap. 1, § 7 : « esset, :
Deus mirabili giâtia perfudit et clegantia. » Sed inquit, somel eoepi, loquav ad dominum meum.
Manricus utramque, naturse videlicel et gratim, prse- Jam enim filium diccre non audeo, quia filius
rogativam ei tribuens, « Crediderim, eodem n. 3,

ait in patrem, pater mutalus est in tilium. Qui post
hominis alias industrii prudentisque cohimbinum me venit, nifp me factus est : sed non iiividoo :
candorem prrecelluisse, uec se voluisse extendere quia quod mihi deerat, in eo me habere confido,
ultra monachum, dam intra ejus professionis tines qui noR solum post me, sed eliain por me venit.
continebatur : Pontificem relaxasse habenas proprise " Nam si digraris, quodammodo per Evangelmm egd
industriae, quiB nihilorainus divinitus aftlala, otiara te geniii. Quep est ergo spcs nostra, et gaudiiim
ultra morialom prsovolavorit : quod multa ejus nostrum, et oorona glorifR? Monne vos ante DoiimT
gesta teslificanlur. » Do consocratione laudati pon- Doniquo filius sapiens gloria ost patris. Aiiiodo
tificis scribit Baronius modo citatus. Animadver- tamen non voeaberis (iliiis ; sed vocabiiur tibj
sione praRlerea dignura censet Manricus num. 7, nomen novimi, quod os Doniini nominavit. !f»e
qiiod Baronius omisit. et auctor Chronici Belgici, est mutatio doxtercp Excelsi , et multi in muta-
cujus locum et verba dal, adnotavit : « cum aliqiii fione ista gaudebunt. Nam quemadmodum olira
Cardinalos forte quia electum constanfiorem quam Abram in Abraham, .Jaeob in Israel ; et, ut de
optassent experiebaniiir, ojiis vellent infringore luis magis prspdocessoribus tilji nroponam, sicut
electionem, sanctum viruin ncc cecidisse aninio, Simon in Cephani, Saiilus in Paulum : sic filius
nec sese facilc ilHs concessisse : cpiin anathcraate meus Bernardus in patrem meum Eiigenium, la?ta
indicto in novatores, restitisse viriliter, ac irrifos pvorsus ot utiii, ut speramns, translatione pro-
cnnalus evacuasse... Sic, qui electoribus antea vix motus est. Digitns Dei est isle, siiscitans de pul-
ac(!uieverat, refragantibus obstilit; et ut neqnaqiiam n vere egcnum. et de stevcore erigens pauporora,
eligi ambivit, sie neque electus deponi passus est, ut sedeat cum principibus , et solium gloriae
humilis aeque ac constans, nequo minus a pusillani- teneat. »
mitate recedens, quam a superbia. » Ha>c pluscu- 387. Nec vero S. Bernardiis adeo omnem, quara
limi de dignissimo Ghristi vicario deducere placuit, in filium quondam suum habuerHt, auctoritatem
quia discipulus, quia ainicus. quia filius Bernardi exueral, ul, dum ad ipsuin liasce daref litteras,
fiiit, alque adeo gloria etiam exstitit sanctissimi prfeclara quiedara monila non adjungeret Hbore
Patris : qui libros de consideratione eidom insc -i- ac palerne gratulationibus suis : nara ita continuo
psit. Ejusdem tum abbatis epistolam ad Bernarduu! prosequitur : <t Superest, ut facta Iiac mutatibne
habes apud Mabillouium ordino 344: itera ipsius lui, ipsa quoqi-ie, qua} tibi commissa esl, Domini
jam Vapiv aliani, epistoLie 273 Bernardinse prEPmis- tui sponsa mutotur in melius, ol jam ncquaquera
sam. Sarai, sed Sara- de coetero nominotiir. Intellige,
365. At quid dicara de Bornardi ad eum littoris quse dieo : dabit enim libi Domlrius int»llccium.
quas plane aureas vocat Baronius ad annum H45 Si amicus sponsi es. lu: dixeris dilectam ejus
num. i, atque Annalibiis siiis ibideni num. -3 -f principein meam. sed principem. nil Inum in oa
S. BBRNARUl CLAR.Ê-VALLEXSIS. ABIUTl.- 824
82:^
oporlevuit, etiam nuntiel tibi. Jugi proiude meditatione inter luijos

vin.licans, nisi qiiod pro ea. si ^
ivansennlis glorife blandimenta, meniorare novis-
animam dare debes. Si Chri.stus te iuisit, sesti-
sima tua quia quibus successisli in sedcni, ipsos
mabis te non ministrari, sed miniftrare venis-
:
uiinistrare non solum substantiam, sed sine dubio sequcris ad mortem. » Atque ha;c qui-
se pt:
ipsara quoque auimara, sicut praefatus sum. » Deinde, dem simt, qupc huc transcribenda putavi ex insigni
varios vir sanctissimus in- illa el paiernis affectihus plena Bernardi ad Euge-
nonnuUis interjectis,
duit affectus, gaudii viaelicel, timoris ac terro- nium epistola.
ergo, inquit, fiduciam talem liabens in le, 370.1llud autera «Quanlonim in hrevi Romanorum
ris :
qualem in nullo praedecessorum luorum a mullis pontificum mortes tuis ocuUs aspextslil » illud, in-
merito quam, occasiouem dedit Horstio queerendi, cur vita^

retro teniporibus visa est habuisse, exsultat
ubiqu? ct gloriatur in Domino oranis eeclesia sanc- pontificum Romanorum sinl adeo breves. Meretur
torum : sed specialiler illa, cujus utcrus te por- audiri ejus nnlatio in pra^seniera epistolam, quse
tavit, el cujus ubera tu suxisti. Quid crgo ? Nonne habelur apud Mabillouium in notis prolixioribus ad
et milii licetgaudeve cum gaudenlibus ? ppistolas S.Bcrnardi col. Lxxn. « Mirum non imme-
Nunquid
erO unus
non ero
nOn UnUS de
UC numero
UUJHCiU tetantium
Jcci.aijiiujn ? Exsultavi,
»,...u«»™,., rilo rmcn |.,yci..i,
n,u videri . quid .31,,
possit, ^(...i. cur tam
sit, V.U. .„... ... .^,.- „..
brevis sevi sint
faleor, sed cum tremore exsuUavi, sed in ipso B Romani poutifices, ut solus Petrus putetur annum
:
1. _.'...:- .!( triannAV vpnp- ir n-Acimnm miintiim attigisse; naiicis an-

nliirlmns paucis
pxsultalionis nieaj articulo timor el tremor vene-
..„t:....1ft lirtinn vigesimum quintum altioriftco- plurimos i
rimt super me. Ego enira efsi nomen patris nis, aui paucis mensibus, imo non multis diebus su-
deposui sed non timovem, sed non anxietatem,

:
pcrstilos, mors prajmatura vapuerit, cum videamus
postremo nec affeclura, nec viscera patris. Con- imperatorum el regum plurimos muUo longioris levi
sidero gradum, et casum vereor considerO fas- : fuisse? Res omnino digna disquisiliooe. Sed quis
tisrium dignilalis, el intueor faciem abyssi jacen- novit sensum Domiui? Vidco tamen eamdem qiiae-
tis deorsum... • stionem B. Pelro Dainiani propositam ab Alexandro

368. « Jil quidem elegeras abjectus esse in domo ponlificc, quam ille diligenter Iractat, et edisseril,
Dei tui, el recumbere in novissimo loco m cocvi- ut legi omnino digna siot quEP scribil. Vide inter
vio ejus ; sed placuit dicere ei qui te invitavil :

episl. lib. I, epist. 17, alias Opusculo 23. AUquan-
Amice, ascende superius. Itaque ascendisti in a!- do, inquit, a me aollicite reqnisistis, qv(e mihi cav:a
lum noli alli'm sapere, scd time, ne forle contin-

;
videalnv, cur apostoHcm sedis aiitistes nnnqjiam
gat sero miserabilem illam emiltorc vocem. A facie diutins vivat, sed inlra breve temporU spatium
ir» pt indignalionis tu», elevans alhsisti me. A.1- _ diem clavdat extremum ; adeo vt pnst divum Pe-
liorem quippe locum sortitus es, sed non tuliorem ; ^ trum apostolum, qiii per 25 circiter annorum lu-
siililimiorem, non securiorem. Ternbilis prorsus, slra prcesedit, nemo postmodum Komanorum Pon-
terrihilis est locus iste. Locus, inquara, in quo stas, tificum Iwc spafium pnrsulatus (pquaverit. Moder-
tevra sancta esl, locus Petri est, locus principis nis ime lemporibus vi.r qimqnam ex prcedictce se-
apostolorum, ubi steterunt pedes ejus. Locus illius dis culmen evehiturquimelam quatuor, vel, Ut mul-
est, quem constiluit Dominus dorainura

domus sua?, i%m, quinqne Iranscendat annorvm. Quod conside-
et principPBi onmis possessionis suse. Si forte de- rantibus nobis, prodigiaiis, ut ita loquar, stupoi'
clinaveris a via Domini ; sepultus cst in eodem oboritur : quoniam hrec breviter vivcndi necessitas
loeo, ut sit libi coctra te in testimonium,.. H»c in nuUa alia tolius orhis Ecclesia reperitur. Sed in
haclenus. Cseleruni causa, quare aule tempus scri- qnantum. mortalilms divina- di.wrnsationis revela-
pserim vobis, ha>c est. » Synopsira ejusdem jam tur arcanum, videiur nobis quia idcirco hoc judicii
prffimlsimus huic epistolse ex .Manrico. ccelestis ordo disponit, ut humano generi metum
369. Causa itaque exposila, significat S. Bernar- mortis ivcutiat, et quam despicicnda sit iempora-
dus, fjuiiluam oplet Ecciesise, ae novo ejus pnnti lis vita- glsria, in ipso glorice principatu evidenter
fici ac poslremo horlatuv illum ad fovtes mcgnos-

:
q ogtendal. eic. Anguslis quidem limitibus Ponlificum
que animos, nec non ad jugem morlis meraoriara Vitas indusit Daraiauus, tateor, dum ullra qnaluoraut
his vevljis epistolara suam eoncludens « Conforlare : quinque annos non extendil : in brevioves tamen
igilur, et esto robustus ; manus tuie in cervicilius mihi videnluv coarctatae, si ponlificum historiaj con-
inimicorum tuorum. Vindica Hibi animi eonstau- sulantur. Rectissime igitur S. Bernardus hac epistola
tia et vigore spiritus partem, quara
dedit exlra hortalur Eiigenium, ut ex hrevissimo suorum prse-
fratres tuos tibi omnipotens Paler, quam ol iuht decessoruni dominatu, suum quoque suspeclum
de raanu Amorrhaei in gladio et arcu suo In om- habere discat. » Ila ibi. Porro cpistola, quara
nibus tamen operibus tuis memento te esse homi- S. Bernardus ecripsit ad purpuralos Patres qui Eu-
uem, et limor ejus, qui aufert spiritum prineipum, cenium elegerant, clcgans etiam, ac varfis affectuum
scmper sit ante oculos tu&s. Quanlorum iu brevi characlerihus expressa legi potest in ipso fonte.
Komanorum ponlificura mortes tuis oculis aspe-
prspdecessores tui tuae cerlis.siraoe et Eugenius PP. yiterhium secedit,eo sacris

xisti I Ipsi te gXXXV.
operante coram Armenis miracidum ; scripta S.
'
ritissimm decessionis admoueant, et niodicum tem-
pus dominationis eorum paucitatem dierum tuorum
Bemardi contra episcopum Eboracensem. intru-
S25 A.CTA. S2G
siim ; domestica (juwddm neyolia; fumosi AVi.v)- « licii secretis adlilLuit, diligenterque ea, qua> fiebant
lai Arremarensix, ambitio, etc. ihidem, eos anijuadverlore monuit.
371. .\nnalium Cisterciensium collector cap. 3, 373. <i Quod dura facerent... unus ex eis pontili-
traciat de Arnaldi Brixiani in Urbem ingrcssu, ac cali dignitate prajditus, sicut postmodum in plena
plebe ibidom ab ipso concUata. Nos de turbnlenti cnria retulit, in beaii Martini octava, quando de-
hujus hominis faeinoribus jam supra satis diximus. dicatio ecclesia; bcati Pctri eelebrari solet, summo
« .\.st Eugenius (ita pergit idera auctor num. 3) pontifiee divina mystcria agente, splendido fulgorc
iiisanientium Ronianorum civiura furorem devitans, radium solis super capul ejus coruscare, et in ipso
secessit Viterbium : ubi usque ad finem anni duas columbas ascendentes el descendenles vidit.
commoratus, non tam cedere, quara dare locum Cuniquc diligentius Iiac illacque ociilos circumfer-
ira; visus est, cum efforbuerit ( f. deferbuerit|, let, nullumquc aditum, \'.cv quem lux illa transfun-
facilius compescendee. Percussit tamen prius ana- deretur, inveniret, deificum boc esse eognoscens,
tliemate Jordanem et socios; ac Tiburtinos, Roma- ae ad obcdienliam Romanse sedis aniplius accensus,
norum antiquos hostes, auxiliarcsadscivil, per quos cunclis, quae viderat, apeniit. Al venerabilis paler
vexati facilius resipiscerent , » . Vidcalur Ottonis non suis hoc meritis attribuens, ipsius potius fide
Frisingensis Chronicum, lib. vif, cap. 31. Sed de B ca?Iitus hoc sibi monstraium arfirmabat, ut videli-
his, inquit Manricus, suo tempore dicemus. Snterim cet ecclesia, a qua ip.se missus fuoral, Sacramen-
quo tristibus lcetiora miscerentur, atque utraque torum virtntem veritatis luce perfusam cognosce-
se muluo teraperarent; mutata scena affertur ab ret, ac deinceps quali ea reverentia el forma Ira-
ipso locus ille Annalium ecclesiasticorum apud ctare deberel, addisceret. « Haclenns Otto Frisin-
Baroniuni ad hunc anmim num. 27. Aecidit se- gensis, quje ab ipso descripta eo lubentius huic
cundum illud divinum oraculum veritalis ore pro- Commemario nosfro iiiteximus, quod non modica
nuntiatiim de pra-destinatione sanclorum : « Venient in Eiigenium papam guo sacris operante insigne illud
ab Oriente et Occideute, et recumbent eum Abra- prodigium accidit, Teneralionis cominendatio, ac

ham, Isaac, et Jacob, et filii regni ejicientur in proin ipsum etiam jBevnardum derivetur
in : nec
tenebras exleriores; quod, dum Romani resiliunt, non in saciam ejus ramiiiam Claravalbnsem.
acciuTant populi o longinquo; cuni negant isti, qui 374. .'Vnnaliam Cisicrciensium conditor ad pr;»'-
prope; profiteantur, qui longe siint positi, ut ila seiilem annum cap. 4, nuin. I, Eugenii papae pro li-
saltem omnes
enibescantqui oderunt Sion. ,
>' deiibus in Oriecte sollicitudinem exhibet, qnfeque
Varias porro ad sedem apostolicam externarum lam ab eodem pontifice, tum a Christianis principi-
gentium legationes conimeraorat idcm Annalinra C bus, turn ab ipso potissimum Bernardo pro expedi
ecclesiasticorurn parens ad hiinc annum, nec non tione belii sacri, ac terrie sanctse defensione sint
.Manricus cap. 3 cilalo. In rcbus autem, quae acci- peracta, enarrare deineeps porgit. .Sed quia idem
disse narrantur, hoc miraculum iilustre videiur a argumentmn intexii annis non unis sequcntibus,
iiobis non prseiereundum, quod cx Ottone Frisin- eisdeinque intertexit alias res, quss ad
illara mate-
gensi refcrt Baronius; sed nos illud in pauciora con- riem non spectantvidemur meiius consulturi re-
;
trahemus niraife prolixitatis vilandie gratia. rum tam memorabilium intelligentias, ordini eren-
372. '< Tunc quoque t"niporis, ait Baronius n. 29, tuum, ao narrationis niodo, si, quse ipse ob ratio-
cuni Vilerbii Eugonius conbisterei, Orientales ex nein lemporis disjunxil, «tque aliis historiis inter-
Armenia alque Syria iegationes acee])it, prout ab rupit, nos eodem serraonis lluxu simul coujunga-
eo, qiii pnesens aderat, Ollone, qui et ea, quse vidit, mus, ac facta annis diversis sub iino veluti conspe-
ctiam fidelissirae scripsit, refertur : » c lihro itaque ctu reprppsentemus ad aunum Gliristi H46 et sc-
ipsius Ottonis septirao, cap. 32, delibamns ista : « Ea quentes qun lectorem roittimus. De pace cum Ro-
:
tempe.state legati Armeniorum. episcoporum , en- manis inita ab Eugenio papa deque eonditionibus
rumqiip meiropolitani... legati ab rltinio pcne Oriente y. ejusdem ac gautlio comnnmi, quo idem pontifex
summum pontificem Viterbii... adeunt, eique ex Romfe sil susccptus, consuli potest .Manrieus eap. 4,
parte illius ecclesise subjectionem oranimodam of- cilato, nura. 10 et H. Pergamus interea tempoiis
ferentes, causas via; nobis cum aliis niultis pr<Escii- ad cap. 5 anni 1 1 4;>, laudatorum Annalium ; quod
tibus', apud veterem aulam aperiunt... Inter ipsos ita auspicatur .Manricus :
et Grsecos quaedam de ritu sacrilieii habitudo est 375. « Interea Bernardus, qua pietate in suos,
in qiiibusdam; in aliis vero discrepantia. Ponunl quo zelo in publieiun bonum agebatur, cum a Theo-
enira ferraentaium panera (quod refellitur apud Pa- baldo archiepiscopo Cantuaria', cum a primoribus
gium ad annum ChrisLi 1145, num. 8) sicut illi; Anglicanse Eeclesia? viris, contra Willelraum Ebo-
aquam autera vino non admiscent, sicut nos et ilii... raci iutrusum, pro filio Henrico soilieitaretur ; cum
Pro his et aliis dum intcr se dissentirent, Roma- causam diu cwptam el agitatara, trium Pontificum
nam Ecclesiam judicem eligentes, consultum ve- morte necdum discussam, in pendenii adhuc esse,
niunt, formamque sacrificii juxta consuetudinem nec sine gravi atque ipsius Ee-
justilise deiriraento,
ejus sibi tradi deposcunt. Quos Romanus antistes clesia;, secundam enistolam ad Euge-
coBsideraret ;
graiaiiler suscipiens, missarnm soleraniis ac saeri- niuni papam scWpsit, aerem et vividam, ac aperle
8-27 S. liBHNAitni CLAU.K-VAL(iENSl.S AHn.\TIS 828
|iro])alaiilciii. qiioil iii |prii>i'i !,Uonliii> insiiiuai-:»l k iirqne animuni mularct sinuil cuni loeo, ncqiie
siiccidondos iiiniinun ranio.s iiiuliles, al(|ne arlioros liluiidimentis sivc exterius aulse..., seu praefecturip
iiifriicluosas pvfllondas. ••
Et niox il)i(ii'iii iiimi. 2, inlcviiis so pormittoret; iinin instanter pcr liltoras,
epislola rccilalur. Vm ordiiie 239, apuJ Mabillo- pcr nimlios, Bernarilnm Paliem pro niissione obti-
iiiuMi. < Kiif.'oniu5 vero rionlitex, ut ilioilnr niim. 4, nenda sollicilaret; ipso sanctns patovno illi aflocUi
apud JUnricuiii, slalii cansie cogniio, qui inloger a de more condoleiis, sed niliiloiiiiiuis Eiigeuio Paori»
movle Tnnocenlii consevvabalur, iiiwdecessoris sui defevens, cujus praccipue electioue illuc adveneral,
sententiii' delcrens, juraniento decaiii Ehoracensis. talciii ad eum cpislolain scvipsit, » ovdine 2H8, qua
quod Guillelinus inslanlissinie pctiorat, suis littoris illnni ad se vemilti vogat. Sed accidit, iil Engenins
stanihini contirmavil ; iii, iiisi illo caiiitiiliiiu intni- « non soluni pptilionom non adniisevit; sed sevcvius
sioni.., (juod Ouil!olmo inler alia oppoiiobaiiir, jii- scrijisevit Beinardo, quasi nolenti sibi complacove.
ramenlo amovercl, electio irrila et nulla dodaiare- Tunc Abbas sanctus sllonlinni Riialeno, silontinm
tur. necanus primiim judicio sn snblraliere, simu- sibi imponons in hoc negotio, ot Itualeno ot Eiigo-
lare ignorantiam, colloquia ftigere : demum ciim nio ilonim scvipsit; lniic, ut obedicnliam vohinta-
per censuras conipellpielnr, quamvis OniUelnio ex viain fiiisse monslv,ire(, ; illi, ut facerot, >) sicnt
aniino favoret, plus tamon voritaii et religioni tri- B ilicit IMauricus, nuni. iS. Sunt epistolie 2!J9 et
huens, qnam amicilise, landom viruni inti'usum ilo- 260.

rum pronunliavit, iterum dixit, afque o.lecliouein 378. Laudalus histovicus, cap. 8, scvibit de folici
cassam irritanique electioni Uenrici post hahen- obitu venevabilis (Iiimljerti, monachi Claravallensis,
dani. qni in maiiibiis S, Beviiardi e>:.spiiavit, et de qiio
:n6. i' Tunc Willelimis ja{;'iialus suo mucrone, et vir sanctns sevnmnoni lialiiiil ad fratros, mevitis
arnia propria in so convorsa videns, ad po.steriores laudibns virtutes ejus extollons. H.iheliir inter alios
Inuocentii litteras, vcas aiit ficl is, censyit confii- ipsuis seinioties in editione Jlahillonii, col. 1066 et
giendum, Eugenio nova cautela,

el facessilnogotinm sequeniibus; sed illigalur anno Chrisl' 1148. Vide
ut jain exinde ad Bornardum Patrom scrilierel, ze- notas ibidem. Kjusdera hisiorisp. auclor, dicto cap.
lare se pro occJesia Ehoracensi, et vello idohim illud 8, n. 10 : • Hoc ipso anno, inquit, ([uanliim. ex serie
de medio tollere ; sed niliDominus duhiura adhuc scriptorum, ot vilEB ipsius licet colligero, Bornardus
hoerore, qua via congrucntius dtijiccotur. lunc rater, intevvnplis sevmonibus in Cautica, in gvaliam
sanctus pater conslans pro verilate, constans pro niouachorum in Quadragesinia, explicaiidum susce-
filio, sed nihilomiiRis zelans pro Innocoiilio, qui in _ pit psalmuni Qtii hnbilat; qnem docem et .soptem
suis litloris nolarctur (Iuplicilatis, doniio conlra "^ serraonibus absolvii. » Exstant aliis sanc.ti sermo-
Willolmum siylum vihrans, et ponlilicem roboraiis, nibiis intexli apud laudatum Mabilloniiim, col. 827
vel e.K his bonis, qus» ab ipso facla audit-r.tt, talem o! sequentibus ; sod habiti signanlur sub anniim
ad eum epistolam scripsit. » Ilabetur apud citafiim 1140, ut videre datur in notiitione ad sermonom
modn odiloroin ordine 2i0, sed ibideni iiptatnr anno sextuni.
Obristi 1146. Votis Bornardi rospondit oventus. 379. Aunalimn Cisterp.iensinm caput nouuni con-
Qiiippe Eugonius k causa? moritis, et Bernardi in- stat e longa adniodum nari.itiono, quae hominis ou-
.siantia victus, tandom Guillelmum forc destituen- jusdani hypncrilae siibdolas art08, ul in S. Bcrnardi
dum, substiluendum Hoiiricum adjudicavit. Quin et familiaritatem et usum intime se insinuaret, alqne
ad .se vocatum sacratunique, mo.v etiani pallio ex hac via magnani sibi nomiois gloviam. cujiis erat
more cohonestavit ; colionfsi.itum reniisit Ebora- avidissimus, oonipavarot, leclori ropiwsentai. Tani-
cum, » Miquil .Manricus nuni. 7, qui etiam deinde oisi auteni noii adeo mnltnm nosiva ii!to;'sit, si omit-
rofort, qusenani sint sacriloge acta a depositi tatur a nobis ista historia; quia tamen natuvalom
raiUoribus ; de qua re ex.stat epistola S. Bernardi ipianidam cum rebus gestis sancti abbatis connexio-
in editionc .Mabillonii ovdine 252, cijus ad illani noin habet, aliquam ejusdem parlem ex Manrico in
Q
consulat lector notationom, et signatur anuo Chri- conpendium coginius. « Nicolaus Arromarensis a?tal*
sti 1147. jnvenis, aspectu decovus, moribns aut composilus
377. IJisloricus Cisterciensis cap. 6, ad privata aul fictus; sed ingenio et eloquentia pene usque ad
qiifedam et domestica ordinis sui negolia scribonda miraculuro; quem propter hsee Venerabilis Pelm.'!
calamuin admovens, serinoncm inslituit de Petri Mauricius in doliciis, reliqui in admiratione etiam
Bernardi, ad Pelri catliodrani assumpli, su(Wes'soro cum Eugenium in siimma Ecclobisc sode,
habcivni...,
in prfefeclura SS. Vincentii et Anaslasii Ronw. Bernavdnm Palrom in summa a^stimalione... con-
Fuit is Rualenus : venrn aogro Bernardus, sicut ibi spexisspt, Clavaravalleni adeundam sibi proposuit...
narratur, num. 2 et 3, < charum sibi fi!ium, q\nm Bornardum Palrem jam senio et morbis gi-avem. ac
prse aliis tonorins diligobat..., fuiii... a se avelli. siipra vires iuiplicilnm negotiis... ind'goro notario.
maxime renitentem, oriinlemquo. ui qnioscevo in qui phrasim gravem, i(ui saororuin librorum in-
patorno sinu pevraitlerolur. Sod vicil laDiIoin obe- vorsa lcca, qni dulceni ejns styliim imitaretuv : se,
diontia smr.rri, p.,!;l>iic:>,. Veium cum lionia' quom aliiira, aptum ad hoc nv.inus... Hnic ;iiii>i-
.
in si
senloiiiia ppiinaiioivt Knaleuus, segnis aii! humilis. spine! adniittaiur. ex quolidiRuo usu hsbi-
sterio si
8,;9 Ar,TA. 830
lioi'1'til. ».'X m:ljo>-i niiliti;! iililiorciTi, et pi'Mi! ITJCIlSSa- convcrsioneii! inneclcudain esse anno 1!45, corn-
A
riiiin. brevi eonsecul-uriiin, iiuod exi,)plal)al. inno- gens Baromuni, « qui Nicolaum sequenti ahno delo-
li^seore oi'l)i per sancliini fatreni... Ha?c Nicolao ctuin a!([iie delatum ad Eugeaium papara putat
lingiMiiJM; conversionis occasio iinica, hio simulandi cura tamen iimlto posleriiis se pro^lidcrit, iil tola
perfeclioris vilfp ardoris scnpii> fnil. Sed timuit de- liisloriie series palam faciet, >> inquilidein bistoricus
lectorem Berniirduni lida di'votio, et melius se pu- Cisterciensis. « Neque crcdiblle, ul recie scribil Pa-
tavit posse latere, si ad filios ejus jirimo, ut sim- gins citatus. Nicolaum tam cito falsarium a S. Ber-
pliciores: dein per ipsos ad sauctum. refftrretiir. nardo depretiensnm, et taraen non stalim a suo
380. « Ergo quoesito colore videndi socios... seii obscquio dimissum. » Atqne bfec quidem de illo im-
visit.indi sanclam il!ain domum... iliiic advenit, dum poslore liacienus, quoi-iim postoa juvaiiil meiniuiase,
Bernardus abesset... (bi quasi qui subilo iiicaluisset, uti ct alioriiiu, qua^ Jiisce attexo, ad pleniorem no-
sancta servoriiin Uei convcvsatione attractus, mi- liliani historias Beinardina;, in qua partes suas ne-
rari vitam, collaudare viios..., et se infelicem, qiii quiter ac fraudulenter egit, iilibi poslmodum in ea-
lauto bono careat. Si admilteretur sanctorum so- dem recursurus.
cietati. ve! in vita bealiiin priudicaliat. Anderet iili- 382. Ducem sequor eruditissiaium Mabillonium,
nani speriire, iitinain petere Hirjc similia prr qui in prtfiiationis parto altera in lomum HI
!...
g siiaj
conventuiu primo sparsa, dein priori senioribusqiie operum S. Bernardi, varia de iNicolao isto famoso
dicta, adeo grutanter cuneti suscepore, ut quo mi- curiose notavit a pag. 712, qua' ex Manrico diccbam
rnis petentis votis annuerent, sola Bernardi absentia de moribus ac naturin dolibus, ita refert Mabillo-
delinerentur... Hlud tandein consiliura omiiium fuit, niu3 ; « Erat Nicolaus li.itionc Friincus, ab ineunle
iit interim Arreraaruin reversu?. in prima vocalioiie a;tate moiiacbus in raonasterio Arreiiiareasi [vulgo
siia pcr-ieveraret, quoadusijue per Clara^-Vallenses Moniier-R.imeyl dia;cesis Trecensis ,
qiiatuor ab
Bornardo reduci, et perBernardum Venerabili retro ipsa civitste leucis. Vir fiiit ingenii facilis, versa-
vocatione insinuata , probiilaquo convenirent suf- tilis, facile in aliorum alfecliis intluens, litteris pro
fragia... Flaqiie a Claravalle disccssit non sine la- lempore appriiiie excultus. uliis eridjendis apud
crymis, veris an fictis quis audeat judicarft ? At cum SU08 Arremareiises iiricrectu»; cliarus viris ea aitate
Kernardiim negotia delincrent ultra consuetum ,
prascipuis, Altoui Tr-jccnsi cpiscopo, Petro Venera-
quietis inipaticns... horno vafer et caliidus, per spe- bili abbati Cluaiacensi, Petro Cellensi, Henrico Lu-
ciem religionis vitia dissimulans, priraum quidem dovici Junioris fratn ; aiiisque. » De admissione
venerabili Theobaldo Arrcmaretisi priori persuasit. ejus in Glararavallem inox agil Mabillonius ; sed
lit idein peteret. Dein cuni ipsum et propositi so- C de ea re siitis jam supra di.-tura est. Circa « nolarii
cium, et preciim liabere! coiidjuiorem, hanc ad se- ofticiuiii ipsi comraissun:, » idein Maiiillonius, « Piu-
niores Clarievallis scripsit cpistolam, captandos ex res, aii, eranl Bernardo uolarii, ob varia, qute sub-
stylo, sive quia ad ipsos efficax cl acer, sive quia inde ad ipsum referebantur, negolia. Prsecipuus
levando parenti utilis foret. n Ejusde.ii epistote ex- erat Gaufridus, cui adjunctus fuit Nieolaus. » Illa
emplar deinde ibi sequilur ; quo recitato, aliisqiie vero, quibus ipseraet ihidem describit suum mu-
nontiiiilis enarratis, qui»- ibidem legi possiint. menio- Eeiim, argumuuto sunt auctori dict* prsefalionis,
rantur oa. qu;e j.ain voti factus conipos in ccenohio « Nicoliium etianisubscnotarios habuisse. «Non tran-
Claravallensi egil, ut prsefixum sibi scopum ohti- scribo autem quaa in eadein prasfatione nafrantur de
iiendi magni nominis consequeretur. librorum commercio, de recusatione tunicai, ad
381. « lugressum Claramvallem astutiim juve- aniicum, quam is ad ipsum transraiserat, romisss,
nem... conciliarunt sancto abliati probi in speciem qu&si paruni ordini suo couvenientis ; de epistolis
mores, modestiijue, iugenitmi acre et vividum, stylus denique, qoibus aniicos freqiientabat ; de his quippe
dulcis, et se. (juacunquc vellet, facile ilectens, luni... facile patior consuli a leelore pra;fationem laudatam
jugc obsequium qna; omnia ab aliis prubala lau-
: Mahillonii; itu tamen, ut nounulla ex illa delibeni,
dataque, miixime a Petro abbate Cluniacensi, cujiis I

