';.T?

H3
'

iiiiii ,-;,.

Kfki'f)''('' 5- ''''• / '

- >fl

i2<;:-fc'kS:(!;^*C;-;;':;r.'
{.;(;^';;,''/.*'''; ':'';/;';'; :v.'
, .»l,'.'l- :;'.('
lj,J^L'i,i,;"', '

'
f'

'',;
iJi h"''v'

Ir'.
:,'

''
Wri'':'M-:

U ^:<: •:.'!'. :'-y

';.':
.:(
it!lmii''!'';'''';'i'';v,v

•,'iii,''^'' '
'','."1 ':.:

;';';'' .V,''.
''..,
';''!;';';i-'','i'j;-j
\\: ;,'„..;;/;'(;".':;.,';... .;
'.

'i::<'>''''>::a:':'''''..''.::'., i;::.. '^

;M ':
• •
':ii.i,'.'. <::.':': r/r :..'

'l^
' j 1 ;"' :t.l, * ,-,'
t
'

^''H0'::
'wiuffiC'''''!"-'-.'
'''
:•''
' •
':'
^NMmflf^i.t: ,!; ',•':,:'•;: .^.'i;' :;

;;/;''.;''
&'iil'|i;u:''\i;;';;'';'
i^;''id'
''*')>' •'•'• ••,'"

T.y/;' i,

''' ',''' '

".',;..'
(

".:. ,' ;' ' ( ,

'
,•,"
fiw;'!;';:;; .. '. ,',!. '.'..; ,.' ',l';,

)'"' ;
,';:.'
,;;i;i;;';''';;f;;'.,
/o'
!,;;''-:;''',' '':';'•'
(

;: ';; y'. ..
a,i:ii .':,,.':'

';' :if
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecur197mign
 CURSUS COMPLETUS
SEU BIBLIOTHECA UNIVEliSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

mmM ss. PATRiiM, mmmi scriptorumoue ecclusiasticorum,

SIVE LATINORUM, SIVE GR-ECORUM,

QUI AD jEVO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII IIl (ANNO 1216) PRO LATINIS
ET CONClLll FLORENTINl (ANN. U39) PRO GR.ECIS FLORUERUNT :
RECUSIO CIIRONOLOGICA
OxMNIUM QU/E EXSTITERE MONUMENTO»U\I CATIIOLIG.E TRADITIONIS PER QUINDEGIM PRIMA
ECGLESLE S.ECULA,
i XTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULI.IS CODIGIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIOKM-
TEK GASTIGATA; DISSERTATIONIDUS, COMMENTARIIS, VAIUISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATa; OMNIBUS
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU.*: TRIBUS NOVISSIMIS S/KCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS DETECTIS, AUCTA
)

INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUENTI-
BUS,DONATa;CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINA-
RUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJEGTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNA-
TA OPERIBUS GUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINK
;

AD TRADITIONEM EGGLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFIGATA ;

DUGENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDIGIBUS AUGTORUM SIGUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, GHRONOLOGIGIS, STATIS-
TICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGIGIS, IN QUODQUE REHGIONIS PUNGTUM, DOGMATIGUM, MORALE, LITUR-
(ilCUM, GANONIGUM, DISCIPLIN ARE, HISTORIGUM, ET C.UNGTA ALIA SINE ULLA EXGEPTIONE; SED PR.CSERTIM
DUOBUS INDIGIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, QUO GONSULTO, QUIDQUID
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM OMISSO,
IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU GONSPIGIATUR
; ALTERO SCRIFTUR^^E
SACRyE, Ex quo legtori comperire sit obvium quinam patres et in quibus operum
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM S. SCRIPTURvE VFRSUS, A PRIMO
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, GOMMENTATI SINT.*
EDITIO AGCURATISSIMA, C.BTERISQUE OMNIBUS FAGILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS,
GHABT.4S QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFEGTIO CORREGTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETaS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM GOMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI^ DECURSU CONSTANTER
similis, pretii ekiguitas, pr.«sertimque ista collegtio, una, methodiga et chronologiga,
sexcentorum fragmentorum opusgulorumque hactenus hig illig sparsorum, primum autem
in nostra bibliothega, ex operibus et mss. ad omnes .etates, logos, linguas f0bma3que
PERTINENTIBUS, GOADUNATORUM.

SERIF.S LATINA PRIOR

IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIiE LATIN^
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III.

AGGURANTE J.-P. MIGNE,

Bikliolhecee Cleri unlvergsc,
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SClENTIyE ECCLESIASTIC^ RAMOS EDITORL.

PATROLOGIiE TOMUS CXCVIL

SANCTA HILDEGARDiS ABBATISSA,

PARISIIS
APUD GARNIEF{ FRATHES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES.
IN VIA DIGTA AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CHAUSSEE DU MAINE, 127.
tjpis societatis dictx Socictas impressionis et lil^rarix adinini.strationum viaramque ferratarum.

PAULO DUPOMT. — Parisiis, in via dicta Jean-Jacques-Rousseau .11 (a.)U.1.81.

r.i WSTITUTE OF H-'ED1AEVAL STUOIES

10 ELM^LEY PLACE
^ TORONTO 6, CANADA,

DEC »7 1231
 ;

SECULUM XII

I^« 1

abbatissj:

AD OPTIMORUM LIBRORUBA FIDEM EDITA.

PHYSICyE TEXTUM PRIMUS IMTEGRE PUBUCI JURIS FECIT D' CAR. D.VREMBERG

Bil)liolheca3 Mazannte Pnefectus;

PROLEGOMErVIS ET l\OTIS ILLUSTRA.VIT I>> F. A. DE REUSS,

Piofessor Wiiceburgensis

ACCURANTli J.-P. MIGNE,

ltlBL.10THEC.£ CLERl Li^IVERS.E
SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTI.f: ECCLESIASTlC.i: RAMOS EDITORE.

TOMUS UNICUS.

PAKISIIS
APUD GARNIER FRATRES. EDlTOaES ET J.-P. MIGNE, SIKXESSORES,
IN VIA DICTA AVENUE DU MALYE, 1S9, OLIM CHAUSSEB DU MAINE, 127.
:

1882
 ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOWO CXCVII CONTINENTUR

SANCTA UlLbEGARDlS ABnATlSSA.

Kpistolu' CoL 145
Scivias seu Visioiics . 383
Liberclivinorum operumsimplicisliominis 739
Soliitiones iriginla oclo quseslionum 1037
E\i)l;iiialio Ket;uhe S. Benedicti 10ij3

ExplaiKitio Syniboli S. Alhanasii 1065

Vita S. lUipcrti 1081
Vita S. Disibodi 1093
Piiysica, cujus titulus ex coil. ms. : Sublilitalum divcrsariim naturarum croaturarum
libri novem 1117
 SANGT^ HILDEGARDIS
NATALES, RES GEST^., SCRIPTA
{Ada sandorum BoUand., Sept. toui. V, die 17, p. 629.)

§ I.Acia S. Hildegardis jam edita, et illius aucfo- A vestrse praeceptum accepi, ut post Godefridum, vi-
rcs : alia qnsedam ex ws. edenda^ Vitasupplenda rnm ingftnio clarum,Vitam sanctge ac Deo dilectae
in hoc Cornmenlario maxime ex Sanctse scriptis. Hildegardis virgiuis (qu im ille honesto stylo inchoa-
{. Inler sanctos qui sa^culo xii florueruiil, locum vit, sed non perfecil) in ordinera redigerem, et

non vulgarem liabet S. Hildegardis virgo, virtuli- quasi odoriferis floribus serta contexens, visiones
bus, niiraculis, propheticis scriptis, ac mira no- ejus, gestis suis insertas, sub divisione hbrorum,
minis celebritate clarissima, cujus gcsta modo ii- in unius corporis furmam redigerem. » Tum post
lustranda suscipio. Vita ipsius ad hunc diem im- aiiquot excusationes, quid fecerit, sic exphcat :

pressa est apud Surium, et jani anno 1566 Coio- « Itaque parui eo modo, ut pra^fati viri liber, pri-
nise edita. Auctorem Vitse Theodoriciun abbatem mae positionis locum obtinens, nullam suse dispo-
Benedictinum omnes passim recentiores dicunt, sitionis paliatur jacturam; deinde secundus liber

sed non addunt cujus monasterii sit abbas. Apud visioniim pulcherrimum et admirabilem textum :

Surium de Throdorico hfec notantur « Claruit is : tertius miracuiorum... a nobis digestam, divisam
anno 1200, estque diversus a Theodorico abbate et ordinatam contineret scripturam. » Itaque pri-
S. Trudonis. » Distinctio hsec certa est, cum Theo mus liber est Godefridi, excepta praefatione, con-
R
doricus Trudonopoiilanus abbas anno HOO florue- tinetque pleraque Sancta? gesta, non tamen mor-
rit. Trithemius in Catalogo iUustrium virorum ,
tem, visiones quoque et miracula in hoc libro ali-
pag. 138, parum exacte de Theodorico, ejusque qua referuntur. At liber secundos de visionibus et
aetate loquitur : « Theodoricus, inquit, abbas or- tertius de rairaculis et raorte Hildegardis, solias
dinis S. Benedicti , beatai Hiidegardis quondam sunt Theodorici.
amalor castissimus, vir tam in Scripturis sanctis 3. Jara vero ambos hosce scriptores, non abba-
quam in litteris saecularibus exercitatus et doctus, tes, sed monachos fuisse, habeo ex Actis mss., pro
ingenio promptus, sermone scholasticus scripsit , canonizalione S. Hildegardis compositis, et apud
ad multorum sedilicationem vitam ejusdem Hilde- nos edendis, in quibus num. 7 h«c leguntur :

gardis sponsse Christi lib. iv, Epistolas quoque va- « Bruno custos S. Pelri in Argentina et presbyter
rias ad diversos, et qua?dara aiia nobis incognita. juratus dicit de vita beatse Hildegardis ,... quod
Claruit temporibus Henrici VI (defuncti anno 1198) in libello qui de ejus vila a duobus religiosis,
anuo Domini 1200. » Trithemius memorise lapsu, aut, scilicet Gotfrido et Theodorico qui cum beata ,

ut magis credo, errore transcribentium aut impri- virgine morabantur, statim post ejus obitum est
mentium, vitam in quatuor libros videtur dividere, q scriptus, legit quem oranibus modis vera credit :

cum tantum sint libri tres, ut clarum et certum
est ex singulorum prsefatione, et conclusione libri
tertii. De scriptorum setate infra.
2. Priraus forte est Trithemius qui Theodoricum,
biographum, vocavit abbatem; multumque dubito
an revera abbas fuerit, imo potius credo monachum
continere, etc. » Ex his haberaus primo, auctores
Sanclse convixisse, et non modo esse conterapora-
neos, sed in mullis etiam testes oculatos. Hac de
causa Theodoricus, licet in praefationibus de more
multis utatur excusationibus, nunquam pro excu-
salione allegat ignorantiara gestorura visionum ,

fuisse, non abbatem. Certe monachus tantum fuit,
quando vitam conscripsit. Pra>terea non solus
Theodoricus laudatam Hiidegardis Vitam scripsit;
sed eam ante ipsum scribere coepit Godefridus
raonachus, cujus est liber primus. Secundum vero
et tertium composuit Theodoricus, jubentibus Lu-
dovico et Godefrido abbatibus. Hsec omnia clare
evuuntur ex praefationibus, quas omnes composuit
Theodoricus. Etenim toli vitfe ita prasfari incipit
« Dominis venerabilibus, Ludovico et Godefrido ab-
aut rairaculorum S. Hildegardis, et ne insinuat
quidem nisi raro, se aliorum instructione indigere,
aut aliorum relatione uti, ad gesta Sanctae conscri-
benda. Itaque dubitare non possumus quin Gode-
fridus et Theodoricus fuerint ex iis monachis, qui
in monasterio B. Hildegardis rem divinam perage-
baut, eaque de causa poteraut omnia habere per-
spectissima. Godefridus verosirniliter erat natu
D major, isque solus Vitam
: scripsisset, nisi mors in-
tervenisset. Nam defunctum fuisse Godefridum ,

batibus, Theodoricus humilis servorum Dei servus quando scribebat Theodoricus, liquet ex proefatio-
salutera cum devotis orationibus. Auctoritatis ne Hbri secundi, in qua « Godefridus bon« memo-
Patrol. CXCVII. 1
 , ,,

n S. HILDEGARDIS 12

rise » vocatiir. Vitam fuisse

Ilabemiis secundo . A ad exameii illiid instituendum delcgavitprappositum,
scriptam s/alim posf Sanct;r obitum. Ilabemus ter- dccauum et sclioiasticum Mogunlinos. In cadem
tio, errasse baillelum in tabula critica, non modo vero cpislola conqueritiir ponliiex , defectus ali-
quia Theodoricum facit abbatem, et solum Vilce quot in Aciis illis esse inventos quod non essent
scriptorem , cum Trithemio sed etiam magis , omnia satis clare exposita. At illis defoctibus non
quia dixit, eum vixisse « viginti aut triginta an- perit Actorum lides hislorica. Quare daho haic in-
nis mortem S. Hildegardis, ac si nou esset
» post quisitionis Acla post vitam, debitis adnotationibus
omnino contemporaneus. Hanc Vitam pri-
scriptor illustrata.
mo loco recudam ex Siirio, coliatam tamen cum 6. PraHer anliqua lia?c documenta de S. Hilde-
ms. Bodecensi , ciijus lectiones variantes acce- garde inulla ipsius opera partim impressa, i>arlini
pimus. etiaiunum mauuscripla habemus. Ex hisce majo-
4. Alteram quoque habemus Vilam S. Ililde- rem augendum hunc coinmentarium
prae caeleris ad
gardis in codice nostro ms., qui notatur P. nis. materiara priEbebunt epislolse quarum magnum ,

17 : eademque nonnihil inlerpoiata nobis traris- nuineium habemus impressum Coiouiae anno IdCfi
missa est ex codice Ullrajeclino S. Salvatoris. una cum aiiijuol ujtusculis et Vita Saucla», recu-
Utrumque ms. contuli, et initio nullam fere dif- sumque in Biblioiheca Patrum edilionis Lugdu-
ferentiam inveni , circa linem vero adnolationes nensis tom. X.X.XIII. Alteram non modicam paiiem
qiiasdam vita> insertas repcri in codice S. Salva- dedil Marteniiis Amplissimse Collect. tom. II. Non-
toris, qua? non
habenlur in codice nostro, olim nuilas eliam aliis locis editas inveni , nonnullas
etiam Ultrajectino. Auctor hujus Vitae ignoratur, habeo mss. ; nec dubito quiii plures variis locis
sed verisimiliter non habitavit .Moguntia', aul in ejus etianinuin in tabulariis aut bibliothecis lateant.
territorio, cum de scriptis Sanctff" ita loqualur : Praecipuas tamen quae, in coenobio Sancta> in ,

« Sane si ciii placet de iilius visionalibus verbis uniim volumen eraut collectae, omnes editas existi-
legere, acquirat de ejus scriptis, quai jam circa mo. Alia quoque Sanctae opera, quae latius suo lo-
partes Mogimtiae vulgantur dis|>er.-a?. » Praeterea co recensebo, aliquod etiam dabunt subsidium ad
non opinor auctorem illius Vjtae prorsus fuisse gcsta et virtutes ipsius illiistrandas. Scriplores
Sancta contemporaneum. Qua de causa illam eden- aliqui paulo posteriores ,
quales sunt Vincenlius
dam non censeo, praesertim cura paucissima do- Bellovacensis , . Richerius Senonensis , Aibericus
ceat qua; in priori Vita non legunlur, et tota fere monachus in Chronico, qui saeculo xiii lloruerunt.
ex scriptis Sancta^ conlexta sine miilto deicctu. q aliique plurcs, pro gestis S. Hildegardis, non
sit

Dabo igitur ex brevi illa Vita in Commentario sunt omnino ncgiigendi. Verum hos aliosque suis
,

qiiidquid utile ad lectorem instruendum credidero, locis laudabimus , et sequemur vel refiitabimus
omissis longis texlibus, qiii in ipsis Sanctae scri- prout ratio exigere videbitur. Caeterum necesse
ptis legi possunt, et ad ipsius gesta aut mores mi- non est recensere omnes Vilas posterioribus saecu-
nime spectant. lis et variis linguis scriptas. Habeo sane Italicam,
0. Aliud scriptura de S. Hildegarde anno 1641 Hispanicam , Germanicam , Galiicani , Belgicam ;

ad Bollandum misit P. Joannes Gamans, frequen- at nulla illarum quidquam addit ad antiqua docii-
tissime in hoc opere laudatus. Unde acceptum sit, niciita praeter errores. Bailletus quidem crisim
ascripsit Gamansius Ex Bodecensis
his verbis : « proliletur, eamque severam, sed saepe plura cor-
coenobii Hegularium S. Augustini dioecesis Pa- , rumj)it quam currigit, et raro producit documenta
derbornensis , Passionali pergameno ms. insigni aliis ignota. Hunc tamen subinde solemus corri-
mensis Septeml^ris fol. 247, ubi post mutilam Vi- gere, quia saltem severitate crisis nomen sibi pe-
tam S. Ilildegardis attexuntur sequenlia. » Titulus perit.
scripti liic est : lie leslimonio miraculorum sancta:
§ II.Natales, pueritia, vifa monastica in Monte
Hildegardis, qux Dominus ejus meritis operalus est, D S. Disibodi visionibus u pueritia illustratur eas-
:

tam in vila cjus, quam post mortem. Compendium que dennim scribere cogitur : quo modo opera sua
est Actorum qua^ anno 1233 composita sunt ab iis scripserit.

qui in virtutes et miracula S. Ilildegardis inquisi- 7. De tempore natali S. Ilildegardis vita ms.,
verunt, et Acta inquisitionis suai ad sedem apo- tam in codice noslro quam in Ultrajectino S. Sal-
stolicam transmiserunt. De tcmpore et Aclis ad vatoris, ita habet : « Anno Incarnationis Domi-
summiim Pontiticem rnissis liquct ex fine hujus ni HOO, qui erat annus quadragesimus quintus Hen-
compendii. Veriim collector hujus compendii adeo rici illuslris, hujus nominis quarti regis, et tertii
omnia resecuit ad solam Actorum formam spectan- imperatoris, fuit in Galliae citerioris partibus virgo
lia, ut ex illo nequeam perspicere, cujus auctoritate tara generis quam sanctitatis ingeniiitate nobilis,
delegati fueriut inquisitores illi, archiepiscopi in terrilorio Moguntina? civitatis. » Pro designato
Mogiintini, qui tunc erat Sigefridus III, an vero anno mox adducunlur S. Hildegardis verba hoc mo-
summi pontiiicis Gregorii IX. Verum ex epistola do : « Post Incarnationem, inquit, Domini anno
Gregoiii IX, recitanda num. 208 et 209, habemus, miilesirao centesirao, dum doctrina aposlolorum
Acta illa fuisse composita jussu ip.=ius Gregorii, qui et ardens justilia, quara in populo Christiano san-
13 ACTA. 14

cUis Spiritus constitiierat, iaxari coepit, nata sum, A mirabile lumen vidit sine intelligentia sufficienti,
et parentes mei Deo me vovebaut. »
cum suspiriis quinquennis vero visioues coepit intelligere.
Haec quidem Hildegardem natam faciunt anno 1100, 9. Neoterici aliqui memoriai lapsu quinquennem

laudanturque tanquam ipsa Sanctse verba pro illa Hildegardem vitse monasticae ascribunt sub disci-
opinione. Verum ex Vita edenda, in qua lib. ii, plina Juttffi. At Vita num. 2 testatur, ocio fere
cap. 1, iile ipse S. Hildegardis locus rectius alle- annorum fuisse quando tradita est Juttse, sorori
gatur, intelligimus, epocham anni liOO solum dari comitis Spanheimensis, instituenda religiosis disci-
pro designando tempore quo justitia laxari ccepit; plinis. Consentit de octavo sefaiis siise anno testimo-
et Sanctam solum dicere, illis iempo7'ibus se natam. nium miraculorum, num. 7, eamque ab ea a?tate
Voces autem illis temporibus explicari debent cum sub beati BenedicliRegula a parentibus oblatam
aliqua latitudine, ac si dictum esset circa illa tem- fuisse in Monte Sancti Disibodi lestatur. De hisce
pora; cum S. Hildegardis annum suum natalem alio vero in Vita ms., verba ipsius Sancta? isfa allegan-
modo et cerlius assignet in In octavo autem anno in sanctam conversa-
pra^^fationo
« operis sui tur :

priccipui, quod Scivias nominavit. Certe in laudata tionem spiritualis vita? oblata sum, et usque ad
prffifalione asserit se scribere jussam visiones suas quintum decimum annum fui multa videns, et plura
anno 1141, et tuuc fuisse » quadraginta duorum B simpliciter loquens, ita quod illi admirabantur,
annorum, septemque mensium. » Secundum hsec qui hn^c audierunt, a quo essent, et unde venirent.
verba, anno 1098 aut prioribus mensibus anni 1099 Tunc et ego in memetipsa adrnirala sum, quod, cum
nata est Sancta. Quo minus vero nativitatem ipsius intra in anima mea hsec vidi, exteriorem etiam vi-
ad annum 1099 differri posse credamus, facit annus sum habui, et quod hoc de nuUo homine audivi.
emortualis, non alius figendus quam 1179, quo an- Quapropter et magno timore correpta sum, nec am-
num agebat octogesimum secundum. Nata igitur est plius de meo interiori lumine cuiquam manifestare
anno 1098, et quidem ante 17 Septembris, quo de- audebam. Attamen multa loquendo ac de futuris
functa est, cum alias non inchoasset annum setatis dicendo saepe protuli. Et quando hujus visione lu-
octogesimum secundum. minis plene perfundebar, multa, quge audientibus
8. Joannes Trithemius, abbas Spanheimensis, in aliena videbantur, loquebar. » Ha^c ipsa uberius
Chronico Hirsaugiensi ad annum HSO de parentibus recitata leguntur in Vita edenda, lib. ii, cap. 1,

et patria S. Hildegardis ita loquilur : « Fuit autem ubi etiam declarat, crescente jetate, magis se ma-
hspc sanctissima virgo... oriunda ex comitatuSpan- gisque de suis visionibus siluisse, quandiu erat
heimensi de Bickelleheim dicta, palre Hilde- q sub disciplina magistras suae B. Juttse, et post
villa

berlo milite, matre vero Mechtilde progenita, tem- mortem quoque ipsius aliquot annis, donec Deus
poribus Henrici imperatoris IV nata in mundum, cogeret visa revelare, et demum conscribere. Hinc
anno videlicet Gebhardi abbatis Hirsaugiensis vii. de istis visionibus rursum dicitin procemio ad li-
Cujus pater in curia comitum de Spanheim cum brum Scivias : « Interim usque ad id temporis,
aliis nobiiibus militans versabatur, homo rectus et quo Deus sua gratia manifestari voluit, sub
illud
Deo devotus. » Comitatus Spanheimensis est ia quieto silentio compressi. » De modo autem quo
Palatinatu inter iluvios Mosellam et Naham, et pro visionibus istis fruebatur, ibidem ha?c subjungit :

spirituali jurisdictione Moguntina. An-in dicecesi « Visiones vero quas vidi, non eas in somniis
nus septimus Gebhardi abbatis, quo Hildegardem nec dormiens, nec in phrenesi, nec corporeis
natam statuit Trithemius, ab eodem connectitur cum oculis, aut auribus exterioris hominis nec in ,

anno 1098, quera et nos Sanctae natalem statuimus. abditis locis percepi; sed eas vigilans , cir-

Quid tertio aitatis suse anno contigerit S. Hildegardi, cumspiciens in pura mente oculis et auribus in-
ipsa exponit in Vita, lib. u, num. 16. Consentit terioris hominis, in apertis locis secundum vo-
vita ms., in qua haic leguntur ex Hildegardis scri- luntatem Dei accepi. Quod quomodo fit, carnali
ptis « Ac in tertio a?tatis mese anno tau- D homini
adducta : perquirere difficile est. » Ha?c interim
tum coelitus lumen vidi, quod anima mea in visce- de visionibus Sancta?, de quibus plura dabo in-
ribus meis contremuit sed prse impedimentis in-
: ferius.
fantiaj de his nil potui proferre. » Mirabile etiam 10. Dum vero visiones suas tanfo studio occul-
est quod traditur in testimonio miraculorum infe- tabat S. Hildegardis, e vivis abiit Jutta magistra,
rius edendo num. 7; idque dixisse asseritur, « cum cui humiliter solebat obedire, ipsaque coepit aliis

quinque annos haberet. » In prooemio vero jam prseesse. Dodechinus, ejusdem sseculi
sub finem
allegato de his ita scribit « Virtutem autem myste- : abbas S. Disibodi, in Appendice ad Chronicon Ma-
riorum, secretarum et admirandarum visionum a riani Scoti, ad annum 1136, ad propositum no-
puellari oetate, scilicet a tempore illo, cum quin- strum ita habet « Obiit divff" memorise domina
:

quennis essem, usque ad praesens tempus, mirabili Jutta, quaj viginti quatuor annis in Monte S. Di?i-
modo in me senseram, sicut et adhuc, quod tamen bodi inclusa, soror Mfgenhardi comitis de Span-
nulli hominum, exceptis quibusda .i paucis et reli- heim. Ilsec saiicta mulier inclusa est Kalendis No-
giosis, qui in eadem conversatione vivebant, qua et vembris, et alise tres cum ea, sciiicet Hildegardis,
ego eram, manifestavi. » Itaque tertio a?tatis anno et Sumet IJfibillonius legit suimet, id est Jutta:) vo-
 '

i:i S. HILDEOAHDIS l(i

cabuli dua?, quas ctiam, quoad vixit, sauclis virlu- V bus causis suis sc culpabilem aeslimavit, Nam rui-
libus imbuere sluduit. » Hfpc quidem chronotaxis nas cordis ejus circumsepsi, ne mens ipsius per
non oninino consoiiat assertis de vila monaslica superiiiam aut per Vi.uain gloriam se elevaret, sed
|icr S. Hildegardem inchoata, dum fi-re oclo erat inagis iu oniiiibus his timorem et dolorem, quam
annorum. Nam, si Jutla vigiuti et qualuor aiinis gaudiuui aut pelulanliain sentiret. Unde in amore
fuit redusa. et defuncta anno 1136, reclusit se pri- meo scrutatus est in animo suo, ubi illum inveni-
mum anno lir2, aut certo circa II1'2, si auni illi ret, qui viain salutis curreret. Kt quemdaiu {scilicet
forte uon fuerinl compleli, aut si qui illis superad- inonachum directorem) invenit, et eum amavit,
dendi sint raenses. At S. Hildegardis anno IIOC agnosceus, qiiod lidelis homo esset, et similis sibi

erat octo annorunr., eaque de causa videtur sex an- iu aliqua parte laboris illius, qui ad ine tendit;
uis cum B. Julta vitam monasticam duxisse ante teneusque illuin simul cuin illo in oninibus his per
epocham Dodechini. Dicendum itaque videtur aut supernum studium conlendit, ut ab.-consa miracula
in nurneros Dodeciiini eriorem irrepsisse, aut Hil- inea revelarenlur. Kl ideni homo supcr scmeti|)sum
degardem alio piius loco vixisse sub disciplina se non extulit, sed ad illum iu ascensioneiu humi-
ejusdem Jullcc. Cerle omnia anliqua instrumenta litalis, et inleulione bouie voluutalis, quem in-
consensu HildegariJeiu ab H Tu ergo,
UDanimi aiino oetalis venit, 56 in niullis suspiriis incliriavit.

octavo faciunt monacham iu Monte S. Disibodi. o homo, qui lia?c non inquietudine deceptionis,
Erat locus in comitalu Spanheimensi, eratque ibi sed in puritate siinplicitatis accipis, ad manire-
coenobium ordinis Henedictini, de quo fuse actum stationeni abstonditoruin dire(,la, scribe qua^ vi-

est ai 8 Commentario prajvio ad Vitam

Julii in des et audis. » Ha^c omnia, licet utcunqne ob-
S. Disibodi fundatoris. Abbas vero canobii Ful- scura suut, dirigebanlur a Deo ad animandam
chardus eodem anno cum Jutta obiit, et successo- Hildegardem, ut scriberet visiones suas secundnm
rem habuit Cononem aut Cunonem, sub iirieni an- cousilium illius monaehi quein tunc caper.it con-
ni 1136 con>ecratum. Sub hujus obedienlia igitur sulere.
erat S. Hildegardis, quaudo anno eodem j^aucis Quid illa post ejusmodi visionem fecerit, sub-
13.

prgeesse ccepit. juiigit hoc modo « Sed ego, ([uamvis ba>c viderem
:

II. Po^l obilum B. Jiittae, de qiia ad 20 Decem- et audirem, lamen propter dubietatem et malain
bris agendum erit, S. Hildfgardis, ut ijisa asscrit opiuiouein, et proplei' diversilalcm veiboniiu hoiui-
in Vita, uum. 17, perrexit de more visiones habere, nuiu, taudiii, non in periinacia, sed in huinililatis
easque silenlio premere, donec tandeiu stimulis ^ oflicio, scrihere recusavi, quousque in lectuin aegri-

divinis excilata, de iis monaciium magistrum suum tiidiiiis ilHgello Dei depressa, cadereni ; ila quod
consuleret. De his ia Prooemio ad Scivias sic ha- tandem mullis iuiirmilalibus compulsa, testiiuonio
bel : « Sed [luellari mela transacta, cum ad pr£Efa- cujusdam nubilis et bonorum morum puellae, et lio-
tam aetatem perfeclae fortiludinis pervenissem, au- minis illiu-, quem occulte, ut priefaluni est, quse-

divi vocem de coelo dicenlem « Ego liix vivens et :

sieram et inveneram, maniis ad scribendum appo-
» obscura, illuminans hoiniuem quem volui, et sui. » De visione porro illa qua pra^cipue ad scri-
» qucm mirabililer, secundum qiiod raihi placuit, benduin animata fuit et adjuta, statim iu principio
» excussi, in magnis mirabilibus ultia modum an- Prooemii sui lia-c memorat « Ecce quadragesimo :

» liquorum hominum. qui in me niiilta secrela vi- tertio temporalis cursus mei anno, cuni ccelesti vi-
» deriint pnsui. » Hsec omnia dicuntur de S. Hil- sioni magno timore Ireuiula inlentione inha?rerem,
degarde, quani Deus ad subliniem visionum graduin vidi maximum splendorem, iu quo facta est vox de
provehere volebat. Oi\x sequuutur de eadem sunt, ccelo, ad me dicens « homo fragilis, et cinis ci-
:

doeentqiie, quarilum Deus illam hnmiliaverit, ne » neris, et putredo putredinis, dic ct scribe quai
excellenlia vi.->ionum in superbiam elevaretur. Verba » vides et audis. Sed quia timida es ad loqucndum.
subdo : « Sed in lerram stravi illum, ut sc non D » et simplex ad exponendum, et indocla ad scriben-
erigeret in ulla eiatione mentis sua>. Mundus quo- » dum ea, dic et scribe ea, non secundum os homi-
que non habuit in eo gaudium ncc delectationem, » nis, nec secundum intelleclum humanse adinven-
nec exercilalioncm in rcbus illis, qua ad ipsum » tionis, nec secundum volunlatem humana? com-
pertiuent, qiiia eiim de pcrlinaci audacia abstraxi, » positionis; sed secundiim id quod ea in coelesli-

timorem habentem, ct in laboribus suis paventem. » » bus desiiper in mirabilibus Dei vides et audis, ea
HtPC sane obscura siint, sed scnsus est : munduin » sic differendo profercs, quemadmudum et audilor
pro S. Hildegarde nihil habiiisse de quo gauderet, » verba pra>cpploris sni percipiens, ea sccundum
quo deleclaretur aut exercitarctur, qiiia Dei timore » tenorem loculionis illiiis, ipso volente, ostendente j

erat plena. » et praecipiente, propalat. Sic ergo et lu, o homo, 1{

ii. utcunque explicantur sequentibus ver-

Haec » dic ea qiia; vides et audis : et scribe ea, non se-

bis « :Ipse enim in medullis ct in venis carnis » cundiim fe, nec secundum alium hominem, scd
suse doluit, constriclum animum et sensnm habens, » secundum volunlatem scientis, videntis et dis-
atque mullam passionem corporis sufTerens, ita » poncntis omnia in secretis mysteriorum suorum. »
quod in eo nulia securitas lialiitavif, sed in omui- \ \. « Et iterum audivi voccm dc coelo mihi dicen-
 , :

17 ACTA. i8

tem. n Dic ergo mirnbilia hsec, et scribe ea hoc A qiiod vidco locale non est, sed nube quce solem
» modo edocta, et dic : Actum est millesimo cen- portat multo lucidius; nec altitudinera, nec longitu-
» tesimo qiiadragesimo primo Filii Dei Jesu Christi dinem, nec latitudinem in eo cousiderare valeo.
» Incarnationis anno, ciim qiiadraginta diiorum an- Illudqiie umbra viventis Iiiminis mihi nominatur
» norum septemque mensium essem, maximae co- atque sicut sol, luna et stellae in aqua apparent, ita
» rufcationis igneum lumen aperto coelo veniens, to- scriptura?, et sermones, ot virtutes, et qusedam opera
» tiim cerebrum meum transfiidit, et totum cor to- hominum forraata in ilio niihi resplendent. Quid-
» tnraque pectiis meum velut flamma, non tamen quid autem in hac visione video, veldidicero, hujiis
» ardens, sed calens, ita inflammavit, ut sol rera memoriam per longum tempas habeo : et simul vi-
» aliquam calefacit, super quam radios suos immit- deo et aiidio et scio, ot quasi in momento, (juod
» tit. Et repente intellectum expositionis libroriim, scio, disco.Sed qiiodcunque non video, illud nescio,
» videlicet Psalterii, Evangelioium, et aliorura ca- quia velut illiterata sum, et de his quae ex illo lu-
» tholicorum, tam Veteris quam Novi Testamenti, mine scribo, non alia verba pono quam quae audio,
»voluminum sapiebam, non aulem iuterpretatiouem Latinis(jiie veibis uon limatis [adde utor vel quid

»verborum textus eorum, nec divisionem syllaba- simile]. Nec audio verba, sicut quae ab ore hominis
B sonant sed sicut flamma coruscans
» rum, nec cognilionem casuum aut temporum cal- et ut nubes , ,

» lebam. » Hacteniis Sancta ipsa, ciijus postoriora raota in aere puro. Hujus quoqiie lurainis formam
verba Vita; inserta siint, num. 2. Nunc qua;dam ve- nuUo modo cogiioscore valeo sicut ne sphsoram ,

niunt obst-rvanda. Primo ex allegatis clarum est solis perfecte intiieri possum.

Sanctam humili et verecundo timore diu noluisse 16. « Altamen aspicio interdura in eodem lumine

de visionibus suis scribere, divinisque inspirationi- aliam lucem, quse mihi lux vivens nominatur; sod
bus ad scribendum invitantibus utcunque restitisse, hanc non video frequenter, ejusque formam multo
donec gravi et mirabili correpta morbo, rem com- minus, quam prioris luminis forniam, siifticio de-
municaret cum monacho, et per hunc cum abbnte terminare. Dumque istara liicem intueor, omnis raihi
Conone, ut Vita habet num. 4, ubi eliara additiir, tristitia oranisque dolor aufertur de memoria, ita

morbo liberatara fuisse, simul atque animum ad ut tunc mores simplicis puellse, et non vetulse mu-
scribendum appuiit. Prodigiosa ista sanalione nou lieris habeam. Anima autem mea nuUa hora caret

minus, quara prajcedenti morbo a?que prodigioso, primo lumine, quod umbra viventis luminis voca-
excitatus abbas, post aliquod tempus priora Sanclse tur; et illiid video velut iu lucida nube flrmamentum
scripta detulit Moguntiam, ibique ea cum archiepi- r. absque .'^tella aspiciam; et in ipso video quse de
scopo Henrico et cum praecipuis viris ecclesiasticis fulgore viventis lucis loquor. Permansi autem ab
commnnicavit, ut habet Vita uum. 4, et rursiim infantia mea usqiiead quadragesimum aotatis an-
num. 17, ubi ipsa allegantur Sanctae verba sequen- num praedicta semper videns, et saepe aliquid inde
tia : « Hsec ad audienliam Moguntinaj Ecclesise allata loquens, sed peuitus nihil scribens. Et tunc in ea-
cum esseut et discussa, omnes ex Deo esse dixerunt, dem visione sensi venas meas et medullas plene vi-

et ex prophetia, qua olim prophetae prophetave- ribus restitutas, quibus per multas intirmitates a
rant. » .jiiventute mea defeceram. Tuncque compellente me
15. Seciindo constat ex allatis verbis, scientiam Spiritu, iutimavi ista cuidam monacho, quem mihi
S. Hildegardis non fuisse studio acqiiisitam, sed in- magistrum proposueram. Qui satis admirans de his,

fusam a Dco. Hinc in Vita, num. 17, ipsa dicit scri- injunxit mihi, ut, quse viderem et quae vidissem
bere se coepisse, « cum vix notitiam litlerarum ha- absconse scriberem, quatenus ipse, viso initio et
berem, inquit, sicut iudocta mulier me docuerat. » iine scriptorum, posset de iis judicare, vel saltem
Ignorabat certe linguam Latinam, quia eam nun- aestimare, quid rei esset. »
quam Attamen superno illustrata lumine,
didicerat. 17. Porro Sancta ubi morbo se tandem scribere
intelligebat scripta Latim, quantum apparet, eo D compulsam testatur verbis jam datis ex prooemio
sensu ut sciret quid scriptis illis contineretur, non ad Scivias, haec subjiingil: « Quod dum facerem,
quid singula verba significarent. De mirabili illo mo- aliam profunditatem expositionis librorum, ut prae-
do quo intelligebat mysteria, quoque ea demum dixi, sentiens, viribusqiie receptis de aegritudine me
scribere compulsa fuit, ex variis ipsius scriptis, erigens, vix opus istud decem annis consumraans
quao partim edita non sunt, plura habentur corrasa ad flnera perduxi. In diebus autem Henrici Mogun-
in Vita ms. Haec igitur, cum non omnia habeantur tini archiepiscopi, et Conradi Romanorum regis, et
in Vita imprimenda, huc transferam « Ab infantia Canonis abbatis in Monte beati Disibodi pontificis,
:

ergo mea, inquit, usque ad praesens tempus, cum sub papa Eugenio, hse visiones et verba facta sunt.
jam plus quam sepluaginta annorura sim, hoc lu- Et dixi et scripsi haec, non secundum adinventionem
raen in anima mea semper video, et non exteriori- cordis mei aut ullius hominis, sed ut ea in ccelesti-
bus oculis, nec cogitationibus cordis, nec uUa col- bus vidi, audivi, et percepi per secreta mysteria Dei.
lationequinque sensiium exleriorum illud percipio, Et iterum audivi vocem de
dicentem coelo mihi :

manentibus tamen exterioribus oculis apertis et , Clarna ergo, et scribe sic. » Epocha data non habet
aliis corporeis sensibus in siia virtute. Lumen enim difliciiltatem, prseterquam in Eugenio papa et Hen-
 ,

i9 S. lilLDEC.AUDlS 20

Conradus nuim diu iuil rex et A bendo usa est Snncta, idem forte est cum illo ui
rico archiepiscopo;
q
Cono abbas, antequam Sancla ctepit scribere, sive iibrum primum Vita' composuit.
ante annum liil. Verum Eugenius tantum papa 19. Eo autem modo quo exponit Trithemius, ,

creatus est anuo i.'), Ilonrici arcliiepiscopi Mo-

1 i composita esse omnia scripta S. Hildegardis, col-
guntini initium in Gallia Chrisfiana, tom. V, col. ligitur ex ipsa qua num. 2 asserit
cjms Vita, in
471, anno Iii2. Rospondeo bacc iion obstare
tiiiitur Godcfridus, litterarum ignaram ita fuisse, ut « noc
quo niinus credamus Sanctara ccepisse anno llii. interpretationem verborum nosceret, nec divisio-
Nam Eugenium nominasse videtur, quia major pars nem syllabarum; nec cognilionem casuum aut
istius operis sub ejus poutilicatu scripta est , et temporum vocum Laliuarum haberet. » Deinde
quia parlem operis vidit et probavit, licet
ille Theodoricus in pra>falione libri secundi moduin
sub duobus Eugenii decessoribus aliqua scribere scribendi insinuat, ila scribens « Magnum est :

ccepisset. Eadem fuit ratio nominandi llenricum eliam illud et adiniralione dignum, quod ea qua; in
Moguntinum, qui partem operis jam ante Eu- Spiritu audivit vel vidit, eodem seusu et eisdein
geuium viderat. llinc tamen colligimus scripta verbis, circumspecla et pura mcnle, manu propria
Sanctse non statim ubi illa scribere cceperat ad
^ scripsit, et ore edidit, uno solu lideli viro symmysta
Moguutinura archiepiscopum perlata esse sed contenta, qui ad evidentiara grammalica; arlis,
,

serius ,ubi pars notabilis erat absoluta. Alberi- quam ipsa nesciebat, casus, tompora et genera qui-
cus in Chronico, ad annura llil, nobis omnino dem disponore, sed ad sensuni voi intellectum eo-
coasentit, ita scribens « Hoc anno S. lliidegardis
:
riira nihil oranino addere prajsumebat vei deraere. »
cum esset annorum quadraginta duorum et sep- Addit auclor ex ipsius Hildegardis epistoia ad
tem raensium, libruin Scivias per Spiritura san- Adrianum papam, a Doo moiiitam fiiisse ut ,

ctum visitata inccepit, et per decem annos con- quando desuper oslensa nun « proluiisset in lingua
summavit, etc. » Lalina more aplo horainibus, ilie, qui iimam ha-
18. Restat inquircndum an S. Hildegardis libros bet, ad aptum sonum hominum expiere non negli-
suos conscripserit propria raanu, et eo plane ser- gat. » Utebatur igitur adjutore in scrihondo, Deo
Hione et raodo quo eos hcibemus conscriptos. Tri- ipso jubente, quia non novcrat cogitationes suas
theuiius in Chronico Birsaugiensi, Sid annum 1147, Latino serraone explicare. Sic ipsa dicit verbis num.
ila de scriptis Sanctse loijiiitur ac si credidisset, 14 adductis « Quodcunquc non video, iliud ne-
:

nullo alterius subsidio in scribendo usam fuisse, et scio, quia velut sum. Et de liis qua; ex
illilterata
sic aliis quoque locis loquitur. At rem videtur raa- ^ illo iumiiie scribo, verba pono quam quse
non aiia
gis examinasse in Chronico Spanheimensi ad an- audio, Latinisque verbis non limatis. » Dictio est
num 1179, ubi de conscriptis per S. Hiidegardem iraperfecta. At ha»,c Sanctara veile dicere exislimo :

operibus ita scribit : « Hsec sancta virgo divinis Scribo verba Latina audita, et aiia non addo Latina
reveiationibus visitari a juventute sua meruit, ex ad explcndam diclionem, aut adjuncla exponenda.
quibus multa jussione divina ad utilitatem poste- 20. Quare, quantura concipere possum, S. Hil-
rorum conscripsit. Verura cum esset Latini ser- degardis has in scriptis suis habuit partes. Visiones
monis ignara, et prseter siraplicera psairaodiara suas vernacuio sermone expiicabat , verba vero
nihii ab bomine didicisset, interno Spiritus sancti I^alina, quae in iis audiebat, raanu sua scribebat
magisterio edocta, omnem scripturara, positionem, prout audierat. Deinde, ipsa dirigeute, Godefridus
seu constructionem orationis perfecte intellexit. orania faciebat Latina, oraniaque aple connecte-
Revelationes autera suas et visionos coeiestes par- bat. Ilinc laudatus Tritheraius dicil : « Visiones
tim Latino, partim Teutonico proluiit eiuquio; quas coelostes partim Latino (nimirum verba audita), par-
Gotfridus monachus S. Disibodi , capeiianus et
tim Teutonico protulit eioquio, » sciiicet personas
confessor ejus, fecit Latinas et congruas, redigens Hoc modo scribere capit in
p aliasque res visas.
in eura ordinem et formara in qua liodie leguntur.
monte S. Disibodi, ubi monasticam \ilam inchoa-
Inter caetera vero ejus volumina, magnum in eudem verat, teste Theodorico in Vita, num. 14. At pri-
loco volumen, quod Epistoias ejus ad diversos,
mum opus suum, ut idera testalur, diu post ab-
Homilias, Vitas santtorum, et alia, qua; divinitus soivit in monasterio novo, de cujus fundatione
edocta edidit, continet : quod raoniaies istius ioci
modo agondum.
eam propria manu scripsisse faiso conlirmant, cum
§ III. Auc/o monialium numero, S. Ilildpgardis
et Latiui serraonis fuerit ignara, et ad scribendum
fundat caenobium in Munte S. Ruperli; non vidit
propter crebras infirmitates et humidum caput ibi S. Dernardum, nec regulam Cisterciejisem
penitus indisposita. Nihil enim eorum qute ibi amplexa est: scripta Sanctse ab Eugenio 111
ostenduntur hodie, propria raanu scripsisse cre- probata finitum opus Scivias.
:

dendum est, quippe cum nesciret scribere; sed 21. Ubi S. Ilildegardis reveiationes suas scriptis
prsefatus monachus orania vel scripsit, vel scribi consignare coeperat, pusiilus virginum coetus, cui
procuravit. » Hactenus Trithemius, cujus opinio a morte B. Juttae praifuerat, muitum coepit ac-

conforrais est antiquis documentis, Golfridus vero crescero. Cum igitur lucus iu quo iiabitabant ni-

ille aut Godefridus raonachus, cujus opera in scri- rais lieret angustus, cogitalum est de construendo
 :

21 ACTA. 22

novo ccenobio, ut habet Vila, iium. (j, ubi addilur Afueril data. Finis tamen ejusdem epistolse insinuat,
locum Sanctse fuisse revelatum. Vel sic tamen fundationem fuisse recentem. Nam ita ad ipsam
morbum intervenire debuit, ut Cono aut Cuno, ab- scribit Eugenius « Quod autem insinuasti nobis de :

bas S. Disibodi, in discessum virginis consentiret. loco illo quem in spiritu tibi praevidisli, lioc permis-
Verum plura non addo de iis, quse satis in Vita sione et benedictione nostra et episcopi tui liat, ita

sunt exposita. Trithemius de nova illa fnndatione quod ibi regulariter cum sororibus tuis vivas se-
in Chronico Spanheimensi ad annum H 48 scribit cundum Regulam S. Benedicti sub clausura ejusdem
sequentia: « Anno 1148,... sancta virgo Hilde- loci. » Ad haec respondit Sancta: « Ego autem,
gardis, magistra sponsarum Christi in Monte S. Pater, in loco coelitus mihi ostenso, juxta verba
Disibodi post mortem B. Jiitta;, sicut diximus, benedictionis tu.x', secundum Rcgulam S. Benedicti,
constituta, divinitus admonita, cum decem et octo sub clausura ejusdem cum sororibus meis ma-
loci

sanctis virginibus ad Bingos transivit, et mona- neo, et hoc me tam vivente, quam defuncta, seraper
sterium in monte trans Naham fluvium, juxta se- observari desidero. »
pulcrum S. Ruperti ducis et confessoris sedilicavit, 23. Trithemius in Chronico Hirsaugiensi, ad an-
ipsumque locum cum omnibus rebus et possessio- num Bernardum venisse ad Montem
1147, narrat, S.
nibus partim pretio de manu comitis Hildenhel-
B S. Ruperti, sive ad oppidum Bingium, ibique cum
mensis, in Trevirensi parochia manentis, partim S. Hildegarde egisse, quando in Germania circa
commutatione, partimque donatione comitis de partes Rheni prsedicabat, hortabaturque lideles cru-
Spanbeim et aliorum lidelium, in jus proprietatis cem assumere ad expeditionem iu Terram Sanctam.
redigens, defensioni Ecclesiae Moguntinae tempo- Res figenda esset anno 1146, si satis videretur cer-
ribus perpetuis, apostolico interveniente privile- ta.At Manricus in Annalibus Cisterciensibus, et post
gio, commendavit. » Deinde, post aliqua de natali- ipsum Pinius noster ad 20 Augusti, in S. Bernardo,
bus et de scriptis Sanctae, de causa novae fundatiouis pag. 190, merito dubitarunt. Accedit Mabillonius
rursum ista scribit: « Verum, cum multi in circuitu in Jnnalibus Benedictinis iom.W, page 4i0,autfor-
nobiles tilias suas magisterio ejus traderent, et tie- tasse Martenius, qui tomum illum, defuncto dudum
manendum angustus, de licentia tam
ret eis locus ad Mabilionio, complevit, et anno 1739 edidit. Nam
summi pontiticis quam abbatis sui, ad Montem ille edicit candide: « Quae de Bernardi cum ea
S. Ruperti, sicut diximus, cum oclodecim sacris (S. Hildegarde) colloquio refert Tritliemius, valde
monialibus transivit, inter quas una erat Hiltrudis, suspecta sunt. » Addit etiam rationes quas paulo
filia comitis Meginhardi, virgo sanctissima? conver- r magis exponam. At audiamus prius Trithemium,
sationis, et B. Hiidegardi multum familiaris, ob cu- cujus reiatio saltem docebit quam varia fuerint ju-
jus intuitum comespater multa eidem loco beneticia dicia hominum de scriptis Sanctse, quidque de iis

impendit. » Hactenus Trilhemius, qui fundationem senserit S. Bernardus. « Inde (Francofurto, ubi
figitanno 1148. praedicaverat S. Bernardus) navigio descendens per-
22. In Gallia Christian novissima; editionis venit ad Bingios, ubi Hildegardis monialis. virgo
V, col. 653, coenobium vocatur : « Sanctus Rupertus Christi devolissima. . ., in Monte Sancti Ruperti con-
Bingensis, seu Mons S. Ruperti vel Robertijuxta struxil ccenobium, cum qua dulces fertur de futura
Bingam. » Ibidem observatur, esse aliud coinobium felicitale miscuisse sermones. Erat namque divo
monialium ordinis Cislerciensis, quod etiam voca- Bernardo sancta Christi famula et scriptis nota, et

tur Mons S. Roberti, iu dioecesi Leodiensi. De tem- relatione multorum in Domino comprobata. Ad quam
pore vero et loco fundalionis laudata Gallia Chri- cum pervenisset, post orationes consuetas et salu-

stiana sic Fundatur hoc ccenobium puel-

habet: « tationis obsequia, prsecepit sibi volumina exhiberi,
lare ordinis S. Benedicti, anno 1147, a S. Hildegarde, quae illa divinitus inspirata conscripsit.
prima ejusdem abbatissa, prope oppidum Bingen ex 24. « diligenter ex parte revisis, ultra
Quibus
altera parte fluminis Nahae, ubi in Rhenum iufluit, D quam admirans, dixisse fertur ad socios
dici potest
quatuor a Moguntia milliaribus, » Germanicis vide- « Haec scripta non sunt hnmanitus adinventa, nec
licet. Haec satis accurata credo. Bingen vero oppi- » potest ea mortalis homo capere, nisi ad Dei simi-
dum est in dilione electoris Moguntini, jacetque ad » litudinem intus et in anima fuerit reformatus per
ripam Rheni, Latine olim Pinguia saepius, nunc » amorem. » Ad haec praepositus virginum, mona-
passim Bingium dictum. Porro videt lector, uno an- chus devotus et sanctus, uomine Heribertus, viro
no hic citius figi fundationem quam apud Trithe- Domini respondit: • Reverende Pater, vera quidem
mium, et recte, cum certum sit, saltem ccBptam esse » sunt quae dixisti ; sed multi homines, docti etin-
anno 1147. Etenim, quando Eugenius papa III anno » docti, religiosi et mundani, animam famulae Chri-
1148 scripsit ad S. Hildegardem, ut videbimus, » sti quotidianis oblocutionibus cruciant, dum cere-
epistolam inscripsit, « Dilectae in Domino filiae Hil- » bri phantasmata, aut fallaciter per daemones in-
degardi prsepositae Monte beati Roberti. » Erat
in » doctae feminae garrulantur immlssa. » Cui vir Dei:
igitur fundatio jam tunc facta, et anno praecedenti « Non miramur, inquit, frater charissime, si dor-
inchoata, praesertim ciim epistola non in fine anni, » mientes in peccatis divinas relationes existi

sed circa initium, mense Januario aul Februario » ment sorania, cum sciamus verum dixisse sanctum
•23 S. liil,l)K(;AHl)lS o.v

» Apostolum : Anirnalis homo tion pcrcipit ea qux A ptonim Cisterciensium opiiiionem improba- apque
» sunt Spirilus Dei ; stullifia enim es/ ilii, et non po- bilem pari facilitate adoptavit. Chrysostomus Hen-
> test intelliyere, qnia spiritualiter examinatur riquez, quem ille laudat, in Menologio Cisterciensi,
» {I Cor. n, \%\. Onuiibus eiiim in peccHlis super- pag. 3lt), ordini Ci^terciensi attribuit Hildegardem,
)' biii', luxurise, avarilia', scu aliis vitiis, quasi qnara tanien iuilio Benedictinam fuisse agnoscit.
» dormiendo, jacentibus, divinae admonitiones con- Ilabituin vero ab ea mutatum dicit, « hortanle
» siieverunt somnia videri, quoniam, si vigilarent sancto Bernardo. » Laudat pro sua opinione Bar-
» iu timore Domiiii, sii;na divina? opt-rationis vera nabam de Montalbo, qui asserit mutationem a S.
» cognoscerent. Qui autem licPC iramiui a da?moni- lliUicgarde fartam « ob devotioiiom, qua in D. Ber-
> bus existimant, ostendunt se divina^ contempla- nardura ferebatur, » Deinue adducit Annales ordi-
» tionis nullam penitus babere scientiam, similes nis, iii quibus cadeni asseruntur. Mitto alios scri-

» illis suiif, qui Domiuum et Salvatorem

judicandi idem ex errore asserentes. Erroiem hunc
ptores
» nostrum Jesum Christuin iu Beelzebub polestate jam observavit Papebrochius nosler ac 18 Junii in
» ejieere daemonia di.xerunt. » Ad sanctam quoqiie S. Elizabelha Schonaugiensi (I). tjuam aliqui aeque
llildegardem per interpretem « El tu, Jilia, inquit, ac Hildegardem Cisterciensibus ascripserunt, quam-
:

» non timeas locutiones hominuin, cum Deum ha-

B vis utraque sit Benedictina. Contigisse hoc videtiir
j)beas proleclorera, quouiara illorum serniones pe- ex confusione plurium nionasteriorum ejusdem
• ribunt ut stipula, verbum autem Domiui manet in uominis nam num. 22 monui in dioecesi Leo- :

» aeternum. » Post haec vir Dei navigio descendit ad dii nsi esse monasterium monialium Cisterciensium,
Bopardiam, etc. » Hactenus Trilhemius, ad cujus, quod .Mons S. Roberti dicitiir, quemadmodum illud
relationem ahqua breviler observabiinus. quod juxta Bingium S Hildegardis incoluit. Hoc
23. Primo, verba S. Bernardo attiibuta omnino vero esse instiluli Benediclini certura est. Laudatus
conforraia sunt tam admirabili sanctitati et sapien- Papebrochius pag. 606, num. 11, testem oculatum
tise ipsius, quara judicio ejusdera de scriptis et me- exhibet se his verbis De Hildegarde pridera no- ;

ritis S. Hiidegardis, in epistola inferius danda ex- bis constabat, qui Bingii fueramus anno 1C60,
pres.^o. Quapropter facile credidero, similia de scri- ibique sacra illius et ossa et scripta, nec non
plis Sanctae dixisse Bernardum, quando ea Treviros cucullam videraraus, coloris non candidi, ut Cister-
allata vidit et ex.irainare potuit. Secundo, visitatio ciensium, sod ex rufo subnigri, ut Benedictinarum
illa S. Bernardi, et lustralio scriptorura S. Hilde- fuit. » Plura non addo, quia res est minimc du-
gardis in ipso monasterio, prorsus apparent cora- Cbia.
mentitiae, aut certe ex errore solum profectae. El- 27. Anno 1148 contigerunt quae biographus
enim de adventu S. Bernardi ad S. Hildegardera ta- num. '6
narrat de examinatis Treviris Sanctae scri-
cent antiqui scriplores omnes, cum qui de S. Ber- ptis jiissu Eugenii papa; III, et praesente S. Ber-
nardo scripsorunt, tum qui de S Hildegarde, licet nardo. Biographus ait, ea Treviris acta esse post
biographus noster S. Bernardura coraraemoret, ut concilium Remense. At Pagius ad annum 1148, quo
Sanctt-E et scriptis ejus addiclissimum. Praeterea passim conciliura Remense creditur habilum, quod
S. Bernardus ad S. Hildegaideni scripsil anno ve- inchoatum est mense Martio, pluribus ostendit,
risimiliter 1148; haee vero respondit, ut videbi- Eugenium fuisse Treviris, ibique concilium cele-
mus. Epistolae autem sic scriptae sunt, ut videanlur brasse Remense. Cerle ex
ante Invenlionis Actis
invicem nunquam se vidisse. Demum nec S. Ber- S. Matthioe apostoli, apud nos datis tom. III Fe-
nardus iii itinere de quo agit Trithemius, per Rhe- bruarii, cap. 4, pag. 4o3, habemus, Eugenium III
num navigio descendisse videtur, cum in libro fuisse Treviris 13 Januarii anni 1148, ciim eodie
Miraculorum ipsius, tom. VI Augusli, pag. 338, templum S. Matthiae dedicaverit. Ciim autem ibi
terrestre iter describatur, ila ut ipse non modo tribus mensibus dicatur substitisse, necesse est ut
Bingium non venerit, sed neque illud pra-ternaviga- dioamus ipsurn jam Treviris men?e Decembri fuisse
verit, aut prope accesserit. Ipsa quoque Hildegardis anni 1147. Brouwerus itaque Annalibus Trevi- in
verisimiliter necduni erat Bingii, quando eo ad rensibus ad annum 1147, hisce conformia scribit,
ipsam venisse dicitur S. Bernardus. Visitalio igitur quando ait, Eugenium III Treviros ingressiim esse
illa S. Bernardi prorsus est improbabilis: neque die Sabbato ante Dominicara priraara Adveutus.
nos morari debet quod eam admiserit Bailletus, Egit igitur pontifex Treviris totis fere mensibus
alias non raro juslo severior in crisi exercenda, Decembri, Januario et Februario, ita iit Januario
Nam nimis sa^pe experimur scriptorem illum noa aut Februario mense figenda sint qua; de exami-
tanta diligentia inquisivisse in facta sanctorum a natis ibi in concilio Sanclae scriptis Iradit Vitai

rccf^ntioribus lantura tradita, quanla uti debuisset, scriptor. At hic, ut ex dictis liquet, in levi illo

ut vitas sanctorum scriberet erroribus vulgaribus temporis adjuncto quod examen

erravit, scripto-

expnrgatas. rum postponat Remensi nec incredibile

conciiio ;

26. Sane idem Baillftus aliara quonimdam scri- est in cura errorem incidere potuisse scnptorem

(I) Vice Patr. i. CXCV.

23 ACTA. 26

contemporaneum, quandoquidem hoc factum plus A tentis misericordiam, qui talia operabatur in fragili

quam triginta annis esset praetcritum, dum ab ipso sexu, collaiidLibant. Aderat his D. abbas Bernardus,
fuit conscriptum. Ipsa tamcn S. Hildegardis in aderat et Luduvicus abbas S. Malthise. Trevirensis,
eumdem errorem iion incidit: nam a^serens in amicus sanctai virginis: quibus mediantibus, om-
Vita,num. 17, scripta siia ab Eugenio examiuala, uium dubitationum iiebuhu a cogitationibus audito-
non aliud assignat tempus quam quo Treviris erat rum pellebantur. Omnibus ergo roganlibus, qui ad-
pontifex. erant, simul et hortantibus Romanum pontiticem, ne
28. Trithemius iu Chronico Rirsaugiensi, ad an- lucernam tam iusignem, divinaque illustratione
num 1 150. facta Treviris paulo latius quam legan- succensam, pravorum hominum machinatione pa-
tur in Vita, enarrat, liaic scribens : « Anno prae,- teretur exslingui, libenter consensit, et litteras

notato (imo anno 1147) Eugenius papa III venit ad virgini Hildegardi lenoiis sequentis transmisit. »

Trevirim cum decem et octo cardinalibus, episco- 30. Litteras Eugenii ex collectione tom. XXIII Bi-
pis quoque et abbatibus multis, invitatus ab Adel- bliothecx Pa/rum editionis Lugdunensis, pag. 537,
berone Trevirorum arcliiepiscopo, quibus ipse per huc transfero « EugHnius serviis servorum Dei, di- :

menses tres ibidem commoranlibus in cibo et polu „ lectee in Domino tilise Hildegardi, prsepositae in Monte
copiosissime providit. Eugenius autem papa, con- beati Roberti, salutem et apostolicam benedictionem.
vocatis episcopis, abbatibus et clericis multis ex tota Miramur, o iilia, etc. » Vide infra in/er epis/olas san-
Germania et parte Galliae, synodum celebravit, et c/x Hildegardis, epist. i. Respondil Eugenio Sancta
multa constiluit ad Ecclesiije Dei honorem simul per epistolam admodum prolixam, et ex visione
et utilitatem... lu memoralo concilio Treviris ceie- compositam, libertate sibi consueta, quam mirari
brato miracula, visiones et scripta, quse omnipo- non debemus, cum ip-^a non sequeretur ingenium
tens Deus per famulam suam Hildegardem operaba- suum, sed accepta iu visione proferret, juvante et
tur apud Bingios, ad aures summi pontilicis Eu- combiuante omnia monacho directore. Iniiium epi-
genii plurimorum narratione pervenerunt. Quibus stolse hocest:«0 mitis Pater, ego paupercula femina
auditis, pontifex voleus rem novam et arduam in- scripsi tibi hsec (hanc epistolam) in vera visione in
vestigare diligentius, misit ad virginem Christi mystico spiramine, sicut Deusvoluit me docere etc»
AdeJbertum (seu po/ius Alberonem) Virdunensem Deinde multa stylo prophetico dat Eugenio monita,
ppiscopum cum quibusdam aliis viris doctis et qua^, videri possunt. In fine dicit, se manere in loco

Deum timentibus, dans eis in commissis quatenus coili/us sibi os/enso, ita ut certum sit, ipsam jam ha-
dictorum omnium inquirerent veritatem. Qui cum c bitasse in monte S. Ruperti, quando ad Eugenium
pervenissent ad famulain Dei, et ea qute a summo rescripsit.
pontifice habebant in commissis, cum reverentia 31. In eodem jam habitasse loco videtur, dum ad
exseqiierentur, non solam revelationum seriem et ipsam scribebat Eugenius, cujus epistola anno 1148
famam, sed modum
quoque et causas ab ea dili- data est, et verisimiliter mense Januario aut Februa-
gentissime Quibus illa simpliciter
inquirebant. rio, cum sub flnem Eebruarii aut initium Martii pon-
respondebat ad omnia, et quid circa eam ojierata tifex discesserit Treviris, concilium Remense mense
fuisset Divinitas, cum summa humilitate aperuit. Martio inchoaturus. Certe epistolae inscriptio, Prae-
Informatione sufticienti accepta, nuntii apostolici, Mon/eB. Rober/i insinuat, Hildegardem ibi
posi/se in
libris visionum virginis, illa petente, secum assum- tunc habitasse. Attamen non aeque certum apparet
ptis, ad papam Trevirim redierunt : et quod omnia in eodem loco fuisse Hiidegardem quando ipsa exa-
invenerunt vera, quae dicebanlur de famula Christi, minata est a nuntiis apostolicis. Vita enim num. 5
et solida, renuntiarunt. Deinde volumina quae illa habet missos fuisse * ad ccenobium, sub quo ea-
divinitus illuminata scripserat, una cum epistola deni virgo tot annis degebat inclusa,» id est ad
quam dederat, Eugenio papse cum reverentia tra- coenobium in Monte S. Disibodi, nulia mentione
diderunt. » D facta de commoratione Hildegardis in Monte S. Ru-
29. Monendus hic lector nonnihil exaggerationis perti, cujus fundationem auctor narrat post omnia
esse in illis quae dicuntur de voluminibus Sancta?. quse de examine scriptorum diximus. Conjicere qui-
Neque enim volumina multa eo tempore conscri- dem possemus auctorem prius omnia spectantia ad
pserat Sancta, sed primum revelationum suarum scripta narrare voluisse, et deinde novam funda-
opus solum inchoaverat, ita ut folia intelligere de- tionem. At nuntiorum adventus ad Montem S. Disi-
bearaus per volumina. Quod additur de epistola, bodi semper perget suspicionem ingerere, Hildegar-
incertum, ut minimum, et parum verisimile est. dem tunc ibi habitasse, nisi eo ex nova habitatione
Petiit tamen ab Eugenio, verisimiliter per dictos fuerit vocata, ut coram abbate S. Pisibodi examen
nuntios, ut sibi liceret habitare in Monte S. Ruperti. fieret. At haec evocatio est incerta, et a nullo as-
At pergamus cum Trilhemio: « Pontifex scripta serta. Itaque forte S. Hildegardis adhuc habitabat
coram multis fecit publice recitari, et per
virginis in Monte S. Disibodi, quando fuit examinata, per-
quandoque functus offlcio, partem non
se, lectoris actoque examine, licentiam ab abbate et nuntiis ob-
modicam legens recitavit. Omnes qui audiebant tinuit discedendi ad novum monasterium. At, quid-
verbum lectionis, iii admirationem ducti, Omnipo- quid sit de conjecturis illis incertis, constat certo
 1

S. IIILUEGAHDIS 28

monasteriiim noviim a Sancla inhabitari ctvptum A « tiii ii» tiivina n;irralione, duni ibi consurgit aurora
circa lempus quo scripta ipsius Treveris exdunnata » divino consilio. » Et iterum respondi de interiori
sant, id est ineunto anno 18, aut anno pr«ce- 1 scientia visionis ipsius: Ego niihi appareo in sinu
dente. aniiuai meai ut cinis cinere;e pulredinis, et sicut
32. Porro quando S. Ilildegardis ad Eugenium pulvis instabilitatis : unde srdco pavens in umbra
papam rescribebat, ab<^oluta erat « pars scripturse » sicut penna. Sed ne deleas me de terra viventium
de revelationibus ipsius. Loquitur autem Sancla ut peregrinam, quia iii magno sudore laboro in hac
de primo opere suo, quod trihus libris distinxit, et visione, et quia etiam de vilitato mei stulli seusus,
Scivias duabus vocibus connexis, Sci-
noruina\it, qui meus est in c;irne, reputo mo frequeuter in
vias, id est Nosce vias Domini. Hujus operis verisi- minimum vilissimum locum, ila quod non siro
et in
militer liber primus erat perfectus, dum ipsa ad digua vocari honio, quia valde timeo, non audeus
Eugeniura scribebat, parteni esse absolutam. Om- tua mystcria narrare. boiie ac mitis Pater, doce
nes tres fueruut perfecli circa anuum iiol
libri me, quu'. lua voluntas sit, quid debeani proferre o : :

nam decennium atlribuit compositioni operis

ipsa tu metuende Pater, et o tu dulcissime, et o tu plene
praedicti, quod inchoatum anno 1141 vidimus num. omnis gratia», ne derelinquas me, sed conserva me
17. Ex his dare intelligimus, parlein solam operis
B in tua misericordia. Etiterum audivi eumdem niihi
:

visam fuisse in concilio Trevirensi, non tutum opus, dicentem « Nunc dic, quomodo edocla es. Volo, :

nedum omnia S. Hildegardis Opera, quae diu post » ut dicas quamvis cinis sis. » Plura in Opere ipso ;

paulatiin fuerunl conscripta. Probalio vero scripto- videri possunt.

rum Sanctaj in concilio Trevirensi ha'C esl. Judica- § IV. Fama Sancfx multum inclarescif ; ad ipsam
vit Eugenius papa cum Palribus coucilii, Sanctam scribujif S. Bernardus, Conradus Romanorum rex,
non ex illusione da>monis, non ex cerebri }ihantasma- mulfi episcoin, quibus illa liberrime respondet.
tis, ut calumniabantur aliqui, sed ex divinis reve- 34. Baronius in Annalibus ad annum 1148, relato
lationibus haurire qua>, scribebat ; ideoque permisit examine scriptorum S. Hildegardis, num. 33 hanc
Sanctae ut scribere « prudenter » pergeret visiones subjungit observationem : « Visitatio ista et exami-
suas. Sollicite tamen monet ut in humilitate se con- natio de Ilildegarde facta majorein illi conciliavit
servet; idemque monuit S. Bernardus in epistola existimationem, de qua Joannes Saresberiensis haec
inferius danda. Hecte quidem illi et prudenter, cuin habet libro Epistolarum sancti Thoma», Epist. 171, i

humililas Christiana douorum Dei et vuiutum tutis- iu liue: Visiones et oracula beala^ illius et celeber-
sima sit custos ac conservatrix. At id ipsum non r rima; Hildegardis, quae apud vos sunt [mittite sci-
ignorabat S. Hildegardis, a Deo docta et donis coe- licef]. Quae mihi ex eo commendata est et venerabi-

lestibus, inter quae locuni nou minimum hahet hu- lis, quod eam dominus Eugenius specialis charitalis

militas, largissime ditata, ut ex ipsis ejus scriptis aireclu familiarius amplectebatur. Explorate etiam,
intelligitur. et rescribite, an ei sit de iine hujus schismalis ali-

Ca-terum opus Scivias impressum fuit Parisiis

33. quid revelatum. Praedixit enim in diebus papae Eu-
annolJl3, typis Henrici Stephani. Deinde recusum genii, quod non esset, nisi extremis diebus, pacem
fuit Culoniae anno 1028 una cum Hevelationibus et gratiam in Urbe habiturus. » Albericus monaclius,

S. Brigittae et S. Elizabetae Schonaugiensis. Has scriptor faeculi xiii, in Chroiiico ad annum 1141
editiones ante me habeo ;
plures alias aliis inve- multa refert de revelationibus S. Hildegardis, quae
stigandas relinquo. Primus liber coinpleclitur sex ex ipsa jam dedi, et de scripto opere Scivias omni-
visiones prolixe expositas; secundos, inulto proli- no dictis consentit. De aucloritate ejusdem Sanctse
xior, septem alias ; tertius, omnium prolixissimus, observat sequentia : « Qua; fuit ista Hildegardis, et
visiones tredecim. Totum opus attente perlegere stu- quantse auctoritatis, insinuant epistolae magnatum
dui, multaque iu eo inveni prfficlara documenta : sed terrae ad eam Iransmissae, apostolicorum Eugenii,
non pauca sunt obscuriora, quam ut facile a quoli- D Anastasii et Adriani, imperatoris Conradi et Fre-
bet intelligi valeant. Sancta raro de se loquitur. derici, patriarchae Ilierosolymitani, et archiepisco-
Ubi vero id facit, insigni cum humilitate loquilur. porum, abbatum et praepositorum, et una specialis
Accipe, lector, pauca. Librum secundum sic ordi- epistola B. Bernardi abbatis Clarevallensis. » Ad-
tur : « E* ego homo, litteras non caliens more for- dit ibi multa quae omitto quia jam aliunde data
tium leonum, nec docta ex infusione iliorum, sed sunt.
manens in mollitie fragilis costa [id est mulier], 35. Idem Albericus ad annum 1153 de S. Hilde-
imbula mystico spiramine, vidi, etc. » Tertii libri garde haec scribit : « Eodem anno quaedam virgo
hoc est initium « Et ego homo sumpta ab aliis ho-
: Christi Hildegardis de cum esset magni
Alcmannia,
minibus, qua> non sum digna nominari homo pro- nomiuis, Spiritii sancto inebriata, per capitulum
pter transgressionem legis Dei, cum deberem esse et seniores Cistercienses, qui lilleras suas ei dede-
justa, et sim injusta, nisi quod Dei crcatura sum rant, sciscitata et rogata ut secundum quod Deus
ipsius gratia, quae me etiain salvabit, vidi, etc. » In ei manifestaret, rescriberet eis, si quid esset in or-
illa visione paulo posl sic habet : « Et iterum audivi dinc quod Deo displiceret, rescripsit litteram istam
eum diceotem mihi : « quam pulchri sunt oculi in persona Domini nostri Jesu Christi Cisterciensi
29 ACTA. 30

capitulo generali in haec verba : « Ego fons vivus A diim, et noii diu admodum victurum, prout revera
« dico ad illos, qiii propter nomen meum tunica factuni est. Mulli tamen voiuerunt, Henricum noa
a mea iuduti, peregrini sunt in venatione niundi, adeo fuisse cuipabilem, et deinde pie defunctum.
« etc. » Haec auteni Hildegardis, cum neque litteras niam vero monialein, qua? abbatissa erat electa, et
neque Latinum didicerit, fecit librum Epistolarum cujus electionem tam graviter Sancta improbabat,
egregium, in quibus multa de teniporibus novissi- existimo fuisse sororem Hartvici archiepiscopi Ber-
mis continentur et alium librum, qui Scivias,
: mensis, de cujus morte agetur num. 46, et de qua
id est Sciens, intitulatur; et tertium, qui iuscri- verisimiliter loquitur Sancta iu Actis num. 23. Cae-
bitur : « Divinorum operum exposilio. » Hactenus terum non dubito quiu in hac quoque epistola vere
Albericus. dicere potuerit S. Hildegardis, quae scripsit ad Ar-
Verum, ut magis perspiciamus quanta fuerit
36. noldum Henrici successorem « Mystica verba a me :

fama S. Hildegardis apud viros, quos prsecipuos non profero, sed secundum ea in viventi lumine vi-
tunc habebat Ecclesia, ipsas adibimus epistolas ad deo, ita quod saepe, quae mens mea non deside-
Sauctam datas, et ab eadem rescriptas. Inter prio- rat, et quae etiam voluntas mea nou qu^erit, mihi
res certe, non omniuni prima, est
si epistola S. Ber- ostenduntur, sed illa muitoties coacta video. »
B
nardi, quam conjicio datam a::no 1148, tempore Verum de scriplis ad Arnoldum plura dabo infe-
concilii Trevirensis : « Dilectae in Christo filicP Hil- rius.
degardi, frater Bernardus Claraevallensis vocatus 41. Prioribus qui litteras ad S. Hildegardem de-
abbas, si quid potest oratio peccatoris. Quod de no- derunt, annumerandus est etiam Conradus III rex
stra exiguitate, etc. » Vide ep. 29 in libro epp. Germaniae (ep. 26), vulgo imperator dictus, licet nou
S. Hildeg. fuerit coronatus : nam anno 11.^2 defunctus est,

37-38. Si ad gloriam S. Hildegardis conducit ita ut epistola ipsius, inter annum 1148 et 1132
epistola S. Bernardi, uti revera conducit plurimum, figenda sit. Incipit : Quia regali culmine impe-
non minus S. Bernardo honorifica est epistola S. diti, etc. Addicit favores suos, et lilium suum Sanc-
Hildegardis, prsesertim cum ipsa passim omnibus tae precibus commendat
epistolis suis iiortari soleat, raonere, et subinde 42. Ad has litteras Sancta respondit, partim Con-
acriter etiam increpare ; rarissime vero et parcissi- radum suaviter monendo, partim praedicendo pe-
me laudare, ita ut nuilam inter epistolas ipsius in- jora tempora, qualia fuerunt sub Frederico I, Con-
veniam tot laudibus plenam, et omni simul redar- radi successore. Non obscure Sancta praedicit
gutione ac monitione vacuam. {Vide infra inter epi- q schismata, aliaque Ecclesiae mala quae nata sunt sub
stolas S. Hildegardis.) Ilildegardis epistola in editis Frederico I, ad quem deinde etiam scripsit episto-
epistolae S. Bernardi postponitur; attumen existimo lam hac multo fortiorem. Addit multa eodem
hanc prius scripsisse, Bernardum vero respondisse. spiritu prophetico de variis Ecclesiae temporibus et
Utcunque etiam suspicor, scripsisse Hildegardem, vicissitudinibus, illaque non difficulter explicari
antequam ipsa et scripta ejus erant jussu Eiigenii HI possent, si luberet futura tunc tempora propius
examinata; dictumque examen occasione harum lustrare.
litterarum institutum esse. 43. Arnoldus archiepiscopus Coloniensis circa
39-40. Inter priores principes qui ad S. Hildegardem eadem tempora ad Hildegardem humanissimam
scripserunt, fuit Henricus archiepiscopus et elector scripsit epistolam (ep. 11), qua librum ipsius petiit.
Moguntinus, anno 1153 de dignitate dejectus, et de- Quai ad Arnoldum respondet S. Hildegardis, mysti-
functus post annum ut habet Pagius ad
et medium,
ca sunt pleraque et utcunque obscura. De lilro suo
annum num. 1. Hic ad Hiidegardem scnbens,
1133, clariora subjungithis verbis « Nunc autem, o pa- :

epistolam suam orditur his verbis (ep. 5) « Cum stor populi tui, ego paupercula scripta veracium
:

multa bona et admiranda miracula de te audiamus. visionum istarum tibi misi, sicut petisti, nihii hu-
pigritiae nostrae reputandum est, quod te tam saepe D mani ingenii et proprise voluntatis meae continen-
non visitamus, ut possemus, etc. » Tum rogat, imo tia; sed quae indeliciens lumen compositione sua,
prsecipit, ut quamdam moniaiem, abbatissam ele- et eisdem verbis manifestare voluit, quomodo sibi
ctam, permittat abire cum illis, qui veniebant ij^sam placuit; cum nec ipsum, quod nunc tibi scribo, in-
abducturi ad praedictam dignitatem. Epistola huma- genio meo, nec ullo humano arbitrio, sed superna
na est, excepto mandato satis forti de tradenda mo- ostensione compositum sit. »
niali. Mirabitur fortasse lector responsum S. Hilde- 44. Ad eadem fere tempora spectat epistola Hil-
gardis; sed tanto magis videbit,ipsam non suo in- lini Trevirensis archiepiscopi (ep. 13), ad quam
genio epistolas composuisse; sed revelata a Deo rescripsit S. Hiidegardis epistola partim mystica
scripsisse. Si quem enim revereri et amare alias et aenigmatica, parlim eliam prophelica et horta-
debebat, revereri debebat archiepiscopum, et pro- toria in conclusione, qude talis est : « Species co-
tectorem suum, qui se, quantum certe novimus, lumbae te docet, et verbum Dei non caret in te
semper benignum exhibuerat. Attamen prophetico scientia. Nunc ergo vigila et in virga ferrea con-
mor3 respondet et non obscure exemplo Nabucho- stringe : doce, et vulnera tibi commissorum unge,
donosor praedicit, Henricum dignitate sua privan- et in aeternnm vives. »
31 S. IIILDEI.AUDIS 32

V6. Scripsit etiam circa haec tempora ad S. Dil- A dis in orditiem redigere, cum notis chronologicis
degardem (lonterus Spirensis episcopus (ep. Ib}, non sint insignita?, volui tamen e.\ lempore quo per-
qui inter alia sic illam alloquitur « Qiiod bonus sona^ tloruerunl, qualemciinque saltem ordineni in-
:

odor es tam remotis quam vicinis, et de Spiritu ducere, et sic huc usque dedi solas fere epistolas
sancto solamen oinnibus te quaTt-ntibus, divinse inter annum 111^8 et 1153 scriptas. Nunc prose-
pietati gratias referimus. » Sancla vero respondens, qiiendo ordior ab epistola Anastasii IV, quie. data
multis ad emendaliouem vilae horlatur rionterum. estanno 1153 aut 1154 (ep. 2), cum ille priori an-
Sic auteni ordi ur : « summse
l.iix inspiratiouis, o no sit papa creatns. sequenti delunctus. Anastasii
homo, tibi dicit : Admonitionem Spiritus sancti, epistola ha^c habet : « Anastasius episcopus, servus
qui in te ascendit, ne abscindas a te aper malam servorum Dei, llildegnrdi dilectaR filiae in Christo,
consuetudinem operum tuorum, etc. » Tota epistola salulem et apostolicam benedictionem, Exsultnmns
Cit hortantis ad pcenitentiam. Talis fere est re- in Domino, etc. » Vide infra inler epis/olas S. Ililde-
sponsio S. Hildegardis ad episcopum Constanlien- gardis.
sem, ciijus nomen non exprimitur (ep. 17), et 49. Responsum S. Hildegardis prolixnm est. Hor-
cujus hanc ob causam epislola temporis est ma- tatur Dei nomine Anastasium, ut mala fortiter era-
B
gis incerli. Ille Sanctie preces et litteras petit. dicet. Deinde varia jirophelice prffdicit, et de suis
Rescripsit sancta Hildegardis minime blandiens, visionibns aliiiua subjungit. Dcmum iterum hortatur
sed inanem gloriam in ipso praicipue redarguens. Anastasium ad subditos corrigendos. Sic orditur ;

Epistolara vero concludit hoc modo : « Surge « persona, quaj es pr«cellens armatura, et moas
ergo citius, et arabula recta itlnera, antequam magistrationis valde ornata» civitalis [id est Ecclesi£p]>
sol tibi occidat, et antequam dies tui detl- qua:^ constituta esl in desponsatione Chrisli; audi
ciant. » illum, qui iion inca;pil vivcre, nec lassalur in defe-
46. Incerti etiam temporis est epistola Hartvici ctione, etc. » Hanc admonitionera post mulla conclii-
archiepiscopi Bremensis (ep. 10), qui hic Hertuvigus, dit, et ad pra^dictionem pergit hoc modo :... « Et
voeatur, cum ullra annos viginti fuerit episcopus, ideo omnis terra turbatur per magnam vicissitiidi-

et obiisse dicatur circa anuuin 1168. Perscribit ille nera errorum; quia quod Deus destruxit, homo
obitunx sororis snae, Richardis abbalissae, quae mo- amat. Et tu, o Roma, velut in extremis jacens con-
nialis fiierat sub disciplina S. » Roma certe multura turbata esl
Hildegardis, et a fra- turbaberis, etc.
tre ad memoratam perschisma quod exortura est quinque aut sex an-
dignitatera pertracla, ita nt
possit esse ea qiiam petebat Henricus Moguntinus C nig posi hanc praedictionem et jam ante turbari :

archiepiscopus, ut dictum est num. 40. Porro tesla- coepta est Ecclesia sub Adriano IV per Fredericum
tur Hartvicus pie admodura defunctara fuisse, et imperatorem.
« ex toto corde lacrymabiliter desiderasse, » ut man- 50. Deinde Sancla de se subjicit verba partira
sisset in claustro S. Hildegardis, a quo invita fuerat laudata in Vita nuin. 14, ubi tamen scripla di-
avulsa. Hinc veniam de illo recessu petit. Rescri- cuntur ad Adrianum IV, ita ut vel in Vitam irrep-
psit Sancta epistolam satis prolixam, et pra^claris serit mendum, vel in collectionera ejiistolarum;
monitis plenam. Laudat etiam Harlvicum, et Ri- sed primum est verisimilius. Epistolan» demum
chardem ipsius sororem, de qua dicit : « Plena cha- claudit admonitione tali : « Tu autera, o homo, ap-
ritas in anima mea fiiit ad ipsam, quoniam vivens parens constitulus pastor, surge, et curre citius

lux in fortissima visione docuit nie ipsam amare. » ad justitiam, ita ut coram magno Medico non accii-
Post multas ipsius laudes, animam ipsius fratri com- seris quod ovile ipsius a sorde non exterseris, nec
mendat. oleo unxeris, etc. »
47. Abbas Eberbacensis, ordinis Cisterciensis, iu 51-52. Adrianus IV, qui Anastasio successit sub
dicecesi Moguntina, et fere inter Moguntiam et Bin- p finem anni ll5't, ad S. Hildegardem scribit (ep. 3)
gium, sed ultra Rhenum, et magis prope Moguntiam, « (iaudemus, tilia, et exsultamus in Domino, quod

ex prioribiis videtur fuisse abbatibus qui ad S. Hil- honestatis ^tuae opinio ita late longcque difTundi-
degardem scripserunt (ep. 31). Nomen exprimitur, tur, etc. » Addit tamen pulchram exhorlationem ad
littera £, sed mendose, opinor, cum nequeat fere perseverantiam, subditqiie in fine De caetero :

alius esse a Ruthardo, primo illius ccenobii abbate, autem commonitoria verba de te audire desidera- |

et littera E scquentibus etiam uon congruat. Lauda- mus, quia spiritu miraculorura Dei imbuta diceris,
tus abbas preces Sanctae llagitat, et sua eidem servi- etc. » Respondit breviter S. Ilildegardis, multaque
vilia olFert. Ad has litteras S. Hildegardis egregia Adriano prsedicens et gr.ivia certamina, hortatur
monita reposuit, et in fine oplima abbati praj- ad forlitudinem, non sine ipsius laude, ita ut eti.im
dixit. salutem aeternara ipi satis clare videatur praedi-
cere.
§ V. Ad Sanctam scribunt Anaslasius IV et Adria-
nus IV, Romani ponlifices, Fredericus imperato)-, 53. Non mnltis verisirailiter annis post Adrianum
episcopi, abbales, aliique mulli, quibus respon- ad S. Hildegardem scripsit Fredericus II imperator,
del. cognomeuto ^nobarbus aut Darbarossa, qui coro-
\%. Quanqnam difticile esl epistolas S. Hildegar- natus est imperator anno 1155. Epistola igitur fi-
 :

33 ACTA. 34

genda inter annum 1155 et 1159, quo defunclus A chiepiscopus Juvavensis, sive Salisburgensis, qui
est Adrianus IV, quoque schisma contra Alexan- partes Alexandri ponlilicis defendebat, multumque
drum III exortum est, favenle Frederico antipapae. sollicitus metu Frederici imperatoris, ad S. Hilde-
Epistola enim a Frederico tum imperalore, et ante gardem circa annum IICO ita scribebat (ep. 12):
schisma, quantum apparet, dala est, sed fortasse « Ego peccator in valle lacrymarum positus, multis

non ante dissensiones inter Fredericum et Adria- sseculi turbinibus et procellis attritus, intus timo-

num exortas. Fredericus aulem ad Sanctam ita res, foris pugnas passus, etc. » Deinde petit litteras
scribit (ep. 27): « Notum facinms sanclitati tuae, Sanctae, seJ sigillo obsignatas.
quoniam ea quae praedixisti nobis, cum Ingelheim 58. Ad sanctum hunc episcopum alio plane stylo
manentes, te ad praesentiam nostram venire roga- utitur Sancta quam usa fuerat in priore epistoia ;

vimus,jam in manibus tenemus, etc. » Ex his ha- nam Eberhardum passim laudat et pulchre docet,
bemus primo S. Hildegardem habuisse colioquium labores externos, ex charitate et obedienlia susce-
cum Frederico in Irigelheim, quod est inter Mo- ptos, minime obesse viro Deum amanti. Vita hiijns
guntiam et Bingium; secundo, tunc aliqiia Frede- S. Eberhardi, cujus nomen in epistola non ex-
rico a Sancta fuisse praediela, quae impleta sunt.
n primitur, sed ex sede et tempore innotescit, da-
Habitum verisimiliter illud coiloquium, dum rex ta apud nns ad 22
est Junii. Defunctus est an-
erat Fredericus, et necdum coronatus impera- no H64.
tor, sive inter annos 1152 et 1155, de anno ta-
59. Ad eadem fere tempora fortasse spectat epi-
nien certo non constant, uli neque de rebus prae-
stola Conradi I. episcopi Wormatiensis, qui tom. V
dictis, nisi forte Sancta pra-dixerit Frederico
Gallix Christianx, col. 674, defunctus dicitur anno
dissensiones, quas cum Adriano IV eiat habilu-
il63. Attamen magis credo scriptam esse ante schi-
rus. Habemus tertio, S. Hildegardem habuisse
sma Ecclesiae. Quidquid sit, Conradus aliorum more
aliquam controversiam, quae judicanda erat in
ad S. Hildegardem recurrit tanquam ad oraculum,
curia Frederici ; at qualis illa fuerit aeque est
eiqiie ha^c scribit (ep. 16) « Deo gratias agimus, :

ignolum.
qui te lucernam clarissimam aureo candelabro im-
54-55. Ex responso vero S. Hiidegardis abunde col- posuit, etc. » Addit, nunlium piura de rebus suis
ligitur, moliliones varias Frederici ab ipsa minime diclurum, et responsum tlagitat. Respondit Sancta
fuisse probatas, aut potius a Spiritu sancto, qui per partim hortando, partim laudando.
Sanctam alias indoctam loquebatur, aperte impro- 00. Adelbertus episcopus Virdunensis, qui an-
batas. Nam imperatorem sic incipit alioqui: « A C ^^ j^^g ^j^ Eugenio III ad S. Hildegardem exami-
summo Judice hajc verba diriguntur ad te : Valde
nandam fuerat legatus, cum primicerius erat, an-
admirabile est, quod hanc personam homo habet no 1150, ut aliqui habent, admotus episcopalui,
necessariam, scilicet quse tu, rex, es. » Deinde dat quem deinde cum vita monastica mutavit, circa
parabolam imperium vi-
minus claram, qua ipsius
eadem tempora, verisimiliter ante schisma, ad
delur improbari, et mox clariorem subjicit moni-
S. Hildegardem scripsit (ep. 18), sic exordiens
tionem, ita scribens: « Nunc, o, rex, sollicite provi- « Benedicta gloria Domini de loco sancto suo, quae
de, quia omnes regiones sunt obumbratae cum fai-
te sibi a teneris annis mancipavit famulam. » Tum
laci turba illorum, qui in peccatorum
nigredine horlatur ad humilitatcm, et preces flagitat ac lit-
justitiam delent, elc. « Cujus epistolae verba si quis teras.Respondens vero Sancta, hortatur ad curam
attente consideret, videbit satis longum imperium pasloralem, sic incipiens « Lux vivens, quse mi- :

Frederico praedici, sed turbulontum, quale revera

racula ostendit, dicit : Qui Pater es in persona tua,
fuit, maxime ob discordias ipsius cum Romanis et pastor in propositione animarum, extende bra-
pontificibus, quibus lamen finem imposuit ante
chium tuum, ne inimicus honio superseminet ziza-
mortem. nia in agro tuo, etc.
Q »

56. Epistola Arnoldi archiejascopi Moguntini Magis incerta est epocha epistolae patriarchae
01.
(ep. 6) data non est post annum 1160, et verisi- Hierosolymitani, qui ad S. Hildegardem scripsit ex
mililer non ante schisma anno 1159 exortum (cui Oriente epistolam, ut ipsius sorornm ejus pre-
ac
Arnoldus adhsesit cum Frederico imperatore) aut cibus se commeiidaret. Nomen palriarchae solum
saltem non diu ante. Arnoldus preces Sanca» flagi- insinuatur littera I, et quidem mendose, ut existi-
tat. Respondit S. Hildegardis, Arnoldum forliter mo, quia Amalricus fuit Latinus patriarcha toto illo
increpans, et inleritum ipsi praedicens, utmulti jani tempore quo fama S. Hildegardis adeo inclaruerat.
observarunt, cujus caedem, a Moguntinis anno MOO Itaque dubilandum non videtur, quin Epistola sit
in Nativitate S. Joannis Baptistse peractam, ex Amalrici, qui Kildegardem sic alloquitur (ep. 22) :

Conrado narrat Baronius ad annum 1100, num. « A mullis per longa terrarum spatia partes nos-
32, observans, ipsum eodem anno in concilia- tras adeuntibus, et genua sua ad sepulcrura Do-
bulo Papiensi primum subscripsisse sententiae mini flectentibus, multoties percepimus, quod divina
contra Alexandrum III legitimum pontificem latae. virtus in te et per te opcretur unde ipsi gratias :

57. Florebat codem tempore S. Eberharbus ar- indefessas, prout possumus, humiliter offerimus. »
35 ACTA. :^6

Mox ait, se diu desiderasse occasionem scribendi, A tit preces, et rescripla Sanclae ad dubitationem
qua denuim oblata ulitur ; et in laudes Saiictje suaiu, qua^ videlur fiiisse de retinendo aul depo-
excurnt et ejus preces expostulat. Respondit S. nendo abbatis niunere, ut colligilur ex responso
Hildegardis per epistolara initio plenam allegoriis S. Hildegardis. Interim observo, Sanctam aliquando
salisobscuris. Deiude vero patriarcham liis conso- excurrisse versus partes Herbipolenses, sicut eam-
latur verbis Piignam quani intus et exterius,
: « dem in aiiis quoque provinciis fuisse videbimus,
in utroque scilicet homine, pateris, Deus in tempo- Quod vero spectat ad uegotia SanctrR per Adanium
ribus luis circa te hoc modo allevabit, ut eam abbatem imperatori comraendata, qualia illa fiie-

SQslinere possis unde iiduciam tuam in ipsum

: rinl, ignoramus. At vix dubilamus quin eadem sint
pone, nec de misericordia ejus despera. Et lioc fa- de quibus lo^iuitur Fredericus imperator in epislola
ciens in gratia Dei ad vitam vivcs. » ad S. Hildegardem, commemorala num. 53. Nunc
62. Post hanc sequitur epistola Henrici, episcopi pauca de Sanclce responso. Epistola est admodum
de lievez (ep. 23), cujus nominis nullam invenio longa, parabolis non nimis obscuris tota fere con-
civitatem. ita ut suspicer nomen esse corruptum. texta, laudihus Adaini abbalis. conspersa, et pra^-
Quidquid sit, ille etiam ex non deponeudo ipsum mo-
longinquis parlibus ad claris monilis. De ottitno

S. Hildegardem recurrit, ita scribeus « Manifesta B nentes inducit varias virtutes, et nominatim chari-
:

Deiciica te dignatio mihi peccatori ac turbinibus talem et humilitatem. Solam dabo conclusionem:
sceculi gravato, magna esl consolatio, etc. » Ue- « Et tii, Pater, audi: Sicut stella malutina auro-
spondens S. Hildegardis, pulchra utitur parabola, ram in lumine suo pra>currit, omnibus pr»be sic

qua ipsura ad veram sapientiam et charitatem hor- auxilium ab osculo dilectionis, quam tibi Deus
tatur. dedit et vitam tibi dabit, quam in prima die in-
:

Sancfaamidfis personis consuUa de occuUis et spexit. «

§ VI.
arcanis, quse sine reielalione diiina scire JW7i jw- 66. Ordinis item Cisterciensis erat abbas S. Ana-
terat. stasii in Urbe, quem ad scribendum S. Hildegardi,
63. Tanta est muUitudo litterarum quas accepit prseter viilgarem famam, movere potuerat non so-
et quibus respondit S. Hildegardis, ut nullo modo lum S. Bernardi aucloritas, scd etiam Eugenii III,

ad suos singnlae annos reduci possunt defectu no- qui ex abbate cjusdem coeuobii ponlifex fuerat elc-
tarum chronicarum, prajserlim cum non paucae sint ctus. Quid ille pelat a Sancta, quain ante iniriiice

personarum quae aut minus sunt cognitae, aut quse laudat, his verbis exprimit (ep. 32):... « Hogo ut
diu in eodem oflicio fuerunt versatae. Hac dc causa p Spiritus, qui revelat arcana et occulta sapientiai
ad quemdam rerum ordinem epistolas Sanctee re- sua?, indicet tibi, quid mihi expediat in portando
ducara, et modo recensebo illas quibus consulta obedientiae Christi onere, scilicet perseverare, an
fuit de occullis et arcanis. Harum tantus est nume- quiescere, ut vacem ipsius contemplalioni. » Ad
rus, ut manifeste liqueat, quasi universalem fuisse propositam dubitationem S. Hildegardis ita re-

hominum persuasioncm, occulla et arcana multa spondet: « Perlice ergo sustentatiouem ovilis tui,

S. Hildegardi revelata fuisse. Ordior a Cunone aiit et da ei praecepto, virgam magistri prae-
scilicet

CoDone abbate S. Disibodi, sub cujus pra?fecliira bendo, et postea unguentura medici exhibendo,
fuerat Sancta, antequam fundaret coenobiuni in qiiia ulilius tibi est, ut in hoc labore vigiles,
Monte S. Ruperti. aiiis per doctrinam tuam in subjectione mini-
Hic igitur ipsam optime noverat,
et eidem haec scribit (ep. 38) « Quia Sanctitas stranlibus, quam teipsum in volunlate tua exer-
:

estra in eo, qui nec fallit nec fallitur, plurima se- ceas. »
crela spiritu videt, peto, ut, si qua de patrono no- 67. Conradus abbas de Keisheim, (in titulo scri-

stro R. Disibodo Deus vobis revelaverit, mibi ape- bitur, de Ketsheim, et forte legendum de Reisheim,
riatis, quatenus cum fratribus meis illi ex hoc de- ut habet Trithemius) similein dubitationem S. Hii-
votissimas laudes referre non differam. » Precibus d degardi proponit (ep. 33). Respondit Sancta non
ipsius enixe se commendat. dissimulando crimina subditorum ipsius, sed ea

64. Respondit Sancta ad interrogata de S. Disi- gravibus verbis innuendo, nec ipsum videlur Con-
bodo, de quo aliijua generalirn ibi scribit, ut in radura excusare, sed ad po-nitenliam horlatur. Tum
ipsa epistola videri polest : ejusdem Sancti
de Vita eumdem sic alloquilur :... « Ergo pastoralem curam
scripta inferiiis agemus. Verum non solum id egit non relinque... » Addit tamen restriclionem ver-
Sancta, sed Cunonem etiam libere reprehendit de bis obscuris, quae insinuant, ipsi relinquendum
nimia in siibditos severitate, et instantem mortem oflicium, ubi nihil boni prastare apud suos
eidem praedicit. posset.
6o. Adaraus abbas de Ebra, sive Ebracensis, or- 68. Manegoldus abbas celeberrimi olim ccBUobii
dinis Cisterciensis, in dicecesi Herbipolensi, vir sane Hirsaugiensis in Silva-Nigra, et in dioecesi Spirensi,
muUum laudalus apud .Manricum in Annalibus Ci- simile quid petieral, utcoiiigitur ex responso S. Hil-
slerciensibus, ad S. Hildegardem scribit sequentia degardis, quamvis ipse in epistola id non declaret,
(ep. 30) : " Cura primum notitiam nominis vestri sed ingentem de S. Ilildegarde existimalionem so-
suscepi, gavisu? sum gaudio magno, » etc. Mox pe- lum insinuet cum hac petitione (ep. 34): « Rogo te,
3- ACTA. 38

mea mater domiaa, memento mei in luis sanctis- A rum regere animas cogimur, quse nobis non sufli-
et
simis orationibtis, dilige humillime te diligentem cimus, etc. » Reposuit Sancta epistolam satis pro- :

recognosce in Ciiristo te reverentem, et litteras lixam, in qua varia dat monila ad recte regeudum,
mihi rescribe in Deo rogata. » Sancta respondet, et prsefecturam non deponendam, satis clare insi-
varia praedicens. Ejus verba de turbine ad luturum nuat.
tempus referenda omnino existimo, licet Trithemius 74. Hactenus huc spectantes evolvi epistolas,
in Chronico Uirsaugiensi, ad annum dlOI, recitans Colonise primum editas, et in Bibliolheca Fairum
hanc epiritolam, crediderit eam fuisse scriptam, recusas. Hisce plurimas adjecit Martenius tom. II
quando orta erat dissensio inter monachos, qui ea Colleciionis amplissimx, ex quibus aiiqua ad propo-
de causa ad S. Hildegardem scripserunt, et abba- situm nostrum simililer decerpam. Verum cum
tem hunc Manegoldum. Agnoscit quidem Trithemius multa ibi locorum nomiua videantur luxata, aUqua
lurbas Hirsaugiensis coenobii a Sancta fuisse praj-
conabor restituere ex Trithemio in Chronico Hir-
dictas, sed verbis coram, non scriptis litteris. Agam saugiensi, ad annum lloO, ubi enumerat oos qui ad
de re tota § sequeuti, ibique dabo epistolam n:ona-
S. Ilildegardem scripserunt. Albertus abbas Elva-
chorum cum Sanctse responso.
g censis in Suevia (nunc praepositura ibi est Canoui-
69. Abbas S. Marise, Trithemio S. Mariae ad
corum) ad S. Hildegardem scribens (ep. 62) orat
Marlyres apud Trevirim, siinilem interrogationem
ut divinum de suis inimicis consulat oraculum et
proposuit Hildegardi (ep. 37), videlicet utrum in
rescribat quid sibi de Dei misericoz'dia exspiectan-
hoc oflicio honoris et oneris, prjelationis et periculi,
dum sit. Sancta, ad haec respondens, partim hor-
illum animae salutem mereri providerit, vel ab hoc
talur ad majorem constantiam, parlim afilictum
absolvi, utile ei fore perspexerit. » Non respondit
consolatur, ac praedicit, tempus ultionis divinae nec-
S. Hildegardis ad qusesita omnia insinuavit tamen
:
dum venisse.
nimis anxium esse abbatem, eique potius cogitan-
73. Bertholdus abbas Zwinieldensis (Trithemio
dum esse de se et subditis corrigendis, quam de
Zwifallensis in Suevia) conqueritur « de injuriis et
ofticio dimittendo, ita concludens : « Sed ego
tribulationibus, quas crudeles persecutores ipsi in-
hanc causam, quam requiris, inutilem tibi esse
ferebant, » petit ut « voluntalem Dei inquirens,
vidi. Uude teipsum cum oflicio tuo coerce, appre-
aliquod solatium per litteras remittat, » idque cla-
henso aratro. Deus autem succurrat tibi in omnibus
necessitatibus tuis, et non sinat te inutiliter
ritate ingenio sua accommodatum (ep. 05). Sancta

laborare. »
breviter sic rescribit : « Lux vivens dicit : Quem-
^ dam liominem vidi, quem quasi debilem ac claudum
70. Abbas Campidonensis in Suevia ad S. Hilde-
gardera similiter recurrit, arcana intelligere desi-
in praecellentia magisterii dimisi. Quomodo? Qui
in imbecillitate carnis suae, velut nudi naufragi, re-
derans (ep. 40). S. Hildegardis responsuin dedit sa-
belles erant, hos ipse fugit propter timorem belli.
tis prolixum, hortans ad excidenda diligenter mala
semper pullulantia.In egregiam Sed nunc illum video, sicut liumilem, flebilem, pe-
fine addit conso-
regrinum. Unde illum inspicio, velut lilium haredi-
lationem, ubi observarat « per poenitentiam et con-
talis, virga verberatum propter inquietudinem mo-
fessionem » deleri peccata, htec scribens : « Sic tu,
chare iili Dei, fac, quia in Beternum vives, et quo-
rum mentis suse, etc. »
niam lapis in ccelesti Jerusalem eris; ideo etiam 70. Abbas Rettinhasilensis, cum etiam electus
acriter luctari debes. » esset abbas Salemensis in Suevia, ordinis Cister-
71-72. Magna soliicitudine ad S. Hildegardem, ciensis, dubitans quid facere deberet, cum S. Hil-
tanquam ad interpretem Dei, recurrit abbas S. degarde rem communicavit (ep. 66), « sicut cum
Martini Coloniensis cujus nomen A expressxim, sponsa et famula Christi et conscia secretorum
Alardus est, ut exislimo, quia ipse Sanctee con- Dei, » petiitque, ut « sancti Spiritus voluntatem...,
temporaneus fuit, et defunctus est ante annum " simpliciter de hac re insinuaret. » Respondit San-
1160. Hic epistolam suam ita orditur (ep. 14) : cta hoc modo : « Quicunque agrum vel ovile pro-
« Domina, domina, \it vere creditur, a Deo di- pter fidem procurationis susceperit, ipsa dimiltere
lecta et benedicta, omnia, quge per vos virtus non debet, sed sicut paterfamilias ea reget. Qui enim
operatur divina, vera profecto esse novi et san- ovile suum relinquit, et aliud recipit, praeceptorum
cta. » Desiderasse se ait ad ipsam venire, si fieri Dei praevaricator nominatur. » Addit pia ad regen-
potuisset, ut omnia verbis explicaret. Responsum dum monita. Abbas Zwetellensis, ordinis Cister-
S. Hildegardis et pulchram instructionem, et mag- ciensis in Austria, cura gregis multum gravatus,
nam cum adhorlatione perpetua consolationem con- consulit Sanctam, an abbatis deponere dignitatem
tinet. debeat, petitque (ep. 70), ut,« quidquid placuerit

73. Anxia etiam et dubia erat abbatissa S. Glo- Spiritui sancto, » rescribat. At Sancta partim hor-
desindis Metensis,Hildegardem haec
quee ad S. tatur ad curam pastoralem strenue et mansuete con-
scribit (ep. 42) « Quia de gratia vestra et bene-
: tiuuandam, salutaria dans ei in hnem monita.
volentia multum praesumimus, nolumus vos latere, Consilium vero istud abbalis ab initio improbat, sic
quod in periculo magno positse sumus, dum multo- ordiens « In mente tua cogitando exaggeras, quod
:
 »

39 S. HILDEGARDIS 40
de unoquoque labore quiescere vel desislere ve- A tere, iit eiim corrigat. In line sic hortatiir Ideo
lis, etc. > tormenta tua ue timeas, quia lociim fuum in di-

77. Ricliardus, abbas in Spriiichersbal, (Trithe- spersione non video, sed ligaturain oneris tui (id

mio Germanice Sprengerbach, olim idiomate magis est pra^fecturam) Deus sic vuil : et oves, qiia? ad le

Belgico Springersbach., ul invenio nomen expressiim currere voliint, collige. Quaj autem te nolunt, iu
in aiiqiio diplomute apiid Honllieiinium in Historia iniseratione tolera, donec te vocent et in teternum
diplomalica archiepiscopalus Trevirensis, sed etiam vive. »

ibi nomeu varialur. Est autem Regularium Cano- 81. Ouanla esset multorum exislimatio de cogni-
nicoriim in dioecesi Trevirensi), cum crederet se viri- tione arcauorum quorumlibet in S. Ilildegarde,
biis deslitulom « tam mentis quam corporis, » diu ostenduiit eliain epistolse sequentcs trium pra?pobi-

desideraverat S. Hildegardem visere, quando per torum lejip. 87, 88, 89). Prima est prae[)ositi S.

litteras ad ipsam v»!nit (ep. Rescripsit Sancta,

V^^ictoris Moguntini, qui multis peccatis inquinatum
74).
se fatelur, « quaj vos, inquit, domina, Spiritu
ipsum hortans ad onus portandum, consolansque iit
sanclo revelaute, melius scitis meqiie scire fa-
viriim Deo charum. Prielatus in Hegeniielie (apud
Tntliemiiim prxposilus Canonicorum Hegularium in g ^'^^'s ^" "^'hi sit spes salutis, an pra-doslinatus
Heyna) de miiltis queritiir corporis el mentis iutir- '"^ ^'^a"'' ^'"* praescitus ad raortem ;
etc. » Verum
de jugo inimicorum
S. Hildegardis ad ultimam qua^stionem non respou-
mitalibus et defectibus, uti et
dit, ut passim alias, hcet aliquando viris sanctis
suorum: atque liis omnibiis malis liberari cupit per
leternam viiam clare videatur praedicere. Hortatur
S. Hildegardis preces. Hespondit breviter S. Hilde-
fugeret pra>lationem, nonaiidiunt,
igitur, ut declinet a malo et faciat bonum ; spemque
gardis, « si te
iiigerit his verbis : « Uiide elige tibi rcctas vias, et
inquit. .Magis tamen eidem suadet iit eam retineat,
in a-ternum vives. » Metum etiam incutit, ita con-
et vigil sit.
cludens « Ergo, o lili Dei, cito
: siirgc, antequam
78. Hanc quystionera summa cura soliicitudine tibi soi occidat. » Praepositus Contlucnlinus San-
S. Hildegardi proponit abbasde Vescera, ordinis Pree- ctam sic alloquitur : « Quia in omnibus tribula-
monstratensis, in comitatu Hennebergensi (ep. 78), tionibus meis semper tuis consolationibus me mer-
« solatium simul et consilium » quaerens, quod se casti [forte recreasti], et cuncta jara sunt impleta
inutilem crederet. Huic omnino suadere videtur quae mihi praedixisti, qua;so ut et iiunc misericor-
Sancta, ut curam pastoralem deponat ob defectum
diae Dorainum in cunclis qiiae me foris et intus pre-
fortitiidinis. Nam post aliqua defectum illum insi-
Q munt, consolari deposcas, elc. « Rcscribens Saucta,
nuantia, haec subdit: « Unde idem faciat se simi- hortatur, « vicissitudinem morura » corrigat, mo-
lem ovi, et non pastori. Tu homo es, sicut undans netque occulta esse Dei judicia, hoc addens « Sed :

in aqnis, qiii vix liberatur, ne demergatur: ita quod Deiis non jubet, ut judicia sua super te edisseram,
\ibique priidentiam inspicis, sed tamen deficis in sed ul pro te orem. » Praepositus S. Andreae Colo-
viribus, non autem in voluntale. Unde et gralia Dei niensis multis tentationibus op[)iignatum se queri-
ad te res[ iendet. »
tur, Sanctamque consulit, « paratus, inqiiit, facere
79. Pra»positus Vallis-Dei, dicecesis Moguntinte quidquid mihi, sive revelatione divina, sive con-
in Hliingavia, ubi modo siiiil moniales ordinis Au- siiii tui sapientia praeceperis. Ne paveas, nec celes,
gustiniani, rogat S. Hildegardein (ep. 85) ut velit etc. » Ad haec ila respondit S. Hildegardis, ut simul
solvere,quod promiserat. Ex responso autem li- doceret praepositum, qualis moribus esset, instrue-
quet, ipsum petiisse consiliiim de pra^positura de- retqiie et moneret, ut iieret melior.
ponenda. Hoc enim Sancla forfiter dissuadet. 82. Abbas quidam multuni sollicitus de schismate
Abbas in Rappenberg (Trithemio prxposxlus
80. quod erat Aiexandriim III, patrociuante
conlia
in Coppenberg, ac forte legendum in Cappenberg, Frederico imperatore, et cujus causa multi prailati
ordinis Praemoiistralensis in Westphalia) longe di- B persecutionem patiebantur, consilium S. Hildegar-
Hildegardi qiia-stionem proponit (ep. dis qua'sivil, ifa scribeus (ep. 9a) « Igitur quo-
versam S. 8ti). :

Voluit ip.ie ad Sanctam venire sed inquit, « in ;

niara Ecclesia in apostolica dignifate et noraine
tanto turbine tcmpestatum et procellarura, qua claudicat, et ad quod caput suum respiciat, vera-
tota Ecclesia nunc quatitur et turbatiir, impedilus, cifer iguorat,... inito bono consilio, ad vos confii-

rebus et corpori timens, retardatus venire non po- gio, simulque efilagifo, ut quidquid, Spiritu sancto
tui. » Videntur haic insinuare schisma Ecclesise, edocta, de hoc vel de me ipso sentiatis, inihi rescri-

quod contra Alexandrum 111 fovit Fredericus impe- bere velitis : vestris enim consiliis in omnibus
rator, ita ut praelatus Ecclesia sua ejectus, de illo obedire paratus sura. » Non absolute respondit ad
verisimiliter Sanclam consuluerit, per fratrem, hanc quaestionem S. Hildegardis, quia, ut innuit,

qiiem pro se inisit, ct de quo scribit : « Ad con- responsio non profuisset. [Nam sic orditiir : Ilaec

sulendum enim Spiritum Dei, qui in vobis habitat, verba ad te dicere vidi et aiidivi : Mens tua aratro
de praesenfi statu Ecclesiae nostrae, cum od vos di- similis est, qiiod dura, aspera, ac mollia evertit et

rexi. > Ad hcfc S. Hildegardis praelatum pulchre dividit. Tu eniui cognoscere, evertere ac dividere illa

consolatur, docens Deum adversa homiui immit- atlcudis, quae in tanta duritia suut, quod ea per-
 ACTA. 42

fringere non poles et quae in lanta asperitale A ponendo. Uespondet S. Hildegardis breviter:
; Ubi <(

sunt, quod te vulnerarent, si ea laugeres, et qua? vides lulum, illud ablue, et quod aridum est, fac
in tanta mollitie sunt, quod ea contereres, si illa saporem babere. Deinde monet ne temere de aliis )>

dire et aspere tangere velles. Duritia namque, qua; judicet. De solitaria vita sic ipsam instruit « Quo- :

a Sole justitia; claudicavit, Ecclesiam nunc circum- niam in solitaria vita, quam requirit sonus verbo-
dedit, quam tu perforare non praevales. Unde in rum tuorum, nou valeres quiescere propter vicissi-
corde tuo ad Deum dic « Domine, qui omnia nosti, ;tudinem diversorum morum quia tunc novissima :

in magistris meis tibi obedire volo, quamdiu C^atbo- tua multo pejora fierent, quam prima, et etiam tam
lic* fidei me resistere non cogunt. o HtEC utcunque gravia, ut jactura lapidis est. »
e.xponuntur. Durilia erat in ipso scbismate, aspe- 85. Abbatissa superioris monasterii Ratisponen-
ritas in principibus saecularibus, Hildegardem scribens (ep. 112), « de dua-
mollitiej in episco- sis ad S.

pis ac ?i diceretur
; Durius est schisma, quam ut
: bus inquisitionibus, » responsum petit, « si videli-
possis illud tollere « et principes sa-culi in tanta
: cet, inquit, de re, pro qua jam maxime affligitur

asperitate sunt, quod te non audirent, si eis dice- cormeum, aliquod periculum timendum, vel de Dei
res, quod in scientiatua justum habes, » ut sequitur: misericordia prffisumendum sit. » Hoc in alia epi-
episcopi vero « tantam moilitiem nunc sectantur, » B stola expositum fuerat. Alterum est de officio ab-
ut nescires quid cum illis ageres. Monet tamen batissai deponendo. Ad hoc ita S. Hildegardis re-
Sancta abbatem, ut Christi exeniplo discipulos suos spondet « Nunc autem, dulcissima filia, curam tibi :

*
teneat, reliquos Deo dimittat. creditam in tali veritate provide, ne propter tKdium
83. Quemadmodum abbates multi, sic non pauca? aut laborem eam dimittas. » Mox horlatur ad stu-
abbatissse S. Hildegardem consuluerunt. Abbatissa dium bonorum operum. Primam vero quffislionem,
in Altuvich (Trithemio m
Altwick, Trajectensis dioe- quae forsan erat de prsedestinatione, gravibus ver-
cesis) ad Sanctam hsec scribit (ep. 100): « Domi- bis reprehendit.
nus noster... inspiravit cordi meo, ut pulo, quate- 86. Sacerdos quidam, volens amplecti vitam mo-
nus onus regiminis, quod graviter porto derelin- nasticam, dolensque suum illud propositum diff^erri,
quam, et me solitudini alicujus cellulfB includam... » ad Sanctam recurrit (ep. 119). Rescribens S. Hil-
Post pauca S. Ilildegardis ita respondet : « filia, degardis hortatur ad constantiarn in proposito : nec
non apud Deum, ut onus tuum abjicias, et
est utile tamen locum aut ordinem cui ille se aggre-
edicit
ovile Dei relinquas, cum illud lumen, babes per quod garet. Ratio silentii non alia erat, opinor, quam
illi luceas etc. » Abbatissa in Kizingun (forte Kit- quod Deus de illis nihil ipsi revelaret. Sic frequen
zingen in Franconia ad Ma^num, ubi modo sunt Ur ter observo, ad interrogata non respondere San-
sulinse) post multa elogia Sanctam bis verbis com- ctam, aut solum ex parte respondere, quia plura
pellat (ep. 101) : « Sonet vox tua in auribus meis, petebantur quam Deus per ipsam manifestare vo-
et quid salubrius sit, utrum onus, quod porto, de- lebat.
seram, an diutius feram, mibi petenli divinitus 87. Non minus arcanum erat quod qua^rebat ma-
enarra. » Respondet S. Hildegardis, abbatissam lau- gister quidam Trajectensis (ep. 123), taleque, ut
dans, et ad fiduciam de Dco excitans. Abbatissa in rarissime ea de re responderit Sancta, quando
Widergoldesdorf idem rursum petit lioc modo (ep. eral interrogata, licet id ipsum personis aliquot
108): « Quapropler, dulcissima, obnixe supplico, piis interrogata indicaverit. Queritur ille se ob
ut digneraini a Deo perquirere vobis, utrum sit peccala sua multis niodis esse afflictum. Rescribit
ipsius voluntas ut istam sarcinam portem, aut abji- Sancta instructionem, et tum addit : « Nunc au-
ciam ;
quia plus adhuc constriclione obedientia^, tem, serve Dei, in meliore via parvae fenestellae
quam Dei amoreperseveravi. » HortaturS. Hildegardis in splendido lumine in te apparent, ita quod
ut pergat martyrium, quo eam in officio suo affiigi exoptando bonum desideras. In altera vero vita
fatetur, constanter portare, « Sed D in sic eam consolans
nigro turbine occupatus es. Sed tu, o miles,
:

tamen hac parte plurimi sancti sicut martyres ad

in cum clara militia surge, et turbinem hunc vince,
Deum veniunt. .\c ideo et tu confide in Deum, quia quoniam gratia Dei te tangit et monet, etc. »
non derelinquet te, et Spiritus sanctus dolorem 88. Anonymus quidam Weisionensis multum ob-
tuum minuet. » testatur Sanctam, non solum ut pro se preces fun-
84. Abbatissa de Crouchdal, in Vita Cruiendal, dat, sed etiam ut apud Deura exquirat arcana his
quae S. Hildegardem apud se viderat, ad ipsam sic verbis proposita (op. 133) » Quid sit, quod me
)

incipit scribere (ep. 109) : « Postquam diu deside- toties ad se clamautem de profundis nequitiarum

rata praesentia et afiabilitate vestra, Deo opitulante, et de luto faecis eripere dedignalur, si sperare uHe-

merui relevari a pusillanimitate spiritus, et tem- rius veniam, si spiritum contribulatum et contri-
pestate piiori, aliquantisper quievi, et quia verba tum mihi largiri velit, domina, intenta prece ex-

vestra non ab humano ingenio, sed a Luce vera... quire, » etc. Verum S. Ilildcgardis pro responso ad
non dubito procedere, consilio vestro, quod propo- ejusmodi quaestionem, quam satis clare improbat,
sui facere, distuli adbuc perficere. » Ex responso rescribit utilem monitionem, ut stabilis sit in bono.
liquet, ipsam etiam consilia agitasse de officio de- Canonicus quiciam Trajectensis ita ad S. Hildegar-

Patrol. CXCVH. 2
43 s. iin.nEr.ARnis '»•>

ilem scriliit (ep. 131) : u Tn humilitate ilaque sup- A multis redarguit, ad praedictiones bonoruni ot malo-
plico,... quatenus arcnna divinae revelationis de rum futurorum pergit, et non diibito ohservare,
statu meo. pripcipue secundum interiurem homi- nihil in omnihus islis ine reperire quod non fuerit
nem, mihi in ministerio tuie manifestationis ad impletum. Facile hoc videbit, qui historiam eccle-
doctrinam et candelam spiritus mei exhibeas. Quod siasticam ulcunquo cognitam habet, modo atleu-
debes quidem e.\ promisso; quia cum in transitu dere voluit quantum Ecclesia sueculo xvi passa sit
meo versus Rornam irem, htec a tua charitate detriiiientum, quantunuiiie eo etiam tempore Callio-
impetraverim. >; .\t respondens S. Hildegar- lici doctrina et moribus pi\Tstare coeperint majori-
dis monet ut veloiius suigat, et a diaholo fu- bus suis, (]iii iniiitis aiite S. Hildegardem sa^culis,
giat. et aliquot eli;im post ipsam vixerunt. Trcviris ;ib

§ VII. Sancia a mutlis cong}-egationibus consulta de htereticis multiim passa esl, iit pra^dixerat Sancl;i ;

iis quseempndari possent, aut etiam de arcanis sed prsevaluit, et mores pristinos emendavit, ut fu-
aliis, et invitata ad monita conscribenda. turum clare enuntiat.
89. Hactenus oslendi S. Hild<gardem ab ahbali- 97. Jam viiiimus num. 47 epistolam abhalis Eher-
bus et ahhatissis multis ct ab aliis etiam personis bacensis ad Saiictain. Kidcm quoqiie ciim tota con-
consultam fuisse de rebus occultis, quas sine reve- gregatione scripsit Mflfridiis, prior illius coeiiobii

latione divina sciro non poler.il. Nunc integras Cisterciensis, pre^es ilagitans, et epistolam Sancta",
cleiicorum aul monachurum producam congrega- quam « de sa>ciilaribiis iiKiiiiiinl (ep. Sl), et idiolis ad
tiones, qiia; simili de causa et pari liducia ad San- spiritalem conversationem lonversis, quos nos con-
ctHm scripserunt. Agraen diicat clerus ecclesife versos dicimus, Spirilu sanclo vos scripsisse au-
metropolitanae Coloniensis, qui S. Hiidegardem in divimus. » Misit liaud dubie Sancta epistolam, « m\
urbe siia viderat, et monita salutaria dantem ad- Griseos monaclios, » id est Cistercieiises, inscrip-
mirabundus audiverat. Liide Philippus decanus cuin lam, admuduin
quaj proiixa est {resp. ad ep. ai).
omni clero ad ipsam hffic scribit(ep. 48): « Quia Mullam sane laudem ordinis illius epistola conti-
maternam pietatem vestrani diligimus, vobis nolum net; sed arguit ilios, « quos ipsi converso? vocaiit,
faciinus, quia postiiaam a uobis recessistis, cum per quorum pluriini se ad Deuni iu nioribus suis non
divinam jiissionein ad nos venisselis, ubi verba vi- cunvertunt, » inquil Sancta. Aiia quoque documeiiia
tce, prout Deu5 vobis inspiravit, nobis aperuislis, prudons lector inveiiiet in eadcm ejiistola.
in maximam admiralionem diicli sumiis pro eo. 98. Wernerus de Kircheni (oppidum est Suevia;

quod Deus in tatn fragiii vase, in tam fragili sexu Q •" diicatii Wirlenhergeu-i, ubi etiam fuerat Saiicln)
hominis, tanla mira secretoruin suorum opera- « cum ca'lciis socielatis sua- fralribiis, » non modo
tar. » etc. jireces S. Hildegardis enixe poslulavit, iusigni eam
90-92. Remisit Saiicta scriptum longissimum, ornans elogio, sed etiam, quemadmodum Coloiiien-
quo gravissimis vcrbis et Dei nomine negligentiam ses ct Trevireiises, veiba ipsius scripto commen-
clericorum in cura auimarum, aiiaque \ilia repre- data iiabcre voiuit (ep. 52).
heudit, monitaque dat pluiiina luultasque etiam 90-100. Saucta ita incipit respondere : « In
miscet praedictiones. Circa medium epistolai multa lecto a^gritudinis diu jacens, anno Dominicae In-
incipit praedicere mala, qiiibus Deus Ecciesiam carnationis miiiesimo centcsimo sepluagesimo, vidi

castigalurus erat, quia ecciesiaslici nec iu moribus vigiiaus corpore et aniino pulcherriniani im;igi-

nec in doctrina tales erant quales e.sse debuis- iiem, » etc. Sequuntur qucrela! gravissimaj iiiius

sent. Tam autem prseJicit fuluros ha;re-

ciare imagiiiis, quae, ut inferius exponitur, Ecclesiam
ticos, nullum videatur dubium re-
ut ea de re repraesentahat, contra vitia et peccata uon levia
linqui. Atlamen Lona aliqua iminiscct, et sa- sacerdotum. Deinde sequuntur pra?dicLiones qiiai
tis declarat lucrvilieos uou omnino pra-valiluros. sa^culo xvi omnino impletu' sunt, hoc modo « Prin- :

Viditur hic S. Hiidegardis Liilheri tempora prae- D cipes enim, et temerarius populus super vos, o sa-
dixisse sed id clarius perspicit, qui omnia non
; cerdoles, qui me hactenus neglexistis, irruent, ct
modo sed etiam Trevireusibus, et
Coloniensibus, vos abjicient et fugabunt, et divilias vestras voliis

Wernero de Kircheim pr*dicta, accurate voluerit auferenl, pro eo quod tempus sacerdolaiis oflicii

expendere. Periculum non modicum eo tem{)oie vestri non attendistis. » ctc.

imminuit Coloniw, qua; archie[)iscopum suum vidit iOl. iNescit sane, quid sajculo xvi factum sil in

ab hsereticis corruptum sed feliciter caput erexit

;
magna parte Germaniae, et in aliis quoquo regiiis,

el haereticos expulil, ut Saucta ipsos monere vi- iino in ipsa Suevia, ubi ha^c dicta fuerunt, qui
detur, non perspicit omnia esse cornpieta. A majorem
93-96. Treviris item fuerat S. Hildegardis, in ea- vero praedictionis claritatem ob-^ervo, hic non addi
dem verisimiliter excursionc qua Colonienses invi- iliani consolationcm, quui additur in scriplis ad Co-
sit. Hinc praepositus S. Pelri cum toto clero Trevi- lonienses el Trevirenses, quod civilates istae in fide

rensi ad eaicdem scribit (ep. 49) ; cui S. Hildegar- deinde sint fulurse magis florentcs, siciit revera in
dis prolixe respondit, multa rnonendo et increpan- Kircheim facliim non est. Contra additur aiia prae-
do. Poslquarn negligentiam pastorum et pra^latorum diclio, liis verbis expressa : « Ei ilerum ego pau-
4S AClA. 46

percula feininea forma gladium evaginatum in A illo, alias florentissimo, discordia orta erat inter ab-
aere pendentera vidi, cujus acies una ad coeium, batem et priorem, cui major monachorum pars ad-
gltera ad terram versa erat. Et gladius iste super ha?rebat. Hi ea de causa Sanctae sententiam exqui-
spiritalem popuium extendebatur.... Et vidi, quod runt. Rescripsit Sancta litteras multum consolatio-
gladius iste qua>dam loca spiritalium hominum ab- nis habentes, qucB pacem reduxerunt. Contumaciam
scindebat, qnemadmodum Jerusalem post passio- ait inferiorum superiores ortam fuisse ex
contra
nem Domini abscissa est. » Hoc iterum clarissime defectu horum, et omnes invitantur
misericordise
factum est Lutheri temporibus. Demum adjungi- ad misericordiam invicem exhibendam. Trithemius,
tur hffic qualiscnnque tamen
consoiatio : « Sed qui discordiam illam narrat in Chronico Hirsau-
vidi, quod plurimos timoratos, puros et simplices sa- giensi, ad annnm 1161, post recitatas S. Hildegar-
cerdotes in adversitateista sibi Deus observabit, » etc. dis litteras subjungit « Poslea vero quam fratres :

102. Ad S. Hildegardem alia de causa scripsit has a B. Hildegarde litteras suscepissent, non parum
congregatio fralrum in Hagenhe (ep. 53), discordiis in Domiuo gavisi sunt, et mentibus compuncti,
scissa, quod Sanctce innotuerat, et cui malo jam de pace inter se tractare unanimiter coeperunt. Ma-
mederi coeperat. Respondit S. Hildegardis per epi- negoldus quoque abbas (de cujus ad Sanctnm epi-
stolam longam, quae de multis vitiis et virtutihus " stola et hujus responso actum est num. 68) inonita
instructionem contmet, admonilionemque et adlior- virginis secutus, omuem de corde amaritudinem ex-
tationem ad studium virtutum. pulit, et se patrem filiis juxta Regulam deinceps
i03. Sacerdotes in Rutdelingun fforte ReuUingse, sapientissimimi pro virdius exhibiturum in omnibus
vulgo Beuilingen in Suevia] ad S. Hildegardem ita repromisit. Unde fralres dulcedine verborum ejus
scribunt (ep. 124) « Exsultavimus et delectati su-
: compuncti se ut humiles et obedientes patri sub-
mus in his quae dicta sunt nobis, scilicet legatio- jectos praestare in cunctis pollicentur. Per miseri-
nem consolatoriam nobis adfuturam. Et exspectan- cordiam itaque oranipotentis Dei, el orationes
tes exspectavimus, et nondum intendisli. » Paulo S. Hildegardis, pax inter dissidentes reformata est,
post innuunt novi aliquid se aggressos, precesque et tinis optatus turbationi impositus. » Porro lauda-
Sanctae instauter postulant. Suspicor fuisse congre- tus Tritheraius ad annum 1160 scribit, S. Hilde-
galionem sacerdolum, qui vitam religiosam erant gardem tunc Hirsaugiae fuisse, et monachis illam
amplexi, quique consilia S. Hiidegardis sequi vo- discordiam, nisi se emendarent, praedixisse. Verum
lebant. Certe ita respondet Sancta, ac si scriberet in allegatis litteris nulla lit mentio illius excursionis
ad sacerdotes, qui mundanis rebus nuntium remi- q ad Hirsaugienses, et praedictionis S. Hildegar-
serant, dicens ; « quales illi sint qui in peregri- dis. Quapropter, etiamsi revera apud Hirsaugienses

natione vitaml requirunt, et qui in exsilio alieni aliquando fuerit Sancta, ut videbimus § 12, omnino
sunt partis illius, quam propter Deum reliquerint. » mihi persuadeo illam Sanctae excursionem serius
Cae.terum laudat ipsorum propositum, et hortatur figendam. Quod vero spectat ad praedictionem
ad fortitudinem in servitio Dei. relatae discordiae, non aliam fuisse putem quam
104. Praefectus cuidam hospitali domui, dictus quae legitur in epistola ad Manegoldum abbatem,
« magister pauperum in Lutherum, » cum suis S. num. 08.
Hildegardem consulit (ep. 136) his verbis : Saiuta- Monachi Eberbacenses, quorum abbas S. Hii-
108.
ria itaque sanctitatis vestrae documenta exopta- degardi ante scripsit, ut vidimus num. 47, ut et
mus a vobis audire, et stalum vitae nostrae diligenter eorum prior num. 97, unanimi consensu ad San-
a vobis intelligere, etc. Rescribens S. Hildegardis, clam has detulere preces (ep. 139); « Precamur
eleganter exponit parabolam hominis qui in latro- que humili petitione, ne quod in nobis corrigendum
nes inciderat, per Samaritanum sublevati et cura- est, nou celetis; sed ut Domino, qui vobis multa

ti; monetque ut, sicnt Christus vulnera Adami sa- secreta reserat, placuerit, nobis id insinuare stu-
navit per se et suos, ita ipsi imitentur verum illum p deatis. » Fecit Sancta quod petebatur, monuitque
Samaritanum, curando scilicet corpus et animam ut caveant a discordia et contentione.
pauperum. 109. Prior et monachi Zwifeldenses ad San-
IOd. Monachi Benedictini Sigebergenses, in dioe- ctam recurrunt pro reforraatioue sua (ep. 140).
cesi Coloniensi trans Rhenum, ad S. Hildegardem Respondit Sancta per monitionem longam et fortem,
ita scribunt (ep. 137) : » Quam speciali chari- qua negligentiam et varia monachorum illorura vi-
tatis affectu vos in matrera spiritualera eiege- tia acriter eosque ad poenitentiara
perstringit, et
rimus, et in consortium orationum nostrarum susce- eraendationem hortatur. Moniales Zwifeldenses si-

perimus, omnium secretorura cognitor novit, elc. » mili modo ad S. HiMegardem scribunt (ep. 141) :

Rescripsit demum S. Hildegardis mouitionem cum « Rogamus etiam pietalem vestram, inquiunt, ut,
laude coenobii Sigebergensis, in quo tamen non cum divinte visioni insistilis, commonitoria verba
omnes seque ferventes fuisse insinuat. ad nos dirigatis, et quomodo a via negligentiaj ad
106-107. Monachi Hirsaugienses, qunrum abba- viam correctionis redire debeamus, nobis ostendere
tem S. Hildegardi scribentem vidimus nura. 68, alia non negligatis. » Hisce forlissimam monitioocra rc-
de causa ad ipsam recurrunt (ep 138). In coenobio misit Sanc'a, aigi.vUS cl iKcrepans, ! orlansque ad
 47 S. HII.DEr.ARniS 48

vitam lUiigis vegularem. Caeterum de SwifaUensibus A Monaclios vcro ad majorem etiam ex ejus monitis
in Suevia nionachis et monialibus hic agi, osten- fruclum colligendum anhelasse monstrat ipsa po-
dam num. 17!) stulatio.

1 10. Prior et monachi Montis S. Disibodi, quibus 113. Altera corumdem petitio subjungitur hoc
S. IliKiegardis non poteral non esse notissima, modo Super ha?c unanimi consensu januam ve-
: «

monita ipsius partim precibus, partim querelis exi- strae charitalisopporlune et importune pro descrip-
gunl (ep. 112). Rescripsit S. Hildegardis proli.xam tione gestorum ac virtutum, nec non et vita> pa-
adhorlationem, cui admiscere videlur prsedicliones troni nostri, nec non et vestri, beatissimi Disibodi,
futurorum, quaque monet monachos illos, ul ad in cujus domo ab ipsis cunabulis nutrita eslis, pul-

primum fervurem redeant. samus, » ctc. Huic petitioni, quantum voluit, sa-
111. Monachi S. Eucharii Trevirensis ad S. Hii- tisfecit Sancta. Nam habemus Vitam S. Disibodi,
degardem tanquam ad malrem scribunt (ep. i3), I editam apud nos ad 8 .Fulii. Kadem exstat in co-
laudantes Deum. qui, inquiunt, « ha>c a sapien- dice nostro, qui nolatur
M^. 12. Quid vere ad
tibiis ttprudenlibus hactcnus abscondit, qua^ niira- priorem postulalionom responderit S Hildcgardis,
rabiliter diebus nostris humilitati tute revelat. » et, an oinnino ad illam responderit, plane ignoro.

Sancta prolixe nonnulla in monachis " Dicit quidcm Marteiiius

rescripsit, « Hesponsum ad hanc ;

istis laudans, nonnulla rcprehendens. docensque epistolam (Helengeri) exstat inter editas S. Hilde-
obedientiam, humiiilatem, charitatem, et alias vir- gardis epistolas; sed fallitur, nam solnm exstat
tutes. Sequilur e[iistola • prioris et monacliorum responsum ad aliam Helengeri pjiisU»lam (ep. .'W),
Cistellensium » ad Sanclam (ep. 144), quam « ut num. I'23 niemorandani.
superiorcm cbarissimam matrem » venerari
et ut
I VIII. Sancfa eliam consnlla de qusestionibus /heo-
se dicunt. Si consulimus responsum ad hanc cpi- logicis scrip/aristicis, aliisque ad /idem vel ad
stolam, videbimus idem hujus rcsponsi esse princi- inores spectantibus.

piiim cum iiiitio epistola; S. Hildegardis, relato in \\\. Quanquam non possumus non Uiirari San-
Chronico Alberici ad annum Mi)3, ubi illa Saiict» ctam a tot viris, digiiitalilius et scienlia inclytis,
epistola dic tur anuo 1153 scripla « Cislerciensi de rebus occullis et arcanis consultam fuisse, ma-
cajiitulo generali. » Recte, opinor, id hahet Albe- gis tamen obstupescore cogor dum perspicio, ad
ricus, quia Cisterciense cu;nobium aliquando etiam mulierem indoctam, et omiiis scicntiie stndio ac-
vocatur Cistellense, ut habet Valesius in Notitia quisitse expertem, delatas fuisse quajstioues ex
Galliaruni, pag. Ii6, et revera Cistellx nomeii cum P theologia sublilissimas, ex sacris lilteris difticilli-

Galiico Cistcaux magis convenit, quam viilgare no- mas, ipsanique iion dubitasse resf)onsa dare theo-
men Cisiercium. Hi autem Cistellenses inler alia S. quamvis aliquaiido ad quae-
logica el scripturislica,
Hildegardem sic alloquuntur : « ClemeDtiam ve- sita, curiosa magis quam ulilia, plenum responsum

stram petimus, ut, quod in nobis et in or- non dedent. Eherhardus episcopus Banibergensis,
dine nostro, scilicet monastico, vobis, imo, divinis qui Sanctarn antea inviserat, qua>stionem eidem
oculis displices, secundum quod Deus vobis oslende- subtilem admodum proposuit, ila scribens (ep. 14) :

derit, nobis rescribere non ambigatis. » Praestitit << Cnrn de curia imperatoris per te transiremus, quia
S. Illldegardisquod petebatur; rescripsit epistolam Spiritu snnclo imbuta es, tua» charitati exponendum
bene lungam, qua vehcmenter queritur, « dulcis- commisimus. In Patre nianet setcrnitas, in Filio
simam charitatem » ab ipsis scissam esse. Priorem wqualitas, in Spiritu sancto seternitatis auqualitatisque
tantum epislolfe partem dedit Marteuius, quod tria connexio. Quod
et nunc, secundum qnod Deus tibi
folia a codice abscissa essent. revelavit,expositum videre desideramus. » Orditur
1I2. Lllima tandem epistola iUarum quas edidit Sancta a brevi liortatione, qua ad gregem suum-
Martenius, ad S. Ilildegardem, est « Henrici [imo diligenter pascendum excitat Eberhardum. Tum
Helingerij abbatis ct conventus Montis S. Disibodi D P<ilris aeternitatem, Filii sequalitatem, connexionem
(ep. ncc responsrim Sancta" ad hunc edidit
,li-.'ii, » Spiritus sancti, uraiione satis longa el sublili sic
Martenius. Jam vero occasione mutati nominis He- exponit, ut doctissimus theologus multum sudaret,
lingeri in Ilenricum, quae tam certa est quam nota- et frustra fortasse, ad talem expositionem dandam.
bilis luxatio, lectorem monendum censeo, plura Concludit demum epistolam hoc modo : « Nunc, o
nomina propria liominum aut loconim procul du- pastor et Pater populorum, Deus tibi det, ut ad
bio luxala esse apud Marteniiim, ct iion j^auca me lumen pervenias, ubi scientiam verae beatitudinis
restituere conatum ex Trilliemio aut aliunde, non accipias. »
tamen omnia certo emendare potuisse nam etsi : ICJ. Sacerdos quidam, cujus nomen per C solum
clare subinde videam nomina Germanica ab editore designatiir, multum se precibus S. Hildegardis
Gallo a naturali sono detorta esse, non a-que est commendat (ep. 43), ut, inquit, « oralionibus ve-
facile vera subslituere. Malui igitur inemendata re- stris ad Dominum
adductus, merear illuminari, et
linquere ilia quai non poterant conjectura quasi a cfocitate cordis sanari. » Et mox « De corpore
certa restitui. Epistoia Ilelingeri ostcndit fructum et sanguine Christi, in quibus tota sjies fidelium est,
quera pra^sens in Monte S. Disibodi lulerat Sancla. etiam docete me , » etc. Respondere sic incipit
 i!t AGTA. 50

Sancta : « In vera visioue vigilantibus oculis de A mientes corripit, et in malis suis perseverantes oc-
sacramento Dominici corporis haec verba audivi et cidit. !>

vidi Deus id, quod fuit, permansit; et, quud uon

: 119. Magister quidam theologus Parisiensis osten-
erat, assumpsit. » Subjungit lucarnationem Filii dit (ep. magnam etiam fuisse Parisiis famam
127),
Dei, eaque enarrata, ita pergit : « Itaque eadeni S. Hildegardis. Nam post varia elogia, difficilem et
virlus Altissimi, qiise in utero Virginis carnem ope- subtilem ei proponit quaestionem, ita scribens :

rata est, super altare ad verba sacerdotis oblatio- « Nos aulem, quamvis a te longe posili simus, fidu-
nem panis et vini in sacramentum caruis ct san- ciam in te habentes, qusedam a te petimus; scilicet
guinis convertit, virtute sua illud fovens. » Addit quoniam plurimi contendunt, quod Paternitas et
alia multa quaj brevitatis causa mitlo, ibidem vi- Divinitas Deus non sit, quid iudo in ccele.stibus sen-
denda. tias, nobis exponere et liansmittere non differas. »

Error ille erat Gilberti Porretani episcopi Pictavien-

116. Wibertus aut Guibertus, monachus Gembla-
sis, qui illum retractavit anno H48 in concilio Re-
censis, ordinis S. Benedicti in Brubantia, triginta
mensi, agenle maximo S. Brrnardo. Ad proposi-
et octo quaestiones diflicillimas, ex Veteri Novoque
tam qusestionem insigni cum humilitate respondot
Testamento, et ex historia ecclesiastrca collectas,
S. Hildegardis, comparans se cum parva penna,
quas monachi Viilarienses, abbatise item in Bra-
bantia celeberrimae, ad Sanctam proticiscenti com-
quam de terra levat, et volare jubet Deus.
quidam
120. Fr;iter (ep. 128) multura conqueri-
miserant, S. Hildegardi transmisit, eamque per
tur de schismale, quo divisa tunc erat Ecclesia;
litteras rogavit, ut earum solutionem aggrederetur.
sed ea de re tunc S. Hildegardis nihil respondit.
Cur eas ipse non tulerit in litteris vuunc inter opu-
Ille vero in line aliara proponit quaestionera his ver-
scula) exponit. Aggressa est Sancta opus arduum quod
proponebatur, et ad omnes qusstiones respondit.
bis : « Nam a malignis spiritibus raulloties tam oc-
Atlamen tale est responsura istTid, ut dubia omnia
culte quam aperte impugnor, qui me plurimuin
fatigant et seducere volunt ; el quid de his sentias,
non solvantur. Responso addidit litteras elegantes,
quibus Wibertum hortatur ad virtutes instituto
rogo, ut per scripta tua mihi renunties. » Ad hanc
quaestionem prolixe satis respondit Sancta, dividons
monastico congruas et necessarias, maxime ad
aerios spiritus in quatuor partes, hominesque variis
charitatem et hurailitatem.
raodis ab illis tentari asserens. Primee parti attribuit
lil. Congregatio coeuobii Hunniensis ulilem ma- omui genere
tentationes « per luxuriara..., in vitio-
gis pro vita recte instituenda doctrinam a S. Hil-
rum. Secundam partem dicit dominari « in omni
»

degarde petiit, videlicet expositionem Regula^ S. ^ inconstantia, ethominem, inquit, in insanam ira-
Benedicti, dicens ad eam se confugere « iu neces-
cundiam immittit. » De tertia ait, eam « velut in
sitatis articulo, tanquam ad firmissimum inexpugna- ostensione angelorum et prophetiae » errores produ-

bilis municipii asylum, ac post magnitica elogia,

cere, miiltumque leedere « in vana gloria per ja-
haec subdens « Pedibus sanctitatis vestrtR convoluti, ctaiitiam ct per contumaciam. » Quartam demiiin
:

omnes in commune petimus pietatis vestrse almitatem partem ait « in multiplici diversitate » familiarius
ut aliquid super Regulam B. Benedicti Patris nostri
agere cum hominibus, abhorrere tamen a cruce et
memoriale vestrum relinquatis, admodum nobis passione Domini; permittere ve.o « quaedam bona
necessarium... >•>
Fecit Sancla quod rogabatur, et
in hominibus, » sed « ipsis in eisdem bonis modera-
in Regulam S. Benedicli scripsit commenlarios, tionem abstrahere. »
post epistolas ipsius impressos.
§ IX. Multi ad Sancfam scribunt, ut preces, conso-
118. Sacerdos quidam Trevirensis, qui curam lationem,monita aliaque similia obtineant : quibus
animarum habebat, simul llagitat pro se precos illa rescribit.

S. Hildegardis, et « consolatoria verba (ep. 12o), » I2f. Vidimus S. Hildegardem a multis fuisse con-
ac deinde addit : « Et quomodo his praeesse possim, p. sultam de rebus arcanis, aut de quaestionibus diffi-

quos sub regiiiiine sacerdotii regere debeo, benigne cilibus. Nunc eamdem videbimus plurimorum lit-

insinuetis. » quidom ad hajc, pulchre ta-

Breviler teris pulsari variis de causis, ac si commune fuisset
raen, aliqua documenta rescribit Sancta. Primo mo- omniura fere refugium. Primam hic pono S. Elisa-
net, ut peccatorem « medicus frequenter cum mi- bethara Schonaugiensein, quae eodem tempore in
sericordia uugat, nec fetchtem livorem in iilo esse dioicesi Trevirensis florebat, et raultis revelationi-
sinat, quia lepra per summum Medicum abstergitur, bus inclaruerat. Citius tamen obiit S. Elisabetha,
ubi se homo sacerdoli ostendit. » Secundo observat, nimirum anno 1163, ut apud nos ostensum est ad
aliquos venire sine debita prseparatione et proposito Acta ipsius, data ad 18 Junii {Patr. t. CXGV), ubi
se emendandi. Addit terlio « Homo autem, qui : etiam recitatur epistola satis prolixa, quam ad im-
semper cum dolore iniquitates suas deserit, ita petrandam consolationem scribit ad S. Hildegardem
quod non vult in sordida peccata ssepius de- (ep. 43).
mergi, non est prsedicto modo ligandus, sed in 122. Respondit S. Hildegardis de more praemittens
doloribus suis ungendus, in quocunque loco sit. non ?e loqui de suo ingenio, « sed de serena Luce. »

Magnus euim Medicus vigilantes suscitut, et dor- Tum disseril de homino, et de inspirationc Dei, i|ua
51 S. llILDEr.AHDIS 52

homines aliquos pra» cipleiis illustrare dignatur. A hactenus recensui. Accedunt alifp multoE' apud Mar-
Demum ad S. Elisabetharu ila se convertit : « .\udi, tenium tom II Collect. Ampl. nuper vulgatae. Hic
sollicita tilia, quia homines istos, quos inspiratiu scrihit (ep. 63) abbas Mulenbrunnensis (alias Mul-
Dei ita irahuit, aliqnantuliini f.ili^at amhitiosa sug- bniiincnns in dio'cesi Spirensi et in dncatu Wir-
gestio aiiticjui serpfnlis... » Kx Chronico 'Alberici tenhergico) petens liUcras, « quibus inslruatur,
monachi, ad annum ll.i.i. colligitur, S. Hildegar- confortetur, consokHur oorpus ipsius et anima. »

dem aliquando etiam a S. Elisabetha vijitatam Ahhas S. Micliaelis Bamhergeusis, morti se propin-
fuisse. qiiuui credens, preces S. Hildegardis vehementer
rogat (fp, ()!•), et « scripta consolationis. Utriiiue
123. Helengerus, abbas S. Di^ihodi, ct Coiionis anno
1 Ibo successor, qui S. Hildegardem diu noverat, sic rescripsit Sancta, ut ad virtutem hortetur, et

ita eidem scribit (ep. 39) : « Cum tolus mundiis iiistructionem utilem subministr«t. Abbas S. Eii-

veraci praeconio ciamet vos sancti Spirilus ditutam

charii Trevirensis ad Sanctam scribit (ep. (i7), pre-
ilagitans et « aduiouitoria veiha. » Ideni rursus cis
esse jubilo, ego, qui primus debueram esse, ot alios
lilteris aliis (ep. 68) exigit « litteras promissas, »
ad beulitudinem veslr m invitare, huc usque inerti
ct in fine addil « Sed et etiam, quod tihi visum
sed nunc tandein timore et pudore B
:
tcBdio delilui :

fueril de negotio tibi commisso, rescrihas. » Ad

correptus, his verbis vos salutare necessarium duxi. »
Mox se ipse accusare incijiit, et conqu.-ri de maie priorem epistolam S. Hildegardis apta rescripsit ad
ohservala in suo mouasterio disciplina regulari. In pascendum gregem monita, uti eliam ad secun-
tiue vero ail « Consolationis ergo vestraj scripta
:
dam.
humiiitati mese dirigite, » etc. Hescripsit Sancta
127. Ahhas Hosonis-villte in Lotharingia, cum
multum hortando ad emendationem vitai. Demum oh turhas iu canohiu siiu ortas inf>imia lahoraret
cuin monachis, ad S. Hildegardem scribens (ep. 69)
circi linem htec addit « Kgo autem paupercula :

llagitat super hoc « aiiquod consolationis verbum, »

video in te nigerrimum ignem contra nos accen-
et preces, quibus reconcilieutur « Deo et homini-
sum sed ejiis in bona scientia obliviscere, ne
:

bus. » Hescribens S. Hildegardis, coinohii illius

gratia et benedictio ipsius a te recedat tenipore
ofticii tui. » Habuit revera Hildegardis difticul-
st;\tum ad emendationem
exponit, hortatur.
et
S.
Nicolaus, abbas Hilesbrunneusis (Trithemio in Heils-
tates cura abbate S. Disibodi circa liberam ele-
bronn), insiuuans (ep. 71) se solituiii S. Hildegar-
ctionem directorum suorum, ut postmodum vide-
bimus. dem suhinde Visitare, litteras, quihus priemone?itur
C petit, ac preces, quihus a malo eripiatur. Hescribit
12'f. Ahbas S. Emmerami Ratisponensis (qui
Sancta, ipsius intentionem laudans, ipsumque ad
procisorem se vocat in inscriptioue, scd epistola
labureiu adhortans. .Vddit alia quaedam obscuriora.
utraque satis innuit prsefectum fuisse sive abbatem
Hanc sequitur epistola (ep. 72) quinqiie simtil ah-
coenobii) opem S. Hildegardis pro alio implorat,
batuin ordinis Cisterciensis, ac dioecesis Bisontinae,
(''p. 3;»;. Utrum
monachus, an alius, quifuerit
Clari-fontis, Chari-
videlicet Bellae-vallis, Cari-loci,
millebatur ad Sanctam, non liquet manifeste;
tatis et duo diversa petunt, Sanctam
Bethaniap.. Ili
nec invenio quo successu S. Hildegardis pro
prius magnilii elogio oruanles. Primiim sic expri-
ipso laboraverit. Attamen ex hujus responso suspi-
munt « Quatenus aliqua nobis de nostro statu di-
:

cor monachum fuisse gravibus conscientiae stimulis

nobisque insinuare curetis,
vinitus vobis revelari,
et furtasse scrupulis agitatum. Qiialiscunque fuerit,
humillime deposcimus. » Alteruni hoc modo « Sed :

Sancta abbatem gravibus verbis hortatur ad curam

ha2C mulier prjEsentiiim latrix, femina nohilis est,
gregis sui.
et cujusdam amanlissimi viri uxor est. Haec devo-
Abbas .Neuenburgensis magno etiam cum
l"2.j.
tione multa venit ad te humilis et pedeslris, cum in
affectu scribit ad S. Hildegardem (ep. •2fi), dicitque equis et multo comitatu possit venire. Causa autem
belli timore impeditum se fiiisse, quominus ad D ^^^^ gg,. adveutus ejus. Jarn nuilto tenipore sterilis
ipsam veniret. Tum preces ipsius studiose flagitat. permansit, cura tamen primum piieros generavit:
Hescripsit S. Hildegardis, ipsumque hortata est ad sed iilis mortuis, et alios non gignens, dolore
fortitudinem in cura pastorali, recte observans belli vehementi afliciuntur ipsa et maritiis ejus. Ilinc
tempore non ahjicienda militi arma ob difliciiltates est, quod ad te ancillam et familiarem Christi
exortas. Similia per litteras (ep. Vt) petit abhatissa confiigit, habens liduciam, quod meritis et oratio-
in Elostat, insigne texens Sancta; elogium. Brevi- nibus tuis obtineas apud Deum, ut possit adhiic
ter, sed amice admodum rescribit S. Hildegardis, fecundnri, etbenedictum fructum ventris in prolis
ipsam animans ad laborem pro suis continuandum. procreatione exhibere Christo, » etc. Ad primum
Prudentia tamen opus esse in Dei servitio, recte S. Hildegardis cum laude illorura abbatum egregia'
observat. Similiter amicam epistolam (ep. 46) scri- reposuit monita et documenta. Ad sicundum ita'
bit C praepositus Francofurtensis, cui illa re- respondit Quod vero matronam Dei adjutorio : '<

spondit per adhortationem seriam ad mores corri- fecundari petitis, hoc in Dei voluntate et potestate'
gendos. est quia ipse novit, ubi prolem concedat, ubi ;

126. Epistolas olim editas qu<e huc spectant, prolem auferat... Ego enim, quoniam rogastis, proi

I
 53 ACTA. Oi

ips;i Deiim orabo ; sed ipse faciat, quod iiide pie et A sum iterata visitatione nos laetificare studuistis. »
niisericorditer fieri disposiiit. Deinde preces flagilat et « rescripta. » Rescribeus
128. Abbas Eberbiirdae, extra Germaniam positus, S. Hildegardis hortatur ut in loco suo stet, ac si

forsaa Averbodiensis in Brabantia, cum hujus petiisset consilium de loco mutando, quod praesens
abbatiae nomen Belgicum et Gailicum utcunque fortasse fecerat.
ciim Ebe7'biide consonet, epistola satis j^rolixa, et 130. Praepositus Augustiuianorum Haraeliensis in
elogiis plena (ep. 73), preces S. Hildegardis pnstu- ducalu Brunswicensi, qui S. Hildegardetu aliquando
Idt. Hicc contra bortatur ut gregem suum diligenter inviserat, diuturna corporis infirmitate fatigatus,
pascat, et in se etiam oculos defleclat. Alius abbas preces et scripta Sanctae postulat (ep. 82). Et lioc
fep. 7b), qui frequeriter corain egerat cum S. Hil- adjicit: « Finem laboniiu, si licet, Sanctissima,
degirde, quam cum antiquis propbetis comparat, ut remandes, imploro. » Reposuit Sancta instru-
petit « \erba consolalionis, » quibus « in proceilis ctionsm et adhortationem ad corporis iniirmitates
ilucluantcni erigat. » Illa vero per varias figuras fortius et constanlius tolerandas sed laborum :

ipsum hortatur ad strenue vigilandum, « autequam, fineni nou memorat. Ablias in Wadcgo (apud Tri-
inquit, umbra obitus tui approjiiuquet. » Praepo- themium in Wadegos. Wadegotiensis designatur seu
situs de F^lanheiin « tunc Regularium, » ait Trithe- B Vadegotiensis, ordinis Praemonstratensis in dicecesi
mius, dicecesis Moguntinae, ita preces suas S. Hil- Trevirensi) vehementer Sanctam videre desiderans,
degardi propouit (ep. 70). « Interim igitur accepta visitationem ipsius flagitat (ep. 83), saltem « scripto

sit vobis, quseso, devotio mea : et, sicut dudum et precibus, si nequit praesentia corporali. » Misit
verbo rogavi, orate pro me ad Dominum, ut vobis illa scriptam epistolam, qua hortatur ad cautelam
revelet, quae circa ine sunt, » etc. Monet Saucta et poenitenliam. Sic praepositus in Underestlorf (Tri-
iit strenue vigilet, et ovile suum corripiat, haec in tliemio in Elversdorff) brevi epistola (ep. 84) « auxi-
iine addens: bone miles, nunc surge, quia lium consolationis » a S. Hildegarde petens, re-
gratia Dei ad te currit, et in seternum vives, ita sponso ipsius monetur ut Deum timeat, in avibus
quod vivens lapis sis in coelesti Jerusalem. « Prae- pascendis fortitudinem adhibeat, et candorem in
jatus monaehorum in Elvestat conqueritur (ep. 79) verbis. Praepositus Erfordiensis in Thuringia com-
de non accepto ad lilteras suas responso, et preces mendat « familiarem » suum (ep. 90), « amore Dei »

S. Hildegardis postulat. Hsec vero rescribens, vi- proficiscentem ad S. Hildegardem, cujus etiam
detur in illo aliquid scrupuli improbare, illumque preces flagitat. Rescripsit S. Hildegardis salutaria
hortari ad Tu habes C monita, inter alia dicens
sacriticandum, dicens « Cessa a peccatis tuis,
: « :

iiduciam cogitando in : sed tamen du-

quoniam Deus non vendidit te in perditione, srd
Filium Dei
bitas cibum illum frangere, quem ipse comedere vis requirittein perdita ove, quae revocata est ad vi-
in dictante mente tua » etc. tam. » Hartmannus praepositus ecclesiae metropoli-
1-9. Praelalus in Selboth, in dioicesi olim Mogun- tanae Moguntinae po.^tulat doceri (ep. 91) quid in
tina, magis elogiis S. Hildegardem celebrans, uon se Deo displiceat, et quomodo illud emendare pos-
inodo preces euixe flagitat (ep. 80) : sed eliam ha^c sit. Reposuit Sancta monitionem,, ut fugeret dupli-
addit : « uec de hoc ambigo, quin omnem statum citatem, et alia quaedam vitia, ita tiniens : « Nunc
ineum, et omnia quae circa me aguntur, praHerila, autem ora et conlide, quod Deus non derelin-
prajsentia et futura, per praeseutes litteras, ipso quat te, et aurora cito ad te procedet in liberatione. »

revelaate, cognoscas. Unde, si ullo modo vilitas 131. Heldericus, praepositus S. Simeonis Trevi-
parvitatis meae id petere prsesumit, pedibus sancli- rensis, preces S. Hildegardis flagitat (ep. 92), eam-
tatis tuae toto animo et corpore submissus depre- que insigni celebrat elogio. Reposuit Sancta horta-
cor, ut pro eodem statu meo, sive admoncndo de tionem seriam, ad « rubiginem peccatorum abster-
praeteritis atque praesentibus, sive praemonendo et gendum, antequam umbra mortis superveniat. »
cautum facieudo de futuris, el meae
D Knethstede, ordinis Praemonstraten-
vitae fino, si id Praeposilus ia
contrarium tibi aon sit, per scripta tua animam sis in dioecesi Coloniensi, multum de Sancta confi-
meam laetificare ne dedigneris. » Respondit S. Hil- deas (ep. 93), quaerit « remedium coasolationis, »
deganfis ad petita, non tamen ad omnia. Humilita- cupitque doceri, « quo ordine magis placare possit
tem vero ipsi maxime necessariam esse insinuat, et offensam divinse majestatis. » Rescribens Sancta
hanc addit rationem: « Quia Deus non habitat in hortatur ad maguam de Dei ope tiduciam. « Tuetiam,
illo habitaculo quod in se ipso stare vult, sed amat inquit, in ipsum conlide, ita quod omnia opera tua
domum illam quae se nescit, et dat illi unguentum ante eum ponere noa erubescas, et dic, sicut filius
optimum. » Praepositus in Herde (ep. 8i) ita ad patri suo dicit, cum delinquens corripitur, quod
Sanctam scribit « Quas gratiarum : actiones, Donii- prolis suae in ipso non obliviscatur. » Praepositus
na Mater sanctissima, vestrae condigne referre
et Bonnensis (ep. 94mirum in Sanclam declarat amo-
poterimus pietati, quae ad visitaiionem nostri mo- rem, quia, ut dicit, ipse probaverat omnia quae
nasterii, nec imbecillitatem nimiam corporis vestri ante de ipsa per famaiu audiverat. Respoodeus
attendere voluistis, nec difticultatem itineris prae S. Hildegardis, egregiam miltit iastructionem,
nimia cordis vestri dulcedine abhorruistis : et rur- hortans maxime ad rauadi coutemptum.
 ::

5S S. IIILDECAIIDIS 56

132. Abbatissae quoque coniplures ad S. Hildegar- A de lajtsu .Vdami, et de Incarnatione Christi, qui
dem recurrerunt, ut preces, consolationem, monita liominem iapsum reparavit.
salutaria, aliaque similia ab ipsa impetrarent. Inter 134. Abbatissa Montis S. Cyriaci prope Erphor-
has prima occurrit Hddelheidis, abbalissa fiander- diam fep. 105) eiiixe pro se suisque flagitat preces
heimnensis (ep. 00), in ducatu Brunswicensi, olini S. Ilildegardis. Ihec vcm pra*dicla^ abbatissaj cha-
Sanctae discipula, quic suum declarat allectum, rilalem non i)aiuiii lauili., sed in va. requirit men-
preces pro se A pro grege suo petit, vetituram se tem magis quielam. « Omiiia, inquit, quai pro ani-
'i expedito tempore » ad Sanctam promittit, a ut ma lua poscis, implebo. Niiiic ccssa de inquieta
ore, iuquit, ad os ioiiuamur, manu ad ni.iiium, quod meiite, el quietein tibi assuine. » Monet eliani, ne
bonum est, operemur ; sicque anliqua stabilietur corpus iiimia abstinenlia Irangat. Deum in line
societas, quam in nobis conlirmet Deus charitas. » hanc dat consolationem » Video aniinam tuum:

Rescribens S. Hildejiardis, hortatur, ut uni Deo valdo rutilantem in puro homine. » Abbatissa in
constanter serviat. .\ltera abbatissa loci non nomi- Lubbolde^berge (apud Trilhemiiim in Lubbclsberg)
nali preces similiter postulat, et * consolationis lit- (ep. 106) cousolalionem afflicta quserit ; ct hanc
teras (ep. 97). » Hanc Sancta respondens hortatur abunde obtinuit. Nam S. Hildegardis, laudans
ad constantiam, et tiduciam de Deo. Abbatissa
B ipsam, quod abstineret a peccatis, h«c subdit
in
Wethdersvvinkele (Trithemio in Wekerswinkel, le- « IJnde video te sicut rutilantein fulgorem solis per
gendum in Wechterswinkel eralque ordinis Cister- inspirationem Spiritus saiicli, nec omnino e.\silium
ciensis in dioecesi Herbipolensi) cupit assumi in perditionis; sed aspicienlem ad solem sicut aquilam
liliarum S. ilildegardis numerum (ep. 98), petitque pcr pceiiitentiam, quae dulcissima maler est : et
ipsius orationes, et « litteras commonitorias, quas, ideo Deus valde amal te. » Aiibatissa alia loci non
inquit, pro Dei amore libenti animo semper obser- expressi (ep. lOG) querilur, miiltum se aflligi et
vabo. » Hinc Sancta sic respondet « Vivens Lux : periclitari « tenlatiouibus malorum spirituum. »
dicit: Aridum sabulum inutile est, et terra quae per Reposuit Sancla monilionem ejrregiam.
aratrumnimis frangitur, rectum frucluin non dabit... 131). Abbalissa Bambergensis (ep. 110) cupit
El sicca terra quae saxosa est, germinat spinas al- « in cousortium fraternitatis » a S. Hildegarde
que aiias inutiles herbas. Sic incongrua abstinentia, recipi, et « commonitoriis lilteris » contirmari.
qu« non habet justurn moduin et rectum statum, Rescribens Sancta ipsam horlatur ad laborandum
p.-osternit carnein hominis, quia non datur ei viri- apud populum, et ad iilias suas sub disciplina con-
ditas justae refectiouis unde etiam homo are- q tinendas. Abbatissa Veteris-monaslerii Moguntini
:

scit, » etc. Tola epistola pergit idein argumentum (ep. 111) ita S. Hildegardem alloquitur « Si ali- :

pulchre tractare. Abbatissa de Altena (ep. 99) quantuium, Domina mea, de inlirmitate vestra con-
queritur de non acceptis diu litteris, easque valuistis, gaiideo sinaulem, ex auimo condoleo. » :

pelit. Respondet Sancta per varias parabolas, Preces insuper petit, et litteras, Respondet Sancta
quibus hortatur ad fortiter Deo serviendum. « Voluntas Dei quasi in signo mortis me straverat,
133. Abbatissa S. Mariee Ratisbonensis (ep. 102) velut anima mea de hoc sseculo suspiraret sed :

sibi mullum gratulatur de notilia S. Hildegardis, gratia Dei aiiquanlulum me in novo dono uunc
quam sibi fuisse saiuti declarat, imo et meritis erexit. » Addit, Deo gratum esse commiserationis
ipsius, « in articulum mortis ruentem, » se serva- alfectum, ipsamque hortatur ad constantiam in Dei
tam insinuat. Sancta vero ipsam hortatur ad patien- servilio. Abbatissa Nussimensis (Tritheinio in Nu-
tiam, monetque ut ab ira caveat. Abbatissa in sia) miiltum sollicita, « causam animse » suae se
Koufungim (Trithemio in Kessungen) haec ad S. S. Hildegardi permittere scribit (ep. 113), et re-
Hildegardem scribit (ep. I03j: « Celebre factum est scripta petit. Hanc Sancta ad poenilenliam horta-
in ore omnium volumen illud volans, quod prophetaj tur, et adbonaopera, priusquam nioriatur, facienda.
datum est in escam, in tuo quoque ore... recjuie- D Abbatissa Colonifnsis (ej). 114) ad S. Ilildegardem,
scere... Discurre autem, festina, excita Ecclesiam, quam habere malrem cupiebat, liliae instar scribit,
imo principes Ecclesiae... Virgam enim ab Aquilone ut ab ea consolationem obtineat. Reposuit Sancta
super iniquitatem vigilantem et vidisse, et gaude- instructionera brevem, ut constans esset in bonis.
mus et unde te litteras tuas con-
contremiscimus : Abbatissa de Didenkirkim (apud Trithemium in
solatorias recipere desideramus» etc. Ad haec niliil ])idenkirchen) juxta Bonnam, quam Sancla ante in-
respondit S. Hildegardis, sed seriomonet abbatissam viserat. enixe rogat (ep. 115) « commoniloria ver-
de vita emendanda anle mortem, quam non longe ba. » Rescripsit S. Hildegardis instructionem satis

abesse prsedicit. « In s()irilu, inquit, veraciter libi prolixam ad recte regendum, et ad mores suos
dico : animam tuam custodi... Hoc ante diem corrigendum.
morlis facito... » Abbatissa in Gerbestethde (apud 136. Abbatissa Auturnacensis (apud Trithemium
Trithemium in Gerbslede) preces S. Hildegardis prope Anderdach (ep. 116) varia inquiril de consue-
flagitat (ep. 104). « Fraiterea rogo, inquit, ut aliquid tudinibus monaslerii S. Hildegardis, quarum quod
mihi de libris vestris transmittalis, omni devotione novae viderentur, reveronler rationem petit abba-

semper deserviendum. » Rescripsit Sancta disserens tissa, aliquot ctiam Scripturae texlus objiciens.
 57 ACTA. 58

Rescripsit S. Hildegardis epistolam prolixam, in A sit revera ad ipsura Sancta elegantem instructio-
qua rationes reddit de ornatu monialium suarum, nem, qua egregie docet, illos, quos prseteri-
et de instituto suo recipiendi solas nobiles, prouL torum peccatorum poeuitet, et qui se emendare
ibidem videri poterit. Abbatissa de Croucbdal [Cru- student, benigne recipi a coelesli Patre fami-
dendal] (aiia quam cujus epistolam
veribimiliter, lias , non vero taidiosos ,
qui contra superiores
niemoravi num. cum in altera H. nomen indicet,
8'i-, suos obmurmuraro voluut magis qiiam se emen-
iii altera A.) (ep. 117) maguo sludio llagitat, ut S. dare.
Hildegardis iudicet, quo modo « pro excessibus » 139. Monacbus Ebrensis, ordinis Cisterciensis,
suis Deum placare possit. Rescripsit Sancta longam humillimis litteris (ep. 132) orationes et verba con-
iustructionem, in qua multas virtutes commendat, solationis a S. Ilildegarde petens, responsum acce-
maxime charitatem , obedientiam et bumilita- pil, cujus hoc est initium •
« Video quod Deus fa-
tem. ciem suam a te nou ab.>^condit, sed cum llagellis
137. Sanctimoniaiis qua?dam, littera Q. nomen suis te couslringit, sicut ipsi placet. Item in ani-
suuui iudicans (ep. Hilde- mam tuam,
118j, olim discipula S. gaudium corporis magnum lumen et in

gardis, sed diu ab iila et longe remota, verisimiliter consolationis Dei venturum video, cum ipse volue-
quia ad aliquam dignitatem erat promota, suum in B rit. » Addit alia similia sed monet ut qusedam in- ;

Sanctam amorem declarat his verbis « Quid scri- utilia fugiat. Monachus quidamet presbyter (ep. 133)
:

bam vel quid dicam unicse. tamque in Christo multum sibi gratulatur, quod benevole a S. Hilde-
dilectissimaj Matri, etc. Suljjuugit spem suam de garde fuisset exceptus, pelitque sequentia « De :

ea adliuc videnda, et preces enixe tlagitat. Ad hicc cseleris, inquit, quse vobiscum secretius contuli, cum
Hildegardis magna cum laude et consolatione illius opportunum fuerit, scriptis me certificare curabi-
virginis respondet, circa liuem sic eam alloquens : tis. » Hescribit Sancta pulclu-am parabolam de tri-

« Nunc autem de te gaudeo, quia in te completa bus mulieribus, quam luctor inveniet in hac epi-
sunt, quae de te audivi et desideravi, et tii niecum stola.
gaude... Et concludens
» « Gaude igitur ei Isetare :

in Doo tuo, quoniam in seternum vives. » Aliquis § X. Epistolae quacdam S. HUde<jardis ad Philippum
anonymus (ep. 1'20} multum se excusat, et veniam abbatem Farcensem, et hujus ad ipsam ex ms.:
gesfa cum S. Gerlaco alix epistolae serius ad
:

petit, quod Sanctam diu non visitasset, ne litteris

Sanctam datas cum responsis ejusdem.
quidcm et miram ipsius affabililatem simul expri-
:

mit. Remisit Sancta brevem instructionem, quahor- 140143. Joannes Masius, abbas Parcensis, ordi-
tatur ad mundi contemptum. Monachus quidam nis Prsemonstratensis, prope Lovanium, anno 1641
Benedictinus (ep. 121) ilagitat preces, et « lilteras ad BoUandum transmisit tres epistolas S. Hilde-
correptionis. » Rescribens S. Hildegardis, desideria gardis ad Philippum abbatem Parcensem, et unam
ipsius bona laudat, ipsumque iustruit, ut sint pu- Philippi ad Hildegardem, quam aliquando inviserat.
riora, ipseque sit fortis. Cum autem duo abbates Parcenses contemporanei
138. Alius anonymus (ep. 122) preces S. Hilde- fuerint S. Hildegardi, qui ambo Philippi nomen
gardis tlugitat his verbis Cognosco me peccasse, : « habuerunt, merito dubitarem utrum primus an se-
orate pro me. Non qusero terrenum lucrum, non cundus fuerit Philippus qui illud litterarum com-
rem transitoriam, sed gratiam Dei mei, et salutem mercium cum Sancta habuil, nisi epistolis addita
animse mese. Succurrite mihi, » etc. Respoudit Sau- esset hsec adnotatio« Fuit iste Philippus secundus
:

cta hortando ad poenitentiam, cujus quinque gradus abbas Parcensis ab anno Christill42 usque ad an-
assignat. Quidam frater (ep. 126) queritur, peccatis nimi 1163, vir uon tantum multum pius, sed et
se gravatum, et « blasphemise spiritu » circumvalla- doctus. Unde plurimos Iibros suo tempore in per-
tom. Huic S. Hildegardis instructionem remittit, in gameno exscribi curavit, qui adhuc modo exstant.
qua dicit « Unde et homo, qui per scientiam boui D Inter hos numerantur Visiones S. Hildegardis. Fuit
:

et mali se multum peccasse recordatur, cuni ad ille Philippus primus, sed inter abbales secundus,
Deum suspirat, denuo per pcenitentiam in Deo re- cui post breve alterius regimen Philippus II succes-
nascitur. » Decanus S. Martini ;Moguntini, cupiens sit, ut hic seque ac primus a S. Hildegarde lilteras
videre iterum S. Hildegardem, magno cum affectu accipere potuerit. De epistolis porro huc missis tale
(ep. 129) litteras ipsius petit, quibus consolationem testimonium dedit ipse Masius « Copise supra po- :

obtineat. At illa utilia magis, quam blanda, rescri- sitarum epistolarum R. D. Philippi abbatis Parcen-
bere solita, serio hortatur ad poenitentiam. Alius sis ad S. Hildegardera, et S. Hildegardis ad ipsum
cuidam congregationi prsefectus (ep. 130) se suam- R. D. Philippum, sunt extractse et exscriptae ex an-
que congregationem precibus S. Hildegardis multum tiquissimo codice bibliotheca^ nostrse Parcensis, et
commendat. Hsec vero rescribens, docet variis simi- de verbo ad verbum cum originalibus conveuiunt.
litudinibus, a quibus in regimine suorum cavere de- Quod testor hac X Octob. 1641. Joannes Masius ab-
beat. Monachus quidem Mulenbrunnensis [al. Mul- bas Parcensis. » (Epistolx supradictse exstant nuncin
bnmnensis] (ep. 131) petit a S. Hildegarde, ut libro epistolarum S. Hildegardis ordine 36-57,
sibi mitlat « aliquid de ccelesti admonitione. » Mi- 58-39.)
39 s. iiii.nEO.Aunis (•)()

Itti. Cum aulera versemur iu B;Ogio, lubot hoc A «ina cr.it, ol .. ut vel ultiniam ieteriue quielis sorti-
loco referre quid S. Hildegardi intercesserit com- retur mansionem. » Hescripsit S. liiidogardis, hor-
mercii cum S. fierlaco eremita, qui ipsius tempore tando ad vitam bouani, et ad curam auimarum,
vitam austeram duxii in ducatu Limburgensi, finitque epislolam his verbio : « Deus te pro-
duobus fere milliaribus Uelgicis a civitate Traje- tegat, et animaui luam de seterna poena iibe-
ctensi, et iu hodierna dioecesi Rura^mundensi, ubi rel. »
modo ca-nobium virginum ordinis Priomonstra-
est Ii9. Godefridus episcopus Ultrajectinus (ep. 20)
teosis, Sunctus
Gerlacus dictum. Aiictor Vit« S. suum erga S. IIild.'gardem aireclum declarat bis
Gerlaci, data* ad o Januarii, cap. 8, ad propositum verbis a Soror charissima, ex quo primo
: te coeui
uostrum scribit sequeutia a Erat eo tempore in :
in Christi charitato diligere, nunquam memoria tua,
partibus MagunliiE virgo qua^dam sanctissima, super mel et favum duicis, in aniuio meo poluit cx-
Hildegardis nomiue, famosi^sima illa prophetissa cidere, » elc. Re|io.suit S. Hiidegardis adliortaliouem
iNovi Testamenli, cum qua familiariler locutiis est seriam et salis claratn.
Deiis, et ostendit ei secieta coelestia. Haec per ma- Episcopus Prageusis, cujus nomen liltera
I.")0. H
num sancla' memoriae domini Henrici Maguntinensis innuitur, ad sanctam etiam scripsit (ep. 21). Fuerit
archiepiscopi sacro velamiue Domino consecrata, " foitasse Hcnricus qui episcopatum Pragonsem adc
cum nullis litteris, nisitantum Psalmis Davidicis ptus cerle rion sub tiuem vitio S. Hildegar-
Cst, nisi
esset erudita, per Spirilum sauctum edocta, de dis nam huic iiullus alius Pragensium episcopus
:

divinis oracuiis et sacramentis sibi revelatis gran- convixit cum illo numinis inilio. Quisquis fuerit, ad
dia edidit volumiua Ha?c per muita temporum Sanclam scribit postulans, ut oralionibus suissub-
curricula doctrinu^ saKilaris lampade sanctam Ec- veiii.it, et « bona consilia » porrigat. Remisit S.
clesiam illuminavit, epistolis ad diversas perso- Hildegardis monitionem seriam, qua hortatur ad
nas missis corroboravit, et claris miraculis illu- majorem in virtute coastanliam, cum in prosperis
stravit. tum in advorsis.
\t~. « Haec igitur Christi sponsa, dum Regem et liil. Arnoldus I, ab anno circiter tlTO archie-
Dominum dominantium sedentem in throno more piscopus Trevirensis, suum erga S. Hildegardem
solito in vera videret visione, et assistentium ei affectum por littcras (ep. 2i) graliose dedarat,
santtorum distinctos ordines et choros Instrando to.-tatuique ad episcopatum se promotum esse con-
circuiret, inter cuiifessorum splendidissimum cho- tra voluntatem suam. Hac igitur de re Sauclam
rum sedem conspexit lucidissimam, inaestimabili de- q cousulit. Rogat eliam de energiimena in Moute S.
core cirtumdatam, et miritice adornalam, Et videns, Ruperti liberata, de qua postmudum agam. iNunc
vehementer super hoc admirala, didicit divino edo- vero quid ad alia z'esponderit Saucta, audiamus.
cta oraculo, hanc gloriam et houurem sancto pra?pa- Ordilur illa hoc modo : « Tu arbores Deo cou-
a
ratam esse Gerlaco, qui S. Servatium quotidiana slitutus, quemadmodum Paulus dicit Dmuis i)o-
:

peregrinatione frequenlaret in Trajecto. Hac reve- tostas Deo est {Rom. xiii, \j;
a quia secuudum
latione virgo Domini de meritis B. Gerlaci certili- summum Magistrum por iuvocationem nominis sui
cata, tota in ejus sacrum amorem succensa flagra- omuis pulestas iiomiuata est. » Deinde iucipit salu-
vit et in signura perpetuae, quam cum eo quando-
; lariadare documenta, serioque monet, ut caveat a
que perceptura erat, societatis et felicitatis, coro- superbia, a cupiditate divitiarum, ab injustitia, a
nam, qua in die consecrationis suae ab episcopo vanitate, ac ut virtutes amplectatur statui suo con-
coronata est, ei transmisit : qua; hujus rei testis, gruas.
devote nunc usque in ecclesia nostra conservatur. » 152. Philippus, archiepiscopus Coloniensis, (ep.

Ha?c auctor anonymus quidem, Sanctam Hildegardem per

sed S. Gerlaco et 2.')) litteras laudat
magis Hildegardi suppar, cum
perfusam divini charismalis munero, » et « in
cap. 1(3 narrat se ut «
egisse cum aliquo sene qui S. Gerlacum viventem D co;lo conversantom; » pelitque « ex occullo Dei »
cognoverat- inquirat, sibique « commouitoria verba, prout
i8. Siipersunt aliqua> illustrium virorum episto-
t Dous... donaverit, » transmiltat. Paruit S. Hil-
lae, necdum memoratfo, quas in hunc locum distuli, di-gardis, misilque adhortationem satis claram.
quia data; sunt po^terioribus S Hildegardis annis, i-V.h Philippus Alsatius, FlandriBe comes, ad S.
ut ex his perspiciat studiosus lector insigoem san- Hildegirdem haec scribit (ep. 28) « Vestra noverit :

ctitatis et sapientiae coelestis famam, qua circa an- Sanctitas, me piratum esse ad faciendum, quidquid
num 1 1 i-8 Sancta inclarescere
usque ad obi- coef it, scirom vobis placere,... ciim ego tamen multo
tum ejus continuatam esse. Rudolfus, aJias Rodulfus libentius ad vos venissem, et vobis loculus fuis-
episcopus Leodiensis ab anno 1i68usque ad I19i,ad sem... sed... ad haec vacare non poteram. Instat
S. Hildegardem scribit (ep. 19), « in maxima men- enim jam tempus, quo aggredi debeam iler Hiero-
tis et corporis fluctuatione constitutus, » quia, ut sulvmitanum,... siipor qiio cunsilium vestrum mihi
fatetur, et alii scriplores consentiunt, « innumeris intimare dignemini per litteras vestras. » Postiilat

malis » Deum offenderat. Petit autem preces et re- insuper preces S. Hildegardis, con.-»iliumque, utrum
scripta Sanctae « ad excitaLdam somnolentiam, » in manere potius debeal in Terra Sancta, an post ex-
 :

61 ACTA. 62

peditionem susceptam reverti ad suos. Rescripsit A quod edicere nequco, diflicultatem movit, contra
Sancta ad comitem instructionem qua ipsum maxi- liberam electicmem pra>-positi seu directoris. Scripsit
me hortaturad jiistitiam. ea de re S. Hildegardis ad Alexandrum 111 pnpam
(pp. 4), durante adhnc schisniate, ila ut cantrover-
§ XI. Saiic/a nioitasleriujn suum omni onere liberat
eneryutnena ibi liberuta : ob sepulluram rujusdam sia iila certo annaiu 1159, quo
tigenda sit inter
olitn excommunicali Sanc/se ecclesia in/erdicto Alexander III electus, et schisma inchoatum, ac in-
subjec/a. ter annum 1177, qno Fredericus imperator cum suis
tSi. Acta niim. 1) et 10 tostantur S. Hilde- Alexandro se subjecit, et schisma linivit. Existimo
gardem, Deo jiii)Pnti', effecisse ut mon.:sterium tamen rem contigisse aut post annum 1170, t!ut
siium in monte S. Rujierti careret omni unere, non diu ante illum annum, cum quod S Hildegar-
et ut nulluni Jus pro re temporali in illud haberet dis in epislola sua dicat, Ecclesiam diu schismate
abbatia S. Disibodi : pro directione vero secun- laborasse, tum quod in scripto mox memoralo, quod
duni Regulam S. Renedicti non aliter dictfe ab- composuit, durn septuaginta erat annorum, id est
batiae subesset, quam quod religiosee virgines ex circa annum 1168, nullam de illa controversia fa-
illa abbatia directores et pra^positos suos libera ciatmentionem. His breviter de tempore observa-
assumerent. De hisce Hildegardis in
B audiamus controversiam ipsain ex epistola S.
electione S. tis,

opusculo ad congregationem sororum suarum, post Hildegardis ad Alexandrum 111, qtiem alioquilur hoc
epistolas impresso, sic loquitiir : « lilise, quaj modo « Nunc, o mitissime Pater..., in magna tri-
:

vestigia Christi in amore castitatis subsecutae, estis, stitiasumus, eo quod abbas de Monte S. Disibodi et
et qua; me pauperculam in liumilitaie subjectionis fratres ejus privilegiis et electioni nostrae contra-
propter supernam exaltationem vobis in malrem dicunt, quam semper habuimus... Llnde, domine
elegistis, non ex me, sed ex divina ostensione per mi, propter Doniinuni adjuva nos, ut vel electionem
materna viscera vobis dico Locum istiim, videlicet : nostrara obtinearaus, vel alios, ubi possiraus, qui
locum requietionis reliquiarum beati Roberti con- nos secundum Deum et utilitatem nostram procu-
fessoris, ad cujus patrocinium confiigistis, inveni quaeramns et accipiamus, » etc. Obti-
rent, libere
in evidentibus rairaculis per volunt^tem Dei ia nuit Sancta quod cupiebat. Alexander tamen ad
sacrilicium laudis, et in permissione magistrorum ipsam non rescripsit, sed ad Wezelinum prseposi-
meorum ad ipsimi perveni, et eum mihi et omnibus tum S. Andre£e Coloniensis [resp. ad ep. 4). Verisi-
me subsoquentibiis cum divino adjutorio libere at- mile est abbaiem S. Disibodi raaluisse consentire
traxi. » llaec initio fundationis facta sunt, prohaute C electioni jam factje, quara permittere ut prfepositus
et conlirmante Henrico archiepiscopo .Moguntino. ex alio coenobioeligeretur.
Nam ab hoc fundationem conhrmatam lestatur Vita, 150. Porro occasione epistola? S. Hiidegardis ad
num. 10. Alexandum observo Sanctam in schismate adhse-
loa-lo6. Quod vero adjungit ibi biographus, ab sisse Alexandro legitirao pontiflci, etiamsi archie-
Arnoldo etiam archiepiscopo, qui anno 1153 Henrico piscopatus Moguntinus tunc occupatus essct a Chri-
successit, omnia fuisse confirraata, factum existimo, stiano, qui antipapse et Frederico impt-ratori adha;-
postquam abbas S. Disibodi aliquid juris attribiiere rebat, sed deinde Alexandro se submisit. De Icgitinio
sibi voluerat in bona raonasterii S. Ruperti. Nam auteni Alexandri pontiflcMtu raentem suara in ipso
tunc S. Hildegardis, jiibente et per morbum cogente epistola'. initio sic declarat Sancta « fumma et :

Deo, fecit ca qu»'. pergit narrare loco supra laudato : gloriosa persona, qua primum constitula es per
« autem per adraonitionera Dei ad Montem
Postea Verbum Dei. « Euradem deinde hortatur ut facilem
B. Disibodi, a qno per licentiam secesseram, per- se praebeat in venia schismaticis concedenda, si

rexi ;etc. Hsec facta sunt, ut jam dixi, tempore

->
poeniteant. H«c epistola, opinor, occasionera erro-
Arnoldi archiepiscopi Mogimtini, qui prgefuit ab ris prsebuit Trithemio, qui in Cfironico Hirsaugensi,
anno 1153 usque ad 1160. Porro videtur S. Hilde- D ad annura 1150, Alexandruin III ponit iTiter illos
gardis, qiiando hsec scribebat, in spiritu pr«vidisse qui ad S.Hildegardem scripserunt, nisi Alcxander
dissensiones in monasterio suo ori*uras. Nani satis revera ad ipsam scripserit, et epistola non sit
insinuat, post obitum suum fore, ut uon eodem edila.
modo tloreret, solliciteque monet fllias suas, ul a 160. Vita lib. iii, cap. ii, longam refert historiam
discordiis caveant. Verba Sanctae
« Sed subjungo : deqnadam muliere nobili qure miillis annis a dai-
o quam magnura planctum meae post obi- ha; flliae mone fuerat obsessa, ductaque ad varia loca san-
tum Matris suae habebunt, quouiam verba ejusdem ctorum celebrata patrocinio, nec tamen malo illo
Matris suse amplius non sugent et sic in gemitu et ; liberata, anfequam venit ad monasteriura S. Hilde-
luctu per plurima tempora cum lacrymis dicent gardis, ubi daeraon mulierem tandem reliquif. Con-
Heu, heu » etc. !
tigit haec liberatio circa annum 1170, ut colligo ex
157-158. Non invenio ullam deinde difflcultatem epistola Arnoldi archiepiscopi Treviren?is (ep. 24),
S. Hildegardi
creatam fuisse de possessione libera num. memorata. Nam scripsit Arnoldus ad
151
bonorum temporalium. Verum abbas S. Disibodi, Sanctam, quando non diu electus erat archiejiisco-
sive Helingerus iste fuerit, sive Helingeri successor, pus (electionem Aruoldi flguut alii anno 1169, alii
 :

tij HILDEGAHDIS 64

1170, quod non est necesse), A modo mandatum illnd exceperit Sancta, exponit in
exaclius investigare
et de liberalione illius energumense, tanquam de re scripto, inter epistolas edito (ep. 47j, quod hunc
recenli Sanctam iuterrogat his verbis € Et scimus habet tilulum « Ad praelafos .Moguntinenses prop-
: :

quod Deus in loco sancto suo apud vos salutem ter divina per illos interdicla. » lllud scriptum sic

operatus, obsessaui misericorditer liberando, visi- inchoalur : « In visione quae anima^ meae, aiitequam
taverit plebem suam. Unde, ut modum liberationis nata procederem, a Deo opilice inlixa est, coacta
obsesssB nobis rescribatis,... alteutissime rogamus. » sum ad scrihenduin ista, pro ligalura, qua a ma-
Ad hsec S. Hildegardis ita respondil : » lu illa hu- gislris nosiris aliigata? sumus propler quemdam
tem qua- obsessa fuit, multa mirabilia vidiuius, mortuum, conductu sacerdotii siii apud nos sine ca-
qua» modo per scripta proferre uon possumus : sed lumnia sepullum.
cognovimus, quod diabolicus afllatus de die in diem 164. « Oiiem pusl paucos sepelilionis suaj dies cum
us(jue ad recessum suum defecit et eadem niulier : eumdem magistri noslri nos a camelerio noslro
a fatigatione diaboli liberala est: et eliam iuiirmi- ejicere ju.ssisscnt, ex lioc non luininio lerrore cor-
tate, quam ante in se uon cognovit, tunc occupala ropta, ad vcrum Lumen, ut sulila, aspexi, el vigi-
est. Sed nunc vires tam corporis quam animae piena lantibus oculis vidi, quod,
in aiiima si ju.xtamea
B
sanilale recepit. » prieceptum ipsorum corjius ejusdem mortui elferre-
161. Mulier illa videtur fuisse Coloniensis, dicla- tur, ejectio illa in moduni magna^ nigredinis ingens
que Sigewize. Certe decanus ecclesiae Coloniensis periciihim loco nostro minaretur, el in siinililudine
Sanctorum Apostolorum ipsam oplime noverat, et atraj nubis, quae ante tempestates et tonitrua apjci-
pro lilia habebat, ut discimus ox ipsius ai S. Hil- rere solet, nos circumvallaret. L'nde corpus ejusdem
degardem qua ha?c scribit
epistola ^ep. 50 , in defuncti, utpote confessi, inuucti, et commuiiicati,
« Ex die qua nobis innotuit, quod sororem, imo et sine contradictione sepulti, nec eiferre praesumi-
liliam nostra.-ii specialem, dominam Sigewizen, in mus, nec cousilio seu pra'cepto istud suadenlium
vestrie Beaiiludiuis consortiurn collegistis, non so- vel jubentium acquievimus, non consilium probo-
lum imo uuiversa Colouiensium civitas, nutu
nos, rum hominuni, aut praelatoruni noslrorum oninino
amorem succensa esl. ^nde est, quod
Dei ad pietatis parvipendentes sed ne Sacramentis Christi, qui-
:

jam manifesle per omnes terminos lerra" nostrse a bus ille vivens adhuc munilus fiierat, injuriam sae-
cunctis proclamatur : Ecce odor dominarum de S. vitate feminea facere videremur. » In examine de
Koberto, sicut odor agri pleni, cui benedixit Domi- miraculis, infra dando, num. 0, dicilur ille injusle
nus. Beuedictie ilaque sitis a Domino, » etc.
C fuisse excommunicatus, ut suspicio oriatur, excom-
162. Humillime respondit Sancla, multorum si- municatum fuisse tenipore schismatis, et fortasse
mul bonis operibus ejeclionem dtemonis altribuens, quia defendebat partes Alexandri III, legilimi ponli-
et sic ordien5:« Deus opus suum fecit, sed lUud licis. Addilur ibidem de S. Hildegarde, quaiido eji-
uno modo non constituit. » Deinde docet Deum ciendus erat ille sepultus: « Ipsa tumulum ejus
varia variorum boua opera ad uniim linem dirigere. baculo suo signo crucis signavit, et sic sepul-
Haec laeta sane erant ; sed niodo alia referam crum ejusdem adhuc non poterat inveniri. »
quae non potuerunt non gravissimum Sanctae dolo- 16;j. Hedeo ad scriptum S Hildegardis, qua? per-
rem creare. git hoc modo « Sed ne ex toto inobedientes exisle-
:

Tempore schismatis duo erant de archiepi-

163. remus, a divinarum laudutn canticis hactenus se-
scopatu Moguntino contendentes, alter nimirum cundum eorum interdictum cessavimus, et a parti-
legitimus, et adhaerens Alexandro HI papae, erat cipatione Dominici Corporis (quoniam per singulos
Conradus alter vero Christianus per Fredericum
; fere menses ex consuetudine frequentavimus) absti-
imperatorem intrusus, qui tamen archiepiscopa- nuimus. Super quo dum magna amaritudine lam
tum postea retinuit, nam anno 1177, quando pax ego quam omnessorores meaj aftligeremur, etingenti
inita est inter Alexandrum et Fredericum, cedeute D tristitia delineremur, magno tandem pondere com-
Conrado, Chrislianus ab Alexandro papa conlir- pressa, verba ista in visione aiidivi « Propter verba :

matus est, ita ut ah eo tempore legitimus fnerit humana, sacramenta indumenti [i. e. corporis]
archiepiscopus .Mogiintinus, et ciim Alexandro III Verbi mei, quod saliis vestra est, et quod in virgi-
conjunclissimus. Mansit autem Christianus in Italia nea natura ex Maria Virgine natum est, dimiliere
aliqaot annis post pacem initam, et interfuit con- vobis non expedit : sed inde vobis a praeiatis vestris,
cilio Lateranensi ,
quod inchoatum est anno 1179, qui vos ligaverunt, licentia quaerenda est. » Hujus
die 2 Martii. Ante illud concilium, verisimiliter mnndati ratio additur. Tum vero subjungit Sancta:
anno H78, juvenis aliquis, qui antea fuerat ex- a eadem quoque visione audivi quoniam in hoc
In
communicatus, sed dudum absolutus, in ccemeterio culpabilis essem, quod cum omni humilitale et de-
S. Hildegardis fuit sepultus. Hac de causa pra;lati votione ad praesentiam magistrorum meorum non
Mogiintini, qui pro absente archiepiscopo ecclesiam venissem, ut ab eis licenliam communicandi quae-
illam administrabant, niandatum miserunt S. Hil- rerem, maxime cum susceptione illius mortui culpa
degardi ut corpus illud juberet exhumari, vel abs- non teneremur, qui omni Christiana rectitudine
tinere a divinis in ecclesia sua celehrandis. Quo- munitus a sacerdote suo, cuni tota Pingensi proces-
 ,

65 ACTA. fifi

sione sine conlradiclione cujusquani sepullus esset. A ante illam controversiam humanissimas acceperat
Et ita hajc vobis dominis et preelatis nuntianda, litteras (ep. 7), hoc modo a Christiano conclusas :

mihi divinitus imposita sunt. Aspexi etiam aliquid « Nos autem vobis in omnibus necessitatibus ve-
super hoc, quod vobis obediendo hactenus a cantu stris adesse, ac in omnibus prodesse, prout Deus

divini ofQcii cessantes, iUud tantummodo legen- donaverit, pro certo scialis » In iisdem Sauctam .

tes remisse celebramus , et audivi vocem a vi- ante sic alloquitur : « Et quia divino Spiritu te

vente Luce procedentem de diversis generibus inspiratam cognoscimus, exhortatoria verba tua de-
laudum, de quibus David in Psalmis dicit « Lau- : sideramus » etc. Ad haec quoque responderat S. Hil-

date eimi in sono tubje, » etc. Pergit hic multa degardis per egregiam adhortationem ad curam pa-
proferre de cantu sacro, quem diabolo exosum af- storalem, docens episcopi essegregem suum pascere.
firraat. 169-171. Attamen, sive Moguntini administrato-
Deinde vero ad prjplalos Moguntinos hanc
I6G. res nimis exacerbati fuerint in S. Hildegardem,
dirigitmonitionem « Quapropter summa vigilan-
: quod tempore scliismatis se satis declarasset
ipsa
tia vobis et omnibus praelalis satagendum est, et pro Alexandro lll, sive nimis aegre tulissent quod
antequam os alicujus ecclesiae laudes Deo canenlium nou statim obedivisset praecepto de exhumando ho-
per sententiam claiidatis, vel eam a tractandis vel ^ mine excominunicalo, Christianus archiepiscopus
percipiendis sacramentis, suspendatis causas, pro- renovavit interdictum, instigantibus procul dubio
quibus hoc faciendum sit, diligentissiine prius di- vicariis Moguntinis. Nam S. Hildegardis in epistola
scutiendo ventiletis. Et studendum vobis, ut ad hoc 'priiis laudata : « Cum autem, inquit, dulcissime
idem zelo justitiae Dei. non iudignatione vel injusto domine, fiduciam maximam de tua misericordia
motu animi, seu desiderio ullionis trahamini et : haberemus, per eosdem prselatos nostros post re-
cavendum semper, ne in judiciis vestris circumve- versionem suam a Roma e synodo litteras tuas di-
niamini a Satana, qui hominem a calesti harmo- vinorum interdictorias accepimus quas, ut pa- ;

nia, et a deliciis paradisi extraxit. Pensate itaque, ternge pietati tuse contido, nunquam misisses, si

quoniam, sicut corpus Jesu Chiisti de Spiritu san- veritatem hujus rei agnovisses. » etc. In hac eadem
cto ex integritate Virginis Mariae natum est, sic epistola S. Hildegardis orditur a gratiarum actio-
etiam canticum laudum secundum coelestem harmo- ne de htteris gratiosis quas antea a Christiano
niam per Spiritnm sanclum in Ecclesia radicatum. acceperat; indeque fiduciam sibi ortam dicit ad
Corpus vero iudumentum est animfE, quse, vivamvo- causam ipsi exponendam. S. Ilildegardis epistolam
cem liabet; ideoque decet, ut corpus cum anima „ hanc si quis recte consideret, non minus fortem
per vocem Deo laudes decantet... Qui ergo Eccle- reperiet quam humilem ct supplicem. Non possum
siai in canticis laudum Dei sine pondere certae ra- sane non admirari tam duriter aclum fuisse cum
tionis silentiiim imponunt, consoiiio angelicarum Sancta, praesertira postquam absoliitio exconimu-
laudiim in coilo carebunt, qui \/o7-le quia] Deiim in nicati abunde videtur probata fuisse, curante ar-
terris decore suae laiidis injuste spoliaverunt, nisi chiepiscopo Coioniensi. Ut autem magis etiam mi-
per veram pcenitentiam el humilem satisfaclionem retur studiosus lector, Christiani arcliiepiscopi
emendaverint. Qiii ergo cceli claves teneiil, distri- responsura adeat necesse est (ep. 9). Christianus
cte caveant, ne eis et claudenda aperiant, et ape- archiepiscopus, vir multis naturaae dotibus ornatus,
rienda claudant, quia judicium durissimum in his, sed miles potius fuit quam episcopus. Invaserat ille

qui praesunt, tiet; nisi, ut ait Apostolus, praesint in archiepiscopatura Moguntinum tempore schismatis,
sollicitudine, » etc. Plura non addo ex illo scripto, expulso Conrado legitimo archiepiscopo, anno HGiJ.
quod longissime productum est, quia nihil fere praj- Ab eo tempore semper aut rebus bellicis aut poli-
terea habet quod pertineat ad hanc controversiam, ticis occupatus fuit, non ducis tantiim, sed et mi-
imo cum omnia deinde sinl moralia, suspicor non litis subinde officium exercens. Inita anno H77
unum opusculum, sed multa variis oc- D pace inter Alexandrum papam et
esse Sanctae Fredericum im-
casionibus ad Moguntinos scripta in fine huic addita peratorem, Iiortante frustra S. Hildegarde, ut
fuisse Christianus ad Ecclesiam suam veniret mansit ,

167-168. Hoc S. Hildegardis scriptum tale est ut
administratores Ecclesiae Moguntinse non videanlur
sine insigni duritia negare potuisse quod petebat.
Etenim non solum venit Moguntiara, ut laudatum
scriptum offerret, sed etiam probare voluit sepul.
tum in coemeterio suo dudum ante morlem fuisse
absolutum. Vel sic tamen, non nisi interposita au-
tamen in Italia, rebus plerumque bellicis occupa-
tus, et iilo ipso anno, qiio datam epistolam scri-
psit ad Hildegardem, cum clade suorum captus
est, et biennio in carcere detentus, ac deraum
anno M83 in castris defunctus. Ha?c fusius re-
lata videri possunt in Moguntiacis Serarii actis,
et Francofurti irapressis anno 1722, tora. I,

ctoritate archiepiscopi Coloniensisad tempus obti- pag. 569. Si miles ille episcopus tanti faciebat
nere potuit quod cupiebat, ac deinde in easdem re- « statuta sanctorum Patrum non evitanda, » po-
ducta fuit angustias. Haec omnia habemus ex iitte- terat ea tanto reclius sibi occinere, quanto evi-
ris S. Hildegardis ad Christianum archiepiscopum dentius, ut fatebatur, innocentiam Sanctae perpen-
in Ilalia degentem anno 1179 datis (ep. 8). Ab eodem dere valebat.
67 S. im.DKCARDlS 68

i^ XI!. Varia S. Hitdcgardix ifinera, et loca ubi A Ignalius Gropp iu Collectione rerum Wirceburgen-
fuit exposila. Fnmlal cienobium Eibingense. sium, dissert. 6, nurn. 8, ubi aiidit inunaslerium
\~,i. Nou lilteris tantum scriptis S. llildegardis illud modo iiihabitari ab llrsuliiiis. De epislola abba-
maximc et clericos, ad pie-
Chrisli tideles, religiosos tissa; kitzingensis ad Sanclam ^ep. 101) egi num. 83.
tatem iostitupre couata est, seti \iva eliam voce \\c- 174. Alio vorisimiliter itiuere excurrit S. Ililde-
cedontcs ad se pnuiiehat. Horum autem ingcnteui gardis ad partes GermaniiB Infeiioris, ct Coloiii.un
fuisse mullituiiini-m teslalur Vila, num. 19, ubi au- usque pervenit. Fuil autfin Coloniaj quando Philip-
ctor ait. « ex omni Iripartila Gallia atquo Germania pus, qui auuo 1107 aut 1208 faclus est arcliiejji-
conQuxisse ad eam undique utriusquo sexus po- scopus, illius EcclesiaE erat decaiiu.-^. Videtur igitur
pulorum cxamitia. » Honiinum non vulgaris nola', iter tigenduin iuter annum 1100 et 1107, nam etiam
qui ex loiigincjuis Germaniu', Galliu» et Belgii iiinuit uum. 92 Eci lesiam jani aliquo tempore di-
partibus ad Sanclam profccli fuerunt, varia in visam fuissc, schismate, opinor, quod anno 11^)9
recensendis epistolis se nobis obtulerunt exempla. exorlum est, antequain Coloniensibus praediciTet
Vidimus iusuper S. ea (jua> num. 90 et seqq. videri possuut. In eodein
Hil.leiiardtMn in variis locis
fuisse, et ubique dedisse nionita naluloria. De itiucre inviserit procul dubio coenobium Sigeber-
hisce Vila num. i't sic habet « Inter ha>c eliam B gense instituti Boiifdictiiii, quod iu dioecesi Colo-
:

illud de ipsa est notabile quod Coliam Trevi- niensi ultra Rlienuui ad Sigam amnem silum esl,
,

rim, .Mrtiin, Hefbipolira, Bubtnberg, Spirilu di- noii loiige a Bonna oppido. In Vita quidem Sibcrg
vino non modo act sed coacla, veniens, clero
i , scribitur sed leviuscula illa nominis mulatio scru- ;

et popiilo, quije Deus voluit, aununtiavil el in nionle puliiin movere non debit, pra?.-ertim cuin alias
:

Sancti Disibodi, Siberg, F>berbacb, Hirsaugia, Swi- fifquenler Sigberg et etidm Siberg vo^etur. Sige-
felden, Rudenkyrcben, Kitzingen,
Mulenbruiinen, bergenses alfectu speciali, tanquam matrem prose-
Crulendal, Herdr-, Wcrde, Andernacho, in .Monte S. quebantur S. Hildegardem, ut patel cx ipsorum
Maria», iu Elsim et Winkelo, qusE ad ulilitatem ani- epistola (ep. 137», de qua egi nuni. lO.i. In dioecesi
marum pertinebant, jnxta ea qua; ei Deus revela- etiani Coloniensi est Werde, abbatia ordinis Bene-
verut, maniftslavit. » Loca bic nominala, et alia diclini, Latine Werthina, Werdena aut Werda, quam
aliunde addenda ostendunt Sanclam iliuera insti- S. Hildegardis legilur invisisse. Multo longius ita-

tuisse satis longa ad varias Germaniai partes, ita ul que progressa est : nain Werthina est ad coutiuia
procul dubio multum lemporis itineribus illisinsuni- comitatus Marchia», ot ad Ruram lluraen sita. At-
ptum fuerit. Q tamen et aliud fuit coenobium in dioecesi Coloniensi
17:i. At dubitari polest utrum S. Ilildegardis eo- Werba dictum, silumque ad Rhenum duobus aut
dem tempore cousequenter tot civitates aliaque loca tribus II illiaribus infra modo Dusseldorpiuiu , i.bi

adiverit, an diversis temporibus, modo proficiscendo oppidum vulgo Keisersweert, sive Csesaris Werda
versus unain partem, luodo versus aliam. Seciindurn nomiiialum. Alierutrum cerlo visilaverit Saucta. Ad
niilii apparet verisimilius, imo vatis etiam cerlum oppositam plaue partem dicecesis Coloniensis, cl in
est, aliquas excursiones S. Hildegardis nou possc liniile fere Trevirensis ad Rlienum, est .^nderna-
coDJungi cum itinere Coloniensi et Trevirensi. Et- chum, alias Antenacum dictum, ubi etiam in ilio

enim ex epistola Frederici imperatoris, num. .V.] ilinerc fuit S.Hildcgardis. Prope Autenacum crat
memorata (ep. 27', habemus Sanctam certc ante coinobium feminarum, cujus abbalissa ad Sanctam
annum !lo9, et verisimiliter ante annum lliij fuisse scripsit, ul vidimus num. 130. Tale quoque coe-
Ingelebmii tum Frederico, et ibidcm nonnulla ipsi uobium eral in Didenkirchen juxta Bonnam; nam
prsedixisse, qua; impleta erant ante 1lo9. Eodem abbatissa in Dideiikirchen scripsit ad S. Hilde-
for^an tempore quo fuerat Ingtiliiemii, Sancta pro- gardem (ep. 10), ut diclum est nura. 1 13o. (Juanluiu

fecta est Franconiam. Nam ibi fuerat, antcquam

in vero pra;sentiai ipsius Sanctiie ibidem placuisset,
ad ipsam scribebat abbas Ebracensis, de cujus epi- D liquet ex laudata epistola. Abbatissa enim (ej). Ii;))
stola egi num. 63. Manricus autcm iu Annalibus monita flagitans, hac utitur ratione » Me elenim :

Cislerciensibus, ad annum 1 l-io, num 4, exislimat ex his corroborari, duni praesens aderatis, oppor-
epislolam Adami abbatis Ebracensis scripLam esse tuno tempore proposuislis. » Ex hac porro cpistola,
circadictum annurn, idque admodum verisimile uti cl ex aliis quibusdam, cerLo habemus, plura
non longe a vero abesse potest, cum obilus
est; et monaslcria fuisse visilata a Sancta quam quse
Adami abbatis ligatur anno 1101. Quare vidctur exprimunlur in Vita. An etiam j)lura ox memo-
Sancta Franconia fuisse inter auuum 1 130 ct
in ralis in Vita speclent ad dioicesim Coiouiensera,
1160, et consequenter credibile est ipsam eo tem- aul ad hanc S. Hildegardis excursionera, edicere
pore fuisse Herbipoli, et Bambergam, quui antiiiuo nequeo, cum aliquorum situni non salis certo iu-
nomine Babenberg in Vita vocatur, usque porvcnisse. veniam.
In eodem etiam itinere viserit ccEiiobium moniaiium \~'6. Treviris fuisse S. Hildegardiim in diebus
Benedictinarum Kitzengense, quod paucis millia- Pentecostes, novimus ex epistoia cleri Trevirensis
ribus supra Herbipolim ad Ma;num erat situm, ad Sanctam (ep. 49), num. 93 laudata. At de anno
sed postea ab hiKreticis deslructum est, ul docct quo ibi fuit niliil certi reperio. Broworus quidcm
 :

60 ACTA. 70

in Annalibus Trevircnsibus, aliique ipsum seculi, A iloc jam ohservatum eral in Gallia Chrisliana,
existimant Hildegardem anno H60 venisse Tre-
S. tom. V, col. 600, sed ulterior illius monasterii
viros: sed nuUam aut rationem aut coiijecturam sitiis ibidem non adjungitur. InWinkelo etiam fuisse
illius epochaj assignat. Quajtropler mihi annus est dicitur S. Ilildegardis, quo numine desiguari mo-
incertus, et a^qiie iucertum utrum aule an post nasterium dioecesis Moguntinae e.xistiiuo. Certe ad
iter Coloniense Treviros venerit Sancta. Verumta- ripam Rheni in Rhingavia inter Bingium et Mo-
men, cum in fine epislolee ad Colonienses Sancta guntiam est vicus Winkel, qui aliquando Vini-
dicat : « Per duos annos valde fatigata sum, ut cella Latine dicitur. Erat ibi prope abbatia Mons
coram magistris et doctoribus ac caeteris sapientibus S. Joannis dicta, de qua videri potest Gallia Chri-
in quibusdam majoribus locis, ubi mansio illorum sfiana tom. V, col. 582. An aliud etiain in Winkel-
est, vivente voce ista proferrem ; » cum his, fuerit monasterium, me latet.

inquam, duorum fere annorum itinera insinuet, 177. Ad eamdem Rheni partem uno taniuin mil-
suspicor intra biennium et Coloniam et Treviros liari a suo ccenobio S. Hildegardis aliud nKmastc-
venisse Sanctam, et ad alia loca, ita ut duorum rium fundavit, nec dubitandum est quiii illud stiepius
annorum ?patio frequenter fuerit in itinere, licet „ in^'i~erit. In aclis inquisilionis de miraciilis, num. 8,
subinde ad monasterium suum redire potuerit. heec secunda fundatio breviler sic exprimitur
Veruiu, quidquid sit de tempore, id certuin est, « Prsetereatrans tlumen Rheni ad unam leucam
S. Hildegardem Trevirensibus a?que ac Coloniensibus aliud monasterium fundavit, ubi triginta praibendas
niulta tum mala quam bona prsedixisse. Quod au- instituit, » id est censum sufGcientem triginta mo-

tem credit Browerus, illa fiii^se impleta in schi- nialibus. Nomen loci Ilibingen exprimitur ibi num.
smate quo anuo 118 per septeunium divisa est 3, diciturque S. Hildegardis ivisse « ad villaui Ili-

Ecclesia Trevirensis, nequaquam admittendum bingen, ubi monaslerium etiam fundaverat, » atque
videtur, nisi de malis cito venturis, quse modica in transitu Rheni puella», quae cseca erat nata, vi-
tantum futura dixerat. Nam pra-cipua mala et sum dedisse, aqua Rheni oculos ejusdem lavans.
boua quai pra'dicebat diu post superventura, ipsa Tempus illius fundatiouis expressum nullibi inve-
clare satis iusiuuat. Porro Treviris Metas protici- nio. lu Gallia Chrisliana, tom. V, col. 654, mentio
sci potuit S. Hiidegardis. Certe ipsam Metis fuisse lltmouasterii Eibingensis in calalogo abbatissarum
Vita testatur ; sed non invenio quid ibi nominatim Montis S. Ruperti, quaj se cum suis monialibus
egerit. coenobium Eibingam receperunt, quando saeculo xvii
176. luter majores civitates ad quas S. Hildegar- C S. cineres fuit redactum. Hoc Ruperti a Suecis in
dis profecta est, Trithemius in Chronico Hirsau- contigisse auno 1632 asseritur, iudeque abbatissee
giensi ad annum 1160 ponit etiam Moguutiam, utriusque monasterii titulum sumpsenint, nimirum
de qua tacet Vita. Non dubito quin fiierit aliquando Montis S. Ruperti et liibingse, ut adjiingitur. Situs
Mogunlia^., cum illam iu itinere pertransiie potue- vero et fundatio ibi sic exprimuutur: « Porro Ei-
rit an vcro ibi qioqiie ea manifeslaverit quse in
; biugense hoc monasterium, S. Giselberti memoriai
aliis civitatibus, ob silentium biographi, minus est sacrum, situm est in Rhingavia, proxime Rudes-
certum. Certius £?t ipsam in variis Muguntinae lieimium, montana veisus, ab ipsa B. Ilildegarde
dicecesis monasteriis fuisse, variaque sibi a Deo excitatum, fuitque semper titulo prioratus parthe-
revelata ibidem manife.stasse. Hac de causa fuit noni Rupertino snbjectum adunatumque. » Majores
in Monte S. Disibodi, ubi erat educata. Quuntum nostri, Henscbenius et Papebrocliius, anno 1660
vero ibi emendationis fructum suis monitis pro- Eibingse fuerunt, ab abbatissa, cum monialibns
duxerit, jam dicLum est ex epistola abbatis num. ibi tunc degente, perhumaniter excepti fuerunt,
H2 (ep. 145). lu eadein dioeceti est Everbacb, ut ut ipse Papebrochius notavit in Itinere suo Ro-
iu Vita scribitur, alias Eberbach, abbalia Cister- jnano ms.
ciensis, jam ssepius memorata, sitaque in Rhinga- I) 178. Excurrit eliam S. Hildegardis in Sueviam.
via, Hanc et facile, utpote non longe distantem, Etenim inter monasteria quse invisit, duo certe
cum
adire poterat Sancta, et fructu sua enuntiare, reperiuntur in Suevia, Mulbrunnum videlicet in
cum monachi Eberbacenses inonita ij)sius maximi ducatu Wirtenbergico, et in dioecesi Spirensi situm,
facerent, ut liquet ex ipsorum epistola num. 108 vulgo Maulbron dictum; et Hirsaugia, eidem inclusa
commemorata (ep. 139). Tertium co:;nobium dice- dioicesi,sed situm paulo longius in Silva Nigra. De
cesis Moguntina?, quod adivisse S. Hildegardis di- adventu S. Hildegardis ad coenobium Hirsaugiense
citur, in Vitaest Rudenkyrchen, alias Rodenkirchen, agit Trithemius ad annum IIGO, aitque ab illa ante
quasi Rubia Ecclesia. Erat abbatia ordinis Pra;- discessum bsec verba ad Hirsaugienses fuisse pro-
monstratensis, et dioecesis Moguntina^, ut clarum fit lata: « Lux divina negligentias filiorura suorum
ex aliquot epistolis pontiliciis apiid Martenium valde odii et detestatur, quia nemo recle servit

tom. W Collect. AmpL, co\. 468 et seqq. : nam ha2 Dco, qui spirilum torporis et negligeutise non peni-
inscribuntur episcopis Wormatiensi et Spirensi, tus a corde suo repellit. Et ideo dicit vobis Lux
« et dileclo iilio abbati monasterii in Rodenkirchen, illa, quae omnia potest : Considerate semitas vestras,
Prsemonstrateusis ordinis, Moguntinse dioecesis. » et nolite declinare a via recta, quoniam cxpetivit
 ;

•I Hir.DEGARDFS. 72

vos Satanas ad tetitan^um, et nisi caiite amhulave- A nisse ad oppiduni Kirclieim, quod Sueviai esl iii

ntis in tnnore Dommi, cito el velociler suscitabil ducalu Wii teiibergico, vulgo Kirvhen modo (iiclum.
vobis gravem in medio vestri perlurbationem. » Nain Sancl.im ibi qiioqiie fuisse, multaquo et gravia
Non negaverim ejusmocli monila Hirsaugiensibus a de futuris teinporibis pra;dixisse in Kircbeim, li-

Sancta fuisse dala non exislimo, iis prspdict in

; at quet ex iis quni narrata sunt num. 98 et seqq. Porro
fuisse discorLliam, de qua egi num. 10(5 ot 107, ex initio visionis, qiiam Sancta iigit >< anno Domi-
quia mihi persuadeo banc SanctsR excursionem nicje Incarualionis millesimo cenlesimo septuagc-
serius fuisse snscepiam. Magis credo, verum esse, simo, » videlur satis evinci tolum illud S. Hilde-
quod de ulteriori S. Hiidegardis itinere Tritiiemius gardis iter in Sueviam contigisse aiit illo ipso
subjungit bis verbis : « Ab Hirsaugia digrediens anuo 1 170, qiio visionem ibi verbis prolatam et
sponsa Chrisli religiosissima Hildegardis, ad coeno- poslea scriplain, habiu-rat, anl certe non diu post.
biura Swifaltense nostri ordinis proliciscilur, et tam Caeterum si incolse diicatus Wirtenbergensis velint
monacbis quam virginibus Cliristi tunc ibidem com- attente considerare quse S. Hildcgardis in Kir-
moranlibiis verbum a Domino sibi commissum (ide- cheim prjcdixit de ejiciendis sacerdolibus, et de
liter annuntiavit. " locis sacris abscindendis, diviliis(jne ecclesiariim
inquam, vera esse opinor, licet iler
179. H«pc, auferendis, videbunl impleta esse quae illa sae-

illud satis prolixum non imo tractu verisimiliter culo XII futura dixerat. An in illo itinere plura
absolverit, et fortasse adierit loca qiupdam inter- monasteria inviserit Sancta, mihi non constat.
media. In Vita qiiidem nionaslerium iilud vocatur Reslant certe alia quai in Vila asscritur adivisse. At
Sivi/elden, uon Swifallein. ul modo passim dicitur hactonus invenire non potui ubi lerrarum illa fue-
sed, prsemissa diligenti inquisitione, eumdem utro- rint sita, pra^ter ultiraum mox in dicecesi Moguntina
que nomine locum designari puto. Situm autem est momoratum.
coeuobiura Swifaltum, vulgo Swifallem, in dicecesi 181. l'rimum ex illis in vita vocatur Cru/endal,
Constantiensi, el in montibus Sueviae, ad rivum ge- in epistolis Crouchdal. Erat abbalia ferainarum, ea-
minum concurrentem, et paulo inferius, aliquot qiie inGermania, ut nomen Gerraanicum iiisinuat.
railliaribus supra llmam, Daniibio se miscenlcm. Epistolam abbatissae in Crouchdal, in qua ait se
De epi^lola abbalis Zwifaltensis, qui Zwinieldensis S. Hildegardom vidisse praesentom, reconsui nura.

scribitur apud Martenium (ep. Ga), egi num. 75. 84 et alteram quoque alterius forsan iilius moiia-
De epistola Prioris et monachorum, qui ibidem de slerii abbalissae num. I3G. Secundum ex iilis mo-
Zwifelda scribunlnr, et de monialium Swifelden- f^
nasteriis est Herde. Bucelinus iu Gerviania sacra,
siiim littoris (op. liO) disseriii num. 109. Ex tribus part. II, pag. 44, ait Herde esse pra^posituiam or-
illis epistolis, et maxime ex illis quibus S. Ililde- dinis Praemonstratensis. Idera scribit Hugo in An-
gardis singulas respondit, aperte colligitur discipli- nalibus Prxmonstratensibus tom. I, col. 816, lau-
nam iii dufdici illo virorum ot muliernm cuinobio dans Trithemiuin in Chronico Hirsaugiensi, ad an-
miillum fuisse relaxatam eo tom[)ore, ipsosque mo- num lliJO, ubi habel iii editione Erancofurtensi
nachos el moniales raodum quaesivisse quo refor- Prsemonstralensium. Verum in editione posteriore
marentur. Ilaqiie dubitari vix potest quin S. Hilde- anni 1690, quae accuratius facla e»l typis S. Galii,

gardis tantiim iter susceperit, ut disciplinam Cdlla- Uegulnrium dicitur praepositura, ot lociis Ilerad
psam in illo monasterio reslitueret. Non alios autoiii scribitur, ila ut res sit valde incerta. Attamen cer-
esse Swinieldenses, Swifeldenses aut Swifildenses, tum est S. Hildegardera bis in Herde fuisse, et « ite-

quam Swifalicnses, de quibus agitur, ob bas ratio- rata visitatione» illius monasterii religiosis gaudium
nes existimo. Primo Trithemius, qui omnes S. Hil- attulisse, ut ex epistola pra-positi ad ipsam (ep. 80),

degardis epistolas vidit, inter abhates qui ad ipsam de qua egi niiin. 129, intelligitur. Tria poslo-
scripscrnnt recensel Swifaltensem, et nullum aliiim riora coenobia, de quibus nihil invenio in epi-
similis nominis. Secundo idem docet Sanctara ibi- ^) stolis, sic in Vita exprimunlur : (( Monte
In
dem fuisse, licet Vita habeat eam fuisso in Swifel- S. Mariai, in Elsim et Winkclo. » De Wiu-
den. Tertio Swifaltense coenobium orat duplex, vi- kelo egi num. 176; de aliis nihil habeo diccn-
rorum feminarum. Tale erat etiam Swifeldense
et dum.
dictum, cnm tam monachi quam moniales ad San- 182. Caeterum ad itincra S. Hiidegardis, modo ex
ctam scripserint. Quarto, mulliiin qua-sivi an abba- actis et epistolis memorata, accedit aliud satis
tia aliqua Swifoldensis reperiretur in Germania pra;- longinquum in Galliam. Hoc in Vita omnino prae-
ler Swifaltensem, nec ullam aliam reperire potni. termissum est. At Acta inquisitionis in virtulcs et
Quinto, demum, in Spicilegio ecclesiastico Gerraa- miracula S. Hildegardis, num. 9 et 10, te.stantur,
niae part. III, pag. 8fi4 et seqq , aliqua addita sunt ipsam fuisse peregrinatam ad sepulcrum S. Martini,

decreta, ad ccenobium Swifallense speclanlia, in sive ad civitalem Turonensem, et in illo itinerc ve-
quibus Tideo nomen illius abbatiae sseculo xii et xiii nisse Luletiam Parisiorum, ubi scripta sua dedit
varie scribi : nara variis vicibus vccatur Swifulda, examinauda; quae, ubi Turonibus Parisios redierat,
alias Siiifeltum, sed saepius Swifallen. examinata recepit ul infra licelur. Ilor iilud hiomali
180. In eodem itinere S. Hildegardis videtur ve- tcmpore, aut saltem autumnali susceptum, cum
 ACTA. 74

in octava S. Martini, sive circa medium Novembris a lensis. » Richerius monachus Senonensis, ejusdem
fiierit Parisiis, quo rediit mense Januario. De an- saeculi xiii scriptor, in Chronico Senonensi, lib. iv,

no illius peregrinationis non constat certum ta-

; cap. 15, S. Hildegardem celebrat hoc elogio : « Ante
men est sub linem vitie suae eam a Sancta susce- hos annos fere triginta (imo fere octoginta) fuit in

ptam esse, cum anno 1233 adhuc duo testes vive- inferioribus Alemanniae partibus sanctimonialis
rent qui Parisiis sacrae theologia^. studebatU, quan- quaedam iuclusa sanctissimae conversationis et vitae,
do ibidem fuit Sancta. Itaque, cum inter annum Hildegardis nomine, cui Deus eliam inter caetera
tl73 et 1233 sint anni sexaginta, verisimilius est, gratiam prophetiac contulerat. Et, quod mirum est
post annum 1173 ibidem fuisse Sanctam, quam anle, dictu,quod nunquam antea didicerat, lingua lo-
ne dicere necesse sit, testes illos fuisse octogenariis quebatur Latina, et scribebat. Prophetavit quippe
majores. de statu regnorum, et eventibus futurorum et :

XIII. Scripta S. Hildegardis multorum elogiis inde libros propria manu conscripsit. Scripsit etiam
§
celebrala scripiorum enumeratio, aliqua eidem
: librum medicinalem ad diversas infirmitates, quem
afficla. ego Argentinae vidi.

183. Quanta fuerit fama sapientiae divinse S. Hilde- ISo. « Scripsit siquidem de ordine futurorum
B
gardis viventis, quanta existimatio de scieutia Praedicatorum el Fratrum Minorum, qui tempori-
ipsius prophetica, sive de cognitione quorumlibet bus nostris primum esse coeperunt. Dixit quippe
arcanorum, abunde vidimus ex epistolis ad ipsam aperte quosdam' fratres futuros alte tonsuraios in
scriptis. enim ultra centum et triginta
Epislolas habitu religioso, sed inusitato, qui in principio sui
recensui adSanctam datas, et plerasque persona- quasi Deus a populo reciperentur ; ncc aliquid pro-
rum minime vulgarium. Adeo autem inveni omnes prium habituros praedixit ; sed tantummodo elee-
elogiis ipsius insignes, ut vix ulla sit quaj testimo- mosynis lidelium victitarent, nec de his elecmosy-
nium non dicat, aut certe persuasionem non insi- nis in crastinum reservarent ; et ita tali paupertate
uuet, de cognitis a S. Hildegarde occultis iis, ad contenti, civitates, et castella, et regiones prsedi-
quse scientia hominum non solet pertingere. Vitae cando ciicuirent et ita in primordio suo Deo et
;

quoque scriptores de visionibus Sanctae, et de hominibus chari haberentur sed proposito suo de- ;

scientiarerum arcanarum clarissima dant testimo- cidentes, viliores haberentur. Haec Hildegardis de
nia. Accedunt Acta anno 1233 composita ad inqui- Praedicatoribus et Minoribus Fratribus fertur prae-
rendum in virtutes et miracula S. Hildegardis : dixisse,quod postea verum actus ipsorum esse pro-
nam in hisce plurimi rursum testes communem q bavit. Hactenus Richerius. Verum exiguam ille
»

illam opinionem suis testimoniis confirmant. Eo- iidem meretur in iis quae de ordinibus Praedicato-
dem fere tempore vixit scriptor Vitae S. Gerlaci, rum et Minorum dicit, tum quod ubique in Chro-
cujus elogium de S. Hildegarde dedi num. 146. Vo- nico suo Praedicatoribus iratum se exhibeat et ini-

catur ab ipso « famosissima prophetissa Novi Te- micum, tum quod in referenda utriusque ordinis
stamenti, cum qua familiariter locutus est Deus. » institutione varios committat errores, ut verisimi-
Asserilur « per Spiritura sanctum edocta, de di- le sit ipsum pauca deutroque ordine novisse,
vinis oraculis et sacramentis sibi revelatis grandia praeter malignos vulgi rumores, quos avide videtur
edidisse volumina, lampade
et doctrinse salutaris arripuisse. Certe modo tam improbabili contra
sanctam Ecclesiam illuminasse, » etc. Ex Chronico Prsedicatores variis locis declamat, ut sibi magis
Alberici monachi, qui etiam saeculo xiii floruit, apud prudentes nocuerit quam laudato ordini. An
jam aliqua de sanctitate autem S. Hildegardis aliquid prsedixerit de origine
et scriptis propheticis S.
Hildegardis antea recitavi. ordinum Prsedicatorum et Minorum, mihi plane
484. Eodem etiam sseculo floruit Vincentius incompertum est imo et minus probabile, quia id ;

Bellovacensis, qui in Speculo historiali, lib. xxvii, apud alium auctorem satis probatum non re-
cap. 83, de S. Hildegarde scribit sequentia « Per D peri. Vix tamen dubito quin Richerius viderit
:

idem tempus in Alemannise partibus admirabilis fictitiam illam prophetiam, de qua inferius plura
qusedam virgo provectse setatis erat, cui tantain dicemus.
divina virtus gratiam contulerat, ut, cum laica et 186. Praetermitto elogia scriptorum qui sequen-
illitterata esset, mirabiliter tamen rapta frequen- tibus saeculis prophetica S. Hildegardis scripta ce-
tius in somnis disceret, non solum quod verbis lebrarunt, quia fama Sanctae nullus dubitare
de
effunderet, sed etiam quod scribendo Latine dicta- merito potuerit. Ex omnibustamenduos seligo, quod
ret, ut dictando Catholicae doctrinae libros confice- ipsi libros S. Hildegardis legisse se testentur. Pri-

ret. » Hsec ille ex alio, quem non nominat, corri- mus est Vincentius Carthusianorum Axpacensinm
genda in eo quod in somnw dicatursua didicisse, cum in Austria prior, qui remillens exscriptos S. Hil-

ipsa passim testetur se vigilantem et apertis oculis degardis libros, de iis ita scribit in Thesauro
fuisse, quando visiones habebat. Deinde Vincentius Anecdotorum Bernardi Pez, tom. VI, pag. 3j6;
subjungit: « Hsec fuit, ut sestimo, S. Hildegardis, « Prsedilecte mi Pater, ante aliquot dies linivi di-

quse multa fertur praedixisse de futuris : ad quam cta S. Hildegardis, quae potuissem citius linivisse,

scripsisse dicitur eliam beatus Bernardus Clareval- nisi Patres dc Tegernsee (abbalia est in Bavaria)

Patrol. CXCYII. 3
 S. HILDEGAHDIS 76

suasissent mihi, ne in scribendo me

gravarem. Qua» A editione Coloniensi anni 1566, pag. 231, hoc titalo
dicla Hiideiiardis yrve festinatione parum
scribendiRegulaS. BenedictijuxlaS. Hildegardem explicata.
attendi, dum i^criberem. Idcirco oportebit me ipsa Deinde vero recusa est in Bibliolheca Patrum Lu-
de novo perlegere. Attamen scribendo aliqua me- gdunensi. Ad Wigbertum mouachum Gemblacenscm
«

mori£e adha^serunt, videlicet de triplici tempore, super triginta qua^stiones Responsalem lib. i. »
scilicet miiliebri, acro et cadente quorum pri- : Hic item liber iisdem locis una cum epistolis ira-
miim, cujus linem spero adesse, multum et plus pressus est. > Vitam S. Huperti ducis Bingionum
quam credi potest, Ecclesiam debilitavit. Secun- lib I. De vita S. Disibodi Hiberniensis episcopi
dum, scilicet acre vel acrum [alias virile a S. lib. I. > Ambas has Vilas habemus in codice ins.
Hildegarde dictum ipsam mirabiliter coufortabit, una cura explanatione Regula? S. Benedicli. Ambai
per multos labores et sudores ipsam a peccantibus etiam impressa> suiil apud Surium el in opere no-
humoribus espurgando. De uno miror et doleo, stro, prior nimirum ad diem 13 Maii, alleraadS
quod videlicet ex auditu propheliarum ipsius Hil- julii. « Octo et quimjuaginta homilias super Evau-
degardis, aut ex lectione earumdem non inveuio gelia Dominicalia per anni circulum lib. i. » Hoc
aliquem, qiii percutiat pectus suum, vel qui scin- opusculum non vidi, nec editum esse novi. Idem
B
dat vestimenta sua, sicut Josias rex propter in- tamen Homiliarum opusculum aliis quoque locis
ventionem libri Legis fecisse leffitur. Sed quasi recenset Trithemius, et in laudato Catalogo illu-
omnes approbant nec
ipsa nec improbant strium Viroru7n, pag. 138, de laudutis Homiliis di-
Scri[)tum per fratrem Vincentium iu Axpach in cit « Super Evangeliis Dominioalibus homelias o8
:

profesto S. Martini anno 1460. » composuit valde obscuras, et [non] nisi devotis et
187. Trithemius, qui variis locis et in diversis eruditis intelligibiles.
» Forte obscuritatis causa non
opiisculis suis de S. Hildegarde scribit, in Chronico sunt Hedeo ad enunierationcm Trithemii.
edita».
Ilirsaugimsi dicil : « Nos vero cuncta ejus scripta " De Sacrament» altaris contra quosdara harelicos,
nou solum legimus in virginalibus libris, qui sunt lib. i. » lu Viris illustnbus ordinis S. Benedicii,
in ejus monasterio apud Bingios repositi, sed feci- lib. II, cap. 119, hunc librum dicit esse scriptum
mu5 etiam pro nobis rescribi, cum adliuc monaste- contra Catharos, uti in Germaiiia nominahautur
rio pra?sidereraus D. .Martini in Spanheira. » Ibidem illius temporis ha>retici, in Gallia Albigenses di-
paulo ante de scriptis Sanctae ita loquitur : » Et cti, non pauca cum Calvinianis deinde natis
qui
revera, in quantum nos judicare possumus, ejus habebant communia. Hic quoque liber non est
scripta, non humano sensu vel intelleclu sunt edita, C editus, nisi sit illa epistola prolixissima, quam
sed divino potius Spiritu mirabiliter infusa, et ideo « ad Moguntinenses » inscriptam habemiis inler
non passim intelligitur ab omnibus, sed ab illis epistolas.
duntaxat utcunque possunt intelligi, quorum pura 189. << Volumen quoque magnum, quod Scivias
mens Deo per amorem meruit uniri. » Idem scriptor praenotavit, in quo de Domini atque sanctorum
via

S. Hildegardem laudat, ul propheliis scriptis opu- ejus valde subtiliter disputat. » Hoc opus editum
sculis et miraculis illustrem in Chronico Spanhei- est ab anno 1313, et deinde variis vicibus recusum.
mensi, ad anniim 180, et in Catalogo Virorum illti-
1 Non raeminit de operis in tres libros divisione Tri-
strium Germania:, pag. 138, ac demum in Viris illu- themius, sed « grande volumen » vocat. Tn tres ta-

stribus ordinis S. Benedicti, lib. ii, cap. 119, et men libros divisum est, et libri singuli in varias
lib. 111, cap. 334. Ex ultimo hoc loco quaedam huc visiones. Subjungit Trithemius : « Aliud etiam volu-
transfero : « Sancta vero Hildegardis famiila Christi, men, quod Vitse meritorum praenotavit, et in tres
pcr multos annos in camino paupertatis et inlirmi- libros divisit. » Hoc ineditum hucusque puto.
tatis decocta, quo plus affligebatur in corpore, eo u Vulumen simplicis medicina?, opus naturale mul-
amplius proliciebat in mente. Crebris enim reve- tumque mirabile lib. i. Aliud compositse medicinae
D
lationibus augelicis consolabatur a>griludinein car- librum unum. » De his duobus libris addit Trithe-
nis. Sub ejus magisterio maxima di.=ciplina re- mius in Catalogo Virorum illuslrium, pag. 138 « In :

gularis vitaj in prcefato ecenoblio vigehal, » elc. his duobus mirabilia et secreta naturai subtili expo-
Addit plura, jam satis ante dicta, et aliqiia sitioue ad mysticum sensum refert, ut nisi a Spiritu
etiam minus accurala, tam hoc loco quam sancto talia femina scire minirae posset. » Joannes
aliis ; sed illa ex autea dispiitatis poterunt cor- Albertus Fabricius in Bibliolhcca mediae et infimx
rigi. Latinitatis, tom. III, pag. 200, de his ita scribit :

188. Opuscula S. Hildegardis Trithemius variis « Libtr simplicis et alins compositae medicinae ei-

etiam locis enumerat, prout ea viderat manuscripta, dem Hildegardi a Trithemio tribuuntur : atque typis
et pro se exscribi curaverat. In Chronico Hirsau- excripti exstant sub ejus nomine libri qiiatuor phy-
gienni, ad annum 1147, ea enumerare incipit lioc sicae, quorum primus medicamenta ex aquis, terris,
modo De cujus mirandis opusculis nos vidimus
: « salibus et metallis; secundus ct tertius ex plantis,
etlegimus subjecta: « In Regulam sancti Patris nostri quartus ex animalibus prosequitur. Prodiere Argen-
Denedicli brcvem Explanalioneuj, lib. » Impressa i. torati apud Joannem Scotura 1333, » etc. Libros
est hffic Explanatio cum epistolis S. Hildegardis in illos impressos S. Hildegardis esse, certo affirmare
 ACTA. 78

non ausim : sed, cum nec impressos ejus nouiine A conscripla. Ibidem num. 9 de primo opere legi-
viderim nec scriplos, niaiim ea de re judiciuni re- tur : (<Librum suum Scivias decem aunis comple-
linquere iis qui utrosque conlerre potuerunt. Mat- vit, )) nimirum illum inchoavit anno Hil, ac tini-
thceus Westmonasteriensis ad annum 129'2 etiam vit circa annum 1151, aut hoc ipso anno, ut jam
aliqua S. Hildegardis scripta recenset, et de bis sic observavi num. 32, ubi plura de illo opere. Se-
loquitur : « Atque libruni simplicis medicinm secuu- quuntur alia opera sequentibus oclo annis compo-
dum creationem, octo libros conlinentem, librum- sita hoc modo « Librum (scripsit) simplicis me-
:

que composilae medicinae de aegriludinum causis, dicinse, librum expositionis Evangeliorum, Coele-
signis atque curis, qui omnes recepti sunt, atque stis barmoniae cantum, linguam ignotara cum suis

incanonizati a papa Eugenio in concilio Trevi- litteris : quffi omnia octo annis perfecit : quod ple-
rensi, » etc. Hoc uilimum certe quod de omnibus nius in accessu {sive proefatione) libri Vitae merito-
S. Hildegardis scriptis oscitanter asseritur a variis, rum colligitur. » Tria hic recensentur opuscula in-
plane falsum est, quia necdum incboati erant ilii tra octo aunos, sive ab anno circiter llol usque
libri, quando anno il48 Eugenius papa proba- ad Ho9 composita, de quibus etiam mentio fit in
vil prima Sanclae scripla, sivepartem libri Scivias Vita, num. 14. At suspicor illo etiam tempore
dicti.
^ composilum fuisse librum Composits medicinw, et
190. Post data verba subjungit Tritbemius : « Vo- forte incuria transcribentium illius memoriam hoc
lumen magnum, » cujus tiluius est, Divinorum ope- loco excidisse . Certe in iisdem Actis inferius
rum. Hoc ineditum puto; sed quatuor diversis iocis num. 11 cum aliis Sanctse opuscujis recensetur, ita
a Trithemio insertum est catalogo operum S. Hil- ut dubium non sit quin illud quoque opusculum
degardis, uti et liber Vifx meriiorum. Utrumque Sancla exaraverit, «que ac librum Simplicis medi-
etiam recenset Westmonasteriensis loco mox alie- cinw. De expositione Evangeliorum nunquam edita
gato. Verumtamen laudatus mox Fabricius existimat jam satis egimus superius. De Coelestis harmoniae
duo opuscula non distingui a tribus libris Visio-
illa cantu illud observo , voces canlui additas fuisse
num S. Hildegardis, qui titulo Scivias impressi sunt. ignotas, sive ignolae linguse, ut etiam Vita habet
Ratio Fabricii ha^c est, quod Trilhemius variorum nnm. An alia ab boc Cantu siut Carmina, qua!
14.

operum initia recensens in libro De scriptoribus Trithemius supra dicit composita « de vitiis et
ecclesiasticis, pag. 281,idem fere initium attribuat virtutibus per modum dialogi, » et an hsec satis
libro Scivias Divinorum operum. At nec
et libro certo sint S. Hildegardis, judicandum relinquo iisqui
idera prorsus initium est, quod recitat Trithemius, r. codices ipsos mss. cunsulere poterunt. At minime
et mox videbimus opera illa certissime distingui, et credo [S. Hildegardis esse carmina illa quae |dc
diversis longe temporibus esse composita. Interim secta Flagellantium hoereticorum edita sunt apuu
pergamus cum Trithemio, qui subdit « Epistola- : Ignatium Gropp in Collectione scriptorum Wirce-
rum ad diversos magnum volumen composuit. » In burgensium, pag. 122, in Qhronica Michaelis de
Catalogo Virorum illustrium, pag. 138, alia qua?dam Leone.
addit, ita scribens « Ad clerum Trevirensis urbis
: 192. Laudata Acta post verba jam data sic per-
(scripsil) de futuris Ecclesise calamitatibus librum gunt : « Postea quinque annis subsequentibus (id
unum ad Colonienses quoque de eadem materia
: est,ab anno circiter ll.")9 usque ad IIGi) librum
librum unura. Miranda in liis prsedicit, tamen sine Vitx merilorum scripsit. Postremo vero librum Di-
determinatione temporis. » Hsec inter epistolas im- vinorum operum septem annis scripsit, quod per
pressa sunt, et de illis egi § 7. <( Scripsit etiam, ad accessum ipsius libri plenius patet. )> Itaque hic
petitionem quorumdam sacerdotum, Exhortatorium liber videtur inchoatus circa annum 1164, linitus-
sxcularium lib. unum ad sorores suas Exhortatio- que circa 1171. Verum enumeratio data annorum
:

nis lib. unum. » Posterius hoc editum est cum epi- tam certam non producit epocham, ut ultimum opus
stolis loco ultimo, et continet expo»itionem Sym- D non potuerit duobus aut tribus annis serius esse

At Exhorlatorium
boli S. Alhanasii vulgo dicti. sae- iinitum. Potuit enim, absoluto uno opere, subinde
cularium non videtur editum. « Ad Monachos gri- multis mensibus exspectare antequam aliud aggre-
seos lib. unum. » Editus hic liber inter epislolas , deretur, praeserlim cum multas et aliquando pro-
ut et alia a Tritheraio memorata, exceptis carmi- lixas iisdem temporibus scriberet epistolas, et par-
nibus. De his vero subdit » Carmina diversa,
: dulci va quaedara opuscula epistolarura codici deiude
melodia coraposita. » Et lib. ii Virorum illuslrium inserta, et idcirco epistolis annuraerata. Haec au-
ordinisS. Benedicti, cap. 119 : « Carmina et cantica tem scri{)ta modo ex Actis enumerata, una cum
cum dulci et mirabili melodia de vitiis et vir- codice epistolarum, de quo mentio lit num. 11, S.
tutibus pcr modum dialogi plura composuit . » Hildegardis esse in illo examine, cujus Acta lau-
De his liactenus ineditis mox plura videbimus. damus, « conventus fuit confessus, » ut legitur
Porro cerliora S. Hildegardis scripta recen-
191. num. 11. Prajterea, cum posterioribus vitae suaj
senlur eliam in Actis inquisitionis de miraculis, annis S. Hildegardis Lutetiam Parisiorum 'pertrans-
anno 1233 compositis, et infra edendis; ibique ad- iret, ut sopulcrum S. Martini inviserel in uibe
ditur quo ordine et quanto tempore singula fuerint Turonensi, tiia pra^cipua opuscula sua doctoiibus
 79 S. HILDEGARDIS 80

Parisiensibus dedit, « scilicet librum Astionibus memoratum num

examinanda 110, et iterum ex .

Scicias, meriiorum, librum Divinorum

hbrum Vitse Tritliemio num. 188 ait se vidisse aliquot epislolas
operum, » ut dicitur num. 9. Dicunlur autem fuisse fiuiberli ad S. Hildeg.irdem, et hujus Sancta^ nd

in manibus doctorum Pari^iensium « ab octava Guibertum, qua> cerlo uon sunt edilai pra^ler unam
Martini usque ad octavam Epipbanife, » id est per dictis qua?slionibus adjunctam. Asserit ibidem
duos fere menses. Deinde libri examinati dicuntur etiam Mabillonius vidisse se epistolam Guiberti
redditi per magistrum Wiibelmum Antissiodo- ad Philippum archiepiscopum Coloaiensem, cujus
rensem, S llildegardi dicentem
. « Quod esset : mandato de scribenda sanctte Hibiegardis Vita
magistrorum sententia, non in eis esse verba hu- se parere dicit. » Hinc oriri potest suspicio
raana, sed divina. » De hoc librorum examine, laudatum Guibertum Gemblacensem etiam scripsisse
prseter monialium partem, quatuor laudantur jurati Vitam S. llildegardis. Verumtamen non existimo
testes, ex quibus duo eodem tempore Parisiis stu- id ab ipso revera perfectum, cum quia Mabillonius
duerant. non dicit se tale ipsius opusculum vidisse, quod
193. Certissimis his S. Hildegardis opusculis ac- invenisset seque ac epistolas Guiberti, tum quod
cedit volnraen epistolarum, quo conlinentur etiom nullus unquam de Vita S . Hildegardis per Gui-
B
sequentia sallein opusculo, superius ex Tritbeinio bertum scripla raemiuerit . Itaque medilatus fue-
enumerata, vicelicet Exposilio Regulse S. Benedicti; rit tale opusculum , sed verisimiliter praetermi-
Responsio ad Wiberlum Gemblacensem, de triginfa, serit, quia iutelligebat Vitam Sanctse jam scri-

aut potius Iriginta octo quxslionibus ; ad clerum ptam esse a Godefrido et Theodorico, et fortasse
Trevirensem de futuris Ecclesise calamitatibus ; Ad alia etiara de causa . Quidquid vero sit causae . ex
Colonienses de eadem materia; Exhortatio ad so- ineditis Guiberti et Hiidegardis epistolis, abunde
rores suas ; Ad griseos monachos Opusculum De . liquet, non omnes S. Hildegardis epistolas fuisse
sacramento altaris ei\dm editum videtur inter epi- codici insertas, Idem rursum
et deinde edilas.
stulas (ep. iT) alio titulo, ubi inscribitur ; Ad prse- ostendi potest ex enumeralionc Trilheinii, de qua
latos Moguntinenses propter divina per illos inter- aliquid observabo in adnotatis ad Miracula lit. z

dicta. Nam hoc inchoatur « In visione, quae animse

: (infra, not. 83). Verisimiliter aliquse conservalse non
mea^, » qualo initium opu^culo De sacramento alta- fuerint, quod non viderolnr opera; pretium, alice

ris assignat Tritheniius in libro Dc scriptoribus forsan aliis de causis neglecta".

ecclcsiasticis. Cerle in illo ad Moguntinenses opu- 195. Alia quaedam S. Hildegardis nomine invenio
sculo De sacramento altaris variis locis disserit q laudata, quse illius non sunt. Sic Mattha^us West-
Sancta. Pra;ter epistolam ad S. rkrnardum, quam monasteriensis ad annum 1292 laudat inter Opera
inter libros ponit, Trithemius mox laudatus recen- S. Hildegardis aliquod Speculum temporum futuro-
set codicem « Epistolarum ad diversos centum rum, Pentacronum [legendum Pentachronon]...
sive
triginta quinque, » uti etiam in Catalogo Virorum in tituloDenovis religionibus ex eoque producit lo- ,

illustrium.klin Viris illustribus ordinis S. Benedicti, cum bene prolixum, quem inepte intorqiiet contra
lib. if, cap. 119, inter scripta S. Hildegardis recen- Fratres Minorcs. Verum opus illud non est proprie
set, « centum
Epistolas multas ad diversos nuinero S. Hildegardis, sed ex ipsius Operibus collectum a
triginta sex, » nimirum annumerans tunc reliquis Gebenone, priore Eberbacensi, qui tloruit sub ini-
epistolam ad S. Bernardum. Ex hac vero onume- tium saiculi xiii, et suppar fuit S. Hildegardi. Ber-
ratione colligo, editas modo esse omnes S. Hilde- nardus Pez in Thesauro Anecdolorum, tom. III,
gardis epistolas, quas codex ille continebat, excepta part. III, dat Monumenta monasterii Benedictobu-
forsan ultima ad abbatem S. Disibodi. Nam in edi- rani in Bavaria historiam illustranlia, recensensque
tinne Coloniensi pra-ter adjecta opuscula impressas codices mss., pag. 029, sic habet num. 14 « Ge- :

invenio epislu!a.s quinquaginla et tres, recusas in benonis prioris in Eberbach Speculum faturorum
Bibliotheca Patrum. Martenius vero ediditalias octo- D temporum, sive Pentachronon sanctx virginis Hilde-
ginta ct tres Hildegardis epistolas, et ultimam ad gardis. Codex scriptus est manu saeculi xiv. Incipit
abbatem S. Dir^ibodi omisit, si scripla fuit. Editaj opus : « Honorabilibus viris semper in Christo diii-

igitur sunt ex illo codice epistolae centum triginta » gendis mag. Raymundo schoiastico et mag. Rein-
sex. Si antem aliqua ibi sit omissa, poterit illa, qu^ » hero canonicis S. Stephani in Moguntia frater
exstat longissima ad Moguntinenses, inter opuscula » Seleno [legendum Gebeno], dictus prior in Eler-
numerari. » bach [tberbach], si quid potest peccatoris oratio.
I9i-. Ca^terum dubitandum non est quin et plures » Sancta virgo Hildegardis fundatrix et magistra
quam illas 130 codici inscrtas, Sancta Epistolas » monasterii S. Ruperti, » etc. Fabricius in opere
scripserit : nam et alia Vita; inserta est, et tres jam laudato, pag. 79, de Gebenone agit, eumque
alias dedi abbatem Parcensem datas.
ad solum aitfloruisse circa aiinura 1220, ipsique laudatum ex ;

Prfeterea Mabillonius tom. II Velerum .-inalectorum, Pezio Speculum futurorum temporum atlribuit.
pag. i)48, ubi enumerat opuscula ms. Guiberti Quapropter, si pauiulum atlendisset, non attribuis-
sive Wiberti Gemblacensis, ad qucm S. Hilde- set idem opus deinde S. Hildegardi.
gardis scripsit hesponsum de triginta octo qux- 190. Hermannus Cornerus, scriptor ordinis Prae-
 81 ACTA. 82

dicatunim, qul lloriiit >ub initiura Pirciili xv, oplime A (lon polcriiiit, " deceptores scilicet liseretici, qui
ijoveratlaudatum (iebenonis opus, et dicta nostra prsedicuutur. Sicul autem ordo S. Francisci merilo
egregie conlirmat. iNam in Chronuo suo edito apud haberi potest una ex sanctis istis congregationibus
Georgium Eccardum, tom. II Corporis historici me- quibus haeretici non prsvdlerent, prsedicente S. Hil-

dii sevi, ad annum 1140 hgec scribit de S. Hildegarde, degarde, sic etiam videtur produxisse aliquot ex
post natales ejus non bnne expositos Haec multa : viris iliis quos iisdem temporibus futuros prsedixit
et miranda prsdisit. Quantaj autera sanctitatis fue- S. Hildegardis in epistola ad Trevirenses his ver-
rit hffic sancta mulier, ostenditur in epistola Gebe- bis : « Et tuuc fortes viri surgent, et prophetabunt,
nonis in Penfachronon S. Hildegardis, ubi dicitur: et omnia vetera ac nova Scripturarum, et omnes
« Sancta virgo Hildegardis [adde fundalrix] et ma- sermones per Spiritum sanctura effusos colligent,
» gistra monasterii S. Ruperti, quod situm est apud et intellectum eorum, sicut monile cum pretiosis
» Pinguiam, quantai sanclitatis quantique meritifue- lapidibus, ornabunt. Per lios et per alios sapientes
» rit apud Deum et apud homines, charitatem ve- plurimi sa^xulares boni fient et sancte vivent. Hoc
» stram latere non credo. Sed. si forsitan ignora- autem studiura sanctitatis cito non arescet, sed diu
» tis, legite iibellum Vitfe, ejus, legite diversas inquam, rcctius congruunt prse-
epi- durabit, » etc. Ilsec,
H
» stolas maguatum terrae ad eam transmissas, et claro ordini Minorum, quam quse sine judicio et
» praesertim trium Apostolicorum, puta Eugenii. delectu attulit Westmonasteriensis. At nec Fran-
» Anastasii et Adriani, Conradi quoque regis et ciscani tam sui ordinis amantes erunt, opinor, ut
» Frederici imperatoris, patriarchaj Jerosolymitani, eadem aliis quibusdam religiosis ordinibus congruere
» archiepiscoporum, episcoporum, abbatum et prse- non fateantur.
» positorum, et nunc dicere potestis in veritate f99. Catholici auctores, qui Bibliothecas scripto-
;

» Magniticavit eam Deus in conspectu regum, et fa- rum ediderunt, meritis passim laudibus S. Hildegar-
» cies principum admirata est eam {Eccli. xlv). dem celebrarunt. Ijise etiam Guilielmus Cave, licet
» Hsec sancla virgo )!bros quosdam, Deo jubente, heterodoxus, in Uisioria litteraria, ad annum 170, 1

» imo cogente, scripsit, in quibus qua^dam valde Sanctam his verbis laudat « Raris animi dotibus :

» utilia, et nostris temporibus necessaria, de prse- prsedita, et egregia erga Deum pietate, erga religionem
» senti statu Ecclesiae, et de futuris usque ad Auti- zelo insignis, visionibus divinitus concessis et pro-
)) christum, et de ipso Antichristo prophelavit phetiis iuclarescere coepit. » Addit piura, sed sine
197. « Sed q-iia omnes paucihabere pos-
libros ejus omni obtrectatione. Attamen Casimirus Oudinus in
» sunt vel legere ea, quse defuturistemporibus, etde q Commentario de scripforibus ecclesiasficis, tom. II,
» Antichristo tribus libris suis, scilicet Scivias, quera col. 1572, post recitata Cavei verba, pergit in huuc
» nominavit sic eo, quod doceat scire vias. et libro modura : « Claruit igitur multis, ut volunt, revela-
» Divinorum Operuni, et libro suarum
Epistolarum tionibus,qua3apud amantesmysticarum visionum, de-
» prophetavit, in liunc unura libellum ex maxima votosque simplices, plurimi sestiraantur: sed apud
» parte collegi, et prout melius potui, quinque in graves atque a muliebri simplicitate alienos viros
» tempora ordinavi. Quae quidem quinque tempora modici admodum ponderis sunt, nullius raeriti, pu-
» qui diligenter legere et studiose distinguere volue- rissirase vacui cerebri ilhisiones nocturnae: qui idem
» rit, et prsesentem statum Ecclesiac, et omnia futura omnino ac merito omnibus mulie- sentiunt de aliis

» tempora, etpericulaac adventurn Antichristi, quasi rura ejusraodi visionibus, sexura muliebrem prae-
» in speculo pervidebit. Unde, si placet vobis, vocetur sertim, utpote inhrmiorem, afficientibus. » Vides,
» liber ipse Speculura futurorum temporum, sive lector, Oudinum nihili facientem visiones et vati-
» Pentachronon sanctai Hildegardis, id est de quin- cinia S. Hildegardis, licet iis in admirationem
« que temporibus, de quibus in eo prophetat. Penfe sui et amorem traxerit Romanos pontilices, im-
» enim quinque, et chronos tempus Greece dici- peratores, principes alios, saeculares et eccle-
» tur, » etc. Hactenus ex epistola Gebenonis Cor- D siasticos, episcopos et abbates plurimos doctores
nerus, qui multa addit de S. Hildegarde, sed mi- eruditione praestantes, congregationes clericorum
nus, necessaria ad propositum nostrum. Haec vero et monachorum complures, ac demum quasi to-
abunde docent, cujus sit opus quod laudat West- tam Germaniam, ac magnam Galliae et Italiae
monasteriensis. Attamen sunt dicta pleraque et va- partem.
ticinia S. Hildegardis, sed subinde mendosa, quae 200. At audiamus iterum hominem, illisomnibus
attulit Westmonasteriensis, ut videre poterit stu- suo judicio sapientiorem. Post enumerata aliquot
diosus lector, si conferre voluerit epistolam S. Hil- Sanctae opuscula, sic loquitur: « Inter prophetias
degardis ad Colonienses, laudatam a nobis num. 90 Hildegardis praestantissima illa est quam necdum
et seq. ;
cui aliqua etiam inserta sunt ex epsistola ad impressam vidi ; nempe Revelafio Hildegardis de
Trevirenses. frafribus quafuor Mendicantium ordinum. » Et mox :

198. In epistola ad Colonienses nihil prorsus iu- « Quam (prophetiam) ab aliquo Cisterciensi conces-
venio quod spectare possit ad ordinem S. Francisci sam mihi aliquando, ex ms. codice transcriptam,
praeter haec verba
« Sed et quasdam congregationes
: admiratus sum ita clare depingentem ordines qua-
sanctorum, quorum conversatio sancta est, movere tuor Meudicantes cum Jesuitis, etiam longo post
83 S. UlLDEdAHDlS 84

tempore ipsis succedentibus. » Vcrum t;ilia scribero A fecto ut rideamus polius hominis arroganliam et
non potuit, nisi oxca^catus malitia sua, odioque vi- suporbiam, quam ad ipsius dicla allcndamus, prai-
rorum reiigiosorum, quos lam slolide o[)pugiiat. sortim cuiu consendiis sit illa protulisse eadem le-
Etiam aut ea tantum scribere voluit quse ^rera cre- vitate qua religionem suam ot lidem apostata
didit, aut sine veri cura caluniiiiari stiiduit Ou- deseruit.
dinus. Si primum, quomodo exislimare [)otuit, ex iOl. Revelalio llil h jardis, ul vocat Oudinus,
purissimis vacui cerebri iilusionibus, quales dicit de fralribus quatuor iMcndican(ium ordinu7n, quam
visiones S. Hildegardis, poluisse ila clare depingi ipse tanlopere mirari se tingit, et Jesuitis etiain
• ordines qualiior Mendicanles cum Josuitis, cliam liberalilor adaplat, ac si nuUa inter instiluliiin aut
longo post temporo ipsis succedentibiis? » Qiiomodo, moros Josuitarum et ordinum Mendicanliuin essot
inquam, credere potuit, es ilIusionil)us cerobri prai- dillerentia, quatuor ordines Mondicanles in-
nihil
visos esse viros diu post futuros, eorumque mores vicem differrent, est declamatio inepla, cujus stylus
clare descriptos, nisi ipso fatuas passus sit cerebri S. Hildcgardi adoo non convenil, ul ^ix aliud
illusiones? Si vero calumniari solura studuit Oudi- scripluin produci possit quod a siylo ipsius magis
nus, quomodo saltem curam non babuit, ut caule sit alionuni. Facta vero euuiitiata in illo scriplo,
l)
procederet, et invicem pugnanlia in brevi elogio non sive mores hominum ibidem exposili, minime con-
conjungerei? Verum frustra iia>c ego in Oudino ro- gruunt cum moribus ordinum Mcndicanlium aut
quiro, nam et auctoritatem rovelationibus S. Ilil- Jcsiiitarum; ego sane non modo nuUum ex diclis
degardis detrabere voluit, rursum illius, vel in-
et ordinem novi, sed ne uniiin quidom in ullo ex
vitsp, uti voluit auctoritate infamaudum ordines
ad laudatis ordinibus hominem, ciijus mores tales sunt
religiosos ; neque illa facere poluit, nisi secum ipse quales in dicto scripto de|)inguutur. Imo tam aperla
pugnaret. ost calumnia Oudini, qui inler Calholicos diu vixit,
201. Nunc examinemus utramque seor-
breviter ul plus quara muliobris simplicilatis essom si ,

sum assertionem Oudini. Quod speclat ad primam, crodere possem, ipsum tales oxistimasse ordines
de exigua adhibenda revelalionibus et visioni-
tide Mendicantes et Jesuitas qiiales homines insulsa
,

lacinia doscribit. Fiierit perversus, fuerit pos-

bus quibuslibet, maxime mulierum, minus me illa

haberot hac in re repugnanlem, si modum noii simus Oudinus, atque ea de causa facile niala do
excessisset, si non nimis omnem lidem iis detrahere nliis formaverit judicia; nou sinam tamen mihi

voluisset, si dislinxisset inter visiones et

ipsum adoo fuisse insipientom,
preedictio- facile porsuaderi,
mcndacio scribore potuerit, niores ordiuum
ut sine
nes nullius judicio probatas, et visiones celeber- C
rimoi S. Hildegardis, aliarumque aliquot sanctarum. Mendicantium et Jesuitarum in scriiito illo rei te
exprimi, aut ordines illos dicto scripto fuisse
Etenim satis novimus quaslibet visiones mulierum,
pra>diclos. C.Tterum proplieliam illam vorisimililer
subinde potius imaginationes phantasticas, non
admittendas esse pro veris ac divinis revelationibus. conficlam esse circa modium sa-culi xiu, et quidom
contra Dominicanos et Franciscanos quando
At non minus constat spiritum prophetia; non esse ,

exslinctum in Ecclesia, darique Guilielmus de S. Amore cum aliis

aliquando revela-
ordines Men-

tam virorum quam mulierum.

tiones vere divinas, dicanlesoppugnare coepit; poslea vero nonnihil
Itaque ad extremum nimis doclinat non solum ille, immulatam nec inventam in monasterio Hingensi,
;

ubi alia S. Hildegardis scripta servanlur, jam

qui omnibus visionibus indifTerenler lidem adhibet,
observarunt majores nostri tom. 1. Martii, pag,
sed ille etiam qui omnes habet pro vacui cerobri
667, in Adnotatis ad Vitam S. Tlioraie Aqui-
illusionibus. Jam vero, si non omnes indifTerenter
admittendre sunt visiones, nec oranes rejiciendie, natis.

necessario dicendum est inter porsonas qutfi visiones § XIV. Mors Sanctse figenda anno H70 : sepuHura;
reliquise, destrudo coenobio S. Ruperli, ad Ei-
habere se dictitant, distinguendum esse. Si autem miracula tcntala canoni-
bingense translalx : :

ulla est persona raedii aevi, de qua multorum ju- D zalio, sed non pcrfecta nomen Martyrologiis ascri-
:

dicio , aliisque indiciis constat gavisam fuisse di- ptum, et cultus.

vinis revelationibus, S. Hildegardis. Hanc
ea est 203. De anno quo S. Hildegardisad meliorem vitam
enim gratia prophetica Deo ornatam judicavit
a translata est, non convenit inter scriptores. Trithe-

S. Bernardus, judicarunt Eugenius III papa cum mius in Chronico Hirsaugiensi, ad annum 1180,

Trevirensi concilio, Anastasius IV et Adrianus IV, scribit sequentia : a Anno Conradi abbatis iv,

summi pontitices: ot hi quidem tale tulerunt judi- indictione Romanorum xiii, in die S. Lamperti,
cium post maturiim examen personaj ipsius, et hoc est XV Kalend. Octobris, moritur sanctissima
scriplorum ejus usque ad id lompMs. Hisce assensa", Christi faraula Hildegardis , pra^posita ot raagistra
sunt per annos triginta, quibus deinde supervixit sanctimonialium in monte Divi Huporti jirope op-
Sancta, personae innumorae, interque has raulti pidum Bingon, quod in desconsu Hheni fluminis
doctores, ejtiscopi, principes ; niulli ilera qui quatuor distat a Moguntia milliaribus, anno setalis
Sanctam a pueritia noverant, inuili rjui familiariter suai octogesiino secundo. Cujus corpus in eadora
ssepecum ipsa ogerant. Iloiuni omniiim judicio ecclesia, qu.im ip-a dudum a fiitidanientis construxe-

eum suum prteferre velit Oudinus, meretur pro- rat, ante majus altare fuil cum reverentia populi
 .

8o ACTA.

niagna sepullurn. » Coiisfiiticrilia liisce dc fEtatc, A in aiiiiiversario Sanctae. die, tcstanliir Acla inquisi-
anuo mortuali et sepultiira S. Hildegardis habet tionis num. 5 : ueque id mirandum, cum et ante et
Trilhemius aliis quoque locis nimirum in libro De post sepulturam ipsius varia facta sint miracula, iu
scripioribus ecclesiasdcis et in Chronico Spanhei- iisdem Actis asserta, aut in Vita num. '61. Porro
mensi. Epocham Trilhcmii, quam non longe a vera solemnem corporis elevationem nullam invenio.
abesse alia qusedaminsinuant, sine ulteriori cxamine Ea verisimiliter nunquam est facta, quod canoniza-
secuti sunt scriptores varii. At Pagius vidit epo- tio saepius quidem fuerit tentata, sed hactenus, ut

cham Trithemii non recte consonare cum Vila S. videbimus, ad linem non perducta. De visitatione
Hildegardis, ideoque annum 1178 eam corrigere reliquiarum minus solemni Serarius in Moguntia-
voluit, ita scribens uum. 8 : « Hoc anno S. Hilde- cis, lib. II, cap. 38, haec scribit : « Cum ibi (in

gaidis abbatissa (praeposita aut magistra monialiuin Montc S. Ruperti) diversarer, volumenque (in quo
alias nominata) in monte S. Rupcrti prope Bingium collecta sunt Sanctai scripla) de quo paulo ante
in dioecesi Coloniensi {imo Moguntina) ad Deum percurrerem, inveni notata haec : a Anno 1489,
migravit. Tlieodoricus enim abbas {yodus mona- » Novembrisdie 17, ex commissione reverendissimi
chus) qui anno 1200 floruit {rede dixissef, qui » et graliosissimi domini, D. Bertholdi (archiepi-
B
S. Hildegardi convi.xit}, in ejus Vita cap. ult. ait, » scopi Moguntini) missi reverendus et nobilis domi-
eam lxxxii aetatissuae auno xv Kalend , . Oct., » nus Wolfgangus de Bicken, Ecclesiae Moguntinae
ad coelestem Sponsum migrasse. Subdit id couti- » canonicus et in spiritualibus vicarius, ct honora-
gisse primo crepusculo noctis Dominicae diei » bilis D. Jo. Bertam de Numburg, artium et sacrse

Quare, cum xv Kalend. Octob., seu dies 17 mcnsis » Scripturae doctor, reliquias S. Hildegardis aperue-
Septembris hoc anno in Dominicam iucidat, » runt : sed sine testimonio litterali de ejus canoni-
evidens est Trithemium in Chronico Hirsaugien- » zatione. Acta iu praesentia nob. et devotae dominae
si, quem passira alii sequuntur, perperam hanc » Alhcidis de ReifTenberg abbatissse et virginum ,

mortem in annum 1180 distulisse. » Hactenus » Sanctimonialium, et nob et venerabilis domini .

Pagius. T> Petri Nothafti canonici Moguntini, » etc. Laudatus

204. Verum recte quidem ostendit Sanctam non Serarius, cujus opus anno
1604 imprcssum, paulo
vixisse usque ad annum 1180, quia tunc dies 17 ante dixerat Rupertino ipius coenobio ser-
: « In
Septembris incidebat in diem Mercurii, sive in vantur adhuc ejus reliquiae, ac magnum scriptorum
feriam quartam; sed non seque evincit defunclam in pergameno volumen, sicuti et epistolarum in Ebe-
non esse anno 1179, quo dies 17 Septembris con- q racensi Rhingaviae monasterio.
currebat cum die Lunae. Etenim dicitur obiisse « pri- 20C. Verum postquam anno 1632 per Suecos ,

mo crcpusculo noctis Dominicae diei, » id est primo
diluculo, sub linem noctis illus quae diem sequitur
Dominicum, sive die Lunae, oriente aurora, ut plu-
ribus probabo in Adnotatis ad Vitam. Haec expositio
non est violcnta, sed ob alia argumenta omuino ne-
cessaria. Nam ex dictis § 1 constat Sanctam su-
combustum est monastcrium Rupertinum, ut dictum
est num. 177, alio delataj sunt reliquise S. Hilde-
gardis, et S. Ruperti aliorumque, videiicet ad mo-
nasterium Eibingense, de cujus per S. Hildegardem
fundatione et situ in Rhingavia num. 177 egi. Ete-
nim Papebrochius noster in Itinere Romano ms.,
1

perfuisse aliquo tempore post concilium Latcranen- pag. 23, narrat se anno 1660 cum Henschenio Mo-
se, anno 1179, mense Martio habitum. Praeterea guntia excurrisse « in Eibingen. » Tum subdit de
aliunde etiam necessaria est, quia alio argumenlo reliquiis ibi visis « Ibique, monstrante abbatissa, :

probari potest, S. Hildegardem certo non obiisse vidimus reliquias praeclarissimas, corpus S. Ru-
ante anniim 1179. Rem paucis ostendo. Ex praefa- perti.... totum corpus S. Hildegardis, quae monaste-

lione ad librum Scivias S. Hildegardis scribere rium in monte S. Ruperti Bingii fundaverat virgi-
coepit anno 1141, « cum quadraginta duorum an- nibus nobilibus, quod cum esset per bella Suecica
norum septemque mensium » esset. Si autem anno D dirutum in hoc Eibingense sibi subjectura cum ,

1141, etiam primo die ani^i, tantum annos habebat abbatissa sua se transtulerant virgines, toto reliquia-
quadraginta duos et u!enses septem, non potcrat rum thesauro mirabiliter detecto et conservato ,

anno 1170 annum aetatis agere octogesimum secun- per ipsos Suecos, nocturnis luminibus circa locum
dum, quo defuncta est, quia sic annum octogesiraum conspectis incitatos, ut Catholicis quserendas reli-
primum complebat die Junii 1179 aut serius.
1 quias et asportandas permitterent Ibidem vestis .

Constat igitur Sanctam usquc ad annura 1179 su- illius erat, et caput cincinnis crinium ex rufo ca-

pervixisse et ulterius ex dictis liquet annum aeta-

: nescentibus obductum culter quoque hyacinthino ,

tis ipsius octogesiraum secundum fuisse tantum instructus manubrio veluti dimidius, a S. Bcrnardo
inchoatum, aut eam certe non vixisse nisi ad annos (ut fertur) donatus Divse una cum theca ex bubalino
octoginta unum, et ut summum menses trcs aut corio confecta. Inter libros ingens volumen mem-
fere quatuor. branaccura erat ms. ac bicolumnare, continens om-
20b. Corpus S. Hildegardis, teste Trithemio, se- nia Opera S. Hildegardis sed nusquam illa fabu- :

pultum fuit in choro ante altare majus. Magnum losa revelatio de hominibus Antichri..tum praecessu-
vero fuise concursum populi ad ipsius sepulcrum ris, quse contra Dominicanos ac Franciscanos pri-
87 S. IIILDEGARDIS 88

ir.im concinnala, bis temporibu'' dc Societiitis bo- A Verum cum hoc exsecutioni mandatum non
200.
minibus oxposita, per caiuumiatorum nostrorum cum tanta accuratione, quantam in re tanti
fuisset
manus vagalur cum plausu itjnorantis plebis. • Hac- momenti re quirebal Gregorius per lilteras modo ,

tenus Papebrocbius. Cieterum nou reperio ossa recitari ca^ptas aliud jubel exanien institui. In Iiis

S . Ilildeir.irdis divisa fuisse, aul aliis donala. At eiiim litteris , amio l'237 datis , ita pergil « Quo-
de capillis Sanctic in veneratione babilis apud rum ad uos inquisilum^ remissa, quosdam invcui-
Trevirenses testantur Acta miraculorum, num. ;>. mus in iila defeclusjcum enim babeatur in dcpo-
Geleuius etiam in Colonia sua , recensens tbe- sitionibus testium ad nostram prsesenliam destina-
saiu"um sacrum eccle^io! SS. Joannis et Coidulse, ei tis, quod eadoin multos curaverat duMnoniacos ot
pag. ii.j aliquid adnumerat « de capillis S. Hilde- inlirmos, ncc i>ersona>, nec loca, noc tcmpora dc-
gardis. » signanlur; neque reperitur in ois quid vel qua' ma-
207. Sanctam et in vila et post niorlem mullis gistra dixerit, cum tamen dicatur ihidem, majorem
claruisse miraculis, babent Vila et Acta miraculo- partom conventus idem, quod magistra, dixisso.
rum : in bis tamen num. 10 additur rairacula Pra-teroa ciim magistra ipsa prinio intorrogata de-
deinde cessasse, prajcipieule arcbiepiscopo Mogun- g posuerit illam multa signa fecisse, in diclis deposi-
tino, « ut a signis cessaret, » ne videlicet nimio tionibus invcnitur, lam [fortc tantumj dixisse idem
popiili sepulcrum contluentis tumiillu
ad Sanct;o qiiod testes alii et conventus. Quocirca mandamus,
divinum ofticium et religio monialium delrimenlum qiiatenus in inquisitione prajfala diligenter ac pro-
pateretur His conformia scribit laudatus supra
. vide juxta formam illis tradilam procedcntes, quae
Serarius « Caeterum
. inquit narrat Germanicus , , inveueritis, sub sigillis vestris distincte ac pruden-
V4lse libellus tol ad illas ejus reliquias divina vi ter exposita, usque ad nostrum boncplacitum lide-
miracula lieri solita, ut propter ingontes bominum liler conservelis Dat. Vilerbii, u iNon. Maii, pontif,
concursus valde impediretur virginum quies in , nostri anno xi ^ Utrum hoc Gregorii IX manda-
.

lemploque pietas ac religio venisse igitur Mogun- : lum exactius fuerit perfectum, nullibi invenio. Forte
tinum arcbiepiscopum, et Beala? ipsi pr;ocepisse priores illi miraculorum inqiiisitores partim erant
miraLilium id genus operum tinem ut faceret '.
defuncti, aut ad alias dignitates promoti. Ex testi-

ipsainque, ut majoribus obsequendum mortua biis etiam non pauci poterant deesse, ciim interim
etiam doceret , paruisse illorum tamen vol ocu- : quatuor anni post primum examen eftliixisseut, et

I itos , vel diliarentes ac certos cxaminatores fuisse provecla; a^tatis essent testes complnrcs. Quidquid
non paucos, qui anno Domini 1233, Decembris die C fnerit caiisae, de repetito ilio exainine nibil in-

16, suis comraunita sigillis ea Romam mitterent, venio.

et a sede peterent apostolica, ut in sanctorum ac 210. Innocentius IV, Gregorii successor , anno
sanctarum catalogum Beata bajc Acta referrctur. » 1243 alias dedit litleras ad decanura, schoiaslicum,
hunc in tinem confecta de virlutibus Sanctse et mi- et alium canonicum Moguntinum, repoteus dofectus
raculis, qua; jam frequenter laudavimus, et post Raynaldo num
prioris inquisitionis, teste ibidem .

Vilam edemus, pra^dicta omnia abunde confirmant. 34, et adjungens soquentia « Mandamus, qualenus :

208. Illud porro examen institutum esse, eaque si processistis, in inquisitione bujusmodi, recipien-
Acta confecta jussu \ Gregorii IX summi pontiiicis, do singilialim super lide dignos,
prsemissis testes et
discimus ex Annalibus ecclesiasticis Odorici Ray- eorum dicta, prout quilibet per se simpliciter et

naldi ad annum 1237, num. .iO. Nara ibi in aliis seriatim deposuit, faciendo conscribi ,
])rocessura
siiis litteris Gregorius IX de illis sic loquitur : ipsum siib sigillis vestris nobis transmittere studea-
« Suppliiantibus nobis olim dilectis in Cbristo tis. Alioquin de pri-cdictis omnibus, el novis mira-
liliabus abbatissa et sororibus monasterii S. Ru- culis, si quse fecisse dicitur: nec non de vita ipsius
perti de Bingia .Moguntinensis dioecosis, ut recolen- _. per tide dignos inquirentes sollicite voritatem ,

da? memoria; Hildogardem abbatissara ejusdem mo, dicta ipsorum testium, qiios singillalim examiuare
nasterii, qua; in vita ct posl mortem raultis dicitur curetis ,
prout eorum quilibet per se coram vobis
coruscasse miraculis, sanctorum ascribere catalogo pure, simpliciter, et distincte ac ordinate quod su-
curaremus, deferri ad nos libros ipsius, quos sancti per praediclis omnibus sciverit, deposuerit, faciatis
Spiritus revelalione composuisse creditur, facientes, cum atlentione conscribi, nobis illa sub sigillis

ciim pra-ter Psalterium nullas litteras didicisset, eisdem fideliter remittcntes. Datum Later. viu Kal
nos prseposito majoris decano et A. ecclesia'. W... Decemb. » Quem hoc mandatum babuerit efTectum,
scholastico S. Petri Moguntini nostris dedimus lit- ignoro at certc causa S. Hildegardis ad finem per-
:

teris iri mandatis ut de ipsius vila, conversatione, ducta non est sub Innoceutio IV , aut sub ipsius
fama, meritis et miraculis, ac generaliter de om- succossoribus toto sseculo xui ; et sic res tiebat
nibns circumstantiis per testes fide dignos inquire- semper magis difflcilis.
rent diligentius veritatem, nobis quod invenirent 211. Atlamen saeculo xiv iterum tentata est cano-

cum prff!dictis libris sub sigillis siiis fideliler re- nizatio S. Hildegardis , ut refert Trithemius in
mittentes. » Ha^c pontifex de mandato suo, vi cujus Chronico Hirsaugiensi ad annum 1317, ita scribens :

laudataActa sunt composita. « Joannes papa vicesimus secundus ad instantiam

 : :

89 ACTA. 90

Petri archiepiscopi Moguntini, Willichino abbati ut plurimi Romani [tontifices ei scribentes, se ct

Spanheimensi et quibusdam canonicis Ecclesiai Ecclesiam Romanam orationibus illius comraenda-

Moguntinse per apostolica scripta mandavit, qua- verint : cumque Latini sermonis esset ignara,
tenus ad montem Sancti Riiperti prope oppidum Spiritu sancto docente, omuia quae scrij^sit, Latino
Bingen, ubi Nahus Rlienum intluit accedentes, de exceptoribus dictavit. » Molanus eamdem celebrat
vita, moribus, signis atque miraculis divaj Hilde- his verbis: » A[>ud ningam, sanctae Hildegardis
gardis, primse fundatricis et abbatissa^ dicti mona- virginis, qua:> tcmpore S. nernardi abbatis odorem
sterii... inqui?itionem facerent diligentem : et su« sanctitatis late sparsit. » Accedit Baronius in
qiiidquid invenisscnt veritate probatum, ad aposto- Marlyrologio Romano, ita scribens : « Apud
lic£e sedis cxamen tideli narratione transmitterent. Bingiara in dioecesi Moguntinensi sanctaj Ilildegar-
Inquisitionis peracto scrutinio memorati commis- dis virginis. » Baronium seculi siint omnes qui
vitam praefataj monialis religiosam atque san-
Siirii Martyrologium Romanum variis idioraatibus ex-
ctissimam, ac multis miraculis, tam post mortera hibent.
ejus, quam priiis, sutficienler comprobatam inve- 21.3. In Florario Siinclorum ras., quod sa;culo xv
nerunt : eamqiie dignam caiionizatione censeutes, compositura, de S. Hildegarde ad 17 Septembris
necessaria pro elfectu uegotii ad Romanum ponti- heec habentur: « In Brugis [lege Bingisj depositio
ficem memoratum destinarunt. Pontifex autem, sancta?. Hildegardis virginis anno selatis suaj lxxxiii,
testimoniis sibi destinatis diligenter reiectis, ad anno salulis 1181, » imo 1179. Petrus de Natalibus,
canonizandam virginem non fuit difficilis, quemad- episcopus Equilinus, qiii floruit saeculo xiv, de S.

luodum apostoiico scriplo factus sum certior, Ilildegarde virgine raulto prolixius dat elogium, in
quamvis optatiim a multis negotium non perduxit quo nihil invenio corrigendura praeter diera obitus
ad effectum. Ejus quoque pra?.decessor Clemens , male fixura x Kal. Julii. Mitto tamen istud elogiura,
papa quintus, in eadem re commissarios ante dede- quia omnia ibi dicta jam abunde sunt exposita.
ral. » Ha'c Trithemius de tentata sa-culo xiv ca- Menardus in Marlyrologio Benedictino ad hunc diem
nonizatione. At illa semper Gebat difficilior, quia sic habet : » Apud Bingiam, in dioecesi Moguntinensi,
ad mandatum arcbiepiscopi Moguntini miracula sanctse Ilildegardis virginis et abbatissae. » Wion
cessaverant, nec testes superesse poterant ad pro- ad eumdem diem : « Apud Bingam depositio S.
bandum miracula prioribus post mortem annis pa- Hildegardis virginis et abbatissae, quse tempore S.

trata. Itaque solemnis canonizatio, quae facile fieri Bernardi abbatis odorera suae sanctitatis late spar-
potuisset, si primi delegati ad causam examinaudam sit. B Hi cum aliis pluribus S. Hildegardi dant titu-

accuratius processissent, nunquam est peracta. lum abbatissx, quia ccenobio a se fundato praefuit.

212. Verumtamen Marlyrologi a sseculo sallem Attamen abbatissa? titulo ipsa nunquam usa videtur,
XV S.Hildegardem celebrare coeperunt, ita ut veri- nec viventera unquara abbatissam ab aliis diclam
simile sit cultum ipsius fuisse permissum, eliamsi inveni; sed frequenter ma/^w/ra/n monialiura, alias
canonizatio non fuerit solemniter celebrata. Codex prseposilam, aWas priorissam . Qiiae vero postSanctam
Hagenoyensis, exhibens auctum nonnihil Usuardi coinobio ipsius Rupertino praefuerunt, abbatissa;
Martyrologium, et anno 1412 exaratus, apud Solle- fuerunt dictse. Bucelinus in Menologio Benedictino
rium nostrum in Usuardi auctariis hoc die sic habet affert gestorum pleroruraque cumpendiura, quod in
« In monasterio S. Ruperti in Pingwia, Moguntinai paucis corrigi potest ex disputatis in boc Commen-
dicecesis sanctse Ilildegardis sanctimonialis et pro- tario. De cultu S. Hildegardis Trithemius De viris
phetissai. » Ibidera « Hildegardis virginis » meminit illuslribus, lib. iii, cap. 334, breviter ha>c scribit
matricula Carthusise Ultrajectina?. Longius elogium « Cujus festum agitur Kalendas Octobris; »
iv

contexuit Grevenus hoc modo : « Apud Pingiiiam sed verisimiliter legendum est xv Kalendas Octo-
in dioicesi Moguntinensi, depositio sanctae memoriae bris, sive die 17 Septembris. Gultum hunc saeculo xiv
Hildegardis virginis, qua", tempore S. Bernardi aut XV inchoatum suspicor, quia nomen Hildegardis
abbatis odorem suee sanctitatis late sparsit, adeo tunc Martyrologiis insertum.

"»t=:^=+3*
91 S. mi.DEGAKDlS 02

VITA SANCT/E HILDEGARDIS

AUCTORIBUS

GODEFRIDO ET THEODORJGO MONAGHIS.

{Acta SS. Bolland., Sept. tom. V, die 17, ox editione Goloniensi et Surii, coUata cum ms. Bodccensi.)

PR.EFATIO THEODORIGl
IN VITAM TOIA.M.

i. (2) Dominis venerabilibus Ludovico et Go- A tum; terlius, miraculorum, quee mirabilis Deus
PEFRino abbatibus , TnEODORir.LS , humilis servo- per eam operari dignatus est, a nobis digestam,
rum Dei servus, salutcm cum devotis orationibus. divisam ordinatam conliueret scripluram. Ita
et
Auctoritatis vestrae prseceptum accepi, ut post praecedentis scriploris non minuetur gloria et ad
Godefridum, virurn ingenio clarum, Vitam sanctae veram sapientiam coelestemque visionem et divinam
ac Deo dilectfc Hildegardis virginis (quam ille ho- virlutem legentium incitabitur memoria. Quis enim
nesto stvlo inchoavit, sed nou perfecit) in ordinem bonus non magis incitabitur magnis atfectibus ad
redigerem, et quasi odoriferis floribus serta con- vitam perennem, sancte, et pie, et juste vivendo, an-
texens, visiones ejus, gestis suis insertas, sub di- helare, cum viderit gemmam prseclaram, tot orna-
visione librorum, in »inius corporis formam redi- mentis virtutum, videlicet virginilatis, palientiae
gerem. Visum est milii lioc opus viribus rneis nimis simul doctrinae , tam insigniler radiare? Idcirco
arduum, quin etiam et verecundum ut scilicet , dedimus opcram ne in absconso vel sub modio ac-
quasi «luidam arbiler sederem, et de alieno opere censa lucerna Christi poneretur, qua^i occultanda,
sententiam tenerem. Cum ecce dubio et anxio in- sed super candelabrum posita, luceret omnibus
fluxit animo, quod vires, quas imperitia denegat, qui in domo Dei sunt, vitae, verhorum ct nioruui
charitas ministrat : et melius esse, cutn pudore ho- B splendilluis exemplis imitanda. Quod si quid in
minum ferre ridicuhim, quam inobedientiae subire hac re indocta obsequeulis peccavit temeritas,
periculum. Itaque parui eo moJo, ut pra-fati viri benigna jubentium dominorum indulgeat charitas :

liber, primae positionis locum oblinens, nuilam sua? totumque suo deiictum ascribat studio, quae tam
dispositionis patiatur jacturam; deinde secundus gravi nos imbecillos voluit onerare operis ne-
liber, visionum pulcherrimum et admirabilem tex- gotio (2).

(2) Prsefatio deest in codice Bodecensi. Qui fue- pitum antiquae divisionis, datos in editione Colo-
rinlduo illi abbates, Ludovicus et Godefridus, aliis niensi sed a Surio omissos, hoc loco dare possem,
divinandum reliuquo. sed quia nimis multa et minuta sunt capita,
(3) Hacti-nMS locutus est Theodoricus, tum seque- titulis historiae nihil addculibus Vitam augere
tur toto libro primo dictio Godefridi. Titulos ca- nolo.

LIBER PRIMUS.
DE GESTIS SANCT^E.

CAPUT 1'HI.ML'M. in Galliae citerioris partibus virgo , tam gcneris

Sanclse nafales, puerifia visionibus illustrafa; vifa quam sanctitatis ingenuitate illustris, nomine Hilde-
monasfica sub Juffa marjisfra. gardis, patre Hideberto matre Mechtilde pro-
(5),

2. In Romana republica regnanle Ilenrico (4), fuit genila. Qui, licel mundanis impliciti curis et opu-

(4) Tempus nal£p virginis proprius exponitur in incipit : « Henrico hujus nominis quarto Aug. » etc.
Commentario num. 7, et locus num. 8. Vocatur (.i) In ms. Bodecensi « Palre Hildeberto, matre
;

Galiia cilenor respectu Germaniae. Ms. Bodecense sic Mdthilde, » etc.

 ,

93 VITA. — LIB. I. 94

lenlia conspicui, Creatoris tamen donis non ingrati, A vabat. Sed (juoniara vasa figuli probat fornax, et

filiam pra?norainatam divino famulatui manciparunt, virtus in inflrmitate p?rflcitur, non defuerunt ei ab
eo qiiod jam ineuntis setatis ejus pra^matura sinceri- ipsa fere infantia crebri et pene continui lauguorum
tas ab omni carnalium habitudine multum dissen- dolores, ita ut pedum incessu perraro uteretur :

tire vid(a'etur. Mox namqne, ut poterat [trimam et cum tota carnis materia fluitaret, vita illius esset
tentare loquelara. lam verbis quara nutibus signi- qusedara pretiosaemortis imago. Quantum vero
flcab.it his qui cirra se erant secretarum visionum exlerioris hominis viribus deerat, tantum interiori
species (6), quas pmeter communem cajteris aspe- per spiritura scienti» ac fortitiidinis accedebat :

ctum, specuiatione proisus insolita intuebatur. Cum et, corpore tabescente, mirum in modum fervor
[ms. cumque] j.im fere essel octo annorum, conse- spiritus inaestuabat.
pelienda Christo, ut cum ipso ad iramortalitatis
4. Cumqne iu sancto proposito multis annis
gloriam resurgeret, recluditur in monte Sancti Di-
succrescens, soli Deo complacere satageret, jam-
sibodi, cum pia Deoque devota femina Jutta [ms.
que tempus inslaret, quod ad multorura prove-
Jutlha], quae illara sub humilitatis et innocentiae
ctura vita ejus ac doctrina patesceret, coraraonetur
veste diligenter inslituebat, et carminibus tantum
B divinitus, voce ad eam facta, ut de caetero quae
Davidicis instruens, in psalterio decachordo jubi-
videret et audiret, scribere non cunctaretur. Ilia
lare prsemonstrabat.
Caeterum praeter siraplicera
vero per femineam verecundiam, et vulgi vaniloquia,
psalraorura notitiam, nullam litteratorise vel musi-
et temeraria hominum judicia trepidante, cum quaj
css artis ab horaine percepit doctrinam, quamvis
ostensa sunt coelitus secreta , revelare stimulo
ejus exstent scripta non pauca, et qufedam non
acriori coarctaretur non haesitare, tandemque dum
exigua volumina. Verum hoc ex ipsius potius dictis
longa aegritudine tabefacta decubuisset primo ,
in promptu est declarare. Ait enim sic in libro suo,
cuidara monacho, quem sibi magistrura proposue-
qui Scivias praenotatur ; « Cum quadraginta duorum
rat, etper eura abbati suo, cum metu et humilitate
annorum, septemque mensiura essem, maximas
causam bujus flagelli aperuit. Ille rei novitatem
coruscationis igneuralumen aperto coelo veniens,
insolitam mente pertractans, quanquam Deo niliil
totura cerebrum meura Iransfudit, et totum cor,
impossibile esse cognosceret, adhibitis de collegio
toturaque pectus meum, velut llamma, non tamen,
prudentioribus, experiendum judicavit quod audie-
ardens, sed calens, ita inflaramavit, ut sol reni
bat : ac de scripturis et visionibus ejus quaedam
aliquam calefacit, super quam radios suos ponit.
sciscitatus, ea quae Deus daret, monuit declarare.
Et repente intellectura expositionis librorum, vi-
Mox ut illa scribendi opus, quod non didicerat,
delicet Psalterii, Evangelii, et aliorura Catholico-
attcntavit, redeunte virium sibi soiita possibilitale
rum , tam Veteris quam Novi Testamenti volu-
[tns. potestate], de lecto languoris erigitur. Tunc
minura sapiebara non autera interpretationera
,

abbas, accepta iniisitati miraculi certitudine, non

verborum (7) textus eorum, nec divisionem sylla-
suo contentus judicio, rem ad publicara notitiam
barura nec cognitionem casuum aut temporum
,
vidit [ms. judicavit] esse proferendam : veniensque
habebam. »
ad matricem sedera Moguntinara [ms. Moguntiara],
3. Sed ut ad propositum redeam, virgo Christo
coram venerabili archiprBesuIe Henrico et capi-
voto monasticse professionis et sacri velaminis
taneis Ecclesiae, quod cognoverat exposuit. Scripta
benedictione provecla [ms. perfecla] crescebat, et
quoque quae Virgo beata nuper ediderat, osten-
ibat de virtute in virtutem, annitente et congau-
dit.
dente provectibus ejus supra prsenominata [ms,
norainata] matre venerabili, quae jam ex discipula Per idem tempus sanctae Romanae sedis an-
5.

magistram , ac prseviam semitarum excellentium listes, felicis memoriae Eugenius, ceiebrato Remis
eam fieri cum admiratione cernebat. Flagrabat p. universali per Adalberonem Treviro-
concilio (8),
siquidem in ejus pectore charitatis benignitas, rum archiepiscopum devocatus [ms. vocatus], Tre-
quae nulium a sua latitudine excluderet. Turrim viri morabatur. Visum est pontifici Moguntiuae ci-
quoque virginitatis raurus tuebatur humilitatis : vitatis et majoribus cleri, ad Apostolici cognitio-
hinc cibi potusque parcimonia vestium vilitate fo- nem esse [ms. de his esse] veniendura, quatenus
vebatur : inde tranquillitas cordis pudibunda ipsius auctoritate nosceretiir quid de corapertis
silentio [ms. pudibunda silentii] ac verborura par- recipiendum aut refutandum foret. At papa suramae
citate monstrabatur : quae omnia sanctarum mo- discretionis, auditu tantae novitatis attonitus, cum
nilia virtutura , surami fabricata manu Artiflcis , Deo sciret cunc-ta esse possibilia, rem diligentius
patientia custos in sponsa Christi exornanda ser- investigare gestiens, venerabilem Virduni praesu-

(6) De visionibus Sanctae ab ipsa infantia consule in Coramentario num. 11 et seqq Deinde nura. 19
Comraentariura § 2, ubi etiara num. 9 de tempore prol)avi ipsam adjutore raonacho usara esse ad com-
quo tradita est vitae monasticae sub disciplina B. ponenda Opera sua.
Juttae. (8) Fuit Eugenius III Treviris sub flnem anni 1147
(7) Quam rairabiliter a Deo illuminata fuerit, et et anno 1148 ante conciliiim Remense, ut ostendi
quot stunuiis ad scribendura excilata, fuse ostendi in Comment. num. 27, ubi vide orania haec exposita.
95 HILnEGARniS 96

lem 9), cl cum eo Adelbertum (10) iirimicerium, A bertp coufessore, vilam fclicilor iii Dei opere ac
aliusque personas idoueas dirii^il ad civuobiuui, sub famulatu cons\immavit, ac dc sepullura ejiis ac rcli-
quo eadeiu virgo tot annis dej^ebat [ms. tegebatur] quiis loco nomen inh.Tserat. Itaque dum virgo Dci
inclusa, ut sine strepitu vel curiositatis acumine, locum transmigrationis ,
quem non corporalibus
quid rerum [ms quod verum] esset, ab ipsa scisci- oculis, verum intima visio::e rognoverat, abbati suo
tareutur. Qiiibus iiumiliter inquirentibus, cum illa et fratribus desiguaret, sed iUis ha^sitantibus, eo
simpliciter, qua? de se erant, aperuisset, ad Apostoli- quod discessum ejus moleste ferrent, ne jussum Dei
cum redieruiit, et magna ipsius, magna cunrtorum peragere impcdiretur, decidit, ut pridem [>w,y. i»rius],
astantium exspectatione, qu£e audierant, retulerunt. in lectum prolixi languoris de quo non antea sur-
His papa recognitis, jiibet repra^sentari scripta beatjE rexit, quam abbas el cjpteri divino se nutu urgeri
Hiidegardis, qaae sibi de pra?fato coenobio perlata conspicerent ad consentiendum, nec obstarent, sed
susceperat, et ex manibus propriis tenens, ipseque pro posse adniterentur. Ex quibiis Arnoidus ex laico
recitatoris vice functus, archiepiscopo et cardinalibus monachus, qui forti obstinationc renitendo caiteros
omnibu-ijiie qui de clero adcranl, publice legit, ac ad obsistendiiin videbatur animaie, dum esset in
responsa virorum, quos ad hsec indaganda miserat, praedio ecclesia' \iila Wiiara, tauta vexatione subito
pronuntians, omnium mentes el voces in laudem
B percussus est corporis, quoque despera-
ut de vita
Conditoris et congratulationem excitavit. Adcrat ret, linguamque in imraensum turgenlem ore couti-
ctiam ibidem sancta» recordationis Bernardus abbas nere non posset.
Clarevallis, quo mediante, cseterisque adnitentibus, 7. Postulavit ergo nutibus quibus poterat, ut ad
monehitur summus pontifex, ne tam insignem lu- Sancti Roberti ecclesiam deferretur : moxque, ut
cernam silentio tegi pateretur, sed graliam tantam, illic vovit, quod ulterius non obstaret, sed pro posse
quam tempore ipsius Dominus manifestare vellet, adniteretur, protinus recepla incohimitate, coepit
sua aurtoritdte confirmaret. Ad hsp.c reverendus adjutor esse praeparantium mansiones, et propriis
Pater patrum, tam benigne quam et sagaciter, as- manibus dissipare vineta, ubi domus Bedificareiitur,
sen>um prsbens, littens saliitatoriis beatam virgi- sanctimonialium receptaculis aptai. Ipsa vero, cujus
nem visitavit in quibus concessa sub Christi et migrationi haec habitacula prai-parabantur , dum
beati Petri nomine licentia proferendi ,
qua^cun- propter moras divinae visionis exsequendae jaceret
quc per Spiritum sanctum cognovisset eam ad gres.<uum penitus officio destituta, et tanquam saxea
,

scribendum animavit. Sed et lociim, quo illa fo- rupes, de iecto, in quem deciderat. nuUatenus mo-
vpbalur, honoravit, datis ad abbatem (11) et fratres c veri posset, non satis credulus abbas referentibus,
ccenobii gratulatoriis ex suo nomine litlerarum intravit, ut videret. Cumque totis viribus per se
apicibus. conaretur, vel de capite illain sustollere, vel de la-
CAPUT II. tere in latus reclinare, nihilque conando penitus
Fundat cxnobium in monle S. Ruperti propc Bin- efficeret, tam iiisulito stupcfactus miraculo, cognovit
gium, illadque cum sororibus siiis inhabitat per- : non passionis humanae , sed divinae correptionis
git perpefuis visionibus illustrari. esse, quod gerebalur, nec ulterius [ms. nec sibi
6. Igitur heata Ilildegardis cum tiducia humillinia ulteriusj contraeundum fore coelesti edicto ne ,

verbis, quae non ab homine, neque per hominem deterius quidpiam ut ipse pateretur. Quoniam vero
acceperat, aperuit et perfudit tam sanctae opinionis locus praenominatus partim ad Moguntinae Ecclesiae
odorem bonum longe lateque fragrantem. Tunccon- canonicos pertinebat, et fundus cum oratorio Sancti
lluebant irs. circiimlluebant] ad eam filiac nohilium Roherti possessio erat comilis Bernardi de Hildens-
non pauca', sub habitu religionis regularibus semitis heim, facta per intervenlum tidelmm legatione, virgo
instituendae. Cumque omnes unum reclusionis habi- Dei praescia licentiara sibi et sororibus suis obtinuit
taculum vix caperet, jamque de transferendis et illic inhabitandi.
ampliandis earum mansionibus consilium versare- D 8. Igitur post longam gradicndi defectionem, dum
tur; demonstralur illi per Spiritum [ms. Spiritum jam utrinque deliheratum esset, ut cum consorori-
sanctum] locus, ubi Naha (12) fluvius Rheno con- bus [ms. addit suisj dimitteretur ad locum, quem
fluit, videlicet collis a priscis diebus sancto Ru- in spiritu praeviderat, ingressus abbas ad jacentem
perto (t2j confessori ex nomine attitulatus, quem et afflictam, dixit, ut in nomine Doraini surgeret,
ille olim patriroonii jure possederat, ibique cum ahitura ad mansionem sibi ccelitus praedestinatam.
beata genitrice sua, Bcrtha nomine, et sancto \Vi- Tunc illa dicto citius surgente, tanquam nihil tam

Albero vocabatur, et episcopatum ultro dimi-

(9) (ll)Nimirum ad Cononem abbatem S. Disibodi.
sit anno
11.^6. Deinde defiinctus dicitur anno 1158. At hae litterae nunquam videntur editae.
Deati honoratur titulo in Gallia C/iristiana Sammar- (12j Nava Latiue, aut Navus dicitur, vulgo Naw.
thanorum inter ejiiscopos Virdunenses. Castellanus Modiius esl amnis in Palatinatu inferiori, et pro-
vero Alberonem ut venerabilem memorat ad 2 No- pe Birigium, juxta quod coenobium fuit conditura,
vembris, ubi de cullu inquiremus. in Rhenum inlluit. Lociis expositus est in Coramen-
CIO) Hic Alberoni in episcopatu successit anno tario, num. 22.
llo6, et scripsit ad S. Hildegardem, ut dictum in (13) Dc S. Ruperto Bingii duce et B. Bertha ejus
Commenlario num. 00. matre actum est apud nos ad Ib Maii.
 ,

97 VITA. - LIB. I. 98

prolixo tempore debililalis sensisset, stupor et ad- A dis ofliciis, quam iu temporalium procuratioue
miratio cunctos, qui aderant, apprehendit. Nec im- sustentarent.
merito, cum decumbentem fieri
et ea quae circa 10. Quae omnia non solum permissu, sed et con-
[ms. gerij visa erant, non minus essent stupenda, sulto venerabilis Henrici atque Arnoldi (l."») Mo-
quia ex quo locum mutandi coelitus accepit manda- guntinse metropolis archipnesulum, sed et scriptis
tum, quolies res ad elfectum tendere videbalur, to- eorumdem cum consensu abbatum, decrela et con-
ties illa levamen passionis in suo corpore senliebat, firmata sunt; ne quid polestatis in praedia Sancti
ac vice mutata, quoties obnitentium contradictioue Ruperti sibi usurparet ecclesia Sancti Disibodi,
cassari negotium cernebatur, toties ista, licet ab- privilegiorum auctoritate, imo, ul pressius dicam,
sens, intensiore gravamine laborabat. Aiiquando de superni Numinis interdicto \elitum est : siquidem
stratu repente consurgens, cunctosque reclusionis haec ipsa virgo, dum revelatione intima cognosceret
angulos perambulans, loqui omniuo
et habitacula pro tali negotio eundum sibi esse ad idem coeno-
non poterat rursumque ad lectum rediens, deii-
: bitim, et instar Jonae jjrophetae trepidatione quadam
ciente gressu, loquebatur ut prius. Quo languoris detineretur , divinai castigationis tlageiJo tacta
genere nou tunc solum laboravit, sed et quotiescun- pene languit usque ad mortem. Quo verbere com-
que ^feminea trepiilalione tardasset vel dubitasset B monita, se fecit in oratorium deportari, ibique se
superna^. voluntatis peragerc negotia, hoc certitudinis quo Deus jubebat ituram si correptio cessaret, ,

in se capiebat argumentum. devovit. Deinde petiit ut equo imposita et manibus

'.}. Tandem ergo Dei famula cum decem et octo sustentata deduceretur : moxque ut viae pauxillum
puellis Deo sanctis [ms. sacratis] pristinse habitatio- deducta est, receptis viribus, Ia?tabunda prucodebat.
nis loco dccedente, quantum his quos deserebat, Perveniensque ad Montem praenominati coufessoris,
doloris et luctus derelinqiiebat, tanlum regioni, ad cui [ms. quomodo] venire compulsa esset, expo-
quam accedebat, gaudii et exsultationis alferebat. suit, atque locum suae habitationis cum allodiis ad

Fuerant uamque illi de Bingensi [rns. Binguensi] se pertinentibus, ab illis [ms. illisj ccenobii fra-
oppido et contiguis villis multi honoratorum, et de tribus absolvit, relicta illis plurima portioiie pos-
plebe non exigua muUitudo, qui eam cum grandi sessionum, qu* illi cum sororibus susceplis tra-
tripudio et divinis laudibus exceperunt. At ipsa cum ditae fuerant et insuper pecuniarum non modica
suo, imo Chrisli, grege pusillo paratum sibi locum quantitate, ne quid usquam justae querelaj relin-
ingressa, diviuam, qua; cuncta dispensat, Sapientiam queretur.
devota cordis alacritate magniticabat, et commissas r^ 11. Verum, et ea quae series narrationis exigit,
tutelaj suai sanctimoniales virgincs materno affeclu repetam, beata Ilildegardis, quamvis in se Liee (!6)
fovebat, et regularibus instilutis prudenter imbuere parturientis crebros dolores sustineret, nihilonii-
non cessabat. Et ne alieni juris possessionem vide- nus speciosae Rachelis oculos claros lumine specu-
retur invasisse vel occupare, de donariis fidelium lationis internaj pascebat, et qua^cunque interius

qu8P fama nominis ejus adducti deferebant, locum aspexisse, diclis et scriptis, prout uoverat expedire,
suae liabitationis, parlim dato pretio, pai' im facto pandebat. De quo genere speculandi seu videndi
concambio, a proprietariis prsedictis oblinuit. Quem modo, qui perrarus ac pluribus etiam excellentium
quia liberum suscepit, liberum manere perpetuo sanctorum noscitur in hac mortalitatis umbra in-
constituit; ita ut patriocinio tantum Moguntinae compertus fuisse, res poscit ut aliqua dicanlur [yns.
Ecclesiai subjectus, non alium quam sedis ipsius aliquid dicatur] quod ipsius verbis polissimum,
:

archiepiscopum haberet defensorem, ne, si laicum quantum vel ipsa pandere potuit, cognoscatur. Sic
advocatum assumeret, ovili lupum videretur indu- enim dicit in epistoln, qua ad Wibertum Gembla-
cere quo fere generali morbo per orbem plurimse
: censem (17) monachum, de his quae de ea relalu
vexantur ac vastantur ecclesia>. Erga prselatos famae audierat, sciscitantem, rescripsit : « Deus,
coenobii, de quo migraverat, hoc tantum subjectionis " inquit, ubi vult, ad gloriam nominis sui, et non
sibi suisque tiliabus relinuit, ut quai^ de spirilualibus, terreni hominis, operatur. Ergo quidem [ms. addit
hoc est de ordinis tenoi'e et de monachatus profes- semper] trementem timorem habeo, quoniam nul-
sione quserenda essent, ab eis potius quam aliunde lam securitatem uilius possibilitatis in me scio. Sed
susciperent : et prout res et tempus posioret, sa- manus meas ad Deum porrigo, quatenus velut pen-
cerdotes de ipso coenobio susciperent, quos propria na, quajomni gravedine virium caret, et quoe per
et libera electione (14)nominatim expetivissent, ventum volat, ab ipso sustiuear, nec ea, quae vi-
qui eas tam in cura animarura ac divinis exsequen- deo, perfecte scire possum, quandiu in corporali

Pro libertate electionis ad Alexandrum pa-

(14) (16) Respicit auctor ad frequentes Liae partus, non
pam recurrit aliquando Sancta, ut dictum in ad difhcultatem, quae major fuit Rachelis.
Commentaiio, num. J57. Itaque, cum Alexander (1) Habemus responsum S. Hildegardis ad mul-
creatus sit pontifex anno llo9, nonuno aut altero tas qusestiones Guibeiti Gemblacensis monachi, ut
anuo laboravit Sancta, sed plus quam toto decen- dictum est iu Comraeutario, num. 116. At epi-
nio, ut omnia recte ordinareutur. slolam hic citatam necdum editam vidi; et
(1j) [)e llenrico et Arnoldo archiepistopis actum plures ad Guibertum ineditas esse ob.servavi
est iji Commentario variis locis. num. 194.
99 S. IHLDEGARniS 100

ofliciosum, el iii aiiima iuvisibilis [dis. invisibili], A tur (Ezech. i) quia ab acliva vila, tiuam appro- :

quouiam iu liis duobus homiui ilolVclus est. .\b henderat, ad quaMibcl iulima nou reverlebalur i-l ;

iufantia autem mea, ossibus, et nervis, ac venis meis a contemplativa, quam, carne obsita, jugiler lenere
nondum coutorlalis, visinuem li-inc in anima mei non polerat, in activam vitam revcrlebalur. Quasi
usque ad pra'>ens Lempus semper video, cum j.iiu eiiim ei de activte vitui modo diceret Deus Non te :

plu5(iuani septuagesima annorum sim; animatiue deseram neque derelinquam [Hebr. xiii), a bono
mea, prout Deus vuit, in hac visione sursum in proposilo non permisit eam redire; et iterum,
aUitudincm tirmamenti, et in vicissiludiuem diversi quasi de conlemplalivai vitce modo ei diceret A- :

aeris asoendit, atque inter diversos populos se di- verle oculos luos ,
quia ipsi me avolare fecerunt
latat, quamvis iii iouijinquis regionibus et locis a [Canl. vi), de speculalione sua; incomprelieusibilis
me remoti sint. El quoniani ha.'c tali modo in ani- majestatis ad aclualis vita; laborem eam permisit
ma mea video, idciico eliam secundum vici^situ- redire. Averte, imiuit, oculos tuos a mea coutein-
dinem imbium el aliarum creaturarum ea cuns()i- platione, quia ipsi ine avolare faciunt, dum me in
cio. Ista aulem nec exterioribus ocuiis video, nee ad perfecliim comprehendere non siiffi-
hac vita
e.\terioribus aviribiis Unde et Psalmisla ait
audio, nec cogitalionibiis cor- Accedit homo ad
ciunt. :

dis mei, nec ulla coilatione quinque sensuum meo- " cor altum et exultabilur Deus {Psal. Lxiii) quia :

riim perci[>io. sed tantum in anima mea, apertis
exlerioribiis oculis, ilaquod nuuquani iu eis defectum
exstasis passa sum, sed vigilans die ac nocte ea video.
12. Itaque siciit ex verbis pra'cedenlibus coili-
gimus, vere mirus et perrarus [^ns. perdiiis] hiiic
quo allius puro corde quujrilur, eo sublimius, quara
sil incomprebensibilis, cnmprelienditur. Ko niodo
beaia virgo in carue adhuc posita, et j)er aclivam
laborabat, et per conlempialivam in ipsam divini-
tatis liicem lotis desideriis inhiabat. Sed hic primo

sancta? virgini speculationis adfuil inodus. Nempe libro ponentes terminum, benedicamus Dominum,
ad similitudinem sanctorum auinialiiim, qii« vidit qui ancillam suam ab ipso orlus sui princii^io ele-
Ezechiel (18), ipsa cerlum pennatum animal ibat, clam respe.\it, et eam dilectam usqiie ad clarilalem
el uon reverlebatur el iterum ibat, et reverteba-
: visionis sua; provexit.

(18) Lociis in ms. sic exprimitur : « Quce Ezechielis prophelia tangil, ipsa certe tanquam pennalum
animal, » etc.

LIBER SECUNDUS.
DE VISIONIBUS SANCT^.

PllOLOGUS. C disceret, aut audilores suos aliquid docerel. An non

Grandem quidem niateriam ingenia parva non
13. morabatur in ca;lesti tahernaculo, et transcenderat
siilferunt sed cliarilas
: et obedientia, quibus mc nebulam lolius carnalilatis, cum diclalum cl verba
totum semper vobis debere proliteor, Ludovice et Evangelii Joannis, In frincipio erat Verbuni etc.

Godefride abbates optimi, mentem meam cliam de [Joan. i), eam docuit Spiritus veritalis? Ipse enim
impossibilil)iis ad possibilem facultalem eireriint. Spiritus sanctus, qui iu cor Joannis profluxit, quan-
Lnde quamvis niillo fretus ingenio, lamen pra-ceptis do lianc profuiidissimam revelationem de pectore
vestris in charitate Christi obtemperavi, et libellum Jesu suxit, per diviuam suae dignalionis gratiam
seciindum de Vita beata; Hildegardis virginis, se- hoc istam voluit discere, quod ille dignus fuit dice-
cretis et arcanis visionibus quasiquibusdam amo-iiis re. Sed dc his ilerum loqui diiferanuis, et proposila,

lloribus respersum, ab eo loco, quo prajcedentem aspiranle ipso Sjiirilu disseramus. iNec moveal le-

librum GodefriJus (10) bon^e memoriae terminavit, ctorem, quod quaedam, quae in prsecedenti libro Vita;
ordinare et perlicere, Deo favente, curavi. In quo ex ejus praescripta sunt, eadem in subsequcnti eliam
vcrbis ipsiiis Deo dileclBR virginis tanta eliicet cla- opere visionum ejus, nihilominus descripla sunt:
rilas prophelia;, ul nihil minus autiquis Palribus quia digrium jiidicavimus, ul et qualitas ordinis in

videatur percepisse gratia?. Nempe sicut Jegitur de ^ recitalione historia; ejus servarelur, et auctoritas

Moyse, qiiod indesinenter fuerit in tabernaculo, sic vel integritas vcrborum, qiiffi per Spiritum sanclum
et ipsa in visionum cfeleslium morabatur umbraculo, prolata siint, in descriplione visiouum ejus nullate-
videlicet ut, sicut ille, sic isla a Deo, ut aliquid nus mutilaretur (20).

(10) Godefridiis illc primum libriim scripsit, exce- scriptoriim. Noluit Tlicodoricus librum primum rau-
pto prologo. Reliqua omnia suntTheodorici, qui ha-c lihue iis, qiia', erant allata de visioiiibiis, nec ea hic
scribit. omittere voluit. Prologus ille in ms. Bodecensi erat
(20) Prsecipua ralio repelilionis, est diversitas omissns.
 ,

lOi VITA - LIB. II. 102

CAPUT PRIMUM. A aptari queat, videamus. Haec scripta ita se habent.

« In inystica, inquit, visione et in lumine cliaritatis
Sancfa, Latini sermonis ignara, iibros lamen Laline
scribil : visionibus a pueriiia gaudet eas cofjitur :
\ms. claritatisj de sapientia, quse nunquam deliciet,
scribere : multos consilio juvat et monitis, et suas verba hffic sic andivi et vidi : Quinque toni justitise
recfe dirigif. humano generi a Deo missi intonant, in qiiibus sa-
14. Igitur beala virgo in loco ad qiiem visu divino lus et redemptio credentium constat. Et hi quinque
migraverat, librum visioaum suarura ,
quem apud toni excellentiores omnibus operibus hominum sunt,
montem Sancli Disibodi inchoaverat , consumma- quia omnia opera hominum de his nutriuntur, qui
vit (21), et qusedani de natura hominis et elemento- non eunt, sed cum quibus omnia
sunt, qui insonis
rum, diversarumque creaturarum, et quomodo ho- opera hominis in quinque sensibus corporis ejus
mini ex his succurrendum sit, aliaque muita secreta perficiuntur . Et de illis talis ratio est : Primus
prophetico spiritu mauifestavit. Patet etiam quam tonus per tidele Abel sacrificium, quod Deo immo-
eleganlcr epistolis, do diversis proviuciis ad se dire- lavit, opere completus Secundus autem, (juan-
est.

ctis, responderit, si quis tenorem verborum ejus, do iNoe per prseceptum Dei arcam sedificavit; ter-
ex revelatione divina (22) prolatorum, altius consi- tius vero per Moysen, quando ei lex data est, quse
derare voluerit. Sunt tamen in unum volumen com- jiunctum \forte pactumj circumcisionis Abrahaj fuit.
pilatse et suw, et illae, quse ad se fuerant [ms. vene- Sed in quarto touo Verbura summi Patris in Vir-
ranlj destinatee. Quis vero non miretur, quod can- ginis uterum descendit, et carnem induit, quia idem
tum dulcissimse melodiae mirabili protulit sympho- Verbum cum aqua limum coagulaverat, sic ho-
nia, et litleras non prius visas, cum lingua edidit minem formaverat uude et omnis creatura per
:

antea inaudita? (23) Praeter haec, Evangelia qusedam hominem ad ipsum cLimavit, qui eam fecerat,
exposuit, aliasque typicas expositiones composuit :
sicque propter hominem Deus omnia in se portavit.
quajomnia, quia ei clavis David aperuit, gratulari Alio enim tempore hominem creavit, alio autem
merito et cautare animee suoe licuit, quod eam Rex ipsum omnes, quos coiisilium serpentis
portavit, ut
in cellaria sua introduxerit, ulinebriaretur ab uber- perdiderat, sibi attraheret. Quintus autera tonus
tute domus suae, et pntaretur torrente voluplatis suse: perticietur, cum omnis error et irrisio finietur et :

unde et ipsa, sicut scriptun), est, a timore Domini tunc homines videbunt et cognoscent quod nuilus
concipiens, pareret spiritum, et salutes (2i) super citra Dominum [ins. coutra DeumJ quidquam faeere
terram faceret. Magnum est etiam illud et admira- possit. Hoc vero [ms. modoj in quinque touis a Deo
tione dignum, quod ea, quai in spiritu audivit vel r missis Vetus et Novum Testamentum perficietur, ac
vidit, eodem sensu et eisdem verbis, circumspecta mirificus numerus hominum complebitur. Et post
et pura mente, manu propria scripsit, et ore edi- hos quinque tonos Filio Dei quoddam lucidum
dit (25), uno solo lideli viro symmista contenta, qui tempus dabitur ita quod ab omni carne palani ,

ad evidentiam grammaticse artis, quam ipsa nescie- cognoscetur. Postea divinitas in semetipsa operabi-
bat, casus, tempora et genera quidem disponere, sed tur, quandiu vult.
ad sensum vel intellectum eorum nihil omnino ad- 16. Sapienti:! quoque in lumine charitatis docet,
dere proesumebat vel demere. De hoc certe etiam et jubet me dicere quomodo in hac visione con-
ad Adrianum papam (26) scripsit, quod sic in* coele-
stituta sum. Et ego verba hajc non dico de me,
sti visione sibi dictum audivit » Cum desuper tibi : sed vera Sapientia ista dicit de me, et sic loquitur
osiensa ad formam huniana! consuetudinis non pro- ad me « Audi, o homo, verba haic, et dic ea, non :

tuleris in Latinu lingua, quia haec consuetudo tibi secundum te, sed seciindum me et docta per me, :

non est data, ille qui limam habet [ms. scientiam hoc modo dic de te In prima formalione mea, cum :

haberet], ad aptum sonum hominum explere non Deus in ntero matris mese spiraculo vitse suscitavit
negligat.» me, visionem istam infixit animse mese. Nam post
15. Congruum autem videtur ut hoc in loco scri- D Incarnationem Christi anno millesimo centesimo
pta visionum ejus aliqua inseramus; et ex his, doctrina apostolorum et ardens justitia, quam in
quam convenienter sententia ilia de Canticis, Dile- Christianis et spiritualibus constituerat, tardare
cfus meus misit manus suas per foramen et venfer ca?pit, et in hsesitationem vertebatur. Illis tempo-
meus intremuit ad facfum ejus {Cant. v), sibi ad- rihus nata sum, et parentes mei cum suspirio [ms.

(21) Loquitur de primo opere Scivias

auctor faceret. »
dicto, quod anno 1141 in monte S. Disibodi in- (25) Audita Latine scripsit, visa, opinor, Germa-
choavit; et circa 1151 in monte S. Ruperti finivit. nice aut scripsit aut adjutori suo Latine vertenda
(22) De epistolis, quse, a?que ac alia opera, spiritu oretenus exposuit. Consule dicta in Commenlario,
prophetico scriptai sunt ex visionibus divinis, multa num. 19 et 20.
dedimus § 4 et seqq. Epistola data est ad Anastasium papam
(26)
(23) De opere musico
quod Saucta composuit,
, quse allegatur, ut observavi in Commentario num.
consule Commenlarium, num. 191, ubi et reliqua 50. Scripsit tamon Sancta etiarn ad Adrianum
ipsiusopera euumeravi. IV, iiideque factum puto ut ex epistolis in co-
(2t) Uitima verba in ins. sic leguntur « Cunci-: dice conjunctis unam pro altera nominaverit
piens pareret, et spiriluin salutis super lerram auctor.
 :.

103 S. niLDEC.AllDlS iO''

suspiriisl Deo nie vovebant, ac terlio celalis mciv A Deo essent, abhali suo intimavit, iiiagnoqne desi-
anno tantum lutnen vidi. quod anima mea contre- derio deinceps mecum in his laboravit. In eadem
muit sed pra- infantia
: de his nihil proferre potui. visione scripla prophelarum Evangliorum et , ,

In octavo autem aimo aelatis meBP in spiritualom
conversalionem Deoohlata sum, e u^que in quinli.iii
decioium annum fui miilla videns, et plura simpli-
ciler lotiuens, ita quod et admirabantur, qui ha>c
audierunt, unde venireut, et a quo essent. Tunc et
ego ia meipsa admirala simi, quod cum infra \/'orte
intra] in anima vidi, exteriorem etiam visum habui
et quod hoc de uuilo homine audlvi, atque visionem,
aliorum sanctorum qiiorumdam philosophorum,
sine ulla hiimaua doclriua inlellexi, ac quapdam ex
illis exposui, cuni vix nolitiam litterarum haberem,
sicut indocta mulier me docuerat. Sed et cantuin
cum melodia in laudem Dei et sauctorum absque
doctrina ullius homiiiis proluli et canlavi, cum nun-
quam vel ueuinam (29), vel cantum aliquem didi-
cissem. Ilaec ad audientiam Mogunlinae ecclesiae al-

quam in anima vidi, quantum potui, celavi mul- Ia<a cuni essent et discussa, oinnes ex Deo esse
:

taque exleriora iguoravi de frequenti sejiritudiue, dixerunt, et ex prophetia, qua olim prophelae pro-
quam a lacle malris meEe hucusque passa sum, phetaverant. Deiude scripta mea Eugenio papa' (30),
qn« carnem meam maceravit, et ex qua vires meae cum Treberi esset, allata sunt, qui ea giatanter
defecerunt. His valde fatigala, a quadam nutrice
B coram plurimis legi fecit, ac per seipsum legit,
niea quaesivi, si aliqua, exceptis exterioribus, vide- multuimiue de gralia Dei conlidens, beuedictionem-
ret, ct niliil milii inde respuudit, quuniam nihil que suain cuin litteris mihi miltens, j)raecepil ut
[ms. nihil horum] videbat. Tunc magno timore ea, quae in visione viderein vel audirem, scriptis
correpta, non audebani hsec cuiquam mauifestare, attentius commendarem. »
sed tamen plura loquendo, dictando, de futuris 18. Itaque [ms. igitur ex] beatae virgiiiis pul-
solebam enarrare. El quando hac visione pleniter cherrima visionc, et sui timoris, quem ad accessum
perfundebar, mulla, quai audientibus aliena erant, Spiritus sancti capiebat, recitatione, de Apostolici
ioquebar. Sed cum lis visionis aliquantulum cessit, quoqiie benediclione, et de percepta ab eo scri-

in qua nie plus secundum mures iufantis, quam bendi permissione, patenler colligimus, quod ille

secundum annos aetatis mea* exhibui, valde erubui, dilectiis suus Sponsiis ccelestis Jesus Chrislus vere
et saepe Uevi, et multoties libenter tacuissem, si misit manum suam, id est operatioucm et iuspira-
mihi licuisset. Pra? timore autcm, quem ad homines tionem S}'iritu& sancti, pcr foramen, lioc est, per
habebam, quomodo viderem, nulli dicere audebam. occultam gratiam suam, et venter ejus, scilicel mens
Sed qua-dam nobilis femina, cui in disciplina eram C sua, ad tactum ejus, hoc est ad infusioncin gra-
subdita, luec notavit, et cuidam sibi notae monachaj tiae suin inlremuit, ob insolutum vigorem spiritus

(27) aperuit. » et {tondus, quod interius sensit. Quid aptius?

\'. Eidem femiuae Deus per gratiam suam quasi quid convenientius? Certe sicut per illum in Elia (31)
rivulum ex mullis aquis iufudit, ita quod honis ope- sibilum aura tenucm [ms. tenuisj frequentior visi-
ribus quietem non Inbuit (28), quousque bouo line tatio signalur, ita divini Spiritus saporem toties
praesentem vitam liuivit, cujus etiam merita Deus degustabat mens ejus, quoties in contemplatiouis
per quaedam pulchra ostendit signa. Post cujus sublimilate siispendebatur. Et quid fecit? Surrexi,
ijnem ita permausi videns iii quadragesimum aetatis inquit, ut aperirem dilecto meo [Cant. v). vere
mea» annum. Tunc in eadem visione magna pres- beata virgo, quae, sicut scriplum est, quia dilexit
sura coacta sum palam manifestare ea qua' vide- cordis mundiliam, propter gratiam labiorum suorum
ram et audieram. Sed valde timui et erubui proferre habet amicum Regem, id est, Christum, a quo tale

qiia^ tam diii silucram. Venae autem medullae [ms. perce|)it donuml Secundum mensuram enim, quam
et medulliH] me.v tuncpleua; virium erant, in quibus sibi dare Spirilus sauclus voluit, nam sicut spirat,
ab Mnfantia et juvcntute mea defectum habebam. ubi vult, sic eliam dividit singulis, prout vult,

Ista 'cuidam monacho mngistro meo intimavi, qui ^^

quin surgoret ct dilecto aperiret , recusare non
bonae conversationis el diligentis intentionis ac ve- poterat : et nuuc voce , nunc lilteris, pessulum
luti peregrinus a sciscJationibus morum multorum ostii sui aperiens dilecto, foris exsequebatur,
erat. Unde et eadem luiracula libenter audiebat ;
quod inlus audivil. Quid inlus audivit ? Deriven-
qiii admirans mihi injiinxit, ut ea absconsa [ms tur foras fontes tui, et in plateis aquas tuas divide
absconso] scriberem, donec viderct, qiiae [ms. quae {Prov. v).

essent] et unde essent. Inlelligens autom quod a 19. Igitur dum ad hunc modiim bouorum operum

(27) In ms. legitur ; " Cuidam noto sibi mo- (2!)) In ms. neuma, quod pro modulatione su-
nacho aperuit. » Haec lectio verior videtur nam : mitur.
femina, cui Sancta rem aperuit, fuit B. JuUa (30) De examine scriplorum Treviris facto con-
magistra ipsm?, et lia-c verisimiliter directori suo. sule Commentarium, iium. 27 et 28. Reliqua vero
(28) Ha^c de B. Jutta, de qiia ad 22 Decem- de visionibus ipsiiis 2 exposita sunt.
>:;

bris agemus, iterum rectius habentur in ms. lioc (31) Sibilus aura; teniiis (/// Reg. xix, 12) signi-
modo " Ita qiiod corpori suo in vigiliis, jejuniis,
: licabat Elia; visilationem Domini.
et caeteris bonis 0[)eribus qiiietem non tribiiil. »
 VlTA. — LIB. It. 10«

rivis aflluenlibus quasi paradisi lluminibus irriga- A licelcrebris inviseret visitationibus, tameu, ut scri-
retur, non modo verum etiam e.x omni
tota vicinia, ptum est, magna erat, humiliaret se iu
quanto
triparlila Gallia atque Germania conlluebant ad eam omnibus, permisit eam sa?pe variis a^gritudinum
undique utriusque sexus populorum examina, qui- vexari passionibus. Quod ut evidentius pateat, textus
bus per gratiam Dei utriusque vita? aiiatim accom- visionum ejus producatur in medium, ut et virlus
moda impendebat exhortamina. Ad salutem enim in infirmitate perfecta non lateat et lectoris etiam,
animarum suarum proponebat eis et solvebat quae- dum alternis uti delectatur, allevietur taedium. Vis
stiones sanctarum Scripturarum (31*). Plurinii con- scire, quid perjtessa fuerit pro eo, quod non mani-
silium ab ea percipiebant necessitatum corpora- festaverit ostensam sibi coelitus visionem, propter
lium, quas patiebanlur ; nonnulii quoque benedi- suam de
quo tunc erat, in alium transmi- loco, in
ctionibus suis a languoribus alleviabantur. Qiiia grationem ? Audi ipsam ita scribentem « Quodam, :

vero prophetico spiritu cogitationes et intentiones inquit, tempore ex caligine oculorum nullum lumen
hominum coguoscebat, quosdam perversa et fiivola videbam, tantoque pondere corporis depriraebar,
menle ad se, quasi ad explorandum, accedentes quod sublevari non valens, in doloribus raaximis
redarguebat: qui dum spiritui, qui loquebatur, non occupata jacebam quae ideo passa sura, quia non :

valerent resistere, correpti et emendati, cogeban- " manifestavi visionem, quffi mihi ostensa fuit, quod
tur a pravo incepto desislere. Sed et Judseos, dum de loco, in quo Deo oblata fuerara, in aliuni cum
ad se venirent causa interrogationis, convictos de puellis meis moveri deberem. Ha^c tam diu sustinui,
lege sua, ad Christi fidem exhortabatur verbis donec locum, in quo nunc sura, nominavit et, illico :

pia; admonitionis. Omnibus enim, juxta Aposto- visu recepto, levius quidem habui, sed tamen iniir-
lum, omnia facta (/ Cor. ix), extraneis qui- mitate nondum ad plenum carui. Abbas autem meus,
dem adventantibus, quamvis reprehensibilibus^ et fratres et populus ejusdem provincise, cum per-

blande et leniler, prout eis videbat competere. lo- cepissent de hac rautatione, quid hoc esset, quod de
quebatur. pinguedine agrorum et vinearum et de amcenitate
20. Secum autem commorantes puellas cum raul- loci iilius ad inaquosa, ubi nulla essent commo-

to dilectionis ac maternae dulcedinis affectu castiga- da, ire vellemus, mirum habuerunt et ne hoc lie- :

bat, quoties vel raricor cujuslibet controversise, vel ret, sed ut nobis resisterent, in invicem conspirave-
dolor ssecularis tristitise, sive desidia, aut negligen- runt. Me quoque quadam vanitale deceptam esse
tia in eis oriebatur. Denique voluntates, intentiones dicebant. Cumque iiaec audissera, cor meura con-
et cogitationes earum in tantum perspiciebat, quod ,^ tritum est, et caro raea et venae' aruerunt: et per
in ofticiis etiam divinis, secundum qualilatem cor- dies plurimos lecto decurabens, vocem magnam
dis sui, propriis benedictionibus eis [ ms. benedictis audivi, me prohibentem, ne quidquara araplius
sine eis) respondebat. Praevidebat enim in spiritu in loco illo de visione hac proferrem vel scri-
vitam hominura et conversationem, nec non et vitae berem.
praesentis quorumdam consummationem, ac secun- 22. ^< Tunc quaedam nobilis marchionissa, nobis
dura qualitatera morum et meritorum, gloriam et nota, archiepiscopum Moguntinura adiit, et ei haec

poenas animarum eorum: quse tamen tanta mysteria omnia, aliisque sapientibus manifestavit. Qui dixe-
nulli, prseterquam illi soli homini revelabat, cui, ut runt quod nullus locus, nisi per bona opera san-
praediximus, omnia secreta sua manifestabat. Sicut ctilicaretur unde et hoc, ut lieret, conveniens
:

denique tempus tacendi, ita noverat, quid et ubi, et videtur [rns. videreturj. Tunc antiquus deceptor
cui, et cur, quando tempus esset
quoraodo, el per raultas irrisiones me quod multi
excribravit, ita
loquendi. In his autem omnibus summam omnium dixerunt : « Quid est hoc, quod huic stultae et in-
virtutum servabat hurailitatera. Et sciens quia Deus » doctae feminae tot mysteria revelantur, cum multi
superbis resistit, humilibus aulem dat graiiam » fortes et sapientes viri sint ? In dispersionem ita-

(/ Vetr. v), seraper gratiie divinaj oranipotentem D » que vertetur. » Multi enira de revelatione admira-
laudabat benignitatem. bantur, utrum a Deo esset, an de inaquositate ae-
CAPUT II.
reorura spirituura, qui raultos seducunt. Et ita in

Sanda in visione discit locum ad fundandinn mona-

islo loco (32) cum viginti puellis nobilibus, et de
stei-ium, eaque occasione multa patitur: Deum divitibus parentibus natis, mansi, nullam [ms. nul-
tamen in omnibus adjutoreyn habet et consola- lamque] habitationera seu habitatorem hic inve-
torem. niens, excepto veterano quodam et uxore ejus ac
21. Tantis ac gratiarum adornatam dota-
talibus liliis. quoque adversitas tribulationura et
Tanta
libus Sponsus ccelestis sponsam suam dilectam pressura laborum super me cecidit, velut cura tem-

(31*) Quot quamque

diversse de sacris Litte- turinnuere; sed ma?isi idem ibi est ac habitare
ris, de rebus
theologicis, de arcanis et occul- ccBpi. At sancta, cum dicit « cum vigiuti puellis, »
tis, quaestiones S. Ilildegardi proponerentur, vi- videtur contraria biographo num. 9, ubi dicit
deri potest ex disputatis in Gomraentario § 6, eam ex monie S. Disibodi discessisse « cum de-
7 et 8. cem et octo puellis. » Utrumque erit verum,
(32) Loquitur de loco sibi ostenso, sive de raonte si duae se adjunxerint in rdventu ad montem
S. Ruperti, licet verbum mansi contrariura videa- S. Ruperti.