-quse ad noslrum propositum, atque adeo ad 3er-
judicio mi.ltum deferebat, Nicfilaum valde Bernanio nardi bisioriam magis prope conducunt. Sunt aulem
coinmendabanl, Et iaiebai fortassis iiiicr hijec ipsa isla, qiia; habentur col. 715 et seq.
proprii amoris scintillula, dum vir appetens otii et 383. « Petro Venerabili abbati Cluniacensi... ad
solitudinis, inveniebat in ipso, cui ardua eiiara ne- deiicias usque araicus erat Nicolaus, quem identi-
ôiia pos.set coramittere. Hinc patuit via ad ejus de- dem Bernardus ad cuin raiiiebat, ut muiua cordium
siderium, cum sanctus Piitcr in multis uteretur ca- arcana et reciproci affecfus apud hunc sequestrum
lamo Nicolai, atqiic ipsius e.xemplo etiam alii. t'x di-ponerentnr. Quade re legondaPetri epislola, quse
quibus brevi innotuit per tolum orbem... Sic Nico- est ordine 264, inter Bernardinas. Sed taudem ac-
laus, quod adeo concupierat, celebre noinen... acqiii- didit, mortaUum infelix conditio i ut Nieolaus Ber-
sivit in brevi. » Hcec el plura alia de isto hypocrita nardi indulgentia et facilitate abusus, sigilluni ejus
collegit Manricus ad iinnnm prwsenteni IViS, cap. lii uiiilos iisus aduUcravcrit. rteinu-n in horreiidam
y, ubi n. 13, (et post eum Pagius in i.ritioa ad an- proiapsus d(;fectionam, quara dubium est, au un-
num, U46, n. 13,' affirmat frauduleutam ipsius quam serio emeHdarit, De sigilio vitisto Bernardus,
831 S. liliflNAiiDl (:L.\I\.E-Y\I.1.R\'SIS ABB.niS 8:vj
tacilo Nieolni nomine, i|ii;r «ancti viii diarilas erat, « indicio est, » Niiôlaum ex Campania... ortum fuisse,
Eugenio signiticavit epistola 284 : Periclitatl su- sed lapsus ejus causam nnn aliunde, quam cx glo-
mus i)i falsix fratribus,ei mulln- ritlerir fahato' sub ridla et suprrbia, quEC ])lerosqiie dementaf, repe-
falsato sigillu nostro in mavus multorum venernnt; tendam... Ex, his omnilius apparet, quis fuerit Ni-
et iquod magis vereor) etiam nsque ad vos dieitur colai genius, ncmpe vanus, inconstans, inqnietus,
falsitas pervolasse. Ejnsdem funeslum casum de- dc qualihiis vix unquam qiiidquam boni speraie li-
plc.rat in cpistola 208, ad euradeni Eugenium, non ceat. Ca>terum qualis ejus exitiis fuerit, ignoramus. »
jam dissimulato ((juod publiciim crimeu eral) au- Scd jam lempus est, ut posl liaiic excursionem re-
ctore. yicolnus ille exiit a nobis, quia non erat ex vertaiiius ad propositum.
nobis : exiit autern fmda post sc reUnqucn^ vesliaia, XXXVl. Opera publico Ecclesiiv bono ac Sedi
l
ct ego longe anle hominem noveram :sed exspecla- Apostolicn; navata ; s>jnopsis eorum, quce vir Dei
bam, ut aut Deus eum convcrteret, aut instar Judie gessif acpassus est pro bello sacro.
ipseseproderet... Qiwd et faetum est. Pnvter libros, 38G. Venerabilem Pelriim Mauricium.abbatemClu-
denarios,etaureosmuUos,inipsoexituinventasunt niacoiisem, anno Christi H-iC, Uomam sese contu-
supcreum sigilla tria,unume;iispropriiim,alteruin lisse ad Eugeniiim papam niemorant .Annales Cister-
prioris, lei'lium nostrum... De tnrpitudinibus ejus, g cienses ad hunc annum cap. 1. Exstat S. Bernardi
quibus terra sordet, et factw suni omnihus in para- epistola 277 ad eumdom Christi Vicarium, qua
bolam, supersedeo polluere tabia mea et vesfras au- sunimo cum bcnevoleutice aftcctu ipsum commcndat.
res. Addit Bernardus, eum, si ad curiam Eugenii, « Romam landeni pervpnit venerabilis abbas, » uti
uli is jactaveral, pergere audeat, dignum esse, si scribit Manricus ibidern nuiii. 6, « iibi ab Eugenio non
fjuis aiius, perpetua inclnsione. Acridit vero iste benigne tantuni, sed etiam reverenter susceptus esl,
l.ipsus in annum U5l, ut patet ex memorata Ber- velut quem de universa"Ecclesia bene, de cistercio
nardi epistola 298, ad Eugenium eo anno scripta ;
ab initio opiime merilum, etiam Sernardo tacente,
ct ex epislola .388. qu.T est Petri Venerabilis, de non iguorabat. » At de Petro ibidcm plura. Laudati
eleciione Gratianopolilana, eodpin anno facta, qua Annales cap. 3, num. 1, rcferunt secuniam Eugenii
m epistola Nieolaus, uti Bernardo et Pelro adhuc PapsR ex urbe Romana fugam, ejusque adjuncta.
charus, ac fidelis amboruro internuntius landa- «Diim orbem, inquiunt, pontifex ex Urbe moderatur,
tur. » ct nunc per se, nunc per strenuos legalos cunctis pro-
384. Nicolaum porro hunc ab alio synonynio An- vidct. Urbem rebellem iterum expertns, itenim ce-
g!o dislinguendum esse, observatur in srepe dicta ilit ; et qui modo cum vamis atquehymnis susceptus
prjpfatioae Iiis verbi- : ' Oranes existimant ipsum C fiierat, vix tribus ex lunc mensibus exactis, lapidi
profugisse in Angliam, ae se recepisse in S. Albani bus blasphemiisque impelitus in fugam agitur. »
monaslerium, eumque esse Nicolaum, qui Bernardi Deinde num, 3 ista dicuntur : n Dum hoRC secunda
jani demortui de couceptione Beipane sententiam Romana' urbis seditio, vulgante fama el amicorum
traJuxit, impugnavitqae, atque Petrum Cellensein lilteris, Claramvallera ad Bernardi aures venisset
adveisarium habuit. Et Nicolaus quidem vocabatur (quamvis Baronius ad_ priorem refert) accensus,
iste ; sed Angluni luisse, constat ex duabus ad illum quo solebat, justitiae zelo, et calamum velut gladiam
Petri epistolis. qus sunt libri sexti epistoia 23, et vibrans, primura ad eos, arguens, rogans, incre-
noni epistola 10, » quaruni verba ibidem producuntur. pins : sed mox etiam ad Conradum imperaiorem
« .\iqui ex superiorihns constat Nicolaum Glarse- scripsit, per quem, si forle obstinati perseverarent,
vaUensem anle suam fugam Petro maxime notum nihilominus aniiis compescerentur. » Epistola quam
ac lamiiiarom, nec Anglum exstitisse, sed Gallum dedit ad Romanos, babetur inter Bernardinas a Ma-
aut Francum ac proinde ab illo Anglo disliguen-
: billonio recusas, ordine 243, quam proxime ibidem
duni. sequilur alia Conrado inscripta : utraque ibidem
385. « Sed quo ergo, inqnis, Nicolaus Francus se aptatur anno Chrisli 1146, ulraque item praebet in-
recepit ? Post varios hinc inde discursus, constitit <* sanctus in publicum Ec-
censissimi studii, quo vir
tandem in suo Arremarensi monasterio, cum Ber- bonum, ac sedem Pelri ilagrabat, luculen-
clesiiB
nrirdo e vivis erepto ibi tulo sibi vivere Hcuit ac tum argumentum, prout perspicuum erit easdem
sccuro. » Probaiiones videri possimt in Pra;fatione lcgenti. Pagius ad prfesentem annum Christi 1146
cadem in qua etiam asserilur, quid rei, quanive
; ambas ilias epistolas spectare, etiam observal ibidem
personam in Arreraarensi monasterio ageret, e Ni- num. 1, conlra Baronium, qui illas anno prasce-
colai verbis. a Ita ergo, inquit Mabillouins, apud dente recitat.
Arremarenses agebat Nicolaus, ut esset sui juris. 387. Promisimus paragrapho proxime praetergres-
Misera saue condiiio honiiDis, qui Bernardi di.sci- so, acturos nos hoc anuo et sequentibus de sacra
pulus ac notarius fueral I Sed quis mirelur, cura christianorum principum adversus infideles expedi-
angcli ex ccelo ipso deciderint?In lioc vero maxirae lione in ovienie, idque sub uno, quos res magis elu-
vanilateni suam prodit, quod de muliiludine amieo- ceat, narrationis traclu nunc aulem fidem solvi-
:
rum, uti alias etiara solebat, gloriatur. ». Epistola mus, praemittentcs ea, qufe compendiose scribit Bfa-
aulem, quae ibi affertur ad hoc prohandum, etiam billonius in sua Praefactione generali, § 7, quaeque
833 A(;ta. 834
ailinslar synopseos servire possitnl ail longiorem Neque fere iilla alia res ftiit, quaj Bernardi ani-
f^
hiijus historiaj nan-ationem, qnam § proNJmo in- mum majorl doloro affecerit, qoam ista, non lam
choabimus, sumniatim intelligendam. « later extre- sui, quam Dei causa. Unde ipse initio libri secundi
mos, inquit, Beruardi, labores censenda est pra;di- De Conslderatioue : Si mcesse sit unum lieri e duo-
catio sacrae expeditionis in terram sancl' m : qua3 bus, malo in nos murmur hdminum, iiuam in Deum
res quantum sudoris, quantum molestiao ipsi atlu- esse.Bonum mlhi, si digneturin^ uiipro clypeo. U-
lerit, ex ejus Vita et scriptis facile intelligere licet. bensin merecipio dctrahenlium lingnas maledicas,
Hujus expeditionis oc.casio, nt ex Ottone Frisin- etc. Adeo porro omnium ferc anirai hoc eventu
gensi discimiis, nala esl per Ludovieuiii Juniorem turbati sunt, tit sanetus doetor beatum pronuntict
Francorum regem; qui ad loca sacra pergendi desi- eum, qui iiou fuisset scandalizatus ia eo. Quanta
derio pressus, quod germanus suus Phiiippus, eo- dunique fuerit B'»rnardt super hoc trisliiia, patet
dem vnlo adstrictus, morte intercedente exsequi tum ex epistola 28S, quam in lecto, forsan ex ani-
non poluerat consiliura suum regni principil)us
, rai segritiidine, decumbens hac de re scripsit tum ;
aperit. !Ii Bernardum cousulendum decenumt. Ac- ex epistola Joannis abbatis Casse-.MarJi ad Bornar-
cersitus abbas sanctus, tanti momenti negotium ad dum ipsum, quee modo est inter Burnardluas 386,
Romani pontiticis exanien relerendum censet. Id B in qua vlruni saactuni .quem ob sinistrum ex- ,
magnopere laudavit probavilque Bugenius auctori- pedilionis evenlum audierat afflictuni consoia- ,
tate pnrdicanili, animosqiie cunctorum ad hoc com- tiir.
movendi, prfenominato al>liati, tiui apiid omnes Gal- 399.« Non defuere tamen, qul BRrnaidi partes de-
liie ac Germaniw populos ul propheta nelapostolus fendendas susceperiut qiios inter non ultinio loco:
habebatur, concessa. Pctet tandem apostolicis lit- numerandus es Ouo episoopus Frisingonsis, Ber-
teris Bernardus, et excitatls ad transmarinam ex- nardo non admoduai favcre solitus. Is in libro de
peditionmn Ludovicum regem
mulloruui animis, Gestis Friderici cap. 6Q, excursum facit ad excu-
apud Vizeliacum cruce signat cum Theodorico Flan- sandum eventura iliius expoditionis, cui et ipse in-
drensi, et Henrico Theobaldi Blesensis lilio, comiti- terfuit. In fine excursu.s philosophici potliis quani
bus aliisque haronibus et nobdibus. liistorici, ita coucludit in gratiani Bernardi :
388. « IntcrimRadulfus quidammonachuscrucem Quamvis si dicamus sapclnm illum abhatem spiri-

itidem dum iu Germania praedicat, flhrislianos in tu Dei ad e.rcit.indos nns af/lntum fuissi'. .scrf nos
Judseorum necem accendit. Hominem litteris re- nb superbiam iasciviamiiue nostram salvhria man-
pressit Bernardus, atque ipsemet sacrae Cxpeditio- data non observantes, merilo verum personarum-
nis praedicationem aggressus e»t in orientali Fran- C que dispendium reportasse, non sil ab antiquis
corum reguo, hoc est in ca Germani» regione, qu« ralionibns rel e.vempti.s dissonnm, Unum tamen
ad Rhenum sita est. Hinc Con!"adus imperator gene- addil, nempe spiritum prophelurum non sempcr
ralem convcntum Spirw indixit : quo Bernardus snbesse prophetis iit nompe ioniiat incortum esse,
:
nrofectus, principi cum Friderico fratris sui /ilio, an Bernardus ex spiritu divino de liac expeditione,
ahisgue principibus et viris illustribus crucctn sii- ejusque eventu coiijeeerit.
mtre pgrsuasit, plurima in publico vel occulto fa- 391. « Attamon Beraardub ipso iultio Iii)ri secundl
ciendo miracula. Fridericum Suevise ducem, qui De coiisidsratlone ad Eugenium; ubl iaclum a ca-
filium suum cruce signatura indigne ferebat, Ber- lurania luciur, se ad id diviuitus irapulsum esse
nardus emollivit, Radulfum monachum in claus- non diftitetur. Di.rimas, pax. inqiiit, et non est
Irum suum retrudi jussit et loco sui Adamitm Ebo-
; pa.t : promisiitius bona, ct ecce lurbalio. Tum haec
racensem abbatem Gonrado, in Bajoariam pergenli, subdit ail siii defensionem : Quasi vero tenieritalo
ad urgendura itineris negotium dedit soeium. Ex- in opcre islo, aut levilaie iisi simus. Cncurrimus
Ktat Bernardi hac de re epistola ad Francos orien- plane iu eo, non qitasi in inccrliim. sed iubente te,
lales, qu» modo est ordine 363,qua.m proxime sub- imo pcr te Deo. Et inferius, objectis homiuum slbi
sequitur alia ad (lenricum archiepiscepmn Moguii- improporiis : Uade scimiis quod a Domino sermo
tinum ad reprimendum Radullum : Igitur Jion solum egressus sitt Qnoi signa (u facis, ut credamus tibi?
e.r Homano imperin (jiit (Hlo) scd eliam ex vicinis iia reponit : Etigeniuni alioqueas Non esi quod r
regnis, id est occidentali Francia, Anglia, Pannonia ad ista ipse respondcam parcandum verccumliie
;
innumcris populis ac naiionibus hac e.vpeditionis meir, Ilesponile tu pro mc, el pro tc ipsn secundum
fama ad suwendam crucem commotis, rcpente sic ea quii' audisd ci vidisti. Quibus verbis miracula,
lotus pene Occidens siluit, iit non solum hella mo- ab se io pr.cdicationis confirmationem facta, sine
vere, sed et arma quempia.n in publicoportitre nefas dubio modeste insiiiuat.
haberetur. 392. « Verura omnium optimc Gaufridus sanctiim

389. « Tanta porro lolius Oocideiilis coinmotio Parenlem suum n caiiminl.i viodicat in lih. m de
Bernardi pr.Tftdicationi tribut:i est ; verum cuin h.mc ojus Vita cap. 4, primo, quod illius expodilioms
expeditio non bene pro votis successisset, tota etiam primuui propositum ab eo non sit proiectura. Cnn.
mali eventiis invidia in cum rejecta, pro cominuni enim multoruiiijam animos pcrmorissct audita nc-
more morlalium, (pii ex eveiitis res aesUmire solenu cessilns, a rege Francorum semcl ct tlcruin piopter
33? S. REUNAUDI CLAR.tVALLKiVSlS ABBATIS 83fi
hoc expetUm, AjioUolicu eUam liftrris monitux, « rapvtllensis abbas quidam Bernardus diclus, vita ei.
ncc sic ncqiilfiit aiiprrhoc hqvi, i'cl consUiinn. ilare. uioriL.ue veneraliilis, rrligionis ordine conspicuiis,
doiicc pL'r ip.iius ti<Ji'.lcnipovtificis gcvcrnUnnepislo- sapieuiia lilterarumqun scientia prxditus, si<rnis et
lanijussus ah eocst, tatxjmm Romana; Ecclrîirr liii- iniraciilis clarus. Hiinc. princops vocandum. ab eo-
gna cxponcra, pnpulis afqnc principihus, Doinde que ,
qnid de hac re fieri oiiortorot, tanquairi a di-
quiid prsedicandi ofticiiiiTi, ab eo ex ohodientia sus- viiio oraculo consulondum decernit. A'ocatur pranfa-
cepdim divinitus c.iniirnKiium si( lot tanlisipie niira- tus ah.bas, ooosiliunKiue ipsius super prwdicti de-
culis ac signis. Qtianta vi-l uninfrai-i!, nediun narrarfi f>oso,ilur piincipis volunlate. Il!e de lam granili ne-
dificile forel. Deniqiio quod ji ex illa profeclinae golio, ex propvi;e anctoritatis arbiirio responsum
orienlulis ecclesia liberari non raoruil. cei'(i' cale- dare, frivoluni judicans, ul ad Roinani pontillci-;.
stis nieruit impleri ot lirlari, nompe ab ooi'ur.i nior- aiidientiam el pvnen deferalur, oplinium esse re-
toni qui in friictihn-s pn-nitciiHn' pvrgatus rariis spondit. Iiaquo missa ad Eugeuiimi legafione. lotum
Irihuliilionibus Christn aniinaa rcdiVnlcrunt, El illi nogoliiim aporitiir. Qui anlocessoruni suoruin
quidom hoc ipsum es(, qnod Joannos. Caf«;->fani cxempla revolvens, (piod videlicel rrbanus hujus-
ablms sanclus, sibi ex rcvclaliono ennipnrlinii Bor- modi occasione Iransmariuam ecclosiain, duasque
nardo significavit. Sed ([ui moralur iu viudir;iU'lo B patriarchales sBues, id est, .\nliochiam el Hieroso-
Hornardo? Cujus lanta aucloritas, id jain duduni lymani, ab obcdionlia Romana' sedis scissas, in pacis
obliniiit apud omnes. oliam betfrodoxos, ut .-jus unitatein receiierit, voiis piwdicli vegis pro dila-
vita, exiinia sanctitas. et doclrina conimuui «nnniuin lando Christiana? religionis ritu annuit, auctoritate
.suflVagio et exij.tiinatione sint approbatte. » pnodicandi, animosqiie cunclorum ad hoc comino-
% .K.VXVII. Euijcirii PP., Ludnvici rcgis, ac S. vendi, prKnominato abb.iti. qni apnd oranes Galha'
Hcrnardi acta pro hcllo sacro ; riri Dci pnrdica- ae Germani.x' iiopulos iil propheta vel apostolus ha-
r.al.io; miracuhi: sinnina rci hrllicir prirfcclnra
hnic iini drlala, scd ah eo iion admisxa: Lingo-
beb.atiir, concessa. Undo ojus scriptiim tale ad re-
ncnses pnci/icati ; controcersiw alleri cjiis iriter- gem, principesque suos directum invenitur. >< Mox
posila auctoritas. illud idcin aiiotor siibjicit cap. 33, sed quia satis lon-
393. Gaufridus, coenobita quondani Cl.iravallensis. gum est, et a Baronio ac -Manrico ad annum Christi
S. Bernardi nolarius, ac deindo ibidom abbas, bb. n 114-j lypis commissuni ; i'leo iilud hic iterum non
ipsius Vitoe scribons do. beHi Siicri a Chrisiianis iii transcribiiuus.
OriKnlem invecti, Bemardo prcTiUcaf.innilnis longe 'A%o. Ca^torum profeclioncm orientalem a rege
lateque classicum insonaule, infolici successu. at- Francorum Ludovico VII, proplcrea quod com-
qne de obnmrmuratioae adversus virum sauctuni C punetus esset ob incensam Vitriacenseni basilicam,
exinde orta, ampbim uobis reliquil campmii ulte- cum mille ac Ircceniis, qiiie in eam oonfiigorant,
rioris commeutationis, qua hocargunicntiim, insyn- cripifibus (videsis dicta superius, § 32) ex voto sus-
opsi e Mabilionio paulo anto gonoratim propositum, ceptam fuisse, perhilient scriplorcs apud Pagium
magis siiigulatim ot oxplicate ilUislreni.ij. Qi.mlam ad annum Christi H4o, niim. 13. Longuni vero
liujns sacrie cxpetlitionis fundamonla jacta fuisse e.sset singulalim enarraro prspparaiiones, qufe in
anno Christi 1145, narrat ibideni historicus Cisier- Gallia ante istani expcditionem suli dicto rcgc ad-
eiensis cap. 4 : « Intorea, ait, EuiôiiiTis in cordo suo hibitfR sunt, qualea suni conventiis Bituricensis, de
conferens, alquo alia monte volvtus qu:n audiorat de quo idem Pagius .id aimuin mox oilatum, nuni. 12;
damnis in Oriente illatis ali infidefibus populo Chri- ilern Vezehaceusis , ad annum 1146, nura. 3. De
sliauo, Edessa capla, indcque Antiochia, alque ipsis priore aiitem tractaiis, « Odo, ait, de Diogilo mo-
Hierosolymis in discrimen adductis, conlra nachus S. Dionysii, ot in abbatiam ojusdom inona-
Sarracenos... comiiiunia arnia sumenda osse pu- storii Sugorii successor, soplom liljcU.js edidit de
iavit. A I.udovico prrjventus, aii pra;venicns, in diibio Ludovici VII, l'"rancoi'um rcgis profectione in Orien-
est. Cortum, utrumque iu ea convenisse, ut alter tem, a Petre Francisco Chiftlelio iii A.«erto genere
expeditionera publicarct, aUer subiret : neuter sme U illustri S. Bernardi a tenebvis enitos, quibus histo-
Bernardo qnidquam facoret. Sed nos Otiioncm, au- ria ecclosiaslica locupletari potest. .. Deinde ex is-
ctorein eiusdem temporis. et cuuclis fero assislen- tius Odonisliiieno pvimonounullarecital de utroque
tem, qua apud omnes pollebat auctoritaie, hwc ipsa illo congrcssu : sed de Vezeliacensi lai.idalus Odo
refereuiem audiamus. » Libro i de Geslis Friderici varia scrihit in eodem iibello primo, qure ad S. Ber-
I imporatoris cap. 34, ista memorat, quae e novis- n.irdum pertinenl. Prajter alia vero, qiine apud Chif-
sinia odilione Mediolaneusi accipinms, tomo VI a iloliuui legi possunl, soquenlia inde delibo Odonis
columna 668 i Ludovicus diim
: .icculle Hicrusalom vcrha a pag. 11. tr Anno, inipiil, Verbi incarnati
euudi desiderium haberet, eo qiiod frater suus Phi- millsshno centesiino qnadragesimo sexto gloriosus
lippus eodeni voto astrictus, morie, pr.-evenlus fue- rex FraiicoiTim... ul dignus csset Cliristo, Verzcliaco
rat, diutius protelare nolens proposirum, quihus- iii Pascha bajulando crucem suam aggressus esl
dam ex principibns suis vocatis, .piid in nionle vo!- enm sequi... Abbas eiiara (Claravalleusls') Aposto-
verct, apcrait. lica auctorilate, ei propria ssuctitate niuuifus, et
394. s Erai iilo iii teraixire in Gallia ciouobii Cla- convocatoruni maxinia uiultitudo... paiiter adfue-
837 ACTA. 838
run!...Et quoniam in castPO bcus non erat, qui tan- fallor, atidistis quomodo videlicct in Carnotcnsi
A ;
tam nniltitu'linem capere posset, oxtra in camfw iixa conventu (qnou.im jndicio sati-; mirdri me quasi in
esl abbati lignea maeliina, ut flc imminenti circuni- duccm et principcm militiw clcg;erinu : certum sit
stanlibus loqueretur. Hanc asccnd i cuni rege cruce vobis, nee cousilii mei, nec voluntatis meui fuisse
ornato. ve! esse, scd nec possibilitatis meoe fquantum me-
396. « Cumque coeleste organum more suo di- tior vircs meas) pervenire usque illue. Quis sum
vini verbirorcm fudisset, C(i>nerunt undiquc con- ego, u' disponam caslronun acies, nt egredi:ir ante
clamauJo, Cruces, cruces, expetere. Et cum earuni facies armatorum? Aut quid tam remoUuu a pro-
fasconi prscparatum seminasset potius, quam dedis- fessionc moa, etiamsi vires suppcterpnl, elianisi
set, coactus eSt vestes suas in cruccs scindere et peritia non deessel ? Sed neque boc meum est, ve-
seminarc. In !ioc Inboravit quandiu fuit in villa. Su- stram docere sapieutiani. Nostis ba>c omnia. Tan-
pcrsedeo scribere niiracula, quj; *nnc ibidom acci- luni obsocro pcr iiiiim cbarilatem, qiia inihi specia-
derunt, quibus visum est id Doniino pl.icuisse : litcr dclMlores estis, ne me luimanis volunial.ibus
ne, si pauca scripsero, non credaulur phira fuisse; cxponnlis; sed, sicut singulariter vobis incumbil,
vel si Tandem
multa, inateriam videar obmisibse. liviiiuin consiliuro perquiratis, el operam delis, ut
edicto,quod post annum progrederentnr, onines ad B sicut fuerit voluntas in cokIo, sic tiat. » Mabillunius
sua cum gaudio repedarunt. Abbas vero sub tenui in nolatione ad hanc epistolam monel, de hoc coii-
corpore, ct pene prajmortuo robustuni legens spiri- vcuUi legendas Petri Venerabilis, et Sugerii epi-
tum, ubicunque circumvolal praedicando, et niulti- stolas.
plicati sunt numerum in parvo teinpore, cru-
super 399. Ul « primnm Eugenius suscepit Bernardi litic-
cem portantes. » De conveutu Vezeliacensi aliii ras, i> Cislerciensi historico rcferente ad annuin H46,
etiain potest Otlo Frisingensis, modo designatus, cap. 5, « et bellicos cognovit apparatus, qui iii
cap. 36, de Landunensi ac Garnotensi Pagius ad an- Gallia incipienles, si modc promoveautur, facile
num. 1 146, niini. 6, insigniores e Cruce signatis, sperarenlur alias late provincias pervagaliiri ; pro-
nuni. S, nominat. Colloquio Vezcliaceusi coram non speris ventis laxanda vela ratus, ueque alio ulendum
prsesedit Eugenius papa : nam. refereute Odoue, nauta, quara eo ipso, qui, tam feliciter inchoasset
pag. 12, « Optabat quidem ipse ma-
t;im sancto operi uavigatiouem, ad euindem Beruardiim rescribit ala-
num priinam praesens imponere; sed tyrannide Ro- cer, non sibi ipsius materiali giadio, non ductu bcl-
manorum non potuit saiicto vero Cla-

pra^peditus ; lico, quamvis id etiam Galli principes poscant, sed
revalleusi abbati Bernardo curam ._
islam dclcsavit.
_j„
f^
— spiriluali
'
lantum opus esse, 1 '
id est, '
gladio
<j
spirilus. t-
Et vero Eugenium anno duntaxat 1147 in Galliani " qui, Apostolo teste, est verbum Dei : sacerdotali tu-
venisse, reperies apud Pagium ibi, nuni. S, contra ba cieat bellum, preedieet, arguat, exprobret Chri-
alios, quos cilat pro anno M46, ac corrigit ad istum stianis, loca nostrm salutis in arcto posita, periciitari
annum, nuni. 2. Conveniri de hac re etiam polest fratres, hos trucidaudos misere; illa sacrilegc ct
Manricus ad annum li4a, cap. 4, num. 9. impie profanauda, duiii ipsi desiiics, per otiuni luxu-
397. Nuperrime mentio a nobis facta est conven- rianlur, si non succurraut. Ingerat populis tideiibus
tus Carnotensis, quantum rem nostram ibi satis;

in furorem, seu verius zelum adversus intideles, et con-
ita tamen, iit oflicium mirabile, quod in concilio ibi- tra crucis conlemptores concitet universuir. Christia-
deni congregato pro expediliona mililise sacrcT ab- nnm orbeni. Hanc lcgatiam Eugenii quondain tilii
bali sancto fuit commissum, novam hic menlionem nunc aniici, nunc patris, qnin et totius Ecclesiae no-
merito requirat. Baronius ad annuin-Chnsii M46 mine ilji injungi, subeundani ardeuter viro Dci, ([ui
scribit de indictione ac celebralionc istius concilii, nullis pro i])sius causa lahoribus, nullis periculis
nec nou de insiynibus personis in eodeni congrega- unquam pcpercisset. Htec et similia ab Eugenio ad
tis ; deinde vero qu;erit, num 3 < Quid actuni ibi? » Bcrnarduin semel el ilerun), qui cnnctis aderat Go-
Et respondet : « lUud in primis plane rairandum, dcfridus, niandata narrat. » Ita Manricus. .\deat le-
quod obstupefaciet omnes audientes; dum videhcct ctor Gaufridum biographum, lib. i«, cap. 2.
dux ipse sanctus Bernardus omuiuni
ibi lotius belli 400. « Soiuta curia, et rege, » uti pergil idem Aa-
consensu deligitur, qui priucipein militiie agat, cui nalisla, uum. 3, f ao Pontificibus reversis ad propria,
niilites omnes et principes ipsi subjicereniur. Hoc ut uecessaria ad iter prcepararcnt, Bernardus P^lcr
decrelum in concilio consensu onmiuni. Ha?c ne lu vicina loea ct urbes, pra-dieans per provincias, non
putes fabulain; describendae hic sunt htterae S. Ber- iurequali fructu peragravil. Et addebant voci ejus
nardi ad Eugenium papam de his agenlis, prinium- vocem virtutis miracula frequeulia, quibus adeo fide-
que studium Eugenii ex scriptis ab eo litleris com- les concitabanlur, ui penei -vacuas urbes, deserta
mendantis, eumdemque ad ulterinra hortantis, at- oppida universi relinquerent, duni sanclum seque-
que ad postremuni, quid actum in Caruotensi conci- bantur, Chvislo sub crucis signo inihlaturi. > Praeter
lio enarrantis. » Ououem, de iniraculis paulo ante locutum, habemus