Patrol. CXGYII. 4
 107 S. IIII.DEr.ARDlS 108

pestuosa niibes sulcm obtegit, ita quod valde suspi- \ Alise etiam qusedam nobiles puelhu similiter fece-
laiis el lacrymas fuudoas, dixi 0, Deus uul- : o, runt, se a me separantes ex quibus qua'dam postea :

lum conruudit, qui in ipsum conlidit. Sed iteruin tam negligenler vivebant, quod multi dixerunt,
Deus graliam suam inihi adhibuit, queiuaduiudum (piia opeia eirum osteiiderent, quod in Spiritum

cuin sol recedentibus nubibus, apparet, el velut cum sauclum et in hominem, qui de Spiritu sancto
mater fleuti infauti lac prjiebet, uude ipse post lleluin loquebatur, neccasseut. Ego autera et diligeutes
gaudet. Tuuc iu vera visione vidi quod tribulalioues me admirabainur, cur tauta persecutio super me
istie in exemplo Moysis super me veuisseiit, (juia, veniret, et Deus cousolationem iniiu uuu adlii-

cum ille iilios Israel /^'gyplo lians iiiare Hubruin bcrct, cuiu iii peccatis perseverare iioii velleui,
duceret in desertum, ipsi cuntra Duuni inurmuian- sed boiia opcra, Deo adjuvante, pfrlicere desidera-
tes, .Moysen quoque valde alilixerunt, (luainvis eos rein. In his librum Scivias compli-vi, siciit Dens
Deus mirilicis signis iliustrasset. Ita Deus aliqua voluit. »

parte me aflligi permisit a comiiiiiui iKipulo, a "21. Kx jiraecedcnti visiouis descriptioMi! el beatae

propinquis meis t-t ab niecum mau-

aliijuantis, (jui viigiiiis liquet aftliclione, quod locum, quem sibi
serunt, cuin eis necessaria detinMuut, ni^i quan- pueiuonslratuiu, et [u-o quu relardaulem ca^citate
tum nobis per gratiam Dei in eleemosynis dabalur, l^ casligavit, ipsc Doniiuus elegil et pra-elegit iu lia>-

quia sicul lilii Israel Mnyseu alllixeruut, ita et isli redilatem sibi, tit uurueii suiim ^ancliiiu impensius
super rae capiit moventes, dixerunt : « Quid prud- glorificarelur ibi, tum pio{)ler S lluperli merila,
est, quod nobiles et diviles puellie de loco, in el secum ibi in Christo quiesceuLium , tiim pro[iter
quo taulam peimriain deveue-
eis uihil defuil, iu profectiim sauctiu virginis, et secum illuc venien-
'
runt ? Nos vero gratiam Dei uobis succurrere lium. Inler ha'c subil iiicnlem veleris liislorioe re-
exspectabamus, qui huuc lucuiu nolus [ms. addit cordatiu, et [uikhra se nobii otfert de Dcbbora
soluiir Oatenderat. prophetissa (3i), et locu, in quo sedit, ud nostram
23. » l*ost pressuram duloris liujii-, graliam proi)hetissam et locum no.struin comparatio. Sic
suam Deus super nos phiil. Naiii iiuilli, qui nos eiiim Origenes dicil : « Pitestat uon miniinam con-
prius contemnentes inaquosam iriutililalem nomi- Solalionein mulieruiu sexui, et provocat eas, ne
naverant, veneruut ad nos uiidique adjuvaules, ct pro intiriniliite se.viis desperet, eliam prophetiae
beuedictiouibus uos replentes. Miilti etiaiu diviles graliae caj^aces se fieri jiossc : sed iiitelligaiit et

murluos suos in honore ajuid nus sepelieruut. IMu- credaiil, (juod iiierelur hanc gratiam piii ilas men-
rimi quoque \isiunem hanc iu lide cugnoscentes, lis, noii diver^itas :-exus. » Debbura quijipc, quiB
raaguo desiderio ad nos venerunt, sicut per Pro apes inlcrjiietatur, in prophetiai furuia vcrsaLur.
phetaiu dictum est: Venient ad le, qui delrahebant Ct;'tum uamque est quod omnis prophetia suaves
tibi {Psal. xxxvii). Tunc sjiiritus ineus revixit, et ccelestis duclriniK favos et dulcia divini eloquii
qucg prius in dolore lleveram, nuiic, qiiia ^Deus in mella comjionat, ut David dicit : Quam dulcia fau-
obliviuncm me non duxisset, prre gaudio llevi, cum cibus vieis eloquia luasuper mel ori meo ! [Psal.
lucuin istum exLulleudo, et iiiuUis uLilibus [vox cxviii.) Htec inler Rama et Betliel sedere dicitur: et

utilibus non est in ms.] rebus et sediticiis mulli- Hniun, excelsa Belhel domus Dei iuterprelalur.
plicando conlirmavit. Sed t.imen Deus voluit, quod JNihil euim humile, iiihil dejectuin crga jiruphctise
in i)lena securitate constanter jjeiseverarem, sicut sedem reperitur. Sicut et ajiud Salumonem sedes
ab iufantia mea in omnibus causis meis fecei'at, sajiienlije, vel in portis civitatum consistit, vei in

cuin iiullam secuiitalem gaudii vitae islius mihi miiruriim mcenibus habitat, vel in turribiis libcre
dimisit, per qiiod mens raea elevari posset. INam agit. lioc modo prophetia iu beata liildegarde
cum librum Scicias scriberem, qiiamdam nobilem quod inter dumum Dei et exceisa dicitur habitasse,
puellam, sujir.idic.re marcliionissa^ nunc videri etiam in promptu sit localiter
liliam, in jdeua polest :

charilate Iiabebain, sicut Paiilus Timolheum, (jua; q tamen accijti el sjiiritualiter. Docet enim te, o san-
in diligcnli aiuicitia in omnibus se raihi conjuiixe- cta anima, quaecunque ibi habitas, quae super tcr-
rat, et in pissiunibus meis milii [non estin ms. mihi] ram sunt, respuere, et quae iu ccelorum excelsis
condoluit, donec ijisum librum comjilevi. Sed post sunt, ubi Christus in dextera Dei sedet, quaerere.
haec propter elegantiam geueris sui, ad dignitatem lllic te prophetia ejus hortalur ascendere, illuc
majoris [ms. majorem] nomiuis se iuclinavit, ut anditores suos moiilur imponere. Benedicta ergo
mater cujusdam sublimis ecclesiai nominaretur : giatia Dei [ms. gloria Domini] de loco suo, de
quod tamen nou secundum Deum, sed secuudum cujiis emancipatione, quam in spiritu praividit beata
honorem saeculi hujus quaesivit. Haec in alia regione virgo, dicit ita in scripto suq^:
a nobis remota, postqiiara a me recessit, vitam 2o. i( Vidi in visione, et docta et coacta sum, ut
pfcesentem cum nomine dignitatis cifo perdidit (33). praelatis mcis revelarcm, quod locus noster cum

(33) abbatissa, de
Ilffic cujus recessu Sancta nura. 46.
doluit, videtur (^se soror llartvici Bremensis (34) De Dcbbura vidcii potcst liber Judicum,
archiepiscopi, qui mortem ipsius ad S. Hilde- Cdp. IV.
gardem perscripsit, ut dictum iu Commentario,
 :

)() vitA. — im. it. iio

lis quo Deo oblata fueram, A quidam hanc aegritudinem pro poena computabaut.
pertinentiis loco, in
Dsolvendus esset, priKteiquam quod subjectiouem.Virtus quoque spiritus mei, carni meae inlixa, defe-
'; obedientiam Ueo ibi servienlibus deberemus, cit, nec ex liac vita translata, nec pleniter fui in ea.

uandiu bonani lidem erga nos iuveniremus (3;i). Corpus etiam meum immutatum sternebatur in ter-
sec abbali meo (36) intimavi, sed infirmitate cor- ram super cilicium, nec tamen vidi finem meum,
jptus, nihil inde disposuit, quoniam et [ms. quia cum et praelati mei, filia; et proximi, cum plauctu
,iam] post paucos dies vitam tiuivit. Ad abbatem magno venirent, et obitum meum viderent. At ego
3ro succedentem et Moguntinum arcbiepiscopum in vera visione aciem magnam angelorum, humano
i;
majores ecclesia; cum hajc pervenissent, iu fide intellectui innumerabilem, per hos dies interdum
; charitate ea susceperunt, atque ita fieri cum vidi, qui de exercitu ilio erant, qui cum Michaele.
gillo scripturaj conlirmaverunt. Inter hajc a qui- contra draconem pugnabant, et hi suslinebant,
usdam multas iufestationes pertuli, sicut Josue, quid de ms Deus juberet. Sed unus fortis ex
lieri
lUem pra2 aliis victorem inimici conabantur ducere eis, clamabat ad me, dicens: « Ei, Ei, aquila,
1 confusionem: sed sicut i)eus ipsum adjuvit, ita » quare doimis in scientia? Surge de dubitatione. Co-
ie et filias meas liberavit. Sed sicut Joseph fratres >^ gnosceris, o gemma in splendore, omnes aquilae
li invidebant, quo(i a Patre plus aliis amaretur; ac » videbunt te, sed mundus lugebit, vita autem a'terna
lisum veudentes, tunicam ejus scissam patri retule- » gaudebit: et ideo, aurora, ad solem surge. Surge,
mt, dicentes quod fera illum devoraverit, ita et » surge, comede
et bibe. » Mox acies tota clamabat
iidani malevoli timicam gratia» et laudis Domini voce sonora: Vox gaudii, nuntii siluerunt, non-
«
I nobis scindere volebaut: sed Deus nobis succur- » dum venit tempus transeundi: puella, ergo surge.»

t, sicutJoseph in honorem restituit. Quamvis au- Statim corpus meum et sensus mei ad prssentem
m multam pressuram haberemus, tamen per gra- vitam mutabantur. Quod filiae meoe, quse prius fle-
am Dei augmentabamu:-, sicut et lilii Isi-ael, qui verant, cernentes, de terra me levantes, in iectum
tianto plus opprimebautur, tauto magis crescebaut. reposuerunt, et sic pristinas vires recepi. Poenaiis
Ii gaudio itaque cordis mei ad Deum aspiciebam, autem infirraitas a me pleniter non recessit: sed
, quia in tribulationibus milii astiterat, secura esse tantum spiritus meus de die in diem plus quam
jlebam.K prius iu me confortabatur. Nam pessimi aerei spi-
2(3 Hic opportune considerare possumus quod ritus, quibus poenales cruciatus hominum injuncti
;3ata virgo, licet corpore infirmitatis attritione, sunt, pcenam hanc, quae mihi ab eis, ut Deus per-
laboiicse quoque
humanse infestationis prsegra-
et misit, inferebatur, subministrabant, sicut et tortores
iretur vexatione, semper
tamen divina roborari et fecerunt, qui beato Laurentio et aliis martyribus
)nfirmari meruit consoiatione. Siquidem Spiritus prunas apponebant, qui et ad me festinantes, voce
jmctus gratiam suam uuiltis profuturam ia electo magna clamabant « Seducamus istam, ut de Deo
:

ise suo volens conservare, omnis fa^culentiee rubi- » dubitet et blasphemet, cur eam tantis poenis impli-

inem lima correctionis in ea studuit elimare, ut » cet. » Sicut enim in Job permissione Dei factum est,
i castigatione proficiens, voluntatem Domini dili- quod Satan corpus ejus ita percussit, quod vermibus
3nter investigaret; et, juxta Apostolum, rationa- scateret, ita aerius ignis subintrans, carnem meam
ile obsequium Deo reddens, totum vitai suse cur- consumpsit: quod et Jeremiae accidit, qui dolorem
im ad ejus sententiam ordinaret, et merito. snum Sed diabolus ei persuadere
fiebiliter planxit.
ratuito enim suo dono naturse et gratise simul non potuit, quod Deum blasphemaret. Ego vero
[lustrans eam bono, prseparabat ei graliam in mollis in carne, timida in mente, de poenis istis
bundantia magna et gloriam gratiam in terris,
plurimum terrebar. Sed Deus me confortavit,
:

loriam in sublimium meritorum,

coelis, gratiam
quod eas patienter ferebam, atqiie in spiritu
loriam inelTabilium prsemiorum dabat. Inde est, meo dixit: 0, o, Domine Deus, omnia per qua3
uod a terrenis castigabatur, sicut scriptum est: D me tangis, bona esse scio, quoniam cuncta o-
'lagellat Deus omiiem filium, quem recipit {Hebr. pera tua, bona et sancta sunt, quoniam haec ab
ii), ut in ea meritorum augerentur merita, sicut infantia mea promerui. Sed tamen conlido, quod
t in subsequenti visione declaratur, quam descri- amimam meam in futura vita sic cruciari non
it ita permittas.
11. « In lectum segritudinis quodam tempore CAPUT III.

le Deus stravit, et acris poenis totum corpus in- Morbi mirabiles Sanctse, instrucfio monialium, con-
idit, ita quod vena; cum sanguine, caro cum versio male suspicantis pfiilosophi; visionesvarix.

quore, medulla [ ms. medullae J

cum ossibus in me 28. « Cumque in adhuc laborarem,
his doloribus
ruerunt, velut anima mea a corpore eximi debe- in vera visionc admonita sum, ut ad locum, in quo
it. In isto strepitu triginta dies fui, ita quod ex Deo oblata eram, irem, ct verba, qufe Deus mihi
ilore aerei ignis venter meus fervebat. Unde ostenderat, proferrem quod et feci, ac in eodem
:

(35) In ms. est, « quam diu bonum videre illo- aut Cuno, anno lloo defunctus, quando successit
um erga nos iuveniremus. » Heliugerus.
(30) Ilic abbas S. Disibodi verisimililer fuit Cono
 III S. HILDEGARDIS 112

dolore ad tilias meas redii. .Vd alia qiioque loca A Dei sunt hxc, fugia^nus Israelem {Exod. .\iv). Et
congregationum iter Deus
arripui, ac verba qu;i> stitim fugerunt. Ita inter superos el inferos spiritus
jussit. cxplanavi. lu liis omnibus vas corporis mei athleta Dei luclahaiur, propulsatisque adversariis.
quasi in clit)ano coftum est, sicut et Deus mullos la^ta seinper victoria ghunabalur. Nec illud silcn-
probavit, quo<; vcrba «ua proferre jussit: unde diim, quud cum quailain vice febribus laboraret,
laus sibi sit. Qiii et m^iguum au.xilium iu diuibus quosdain sanctos vidit, ([ui dicebant: « Vindica,
tiliabus meis et aiiis mibi prirbuit, quod passionibus Domine, saiii,Miiiiem sauctorum luorum. Et alli ad
mois infaligabililer condolebant. Und'3 et sus[)irans ipsam : « Dolorem, inquiunt, quem pateris bona
Deo gralias egt. quud liimines taHtium riiei nou voliinlalo siillVrre debes. » Et ecce alii saucli ita
lidbebant. Si enim lantam pressuram dolorum, qiii inter se coiiferebant: « Nobiscum ibit, ari rion? »

a Deo non essent, in carne moa luibuissem, tam diu Et alii respoiidebaiil: u Pneterita, pr-a^sentia, et fu-
vivere non potuissem. Quamvis aulem in his cru- tura noiidum permitlunt eam sed tanien curn opus ;

ciarer, in superna visione tamen dictavi, cantavi perlecerit, nobiscum eam tollemus. » Tunc siniul
ac scrip-ii, qute Spiritus sanctus per me proft-rre omiifs clamabaut: « leli.x aiiima et certissima,
volebat (37). (n his aulein langiioribiis Iriennio sui'ge, surge sicut aquila, quia sol te produxit, et
linito. vidi quod cbcrubim in tlagrante igne, in qiio '» nescisli. » Et illico couvaluit.

speculiim mysteriorum Dci est, aereos spiritus, ;!0. .Nec soliim cum molestiaiii laiiguorum vcl sa^-
qui me toniuobarit, (jiia^i igneo gladio insequeba- vitiam daemonum, sed etiam cum insectatioiies in-
tur, ita quod a me fugcient, clamantes: << Ah, ab, currit homiimui, adfiiit ei Dominus, et corda adver-
» V.T, va?! .Niim isla, ista sic abibit, qiiod eam non sarioruin convertit iii melius, sicut ijisa describil
» rapiemus? x Mox spiritus meus in mo [lieniter re- de conversioue philosophi, primo sibi, imo Deo
vixit,corpusque meum in venis et medullis ro- contrarii, in quo vere postea facta est mutatio dox-
creatum cst, sicque tota convalui.» tei-a3 Excelsi;et cum vanitates, qiia; por deceptioiiem
29. Ecce qualiter saiicta virgo diiplici modo Satana; oriebantur in cordibus puellarum suarura,
niinc laiiguoium doloribiis crutiuta, niinc dreino- removit exliortationibus sanclarum Scripturarum,
num terroribus vexata (38), sub defensione ang. lica de quibusita dicit: « Quidam pbilosophus, de divitiis

gloriticabatur. Doniquc ex una parle, qua labora- honoratus, cuin de his, quaj vidoram, diu dubitas-
bat inlirmitate, femina iiiii-ae innocentitc munivit set, tandem ad nos venil, et iocum nostrnm a'diti-

se virtiite p.-iiientia', et quasi ejus iiiolosti;e sormo ciis, allodiis, et aliis necessariis valdc ornavil: unde
divinus blandii-etur, sufficit, inquiens, tibi gratia „ anima mea exhilai'ata fuit, quia Deus iu oblivionem
mea; nam virtusin in/innitate perficietur {II Cor. nos non adduxit. Acri cnim scrutatione, sed sa-
xii): lihenlor gloriabatur in intirmitatibus, ut in- pienti, exquisivit quai esseut vcl unde essonl visio-

hahitarct in sc virtus Christi : et eo iira?siimebal se nis hiijus scripLa, donec inspiratione diviiia pienilor
diligi, qiio merebatur argiii. .\t ex altera parfe, qua3 credidit, et qui prius malitiosis verbis nos spreverat,
diemonum irritabatnr arte, bellatrix egregia iterum ciim Dous injustitiam in corde cjus sulfocasset, ma-
se doctriri.p apostolic;e armavit ciistodia. Qiia? joribus benediclionibus ad nos conversus fiiit : siciit

Ga/ea/rt, inquit, salufis assumite, et gladium spirifus, et fharaonom Dous in mari Uiibio submersit, qui
quod e$l rerbum Dei (Ephes. vi). Et iterum: Induile liiios Israel capere voluit. Do, hiijus immutatione

vos armaturam Dei, ut possitis stare adversus in- mulli admirali, magis cr-ediderunt, et per i})sum
non est nobis collucfatio adversus
sidias diaboli, quia sapientem henedictionom suam super nos
Dotis
carnemet sanguinem, sedadversusprincipatus et po- ludit, ^icM^ unguenfum, quod descendit in barbain,
iestales tenebrarum harum (ibid.). Hac ilaque riiagna barbamAaron (Psal. cxxxvii). Unde ot omnesnos eum
bellandi arle, ct his armis projiugnalrix invicta patrem nominavimus. Ilic et qui tantus princeps in
decerlabat: tl aiih'ic carno incliisa, et in terris nomino sno fuit, jietiit ut apud uos sepeiiretur, et
posita, contra spiritualia nequiliai ia coelestibus r^ ita factiim est. Tunc moiis iiioa sulidata est, el cu-

dimicdbat. Quapropter et ipsi principes tenebra- ram egi iiliaruin mearum in necessariis tam cor-
riim horruerunt, quando tanta arte instructara et porum quam animarum, sicut a magistris mibi
omni armatura fortiiim vallalam feminam contia se eral stalutum. Ad verain orgo visioneni aspiciebam
procedere vidoriint. Ilorruerunt, iuquam, et Va3 magna sullicitudiue, qiiumodo aorei spiritus couli^a
suiira conclamantes, cum confu.^^ione fugerunt, quo- nos pugnarent : vidique, quod iidem spiritus quas-
niam timor tremor super cos venerunt, cum
ct dam nobilos iilias meas per diversas vanitates,
vidorunt chorubim tonihilom, iit castrorum acicm quasi in rete porplexorant. At ego per ostensionem
ordinatam, fimulam quidem Dei protegentem, se Dei cis hoc inuotui [ins.hoc in eis notavi], ipsasque
flammea framea, ne eam vexarent, prosequentem. verbis sanctarum Sciiplurarum ct regulari disci-
Ilaque admirati sunt, conturbati sunt, commoti plina, bonaque conversatione circumfodi et munivi.
suii t, tremor app:'ehendit eos, ita ut dicerent : Ca.y<m Sod qusedara ex eis, torvis luminibus me aspicien-

(37) In ms. tantiim: « qiice proforro volebam. » etiam mulliplici victoria sub defensione angelica
(38; Po.->l vocem vtxata, in ms. aiiqua 'adduntur gionlicabatur. «
hoc modo: <' non solum nou super.iljatur; verum
 ;

113 VITA. — LIB. II. 114

tes, verhis occulte me laniabant, dicentes q\iod A stiam siis|)irare iioii poicst, liinc caro aftligiL spin-
importabilem strepilum rep;iilaris disciplinae, quo tiim, et aitlictio hsec in duas partes per gratiam Dei
eas constringere vellem, sufferre non possent. Sed dividitur.
Deus in aliis bonis sapientibusque sororibus, quae 32 (I Conflictus vero iste, qui diclus est de figu-
in omnibus passionibus meis mihi astiterunt, so- ra, qucfi liomo est, in Abel iucoepit, quem frater
latiuni adhibuit, sicut in Susanna factum est, suus odio liabuit : el in Noe, qui a liliis \imo a iilio]

quam Dcus a falsis testimoniis liberavit. Quam- suis iujuriam perliilit; et in Abraham, qui de ami-
vis autem hujusmodi tribulationibus frequenter cis opprobria suslinuit; et in Jacob, qui propler
fatigarer, tamon librum Vifse meritorum (39), di- fratrem suum profugus fuit; atque in Moyse, qui ab
vinitus mihi revelatum, per gratiam Dei ad finem amicis afflictus est, quia inimicis consenserunt. Ha?c
perdiixi. » aftlictio quoque inter discipulos Cliristi er.st, quia
prospera se agebat virgo
31. Sic inter adversa et propter duritiani infidelitatis caro uuius [Juda^] spi-
Deo devota, ut nec iu prosperis elevaretur, nec iu ritum sutYucavit. Cseteri autem cum spirilu in aftli-

adversis deprimeretur : sed in uti'oque unum et ctione coiitra carnem eraut. Zacheeus quoque evan-
Bumdem servans vigorem, nec vitu])erio concutie- gelicus cum spiritu in afflictione contra carnem fuit.
batur, uec laude seducebatur. Intentiim enim, tan-
B Juvenis autem, qui in Evangelio cum Christo loque-
quam arcum, animum ad omnem disciplinam ha- batur, contra carnem cum sjiiritu in aftliclione non
bebat : quo non languescente, auctoritate modo erat : unde et a Filio Dei fugit. Saulus etiam in iu-
Tmansueta, modo severa, se suosque regebat. Erat credulitate sua spiritum primitus continuit : scd
quippe in ea comitate condita gravitas, et ex ejus Deus malum hoc in ipso dissipavit, sicut de coelo
imgua meile dulcior orationis proUuebat suavitas. Satanam in abyssum projecit, et de Saulo Pauluin
Habebat vero in omnibus sanam doctrinam, sicut fecit. Abel autem, qui iu aftluenti desiderio animee

de natura hominis, de contlictu carnis et spiritus, iminolavit, sanctiticatiis est; Caiu autem repudiatus,
de sanctorum Patrum exemplis scribit, quod per- quia caro spiritum ejus per odium sulfucavit. Noe
cepit per revelationem divinam. « In vera, inquit, etiam jusliticatus, quia Deo sacrificavit. Sud lilius
visione vidi liguram liominis, qui, quamvis iu diia- ejus spurcitiae carnis patrem deridendo respondit ;

bus jnaturis (40) sit animse et corporis, uniiin nomine lilii iudigiuis, servus
ta- et ideo libertate caruit,
men a^dilicium est, velut cum homo ex lajiidibiis Vocatus est. Abraham quoque multiplicatus est, quo-
domum componit, de cinerosa quoque materia eam niam Deo obedieus, carneni suam contra carnis
tegit, et conlirmat, ne cadat et confundatur. Homo
q jura diligenter allligebat. Hic in alienam genlem
enim opus Dei est, et cum omni creatura est, ac conversus est. A liiiis autem et amicis ejus libertas
omnis creatura cum ipso est. S:'d opus hominis, illorum, qui sibi resislebaut, evanuit; afiliis quippe
quod sine vita est, operi Dei, quod vita est, simile Israel ejecti siint, qui liberi exsliteruut. Jacob quo-
non est. sicut vas liguli, sedilicationibus fabri si- que Deo dilectus, quia in desiderio animee justitiam
mile non est. Natura vero anima; ad inlinitam vi- semper bibit, in beuedictiouibus Dei perseveravit.
tam aspicit cor|U]s autem caducam vitam ample-
: Esau autem frater ejus benediclione spoliatus est,
jctitur : nec unanimes snnt, quia, quamvis simul propter odium, qiiod ad ipsum habuit. Moyses fa-
sint in homine, in duo iamen dividuntur. Hac simi- mulus et amicus Dei, quoe in mysteriis et miraculis
liludine cum Deus Spiriluin \ms. Filium meiidose] habuit et servavit, responsum carnis in se oppres-
suuni per pr^qiheliam et sapientiain, vel per mira- sit. Uude qui eum odio habebant, perierunt, nec in

iciila in horainem mittit carni illius s»pe dolores

; terram promissionis pervenerunt. Aposioli carnem
infligit, quatenus Spiritus sanctus ibi habitarc pos- suam opprimebant Sed Judas in desiderio anima».
sit. Si autem eam doloribus non constringit, tunc totus ca^cus fuit, qui Christum magis sequebatur,
sa>cularibus moribus facile admiscetur : sicut in ut a populo honoriticaretur,, qiiam ut in eum crede-
Samsone et Saloraone aliisque accidit, qui in suspi- D ret; sicut et discipuli, qui desiderium anima; pleni-
riis spiritus jdefecerunt, ad delectationeni caruis se ter non habebant, doctriuam quidem Christi libenter
inclinantes, qiiia prophetia, sa[ientia et miracula audierunt, sed quoniam in spiritu taidiosi erant,
in gaudio jucunda sunt. Sed cum homo iiiterdum cum peifectionem justiticC ejus sullerre non possent,
delectationem carnis per suggestionem diaboli colit, ab eo fugerunt.
saepe dicit Ah! immundo fetore faicis feteo. Quid
: 33. « Zacha^us in jucunditate carnis afllictionem
ipse spiritus carnem affligit? Quia ipse spiritus spiritus contra carnem habuit, ita quod opera sua
gustum peccati ex natura sua odio habet. Cum au- sibi displicueruut. Unde cum de Filio Dei audisset,
tem caro desideria anima; fraugit propter frequen- quod justus esset, illico ad eum cucurrit, et in eum
tem delectationem in qua per fetorem peccati se
, credidit, quia peccata sua prius per spiritum plan-
involvit, ila quod spiritus propter eamdem raole- xit. Sed juvenis in Evangelio positus, divitiis onera-

(30) Vide dicta de hoc opere iu Commentario, ras, frequentius oceurrit in Sancta?. scriptis. At iii-
num. 192. hil censenda est intelligere illo loqiiendi modo
(40) Id est, duabus constat partibus. Modus ille nisi duas partes, ut liquet ex sequentibus verbis,
loqueudi, quo animum et corpus duas vocat natu- ubi dicit « unum esse sedilicium. »
 .

H5 S. llILDECAltniS 116

tus, famam ronun libeutor auJiens, ad Dei Filium » Durum uobis alilor vivcre, quam qui nos pra^,-

venit, qua*rens quid facturus esjet : sed cum per- 3 cesserunt, aul quiadhuc vivunl. Ouapropler ad illos»

feclum responsum accepisset, in trisliliam corruit : » qui uos cognoscuut, couvertemur, quia in aliis per-
et quia caro spiritum suHticavil, a Clirislo recessil. » severare non possinuis. » Sicque ad pra>fatum com-
Saulus quoque unportunus corde uidurato contra inuneui pupuluni (.»11, et noc in illo, nec iu prwfata
tidem Christi cornua superbia? erexil : sed Deus tnrri ullius utililalis eiruit. Et iu vera visione audivi
illum stravit, carnis volunlalem ui eo inortiticavit, vocem ad ipsos dicentem : Omne regnum in se ipsum
etad bcnum euni conxertU. Eico auteni paupcrcnla (livisum desolabilur et dornus supra domum cadet
forma lios pra'cipue dilcxi cl iuvocavi, qui carneni (Luc. xi). lu terlio autoni ojusdom turris habitaculo
suam in spiritu attlixerunt, el ab his declinavi, qui couununis populus fuit, qui multiplici amore vorba
se contra spiritum induruverunt, eteum sutrocave- Doi, quae de vera visione proferebam, dilexil, ac iii

runt. .Nec unquam requievi, sed in tribulationibus tribulalionibiis inihi aslilit, quemadinodnin publi-
plurimis fatigata fui, douec rorem gratiaj suff. super cani Chrislo adhu-soruut. Sed oL tortia turris tria
me pluit, sicut famiiiari suo dixit : Inimicus ero propuguacnla babobat ,
quoruin luinuiiu lignouin
iniviicis tuis, el af/ligentes te afjligam etprxcedet te fnit, secundum ex fulgenlilius lapidibus ornatum,
angelus meus (Exod. xxviii). Et ilerum : Famulo mco B icrtium de sepi factum. Aliud anteni tvdificiuin in
prseslili honorem magnurm et omnes inimicos ejus visione milu occuitatum ost, ita quod vorba dc
hurniliavi [^I Paral. xvii). Sed et in plurimis injuriis eo nunc non dico : sed in vero Iniuine audivi,
Deiis ita me constrinxit, quod cogitare non aude- qiiod futura scriptura, qure de illo oxarabilur, for-
bam, qiianta benignitas gratia' ojus erga me forot, tior el excellenlior [>riPcodonlium orit.
cum tamen raagnas contrarietates illis occurrere 35. « Subsocjueiitilompore mysticam
doinuin
videbam, qui veritati Dei resistebant. Et de tribu- et qnod omnia viscora
mirilicani visionem vidi, ita
latioaibus et poenis, quas de aereo calore passa sum, mea concussa siint, et sonsualitas corporis mei
corpus meum ita conculcatum est , sicut limosa exstincta est, quouiam scieiitia niea in alinm mo-
terra, cum aqua conglutinatiir. » .Magna; profocto diim conversa est, qiiasi me nescirom. Et de Dei
esset utilitatis indagare obscuritatem eloquiorum inspiralione in scientia [ms. scicntiam] animae mere
taato; sublimitatis, si non esset nobis indictum, quasi gutttc suavis pluviae spargebantur, qiiia et
potius textum visionum sanctae virginis scriptis Spiritus sanctus Joannem Evangolistnm imbuit,
exarare, et historiam vitie ejus aliquibus verbis cum de pectore Jesu profundissiinain rovelationom
explanare. Exercet [ms. exerceret] enim sensum n suxit, ubi sensus ipsius sancta divinitate ita tactiis

nostrum, ut fatigatione lieret dilalatus et quod : est quod absconsa mysteria et opera aperuit, In
capere non posset otiosus, caperot exercitalus principio, inquions, erat Verbum, otc. [Joan. i.)
Nunc vero ,
quia ad alia festinamus , visiones Nam Vorbum, quod ante creaturas sine initio fuit,
ejus carptim intento calamo perscribamus; ait et quod postea sine line erit, omnes creaturas pro-
enim : cedere jussil, et opus sunm in t'a simililudine
Si. « Tres tu'Tes in visione aspiciebam, per qiias prodiixit, sicut faber opus sunin inlminare facit,

Sapientia quaedam occulla milii manifoslavit. Pnma quia qiiod ante fovum in praidestinatiuno siia fuit,
tria habebat habitacula. In primo uobiles puellai cum modo visibiliter apparuit. Unde et homo opus Doi
quibusdam aliis erant, qua; in ardenti charitate cum omni creatura est Sod ct honio u[)orarius .

verba Dei ex ore moo audiebant, atque in hoc quasi diviuitatis, obumbratio mystorioriim Dei osse,
et

esuriem semper habebanl. Sed iii secundo alia; qua>- atque in oinnibus sanctam Trinilalom rovolare di-
dam stabiles et sapientes fuerunt, quje in cordibus citur, quein Deus ad imagiaem ot siinilitndinem
suis veritalem Dei amplectebantnr, diciuites : a 0, suain fecit. Sicul enim Lucifor in raalignitate sua
» quandiii ista nobiscum persoverTibil? » Et ex hoc Doum dis[>ergere non putuit, ila noc stafnm liumi-
fatigatse non sunl. In tertio vero habitaculo fortos D ii's destruere valebit, quanivis in [irimu liomine id
armati ex communi populo erant, qiii vehemens ad tentavit. Omncm itaque [ms. ouuie quoqiie] di-
nos iter facientes, in admirationem de pra'dictis ctatum et verba Evangelii hujus, qnod do iiiilio ope-
miraciilis diicti sunt, mugnoque desiderio ea ama- ris Dei esl, pia'dicla visiu me ductiit, et me explanare
verunt, et hoc sa'po faciebnnt, sicut communis popu- focit. Vidique qiiod eadem ex[)lanatio iiiiliiim alte-

lus in tirma et forti tiirri aliciijus princi[)is dofen- rins Scri[)tura3, quae necdum manifostala erat, esse

sionem qua^rit, ut ab inimicis muniatur. Iii secunda dcberot, in qua multa! scrutationes croaturarura^
vero turri tria habitacula oraut, quorum diio arida divini mysterii qiia^renda', ossont (42). w
in siccitalo fuerant, et eadem siccitas qiiasi densa 36. Ecce quantum scribentes progros^i suiniis,

uebula apparebat. Et qui in his duobus habitaculis tant,;m nobis insignium visionum, actuurn et ver-
fuerunt, in unum consentienles, dixiirunt : « Quai boriun sanctcO \irgiiiis auctus est cumulus. In quibus
» et unde snnt ista, qua; qiiasi de Deo loquilur? summa», gratia; t.inta oxiiberat doctrina ct voritas,

(ilj Dictio, qiia' hic impcifccla o>t, in ms. \un'- {\i]. Hnc usque codox Rodoceur^i-:, ox qiio lectio-
focla ost liuc modo : « .Sioque ad lu.ol.itum coiiimu- n''s variaiilos dodi. Al soijuoiis capiit, et toiiis iiber
uom popuium se converlebanl, » etc. tertius iu illo deost.
 117 VITA, — Lin. III. 118

iil edin Piimmo opere iioii amjtlccli, umni coiiainiiic A iui luotus composuit, ul ainore divinae specuiatio-

uon venerari, ingens sit obsliualse nienlis lemeri- nis rationabili progressu ad superna proveherentur,
tas. Quis enim nisi Spirilus divinus, gratiarum ubi iffito cordis jnbilo sponso suo Christo proclamare
jargitor optimus, tam prolluo fonte sapieutise salu- delectaretur Trahe mc posl
: te, curremus in odore
taris eaiu potavit, quod afllueutia .spiritualis do- unguentorum tuorum (Cant. i) : ubi inter habenles
ctrinae, quasi fhimen aqua» vivae, tam largiter de tres citharas caneret canticum Moysis servi Dei, et

ejus corde emanavit? Penna siquidem interna» con- canticum Agni, Logis scilicet et Evangelii. Et nos
templationis in ipsa abdita volavit suptrnaj visionis, igilur termino hic lixo, etiam canti-
secundi libri

ubi Evangelinm Joanuis. Et quis sapiens

didicit cum iaudis Dornino canamus, diim tam vastum pe-
ambigat hanc sanclam sedem fuisse Beternae Sa- lagus visionum sanclse virginis enavigamus. Interim
pieuliaj, cui revelavit Deus tantum thesaurum in- auteni respiremus, et ad miraculorum ejus libeliiim
teruae scientiae ? Certc moralis disciplina? hone- describendum veia navigii nostri, Spiritu sanclo
stas, quae sibi familiaris fuit, ita naturales animi favente, reparemus.

LIBER TERTIUS.
DE MIRACULIS ET MORTE BEAT^.

PROLOGUS. B ex subjectis satis patebit exemplis. Pueila quaedam

37. Decursis jam duobus libris superioribus de nobilis Hildegardis parentes, domum et saecuiuin
beatae Hiidegardis virginis vita et visionibus, subse- reliquerat, et sancta; Hiidegardis pise matris niagi-
quenter de miraculis ejus et virtutibus scribere ul- sterio ad votum adhaeserat. Hsec quodam tempore,
terius mihi quidem non est pigrum, vobis autem cum tertianis febribus vexaretur, nec uiio remedio
necessarium, o Ludovice et Godefride abbates cla- curaretur, unicum sibi iucidit consiiium, ut sanctaB
rissimi. Itaque hunc tertium aggredior ordinare virginis imploraret auxiiium. Quae juxta verbum
librum, non securitate efficientiae, sed praesum- Domini, super segros manus imponent, el bene habe-
ptione suscejttum obedientiae. Sed quare vobis ne- bant {Marc. xvii), manum imponens cum benedi-
sibi
cessarium ? Utique, quia valida causa est amor sari- clione et precibus, sanavit eam, propulsatis fe-
ctus,quo sicut eam in vita diiexistis, ita et in morte bribus.
ab ea non separari pio affectu proposuistis. IIoc ita- Subsequenti tempore quidam frater Roricus,
que sancto amore alfectis vobis fuit necessarium, qui in quadam ceila sub monachico habitu et
quod per me vestrum vicarium gesta ejus ad noti- proposito i'eligiose conversabatiir, simiii modo ter-
tiam pervenirent futurorum hominum, ut jtro his tianis acriter torquebatur. Qui audiens in praedicia
glorificarent Dominum, qui in sanctis suis mirabilis, sorore factum miraculiim, devote et humiliter
mirabiiiter in ea ojteratus est, ut in omnibus bonis ejus petiit et obtinuit benedictionis signacuium :

esset immutabilis. Quidquid enim de ea dici potest, ex quo statim febris fugata est, spgrotus curatus
totum est jucuudumet amabile, totum decorum, est.

utile et honorabile, quia non soium omui morum In eodem coenobio Bertha qusedam anciila so-
sanctitate, vei mysteriorum Dei interna coutempla- roribus seduie serviebat, quam tumor colli et

tione, verum etiam spectabilis fuit et est mi- pectoris vehementer angebat. Siquidem ad hoc
raculorum insignium operatione, quorurn nume- dolor processerat, quod nec cibum, nec potuni
rum excedens tanta habetur copia, quod eam capere, nec salivam deglutire poterat. Hsec ad
verbis vix possunt extoilere etiam prteclara inge- famulam Dei adducta, signis potius quam ver-
nia. Sed tamen ad enarranda pauca de pluribus, bis, morbi, morti jam proximae, flagitavit re-
si vobis orantibus Domiuus dignetur nobis in allum media. Cui iila compatiens, etiam propter boni
ductis Spiritus sui auram prosperam dare, se- servitii sui assiduitatem, signo sanctse crucis
ciindo verbi cursu portum salutis speramus intraie. locis dolentibus contrectatis, optatam reddidit sani-
Vaiete. j) tatem.
CAPUT PRIMUM. 39. Suevus quidam de vico Dalevingun toto cor-
Sancta varios patrocinio suo sanat segrotos, etiam pore intumuit : emenso magno
et audita fama ejus,
aliquos absentes : exponit litteras divinitus produ- ilinere, ad eam venieus, non
spe sua frustratus
ctas: adii multa loca pro populi salute.
fuit. Denique per aliquot dies charitative eum secum
38. Igitur curationom tam potens gratia in Vir- detinuit, et manibus suis ianguidum contrectans et
gine enituit beata, ut nulius fere aegrotus ad eam benedicens, per gratiam Dei pristinae incolumitati
accesserit, quin continuo sanitatem receperit. Quod restituit.
 :

ll'J S. HlLUEGARniS 120

Infans qnidara de Kudene^heim (i3) Simon, se- A partu diutius laboraret, et de vita jam desperaret,
ptem hebdomadas natus, miserabih motu mem ad moiiasteriuiu virginis Uei ocius curritur si ali- :

brorum otnniuui fuit ;)!;itatus iiiii a nutrice sua quid ad subveniendum esset tantopere lahoranfi,
:

delatus, precibus ejus, Ueo annueute, est sa- qujerilur: puella^ ejus reslem capillorum ejus, quam
natus. aliquando serva\er,i:i(, obtuleruut, el ut hac ad
Non solum autem viciuis, «ed etiam subveniebat miiia circumciiigeretur, admoiiueniiit. ()iiod ut
Arnoldus de Waccher-
loiige posilis. 0"i^l'*"i eiiim f.ictum est, illa, partu feliciter edito, morte liberata
neim, olim sibi notus, guttur ita dolens, quod ha- est.
litum suum ditliculter trahebat, quia per se non
Similiter aliae duae matronaj per eamdem restim
poterat, oralionum ejus sullragia devole expelebat.
liberalaj sunt parturitionis labore.
Qu» conhdens de Uei misericordia, aquam benedi-
Nec minus profuit duabus de Suderneslieim mu-
xit, amico misit : quam ut gustavit, dolor Uei douo
lieribus, quas propler meiilis amenliam cum paren-
eum dimisit.
tes ad loca sancla circuuiducerent, et iiihil prolice-
Mulieris ciijusdam Hazeclia} lilia in Biiiga inhrma-
rent, tandem ut, puellis transmissis, ipsa resti cir-
batur, el post triduum nihil loquebatur. Cumque
mater currens pro sanctse
g cumcincta? fueruul, illico sospitdtem menlis et cor-
lilia, virginis au.xiliuni
poris recejieruut.
peleret. nihil aliud quam aquam benedictam ab ea
accepit : qua illa gustata, statim vocem et vires re-
42. Quid illiid quod eadem virgo eliam per vi-
cepit. sum eos pra-munirc in necessitatibus voluit, quos
In eodem castro juvenis tanta acgritudine detine- iii oralionibus commendatos habuit? Juvenis de
batur, quod jam in extremis esse putabatur Kderich Itudoiphiis noclii in parva vill.i fuil hospi-
: huic
prtefafa mulier, cujus lilia convaluerat, quam adhuc tatus: qiii ciim lenipore qiiietis cubilum iret, sulfra-

reliquam habuit aquam, iu potu dedil, et faciem

gia sanclaj virgiais fuit precatus. Mira res ! Illa

inde abluit : et protinus receptis viribus con-

eodem schemate et habitu, (}uo in corpore fuit, per
vaiuit. visum ei appa>uil, et quod periculiim vit;e ab iusi-

iO. In episcopatii Trevirorum Lutgardis quse-

diaulibus sibi iuimicis incurreret, si non cilius re-

dam nobilis puella, cum adolcscontuli cujusdam cederet, aperuil. Qui statim ut de loco cum qiiibus-

ad carnem speciosi vehementi amore deperiret, ^^*" ^^"'* discessit, quosdam illic remorautes ho-
f
quia copiam explends voluptatis suae pra sui cu- ^^^"™ f'l^^'«"'^ ^irca maue oppre^sit qui se stulte :

stodia habere nequiret, parentes ejus, *^6is^« cognoveriint, quia tempeslive ad visionem
causa re- q
scila hiijusmodi defectionis, consilium el auxilium ^J"^ °''° reces=erunl.
sanctae virginis per nuntium fideliler e.xpetierunt Quamvis sit miraculosiim, non tauien est incre-
et pro desiderio cordis sui efficaciter ex.iudiri me- dibile, quod sanctae virgiui adhuc in carne degenti,
ruerunt. Ipsa enim, oratione pra-missa ad Ueum, hominibus iinpendere beneficia in spiriUi fuil possi-
j»anem profusis lacrymis benedixit de sua mensa, bile, cum ud declarandum ejus nierilum C-hiistus
quem puella; missum cum dedissent ad cora- ei lam abseulium quam praisenliumdesideiia revelare

edendum, illico ardoris illius penitus in ea refriguil diguatus est per spiritum. Nam railitem quemdam,
incendium. juxla Andernacum (f6) in extremis jacenlem, cuin
Matronam etiam Sibyllam de civitate Lausanensi amici ejus inviserent, et de rebus suis consult.i-
trans Alpes (ii), qua" ejus adjutorium per nuiitiiira rent, forle adfuit hora, ut signo audilo, reiicta ad
(xpostulavit, missis ei subjeelis litteris, a pro- cuslodiam sola femina, jpsi ad ecclesiam jiropera-
fluvio sanguinis liberavit. « Ha!c, inquit, verba reut. At ille silenlium nactus, toto coide allis susj)i-
circa pectus el umbilicum luuiu pones in nomine riis Uuiim invocavit, et ut per merita hujus sanctae
illius, qui omnia recte disj)ensat in sanguiue : virgiiiis sanitalem sibi conferret, siippliuiter postu-
Adae orta est sanguinc Christi exstinrta U
mors, in lavit. Nec raora : finita oratione, recreaii ineruit
est mors. In eodein sanguine Chrisli impero tibi, tali visione. Videri sibi videbatur venerahilem vir-
o sanguis, ut fluxiim luum contineas. » Itaque, gineiii ad se ingredientem, el, si sanus lieri vellet,
ut dixit unus, matrona pra?fata hoc modo est li- Jilandiler inquirentem. Qiiod ut oppido se desidera-
berala re relulit, iila capiti manum
imponeus, sub-
suo
•H. Nec hoc prajtereundiim quod, cum particula; intuiit: « lu numiue ejus, qui dixil: Super wjros
crinium vel veslimentoruui cjus quibu.scunque lan- irianus im}ionenl, et bene habebunt (Marc. xvu),
guidis apponebantur, pristinai iucolumitati restitue- inhimitas luec a te recedat, et esto sanus. » Quo
bantur. Uenique uxor Scolteti (4.>) Biugensis, cum dicto, visio disparuit : et a'ger de lecto sur-

(43) Rudesheim oppidum est ad opposilam Rheni (45) Id estprajloris.

ripam j)rope Bingium. Antenacum vocatur a Baudrando, estque
(46)
iiij Lausauna civilas est Helvetia', olim episco- oppidum ad Rlienum electoris Colonieusis, situm
palis, sed modo ab haereticis possessa. Non Ger- in coiiliiiio diliouis electoris Tievirensis, aliquot
nianis proprio, sed polius Ilalis traus Alpes si- milliaribus iiilra Coufluciiliaui.
ta est.
 l^.l VITA. — LIB. III. 122

gens cura admiratione omnium qui cognoverant, A 4'k Inter hsec etiam illud de ipsa est notabile
convaluit. quod GoUmiam (49), Trevirim, Metim, Herbipolim,
43. Noa abs re videtur etiam ref^rre, quod de Babenberg, Spiritu divino non modo acla, sed co-
presbyleio quodani faclum est, quia et qusedam acta, veniens, clero et populo, quse Deus voluit,
sanclse virginis virlutuui in eo portio est, et res annuntiavit, et in monle Sancti Disibodi, Siberg,
digria niiraculo memoriae in exemplum man-
recle Everbach, Hirsaugia, Mulenbrunnem, Zuifelden,
datur, (juo negligenter quilibet vivens, Deo volenle, Rudenkyrchen, Kitzingen, Crulendal, Herde, Wer-
emendetur. Res in Suevia vico Rudeslieini ita gesta de, Audernacho, in monte Sancluj Maria', iii Elsim
est. Presbyter ilie quadani vice, peracto jam die, et Winkelo, quaj ad utiiitalem animarum pertine-
cum nox instaret, intravit ecclesiam, ut lumen bant, juxta ea, qiise ei Deus revelaverat, mani-
sanctis daret, cum ecce vidit super altare duas festavit.
candelas ardentes radiare. Venerat secum unus Interea cum juxta villain Rudesheim, Rheni
juvenis scholaris, in adjutorium divini servitii sibi lluenta navigio mona-
sulcaret, et ad conliguum
assiduus et familiaris. Ad quem cuin diceret, quare slerium sanctimoniaiium properaret, quajdam mu-
candelas exstinguere neglexisset, et ille responde- rj lier caecum piieruhim gestans in ulnis, navi appro-
ret, quod eas exslinxisset accessit sacerdos ad : pinquavit, et ut ei sanctas manus imponeret, Ifebi-
exstinguendum, et invenit pallam altaris explica- liter acclamavit. Quse pio alfectu memor illius, qui
tam, sicut evolvitur ad divinum sacramentum dixit : Vade ad natatoria Siloe, et lava {Joan. ix),
agendum. Gnmque slaret stupefactus, juvenis ille aquam tluvii sini.stra liaiisit, et benedixit manu
corruens in terram, clamavit, et ipse iu exstasi dextera : quam ut oculis pueri injecit, divina fa-
factus : « Gladius Dumini occidit nos. » Quem cum vente gratia, visnm recepit.
presbyter percussum putaret, festinavit ut eum a Alio tempore lidinu quidam, qui caducum raor-
terra levaret. Sed iile nullam habens Isesionem bum acriter patiebatiir, venerabilem virginem, ut
protulit hunc sermonem : « Si litteras, quai in palla sibi subveniret, anxius deprecabalur. Quae salubri
altaris sunt, viderimus, non moriemur. » Existi- benedictione ita eum
quod a die illa et
consignavit,
mans autem euni hoc prse timore ignoranter cla- deinceps idem raorbus ainplius eum non gravavit.
mare, accessit iterum ad altare et in loco, quo : Quod cura domi nuntiasset in se faclum miraculum,
sacra conticiuntur, iuvenit in palla (47) quinque gavisr suut domestici ejus, Deoque gratias ege-
litteras {48J in moduni crucis absque humano opere runt.
scriptas, scilicet in expansione ; A. P. H : iu ere- G GAPUT II.

clione K. P. D. His visis, et diligenler nolatis,

:
Diuturnus S. Hildpgardis morbus: inulier nobilis,
juvenis viribus receptis erigilur. Sacerdos, palla quse a dsemone obseisa, ei frustra ad varia loca
compiicata, et candelis exstinctis, domum stupidus fuerat ducta, in ejus uionasterio liberalur.
revertitur. Litterse septem diebus duraverunt, 43. Inter c«tera autera virtulum insignia, data est
octavo die et deinceps non comparuerunt. Quod a Domino sanctse virgini ab obsessis corporibus dse-
secum mirans, religiosis et sapientibus facluni in- mones ejiciendi gratia, sicut de quadara nobili et
notuit. Sed quid portenderet, a nuUo homine ex- adhuc tener» setalis feniina describit factura ipsa
periri potuit, donec post sexdecim tandem aiinos, venerabilis mater, ait enira « Posteaquum me vi- :

cum fania toli mundo beatam Hildegardem Spintii sio ducuit dictatum et verba Evangelii Joannis, in
sancto iliustratam divulgaret, veniens ad eam, lec*um segritudinis decidi, de cujus pondere nullo
cognuscere meruit, sicut ipsa per Spiritum sauctum raodo rae levare potui. Hcec de flatu australis venti
didicit, quid tantum oracuium designaret. Sicut in me aftlata est unde corpus raeum tantis doloribus ;

enim quoudam Daniel in pariete visas, sic ipsa in conterebatur, quod aniraa vix sustinebat. Post di-
palla descriptas, in hunc modum exposuit litteras raidiiim annum idera tlatus corpus meum ita per- :

D
K Kyrium, P presbyter, D derisit, A ascendat, foravit, quod in tanto agune fui, quasi anima de
P pojuitens, H homo. Quod iile audiens, timore hac vita transire deberet. Tunc alius ventosus Ua-
correptus, peccatricem accusat conscientiam et tus aquarum huic calori se admiscuit: unde caro
:

correctus, et monachus elfectus, prseteritse vitse raea aliqua parte refrigerabatur, ne ex toto coinbu-
negligeiitias emendare aggreditur per pcenitenliam, reretur. Sic per integrura annuni attlicla sura, sed
et sicut sancta virgo iitteras exposuit, ad alLio- tamen in vera visione vidi, quod vita mea in lein-
rem et districtiorem vitam ascendens ,
perfe- porali cursu necdura tinireLur, sed adhiic aliquan-
ctum Dei servum se in sancta conversatione ex- tnluni protraheretur. Interea mihi relatum est quod
hibuitr. in inferioribus Rheni partibus a nobis remolis quse-

(47) Palla in tota hac relatione signiticat linteum,

cui terapore missa3 sacra hostia imponitur, quod modo ponuntur A P. II.

alias inudo ^orporale vocaraus. D

(48) Quinque tautum sunt litlera?, etiamsi bis (49) De locis his aliisque, iii tjuibus Sancla fuit^
tres simul legantur, quia P media bis iegitur, ethoc. egi § 12.
123 S. HII.nEC.AUDlS. 1-24

dam uobilis femina a diabolo esset obsessa. Niintii A oppresserat, devictus ini rilis sanctoruni ct volis
quoque de hac ai rae ssepius veneruiU. At ego in popnlorum, quod in superioribus
vociferabatur,
vera visione vidi quod ipsa permissione Dei quadam Rbeiii partibus Vetula qusedam esset, per cujus
nigredine et fuino diaboliciB conglobositatis obsessa consilium expellendus foret. Quod amici ejus perci-
erat et obumbrata, quje totani sensualilatem ra- pientes, oclavo aiino fatigalioiiis suie ad nos eam,
tionalis aniraai illius oppriraebat, nec enm elovato siciit Dominus voluit. perduxerunt. »

inlellectu «uspirare permiltebat, vclut umbra bumi- 47. Opera; pretium est, hoc in loco, antequam
nis aut alterius rci, vel fumus opposila obtegit et verba virginis Christi ullerius persequamur, episto-
pt-rfundit. Uiide hsec rectos sensus et actus perde- las inserere, quas abbas de Brunwilrc (fil) sibi, et
bat, et inconvcnientia ssepius clamabat el faciebat. ipsa vieissim illi, de hac daMnoniaca voluil mittere,
Sed cum hoc malum jussione Dei in illa attenuaba- nt ex his apertius intelligatur et diaboli nequitia,
tur, tiinc levius gravabatur. lit me cogitante et si-ire et laudentur pro|)('n>ius, licet occulta, semper ta-
volente, quomodo diabolica forma honiinein intraret, menjusta, Deijiidicia. Cuin enim post sei)tcm annos
vidi, ct responsum audivi, quod diabolus in forma ipsa mulier Brunwilre adduceretur, ut ibi merilis
sua, ut e-;t, hominem non intrat (.")0), sed cum um- sancti Nicolai nequam sj iritus conju-
liberaretur,
fumo nigredinis B
bra et siiai obuinbrat et oblegit. Si ralus, dixit se sunm non reliclnrum vasculum, nisi
enim forma illius hominem intraret, citius membra per ciijusdam vetiil» in superioribus Rheni parlibus,
ejus solverentur, quam stipula a vento dispergatur. sicut ipsa supra dixerat, consilium et auxilium,
Quapro[>ter Deus non perraittit quod hominera in nomen ejus evertens, et quod Scrumpilgardis voca-
su i forina intret. Sed supradictis pcrfundens, ad retur, deridens. Itnque consilium inierunt, et litte-
insaniara et inconvenientia evertit, et per eum, ras deprecatorias in hunc modum ei miserunt:
quasi per fenestram vociferatur, et membra illius • Hildegardi dominaj el malri vcneranda;, totisque
exterius movet, cnm taracn in eis in forma sua in- visceribus ampb-ctanda; Christi sponsa', et Kegis
terius nori sit, anima interim quasi sopita, et igno- altissimi filia^, G. qualiscunqne Rrunwilarensis coe-
ranle, quid caro corporis faciat. nobii provisor cum suis fratribns in valle lacry-
46 « Deinde vidi pra*di';ta! artis ct perversitatis marum sedentibus, ut possunt, in orationibus oni-
agmen malignorum spirituum, ijui totum mundiira nimod»
devotum famulatum. Quamvis,
dilectionis
pertranseunt, qua?rentes, ubi invoniant eos, per
amanlissima Domina, » etc. Exsfat in libro episto-
quos schismata et diversifates raoriim faciant. Hi larum S. Hildegardis sub num. 60.
ab initio, iit crenti sunt, cor.im justissimis angelis q 48. Cuinque beala Hildegardis lilleras istas susco-
Deum contemjiserunt, dicentes: « Quis est iste, qui pisset, diligenterque perspoxisset, rogantibus pie
» tantam babet potestatem super nos ? » Hoc in in- condolons, oranes sororos monuit, ut ])ro pra-fata
vidia, odio et irrisione dicenles, adhuc in his perse- nocessitate publicis et privatis orationibiis humiliter
verant, et omnia in his faciunt, quia errorem rrri- insisterent : ipsaque, oratione praemissa, oculos
sionis primi incoeperunt. Quoniam vero Deus populum mentis ad Dominum elevabat : et responsum hoc,
per istos purgare vult, perraissione et jussione ejus secundura quod iri vera visione vidit ot audivit, et
stuporera in aere commovent, ac per spuraam aiTis non per aliiun, quam por inexliaustam sapientiam
pestilentiam emovunt, atque inundationes et peri- dictatiim, ita rescribit : « G. ecclesise Branwilla-
cula in aqiiis faciunt, bella excitant, adversilates rensis abbati, H. Cum llagellis Doi sim longa et

et mala producunt. Ila^c Deus tiinc fieri pcrmittit, gravi aegritudine constiicta, » ctc. Vide ibid., resp.

cum homines per arrogantiam crimiriibus ac bomi- ad ep. 60.

cidiis involvuntur. Sed cura Deus populura suiim sic Cumque sancta virgo litteras istas, Spiritu sancto
purgaverit, eosdem spiritus in confusionem ducit, revelante, perfecisset, per manus ejiis, qui occulte
siciitin pra-fata muliere conligit. Ciim enim neqiiam quajsierat, sicut in libro Scirias dicit, ad monaste-
spirilus, Deopermilteiite,plures per eam, proplcr pra- [) riiim, ubi mulier tenebatur, rnisit, ut super eam
vos naores et peccata, quae eispersuaserat, pabim con- humiiiter recitarentur. Cumqiie venisset lector ad
funderet, qiiibusdam exterritis, et per hoc poeniten- locum illum, ubi finem scriptum est
in « El ego :

tibiis idera raali!.'nus spiritus confiisiis esf. Nara Deus indocta et pauperciila feminoa foriiia, o blasphcmia;
amicos suos adversitatibus et iritirmitatibus aftligi et dorisor spiritus, tibi dico in illa verilate, qua
permittit, ut a malis purgentur, luideinimici confun- ego paupercula ct indocta forma de liimine sapien-
duntur, cum electi per purgationem fulgentiores lapi- tia? haec vidi et audivi, et per eamdem sapiontiara
descoram Deo efliciuntur. Cumque mulierilla pir plu- tibi pr.Tocipio, ut de ista homine in vora stabilitate,
rima loca ad sanctos essel deducla, spirilus qui eara et non iu turbine iustabilitatis tute exeas, » idem

(50) Ha^c non congruunt cum sonfontia theo- Brumcillarium, aut eti.im Bruwiler vocatum repe-
logorura. Vide itaqiie Bonodictiim .XIV in oj^ere rio.Seciindum Catalogum abbatum, quem tom. Ill
freqiienter laudato, lib. iv, part. i, cap. 29, Galiix Chrislianx, cid. 7o9 et seqq. dat Dionysius
num. 2. Sammarthanus, abbas hic laiidalus dobuit osse
ibl) Ccenobium est ordinis Benodicli, iiniiis hora? Goldolphus, ciijus mors hgiluranno 1177.
ilinere Colonia distans, quod Brunvillarium aut
 :

123 VITA. — LIB. III. 126

nequam spiritus totus infremuit .( os ululatus A , rio virorum eam locaviraus : et deinceps nec pro
cum liDrridis clamoribus ejulaiido emisit, quod horrore, nec pro conCiisione, qua daemon superve-
astantibus maximos terrores incussit. Et dura his nientes pro peccatis nec pro irrisoriis
coufudit,
fere per dimidiam horam baccliando institisset, vel turpibus verbi'^, quibu^ nos supcrare vohiit, nec
tandem, ut Dpo phicuit, vas, quod diu possederat, pro pessimo flalu siio, ci ullutenus cessimus Et
reliquit. Miilier cum ?e esse liberalam scnsit, ma- vidi, quod in ip-.a muliere tres cruciatus passus
nus astantibus porresit, ut eam erigerent, quia vi- est : primiim, cum illa de loco ad locum sanctorum
res non habuit. ducta est; seciindum, cura cummtinis populus
49. Tunc ante prinripale altare Sancti Nicolai se eleemosynas pro ea dabat ; tertium, cum per ora-
prostravit, et gralias Dco pro liberatione sui egit, tiones spiritualium ex gratia Dei abire compulsus
popiilis hsec ceriifnlibus, et, ut vulgus solet, per- est. Itaque a Puriticatiuue sauctai Mariai nos et
strepentibus , sed et gralias et laudes Deo cum comproviuciales nostri utriusqiie sexus, jejuniis,
signorura pulsationibus resonantibus, fratribus orationibus, eleemosynis, et corporum castigatio-
qtioque bymnum, Te Deum laudamus, can(?ntibus : nibus usque in Sabbatnm PascluT pro ipsa labora-
heu, quod idem antiqnus
raiserabile vimus. Interim per Dei potentiam coactiis immun-
dictura est,
B dus spiritus multa de salute baptismi, de sacra-
liostis occulto Dei judicio rediit et vas, quod re- : ,

liquerat, repetiit, Unde feraina tota contremiscens mento corporis Christi, de periculo excommunicato-
et cura stridore et claraore se erigens quam rum, de perditione Catharorum (o2), et his similiura,
,

prius insanire coepit. Unde exterrilis, qui dderant, ad confusionem sui, ad gloriam Christi, coram
et moestitia completis, nequam spirilus interroga- populo, quamvis invitus, protulit unde multi for- :

tus, cur repetere ausus fuisset creaturam Dei, tiores ad lidem, multi promptiores effecti sunt ad
quam reliquerat, respondit « Signura Crucifixi peccatorum emendationcra. Sed, ubi illura falsa
:

exterius fiigi. Sed cum nescirem, quo irern, vas proferre in vera visione vidi, illum statim redargui
raeum vacuum et non signatum repetii. » Cumque unde mox conticescens, dentibus in me frendebat :

prsefatis litteris et conjurationibus sancta? virginis, loqui vero illumpropter populum non prohibui cum
ut exiret, cogerelur, frendens clamabat ,
qiiod vera proferebat.
non nisi in prsesentia ejusdem vetula» egrcdt^retur. al. « Denique Sabbato Saiicto, cum fons bapfi-
Tunc, qui sanioris erant consilii, amicis et tulori- smatis consecraretur, per llatuin sacerdofis, quem
Lus feminae persuaserunt, ut ad beatam virginem in fonte mittit, cum verbis quae Spiritus sauctus
eam perdiicerent. Accepta itaque abbatis et fra- C rationalitati hominis et doclorilms Ecclesise infudit,
trum benedictione cum coraraeudatitiis litteris, coe- quoniam in prima creatione Spiritiis Domini aquas
perunt illo ire. Litfprse autem in hunc modiira movit, sicut scriptum est Spiriius Dommi ferebatur
erant : « H. venerabili domina^, orani gratiarura super aquas, muiier ill i praesens ibi craf, atque
actione diguse. G. Brunwillarensiura abbas indi- timore magno correpta, ita contremuit, quod ter-
gnus, cum suis fratribus vivere, proficere, munduin ram pedibus perfodil, et de horribiii spirilu, qui
pede subter habere, et quidquid famulse Christi ox- eam oppresserat, sufflatum ssepe emisit Mox in
cellentius optari potest. Qiiod Dominus vos re- vera visione vidi et audivi qiiod vis Altissimi, quae
spexit, » etc. Vide epist. Cf. sanclum baptisma obumbraverat, semper obum- et
50. His epistolis prselibatis, congruum videtur brat, ad diabolicam conglobositatem, qiia femina
ut ad hoc, unde pauliilum defloxit, oratio revoce- illa fitigabatur, dixit : « Vade, Satana, de taberna-
tur, videamus quomodo Deus ad virginis suae
et » culo corporis mulieris hnjus ; el da in eo lociim Spi-
gloriticationein tam diu liujus femina> distu- » ritui sancfo. » Tunc immuudus spiritus perverenda
jit liberationem. Poterat eniin Oranipotens et loca feminae cum egestioue horribiliter egressus est,
per alios sanclos, ad quos circumducta tot et ipsa liberata est, ac deinceps ^ana in sensibus
annis fuerat, pro obsessa quod petebafur. ^ ammae
facile, et corporis permansit, (jiiandiu in praesente
prapsfare. Sed gloriam hujus miraculi in sancfam saeculo vixit. Qiiod postquam iii populiim divulga-
virginem transferens, meritoriim ejus qualitalem tum est, omnes cum canticis laudiim el veri)is ora-
evidenler voluit cunctis suo tempore manifestare. tionum dicebant Gloria : tibi, Domine. Itaque ut
Quod quaiiter acciderit, ex verbis ipsius molius Deus permisit, quod Satan totiira corpus Job horrore
cognosci poterit. « De adventu, inquit, piVBfataj et fetore vermium perfunderet, ut ille aeslimabat,
mulieris raullura exferritee fuimiis, quomodo eam quod per deceptionem suain, qua honorem Dei
videre vel audire possemus, de qua |)liirimus [lopii- abnegaverat, istiim etiam siiperare posset, Deo ani-
lus per tot tempora erat commotus. Sed Deus rorem mam ejiis custodiente, tangere eiim non potuit, qiiia
suavitatis sua;
super nos pluit, et aljsque horrore Job Deum in fide non dereliqiiit, unde et confusus
el tremore iu habitacula sororum absque aiijuto- ab eo discessit, quia Deus per ipsuin Satan supera-

Novatiani hwretici, qui orli sunt sa^culo iii,

(32) repetara, videri possunt ea qiue de Catharis sae-
se Gra-co iiumine Catharos sive puros dixeriint. culi XII et xiii observavit Hcnscheniiis toin. III, Apri-
At bi Catliari qiii sfficulo xii fuerunt in variis lis, pag. 670.
Europaj pruvinciis, longe sunt diversi. iNe dicta
127 S. niLDEGARDIS. 428

vit, ut sciret qtioniam Deo nullus pranalerc posset; A viscera mea veliit odore balsami tjns ailspoctiis per-
sic el h»ec mulier ciim ncaligno spirilui
ail vcxan- fudit. Tunc gaudio magno etinajstimabili e.\sultabam,
dum non permisit quod anima ejus
Iradebatur, Deus seinperque eum prospicere desiderabam. Et ipse
in bona lide deliceiet; unde et iuimicus in ea con- his, qui me aftlixerunt, pra?cepit, ut a me discede-
fusus esl, quia a justitia Dei eam avertere non po- rent, dicens : « Abscedito, quia nolo ut amplius eam
tuit. llis et hujusmodi verbis,
• virgo Dei diviuaj » sic torqueatis. » Qui cum magiio ululalu recedentes,
niisericordiiR opi-ra, propter se et per se ceiebrata, clamabant : « Ali! quod luic venimus quia confusi
nihil sibi altribuens, verecunde et
leniter, suaviler, recedimus. » Mox ipgritudo, qua; me inquietaverat,
huouliter referebat, quia virtutum jaclantiam fuge- velut aqua?, qua^ per procellos ventos iiuindatione
re, virtutis luco ducebat. cjmmoventur, ad verba viri iiie dereliquit, el vircs

CAPUT III. recepi, quemadiiiodum peregrinus , cum in i>a-

Graivs tnorbits Sancfx, qux in visione sanalur bcne- ;

triam reverlilur, possessiuncs suns recolligit , at-

ficia vanis prxslita mors et sepuKura miraculis: que vente cum sanguinc, o>sa cum niedullis in iije
honcilata. reparata sunt, ([iiasi do morte suscitala fuissem.
52. Unde et post hujus virtutis tara humilem et Al ego tacui in patieniia, silui in mansiietudiue,
omnino de se prsesumentis recitationem, quasi cum H et sicut pariens post laborem, ita loquebar post
Aposlolo diceret : iVe viagnitudo revelationum ex- dolorcm.
tollat me, datus est mihi stimulus carnis mea;, an- oi M Posl luec ah abbate meo et fratribus humil-
yelus Satanx, qui me colaphizet (53), slatim sub- lima iiistaulia et devolione coacta sum, ul vitam
neclit eam, qua? subsecula eam fuit, quaii vere sancti Ui>ibodi (iio), cui prius oblala eram, ut Deus
stimulus cunlra extolleutiam, totius caruis suai de- vellet scribcrem
, qiiia niliil cerli inde halcrent
,
.

bililationem. « Post haic, inquit, nimirum 'post mu- Et oratione cum invocatione Spiritus sancti pra:-
lieris illius liberationem, magna tpgritudo ilerum, missa, ad veram Sapicnliam, in vcra visionc couimo-
invasit nie, ita quod vena» mese ciim sanguine, ossa nita, prospexi : ac secuudum, qiiod ipsa me docuil,
cum medullis einarcuerunt, et viscera niea inlra me vitam et nieiita ipsius sancti conscripsi. Dcinde
distracta sunt, totumque corpus meum ita eianguit, librum Divinorum operum i'66) scripsi, in quo, ul
suam iu hieme perdunt. Et
sicut herbae viriditalem omnipotens Deus mihi infudit, altitudinem, profun-
vidi,quod nequam spirilus inde irridcbant, cachin- ditatcm et latitudincm firmameuti vidi, et quo-
nando dicenles « Vah ista niuiieuir, et i<mici ejus
: modo sul et luna, stelUc ct ca;tcra in illo constituta
I

» tlebuut, cum quibus nos confudit. » Ego autein r sunt. » Multa et alia scripturarum monumeuta, ct

exilum anima> mcae adessc uon vidi. Inlirmitalem insignia prophetiae gratiaeque documcnta saucta
aulem istam plusquam quadraginta dies et noclcs virgo confccit, sicut supcrius dixinuis, in quibus
patiebar. Inter htec iu vera visionc milii osteu.^um erudilae a Spirilu sancto ejus auiuiff ac divinis
fuit quod qiiasdam congregationes spiritualium
, deditieindicia colligimus.Pluriminr. enim emolumcuti
hominum, virorum ac mulierum, inviscrem, eisque in eis invcnire possuit, qui amorem doclrinae ct
verba, quae Deus mihi ostenderet, mauiff-slarcm. Deo ordinata, et per-
scicntia; gerunl, utpote qua^ a
CJuod dum tandem facere tentarem, nec vires ipsaiu lioininibus sunt propalata, in qua Dci Sa-
corporis haberem , inlirmitas mcd aliquanlulum picntia, quasi in solio potentiac sublimi aucloritale
lenita est praeceptum Dei exsequens [ot], dis-
: et sedcbat, et pcr cain mirabilia faciens, rcrum judi-
sensiones, quas quidain inter se iMbebant, sedavi. cia decernebat.
Hds vias, quas Dcus mihi prjecepit, cum negligerem oo. Ilis, prout possibilitas iugenioli suppctcb:jt,
propter populi timorem, dolores mihi corporis sunt a noliis digestis, calamum ad verha sanctarum filia-

augmentati, tiec cessabanl, quousque obedivi sicut : rum ejus verlamus, cl quae de ipsa memoralu digna
et .lonae contigit, qui valde affliclus fuit quousque ad scripserunt, maxime quae de beato Lransitu ejus
obedientiam se reclinavit. » t) sunt, viderunt et audierunt, et nianibiis suis tra-
b3. Superna.ii post htec sponsa Chrisli ."neruit ctaverunt, adjuvante Domino, fideliler et veraciter
visitatiunem, qua tantam percepil consolationem, huic opcri annectamus.
ut p.T ejiis delpctalione diceret, se replctam fuisse Mulicrem, inquiunt, quamd.uu acrili-r a daemo-
inaestimabilis gaudii eisuliatione. « Pulclierrimus, uio muto vexatam, siiper quam et fralres de Lacu
inquit, et amantissimus vir in visione veritatis mihi {'61), pluriiuum laboraveraiit, cum ad se magno
aperuit, qui tantse consolalionis fuit, qnod omnia labore virorum in lecto deporlata esset, pia ma-

(53) Stimulus carnis et angelus Satanae, de quo 55) De scripta Vita S. Disibodi actum est in
loquitur Aposlolus (// Cor. xii, 7), variis modis Commcntario, num. 188, et num. H3, ubi etiam
exponitiir. Hic auclor cum aliis miillis intclligit recitavi [lartem cjiistola^ abbatis id pctentis.
corporis iafirmitatem, qua vexatus fuerit S. Paii- (56) De scriplo libro Divinorum operum actum est
jus, ne revtdationum suariim cxccllcntii in siipcr- niim. f92.
biam erigeretur. Hoc sensu verba recte adapt.iutur (57) Coenobium Lacense, sive de Lacu, ordinis
S. Ilildrgardi. S. Hencdicti, « Trcviroruin, non longe ab
iu fiuibiis
fai-j Varia Sunctaj itiuera exposui iu Commcnla- Andcruaco » ponit bucelinus in Germania sacra,
rio, § 12. part. II, pag. 51.
 129 VITA. - LIB. Hr. i30

ter, audaciae et praesiiraplioni deemonis verbis a Spi- A conferendis uon dubilarent, propter discessionem
ritu sanclo ])rolalis confidenter resistens. ab ora- tamen, per quam semper consolabantur, maximo
tionibus el l)enediclionibus non cessavit, quousque cordis mcerore afficiebantur. Deus vero, cujus
per graliam Dei ab hosle inaligno eam liberavit. meriti apud se esset, in transilu suo evidenter de-
Simili modo et alia inulier, quae propter iuro- claravit.
rem insanise diris vinculis ligala fuit, cum ad se Nam supra habitaculum, in quo sancta
'68.

adducta fuisset, solvi eam mouuit, et statim sub virgo primo crepusculo noctis DominiciE (59) diei
admiralione omnium, qui aderant, sanitate mentis felicem auimam Deo reddidit, duo lucidissimi et
et corporis recepta, cum gratiarum actione remea- diversi coloris arcus in firraamento ajiparuerunt,
vit ad propriii. qui ad magnitudinem magnaj jilateai se dilataverunt,
56. Item de claustro Schefenburch sororem quam- in quatuor partes terrae se extendentes, quorum
dam diabolus ad sancta opera, orationes, vigilias et aller ab aquilone ad austnim, altcr ab oriente ad
jejunia, ad perceptionem quoque sacramenlorum, occidentem procedebant. At in summitate, ubi hi
simulaus se esse angelum lucis, hortabatur, et duo arcus jungebantur, clara lux ad quaulilatem
crimiiialium confessione, qiiibus nunquam subja- lunaris circuii emergebat, quae late se protendens,
B
cuerat, confundere eam uilebatur. Inter quse etiam tenebras noctis ab habitaculo depeliere videbatur.
ita eyin afflixit, quod nomina et aspectum quo- In liac luce crux rutilans visa est, primum parva,
rumdam homiiium et animalium in taulum ab- sed crescendo postea immensa, circa quam innu-
horrebat, quod ipsis visis vel audilis, horribili merabiles varii ooloris circuli, in quibus singulis
voce per longam horam perstrepebat. Haec a priore singulae rutilantes cruciculaj oriebantur cum cir-
et conventu cum lilleris ad sanctam virginem missa, , culis suis, priore tamen miuores conspiciebantur.
ab ea et confortata, et a diaboli errore est liberata, Et cum firmamento se dilatassent, latitudine
liaec in

Eadem virtute alias duas mulieres a dsemonio sua ad orientem magis pertingebant, et terram
obsessas liberavit, quarum una, cum esset pan- versus domum, in qua sancta virgo transierat, de-
percula et cseoa, in eleemosjnam ejus recepta, clinare visae, totum montem clarificabant. Et cre-
in spirituali habitu vitam feliciter consunimavit. dendum quod hoc signo Deus ostendit, quanta
57. His itaque pra^missis, quia ad tiuem ojieris claritate dilectam suam in ccelestibus illuslraverit.
hujus festinamus, tinem quoque vitse sanctee virgi- Nec defuerunf, sepeliretur, miracula antequam
nis,quibus Deus illustraverit, sicut pra^fatai sorores meritum sanctitatis ejus attestantia. Nam duo ho-
eum descripserunt, videamus. Cum beata, inquiunt, C mines, qui sanctum corpus ejus spe bona tangere
mator Domino multis laborum certaminibus devole prsesumpserunt, a gravi infirmitate oonvaluerunt.
militasset, vitai pi"£eseutis taedio affecta, dissolvi et Exsequiis igilur venerabiliter a revercndis viris ce-
esse cum (^iaisto quotidie cupiebat. Cujus deside- lebratis, in venerando loco est sepulta, ubi meritis
rium Deus e.xaudiens, finem suum, sicut ipsa ejus, omnibus pio corde quaerenlibus praestantur
praeo])taverat, spiritu prophetiae ei revelavit, multa beneficia. Odor quoque mirae snavitatis de
quem et sororibus praidixit aliquandiu. Itnque in- sepulcro ejus redolens, duicedinis suse fragrantia
firmitate laborans, octoge^imo secundo «tatis suee aliquorum liominum ntires perfundit et pectora.
anno, xv Kalend. Octobris, ad Sponsum ccelestem Speramus itaque et indubitanter credimus, apud
felici transitu migravit (S8). Kilise aulein ipsius, Deum esse memoriam immortalem, qui in hac vita
quarum oinne giudium et solatium i]»sa erat, fu- donorum suorum prserogrativam ei contulerat spe-
neri dilectee matris amarissime flentes assistebant. cialem, cui laus sit et honor in saecula saeculo-
Nam licet de prwmiis et de suffragiis sibi per ipsam rum. Amen.

(38) Anno H79. ut ostendi in Commentario, annum 1 179, quo dies 17 Septembris incidebat in
num. 204. rj diem lunae. Nam in epistola ad Christianum ar-
(59) Per crepusculum « noctis Dominicai diei » chiepiscopum Monguntinum, iaudatain Commentario
intelligenda ost aurora sequentis diei luna3, ut ob- num. f(J9, S. ilildegardis meminit de praelatis Mo-
servavi in Commentario, num. 204; noii vero au- guntiuis, qui reversi erant « a Roma e synodo, »
rora diei Dominicte, ut locus intelligi jtosset, si Lateranensi videlicet, cjuBe liabita est mense Martio
nihil obstaret. Kaque obiit sancta die luna^,, f? Se- anni 1179. Vivebat igitur anno il79, et non potuit
ptenibris, circa horam quartam post medi wn uo- ante illum annum, mensem Junium, inclioa-
et ante
ctem. Datur quidem crepusculum vespertiuum et re annum octogesimum secundum, ut
a^latis suae
matutinum sed hic matutinum iutelligi, colligo e.^
: in Commentario ostendi num. 204. Qniipfopter,
seqiientibus, ubi dicilur « Clara lux... tenebras
: cura argumentis istis certum fiat, non esse de-
noctis... dfjjellere videbatur. » Nam iu primo cre- functam anno 1178, quo dies 17 Septembris
pusculo vespertino tautum oriri incipiunt tenebru? erat Domiuica, lociis omuiuo exigit explicationem
in primo matutino tenebroe sunt, et hip, tantum datam dicendumque biograjihum studiose cre-
;

incij)iunt dispelli per modicum lucis. Jam vero San- pusculum nuclis DomiuicaJ diei distinxisse a cre-
ctam fuisse defunctam, nou die Domiuica, ut cre- pusculo diei Dominicae nec dixisse Sanctam die
;

didit Pagius sed die lunaj primo diluculo, quando

; Dominica defunctam esse, sedsub finem noctis se-
nox diei Dominicffi adhuc durabat, necessario di- quentis.
cendum est, qiiia constat noii esse defunctam anto
131 DE MlRACfl.lS S. I1II.I)I:(;aIU)[S vn

ACTA INQUISITIONIS
UK VIlMrriHUS KT M1R.\(:i;LIS SANGT.E inLDKC.ARDIS.

(Acta SS. Bulland. ubi sii])ra, p. 697, ox ins. Bodecensis ccenobii Retjuliirium S. Augu.stini, dia^gesis
Paderbornensis.)

1. Nosigitur htijus aucloritate mandati (00) ad mo- A scpulcrum. nauiei sacerdos juratus idein dicit. Epi-
iiasterium Saiuti ltu()erli i^er^onalilcr acccdcntes, scopus (00) loci cjusdcm juratus idcm dicit.

testes lide dignos recepitnus, iu hunc inodum de "i. Requisita magistra (07) Jutta, de ipsa dicit,

vila, conversalione, fauia, merilis el signis, uc aliis quod iufia triginta aunos iiaic oinuia conligeruut.
circumstanliis beata; Hildcgaidis, uumcrosilalcm Bcatrix cuslodissa dc Conlliicntia jurata dicit, quod
testiiim refutantes, cum poLiu.s, lempus, quaui testium cum cssct aiiiiorum duodcciin, oblata cidem moua-
copia, uoii possil haberi. iMayislra Sancti Ruperti in sterio fuit, et aliquo tcmpore cum beata Ilildegardc
Pinguia, Elsa (01) nominc, jurata do miraculis conversala, vidit et audivit, qiiod sancla Ilildegardis

beataj llildegardis i^roleslalur, quod videril Mcchil- du'm obilu.s Mii puhlicc iii capilulo pra',dixit, et quod
dcm apud lumliam Leatai llildegardis iiberalam a pobl morlem cjus vidit Mcchildcm (08) ciccam, illu-

daemonio obsessam. Vidit Rcgnissem, Segnissem, minatam per invocationem ejusdcm virginis. Vidit
nobiles mulieres, eodcm loco liberatas a daemoniis, etiain mcnte captum restitutum sauitati. Idem vidit
qua; postea servirent iu eodem inona.^terio pcr ancillam Metzam, quae cum tcrram dc cjus sepulcro
tempora vilac cliam epileplicos ibidem
sua\ Vidit deportassct, et loco minus honcslo locasset, a bcata
quam plnres liberatos. Similiter tertionarii, quater- Hiidegarde correptam et pcrcussam: se sicque com-
B pulsa, tcrraque reposita, et de hoc conterrita for/e
narii (62j, apud sepulcrum ejus ad nominis ejus [

invocationcm sunt liberali. Idem jurata dicil prio- coulrila], statim est libcrata. Vidit Clemenlcin (09)
rissa Agnes, soror magistra^ Idem dicit Bcatrix sororem, quae uuuc est, quod proptcr ciincs bcatae
custodissa (03), Odiiia celleraria, Ileddewigis cou- Ilildegardis, quos fratri suo dederat, llagellata fuit,

versa meute (Ci) ibidem dicunt se vidisse. Sophia donec ah eodem deolissime [/br^e devotissirae] cri-
cantri.K idem dicit. Roricus sacerdos juratus idcm nes fiicrunt restituti. Vidit etiam laicam mulierem,
dicit, scd addidit, quod cum ad juraudum (0;>) ve- cui supcrexcrcvcrat os in crurc, quod irc non po-
nisset ipsam da;moniacain, et antequam quidquam tuit. Eodem osse beatac Hildegardis criuibus liuito,
loqueretur ei, binomium ipsum vocabat, dicendo : statim os evanuit, et sic est curata. In islis criniura
Henrice Rorice : (jiiod ante in parlihus iliis fiierat articulis major pars et saiiior capittili regina (70)
ignotum. qualuor corvos in feucstris
Vidil eliam jurata concordat. Vidit etiam eum, qui ex indigna-
infra ecclesiam tunc residcntes. Requireus a dajiiio- tione beatam Hildcgardem trusit pedc, pede priva-
niaca, qui corvi essent, respondit, dicens quod
illi tum per flagcllum Uei. IIoc idem dicit cclleraria
socii sui, et egressum ejus ex^pcclarent. Quo diclo, ju.ata, quac beatae virgiui commorabalur scx annos
hiatum magnuin faciens, fumum nigcrrimum e.xha- C ct ainplius; adjiciens, quod qua;dani lerlionaria
lavit: et sic obses^a liberata, slatim non comparue- (7i)ejus auxilium iinplorans, ipsa aquam per calicem
runt quod sanior pars ita protestatur. Addidit
: suum cidein transmisit: qua gustata, curata cst.
etiam, quod vidit decem et octo daemoniacos pcr Adjecit etiain quod, ciim duac puellae servireut re-
invocationcm ejusdera virginis liberatos apud ejus fcctorio bcatae Ilildcgardis, dixit illis: Bene cavete

(60) De his Actis egi in Commentario, num. ii, qui episcopus loci secundum Gr«cam vocis etymo-
ubi observavi : Acta fuisse composita jussu Grego- logiam vocatur.
rii papcfi I.\, qui ad examcn dc virlutibus ct (07) Cujus loci haec Jutta fuerit magistra, nou
miraculis S. Ilildegardis instilupiulum delegavit additur. Elza erat magistra cocnobii S. Ruperti.
prtPpositum, decanum et scholasticum .Mogiin- Eidcm igitur non pracerat Jutta. Itaquc Jutta
tinai ecclesiae. At collector Actorum lesecuit ilia forte pra^erat camobio Eibiiigen.si, de quo agctur
omnia. num. 3; aut forte etiam magislra vocatur, quia
(01) Erat illa ccenohii pr«fecta, quae abbatissa prarfucrat coMiohio S. Ruperli, et ob seiiium vel
diceretur, si jam illo titulu usae fuissent praefectae alia de causa pra;fecturam deposuerat.
S. Riiperti, uti usae sunt postea. (08) Si omnia recte sint exposita, alia hsec est
lf)i) Id est, iaborantes febri tertiana et quar- Mecliildis quam quac
sit illa num. 3 testabitur vi-
tana. sum sibi puellula; restitutum.
(63) Cuslodissa est pra-fecla sacrario.
" (0'Jj Vcri.similitcr C7e?Hr'«//a vocata fucril.
(64) Videtur aliquid esse mendi, forte scriptum (70J Vox liegina redundat, aiit scriptum fuerit
fueril una menfe. cum lie(jina.
((i:)j Verisimiliter, ad adjurandum. (7lj Id est, aliqua teitiana fcbri laborans. Dictio
(66) Non ca[»io quis episcopus, et dubito
ille sit est im[)erfecta, sed pcrlicietur, si pro implorans \t-
an vox non sil mendosa, nisi forte sit chorepiscopus, gatur implorante.
m ACTA INQUISITIONIS 134

vobis per quatuordecim dies, et agite poinitentiam; A non semel, sed ssepius. Vidit eliam liominem iu-

et finitis illis diebus, exspiraveruut. Adjecit etiam sanum, et ligatum, et daemoniacum super tumbam
eadem de quodam clerico, quod ei simili modo con- ejus, a quibusdam violenter deductum, a quorum
tingeret : cui celleraria (72) Hedcwigis conversa manibus tandem se e.xemit, et in tlumine Naha,
jurata concordat. quod est in pede montis, se submersit et cum :

3. .Melchidis jurata dicit, quod ipsa a matre sua multi circumstantes crederent eum esse morluum,
audiverit, se esse caecam natam, et fcum] beata inventa ejusdem virginis gratia, vivus est extractus.
Hildegardis ad villam Hibingen (73), ubi monaste- Qui se liberatum a dcemonio confessus est, et ab
rium etiam fundaverat, iret visitalum, occurrit ei aqua per manicam beataj virginis esse defensum.
maler sua eam deferens, et graliam beatse Hilde- Iluic facto publica fama concordat, et major pars
gardis implorans; ipsa vero beata virgo, cum adliuc conventus juiata. Rapodo, Hilde, Ilumbertus, civcs
in navi esset, aqua Hheni oculos ca!C« liuiens, vi- Pinguienses dicuut quod bealam Hildegardim
sum ei restituil. Irmingardis rcquisita ot jnrata viderint mullis diebus, et quod da-mouia ab om-
dixit se hoc idem vidisse. Addidit etiam quod nibus (73) suse provincioe, et aliunde venienlibus
boata Hildogardis quamdam puellam, quae in scho- multa alia sigua,
ejeceril, epileplicos curarit, el
larem se transmuiaveral, nomine expresso, stilicet
B quae fecit, et hoc ipsi viderint, et quod de sanctitate
Berrudini, iicet eam anto non vidorit; cui dixit ejus non sit dubitandum. Ilarlradus juralus con-
:

Convortere ad stutum molioreni, quoniam annos
tuos non ullra novi; ac si diceret, hoc anno mo-
rieris. Sed cum boatam Hildegardim vidisset, com-
puncta, confessa est, se esse mulierem et sic con-
cordat cum praedictis, et hoc adjecit, quod qiiatuor
daeuioniacos et epile])ticos per morita ejusdem vir-
ginis vidit liberatos. Henricus caiionicus Pinguiensis
juratus dicit quod crincs beatae virginis duabus mulie-
:

versa, eodeni anno morlua est. Cum hac concor- ribus inlirmis apposuit, et statim sunt liberata? de :

dant suporioies juralie. Eadem etiam puella propter dcemoniacis et epilepticis concordat cum piaediclis,
ejus pulchritudinem, ne a pluribus amaretur, colore scilicet cum Rapodone, Ililde, Ilumberto civibus,
tetro se fuscavit, et proplerea tola vicinia clamat et cum Hartrado canonico Pinguionsi. Conradus
idem. Adjecit etiam quod, cum qua^djm malrona tamen Pingiiiensis de visu concordat de daemoniacis
de morte sui marili esset suspecta, et expurgalio cum ijrwdiclis,
ferri candentis sibi indiceretur, ad beatam Ililde- 3. Ilem magistra (7G) jurata cerla relatione, et a

gardim cucurrit, factum sibi indicans, beata vero melioribus lide dignis, et ab ipsa doniina de Dora-
virgo Ilildegardis ferrum benedixit candons et cum c becq didicit, quod, cnm in anniversario sancta Ilil-
:

ferrum candens doportarot, illa^sa permansit. Cui degardis quoddain lumeii, cujus longitudo manum
faclo pubiica fama concordat in civilate Pinguionsi. non excessit, quod vix por colobrationem missae
Dixit etiam quod, cum bis ipsa in exlremis labo- posset durare, accensum in honore praefaloe do-
raret invocato ejusdem beata^ virginis auxilio
, minae, quod ab hora vespertina usqiie ad horam
liberata est. Dicit, etiam, quod viderit, ea mortua missae sequentis diei perduravit lu ojus etiam an- :

et viva, ejus nomine iuvocato, dacmoniacds et epi- niversario tota vicinia confluit et conlluxit ad ejus
lepticos liberatos. sepulcrum. Inlelloxit etiam a senioribus monasterii
4. IIoc idem dicit Hedwigls de Alceia jnrata, de puero caeco nato (77), cui visnm restituit aqua
adjiciens quod beata Hildogardis in lecto aegritudi- Rheni oculis suis linitis, dum intor Ruedesheym (78),
nis semper fuit perlustrata (7 5); et cum sequentiam quod distat a sepulcro ejus per miiliare, quod ipsa
instiuctu Spiritus sancti, quse sic incipit : Virga eliam trepida coram nobis ost confessa ita esse.
ET DiADEMA por claustrum ambulando decantabat. Intelloxit enim \fo7ie etiam] a majoribus, quod,
Cui concordat custodissa et celloraria jurata?. Item cum Wilhelmus Trevirensis archidiaconus, cui cum
dicit quod viderit candelam ardentem super tum- crines beatae Hildegardis dati pro reliquiis essent.
bam ejus, cum cantabatur missa pro defunctis. Qua D et in pixidula serica recondidisset, et illam intra
exslincta, Evangelio incoepto, per se est accensa, ligneam locasset, in ecclesia Dalvanii super altare

Suspicor deesse hic nomen cellerarioe, quae

(72) (76) Utrum Elza magistra num. I laudata, an
num. vocatur Odilia, legendumque, ut ibidem,
I Jutta num. 2, non exprimitur.
Odilia celleraria, Hedewigis conversa, etc. (77) Mechildis caeca nata num. 3 testatur se in-
(73) Vicus modo vocalur Eibingen, situs ultra fantein aqua Rheni saiiatam, allcgans matiis suae
Rhonum in Rhingavia, De fundato ibidem mo- [estimonium. Hic vero imer caecus natus dicitur visu
nasterio Eibingensi sermo recurret num. 8, et donatus. Altamen suspicio esse potost, idem rur-
de illa fundatione latius egi in Commentario sum roferii miraciilum, cum vox Germanica, quae
num. 177. respondet Latinae voci infans, aeque signilicat puei-
(74) Testatur, opinor, ipsam fuisse vultu aut ca- lum et puellam.
pite divinitus radiante (78) Hic aliqua^. voces sunt omissse. Verisimiliter
(7o) In margine apographi nolatum est, forte scriptum fuerit inler Ruedesheym et Eibingen erat,
Iiominibus. At non vidco, illam correclionem esse quod num. 3 dicliim est Hibingen, ubi monasterium
necessariam si codex clare habuerit
, omnibus. ,
fundavit nani hoc num. 8 dicitur ad unam leu-
:

Neque enim incredibiie est, omnes energumenos, cam distare a sepulcro Sanctae. Ruedesheim
qui ad viventem perducti sunt, malo suo fuisse vero intermcdium est utrique loco et minus ,

Iiberatos. distat.
 m W. MIHACULIS S. mi.DEr.ARDIS m
posuisset ccclesia), et his, qwvc eraiil in alliiri, .\ (juatcinarios et fcrliarios ibidcni libcralos : cuni (lua
exiistis ,
pvxiilula serica ppiniansit ilUrsa , ipsa coiicordat Jutta, ila quod addidit pucruin (luomdam
pyxiiliila lignea penilus cuiiilnista. Intellexit ctiani epilcjtticum, jtro quo a|)ud fumbani bealai HiliU'gar-
quod qua'iiam niiilier nobilis Treviren.<is, (iim pcr dis cxoravit, esse liberafum, et quod carpentarius
incantationein cujii-dam jnvenis mente capta essii, castri matri [forte matris] sua>, ciim mente captus
ita quod peiiilus niente alienata esset ,
parentes esset, invocafa hcata Ilildcgardc, auxilio ejus cst
siiper hoc dok-iites ad bcalam ilildfgardim confii- liberatiis : cum qua C(tii(ordat publica fama ejusdem
gerunt, graliam ejiis quaerenles qu« paneni in : loci. Mechildis jiirata dicit ,
quod videritbeatam
mensa sua heuedixit, et eidem infirmai transmisit : Hildegardim, et qiiod ei cuntinue permorabatur,
qiio gustalo, stalim ciirala est. Qiiod miracuUim qiKc eliani concordat oum Mechilde cioca nata. Dola
vidit Odiiia cclleraria ct Hedwigis conver^a jiiraUc, etiam, (jua' post niorlem bcata; Hildegardis visura
quce tunc secum fuerunt in mensa (79). Intellexil recepif, et in aliis concordat cum magistra. Hruno
etiam a majorihiis monasterii, qiiod, qua?cumque cuslos sancti Petri in Argentina et presbyler jura-
soror mona>terii inania in divino olficio copilaret, tus dicit de vita beaf;c Hildcgardis, sed [forte sci-
beata Hildegardis oam statiin rcpreheiidit; et ciiin licet] qiiod jier jiuhlicam iamam audivit, et quod
lectiones legerent, eissecundum cariim inteiitiouem in libcllo, qui de ejus vita a diiobus reiigiosis, scili-

henedictiones dabat, de verho ad verbum exprimens cet Gotfrido et Theodorico, qiii cum heata virgine
earum volunlatcm qnarum qiiasdam vidif, quod idein
: morabantur, slalira posl cjus obiluin est scripfus
postca in h.ibitii Cistcrci( nsi.s ordiuis sunt coniVssjc. legit : qiiem oranibus modis vera credif conlinere,
6. Itcm cum (]uidam injuste excommunicaliis in scilicet quod a nobijihus parentihus originem duxit;
suo monasterio esset tumulatiis, et cura propter hoc qua;, cum quinque annos haberet, vaccam vidit, et
ecclesia Mogiinlina divina ibidcm suspendisset, et su* nutrici dixit : « Vide, nutrix, quam pulcber vi-
ejici (80) deberet, ipsa tiinuilum cjus baculo suo tulus est in vacca illa, albus et diversis maculis in
signo crucis signavit, et sic sepulcrum ejusdem ad- fronte, et in pedihus, et in dorso distinctus; » quod
huc non jioterat inveniri. Item cum quidam per nutrix admirata, statira matri retulit. Mater vero,
homagiuni diabolo se aslrinxissef, ut quolibet aiino cujus vacca fuit, praecejtit, quod, postquara pareret,
aliquod aninial eidem sacrificaret; auimalia primo partum ei prajsentarct. Quo facto , oninia , sicut
ohtulit, deinde lilios, ullra uxorera. Ipsa hoc sen- puella beata Hildegardis praidixerat, vera esse co-
tiens, ad healam Hildegardim confugit, auxiliura gnovit : quod parentes ejus adrairanfes, et alienos

implorans, rem ei ex ordine exponens. Ipsa vero C mores ab aliis horainihus eam babere cernentcs,
partcm criniura suorum cidem tradidit; et iila se- eam monasterio inciudere disposuerunt : quam
cundum ejus mandatura suis crinibus innexuit. Quod octavo anno cuidam inclusa;, Juttae no-
ajfatis suae

da^mon sentiens, marifo dixit « Me decepisti : : mine, sorori comifis de Spanheim, commendantes,
nibil jiiris in ea babeo projitcr incanlationes Hilde- sub beati Henedicti Hegula eam servire Domino in
gardis. » Ipse maiitus cam in bainco dcnudans loca- monfe Sancti Disihodi obtulerunt.
vit, ut sic fandera perficcret quod volebat. Et cum 8. De conversatione vitse dicit quod, cum fama

diabolus eara habere uoii po^scl, inirito collura con- de ejus sanctitate latc diffunderetur, nobiles quam-
fregit.llem ciim quidam cjiiscoiius Magunlincnsi.s, jilurima» ad eam confluxcninl. Sed cuin do-
puello'
Christiamis (81) nominc, pcr pulsationeiii campann- mus reclusionis habitaculiira oranes cajtere non
rum Pinguiae reciperelur, ipsas campanas pcrsonare valeret, a Doraino tum commonita, imo coacta,
intellexit, unam baec verha, « Pastor, luge; » alteram, ut ad sanctura Rupertum ducem se transferret. Quod
« In salule tua cito fuge. » Hjjpc verba videhantur esse cum abbati per suum confessariura retiilisset, et
ad episcopum. Quasi in pcrsona episcopi Abeo, : ipse hoc moleste ferret, quibus miracuiis licentiam
terram in confusione relinquo. Et ha?c verba jtra;- obtinucrit, et ad locum divinitus ostensum transie-
sentihus sororihus dixit in spiritu. Cura qua con- D rit, et quomodo in loco ignoto monasterium novum
cordal priorissa Agnes [forte deesl Beafrix], custo- constriixerit, et cum decem et oclo nobilibus pucllis
dissa Odilia, Sopliia, et aliai qiiamplures juraffjc. ihidem Dornino inservire instituerit, in Vitai cjus
Mecbildis etiam jurata dicit, qiiod ipsa diu vcxabatur liheilo jtleniiis invenifur. In qiio monasterio qiiin-
a dfemonio, et dicit quod per invocalionem beatse qiiaginta dorainarum pra^bendas institiiit, et diias
Hildcgardis sil liberata, et qiiod conventus eam sic sacerdotum pra-terea pauperum matronarum se-
:

vexari et iiherari viderit, qui adhuc bodie ibidcra fuit. ptern in hunore sancti Sjtiriliis, et in honore beatsc
7. Dicit etiam quod viderit alios dajironiacos et Maria}. Praiterea trans llumen Rheni ad unam leu-

(79) Ibi nempe viderunt benedicentcra pani ,

(81) De Cbrisfiano archiepiscopo qua^dam sunt
misso ad piiellam mente captam;
sanationem al dicta ibidcin num. IGit et 171 iibi niors illius ,

illius ex aliis intelligere debuerunt nisi mulier , relata. Quaj autem hic referuntur, nou potuerunt
fuisset deducta ad monasteriiiin quod non asse- : contingere, nisi tempore scliismatis nam in dioece-^ :

ritiir. si .Mogiiiitina Cbristianiis nunquara fuit post pacem

(80; De hisce fuse aclum est in Coramcntario anno M77 EcclesitB restitutam.
§11.
 ACTA INgUJSITIOiMS. 138

cain aliud inonasteriuui (82) fund^vit, ubi triginla A et cum in peregrinatione ad beatum Martinum Tu-
prajbendas instituit. Ue fania dic.t quod tres apo- ronis (87) ire disposuisset, libros jam dictos secuia
stolici, ejus fania audila, ei scripserunt, Eugeaius Parisius (88) dctulit, et ut securius in eis studere
Adrianus, Auastaiius, quibus et ipsa scripsit pr*- : posset, ab episcopo (89) loci, tunc prsesidenle, per
terea Moguntinus, Coloniensis, Trevirensis, Magde- multos labores et magnas tribulationes obtinuit,
burgensis (83j archiepiscopi; patriarcha Hierosuly- quod omnes in Iheologia tunc magistros convocavit
naitanus, cpiscopi et quaniplures, et sanctus abbas eorum per tres quaternos ipsos
legentes, et cuilibet
Rernardus Clara; Vallis, ac alii abbates, et praepo- libros examinandum dedit ab Octava Martini
ad
siti, et caeteri ecclesiarum prselati ei scripserunt : usque ad Octavam Epiphaniae. Quibus examinatis,
quibuset rescrip^it : quae omnia ex libris epistola- episcopo restiluerunt qui raagistro Wilhelrao An-
:

rum ejus colliguntur. tissiodorensi, pro lempore suo raagistro, eos assi-
!). De merilis ejus dicit : Conradus rex, Frcderi- gnavit : qui et sibi \id esi Hildegardi] eos restituit,
cus imperator, de exitu eorurn iuquirentes, futura aflirmans, quod esset magistrorum sententia, non
audierunt, el sic ad meiiora oos reduxit quod : es^ in eis esse verba humana, sed divina.
jam diclo Epistolarum libro plenius habelur, et 10. Dicit etiam de fama, quod mater sua, cum de

quod annualim in ejus anni^ersarii die muUus popu- monasterio, quod construxcrat, ad duo distaret
lus tam vicinoium qiiam remotorum ad ejus concur- miiliaria, in villa, quai dicilur Lorchc (90), cum

rit sepulcrum, salutem auimae et corporis ab ea aliis quampluribus matronis, cognita beatse Hilde-
postulantes. Prselerea cuni maguum teueniium (8i) gardis sanctitatis fama, eura secum transvexit, sup-
non habuerit, quadragesimo secundo (80) getatis pliciter rogans ut sibi benedictionis manum im-
,

suse anno libros non paucos scribere incepit Spiritus ponere dignaretur quod et fecit. De libris exami-
:

sancti revelalioue, quod plenius in accessu libri natis raagister Arnoldus, scholasticus sancti Petri,
ejus Scivias continetur. Librum suum Scivias (86) idem dicit, quod Bruno, quia tunc Parisius studuit
decem aunis complevit librum simplicis medicinae,
: in theologia : magna pars conventus ita concordat
iibruin Expositionis Evangeliorum, Ccelestis, har- cum Brunone, praelsr ejus accessura ad beatam
moniai cantum, linguam ignolam cum suis litteris, Hildegardim. Magister Joannes, canonicus Ma-
quse oinnia oclo annis perfecit ;
quod plenius in ac- guntinensis, et nunc praepositus Pinguiensis . de
cessu libri Vitai meritorum colligitur. Postea quin- examinatione librorum concordat etiain eum pra^-
que annis subsequentibus librum Viise meriiorimi dictis, quia eodem tempore Parisius studuit in
scripsit ,: postremo vero libruni divinorum Operwn theologia, dicens, quod pauci jara viventes me-
septcm unuis scripsit, quod per accessum ipsius C lius quam ipse de sancta Hildegarde noverint ve-
libri plenius patet. De siguis ibi dicit, quod modis ritatem Quaerentibus etiara nobis a conventu, .

omnibus credit, quod signa, quse in vita ejus |)er quare beata Hildegardis raodo non faceret signa,
eam Dominus fecit, quse etiam in Vitae ejus libello dixerunt quod, cum post mortem ejus Dorainus
scripta, vera sunt et plura tam in vita quam iii
: tot miracula osteuderet, et concursus populo-
inorte ejus miracula per eam Doniiuus sit operatus, rum tantus iieret ad sepulcrum ejus, quod re-
quam hominum memoria habeat. De circumstantiis ligio et divinum ofhcium per tumuitum j)opuli tur-

dicit, quod cum libros ejus, scilicet librum Scivias, babantur in tantum, quod domino archiepiscopo Ma-
librum viiae Meriiorum, librum divinorum Opcrum, gnntinensi illud retulerunt. Unde ipse accedens per-
secundum monasterii sui exemplaria conscripsissel, sonaliter ad locum, praecepit ei ut a signis cessaret.

(82) Gesta haec sunt cxposila. Pri-

latius in Vita (80) Irapleverat Sancta annos quadraginta duos
mum monasterium, quod fundavit, et ubi quinqua- et raenses septem, quando cojpit scribere, ut
ginta pr.Tbendas, id est reditus pro quinquaginla clare habetur ex praefatione ad libruni Scivtas
monialibus nobilibus, fundasse dicitur, est rnons hic laudata, dictumque in comnientario n. 1.'} et li.
S. Ruperli, ubi ipsa habituvil-, alterum est coe- (8()) Anno llil coipit hanc scribere cx allegato
nobium Eibingeuse, quod primo erat subjeotum, Commentario, nuui. 17. At hujus et reliquorum
et de quo videri possunt dicta in Commentario n. D librorum tempora assignavi num. 191 et 192.
177. De epistolis quoque late actum est § 4 et seqq. (87) Notissimum est sepulcrum et corpus S.
(83) Inter editas S. Hildegardis epistolas nulia Martini in civitale Turonensi multis saeculis fuis-
occurrit archiepiscopi Magdeburgensis Attumen se maxime celebralum, magnoqiie peregrinorum
.

iuter eos qui ad Sanctam scripserunt, archiepisco- concursu honoratum. Verum di; his agemus iu
pus Magdeburgeusis etiam recensetur a Trithemio S. Martino ad Novembris. Percgiinationem 1 1

in Chronico Hirsaugiensi ad annum H50, ibique
additur « arcliiepiscopus Bavennensis, » cujus epi-
stola similiter non est edita, et » multi de Italia, >
cum paucas lantum editas habeamus epistolas ex
Italia ad Sanclam datas. Itaque dicendum, quorum-
vero illam S. Hildegardis posterioribus vitae ejus
annis ligendam, ostendi in Cummcntario n. 182.
(88) Nimirum Lutelia Parisiorum in itinere oc-
currebut, et jam eo temporc Lniversitatem habebal
maximc celebrem Vox Parisius frequenter medio .

dam epistolas non fuisse codici epislolarum insertas,
dum ille codex est colleclus, nec postea editas, ut
oslendi in Commentario num. 19o.
(8i) Vox luTC vcrisimiliter mendose scripta est,
aut planc est barbara. At suspicor, designari intel-
lectum, et hunc esse sensum Etsi Sancta intellectu
: (90) Vicuni Lorich ad oppositam Rhcni rijiam
naturali nequaquam excelleret, multostaraen scripsit
libros ex Dei revelatioue.
Patrol. CXCVII,
aevo ponitur sine inunutatione.
(89) Episcopus Parisicnsis erat Mauritius, qui
cathcdram illam longo tempore administravit, plu-
ribus laudalus in Gallia Christiana, tom. Vil, col.
70 et seqq.
duobus circiter milliaribus Germanicis infra Bin-
gium in variis tabulis notatum invenio.
 m MVriTlA DF VITA KT SCIUPTIS S. IIII.nKC.AUDIS HO
II. Dicit etiam Roricus sacerdo?, supia cuni .\ vatus est scriplus, per i'uuuicm Brunonem sacerdo-
primis testibus numeratus, quod inmembris illius tem, Sancti Pelri iu Argenlina custodem, virum
obsessiv (91 ), quam conjuravit, diTmou apparuit in lidelem et bon;p fama>, el supradicti monasterii pro-
modum magnae [uiagni] muris, et apposilis crinibus curatorem, sub sigillis noslris clausos transmitti-
bealfp Hildegardis dc uno niembro ad aliud fugit mus, vestra', sanctitatis paternilatcm geiiibus pro-
visibiliter quod ctiam colore nigro, sicut carbo
: volutis exoranles, qualenus lucernam lam eximiam,
luscavit. Tandem, cum diu esset fatigatus, abscessit hacleuus qua-i sub modio abscousam, nunc super
in modumfumi telerrimi, nec ultra cum corvis ap- candelabrum ponere velilis, ut luceat omnibus
parait. Scripta (92) etiam ejus, qua' conventus ita his qui in domo Dei sunt, nomen ejus sancto-
confessus est sua esse, sciiicet lihrum Scivias, li- rum calalogo inserendo, aliquibus viris idoneis
brum vifx Iteritornm, librum divinorutn Operum, danles in mandalis, ut actum auctorilate vestra
Parisins per theologise magistros examinatos; ii- tam pium opus ad debitum clVectum prosequan-
brum Kxpnsitionis quorumdam Kvangeliorum, li- lur, contradictores per censuram ecciesiaslicam
brum Kpislolarura . librum simplicis Medicinx compescendo. Acla sunt liscc apud S. Iluperlum.
librum composilce Medicinse, ac Cantum ejus cum Datum anno Domiiii millesimo ducentesimo tri-
lingua ignota, cum libello, qui de ejus vita conser- R ccsimo terlio', decinio septimo Kalendas Januarii.

(91) De hac obsessa, et lestimonio Rorici plura mittere, ut liquet ex verbis Gregorii in Commen-
num. \. tario num. 20S datis, ad pontilicem se converlunt,
(92) nic examinatores, qui a Gregorio IX jussi et post enumeralionem librorum quos miltebant,
erant etiam opuscula scripta S. Hildegardis trans- tiagitant cauonizationem.

DE VITA ET SCRIPTIS S. IIILDEGARDIS

NOTITIA
Auctore D''«. K. A. RKUSS, professore WirpeLurgensi

S. Hildegardis nala esl in arcc Bccklheim, sila in sinistra Nah» fluminis ripa, ineunte anno 1091),
parentibus nobilibus et equestri dignitate ornatis, patre Hiideberto, vasallo Meginharti comitis de Spa-
nheim ju-(to et Deo devoto, matre .Mathilde (03;. Annum agens octavum, Jutta>, abbatissoemontis S. Di-
sibodi, Meginharti comitis sorori, curse tradita, S. Scripturai cxempia discere et Psaimos recitare ccepit.
Quibus «eque ac legendis sanctorum ejus regionis raartyrum, Bertha» et Ruperti, ita adficiebatur puella,
praeclaris ingenii dotibus prapdita (Oi), ut placidam vita? nionasticm tranquillitatem unice adpeteret. Itaque
voto solemni Christo dicata una cum Hiilrudi, filia Meginharti, aliisque pueliis sibi a?qualibus, S. Bene-
dicti Reguiam amplexa est. Mox illustre inter cccnobii sui virgines candidfe pietatis doctrinaeque siibtilis
exemplum, Jutta anno (1136) (95) mortua, unanimi monialium voce abbatissa electa est. A "prima inde
infanlii debili et intirma valetudine usa, crebrisque vexata morbis, quum terrenas quascunque voluptates
contemtui et odio haberet, singulari et eximio Dei favore illuslrata ccelesti luminc, insolila rerum
scientia, dogmata expoiiere et lingua Kalina, quam a magistra sua nunquam edocta fuerat
Ecclesi»
callide loqui novit (96). Quin et pr»saga mentc futuri temporis fata atque mores stupentihus ajvi sui
principibus inlerpretata (97), morbos quoscunque et quaivis corporis vilia salubri manu sanavit. Anno

':93j Acta .S.S. Bolland., Sept. V, 620. Mabillon decachordo jubilare praemonstrabat. Cseterum prxter
Annal. ord. S. Bened VI, .3iJ.'J. Surius in Vila, 17
, simplicem Fsalmorum notitiam,nullam litlerarix vel
Sept. Oudiu, Supplem. de scriptor. eccles., p. 452. musicx artis accepit doctrinam.
Du Pin, Nouvelle Biblioth. des auleurs ecclesiast., {Oo} Dodcchiiii A[>pend. ad Mariani Scoli Clironic.,
l.X, iH'6. V. Leyscri, Ilistor. poetar., p. i37. Saxii ad ann. 1136. All)erici Chronic, ad ann. 1141.
Onomaslic, II, 2't\. Heckel,(Zie cdelsten Frauen der Centuriat. Magdeburg., XII, 10.
deutsch. Vorzeit, II, iil. Harless, die Vrrdienste der (96) Tlieodoricus iii Vila S. Hildega7'd. , I, 1 :

Frauen iim Natur-und Ileilkunde, 138. Braun, die Cum quadrayinta dnorum annorum, septem mensium
htieinfahrt, II, 19't. Bodmann, Rheingau Alerthu- essem, mnxitnx coruscationis igneum lumen, apcrto
mer, I, '^20. Vogt, liheinische (je.schichten undSaqen- cjelo, veniens, totum cerebrum meum transfudil et
I, 364; III, 112. tolum cor totutnque pectus meuin, ^•elatjlamnia, noti
Trilhem. Annal. Hirsaug., I, il(i Th^-odorici
(9fj tamen ardens, sed calens ita in/lammavit xtt sol rem ,

monachi Vila S. Hildegardis, supra, \, \ Ut po-
terat primam tentare lorjuplnm, tam verbis quam
nutibus nrjnificabal his, qui circa se erant, secreta-
rum visiijniim species, cx-quas praeter
teris adspectum, speculatione prorsus insolita intue-
balur. Cum jam fere octo essel annorum., recluditur
in monle S. Disibodi, cum pia domina Jutta, qux
illam carminibus Davidicis instruens, in psalterio
: aliquam calefacit. Et repenle inlelleclum exposilionis
librorum Evangelii et aliorum supiebam.
(97) Inde Siliyila Hhenana vocitala est. Yincent.
communem Belvacens. Spccul. Iiistor., XXVII, 83. Pliil. Bergo-
mat. Supplem. Chronic, XII, ad ann. Il>j8. Pezii
Thesaur., II, 519. Serarii Moguntin, rer. Histor.,
cap. 37. Joannis Rer. Moguntin. Hisior., 195. Gu-
deuus, Cod. diplomat., I, 229, 247.
 : :

lil NOTITIA DE VITA ET SCHIPTIS S. HILIJEGABDIL. U^

H48, divincc vocis oraculo admonita, relicto S. Disibodi coenobio, cura octodecim virginibus transiit in
montem prope Bingam, ubi in sepulcro SS. Berlliac et Rupcrti monasterium novum ampliusque ei fun-
iaverant Henricus arcbiepiscopus Mogunlinus et comites de Spanbeim et Hildenbeim. Quo tempore S.
Bernardus (98), in itinere suo, bospitio ab Hildegardi exceptus, ejusdem rovelationes mellitluo suo ser-
mone celebravit in synodo Trevirensi coram Eugenio III papa (99). Qui publice eas recitari jussit et ho-
norifice scripsit Hildegardi (epist. 1, iufra), quai epistola in visione composita, libertate sibi consueta,
illico respondit. Quo facto magnam adepta famara Hildegardis a celeberrirais setatis illius viris litteras

iccepit quibus vel cousulebatur de rebus ad religionem spectantibus, vel rogabatur de oratione sua ad
Dominura (lOOj. Scripserunt ei pontifices Roraani Anastasius IV et Adrianus IV, imperatores Conradus III
3t Fridericus Barbarossa, aliique complures episcopi, prselati, et coraites. Anno IfiiO, spiritu Doraini
3xcita, ut geutes veritatem coelcslera doceret, iter suscepit in varias Germaniae Gallia;que regiones
I ccenobium Eibingense condidit (I); 1 173, Parisios adiit.
IO"j, Anno IITi, in coennbium suum reversa,
variis revelationum libris absolulis, taudera senio coufecta, vitteque supernae desiderio ardens, anno
3etatis octogesimo secundo, die \1 Septembris anni f 180 (I179~» quem vitae finem ipsa dudura preedixerat,

>lici transitu clarissima miraculis morte occubuit (2). Cujus reliquia^ e sepultura in cboro sedium S.
Ruperti bello Suecico combustarum iu ccclesiam Eibingensem sunt translata» (3), in qua jam nunc
reiigiose observantur. Canouizalionis examina trina instituta, primura a Gregorio IX (1237), dein ab
Innocentio IV (1243), et iterum a Joanne XXII (117), iroperfecta fuerunt, quod miracula cessarant ei
iestes deerant (4). Verum taraen martyrologia a sa?culi inde XV initio S. Hildegardera coramemorare
:ceperunt ad dieni 17 Septembris.
Insignem sane locum obtinet inter raedii sevi fatidicas virgines Elisabetbam Schoenaugiensem, Ger-
rudera, Brigittam, aliasque sequentibus saeculis exiraio vaticiniorum dote insigues. Quarura cura vi-
iionum ratione, tura setate Hildegardi proxima est Elisabetha, abbatissa Scboenaugiensis 1 129^1165 (5).

V^erum ab quoque eo differt S. Hildegardis, quod revelationes suas, ut ipsa de se tradit in libri
haec i

Scivias prooeraio, non in somniis, nec dormiens, nec corporeis oculis, aut auribus exterioris hominis,
lec in abditis locis sed vigilans, circumspiciens in pura raente, oculis et auribus interioris hominis, in
;

ipertis locis, secundura Dei voluntatera percepit (6).

S. Hildegardis nornine extant

I. OPERA TYPIS IMPIIESSA.
Libri tres Visionum, Scivias iuscripti, princeps S. virginis opus, decem annis absolutum, incipit Ecce :

luadragesimo iertio temporalis cursus mei anno cum ccelesti visioni magno timore et tremula intentione
Inhxrerem, vidi maximum splendorem, etc. Editi sunt a.) Parisiis, 1513, fol., ab Jac. Fabro Stapulensi :

3ub titulo Liber trium virorum el trium spiritualium virginum, Hermae Lib. I, Vguetini Lib. I.,F.
:

Roberti Libri II, Hildegardis Scivias Libri III, Elizabetfi virginis Libri VI, Mechtildis virginis Libri V.
Siudium piorum. —
b.) Colonise Agrippina?., 1028 fol., sub titulo Revelaiiones sanctarum virginum :

Hildegardis el Elizabeilise Scfioenaugiensis ord. S. Bened.

Epistolarum liber (7), edilus ex archetypo monasterii S. Roberti ab Justo Blanckwalt, presbytero
Moguntino, Coloniae, 1566 4°, apud bajred. J. Quentel et Gervinum. Accedit pag. 27o Vita S. Hildegardis
a Theodorico monacfio conscripia. \evsionem Fi/ce hujus Teutonicara, (cujusjara merainit Dahl in lucu-
bratione sua, Bie heil. Hildegard, eine liisiorische Abhandlung. Mainz, 1832 8", pag ol), debemus Ludovico
Cldirus, Briefe und Leben der heil. Hildegard., zum ersien Male verdeuischl Regensburg, . I8.")4. 8"*, 2 Baende.

(98) Neander, Leben des heil. Bernhard, 210, 300. se S. Hildegardis reliquias vidisse Eibingae anno
(99) Baro. AnnaZ. ecclesiasi., XII, ad aim. 1148. 1660. Pecten, quo usa S. Hildegardis, describitur
(100) Theodoric. iny^Ya II, 4 : Non modo vicinia in opere Frachien des chrisilich. Miitelaliers, I, 38.
:

toia, verum eiiam omnis iripariiia Gallia aique Ger- {'t) Acia inquisiiionis de viriutibus ei miraculis
mania confluebani ad eam. Prxvidebat enim inspi- S. Hildegardis vide infra col. 131.
ritu tiias hominum, gloriamalque poenas animarum. (5) Meiners imnen. Goetting. Magasin 1794, III, 4.
Erat in eacomitaiecondiia.graviias, et ex ejus lingua (6) Tbeodoric. in Viia, I, 8: Ista autem nec ex-
melle dulcior oraiionis suaviias projiuebat. terioribus oculis video, nec exierioribus auribus au-
(1) Casp. Lerch von Dirmstein, vom Ursjirunge dio.nec cogiiaiionibus cordis mei, necullacollatione
des uralt. Kloslers Ruperisberg, 4. quinque sensuum percipio ; sed ianium in anima
(2) Theodoric. in Viia, III, 32 Deus vero, cujus : mea, aperiis exierioribus oculis, iia quod nunqnam
meriii apud se esset, in transitu ejus evidenier de- in eis defectum exsiasis passa su7n, sed vigilanier
claravii. Nam supra habiiaculum, in quo S. virgo ea die ac nocie video.Cf. G. Arnoldi, //w/or. theolog.
primo crepusculo nociis Dominicae diei felicem ani- myst., p. 280. Scbmid, Mystik d. iMiieilalt, p. 83.
mam Deo reddidii, duo lucidissimi ei diversi coloris Sailer, Briefe aus allen .Jahrhundert., IV, 3. Roess
arcus in firmamenlo apparueruni, ad magniiu- uud Weiss Leben d. Voel. und Martyr., XIII, 111.
dinem magnse plaieae sese dilataverunl in qualuor , Tersteegen, Leben heil. Seelen, III, 473. Aschbach.
terrx partes se extendentes. Homines qui sancium ,
allgemein. Kirchenlexicon, \\l, 27o.
corpus ejus bona spe iangere prxsumpserunt, a gravi (7) Epistolaruni collectio habetur et in Martene,
infirmiiaie convaluernnl Odor quoque mirae suavi-
. veler. scripior Collcci. ampliss., H. Abbatissae Kitzin-
tatis de sepulchro ejus redolebai. gcns. epist. sancta^que Hildegardis responsum exstat
(3) Papebrocli. in Itin. homano, p. 23, narrat mArchiv. dcs histor.Vereins zuWuerzburg,\' ,?,,\m.
 . .

\V.\ S. Hll.nKC.AKhlS Ui
Vila S. Roberti sivf /iMpcW* coulessoris. Jucis Hiii^ionuiii, ijui sa^culo uoiiu lloruil, vulgatu a .loaiiiif
Husa'o Mopunliu' \M1, V", ap. Suiium i;i Maii, fl cum notis Henschenii, Acf. SS., Maii t. IH, p. :i04.

i'ila S. t(m6o(it, episcopi et contcssoris, an. t'>7 V de.tuncti, scripta an. 1170, ap. eumdem Surium
8 Julii et in Aclis SS., tom. II Jul., p. 388.

Expositio Requlx S. Benedicti ad congregatiouein Hunniensis co^nobii.

Iju3estwnes XXXVIIT. cum Wihertum monaclium Gemblacensein.
solutionibus, ad
Explicatio Symboli Athanasiani, quai cum duobus superioribus scriptis edila est a Bianckwaldo cum
epislolis S. Hildegardis.
Liber divinorum operum simplicis hominis, quem edidit Joannes Dominus Mansi in additionibus ad
.ytiscellanea Baluzii, t. II editionis Lucensis a se procuratie, p. XV.\ (S .

Physicae libri quatuor. Prodiere Argeutorati. ap. Joannem Scholtum, an. Ia33. llos niulto auctiores
edimus ex codice ms. Parisiensi.
Prophetia; singuUe selectae prodierunt, quarum qusedam ut spurisE-, certissime habenda» sunt, sine I.
et a. \ : Xamhaffter offennbarungen ziro. aino sagl dpr abbt Joachim. dic annder die heylig
1.100: ) i :

fraw Hildegradis (sic) sojnen von gott ge ffenbart ist xvorden, der prophecegen gar nahend sind.
I5'27. Nurnberg, 4°. Sant Hildegardten Weissagung uber die papistenundgenanten geistlichen, nnlcher

{sic) Erfullung zu unsem Zeiten hat ange/angen und volzogen sol verden. Kiu Vorrede durch Andrean Osian-

der, Prediger zu Nurmberg.

l.SJO. Haganoa^, H", auctore Hieron. Gebuilero, literar. pubis Haganoviens. moderatore. De praesenii
clericorum tribulatione futurorumque temporum eventu divx Hildegardis prophetiarum Ubellus.
1620. S. 1. 4°. Frophetia oder Weissagung Hildegardis vor xingefxhr 450 Jahren von diesen unsem letzten
Zeiten, also klnr und offenbarlich, \ou Georg Beliauiera Ibio.
Visio S. virginis incognita e cod. ins. Vindobonensi extat in Anzeiger fuer Kunde d. dcutsch. Mittelalt.
von Mone VII, 613 (9). Scrutinium theologico-criticum visionum scripsit B. M. Chladenius, Witeberga»,
17 n;. 4» (10).

II. OPERA E r.ODICIBUS MSS. NONDIJM EDITA.

Liber vitse meritorum
Carmina diversa.
Hymnodia coelestis.
Ignota lingua, cum versione Latina \\\).
Tractatus de sacramento altaris.
Uomelise lviii in Evangelia.
Libri simplicis et composita; medicinse.
Spuria vero et S. virgine indigna censenda suut vaticinia de seraphici ordinis el societatis Jesu fatis,

iiec opus quod inscribitur Fentachronon (12).

iion
Kever. domiuus Ludov. Schneider, parochus in Eibinged, vir iu rebus S. Hildegardis versatissimus,
ejusque reliquiarum cuslos, inedita S. virginis opera e codicibus vetustissimis, qui Wiesbadse asservantur
propediem in lucem editurum sese pollicitus est.

(8) « Liber Scivias, inquit doctissimus editor in cipio secundae visi.^nis sermonem quoque habet d
addit. ad Bibliolh. Fabr. t. IIT, p. 263, et liber divi-
norum opcrum dno sunt plane distincta inter se
ovo quod visum
spectaverat, juxta ac expres
per
serat in tertia visionc libri Scivias ante annos xxviii'•1
I
volumina, qiia? ambo a sancta virgine scripta ferun- Totius operis titulus est Liber divinorum operum
:

tur. Libri Scivias sal noti sunt illos vero dcdit ; simplicis hominis Ctiriosa multa continet, ut de
aiino aetatis sufc quadragesimo tertio. Libri divino- totius miinrii systemate. de hominis exteriori et
rum operum est apud rue codex insignis minio, et interiori pbysica constilutione. de aeris vicissitudi-
imaginibus splendi'ntibiis ornatiis, mcmbra-
auro nihus, de morbis hominum, ot nliis hnjus saporis. »
nateu^, in fulio, quem
bic aliquanto latiiis descri- (0) Ali.T visiones latere videntur in codicibus
hendum, iitpote parum notum suscipio. In partes mss. BasileaF», S. Galli et in Middlehilll, teste Ha^.nel
dispei-citur tres. Prior absolvitur in quarta visione, in Catal. libr. manuscriptorum
et capita centum continet. Pars secunda cum quinta (10) Theoph. Spizelii, S. liiblioth. retecta, p. 19.
visione exorditur, et ad sextam usqne pertingit. (ll)Quam explicare aggressus est J. Grimm in
Capita 49 enumeraf. Visio sexta ot j^ars tcrtia una Haupt, Zeitschrifl fur deutsch. Allerthnm, VI, 321.
incipiunt in decima visione, et capite 38 absol-
; ( 1Engelhardt /^^o^rr. ci^ prop/ie/. S. Hildegard.
2 1

vitur. Scribere opus i^tud aggressa est anno, ut in Fratr. Minor., Erlang, 1833 Elixir. Jesuitie,
ibi legitiir. aetalis sexagesimo quinfo, et mifle.iimo augmenf. cum vaticin, S. Hildpgard., 1645. De
centesimo sexagesimo terlio Dominica' Incarnationis vocabulis Theodiscis apud S. Hildegaid. obviis
pressura aposloliae sedis nondum sopita (cnm F"ri- conf. Hotrmann, Althoclidculsche Glossen, ], 31 :

dtricu? Bomanum pontilicalnm oxagitaret), sub ejusdem Fundgrubrn, I, 318, et Sumerlaten, 6:

Friderico Romanse dignitalis imperafore. Superio- Pezii Thesaur. anecdot noriss., 1, i, 414; Mone,
riim visionum siiarum meminit, nec silet scriptiones Anzeiqer, 1834, lUl: 183.), 239. Haupt, Zeitschrift,
snas prfRcedentes Veluti in prioribus visionibus
: l\, 388. Grimm, deutsche Mylhologie, II, ausg.
meis praefata surn ; nl hiiariu^ Qiuniiam omnia quse : 1121, ll.i.i.

a principio visionum meamm saip-ieram. In prin-

14;; r.pisTOL.^;. - KPisi. I. lif

SANCT.E HILDEGARDIS
.ABBATISSjE

EPISTOLARUM LIBER
CONTINENS

Varias epistolas sunimorum pontificuiii, imporatunini, |)atriarcliarum, arcliiepiscoporum, episco-

porum, ducum, principum et fiiiorum plurimonim utriusque, sfficularis et ecclesiastici status,
maKiiatum, ad sanctam Hildcgardem, et ejusdem sanctae ad eosdem rcsponsiones.

(Bihliotheca Patrum Lugdun., tom. XXIII, p. 537.)

EPISTOLA PRIMA. A mine tu venisti in terram nostram, sicut Deus prse-

EUGENII PONTIFICIS AU HILDEGAHDEM. destinavit, et vidisti de scriptis veracium visionum,

Xucloritale apostolica concedit eilicentiam proferendi

sicut vivens lux me docuit, et audisti eam amplexi
f>t scribendi quaecunque per Spiritum sanctum co-
bus cordis tui. Nunc (inita est pars scriptura; huju.-.
gnovisset, eamque ut sine timore revelata sibi con- Sed tamen eadem lux non reliquit me, sed iu anima
scriberet animat. mea ardet, sicut eam ab infantia mea habni. Unde
EuGENius, servus servorurn Dei, dilectce iii Doini- nunc rnitto tibi litteras istas in vera admonitione
iio fiiiBe HiLDEGARDi, prajpositse in monte Beati Ro- Dei . Et anima rnea desiderat ut lumen de lumine
berti, salutem et apostolicam benedictionem. in te liiceat, puros oculos infundat, et spiritum
et

Miramur, o filia, et supra id quod credi potest, tiium exsuscitet ad opus scripturje istius, quatenus
miramur, quia Deus jam nostris tcmporibus nova anima tua inde coronetiir, quod Deo placet; quia
miracula ostendit, cum tc spiritu suo ita perfudit multi prudentes de terrenis visceribus spargunt
quod diceris multa secreta videre, intelligere et pro- hsec in mutationem mentium suarum propter pau-
ferre. Hoc a verdicis personis ita esse percepimus, perem formam qua; a-diiicata est iu costa, et qua-
(jui se fatentur te et vidisse et audisse. Sed quid nos est indocta de philosophis. Tu ergo, Pater peregri-
B norum, audi
ad hiec dicere valemus, qui clavem scientise haben- illiim qiii est forliss. Rex, et in palatio
tes, ita quod claudere et aperire possimus, et hoc suo sedit, et magnas columnas coram se stantes ha-
prudenter facere per stultitiam negligimus? Congra- buit aureis cingulis prsecinctas, et multis margaritis
tulamur igitur gratia; Dei, congratulamur et dile- et pretiosis lapidibus valde ornatas. Sed regi huic
ctioni tute, hoc admonentes, ut scias quod Deus placuit, quod parvam pennam leligit, ut in miracu-
superbis resisfit humilibus autem dat gratiam [Jac. lis volaret, et validus ventus eam sustinuit ne defi-

iv). Gratiam aulem hanc qute in te est conserva et cere.t. Nunc iteriim dicit tibi, qui est lux vivens in

custodi, ita ut ea quse. in spiritu proferenda sense- supernis, et in abysso lucens, ;ic latens in abscon-
ris, prudenter proferas, quatenus illud audias . dito audieutiiim cordium : Praepara scripturam hanc
Aperi os tuum, et adimplebo\illud [Psal. lxx). Quod ad audituin me suscipientium, et fac illam viridem
autem insinuasti nobis de loco illo quem in spiritu in succo suavis radicem ramorum, ei
gustus, et
tibi prsevidisti, hoc permissione et benedictione volans folium contra diabolum, et vives in aiternum.
nostra et episcopi tui quod ibi regiilariter
fiat, ita Cave ne spernas haic mystica Dei, quia sunt neces-
cum sororibus tuis vivas secuudum Regulam S. Be- .saria in iila necessitate quse. abscoiisa latet, et qua'.
nedicti sub clausura ejusdem loci. r. nondum aperte opparet. Odor suavissimus sit in te,

non fatigeri? in reclo itinere. Sed ille qui loqui-

HESPONSUM HILDEGAFIDIS. ct

Pontificem de arcanis quse habebat in corde suo tur, el non siiet, hsec dicit propter imbecillitateni
admonet et divinam circa hsec voluntatem et bene- illorum qui cajci sunt ad videndum, et surdi ad
placitum indicat. audiendum, et muti ad loquendum in nocturnis insi-
ego paupercula femina scripsi tibi
mitis Pater, diis mortiferi laquei lalrociuantium morum. Quid
hfec in vera visione, in mystico spiramine, sicut dicit? r.ladius radiat et circuit, occidens illos qui
Deus voluil me docero. fulgens Pater, in tiio no- pravae mentis sunt. qui iii lua persona e» fulgens
147 S. IMLDECAUDIS 148

lorica, et prima radix iu novis niiptiis Ciiristi, et A mitis Pater, antiiiuus vir et prteliator magnilicus di-
in duas partes divisns, in partem scilicet hanc, quod cit h.i!c : unde audi : De summo judice dirigctur ad
anima tua ilerata est in mystico tlore virginitatis : te, ul graves et inipios tyrannos eradices, et a te

et in partem hanc, quod radix es Ecclesije, andi ejicias, ne stent in magna irrisione in tua societate.
illum qui acutus est in nomine et fluit in torrente, Esto aulom misericoi publieis et privalis «runinis,
•!

tibi dicentem Oculum de oculo non abjicias. et lu-

: quia Deus non spernu ilueratos, nec spernit dolo-\

uien de lumine non abscindas, sed sta in plana via, res trementium se. Unde, o pastor oviuin, audi lia;c
oe de causis illorum in anima accuseris, quse in si- super laborantes in fatigatione multorum. Lux di-
num tuum positse sunt, nec permitte eas in lacum cit Mystica Dei sunt judicia super uiinmquemque
:

perditiouis dimergi per potestatem convivantium secuudum meritnni illius. .Miilti tanien hoiuines vo-
praelatorum. Gemma jacet in via; sed ursus venieus, lunt habeie scriitinium [ler zeluiu suuni, et per
et illam valde elegantem videns, pedem suum por- ignorantiam morum suorum , sed judicium meum
rigit , eamqiie levare vull, et in sinum ponere. nesciunt. Quapropter in £Estimatione sua supra
Sed subilo aquila veniens, ipsara gemmam
raodum mentiuiitur, ut liipi pra;dam rapientes. Ideo
rapit, ct

eam in tegmen alarum suarum involvit, et in can- quamvis homo dignus sit propter scelera sua judi-
cellos palatii regis portat. Et eadem gemma ante
B cari, taraen mihi non placet, quod homo sibimet-

faciem regis multum fulgorem dat, unde a rege ipsi vult habere judiciumsecundum arbitrium suum.

valde diligitur; et rex propter amorem ejusdem Et hoc nolo. Sed tu unamqiiamque caiisam discrne
gemmae, aquila; illi aurea calceamenta dat, et eam secundum raaterna viscera misericordia^ Dei, qui a
ob probitatem suam valde laudat. Nunc tu qui es in se non separal mendicum et egenum, quoniam plus
vice Christi sedens in cura ecclesiasticai cathedra;, vult raisericordiam quara sacriticium [Osee vi Matlh.;

meliorem partem tibi elige, ut aquila sis. ursum IX, xii). Nunc igitur nigri volunt abluere nigredinem
superans, et ut in animabus tibi commissis cancel per turpitudinem suam, sed ipsi sunt polluti et
los Ecclesiae ornes, quatenus in aureis calceamentis surdi iu fossa jacentes. lllos erige, et adjuva pu-
in superiora veniens, te ipsum alieno siibripias. sillos. Tu enim qui es pastor popiilorum , audi ut
Nam oculus vivens videt et dicit, qui sapii, et dis- vivas in teternura. Lux vivens dicit : Dic audaci
cernit quasque creaturas, qui et eas oriines ex- populo qui sibi terrores invenit in via errantium
suscitat, et vigilat : Valles plangunt super montes, viarum Dominus quidain habuit raarraoream civi-
:

et montes cadunt super valles. Quomodo? Subditi tatem; et venatores venientes, civitatem illam in-
nudati sunt de disciplina timoris Dei, et incitati c spiciebant, volentes dispergere recta iuslituta ejus,
sunt rabie, vertices montium ascendere, prselatos qua; in flore illo apparuerunt, quem virginea mens
incusare : et ipsorum temeritas non accusat prava invenit. Et ecce mons magnus et excelsus, valde
opera sua. Sed dicunt Utilis sum ut sim pra;latus
: elegans et expolitis lapidibus faclus, contra orien-
utilitate. Et omnia pra^latorum opera habent indi- tem apparuit, supra quem qiioddam a^diticium ad
gna, quia eos sibi excellentiores esse dedignantur. orientem stabat, de lignis et lapidibus communis
Quoniam subditi jam sunt nubes femo- nigra*, ct in aediticaiionis factum. Tunc venerunt multi rivuli,

ribus suis non sunt accincti, sed dispergunt omnia quasi dc niedio orienlis, in idem uidiliciuni fluentes;
instituta agri, dicentes quod haic vilia sint. Et hoc sed et in eodeni »dilicio forlissiraus odor boni vini
faciunt, quia venenosi sunt per invidiam. Pauper erat, sed taraen cum aqua misti. El mullus populus
homo inagnam stultitiam habet quando veslimenta in idem cedificium corruit, in eo curvo corpore am-
sua scissa sunt, semper in alium aspiciens, conside- bulans. Sed alii iu quadam valle coram pra'dicto
rans quem colorem vestimentum illius habeat, nec monle stabant, ct illos attendebant qui in eodem
suum a sorde abluit. Montes autem transiliunt cla- «'dificio curvi ibant. El ecce supra eunidem montem-
vein viae veritatis, et eorum itinera non sunt parata etiam aliud raarmoreum sediticium candidissimi et
volare ad montem myrrhee {('ant. iv). Ideo obte- ^) intcgri lapidis, quasi magna turris conlra aquilo-
nebratse sunt stellai diversa nube. Luna stat, stellai nem stabat, in lucidissima ampuUa, plena optimi
clamant quod luna cadit. Sol illas premit, quia balsarai, velut ignis ardeiis pendebat, et in cujus
nulla earam clarescit, sed in turbine implicata^ pavimento raultum oleuin dilfluebat. Sed tamen
sunt. ventus de aquilone interdum veniens , balsamum
Unde, pastor magne, et post Christum nomi- et oleura illud cornmovit. Tunc raulti ex populo in
nate, praebe lumen montibus, et virgam vallibus. ideni «dificium venerunt, qui et oleo illo spargeban-
Da prsecepta magistris et disciplinam subditis : tur, et lialsamo illo in froiitibus suis signabantur.
raontibus justitianj cum oleo sparsis, et vallibus Et facta est vox de cuilo, dicens : Isti sunt signati.
ligaturam obedientiae, misto bono odore, et fac illis Et qui hoc raodo signali siint, signum hoc non po-
recta itinera, ut non appareant viles Soli justitia*-. tuerunt abluere, sed ita signati permanserunt, sic-
Paros fac ut ubique oculos habeas. Mens tua piiro ut et illi qni in Cliri^to renali sunt, baptismura
fonte rigetur, ut cum sole splendeas, et jAgiium imi- suum conservare debent. Qui autem signati erant,
teris. Pauperciila forma tremit qiiod in sono ver- ad illosjqiii signali non
non transibant, nec fueriint,
borum loquilur ad tam mHgnum magistrum. Sed, o societalcm eorum suscipiebant, quia, si hoc fecis-
 149 EPISTOL/E. — KIMSr. 11. 130

sent, latui et inuliles dicereutur ;

qui vero signati A aquilone asperguntur in nequitia diaboli, et qui se
non fiierunt, ad istos qui signati erant transibant, contrarie porrigunt ad caput prajlatorum suorum
et societalem eorum suscipiebant, et inde optimam per nimietatera iniquitatis. Fuga ergo illos de pa-
partem sibi elegerunt. Sicut stella multiplicat splen- storali cura, quse poinam de canibus portat. Et
dorem suum in nube, et sicutfeminea forma coro- quamvis quidam prselati sint obtenebrati per vicis-

natur in virginilate. Et vir magnus aurea zona prse- situdinem morum, tamen non decet aliquos eorum
cinctus, supra eadem aediiicia stans, dextrum bra- propter quosdam subditos abjici. Ideo inspice haec
cliium supra marmoreum sedilicium, et sinistrum per purissimum oculum, ut non deiiciat honor tuus,
supra aliud posuit. Intellectus iste, duo instru-
ad qui propter nomen suum tangit illum qui fuit, et

menta ecclesiastica^ dignitatis est. Omnipotens enim ost reclus et justus, parans vias suas in omnibu>
Pater instiluit nobilem partem a ssecularibus causis instrumentis suis, ea prajvidendo ante instituta
separatam, et in secretis suis coram Deo fortiter dierum antiquorura. Ipse faciat puros oculos tuos,
ardentem : quam quidam insidiatores despicientes. qui non spernit pupillum et pauperem {Psal. ix),
volunt destruere rectitudinem ejus, quaj in Filio Dei quia mons myrrha! et thuris es [Canl. iv) pra". val-
mftnifeste apparuit. Sed tamen mons justitise expo- libus sordium puteis. Audi ergo illum qui semper
litus in multis justiiicationibus, in ortu veritatis " vigilat viventibus oculis, et qui non est tcediosus

ascendit, in quo utilis institutio ad Deum tendens, propter procellas, quai sunt pars calicis eorum, qui
et tamen hominibus assistens, surgit, lumen utili- assimilantur simulacris quasi duri sint per prospe-
tatis hominibus prcebens, ita ut etiam plurima do- ritatem suam. Tu autera qui vis habere potestatem
ctrina et odor rectarum scripturarum de vigore veri- honoris magni in palatio regis, dilata justitiam
tatis ad ipsum fluat quas quidam eorum in diversa
;
Sumrai ad illius honorera. Hoc decet te, propter te,

sine ratione multoties refundunt. Quapropter et propter clarura nomen tuum. Nunc ergo aspice in
multi in ea curvi in pravitate ambuiant, ita ut igneum datorera, qui infundit bonum inlellectum
etiam aliqui terrenis inhiantes, turpitudinem ilio- hominibus. Sed quis homo potest sonare contra
rum imitentur. Sed etiam in eodem monte justitiae voceni illam? Num potest vox haec parvam pennam
prsedicta pars, in secretis suis coram Deo ardens facere volare sic. ut nullus gladius contra eamdem
iu integritat.; sua, ut dinbolo resistat, exsurgit, op- pennam se possit raovere ? Potest. Nunc tu, o imi-
timam partem Deo habens, in exemplo suo mi-
in tator excel^se personae, fons vivus claraat hsp.c ad
sericordiam ostendens. Sed tamen multae tentatio- te, quia personara tuara non decet ut habeas oculos

nes a diabolo emissa^, optimam partem et ipsam C csecorum, et vestigia vipereorum morum, et furti-
uiisericordiam inquietant. Multi autem homines ad vam rapinam, denudans altare Dei. Et cur hoc face-
earadem partem transeunt, et veram misericordiam res ? Sed qui hoc facit, non potest solvere corrigiam
consequuntur, cum optimam partem sibi eligunt. calceamenti corporis Dominici. Ideo, o cuncti,
Unde et coram Deo signati dicunlur. Et qui signum castigate vos. Ego autem, o Pater, in loco coelitus
liujus partis suscipiunt, in eosicut et in baptismo mihi oslenso, juxta verba benedictionis tuae, se-
suo, permanent. Quapropter ad suos qui
fortiter cundura Regulam S. Benedicti, subclausura ejusdem
idem signura non habont, socialiter non descendunt, loci cum sororibus raeis maneo, et hoc me tam
ne inanes velut fatui efficiantur ; et qui signura vivente quam defuncta seraper observari desi-
ejusdem partis non halient, ad eumdera ordinem dero.
socialiter ascendunt, et ita in plurimis bonis mul-
EPISTOLA II.
tiplicantur. Quod et ille ostendit qui aurea zona prse-
ANASTASU PAP^ AD HILDEGARDEM.
cinctus {Apoc. i), demonstrat se esse Deum et lio-
minera, utrosque, scilicet istos et illos regens cum Ejus scripta approbat. Rogat ul pro ipso preces ad
brachio fortitudinis sua; : istos protegil ita ut in eo Dehrn fundat.
fortiter ardeant, seecularia adjicientes, brachio
D servus servorum
et Anastasius episcopus, Dei,
mansuetudinis suee illos tegit, ita ut utiles in divina HiLDEGARDi dilectse tiliai in Christo. salutem et apo-
protectione sint, cum lumen veritalis proximis suis stolicam benedictionem.
utiliter prsebent. Exsultamus in Domino et gratulamur quod no-
Nunc tu qui es Pater populorum. discerne in men Christi de die in diem glorificatur in te, ita ut
perspicuitate verba hsec, e summo judice tibi dire- et admirantes dicamiis Quis similis tid in fortibus.
:

cta pro necessitate errantium, quia superbia vult Domine'! Quis simiiis tui? Maynificusin sanctitate,
opprimere humilitatem, quod esse non debet, velut terribilis et laudabilis faciens mirabilia [Exod. xv.)
,

inconveniens esset si luna veilet pugnare cum sole, Audivimus enira et vidimus multa de te. Sciraus
splendorem suum cupiens sirailem facere spleudori etiam quod pi« meraoriae pra?decessor uoster, cui
ipsius. Unde propter hanc ineptara lonvenientiara, ad nutriendura sponsani Christi per divinam gra-
fons aquarura clamat ad te imitatorem ejus Per : tiara successimus, te multo aifeclu dilexit, amplexus
me vivum et acutum, coraprirae atque corrige ni- est et audivit. Cujus et nos vestigia secuti, scribere
gros insidiatores et furtivos speculalores qui in tibi studuiraus, et rescripta tua videre desideramus,
lilumbum verluulur iu tortuosis peccdli!^, ct. (jui de quiorentes iila quio Deus in te operatur. quamvis
IM S. IIIl.DIXAHDIS. I yl

uu? iii boiii? clauciicfinus, m tiuihu^ lam UssituiiiiH' A bus muiidi exortus est, lioc quod l'ater intonuit,
lorporis quam mentis nostraj suspiramus, cum nos excipiens, diversis tainen speciebus creatu.arum
ad ccelestia per negligentiam uostram sursum noti adiuic in obscuro iatentibus. In ipso aulem quod
erigimus ut jure (lebereinus : occultoriim antem co- scriptum est, Dixilque Deus: Fiat {Gen. i), diver.-<T

gnitor et voluntatem et possibilitatem nostram no- species creaturaruin nrocesserunt. Sic per verl)uiu
vit.Admonemus igitur, rogamus et obnixe tibi in- et propter verbum i\. ;rs, omnes creatura» lacta'
junginms, ut cum sororibus tuis preces ad Donii- sunt in voluntate Patris. Deus autem omnia videt
num fundas. quitenus per virtutem ipsius ad etomnia pnenovit. Sed maium nec surgendo, nec
jusliLiam uos erigere vaieamus, ila ut per boc cadendo, quidquam per se facere aut rreare aul
i»'terna prfpmia adipi?camur, ad iila iu pra?senli operari polest, qiiia niiiil est, sed tantum fallax
vita anhelare noii delicientes. Pas tibi et omnibus optio, et contraria opinio computatur, ita quod
tuis sit. homo malum operatur. cum hoc quod coiilrariuni
est facit. Misit autem Deus Filium suum in muudum,
HESPONSUM illLUEr.ARDlS.
ut diaboius, qui maium ampieclendo cognovit, et
Ponli/icem Dei nomine hortatur ut malafortiter era- ., iiomini suggessit, superaretur per eum, et ut etiam
dicel. Deinde varia prophelice prxdicit et de suis malum perierat, redimeretur. Qua-
iiomo, qui per
visionibus aliqua subjungit. Iterum Anastasium
propter Deus spernit perversa opera, videlicet foi'-
hortatur ad subditos corrigendos.
nicationes, liomicidia, rapinas, seditiones, tyran-
persona, qute es prseceiiens arinatura, et mons nides et simuiationes iniquornm hominum, quoniam
magistrationis vaide ornata? civitatis, qua^, consti- ea per Fiiium suurn contrivit. qui spolia tartarei
tuta es in desponsatione Christi, audi ilium qui non iyranni omnino dispersit.
iucoepit vivere, nec iassatur in defectione. homo, Inde tu, o homo, qui sedes in principali cathe-
qui in oculo scientiae tuae iassus es ad refrenandum (ira Domini, conteranis quando malum amplecteris,
magniloquia superbia;, in hominibus in sinum tuum it;i quod iiiud non ahjicis, sed oscuiaris, ({uoniam
positis, cur non revocas naufragos qui de magnis ipsum sub siientio in pravis iiominibus sustines.
casibus suis surgere non possunt uisi per adjuto- Et ideo omnis lerra luibalur per magnam vicissitu-
rium? Et quare non abscindis radicem mali, qure dinem errorum, quia quod Deus destruxit, homo
sulfocat bonas et utiles herbas, duicem gustum et amat. Et tu, o Roina, velut iu extremis jacens,
suavem odorem habentes? Filiam regis, scilicel conturbaberis ita, quod fortitudo pedum tuorura
justitiam, quoe in supernis ample.xibus est. et qua; super quos hactenus stetisti, languescet, quoniam
tibi commissa fuerat, negligis. Tu enim permittis filiam Regis, videlicet justitiam,non ardenti amore,
hanc iiiiam regis super terram prosterni, quia dia- sed qiiasi in torpore dormitionis amas, ita ut eam
dema et decor tunicE ejus sciuditur per rustica- a te expelias: undi' et ipsa a te fugere vult, si non
lionem diversorum morum horainum illorum, qui revocaveris eara. Sed taraen magni inontes maxil-
in similitudine canum iatrant, et in similitudine lam adjutorii tibi adhuc prsebebunt, te sursum eri-
gaiiinarum, qna; in uoctibus interdum cantare ten- gentes, et magnis lignis magnarum arborum le
taates, ineptam exaitationem vocum suarum emit- fulcientes, ita quod non tota in honore luo, vide-
tunt. Isti sunt simulatores, ia vocibus snis lictam licet in decore desponsationis Christi omnino dis-

pacem ostendentes, sed inter se in cordibus suis sipaberis, quin aliquas aias ornamenti tui habens,
credentes, velut canis qui ad sodales sibi notos usque dum vcniat nix morum diversarum irrisio-

caudam suam movet, sed probum militem qui in num, multam insaniam emittentium. Cave ergo ne
domo regis utiiis est, dentibus snis mordet. Cur ad ritnm paganorum te commisceri veiis, ne cadas.
pravos mores in hominibus sulFers, qui in tenebris Nanc audi iilum qui vivit et non exterminabitur.
insipientiae sunt, ad se qua>que nociva coiiigentes» Mundus modo est in lascivia, postea erit in tristi-
sicat gaiiina quBR in nocte ciamans, sibimet terro- D tia, deinde in terrore, ita ut non curent homines
rem incutit : qui sic faciunt, in radice utiiitatis se occidi. In omnibus
sunt interduin tempora
his
n'in sunt. petulantiae, et interdum
tempora contritionis, et
Audi ergo, o homo, iilum qui acutam discretio- interdum tempora fuigurum el tonitruum diversa-
nem valde amat, quam
maximum instrumentnm
ut rum iniquilatiim. Ocuius enim furit nasus rapit, ,

rectitudinis instituit, quod contra malum pugnaret. os occidit. Pectus autem salvabit, ubi aurora, velut
Hoc tu non facis cum maiura non eradicas quod splendor primi ortus, apparebit. Qufe vero sequun-
bonum sutfocare cupit. Sed maium se superbe at- tur in novo desiderio et in novo studi(t, dicenda
tnllere permittis ; et hoc facis propter timorem non sunt. Sed iile qui sine defectione magnus est,

illorum qui pessirni insidiatores sunt in noctnrnis modo [larvum habiticulum tetigit, ut illud miracu-
amantes pecuniam mortis, qiiam pui-
insidiis, plus ium videret et ignotas lilteras formaret, ac igno-
chram filiam regis, scilicet justitiam. Omnia autem tam linguam promeret, atque ut muitimodam, sed
opera quae Deus operatus est, lucidissima sunt. sibi consonantem, melodiam sonaret. Et dictura
Audi, homo. .\am supernus Pater anle exortum est illi : Hoc quod in lingua desuper tibi ostensa,
inundi in secreto suo intonuit : mi Fili. Et gio- non secundum formam huraanm consuetudinis pro-
 .

153 EPISTOM': KPIST. IV lo4

luleris,quouiam cousuetudo Iijhc tibi data non est, A HlLDIiGARDIS HESPONSUM.

ille qui limam liabet, ad aptum sonum hominum Gracia ponti/ici cer/amina prxdicit hortaturque
expolire non negiigat. Tu autem, o homo apparens ad fortitudinem
constitutus pastor, surge, et curre citius ad justi- Qui vitam dat viventibus, dicit : homo, dirarn
tiam, ita coram raagno niedico non accuseris
ut duritiam lefenaruin et fortitudinem leopardorum
quod 'a sorde non exterseris, nec oieo
ovile ipsius patiendo sustinebis, et naufragium iu captura prae-
\inxeris. Ubi autem voluntas crimina nescit, et ubi darum senties, quoniara oranibus his datus es iu
homo desiderium uon rapuil (13), ibi homo omniuo fatigationem ad te curreutibus. Habes enim intelli-
in profundum judicium non cadit. Sed culpa hujus gibilem intellectum coiitra sa^vissimos mores ho-
ignorantiae per llageila tergitur. Ergo tu, o homo, minum, in quibus sestuando retVenabis capillos cur-
sta in recto itinere, et Deus salvabit te, ita quod renlium equorum, qui non desistunt currere ad
in stabulum benediclionis et electionis te reducet, semilas prsedarum. Sed tamen rixando contra te
et in aeternum vives. ipsum, inclinas te interdum quasi ad probitatem
quoruradam homiuum, ubi celas loculos aliquorum
qui mortui sunt prailiari in planis viis. Unde patie-
EPISTOLA IIL B
pugnara Semeia? praeliorum, sed destrues mobi-
ris

AURIANI PAPJE AD HILDEGARDEM.

reliquiarum illoruai qui in foveam vadunt per
lia

asperitatem suam. Attamen venam habes fortiss. cla-

lllam ad perseverantiam hortatur. vis, quse non vadit libenter ad azyma in forma sardii.

In pectore ergo tuo quiPre salvationem aquarum,

Adhianus episcopus, servus servorum Dei, Hilde-
ne in turbinem vadas. Sed ut in raansuetudine re-
liARDi, dilectsp. in Christo lilijB, prsepositae Sancti
quiescas ad languorem et livorem illorum qui per-
Roberti, salutem et apo.stolicara benedictionem.
misti sunt maceratione diversorum vulnerum in ,
Gaudemus, filia, et exsullamus in Domino, quod
hoc imitans salvatorem tuum qui te redemit. Sed
honestatis tuse opinio ita late longeque diffunditur,
hoc grave pondus magisterii quod portas, non esl
ut nniltis tias odor vity in vitara (// Cor ii), et a
in indignatione Dei, ubi etiam raore ursorum et
lurba fidelium populorum in tui pr.r^conium excla-
pardorum, et interdum venenum aspidum, tibi et
metur Qu3e esi ista quse ascendit per desertum
:

subsequentibus occurrent. Sed gladius Dei illos

fanquam virgula fumi? {Cant iii.) Unde cum ani-
occidet, ita dum inter illos boiius dux surgat. Nunc
raam tuara usque adeo existimemus divini amo-
Q autem moneo te, ut subjectis tuis frenum imponas,
ris igne succendi, ut ad bene operandum exhorta-
nec eos malum adversus te loqui sinas.
tione aliqua non indigeas, supervacaneura duximus
Unde et vera lux libi dicit Quare nou percutis :

exhortatoria tibi verba multiplicare animuraque ,

nequissimos servos, qui tibi occulte insidiantur,

tunm virtute divina sufficienter innixuin, aliqua
sicut pungunt? Vigila ergo strenue,
araneae qua-
verborum suppositione fulcire. Verumtamen quia
quod postulat causa in moribus populi in hoc tem-
et ignis aura flante fit grandior, et velox equus
pore. mitissime Pater, memorare quod homo in
caJcaribus urgetur ad cursum, id tuse religioui du-
terra es, et ne timeas quod Deus derelinquat te,
ximus proponendum, ut videlicet a memoria tua
quoniam lumen illius videbis
non excidat quia non incipienti sed perticienti ,

palma debetur et gloria, dicente Domino Vincenii :

EPISTOLA IV.

dabo edere de ligno vitae, quod est in paradiso Dei HILDEGARDIS AD ALEXANDRUM PAPAM.
mei{Apoc. ii). Cogita itaque, filia, quoniam ille ser- Quod abbas S. Disibodi privilegiis parthenonis
pens qui primnm hominem a paradiso dejecit, ma- montis S. Ruperti contradicat.
gnos perdere cupit, ut Job, et devorato Juda, ad surama et gloriosa persona, quje primura con-
cribrandos apostolos expetit potestatera {Luc. xxii); p stituta es per Verbum Dei, per quod omnis creatura
et quia scis multos esse vocatos, paiicos autem rationalis et irrationalis in genere suo facta est,
electos {Matth . xx) ita intra numerum paucorura
,
tibi specialiter idera Verbum claves regni coelestis
te collige, ita usque ad finem in sancta conversa- per indumentum humanitatis sua-, scilicet ligandi
tione Ipersiste, ita creditas dispositioni tuae sorores atque solvendi potestatem, concessit {Matrh. xvi).
salutis operibus instrue, ut ^cum eis ad illud gau- Tu quoque, excellentissime Pater, materia oninium
dium valeas, praestante Domino, pervenire, quod nec spiritualium personarum existis, qu.p tuba justitia'
oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis Dei sonant in Ecclesia, qua* variis ornamentis cir-
ascendit {Isa. lxiv / Cor. ii). De c«tero autem
; curaamicta fulget, dum alii aliis bona exempla,
comraonitoria verba de te audire desideraraus, vitam sanctorum iraitando, pra-bent : quti' etsi
quia spiritu miraculorum Dei imbuta diceris, unde quid recte agunt, Deo, et non sibi, attribuunt, et
pluriraum gaudemus, et divinae gratise gloriam de bonis imitatoribus suis gaudent, sequentes prio-
damus. res sanctas, qui carnem suam domabant, et seipsos

;i3) Id est, non conseusit.

l5o S. HILDKCAKDIS. Ib6

tiim maiiilesla victoria cojlesti? militiir coutra vi- A elegissent, abbas illius ioci, qua' de persoua mona-
tid diaboli pugnantes roborabant, et cum bona sterii sui facta fuerat, concedere noluit, sed eam-
voluntate veiut angeli in Deum asipiciebant. Sic et dem personam eis renuit adhuc assignare. Unde
tu, mitis Pater, beniguum patrem imitare qui quoniam pn^dictis sororibus in his quae ad salutem
po-nitentem lilium, et ad se reverteutem, saginatum pertinent animarum, diligenter convenit provideri.
Mtulum propter illum occidens, cum gaudio susce- discretioni tuii' per apostolica scripta mandamus
pit {Luc. x\) (li) : et sauciati v\ latrouibus vulnera quatenus utramque partem, cum super hoc fueris
vino lavit (Luc. x), caligiue confusa, asperitatem requisitus, ad tuam pru?sentiam convoces, et ratio-
correptionis et pietatem niisericordid' designat : et nibus super electione pr;i'positi hinc iude diligentius
stella matutina, quu- solem diui pm-cucurrit, esto intellectis, causam i|)sam, justilia mcdiante, decidas ;

in Ecclesia, qua> diu schismalis caligine confusa, et si pra>dict;ji' sorores de illo monaslerio pru>.posi-

lumine justitia" Dei caret. Et lu ergo secundum ze- tum habere non potuerint, facias ut saltem de alio

lum Dei corripe, et de oleo misericordi;i' poenitentes habeant competentem.

unge, quoniam Deus magis vult misericordiam quam EPISTOLA V.
holocaustum ^Ose. vi).
MOGIINTINENSIS HILDE-
B HE.NRICI AUCfUEPISCOPI \\)
iNunc, o mitissime Pater, ego et sorores meai GARUEM.
genua nostra coram paterna pietate sua llectimus, Ut monialem, quamdam, abbatissam electam, permit-
orantes ut digneris paupertatem paupercul;i' forma' lal abire cumillis qui veniebant ipsam abducturi.
respicere, qua- nunc in raagna tristitia suraus, eo Henricus Dei gratia Moguntin;i" sedis archicpi-
quod abbas de monte Sancti Disibodi, et fratres scopus HiLDEGARDi dilecliv ;magistr;i' de raonte S
ejus, privilegiis et electioni nostnt' coutraJicunt Roberti confessoris. gratiam siiani cum paterno af-
quam semper habiiimus, de qua semper magna fectu.
cautela providendum nobis est, ne aliqualenus Cnm multa bona et admiranda miracula de te
nobis tollatur, quia, si nobis timoratos et religio- audiamus, pigritia' nostne reputandum est, qiiod te
sos, quales qu.frimus, non concederent, religio tam sa^pe non visitamus ut posseraus. Sed plurimis
spiritalis omnino in nobis destrueretur. Lnde, do- negotiis irapediti, aniraam ad ea (pi;i' n-lerna suut,
mine mi, propler Dominum adjuva nos, ut vel ele- vix aliquando et tarde sustoUere valemus. Ut autem
ctionem nostram obtineamus, vel alios ubi possi- ad id veniainus, ad quod intendimus, notuin tibi fa-

mu?, qui nos secundum Deum nostram

cimus, quod nuntii quidam religiosi cujusdam no-
et utilitatem
procurent, libere accipiamus. Nunc q bilis ecclesi;!' nobis nota", ad nos pervenerunt. ob-
qu;i'ramus et
iterum rogamus te, piissime Pater, ne petitionemno- nixe rogantes quatenus soror illa qiiam pelunt, qua'
stram et etiam nuntios istos despicias, qui per apud te in religioso habitu maiiet ois secundum
fidelem amicum nostrum moniti, te petentes, ad electionem suam concedatur in abbalissara. Quod
nos diverterunt, et hoc quod aj)ud te obtinere quae- et nos auctoritate pr;i'lationis et paternitatis nostr;''

runt, facias, quatenus post iinem hujus vit;i', qu;i' tibi mandamus, et mandando injungimus, ita ut iu
ad vesperum jam declinat. in indelicientem lucem pra-senli eam qu;erentibus et desiderantibus, ad
pervenias, et dulcem vocem Domini audias Euge, :
magisterium suum repra-scntes. Quod si feceris,
serre bone etjidelis, quia super pauca fuisti fidelis ; gratiam nostram deinceps plus, quam hactenus ex-
iuper muUa te conslituam inira in gaudium Domini :
perta fueris, seuties; siu autem, eadem tibi ilerum
tui [Matlh. XXVI. Inclina ergo supplicationibus no- fortius mandabimns, nec cessabimiis dum pra'cepta
stris aures tu;i; pietalis, et nobis et illis clara dies nostra in hoc facto corapleas.
sit, ut ex indulgentia tu»' largitatis communiter RESPONSI M HILDEGARDIS.
Domino gratulemur, quateuus et tu in ;i'terna feli-
Exemplo Nabuchodonosor prscdicit Henricum diyni-
citate semper gaudeas. tate suaprivandum, et non diu admodum victurum

HESPONSIO ALEXANDRI PAP.^'.

^ proat revera factum est.
Perspicuus fons, qiii non est fallax, sed Ijustus, di-
AD WEZELINCM PR.F.POSITLM.
cit Ha' caus;i' qii;r de polestate hujus puell;p simt
De prxposito parthenoni montis S. Ruperti prx/i- :

ciendo, non obstante abbatis S. iJisibodi contra- allata', apud Deum inuliles suu*, quoniam ego altus
dictione. et profundus et circuiens, qui sum incidens lux,
Alexa.noek, serviis servorum Dei , dilecto filio eas nec coiislitui, nec elegi, sed faclir siiHt iii con-

pncpoiito S. Andrefi' in Colonia, salutem et aposto- viventi aiidacia ignorantium cordium. Omnes tideles

licam benedictionem. audiant ha'C in capacibus auribus cordis et noii in

Ex parte dilecta' in Christo fili;p nostriP, Hilde- auribus qu;»' foris audiunt, ut pecus quod sonum
gard. priorissjf montis S. Roberti in Binga, et so- capit, et nou verbum. Spiritus Dei in zelo dicit :

rorum ejusdem loci, ad nostram aiuJientiam noveris pastores, plangite et lugete in hoc tempore, quia
pervenisse quod cum magistriim sibi et pr»'positum nescitis quid facitis, cum oflicia in Deo constituta

de monasterio S. Disibodi, sicut consueverant. dispergitis in facultates pecuniie, et in stiiltitiam

I f , Hic nliquid deesse videlur.

 :

IS7 EPJSTOL^. - EPIST. VII. lo8

pravorum hominurn, timorem Dei non habentiura, A et de teipsode populo tuo injustitiara abscinde,
et

ubi maledicta raalitiosa et minantia verba vestra quia tempus bellorum in moribus hominum nunc
non sunt audienda. Virgae veslrae hoc modo superbe quod nec in discipiina, nec in districtione
instat, ita
elatffi, non sunt in Deo extentse, sed in poenis prse- timoris Domini sunt. Tu aulem ne formides eos ad
sumptionis llagitiosae voluntatis vestrse. Sed et ille bonum coercere, quoniam si propter hoc tribulatio-
qui est, o homo, tibi dicit : Audi quae in mullis nem et angustiam sustinueris, ue paveas, quia
servitiis me n^gligis. Ccelum de ultione Douiini Filius Dei eadem passus est. Surge ergo ad Domi-
apertum est (Exod. n\), et nunc in iniraicis lunes num, quoniam tempus tuum cito veniot.
dimissi sunt. Tu autem surge, quia dies tui breves
EPISTOLA VII.
sunt (Job xiv), et reminiscere quia Nabucbodonosor CHRISTIANI ARCHIEPISCOPI MOGUNTINENSIS AD HILDEGARDEM
cecidit, et quod corona ipsius periit (Z>a/t. iv). Et
Ejus oratiombus se commitiii.
multi alii ceciderunt, qui temere in cuilum ex-
se
altaverunt (Gen. ui). Ah! tu cinis, quare non eru- Christianus Dei gratia Moguntinae sedis archi-

bescis in altum te spargere, cum debeas esse in episcopus, HiLDEGARUi dilectae magislrae sororum

putredine? Nunc ergo rabidi de S. Roberto in Pingis, devotionem gratiae suse

erubescant. Tu vero
B tam cum paterno quam cura liliali affectu.
surge, et maledictionem relinque, illam fugiendo.
Plurimis negotiis ircpediti, per pauca tibi scribi-
EPISTOLA VI. mus cum tam dilatato corde, toto mentis adnisu ad
ARNOLDI ARCHIEPISCOPl MOGUNTINENSIS AD HILDEGARDEM. piam dilectionem tuam anhelemus. Et quia divino
Treces Sancise Flagitat. Spiritu te inspiratam cognoscimus, exhortatoria

Arnoldus, Dei gratia Moguntin* sedis archiepi-

verba tua desideramus ;
quoniam, dum terreno re-
scopus, HiLDEGARDi Deo dicatae virgini et magislrw gno exterius servire conamur, cojlestem Regem
multoties interius negligiraus. Igitur et orationibus
in monte S. Roberti|constitutae, gratiam suam cum
tuis ac sororum quae apud te sunt, nos committi-
paterna diiectione.
Scimus quia Spiritus ubi vult, et quomodo vult,
mus, ita ut per illas adjuti, turbinibus et procellis

inspirat {Joan. iii), dividens unicuique dona sua prout

hujus saeculi, in quibus multum fatigamur, Deo
succurrente, clementer ,'eripiamur. Nos autem vobis
vult (I Cor. xxi). Hoc autem dicimus, nihii haesi-
in omnibus necessitatibus vestris adesse, ac in om-
tantes de te. Nam quid mirum est, si ille inspira-
tione sua te docet, qui quondam agricuitores et nibus prodesse, prout Deus donaverit, pro certo
sciatis.
sycomoros vellicantes {Amos vii), prophetas consti- ^
tuit, et asinam humana verba proferre fecit {Num.
RESPONSUM HILDEGARDIS.
xxii). Dona ergo Dei refutare non debemus, nec Egregie illum adhortatur ad curam pasioralem.
vaiemus. Rogamus ergo dilectionem tuam ut preci- Mystica visio tibi dicit: tu, persona praelatio-
bus tuum ad Dominum nobis succurras, quatenus nis, in vice Christi ab ipso constitutus es, quemad-
dies nostri in timore et amore Creatoris nostri sal- modum omnis potesias a Deo esi {Rom. xiii). Deo
tem sint, ila ut in bonis consummati, vitam in dutem nullus similis inventus est. Ipse Pater om-
longitudine dierum perpetuae felicitatis habere me- nium est, quoniam ab ipso omnia procedunt, et ob
reamur. hoc ea regit, et sacerdos in sacerdotali oflicio est,
RESPONSUM HILDEGARDIS. quia per purum quod homo factus est
sacriticium,
Arnoldum fortiter increpai etilli interitum prxdicit.
horainem liberavit. In juramento namque ille sacer-
lumen haec verba mihi ad te de-
Pater, vivens dos est, quod scriptum est Juravii Dominus, et
:

dit: Quare faciem tuam abscondis a Deo, quasi in
perturbatione iracundaj menlis tuae? Nam mystica
verba a me non secundum ea in vi-
profero,
venti lumine video, ita quod sape quae mens mea
non desiderat, et quae etiam voluntas mea non quae-
rit, mihi ostenduntur, sed ilia multoties coacta vi-
deo. Posco tamen a Deo, ut auxilium suum non sit
tibi quasi exsilium, et anima tua sit devota in pura
scientia, respiciens in speculum salvationis, ut in
aeternum vivas. Splendidum etiam lumen graliae
Dei a te nunquara abscindatur. Sed raisericordia
Dei te protegat ita, ne antiquus insidialor te deci-
non poeniiebit eum ; iu es sacerdos in aeternum se-
cundum ordinem Melchisedech {Psal. cix). Deus
quippe in semetipso praedestinaverat horao tieri
sed
D sine omni maculositate peccati, et sine omni in-
digentia emendantis pffinitentiae, et sine omni
commislione et divisione, quae in homine cum pec-
catis sunt, quatenus ita malum vinceret, ut in Mel-
chisedech praeiiguratum est. Tu autem, o homo,
qui nunc in die es, antequam nox adveniat, cum
plus operari non possis, stude ut in vera potestale
populum tuum praecepta Dei doceas, et in recta ju-
stitia eum regas, sicul Deus eum regit, et per ma-

Nunc autem oculus luus in Deo vivat, et viri-

piat. gnum studium in misericordia eum habeas, quo-
non arescat. Lux vivens tibi dicit
ditas aniraae tuae niam Deus per semetipsura eum liberavit. Tali enira

Cur non es fortis in tiraore tuo?Quasi zelum ha- modo magistratus, dominatio et potestas a Deo est,
bes, quasi triticum excribres, ita ut superando de- Sed et de mammona iniquitatis amicos per miseri-

iicias quod tibi contrarium est. Sed hoc nolo. De cordiam tibi/ac quaienus cum defeceris, in xterna
oc ilo autem cordis tui inquietam mentera ahsterge, tabernacula te suscipiani [Luc. xvi). Nunc, o Paler
lol» S. Hll.UKllAHDIS llili

et mas^isifi, |tu>l Chri^Uiii) |tHU|>frciil,uii toriiuuu de A ausH iiui) tiii) [londcro nravissiiuii' iiilirinitalis co-
vero lutiDue tibi hjec scriberiteni. audi, ut nobis om- acta, ad prtelatos uostros in Moguntiam veni, et
nibus in necessitate positis, qiii ad te confugiunt, verba qua> in vero lumine videram, ut ipse mihi
auxilium porrigas, quatenus propler gaudium illud praecepit, scrijita rcpraesentavi, quatenus in illis

quod eis iinpendis, in gaudiuin ceternorum tab(»rna- cognoscerent qua- voluntas Dei in hac causa esset.
culorum suscipiari.'*, el in a-tcriia beatitudiue, ad Veniam quoque coram ipsis, qni tunc aderant, ama-
quam Deus te creavit, in »eterniim vivas. ris lacrymis petens ab eis, tlebiliter et suppliciler

KPISTOLA VIH. misericordiam quaesivi. Sed cum eorum oculi ita

HILDEGARDIS AH rUBlSriANUM MOGU.NTINENSEM ARCHI>

caligassent, ut nullo respectu misericordio' me re-

EPISlOPUM. spicere potuissent, plena lacrymis ab eis discessi.

Quod, juvene quodam olim excommunicato, sed du- Sed cum plurimi homines stiper nos rni-^ericordia
dum absoluto, in ccnmeteno montis S. Rupirti se- moverentur, licet pro voluntate sua nos adjuvare
pulto, mandahim a prselatis Moiiuntinis acceperit non possent. lidelis amicus meus, scilicet Coloni-
ut corpus juberet edhumari, vel abstineret a divi-
eusis arcliiepiscopus ad ipsos in Moguntiam venit,
nis in ecclesia sua celebrandis { o) pontificis opem I

implorat el quodam inilite libero homiiie assistente, qui suf-

B
licientibus teslibus probare voluit, quod ipse et pra*.-
mitiss. Pater el domine, qui in vice Jesu Chri-
dictus raortuus, adluic in corpore vivens, cuni pari-
sli super oves Ecclesia; pastor constitutus es, summo
ler iii eodein excessu fuissent, jiariter etiam ab
Deo et paternae pietati tuaj gralias huinililer agi-
anno, eodem loco, eadem hora, ab eodem sacer-
mus, pro eo quod litteras paupertalis nostrae mise-
dote soluti essent, eodem sacerdote, etiam qui eos
ricordiler suscepisti, et quod pro nobis tribulatis
absolvit, pr;esente, ab eiscognita hujus rei veritate,
et angustiatis in misericordia tua lilteras ad praj-
idem pra-sul de te praesumens, licentiam celehrandi
latos nostros Mo^^untiam mittere dignalus es, et
usque ad reditum tiium secure et in pace
divinn,
etiam pro dulcibus verbis solita' clementia; tua;,
Cum autem, dulcissime domine, tiduciani
ohtinuit.
quibus per domiiium Hermanum ecclesia» Sancto-
maximam de lua misericordia haberemus, per eos-
rum Apostolorum in Colonia decanum, ita consola-
deni nostros posl reversionem suam e
pra?latos
lae et la;titicatcP sumu.s, quod in omni tribulatione
Homa, syuodo littcras tuas diviuorum interdicto-
e
el angustia nostra, sicut tilia; ad te dilectum Pa-
rias accepimus quas ut paterna' pietati tujT" con-
:

Irem securte coufugimus. Lnde, bone domine, nos

lido, nunquarn misisses, si verilatem hujus rei
iamulee tuae qua* sedemus in tristitia Iribulationis
(^ agnovisses. Sicque, mitissime Pater, in priori li-
ct angustiae, in spiritu humilitatis pedibus tuis pro-
galura multo rnajori dolore et tristitia tuiinetipsius
voluta;, causam intoierabilis doluris nostri in pura
jussione constituta; sumus. Unde in visione anima'
veritate lacryiiiabiliter tibi aperimus, ea liducia,
mea?, in qua nunquam me aliquo verbo turbasti,
quod ignea charitas, qua-Deus est (Joan. iv), tibi
jussa sum corde et ore dicere Melius esl mihi in- :

inspiret, utcum paterna pietate lamentabilem vocem,

cidere in manus hominum, quam derclinquere pra'-
quam in tribulatione nostra aftlictaj ad te clamamus,
ceptum Dei niei (Dan. xiii). Ergo, mitissime Pater,
misericordiler exaudiri digneris. milis Pater,
obsecro te in amore Spiritus sancti, ut propter pie-
cum pra^lati mortuum juvencm
nostri .Moguntini
tatem aiterni Patris, qui pio salute hominis in
ante mortem suam ab anuo diii absolutum, et om-
suavi viriditato misit Verbuin suum iii Virginis
nibus ChristiancC lidei sacramentis munitum, sicut
uterum, dolentium et ploranlium tiliarum tuarum
eliam ante in litteris tibi insinuavi, apud nos se-
lacrymas despicere non velis, quse ob tiinorem Dei,
pultum, a ccemelerio nostro ejicere nos jussissent,
tribulationes et angustias hujus injusta; ligatura'
vel a divinis nos cessare,ego ad verum lumen, ut
sustinemus. Spiritus sanctus infundat libi, nl ita
Ueus mihi
soleo, aspexi, et in illo pra-cepit, ne un-
. , suner nos misericordia movearis, ut eliani tii posl
quam voluntario consensu ineo
, •

quem n
.

ejiceretur, • .•
. , , . . , •
i
•
j ""'^'" vitae tuae
linera pro
i
hoc misericordiam consequaris.
i
ipse a sinu Lcclcsiae in gloriam I

salvationis depu-
taudum qunniam nigredo magni peri-
susceperit, EPISTOLA IX.

culi nobis inde proveniret, eo quod contra volunta- ClllUSnA.Nl AUCI1IEI'ISC0['1 MOIiU.NTI.NIJNSlS AI) HILDE-
GARUEM.
tem ejus veritatis essd. Si enim iste liinur ornni-
potenlis Dei mihi iiun obstitisset, eis humiliter Ejus af/liclioni compatitur mandal se Ecclesise Mo-
;

yuntinx sif/nificasse « ut si honorum virorum veraci

obedissem, ct quemcunque in noraine luo, qui Do-
asscrtione de absolutione prxfati defuncli ei os-
minus et advocatus noster es, eumdem mortuum tensum fuerit, divina sororihus montis S. Ru-
jussissent elferre, si cxcommunicatus non esset, jjerti officia celebrentur. »

servandum jus Kcclesise, grata voluntate conces- CuRTSTiANUs D. g. Moguntinaj sedis archiepisco-
sissem. pus, reverendae et in Christo dileciai douiina' Hil-
Cum auttiiii per aliquod tempus non sine magno DEGAKDi, et universis sponsis Christi, cuni ipsa Deo
dolore et tnstitia ce.ssa3semu5, iii vera visione ani- famulantibus, de virlute in virtutem ascendere, et
mae meae a summo judice fcujus praecepto resistere Deum deorum in Sion videre (Psal. lxxxui).

ifo) Vide Commentarium supra laudatum, § XI, num. 11)7.

 Itjl EPISTOI./i:. EPIST \. \C,i

Ktsi 111 adiiiiranda ac laudanda polenlia Uei et \ Notilico tibi sororem uostram, illain ineam, inio
Sahatoris noslri clementia, minirae suflicientes, tuam, meam corpore, tuam anima universte carnis
itno prorsus indigni simus, tuo tamen ut digni viam intrasse, et honorem qiiem ei contulerara
eHiciamur, charissima in Ciirislo domina, seduio parvipendisse, dum ad regera terrenum, regi coeio-
conlisi suilVagio, illum gratiarum actione prosequi- rum Domino sno obedisse, et sancte et pie con-
mur, a quo omne datum optimum, et •omne do- fessam fuisse, inunctam oleo sancto post con-
et

num perfecium descendens, utpote a Patre lumi- fessionem, habita plena Christianitate, et claustrum
num [Jac. i), cni in anima tua digne complacuit, tuum ex toto corde lacrymabiliter desiderasse, se-
et eam vero et inifslimabili lumine suo illustravit, que Doinino per raatrera et Joannem coramittens,
cujus gratia prteveniente et subsequente colla- et signo crucis tertio signato, Trinitatem et uni-
tum est sauctu- devotioni tute, cum Maria ad pedes tatem confitens in perfecla iide Dei, et spe,
Domini sedere {Luc. .x), et superna' Jerusalem visio- et charitate, certi sumus, iv Kalend. Novemb.
nibus vacare. Hirc manifesta saiicla^ conversationis obiit. Rogo ergo te, si dignus sura, quantura
tua' indicia et stupenda veritatis testimonia, ita possum, quantum te dilexil, eam diligai et :

animam nostram, cliarissima in Cliristo domiua, tuis si in aliquo deliquisse videtur, cum ex ea non
Jussionibus, ne dicam precibus obligatam tenent, ut
B fuerit, sed ex me, saltem lacryraas ejus, qiias pro
quidquid unquam sanctis votis tuis accedere nove- recessu claustri istius eiTudit, quarum mulli testes
rimus, ad hoc cordis nostri intentionem merito in- sunt, attendas mors impedivisset, vix ha-
; et nisi

clinare debeamus; sperantes, et summam, post bita licentia ad te venisset; et quia morte deteuta
Deum, in tua liducidm habentes, nos
sanctitate est rae pro ea venturum, si Deo placet, scias. Sed
sanctissimo oralionum luaruni, gra-
odoraniento Deus, qui remunerator orauium bonorum e»t de
tiam Dei pnevenientem et subsequentem percipere, bonis qua^ sibi exhibuisli sola inter omces, et super
et hanc peccatricem animam nostram, tua' sancti- omnes tam cognatos quara amicos, de quibus Deo
tatis interventu, clementiam Creatoris sui, sibi et mihi gratulabatur, hic et iu futuro ad omnem
tandem placitam invenire. Inde est quod super tri- voluntatem tuam le remuneret. Sororibus tuis de
bulatione et aftliclione, quam ex suspensione divi- omnibus benefactis suis gratias referas.
uorum una tecum sacer conventus sustinet, tanto RESPONSUM HILDRGARDIS.
arctius vobis condolemus, quanto evidentius inno- Herluvigum et Richardem laudat. Prseclara monita
centiam vestram in hac parte perpendere valemus, suggerit.
Verum quia constabat ecclesia' sepullum apud ec- C Qui in primo die te vidit, et oculos tibi ad viden-

clesiam vestram defunctum. in vita sua excommu- dura cum volautibus pennis omnis creatune dedit,
iiicationis sententiam incurrisse, dum adhiic eidem et qui homiuem speculura in plenitudine omnium
ecclesia- de absolutione ipsius incertum exstitit, miraculoruiu suorum fecit, ut scientia Dei in illo
vobis interim propter statuta sanctorura Patrum clareat, sicut scriptum est Quoniam dii esiis, et :

inou evitanda) claraorera cleri declinare, et scan- filii Excelsl omnes {Psal. lxxxi) ; ille ad te aspiciat,
dalum Ecclesiy dissimulare, periculosum nirais et te ad ipsius voluntatem dirigat. Homo tangit
tuit, donec idoneo testimonio bonorum virorum, in Deum, qui uec initium nec tinein habet, ubi ratio-
facie Ecclesia* illura absolutum fuisse comprobetur. nalitas in honiine Dcum imitatur, et scienlia boni
Proinde vestra-, ut dignum est, aftlictioni ex inlimo et mali Deum ostendit. Sic est rota a^ternitatis. Ipse
corde compatientes, Ecclesia' Moguntina- rescripsi- etiara Deus faciat ut malum illud fugias, quod in
mus in hunc modum, ut si bonorum viroriim veraci primo die incoRpit, et bona voluntate caret, et quod
asserlione, de absolutione pra^fati defuncti ei osten- Deo semper contradicit. Faciat etiara in te fene-
sum fuerit, divina vobis ofticia celebrari pra-cipi- stras, qua' in coelesti Jerusalem luceat, quai sunt
raus, rogautes et obnixe sanctitati vestra' suppli- pulchra a'diticia in virtutibus. et faciat te volare in
cantes, quatenus si ex culpa nostra vei ignorantia amplexibus charitalis Dei, sicut ille dixit, quem
vos in hac parte molestavimus, petenti veniara non Deus perfuderat Qui sunt hi qui ui nubes volant,
:

subtrahalis misericordiara ; et Patrera misericordia- et quasi columbse ad fenestras suas? {Isa lx.) Et

rum exorare dignemini, ut sanos incoluraes nos iterura Ego paupercula forraa vidi in te lumen sal-
:

vestro sancto conspectui et Ecclesia' Moguntina' re- vationis. Nunc pra'cepta Dei imple, qua' gratia
pra'sentet, ad honorem Dei et Ecclesia' vestra", et ipsius tibi dat, et qua? Spiritus sanctus te docet.
salutem anima' nostra'. Conservet nobis Dominus Sed et in Spiritu mystici doni tibi dico : Tu es
sanitatem et sanctitatem. laudabilis persona, qmo necessaria est homini, ha-
EPISTOLA X. bens in altissimo Deo successionem, quod est pon-
HERTUVIGI BREME.XSIS AD UILDEGARDEM.
ARCHlEPISr.OPl titicale oflicium : ideo oculus tuus Deura videat,
Obitum sororis suae, Richardis abbatissse, nuntiat. sensus tuus juslitiam ejus intelligat, et cor tuum
HiLDEGARDi magistra* S. Roberti in Chrislo Her- in amore Dei valde ardeat, ut aniraa tua non defi-
TUViGUs Bremensis archiep. et Richardis abbatissa> ciat, sed suramo studio
sit in ujdificare turrim coe-
frater, id quod est luco sororis, et plus quara soro- lestis Jerusalem, et Deus det tibi adjutricem, vide-
ris, obpdientiara. licet dulci.ssimain matrem raisericordiam. Esto
iti;'. S lUI.DKC.AHniS ir.!

etiam liicida stella, lucens iu tenebris noclMun A timus, manus nostras in vestras damus, iidem flde
pravoriim ho.ninum; et velox cervus currens ad conjuiigimus, totum nos vobis commendainiis. Pr.p-
fontem ai|u;i' viva». Respice, qnia hoc tempore terea lihrum quem ipsa divino Spiritu inspirata
multi paslores sunt ca-ci, claudi ct raptores pecn- scripsistis, remota oniiii occasione, qiiia iiec volu-
nia> mortis. suffocantes justitiam Dei. Sed Deii^ iiiiis nec possumus eo carere, sive imparatus sive
sciens oninia, scit ubi pastoralis cura utilis est. non, per pva'sentium portitorem nobis transmiltcie
Ideo tidelis homo non circumeat qua-rens pra^latio- non dubitetis; ubi Deum tentare uolumus. sed ubi
nem. Quod si qu.psierit, in inquieta mente sua po- mirabilia ejus videre desideramus.
testatem magis voluptate appelens, quam vohinta- RESPONSUM HILDECiARDIS.
tem Dei iuspiciens, lupus rapax in persona sua est, Mystice et utcunque obscure loquitur ; clariora tamen
et anima ipsius nunquam qua^rit spiritalia, sed ibi de libro suo subjungit.
Simonia est. Unde et in spirilu libi dico quam : In vera visione ha'c vidi, audi ergo : Quemdam
magnum miracuhim «sl in salvatione animarum hominem in valle cujusdam magni montis video
hominum illorum, qui in pr.i-latione absque Simonia stantem, qui optioncm in gustu anima' sua' liahot.
sunt, quos Deus ita inspicit, quod gioria ejus in Et idem homo inillil opinionem quam habet, in
ipsis non obumbratur; sed facit in ipsis velut fortis altitudinem ejusdem montis, aer ipsius montis illam
bellator, qui hoc studet, ne ab ullo superetur, sed suscipit, quod inde igneum colorem accijiit,
ita
ut victoria ip^ius stabilis sit. Nunc audi Sic fa- : sicut oleum quod ab igne accendilur. Sed munda'
ctum est in lilia mea Richardi, quam liliam nieam aves qua' ab imniundis separata' sunt, veniiint, et
nomino, quia plena charitas in anima mea fuit ad aerem illum in alas suas suscipiunt, et iude cele-
ipsam, quoniam vivens lux in fortissima visione res in volatu suo iiunt. Qiiod nobilissimus Pater vi-
docuit meipsam amare. Audi Deus eam in hoc zeio : dens, dicit : Unde venitis? Qua' respondent Qui- :

habuit, quod volupta? ?.i'culi iliam amplecti non dam alienus homo in valle monlis stans, suavissi-
potuit; sed contra eam pugnavit, quamvis ipsa mum ventum in altitudinem ipsius ad nos misit, et
velut flos in pulcliritudine et decore in syniphonia inde veloces facLi^ sumus ad volandum ad le. El
hujus sa^ruli appareret. Scd dum ipsa adhuc in idem paterfamilias ad eas dicit : Iste homo quam-
corpore viveret, audivi de ipsa in vera visione dici : vis a longe stet a me cursum quo vos
tanien proptcr
virginitas, in regali thalamo stas. psa enim in ad me misit, volo aulem bcne
illum amare. Qui
virginea virga in sanctissimo ordine socielatem ha- vult vigilare, hunc intellectum percipiat. Deus mul-
bet. unde filiae Sed tamen antiquus p loties propler orationes sanctorum, do lupis agnos
Sion gaudent.
serpen? voliiit eam a beato lionore retrahore per facit, sicut eliam de peccatoribus justos. Unde et

altam generositatem liumanitalis Sed summus qui omnia novit,dicil: Vide ne Deum in speluncis
.

jndex traxit hanc liliam meam ad se, abscindens de latronum ames et ne ipsum in vanitatihus nomi-
illaomncm humanam gloriam. Unde anima mea nes, ita quod Deum tantum in verbis invoces, et
magnam liduciam habet in en, quamvis mundiis non in operibus. Qui in verbo loquitur, illi respon-
pulchram formam et prudentiam ipsius, dum in debo : qui autem in verbo loquitur, illi alienus sum.
corpore viveret, diligeret. Sed Deus illam plus dile- Nam contumaciam deleo, et contradictionem illo-

xit. Idcirco noluit Deus amicam suam dare inimico rum qui me contemnunt, per menietipsam con-
amatori, id est mundo. Nunc lu, o chare, sedens in lcro. V.r, va'malo iniquorum spernentium me. Hoc
vice Christi, perflce volunlatem anim.'e sororis tua% audi, homo, si vivere vis; alioquia giadius meus
quoniam postulat necessitas obedientise. Et ut ipsa percutiet te. Nunc autem, o pastor populi tui, ego
semper sollicita fuit pro te, ita et nunc esto pro paupercula scripta veracium visionum istarum tibi
anima ipsius, el fac bona opera secundum studiuni misi, sicut petisti, nihil humani ingenii et pro-
ipsius. Unde et ego abjicio dolorem illum de corde pritf" volunlatis mea' continentia, sed qua' indeli-
meo quem hac fllia mea. Deus con- D ciens lumen composilione sua, et eisdem verbis
n>ilii fecisti in
cedat tibi per sanclorum rorem grati.^p
sufi"ragia manifestare voluit, quomodo sibi placuit, cum ncc
sua- et beatam remunerationem in futuro sa-culo. ipsum quod nunc tibi scribo, ingenio meo, nec uUo
EPISTOLA XI. humano arbitrio, sed superna osteusione composi-
ARNOUjI r.OLOMENSIS ARCIIIEPISCOPI AO HILDEGARDEM. tum sit.

Librum ipsius petil. EPISTOLA .XII.

Ar.noldus D. g. Coloniensis archiepiscopus, Hil- EBEHHAnDl ARCHIEPISr.OPI JCVAVENSIS AD HILDEGARDEM.

DEGARDi lucerna" ardenti in domo Domini, de Sanctx precibus se commendat ei ejus litteras petit.
monte S. Roberti, in protectione Dei cceli com- Juvavensis Ecclesire Dei gratia minister et ar-

morari. chiepiscopus, licet indignus, HiLnEOARDis sorori et

Si bene valetis, et omnia qua- circa vos sunt, di- magislra' de S. Roberto in Pingis, quidquid valet
riguntur a Domino, congaudemus. Sed et nos me- peccatoris oratio, et post hujus carnis tropaium,
ritis vestris valeamus. Quia enim uti jamdiu dispo- ad amplexus coelestis .sponsi cum prudentibus vir-
suimiis, ad vos minime venire valeamus, in quan- ginibus introire (Matth. xxv). Ego peccator in

tum inpra-sentiarum possumiis, nos vobis commit- valle laciymarum positus, multis sa>culi turbinibus
Ifif) F.PISTOI./i:. — EPIST. .\III. j fit;

et procellis allritus, intus timores, /oris pugnas A in lectnm strati tui me ponas, et in diligenti arnici-
{II Cor. vii) passu?, obnixe tuam postuio dilectio- tia me habeas. Nam quando vulnera cum raiseri-

nem, ut pro me preces fundere digneris quatenus cordia tangis et tergis, in lecto tuo jaceo ; et
divina misericordia su£E pietatis viscera super me quando simplices et bene viventes cum benevolen-
aperiat, omuibus tribulationibus clemeuter
et ab tia in Deo tenes, in diligenti araicilia tua sum.
eripiat, quia et imperator pro schismate, quod nunc Sed et obedientia ad te dicit; Tecum maneo pro-
in Ecclesia est, nobis vim inferre conatur. Memi- pter ligaturam legis et pra^ceptorum Dei. Ergo stre-
nisse etenim debet charitas tua, virgo Deo digna, nue et in forti vi me tene, non ut villicum, sed ut
quia, cum essem apud Moguntiam in curru ejusdem clarissiraara amicam. Nam in initio baptismi me
imperatoris, sanctis orationibus tuis attentius me suscepisti, et in aliqua progressione tua me tenui-
commendavi, pro eo ut per tuam intercessionem sti, scilicet in disciplina subjectionis, et in prse-
status vita? raea? profectum haberet in Doraino et latione ubi prgeceptis Dei obedisti. Charitas enim
felicem consummationera. Unde eliani poUicita es raateria mea est, et ex illa orta sum. Pater, sa-
parvitati meee, ut acceptis litteris meis, secundum pientia verum tibi dicit : Esto similis patrisfamilias,
quod Dominus dignaretur libi revelare, non gravare- qui stultitiam filiorum suorum invite audit ; et ta-

ris mihi rescribere. Hujus pollicitationis debitum " men prudentiam suam non deserit, velut etiam
requirit parvitas mea a tua sanctilate. Vale, virgo ego cffiiestia et terrestria in utilitate populi in
Dei, et memento mei. Quidquid tamen illud est quod unum conjungo. Tange ergo et tinge vuinera et
rescribis, pone sub sigilio. simplices et bene viventes, atque gaudium in utra-
RESPOiNSIO IIILDEGARDIS. que parte habe, Deo adjuvante. Nuuc, o Pater,
Eberhardum passim laudat. Pulchre docet labores ego, paupercula forma video quia voluntas tua
externos, ex charitate et obedientia susceptos, mi- januam virtutura optat quce tibi veniet, ita quod in
nime obesse viro Beum amanti. istis virtutibus raolendinum finis corporis tui com-
tu persona, quee in vice Eilii Dei viventis es, plebis. Qui est, et qui omnia perscrutatur, animara
statum tuum nunc video, velut duos parietes quasi et corpus tuum in salute sua teneat.
angulari lapide conjunctos, quorum alter ul candida EPISTOLA XIII.
nubes apparet, alter aliquantulum umbrosus; sic HILLINl TREVIRORUM ARCHIEPISCOPI AD HILDEGAHDEM.
tamen, quod nec candor ilie huic umbrositati, nec Rogaf ut « de cella regis vinaria guttas aliquas ad
eadem umbrositas huic candori se intermiscet. Pa- ipsum stillare scripto dignetur.
rietes isti labores tui sunt, animo tuo conjuncti, P HiLLi.NiJS Dei gratia Trevirorum hurailis minister
ubi ex altera parte intentio et suspiria tua an- et servus, aceorumdera archiepiscopus, licet indi-
gustam viam ad Deum in candore anhelant, et ex gnus, HiLDEGARDi clarissira» sorori Agnura et Spon-
aitera circuitus laboris tui aliquantulum in umbro- sura scqui quocunque ierit {Apoc. xiv).
sitate populum tibi subjectum
ad pertinet ; ita ta- Quoniam Dei sapeintia qua? infirma mundi eligit,
raen, quod candorem intentionis tuae velut do- ut fortia confundat (I Cor. i), jucundum tibi ha-
mesticum habes, umbrositatem s«cularium la-
et bitaculura in tua virginitate eligere complacuit,
borum velut quoddam tibi alienum insj.icis, nec lucis suae gratiam in spiritu consilii et scientiae
haec tibi intermisceri permittis, et ideo fatigatio- araplioris in te largius elfudit, cujus, ut arbitror,
nem in animo tuo frequenter habes. Nam intentio- lucis etfusione etiara aliorura raentes ad studia
nem tuam ad Deum, et laborem tuum ad populum raeliora et saluti viciniora excitari voluit {Hebr.
non habes velut unura sed cum bona intentione
; vi), et iliustrari, te mediante, maler veneranda, et
ad ccelestia anhelas, et cum populum in Deo pro- sincerissiraa charitate amplectenda. Superest igitur,
curas, in una mercede conjungi possunt sicut et ; virgo Christi dilectissima, verae vitis (Joan. xv),
Christus inhsesit, et tamen ad populum
coelestibus cujus sub umbra quiescis, cujus fructus gutturi tuo
se inclinavit, ut scriptum est : Ego dixi : Dii estis, C dulcis et ampiexabilis (Cant. ii) ; verae, inquam,
etfilii Excelsi omnes [Psal. lxxxi ; Joan. x). Dii sci- vitis propagiues in hoc mare procellosum latius
licet in coelestibus, et filii Excelsi in procuratione extendere, coelesiis poculi, quod inebriaris [Cant.
populi. Tu ergo, o Pater, iabores tuos fonte sa- v), dulcissimum saporem ad lucra animarum qua-
pienticE perfunde, quem duse tiliaj hauserunt, quse quaversum propensius derivare, quae, gratis accepisti
regalibus circumdatae sunt vestibus, videlicet cha- gratis dare [Matth. x), ne forte arguaris lucernam,
ritas et obedientia, quoniara Sapientia cum chari- ad utilitatera proxirairum accensam, sub modio
tate omnia ordinavit, pluriraos rivulos educendo, abscondere voluisse [Matth. v Luc. vni, xi). ;

ut dicit Girum coili circuivi sola [Eccli. xxiv)

: et ; Rogo ergo, mater sancta, cum caeteris ad portum
quia Deus homini per obedientiam praeceptum de- consolationis tuae confugientibus, spe desiderii
dit, vestimentum quidem charitatis est, quod vul- raei uberriraa fretus, rogo, inquam, et contestor
tum Dei in angelico ordine aspicit, sed vestimen- viscera tua raaterna, per sanctara charitatem, qua-
tum obedientiae, circumamictio huraanitatis Domini tenus de cella illa regis vinaria [Cant. ii), (cujus
est. Istee puellae ad januam tuam pulsant, et chari- voUiptatis abundantia etiam in hac vita mirabiliter
tas ad te dicit: Tccura manere desidero. et volo ut inebriaris), guttas aliquas ad me peccatorem, per
h. HILDKC.AHUIS l(i8

prav-euUum laloreiii, >tillare scrlpto dii:ncris; tuni A sorori el inagislra' de S. Roberto, devot;i> devotionii;

propter eum, qui tibi tum ea-

ea po^se pra>5litit, obseqiiiuin et a'lern;v beatitiidini.s lueritum.
propter, ut verilatis experientia comprobet quod Superna favente gratia, tu£E sanctilatis prreco-
quorumdam auribus, de gratia tibi coelitus infusa. nium, circumquaque auribus populorum dulciter
rumor dubitanter infert. llle igitnr qui coepil in lc resonat, ita ul vere possimus dicere Qida Cltristi :

bonum opus, consummet iu vita viveutium <Pki- boiius odor sumus Deo (II Cor. ii). Sed et quoniam

" Dominus de ot/o prospexit super filios hominum,

*^ '
RESPONSUM HILDEf.ARDIS. ut videat si quis vitelligat, aut forte habitantem in
Propheiice et hortatorie scribit. le requirat {Psal. xiui, hujus bonop opinionis tua^
Sapienlia sonat, dicens: Nunc squalidnm tempus fragrantiam odorati, ad Dominum qui in te vene-
muliebris formaR est, Oi, Oi, Adam novum testa- ratur et consuiitur, ex toto corde occurrimus. Quod
menttim omnis justitiae. et radix omnis seminis enim raultis prsestitisti, uni mihi non denegabis.
hominum f'iit. Pn=lea in genere ip^iiis virilis ani- Nam ciim de curia imperatoris per te transiremus,
mus surre.xit, qui inter tiirmas exiit. vpjut irbor quia Spiritu sancto iinbuta es, tuae charitati expo-

quip se in Ires ramos extendit. Prima turma talis nendum commisimus. In Patre manet aeternilas, in-

erat, quod filii Adae elegerunt quidquid possibiiitas

•* Filio a^qnalitas, in Spiritu sancto a;ternitatis a>qua-
eorum hahuit. Secunda. quod homines in temeri- litatisque connexio : quod et nunc secundum quod
tate homicidii surrexerunt Tertia vero, quod fece- Deus tibi revelavit, expositum videre desideramus.
runt quidquid in idolis et similibus erroribus vo- Dominus tecum sit. et ut nos orationibus tuis ad-

lueruDt. Nunc arbor ha>c arida est, et mundus in juvpmur.

mullis periculis eversus 'est. Tempus enim istud, RESPONSLM IIILDECARDIS.
ad tempus islud respicit, quando prima mulier Post brevem hortationem qua ad gregem suum dili-
nutum primo viro in deceptione fecit (Gen. nO. genter pascendum excitat Eberhardum, ad qusc-
stionem progreditur.
Sed tamen vir plures vires habet, quam mulier
periicere possit. Mulier autem e«t fons sapientia' et Quiest {Exod. m), et quem nihil latet, dicit :

fons pleni gaudii, quas partes vir ad perfectum pastor. non arescas in dulci fluento odoris balsami,
ducit. He, He, tempus hoc nec frigidum, nec cali- quod est viredo, qu» pra-benda est stultis menti-
dum est, sed squaiidnm. Post ha>c lempus veniet, bus, qua? non habent ubera materna' misericordia»
quod in magnis periculis, in timore, in justitia et quae sugant. Quse hoec non habent, deliciunt. Pra>be
ferocitate virorum viriles vires proferet. Deinde ergo tuis lampadem regis, ne asperilate uispergan-
P
error errantium errorum tlabit, sicut quatuor venti, tur, et surge vivens in lumine. Nunc, o Pater, ego
qui in mngnis periculis famam suam elfundiint. paiipercuia ad veriim liimen prospexi, et secundum
Nunc aulem, opastor, audi, quia gratia Dei in vanum quod ibi in vera visione vidi ot audivi, quod tibi
te non constituit, unde juslitiam ipsiu.s contine. exponi petisti, ita expositum, non verbis meis, sed
Cum bona opera facis, cito fatigaris cum vero ad veri luminis, cui nunquam ullus defeclus est, in
;

«vmphriniam vocaris, ita quod ad orationem con- hunc modum transmitto In Palre manet a;ternitas, :

sistis. illico arescis. He, He, qui in vice Christi es, hoc est seternitati Patris nec abscindendiim nec
iterum audi : Quidam rex quamdam urbem in ma- addendum est ;
quia a^ternitas manel in similitudine
gnis honoribus habuit, quam tribus viris de suis rota?, quae nec incipit, nec flnem habet. Sic in
hominibus commendavit, curam iliius in cu-
ita ut Patre est a?ternitas ante omnem creaturam, quia
stodia haberent. Primo autem turrim, secundo semper semper aeternita.s fuit. Et qua; est seter-
et

planitiem urbis, tertio murum ipsius cum propu- nitas? Deus est. .Eternitas autem non est aeterni-
gnaculis commisit. turrim positus es ; popu-
Tu in tas, nisi in perfecta vita. Ideo Deus nunc in ;rter-
lus tuus in planitie urbis clerus autem tuus super ;
nitate. Vita autem non procedit de mortalitate. Sed
murum ejus cum propugnaculis. Qiiod si murus D vita est in vita. Arbor enim non tloret nisi de viri-
urbis impugnabitur, et planities ejus deprsedabitur ditate, nec lapis est sine huraore, nec ulla creatura
tu autem turrim ejus custodi, et talis esto, ne tota sine vi sua. Ipsa enira vivens selernitas, non est

urbs destruatiir, et non dissipabitur. Species co- sine floriditate. Quomodo Verbum Patris omnem
lumba* te docet, et verbum Dei non caret in te creaturam in oflicio suo protulit, et sic Pater in
scientia. Nunc ergo vigila (Apoc. ni), et in virga fortissima vi sua otiosus non est. Unde Deus Pater
ferrea constringe (Fsal. ii), doce, et vulnera tibi nominatur, quoniam omnia ab eo nascuntur. Et
commissoruaa unge, et in seternum vives. ideo etiam in Patre manet seternitas, quia ipse ante

EPISTOLA XIV. principium Pater fuit, et Eeternus ante inceptio-

EbERHARDI BaMBERGE.NSIS EPlsCOPl AD HILDEGARbE.M nem fulgentium operum, quse omnia in praescieutia
feternitatis apparuerunt. Quod autem in Patre ma-
(Jusstionem subtilem admodum proponit : « In Palre
manet xternilas, in Filio aequalilas, in Spiritu net, hoc ita non est, sicut causa in horaine est,
sancto xternitatisxqualitatisque connexio. » quy aliquando dubia est, nliquando praeterita,
Eberhardcs Dei gratia Bambergensis Ecclesifn aliquando futura, aliquando nova, aiiquando vetus;
episcopus, licet indignus. Hildegardi veneral.iii sed scinper stabile. quod in Patre est. Pater cla-
1(50 EPISTOLyE. - EPIST. XlV. 170

ritas est, et illa claritas splendorem habet, et sple n- A Illa enim opinio est quie in se respicit, et quaj in
dor ille ignem, et unum »unt. Quisquis lioc in lide nullum conlidit. Nam ipsa vult, quod Deus uon
nou habet, Deum non videt, quia ab eo abscindere vult;et semper hoc computat, quod ipsa consti-
vnlt quod est, quoniam Deus dividendus non est. tuit ; et est, quia lumen veritatis de-
tenebrosa
Opera etiam quse Deus condidit, integram proprie- quod perficere non potuit:unde
spexit, et incoepit
tatem nominum suorum non habent, quando liomo nihil est, quia a Deo nec facta, nec creata est.
illa dividit. Claritas est paternitas, ex qua omriia Ipsa in primo angelo incoepit, cum ille fulgorem
nascuntur, et qua^ omnia circumdat, quia de vi ip- suum inspexit, et opinionem iniit, et non vidit de
sius sunt. Mam et eadem vis hominem fecit. et in quo eumdem fulgorem haberet; sed in seipso dixit:
ipsum spiraculum vitae misit (Ge?i. ii). Sed et homo Dominus esse volo, et alium nolo. Sic gloria ejus
in eadem vi eflicacem effectum in se hnbet. Quo- ab ipso evanuit, et eam perdidit, et princeps gehen-
modo? ("aro de carne, et bonum de eo quod bonum nae factus est {Isa. xiv).Tunc Deus alio filio suo
est, in bona fama emittitur, et id bono exemplo gioriam iliius dedit, qui in tam robusta vi factus
in alio honiine augelur. Ista et carnaliter et spiri- est,quod omnes creaturae ipsi adsunt: et qui etiam
taliter in homine
sunt, quia aliud de alio procedit. in tam forti vi constitutus est, ut gloriam illam per
Homo opera sua valde diligit, quia de sciea-
utilia omnia non perderet lu illa enim malediclione qua
tia siia in actu sunt. Sic et Deus vult, ut et sua vis diabolus Deum noluit, stultitia in homine, Deo in
per omiiia genera sua se ostendat, quia opus ejus honore similis esse desideravit, scilicet ut Deus est.
sunt. Et splendor oculos dat, et splendor ille iilius Sed tamen illum amorem, quod Deum esse scivit,
est, qui oculos dedit, cum dixit : Fiat [Gen. i). non amisit. Unde materia diaboli omnino tenebrosa
Tunc omnia in viventi oculo corporaliter apparue- est, quia claritatem Dei esse noluit. Adam clarita-
runt. Et ignis hcec duo vocabula peaetrat, qui tem Dei esse voluit, sed in societate ejus esse de-
Deus est, quia possibile non esset, ut claritas sideravit, unde perfectus in materia sua est, quo-
splendore careret. Et si iste ignis deesset, claritas niam aliquid lucidi, sed tamcn plenus multis mise-
non claresceret, nec splendor fulgeret. In igne riis est. In Spiritu sancto, aeternitatis aequalitatisque
enim flamma et lumen latent alioquin ; iguis non connexio. Spiritus sanctus igneus est, non ex-
esset. In Filio aequalitas. QuomodoV Omnes crea- stiuguibilis ignis, qui interdum per llagrantiam
turse ante sevum in Patre fuerunt. ipso eas in se- apparet, et interdum exstinguitur. Ipse enim Spi-
metipso ordinante, quas postea Filius perfecit in ritus sanctus aeternitatem et aequalitatem perfundit
opere. Quomodo? Scilicet, sicut homo qui in seme- r, et connectit, ita ut unum sint, sicut homo manipu-
tipso scientiara magni quod postea in
operis habet, lum constringit quia, si manipulus non constrin-
;

verbo suo proferl, bono rumore

ita ut illud in geretur, manipulus non esset, sed dispergeretur,
procedat. Pater ordinat, Filius autem operatur. et sicut faber duas vires aeris cum igne in unum
Nam Pater omnia in semetipso, omnia ordinavit, conjungit. Unde est sicut versatilis ensis, qui un-
et Filius ea in opere complevit. Et iumen est de dique vibratur. Spiritus sanctus wternitatem osten-
lumine ante ;evum in seternitate, quod erat in dit, aequalitatem accendit : ita quod unum sunt.
principio, et hoc est Filius, qui ex Patre splendet, Spiritus sanctus ignis et vita in aeternitate et
et per quem omnes creaturae factae sunt. Et etiam aequalilate ista est, quia Deus vivit. Sol enim can-
Filius tunicam induit de homine, quem de limo didus est, et lumen ejus Ilagrat, atque ignis in eo
formaverat, qu;e ante corporaliter non apparuerat. ardet; qui totum mundum illuminat, et una tota
Sic Deus omnia opera sua coram se, ut lumen vi- apparet. Sed quajlibet causa, in qua nulla vis est,
dit, et quando Fiat dixit, unumquodque secun- mortua est, sicut abscissum lignum ab arbore ari-
dum genus suum tunicam induit. Tunc Deus ad dum est, quia viriditatem non habet. Spiritus
opus suum se inclinavit, et sic in parte ista acqua- sanctus enim est solidamentum et vivilicatio. Nam
litaseliam ad hominem in Filio Dei manet, quoniam D aeternitas non esset aeternitas sine Spiritu sancto.
ipse humanitatem induit, sicut et opera Dei corpora yEqualitas quoque non esset ajqualitas sine Spiritu
sua induerunt. Deus enim omnia opera sua prsesci- sancto, Et Spiritus sanclus in ambobus est et unum
vit, quai patravit: unde in humilitate humanitati in Divinitate unus Deus est. Rationalilas otiam Ircs
ad hominem se inclinavit quia divinitas tam per-;
vires habet, sciiicet sonum, verbnm, sufllatum.
fecta est, quod nihilo in homine non parceret, quod In Patre Filius est, ut verbum in sono, Spiritus
contra bonum pugnat, nisi humanitatem induisset, sanctus in utroque ut sufllatus in sono et verbo ,

quoniam omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso Et hae tres personae, ut praefalum est, unus Deus
factum esi nihil [Joan. i). Omnes enim res visi- sunt. In Patre aeternitas, quia nullus ante illum, et
biles et palpabiles atque gustabiles, per ipsum fa- aeternitas non incoepit, sicut opera Dei principium

ctse suut, et has omnes in aliqua necessitate ho- habent. lu Filio autem sequalitas, cum Fiiius de
minis prsevidit, quasdam scilicet ad amplexionem Patre nunquam abscessit, nec Pater Filio caruit.

charitatis, quasdam ad timorem, quasdam ad dis- Sed in Spiritu sanclo connexio, quia Filius in Patre

ciplinam, quasdam ad cautelam cujusque causse. Et semper mansit, et Pater cum Filio ;
quoniam Spi-
sine ipsofactum est nihil : hoc nihil, superbia est. ritus sanclus in eis ignea vita cst, ct unum sunt

Patrol. CXCVII.
 471 S. HILDEGAUDIS vn
Et scriptum est : ^pirilus Domini replcvil orbem A vecluai ejusdem Ecclesia' tuse ellectui mancipare
terrariim Sap. 0. lioc est, omnes creaturse quaj poterimus, libcnter taciemus. llogamus aulem iu-
videntur el nou videulur, spiritali vita nou carent, time sanclitaleui tuam, quatenus pro dilectione
et quas homo non coguoscii. Nim de viriditale uostra Deum pro nobis iuterpelles, et orationibus
flores,de Horibus fruclus pomorum suut. Nubes tuis eum nobis placabilem tacias, et scias omui
etiam cursum habeut. Luna quoijue et slella cum ambiguitate reniota, quod
Deus vita nobis cou-si

igue tlagrant. Ligiia per vindilalem llotes educunt, cesserit, non carebis honesta remuueratione. Naui
aqua teuuitateni et ventum muudando et rivulos juslum est ul oralionum tuarum sulhagia nobis
educendo habet. Terlia eliam humiditatem cum su- impendas, sicut et nos de necessitate tua solli-
dore habet. Nam omues creatunr liabent quod vi- citamur. Rescripla quoque tua ad uos deside-
detur, et quod non videlur. Quod \idetur, debile ramus.
est et quod uou videlur,
; torte et vitale est. Hoc
RESPONSLM HILDEGARDIS.
intelleclus homiuis quoerit, ul cognoscal quoniam
operum Multis ad emendalionem vitx Gunterum horfatur.
illud non videt. Ila' sunt vircs Spirilus
sancti. El Lu.\ sumui*
hoc quod coutinel ouuiia. Quid hoc est? iuspirationis, o homo, tibi dicit

Homo confuje/ om7Jta (ifetd.) Quomodo? Domiuando, » Admonitionem Spiritus sancLi, qui in Le ascendit,
utendo, jubendo. IIoc Deus illi sccundum se dona- ne absciudas a Le per malam cousuetudinem operum
vit. Scientiam habet vocis. Hoc est rationalitas qua? tuorum, quia Deus requiril iu Le, quod olim atten-
cum voce souat. Vo.x est corpus, ralioualitas aui- dit perditam ovem reducere, quaudo criinina homi-

ma, calor aeris ignis, et unum sunt. Ideo quando uum abstersit. Et auLiquus illusor confusus est,

rationalitas dictando, creando per vocem auditur, cum eum fortissimus bellator superavit. Deus per
omnia opera ipsius perficiuutur, et per lioc adest fenesLras aspicit ad te, quia pius eL misericors est.
ei creare ;
quia ut jubet, sic erit. Ideo omnia opera Iloc nullus houio derideat per iillam opinionem vo-
Dei inania non sunt. Nam si quispiam vas plenuin luuLatis suie. Audi : Hanc causam admouilionis noli
pecunia haberet, magnum gaudium inde teueret. abscindere a te, ne Deus Le percutiat per ilagella
Sed si in vase nihil esset, pro minimo illud haberet. sua. Quouiam vult iu zelo suo hanc inimicabilem
In pravis operibus inanitas est, et fugiiiiil ignem causam i^roslernere, quod sodales ipsius per socios
Spiritus sancti. Tunc adest eis delectatio peccandi, suos ipsum in ostensione sua derident. Unde arcum
de suggestione diaboli. Cum autem homo prava admonitiouis sua? vibrat, demousLrans quia nullus
opera sua pro nihilo computat et cognoscit, et La- ,, ei resisLere possit. Unde Lu, homo, qui mulLa nigre-
meu ab eis reversionem facil, similis esL peregrino diue iuvoluLus es, surge citius ad ruiuam, eL a^dilica
liiio, qui post famcm suam, [•anis patris sui recor- in coelesLibus uL nigri eL sordidi erubescaut in tua
datus est, et dixit : Pater, peccavi in coelum et co- exsultatioue, cuni surgis a nigredine tua, quia ani-
ram te {Luc. xv) : in caelum, quia in rationalitate nia tua vix viviL j^ropLer opera Lua. Tua autem
sum, et coram te, quia te Deum scio. Tunc
coilestis aspicis quasi per Uguram ad aliam viLam, quse in-
diabolum repudiat, et denuo Dominum suum eligit. teuLio fulgeL in te sicut aurora lucis. Mens tua cri-
Inde omnia vitia diabuli confunduntur, et oinnes bral et e.\culit se in magnis tormentis, ubi pinguis
ccelestesharmoniae mirantur; quia quod in inutili- natura te aflligit in tortuosis desideriis. Iluuc ho-
tate lutum prius computabant, in principali utilitate morem evade. Audi, homo : Vir quidam lerram ha-
columnam nubis postea vident; quia quae vilia biiit, qua? uiagnam vim in se ostendit, qiiando
viderunt, postea pulchriora eligunt, quoniam omnia aratrum ipsam evertit, ita quod multo germine
vitia diaboli pro nihiio computant (in ipsis enim
: protuliL quemque fructum, qui in ipsa seminabatur.
pravis operibus utiliias non est), sed utilitatem iii Tunc placuit viro
hortum aro- huic, ut in terra illa

bonis operibus faciunt. Haec sunt opera Spiritus niatum faceret,

aromaLa ia et in eo crescerenL
sancli. Nunc, o paslor et Paler populorum, Deus D suavissimo odore ad inedicinam vulnerum et cica-
tibi det ut ad luuieu pervenias, ubi scienLiam ver« triciim. Et terra illa melior effecLa est, quam prius
beaLiludinis accipias. fuisset. Nunc tu, o homo, elige quid in his duabus
parLibus tibi ulilius sit. EundamenLum enim coe-
EPISTOLA XV. Jerusalem posilum
lesLis esL primiim de istis lapi-
EPISCOPI SPIRE.NSIS AD UILOEGARDEM. dibus, qui in magnis casibus vulneraLi eraiil, et in
GoNTEHLS D. g. Spirensis Ecclesiae miuisler et cicaLricibus viliorum pulluli, qui postraodum cri-
episcopus, HiLDEGARDi magistrse de inonte S. Ro- niina sua opprimunL in pceniLenLia. Faber mundi,
berti in Pingis, salutem aeternam in Christo. fuiidaraentum isLud primum de rugosis, eL impoliLis
Quod bonus odor es tam remotis quam viciuis, lapidibus posuiL, eL lapides isLi tolam civilaLem Dei
et de Spiritu sancto solamen omnibu^ Le quaerenli- suslenLauL. Ideo fuge lasciviam liujus muudi in nau-
bu;, divinae pictati Unde et cer-
gratias referimu.'?. fragio immundiliae, et esto similis sardio et similis
tum habere quod honorem et
dicitur dileclio tua, topazio, et velox sicut cervus haurire in lingua
ulilitalem Ecclesia; tusc libenLi animo videmus, el purissimum fontem, et vives in aeternum.
niodis omnibus, quibus volunlatem veslram in pro-
\ li KPISTOUO. - EPIST. XVllL m
EPISTOLA XVI. A moderamina nescit tenere, ji5dex iiat vita? alienae.
EPISCOPI WOHMATIEXSIS AD iHLDKGARDEM. Quapropler dilectionem tuam sincera devotione de-
^anctam encorniis exornat et responsum flagitat. posco, quatenus apud Dominum orationibus luis
Co.NUADUs Dei gratia Wormatiensis Ecclesiae (in- mihi succurras, et rescripto tuo me munias quia ;

dignus licet) episcopus, IIildegaudi dilecla' sorori de tam propria voluutas mea quam cura terreua fere
Aloute S Roberti, cum heu! parva oralionuin exhi- omnibus modis a servitio Dei me abstrahit.
bitione, suavem ia omni obsequio devotionem. RESPONSUM HILDEGARDIS.
Deo gratias agimus, qui te lucernam clarissimam Inanem gloriam in ipso redarguit.
aureo candelabro imposuit, et lucis suae claritatem Justissima Lux dicit hoino, mentem tuam ar-
:

longe lateque per te in domo sua clarescere fecit. gue quae perforat consilium antiquorum prajlalorum,
Quapropter, soror et lilia dilectissima, ex radiis qui quos non tetigit ventosa mens vanitatum. Qualis
te Solem justiliai indubitanter iliuminare credimus, est aestimalio tua, qui non erubescis ambulare in
nubila mentis nostra^, quo- nos opprimuut, ex in- tenebris per gustum operis? Nam revelatio illius
congruenti tribulationum turbine et diversaruni co- cni niliil occullum est, ostendit per viventem ocu-
gitationum inundatione, depelli obnixe exoramus. lum, quod arcus zelus Dei, temeritati hominum
Plurima quidem sanctitati tuae necesse haberemus minatur. Cur non vides, ubi sit mammona iniquita-
insinuare, si verborum tibi ea explicare
prolixitas tis {Luc. xvi), in quo te excuses? Mulli operarii ve-
non obstitisset, viva autem voce per priesentem lato- niunt in causis suis, et quaerunt arctara vitam et an-
rem tibi praesentialiter loquimur, et responsum ad- gustam, tu vero labia tua moves per magniloquos
monilionis tuae toto corde eitlagitamus. suftlatus morum cordis tui, et ad indignationem
RKSPONSUM HILDEGARDIS. illos reducis. Unde dirige te a tenebris in vias rectas,
Illum laudat et hortatur. et illumina sensum |cordis tui, ne tibi dicat Pater

Tu persona es cathedram Christi,

sedens super omnium Quid per stultitiam ascendis columnam
:

et virgam ferream iu manu tua habes ad regendum quam non fecisti? Nam dies obscuratur illi, qui
oves tuas. Aspice ad solem justitia^, et ad plurimas non operatur in viis recti itineris quod tu precave; :

stellas, qute sunt genera virtutum, ut non delicias surge ergo cilius, et ambula recta itinera, autequam
in cibo vila?; quia bonus pastor cst, qui semper in sol libi occidat, et antequam dies tui deliciant.

bonis operibus tloret, et qui iu recta viriditate oves EPISTOLA XVIIl.

suas pascit. Hoc tibi det, qui in prima die sonuit EPISGOPI VIRDUNENSIS AD HILDEGARDEM.
[Gen. i), verbo omnis creatura processit, C Sanctam hortatur ad humilitatem, ac preces ejusjla-
et in cujus
et qui iu novissimo die tuba canet, ita quod omues gitat ac litteras.

iilios hominum suscitabit (/ Cor. xv). Nam quidam Adelbertcs Dei gratia Virdunensis Ecclesiae mi-

homines juste viventes tabernaculum Dei sunt, quia nister et episcopus, quamvis indignus, Hildegardi

Deus in eis habitat. Homo enim aiditicium Dei est, matri suse clarissimae de Monte S. Roberti, visioni-
in quo ipse mansionem habet {Joan. xiv), quoniam bus Dei delectari praesentibus et aeternis.
igneam animam in illum misit, quee cnm rationali- Benedicta gloria Domini de loco sancto suo [Ezech.
tate in dilatatione volat, queinadmodum murus la- Iii), quae te sibi a teneris annis niancipavit fainu-
titudinem domus comprehendit. Sed et qui per prse- lam. Ego autem, tauquam si ca-cus ter videnli

cepta Dei in operibus suis justilicatus est, in quibus monstrare vellet; charitati tuae suggero, ut gratiam
legem Dei non neglexit, coilestem Jerusalem acdili- istam cum humilitate coguoscas, attendendo pro-
cat. Qui vero secundum carnem operatur et non
phetiam illis anliquam Balaam xxiii), qui [Num.
secundum spiritum, de sancta aedilicatione cadet. licet uovissima sua iu coutrarium direxerit, meino-
Qui vero proprietatem voluntatis suae de se abscidit, rabile tamen cum dixit Qui ca-
est iu visione sua, :

cceleste aediticium, cuin margaritis et pretiosis lapi- dit et sic

, aperiunlur oculi ejus [Num. xxiv); humi-
dibus et optimo auro ornat. Tu igilur te talem fac ut D litatein profecto in visione signiticans . Doctor quo-
lapis pretiosus lias, et in summa Jerusalem or- que gentium dixit Ne magnitudo revelatiunum ex-
:

neris tollatme {II Cor. xii), etc. Haec itaque magis fiducia
EPISTOLA XVII. mei allectus ad vos dicta sint, quam praesumptione
EPISCOPI CO.XSTAMIENSIS AD HILDEGARDEM, doctrinae. Porro noveritis quod ad vos in praesenti
Sanctse preces et litteras petit. venire non possum, licet prope vos sim, tamen in
Constantiensis Ecclesiae D. g. episcopus, quamvis adversitatibus meis vos lidam patronam iu orationi-
inutilis et indignus, Hildegardi sponsae Christi de bas veslris expeto, et suffragiis sororum vestri
coenobio S. Roberli iu Pingis, intimae charitatis au- collegii ancillarum Dei adjuvaii postulo. Diu est
gmentum, et utriusque vitse felicissimum cursum. quod scriptum veslrum habere non merui; quod
Fama sapientia! tuae longe lateque diffusa a non- nunc saltem merear, oro.
nuUis veridicis mihi relata, ad id desiderium me RESPONSUM HILDEGARDIS.
provocavit, ut de remotis partibus solatium atque Illum hortatur ad curam pastoralem.
sublevamen tuum quaererem, et me precibus tuis Lux vivens, quae miracula ostendit, dicit Qui :

commendarem. Durum namque est, ut qui vitae suse Pater es in porsona tua, et pastor in propositione
 .

173 S. HlLDEr.ARDIS \i(:>

auimaruQi extende bYachiuin luum, nc iuimicus \^

tua vivat, et ut amanlissimam vocett) illam audias
hoino superseminet zizauia iu agro tuo {Mallh. wuj. de sumnio judice : Euge, serve, bone et fidelis {Matth.
Provide ergo horluin iilum, i]uem divinum donum XXV), et ut anima tua in liac parte fulminet, sicul
plantavit ; et cave ne aromata illius sint arida, sed miles in pr<elio fulget, ciim socii ejus ipsi congaii-
ab eis putredinem abscinde, et eam foras mitte, quiP dent, quia victor exstitit. Unde tu, o pra;cessor
ulilitatem illorum sutlocat. Et sic fac ea virescere. populi, pugna in bona victoria, ac sic errautes cor-
Namque sol ladios suos abscondit, mundus etiam rige, et pulchras margaritas de putredine ablue,
gaudium suum subtrahit. Et dico : Non obscura hor- pra>parans illas summo Regi : et sic mens tua in
tum tuum in tsedio silentii, sed in vero lumine cum bono studio auhelet has margaritas ad inontem istum
discretione corripe ea qua- corripienda sunt. Illu- revocare, sicut eas donum Dei instiluit. Deus te
mina quoque templum tuum per benevoientiam, prolegat, et auiinam tuam de a^terna poena liberet.
atque in thuribulo tuo ignem accende, myrrham EPISTOLA X.X.
I
imponens, ita ut fumus ejus ascendat ad palatium EPISCOPl TU.\JECTENSIUM AD H1LDEG.\RDEM
viventis Dei, et in aeternum vives. Suum erija Sanciam affectum declarat.

EPISTOLA .\l.\. r.oDKi-uiDus divina favente gralia, Trajectensium

EPISCOPI LEODIE.NSIS AD H1LDEG.\R DEM.
B episcopus, unica^ sua?, speciali sua», singulari suoe
HiLDEGARDi, magistr» sororum de S. Roberto, salu-
Se « in maxima mentis et corporis flicctuatione con-
stitutum, » ait, quod, ut /atetur, innumeris malis lem ah eo qui mandat salutem in Jacob [Psal. XLiii).
Deum olfenderat. Petit preces et rescripta sanctx Soror charissima, ex quo primo te ccepi in Chri-
Hildefjardis. sti charitate diligere, nunquam raemoria tua super
RiDOLPHCs Dei gratia Leodiensium episcopus, mel et favum dulcis (Psal. xviii), in animo meo po-
Hii.DKG.\nDi famulaj Christi de S. Hoberti in Pingis, tuit excidere. Cogit enim me in tuam dilectionem
Hegi regum incessanter servire , et bravium oelerna! virlus Dei, quae liabitat in te, qua- operalur per te,
beatitudinis apprehendere. quf»' familiarem pra; ca-teris illi sponso reddit te,

In maxima menlis et corporis fluctuatione consti- qui a^ternaliter salvat omnes speranies in se [Psal.
tutus, tibi scribere disposui, quia clementia Dei ni- xvi). Et quoniam charifas diffusa est in corde tvo
mis indigeo, quain inntimeris me oUeudisse et [Rom. v), rogo te in charitate, in omnes abun-
qua
irrilasse non abnego. Quia igitur, dilectissiina so- das, ut in omni diligentia, omni conamine studeas
ror, veraciter Deum tecum esse novi, admoneo et Deum pro me exorare, quateniis in hoc sa-culo one-
rogo per misericordiam ipsius sanctitatem tiiam, ut ribus peccatorum nieorum merear alleviari. Dominus
omnino mihi iiucluanti et ad te confugium facienti, le illuc perducal, ubi est felix a-ternitas, et «terna
manum porrigas. Cura namque tibi sit pro negli- felicitas, jiicunda tranquillitas, sine (ine jucunditas.
gentia a me removenda, devotis precibus invigilare :
Ut sitiens fontem, sictua scripta desidero.
el quidquid e.x indelicienli et viventi liimine tibi RESPONSUM HILDEGARDIS.
ustensum fucrit ad excitandam somnolenliam meam lllum hortatur ad perseveraniiam in bono.
mihi rescribas. Concedat clementissimus Deus, lit tu persoua Deo sumpta et vocala es, quatenus
scriptis tuis cerUssimam per te consolationem per- secundum ipsum opereris, eum imitando quoniam
cipiam, et ut intercessionis tuie obtentu vel ullimam Deus omnia a^diticat, regit et ungit. Omuipolens
seternae quietis sortiar mausionem. enim Deus per verbum suuminundum creavit, quem
RESPONSLM HILDEGARDIS. etiam regit, et omnia in aqua sanctiUcat, peccata
Illum hortatur ad vitam bonam et ad cwam ani- hominum abluendo. Deus namque omnes creaturas
marum. creavit, et eas gubernavit, et hominem cum illis

01 vivens Lu.x dicit : Vilai Scripturarum direclae perfudit, quemadmodum faber vasa sua per ignem
sunt ad excelsum montem, ubi tlores pretiosissiraa elegantia Sed deinde prsealtus dies in obscu-
facit.

aromata crescunt, et ubi suavissiinus ventus volat, D ram noctem per inobedientiam in casu Ada' se de-
validum odorem eis faciens, et ubi rosa? et liiia clinavit, et ob hoc homines in peccatis et in obli-
splendidas facies oslenduut. Idem mons dudum non vione, quasi Deus non esset, vixerunt. Tunc Deiis
apparuerat propter umbras caeci viventis aeris, quia omnem terrarn per aquas diluvii de criminalibus
eliam Kilius Altissimi miindum nondum illustraverat. peccatis hominum inundavit [Gen. vii), el sic sancli
Tunc Sol venit de aiirora, mundum hunc illuminans, et lex et prophetai surrexerunt. Novissime autem
et omnes popuii viderunt aromata illius. Et dies Filius Dei venit, quem non decebat, ut in vacuo
valde ornalus est, et dulcis ruinor ortus est. O pa- tempore quo nullam justitiam inveniret,
adesset, in
stores, nunc plangendura et higendum est quod in sicut etiam homo creatus non est, antequam omnis
nostro tempore mons istis nigerrimis nebulis tectus creatura eum ostendebal. Sed et Kilius Dei venit, ut
est, ita ut bonus odor e.x eo non redoieat. Tu autem totum mundum per obedientiam, per chrisma ba-
esto paslor bonus et nobilis in moribus. Et sicut ptismatis, et per poenitentiam redimeret. Nunc tu,

aquila in solem videt, sic recordare et respice ubi pastor provide, ne puerili lempore, quodDominum
possis pigros et peregrinos ad patriam revocare, et iiescit, sis; sed esto in tempore justorum et sancto-
aliquod lumen huicmundo conferre, quatenus anima rum, et in ostensione prophetarum, in operibus tuis
 177 EPISTOLvE. — EPIST. XXII. 178

justitiatn apprebendens, sicut et Deus oinnia prsevi- A Nam homo interdum se aliquantulum in prosperi-
dit, anteqiiam illa operaretur, et secundum ipsum tatem erigit, interdum in pcricula cadit. In his
populum tuum rege. Tu etiam popuio adjutorium homo non
amplexus liliae regis,
utrisque inspicit
in vice Christi proebe, ue sis sicut tuba quee sonat, scilicet justitia? et veritatis sed amputat coronam ;

et non operatur. Sed esto bonus odor virtutum, ut de capite illius, cum pastor fugit, non defendens
in aeternum vivas. Et dic Exaltabo te : Deus, meus Ecclesiam Christi
, quia arma sua in fortitudine ;

rex^ et benedicani nomini tuo insaeculum, et in sxcu- non tenet, sed in moribus suis sicut lascivus puer,
lum sxculi {Psal.cxuv). Nam quando intelligis, qui nullam sollicitudinem habet, ludit. Homo qui
quia in opiscopali cathedra es, in omnibus viis tuis islud facit, desiderat sic manducare et vivere per
Deum lauda, in bonis operibus eum exalta, et prae- voluntatem suam, sicut natura hominis postulat ci-
cepta ejus sine taedio iterando rumina, per tidem bum, et non videt acutis oculis suis, ubi discretio
eum osculare, et in bonis operibus eum amplectere; sit, quae de sapientia sudavit, quae in hac uva in-
in bona conversatione Deum tuuni ipsum ostende, telligitur. Cnm emin Adam in ortu mundi obedien-

et injudiciis suis eum ut justum regem magnilica, tiam derisit, tempora temporum perierunt usque
ita ut populum tuum recte regas, etcum misericor- ad elfusionem aqiiarum. Ubi Deus terram de horri-
P
dia ungas, et noxiale crimen post te non trahas, sci- bili iniquitate tersit, et aliam vim dedit. Ubi Noe

licet ut munus pro justitia accipias et sic invoca nobilissimum germen obedientiae in vineis protulit
;

nomen ipsius, ut in omnibus his timorem ad ipsum (Geii. ix), quod Adam fugit, per simplicitatem mo-
habeas, quoniam rex est, et hoc omnibus diebus rum suorum, sicut lascivus puer, sed in Noe terra
vitae tuae facias, quousque in hoc saeculo vivis, qua- vim uvse protulit, ubi etiam post eum sapientia
tenus postea in infmito saeculo in aeternum vivas. surrexit in salvatione. Nunc, o tu homo, qui circuis

EPISTOLA XXI. in moribus tuis per plateas vicissitudinum tuarum,

EPISCOPl PRAGENSIUM AD HILDEGARDEM. et non ardenter intueris, aspiciens in medicinam
Postulat ut orationibus suis subveniat et bona consi- tuam et alterius, surge, respiciens in solem, in re-
lia porrigat. cta moderatione, et lumen non fuge, illud abjiciens

H., Dei gratia Pragensium minister inulilis et per austeritatem iniquitatis, quatenus non erube-

episcopus, licet indignus, hildegardi sponsae Christi, scas, quando summusRex inquirit opera taa in sac-
et magistrae de S. Roberto in Pingis, qualecumque culo tuo, et in seternum vives.
munusculum oralionum suarum cum omni devo- EPISTOLA XXII.
tione. EPISCOPI HIEROSOLYMITANORUM AD HILDEGARDEM.
Dominum Deum nostrum magnificando gloritica- Ipsius ac sororum ejus precibus se commendat. In
mus, ciijus spiritu illuminata, pluriinorum tribula- laudes Sanctx excurrit.
tionibus, consolando et sublevando, subvenis, et L, Dei gratia et ordinatione Hierosolymitanorum
fructum boni operis, eodem Spiritu cooperante, in servus et episcopus, IIildegardi dilectae filiae et ma-
multorum mentibus multiplicas, sicut etiam per gistrae de Monte S. Roberti in Pingis, scilicet in

plurima terrarum spatia de te referri audivimus. Moguntino episcopatu, humillimam orationem et sa-

Unde sanctitas tua noverit quia magnum deside- lutem in Christo.

rium inest nobis te videre atque colloquio tuo per- A multis per longa terrarum spatia partes nostras
frui in Christo, sedmagna difticultas locorum hoc adeiintibus, et genua sua ad sepulcrum Domini
lieri impedit, et quoniam charitatem tuam pluri- llectentibus, multoties percepimus, quod divina
morum necessitatibus subvenisse percepimus, hac virtus in te et per te operetur, unde ipsi gratias
liducia animati, dilectionem tuam imploramus, qua- indefessas, prout possumus, humiliter otferimus. Ad
tenus nobis in tribulationis mundanis quassatis, te igitur liliam dilectissiinam sermo nobis jamdiu
orationibus tuis subvenias, bona consilia porri-
et fuit, sed quia internuntius hactenus abfuit, deside-
gas. Quia ex quo nomen tuum et gratiam tibi a Deo D rium nostrum penitus frustra processit. Nunc vero
collatam audivimus, memoriam tuam in cordibus quoniam quidem post longa temporum curricula
nostris semper habuimus et ut eadem gratia quse opportunitas se obtulit, per praesentia scripta, te

de vero lumine est, apud te semper maneat, exo- cunctasque sorores tuas, libi, ut audio, in Christo
ptamus. subjectas, alloqui congruum duximus. Inde est,
RESPONSUM HILDEGARDIS. quod si qua dulcia verba prae nimiis angustiis, qui-
Itlum ad majorem in virtute conslantiam fiortafur, bus assidue premimur, nobis adessent, quoniam ex
tum in "pros-peris, tum in adversis.
paganonim, ex altero latere insidiis
altero, gladio
Vox vitae et salutis dicit: Quid est hoc, quod malignorum spirituuni impugnamur, te ut Christi
homo manducat, et non vult scire quae sit uva, qiiae sponsam, ut Christi arcanis semper intentam, ex-
de terra alio modo sudavit post peremptionem po- tollere dignum existimaremus. Sed non opus est
puli, cum Deus terram extersit et excribravit in laudibus humanis extolli, quam divina gratia lau-
alium modum, quam primus homo illam derideret. dibus conccssit angelicis admisceri;et illas felices

Hoc est quud homo ievis est per vicissitudinem dicimus, quai de die in diem dulcissimis alloquiis
morum suorum, et per tempora lucis et tenebrarum. tuis interesse ac satiari merentur. Felices etenim
 ;

179 S. IIII.DECARDIS. 180

illashaad inconprue dixerimus. qufp speculo diviniv A bit, ut eam sustinere possis, unde Jiduciam luam
caudidatiouis iunixa\ bravium cursus sui merilorum in ipsum pone, nec de misericordia ejus despera.
suorum Domino quotidie percipere allectant. Fe-
a Et hoc facicns in gratia Dei, ad vitam vives.
lices, inquit. ac nimium felices, quibus ob remune-
rationem ccelestium, torrena cuncta viluerunt, et a E1'IST0LA X.XIII.

([uibus despicitur, calcatur, vilipenditur, quidquid HILDEGARDEM.

EPISCOPI DE 111 Vi:z AI)
in hac vita caeteris mortalibus dulce, delectabile
atque praestabiie videtur. Ecce verse iilia; Jerusa- Ejus preces et litteras exsiwsiulal.
lem, in quibus nou est inventa macula iCayit. iv),
Henricus, Dei gralia de Bevez solo noiuine voca-
in quibus mundus nibil quod diligat habet qua* :

tus episcopus, HiLDEGAnDi dilecta; iiiagistra^. sororum

etiam sequuntur Agnum quocunque ierit {Apoc. xvi).
in Monte S. Hoberli de Pingis, si quid iu spirilu
Nuuc autem, o tilia, ad te referentes consolationem
conlrito et biimilitate valet peccatorum oralio.
tuam cceiitus tibi ostensam, humiliter req\iirimus,
Benedictus Deus qui benedixit in omni benedi-
ac nos orationibus tuis cunctarumque sororum tua-
ctione spiriluali [Ephes. i), ita, quod iii odore un-
rum commendamus, quatenus nobis in procellis
guenti, quo un.xit te Deus unctione misericordiai
mundanarum ciirarum tluctuantibus, pie apud illum 15

sua;, trahatur etiam per te in longinquis parlibus

interveniatis, cujus thalamum post hujiis vitae ter-
mundi muitorum devotio. Nam manifesta Dei circa
ininum intrare desideralis.Dominus, o di-
Faciat
te dignatio mihi peccalori ac turbinibus saeculi
lecta, ut videas bona Jerusalem omnibus diebus vitx
gravato, magna est consolatio, quamvis a te cor-
tux {Psal. cxxvii).
pore sed non mente plurimum remoto. Conlidimus
RESPONSUM HILDEGARDIS. euim sine dubio meritis et precibus tuis Christi mi-
Patriarcham consolatur. sericordiam patere cunctis, auxilium orationum
tuarum fideliter qua^rentibus. Nos igitur propriiE
Vivens Lux hsec in miraculis suis dicit : Prima ra-
conscieutiae diftidenlia nuUam in actibus nostris
dix in die apparuit, et in omuibus ramis iloruit,
adipiscendfe salutis babentes conlidentiam per cha-
atque duas vias constituit. Altera via plena a?di-
ritatem Spiritus sancti te obsecramus in remotis
ticioruin erat, in quibus aquila» et alia volatilia ha-
regionibus, ut orationibus tuis iudulgentiam pecca-
bitabant. Altera autem magn.e ojtlionis plena fuit,
tis nostris implores a Domino. Prseterea quantulam-
in qua gigantes concurrerunt, qui contra aquilas
cunque consolationem seu admonitionem saluti
islas et Ctfitera volatilia pugnabant, sed eis pra-va-
C nostrae necessariam, nobis rescribere non pigeat
lere non poterant. Tunc sol processit, et iu extremo
tuam dilectionem. Ipse autem qui omnia potest, et
brachio suo aureos clypeos habuit, et contra gigan-
quem nulla latet cogitatio, secundum beneplacitum
les illos pugnavit. Nam casus primi angeli a vita
suum precibus satisfacere dignetur cordis nostri de-
ceciderat, et postea casus Adae luce paradisi care-
siderio.
bat, et idem Adam in suggestione diaboli cura om-
nibus iiliis ambulavit {Gen. iii). Sed sol in to-
suis RESPONSUM HILDEGARDIS.
pazio et sapphiro emicuit, quod est iu misericordia
Pulchra utitur parabola qua ipsum ad veram sapien-
et charitate qua>, Verbum Dei incarnatum protulit.
tiam et charitatem hortatur.
Sol autem aequaliter fulsit, sicut in initio processe-
rat, et ita permansit, ut omnino nulla umbra vicis- Vivens Lux ostendit mihi ha;c, et dixit : Dic ad
situdinis super illum ceciderit, veluti in primo hominem illum: Vidi quasi pulchram formam vir-

angelo, in Adam
et in suggestione diaboli factum tutis qua> fuil pura scientia. Facies ejus vaide clara

fuerat. Et ideo dictum est Tu es sacerdos in seter-

:
erat, oculi ejus veliit hyacinthus, et indumenta

num secundum ordinem Melchisedech (Psal. cix). ipsius quasi pallium sericum. Habebat qiioque super
Nam sapphiro charitas D hiimeros suos episcopale pallium simile sardio. Et
in topazio misericordia, et in
iutelligenda est, qiias virtiites sacerdos iste velut hiec advocavit pulcherrimam amicam regis, vide-
testimonium sacerdotale propter hominera induit. licet charitatem, dicens Veni mecum. Et venientes :

Nunc tu, Pater, qui es in vice sacerdotis hujus, pulsabat ambfB ad januam cordis tui, dicentes
aniraa tua fluat sicul aqua qiise de pelra in virga Tecum habitarc volumus. Cave ergo, ne resistas
Moysis eflluxit, ila quod verba tua incredulis cordi- nobis ; sed esto forlis ad resistendura vitiis et siP-

biis potum salvationis dent, atque dies, quai in cularibus causis et vicissitudinis illorum venlo
anima tua lucet, crescat in multitudine virtutum. rum, qui in turbinibus sicut malus fumiis ascen-
Vides autem le in anima tua sollicitum in via, quai dunt, et ut aqua'. quiP in tempestate volant. Haec

ad Deum teudit. Sed cum mens tua in turbinem sunt inqiiietudiues raeutium hominum in iracundia
ierit propter vicissitudinem laborum tuorum et et in aliis sirailibus. Silentium non habe in taedio,

aliorum, columba te perfundet, et simplicem turrim sed vox tua sicut luba resonaus in caeremoniis
ante consjiectum Dei te faciet. Pugnam vero quam Ecclesiae, et oculi tui sint puri in scieutia, ita quod
intus et exterius in iitroque scilicet hominc pateris, non sis piger tergere te ab indigno pulvere oneris

Deu3 in temporibus tuis circa te hoc modo allevia- tui. Nam plenus es gultis noclium {Cant. v). Et
 181 EPISTOL^: — EPIST. XXIV. 182

persuasio snperbise sic locuta ost tibi : Ne abluas A RESPONSUM HILDEGABDIS.

le.Sed nos lioc noiumus; volumusautem ut quaeque Post salufaria documenta, serio illum monet uf caveat
tenebrosa de te abstergas, et non sis tiraidus de a superbia, a cupiditate divitiarum, ab injustitia, a
multis torroribus inimicorum tuorum, qui nec recte vanitate, ac ut virtufes amplectatur statuisuocon-
gruas.
nec bene loquuntur de te. miles, da nobis habi-
taculum in corde tuo, et perducemus te ad palatium Tu arbor es a Deo constitutus, quemadmodum
regis nobiscum. Paulus Omnis potestas a Deo est {Rom. xiii),
dicit
quia secundum suraraum Magistrum per invocatio-
EPISTOLA XXIV.
nem nnminis sui, omnis potcstas nominata est,
EPISCOPI TREVIRORUM AD HILDEGARDEM.
unde in illa, arbor viriditatem honoris norainis sui
Suutn erga sanclam Hildegardem affectum graliose habet. Quod absque Deo
est, et quod sinistra ope-
declaraf, iestaturque ad episcopaturn se promotum
non adsit, ne iu cadente morbo superbiae,
ratur, tibi
esse conlra voluntatem suam. Sanctam itaque con-
sulit ita scribens : « Sed quia nescimus cujus vo- cum primo angelo {Isa. xiv), scilicet Satana, qui
catione promoti simas hoc vnaxime anxietafem nobis
, contra Deum honorera furtim rapere voluit, cadas,
iri/ligit. » quem raulti secundura voluntatem suam rapiunt,
Arnoldis, Dej gratia Trevirorum Ecclesiae hu- " non curantes, quoquo modo eis iile conferatur.
milis electus, dilectaj in Christo cognatse suff, Hil- Istud coram Deo niliil est, quoniam sine ipso factum
DEGARDi de S. Robert., salutera et dilectionera ab esl nihil {Joan. i), et sic Deus occidit quidquid
80 qui est salus et dilectio. ipsum non tangit. Ob hoc ergo sollicitus esto, ut
Amicitia cognatione coelestis est, quia senium ei per prsecepta Dei, quae sicut folia arboris multipli-
non obest, sed confert; et vera est, stare nescit, cata sunt, populo testimonium, quantam per gra-
sed in aliquo crescit et prolicit quotidie. Cum autem tiam ipsius potueris, perhibeas. Multae enim tribu-
ab ineunte setate ulnis veri amoris nos amplexi su- lationes oneris tui, velut paupertas, te constrin-
mus, miramur cur vos adulatorem plus vero amico gunt, quia divitiae et multae pecuniae coelestia non
diligatis, cum dicat {)ropheta Oleum autem pecca-: amant : ideo propriam voluntatem homini Dei ab-
ioris non impinguet caput meum [Psal. ciii). Fratrem strahit,quatenus ad coelestem patriam suspiret.
nostrum praepositnm S. Andreae, hic adulatorem Unde decet, ut pauper pauperem diligat, et divesdivi-
vestrum reputamus nos autem verum amicum in-
; tem agnoscat, quia sapientia pauperi annulum dat,
telligi volumus. Quia vero proventum nostrum, gladii et diviti iuaurem negat Propter sacerdotale enim
vestri materiam esse scimus, ideo per Dei gratiam n officiura tuum tibi istud adest. Justitiam tuam non
prospere nos rediisse, vestrse dilectioni significan- abscondi in corde meo, veritatem tuam et salutare
dum duximus. Sed quia nihil est beatum alicui quod tuum dilexi [Psal xi). Quid dicitur? Justitia Dei se
ipse pro poena reputat, coram Deo et vobis dicimus, non abscondit, sed itinera sua dilatat, nec ea currere
quod dignitas, ad quam vocali sumus, contra no- erubescit. Vulnera quoqiie non abscondit, malum
stram, teste Deo, voluntatem nunquara (nt lieri bono praeponendo, velut in justitia vitara et gehen-
solet) nos dilexit, nunquam permulsit : et ideo hoc, nam esse, et in utraque parte currendum esse
quia nostra inscitia, nostra fragilitas suara deflet dicit. In hac fallacia justitia se non macerat, nec
insuflicientiam, suam deplangit indignitatem. Sed multiplicibus verbis injustitiam osculatur, sed ipsam
quia nescimus cujus vocatione [promotij siraus ad totam conculcat. quoque opera, quae sine
Veritas
tale ministerium, hoc maxime anxietatem nobis in- Deo operantur, non laudat; se iii pugnam, con-
Uigit. Si ex Deo esse scireraus, credereraus quod tradicere illa ut probus miles se praeparat. Justitia
qui coepisset in nobis opus bonum, et perliceret Dei scutum tibi sit, et veritate ipsius quasi lorica
{Philip. i), cum magis quam virtute, ad
necessitate induere, ita ut corara Deo bene armatus et non
sacerdotium promoveri
proponamus. Et scimus fugitivus per societatem vanitatis appareas, et

quod Deus in loco sancto suo {Psal. lxvu) apud vos D disce ut ubera justitiae sugas. Disce quoque vnlnera
salufem operatus {Psal. lxxiii\ obessam raisericor- peccatorum cum pcenitentia in misericordia curare,
diter liberando, visitaverit plebem suam (Luc. vii). quemadmodum summus medicns salutare exem-
Unde ut modura liberationis obsessee nobis rescri- plum vobis ad salvandum populum reliquit. Tu
batis, et saepius in verum lumen aspiciendo, saepius namque qui in viriditate beati viri per instructio-
nobis aliquid salutaris gratiae per litteras tuas ira- nem nominis sui positus es, qui impium diabolum
])artiamini, el ut manus vestras ad petram refugii non altendit, qui ideo irapius nominatns est, quia
pro nobis exemplo Moysis levetis
interpellando, nullum bonum amavit, vide ne in thesauris pecu-
{Exod. dum nos contra Amalech in valle
xvii). nia» glorieris [Eccli. xxxi), qua; in fine malitiosa
nuindanse miseriae pugnaraus, attentissirae rogamus. est, quia post tricesimum annum, velut j^ost annum
Cum autem ha>c corfim abbate S. Eucharii tideli et unum Sed exsulta in monte Sion, ubi adju-
deficit.

dilecto nostro conscriberentur, ipse opitulaudo torium Altissimi eeternale in aiternitate est, et omnis
dulcedine sua verba nostra condivil. Volumus ergo spiritus laudat Dominum (Fsal. cl). Tu aiitem ebur-
ut per ipsum rcscriptum vestrura nobis transmit- neus mons esto, de quo fenestralia jacula in recto
tatis. judicio justitia? Dei, contra adversarios tuos vo)i'
 ;

)83 S. IUI.DEGARDIS. 184

tant. Curre (juoqiie iii altitndinem let^is et justitia; A iv) tibi dicit : Stella qua» sub sole hicel, quod no-
Dei, sicut capricornus, ne per iustabiiitatem iner- men in parte sua habere potest, lucida scilicet no-
mis cadas, et lliii lui de latere Ecclesise surgant, el miuatur, quoniam per solem aliis stellis amplius
postulent a te cibum justitise : et ideo bonam doctri- irradiatur. Sed quomodo deceret quod eadera slella
nam disce, te salurentur. Kgo autem,
quatenus per lumen suura ita ahsciinderet, quod aliis miiioiibus
ul jussisti, ad verum lumen aspexi, et vix incoeptio- stellis rainus lucerei.' >i oniin hoc faceret, glorio-
nem bonorum operura aspicere potui. Tu quidem sum nomen suura noii haheiel, sed ceeco noraine
bona opera studiosius operare, ut postea per gra- noniinaretur, quia, quanivis lucida dicerelur, lu-
tiam Dei plura scribam ; et lidelis amicus animai men tamen ejus non viderotur. Miies eliarn qui ad
tuiP esto, ita ut in leteruitate vivas. In ilia autem prailium sine arinatura venerit, ab iuimicis certis-
quse obsessa fuit, de qua quteritis, multa mirabilia sime conculcabitur, quia corpus suum lorica non
vidimus, quie modu per scripta proferre non possu- circumdederat; nec capiti suo galeam imposuerat,
mus, sed cognovimus (juod diabolicus sufllatus de nec clypeo se texerat, unde et in magna confusione
die indiem usque ad recessum suum defecit, et ea- caperetur. Tu autem (jui lucida stella per episco-
dem mulier a faligatione diaboli liberala est, et pale oflicium appellaris, et qui de nomine summi
etiam intirmitate, quam ante in se nou cognovit, sacerdotis radias, lumen tuura, quod verba justitiae
tunc occupata est. Sed nunc vires tam corporis sunt, subditis tuis non abscondas, quoniam in corde
quam aniraa? plena sanitale recepit. tuo sa>pe dicis : Si ego mihi subjectos verbis terre-
EPISTOLA .\.\V. rem, molestum me haberent, quia eos superare noa

EPISCOPl COLOME.NSIS AD HILDEG.\RDEM.

valeo, utinam amicitiam eorum, tacens retinere
possem. Itaque sic dicere et facere tibi non expedit.
Sanctam laudat ; petil ui • exocculto Dei » inquirat,
sibique « commonitoria verba, prout Deus donave-
Sed quid? Terribilibus verbis propter episcopale
rit » transmittat. nomen et corporis tui nobilitatem, eos ut rapiens

Philippls, Dei gratia Coloniensium archiepisco-

accipiter non terreas, nec periculosis vcrbis, velut

pus, HiLDEGARDi sorori dilecta^, divino spiramine

clava eos percutias; sed verba justitiae cum mise-
mirabililer infusie, illum in ccelestibus gloriose vi-
ricordia ejus raisce, et ipsos cum timore Dei inunge,

dere, cujus amplexibus exoptat jugiter inha?rere.

proponens eis quam periculosa animabus et felici-

Quamvis locorum diversitas mutui aspectus et

tati eorum injustilia sit. Certissime, certissime,

desiderabilem collocutionis subtrahat graliam, quos

certissime, hoc modo audient te. Per squalidos au-

Christi charitas conjunxit, semper tamen tenebit C tem et instabiles mores te ilhs non admisceas, nec
quid cuique placeat seu displiceat, inspicias quo-
animorura vicinitas. Unde est mihi desideratissi- ;

mum, quod in hoc anno, dum transitus vi;i' et gra-

niam si hoc feceris, minor caeteris coram Deo et
videndi, diu
homluibus apparebis. Nam talia personam tuam
tia te desiderata, occurrit. Sed segri-
tudo et tenuitas tui corporis, cor meum, multorura non decent. Vide etiam qiiod munda animalia qua?
ruminant, raacerarentur, si pabulo eorum, cibus
ia terra nostra a te in Christo amplectentiura tur-
Lavit et perculit, seraper exoptantiura tu« vitae
porcorura per quem ipsi pinguescunt, admisceren-

sospitatem, verceque salulis a-ternitatem. Complacuit

tur. Sed et tu, si squalidis moribus et societati

ergo dignum duximus, perquiri certosque reddi

et
peccatorum te adjungeres, polluereris, pcr quod
nefarii gauderent, perfecti viri turbarentur, dicen-
de statu tuo, et maxime indicare et notilicare tibi
quod turbinibus et procellis sKcuIarium quotidie ita tes : Ah, ah; vae, vae, qualis episcopus noster est?

perturbamur, quod etiam aliquando mentis oculos per recta ilinera justilia; nobis lucet. Populum au-

ad C(Klestia levare conamur. Sed quia plurimorum

tem tuum ab inimica inlidelitate corripe, et averte
ita, non lorica iidei nudus sis, et de Scripturis san-
novit industria, te perfusara divini charismatis
clis viam justitiae illi ostende, et galeam spei capiti
munere, de quo gaudet concio lidelis Ecclesia>, et
nos pro modulo nostrse discretionis congratulamur
D tuo, et scutum verae defensionis collo tuo impone
[Ephes. vi\ quatenus in omnibus aerumnis et peri-
scientes hominem carnis tegmine degentem, et juxta
culis Ecclesiae defensor, quantum praevales, existas.
•Vpostoli vocem in co^Io conversantem (Philip. ni).
Tali igitur dole ditata, quasi bona; raargaritse. in-
Lumen quoque veritatis sic tene, ut probus miles
in militia mea, quae vera charitas sum, appareas,
ventrix [Matth. xiii), ex occulto Dei quod petimus,
et in naufrago mundo, et in duris bellis iniquitatis,
inquiras, nobisqiie coraraonitoria verba, prout Deus
strenuus et fortis sis, quatenus Iiicida stella in
tihi donaverit, transmittas quoniam in sapienlia ;

aeterna felicitate fulgeas. Nunc, o tu Pater, qui in

et thesauro abscondito, juxta veridicum, non est
utilitas {Eccli. xx). Valete.
pastorali nomine es, paupertatem hominis haec
scrihentis non dedigneris, quoniam ista non secun-
RESPO.NSLM HILDEGAHDIS. dura me, nec secundum alium horainem dictavi nec
Qux in visione audierit et viderit notificat. Prx- proluli; sed ea hoc modo, scripsi, quemadraodum
claram adhortationem subjungit. ipsa in vera visione, vigilans mente et corpore,
In raystico spiramine vera* visionis, hsec verba vidi et audivi; quia, ut aliqua ad te scriberem, jus-
vid^ et audivi : Ignea charitas, quae Deus est (/ Joan. sisti.
 .

185 EPISTOL^. - EPIST. XXVil. 186

EPISTOLA XXVI. A liter servientes. Prima etenim h«c tempora ad

CONRADI IMPERATORIS (16) AD HILDEGARDEM. justitiam Dei sunt squalida, sequentia vero taediosa.

Favores suos addicit et filium suum Sanctx precibus Quee autem deinde supervenient, ad justitiam se ad
commendat. modicum erigent; sed quae postea insurgent, quasi
CoNRADUs, divina favente gratia, rex Romanorum, ursus cuncta divident, et divilias sibi per malum
HiLDEGARDi Deo dicatae virgini, et magistrae soro- congerent; sed quaj illa sequentur, signum virilis

rum de sancto Roberto ia Pingis, salutem et gratiam fortitudinis ostendent, ita ut omnes pigmentarii ad
suam. primam auroram justitiae cum timore, verecundia
Quia regali culmine impediti, ac diversis turbini- et sapientia currant; et principes concordiam una-
bus et procellis quassati, te invisere pro velle nostro nimiter habeant, eam quasi vir praeliator sicut
non possumus, litteris tamen nostris te adire nou vexillum contra errantia tempora maximorum erro-
omittimus. Nam, ut audivimus, rcvera snperabiindat rum elevantes, quos Deus destruet et exterminabit
in te confessio summae laudis per sanctimoniam secundum quod ipse novit, et ut ?ibi placet. Et
vitae innocentis, et per magniticentiam Spiritus de- ilerum ille, qui omnia novit, tibi, o rex, dicit Haec :

super miritice in te venientis. Uude quamvis seecu- tu homo audiens, teipsum a voluntate tua compesce,
larem vitam agamus, ad te properamus, ad te con-
B et te corrige, quatenus ad tempora illa purilicatus
fugimus, ac orationum et exhortationum tuarum venias, in quibus de factis tuis amplius non erube-
sutlragia humiliter quierimus, quoniam longe aliter scas.
vivimus quam debeamus. Pro certo autem scias EPISTOLA XXVII.
quod tibi et sororibus tuis, in omni causa et in FBEDERICl IMPERATORIS AD HILDEGARDEM.
omni necessitate veslra prodesse et fadesse ubi ,

Qtisedam a Sancta in colloquio apud Ingelheim prae-

possumus, properabimus. Unde et tilium meum, dicta impleta esse nuntiat. Preces ejus petit. So-
quem superstitem desidero esse, orationibus tuis, lius sequitatis respectu in controversia quse quos-
sicut et meipsum, attentius commendo. dam inter et S. Hildegardem in ipsius curia
dirimenda erat, se judicaturum promittit.
RESPONSUM HILDEGARDIS. Fredericus, Dei gratia Romanorum imperator et
Non obscure praedicit schismata aliaque Ecclesix
semper Augustus, dominae Hildegarui de Pingis, *
mala qu3e nata sunt sub Friderico I, Conradi suc-
cessore. Addit multa eodem spiritu prophetico de et omne bonum. gratiam suam
variis Ecclesise temporibus et vicissitudinibus Notum facimus sanctitati tuse, quoniam ea quae
Qui vitam dat omnibus dicit Beati sunt, qui P
, :
px"aedixisti nobis, cum Ingelheira manentes, ad
candelabro summi Regis digne subjacent, et quos praesentiam nostram venire rogavimus, jam in ma-
Deus in magna providentia procuravit, ita ut eos nibus tenemus. Sed nos tamen in omni conatu pro
de sinu suo non abscindat. In illo, o tu Rex, per- honore regni laborare non cessabimus. Quapropter
mane, et squalorem de mente tua abjice; quoniam dilectionem tuam quam intime admonemus, ut cum
Deus omnem, qui eum devote, et pure quserit, con- sororibus tibi commissis, ad omnipolentem Deum
servat. Sed et regnum tuum ita tene, et tuis unam- preces pro nobis fundas, quatenus in terrenis ne-
quamque justitiam superno regno
provide, ut a gotiis laborantes, ita se convertat, ut gratiam ip-

alienus non fias. Audi, in quadam parte a Deo te sius obtinere valeamus. Certum autem debes ha-
avertis et tempora, in quibus es, velut in mnliebri
;
bere, quod super omni negotio tuo, ad nos per te
persona, levia sunt, et etiam in contrariara injusti- directo, neque amicitiam, neque odium alicujus

tiam, quse justitiam in vinea Domini destruere ten- personae attendemus, sed solius justitiae respectu,
tat, se inclinant. Postea vero pejoratempora venient, aequitatem judicare proponiraus.
in quibus verBe Israelitae llagellabuntur, et in quibus RESPONSUM HILDEGARDIS.
calhoJicus thronus in errore movebitur : et ideo Frederici molitiones varias improhat. Ejus regnum
novissima eorum, velut cadaver in morte, blasphe- D satis longum, sed iurbulentum fore prsedicit.

miae erunt. Unde et hic dolor in vinea Domini fu- A summo judice haec verba diriguntur ad te.

raigat. Et post haec fortiora prioribus tempora sur- Valde amirabile est, hanc personam homo
quod
gent, in quibus justitia Dei aliquantulum erigetur, habet neccessariam scilicet quae tu rex es. Audi :

et in quibus injustitia spiritalis populi ad ejicien- Quidam rex stabat in excelso monte, et in omnes
dum notabitur. Sed tamen provocari et exacerbari valles respiciebat, quid quisque faceret in eis, vi-
ad contritionem acriter nondum audebitur. Sed dens. Et virgam manu tenens, quaeque recte divi-
deinde alia tempora instabunt, in qcibus divitiae debat, videlicet quod erat aridum, ut viride esset,
Ecclesiee dispergentur, ita quod etiam spiritalis po- et quod dormiebat, ut vigilaret. Sed et virga haic
pulus velut a lupis lacerabitur, et a locis suis et de istis poenam stuporis abstulit, qui in magno studio

patria sua expelletur. Unde primi eorum ad soli- erant. Cumque idem vir oculum suum non aperiret,
tudinem transibunt, pauperem vitam in raulta con- venit nigra nebula, quae valles istas tetigit. Sed et
tritione cordis deinceps habentes, et sic Deo humi- corvi et aliae volucres, quaeque circumposita dissi-

16) Hujus nominis tertii.

 «87 S. lULDEGARPlS m
pabant. Niinc. o rex, sollinte provide, quia omnes A j)liciter e.xoro, iil pro me miserrimo et indignissimo
obumbrat.p cum tallaci tuiba illorum
reijiones sunt peccatore, adDoniinum intercedere velitis Hogo
qui in nigredine peccatorum juslitiam deleut. Ra- etiam humiliter, ut inquantum vobis concesserit
ptores et errantes viam Domini destruunt. tu divina misericordia, inquiraris a Deo quid mihi
rex, cum sceptro misericordi»T pigros et peregrinos vestris per latorem praesentium
e.xpediat, et litleris
et sa^vissimos mores rege. Tu enira habes nomen mihi renunlietis consilium vestrum, quid et quo-
gloriosum, quod re.x es in Israel. Valde gloriosum modo faciam, ut nomen Christianitatis temporibus
esl nomen tuum! Vide quando summus Re.x
ergo, meis exaltetur, et dira Saracenorum feritas depri-
te con^iderat, ne arcuseris, quod officium tuum mattir; et si utile raihi eril in terra illa morari vel
recte non dijudicaveris, et ne tunc erubesca.'. Quod reverti, ju.\ta id videlicet, quod de slatu nieo forsi-
absit! .Manifeslum est, qiiod justum est, ut praccep- tan audistis, ct divina revelalionc cognovistis, aut
tor priedecessores suos in bono imilelur, quia ni- cognitura eslis. Valete in Christo, soror dilecta, et
gerrimi sunt mores |illorum pni-laloruni, qui in scitote, quod miillum desidcro audire consiliiim ve-
lascivia et in putredine currunt. Hoc fuge, o re.\. strura, et (juod inaximara in veslris oralioiiibus lia-
Sed esto armatus miles, diabolo fortiter repugnans, beo liduciam.
ne te Deus dissipet, et ne tcrrenum regiium pro ^ HESPO.NSUM HILDECARDIS.
hoc erubescat. Deus liberet te de iBterna perdilione Inslruclioncm mittit (jua ip.funi maxime horlatur ad
et tempora tun non sint arida, et Deus te protegat, justitiam.
ut vivas in spternum ! Avaritiam abjice, abslinentiam lili Dei, qui ipse in primo homine te pla-
elige, quod summus Hex valde amat. Nam valde smavit, audi verba, qu<T. vigili menle et corpore in
necesse est ut in causis tuis providus sis. Video anima mea vidi et audivi, cum propter sollicilam
enim te in mystica visionc, in plurimis turbinibus inquisilionera tuani, ad veruni lunieu aspexi. Deus
et contrarietatibus vivcntem anle oculos vivos sed : prjecepluni Ada? in paradi.so dedit, et post prisvari-
tamen ad terapus regnamli habes in terrenis mate- cationem ejusdem prfficepti eura (qui cousilio ser-
riis. (^ave ergo ne summus We.x prosternat te pro- penlis consenserat) justo judicio dn paradiso expu-
pter cffcitatem oculorum tuorum, qui non recte vi- lil Jicn. iii). Cum jiislo quoque jiidicio, homines
dent, quomodo virgam rccle regendi in manu lua qui eum omnino oblivioni tradiderant, ila quod eum
habeas. Vide etiam ut talis sis, ne gratia Dei in te nec desiderabant, nec qua?rebant, ])er diluvium de-
deficiat. mersit (Gen. vi), ubi illos qui eura amabant et quae-
EPISTOI.A X.XVIII. (• rebant, a diluvio per arcam salvavil (Gen. vii). Sed
eHrUPPI COMITIS FLANDRI;€ AD HILDEGARDEM. raitissimus Agnus, scilicet Filius Dei, in sanguine
Preces S. HildPfjnrdis postula/ consiliumque utrum suo, quem in cruce pendens etrudit, omiiia crimina
manere polius debeat in Tcrra Sancta, an post el peccata, quaj horao pcr veram piBnitcntiam co-
expeditionem susceptam revcrti ad suos. gnoscit, salvat. Nunc aiitem atlende, o Fili Dei, ut
Philippus Flandrire et Viromensis [Veroman- puro oculo justitiae in Deum, velut aquila in solem,
densis] comes, domicillai IIildegardi, ancillac aspicias, absque proprietate voluntatis tuae
ita ut
Christi, salutem et pluri.Tiam dilectionem. judicia tua justa sint, ne a siimmo judice, qiii pr«-
Vestra noverit sanctitas me paratum esse ad fa- ceptum honiini dedit, qucni eliam in misericordia
ciendiim quidquid scirem vobis placere, quia san- per poenitentiam ad se, vocat, tibi dicatur Quare :

cta conversatio vestra el vita honeslissima sa?pis- proximum luum siue justitiaraea inleremisti? Homi-
sime meis insonuit auribus, omni fama suavior. nes quoque <iui judicio rei sunl, illos secundum
Quamvis enim peccator sim et indignus, tamen Scripluras sancloruui (qui columnai Ecclesia; erant),
Christi servos et amicos toto cum lege et cum timoie mortis coustringe, in om-
corde diligo, et om-
nimoda veneratione libenter honoro, illius Scriptu nibus tamen attendens malediclionem hominis illius,
rse memor Multum valet assidua justi deprecatio
;
^ qui homicidium in ira sua perpelravit. Tu etiam
{Jac. o). Lnde esl (piod ad pietatis vcstrse gratiam pro oinnibus negligenliis et peccalis ac pro oinnibns
mitto pra-sentium latorem, lidelissimum servientem injustis judiciis tuis cum signaculo crucis, ad Deum
ir.eiim, qui pro me misero peccalore vobiscum lo- vivum confuge, qui via et veritas est {Joan. xiv),
quatur, cum ego tamen multo libpntius ad vos ve- el qiii etiam dicit : Nolo mortem peccatoris, sed
nissem, et vobis quod desideravi.
lociitiis fuisr-Hm, magis ut convertatur et vivat {Ezech. xviii). Et si
Sed tot et tanta sunt negotia mea, quse singulis temjius venerit, quod intideles fontein tidei de-

diebus emergunt, quod ad baec vacare non pote- struere laborant, tunc eis (quantum per adjutoriiim
ram. Instat eliam jam tempus, qiio aggredi debeam gratia! Dei polueris) resiste. Ego enira in auima
iter Hierosolyraitanum, ad quod opus est mihi ma- mea video, quod sollicitudo, quam de angustiis ani-
gno operatu, super quo consilium vestrum mihi in- mae tuae habes, aurora' quse niane oritur, simiiis
limare dignemini per litleras vestras. Credo cnim est. Lnde Spirilus sanctus te in pura et vera poeui-
qiiod ad vos sa-pius pervenit fama nominis mei et tentia ardentem .solem efticiat, ut eum quaeras, et
act'iiim uiporum. et multi^ de Dei miseratione in- ipsi soli servias, ita ul in surania bealitudine in
digeo. Lnde et vos maxima precum instantia sup- .'eternum vivas.
189 EPISTOL.E. — EPIST. XXX. 190

EPISTOLA XXIX. A llammam comburens, docens me haec profunda ex-

BER.XARDI CLAR.EVALLIS ABBATIS AD HILDEGARDEM. positionis, sed tamen noa docet me litteras in Ten-
Meriia ejvs et sanctitatem extollit. tonica lingua, quas r.escio. Sed tantum scio in sim-
Dilectse ia Christo tilise Hildegardi, frater Ber- plicitate legere, non in abscissione textus, quia
NARDUS Claraevallensis vocatus abbas, si quid potest homo sum indoctus, de ulla magistratione cum exte-
oratio peccatoris. riori materia ,-
sed intus iu anima mea sum docta,
Quod de nostra exiguitate longe aliter, quam no- unde loquor tibi, de te non dubitans, sed de sa-
stra sese couscieutia habeat, quidam sentirc vi- pientia et pietate tua consolabor pro eo, quia multa
dentur, non noslris meritis, sed stultitise hominum schismata sunt in hominibus sicut audio homines
imputandum est. Ad dulcedinem autem pia; chari- dicere. Nam cuidam monacho, quem scrutata sum
tatis tuaj scribere properavi, quamvis id brevius in conversatione probatioris vita;', haec primum dixi,

omuino quam vellem, negotiorum multitudo com- et omnia secreta mea monstravi, et consolatus
illi

pellat. Congratulamur gratise Dei, quse in te est, et est me, ita quod haec magna et timenda sunt. Volo,
ut eam tanquam gratiam habeas, et toto ei humili- pater, ut propter amorem Dei in orationibus tuis
tatis et devotionis affectu mei recorderis. Ego ante duos annos te in hac vi-
studeas respondere, ad-
B
monemus sciens quod Deus superbis resistii, humi-
; sione vidi, sicut hominera in sole aspicere, et non
libus autem dat gratiam [Jac. tv). Quod in nobis tiraere, sed valde audacera,- et ploravi quod ego
est, hortamur et obsecramus (/ Petr. v). Cseterum tantum erubesco, et inaudax sum. Bone Pater et
ubi interior eruditio est, et unctio docens de omni- mitissime, pono me in animam tuam, ora pro me,
bus, quid nos aut docere possumus aut monere? quia magnos labores in hac visione habeo, quate-
Diceris enim coelestia secreta rimari, et ea quae nus, quod video et audio, dicam. Et interdum in
supra homines sunt, Spiritu sancto illustrante di- magnis inlirmitatibus de hac visione, in lectwra
gnoscere. Unde rogamus magis et suppliciter postu- prosternor, quia taceo, ita quod non possum me
lamus, ut nostri memoriara habeas apud Deum, et erigere. Ergo cum ma'.rore coram te plango, quia
eorum pariter qui nobis in spiritali societate juncti mobilis sum, cum molu iu torculari arbore iu na-
sunt. Nam cum Spiritus Deo conjungitur, coufidi- tura mea, orta de radice surgente in Adara, qui
mus qiu)d uobis multum prodesse vakas et subve- factus est exsul in peregriuum muudum de sugge-
nire. Multum enim valet deprecatio jvsti assidua slione diaboli. Nunc autem surgens, curro ad te.
[Jac. v). Nos etiam pro te assidue oramus, ut con- Ego dico tibi Tu es mobilis, sed semper erigens :

forteris ad bona, instruaris ad interiora, dirigaris C arborera, et victor in aniraa tua es, non tantum
ad permansura, ita ut ne hi qui spem suam in Ueum teipsum solum, sed etiara alios homines in salvatio-
posuerunt, desperando pro te claudicent sed ut in nera erigens. Tu autem aquila es aspiciens in so-
;

profectu benedictionis, quam a Deo accepisse co- lem. Oro te per serenitatem Patris, et per ejus
gnosceris, bene confortati, in melius et nielius pro- Verbum admirabile, et per suavem humorem com-
liciant. punctionis, sciiicet Spiritum veritatis, et per san-
RESPONSUM HILDEGARDIS. ctura sonitum, per quera sonat omnis creatura, et
Eum magnis laudibus exornat. i

per ipsum Verbum, de quo ortus est mundus, et per

mysteriorum tibi dico, o venerabilis
In spiritu altitudinem Patris, qui Verbum suavi viriditate in
Pater, qui mirabiliter in magnis honoribus virtutis uterum Virginis raisit, unde
carmen, sicut illud
Dei, valde metuendiis es, illicitse stultitise hujus circuin aediticatur mel favo, suxit, ut non otiose in
mundi, vexillo sanctse crucis cum excelso studio in verbis meis torpeas. Sed ea in cor tuum pone, ita
ardenti amore Filii Dei, capieus homines, ad bella ut non cesses, tum transeas per formam animae
pugnanda in Cliristiana militia, contra tyrannorum tuae, ad Deum pro rae aspiciens, quia ipse te vult.
saevitiam, quod sum vaide constricta in visione, Vale, vale in anima tua, et esto robustus in certa-
quae apparet mihi in Spiritu mysterii, quam non D mine in Deo. Araen.
\ideo exterioribus oculis carnis. Ego misera et EPISTOLA XXX.
plus qum nomine femineo, ab infantia
misera in ADAMI ABBATIS DE EBRA AD HILDEGARDEM.
mea vidi mirabilia magna, qua? lingua mea non po-
Precibus Sanctx se commendat et ejus rescripta petit
test proferre, nisi quod me docet Spiritus Dei, qua-
ad dubitaiionem suam qux videtur fuisse de reti-
liler ea dicam. Certissime et mitissime Pater, audi nendo aut deponendo abbatis munere, ut colligiiur
me, in tua bonitate indignam famulam tuam, qua; ex responso S. Hildegajdis.
nunquam ab infantia mea secure vixi, et de tua Domii^ae et matri suae dilectissimaj Hildegardi,
pietate et sapientia intellige in anima tua, secun- magistrae sororum de Sancto Roberto in Pingis,
dum quod doctus fueris in Spiritu sancto, quoniam frater Adam abbas, licet indignus, de Ebra, modi-
ea quae tibi de me dicta sunt, secundum hunc mo- cum id quod est.
dum sunt. Scio enim in textu interiorem intelli- Cum primum notitiam nomiuis vestri suscepi, ga-
gentiam expositionis Psalterii, Evangelii et aliorum visussum gaudio magno [Maiih. ii). Adauxit Deus
voluminum, quae monstrantur mihi in hac visione, gaudiura meum, cuin nutu benigno et mirabili di-
quae pectus meum tangit, et animam meara sicut rexit, ut videretur facies, et audiretur voi vestra in
 191 s. iin,i)K(;AUi)is 192

terra noslra, mihi(|iie quod vix sperare poteram, A di ert,'o : (iratia Dei velul sol mical, et dona sua sic
Diuluam coaces^it coilocutiuneiii. l)e (juilius aulem iiilerdum euiittit. uno videlicet modo in sapientia,
me vobis dixi aDxium, confido vos non immemorem altero in viriditate, terlio in humiditate. Sapientia
esse, et quia diversi diversa scntiunt, alii istud, autem in pinguem naturam cadit, viriditas vero
alii illud, si bonura ost el salus apud Dominum, magnos laborcs subintrat, et humiditas in duram
benedictus Deus: si periculuni, orate Dcum, bonum amariludinem vadil. Sed tu vir amicus gratiae Dei
mibi et salutem animae tribuat, et omne periculum hortum populi habes in quo per vicem Christi multa
eicludat. Nunc vero litteras millo, et nunlium no- bona desideria et bona opera b.tudiose plantare de-
strum dornino impcralori pro causa vestra, et spe- bes. Et gratia Dei in virtule donorum suorum ef-
ro per gratiam Dci nos exaudiri, et ubicunque ser- iicaciam bontP voluntatis super desideria ct super
vitii noslri indiguerilis, parati eriraus servire vo- opera illa emiltit, cl rore ac pluvia fontis aqua-, vi-
bis. Exoramus quoque, ut pro nobis orare digne- vse virescere facit. Sed a diabolo vitia iii inquielu-
mini, quia vere in turbiuc suraus pro sollicitudino. dine vana', gloriic. et in strcpitu propter n)c jnslo
fratruni noslrorum, ut Spirilus sancti gratia, qua; magi.'?torio re.^^istenlis, e.xeuiit : a Dco aulem vir-
multa mirabilia Spiritu prophetico in vobis opera- r. tutes in contemptu ssecularium, cum plena bene
tur. inspiciat etiam et nos, et muniat. Kogamus volentia sulijectionis iii charitate procedunt, ad
eliam ut et nos scriptis vestris consoiari et pree- populiim istum veiiientes: at vitia a virtutibus quiP,-
munire digneinini. runt, ad quid venerint. Sed illud rcspoudent, quod
RESPONSr.M HILDEGAHDIS. a Deo ad populum amici Dci veneriiit, quia ma-
De officio non deponendo ipmm monentes inducit gnum desiderium aiditicandi in co jiostiam laudis
vnrias virtutes, et nominatim charitatem et humi- habeaut. Et vitia dicunt, ut vorba hioc audiant:
litatem. Huina magna, et ira, et sciscitatio cum multa in-
In vera visione Spiritus vigilans corpore, htpc quietudine, super popuium istum irruent, ita quod
verba audivi : Qui est {Exod. iii), dicit : Sol mi- in ministerio Dei 'atigabilur. Et virtules respon-
cat, et radios emittit. Quidam amicus
aiitem vir dent : Non sic eveniet, quoniatn in bonis non ces-
solis, hortum habuit, in quo multa aromata et mul- sabimus ; sed vivus fons emanabit, ct populum hunc
tos tlores in magno studio plantare desiderabat, et misericordia sua defendet. At vitia dicunt ca-
sol in igne radiorum suorurn calorem super aro- chinnantia, quod hoc possible sit, velut si fragilitas
mata et tlores misit, et ros et pluvia illis humorem in carnem fi.xa, diirare veleat siue ruga. Tunc vi-
Hederunt. Tunc ab aquilone tortuosa ima- C
viridilatis tia in dolis suis frigidam nebulam ignorantiai jiopu-
go nigris crinibus et horribili facie exivit, et ab lo huic inducunt, ita quod bona desideria et bona
oriente pulcherrimus juvenis, candidis crinibus, ple- opera illius jam in defectu sunt, cum iu seipsum
no et amicabili facie, processit : et ad ipsum hor- Sed virtutes famulalum in laudibus siiis
conlidit.
tum vonerimt. Et tortuosa imago ad juvenem illum Deo exhibentes, hoc justo Dei judicio iieri permit-
di.xit Inde venis ? Qui respondit Ab oriente ad hor-
: : tunt, ita ut homines inlelligant quid sint. Qui cum
tum hujus sapientis viri venio, quia magnum de- ad seipsos in humilitate virtutum redeunt, ca;dem
siderium veriiendi ad illum habui. Tortuosa imago magno studio circiimspectionis gratiam Dei
virtiites

dixit : Aiidi me : Periculosus ventus, grando, ignis teuent, ut mentibus iliorum passionem C.hristi im-
et pestilontia siiper hortum illum venient, et eum ponant, quatenus hoc modo ad primam laudem Dei
arefacient. Sed juvenis ille respondit : Non sic, non eumdom populum adducant. Et sic divinitateni et
sic erit, tiuia hoc nolo, sod purissimum fontem humanitatem Filii Doi attendontes, vitia illa ad
educam, et hortum illum irrigabo. Et tortuosa ima- contritionem prostornunt. Sed et ad illum, sub quo
go re-pondit Vali, vah, hoc ita possibile est, veliit
: populiis iste est, diciint : Per hoc admonitus, pro-
si locusta durum lapidom transfodiat. Et sic imago priis viribus non conlidas ; sod pra^vide ut ad gra-
illa in dolo suo hiemem super horlum illiim induxit, D tiam Dei fugias, ut tnos in omiiibiis modis ita mu-
ef aromata et llores illius arefacere voluit. Sed nias et moneas, ne diaboiica; insidise diversis vitiis
prEPfatus juvenis officium suum in cilharis suis co- eos per negligentiam evertant. Vidi etiam quasi
lens, iilod non videbat. Et cum deinde hoc vidis- pulcherrimam puellain in taiito lulgore sjilendidae
set, in magno sono solem advocavit, ut in signo faciei fiilgontom, iit eam perfocle inlueri non jios-

tauri venirt-t, ot donuo

.ostatis supor \iridilatem sem. Kt pallium caiididiiis nivo et clarius stellis ha-
liortum illum cornu eburneum
adduceret. Ac ita bebat. Calceamenlis quoque velut de purissimo au-
ct cornii de cervo sumplum tollens, tortuosam ima- ro induebatur. Solem autera et lunam in manu dex-
ginem illam ad terram pcr ea jtrostravit. Et tunc tera tenebat, et eos suaviter amplexabatur. In pe-
ad virurn illum, cujns prfpdictiis hortus erat, dixit: ctore etiam ejus qua spe-
tabula eburnea erat, in
Amodo in te ita negligenter non confidas, quin hor- cies hominis sappbirini coloris apparebat, et omnis
tum tuum tanta munitione circumdes, ut nigerri- creatura puellam hanc dominam nominabat. Sed
m^e aves in non arefaciant.
tempestatibus eum et ipsa ad speciem, quae in pectore suo apparuit, di-

.\iinc, tii P.iter, qui per siimmam vocationem in cebal : Tecum principium in die virtulis tuae in splen-
vice Christi es, haec verba ad te dicta intellige. Au- doribus sanctorum, ex utero ante Luciferum genui
m EPISTOL/I^. — EPIST. XXXl. m
te (Psal. (ix). Et audivi vocem milii diceutem : A nitate fuit, et iu initio omnis sauclitas omnes crea-
Ptiella lui'C quam vides, chahtas est, qusR iu teter- turas sine commistione mali produxit, et Adam et

iiitate taberuaculum habet. Cum Deus muadum Evam de munda creatura terrae procreavit. Et sic-

creare voluit, declinavit se iu suavissimo amore, et ut hi duo omnes tilios hominum generaverunt, ita

omnia uecessaria praevidit, quemadmodum Pater et hae duae virtutes, omnes reliquas virtutes produ-
Filio suo haereditatem prspparat, et sic in maguo cunt. Istae virtutes, ad jauuam tuam, o homo, cui
ardore omnia opera sua deposuit. Tunc creatura haec ioquor, pulsant, et dicunt : tabernaculura
in his speciehus, et iu formis suis Creatorem suum viri hujus, qui in mane nobiscum manet, jam in
agnovit, quouiam charitas in principio materia ejus- fatigatione est. Et charilas ad te dicit : lide ami-
dem creaturae sic fuit, ubi Deus dixit Fiat, et fa- : ce, uolumus ut te abstrahas de ofiiciali ligatura tua.
cta esi {Gen. i), quia omnia creatura quasi in ictu Nam cum
Deus in gyro coeli omues creaturas disse-
oculi per illam formata est. Quae iu taulo fulgore miuare voluit, omnia opera ejus in amplexioue ha-
splendidse faciei fulget, ut eam perfecte intueri non buimus, et cum eo laboravimus. Sed homo cecidit,
possis, quia ipsa timorem Domiui in tam pura scieu- et cum illo flevimus, nec eum reliquimus, quamvis

lia ostendit, quod mortalis homo eam ad finem iu maxillam nostram nos ctederet. Et liumilitas ad
perducere nou poterit. Et pailium caudidius nive, et " te specialiter dicit Hei, hei, quam magnis doloribus :

clarius stelHs habet, quoniam siue simulatione in homiuem sustimii! Tu aulem dicis Fugere volo. :

candida inuocentia cuncta compreheudit, cum splen- Sed sarcinam ad portandum in vineam habes, et
didissimis operibus sanctis. Calceamentis quoque stas nec amhulare vis, sed iu ta?dio iuvolveris, et
;

velut de purissimo auro induitur, quia lisec itinera iu aliam viam aspicis. Certe comes noster sic non
habet, quse in optima parte electionis Dei sunt. So- faciet. Cum autem populus te amat, cum illo labora.

lem autem et lunam in manu dextera tenet, et eos Sed cum rugitum venti cum inquietudine belli vi-
suaviter amplectitur, quoniam dextera Dei omnes cissitudinis morum efHuat, vide ad me, et in tota
creaturas complectitur, et quia etiam dilatata est potentia alarum mearum te adjuvabo. Samson for-
in gentibus, iu omnibus bonis. Unde
regnis, et in tissimus, per stultitiam mulieris vim suam perdi-
etiam scriptum est Dominus Domino meo
: Dixit : dit [Judic. xvi). Cave ergo, ne tibi sic contingat, si

Scde a dextris meis {Psal. cix). In pectore quoque responsum. Gloria

taedio per cousensum deleris
ejus tabula eburnea est, quouiam iu scientia Dei quoque Salomonis, per stultitiam mulieiiim eva-
iutegritas sciiicet iu virgine Maria semper lloruit, cuata est (// Reg. xi). Vide etiam cum sollicitudine
ita quod in ea species hominis sapphirini coloris p ne per vicissitudinem harum cognitiouum tuarum,
apparet, quia Filius Dei in charitate ex Antiquo viriditas, quam a Deo habes, accrescat sed orna- :

dierum effulsit. Et omnis creatura f uellam hanc raeuta auri et pretiosi lapidis; quae charilas et hu-
dominam nomiuat, quoniam ab ipsa processit, et militas in te habeut, observa. Tu etiam propter ar-
illa primiliva fuit omnia creaus, quemadmodum millas, quas sapientia tibi dedit, et proiiter quod
species iu pectore ejus ostendit, quia Deus huma- populus tibi accurrit, da gloriam Deo, et cum po-
uitatem propter hominem induit. Nam omnis crea- pulo lahora et ita cum sole permanebis. Et tu, Pa-
;

tura in jussioue Dei impleta fuit, sicut ipse dixit : ter, audi Sicut stella malutiua auroram in lumiue
:

Crescite eimultiplicamini, et repleie ierram [Gen. i). suo praecurrit sic omnibus praebe auxilium ab oscu-
Calor veri solis sicut ros in uterum virgiuis de- lo dilectionis, quara tibi Deiis dedit; et vitam tibi

scendit, et de ejus carne hominem fecit, ut etiam dabit, quam in prima die inspexit.
ipsum Adam de limo terrse carnem et sanguiaem
EPISTOLA XXXI.
formavit. Et virgo illum in integritate genuit. Sed
ABBATIS DE EBERBACH AD HILDEGARDEM.
non decuit ut charitas pennis careret. Nam quaudo
crealura in primo circuivit, ita quod iu pressura Preces Sanctxjlagitat et sua eidem servitia offert.

volare voluit, et cecidit, pennaj cliaritatis illam D Dilectae Deo et homiuibus veneraudae dominae et
elevabant. Hoc sancta humilitas fuit. Cum enira magistrae Hildegardi iu Binga, frater E. (17) abbas,
horribilis sensus Adam prostravit, divinitas acute licet iudignus, de Eberbach., modicum id quod est.

inspexitj ne ille in casu omnino periret, sed ut Magniticamus et gloriiicamus pro vobis Christum
eum in sancta humauitate redimeret. Ner alse ma- Salvatorem nostrum, qui respicit se tremeutes, po-
gnae potentise fuerunt, quod hominem, qui perditus tens exaltat humiles, qui et magna vobis fecit, quia
fuit, humilitas iu humanitate Salvatoris elevavit, potens est {Luc. i). Elegit, sicut ipsi audiviraus et
quoniam charitas hominem creavit, humilitas an- vidimus, sacrarium pectoris vestri in habitaculum
tem eum redemit. Spes vero est quasi oculus cha- sibi, scientiamque divinam, incerta et occulta sa-
ritatis, amor autem ccelestis velut cor illius, et ab- pientite, suae vohis manifestavit [Psal. l), introdu-
stinentia compago ipsius. Fides est velut oculus cens iu cubiculum suum ad flores rosarum et lilia
humilitatis, obedientia vero quasi cor ejus, et con- convallium, ad florida rura montium aeternorum.
temptus mali quasi compago illius. Charitas iu aeter- Laeva ejus sub capite veslro, et dextra ejus ample-

(17) Vide commenlarium Bollandianum, num. 4'

19S S. Hll.nlR(^VlH)lS w&
xatur vos (Cant. ii), ila ul vcraciler dicore valeatis : A EPISTOLA XX.XII.
Dileclus ineus rnihi, el ego illi. In omnibus his oleum Altll.MIS S. .NNASTASH AO HILDEGARDKM.
ellusum nomeu veslrum, et ideo adolescenluUe di- .4n munus abbatis relinere vel deponere debeat, ut
lexeruut vos, et nos currimns iu odorem uugufii- contemplationi vacet.
torum vestrorum {Canl. i) Hugamus cl Uomiuuui, Dilecta; in Domino, el devolissimai sorori Hilde-
ut et dona natura? et munera gratiae suje vobis con- GARDi, Dei gralia magistra? in ccenobio S. Roberli,
servare dignetur, sibi ad gloriam, vobis ad coro- frater E, sancti Auastasii vocalus abbas, salulem
nam, nobis ad gaudium, multis ad exemplum. Ora- et orationem.
mus quoque et humili prece deposcimus, ut noslri Gloria Deo, qui bonus odor Christi es (// Cor. ii),

etiam memor esse diguemini, alque in ad\ entu Spon- et apud tuos et apud nostros. Bonum noinen Chrisli,
si vestri nostram sibi parvitatem commendare, ut et benedicitur, et iaudatur per te, el qui sauclili-
sicut de opinione sanclilalis vestra? Ia'tamur et gau- calur iu te. Clorilicas eiiim et {ortas iu corpore luo
demus, sic intercessione vestra mereamur gaudium Christum(/ Cor. vi), digne digna vocationequa vocata
et exullalionem percij^ere. Si quid de servitio no- es (/ Cor. vii), teipsam faciens el cooperando gra-
stro percipere dignamiui, laUauler amplectimur, tia;, qua; data est libi, in domo Domini omnibus le
faciemus quoque, >icut et modo facimus, et ad om- exhibens vas in honorem. Et quoniam fainiliare
nem sanctam voluntatem vestraia subservire parali Christi organum et receptaculum Spiritus ejns es,
sumus. hiimiii ))rece te poscimus, ut in s|»iritu el veritate
ores pro me et his, qiii cura? nostra; commissi sunl,
HESPONSUM HILDKGARDIS. ut quod coepit in nobis, perliciat et velle et perli-
cere pro bona voluntate sua {Philip. i), ut et nos
Eyregia monita reponit et in fine optima abbati
cursum boni certaminis in Christo consummeinus
prxdicit.
(// Tim. iv), et gloriemur simul in laude ejus (Psal.
Qui est (Exod. Serena lux videt sta-
iii), dicit : cv). De ca'tero rogo, ut Spiritus qui revelat arcana

bulum et statutum prandium cujusque congregatio- ct occulta sapientia; suae, indicet tibi, quid mihi
nis, qufe oflicium in ministerio suo habet, cibum expediat in portando obedieutise Christi onere sci-

refcctionis in recta moderatione distribuens, ne ii- licet perseverare, an quiescere, ut vacem ipsius
delibus sibi adha-rentibus la^litia animai desit, pa- conlemplationi. Quidquid super hoc revelatum fuerit
storalis villicus debet fortissimis moribus sagittas tibi, ne abscondas mihi; quia paratum cor meum,
in pharelra ostendere, et capaci benevolenlia;, aro- q Deus, paratum cor meum (Psal. cvii), uifaciam vo-
mata medicinaruin tribuere. Nigri autcni tyranni luntatcm tuam {Hebr. x). Lihrum quem scripsistis,
llagella occisionis portant ;
probus miles sine ta;- ut scribatur nobis, et consiiio et adjutorio vestro
dio derisionis pugnat, et suavis sensus sufilcien- opus habemus, et bona vestra voluntate. Deside-
liam in communi bouo labore captat, et epuiaules ramus enim quam maxime hahere iilum, et inspi-
mores in rectitudine, praecincti sunt in omnibus cere mirabilia Dei in iilo. Praiterea obnixe rogo, ut
virtutibus, ita ut famem habcant justitiam perlicere. rescripto lilterarum vestrarnm visitemur, et conso-
Sed saevissimi el a nobili matre misericordia; pe- lemur in iabore et patientia pro Christo ab uberibus
regrini, simplices oves quaj in atriis domus regis consolalionum per vos. Valete, salutate sorores
sunt, jugulant. Ileu, heu, qui sic in occisione insa- vestras, et orate pro nobis.
niunt, a domo regis, nisi pceniteant, peregrini sunt, RESPONSU.Vl niLDEGARDIS.
quia oves Domini dispergunt. Tu autem, o pastor, Ut of/icio adhxreat.
la>tam faciem pauperum, qui
in miseria pusillani- Qui est (Exod. iii), dicit tibi, o homo Mens tua :

mes sunt, habe, non valentes aratrum disciplinae desideranler surgit per opinionem bonorum operum,
apprehendere. Boui vero et benevolenliam haben- et te erigisin altum, plura desiderans qiiam ope-
tes, sint tibi in symphoniam Spiritus sancti. Cave D reris.Sed aliquando ipsa mens tua decipit te, cri-
etiam ne torpescas in lumine. Sed intelleclus tuus brando causas tuas, sic dicendo Iluic oplima sunt, :

vigilet, et non sit duplex in sono, ita ne aliud di- qua; tamen non operaris ad pr*sens. Unde et ipsam
ctes interius quam sonas exterius. Qui hoc faciunt, causam, quam in pro])ositione tua habes, si a le
in tenebris faciem suam obnubilant. Sed si postea excutis. Perfice ergo sustentationem ovilis tui, et
in tremore timent quoniam corde suo hoc non
in da ei pr£Ecepta, sciiicet virgam magistri pra^bendo,
capiunt, quod in facie .sua ostenduntj eripiuntur ab et postea unguentum medici exhibendo, quia utilius
infidelitate, conclusi in pcenitudine. Tibi autem, o libi est ut in lioc labore vigiles, aliis per doclrinam
homo, refectio fiet in cinctura femorum tuorum, tuam in subjectione minislrantibus, quam teipsum
ubi verum desiderium in manibus tuis habes, cum in voluntate tua exerceas. Nam si te supponeres,
thesaurum vera; pecuniae non negiigis. Terra tibi ta;dium te vallaret, ita ut mens tua aresceret. Ideo
dormit, quoniam naufragium mundi te uon Isedit. vigila super gregem tuum, prsebendo ei bona exem-
In fine temporis tui Deus suscitabit te. Ipse in ma- anima tua, ne mens tua in irri-
pla, quai desiderat
gno honore te constituet. serve bone, illum lau- sionem reducatur. Nam ilie qui in alto stat, et in
dabis, et ipse in teternum salvabit te. vallem clamat, interdum in utroque nescit, quo
m EPIST0L/1=:. EPiST. .xxxni. 198

vadet. Proplci-ea sla Deo ad- A sua remitteuda sunt. Diabolus enim vim cordis sui,
in humilitate, ita iit,

juvaute, bona opera et gustum gutturis sui, et tlagrantem tlammam

exerceas, quae ccepisti, et per-
mane in vestigiis Christi, nec teipsura decipias, et viperei orissui evomit. homo, audi planctum do-
in aeternum vives, loris in effusione criminis, quod est in contagione

EPISTOLA XXXIII. carnis in pulchra forma horainis. Plange, o virgi-

ABBATIS DE KEISHEYM AD HILDEGARDEM. uitas, integritatem primi ortus tui. Nam manus
summi artiticis formavit te, et posuit te in hortum
Similern dubitationem Sanctse proponif.
voluptatis.Sed llagrans mens hominis decepit eum
CoNRADUs ds Keisheym abbas, iicet indignus,
in vana optione voluntatis suae, per superbiam con-
sanctissimai domina? Hildegardi, in claustro S. Ro-
silii criminosi deceptoris. Unde ipse expulsus est
berti in Binga pra?latse, devotas orationes cum hu-
pergustum inobedientiae. Et sic venter ejus praeva-
mili obsequio.
cum prius latus ejus per sanctissimum
ricatus est,
Ex quo primum insignia virtulum tuarum, mater
donum perforatum esset. At nunc femur ejus pol-
sanctissima et speciale munus a Deo tibi collatum,
lutum est veneno sudante. Sic tetigit homo gustam
audire potui, quamvis corporali prsesenlia tibi inco-
gutturis serpentis, quando «stuavit iu venenosis
gnitus, tameu mentis alfectione dilexi. Con- P
te tota
venis suis. Uude et postea fornicatus est in vipereo
gaudeo ergo gloriae tuse, quia dilectum quera quff;-
desiderio, quod est tlagrans tlamma ab ore diaboli.
sivit anima mea, invenire meruisti, et nou necesse
Nunc iu obedientia cibum operata est. Et quia Deus
habes vagari post gregem sodalium, quoniam qui in
femiuam de costa fecit (Ge?i. ii), ideo diabolus
liliis pascitur, requievit in tabernaculo tuo, implens
deinde homicidium suggessit, ita ut omnia opera
hortum tuum copia diversarum deliciarum (Cant. i).
sua per aliani viam duceret in revelationem pecca-
Miror tamen, domina charissima, quia cum sis
torum ebuUientium per vira cordis sui. homo,
quidam rivulus, ab ipso fonte bonitalis emanans,
quam magna crimina facis in siinilitudine antiqui
diffundeus benevolentiam tuam in omnes, qui desi-
proditoris Quoraodo? Pessiraus enim accusator
!

derant sdire et audire magnalia Dei per te, cur

retro dejectus est, et abscissus ab omni beatitudine.
mihi tantillo in magna cordis anxietale iaboranti,
Et quia letro projectus est, ideo cogitavit in raali-
viscera pietalis claudis, et munusculuni quod ex
guitate cordis sui, ut hominem duceret retrorsum
charitatemagis quam ex praesuuiptione desidero,
in coulrariura peccaluin. Sic homo reliquit forraam
tam morose transmittis. Obsecro igitur cum omni
costae, uiide et formatio hominis ibi perit in hujus-
devolione, ut ad ipsiim Spousum, qui requiescit in
modi effuso semine. Lugeat ergo terra, et tremiscant
cubiculo cordis tui, qui tuis petitionibus aurem Q
clementise sua' libenler inclinat, pro me intercedas,
coelestia propter haec crimina. Nam cum horao
peccat per gustum non reiicta forraa
operis sui,
et ab ipso petas, quatenus tibi inanifesletur, utrum
tione coslae, seutit aliquantulum quod factura Dei
mihi ulilius sit onus pastoralis cura? deponere, an
est. Sed crimiua ista retro incidentia, non sunt in
diutius ferre, quia in eo valde premor, et memet-
ulla creatione quia homo, qui ea facit, se horainera
ipsum oblivioni trado. Sed in hocsciam te exauditam, ;

esse non videt. liorao, cur abjicis quod factura

si responsum tuum inde habuero. Vale, Deo chara.
es? Ah, ah, o homo, in magno studio Deus te for-
RESPONSLM HILDEGARDIS. multa criraina
raavit, sed tu in te involvis ; sed Deus
Crimina subditorum ejus non dissimulat sed nec ,
iterum per Filium suum te ad se reducet. Uude per
ipsum videiur Conradum excusare, sed ad poeni-
tentiam Itortatur. Addit tamen restrictionem verbis poenitentiam surge, et cito curre ad me. Nunc tu,
obscuris, quibus insinuat ipsirelinquendumofficium o miles, esto robustus et arraalus per vias planas,
ubi niliil boni prsestare apud suos posset. et ibi viriditatem fac, ubi viriditas est ; et cura cin-
Lux acuta homo, pallidus es per
videt, et dicit : cturam renum, illorum qui tecum sunt, et coerce
dubietatem menlis tuae, quasi non possis stare. Et teipsum in bonis operibus, ut cor tuum illuminetur
quare hoc ? Video opera tua. Ipsa enim tangunt me. " in sole, et non fatigeris in recto ilinere, contra
Sed tu nosli agnilionem rebellium. Quare ergo teipsum bellans. Ergo pastoralem curam uon re-
erubescis ante altare meum despicere ad sanctua- linque, quia pigmentarium qui irriguura et bene
rium meum, ut ornes iilud velut templum quod vi- olentem hortum habet, videat, ut horlus ipsius uti-
ventes oculos habet? onus, uhi pastur bonus litatem fructuum aiferat, ut non deiiciat. Nam cum
agnos suos levavit super humeros suos. Ubi enim oculus tuus videat, et cum scienlia tua vigilet, quare
oves per vias rectas non ambulant, debet eas mitis dormis sicut lassus in cinctione rectae providentiae
pastor levare per soUicitudinem animi sui, et cor- oculi tui? Circui ergo sollicite in bona providentia,
rigere et ungere, ac docere in bonis operibus. Et ne talentum tuum infeliciter abscondas {.'Hatth.*xxv),
sicut manus operatur in brachio, sicut etiam bra- quoniam tibi nou prodest, ut abjicias alligationem
chium movetur in scapula sic pastor ovibus suis
; iliam qua ligatus es, dum duos oculos vel unum, aut
exempla in manu bonorum operum porrigat, et me- aliquam partem vivendi sub tua custodia habes.
dicinam in brachio adjutorii, et solutionem diver- Si autem nullum oculum vivendi in tuis vives, sed
sorum vitiorum per ligaturam crucis velut in semper claudicationem, tunc fuge, et abstine a vil-
humero polestatis. Nam vere poenitentibus vitia licatione tua.
 :

m S. mi^DEGARDlS 200

KPISTOLA XXXIV. A pietati et compassioni lua; eum commonendo, sup-

ABUATIS DK UIRS.Ari;i.\ .\D IIILDKr.AUDEU. plicilcr rogans, ut pro amore Dei oinnipoleulis,
Saiiclam maijnis laudibus exomat. pro salvalioue ejus totis viribus cum oamibus tibi
Sanctissimn» doiniiue ac matii sute Hildeg.xrdi, obedientibus labores. Insuper, Deo dilecta, alini-
o
M. abbas iiidignus de ihrsaugia, uratioiiein ciiiii tati tiia; supplico, ut me ct omnes mihi commissos
obsequio. assiduis orationibus tuis digneris commendare C.liri-

Audivi quidem et apud Cyrenem, quamdam sto, qui est retributor et retributio laboruin sauclo-
aquarum veiiam vino efUuere, et te, bona mater, rum suorum. Amen. Vale.
apud Alemannos ingredienlium et egredientium RESPONSrM HILDEC.ARDIS.
aquarum venam atque specierum suaviuin tumum Abbatem gravibus verbis hortatur ad curam gregis
sicut myrrlue et Ihuris visum esse. Hauris enim, sui.
mea domina, et etrundis, et in forinas specificas Qui est {Exod. iii), dicit : homo, ubique circuin-
et practicis in theoriam vis et motus existis, Ea- spicere debes, ut abigas insidiatores ovium tiiarum.
propter milii impetus fuit diu et est, diligere te, Vide etiam ut inspicias cicatrices vulnerum illoruin,
honorare te, mirari te, servire tibi tuisque, et in quia inulta> nebula^ circumeunt in spiritali populo.
omnibus verbo vel opere, tuis et tuarum esse ora- Et hai Debulse vitiis plcna>, sunt. Quas cum diabolus
lionibus, inquantum niihi fas est et obsequiis. Hogo viderit, ad illum feslinanter persuasionem suain
te, mea mater et domina, memento mei in tuis in irrisione miltit, et cum diversis modis eum vo-
sanclissimis orationibiis, dilige humillime te dili- lantibus jaculis ubique movet. Nebula? ist» siint
gentem ; recognosce in Christo te reverentem, et molestite et incredulitates in variis quai poenas
litteras mihi rescribe in Deo rogata. habent, et non epulas; quia ubi ha^c sunt, ibi tristi-

HESPONSU.M HILDECARDIS. tia est, el rara victoria, et aridu' vena; in eisdem

Varia prsedicit. hominibus cum requirunt peccata sua in inquietu-
dulcissirac Paler, et in amore Christi frater tudine mentis suae, semper aspicientes ad infelici-
OHam video circumdatani tam magna cliaritate, ut tatem, velut salvari non possint, contradicentes
vix videro possim si olla sit. Sed et ibi video aU- etiam gloriae Dei, non tamen sic, quasi Deus non
quantiiliiin amari gustus, contrariam tamen magna sit. Sed quaedam nebula scientiam ipsoriim coin-
contentione, et postea turbinem, qui tamen ad prse- prehendit, hajc illis suggerens cum fallacibus ver-
inium Dei pra>destinalur. Vigila ergo strenue, qiiia bis. Sed ipsi tainen repugnanles, sciunt ca sic non

causa populi in moribus in hoc tempore talia postu- C esse sed tantum illa in scientia sua ita percipiunt, ;

lat. milissime Pater, ego paupercula forma in
vera luce non video, ut omnino de officio tiio ino-
vearis. Mfinorare autem quia homo es in terra, et
ne valde timeas, quoniam Deus in te diversa non
requirit. Tii enim in praesentia Dei es, sicut fuinus
sicut auditus hominis turpissima verba capit, qua?
tamen mala esse cognoscit. Poenae istiP sa>pe mar-
tyres faciunt, ubi lioino vilia eornm non pcrficil in
operibus. Nunc, o tu homo, qui in ovibus tuis ad
speculalionem posilus es, inspice in oculo scientiae '

myrrhii' et Ihuris, unde mons Sion quserit, ut sis tu« ubi ista3 nebulai in ovili tuo sunt, et cum mise-
esca in domo Jacob. Sed si quis coliimnam qu.i- to- ricordia et consolatione unge liomines, in liis pcenis
tam domum sustentat, absciderit, domum dejicit. laborantes. Sed epulantia ;rimina corrige in virga
Quapropter per septem fenestras prospice, conside- disciplinae, ne in lacum vadant. Nam in conscientia

rans ubi accipiter veniat, et cave ne ille te decipiat. tua fulget lumen gladii, sed tamen in moribus tuis
Pasce ergo oves tuas in mansuetudine correptionis, turbines sunt. Tu autem ad verum lumen aspice, et
quia dies salutis non fiigit, et nondum cinis eris. vives.
Esto quoque speciilum vitae in oculis vitae. EPISTOLA XXXVI.
EPISTOLA XXXV. ABBATIS NfE.NBCROENSIUM AD IIILDECARDEM.
PROVISORIS SANCTI EMMERAM.NI AD HILDEdARDEM. D Belli timore impeditum sefuisse quominus ad ipsam.
Pro quodam de salute sua desperanti. accederet. Preces ipsius studiosejlagilat.
Religiosissiriia' Christi ancilla' Hii.DEdARDi, A. HiLDEGARDi beatissimac sanctimoniali feminae, E.
indignus provisor coenobii S. Emmeramni Rati- solo nomine Nuenburgensiiim fratrum abbas, quid-
spona;, perseverantiam in omnibus bonis, a Patre quid utriusque hominis valet optare alfcctus.
luminum collatis. Quia
fama sanctitatis vestrae cunctorum aures
Cratias agimiis Deo nostro, qui Ecclesiam suam dulci rumore respersit, ad videndam faciem vestram,
mirifice ornavit, te ei donando. Per te enim omnes animum ardentissime provocavit. Unde in aestate
justi*magnifice gloriantur, et hactenus dcsperati prajterila, sumptus ad viaticuni iter arrepturus, ad
beatitice kf.'tificantur, quia sperant se per te po=se vos properavi.Sed bellorum tempestatibus territus
reconciliari Christo. Cnde et pra;sentium litterarum sum. Nuntiura tamen cum litteris ad vos direxi, per
Utor, ut asserit, de salute sua desperans, nuper quem nihil aliud responsionis accepi. Et ne hoc
mihi miserias suas conquestus est, obsecrans, ut ex nuntii incuria evenerit, in eis conlinentia iterum
eum, ad prajsentiam tiuf beatitudinis cum litteris replicabo. Primum de consortio fraternitatis a nobis
commendatitiis dirigerem. Ideirco, o famulo Cliristi, siisccplaR ex iutimo gratias ago, deinde vestris pre-
201 EPISTOL45. — EPIST. XXXVIII. 202

cibus el in instantibus et pericnlis apud Deum juvari A sciibere, si aul tempus nobis vacaret, aut viai
deposco. Quia enim in regimine positus, sa^cularium longinquitas, nostrae non obsisteret voluntati. Si-
turbinibus impellor, ad portura sanctitalis et ora- quidem vestra? sanctitatis alloquium, licet brevis-
tionis vestiai confugio, ut in his per omnia et super simum aliquaudo nacti sumus, et idcirco crebro
omnia non peccato. Et licet bsec studiose de- vos audire vellemus; quia tunc placet quidquid
poscam, prsecipue tamen, expleto vita; cursu, ut a audivimus. Hac vero occasione nunc scribendi vobis
Domino salvari merear et corpore et spiritu, ves- fiduciam concepimus, quod utrisque uobis in Chri-
tris })recibus exoro. Inter quas pressuras una pra'- sto dilectus lator pra^sentium, sicut in plerisque
stantior ca>teris imminet, pro qua et vos instantius ccenobiis fecit, sic etiam pauperculis nostris ora-
Dominum exorare peto. Aliquod pignus salutis ])er tionibus, cum apud nos moraretur, vestram beati-
quod properare valeam, et vestri memoriam lia- tudinem commendavit, et se internuntio id nos
beam, per prsesentium latorem transmitte. Veniendi llagitare asseruit. Memoriam quamvis igitur vestri,
ad vos mihi non deerit atlectus, douec (si vita co- nihil simus et facimus, et faciemus, nosque cum
mes fuerit) opere compleam. Vajete. nostris omnibus vestras intercessiones mereri, hu-
KESPONSUM HILDEGARDIS. miliato corde et corpore supplicamus. Per ipsura
IKum hortatur ad fortiiudinem in cura paslorali;
B autera cui devote vivitis, a quo et arrham Spiritus
non abjicicnda belli (empore militi arma ob diffi- accepistis, hoc singulare ac secretum munus a vobis
cultates exortas. expetimus, quatenus familiaritatem impetrandi ob-
Mens tua in similitudine est, quss tixuram lumi- tiuere studeatis a Domino, ut inter cretera revela-
narium habet, et illa hac et illac distribuit sed de : tionum charismata, no.-.tr8e conditionem humilitatis
turbine et nigredino ignium et aquarum nubes saepe vobis insinuare dignelur, videlicet utrum in hoc
turbatur, usqueduui sol per jigneam sphaeram suam ofilcio honoris et oneris, prselationis et periculi,
omnia perforet. Tu taedium dubitaudo habes, et animse salutem mereri me providerit, vel ad hoc
propter varia morum hominum iaborare non
liella absolvi, utile mihi fore prospexerit; et si quid re-
vis. Nam novus miles gaudet cum arma portat, velationis super hac re acceperitis, per eumdem
quia in fortis.sima vi niiles nomiuatur, cum ini- prsesentium lalorem scripto id continente, nioesti-
mici ejus contra eum prajliantur. Sed si di.xerit, tiam nostram consolari, vestram non pigeat cha-
inimicos meos superare non possum, et arma ab- ritatem. i\am et nos vestram salutem sitimus, ut
jecerit, [stultus nominatur, propter irrisionem ho- diximus, atque ut in revelationum magnitudine ne-
minum, quoniam arma illius in probitate belii non ^. cossariae. humilitatis augmentum vobis Dominus
fulmiuant. {Tu enim raagister nudum te nominans, exoptamus
submiuistret, : quatenus lampadem
sicut coluber in foraminibus jaces, cum per arma- quam accensam accepistis ccelitus, tali ad homines
luram non contendis superare varietatem tempesta- custodiatis lumine, ut indeticienti oleo, Chrislo quem
tum hominum. Sed non sic erit. Nara in prima expectatis, cum venerit {Matth. xxv) , in gloria
setate Dorainus villicos et procuratores in orani possitis occurrere.
possessione constituit, qui rationem sibi darent.
Cum enim villicus dona accepit arma et sagittas
RESPONSUM HILDEGARDIS.
ad se colligat, iu armis scilicet rabidos scrij)turis, Illum nimis anxium ; ei potius cogitandum de se et
et in sagittis impios et dolosos et furtivos imbuen-
subditis corrigendis quam of/icio dimittendo.

do cum parabolis caiterarum scripturarura. Sed In speculo verae visionis vidi te valde turbidura,
cum interim tempestas magua cum nigredine ignis sicut mistam nubem, cum periculosus aer in im-
et aquse, et ii^a, et oblivione, et transgressione prae- plexo vento infusionis magnte pluviae niovetur sic
ceptorum Dei occurrerint, cedat usquedum tem- sunt cogitationes tuse per inquielam raentem tuam
pestas illa attenuatur; adhibeat medicinam cum in hac re, quam amplexus es in niedio cordis tui.
sole Scripturarum, ul scriptum lOst, quia misericor- D Et audivi voccm de tc dicentem : Vir qui iu 'aratro
diam volo, et 7ion sacrificium {Ose. vi; Matth. ix). el bobus in arida terra laborat, dicens ad seipsum :

Misericordia orationem postulat quam Deus dili- Hunc raagnum laborem sustinere non possum, quia
gat, et quam Spiritus sanctus inter nos et vos durus mihi est. Et ita vadit ad inaquosa loca, ubi
igneam faciat, quatenus nos in coelestem Jerusalem tamen sunt molles llores, sine labore hominum cre-
perducat. Amen. scentes, qui etiam per inutiles herbas suffocantur,
EPISTOLA XXXVII. et dicit : Aratrum dimittara, et has inutiles herbas
ABBATIS S. MARLE AD HILDEGARDEM. auferara, quoe utilitas in hoc est? Nunc tu, homo,
Post multa in laudem Sanctse prolata, an officium vide utruni iilc probior sit, laborans cura utilitate
retinere vel dimittere debeat petit. aratri in terra, an cura eradicalione inutilium her-
Dominae sua^ Hildegardi, sanctse religionis hono- barum in Scd ego hanc causam, quam
llorii)us.
re prsefulgenti, H., S. Mariae inutiliter dictus abbas, requiris, inutilem tibi esse vidi. Unde teipsum cum
qualecunque orationum et precum ofticium, et S. ofticio tuo coerce, apprehenso aratro. Deus autem
debitse servitutis alTectum. succurrat tibi in oranibus necessitatibus tuis, et
Mallemus prsesentiae vestrae loqui, quara absentiae non sinat to inutiliter laborare.

Patrol. CXGYII. 7
 203 S. HILDRCAHDI!; 504

EPISTOLA XXWIII. -V qua Deiis constiluit plantalionem (jna» in excelso ,

vBBATis s. nisiiioni ao uildeoardeu. resplendelur, ut .statuta columna lu' gloriosa es in

Pelit ut si qua de S. Disibodo Deus Sancfae revelave- pra^paratione Dei, Lt, o altitudo montis, quiB nuri-
rit, ipsi aperiat. Vrecibus ejus enixe se com- quam dissipaberis in discretione Dei. Tu tamou
mendat. stas a longe ut exsiil sed non est in potestale ar-
;

CiNO abbas de niontt^ S. Disibodi, licet indijniis, mati qui te rapiat. Sed et, o pra>siil vera» civitatis,
HiLDEG.ARDi domina^ et uialri suse diiectissinne de qui in templo augularis lapidis ascendens in coelum,
Monte S. Roberti, gratia Dei tantillum ijuod est. in terra prostratus fuisti propter Deum, ut pere-
Quia variis hinc inde pr.Tpeditus occupalionibus, grinus a semine mundi, desiderasti exsul lieri
per aliquod tempus supersedi invisere, salutare vos propter amorem (Ihrisli. mons clausa> raentis, tu
et alloqui, accepta tunc opportuuitate temporis, assidue pulchram faciem aperuisti in speculo co-
eo me attenliue orationibus vestris committo, qiio lumb». Tu in abscouso odore laluisti inebriatus
me, proh dolor! invelerari potius in augmento de- florum per cancellos sanctorum emicaus Deo. Ocu-
licti. quam in aliqua profectu justitio» recognosco. lum iii clavibus cceli, quod itropler perspiciiam
Sed quia siuctitas vestra in eo qui nec fallit nec vitam mundum vendidisti, hoc certamen, alme con-
B
fellitur, plurinia secreta spirilu videt, peto, 'ut si fessor, semper habens in Domino. In tua enim
qua de* patrono nostro beato Disibodo Deus vobis mente, fons vivus clarissima luce purissimos rivos
revelaverit. mihi aperialis, quatenus cum fratribus ediixit per viam saliitis. Tu magna turris ante al-
meis illi ex hoc devotissimas laudes referre non tare summi Dei, et hujiis turris cultum obumbrasti
differam. Sed quia negligentiam, quaa in me est, per fumum aromalum. Disibode, in tuo lumiiie
nulla mea^ possibilitatis manu de me excutere pos- per exempla jtiiri Foni membra mirincae laudis
sum, tam vestruin quain ca-teraium fi-
suftV.igiiim a'dificasti in duabiis partibus pnr filiiim horninis. In
liarum Dei vobiscum convL'r>antiiiui, devoto corde alto stas, iion eruliescous ante Deum vivuni, et pro-
requiro et non solum parvitatis mecB personam,
: tegis vii-idi rore laudantes Deum ista voce : dul-
verum etiam commissos mihi fratres et locum no- cis vita, o beata perseverantia, quae in hoc bealo
strum orationibus omniiim vestrum coniniendo, Disibodo gloriosum lurncn semjier a^dificasli iri cw-

sicut etiam cum apud vos sum, viva voce saepius lesti Jerusalom. Nunc sil laus Deo in forma pulchrae
facere soleo. tonsurse viriliter operante, el superni cives gau-
RESPONSUM IIILDEGARDIS. deant de his, qui eos hoc modo imitantur. Tu au-
Vost qusedam generatim de S. Disibodo, Cunonevi (', t*^™' " ?ti\.e\\ qui ha^c a me paiii^eiTula pelisti.

libere reprehendit de nimia in subditos severilate, talem te in conspectu Dei fac, ut cum temjtus in hoc
eique instanlem mortem prsedicit. saiculo tibi dofeccrit, tempus tuum in irlernitate
quam magna stultitia in homine illo est, qui feliciter prolongotur, ila ut in salvatione justorum
seipsiim non corrigit, sed qua^rit quid in alierio $nu appareas.
sit, et crimina illa qua; in eo inveiiit, non colat se- EPISTOLA XXXIX.
cundum modum in impetii decurrentium aquarum. IIELENGERI ADn.\TIS S. DISIBODI AD HILDEGARDEM.
Qui hoc facit, audiat respousum istud a Deo : Seipsum accusat et conquerilur de male observata
homo, quare dormis in sonitu gustus, qu;e coram in suo monasterio disciplina regulari.
Deo quasi symphonia sonanl? Et cur petulantiam HiLDEGAUDi dilectae matri sua>, snpra omnem pre-
non abnegas, per scrutinium domus cordis
lasciviffi tiositatem amplectenda», H. filius ejus et provisor
tui? Sed in maxillis meis me perculis, quando ovilis \\. Disibodi, heu! non opere, sed nomine te-
membra moa repudias in vulneribus suis, ubi ad nus, qiiid([uid bouu lempoi'ali est nieliiis.
me non aspicis, errantem ad gregem reportantem Cum tolus mundus veraci pra-'Conio clamet vos
(Luc. xv). Et ideo de domo cordis tui mihi respon- saneti Siiiritus ditatam esse jubilo, ego qui primus
debis, et de civitate, quam feci, et quam in san- D debueram esse, et alios ad beatitudinem vestram
non times frangere ho-
giiine agni abliii. Et qiiare invitare hucusque inerti ta^dio delitui : sed nunc
minem, quem non creasti? Tu cnim non tingis eum tauderu timore et pudore correptus, iu verliis vos
ita, ut nec eum regas, nec colas. Sed in nimietate salutare necessarium du.xi. Nam quibus prodesse
illum corrigis. Niinc tempus deficiendi tibi adest. deberem, praeesse magis studeo, quaerens quae mea
Sed Deus qui te creavit, le perdere non vull. Hiec siint, non quai aliorum. Sed tamen pondus diei et

ergo inteilige. Quod autem, o Pater, petiisti, ut tibi a-stus in vinea Domini hucusque, qiiamvis tepide,

scriberem, si aliqua de beato Disibodo, sub cujus portavi, et Deo adjiivante, donec quandoque dena-
patrocinio es, viderem et iiitelligerem. Ha?c de ipso rium percipiam [Matth. xx), perseverare decrevi.
in visione Spiritus audivi et intelloxi seciindum Vonirn iiiirn', rnater mea, in Dominicis nuptiis spiri-
modum hunc : mirum admirandiim quod absconsa tale viniira oinnino defecit, quia forvor raonasticee
forma pra^cellit ardiia in honesta statiira, ubi vivens religionis pene deperiit, quoniam mattr .lesu ibi non
altitudo pruftert myslica. Unde, o Disibode, surges est, nec ipse Jesus, nec discipuli ejiis advocantur;
in fine, succurente flore omnium ramorum miindi et omnia adversa contra nos grassantur. Ita-
ideo
ut primum surrexisti. Ef, o viriditas digiti Dei, in qie non est opus longa vos protrahi verbositate,

I
20o EPISTOL.E. — KPIST. XL 206

pwsertim cum impentus sim sermone et scieiitia. A EPISTOE^A .\L.

Scio, mater mi, scio quod a planta pedis usque ad ABBATIS CAMPIUO.XENSIS AD HILDEGARDEM.
verticem, non est in me bonitas. Consolalionis ergo Ejus precibus se commendat.
vestrae scripta liumilitati meae dirigite, ut nomen HiLDEGARDi spoupse ChHsti, sed Deo et
ancillae
vestrum habeat in Sion liber seternse vitae. Valete. hominibus acceptse, H. solo nomine abbas Campi-
donensis Ecclesia^, devotum cum assidua oratione
RESPONSUiM HILDEGARDIS. servitium.
Benedietus Deus, cujus Spiritus ubi vull spirat
lllum hortaiur ad emendationem vilse.
(Joan iii), et cordis vestri penetralia dulcedine coe-
In spiritali visione, quse a Deo est, lifjec verba lestis harmoniae sic implere et pinguescere consuevit,
audivi : Valde necessarium est homini, qui animam ut admodum mirabilem ac venerabilem viris a?que et
suam in desideriis ut mala
ipsius invenire vult, feminis vos eifecerit. Jam enim, jam, inquam, vestra>
opera perdat, beatam scientiam habeat, quo nio-
et opiuio sanctitatis, loiige lateque difiusa, quia magna
do vivat, ita etiam, ut anima ejus doniina, et caro vobis fecerit, qui polens est {Luc. i) facile adverti-
ancilla sit, seciindum quod Psaimista dicit Beatus : tur : quodque vos ancillam humilem respexerit,
homo, quem tu erudieris, Domine, et de lege tua dum inaudita cunctis nobis instillare curat, non
docueris eum [Psal. xcui). Et quis est homo iste ? ambigitur. Jam vos sibi sponsam, imo et filiam Rex
Scilicet ille, qui corpus suum sicut ancillam, et ille ccelestis manu teuens assumpsit, et in voluntate
animam suam sicut dilectissimam dominam habet deducens, in cubiculum introduxit, ubi innixa di-
Nam qui etiam ferox est in impietate tanquam ur- lecto vestro (Cant. iii), secreta ipsius audire me-
sus et ferocitatem illam recusans, ad Solem justitise, ruistis, eaquc mortalibus diligenter eniintiare. Hsec
qui pius et clemens est, anhelat. Hic Deo placet, vestrse conveniunt sanctitaii, qua; ul relatu cogno-
ita ut illum super prajcepta sua constituat, dans vimus, ab ipsis infantise cunabulis audistis Audi
:

virgam ferreani in manu ipsius ad erudiendum oves filia, et vide [Psal. xliv), etc. Et nos : Quanta au-
suas ad montem myrrlife {Psal u). Nunc audi et divimus cognovimus ea iPsal. •lw\i\]. Et lifec
et :

disce, ut in gustu animse tuaj super his erubescas, Sicut audivimus et vidimus [Psal. xlvu). Ut ergo in
quia aliquando raores ursi (qui iu seip,-o occulie liis suiP virtutis efticaciam ipse qui ccepit, in vobis
murmurat) habes, interdum etiam mores asini, quia perficiat, votis omnibus expetimus utique et vos :

non es providus in causis tuis, sed tffidiosus, et pro nostris supplicare curetis peccatis, et aliqua de
etiam in aliis quibusdam rebus inutilis ideo maii- P statu nostro et Ecclesia? nostrae, vobis divinitus re-
:

tiam ursi aliquando in impietate non perficis. In- velata, intimare humillime deposcimus.
terduni etiam mores aliquorum volatilium, quaj nec RESPONSUM HILDEGARDIS.
de superioribus, nec de infimis sunt, ita ut ea su- Prasclaram exhortationein mittil.
periora vincant, et infima illa Isedere uon possunt. homo, declina a malo, et fac bonum {Psal. xvi) ;

Ad hujusmodi mores nobilis Pater respondet : Hei, quia homo in se habet, quod semper in mentc errat,
hei hanc vicissitudinem rnorum tuorum nolui, ut
! et millenarium numerum ibi quem ne-
proponit,
mens tua de justitia mea murmuret. Sic quod re- quaquam perfioit, sicut etiam Adam non aspexit
ctum responsum de ea nou qua^ris. Sed quamdam qiiod faceret, desiderans Sed se similem Deo esse.
murmurationem in te abscondis secundum murmu- tamen malura uon habuit, ut Deura honorem
illud
rationem ursi. Cum aulem bonum intellectum in te et potestatem habere invideret. Fiii Dei, unatn-
habes, modicum curas, et iterum ta?dium incurris, quamque potestalem per fideni abscinde. Adam enim
et orationem tuam non perlicis. Sed viam quam cum Deo in potestate et lionore se simul gaudere
corpus tuum sapit, libentcr facis, et eam a te to- ffistimabat, quod magua vanitas fuit et eum ta- :

tam non abscindis. Sed et desideria tua ad me, ali- men Deum esse scivit. Sic etiam omni homini adest,
quando ascendunt in aliqua parte, quse uon est cx D ut sc Deum liabere sciat, quem Crcatorem et libe-
toto sancta in opere, sed tantum jacens velut in ralorem suum credit et ob hoc etiam tu ad Deum :

opiuione fidei. Tales tamen aliquando elegi de vi- confuge, quoniam cum in fide Dcum esse scis, quem-
cissitudine morum suorum, ut sonum iutellectus admodum scriptum est Omnes gentes quascunque :

ipsorum audirem, quid in scmetipsis reputarent, ubi fecisii venient el adorabuni corain ie, Domine, et
tamen inutiles inventi sunt, et ceciderunt. Nunc au- glorificabunt nomen tuum {Psal. lxxxv).
tem mens tua non derideat opus, quod Deus fecit, Hoc est : Homo qui cum creaturis factus est se
quia nescis quando gladio suo te percutiat. Ego au- Deum habere scit : et ob hoc in boua lide sit, et
tem paupercula video in te nigerrimum ignem con- studiose eum qua?rat et adoret, atque nomen ejus
tra nos accensum sed ejus in bona scientia obli-
; glorificet. Unicuique enim homini adsit, ut ab illo
viscere, ue gratia Dei et benedictio ipsius a te re- malo decliuet, quod Deum esse dubitct, qui ipsum
cedat tempore officii tui. Dilige ergo justitiam Dei, creavit ; sed ipsum, qiii eura creavit et libei'avit,
at a Deo diligaris et fideliter crede mirabilibus
; amet ; et iu iilo proximum suum diligal, qui ei
ipsius, ut seterna pra?mia percipias. benefacit ; et non imitetur diabolum, qui Creatorera
suum, qui muUa bona illi concesscrat, odio habuit.
 Wi S. HILDEGARDIS •208

Diabolus Deum amando non cognovit, et ideo libe- A et benedicta, omnia quip per vos virtus operalur
ratioiiem ab ipso uou i|(ia'ril, sed illiim super se divina, vera prolecto esse novi et sancta. Nec etiam
scit. lu bac autem odiali parte Adam Deum nou fallor, quin quu^cunque a Deo petieris, impetrare
recusavit, sed in multa vanitate similitudinem ejus possitis (Joan. xiv) ; uti fideles homines astruunt,
qusesivit. Et diabolus odium, quo Deum odit, in qui hoc in veritate probaverunt. Unde et ego cer-
Adam non iuvenit sed per consiiium suum eum
; tus, quantuin audeo, sanctitatem vestram rogo,
decepit uude et millenis arlibus suis circuit, quae-
: Deo pro rae peccatore clementiam implorare, qua-
rendo illum, qui in line dubitet. Cum millenis enim tenus mihi nimium
lluctuanti, et in miseriis labo-
arlibus bomini bouum probibet quia cuni bomo ; rauti, quodlibet solatium, consolationis impendere
bona lacere anbelat. tela sua ad ipsum mittit; et dignetur. Siquidem mixiatus est in me inopinabili-
cum toto corde Deuiu iu charitate amplecti desi- ter spiritvs meus, et in me turbatum est cor meum
derat, uoxiali molestia eum pervolat, ne hoc coram {Psal. cxLii), pro his quae, iieu ! peccatis meis exi-
Deo rectumsit; et cura viriditates virtutum qua?- gentibus, multis aunis et nunc maxime patior, et
rit, ille in suggestione sua dicit ad ipsum, quod nemo jira^ter Deum nosse poterit, cujus oculis omnia
uesciat quid iaciat ; eumque docet, ut secundum 72?<c/a .y/f?!/e/ape/7a(//e6r. iv). Et quia tantumin solius
proprietalem suam banc legem sibi constituat, quani Doi cognitione sunt, qua? erga me seutio, nec certe
ipse bene cognoscat.pr%lium est, ut
Contra baec cuilibet mortalium (si referrentur, essent credenda)
scriptum est Mille clypei pendent ex ea, omnis ar-
; quippe qui inexperla audiret, ac exlra iidem con-
mutura/urtium [Cant. iv), hoc est Primiis enim ; slituta; idcirco per gratiam coopcraforis et pro-
clypeus confessio peccatorum est, quam vetus lex tectoris nostri Spiritus sancti obsecro, ut quidquid,
nou babuit, unde etiam caeca fuit et poenitentia ; eo revelante, vobis innotuerit, vel spei de me
post confessionem peccatorum, ut bonus pastor ostendere dign itus fiierit, per omnia, sicut se res
jubet, pallium nuditatis veteris legis est : et ideo habetj scriptis tradita, per hunc reverendissimum
turris David, collum ejus exaltatum est [ibid.) in D. ?bbatem renuntientur, idem repromisit. uti ipse
humanitate Salvatoris, de qua pendet omnis arma- Domina in utinam ad praesen-
Cliristo venerabilis,
tura forlium, quod sunt bene viventes in conjun- tiam sanctitatis vestra", quod optatissimum habe-
ctione secundum praecejitum legis, et conlinenles rem, venire potuissem, et agere vobiscum facie
et virgines, qui ex turre ista pendenl : qua; omnia ad faciem ; dubio quse hactenus a scientia
jirocul
vetus iex prffsignivit, et Christus in Incarnatione omnium abscondi, per siugula vobis explananda
sua per seipsiim ostendit, et post ascensionem (; crederem. Qiiid ergo ? Novi, docenle Scriptura et
suam per discipulos suos, et per cteteros, qiii eos iide Christiana tenente. ueiuini in carne cousti-
.sequuntur usque in novissimum diem, complebit tuto de Dei misericordia desperandum esse. Qua
quod sunt mille clypei qui pendent ex ea, cum spe ductus, et praesertim Deura manifeste vobiscum
quibus bellum contra antiquum serpentem (qui in esse sciens, his scriptis causas miseriarum mea-
primo homine caeteros seduxit [Gen. m\) lit, ut rum vobis suggerere praesumpsi, non incertum
cum bomo in medio iuimicorum suorum stat, his habens per vos quodammodo cousolari, quod et
defendat, et ubique pugnet, ne ab inimicis suis oc- summopere precor, si possibile est. Sponsus ve- i

cidatur, qoemadmodum sponsus ad sponsam in ster Christus, in suis vos perseveranter teneat
Canticis loquitur Capul meum plenum est rore, et
; amplexibus.
cincinni mei guttis noctium iCant. v). Quid dicitur? RESPONSUM HILDEGARDIS.
Christo Jesu, qui caput omniiim est, homines velut Pulchram insfructionem et m.agnam cum adhorta-
crines ad.juncti sunt, qui delictis per dulcedinem tione perpeiua consolationem suggerit.
carnis, et criminosis peccatis pleni sunt, quos illi De vivente Lumiue baec verba audivi Tu fabro ;

Ecciesia denuo regenerat, et ab immundo fetore similis es, qui multa vasa fundit, et ea fulgentia
pulveris peccatorum, per poenitentiam et confes- D per iguem non facit. Hinc disce quod opera tua ful-
sionem purificat, velut etiam crines de rore et de gore charitatis non careant. Sed discretione ea
guttis concutiuntur et solvunlur qiiemadmodum circumfode, quatenus unumquodque opus
;
tuum
etiam lana de pulvere excutitur et mundatur sic ; rationabile sit. Et haec quoque in abstinentia et ora-

tu, chare fili Dei, fac, quia in aeternum vives, et tione, ac in bona consueludine sanctorum fiant,
quoniam lapis in ca-lesti Jerusalem eris ; ideo etiam qui de vivo fonte velut rivuii emanabant, et qui
acriter lucrari debes. cibum hominibus dederunt, quem in gaudio deglu-
EPISTOLA .\LI. tire potuerunt. Si enim tribuli pro pane dantur,

ABBATIS SANCTI COLOMA AD HILDEGARDEJl.

MARTI.M I.V comedi non possunt ita eliani si stridentia verba
;

Ejus se precibus commendal. per magistros discipulis dicuntur, ipsos non oedifi-
Deo amabili dominae IIildegardi, A. qualiscunque cant, sed in errorem eos diicunt. Magister namque
minister S. Martini in Colonia, post cursum vitae verba doctrinae suae in malerna dulcedine cribrare
praesentis, paradi^um possidere aeternae amaeni- debet, ita ut discipuli gaudentes os suum aperiant,
tatis. et illa deglutiant. Molendinum quippe granum mo-
Domina. domina, ut vere creditur, a Deo diiecta lit, et hoc in multas varietates dividit. Sic etiam

I
209 EPISTOL^. — EPIST. -XLII. 210

nova lege legalia A se scit, in dubietate dicit, non sum; quia etiam
plantatores Ecclesise ex veteri et
praecepta sumpserunt. enim lex ChristumVetusparvus pulvis absque Deo non est. Sed cum homo
Domiflum nasciturum prophetando ostendit. Sed in hac dubietate coriuis suuin superat, in spiritua-
ipse Christus verbnm suum in omuem terram prae- libus efiam nequitiis diabolum occidit unde prae- :

dicando emisit. Molendinum namque vetus iex est mium et coronam coram Deo et angelis ejus, et
quae in Cliristo omne granum veritatis protulit; et coram omni coelesli exercitu accipiet. Sufflatus
pura farina, quse de omni strage cribratur, vir- quoque diaboli multa illicita homini infert, quae
ginitas est^quae materies omnis spiritalis vitse in bona scientia dicere erubescit. (^onsilium autem
Ecclesia existit, et ha?c [)rolem obedientiae giguit. ejus est, quod vaua gloria hominem adeat, sicut
Unde eliam obedientes filii, osculum oris Christi ibi fecit, ubi magnam ruinam aediticavit, qua
sunt. Magister quoque obedienles discipulos in rotam nativitatis hominis torrenter circuire fecit
amplexione charitatis, non in offeusione irae ha- [Jac. ni). Incendium quoque suum est, quod homi-
beat; quia osculum Dei sunt, et pane purge farinee nem, quem ad imuginem Dei factum esse scit, ad
pascendi sunt. Inobedientibus autem liliis dura fa- plurima illicita provocat uude etiam in creaturis :

rina, id est aspera correctio danda est. Sed his qui multa impossibilia ei ostendit. Sed ipse nullam pos-
obedientiam omnino relinquunt, furfures propo- " sibilitatem in eis habet. tJnde persuasiones suas
nendi sunt, quos animalia illa comedunt, quie in- homini immittit, ut ipse malitiam suam in opi-
tellectu carent. Tu autem providus esto, et memo- nione perficiat, et sic iter legis Dei in irrisionem
riam sanctitatis illoruni, qui manna manducaverunl ducit, quatenus unusquisque homo legem, quasi
{Joan. vi), tene, et de rivulis aquae vivse bibe, et Deus, per proprietatem voluntatis suae sibi ponat.
paciticus, et timoratus esto in Deo, quatenus in Et lioc illi valde placet; quoniam nec se, nec alium
horto ipsius de viriditate aliorum bonorum pigmen- Deo subditum esse vult. Tu autem, o fili Dei, Deus
torum floreas; et stultitiam illorum fuge, qui solem qui te creavit, per victoriam militise suae te vult, ut
quem vident, reliuquunt, et alium quem nec vident, in oculo scieniiae suae appareas ;
quoniam te non
nec invenire possunt, qu«runt. Sed novos pigmen- derelinquet. Solem ergo per fidem aspice, ut fidelis
tarios fuge, qui in proprietate sua legem ponere servus sis, et in nocte lunam
quando vitia attende,
vulunt, et non praevalent. Nunc ergo incipe in eo te opprimere volunt;itaut timor Domini omnia inie
qui est, ut in illo finiaris qui erat, et qui venturus pertranseat, et non laederis; sed in aeternum vives.
est. lu duabus viis a Deo constitutus es, ita quod ipse EPISTOLA XLII.
in bona scientia te vocat, et a mala scientia te prote- ABBATISS.E GLODESINDIS AD HILDEGARDEM.
C S.
git. In his enim viis fulgenlia opera et multae pas- Anxietates etdubitationes suas exponit, « dum mul-
siones tribulationum et aerumnarum sunt, quando torum aniinas regere cogitur. »

lemetipsum per duas alas scientiae boni et mali ele- Charissimffi sibi in Christo sorori dominae Hilde-
vas. Unde etiam tres vires addendae, quas Deus GARDi, A. abbatissa, quamvis iudigna, S. Glode-
homini posuit, scilicet intellectum, et sensualitatem, sindis in Meti. salutem in vero Salutari.
Bt corporis motionem quae omnia ipsi secundum
: Quia de gratia vestra et beuevolentia multum
possibilitatem suam nota sunt. In istis tribus viri- praesumimus, nolumus vos latere quod in periculo
bus, et in istis praedictis duabus viis, Deus te ha- magno positae sumus, dum multorum regere ani-
bet. Nam per spiritum, Deum cum intellectu vides : mas cogimur, quae nobis non |sufticimus. Inde est
et pcr corpus, mala cum sensualitate sentis. Bo- quod sanctitatem vestram rogamus attentius, et
num enim et malum scis, et spirituaUs, et corpo- obsecramus in Domiuo Jesu, quatenus inscitiam
ralis es. Gratia Dei in admonitione te vocat, et nostram litteris vestris confirmare et exhortari
bpiritus sanctus igne suo te accendit, ut Deum curetis, quid facere debeamus, vel stare in obe-
iiligas et cum bonis operibus ad Deum ascendas. dientia nobis injuncta, vel cedere, ut alia succedat,
>ed suggestio diabuii interdum ab admonitione Dei D et melius agat, si quid Dominus Jesus inde vobis
ibstrahit, et prohibet ne Deum diligas, et per revelare dignabitur. Valete, et pro Deo Deum pro me
incendium suum te hominem esse ostendit, et pro- orare, et beneplacitum vestrum mihi cito rescribite.
pter hoc etiam declarat, impossibile tibi esse, quod RESPONSUM IIILDEGARDIS.
invisibilia interdum facias. Quamdam enim uigram
Varia dat monita ad recte regendujn, et prsefecturam
3tmalam vicissitudinem suggestio diaboli ad ho- non deponendam satis clare insinual.
minem flat, cum Deum negat: cum enim diabolus Mons Sion altus est, et umbra ipsius in valles
Deum esse negat; se fallacem scit, quia cum se esse extenditur, altitudinem ij^sius sic ostendens. Alii
3cit, Deum esse novit. Ipse autera in peccato na- etiam montes in hac peregriua terra sunt, per quos
scentium hominum aliquam partem hahet ,
per ipsa firmatur, et qui etiam populis ad iutuendum
quam multos in carne lacerat. Qui enim iu pulchri sunt. In altitudiue Sion el aliorum montium
^orde suo Deum non esse dicit [Psal, lii), coi- praelati et magistri qui firinamentum Ecclesiae sunt
luin et terram, et omuia viventia, quae iu Deo et designantur, et discipulae tiliae Sion nomiuantur.
:um Deo sunt, et seipsum esse negat. Magna au- Sed si mons iste cadeicl, vel si eum alii destrue-
lem insipientia est, quod homo, qui se videt, et rent, magua injuria esset. Ilinc enim quisque qui
211 S. 11IL1)EGAU[)IS •212

ia magisterio esl, recle provideat quomodo seip- A circo Ueus lioc prseceptnm ei constituit, ne diaholo
suin deponat , et quomodo per alios dejiciatur. quid simile iaceret, scilicet quod sine prcpceplo non
Nain, sicut muutes plurirais ad defensionem mino- esset, sicut ille esse voluit; unde nullus homo
rum suorum sunt, sic etiam qui iu magisterio propter primain suggestionem diaboli, qtiam Adain
stant, per doctrinam el obedientiam, qua^ eis in suscepit, iu liac vita «ecurus esse polest. Tnde, o
Deo exbilietur, defeusio multorum ah iusidiis iiii- tu, lilia Dei lortis^uii.i innalura soptem donorum
micorum suorum est. Unde unusquisque magister, Spiritus sancti te circumcinge, cum quibiis hsec
quandiu verba doctrin;e proferre potest, virgain septom vitia tibi subjicias, iie do ipsis plangens
correctionis, quam de manu
non abji- Dei accepit, vulnereris, et ut prol)Us milcs per fortissima bella
ciat; quia stepe lulum luto abjicilur, sicut magi- ea superando surge, quateuus in a>ternum vivas.
ster per discipulos, el discipuli per magistrum Deus in speculo salvationis te, o lilia, videat.
abluuntur. Propter metum enim discipulorum se EPISTOLA XLIII.
aflliget, et a tortoribus inquietorum discipulorum SACERDOTIS CU.Ii:SDAM AD IllLDEOARDEM.
punitur, ut summuin rnagistrum, qui eum sic pra'- J)e samjuine Chrisii edoceri petit.
corpore et
cessit, imitetur. Et dicet Frxcepta tua eis ostendi
: HiLDEGARDi castse columbae in foraminibus petrae
H
[Exod. xviii), etc. Et etiam dicet Qui habcl aures
: latitanti {Cant. n), C. ex famulis Christi minimus
audiendi, audiaf [Matth. xiii). In his enim disce, ne sacerdos, inlima^ oralionis devotionem, et quidquid
propter nebulam vicissitudinis discipulorum tuo- spectat ad a^ternam .-alutem.
rum : nec etiam propter tiudium laboris fugias. Quia Dei gratia lux vestra coram hominibus
Nam multi pius propter tsedium laboris, quam salubriter lucet {Matih. v), Patrem vestrum qui
propter necessitatem illam, quod discipulos suos vos ardentem lucernam ad illuminationem Kccle-
vincere non possunt, fugiuut. Clara autem dies, siffi sup[)osuit,
glorilico et quamvis fragilis et:

quam tempestas non obnubilat, gaudium pleniter peccator, sanctitati tamen veslrae qua coelestis
habet. Illam Adam ante casum habuit. Sed primus sponsi amplexibus singulari privilegio inhaeretis,
fallax deceptor ipsam diem, et per suggestiouem cordialiter congaudeo. Charilalem eliam vestram
suam obnubilavit, in qua septem plagae sunt, quse ignorare nolo, quod die noctuque facie teniis vi-
animam vulnerant, dere desidero, et assidue vestri raemoria in ora-
Prima plaga, vana gloria est, quai hoc dd se tione mea faciens, vos absentera corpor« quasi
colligif, quod nec messuit, nec seminavit; el quod praisentem interdiim ampleclor mente. Ergo por-
ei donalura a Deo non est, sibi constituit. Hoc c fectionem vestram huinilliine deprecor, ut sponso
primus deceptor docuit; quia ipse idem fecerat, vestro, sub cujus nmbra requiescitis, me juxta
et ideo vana gloria Deum non quaerit. Secunda, viam mendicantis (^arc, x) commendetis, ne pra-ter-
quod homi) sentit, quia peccare potest; et inde iens turba clamorem meum composcal; sed ora-
delectationem carnis sibi tbesaurizat, et de gustu tionibiis veslris ad Dominura adductus, merear
ipsam delectationem ami^lectendo osculatur. Tertia illuminari, et a caecitate cordis sanari. De corpore
ruinara cum magnis doloribus in squalidis moribus et sanguine Christi, iii quibus tota spes fldelium
sediticat, ita qiiod homo vivit quasi Deo mortuus est, etiam docote rao, et qualilcr in spiritii tam
sit, et quod vix etiam sperat quod Deus eum sciat, incorreclum quam correctum, ad idem sacraraen-
Sed quarta fallacia est, per quam homo de pra^di- tiiin sacerdotein accedentera videatis, mihi in
clis peccatis se excusat et defendit; ita scilicet Domino manifestare curetis. Dorainus qui in om-
quod periculosa non sunt ut ei ostendantur, atque omnia est, vobis infundat ea, quae
nibus, ct super
ideo ita odiosus ad homines tit, quod neraini conti- Ecclesiae sanclae suae ad gloriam conveniunt.
dit. Quinta, superbia est, quse dicit; quia homo Valete.
propter carnem humanitatis suse, de peccatis se RESPONSUM HILDEGARDIS.
abstinere non possit, et ideo inconveniens esset, D De corpore et sangvine Chrisfi.
quod a carnalibus desidcriis secederet. Hauc legem [AcGUST.] In vera visione vigilantibus oculis, do
siiperbia in temeritate sibi ponit, unde et nuUum sacramento Dominici corporis haec verba audivi et
respectum ad Deum habet. Et sexta plaga est, quod vidi Deus id quod fuit, perraansit; et quod non :

homo salutem suam a rreatura quajrit, et ab ea eral, assiimpsit. Quod est Divinitas ut anle aovuin :

postnlat, iit ipsi unamquamque rem ostendat, et fuit, ita in a-ternum jiermansit, velut tota divisa
ita Creatorem suum in irrisione habet, et nihil ab non est. Sed incarnatio Filii nondum caro et
60 quserit velut ipsum adjuvare non possit. Septiraa sanguis apparuit, quae ante a-vum in corde Patris
vero plaga, est idololatriae servitus quae diabolum prjedestinata latuit. Tempore auto illo, quo prae-
adorat et Deura contemnit. Et ista seplem vitia, destiualum fuit, Filius carnem induit, et vi for-
quasi militiam sibi subditam in negotiis suis super titudinis sua; se praecinxit, qucraadmodum scri-
numerum ramorum arboriim habent; quia omnia ptum cst ; Indufus est Dominus fortitudinem, et

quod Adam com-

haec in transgressione comestionis, prfBcinxit se (Paal. xcii). Et ipsa indumenta san-
edit, latuerunt; Deus ad ipsum dixit
i leoque : ctae lucarnationis angolus simplicitdti Virginis
In qua horacomederis, morle morieris {Gen iii). Id- nuntiavit (Luc. i), iu ijua fundamentum humilitatis
213 EPISTOL^. — EPIST. XLV. 244

inveDit, sicut Deiis illud posuit, qiiia ancillam A EPISTOLA .XLIV.