398. Postremum hoc ex cpistola sancti ordine testem irrefragabilem Gaufridum loco jarajam de-
256, in qua legi possunt antecedentia huc tran- signato nam de signis, quibus Dominus sermonem
:
scribo : « Docaetero, ait, verbumillud, quodjam, ni viri sancti confirmabat : « Sed quantis, ait, et quam
839 S. BliRNARDl CLAR/E-VALLliNSIS ABBATIS 840
muiliplicibus signis? Quanta vel nvimtrarc, nefluiii . jiisla. quarilunivisex Dei zelo profecta fuerit. et uni-
narrare liifficile foret. Nim et eO'lcni lempore scribi versam iransrnarinam expeditionem. quam adeo om-
Cffiperanl; sed ipsa dcinum seriptorem nuniero«i(as nes ardebant, exasperalo rege, a conllbus fideliuni
scribendoruni, et materia superavit aiictorem ni- : pene aviiisit. Sed Bernardus... sive graiid in Samso-
minim cum aliquando iina die viginli, seu etiam nem, quero nuilta cliaritatc prosequebatur, seu reve-
pluies ab incommodis variis sanarentur, nec facile rentia eximia; reliîonis qua prseceliebat inter alios
ab ejusmodi dies olh vararet. nenique plures eo Gailiaepraasules; seu tandem regi aut deferens aut li-
lempore C.hristus pe'- servi lui tactum el oralionem, mens; defcrens, inquam, sancto illius ztjlo. quo per
ex ipsis etiam matrnm uteris caecos viiiere, claudos lot sumptus, tot labores proprios, tot pLiicijla terrs
auibulare, arldos convalescere, surdos fecil audire, marisque, orientalera parabat expeditionem; seci el
cl mutos loqui. » De ingenli autem cruee signalo-

limens, ne forte irritarelur contemptus a Pontifice...
rum niullitudine jnvat audire sanctuni ipsum; hfpc a proposito posset revocari;... paterna, qua polle-
de illa Knjj;enio scribcnlem in epistola, qua; est or- bat, auctorilate, et libertate, qna sempcr ulebatur
dine 247, apud MabilloniUm : « Mandaslis, el obe- in causis Christi, has ad Eugenium litteras scripsit
divi, et fecundavit obedientiam prspcipientis auctori- non vacuas zelo, sed prudentia plenas. »
tas : siquidem annuntiavi ct ioculus suin, multipli- 8 j^ XXXVIII. Scelcrafus conirn Judfeos pradicc.tor
c;iti sunl .super numerum. Vacuantur urbes et repressus, ef :d fruyem reduclus a sunclo Doc-
tore; cautcia contra falsarios littcraruw eius.
castella pene jam non inveniunt, quem appre-
; et
lieudant seplem mulieres, virum unuiii adeo ubiquc : 40b.Alrocissimam Christianorum adversus Judaos
viduie vivis remanent viris. > persecutionemin Gallia etG''rraania excitatam memo-
401. Atque hxc quidem Bevnardus in locis, in ralAnnalium Gislerciensium scriptor, c. 7. Causatn
quibus erat praesens, effecit viva voce ; a quibus seci« barbarum facinus, qaod
dedit pertida; istius
vero aberat, quia ad illa ire, ve! tam cilo ire non apud Nortwicum in Anglia crucifixisset pusrum
polerat, quantum pr!e.<;titeril igneis litleris, el ad ac- quomdam noniine Wiilieiniuni : de quo tanquam
cendenda fidelium corda accommodalis, quid me- martyre jam pridem actum fuii in Bolland, ad diem
morem? Adisis historicum Cisterciensem, cap. 3 XXV Martii, tomo III, istius tnensis, pag. 388 el se-
citato, nura. 8. ^ CaPterum, inquit, inter bellicos ap- <iuentibus, re innexa anno Cliristi 1144. Perseculio-
paratus hoc ipso anno Lingonenses episcopnm et nis tuba Aiit eremita cui nomen Raduiphus. Chri-
ciertira iater se dissidentes paei reddidil. Et inter- stianos contra ilios commovens prsedicalionibus suis.
cessit miraculum praevisum, et in miracuio pro- Opportunitas accessii ex orienlaii contra Saracanos
piictata pax, cum minus eonsequenda putabaiur. » C expedilione, quam S. Bcrnardus tantopere proino-
Rcs narratur apud Gaulridum, !ib. iv, Tilse, cap. -5, velwt. Quia itaqne res illa affinitatem quamdam
nura. 239. In annalibus Cislereiensibus, cap. 6, ex- habet cura historia beiii sacri, de qua trac'nnrius,
stant Eu^'enii papne gesta adversus intideies, ac Ber- eam in conipendio referemus e laudato Annalium
nardi ad hunc pro Srmisone archiepiscopo Remensi conditore. Judfeis itaque ubique invisis Cbrislisno
epistola, quce inter P>rnardinas a Mabiliocio vniga- potissimum populo maximc nocuit ferina ii!a inno-
tas esl ordine 247. Ex iis autem, quK laudatus edi- cui pueri carnificina. « Hinc quippe odia Clirisiia-
tor ad iilam notat : « Solemne qnondam erat, ut norum, ait, in ipsos aucta, atque zelo in vindiclarr.
reges, in praccipuis festis coronara acciperent festivo transeunte, et divilia!'um, quibus abundah.ini. sava
ritu, ut bic apud Biturigas ante Jerosoiymitanam cupiditas, muiti in eorum perniciem conspirave.-e,
expeditionem. Biturioensis archiepiscopus id siiji in ct irae excandescentis scmel in Sarracenos, tanquann

sua ecciesia deberi coniendebat. Quare cum nl Sam-- in Ghristi hostes, facilior ad Judseos transitas fuit.
son praestilisset spuc! Biturigas, reciamante Pelro Exstat epistola Petri Yenerabilis ad regera Galiias
arcbiepiscopo, Kugeuias usum pailii eidera Sanisoni scripta; severa in gentera, Sarrat». norunv gente de-
interdixit. Pontificias liac de re litleras habes in teriorcm perniciosioreraque, et qufe, ut non depulet
Patriarchio Biluricen.si, ex aliis notis : k ex iis, in- " ultimo supplicio, a! opibus rnulctandos persuadet,
quaui, perspicuum fil primo, lianc sententiam, cui quas a Ghristianis per scelera extorsissent (dicls
regis Ludovici Jimioris caiisa erat, inimixta, latam epistote fragmentum in eisdem annaiibus reeitaiur).
fuisse non sine ne vel omnino refrige-

periculo, Itaque Petrus, qui mitior, bouis omnibus; C£pteri
sceret vel penitns cxtingueretnr ardor erga diclara capite plectendos fore clamabant.
expeditionem. Secundo, suam rectc aucioritatem 404. '.I At inter alios eremita quidam, Radulphus
intcrposuisse virum sanctmii liuic controversi-js noniine, seu niniio zeio, seu capiandae plebis avi-
componenda;, si preesertiivi ejusdom circumstantias dus, et prasdicandi, quasi a Bernardo missus, mu-
expendas. nus usurpans, crucem contra Ssrracenos orieatales.
462. Audiaraus Manricum, cap. num. 7

ti, : verum eontra domesticos Judaios internecionem ei
(t Erat Samson... iulegrae famaj prsesul... et Ludo- mortein concionabatur. « Loquentem de eo audiamus
vico inter ciiaros semper habitus, tunc ab accepla Ottonem Frisingensem lib. l De gestis Friderici I
corona charior adiiue...Tnrbavil regem, princi- imperatoris, cap. 37 « Inlor h.i^c Rudoljiluis mo-
:
pes, et populuin promulgaia scntenlia, quanluinvis naciius, vir quidem religioui» habitum iiabcns, re
84t ACTA. 8'(2
ligipnisque severitatem solerlei- imitans, sed litleia- persequendos, nedum occidendos.

ar- (nscribitur
imbulus. eas parles Galliee
A
runi notitia sobrie qxise chiepiscopis, episcopis, et univcrso clero et popuio
Rbenum attingunt, ingrcditur, muliaque populo- orienlalis Francise , et Bajoariae. Cacterum hEBc epi-
rum naiUia ex Agrippina, Moguntia Vormatia, stola veluti classicum est ad sacram expeditionera, de
Spira, Argentina, aliisque vicinis civitatibus, oppi- qua Guiilelmus Tyrius in belli sacri Historia lib. xvi,
ad aceipiendani crucem accendit; hoc

dis scu vicis, cap. 18', ista loquitur, S. Bernardum laudans, aliis
tamen doctrince suae non vigilanler interserens, elogiis superius eidem sancto militia; sacrae praconi
qiiod Judasi in civitatibus oppidisque passim ma- apud nos in praesenti materia dalis conformia : « Vir,
nentes, tanqiiam Christianse religionis hosies tru- ait, immortalis raemori», et honestaj conversatio-
cidarentur. Quod doctnnEe semea in multis Galliae, nis speculura , dominus Bernardus, Clar?evallensis
Gcrmaniceque ci^ntatibus vel nppidis lam firmiter abbas, pi» in.Domino, et per orania amplectendss
radicem figens germina'"! ut plurimis ex Judais recordationis, ad praedicti Deo placili muneris exse-
bac tumultuosa seditione necatis, multi sub principis cutionem praecipuus eligitur : qui injnnctae sibi di^-
Romanoi-um alas tuitiom.- •? '«r cop'''igerent. Unde pensationissedulus exsecutor, ejusdem opcris sccum
factum est ut non pauci ex ipsis huiijsmodi imma- Deo amabiles trahens comministros, impiger, inde-
nitatem fugientes, in oppido priucipis, auod Nori- g fessus, licet corporis esset invalidi, tum propter
cum, seu Noienberg appellatur, aliisque municipiis jejunia pene continua, et subtilcra nimis dielam,
ejus, ad conservandain vitam se reciperent. Ha- >• regna circuit, regiones obambulat, evangelizans
cteniis Otto de pseudoapostolo ilio. ubique regnum Dei, « etc.
405. « Doluere episcopi, uti subjungit Manricus 407. Se.d ut ad Judieorum causam redeamus, non
num. sanguinem effusum, jus gentiura violatum,
4, abs re fuerit audire Ottonem Frisingensem supra
deserlas urbes, et se contemptui haberi ab uno mo- allegatum « At prjefalus Clarjevallensis abbas hu-
:
nacho, qui sub prjetextu praedicandas crucis, ex in- jusmodi doctrinam prsecavendam docens, ad Gallia)
juncto Bernardi, ipsis non solum inconsultis, sed Gerinaniasque populos nuntios, seii lilteras destina-
renitentibus. totam fere Germaniam perturbaret. vil, in quibus ex auctoritate sacra; paginee luculenter
Unde et nenricus, Moguntinus prtesul, querulas ad ostendit, Judacos ob Fcelorum suorum excessus noii
doctorem sanotum litteras dedit, quod talem homi- occidendos, sed dispergendos fore. Unde et Psalmo-
nem sibi substiluisset (uamque ila credebatur') per graphi testimoiiiura induxit, in lvii (imo l\ sn) psal-
quem tam gravia, tam scaudalosa per specieni zeli mo dicentis : Deus ostendit milii super ininucos
ct justilia: prcsdicarentur. Tuuc sanctus Pater pur- meos, ne occidas eos. Et item : Dispcrge itlos in vir-
gaudie laU calumniae et iiihilominus reprimeudo C tute tua. Hactecus bistoricus iile cap. 38 : Pr;esens
serpenti ni.ilo, prinium ad eumdem Moguntinum, de falso ac fallente doctore Radulpho argumcntuni
inox ad oirnes episcopos Germaniae scripsit episto- absolvara, dum duo observauda oslendero. Alterum
las. » Porro exemplar epistolae ad Henricum archi- est,ejusdem Radulphi temeritatem nou modo cocr-
episcopum Moguntinimi, quse in cditione Mabillo- citam fuisse a viro saneto sed ipsum etiam ab hoc ;
niana est ordine trecentesiraa scxagesima quinta, fuisse conversum ad oplimam frugera, teste Oltone
alias 323, inter aha sic habet : « Homo illc, de quo Frisingensi lib, i citato, cap. 39, ubi scribit isla de
agitur in litteris vestris, neque ab homine, neque nostro abbate Moguntiam quoque veniens, Budol-
: «
per homincm, sed neque a Deo missus venit. Quod fura in maximo favore populi morantem invenit. Qno
si se monachum aut eremitam jactat, et ex eo sibi accersito, permonitoque ne contra monachorum re-
assumit libertatem, vel ofticiura prsedicationis, po- gulam, per orbcm vagando, propria auctorilale ver-
test scire, et debet, quod monachus non habet do- bum prsedieationis assnineret, tandem ad hoc eura,
centis, sed plangentis officium ;
quippe cui oppidiim ut, sibi promissa obedientia, in cocnobium suum
carcer esse debet, et solitudo paradisus. Hic vero a transirel, induxit. » Tametsi vero hoc sit actum qaan-
contrariis, et solitudinem pro carcere, et oppidum _ do sanctus Beruardus in Germaniam se contulerat, nl
habet pro paradiso. hominem sine pectore, o ho- " militiam crucis orientalem ibidem annuntiaret, hoc
uiinem sine frontel Cujus stultitia elevata esl super taraen loco illud cum prjecedente Radulphi historia
candelabruin, ut appareat orauibus, qui sunl in conjungimus, addentes insuper epiphonema Manrici
domo. Tria sane sunt in eo reprehensione dignissi- cap. 8 :« Sic Bernardus, quem non Ecclesiae praesules,
ma : usurpatio preedicationis, contemptus episcopo- non principes, robore suae potentife compescuerant,
rum, homicidii approbati libertas. » Alia, quafisuper- persuasione compescuit ; etcilius dictu venit, vidit,
addit et quibus pseudo-doctorem istum arguit, ac vicit, peccata submovens, servans peccalorem. Ve-
vilam Judseo non aufereudam defecdit, invenies in rum est taraen Mnguntinum populum, qui Radulpho
dicla episiola. adhaeserat, discessum ejus impatienter tolerasse ; »
406. Legi etiam nieretur ibidem epistola 363, lego enim apud Ollonem cap. 39 supra citalo, rem
alias 322, qua vir sanctus, uti habet titulus Ad : illam accidisse « populo graviler indignante, et, nisi
armacoiitramfidelesprodcfensioneorienialisEccle- ipsius sanctitalis consideratione revocarctur, etiara
siw buscipienda horlalw. Prscterea contra turbulen- seditionem movere volente. » Tantam sibi apud se-
tum quemdam prcedicatoreni docet, Judaeos non esse ductom populura auctoritatis conciliaratpseudoapos-
Patrol. CLXXXV. 27
8 '(3 S. BRKNA»L)l CLAILE-VALLENSIS ABBMIi^ m
Inlus iste. (1 Scd, » tll Milidil Mniiriciis ilc saiicto Pa- 410. Baronius nd aniium CFiristi H46, num. 2i).
tve, n omne^ el quod sciucl

continuit roverotitia illius ; n Ubi, inquil, ad fincm prspsens inclinaret aniius.
Bernardus improbnssei, ap])rol)are non av-îs, sim- se contuiil in Germiniam. >> Sed Manrlcus ad eum-
plex ipsins verbuin pro legc fuit. » T:t lioc prinium, dem annimi «ip. 8, num. 2, longe probabjlius esse
quod observatum volebam ; cni minc subjicio allerum. censet, iier illud accidisse citius. Gxpcndendas pro-
408. Sanctus 1'ater in epistola 363 quain citaljnin, ponamiis illius raliones : « Cardinalis liaronius sub
liiec scribit : « Illud quoque admonitos vos csse est fineiii liujus anni profectum putat, iiiotu?, ul credo,
necossc, fratres dilectissimi, ut, si quis forte anians historia niiraculorum ejus in prooemio, quae a
prinw
piiinatum gerere intcr vos, expediiione sua regni nominica Adventus exordiuin sumit. Verum cum in
vokerit exercitum prteveniie, nultalenus audeat ; ei >!adem liistoria scriptum sit cap. J5, sanctum Pa-
si a nobis missum se simulet, non est veruin ; aut trem hujusmodi occasione cxulasse a tiliis fcre per
si ostendat lilteras lanqnam a nobis datas sed ora- ; anniim; et alias Claramvallem ingressum non muilo
uino falsas , ne dicam furtivas, esse dicalis, » elc. post feslnm Purificalionis anni sequenlis; coginiur
Annaliuin Cisterciensium confector in bunc epislolae contra eumdem Baroniuin dicere, aut adiissc Tolo-
locum animadvertit ista cap. 7, num 9 : c Cardinalis sam contra Ilenricum, autequam in Germaniam sc
Baronius dum hffic narrat, in ea seatentia est, ut g conferret, RutGcrmaniamante finem anni intrasse
putet, sanctum, dum contestanlui- omne», tie iitteras quamvis miracula non a primo ejus ingressu, sed
a se missas acciperent, quas scirenl csse fVisas, a ab accessu ad Conslantiam scribi copperint, atque
Nicolao sibi preecavisso, illo niniiruin, qucfii pra^ce- hoc longe probabilius judico, nec non conformiiis
denti anno in Ciaraevallis mouafihum susccptum ipsi narralioni. Utcunque fuoil, Germaniam sau-
lioc,scribentem Bernardi paliis nomine ad comilem ctus intrans utrumque scopum altentius intuebalur,
et proceres BritanDiaR superius vidimus : quia et ut et Chrislianos cieret in Sarracenos, et a Judajis
ejusdem sigillum, stylumque in grave ipsius et alio- relraheret. » De his jamdiximus, per prolepsiin ctiam
rum damnum simulare consuetum, infra diCenms. relata convefsione Radulplii, qnae proprie hujus erat
Sed, uti recte observal idem Manricus, non ci'edide- loci. De illis vero nnnc singillatim agendum supercsl.
rim, inquit, tam citn compreliensum a sancto Patre, 411. « Ijonstat in primis, » asserente Manrico cap.
maxime in ejus obsequio permansurum per anfios 8, uuni. 4, « sub finem mensis Octobris ad Worma-
aliquot. Neque est, cur ad inccrta recurramus, cum liam urbein commoratum, multos ad bellum sacrum
cerla iiabcmus. Radulpho praedicante sub ejus no- cruco signasse. De ipso namque, sub iriitium Janua-
miiie, qua; fuit querela Henrici Moguntini, prsecavet rii anni sequentis eamdem urbem rursus adeuntf
sihi a simili fallacia. * In memoriaj: revoca quic de C Philippus (1) lunc archidiaconns, post monachus,
Nicolao Arremarensi antea praemisi de Radulpho .qui prtesens fuit, scribilin hwc verba, » quae habenlur /
autem nonnulla pcr prolepsini modo dixi ; nonnulla infra libro sexto Vilas, part. ii, n Transierat per
dicam proxime, oblata opportunitate peregrinationis VS'ormaliam ante duos menses, et sermone habito
Germanicae, quara S. Bernardus suscepit, partim ut innumerabilem ibi signaverat populum signaculo uii-
eum conipesceret, partim ut ejusdeni regionis prin- litiae Christianie. » Uuid deinde? « Francfordise, » sic-
cipcs ad bellum sacruin excitarct,

-
ut pergit idem Annalista cap. 8, num. 4, « convenit
imperalorem, qua»dain cum eo negotia Iractaturus,
g XXXiX Germaniam peragral pro miHiia sacra
ac vclut obiter suggesturus, de bello Sacro, et senij-
iingua^ gralia; perorantis vis ac jructus; mira-
cula ; collomiium ctim S. Itildegurde : converno na jacturus. qua; postmodum Spirse fecuudaren-
Aleyandri Coloniensis. lur. Nec virum, qua.mvis sui reverentissimum ob-
409. Duplex causa virum sancium in Germaniam sequentissimumque, facilem invenit in hoc nego-
evocavit. Utramque exprimit Otto Frisingcnsis lau- tio : quin aversantc.m iter Iransmarinum ; ncc per-
datus, lib. 1, cap. :^9, haec memorrms « Igiturinnu- : suasibilcm, ut ad iliud adduceretur, non obscure
nierahilibus in occidentali Gallia ad trar.sniarinam teslatur Pliihppus auctor, paucis, sed oculatus tes-
,
expeditionem excilatls , Bernardus prnftdicationis tis,cuncta describens, dura gesta Spirse pandit in
hi;»c tenorem lib. vi Vitae, parte i, cap, 2 « Prius
nomine raovendum orientale Franconim --egnum :
aggredi disponit, tam ob hoc, ut anirauin princin'- :iim "fv.i' y^runher-^cri reijem secrelo convonerat
Romanorum sacra- exhorlationis verbo ad accipipu- vir beatiis, adwoneiw.tt yisc falnti propriw provi-
dani crucem cmolliret, quam ut Rudolfo, occasione (lcrel in tnnporc misericorOiw ubcris. Cui cum re-
Judaeorum crebras in civitalibus seditiones pojiulo spondisset nullum sil>i imjus miiitiie ijiesse propo-
contra dominos suos raovciiti silentiuni iinponeret. » siiiim, tarnit vir nuinsuetissimus, dicens non esse
Dii;e igitiir hfc rationes virum mbverunl, ut in Ger- pnrinlulissiia' itnporfunius instare regiivmajestati.
iriamam se ronferret : qiiibus duplcx rcspondil iru- Hinc planum fitniagna tliceudi ac persuadendi vi
cius ab ipso intentus, prKter tilios non lain ab eodcm opiis fiiisst; sanclo Patri, ul Conradum ita tuncani-
sanclo Patre quwsitos, quam sponte oldatos. Seo ma comiiaiatuni, poslea Spiiift flecteret in quam vo-
halienda fiiaiii ratio lemporis, quo ilhic jirofectus est. iebat parlcm.
li) Iino Vuolkemarus clericus Constantiensi?, po^^t moaachus.

<J45 ACTA. S^G
412. Al Francofiivto discedere in alia Gcrmani^ « 415. Etenim Manricus, relala c;'.j), R, niiii'. ti ei
locn ei\ii) sanclo non possumus, nisi h!j i['RO ihidcm 7, cx. Trilacmio coliocniione isifi, diidcm inim.*7,
gnsfa iiarre!ini:4. llclmoldiis jiresbylcr iii Clirotucis eiim ila conclurifntem rrcilat
.<?iinctii3 vcro Do- : r.
Slavoium anno 15i)6, Fr.incofurti cditis chii. 60, mini Bernardus vaiediceiH virgini Clii i;-ii
famiiliis
pai;. J2S et scq. h.ve itn mcmorix jirodidit : « C.if^ca Hilde|!irdi cfpplnm inter per desceii8nm'Riieni con-
lcnpora die.runi illorum ortn,' siiiii res nova-, et toti linual, et in Boparilia paralytieniii in niedio po-
orlii slttpenila". Pr;vsideiUe enim sanclissimo papa pnii, mnnn illi imposita cural. InJe per Moseli.-,-}
Eusonio, Coiirado qjoque tertio gubernacula regni alvenm Treverim conBcendit. et ires c;rco.>i, clau-
nioderaiite, clarnit Deinardus Clar;i'va!lcnsis ablias, dinn iinum, «t surdam mnlierem in eailein civilale,
ciijus fama fanla signoriim luit ojdnione cclebris, iit omni in.spec'anli popiiio, curavit. » At stibdit pr;e-
de t.oto orbe coniluercl aii cum populorum (Vequen- dicfm historicus Cisterfiiensis « Hi»e ex Tritlii'- :
lia, cnpieiitium videre qu;e per euni liebanl mirabi- mio; qnod attinet ad tempus, diibii (ide :
q lippe
lia. IJic itaque egressns in Teutonicam terrnni, venit oniissa a Pliilippo, qui ex eoUoquio Coiiradi cimi
ad celebrcm curiam Franel\envort, <nio tunc fortc Bernaido ad Franccfordiam, gesta sancti di-.Hi-ii.ii
rex Conradiis tum omni principum Jrcqueutia t'e- per dios singulos. Sed nei(ue sancta nt ipse ,
slivus occurreiat. Ciim crgo sanctus vir in ecclesiis B TrHhemiiis ait in Chonico Spanhctmensi, ante an-
potius curandis fcgrotis in noniine Domlni propen- ni'm 1148, Bingionura terram f«/. ad Hingos] citm
sin.s instaret, astanle rege et suminis potcBiatibus, conveiitu st!o occiipaverat. » De liac s.-nctn iicMiiii
inccrtum erat inter laiitas popnloruni catervas.qiiid esi 17 Scplembris in Rolland. et Mai tyrologio. Ttn-
quis palerelur, aut cni forlc suliveniretur, .'\deial inano ; de qua eiiani inferios recijrrot sermo ilio
illie comes noster Adolplius, ccrtius nossc cupiens nor, addirans epistolas duas, quarani unam ab il!a
e.\ operatione divina virlulem viri. ad sanetiim Patrem; allerain autem (ib hoc8d illam
413. « Inter ha-c offertur ei puer ca)cus et clau- dalas reoital nuni. 8. et 9, idem Manricus; major
dus, cujiis deliibtatis nuUa potuit cssc ditbitatio. eniiii nobis se offcrl, et loni;e iilastrior rerum di-
Ctcpit ergo vir sagacissimus inlcntare solerter si cen iarura eopia in viro sancto Gcrmaniam per-
forte posset in hoc puero, sanctitatis ejiis expe- agrante, armaque saern annuntiante, nee non pro-
rimentum capere. Ciijus increduliiati, vcluti divi- digiis freq'.ientisF'mis ibidei?! conisc?.nle. Ei Jiaqiie
uitus edoctus vir Dei, remediam providens, pucrum illicperegrinanti coniilesno« adjitngamug, ila tameR,
jira^ter morem jussit sibi applicari : ca'teros ciiim iil qua? pertinent nd loca Germatiicfe pjregrinaiionis,
verbo tanlum eonsignavit ; hune vero c:<hibil'Jtn cjusdernque sooios, ac creberrima, tcstatissima
manibus excepit, oculisque morosa contrectalinne C omnisque goneris rairacula, tura ibidcm., turain
visum restitiiit. Deinde genua contracta corripicns, reditu ad suos Ciar.avalienses siint a magno (iia^r
jiissit eum currere ad gradus, manifesla dans in- malurgo nostro editn, Domino .<<ernionem cjns con-
dicia recupcrati tam visus quam gressiis. >- Hipc flmiante tot tantisqtie seqiieiitibus signis, noii si-
Francolurli a Bernardo gcifa refcrt ncUnoldus, mus hic dalitri, scd leclorem mittimus ad lihriim
414. Inde, ut dicitur in Chronico Hirsangiensi 'niraculorurii istorum, quem infra lecademiis, ac
Tritliemii, anno 1690, lypis monasterii S. Galli rc- notis illustrare conabiraur.
cuso, ad annum 1147, p«g. 415, « navigto deacen- 416. ci Est tameii pro miraculo hajendiim, qiiod
dens pervenit ad Bingios, ubi Hildegardis nionialis sanclo viro )irfcdicanle nalaii liiigiia, Gallicima nimi-
virgo Christi devotissim;^... in monte S. Ruperti riim, cuj'.i3 Thetiloniciomiiino essent oxperte?, |iOf'ii-
construxit camobium, cum qua dulces fertur de l'jin nihdoniinus audieniem, sed non inteliigeniem,
futura felicitale miscuisse sermones. Eral narique nsque ad lacrymas provociiret ad compunclionem, »
divo Bcrnardo sancia Christi farnula el scriptis nota, ul observat Manricus cap. 9. niim. 6, rera coofir-
et relalione multorum in Domino comprobata. Ad mans e C«.sarii siipparis aucloris homilia 16, De
quam cum pervenisset, post orationes eonsuolas ct _ itifautia Gliristi, e qiia ciial ista : j Tempore Coii-
•'
saluiationis obsequia, prsecepit sibi voluiniaa eshi- radi imper;itoris ciim S. Bernardus in Alemannia
beri, quae illa divinitiis inspirata eonicripsit : qui- lingua Gallica prsedic.wel, ila popuium acccndit, ut
bus diligsnter ex parte revisis, ultra qnam dici uberrime fleret; et enm tuoc ejus yerba non intcl-
polest admirans, dixisse fertur ed socios. « Hca ligoret, poRtea oum interprcs periiissimiis sanoli ser-
sciiiita noiisunt hnmaiiitus adinventa^ nec potest moncro expoaeret, po|'uIu.s non est luotus. » Tiinta
ea nwalis homo capere, risi ad Dei similitndinfm videlicct eral polentissinii praeeonik), prajsentis, lo-
hifiis et in anima fueril reformatui per nmorem. auentis atque ardeniis vis. Ifea fortius confirman-
Plura, qufls Sanctus tunc dixisse fertur, ibideTn legi tur a Gaufrido lib, iii Vitae, oap. 1, num. itiS, ubide
possunt. El hic (|iiidem friictus videtur ab eo non niirilioa lingmc ejus gratia scribens, ita loijnitur ad
quajsitus dum in Gcrniaiiiam tenderei, sed ulli'o, uostrura proposituin : « iude erat, quod Germanicis
dum ibi jam degeret, oblalus, iit Hildeiift'dem cor- eliam pcipulis loqnons, miro audiebatur affeclu, el
roborarcl adversus hominum ebloquia ; si ipsiiis ex serm-one ejus, quern intelligere, iitpolo alteriu.=;
cum illa collocutio vere subsistal : quod ideo addo, linguaj homines, non valebant, magis quam ex peri-
quia nonnulla eidetn incommodant. tissimi eajuslibet post eum iequ^ntis iaterpi'etis in-
$47 S. liERNARlU CL\UA>VALLENSIS AB.nATIS 8i8
tellecia loculiono, redilicavi illnrum devolio vide- J^

moratns vir nobilis Alcxanrler, qui eo Ipnipore ju-
balnr, et verborum ejns magis scDtirc virluteni : cu- venis et saecularis scienlia- typlio turgeus, divilia-
jus rei cerla probatio tunsio pecloruni .erat, el ef- rum (|uoque et iransilorii honoris iufulis adornatus,
fusio lacryinaruni. » Mirimi ilaqne nonosl, frcquen- nihil minus quam conversionem cogilabat : sed
lissimoac conslipaiissinioconcnrsu ad sanctnni hunc Deus. qui comprehendit sapientes in astulia sua,
oratorem fuisse viam ab auditorihns aficclatam • de mirabili hoc ordine, sicut sequen'ia declaraljunl,
qua re vide inter miracula cap. i, occasione mira- adimplevit, Cum enim bealissimus Pater Bernardus
culorum, qnae facla sunt C.onstantiae. et e quibus ipsum de conversione monuisset, ille sa^culari
etiam nonnulla consignal Trithemins in Ghronico tumens respondit, se ad pra3-

scientia vel opulentia
ilirsangiensis adannum H47. sens nil minus cogitaro, vel velle quam habitum
Miram vero atque insignem Alexandri Co-

•417. sumere monachalem. Eadem igitur noctecummem-
loniensis conversionem, Basilese a viro sancto im- bra sopori dedissct, apparait ei in visione idem
petratam, ita exponil auclor Annalium Cistercien- bomo Dei, erigens eum de grabato, in quo graviter
sium eodem cap. 9, numer. et 12, quam et nos Hlangiiere videbatur, ac reslituens sanitati. Deinde
iioc loco desiderarinon patimur. « Hunc, ai(, cum luHl habituni suum qno erat ipse indutus, et ex eo
Romam proficisceretur, Bernardo obviam factum g contexit Alexandrum. Qui cum eumdem habitum
superius vidimus; quin et videnlem divinse virtutis semel et secundo rejectum ab humeris indignanli
opcra, sive magis expertum in se ipso, qiiod statira animo repulisset, lertia tandem vice collo ejus in-
dicam, tandem dedisse manus sancti mcnitis, et se jectum et corpoii valenter astrictum compulsus est
itineris socium adjunxisse, monachum iuduiturum retinere. Deindc Pater sanctus baculum, quem manu
in C.laravallc. Verum quo quo ordine h<ec
loco, cl tenebaf, ipsius manui tradens, futurse praelationis
accidcrint, aliunde nobis venit excipiendum. Et gratiam denotavit, et ita abire prsecepit.
locum quidem habemus ex Godefrido saneli Patris 420. « Evigilans autera Alexander nihil adhuc
notario,qui virum ad Basileam coaversum tradit, pro hujusmodi revelatione moUeScere poterat, sed
quippc sancto egrediente pra^diciara urbem, m.e- in eadem auimi durilia persistebat, Eodem vero
minil Alexandri, et statira siibdit : Iste est Alexan- die cum ille beatissiraus abbas ad niensam recum-
der, qui in eisdem diebus ad viri Dei sacra moniia, boncl, ohlatus est ei piseis, qni perca nominatur,
ostensionemque vii"tutum... secutus est eum, » ex ut ex eo reficeret. Quo viso, vir Domini ereetis in
lib. IV Vit» S. Bernardi, cap. 6, nunier. 241, de quo Cfelum oculis, super eumdem piscem diutius oravit,
cliam lib. et benedicens illum, pr,Tfato Alexandro pro pilanlia
iv Vil* scu miracnlorum parte l, cap. 1,
nunier, 283. At quaiis quo modo, ac C iransmissit. Quem dum ille gustare inciperel, ad
ille fuerit, et
ordine conversus, edocel Exordium raagmmi Ordi- primum illico morsum raeniit in senietipso feliciter
nis Cisterciensis apud Tissierium distinetione i cap. experiri, quantse virtutis esset oratio famuli Dei
,
25 « Apud
: Coloniam Agrippinara, qute est insignis nam repente mutatus in alterum virum, compun-
mclropolis Germanise, fuit magisler quidam, clus est valde, et crepit ubertim super eumdem
Alexander nomine, canonicus {S. Mariai ad Gradns, piscem lacrymas fundere. Mirabatur vero soipsum,
ubi babet notula marginalis ) doclorque famosissi- nesciens, quid haberet, vel cur fieret. Tandem re-
mus in eadem uibe, cordatus visionis, quam nocte prseterita viderat in-
418. « Accidit autem, nt Dei famiilus beatus tcllcxit a Domino §raluita ejus miseralione se essc
Bernardus Glanfvallensis abbas, jubcnte sancio prffiventum. Unde snperna? vocationi ex intimo cor-
papa Eugenio Germaniam ingrcderetur. Jerosoly- de gralias aôns, bealo Oei famulo in contineuti so
miianum iter Conrado imperalori et populo lerrse reddidit. A quo benigne siiscentus, et in Claravnl.c
prspdicaturus. Gumque ibidem signis ol virtutihus monachus faclus, et deinceps Grandissilv.T! pastor
innunieri'; coruscaret, videiis imperalor mir.ibilia, effectus, adeo in sanetilate vilse profecit, ut posl-
mnfrna, qiise Dominus per eura osli^ndebat, com- moilum iieret Gisiereiensis abbas cnenohii (nonns, ..
punclus corde, crucis sisjnum de maDU cjus acce- U utihabet notuia marginalisS « ac tolins Ordinis pater
pil,.lorosolyraam profeclnrns. Nec distuMt Iioc universalis. Ha;c nos, sicut ab codcm. Doi famulo
idem facore innumera hominum multiiudo ita ut : .'.'t;\andro audivimus, ildeii rclatione deprompsi-
incredibili fidei ardore suficensi, scissnras ot lirr.- sinms, » Mabiilonias Vitae S. Bnrnardi libro vn, qui
i»vias do vcslimentis famuli Doi, qua^ propter b^^r excerptus est e mrgno Cistercieusi Exordio, ad
ipsum iiov.i Ireijiienter accipere cogebatur, undi- _hunc locum totins Ordinis pater universalis, ob-
ipio cerlalim diriperenl, seque infelices avbitraren- servat ista col. 1209 : a tnsignis liic locus ad il-
tur, c|uicunque de indumentis ejus cruces habere lustrandam dignilatem abOatis Cisterciensis : dc quo
non mererentur. Multi quoque ex cis nobiles ac vide epislolam 4, numer. 3, et epistolam 5, mmi.
sapientes viri. per manum illius sese Doniino red- 4... Idem abbas ordinis Pat;r univcrsalis item ah
diderunt, qui in Claramvallem ab eo deducti et Ilerberto appellalur infra num. 17. » Cfflerum mi-
monnch" fact). maximun- deinceps in Eeelesia Dei rabilis illa Alexaudri conversio, nnus denuo <'st c
fructum altuleruni. fructibus ante excursionem Gerraanicam a Bernardo
419. « Ex qniljus etiam exstitit unus supra me- nonquEesitus, sed in eadem ultro ipsioblatus. Dica-
849 ACTA. 850
mus nunc, quam potenter rem * rus Carapensem

gessent vir sanclus, sui Ordinis abbatem secum as
nt Conradum induceret ad bellum sacrum sumit, et reliquas tolins, quod accommodo intel- '<.
§ XL. C.nnradns im-peralorniUilufsacrwathcripUu; ligendum, » Gernianirft urbcs velocius peragrans,

exciirsioncs S. Bernardi pcr Gcrmaniam; rpdil,ii.i atque illu?trans miraculis, vcrbum cinicis advcrsus
in Gatliam; miraciila; convenliis Stampensrs
criicis hostes concionabalur... Verum quas urbes,
infclix Oricntalis expcditionis eventus perperam
sancln i)nputatiis. et quo tempore discurrerit, ex ipsis, quos secum ad-
421.Niliii minus cogitabat Conradus, ul memorant duxit, vise sociis, qui cunctis intcrfuerunt, accipial
Annales Cistercienses cap. 10, quam crucem su- lcetor; » quem nos mitliniii;; ad libruni vi Vitne, scu
mere, el deserto imperio occidentali ad remolas de miraculis, parle ir, cap. 3, ubi de soluta curia
orientis plagas arma convertere ; maxime cum Spirensi, transilu sancti per civitalem Wonnalien-
Germania flagraret beliis civilibns, quibusdam prin- sem, ac miraculis. Inde Confluentiam, ac Coloniam
cipnm divisis inler se, et, nisi ejus pr»sentia con- viator sanctus se contulit, sigfiis de more eum co-
tinerenlur, forsitan ab imperio dividendis. In- mitantibus, prout mox citato capite licet videie.
dixerat tamen generalem ciiriam Spira\ cui Bor- Quid referam alia, qurn Colonia profecUis cdidit
nardus a lesset, in die nataii Christi congregan- Aquisgrani, Trajecti ad Jlnsam, Lcodii, Gemblaci,
dam. » Faclum videatur in libro \i Vitae, qni est de n Villarii, Camcraci, aliisque in locis, ne ipsa quidem
miracubs, parte i, cap. 2, ubi prseterea invenies fe- Hispania inde exclusa, quamvis ibidem non esspl,
licem a sancto prfecone intenti finis successum, imo nuaquam ibi fuerit, sieut postea pluribus pro-
Conrado, ac nepote ejus Friderico jimiore, nec non babitur. At de iBnumeris sancti prodigiii^ exstant
innumeris principibus cruce signalis; adde mira- luculentissima scriptorum testimonia ; dc quibus
cula ibidem relata. Nec vcro frustratus est Ber- inferius dabitur tractandi locus. Dicpres, Deuin op-
nardus opera sua dum discordes Germanise prin- timura, maximum, qui facit mirabilia raagna soliis,
cipes in gratiam reduxit, rem testante Oltone Fri- tantas ex infinito omnipotentias suse thosauro cuni
singensi lib. i De gestis Friderici, cap. 42, cujus incomparabili suo thaumaturgo commiinicasse di-
verba id non obscure videntur innuere. Sunt aulem vitias miraculorum, ut noc numero, noc locis, nec
ista : « Igitur non selum ex Romano imperio, sed tempor'biis, nec personis circumscrihcre ca voluissc
etiam ex vicinis regnis, id ost oceidentali Francia, videatur, tunc prfesertim quando occidcntis populos
Anglia, Pannonia , innumeris populis ac nationi- ad sacra hoila ciehat vir magnus.
bus hac expeditionis fama ad sumendam crncem 424. « Dum haec per sanctum Patrem ageron-
commotis, repente sic totus pene occidens siluit, ut tur, ait ManricB-, eap. 4, Conradus, qui voxilluni
non solum bella movere, sed et arma quempiam in belli sacri nb ojns inaBU Spir.-e anto snsceperat,
f,
puhlico portare nefas haberetur, » expeiiiturus (ju.Tecanque necessaria, coavenium gc-
422. nind vero, quod perlHhetur inter miracula neralem indicit in Bajoaria, intrante mense Fe-
SpirsB faeta, parte i, cap. 2, num, 392. « Ubi,., bruario celebrandum. Huic qnia Bernardns assi-
egressi fnimiis, et rex ipse cum prineipibus san- stere non potuit, vene.-abilem Adauium, Ebracen-
etum Domini deducebat, ne comprimerent eum sem abbatem, eujus supra meminimus, substituii,
turbse, etc; ilUid, inqnam, magis clare at pathetice litlerisque tum apostolicis tum propriis miinituiii
exprimit S. Antoninus parte ii Historiarum, titnlo voluit. per quas subdelegati officio (nam id etiain
17, cap. I, § 6, ita de Bernardo loqnens : < Apud coneeMom) perfnngeretur. >• Porro quse iliidem acl.i
urbera Spirensium tanfus erat concursus, ut Con- sint, describit Otto Frisingonsis, qui eisdem adfuit,
radus rex seu imperalor, ne popwhis eum compri- bb. I Degestis Friderici, cap. 40, rem iiligans mensi
meret, deposita clilamyde eum in proprias ulnas Februario, et inler alia : « Accepere, ait, eadem hora
suscipiens de basilica asportaret. '> Annales Cister- cnicem tres episcopi, videlieet Henricus Ratisiio-
cienses paulo ante assismati Hiemorant, num. 6 neasis, Otto Frisingensis , Roginborlus Patavion-
iconem Marise Virginis lcr a sancto Palre saltita- sis, » aliique viri illustres, de quibus ibidem fit
t;im Spirffi semel eidem sr.lutem reddidisse, cun- _ mentio. Qnidnam interea tcmporis S. Bernavdus:'
ciis audientibus. Et deinde numer. 8 sormo est de ^ Audiaraus Gaufridum lib. vi Vita3, seu parto ni
lacte ejusdem Virginis, quo irroralus fuerit, nec Miraculorum, cap. 6.
non de salnte ei dicla a beatissima Deipara in eele- 4S5. « Dominica die festura eral Puriiicationis
bri monasterio AfnighemeBsi qnod factam dilfert ;

Francorum rex Ludovicus... Ca-
beatas Marise; et
inannum sequentem. Verum h;<c inferius discalie- talaunum occnrrebat viio Dei. Plurirai quuquo ex
mus. Nunc aha nos vocant, quas vir sanctus Spira principibus utriusqne regni convenerant... uL do
discedens, atque .ilia Germaiiia; loca peragrans, via Jesosolymitana coramuni consilio tractaretui-. ->
Idem auclor piurima deinde recensel niiraciila,

patravit.
Annahum Cisterciensiura concinnator ad an-
423. qiiie in itinere Claramvallem versus ab ipso fa -la
num'H47, cap. 2, num. et 2. « Soluta, ait, curia.
1 • sunt, qua^ alibi a nobis dabuntur. iVino historiie
et sahitato Conrado imperatore, ac Constanliensi belli saori ratio requirit ut silentio iion prictorea-
episcopo, quem socium via^, seu potius deductorem mus acla conventus Stampensis, in ((uo jiosiroui.i
Jerosolymitaiwe protv^ctinnis cania consilia, Doiin

-
haetenus habuisset, Pater sanctus Spira discessii-

851 S. BKr.NARDl CLAR/E-VALLUNSIS ABBATIS 852
nica Snptuagesiiriis, ;inno, in qno ver«Rnini-, 4147. a sanctuui Rpruavdum nodoni tempoi'e quasi exsnlta-
l)e lioc ilaquc conventu scn nolloqiiio a pag. 13 bundum iii ha'C prophelica verlia erupisse : O Ru-
ita scrihit Odo Je Diogilo sujira lauilalus : n Om- lila, Rutila, tu rulilaliis aliipiando; quae virum
nes igilur ad Ciraumdederunt me StBinpss vocat Dei de Carlhusianis in istum iocum post annos
iLudovicus rex) iil panter eli|fercnt, quod pariler fere Irecentos introducendi», ac ihidem modo adhuc
lolerarenl : qui sicul fucrunl in voiiienrio alaorcs, habitanlibus pni^dixisse, niillus Inlicias ibit. qui ip-
sic utinani e»sent in elsctione jn udentes ! Congra- sius ardeniissimuni Sffectuni erga Carlhiisiauos vo-
gata enini loco et terinino episcoporum el nobilium bieiil considerare. » Flsec ibi ; vcilem apud anti~
inulliliidinc lam gloriosa quam mngna, presdictus quiores. Quibus adjungi potest v.alicinium de ca»-
ctiain abbas '^Bernardus) et priBdicamlus pr.wentiam nobio BeLIoiiratensi, quod citatus nai'ral Raissius :
susm obtulit, el rnmorem attulit, et utroque Iseta- dc coenobii Almensis roformatione agit .Manricus ad
huadarn reddidit concionem. Nam dsAlemaonia ve- annum 1147, cap. 3, in fine ; de Gemblacensi ac
niebal. regemque e! regni proccres mililisc crueis Villariensi iuonasterio dicam g 47. De Villariensi
Chrisli adjunxerat. Deinde diversarum notionum Monasterio vide pag. 343 ; de Gemblacensi 342,
legunlur littera;, nuntii nudiuntur, ct lia;o usque ad 344, 393.
vespei-um protendnntur. In his duxerunt lietam 428. Sed antequam nosreliquaproseqiianiur, qua>
diem, et quod suporfuit, in craslinuni dislulerunl. aii e:;peditioneni Oririilis pertineut, prodigiis prope
426. .' Vcnit dies uiagis Jneta quam prospera. In» inlinitis, qiiibu» iucomparabilis noster thaumatur-
terfuere eongregatis, qiii Graeeos dicerent, sicut giis apostolicos peregrinationis suw Alcmannics la-
lectionc et experientia noverani, fraudulentos. Rex hores illiistravil, acconsea:nus unum prima: nolsc.
aulem et sui, qiii nierilo nuliarnn! g«ntium vires ClironiGon Claravallense ab anno Ghrisli I147us-
tinicbaiit, fraudcs utinam timuissent I «"d quia non qun ad annum 1199 perductiim, auclove annonymo
est cousiliuiri, nec prudentia contra Dcani, elege- Claravaiicnsi monacho, ax veteri codice ejusdem
rnnt viam pcp Grapciam merituri. .Sic swnnda dies monDslerii ediilil Ciiiflleiius in S. Beruarili giuiere
terrainata cst, non sccunda. T'ma viri nobiles, re- illiistri asserto pai<. 81, et sequentibus ; chronicor
gis Rogerii nuntii coni"ugi ahennt, dolentium habifii aiitem illiid sic incipit : « Anno Domini 1137 bep'i'5
domini sui satis expresse monstrantes alfcctum : de Bernavilus ahbas Claricvallir in Alemanuia cruoLm
cuod posleasn-
dolis Grcficoruii) praedi.^ntes nobis, pr*dic8vit : virtutes mnltas et maguas feoit : inler
mus Nec mirum, si Roj^êrius rex potens el
cxperti. quas et mortuum illum resusc.ilavit, de quo habetur
sapiens regem optabat, si Francos diligil, nostrarum in lihro Miraculorum domni Herberti. i> Jani vero ne
parlium oriundus. Postremo revolvit diein lertiara j,
plus quam sat est immoremur militias sacra rebus,
gratia Trinitatis. et congregati, gratia prius saneti quse sunt cxtra Bernardiim, con^grendis ; de dis-
Spiritus invocata (ipuim jiridie utinain similitcr cessu Conradi ac Ludovici in Orientem scribit Otto
iuvocasseni!), deinde a sancto abbate sermonc lia- Fvisingensis toties ynle citatus. lih. i, cap. 44, de
bito spiritali, de regni cusledia proscquuntur... In- eorum adventu cap. 58, de reilitu Conradi cap. 59,
ter hsec indieitnr dies in Peniecosten pvofeeturis. » de infelici sacrae expeditionis eventu cap. 6.0. Quid
Plura ibidem, referam Odonem de Diogilo, quid Baronium, quid
427. Nec vero Pater aanctus rcliquit Stampae mi- Pagium, aliosqiie ?
raculis vacuas : inde item profectus, prodigiorum 429. Porro de lamentaViili hac tragcedia ,
quam
splendorc ac mulliludine iter snuni. quo Claramval- submisso silentio mivan ac venerari debemus, scru-
lera rcpetebat, egregie illustravitj qnam dum in- tari autera non possumus, nedum coinpreliendere,
gredej'etur, puevum .surdum ac mutum sanavit. Re- illud Apostoli pffatum ad Roraanos cap. u repeta-
leruntur ea aocurate in libj'0 vi Vilse, seu Miraculo- mus : (tiftliido divitiarutn fupienfiiv cf ^cientim
riini parte m, unde eliani uos postea leclori illa le- Dcit Qnnmincompreliensihilid siint judicia ejiis, et
genda exhibebimus. Idem pra«monemus de aliis benc investigahiles vice ejus. Quis enim cognovit sensum
rauitis, quaj Treviris, Metis, Tulli, Rutila» accide- Domini, aui consiliarius ejui fuif? Ailde illud
Q qiiis
runt, et quorum ratio habebitur iuferius. Addi int'>- vatis regii : Judicia tua, abyssus muita. Illuii iten) :
rim his possunt ea, quae Arnoldus Raissius in Au- Jmtus es, Domine, et rectum judicium iuiim. Quid
ctario ad Natalcs sanciorum BelgiJ Joaiuiis Molani post Ii.ec R. Bernardus tot tamisque curis, pcregri-
ad dieiu 20 Augusti adnolavit : « !n I.iitzcnburgensi nationibus, laberibus ac miraculis de sacra illa ex-
ducatu adiit etiam aliipiando monasterium Clarifon- peditione immortaliter meritus? Quid inlerobloquia,
tis. quod a monialibus Ordinis ipsius sancti Ber- quibus impetebatuv vir integerrimus, non secus ae
nardi hodierna die incolitur : visilunjue in eo fons, si ipsemet faisset in causa hujus funestissim.T» ac
qui cliamnum hodie a S. Bernardo, qui eldem benc deploratissimre cataslroph.es? Quis illi inlcr h'*c
precaius est, Fonlis Bemardi nouien refinL-l; ct
.'^.
animus, quis sensus? Anoe a vero abludere cui-
cimi iid»'. ac devotione ejiolus, contui morbos ppilu- quam vidcbimus, si dicamus, loto, ipiantus erat,
lationi esse eredilnr. In cjusdem ducalus conlinibus Beruardo opus fuisse, ut bblnin tam durum Jeco-
siiuiii iiagum vocabulo Ruiilam pertrausii!, ubi ex querei? Sed vir ubique maximus, et tam in rcbus
patruiii Lradiiion* posteri coiifuiemoranl t'iin!'!eiy! lulveriis, (luam in prospuris sua se virtute suslon-
8o3 ACTA. 854
laiis, animani possptlit m pationiia, et p03( rasiim Bern-wdiis Carnotensis, ad nltimiim AnsMmus et
MiifteipinqiiB uccvhissuimi, ?ive Clinslnirii o)-bis No- Iladulphus Lauiiiiiienses, germsni f:'alres, non !e-
nuni, sive lol aniriiai'uiii saiiiteni. sivo divin* «!o- vwn ab eis, sed gravem doctrinam liausi?rat, manu
riai amplificationeni, si aliler DomiDO visum ruissel, non subito feiulas subducta, a seientia liaud cen-
sffe caUimnias sanclo Patri impactas consideres, sura moriim, vit;eque gravitale discordante. non
sive oninia rleniqiie, i|ua- extra ipsum erant, in joois vel ludicris, sed .êriis rebus menlem appli-
niagno lamcn ipse mentis lieioicae cuimine aputi se oaral. Hinc erat, ut tana geslu, quam voce ponous
Staliat fiiectus, ita ut inorc cousueto nullibi desi<ie- servans, sicut in fnctis, sio in dictis se ostendeiv;t
rari paterelur operam siiani, ipiando videbat n^go- difticilem, nt nimqu.im pueriiibus, vix autem eru"
tiis publicis utilem illam jsse posse. Etenim Man- ditis et exercitatis, quse ab eo tlicebantur, patftrenl
ricus ad liunc ipsum annum 1149 quo LuJovicus aniinis, » tesie eodem Ottoiw cap. 8©.
VII Fjancorum rex, et Gonradus imperalor redie- 431. MHi)i!loaias in prmfiil.ionegeneraU ftd novam
runt ex infelici expeditioueHierosolymitana; S. Ber- suam Opei-um ?. Bemardi edition^m % 6, ntim. CS :
nardum exliiiiet bonis operibus intentum ;

prout « Hilarium biine, ait, n«:i alium esse existimo sb
iliidem legi poiest. Vide qiias postea dicemus § 48 illo laagao Hilario Pictaviensi episftopo, cujns au-
sub tinem ; item ^ 49 ad S 50. Ad annum autem n ctoritaie Gilbertas tbutebaiur, tfiste Gattfrido. Ber-
1I!>0, cap. 1, prolert justi-;siniain ejus apolngiam nardus Carnolensis non aliunde, quam ex Oilonis
ex lil).De ronsideratione, ad Eugeouim ptipain.
II testiinonio mihi notus. Kadttlphiis Laudunensis ex
Iii mcmoriam revoca qu;c supenus a nobis prm- Guiberto et Hermanno Laudunensi monacho, et ex
missa sunt § 36, ubi ipsemet Olto Frisingensis epi - Gaudrifo S, Bernavdi notario notissimns (Vide hic
scopus, Bornardo alioquia non adnioduni favere tonium VI, col, 1338, » id esl, Gaufridi libellum ad-
solilus, viruir Dim excisai et peccata C.hrisliauonim versusGiibertum PorretaniiMTSub rmem) <: ulietAn-
iiicusat. QuiUns ad niajorpiii rei connniiiitioiieiii. ex selmus ejiis Fratrer, Landimonsis Ecnlesige dccanus.
Clironico G.iiilVedi cienobila; monaslerii S. Martia- GommenlariOi* in psalmos, et in Pauli epi.<tolaS'
lis Lemovicens is, .tc deinde prioris Vosiensis in oa- atqufi in Boetium dum oondit GilberiuR, notinulla
dem diceceBi ccenobii, qui eoilem s«culo floruil, seciis, quam licebat, de divinitate, aliisqtie religio-
addi possunt •..ta apud I.abbeum tom. II Novfle bi- nis eapitibus philosophatnr. » De ejas autem erro-
bliotbecn^ niannscriptorum libronim, ubi l.iudalus libus sic n ,M),v»'it Otto eodem capite 50. « Erant
cbronolosrus cap. o2, bsec scribit de e.tercilu Gbii- inler cwtei-a, qu» illi obiiciehRnfur de îvina ma-
sfianorum : « Exercilus ille nihil omnino proticit, jeslate quatuor ceMtula : Quod viclelieet essererof,
quia imlisciplinate babuerunt : (piapropter raultis - divinam cssen;iam non osse Deuiu. Quod proprie-
defecenmt, inmimerabilesipie perierunt profiler ini- •* tales persor^rum non essent ipsfR persona'. Quod
qiiilaiem suani : Ihesnuros ecclesiaruni, falsa pro- th«H)l«>gicfe perstmee in nulln praniicaPeTitur propo-
mittehtes vadiniunia,-;inte iter auferebant : iBtim«m sitione. Quod di'iiia n»tura riem essei iBearnaia.
plebem diris exactionibus affligebant, ponipati«e Et praHer h«c, «tia minora » oftfwtula jaetabat, « id
secuti sunt et superbi biiniilem Glipistum, 8t erra- cst ; Quod mcritun] humamim attenuando nullum me.
venint Irustra a juslo liumillimo. » H.tm ille. rt.vi diceret proiter Christum. Quod Ecclesifp sacra-
§XLI. Snncti dccloris coneeftatid nm iii]bcrt«

menU evacuaiido, diceret nullum baptirori, nisi
Perriilano. salvamkim ; et owtorft in hunc modum. » Adisis