Domini se nominavit, ubi idem angelus ad eam ABBATISS^E IN ELOSTAT AD HILDEiJARDEM.
dixit : Spiritus sanclus superveniet in ie, et virtus Quod in regimine abbatiali miillum anxietur.
Al/issimi obumbrabit tibi (ibid.) Nam Spiritus HiLDEGARDi domiuse suae, 0. famularum Christi
sanctus omni liumanBe scientiae superexcellentius in Eiostat gubernatrix indigna, per hoc quod intime
eam visitavit, alio scilicet modo se illi infundens, gustavit cceleste domum consequi, perfecturaque
quam nunquam ulli feminaj in pariendo infundi'- illud bonum.
retur, et virtus Altissimi illam obumbravit, quo- Benedictus Jesus Chrij^tus, cujus odor bonus estis
niam in calore siio ipsam ila deiiiiivit, ut ei omnem Deo in omni joco (// Cor. iij, quoniam non jam
fervorem peccati in dulcissima obumbratiune sua odor balsami, sed ipsa substantia sacri in vos de-
ex toto abstergeret, velut homo propter ajstum fluxit unguenti, cujus odor suavissimus, nomen
solis umbram quaerit. Itaque eadem virtus Altis- vestrum cunctorum ita indulcavit cordibus et auri-
simi, qiia? in utero Virginis carnem operata est, su- bus, ut insimul omnes vestrse huniilitatis et alfa-
per altare ad verba sacerdotis oblationem panis et bilitati insignia commendent, et Patrem vesfrum
vini in sacramentum carnis et sanguiuis convertit, qui in coslis est, in vobis glorificent [Matth. v).

virtute sua illud fovens. Unde et nativitas, passio,

B Igitur mater benedicta da veniam, et sustine non
sepultura, resurrectio, ascensioque Filii superni modicum quid insipientiae mese sed magnam insi- ;

Patris, eodem sacramento apparent, velut cir-

in pientiam meam sine ut paululum coram te cordis
culus nummi dominum suum ostendit et hoc ideo : mei dolorem aperiam, et cum audieris, consolare,
tit, quia vulnera hominum, qui in praevaricatione obsecro, ancillam tuam. Porro enim pondus im-
Adae invoiuti in peccatis semper peccantes sunt, in portabile, quoniam jubeor tortitudines sororum
vulneribus et sanguine Christi sanentur, abster- mearum corrigere, cura nec aliqua pericula, quae
gantur et ungantur ; et sic membra ipsius efiician- me ubiqiie impugnant (// Cor. xi), quamvis modice
tur, et hoc usque ad novissimum diem erit. Et valeam devitare. Cum ergo egressa fueris ad
iterum vidi: Quod si etiara sacerdos propter mul- videndum regem Salomonem in decore suo, me-
tas putredines cicatricum peccatorum suorum di- mor esto horum qua? a te petiyi toto ex anirao.
griitate sanctitatis caret ; si tamen per ligaturam Valete.
superioris magistri ligatus non est, virtus .Altissimi RESPONSUM HILDEGARDIS.
miracula sua in eadem oblatione operatur : et Abbatissam amice hortalur ad laborem pro suis
omnes qui idem sacramentum de manu ejiis lide-
^ continuandum. Prudentia tamem opus esse in Dei
liter accipiunt, qiiasi radio solis illuminantur. Si servitio.

autem ille tide et opere justus est, anima ipsius tiiia Dei, quandiu possibilitatem habueris inter
super radiantem fulgorem solis illustratur. Sed tilias ipsius, labora, et in pusillauimilate ad Deum
omues qui per consilium anliqui serpentis, iliu- suspirando, legem tuani ob>erva ; quia labor tuiis
siones et schismata in hac sacratissima oblatione ad Deum clamat et orat. Homo enim qui in ca-
faciunt, similes perditis angelis sunt, qui Deuni in verna justitiae Dei et in arcta via laborat (/7/a/</i. vii);
honore suo unum esse negaverunt, cum similes illi sed tamen casui Adae annuit, et de hoc tlagella
esse voluerunt ; et ita homines isti proprietatem poenitentiae quaerit : et nullus io hoc dubitet quin post
voluntatis suse, per sacramenta haec perlicere vo- flagella poenitentiae coeiestis janua eum suscipiat.
iunt : quapropter etiam una cum illis pereunt, nisi Nam quicunque agrum corporis sui per discretionem
per confessionem peccalorum, et per poenitentiam lacerat, subitanea praeveutio tinis illi non nocebii,
eorum, ac per lacrvmabiiem vocem ad Deum cur- quia symphonia Spiritus sancti et laeta vita eum
rant, dicentesAh ! ah ! quia peccavimus {Thren. in).
: suscipiet. Sed cavendum est ne homo per nimie-
Tunc Deus Pater suscipit eos, qui Filium suum igno- tatem laborum, corpus suum occidat, sed in ra-
rantes vulncraverunt. Hoc sacramentum resur- D tionalitate peccata prohibeat. Filia, memor esto
rectionemque vitee Sadduca^i, qui per omnia er- quod possibilitatem, hominem creare, non habes,
rant, hoc modo proter/e errando negant velut :
unde Deum leniter ora, ut raeiiorem vitara tibi
homo ille erraret, qui carnem sine spiritu, et det, et hoc Deo acceptius est, quam quod in ni-
spiritum sine carne hominem esse diceret: quod mietate tristitiae ipsum depreceris. Deus te teraplum
nullo modo esse potest. Ideo isti oranibus errantibus vilae faciat.
pejores, quoniam cum rainima creatura, quae a Deo EPISTOLA XLV.
facta est, solummodo uno vocabulo non perliciatur, ELISABETH MAGISTR.K IN SCHO.NAUGIA AU IIILDEGARDKM.
quomodo homo, qui omnem creaturam comprehen- Precesjlagitat et comolatoria verba.
dit, uno vocabulo diftiniri posset? Hiems euim Dominae Hildegardi venerabili magistrae sponsa-
arescit, aestas vero floret sed tamen hiems sestati ; rum Christi, quae sunt iu Pingia, E. humilis rao-
viriditatem suam retinet, donec ipsa grossos suos in nacha et magistra sororum quae in Schonaugia sun4,
plenitudine proferat. Sic sunt corpus et anima, devotas ciim omni dilectione orationes.
Corpus delicil, anima autem indeficienti vita per- Gratia et consolatio Altissimi repleat nos gaudio ;
si-

manet, in quacunque parte sit. cut quiameaeperturbationibenigaecompassa egtis, ex

515 S. IIILDEGAKDIS 216

verbis consolatoris rnei intellexi (|uem de mei

; A vellet, an non. Cumque per aliquod tempus pro hac
consolalioue diligenter commonuistis. Sicut enim re orationi insistendo me afllixissem, in adventu
me
vobis de revelatum lateor vere
fuisse dixistis, Doniini in festivitate S. Barbara?, in prima vigilia
quamdam perturbationis nubem me nuper in animo noctis corrui in exstasim, et astitit mihi angelus
concepisse, propter ineptos sermones populi multa Domini, dicens : Cliina fortiter, et dic: Heu! ad
loquenlis de me, quae vera non sunt. Sed vulgi ser- oinnes gentes quia loius mundus in tenebras est
mones facile su.-liuerem, si nou et bi qui in habitu conversus. Et dices : E.vite; ille vos vocavit qui
religionis arabulant, spiritum meum acerbius con- de lerra vos formavit, et dicit : Pcenitentiam agife,
tristarent. .Nam et hi nescio (juibus stimulis agitati, quia p?ope est regnuin Dei (.IJatlh. iii). IIoc ergo
graliaui Dei in me derident, et de his quae igno- sermoue inductus doraiuus abbas, ca^pit divulgare
rant, temere judicare non formidant. Audio et verbum coram magistralibus Ecclesiai et viris reli-
quosdam, litteras de sno spiritu scriptas siib nu- giosis. Quorum quidam cutn reverentia verbura
raine meo circumferre : de die judicii rae prophe- excepcrunt, quidam vero non sic, sed sinistre lo-
tasse dilfamaverunt [Matth. xxiv), qood certe nun- cufi sunl. Faclum ost ergo ut multi apud quos scr-
quam facere pr?esumpsi, cum omnium mortaiiura mo iste diflaniatus est, per tolurn tempus quadra-
cognitionem fugiat ejus adventus. Sed ejus faraae B gesimale in timore magno jier po^nitentiam sese
occasionem vobis aperiara, ut indicetis ulniu) pra^- aflligerent, et eleemosynis et oralionibus insisterent.
sumptuose quidquam in hac re fecerim, aut di.xe- In tempore illo quidam uescio quo zelo ductus, ad
rim. Sicut per alios audislis, Magnificavit Dominus iirbem Coloniam in persona domini abbatis, ipso
misericordiam suam (Luc. i) mecum siipra quam (novil Deus) ignorante, litteras direxit, in quibus
meruerim, aiit mereri ullatonus possim, in tan- terribiles qu«dam comminationes, aiidiente omni
tum ut coelestia quredam mihi sacramenta fre- populo, lectaj sunt. Undc quanquam ab insipienti-
quenter revelare dignatus sit. Signilicavit etiam bus illusum nobis sit, prudentes taraen, ut audivi-
mihi per angelum suura frequenter, qualia ven- mus, reverentersermonem animaoverterunt, et poeni-
tura erant siiper populum in his diebus nisi age- tentirt' fruclibus Deum honoiare non contempserunt.

rent pcenitentiara de iniquitatibus, atqne ut palara Factum est autem in quarta feria ante diem Pascha*,
heec annuntiarera, praecepit. Ego autem ui arru- cum post magnos laborcs corporis in exstasim ve-
gantiam evitarem, et ne auctrix novitatum vide- nissem, apparuit milii angelus Domini, et dixi ad
rer, in quantum potui, omnia hajc studui occul- eum: Dominc, quid fiet de verbo quod locutus es
tare. Q ad me? Qui respondit: Noli contristari, neque
Cum ergo solito more quadam Dominica die perturberis, si non iu die quam determinavi tibi,

essem in menlis excessu, astitit mihi angelus evenerint quse pra?dixi ;

quoniam multorum satisfac-
Domini, dicens: Quare abscondis aurum inluto? tione placatus est Dominus.Post h«c in sexta feria
hoc est, verbum Dei, quod per os tuum raissum circa horam tertiam cum gravi passione veni in
est in terram, non ut abscondatur, sed ut ma- mentis escessum, et rursum astitit mihi, dicens:
nifestetur ad laudem et gloriam Domini nostri, et Vidit Dominus afllictionem populi sui (Exod. iii)»
.salvationera animarum populi sui? Et hoc dicto ct avcrtit indignationis suaj iram ab eis (Psal.
elevavit super me flagellum, quod quasi in ira ma- i.xxxiv). Cui dixi : Quid ergo, Dominc mi? noune
gna quinquies mihi amarissimc iullixit; ita ut ero iu irrisionem omuibus, apud quos verbum hoc
per triduum in toto corpore meo cx illa percus- divnlgatum est? Qiii ait: Omnia qiiaj occasione hac
sione languerem. Post hoec apposuit digitum ori evenerunt tibi, patienter et benevole sustineto.
meo, dicens: Eris tacens usque ad horam nonam, Illum diligenter animadverte, qui, cum esset tolius

quando manifestabis ea qua; operalus esl Duminus orbis Creator, hominiim irrisiones sustinuit. Nunc
tecum. Ego vero usque ad horara nonam muta per- primiim Dominiis patientiam tuam probat. Ecce,
mansi. Tunc significavi magistrse, ut aflerret ad D domina mea, tolum ordinem rei vobis explicavi.

me libelliira quemdam quem in strato meo abscon- quatenus el vos innoccntiam meam et abbatis mci
deram, Contineritem cx parte ea qua; fecerat Do- cognoscatis, et aliis manifestare Obsecro
possitis.

minus raecum. Quem cum offerrem in manusdomini aulcra ut et orationuin vestrarum participem me
abbalis, qoi ad visitandum me venerat, soluta est faciatis, et prout Spiritus Domini vobis suggesserit,
lingna mea in ha-c verba: Non nobis, Domine, aliqua mihi consolatoria verba rescribatis. Cratia

non nobis: sed nomini tuo da gloriam iPsal. (Xiii). Christi vobiscum.
Post haec cum et alia quaedara ipsi reveiassera, quae RESPONSUM HILDEG.\HDIS.
scripta commifti nolueram, videlicet de vindicta Nonse loqui de suo ingenio, sed de « SerenaLuce. »
Domini magna, quam uuiver-o rnundo in brevi su- ])is.9erit de homine et de inspiratione Dei qua
perventuram ab angelo didiceram, rogavi illura di- homines aliquos prx caeteris illustrare dignetur.
ligentissime ut verbum illud apud se haberet abs- Ego paupercula et fictile vas, ha^c non a me,
conditum. Prsecipitur autem mihi ut operam darem sed de sercna Iiicc dico: Homo vas est, quod Deus

orationi, atque a Domino poslularcm, ut daret mihi sibiraetipsi a^dificavit, et quod sua inspiratione

intelligere, utrum ea quae dixeram, silentio tegi imbuit, ut opera sua in illo perticeret; quia Deus
 .

217 EPISTOLA;. — EPIST. XLVII. 218

non operatur ut homo, sed in jussione prsecepti A vente lumine; unde Deus juvet me, ut permaneam
ejus omnia perfecta sunt. Herbse, ligna et arbores in suo ministerio.
apparuerunt; sol quoque, luna et stellse in sua EPISTOLA XLVI.
ministralione processerunt, et aquae pisces, et vo- PR^POSITI IN FRANCKENFORT AD HILDEGARDEM.
latilia prodiixerunt : precor etiam, et bestiae sur- Precibus ejus se commendai.
rexerunt quaj omnia ministrant homini, Deus siciit HiLDEGARDi iu Christo dileclse dominae, suae, G.
ea posuil {Gen, i). Solus autem homo illum non co- solo nomine pra-positus in Franckenfort, post Mar-
gnovit. Nam cum Deus magnam scientiam homini thae laborem, Mariae consolalionem.
paret, homo in animo suo se erexit, et se a Deo Desiderio desideravi vestram conspicere perso-
avertit. Deus omuium, ilium sic inspexerat, quod nara. Sed diversis negotiis nos impedientibus, nunc
cuncta opera sua in illo perficeret. Sed antiquus saltem facultatem nobis dedit Deus per litteras vos
deceptor illum fefellit, etcrimine inobedientiae illum amplecti atque salutare. Nolumus etiam vos ignorare
infecitcum delectatione incong'"ui venti, dnm plus nomen nostrum, personam nostram, simulque cum
qufereret qnam deberet. Ah! o ViX>! Tunc omnia salute super omni diligentia nos amplecti atque ho-
cleraenta implicuerunt se in vicissitudinem luminis norare, Deumque pro vobis pro posse nostro die no-
et tenebrarum, sicut et homo fecit in trangres- " ctuque Rogamus ergo clementiam
interpellare. ve-
sione pra^ceptorum Dei. Deus autem quosdam ho- stram, ut mei peccatoris corara divinae majestatis
mines irrigavit, ne homo ex toto derideretur. Abel cleraentia mentionem facere velitis. Valete quandiu
bonus erat, Cain autem horaicida {Gen. iv). Et in supernis dicitur hodie.
multi myslica Dei in iuce viderunt, sed alii plu- ReSPONSUM HlLDEGARDIS.
rima peccata fecerunt, usque dum venit tempus Illum hortatur ad mores corrigendos
illlud, in quo verbum Dei claruit, ut dictum est : Iq vera visione haec verba vidi et audivi : Prima
Speciosus forma prx filiis hnminum (Psal. xliv). Tunc lux diei rutilat, postea aurora denudatur, et etiam
Sol justitiee processit et homiues cum bonis ope- interdum cum magna vicissitudine nubium implica-
ribus illuminavit in fide et in opere, sicut aurora tur, et sic aquilo surgit, et raagna suspiria facit;

primum procedit, et csetera; horae diei subsequun- quia priora terapora diei absque vicissitudine tur-
tur, usque dum nox accedat; sic, o filia Elisabetli, binis pulchra erant. Unde, o vir,qui scientiam boni
mundus mutatur. Jam enim mundus lassus est in mali habes, provide qui mores tui, et qua? opera
et
omni viredine virtutum, scilicet in aurora, in pri- coram Deo sint apueritia tua, ne zelus Domini per-
ma, in tertia, et fortissime in sexta hora diei. Et P cutiat te, et ne anima tua, cum de corpore tuo exie-
ideo in hoc tempore necesse est, quod Deus ali- ^ rit, dicat v« mihi! quo ambulo? et quo ibo? vel :

quos homines irriget, ne instrumenta ipsius oliosa quales dies mihi sunt? et qualia opera tangunt?
sint. Audi, o sollicita fiiia, quia homines istos quos Illa scilicet, quae mihi molendinura corporis mei ex-

inspiratio Dei ita imbuit, aliquantulum fatigat am- hibuit. Cave etiam ne treraiscas, cura superni cives
bitiosa suggestio antiqui serpentis. Cum enim idem tibi dixerint : Vide qualis sit Deus. Nunc in aeter-

serpens elegantem gemmam viderit, mox rugit, num vives.

dicens Quid est hoc? Et fatigat illam multis mi-
:
EPISTOLA XLVII.

seriis flagrantis mentis, supra nubes volare cu- 'ad pr^latos moguntinenses.

pientis, quasi dii sint, sicut et ipse facit. Nunc Propter divina per illos interdicta (18).

iterum audi : Qui opera Dei perficere desiderant, In visione, quae animae nieae antequara nata pro-
semper attendanl' quodfictilia vasa sunt (11 Cor. iv), cederem, a Deo opifice infixa est, coacta sum ad scri-
quoniam homines existunt, et semper aspiciant quid bendum pro ligatura, qua a magistris nostris
ista,
sint, et quid futuri sint et ccelestia relinquant alligatae sumus propter quemdam mortuura, condu-
illi qui coelestis est, quoniam ipsi exsules sunt, ctu sacerdotis sui apud nos sine calurania sepultum.
coelestia nescientes, sed tantum mystica Dei ca- D Quera post paucos sepelitionis suae diss, cum eum-
nentes; sicut tuba, quse soluramodo sonos dat, nec dem raagistri nostri nos a coeraeterio nostro ejicere
operatur ; sed in quam alius spirat, ut sonum red- jussissent, ex hoc non minimo terrore correpta, ad
dat.Sed et loricam fidei induaut mites, mansueti, verum lumen ut solita aspexi, et vigilantibus oculis

pauperes et miseri existentes, sicut etiani agnus iu anima mea vidi : quod si juxta praeceplura ipso-
ille fuit, cujus sonus tubae ipsi sunt, mores etiam rumcorpus ejusdem mortui etTerrelur, ejectio illa in
simplices infantis habentes quia Deus illos sem- modum magnae nigredinis ingens periculum loco no-
per tlagellat, qui in tuba ipsius canunt, prsevidens stro minaretur, et in similitudine atrae nubis, quae
ne fictile vas illorum pereat, sed ut sibi placeat. ante terapestates et tonitrua apparere solet, nos cir-
filia, Deus Sed et ego
faciat te speculum vitae. cumvallaret. Unde corpus ejusdem defuncti, utpote
quse jaceo in pusillanimitate timoris,
interdum so- confessi, inuncti et communicati, et sine contradic-
nans aliquantulum velut parvus sonus tubse a vi- ctione sepulti, nec efferre prajsumimus, nec consilio

(18) Vide Commentarium de vita et rebus gestis S, Hildegardis , huic volumini pr*fixura, § XL
num. 163 et seq., col. 63.
 :

2ir> S. IIII.DKCAIJDIS. '220

seu pnece|tlo istud suad»'ulium vel jiil)eiitiuin ac- A ad Creatoris m ixime laudes convcrlero et informare
quievimus non consilium prol)orum hominum, aut debeamus. Quihus cum diligenter intendimus, re-
j)r£platorum noslrorum omuiuo parvipendeutes; sed colimus qualitcr honu) vocem viventis Spirilus re-
ne sacramentis Christi, quibus ille vivens adhuc, (jui-iivit, qiiam Adam per inobedientiam pcrdidit,
mimilus fuerat, injuriam sif^ilale fominea tacere vi- qui ante Irausgressionem adiiuc innocens. non mi-
deremur. Sed ne e.x toto inobedienies existeremus nimam socictatem cum angeliiarum laudum voci-
a divinirum laudum cauticis hactenus secundum bus Iiabebat, (juam ijisi ex spiritaii natura sua
eorum inlerdiclum cessaviraus, et a participatione possident, qni a spiritu qui Deus est, semper vocan-
nomini corporis ;
quoriiam per singulos fere menses tur. Similitudinem crgo vocis angelictE, quam in
e.x consuetudine frequeiitavimus, abslinuimus. Su- paradiso habebat, Adam jterdidit, cl in scienlia qua
per qiio dum magna amaritudine tam ego quam om- anle peccatum privdilus erat, ita obdormivit, sicut
nes sorores me» affligeremur, el ingt-nti tristilia de- a somno evigilans de his, qua>, iii somnis viderat,
tineremur, magno tand(^m jiondere compressa. verba inscius et incerlus rt^ddilur, quatido suggcstione
ista in visione audivi : Proj^ter vcrb i Iiumana, sa- diaboli deceptus, et vdluiitali (Ircaloris sui repii-
cramcnta iodumenti verbi mei, quod salus vestra guans, tenebris tcrioris ignorantia' ex mcrito ini- i

est, et quod in virginea natura ex .Maria virgine na-

B
quitatis sua> involutus est. Deus veio qui animas
tum est, dimittere vobis non exj)edit. Sed inde vobis electorura luce verilalis, ad prislinam beatiliidiuem
a praelatis veslris, qui vos ligaverunt, licentia quae- reservat, ex siio hoc adinveuit consilio, ul (juaiido-
renda est. Ex quo enim Adam de lucida regioue que corda quamj>Iurium, iiifusione propholici sjii-

paradisi in huju> mundi exilium depiilsus est rilus innovaret, cujiis interiori iliuminatione aliqua
{Gen. III), omnium Iiomihum conceptio nierito priina; deficientia in illa recuperarenl, quaiu Adam ante
trausgressionis corrupta ost, et ideo necesse est ul ex praevaricationis sua; vindictam habuerat.
impenelrabili consilio Dei, ex humana nalura homo Ul auteiu etiain diviuaj illius dulccdinis (-'t lau-
sine contagione totius laesionis nasceretur, per quam dationis, qua iu Deo, priusquam caderet, idem Adam
omnes ad vitam prcedestinali, a sordibus cuuctis jucutidabatur, et non ejus in hoc exsiiio recordareu-
mundarentur, el ut ipse in eis, et illi in ipso ad mu- tur, et ad hiec quotjue ipsi provocarenlur, iidem
nimontiim suum seraper manerent, corpore ipsius S. Proj)heta'. eodeui spiritu qiiem acceperaul, edocti,
communicando, sanctificarentur. Qiii autem, sicut non solum psalmos et cantica, qua.' ad accendendam
Adam, prjEcepfis Dei inobediens exislit, et eum om- audiontium devotionem cantaroiitur, sed et instru-
nino in obliviouem Iiabet, Iiic a corjiore ejus sepa- .. menta inusica; artis diversa, quibus cum mullijili-
rari debel,quemadinodiim per inobedientiam ab eo cibus sonis j^roferrenlur, hoc resjiectu composue-
aversus est, donec per jxjenitentiam purgatus, a runt, ut tam ox formis qua n ox qualilaliljiis eoruiu-
magistris iterum corporis ejiidem Domini commu- dem inslrumentorum, qiiam ex sensii vorboium,
nicarc concedaliir. Qui vero in tali ligatura se esse quae in ois reoitareutur aiidicnles, ut pra^diclum
nec conscientia, nec voluntate cogiioverit, securiis est, jier exteriora admouiti ct exercilati, de itito-
ad perceptionem viviflci sacramenti accodat, mun- rioribus erudirentur. Quos, videlicet sauctos pro-
dandus sanguine Agni immaculati, qui seipsum obe- phetas, studiosi et sapionles imitati, liumana el ipsi
diens Patri ad salutem omnibus restitiiendam in aite nonnulla organorum genera inveuorunt, ut se-
ara crucis immolari permisit. In eadem quoque vi- cundum delectalionem anima'. cantare posseiit, et

sione audivi, (jiioniam in hoc culpabilis esseni, quod quse cantabant, in juncturis digitorum, quse llexio-
cuni omui humililate et devotione ad praesentiam nibus inclinantur, adaptarunt, ut et recoleiites Adam
magislrorum meorum non venissem, ut ab eis licen- digito Dei, qui Spiriliis sanctus est, formatum, iu
tiam communicandi qua-reiem, maxime ciim sus- cujus voce sonus otnnis liarmoniio, et totius musicfie
ceptione illius mortiii culpa non teneremiir, (juion.ni arlis antequam delinqueret, suavitas erat, et si in
Christiaua rectitiidine munitus a sacerdote siio, cura D statu quo forniatus fuit, permansisset, inlirmitas
tota Pingensi processione sine coiitradiction(! ciijus' mortalis hominis virlutem et soiioritatem vocis il-
qiiam sepultiis esset. Et ita Iurc vobis dominis et lius niillatenus forro possut. Cum autom deceptor
praelatis nuntianda, mihi divinitus imposita sunt. ejus diabolus audisset, quod liomo ex inspiratione
Aspexi etiam aliquid siiper hoc, qiiod vobis obe- Dei cantare coepisset, et per hoc ad recolendam sua-
diendo hacteuus a cantu divini officii cessantes, il- vitatem canticorura co^lestis ji itria; invitaretur, raa-
lud tantiimmodo legentos remisse celebraraus, et chinamenta calliditatis suto iu irrilum ire videns,
aadivi vocera a vivente luce procedentem de diversis ita exterritus non minimum inde torquere-
est, ut
generibus laudum, de quibus David in Psalmis dicit tur, et multifaiiis nequiliae suaj commentis semper
Laudale funi i/i sono tuhse, laudate eum in psallerio deinceps oxcogitare et exquirere salagit, ut non so-
et cilhara ipsal. cl), elc, usqne ad id : Omnis sjii- lum de corde hominis por raalas suggesliones ct
ritus laudet Dominum {ibid.). In quibus verbis per imraundas cogitaliones seu divorsas occupationes,
exteriora de interioribus instruimur, quomodo se- sed eliatn de corde Ecclesiae, ubiciinque potest, per
ciindum materialiuin omjjositionem, vel (jiialilatera
( dissensioncs et scandala, vel iujustas dejiressionos,

inslriimenlorum, inlenons hominis uoslri ofticia. cuufessionem et pulchritudinem divinae laudatioiiis

 221 EPISTOL.E. — EI'1ST. XLVII. 222

et spiritualium hymnorura, perturbare vel auferre A creaturis operi tuo, scilicet horaini, subditis, fecisti-

non desislit. Quapropter summa vigiiantia vobis et quando vires potentiai tuae creando emisisli? Tu
omnibus praelatis satagendum est, et antequam os enim pulchrum tectum cum pulcherrimis fenestris
aliciijus Ecclesise, laudes Deo canentium, per sen- suis,'scilicet iirmameutum cumjuminariis illis creasti,

tent-am claudatis, vel eam a tractandis, vel perci- in quod solem, qui lumine suo omnia super terram
piondis sacramentis siispendatis, causas pro quibus et sub terra regit et illumiuat, constituisti, cui etiam
hoc faciendum sit, diligentissime prius discutiendo caetera luminaria adhaerent, per quera lucent, sic-
ventiletis. ut omnes creaturse tibi obsecundant, et in te in ge-
idem zelo justilia?
Est stiidendum vobis, ut ad hoc nere suo vita existunt. Tu autem sumraus inflmam
Dei, non indignatione vel injusto motu animi, seu creaturam tetigisti, et humanitatem ex illa induisti,
desiderio ultionis trahamini, et cavendum semper, per quam iniraicum tuum ex toto superasti, qui in-
ne in judiciis vestris circuraveniamini a Satana, qui vidia sua hominem quem plasmaveras, in paradiso
homiuem a coelesti harmonia, et a deliciis paradisi seduxit. Tu enim vera charitas, aeterne Deus, om-
extraxit. Pensate itaque, quoniam sicut corpiis Jesu uibus creaturis tiiis sapieuter creatis, et ordinatis,
Christi de Spiritu sancto ex integritate et praeparatis, tandem hominem, quasi ad prandiura
virginis Ma-
B
rise. natum est, sic etiam ca*nticura laudura, secuu- praeparatum vocandum, formasti in tam brcvi raora.
dura coelestem harmoniara per Spiritum sanctum in Sic vocalur initium diei esse, quando scilicet aurora
Ecclesia radicatura; corpus vero induraentum est consurgit ante solem etjstatim inspirasti in ipsura :

aniraaj, quae vivam vocem habet, ideoque docet ut spiraculum vilae (&'e?i. ii) sicut etiam sol post au- ;

corpus cura aniraa per vocem Deo laudes decantet. roram statim radios suos fulgendo emittit, spira-
Unde et propheticus Spiritus per signiiicationem culum autem vitae, anima est, quae. ignis existit,
jubet ut in cymbalis jubilationis, et caeteris instru- cujus flamina rationaiitas est, per quara vires ani-
raentis musicis Deus laudetur {Psal. cl), quse sa- raae in scientia boni etmali coguoscuntur, sicut etiani
pientes et studiosi adinvenerunt, quoniam omnes sol per splendorem suum cognoscitur. Mora autem,
artes quae ad utilitalem et necessitatem hominum in qua Dominus Adam in paradisum posuit, et glo-
pertinent, a spiraculo, quod Deus misit in corpus riosara jucunditatem ejusdem paradisi ei ostendit,
hominis {Gen. ii), repertse sunt : et ideo justura est omnem fructum illius, excepto ligno scientiae boni
ut in omnibus laudetur Deus. Et quoniam in auditii et raali, ei concedens, fuit quasi priraa usque ad
alicujus cantionis interdura horao saepe suspirat et tertiam. Mora vero, qua vocavit Adam nominibus
gerait, naturam animae coilestis harraoniae recolens, C eorum cuncta animantia et volatilia coeli, qute in
propheta spiritiis naturara "considerans et sciens visione scientiae. suae vidit et cognovit, et qua
in
(quia symphonialis est anima) horlatur in psalmo, Dominum in claritate divinitaiis suae sibi loquentem
ut contiteamurDomino in cithara, et in psalterio audivit, spatium habebat sicut horae tertiae usque
decem chordarum psallamus ei {Psal. xxxii, xci) : ad sextara : qua scilicet Deus ei tunc in orienlali
citharam quaj inferius sonat, ad di^ciplinam corpo- parte apparuit, nec ejus vultum, sed claritatem
ris; psalterium, quod de siiperioribus sonum reddit, quamdam vultus ejus vidit. Qua cognitione laetili-

ad intentionem spiritus ; decem chordas, ad contem- catum, Deus in ipsura soporem misit; et ita laeto
plationem legis referre cupiens. Qui ergo Ecclesioe anirao in desiderio soporis, vclut fllius coram patre
in canticis laudura Dei, sine pondere certae rationis, suo obdorraivit. In sopore autem illo Deus spiritum
silentium imponunt, consortio angelicarum laudum ipsius in eara altitudinera sustulit, de qua iu corpus
in coelo carebunt, qui Deum in terris decore suce ejus raiserat cura scientia boni et mali, et ea, quae
laudis injuste spoliaverunt, per veram pceni-
ventura erant, scilicet de progenie illius ad coele-
nisi
tentiam et humilem satisfactionem emendaverint
stem Jerusalem implendam, praeostendit. Et in eo-
(Sap. xi). Qui ergo coeli claves tenent, districte ca- dem sopore costam de ipso tulit, et in mulierem cedi-
veant, ne eis et claudenda aperiant, et aperienda U flcavit, qua adductaet visa, Adam gavisus est valde.
claudant quia judicium durissimum in his qui prae-
; Ipse autem et uxor ejus considerantes quid coraedere
sunt, liet, nisi. ut ait Apostolus, praesint in sollici- vel operari priraum deberent, ipsa propius lignum
tudine {Rom. xii). Et audivi vocem sic dicentem scienliae boni et mali stans, virum suum exspecta-
:

Quis creavit ccelum? Deus. Quis aperit fldelibus suis bat. Antiquus vero serpens cognoscens, quia in
coelum? Deus. Quis ejus similis? nullus. Et ideo, alium respiceret, sicut angeli in Dorainum respiciunt
nemo vestrum resistat, vel se opponat,
fldeles, eam ad decipiendum aggressus est. Mora aulem in
ne fortitudine sua super vos cadat, et nullum adju- qua haec facta sunt, fuit quasi spatium sextae usque
torera, qui vos in judicio ejus tueatur, possitis ha- ad nonara. Mulier quam Don)inus in paradiso de vi-
kere. Istud tempus muliebre est, quia justitia Dei viflcati hominis costa aedificaverat {ibid.) tunc in
;

debilis est. Sed fortitudo justitiae Dei exsudat, et pra^scientia sua habens et praevidens vitam per quam
bellatrix contra injustitiam existit, quatenus devicta omnis vita subsistit, quandoque in raulierem descen-
cadat. surara, per quara horao in gloriara paradisi coolestis
vera sapientia, quae absque omni initio et con- inlraturus esset, a serpente seducta, cibura morlis
slitutioue aBlernus Deiis exislis, quauta mysterifi iu viro suo porrexit. Ipsis ergo claritate sua ita denu-
•2-23 HH.nFCAHniS 224

datis, claritas Dei, qiue prius Ada*. appHnierat, qiiasi A aurora rutiiabat, aDgelicam mullitudinera declarat.
in llainma eis apparuit in austmli parle, ct dixil : qu;p sacramento corporis et sangninis Jesu Christi
Adam ubi es Fer hoc pr;i'signa\it quid
(Gen. iii . ministrat, quod in virlute Allissimi lit, quae Ma-
in beneplacilo suo haberet, quia ipsum per tunicam riam, eumdem Filium Dei de Spiritu sancto conci-
humanilatis suse e.\ teminea forma assumendam, pientera, ab omni calore hnmanae voluntatis obum-
qiiaerere el retrahere vellet. Kt liic dies eorum sa- bravit, quem aries in spinis pendens, ut pra>dictum
iulis se declinaverat. .Mora vero ista, quasi spalium est, signiticat. Spinai autem clavos, quibus corpus
uonee horse diei fuit usque in vesperum. Postea aii- ejus cruci est afii.xum, ac lanceam, qua lalus ipsiiis
tem expulsi de paradiso, in luundum venerunt, et perforalum est (Joan. xix), alqiic lolius passiouis
noctem jam supra terram invcncrunt. Tiinc etiam ejus asperitatem, qiiam patientissimc ut mitissimiis
secundum naturam humanam, omnia sibi, et aliis agniis pro pcccalis nostris sustiniiil, designant.
animalibus necessaria repercrunt, et ea usui suo Ovis enim pra> aiiis animaiibus patiens, liumiiis,
assumpseriint. mansueta et munda existit. Fnde etiam Deus pel-
IIa'c dicit, qui spiraiis vila et mente siia, iiniis liceas tunicas primis iiominibus, per inobedienliam
Deus mens omnipotontis Dei Filius suus est,
esl, clarilate, qiia vestiti «rant, denndatis, peiles sci-

cui adestopus, scilicet omnis creatura, quoniam licet oviiim pro vcsle tfibuens, signiticaliones ovi^
per Verbum Dei, qiiod Filius suus est, omnia facla cailiditati antiqui serpentis opposuil, et taii veste
sunt Joan. i), qiia' spiranti vita viviticata sunt in eos oblcxit, iie niuii paradisiiin exirent [Gen. iu).

altitudiue cceli, et in iulimo, qiiod lcrra est, quaj Ipse enim aeternus Dcus, qiii in scienlia sua feler-
obstaculum est superioribus lucentibiis. Deus vero naliter habuit humanitatem Filii
lunicam, id est
operi suo possibilitalem laudandi et operandi tri- sui, ad cujus imaginem hominem fecit, quemad-
biiit : et quia ipse signifer pra?liator contra inimicos modiim Moyses ipsum ad iinaginem et similittidi-
suos teuebrarum habilatores existit, tencbris de- nem Dei creatum esse testatur {Gen. i], ^honiinem
jiulal omnes, qui sibimetipsis attribuunt ea, quai deceptum vocavit, et tali veste induit, in iioc os-
gratia Spiritus sancti in eis operata fiierit, et ipsi tendens, verbum sciiicet unicum Fiiium sibi co-
apostatai nominantur; quoniam in se, et non in ifiternum ad requirendum et liberandum ex vir-
suscitatorem vitae aspiciiint ; et pateruum ministe- ginea nalura humanildte induendnm jussione in
rium, quod ei cxhibere debent, cum obccccatione significatione ovis, patiens, humilis, mansuetus, et
scientiffi sua; retrorsum abjiciunt, et iiii cura om- absque omni macuia uiiius contagii mundus exi-
nibiis operibus, quse sibi thesaiirizaverunt in te- o steret. Joannes enim Baptista et cjcleri proplietjc,
nebris, qua^ sine ipso facta" sunl, torquebuntur cum idem in Spiritu sancto inteiiigontes, eum nomine
iiio, qui similis Altissimo esse voluit {Isa. xiv). agni et ovis, ssepissirae appellant {Joan. i). Ipse
Tales enim viscera diaboli suiit, quoniam ex con- namque est immacuiatus agnus, et speciosus fornia
siiio iilius operantur, ct a claritate divinte iucis prx filiis hominum (Psal. xnv), qui non de viriii

deuudanlur, et instigatione ejusdem tyranni, Scri- semine, sed de Spirilu sancto concej)lus virtute al-
Iituram et doctrinara, quam Spiritus sanctus dicfa- tissimi Dei, de carne Mariae virginis, Deus et homo
vit, destruiint. Sicut ccelum ante lempus scindi non natus processit. In eadem vero virlute aitissimi Dei,
potest, sic etiam verba Spiritus sancti mutari non obiatio panis cum vino et aqua, in carncm et san-
possunt. guinem Saivatoris, (junm de Maria Virgine assum-
De sacerdotali ofticio, primo sacerdote
'
qiiod in psit, ad verba sacerdolis Iransubstantiaiiter, qiiem-
Melchisedech in umbra miraculorumDei ostensum admodum lignum in ardentem cariioncm per ar-
esl iGen.. xiv), et ante eum homines latebat, eo dorem ignis mutatur. Per hoc enim sacramenliim
quod pra; moilitie sua iiiiid capere non possent,
corporis et sanguinis Jesu Clnisti, qui panis vivus
Deus mihi hspc ostendit Vidi quamdam niibem est {Joan. vi), ut ipse testalur, anima" saivandorum
:

veiut auroram rulilanlem, et in illa arietem in D reiiciuntur. Unde, o sacerdotes, qui ad mensam
sfiinis pendentem, qiiemadmodum aries qui pro Domini ordinati estis, praijiarate vos ad sacriiican-
liiio Abrah.x- oblatiis est (6'efl. xxii', jiendebat, ciijus dum saginatum viluium (L«c. xv), qui omni macie
cornoa velut sapphirina existentia, fuigorem jtopazii peccalorura caret, et induite vos lorica vera^ tidei,

ex se reddebant, ct corpus totum colori candiJjB et .scuto spei aiterna', vitae {Ephes. vi), et collnra
nubis apparcbat. Aries iste, Jesiim Cliri-tum Fiiiiim veslrum slola observalionis pra!ceptorum Dei cir-
Dei vivi, qui, absqiie admistione uliius contagii, cumdate, iil competenter ei servire possilis. Vos
caodidissimus ex virginea nalura natus est, signi- enim angeli Domini exercituurn estis {Malac. ii);
licat.Cujus sapphirina cornua dulcissimam et co- quia, sicut ad verba angeli Gabrielis Dcus iucar-
geternam ipsi claritatem ejiis, j)er qiiam in vera natus est ex Maria virgine {Luc. i), per ejus na-
humiiitate humanitalem ad liber.indum jierditum tivitatem, passionem el ascensionem homo perditus
hornineiii assumpsit, designant : qui de Spirilu liberari et salvari posset sic ad verba vestra idem
:

sancto ex .Maria virgioe Deus et homo natus pro- corpus et sanguis ejusdem Filii Dei, cura reprae-
cessit : qiiod fulgor lopa/ii, qiii cx sapphirinis cor- senlalione nalivilatis, passionis, resnrrectionis et

nibus resplendebat, expnmit. Nubes vero, quie ut ascSnsionis ejus, pro salute uostra et omnium fi-
 225 EPISTOL^. - EPIST. XLVII. 226

delium, tam vivorum quam mortuorum tit. Currite A coUigis, et lamen in lioc quod reprelionsibilis e?,

ergo desiderantcr iu gaudio la^tai mentis ad niini- bonam lerram in agro Domiui tui diligeuter non
sterium Agni immaculati, qua multa salus voi)is et evertis, audi Negotium illud, tiuod mihi commi-
:

aliis iidelibus inde proveuit, cum propter ceiebra- sisti, in eo tibi lucidum video, quod per te aver-

tionem illius peccata remittuntur, et animai libe- titur, ne bona illius Ecclesiai per inulilem preepo-

rantur, et multa pericula animae et corporis efTu- situm dissipentur. Sed in claritate ista nuUo modo
gantur. Sanctitas autem ejusdem sacramenti nobis videre possum, ut per te religio spiritalis vitae in
invisibilis est, ut etiam Deum, et quamiibet incor- ipsis restituatur. Sicut enim lutulentus puteus pu-
poream crealuram videro non possumus; sed per tredine immundorum vermium squalidus et inve-
illam anima nostra et corpus per remissionem pec- teratus, facile mundari non potest ; sic etiam mala
catorum sanctiticalur, et invisibiliter refociilatur. consuetudo peccatorum, difticile in eis prohihenda
Si autem circa corpus Domini aliqua indigne acci- erit. Quicunque enim lupum fugat et persequitur,
dunt, ut vel putrescere, vel ab aliquo animali cor- ne oves ab illo rapiantur, et sic eas postea in re-
rodi seu consumi videatur, ita tanlum in sacra- ctam pascuam ducit, benefacit. Nunc autem ex con-
mento visibili, vel sola specie exteriori sunt, virtute silio bonorum, et sanctorum hominum, elige quod

et gr.itia ipsius sacramenti, illibata et incorrupta " tibi melius secundum statum Ecclesise qui modo
est,

divinitus conservata. Quando s.icerdos verba Dei est, scilicel ut minus malum eligatur.
ruminat, corpus incarnati Verbi Dei iterato conti- Cainantibus aulem eis, accepit Jesus panein, et
citur, per quod omnes creatuni' processerunt, qua^ benedtxit ac fregit, deditque discipulis suis, et ait :

prius non apparueruut, et quod etiam ex Maria Accipite et comedite Hoc est corpus meum {Matth.
:

virgine quasi in momento ictus oculi incarnatum, xxvi). Renedicil scilicet panem ea benedictione, qua

cum ipsa cum humilitate dixil : Eccc ancilla Do- de corde Patris, quemadmodum et ipse exivit. Per
mini (Luc. i) Et caro ejusdem Verbi Dei in verbis hoc autem quod dicit, frpgit, corpus suum per in-
sacerdotis lloret, et immutata caro permanet Do- : iixionem clavorum terebrandum, et tormento crucis
minus Jesus Christus nondum passus fuit, quando vexandum, et postea mutandum esse, ostendit. Sic
verba ista dixit, et discipulis suis pra;nunliavit se enim granum per molendinum conlritum cum aqua
passurum, sanguinem suum in ablutionem pec-
el sic etiam corpus ejus multa et igne panis efticitur,
catorum etfundendum, id est ablutio, quse per nul- poenarum, et passione crucis conlritum aftlictione
lam carnem ante eum lieri poluit; sed in carne et per resurrectionem ad immortalitatem robora-
ipsius, quee absque livore peccati ex igne Palris ^ tum, panis vitse fidelibus faclum est. Quia vero non
divina existit. In verbis vero sacerdotis, qui sigii- de carnali patre in terra, sed de Spiritu sancto in
latim super utrumque sacriticium dicuntur, et sin- Virgine conceptum est, non potuit aut debuit
guiatim virtute Altissimi quasi in momento ictus corpus idem in cineres redigi vel spargi, per quod
oculi sacrameutum corporis et ^anguiuis Jesu anima et corpus cujusque homini ad salvalionem
Christi lit. Et ofticio altaris rationabiliter peracto, reficiuntur, sicut etiam panis cor hominis confirmat
multa remissio peccatorum vivis et defunclis pro- {Psal. ciu). Maria autem terra erat, in qiia sancta
venit. Si autem per negligentiam vinum et aqua divinitas granum sevit, scilicet filium siium, de
defuerint, vel sola aqua ibi fuerit, in verbis prse- cujus corpore omnis fidelis vivere debet, quemad-
dictis corpus Doniini tit, in se habens sanguinem. modum etiam dc pane, qui ex grauis fit homines
In calice autem sanguis, qui in passione sua etfiisus vivunt, id est in ccena sua. Corpus tamen dedit eis
est, non fit, quia vinum et aqua defiierunt, vel sola impassibile divina potentia sua in salvationem, eo
aqua ibi fuit, unde denuo eadem verba et signa quod gaudia aeternse. salvationis, passione omnium
repetenda sunt, quia sacrificium vini et aquai ne- dolorum careant, et hoc ei possibile fiiit; quia in
gleclum fuit, et statim ex aqua et vino sauguis non aliena natura homo est; et ideo eumdem panem in
aridus, sed integer et fiuens, fit, corpore tamen ita U divinitate sua benedixit. Item per hoc quod panem
permanente, ut in verbis antedictis factum esl; fregit, eis innotescil, se desiderare idem corpus
sed sanguine, qui prius defuit,
et gaudio redem- suum pro redemptione humani generis passibile in
ptoris,qua homo liberatus est, adornatur. Haec, iili mortem tradi, nec ab alio (si ipse nolleli sibi raor-
Dei, in vero lumine milii ostensa, tibi scripsi, ut tem El accipiens calicem, gratias egit
inferri posse.
sacerdos Dei laeto animo fias, Spiritusque sanctus {Mattli. xxvi), qui per effusionem sanguinis sui ho-
quatenus vera humilitate,
efficiat, et patientia, et minem de livore peccatorum redempturus erat. Et
mansuetudine Agnum Dei imiteris, et a quotidianis dedit illis sanguinem novi testamenti, scilicet sal-
peccatis, qua' vitari non possuut, vera poenilentia vationem perficiendo, qua>. utique in veteri testa-
iaveris, et a sarcina criminalium, quse quasi con- mento inveniri non potuit. Quod autem dixit, non
vivio perpetrantur ; Deus omnipotens te custodiat, se de genimine vitis hujus bibiturum, donec illud
ut in munditia ei, dum vivis, ita servias, ut post novum biberet in regno Patris sui, hoc ita intelii-
finem hujus vitse, in summa beatitudine in aiternum geudum est, ac si diceret Donec eas et alias ani- :

cum ipso gaudeas. serve Dei, qui in bona vo- mas sanctas in regnum Patris sui in gaudio susci-
luntate ad utilitatem tui et aliorum multa ad te peret per efTusionem sanguinis sui. Dominus Jesus
•19: s. nii.DRr.Aunis ^n
ante passionem suam corpus pas>ibile ia c*ua A per ellusionem sanguinis cum omui ornanienlo
sui,

discipulis suis dedit, ut eis osset cibus vitae. quo et nova cffocta est. Ipsa enim, cum elementa tenebris
animfP et corpora sHuctiticarentur. Per etrusionera involuta essont, victorioso ve.\illo ad crucem, iu
autem sanguinis sui, qui iu cruce eirusus est, ra- qua Filius Dei pendebat, descendit, et dotem istam
tionalis anima a casu animae renovatur et la'tatiir, ab eo qui in virginitate conceplus et natus est,
sicut eliam vinura l;t«titicat cor hominis (Psal. riii). suscepit : quod etiam ipsa spiritali genitura tilios

Ctjristus ilaque, qui in cana divina potentia sua virgo procretiret, qiiia per rubicundum sanguinem
impassibilis fuit. divina etiam misericordia super Filii Dei, cttli illiiminali sunt, et jauua paradisi,
hominem motus, et postea se passibilem voluit; qua> in expulsione Ada« homini clausa est, aperie-
quia, nisi ut pissibilis inori potuisset, hoino !ibe- balur. Deus namque Jerusaiem, quoe de sanclis
ratus non esset; et ita sine fructu redemptionis, ojieribus liomiuum a^dificata est, et qiue ut spouso

solus Deus et homo mansisset, sicnt ipse dicit Nisi :

viro suo ornata apparet, ad laiidem humanilatis
granum frumenti cadens in tcrra, mortuum fuerit, sme fieri voluit; sicut etiam ad laudem et honorem
ipsuiii solum manet : si autem mortuum fuerit, mul- divinilatis siioe augeios creavit. Et audivit vocom
tum fructum affert {Joan. xii). Honio eigo non po- quasi dicentem Fgo qui per verbum meum, quando,
:

tentia, sed justitia liberari debuit, qui recto judicio ''

fiat di.\i, super omnes creaturas intonui, dico, ut
ad mortem deputatus est. Et ideo Filius Dei in mor- ha^c qiiae libi de calesti Jerusalem ostenduntur, ad
tem Iraditiis est, ut per satisfactionem innocentis tutelam et salutem hominum cognoscas et mani-
justitia {teccitori redderetur. festes, qui ad similitudiriem nostram factus est,

Ouicumiue ex infirmitate corporis sui vomllura vox scilicet iu anima, et labernaculuiu iii corpore,
palilur, et corpus Christi tota devotione desiderat, ut eliam vox ego in luba, quai per vocem sonat.
hiiic idem Facramentum dare non pra^-
presbyler Deus enirn dilecto suo Joanni sanctam civitatem
sumat, propter honon-m ejusdom corporis Christi vivis ex lajiidibiis, qui homines sunt, et eliam ex
quod in specie panis latet. Sed corpus Domini supcr operibus eorum constructam osteudebat (Apoc. xxi),

caput ejusdem homiiiis ponat, ^c Deum qui ani- in qua Jesus Christus lapis angularis consislens,
mam in corpus misit, invocet, ut corpore et san- utrumque parietem in templo co-iestis Jtrusalem
guine animam illius sanctificare dignetur. Ponat conjungit. Ipse quoque per indumentum liumani-
quoque siiper cor ipsius, dicens : Deus omnipotens, tatis siifp cuin hominibus habitat, et ipsi populus
cujus Filium Maria in fidc suscepit, da, qiiapsiimus. siius siint, quem dote sanguinis sui cruit, ac ipse
ut in vera fide anima et corpus hiijiis hominis san- (; Keus ejus est, quoniam magna potestate eum libe-

clificetur per corporis et sanguinis ejiis sanctifi- rando, antiquum serpentem despoliavit, sicquo Deus
calionem. Divinum sacramentum iu specie
enim potentiBe, Deus misericordiae et pietatis, ac plenum
panis lalet, quemadmodum anima hominis invisi- bonum super omnes ci-ealuras consistit, quem
bilis existif. L'nde invisibilis anima, iuvisibilem nunquam ulla; tenebra; tangebant, sed qui super
sanclitatem slatim in se trahit; quia spiritus ho- eas fortissimus judex est. Deus namque per huma-
minis illum qui eiim raisit, mox sentit, et uunqiiam nitatem suam, et etiam per ornamenta ccelestis Je-

ab eo recedet, qui in flde eum suscipit. Ab indigno rusalem, populo suo omnem lacrymam ignorantise

aiitem sanclitas, illa, sicut a Juda, aufertur. Itaqiie et inlidelitatis, in qua ca>cus vera> fidei erat, abs-

vomitum patienti, propter cautelam et reverentiara, torgit, et in pura pcenitentia, confessa peccata re-

corpus Domini est vilandum. Fides tamen ejusdem mittendo, ei a potestale et habilalione gehennalis
sacramenti, firmissima habenda est, quod in specie mortis salvat. In dulcissimo quoque et amarissimo
panis solemniter sanctificatum est. ruraore humanitatis Filii Doi qui, esurie exspccta
Joannes spcculum sanctitalis et virginitatis
qui tioiiis su.T cessante, in magna saluritate gaudiorum
est, quia propterea terrenam desponsationem re- in ornnem terram exivit, luctus Adae, et posteritatis

pudiabat, et quem Filius Dei, qui a Palre suo in j) sua-, qui introitum coelestis regni non potuerunt
virginalem materiam humanitatis sua> descendit, habere, et claraor piopiietarum, qui in magnis

quam omni ornamento virtutum ornavit, pra; cx- suspiriisDeiim ad redemptioncra populi vocabaut,
leris sanctis specialiler diligeiido, occullorum rai- amplius non erunt. Dolor quoqiie et asperitas legis,
raculorum suorum signaculum posuit, in my- in qua nullis peccati reatum per veniam miseri-
stica visione dicit : Vidi civitalem sanctajn [Apoc. cordiaj aliquis redimere potuit, etiam amplius non

xxi), etc, erunt, quomodo nobilis filius hominis, qui justus

Quod sic intelligendum est : Ccelestis Jerusalem, et misericors est, omnia peccata hominis in vera

quae per summum artificem, scilicet omnipotentem pomiteutia misericorditer abluit. Sicque per plenam
Deum, ornanda erat corara ipso, queraadmodiim bonitatem humanitatis sua^, omnes pra^dicti dolo-

materia omnium rerum, ante creationem mundi res, qui in primis erant, abierunt. H»c quae

apparuit et sicut hominem quem de limo forma-

:
Joannes in sancta revelatione vidit ct audivit, vera

verat, spiraculo vitae suscitavit (Gen. ii) ; sic etiam sunt; quoniam F^ilius Dei opera sua, ut Pater suus

sancta civilas Jorusalem, virum suum sci-

qua^ ,
voluit, in magna claritate finivit : |unde etiam in

licet Filium Dei, cui desponsanda eraf, exspectabat magna potentia in throno suo, omnes inimicos
229 KPISTOL^:. — EPTST. XI.Vll. 230

suos conciilcaodo, scdet. nova A sun', ipsum coercent, ne lerra nimio ardure suo
Ipsc eliatn uiniiia

facit qiiia ut ex prima materia omnes cieaturse

;
comburat, ipseque aquas constringit, ne illse per
per verbum Dei (scilicet Fiai) procedendo iliumi- iramoderationem pluviarum terram submergant.
natae sunt; et sicut primus liomo de limo formatus, Deus quoque igneam rationalitatem anima', quse
spiraculo vitge in carnem et sanguinem mutalus spiraculum vitse est, homini quem formaverat, im-
est, sic etiam liomo peccalor, per misericordiara misit, per quod in carne et sanguine, veiut cibus
P'ilii Dei, qui in tlirono suo sedet, cuin i>cenilentia per ignem, confortatur et solidatur. Anima etiam
peccatorum suorum renovatus, novus efticitur. Bea- per corpus, et corpus per animam operatur; et ani-
tus enim iiomo, quem Deus tabernaculuin Sapienti;e ina viriditas corporis est, sic plenus homo exi-
et

cum sensualitate quinque sensuum fecit, usque in stit, in quo ignis, aqua et aquosus aer sunt, per
finem vitae sua; cum sanctis desideriis bonorum quse ipse humidum spiraraentum attrahit et emitlit.
operum, et cum esurie justitise, ac dulcissimarum Sicut enim sol de constituto loco rotse circuli sui,
virtiitum, quibus nunquam satnrari potest, de no- cum mobili vento per calorem radiorum snorum,
vitate in novitatem per gratiam Dei semper ascen- omnes \ires et virtutes suas perficit; sic eliam
dit; et sic ad gloriam incommulabilis vitse, qusp ralionalis anima in corpore cum bumido spirami-
sine sine iine semper manet, feliciter
ti-edio, et per- " ne, quaecunque vult, dictat; et ea in creatura, quam
veniet. Sicenim Deus usque ad novissimum dieni per rationaiitatem cognoscit, operatur. Anima vero
orania nova facit, quse autem post novissimum et corpns cum singulis viribus et nomiuibus, quern-
diem cum potentia et possibilitate sna facere velit, admodiim caro et sanguis uuum suut, ac per tria,
in sola ipsius scientia sunt, cum beati homines, scilicet per corpus et animam, rationalitatein
qui in pra-dicla novilate vivebant, in cilbaris et liomo perticitur et operatur. Ipsa namque aiiima
sympboniis, ae inomnium laudum, in con-
sono toti corpoii se infuudit, et cum rationalitate in illq

spectu Dei gaudium omnium gaudiorum sine fine operando, gustum ot nutrimeutum ipsi ministrat:
iiabebunt. serve et fili Dei, quia ipse in primo ac ita bomo, omuis crealura est, quani ipse per
bomine te formavit, stude ut per abstinentiam car- ralionalitalem scit et coguoscit, et quse ex prsece-
nalium desideriorum in sanctis desideriis et bonis pto Dei per omnia ei subdita est. Deus eiiim ignis
operibus in ccelesti Jerusalem tabernacuium tibi occultus est, quem nemo raortalium inspicere valet.
faeias, et ut pulcherrimis fenestris per esuriem ju- Sed angeli qui ignei sunt, etiam igneain faciem
stitia? et charitatis Dei exornes; quia, ut doinus per semper inspiciunt, et sjdendor Patris, Filius ejus,
fenestras illustratur, sic eliam per ciiarilatera om- (^ de cujus iudumento, quod tempus habet, prophetae
nes virtutes illuminantur et cognoscuntur. Vidc propbetabaut; et qui semper sine tempore ante
etiam ut tribulatioues quas jiatienter sulferas, quo- a'vum cum Patre fuit, ut Joannes Evangelista lesta-
niaiu per eas quceque virtules in te eiegantiores tur, dicens In principio erat Verbum, et Verbum
:

efticiuntur; et vide ut etiam in corde tuo pulchram erat apud Deum [Joan. \). Sed Verbum quod in
formam, de qua tibi dixi, caute custodias, quate- principio apud Deum erat, de Maria virgine incar-
nus ipsa in coeiesti Jerusaiem luceat. natum, fons vivus prucessit, qui omnes in se cre-
In vera visione, quam in anima mea vigilantibus dentes aqua vilaj reticit, quemadmodum ipse dicit:
oculis semper cum modo
septuaginta et
video, Quiin me c?edit,Jlumina de ventre ejus fluent aquse
trium annorum sim, a vivenle lumine ad scriben- vivs; [Joan. vii). Ipse ctiam per inexstinguibilem
dum hsec verba coactasum: Deus vivus fons est, ignem ileitatis, omnem ignem spurcilia? exslinguit,
qui aquas emisit, quando per verbum Fial, dixit:
quia ante sevum in Palre genitus erat, cujus volun-
Fiayit luminaria [Gen. i), etc. Quse luminaria tir-
inamentum, solem scilicet, lunain et stellas por-
tas indumentum ejusdem Filii sui seternaliter ha-
tanl, et quai speculum eorumdem luminarium sunt, buit. Idem quoque Filius Dei in aquis se baptizari

quoniam radios mittunt. Ipse etiam

suos in eas voluit, ubi eum paterna vox dilectuin Filium suuni
splendens ignis ac seternitas ante sevum est; in quo D [Matth. III, xvii), qui ante sevum in fcternitate cum
imago sua, scilicet forma hominis, semper et sem- ipso erat, testatur; et qui per speciosam formam
ppr sine tempore radiavit. humanitatis suae, omnes inimicos suos, qui contra
Homo enim, quem ad imaginem e' similitudinem eum pugnare volunt, conculcabit. In aquis enim
suam formavit, opus suum et indumentum Deitatis memor erat, quomodo illas per verbum suum crea-
suse est, qui secundum Creatorem suum uperando, vit, super quas spiritus Domini (qui vivus fons est)
ad utilitatem suam, quomodocunque voluerit, utitur ferebatur [Gen. i), qui eas movit et fluere fecit, ita
creatura. De limosa nainque et aquosa terra homo quod omnera immundiliam mundant, et nullam pu-
creatus esl (ibid.), quse per humorom aquarum, quas tredinem in se continere poterunt. Deus namque
ipsa obtegit, pondere suo aggravat, infunditur.
ac huraanitatem suam diaboium ceJavit, quem cum
Aquse vero cum calore solis, qui infra circulum magna multitudine diabolicorum spirituum de coelo
rotsB suse quamdam imaginem habet, et qui per dejecit {Isaipsorumque nuraerura, diabolo
xiv),

aquosum aerem humidus lotam terram perfun- est, ignorante, cum beatis hominibus complevit. Et
dunt; et ita se invicem admiscendo, orania germina sic Deus per casum Adse, ruinam diaboli qui ex (

pcoferunt; et aquse, quce speculum ejusdeni solis tolo perditus est) reparabit. Filius etiam bominis.
J3I S. HILDEGARDIS 53-2

comedit ol bibit, iit liomini rcn.'t're coiicessil, iier A Allissiini, qua^ supervenit in Mariam, o\ ipsa car-
quod caro et sanguis crescunl el nutriuulur, ne in nem et sanguinem Filii Dei eilicieus, super oblatio -

ofliciaii opere suo arescendo deliciant. Cibum vero nem panis et viui, aperlis vulneribus Jesu Christi,
istuin serpens coulaminavil, (juando primi homines descendil, ita ut eadem oblatio paiiis et viui occulte
ipsi conseutientes de paradiso expulsi suiil {Gen. iii ;
inconspectu Dei el sanctorum augelorum, in car-
unde et per suggestionem diaboli, tilios suos in pec- uem el sanguinem transtorraetur sicut etiam gra- ;

catis concipiendo, in dolore generabant. Sed istain uuui vinum per occuilam viridilalem, quam ho-
et
mortiferam couceplionem hominis, Filius Dei abs- mo videre non potest, crescunt. Sed quia homo
lersit, cum de Spiritu sancto ex Maria virgine post ablutionem baplismi in peccatis ssepissime
sine omui peccato viriiis natura,' conceplus et iiatus labitur, vuhiera ejusdem Filii Dei tandiu aperla
est [Luc. I, ii). Filius etiam Dei, corpus et sangui- sunt, quousque rationalis homo peccaverit, quate-
nem suum in pane et vino discipulis suis dedil nus ipse per pueniteiiliam et confessionem in eisdem
{.lladh. x\xij, maxime ei con\euiunl
quia h*c duo vulueribus mundelur et recipialnr. Sed liomiues,
et comparaulur; quoniam sicut granum in terra qui lueretici et Sadducaei dicunlur, sanctissimaiu
abscuuditum, ex nulla alia coagulalione, nisi per humauitatem Filii Dei, et sanclitatem corporis et
calorem solis, et humorem aquBe, per gratiam Dei " sanguinis sui, quai iu ol)lationem panis et vini est,

in viriditate sua occulte nascendo surgit (Joan. xii), negaut; ideoque diabolus, qui inilium est ab ilK),

et sicut bolrus viui, non per putalionem, sed per qui nec initiuiu nec tincm habet, et qui in principio
mysticam gratiam Dci viret et crescit; sic etiam honoris sui, unitali aeternse divinitalis coutradixit,
ipse Filius Dei sine oiuni coagulatione, et viriditale per liomines istos, lotam terram pulvere mortis
peccati carnalis natura» ex occujta divinitate verus aspergit. cnim mendax est
Ipse {.Joan. viii), quo-
homo processit. Ignis enim qui altum siccum
in niam obcwcalionem inlidelitatis, oculis liominum
puteum absconsus est, ubi postea crassa aqua in- istoruui iufundit, eos ita obca>cando, ul iu Deum
veniebalur, cum qua sacriiicia aspergebantur, qua; verum nec sperare, nec credere possint; et ita vi-
per magnum ignem, qui accensus esl, consumpta pereo more omnem sanctitalem el houorem Dei
sunt (// Machab. i), Deum inexslinguibilem iguein, per homines istos mordel, qui eum per suggeslio-
et vivum fonlem esse designant. iNani ipse Deus, nem suam sequuntur, et qui per omnia Deum vivum
queiu idcm ignis et aqua sigiiiflcant, in alta profun- per inlidelitalem despiciuut. Deum namque veruiu,
ditate sua tam occultus est, qiiod oinnem inteilec- qui iiivisibilis est, et etiam animam, ac spiritum
tum humani ingenii excedit: nnde etiam «mne car- ^ homiuis in recta tide uou habcnt; quoniaui omnis
nale desiderium in Maria virgine ita consumpsit, eorum iutentio ad illa quse carnalia sunt, teudit:
quod filius suus absque omui incendio peccati ex ideoque omnia qu« Dei suiit, quemadmodum ille
ipsa humaiiilatem suam induit: Spiritus sanctus qui eos seducit, conculcant ;
quia vcrba veritatis
enim, qui vivus fons est, suavissimo humore suo contemnentes in mcudacio ct in falsa doctrina sua
eam perfudit, sicut ros super granum descendit; gloriantur. Perditus vero angelus, per rationalila-
ita at per virtutem Altissimi ab onini ardore, qui tem suam scil, quod homo ralionalis possibilitatem
per suggeslionem diaboli nasceutibus hominibus operandi qua' vult, habet: et hoc in primo homine,
fit, et ab omui dolore humanaj naturae et geniliira' qui praxepluin a Deo acceperat, recognovit; ac ila

obiimbrata sit, quemadmodum angelus ad ipsam iu eadem qua mulierem deceperat, illud quod praj-

dixit: El virlms Allissimi obumbrabit libi {Luc. i). cepit, sciiicet ut crescerent et mulliplicarentur, in

Primus aiilem oitus immunda^ coagulalionis, qu« hominibus istis deslruere conalur, eis suggerendo,
sine Spiritii sancto exoritur, in aquis baptismi per ne secundum prfficeptum legis, sed secundum hoc,
Spiritum sanctum, velut aurum in igne mundatur quod ipsi per suggeslionem diaboli sibimeti[)sis eli-
et purilicatur; quoiam Spirilus sanctus super aquas gunt, vivant (10). Ipse quoque eis suggerit, nt corpus
ferebalur Gen. \), ac eas moveii, et fluere fecit. D suura per je)iinium raacerando constringant, et
Ipsseque etiam s()iritale elemenlum pra; caeteris postea omuem voluntatera incesti desiderii eorura
sunt, et in eis etiam animalia in natura ab aliis pcrliciaut; et ita, ipso suadente, ab orani sanctitate
animalibus aliena, nascuntur et pascuntur. Ilomo legaliura prajceptorum oinnipolentis Dei deiiciunt;
namque charismate et oleo per gratiam Dei inun- quoniam in omnibus praiceptis qua; Deus per Moy-
ctus, et igne Spiritus sancti acccnsus, in baplisraale sen, ac per alios prophetas siios protulil; et qua>.
sanctificatur, ac denuo in confusionem antiqui ser- poslea per Filium suum revelavit, raortui sunt;
pentis, qui primum ortum suum tetigit, renascitur ideoque per eos tota lerra polluta est. Unde vos, o
[ioan. per gratiam Dei ab ipso hoc rao-
\\\)\ et ita reges, duces et principes, ac caeteri Christiani horai-
do potenter eripitur, ac in fonte baptisraatis per nes, qui Dominura timetis, verba ista audite, et
fontem vivum, scilicet Spiritum sanctura, ad aeter- populum istura ab Ecclesia, facultatibus suis priva-
nam salvationem regeneratur. Fadem etiam virtus tum, expellendo, et non occidendo, etTugate, quo-

(19) Notandum '\\\\\^,ne secundumprxceplum le- nullum praeceptum legis observanl, non vere con-
gis. Anabaptista^ et concubinarii hic nolantur, qui tinentes.
233 EPISTOI.^:. — EPIST. XLVII. 234

niam forma Dei sunt. Igiicus aiitem Spiritiis Dei, A permittat divilias habere, et eas pauperi sub-
qui vivus fons est, per gratiam suam vobis infun- trahat, formam pauperis, quse sua imago est, ta-

dat, ut haec ante diem ultionis Dei, faciatis, quate- men diligit. Dives enim per superbiam diviliarum
nus de omni lionore et beatitudine corporis et ani- suarum hominibus, quibus nocere potest, imperat,
niffinon deticiatis. et eos traclat sicul non sint homines in forma
Deus homini praeceptum, in quo omnis lex late- sua : et hoc modo bonum uomen hominis, scilicet

bat, dabat; sed honio iiiud praevaricatus est, et ideo quod ipse imago et similitudo Dei est, blasphe-
per casum expulsionis judicatus esl, in duobus matur.
modis mortalis existens, corpore scilicet moriendo, Deus itaque prsecepit proximum tuum
: Diliges
et verse lucis visione carendo. Unde etiam in man- sicut teipsum (Levi(. xix ; formam tuam
Matlk. v),

sione illa perdurare uon poluit, ac preedictam vi- scilicet in ipso attendendo, eique omnibus condo-
sionem perdidit. Ipse enim Deum veraciter scivit, lendo, et omnia quse male egerit, moleste ferendo,
et quod prseceptum illius custodire deberet, aguo- quia forma tua in malis ejus per ipsum blasphema-
vit; sed quia servum audivit, et quoniam mulieri tur. Cumque homo hsec fecerit, bonum opus secun-

sibi subditae consensit, justum judicium justi Judi- dum Filium Dei operatur, qui carnem induit ut
cis super eum venit. Et judicium istud Deus homini B homini condolere possit. Sed qui spernit pauperem,

super ilios dedit, qui magistrum in obedientia non solum in illum, sed eliam in omnipotentem
aguoscere nolunt, et qui omuia mandata legis prae- Deum peccat, qui formam hominis apprehendit
varicantur; unde et corpora ipsorum morti daban- per quam legem dedit, et ex qua redarguetur, quo-
tur, quoniam in luce legis mortui sunt. Sed tamen niam transgressioues legis sunt. Quicunque autem
magistri, qui iii vice Christi sunt, prsevidere de- totam legem servaverit, ojfendat autem in uno, factus
bent, si aliquam emendatiouem in se habeant, an- est omnium reus [Jac, quoniam quicunque cse-
ii) ;

tequam illos niorti tradaut. Et cor eorumdem tera legis mandata et uno mandato in
tenuerit,
magistrorum in hoc purissimum esse debet, ne ul- lege caruerit, illud propter odium non diligendo,
lam injuriam, aut blasphemiam ipsis ab iilis illa- sed velut picturam pictoris illud habendo, hic alia
tam, in judicio attendant, et ita morti sanguinem pra?cepta non implet. Sic etiam
perfecte fit, cuin
damnatorum cum judicio tradant. Quod si cor eo- homo debilitatur in uno membro sive per nativita-
rum purum non fuerit, a prsesentia liujus judicii tem, sive per aliquod infortunium, ca^tera membra
fugiant, ipsorum proximos suos interli-
ne verba sua ei condolebunt, nec in illo debilitato perfectum
ciant, diligentissime Evangelium Domini attenden- solatium aut auxilium habebunt. Cibus quoque non
c
tes, ubi dicitur NolUe judicare ut non judicemiiLV
: bene coctus, et insulsus, homini nec vim, nec gustum
In quo enim judicio judicaveris, judicabimini confert; sed vix homo per illum vivit. Sic etiam
{Malth. vii). Sed nec judicabunt secundum quod qui igneam charitatem non habet, omnia mandata
ipsi constituunt, nec secundura placitum voluntatis legls non rectecoquit; sed ea ut debile membrum
suse, sed secundum judicium omnipotentis Dei, ita suum habet et qui de sapientia opera sua non col- :

ut quicunque intoierabililer omnibus praaceptis legis ligit nec fdiscit, sed ilia a seipso connectit et opera-
adversarius exstiterit, et qui a criminalibus pec- tur, hiccomparatur homini, qui imaginem secun-
catis se abstinere noluerit, hic secundum judicium dum formam hominis ex ligno facit, quse vivere non
Dei, et non secundum voluntatem hominis judice- potest; sicut etiam ipse, et opera sua mortua sunt,
tur. Quod si ille propter timorem mortis, culpam et etiam velut niutus est, qui voce rationalitatis ca-
suam se emendare promiserit, semel et secundo ret; unde et sicut reus iii omnibus -mandatis Dei
judicium Dei difFeratur et cum sic probatus non
: existit, et de ipsis in judicio Domino respondebit,
emendaverit, secundum verbum Fiiii Dei, poenai quoniam ea secundum voluntatem suam operatus
judicii reus erit. Hoc modo de omni judicio quisque est. Prsevaricatio itaque mandatorum lcgis, in eth-
liomo provideat, ut non secundum voluntatem lio- D nicis, et in infidclibus, et in eorum sequacibus est,
minis fiat. Attendendum quoque est, quid Jacobus quia fide carent. Qui autem per baptismum et lidem
de divite et de paupere loquatur, de divite scilicet tideles existunt, et quantum potuerunt, in maudatis
bene aurato et vestito [Jac. u). Dives enim propler Dei operantur, atque toto corde gemunt, et ad
magnam pecuniam suam honorari vult, recipilur Deum anhelant, auxilium illius postulaiido, et poe-
et honoratur, videlicet propter auxilium adversi- nitentiam de illis quaj prsevaricantur faciendo; quo-
tatis, et timorem potentise, qua ssepe ho-
propter niam alii ab infantia, alii a juventute, alii in sene-
raines Isedit.Pauper autem propter amorem Christi ctute Deum omnia poslulant,
quserunt, et ab ipso
suscipiendus est, et quoniam frater hominis existit. hi licet peccaverint, tamen pcr judicium non abji-
Nec isti pares habendi sunt, quia hoc sine discre- ciuntur. Nam in omnibus istis, oJerusalem, mul-
lione essel quoniam qui divitem et pauperem in
; titudo justorum et [electorum, poeni-
sanctorum,
una sede sedere faceret, dives hoc facere dedigna- tentium publicanorum
et ad te veniet {Isa. lx).
retur, et pauper iude terreretur. Pauper namque Divina ciaritas, claritatis, quaj inter opus tuum
propter amorem Dei recipiendus et habendus est, clarescit, tu radix illa es, quse plurimos ramos emi-
quia frater hominis est, et quamvis Deus divitem sisti, ot sol c'^ cum innumcrabilibus spha^ris, scili-

Patrol. CXCVIT. 8
23- S. llll.nKC.AHDIS 23li

cel sanclis et electis tui*. quoiiiin numcnim ucmo A sliluisli, et iii igne Noe conseivasti, ul de ipso novus
caperc polest. Tu enini iu principio railicem unam luuudus cum igiie sanctitalis procederel, qiia iuglu-
plajmasti, quam spiraculo vittp vitrilare fecisli {Gen. vies serpentis clausa, et vis ejus ita comhusta et

n), et ad Jeremiam dixisli : Quid vides, Jeremia ? superata esl, ut illi qui per ignem et aquam regene-
Qui tibi respoudit : Virjam vigilantem ego video rantur, in vera tide persistentes, nullo modo per-
(Jer. II . dantur. Tu enim in igne tuo aquain exsiccasti, ne
Quajdam radix cum ramis suis processil, et noxiali in utrem Noe tlueret, in quo pra>signasli mortera
pomo obnuLilata esl, quod nox super eam evomuit; perditionis hominum liniendam, sicut etiain homines
unde et ipsa in tenebris ramos suos muitiplicans, in aqua morte iinili sunt. sanctitas aqua*, in qua
justitiam coeli conculcare voluit. Sed tu, clara divi- Filius tuus mortem contrivit, quem Virgo de tuo
nitas, in aquas ciaruisti, et eas quasi iu utrem con- igne concepit, qui in ea omnem livorem aquosi pec-
gregasti (Psal. .\xxii), in quibus omnes homines, cati exsiccavit, ut ex illo non lo^deretur, quemad-
excepto Noe el ramis ejus, submersi sunt {Ge?!. vii). modum etiam Noe non la^debatur. In liis euim signis
Isturn vero, scilicet Noe, ad operandum iniracula praividisti quod iu Maria [)erfecisti, qua> caput ser-
tua imbuisti: et ideo opus suum quasi in scientia n peutis contrivit (Gen. lu), per quem prima mulier
infantis cum gaudio operatus est ;
quia nondum sci- decepta est. Noe, qui salutiferum signum es, quia
vit nec sapuit, qua* ei locuta es. Aereiim quoque Deus occulte te docuit, qualiter per aquam salvari
fumum ei objecisti, qui venas et meduilas hominis posses (Gen. ix), et cordi tuo inspiravit, ut ad sa-
concutit, ut iiumanis sensibus non iinpeditus, sediti- crilicandum ei, mensam aditicares, tu velut aurora
cium quod eum docuisti, velut in Isetitia infantis existis; qua^ scintilla solis es. Deus in te prsesigna-
aediiicaretur. Sic etiam facis in hominibus, in qui- vit novam et veterem sanctilatem jirophelarum, et
bus miracula tua operatiuus es, cum per tuam in- sapienlium, et observationem
inlegritatis, qua' non
spirationem aliena humanis sensibus loquuntur. in latere viri, forma mulieris plantala esf,
sed iii

Postquam autem Noe in altitudine, in quam levave- quse in potestate viri non fuit; sicut etiam potestas
ras, cediiicium suum fecerat, primum aediiicium aqua" tibi nocere non potuit. Deus etiain novum
Abel, quod in eHusione sui transierat, de ipso exci- raundum ex te procedere fecit, et rigatam terram
tasti, eumque ita inspirasti, ut altare qua vineas plantasti, vim
aedilicaret, per aquas tibi dedit, in
super quod tibi altissimo Deo sacrificium ob- vini tamen ignorans, per quod sensus hominis de-
tulit. nudantur. Sicut enim filius, qui nuditalem tuam, te
Ciara divinilas, quie iunumerabiles sphseras vitse C ut patrem honorans, texit, gloriose libertatem suam
habuisti, primum hominem plasmasti de limo terrae, delinuit, alio in servum illius redaclo; sic hon»
et illum in loco paradisi constituisti (Gen. vij, ut scientia; maia scientia servitus constat. Tu etiam
in angelica laude societalem haberet. Serpens au- tam tortuosus in peccatis, ut iilii tui, non fuisti,
tem in dolo oculum suum movit, et illum fallucibus sicut etiam iilii Ad;e criminosiores ipso fuerunt. In
verbis decepit, te apud eum accusans, qui eliam benedictionibus enim libertatis, sancti et electi sunt,
primum se tibi opposuit. Quod diabolus fecit, qua- et etiam illi qui per pcenitentiam de servitio pecca-
tenus iiomo de paradiso expelleretiir, et ne in lo- torum in libertatem redierunt. lllis quoque omnibus
cum, de quo ipse expulsus est rediret, quem novum datur luba canere, cujus sonus ante thronum Dei
opus creatum, prffterquara se cognovit. Clara et sonet (Apoc. v). Angeli quoque vocibus suis Deo
ignea divinitas, in igneis sphaeris, quas in te habui- laudes symphonizant, de operibus bonorum liomi-
sti, per sancttim imagiiiem humanitatis tuae caput num adl.uc in corpore vivenlium, quaj semper
serpentis conliivisti, ut se, priusquam opus tuum raulliplicanlur, et ante Deum, ascendunt super au-
perfecisses, nunquam erigeret. Ipse enim ignem, reuni altare, quod in conspectu ejus est, et de ipsis
qui tu es, nequaquam langebat. Sed in quadam luce semper novum canlicum Deo concinunt. Aureum
claritalis, in qua mendax factus fuit, et ideo huma- enim altare, opera sanctorum intelligenda sunt.
nitas tua ei ab=consa est, et ideo etiam angeli, qui qua? ipsi, in corpore manentes, operati sunt, et quac
ignem tuum tangunf, ab eo recesserunt. Poslea vero in conspectu Dei, quasi aureura altare fulminant
opus tuum, scilicet hominem, cum igne et claritate el quibus Agnum, scilicet Filium Dei imitati
fecisti, ita ut ilii perdito nunquam ex toto similis sunt.
efficeretar, qua; in tanto numero ad imaginem tuam Ipsi quoque sancti opera sua, et etiam opert
colliges, ut nec angeli, nec animae eum dinumerare ipsorum bealorum, qui feliciter operantur, dinume-
possint. Quidam enim hominum ignei sunt, et ad rant cum canente tuba, cujus sonus est ut vo3
ignem se convertunt, et qiiidam in luce claritatis aquarum multarum (Apoc. i), qua; dulcissimo son(
sunt, el de luce ruunt; el ilerurn postea ad igucm circumientis lirmamenti intermisla esset, et ha
resurgunt, ac columna! ccKli efliciuntur. Tu, clara voce laudis auxilium Deo quaerunt, quae san
illi a
divinitas, ignis et claritas es, quibus etiam iictile ctis Deun
operibus, qua; sursum super altare ante
vas fecisti, de quo indumentum tiium induisti; et ascendunt, opera et merita ipsorum tangunt. Si
sic in tribus viribus existens, opus tuum etiam in namque Deum pro ipsis orant, quatenus ipsi ;

tribus viribus constituisti. In claritate Adam con- bonis operibus, Leviathan deceptione, non impe

I
 ;!37 EPISTOL/E. — EPIST. XLVII. 238
I

lianlur, qu£e exemplis eorum cum elemealis ope- A sti. Tu praecepisti Abrahse, ut in carne sua se vul-
1'abunlur, quod canons tuba eorum signilicat, quia neraret, quae de deceplione, de sanctitate castitatis
)eus ab eis, sicut ab angelis, quos claritate sua iu incesta desideria mutata est, quae tu per aquam
lerfudit, laudatur et glorilicatur. Vox enim sanclo- et baptismum abluisti, iu occultis mysteriis, qui-
um, qua Deum de suis et de aliorum bonorum ho- bus etiam ipso nescienter deceptus est. Abraham
ninum operibus laudant, quasi canens tuba est: ad praeceptum meum, carnem suam vulnerante, et
mde et ipsi c.inlicum novum ante throuum et diabolum confudit, qui mysterium illud non cogno-
^gnum cantant (Apoc. xiv), et terra, scilicet terre- vit, et in ea parte hominis confusus est, qua etiam

li populi in voces eorum resuUant, in meritis eorum hominem decepit. Tu etiam prspcepisti, ut dilectum
)eum laudantes, et diceutes: Gloria tibi, Domine. suum iilium tibi sacrilicaret [Gen. xxu), in quo prae-
sancta Divinitas, tu in coelo ab occultis angelis signasli tuum Filium pro populo sacrificandum. Sed
^lorificaris, qui de tua claritate scinlillai exislunt, vibrantem gladium super ipso ligato exlensum, an-
!t de homine(quem de limo formasti ad indumen- gelus tuus prohibuit, et arietem ex aliis ovibus non
,um tuum) laudaris in terra. Quod Joannes evange- procreatum, sed ostensionem tui miraculi illi osten-
ista claritate Dei inclaruit, et in llanmia Spiritus disti. Ilomo enim, quem tu plasmasti, per diabolum
B
;ancti exarsit; et ideo in corpore suo ccelestis fuit, deceptus est. Unde omnis humana natura ita con-
it homo ante ruinam exstilit, unde pondus et gra- taminata est, quod omnis homo totus in peccatis
/edo corpoiis sui in terra remansit, ipso in ccele- carnalis desiderii concipitur. Natura etiam hominis
>tia sublevalo, quasi in ictu oculi, sicut post no- ita distorta et tortuosa facta est, ut nulliis socium
issimiim diem omnis corporalis gravedo combure- suum liberare posset de caj)livitate diaboli; unde iu
,ur, sanctis animabus ad coelestia volantibus. Joan- teipso ordinasti tunicam extentam de sim-
Filii tui

les Baplista fortitudine Divinitatis perfusus in plici terra, qua; de nuilo germinaverat, cujus san-

Mrne sua [Ma/lh. iii), oinnino a spuma serpentis guinis calorem calor Spiritus sancti accenderat.
nortuus fuit; et ideo amaris verbis peccantes cor- quae sicut ovum a carne nata est, quod per galli-
lipuit. Istum Deus ante humanitatem suam prtemi- nam fotum, pullum emittit,- sic ipsa Virgo calore
iit, antequam pleniludo temporis veniret, in quo Spiritus sancti fota, filium genuit : et sicut pullus
Oeus homo factus est {Gal. iv). Nuuc autem invoco absque calore gallinae ex ovo nunquam procederet,
;t adoro te, ut me pusiilanimem, quse verba ista sic Virgo absque calore Spiritus sancti nunquam
vidi et audivi, quod tu sohis scis, iu canticis bea- Filium procrearet.
Lariinianimarum conservare velis, et omnes qui q Mysterium istud lotum in ariete praetiguratum
propter puram lidem nominis tui stiidiose mecum fuit, qui in spiuis pendebat, ut Dominus ad Adara
aborant, in sinum grati» ita coUige, ut a te nun- dixit: Cum operaius fueris ierram, spinns ei Iribulos
piain peregrinemur. Tu enim solus ignorantiam germinabit tibi {Gen. iii). In laboribus operis sui
iieam scis, qua; doctrina Scriplurarum slellata non malitiosa vindicta ei ostensa est, quia contempsit
>um, quai miracula tua narrant, ut etiam in stellis prseceptum Dei, quod incoepit, et non perfecit, et
. Lempora discernuntur. Unde rogo te, ut ab omni non gloriam suam contrivit: et ideo lucida vestis,
;
^aigredine malignorum spirituum me liberes, et ab qua; absque omni obnubilatione fuit, ab eo ablata et

j
jomni dubio ignorantiae meae in corpore et anima scissa est, ut etiam spince et tribuli hominem scin-

(
jconserves. Iterum rogo, te, mitis Pater, ut mecum dunt. Filius, qui absque omni viriii sanguine natus
jaborantes, igne charitatis tuae ames, et in libro est, in claritate Dei calore Spiritus sancti, ille so-

j
|Vita», qui scientia tua est, scribas, ut a te nunquam lus inliguum suspensus est pro crimine Adae; quia
i.
Iseparentur, iNoe qui principium es sanctitatis et nullum similem habuit, auimas liberavit, infernum
i;
ramorum, qui a te processerunt, rogamus te, ne despoliando: et quis est iste qui hoc fecit? Deus
j
nostri in canticis laudum tuarum obliviscaris pro- scilicet, qui absque omni incoeptione, defectu et mu-
pter negligentias nostras, sed propter amorem i) tatioue, dies illa est, cujus claritas uunquam aliqua

ij
(illius, qui te in miraculis suis elegit, in laudibus et luce illustrata est. Sed ipse lux omiiis facturae et

I
jOrationibus tuis ante Deum nostri memor esse di- de quo David dicit: Quis est iste
creaturae suae est,
,
(gaerissemper. Ainen. Sancta Divinitas, quae absque rexglorix? Dominusforiisetpoiens, Dominus potens
omni divisione integra existis, tu per verbum tuum in prselio (Psal. xxiii). Hoc est, Deus inexistingui-
||inomni creatura puro nomine generas. Formte, bile lumen quod nunquam inveterascet, nec
est,
Iquae per verbum tuum forinatae sunt in genere suo, evanescet, nec tacdium ducetur, et ipse est Rex
in
,u vita non evanuerunt. Quaedam creatura ex viri- gloriae, cujus gloria absque omni noxiaii obscuritato
jditate, quaedam curnibus induta ex sensibili natura persistit, et non deticit, sicut tempora hominis de-
|Sua, quaedam ex ventoso flatu suo, quaedam ex aere ticiunt, quae incipiunt et arescunt, et semper mu-
lluentis aquae vivit. Tu enim inlegram et indivisam tantur. Sed ipsa in viriditate sua stabilis et immu-
.obedientiam indumeuti verbi tui, in Abraham prae- tabilis permanebit, sicut lignum quod plantaium est
jjsignando scripsisti, et eam puram et integram pro- secus decursus aquarum {Psal. \). Gloriam enim, quce
pter liberationem eorum qui pcenitentiam (de in- ipse Deus est, nec angelus, nec homo iillo numero
I

lObedientia, quae in Adam exorta) agunt, cuslodi- finirc nec ilinuuierare valet. Quouiani ipse integra
235» S. HILDEC.ARDIS 2'.0

plenitudo est : et ideo aiitreli nunquam saturabunlur A processit, qua> noliile germen Filium Dei genuil,
euin intueri; quoniara semper ignota el nova in eo quod totum muudum illuminavit, per quod eliam
vident cum gloriosa jucundilate. Ipse vero /o///i' f< capiit serpenlis conlrivil. milis sapientia, cujus
polens; quuniam oranes creaturas in lorlitudine sua ordinatio in omnibus crealuris tuis justa ot vera
potenter perduxit, el unauiquaraque in genere suo est, salva huminem iUum, qui istam Scripturam vi-
mobilem constituit; et ita absque csecitate omnia dit et audivit, et fac eara priiicipem redemplionis
creata sunt et absque d.fectu. Dominus potens in Filii tui, ut a numero istorum nunquam sejiarelur,
prxlio, qui contra draconem puguavit, et eum in qui ia regno tuo gaudent. Libera me ab omni falla-
ccelo superavit ac iu inferno ad poeuas malitiie suai cia malignorum spirituum, qui me cum omni huma-
prostravit, et portas interni confregit, et animas no genere odio habeut, ne rae, ipsis cousentiendo,
iilorum <jui eum agnoverant, sccum duxii, nec istud contaminem: hoc mihi concedere velis per san-
alius facere posset, nisi potens sit. pura, vera et ctam Mariam, maris stellam, et per Filiura tuum.
ignea Divinitas, in tua potenti vi plantasti primum Araen.
immortalera ct imraulabilem terram, in qua primi Divina Deilas, qua', cum aliis potenliie luu' super
bomines se conturainabant, contra priKceptum el penaas venlorum volas [Psal. xvii), quorum elevalio
voluntatem tuam delimjuentes, quos de eadem lu- B et volatus per vim tuara existit, per forlitudinem
cida regione expellebas furti potentia tua. iluinam tuam rationalitas in angelis et hominibus, qui upus
tamen isturura reiediljcavit, pust etfusionem aqua- tuum sunt, vulat; et tu sapientia es, quai islorum
rum nubium per novam prugeniem quoe ex Nue pre. ratiunahilitali scientiam dat, ut qualia opera eorum
cessit, postquam serpentino generi ostendebas quid sint, agnoscant ; et ea, velut sapiens vir, domum
in forti putentia tua facere posses contra furorem suam supra poliam, scilicet Christum a^diticent.
draconis, qui in ifistimatione sua omui; liumaaum Ratiunalilas huminis, cum sapienlia terram pro-
genus deglutire deberot, quod diabolus tamen non funde fodit, quatenus supra petram domum suam
cognovit; quia tibi nunquam servire incaipit. In aediticet {Matth. vii). (Inde qui cum sapientia ad
omnibus quse cum diluvio faciebas, quando humi- ccelestem araorein aHerni Dei volal, viara vanam iu
nes demersisti, ruinam errantis turbaj ostendebas. peccatis vivendu despicit. 'IVdiusus autem et slul-
Tu enim, sancta Divinitas in Noe novara sobolem tushomo, quem taedel terram in altura fudere, et
planlasli, sicut etiam terra in alium modum eversa, domum suam supra petram fundare, hic desideria
uovum succum vini protulit. Abraliam prima radix carnis sua; colit et dendebitur. Tu, pura Divinitas,
fu it, quae in ramis generis sui lluruit, sicut virga Moysen de aquis sumptum servasti, quem lilia Pha-
Aaron de radice abscissa fronduit {Num. xvii), in raonis tanquam lilium suum nutrivit, ne morte suf-
qua praesignasti Nati tui incarnationem, qui in pu- focaretur (Exod. ii). Aqua Spiritui sancto adest,
dica alvo Virginis, de vi tua, sancta Divinitas, absque quoniam per eam omnis fornicatio et forma exina-
omni carnali conceptione lloruit. pura Divinitas, nitur, cui huniiditas adest, quia omnia temperantur,
tu attendisti malitiosum auditum [jrirase mulieris ut etiara ignis mauisterio suo omnia temperal. Sa-
per serpentem deceptse, et nobilissimam virgam pientia rationalitati adjuncta est, et corpus ejusdem
Mariara, de vi tua florere fecisti, qua» nuntiuin ar- ratiunalitatis indumentum existit. sancta Divini-
changeli cum auditu verse liumilitatis suscepit, et tas, his tribus viribus omne opus tuum perfecisti,

in vera iide tibiobedivit {Luc. i). Hanc tu super in illa unitate in qua nulla divisio est, nec ullum
sidera in coelum unicam matrem tuam alienae na- eorum aliud injuste excellil. Sed tu es omne in om-
tura" levasti, qiio non venerat Eva qu;e nubis per-
: nibus (/ Cor. xv). In possibililate potentiai tuae J
didit Eva, ea per inatrera salvationis cum omnibus creaturam tuam raultiplica-ti, quie in una forma'*
ornamentis paradisi, nobis reddita et reservata sunt. raultus sensus habet. Tu etiam praevidisli in visione
Nunc, laudabilis Divinitas, laus tibi sit, quoniam
antiquorum sanctorum, et in sanctis novi testa-
omnia malitiosa hominis reparabas, el in scientia D raenti incarnationem tuam, cui ipsi adsunt, sicut
tui scripsisti qualiter inimicum tuum superares, fecisti per nubem in Noe, et per arietera in Abra-

Ad pronunliandam hanc Scripturam viros elegisti, hara, et in Moyse, quem de aquis sumpsisli, in quo i

de quibus isti prsecipui fuerunt, in quibus osteudi- legale fundamentum tuum scripsisti, et occulta my-
sli omnia malitiusa casus Ada', per Filium tuum steria et miracula quae hurninibiis ignota sunt, in
reparanda in meliu«, sicut post diluvium terra et mirabilibus tiiis focisti. Tu cuiin por clavem nu-
humincs quadam novitate in meliiis reparala sunt, bium aquas eifudisti, ct per circumcisionera bapti-
et in Abraham inobedieutia per ubedientiam deleta snium Abraha; ostendisti, cujus vinctionem per
est. Abraham fuit radix incipi mtis sanctitatis, qui Moysen sanctilicasti, quem filia Pliaraonis de aquis
per obedientiara praeceptum Dei sorvavit, et omni- sumptum servavit. Filia Phaiaonis Ecclesiam si-
polenti Deo hostiain bonae vuluntatis obtulit, unde gnilicat, qua; ex gentilibus idula culentibus ad Deum
et meritu paler multarum gentium dicitur {Geri. per ablutionein baptismi, et unctionem Spiritus
ivii) ;
quia hi«, scilicet obedientia, ubservatione sancli (cui maxime aqiia pertinet) ad Deum con-
praeceptorum Dei, te, sancta Divinitas, tetigit et versaest. Futura miracula in Moyse praevidisti, qui

sigoavit. Unde etiam nobilis Maria de stirpe ipsius per igneam columnam in nocte Israeliticum popu-
«241 EPISTOL/E. — EPIST. XLVII. 242

Inm duxit, el mare Rubrum divisit [Exod. xiv), per A dus enarrare non posset. Botrorum autem optimum
cujus signiticafionem diabolus cum omnibus sequa- vinum suam dulcissimam doctrinam signiticaf, qua
cibus suis submersus est. Virga vero qua aquas di- homines in parabolis docebat; qnia divina myste-
visas confluere focit, legalem correctionem, qua i'ia, generi per consilium serpentis obnubilato, vi-
plenum numerum primum constituit, supplebit per denda non sunt, nisi ut facies hominis in speculo,
Filium suum. Ecclesia namque per incendium vi- in quo tamen non est, resplendet. Quomodo enim
tiorum persecntiones patitur, sicut eliam
multas posset vita a mortali homiue videri? Ipse enim ob-
Israel in eremo multas perturbationes, contra Deum scura verba hominibus locutus est, scilicet parabo-
murmurans, pcrtulit. Moysi, qiii rubum non arden- las, quia in pecratis coiicepti verba vittp. aliter ca-

tem ardere vidit {Exod. iii), Israeliticum populum pere non possent. P^ilius enim Dei, qui diviua vita
saivandura nuntiasti, qui ignis signavit Virginem est, in mundum venit, qui tabernaculum est homi-
per Spiritum sanctum absque omni commistione nis, noxiali pomo decepti, quatenus eum ad vitam
viri P^ilium tuum genituram, per quem populum revocaret verbis doctiin;r su;e, quem in humana
Israeliticum in aquis sanctilicasti, quem in Abra- specie, qii;i' deitatem siiam texerat, videbat. Fons
ham Tu etiam Moysi diligentissimo amico
plantasti. vivus, ciijus divinitatem Deus nullus intueri potest,
tuo dorsum tuum ostendisti: faciem tuam videre de- omnipotens est, qui in pnescientia sua prcedestina-
sideranli(Exod. xxiv), per quod ostenditur, a vi- verat incarnandum Filium suum ex homine, quem
ventehomine cfternitatem tuam in hac terra videri ad imaginem et similitudinem suam creaverat,
non posse, nisi quantum in lide cognoscitur. Ipse quatenus per ipsius sanctam humanitatem, homo
enim secreta miracula tua amplius humano sensu perditus, liberaretur, ab feterna morte, qui nullo
suscepit,quam caeteri homines, unde etiam exter- modo aliter liberari potuit. Filius namque Dei,
ritus et excussus est, et homines latet quid de cor- unica vita absque principio et fine existens, morta-
pore ipsius feceris. sancta Divinitas, laus tibi in lem hominem ad vitam suscitavit, a morte geterna
omnibus operibus, qutT in his tribus columnis ope- resuscitavit, quern in duabus naturis creavit de
ratus es, et de omnibus miraculis qua^ ad novissi- materia terree, unde peccata sentit et ex anima, ;

mum hominem operaberis, quia per Spiritum san- per quam Deum omnipotentem et invisibilem intel-
ctum in iiis tribus viris omnes cseleri propheta' ligit, qui altissimus inons est, ad quem nulla crea-
pennati sunt, et cum ipsis volant. Nunc observa tura ascendere valet: unde decebat eum, a quo om-
magnos et parvos, qui de Spiritu tuo scripscrunt, et nis creatura descendit et movetur, ut per Filium
me pusillam quie de spiramine Spiritus tui, cum C suum, Deum scilicet et hominem, liberaret, qua-
ista scriptura laboravi. Josue volantes pennas Moy- tenus vacuus angelicus chorus per eum suppleretiir.
5is fecit, quia ab ipso pennatus fuit. Abraham eliam Deus enim coelum et terram constituit, quemadmo-
post Noe Spiritu sancto inspiratus, novam legem dum Moyses inspiratus Spiritu sancto, scripsit,
Gen. 2vii), scilicet circumcisionem, protulit, et quam in tictili homine, designavit,
vase, scilicet
amnis philosophia prophetarum ab ipso solo exorta quem diabolus ad pleuum, ut iu miraculis Dei con-
est et generata. Deus etiam cum coelum et terram stitutus est, non cognovit, sicut etiam divinitas in
creavit, ctelum cum coelestibus signis ornavit, et humanitate latens et occultata est quia, si perfecte ;

terram cum herbis et bestiis, et tandem hominem eum cognovisset, nunquam ad decipiendum eum
creavit (Gen. i), insignitum omni creatura, et in- aggressus fuisset. Diabolus vero etiam ante ruinam
telligibilem omni scientia. suam eum nunquani vidit, quoniam a charitate cffi-

Omnia miracula quae ante Jesum fuerunt, scilicet cus fuit, quae in omnibus rebus velut anima el ocu-
per signum circumcisionis, et ornnis prophetia pro- lus existit, Jesum Christum sine peccato esse sensit,
l»hetarum, m ipso omnia completa sunt et consti- et in eo quibus homo ad vitam resurgit
opera,
lerunt, qnia in aliena natura novus homo in mun- ideo recolens primum hominem a se deceptum,
dum venit. Deus enim misit eum in terram inara- eum etiam tentatum, decipere volens, et ut memo-
tam, et in terram aratro non eversam, in c{ua ipse ria ipsius deleretur, omni modo quamvis incassum,
nobilissimus flos crevit, et dulcissimum odorem laborat. Sed cum superatum se vidisset, omnino
pra^buit universo mundo, sicut et nobiles flores in perterritus erubescebat, et in malitia sua conlidit,
inarata terra crescunt. In lloriditate namque sua nt per Antichristum, Deum in opere suo confundere
novus mundus processit in similitudine , sicut Deus debeat, quia ex furti vena prim;f' deceplionis sufp
Ada; dixit : Crescite et mulliplicamini, et replete ter- confidit in terreno homine perficere, quod in inex-
ram (Gen. i). Sed quia gcrmen illud periit per de- stinguibili lumiiie non valuit, quod Job, qui in do-
ceptionem antiqui serpentis, ita quod in primo ortu lore suo perfusus est, in proplielia sua intellexit,
non processit, postea Filius Dei mortein primi ho- quando: Diabolus fidudam habet, quod Jordanis
minis suffocavit, magnos botros in nova vinea
et in os suum fluat (Job. xl). Ipse enim maxime
planlavit, qui optimnm vinum dederunt, ex quo odit ignem et aquam, quoniam omnes creaturte
omnes cum magno gaudio inebrioti sunt. Vinea per ipsa tirmatir et animat;i' sunt. Ignis vero in quo
vi'ro ista tidem, qufi' ex verbo, scilicet Filio Dei, secundum impietatem suam ardet, omni lumine ca-
emanavit, designat, cujus processioneni lotns mun- ret, ipsc ctiam oranis viriditatis exper-s est, ct ideo
 :

s. irLnEGARnis. H4
243
A curetis. llogamus eliam, ut ea qua< viva voce nobis
cum Ince ct humiditale parlem non habel. Nobilis- |

prius dixistis, litteris quoque commendetis, et nobis

simus flos virgt-e Aarou. pcr ifj;nem florem, et in
.luo tloriditas sanclita- transmittatis; qui», dum carnalibus concupiscen-
aqua mortem sntloravit, di-

dediti sunuis, spiritalia qua^ ncc videmus, nor

tis pt raMfstinm vu-tntum exorta est, quoniam ipso tiis

uobile germen ab aito monte descendit, unde etiam

audimus facile jmm- negligentiam oblivioni trudi-
mus. Valeat dilecL.i. vcstr.i, et ille vobiscuni sit
novum genus plautavit. Prophetica namque verba,
qufP in umbra famii' sonuorunt, tunc formata ajtpa-
quem toto corde diligilis.

r\ierunt, quando Filius Dei de allo monte, scilicct HESPONSLM HILDECARDIS.

de corde Palris sui, descendit ad induendam huma- Gravissiynis verbis et Dei nominv. negligenliam cleri
nitatem, qui oninem vocavit creaturam, et eam in corum in cura animaruni aliaquevitia repreiihen
constitnit, q\u)niam ipsum dit; monila dat plurima multasque tliam prxdi
cavernam naturiP suje
cliones miscet.
deccbat ut nova sanctitate ccblestium virtutum
Qui erat, et qui est, et qui venturus est [Apoc. i)
humines indueret, nova humanilate indutus. llli
pastoribus Ecclesia- dicit: Qui erat, creaturan
enim, secundum Joanuem, non ex sanguinibus, neque
quod testimoniuin testimonioruu facturus eral, ita
ex voluntate carnis, neque ex volunlate viri, sed ex
B in semetipso habuit, omnia opera sua faciendo s :

heo nati sunt (Joan. \]; quia, sicut Maria virgo

cut voluit. Qui enim omnem creaturam fecit, t
contra naturam Deum et liominem genuit, ita isti
testimonium testimonioriim in omnibns operibii
contra naturam carnalis concupiscentise, ipsum imi-
suis ostendebat, ita, quod (juodque foriuarum aj
tando, in novam sanctitatem nati sunt, quam ex
paruit. Qui venturus est, omnia purgabit, et ea
di
ipso suxerunt. Filius namque Uei, sicut bonus et
sapiens hortulanus, bonas et ad cujusque utilitatem
nuo in alia vicissitudine, iterabit, et omnes rugj
perfectas colligit herbas, bonos et perfectos homi-
temporum et temporum absterget, et omnia simi
nova esse faciet, et post purgationem ignota ostei
nes, qui quasi bona herba in bona terra fuernnl,
det. De ipso ventus tlavit, sic dicens:
Firmamec
quoniam eum audierunt, et sermones ipsius audien-
tum cum omnibus ornamentis suis posui, nuila
tes, priPceptis ipsius libenter obtemperabant
in tide
carens. Oculos enim quasi ad videndum, aures 8
el charitate. Ipse quoque duodecim apostolos
elegit
audiendum, nares ad odorandum, os ad gustandui
[Matth. x), ad numerum duodecim prophetarum,
sicut umbra corpus habet. Nam sol, quasi lumen oculorum ejus es
qui umbra fuerunt Christi,
ventus autem auditus aurium ejus; aer, odorame
ostendit.
EPISTOLA .XLVIII. r. tum ejus; ros, gustus ejus, viriditatem sudando, i

PHILIPPI DECAM ET ( LEIUCORUM COLONIENSIU M AD oris spiramen. Luna quoquc tempora temporu
Stella- a
HILDEGARDEM. dat, et sic scientiam hominibus ostendit.

Rogant ut quse viva voceillis tem, velut rationales sint, sic sunt, quia circulu
Ejus precesjlagitant.
prius dixerat Utleris
, commendet et ipsis transmittat. habent; sic etiam rationalitas multa comprehend
majoris Quatuor etiam angulos orbis, igne, nube et aqi
Philippcs decanus, iicet indignissimus,
tirmavi, et sic omnes lerminos terrae, quasi ven
ecclesia?, totusque clerus Colonien., IIildeg.vriu de
Pa- conjunxi. Lapides de igne et aqua sicut ossa fudi,
S. Roberto in Pinguia veneranda^ sectatrici
nunc per terram de humiditate et viriditate quasi medulla
tris illius, quam elegit Maria {Luc. x), et
futuro tacie ad faciem conslitui.Abyssos velut qui corpus sustinent,
munditiam cordis, et in
sunt
lixura extendi circa quas sudantes aquBB
Deum intueri.
constiluta,
maternam pietatem vestram diligimus, firmamentum eorum. Sic omnia sunt
Quia
nobis re- dehciant. nubes ignem et aquam non haberei
Si
vobis notum facimus, quia postquam a
lum
jussionem ad nos velut cinis essent. Sed si ca-tera luminaria
cessistis, cum per divinam
do igne solis non haberent, per aquas non fulmin
venissetis, ubi verba vit*, prout Deus vobis
D rent, sed cjcca esseut. Ha-c sunt etiam instrumer
inspiravit, nobis aperuistis, in maximam admiratio-
a-diticalionis hominis, qua? tangendo,
osculando
nem sumus pro eo quod Deus in tam fragili
ducti
ampleclendo comprehendit, cum ei ministrant, ta
vase, in tam fragili sexu hominis, tanta mira secre-
gendo sciiicet quia uobilem potestatem cum '

torum suorum operatur. Sed Spiritus ubi vull spi-

mani- exercet. Sed et homo nuUam liceutiam possibilita
rat (Joan. iii). iNam ex multis rerum indiciis Sic ista ct
in priecordiis vestris placitam sibi haberet, si cum eo non
ista essent.
festum lit, quod
homo cum illis. lilioli, qui gre§
merito et nos in admiralionibus homine, et
sedem elegerit:
instructione Domini
vivum Dei templum, preces meos pascitis, de instanti
nostris ad vos quasi ad
de corde vestro, siculi re- vocis, quare non erubescitis, cum csetera' creatu
oblaturi, accedimus, et non de;
veritatis responsa llagitamus. pr;pcepta, quai de magistro suo habent,
vera de Dei oraculo,
sed psrficiunt? Vos constilui sicut solem :

quam intime exoramus, rnnt,

Beatitudinem enim vestram per igni.
quoniam ad curam animarum caHera luminaria, ut luceretis hominibus
ut desideria nostra,
et si quid doctrin;p bono rumore fulgurantes, et ardem
in
respiciunt, intentius Deo commendetis :

corda parantes. Hoc in prima a;tate

mundi fe.
adh.f rens Deo, animus vester in vera visione, ut
Abel enim elegi, Noe dilexi, Abrahai
me osten
assolet, de nobis perviderit, litteris nobis intimare
 ) ;

545 EPlSTOL.i:. - EPIST. XLVU. 246

[Gen. IV. VI, ,\u), Mosen ad institutionem legis im- k in odore suavitatis. Undedictum est Oculos habent :

biii, prophetas etiam aiiiantissimos amicos meos et non videbunt ; nares habent et non odorabunt
, constitui (Exod. iii, iv, v). Unde etiam Abel sacer- (Psal. cxiii). Nam sicut venti tlant, et omneni orbem
dotium praeiigurabat, Noe principale magisterium, perfundunt ; sic vos, veloces venti cum doctrina ve-
Abraham renovationem sobolis, Moyses regale nun- stra omni populo esse deberetis, sicut dictum est :

tium et prophetae plurima magisteria. Sed et Abel, /n omnem terram exivit sonus eorum {Psal. xviii).

ut luna, splendorem suum elTudit, quia tempns obe- Vos autem unaquaque volante saeculari fama
in

dientise. in munere suo ostendit, et Noe velut sol, jam lassati estis, ita quod interdum milites, inter-

quoniam aidiiicium obedientia? perfecit: ac Abra- dum servi, interdum luditicantes cantores existitis,

ham, ut fortes planetse, cum circumcisionem at- sed per fabulosa ofticia vestra muscas in aestate ali-

tulit : et Moyses, ut cseterse stellu', cum per obe- quando abigitis. Per docrinam quoque Scriptura-
dienliam legem collegit; et prophetse, ut quatuor rum, qu;i' de igne Spiritus sancti composilii' sunt,
anguli, qui terminos terrae sustinent, in fortitudiue anguli fortitudinis Ecclesiae esse deberelis eam su-
perstiterunt, cum orbem terrae. propter instantcm slentantes, sicut anguli qui terminos terra- jsusti-

iniquitatem corripuerunt, per quod etiam Deum nent ; sed prostrati estis, nec Ecclesiam tenetis
ostenderunt. Lingua? autem vestrae nutae sunt in '^
sed in cavernaji voluptatis vestrae fugitis, et propter
clamante voce canentis tubse Domini, sauctam ra- taediiim divitiarum et avaritiae cfTterarum vani-

tionalitatem non amantes, quaj sicut stelUe circulum tatum subditos vestros non imbuitis, nec eos doctri-
circuitionis habent. Tuba Domini, justitia Dei est, nam a vobis qua^rere permittitis, dicentes !Omnia :

quam magno studio ruminare deberetis, eam quo- elaborare non possumus. Nam eos per pra^cepta
quc in ofticiali lege el obedienlia cum sancta discre- legis perfundere et constringere debetis, ne ullus

tione per convenientia tempora iterando populis, eorum per fragilitatem, quasi per medullam faceret
et non in nimietate eam illis incutiendo Sed hoc quod sibi eligit, velut terra liumiditate et viriditate
propter pertinaciam proprise voluntatis vestrse non perfusa et constricta est ne cinis sit. Propter vos
facitis. Unde lirmamento justitia' Dei, luminaria in autem spargiintiir, et in unaquaque causa, qua*
linguis vestris desunt, velut cum stell» non lucent, volunt faciunt. Vos enim ignea columna esse debere-
Vos enim nox spirans tenebras estis, et quasi popu- tis, illos perducendo, et eis clamando, ac bona opera
lus non laborans, nec propter tsedium in luce am- coram illis exercendo, ac dicendo Apprehendite di-
:

bulans; sed velut nudus coluber in caverna se ab- sciplinam, ne quando irascatur Dominus et pereads
scondit, sic vos foeditatem in vilitate pecorum C de via iusta (Psat. ii). Nam lex Domini per amo-
intra-
tis. He, he, vos esse deberelis, ut dictum est : Mons
rem et timorem plena discipUna; est, et ideo qu.-i'-
Sion in quo habitastiin eo (Psal. l.xxiii). Nam bene- que natura, et spiritualis et carnalis, in recto itinere
dicti et signati iu ccelestibus personis habitaculum exercenda est, eis quos creavit,
ne Creator minetur
esse debuistis, myrrham et tlius redolens, in quo quod non ambulant. Sed vosmetipsos se-
vias suas
etiam Deus habitaret. Sed hoc non estis, sed velo- ducitis, dicentes Nec lios, nec illos superare pos-
:

ces estis ad lasciviam puerilis a^tatis, illorum scilicet, sumus. Quod si per rationalitatem, quam Deus vobis
qui de salute sua loqui nesciunt. Sed et quidquid dedit, subditos vestros veraciter corriperetis, veri-
caro vestra postulat facitis : quapropter de vobis tati resistere non auderent; sed quantum possint,

dicitur Leva manus tuas in superbias eorum in fi-

: verba vestra vera esse dicerent. Sed quia hoc non
nem, quanta malignatus est inimicus in sancto'1 [ibid. facitis, de vobis dicitur : Turbati sunt, et moti sunt
Nam potestas Dei, colla vestra iniquitate erecta de- sicut ebrius, et omnis sapienda eorum devorata est
primet, et ad nihilum deducet quse velut in sufflatu [Psal. cvi).Hoc tale est. Nam turbati estis, cuin
sunt, cum Deum non coguoscitis, nec
venti 'intlata nuUum respectum boni in vobis habetis, ita ut bene
hominem timetis, nec iniquitatem contemnitis, ut ambuletis. Moti qiio jue in magna dubitatione esti;*,
eam in vobis tiniri desideretis. Deum non videtis, D cum opera vestra rectum respousum vobis non
nec videre desideratis. Sed opera vestra inspicitis, dant, velut nesciatis quid faciatis, siciit ebrius,
et ca in vobismetipsis judicatis, scilicet faciendo et quando illa qu;e optio mentis ac propri;i' voluntatis
relinquendo secundum placitum vestrum qua? vultis. vestra? desiderat, facitis. Unde omnis sapientia,
quanta malignitas et inimicitia ha'c est, quod quam de Scripturis et de doctrina ubique qusesivi-
homo nec propter Deum, nec propter hominem, in stis, in puteo propri;i' voluntatis vestrge devorata
boua conversatione esse vull sed quod honorem ; est, cum hoc quod tangendo, sapiendo sciebatis,
et
appetit sine labore et praemia seterna sine abstinen- in plenis desideriis vestris et in pinguedine carnis
tia, quo tantum vehit in sanctitate iuaniter cupit
et vestr;p faciebatis, velut infans qui in infantia sua
personare, secundum quod diabolus dicit Bonus : nescit quid faciat.
et sanctus sum. Sed non hoc. Quid nunc dicitis ? Quapropter ad vos dicitur Mores moralitatis ad :

Oculos non habetis, cum opera vestra in igne Spiri- populum in recta stabilitate non habetis, sicut pedes
tus sancti hominibus non lucent, et cum bona exem- reliquum corpus sustinent, quatenus Scripturis eos
pia eis non ruminatis. Unde tirniamentum justiti-i' circumdetis, velut abyssus aquis siidantibus undiqiie
Dfi iii vobis luce solis caret, et aer aidilicio virtutum circumdata est. Sed dicitis : Tempus loquendi modo
i*7 s. iiii.1)Ki;aiu)1s 'iiS

noa hahemus, nec etiam nunc tempus est ut iuuiia- A Diabolus aulem in quihusdam in genere Abralnv,
mur, sicut iu prioribus temporibus erat. Sed dico cuni maledictione irrisionem per homicidium et per :

Abel autem propter odium fratris sui, munus suum alia prava opera fecit, unde de benediclione Dei

non deseruit, sed illud Domino si.o obtulit, quamvis cecideniut. Sed digitus Dei legem Moysi scripsit, ubi
ob boc occisus sit iGen iv). Noe in tremendo ju- turres pra>dicti fiiri.lnmonti iu altum produxit. Qua-
dicio sulFocationis creaturarum angustiatus, multum propter idem diabohi.s i'ii pessimum et summum
sudorem emisit, cum mortem valde timuit, ubi jussa nialum, quod prius consiliatus, hic manifeste ostendit,
Dei complevit {Gen. homines
vi). Quod quidam alii cum in Baal se esse Deum dixit. Unde Dcus lilioslsrael
di.xerunt : Quid enim de-
facil stullus isle ? Venti niultis plagis pcrcussit (/// Reg. xviii). Tunc uiii-
struent eum, sed tamen ipse implevit quod Dominus cornis venit, el in sinu Virginis dormivit, quaudo
ei pra^ceperat. Abrabam vero nec propter dolorem Verbum Dei caro factum est [Joan. i), et croleste
cordis sui, nec propter amorem lilii sui cessavit fundamentum totum complevit. Ipse enim in virgi-
quin eumdem filinm suum in holocaustum ligaret nea natura, sacriticium Abel per sanguincm mar-
Gen. xxu). Moyses quoqiie legislator dura et aspera Anliquus quippe serpens ei
tyrii pleniter factus est.
a fratribus et vicinis suis in multo dolore passus insidiabatur, quia nescivit quis esset, et quoniam
est ; sed tamen legera non dereliquit, sed prifcepta " mysteria illa qua- in mente Dei erant, non cogaovit,
Dei adimplevit. Prophela' etiam de infidelibus ho- et Judaicum popuium hortahatur, ne illum ui mi-
minibus, velut de rapidis lupis occisi sunt, cuin Deo rabilibus suis audirent, sed quod euin a discipulo
obediant. Vos autem in modico et congruenfe tem- sno venditum caperent. Quapropter ipsi in diversas
pore injurias a populis sufferre non vultis ; et ideo regiones venditi sunt, et regionem suam perdiderunt.
innumerabilia et infinita tormenta in sinum vestrum Filius autem Dei Ecclesiam quasi arcam Noe super
colligitis. Dies csse deberetis, sed nox estis. Nam alios altos montes posuit, quandoper discipulos suos,
aut nox aut dies eritis. Eligite vobis in qua parte principes, duces et reges tidem docuit, ubi eam
stare velitis. Vos autem
firmamento justitiae et in quoque omnibus generibus, scilicet justorum, publi-
legis Dei, sol el luna, non estis, sed tene-
et stelioe canorum, peccatorum implevit. Ipsequoque in Abra-
bra-, in quibus velut mortui jacetis. Unde ilerum h:im obedientiam inca^pit, cum incarnatus, Patri
dico Deus opera qua^ per semetipsum fecit, illis
: suo usque ad rnortem obedivit [Philipp. ii), et in
qui ab eo declinant, proponit, quoniam manipulos circumcisione baptismum in nomine sancta^ Trini-
bonorum fructuum recte non ferunt. Qiiemadmodum talis dedit, cum discipulos suos baptizare credentes
pater opera probitatis sua' filiis suis, cum ab eo re- pra-cepit {Matth. xxviii). eodem aulem baptismo
In
C
cedunt, ostendit, ubi in honestate non bene ambu- serpens in confusione suffocatus est et mors devicta

lant. Adam in benevolentia praeceptum Dei suscepit, ac vulnerata est, unde Ecclesia novam generatio-
sed consilio diaboli defecit unde claritatem quam : nem per alienam viam genuit, quia Eva sterilis vita'

velut lucidum vestimeutum habuit, et patrimonium fuit, Maria autem majorem gratiam conlulit, quam
paradisi perdidit, ac iamentabile vestimentum in- Eva nocuisset.
duit, et in tenebrosa terra ivit. Tunc diahoius gau- Sed antiquus serpens Judfp.is ac infidelibus homi-
debat, quia hominem deriserat, et hoc fecit usque nibus persuasit ut sanctos Dei persequerentur et

ad Abel, qui bona voluntate Deura dilexit, et volun- occiderent. Filius autem Dei vexillum victoria' in

tatem illam bono opere ostendit. Ibi autem diabo- omnibus operibus suis obtinuit, et discipulis suis

lus Cain invasit, quod fratrem suum occidit

ita sicut Moysi legem dedit, ut omnes populos docerent,
{Gen. IV). H.Tc Deus in mente sua velut in libro et uiagistros constituerent, et Ecclesiam in omnibus

scripta inspexit, qu^e mysteria diabolus nescivit, ordinibus suis ornarent, et hoc perfecerunt per in-
quoniam in tantum apparuerunt.
sancta divinitate spirationem spiritus Dei, qui in cordibus eorum ve-
Quia Abel sacerdotali officio et san-
virginitas in ram doctrinam scripsit. Et quia Verbum Dei incar-
guine martyrii ornata est, qiiod postea totum in D natum erat, Deo placuit, quod omnes ordines ange-
Kilio Dei completum est. Deinde Deus per .Noe in lorum, qui per nomina sua hominibus nota sunt, in
arac coeleste fundaraentum j)ra'figura-
fedificatione spiritali populo spiritaliter designarentur, velut in
vit, ubi novura raundum produxit. Tunc namque presbyteris et episcopis, ac in ca^teris hujusmodi
terra novum succum, scilicet vinum dedit, in quo spirilualibus ordinibus. Tunc Ecclesia in spirituali-

mors et vita est, ubi etiam diabolus tilio .Noe per- bus hominibus sicut aurora apparuit, et ita in vir-

suasit,quod propler nuditatem patrem suum inho- tutibus fulgebat, quoniam in tribulationibus eoruiu
noraret {Gen. ix) unde etiam idem filius ejus, de
;
defensionem quasi scutura et protectionem quasi
benedictione libertatis denudatus, etiam servus fa- loricam habebat. Et ita spiritalis populus in magno
ctus est {Gen. xvu). Poslea Divinitas per circumci- honore coram Deo et hominibus stabat, usque ad
sionem et veram ostensionem muros ejusdera funda- tyrannum quemdam qui Baaliticus cum servitute

meDti in Abrahara deraonstrabat, et etiara in sterili idoloium esse ccepit. Quod spiritalis populus videns,
rauliere. Circumcisio enim confusio scrpentis et primo suspiravit et contrernuit. Sed tamen idem
vulnus mortis erat. Prima quoque mulier slerilis spiritalis populus deinde singularitatem ac singula-

vita; fait ; Ecclesia autem feta vitis per tiJem erat. rem proprietatem in actibus suis iniit, et a pacto
 249 EPISTOL.€. EPIST. XLVIII. 250

quod Deo per Spiritum sanctum promiserat, decli- A Sed populus iste qui hoc faciet, a diabolo seductus
navit, ac velut Judsei fecerant, illud post illud, et el missus, pallida facie veniet, et velut in omni san-
aliud post aliud pra^ceptum reiiquerunt, et unusquis- ctitate se componet, et majoribus sa^cularibus prin-
que ordo legem secundum voluntatem proprietatis cipibus se conjunget. Quibus et de vobis sic diccnt :

sna; siiji posuit, et de bona conversatione et de bona Quare hos vobiscum tenetis, et quai e eos vobiscum
doctrina se averterunt. Tunc etiam veste obedien- esse patimini, qui totam terram in maculosis iui-

tiffisicutAdam deuudabantur, et ita secundum vo- quitatibus suis polluunt? Isti enira ebrii el luxuriosi
luntatem carnis vivere cceperunt. Et illud in tene- sunt, et nisi eos a vobis abjiciatis, tota Ecclesia de-
brosa terra fecerunt, sicut etiam Adam post inobe- struelur. Populus autem qui hoc de vobis dicet, vili-
dientiam a Deo t<'nebrosus nominatus est, et Eccle- bus cappis quff> alieni coloris sunt, induitur et recto :

sia? sicut prius fulserant, non lucebant, sed velut modo tonsus incedet, atque omnibus moribus suis
obnubilatio turbinis facti sunt, quemadmodum etiam placidum et quietum se hominibus ostendet. Avari-
Adam propter inobedientiam obnubilatus, nec sibi tiam quoque non amat, pecuniam non habet, el in
nec aliis lucebat, sed in tenebris incedebant. Et de occullis suis tantam abstinentiam imitatur, ut vix
vivente luce iterum audivi vocem dicentem : lilia ullus ex eis reprehendi possit. Diabolus enim cum
Sion, corona honoris capitis tiliorum tuorum incli- hominibus istis est, latitanle fulgore eis se osten-
nabitur, et pallium dilatationis divitiarum eorum dens, velut in constitutione mundi ante ruinam fuit,

imminuetur, quia tempus illud non cognoverunt, el prophetis aliquantum se similem facit, et dicit :

quod eis ad videndum et subditos suos ad docen- Populus jocando loquilur, scilicet quod velut rapida
dum dedi. Nam et ubera, ad nutriendum parvulus et immunda animalia et velut muscas ei me osten-
meos, eis data sunt, qua- ipsis recto et cougruenti dam. Sed nunc pennas ventorum fulgurante to-
in
tempore non pnebent, unde sicut peregrini lilii fame nilru volare volo, et eos omnibus modis ita infun-
multi defecerunt, quoniam recta doctrina non reli- dere, ut omnem voluntatem meam perficiant. Et sic
ciuntur. Vocem quoque habent, et non ciamant, in hominibus istis signa mea omnipolenti Dco assi-
opera eliam eis data sunt, et non operantur. Glo- milabo. Nam diabolus per aerios spiritus ha'C ope-
riam absque merito habere volunt, et meritum abs- ratur, qui propter prava opera hominum in sufflatu
que opere. Qui gloriam cutn Deo habere vult, pro- venti el aeris, ita innumerabiles circa quosdam dis-
prietatem suam ahscindat, et qui meritum apud currunt, sicut musca- et culices, qui in ardore calo-
Deum liabere desiderat, opus ad hoc exhibeat. Sed ris homiues multitudine sua infestant. Ipse enim
quia hoc non facitis, ad servos scrvorum compula- Q homines istos hoo modo infundit, quod castitatem
bimini, et ipsi judices vestri erunt, ac libertas ve- e\i non aufert, et quod eos castos esse permittit,
stra a vobis declinabit, sicut benedictio a Clianaan. cum castitatem habere voluerunt. Et iterum intra
Ista tlagella pra-current, alia autem et postea alia se dicit : Castitatem et continenliam Deus diligit,
et pejora venient. Nam et diabolus in semetipso de quod et ego in istis idem antiquus
imitabor. Et sic
vobis dicit : Escas epulantium et convivia omnis hostis per aerios spiritus eosdem homiues inllat, ita
voluntatis men^ in istis invenio. Sed et oculi et au- quoJ ab incestis peccatis se abstinent. Unde et mu-
res et venter meus ac vena^ niea- de spumis istorum lieres non amant, sed eas fugiunt. Et ila quasi in
plenfR sunt, et ubera mea plena sunt de vitiis eo- omni sauctitate hominibus se ostendent, et iliuden-
rum. Nam Deo suo laborare nolunt, sed eum
ipsi in tibus verbis dicent Ca-teri homines qui ante nos
:

quasi nihilum computant. Quapropter incipiam cum castitatem habere volebant, ut assum piscem se tor-
eis militare, et jocando cum eis ludere, quoniani rebant. NuUa autem pollutio carnis et concupiscen-
eos in agro Doniini suilaborantes non invenio, quem- tite uos tangere audet, quia sancli sumus, et Spiritu

admodum Dominus eorum ipsis jubet. sancto infundimur. Vah! errantes homines qui nunc
Sed, o vos discipuli et subditi mei, mul'.o plus eis sunt, nesciunt quid facient, sicut et illi qui nos in
coram populo disciplinati estis. Et quia sic eslis, eri- D prioribus temporibus pra^cesserunt. Nam alii homi-
gite vos super illos, et omnes divilias et omnem ho- nes qui eo tempore in fide catholica errant, istos
norem eorum abstrahite ab eis, et omnino despo- hom'nes timebunt, et servili officio eis ministra-
liantes sutfocate eos. Ha^c diabolus in semetipso di- bunt, et quantum poterunt, eos imitabuntur. Tunc
cit, qua- etiam in multis judicio Dei complebit. Sed de conversatione istorum populus gaudebit, quo-
ego qui sum, audientibus me dico In tempore : illo niam ei justi videbuntur.
cum istud tiet per quemdam errantem populum pe- Cumque isti cursum erroris sui hoc modo confir-
jorem erranti populo, qui nunc est, super vos pra-- maverint, doctores et sapientes, qui tunc in lide
varicanles pra^varicatores ruina cadet, qui ubique catholica tideliter persistunt,undique persequentes
vos persequetur, et qui opera vestra non celabit. Sed expellent. Sed tamen non omnes, quoniam aliqui
ea denudabit, et de vobis dicet Isti scorpiones sunt
: eorum fortissimi milites in justitia Dei sunt. Sed et
in moribus, et in operibus serpentinis. Sed et quasi quasdam congregatioues sanctorum quorum con-
in zelo Domini de vobis imprecabitur Iter impio- : versatio sancta esl, movere non poterunt. Quapro-
rum peribit (Psal. i).Nam vias vestras in iniquitate pter principibus et divitibus consilium dant, ut
vcslra ad internecionem deridebuntet subsannabunt. eosdem Ecclesia- magistrus et reiiquos spiritale.s
 !

11 S llll.DKCAHDIS •252

homine?, scilicet, subdilos eortim, fustibiis el lignis A cidnnt, sed dicent : Vse nobis, quia peccavimus
coerceanf, qnalenus jusli iianl. Kt in aliquibus hoc (Thren. v.) tpsi namque de pnrtorifo timore ot de
complfbilur, iinde alii ternti contremiscent. Sed prjoterifo dolore ad jiistitiam confortabuntur, quem-
tamen secundum quod Elia' dictum osf, multi justo- admodum angeli in casu diaboli in amore Dei
riim servabuntur, qui in erroribus istis non con- confortafi sunt. Et sic posfea in humilitate vivent,
fundenfur, nec a fundamentis suis destruentur nec pravis operibus Deo rebellare cupient. Sed a
III Re(j. \i\). Seductorcs antem isti, in incoeptione mullis erroribus purgafi, dcinceps in fortissima vi

seductionis erroris sui mulieribus dicent : Non li- rectitudinis persistent, scd et multi homines mira-
cet nobiscum esse. Sed quoniara rectos do-
vos buntur. quod tam valida tp'mpestas hanc lenifatem
ctores non habetis, nobis obedife; et qurecunque pracucurrit. Homiues aufcm qui ante tompora ista
vobis dicimus et pra^cipimus, facite, et salwv eritis. fuerunt. multas et validas pugnas conlra volunfat<!s
Et modo feminas sibi contrahunf, et eas in
hoc suas in pericuiis corporis sui sustinuerunt, ot qui-
errorem suum ducunt. Tnde etiam ipsi in superbia bus eripore se non potuerunt. Scd in tcmporibns
tumentis animi dicent Omnes superavimus. Qui . vestris muifa iiiquiela bolla ])ro[>ter proprias vo-
famen postea eisdem feminis spcreta iu.\uria com- luntales et incorapositos mores veslros habetis, iu
miscebuntur, et ita iniquitas et secta eorum denu- B quibus raultas tribulationes patiimini.
dabitur. Sed qui sum, dico : Sic iniquitas, quae Quicunque ergo pericula ista effugore voluerif,
iniquitatom purgabit, super vos ducefur, sicut scri- caveat ne in oculis suis ifa contonobrolur, quod in
jilum est : Posuit '.enebras latibulum suum, in circuitu retibus a-rumnarura istarum occupetur. Sed unus-
ejus (abernaculuin ejus, (enebrosa aqua in nubibus quisque, quantuni pr;ovale])it, per bona opera et
aeris {Psal. xvu). .Nam Deus prava opera vestra respectura bon.-c voluntatis illa fugiaf, et Deus au-
qucp absque luce sunt, constituet ad vindictam, in .xiliMin suiira illi providebil. Diabolus namque in
qua se a vobis sine adjulorio abscondet, quoniam opere Dei errorera primo horaine
fecit, etiara in
.Tqtiitatem super vos non clamabit, sed vos ini- inco^pil, undo spuraas vitiorum suorum super spi-
quos esse dicet. De cop.Io enim lex et doctrina est, ritalem populura exspuit. Sod Deus pojjulum quem
in quibus apud vos liabitaro debuit, si ornamen- sibi elegit, in roclitudine sorvabif, sicut etiam
tum virtutum et rodolens hortus deliciarum essetis. quosdam horaines contra novissimura errorem ser-

Sedmalum exemplum in mentibus hominum estis, vat, iit illura dissipent. Sic diabolus in cauda erro-
cum rivulus bonn- tam.i- de vobis non fluit, ita quod ris hujiis confundetur, et siciit coliiber in caver-
nec cibiim ad vescendura, nec vestimentum ad /- nam abscondefur, velut etiam in novissimo orrore
operiendum in recta respectione aiiiraa- habetis, sed in confusionem ducetur. Deiis enim opera siia in
injiista opera absqiie bono scientia>. Unde honor Adara prjovidif, quem de limo carnem et ossa fe-
vester peribit, et corona de capite vestro cadet. Sic cit, cura ei spiraciiluin vitie inspiravit [Gen. i, ii).

justitia jusfitiam provocat, et quserit ac perscruta- Sed cura Spiritiis horainis ab eo recesserit, caro et
tur omnia scandala [li^lattli. .viii), ut scriptum est : ossa in cinerem vertuntiir, sed famen in novissimo
Verumtamen ra? homird per quem scandalum venit die renovabuntiir. Quod aiitem Deus hominem de
{}falth. xviii). Nam oportet iit per tribulationes et lirao fecit, veterem legem hoinini dandara praefigii-

contritiones prava hominum opera purgontur. Sed ravit. Sed qiiod idem homo
do limo in rarnem ot
tamen mullae aerumna' et illis accuraulantur, qui ossa surre.vif, legom ostondit quam Fi-
spirifalom
aliis in impietate sua miserias inferiint. Intideles lius Dei per semefipsuin attiilit. Qui eliam post ci-
aiitem homines isti, et a diabolo seducti, scopa nerem renovabitur, el *lernus erit, in quo de-
vostra eriinf ad castigandura vos, quia Deum pure monstrabitur, quod cum prtrmio sanctitalis et cum
non colitis, et tandiu vos cniciahunf, quousque ju- prsemio vera; legis faciom (Ireatoris videbit, qiiia

stitia; et iniquifates vestr.T piirgentur. autem Isfi ibi vere renovatus cst, queraadraodura scriptum
deceptores illi non sunf, qiii ante novissimura diem D est : Emitte Spiritum tunm, e( creabuntur, et reno-
venturi siint, cum diabolus in altum volaverit, ut vabii faciem terr^e IFsal. ciii). Quod dicitur : Tii,

ipse in initio contra Dominiira piignare coipit {Isa. Deiis, qui orania creasti, omiftes iii novissiraa tuba
xiv), sed praecurrens germen illorum sunt, sed ta- Spiritumtiiiirn, et homines in imraorfalifafe sur-
men postqiiam ipsi in perversitatibus Haal el in aliis gent qiiodamraodo non crescent, nec aroscent,
; ita

pravis operibus sic inventi fiierint, [)rincipes et alii nec in ullam putrcdinera convertentur. Et sic re-
majores in eos irruenf, et veliit rabidos lupos eos novabis facieniterra», scilicot quod cor[)iis et aniraa
occident, ubiciinque eos invenerint. Tunc aurora in una scientia ef in iina perfectioiie erunt. Hoc
jiistitiae et novissima vestra, meliora prioribus Deus faciet, in quo nec initium nec iinis est. Nam
eriint, ac de omnibus pra-feritis timorati eritis, et Deus in millum respicit, quia ipse totus est. ''^t

quasi purissimum aurura fulgebitis, et sic per longa ipse hominem creavit, in qiiem opus et miracula
tempora permanebitis. Nam priraa aurora justitia', sua posuit, et cui quodque apditicium virtutum cora-
in spiritali populo tunc surget, ut priraitus ciim raisit, per qiiod, in idipsum tendat, quod idem
parvo numero inrf/>pit, nec ipsi miiltas facultafes, Doiis valde aniat, (jiiia charitas est (/ Joan. iv).

nec multas divilids habere volunt, qua,; auiraas oc- Nam Deus facit velut aliqiiis paterfamilias, qui fa-
 .

^:i3 EPISTOL^. — EPIST. XLIX. 254

miliari amico suo bona sua committit, quatenus A RESPONSUM HILDEGARDIS.

pro bono opere eorumdem bononim mercedem ab Poslquam negligentiam pasforum ef praelaforum
ipso recipiat. Nunc, o filii Dei, audite et intelligite, multis redarguit, pergit ad praedicliones bonorum
quid Spiritus Dei ad vos dicat, ne de meliore parte et malorum futurorum.
pereatis. Et Spiritus Dei vobis dicit: In civitateni Ego paupercula forma, quse in me nec sanita-

et regionem vestram aspicite, et nefarios homines tem, nec vim, nec forlitudinem, nec doctrinam ha-
a vobis abjicite, qui pejores JudiTis sunt, et similes beo, sed quae magistris subdita sum, de myslico lu-
Sadducaeis. Nam quandiu vobiscum manserint, tuti mine verse visiunis, ad praelatos et clerum Trevi-
esse non poteritis, Ecclesia enim super iniquitate rensium ha-c verba audivi : Doctores et magistri
istorum plorat et plangit, quoniam lilii ejus in ini- tiiba justitiffi canere nolunt, ideo oriens bonorum
quitate istorum contaminantur. Quapropter ipsos a operum in eis exstinctus est, qui totum mundum
vobis projicite, ne congregatio et civitas vestra per- illuminat, et qui qiiasi speculuni luminis est. Oriens
eat, quoniam pridem convivium rega-
in Golonia enim iste cum doctrina iu eis lucere debcret, qua'
'i
lium nuptiarum praeparatum est, unde platese ejus diversa preecepta regeret, sicut et spha;ra solis di-
S
adhuc fulminant. Ego autem timida et paupercula versa est. Auster etiam virtutum cum calore suo in
per duos annos valde fatigata sum, ut coram ma- ^ ipsis frigidus ut hiems est, quia bona opera et de
gistris et doctoribus ac cseteris sapientibus in qui- igneo Spiritu sancto ignita, in se non habent, et
busdam majoribus locis ubi mansio iilorum est, vi- quoniam absque viriditale aridi sunt. Occidens
vente voce ista proferrem. Sed quia Ecclesia divisa quoque misericordiffi, in nigredinem sacci cilicini
erat, vocem hanc interim subtraxi. versus est {Apoc. vi), quia bene vivendo passionem
Christi non colunt, qui per humilitatem in huma-
EPISTOLA XLIX. uitatem descendit, et divinitatem siiam obtexit, si-

cut sol inlerdum absconditur. Sed septentrio cum

PRjEPOSITI sancti petri totiusque cleri trevirorum aquilone iu eis operantur, ubi unusquisqne eorum
ad hildegardem. latitudinem proprietatis su;i' in poenas animarum
convertetur, sicut etiam cilicium corpus hominis
Orant uf quse ipsis nuper in diebus Pentecosfcs prse-
constringit. Ipsi namque per bona opera cum
dixeraf, scripfis commendef ef transmitfaf
oriente non surgunt, et ardore solis non ardent,
R. peccator et prfcpositus majoris ecclesife S. nec cum occidente a malis declinant, sed cum
Petri, ac totus Trevirorum clerus , Hildegardi fa- n septentrionali aquilone in proprietatem cordis sui
mulaj Dei, ac mysteriorum ipsius quamplurimorum se abscondunt. Ob hoc vere diabolus tres nigros
conscise, in coenobio B. Roberti devote vivenli, cum ventos ex aquilone cum ludibili sibilo emittit, pri-

gratiarum actione manus extensas pro ipsa. mum scilicet cum superbia et odio conlra orien-
Cum per divinam permissionem revelenfur ex multis tem, qui exstinctus est; secundum, cum oblivione
cordibus cogitafiones [Luc.n) nostree ad vos, perdivi- Dei contra austrum ; tertium, cum infidelitate con-
nam voluntatem, cum toto adnisu corporis, tota Nam cum
tra occidentem. doctores et, magistri recte
devotione mentis vos Scimus enim Spi-
diligimus. ambulando Deum imitati sunt, oriens aquilonem
ritum sanctum vos inhabitare [Rom. viii), et plu- ita constrinxit, qiiod suspirare non potuit, et auster
rima cseteris hominibus incognita, per ipsum vobis in bonis operibus eum in illis cremabat, et occi-

manifestari. Nam ex quo a nobis recessistis, cum in dens vires ejus in tenebras dejecit, quando isti mun-
diebus Pentecostes nuper ad nos superna disposi- dum et seipsos, Agnum sequentes, relinquebant.
tione venissetis, ubi comminationem Dei nobis Nunc autem vis virilis fortitudinis in muliebrem
imminere prsedixistis, multa dispendia Ecclesiarum, debilitatem inclinata est, quee cum virili fortitudine
et multa pericula hominum
circa nos et apiid nos pugnare non debet, quia vir caput est (Ephes. v).
vidimus sumus, quia secundum bonum ^ Muliebre vero tempus istud, cum qiiodam tyranno
et experti
consilium, quod nobis dedistis, iram Dei placare incoepit, cum omne malum exortum est. Ego au-
negleximus, et nisi per misericordiam Dei vindicta tem in vera visione didici, quod multoties quilibet
ipsius retracta fuisset, forsitan eisdem periculis paterfamilias, qui potens Dominus est, tiliis et fa-
immiuentibus in desperatione succubuissemus. Et mulis suis, qui propter pnpvaricationem preecepto-
quia Deus in vobis est, et verba ipsius ab ore vestro rum suorum ipsi displicent, probitatem ac poten-
sonant, quam intime materualem dilectionem ve- liam et possibilitatem suam proponit: et quod
stram exoramus, ut ea quse viva voce nobis tunc postea manum suam extendendo cum virga corre-
propalastis, per prwsentem bajulum, scripta nobis ptionis eos inclinat, et dissipat secundum qualita-
transmittatis, quatenus succedens posteritas et vin- tem ipsorum, dicens: Unde venitis, et quid absque
diclam Dei, et misericordiam ejus super nos dire- me estis? Et de zelo Doraini audivi, quod Deus
ctam videat, et vos consciam secretorum ipsius ve- absque ultione pro-varicationem praeceptorum suo-
racem et dilectam esse cognoscat. Protectio Do- rum non dimiltit. Adam enim prtpcepta Dei praeva-
mini super vos semper maneat, et quod in vobis ricatus, visionern coelestiuro et claram vestem
ccepit, bono line in vobis perliciat. amisit, et in locum miseriai missus e^. Per zelum
 •255 S. llllJtK(,AIU>IS 2f»R

etiam Domini Cain propter otrusionem sanguinis A venit. Tiinc Deus ab opere illo cessavit, quod sic
fralris sni, iiuem occidit, expulsus cst (Gen. iv). carnaliter patrarat. Et huic Filio suo omnia carna-
Plurimi etiam popuii fx iiliis Adara surrexerunt, lia ad spiritalia revocare dcdit, quia ille caro san-
qui oblivionem Dei habebant, ita quo se homines ctitatis est, quae per alienam naturam processit, et
csse scire nolehant, unde turpitcr pcccando secun- qtiam consilium serpcritis nunqiiam violavit. Unde
dum mores pecoruni vivehant, exceptis liliis Dei, idem Filiiis Dei vcterem legem rigavit, cum in
qui ab eisdem honiinibus et amorihus eorum se se- baptismo per lidem et obedientiam, el per absti-
parabant, de quihuj Noe natus Tunc zeius Do-
cst. nentiam carnaliiim desideriorum, viam sanctilalis
miiii elevatus est. et Spirihts Domiui super aquas demonstravit : et ciim pcpnitentiam hominibus de-
ferebatur (Gen. i), et nubes seidit, a(|uas in di- dit, et cnm omnia hacc in mortali cor(tore cum
luvio eduxit, et sic tcrra de criminalihus peccatis morte sua contirinavit, et cum miracula et signa
munddta esl, et de sanguine Ahel quem hiberat. discipulis suis dedit, siciit Pater ipsi dedeiat,
Deus enim ista fecit. El sic collum cuinditatis an- quando Deus liomo apparuit, ciirn tonitru diviiiitatis
liqui serpentis cxtritum est. Tunc terra (pue in in discipulos suos novum igiiem inisit ([ui autca
sanguine Abel prius violata fuerat, novum succum j, nunquam apparuerat, et disci[»uli novis igneis lin-

vini protulit, el sapientia iterum operari ccepit. guis et nova scieritia infusi sunt [Act. ii), quae se-
Sed diabolus cuni irrisiorie scehis in iilio Noe per- cundum coilestem hnrmoiiiam Iiomines vivere do-
pelravit: unde et zelus Domini peccantem in ser- cuit. Tunc oriens virtiite siia re.^plenduit, et austcr
vitutem dedit, ac benedictionem ei subtraxit, et in in calore siio arsit, nec occideiis noxialis erat, nec
maledictionem servitutis peccantes tradidit. Et ita septentrio cum a([uilone bacchabatur, quia pas-
sapieutia nova in coelo et in terra operata est. sionem Chrisli temperati fuerunt, iisqiie ad tvraii-
Demde S. Trinitas in Abr-ahani magnu;n opus num quemdam, a cujus tem|iore omne malurn et
ostendit, praesignando et ostendendo obedieiitiam, injristilia ac pra^varicatio exorla est.
nbi ille patriam reli^iuit, et ubi se circumcidit, et Sed et hacc cum fame et pestilentia exanimata
in obedientia iHos iir.csignHvit, de (piibus diclum srint, et ciim tiellis et pra^liis inciirvata sunt, et ciim
est: (Jui sunt hi, qui ul rtubes volant? (Isa. lxJ et p(enis pcenileritiae purgata siinl. Nunc autem lex
in circumcisione viilnus confusiouis antiqui ser- in spiritali popiiLo neglecla est, qui hona facere et
peutis accepit. Sed mulier per cachinnum stulti- docere contemnit. Magistri quoque et prcClati, rcli-
tiam primiP mulieris secuta est, in fecunditate au- cta juslitia dormiunt. Fndi! voccm haric de ca-Io
tein ejus, tilius Dei iira-tiguratus est. Nam in obe- C dicentem audivi : filia Siori, corona dc capile tiio

dientia Abrahae Deus pra^varicationem Adse muta- inclinabilur, et palliiim dilatationis divitiarum tua-
vit, et in circumcisione ipsius morti intulit, et in rum tihi imminiietur, et in [laivum numerum con-
fecunditate sterilis femina' pra^vidit, quod alia stringetiir, ct de rcgione iii regionem expeileris.
femina, alium tilium parituia esset, quoniam Filius Per potentes enim homincs plurimaj civitates et
Dei omnem praesigniticationem istam in nalivitate claustra dissipanda sunt. Et [irincipes dicerit: Ab-
sua complevit. Moyses autem legifer in adjutorium strahamus ab eis iniquitatem, qna' totiim mundum
circumcisionis venit, et legem dedit, quod etiam a in ipsis subvertit. Et vidi et audivi, qiiod haec peri-
Deo perpetratum est. Sed populus illius propter cula et contritiones regionibus et claiislris propter
miiltas pra^varicatiopes praeceploriim Dei, in idolis praevaricalionem obedientiap. alioriiin [trirceptorum
et in aliis peccatis interiit. Zelus autem Domini legalium constitutioniim occurrent, et vidi (luod
hujusmodi piirgationes usqiie iii iinem iniindi ope- tum in hujusmodi pra^varicaliunibus,Deo aliqiii

rabilur. Sed tamen Deus vindictam suam emittit, adhaprehnnt, et ad i[tsum anhelahunt, queraadmo-
miiltoties eara per hominem aut per aliam aliquam dum in tempore Eliae factiim esl (/// Reg. xviii). Hi
creaturam prsenuntiat ne homines excusationem vcro cum magno honore persistent, et veliit holo-
malonim suoriim haheant: quapropter sa!pe et caiistum Dei habebuntiir, qiiia a malis recesserunt,
multi inter eos surgunt, el pcfinitenliam agunt, si- ut .Noe et Eot. Et ha-c eadem purgatio in hoc raii-

cut et iri Jona factiim est. Et sic Deus per amicos liehri lempore in modico incipict, et postea raajor
suos laiidatiir, et per inimicos suos pra-dicatur. ti(!l, et deinde virile tem[ius veniet, in qiio bella et

.Nam Dciis furmara digiti sui cum pra^fata osten- pnelia ex ju->to Dei judicio erunt. Sed hoc iniiliehre
sionc in viris et in fi-minis s.-epe tetigit, ut scriptum teinpiis tandiu non diiraliit, (iuandiu tiiiciisque per-
est : El prophefabiint filii veslri et filix vestrae slilit. Tiinc jii.^-lilia' et judicia Dei surgent, et disci-
(Joel. ii;. Postquam aiitem Deus pra»liguravit plina ac timor Dei in popiilo eriint, et jusli et honi
quod facerc voluit, recordatus est, quod dixerat, homines in spiritali populo iient, qui tarnen in parvo
quod cintereret capiit scrpentis. Kt qiiamdam mii- numero propter humilitatem raaneliunt, et in pri-
lierem, scilicet Virginem, obedieniia et castitate ac mam auroram sicut eremit;e et hoc
revertentiir:
omni hono perfiidit, et onini bono iraplevit, ita etiam in timorc praeteritorum temporura faciunt,
quod superhia, quae in Kva fu:t, in hac aruit. Sed qiia' sibi adversa fuisse perspexeriint. Et homines
virgo h?rc Filiiim Dei de S[iiritu sanclo concepit, stnltitiain lascivorum monirn non Inbebunl rnore
sui mirabiliter processit, et in mundum miraculis puerorum, sed Iristitiam de ignotis temporibus
25" EPISTO[./lv — EPIST. L. 258

siistinebunt suuL El tuuc torles viri A iguota omni creatura', operabitur, (juia onmi homini
qua^, ventuia
surgent et prophctabunt, et omnia vetera et nova ignotum est, quando purgatio mundi per ignem fiat,
Scripturarum, et omnes sermoties per Spiritum Et Treverim novo igne, qui discipulis in igneis lin-
sanctum elTusos colligent, et intellectum eorum, guis apparuit {.4ct. ii), inter tideles primo valde
sicut monile cum preliosis lapidibus ornubunt. Per oi'natam vidi, ita quod omnes plateffi ipsius in aurea
hos et per alios sapientes plurimi sJBculares, boni fide cum miraculis tunc ditfusee fuerant. Sed nunc
fient, et sancte vivent. Hoc auteni studium .sancti- per vagationem squalidorum morum, cum tsedio,
tatis cito non arescet, sed diu durabit, quia litec quasi Deum nesciat, circumdata, et aliis plurimis
omnia propter errans lempus iient, ubi multi mar- maiis coinquinata est, et etiam in his tsedio et de-
tjTes in iide erunl. Nam vir pr«liator haec faciet, fectione jucunditatis et pulchritudinis principaiium
qui initium et finem operum suorum in his aspicit, et honestarum institutionum inveterata est, atque
quatenus errauti populo in hoc resistat. Ipse nam- in oblivionem multorum peccatorum inclinata. Qua-
que prophetas primuni constiluil velut caput, sa- propter ignesp. ultiones ab inimicissuper eos venient,
pientes veUit oculos, doctores volut os, sicut etiam nisi per pcenilenliam, sicut in Jona factum est, de-
per verbum Dei omnia facta sunt. Et quia deinde leantur {Jon. ii, iii).

reliqua membra, scilicet lideles, bona opera ope- B EPISTOLA L.

rabuntur, Deus in sinum eoruni caput ponit, id est DF.CANl SS. APOSTOLORUM IN COLONIA, PRIMI MAGISTRl
intellectui ipsorum prophetiam aperiet. Tunc et SCHOLARDM, AD HILDEGARDEM.
principes cilharas et tympana in a?runinas et iu De muliere da-moniaca ab Hildegarde liberata.
tristitiam vertent, quemadmodum tilii Israel fece- T. Dei gratia, ecclesia^ SS. Apostoloriim, quae ost
ruut cum capti fuerunt [fsal. cxxxvi). Post hajc in Colonia, dictus deoanus, primus magister sclio-
oninia spiritalia sine tse.dio et defeclu confortabun- larum, cum universis ejusdem ecclesise fratribus,
tur, et homines pupillam viveutis Libi'i inspicient. dominse onmibusque iu monte S. Ro-
IIildegardi,
Et tunc vires et forlitudo ac sanitas in popnlo tient, berti Christo miiitantibus, devotam in Domino ora-
quia vir praeliator aerem sanitnte replebit, el etiam tionem, et in vero salutari salutem.
viriditatem virtutum producet, ne fidelcs corpore et Ex die qua nobis innotuit, quod sororem, imo
anima in errante tempore deficiaut. Istud autem filiam nostram specialem dominam Sigewizen, iu
usque in errans tempus ita perdurabit, iu quo fide- vestrse beatitudiuis consortium collegistis, non so-
iis populus, ad mortem quasi ad epulas festiuabit. lum nos, imo universa Coloniensium civitas, nutu
Sed tempus hoc errorem hoc modo tenebit, usque
et Dei ad pielalis amorem succensa est. Inde est quod
dum illud Deus in gratia et misericordia ac in zelo '
jam manifeste per omnes terminos lerrse nostrse a
suo discutiat. In omuibus his hortulanus inutilia de cunclis proclamatur Ecce odor dominarum de S. Ro-
:

horto suo projiciet, et ulilia ad se colliget, quem- berto, sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus
admodum scriptum est: Deus ultionurn Bominus, {Gen. xxvii). Benedicta?. itaque sitis a Doraino, quae
Deus ultionum libere cgit {Psal. xcui). Quod tale in modico et humili vestro monticulo ea opera pie-
est: Deus in zelo suo caput iniquitatis coiiterit, et tatis celel)rastis, qua? cunctse sublimitates montium,
illud Dominus in casuprosternit, quia omnis iniqui- universaeque vallium nostrarum lalitudines cele-
tas ex diabolo est, qui in inferno sepultiis est. Ipse brare non dicimus, non potuerunt, sed neglexerunt.
namque Deus uitionum est, quia in nullum aspexit Audivimussiquidem nuperrime, fama prodente, quod
vel respexit, a addendum assu-
quo quidqiiam sibi ille hostis antiquus per orationes vestras ejectus
meret. Sed in semetipso unumquodque distribuit, sit : quod si ila est, obsecramus ut modum et ordi-
constituit et facit, et istud libere hoc modo egit, nem
qua- ejectionis nobis rescribendo signihcetis,
quia ipse solus, et justus, et bonus, et timendus in tenus vobis congaudeanius, et perpetua vobiscum
omnibus judiciis suis est. Deus enim in ultione per- devotione Deum collaudemus. Ipsam quoque domi-
ditorum est, quia bona noluerunt, et ideo cum dia- D nam Sigewizen sicut familiarius cognoscimus, ita
bolo eos damnat, multos quoque per dolorem libere specialius salutamus, devotas in Christo orationes
inclinat, quos iterum postea elevat, ut propter bona promissas renovantes, et easdem ab ipsa exspectan-
opera velut columnse cceli sint, sicut plurimos ex tes. Vale.
publicanis et peccatoribus sanctos fecit. Tnnc dia- RESPONSUM HILDEGARDIS.
bolus se erigens, in perdito filio suo super i^ennas Humillime respondet multorum simul bonis operibus
venlorum volare vult. Deus autem in semetipso ejectionem dxmonis attribuens. Deum varia vario-
disponit oa quse vult, quoniam nemo eum superare rum bona opera ad unum finem dirigere.
potest, et omnem vim diaboli dissipat, velut faber Deus opus suum fecil, sed illud uno modo non
qui omnia inutilia in fabrica sua redigit et manum constituit. Adam enim periit; nam cursum circuli
suam in zelo suo extendit, sicut ibi fecit, ubi eum- sui non complevit. Sed post meridiem requisitus
dem Satanam inprima dilectione in abyssum pro- est. Deus autem spiramen suum in prophetas misit,
jecit. Unde ille sicut coluber foramen suum intrat, ut veritatem nuntiarent, et sic sapientia in ore illo-
ita in abyssiim se abscondit; nec amodo se eriget, rum, quos ipsa constituit, loquebatur, quatenus
quia nunc totus deceptus est, Postea divinitas miracula proferrent, aposloli etiam per Spiritum
•239 S. nil.DKCAUDlS •2G0

sancUim opus Dei iu tide peiferrenl. inarlyiium A tatis, pia'que compassionis noii deesse visceia. Unde
eoruni el alioruin, Deuni oslendit: spirilales quoque pietatis vest.rae largilatem suppliciter exoramus, ut
populus Spirilus sanctus intlavit, qua Siieculum in quia pro peccatoribiis redimendis ac salvandis nalus
semelipsis liniuut, et angelicum ordinem colunt, si est Dominus ex carne B. Mariae semper virginis,
opus Dei simile di.n est. Omiies enim unum dixi- amoro ipsius Domini nostri omnipotentis, nostri
runt, sed tamen singuialim ciamaveruiit. hi orlu Conditoris ac piissimi Hedemploris, nostri miserea-
namque diei aurora solem preecedit, el in mane mini, participesque orationum vestrarnm facere
radius solis resplendet, qui in tertia in calore suo nos digiiemini. Insuper etiam obnixe rogamus, ut
pleniter ardel, circa uouam calorem suum incli- quas de saecularibus et idiotis ad spiritalem
litteras
nat, circa vesperam autem calorem suum quem in conversationem conversis, quos nos couversos dici-
die babuit, iinit et ante noctem se abscondit, et sic mus, Spiritu sancto vos scripsisse audivimus, nobis
dies compietur, et ab operibus suis requiescit. Quae benigne transmitlere non dubitetis, qualeuus miri-
si uno modo coraplerentur, homiui dis{)!icerent. fioa opera Dei et voluntatem ejus in ipsis videamus,
Lnde etiam Deo est uomen Sahaotli, quia unusquis- et quanlum poterimus, toto atfeclu bonorum ope-
que bujusmuudi cursns plenura oflicium habet. Tali rum illa sequamur et compleamus. Vale.
modo Deus in omnibus operibus suis operatur. Sic "
RESPONSUM HILDEGARDIS.
etiam iu hac muliere, de qiia quaerilis, gestum est; AD GRISEOS MONACHOS (20} UILDEGARDIS.
pro qua alli «'t alliores, parvi et minores, cum labo-
Ordinem Cislerciensem laudal. sed arguit itlos >^quos
ribus el orationibus unum di.xerunt, et singulatim i})si conversos vocanl, quorum plurimi se ad bcum
cldmaverunt, secundum quod Spiritus sanctus eos in moribus suis nonconvertunt. » Alia documenta
boc officium docuit. Nam quidam pcr suspiria mise- addit.

ricordia^, et quidam per oraliones et vigilias pro Ego paupercula in lecto aegritudinis plusquam
ipsa laboraverunt, quidam etiam jejunia et casliga- per biennium jacens, ha^c vidi, el vocem de coelo
tionem in corpore suo suslinebant, mulli quoque pro ad me sic dicentem audivi Ad spiritalem populum, :

ipsa cleemosynas dederunt, et maxima turba cum qiiem Deus in pracscientia sua cum miraculis pro-
adjutorio cujusque boni quod faceie potuit, se ad phetiae, secundum quod ipsi piacuit, pr.nscivit, quae
ipsam declinavit, et aliqui in magno sludio sine vides et audis scribe, hoc modo incipiens: Deus
ta?dio hoc perfecerunt, et ita omnes ad Deum pro qua?dam virtuosa opera, quae in sanctis et electis
ipsa simul aspiciebant, quemadmodum eliam dies suis operatus est, per quatuor secietorum Dei ani-
circulum suiim complet. .Nunc autem cum laude r. malia pnesignavit. Ipse enini homini per eadem
simul dicamus: GloHa Domine. Benedictio Dei
libi, animalia et per cactera miracula occulta mysteria
in gratia ipsius snper vos sit, et super omnes qui sua manifestat, quemadmodum Ezecliieli prophelse

super illam misericordia moti suut, quoniam ipse et Joanni dilecto suo per ipsa animalia ostendebat
Duminus dicit: Misericordiam volo, et non sacrifi- (Ezech. i), quod ex communi populo spiritalem
cium [Ose. vi; Mallh. ix; xii). populum segregari et congregari vellet. Joannes

EPISTOLA LI.
quippe dicit: In medio sedis, et circuitu sedis qua-
MEFFRIDI PRIORIS IN EBERBACH AD HILDEGARDEM. tuor animalia, plena oculis ante et retro [Apoc. iv).
Quid dicitur? In fortiludine potestatis Dei, qui Deus
Preces sanctae flnqilanl cl epislolam quam « de sx-
et homo est, et in omni parte qua potestas ipius
cularibus ad spirilalcm conversaiionem conversis,
quos nos conversos dicimus, illam scripsisse » au- extenditur, quatuor evangeiistis imbuli fideles,
dieranl. praecepta Dei ruminantes, et plenitudinem circum-
Dei dilectae, Dei electse Hildegardi dominse vene- speclionis virtutum habentes esse debent, ita ut vi-
rab., M. prior. totaque congregatio fratrum in Eber- deant unde facti processerint, et eliam quid futuri
bach, in Ihalamo summi Regis perfrui deliciis sem- sint. Deus enim ignis est {Deut. iv), et angeli mira-
piternis. D cula ejus liominibus saepe nuntiant et mirabilia
Deo dignissima sanctitatis vestrae odorifera el thronisui, urenles spiritus sunt [Ilebr. i), qui ante
suavissima opunione saepe audita, nos inertes et in- faciem ejus lucent, et qui in amore suo ita ardent,
digni inefTabili spiritus la^tilia sumus gavisi pro eo ut non aliud velint quam quod ipse vult. De quibus
quod Deus omnipotens gratia et misericordia vobis dictum Qui facis angelos tuos spiritus, el mi-
est:
tanta sute largitatis contulit dona mirifica. Patel ignem urentem [Fsal. ciii). QuiJ dicilur?
nistros tuos
enim luce clarius, qood vos diligat Dominus in ho- Omnipotens, tu ille es qui facis nuntios tuos, scili-
minibus ipsum diligentibus, quoniam tam digna, cet eos qui ad salutem hominum a te dirignnlur,
tam grata, tam amabilis, tam venerabilis estis eis esse spiritus cum emissioue, cessantes in indeficienti
omnibus, in quibus habitat, ut eum in vobis esse, vita in conspectu tuo sunt, et iterum spirilus esse
vobiscum manere nullus ambigat. Cui vero virtutum nuntios tuos, cum ad praecepta tua adimplenda
tanta collata sunt beneficia, sancla; quoque pietatis nuntii fiunt. Angeli nainque nunlii sunt, quoniam
vobis inesse non dubitamus munera, et piai chari- unamquamque inspiralionem spiraculi illiiis, quod

(20) Id esl Cistercienses.

m EtMSTOL/f:. — EPIST. Ll. '2r.i>

Deiis in liotuiiieiu inisil [Gen. ii), Deo rcnunliaul. \ anhelare debenl, iie a lide exstiuguanlur, el ne a
Hoc enim modo propter homines ofiiciales suut, luce separentur, et ne sic aquiloni appropinquent,
quia propter opera eorum colligunt el discirnunt, ut morte ajterna sulfocentur. Istud quippe est. quasi
et propter opera lioininum, quie per Spiritum ope- in circuitu sedis; quoniam orieiis, auster et occi-
rantur, ipsi etiani spiritus vocantur et augeli, quo- dens Deum ostendunt; sed aquilo lotus ab ipso su-
niam a superno rectore ad judicia sua explenda peratus, velut scabellum pedura ei subjectus est. Et
raultoties dirigunlur. Sed minislros tuos, qui ubique deinde scriptum est: Et animal primum simile leoni,
voluutati Uiie. deserviunt facis ignem urentem, cum et secundum animal simile vitulo, et tertium animal
in amore tuo ardent, in quo etiam ardore cum in- habens quasi faciem /lominis, et quarlum animal si-

defessa laude tibi iterum ministrant. Minislri enim mile aquilx volanti {Apoc. iv). Quid dicitur?
Dei, qui faciem ejus semj^er inspiciunt, velut flamma Animal hoc primum cucullatos homiues signili-
coruscant, et in eadem coruscatione miracula ejus cat, qui primi iu fortiludine leonis, se omnino a
vident, et illa mirando et laudando agnoscunt, ideo- sseculo abstrahunt: unde etiam et illis ignci^, qui
que et ignis urens sunt (Deut. iv). et per Deum qui occultis Dei velut vestimento cooperti sunt, et qui
ignis est, ardent, nec per alium accendi uec exstin- faciem Dei seniper inspiciunt, assimilantur. Vestitus
gui poterunt; sed in amore ipsius inexstinguibiliter
H enim istorum non a skcuIo est, sed rairabiliter a
ardenles, quia ipse pallio humanitatis circumdatus, Deo, quemadmodura Deus in illis ordinavit, qui
ad admiranda miracula eos semper inducit. Nam hunc priraitus ostendendo et docendo protulerunt.
pallio fortitudinis suae Deus se pnrciuxit {Psal. xci), Nam cuculla ejus ab angelicis spiiitibus pra'signata
per quod hominenj speculum honoris sui et mira- est, qui in faciem Dei et non in alium aspiciunt;
culorum suorum constituit, quatmius homo contra et latitudo ejus ad similitudinem nubis tendit,
diabolura pugnarel et eum superaret, et sic in di- quoniam et angeli in iiubibus raultoties visi sunt:
viua laude semper persistcret. Eodein quoque modo et quia etiani vestis innocentia; Adse, quasi lucida
Deus facit illos, qui nuntii sui sunt, filiis Ecclesi,'o nubes erat. cucuUa caput suum
Homines itaque isti

veiba salulis pronuntiantes spiritus, cum eos carni tegunt, ne ad sinistram vel ad dextram declinan-
suae resistere et spiritui servire jubet, quos sic toto tes, recte coram se in impetu spiritus gradiantur,
corde spiritales effectos, iterura deinde tanto fidu- Deum semper in^picientes, ne de bonis operibus
cialius pra-cepta sua populo propalare instituit: revertantur. Il;ec omiiia in obedientia, quam Filius
facit etiam et illos, qui sibi ministrando die ac no- hominis per semetipsum ostendit, tieri debent, qua-
cte laboribus sunt, in amore suo ardere, et ita Q tenus praecepta magistrorum cum timore Dei obser-
ignem urentem esse, et sic etiam ignem effectos, ventur, ita etiam ut sicut horao a voce tonitrui
iterum servitio suo sine tsedio insudare. Deus nam- perire formidat, sic etiam i>eccata timeat. Nam, si-
que in praescientia sua praiordinaverat, quod mi- cut leo caeteras bestias in fortitudine prtecellit, sic
racula et occulta sua, quee in angelis suut, etiam isti in fortissima vihomines
divinitatis caiteros
in hominibus signanler operaretur, unde et angelas pra^cellunt, quoniam, quamvis homines sint, non
hominibus loqui fecit, ut in Abraham et Jacob fa- siciit homines vivunt. Cum euira homo sa?culo abre-
ctum est, quemadtnodum eliam Balaam asina lo- nuntiando seipsum Deo obtulerit, mundum accusat,
cuta est {Num. xxii). Angelicos etenim spirilus, qui ita ut ille in orauiLus mentem
sibi inutilis sit, et sic
ei rainistrant, faciem ipsius laudantes ct honoran- suam elevat, quemadmodum Daniel dicit: Aspicie-
tes, occultis suis quasi vestimento operit, et ideo bam in visione noctis, et ecce cum nubibus cseli, Filius
etiam urens ignis dicuntur. Etper hos igneos mi- et usque ad Antiquum dierumper-
hominis veniebaf,
nistros, qui secretis Dei vehit vestimento tecti sunt, Quid dicitur? Cum mentem meam
venit {Dan. vii).