430. Qiieinadmodiim peiversa Abselardi dogmala, libeilum Gaufridi.
perS.Bernaidumrepressa, sicerroresGilberti Porre- 432. Brrores item «uos disseminavit, infectum
tant. episcopi PictaviaBsis. ab eodem viro sancto blasphemiis toxioum alii« propina»». Btenim, refe-
deboUati, niag-nam ipsi indiviara cnnflarunt. Facta rente Gaufrido in Hbro Hi VilfB S. Bernftrdi, cap. 2,
hujus negoiii pra\ issimi, in t|uo tanta eum laude num. 166, « diseiputig suis panes proponebst abs-
versatus est sanctus docfor, leferuntur a Manrico conditos, furtivas propimtbat Bqtws, nec faciic qiticl
ad annura Cliristi H46, H47

H48. ad ilios et saperet, iino quanlum desiperet, personis auihenti-
ergo rcdeamus ac «xpianenius locum. quem d<s liiw M cis fatebalur. » Orthodoitis vero id eordi fuit, irt ve-
le nolatum reliquil Gaufridus lib. iii Vi!:e S. Ber- neno ejus opponerent BntickitHm. Facta describit
nardi, oap. 2, mim. 160. « Fiiit, inipiit. Gilleijertuii, Mabilloniu» a num. 59, hrs verbis « Ciim vero in :
qiiem (ognoniinaveri' Porretamim, Pictavorum epi- freqiientisuorum olerioorum convenfu sermonem

scopus, in sacris litteris plurimum exercitalus, sed habuisset episcopus, eosdemqne erroiTS disseminas-
sublimiora se etiam ipse scrutatus ad iBsipientiam sot, duo ejus arehididconi, Arnaldu? et Calo, rem
sibi. 1- Erat hic e\ cadem civiiate oriimdus, sicut ad Eugonium IH, lunc ad Gallias venientem,
afnnnatOUo Frisingensis in Friderico lib i, cap. apud Senas iu Tnscia deferunt. Pontifex fausa» exa-
46 ediiionis siipra citalif, et^ ex discipulo magisler, mcn in Gallias remittit. Archidiaconi inioritn Ber-
cx niagistro landein ibidem episeopiis evasit. n Ab nanbmi iu partes suas perlrahunt. Examen factum
adoleseentia maonorum virorum diseiplina; se sub- Aut'siodori et Parisiis, judicium prolalum in conei-
jiciens.magisque illorum ponderi, quam .suo credcns lio Remensi anni 114». Quid in singulis coiivemi-
iogeaio ; c|ualis primo fuit Uilarius Pietaviensis, post bus actum sit, paucis Olto coninieuiorat, pluribqs
855 S. r.KRNARDI ULAR.^f^-VALLENSIS ARB\TIS 8b6
Gaufridus Beniaidi notarins, qiii et opnsculum de h 435. « Tnterim missam ab aviclorc expositioMCiii
rcbus in concilio Remcnsi hac do rc gestis, el post in Boelium Godoscalous, l,unc in moiile saucH Rlipii
annos imle qnadrpginta epislolam scripsit ad llen- prope Atrobatos alibah, postmodum pjusdcm nrbis
riciim cardinalem episcopnm Albanensem. Utram- episcopus, Eu.cenii mandaio examinal, etox ea ca-
«[ue scriplionem hic habes in (ine tonii VI. pitula Ruspecta elicit, alque ex libris sanctorum Pa-
433. « De convenfu Aulisiodorensi, qui ab uno trum auctoritrites ipsis contrarias notat. Plura
meniornlur Ottone, nihil singulare comperimus; sed in Gillierli vilam et doctrinam altulisset Albericus
eontra non pauca de Parisiensi. Habitum fuisse in Ostiensis episcopus et Aquitaniie legalus, iiisi euin
solemnitatc Pasclinli tradit Gaufridus, ae proindo paulo antc mors pr<ematura e medio sustulissel.
anno il47, quandoqiiidcm concilium Rcmense me- Demum in concilio Remensi » o ventum ad disrus-
diana quadragesiim anni rcquenlis fuit cclebratum, sionem aprtulornm, qnne prcndictusahbas
, Godesciil-
ex Ottone, et quidcm \i Kal. Aprilis, ex Appendice cus nolaverat.Seflquiaifsenimiscral eVmguis,l.iher
ad Sigebertum. Itaque corani pontifice apud Pari- i.llc cuin sanrlorufii. tesfimnniis el conlrariis a do-
sios, coram oardinalibus, episcopis, aliisque vene- mino papa tr-idifus est saiirlo Jienuirdo. Coucilium
rabilibus et erudilis viris sistitur Gilbertns, de his constabat ex qualuor regnorum episcopis, Gallia\
capitulis responsurus. Id actum ;it')' aliquol dies. Pro- n Germama-, Angh>- ''t ITispanine. In his aderant viri
ducuntur contra eum duo inagistri, Adam de Par- niagni, neo mediocriter litterati, Gaufredus de Ora-
voponte, vir sublilis et Parisicnsis Ecclcsia? canoni- torio Rurdigalcnsis archiepiscopus, cujus suffraga-
cus recenter facfus, et Ilugo (Ir Campoflofido, can- neus erat Gii''«niis; .Mdo Morinorum episcopus,
cellanns refjis, sancte affirmantes, se aliqua eorum Joslenus Suessioncnsis. et Sugerius abbas H. Dio
e.x prupri(T ejus ore audisse. Interim dum iiLnc indc nysii . cui Francoriun rex Ludovicus Jerosolymam
mnlta sibi objicerentur, inter csetera dixissc tradi- proficiscens lotius regm commiserat administralio-
lur : Confileor Piilremalio esse Patrem, alio Deum; neiii. et quidem addii Otto. jv.vla illius cwnohii
nec lamen esse hoc, et hoc. Dictuni indigne luiil.Ios- prf.e.roiialii ain. G.TiCridiis de Oratorio, etsi Gilberli
lenus Snessionensis episcopus. Itec prima dic con- doctrinam non proliabat, scd homini favebat.
tigerunt. Alia die accusatns, quod in prosa de Tri- VJfi. « Prihiadic consistorium ingressis, Gilbcitus
nitate Ires personas tria singttlaria\ocasf,el,Rolho- magnorum volumitmm corpora pev clericos suos af-
raagensis archiepiscopus (Htigo tertius is erat) cav- ferri curavil, causalus, decurtala tanlum testimimia
sam agyrarnvi/. dicens Deiim poliris deliere dici ab advcrsariis proferri. Et » Quiil necesse esl, ait Ber-
unum singulare. Ita fere Otto episcopus Frisingensis nardus, cirra huiufmodi verha diuiius immornri ?
de conventu Parisiensi. n Non nliunde procedif scnndali hujns origo, nisi quod
434. (' Paulo aliter Gaufridus de eo agit, cui syno- pl.ures crederevoscreduntet docere, quod divitiaes-
dum Viterbiensem in eadem causa habitam prfi?mil- senlia vel natnra, divinilns ejvs.sapienHnhonilas.
lit. Gilberti ad pontificem delatorem unum memorat magnitudo,non estDeus, sed forma, qua est Deus.
archidiaconum Arnaldum, cui cognomen tribuit Qui Hoc sicreditis, pnlamdirile auf negnl.e »!lle ausiis
non ridet. In convenlu vero Parisiensi unura Gilberto est dicere, formamhanc Deurn non esso. Tura Boriiar-
adversarium opponit Bernardum cui omne negotitim dus » Fxce, ail tenemns, quod qumrcbamus : scrl~
vbicunque eum coniigisset
Christi, adesse, tanquam bafur ista confessio. » Ita prfpcepit sumniHspontifox,
omnino proprium. protinus inewnbehat. « Requisi- el doranus Henricus Pisanus, tunc Romana; Ecclc-
lus episcopus, nt suam ipsius in Boeiium exposilio- sise subdiaconus, futurus postea Clar.Tvallensis mo-
nem, in qua suspecta continebantur capituk, pro- nachus, et ex abbate Sancti Anastasii sanctorum
ferret : ad mamis se non habere respondit. Negabat Nerei et Achillei presbyter cardinalis, nd ejus man-
autem episcopus docuisse vel credidisse aliquando datum perrexil, et attnlit chartam, calamum et in-
se, vel litteris commendasse,fy«orf divinitas non esset caustum (i. c. atramenlum). Cum autem scriberet
Deus, etc. Huc lestes producebat e discipulis suis istam confessionem. Et vos, intii ad Bernardum Gil-
potissimum duos; Rotoldura scilicet, Ebroicensem bertus, scribife quod divinitas est Deus Ad hoc Ber-
cpiscopura, postea Rolhomagensera, et magistrum " nardus, Scribaiur, inquit sf.ylo ferreoinungue ada-
Ivonem Carnotensem, alium sine dubio ab illustri m.aniino. Cum multis nltro citroque disputalum cs-
illo ivone episcopo Caruotensi. Existimo huBC esso sct, dixeruut cavdiualos se deinceps rem delinitu-
raagistrara Ivoncm, canonicum Kegularem abbatiie ros. Commoti hoc dicto episcopi, quod cardinales
S. Victoris apud Parisios, deinde cardinalem ab sibi solis causa' delinitionem reservarent, Bernar-
Innocentio II crealura, ad quem Bem.irdi epi- num interpellant, ut Gilherti capilulis alia conlraria
stola 193. In his altercationibus pontitVx jubet praj- cum syiribolo tidei oonderentur, ne (quod Gilberti
dictuni libi-um afferri ad futurum coucilium, quod phirimi ex cardinalibus fautoros volebant) re in-
eodem nnno incivitate Remorum celehrare propone- fecta coiioiliuin soK"eretur.
6ai;tanietsi ditatum est in mcdianamljuadragesimam 437." itaqueBernardiis id prfeslitiJ : turaque epi-
anni insequentis, sed intra unum annuni aconventu scopi confessionem ab se subscriptam per Hugoneni
Parisiensi, queni in festo Paschali priecedenle habi- Autissiodorensem, Milonem Morinensem episcopos,
tum diximus. ne .Sugerium abbatem ponlitici obiulerunt confir-
AIITA 858
mwlain. Lt quod facile obtuiiionjnt. Vocalii de- fidc^ sita ^criheretur,. idcirco qma solus nollcti
.mnni in coiivenlum GilJ)prtn5 in insiqnipaiatio, rui illorum nuctoritale ac testimoriio simpliciter se,
lioncm esi Tiw (sic Romeosis archiepiscopi rciles ap- qund sentirct, c-rposuiue.
pellahanlur. ob forniam Gr.Tci elenirnti) ca]iituli!; 441). ' Qno humili ac modesto responso acceplo,
- siiiiinlii, a s9 proklis Hhere rennnlianit; eademip.ic pr.tjdio.ta cardinalinm indign.itio eonquioverit ita
pooliie.K damiiavii (niin libro au<'ioris, disliicle pia> iainen, ut yriejaium scriptum, lanquam incnnsulia
cipiens, no eimidcm librurn legere, vel transoribere curia prolatum, veiut aucioritatis pondere carens,
q'i;s anderet, msi prius eum Romana Ecr.Usia cnr- pro sifmholo in Ecclesia non haberetur. {Atque ita)
rexisscl, Dieeiite Ciillierlo, se ad nulnm ponlilleis de trihm capitulis propfer prtrraiiisam iumulfuatio-
correcluriua, ponlifex nejfavit. n;PO carplini ex Gau- nem nihil difliniri poluerif. Quod mirum nou esse,
ft-ido aitOtlr, ,
qni etaddit, Gilbertum in quanto ab aliis dis-
438. f Qiin^dam singularia haliel Otlocap.;j6,ipia> cordasse episcopis cum illi profitrreiitur naturam
dam imarnatam, sedin Filio {Gilhertus vero) personam
item a Gaufiido di.screpanlia. Et primo qnidem
tradil Gilberli e\amen finita stpiodo, et prnmulgnlis FiW incarnatam non sine sua natura. De primo
dccrttif initnin tiiisse tnra decvrsia mcdiaiiir Qna- tanfum Romnmis pontifex dlffmint, ne aliqua
Iruiiaîir^rliclidomada^sncrnqucnnnwiicw.pnssinnis g rctio in thcologia infcr natnrani el persnnam di-
temporc inc.hixinl.c, Giiberlnm in medium vocatiim vi.ieret, w^ve Bens dtnina essentia dicerclur e.t
ad judicium. Di-inde lecii.5 ab eo ortliodoxoruni Pa- scnsu ahlativi lantum, sed etiam nominativi-
Inim libris m sni defensiouem, Euireiiiuni t;.i;dio af- Qii.im sum.mi pontiiicis sentenliam Gilbertus reve-
feclum intiihs-e, <|Uod Gaufridus Bi:rnardo tribuit, renfer exccperit, atque archidiaconis suis in {fratiam
siinpliciiiT dieei'''t Gilberliis, nnne illam sunimam ivccptis cum ordiiiis integritatc, et bonori.s plenitli-
csscHliam crcdcrci e.sfc Deum? Tlunc vero diulina dine ad propriam dio:cesim iêmeas-erit.
collalionc falig.itum, inconsiderate respondisse, ?lon. 4'!l. « [n his omnibus apjjaret Ottoncm Giil)erlo
Qnod (.licluvn mo\ ab ejns ore niptum nolarius exee- admodum favisse, nec proindc rairandum, quod
pcril. Su)) bspc, convenl.u dimisso, toluni, quod siiin consequentibus addubitet Utrmn prvedictus ahbas
perfiiit, illius diei spatium, cuni nocle sequente, Clarmmllensis in hoc 7iegoti.o ex huma.ni:e infirmi-
ainicis suis cardinalihiis, qiios habuil Don paucos, lanqunm. Iiomo, dccepfus fuerit :
tafis fraqilifalc,
prensandis Gilherlum adhibuisse. Die subsequeiite vel episcopus ianquam vir lit! e.ratissimus proposi-
recitaluin ipsiiis scripium, ejusque rationem ab tum astuie celando, Ecolcsim judicivm evaserit. Vi.'-
Opiscopo exaciani :eum vero ita demum sentontiam rum Otto mortis proximus, teste Radevico !ib. ii,
suam exposuisse, ut, si Dei nomen pro natura ipsa cap. 11, lihrum suum, in fpio hoec scripserat, sibi
Deum quidem
sumatiir, esse concederet; seciis si affcrri pra^cepit, et religiosis viris tradidit ut si qnid
pro p.cisona, ne, si id i«'?<'/('mi««/i'pro!itcrelur, eo pro sententia magistri Gilleberti dixisse visus esset,
ad hicerelur, ut quidquid de qualibet persona dici- quod quempiam posset offendere, ad ipsoruni nrhi-
tur, et de essentia pariler esset asseremium; atque trium c.orriijeretur . De lota hac disputaiione merito
adeo sicut pcrsnnani Filii, ita divinamessentiam in- Gaufridus lectores ad Bernardi sermones iu f.anlica
detcrminalc incarnatam, passamqueconWlori coge- remittit, nempe ad serinonem 80, in quo vir sanctns
retur. eos, qui Gilberti senlentiam propugnare pergebant,

439. « Hanc poiTO distlnctionem ab eo assertam haereticos pronuntiare non dubitat tamelsi auctoris
:
le.sl.imooiis Palrum, Theodoreli,- et Hilarii, atque uomini ob resipiscentiam parcit. Atque ha^c nuidem
auolorifat<'! eon(riIii Toletani qnnm aiictoritalcm sunt, qu85 de caiLsa Gilberli Porretani, cujus san-
cum determinare vcUet Claravallensis abhas, et aU- ctus doctor anlagonista sublectus fnil, erudite colle-
qua cerhaprotuUsset, quir cardinnlihns displicerent git Mabiilonius, satis in (>aadrem nostrani histoi-icc
Gilbertum petiissc, ut id scriherelur : Bernarduni versatns, ut necesse nobis nou. âdealur recurrere
vero, quod Gaufridus notal, respondisse, scrihafur ad Baronium ac Manricum Dictis tamen liacienus
slylo ferreo, unijue adamanlino. Demum abbatem Q snperaddi potest n;irratio Gaufridi biographi lib. iii
sanctum epuscopos convemsse, simulque cum eis Vits? nostri sancti, cap. 2, in cujus loci gratiam su-
fldom suam contra Gilberti capituk exposuisse. periora huc sunt trauscripta. De his deniquC; quw
QuoJ tam graviter sacer
GaHic.ana^ Ecclesia; facium ex Ottone idenlidem proferebat supra Mahillonius,
cardinalium senatus acceperit, ut hac de re ad pon- vidcri potest Ollo ipse in Friderico, lib. i, cau. 46,
tincera conquesli sinl, tum contra episcx)pos, lum 47, liO, Cl, 52, 53 et seq.
contra Bornarduni ipsum, quod tanqnam. fmitnrw XL[i. Henriciani liir.retici a Patre Bernardo coer-
S
scntentifr nitimum .iianum apponendo, ipsis incon- citi ; miracula ad destruendos ipsorum errores
sultis, lidem suam scrifiere ausi fuissent; qua? res ad uh co facla apud Tolosanos.
Romanam scdem pertineret. Tandcm Berna-iiim 442. Progredienti mihi in capite secundo Gaufridi
jussu ponLificis, ul. cardinales plaearel, accersitum, proxime jam citati offert se num. \G9 et seq. apud
humililer el cum reverentia respondisse sc, vel dominos locus alter elucidandus d« basresi Henriciana itt
nos episcopos nihil de prQifnl:'is capitulis difjinisse : panibus Tolosanis repressa, et patratis ibldem, snj-
sed quia ab eodem episcopo Pictavino audierat, nt raculis in confirmationem lidei orthodoxaj, quara
B^y S liERNARUl (JLAR.i: Y/VLLEINSÎS ABHVTIS m
magnus Erclesinp atlileto noinardiis adversiis perni- hostes sit poions. Dum vero illain reddiilerat lau-
ciosissimaiii iliam ppclam lum vorliis luni scriplis •lalus Annaliuni -luctor, seqnontia dnxii eideni suli
egrc:;ie ao leliiMier derondeliat. yuod sivcl:ii ad ra- scribcnda nuni. :i:t. Audisti, leelor, pseudoaposto-
tionem teiniiOri?; res in 'lac r/dnîn gosl;i' aHiîinUir liis und(! vencrii. ct ad quid voneril : neinpe cx rc-
aniio Chri«li 114'/, apiui Baronimn, l\I«nricurn nt li.irione aposlala, ut solulis quibnslihet, quilms to-
Pagium. Fail antcm Ilenricus ille olirn mouachus, neliatur asl''icliis, ne dilllueret in carni.s opcra,
tnnc, ait Gaufridus, aposlata vilis, pc5sim;i- viliT^, vinculis, et ad perficienda mala cuncta, quse veliet,
ppriiicio».T doclrinaR; lianc vero idem i>iogiapliiis lilier ut esset, banccarnis libertatem doceliat tilios
mox lecenset ex ipsis sancti verliis, alTeiens tVa- boiiiinnm. At dnm s incius Bcrnardns describit
gmeiitum epistolte, qnn! est ordine ducoiitesima qiia- Ilfnricuin. plaui^ iisdeni coloriln.is iiingere visus esl
dragesiinii prima, ad principem Tolosiinuni, de qua nostri teinporis inlelices liiiTcsiHrchas, ex apostasia
mox plura dicemus. iMTOres ctiain hominis impii- pariter prodeuntes, et in luxuriir gurgitem, ut in lu-
ssinii e Petro tUuniaconsi nd dicliim annnm recensot tum poroos, sese pra^cipites dantes. «^llactenus Ba-
Baronius, alque ex hoc Manvicus ad eumdeni annuni ronius, ot sapientcr.
cap. 12, liis verbis «ignal : « Qiiod inftntilms hnpti • 445. Porro viii sancti in nrbeni Tolosanam ail-
smus sit negandus. Quod lempla, ef. ecclesipr» snper- p venlum, irrnentes in eiim pry! avidissiino affectu
ilue fabiicantur, Qnod crux Dominica honoranda, populorum turhas, ingentemqne fructum memorat
vel adoranda non Quod corpus Domini in sacra-
sit. Ganfridiis antea allegatiis. Ilis deindo subueclit rai-
menlo aliaris non exislal. Quod vaniim sit pro <lo- racula, qnibusDeo placuit ortlindoxre lidei praiconis,
funclis orare. Quod canticis et hyninii ecclosiiisticis errornnique eidem advcrsantiuin expugnaforis ser-
Deusirrideatur. » Ita ille de bksphemis Ilenrici do- monem contirniare. At de proiigiis erit mihi sermo
gmalihus. ^ proxirno ;
nbi prius addidero antecedentibus, qua?
443. Et conlinuo sic progreditur idein hisioricus jam refuli, peculiares notitias, quse virus Henri-
Cisterciensis : < IIos conlra erroros snccensus Ku- cianum, ac sancli Patris adversus illud '
bores i!Iu-
geiiius Papa, legationeni decernh, alque Albericuiu st.rent. In lianc rcm diligenterac erudito jain pridcin
sacrsB Romance Kcclesi-ve caniinalein, episcopuni incubnit Mabillonius in sua Prrefatione generali ad
Oslicnsem, quo non prusiantioreni in sacio collcuio Opera S. Bernardi § 6 ; undo ista buc translerre placet.
novei-al, legatum inslitnit, serpenti malo eficaciter 446. « Bernardi in reni Christianam studium
obviaturuin. (s Bernardum lenMi^ sociuni eftlagitat, exercnit in primis Ilenriciaua li;eresis, quain factis
qiio .sine nihil magnnm in quem
tulo oilie; pcr et scripfis strenue exagito.vif... Henricus, quem vir
prospere ciincta peragerentur; defessum hominem rt sanctus nionachuni apostatam, et post eum Gaufri-
et fractum lol itinaribus, sod necessarium adhuc, dus appcliat, pseudo-ereinita voeatnr in Actis epi-
lalemque, qni se indigenti Ecclesise non negaret :
scoporum Cenomanensium, lomo tertio Anale-
exponendam et vilam, ne, pereunte gente Tolosona, cloruni (a laudato Mabillonio vulgalorum) ubi
lucs in confines provincias grassaretur.
Kigo Bernar- ejns inores et perversi actus accurale describuDtur.
dus sQcium datus viro, post iongam quanivis pe-
in Qiio cx loco ortus sif, non salis iiuiicanl lia^c verba :
rcgrinatioiiem jam tertio hoc anno avulsus a luis tl- Per idem fere tempus, nempe sul> tUldebertn epi-
liis. « Hac necessitate, iiiquit Gaufridus, ito- arri- sc.opo,inadjacentiiim linilmsregionnm.surrexltgni-
puil, ah ccclena regienis iltiiis {ToJosanir) sfepiiis dain hypocritn. qiicm proiiria acfio, mnrcs perversi,
jam anlc rogaliis, ct tiivi dcmum a reverendissimo doijma dctcstahili: scorpionihus ct parricJiâlibus di-
Alherico, Osticfis! cpiscopc, ef lcf/ato scdis aposto- (jniim pyntcstnrith.r snpjiHcHs. I.s snl» enient^tosancli
Hcai peritiasits et redueliis. v Prius aulem episco- latis et scieniiif! nomine, tiirpia tlagitia cxercens, oiii-
piim Carnotum [leg. CRrnolcnsem] Godefridnin vo- nium raortaliumexeessus, CEPteris incognitos. ex solo
cavit in jiarlem sollicitudinis, virum utique ingenlem a.spectu se cognoscere jactii«bat. Missi ad Cononianos
opinionc. nec minus sapientia polleutem, quam san- duo ejusdiscipnli die Cineris subnrbia civilatis aiti-
ctitate.Inde ad Alphonsun!, sancli .Kgidii otinitcm, gerunt. Gcrchnnt e.v sui dof.toris consticliidinc liu-
f.
has sui adventus praenunlias lilteras dedit quas ; •. " culos .((, vc.rHhm criwis, cplorecle.cte.rioricoHver.ta-
historia* suaj inserit Manricus. Prseter fragmenlum tione habiliimpnetendcntes pwnitettfium. Hao spe-
earnni, quod exstare apud Gaufridnm modo iudica- cie delusi Cpnomanni eos tanquani angolos snscepe-
bam, a!ia nonnulla ex istis litteris visum non est runt. Eosdem etiani blande excepit Hi!il('l.>cruis
exccrpere, quia obvi;e sunt lectoribus. episcopus, qui « Uoinanam itcr (aifrc.^^sur'".'.}. intcr
444. Non pr.^terierim tanien proferre eanimdem ca-tcra suis injunxit arcliidiaconis, ut illi pseudo-
elogium, quod Baronius ad annuni Christi 1147, eremitar. Umrico pacificmn ingressum ct licenliani
' priiisquaiu illas Annalibus suis intexal, in scrmocvnandi populuin pcrmittercnt.
!i,'fc con- ,vl r> Cujus rei
cinBatum verba reliquit luim. 20 : « nu;i> quidem postmodnm ipjuni abunde pcpnitiiit.
epistola Dei bcneticio adhuc exsiat tanquam gladius 417. (1 Ex bis fone quis inferal fleniicuin fuisse
in sanetuario asservalus, quo Goliatli priccisiim est ortum ex pro.vinia Ceuoniauis regione, quibus pri-
eaput ; quae et sirau! ad centieiendos reiiquos Dei miiin suse peJ-versaB doclrinae nrus propinavit? Si
enim |aai nliunde uotfu fuisset, guih jji suam ciyit^-
8GI ACTA. 86-2
tcm non lam far.ile adniisissef Hiidpberlus anlisles exierit, (jitomodi' de Cenomanis, qnomodo di' Pic-
dodus ctocaialiis. Verum exlonginqua regione istuc tttvi, quomodo ile linrdi^gali. » HiCC quippe vidclur
aceedere potuit, et. fortasse ex Italia, ut postea di- esse series ilineris iilius apostota!, quia a Lausana,
cturi sumns. Henrico civilatem ingresso, vnlgus deinde a (ênornanis pwdicandi exordium sumpsit,
srAild more nppUiusii novitaii{Quhi ctiouAplerique 45). « Et ioriBSSj Lausanam veneral ex Italia, ex
clerirorum eiilem altmenfn mini.strnhanf, tnhuniil- qua ejnsnindi tVces in partes Galtieanas transmlgra-
liue prmparahant,Mndc eoncio7iafor ille turhas allo- runt, roliquia; Manichajorum, uli et iili Cameracen-
ijucrctur (ijui) mirutn ad modumfaeunduserat. {Eo quianno H25 damnali
ses hasretici exltalia adveeti,
nndito) plchs in clericos vcr.ict esl in furiirem, [eos sunt in syiioQu Alrebalensi, quo etiain tempOre si-
li:ih.-ns^sicutctfinicosctpuhlicaiios:ini}cout)fiiwu!is miles ejusmoJi pestes apud Aureiianos igfil per-
corwnminarcHtur crnciutus, ncceis nliquid vende- ierunt. Et quidem Henricianos appelat Manichaeos
rc, rcl uh cis emere velU'nl.(lmo]non tantum eonim Exordium Cistercicnse in libro v!i de Vita S. Ber-
wdes ohruere, et liona disdpare, sed illos lapidare, nardi, cap. 17, ubi legatus papse. aiiique episcopi,
uut affujcre pntihulo decrercrant. nisi nrinreps et pro coiifutanjn. Iia;resi Manichseorum, ad partes To-
cptimntes ncfnndis nusihus restilissenl'. losanas cum viro sanclo accessisse inemor-intur.
'iis. fi Hoc scrius licct comperto, clerus Cenoma- n Jam vero q.io pacto ejusniodi iwrelicis, eorumtiiie
neusis Hesiriio, ejusquc sociis pra^Jicatiouom edito sequacibus, S!iinic!ia'0rum nomei; et errorcs com-
liliello inlerilisit. Quare llenricnis, liildeijerti reditu pctant,illustrissimus Meldorum episcopiis in exi-
intcilecto, secessit io castrum sancti Carileti, ne- mio Opere sno, qiiod de variationibus hffireticofnm
iiuarpiam ab incoeptis desisleiis, sed ad pejora pro- sciipsit iuculenter ostendit libro xi.
rumpens in di s. Inierini cum Hildebertus, ex Ko- 4.5-'. lidem Henriciau! hsreliel ift Petrocorios
mano itinere rovorsus, populo benedictionem im- effusi, Ponlio ducc et antesignano, uti docet ileri-
liertiri vellei, indigne liabilus est a populo, hseretici beili epislola in toiiio tertio noslroruiii Analecto-
sermonibus corrnpto. Tum illo sfductorem adiit, ruin : ubi prculiaria Pontianorum illorum commenta
sciscitatus, cujus ordinis lungeretur oflieio. Hic vero refeiuntur. Iiide esl, quod Bernardus ad Pelrocorios
se uiaconum e.sso respondil ;
qni e\ il!a proviucia seu Petragoricos popukis se contulil, ul patet ex
discedere jussus, • clnm aiifuijit, co^tcras reginnes, tertia parte libri vi, qui est dc ejus miraculis, uum,
nisi ocioresset fama; simili modo perturbuturus, et 4, i.ibi Arianos plurimos apnd Tolosales invenisse,
viperino flalu sno inferlurus. » Hacienus ex actis eosque, uli o! Ilenricum haereticum, fugasse rae-
Hildeberti. moratnr. Quin etiam idem Henrieus, in Pisano
449. (I Intf>r iKecdiio llenrici discipuli, Cyprianus . concilio antea damnatus, et BernarJo ut nionacliuS
et Pelrus, ab ejus prapstigiis resipuerunl, ut fiJem in Claraval'e fierct, com.missus dicitur. Vcrum ille
facit encyolica Hildeberti epistola 78, in qua" ita acceptis a Bernardo ad Clarievallenses lilteris in
eorum magister depingitur : « Ilenricus is crnl, succeplo semel errore obiirmafe persistere maluit,
iiiniinm dinboli laqneus, et celebris armiger Anti- quam ad siilutis viam hoc compondio redire.
cfinsii. HiiiccthiibiturcUgionc.nl, ei verbis lillera- 433. Henricum , ivis coloribus depingit Bernar-
luram si:>iul'inti, fnm diu prirscripti fratres adhcp- dns in pn^dicta epistola 241. ubi eum litteralum,
serunl, dovcccis et turpiiudo in viia, ct errorinno- speciem habentem pietatis, sed aleis et meretricibus
tziit in doctrina. Ubi evim cognoverunt vias cjus vias dediluni scribit. Impia ejus dogmata hiec fere com-
ense non recias, prius ad se reversi sunt; deldnc ad memorat : saecrdotum et clericorum respeclus nul-
nos tratisieruiif, cujus diirccsim sic itifeceraf, ut his, sacramentonim atque festornm abolitio; ba-
reniiens ei clerus vi.r inter parietcs ccclesia' siiam plismus parvnlis nogatiis. .\lterius classis erat apud
tucrelur liberintcm. Ita HiMcberLus serius agnovit, HikleherlUm in episiola 81 hiereticus ilic, qui san-
quanlum periculi inimineat ex incauta approbatione ctorum inlercessiones rejiciebat, ipsum Hililebertum
novoruni doctorum, qni siib specie pielatis animos in SU8B sectae patrocinium traducere perperam co-
auditorum corrumpunt. natus. 5
"^
450. ' Ex liis patel Henricum illum longe prius § XLIII. AHi iueretici a Snn:'to impugnati.
('enomanos infecisse, quani ad partes Tolosanas, 454. QuiPrit Mabillonius citatus, i an iidem cum
undc ouni expulit Bernardus, subiret ;
quippe cum Henricianis fuerint hiirelici illi, quos Bernardus in
Romanum iler, adbuc Cenomanen-
quo^J Hildeherlus sermonibus 65 ct 66 siiper Cantica impugnat. Et qui-
."îs episcopus ag-gressu'. quo tempore infaniis est. dem iion alios fuisse, aliquando mihi fuit pcrsuasum :
i!le pr.etigiator zizania sua seminavit apud Ceno- at reperla Evcrvini abbaiis Steinfeldensis epistola,
raanos, conligerit ante annum I12."i, quo anno Hd- quiepricilictissprmonibusoecasionemdedit, muianda
di-bcrlus in ni«tropo!ini Tnronicam migravit. Al vero est sciiteniia. Colonicnses ouippe fuerunt isti haere-
Beriiardus non nisi anno 1147, ad Tolosanas partes lici. in nonnullis quidemTBusenlientes cum Uenri-
piofectus esi. Et certe in epislolaîl, quani iii par- ciani?, sed ab his in mullis discrepantes. Colonienses
libus Tolosanis conslitulus scripsit ,'id Hildefonsuni in diias classes distinguit Evervinus. Uni dicebant
ooniitein, id saiis innuil vir sanclus liis verbis : Ecclesiam apud se tantum esse, quasi ipsi soli vesti-
« tnguirc, zi placet, nuomodo de Lausana civitate giis Christi iahaererent. In cibis velabant laclis usum,
863 S. BEHNARDI CLAR.-R-VALLKNSFS ABBATfS 80'»
et qnidqnicl inde conficit'ii\ In sacramenlis suis ve!o « nomi-n, Aposlolos se nuncupari voluisse, testatur
se legebant, et quotiiMe cibum et polHm suum in sanctus in eadem epistola his verhis : « Non ignoro,
Cliristi corpus el snnguinem ae consecrare asscre- quod se et .solos corpus Christi esse glorianUir. Sed
bant : cailcros in sacramentis procul a veritale sihi hoc [lersuadeant, ipu illud qiioque persuasum
abesss. Prjeler baptismum aqua;, aliam admittebant habent, potestalem se habere quolidie in iiiensa sua
in igne et spiritu per solam manum impositionem- corpus Ciiristi et sanguincm consecrandi nd nulrien-
Baptismum vero noslnim cum nupiii.s respuebant. dum se in corpiis Christi ot membra'. Nen.pe iactant
Denique aiebsnl (pienilibef e suis eleclum seu bap- so esse successores apostolorum, et Aposlolieos no-
ptizatum habere potestatem .ilios, qui iligni fuissent, minant, nullum tamen aposlolatus siii signum v.ilon-
baplizandi, et in mensa sua corpus Cliristi et san- tes oslendere. » Habes vorba S. Bcrnardi de istis
guinem confieicndi. hrereticis : cujus si dictum consideres. Qvo nominc

4.55. « Alii vero s.icerdotibns Ecciesiie, utpote .sse- istns titulove reiisehis? Nnllo; probabilius est, eos
culari more viventibus, conserramJi polestalem ahju- nomine ct auctore ab Honticianis fuisso diversos.
dicabant, aliaquc sacr.imentî confiTeiidi, excepto Coloniensibus tamen eos aduumeral M.ibillouius iii
baptisme, qusm soljs Hdultis, non parvulis confere- notatione ad mox productum locum, "la^c observans :
bant. Onine conjugiuin, p.-sster illuH quod inter vir- « Nescio, an id dicturus fuisset Bernai'dns, si Co-
p
gines masculum et feminam contrabitiir, fornicatio- lonienses isli Henricum, a quo Ilenriciani hreretici,
nem reputabant. Poslremo suffragia sanctorum, anctorem habuissent. Quanquam siinilia utrorum-
jejunia, caelcrasinie ccrporis maceraiiones respiie- que dogmata erant, nt patet confercnti epislolam
bant, uli et purgatorium, et suffragia pro moriuis. 240. Coloniensium duas classes notat Evervinus»
ftaqne Rsnricianis et (ôloniensibus h;ereticis com- quas Bernardns non nisi ob.icure distingoit in fine .
mnais fuit gcnias, oriium in licciesio' ministros, Sermnnis 65. »

sacramsnla, baptismum parvnlonim et nup.ias : 458. Adrersus impnrissima itaque ac pcrversis-
pauca pecnliaria, qufe non secia; gcnus, sed quam- sima hiijusmodi sectariorum dognrta calamum
dam taatum capitum diversitatem arguunt. Unover- striuxit sanctus doctor. Videsis serraones ejus 6'i et
bo, diversi fueruntrami, sed ex cadem radice prod- 66 jam sllegatos, necnon eminentissimnin Baro-
euntes. Mec dubiiem Oolonienses illos hnreticos nium ad annum Christi H47, hoc viri sancti elogio
ex Tranehelmi offioina prodiisse. •
rem concludens : « Qiiem scientia divinitus illustra-
45fi. A superiore h»relicorum cormvie distincti tum, in virttite a Deo
miraculoriim mnlfipliciuni
nomine saltem fuere Apostolici, uli se vocaljant : missum et probntum, atque egrogi.i vilfe sanctitate
de qnibus historicas Ciaterciensis ad annum 1 1 47, • imbutam, Dei amicum fuissecum certo sciam, ipsi
cap. 14, ha^c lilteris cousignat : t Ilenricianis iiaere- nenilissime inhferendo, qui inhsesit Deo, securus
ticis compressis. et magna ex parte Ecilesise reeon- existo : dcplorans ex Christiana charit.Tle perditissi-
ciliatis, jam Pater sancSns ad suos reverlebalur. mos novalores, qui hos nefandissimos seetanlos
Cum ecce incidit in aliani sectain hominum, qui brutos hiereticos, iisdem, plane immensa cfecitatc
se Apostolioos volebant appcilari. Rnsticum qui- percussi, plus deferanl, quam Bernardo : ut juro
dem genos agresteqne, et sine prajceptore aut cum Jerem.ia sit exclamandum : Obstupescitc, coeli-
duce, queni sequerenlur; sed eo difficilius dis- super hoe. »
suadcndum : qaippe singulis seorsim adeuudis, et 4.59. Qii.T de sancti docloris miraculis apud Tolu-
quibuscum nec Scriplura utenduin, nec ratione. De sanos faciis in contirmationem tidei orthodoxsR ad-
his sanctus roversus jam ad filios, cum totics pro versus colluviem Henricianam, refert Gaufridiis
Ecclesia, hoc est, pro sponsa Canticum interruptnm supra assignalus, tam parca siint, ut mereantur e\
reassiirnpsset, Sermonc (66) : Ru-iticani homincs
siippteri. Ae primn qiiidem loco
aliis doeamentis
iunf. etidiotiT, etprorsnsconlimptibiles.Sednfinest qnod legitur in Exordio magno Ordi-
prodeat illud,
dico, vobis, ctiin ei-s neyligevter agendwn. MvUum nis Cisterciensis apud Tissierium rlisiinctinno 2,
enim pro/iciunt ad impicUitcm, ct sentio eontm ut _ cap. 18. « Dura adhuc in cadem rcgione (Tolosana)
cancer serpit. Et pancis inierjectis, « Qifsero, » in- '^ reverendissimus Pater moraretur, et tanquara cx
quit sanctusdoctor, « ab illis suk sectai auctorem unus
:
aposlolis eircuiret per castella, et civitates,
neminein dabunt. Qua» ha^rcsis Tion ex hominibus evangelizando curando omnes langiiores, lia'reii-
et
habuit proprium ha^resiarcham ? .^[anichaî .Vanem corum qufique turpissima deliramenia redarguendo,
habuere nrincipem et praêepto^-cm, Sabeliiani Sa- convincendo, confutando, accidil, ut ca^cus quidani
bellium, Ariani Ariuni, Eunomiani Eunomiuin, Xe- in vicinia eadem, comperta lama \irlutum atijii.;
storiani Neslorium. Ita omnes capteris hiijusmodi siguorum, qupe per manns hominis Dei multiplica-
pestcs,'singul!E singulos m.agisfros
homines habuisse bantur per dies, spe recuperand:e sanitatis anima-
noscuntur, a quibus criginem simul duxere et notus, eumdem Dei famuliim adire decrevit [forf, de-
men. Quo nomine islos iitulove censebis ? Nullo. creverit], si forte beneficio cojlestis gralia?, ((ii;o
Quoniam non est ab homine illonim h3?resis, neque per ipsum miseris inortalihus copiose tribiiebatur,
per hominem illam acceperunt, u etc. sibi quoque, cscitatis caligine detersa,I umen dulce
437. Jam vero quia nec liabebant auctorem, nec restituereiur. Accelerans ilaque, et ubinam s;in-
865 ACTA. 866
clum Dei reperire possel, sollicitus mqnirens, aiwli- « rcm ileclarare!, exivit ab eis. el ip?um (Mlrum re
vit, eum ia quotlam celel)ri convcntu in medio nia spiciens, malc-iixit diceiis : Viridero!inm. desiccel
gnse multitudinis consistere, verburaque vitae dissc- te Deus.
minare. 462. « Quod quidem manifestis indiciis persevc-
460. t Quo, ciira pedibus offendens, et antielus rat. Nam eo lcmpore, sicut anliqua teflcl relatio,
curreiis, pervenisset, trisli nimore perceilitur, quo- erant in eodem castro ccnlum nospiiiamiliUini, equos
niani vir Domiiii jani iude recesserat, et ad alia loca cum intersignibiis, et arma habentium, ad avenam
traiismigraverat. Quid tamen ageret, siquidem desi- abenam non revenienlium, sed ad suam; ex tunc
derium recipieiidai sanitalis cum eiim ulterius cur- vera pauperies, sicut vir armatus, coepit occurrere
rere compelleret, densissima; tenebrae, quae ocuios eis frequenier; quos aut grando frequens, aut steri-
ipsius obsederant, pigrum et minus expeditum red- lilas, ant scdiiio. aut guerra etiam parum quiescerc
debant. Cumque in defcctione menlis constitutus non permisit. Nam et ipse, cuni infaus essem, vidi
mulla tristitia contabesceret, subito divina gratia Dobileni virum dominum Isarnum Nebulatura, qui
inspiratus, et de meritis bealissimi viri spem tolo fuerat major dominns Vjridisfolii, qui bcne diceba-
corde concipiens, circumslantibus ait : Rogo per tur aetate ceutenarius, Tolosse contentum uno ron-
niisericordiam Dei, ducite me ad locumillum in quo g cino paiiperrime commorantem. Qualiler autem et
liominem Dfti stetisse, vel sedisse, certissime scitis. quanium animadversurn est, Dei judicio in plures,
Quod cum benevolentia eorum, qui aderant, conll- qui ilcfecerunt, cjusdem castri dominos, ipsa rerum
Duo consecutus fuisset, veniens ad locum, toto cor- declarat evidentia : dum quod vir sancius maledi-
pore in terram proslernitur, miraque devotione xeral, nequiveril reparari, donec dante ipsiim ca-
puiverem ipsum, in quo sacra viri Dei vestigia ste- slrura comite Montisfortis •.enerabili patri domino
terant, deosculando, Domini quoque misericordiam Fulconi, episcopo Toiosano, ex tiinc coepit paula-'
per merita servi sui enixius implorando. Qiiod dum tin', expulsis inde dominis, reformari, sicut suo loco
faccret, et de ipso pulvere, fide plenus, oculos suos soquentia declarabunl. s Hfsc narrantur in Chronico
confricaret, repentc, miseranle Domino, qui sancti- magistri Guillelmi de Podio-Lanreiilii, quod Ca-
tatcm famnli sni, licet abseD'.is, eliam in hac graiia tellus vulgavit ad calcem suse Historitc comitum
declarare dignalus est, lumert oculorum recepit. Tolosanorum, capitulo ). Terniinos diios in lextu
Qnod factuiii non solnin catliolicis orthodox* fidei oixnrentes expono. Viridefolium, \ernacule Ver-
tirmamentum contnlit, veruni eliam maligloriis lise- feuil, caslrum est in diiieces' Tolosana, apud quod
reticis confnsionis et opprobrii notam adauxit. » S. Dominicus postea congressus est cum hsereticis
Hactenus Exordium. m, Albigensibns. Roncinus autem mihi hic est equus

minor, gregariiis, Gallis roncin. roucin, vel rnssin
§ XLIV. Huerclici obdurafi a Deo puniti.; sanctitas
CoRsule Glossarium Cangii. His ilaque supplenlur
Bernardi et miracula in summa sunt veneratione
apud Totosanos ; inde nen est profectus in IHs- quffi Ganfridus m.emorat de miraculis S. Beriiardi
paniam. apud Tolosanos.
\
461. Verura non divinis duntaxat favoribus causam 463. Miracula porro ac prtcdicatio, nec non fama
Dei ac veraj fidei promovit sanctus nosler Ihauma- eximiee sanctitatis mirabilem ihidem erga illmii con-
tnrgus apud Tolosanos ; sed eliam eos, qui audien- cilavere veneralionem; nti palet ex eo quod in ipse
tes vocem. Dominiper Bernardum, obdural)ant corda etiam ad Tolosaiios adveulu, atquc adeo priusquam
sua, pcenis coercuit, ex Chronico mox citando ;
ulluni forte signum apiid ijisos patrasset, adeo jam
« iEgrotantem ergo terram tantesinfidelitatis disgra- tum in amoribus ibi fucril, «t nihil snpra. Audiatur
tia [(. e. infortunio] vir religiosus beatus Bernardus Gaufridus lib. ui, cap. 2. < Veniens auteni luin in-
Claravallensis abbas, vita et litteratura conspicuus, credibili devotione susceptus ost a populo torree,
zelo fidoi accensns, aliquando visitavit, et ad cas- ac si dc ccelo angelus adveiiissel. Ncl moram facere
trum Viridisfolii, quod eo tempore vernabal militari potuilapud eos, quod irruonlinm turhas rcprimere
mnltitudine, et vulgari, duxit ocius accedenduin, ncmoposset, » ete, Quid? «quodtantafueritmultitudo
intcndens quod , si possct, ibi exstinguere IiKjreti-
" irruentinm populorum, benedictionem poscentium,
cam pravitatem, qua; locum ipsum mulluni iufece- ac sacras manus deoscnianlinm, nt. tencrriina pror
rat, facib'us eam
contra iu aliis pra^valeret. Cumque susqno attennala carnJ ip.sius comprcssionem el
ciepissel sermoncm in ecclesia proponere conlra impetiim crobro deosculantium forre non valouie,
eos qui majores err.nt ibi, illi ecclesiam exicrunt : manns et brachia sacra in modnm pugnorum inlu-
quos et populus est seculus : quos vir beatus se- mescerent, et unde alii bcnedictionem sibi pervirtu-
quens, in plalea cip.pit proponere verbuni Dci. Illi tom, qu.TB de illo exibat, procurabant, inde ipse
autem per doraos undiqne latnerunt. Eo lamcn ple- debililatus, et penitus couquassalus, graves corpo-
becul* circnmslanti nihilominus praedicante ; sed ris molestias sustineret; » ex magno Exordio di-
eis perstrepeDlibiis, el fores perciitientibus, ut et stinctioi.e 2, cap. i8, post relata signa viri sancti,
nec plebs posset percipere vocem ejus. et alleganti- qus in regione Tolosanornm facla sunt.
bus verbum Dei, excusso pedum pulvere in lesliiuu- 464. Adco autem insignis ibidem veneialio de
nium illis, ul essepulverem, el reversuros in pulve- ipso concepta atque hominum auimis penitus iusita
SS7 S. BGRNAnm CLAU.K-VALLHNSIS ABI]AT1S 8('8
erat, el palam iiiclaruerat, nl a quodam malovolo II appaiuit ijisius eollmii, ul nrai, iiroiluciiiin fel t;r<i-
Cl lisr;rolico synophanla evelli vc! obsiuirari nnn cile : qiiod ipiamvis csset carnihus cxesum el tonue,
tnntiim uoii potuerit, seci eliaiii magis fulscrit, di- eral tameu ex dono cielesti pulchnim el candidum
caculi istuis loquacilate, qua viruin Dei iiupetehal, iiimis, sicut collum oioris. ()uod cum videreiit uni-
prudciiii hnjiis rcsponsn rclusfl. Fiiclum nariat versi qui aderanl, la^lnti sunl l.rtilia niai^na, bcnc-
Exoniiinn niagnniii disliiiclioiie 2, cap. H. " Qiio- dicentes Domiuuiii, qui dcdil in ore fainidi .sui lam
dam lemporo, ail, ciim lcgiilus doniini papie, alii- paratum et eniiveoieus rcsponsuni, unde iôniiinde-
quc episcopi, )>ro coufntanda hiercsi Manicliaiorum relur, et olislnieretur os lo.-iucniium iniqua.
ad parles Tojosanas sancliim Domini Bernardum 467. Aniialista Cisierciensis eum ad aiinum 1147,
seciim trahorcnl, paravorunl ei irnlres eqiiiiatnram cap. 13, edocuisset, .|r,am sc gesserii egrogic. S. Bcr-
solilo moliorom, quKi tam longo itineri suflioere ^nardiis in prfodicaiione Tolosana, refeit ac refellit
posscl. Qui cum ad illas parles, comilanlilms senteiiliam illonim, qui votunt virnm Del in tlispa-
episcopis dovenissot, npiirii;iis euidam monaclius niaiii fiiisse proferUmi. Opiiro liajo si vera ibivt,
iiiger, tunc aiilem aposiata vilis, et eorumdem huic aniio iter ilin.I iimectendum , obscvvat duabus
h.ôrelicorum princeps, cognilo advoniii famuli Dei, de causis, .( tum qiiia iii eo moiiasteriiim de Spina
verilus est a iacie ojiis, scicns qiiia non posset m fiindatuni est, ut siio, aif, loco diccmus ; tum quia
resistero papienli.-e et spirilui, qui in eo loqiielwlui. ex Tolosa Iransiius facilia.', quippe proviucia Hispa-
rioiade maturata fuâ dcliluil, et iiunime potuit niie convicina. » lia ille, subjicicns argiimenla ad-
usquani co lempoie reperiri. . versus hanc sententiam male fundaiam ; sed nos illa
46,'i. « Ibi quoque glorilicavit I)oniiiuis servum alinnde piomemus. Diira anno Cliristi 1721, esse-
suu!!! iii conspoc.iu totius popuii. el principium mus .Malriii, nianuscripta posllmma Nicolai .Viitonii
terriP, facions quotiiiie; pcr manus illiiis, sipna et v. cl., el bibliotiiecH Hispana a se lucem dala in
prodigia magiia in plebe. Nec facile credi potest reipublica- liuerarisc notissimi, nobiscum coinmu-
quanta tiubarum infinitas apostolicum virura tota nicavit perhumaniter revcendus adm.odum el am-
dic piosequebatiir ; t!um alii eniditionem, alii plissimus dominus Adrianus de Coninck, propinquus
curationem, universi benediclionem ab eo jioslu- laudati auctoris consanguineus. In isiis vero mss.
l.irent. (ûadam igilu'- die, p!»;senle inuumerabili j
totus cst ciarissinms liic llispaniis scriptor in iiiipu-
liominam multitudine, cum eos copiosius de tide gnandis et convellendis tigmentis fabuiosis, ac coni-
cathobca conservanria, el de immunda hseretico- menlis apocryphis pseudoehronographorum famo-

rum socictate vltaiida commovisfot, conligit adesse sorum imo ve;,''. loquamur aperle
, infamiuin. ,
queiiidam de hfereticis illis, qui potenlior c&'teiis » Proferamus itaque hic qua; ex ejus mss. deprcnipsi-
aiqao prudentior vi,iebaliir. Qui ciim amaro oculo nius ad pr.-i\sens institutum. Confufai aiUeiii jiorso-
cerneret venerationem, quan! Dei faimilo popubis nati Juliani Petri, arehipresbyteri S. Jusa^, tyjds
impendcbat, moliebatur aliquid agere, unde clari- editi, locum, qui est in ejus Adversariis pag. 96,
tatem opinionis ejus rdiauatenus obnubilaret, et num. 418.
daret maculani in gloria illius. .lamiiuc expletis 468. « ôvum quoque et inauditnm hacloniis,
omnibus, q\v<: ad prjpsens necossaria videbanlur, imo faisissimum est S. Bernardum, (^larevallunsem
vir Dei equum suum ascenderal ut abiret. Et ecee abbatem sanctissiinum in Ilispaniis faisse, ei quid
prcedictus b.wreticus, quasi coluber tortiiosus erecto quid loco mox citato m.endaciorum et iueptiarum
capite venit ante hominom Dei, et clamans eoram continelor. > ITaic igitui' ibi logo in Adversariis ;
omnibus ail : « Domine abbas, sciatis quia caballus Ex quo imperalor Adelbnsiis cepit Tolelanam
magistri uostri, qui lani roalus vobis apparet, non civitaioni, et Christianis restituif, jussit, ul voca-
ita cervicosus et pinguis est, sicut isto sonipes retur civiias imperaioria, capul imperii Toletani et
vester. » Hispani, et im.perator, ut dictum est, auctoriiate
466. « Quo -audito, vir mitis. et palions respondii Anastasii papce IV coronatus est : et ideo Bernardus
ei mox tranquillo vuilii et animo dicers : Non dil' «. Claravalleusis vocat ci.im sic. Ilio .'ânctus -vir venit
Hteor, anijce, quod aslruis. Veiumfamem scire te in Hispaniam cum fralre Uernardo, el iiivisii iiio-
couvenil, ((uia iunaentum isii'ii, de quo milii insnl- nasteria Toleli S. Clementis, et S. Dominici Kxiiien-
tas, brulum est aninia'., unum utique ex illis qii.Ti sis, et postea ad moniales S. Clemeutis scripsit.
natura prona atque obedientiavcnlri finxif. Quod Fundavii iu Hispania monasterium dietum de Spi-
si pro libila suo coniedif, atquo pingucscit, niiiil na. » Fabulatorem hunc iia casligat iaudatus Nico-
indc justilia bodilur, qula iuiTientiiin, quod suum" laus Anloiiius : « \n primis duos Alfonsos VI cl
est, facit, Proindc non orimus arguendi in judicio VII, puerililer confuiidit : nam sextusToletum cepit
Dei, Ggo et magister tuus, de eervicibiis jumonto- a Mauris ; sepUmus vero, prioris neiios, ex Urraca
vum : sed amisquisijiie de collo suo judioabitur. lilia ille fuit, quem coronalum imperatorem Auasla-
Nunc igitur, si placet, respiee coltum meuni, et^ sii jam docuorat in Clironico...
papio auctoritate uos
vide : et si gro^-sius est collo magisiri tui, iude me qiiamvis uterque eorum imperalor ab eo aiidiat,
Jgrsitan juste reprehende? Hoc itaque dicto capu.- qund revera appellati sunt.
uum exuil, el caplte denudato usque ad humeros. 469. " Deinde quod dicitur S. Bernardom scri-
869 AOTA. 878
psisse ad hunc Alfonsum VII, impcratoiis nomen e fairi:i ejnsdem doiiius esl, con(irinat8 rudibus, s«cl'
ei adribuendo, a?t)ue falsdm esi, ,1111, certe nusquam anliquis his veraibus, quos passim vetendus muris
rei indicium repi^rias inler epistolas sancti .ibbslis. iiijcriptos, et aulffiis inlextos domeslici lelerunt :
Duae edilJfisunt ad Aironsum; sod Portiigalia; rejjeni rETlT «OIFICVT niTAT

pnmum numpe ; 308, ac 057, quiu nihil ad Julianuiii. Sancia BiinNAnncs per Nivabdum alfonsus
Eumdem autem Bernanlum ad Htspanias venisse PaOTEGlT APERIT
iiâl aperlis verbis ejus VilK! cujusdam partis au- SPINEa corona Petrus
Clor Gaulrcdus (Jlarovallcnsis monachus, sancti Pa- Pelro cnini riposlolorum principi dicata primum
tris iilumniis, et qui so ait omnibus, (Jusb narrat, fuit ea religiosorum redes, templiimque de S. Maiia
inlerfuisso. Is auctor est seoundi lib. qui alias tcrlius, postca auncupala. Monastcria S. Gleineutis Tole-
el quartus cl quinlus dicitur Yitae S. Bernardi ; ut tani iiionialium ; item S. Dominioi Exiliensis viro-
constat ex praefatioue hujus partis io edilionibus rum adisse Bernardum falso dixit Julianus, udven-
stiidio clarissimi viri Jarobi Merlonl Horstii digestis tum clnrissimi abbatis ad nos incniilus. »
(Pa sicnsem bahemus anni 1638). Apcrtissime is, 47-2. Porro de fundacione S Pitri dc Spina tra-
ubi de variis ot illustribus niiraculis (loIonifB, Aquis- ciat Manricus ad annum U47, caj). 18, ubi ex epi-
graiii, Leodii, Cameraci, et in Hispania faclis caput g slola S. Ceruardi 381, qua; superius citala esl, Ni-
sextum lihri iv inscripsisset, de llispanicnsibus mi- vardi ffratris natu rainimi ex iratribus sancti docloris
raculis sic prasiatur. Nam et m Ilispanin, ubi priV'' socundam carnom, an alterius?) advcntum in Hispa-
sens ipsc non fuil, sancliiaiis cjus indicia clarne- niani iTiat;is, quara finem constare, fatctur. Si quis
rum Quo quideni Gaufridi testimonio ulilur doctis- antem de pseudo Juiiani Petii. S. .Iust;c Toletan.o
siinus Benedictinorum ordinis scriptor F. Antonius arcliipresbyicri, uti se nomiuat, plurn nosse deside-
Yepesius tom. VH, centuria 7, anno 1146, fol. 370, rat, laudatum Nicolaum Anlouium consulat tomo II
col. <. ad arguendum nonneminis errorem ihune Bihliothec* Hispan» veteris, cap. 8 ubi auctor ille
commisit noster Joannes Mariana in Historia de rebus eruditus Opera ejus exaniinat, et uti falsa et coin-
ad annum 1123) qui dece-
Hi.spaniae lib. x, cap. 12, mentitia casiigat ; eoriimque invcnlori personaio
ptus non obscuris sancti abbatis ad Petiuin Vonera- larvam detrahit. Capite ai'tem 9, producit duodc-
bilem ex Hispania redeuntem verbis, epistola 227, viginti locos, e\ <juibus Jullani Ghronicon et Adver-
« qua est 228 in editione Mabillonii » locytiim de se saria refelli, cui-iis sit rxploratura.
ipsum Bernardum credidit. ^Jec quod ipsemet Tamayus, lam credulus

minus aliquam epi- 47.?. tûij,
stolffi ad S. Ciemeulis Toletanre urbis sanctimoniales lamque misere simplex at(]ue immodicus alioqui,
direols comprobationem, qua^ ruinosam asseverantcs « pseudochronicorura hujusmondi seslimator, in suo