eremittB designantur, qui seipsos abnegantes, quasi ad coelestia sursum elevarem, aspiciebam in consi-
homines non sint, vivunt, et consortium hominum deratione plurimarum adversitatum, quod omnia
fugiunt. Nam Deus per opus suum quod homo est, D superna et divina miracula, qua? Deus in angelicis
magna rairabilia operatur, quae in angelicis spiriti- spiritibus operatus est, per Filiura suum in homi-
bus praedestinavit, et quae coram ipso cum laude et nibus prsesignaret: et ita idem Filius usque ad An-
miriiico honore fulrainant. Sed et, ut praifatum est, tiquum dierum pervenit, quia Filius Dei, Deus et
in circuiiu sedis, qualuo?- animalia plena oculi.s anle homo est, et ita Deus et homo, unus Deus est. Deus
et retro (Apoc. iv) ostenduntur quod sunt omnia: enim homo est, et homb iste Deus est. Sed et boua
opera sancta, quse Deus in horainibus istis operatur, opera hominum, et laudes angeloruni se conjungunt,
qui ad ipsum at ad thronum suum respiciunt, per et unum in Deo sunt. Ilis quoque cucullatis homi-
fidem oriens per spem auster, per recordationem
, nibus turba virginum associatur, qua- virum cum
lapsus, qui in primo parente factus est, occidens, amore et divitiis et totum mundum relinquunt.
quasi retro existentibus, atque per providentiam Sicut enim virgo deliciis mundi ablata esse debet,
oculos in ante, ad aquilonem dirigentibus, ne bella- ne ubera voluptatis sugat sic etiam turba cucul- ;

tor aquilonis cum cadente morbo superbiae, et cum lata, a mundo relicta esse debet, ne ulla ofticia sae-
ardente flamma incestus eos corruere faciat. Cum cularia cum illo exerceat. Et virgo a viro relicta est,
oculis itaque istis, quos undique habent, ad Deum ita ut sub cura et potestate ipsius non sit, sicut
•63 S. IIILDIXAHDIS 264

libera ab eo esl; sic eliam moriachiis a mmido re- .V temeiitatis ngunt, de praMatis siiis sic dicentes: Qui
licHis, illi subjugatus non sit, sed liber ab illo sunt, et quid sunt isti? Ft quiJ fuimus, aut quid su-
nianeat. Virginitas quoque soleui signitirat, qui mus nos? quoniam sic aguul, pseudo-propjielis
Et
totum niundum illuminat, quia Deus virginilatem non recte dijudicant, quomodo
similes sunt, et qiiia
sibi adjunxit, qua» viro relicto illum geuuit, qucm Deus populum suum constituit. Vos ergo qui Dt^'um
radius divinilatis perfudit, qui et orania regit. Re.v timetis, audite Domini ad vosdicentem:
Spiritum
namiiue qui cuncta Deus est; et iila virginitas
regit, Hsec supradicta mala a vobis auferte, et vosmelipsos
coDJunctJ est, quando Deus et liomo de Virgine na- ante dies tribulationum illarum purgate, *cum ini-
tus est. Sic aslitit regina a dexlris ejus in vesfilu mici Dei et nostri vos fugabunt, et in rectum locum
deauralo, circumdatavarielate [Psal. .\nv), quoniam humilitatis et paupertatis vos convcrtent, ne amodo
diabolu rejmgnans astitit virginitas virtuti divini- in tanta latitudine permaneatis, quanta hactenus
lalis in opiTe ubique comprehensa multi-
fulgeiate, fuistis, quemadmodum etiam veterem legem Deus a
tudine diversarum virtutum. Divinitas quippe vir- consuetudine sua iu spiritalem vilam mutavit, et
ginitalem sibi desponsavit, cum primus angelus ut unamquamque priorem institutionem ad utiliora
ad sinistram partem cecidit, et tunc etiam popu-
primo enim ortu Deus Adu' coucessit
purgavit. In
lum salvationis in Adam sibi elegit, quem dexte- " terram colere, Abel sacrilicare, Noe a'diticare, et
ram suam nominavit, de quo populo virginitalem lioc iisque ad surnmum sacerdolum, quod in Christi

sibi adjun.xil, qusR maximum opus protulit; quia, ut Incarnatione exortiim e.^t, quod prius Abraham per
Deus per Verbum suum omnia creavit, ita et virgi- circumcisionem, Moyses por legislationem pra^ligii-
nitas per calorem sanctte divinitatis Filium Dei rabat. Sed haec orania idera Filius Dei postea in
genuit. Sic virginitas non est,
absque fecunditate humariitate sua perfecit, unde et ad
homines inte!-
quoniam Viigo Deum et hominem, per quem omnia ligenda sunt. Post ruinnm autem Ada», Deus tam in
facta sunt, genuit. Sed et hoc modo omnes vir- hominibus quam in angolis ordinationem suam recte
tutes veteris et novi testamenti quas Deus in ,
prsesignavit. Nequaquam autem deceret ut sacer-
s.inctis suis operatiis est, velut vestimentum auro dos oflicia agiucolae, discipulus oflicia magistri coic-
decoratum, deaurata' sunt, et has virgo ad se ii- ret, ciim agricola sacerdotcm, discipulus magistrum
bere colliget, quoniam iigatura viri eam non con- in timore et humili patientia imitari debeat. Omni-
stringet. Rotaquoque quam Ezechiei vidit [Ezech. ij. putens enira Deus in operibus suis cognoscitur, quera-
virginitatem pncsignavit, quia eadem virginitas admodum in Adam operari inco'pit, cui terram
ante Incarnalionem Filii Dei in lege pr.iligurata (^ colere et homines procurare dedil, quia et ipse
est. Post Incarnationem autem ejus illa mirabiliter Deus omnia creavit, et ut per sacriiicium Abel Fi-
plurima roiracuh operatur, quoniam Deus per liiim suum pio rcdemplione popuii sacrificandum
ipsam omnia piacula purgavit, et unamquatii([ue pra'signavit, et sicut per Noe, qui arcam a'diticavit
institutioncm recte ordiiiavit, Virginitas (piippe (Gen. vi), quod in spiritali populo magistri consti-
vetera sulfert, et nova sustinet, et ipsa radix et tuendi essent, prailiguravit. Nunc vos niagistri su-
fundamenlum est omnium bonorum, quia semper pradictos homines, scilicet conversos, in ordine
et semper cum illo fuit, qui sine initio el siru; vestro corripite et corrigite, qiiia plurima pais
line est. .Nam nalura hominis propter pcccata eoriira nec in die, nec in nocte operalur, quoniam
perdita fuit, per illam in salvatione revixit, cum ne Deo, nec saeculo ad perfectura serviunt, et eos
per alienam naturam peccata hominibus abs- ab ignorantia ista excitate, velut bonus pigmenta-
traxit. rius horlum suum ab inutilihus herbis purgat, iu
Secundum autem animal simile vitulo, in cleri- vobismelipsis autem secundum ordinem vestrum
cali habitu divino sacrilicio insistenles ostendit, praividenles, et juste iutelligentes ne injustejudi-
hos videlicet, qui vineam Domini Sabaolh circum- cetis.Inconveniens itaque esset, ut leo, vitulus,
fodiunt, et agrum pr.cceptorum Dei arando ubiqiie '
liomo et aquila, in signiticationibus suis sibi invi-
evertunt, et hos etiam qui angeli Doruini exerci- cem adversarentur; sed unumquodque istorum al-
tuum nominantur, qui ab hoc quoque cingulo ca- terijustitiara in iigura hominis, ad curationem ho-
stitatis se cingere debeut, ne in vanitate carnalium minuin signati sunt, sanare, ungere, et baplismum
voluplatum vadant, sed ut agrum cum aratro sanctilicare cum hiimili ohedientia possiint. Nam
strenuc (jvertant. Circumcisionem quoque sobrie- omnis sacerdos qui a Deo unctus et sacerdos no-
tatis habeburit, quoniam per ipsos peccata homi- minatus est, vulnera peccatoriim et curare cum
num abluuntur, et hoc in misericordia liat, quia judicante justitia poterit, quoniam officium hoc a

in semetipsis peccata sentiunt. Haec itaque prae- Deo habet; et ideo illud implere non negligat. Et
clara genera, videlicet hominum illorum, qui per ego paupercula et indocta ferainea forma, quamdam
leonem et vitulum designati siint, aliud quoddam bestiam vidi, cujus facies et anterinres pedes ejus
genus hominum ad se trahunt, quos ipsi conver- similes urso erant, et cujus reliquum corpus simi-
303 vocant, quorum plurimi se ad Deum in moribus litudinem bovis ostendebat , excepta quod poste-
suis non convt-rlunt, qui^i contrarietatem potius liores pedes ejus similitudinem pedum asini habe-
quam reclitudinem diligunt, et opera sua cum sono bant, ct quod cauda carebat. Tria aiilem cornua iii
•2C5 EPISTOL^. — EPIST. LI. 266

capite liabuit, quorum duo similiLudiuem bovis ha- A involvunt, qui magnis oneribus se onerari patitur,
bentia, juxta aures erant; tertium vero, ia medio quousque sub eodem onere succumbit, quoniamju-
frontis cornu capricorni assimilabatur;
e.xislens, gum spiritalis vitae et sollicitudinem saeculi habere
facies veroejusdem besliae ad orientem, posterior vohmt; sed in ipsis stare non possunt, et idcirco
autem pars ejus ad occidentem versa fuit. Quod sic ut asinus cadunt. Unde et facies ejusdem bestiae
iutelligendum est: Bestia hajc, cujus facics et ante- ad orientem, posterior autem pars ejus ad occi-
riores pedes similes urso sunt, bestiales mores la- dentem versa est; quia, cum spiritalem vitam at-
tenter habentes quosdam homines ostendit, qui tendere videntur, sseculari quoque inhserent, in hoc
quidem mansuetudinem verborura proferunt, sed perditos angelos imitantes, qui in semetipsos conti-
in exemplis vestigiorum suorum, ubi vi ante ad dentes, de coelesti gloria corruerunt [Isa. xiv).
rectitudinem incedere deberent, temeritatera et Et tertium animal habens faciem quasi hominis,
duritiam perversitalis demonstrant. Cujus reliquum saeculares homines islos significat, qui opera sua
corpus similitudinem bovis ostendit, excepto quod cum sollicitudine corporis et animae faciunt, et ta-
posteriores pedes ejus similitudinem pedum asini men bona intentione ad Deum ascendunt, quasi cum
habent, et quod caudacaret; quoniam iidem ho- penais voient, quia quaeque bona desideria, sicut
mines jugum Dei ^ radius solis, ex corde justi emittunlur, unde et vel-
ut bos se ferre simulant, cura ta-
men in subsequentibus exempiis mores asini, qui ut penna videntur. Sed et ad observanda prsecepta
sub pondere cadit, in se manifeslant, nec se cau- legis et sacerdotis currunt, et ad dividendas elee-
dam habere demonstrant, quia in ipsis deiicit quod mosynas in misericordia raoventur, atque in terram
Dominus jubet, hostiam cum cauda offerri (Levif. aspiciunt, quoraodo in illa crescant, et in genitura
IV), sciiicet quomodo bonum quod in humiiitate et prolis se pulveri terrae pares aestiraant, et pecca-
paupertate inceperunt, ad finem beatitudinis non tores se nominant, et ita in sseculari vita, magis
perducunt. Quod autem tria cornua in capite ha- pcenam quara voluptatem carnalis gaudii habent, et,
bet, quorum duo similitudinem cornuum bovis ha- sic ad magistros suos scilicet sacerdotes perve-
bentia, juxta aures suut, in hoc tres vitas hominum niunt, faciem suam, qua peccata gustabant, mutan-
in principali commercio stantes, designant, ita tes, atque per gratiam Spiritus sancti in pceniten-

quod duae effigiem iu agro Dominico laborantium,
et verbo Domini auditam pra-bentium simulant;
tprlium vero in medio frontis existens, cornui ca-
pricorni assimilatur, quoniam hoc in fortitudine
tiducise suae spiritales homines istos manifestat, qui
in squalore capricorni allitudinem illam, in qua
nullatenus permanere possunt, ascendere satagunt.
In hac etenim altitudine caeteros populos, ut Pha-
risaei publicanos sperniint et velut inutiies despi-
ciunt (Luc. xviii), et »e etiam oflicialibus quibusdam
causis regionum adjungunt, quatenus per iilas aliis
duobus cornibus meliores et excellentiores ha-
beantur; et ut etiam ita altitudinem sanctitatis,
ascendere videantur, Nam et
se adjungunt, et multiplicera locupletationem
'
prehendunt, velut totara terram laboribus suis
evertunt, et per hoc latitudinem divitiarum plus
quam deberent capiunt, in similitudine quoque
tia peccata sua confitentes, et sic renovabantur,
ut scriptum est: Renovabis faciein terrse (Psal. cui).
Quod dicitur: Deus, in novo Spiritu renovabis
voluntatem hominis, qui peccare studebat; ita cura
c
de malo studio ad bouum desiderium convertes.
Nain per pcenitentes faciem terrse renovabis, cum
homo sentit, et scit se peccatis ita involutum, ut se
continere non possit quin ])eccet; et tamen ad re-
novationem poenitendo se convertit: si enim homo
non peccaret, non renovaretur. Quidam etiam alio
modo renovantur, videlicet cum peccata propter
poenam poenitentiae fugiunt, ita quod peccare non
quaerunt; et quidam alio modo, cum peccata, qua
saeculari sollicitudini in se sentiunt, et qua? facere possent, propter amo-
com- rem virtutum
renovationem devitant: unde et sic
per Spiritum sanctum accipiunt. Sicut enim terra
in tempore viridilatis non omittit quin fructum af-
ferat, et sicut in tempore sicco pallescit et arescit,

juvenis hujus illud facientes, ciii Filius Dei dixit, D et dcinde iterum ad viriditatem suam redit sic ;

quod quaecunque haberet venderet et daret pau- etiam Deus hominem posuit, ut in operibus suis in
peribus, et ille abiit raoerens, quia et divitias sae- semetipso renovetur. Scriptura namque in omnibus
culi et vitam aeternara habere volebat [Matth. operibus horainis recte dividenda est, velut etiam
xix), quod difficile erat ut fieret. Homines enim ex una aqua multse aquae dividuntiir, quemadmo-
isti coelura et terrara siraul habere volunt, quod dum et Deus aqua in totum orbem terrarum divi-
impossibile est; quoniara in coraprehensione et sit. Isti quoque sseculares homines semetipsos
possessione divitiarum, absque superbia elationis semper iuspiciunt et considerant, quid siut et qua-
et absque proprietate voluptatis nequaquam stare liter vivant, et quoraodo sibi peccata abstrahant:

possunt, siciit etiam impossibile quod homo

esset, et sic viventes in timore Dei, in terrenis sunt, et
in cacumine verticis alicujus montis staret, el tem- coelestia non dimittunt. Nam Dco in seraetipsis ira-

pestate validi venti quassatus non caderet. Arao- molaut, cum eum adorant; ita quod ipsi velut luna
rem quoque hunc et tiraorem non habent, quos fulminant, cum ad ipsum ex intimo corde suspirant.
egenus habet, qui manum suam ad auxilium et Sed cura in peccatis ut luna defecerint, illico per
eleemosvuam porrigit, sed in stultitiam asini se pcp.nitenliam resurgunt, quemndmodum etiam luna
Patrol. CXCVII. 9
=?«: S. HILDEGARDIS 2G8

post dofeclum suum per solem resurgil. Ipsi eliaui A coin|)ulando, nt iri arJonti amoro Oei limoreni
dormiunt inter incdios cleros pennx columbx dear- gehenna'" sperncndo, et ul in iide el iii spe perse-
yentala.' {Psal. lxvm quoniam ubi dorniiuul, ne
;
verare debeant, contidendo.
peccent, in medio niagistrorum volanlium in sim- Hoc ilaque modo faciuat, ut Isaias dicit, quoniam
plicitate purae scientia^ sunt; et hoc faciunt, cum Seraphin alis duabus vrlabant faciem ejus {Isai. vi),
de incceptis peccatis declinant, et cum ah eis qu« ai» lidcm et spem signiticant ;
qiiia in lide

quiescunt, qnemadmodum ales caput inter medias iideles homines Deum vident, et per spcm prajmia
alas suas ad quiesccndum declinat, videlicet coe- ffiterna desiderant, duabus velabant pedes ejus,
et
leslia amantes, et in terrenis causis peccala sua pcr qui sensualitatem el intellectum oirendunt, quando-
poenitentiam confitentes. l,'nde et beati mortui qui qnidem iidem homines nuditatera pcccalorum suo-
in Domino moriuntnr Apoc. xiv), suut qui sa^cula- nim tegunt, ne carnalia desideria propria» volunta-
riter ^ecundum legem vivunt. qnantum miracu- tis su.-n perticiant. Sed et alis duahus volabant,
lum in ipsis est, quod sic vivendo, et quod per qua" cliaritatem Dei ot proximi demonstrant; quo-
amaritudinem relinquendo,
popnilentia? niam, cun Deum super omnia diligunt proximo
peccata
liomine-; e.Tistunt !quod faciem ho- P suo in necessilalibus suis assistunt, et ita in forti-
Sed et animali,
minis habct, similes erunt. quoniam cum terrenis tudine Dei super omnia volant, cum cuncla terrena
peccatis per po-nitentiam se opponunt, et eis alieni transcendunt. atquo unamquamqiie rem in peccatis
fiunt, qucmadmodum et'am natura animalium, na- diligenter aspiciunt, qualcnus per abslinentiam pec-
tnrae hominis aliena e.^t. Itaque in scifntia hono- catorum se aftligant, et sic eliani in pleno desiderio
rnm operum deargentati apparent, quia simplices cum pretiosis lapidibus bonorum operum coeiestem
mores infan'is, qni peccatum nescit, habent, cum Jerusalem ornant. In laela quoqiie via praiceptorum
ipsi pcccatum nec amplecti, nec pascere vohint. Dei non dormitant, sed semper iu novilale desiderii
C.umque in simplicitate hac fuigere student, tunc anima» velut canens luha sonani, quod sunt arden-
posteriora dorsi eorum in pallore anri apparehunt, tia suspiria, quro in nocturna obscuritate in peccatis

quia posteriora eorum, in qnibus in peccatis prius nati ad Peum hahent, quando eiim in timore et
fortes erant, cum peccare consnovornnt, nunc amore cognoscuut, dicentes, quod ipse sanctus sit
retro projecta, in timore Domini s;ipieuliam de- qui omnia creaverit, et quod sanclus sit qui nun-
monstrant, quoniam in bonis aclihus deaurata re- qtiam mortalis fuerit, et quod sanctus sit qui infer-
«plendent. num fregeril, el ab illo electos suos eduxorit. Beati
Qiiartum vero animal simile aquilcp volanti, C namqiio homines hene opcrando et Deum laudando
quosdam homines de peccatis se conlinentes os- nunquam cessabunt, et cum operari cessaverint,
tendit, qui ex prsefatis saecularibus ad continentiam post finem tamen vitae suce a laude Creatoris sui
surgent, velut iu Maria Magdalena factum est, qua; non desistent. Ego aiitem paupercula, ah infantia
omnia peccata sua abjiciens, ea pro luto computa- mea dehilis et infirma, in mystica et vera visione
vit, et ita optimam partem elegit [Luc. x), et in ad hanc scripturam coacta sum, eamque in gravi
aurora sanctitatis consedit, sed in veteri testamen- «gritudinein lecto jacens, Deo jubente et adjuvante,
to multi propter taedium saeculi hujus peccata re- conscripsi, quatenus illam praolatis et magislris,
linquebant, et multi etiam propter amorem justi- qui ad servitium Dei signati sunt, repraesentarem,
tiae, de peccatis se continehant; hunc autem in ut in ipsa quasi in speculo considerarent, qui et
novo sole, scilicet in Christo Jesu, continentes no- quales essent, et ut eam illis demonstrarent et aper-
minantiir, quia in simplicitatem infantis qui poc- irent, qui per obedienliam iilis sulijecti sunt. Et
cata nescit, vt rtiintur, cum ipsi peccata repudiant, audivi vocem de ccelo dicentem : Nemo verba hffic

et cum ea in duabus enim

voluntate nesciunt. contemnat, ne si ea comtempserit, vindicta Dei su-
In
partibus ad ccelestia ascendunt quoniam cum bona per eum cadat.
intontione et cum sancto desiderio, oa quae sursum " EPISTOLA LII.
sunl, pra> cff?teris qui saecuhim prius non cognosce- WeK.NERI DE KlRCHElM, CIJM CBTERIS SOCIETATIS
bant, diligunt; et quia, sicut aquila, quae prae SU.E FnATRIBUS AI) HlLDEGAHDEM.

alii? volatilihus altiora petit, sic sursura volant, Hreces Sanctse Hildegardis enixe postulant ; verba
quod ita in candorem a-terna? vitie convertuntur, ut ipsius scripto com msndata habere volunt.

de illa quod hoc per ar-

salurari non possint; et HiLDEGARDi mente et corpore virgini immaculatae,
dorem veri Solis conculcant, quod prius, peccatis etacunabulis Deo dicatae, Wer.neros de Kircheim
involuti, fecerunt. In fortissima quoque vi sancti- ciim caeteris societatis suae fratribus, in parochiis
tatis considerant, quanti dolores et quam gravia suisDeo quamvis indignum famulatum exhibenti-
pondera in pcccatis sunt, quaepalpando prius
ipsi bus, exemplo Dehborae hostiles turmas, Deo duce,
tetigerant, et illa nunc ut morliferum cadaver in proterere [Judic. v).

semetipsis occidunt, et corpus suura ut occisam Quia virlutum vestrarura fragrantia non modica
ovem constringunt et persoqiiuntiir; atque sic in terrariim spatia dispersit, eo quod non solum ope-
ardentom solera aspiciunt, omnia saecularia qiiae rari bona, verum etiara prophetare futura, contem-
ante cognovorant, retro abjiciendo, et pro pulvere plari ccelestia Spiritus sancli gratia cor vestrum
 2(i9 EPISTOL^:. — EPIST. Lll. 270

mundum illuslraverit, dignum duximus, licet indi- A rubere, et vesteiii meum ut fulgur coruscare, ac
gni, veslrae sanctitati obtentu fraternitatis nos com- pailium meum ut pretiosos lapides radiare, et cal-
mittere. Et certe quia nos ullima Christi membra ceamenla mea ut candorem fulgere, faciem meam
vobiscum fore credimus, fideater dicimus, quod pulvere consperserunt, et vestera meam sciderunt,
quidquid in ejus nomiue vos poscimus, cum prav palliumque meura umbrosum feceruut, et calcea-
stare potestis, non negetis postulantibus. Rogamus menta deuigraverunt, et qui me ubique ornare de-
ergo benignitatam vestram, mater et sponsa Agni, buerant, me in omnibiis his destituerunt. Nam fa-
quatenus in vestris orationibus nostri meminerilis ciem meam per hoc sordidant, quod corpus et san-
propensius, certa de nostris,
si quid possunt apud guinem sponsi mei cum magna immunditia lasci-
Deum, quod interorandum semperveslri memoriam viaimoriim suorura, et magna spurcitia fornicatio-
faciemus [Philip. i). Adhuc unam pelitionem vos num et adulteriorum, et pessima rapina avaritise,
petere prsesumimus, scilicet ut verba quae, Spiritu vendendo et emendo quaeque inconvenientia tractant
sancto vos docente, nobis et aliis quamplurimis iii et accipiunt, atque tinta sorde circumvolvunt, vei-
Kyrcheim prsesentibus, de negiigenlia sacerdotum, ul si infans in lutuin ante porcos poneretur. Sicut
quam in divino sacrificio babent, aperuistis, ma- enim homo, cura Deus ipsura de lirao terrae fecit, et
terna pietate nobis scribere et transmittere non " in faciem ejus spiraculum vitae inspiravit [Gen. u),
negligatis, ne a memoria nostia elabantur, sed ut ea mox caro et sanguis factus est, ita etiam eadem
attentius prse oculis nostris babeamus; quoniam virtus Dci, oblationem panis et vini et aquae super
cum lerrenis et seecularibus causis plus quam opus, altare, ad verba sacerdotis divinitatera invocantis,
inbiamus, verbn transiloria in ventum multoties in veram carnera et verura sanguinem Cbristi, vi-
negligenter emiltimus. Valeat raalerna dilectio in delicet sponsi mei transfert, quod taraen propter
vobis, caecitatera hanc, qua homo in casu Adae caecatus
RESPONSIO HILDEGARDIS. est, homo carnalibus oculis videre uon potest. Fixura

Ecclesise irnaginem inducil querelas gravissimas con- namque vulnerum sponsi raei recens et aperta est,
ira pecca/a sacerdolum fundejiiis. Varia prxdicii quandiu vulnera peccatorura hominum patebunt.
qux sseculo xvi omnino impleia sunt. Haeceadem vulnera Christi sacerdotes, qui me can-
In lecto a^griludiuis diu jaceiis, anno Dominica> didam facere, et mihi in candore servire deberent,
Incarnationis raillesimo centesimo septuagesirao, in nimia avaritia sua Je Ecclesiis ad Ecclesias dis-
corpore et animo, pulcberrimam iraa-
vidi vigilans currentes contaminant. Vestem quoque meam per
giuem, muliebrem formara habentem, quffi electis- hoc scindunt quoniam praevaricatores legis et Evan-
P
sima in suavitale, et charissima in deliciis tantse gelii ac sacerdotii sui sunt, et pallium meum in hoc
pulchritudinis erat,ut eam humana mens nequa- obfuscant, quia praecepta quae in eis instituta sunt,
quam comprebendere valeret, et cujus statura a per omuia negligunt, nec ea in abstinentia velut in
terra usque ad ccelum pertingebat. Facies quoque sraaragdo, nec in largitione eleemosynarum velut
ipsius maxiraa claritate eflulsit, et oculus ejus in in sappliiro, ncc in aliis bonis et justis operibus
coehira Candidissima eliam veste ex albo
aspexit. (quibus Deus velut aliis generibus gemmarura ho-
serico iuduebatur, et pailio pretiosissimis lapidibus, noratur) bona voluntatc et perfecto opere complent.
scilicetsmaragdo, sapphiro, baccis quoque et mar- Sed et calceamenta mea superius denigrantur,
garitis ornato circunidabatur, calceamenta ex ony- quoniam ipsi dura et aspera
nec recta scilicet, nec
chino circa pedes habens. Sed facies ejus pulvere justiti* itinera habent, nec bona exempla subditis
aspersa erat, et vestis in dextero latere scissa fue- suis praebent, cum tamen subtus in calceamentis
rat, atque pailium ejus elegantera pulcbriludinem meis quasi in secrei.o meo candorem veritatis in

suam amiserat, et calceamenta ipsius denigrala aliquibus habeam. Falsi quippc sacerdotes in semet-
erant. Et ipsa voce magna et lugubri in altitudinem ipsis decepti sunt, quoniam honorem sacerdotalis
cceli clamabat, dicens quod facies
: Audi, coelum, D ofticii sine opere habere volunt, quod esse non po-
mea sordidala est; et, quod vestis mea
terra, luge, test, quia nulli merces, nisi praeraisso labore operis,
scissa est et, abysse,
; contreraisce;- quod calcea- dabitur. Ubi autera gratia Dei hominem tangit, ibi
menta mea denigrata sunt. Vuipes foveas habent, et ipsum openiri, ut mercedem accipi;it, facit. Cum
volucres cali nidos {Maiih viii), ego autera adju- itaque varios dolores, qui hominibus contrarii sunt,
torem et consolatorem non habeo, nec baculum su- in ultione Dei pluat, et totam terram nebula obte-
per quera incumbam, et a quo sustenter. Et iterum gat, ita ut viriditas ojus arescat, et ornamenta ip-
, dicebat Ego in corde patris iatui, quousque Filius
: sius fusca fiant, abyssus quoqiio contremiscat, quo-
1 hominis, qui in virginitate conceptus et natus est, iiiara in ullione et dolore cuin coelo et terra in

jj
sanguinem suum fudit, qui etiam cum eodem san- furorem movebilur. Principes cnim et temerarius
'
guine rae sibi desponsavit et dotavit, quatenus in populus super vos, o sacerdotes (qui me hactenus
pura et simplici regeneratione spiritus et aquBe, neglexistis), irrucnt, el vos abjicient et fugabunt,
j

i contractos et contarainatos a spuma serpenlis, re- et divitias vestras vobis auferent, pro eo quod tem-
generarem. Nutritii autem raei, videlicet sacerdo- pus sacerdotalis officii vestri nou attendistis. Et de

tes, qui faciem meam facere deberent velut aurorara vobis dicent : Adnlteros istos et raptores et plenos
 . ,

0-1
s. nii.nEr.ARDis •>7-2

oinni malo, ab Eodesia ejitiauius. VA iii hoc taclo \ sanclitati tamen vestra\ qua ccelestis sponsi am-
obsequium Deo se e.\hibui.--se vulunl, quia Eccle- plexibus siugulari privilogio inhaM'etis, cordialiter
siani per vos pollutam esse dicunt. Unde Scriplura congaudemus. Chaiitatem etiain vestram ignorare
dicit : Quare /remueruul gentes, et populi meditati nolumus, quod die noctuque vos facietenus videre
sunt inania'? Astitcrunt reges terrx et princij>es desideramiis, et assidue vestri memoriam in ora-
convenerunt in unum (Psal. n). Nam perniissioue liouibus uostris facieutes [Rom. i'!, vos absentem
Dei, super vos iu judiciis suis fremere iucipieut plu- corpore, quasi pra'sentem interdum amplectimur
rimae gentes, et multi populi de vobis uiedilabum- mente Ergo perfecliouem vestrara humiliter de-
tur inauia, cura sacerdolale offi:;ium vestrum et con- precamur, nt sponso vestro, sub cujus umbra se-
secralionem veslram pro nihilo computabunt. Ilis cure requiescitis (Canf, n), nos juxla viam mondi-
assislent in eversione vestra reges lerra? et terre- cantes commendetis \Tmc. xviiij, ne prffiteriens
nis rebus inhiabunt, et principes qui vobis domiua- tiirba clamores nostros compescat; sed orationibus
huutur. convenient in hoc uno coiisilio, quatenus vestris ad Doininiim adjiiti, mereamur a cwcitate
vos de tcrminis suis e.xpellant, quoiiiam innocenlem cordium nostrorum illuminari. Hoc auteui idcirco
Agnum a vobis per pessima opera fugastis. Et au- dicimus, ut dissensionem, quam iii loco nostro or-
divi vocem de coelo Imago lia^c Eccle- B tam esse scitis,
dicentein : incepistis (Spiritii quemadmodurn
^iam deiiioiislral. O"'*!"''*^'^'" ^"> ^ homo, qui islu sanclo vos docente), sedare el oxstirpare non omit-
\ides el audis plangenlia verba, ha-c sacerdotibus tatis; et ut per hoc quoque littoras commonitorias
qui ad regendum et doceiidum populmn Dei consti- nobis Iraiismitlatis, quia ni.si ciliiis exslinguatur,
tuli el ordinati sunt profer, quibus cum apostolis periculum rnagnum tam aniraarum quara corporum
dictiim cst Itp in orbem univcrsum, et prxilicate
: faciio incurreinus. (Iralia Spiritus sancli quff> vos
Evangeliumomni creaturse [Marc. xvi). Cum enim interiiis docet et miilta secrota vobis demon.^rat,
Deus homiuem creavit, omnem creaturam in ipso haec etiam nobis, secundum quod sibi placueril,
signavit, quemadmodiim iii parvo loco membrana', manifestare dignelur.
lempus et numerus totius aiiiii describitur; el idco RESPONSrM HILDEnARDIS.
Deus hominem nomiuavit omnem creaturam. Et Prxctaram miflit de muttis xnliii el virtutibus in-
iterum ego paupercula feminea forma gladium evagi- slructionem admonilionemque el ad/iorlalionem ad
natum in aere pendentem vidi, ciijus acies una ad studium virtulum
coelum, altera ad torram versa erat. Et gladius Ego paupercula forma, muita i-pgritudine diu
iste super spiritalem populum extendebatiir, quem /- gravala, per voratn sapientiam cogebar, ut ha;c
propheta olim praeviderat, cum adrairando dicebat. : verba ipsius, populo ioci hujus proferrom. Et au-
Qui sunt hi qui ut nubes colant, et quasi columbx divi quod eadem sapienlia populo hiiic opiis suum
ad fenestras suas [Isai. xvi.) Isti etenim, qui de proponebat, scilicet, quomodo ca;!uin el terram in
lerra elevati, et de communi populo separali, recta mensura constiluisset, quatenus fralres ejns-
saucte vivere et in columbina siinplicitate morum dem populi cognoscerent, qualiter institutio eorum
et operum esse debuerunt, nunc pravi in moribus primitus constituta esset, et qualiter nunc destitut.i

et operibiis suis suut. Elvidi quod gladius i.^te qua^- esset. Et dixit : Gyram cisli circuivi [Eccli. xxiv), al-

dam loca spiritalium hominum abscindcbat, quern- tiludinem et profunditatem ejus ita constituens, ne
admodum Jerusalem post passionem Domini ab- reclum modum suum superexcellerent ; et latitudi-

scissa est. Sed tamen vidi quod plurimos timoralos, iiem totius orbis sic ordinavi, ne ipsa mensuram
puros et simplices sacerdoles in adversitale ista suara inordinate excederet. Solem quoquo feci, ut
sibi Deus ob.-ervabit, velut Elia; respondit, ubi di- in die luceret et lenobras obtegeret et lunam, ut :

cebat, quod dereliquisset sibi in Israel septem mil- iu nocte cura stellis claresceret. In verbo quippe
lia virorum, quorum geuua non sunt incurvata illo, cum Deus dixit Fiat, omnia hiP.c facta sunt, :
i

ante Baal (/// Reg. xix). .Nunc autem ine.xstingui- D ut etiara nunc persistuut undo in his velut in spe- :

bilis ignis Spirilus sancti, ut in meliorem partem culo vos populi considerale, quatenus in hoc quod
couvertamini, vobis infundat. incepistis, permaneatis. Deus enim homini spira-

EF>ISTOE.\ LIII. culum vitse inspiravit [Gen. i) et ita vivilicatus, ;

Fratri;m uaoeniie.nsium ad hii.degarde.m. caro et sanguis factus esl. Doinde aulem consortium
Ut discordiam apud ipsos orlam sedare et exsfirpare angelorum cum laude et miuistcrio illi dedit, et re-
non omittaf precanlur. ,
liquam creaturam illi subjocit. Nam Deus lumen
HiLDEOARDi, caslae columba' in foraminibiis petra; «ternitalis iili concesserat. Sed ipse in omni honore
latitanli 'Cant. ii), fralres, heii ! conturljati iu Ha- isto vermem audivit, et ila prcecepta Dei praivaii-
genhe, orationum suarum devotionem, et quod cando obcfccatus et ex-.tinclus est. Unde diabolus in

speclat ad a;ternam saliitem. se gavisus, ait : Deum quem in coelo siiperare ne-
Quoniam Dei gratia, lux vestra coram hominibiis qiiivi. iri opori! suo, homine, qui alius
videlicet in
saliibriter luoet (iHntth. v), Patrem vestriim qiii vos Dous est, superavi. Diabolus namqiie hominom
ardenlem lucernam ad illumiuationfm Ecclesise su- Deura nominavit, quemadmodum etiara seipsum
perposuit, giorilicaraus, et quamvis pcccatores, esse Doum voluit. Sed Deus in antiquo consilio,
 273 EPISTOL.E. — EPIST. LIH.

qiiod anle sevum in se habuit, computabat quomodo A et ea per indultam misericordiam Deo ostendunt.
ordinationem suam ita observaret, ut ei in illa nul- Sic et villicus fecit (Lwc. xvi) ,
qui ditfamatus est
lus resistere posset, et idem antiquura consilium a apud dominum suum, quasi dissipasset bona ipsius
scientia omnium creaturarum in seipso abscondit, cum unumquemque debitorem domini sui minus
unde et diabolus illud nec scivit, nec scit, atque scribere jussit quam deberet. Villicus etiam iste
ejusdem consilii usque in novissimum diem inscius Synagoga est, quee nullam liberatiouem per sangui-
erit, ubi tunc in maxima confusione sua ejusdem nem hircorum et vitulorum habere potuit sed im- ;

consiiii, quffidam sentiet et cognoscet, per quse per molationem innocentis agni praefiguravit, per quem
omnia confundetur. Nam diabolus hominem insepa- • oflicio suo privari timuit, et intra se dicebat quod

biiiter perditum, ut ipse voluit, putabat. Homines suiferre nou posset duritiara legis quai jussit Si quis :

enim in magna ssevitia et oblivione Uei, se liomiues hoc vel illud fecerit, morte moriatur; et etiam eru-
inhumane vixerunt, quousque idem an-
fore obliti, bcscat quod foras projiccretur, ita ut in nulla peti-
tiquum consilium ([uemdam saiicliticatum populum tione misericoidice reticerclur. E.^f qua dum muiti
sibi elegit. Et Deus sobrieiatem et virginitatem in in Filio Dei ad indulgentiam converlereutur, ipsa
Abel prsesignavit, qui propter justitiam martyr ef- pro indulgentia meritai poense laudabatur, quia dum
fectus {Gen. iv), hoc fecit quod pater suus facere servus per pcenitentiam et confessionem douiino
neglexit. Sanctificati autem populi se homines esse suo retributionem dederit, ab illo multum laudatur,
cognoscebant, et humane vivebant, de quibus etiam quoniam eum multum dilexit, quemadmodum Ma-
Noe surrexit, quem Deus in arca observavit {Gen. vi). ria Magdalena Christum dilexit, Scriptura haec sa-
Sed Deus vuiens iniquitateui submergere, os abyssi cerdotibus adest,unde etiam decet illos, ut Chri-
aperuit, et plurimaui creaturam in aqua submer- stum imitentur, et castitatem ament, et incestum
sit : et tunc per semctipsum juravit, quod nequa- fugiant. Filius namque Dei, ut injuslos justos face-
quam ultra omnein carnem aqua perderet (Gen. ix), ret in cruce passus est; et etiam ipsos ad se trahit,
recordans quia liomo per aquam regenerandus et ut dfc villico dictum est. Sed Abel pro justitia mar-
salvandus esset. Post diluvium vero antiquum cou- tyr exstitit.
silium niulla miraculaad confusionem diaboli osten- Post passionem autem Filii Dei multitudo marty-
dfbat, qui de occisione Abl intra se gaudebat, di- rum exorta est, qui pro tide et confessione ipsius
cens : opus Uei quod de paradi.so ejeci, in
Ecce passi sunt, quos etiam alii martyres comitantur,
terra divisum jacet, Sed Noe sanctiticatus, in Spi- scilicet illi qui contra peccata et vitia pugnando se
ritu sancto operatus est, et altare Deo aediticavit, C; vincunt, et isti prsedictorum martyrum penna:'
in quo antiquum consilium altare illud prgesignavit, sunt. Qiii auteni hos injuste persequuntur, vindicla
quod Joannes in Apocalypsi vidit [Apoc. viii), super Dei super illos cadet. Sed et illi qui virginitatem
quod orationes sanctorum asceiidebant. Cum enim tribulando persequuntur, ita quod illam duloribus
homo in pcenitentia peccatorum orat, et cum salu- perfunduut, vindictam Dei non elfugient; et ideo
tem a Deo quserit, sauctus nominatur. Antiquum multoties accidit quod nobiles ex judicio Dei igno-
quoque consilium plurioia signa in Abraham opera- biles, et divites egeni efliciuntur, et quod multis
balur, qui patriam et cognationem suam cum pro- aliis periculis et calaniitatibus subjiciuntur. Qui
pria voluntate sua reliquit, et duram legem, per vero sacerdotale officium injuste premunt et blas-
quam mors confusa, et serpentis nequitia insana- phemant, hi in reatu suo similes siint Cain, qui
bili vulnere vulnerata est, ia sanctitate iniit, fratrem suum occidit : unde pcena illius constrin-
quando praxepta Dei adimplevit, quod Adam non gendi puniendi sunt. Sacerdolale namque ofti-
et
fecit, cum prseceptum Dei pra-varicalus, voluntatem cium in suo Domino Deo est. itaque
magisterio
suam secutus Idem eliam consiliuin purifica-
est. Sapientia in turba loci hujus turrim sedificavit
tionem legis iu Moyse constituit, et per sanguinem ""(P?-ou. ix), quam baccis, topazio et sapphiro exor-
hircorum et vituloruni prsesignavit, quod innocens '^
navit, et in ipsam speculatores posuit, et juxta eam
agnus pro homine imraolandus esset. Nam Filius torcular construxit quod quibusdam homini-
:

'
Dei de corde Patris exiens, de virgine natus est, et bus commisit, qui vinum in ipsa exprimerenl :

omnia haec per semelipsum implevit. Virginitas in atque secus illud domuui etiam fecit, in qua alios
Filio Dei surrexit, qu« erecto vexillo cudos pene- esse jussit, qui oinnia quir ad agros pertinebant,
j
travit, quoniam idem Filius Virginis totus iuteger, procurarent. Sed tempeslas valida et pestifera in-

f
totus sanctus fuit, et per eum magnus ordo virgi- saniae exorta est, ita quod horaines prsedictum tor-
'
num surrexit, quem vetus lex non cognoverat. Sed cular custodientes, ad eamdem turrim jacula emit-
i et ipse sacerdos fuit, cum seipsum in ara crucis tebant, et quod alii in prsefata domo manentes,
|pro hominibus immolavit; cui etiam sacerdoles in saxa contra ipsara turrim projiciebant; uude et illi

!:Sacerdotio suo adjuncti suut, quia augelos imitari qui in ipsa turri erant, lapides adversus istos ja-
debent, qui nuntii Dci existunt. Angeli quippe ciebant. Turris haec altitudinem magisterii designat,
'
opera hominum ex debito oflicii sui velut scriptu- quai baccis, videiicet illis qui a pueritia in inno-
'
ram Deo ostendunt, quod et sacerdotos faciuiit, centia et sanctitate vixerunt, decoratur, et quae
j cum peccata hominum per pcenitentiam ^uscipiunt, topazio, id est liis qui, optimam partem eligente-',
275 S. lllLnKGARDIS 27 G
ssecclo renuntiant, elucidatur et quae sapphiro, Apremat; aiioquin nunquam obedire poterit : sed
videlicel ipsis qui propter amorem Dei pompam mitlere stercora, est in humilitale et subjectione
Sipculi et seinetipsos abnegaut, exornat. lu ista pra*lato subdi. Cum enim homo ad obedienliam
speculalores sunt, videlicet hi qui subjectis suis in se inclinat, omnia cdrnalia desideria et .seinetipsum
magisterio prtpsunt. Torcular autem olTicium ilio- quasi pro luto connin' it.

rum ostendii, qui per consecrationem jugati, mini- Nunc itaque ego iMupercula et debilis forma,
sterio passionis Christi ad altare insistunt, et vi- vobis loci hujus pra'1'alis fratribus dico : Inexslin-
neam Domiui Sabaoth colunt el conservant. Sed guibilis vitse ignis in vobis ardeat, et vos lumine
domus cuslodiam et constrictionem istorum dc- suo ita perfundal, ut iii ipso j)ermanere valeatis,
monstral, qui idiota* e.xistentes, et in sfeculo viven- ut prius incepistis. .Nam cum friictuosum lempus
tes, sieculnm et semetipsos propter Ueum relin- correclionis, et emendationis in vobis surre.\eril,
quuut, et in uecessariis rebus corporalibus labo- lapides turris vestrai fulgorem suum, ut prius erat,
rant; et tanien spiritalem vitam conservaut : tem- recipient.
pestas vero temeritatem notat, in qua in torculari
EPISTOLA LIV.
manentes ad prselatos suos acumina superbiae
GUIBERTI GEMBLACE.NSIS MONACHI AD UILDEGARDEM.
mittunt, et per quam etiam in domo stantcs, du-
[{

ritiam inobedienliai contra ipsos dirigunt Triginta octo quxstionum solulionem petit.
: qua-
propter iidem pra^lati ad injuriam provocati, se im- (Exstat infra, cum sanctae llildegardis responsione,
mites per verba iracundia; subjectis suis exhibent. inter opuscula sancta» virginis.)

At omnibus istis sapientia inducias emendationis

quemadmodum EPISTOLA LV.
constituit, in Evangelio cultor vinea^
ad dominum suum de ticu dicebat : Domine, dimitte SORORUM PARTIIE.NO.NIS HLN.NIENSIS AD S. HILDEOAIIUEM.

illam et hoc anno, usque dum fodiam circa illam, Regulam Benedictinam sibi explanari petunt.
et stercora mittam {Luc. .xiii). Nam fodere circa (Vide infra Expositionem sanclai Hildegardis in
illam, est ut homo voluntatem proprietatis suse Regulam S. Benedicti.)

Epistolas 56-59 huc adducimus ex amplissimo Commentario iii Vitam et res gestas
sancta:' quod ex die 17 mensis Octobris liollaiidiaui, pag. 729, dedimus
Ilildegardis,
initio voluminis; epistolas GO-61 habemus ex Vita sanctae Hildegardis a Godefrido et
Theodorico monachis scripta.

EPISTOLA LVI C vulfj sed ut per eum vivere incipiat. Nunc autem,
HILDEGARDIS AD PHILIPPLM PARCE.NSEM AHBATEM. mitis Pater, qui in vice Christi es, suscipe hanc
mulierem, scilicet Idam, quae occulta vulnera sua
Mittit ad ipsum mulierem quamdam pcenitentem qux
non fueraf recte confessa, et cui peccatum expo- nondum pertecte manifestavit, et eani, ac caeteros
nendum indicaverat, ut ex responso Philippi pa- ad te confugientes diligentissirae medicina pceni-
iebit. tenliae percura, quatenus in rota verae Trinitatis in
Philippo abbati, IIildegardis. aeternum vivas.
omni negligentia tua Deura times,
Pater, qui in EPILTOLA LVII.
et qui eum diligis, ita quod pro quibusque inutilibus PHILIPPI PARCE.NSIS AUUATIS AD UILDEGARDEM.
ad ipsum suspiras, tu ad fontem aquae vivai curre, Superiori respondet.
non solum te, sed etiam alios infirmos, quos vul- PuiLippus, Dei gratia ecclesiae Beatae Mariae, quae
neratos vides, lavando; ipsisque vinum pajnitenti» est in Parco Lovaniensi, djctus abbas, 11. de Ririga
infunde, et eos oleo misericordiai ungere non ces- ancillarum Uei venerabili, raagistrae bonum salutis
ses. In hoc enim illura, qui vivus fons et integra aeternae.

rota est, imitaris, qui peccatores ad auxilium mi- Crede, mater venerabilis, crede, dilecta Deo, ex
D
sericordiae ejus confiigientes comprehendit, irn- quo virtutum tuarum, quibus ancillam suam divina
piosque ei contradicentes amaro judicio judicat, benignitas mirilicavit, fama pra'dicante, notitiam
Circulum vero hujus rotae nullus mons tangere habui, te dilexi, de te mihi sermo cum laudibos
valet, quoniam umbra ipsius super omnia excelsa frequenter sine fastigio [forte, fastidio], tu cordis
est : nec ipse etiam ab infimis obnubilari po-
ullis mei raeditatio fuisti saepissime. Hujus rei testis est

test, cum omnia Deus namque per nullum,

excellat. labor itineris, quem assumpsi, ut venerabilem vul-
nisi per se ipsum, vivit unde nec inifium nec 11-
: tum tuum, speculum videlicet illurainatai mentis
nem habet. Ideo quicunque ad auxilium gratise su% tuae, videre, et tecum loqui ore ad os possem :

confugerit, a beatitudine aiterna! vita; nunquam Deo gratias quam : quaesivi, quam diu raultum
deficiet; sed denuo per Deum vivum sciniilla sal- optaveram praesentiae tuae dulcedinem promerui,
vationis excitatur, quia ipse peccatoris mortem non et coUocutionis tuae consortium indigno mihi non
 277 EPISTOL/E. — EPIST. LX. 278

denegasti. Sed doleo, quod acquievi tratribus A verum Solem, scilicet Eilium Virginis, imitando :

meis, qui mecum venerant, et nuUam moram fa- qui in summa humilitate ad terras descendit, in
cere sinebant tecum, ut volebam. Sed spero, quod qua etiam ad dextram Patris sui ascendit. Ab eis
adhuc te fruar in Domino, sive in praesenti vita, etiam malam consuetudinem peccatorum abscinde,
sive post eam, tuis orationibus amoena paradisi in- eosque hoc modo, velut monile, cura pretiosis la-
troductus. Ora igitur, Mater venerabilis, ora pro pidibus adornare satage, ut tu cum eis, et ipsi
me amanle, et venerante gratiam Dei in te, et pro tecum, ad aeternum gaudium pariter veniatis.
^ congregatione fratrum et sororum, quam habeo Nunc autem gratia Spiritus sancti lucernam versp
regere, ut pacem et concordiam nobis Doininus oharitatis oranipolenti Deo te efticiat : (jui etiani
tribuat, peccata dimittat, perseverantes in suo ju'o adjutorio, quod aniraai et corpori modo exhibes
servilio faciat. Ue poenitente autem muiiere, Ida ajternam mercedem tibi donare dignetur.
videlicet, voluntati tuaj, quam Dei credo, obedivi, EPISTOLA LIX.
poinitentiam jungens [/or/e, injungens! pro peccato, EJUSDE.M AD ELMDF.M.
quod, Domino revelaute, ad purum ei detexisti.
Rescripia est ad interrogationem Philippi itmentis oh
Sed quia senio confecta, et legibus pcEnitenlite signum quod ei in celebraiione divinorum accideraf
multo jam tempore confracta est, peto ut, quo- B et de quo multum sollicitus erat. Ejus fimoreni
modo scis, et animse sucB utile prospexeris, unde solvit Hildegardis.
relevetur, ei impendas. Philippo abbati, IIildegardis.
EPISTOLA LVIII. bone et lidelis serve Dei, qui causam vel si-

HILDEGARDIS AD PHILIPPUM PARCENSEM ABBATEM. gnificationem signi Dei, nuper ostensi, pertimescens
Prxclara monita sugyerit. scrutaris,quod in scientia solius Spiritus Dei est,
qui initium non habet, et cui nulla creatura assi-
Philippo abbati, Hildegardis.
milari valet, audi, quae ad interrogationem tuam
Fides, quam homo per inspirationem Spiritus
respondeo. Istud, quod tibi accidit, velut ramum,
sancti ardenti corde ad Dominum habet, valde glo-
in multis ramusculis divisum, video. Quare iion
riosa est, cum in amplectione dilectionis invisibilia,
propter te solum factum est sed etiam propter ;
tanquam ea, quse visa delectant amplectitur. Sic
subditos tuos, et propter alios multos, ut corda
etiam laudabile est in quod propter amorem
1e,

Dei me debilem et indoctam femineam formam vi-

dere et audire dignatus es. Ventus enim de excelso
monte tlavit, coram ornatis civibus et turribus par- Q tia divina celebrent, ne ut \/o)-te
vara pennam tlatu suo movens, nullam per se
possibilitatem [i. e. potentiam] voiandi, nisi per
ventum, habentem. Quod nimirum Deus omnipotens
idcirco facere curavit, ut ostenderet, qui per rem,
quae nec minima de se praesumeret, operari posset.
eorum, qui hoc audierint paveant, et negligentias
suas corrignnt, et non nisi cum timore et reveren-
vel] judicio Dei,
vel irrisioni deemonum ex permissione ipsius Dei
subjaceant. Nam et istud ego factiim esse vidi
quadam irrisione aereorum spirituum, permittente
tamen Deo propter causas supra dictas. Unde, dul-
cis et mitis Pater, non conturberis sed age Deo
:

gratias, si causa tui aliqui hoc audientes corrigan-

Vos autem, qui in ofticio proplietarum, cui adjun-
tur. Et sacerdotate ofticium propter hoc ulterius
cta est cura apostolici ordiuis, viriliter statis, sulTra-
agere non differas sed confessione et poenitentia
gium orationum vestrarum mihi, quam super stra- :

purgatus, in celebratione missarum Deo servire

tum intirmitatis meae usque adhuc decumbentem
coram positam vidistis, porrigite, ut in gratia Dei stude. Nunc ergo, serve Dei, sine trepidatioue
gaude, et exsulta in Domino, quia ipse Deus te
valeam permanere, quoniam niillam in me securi-
tatem retinens, omnem spem meam et liduciam in amat, et aniraam tuam suscipiet.
Dei solius misericordiam constitui. EPISTOLA LX.
Nunc autem, o Pater, qui in vice Christi es, (J. abbatis et fratrum brunwillarensium aii
curam super oves congregationis tuae curn virga prae-
D hildegardem.
ceptorum Dei habe, quibus eas corripias et regas, De muliere daemoniaca (21).
ne in superbiam eleventur quod vitium assimilatur
: HiLDGARDi dominae et matri venerandae, totisque
urbi, quaj supra petram nequaquam fundata est visceribus amplectendae Christi sponsae, et Regis
ideoque ruendo destruitur, quoniam tirmum fun- altissimi tilia', G. qualiscunque Brunwillarensis coe-
damentum non habuit. Peccatores quoque, quali- nobii provisor, cum suis fratribus in valle lacry-
cunque crimine vulneratos, oleo misericordise fre- marum sedentibus, ut possunt, in orationibus omni-
quenter inunge ne in mala consuetiidine peccato-
: modae dilectionis devotum famulatum.
rum, velut quatriduanus Lazarus, feteant cor- : Quamvis, amantissima domina, facie nobis sitis
nuque salutis, id est verse humilitatis in omnibus incognita, virtutum taraen vestrarum fama nobis
tuis erige : (quae virtus nubi sapphirini coloris, estis celeberrima, et licet absentes simus corpore,
per quam sol potenter fulget comparatur) in hoc spiritu tamen vobis praesentes sumus assidue, et

(21 Vide lib. iii, cap. 2, Vitae sanctse Hildegardis, a Godefrido et Theodorico monachis scriptte, qua-
exstat initio hujus voluminis.
270 s. iiiij)E(;ARr)is '280

qiialis sit erga vos noslra! dilectiouis aiFectus, A quie ad servitium Uei pertinent, aliquantum negli-
novit Dominus. Auditum est itaque in
scientiarum git, et deridet, nec multum pertimescit. Ea quidem
terra nostra, et sermone vulgatum verbuni
celebri non diligit, sed fugere dissimulat, velut aliquis
hoc. quod factum est de vobis a Domino, qui l/orte stullus et negligens homo verba et rainas, qua> sibi
quia] fecit vobis magna, qui potens est, et sanctum a sapientibus infcriintur, parvipendit : quapropter
nomen ejus. Sed quibus quantisque miraculis in et diflicilius, quam ..liud doemoniura, expellitur.
vobis clarescat fons vividae lucis, tani nomen, tam Nam nisi jejuniis, llagellis, orationibus, eleemosy-
clerus, quani populus, et rerura protestatur eventus. nis, ac ipso jussu Dei [deesxe videtur non] ejicietur.
Nam in vobis fulget opus non humanum, sed divi- Audite ergo, et non responsum hominis, scd ipsius
num, gratia praecedens, donum pr*pollens, quod qui vivit. Kligite septem boni testimonii, et quos
non dictat humana ratio, sed quod procedit ex vita> merilum probat, sacerdotes in nomine et or-
fonte hicidissimo. Sed quid moranuir? Flere magis dine Abel, Noe, Abraham, Melcliisedech, Jacob, ot
hbet, quam loqui. Ergo sanctitatis vestr» o do- Aaron, qui viventi Deo sacriiicium obluleruut,
mina piissima, dulcedo non reputel temerilati, septimum in nomine Christi, qui seipsum Deo Pa-
quod in simplicitate cordium, sed nimia necessitate „ tri in cruce obtulit : et jejuniis, fVigellis, orationi-
compellente, aperire vobis causam necessitatis no- bus, eleemosynis, et raissarum celeltratiouibus
stree pra-sumimus, quoniam a vobis bonum con- praemissis, humili inteutione et habilu sacerdotali,
silium recipere non dubitamus. Nam qua^dara no- cum stolis ad patientem accedant, et eam circum-
bilis femina a maliguo spirilu per aliquot annos stantes, unusquisque eorum virgam in manu te-
obsessa, per amicorum manus ad nos deducta per- neat, in iigura virga^, qua Moyses /Kgyptum, mare
venit, quatenus adjutorio beati Nicolai (sub cujus llubrum, petramque pra>cepto Dei percussit, ut
patrocinio sumus) ab hoste immenti liberaretur. sicut Deus ibi per virgam miracula oslendil, ila
Sed versutia et nequitia cailidissimi et nrquisfimi et hic pessimo hoste virgis ejecto, seipsum glori-
hostis tot hominum fere millia duxit in errorem ticet. In ligura septem donorum SpiriUis sancti se-

et dubiura, quod Kcclesia: sanctaj maximnin time- ptem sacerdotes erunt, ut Spiritus Dei, qui in iaitio

mus detrimentum. Nam omnes nos cum multitudine ferebatur super aquas, et qui inspiravit in faciem
populi pro liberalioue jam por tres
feminai istius hominis spiraciilum vitae, spiritum immundum ab
menses multis modis laboravimus, et quod sine homine fatigato ex^ufibit. Et jinmus, qui iu nomine
moirore dicero non possumus, peccatis nostris Abel erit, virgam in manu tenens, dicat : Audi,
exigentibus, nihil profecimus. Omnis itaque spes C maligne et stulte spiritus, quicunque in homine
nostra post Deum in vobis est. Dajuiou enim iste isto habitas, audi verba ha?c non per hominem
nunc quadam die conjuratus, tandem manifeslavit prtPineditata, sed per ilhim, qui est, et qui vivit,

nobis mulierem hauc obsessara liberandam esse raanifestata, etc.

per virtutem vestrm conleraplationis, raagnitudi- EPISTOLA LXI.
nem divinse Nunquid et magna in
revelationis. (;. ABB.^k^TIS FRATRUM BRU N WILLARENSIU M AD
ET
ejus liberatione intendit Deus? Utique. Itaque lar-
HILDEGARDEM.
gissima benignitas nostri Kedemptoris laborera Mulierem eamdem iterum a dxmone vexari.
nostri negotii et mceroris, sed et laelitiie et exsul- H. venerabili domina?, omni gratiarum actione

tationis, per vos plenissime consuraraare digna- digna', G. Brunwillarensium abbas indignus, cum
bitur, ut omnis error et iniidelitas hominum ad- suis fratribus vivere, prolicere, mundura pede
nihiletur, et obsessa famula Dei liberetur, ut cum subter habere, et quidquid famula; Christi excel-
Propheta dicamus : A Domino factum est isiud, et lentius optari potest.
est mirafjile in oculis nostris {Psal. cxvii, 23), et : Quod Dominus vos respexit, gratiamque suam
Laqueus contrilus est, et nos liberati sumus {Psal. infudit, jam totus mundus novit Sed nos qui
cxxiii, 7j. Quid ergo Deus de his vobis iusiuuaverit, D hactenus per nuntios nostros el litleras pro ne-

seu visione revelaverit, nobis sanctitas vestra lit- cessitate maligno spiritu obsessai, san-
mulieris,

teris designare studeat, obnixe et humiliter depre- ctitati vestra? locuti sumus, nunc saltera per
camur. Vale. personam ipsius cum raagna spe ad vos directam,
urbem repetimus, et preces precibus
RESPONSEM HILDEGARDIS. uecessitatis
devote superaddimus, ut, quo magis est vobis vicina
De muliere liberanda consilium dat.
propitiaspirilualiter.
G. ecclesise Brunwillarensis abbati, H. Cum ila- corporaliter, eo araplius sitis ei

Nara dajmon litteris vestris, quas, Spiritu sancto

geliis Dei sim longa et gravi ajgritudine constricta,
vestra; respondere valeo. dictante, raisistis, possessum per
conjuratus, vas
vix aliquantulum petitioni
H.fc a me non dico, sed ab illo, qui est. Diversa brevem horam reliquerat sed heu! nescimus quo :

genera malignornm spirituura sunt. Hoc vero da;- judicio Dei, rediit, vasque derelictum denuo inva-
dens, illud nunc acrius quam prius faligat. Nobis
monium, de quo quairitis, has artes habet, qua-,
unde el autem eum iterum conjurantibus, et fortiter ei in-
moribus hominum in vitiis assimilantur :

cum hominibus libenter manet, ac ideo etiam cru- sistentibus, tandem respondit, quod vas possessum

sanctorum, ac Cictera, non nisi in prssentia vestra relinquet. Eapropter

cem Domini et reliquias
281 EPISTOLyE. — EPIST. XLIX. '^82

ipsam ad sanctitatem vestram mittimus, ut quod A qui potens super omnes est, in vobis glorificetur.

nos, peccatis exigentibus, non meruimus, per vos Valeat materna dilectio vestra.
compleat Dominus, et antiquo hoste ejecto, ille,

MONITUM IN EPISTOLAS SEQUENTES.

(D. Marten, Ampliss. Collectio, II, 1013.)

Epistolas circiter quinquaginta habes typis mandatas in Bibliothecis Patrum editionis Coloniensis et
Lugdunensis, prwter unamad abhatem Brunvillariensem, quse exstat in Vila S. Hildegardis a Theoderico
abbate Trudoniensi composita, apud Surium 17 Septembris. Nos longe plures mvenimus in optimse notae
codice Bimerodensis monasterii, ordinis Cisterciensis, in dia^cesi Trevirensi. Codex, ab ajinis circiter
quijigentis exaralus ,varia Hildegardis conti7ieiophscula, scilicet epistolas diversarum personarum ad eam
directas cum rescriptionibus ejus de diversis inquisitionibus,- Vitam S. Desiboldi, Vitam S. Ruperti ducis,
et S. Berthx ipsius rnatris; Expositionem brevem in Regulam S. BenedicH, ei libros sex vitse Meritorum,
quos illa conscripsit in sexage,simo primo setatis suee anno, qui erat millesimus centesimus quinquage-
simus octavus anuus, sub pressura apostoiicse sedis regnante Frederico Romanoriun imperatore. Primus
liber coniinet capiia 124, secundus 85, tertius 8i, quartus H), quintus 85, sextus 45. Hinc colliges Tri-
ihemium, qui ires duntaxai vitae Meritorum libros S. Hildegardi ascribit, inlegrum ipsius opus hoc non.
vidisse. Sed longe plura alia opuscula ejus recenset, qux hic referre supervacaneum cidelur. Ut autem ad
epistolas redeam, eas omnes continet codex Uimerodensis quse in utraque Patrum Bibliotheca editse sunl, et
insuper octoginta quatuor, quse plane publica luce indignse non videntur nobis. Na^n prselerquam quod
omnia sanctorum srripia eam spirare solent pietatem quse legentibus ad animse salutem non parum conducit,
inomnibus quse ad Hildegardem direcia sunt epistolis non meram offendet rerum spirdualium seu moralium
narrationem, sed omnes fere sunt hisioricx. Ex his aliquse occasione schismatis quod Alexandrum 111
papam inter et Victorem IV autipapam suscitavit Fridericus, scriptse sunt: una a doctore Universitaiis
Parisiensis consulitur quid de opinione Gitberti Porrctani episcopi Piciavensis in concilio Remensi
proscripia, sit credendum ; in aliis agitur de ratione restaurandse disciplinse regularis in collapsis mona-
steriis. Pluribusefiam persecutiones monasteriis iliatse, tcnialiones ac dispositiones interiores scribentium
exponuntur. Neque pauci tum abbates tum abbatissse utrum dignitatem retinere aut dimittere debeant, ab
ea inquirunt. Hinc paiet omnes illas epistolas ad illustrandam historiam cum ecclesiasticam tum mona-
slicam non parum conducere. Cseierum obiter non esr prsetereundum quod ab abbate Reilinhasiii ad abba-
tiam Salemensem postulato consulta, an ulramque dignitaiem abjicere deberet, respondii Hildegardis :
Quicunque agrura vei ovilf; propter tidem procurationis susceperit, ipsa dimittere non debet sed sicut ;

paterfamilias ea reget. Qui enim ovile suum relinquit et aliud recipit, prseceptorum Dei prajvaricator
nominatur. Quodvelim atlendant ii qui de sede ad sedem contra prsescripta canonum et sanctorum Pairum
edita adeofacile transmigrant. Porro has epistolas debemus humanitati reverendissimi ei amplissimi Ro-
berii abbatis Himey^odensis, qui eas non modo ex suo ms. transcribere permisit, sed codicem etiam ipsum
nobis sponte Parisios transmisit.

EPISTOLA LXII. B nos conscientia nostra, terret culpa, peccata re-

A. ABBATis ELEVACENSis AD HiLDEGARDEM. darguuut. Turbamur intus, foris periclitamur,

Oratut divinum desuisinimicisconsulatoraculum, i^nsquam nobis undique circumsonat

securitas,
et rescribat quid sibi de Dei misericordia exspe- hostis. A dextris amicus insidiatur,
fraudulentus
ctandum sit. a sinistris truculentus inimicus oppugnat. De bis
HiLDEGARDi, dilect» sponsae Christi, A. solo no- et aliis super quibus maturitatem veslram nuntii
mine Elevacensis dictus abbas, post vallem lacry- nostri consuluerint, divinum oraculum consulite, et
marum gaudia supernorum civium. quidquid nobis de misericordia Dei, exspectandum
bibenter beatitudini vestraj sahitationis ofticium sit, mater sanctissima, rescribite.
tanto terrarum spatio interjecto porrigimus, am- RESPONSUM HILDEGARDIS.
plectentes in vobis magnalia Dei, qui vos et pu- Afflictum consolatur, torpeniem hortatur, et ad pu-
rioris vit« sanctitate pollere fecit, ac spiritu pro- gnandum viriliter exciiat.
phetise supra humanam opinionem vobis indidit Qui videt, nec mutatur, dicit Tu
vicissitudine :

prsesentia tangere, revolvere praeterita;, futura prae- homo, nondum habes alas volandi, quae tempestates
videre, ul divini muneris novitate dupliciter hono- tolerant, et quse moderationem aeris
ad rectam
rata, vere hominibus hujus temporis stupenda sitis '
pertinent, sed tantum quasi columna es iu platea
et veneranda. Visitavit enim nos Oriens, et jam sine instrumento tediticii, et sine ascensu scalae

ruente sseculo superposuit manum suam, qui taiem stans, ita quod luto scalae aspergeris. >fam lenis
ac tantam inter nebulas sa-culi nequam nostra fe- es, et non acutus iu oculo correptionis ad arguen-
liciter aetate dedit clarescere, cujus interventu et dum pravos et nigros mores hominum
tamen ; sed
veniam pcccatorum, et remedium laborum, et con- gratia Dci inspicit non habentem
te, ciausuram
solationem dolorum obtinere, atque divinae secre- duritiae cordis, sed tantum dormientem in torpore
lum dispositionis cognoscere gaudemus. Accusat lasciviae, ita quod Deum non attendis. Ergo Do-
283 S. HILUEGAKDIS 284

miQum lnura iion habe sicut villiciim ; sed aspice A rcfeclio in labore tuo, et frena in te sapculares cau-
in illum, imjtrobilates, ut forlissimus miles, fortis- sas, et faciem animi tui fac decoram coiumbap, ita
sime puiinans, armatus lorica et galea. Nunc enim ut fenestra' ccelestis Jerusalem suscipiant te. Domi-
sunt tempora quasi in oblivione Dei, et lassa in nus uon derelinquel te, sed dabit tibi refectionem
certdniiue Chrisli. Sed fama volal in mendaciis per salutis.
vicissitudinem vanitatum, quasi Ueum videant, sed EPISTOLA LXIV.
lamen nesciunt eum. Ubi est ergo homo qui am- B ABBATIS S. MICIIAELIS BAMBERGENSIS
bulel in recto itinere? Pauci sunt. Sed qui est AD HILDEGAUDEM.
dicit : .Nullushoniinum valet per vomitum garruli- Ut divinam imploret misericordiam, quatenus flagel-
tatis su;i', gladium ultionis meii! de vagina sua prsc- lum quod afjfligitnr, tempei-et, et ut proxime de hoc
cipitanter educere, antequain veniat teinpus volun- saeculo migraturam animam habeat comrnenda-
tam.
tatis mejp in ultione. Tu ergo, o homo, surge, et
claritica animum tuum in me, ita quod vigilanter Uominai H. summo regi desponsalae et sororum
fjua-ras ubi me inveuias, et vives. de S. Kuperto magistra^, B. dc S. Michaele iii Ba-
venbergh abbas immeritus, quidciuid valet oratione
EPISTOLA LXIII.
B et devotione.
H. ABBATIS MfLEBRl .N.NE.NSIS AD HILDEGAKDEM.
In amore ipsius (jui sanguine proprio nos redemit
Anxius de regimine animarum ejus exposcii oratio-
num suffragia. vos fervere audimus, quem eliam juxla modulum
HiLDEGARDi matri et sorori veneranda\ H. abbas nostrum, ut munera vobis collocata perpeluo
nomine Mulebrunensis (utinain merilo !), perpetuam custodiat ohnixe llagitamus. Magno autem cor-
saiutem a Uomino. dis desiderio i>rif'sentiam vestram desideramus.
Audivimus de te bona, o Christi famula. Audi- Verum peccatorum obstaculis pra>pedientibus huc
vimus, et bonorum omuium largitori grates e.\sol- usque id adipisci nequivimus. Per ipsum ergo
vimus. Ego ergo qualiscunque non siue sj)e exau- quem amatis, dulcedinem veslram quam intime
ditionis ad te scripta dirigo, et oratiomim tuarum exoramus, ut Uomini misericordiam pro me
aliquod singulare suflragium deposco. Commissum imjilorctis, quatenus tldgelliim misericordiaj (juo me
enim habens arduum et anxium, regimen scilicet tetigit, et quolid.ie mc tangit, taiiter temperare di-

animarum, peto, qujrro, pulso per te a Domino ad- gnetur, ut hic salutem et in fuluro misericordiam
juvari possibilitate el ellectu felici. Non aiitem tibi et gratiam invenire merear. Quod si j^rjfidestinatio

sit onerosum et indignum epistolai tiw scripta mihi c divina in proximo, ut spero, de his tenebris me vo-

remittere, quibus instruatur, conforletur, conso- care dignata fuerit, volo animam meam vestris

letur, corpus meum et anima. Vale. manibus et orationibus commendari. Scripla autem
consolationis vestraj per pripsentem nuntium nobis
RESPO.NSLM HILUEGARUIS.
dirigite.
Hortatur ad bona opera et ad frenandas in se sxcu-
RESPONSUM illLUEGARUIS.
larium terum curas.
Vt slrenue vigilet et virgam patris honeste ferat sibi
Prudens vir veracis lucis. homo, haec verba
profuturam.
audienda sunt Homo qui ad vitam transire vult,
:

debet habere speculativam spectionem animi vi- In ignea admonitione prfedestinatum est ;
quod
ventium oculorum, quia Ueus in talibus factis viva voce pojmlus iste auditurus sit, quod de tor-
rente lapide haurietur in obscuritale mysteriorum
vigilat. Nam cum venerit inguinaria submersio cine-
Uei. Sed te video in intentione tua aliquando ut
rea- causjc diversa crimina evomens tunc homo ;

frenel gustum mentis suae, et tabescat in importa- aurora rutilaulem, sed tdiuen laborem et angustiam
bili facto diiriti», surgens ad auroram lucis, id est interdum in temetipso et in aliis liabeutem, ita
ad misericordiam quae mortem stravit, squalida quod inde tam fortiter fatigaris, quasi ignores quid
viscera gehenn» contrivit. Ubi eadem misericordia D facere possis. Nunc antem nobilissimum Palremfa-
abstersit crimina hi)minum. Sic habeat homo fene- milias te admonentem audi Vigila strenue et surge
:

stras ad restaurandum semetipsum in bono. Sed, o in lumine, ut \irgam ipsius honeste in die feras,

tu qui generosDs es in voluntate tua, attende quod nam si exterior homo in tlagello Uei aliquando fati-
gatur, interior tanto fortior exsurgit, de fortissima
multa numina undarunt in te, rixando in magno
strepitu. fortis ligalura, totque mammas volu- vi.qiup te sustentare vult in circumeunte rota gra-

ptatum pullulantium vitiorum. Sta quoque in exem- tise suae.

plo turturis, llectens genua tua quando te ipsum EPISTOLA I>XV.

vincit. vivens Pigura, aperi clausuram mentis luae BEHTflOLDI AUBATIS ZW.MELDENSIS Al) HILDEGARDEM.

in pulchra facie, quod decel te in conspeclu summi Persecutiones patiens quxrit ab ea aliquod consola-
Regis. Cave etiam ne sis vehemens plumbum pro- tionis prsesidium.

pter duritiam oris tui, si non unxeris vulnera do- HiLDEGARDi, ancillffi Dei de Monte S. Ruperti in
lentium cicairicum. Oscnlare autem Ueum in mente Pinguis, Bertiioldls Zwnieldensis, solo nomine
tiia, et desidi^ri.» tua non erubescant in boiia volun- abbas, pulvis et cinis, si quid potest oratio pecca-
tatc sua perlicere recla et justa opera. Nunc sit tibi toris.
 285 EPISTOL/E. — EPiST. L.XVII. 286

Colloquiurn vestrum jam multo tempore deside- A inutiliter, in Rettinhasili administrassem. Deus, qui
rans volui ore ad os clamorem vobis facere de in- occultorum cognitor, est, ipse novit quoniam et istam
juriis et tribulationibus quas crudeies persecutores et illam administrationem semper omnino invitus
mihi inferunt, dum me ad nihilum redigere conlen- habui et habeo. Quapropter, quteso, sancti Spiritus
dunt. Licet enim consolationibus verborum vestro- volunlatem simpliciter quserenti niihi simpliciter
rum factus sum ssepe laetior, obscuritatibus tamen de hac re insinues, scilicet ut si cautius etsalubrius
eorum, eo quod non pene intellectui meo paterent, est hoc onus abjicere, digneris mihi dicere; sin
factus sura tristior. Unde nuntium hunc ad vos autem, et hoc per te scire merear. Quidquid tameu
mittens lacrymosis et miserabilibus petitionibus volueris, sigillatae litterae mihi a te per latorem
aures vestras pulso, ut pro capacitate ingenioli mei praesentium transmissai referant. Vale, mea domi-
siiper angustiis quae nobis incumbunt voluntatem na, in Domino.
Dei inquirentes, aliquod solatium per litteras mihi RESPONSUM HILDEGARDIS.
remittatis, Valde enim pertimesco, ne mens mea Eum qui propter fidem susceperit ovile regendum,
lempestate insolitae tribulationis dispergatur, et ne curam pastoralem dimittere non debere; eum vero
profundo desperationis immergatur. esse prasvaricatorem qui ovile relinquit ut aliud
B suscipiat.
RESPONSUM HILDEGARDIS.
Quicunque agrum vel ovile propter tidem procu-
Declarat filium hseredifatis virga vulneratum propler
inquietudinem morum mentis suae. rationis susceperit, ipsa dimitlere non debet, sed
Lux vivens dicit : Quemdam hominem vidi, quem sicut paterfamilias ea reget. Qui enim ovile suum
quasi debilem ac claudum in pra?cellentia magiste- relinquit et aliud recipit, praeceptorum Dei prseva-
rii dimisi. Quomodo? Qui in imbecillilate carnis ricator nominatur. Tu autem pastor secundum pie-
suae velut nudi naufragi hos ipse
rebelles erant, tatem Patris, secundum curam pastoris virgam
et

fugit propter timoreui Sed nunc illum video

belli. correctionis habe. Pastor etiam furem non faciat

sicut humilem et flebilem peregrinum. Unde illum se. Quomodo? Fur enimquae vultaufert, et qua- non

inspicio velut tilium hsereditatis, virga verberatum vult dimittit. Sic quoque multi pastore? secundum

propter inquietudinem morum mentis suse. Volo propriam voluntatem quod volunt eligunt, et quod
autem eum in primitivam Ecclesiam restituere, nolunt reprobant. S«pe etiam perfectos discipulos
quasi felicem hominem, cum mons in Tauro demer- contemnunt, et vagos atque vanos requirunt. Pius
gitur. Nunc in seternum vive. omni dilectione filium suum cor-
namque pater in

EPIST0L\ LXVl. C et quod bonum est ipsi non abstrahit. In con-

ripit,

gregatione autem tua quosdam per bona opera et

G. ABBATIS SALEMENSIS AD HILDEGARDEM.
per patientiam rutilantes sicut auroram video, sed
Abbas Rettinhasilis electus in abbatem Salemensem,
cupiens utrique praefecturx remmtiare, quwrit ab majorem partem per vicissitudinem morum et per
ea Dei investigari voluntatem. vanitates nebulosas, et proprietalem suam in ver-
Dilectissimse in Christo dominse et matri suui H., bis excusationis cerno. Hos admone et corripe
G. minister fratrum in Salem, si quid potest pecca- quantum poteris, Deus enim vetus et novum testa-
toris oratio. mentum elegit, et ea filiis suis reliquit, ut per Spi-
Omnisqui amat Christum, hic etiam Spiritum Chri- ritum sanctum recta lege vivere docerentur, Deus
sti habet, et nemo potest dicere
Dominus Jesus, nisi ;
autem te vult. Videergo ne ab illo discedas.
in Spiritu sancto Tu vero, mater dulcis-
{I Cor. xii), EPISTOLA LXVII.
sima, speciali a cseteris Christi membris dono san- B. ABBATIS S. EUCHARIl AD HILDEGABDEM.
cti Spiritus finem hujus mundi visitare missa es. Dona Dei in ipsa laudat, ejusque precibus se
Sanctus enim veraciter Spiritus per te atque in te commendat.
sicut organo suo loquens, apertissime agnitus
in HiLDEGARDi, margaritae prselucida?, B. pauper Chri-
revelatur. Denique vidi et legi maxima sacramenta D sti servus et abbas de S. Euchario immeritus, in
mysteriorum Dei, qua;- per te in libro a te scripto virginitatis proposito placere virginum sponso.
Dominus scientiarum indignis hominibus aperiens Audivimus et novimus famam vestrse virtutis,
reseravit. Credo itaque et certissime teneo Spiritum imo virtutem quse operatur in fictili vase vestro
veritatis qui a Patre Deo Filioque procedit, contra divinse pietatis. Audivimus et novimus, statimque
mendacii Spiritum, qui a patre diabolo in proximo propheticum illud expletum in vobis consideravi-
venturus est, per te et loquendo coruscare, et coru- mus : Bonum est viro, cum porlaverit jugum, etc,
scando fulgurare. Tecum igitur sicut cum sponsa et (Thren. iii), vere multum et super vos extulistis :

famula Christi et conscia secretorum Dei pro anxie- quia quod nos aggredi formidamus, in virili animo
tate cordis mei, humiliter ac simpliciter voluntatem supergressa consuetudinem duxistis, ut cum
sic in
opinionis requiro, si tamen hic affectus et hoc desi- Apostolo dicatis Nostra autem conversatio in coilis
:

derium non est contra ipsius voiuntatem. Communi est [Philipp. m). Sed nos, licet, tumultuantis sa?culi
fratrum de Salem consilio, abbate ipsius domus de- lluctuationibus sanctitatem ve-
impediti, salutare
functo, patrem electus snm, cum et ante per
in stram per nuntios nostros diu supersedissemus, in
multa tempora eamdem curam pastoralem, licet nuilo tameu refriguisse credendus est ignis ille cha'
•287 s, HiLnEr.ARms. 288

ritatis, qui semel erga vos ardere coepit in cordibus A tarum cxsuperes acumina. Temeraria? tamen prae-
nostris; unde et in nullo miiius beatitudo vestra sumptioni, inater piissima, soiita benignitate non
memoriam pusilianimitalis nostrif apud eum, cum denegabis veniam, cum rescribendi causa fuerit
quo unus spiritus eslis, habeat, et idem pro nobis et familiaritatis audacia. At tibi scribendum et ad te
pro loco nostro agcre commissas vobis sorores in- veniendum non me viae absterrebit difticultas,
saepe
cessanter admoneat, admoniloria quoque verba dum sermonum tuorum me invilet utilitas, tanto
vestra desideranius, et vos semper bene vajere ex gralior, quaiito majori fuerit sludio comparata.
omnibus visceribus nostris exoptamus. Vaiele. Gratius enim possidemus quae cuni labore acquiri-
RKSPONSLM HILDKCAHDIS. mus. Unde, domina, nostra te non nioveat impro-
Pia ei dat monita, prai>rrtim iit in subditos man- bitas, quoniam vires quas tibi corpoiis denegat in-
suetudinein exerceat. tirmilas, compatiens administrabil ciiaritas. Litteras
Qui est dicit : homo, tu indulus es lorica fidei, a te promissas cum magno desiderio exspecto, quas
et circumauiictus cinguio sanctitatis. Velut homo per praesenlium latorem mitlere iion diiferas. Sed
fatieui suam in speculo videf, nou habens iu lioc el etiain quod tibi visum fiieril dc negotin tibi com-
plenum gaudium, quia interdum dubitat utrum fa- misso rescribas.
B
cies ipsius pulchra sit, an non. Nam mens tua simi- RESPONSUM HILDEGAHDIS.
iis est jeditioio quod a longe aspicitur, et quod ne-
Docct quomodo suos erga subdilos se gerere de-
bula aiiquando legil. Sed et prteceps es sicul sarci- beat.
na, quam porlator in venditione portal. Unde viiie Iii vera visione vidi et audivi ha'c : Quidam vir
ulrum utilior sit bos, an asinus; an viridis lerra, hortum studiose colebat, sed nebuia supervenieus
an arida ; an nomen, an pronomen; an mons, an illurn arefaciebat, et vir eumdem hortum in-
iiie M
vailis inter inimicos hominis. Sed probus magister cullum dimisit, postea eumdem liortum fodiendo '
luulto utiiior est ctPtera turba. Quemadmodum et everlit, et rosas et iilia ac bona aromala in
alia
aer utilis est, diversos fructus in alis suis producens. illo posuit; sed iterum tlores herbarum istarum de
Opera enim liominis parum valent sine providentia superveniente turbine commovebatitiir. Tiinc idem
magistri. Nunc cave ne tabescas in magistratione vir intra se dicebat Agrum de iiorto isto faciam, :

quamdiu velut ocuium uiuim habes vitie; sed pnebe in quo trilicum et hordeuin seminabo. Nunc tu,
lumen tuis in materna dulcedine, et vuiiiera eorum qui Pater nominaris, audi. Hortus iste initium tuum
terge sine fama tyrannidis, quoniam i)onus medicus erat, quod jiriinum per variara vicissitudiuem ali-
vuinera horainum cum misericoidia ungit, nec in C quanlum nebulosum fuil, sed postca per adinoni-
hoc tardat. Nam proprise ovi suaj osculnm dedit, et tionem Spiritus sancti, illud ad meiiorem partem
in sanguine suo eam Tu aulem, o homo, mi-
lavit. convertisti, et in Spiritu sancto velut in bonis her-
sericordiam. scilicet pulclirHm amicim regis, in buiis delectabaris. Taedium tainen le interdum fati-

thaiamo mentis tua; pone, et suavissima eharitate gavit, queniadmodum turbo tiores inclinat. Nunc
indue sanctitatem sicut purpuram, ac sicut diadema Deo placuit quod agricoiani te constiluit, ut cuin
decoris atque duicissima aromata in sinum tuum magna soliicitudine undique circumspicias, et ara-
coilige, et in aelernum vives, sicut mons myrrhae Irum recte in terra ponas; quoniam tibi non pro-
et thuris. Vigila ergo, portans onera tua cum clave derit quod per taedium torpeas. Ilaec secundum

remunerationis, ita ut cum soi super omnia sine e.xempla sanctoruui facios, el in corum inoribus
furbine diversarum tempestatum radiat, ibi utiiiter mores pii Patris disces. Bonos et rectos ama, va-
tibi appareas. nos autem et delinqueiiles corripe, ac eos qui ut
EPISTOLA L.WIII. lapides duri sunt patienter toiera, ne cum durilia,
L. .\BBAT1S S. Kl r.H.^RII AD HILDEOARDEM. ne cum irnpetu irae sicut aquiia super eos cadas,
Suam erga eam testatur reverenliam, oratque ut de sed ut omnia cum moderatione facias. Sic fac ne
sibi commisso negotio rescribat. D
gregem Christi dispergas. Te ipsum quo(jue coer-
Deo dicafae virgini IL, matri su.c diie-
Sanctse et ce, et sccundum Reguiam doclissimi magistri vive,
cl8P, L. nomine abbas de S. Euchario saiutem,
solo el de Corlissimo viro instruere, qui aquas produxit
et tantie devotionis affectionem, quod si quis et eas in rivuios divisit, et qui terram facil germi-
jiraeter me sciref, vei nihii, vel ea quae non sunt sci- nare et pomiferam florere; et qui montes cxaitavil,
bilia scirel. et eos super valics posuit; et qui lirmarnentum cum
Satis ridiculosum videretur si aquilas papiliones, omnibus ornamentis suis constiluit, et qiii ventos
si cervos pulices, si leones lumbrici missis litteris eduxit tlare, ac aerem curn ignf, volare. Idem etiam
salutarent. piusquam sic mirandum, vci
Sic, irao vir beatus est, quia omnis bealitudo ab ijiso proce-
ut verius dicam ridendo, quod peccator in divinis dit, et vir nominatur, quoniam omnia creavit, et

vel humanis arlibus parum, vei nihil vaiens, illi omnia qu;e virtiiosa et fortia sunt viriliter pertuiit.
scribere praesumit quam Deus cum mirabili casti- Ergo sensum luutn rivulis aquarum Scripturarum
tatis praerogativa, tam alta et tam insigni mirilica- et conversatione sanctorum et qiiomodo vivebant
vil ingeuii excellerilia, ut nun soium phiioso[)horum imbiie, et corpus tuum jiroliibe, ne divitias diaboli,
el dialecticorum, verum etiam anliquorum prop'.ie- sed virlutes per bonam doctrinara faciat germinarc,
289 EPIST0L.4-:. — EPIST. I.XX. ?90

atque monlem virlulum altende : et hoc per hurai- A EPISTOLA LXX.

lilateni faiito el in fratrihus tuis floresveiut de R. ABBATIS ZWETELLENSIS AD UILUEGARDEM.
arburibus producilu. Sol quoque esto per ductri- Consilium petit an curam pastoralem dirnittere
nam, iuna per dilferentiam, venlus per strenuuni debeat.

magisterium, aer per mansuetudinem, ignis per Sanclse ac venerand* matri H., R., servus ser-

pulchrum doctrina> sermonem. Hoec in pulchra vorum Deide ZweteI,Regem regum in decore suo vi-

aurora incipe, et in rutilante lumine ea perflce, in dere in terra viventium.

quibus etiam strenue persiste, ut in a^teruum vivas. Gratiam Dei in labiis vestris esse difTusam pro-
bat manifestatio Spiritus data vobis ad multorum
EPISTOLA LXLX.
W. ABBATIS BOSONIS-VILL^ AD HILDEGARDEM.
utilitatem. Nam illum qui ex Deo est spiritum sa-
pientiae et intellectus accepisse vos credimus, qui
Persecutiones el calumnias passus, ab ipsa oraliones
et consolatorias litteraspetit. ubi vult spirat {Joan. iii), et cui vult miseretur, el
W. Dei gratia, licet indignus, Bosonis-villa' quem vult indurat [Rom ix). Ha^c mihi scienti pla-

abbas, H. dilectissimtp sua? ac Deo prudentiam vestrara cousulere, imo

dicatae vir- ciiit his litteris

gini, illud quod felicissimum in vita tpterna est. actorem Spiritura sanctum ad
prudentifie vestra».

Quoniam in tribulationum procellis portum salu- B discutiendam caliginem mentis mea; per vos invo-
tarem oinnibus ad te confugienlibus gratia Dei te care. Nam porto onus grave, pastoralis scilicet curse
donavit, idcirco et nos periclitantes, manus ad te offlcium, quod usque in flnem portare mihi tantae
supplices extendere non dubitamus. Pra^senti igi- rei nec vitae merito, nec sapientiee doctrina con-
gruenti difflcile est ac lahoriosum, deponere vero
tur litterarijm cautione tibi insinuamus, quod eccle-
siam nostram, quse per Dei misericordiam annis ff-que periculosum. Ohsecro igitur vestram sancti-
multis in magno honore habita est, jam peccatis no- tatem ut in hajc fluctuatione pusillanimitatem meam
stris exigentibus, detestandus infamia' rumor asper- consolemini, et quidquid placuerit Spiritui sancto
«eral. Nam quidam ex nostris incentores malorum, mihi rescribere diguemini.
suggerente eis, qui bonis semper infestus est, dia- RESPONSUM HILDEGARDIS.
bolo, domum nostram, nos et totum conventum qua Pia et suorum regimen ei dat monita.
salutaria ad
possunt perturbatione gravare non desinunt ; et ut mente tua cogitando exaggeras quod de uno-
In
totum concludamus egerat hoc elfrenata eorum quoque lahore quiescere vel desistere velis, ac sic
superhia, ut universi peccata nostra latentia jam manum ad operandum opus magistri tui non levas
patuisse dicant. r sed frenientibus denlibus intra te dicis Omnia quae
Hujusmodi ergo oppressiouis sarci- :

nam sublevationis causa deferentes ad te, petimus mihi contradicendo adversantur sustinere non
humiliter ut siiper hoc aliquod consolationis verbum possum. Tempus enim istud tempori flliorum Israel
nobis rescribas ante omnia
; et ut orationibus tuis simile est, quo iilorum prsepositi prsecepta Dei eos
Deo et hominibusnos reconcilies, instanter rogamus. instruendo vaide laborabant; sed ipsi in lacum
Vale. proprietatis eorura Deum contemnendo aspexerunt.
RESPONSUM HILDEGARDIS. Hoc etiam nunc in filiis Israel, scilicet in spiritali
Monasterium ipsius Dei auxilio sustentari docet, populo, qui in contemplatione Dei est, conlingit.
monetque ul quaedam vitanda fugiat. Sed filii Israel quomodocunque peccaverunt, Deus
In visione qua anima mea 'frequenter videt, vigi- nunquam eos sine magistro esse dereliquit. Novis-
lans aspicio in loco tuo turbinem, quasi in aliqua sime quoque immaculatus Magister venit, qui in
vicissitudine nuhis rutilantis et nigroe ac turbidae, humanitate sua omnera iniquitatem vulneravit, et
et ipsum locum valde commotum. Sed in anima tua qui super omnes potentissimus fuit, quia nullus
tres colores video. Primum in nigredine malitise et ei simul apparuit. Sed quo iile ab injustis passus
iracundise, secundum in fumo gustus inutilitatis, sit, et quale exemplum magistris reliquerit, attende.
tertium in similitudine rutilantis aurora:^ henevolen- D Sed tu intra te dicis NuIIum bonum in
: ipsis per-
tia' et suspirii ad Deum anhelantis. Gloriosum au- ficere possum. Nunc autem in teipsum respice, et
tem lumen in aliquibus turbse. tua? video ad Deum quomodo eos portes et sustineas vide, ita quod
ascendere, unde Deus ipsum locum in auxilio suo nec ipsi tecum culpentur, nec tu cum illis culpabilis
sustentat. Tu autem, prohe pastor, agrum illum sis. Qui vero justiliam diligit et injuslitiam affligit,
aspice, qui in plenitudine fructuum a Dto benedi- nec communicat, etiamsi a discipulis non
ei in ullo
ctus est, et super quem nigranehula venit, qua- eum audiatur, justus est. Christus enim dilectos et ele-
valde laulit, ac fructum suum pejorem priore facit, ctos suos collegit, quamvis a cunctis hominibus
Hoc est ta^dium et maiignitas quse in corde iilius receptus non sit. In teipsum etiam respice cum
sunt qui honum scit et perficere potest, sed in circumcinctioae justitiee Dei, ut scriptum est : At
utraque parte, scilicet, ta?dii el malignitatis, men- intus infimbriis aureis circumamicta varielate {Psal.
tem suam occupat, et sic a bono opere impeditur. XLiv), hoc est in animo ac in corde tuo mansuetus
Fili Dei, ista fuge, et in fructuoso agro igne Spiri- et mitis esto. Et hoc quoque in fimhriis aureis, ita
tus sancti operare antequam dies illa veniat, quod ut hsec dilatando sapienter facias, ac cum circum-
plus operari non valueris. cinctione justitise subditos tuos corripias, charita-
 291 llll.DKGAHblS 595
tem cum varielale illa habiMis, qiiod eam iihique A exercilum suum eduxit, si vexillum suiim aliquis
spargas, quemadmodum venti in viribus suis divisi vilis homo cadere permiltit, alius vir forlissimiis
sunt. Aquilo namque percutit, et nullo modo parcit; illud elevat ac strenue porlat, propter quod do-
sed alius ventus isti in aliquo similis est qui eum minus suus ipsum valde araat, et magnum prae-
sustinet. AIio:s vero ventus his in blandimento d';.- tnium ei dat. Sic et tibi fiet, si ia vice Christi stre-
vius est ; sed alius omnes eos lemperat. Aquilo nue cum eo laboras. Mens autem tua in quadam
enim lirma correplio est, in qua qua?dam ira latet. bona intentione ad Deum rulilat, sed quidam
Sed quidam alius ventus eum cum severitate et ventus turbinis cujusdam inutilitatis te fatigat,
discretione sustentat, ut homo juste corripiat. quem tamen Spirilus sanclus a te abjiciet. Et plateae
Ventus autem qui ipsis declivior est hominem mi- quarumdam civitatum lutulenta; sunt, et calcea-
sericordiae ct pium esse docet, ita quod in seipso menla quorumdam homiuum putredine plena sunt,
etiam unumquemque alium hominem esse recorde- ac justitia cum iniquitate obnubiiata est, et pra?ce-
lur; et ita ventus isle ociihis eorumdem ventorum pla legis cum pm-varicatione pra'ceptorum Dei
est. Sed ardens ventus omnes ventos i.stos cum violata sunt. Quapropter paslores ululent, el cinere
charitale temperat et dividit, ac discernit, scilicet se aspergant, quia constituti gradus Ecclesia> jam
ne aquilo cum cadente morbo cadat, sicut Satan B scire nolunt quid sint. Nam caput oculis caret, ac
cecidit ; sed ut in rectitudine perseveret, et ut ille pedes itinera non habent, quoniam llagitia siipcrfluae
ventus, qiii severus es(, in constautia justae vindi- iniquitatis hominum de manu Dei uondum ad ple-
ctae consistat, quomodo scriplum est : Irascimini num purgata sunt; sed tamen eadem mala non
et nolite peccare (Ephes. iv). Hoc est, ira talis esse post longum tempus jlinientur, et mclior lux priore
debet, ne ipsa iniquilali socletur consentiendo, et lucebit. Nuuc autem qnidam homines in duas par-
ne hominem odibili crimine totum conciiiet. Unde tes cordis sui divisi sunt, scilicet in alteram par-
et leuior ventus ille pra^dicto ardente vento tem- tem, quod cum elalione piopriu' mcntis omnia scire
peratus, cum discreta correptione persistat, ut ille volunt, in alteram vcro quod odio habent profe-
facit qui lilium suum cum virga percutit, quem ctum illorum qui in via recta ambulant. Hos pes-
tameii diligit. Tali modo teipsum tempera, divide, sima diaholica turba, quae cor mali nominatur,
ac discerne, et in lide ac in timore Dei te corripc, acerrime et noxie fatigat. Et lioc genus maligno-
et tunc joculatrix vitiorum et obnubilaiio inquieto- rum spirituum contradicere non audet illud quod
rum morum a te fugabuntur, ac ignis Spiritus Deus construxit, sed unamquamque causam aliene
sancti iu te aidebit. distrahit, ita ut quod ipsi in perditione volunt et
p
EPISTOLA L.XXI. '
eligunt, hoc in a-stimatione sua bonum et sanctum
NICOLAI ABBATIS HALESBRU.NE.NSIS AD HILDEGARDEM. in Deo esse dicunt, et sic in magna irrisione po-
Consolatorias ab ea petU litleras. pulum duciint. Sed quomodo hoc genus elTugien-
Venerabili in Christo multum diloctae malri do- duin >;sl, in humilitate et stabilitate lidclium ho-
mina: H. de S. Ruperto, frater Nicolacs dictus ab- minum destruitur.
bas in Halesbrunnun, quidquid optari potest felicius
vel sperari sublimius. EPISTOLA LXXIL
Cerlus de vubis, quod universis utiliora providere ABBATOM BELL/EVALLIS, G. CARI-LOCI. A. CLARIFONTIS,

JQCundum semper habueritis, precor attentius ut R. CARITATIS, ET G. BETHANIyE, AD HILDEGARDEM.

et mihi solito aifectu consulatis, Cur autem tandiu Divinain ea dona laudant, mifluntque ipsi slerilem
sanctitatem vestram non visitaverim, credo vos nobilemfeminam, ut, svffraganlibus ad Deum illius
non latere, cum medullitus id desideraverim. Ve- merilis el precibus parere possif.
rum quod nequeo opere, mente perago. Utrumne Bellaivallis, G. Cari-Ioci, A. Clarifontis, R. Ca-
hoc ita sit, non opus est pr.-eter vos alio teste. Niinc ritatis, G. Bethania-, dicti abbates, H. praielectaR
vero supplex peto, quaero, pulso, ut mihi per vos D Christi, sponsa; tlorere in gratiam et collaudare can-
divina detur consolatio, scilicet ut litteris vestris ticum.
praemonear, et sauctis malo eripiar.
orationibus a Cunctorum spirilualium Deo largitori chrismatum
Nam Deo nihil est impossibile, nec vobis hoc dene- toto cordis jubilo gratiarum cxsolvimus actiones,
gari scimus. Valete. qui dignationis sua' antiqua miracula nostro non
RESPONSUM HILDE(;ARf)IS. dedignatur renovarc in tempore. Ex quo facile ad-
Bonatn ipsius ad Deum inlenlionem laudal, horla- vertimus ejus nos minime fraudari promissis, qui-
turque ad laborem. bus suos olim consolatus est dicens Ecce egovo- :

Lux vera in lumine dicit per os Sapicntirn : Vetus biscum sum usquead consummalionem sxculi [Malth.
lex officialia signa reliquit, et in auditione verhi xxviii). His licet nos indigni inveniamur promissis,
ta-dium habuit, nec laborare voluit, ac sic finita eis tamen sic vestri cordis, cooperante Spiritu
est. Tunc Ecclesia in vexillo Regis surrexit, et sancto, recognoscimus infiata prtecordia, ut quam-
eamdem legem in purissimo oculo observavit, nec vis idiota coudiendi libros, aliaque mira perplura
tsedium habuit, sed libenter laboravit. Sic tu, o faciendi, hisque qui inpra^sentiarum sunt stupendi,
probe miles, fac. Et' iterum : Cum vir praeliator ccelestis mirabiliter aspiret harmonia, et ante in-
293 EPISTOLi^. — EPIST. I.XXII. 234

cognita mortalibus per vos fiant manifesta. Et quid A gitando, interdum desiderando, interdum operan-
mirum?jatii enim, jam, inquam, ut vcra Christi do qua- inutilia sunt, quse sanctitatera non parant,
sponsa et immaculata innixa super dilecto suo, sed quaj iaesionera lasciviae faciunt. Ista, milites Dei,
cujus Iffiva sub capite vestro, et ejus dextra am- fugite et lucem illam inspicite quam aliquantulura
plexatur vos {Caniic. i), qui vos in suum cubiculum gustastis, et ad sanctitatera citius surgite, quia ne-
duxit, suaque vobis secreta excellenter reseravit. scitis quando finera accipiatis. Deus enira rationa-
Ut in his vos confortet Dominus sedulo vohis litatem homini dedit. Nam per verbum Dei homo
optantes, quatenus aliqua nobis de nostro statu rationalis est. Irrationalis autem creatura velut so-
divinitus vobis revelari, nobisque insinuare curetis, nus est. Sic Deus omnera creaturam in horaine
humillime deposcimus. Sed ha-c mulier, praesen- constituit ; sed rationalitati duas alas dedit, quarum
tium latrix, femina nobilis est etcujusdam amantis- dextra ala bonara scientiara, sinistra autera malam
simi viri uxor est. Ha^c devotione muita venit ad scientiam signiucat. In his homo est quasi volatilis
te humilis et pedestris, cum in equis et multo comi- sit. Homo etiam velut dies, et velut nox est. Cum
tatu possit venire. Causa autem huec est adventus aiitem dies noctem in homine oppiimit, homo bo-
ejus.Jam multo tempore sterilis permansit, cum nus miles nominatur, quoniara in militari virlute
B
tamen primum pueros generavit sed illis mortuis, malura superat. Unde vos, o fiiii Dei, Christo per
:

et aliosnon gignens, dolore vebementi afiiciuntur nebulam fugite,

diera militemini, et in quiete raentis
ipsa et maritus ejus. Hinc est quod ad te ancillam quge diem obnubilat, ac etiani nocturnas insidias
et familiarem Christi confugit, habens fiduciam qua^ per propriara vJuntatem in dilatatione cordis
quod meritis et orationibus tuis obtineas apud nimietatem loquuntur declinale, et estote dies quse a
Deum, ut possit adhuc fecundari, et benedictum cadente rore in raane tangitur, et qujo postea in pla-
fructum ventris in prolis procreatione exhibere cida temperie temperatur, ita quod orania in discre-
Christo. Inde, est, quod nos ab ipsa et a marito tione probetis, et quod vobis et aliis bona recte pro-
ejus rogali, rogamus te, ut in hac petitione pro ipsis videatis. In cavernis ergo coluraba' cum pura sim-
stes apud Deum, et quod desiderant mereantur plicitate habitate, ut vocem exsultationis et saluUs
obtinere. in tabernaculis justoruin habeatis. Nam Deus vita-
lera vocera spiraculi vita- in rationalitatera posuit
RESPONSUM HILDEGARDIS. vocera scilicet exsuitationis, quae cum bona scientia
Post varia eis data pia monita ait in Dei voluntate Deum in fide videt et cognoscit, et eadem vox in bene
esse fecundare vel non fecundare matronam, in- C sonante tuba cum operibus benevolentiae sonat. Vox
terim oratiiram se pro ea pollicetur.
enim amplexionem chaiitatis habet, ita quod etiam
personfe quee per gratiam Dei in Dominica vo- hurailitate mansuetos colligit, et misericordia vul-
cations pastoralis curse estis, discite primam vo- nera ungit. Charitas etiam cum torrente aqua Spi-
calionem Adse, cum Deus illi dixit Ubi es"? {Gen. : ritus sancti fluit, cum pace bonitatis Dei.
videiicet
III,) quando per inobedientiam praivaricator exsti- Humilitas quoque hcrtum cum omnibus pomiferis
tit. Tunc etiam illi nomen quasi tenebrosa terra gratise Dei parat, quae circulum omnis viriditatis
erat, et Deum ipsi vestitum dedit, sciens quod pro- donorum Dei habet. Misericordia autem balsamum
pter eum tunicam humanitatis sumpturus esset. In sudat ad omnes necessitates qua^ horaini adsunt. Haec
qua etiam clara voce misericordia? illum revocabat, etiam vox charitatis in symphfmia oranium laudum
quando peregrinus filius in semelipso ad memoriam salutis sonat. Ipsa quoque per hurailitatem in ex-
sui cum dixit Quanti mercenarii in domo
rediit, : celsum sonat, ubi Deum videt, et ubi cum victoria
patris mei abundant panibus, ego autem hic fame contra superbiara pugnat. Ista euira vox per mise-
pereo (Luc. xv), et pater ejus ipsum in gaudio su- ricordiam lacryraabili et jucunda voce claraat, quia
scepit. Nunc decet vos raagistros, ut in primo oculo pauperes et claudos ad se colligit, et quia sic auxi-
clarilatis videatis, quod Deus per alienam viam liura de Spintu petit, ut haec omnia bonis operibus
Adam revocavit, scilicet per osculum humanitatis irapleat. Ipsa enira in tabernaculis sonat, ubi san-
in saginato vitulo, sic dicens : Homo per inobedien- cti per a^dificia illa fulminant quae sibi in hoc sae-

tiam perierat, sed eum per poenitentiam reducam. culo praeparaverunt. Vos autem, o filii Dei, voci
Sed et in excelsum montem ascendite, ac in valle bonorura vos adjungite ubi jussi sunt, et Deus su-
tabernacula facite, et in eis diu manete. Cum enira scipiet vos, quoniam vos vult, et in aeternum vivetis.
sursura aspicitis, Deum sequendo raontem ascen- Quod vero matronam Dei adjutorio fecundari petitis,
ditis. Tunc etiam in profundam humilitatem re- hoc in Dei voluntate et ipse no-
potestate est, quia
spicite ;
quoniara Filius Dei in huraanitate sua totura vit ubi prolem concedat, ubi prolem auferat, quo-
hominem portavit, ac in omnibus operibus vestris, niam non secundum visum hominum, sed secundum
scilicet in vobisraetipsis ac in aliis humilitatem at- interius judicium judicat. Ego enim, quoniara ro-
tendite, et in ea diu perseverate. Cavete ergo ne gastis, pro ipsa Deum orabo, sed, ipse faciat quod
mens vestra similis sit nigro monti, ubi in ignitis inde pie et misericorditer fieri disposuit.
carbonibus aera fiunt per artes fabrorum. Hoc squa-
lidi mores in mala consuetudine sunt, interdum co-
 ,

W5 S IIU.DKI.AIUHS '>9f>

EPISTOLA LXXIIl. .V va' prolis in «anguine Christi suscepit, ila oportc-

N. .\BBAT15 KfltUBlRU.K AU UILDEGAUDEM. bat et decuit dotom Spiritus saacli, scilicet aquain
Gratias immensas agit Deo pro collatis Hildegardi sanguini Christi conjungi, quia etiam tabos in sun-
donis. petilque ab ea orationis suffragium. guine cujusque hominis Sed admonco o
est. te, pa- ^
Floribus virtutum sanctorum redimit;i' H. ^!..- terfamiiias in monte Sion, ut facias quod sis tuba
riosissima' 3110111« Christi de Biiiga, N. humilis ot canens strenue in spiritaii populo tui gregis, ut non
indignus provisor fratrum in Eberburde, pro stu- deliciat in charitate et in obodientia, et in aiter-

dio boni propositi, denario diurno evangelico re- num vivens. Et iterum ia temetipso undique habe
munerari. oculos ad aspiciendum justitiam et veritatom, ita ut
(jratias immensas referre non cessabo Deo, qui anima tua semper vigilet, nc in strepitu hujus sa^-

vestrse persony celsitudinem tanquam lucernam ar- culi impediaris.

dentem non modio subtectam, sed super candela- EPISTOLA LXXIV. J
brum posuit, qui anpeiica visitationi' ot Sjtiritus RICHAUni ABBATIS S1'R1NCHKRSBAT AD HILDEGARDEM.
sui gratiavestram reverendam sanclilalem tueri Pasloralis curx periscsus consuliat Hilde</ardcm
ac cousolari non desistit qui etiam bonam famam
;
eam an reiinere aui abjiccre debeai.

opinionis vestrae non solum in rcgione Germanio^ RiCHARDUs servorum Dci in Sprinchersbat mini-
sed etiam in nostris atque mundi j^artibus ion-
aliis stcr indignus, H. congregationis S. Ruporti sanctis-
ge lateque velut bonum suum odorem respersit, ut sima> ct Deo digna; dispensatrici post hujus muudi
merilo cum Apostolo dicere possitis : Chrisli bonus terminum snperna; civitatis rocipere cousortium.
odor sumus I)eo in omni loco {II Cor. 11). Et nos Quod litteris vel ipsi sane praiscntium latori pro
congratuiantes tanlo pietatis vestrn^ culmini, dicere me nunc vcstroe sanctitudini inlcrim prsecepi assi-
compellimur Quam pulchra facta es in deliciis filia
: ,
stere el loqui, haec causa est, quia ego ipse por me
principis, exsuliabimus el Isetabimur inte, memores atque pro mt; venire quidem volens, sed non valens,
uberum iuoriim super vinum {Cant. m), in quibus dies fateor et annos non paucos hactenus in vanum
nos infirmi invenimus quod fugamus, et fortcs qui- ha^c cogitando consumpsit. Nam quantum certc ct

que ac robusti secundum a Dco datam vobis sa- ex quanto magnitica; sanctitatis vcstra>. praisentiam
pientiam solidum cibum sumentes dicero irrepre- et collocutionem ab initio semper desidcraverim,
hensibiliter possint Labia tua,
: sponsa, Deo di- ipsum nunc cui nuda et aperta sunt omnia, non
lecta. Civitas enim in monte virtutum collocita abs- fallaciter. sed vere et vcraciter Deum tcstilicor. In-

condi non pote^tis, quia columnam immobilem et r- felix igitur ego in dispensanda vel adniinistranda
inconcus»ara in medio Ecclesiai suse Dominus vos cura pastorali constitutus, viribusque nimirum tam
constituit, ut inter ar imnosa hujus mundi discri- mentis quam corporis prorsus pene destitutus, quia
mina plebs sua suo [sanguine redempta per vos di- ha?c dispcnsanda vel administranda me satis inuli-

scat quid appetere, quid cavere debeat, et e.\cm- lem, debilem et imparern conspicio, dulerc tanlum
plis bonarum virtutum vestrarum inducta de dic in et llere, et de corpore morlis hujus liberari magis
diem proticiat, et de virtute in virtutem non segni- ac magis desidero {Rom. viii, 2i). Nunc itaque,
ter ascondens videre possit Dcum deorum inSion. sanctissima el intcr feminas benedicta, per vos Do-
Obtentu igitur precum vestrarum contisus, ac si di- minum qiia^rerc de causa mea, ox more Dominum
gnus non sim coronam iaborum percipere, saltem cupio consulere, et an mihi jam ab hac ipsa occu-
sit mihi primum fugisse supplicium. Vestris igitur patione et dispensationo potius cessandum et desi-
orationibus studiose me commendo, quia magnis stcndiim sit. Si id liceret, per vos maxime velleui

peccalis sa?pius pietatem Doi otfondi. Vale, doniina cognoscerc et investigare. Litteris ergo sigillatis •

dilectissima, et pro me indigno Deum exora, ver- more et clausis, hujus rei tenorem me, quaiso, cau-
bisque tibi a Deo datis saluta. sa Dei quantocius rescire facito, etmoercns cor meuni
RESPONSLM HILDECARDIS. D consilio etauxilio vestro in Domino la'tificare.

Hortatur ui gregem slrenue doceat, ei in seipsum RESPONSUM HILDEGAHDIS.

oculos defleciai. Horiaiur ad portandum sirenue onus sibi a Deo im-
in ,contumelia ma- posiium.
Jacula quae in incredulitate et
litiosorum verborum veniunt, similia periculoso Audi mystica Dei. Dominus qui posssidet farailiam
vento sunt, q\u repenle ad cor hominis venit. Et sibi subjcclam, cum aliquem de eadem familia ele-
h.ip.c est tempestas primi angcli, in quo ipse Deum git,dans illi locum sanctiticalionis, ut onus suum
despexit. Sa^pe autem video in felicitate hominis, secum portet, ita tamen quod ilie se excusat quod
qucm Deus valde amat, quod hae pcena? se illi obji- non sit dignus onus iliud sufTcrre tunc si dominus ;

ciunt, quia inimicus felicitatem illius cognoscit, ac suus eum in hoc non audit, quia sibi placet ut
eum in hac tempestate opprimere vult ut cum eo onus illud ferat, dominum suum non commoveat,
cadat. Sed ipsuro de sinu Dei rapere non valct. At- sed quantum prajvalet, iUi humiliter obediat. Quod
tamcn angustia et tribulatio illi ab elemcntis occur- si postca in eadem causa ullus defectus alicujus
ront, in illa tamen temperantia quod Deus eum ob- utilitatis propter imbecillitatem sensus et scicntiai

servat. Sicut aalem Ecclesia novam genituram no- illius subripuerit, ipsi non oberit, quia Dominus
^97 EPISTOL.E. — EPIST. LXXVII. 298

suus illud providebit. Nunc, Pater et amice, in vice A lentiam raull;e tristiti;e in inquietis mentibus por-
Chrisli respice ad sermonem istum et audi os : tat. Nunc disce quod nivea nubes aerem aquilonis
enim tuum coeleste est, et mens luacum nube ilo- habet, qui omnem viriditatem arescere facit, et de
ret : uiide riidix tua ascendat, ac Dominum Deum quo flores cadunt. Nnnc tu ista fuge, et in puro
tuuni adora, et indue loricam, atque militare con- aere sta et permane, ac in vita quam nescis Creato-
tra bacchantia vitia, lasciviam fugiendo et avari- ris tuimemento, nec illum fugias, cum eum videndo
liam nou amplectendo. Deus autem quem occulte non cognoscis. De vita etiam illa spiritus tuus redo-
invocas, in amore tuo suscipiet te. lebat, qui auima nominatus est, quando anima de

EPISTOLA LXXV. ipsa processit. Anima namque opera pouit et probat,

CUJUSDAM ABliATIS AD HILDEGARDEM. et sive bona sive mala sint, et eisdem operibus Spi-
De collatis Hildegardi donis, quorumipse testisfuit, molendinum est. Tu autem aedifi-
ritus fortissima vi

Deo gratias agit, ac fluctuanti petit consolatoria cium bonorum operum cedifica ut cum circulus ,

verba dari. animae tu;i' fuerit oliosus, sediticium istud inveniat;

Pauperis praelati habens oflicium, domina' et ma- quod si non inveuerit, in ruinam vadit. Unde quo-
tri sua;, H. de S. Ruperto in Pinguis, intima; dile- que strenue vigila, antequam umbra obitus tui ap-
B propinquet. Igneus Spiritus sanctus hoc adju-
ctionis et orationis affeclum. iu te

Sicut mullitudo tidelium proclamat, uon est mi- vabit.

rum quod l)eus requisilus a vobis invenitur et EPiSTOLA LXXVI.
appareat vobis, quia tidem non fictam habetis in
H. PRyEPOSITl DE FLANHEIM AD HILDEGARDEM.
illum, et quod majus est, ejus favore et gratia inte-
gritatem pueritia' ipsi consecrastis, et extunc in Precibus ipsius se commendat.
sanctitate et justitia, utpote vas electionis hactenus Sanclse et venerandaj in Christo matri domi-
coram eo vixistis. Et procul dubio qui vos tales con- na> H. de Pinguia, H. de Flanheim, prajpositus
quod piaicipuum est, qui ar-
versari consliluit, et licet indignus, multam orationis et obsequii devo-
cana mysteriorum suorum per vos innotescit, di- tionem.
guam quoque exauditione judicat pro quibuscunque Cordium inspector Deus novit quam libenter san-
in nomine ejus petieritis. Et certe quae erga vos ctitatem vestram obsequiis honorarem, si ordina-
sunt, quse et audivi et ex parte vidi, absque ulla tione divina locum et facultatem acciperem. lulerim
ambiguitate divina et sancta esse credo, et nulla igitur, accepta sit vobis, quseso, devotio mea; et sic-
ralione de his possum cum sciam
dubitare, nihil Q ut dudum verbo rogavi, orate pro me ad Dominum,
Deo esse impossibile. Deus namque sicut per viros ut vobis revelet qu*. circa me sunt, quatenus de
prophetantes, sic et per sanctas feminas secreta bonis reddere gratias; de malis vero dignis poeni-
pandere aliquaudo voluit et poluit,
divinitatis sua? tentise fructibus Deo satisfacere merear antequam
testante Joele Effundam, inquit, Spiritum meum
: moriar. Quidquid vero Dominus ostenderit de me,
super omnem carnem, ei prophetabunt filii vestri et scripto mihi signiflcare dignemini, et oratiouibus
filix vestrse, ct super servos et ancillas meas effun- vestris me habere commendatum. Familiarius et
dam de Spiritumeo. Porro legitur Deboram, Oldam, amplius vobis scripsissem, si corporis infirmitas non
Annam matrem Samuel, Elisabeth malrem S. Joan- obstitisset.
nis Baptistae, aliasque mulieres Deo devotas spiri-
RESPONSUM HILDEGARDIS.
tum tamen conjugatas fuis-
proplietia' liabuisse, et

se; quanto magis vos omnino carnis fragilitate ex-

Ut ovile suum corripiat, et Deum in purissimo fonte
inspiciat.
pertem, a puerilibus annis pudicitiam Deo servan-
tem?Immensas domina, oinnipotenti mi-
gratias
Lux vivens tibi dicit, ut strenue vigiles, et ne
,

t;i'dium in cophino meutis tuse colligas quasi alie-

sericordiiT' refero, quod tantumdem ad beatitudinis

vestnr notitiam perliugere promerui , nus sit, ita scilicet non

velut possibilitatem loquendi
unde et ma- :

terna viscera humiliter pulso, quatenus verba con-

habeas. Deus autem in quod possi-
te requirit hoc,
bilitatem habes, corripe ovile tuum. Unde te ipsum
solalionis per scripta vestra ad me dirigatis, et
multum accusa quod Doum in purissimo fonte iu hoc non
iu procellis fluctuanlem, sicut et ssepius
inspicis, sed tantum dicis Deus, Deus meus, adjuva
viva voce fecistis ita etiam nunc ex scripto ad con- :

firmationem memoriae erigatis. me; et tamen sic operando eum non tangis. bone
miles, nunc surge, quia gratia Dei ad te currit, et
RESPONSUM HILDEGARDIS.
in seteruum yives, ita quod vivcus lapis sis in coile-
Sub quibusdam figuris eum ad bene operandum hor-
sti Jerusaleni.
tatur.
Mens tua nivete nubi similis est, qufc aeriam EPISTOLA LXXVII.
nubem in qua sol fulminans transcendit, et etiani W. ABBATIS HEGENNEHE AD HILDEGARDKM.
interdum similis cst turbidse nubi, qua? tempestatem Animx sux defectus illi aperit, et corporis infir-
portat. Nivea enim nubes tsedium vagantis mentis milatem, petitque utrisque suis precibus nie-
est aeria autem nubes puram scientiam per patien-
:
deatur.
tiam qme fidem habet intendit sed turbida turbu- ; H. Deo dilectcc et sororu:u de S. Ruperto ia
Patrol. CXCVII. 10
 •299 S. HILDEGARDIS ;iOo

Finpuis niagistra^ veiKTunda' , W. tVatruni iii .V EIMSTOLA L.XXVUI.

llegennelie praelutus quamvi.s indignus, donum
ABBATIS DE VESCEnx AD HILDEOARnEM.
scientiffi et sapieutise et perpetuae integritatis prsp.-

mium. Dubius an deheal prxlationem retinere, auxilium

prinium vestra- sanctitatis famam audivi, ad
L't et consilium quscrit an cu7am animarum sit dimis-

salutandam eam uiissis vobis lilteris nieis maturavi; surus.

sed quia utrum piaesontise vestrae allat* sint an Venerabili et dilectissima» in Christo sorori, do-
non, incerlum habeo, et ideo novas prioribus adji- minae H. F. fratrum de Vescera, videre Dominuin
ciens, multolies nnttere non cesso, quousque eas Deum in Sion.
prapsentiae vestrae exbibitas esse cognoveriui. Ll Quantum desiderium habeam, quamvis peccator,
nunc in his vobis transmissis iitteris meis, ad openi videndi beatitudinem vestram, hinc a'stiinari polest
orationum vestrarum pauper valde et egenus cou- quod, longe jiosilus, prsesentiam vestram spiritu
tugio, quia pra'ler liguram hoininis uescio quid de
intueor. Quis enim eam videre, el oolloqni non ap-
donis Altissimi acceperim. Caligat visus, surdescit qu8p, ut caetera sileam,
petat, S|)iritu Dei infusa,
auditus, inopia loquelai lingua constringitur, dofe- ., crebro cffilestia arcana eructat? Hujus gratia ad vos
ctu vocis et devotione mentis in divinis laudibus prffsentia scripta direxi, recepturus, ut spero, so-
mutesco, larditate intelleclus pra'peditur, memoria latium simul et consilium super curis quibus vehe-
labilitate exinanitur, superbia auimus intlatur, ira menter coarclor. Ecce enim ego, qui pro me ratio-
accenditur, tristitia conslringitur , acidia dejici-
nem reddere non suflicio, aliorum multoruui curam
tur, pusillaniniitate el verecundia contiuue coufun- tremens ago. Dei timore et amore fratrum id extor-
ditur.
qiienle. (^um aulem perpenderem me locum pra^lati
Sed bis malis omnibus accessit mibi gravis et mo- tenere, quem factis implere non possem, subito ap-
lesta inlirmitas, quam uisi misericordia Dei per te
prehenderunt me dolores «t parturientis, quippe
evadam, necesse est mibi per eam, post moilicuui,
cum longe faligatio pene omnem scientiae intelie-
periculum vitae imminere. Sed quia pius et miseri-
ctum mihi subduxit. Ne igitur Domini gregem pro-
cors est Deus, et voiuntatem timentium se laciet,
pter meam ncgligentiara coutingat periclitari, cogi-
pelo ut per orationes vestras haec omnia mala tam tavi curam susceptam dereiiuquere et ad alterum
in corpore quam in anima evadain, sublimatoque a
locum me transferre. Quapropter suppliciler precor
me jugo dominationis inimicorum meorum, vaide ut (Jubiam mentem consilio vestro contirmetis, et
enim aggravatum esl super me jugum eorum, mihi (; ^^,.,. ^il volunlas Domini super hac re mihi scriptis
aliquam partem de multitudine misericordiarum vestris remandate. Novi humililatem vestram, quod
suarum impendat. Num et mihi servavit benedictio- colloquiura nostrum non abhorretis, Domino lo-
nem? Mihi obsecro eliam benedicat. Peto etiam quenle cum publicanis. Ecce vestrum super hoc
veslram sanctitatem, si tamen petere audeo, ut de causa exspectamus judicium, quoniam quidquid,
futuro statu vita' meae me doceatis. Haec autem Dornino inspirante, mihi suggesseritis, id me sub-
omnia a vobis quaerere ea praesumptio fecit, quia ire proposui. Vos autem angustiis meis compassa
haec omnia vobis possibilia esse per eum qui in tanto alfectuosius Dominum exorate. Abyssus re-
vobis habitat Christum celebris fama divulgavit. versa sollicitudinum continuarum circumdat me, et
Vale, domina, et dignun» me Deus faciat tam re- pelagus curarum vigentium pene absorbet me. Mi-
sponsione quam adjutorio orationum vestrarum. serere ergo, mater, miserere iilii ad te de longe
Nam vivum et defunctum sanctis orationibus vestris clamantis, atquejam prolabentem consilio, oratione,
me committo. quanlocius sublevare curato. Semper valeatis in Do-
RESPONSUM HILDEGARDIS. mino.

Ul praelationem fufjiat si suis sit inutilis. RESPONSUM HILDEGARDIS.

D
Lux vivens dicit : Prima causa quam corde tuo Fluctuantem erigit, certumque facit de gra-
tia Dei.
sustinuisti flumen dedit, secunda claritatem osten-
dit, tertia vero qua- e=t in pastorali cura optima Secreta Lux dicit : Tu exterritus es quasi de ven-
est : ita si oves tua- vocem tuam audiunt quod ;
to, et dormitas in ligno viriditatis mentis tua^. Sed
si te non audiunt, praelationem fuge, sic ta- homo qui viriditatem interioris cordis sui habet, in
men quod rationem reddas de talento ituo. Nam excelso parietis a'dilicat. Pastor aiitem qui ovile pa-
si non potes operari per magistrationem luain scit, non habens iutrinsecus adjutorium iu necessi-
in fratribus tuis, esto similis eis in subjectione. tatibus ovilis sui, sed faligalus fugit, illi pasloralis
Sed dico tibi : Tu fatigatus es aedio diversitatis cura uon proderil uude idein faciat se siinilem ovi
:

vicissitudiuum conversationis tua» mentis; unde et non pastori Tu, homo, es sicut undans in aquis,
:

magis tibi expedit ut angustiam habeas pro aliis qui vix liberatur ne dimergatur ita quod ubique :

fratribus tuis, quam te solum in subjectione coer- prudenliam inspicis, sed tamen deticis in viribus,
ceas. Vive ergo in igneo datore, et ne tardes in nou autem in voluntate; unde et gratia Dei ad te
vigili sensu. resplendet.
 301 EPlSTOLyK. — EPIST. LXXXI. 302

EPISTOLA LXXIX. A ria te sociam faciat. Sed quoniam praesentiam tuam,

N. ABnATIS IN ELVESTAT AD HILDEGARDEM. cujus magno teneor desiderio, corporaliter adire
Causatur quod ssepius scribenti non rescripseril, nequeo, per prsesentes litteras, in quantum valeo,
oratque ut angustiis circumdatum relevare di- supplex et humilis adeo, et almitatis tuse pedibus
gnetur.
siepius sffipiusque miserandus advolvor, quatenus
Dominse suae et magislrseH., frater N. ia Elvestat,
pro calamilatibus meis et miseriis Deum omnipo-
inops et pauper, una cum grege sibi commisso
tentem attentius exorare non dedigneris. Neque
perenni virginum admilti collegio.
enim dubito quin omnia quae volueris, apud habita-
Multis vos saepe pulsavi litteris, multa vos prse-
torem tui sancti pectoris Spiritum sanctum obtinere
senliaiiter petitione conveni, nunqunm a vobis, uti
possis. Scd nec de hoc ambigo quin omnem statum
promisistis, littfcras extorquere potui. Nunquid, quod
meum, et omnia quae circa me aguntur, prseterita,
credi nefas, hoc generis mei non admittit vilis natio prsesentia et futura, per pra^sentes litteras ipso re-
aut persunse abjectio, aut forsitan, quod inagis credi modo
velante cognoscas. Unde si ullo vilitas, parvi-
potest, nuUa nieritorum iiitercessio ? Sapientibus,
tatis mese id petere prsesumit, pedibus sanctitatis
ait Apostolus, et insipientibus debitor sum [Rom. i),
tuae toto animo et corpore submissus deprecor, ut
et ipsa Veritas : ad me [Marc. x). B pro eodem statu ineo sive admonendo de prseteritis
Sinite parvulosvenire
Nunquid apud te, mater, est pcrsonarum acceptio? atque prsesentibus, sive praemonendo et cautum fa-
Absit! Nunc autem sa-pius ad te clamantem vel se-
ciendo de futuris et vitse mese fine. Si id contrarium
mel me pauperem exaudi, et Dominum nostrum pro tibi non sit, per scripta tua animam meain laetitlcare
misero exora, quatenus servulum in te confidentem
ne dedigneris.
multis et variis tribulationibus et angustiis circum- RESPONSUM HILDEGARDIS.
datum relevare dignetur. Fluctuantem hortatur ad humilitatem.
RESPONSLM HILDEGARDIS. Gratia Dei induxit te ad aquas potationis, et mens
Videtur illum hortari ad celebrandum saepius. tua non aediticata est in hac aedificatione in qua es.

Serena Lux dicit Qui dat verba ruminandi dicit

: : Unde provide castellum mentis tuse, discernens quae
homo, tu hahes fiduciam cogitando in Filium Dei; et qualia sunt opera tua, quoniam iuterdiu in bona

sed tamen dubitas cibum ilium frangere, queiu ipse iutentione ad Deum aspicis, quasi sanus sis in ani-
comedere vis indictante mente tua. Quomodo et ma tua ; sed in mista nube es, quando scissuram
I quare circuis diversa cribrando et undique aspi- nientis tuae habes in tribulatione suspiriorum et mo-
ciendo, ubi invenialur res illa quse in cerimonia
^ lestiarum propter constitutionem laboris tui. Ali-
sit.

Quare facis hoc ? Deus aedilicatquando etiam mens tua in altum vadit.velut utilis
in quacunque bene
et juste operante causa. Surge ergo ad Lumen et in sis. Proba ergo te ipsum et habe /iventes oculos in

seternum vives. Nam Deus habet sibi holocaustum in opere, et prosterne te in terram quasi te nescias, et
iQslrumento suo. Beatus est ille qui Deum seniper vives quia Deus non habitat in illo habitaculo quod :

tenet in omnibus causis suis, quia diabolus illum in se ipso stare vult, amat domum illam quse
sed
nunquam decipiet. Vive ergo tu, o homo, et esto se nescit, et dat illi unguentum optimum, unde sit
victoriosus in umbroso mundo. tibi bona et salutaris vita.

EPISTOLA LXXX. EPISTOLA LXXXI.

H. ABBATIS IN SELBOLTH AD HILDEGARDEM. H. PR^POSITI IN HERDE AD UILDEGAUDEM.
j
XJt pro calamitatibus et miseriis suis Deum orare non Gratias agii quod etiam injirma monasterium suum
I
dedignetur. visitaverit, et precibus ipsius se commendat.

HiLDEGARDi vcnerabili omnipotentis Dei famulae, H. dominae suae beatissimae, et, si audet dicere,
11. humilis et modicus provisor in Selbolth omni matri charissimae, H. in Herde prsepositus licet in-

gratia divinae largitatis aftluere, et post haecomnium dignus , et sanctitatis ejus devotissimus famulus ,

regum Domino Jesu Christo thalamo co- D cum suis omnibus subjectionem, orationem et devo-
in coelesti
pulari. tissimam servitutem.
Benedicta omnipotentis Dei raisericordia, quae in Quas gratiarum actiones, domina et mater san-
his temporibus iniquitatis tanquam lampadem ful- ctissima, vestrae. condigne referre poterimus pietati,
gentem iu tenebris te suis donavit lidelibus conso- quse ad visitationem nostri monaslerii nec imbecil-
landis. Famam igitur tuse beatitudinis per multum litatem nimiam corporis vestri attendere voluistis,
'

temporis audiens, et jamdudum vera esse qiuc dice- nec diflicultatem itineris praMiimia cordis vestri dul-
bantur cognoscens, in tantuni tuae beatitudini cou- cedine abhorruistis, et rursum iterata visitatione
: gaudeo et condelector, ut licet nulla sit in conspectu nos Isetilicare studuistis. Nescit enim tarda molimina

I
Dei petitio mea, tamen, quod stultitia et fatuitas vi- Spiritus sancti gratia. Proinde vos, summi Regis
deri potest, memoriam tui semper habens in ora- sponsa dilecta et praeelecta, quae ab ipsius Sponsi

I
tionibus meis, id petens, id optans, ut collata tibi clementia digna estis audire specialis laudis prseco-
' ; misericordise suae Dominus in te semper
beneticia nia Ecce, inquit, tu pulchra, amica mea, ecce tu
:

. custodiat, et cuslodienda in te semper magis et ma- pulchra, oculi tui columbarum [Cant. i) ; vos, iuquam,
gis adaugeat, sanclorumque suorum in seterna glo- quoi multigcnis virtutum coronala serlis, inter lilias
 . , '

non S. mi.DKGAKDIS ;}(•,

Jeriisal»>m, sicut lilinm intor spinas, bonus ot sunvis .V bueram, eximium corpori ineo inha^rere languo-
odor Chrisli redoletis, sicut lununarc cceli inter te- rem, quo nondum cessante, die noctuqup non mo-
nehras liujus sseculi vil.T et sanctitatis compositio- dice torqupor, veluliqno humana fragilitcTs divina^
nem refulgetis, nobis peccatoribus spei consolatio- ultionis esl ob benefactorum iucresccn-
c.oca, si

nem ingeritis, dum vestnr maternce visitationis gra- tiam in morbum sen tentationem incidcrim nou
tiam toties nobis praetenditis. Licot enim nos con- novi, et gratia Dei sum id quod sum, quia pondus
sortes Publicani illius cvangelici oculos nostros ad parvi laboris tam in vigiliis quam iu orationibus
ccelum levare non simus digni, tamen dum per or- pro diversis rebus omnipotenti Deo exhibere nou
ganum oris vocem
vestri illius qni in vobis habitat cesso. Finem laborum, si licet, sanctissima, ut re-
audire meremur, Domini Cbristi, facli sumus sicut mandes imploro. Kt te matrom iiliarum tuariim
consolati. Proinde Chrislo Domino, qui nos indignos pietatis auxilio lisus, in Domini ojiis poslulationom
per vos consolari dignatur, humiliter gratias refe- internuntiam esse deprecor, pietatis tu;o auxiliuni
rentes geuua tlectimiis, vos quoque dominam cl ma- pelo, precibus tuis nieum erui languorem rogo.
trem nostram humili prece deposcimus quatenus : Multum enim valet deprecatiojitsti assidua [Juc. v).
ei qiii vos in cubiciilum mystoriorum suorum inlro- Ego vero peccator non modicus in inlirmitate cor-
15
duxit, preces pro nobis peccatoribus diguemini fun- poris anima-que periculose obrutus, explicare multa
dere, quo vestrorum merilnrum intercessione, nos nequeo. Scripta mihi visenda qua-so mitti, si qua
et a peccatis et ab hostibus clementer dignelur eii- sunt in diviuis agenda mysteriis delegari. Vale, mi
pcre, et do lerumnoso hujus sa;culi naufragio ad domina, et pro me Sponsiim tiium oxora.
aeterna; beatitudinis et securitalis portum una vo- RESPONSUM HILDEGAUDIS.
biscum perducere. Pnoveniat vos Dominus in bene- Hortatur ut ad Deum recurrat.
dictionibus dulcedinis, et orantem pro nobis exau- Qui est, dicit ; Rex videt scalam quae obtene-
diat Pater totius consolationis. Sanclarum quio vo- brata est in vicissitudine pestiientiu'. Et sol elfulsit,
biscum et sub vestro magisterio fideliter serviont et obtenebrationem illam scidit. Et hoc regi placuit,
Domino nostro Jesu Christo convontum humilitor et dixit : Ha'c tigitiva scala in fatigatione est
per vos salutamus et earum orationibus sup|ilicitor qiiia inferdum ad ardua scandit, et iiiterduin obte-
nos commendamus, et rescripta vestra omui devo- nebratur. Talis est meiis lua, o homo, in die sci-
tione desideramns. scitationis animi liii, ascendis in lato gaudio ad me,
RKSPONSIM HILDE(;.\HDIS. et iterum in nociva postilentia colis cadentem mor-
Horlatur ul in loco suo itet et vagatioaem fugiat (; bum, quasi non exquirenda sit causa salnlis. Im-
Ha-c dicit ille qui bonum
suavem intellectum
et possibile est qnod cinis immobilis sit. Aspice ad
infundit hominibus Suavissimus odor donorum
: me, et seinper require unguentum medicin.T in die
Spiritos sancti adest lidelibus hominibus ideo in ; et in lurbino, et ieternum vives. Puram legom
in
quocunque loco sanctimonia est, ibi potest homo cole, et dubietatem fuge, el Deus salvabit te.
restaurari ad vitam in naufrago mundo undo, o :
EPISTOLA LXXXIII.
probe miles Christi, salvationem anima; tuae require, H. ABBATIS IN WADEGO AD HILDEGARDEM.
dum fons vivus animum tuum infundit suavi .infu- Orat ut si corpore non possit, sallem litteris se vi-
sione. quia dubietates quas statuisti in animo tuo sitet.

non operantur iu te socuritalem. Ergo in loco tuo DomintE H. sponsarum Christi qua*. sunt in Pin-
sla, ibi amans primum datum, quod tibi desuper guia venerabili magistr.-o, H. in Wadego, pradatus
datum est, cum anima tua in rectitudine iterala quamvis indignus, orationem cum aHectuosae di-

est. •juoniam utililati anim.f tua^ non convenit ut lectionis obscquio.

aliam vicissitudinetn qua-ras, sed fuge vagationem Charitas sine atlectu frigido igni simillima vide-
hanc, ne mens tiia in tremore confundatur. iNunc tur. Nam sicut ignis sine fervore ferrum ferro coa-
talis esto ut amicus Dei fias, et non fugo cerimo- 1* glutinare non valet, ita et cliaritas sine aflectu

nias Dei, et Deus salvabit te. nunquam ofticere polest ut credontium sit cor unum
EP1ST0L.\ LXX.ML et aniraa una in Domino. Charitas vera ipsa est

H. H.WIELENE.NSIS MONASTERU PROVISORIS AD UILDE- affectuosa. H.'oc animam adh.irere Deo facil, ut

GARDEM. unus cum eo Spiritus efliciatur. Ilac velut nnifi-

Gravi pressus infirmitate optot rescire an laborum cum gluten mentes iidelium connectit, ut sit unius
finis sit proximus. voluntatis in Deo, facitque gaudere cum gauden-
HiLDEGABDi Pingucnsium gemma-, Chrisli very tibus, et llere cum ilentibus. Hjpc certe, Domino

spons.i", quoque disciplin.o informaty, H.

regulari largiente, recordationem sanctilatis veslrfo in sua-

in Augustini Regula Hamelen indignus provisor, vitate sancti amoris jucundam mihi facit. Ipsa in

devotff prccis non abstinentiam. celebratione divini oliicii memoriam vestri cordi

Longsevi temporis iDtervallo spiritalis charitatis, meo semper insusurrat. Ipsa eliam crebris suspi-
demum corporis mei aegritudine crebra, prfosen- riis, affectum meum mihi exoptat. El multo utique
liam tuam s.opius adoptavi. Novisti cnim, lilia tempore desideravi facie ad faciem vos videre, et
Chrisli, durn tibi pr.osentiam meam quondam exhi- ore ad os loqui, et ad familiaritaLem vestram per-
 30a EPISTOLtE. — EPIST. LXXXV. 306

tingere, ut fedilicationem aliquam et consolationem A Volo in te sanctificationem cum hostiis facere.

a vobis aliqiiando habere possem. Nimis enim in- Cede ergo mihi et cubiculura tuum intrabo, atque
lirmus sum intus in aninia niea et curatione multa bonum gustura rausco et aroraatibus tibi faciam.
opus babeo. Igitur quia et in vobis et in dilectione miles, cave ne sis tardus cum ovili tuo currere,
qua vos diligo liduciam maguam habeo, rogo ut et vivente oculo id ad rectitudinem ducere. Sed
quandoque me visitare non negligatis. Quod si fieri altera imago quasi tuba canens in candida nube
nequit pr.Tsentia corporali, cum placuerit vobis, velut circulum nubis habet, et uomen ejus Forti-
liat hoc scripto, semper autem orationum vestra- tudo, et ad te sic dicit: He, he, he, quare dormis
rum subsidio. in scientia tua, quasi rusticus in moribus suis,
RESCRIPTUM HILDEGARDIS. qui libenter tacet , nec militare vult in lorica,
galea, gladio et basta? Resona ergo quasi tuba per
Ut caveat ab inimicis et poenitentiam agat.
multas aquas , et non sile, et adjuvabo te cura
Qui nou silet, sed acute omnia aspicit, dicit :
sodalibus meis, atque sta in pariete templi, nec sis
Cum sapiens vir per desideria sua 'n excelso monte formidolosus propler inqnietudinem ventoriim
civitatem ffidilicat, decet ul in magno studio prrp-
sed disce ut sis colurana in palatio regis. Fuge
caveat ne inimici ipsius iTditicium ejus in multis
quoque duas linguas, quse sunt vulnera aniraa';
terroribus destruant. Audi ergo, o lili, serva solli-
sed loquere ubique in veritate secundum similitu-
cite templum tuum, ne inimici tui possint destruere
dinem solis, et habitacula nostra libenter in te
civitatem DeiQui rutilat in pectore suo
in te.
parabimus.
propter timorem Dei, quatenus peccata sua plan-
EPISTOLA LXXXV.
gat in vultu mentis su;e, hic probus miles est, et
FREDERICI PR.EPOSITI VALLIS-DEI AD HILDEGARDEM.
a Deo accipit respousum hoc lili chare, bonura :
Ipsius orationibus se commendat.
gustum in te habeo et in te delector. Qui vero pal-
Fredeuicus Valle-Dei
gratia Dei in prsepositus,
lidam faciem in sua menle babuerit, sic dicens
licet indignus, H. Christo devotse famulae, beucdi-
Nescio quid sim, vel quid sint alii sodales mei, hic
ctionem accipere a Domino et niisericordiam a Deo
probus miles est, sed in tffidio deducit animuni
salutari suo.
suum, et huic tale responsum do homo, tu ne-
Deo quam intimas persolvimus, quod in
:

Gratias
scis quid dicis, sed primum peccata tua plange, et
ipso valetis, quod virtutum decore Iloretis, quod
postea fratres tuos quantum possis terge, atque
dilecto ex dilecto una cum commissis vobis soro-
patientiam habe, quoniam Deus peccatores vos
(^ ribus toto cordis affectu innixtee estis, quia conli-
omnes videt, sed tamen pcenitentiam facientes non
dimus in Domino quod apud ipsum nostri memo-
spernit. Idcirco in Deo vive ac materna felicitate
ria lI habeatis. Multis autem negotiis prTpeditus
arabula.
sum, quod juxta placitum, nuntium non raisi :

EPISTOLA LXXXIV. unde rogo ne gravetur dilectio vestra, nunc per

N. PR^POSm IN U.NDEUESTLORF AD HILDEGARDEM.
praesentera latorera solvere quod proraisistis, ut ex
Ut consolationis auxilium sibi iiupendai.
hoc mercedem a Deo acquiratis. Vos una cum
N. Dei favente gratia dilectus pra^positus in
sororibus imploro universis ut apud Christura mei
Mnderestlorf, sorori Hildegardi et magistra' in
meraores sitis.
Monte S. Ruperti , in spiritu fortitudinis abun-
RESPONSLIM HILDEGARDIS.
dare.
Sub figura dehortatur eum ne suos deserat, sed eos
Vestrse piae opinionis devotio raultorura raaxinie
potius adjuvet et poB7iitentiam agat.
religiosorum mentes alfecit, et quadara sanctge di-
Nunc tibi dico : Homo qui vineara aut saxosum
lectionis suavitate indulcoi^avit. Uude pro gratia habet agrum, et intra se dicit : Laboriosura est hic
vobis divinitus collata grates surnmo referimus
laborai'e, ac sic eos reliquit, ttediosus laborator
bonorura oranium largitori qui femineo pectori , I^ est. Sed cura terapus fructuura advenerit, dominus
robur immisit virile, non solum ad devitanda Ila-
ejus ad ipsura dicet : Vade ad campos, et qusere
gitia vel facinora, sed etiara impendenda indigen- fructura in floribus, qui interdura Ilorent, ac inter-
tibus necessaria Sed quia
consilia, simul et auxilia.
dum arescunt; sed Audi Vinea
ibi nihil invenit. :

occupatis auribusloquimur, in longum

vestris
sacerdotale oflicium est. Qui autem virgam cor-
protrahere serraonem non audemus. Rogamus ergo
leptionis in populo gravi habet, hic saxosum agrum
clementiam vestram ut auxiliura consolationis
possidet. Quem ista fatigant, intra se dicit : llla
vestrai nobis benigne impendatis. melior
vita est aliena vita, ac ista vita mihi est.
RESPONSLIM HILDEGARDIS. Et sic quod Iioc tempore excogitat, hoc tempore
Sub ftgura hortaiur ad timorem et fortitudinem. derelinquit, sicut IIos qui arescit. Sed si tii ista

Qui est ostendit raihi ha'c, dicens : Dic horaini faceres, tibi dicendum esset sicut villico qui de
isti : homo video te quasi ligneum tabernaculum villicatione sua corara Doraiuo suo diffaraatus est,
de manibus artilicura factura, ad cujus januam duse et qui de abjectione sua intra se cogitahat, ac
imagines pulsant, altera pleua oculis nigros capillos unicuique rainus scribebat quara deberet, unde do-
habet, et nomen ejus Timor Doraiui, et tibi dicit rainus suus ipsi dixit : Filii hujus mundi sapieniiores
307 S. IIII.DEr.ARDIS 308

Jiliis lucis in generatione sua sunt {Luc. xvi). Pri- A roodo : Veritas de terra orfa est, et justitia de
mus angelus cadens in poenitentia suspirare noluit, coelo prospexit [Psal. Lxxxiv), hoc est, omnem veri-
nec nt alii suspirent perniitlit. Sacerdos auteni erigat tatem Deus per hominem probat, qtiem de limo
se, et alios festinel adjuvare: iiunc hoec provide, terraj formavil. Terra qua? dura et lapidea est vix
et in sapientiore parte cum tiliis hujus mundi aratro scinditur, sed bona et mollis terra in gau-
mane, quia si secundum cogitationcs tiias quaj in te dio colitur, et in uii njue parte Deus verax esl;
volant faceres, in utraque parte deticeres, et in durum et asperum hoiniiiem ciim labore frangit,
pcenitentia recordareris quid deliquisses. Tu autem sed suavem et benevohim amplecliiur osculo cliari-
cum populo isto mane, et eum non relinque, ut in tatis, qui omnia bona opera libenler adimplet, ct

seternum vivas. gratia Dei quae omnia dura et benevola pro sole
EPISTOLA LX.\XVI. justitiae perfundit, omnes qui ad ipsum per sus-
.N. AHB.\TIS I.N R.\f'PENI)ERU AD UILDEC.ARDEM. piria cordis clamant eum sciendo audil : qiiia siciit

Ab ea consilium pelit de praesenti statu Ecclesise. Deus solem constituit ut omnem lerram illuminet,
Dominae suae reverendae virgini et sponsai Chrisli nec tenebras sustineat, ita possibilitas Dei per
H. iN. pra'Iatus servorum Dei in Happenberh, gratiam suam hanc recusat duritiam, ne illi re-

sanctae virginitatis et piae conversatiouis praemium spondeat qui ipsum vocat. Ideo tormenta tua ne
et coronam perpetuam. timeas, quia locum tuum in dispersione non vi-

Fama religionis et Deo acceptae conversationis deo, sed ligaturam oneris tui Deus sic vult, et

vestra; ubique in Ecclesia respersa, multos super oves qui ad te currere volunt, coUige. Qiiae autem
odorem balsami caeterorumque odoramentorum te nolunt, in miseratione tolera, donec te vocent.
delectat, quem et nos in cellulis quasi in subter- et in aeternum vive.
raneis caveis tandem odorari coepimus.
extremi
EPISTOLA LXXXVIl.
Unde et ego minimus omnium odorem tantum se-
G. PR.EPOSITI S. VICTORIS AD HILDEGARDEM.
qui cupiens, ad vos venire disposui; sed in lanto
turbine tempestatum et procellarum, quo tota Ec- Multis obvolutus peccatis quserit utrum sibi supersii
clesia nunc qualitur et turbatur, impedilus, rebus spes salutis.
et corpori timens, retardalus venire non potui. H. divinae contemplalionis speculo, fi. abjectic
Rogo autem per eum qui in vobis habitat Christum plebis et prffpositiis de S. Victore in Moguntia, si

ut praesentem litterarum portitorem, fratrem no- quid valent contrili et hiimiliati cordis suspiria,
strum dilectum, tanquam meipsum pra^sentem au- ^- Super bono vestrae opinionis odore illectiis, ei

diatis. Ad consulendum enim Spiritum Dei qui in in spem salutis ex prufunda iniquitate animatus
vobis habitat, de prtesenti statu (22) Ecclesiae nostra' miserias meas in conspectu almilatis vestrae expo-
eum ad vos direxi. Vos quidem quod Dei est, quod nere et deplorare, hinc auxihum et consilium quae'
cbaritatis est, quod pietatis est nobis communicare rere piap pra:sumptionis spiritu aggrediar. Quantun
non dndignemini, ut nos per eum qui in vobis enim miseriarutn inciderim, qiiantum ruboris e
multos consolatur consolati respiremus. Uitra confusionis exceperim, quantum lacrymarum effu
dulcedinem vestram inculto serraone amaricare derim, vix sermone elfari potero. Sed uon mirom
non prsesumimus. Obnixius autem supplicantes Ciim enim tot flagitiis et immundiliis animus cor
vobis, ut non pigeat vos aliqua fratri prfpsenti piisiiue polluerentur justissiiiio et benignissimt
,

indicare et tandem perp.iuca in extrema ungula Dei jiidicio, si tamen fas est fateri, dignum cor
schedulae rescribere. Cum omnibns vobis a Christo rectione divina, licet non condignae passiones se

commissis in Christo valete, el mei propter ipsum quebantiir. Nam saepius abominabili iniquitate tan
ad ipsum mementote. factis quam cogitationibus lapsus sum ,
quae vos

RESPO.NSU.M HILDECAHDIS domina, Spiritu sancto revelante, mf;lius scitis

Jloriatur ne tormenta timeat, sed confugientes ad '^ Quapropter non omnia recte aguntur circa animuD
se oves recipiat. meum, qute non est necesse scribere. Spiritus enin
In aliqua parte in te tenebras video. Quomodo? docet vos omnia. Ego vestrae sanctitatis pedibu
Quia cor tuiim illa tristitia implicatum est qua; du- advoliitiis, cum sim pulvis et cinis, humillima dc-

bio circumfertur sicut molendinum, ita dicendo: votione posco ut super me consolatorem et libera
Quae vel qualis est causa mea? Nunc adest tibi ut torem animarum nostrarum invocetis, meque scin
aspicias diem qui primo mane in purissima aurora faciatis an mihi sit spes salutis, an praedestinatus ac

surgit, sed postea vicissitudine tempeslatum cir- vitam an prajscitus ad mortem. Sed qu.eso ne re
cumdatur. Sic est vita tua. Nam si semper prospe- putetur mihi in stultitiam haec praesumptio. CTterua
ritatem haberes, cancro similis esses, qui recte Spiritus sanctus, qui habet in vobis mansionem, tri

non ambulat unde permittit te

; quia Deus fatigari, buat vobis secundum lidem et humilitatem mean
filium quem pater amat ctim virga percutit hoc respondere ad omnia votis meis. Valete.

(22) Hic inntiere videtur schisma quod in Ecclesia Alexandro III, legitimo pontifice, Victorem IV anti-

suscitavit Fredericus imperator, cum, abjecto papam in sede Petri poni procuravit.
 309 EPISTOL^. — EPIST. LXXXIX. 310

RESPONSUM HILDEGARDIS. A pondus in ponderibus adaequandum est diebus,

Ad surgendum animat hortaturque ut declinet a mensibus, annis vel temporibus quae a Deo
aliis
malo et faciat bonum. ordinata sunt. Sed tantum vivus Deus, qui Rex
Lux in serenitate dicit : Quidam ascendit et in regum est, et cujus judicia justa sunt intime ex-
turbine vadit ; unde memor esto, tili, ut recta iti- orandus est, ut peccata peccatorum absolvat per
nera facias in gustu boni intellectus, sicut Psalmista orationes illas quae in Spiritu sancto exquisitae

dicit : Declina a malo et fac'bonum (Psal. x.xxvi), sunt, quia multae occasiones seipsas in slultitia

inquire pacem et persequere eam {Psal. xxxiii). Sed decerpserunt, sicut idola per strepitum increduli-
etiam collige ad te bona, quatenus aniraa tua non tatis voluerunt, quod in irrisionem populos edu-

deiiciat, quia Deus non derelinquit justos, sed in sua xerunt.

pietate suscipit peccatores. Unde elige tibi rectas EPISTOLA LXXXIX.
vias et in a^ternum vives, purosque oculos habe in A. S. ANDREiE IN COLONIA PRjEPOSITI AD HILDE-
mente, iit illusio non decipiat te. Nam inter spinas GARDEM.
sedes, et undique circumspicis, et ad te diversas res Tentatus interius et exterius ad ipsam recurrit sci-
colligis, acbenevolentia in te manet; sed tamen in turus quid sibi faciendum incumbat.

operibus tuis quidam defectus est unde nunc :

H. Domina^ et raatri charissimae, A. Sancti An-

surge, et ne taedium habeas, ut de spinis surgas dreae iu Colonia praepositus immeritus, semper in
ne te sutfocent, quia Deus non delectatur in opere Domino valere.

illo quod inter spinas sedificatur. Ergo, o fili Dei,

Quantis tentationum tribulationibus intus et exte-
cito surge, antequam tibi sol occidat. rius angustietur anima mea, tam ex verbis
meae
preesentiae quam ex revelatione divina, charissima
EPISTOLA LXXXVIII.
domina, nosti. Nunc igitur quia deticio, et nullum
S. PR;EP0SITI IN CONFLUENTIA AD HILDEGARDEM.
profectum, quantum ad Deum, in me video, scripsi
Cum omnia qux de seipso prxdixerat S. Hilde-
gardis sint impleta, qudsrit consolalionem super ad te dominam meam, paratus facere quidquid mihi
his quae foris et intus eum premebant. sive revelatione divina, sive consilii tui sapienlia

H. in Christo dilectae, S.
Ne paveas, nec celes, nec iniquitatem
fratrum in Contluentia praeceperis.

praepositus, quamvis immeritus, salutem in Do- meara abscondas, obsecro, pauperis animae meae,

mino. quantulumque timeo, et me totum in profundum

Quia in omnibus tribulationibus meis seraper dimergi pavesco. Quapropter intercede et ora pro
tuis consolationibus me mercasti [f. levasti], et P paupere anima mea, valens in Christo, mater cha-
cuncta jam sunt impleta quae mihi prsedixisti, quaeso rissima, Dominus tecura et cura omnibus tuis.

ut et nunc misericordise Dominum in cunctis quse RESPONSUM HILDEGARDIS.

me foris et intus premunt consolari deposcas et si Hortatur ad bona opera facienda.
;

quid de rae vides, et maxime si a benigno Jesu ali- Lux quae tota vivit dicit : tu horao, audi :

quam spem in futura vita audeam sperare, o dile- Quaedam vallis erat quae interdum aruit et interdum
ctissima et araantissima, transcribas. De reliquo floruit, nec stabilis fuit in herbis quae utilitatem
autem scias Dominum quam intimis precibus me proferunt ; sed pulchra erat hominibus ad videndum,
orare, ut ante mortem rneam a peccatis meis digna et non multum iitilis ad refectiouem. Sic est mens
pcenitentia me convertam. Vale. tua. Nam cum temetipsum inspicis, ita quod cogi-
RESPONSUM HILDEGARDIS. tas quod non sis fortis in bona conscientia tiia,

Occulta esse Dei judicia, qui parentum etiam pec- mox arescis, quasi spem non habeas et cura post- ;

cata in quarta generatione punit ; cseterum speret ea surgit mens tua quasi mons myrrhse et thuris
in Domino. ad timorera ascendens, velut mortuus sis in temet-
tu, qui facturadigiti Dei es, corrige vicissitu- ipso rixando cum tremore vii'es et tunc ita oras
dinem morum tuorum, et non extende te in venti- " dicens Nimia sunt crimina mea in vulnerihus pec-
:

lationem mentis tuae, de qua te non potes excusare, catorum meorura. Sed deinde tabescis in plateis,
quia Deus omnia prae.vidit. Sed Deus non jubet id est in propria volunlate tua, et properas ad sae-

ut judicia sua super te edisseram, sed ut pro te cularia, et non periicis bona opera, teraetipsum in
orera,quoniam quaedam ante peracta opera pa- eis exercendo. Sed in tali opinione est aestimatio
rentum tuorum nunc habent oculos ad vindictam, tua dicens Volo bona opera facere
: sed bona ;

quia Deus etiam tlagella sua aliquando extendit ad opera sic non accipiunt formam claritatis in te, ita
tertiam et quartara generationem. Conlide tamen quod in peccatis tabescas. Clama ergo per bona
in Domino, quod te liberet de nianu gladii inimi- opera, et Deus suscipiet te. Audi. Vide ut arescas
corura tuorum. De salute autera animarum raagis in malis, et ut virescas in bonis. Glama insipiendo
luquor quam de casibus horainum, et ideo mulloties Deum videre in bona voluntate, et opera bona fac
de his sileo, quia Spiritus sanctus non elFudit in perfeclione. Qui bonum operatur Deum videt,
manifestationem inconfusione criminum populorum, sed qui opinionem boni habet, est quasi speculum,
sed justum judicium. Nunc Deus ponat te iu prae- in quo forma aliqua fulget, sed forraa illa in ea
Iium vitae, ut in aeternum vivas. Et dico nullum non est. Ideo surge, et incipe bona opera, et fac ea
31! S. IIILDEGAUDIS 312

in perfectione, et Detis siiscipiet te. Sod tu rospoti- A qiiiiiqiiid servns ct filins diiectissimaJ dominae et
des : Curam siecuUren» liabeo. (Juk e?l liaic conver- matri sua^.
sio? Sed ego ostendo tibi ut habeas misericordiam, Animus meus o-stuat et veretur ; aestnat ut lo-

el benignitatem, ac virtutem quai conculcat siipcr- quatur, sed sapienli.v et eloquentia^ tuin magnitudi-
biani, et ut manus porrij^as delicientibus, et in ple- nem veretur. Tibi enim cunuilata felicilato cunccg-
nii doloribus jacenlibus, et ut parcas deiinquenti- suni est et senliro s ii>iontor et proferre uliiiler.
bus in te. Ita ne pascas culturam idolorum, qua> Stillanlium auctoritas ripturarum sedem invenit
Si

est avaritia, et ne verberes faciem Dei, scilicet feli- in te, manet apiid te, de le facit armarium. Acce-
citatem quam Deus alii dedit, ne per invidiam occi- dit ad ba'c quod discipiina^ dolibus approbata, de-
das, et vives. cus Ecclesiio, populorum e.xemplum eUecta. Ulinam
EPISTOLA .\C. mihi desuper datum esset assidue tibi adh«rere,
.\. ERPIIORDI.E PR.EPOSITl AD UILDEG.\RDEM. semper audire te, tuo consortio sine intermissione
Commendat illi prsesentium latorem. refovori Tum denique non essem fraudatus a de-
!

Dominae II. sponsa; Gbrisli dilectaj, A. Lrphordi» siderio meo, quia semper desideravi audire te.
prsepositus, licet indignus, devotae orationis et ob- j^
Unde quidquid tibi displicet in me, et quomodo de-
sequii affectum. pellere valeam a me, ipso Deo ac Domino nostro
Gratiarum actiones sanctitati vestrae longe late- donanle, tuis litteris insigillatis denunliare mihi
que respersa" assurgere non cessamus, qua; tam digneris obsecro. Valeat iii ffitcrnuin sanclitas tua,
dulci litterarum salutatione quamplurimos salutat. valeant ac fideles permaneanl omnes filiae tuae prae-
Desiderio namque desideramus videre vos, et be- cordialissimae sorores meae.
nignissimis consolationis vestra^ verbis quandoque RESPONSUM IIILDEGARDIS
jucundari, et vultus vestri prsesentia tlagrantes per Ut bonis operibus dignum se reddat Dei prolecHone.
vos laetiticari, intimo corde oramus. Divina ergo Mystica Dei hasc verba profoi'unt : homo Dei
clementia, quae tam sanctum tamque magnificum per ligaturam legis Deus scit tc in nigra vicissilu-
opus in vobis incepit, divinitus periiciat, et ejusdem dine aliquorum operum. Sed tamen a longe aspicis,
bonitatis vestrae per assiduam orationem vestram velut in opinione, quasi egredientom lucem rulilan-
nos participes efficiat. Nunc igitur litterarum lato- tis lucis. Nunc curre ut bona opera *'acias sine con-
rem, scilicetfamiliarem nostrum, amore Dei et pie- tumelia duplicitatis duarum viarum, scilicet ubi so-
tatis vestrae iter ad vos facientem dilectioni vestrse
nus unus est oris, alius mentis. Provide autem ut
fidelissime commendamus, quatenus a vobis clemen- C Deus te amet in bonis operibus, quia ipse porrigit
ter susceptus, Spiritus sancti per os vestrum lo- ad te manus protectionis suce sed tu infirinus es et ;

quentis verba per vos audire mereatur. fugis. Cave ergo ne abscondas te a proleclione illa,
RESPONSU.M HIF,DEGARDIS. no Deus virga sua te porciitiat, quoniam ipse te re-
Ut purum habeat cordis oculum el declinet a quirit. Nam itinora illa quae quaerere voluisti non
peccatis. recta prsevidisti, quando in ccelum ascendisti. Nunc
Deus pra'videt te quBerens sacriticium de corde autem duabus partibus concuteris, scilicet pro-
iii

tuo in simplicitate, quoniara ipse verax est, nolens missione Dei et diabolicis artibus. Deus enim funem
duplicitatem in via una qua; iides esl inter proxi- tibi solutiim dimittit, ut cugnoscas quid sis. Sed

mus, sicut et oculus Dei in simplicitate inspicit fe- tamen omnino non cades in foveam tristitiae.
licitatem hominum. Hoc tibi Deus concedat, et libe- Nunc autem ora et confide quod Deus non dere- '

ret te ab omni tempestate flagrantium vitiorum. linquat te, et aurora cito ad te procedet in libera-
Fac ergo oculum cordis tui pururn. .\am quasi las- tione.
sus et quasi derelictus es de domo illius qui te EPISTOLA XCII.
creavit; sed revocaberis inter alienos, et ideo cessa HELDERICI PR^POSITI S. SIMEONIS TREVIRENSIS AD
D
a peccatis tuis, quoniam Deus non vendidit te in HILDF.GARDEM.
perditione ; sed requirit te in perdita ove, quai revo- Laudat mira Dei in ipsa dona, el precibus ipsius se
cata est ad vitam. Cur dubitas quasi non sis in sal-
commmdat.
vatione ? Qusere ergo Deum in angustia et in dolore Heldericus frater de S. Simeone in Trevirorum
animi tui et vives. ecclesia solo nomine praepositus, et ex numero
EPISTOLA XCI. super flumina IJabylonis sedenlium et flentium.

H. DE DOMO {'l'-]) I.N MOGU.NTIA FR.tPOSITI AD H. filiae Sion in ipsa Deum deorum quandoque vi-

HILDEGARDKU. dere.

Cupit ab ipsa rescire quid in se displiceat Deo et .Multorum relatu propriique corporis mei auditu
quid emendandum. suavissimum tua; beatitudinis odorem hauriens,
H. omni honore digni.ssimaj dominte H. de Domo laetatus et admiratus sum in his quaj dicta sunt
in .Moguntia prseposilus, et peccator sordidus, mihi. Lailatus, inquam, quia hoc tempore nequis-

(2.3) Id est ecclesia cathedrali ,

qua>, domus appellatur, Gallice dome , unde et canonici Gallice
dicli domheres.
 3i3 EPISTOL^. - EPIST. Xr.lII. 314

simi sseculi vere in maligno positi, talem sibi spon- A stehtde , venerabili ancillai Cliristi , II. Spiritus
sam Sponsus ille speciosus prae liliis hominum ele- sancti gratia confortari, bonoque tine consura-
giese cognoscitur. Admiratus vero, quia insolite et mari.
inaudito charismate ipsam et in hoc exsilio dotare Si liei'i posset ut praasens essem, et alternatim
videtur. Quis enim unquara legit vel audivit mulie- sermonem vobiscuni agere possem, modis omnibus
rem indoctam vel penitus illiteratam de profundis- optarem. Ea enim qua? circa me sunt, quae Dominus
sima abysso divinorum arcanorum tantas eructua- solus novit, profusiori vobis relatione expositurus
tiones exhalare, de lluminibus aqua; vivae tantam essem, quse singula breviandi causa prsesenti loco
abundantiam sitientibus propinare? Vere mirabilis coramittere nolui. Gratiam, dilectissima, quam Pa-
Deus, vere benedictus Dominus Deus, qui facit mi- ter luminum, a quo est omne datum optimum et
rabilia magua solus. Sed quid mirum, si rationa- orane donuni perfectura desursura {Jac, i), vobis
lem et rationabilem hominem organum suum quo- prajrogavit audivimus : qua scilicet multum conti-
niodo vult facit, qui etiam brutum aniraal magi- dens, charitatis vestrae dulcedinera opus duxi prae-
strum magistri fecit. Facit euim quomodo vult sentibus convenire, suppiicans attenlius quod pro
Deus, de quo scribitur Omnia qusecunque voluit
: meis miseriis divinam clementiam devotis precibus
fecit {Psal. cxni). Precor autem tuam dileclionem, B implorare non desistatis. lu multis naraque eam
quatenus ipsa dilecto tuo propensius et frequentius rae olTendisse scio, quod me impune non fecisse
humilitatem meam commendare studeat, eamdem sentio.
vicissitudinem a me lideliter et indesineuter sciens Quia igitur in gratia quam in vobis cognovi, spem
sibi rependi. poliorem habui, utile existimavi auxilium exaudi-
bilium orationum vestrarum implorare, sperans me
RESPONSUM HILDEGARDIS.
recepturum a vobis quodlibet remedium consolatio-
Ut bonis operibus mortem prseveniat. nis, quod pro Chrislo precor facere non omittatis

Tu, serve Dei, attende, ut brevi tempore tuo ab scriptis vestris innectentes eisdem quo ordine
,

mammonee te divertas; et in ma-

injustitia iniquge magis placem oifensam divinae majestatis. Valete in
gno studio provide, ut rubiginem peccatorum a te Christo semper.

excutias, antequam umbra mortis superveniat, cum

plus operari non potes, ne tunc plangendo dicas :
RESPONSUM HILDEGARDIS.
vaj mihi quia in negligentia inventus sum Tu !
Ut ad Deum suspiret, ac cum fiducia ad eum
etiam patremfamilias attende, qui a prima usque ^'
recurrai.
ad vesperam operarios in vineam vocavit, et alios
cur otiosi starent interrogavit, In mystica visione ad petitionem verborum tuo-
cui respondebant,
quod nemo eos conduceret. A prima enim usque ad rum aspiciebam, et audivi vocem ad te sic dicen-
vesperam Dominus operarios vocat, et alios cur tem : Arbori te assirailo, quae in aestate grossos
otiosi starent interrogat, qui suos producit, et cujus fructus a turbinibus et ne-
se excusant, quia
nemo eos conducat. bulis aliquantulum laeditur, et iterum ex rore coeli
Seepe homini conlingit, quod
a prima setate sua usque ad vesperam, scilicet ad et puro sethere renovatur. Isto enim modo mens
senectutem in oblivione Dei vivat, et hoc intra se tua est, quia cum iiduciam in aliqua prosperitate
emendare tandiu habes, velut grossos producens , ex vicissitudine
quousque per gratiara
cogitat,
Dei rixando intra se dicit Quare bona opera non :
morum tuorum quasi ex turbine fatigaris, et etiam
operabar? quia Deus a malo me absLrahere non ab illis, qui sub onere tuo sunt, sicut ex nebulis
prohibuit, et ita in senectute sua propter taedium
hederis. Sed tu ad Deura tunc suspira, et dic : Ad
peccatorum pcenitere incipit. Iste in itineribus Do- ie, Domine, levavi animam meam; Deus meus, in te
mini velut non ignitum lictile vas apparet, quoniam confido, non erubescam {Psal. xxiv). In te enim spi-
p>
operari non raculura est, quod Deus iniinite viviticavit, et cui
potest, et sic primus ex merito suo
per gratiam Dei mercedem accipiet, quam pennas rationalitatis dedit. Ideo eum illis per tidem
per {Eta-
tes postea mutare non potest. In pueritia enim et et per bonum desiderium ad Deum vola, ad eum le-

in juventute, ac in matura setate, homo seepe ma- vando animam tuam, et ipsum Deura tuum co-
lum et postea bonum gnosce, in cujus scienlia fuisti, et a quo principiura
operatur. Hoc in decrepita
non surapsisti; unde eum roga, quod spiramine Spiri-
setate esse potest. Nunc oculos tuos ad vigilan-
dura aperi, et omnes negligentias eetatum istarum tus sui bona sua te doceat, et de adversis te libe-

considera, et emenda operando, ut in a'ternum vi- ret. Tu etiam in ipsura conlide, ita quod orania

vas. opera tua ante eura ponere non erubescas, et dic

sicut fllius patri suo dicit, cum delinquens corripi-
EPISTOLA XCIII.
tur, quod prolis sufc in ipso non obliviscatur. Ego
H. PR^POSITI IN KNETHSTEHTDE AD HILDEGARDEM. autem Deum libenter rogabo, quod ab omni nimie-
Quaerit quomodo Deum pro peccatis suis placare tate inquietorum morura et aliorum criminum ac
possit. periculorum vobis occurrentium per gratiam suam
H. qualiscunque Dei gratia prsepositus in Kneth- clementer vos defendut et liberet.
 315 S. HILDEGARDIS ,116

EPISTOLA XCIV. A exaudi me, quoniam inops et pauper sum ego

H. PR.KPOSITI I.N BLN.NA AD HILDEf.ARDEM. [Psal. Lxxxv). Cum enim per osculum amoris Dei
Cum indesinenter pro ea oret, ipsius vicissim oratio bona opera Deum langendo facis, statira ipse aurem
nes postulat. suam in desideriura et orationem tuam inclinat, et
HiLDEGARDi spotK.v Cliristi et magistrsp. probalis- complel. Sicut etiam per auditum verbura sonat,
sira^ sororuni de S. Huperto in Pinguia, H. prae- quoniam in magna inopia es; quia adjutono indi-
positus in Bunna indignus, servitiura cum omni de- ges, et etiara in magoa paupertate, quoniam bo-
votione. nura perlicere libi deest; sed Deus hoc in te perti-
Si Dominus solus potens, solus boniis, solus pius, ciat.
solus raisericors, voci cujus[)iam peccaloris, quod EPISTOLA .\CV.
tide teneo, aurem susp inajestalis acclinare digna- H. ABn.\TIS AD HILDEGARDEM.
tur, indefesso corde et oris mei clamore pro vobis Ecclesia schismate laborante, quxril quid sibi sit

pulsatur. Testornempe secrelorum onniium cogni- faciendum.

torem Deum, e.\ quo primum de bonitate vestra, Doraine H. versR Dci famul.n de coenobio S. Ru-
fama prodente, audivi, quoniam postmodum in vo- perti, H. praelati ofliciiira habens, quidquid pauperis
bismet ipsa probavi, lotus in vestram dilectionem quamvis peccatoris valet oratio.
pronus fui. Vos quoque omnium eorum quae ab inde Quoniam omnis qui pestifero sauciatur veneno,
hactenus vel bene dixi, vel bene gessi, si dignamini, cervi raore ad verum fontera, id est Chrislum, pro-
participera conslitui. Idipsum igitur a vobis et perans, veneni a se rejicit nociva, ejus hujusmodi
spero et quasi quodam magis autem pro Dei
debito, incommodis oneratus ad fontera quem Deus per
amore et vestra bonitate exigo. Postremo nec ignis, Spiritum suum nobis dignatus est revelare recurro,
nec ferrum, nec aqua, nec alterius cujuslibet tirao- remediura qua^rens. Scire enim vos non ambigo,
ris, aut periculi instantia, sed nec ipsa mors vestrse quoniam cursim jam interierit pene omnis ante ha-
integritatem dilectionis animse meje aut imminere bita religio, quoniam impudenter locura ejus occu-
in quoquam, aut submovere ullo modo poterit. Va- paverit odiosa praesumptio. Igitur quoniara Eccle-
lete. sia in apostolica dignitate et nomine claudicat, et
RESPONSUM HILDEGARDIS. ad quod caput suum rcspiciat veraciter ignorat,

Arguit eum quod sxculum niligat, hortaturque ut quia quisque vagns inde exemjtlum sumens religio-
aesideria sua cum timore Dei in bono opere puri- nera bonae conversationis abliorret, hi qui Spiritu
ficet. (- Dei aguntur, non rainime sollicitantur quis linis eo-
homo, qui saeculum diligis, et qui illud in vo- rnra in voluntate Dei esse debeat Quapropler inito
luntate tua habes, in comprehensione morum tuo- bono consilio ad vos confugio, simulque eftlagito ut
rura tempestati similis es, quae raro pura est, et quidquid Spiritu sancto edocta de hoc vei de meipso
quae etiam non multum periculosa est. Hoc lale sentiatis, mihi rescribere velitis. Vestris enim con-
est : Tu sa?pe in rebus tiiis a consolatione alienus siliis in omnibus obedire paratus sum.

es, etinterdum per ta^dium et per tristitiara, et in- RESPONSUM HILDEGARDIS.

terdum per dubium, in omnibus causis tuis opprime- Obediendum magistris quandia catholicx fidei non
ris. IJnde surge, et Deum Israel invoca, dicendo : resisfunf, afque ad Deum confugiendum, qui Ec-
Proba me, Domine, et tenta me; ure renes, ef cor clesiam suam Jion derelinquet.
meum {Psal. xxv). Hoc est proba me, Doraine, per In visione qua ab infantia mea vigilanti oculo
Jidera et spem, ut tides mihi sit oculus ad viden- in spiritu meo vidi; per aliara viam quam in hoc
diim, et spes speculum vitae et tenta me in bona aspexi, et hac verba ad
"

; saeculo nata sini in altum

obedientia ut Abraham, quatenus contra voluntatera te dicere vidi et aiidivi : Mens tua aratro similis est,
meam operer ita ut voluntatem meam derelinquam
: quod dura, aspera ac mollia evertit el dividit. Tu
propter te, ut intrem in prspcepta lua, qiialenus dili- I) euim cognoscere, evertere ac dividere illa attendis.
gens amiciis tuus liam; et per hcec ure renes meos, qua^ in tanta duritia sunt, quod ea perfringere non
qiii ex pcfcatis quibus conceptns sum inundant, potes, et quff! in tanla asperitate sunt, quod te vul-
faciens ne me seducant; quia contra me operor, sed nerarent si ea tangeres, et quae in tarita mollitie
ut semper in igne Spiritus sancti ardeam, et de die sunt, quod ea contereres, si illa dire et aspere tan-
in diem desiderera justitiam tuam; et ut ascendam gere velles. Duritia namque quae a sole justiliae

de virfiite in virtutem. Sed et, o homo, mtns tua claudicavit, Ecclesiam nunc circuradedil, quam tu
similis nubi est, quae grandinem et pluviam non perforaie non praevales : iinde in corde tuo ad Deum
portat, sed quae per solera dividitur. Tu enim pro- dic : Domine qui omnia nosli, in magistris raeis
pler securiratem lcvium verborum et morum, nubem tibi obedire volo, quandiu catholicae tidei rae resi-
cum grandine sicut iram, el litem sicut pluviam non stere non cogunl. Apostolica etenini potestas, quae
habes; sed per bona opera in desiderio siiperno- nunc in duas partes divisa est, proprietatem suam
rum claudicas, et ob hoc desiderium tuum cum ti- ligare recusat, et principes saeculi iu tanta asperi-
more Dei in bono opere piirifica, et hoc modo Deiim tate sunt, quod te non audirent, si eis diceres quod
osculare dicens Inclina, Domine, aurem luam, el
: in scientia tiia justum habes, ac discipuli magistra-
317 EPISTOLyE. - EPIST, XCVII. 318

tionum taotam mollitiem nunc sectantur, quod du- A cohabitatrices tuas, scilicet sorores meas, ex me
bitares, velut ignorares quid cum ipsis facere de- quam intime saluta, et litteris comraendatitiis me
bes. Magister namque sancta et justa docere et laitifica.

bona exempla ostendere debet, quemadmodum RESPONSUM HILDEGARDTS.

etiam Christus fecit, ad quem multi cu.-rebant, et Ut pura fide bona opera in die prosperitatis suas
a quo multi fiigiebant. Ipse tamen dilectos et ele- exerceat, et det Deo quod suum est.

ctos suos ad se colligit. Unde qui te per obedien- filia Dei, in magna sollicitudine per duas vias
tiam osculantur, per charitatem amplexantur,
et mens tua occupata est. Nam per quamdam sollici-

in summo studio tene, nec eos relinque, alios au- tudinem tabescis, quasi de vita tua desperes; unde
tem Deo dimitte, quatenus cum Propheta dicas : et interdum cum super montem conscenderis fidei,
Veritaiem tuam et salutare tuum dixi {Psal. xxxix). ad Deum ascendis ; eum interrogas, quasi nescias
Tu ergo spe tua ad unum Deum tende, quia ipse quid in ista dubitatione facias. Sed tu cum pura
Ecclesiam suam non dereiinquet. Haic namque fidebona opera operando in die prosperitatis tuai
spes Ecclesiae est, quod ipsa oculata fiat, et spes ambula, et Deo quod suum est da. Nam solem vides,
ista secura quatenus dolor diu maneat, in quo
est, quod est honor ille qiiem nondum Deiis abstrahet
B
pluriniae congregationes spiritualium commovebim- a te, et saeculum in suspirio et in timore legis Dei
tur, plurimai quoque destruentur. Ego vero atiro- habes, sicut luna in nocte. In utrnque ergo parte
ram sicut splendorem in te video, quod studium in serviens esto Deo, quia sacrificium tuum vult, et
bona voluntate bonorum operum in te est. Turbinem quia bona opera a te in vita tua postulat antequam
quoque propter bas et alias vicissitudines in te moriaris. Lux gratiae Dei operiat te, et unclione
discurrentem, qui aliquando splendorem in te ob- miserieordiae suae te ungat, qua David ungebat,
nubilat. Hoc minue, et fiduciam habe, quod in Deo cum peccata sua confitendo Deum vidit. Ipse un-
finiaris et in aeternum vives. ctione viridilatis Spiritus sancti te ungat, et bona
EPISTOLA XGVI. et sancta opera in te faciat, per devotionem illam
HADELHEIDIS ABBATISS>E GANDERHEIMNENSIS AD HIL- qua veri adoratores Deum adorant. Nunc praecepla
DEGARDEM. Dei conserva, el in deternum vives.
Ab Hildegarde educata petit ipsius et sororum suf- EPISTOLA XCVH.
fragia et mutuam inter utriusque parthenonis so- N. ABBATISS.E AD HILDEGABDEM. '

rores societatem.
Ipsius preces pro se suaque congregatione depre-
Hadelheidis Ganderheimnensis ecclesise abbatissa, Q catur.
quamvis indigna, H. dilectae matri de S. Ruperto Amantissimae dominae et in Christo matri dile-

liberse sponsae Jerusalem, oscula Sponsi. ctissimae, N. abbatissa, licet indigna, sororum ec-
Arbor bona, bono ex fructu cognita, nequaquam clesiae...., Regem gloriffi in suo decore videre et
duci debet in oblivionem, quia fructilicaudo dulce- cura eo gaudere perenniler.
dinem, dulcem bonorum commeruit amorem. Bruto Benedictus Deus, qui mysteria secretorum suo-
ergo animali jure inferior liabebitur, qui bene rum, mundo antea nunquam audita, temporibus
dulcia minus bene amplectitur. Tu itaque Christi nostris mirifice per te declarare dignatur, fidera-
columba, non seducta, sed corde magna et munda, que nostram per te, o mater sanctissiraa, confir-
sicut bonum malum, lux tenebras, dulce amarum mat, et sanctam Ecclesiara suam solito fulgentio-
non facit, ita mihi a corde non excidis; unde debes ribus signorum suoriim virtutibus, velut quibusdam
et tu frequeater mei recordari, quoniam constat et novi solis radiis ineffabiliter illuminat. quis ista
amoris et intima? devotionis propinquitate tibi con- unqiiam audivit? quis vidit talia? Ergo dicamus
jungi. JNolo ergo ut antiqui nutrimenti tlos in corde singuli, dicamus oranes : Benedictus Deus. Vultum
tuo aruerit, qui quondam inter me et te floruit, sanctitatis vestrae videre, et verba ex ore vestro
cum me dulciter educasti : cujus amore et dilecti D divino audire cupio ardentissime; sed quia hoc pro
Sponsi tui charitate te obtestor, precorque ut pro tempore et locorum i:istantia per praesentiam cor-
me et meo grege, locoque mihi tua permissione poris implere non valeo, corde et animo te semper
commisso orationes et obsecrationes tuae fiant ad videbo, te semper amabo. Precor etiam sanctita-
Deum, atque nos committas orationibus omnium tem tuam, o mater piissima, ut pro me peccatrice
sororum tuarum oro etiam ut societatem frater-
; et pro congregatione nostra tibi mecum suppli-
nitatis tuae sororibus meis apud easdem sorores caute, ad Deum, qui te procul diibio exaudit, in-
tuas, imo meas obtineas, et dum aliquis per vos tercedere digneris. Scias quoqiie quia meraoria tua
ad nos transierit, litteris transmissis, id et si quid apud nos semper in benedictione erit, et nomen
aliud volueris in Christo innotescas. Ego autem Domini per te magnificabitur. Ora pro nobis, piis-
expedito tempore, si Deo placuerit, ad vos non sima mater et domina. Super ha^c omnia rogamus
dilferam venire, ut ore ad os loquamur, manu ad tura pro Deo, tum pro materno atfectu, ut nobis
manum quod bonum operemur, sicque antiqua
est consolationis tuae litteras mittere in proximo non
stabilietur societas, quam in nobis confirmet Deus differas. Christus Dominus noster in regno suo no^
charitas. Quse habitas in hortis ausculta, omnesque tecum congregare dignetur,
 .