/. i\ . ,. ._ i„. _
fiderri qiioquo modo commcndat, invenimus

w »*_„. [„,..:.. tT tr r.A a:^^, A.^»:i;..
Martyroiogio Hispauo tom. II, ad diem 3 Aprilis,
_• _ - t — •>
470. « Claudit mendaciorum agmen tribula eiÎem pag. 469, pronuntiarc coactus fuerit ista « Videmus :
viro sanctissimo fundatio apud nos monastcrii de passim in hisce Juliani Adversariis lot glossematum
Spi!ia,quod in lamcenb loco] utriusque regni Castellae ineptias, quoJ potius ferrum, quain illas deglutire
LegioQis, a Tauro urbe quinque

Vallisoleto sex, a compellerenmr, » Venim hsec ex incidenti, ut ita
leucis distans, nomenclatura ista propter spinam dicam, relata sint de commentitio S. Beruardi ili-
corona Dominicaj in ea servatam, Sancifpque in- nere in Hispaniam. Veris certe et ita multis ad e\-
fanti, Alfonsi Vll imperatoris sorori, domus funda- stinguenda sdiismata el exstirpandas ha^reses abun-
trici, a Ludovico jnniori dicto, Kiancite rege, Parisiis dat et inclarescitperegrinalionibus vir plane aposlo-
preetereunti donatam gaudel. Rem narrat idem Yepe- licus, ut falsam ipsi alfingere, nccesse neutiquam
sius eod. tom. VII, anno H43, cap. 1, fol. 328, sit. Nunc videtur nobis opportunura, hiscc, quic in
adductis et explanatis iis quaj significare quodam- istogcncre fecisse ipsum antea narraviinus in de-
modo videbantur, pnTesenti Bernardo oblatum, ei in pelleudis malis ab Ecc'esia Dei, subjungere bona
manus traditum a Sancia monasterium congruenter innumera, seu profeclam in emendandis raoribus
dotalum nempe dolationis ipsa charta, qua dono
; reipublicffi Chrislianse.
dare nernardo, ClarEevallensi abbali, pia

se ail
g XLV. Sanctvs Piiicrin emendapdis ecclcdaslico'
heroina, haereditareui S. Petri de Spina, otitera pri- rum, monasticrirnm, ac scncvJarium moribas
vilegio qaodam Alfonsi rftgis, Sancia» frairis, in fructuosc inlenfus.
ampliationem ejusdem domus simlUler concoplo : 474. Argumenli hujus nmleiiem ac forinsm debe-
qufe qnidem Kque ac cle prssanlibus dici de absen- mus, et acceptam referimus erudilissimo Mabillonio,
tibus, quorum in graiiam donaliones et oblationes qni in pr.Tpfatione generali in novam suam operuin
celebrantur, passim consuevere. S. Bernavdi editioaera § 3 sic niemorat ; « Cor-
471. « Siquidem S. Bernardum, misso Iratre sno ruptos sui saiculi raores passira luget ac deplorat
(Bi;rnardiim legimus apud Juliauu.mi in vir sanclus, maxime in EcclesiK mimsiris, i|unrum
Nivartlo
Hispanias. cujus inde et a Sancia ad se reversl vir plerosqus ad meliorem fnigem addyxil. adco iitlola
sancti.ssimus raeminit iu quadam epistola, ad eam- Lcclesi» ac cleri. in primis GaHicjni facies suis
dem direela. quK est 301, pi» donatioms exceptorera monjtis ac sermonibus penitus immulata fuerit, ei.
manus et industriam labricffi admovisso, constnns in antiquura decus restituta. Quippe Gugeiiium, vi-
871 S. BERNARDI CLAR.fl-VALLENSIS ACBATIS STl
rum sanclissimum, Roinanic sedi suppeditavif, alque ^ mimasUcurn ordinem, jnm jiene luinum, ad prir
in eo Romaccs pontificcs oinncs ad rectani et legi iiiain njioflolirtfvUie Tiormnm reparnoil. iEt) Cls:
timam suae dignilatis adminislrationem. erudivit. el terciemis iiuidet», per isUid leinporis, inpuU,
accendit libris editis de Coiisideratione plane di- trienniuni, jam in ditcentnn circiter ahhatias ma-
viuis. In episcopis Henricnm Scnonunsem, Steplia- gni nominis, meriii, et numeri aeereuif ; et usifue
num Parisiensera, aliosque permultos ab aulico viin barharns Sarmatas ct exlreiwn Sri/li-as jam.
vendi generc ad inores episcopali ordine disnos diffvndi rwjiit. Tantum potuil Beniardi el opinia
icvocavit; mulios ctiam e suis iii alion.im exemplum sanrlilatis, ejusqun discipulorutn 1 liide lai^tnpnesc,
episcopos protuht. Clcricls '.'nmibus salularia mo- ul ordinis Cisterciensis, qui Bernardum aliirnnum
nita dedit in serinone de Conversione ad clericos. lialiuit, quasi fun iatur hahitus sil ipse Bernardus, ab
Qua; omnia si quis accurate videre cupit, legat !i- ejusqijc monaslerii Olanevallens' dipJ.us ordo Clarffi-;
brum se.xtum de Vita saneti Bernardi Gallicc edita, vallensis suo temporc ; imo posiea et S. Bernardi :
cujiis ViU» tres libri posteriores ex ejus scriptis etsi id veluit Innocentins VJII in litteris unionis rno-
magna cum pietate et cum insigr.i delectu contexti nasterii Clara^vallensi» cum Cisterciensi.
sunt. Dc moribus et officio episcoponim legenda in 478. « Hinc in litteris Alberonis episcopi Virdn-
l>rimis epistola 42, ;id Henricum Senonensem, quse _ nensis apud Laurentium mox laudatum, abbales
iii Tr.ictatuum classem modo tomo secundo relata " Trium fontium, et de Catadia dicuntur de Ordine
cst. Merito itaque in libro de episcopis Virdunen- Clarcemllensi. Et a Pelro Cellensi Cisterciciuic
sibusdicitur isesse Bernardus,c ;//(/.<; <'0"si/iis regna, sive Clarrnvallis ordo vocatnr in lib. i, opislola 24.
et cccleiix Gallicance hodie, inquil nutor in Spici- Sic in epistola Samsonis Remonsis antistitis, quae
legio Acheriano tom XII, pag. 31), innituntur. cst ordinf! 435 inler Bernardinas, ordinis Clar«\al-
47o. Eral in eo mirilica dicendi graHa ut non pos- Jensis menlio non semel habetur. Quanquam dicf
set ne ipsius quidem stylus, licet eximius, iotam potest, Ordinis Clara^vallensis nomine lineam tantuni
illaiii dulcedinein, totumretinerc fcrvorem,iQuipi>e) Clarajvallensem, non totura Ordinem, sie|)ius desi-
placahilem, et persuasihilem, et eruJ,iiam linguam gnari.
dcderat e.i Deus, ut sciref, quem. ct quando deberet 479. 1 Qualis ac quanta rueril sive Cisterciensium,
proferre scrmoncm : quibus videlicci consoJatio vel sive ClarfEvallensium sub Hernardo districtio, ei
obsecratio ; qnihus exhortatio congrucrct vel increpa- rigiditas, non est necesse lioc leco exponerc, quaudu
tio : ut nosse poterunt aliquatenus qui cjns legerint id satis superque patet tum ex Beraardi litteris ac
minus (ib eis, qui verba ejus sce-
scripta, ctsi longe scriptis, tum ex maxime ex lib. i,
ipsius Vita,
pius nudierunt. Quod si ejus scripla legendo ita cap. 5, ubi primi Ciara?vallis incolae Deo servisse
accendimur, quanto magis ilii, qui loquenlein au- -"
memorantur in pavpertalc spirilw:, in famcei siti.
dicbant ? Non itaque mirum, quod Deus tot et tanta infrigoreet nudiiatc,in ingiliisiiudtis. Pnlmeniarid
in sui iemporis hominum salutera pcr cura opera- smpins ex foliis fagi conficiebant. Panis e.r. hordeo,
tus est. et vicia, et milio erat. Ita Guillelmus testi.s ocu-
476. « Quis vero explicet, qu» et quanta ab eodem latus. Bernardo in epistola Robertum olvs,i ad
patatra sint ad moDastici 5hstiuui primigenium faba, piiltes, panisque ciharius cum aqua Cislci-
fervorem denuosuscitaaduin^Testantur hoc eximite ciensium deliciaeperhibuntur. Ncc alia^ apud Fastrc-
ejushac de re cpistola? ad .serip'ioni:.^, liber De pree- dum in epistola sua inter Bernardinas. '/««*« ui
cepto et dispensatione, Apologia ad Guillehnum ab- ciho parcimonia, inquit Stephanus Toniacensis in
balem, variique serraones : in quibus monachos ad epistola 72, ut duobus tantnm pivlmeniis utanlur,
reliuendum revocanduiuque veterura Patrum pri- quce aut ager e.vleguminibits, aut ex olerihus hortus
marium institutara animavit, id est, ad prenitentiae affert. Ipsi piscc tanto rariits utunlur. ijuanto fre-
labores, austeritates, raodestiam el humilitatem, quentius apud eos audiri solet quam videri. Plura
paupertatem, mundi contemptura, amorem solitu- videtis apud eumdem auctorem, et apud Petrum
dinis ac silentii, et ad continuum profectum : ia Cellensem.
quibus totius rei monasticaj cardincm vorsari intel- D 480. <t Perseveravit hic ordinis vigor \fort. rigor]
ligebat. Hiuc nou imracrito Petrus Yenerabilis in non modo ad tinem saeculi xii, quod patet ex Petri
epistola, quie est inter Bernardinas 228, vocat eurr Blesensis epistola 82, sed etiam ultra medium sse-
num. fo.Hcmqus columnam, cui inni-

30, lacteam ciilum xiii, testante Jacobo a Vitriaco in Historiaj
titurmonastici ordinis wdificium; ac rutilum sidus occidentaiis cap. 13. Carnes, inquit, nisi in gravi
quod exempto, verboque non solum- menijchis sed infirnnlate nun manducant. Piscihus, ovis. lacle et
et toti Latince Ecclesicf. suo icmpore insiijniier lu- caseo non "escuntur commwiiter, eic. Kaiiidem vitie
cem donaiyit. » sevcritatein nos Galli etiam nunc rellorcsccrc con-

477. w Laurentius de Leodio in libro de episcopis spicimus in piissimis monachis beatae Jfariae de
Virdunensibus, duos ordines, Cislcrciensem el Prae- Trappa. aliisquc nonnuliis eorum imitatoribus, qui
monstratensem, comparat eum iluobns cherubin vita; suiC puritate, austerilate, solutidinis aniore,
propitiatoririm cbumbrantibus,^/uor((m i/ni/.S Cisler- silentio, labore, aliisque religiosis virtutibus, id
ciensis duce Bernardo sanctissimi nominix ahhate, factu possibile adstruuni, quod de Bernardo, ejus-
873 ACTA. 87.'(
que discipulis legebamus, nec fere credebamus. « lutatus Spira; , an ejusdem virgineo lacte irm-
481. <i Subjungil idem Jacobus a Vitriaco in ca- ratus.
pite sequenti, feminarum sexum fragiiiorem, a prin- 484. Superius in nostro Commentario pra»vio§ 40,
cipio ordinis ad tantae districtionis severitatem as- Iria illustria facta, quae Palri sanctissiino ascribunlur,
pc rare ausum non fuisse sed id demum in morem
; in liunc reservata sunt locum. Priinum erat dc inia-
posten venisse. Verumtamcn vivente ipso Bernardo gine Virginis Deipara), qua,' Spine (er a viro sancto
iiO.T fuit omnino expers istius insiiluli femineus salutata, semol ei salutem reddidisse, <t cunclis au-
sexus. Id probat nermannus Laudunensis monachus dienlibus, » memoratur apud Manricum ad annum
in lib, 115 de miraculis sanclEe Maria», cap. 17, ubi H46, cap. 10, num. 6. Alterum eral de lacte vir-
agil de monasteriolo Cisterciensium virginum ad i;ineo cjusdem Dciparaf;, quo irroratus fertnr S. Ber-
LauduDum Partlienone, a Barl!iolom«o episcopo nardus, ex codem anctore ibidem nuni. 8. Tertium
COnslructo quo sanctimoniales sub Guiburge
: in denique in eo erat positum, ut beatissima' Virginis
abbatissa, depositisomnibus lineis indumentis atque Marias voce salutatus fuerit apud camobitas .\fniglie-
peUiceis, solis tunicis laneisutebantur ; et non solum menses. De singulis dicanius. Priinum" narrat mo.\
nendo, vel texendo, sed etiam in agris fodiendo, et citatus historicus Cisterciensis ex Jonnne Nauclcro,
.uin sccuriet ligone silvam succisam exstirpando, n qui dc illa rc loquens, « In hoc, inquit, eoncordaiJ.
spinas et vsprcs euellendo, manibus prGpriis assi- (juod Bernardus Spiram venerit, ubi tum erat tan-
due laborantes, cum. silentio victum. sibi queiebar' tus populi coucursus ad eum venerandum, ut im-
uitamque ClarcBvallensium monachorum per omnia perator, ne populus eum conculcarel, maaibus suis
imilabantur. illum exportare sit dignatus. Exstant circuli in pa-
i82. « Longius prog' ieretur oratio, si, quotquot vimento ecclesiae majoris tres, ubi prostratus iu
Bernardus ad monasticam vitam pertraxit, illu- lerram vir Dei, ter fertur salutasse Virginem Ma-
striores utriusque sexus homines, quos scilicet no- riam. Ad quem Virgo Maria : « Salve, inquit, Ber-
vimus, in medium adduceremus : quales fuere Hen- (V narde 1 » Ha^c scribit Joannes Nauclerus genera-
ricus, Ludovici VI Francorum regis filius, Ermen- tione 39, inler alia, qu<e memorat ad annum Chri-
gardis Britanniae ducissa, Adelais Lothariiigice, et sti 1142. Prodigiosain hanc Deipar» salutatioMeni
nliaique innumera'. Verum illud paulo minus
alii, confirmare conatur iilcm Manricus sic pergous ;
prajdicandum et mirandum, quod liomiuibus in s*- j. Circulis verba ea sculpta sunt, qufe a lidelibus su-
culo remancntibus piissimam et rectissiinam vi- lent decantari sub antiphonse finem; quam a priii-
vendi rationem persuasit : Adluesit ei prce omnibus cipio appellamus Salve, Uegina.U&nc aulemilesiiioii-
quidem ex principibus comes Tlieobaldus, et se, et tem in illis verbis et Jcsum benedictum jruclum vcv'
sua in subsidia ClarwvaUis exposuit, et in manibus " /)•(,; tui nobis post hoc exsilium osletide, Bevmrtiu-i
abbuiis posuit animam suam, deposlia aUiludine Pater recitasse lidenter ferlur, et rccitatse trinain
vrincipaii, se interservos Dei conservum exhibens, illam invocationem addidisse fidentiu.s, ad quaiii
non dominum, obediretadomnia, qutecunque domus imago Virginis commota, atque acceplans obse-
illius injimi postulassent. Quid tantus princeps quium, audita est simili modo sanctum resalutasse :
monente et hortante Bernardo praestiterit, lura in Salve, Bernarde. » Hsec ibi; super quihus notationes
conslruendis , dotandis, juvandisque monasteris, nonnullas lectori, partium studiis vacuo, et veritati.s
tn.m in egenis sublevandis, tum denique in exer- amaiiti, reprffisenlo.

ceado optimi principis officio, testis est Ernaldus 488. Notus imprimis abunde est Joannes Kaucle-
abbas, ex quo prsemissa retulimus : testes eliam rus, quem natione Grrmanum, patria Suevum, di-
Pernardi cpistola? de eodem. Theobaldi pium stu- gnitate pra-positutn Tubingensem fuisse lego. Edi-
dium SEmulabaiur nobilis et illuslris femina Beatrix, dil hie Clironicon universale, succincle compre-
ut (iiscimus e\ epistola 118. liendens res memorabiles saeculorum omniiim ac
4.83. « Denique quautum Bernardi auctoritas in gentium ab orbe condito usque ad annum 1500.
corrigendis hominuni moribus valuerit, exemplo est Floruit aulera exeunte s«cu!o sexto deciino, atque
conversio Guillelmi Aquitaniaj ducis, quem ex per- aileo quatuor circiter Sieculis post obiluin sancti.
tinacissinio schisniaiico, oUsequentissimum et piis- Ncc vero tb fertur, quo utitur Nauclerus, parum ex-
simum principem cum Gaufrido
effecit. Ut paucis tenuat rei gestae fidem. Melioris itaque nota- tesli-
itbsolvam, (/«« scelera non arguit ? qum odia non monio videtur opus, ut prEcdicta Deipara? ad Ber-
cxsiitixil? quff scandala non compescuit? qwe schi- nardum salutaiio tanquam liistorice vera adinitt?,-
smota non resarcivit [M\Bii.L.compescuit\? quas hw- tur : ideo praesertim, quia in fibro vi. Vita? S. Ber-
reses non contutavit ? » Ha;c sunt, qua^ de monim nardi seu miraculorum parle i, cap. 2, «bi oculati
profeciu, in Ecclesia Dei a magno Bernardo in omne testes summa cum fide et accuratione lot tantaque
liominuni genus quaquaversum diffuso, collegit Ma- mirabilia de viro Dei referunt, quse Spir» contigc-
biif.iaius Ouae vero ad lisereses et schismata spe- runi, nullum habent de islaâlutatione apicem ; ubi
clant, viri dexteritato, ao labore protrita, sat mul- tamen lianc silentio non prajterire, tantopere cob-
lis alibi a nobis i.raclata sunl. ducebal ad sancti gloriam. Nec concipio, quomodo
§ XLVL yi/i S. Bernardus ah imaqinc Ueiparre sa- rem gestam ignorare potuerint, cum, « cunctis aii.
Patroi,. CLXXXV". 2«
875 S. BERNARDl ClAR/fi-VALI.ENSlS ,\BB\TIS 876
dicntibus, » uti est *pud Manricnm supra citatum; • ))eri pote?!, ad Castcllionemconseoreferfndnm.Sficl
cvenent le liis aliisqij-^ non dissimibuu,-.aêodum laiius sub

436. Quanriuam yero ex antiquorum de hac rc viri Dei obit ;n!, in quem lociirn consullo reserva-
silenlio deiinirc certo nolimus, «alulalioa^m iîtam mus. Scd nos consuknitcs Ikjjiis rei ordini et per-
"
esse falsam ,
tamen eam pdnuttainus
priusquani spicuitpii,lianc, de qua tractare jam ccepimas, eon-
laaquom veram, omnes rerum Bcrnardinarum ap- tinuato sermone prosequemur, ab anno li.?.3, cap.
prime ^naros ct stndioso". rogatos impcnsc voluinus, i2, quo Manricus illam transtulit, uberiorem ejus-
ut accommodata dignentur subministrnro docuineuta dom narrationein huc revocantes.

quibus factum prccsens., quod
rcipublicffi litterariiP, 488. » Insigncs Christi, » inqnit, « et Vlrginis favo-
videtur nobis minus probaliilo, vere et i'i^torice res Bcrnardo Patri cxhibifos, et sub quibus plcruroque
probabile tiat. Nec rem coniici» R. A. P. Augnslinus depingi solet. nunc irroratus laclo Marise virginis,
SarlQrius, sacri Ordinis Cisierfîeusis asceta, qiiando nunc strictus brachiis pendentis Redcmptoris ; at-
in suo Cistercio bis tertio, Vetcro Prngii' anno 1700, quo item alium, etsi minus vulgarem, non minus
ivpis excuso titulo 4, qui est de Sancto Bemardo ceituni, quo raatcr Filiuin eidem saucto obtulit
Cisterciensium propagatore, pag 91, d^ statua, que quia fi.xum lempus concernere non reperi, in hunc
sanctum salutarit, sic scribit : « Hkc ipsa Virgini^ locum consuUo reservavi. Et quidem eos traditionc
oetatem eximio fide-
B quam
statua ad hanc usque nostram fpotius) sciipto acceptos, coropcrtum est,
lium euUu Deipara^ ae Mellitlui clientis memori.im eonstanti illa, atque a palribus ad filios derivata
conserval pf^rennem. Exn mim qualisquaiis me-

<~ quasi per manus : cujus aut minor fides, aliquando
moria sen traditio (utinam non mere popubiris !) inconvulsior esse solet, lioc in antiquis, fateor, ra-
neutiquam videtnr euervarc arguincnta supcrius riori, et picturis expresso magis, quam litteris, non
proposita. Audi jam absurdam ineptiam, qua hanc tainen ideo rninoris iflstimando, i etc. Sic praefalur
hiEtoriam detnrpat Guiliebnu'; F.yscngroiuius, qucm Cisterciensis historicus, moxque inctpit a Christo ;
mox cilabimus, ad annum Cliristi 1 1 i7 : « Ilis verbis de quo nos inlerius dicemus. Deinde sie pergit
iia.igiiie erumpons Ber-
a Bernardo prolatis, vox ab nuni, 6, ad rciii nostrara : o Quod attinet ad lac
nardum Deo cunctisque hominibus gratiim adven- beatne Virginis, receptius adhuc et vulgatius sacris
tasse indicat, omnibiis, qui aderant, audientibus. iconibus : nl magis varient de tempore auctores,
Perculsus hac voce Bernardus, admirando, ima- loroquo ,
quam de ipso favore : quem Bernardo
"ini interdicit, mulieres in ecclesia tacerc dobere.
>
concessnm. non cst qui arabigat. Unus Joannes
Ouod quidem est nugari in re tam serla. Papcbro- Bertelius, quem ego viderirn, revocat in dubiuin
chius noster in suo Itenerc RomaGO M.s. quod anno dialogo 8 in Rogul. S. Benedicli ; sed adeo crasso
11)60 suscepit, pag. 39, de statua Spirensi, quae O (,[ sypino fundamento, ul nec mereamr a nobis con
lertur salvere jussisse S. Bernardura, inter alia sic futari. Qum nrmo (lubilat (ail)super multa so'-
scribit : « Ad eam oinnes nostri sludiosi quolidie ciila IHar/ani ante Bernardum prvccsshse. Quasi
sub quintam conveniunt, ac Salve decaiitaul cura vero quis un;|uam cogitaverit, Virginem sacrani,
lilaniis. » Ita ille. Laudanda porro est pia illorum mortalem ac passibilem, sugenduin pcctus Ber-
lides, et religiosus erga Virginem matrem atfcctus. nardo propinasse, aut quasi post gloriosum ipsius
Jam vero quid dicemus de lacte Dcipara», quo san- transitum, liim in cifUs gloriosa, tum in suis Ima-
ctiim Patrem irroralum vokmt, si ;n physico sû ginibus in lerris, non maneret cEternum duratura.
rcMli sensu hoc intelligendum censeant, uoa autein C*tcrum his omissis, quia levibus, ex aliis nullum
in mystico? video dubitasse
487. Factnni illud, quod secundo loco superius 489. u Veium cst tamen, quod de loco auctores
attinjebam, jam paulo pluribus examinanduTii cst. quibusdam rcferentibus ad
variant, Spiram, cum
Manrieus his verbis illnd narrat num. 8 : « Non de- Matrem Virginem clemenlem , ,
piani, dulcem,
sunt item auctores, iique graves, quibus placcat, Bernavdus Pater devote salutasset. At non Spirae,
Vii-ginenm illura favorem, haud salis nnqaam ab scd apud Caslellionem Lingonum oppidum, neque
uUo prrtidicalum, ijuamvis ab omuibus semner prsR- U in laniii fri»aupnlia conligisse, verosimtlius est.
dicetur. de Bernardo irrorato Mari;E lacte, forle ad lorte cum sanctns Pater ad unam aUquam ex illis le-
hoc idem tempus referendum. Quod a Giuliel-iioEy- gatiis, ad quas miiti solebal, humiUs perrectnrus
sengreinio in Cbron. Spirensi primum Iradituin Virginis matris anxiUum implorarel. Porro tunc
(utinam indicasset annuin Manricus ) a Canisio ! credilur oblatus a Matre Filius, quem Bernardus su^
Cosleroque approbaluni (non dicit ubi; nosler Bi- sciperct, el cui portando seu manibus exterius, seu
varius lib. ii, Bernardi vendicati § 10 et alii, « nimi- iuferius in cordc, se tolum, danU, et qua aiispice
rum » Henriquez in Menologio,Maii 13 contirmavere nihUtimerc posset. » Ilacleuus historioii^ Cistercien
Nobis, ut favor ipso cc-tus sit, queni tamon non sis : qui cum superius, ul vidimus, caiidide faleatur,
defuere qui negaverint (ponitnr ad margincm Joau- mirabilem himc Virginei lactis favorem, « a (iuillielrao
nes Bertelins Dialogo 8) levi licet et crasso funda- EysengreinioinChroiiieoSpircnsiprhww 'w/iJ/m,
mento, locus et tempus dubia adhuc «xistunt ct de :
» neque assignanlur aiitiquiora monuineni.a, uude
tempore vix aliquid sfiribi de loco, vi quicl cerli li;i-
:
chronoiogus iste traditionem hanc accepeiit, qais-
S77 ACTA. m
riain viiio nohis det, «i dixorimus novitiam esse k hcUisdvilibuseirrumeundo castrurnyindirto saccl-
j-.- :,._ , r.
._
Iraciilionem illani favoris
. Bernardo impensi, cum
_
,
•
lo,plus{iuinfiuariics,imccscanentes.\.';e,mans&lp\h,
iiic obierit anno Chrisli H.53, ille a'ilom scripscvit Dictum. enim nnraculum accidisse
nnfli<!se texl.al.ur.
sweulo sexto decimo, utpote qiii snum Chronicon memoratur cum, Monstra te esse Matrem, aS. Ber-
perduxerit nsque ad annmn Ghrisll 1561. Coniirma- nardoproferretur. lidlis sopitis, cnstroquedestru
tores antem vel approbnlnres, quo? Manricns nnmi- cto, intemplum t-utius conservanda deportata est,
nshat, Eysengreinio postericrcs scu supp-^res, an uhi magna cum veneratione, et popuH concursu,
ponderis aliquid vero historici possunt ariOere pri- maximevcro, ubi temporis necessitas exigit, in loco
hite tridilionl Evsengrcinianfc? Addc, qiiod hic chro- celebri, et eminenii asservatur
: ex quo acponitur a
nologus parum sibi coneiliet auctoritatis, dum vel tribussacerdotibusiriumdierumJejumopra'parat!s,

primus proc«'Jit, ve! ex alio adoptavit Ineptiam ilet solemni in processione, wnacumrcliquiis S. Ve-
laro, quam antea num. 486, casligavimas. roU, a plurimis virginiJnis, eodem jejunio triduano
490. Sed ne dissimolemus alia, qua- congerit Man- prwmisso, devotlssime circumfertur. Sunt Castel-
ricas a nuni. 7. « Exstal, inquil, aulhenlicum R. do- lione qui dicanl, eumdem imaginem lactis' guttas
mini Edmundi a cruce, tunc abhatis Cislercii, ad eum dimittitur, stillare. Nunc quoque supersunt
Fitcriensem Ignatium Firminnm transmissum anno duo vitce prohato; presbyleri illic demorantes, tinus
1599, (quod ipsum, inter alias cjas sohedas, apud B Eilm,undus vocatur ; altcr Clemens, quondam prce-
me habeo) de hoc favore loquentis in liunc tcno- ceplor domini vicctenentis GaiViard, qui clare, et '
rem In ecclesia S. Beroli castn Castellionis super