319 S. IIILDKr.AlU)lS 320

RESPONSIM iiii.nE(;ARnis. A fructum non dabit, quia justum modum involutionis

ye sit instabilis, neve rana scrutetur. suio non habet. Et sicca terra qua-. saxosa est ger-
Provido ne tibi sit circuiens raens inslabilitatis, miuat spinas atque alias inutiles herbas sic iu- ;

in qua uubes sapphirinei coloiis apparere non po- congrua abstinentia, quae non habet justum modum
test, et quiP eliara fifquoiiler lucem solis obtegit. el reclum stalum, proslernil carupm homiuis, quia
Maguuni auteni studiuni habe, ut iu stabilitate stes, non dalur ei viriditas jusliv refeclionis. Cude otiam
nec unaraquanique vanam ac slultam inquisitio- homo arescit. Ubi hoc est, cerle ibi peribuut vo-
nem scruleris, quoniam qui hoc faciunt, sa^pe a latiles virtutes, sciiicet hurailitas et charitas pul-
charitate Christi decepti cadunt. Sicut otiam sap- cherrimorum tlorum, quoniam uimia abstineutia
phiriuea nubes per circumeunlem mentcm instabi- caret viridilalc virlulum, s( d il)i croscit vonlosa
litatis obtegitur, amploxionera Christi attende, et fama iuutilitatis, ibique iusurguul mulli terrores
omnia bona ab eo quiere, et illi opera tua mani- quasi sancti sint, ot saiicli iiou suut. Qui iu hac
fesla, et ipse tibiboaliludinom dabit, quia absque vauitate suut, iracuudiain liabeut ol uou paceui,
eo vana est salus homiuis; quia gratia ot salus non atque in mullis moribus suis iuiitilos sunt. Houio
per homiuem, sed per Deum habetur, ubi et sanctai qui vult regalem vilain iii spiritali habitu habere,
Scripturse, quae de divino fonte fluuut, mammas ad tabescat in deliciosis epulis iucougruorum cibo-
sngendas hominibus praebent. Disce ergo ut hanc rum, de quibus hiscivia surgit, tabescalque in for-
vanitatem fugias, quio lucem solis obtegit, scilicet tissirao viuo, iu quo luxuria palpitat, et alia rao-
qu£E hominem a Christo separat, et in ioternum vi- ventia mala nullain sanitalem habentia. Haec casli
ves, et a Christo coronaberis. homines aniraara suam diligeutes fugiant; sed ta-
EPISTOLA .XCVIII. meu recto frumenlo utantur, et vi potu» qui non
M. ABB.\TISS.E IN WETHntRSWI.NKELE .\D HILDEGARDEM. tlagrat in igue coloris sui. Quod homiui ad vescen-

Ut se suasque in filiarum numero admittere velit, ac dum dedi, non aufero ei; scd horribiles cibos ne-
precibus adjuvare. scio, quia vanitas in eis est. Scd lamen per incon-
HiLDEGARDi domiuce et matri reverendissimaj, gruam abstiuoutiam uulla auiina fiigiat ad me, scd
omni laude dignissima?, M. Dei gratia dicta abba- in rocta meusura raihi adharoat lioino, el illum re-
tissa in Wethderswiukele, cum omnibus soro- cipiiim, nec uilus homo certei in fremitu dentiura
ribus suis, lilialem diloctionem et omnem subje- suorura pro non emerito prseraio in operibus, quia
ctiouem. do unicuique juxta raercedem, secundura merita
Quoniam odorom sanctitatis vestrae longe lateque ^ sua, ut me arnat.
per orbem terra* dilfusum Doi gratia in tantum cre- EPISTOLA XC1.\.
visse cognovimus, ut jam in toto mundo virtutum U. ABBATISSvE DE ALTHENA AD HILDEGARDEM.
vestrarura insiguia ob uuiversis Ecclesiae liliis digna Conc/raiulatur de Dei donis, oplatque eam videre.
veneratione coramendaroutur, nos quoque, licet Domiu;o et raatri 11. diloctai eL vonerabili in Chri-
indigna? specialis dilectionis privilegio, maternitati sto suajqiie dileclionis intiraae, H. abbatissa, licet

vestrae ascribi optantes, quautum licet pro nostri iramerita, do Althona, ot peccatrix poeuitens ad
parvitate, tantae dignilati vestrse congaudemus. pedes Jesu cum Maria sedens, Dilectum suum vide-
Qiiapropter, dulcissiraa mater, ianctitatora vostrain re sicuti est.
toto cordis affectu imploramus, ut nos liliarum loco Cougralulator vestrae. beatitudiui, oranium femi-
recipere, et sanctarum precum vestrarum tutamine narum dilectissima, quae, sicut in doliclis evideu-
confovere dignemini, quatenus, vestris sanctissimis lissimis probari potest, quom diligit auima vestra,
opitulanlibus meritis, arreptse viaj sladium tandom quantum mortalibus po.ssibile ost, iuveuistis, otjaia
contingere meroamur. Ego autom quae caeteris nou jam cum ipso in secrelo cordis periculo feliciter
meritis, sod sola nominis dignitate praestare videor, vacans gustalis et vidctis, quoniam suavis cst Do-
obuixis procibus sanclitati vestrae singulari devo- '^ miuus, qiiodque ita esse porpondo, oiiortot me
tione me commilto, orans ut pio oratiouum inler- ajqiiaiiiraiter ferro, quod m-ilto jara tompore por
ventu, ita omniiira mihi commissarum curam agerc litt.oras vestras visitare me vobis tara devotam ne.
possim, quod pariler cum illis in aetorna vita vestri glexistis. Credo euim quod si vel ad momentum
consors efficiar.Semper optasse me scilote aliquid aciem raeutis ab inluitu Dilocti vostri relleclero, al-
de vobis accipere, per quod vestri meraoriara ha- que j)edem extra habitaculum quietis niovere pos-
bere possim, videlicet liltoras commonilorias, quas setis, miuime omiUeretis, quiu sa;pius me per iiun-

pro Dei amore libenti animo scraper observabo. tium vestrum consolari faceretis, qui et me de sta-
Quydam etiam ex sororibus nostris speciali dile- tus vcstri qualitale Uptilicaret, et de meo vobis re-
ctione vos coraploctentos, vestris purissimis se por ferret. .Nam et si non dabitur mihi dileclam faciom
orania commeudant orationibus. veslram ullra in hac vita vidore, quod siue lacry-
RESPONSLM HILDECAHDIS. mis flon possura dicere, laeta taraen semper de vobis
/n abstinentia servandam esse discretionem ero, quippe quam ut propriam aiiimam statui dili-
Vivcns Lux dioit Aridum sabulum inutile
: est, gere. Quapropter oculo orationis videbo vos, quo-
el lerra quae per aratrura uimis fraugilur rectum usqiie perveniaraus illuc quo et nos invicem selorna-
321 EPISTOL^. — EPIST. Cl. 322

liler viderc, et. Dilectum nostrurn facie ad faciem A meriti, quod ex Spiritus sancti revelatione cogno-
in decore suo mereamur coutemplari. scere valeatis quid expediat homini facere, propter-

RESPONSUM HILDEGARDIS. ea humilibus precibus exoro pietatem vestram,

Sub figuris horiaiur ad milil .ndum Deo. quatenus pro me Dominum velitis consulere, si sibi

tu quse magistra es iu fulgore salientis fontis, placita sit conversatio raea, ne me post hac senten-

quod est in vice Cliristi, audi : Ecce vicit Leo de tia illa Gregoriana denotet, quse dixit : « Melius
iribu Juda, radix David {Apoc. v). Hoc tale est. fuerat eis viam veritatis non cognovisse, quam post
Filius enim spleudor sancta; divinitatis velut radix cognitionem ab ea in deterius decidisse. » De ceetero

est. Ipse namqiie rugit velut leo, cum primum ange- valeatis in Domino, et ea quse postulavi pietas vestra

lum in casu ipsius imitantes in infernum projicit, non renuat mihi per prsesentem portitorem scriptis

ita quod et ibi omnem injustitiam frendentibus designare, et quidquid gratise Dei per Spiritum
dentibus a se depellit, et ita radix fortitudinis est. suum sanctum vobis de his placuerit revelare.

Omnes autem qui cum fide coniitentur, el bono RESPONSLIAI HILDEGARDIS.

opere tangunt, adse trabit, et ob boc omnia quasi Ipsi non esse utile onus regiminis abjicere.
Nunc audi me admonentem te. Omnibus n
leo vincit. In vera visione mysteriorura Dei hsec verba audi :

viam unam Deus instituit, ut omnes in ea ambula- liiia de latere viri orta, et figura in sedificalione
rent. Sed duo viri in latere ejusdem vise stabant, et Dei formata, quare tabescis, ita quod mens tua in
alter ad alterum dixit : « In plateis tara libenter vicissitudine nubium
quas tempestas circura-
volat,
quam in via ambulo ;
» et alter dixit : « Ita et ego. » ducit, sic quod interdum ut lux lucet, et interdum
Et postea respexerunt ad spinas et ad tribulos, et obscuratur. Sic est mens tua per strepitum morum
illa desiderabant. Et Dominus dixit eis : « Isti me illorum, qui non fulgent ante Deum, Sed tu dicis :

nolunt, neque in vexillo meo pugnare volunt, ideo Volo requiescere, et locum requirere ubi cor raeum
de me abscissi sunt. >- Tunc de oriente milites in nidum habeat, ita ut et anima niea ibi requiescat.
armis valde ornati venerunt dicentes Ista via am- : filia, non est utile apud Deum ut ouus tuura ab-

bulare volumas, et Dominus iliis pennas cujusdam jicias et ovile Dei relinquas, cuni illud lumen habes

arcbitecti dedit, cberubim oculis suis ad illos

et per quod illi luceas, ita ut ad pascua illud educas.
vidit. Ac isti de Lumine tam fortes facti sunt, quod Nunc autem te ipsa coerce, ne mens tua llagrct
certamine boni pra?lii satiari non potuerunt. Alii per lianc dulcedinem quse valde tibi nocet in vicis-
autem viri in brevi tempore fatigati sunt, et ita situdiue singularis vitse. Tu vero vive, quia gratia
perierunt, quia cibo vitse pasti non sunt. Nunc, o C Dei te vult. Cave igitur ne te ab ipsa abstrahas in
chara filia Dei, ad illos militantes milites respice, vagatione mentis lute. Deus adjuvet te, ut in pura
quateaus in aliqua parte cum eis sis, et in a?ternum scientia vigiles.
vives. EPISTOLA CI.

EPISTOLA C. SOPnivE ABBATISS^ IN KISINGDN AD UILDEGARDEM ('24).

S. ABBAT1SS.E IN ALTUVICU AD HILDEGARDEM. Quaerii an onus quod portat deserere debeal.

Cupienti curse regiminis renuntiare, et cella smgulari HiLDEGARDi singulatis meriti magistrse, spiritua-
includi, orai l)ei beneplacitum per Hildegardem lium virtutum sapphiris distincta?, Sopiiia, in Ki-
significari, zingun dicta abbatissa, sed paruin proficiens, ora-
Beatse memoriee H. de S. Ruperto, S. solo no- tionis obsequium indeficiens.
mine abbatissa in Altuvich Trnjectensis Eccle- Audita pra^rogativa tuse sanctitatis, pennis prse-
sise, introire chorum Lumine luminum illumina- petibus ad sinum convolo tuce charitatis, pro luce
tum. cupiens apud te coramendari, quse perveram lucem
Quia nullus hominum valet mundanis concupis- ad illuminationem gentium meruisti revelari. Quis
centiis renuntiare, et ad supernam patriam omni enini non delectetur in laribus matris Sophise ? Quis
intentione anlieiare, nisi ei desursum datum fuerit D non sponte apponat aurem coelesti harraonise? Aut
Christi juvamine, ideo religioni vestrse intimare quis non optet audire sancti Spiritus organura tot
cupio quid, Deo instigante, et Spiritus sui gratia virlutum tremulis prsefinitum, tot miraculorum ana-
cooperante, conceperim in auimo meo. Dominus gl3'phis mystice insignitum ? Bene quidem sonus
noster, qui non vult aliquam de ovibus suis esse iste iii omnein terram e.xivit, cujus euplioniam Spi-
erroneam, sed sicut bonus pastor cupit omnes revo- ritus, qui a Patre procedit, condivit. Ergo clama in
care ad salutis eeternse viam, inspiravit cordi meo, fortitudine qui annuntias pacem in latitudine ; ve-
nt puto, quatenus onus regiminis, quod graviter nient ad teomnes gentes ultra flumina .^^thiopise,
porto, derelinquam, et me solitudini alicujus celluke munera laudis oiferentes. Nam et ego, licet non se-
includam. Hujusitaque propositi velle adjacet mihi, cundum bravium, secundura spera tamen, ut csete-
sed posse et consummare in Domini nostri est pote- ri, curro ad stadiura, quia juxta illud Apostoli :

state. Ergo quoniam scio vos apud Deum esse tanti Neque voleniis, neque curreniis, sed Dei est miseren-

(2'(-) Hanc epistolam cum S. Hildegardis respon- nobis transmisit D. de Reuss, Wirzeburgensis ;

sione, ex archivio monasterii Kitzingensis eruit et exstat apud Martenium, sed rainus integra. Edit.
323 S. HILDEGARDIS 3-24

tis \Rom. IX', qiiisquis comprehoiiilil juirtem sanc- A liter pro me steterunt, et ut ita dicam, bouis actibus
tissima* lua^ oratioiiis, quam gratis pra^stas omiiibus vestris pr;vcedentibus, iii articulum morlis ruon-
ilebitu proximitatis et Dei dileclionis. Adduco me- tem me salvam reddiderunt. Valete.
cum nobile par, monialem scilicet laudabilem, per- HESPONSUM niLDEGARDIS.
feclissimamque sororem accoptabilem, quam spiniii
Ut a quibusdam pravis consuetudinibus se emendel
mihi gfnfrasit ccelestis Pater non minus illi quam et ad Beuin aspiciat.
raihi, cupiens tui notitiam, veneranda et omni iilia Dei, in formatione primi hominis ad Pa-
laude dignissima mater. Sonet vox tna in auribus trem tuum accede, et in ipsum ita aspice, ut voluu-
meis, et quid salubrius sit, utrum onus quod porto tatem ejus facias, quia ipse te creavit. In proximo
deseram, an diulius feram, mihi peleuti divinitus enim tempore ipse castigando te admonuit, et ob
enarra. aliquam causam, quam in te video, adhuc monebit
HKSPONSIM lllLnEG.XHDIS. de mala consuetudine, quam tibi bonum est vitare.
Onus quod porlat, cutn l)eo iit acceptum, non esse Tu quoque in ipsum aspice, et illi omnes vias tuas
deserendum. manifosta, et columbani pietalis imitar^. Ipsa enim
Sophia, in mystica visione tibi dico Anima unumquodque bonum opus testiticatur et exsulem
:

tua confortetur a Deo, in recta suspiratione tan-

B trislitiam laborum habet. Tu enim in hoc disce, ut
gens Deiim. Bonum est tibi onus laboris tui quod puram mentem habeas, et cum mens tua in inquie-
in Deo suscopisti portare ita si oves voluut audire
: tudine circuit multa comprehendendo qua» perticore
admouitionem Dei per magistrationem tiiam. Et si non potes, tunc in stabilitate sta ct moderationem
nulla scintilla in eis coruscat, non relinque iilas, ne disce, quia columba etiam moderala et stabilis est.
raptor eas rapiat. Anima tua claroscat in Deo, et Qiiando uamque vehemens ira te fatigat in purum
dies tui ardeant in igneo datore, et coulide in Do- fontem patientiae aspice, et ira mox tinitur, et tom-
mino, et esto sollicita pro te et pro liliabus tuis pestas cessabit, et unda fluctuos» aquae, quia co-
secundum pr.t^ceptum Dei atque devotionem, quam lumba patiens est. Sed cum in taedio es, ita quod
Deus tibi dedit et dat in amplexione charitatis suoe naturalis motio te concutit, exsilium
;
hujus vitae
ne deseras, quia lu mundum listum quasi peregri- attende, ot quod etiam ad aliam vitam exspeclando
num in corde tuo habere debes. Deus adjuvet te, ut anhelas, ac istud secundum Iristitiam columbae faci-
vivus lapis iias in coelesti Jerusalem. to, et unaquaeque utilia aliorum bonorum hominum
EPISTOLA CII. oollige, et secundum e.\emplum columhae vive el in

B. ABB.\TISS.E S. MARI.E RATISPONE.NSIS AD Q ajlernum vives.

HILDEGARDEM. EPISTOLA CIII.

Ipsius se precibus commendat, quibus a mortis fauci- N. ABBATISS^ IN KOUFUNGIM AD HILDEGAUDEM.

bus se ereplam declarat. Hortatur ut principes Ecclesix excitet.

Per Dei gratiara humilis dispensatrix minislran- Domiuap- et sorori Hildegardi, peccalrix N. et

tiam S. Mariae inferioris monasterii Ratisponse, solo nomine abbatissa in Koufungim, lumen scien-
speciali amicae suae Hildegardi, quidquid conti- tiae sub modio silentii non occultare.
nua oratio et condignae servitutis operatur de- Nuntii hujus inopina festinatione praevenla, ut
votio. dominae et matri nihil polite vobis s( ribere potui,
Si modus et locus vobis serviendi mihi adimitur, quin potius vulgata enuntio verba, ut dilectae soro-
eo tandem remedio affectus meus utitur, ut utrius- ri ; igilur sic accipite. Celebre factum eist in ore om-
que hominis veslri incolumitatem per transmissas nium voiumen illud volans, quod prophetae datuin
quantocius litteras e.xperiar. Sciatis, charissima, est in escam, in tuo quoque ore, utpote sapiens,
quamvis praerupta raontium, voragines fontium, me requiescere. quam pretiosus thesaurus istelCave
de vestri avellant pra-sentia, perfectae lamen lidei ergo ne cum eum. Discurre autem,
stulto glutias
et dilectionis cor meum vobis adjungitur benevo- ^ festina, excita Ecclesiam, imo princi]ies Ecclesiae,
lenlia. Optandam vestri notitiam, etinsalulem op- quibiis in Petro dicitur Simon, non potuisti una
:

tantis feliciter exoptatam, non meis meritis ascri- hora vigilare mecum [Matth. xxvi). Viigam enim ab
bo, sed gratuitai pietati Dei, qui pius pie cum suis Aquilone super iniquitatem vigilantem te vidisse et
operatur fidelibus. Altamen credatis me vestra non gaudemus et conlremiscimus, unde et litteras tuas
abuti amicitia, quia ea plenissime fruor, cum per consolatorias recipere desideramus. Vale in Christo,
gratiara Dei ad internae dulcediuis suavitalem vo- ad ipsius invocalionem semper mei memor, ut
cata, cum eo aliqua familiarius audeo et valeo con- gratiae quae in te est particeps fieri meroar.
ferre. Sub ejusdem charitatis solatio quaeso ut cer- RESPONSUM HILDEGARDIS.
tis litterarum signis me faciatis experiri, si juxta Bies sibi paucos superesse, et ut mortem bonis ope-
petitionem meam et condictum memoria mei quid- ribus prseveniat
quam apud vos postea valuerit. In gratia et licenlia In spiritu veraciter tibi dico : Aniiuam tuam cu-
quam fideliter, quam amabiliter saluto soro-
vestri stodi, cum iniquitate
ne coinquinetur. Tu etiam cor-
res nostras debiti famulatus obsequio, quae in spi- pus tuum cum justitia Dei circumcinge. Hoc anle
ritu fortitudinis Dei robur virtutis resumente.", viri- diem mortis facito, quia postea nuilum remedium
325 EPlSTOLiE. — EPIST. CV. 32G

invenire poterilis, uisi quautuin per gratiain Dei A Et sicut a serpente hoc gustaverat, sic viro suo
et per ornamenlum operum tuorum inveneris. Ac- idem dedit, et illud in viro permansit, quia vir om-
cipiter enim inimicus tuus circuit, tentans quomodo nia opera pleniter perpetrat. Hoc autem Deus Ueri
aniniam tuam vulnerare possit. Ab illo te custodi non jussit; sed serpens per blanda et lusoria verba
per studium bonorum operum et per abstinentiam raulierem decepit. Tali enim modo gustus carnis a
peccatorum, quia dies tui longa tempora non ha- serpente susceptus est, et ipse ideo lubricus, et le-
bent. Unde Spiritus sanctus in te ignem suum accen- vis ac fallax, ut consilium serpenti» est. Serpens
dat, ut verborum istorum recorderis. Unde et ite- namque in fallacia sua hoinini nialedictionem abs-
rum hanc parabolam tibi dico Arbores in hieme : condit, quoniara si ei perditionera ostendisset, con-
arescunt, et in aestate tlorent, et grossos suos pro- silio ejus non consensisset. Et ut homo scientiam
ducnnt. Nunc animo tuo hoc intende, quam diu per boni et mali habet, sic et serpens dolum et maledi-
prfEvaricationem spirilalis vitae in hieme sis, et per ctionem liabet. Sed deinde velox cervus et fortis
mulationem morum tuorum in viriditate Spiritus leo in cubiculo suo habuit quomodo hoc divideret.
sancti, quae sestas est, festinanter curre, et hoc mo- Deus enim virginalem maceriam sibi elegit, in qua
do flores virlutum producito, ac collige manipulos Verbo suo humanitatem praeparavit, quia Virgff
tuos quanto citius possis; et tamen interim a pec- commistionem gustus carnis non cognoscit, et ita
catis te custodi, quia in verilate tibi dico : si gra- Verbum Dei aliene homo factum est. Sic quoque ho-
liam Dei qusesieris, ipsa a te non fugiet. mo Christus de die in diem processit, et ita serpen-
EPISTOLA CIV. tem decepit, qui hominem blaspheinaverat. Dies
N. ABBATISS.E IN GERBESTETHDE AD HILDEGARDEM. enim Christus omnia noxialia noctis superavit, qiiia
Ejus petii orationibus adjuvari, suasque vicissim illi
gustum carnis, quem serpens blande in honiinem
promiltit. misil, per emendatam ptjenitentiam abluit, ac homi-

Venerabili dominse H., lucernse ardenti et lucenti, nem alienum in hoc modo facit, cum illum mem-
N. gratia Dei in Gerbestethde abbatissa, licet in- brum suum ad se colligit. Serpens etiam cum falla-
digua, sic certare in studio ut aeternum comprehen- cia sua, in qua malitiara abscondit, multos saepe
dalis bravium. Isedit, ac eos dubios esse facit, sic ut Deum ne-
Quoniam, testante Apostolo [Rom. xii), unusquis- quod et ipsos sine fide et sine spe discer- sciant, ila
que membrum est alterius, singulis Ecclesise liliis pit. Multi tamen contra hoc pugnant dicentes Crea- :

plurimum est gaudendum, quod scilicet fama san-
ctitalis vestrse ubique pervolans, odorem virtutum
P
vestrarum per totam innotuit Ecclesiam qui etiam
tor meus me non perdet, nisi pro peccatis meis per-
eam. Pugna haec tortoribus martyrum et dolori vul-
nerum Christi assimilatur. Prima autem mulier nox
;

in parlibus nostris respirans, ad graliarum actiones siipradicta fuit, et ipsa nocti, scilicet viro suo,
referendas auctori totius boni nostra uon modice scientiam indicavit. Tu vero, filia Dei, per marly-
excitavit corda. Unde ego, ultima fidelium, parti- rium boni operis te decoram fac, ita quod anima tua
cipari cupiens meritis vestris, precor quam intime in Deo clarescat.
ut assiduitati precum vestrarum interesse merear : lEPISTOLA CV.
quam petitionem si exaudieritis, oationem meam, N. ABBATISS^ MONTIS S. CYKIACI AD IIII.DEGARDEM.
licet vilissimam, promptissimam
vobis tamen pro- Se sibique commissas ipsius commendai precibus.
mitto. Praeterea almitatem vestram, domina
rogo HiLDEGARDi sanctitatis speculo N. indigna abba-
amanda, ut aliquid mihi de libris vestris trausmit- tissa ancillarum Christi in Monte S. Cyriaci Er-
omni devotione semper deserviendum. Insu-
tatis, phordiae comraorantium, aeternae claritatis perfrui
per quatenus memoria vestra tanto apud nos abun- gaudiis.
dantius vigeat, quanto his bonitas vestra nos laetiti- Gloriosa dicuntur de te, famula Dei proinde te ;

cat. Valete. rogo utmihi, onere peccatorum praegiavatae, precis

RESPONSUM HILDEGARDIS. D tuae porrigas rnanum, Dilectum tuum imitando, qui
he casu pj-imorum parentum et eorum per Chrisfum manus extendit leproso. Cognovi enim te unctam
suscitatione. esse oleo laetitiae prae consortibus tuis. Unde te fle-
Tu, filia Dei, in noctibus per quatuor elementa xis genibus precando adjuro ut cura illa ccelestia et
ascende, quse in omnia opera complont. iNox
die aeterna comprehenderis, sanctaque sanctorum inte-
enim per tenebras tristitiam, et dies per lucem gau- meis condoleas miseriis, Sponsum tuum et
rius,
dium profert. Scriplum est enim Bies diei eructat : raeum pro me exorando, et in graliam ejus raeos
verbum et nox nocti indicat scientiam [Fsal. xviii). excessus reconciliando. Quomodo tu, dilecta Chri-
Hoc tale est; Deus dies illa est quse non obscuratur, sti, charitatem haberes, si compati infirmitatibus
et quae per tempora temporum nunquam mutatur, aliorura detrectares ? Sira ergo tuae sanctitati com-
et sibimetipsi diem scilicet claram, lucem de luce raendata, et sorores qua^ mihi coramissae sunt, et
elegit quia ipse facturam suam, scilicet hominem,
: ora ut pes noster stet in via recta, ut gradientes
cum omnibus quae sibi adsunt integram fecit. Sed perfecte, diem attingamus laelitiae. Interpella eum
serpens veniens raulierem per eloquiura afflavit, et qui nos abscondit in abscondito faciei suae a cou-
ipsa illud suscepit, ac se ad serpentem reclinavit. turbatione hominum, ut nos protegere dignetur in
327 S. lUl.DEC.AKDlS 328

tabernaculo suo a conlradictione linguarum, detque .\ tuam consolari afllictionem meam disposuerit. Mul-

velle el posse quse pra-cipit, qui veritatem in s;i'- tiple.x si(iuidem est cordis mei contrilio, quam
culum cuslodit. Fraternitatis igilur nostra* ple- per te alleviari totis visceribus meis exopto.
nitudinem sanctitati vestra? designa modo, et ut IIESPONSFM HILDEGARDIS.
vestra" precis certitudinem liabeamus intime e.\- A Deo eam valde diligi.
oramus. Sanctitatis veslraj gloria vigeat, tloreat, Dies lucem nox tenebras obnubilat.
clanticat, et
valeat. Si autem nox coulra diem pngnare vult, eum ex-
HESPONSUM HILDKCIARUIS. stinguere non potest. Si vero dies noctem superare
Horiatur ne mente sit inquieta, et ne in abstinentia vult, possibilitatem eam vincere habet. Verum au-
excedat.
teui lumen tibi adsit, quod in primo die Deus homi-
filia cum cliaritate
Dei, Christi circumdata es,
ni providit. Nam PalerFilium diligit, quamvis etim
sed lamen cum amaritudine tui corporis constrita
foras exire videat ; cum tamen tempus tempesti-
ille
diabolum. Quod
es bellis, et rebellas contradicendo quasi Deus non sit. Deus
vum peccandi non quaerat,
constructionem populi, cuin qno es, Deo placidam animam tuaiu in vagatione mentis tua; videt, sed
video, et etiam in meliorem partem strcnue ascen- tamen niens tua illicita peccandi deridet qua^ ani-
15
denlem, et in bona conversatione plus aidiiicari mam decerpunt. Unde video te sicut rutilantem ful-
quam institutus sit. Anima autom tua in Deo exsul- gorem solis per iuspirationem Spirilus saucti nec ;

tet, et in illo devote permaneat. Sed tamen nescis omuino exsiiium perditionis, sed aspicienlem ad
nec cogitare potes vincula ligatorum disrumpere, solem sicut aquilam per po^nitenliam, qua' dulcissi-
eorum scilicet qui in semitis irrisionis ambulant. ma mater est, et ideo Deus valde amat te. Nunc in
Quomodo? Quidam homo ad magnam turrim aspexit seternum vive.
ne se moveret, sed tamen hoc prohibere non potuit, EPISTOLA CVn.
et in inquietis clamoribus clamavit « Vae, vse, »
ABB.ATISS.E AD HILDEGARDEM.
:
N.
et sic in irrisionem populi ductus est dicentis :
Tentationibus impugnata ipsius consilium auxilium-
• Quid proderit tibi semper contra eos i)ellare, qui que precum postulat.
te nolunt. <> Sed in montem e.xcelsum aspice ; et ad HiLDECARDi venerabili et in Christo dilecta^, N.
illum qui diligenti charitate tibi respondeat. Filia peccatrix et solo nomine abbalissa sororum, ora-
mi, filia mi, quid vis ? Omniapro anima tua
quae omniura opcruni in laude Dei transacto-
tionem et
poscis implebo. Nunc cessa de inquieta meute, et rum seu fulurorum communionem.
quietemtibiassume. Nam video in vero Lumine quod C Scimus, dilectissima, in omnibus vos providam
hoc utile anima; tuae sit. Sed provide ut terram semper exstitisse, et in hoc nondum defecisse un- :

tuam in solitudine habeas, et eam non confringas, de rogamus ut litteras nostras benigne recipiatis,
ita ut viridas herbarum et aromatum virtutum por et quid in eis contine.itnr audiatis. Conquerimur
aratrum laboris attrita germinare non possit. Sa?pe vi- enim vestra; sanctitati quod tentationibus malorum
deo quando homo per nimietatem abstinentia' corpus spirituum multoties impugnamur, et in partes va-
siium affligit. quod taedium in ilio surgit. et ta^dio rias inclinamur, et nisi, Deo adjuvante, conforte-
vitia se implicant, plus quam si illud juste pasce- inur, a proceliis eorumdem opprimimur. Eapropter
ret. Sed quia benevolens anima charitatis in te con- vestram sanctitatcm iterum et iterum et etiara ter-
stituta est, custodi ut non frequenter videas hoc tio imploramus ut pro ^lerna remuneratione consi-

quod carnem imperat vulnerare. Sed adhibe tuis lio vestrae bonitatis nobis subveniatis. Et quidquid

recte constituta tempora unguentorum salutis, ut in super liac re deliberaverilis, non viva voce, sed iil-

seternum vivas. Video animam tuam valdc rulilan- teris per prffisentium latorem renuntiate.
tem in puro homine. RESPONSUM IIILDECARDIS.
EPISTOLA CVL rv Propriam dimittendam esse voluniatem ac carnalia
ABBATrSS.E LCBBOLDESBERGE AD niLDEOARDEM.
IN desideria, ut Deo obediatur.
N.
Consolaforias ab ea exposcit litteras. iilia Ada>, in vera visione sic docta sum : Qui-

HiLDEr.Af.Dl spon a: Christi in Monte S. Ruperti, cuuque hoc facit quod voluntates corporis sui re-

N. humilis gubernatrix sororum in Lubboldesberge, linquit, hic Abrah», qui patriam suam reliquit,
orationem. et viro sapienti qui domum suam supra petram
piam in Christo
Quanto desiderio faciera tiiam videre, tuoque col- a^dificat assimilatur. Ilomo enim qui in liac terrena

vita aliam vitam colit, hujus vita angelica esse pro-

loquio gaudere diu desideravi et desidero, novit
scrutaior cordis et renum Deus, nunquam tamen, batur, quia tempestas hujus saeculi eum non movet,

peccatis meis impedientibus, ad desiderii mei eife- nec terroribus diabolica? deceptionis prosternitur.
ctum potui pervenire. Verumtamen, quoniam sa^pe Sed sicut Abraham patriam suam reliqnit, et prav
consolationem ceplis Dei obedivit, sic iste carnalia desideria sua
cognovi multos per tuas litleras
derelinquit, et praeceplis Dei per eleemosynas et
accepisse, quibus tamen faciem tuam videre non
orationes ac per alia boua opera obedit. Sed provi-
contingit, propterea et ego peccatrix idem sperans,
consilium tuum per pra^sentem chartulam quyrere dendum e.st ul in his bonis homo slabiiis sit, ne per
ausa sum, si forte divina clementia per honitatem diabolum seducatur, qui primum hominem dccepit,
 .

3-29 EPISTOL,^^. — EPIST. ("A. 330

et qui eum gloria sua despoliavit. lu ooinibus quo- A mitate spiritus et tempestate priori aliquantisper
que bonis suis doctrinse supernorum judicum obe- quievi; et quia verba vestra nun ab humano ingenio,
dire debet, quorum linguae claves coeli sunt. Deus sed a luce vera, qua; plus caeteris homiuibus vos illu-

victoriam hujus praelii in te perticiat, ila quod ab ininavit,non dubito procedere, consilio vestro quod
aiigelis lauderis, et quod sancti in te gaudeant, el proposui facere distuli adhuc perlicere. Scire vos
quod etiara in a^terna gaudia recipiaris. volo, domina et soror cliarissima, quia sicut prius

EPISTOLA CVIII. vos videre multum desideravi, non rainus adhuc de-

ABB.^^TISS.E APLD WIDERGOLDESDORF AD S. HILDE- sidero, et cum corpore uon possim, corde vobis
N.
GAUDEil. semper adha;reo el qua certum est charilatem
:

Oplans dignitati renuntiare, petit ab ea quid sibi sit iii vobis et vos in charitate manere, per eam
agendum vos deprecor, ut quid correptioni vol corre-
Dominae suaj IIildegaudi, pia? luatri ancilla- ctioni dignum lux viva per spiritum suum de
ruin Christi apud B. Rupertum Domino Deo mili- me vobis mauifestaverit, scribere mihi non diile-

tantium, N. humiiis minislra et dicta gubernatrix ratis.

sororum apud Widergoldesdorf Deo et sanctse Ma RESPONSUM HILDEGARDIS.

na; servieutium, intimam dilectionem et devotum " Eam dijudicare alios in quibus dijudicari nollet.
obsequium. Qui omniavidet, dicit Oculos habes ad videndura
:

Scio, [doraina, quia omnes vise vestrae misericor- et undique ad circumspiciendum. Ubi vides lutum,
dia et veritas, et hoc raerito, quia raisericordia qu« quod aridum est fac viride. Sed et
illud ablue, et
de coelo ad terram Filium super vos Dei attraxit, aromata qua; habes fac saporem habere. Quod si
prospexit, et superua Sapientia sedem suam in vo- oculos non haberes, te excusare posses. Nuuc au-
bis paravit. Quapropter, dulcissima, obnixe supplico tem oculoshabes, et quare pereos non circumspicis?
ut dignemini a Deo perquirere vobis utrum sit ipsius Sed magniloquium habes in rationalitate. Multoties
voluntas ut istara sarcinam portem aut abjiciam, enim alios in his dijudicas, in quibus te dijudicari
quia plus adhuc constrictione obedieutiae quam Dei non cupis sed tamen aliquando sajjienler ea dicis
;

amore perseveravi. Idcirco, si auderem, de loco quai prcfers. Allende ergo attente quod onus tuum
magisterii libenter discederem, quia mihi valde du- portes, et coUige bonum opus in sacciilum cordis
rum esse videtur ut omnibus moribus aliorum ser- tiii, ne delicias, quoniam in solilaria vila, quam re-
viam, et ut involuntate illorum permaneara, et ideo quirit sonus verborum tuorum, non valeres quie-
mercedera aliquam me recej)turara non spero. Va- C scere propter vicissitudinem diversoruiu morum,
lete. Sapienti animo pauca sufliciant. quia tunc novissima tua multo pejora lierent quara
RESPONSUM HILDEGARDIS. prima, et etiam tam gravia ut jactura lapidis est.

Vt constanter sustineat impositum sibi onus et in Imitare autem turturem in castimonia, sed electam
Deum confidat. vineam diligenter procura, ut Deuin recta et pura
Multum iste valet, et magnum donum Dei est in facie inspicias.
homine illo, qui talis est in scientia ,
quod ccelum EPISTOLA C.\.

sustinere potest. Hic est sensus. Nullus hominum L. ABB.iTISSvE I.N BABEMBKRCH AD HILDEGARDEM.
fugere debet, qui ad hoc valet, ut per virgara Dei Petit ub ca Et ejus conventu mutuum fraternitatis
congregationera sanctorura sustineat. Sed donum consortium.
Dei tibi hoc inspiret, o tilia, ut luraen ipsius diligen- H. Dominaj et matri amabili, religione ac dignitate
ter feras. Qusedam autem natura hominis esl, quaj venerabili, L. licet indigna abbatissa in Babem-
in primo ortu ejus sicut fumus ascendit, et haec do- berch dicta, una cum omnibus
commissis a sibi
lorera et araaritudinem portat, ac huic multae cogi- Deo, quidquid valet humilium devota et frequens
tationes, et timor atque dubietas se iraplicant. Hoc oratio.
martyrium tu, lilia, habes; ac in eo angusliam, et jj
Beatitudinivestrae in Christo congaudeamus, quan-
timorem, et dolorem in sequitate vita? sustines. tum pro raodulo nostro valemus, quod Dominus,
Sed tamen in hac parte plurimi sancti sicut mar- qui vos prsescivit et sibi praeelegit, nostris tempori-
tyres ad Deum veniunt. Ac ideo et tu conlide in bus spiritu prophetite illustravit ac replevit. Nos ergo
Deum, quia non derelinquet te, et Spiritus sanctus prsecipue in hoc Christus laetiticavit, quod non so-
dolorem tuum minuet. lum ad hoc vos ex femineo sexu praevidit et prsede-
EPISTOLA CIX. stinavit, verum raultos gratia sua per doctrinam il-
H. ABBATISS^ DE CROUCHDAL AD HILDEGARDEM. luminavit. Quapropter grates permaximas ipsi pro
Ut quid in sc correctione dignum sit indicet. vobis referirau.'^, et humili supplicatione deposcimus,
HiLDEGARDi, summi Patrisfamilias domus pro- ut quff in vobis ccepit clementer perliciat, donec ad
vidae dispensatrici, H. de Crouchdal abbatissa aeterua perducat. Petimus igitur obnixe ut nos in
humilis et indigna, maternam venerationem cum consortium fraternitatis vestrae dignemini recipere,
ea qua in Christo conjunctae sumus charitate. et nos sancto conventui vestro studeatis commen-
Postquam diu desiderata praesentia et affabilitate dare, et commonitoriis litteris vestris nos confir-
vestra, Deo opitulante, merui'relevari, a pusillani- mare. Valcal dilectio vestra.
Patrol. CXCVII. 11
m S. HILDEGARDIS ni
UESPONSUM HILDKC.AHDIS A sulfer, quantum prae viribus tuis poles et Deus faciat

Hortatur nd laborem, e( ad filias sub disciplina con- ut in servitute ipsius perseveres.

stringendas. EFMSTOLA CXH.
mater, homo qui agruiii illum qui plenitudinem E. ABBATISS.C SCHERIOHIS MO.NASTERU RATISBONENSIS
fructuositatis habel, nou fodit, nec fructiferum fa- AD HILDEGAUDEM.
cit, delinqnit, quia pro prsemio patrisfamilias non An credilam sibi curam dimittere possit, et de his
laborat. Quis enim bovem et asinum coDStiluit ? quae jani inquisieral an sibi /ormidandum sit
aliquid.
Scilicet Deus ad servitutera liominis eos creavit.
Cur autem homo propria utilitate sua non laboret, Reverendai in Chrislo multum diligenda? matri
cum ipse totum opus Uei sit, et cum Deus ipsum II. E. Dei gratia, si quid est, scilicet abbatissa,

vacuum non constituit ? Deus namque hominem lir- quamvis indigna in superiori monaslerio Ratisbonai,
mamento similem facit, quod solem, et lunam, ac orationes quas potesl cum sincerae fidei et dilectionis

slellas porlat, quatenus omni creaturae luceant, et alfectu.

qunlenus tempora lemporum ostenderet. Sed si haec Videre faciem vestram, domina dilectissima, mul-
omnia- nigra nubes obtegeret,
•••cc- "..«-- —
^-^f,...,,., creatura
„ —
se liniri ti
.. — tum
«"s
desideral
veslri
anima inea, et ad audienda verba
iiiulto lempore arrectae sunt aures meaj.
meret. Tu, filia Dei, agrum hunc te esse cognosce,
quia propter benevolentiam tuam amplesionem cum Pro magno eliam desiderio meo aliijuando litteris
populo habes, ita quod ipse verba et opera tua ca- sanctitatem vestram salutavi, sed rescripta nuUa re-
pere polest. Ideo cum ipso laboraie non fugias, nec cepi. Rogo igitur, atque pedibus veslris eminus
propter vacans otium delinquas, quia ssepe inutiles provoluta humiliter deprecor, ut per praesentem
herbaj in otiositate crescunt. Tu quoque ostensio- nuntium saltem de duabus inquisitionibus mihi re-

nem lirmamenti tibi propone, ne lumen rationalita- spondere dignemini, si videlicet de re pro quajam
tis tuce ob uigras nequitias, fallente diabolo, abscon- ma.xime aftligitur cor meum, aliquod periculum ti-

das, quasi vix vivas, ac in his omnibus in disciplina mendum, velde Dei misericordia praesumendum sit.
lilias tuas constringe; quia quemadmodum puer Scire cupio consilium vestrum de cura mihi credita,
timet quod virga percutiatnr, ita magister ab omni- quoinodo vel qiiando expediri possim de illa. Iterum
bus timeri debet. Afflictionem autem in his ne ti- atque ilerum charilatem vestrain suppliciter implo-
meas, sed cum hac praimia tua iii aeterna vita auge, si qua
rans efffagito, sint in vobis viscera miseri-

ita ut spiramina Spiritus sancti iii te thiant. cordia^, ma.ximam aiigustiam cordi meo immi-
ut

EPISTOLA CXL C ueiitem scriptis vestris revelare vos non pigeat.

.\. ABBATISS;E VETERIS-MO.N ASTERII MOGLNTI.E AD IIIL-
RESPONSUM HILDEGAHDIS.
DEGARDEM. IVon inquirenda qux Deus nesciri vult, nec dimiften-

Ul pro peccatis suis Deum placare studeat.

dam ipsi impositam curam.
Deus rationalilas illa est quae nec
tiliie Ada',
Dominae sua- II. Deo difala" virgini, N. solo no-
initium nec finem habet, et per quam homo ratio-
mine abbatissa sororum in Veteri-monasterio Mo-
nalis est et eadem rationalitas in ipso animata vita
;

guntinae Ecclesise, post diutinam aegriludineni cailes-

est, quae nunquam deficiet. .Nunc autem vide et at-
tis vita; beatitudinem.
tende Scripluras qua? de radice Spirilus sancti ra-
Si aliquantuium, domina mea, de inlirmitate ve-
dicatae sunt, et quae etiam de rationalilate qiiae Deus
stra convalui.-^tis, gaudeo ; sin aulem, e.x animo con-
est scriptae sunt. Scriptura enim speculum est in
doleo. Eu scribo vobis ausu fainiliarilatis, petens ut
quo per fidem Deum a.=;picimus, quia adversarius
meam devotionem atteudatis et pro pec-
circa vos ,
noster vigilat et iion dormit. Ideo cum illa adver-
catis meis facie m Domini placare studeatis. Precor
sus eum pugnare debemus,Deuin tentare non de- et
enim vos in vinculo cliarilatis ut per prjjesentium
bemus, sed devote adorare. Diabolus enim [homi-
litterarum portitorem ine commoneatis, quod re-
D nem] mulabilem et diversorum morum esse scit et
scripto veslro, prout Spiritus sanctus vobis donave-
videt, elob hoc in qiiietis moribus pacis eum quie-
rif, me Ifetificetis.
scere non permittit. Sa;pe etenim Iiomo quasi in im- !
RESPONSUM HILDEGARDIS. pelu a Deo scire vnlt quod scire non licet, et per
Ut pondus suum deirotissime portet, elin Deiservitute hoc servilutem Dei dimittit unde diabolus multum :

perseveret. gdudet, et in utraque parte eum deficere videt. Ta-

Voluntas Dei quasi in signo morlis me straverat, lisvero sciscitalio stuita est, sicut illa quae a falso
velut anima mea dehocsspculo suspiraret; sed gratia propheta quaeritur. In omnibus his Deus non tentari,
Dei aliqiiantulum rne in novo dono nunc erexit. Sed sed adorari debet. Diabolus namque ex saevissima
mystica Dei dicunt, ut in vera visione video : Qui in nequitia sua jacula in cor honiinis siepe mittit, qui-
uomine meo ulli dolenti succurrit, illi in parte mea, bus homo Deum homo ea
confundat. Beatus autem
qood praemium laudis ast, succurretur. Mens autem nec facere vult, nec eis consentit, sed sicut cum
tua flagrat qiiasi ignito oleo aspersa sit, unde inter- passione mortis in eis vivit. Homo autem cum ori-
dum dolendo faligaris, velut nescias quid facere pos- ginali peccato naturaliter peccat cum deinde poe- :

sis. Nunc vive in Deo, et pondus tuum devotissime nitet, et cum illud propter honorem Dei dimitlit, i

I
333 EPISTOL/E. — EPIST. CXV. 334

diabolo per fidera Deus vero bominem iiun- A quouiam ipsi lioc facere noluerunt. Cum opera
resistit.

quam perdet, qui majorera partera pcccatorum suo- iiamque ista feceris, iu aeterna tabernacula post
riim ipsi oftert, sed aliam partem minorem pecca- mortem tuam ipsa te suscipient. Nam si aratrum
torum iili remittit. Nunc autem, dulcissima filia, cu- recte in terram verteres, et congiuam pluviam ha-
ram tibi creditam in tali veritate provide, ne pro- beres. geiminans terra esses. Ros enim iinde ger-
pter taedium aut laborem eam dimittas. Et vide quod ininare debuisti in te defecit, et cum rota quam
recte attendas utrum bona an mala Ecclesiae loci salutem tuam esse dicis, et quse tamen cinerosa est,
iilius cogilatio tua sit, quia tibi magnum peccatum circuis. Nara aratruni tuum cum scientia sanctse
aderit, si istud recte uon attenderis. iNam arbor quse Scriptursp in cor tuum verte, et per suspiria bonae
lloribus jiiena est, pulcbra ad vidfendum est sed intentionis pluviam habe, et felici consuetudine per
;

cum fructus ejus ad vescendum maturescit, multo bona opera rorem benedictionis retine. Haec au-
uliiior est. Desiderium bene operandi mentem bo- tem ante diem mortis tuae facito, ut in aeterniim
minis velut flores isetificat ; sed studium operis, sci- vivas.
cum fructus crescere incipit, multo melius est.
licet EPISTOLA CXIV.
Cum autem homo bona opera perpetraverit, fiuctu.'? N. ABBATISSiE COLONIENSIS AD HILDEGaRDEM.
maturi apparent, et bona opera ipsius in a?ternis Eam cupiens habere in ynatrem, petit consolatorias
pascuis cibum vitse sibi preestant, cura de hac vita litteras.

migravit. Unde, bonabona desideria tua

iiiia Dei, Dominae ac matri suae H. coramoranti in terra
iu bonis operibus pertice, ut cum anima tua de Jerusalem, N. solo nomine abbatissa in loco sancta-
corpore tuo exierit, pulcherrimum prferaiura a Deo rum virginum Coloniensis Ecclesiae, devotissimam
tibi emicet. Ilsec gratia Dei te doceat. orationem et debitam servitutem.
Quantum congratuler beatitudini vestrae, verbis
EPISTOLA CXIII.
non possum exprimere. Licet enim a vobis corpo-
N. ABBATISS^ NUSSIMENSIS MONASTERIl AD HILDE-
rali disjungar aspectu, tamen vobis iutinio charita-
GARDEM.
tis astringor affectu. Desidero enim vos videre, et
Orationum ejus suffragia exposcit sicper fluctuanti
statu sui monasterii. dolorera quem in corde raeo absque omni humano

H. dominae et matri suae amantissimae N. abba- solatio fero vobis explicare. Vos autem quae estis

lissa, licet immerita, sororum in Nussim, tantillum omni charitate plena iii loco matris uieffi cupio vos
orationis et servitium cum intima devotione. liabere; post Deura etiam spem meam in vos posui,

Quia de statu nostro, qualiter in id quod ante p et amodo a vobis cupio consolari et la?titicari. Qua-
fuit, ab eo quod, heu frustra esse voluit immutatus
!
propter moveant vos lacrymae, moveant gemitus
sit, beatitudinem vestram accepisse fama currente dilectae filiae, et mementote mei, et rogate Deum,
non ambigimus; suffragium orationis vestra' eo no- qui pro nobis pauper factus est, ut diguetur me
bis propensius et instantius propter Deum impertiri liberare a perpetua paupertate, vel in ultirao loco

deposcimus, quo nunc fluctuanti animo labore one- aeternae beatitudinis collocare. Valete et omnem
ris quodcirca nos factum est, variis hinc inde mo- congregationem vestram mei parte salutate.

tibus impeilimur et angustiaraur. Scimus enim quia RESPONSUM HILDEGARDIS.

terribilis est Deus in consiliis ;^uis super iilios homi- Ut onus suum firmiter portet et oves suas coerceat.
num; ideoque districtionis ejus occulta quidem, sed Onus tuum in recto itiiiere firmiter porta, et
nunquam injustajudicia formidantes, causara animse oves tuas quantum potes coerce, et hoc melius tibi
nostrae et vobis, cui prae cunctis raortalibus amplius est quam diversa vagatio raentis, quia Deus in ora-
confidimus, et reverendis sororibus vestris totaliter nibus locis aequalem potestatem secundum opera
committiraus, atque rescripta vestra toto corde de- hominum habet. Prohibe a te, cum adjutorio Dei,
sideramus. Valete. ne mens tua in vagatione sit, similis diei qua; prae-
RESPONSUM HILDEGARDIS. D cedit aliquantulum in puro sole et aliquantulum in
Hortatur ad poenitentiam et bona opera facienda, turbine. Mens enim tua aliquando est velut in tanta
famula Dei, in circulo solis cum intentione amaritudine, quod eam sustinere non potes, ali-
cordis tui curre, et pro peccatis tuis ad Deum suspi- quando etiam in lassitudine et in caeteris. Nunc au-
rando anhela, et bona opera operare priusquam tem in purissimo sole et in recto calore surge, quia
dies tui inclinentur, ubi postea operari non potes. Deus te vult, quamvis quocunque modo vacilles,
Villicum etiam illum attende, qui apud dominum quoniam constituit te quasi oculum aliis, et ideo ab
suum diffamatus est, et qui debita debitorum do- illo non recede.

mini sui scribendo minuit. Sic tu quoque facito. EPISTOLA CXV.

Nam ubi officium tuum non bene servasti, tilias N. DIDENKIRKIM AD HILDEGARDEM.
ABBATISSiE DE
tuas per adjutorium consilii tui adjuva, et in motu Petit ab ea commonitoria verba quse animam suam
aedi/icent.
misericordiae super illas esto, sicut congiua pluvia
super gramen ascendit, et multum fructum provo- H. deRuperto magistrae, divinique
S. luminis
cat et prudentior per pcenitentiam et per miseri-
; gratia iUuminatae, N. de Didenkirkim juxta Bunnam
cordiam flliis lucis, scilicet perditis angelis, eris, abbatissa, licet indigna, tantilla tantae, et indigaa
 XVo S. HII.DKC.AKDIS 33«

diirn», orationis instautiam, et debitse servilulis .V leral. Quomodo? Cum enim homo carnem suain
perseverantiam. moderate pascit, laHos ct mansuelos mores habet ;

De vestra pietate et humilitate tanta contidens ad sedcum ia nimietale ciborum et couviviorum vivit,

vos misi per praesentium latorem has litteras, eo uuumquodque nocivum vitium in se pullulare facit.

tenore conscriptas, quatenus si liceat, alque oculos Qui aulem per immoderatam abstinentiam corpus
ve<tra' pietatis non ollend.it, aliqua niihi commoni- niacerat, semper iratus vadit. In omnihus his bona
toria vorb », qua- animam meam a'diticent, el quaj terra esto, quatenus tilias, tuas, cum lleverint, conso-
mihi tiduciam ad Deum
mater amantis-
prsebeant, leris, et cum in iram surrexerint, eas recte corri-
simn, brevi scripto remittilis. Ne ctenim ex his pias ; et cum rabida» fuerint, per te regulari disci-
corroborari, dum praesens aderatis, opportuno tem- plinie subjaceant. Qua» autein se in oblivione a te

pore proposuistis. Praeterea si amplius non audeo verterint, has cum bistorialihus verbis et cum ver-
ropare, utar tamen precibus Chananese, quae respon- bis Evangelii inter te et alios duos revoca •, et si

deliat Douiino in Evangelio, dicens Quod eliam ca-

: tunc non obedierint, tu summo Magistro obe-
libi

telli edant de micis quse cadunt de mensa dontiuoium diens esto, et niemor eslo Jacob, qui duos lilios
suorum Matth. xv). Kadem tidei devotioue vos se- Joseph ciim benedictionibus suis commutavit. Nunc
cundario rogo, ut de raensa vestra, id est de visione ergo initium boni studii tui considera, ut cum tidu-
illa qua multa mirabilia frequcnter videtis, mihi ciali fine fruaris, et ut a-lerua pra^.mia a summo
summatim appona-
valde desideranti de supradictis Magi-tro recipias.
tis. Mementote quod pergamenum ea de causa nu- EPISTOLA CWI.
por transmisi. Verumtameu, quantum in nobis est, T. AllB.lTlSS.C ANTIUNACENSIS AD UILDEGARDEM.
supplicando Deum rogamus ut bonuni quod coepit Certafieri cupit de quibusdem monasterii cjus con-
in vobis gratuita pietale et bonitate perseverante suefudinibus, prxs"r/im. an solas nobiles virgines
fine compli-at. admittai.

RESPONSU.M niLDEG.\RDlS. HiLDEGARDi magistrae sponsarum Christi, T. dicta

Ilorlatur ut cordis sui terram cnlat, ut suis sit
magistra sororum Anturnacen-ium, summis spirili-
utilis. bus quaiidoque conjungi in ca?lestibus.
Inquietam mcntem propter lutulenta loca, et De sanctitatis vestra> opinione celebris fama late

propter sollicitudiuem multarum aquarum, quae pervolans quaedam mira et stupenda auribus nostris
lluendo deliciunt, habes. LutultTita enim loca iilis insouuit, sumniseque religionis ac singuiaris propo-
-unt qui vicissitiidinem pessimorum morum habent, p siti veslri excellentiam exiguitati nostra; maxime
et aquie quii- deficiunt, illis scilicet qui duri et la- commendavit. .Multorum naiuque testimonio didici-
pidei sunt, nec rivulis doctrinae sanclae Scriptura? mus de .secretis coelestibus plurinia mortalibus in-
mollitiulur. Sed tu iutra te dicis : Quje vel quid ego tellectu difticiiia et rara, vobis divinitus ascribenduin
sum ? et quomodo possem? Nunc au-
talia perferre revelari, et quu-que vobis ageuda, non deliberatione
tem sapientis viri fabulam audi. Quidam cavernatiim humana, sed Deo edocente ordinari. .Vliud etiam
locum fodere voluit; sed cum ligno et ferro foderet, quoddam de consuetudine vestra ad nos pervenit,
ignis de quodam lapide in quen: foderat evolavit, virgines videlicet vestras festis diebus pro orna-
ita quod idem locus perfodi non potuit; sed tamen mento candidis quibuj^am uti velaminibus, coronas
ille ejusdem loci latitudinem nolavit, et cum magno etiam decenter contexlas capitibus earum desuper
labore aliquas cavernas in eo perforavjt; et liomo impositas, et his utraque parte et retro angelicas
isle intra se dixit : Ego valde laboravi ; sed qui post imagines insertas ; in fronte autem Agni iigurdm
me veniet, levius me omuia
laborabit, quia sibi ha!c decenter impressam; insuper et digitos earumdem.
pra-parala inveuiet. Hic nempe homo coram domino quibusdam decorari annulis: qua' omnia, ut credi-
suo laudabilur, quia opus suum longitudine et lati- mus, ad amorem superni Sponsi ducitis, cum justura
tudine niulto iitiiior est quain opus in molli terra D sit ut sint inulieres cum verecuudia se componentes,
qua-. aralro subvertitur. Ideo quoque doniinus suus non in tortis crinibus, neque auro, neque margari-
eum pro fortissimo milite computat, qui exercitum tis, aut veste [iretiosa.

suum bene suslentare potest, et aliis agricolis, qui Praeterea, et quod his oranibus non minus miran-
fructum in ternjioribus suis dant, eum proponit. diim nobis videtur, in consortium vestrum genere
Quicunqiie cnim prius laboravit, laborem illius qui tantum spectabiles et ingenuas introducere,quod
eurn siibsequiliir supereminet. Faber enim mundi nos plurimum etiam admiramur. Scimus taraen
7»rimo creare ccepit, et postea ministris suis secun- vos hoc rationabili causa facere, cum non ignoralis
dum ipsum operari dedit. filia Dei, terram tuam ipsum Dominum in primiliva Ecclesia piscatores,
iii temetipsa coerce, ne ipsa sine fructuosa utilitate modicos et pauperes elegisse, ac B. Petrum con-
filiariim arescat. Cor etiani tuum in unum collige, versis postea ad fidem gentibus dixisse In veritate :

nec illud in immoderalionem inquietorum moriim comperi quod non est personarum acceptor Deus (Act.
figas, ne filias luas a te fuges. Tu quoque similis x). Verborum iusuper Apostoli non immemores ad

esto bona? torrae qiia- frequenter congrua pluvia ir- Corinthios dicentis IVon multi potentes, non multi
:

rigatur, quatenus bonas et delectabiies herbas pro- nobiles, sed ignobilia et contemptibilia hujus mundi
337 epistola;. — EPisr cxvii. 338

elegii Deus [I Cor. i). Omnia (iiiiiijie pra-cedentium A Deo dedicatum. Quaproptcr decet per licentiam et
Palriiin institiita, quibus ciinctos, inaxime spiii- per revelationem in mystico spiramine digiti Dei,
tuales, informari condecet, pro posse nostio per- qiiod virgo candidam vestem induat, in clara signi-
sectantes, vestra etiam justa et sancta omnino esse licatione desponsationis Christi, videns qiiod in-
scimus. Tanla narnque, o sponsa Christi venerabilis, text;i' inlegritati mens ejus solidetur. Considerans
co.isuetudinis vestrae novitas exiguitatis nostrjp mo- etiani quis ille sit cui conjuncta est, sicut scriptuin
dulum longe incomparabiliter excellit, atque non est Habent nomen ejus el nomen Patris cjus scri-
:

modicam admirationem nobis incutit. Igitur nos ptum in frontibus ejus {.4poc. xiv). Et iterum, se-
lantiUulse profectibus vestris intime congaudeutes, quunlur Agnum quocunque ierit [ibid). Deus etiam
de liac re tamen aliquid a vobis certiiis experiri habet scrutinium, scrutationes in omni persona, ita
cupientes, lilteras uostras sauctitati vesirae placuit quod minor ordo super superiorem non ascendat,
dirigere, iiumiliter ac devotissime obsecrantes, sicut Satanas et primus homo fecerunt, qui altius
quatenus ejus auctorilate talis religio adaugeatur, volare voluerunt quani positi essent. Et quis homo
dignitas veslra in proximo non dedignetur nobis cougreget omuem gregem suum iu unum stabuluin,
rescribere. Valete et ia orationibus vestris meuio- scilicrit boves, asinos, oves, lioidos, ita quod non
res nostri estote.
B dissipet se? Ideo et discretio sit in hoc, ne diversus
RESPONSIJM HILUEGARDIS. populus in unum gregem congregatus, in superbia
Mulieres nondebere quaerere ornatum, virgines decere elationis et inignominia diversitatis dissipetur, et
vestes candidas; discernendas nesse obiles ab igno- prsecipue ne honestas morum ibi dirumpatur, cum
bilibus ne se odio habecmf. se invicem odio dilaniant, quando allior ordo super
Fons vivus dicit : Mulier intra cubiculum lateat, inferiorem cadit, et quando inferior super altiorem
ita quod magnam vei"ecundiam habeat, quia magna ascendit, quia Deus discernit populum in terra sicut
pericula horribilis lascivi« species in primam et in ccelo, videlieet angelos, archangelos, thronos
muiierera sufflavit Quomodo ? Forma mulieris ful- dominationes, cherubim et seraphim discernens.
minavit et radiavit prima radico, in qua forma-
in Et hi omnes a Deo amantur, sed tamen cequalia
tum est hoc in quo omnis creatura latet. Quomodo? nomina non habent. Superbia amat principes et
la duabus partibus scilicet, in altera parte ex parte nobiles in persona elationis ; et iterum illos odit,
facturse digiti Dei, et in altera supernae pulchritu- cum ipsam interimunt. Et scriptum est : Deus po-
dinis. quam mira res es, qu;i' in funda-
sole tenlesnon abjicif, cum et ipse sit potens [Job xxxvi).
mentum posuisti, et terram superasti Sed Paulus C Ipse autem personas non amat, sed opera quae gu-
!

apostolus, qui in summa volavit, et in terra tacuit, stum habent in illo, sicut Filius Dei dicit Meus ci- :

ita quod non reveiarit quod absconsum fuit, liajc bus est, ut faciam voluntatem Patris mei [Joan. iv).
attendit: Mulier quse subjacet virili potestati mariti Ubi humilitas est, ibi semper Christus epulatur,
sui, illi conjuncta in prima costa, magnam verecun- et ideo necesse est ut illi homines discernantur
diam habere debet, sic quod non debet dar6 aut qui plus vanum honorem quam humilitdtem appe-
revelare praeconium proprii vasculi viri sui ad alie- tunt, cum haec videret quse illis superiora sunt.
num locum qui ad iliam nou pertinet. Et hoc fa- Morbida etiam ovis abjiciatur, ne totus grex con-
ciat in verbo illo quod Dominator terrae dicit Quod : taminetur. Deus bonum intellectum hominibus in-
Deus conjunxit, homo non separet [Matth. xix), in fundit, iie nomen ipsorum deleatur. Bonum enim
irrisione diaboli. Audi terra sudat viriditatem : est ne homo montem apprehendat, quem raovere
graminis, usquedum eam hiems superat et hiems ; non poterit, sed in valle subsistat, paulatim discens
aufert pulchritudinem floris illius, et illa tegit viri- quod capere potest. Ha?c dicta sunt a vivente lu-
ditatem sui Uoris, deinde non valens se relevare. mine, et non ab homine. Qui audit, videat et credat
quasi nunquam aruerit, quia hieins illam abstulit, unde sint.
Ideo non debet mulier se in crinibus suis subievare, D EPISTOLA CXVII.
nec ornare, nec exigere in ulla sublimitate coronw, A. ABBATISSA DE CROUCHDAL AD HILDEGARDEM.
et auri ullius rei, nisi in voluntate viii sui, secun- Ut Deum exoret, quatenus pro excessibus in officio
dum quod in recta mensura placuerit.
illi suo commissis safisfacere possit.
Haec non pertinent ad virginem sed ipsa ; stat in Amantissimse dominse H. divinarum ac verissi-
simplicitate et integrilate pulchra paradisi, qui raarum visionum sacratissirao munere divinitus
nunquam aridus apparebit, sed semper permanet illustratae, A. de Crouchdal, solo nomine abbatissa,
in plena viriditate Uoris virgse. Virgo non habet super effluentissimura perfect» charitatis donum.
tegnien crinium viriditatis suae in pni-cepto, sed in Eioquia vestra, mi domina, ad illa sanctissima
propria voluntate sua per summam humilitatem se anima vestra, ab illa celsitudine contemplationis
tegit, quoniam homo piilchritudinem animae abs- vestrse, vertice seternorum coUiuin de-
tanquam de
condet, ne accipiler eam per superbiam rapiat. tluentia profundissimam cseterarum convallem
in
Virgines conjunctse sunt in Spiritu sancto sancti- animarum, quasi iraber super herbara, et quasi
monise et aurora; virginitatis : unde decet illas per- stillae super gramina rigant eas, infundunt eas, et

Vfnire ad summuui sacerdotem, sicut holocaustum germinare eas faciunt germen sinc spina, gernii-
33!> S. Hll.DEGAUniS 3't(»

iiare eas faciunl supernoruiu desideriorum viva A sun)uia laude de turribus hujus civitatis ita con-
germina, usque ad llironum gloria' suiunii Uei miro slituto' sit ; turris civitatis islius charitas cum con-
odore prosilientia. Opto igitur ego, aiicilla vestra, cordia est. Et ([uare nominatur? Quia de
turris
litteras vestrae sanctitatis inlueri, et alloquio dul- altissimo Deo ipsa fons saliens omnem terram cir-
cissimiE consolationis veslr» tanquam levis aurff» cuiens nu.\it, qu(Mii;ini ipse Deus omnes creaturas
tlalu rtfoveri. Nam, mi mater el domina, omuis in jilena cliaritate iui lii-iposuit, quod nuUa neces-

spes, et securitas, ct refugium, ac tutela mea, in silas in eis sit. IJnde disce quod sancti liomines,
vestra post Ueiim maternitate dependet; ideoque in quibus charitas habitat, in nulla necessitate de-
ad vos sola recurro, et me consilio et auxilio vestro liciunt, quia corda eorum mansuetudine
et pace
post Chtistiim committo. Posco igitur iterum suj)- velut Iluenti odore balsami circiimdnntur, quapro-
pliciter, deprecur misericorditer, quatenus pro me pter et antiquus serpens eos discerpi^re iion potest,
Ueum exoretis, et quid mihi agendum sit pro plu- quoniara ut fetens odor ab odore balsami segrega-
ribus excessibus meis, quibiis et in onere nominis tus est,ita diabolus charitatem fugit, et in caver-

[/. muneris' mihi impositi, seu in aliis transgres- nain ab ea se abscondit. IJbicun^iue autem sancti
sionibus delinquo, ut supra deprecata siim, benigne homines, in quibus charitas non habitat, in no-
B
insinuetis. Timeo enim et valde pertimesco me mine Uomini congregati sunt, civitati quae sine
otfensam Uei incurrere. Valete. turri est, et pulchris domibus qua? sine celsitu-

RESPONSUM HILDEGARDIS. dine sunt, assimilantur. LJnde in hac confusione

Commendat illi charitatem, obedientiam et propriai peeunia justitise atque regulae, quia iirma habita-
volunfatis abnegationem. cuia non habent, dispoliantur, ideoque etiam saepe
In vera visione, haec verba, quae propter admoni- destriiuntur. Quoniam ul turris civitatem ornat ac
tionem raagnae necessitatis ardenti desiderio a me sustinet, ita charitas omnes virtules. Milites chari-
qiuerebas audivi : Valde gioriosa laus ubi iidele tatis qui in turri positi sunt, obedientia, lides et
niagisterium has acies habet, videlicet illam qu;e spes sunt. ObeHientia clypeo circumdatur, quia
cum clypeis et loricis atque aliis armis custos seraper subdita est; fides lorica induitur, quia
turris posita est, ut contra iilos pugnet qui turrim omnia hona quae inDeo sunt, quie oculus nunquam
ipsius destruerc volunt, et eliam illam qua?. civita- vidit probat; spes autem coelum cum omnibus or-
lem suam probis militibus ita munit, ne muri ejns namentis suis per lidem complectitur. Fides vero
ab inimicis comprehendantur, et ne hostiura ejus per obedientiam Deum semper aspicit, ita faciens
perfidis speculatoribus aperiatur, ipsique non in- ut ei Deus enim charitas est, quia omne
praecepit.
terticianlur. Isti homines in beatitudine sunt. Qui opus suum pium est; sed per humilitatem de ccelo
autem sic non faciunt, squalidiores rusticis sunt, descendit, ut captivos suos liberaret, qui charita-
qui per seipsos et per pecora sua villas suas sa- tem reiiquerunt, quando ipsum non cognoverunt.
pienter procurant, ne in pascuis suis dnticiant. Ue Iloc per humanitatem suam fecil, et idem exem-
his dicendum non esl : Quse est ista quae ascendit pliim nobis reliquit. Quomodo ? Quando propriam
per desertum sicut virgula ex aromatibus myr- voluntatem nostram in officiis hujus saeculi relin-
rhae et thuris, et universi pulveris pigmentarii ? quimus, post vestigia ejus ambulamus. Quando au-
{Cant. m) nec illiid : Quam pulchri sunt gressus tui tem in nomine ejus in unum gregem congregamur,
in calceamentis filia principis (Cant. vu).
,
IIoc est, quemadmodum ad aquilam alia volatilia congre-
qui in exsiiio hujus saeculi, quod per desertum in- gantur, Abraham imitainur, qui populum suum et
telligitur, voluntati suae contradicit, et iu omnibus regionera patrife suae reliquit, atque in aliena re
operibus suis suspirando ad Ueum ascendit, sicut circumcisionem secundura prfeceptum Uei perfecit.
scriptum Ascendit /umus aromatum in conspe-
est : Sed quando per hominera qui nobis simiiis est, prae-
ctu Domini, mortilicationem carnis sibi elegit, unde ceptis Uei obedimus, in benedictionibus sicut stellae >

et de fumo aromatum, et de morliticatione carnis cceli multiplicamur, velut etiam Deus Abrahae per
omnes virtutcs in eo crescunt, quibus nunquam angeliim suum repromisit, et alienani rera secun-
saturatur. Illi qui hoc facit de supernis angeiorum dum incarnationem suam requirimus, pro uihilo
et sanctorum dicitur Quam pulchri sunt gressus
: nos reputantes, ac in spiritali vila laborantes. Cum
lui, id est studium, in quo in ista mortiticatioue hoc facimus, turrim nostram probis militibus per
arabulas, filia principis. Sed ab ore prophetac iste humilitatem undiqiie munimus probiqiie mililes :

al)jiciendus est, qui nec frigidus, nec calidus est, sumus, cura voluptatem iiujus saeculi superamus,
quia nec in terrenis, nec in ccelestibus quidquam et cuni furorem irae viucimus, iitique pauperlalem
laborat. Sed eum locustis assimilo, quae nec cum noslram propter araorem Christi toleramus, et cum
vobitilibus recte volant, nec cum animalibus in inimicabiiia homicidia odii ac invidiae a nobis abji-
terra recte ambulant, sed quae similes turbini, cimus; atque cum alios poccatores similes nobis
qui cito deficit sine utiiitate vadunt. non spernimus, nec injusta judicia super eos judi-
tiiia sacri nominis aures tuas aperi, atque camus, et cum super justos atque innocentes fal-
diiigenti corde proposita, signa hujus parabolici sum testimonium non qiiaRrimus. Hi probi milites
sermonis audi, videlicet, quara magna gloria in sunt (|ui civitatein nostram undique custodiunt, ita
 341 EPlSTOLit;. — ElMSi. CXVlll. 342

ut murus sauctce regulee et conversationis nostrae A tiam locutionis; imo etiam vinum raoeroris, quo
ab inimicis, videlicel odiosis ac invidiosis niori- divma absentia tua me inebriari fecit, tantum me
bus, non perfodiatur, et ne ostium pacis per con- aftlitit, ut non solum dictandi, verum etiam vivendi

tradictionem repudietur; quoniam si hoc lit, clau- mihi fastidium generarit. Melius enim mihi fore
sula ostii nostri reseratur, inimicique nostri in ci- crederem nunquam te vidisse, nunquam te erga
vitatem nostram secure ambulant. Et ne simus cum rae tam benignam tamque raaterna viscera geren-
illis, qui semper erranti corde sunt dicentes : Hoc tem sensisse, quam per tanta locorum spalia late

quod hominis rationalitas nobis ponit et eligit, no- separata sine mora lugeo te quasi perditam. Spero
lumus, quia quae nos ponimus et eligimus, utiiiora autem Deo raeo, et ideo meo, quia nihil habeo cha-
et justiora illo sunt. Isti insidiatores sunt, qui rius, eo quod nunquara csenulentara corporis hujus
civitatem nostram per insidi;is suas destruunt, quia deponere me sinat formulam, priusquam dulci tua
quaj de antiquis et sanctis magisterialibus medi- visione ac melliflua collocutione me fecerit Itetili-

cis nostris in jejunando, in vigiiando et in orando, catam. Quod si, peccatis meis exigentibus, non eve-
sive in aliis virtutibus constituta sunt, repudiant, nerit, tameu in hoc, ut pietati ejus confido, spem
et voluntatem suam pro Deo, qui ipsos creavit, ., raeam non frustrabit quin me ibi te concedat vi-
eligunt. tilia sanctimonise, nunc audi : Turris tua dere, ubi nunquara ab ipsius separemur visione.
sine probis militibus vacua est, et custodes civita- Quid plura? Rogo autem te, raater allectissiraa, ut
tis tuae obdormierunt, atque ita in inaquositatem, eum in cujus araplexibus jugiter commoraris, et
et maxime propter proprietatera voluntatis suse siib cujus umbra, ut hinnuliis a fervore tentatio-

ducti sunt. Ideoque turris et civitas tua tam aridae num et vitiorum requiescis, pro me deprecari di-
sunt, quod vix consistunt. De somno itaque tuo gneris, quatenus raihi adhuc erranti et eura per-
surge, quiafunes navis tuae, qui consuetudo sancta^ quirenti, sed heu ! rainirae invenienti, se invenien-
conversationis sunt, nondum rupti sunt; sed in dum raanifestet, et sub umbra illius quem desi-
niagua stultitia morum te occupantes, rumores qui dero, me quandoque sedere faciat. Vale.
tibi conveniant queeris. Hoc tibi non expedit; sed

sicut in desertis habitaculis magtii et parvi atque

RESPONSUM HILDEGARDIS.
cfpci mures sunt, qui vestimenta hominum corro- Gratulatur illi quod viam angustam sit amplexa.
dunt, ita per lisec omnis consuetudo sancta discin- lilia Dei, in pura scientia tidei heec verba ad
ditur. Majores raures iuquielse mentes impietatis te dicta audi : Vox turturis audiia est in terra
sunt ;
parvi vero stultitiani, qu£e a via veritatis C nostra (Cant. ii). Hoc est de Filio Dei, qui contra
nocturnalis est, significant : cseci autem vanitatem caruis jura ex integra terra Mariae Virginis, natus
hujus sseculi, qua? a luce justitius caeca est, Osten- est. Florcs omnium virtutum et ornamenta oranium
dunt. Unde in Evangelio scriptum est : Omne re- pigmentorum processerunt, quee. in se odorem
gnum in seipso divisum desolabitur {Luc. xi). Nunc suavitatisvirtutum babuerunt. Hortus enim harum
aspice in quam magno ardore Spiritus sancti plan- virtutum in peregrino filio surrexit, qui ad patrem
tala sis. Quapropter et ministerio suo in te carere suum, sciliset omnipotentem Patrem, in se reversus,
non vult, et primam regulam B. Benedicti alio- peccata sua confitendo cucurrit, quem ipse osculo
rumque magistrorum diligenti corde attende, ut humanitatis Filii sui suscepit. Et tunc vox turturis
non pereas, sed ut in eelernum vivas. Vos autem, auditur, cum propter amorera Dei raundum cuni
. cuncti magistri, providete stultis agricolis illis voluutate nostra relinquimus,[ut etiam turtur prte
sirailes sitis, qui cum aratrum per seipsum recte reliquis volatilibus solus manet cum socium suum
ambulans vident, gaudiurn liabent; cumautem curve amittit. Sic tu etiam, charissima filia, fecisti

incidit, tsedium habent id recte vertere; et etiam quando pompam hujus mundi reliquisti. quam
cavete ne Paterfamilias vobis dicat : Inutilcs mihi puichra calceamenta tua, tilia regis, fuerunt, cum
estis, quia villicationem vestram non recte perfici- ^ propter amorem Dei arctam et angustam viam spi-

tis; sed sollicite considerate, quse necessitas et quse Unde, o filia Sion,
ritalis vitee intrasti! gaude, quia
adversitas subditorum vestrorum sit, et cum omni in medio cordis tui Spiritus sanclus habitat. Con-
sollicitudine eos protegite. sidera enim quod consolator tuus sicut lilium inter
spinas te constituit, cum pompara et divitias saeculi
EPISTOLA GXVIII.
hujus, quas Filius Dei spinas nominavit, habens,
G. SANCTIMONIALIS AD HILDEGARDEM.
spiritalem vitam elegisti. Tu etiam, sicut rosa in
Quam grave ipsius Jerat ahsentiam. Jericho, in passionibus conversionis tuse. rutilabas.

HiLDEGARDi matri suse sibi in Christo ailectissimaj, Nunc autem de te gaudeo, quia in te completa sunt
G. illa sua et vere tota quod oculus non vidit,
sua, quse de te audivi et desideravi ; et tu mecura
nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit [II gaude. Ego vero in vera optione opto ut raurus
Cor. ii). pretiosis lapidibus et margaritis ornatus tias in
Quid scribam vel quid dicam tam unicse, tau- conspectu Dei, et in laudibus oranis coelestis exer
quam in Christo dilectissimte matri, penitus ignoro, citus fias. Gaude igitur et laetare in Deo tuo, quo-
quia ipsa vis amoris omnem milii sustuiit scieu- niam in seteruum vives.
 . . !

313 S. im.DECARDIS 344

EPISTOLA CXIX. A suam tibi porrigat, ut vivas in felernum, ubi sol

B. S.\CERUOTIS .\D IIILDEG.\ R DKM. nou obscuratur.

EPISTOLA C.XX.
JEyre fert qtiod proposittim deserenti ssectili dif/era-
V. ,\D HILDEGARDEM.
tur, ipsius preces exposci/, et librtuyi ejus ad
traiiscribenduvi ExcMsat se quod enm nec corpore, nec scriptis insi-
fnverit.
HiLDEGARDi ruagistra? sponsarum Christi dignis-
Domina^ H. religionc, sapientia, disciplina, mo-
sima», B. Dei }j;ratia, licet iudigiius Dei sacerdos
ribus, postromo omni utriusque hominis virtule
et peccator, intima> dilectionis et omnis obsequii
plenissimse, ille suus per omnia V. in se.xta cum
devotam certitudinem.
Martlia laborare, in septima leintegrari in octava
Tfpdet me vit;»' mea>, quia repletus sum amaritu-
cum Maria jocundari.
dine, et quia propositum cujus couscia es, virgo
Quomodo me, domina dilectissima, ab aspectu
sanctissima, exspectando quosdam lldeles amicos
et coUoqnio vestra> dulcedinis, raihi omni mellis
meos, adhuc dillero. Via mea, ut propheticis utar
sapore gralioris, tandiu subtra.xisse potuerim,
verbis, undiijue

"
„
tamen ilagella ,,
qua" per omnia erudiunt Israel i^
^ '^
peni- t> .•
•,•.,.
septa est spinis et maceria.

D memetipsuni •• j
Verum-

satis admirari nequeo, totumque id

j
interim litterulis saltcm
•
visitasse
•
vos
,
distulerim,
,
vel

tnsnon renuo; sed quia cum tentatione proventum

parvitatis meie desidiae deputo. Vcstram etiam pie-
non faciunt, ne succumbam, et ad linem propositi
tatem hujusmodi mea inconcinnitate, quod absit
non perveniam valde pertimesco non quod ex :

olFendisse valde timeo, et merito, quippe quem

consolatione tua, quam frequenter aspicio, pluri-
antea nec voce, nec habitu, nec facie, necdum
mum confidens, cor meum et inter peccata et
etiam fama agnitum, ut primum veni, quod factu
jErumnas laetilicatur. Quapropter, virgo Deo de-
perdiflicile est, gratia vestri benignissime rece-
vota, nos omnes post Deum ad te suspirantes
pistis, et statim vestri colloquii parlicipatione, quod
summopere petimus, quserimus, pulsamus, quate-
magnum duco, recreare Verum quia
dignata estis.
nus a solitis precibus nullatenus desistas, donec
poenitet, ignoscetis. Animus enim meus nunquam
locu3i certum habitationis nobis, aut si id tibi ten-
non promptus fuit, facultas vero defuit. Promitto
tatio in Deum videatur, saltem nunc discretum re-
igitur, si quid promittere possum, me, si Deus fa-
ligionis ordinem misericors Deus tibi pro nobis in-
cultatem dederit, quantocius emendaturum. Interim
sinuare dignetur. Ista Deum per te ordinasse non
aut orationibus vestris pro Deo mei miserrimi pec-
diibium esse nos credimus ; tu re e.xperta es. Nihil , .

.... ^ •, . . • <., catoris memor esse oignemini.

enim in terris lit sine causa. Et idcirco sicut ani- C
mam meam occultorum Dei judicio ab angustiis ex
RESPONSUM IIILDEGABDIS
parle liberabas, ita nos omnes per dispositum in Horiatur ad contemptum mundi.
te a Deo modiim liberare a dubietatis errore de- Qiii vita est, ha^c verba mihi oslendil diccns Tu :

similis es aquae qua' movetur iu tempestate, et

bita peccatrix non dilfugias. De ca^tero litte.ras tuas
et de his et aliis desidero. Pra?terea librum tuum
quai iterum manet in tranquillitate. Victoria tibi

dicet Libenter ingredere ad te sed tu ca^dis me,

transcribere multum cupio.
: ;

quando meutis tuse abscondis

faciem ita quod :

RESPO.NSUM HILDEGAHDIS.
dubius non habens volantes pennas in securi-
es,
Animat eum ad proposltum suum prosequendum tate, ubi non es iu amplexione contemptus mundi.
Haec dicitSpiritus Laude dignissimum est
: et homo cito veniet tibi resurrectio, si pulverem
mirabile quod peregrinus ad patriam festinat. cineris a te excutis dicens Si non possum stare :

quam magnus luctus et mceror tuuc oritur inter in sole, volo tamen me abstrahere de liito pulveris,
cives et notos illius qui cum ipso epulabantur et et vcstem meam abluere de vicissitudine morum
ludebant! et o qiiam valde erubescunt lascivi. hujus Tunc columba dabit tibi unguentum.
saeculi.
quod sodalis ipsorum relinqiiit vasculum quod cum I) el vuluus tuiim terget. Nunc surge et vive in
ipsis portabat! Respice quod in oculo viventis in fpternitate.
magno studio praivisus es, sicot mitissimus pater EPISTOLA CXXI.
ovem suam requirit. Socii qui in latitudine otiosi T. MONACHl S. BE.NEDICTI AD HILDEGARDEM.
sedent, mutuam pacem habent fortissimus autem ; Optat ejus prscsentia perfrui atit saltem ipsius lit-

miles in magnis turbinibus est. Sta in via rectitu- teris in Deo corroborari.

dinis, et pra-para animam tuam ad pugnandum Dominae serenissimae ac vere beatae H. Spiritu
cutn illis qiii seraper militant in legatione regis. divinae visionis decoratae, monacliorum S. Benedicli
Vide quia si aliquod volatiie crabronum a sociis infimus, quamvis indignus sacerdos, T., devot«
suis recederet, et inaltiim respiciens ad solem vo- servitium obedientiae cum omni humilitatis siib-

lare omnis turba muscarum irrueret in

inciperet, jectione.
illud, volens ipsum opprimere sed sol tegeret illud ; Qui confidunt in Domino intelligent veritatem, et

Inmine suo, ne ipsum ultra viderenl, et sic aufii- fideles in dilectione, etc. {Sap. iii.) Haec sacrosancta
geret. Tunc omnis turba illa scandalizaretur, et dicta per os supern.r- sapientiae edita multorum re-

sic iUud probus miles efficeretur. Deus manum latione veridica in te fore cognovi et credo com-
345 EPlSTOLt:. EPIST. CXXIII. 346

pleta. Quod enim sacris Scripturis testantibus in- EPISTOLA CXXII.

venio, fidelissime teneo, quod omne verbum im- B. AD HILDEGARDEM.
possibile nonapud Deum. Igilur famaui quam
sit Peccatis gravatusipsius petit orationes.
rumore vulgante agnovi, quamvis sanctas tuas Amautissimae ac desideranlissimae dominae suae
reveiationes non viderim, veram esse non dubilavi. ac matri H. B. peccator, post hanc vitam fragilem
Scio itaque in veritate quod quia tiduciam tuam in et caducam perenniter gaudere cum Christo Do-
Domino posuisli, ideo veritatem ipsis intellexisti, mino.
et quia tideiis in dilectione illi acquievisti, donum Beatum me fore exislimo, si litteris sanctitatis
divinae revelationis et Spiritum coilestis consola- vestrae cousolari promeruero; sed quia prudcntis
tionis suscepisti, et pacem electorum Dei acqui- medici esl ssepius vulneratum hominem visitare,
sisti. Nunc vero quia omnipotentis Dei misericordia et carnem supertluam et putridam resecare, ne
amplior in te est inventa quam in caeteris morta- postmodum deterior tlat corruptio, si caute et dili-
libus, ideo non tentando, neque superbiendo, sed genter recisa non fuerit, rogo ut pro amore pii
.solius Dei gratiam simpliciter per te deprecando, Redemptoris plagas vulnerum meorum crebrius
supplex rogo, ut memor sis illius vocis Dominicae, inspiciatis, ut nullum in eis per Dei misericordiam
Unum ex meis pusillis nolite contemnere. Considera
B et vestrum consilium vestigium corruplionis rema-
ergo ne litteras mea? pusillanimitatis conteranas, neat. dulcissima mater ac desiderantissima, jam
sed per amorem Jesu Cbristi preces meas te oro diu desideravi de baculo meo venire ad vos. dul-
clementer exaudias, et ut pro delictis meis apud cissima domina, oculis cordis vos semper intueor,
Deum intervenias, et sanctis tuis precibus vitam vobiscum loquor mente et conversor. Scio quod
meam subleves, et negligentias meas admonere di- Deo meo peccavi in opere suo. Cognosco me pec-
gneris per litteras tuse correptionis. Valde enim casse, orate pro me. Non quaero terrenum lucrum,
mihi est optabilis correptio tuae dulcissimae cha- non rem transitoriam, sed gratiam Dei mei et sa-
ritatis. Ergo indignum me judico munere tuae lutem animae meae. Succurrite mihi. quanti milii
chartse amantissimo, sed credulitatis mese merce- sunt orationum vestrarum conlinuata praesidia. Ut
dera a te recipere cupio. Credo enim per Spiritum, igitur a desiderio meo omnino non fraudarer, do-
per quem cuncta prseterita, praesentia et futura mina mea, satisfacere mihi volens, clientem hunc
perspicis, etiam tibi patere secreta mei cordis. Vere cum litteris istis ad vos mittere curavi, qui vos
nunquam diem mihi dulciorem, quam ul ad
vidi et matrem pio complectitur amore. ut dominam
tuam prsesentiam pervenirem. Mallem namque p Consolationem vitae praesentis et perpetuam beati-
nudis pedibus incedere pro sola verborum tuorum tudinem cum sanctis tribuatvobis Deus. Amen.
auditione, et nirais jucundum mihi esset atque RESPONSUM HILDEGARDIS.
optabile, si vel tuas excellentissimas visiones, vel Horfatur ad pcEnitentiam cujus varios gradus re-
aliquas tuae beatitudinis litteras
mererer percipere. fert.
Omnipotens Pater per virtutem sui FiJii Domini Hsecinvera visione audivi Quinque operationes :

nostri Jesu Christi et per cooperationem Spiritus opus Dei in homine habuit. Prima est quod homo
saucti incolumem te longo tempore dignetur con- formatus est, secunda quod spiraculum vilae acce-
servare ad correctionem sanctae suae Ecclesiae. pit, tertia quod intellexit quod operari potuit,
RESPONSU.M HILDEGARDIS. quarta quod bonum opus suscepit, quinta quod
Ejus desideria esse bona^ et ut fortis sit in praelio. malum cognovit. Haec similitudo ad quemlibet ho-
Lux vivens dicit homo, rivuli fluunt de me
:
minem respicere potest. Prima vice intelligitur
ad viriditatem mentis tuae; sed tamen mens tua quod homo criminum suorum cum suspiriis memi-
est ligata, et etiam acuta per vicissitudinem morum
nit, ita quod inutilia sunt; secunda, quod a crimi-
in tenebrositate dispersi venti et occultae cogila- nibus aliquantulum declinat; tertia, quod ea con-
:

tiones tuae in mente tua interdum decipiunt te, et D

fiteudo aperit; quarta, quod pffiuitentiam agit;
gustus operis tui interdum tangit te. Vultus autem quinta, quod se malo alienum fac't. Ideo tu, homo,
desideriorum tuorum videt ad me per gaudium in his operibus quae Deus in homine operatus est,
ascensionis, quod nondum potes in opere tuo ca-
fac timendo et tremendo poenitentiam, quoniam in
pere. Valde bona sunt desideria quae turrim aedifl-
aliqua parte opus ipsius contrivisti. In audientia
cant in altitudine suavitatis boni odoris. Unde gau-
enim sacerdotis quandiu vixeris, et possibilatem
dent angeli propter opera facturae digiti Dei, quae
habueris, aliquid laiidis in gemitu et suspirio Deo
cpera Deum gustant, rumpendo cibum nequitiae exhibebis.
peccatorum. Nunc tu, o miles, esto fortis in praelio EPISTOLA CXXIII.
quandiu vivis in corpore tuo, quia inimicus tuus H. JIAGISTRI DE TRAJECTO AD HILDEGARDEM.
non fatigatur, et pugna non deticit. Talia sunt In camino tribulationis excoctus, ipsius scriptis cu-
opera tua, ut mitissimus Pater super te gaudeat, pit refrigerari, et an sit in numero salvandorum
et ni verbum animam tuam clariiicet, et
ejus ut rescire.

igneus amator unguentum tibi salutis infundat et H., salve, Christi nobilis sponsa, susceptura in
viriditatem floris sapientiae. corruplae vitae sponsalia. Quis, qualis, quantus.
347 S. HlLDFAiAHDlS 348
qiioniodo, utide sim, scilicel H. niagisti-r dc Tra- A iu coiispeclii ejus assistuul. Nuuc aulem, o serve
jecto iudignus, ex praesenli latore habes cogao- Uei, in meliore via parvaj fenesleUa; in splendido
scere. lumiue in te apparent, ila quod e.xoptando bonum
Christi bonus odor, qiiasi nngueulura ctlusum, desideras; in altera vero via in nigro turbine occu-
de te longe lateque tVagrans noslris indignis auri- patiis es. Sed tu, o iniles, cutn clara militia surge,
bus spirando intlavit, te superna visitaute gratia, et turbinem huuc vince, quoniam gratia Dei te lan-
Irequenti illustratione splendoris divini coelitus ita git et monet, sicut etiam in scientia secreti tui in-
desuper irradiari, ul nonnunquam quarumlibet telligere potes. Sic declina a malo et fac bonum, et
causarum eventus, el rerum exitus occulta dispen- Deus te requiret et iu te quiescet.
satione l)ei pra-tinitos, per inhabitanteti iu le ejits
EPISTOLA C.X.XIV.
gratiam tihi concedatur contetnplari, niaximc cura C. B. SACEI\1)0TIM I.N RUTHDELINGUN AD
hoc libi instanter llagitaveris revelari. Qua de re UILDEGARDEM.
ego huniilis et dejectus, variis doloribus ac multi- Ejus precibus se commendant.
modis adversitatibiis e.\'agilatus, iiimirum inellabi- llii.DEGARDi Dco familiari et super homines hu-
libus propriis reatibus id provocantibus, tuis me j,,, temporis admirandae virgini, C. et B. sacerdo-
piis precibus ex intimis commendo visceribus, per tgs indigni in Ruthdclingun, sicut ccepit in Dei
illum te testans, qiii te sibi proprio reconsignavit amore
timore et persistere, et tenebras mundi per
pretio, ut tuis justis laboribus, me ejus clementi viventem, qiiam aspicit, lucen) incessanler illu-
bonitati studeas compiacare indefesso labore. Sum minare.
enim humiiiatus usqiieqnaque, et u>que in liiiem Exsultavimus et delectati sumus in his qua? dicta
curvatus, tanqiiam vas perditum et a facie oculo- sunt nobis, scilicet legationem consolatoriam nobis
rum ejus projectum, qiiia circiimdederunl me mala adfutiiram. VA exspectantes exspectavimus et non-
quorum non est numerus, et comprehenderunt me dum inlendisti. Unde conlristali sumus, gratiam
iniquitates mea}, quce supergressae sunt caput Dei praestolantes, qui non deseruit in se sperantes.
meiim, sicut onus grave, et super h<jec omnia siisli-
Nunc vero quia mittere legatum nos tibi jussisti,
nui qiii simul conlrislaretur, et
non fuit; et qui
:
factisumus consolati. Verum qiiia meminisse te
consoiaretur, nec inveni. Unde non inani quidem
cupimus Deo dilecla, quemadmodum ad vicissilu-
temeritate, nec supertlua curiositate sed tauquam
dinem hiijus instrumenti, in quo velut rudes ac de-
in camino tribulationis e.xcoctiis aisliianti desiderio
licati milites versari cupimus, rocta spe propera-
ex tuis cupitis rescriptis supplex et anhelus ex- ^. ^„5 ijcirco te, mater sancta, adjulorem in op-
specto relrigerari, desiderans ex ipsis tam superni portnnitatibus in tribulatione instanter pro nobis
dispen.«atoris de statu vel exitu mearum angiistia- interpellare, ut vias nostras in te post Deum confi-
rum pra^tinitam sentent'am animadvertendo expe- dentiura dirigat suppliciter exoraiuus. Nec ista di-
riri, quam a te consilium sanitalis ex ipsius inspi- cimiis quasi nos supramodum gravatos hujus facti
ratione suscipere. Sed ante omnia et [ler omnia pn^niteat, sed ut sanctitas tua apud misericordem
ardenter sitio ex te certificari, si tandem in coetu Deum consolationem aliquam, quam nostra pec-
salvandorum me divinitas prjjeordinavit computari. cata prff>pedinnt, nobis intirmis, ne deficiamus,
Vale, gaude, vive, et sit nomen tuum in libro oblineat : de qua tibi diligentius aliquid non prae-
vitaj.
sumimus insinuare, imo interno Judici modum pe-
RESPO.NSUM HILDEGARDIS. titionis nostrae, qui scit quid cuique expediat vo-
Ut declinet a malo et faciat bonum. lumiis committere, Ipse namqiie ait Scit enim Fater
:

Mysticum spirameu et vox Sapienlia! sonat :

vcster ccBlestis quid vobis necesse sit antequam petafis,
Deus aeternus est, in semetipso hoc consilium congrua medicamina suis temjioribus qiii singiilis
habuit, quod magnum opus facere voluit, ita quud novit, nec desinit exbibere. Hoc tamen solum libet
omnia niiraciila sua in illo per rationalitatem so- D exclamare Va-, vae, terronae causae, quando coram :

narent. Et in hoc aafiquo consilio valde delectaba- vivente ociilo putas abscondelse? De caetero prai-
tur, et opus suiim plurima aedilicia boni apdificari positum vestrum et sorores veslras, et omnes teciim
debint, et sic Deus hominem fecit. Homo autem commanentes in Domino salutamus, et ut nostri
imago Dei est, in qua Deus Hureiim spiracuhim pauperum suornra memores sint devote roga-
misit, quod in se duas vias in scientia honi et mali mus.
habet, altera coelum sustinet, altera malum osten- HILDECARDIS.
RESPONSU.M
dit. Illa coeliim suslinet, ista quod Deus virtutem Ut currant ad Deum et propter eum fortiter
potentia' suae perfecil in aureo s[)iraculo liominis pugnent.
fiiltrentibus operibus ; ista autera tangit statutn ni- Lux vivens dicit : fortissimi milites, qui in vo-
gredinis primi incipientis mali, quod contra pugnare bisraelipsis contradictionera bilinguiura contradi-
voluit. Et in his duabus viis quinquft sensus homi- citis, audite : qiiales illi suntqiii in peregrinatione
nis cum saj)ientia, scientia, intellectu el voluntate, vitam requirunt, et qui in exsilio alieni sunt partis
ad magmirn honorera com|)Utali suut, siciit eliam illius, quam propter Deum reliqueniut. Manus enim
ordines angelorum ad laudem Dei posili sunl, qui operantium divilias semper prtcparanl. quanla
349 EPISTOL^. EPIST. CXXVI. 330

est sanctitas quae in mortifera pesle venenum con- A RESPONSLM HILDEGARDIS.

culcat! Unde in eversione peccati pulcher llos cre- Docet qualiter se gerere debeat erga peccatores.
scit, qui socius est angelorum. Vos autem, o filii dono suo dicit Ho-
Spiritus veritatis iu mystico :

peregrinationis, currite et transite ad me et multas minem vulnerahabentem et eacum oleo asper-

in se
divitias vobis praeparate, quia vos videt vivens ocu- gentem, sed tamen infusum vinum in vulueribus
lus, qui semper in speculum columbae aspicit. Nunc suis sustinere non valenlem, medicus frequenter
iaborale, et non fatigemini propter ta?dium fdllacis cum raisericordia ungat, nec fetentera livorem in
et parvi operis, quoniam Sol lucis vitam ajternam illo esse sinat, per summum medicum
quia lepra
vobis praiparavit; et sollicite ad Deum currile, abstergitur, homo sacerdoti ostendit. Mulli
ubi se
quia dies ejus venit, et hominem illum qui con- autem veniunt ad me, cum verbositate nientis suae,
strictus est propter dubietatem suam in multis va- volentes sciscitari cum videntibus oculis quae sit
rietatibus, sicutundans aqua multis procellis, sinite salus vulnerum suorum, et nolunt me tangere per
sic, quasi arborem quae non vaiet curvari sicut linguam suam in diversis verbis sudantem. Et iu-
virga^ quia voluntas ipsius ad curam suam sollicite terior mens eorum non intelligit me, ita quod edu-
videt. Sed ipse hoc modo seipsum consideret. Si n cant consuetudinem eos absorbentem in praevarica-
culpabile crimen in ipso non aestuat, curam sui tione antiquorum vitiorum ebrietatis suae. Sed di-
habeat. Vos autem, amatores mei, currite ad me, cunt Amaritudinem correptionis bibimus, et ini- :

quia gemitum vestrum video ut aurum lucidum et quitatem nostram extersimus. Et ita nolunt relin-
robustum, et mentem vestram Isetam et desideria quere malas vias suas. Certe hi debent ligari, ne
benevoleutiae habentem. Intrate ergo pugnam ut possint se movere per saeculares vias, quoniam
fortes vernaculi. Qui enim in exsilio sunt, non pos- iniquitates suas deserere nolunt. Homo autem qui
sunt habere certam victoriam in corpore mauen- semper cum dolore iniquitates suas deserit, ita
tes sed fugere debent pestileutiam naufragi mun-
; quod non vult in sordida peccata ssepius demergi,
di, et solidare columnam mentis suae cum augulari non est prae.dicto modo ligandus, sed in doloribus
lapide. Ideo, o fortissimi milites, nou fatigemini per suisunguendus in quocunque loco sit. Magnus enim
vicissitudinem instrumenti, quia Deus requiret medicus vigilantes suscitat, et dormientes corripit,
agnos snos inter lupos. et in malis suis perseverantes occidit. Ideo, o tu
EPISTOLA CXXV. modice, in his duabus partibus provide quae sit ne-
B. SACERDOTIS TREVIRENSIS AD HILDEGARDEM. cessaria necessitas.
Ut sibi consolatoria verba rescribaf, et quomodo C EPISTOLA CXXVI.
his prsecsse possit, quos sub regimine sacerdotii re- FRATRIS S. AD S. HILDEGARDEM.
gere debet. Peccatis gravatus ipsius se commendat precibus.
Sacrae Dei virgini venerabili sponsae Jesu Christi, Dominae H. matri spirituali Fr. S ecclesiae

B. Dei gralia in Trevirensi Ecclesia qualiscunque fratrum extimus, sed super omnes peccatorum sor-
sacerdos, quamvis sacerdotii dignitate indignus, dibus obfuscatus, cum Martha dapes spirituales
seipsum. ministrare, et cum Maria gaudia vitae ccelestis an-
Etsi oculis corporalibus vos raro conspiciam, helare.
illa tamen nostrae animae admiranda potentia, quae Gaudio gaudeo, o mater spiritualis, vos in con-
imagiuatio dicitur, quotidie vultus vestri serenita- spectu Domini Dei nostri gratiam invenisse, lam-
tem ruihi repraesentat, jucunda
et vestri recorda- pademque felicis animae vestrse propter ipsius ad-
tione Isetiiicat, et ad Dei laudem me excitat, qui ventum absque temporis illius fatigatione igne san-
iu diebus nostris dignatus est manifeata oslensione cti Spiritus hactenus accensam habuisse. Vos igi-
atque evidenti exemplo per vos declarare, quod sa- tur, symmy.sta Dei, quia cum prudentibus virgi-
cra Scriptura quotidie recolit, hoc scilicet quomodo p. nibus castitatis integritate poHetis, oculumque
Spiritus sanctus castarum lumen animarum in an- conlemplationis, circa diviuam claritatem tixum
tiquis Patribus atque in sanctis Dei apostolicis ho- jugiter habetis, pusillanimitatis meae precatur devo-
minibus indoctis mirabiliter locutus sit. Videtur tio, ut faciem Domini, quam perversitatis cauteriatse
enim mihi quod vos cum Petro voce David dicere nimis exacerbavi, vestris justissimis orationibus
possitis : Quoniam non, cognovi lilteraturam in- pro me placare curetis. Certus enim sum quia Deus
iroibo potentiam Domini {Psal. lxx). Per illam
in noster refugium et virtus, vestram pro me libenter
itaque piae divinitatis clementiam, quae sacri vestri dignabitur exaudire deprecationem, ut pro sua pie-
pectoris intima clarissimis suis radiis inusitato tate blasphemise spiritu per quem nimis infelix
modo perlustravit, vos obnixe deprecor ut vestra anima mea circumvallatur iongius fugato, mihi-
oratione me miserum peccatorem adjuvare velitis. que propter vos justificato non in eeternum det llu-
Rogo eliam ut per consolationem divinam, quoniam ctuationem. Sed et haec a largillua vestra bonitate
supernae visioni frequenter innixa estis, mihi con- deposco, ut per pra-sentium litterarum porlitorem
solatoria verba rescribatis, et quomodo his praeesse vestrae sanctitatis litteras parvitati meae rescriba-
possim quos sub regimine sacerdotii regere debeo, tis. Vestris sanctimonialibus monasticae religionis
benigne insinuetis. Valete. servatricibus lot de me dicite salutationes et ora-
351 S. HILDEGARDIS 352

iones qoot sunt in domo Domini jrternap mansio- A saiiros tfmpli mintiisHabvloniornm aperuit, Deum
nes. Valete. in hoc graviter otfendit. Beali illi qui nos pecca-
RESPONSr.M HILUEt.ARDlS. tores in tantum pr.Tcellunt, ut coelestia rimentur,
Vt ad Deum suspirel per pivnite/iiiam. in viis suis spiritum discretionis ex his per tenta-
Mens tua ut ales circuit, et unaraquam(]uo cau- tionem niagis quam per revelationem. Deo dante,
sam in qua vadit disponit nl dividit. Initium enim proveutum jrofecerunt, pra?stolentur, et inferius
tuum consecralum fuit, quia gratia Dei te ita im- etiam apud homines de visionibus suis discant qiijc
buit, quod virtutes et alia multa bona capere po- proferant vel quee reticeant. Sic namque, Deo do-
tes. Quidam vlmo ventosi sunt, et de viriditate et nuin ipsorum humilitatem disponente, qua^dam
j>er
humidilate terr.T, ac de aere et aquis ccmiprehen- subsigillant, nec ca proferunt qute apostolicam el
sionem per sensualitatem hahent. Deus namque, ut ecciesiasticam iustitiilionem permoveant. Hffiic,

sibi placuit, Fiat dixil, in quo omuis creatura iu prudens femina, altende, quia mulier timens Deum
genere sno processit, quomodo scriptutn est Semel : ipsa laiidabitur. Dicitur quod elevata in coilestibus
locutus Deus, duo hxc audivi, quia potestas Dei est, multa videas, el multa per scripturam proferas,
el tibi^ Domine, misericordia, quia tu reddes uni- alque modos novi carmiuis edas, cum uihil horum
cuique juxta opera sua {Psal. lxii. .\am per jussio- B didiceris. Super his nequaquam miramur, quia nou
nem suam Deus omnia creavit, et hoc semel fecit, excedunt mundiliam et sanctimoniam tuain, sine
quando Fiat dixit; et in hoc etiam duo intellexit, quibus talia ab homine non capiuntiir. Scire autem
scilicet quia magna potestas fuit, quod Deus lio- possumus qiiidquid ibi de sanctis revelatur, inuuat
mini legem dedit unde et illi qui omnibus domi-
: gloriam quidquid hic abest agitur ('2o), exigat hu- ;

natur misericordia, quia per incarnationem suam miliationis formam. Nos autem quamvis a te longe
reddit quce reddenda sunt; quoniam uuicuique pec- positi simus, tiduciam in le habentes, qusedam a
cata dimittit qui ea per poenilentiam videt et te petimus, scilicet, quoniam plurimi (26) conten-
cognoscit; sed qui ea nec videre, nec cognoscere duut quod paternitas et divinitas Deus non sit, quid
vult, ejicit, ac eum in rectam relributionem operum inde in cojlestibus sentias, nobis exponere et trans-
suoruin mittit. Frimum enim angelum qui se in- mittere non ditferas. Valeat dileclio tua.
juste exaltavit, in lacum miseriae Deus stravit, et RESPONSUM HILDEGAHDIS.
etiam primum hominem propter stultitiam vange
Respondet in visione sibi demonsfratum esse quod
gloria; in carcerem hiijus mundi misit. Nam nul- patemitas el divinitas Deus sif.
lum opus suum vacuum consliluit. Primus enim ^' Ego paupercula forma in fumo aromalum mon-
angelus magnam scientiam et sapientiam habuit,
tis excelsi dico Sol lumine suo descendit, et mul-
:

sed propter magnam malitiam suam honorem Do-

tas indignationes vicissitudinum locorum illustrat.
mino suo impendere noluit, et corruit, ac sic re-
Et sic, tu magister, in magistratione multos ri-
mansit. liomo autem per gustum cibi lapsus est.
vulos in scripturis habes, quos inter alios interdum
Quapropter Filius Dei sacriticium pro peccato il-
spargis, magnos et parvos. Sed valde
scilicet inter
lius se prffibuit. Unde et homo qui per scieotiam
tremisco propter humilem formam quee in me est.
boni et mali se multum peccasse recordatiir, cum
Nunc audi Rex in solio suo sedit, et magnas co-
:

ad Deum suspirat, denuo per ponnitentiam in Deo

lumnas et valde elegantes in magnis ornamentis
renascitur. Tu autem, o tili, die ac nocte disce, ut
coram se statuit, qua^ siint ornamenta eboris ere-
in aeternum vivas.
cta sunt, et quje omnia indumenta regis in magnis
EPISTOLA C.XXVII. honoribus gestabant. Tunc Regi placuit, et parvam
V. PARISIENSIS MAGISTRI THEOLOGl AD HILDEGARDEM. pennam de terra levavit, et illi preecepit ut volaret,
Quxril a sancfa Hildegarde an dici possit, quod sicut idem rex voluit. Pentia autem a scipsa non
paternitas et divinitas Deus non sit. volat, sed aer eam portat. Sic ego non sum im-
D
DominfB H. eximiae virgini Christi, V. Parisien- biita huraana doctrina, nec potentibus viribus, nec
sis humilis et indignus magister noniine et loco etiam aesluo in sanitate corporis, sed in adjutorio
quo fungitur, orationem, et qiiidqiiid tanta* sancti- Dei consisto. Vli dico tibi quoraodo in vera visione
tatis et nobiiitnfis personjp condigniim cen«etur. edocta sum, (juid palernitas et divinitas sit, quo-
Qiiia tu, domina, ancillam te fecisti Christi, ipse niara ego a te percepi hoc plurirais necessarium
te super te elevavit, et secreta tibi viriginalis thala- esse : quateniis veraciter in vera lide roborentur.
mi adhoc in carne positse revelasse ex parte credi- Nara ad verum lumen vidi et didici vigilanter et

tur, ut iina ex liis credatis, de qiiibus canitur : In- aperte videndo, qiiod non per me in me requirendo,
troduxit me rex in axbiculum suum (Cant. ii). Sed qiiod paternilas et divinitas Deus^est, quia homo
quia prnphetica et anima dicit et ingeminat;
lidelis hanc potestatem non habet, ut de Deo dicat, sicut

Secretum meum mihi, secrdum meum mihi Hsa. de hiiinanitate hominis, et sicut de colore facti ope-
xxiv), et Ezechias rex, qui cellas aromatum et the- ris de iiianu hominis. Vivens ergo lux in secreto

(2.")) Forte nhscoridifur j»ro abest agitur.

lt'£?. tiis Porretanus , episcopus Pictaviensis, quam re-
(2H) llijjiis (loctnnai pra-cijiuus auctor fuit Gilber- tractavit lu coiicilio Remensi sub Eugenio papa Ili.
353 EPISTOL.^. — EPIST. C.X.XVIII. 3o4

verbo sapienliaedicit Deus plenus est et integer, A de bis sentias rogo ut per scripta tua mibi re-
:

el absque principio temporum, et ideo non potest nunties.

dividi sermone, sicut bomo dividi potest quoniam RESPONSUM HILDEGARDIS.
:

Deus totum t!st et non alius, ac idcirco illi nihil De variis dsemoniorum generibus et quomodo eos
abstrabendum aut addendum est. Nam eliam et pa- possit superare.

lernitas et divinitas est ille, qui est, ut dictum

duabus partibus video, scilicet
est, Animam tuam in
Ego sumquisum {Exod. la), etc. Qui est plenitudi- in altera ut maneat sed
in altera ut ascendat, ;

nem babet. Quomodo? Faciendi, creandi, proti- Deus mentem tuam colligit secundum voluntatem
ciendi. Quicunqne enim dicit quod paternitas et di- suam et non secundum tuam, et ideo valde aftli-
vinitas non sit Deus, bic nominat punctum absque ctus es. Nam quod a malignis spiritibus te fatigari
circulo, illum qui «ternus est negans. Et quicun- dicis, boc in hujusmodi adversitalibus video. Aerii

que negat quod paternitas et divinitas Deus sit, enim spiritus in quatuor partes divisi suut. Prinia
Ueum negat, quia vult quod aliqua vacuitas in Deo pars in omni genere vitioruin incendium parat, et
sit, quod non est, sed Deus plenus est, el quod in per luxuriani bominem incertum facit secunda au- ;

Deo et Deus est. Deus enim nec exculi, nec excri- lem pars in omni inconstantia volitat; sicut ventus
brari potest secundum bominem, quia in Deo nibil
B hac illac spargitur, et liominem in insanam iracun-
est quod Deus non sit. Et quoniam creatura initium diam immittil; tertia vero velut in ostensione an-
babet, ex boc invenit rationaiitas bominis Deum per gelorum et prophetia? errorem facit, et in nullis
nomina, sicut et ipsa in proprietate sua plena est modis uno statu permanet ac in vana gloria per
nominura. Nunc iterum audi, o bomo, paupercu- jaclantiam et per contumnciam bomines krdit. Sed
lam formam in spiritu tibi dicentem Deus vult ut quarta pars cum aliis pra?dictis parlibus versatur,
;

recta itinera facias, et ut illi subjectus sis, et ut et in multiplici diversitate est, et non multum ma-
etiam vivus lapis sis in lapide angulari et de libro ledicta, sed multum flagellosa in borrore est, sed
vila> non deleberis. cum bominibus libenter moralur,
passionem ac et
crucem Domini fugit, et quaedam bona in liomini-
EPISTGLA OXXVIII.
bus sutfert, ac ipsis in eisdem bouis moderationem
FRATRIS O. AD HILDEGARDEM. abslrahit ita quod suggestione sua eos in majorem
:

Deplorai Ecclesise per schisma scissuram, oratque altiludinem in mentibus suis ascendere permittit,
ut pro ea suas preces interponat, pro se etiam qui quam perticere possint, et sic ipsos requiescere
a daemonibus vexabatur.
C non sinit. Nam sanctitatem et prsecipue vanitatem
HiLDEG.ARDi dilectse matri, fr. 0., filialis dilectionis nou formidat, sed forlitudinem et slabilitateiu ia
obsequium. niagno odio babet ; et ut porci siliquas propter pin-
mater dilecta, quid facient infantes, nullum guedinem manducant, sic in delectatione cum ho-
qui eis lac pra-beat babentes? Parvuli petunt pa- minibus ssepe commoratur, et quasi poenas susti-
nem et est non qui frangat eis {Thren. iv). Sol neat clamando ululat, cum ab homine fugatur.
quoque opposuit sibi nubeni, ne pertranseat oratio. Cum enim bomo fnrtitudinem, et stabilitatem, ac
Quid ergo faciet bomo iauguidus, quserens salutis moderationem arripuit, ab eo fugit, et claraat, et
remedium, et non inveniens consoiationis auxi- ululat, et dicit Ubi pascar ? et ubi cibos habebo?
:

lium? Ecclesia scbismate vulnerata est per verbum Unde quisque bomo paveat et timeat, quoniam baec
divisionis. Ecce bic, ecce illic, quod futurum est in pars malorum spirituum et cum malo et cum bono
capite jam percurrit in corpore, et non est sanitas morari non formidat. Nam cum homo in sanctitate
ubi gladius iste pertransivit. Quid ergo dicis, ma- odium babuerit, raagnam veritatem ingreditur, ac
ter bonorala? Putas inveniri potest quem qua-ri Deo et hominibus velut illusio erit. Sed pars il-
omnino necesse est! Tandiu medicum deesse puto, lorum spirituum quomodo fugari et ligari po-
dum vulneris putredinem sentio. Accede ergo ad t>terit?
inaccessibilem; intra ubi non patet omnibus acces- Cum homo in prima aetate quasi in prima hora,
sus; dic Dilecto tuo; Quare obdormis, Domine? cum puer est, sanctitatem incoiperit, de seipso non
Foris stant qua?rentes te. Anima tua vulnerata cba- loquatur, sed magistros et doctores audiat, et sic
ritate non est, si dissensionis gladio percussa est. diabolum reclamantem et ululantem ligat ; sed in
Veniat eis sanitas orationis tua-, ut sint unum. Et secunda a^tate, quasi in tertia hora, cura homo ju-
cum effuderis orationem tuam coram oculis Do- venis est, sanctitatem in taciturnitate diu conti-
mini, ad nos regredere, et quid intus agnoveris, neat et taceat, et in omni sollicitudine et perfe-
nuutia nobis, quantum ille concesserit, cujus ser- ctione quod bonum est requirat, ne in superbiam
mocinatio cum simplicibus est. Habeo etiam ego cadat, et sic diabolum occidit. In terlia autem setate
animam foedam, multis itineribus divisam atque velut iu sexta hora homo diu non taceat; sed a
vulneratam, pro qua Deum orare velis cliaritatem magistro in humilitate quod requirendum est re-
tuara devotissime exoro. Nam a malignis spirilibus quirat, qiioniam aitas illa in lasciviam non spargi-
niultoties tam occulte quara aperte impugnor, qui tur, et sic hoc genus mortuorum mortuura apparet.
me plurimum fatigant et seducere volunt, et quid In quarla vero a^tate, quasi in hora nona, cum
 .

3u U
S. Hll.nKr.AUDlS 35«

homo a Deo inspiralur, cousilium a mafjistiis el A pra?cipiatis quidquid vobis vi-

servitio indigueritis,
a sapieutibu'* reijmrat, quoniain tiinc imlx-ciUis in detur.Sed cl scriplis vestris per pra',seutem nun-
calore viriditatis carDis est, et Deo gratias agat. Sed tium iterum consolari ciipio. Deus vos conservare
prima «las patientiam fugit, sed ipsa in sanctitate et Spiritu suo sancto semper illustrare dignetur,
cum patientia tota saucta est. Kt secunda setas li- omni mihi venerationis ofticio colenda beatissima
morem Domini sibi non esse necessariiun exisliraat; mater.
sed necesse est ut timorem Domini in sanctitate ilKSPONSUM HILDKCAHDIS.
habeat. Sed tertia setas timorem Domini libenter Horlatur ad paenitentiam.
habet, imo in sanctitate la?ta sit : quia dubietas ibi De nimio cibo et de immoderato potu vini immo-
taciie subintrat. (Juarta vero a-tas suspiria ad Deum derata vitia crescunt, et caro eliam homiuis saqie
extendit, et illi omnibus adhibenda sunt,
gaiidia in languescit, ita quod vix vivere potest. Postea ta-dio
ne deticiat. Primus enim angeliis in prima a*tate, peccatorum, quo caro illius fatigata est, quasi
velut in puerilia, per lasciviam cecidit et periit. iu gravi somno gravatur. Sed diaboius eum iterum
seciinda letate, qiiasi in juveutute, mulli Udeles et ad peccatum excitat, tempora pcenilendi ei
ac
infideles in coeliim se erigere volebant, et a semet- pro]>onit ; et ita de torpore illo idem homo ad pecca-
ipsis pliirima in sermonibus proferebant ; unde ce- '*
tum evigilat, et hoc modo diabolus eum sludiose
ciderunt. Kt iu tertia a>tate, velut in virili fortitii- peccare hortatur. Multi etiam homines per decep-
dine, propheta» venerunt. et cum magno timore tionem diaboli pcenitentiam peccatorum suorum
Domini dixerunt : Non nos in his sumus, sed tu ditierunt, et sic in perdilione inveniuntur. Quando
Deus; et sic perseveravcrunt, ac omnem terram autem homo pro peccatis suis suspirat, cum laude
gaudio rejileverunt. In quarta a?tate, quasi in plena angelorum concinit, et cum bona operatur, siciit
stabilitate, plures et plures virtutes per inspiratio- sol fulmiuat sed cum ipse ornamenta ha'C incipit,
;

nem Spiritus sancti per homines in studio bono- diabolus cum magna tempestate desperationis sii-
rum operum surgent; et sic mundus deficiet. Tem- per eum cadit, qui eum etiam raalis consiliis ad
pus aiitem hoc nondum hoc tempus habet, ut jii- peccandum prius excitaverat. Homo autem ille
diciiim universitatis pariat; sed tamen oinnia publicanos et peccatores attendat, et quanlum pec-
genera djpinoniorum magno studio errores in ho- caverint, et qualiter per poenitenliara surrexerint,
minibus faciunt, quia timent ne superentur. Tu et quomodo postea columna cceli facti sunt, videat,
autem, o homo, qui in juvenili telate es, in stabili- et ila loricam tidei et galeam spei se induat, ac
tate sta, et verba philosophorum et sapientium ac j, inimicos suos ita superet. Tu aulem, serve Dei,
in Spiritu sancto loquentium audi, ut in {Eternum vide quod in infantia tua deliciose, et in juventute
vivas : Sed et haec dic : llia vis qii.T me homincm tua cum peccatis unde nunc
gustus carnis vixisti :

creavit, liberet me de aeriis spiritibus; et igneus fatigatiopeccatorum tibi sit, el bona opera operare
amor qiii me indeticientem vitam constiluit, non incipe priusquam umbra liujus vita; a te inclinetur,
sinat opera mea cum illis misceri. ut cum gaudio respondeas voci tibi sic dicenti Tu :

KPISTOLA CX.XIX. hortus iu quo oculos meos pascerem, esse debuisti ;

N. DEr.A.NI S. MARTI.NI MOGLNTINI AD HILDEGARDEII. sed non es, quia inutiles herba^, et spina», et Iribuli

Oplaf eam videre, seque ejus commendat ibi creverunt, quu' omnia utiles herbas suITocave-
orationibus runt. Ilas cum acuta falce per poenitentiam abscide,
HiLDEGARDi reverendissimEB dominaj ac dilectissi- et lilium illura qui in Kvangelio legitur iraitare, qui
vaiP matri, N. de S. Martino Moguntina; Kcclesiae in se reversus ad patrem suum cucurrit, qui eum
decanus indignus, modicum id ijuod est. in gaiidio siiscepit, et qui per humanitatem suam
Necessarium mihi uon est scribere quanla vene- eum osculal)atur. Semen etiara fructuosa; virtutis

ratione mens mea sanctitati vestrae substrata sit, in hortum tuum semina, et mulieri perditara drag-
quam -incera charitate vos diiigam, quarn jiaratus D mam quaTenti assirailare, ut super le gaudium in
subservire vobis, si dignata fueritis uli noslro qua- coulo liat, quatenus etiara gemma in coelesti vita
liciinque servitio. Quanto desiderio scriptis vestris lias, ita ut in icternum vivas.
ssepius consolari ciipiam, qiiia splendor divinae sa- EPISTOLA CXXX.
pientiiP, qui vos intus illuminat, liicc vobis revelat. N. AD UILDEGARDEM.
Ipse quidcm pioposiieram modo vidcre vos et vestris Fidei ipsius animam suam
corpvsque suum, totamque
sermonibus consolari sed inhrmitate corporis pra*.-
; conyregationem suam illi commendat.
peditus sum, et venire ad preesens non possum. Venerabili et dilectissiraa; magistrifi, H., vascu-
Cum autem data fuerit opporlunitas, Deo volente, lo divina' electionis aptissimo, N. gratia Dei in quod
videbo vos ; et quod scriptis a vobis qua;rere non est, quidquid valet servitus unica cum oratione
possam, viva voce requiram. Interim rogo, dilectis- assidua.
sima mater, ut oretis pro me Creatorem ac Re- Spiritu et menle vos valere exopto, et pro statu
demptorem uostrum, ut sic ad omnem voluntatem omnium rerum vestrarura devotis precibiis die no-
suam vilam nostram componat, quatenus sihi ipsi cluque pedibus Dei procumbo. Charissima, si or-
in nobis complaceat. Etiam rogo, si quid de nostro dinatio Dei in hac vita nos separavit, insolubile
301 KPISrOL.i:. — EPIST. CXXXI. 358

tainen vinculum benediclionis insolubililer nos con- A pra^fers hominis interioris. Tali virtutis decore ima-
giutiiiavit. Ipsius namque dileclionis vicissitudinem ginatur similitudo genitricis tuae : cum exemplo il-
a vobis exposco, ut mei memnriam liabeatis in lanam et linuni quaesisti, et stragulatam vestem
lius

oiationibus vestris et sancto conventui vestro com- operimentum animae tuae texuisti. Stragulata quip-
mendetis. Quid plura? In tidem vestram animam pe vestis induitur, cuni virtiite cliaritatis multipli-
meam et corpus meum, cunctamque congregationem cibus inlexta tiguris tidelis quaeque anima investi-
nostram commeudo. Valeat in eelernum beatitudo tur. Resplendet hac veste regia humilitas et ob-
in
edientia, pietascontinenlia. carnis castimonia
et
RESPONSUM HILDEGARDIS. et mentis sanctimonia, denique mille millia memo-
Vt intelligat quse sint utilia et quse nociva. ratis similia. Hac virtutum varietate circumamicla
Mens tua est quasi vallis, quando mons in te a dextris summi Regis assistis, velut illa propbetica
surgit, et iterum civitatem te putas sedilicare, cum regina, ubi iuaestimabilem sapientiae thesaurum in-
aliquam causam cum contumacia damnas. Nam venisti. Cnde lucis apterna^, candorem quasi de abys-
qui edax vulnus quod in putredine foedatur, in ver- so inortalibus ostendisti. Audi igitur tiiia, et vide,
beribus vulnerat, veneuum mistum sanguine edu- et inclina aurem tuam, ut quia charitas in proximi
cit. Et boc non prodest. Sic e^t mens illius bominis dilectione consistit, per tuae oralionis auxiiium ve-
qui iu nulla re parcere vult. Bonus autem medicus niale sentiam quidquid in me minus inveiiio perfe-
vulnera ungit. Sed negligentia bominis est velut ctum. Indubitanter enim cognosco te ab eo specia-
ventus turbinis, et furor ejus ut magna tempestas. lius audiri, in cujus contemplatione saepius te con-
Nunc ergo intellige quas sint utilia et quae nociva, tingit immorari. Rogo etiam, saiva gratia tua, soror
quoniam qusedam lerrenaj creaturse babent simili- et domina, ut aliquid de coelesti admonitione mibi
tudinem operum bominum. Nam volatilia sunt ad transmittas, ut per boc tuae sanctitatis memoriam
bominis benevolentiam, pecora ad ejus intelligen- cordis mei oculis antepoaas. Quid plura? Corpore
tiam, beslijp ad ejus sapientiam. Vermes autem absens, spiritu praesens te saluto, obnixe orans ut
quos sudor tei'rae ejicit, respiciunt ad multas cogi- memineris quae gressum mentis cum
raei peccatoris

tationes hominum ; incongrui vero vermes ad mali- Apostolo semper in anteriora extendis. Vale.
gnitatem eorum, venenosi autem ad iracundiam, RESPONSUM HILDEGARDIS.
ferse autem ad negligentiam operum illornm. Aspi- Sub parabola docet in hoc sseculo laborandum esse.
ce ergo ad Aquilonem, et vide quomodo tempestas Uinbra mysteriorum Dei dicit Ventus llat et aer in:

ut fumus nubes ascendit. Sic sunt opera bominis Q vicissitudinem vadit, atqiie nubes complicantur, ita
in
aliquando inutilia. Sed homo qui undique circum- quod aliquando lurbidae, nigrae, candidae et pur;e sunt.
spicieudo bene vigilat, touitrua abstrabit in bene- Sic tu facis, o miles Dei; uam in saeculari tristitia
volentia el in miti scienlia sua. Et iste non sit bel- aliqiiando es, iit inllante vento, et in voliiplate mul-
lator in jactu lapidis, nec negligens in vento turbi- tarum insidiarum diaboli, quasi in vicissitudine ae-
nis. Sol lucet, unde homo unamquamque rem cum ris atque in inquietis moribus tuis, velut in nubibus
misericordia ungat, quia fabricator qui fundamen- se complicantibus, ita quod mores tui interdum sunt
ta sua non recte ponit, instrumenta sua dejicit. squalidi in turbidine, exterriti in nigrediue, suaves in
Praevideat ergo homo quis sit casus. Qui suspirium candore, atque utiles in puritate. Unde audi. Quidam
habet, ille tolerandus est. Qui vero Deum contem- dominus de nionte magno stabat, et servos suos vo-
nit, corripiendusest, si potest si non prodest, ; cavit dicens « Debitum vestrum reddite. » Alter au-
:

ad hoc opportunum tempus quseratur, ne ille mo- tem eorumdem servorum coram eo stabat, alter vero
riatur. Homo autem per semetipsum operetur, et sedebat. Et qui stabat respondit « Domine de lon- :

animam suam illuminet. Mens vero quae homici- ginqua regione exsilii veni, ubi diversam vicissitudi-
dium non sp.dilicat, homicida non est sed si causa ; nem moriim in multis criminibus et peccatis didici.
illa evenerit cum opere, semper lugeat, et ad Deum I) vae quod prajcepta tua sic praeterivi Unde per !

auhelet, quoniam hoc destructum est quod Deus timorem amoris tui jiiro quod in omni corde meo
aedificavit. poenitere volo. Sed tamen solem tuum, lunam et
EPISTOLA CXXXI. stellas in magnis honoribus semper amavi. » Et
MULENBRUNNUNSIS AD HILDEGAUDEM.
H. M0NA.CHI
Dominus ejus ipsi respondit « Serve bone, respon-
:

Ut atiquid de cielesti admonilione sibi trunsmittat. sum tuum, me circumeunte rota, sic accipio di-
HiLDEGARDi olivse speciosae et margaritse pretiosae, cens :Ego qui sine initio et sine fine vivo, te in
H. solo nomine monachus in Mulenbrunnum, cum magnis honoribus supra omnia quae amasti ponere
ardente lampade ccelesti Sponso obviam ire. volo, nec mea possibilitas te condemnabit, quia per
quam pulchra est casta generatio cum claritate ;
poenitentiam vocasti me. » Servus autem qui sede-
immortalis enim estmemoria illius, quia et apud bat, sic dedignando respondit : « Sol tuus me com-
Deum nota est et apud homines
(Sap. iv). Ex haclam bussit, luna tua me tetigit, stellae tuaeme compres-
pulchra atque beata generatione le, summi Regis serunt, capiili etiam capilis mei de rore tuo infecti
liliam, clarescentibus
virlutum indiciis patet exor- sunt, et pluviae tuae super me inundaverunl ; et
tam, quippe quae in facie proeclari operis formam ideo ab his omnibus impeditus te inspiccre non po-
 ;!

359 S. HII.DEC.AHDIS. 360

tui : unde etiam nescio qiiid dicere possim. » Et .\. gitare mente tali lanta-
nequivi, et etiam tremula
domituis ejus ipsi respondit : « .Nequissime serve, que persouic quidquam scribere vix pru-sumpsi
quando solem, lunam et stellas constitui, num ad- sed neque me diguum ad hoc existimavi. Proinde
jutorii tui indigui? Et quare non erubesci quod si, salva gratia vestra, audeo, genuUexo tremens ora-

me tam te.niere in responsis tuis tangis? Nam pm lionibus vestris in visceribus Jesu Christi me quam-
buc meruisti ut mauibus et pedibus tuis ligeris, et vis sordidum committo, quantumque cooperanle
io tenebras mittaris usque dum omnia reddas. » gratia pro modiilo desidise mese potuero, vestri ve-
Attu, miles Christi, parabolam ad te attende. Do- strajque familice in Christo libentissime memor
minus iste Deus est. qui in altitudine illa vigilat, ero : et si corpore absens sum, corde et dilectione,
quod Deus ab omnibus invucandiis homines est. Ilic Doo teste, vobiscum sum. Nunc ergo in memoria
in admonitione sua De operibus ve-
sic alloquitur : vestra me reservate, ac Christo et S Mariae, proul
stris judicari debelis. Sed quidam in divino hcnore vobis contido, assidue me commendate, atque ver-
lahorant. Qiud im autem in niuleslia tiedii torpe- bis consolationum vestrarum secuiuliim divinam
scunt. Kt qui Deum honorant diciint De sugge- : ostensionem me cousolari studete. Cralia Spiritus
stione diaboli in casu Adse in peregrinalione ceci- sancti vobiscum sit.

dimus, el iu operibus nostris multa contra.\i- ^

vitia RESPONSUM HILDKGARDIS.
mus, quam transgressionem tlebiliter plangemus. Vromittit illi futuras consolaliones, utpote qui Deo
Propter gloriam aulem nominis tui promittimus quod placeat.
a peccatis nostris nos abstinere desideranius. Atta- Video quod Deus faciem suam a te non abscon-
men honorem tuum, justitiam et Scri[»tura per te dit, sed cum flagellis suis te constringit, sicut ipsi
datas \enerati sumus in dilectione. Et Dominus qui placet. Item in animam tuam et in gaudiiim corpo-
incomprehensibilis est, illos laudat, ac supra mulla ris tui magnum lumeu cousolationis Dei ventiirum
bona constitiiit, nec eos damnat, quia ipsum poeni- video, cum ipse voluerit. Deus autem in taberna-
tendo invocabaut. Qui autem in tadio divinorum culo tuo vivit, nec gratia ejus in eo obnubilata est;
torpesctmt, dicuut : Ilonor tuus uos aifli.xit, justitia iinde et aute Deum
in anima tua laudabilis eris,
tua nos vulneravit, multitudo Scripturarum tuarum quamvis de hoc dubites, quoniam victoriosiis vir
nos suITocavit, voluptatem mentis noslra; viriditas Domino suo amabilis est. Sed et mvsticum lumen
spiritus tui evertit, atqiie elFusio zelus tui nos fati- dicit Terra qu;e pinguedinem germinandi habet,
:

gavit, ita quod in l.etitia te inspicere non possumus, multos fructus profert. Sed lolium ac ca^ler» inutiles
nec nos e.xcusare valemus. Et Dominus illos dicit herba; se multoties his ingerunt. Sed aliquando qua;dam
nequissimos servos esse, et quod in juslitiis suis ad- temperantia ciijusdam veuli super hanc terram ascen-
jutorii eorum non indiguerit, dicens, et cur non dit, cujus vis quod inutiles herbas debili-
talis est,

erubescant qiiod ipsum in temeritate verborura suo- tari inducit et tamen utiles fructus non la^dit. Nunc
rum invadunt, unde et ligandi sint et in poenas mit- audi : Quidam homines qui in pinguedine naturae
tendi, dum omnia vilia sua in semetipsis «stimant. suae ad quajque idonei sunt, huic plenitudini scien-
Tu autem, o miles Christi, haec etiara ad te ipsnm tiae quaedam inutilia opera per voluptatem carnis
intellige. .\am servus qui stabat, te signilicat. Ciim interraiscent; sed admonitio gratia; Dei aliquando
enim iu saeculo fiiisli, pauca bona fecisti : sed ad- hos monet, aut per contritionem mentis aut per Iri-

monitio Spiritus sancti te concussit, et ad bonimi stitiam imhecillitatis, corporalis inlirmitatis et per
te convertit. Cave autem ne sedentem servum imi- similia, ut mala devitent, et boua opera faciiiut.
teris, ne dicas quod in regula sicut in sole
scilicet Ha^c ad te inlellige. Deus ergo rorem de ca-Io tibi
ardeas, et ne magislerium quasi in luna coutemnas, infundat, et in u^ternum vives.
ac ne de communione fratrum tuorum sicutinstel- EPISTOLA CXXXIII.
lis fatigeris, atque ne admonitionem Spiritus san- V. WESSIOMENSIS AD HILDKGARDEM.
cti in irrisionem mentis tuaj quasi in rore inducas [) Peccalis oppressus quserii an debeat adhuc a Deo
et ne correptionem sicul in pluvia dedigneris; sed sperare vcmam.
Deum in bona voluntale et opinione seniper ample- Hildegardi sanctae ac Dei amicae, sponsae Christi
ctere et amplectendo retine et vives. V. Wessionensis calamus confractus, forma mali,

EPISTOLA CXXXII. esca diaboli.

N. MONACm DE EBRA CISTERCIENSIS ORDIMS AD Scriplum est : Non habentes teguraenta, ample-
HILDEGARDEM. xantur lapides (Job xxiv). Sed hoc, proh dolor
Ipsius se commendat orationibus , verbaque conso- tempore ablati sunt de via lapides, qui viai iniqui-
latoria ab i-a exposcit. tatis obsistant. Cesserunt montes, qui super pec-
Dominse ac matri suse Hildegardi, beatissima; cantes cadant ; colles, qui profugos Christi operiant.
Christi olivae, N. peccator de Ebra, Cisterciensis Denudata sunt apud Deum turpia hominura facta in
ordinis inutiiis monachus, Domino vivere in Domi- suo cursu raedium iter habentia, nulloque mediante
noque mori. certatim in lapidem offensionis et petram scandali
.Noscat dileclio vestra quod ideo pauculas litteras impingunt. Ex quibus et in quibus, mi domina, ego
vobis misi quia sanctitati vestrae satis digna exco- desperatus quolidie huic impingens petrae conlritus
36l EPiSrOL/K. " EPIST. cxxxv. 36-2

et confractiis, adlinc de Dei misericordia sperare A deriura monct et proVocat. In humilitate ifaqne
pra^sumo. Per ipsam itaque Dei misericordiam vos suppiico humilitati tua», quatenus arcana divinge
adjuro ne me vobis innitentem abjicialis, nec sper- revelationis de statu meo, prtecipue secuudura inte-

nalis per eum qui jtropter nos sperni dignatus est. riorem liominem, mihi in uiinisterio tuaj manifesta-
Oblestor vos per pretium sanguinis Jesu Christi, di- tiouis ad doctrinam et cautelam spiritus mci exhi-
lecti Spousi vestri, de cruce lluentis, per quem vos beas. Quod debcs quidem ex proraisso, quia cuui in
,subarrhavit et sponsam assumpsit, verbis praisen- transitu meo versus Romam irem, ha^c a tua chari-
tium de me narrantis pias anres inclinetis ; et apud tate impetraverim. Spiritus Domini perseverel te-
ipsurn Sponsum vestrum sollicitantes, quid sit qnod cum. Amen.
me totie^ ad seclamantem de profundis nequiliarum RESPONSUM HILDEGARDIS.
et de luto fa?cis eripere dedignatur, si sperare ulte-
Ut velociler surgat et a diabolo fugiat.
rius veniam, si spiritum contribulatum et contritum
Deus iu arbore offensus est propter maiitiosa
mihi largiri velit, domina, intenta prece exquire,
verba serpentis. Tunc etiam in pulclira formatione
mandans qu» videntur demandanda. Vale
litteris
qua Deus horaiuem creaverat, bona scientia in ho-
iterum atque iterum. Ha^c eadem iteraus per Chri-
B raine erubuit, propter malam concupiscentiam quam
stum ne dimiltatis adjuro.
ille concupicrat, Et ideo quasi in aliena via Deus
RESPONSUM HILDEGARDIS. illi clamavit ; Adam ubi e*? [Gen. iii) ac vestitiim
Ut menlem ad bona restau, -et et justiliam esuriat. dedit ei, sic in se ipso dicens : Per tunicam iiumani-
In vera visione mysteriorum Dei scribo videudo tatis mese te requirere volo; et postea in sancta
et audieudo et sciendo iu uno modo. Tu autem, o liumanitate sua liominem denuo recreavif, ila ut
homo, simiiis es nubi, quije progreditur el regreditur, cum ceciderit, per pcenitentiam in humanitate
et qu£e in hac ulraque parte aliquantuluui iucida Dei resurgat. Unde tu, horao, veiocius surge, ac in
per quam tamen sol sspius obnubilatur, ita
est, et tunicam Dei veiocius le involve, et a diabolo fuge,
quod diulius exspectatur quando iuceat. Et scriptum et ego in effusione orationis meae, quando anima
est, quia ecce qui elonyant se u ie peribunt [l^sal. mea ad Deum aspicit, libenter pro te orabo, et
Lxxu). Hoc est, qui diem scientia> bontje habent, sed vives.
in aiienam suscitationem inutilitatis respiciunt, ac EPISTOLA CXXXV.
in tenebrarum quuj auxilium in raliona-
varietates M. MONACHI ET PRESBYTERl AD HILDEGARDEM.
litate nou quserunt, sed vana? suut, arescunt, nec
Ipsius sororumque precespetil, suas vicissim eis
viriditatem in Deo habent. Adam euim cum pleuus '^
promittens.
innocentias sanctitatis fulgeret, in prsevaricalione
HiLDEGARDi amantissima' et in Christo honorabili
deprehensus est, itaquod in pra-varicatione prifice-
singulariter matri et domina?, M. monachus et sa-
ptorum Dei periit, cum diadema innocentise, sciiicet
cerdos indignus, niodicum id quod est.
pulcherrima; filife regis, ab eo abscissum est. Nunc
Si gloriari oportet, imo quia gloriari licet in Do-
meutem tuam ad boua restaura, et aspice in fontem
mino, convenit et me gratulari uon in memetipso,
aquse salieutis, non require diversas causas in
et
sed in Domino, qui raea; in<liguitati talem apud ve-
aliena domo, quia unaquaeque causa quae utilis non
stram sanctilatem familiaritatis gratiam concessit,
est, arescet, quoniam a Deo plantata uon est.
qualem mea huuiilitas nec inereri potuit, nec spe-
Mens tua pura sit in Deo, et iu esurie justitia? Dei,
rare prsesurapsit. Unde primura divina^ miserationi,
et in recto itinere et Deus suscipiet te. Unde labo- deinde vestra" dignationi grates ex intinio corde re-
res quod propter Deum incffipisti et quos facis, tibi
fcrens, eo quod tara pra3senlcm me benigne habue-
sufticiant. Sed mentem tuam et cogitationes tuas,
ritis, quam et absentem vestra salutatione dignuni
quantum potes, ad Deum dirige. Orationes quoque Denuntio benevolentiae
duxeritis. vestra>, quatenus
meas ad Deura semper pro te fundam.
D oranes cousorores vestras et dorainas meas vice
EPISTOLA CXXXIV. mea easdem coramoneafis
salutare dignemini, atque
H. TRAJECTENSIS CANONICI AD HILDEGARDEM. ut fraternitatis et orationura solatiiim quod raihi
Ut arcana divinse revelationis de suo statu sibi proraiserunt, nequaquara meraorise ipsarura depe-
revelet. reat, quoniam et ego quantum Dorainus dignatur
Pauperis Christi paupertatem in fragili sexu imi- modis omnibus feci, et facio quod eis, teste Deo,
tanti H., divitis Christi divitias exoptans H. Traje- spopondi. Coniido cliam in Domino quod, vita co-
ctensis canonicus, salutera in Domino qui mandat mitc, non cessabo pro vobis omnibus deprecans, ut
salutem Jacob. gratia Dei qiia; vos tam longe prsevenit, jugiter vos
Spiritus Dei miro et ina?stimabili quodam modo prosequatur, et conterat Satan sub pedibus vestris
in te loquentis et per te scribentis experiraentum ut et mea parvitas salutem quara non mereor vobis
in me ipso liabere desidero. Absit a me ut ulla du- exorantibus obtinere valeat. De cseteris quse vobis-
bietas in me sit de te, quia Spiritus Dei loquitur in cum secretius contuli, cum opportunum fuerit, scri-

te; sed magis cura adrairantibus adrairatio, et cum ptis rae certilicare curabitis. Valete in Domino
devotis devotio, me ad familiaris experimenti desi- semper.
Patrol. CXCYII. 12
MVS S. IIII.DKCAIUMS MVi

HESPONSl M IIILDr.CAUniS. A tus cst. .\daugoat Dominus gratiam suam in vobis et

in omnibus qui vobiscuni sunl, ot faciat iit in sj»iritu
Sub fjiiadam parabola hortatur ad charilatem, fuijam
benevolentia? raemores sitis apud Dominum, et no-
sxculi, el amoretn verx sapientix.
stri, et multorum, qui spem suam in vobis posuerunt.
r.hare liii, parabolam hanc atidi, qiiam in vera Salutaria itaque sanctilalis vestr.ne documenta exoj^ta-
visione vidi. mus a vobis audire, et staliim vita? nostra' diligon-
Ousedam nobilis et pulchra domiua cubicuUim ex ter a vobis intoUigere, et quidquid vobis Deus super
auro ornatiim habuit, qu« frequenter ouas puellas hoc revelaverit, nobis dignamini rescribere; hoc
elegantes vullns habentes secum liabitare elegit. scientes (juod consiliis et monitis veslris pro posse
MuUie autem turbiv dumiuam hanc videntes, faciem nostro obtemj)orare decrcvimus. Nam nobis injun-
ejus laudaverunt, ac cum illa liabitare voluerunt. ctum pauperibus serviamus, quod sine grave-
est ut

Quibus ipsa di.xit: Munera quse vobis placent, vobis dine tumultuantis animi implerenon possumus. Qua-
dabo, quia nec niihi. nec vobis prodess(;t ut simul propler, a vobis scire desidoramiis ulrum iiobis uti-
essemus. Nobilitateni enim et pulchritudinem meaui lius sit ad claiistrum nos recludore, an lumultu
in
vulpibus ct canibus et in irrisiones dare nolo. Scd isto perseverare. Deus vobis aperiat quod sibi in hoc
^
qua^dam rugosa mulier rubra et nigra facie huic melius placeat.
nobili domina; assimilaro voluit, ac nubilitatem ot
UESPONSUM HILDEGAUDIS.
pulchritudinem ipsius indigne lulit. HcTC eadcm
rugosa raulicr super montibus ambulat, et in regio- Ul Christi imitelur exemplum, qui ut verus Samari-
nibus ac in omnibus locis currit, laudem et hono- tanus hominem qui in latrones inciderat, curavit

rem quterens, et uemo illi dat; sed omnes dicunt :

per sc et stabularios, id esl apostolos.

Isla inquieta et indiscipiinata a diabolo est, et ab In vera visiono vigilantibus oculis in spiritu meo
omnibus abigenda esl. Qua^dam cliam niulier mer- hfficverba audivi lili, qui forma Dei es, hanc
:

catri.'^ de omni arte ad se coUegitquse oculis puichra propositionem audi, qnoniam Filius Dei ad illos dixit
ad videndum sunt, et studebat ut oa ignola ol mira- qui apud se hoc dixerunt quod sibimetipsis elogc-
bilia hominibui in visu et in auditu faceret. Postea rant : Homo quidam descendebat ab Jerusalem in
vero ciystallum pulchram ot nimis jiuram ad ignem Jeiicho (Luc.x). Hoc idom
Eilius Dei de priiiio lio-
solis posuit, qua* dc solc sic accendcbatur, quod mine dixit. Qui cuin pcr rumorcm serpentis, quom
lumen oninibus dedit. Undo otiam ipsa omnos artos por muiierern audivit, seusit quod peccare j)otnit,

suas in tnodoratioue habuit. Nunc, lili mi, j)rimam (; in oj^tionc sibi lioc olegit quod per rumorem audio-
muliorem et j»uollas ejus attende sed mulierem ; rat. Mens enim quasi vir est, et optio quasi femina.
rugosam omni studio fugo, mulierem autem merca- Sed quando homo aliquam causam sibi elegerit,
tricem ad te collige. Prima enim tnulier cliaritas eamque por optionem sibi attraxorit, ipsam valdo
est cum puellis, videlicet benevolenlia et largilate. amaf, siciit et Adam optionem amavit quam per mu-
Sed mulier rugosa, rubeam et nigram faciem ha- lierem audivit, quia mulier ei sic adjuncta fuit ve-

bens, amor stecularis est, quo turpi sludio lascivi liit menti electio. Quando Adam hoc fecorat, de vi-

homines ad invicom so coriij)licant. Mulier vero sione i^acis desceudit, et similis liiiuo qua^ deficit
mercatrix philosophia exislit, quff omnem artem factiis est. Sed quamvis peregrinus tamen
esset,
inslituit, et quai crystallum, id est lidem invenit, Creatorom suum scivit, ac in illa cognilione lun»
cum qua ad Deum pervenitur. Kgo autem in Deum quae interdum croscit, similis fuit. Et incidit in la-
confido quod cum iis partom habeas, quoniam in trones iibid.), quod proprietas voluntatis ipsius fuit

ignea crystallo munera passionis ot rosurroctionis qiiii' ipsuin decepit, quemadmodum lalro por sibilos
Dumini Deo obtulisti. dolositatis hominos docipit, donec eos capit. Qui
etiam despoliaverunt eum [ibid.], scilicet eadem pro-
EPISTOLA C.\X.\V1. D priotas ab omni gloria (jiiam in paradiso Iiabuit, ve-
N. SACERnOTIS ET MAfilSTRI 1'AUI'ERUM I.N LUTHERIJM lut latrones homines desj>oliuntes substantiam eorum

AiJ IIILDEOARUEM. distribuunt ; ideo unusqiiisque homo qui felix erit

fugiat quod propria voluntas sua sibi elogerit, quse
Exoplal ab ea salutaria audire documenla, para/us
ipsi tarn nociva ost, quemadmodiim Ady, qiiod mu-
iis oblemperare.
lierem suam audivit, maximaque vulncra oi facit :

Domina' H. divini lumiuis splendore radianti, N. ita ut si sanari vult, ipsum cum magno suspirio me-
sacerdos indignus ol magister pauperum in Luthe- dicum qua?rereoportel, quia eliaratransgressio Adam
rum, scilicet domo hospitali, cum
in apparuerit in perogrinationem hujus exsilii misit, ita quod in

gloria Domini cum electis sociari. sciontia boni et mali vix vivebat. Quem noc sacrifi-

Gratiam et benevolentiam quain inulli in vobis ciura Abel, quod .Noe per aedificationem altaris per-
experti sunt ssepius recolentes, gratias omnipotenti fecit,nec ministerium obedienliae Abrahae, quod
Deo referimus quod in tarn fragili sexu, muliere ab Moyses per legem complebat, levare poluerunt; sed
infantia viribus corj)oris doslituta, virilem animum Samaritanus eiim lovavit. Samaritanus iste Filius

et virtutibus non paucis adornatum conferrc digna- Dei ost, qui totiis in sacrariu Spiritus sancti, id esl

I
360 EPISTOL.i:.— EPIST. CXXXVII. 366

iiilegiitulc Virginis incarnalus est, sine omiii caeci- A cautes ad pieiiileiitiiuu ducantur. Hoc et lu fac quau-
tate Adse, quain hnmana natnra in peccatis habet, tum poteris, ipsum adjuvans, qui camdem eleemo-
el iste Adam cum membris suis de puteo inferni le- synam pro peccatis suis dat, ut in aeternum vivas.

vavit. In vulnera quoque illius oleum et viniim in- EPISTOLA CXXXVII.

fudit : oieum videlicet quando in Incarnatione sua
MONACHORUM SIGKBERGENSUIM AD HILDEGAUDEM.
molus super illum misericordia illi se ostendebat,
Causantur quod ipsis non rescribat, petuntque ul de
vinum autem, quando poenitentiam peccalorum illi
staiu monasierii Sigebergensis aliquid aperiai, ac
injunxit, ut scriptum est : Pcenitentiam agiie, appro-
verba commoniioria transmiitat.
pinquavil enim regnum ccelnrum {Maith. iii).
Et imponens illum in jumenium suum duxii in sta- ,
HiLDEGARDi domiuse et matri dilectissima?, fratres

bulum [Luc. x). Corpus ipsius quasi jumentum est unanimes de S. Michaele in Sigeberch, quidquid do-

quia hominem in humeris suis in lignum crucis miua^, suae famuli, vel matri debent lilii.

portavit quod etiam ostendit, quia quando homi-

:
nem fecit, jumenta cum illo creavit, sicut etiam In-
carnationem suam vidit, cum hominem formavit, et
^ gnitor novit, et ex frequentibus nuntiis quos vobis
cum eamdein Incarnationem sibi adjunxit sicut vo-
luit, homo cum omni creatura' ipsum Deum et ho-
minem aspiciendo cognovit; totumque mundum ho-
mini pro tabernaculo velut stabulum dedit, et in il-
hid stabulum ipsum duxit, qiiando cum per passio-
Quam
vos in matrem
speciali charitatis affectu
spiritualem elegerimus, et in consortium orationum
nostrarum susceperimus, omnium secretorum co-
transmittimus, vestra quoque dilectio animadvertere
potuit. Sed vos econtra affectum matris in nobis nun-
quam ostendistis, litteras commonitorias, quas eliam
nolentibus, utpole mater liliis, dirigere debueratis,

nem suam liberavit, atque in misericordia et poeni- nequidem desiderantibus unquam obtulistis. Verum-
teutia curavit. El altera die prolulii duos denarios et tamen, ut coepimus, ad cordis vestri januam pul-
dedit siabulario iibid.). In altera luce post resurre- sare non desinamus, ut si nou surgilis eo quod ma-

ctionem suam vicariis suis, scilicet apostolis, et ca;- ter nostra sitis, propter importunitatem tamen no-

teris qui exempla eorum secuti erant, hominem re- stram -surgatis, et qu;p necessaria nobis sunt tribua-

liquit, illis injungens ut et ipsi facerent quemadmo- tis. Petimus enim ut aliqua de statu loci nostri in

dum ipse fecerat, et quod ipse etiam operatus erat, vera visione edocta nobis aperiatis, et ut verba com-
quia sicut cum Deus hominem fecit jumenta cum raonitoria et correptionem habentia nobis transmit-
,

illo creavit, ita homiues iu veteri lege primum in tatis. Hsec sunt, mater dilectissima, quorum indagi-

creatui'is, videlicet in volucribus atque pecoribus nem a vobis prsecipue desideramus, humiliter depo-
c;

Dco sacrificaverunl ; sed postea per victimam In-

scentes ut et ha-c et c^tera quse nobis magis ne-

carnatiouis Christi in Spiritu sancto invisibiliter cessaria nostris, transcribatis ; et sicut nos vos, sic

ipsi immolaverunt, quoniam Incarnationem ejus quoque vos nos in consortium vestree orationis susci-
per nos cognoscimus, divinitatem vero intueri non piatis. Valete.

possumus, sed eam per fidera amplectimur, vehit

RESPONSUM HILDEGARDIS.
eliam hunc mundum scimus, feternam autem vitam
in lide enim nostra videmus,
aspicimus. Corpora Quosdam ipsorum ui siellas lucere, quosdam vero in
sed animas nullo modo intuemur, nisi quod solum- obscuriiate fatigationis lassescere, ei de casu primi

modo scimus quod sine anima non vivimus. Sic
etiam omnia opera sunt, qiupdam scilicet obscura,
iquicdam manifesta, et ita quoque Creatorem om-
inium in humanitate et divinitateet ipsius habebimus.
.Tali modo in duobus testamentis Deus vicariis suis
hominem reliquit, ut ita cum eo agerent quemad-
modum ipsis ostenderat, videlicet vulnera ejus in D dam autem in obscuritate fatigationis lassescere.
raisericordia ungendo, atque in poenitentia mun-
dando, et hoc ad novissimum diem. Tunc quoque
cura redierit, mansionem seiernse ha>reditatis omni-
bus dabit, qui in bona voluntate hoc fecerunt quod
eis demonstraverat.
• Nunc tu, villice Dei, sic fac, et cave ne mens
itua tenebrosa sit, s'ne sole et luna et stellis
angeli per superbiam.
qua frequenter video, ha-c
In visione Spiritus,
vidi et intellexi. Congregationem enim istam video,
ut nubem quae apparet, ut lux illa quando dies ab-
scedit et nox appropinquat. Inter vos etiam video
quosdam in bona intentione ut stellas Uicere, quos-
Unde surgite, et apprehendiie disciplinam, ne quando
irascatur Dominus ei pereatis de via justa. Vidi quo-
que quasi coronam duos circulos habentem, alterum
scilicet inferius, et allerum superius, angelis undi-
que plenos, et in medio coronai hujus Michael ar-
changelus sicut turris stabat, ita quod ii duo circuli
ita velut duo parietesipsi adhaTebant. In pectore autem
:

3cilicet ne secundum proprietatem voluntatis tufe, ejus forma Filii hominis fulgebat, circa quam scri-
itioc et illud, ut tibi placuerit eligas, hoc et illud ptum fuit Virgam viriutis emittet Dominusex Sion,
:

ibonum esse dicens, quia mens tua nunc tenebrosa dominare in medio inimicorum iuorum (Psal. cix).
oubes est; sed in illum verum Samaritanum aspice, Ipse quoqiie dextrum brachium extendens, scutum
^Jt sicut ipse fecit, ita et tu fac in ministerio ad quod dextra manu tenebat, et juxta eum quasi nubes ve-
magistro tuo constitutus es, quoniam Deo placet
i lut aureus fumus de thuribulo ascendens apparuit,
jI misericordia egentibus impendatur, et ut pec- in qua mcrita orationum et sancta opera populi

k
 367 S. lllLnEGAHDlS ,m
isti.i5 resptenduerunt. Et audivi illum ad populum A teste, noniino abbali iii nullo detrabimus, quem
istum dicentum Quaudiu spleudorem sanclilatis in
: tamen paterme ienitatis per multa in nobis imme-
vobis video, pro vobis puguare vulo conlra nigra morem, et quibusdam fauiiliaribus suis laxius in-
jacula, qiia" de impiis tyrannis ad habilacula loci dulgentem, libera quoque potestate in omnibus
vestri tlai:rantia aspexero. Tunc cognovi quod lisec immoderatius utentem ingemiscimus. Si quidem
virga virtutis virga Anron fuit, qua in ramis virtu- maximis calumuiis et infamiis opinionem noslram
tum quod Deiis in prima die angelum po-
tloruit : super ha;c lacerari perpendimus, et prajcipue pro
suerat, qui per superbiam scipsuiu a felicitale depo- lairymabiii discordia pridem inler nos orta, et
suit. Sed Deus virgam ba^reditatis in monte Sion nihilominus inter ipsum abbalem nostrum et prio-
aspexit, qua^ ut virtus magnitudinis in homine llo- rem nuper commota, religionem nostram tiuaui-
ruit, ubi omuipotens Deus in virginitate surrexit. maximo contemptui a sa^cularibiis haberi detlemus.
Et liic llos de Sion exivit, unde etiam multa; aqua' Quapropter incerti quid agamus, ul vestris oratio-
ellluunt suavissimum ventum dantes, quae snnt vi- nibus divina VDJuntas nobis aliqualenus super his
rentia operasanctitatis ia mentes hominum, ita quod elucescat, humillime imploramus. Quod si litteris
Deutn in omnibus cognoscunt. Quapropter in his consolatoriis, quid polissimum, quidve Deo sit in
B
vullus Dei fulget, quando suggestionem diaboli a se his beneplacitum per vos certiticari nieruerimus,
abscidunt contra illum militantes, quasi in medio id quod solum jtossumus veslra^que charitati
polestatis sua?, cum duas alashabent, ita quod Deum gratissinium scimus, j^recum nostrurum remu-
plus qiiam seipsos amanf, et quod sanctissima opcra nerationc huic bonehcio rependere semper stude-
faciunt, et tunc stant quasi columna nubis in medio bimus.
inimicorum suorum, cum eos ex utraqiie parte per-
ItESPONSL.M 111LDE(;aRDIS.
cutiiint, Deum scilicet amantes et sanctissima opera
Deu7/i eorum iion oblivisci, tantummodo vitia con-
facicntes qiiod quasi sol micat in
:
splendoribus san-
culcent et •pmdtentiaiu ayant.
ctorum. Sed prinius angelus magis voluit Deum su-
pt-rare et in honoribus ejus stare, quam iilum amare Serena lux dicit : plangens ovile, et ornatum
aut bona operu facere unde bomo divinitatem ho-
: in signo ligatura^ obedientia% esto stabile in cogi-
norat, cum seipsum vincit, ubi in possibilitate. sua tationibus tiiis et dcsideria tua anbelent ad amo-
rnila facerc f>osset. Quaudo virgiuitas in vexillo Ue- rem Dei. Tu ergo considera ubi sil jirosjieritas vel

gis in eo permanel, et quando alii iu gustu peccati adversitas. Audi mensuram vallium. Valles inter-

reverlunlur ainola iniquitatis mundum relinquentes, £ duni virent et tlorent de rore coeli et de calore solis,
(juod totum in sj)Ienduribus sanctorum est : quos ac interdum arescunt et deliciunt in vicissiludine
verbuni Dei in volunlate Patris sic protulit. Et ideo tempestatiim. Sed tamen valles islas, qua' propter
ad tuibam istam in Spirilu sancto manifeste sic divcrsitatem tempestatum aliquando pulchritudi-
dicilur : Benedictio Domini super vos in splendori- nem suam perdunt, non habeo omnino in taii obli-
bus sanctorum, et omnes qui vobis benedicunt be- vione, (juasi amodo in pulchritudine sua non resur-
nedictionibus repleanliir, et qui vobis maledicunt, gaut. Sic etiam non obliviscar loci hujus in quo
benedictio ab illis fugiat. tii stas, quia sapientia non carebit in eo materia
sanctitatis, ul ipse primum in rectitudine processit,
EPISTOLA CXX.XVill.
Tu aiitem esto Iiicidum ovile iu vicloria, conculcans
MONACHORCM HIRSACGENSILM Al) HILDHGARDE.M.
vitia, qiia' in inquieto tempore concutiunt te ; et

Causan/ur de abbate, qui non Ixsus ipsos opprobriis non erubesce, qnod te propter mala opera tua ac-
et calumniis ojierafe non cessabat, occasione di- cuses, quoniam Deiis omnia vulnera ungit et tergit
scordise qiix ipsum inter et priorem interces- in jjo-nitentia. Sed tamen vivens oculus notavit
serat. pra?terilam causam in dolore illo quo tu commotum
Domina' Hildegardi ad a^dificationem Ecclesia" D es in contumacia superiorum pra-Iatorum tuorum,
divinitus electae, monachorum grex pauper et pu- quia dulcedo ungenlis, matris scilicet misericor-

sillus in Hirsaugia, sic divina pietate adornari, diii' , subtracla fuit a qiiibusdam ovibus tuis ir

ut uoverit humiles Christi lU tribulatione cou- culpa jacentibus, quai nou recte dijudicata". sunt ir

solari. pcena quam habueriint in pcenitentia sua. Incon-

Domini, quae de excelso solio
Benedicta gloria grua enim pluvia facit lerram aridam. Sic hom(
suo mirabili et ordine prospexit, dum
iuusitatu qui jieccaverit, si non habuit illiim qui eum ungat
tantum lumen grati» sua mundo per vos illucescere I^rotinns in desperationem fugit et arescit, quo

voluit. Inde omnes Ecclesia" filii jocundantur; sed niam niilla medicina exhibetur ei secundum quo(
praecipue nos qui spiritualis nova exsultationis luce ipse sustinere potest. Nunc, chari lilii, audite vo
perfundifiiur. dum in moerore qiiem pro defectu cein viventis lucis. Appi-ehendite misericordian
nostri ordinis toleramus, divina consolatione per qua' non est vobis orla, sed quse ex Deo venit
vos la^tiiicari sperarnus. Qua; igitur sint qute summa et ideo non abstrahite eam ab illis quibus impen
nobis sollicitudinc pariant, qua- maxime mentem denda est. Uetrahite ergo illos ad sanitatem anima
nostram remordeant, paucis animadvertite. Deo rum suarum.
 309 EPISTOL/I':. -
EPIST. CXL. 370

EPISTOLA CXXXIX. A artis, ut praedictum est; in bcnedictioae Abraha;,

MONACHORUM KBERBACENSIUM AD HILDEGARDEM. lux vivens te benedicit.

Ul quxin eis corrigenda sint. non celet. EPISTOLA CXL.

HiLDEGARDi doiniQse qiiani ^bi elegit in famulam, N. PRIOIUS DE ZWIFELDA AD HILDEGARDEM.
et plurimorum secretoruin suorum consciam, pau- Quomodo collapsam in suo monasterio disciplinam
per grex tratrum in Eberbacli in numero pruden- valeant reparare.
tium virgi.ium cum vera lucerna etardenti lampade,
Dominae suai de S. Huperto dilectissim* Hilde-
cum tidelium animarum et supernorum civium
GARDi, sancti Spiritus cohabitatione reverendis-
Sponso feliciter introire adiiuptias.
siinae, i\. prior de Zwifelda cum caeteris fratribus
Spirilus Doniini quos elegit sibi et prtedestinavit
suis, quorum Deus nomina uovit, debitae orationis
nunquain deseruit, sed cogitatum ipsorum in pa-
exliibitionem.
terna mansuetudine enutrivit, ita vos feiicem ani-
Si bene valetis et prosperis successibus ad vota
mam et beatam elegit sibi in organum ct vas ele- polletis hoc omnimodis exspectamus. Caiterum ,

ctionis suae Dilecta domina, obedire

. debemus
quia abyssus desperationis in reparanda ccenobii
maternfe admonitioni vestrae, quia veritas Domini B
nostri religione vallavit nos, et pelagus irratio-
per vos loquitur. Adinonitiones tnim vestras liben-
nabilitatis ejus cooperuit capita nostra, humiliter
ter percipimus, precamurque bumili petitione ne
et suppliciter ante faciem vestram prostrati, con-
quod in nobis corrigendum est nos celeLis, sed ut
silii vestri solatium cum omni devotione exposci-
Domino qui vobis inulta secreta reserat placue-
mus. Speramus enim quod vestris orationibus apud
rit, nobis id insinuare studeatis. Angelus consilii
Dominum obtinere possitis, quatenus per Spiritus
et fortitudinis, qui semper circa vos est con-
sancti revelationem aliqua nobis profutura denun-
servet et custodiat vos sauam et iucolumem.
tiare debeatis ,
quoniam quorumdam fratrum no-
Amen.
strorum importunitate multoties gravamur. Ha^c
RESPOiNSUM HILDEGAHDIS. omnia rogamus vestram sanctitatem, ut styli non
Vtcaveant ne felicitatem qux in Dei praedestinatione dedignata vicissitudine nobis rescribatis. Valete
in ipsis esse videtur abjiciant. et pro nobis peccatoribus obnixius Dominum rogate.
Mystica Dei me dicere jubent hsec in umbra vi-
RESPONSUM HILDEGARDIS.
sionis Vos ascendistis in montem vaide excelsum,
:

et in valle aspicere voluistis Interea valde tempe- Arguit eorum negligenliam , hortaturque ut resi-
stas supervenit, he, he, languorem qui est in lumbis piscani.

vcstris, sicut dicit probatus servus, scilicet David : Serena claritas dicit : Fortissima lux divinitatis
Toladie contristatus ingrediebar, quoniam lumbi mei integre scit et novit oinnia. Quis tangit intellectum
non est sanitas in carne
impleti sunt illusionibus, et istuni, aut quis coniprehendit eum, nisi ille qui
mea (Psat. xxxvii), et ideo oculi vestri languent videt in sapphirino oculo, quod Deus Pater super
prse inopia. Cavete ergo ne felicitatem illam qua^ omnia tain iminobilis est in justitia sua, quod
in praedestinatione Dei in vobis esse videtur, retror- nullain iniquitatein dimittit indejectain, qiiia ipsa
sum abjiciatis per nimietatem bellorum temerita- illum tangit? Et Deus Pater in semetipso ita dele-
tis, quia cuin Deus faciem priini angeli velut valde ctatus quod omnem creaturam
est, per verbuiii
elegautem fulminantem lampadem fecisset. ille
et suum creavit uude et creatura sua
: ei placuit, et
lemeritatem unde gloria ipsius in ipso periit
iniit, creaturam illam amplexatus est, quae ipsum tangit
quoniam nulla bona desideravit, claritatera illius amando eum, magua delectatio hujus operis!
in alia vinea plantavit. Et quia Deus societatem Deus Pater immobilis est in rectitudine sua, sed
cum malo non habet, providete ne specialis gratia iniquo parcit per Filium suum ad parendum admo-
Dei a vobis moveatur in opere antiqui serpentis, " nitus. Nam Verbum suum carnem factum inspicit,
quoniain ille gaudet in semetipso, et dicit Volun- : et recordatur quod per Verbum suuin omnes crea-
tatem meam iuvenio cum discordia in spirituali turae factai siint. Secundum hunc moduin etiam
populo, et in erecto colio cum eis ambulo. Qua- sancti Dei illum in admonitione tangiint iu sua
propter diabolo resistite, ne lumen claritatis deti- clara voce, simili candida nube volante quasi vola-
ciat vobis, sicut illi propler superbiam suam abla- tilis aer aquae. Audite ergo qui erumpitis in criiiw-

tum Qui enim interdum labuntur, et iteruni

est. uibus vestris. Mons Domini idcirco vocamini, quod
surgunt, non carebunt ha-reditate gratise Dei, sed Filium Dei imitari debetis per conversaliouein ve-
in turbine viudictffi Dei incurvantur; et tamen stram. Quare ergo materna viscera cliaritatis et
deinde resediticat Deus in eis radicem priinae in- rectitudinis negligitis, similes existentes illis qui
cceptionis sacrilicii virtutis Dei. Et dico vobis qui in Oreb corpus suum in |lege castigabant, et iterum
plantatio Dei estis, super locum vestrum mystica in alia via errabant; sicut etiam illi speculatortjs
Dei dicunt h£ec : Nunquam delebo te, cuin mihi faciiint qui in alta voce in custodia sonant, sed
non resistis in impia temeritate, quae non desiderat tamen civitatem in insidiis perforant. Mens vestra
ablui, velut etiam ostendit teineritas diabolica est quasi nubes quae tempestates porlat, modo ira-
 !