: palam affirmant, in manus tertii sacerdotis, qui
Sequanam, Lingonensis dioscesis, qumdam imago in Jacobus Viandot dicebatur, modo defuncti, lactis I
veneratione, et honore beatm Virginis Maria; antiqui- copiam. dcjluxisse, ila ut sacristiam \'etere, illicque
Ivs e.xslitit constructa, qnce quidcm imago S. Ber- manus abluere cogeretur. Hactenus ilji : qnse si cevtii
nardo orantl fHium suum

mirandose in ec- ohtvl.it sunt, ingentera facto conciliant, et fere supra hunia-
clesi.a dicens : Bernarde, suscipe pucrum raeum to- nam fidcm, auctoritatem.
lins mnndi Reilemplnrem. Dciiule quoque ultra om- 492. « Philotheus, » sicut pergit Manrieus num. 9.
nem. humana' naturw virtutem, ac si Christi » de favore lactis pressius succinctiusque ; veruni nos
fiaier naluralis fuissei, manu dicta: imaoinis sus- semel concessum Bernardo tradit ;
cepta. mamUla, illico bealo bcrnardo sibi devoto Quid rcferam quoties summi Regina ttteatri
Iri^s ejusdem imaginis mamilla
gutlas lacfis, -ab Nectareos illi visa movere sonos ?
profluentes, miraculose distillabal. » Hacteuus tes- Swpe suum Virgo famulum venerata solehat
liinonium venerandi abhatis : qnod Autonius Hle- Visere, et ambrosias scepe refere dapcs.
pius ad hunc annum c. 5, e( Franciscus Bivarius g In Hiepio lego, traditione item acccptum,apparuisse
lib. I, Beraardi vendicati, aliique memorant. Quin Bernardo Christum simul cum matre ; ac sancto
et Henriquez in suo Menologio, Maii 13, iconis me- medio hinc inde velut certalim obtulisse cruorem
niinit (cjusdem ut puto) et subscriptionis Gallicae, simul, el lac ; illum de Ghristi vulnere manentem :
quEB iu Latinura conversa priorem partem favoris hoc de Virginis inamma; utrumque cneleste, utrum-
testificatur, sic enim habet que irradians, cl fecundans Bernardi ora. Tum vero
Bcrnarde multum dilecte, mi capeltane, sanclura, utruraque veneratum, et neutro se frau-
Cape, suscipe de mea manu dari seque ferentem, tandem in ea verba proru-
Dulcem Jesum, Seruatorem mundi. » pisse, quae communiter Augustino tril)ui solent :
Quasi ea Bernardo adhuc viventi orantique puerum Hinc pascor a vulnere : hinc lactor ab uhere. Posi-
Jesura obtulisse perhibcatur. tus in medio, quo me vertam nescio. Sed lifec,
491. < Idem, qui supra, » subdit Manricus n. 8. ut credo, piarum menlium devotio, quam rei ve-
Chrysostomus Henriquez alind receniius adiiuc tes.
« ritas, aul eventus simultaneus magis conjunxit : ei
limonium superinducit ex ipso, ut ait, Castellione ncque video in probato alio auctore tradilionis no-
Lingouensi ad R. abbalcm Castellionis Virdunensis titiam neque de facih credenda, nedum assevc-
;
nuper Iransmissum, a quo et se iOud testalur acce- renda similia puto. Exstant et inter Opera Nicolai
lisse. Porro in eo, ultra facti traditiouem, saeram D Saticeti queedam
Bernardo Patri ascripia. mi-
alia
elojiiem hodieque manere, et, quod mireris, conser- nori digna fide, quam
ut locum mereantur in his
vare adiiuc, seu repetere magis memoriam facti, pro- Annaiibus. d Sicibi. Porro de Philotheo et Salicelo
(luctis leslibus, idemmet, qui perhibuit, testificatur : nonnulla observabo in fine paragraphi proxime so-
In CMsicllione {aH} inuu/o esi H. Virginis, quas sanc- quentis. « Iguatius > vero « Firminus, de Hibeio,
liini Bcniardumsuo laclc qnodam irrorasse fertur. monachus Nucalcnsis in Hispania..., ac deinde celc-
Cum criini in D. Virgin^nn singulari paijraret umo- berrimo Fileriensi raonasterio, (in) regno Navarrje •
rc : se quoijue In eum, coram prasdicla imagine in- datus abbas, > laudatur in Bihliotlieca Cirterciensi
«
defcsst oranlem, malrem esse monslravit. In dicto pag, '67.

castro saceilurn crat, in cujus partc sinislra beatce 403. Virgineum Imnc, quo dc superius esi actuin
Virginis imago ronsislebaf. Ihidew- rnilcs iiuidam lactis favorem in sensu physico ei reali, iion au-
de^noralur voeatut Picant, qui suo fungent officio in tem in mystico duntaxat intelligi debere, contendii
870 S. BKIINARDI GLAR.E-VALLENSIS ABBATIS 880
eliam Sartorins siipra citalus : » Quoi! sialiqni afse- ii seposito partium sliKlio, mature expenderit, et con-
mnt, « "
inquit p.91 et soquente,«Bernardiim lactatum
.
.
tulerit cum argumenlo Berlelii ac Mabillonii , tam-
quidem a Virginc fuisse, non tamen iu carne, seu etsi negativft, ut vocant, niuitnm fallor, si non his
labiis carnalibus, nequc per lac realc ac physicum, potius, quam iUis palraam delaturus sit ; hujusmodi
verum dunlaxat in spiritu, et per mysticum quem- enim arguraenta, tametsi duntaxat negativa, majo-
dam inftuxum, hoc utique cst antiquas veritati, ris noD raro sTint moinenti, spectatis rerum ac scri-
qune tot cahmis, lot penicillis per quinque et am- ptorum circumstantiis, quam affirmativa. Rationes
plius SeBcula firniata est, suspicioncm aflVicare : denique au-fi superius desumebantur a picturis, et
quasi vero veteres illi scriplores non scivissent a pietate populari, refutaiionem non merenlur ope-
aeque distinguere, ac nos, inter inlluxum iUum my- rosiorem. Ex his, quaj haclenus in titramque par-
sticum, ac physicum et realem. Utraque lactatio lom de praesenti controversia sunt disputata, con-
concedenda Bernardo cst, el illa in spiriiu, et htec cludimus, videri nobis ad verum magis accedere
in carne non neganda ha3c altera, quam utique
: opinionem illorura, qui non admittunt, S. Bernar-
principalius intenderunt historici veteres et sin- dum physice seu realiter Deiparae lacte fuisse asper-
eeri. » Ilactenus Sartorius satis liberaliter. Sed uli- sura.
nam « anliquoe isti veritati, quae per quinque, » uti » § XLVII. Salutntio imaginis Dciparm in cfembio
vull, « et amplius sfRcuIa (irmata est, » accemm.odaio '
Afflighemensi ; Jesns cruci affixus, solutis ab ca
brachils Uernardvin amplectcns,
sallem vel unico dociiinenio subsidium attuiisset, ft
suspicione » amovisset, quam rei gesl:e affricari dicit. 495. Tradii.io est virum sanctum, dum iu coenobio
Quinam, amabo, sunt « vetcres illi scriptores ; » oui Afnighemensi Ordinis S. Benedicti, quod in Belgio
nam « historici veteres et sinceri, » quos dicit,sed non situm est inter Bruxellam et Alostuni, ab imagine
nominat? Regeri enimvero oi potesl illiKl Mabillonii, Deiparffl salulatum fuisse. De altero isto , eoque
viri iii rebus S. Bernardi longc versalissiini, sin- piorsus singulari Deipara; virginis erga S. Bernar-
ceri item, et de scriplis, virtutibus, ac miraculis dum favore, de quo superius ad me receperam
ejus oplime meriti, quod Fragmenlorum ex
in line agere, traduutur ista : « Celebre monasterium Aftli-
Herberli libris de miraculis Cisterciensium mona- ghemense, « uti scribit Manricus ad annum H47,
chorum, in sua editione sa;pius anlea laudata no- cap. 3, agens de locis in Bclgio, qufe vir Dei adivil,
tat col. 123i et 1232. <i In omnibus, i< ait, « S. Ber- « in transitu visitaUim a sancto Palre, traditio coii-
nardi miraculorum libris nulla uspiam mentio de slans est ejus ecclesiaR , ubi et monachos ad Cis-
miraculopo illo lacte, a beatissima Virgine in Ber- terciensium norinam reformari, repetita oratione,
nardum expresso quod tamen miraculum : prae aliis
^
irrito licet conatu, nixus fuerit ; sed nihilominus
carissiiiiis a pictoribus, et ab incautis sancti Do- ^ baculuin, quo imbecilles artus susleutare consue-
cloris devotis nunc venditari cerniiuus. » verat, amici animi pignus, dereliquerit ,
quem Iio-
404. Venerabilis Guibertus abbas B. Maria; de dieque observant et vencranlur. Quin raajus quid
iSovingenSo quem anno 1651, LuteliaB Parisiorum ibidem contigisse, productis etiam antiquis monu-
in liicem dcdit ac notis illustravit Acherius, Ilb, m, mentis Afflighemenses affirmant : quod ab Arnaldo
De pignoribus sanctorum, cap. 3, § 4, pag. 355, (Raissio) ante paucos annos vulgatum, quia multa
lac Virginis malris, qnod « Lauduni... in columba veritatis indicia praj se fert, ejusdem verbis placuit
cristallina huc usquc, » ail, « retineri dicitur, » im- huic subjungere. » Laudatus ilaque Arnoldus Rais-
probat. In quem locum laudatus Guiberti editor varia sius in Auctario ad Natales Sanctorum Belgii Joan-
animadvertit in notis et observationibus pag. 575 et nis Molani, ad diem 20. Augusti haec notata poste-
sequenlibus : sed «nicuni, et quod polissiraum huc ritaii reliquit : « Eodem in cojnobio quondam viso,-
spectat, inde excerpo : a Lac et B. Bernardo Cla- batnr ;;acra beata; Vjrginis siatua, qua; beatum Ber-
revallensi eamdera ccelorum Reginam infudisse fena.rdum allocula est, sub Godescalco abbate : cujus
runt scriptores nonnulli ; sed quo fulciantur vero, rei hi versus, ex Annalibus dicti monasterii exccrpti,
judicent, qui gesta illius a tribus synclironis .luclo- _ fidem astruunt :
ribus exarala (quibuscum perquam farailiariter Ber-

" Dn-uardus Mnrice ait, Mea, ave fu, Virgo heala.
nardus est conversalus) exeusserinl. Quo enim. modo Ei titn. Avc, Bernarde, erjo imngo redico volenter.
fieri potest, ul, relatis ultra centum miraculis, hoe 496. « Cui astipulatur Ghronicon Gemblacense,
am insigne ohlivioni tradiderint ? ItaJoan. Bertelius ita dicens : Antc Belgii desolalionem. aiqite in ijiso
lib. viii, in Regulam S. Benedicti : quem Chryso- Belgio fiiei catholicae labefaclationem, inmonaste-
sfomus Henriquez confutat in Menologio Cisterciensi rio Aflligheincnsi Dei Genitricis erat imago, cui va-
ad diem 13. Maii, etAngelus Manrique Aiiual. Ci- ledicens Bcrnardus, Vah', inquit, a!ma Maria, At,
sterciens. tom. 11, anno 1153, c.ip. 12. » Ilic qui Bcruardc, valj, ail sancin Maria. Imago hxa beataj
respondeat Berlelio, nuperrime jam diximus : qua;- Marise in uluis Ghrislum gestabai, sculpla ex candido
nam autem e Chrysostomo
Henriquoz ab eodein etmolliorilapide, arenanigra nonnihil inspersa (quam
Manrico aflerantur pro tuonda verilate pra^sentis Brabanti I.abcnder-siccn nuncup.iut ) longitudine
lacli, etiam superius iudicavimus. Eaimvero qui quinque aui aniplius pedum, opere et habitu prorsus
ntriusque hujus scriplorisCisterciensisisargumenta, antiqua, vclo cx capite dependente in huraeros. Quie
S81 ACTA. 88V
mago hac nllima lompestate a qiiodam protervo Jl vc! ab iioc ex alio coDectorc Iranscriplum. Signatum
nebulone cx basi deiccta et confracta fuil, putans rcperio in eiusdera fme annum 1514 ; nam, tametsi
\al. putante| ligncam esse, ut indc ignem riMistnic- alia dcindcscquaiilur, quncad monasleriiim Afflighe-
ret. Kx quibus parlibus dii.'P ali;c sculpUc sunt mense pertiiienl, videlicelliber qiiinlus iu trcsparlcs
quaruniuna Atlligiiemii asservalo"; alia vcro Patrilnis divisus, non lamcnis chronologiam conliuet, sed ma-
Socictatis .lcsu Brn.vellensibus a priore doiiata. » teriem omninodiver.sam.In dicto autem Chrouicoisla
Hisce e Raissio de famosa salutatione illa Deiparfe legunliir : « Anno 1148 fapud Sanderum pag. tO,
recitalis, audiamus qua^nam subjiciat Umricus scribitur 1146), dnniinus Pctrus spontc sua abbaiia''
num. 9. <i Ceriant igilur, inquil, Affligemium, Spi- onus deponit : in cujus loco constituilur dominus
rsiquede iniagine Deiparas,quseBernardum Paventeiii Godscalcus, bona; spei juvcuis, quia de nnhiii ct
salutantem resalutaveru, atque ulraque monumentis sanchi gente origiucm duxil. » Postea vero hfec di-
antiquis nixam tirmatamque traditionem prae se fert, cuntur : « Anno Domini H64, dominus Godscalcus
cui vix erit, qui audeat contraliire : nobis, ul neutra pastoralis curse oniis deponil, » ele. Inler illud autem
vincatur, viucat utraquc, et repclitum favorem, tempus regiminis Godscalci menlio quidem fit de
quod solum superest, pia credulitate persuadeat. » « S.BeiTiardo; » sed nihil tunc ibidem invenio de sa-
Sed, dum ita loquilur Manricus, li;erst in corticc, et lutatione,qua Deipirae statua virum sanctum irnper-
rei medullam non penetrat. B qupdtamenaccidis se sub « Godscalco abbate,
tierit,
497. Nam de t(piacredulitale»non esShic qufes'io: aflirmabat supra Raissius Conlinuatio autem Chro- ;
ecquisenim negel, tradilionemAffligliemenseni, (addc nici Afnigeiniciisis apud Aclierium, « sub initin hujus
etiam, si vis, Spirensem, de qua superius est ac- praelaturaB» faclum esse memorat. Quse res, cum de-
tum) pie credi posse ? Astejusdem veritatem probare buerit esse valde famosa apud coenobitas Afflighe-
ex synchronis rei gestse testibus vel scriptoribus, menses, eorumque monasterio admodum honorifica,
vcl e documentis historiee cerlis, hoc opus, bic la- mirum videtur, nihil a piwdicto collectore vel tran-
bor esl, inspiciamus itaque tanlisper testimonia e scriplore de ea tradi. Ex Chronico aulem Gembla-
Raissio allcgata. Antonius Sanderus in Hisloria re- censi, quod snpra citabalur, conficitur, miraculo-
rum Afrtighcme-isium, quae Brabantise ab ipso edilse sam illam Deipara^ imaginem in monasterio Affiighe-
inserla est, similia iis, quee modo rclulimus, narrat mensi aute ferales in Belgio tra^cedias, sedcuIo
pa'g. 8,uti ctamContinualioChronici Afflighemensis, Christidecimo sexto ab lia>reticis excitatas, fuissc
quod cx variis ejusdem abbatise monumentis pr<elo cognitam, piq'-ii; adeo pro tali hoaoratam.
vulfat'.':.! legitur in Spicilegio Aclierinno tomo X, 499. Antiquiora vero istius momi-
traditionis
pag. 6i0 et sequenlibus. Historiae autera, qua de liic promp u nobis non
menta in sunt. Apud Gaufridum,
est sermo, pag. 6!3, subjicilur, imaginem lianc Dei- a monachum ''.laidvallensem, el viri sancti in itinerc
paraesummaapud laudatosecenobitas in veneralione Belgico coiniUm, qui singillatira et accurale in
habitam fuisse nam » mosobtinuerat » apnd illos, » ut

: parte iii miraculorum, seu lib. vi, Vitfp cap. 5, ejus-
mane nunquam a dorrailorio in ecclesiam irent, nisi dem itineris ep'iemeridem contexit : quam ne hic
per salutalionem angelicam hanc imaginem salntas- cum fastidio leetoris retexamus, cum loco citato in-
sent.nHanceonlinuationempreccditHistoriapraedict; spici ea possit, satis nobis erit nomioa locorum, ad

monasterii in eodem tomo cujus cdilor
Spicilegii : qiia? diverlil vir sanctus, annotare. Leodio ilaquc
scribit ista ad lectorem pag. 23 «|Adjecimus con- : posl praedicationcm Germauicam pro bcllo sacro
tinuationem seu epitomen i!Uus historise, ex vete- profcctus est adoppidum Huy, seu Haum, dicecesis
ribus monumentis cl aulhenticis conscriptam a Leodiensis; Hno Gemholinm, seu Gembiacum; indc
D. Odone Cambiero, itidem Afflighemensi, dum in YiUare, seu Villariense monasteriiim petiit ; hinc
vivis esset, in rebus anliquis apprime vcrsato. » oppidum Fcntanie Fontana ad castrutii Bins, id est,
,•
Porro hiijus conscriptnris seu eollecloris setas ex his Bitichium, oppidum Belgii in Hannonia) Comitalu
innotescit verbis, quibus opusculum suiim claudit se contulil ; Binehio euni exccperc jl/ow.s caalrum,
« Novissimus Iiis temporibus nositis nunc Montes Hannonirc; postca Valencevif,
Beuediotus seu
llaeftenus, qui sanctissimum et clarissimuin Patrem _ vrhs Cameracensis; monasterium Humbleriae; Lau-
Benedictum maximis illustravit spleiidoribus. » In lu- " dunum ac Remi, etc, denitpie suo Claravallensi
cera namque dedil Disquisitionum monasiicarum cixMiobio fuit rcstitutus. Hinc vides, virnm sanctum
libros duodecim, quos illustrissirao D. Jacobo illuc rediisse per tractum Gallobclgicuin non vcro ;
Boonem, archicpiscopo Mechliniensi, el abbatia; Af- pcr Flandrobelgicum, in quo situm cst monasic-
nighenicnsis pr;eIato dedicavil ibidem prapositus Hoc autem iter, quo;l de-cripsi-
riuni .\ffligiiemensc.
anno 1044. mus, quo narratur res prodigiosa

respicit tomp'JS
498. Exslatapud nos aliud Chronicon Affiighe- sfepememorataAfflighemiiaccidisse. Ko autem tunc

mense, quod notaiurN.Ms. .5, cuique manu propria divcrtisse Sanctum nosirum, e superiore peregri-
ascripsil noster Ilcribertas Rosweydus, « ex Ms. Af- riaiionis eplicmeride extundere nos haud possumus,
fiighemensi recculissimo » exceptum illud fuisse. W neque i-^.cminimus nos id iegere apud a!'um biogra-
quod indicio esl, Clironicon illud vcl a recentissimo phum primigcnium. Sanderus tamen inter elogiacce-
tunc temporis scriplore fuissc aliuade collectum. nobii Afflighemensis pag. 7, S. Bernarduni ita illud
88.1 S. lll-niVAr.l)! CLAR/1-;-VALI.RNSIS ABBATii 884
laii'1;issc nifmoral « Anno iii;i'I*m- |iro[>ler li'u, liîosissimi asccla: Ainigliflmenses in auai' trailiiioiiis
<;iim Aniio^lifintn'!»»'» sanGlani vjiuni ocniis nsiiipas- possessioiio purse^crare perg.iiit.

SPl. il:i pronutitiassc liMlnr ; «, llbiqiiu invcTii lio- iiOl. nuand'ii|ui<ltin veio loli liic sunius In colli-
mini'!= , liic Vfcro aii^tjlos. Vpiiini AiHijjiMiimii, ubi £;eiidis lavorihus cmleslibus, qni P.itri .sanolissimo
«£pniii";aniiî(iii . » IIh li.iiicnl ejus ioci rtioiiuiiienta." indulti rercriintin . iô pede, qiio supra, perfjeinus,
GOO. Iîiamsi veioli.inriiilu^; iillnl dioal ilu aihenlii cl alia in hoc gonerc cliaiismata ipsius pccen.sebi-
R. Beriiardi ad Alllighoinenses, infle lantein noii so- mus. Auclor Anniilium Cistercicnsiiim ad annuni
qnitiir, ipsiini afl cos iion liivcrlis.Sr' ; omn contra- 11S3, cap, 12, niiin. 2, ot seqiientibus scribens de
riuni hahoatur ia (Uiroiiico nostro ms. ahhalum Vil- prferogaliva sinfjulaii, qua ClirisUis Dominus di»
lariensium, qnod signatur ii. ms. a, ot Iransori- lertissimum sihi lamulum honoravil, sic ait : « Eju?
ptuin nolatur ex ms. Rtibe.-Bvallis, fol. pergam, ex i imaginem e cruce ipsa pendentem, cum a Dcrnardo
parle NovalisSS. Annus Pomini i;t.3.1, ullimus esl, tenerius salutarclur, solvisse bracbia, rviisscquc in
qnem ibi .sigiiaic iiot.alnni reporio. Post Proiomium amplexus omni exceplione major auclor
salulanlis,
voro sic laiidaliiin (^hionijiiiii incipil : • Cmn ali- Kxordii inagni meinoii.t prodit. « Faclum exslat
qiiando sanctus licrnardu.s causa pr.-cdicationis apud Tissterium dislincllone -2, islius Operis, cap.
Brahanliam intrass«t, ui fructum aliqiiem in oa VII, his verbis descriptum : Domnus .Monardu--
<
aeqiiircret, sicut ct m c.-i:!ter!s gentibus, cmnoliium B [«'.Medardus ct Gerardus], quondam abbas de .Mo-
Afniglieniense adiil, duos scrmones ihidem faciens : ris, quod est monasterium vicinum Claraevalli, vir
in cnjus memoiiam liaculiiiii, in qiio consiieverat religiosus, mirabilem i[uamdani rcm quasi dc aliu
siislentarc imbccilics arlns, Ai'llight'iiirns','s conser- relulitfaniiliaril'i.is suis, quam tainen sibimet eve-
varc lcrunliir. Scdcumcos Ordini Ctslerciensi adu- nisse putamus, ita dicens : Noliis est mihi monaclius
narc voluisset, nec voluisset camobinm Geniblacense quidam, qui boatum Bernardum abbatem aliquandn
intravit, ei cliarilaiive in co susceptiis casiilam suam, rcperit in ecclesia solum orantem : qui, cum pro-
qu:o adhuc ibi esl, in oo dimisii ». Iii Chronico son stratus cssct aiito altarc, apparebat ibi ei quapdam
llistoria Villariensi lypis vulgala apud .Harlcnium criix cuin suo CruciHxo siipcr pavimenlnm po.sita
Thcsauri novi aiiecdolorum, toin. lll, a col. I2G9, ciirani 'Uo : qiiam idc.ni vir lieatissimus devoti.ssiMP
eadcin menioranlur. Mnemosynon vcro a S. Palre re- adnrabal, ac deosculabatur. i'orro ipsa mpjci.las
liclum Gemblao.cnsibns, ita describit Raissius idein sepaiatis bracbiis a. cornihus crucis, videbatiir
qui snpra : « Planotam suam donavil, voteri niore eumdem Dci ramiilnm aiuplecti, atque aslriugerc
undique dependontem, el stolam cura tuanipulo : sibi. Quod dum monachus ille alicpiandiu cernerci,
in quibus sunl iuiagines, pulchro por phrysioncm pr;c niniia adniiralione stupidus hairehat, et qnasi
acupicl.T; uti milii viderc abquando conligit. » Ex extra se erat. Tandem vero metnens, ne Patrem
iis aulem, quse in Irudalo clironico postmodura no- '
'
sanctum offcnderet. si eum veluti sccretorum suo-
tautiir, « cuiii autom dominus Gyroldus cessissct, ruin exploratorem ita sibi de proximo immincro
facius est domimis Faslradus tcrtiiis ahbas Vilarien- conspicei'et..silenter abscessit, intelligens nimiruni
sis, cl hii (luo fere quimiuo aQiiis sabbatizaverunt acscicus de tilo iioraine sanctn, quod vere supia
Sed, cum anno Doraitii Hiit, sanctus BernarJus bomineracssot tota ipsius oralio atqtieconversaiio. -'
huii'.; locimi visilassel, el divina in oratorio cele- Nos piissinmm h.anc liisloriain multa cuin admira-
brasset, facla convocatione imillorum ahbalum lle- tioiie venciainitr, tesiiinonio utiip.ie fide digno suf-
inis seilavil ibidem contrcversi.im orlam inler nos fultain Exordii inagni sa-pcuumero antea meinorati,
el ccclesiam S. Foillani martyris; « ox iis, inquatn, qua; etiam h.abotur in liliro ii, Herberti, Turrimn
colligitur, S. Bernardnm ad suos alumno.s Villa- Sardinia^ arcliiepiscopi, cap. 19, apud Chiffletium
ricnscs pbjs quaiii seniel divi-itissf . Vult Raissius, siipracitalum,pag. 283. Apud Tissieiium inier no-
sanctum Patrcm « prophelico spirilu... .aflirniasse, tas ad utrumquo Exordiuin Cistercicnse, qns ha-
quod plures ex illo loco monachi ad Cidum essenl bentur posl p.iginam 202, ii»c observanlur: « Quod
migraturi, quaui ex quovis alio eiiisdem ordicis dc Cliristo viso amplecti S. Bernardum dicitur
nioiiaslcrio ; queniadmodum spqncnlibus tenipori- non couligit. Moris, ut vulgo creditur : cura hoc
liiis 1'outigisse, vel e\ hoc, » inquii, " iuco .\uctario I Cffiuobium fuerit fundatuiii sub mortem sancti
aperlissime tollifri [lolosl : in quo lri!;inla facile cx '

Piilris. »
eo monaslcrio rcligiosos omnes vit;o saiK.iitalc ce- aoi. Quis porro fuerit .Menardus seu Mcdardus
lebros, dosoripsinius. » HfCC Raissius. Sed redea- iste, qui sacras

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 185, Pt. 1.

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 185, Pt. 1.

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

'';''!!|;;'!i-;'!

(iJllliSS.PATRllM, fiOCTOi!li«SCR!PrORfflOllE ECCLESIOTiCflillill,

AUCTORITATE IN ORDINE AD TRAr ITIONEU ECCLESIASTrCAM P0LLEKTIBU3, AMPLIFICATA ;

PATWWGIM TOMVS GLXXXV (PARS PlUOn).

S. RERNARDUS, ABBAS CLAR^-YALLENSIS.

et(£ d^lJjcUKe' lalim a»^^a.f5a coral relgucS pfor/ti ae??*

fea\ ckkwS^caoMbiiIa.pbamEtat.fzxt wJ^ ta "qril)" ^

ala^TOixteTmiimTr prtooWckWer^^e^Lde' UeW^

Spccimen cliartm qna S. B>'rnaidus

Jeltensem abbatem exorlam coinpo'

(E\ originali n arcliivo Gandavensi

POST HORSTIUM DENUO RECOGNITA, AUGTA ET IN MELIOREM DIGESTA

ACCIIRANTE J.-P. MIGNE

VOLUMEN QUARTUM (PARS PRIOR)

S. BERNARDUS ABBAS CLM^-VALLENSIS.

Operdm tomus VL — Ali€}ta, etvarlnrum de S. Bernardi vita et rehtts geslis

Guerrici abbatis Igrnaconsis Serinones. 9

C!b1iy. - Vx typis Pavm Bvfonr, 12, vi5 dicli Jao-d'Asnieres, 155..3.79

OPERUM TOMUS SEXTUS

icimones Guerrici abbatis hjniacenm, S. Bernardi discipuii; Guigonis, Carthusia Majoris

uigilare, vestrxquepetitipni parere stmiui, crimen i.nobcdienli(ii,ijuori teslanle, sancto Sumuele,quasiscc.

uii!in.uu ADBATIS IGMACEIIS

SEUMONES PER ANNUM.

A eum ; exsultabimus et lcetabinnir in salutari ejus

OO9SERM0 I. (Isa. XXV, 9).

dicentes prophetis Manda, rcmanda; manda, re-

speclubis me non fornicaberis, ct noueris

eiiii. gaiidio spirituali. tinius, maniiestus et admirabilis : itte aulerii occui-

eum dixit . Secrehuit meuin inihi, sccrctum meuni fi SERMO m

msiicc' imcnic\,Domine,(]iussimilistui{PsaL%\\i\, nobis quod veiiiat : iucertissiinus cst quando, vei

mirabiiis ei amabilis : ut nec propier dignationem dil ;

eiiara justus, dicens : Et quis stabit ad didendum qa\s.jusius,sii:uirlepra;Qccupaius fuerit, inrefrige-

eum? {Malack. ui, 2.) De isto auicui dicit Aposiolus :

opus bonum facicndum ;

SER.MO IV. iion liabeat confovcntem : aut, si ceciderit, suble-

Vi(e, inquit, ejiis ei onmcs semitfeejus

via qua ambulant. De istis S^piens loqniiur Via pec- :

sii pedibus iiiis verbuni Dei, cl iumen semitis tuis. f^ SERMO V.

crede vidouli Isai»', qui uculns lui corporis

iier scandala poiiore, laqueos abscondere, viatoies eunilawh',etl(etitiaseMpilerna supereajiiiaeurum

SERMO I o dignatio suscepit diviua; ut nec iuianlia." lecusarct

semoiipsum exinanivit iji pone videremr csse ni- indijlgciitife.

fl et vacua est, assumptio. Magna prorsus exineniiio

luae gloriosum,sed indigentia^meaeomninolucrosiini, stoli, in progcnio allcra Gentium. Quid? Quoniam

tur fidos Ajjcstoli. Quauquam sic uliquo se exina- ambulal>unt,ieiidorahuntJequeac)'iccabuntur.l'.i

lilios hominum unde nec repulasti eura, sed pu-

pefacit; in prsesepi simpliccs ei hebeles pascil : ibi esse in domo

SERMO I concupiiceuiise, cujus dua" filia;, voluptas et vani-

exercitatio corporalis ad modicum utilis 6. fratres, quibus miuus suftjciunt vcstimenla

utilis sil, vos ipsi, fratres, vobis testes esiis ; quo-

l<robaiissiiiiam Doinino curu regibus re.\ ci ipse {i.aulic. IV, II).

lai qui lugcbut •

<fult III.!' IHStllllClllll iulilOs, Cl iulllllllClllli lliliillt

(irciiiiiilcilii iiie ihc LXl 10) <

cum lateret incognitum,

(|uud exortum e.st in lenebris, sed non co-nprelien- (J

boralur visione quarumdam imaginum, per specu- cliam ex me ;

dem est conversatio eorum snsplcile, el intcndite

raon luminum ortum dcmonslraiit; ducunl ad cula sieculorum. Anieu.

3) : iil veri filii de clariiato in

dito fiunt, ad lucera taniea inlernam et aeternam, id ,

SERMO IV. iremcuda niajcslate perpelrare. QuiJ cnira mihi,

lum raysticis iu.einuaverint mimernm liguris, saiis (J