371 S. HlLnEGAUDIS 372

cundiam iii negligentia, modo sordes pecorum in .V diligentia sponsam valde pulchram in facie, cum
pelulantia habeus, ubi pacilicam iiostiam negligitis sapphirinis oculis, cujus stalura ajqualis erat et non
diceutes : Nolumus resistere nobis, quia corpus tortuosa in ulla sed specciosa in om-
diversitate,
uostrum nou possumus accingere in conslrictione, nibus ornamentis. quoque valde amabilis fuit
Ipsa
quoniam uati sumus de Adam. Nam vos iu palatio iu omnibus monbus snis, ita quod eam decebat
regis uon vultis restringero jecur vestrum ut de- omnis symphonia in cilharis et in omni genere mu-
betis. Cur ergo uon erubescitis, quod quasi a sta- sicorum talis etiam
: e.xistens, quod uoluit esse
buio asinorum erepti, et in magnum honorem cse- concubina nec saltatri.\. in habitu meretricio, et
remoniarum «anctificationis per supernum Domi- quod nolebat vagari per diversas plateas, nec lo-
uum positi, verum ad stabulum asiuorum recurri- qui ad irrisionem juveuum. vanitas et spurcilia
tis? va?! in hoc simih',s facli estis Balaaui, qui diabolicorum jaculoruni! et o igiiomiuia lasciviai
insaniebat in vuhieribus ferventium cicalricum, puellarum! couiremisce sermoncm islum. Cum fe-
furens in regioue umbroe mortis. Nolite ergo relin- minea forma subtrahat se a junctura mariti, pro-
quere montem sanctificationis iu vanitate voiupta- jtler Deum nolens viro copulari, o quam magna
tis. vx turpiludini quse projecta est retrorsum in nobilitas in illa tunc est, quia ipsam decet despon-
B
aiienum locum! Nam illi pereunt qui pra;varicantur satio superni Regis, quoniam carnalem virum recu-
in sancta institutione. Apprehendite autem disci- savit, ct sic debet amplecti Deum, et adha^rcrc
plinam, et ne erretis in viu justitiic, yjuasi legem Domino terrenum virum non habet. Nam
suo, quia
non habeatis, et quasi sol non radiet super thuri- ipsa debet sic periiianere ut Eva fuit antequam
bulum benedictionis, ne quando irascatur Domi- cam Deus Ad* repraisentaret, cum illa tunc non ad
nos, el pereatis de via justa, cum in prcevaricationc Adam, sed ad Deum aspexit. Sic raulier faciat, quae
jacelis. metuenda et veneranda sacrilicia, quae propter amorem Dei carnalem virum recusat. Ad
incredulitatem idolorum non habent, ncc sarcinam Deum aspiciat, el uon ad alium virum, quem prius
percutientium vulnerum! va' dolori miseria;, quia habere nolebat. Sed valde durum et amarum est
Deus destruet in vobis murmurationem Ninivita- propter dolositatem antiqui serpentis, quod viri-
rum, nisi citius curralis ad olivam sancliiicationis ditas carnis in seipsa semper arida sil. Attamen
Quare estis curvi in mendaciis istis, quasi coeci non cum mulier fortissime arniala fuerit, ita quod in
sitis ? Sed ceeci estis, cum non prajvidetis causam thalamum superni iiegis se coUocat, et quod ipsum
illara in qua nati estis per casum Ad.T, et cum eam Regem dulcissiraa charitate araplectitur, iiolens co-
habetis in brachio ample.xionis ridentes et cachin- (; lere officiura carualis ardoris in concupiscentia,
nantes quasi eum non habealis. Fugite ergo et no- sed volens vultum aniiiii sui ponere iu Deura, rc-
lite peccare, ut cito veniat salus vestra. Videte ct cusans voluptatem carnis suaj, tuuc aspiciat ut
ambulaie in recto itinere. aquila in solem, et ut coluniba per fenestras suas,
cogitans et studens quomodo animum abstahat de
EPISTOLA C.XLI.
divitiis et deliciis sfficularibus, et de consortio car-
MO.NI.VLILM ZWIFILDENSIUM AI) HILDEGARDEM. nalis viri. Et ideo femina quai non vult ire in tha-
laraum carnalis viri propter dilectionem Dei, debet
Ul osiendat quomodo a via negligentiae ad viam cor-
rectionis debcant redire.
in spirituali vita mecum essc, qui sum sine initio

et sine finc; nec sit in furtivis amplexibus rusti-

IIiLDEfjARDi speciali gratia divinitatis illustratac,
cum occulte amans. Sed si hsec fccerit, non est
humilis Zwilildensium sororum coetus, in acceptis
raecura, quia vipereos mores habet. Quapropter
ccelitns donis amplificari.
mulier qua? ita fervet, quod non potcst saiculum'
Omnipotentiam suam divina clementia mirabi-
(lerelinquere, periculum, nec in altum mon-
non in
liter in vobis glorificavit, quam de fragiii massa
tem ascendat, ne postea in lacum mergatur, quia
assumptam thesauris gratia- suse novo ordine ad-
I) mihi prius desponsata fuit, et dcinde ad carnales
implere curavit. Vestrai itaque claritati congau-
amplexus ivit. Nam Virgo Maria in calore Spiritus
demus, nosque nostraque omnia vestris orationibus
sancti jucunda fuit, et virginitas ejus floruit. Sed
suppliciter comroendamus. Rogamus etiam pieta-
quod Spiritus
nulla feminea forma hoc incipiat,
tem vestram ut, cum diviny visioni insistitis, com-
sanctus in illam non misit, ne postea vacua re-
monitoria verba ad nos dirigatis, et quomodo a via
non sit
maneat. Mulier quai ad mc vult respicere,
negligentiai adviam correctionis redire debeamus, ambitionem
in diversitate dispersi cordis super
nobis ostendere non negligatis. Valeat in Chrislo
hujus sa;culi, nec sit tortuosa per flagrantia magni-
vestra dilectio.
loquia superbise, sed sit stabilis in omnibus orna-
RESPONSUM HILDEGARDIS. mentis virtutum, et nobilitate chantatis et justi-

Ut superbiam vitenl, nec sint saltatrices, nec exlra tiai, qua; dominantur in omnibus speciosis superni
monasterium prodeant, et adprimam desponsatio- Regis.
nem redeant. Nunc, tu turba puellarum, audi quod superna
Qui omnia videt et quem nihil latet dicit : Qni- vox ad te sonat. Noli esse concubina, nec in altara

dam vir nobilis copulavit sibimetipsi cum summa vanitatem superbia; mentera tuam pone, ita quod
 373 EPISTOL/E. — EPIST. (XLII. 374

velishonorcni Ilcgis cliscernere unicuiquo secuudum A vobiscongaudemus, quoniam plurima hucusque

statum suum, cum putas quod mihi non sit possi- hucusque inaudita per divinam revelatio-
invisa,

bile, ut discernara solem et kinam et cfetera qrna- nem manifestastis, hucusque clausa reserastis.
menta cceli. Meretrix omnia quasi similia et aequa- Nam Spiritu Dei plena, mulla scribilis qu;r ab ho-
lia habet, videlicet principem ut rusticum. Qui sic mine non didicistis, qute sancti et docli viri ini-
facit, inhonorat me, sapieutiam similem faciens rantur. Eapropter quanivis louge a sanctis simus,
ignorantiit', et pietatem vanitati, ac ca?teras virtutes quia peccatores existimus, supplices rogamus ut
similes cupro. Nunc, o vos puellee, nolite esse sal- tum pro gloria Domini, tum pro antiqua et justa
tatrices, in similitudinc pessimorum morum, se- familiaritate memor nostri silis, et verba consola-
cundum ijuod vobis placet, ne in alterutrum deci- tionum nobis porrigatis, et nobis apud Deuni sub-
piamini in omnibus rebus si sic feceritis. Nam sal- veniatis, ita ut quod iu nobis minus est, Deus per

tatrixunicuique secundum voluntatem illius saltat. merita oralionum vestrarum in nobis supplere di-
Sed et apertis osliis ne ambuletis propter sordidi- gnetur. Valete.
tatem mentis vestrcT, nec nutum faciatis in lascivis UESPONSUM HILDEGARDIS.
nulibus per pelulanliam latitudinis vestri cordis,
B Ut ad Beum redeant.
quasi in plateis illud amantes quod contempsistis in
amplexibus Regis, cum rusticum pro regio amore in In vera visione vocem audivi htec adversum iu-
ampiexus vestros ponilis. Unde mulier quae non jurias quas et spirituales et Sfficulares contra jusli-
vult habere consortium carnalis viri, non sit ullo tiam proferunt dicentem : justitia, tu peregrina
modo in aperto, quia hoc non dccet eam sed in ;
et advena es in civitate illorum qui sibi componunt
occulto corpore et mente vehit columba in caverna et eligunt parabolas de ofdcio propriae voluntatis
maneat, ne eam accipiter, scilicet virilis animus suae, nec ad tua mysteria, nec ad amicitiam tuam
arripiat. Nunc tu o turba, citius surge ad primam anhelant, qua- es purpurata amica Unde
regis. cla-

et ad regalem desponsationem primi et principalis mas propter sorlem illam in qua non quiescit uila
viri tui. Ipse enim vocat te. Emenda ergo et corrige justitia et in serumnis dicis: Valde erubesco, ita

quod illum otfendisti, et suscipiet te in teterna sal- quod faciem meam sub pallio meo abscondo, iie
vutione et vives. mihi insidiantes me videant; sed ipsi dicunl :

Quodcunque ex nobis est, omnibus prodest. Qua-

EPISTOLA CXLII.
propter, o justitia, magnum zelum habes, ita quod
A. PRIORIS ET CONVENTUS DE MONTE S. DESIBODI AD
C reus judicii est qui tibi resistit. Et iterum iu
HILDEGARDEM.
eerumnis dicis : Unde venis? De sinu Patris, et
Conqueruntur quod apud ipsos educata ipsis noii omnes regiones mecum collectse sunt; sed et ubi
rescribat, nec commonitoria verba transmittat. positai sunt omnes staturse, populorum, ac omnia
HiLDEGARDi gratia Spiritus sancti verissime re- instituta generationum, ibi aderam, et sic columucv,
pletfe, A. monachus indignus et prior de Moute S. nubis in me erectai sunt. Nuuc autem sum teediuni
Desibodi cum fratribus ejusdem loci, de virtute in illorum, qui in prima radice in me orti sunt. Qua-
virtutem ascendere, et Deum deorum in Sion vi- propter antequam in his doleam propter ignoran-
dere. tiam populorum suspiro, et tanquam inundantes
Cum in exteras regiones verba admonitionum aquse sic rugitus meus in alta voce sonitus aqua-
vestrarum mittatis, et quamplurimos viam recti- rum multarum, proj)ter nimietatem stultorum ho-
tudinis desiderare faciati.s, nos qui vos fere a cu- minum in garrulitate roorum ipsorum, et in stre-
nabulis novimus, et apud quos per plurimos annos pitu inhonestatis. He, he, o aquilse, qua', in nie
fuistis, miramur cur verba coelestium visionum transistis per aquam recuperationis quasi auro-
nobis sitientibus subtrahatis. Scimus enim quomodo ram rutilantem et quasi gemmam coruscantem,
apud nos quomodo docta,
educata, quomodo con- r^
uunc dormitis, et ut stulta animalia estis, quif. in-
versata estis; quia non alio quam muliebri operi terdum procedunt et interdum retro incedunt, ct
institistis, non aliis codicibus quam simplici Psal- interdum se invicem ambulando intermiscent.
terio imbuta estis, et sine querela bonam et san- Sed et de hoc monte tiliorum Dei hsec in mystico
ctam conversationem dilexistis; sed divina pietas spiramine vidi. Montem multa? magnitudinis vidi,
coelesti rore, ut vohiit, vos imbuit, et magnitudi- in cujus vertice vir magnus sedebat, qui in utra-
nem secretorum suorum vobis aperuit ; et cum in que manu sua legem Deiquasi in charta scriptam
his vobis congaudere deberemus, Deus vos uobis habebat, sicut de Moyse scriptum legitur. Et sub
nolentibus eripuit, et ad alios homines transtulit : pedibus ejusdem viri quo^dam turba hominum spi-
qnod cur fecerit perscrutari nec scire possumus ;
ritali circumcisione circumdata er;it, qui omnes
sed tantum hoc noleutes et volentes in multa per- instrumenta ipsius legis cum gaudio et cum suspi-
turbatione sufferimus. Nos enim sperabamus =alu- rio susceperiint dicentes :o Domine Deus noster,
tem loci nostri in vobis sitam esse, sed Deus aliud quando ad te veniemus, libenter tibi obediemus;
quam vellemus disposuit. Nunc autem quia volun- sed tamen interdum in quamdam turbinem se mi-
tati Dei resistcre non possumus, ipsi cedimus et scueruut, et aliquando multa crimina inter illos
375 S. HM.nEGARDlS. 376

fuerunt, quiv tameti nmltis lacrynus abluerunl in ,V prima vo.x quaj vos ad laudeni Dei congregavit,
aspersione sanguinis Christi Jesu. iNaoi cum homo faciat vos in radice boni sicut primos, qui in parie-
in tam magnis peccatis jaceret, quod se de illis iu tibus lompli consecrati sunt. Sed tu, o mons, audi
nulla viriditate per seipsum erigcre valeret, dixil in admonitione Dei, Deus te constituit sicut monlem
Deus Volo homiriem per memetipsum erigere, ac
: Sinai ad sacriiicuutum ei hostiam laudis. Nunc
denuo in visceribus misericordite plantare, ita ut autem ad Deum conviiicre, et eslo candelabrum
in speculo confessionis resideat, qui se de visceri- Regis, ita quod non erubescas in prima radice lua,
btis diaboli per seipsum eripere uon poluit. Sed ego sicut dextera Dei le plantavit.
pauiiercula, quamvis multa crimina in bis viderem,
EPISTOLA CXLIII.
superbiam tamen iu eis non vidi, quui per conlu-
maciam in jactu lapidum peccalures contemnit. MONACHORUM S. ELC.UAUIl TREVIRENSIS AD HILDE-
Sed sub pedibus istorum aliam lurbam hominum GARDEJl.

couspe.xi, candida nube circumdatos, et pulchras Admonitionis ipsius stimulis excilari desiderant.
facies habentes ac in coilum aspicientes qui tamen HiLDEOARDi Sponsi coilestis amplexibus jugiter
:

petulantiam cum suscitatione multarum inutilita- inbserenti, necnon omnibus secum in Christo cou-
tum, sicut pingues tauri interdum adieruut, ila ut " versantibus, ccnnobii S. Eucharii Trevirensis omnis
cum ccelum aspicerent, arcus suos intendentes sa- conveutus, id quo nihil est melius.
gittas conlra coelum emiserunt, atque plumbeis Quicunque voluntatem Patris qui in coelis est
fuslibus coatra coelum percusserunt, et sic posue- facere conantur, ipsi fratres, sorores el matres
runt in coelum os suum et lingua eorum transivit Domiiii vocanlur (Matlh. xiu). Quisquis vero alios
in terra. Lnde super eos venerunt, el
tonitrua commoiiendo quasi lactando in molius perlrahere
grandines super eos cecideruut, alque mulla? ne- studuerit, hic dignitatem matris specialiter obline-
bulae eos oblexerunt. Et murmurabant quare hu- bit. Unde uon immerito te prae ca^teris velut ma-
jusmodi squalores eos ita circumvallarent. Et gra- trem in Domino veneramur, cujus consolationis et
tia Dei illis sic respoudit : Ad magnam beatitiidinem cruditionis uberibus in intimis aflluenter reticimur.
vos collegi : sed in temeritate vestra me abjicitis Ipsum quoque qui facit mirabilia magna solus te-
cum dicitis, quis ad vos pertingere possit, aut quis cuin magniticamus. Qui haec a sapientibus et pru-
sermo vos vincat, aut qui colles, aut qua' lingua dentibus haclenus abscondit, qua? mirabililer die-
vos percutere valeant? Sicut etiam lilii Israel Deuin bus nostris humilitati tua; revelavit. Proinde quia
neglexerunt, cuin per benedictionem Abrahae cornu ^ viain mandatorum Dei corde dilatato currere non
benedictionum super eos erexit, ac in sinum suum possuraiis, admouitionis tuae stimulis excilari, pro-
per lci'titiam honoris levavit. Sed illi in fraude mur- ut tihi Deus dederit, veliementer desideramus. De
murabant, ac in temerilate Deo resistebant, ac caitero indubitanter cognoscas quia iii litleris tuis,

saiirtilatem per eiTusionem sanguinis Christi reli- scilicet in libro Scivias, delectati suinus, sicut in om-
querunt. Tunc benedictio in illis retrorsum abiit nibus divitiis. Denique sauctisorationibus vestris nos
el evanuit, quia ad casum morlis se declinaverunt. apud Deum adjuvari et consiliis pra^miiniri humili-
El Deus de sacnticiis et de hoiocauslis iilorum ter deposcimus.
aliam civitatem Ecclesia; Bedilicavit, usque dum
RESPONSUM HILDEG.\RDIS.
omnes aquae puteorum educantur in vallem nigra-
rum nebularum. Et lunc omnes aquilae in cir- Eorum sanctam laudat conversationein.
ciimeunte rota in unum gregem congregabuntur, Vos qui tunicam Christi induistis ac euiii imitari
quia ipsse prius in benedictione erant. vultis, audite quod Psalmista dicit Qui ponis nu- :

Sed et aliam turbam hominum sub pedibus isto- hem ascensum tuum, qni ascendis pennas ventorum
rum vidi anle quorum oculos aries in spinis aurei {Psal. ciii). Quid est hoc? In conslilutione mundi
coloris pendebat quem
: cuin odore myrrhic et thu- D posuisti nubem ascensum viventiuin volatilium,
ris et cum fulminante vultu inspiciebant, et de qua; in altitudine aeris sunt. Quod etiam sic est :

manibus magni viri illius, qui in verlice ejusdem Deus prsescivit quod spiritualum populum in semet-
montis sedebat, quidam rivuli ad pectora illorum ipso conslitulurus erat, ut propheta dicit : Qui sunt
eflluxerunt. Et illi clara voce ad sinum sapientia; sic hiqui ut nubes volant, et quasi cotumba: ad fenestras
clamaverunt : Deus olim nos in multis sacriliciis suas? {Isa. l\.) Mentes spirituales velul nubes
congregavit ; sed nos omnes in multis obligationi- sunt, quae est quasi materia luminarium, scilicet
biis delinqiiimus : unde siiper torcular positi sumus solis, lunai et slellarum. Sic etiain obedientia velut
cum pro[)heta dicentes : Torcular calcavi solus el materia est humilitatis, charifatis et aliarum vir-
de fjenlibus non est vir mecum ilia. lxui). Et verum tulum, in quibus columbaj volant, cum
lideles quasi

ubi sagena missa est in mare, et ex omni genere per ligaturam propria? voliintatis desideria sua a se
piscium congregabat, sicut illi piscantes elegerunt abscondunt, ita qiiod per cavernam innocentiai in
pisces bonos in vasa, sic gratia Dei elegit illos ad solem aspiciunt, quasi homines non sint in volun-
gloriam, qui humiles corde sunt et devoti in timore late carnis sua;. Et sic Creator omnium ambulat
Domini, rapinas non intendentes. Nunc autem super pennas ventorum, cum supernus Filius in-
377 EPISTOL/E. - EPIST. CXLIII. 378

hutnilitate castitatis pulcher flos processit, ac ita \ in malignitate superbiaj estis, venenum aspidum
in raansuetudine permansit. Unde scriptum est : insanabile concipilis, quod vos mortilicat. Cum au-
Super quem requiescam,nisi superhumilem, et man- tem inquietudo mentium inter vos exsurrexerit,
suetum, trementem sermones meos? [Isa. lxvi).
et estis quasi piumbum, quoJ in puleum vehementer
Hae sunt alse spiiitalis popuH; sed qui istis carent, cadit. Nam vana gloria et malignitas viscera su-
velut volatilia cadent, quse pennas volandi non ha- perbiae sunt, et qua; sic cum iuquietudine mentium
Lent. In his etiam convertitur multitudo maris et invicem implicantur, odium ac invidia illis niini-
fortitudo gentium venit. Nam innumeraljilis tiirha strat. Uude pax et securitas ibi fugiunt, et charitas
hominum ad istas alas currit. Sed quidem inter Christi recedit, et qui in illis malis sunt cadent
illos respiciunt ad aquilonem per turhineai vanee quasi plumbum in aquis vehementihus, quia alas
gloriae ac superhiaj et per supertluitates ssecularium sublevationis non hahfnt. Nam zelus Domini in
morum in semelipsos conlidentes, nec Psalmistam ultione sua super illos clamat, ut olim iutonuit cum
sequentes qui dicit : Bonum esL sperare in primi- superhum inimicum in abyssum dejecit, ut Psalmista
pibus [Psal. cxvii). Quid estdicit Leva manus tuas in superbias eorum in finem,
hoc? Multo melius et :

utilius est aspicere et volare in nubem per tuuicam

quania malignatus est ini/nicus in sancto! [Psal.
B
Christi, quam confidere in se, velut in causa per- Lxxiii. Nam Deus elevavit sanctissima opera )

diti angeli factum est, qui in superhia illum su- cum lucem a tenehris divisit, quia ibi superbia cum
perare voluit ante quem sic stare non |)oluit, sed omnihus visceribus diaboli in iinem cecidit, cum
in ahyssum quasi plumhum cecidit. lu hac superhia ad aquilonem respiciens, scutum suuin in nihilum
etiam Adam vitam fugit, et alienam peregrinatio- posuit, ubi etiam omnino periit. Sed tamen deinde
nem inveuit, in qua in Patrem suum quasi in alie- iterum superbia in hominibus multas civitates
num in peregrinatione sua aspexit quem aute bene absque longitudiiie dierum aedificavit, et pcenas
;

cognoverat, cum innocens in humilitate fuit. Sic pffiuis addidit, ac ruinas in multitiidine «rumna-
etiam filii hominum in semetipsos conlidunt, de- rum fecit, uhi homines dixerunt : Deum nescimus,
cepti velut spem habentes in principihus. Sed cum nec eum colere volumus. Et sic malignatus est ini-
Deus clamavit : Adam ubi es ? prsescivit quod fa- micus iu sancto.
ctura digiti sui omnino perdenda non esset, sed Nunc autem vivens lux ad filios turbai istius di-
quandoque redimenda, ut scriptum est Redemisti cit Vos parieles templi estis, quia primitiva Ec-
: :

virgam hxrediiatis tuas, mons Sion in quo habilasii clesia vos plantavit, unde vanaui gloriam et super-
in eo [Psal. lxxui). Quid est hoc? Deus hominis Q biam, ac turbinem multarum inquietudinum fugite.
recordatus est, quando per mulierem caput serpen- Nunc viventibus oculis hsec videte, et audientibus
tis contrivit, ubi Verhum caro factum est et mons interioribus auribus hsec audite. Locum autein ve-
Sion fuit, in quo Deus hahitat in humiiitate, et strum in dispersioue nnu video, quamvis inulta
Filius in corde Patris. flagella passurus sit. Vivite ergo et vigiiate in Deo.
Nunc autem, tu congregatio congregata, audi, Nam etiam in vera visione quosdam in ista congre-
iit sis mons Sioii. Nam Deusjah initio preeviderat gatione vidi ut auroram rutilantes, quosdam ut
quod omuem creaturam facere voluit. Verbum sappliirum fulgentes, quosdain ut lucem stel-

etiam Palris in Virgine. Virga homo surrexit, et larum lucentes. Qui euiin ut aurora ruti-

ipsa virga materia omnium virtutum sauctitatis lant, hi timorem Dei habeut, et pnrcepta regula-
fuit,de qua el vos, o spirituales jtopuli, venistis. ris legis propter Deum libenter custodiunt, quam-
Eva euim omne genus humanum protulit ista vero : vis per carnem, velut victima qu* ad occisionem
virga illud in sua viriditate denuo reparavit, quando ducilur, inlerdum deviare videanlur. Qui autem ut
de ventre ejus Filius Dei exivit. Quod sic o spiri- sappliirus fulgent, charitatem Dei habent, et ideo
tualis mons Sion estis, quia Pater in Verho suo vos gravia peccata non operantur, quamvis peccent et,

plantavit. Nam et Filius escelsi Patris in tahernaculo '^ eliain propler delicta sua lihenter se castigant, et
Maria? Virginis hahitavit, et sicut fortis leo de illa hsec in consuetudine hahent. Sj,'d qui ut lux stella-
exivit, ita quod totus mundus ipsum vidit, qui et rum lucent, henevolentiam habent, et ideo cum
vos spiritales populos in semetipso congregavit, cum homiuihus non rixantur, sed lasciviam puerilium
ad eum velut nubes volatis, peccata vestra non moriim tenent, et a gravibus peccatis libenter se
in voluntate operis portantes. Ipse enim sine pec- abstinent, ac ea odiosa habent. Et alios in nigri-
cato fuit. eum imitamini, ubi post illum
Et tunc tudine amari fumi propter consuetudinem squali-
ambulalis, cum vosmetipsos ne peccetis repudiatis, dorum moruin vidi, in qua quidam prupter proprie-
non existentes tanquam pulvis quem projicit ventus tatem mentis sua3 amari suut, et facultates diligunt,
a facie terrai, nec ut venenum aspidum, nec quasi et ideo spiritualem consuetudinem non amaiit sed ;

plumbum in aquis vehementibus sed cuin in vana ; illos qui in supradictis tribus modis sunt, saepe
gloria curritis, tanquam pulvis eslis, qui hac et affiigunt.
illac spargitur, et qui fructum justitise non seminat, Et audivi vocem de coelo clamantera Quandin
:

nec vineam electam plantat; sed qui magnam fa- congregatio h<ec in his tribus modis detinetur,
mam producit et animas vestras leedil cum vero
: a Deo non relinquitur. Sed et ad illos qui in pree-
 37f> S. HILDECAUDIS r»80

dicla nigrodinc erant, eamdem voconi andivi diceu- EPISTOLA CXLIV.

lem : Surge. Aquilo, et veni Aiisler, perlki horlum
N. PRIORIS ET MONACH0RU.M CISTELLENSIUM AD
meum, ot lluent ante illum. Quo dicitur ; Ile-
HILDEGARDEM.
cede, malum iniquitalis, et veni bonun> justili*, et
irriga virtutibus plantationem sanctitatis, ut ful- Ab ea rescire desiderant quid in ordine displicet
geant in ca opera quip. non marcescant. Aquilo Deo.
enim sunt rixalores, qui verbis rixie et excusatione lliLDEGARDi honoranda", et sinceriE charitalis ul-
avarilici' et provocatione injuriarum dulces et uli- nis amplectendie dorainai et magistra' sororum de
les herbas virtutum prosternere volunt, quemadmo- S. Ruperto in Pinguia, N. prior iudignus tolaque
dum Aquilo universa pnrcipital. Sed illi (juos hoc pauper et luimilis congregalio Cistcllensium fra-
modo aflligunt, patienliam sic discunt, et lacr^ina- trum, inter choros virginum sequi Agnum quocum-
biligemitu pro suis et istorum peccatis ad Ueum quo ierit.
clamant; unde etiam aliquando ta?diosi ad peccan- Locorum interstitio sejuncti, quia desiderabili
dum sunt; et ob lioc funms aromatum ex cordibus pra'sentia vestra frui corporaliler non possuinus,
eorum ascendit, quem angeli suscipiunt, et sic per „ lillerarum oflicio salutare vos et alloqui gaudemus,
aquilonem viriditas bonis tribuitur. Illi etiam qui quippe quara in Christo veneramur, ut superiorem,
facultates libenter habent, his qui in tribus prai- et apud Deum inediatricem habero speramus, ut
fatis modis fulgent aliqua objiciunt, ut confundan- charissimam matrem. Audita nainquo fama vestra;
tur, et etiam necessarii? causis obedientiarum sua- boucfi conversationis et in Doi... fldelis adminislra-
rum, qucerunt quomodo eos aftligdnt, ac multoties tionis, pro vestra obsequium,
stabilitate ot oralionis
in immunditiam carnis se involvunt, velut porcus et ad Deuni pro vestra salute exhibemus ministe-
qui stercori involvitur, et nutibus serpentini oculi rium. Ilanc igitur, o domina, salulatoriam vobis
cum gravissima consuetudine interdum alios fali- scribimus epistolam, ut et nostri momoriam fa-
gant. Sed vos qui injustitiam diligilis, hanc admo- cialis, et subditis vobis oadem facere studeatis.
nitionem memoriter tenete, ita ut facultates propria: Nam de vobis, unde valdo gau-
multa audivimus
voluntatis vestni' idololatriam esse cognoscatis, et deinus, ut possitis arcana Dci scrulari, et de oc-
ab angelicis ordinibus, scilicel spiritalis pupuli se- cullis suis non modica manifestare. Proinde cle-
paratas, quemadmodum idolum fallacia". a vero montiam vestram pelimus, ut quod in nobis et in
Deo separatum est, ac etiam alia peccata relinqui- ordine nostro, monastico, vobis imo divi-
scilicet
te; et ad salicntem fontem ut lavemini fugite. La- C nis oculis secundum quod Deus vobis
displicet,
vacrum quoque pacti illius quo mundum reliquistis ostenderit nobis rescribere non ambigatis. Vale.
iuspicite, quatenus a peccatis recedatis, ac studete
iit sacriGcium vestrum pingue liat, ita ut perseve-
RESPONSUM HILDEGARDIS.
retis in bono quod incaipislis. Quandocnnque onim Ego fons vivus, qui propter nomen meum tunica
horao voluntatem suam iu rota carnis suie maclat, mea induti peregrini sunt in voxalionc mundi.
sacrilicium Deo est. Hoc enim ut sacrilicium Abra- plangendum et lugendum est! quod coilum ruptum
hse Deo acceptabile est, cum ille lilium suum ad sa- est, ot quod dies obscuratus est !Nunc ergo dena-
crilicandum Deo obediendo ligavit. Manus euim rius revocandus est in atrium vocis laudis. tilii

domat qui prava opera dimittit, et pedes ligat qui Israel, quaro corrumpitis dulcissimam charitatom,
itinera proprijE voluntatis sua* constringit, ac in- qaoi in me alto in profundum aspicientc lluit ple-

clinalus obedit, ut caput ad gladium Isaac inclina- nissimo opere. Et quia ipsa lluit in me, ideo fluunt
vit, et corpus domat qui carnalem concupiscentiam etiam de ipsa aqua; \i\w. Ipsa autera stat in forraa
abjicit. In his victoria est quae vexilium portat, virgai, quia sicut in virgine dulcissimi amplexus
quod in bono rumore, el in suavibus odoribus vir- sunt propter integritatom ejus, sic etiam charitas
tutum reJoIet. Qui hanc habet, coram cunctis ini- fi habot dulcissimos amplexus virtutum. Sed modo
micis suis securus incedit. Hoc autem niodo sacri- luget, quoniain temerarii sciudunt illam per garru-
ilcium pingue fiet, velut vitulus saginatus, qui abs- litatem murmuralionis sua;. Llndo eliam fugit ab
que omni niacula erat, per quos anima macie de- eis in altiludinem illam unde venit et plangit, quia
licit, quia bonum plenum pingue est. Christus enim lilii ipsius, quos plenis uberibus enutrivit, deliciunt,
injuriis fatigatus non peccavit, et in hoc patientiam nolentes tergi a putrcdiuo volantium nientiura.
sanctorum sanctilicavit unde et vos lidcles, corda
: ipsi miseri ! quarc adjungunt se miseria? alionationis
vestra ad illius prjolia qui vobis oxemplum dedit et peregrinationis, auferentes se de viscoribus re-
pra-parate, et sollicitudiuem quorum uon
illorum galiura nuptiarum novse sponsae, qua? semper prse-
indigotis abjicite, ot ut in alpha et omega appa- parata est Sponso suo, sicut virgo viro suo, cum ,

reatis studete. In sensualitate enim peccatorum ob- illi nondura in cognitione conjuncla est, sed cum
tenebraU estis ; sed cum a peccatis surrexeritis pul- adliuc in integritato sua incorrupta manet;etisti
chra; formEe virtutum in vobis apparebunt ;
qua- a spousa illa se separant, ot ideo obtenebrati et
propter et dextra Dei vos protegat. obnubilati sunt, quasi coelum fregerint. Quid est
381 EPISTOL^— EPIST. CXLV. 382

hoc? Sicut lirmanientiim coeli in omnibns orna- A vult fieri, et ad agnitionem

omnes homines salvos
mentis suis, scilicet in sole, ia luna et stellis ilin- veritatis venire Tim. u), nuper vestram sancti-
(I

strat orbem; et sicut faber de lignis facit ligna, de tatem ad nos venisse cognovimus, eidem Paraclito
lapidibus lapides, et de aliis instrumentis alia in- prout possumus, licet non condigne valeamus, gra-
strumenLa, sic et isti deberent reliquo populo luce- tias incessanter referimus, quia, ut veraciter fatea-
re et bonum iter ostendere; sed charitas in eis mur, illustrationis ejus ardorem et tactum plenis-
scissa est, ita quod virginitas quaj deberet in eis sime inter nos persensimus, dum omnis
et in nobis
lucere sicut sol, et viduitas sicut luna, et reliquus odii et inimicitiarum fomenta per plures jam annos
populus sicut slellai iii lumine suo, deliciunt, quia inveterata omnes unanimi consensu abjecimus, et in
dulcia materna viscera illos non calefaciunt, sed verse charitalis unitatem pleniter quasi in uno cor-
tortuosa mulier plena rugis et nigredine, plena vi- pore et anima convenimus. Eapropter sanctitatis
pereis moribus ac stridentibus denlibus liorribilis vestrse dilectionem obnixis precibus pulsamus, ut
existeus in his omnibus qujE facit, pessime istos praedicti splendoris divina gratia vobis collati in-
secundum mores porcorum emittit; qui debuerunt spectu, per quem vestrae charitati clausa et ca?teris
sancti et electi et relinquentes sseculum esse. Ipsi mortalibus absconsa, oculis cordis vestri reseran-
enim vestem innoceutiaff scindunt in semetipsis in " tur quoniam ex debito debetis, quia cum sororibus
:

spinatis moribus, in iracundia, etcorrumpunt vitalia vestris a nobis quamvis corpore, sed non spiritu,
sua in ira. Viventes oculos suos in desperatione ut veraciter speramus et scimus, egressa estis. Si

exceecantes et orania indumenta sua per stultitiam veraciter in vera charitate, quee est initium om-
morum coinquinantes, et se sapientes super ma- nium bonorum, convenerimus, qua
vel si radix
gistros suos existimautes. Heu! heu! filii Israei, in alicujus dissensionis inter adhuc lateat mani-
nos
primo ortu vestro uon constituit- vos sic mysticnm festetis; sed et de aliis quibusque majoribus, ut de
et aureum. Reliqua desiderantur, ubscissis a ms. co- minoribus admissis taceamus, quaj divinoi niaje-
dice tribus sequentibus foliis. statis oculis contraria cognoveritis, nobis scriptis
manifestare Super hsec unanimi consensu
velitis.
EPISTOLA CXLV.
januam vestrse charitatis opportune et importune
HENRICI [leg. UELINGERl] ABBATIS ET CONVENTUS MONTIS
pro descriptione gestorum ac virtutum, necnon et
S. DISIBOnt AD HILDEGABDEM.
vitaj patroni nostri, necnon et vestri beatissimi
Ab iffsa rescribi desiderant quid inseipsis Deo displi- Disibodi, in cujus domo ab ipsis cunabulis nutrita
ceaf, oranique ut vitam S. Disibodi scriptis com-
estis, pulsamus, vestra^que pietatis aures intime
mendet.
commonemus, atque obnixis precibus indefesse
IIenricus, Dei gratia servus in monte S. Disibodi profusis expetimus, quatenus etiam memoria ve-
et provisor ovilis Dominici cum tota congregatione stra> beatitudinis per hoc in laudibus ejusdem Pa-
fratrum suorum, venerabili matri dominse Hilde- tris nostri habeatur, ut quidquid Deus de ipso vobis
GARDi de S. Ruperto radio divini splendoris, ultra revelaverit, nobis aperiatis. Omnipolens Pater
humani sensus capacitatem, quod verissime sciinus aeternse misericordise mentem vestrae charitatis
illustrata; plenissime, donis septiformis sancti Spi- lumine sui fulgoris inllammet, et obnixe deside-
ritus abundare, ac sitientibus pocula de eodem rantibus pocula ad refocillandum subministret.
fonte causa divinge remunerationis ministrare.
{Responsum ad hanc epistolam exstat inter edilas S.
Quia, mater dilecta, omnipotentis Dei sancti para- Hildegardis epistolas{t~), sed et Vita D. Disibodi
cliti Spiritus instinctu, necnou et jussione ejus qui ab ipsa composita occurrit apud. Surium 8 Julii.)

(27) Fallitur, nam solum exstat responsum ad aliam Hereageri epistolam (ep. 39). Edit.
383 s. hii,i)K(;aiu)is 384

SANCT/E HILDEGARDIS
SCIVIAS
SIVE

VISIONUM AC REVELATIONUM
I.IIiUI TliES.

(Ex editioQe [>riiicipe cni tiiuliis Liher irhim spirifudlium iHront,m, ffernur, Vguetiniet fralris Liberfi, et Irvimspi-
:

rituiilium virgmum, Hild/gardis, EUsnbelh.r et Meclitildis, etWlore Jacobo Fuliro, Stapuleosi, a|). Slephaniini avuiu,
Pari.*iis, iu folio, anno 1513, ut adiiOlatur ad calcem voiuiniuis. Eiiiissum Parisiis ex Ofiiciua Heurici Stepliaui,
(c

chalcofitraphi, e reRione ScholiE Decretoruin, auuo .Mil. CCCCC. XIH, su.\lo Noaas Juiiias. lis (jiii huic devoto —
pioiiue operi emilteado ijuouiodocuiHjue iiiviKilaruat. prosiut apud Deum [lia^ preces lejfcutium. Qu\ auteiu lioc
opus impressit, partim a>re proprio, partiin vero socii Joaiiiiis Brieiisis opitulaiuiue rem litterariam auxit. » Et iu
fine indicis lef^itur « Volgalius Pratensis, operis ia officiaa recogailor, legeutibu3 saluteni et pro se precesad Deuni
:

orat. »).

LIBER PRIMUS.
PRiEFATIO.

Ecce quadragesimo tcrtio temporalis
anno, cum calesti visioni mngno timore, tremula
intenlione inhsererem, vidi maximum splendorem,
in quo facla esl vox de ccelo ad me dicens
mei A lectum expositionis librorum videlicet Psalterii,
cursus
tvangeliorum et aliorum catliolicorum tam Veteris
quam Novi Testamenti voluininum sapiebam, non
homo autem inter-pretationem verborum textus eorum,
:

fragilis, et cinis cineris et putredo putredinis, dic
et scribe quae vides et audis. Sed quia timida es
ad loquendum, et simple.x ad exponendum, et in-
docta ad scribendum ea, dic et scribe ea non se-
cundiim os hominis, nec secundum intellectum
humanse adiuventionis, nec secundum volimtalem
humanse compositionis, sed secundum id quod ea
in coelestibus desuper in mirabilibus Dei vides et
audis; ea sic edisserendo proferens, quernadmo-
dum et auditor verba prtf>ce,)toris sui percipiens,
ea secundum lenorem locutionis illius, ipso volente,
ostendente et praecipieute propalat. Sic ergo et tu,
nec divisionem sYllabarum, nec cognilionem casuum
aut temporum callebam. Virtutem autem mysterio-
rum, secretarum et admirandarum visionum a puel-
lari setate, scilicel a tempore il!o cum quinquenuis
essem usque ad praesens tempus, mirabili modo in
me senseram, sicut et adhuc: quod tameu nulli
horninum exceptis quibiisdam paucis et religiosis
qui in eadein conversatione vivebant qua et cgo
eram, manifestavi, sed interim usque ad id tern-
poris quo illud Deus sua gratia manifestari voliiit,
sub quieto silentio comjiressi. Visiones vero quas
vidi non eas in soriinis, iiec dormiens, nec iii
:

o homo, dic ea quce vides et audis et scribe ea phrenesi, nec corporeis oculis aut auribus exterio-
:

non secu.tduin te, nec secundiim aliutn hominem, ris honiinis, nec in abditis locis percepi, sed eas

sed secundum volunlalem scientis, videntis et vigilaiis, circumspiciens in pura mente oculis et
disponentis omnia in secretis mysteriortim snorurn. auribus iiitcrioris hominis, in apertis iocis secun-
Et iterum aiidivi vocem de co^lo milii dicentem durn voluritalern Dei accepit. Quod quomodo sit,
:

Dic ergo mirabiiia hfEC, et scribe ea hoc modo carriali lioiiiiui percjuirere dilliciie esl. Sed puellari
edocta, ei dic. Actum esl in millesimo ceutesirno meta Iransacta : cum ad pnefatam a^tatem perfe-
qiiadragesimo primo Kilii Dei .lesu Chrisli incar- cta», fortitudiriis pervenissem, audivi vocem de ccelo
nationis anno, ciim quadiaginta duoriim annoriim dicentem : Ego lux vivens, et obsciira illuminans;
st-ptemque mfcnsiumessem, maxima; coruscationis homiuem quHin volui, et qiicm niirabiliter secun-
igneum iumen aperto ccelo veniens, totura cere- duni quod mihi placuit excussi in magnis mirabili-
brum meum transfudil, et totum cor totumque bus ultra modum antiquorum hominum qui in me
pectus meum velut llamma non tamen ardens, sed multa secreta videriint posui; scd in terram stravi
calens ila intlarnmavit, ut sol rern aliquam calefacit illurn, ut se uon engeret in iilla elatione inentis
super quam radios suos immittit. Et repente intel- sucjc. Mundus quoque non habuit in eo gaudium.
388 SCiVIAS. -LIB. 1, VlSiO 1. 386

nec deloctalionem, nec exercitationem in rebus A accipis ad manifestationem absconditorum directa,

illis qucB ad ipsum pertinent, quia ciim de pertinaci scribe qufe vides et audis.
audacia abstraxi, timorem habentem, et in labori- Sed ego, quamvis hsec viderem et audirem, ta-
bus suis paventem. Ipse enim in medullis et iu ve- meu propter dubietatem et malaiu opiniouem, et
nis carnis suse doliiit : constriclum animum et sen- propter diversilatem verborum homiuum, tamdiu
sum habens, atque multam passionem corpons nou in pertimicia, sed in liuinilitalis oflicio scri-

suiFerens, ita qiiod in eo nulla securitas habitavit, bcre recusavi, quousque in lectum aegritudinis, fla-

sed in omnibus causis suis se culpabilem oestiniavit. gello Dei depressa caderem, ita quod tandem mullis
Nam ruinas cordis cjiis circumsepsi, ne mens ipsius inlirmitatibus compulsa : testimonio ciijusdam no-
per supeibiam aut per vanam gloriam se elevaret, biiis et bonorum morum puellie et hominis iliius

sed magis in omnibus his timorem et dolorem quem occulte (ut prsefatum estj qusesieram et inve-

quam gaudium aut petuiantiam sentiret. Unde in neram, manus ad scribendum apposui. Quod dum
amore meo scrutatus est in animo suo, uhi illum facerem, altam profuuditatem exposilioiiis libro-
inveniret qui viam salulis currerct. Et qiiemdam rum, ut prajdixi, sentiens, viribusqiie receplis de
invenit et eum amavit, agnoscens quod tidelis homo a^gritudine me erigens vix opus istnd decem an- :

esset et similis sibi in aliqua parte laboris illius

B „:
nis consumans ad finem perduxi. In dielms autem
qui ad me tendit, tenensque eum simtil cum ilio Henrici Moguntini archiejiiscopi el Conradi Roma-
in omnibus his per supernum sludium contendit, norum regis et Cunonis abbatis in moute Beati
ut abscousa miracula mea revelarentur. Et idem Disibodi pontificis. sub papa Eiigenio, hae visiones
homo super semetipsum se non extulit, sed ad illum et verba facta sunt. Et dixi et scripsi hap.c, non se-

in ascensionem humilitatis et in intentione bonae cundum adinventionem cordis mei aut uliiiis homi-
volMutatis quem invenjt, se in multis suspiriis in- nis, sed ut ea iu co-lestihus vidi, audivi et percepi
cliuHvit. Tu ergo, o homo, qui ha^c non in inquie- per secreta mysteria Dei. Et iteruiu aiidivi vocem
todine decejitiouis, sed in puritate simplicitatis de coih) milu dicentem : Clama ergo el scribe sic.

VISTO PRIMA.

SuMMARiUM. —
De fortitudine et slabilitate aelernitaiis regni Dei. Be timore Dorni?ii. Deiis qui pauperes
spiritu sunf.Qaod virlutes a Deo venienles, tirnentes Deum ef pauperes spirifu cusfodiunt. Quod agnifioni
Dei abscondi non possunt studia actuum hominum. Saiomon deeadem re.

Vidi quasi montem magnum, ferreum colorem C Dei sunt, quibus clausuram mysterioium resera :

habentem, et super ipsum quemdam tant;r clarita- quam ipsi limidi in abscondito agro sine fructu
tis sedentem, ut claritas ipsius visum meum hebe- celant. Ergo in fontem abundantiae ila dilatare, et
taret, a quo ex utraque parte sui, leuis umbra velut ita in myslica eruditione eftlue, ut illi ab efTusione
ala mirse iatitudinis et longitudinis porrigebatur. irrigationis tuae concutiantur, qui te propter prae-
Et anleipsum ad radicem ejusdem monlis qua»dam varicationem Evae volunt contemptibilem esse. Nam
imago undique plena oculis stabat, cujus nullam tu acumen bujus profunditatis ab homine non ca-
humanam formam praj oculorum multitudine discer- pis, sed a superno et tremendo judice illud desuper
nere valebam, et ante istam, imago alia puerilis accipis, ubi praeclara luce haec serenitas inter lu-
setatis, pallida veste, sed albis calceamentis induta, centes fortiter lucebit. Surge ergo, clama et dic :

super cujus caput tanta claritas de eo qui super quae tibi fortissima virtute divini auxilii manifestan-
montem ipsum sedebat descendit, ut faciem ejus tur, quoniam omni creaturae
ille qui suae potenter
intueri non valerem, sed ab eodem qui super mon- et benigne imperat, ipsum timentes et ipsi suavi
tem ilium sedebat : multae viventes scintilla- pro- dilectione in spiritu humilitatis famulantes, clari-
dibant, qua; easdem imagiues magna sua\ilate cir- tate supernae illustrationis perfundit, et ad gaudia
cumvolabant. In ipso aulem monte quasi plurimse " aeternae visionis in via justitiae perseverantes per-
fenestellie cernebantur, iu quibus velut capita ho- ducit.
rainum, quaedam pallida et quaedam alba apparue- Unde etiam, ut vides, mons iste magnus ferreum
runt, Et ecce qui super montem sedebat, fortissima colorem habens, designat fortitudinem et stabili-
et penetrautissima voce clamabat, dicens : homo tatem seternitatis regni Dei quae nullo impulsu ;

fragilis pulvis de pulvere lerrse, et cinis de cinere, labenlis mutabilitatis potest exterminari, et super
clama et dic de introitu incorruptae salvationis : ipsum quidam tantac claritatis sedens, ut claritas
quatenus ii erudiantur qui medullam Scripturarum ipsius visum tuum hebetaret oslendit in regno :

videntes, eam nec dicere, nec praedicare volunt, beatitudinis, ipsum qui in fulgore indeiicientis sere-
quia tepidi et liebetes ad conservandam justitiam nitatis toti orbi terrarum imperans superna divini-
387 S. llll.DKC.AUUlS 388

tate, humanis inenlibus incompreluMisibilis est. Seil .V inlirina coiisidcratione capcre non valeas, quoniam
ab utraijue parte sui lenis unihra veliit ala mira? et illc qui cu'lostes divilias hahet, jiaupertati humi-
latitudinis et longiludinis extenditur : quod est el iiter se subdidit.

in admonitionc et in castigatione heatio detensionis Scd quod ah eodem qui super monlcm illumsedet
suavis et leiiis protectio, inetrahilem justitiam in multaj vivenlcs scintilliT, exeunt, qiia> easdem ima-
perseverantiam vene a^quitalis juste et pie demoa- gines niagna suavitate circumvolant : hoc est quod
strans. ab omnipotente Deo diversae et fortissima'. virtutes
Et ante ipsum ad radicem ejnsdem montis qu;v- in divina claritate fulgentes veniunt, qua? illos qui
dam imago undique plena oculis stat, quia coram Deum veraciter timcnt et qui paupertatem spiritus
Deo in humilitate regnum Dei inspiciens tinioro lideliter amant, suo adjutorio et custodia circuin-

Domini vallatus perspicnitate bona! et justae inten- dantes ardenter amplectuntur et deliniunt. Unde
tionis studium et stabilitatem suam iu hominihus et in ipso monte quasi plurimai fcnestella> videnlur,

e.xercet, ita quod ejus nullam humaiiam formam in quihus velut capita hominum qiucdam pallida, et

pra' ipsis oculis discernere valcs, quouiam omncm quicdam alba apparcnt; quia in summa altitudine,
oblivionem juslitioe Dei qiiam sa^pius homines in profundissimjB et perspicacissima». agnitioni Dei nec
B
ticdio mentis suae sentiunt per acutissimam aciem celari, nec abscondi possunt studia actuum homi-
inspectionis sua; ita a])jicit quod mortalis inquisitio
: num, cum et teporcm ct candorem in semetipsis
vigilanliam cjus in dehililate sua non discutit. saqiissime demonstrcnt, quoniam et modo homiues
Unde et aute istam, imago alia puerilis frlalis, el in cordihus et in factis suis fatigati in contume-

pallida tunica, scd albis calceamentis indula appa- lia dormitant modo exsuscitati in honore evigilant,
:

ret, quia pra?cedenle timore Domini, illi qui paupe- quemadmodum Salomon in voluntate mea testatur,
res ppiritu sunt subsequuntur, quoniam timor Do- diccns Egestatem operata est manus remissa, 7na~
:

raini in devolione humilitatis beatitudinem pauperta- nus aulem fortium divifias -parat (Prov. x). Quod
tis spiritus fortiter tenet; quse non jactantiam nec dicilur, dehilem et pauperera se homo ille fecit, qui
elationem cordis appetit, sed simplicitatem et so- noluit justitiam operari, nec iniquitatem delere,
brietalem menlis diligit, non
Deo velut in
sibi sed ncc dehitum remittere, ubi a mirahilibus operum
pailore subjectionis justa opera sua quasi indumen- bealitudinis otiosus permansit. Qui autem opera-
tum pallidic tunica; tribuens, et candida vestigia tur fortissima opera salutis : viam veritatis currens,
Filii Dei fideliter subsequens. Super cujus caput fontem salienlis gloriaj capit, in quo preliosissimas
tanta claritas de sedente super montem descendit, (- divitias in lcrra et in coelo sibi parat. iude qui-
ut faciem ejus intueri non possis; quia potestatem cnnque s;ientiam in Spiritu sancto et pennas in lide
et forlitudinem bealituJinis ejus serenilas visilalio- habet, iUe admonitioncm mcam non transgrcdiatur
nis illius, qui omni creaturie laudahilitcr impcrat sed cam in guslu anima^ su« amplectendo pcr-
tantam infundit ut copiositatem ipsius mortali et cipiat.

.VISIO SECUNDA.
Si MMAKii.u. —
Quodbeati angeli nulloimpulsa inju^tilix territi, ab amore et laude Dei abstrahuntur. Quod
Lucifer decorem et vim fortitudinis suse considerans superbivil, et ideo cum sibi consentientibus a caslesli
gloria ejeolui est. Quod Ddus injustas esset, si eum non dejecisset. Verba Job ad eamdem rem. De inferno
quiin voracitute sua submersionem animarum tenet. Quod in dejcclione diaboli, inferiMS faclus esl. Quod
gehmna inpipnilentibus obvia e.sl ; purgandis cxtera tormenta posita sunl. Verba Ezeclueiis de eadem
re. I)e diabolica fraude primum honinem per serpentem decipienle. Quod diabolus nescivit arboTcm illarn
interdiclam esse, nisi ex Evx responsione. Qux lenenda vel qux vitanda sint in conjugio. Verba apostoli
de eadem re. Cur anle incarnationem Domini, quidam plures uxores haberent. Cur nec homo nec angelus
hominem liberare potuit, sed solus Dei Filius. Verba Sapienlix de eadem re. Quod consarguinei conjugio
noncopulenlur. Exemplum de lacte. Cur in Veteri Testamenlo, conjugium inter consanguineos concessum
siliin Novo prohibitum. Quod vir non nisi inforti xtate, non nisi nubilem uxorem ducat. De vitandail-
licila et libidinosa pollutione. Quare tnuiier postpartum, vel a viro corrupla, inoculto maneat, et abin-
gressu templi abslinedt. Qui in commistione prxgnantis se polluunf, homicidx sunt. Osex deeademrc. De
commentatione castilatis. Joannes de eadem re. Quod rxpulso Adam, Deus paradisum munivit. Quod quia
homo Deo rebellis exslHit,creatura ei prius suhjecfa, se ilti opposuit. De amrcnitate paradisi, qux succum
et vim terrx tribuit ut anima corpori. Cur Deus hominem talem fecit ut peccare possel. Quod homo non
debet summa perscrutari ; cum nec infima valeat examinare. Quod homo nunc clarior fulget quam prius in
coelo. Similitudo horti, ovis et margaritx ad hominem. De commendatione humilitalis et cliaritatis qux
clariores cxteris virtulibus existuni.

Deinde vidi velut maxiraam multitudinem viven- U tudinis et profunditatis apparuit, os velut os putei
tiuin lampadarum, multam claritatem hahentium hahens et igneum fumuni cum multo fetore evo-
;

qua; igneum fulgorem accipienles, serenissimum mens de quo eliam teterrima nebula exhalans ad
splendorem adeptai surit. Et ecce lacus multse lati- linem usque quasi visu imperceptihilem attigit, et in
 389 SCIVIAS. - LIB. I, VISIO II. 390

quadam clara regione candidam nubem quse de A aufert qui se ipsi opponere conantur, ut servus
pulchra hominis forma plurimas slellas in se con- meus Job ostendit, dicens Lucerna impiorum ex-
:

tinens exierat, afflavit, et illam ac eamdem liominis stinguetur, et swperveniet eis inundatio, et dolores
formam ex ilia regioue ejecit. Quo facto, lucidis- dividet furoris sui. Erunt sicut palese ante faciem
simus splendor regioui^m illam circumdedit, et ila venti et sicut favilla quam turbo dispergit [Job xxi).

omnia elementa mundi, quaj prius in magna quieto Quod dicitur, gloria superbientis nequitife ex falsa
constiterant, in maximaminquietudinem versahorri- prosperitate, quasi lumen honoris in voluntate
biles terrores ostenderunt. Et iterum audivi illum qui carnis illorum procedens qui Deum non timent (sed
mihi prius locutus fuerat, dicentem Deum fideli
: qui illum in perversa impietate spernunt, contem-
devotione subsequentes, et in dilectione ejus digno nentes scire quod nuUus eum valeat expugnare, in
amore ardentes, a gloria supernse beatitudinis nullo igne ferocitatis suse volentes exurere qusecunquo
impulsu injustitia" territi abstrahuntur, cum ilti qui adversantur) : haic in hora ultionis Dei velut terra
Deum ficte attendunt : non solum ad majora non conculcatur, et de superno judicio super eosdem
promoveantur, sed etiam ab iis quse se habere fal- impios cadet abjectio indignationis omnium qua;
laciter putant, justa examinatione dejicianlur. Quod Deo et hominibus mo-
sub coelo sunt, ita guod et

et hsec maxima multitudo vivenlium lampadarum, " lesti erunt. Unde quia Deus non sinit eos habere
multam claritatem habentium ostendit quse est quod volunt, ideo undique dolore macerati in ho-
:

plurimus exercitus supernorum spirituum in beata minibus bacchantur per rabiem insanice sua5, cum
vita fulgentium, ac in muito decore et ornatu exi- ardent hoc possidere quod Deus non permittit eos
stentium, quoniam cum a Deo creati sunt non deglutire. Et cum hoc modo a Deo recedunt, solis
:

superbam elationem arripuerunt, sed in divino inutilibus rebus comparantur, ita quod nec in Deo
amore fortiter perstiterunt. Nam ipsi igneum ful- nec in hominibus qaidquam boni facere vellent, de
gorem accipientes, ita serenissimum splendorem grano vita? in pra^vidente oculo inspectionis Dei
adepti sunt, quia cum Lucifer cum suis superno abscisi. Quapropter et hujusmodi contritioni tradun-

Creatori rebellari conaretur, isti zelum Dei in casu tur, qui in tepido sapore iniqui rumoris dissipan-
conscntientium habentes, vigilantiam di-
illius et illi tur, cum supervenientem imbrem Spiritus sancti
vinse dilectionis induerunt, cum illi ca-citatem igno- non suscipiunt.
rantia:;qua Deum scire noluerunt, incurrerunt. Sed lacus ille multse latitudinis et profunditatis
Quomodo? In casu diaboli in illis angelicis spiri- qui tibi apparet, est infernus, latitudinem vitiorum
tibus qui cum Deo in rectitudine perseveraverunt, Q et profunditatem perditionum, ut vides, in se con-
maxima laus exorta est, quoniam illuminati visu tinens os etiam velut os putei habens, et jigneum
;

perspicaciter agnoverunt quod Deum immobilis, sine fumum cum multo fetore emitlens ;
quia iu vora-
ulla mutatione ullius mutabiUtatis iu potentia sua citate submersionem animarum tenens, cum
sua
perseverat, ita quod a nuUo bellatore superari po- eis et dulcedinem ostendit, eas ad per-
suavitatem
terit. Et ita in amore ejus exardescentes, et in re- versionem tormentorum perversa deceptione per-
clitudine perseverantes, omne domicilium injustitiae ducit, ubi ardet ignis cum sufiusione teterrima fumi
contempserunt. et cum ebuUiente mortifero fetore emanat; quo-
Sed Lucifer qui ob superbiam suam de coelesti niam haec dira tormenta diabolo et cum subse-
gloria ejectus est, in initio crtfationis suse talis ac quentibus (qui se a summo bono avertunt, nec illud
tantus exstitit,quod nuUum defectum nec in decore scire aut intelligere curaverunt) pra?parata sunt

nec in fortitudine sua sensit. Unde cum decorem unde et ab omni bono dejecti sunt, non quia illud
suum inspiceret, et cum vim fortitudinis suae in nescierunt, sed quoniam illud in magna superbia
semetipso consideraret, superbiam invenit, qu« contempserunt. Quid est hoc? In dejectione diaboli
ipsi promisit ut inciperet quod vellet, quia perficere bae exteriores teuebrffi^ omne genus poenarum in se
posset quod incepisset. Et videns locum ubi se col- D habentes positaj sunt; quia hi maligni spiritus,
locare posse putavit, ibi decorem et fortitudinem contra gloriam quse ipsis prseparata fuit, miseriam
suam ostendere volens, in semetipso sic dicebat diversarum poenarum susceperunt, et contra cla-
:

Volo fulgere illic, quemadmodum et iste hic. Cui ritatem quam habuerunt densissimas tenebras in-
omnis acies ejus assensum dedit, dicens Quod tu duerunt. Quomodo? Cum superbus angelus ut co-
:

vis, hoc et nos volumus. Et cum in superbiam ela- luber se sursum erexit, carcerem inferni accepit,
tu3 illud perficere veliet quod cogitaverat, zelus quia esse non potuit ut ullus Deo prsevaleret. Et
Domini se extendens in ignea nigredine illum cum quomodo conveniens esset, ut in uno pectore duo
omni comitatu suo dejecit, itaquod ipsi opaci contra corda essent sic nec iu coelo duo dii esse debue- :

serenitatem quam habuerant, effecti sunt. Quid est runt. Sed quoniam idem diabolus cum suis super-
lioc? Quia si Deus pra?sumptionera illorum non de- bam praesumptionem arripuit, ideo lacum perdi-
jecisset, injustus esset, quoniam illos foveret qui tionis sibi paratum invenit. Sic et homines illi qui
integritatem divinitatis dividere volebant; sed eos eos in actibus suis imitantur, participes poenarum
dejecit et impietatem eorum ad nihilum redegit, eorum secundum merita sua efflciuntur. Sed qua^-
sicut etiam et omnes a conspectu claritatis suto dam anima^ suut quai cumulum damnationis ha-
391 S. mi.DEGAHDlS. 392
bentes, a scientia Dei projecltp suiit : et ideo iiifer- A habentera (qufle de innocente Adam omnem raulti-
nales pcenas sine consolatione orpplionis habebunt; tudiiiom humani generis in prseordinatione Dei lu-
quiivlam autcm in oblivione Dei nou existentes, sed centeni in suo corpore gestaus sumiila fiu-rat) per
in superioiibus cxamiuatiouilius purgatiouem ]ii.- seductiuuein serpeutis ad dejectiouem ejus diabolus
calorum suorum iu quibus prolapsa* sunt reci- iuvasit.Cur hoc ? Quia sciebat raulieris mollitiem
pientes; tandem absolutionem vinculorum suorum faciiiusvincendam quara viri fortitudinem videns ;

sentiuut, ad recpiiem erepUi' i)t'rveuii!utes. Quid est etiam quod Adam iu charitate E\iv taiu veheineuler
hoc? Cielifuiia lis obvia est ipu Deum in oblivione ardebat, ul si ipfe Evara vicisset, quidquid illa

cordis fui sine poenitentia habent : caatera vero Adaj diceret, Adam iilud perficeret. Unde et dia-
turmenta iis qui quamvis mala opera faciant, ta- bolus illara et foriuam homiuis ex illa regione
men in ei> usque ail finem non perseveiaut, sed ejecit, quiu idem antiquus seductor Evam aUiiie
landfm ad D^ium iu gemilibus suis respiciuiit. Qua- Adain de sede bealiludinis sua deceptiuae expelleiis
propler liileles diabolum fugiant et Deum diiigaiit, iii tenebras subvcrsionis detrusit. Quoraodo? vide-
mala opera abjicientes et bona cum decore poeui- Iicel Evara primum seduxit, ut ipsa Adaj blaudirelur
tenlia? comi^lentes, ut serviis meus Czechiel per quo ei asseusuin pricberet, quia ipsa citius Adam
me B
iuspiralus hortatur, diceus : Converlindni el quam alia creatura ad inobedientiara perducere
agile pa-)iilen/iam ab omnibus iniquitadbus veslris, potuit ,
quoniam de costa illius facta fuerat. Qua-
ei non erd vohis in ruinam iniquilas {Ezech. xvni). prupter mulier virum citius dejicit, cura ille eam
Quod dicitur vos humines (lui hacteuus in pec-
: noii abhorrens, verba ejus facile assurait.
catis jacuistis recoidamini Christiani uomiuis
: Verum et non puero sed perfecto viro scilicet Adse
vestri, convertentes vos ad viam salutis, et facite perfecta raulier data est, ita etiam modo, ciim vir
alia opera in fonte po-nilentiae qui prius fecislis : in aetale perfecta fertilis est, perfecta ei mulier
multa scelera iu multis vitiis, et ita a mala cou- coujuogenda est, velut cum arbor tlores incipit
sueludiue veslra surgentes non deprimet vos in : emittere, debita cultura ei adhibeiida esf. Naiti de
ruinam mortis iaiquitas illa in qua sorduistis, quia costa iusito calore et humore Ada*,, Eva formata
illain in die salvatiunis vestra; abjecistis. Uude est, ac ideo nunc de fortitudiue viri et de calore
etiam hoc modo gauJium angelorum super vos ejus serainesuscepto mulier intendit prolem in mun-
erit, quoniam a diabolo recessistis et ad Deum cu- duni producere, vir enim seminator existit, mulier
curristis, eum sic melius in bouis actibus cogno- autem susceptrix seminis est, unde et luulier sub
scentes, quam prius cum sciretis cum in irrisione p_
potestate viri manet, quoniam ut duritia lapidis ad
anliqui seduclons fuistis. Quod vero de eodeiii lacu teneritudinem terra; est, ila etiam et fortitiido viri
teterrima uebula exhalaus ad liuera usque quasi ad mollitiem uuilieris. Quod aulem priina mulier de
visu imperceptibilem attigit : hoc est quod de pro- viro formata est, hoc est conjunctio desponsatio-
fundissima perditione diabolica fraus emanans ser- nis mulieris ad virum. Et hoc sic inlelligendum est.

pentem firulentum, nefas fraudulentai intentionis Conjunctio isla neque in oblivione

non est vane
in se continenteiu ad dccipiendum, hominem la- Dei exercenda, quia qui mulieiem de viro tulit,
tenter invasit.Quomodo? Quia cum diabolus homi- conjunctionem islam bene et honeste instituit,
nem in paradiso vidit, cum magna indignatione ex- videlicet carnem de carne furmans. Quapro-
clamavit, dicens quis assequetur me in mau-
: pler ut Adam et Eva caro uua exstiterunt sic ;

sione verai beatitudinis ? El ila in semetipso sciebat et nunc vir et mulier caro una iii conjunctione
quod malitiam suam quam in se habuit nondum in charitatis ad mulliplicandum genus humauum efti-

alia creatiira compleverat, sed .\dam et Evam puerili ciuntur. Et ideo perfecta charitas in his duobiis
innocentia in hoito deliciarum degere videns, cum esse debot, quemadmodum et in illis prioribus. Adam
magnu aitu extulit se ad eos decipiendum per serpen- enira uxurem suam culpare posset, quod ei cousilio

tem. Quare?Quoniam serpentem magisassimilari sibi D suo raortem intulit, sed tamen eam uou dimisit
quara aliud animal intellexit ; studuit ut in dolositate quandiu in hoc saiculo vixit, quoniara illam sibi per
illiiis hoc occulte perficeret quod in forma sua apcrte divinam potentiam datam esse cognovit. Unde pro-
cumplere non posset. Unde cum Adam et Evam a pler perfeclara charitatem non relinquat homo
vetita sibi arbore se avertere et auima et corpore uxorem suam, nisi propter rationabilem causam
conspexil, ia semetipso intellexit eos ibi diviuum illam, quam sibi fidelis Ecclesia jiroponit. Nec ora-
pra>ceptum habere, et quod in prirao opere quod in- nino divisio in iliis llat nisi ambo una mente ia
:

ciperent, ipsos faciilime dejiceret. iNesciebat enim Filium ineum volueriut respicere, sic in ardenli
arborem illam velitam esse nisi quod hoc secundura amore illius dicentes. Volumus mundum reliuquere
probationein dolosai interrogationis suse, et secun- et ilium sequi, qui pro nobis passus est. Quod si hi
dum responsa eorum agnovit. Quapropter in ipsa duo in una devotione dissentiunt ut mundum relin-
clara regione candidam nubem (quse de pulchra quant, tunc se oranino ab invicein non separent,
furma horainis plurimas stellas ia se continens exie- quia ut sanguis a carne separari aon potest quaadiu
rat) per nebulam teterrimam afilavit, quoniam in spiritus in illa raanet, ita nec maritus nec uxur se
eodem amcenitatis loco Evain iaaocentcra animum ab invicem dividant, sed simul in una voluntate
:$!i:^ SniVIAS. — I.IH. I, VISKI II. :J94

amljulent. Sed si ibi in fornicatione praevaricatio A ciuidum petuiaritiam pecoriim seminant. Undecuni
legis ;mt in viro aul in mulicre est, tunc aut a se- invidia vipereo more eos cruciat et cum maculosa
metipsis, aut a sacerdotibus suis publicati, censu- superiluitas seminis ipsorum absque timore Dei et
ram s[)iritalis magisterii secundum quod justum est absque humana disciplina in ipsis est; freqnenter
sustinobunt. Maritus autem de uxore et uxor de ad casligationem hujus perversitatis ipsorum recto
marito coram Ecclesia et pra-latis ipsius de Irans- judicio Dei, qui ex ipsis nascuntur ad contrarieta-
gressione conjunctionis sua; secundum justiliam tem in membris suis destituuntur et a prosperitale
Dei conqueretur : non tamen ita ut maritus aut vita' sua- dejiciuntur, nisi pcenitentiam illorum sus-
uxor aliam copulam qua^rat, sed ipsi aut siuiul in cipiens, me istis ostendam. Nam qui
placabilem
rectitudine conjunctionis permauebunt, aut se ab in poenitentiapeccatorum suorum me invocaverint,
hujusmodi conjunctione simul abstinebunt, jnxta id pcenitentiam ipsorum propter amorem Filii mei
quod eis per disciplinam ecclesiastira^ institutionis suscipiam quoniam qui digitum suum ad me poe-
;

demonstratur, nec se viperea laccratione dilauia- nitendo levaverit, id est qui gemitum cordis sui ad
bunt, sed pura dilectione diligent, quoniam et vir me in pcenitentia extenderit, dicens : Peccavi Do-
et mulier essc non possunt nisi ista copulatione pro- 7nine, coram te: pcenitentiam illam mihi Filius
B
creati, quemadmodum Paulus amicus meus testatur, meus oslendit, qui sacerdos sacerdotum est, quia
dicens Sicut mulier de viro, ita et vir per mulierem :
: licenitentia quiE sacerdotibus in araore Filii mei
omnia autem ex Deo {I Cor. xn). Quod .dicitur Mu- : otfertur, purg.itionem peccatorum eam facientibus
lier propter virum creata est, et vir propter mulie- concedit. Unde poenitentiam suam digne facientes a
rem factus est; quoniam ut illa de viro, ita et vir raaxilla diaboli exeunt homines, quoniam ille ha-
de illa ue alterum ab altero discedat in unitate na- mum divino' potentise deglutire volens, juxta illam,
torum suorum, quia in uno opere, unum operantur, suam fortiler vulneravit, ubi etiam nunc lideles
quemadmodum aer et ventus opera 'sua invicem anima? a perditione transeuntes ad salvationem
complicant. Quomodo? Aer a vento movetur, et perveniunt. Quomodo? Quia sacerdotes in altari
ventus aeri implicatur, ambitu eorumila quod in invocatores nominis mei existentes, confessionem
omnia virenlia illis subdita sunt. Qiiid est hoc? po{)ulorum suscipient, ubi eis remedium salutis de-
Mulier viro et vir mulieri in opere tiiiorum coope- monstrabunt. Quapropter ut Deum placabilem ha-
ratur, unde maxima criraina ibi snnt, ubi fornicatio beant, semen suum in diversitale vitiorum non
in diebus creationis tiliorum divisionem facit, quo- contaminent, quoniam qui in fornicatione vel in
niam proprium sanguinem jde fundamento loci sui q adulterio semen suum ejiciunt, lilios suos qui hoc
vir et mulier ibi abscindunt, in alienum locum eum modo ex ipsis nascuntur negligentiores reddunt.
abjicienles. His certe fraudulentia diaboli et ira Quomodo? Qui puro limo lutum vel stercus admi-
Dei relinquetur; quia foedus illud prajvaricati sunt scet, nunquid vas stabile facit? Sic qui semen suum

quod ipsis Deus constituit. Quapropter, va' ipsis, in fornicatione vel adulterio contamiuat, nunquid
quando peccata ipsorum eis non remittuntur. Sed iilios fortitudinis gignil? Sed nuilti ex iis in diver-
quamvis vir et mulier in natis suis, ut ostensum est, sitate morum ac medullarum suarum iaborant,
sibi cooperentur, omnia tamen videlicet tam vir multi autem ex eis prudentes et ad sa?culum et ad
quam mulier et caeterse crealura; ex divina dispo- Deum efliciuntur. Et cum his coelestis Jerusalem
sitione et ordinatione sunt, quoniam Deus ea secun- impletur, cnm ipsi vitia deserentes etvirtutes aman-
dum voluntatem suam fecit. magnis laboribus filium meum
tes in Castitate ac in

Ante incarnalionem autem Filii mei, quidam in iraitantur, martyrium ipsius in corpore suo secundum
antiquo populo plurimas uxores secundum volunta- passibilitatem suam gestanles. Ubiautem infantes de
tem suam simul habebant; quia nondum apertae homine nasci nolo, ibi viriles vires seminis aufero, ne
demonstrationis prohibitionem inde audierant, quam in ventre matris coaguletur; quemadmodum etiam
Filius meus in mundum veniens ostendit rectissimo D terra? fructiferas vires denego, ubi lioc justo judicio

ordine hujus copulationis in marito et uxore quan- meo homo, quod in

facere volo. Sed quid miraris, o
diu in hac vita spirarent secundum conjunctionem adulteriis et hnjusmodi criminibus in-
iu csetcris

Adse et Evse propalatam, quoniam conjunctio hoec fantes nasci permitto? judicium meum justum est.
non secundum volunlatem hominis sed secundum Nam a lapsu Adae non inveiii in humano semine
timorem Dei exercenda est; quia melius est reclum justitiara quae in eo esse debuit, ubi eam diabolus
coDJugium juxta dispositionem ecclesiastica> discre- in gustu pomi fugaverat, idcirco misi P'ilium meum
lionis habere quam fornicationem appetere, cum in mundum sine ullo peccato devirgine natum, qua.
tamen vos homines hoc negligentes, vestram libi- tenus sanguine suo cui nulla pollutio carnis inerat,
in

dinem non solum secundum homines sed etiam diabolo spolia illa quae in homine rapuerat auferret.
secundum pecora exerceatis. Fides autem recta et Nam nec homo conceptus in peccato, nec angelus
pura dilectio agnitionis Dei inter maritum et uxo- tegmen carnis non habens hominem in peccatis
rem sit, ne semine eorum diabolica arte polluto jacentem et corpoi"aIi gravedine laborantem, a dia-
divina ultio ipsos percutiat, cum se invicem mor- bolica potestate eripere potuit, praeter illum qui
dentes dilaniant. et cum semina sua inhumane se- sine poccato venicns et corpus mundum sine pec-

Patrol. CXCVII. 13
:»?> s. nii.nKr.AUDis :m
cato habens. cutn suu passiouc Unde bo- A minam in bonestate, el non in turpitudine consti-
liberavit.

niiries qiiamvisin p'ccalis nati oos ad tui. Unde illi hypoirita- qui dicunt sibi licilum esse
siiit, t;)men
supernum regnum colligo, cum illud iideliter qua>- secundum appetiluin pecorum fornicari cum quo-
runt. Eleclos enim meos nulla perversilas mibi abs- cunque voluerint, indigni oculis mcis sunt, qno-
trabere potest, ubi Sapienlia testatur, diceus niam honorem et aliiiudinem rationalitatis suaj
:

Justoruin animx in manu Dei sunt, et no7i tanget despiciontes in perora respiciunt, et se illis similes

lormentum moriis \Sap. u). Quod diciti.r. lllo-

illos facinnl : va» illis qiii sic viveules, in bac tiirpitudine
rum qui viam nclitudinis complecluntur, anima' perseverant.
cum devolo alTectn in operibus superiii auxiliatoris Nec eliam volo iit notitia sanguinis in conjugio
sunt : ila ut propter bona opera quibus coelum in se comiiiiscfat, nhi ardor amoris in consanguiiii-
altitudine justiliae attemlunt, non contringal illos tate noudum allenuatus est; ne impudens amor in
criiciainenlum perditioni.s, quia veriim liimon eos recordatione consanguinitatis ibi oriatnr , sed
iii liinore el in amorc Dui [).i?cit. Sed jioslqaam sangiiis alieiin' stirpis convcniat : ([iii jam nullani
.\dam et Eva de loco amoenitalis expulsi snnt, opus notiliam consaiiguinitatis in se ardcre senlit, qna-
concipiendi et pariendi iilios in semcLipsis cogno- tenus hiimaua disciplina in opere suo sit. Qiiia lac

veruut, et ila de inobedientia sua in mortem caden- semel vel bis coctum saporem suum non perdidit,
tes, dulcedinem peccati concepcrunt, cnm se posse cuni septima vcl ortava vice coagulatum et co-
peccare cognovernnt. Sed ip-^i boc modo reclam clum vires suas defereiis jam delectabilem sapo-
constitutionem meain in libidinem peccati verten- rem non nisi in necessitatc liabcal. Et nt notitia
tes, cum commotionem venarom suaruin non in diil- consanguinilalis in propria conjuge nescienda est,

cedine peccati, sed in amore Qliorum scire deberenl ita etiam el notitia consanguinitalis prioris conju-
eam diabulica suggeslione in libidinem delerunt, gis in aliena co[iula abhorrenda est ; nec se liomo
quia innocenliam genituia' sny jierdentes, illam in ad hiijusiiiodi co[)ulam conjiingat, sicut et Ecclesia
peccalum miserunt. Undf, quoniam boc non sine per doctores suos prohibet qui ip-am in miilta solli-

diabolica fiersnasione peraclum est, idcirco tt idem citudine et honore stabilieruiit. Qiiod autem in
diabolus ad iioc opus jacula sua cmisil, ne sine siig- Veleri Testamenlo homines iii consanguinilate san-
gesLione ip.'>ius pcriicialur, cum (11x1*1 : .Mea furliludo guinis sui [)ra?ceplo legis coiijuncli sunt, hoc
in conceplii bominum est. idciico bomo meus est. propter diiritiam illorum faclum csf, ut invicem
Lt videns quod liomo parliceps poBiiaruni siiarum pacem. habereiji, et iit tam lirma charitas in eis
esse debnit, quia ei consenserat, ilcrum in semet- P essel iie : tribus divisa» coiiiiinclioui gentilium se
ipso dicebat : Fortissimo l)ro omnes iniquitales miscenfes foedus meiim infringerent, usque dum
oontrariae snnt, quoniam omnino inj.istus non est. illud teinpus venit in quo Filius meus pienitudinem
El hoc idein decepfor corde siio maximuin sigil-
in charitatis aiferens, conjiinctionem consauguinitatis
lum posuit, videlicet quod homo qui sibi s[ioiit(! con- carnalis copula* in alienam prosapiam cuin pudore
senserat, ipsi auferri non posset. Quapropler se- verecundife transtulit. Uiide quoniam sponsa ejus-
crelum cousilium in me fuit utFilium meum ad dem Filii mei vinculum timoris mei et rectam
redemptionem hominuni mitterem, quatenns cce- justitiam iii sancto bajitismate modo suscepit,
lesti Jerusalem redderetur homo. Ki iiuic consilio idcirco etiam hujiismodi consanguinitatis conjnn-
nulla iniijuitas resistere poluit, cum Filius meus in clio nunc a se longe sit, quia fornicatio sine vere-
raundiim veniens, omnes ad se collegit qui ipsum ciindia et sine moderatione in amplexibus
libidinis
audire et imitari peccata deserendo volebant Ego viri et mulieris in noto sanguine magis qiiam in
enim justus el sum iiullam volens iniipiita-
rectns alieno ad tur[)e opus accenderetur. Ego enim opus
tem, qnam tu, o homo, amplecleris cuin te malum islud per hunc homiuem edissero : cni illud in
posse facere cogiioscis. Nam Eiicifer et homo, in liomiue ignotiim est, et qni sermonem istum non
initio creationis suae, mihi rebcllare fentaverniit, el j, nU liouiine scd a scientia Dei accepit. Sed quid
stare non jiotuerunt; de bono cadeutes et maliim nunc? (jim aiitem masculus in forti ajlate est, ita
eligentes. Lucifer aulern toluin nialiim comprehen- quod venai illius sanguine plena^, sunt, tunc fertilis
dil et omne bomim abjecit, nec illud omnino gu- in semine suo esf, tunc mulierera in desponsatione
stavit sed iii morte cecidit. Adam vero bonuiii gii- legitima' institutionis sibi accipiat ,
qua>, eliam in
stavit cnm obedienliam suscepit; sed maliim con- ferventi istate existens semen illius cum verecundia
cupivit, et in concupisccntia sua illud perfecit, cum suscipiat, prolcm in via reclitudinis gignat.
et illi

inobediens Deo ex-^titit. Quod quare factiim sit : Sed vir anleannos forfitiidinis sua? semen siium
non est a le, o homo, perqiiirendum, vcl qnid ante in superiliiitate libidinis non ejiciat, quia hoc pro-
constilulionem sa-culi fuerit, vel quid post novissi- balio peccati siiggiirente diabolo est, si semen suum
mum diem futurum morfaiis bomo scire non potest, in concu[)iscentia libidinis seminare tentaverit,
sed solus Deus hoc novit nisi quantnm illud ele- : anteijuam ipsum semen rectam coagulationem in
cl03 suos Deus scire permittit. Sed et fornicatio fervente calore habere possit. Et cum vir jam for-
illa qua? se commiincm liominibus facil, aboinina- tissimus in generationis opere est, tunc vires suas
hilis coram me esf, quia ab iuitio masculum et fe- secundum quod potest in illo tempore non excrceat,
 397 SCIVIAS. — LIB. I, VISIO II. 398

quoniam, si tunc ad diaboium respicit, opus diabo- A ijisiiis, quod iLerum ob amorem filiorum in rectitu-
licum opcralur, corpus etiain suum contfmplibiie dine et non in pclulanlia ticri non prohibetur. Sic
quod oninino illicituin est. Vir autem se-
f;icieus, geuus humauum in procreatione sua in hone.itate
cunduin quod eum bniuanii natura docrt, in torti- humanae disciplina- procedere po-ilura est : et non
tudine caloris et in abundantia seminis sui rectum sicut vauiloquiuin slultorura hominum clamat di-
ilcr in uxore sua quaTaL; et lioc cum liuraand centium sihi liciliim esse libuiiuem suam seciindum
disciplina ob sludium liliorum faciat. Sed nolo ut voluntatem suam exercere, dicentes Quomodo :

idein opus iiat in separatione miilieris cum jam possumus nos tam inhuraane conlinere? U liorao,
lluxum sans:uinis sui palitur quod e.-t a[tertio : si respicis ad diaboium, ipse te ad omne maliim
occultorum meml)rorum uteri ejus, ne tluxiis san -
excitat et mortifero veneno suo interlicit si autem ;

giiinis ejus susceptum semen maturum elTundat, et ad Deum oculos levas, ipse tibi adjutorium prtebet
ita semeu eirusum peredt se enim tunc mulier in : Nonne in opere tiio magis libidi-et te castum facit.

dolore et in catcere porlion"m nem quam castitalem aiipetis? .Miilier viro siibjerla
jiositam videt :

si;ilii et doloris parlus sui tanisfens, sed hoc tempus est in qiia i[ise semen suum seminet, sic etiam
doloris in muiiere non diimno: quoniani illud Eva? terram operatur ut fructum atferat. Nuuquid vir
dedi quundo in giistu pomi peccatum concepit,
B terram operatui', ut spinas et tribulos
giguat ?
unde et miilier in hoc temfiore in mogno mlsericor- Nequaquam, sed ut dignum IVuclum det Ita eliam
dia> subsidio levanda est; ii>fa autem se contineat hoc studiiim hnminis in Hmore tiiiorum et non in
in absconso disciplina? non autera ita iit in abcessu
; petulantia libidinis esse debet. Ergo, o homines,
templi mei se arceat, sed iiiieli permissione ipsum plorale et uluiate ad Deum vestrum quem tam •

in ofticio humilitatis pro salute sua ingrediatur. frequenter in jieecatis ve.-tris contemnitis, cum in
Quia aiilem sponsa Filii Dei sera;ier integra est, pessima foriiicatione semen vestrum ejicitis ; ibi
vir, apertis vulneribus, si integritas membrorum uon solum fornicatores, sed etiam et homicida:'
ejus in tactu percussionis divisa est, templum exislentes, quia res|»ectum Dei ahjicitis et libidi-
meum nisi ciim timore magnai necessitatis non nera vestrani secundiim voluntatera vestram com-
intrabil ne videatur, sicut integra membra Abel, pletis. Unde eliam diaboliis in lioc ofiere semper
qiii terapium Dei fuit, Cain frater suus crudeliter persequitur vos, sciens quod magis concupiscen-
fregit. Sed et mulier cum prolem pepererit, fractis
tiam vestram appetitis quam gaudium liliorum
occuitis membris suis, templura meum non nisi inspiciatis. Audite crgo qiii in turribus ecclesia?.
secundum legem per me sibi datam ingrediatur; £ estis. In fornicatione vestra nolite me accusare,
quateuus saucta sacramenla ejiisdem templi mei sed vosmetipsos inspicite quoniam, cura ad diabo- ;

ab omni pollutione et dolore viri et mulieris in- lum curritis me conlemnentes, illicita opera facitis,
violabilia sint, qiiia Filiura meum purissima virgo et ideo casti esse non vultis. ut servus meus Osee
genuit : quae integra absque nuilo vulnere peccati de contaminato po[iulo loquitur, dicens : Non
fuit. Locus enira qui in honore Unigeniti mei con- dabunt cogilationes suas ut revcrtanlur ad Beum
secratus est, integra omni corruptione livoris ac suiim, quia spiritus fornicationis in medioeorum, et
vulneri') esse debet, quoniam idem iinigenitus Deuni non cognonerunt [Ose. v, 4). (Juod dicitur Ma- :

meus integritatera virginei partus in se novii; unde lignihomines Deum non cognoscentes faciem cordis
el raulier quse inlegrilatem virgiuitatis sua; cuin sui abscondunt, non convertentes eam in diversis
viro corrupit, in livore plagae suae qua corru[ita involutionibus machiuationis suae ut redeant ad ve-
est ab ingressii templi mei se contineat, usque ram claritatem, perspicaci scilicet oculo non dis-
dura plaga vulneris ipsius sanetur, secundum cernentes quae Dei sunt, sed malum in semetipsis
quod ecclesiastica disciplina ipsi de eadem causa nutriunt; quoniam aftlatio petulantis immunditiae
certissime demonstrat. Nam cum Filio meo in ligno per diabolicam suggestionem virilem fortitudinem
crucis sponsa ipsius conjuncta fuisset, ipsa, us- D quam in se habere deberent emollit, non sinens eos
que dura Filius meus discipulis suis praecepit ut ut in Deum bonam conscientiam suam jtonant, cuni
veritate Evangelii per totum mundum disserainarent, adversarius ipsos a vita felicitalis avertit. Sed
in occulto se continuit, ac deinde aperte surrexit nunc ad amantissiraas oves raeas quai in corde
et gloriara sponsi sui in generatione spiritus et meo plantatae sunt me convertam, seraen castitatis
aqua^ palara pradicavit. Sic et virgo, quae viro con- existentes; virginitas enim per me plantata est,
jungitur, faciat cum piidica scilicet verecundia quia etiam Filius meus de virgine natus est. Et
usque ad terapus illud quod sibi ecclesiastica cen- ideo virginilas est pulcherriraum pomum inter
sura proponit; in occulto maneat, et hoc peracto omnia poma convallium, et magna persona in ora-
de occultatione sua se transferens ad dilectionem nibus personis quae in palatio indeiicienlis regis
sponsi sui, aperte procedat. sunt, quoniam i[)sa praecepto legis subdita non est,
Nolo etiam ut praedictura opus viri ac mulieris quia uuigenitum meura mundo edidit. Quapropter
exerceatur cum jam radix infantuli in muliere audiant qni Filium Dei sequi volunt in innocentia
posila est, ne coagulatio infantuli surperfluo et per- liberse castitatis et in separatione racerentis vidui-
dito semine polluatur usque ad purgationem partus tatis; quoniam nobilior est virginitas non polluta
 ;

;j9rt S. HILDEGAMDIS UW
ab initio qu.irn vidhitas oppressa virili jngo, ciim A omnia elemcnta mundi qurr prius in magna quicte
tameu post dolorein ^uufn in quo virum suum constiterant, in inaxim.iin inquietudinem versa,
perdidit, virginitatfm subsequilur. Filius enim horribiles tenores ostenderunl ;
qnia creatura illa

meus plurimos dolures iu corpore suo pertulil et qua' ad servitutem hominis creata fuerat, nec ullam
mortem crucis subiit unde et vos in amore ipsius ; adversitatem in se scuserat (homine inobcdientiam
multas anguslias p.iliemini, cum in vobismetipsis capescentc et Creatori suo facto inobedientc) tran-
superabilis quod in libidine peccati e.\ guslu pomi quillitalcm suam rcliquit, et inqiiietudinem sus-
seminatum est ; sed tameu ibi ab iucendio libidinis cepit, maximas et plurimascontrarietates homini-
ettluentes rivulos semine vestru
in sustinentes, bus inferens ut hoino seipsum ad deteriora llcxerat;
cum tam casti esse non potestis quin fragilitas hu- perillam coercerclur. Quid hoc? Qiiia homo in loco
manaj debilitatis se latenlei ostendat in vobis ; iu deliciarum l)eo rebellis exslitit, idcirco et crealura
illo labore p.issionem Filii mei imitari debetis, illa quse homini in servitio subjecta fuit, se hoinini
cum vobismetipsis resistitis ardentem llammam opposuit, et paradisus est locus amcenilatis, qui
libidinis, videlicet in vobis exsiinguentes et alia tlorct, in viriditate llorum, et herbarum, et dcliciis

sa?cularia qnai mundi sunt, scilicet iram, super- omniuin arinnatum, repletus optiiuis odoribus, dota-
B
bi im, luxuriam, et ca^tera hujusmodi vitia cobi- lusque in gaudio beatarum animarum, dans ferli-
bentes, atque victoriam istam magno certamine lissimam fecunditatem aridaj terra», qiiia fortis-

perlicientes. [Jnde tunc pra-lia ista magno decore simam vim terra> Iribuit, velut anima cor[)ori vires
et mullo iVuclu clariora super solem et dulciora pra^bct, qudiiiain paradisus in umbra et in pcrdi-
super aromatum suavitatem coram me apparenl tioue peccatoriim non obscuratur. Quaprojitcr
quia unigt-nitum meum in doloribus ejus imitamini audite et inlelligile me vos qui in cordibus veslris
cum ardenlem libidinem tam forti cerlamine in dicitis : Quid sunt haec? et cur sunt lisc ? cur tam
vobis conculcatis. Et cum sie perseveralis, multam slulti cstis in cordibus vestris qui ad imagincm et
gloriam iude in coelesti regno con^equimini. similitudinem Dei facti estis? Quomodo tam magna

vernantissimi flores, augeli mei, in vestro certa- gloria et honor qui vobis datus est, posset
tanlus
mine admirantur quod morteni evaditi.*, quod in esse sine probalionc cuin tamen airum quod ijuasi
:

venenoso luto mundi polluti non estis cum ta- iiibil est et aliquid inane, debeat in igne j^rohari,
men carnale corpus geratis, illud hoc pacto con- et pretiosi lapides in purgatione poliri, et hujus-
quod gloriosi in consortio eorum eritis,
culcantes, modi omnia in omnibiis j^erquiri? Ego, o slulli
quoniam secimdum similitudinom ipsornm impol- q homines. hoc quod ad imaginem et similitudincm
iuti apparelis, ideo gaudete ciim sic perseveratis, Dei factum cst,quomodo sine probatione posset
qoia tunc vobiscum sum, ciim me ii;eliter suscipilis subsistere? iNam homo super omnem creaturam
et vocem meam cum gaudio cordis veslri adimpletis, exarainandus est, et ideo per omnem creaturara
quemadmodum in secreta visione Joannis dilccti probandus est. Quomodo ? Spiritus per spiritum
mei ostendo, dicens : Eccc slo ad oslium et pulso : probandiis carnem, terra per aerem,
est, caro per
si quis audieril vocem meam, intrabo ad illum et ignis per aqiiam, pugna per paccm, bonum per
ccenabo cum illo, et ipsc mecum (Apoc. iii). Quod malum, pulcliritudo per deformitatem, paupertas
dicilur : Vos qui me salvatorem veslrum fideliter per di\itia?, diilccdo per amaritudinem, sanitas
amatis, videte quia vobis siiccurrere volens exspe- per inlirmitatem, longuin pcr brevein, durum per
cto ad tabernaculum cordis vestri, considerans quid raolle, altitudo per profuuditatem, lux per tenebras.
conscientia vestra in scrinio cordis sui contineat, vita per mortem, paradisus per pcenas, coeleste
et cum insiuiatione recordationii mentis ve.strae spi- regnum per gehennam, et terrena cum terrenis,
ritiim vestrum ad apertionem susce{»tionis boua; coelestia cum ca-lcstibus. Sic homo in omni crea-
voliinlatis commoneo. Qiiod si tunc lidcle cor per- tiira probatiis est, videlicet in parajiso, in terra et
cipitsonitum timoris mei, conjiingo me ad ipsum t) in inferno : postea collocatus est in coelo. Aperte
ampleclens eum. indclicientemque rihiim capiens enim vidctis paiica de miiltis, quK ante oculos ve-
cum illo, cum ipse suavem gustiim in bonis operibus stros abscondita suiit. Et cur deridetis ea quae recta,
semetipsum mihi prjebet, ita et ipse cibum vita» in plana, etjusta, ac bona in omnibus bonis coram Deo
meipso percepturus est, quoniam illud amat quod : sunt? Quare his indignamini? Deus justus est sed ;

justitiam desiderantibiis vitam afTert. Scd, ut vides, gcnus hominum in pra^varicatione praeceptorum
Adam et Eva de paradiso e.xpiilsis, liicidissimus Dei injustura est, ciim sapicnlius Deo esse conten-
splendor eamdem regioncm circumdedit ;
quoniara dit. Nunc dic mihi, o horao, quid pulas te fuisse

iilis ob transgressionem suam locum amoenitatis cum nondum eras in anima et corpore? Tu vero ne-
eieunlibus, potenlia divinre majeslatis omnem ma- scis qiioraodo creatiis sis. Sed nunc, ohomo, coelum et

culam totius contagionis ab eodcm loco scqueslrans tcrrain vis perscrutari, ct juslitiam eorum iu consti-
eum ita sua claritate munivit, ne amodo ulla con- tutionem Dei dijudicare, et summa dignoscere; cum
trarietate tangeretur, ostendens etiam quod trans- nec infima valeas examinare, quia nescis quomodo
gressio illa quse in co facta fuerat quandoque cle- vivas in corpore, vel quomodo exuaris a corpore. Qui
menter et misericorditcr abolenda esset. Et ita te in primo hominecreavit, ille haec omnia praividit.
401 SCIVIAS. — LIB. I, VISIO II. 402

SeJ item mitissimus Pater misit Unigenitum suum A sublata est : quam postea Dominus multo studio et
mnripro populo, ut hominem a diabolica poteslate justitia requisivit. Qiiapropter tunc chorns ange-
liberaret. Et sic homo liberatiis fulget in Dt!o, et lorum in maximo gaudio illuminatus est, cum ho-
Deus in homine; consortium homo cum Deo habeus minem angeli in ca'lo viderunt. Quid hoc? Cum
fulgentiorem claritatem quam prius haberet, possi- innocens agnus in crucem suspensus est, elementa
det in coelo. Quod non fuisset, si Filius Dei carnem tremuerunt, quia nobilissimus virginis liiius de
non induisset, quoniam, si homo in paradiso per- manibus homicidarum corpocaliter occisus est. In
mansisset, Filius iu cruce passus non fuisset. Sed cujus morte perdita ovis ad pascua vitae reportata
cum homo per caUidum serpentem dtceptus est, est. Nam antiquus persecutor, postquam vidit quod

Deus in vera misericordia tactus, Unigenitum suum ovem illam propter sanguinem innocentis agni quem
in purissima virgineincarnari voluit, atque ita post agnus in remissionem peccatorum homiuum efTu-
ruinam hominis elevata^. sunt phirimse virtutes in derat perdere debuit, tunc primum cognovit quis
coelo fulgentes, vehiti est humiHtas regina virtu- agnus ille esset, quoniam prius scire non potuit,
tum, qua; in virgineo partu tloruit, ut etiam ca^- quomodo coelestis agnus sine virili semine et sine
terae virlutes quae eleclos Dei ad coelestia perdu- ulla concupiscentia peccati de virgine in obumbra-
cunt. Nam cum ager multo labore colitur, multum tione Spiritus saucti incarnatus est; idem enim per-
fructura profert, ut in humauo
osten^um geiiere secutor in initio creationis suae in flatu superbiae
esl; quia post ruinam homiuis, plurimaj virtules ad erexit S(>, in mortem seipsum homi-
praecipitans, et
sublevationem ejus surrexerunt. Sed, o liomiues, nem de gloria paradisi dejiciens cui Deus iu ,

vos gravati corporali pondere, non videtis illam potestate sua resistere noluit, sed eum in humi-
magnain gloriam quae vobis sine macula et sine litate per filium suum superavit. Et quia Lucifer
ulla dedignatione in plena justitia Dei pra;parata justitiam Dei contempsit justo judicio Dei, incarna-
est, quam nuUus enim quam
auferre potest; prius tionem unigeniti Filii Dei scire non potuit. Nam in
fabri a mundi constituta fuisset, hfec omnia Deus hoc abscondito consilio perdita ovis ad vitam repor-
in vera justitia prseviderat. Unde, o homo, siniili- tata est. Unde, o rebeiles homimes, cur tantam du-
tudinem hanc considera. ritiam assumitis? Deus hominem deserere noluit,
Dominus qui in multo studio hortum facere vult, sed Filium suum ad salvationem ejus misit; quo-
primitus aptum lofum horti ponit, ac deinde locum niam sic Deus caput superbiae in antiquo serpente
cujusque plantationis disponens, fruotum bonarum contrivit. In ereptione enim hominis de morte in-
arborum utilitatem, saporem, odorem habentium q fernus claustrum suum aperuit, Satana ciamante :

et diversorum generum aromata considerat Et Vae, \iG\ quis me adjuvabit? Sed et oranis diabolica
.

sic Dominus magnus et profundus artifex quamque turba in fremitu magno- seipsam decerpsit, adini-
plantaiionem suam in eo disponit, ut bene discerni rans quae tanta potestas esset, cui ipsa cum principe
in ulilitate sua possit, ac deinde cogitat quanta malitiae resistere non posset, cum sibi fideles aniinas

munitione eum circumdet, ut nullus inimicorum auferri videret. Sic homo

super creios elevatus est;
plantationem ejus dissipare valeat. Tunc etiam pig- quia Deus in homine, et homo in Deo per Filium
mentarios suos constituit, qui eumdem hortum Dei apparuit. Idem etiam Dominus qui ovem per-
rigare sciant et qui fructum ejus colligant, et ex- diderat, sed eam tam gioriose ad vitam reduxerat,
inde diversa pigmenta conficiant. Quapropter, o pretiosam margaritam in eamdem similitudinem
homo, diligenter considera, quia si Dominus ille habuit, quse perdita in muitas sordes incidit. Sed
pr.Tcvidet et quod hortus suus nulium fructum nec ipse eam ita in sordn jacere non permittens eam
ullam utilitatem profereus destruendus est, quare quaesivit, et inventam gaudenter extraxit, et de
tunc tantus tam profundus artifex hortum illum
et sorde iu qua jacuerat, extractam ita expurgavit ut :

tam magno studio et tam magnis laboribus ex- aurum in fornace purgari solet et oam in prislinum
struit, plantat, rigat et munit? Audi igitur et intel- ^ honorem majori gloria reparavit. Nam Dens hoini-

lige. Deus qui scl justitiae est, splendorem suum nem creavit, sed ipse diabolica persuasione in mortem
super lutum quod praevaricatio hominis est niisit; coiruit; dc qua eura Filius Dei per sanguinem suum
et splendor ille in multa claritate resplenduit, qiio- eripuit, et eum ad coelestem honorem gloriose per-
niam lutum illud valde foedum et opacum fuit. Sol duxit. Quomodo? In humilitate et charitate. Humi-
enim in sua claritate eifulsit, et lutum in sua foedi- litas enim Filium Dei de virgine nasci fecit, ubi ipsa
tate putruit; unde sol majori delectatione a viden- humilitas nec in maris ainplexibus, nec in curiosi-
tibus amplectebatur, quam si lutum ei aj'posilum tate carnis, nec in nec in aureis
divitiis terrenis,
non esset. Sed sicut lutum ad similitudinem solis oruamentis, nec in stecularibus honoribus inventa
foidum est, sicetiam transgiessio hominis ad justi- est, sed Filius Dei in praesepio jacuit, quia mater
tiam Dei iniqua est. Unde justitia, quia pulcbra ejus paupercula fuit. Et humilitas semper gemit,
est, diligenda est; et iniquitas, quoniam foeda est, plorat et omnia crimina interimit : quod opus ipsius
odienda. In hanc foeditatem cecidit ovis Domini est. Unde quisquis diabolum vult expugnare, se
quihortum piantaverat. Et hujusmodi ovis per con- muniat et armet humilitate, quoniam Liicifer tain
sensum suum, iion per Domini ignaviam a Doniiuo valde fugit, et velut coluber se coram ca iu caver-
403 S. HiLDEGAHDlS. 404

nam ab<cotidit. quia iilii ipse illum apprehenderit, A lur, sicul nec aiiima nec corpus disjunqi vtilent
cum quasi Iragiliimum liluin ciiius IVaiii^it. Charilas et sibi cooperantur, quanditi liomo in corpore
quoque unigenitiim l)ei Filiiim in sinu Patris in vivit. Et sicul animse et corpori diversa membra
ccelo cunlinet el eum in uterum matris in terram corporis secuaduin vires suas subjecta sunl, iia

demisit, qiioniam ipsa nec |>eccatores nec publica- eli;im lnimiiilati tc i 'i:iritali Cfetciie virlutes se-
nos sptTiiit, sed omnes salvare inlendit. Quapro- cundum justitiam suaui cooj)erantur. lil ideo, o
pler et fonlem lacrymarum ab oculis tidelium sie- homines, ad gloriam Dei el pro sulute ve^tra hu-
pins educens duritiam cordis emollit. In lioc humi- miiitatem et charitatem sectamiui : cuin quibus
lilas et cliaritas clariores c*leris virtutibus sunt; armati diabolicas insidias uou tiinfbilis, sed inde-
quoniuin humilitas et charilas sunt velut uuiina et licientem vitam possidcbilis. Liido ({uicunque scien-
corpus ,
qua; fortiores vires c«eteris viribus tiaiii iu Spiritu sanclo et pennas in lide liabet, ad-
animse et membris Qiiomodo?
corporis liabent. monitionem meam non iransgrediatur sed eam in
Huuiilitas e>t quasi corpus et charitas velut anima gustu animte sua- amplectendo percipiat.
iiec ab invicem separari po^sunt sed simul operun-

VISIO TERTIA.
SuMMAUiLu. —
Quod per visibilia et femporalii ea quse invisibilia sunt el xterna manifesfanhir. De firma-
mento ad iimililxKiinem ovifaclo. De laoido igne el umbrosa pelle. De posilione solis el Irium slellarum.
Ue ascensu solis. De descetisu ejusdem el quid significel. Verbaaclus aposlolorum ad idem De primovenlo
et turbinibus ejus. De secundo venlo
el lurbinibus ejus. De lenebrosu i'jne, el soni/u, el de acilis lapidibus.
De purissimo wlhere posifione lunae el duarum slrllarum. De posilione aliavum slellnrum. De ter-
et
tio vento el turbinibus ejus. De aquoso aere pI alha pelle. De quarlo vento el lurbinibus ejus De arenoso
globo terr<£. Verba Uavid ad eamdem rem. De terraemolu et quid significet De ynaximo monle inter aqui-
lonem et orienlem. De iis qui pervtrsa arle in crealuris fulura scrutanlur. Verba Evanijelii. Qanliler
diabolus hominibus illudit per magicmn artem. Harabola de eadem re. Cum salus hominis et udlilas^
completa fueril, sxcutum muliibilur. Verba Jobad canidem rem. Vcrba Dei de eodem. Qtiod Deus auguria
tn slellis et in cseteris crealuris amplius lolerare non vull. D< slultitia et contumacia hominis. Siinili-
tudo de hxdo, et cerxo, et lupo. Comparalio de medico. Verba Joannis.

Post hapc vidi maximum instrnmentum, rotun- B las sursum apparenter positas habentem ipsumque
dum et umbrosum secundum simililudiiiem ovi globiim ue modum cursiis sui oxcederet continen-
superius arctum et in medio amplum, ac inferius tes et in eodem aethere mulla' et clarae spherae ubi-
constriclum; in ciijus exteriori parte per circui- que posita; fuerant: in quas idem globus intordum
tum lucidus ignis fuit quasi pellem umbrosam sub se aliquantulum evacuans clarilateni suam emisit,
se habens. Et in igue illo cral globiis rutilantis et ita sub pra-fatum riibeum igneumque giobum
ignis lantae magnitudinis, ut instrumentum totum recurrens, et ab eo flammas suas restaurans : ite-

ab eo illustraretur, siiper se tres faculas sursum rum illas in easdem spha^ras eftl ivii. Sed et ab ipso
ordinate positas hubens, qua; suo igne eumdem glo- a^thore iiuidam flatus cum suis turiiinibiis en.mpe-
bum ne laberetur continebant, et globus ille se ali- bat; «iiii se in pra^fatum iustrumentum ubiqiie di-
quando sursum extulit et plurimus ignis ei occurrit, latabat. Sub eodem autem a;there, aquosum aerem
ita quod exinde flammas suas iongius produxit, ac videbam albam pellem sub se habentem qui se hac
se aliquando dt;orsum inflt^xit, mullumque frigus ei et iiiac diffundens, omni instrumento ilii humorem
obviani venit qiiapropter llammas suas citius siib-
: dedit. Qiii dum se interdum repeiile congregaret,
duxit. Sed et de igne illo qui instrumentum cir- repentinam pluviam multo fragore emisit; et dum
P
cumdederat tlatus quidani cuin suis turbinibus ex- se leniter difTudit, blaiidam pluviam leni motu |effu-
'

iebat, et de pelle illa qu.-c sub eo jacebat alius lla- dit. Sed et ex eo quidam flatiis cuni tiubiiiibus suis

tus cum turbinilius suis ebuilifbat, qiii se in ipso exiens, per pra'dictuni instrumentiiiii se ubique ex-
instrumento hac et illac diifundebat. in eadem pandit. Et in medio istorum eleiiientorum quidam
quoque pelle quidam tenebrosus ignis tanti horro- arenosus globus plurimae magnitudinis erat : quem
ris erat tjuod eum intueri nou valeljam, qiii totam eadem elementa circumdederant, quod nec hnc
ita

peliem illam sua fortitudine concutiebant plenus nec illac dilabi poterat. Sod eiim interdnm eadem
sonituum, tempestatum et acuti.isimorum lapidum elementa cum praedictis flatibus se invicem coiicu-
niajorum et minorum. Qui dum sonilum suum terent, eumdem globum sua fortitudine aliquantu-
elevaret, ille iucidus ignis, et venti, et aer commo- lum moveri compellebant. Et vidi inter aquilonem
vebantur, ita sontum ipsum praivene-
quod fulgur.i et orientem veiut maximum niontem, qui versus
runt, qiiia primiim cominotionem ejus-
ignis ille, aquilonem multas tenebras el versus orientem mui-
dem sonitiis in se sentiebant. Sed sub eadem peile tam lucem continebat; ita tamen quod nec lux illa
ad tenebras, nec tenebrae ad luccm pertiugere pote-
[lurissimus a?ther erat sub se nuilam pellem liabens;
in quo etiam globum quemdam candentis ignis piu- D rant. Audivique iterum vocem de coelo mihi diccn-
rimap, magnitudinis cernebHm, super se duas facu- tem Deus qui oninia sua voluntate condidit, ea :
 :

40o SCIVIAS. — LIB. I, VISIO III. 406

ad cognitionem et honorem nomiuis sni creavit, A misericordiler inclinatus, plurimis miseriis ipsi oc-
non soliim autem ea quse visibilia et temporalia currentibus miiltas corporales angustias sustinens,
sunt in ipsis ostendens, sed eliam illa quee invisibi- cuin uiundo corporaliter ostenderat, de mundo
se
lia et ceterna suut in eis mamfestans. Quod et trausiens ad patrem rediit discipuiis etiam ipsius
visio ba>c quam cernis demonstrat. Nara boc maxi- astanlibus, quemadmudum scriptum est: Viden/i-
mum instrumentum quod vides rotundum et um- bus illis, elevafus est, et nubes suscepit eum ab oculis
brosum secundum simililudincm ovi superius ar- eoruni ( Act. i ). Qiiud dieiliir: Filiis Ecclesi;r^ in in-
clum, el iu medio amplum ac inferius cuustrictum, teriori scientia cordis sui Fifium Dei suscipieutibus
declarat tideliler omnipoientem Deum iu majestale sanctitas corj)oris ejus elevata est iu puleutia divi-
sua incomprehensibilem, et in mysteriis suis inaj- nitatis ipsius et in mystico miraculo inibes secreti
stimahilem, et spem omnium fidelium existenlem, niysterii suscepit eum a mortijlihus ociilis abscuu-
cum primilus humines rudes et simplices iu actibus dens ipsum llabrisque veuloriim ipsi famuhmti-
suis essent, postea in veteri ac uova lege instructio- bus. Sed ut vides de igne illu qui idem instru-
res semutuo molestant et aflligunt, et taiulem circa mentiim circumdederat llatus (juidani cum suis tiir-
finem mundi multas serumnas in augustiis suis pas- binibus exiebat: qui ostendit quoniam ab omnipo-
suri sunt. tente Deo totum muudum sua potestate complente,
In cujus exteriori parte per circuitum lucidus vera dissemiuatio justis sermonibus processit quando
ignis est, quasi pellem umbrusara sub se habens: ipse vivus et verus Deus hominibus in veritate de-
designat quod Deus illus qui extra veraiu fidem sunt monstratus est. Et de pelle illa quae sub eo est
ubique per ignem ultiunis sua; exurit; eos vero qui alius flatus cuui turbiuibus suis ebuliit, quia eliam
inlra iidem cathulicam raanent, ubique per ignem de diabolica rabie quee Deum ignorans non timet,
consolatiouis suae purificat; ita diabolicae perver- pessima fama cum ne^juissimis locutioiiibus exit;
sitatis tenebrositalem prosternens, ut et factum est qui se iu ipso inslriimento hac et illac diffunduut,
cum diabolus a Deo creatus se Deu opponere volens in quoniam in saeciilo diversis modis utiles et inutiles
perditionem devictus corruit. El in rumores inter populos se commiscent. In ea-
igne isto est globus
rutifiutis ignis tantae magnitudinis, ut instrumeutum dem quoque peile quidam teuebrusus ignis tauti
totum ab eo illustretur; qui splendure claritatis suse horroris est, quod eum iutueri uon potes: qui de-
osteudit quod in Deo Patre est ineitabilis unigenitus clarat quod in pessimis et lu uequissimis insidiis
ejus sol justitiae fulgorem ardentis charitatis ha- antiqui proditoris, teterrimum liomicidiiim tanti
bens, tantseque glurise existens, ut omnis creatura q fervoris erumpit quod iusauiam illius humanus in-
a claritale lucis ejus illuminetur, super se tres fa- telleetus discernere non valet, qui totam pellem
culas sursum ordiuate posilas habens, quee suo illam sua fortiluiHue concutit; quoniara bomicidium
igue globum ne labalur contineut, videlicet siia omnes diabolicas malignitates suo horrore cum-
admiiiistratiune trinitatem omnia coutinentem et plectitur, cum iii primugenitis ;ib ira udium ebul-
demonstrantes quod Filius Dei de ccelo ad teiras liens fralricidium perpetravit, iguis ille pleniis so-
descendens, angelis iu coelestibus relictis homini- nituum erat, tempestatum et acutissimorum lapi-
bus etiam qiii in anima et corpore subsistunt cce- dum majorum et miuorum quia homicidium ple- :

lestia manifestavit, "qui claritatis ejus beueficio num avaritia est et ebrietatibus atqiie ssevissimis
ipsum glurificantes : omnem nuxiura errurera abji- nequitiis quai siue misericordia bacchautur tam in
ciunt, cum eum verum Dei Filium de vera virgiue magnis homicidiis quara iu miiiuribus vitiis. Qiii
incarnatum magnificavit, postquara ipsis eum ange- dura souitum suum elevat ille lucidus ignis et

lus praenuntiavit, et postqiiam homo in anima et venti et aer commoventur; quoniam, dum homici-
corpore vivens eum fideli gaudiu suscepit. dium in cupiditate elfiisiunis sanguinis stridet su-
Quapropter et idem globus se aliquando sursum perna judicia, celeres rumures, et ubique ad rui-
elevat plurimusque ignis ei occurrit, ita quod exinde
D
nam humicidee exteutaj prajparatiouis iu ultioue
flammas suas longius producit: significaus quia, recti judicii suscitanlur: ita qiiod fulgura sonitum
ubitempus illud venit quod Unigenitus Dei pru re- ipsum prseveniunt, quia ignis ille priiuum commo-
dempliune et sublevatione liumaui generis per vo- tiouem ejusdem sonitus in se sentit. iNam severitas
luulatem Patris incarnari debuit, Spirilus sauctus diviui examinis scelus illud superando opprimit,
iu virtute Patris superna mysteria in beata Virgine cum divina antequam fremitus illius iu-
majestas,
mirabiliter operatus est, ita quud eudem Filio Dei in saniaj publice mauifebtetur eo oculo cui omnia nuda
virginali pudicitia fecunda virginitate mirificum sunt aperte prsevideat.
fulgorem dante, virginitas gioriusa elfecla est. Quo- Sed sub illa pelle purissimus aether est sub se
niam in nobilissima virgine, summe desiderabilis nullam pellem habens quouiam sub insidiis antiqiii
;

incarnatio deraonstrata est. Et ita etiam se ali- proditoris serenissima fides lucet, iu qiia nulla iu-
quando deorsum incliuat, multumque frigus ei ob- certitudo infidelitatis latet, a seipsa non fundata,
viam venit; quam ob causam flammas suas citius sed in Christo susteutata, in quo etiam queradam
subducit, declarans ((uoniam idem Unigenitus Dei globum candentis ignis plurimse magnitudinis vides
ex virgine natus, et ita ad paupertatem liuminum qiii vere designat jimctam Ecclesiam, in fide cando-
 ;

407 S. HiLDEGAKniS 408

rem innocenis claritatis plurimitiiie honoris ut lihi A et lideni ratlioiicam appelenlibus : aperte declara-
demonstreul privtendentem, et super se duas facu- tur. Kt in medio istorum elementorum, quidam
las sursum clare positas habenlem ipsumque glo- arenosus globus plurim;e magnitudinis est, quem
buiii ne modum cursus sni excedat contineutes, elementa ita circuiudant quod uec hac nec illac di-
quod sua signilicatione sunt oslendentes; quod Ec- labi potest : qui luanifeste ostendit in fortitudine
clesiam de supernis ledita duo Testanientu videlicet creaturarum Dei, hoinuuMn prot'und;i« consideratio-
veteris et novseauctoritatis, ad divina prycepta coele- nis degentem de limo terrse mirabili modo niulta
stium secretoriim trahnnt; quia ipsa eamdem iie in gloria factum, et virtute creatnrarum ita circumda-
varietatem moruni se pra?cipitanter exlendat conli- tuui quod ab eis uullo modo separari valet; qiiia
ncnl, el quia et vetus el nova teslilicalio beatitudincm eleinenta niundi ad servitutem hominis creata ipsi
supern;!' hajreditatis ipsi ostendunt. Quapropter famiilaliim exhibent, dum hoiuo velut in medio
etiam in eodem a^there miiltsc et clane spheiif ubi- earum sedens ipsis divina dispositione praesidet, ut
que posito' sunt in quas idem gh)bus iiiterduin etiam per me inspiratus David dieil : Cloria el ho-
se aliquantulum evacuans ciarilatem suam emittit; nore coronasti eum, et conslitidsli cum super opera
quoniam in purilate lidei phirima et splendida opera manuum tuarum {Fsal. vui). Quod dicitur tu :

B
pietatis ubique apparent, in quibus Ecclesia certo Deus qui omnia mirabiliter fecisti, aurea et purpu-
quodain tempore conculcationem aliquauluiuni sus- rea corona intelleclus et dignissimo indumento visi-
tinuit, et decor mirabiliuiu suorum aliqiiantulum bilis speciei coronasti liomincm; ita pDuens euin
evanuil, cum ipsa velut in mcerore jacens, clari- quasi principem super altitiidinem perfectoriim ope-
tatem tamen priorum operum in perfeclisj homini- rum tuorum, quiE in creaturis tuis juste et bene
bus adniirabatur ; et ita sub pra'falum rubeum, disposuisti. Tu enim pra? aliis creatiiris tuis niagnas
igneumque globum recurrens et ab eo llammas suas et mirandas dignitates homini indidisti. Sed, ut vi-
restaurans iterurn illas in easdem sphairas efllavit,
: des, dum interdum eiemenla cum prsedictis flati-
quoniam ipsa in contritione posita sub protectionem bus se invicem concutiunt, ipsum globum sua forli-
Unigeniti Dei properans, et ab eo sutferenlias divi- tudine aliquanlulum moveri compelliint; quia, dum
na; confortationis accipit amorem supernorum iu congruo tempore, creatune Dei cum fama miracii-
beatis operibus declarans. Unde et ab ipso aithere lorum creatoris sibi invicem congrediuntur, ita quod
quidam llatus cum suis turbinibus crumpit, qui se miraculum miracuio magno tonitruo verborum iu-
in pra^falum instrunientum ubique dilatat ;
qiiia ab volvitur, homo illonun miracuk)rum magnitudine
unitate lidei validissima fama cum veris et perfe- q perculsus concussionem mentis et corporis sui sen-
ctis assertionibus in auxilium hominum emanans tit, dum in mirabilibus illis attonitus imbecillitatem

fines totius orbis mulla celerilate percussit. Sub fragililatis sua» considerat.
eodem autem a?lhere aquosum aerem vides albam Et vides inter aquilonem et orientem velut maxi-
pellem sub se habenlem, (jui se hac et illac ditfun- mum montcm, qui versus aquilonem mullas tene-
dens omni instrumento illi humorem pra»stat; quo- bras et versus orientem multam lucem habet, quo-
niam sub tide quae tam in antiquis tam in novis niam impietatem et divinam boni-
inter diabolicam
patribus erat, baptismus in Ucclesia ad salulem cre- tatem magnus casus hominis apparet per pessimam
dentium (ut tibi verissime manifestatur) in innocen- maligni deceptionem in reprobis multas miserias
tia beatissima; stabilitatis fiindatus se divina inspi- damnationis et per optabilem salutem in electis

ratione ubique dilatans universo orbi irrigationem plurimam felicitatem redemptionis tenens, ita tamen
salutis in credentibus altulit. Qui dum se interdum quod nec Iiix illa ad tenebras, nec tenebrai illa^ ad
repente congregat, repentinam pluviam multo fri- lucem pertingere possunt; quia opera lucis operi-
goreemitlit; et dum se leniter dilfundit, blandam biis tenebrarum se non interserunt, nec opera te-

pluviam leni motu dat, quia, dum baptisraus ali- nebrarum ad opera lucis ascendunl, qiiamvis dii-
quando per assertores verilatis in velocitate pnrdi- ^^ bolus ea frcqueuter per malos homines olfuscare
cationis et in profunditate m^ntis ipsorum multi- laboret, quemadmodum evenit in paganis, in haere-
plicabatur, celeri copia verborura in inundalione ticis, et in pseudoprophetis, et in iis quos isti sua
praedicationis eorum, attonitis hominibus manifesta- fallaci deceptione post se Irahere conantur. Quo-
batur, interdum etiam baptismus suavi temj^era- modo? Quia volunt ea scire, quae ipsis scienda non
mento pnedicatione dilalaius, suavi irrigatione sunt, illum imitantes, qui se altissimo similem esse
cum discretionis adjutorio populis attractis propa- voluit. Et quoniam illuin subsequunlur; ideo et ille
labatur. mendacium quasi veritatem eis secundiim volunta-
Quapropter quidam status cum turbini-
et ex eo tem ipsorum demonstrat, unde mecum non sunt :

bus suis exicns, per pnedictum instrumentum se nec ego cum illis, quia vias meas non ambulant,
ubique diffundit: quoniam ab inundatione bapli- sed extraneas semitas amant, inquirentes quid eis
smatis salutem credentibus afferentis verissima fama stulta creatura de futiiris causis fallaciter ostendat,

cum verbis fortissiraorum sermonum egrediens om- et hoc ita volunt scire secundum quod illud per-
nem mundum manifestatione beatitudinis su.'e per- verse exquirunt me contemnentes, et sanctos meos
fudit, ut jam in populis inlidelitatem deserentibus abjicientes ; qui sincero corde me diligunt. Sed hu-
4119 SCIVIAS. — LIB. 1, VISIO III. 410

jusmodi homines qui perversa arte tara pertinaciter A Quid est hoc? homo, si lapis coram te jaceret in
me teutant, ila quod creaturam illam qu;p ad servi- quo aliqua signa passionum tuarum dilligenter eum
tutem ipsorum facta est perscrutantur, sciscitantes intuens conjectares : tunc secundum faliacem existi-
ut rem illam quam scire volunt eis secundum vo- mationem tuam aut de infelicitate tua contristatus
luntatem ipsorum ostendat nunquid possunt in ; aut de prosperitate tua elatus in deceptione dice-
scrutatione sua^ artis elongare vel abbreviare tem- res Ahl moriar, vel evah vivam, aut heu! quanta
: '

pus vit.TR quod eis a creatore suo constilutum est? infelicitas; seuevah! quanta prosperitas mea est?
Certe hoc nec diem nec horam facere pru-valent. Et quid tunclapis ille libi conferret? Num quidquam
Aut nunquid possunt pr;pdeslinationem Dei aver- tibi auferret aut daret? Scd uec tibi obesse vel prod-
tere? Nuilo modo, o miseri, nonne permilto crea- esse valeret. Sic etiam nec stella-, nec ignis, nec
turas vobis passiones vestras interdum demon- aves, nec alia hujusmodi creatura iu sigiiis scruta-
strare, qua^ signa tunc ideo habent, quia me Ueum tiouis suffi quidquam te Jaedere vel juvare possunt.
timent, velut servus facultatem Doniini sui ali- Quod si in creaturam hanc quaj ad servitutem tuam
quando ostendit, et ut bos et asiuus ac csetera ani- facta est contidis abjiciens lue, tunc et cgo justo
maha voluntatem dominorum suorum manifestant, judicio meo ex oculis meis te projicio, felicitatem
cum eam in servitute sua tideliter adimplent. regni mei tibiauferens. Nam ego nolo ut stcllas, aut
stulli, cum me oblivioni traditis, nec ad me respi- ignem, aut voiatilia, seu alias tales creaturas de fu-
cientes, nec me adorantes, sed aspicientes ad sub- turis causis scruteris, quoniam, si illas pertinaciter
jectam vobis creaturam quid ipsa portentet el iuspexeris, oculi tui milii molesti sunt, et te velut
ostendat, tunc intlrmam
pertiuaciter me abjicitis perditum angelum dejicio, qui veritatem deseruit
creaturam pro Creatore vestro colentes. Quaprop- et seipsum in damnatiouem praecipitavit homo'
ter et ego tibi dico o homo, cur creaturam illam
: cum stellae et ca^terae creatura'. factae sunl, ubi
colis qua; te nec consolari nec tibi auxiliari polest, fuisti? Nunquid de institutione earum consilium de-
et quae tibi nullam prosperitatem in felicitate con- disli? Sed prajsumptio hujusmodi sciscilationis
fert? velut mathematici mortis instructores et in in- orta est in primo schismate : \idelicet cum homi-
credulitate gentiliuui sequaces temere attirmare so- nes Deum ila oblivioni dedissent, quod gens et geus
lent stellas
: hominibus vitam tribuere et omnes diversas creaturas superbe inspexit, et de futuris
aetus vestros disponere. miseri, quis stellas fe- causis varia signa in eis quaesivit. Et sic etiam er-
cit?Sed steliaj interdum ex permissioue mea cum ror ille in Baal exortus est quod scilicet homines :

quibusdam signis hominibus declaranlur, ut eliam c creaturam Dei pro Deo decepti colebant, ad quod
Fiiius raeiis in Evangelio ostendit, ubi ait : Erunt eos etiam diabolica irrisio excitavit, quia post crea-
signa in sole et luna, etstellis. {Luc. xxi.) Quod di- turam magis quara post Creatorem suum respexe-
citur : In lumine horum luminum hominibus mi- runt hoc scire cupientes quod scire non debuerunt.
:

nistratur, et circuitu ipsorum tempora temporum Unde etiam pejora liis apparuerunt cum h(imines :

ostenduntur. Unde etiam in novissirais teraporibus per diabolum magica arte insanire coeperunt, ita
lamentabilia et periculosa tempora permissione raea quod diabolum vident et audiunt; ipse eis fallaci-

in ipsis demonstrabuntur, ita quod radius solis, et ter loquens et ostendens, quod velut creaturam
splendor luna^, et claritas stellarum aliquando sub- unam inspiciant et alia existat. Tacendum autem
trahetur, ut corda hominum ex hoc concutiantur. quomodo per diabolura primi seductores edocti
Sic et per stellam ex vohintate mea incarnatio lilii sint, ita et eum vident et audiuut qui cum hoc modo
mei ostensa est. Homo autem propriam stellam qua>. quaTunt, sed ipsi de hac nequitia sua valde repre-
vitam ipsius dispo«iat non habet, velut stultus et hensibiles sunt; cum me Deum suunj hoc modo ne-
errans populus asserere conatur, sed omnes stelUc gant et antiquum seductorem sequunlur. homo
omni populo in servitule communes sunt. Sed quod ego in sanguine Filii mei te quaesivi non cum ma-
stella ilia cicteris stellis praeclarior elFuisit : hoc est ^ litia et iniquitate, sedcum magna aequitale atta- ;

quia Unigenitus meus hominibus virginali

prae aliis men tu me verura Deum deseris et iUura qui men-
partu sine peccato natus Ipsa autem nullura
est. dax est sequeris. Ego sum justitia et veritas et ;

aliud juvamen tiUo meo attulit, nisi quod solam ideo admoneo te in tide, et exhortor in amore, ac
incarnationem ejus populo tideliter nuntiavit, quo- reduco te in poenitentia, ut, quaravis sanguinolen-
niam omnes stellae et creatura? nie tiraentes, jus- tus sis in pollutionibus jieccatorum tamen exsurgas ;

sionem raeara tantum perticiunt, iiec ullius rei in de casu ruina? tua". Quod si me conterapseris, pa-
ulla creatura signilicationem ullam habent. Nain rabulam hujus similitudinis in te senties.
cum mihi placuerit, creaturae jussionem meam Quidam Dominus multos servos sub se habens
ostendunt, cum faber nummum faciens in
veiut unicuique eorum, suorum plurima arma bellica de-
eo sibi placentem formam celat tunc nummus for- ; dit, dicens eis : Estote probi et fortes, tarditatem et
mara sibi impositara declarat, illius rei nullam de socordiam abjicientes. Sed dum quoddam iter cum
se potestatem habens, non enira novit quando fa- 60 agerent servi illi, quemdam illusorem et extra-

ber aliam formam illi imponere velit, quoniam nec neee artispessimum aJinveutorem secus viara vi-
longum, nec breve tempiis suae forma^ discernit derunt, unde et quidam ex eis decepli dixerunt,
 1

41 S. HILDEGARDIS. 412

hominis liujas arles discere voliimiis. Et arma quae A qiiia, o homo, cum salus lua tam in saecularibus
h.ibebaiit abjiL-irntes, ad illiim ciinii reriint. Quibas (luam in spiritualibus completa fuerit, pra^sens sa>-

alii diieb.tat : Qiiid facilis? lauic illusoreiii sequen- culum mulabis, ct ad illud quod lcriiiiuuiii iniii iii-

tes, et Dominum veslrum ad iracuadidin provocan- veniet transibis. Nam ciun homo taiilae foriitudinis
les? Et illi re>ponderuut : Quid hoc domino ivo^tro est quod pra? aliis ardentiiis in ine ardcl, ita quod in
oberil? Et domiiuis eoruin ait illis : servi nequain, conscienlia terrena» fecis felentiuin peccalorum
cur arma qua> vobis dederam abjecislis? Et cur iion torpens insidias antiqui serpenlis devitet;liu-
charius est vobis hanc vanitatein amare, quain milii jus spinlum a corpore suo non excutio anlequam
domino vestro cujiis naturales sorvi estis inscrvire? diilces fruclus suos iii suavissimo odore ad bonum
Ile ergo post illusorfin illum, ulciipilis, iiuiamibi am- lincin perducat, illum auteni quem tanta^ fragilila-
plius servire nua valebitis, el videte quid vobi.-> fallacia tis (orisidcro, (juod tcner debilis est in gravi dolore
ejus proderit : et Quod dicitur
abjecit eos abs se. :
sui corporis, et in attraclione pessimi insidialoris
Dominus iile esl Deiis omuipotens, omnes ^)opuii)S sub jugum meum ferre; de hoc sspculo substralio an-
potestate sua regens, qiii omneni homiiiiMii ratione tequam in temjtore marcescentis animi sui incipiat
et intellectu armavit : mandans ei ut sltenuus et arescere, omnia enim scio. Volo autem humano
B generi omnem
vigilans in instrumentis viriutum sit, pravitatetn et justitiam ad suam cautelam dare,
negligent am a se e.xculiens. Sed dum homines viam ita ut nullus hominum se possit excusare, cum
veritatis arripiunl in divinis mandatis peigere dis- hoinines moneo et hortor jusliliam facere, qiiando
ponentes : ipsis multa? tentationes occurrunt, ita ipsis judicium mortis inculio velut jam sint mori-
qaod diabolum tolius orbis seductorem et multipli- turi,cum adhuc diuliiis victuri sunt hoc facio :

cium viclorum nequissimum arlilicem, non in via quoniam nemo nisi secundum fructum quem in ho-
veritalis sed in dece[»tione in insidiis positum at- mine video et sccuudum voluntalem meam qua
tendunt. Unde et quidam eoruin injuslitia? magis ei vivere concedo, aliud tcm|)iis habere vel sibi

quam rectitudinis amatores per diabolum seducti : disponere poterit, quemadmudnm cliam Job per
plus student antiqui seductoris vitia imitari ({uam me teslatur, cum dicit : Coni-tituisfi (erminos ejus
virtutes Dei amplecli. El intellectum quem ad di- qni prxteriri noii poferunl [Job Quod dicitur
xvi). :

vina mandata converlere deberent; ad vitia ter- Tu qiii super omncs es, el omnia anlequam tiant
rena> iniquitatis retorquentes diabolo se submittunt. praevides : etiam in secreto majestatis tuoe consli-
Quibus directores eorum velut consodales et con- tuisli terminos huinana> vita;, ita quud nec scientia,
servi per sacias Scripturas sjppe uuniero occurren- C it'c prudenlia, nec astutia ullius rei prseieiiri pole-
tes facta eorum improperant, et cur diabolica fig- runt in ulla aetate seu in infantia, seu in juventute,
menta sequentes divinam ultioncm in se inducant, seu in senectcte hominum, nisi secundum provi-
illis increpanl. Sed illi admoniliones eorum sa-pis- dentiam secretoruin tuorum, qui liomines ad glo-
sime deridentes sc in paucis peccare et Deum suiim rium uominis tui ticri vuluisli. Egu emm, o homo
minime olfendere per superbiam suam aflirmant. ante constitutionem mundi novi te; sed tamen
Unde cum in obduratione illa perseverant, divinam dies tuos in operibus tuis volo considerare et fru-
sententiam accipiunt, quoniain ijisis servis iniqui- ctum eorum discernere, et qua^que opera tua dili-

tatis objiciebalur cur intcliectum dt^uper sibi da- genler et acutissime examinare. Qiieincunque autem
tum magis deceptiones anliqui
suffocaverint, et cur subito de temporali vila subtraho, hujiis vitaj ulili-

seductoris susceperint quam Creatorem suum cui tas completa est, ita ut si vita ipsius longius pro-
streniie famuiari debuerant conlein()scrunt, ita ipsi traheretur nullam ubertatem bonorum fructuum am-
a Deo contempti diaboiicis illusionibus secundum
'

piius alferret, sed velut tepurein carneae fidei ha-

opera sua (quia Deo servire noluerunt) deputantur, bens, tantum quasi vacuo sono verborum fumum
obi considerare coguni.ur : quid neijuissima sedu emitleret uec intimo tactu cordis sui me tangeret.
ctio ipsis profuerit, quoniam hoc modo abjccti dam- Unde ipsis inducias hiijiis vitae non tribuo, sed an-
nationem quod divina pnccepla post-
incurrunt, tequam in teporem hiijusmodi inferlililalis cadat
ponentes diabolum qiiam Deum sequi conten-
pliis eum ab lioc sa>culo subduco. Sed ad te sermo
derunt. Nolo enim ut me homines contemnant, meus, o homo. Cur me contemnis? Nonne prophe-
qui me in Hde scire debent, qiioniam, si me abjece- tas ineos ad le misi, et Filiiim meum pro salute
rint et creaturam sibi sul)jectara ins[)exerint, anti- tua in iignum crucis dedi, el af^ostolos meos ut
({uum seductorem in hoc imitantes tunc et ego ; tibi viam veritatis per Evangelium oslenderent ad
permitto ut eis et cum creatiira et cum diabolo se- te destinavi? Unde non potes te excusare quin om-
cundiim concupiscentiam coniis siii liat, quatenus ita nia bona habeas per me. Et cur nunc postponis me?
ex[)eriHntur (piid ipsis [)rosit creatura quam adorave- Sed crrorem liuius perversitatis, scilicit quod si-
runt, vel quid eis diabolus conferat qiiem secuti sunt. gna actuum tuoriim iii stellis aiit in igne, aut in
Et, o stulti homines, cur creaturam de tempore avibiis seu in alia liujusmodi crcalura quaeris : am-
vitffi vestrap inquiritis? Nullus eiiimvcstrum polest [)liiis iiulo toierarc, quoniim omiies qui crrorem
l<;m[)us vila! sua- aiil scirc, aut iliiid devilare, aut illud huiic dial)olica vi-.i()ne |)riinuiii adiin erierunl : Dcuin
transilire quod per me sibi constitutuni est vivere, contemnentes, praicepta illius omnino abjecerunt, |
 SCIVIAS. — LIB. I, VISIO IV. 414

quapropteret ipsi conlempli sunt. Eg') autern super A justa ordinatione disposuit. Ego enim sum magnus
omuem creaturani inclaritate divinilalis meae fulgeo : medicus omniuni lauguuriim :faciens velul medi-
ita qudd miracula mea in sanclis meis tibi niaiiifesta cus qiii languidum videt, qui medelam ardenter
sunt, quare ulterius nolo ut amplius liune errorein au- de>iderat. Quid hoc! Si iangiKir parvus e^t, eum
guriandi exerceas, sed ut in me a^picias. stulte, facile curat; si vero gravis est, langnidu dicit. Ego
considera quis sum ego; considera quia ego sum sum- argentum et aurum a te exigo. Quod si iila mihi
mum bonum. Unde omnia boiia tihi tribuo cum dili- dederis, te juvabo. Sic et egu, o liumo, facio. Mi-
genter qusesieris nie. Et quem credis me ess-e? Deus nora peccata in gemilu, et iacrymis, ;ic in bona vo-
sum supcr omnia et iu oninibus. Sed tu vis me !ia- luntate hominum ab~tergo; iu graviuribus autem
beri veiut rusticum; qui dominum suum timet. culpis mamJo, o homu, age poenitenliam et murum
Quomodo? Tu vis ut voluntatem tuam faciam, cum correctionera , et o^teiidam liiii mi^ericordiam
tu praecepta mea contemDas. Nun autem sic Deus meam et vitam teternam tibi daltu. Et stellas et
est, Quid lioc? Ipse eniin nec opiiuonem initii, nec aiias creaturas de causis tibi occurrentibus ne in-
timorem tinis habet. Coeli in l.iudibus meis sunant diabolum adores, nec eum invoces, nec
spicias, nec
me inspicieutes, et secundum justitiam illam qua quidqiiam ab eo perquiras, quuniam, si plus volueris
B
per me positi sunt mibi obedientes. Sol etiam, scire quam te oporteat nosse, ab antiquo seductore
luna et stellue in nubibus cceii secundum tenorem decipieris, quia, cum primus humu pius quasivit
suum apparent : necnun flabra vcntorum et piuviai quam ab
qiiserere deberet; iilo deceptus est et in
in aere ut eis constilutum e>i currunt, et lia'C om- perditiune Sed tamen diabuhis nescivit humi-
ivit.

nia Creatori suu secundum jussiunem ip^ins obe- nis redemptionem, ubi Filius Dei uiortem occidit,
diunt. Tu autem, o humu piacepta mea non im- et infernum cunfregit, diabulus enim in initiu per
ples, sed voluntatem tuam sequeiis : velut justitia mulierem devicit hominem ; sed Deus in iine tem-
legis tibi nec posita uec ustensa sit. In tanta enini porum per muiierem conlrivit dialtuium, quse Fi-
contumacia es, quanuis cinis sis, quod tibi non suf- iiiim Dei genuit, qiii diabuiiraopera mir.ibiliter ad ni-
ficit justitia legis mea' qua? arata et culta esL in hilum duxit ,
queinadmuduiu Joannes dilectus
sanguine Fiiii mei et bene trita in sanctis meis meiis testatur, dicens : Iji hoc apparuit Filius
tain Veteris quam iNovi Testamenti. Dei ul dissolvat opera diaboli (/ Joan. iii). Quid
Sed in magna stuititia vis me opprehendere, ciim hucV Propter salutem et salvationem hominum
mihi hoc modo insultas, dicens Si Deo placel ut apparuit maxima claritas, scilicet Filius Dei, pau-
:

jiistus et bouus sim, quare non facit me rectum? pertatem humaui corporis induens; sed veiut
C
tu ita me capere volens ac si petulans iioedus ardens stella in umbrosis nubibus fulgens, ita
cervum veUt capere, qui forlissimis curnibus pusitus in turculari, ubi vinum sine sorde fermenti,
cervi valide retruditur et perforatur. Sic et egu exprimeiidum quuniam ipse lapis angularis
erat,
cum mecum petulanter in muribus tuis ludere su[ier turcular cecidit; el tale vinum expres^it qiiod
vis in pra^ceptis legis meae quasi cornibus, meis maximum odorem suavitatis dedit. Ipse enim abs-
justojudicio meo te commiuuo.
enim sunt tu- Haec qiie inundalione polluti sanguiuis in humano ge-
bfe in aures tuas resonantes; sed tu illas non se- nere clarus homo eifulgens, pede militia? sii« os
queris, sed post iupum curris qiiem te putas ita antiqui serpentis conculcavit : dissolvens a jecoi'e
domasse ut te la'dere non possit. Sed famelicus lu- iniqiiitatis iiiius omniajarula, quae et furure et li-

pus devorat te, dicens : Ovis ista secus viam erra- bidine plena eraiit, eum omnirio coiitemplibilera
vit nec pastorem suum sequi vuluit, sed post me reddidit.Unde quicunque scienliam in Spiritii sancto
cucurrit, quare illam deglutire volo, quia me ele- et pennas in llde habet; iste admonilionem meam
git et pastorera suurn deseruit. humo, Deus justus nun transgrediatur, sed eam in gustu animse suae
esl : et ideo omnia quee ia coelo et in terra fecit. amplectendo percipiat.

VISIO QUARTA.
SuMMARiuM. —
Querela animae de via erroris per grafiam D^i ad mafrem Sion redeuatis. De poinis animse.
De tabernacuio quod iwiressa est. Querela anim.e diabolicis tarbinibus auxilio Dei forfiter repucjnantis.
De turbinibus quos diabotica perswisio ininiittit. (Jua de caum errores isti excitanfur. Qua ratione ira, :

odiam, superbia compescitur. Querela aiMmx de tabernaculo suo cum timore e^jredientis. Qund scientia
Dei nulla obscuritate utlius rei obnubilatur Quod in palchril udine jhstitix Dfi nulta mjaslitia inceniri
.

pofest. De sculpfilibus et quod desercnda sunt. Ezechiel proplieta de codem. De inxqualitate humani fe-
minis ei de diversitate hominum inde procreatorum. Verba Moysi ad eamdem rem. Qaare contracfi et
disforti nascantur. Quomodo infans in utero matris vi.>n/icatar et inde ejressus ab aniina sotidatur et
suslenfafur. Qaomodo anima secundum vires corporis vires saas osteiidit. (juod homo tres Sfmifas in se
habet. De inteUeclu. Dc voluntate. Similitudo de igne et pane. Quemadmodum in tabernaculo voluntatis,
id est ia animoomnes vires animae calefiunt et se inoicem conjuar/unt. De ratione. Ite sensu. Quod animaest
inagistra, caro aaciUa. Similitado de arbore ad animam. (^uod anima ad peccafa inclinata per donum IJei
compuncta peccala deserit. Quod aniina diabolicis tnsidiis teatata supenia inspiralione a se jacula dia-
 ;! .

*\0 S. HILDEGAHDIS 416

Quod anima hnbitaculum corporis deserens, cum multo tremore sententiam judicis exspe-
boli expellit.
ctat. Verha Dei ad homines quod dicinis prxceplis obediant, et malum abjicientes bonum in amore Dei
fideliter perficiant. Dejide catholica. Verba Isaia;.

Et deinde vidi maximum sereni^^simumque splen- A venationem me dederunt ubi pessirai et venenosi
dorem velut pluiimis oculis llammanlem, quatuor- serpentes ut scorpiones, et aspides, et similes mei
que angulos ad quatuor partes mundi vcrsos haben- capturam feceriint et me totam suo veneno con-
tem qui secretum snperni Creatoris designans, in
; sperserunt, quod inde tota eriervis et dehilitala
ita
maximo mysterio mihi manifestatus est, iii quo facta sum. Unde illi ine deridentes dixerunt Ubi :

etiam alius splendor sirnili» aurora? in se purpurei nunc est lionor luus? Ah! ego tunc tota contreraui,
fulgoris claritatem tenens apparuit. Et ecce vidi in et magno gemitu moeroris mecura in silentio dixi :

terra homines in fictilibus lac portantes et inde ca- Oubisum?Ah! unde huc veni? Et quem consola-
seos conlicientes; cujus qua^dam pars s[)issa fnil torera hiijus caplivitatis qiiaM-ara? Quomodo has
unde fortes ca?ei facti sunt, pars quu-dam tenuis calenas dirumpain ? qiiis oculus vulnera mea videre
de qua debiles casei coagulati sunt, et pars quae- poteht? Et (lu.-n nares fcetorem hunc tctrum sutferre
dam tabe permisla; de qua amari casei processe- valebunt? Aut qiia; manus ea oleo perunget?Ah!
runt, et ita vidi ijuasi muiierem velul inlegram for- ([iiis dolori meo misericordiara im[iendcl? Ccelura
mam hominis in utero suo habentera. Et ecce per ergo claraorem nieum exaudiat : et terra racerore
secretam dispositioneni superni Conditoris eadem rj meo Iremiscat, et omne qiiod vivit ad captivitatem
forma motum vitalis motionis dedit, et ignea sphaera meam se miserando inclinet, quia amarissiraus do-
nulla lineamenta humaui corporis habens cor illius lor me [)remit ;
quoniara, sine consolalione et sine
formse possedit, et cerebrum ejus tetigit, et se per adjutorio peregrina sum. cousolabitur me, qiiis

omnia membra ipsius transfudit. Ac deinde forma qiionidm et maler mea

me, quia a via sa-
dereliqiiit
illahominis de utero mulieris hoc modo viviiicata lutis erravi? Quis rae adjuvabit nisi Deus? Cum au-
egrediente, secundum molus quos spha?ra in illa tera recordor tui, o mater Sion, in qua liabitare de-
forma hominis habuit, secundum etiam illos et co- bui, araarissima servitia quihus subjecta sum in-
lorem suum mutavit. Et vidi quod quamdam hujus- spicio. Et cum omne genus rausicorum quod in te
modi sphseram in bumano corpore manentem multi est ad memoriam duco; vulnera mea alteqdo. Sed
turbines invadentes, eam usque ad terram incurva- cum et recordor gaudii et laititi;i' gloria' tua?; tunc
bant, sed illa resumptis viribus se viriliter erigens venerailla quibus infecta sura delestor. quo rae
eis viriliter restilit, et cum gemitu sic quesla vertam? Et quo fugiam? Dolor euim meus innume-
est : rabilis est, quoniam si in malis istis persevero,
Ego peregrina ubi sum? In umbra mortis. Et qua socia illorum ero cum quibus in terra Babylonia
via vado? In viam erroris. Et qiiam consolationem C turpiter conversata sum. Et uhi es, o raater raea
habeo?t}uam peregrini habent. Ego enim debui ha- Sion? Hei raihi quia a te infeliciter reressi, quo- !

bere tabernaculum lapidibus quadris sole et steilis niam si te nescirem, levius dolorem meura perfer-
lucidioribus ornatum, quia occidens sol occidentes rera. Niinc aulera pessiraos sodales raeos fugiam;
slelke non debebant in eo lucere, sed in eo debuit quia infelix Babylonia in plucnbeam stateram me
quoniam topazius debiiit esse
esse angelica gloria, posuit, ac maxirais Irabibus rae oppressit, ita ut
fundamentum ipsius, et omnes gemmai structura vix respirare possira. Sed cum lacrymas meas ad
ejiis, scal* ejus ex crystallo posita; et plateae i[»sius te, o mater mea, cura gemitihus meis efFundo, tan-
auro stratje. Nam ego debui esse consors angelo- tos strepitus sonantium aquarum infelix Bab^lonia
rum quia sum vivens ;spiracu!um quod Deus misit
; emiltit, quod vocem meara non attendis. Ergo multa
in aridum limum. Unde deberem Deum scire, et ip- sollicitudine arctas vias qiia?ram, in quibus pessi-
s)im sentire. Sed heu! cum tabernaculum meum in- mos sodales raeos et iufelicem captivitatem meam
teliexit se posse oculis suis in omnes vias videre, efFugere queara. Et cuni ha-c dixissem, elapsa sum
instrumentum suum ad aquilonem posuit. Ah ! ah angustam seraitara ubi me in parvo foramine con-
ubi capta sum et spoliata oculis et gaudio scientiae, tra septentrionem abscondi araarissime flens, quo-
veste mea tota de haereditate mea
scissa, et sic niara matrera meam perdiderara; ibi etiam omnera
pulsa; ducta sum in alienum locum, qui omni pul- dolorera raeura et omnia vulnera mca considera-
chritudiue et honore caret, ubi pessimo servitio sub- bara, tafttasque effusiones lacrymarum flendo et

jecta sum. Sed et ii qui me cceperunt colapbis per- flendo ibi emisi ;
quod oranis dolor et omnis livor
cntientes, cum porcis me manducare fecerunt, et vulnerum raeorum lacryrais istis perfusus maduit.
ita in desertum locum raittentes, araarissimas eliam Et ecce suavissimus odor velut lenis aura a mati'e
herbas melle intinctas mihi ad esura porrexerunt. mea emissus, nares meas imbuit. quantos gemi-
Postea quoque super torcular me extendentes, tus et quantas lacrymas tunc effiidi, cura parvam
multis tormenlis afflixernnt, deinde vestibus meis consolationem illam a.lesse sensi. Et tantos ululatus
mc exuentes et miiltas plagas mihi inferentes, in cum copiosis fletihus pr« graudio dedi; ut etiam
 II : SCIVIAS. — LIB. l, VISIO IV, L-IS

moiis ille in cujus foramine me ahsconderam inde A fera illa velociter transilii. Et veni ad quoddam ta-

commotus fuerit. Kt dixi O mater, o mater Sion : : bernaculum, qiiod interius totura erat ex fortissima
quidnam tandem liet de me'' Et ubinunc est nobilis calybe fabricatum. Et subiens illud, opera clarita-
filia tua? quandiu quaudiu matern.-n dulcedinis tis feci, cum prius opera tenebrarum fecissem. In
tua^ expers sum, qu« in muitis deliciis me blande illo autera tabernacuU) ad septentriuncra columnam
enutrieras? Et iu liis lacrymis ita dclectabar; quasi impoliti ferri posui ; in qua flabella diversarum
matrem meam viderem. Sed inimici mei clamores pennarum se hac et illac moventium suspendi, et
meos audicntes, dicebant Ubi est illa quam bactc-
: manna inveniens, illud comedi. Ad orientem vero
nus in consortio nostro secundum voluntatem no- propugnaculum ex quadris lapidibus construxi et ;

stram tenuimus qute et omnem voluntatera no- in eo ignem accendens ibi myrrhatum vinum ciim
stram bactenus perfecit? Ecce nunc ccelicolas -in- musto bibi. Sed ad meridiem turrim ex quadns la-
vocdt. Omnes ergo artes nostras excitemus, eam pidibus struxi in qua clypeos rubri culoris sus-
;

tanto studio et tanta sollicitudine custodientes, ne peudi, et in cujus fcnestras tubas ex ebore factas
usquam a nobis eiFugerc possit, quia eam nobis
illius turris mel efludi,
collocavi. In medio autem
.
priusomnino subjecimus. Si quo pretiosuin unguentum ciim aliis aromatibus
hoc fccerimus, iterum ex
nos sequetur. Sed ego foramen in quo me abscon-
B confeci, ita ut ex eu raaximus odor per tutum
am-
deram latenler egressa, in quamda'n altitudinem bitum funderetur tabernaculi. Ad occidentem vero
ire cupiebam ubi me inimici mei invenire uon va- nullum opus posui quia pars illa ad sa.'culum versa ;

lerent. At ipsi quoddam mare tanli fervoris mihi erat. Sed interim dum in hoc labore occupata
opposuerunt, iit illud nulio modu transvadare po- versarer; inimici mei pharetras suas arripientes,
tuerim. Sed et ibi quidam pons tantse parvitatis et sagittis suis tabernaculum meura aggressi sunt;
angustise erat; ut nec per illum transire valuerim. sed ego pra^ studio operis quod faciebara tandiu ;

In line quoque maris illius qusedam altitudo mon- insaniam eorum nom attendi usque dum fores
tium tantorum acuminuui apparuit quod nec ibi tabernaculi sagiltis cumplerentur uulla tamen sa- :

iler haberi posse sensi. Et dixi quid ego misera gittariim nec januam la;sit, nec calybem tabernaculi
:

nunc faciam? Suavitatem matris mese nunc parum-
per senseram, unde putabam quod me vellet ad se
reducere sed ali num iterum relinquet, me?ah!
; !
quo me vertam? Nam si modo in priorem captivi-
penetrare valuii, unde nec ego ab eis la?di potui.
Quod illi percipientes, maximam inundationem
aquarum emiseriint, ut me et tabernaculum meum
dejicerent attamen in hac malitia sua nihil pro- :

tatem venero, inimicis meis magis nunc quam prius q fecerunt. Quapropter eos audacter derisi, dicens :

ero ludibrio, quia ad matrem meam lideliter ejulavi Faber qui hoc tabernaculum struxit, vobis sapien-
et quoniam suavilalem dulcedinis ejus parumper tiur et fortior fuit. Unde sagittas ve.^tras colli-
sensi, cum iterum modo ab ea derelictu sim. Sed gentes eas deponite, quoniam nullam amodo vi-
ego per suavitatem illam quam prius per matrem ctoriam voluntatis vcslrse in me valebunt proiicere.
meam venientem senseram adliuc tantse fortitudi- Ecce qu£e vulnera ostendunl? Ego multo dolore et
nis fui quud me ad orientem verti et qnod iterum labore plurima bella adversum vos egi, cum me
angustissimas semitas tentare coepi. Illse autem se- morti tradere velletis sed tamen noii potuistis,
;

milJE spinis et tribulis et aliis liujusmodi impedi- quia furtissimis arrais munita aculus gladios con- :

mentis septse erant, quod vix ulla vestigia in

ila tra vos vibravi, per quos me a vobis strenue defendi.
eis figere valebam;sed tamen cum maximo labore Recedite ergo, recedite, quoniam me ulterius habere
et sudore eas tandem vix perlransiens: ex illo la- non poteritis.
bore tantam fatigationem incurri, quod vix respi- Sed ego fragilis et indocta vidi etiam quai ia
rare valui. Sic tandem cum maxima fatigatione ad aliam spha^ram plurimi turbines irruentes eam de-
cacumen montis in quo me prius absconderam jicere non valuerunt, quoniam illa
voluerunt sed
evadens; ad vallem ejus me iuclinavi, ubi descen- D fortiter repugnans, locum
eis insaniendi non dedit,
dere volcnti, dracones et alii
aspides, scorpioues, attamen sic cum querela dixit Quaravis pauper- :

hujusmodi serpentes simul occursantes, in me sibi- cula sim, magnum tamen ofiicium necta sura. Oh
los suos emiserunt. Unde ego exterrita, maximos quid sum ego? Et qua; est qucrimonia clamoris
ululatus emisi, dicens ; mater, ubi cs? Levius mei? Spiraculura enim vivens in horaine sum po-
enim dolerem, si suavitatem visitatiunis tuae prius sita, in tabernaculum raeduUarura. venarum, os-
non sensissera, quia nunc iterum in captivitatem sium et carnis, ita quod eidem tabernaculo vegeta-
illam incidam in quu dudum jacueram. Ubi ergo tiunem tribuo, et illud uhique in motibus suis cir-
nunc est aiixilium tuum? Tunc vocem matris mete cumfero. Sed heu sensibilitas illius profert spur-
!

audivi mihi dicentem. citiam, lasciviam et petulantiam niorum ac omnia

filia, ciirre, pennse enim ad volandum tibi da- genera vitiorum. Ah o quam magno gemitu hoc
!

ta> sunt a fortissirao datore; cui nullus valet resi- conqueror. Nam cum prosperitatem vilai in ope-
stere. Ergo velociter transvola omnes lias contra- ribiis tabernaculi mei habeo occurrit mihi diabo- :

rietates. Et ego multa consolatione confortata, lica persuasio in omnibus me irretiens, ac in fla-
pennas illas suscepi et omnia venenosa ac morti- tuni elationis ita me erigens quod saepenumero
419 S. HlI.DRfiARniS 420

dico. secunduni apjietitutn vniuni temi" mese

ti;o A non possum. Sed cum hsec facere lenlo, nia.ximain
operan vulo; in tabernHcnlo fnim meo omnia opera tristiiiam in me excito, ita qiiod nec in altitiidine san-
intelligo ; sed concnpiscenti i ejus ita impedior quo ciitaiis, nec iii jdanitie bona' voliintatis ulium ojius
opera mea Don discerno aniet|uam dira in n)e vul- perlicio, jed iiiqiiieludinem dnbietatis, desjierationis,
nera quanlnm lafnliiin tiiiic «'niitto ?
sentio. j ! !
'na'roris et ojipressionis omnium rorum in me sen-
dico :Deu>, nonne creasli nii? Kcce vilis terra tio. Et ciim cliabolica persuasio me sic inqiiietat.
opjinmit rae. Et sic fugam in eo? Quomodo ? Cum quanta calamitas me tunc obriiit ! qiiia omuia mala
tabernaculiim meum
carnalem concupiscentiam qu£P sunt aut esse possunt in vituperatione, iii raa-
habet tunc ; (]iiia voluptatem in opere habeo, cuin ledictione, in raortiticatione corporis et anima*, in
ipsa oj>us illnd peilicio. Sed ralio quae in me cum turjiibus verbis conlra munditiani, salulem el alli-

scienlia viget, ostendit milii quoniam a Dco creata tudinem qiia' in Dr.o sunt : haec omnia mi"..i infelici

sum, in qua ratione etiam sentio ;

quia Adam ciim occurrunf. Unde eliam hapc iniquilas milii insurgit,
diviuum pi.rceptum transgres^us esset, tiinens abs- scilicetquod omriis felicitas et omne bonum quod tain
condit 5C. Sic ct ego timens, a facie Dei me abs- in bonime qiiani in Deo esl mibi moiestum ct gravc

condo : cum ojiera mea in tabernaculo meo con- erit magis inortem (juam vitam milii jirojionens. Ali!

traria Deo Ciim autem plumbeam stateram

sentio. qiiarn infelix certamen sic de labore in laborem, de
peccati super pondero omnia opera illa qua* iii
: dolore in dolorem, de schismate in schisma se mihi
carnalibus cnncupiscentiis ardent contemno. Ileu inu'crit, oninem felicitalcm milii auferens?
me errabiindam qiiomodo in his periculis suh-
! Sed uiide excitatiir maluin istorum errorum?ex
sistere valebo? Kt cum diabolica persuasio me in- lioc v'idelicet. Anliquus enim serpens iu se habet
vadil sic dicen; Estuc hoc bouiini qiiod nescis,
: astutiam et deceptricem versutiam, atque mortife-
nei; quod vides, nec qiiod facere poles : (piid tunc rum venenum. Nam in astiitia siia in-
iniqiiilatis

erit? Et ciim iterum dicit : (Jiiod nosti, et quod gerit mihi conlumaciam jieccatorum, a fim ire Do-
intelligis, et quod facere vales, cur iioc deseris? mini intellectum meum auferens ila quod jieccare :

quid tiinc faciam? At plena dolore respondebo. Ah non timeo, sic dicens Quis est Deus? Nescio quis
:

me miseram quia per Adam no.xia venena mihi

I Deus sit. In deceptrice autem versntia sua obtiira-
afllata sunt, cum ipse diviniim pra^cej>tiim trans- fionem mihi indncit, ita qiiod in maio obliiror. Sed
gressus et in terram ejectus carnalia tabernacula in moriifero iniquitalis veneno spirituale gaiidium
coadunavit. .Nara in gustu qiiem ipse in jiomo per milii aiiferf, ita quod nec in Deo iaetari valeo, sic
inobedienliam gustavit, noxia diilcedo sanguini et C dubietatem desperalionis mihi inducens, scilicet
carni se ingerit, et ita poilutioneni vitiorum pro- quap, dubito utrum saivari possim an non? qua^
diicit. Undt; peccatum carnis in me sentio ; purissi- sunt isfa tabernacula, qiiff' tanta pcricula sustinent
murn aincm Deum, quia jter culpain inebriata siiin, in diabolica deceplione? Sed cura per donum Dei
negligo. Sed hoc quod gustus tabernaculi mei in se recordor qiia» a Deo creata siint; tiinc inter has
habet, sequi non debeo. Nam ex hoc quod Adam in oppressiones, his diabolicis persnasionibus hoc
prima appai itione purus et simjdex a Deo crealus modo respondeo. Ego fragile terra^ non capdam, sed
erat, timeo Deum, sciens quouiam per ipsum pi.ra forlissima bella exercebo. Qiiomodo? Cum taber-
et simjiiex creata sum. Sed inodo per malam con- naculum meum opera injnstiliae exercere viilt : me-
sueliidinem vilionim, in iuqiiietudinem verlor. in dullum, saiigiiinein et carnem in sajiientia patientiae

his omiiibiis jteregrina et errabunda sum! Qua- contercndo nie defendam, qucmailmodiim fortis leo
propter turbines diversorum sonituiim multa men- se defendif, et ut serpcns in antro suo iclum mortis
dacia proferunt, qua- iu me surgiint sic dicentia f'igiens se abscondit. Nam nec sagitlas diaboli de-
Quae es? Et qiiid ais? Et qualia sunt cerlamina beo suscipere, nec voluntatem caruis exercere.
quae exerces? Infelix enim es. Nam ignoras utrum Quomodo?
bonum an maliim opus tuum sit. Quo tandero ibis, Cum enim ira circatabernaculum meum inten-
et quis te con-ervabil? Et qui siint errores illi qui dere voluerit; in bonitatem Dei resjdclo quem ira
te ad insaniam duciinl? An perlicies quod te de- nunquam tetigit, et ita aere qui sna lenitale aridi-
lectat, an fiigies qiiod te angustiat? Oli! quid facies, tatem terra; rigat suavior evado spiritiiale gaudium
quia isliid scis, et illud ignoras? Quod eniin te de- habens, cum virtutes in rae vigorem suum ostendere
lectat hoc tibi licitiim non esf, et quod te angustat, incijiiunt. El sic bonitatem Dei sentio. Cum autem
ad hoc praecipto Dei compelleris. Et unde scis si odium me denigrare tentaverit iu misericordiam :

hapc ita sint? .Melius tibi esset, si non fuisses. Et et in martyriuni Filii Dei aspicio, et ita carnem
postquam isli turbines ita in me siirrexerunt ; in- meam conslringo suavem odorem rosarura quae de
cipio alteram viam ambulare, quae carni mese gravis spinis oriuntur lideli recordatione suscipiens, el ita

est, qula incipio jiislitiam facere. Sed iterum intra Redemptorem meum agnosco. Sed cum superbia
me dubilo, iitriim hoc ex dono Spiritns sancti sit turrim vanifalis sujk sine fundamento petra» in me
an non, et dico Hoc iniitile est. Et deinde super
: contenderit ponere, et hanc altitudinem in me eri-

nubes volare volo. Quo modo? super intellectum gere qiiae nullum sibi similem vult habere, sed sem-
meum volo ascendere, et ea incipere quae perficere jier altior cjeteris videri. quis mihi tunc succur-
 :

421 SCIVIAS. LIB, I, VISIO IV. 422

rof, qnoniam antiqiius serpens qiii super omnes esse A iidei pro salute hominum fundere dignatus est, in
volcns in morleui i ecidit me dejicere conaliir ? Tiinc qiia scieutia Dei, ])oni et mali oslenduntur, quo-
cuin raoerore dico. Ubi est rex nieus et Deus meus? niara ipsa nulla obscuritale ullius rei obnubilatur.
Qiiid possum boni absque Deo? Niliii. Et sic ad Sed tu, o homo, dicis : Quid homo, ciim Deus
faciet
Deum qui milii vitam dedit respicio, et ad beatis- praenovit orania qiia' ipse facturus est? Ad qutE ego:
simain virginem iiiara qua? superbiam anliipite spe- sliilte, in nequitia coidis tui, illum imitaris qui
luncae coutrivit curro; sic fortissimus lapis sedi- viam veritatis priinum recusans mendacium veritatis
liiii Dei eilecta, rapacissimus lupus qui hamo di- opposuit, cum se sumraae bonitati similera facere
vinitatis strangulalus est, me amodo superare non voluil, Quis poierit initiura et iinem omnium quid-
poterit. Et ita suavi^simum bonum, id est humili- quid iatere qui est, fuit et permanebit? Sed tu quis
tatem in allitudine Dei ot recordatio inler omnes es? Favilla cineris es. Et quid nosti ciim non esses ?
humilitatem lieatissimip Virginis cognosco, suavita- Scd tu laraentabile initium et miseraljilem linem ha-
lcm indeiicientis bal-ami seutiens, ei ita in dulce- bens, contradicis quod nec scis, nec scire debes : vide-
dine Dei gaudens velut sim in odore omnium pi- licet incompreljeusibilem pulcliritudinera jiislitife Dei
gmentorum; caetera etiara vitia fortissimo humili- qu nulla suspicio injustitife invenitur, necinventa
in 1

talis dejicio.
" est unquam, nec invenietur. stiilte, ubi putas esse

Et deinde ego paupercula vidi quod alia qusedam patrem iniquitatis quem imitaris? Quid hoc? Cum
sphffira ex lineainentis forraae suai se coiitrahens : superbia te intlat super sidera, et super alias crea-
modos ejus resolvit, et se ab eis cum geraitu ex- turas, et super angelos vis elevari qui preecepta Dei
traxit, sedemque suani moerens dirupit Et dixit per omnia et super omnia adimplent. Sed tu cades
De tabernaculo ineo exibo Sed ego misera plena- sicut et ille cccidit; qiii meudacium veritati oppo-
que mceroris qiio vadam Per horrendas et perrae- .' suit. Mcndaciiira enini ipse dilcxit, et ideo niorte
tuendas seinitas ad judicium uhi judicabor. Opera involutus in abyssum corruit. Ergo, o horao, at-
enira quse in tabernaculo meo operata sum osten- teude. Cum nec inspicis charitatem illam qua te
dam : el ibi reraunerationem secundum merita mea Deiis libcravit, nec attendis qu.mta bona tibi Deus
recipiam, quantus tiraor? o quanta angiistia illic sempcr iinpendil, nec tu consideras quomodo ipse
niilii eril? Cumqiie se hoc modo resoiveret ;
qui- te a morte revocat frequenter in peccata corruis
:

dam spiritus et lucidi et umbrosi venerunt qiii so- ubi magis mortem quam vitam diligis, si tiinc tan-
cii conveisationis ejus secundum quam in sede sua dem ad mcntem tuam revocas scripturas et do-
se movcrat fuerunt, resolutionein ejusex peclan- q ctrinas illas quas tibi antiqui et lideles patres tui
tes, ut, postqiiara se solvisset, eam secum abduce- proposuerunt, scilicet quod malum debes devitare et
rent. Et audivi viventem voccin illis dicentem : bonum operari; si tunc ex intimo cordis dixeris,
secundum opera siia, de loco ad locum ducatur; graviter peccavi; quaie oportet me cum ditrna pce-
et iterum aiidivi de coelo vocem mihi diceulem : nitentia patrem raeuin qui rae creavit redire,
ad
Beata et incffabilis trinitas se mundo raanifestavit, benigne suscipit le et in sinum
tunc pater tuus
cum Pater Unigenitum suum de Spiritu sancto suum te reponens dulcibus ulnis amplectitur te.
conceplum et de Virgine natum raisit in mundum Nunc autem bcatitudinera illam qute tibi a Deo
qualenus liomines multa diversitale nati, muitisque proposita est scire contemnis, ac justitiam Dei au-
peccatis obligati per eum ad \iam veritatis redu- dire vel operari recusas. Nunquid si licri posset
cerenlur, ita ut ipsi a nexibus corporeae mo.is abso- magis judicium Dei injustum quam justum vocares?
luti bona et sancta opera secum portantes : gaudia Quapropler si sanguine Filii Dei rederaptus non
supernaj haereditatis adipiscerenlur. esses, in perditione perditus jaceres. Sed judicium
Quod homo, capias et apertius
ut profundius, o Dei verum et justura est. Unde, o liomo, quam uti-
dijudices maximiim
: videsserenissimumque splen- lilatem inde consequeris quod to in judicio meo :

dorera velut pliirimis oculis tlammanlem, quatuor- D decerpis? In choro angelorum et in electa vinea
que angulos ad quatuor parles mundi versos ha- mea est laus laudautium et dicentium Gloria tibi, :

bentem, qui magnam in mysteriis puramque in Domine, qui justus es et verax, nec judicio meo
manifestationibus scientiam Dei signiticat, maxima per eos contradicitur quoniam justi sunt. Sed ;

profiiniiilale iterspicuitatis radianle et aci;tissiraas quid diabolo profuitquod sc mihi opposuit? Qui cum
acies quadritid» stabilitatis ad quatuor plagas orbis vidit se miiUam claritatem habere; siiper omnes se
extendentem ubi ipsa tam illos qui abjiciuntur voliiit exaltare, ita quod ei innumerabilis tiirba su-
quam ilios qiii colliguntur venientes acutissime perborum spirituum consensit, quos oranes divina
prsevidel ; myslerium supernaj majestalis osten- virtus in zclo juslitiae suae simiil cum illo dejecit ;

dens : quod in typo sumrace altitudmis et profun- sic etiam omnes dejiciuntur qiii in perseverantia
ditatis tibi ut cernis demonstratiir. In quo etiam mali justitiam Dei postponere conantur ;
quoniam
alius splendor similis aurorse in se purpurei ful- ipsi summum bonum in perversitatem nequitiae, per-
goris clarilatem tenens apparet; quia scientia Dei vertere laborant. Unde nequaqiiam Deus juod in-
etiam hoc oslendit, quod unigenilus Patris de vir- justura est constituit sed omnes quod rectum est in
;

gine carnem sumens, sanguinem suuni in candoi'e aequitate bonilatis suae ordinavit.
V2:\ s. iiii i)K(;aui)1s.

Sed el illi hotiiines qui iii irilidelitate sua Dcmii A Liide Deus illos coorcens adjuvat, et ad viara sa-
abjecerunt, sculpliiia sibi lacienles in tiuibus dia- lutis ducit quemadmodum scriptum est : Ego occi-
bdlus iiigressus illos illusit, iii insani;i hujusuiudi da>n, et eyo vivcrc faciam; percutiam et ego sanabo,
vanilatis surtexerunt postquam gcnus hominum por- etnonestqui de manu mca possit eruere {Dan. xxxii).
trausiil quibus Adam et Eva di.XRraul qiiomodi! a Quod dicitur Kgo qui sum, nec initium nec linem
:

Deo facti essent et qiiomodo de paradiso e.xpulsi habens, flagiliosos Iiomines in aclihus suis iiiterimo;
fuissent. Quos alii in eadem perversitate inseiiueu- (lui per spurcitias diaboli in vitiis macerantur, et
tes, creaturam Dei magis quara ipsum creatorem qui in partihus infelicis seminarii per diaholicas
suum colueruut, et ea quie non vivunt vitam suam speluncas decipiunlur. quam versuta est viperea
disponere pulaverunl. Unde el ii qui adhuc in i[)sa ma.villaqua' eosita iutlat, ul mors inipsos subintret;
inlidelitate sordent, stultitiam siiam deseraut et ad uude ab eis prosperitatem hujus saeculi tollo, ubi
eum qui diaholi laqueos contrivit tideliter conver- ita per plurimas aruranas occiduntur qiias siipe-
tantur vetu^-latem iguorantia' deponentes, et novi- rare non possuiit, sed qua? eis justo judicio seniper
tatem vit.-r amplectenles, ut servus meus Kzechiel adsiint. Sed ego qui iiulla malilia dejicior, istos
hortatur, dicens ; Projicile a vobis omnes prxva- etiam in alia parte vivere miserahiiiter sa'pe facio :

ricationes vestras in quibus prsevaricali esiis el fa- " ubi in ipsis vivens spiraculum eorum sursum de
cite vobis cor novum el spiritum novum {Ezech. terrenis traho ue in ipsis pereat, illos etiam percus-
-xviii). Quod dicitur: vos iiui in rectitiidine per- sionihus per multam infirmitatem lahoris vita; sua?
severare vuUis in sole jiislitia> cujus itinera healai iiiterdiim altligo ;
qui per superbiam mentem suara
oves currunt, projicile a conscientia cordis veslri sibi nocivara altitudinem ascendere cupiunt, putan-
sciscitaliouein illorum occullorum quu' in neces- do quod a nullo dejici valeant, eos etiam qui uhique
saria et salutari doctrina vohis inutilia sunt, in pra^senssura ita interdum sursum ad veram sani-
quibus vanam celsitudinem volare voliiislis; cum tatem erigens, ne in f.illacibus periculis per lall.ices
in praecipitem lacuin demersi estis iii qiio uuUiis vanitates consumantiir. Sed in his omnibus non est
ordo habilat, sed illa horribilis confusio quaj Deiun horao nec alia creatura qua! hujusmodi opera mea
ignorat. Kt cum hoc feceritis, viam veritatis pcrgile suo astu aut prolerva potestate possit avertere;
pro saliite veslra, uhi rutilanlis cceli novilatem in quia niillus est qui voluntati et justitiaj mea; valeat
corde vestro invenietis et ut vivificae spirationis in resistere.
vestro spiritu possidebitis. Sa;pe quoque ut vides in oblivione mea et in irri-
Vides etiam in terra homines in fictilihus lac por- p sione diaholi commistio maris et femiuBe perpetratur
tantes et inde caseos conlicientes : hi sunt in mundo ibi et coutractio nascentium hominum invenitur : ut
homines, lam viri qu nn mulieres, in corporibus suis quoniam parentes illorum prsecepla mea transgressi
hunianum semen habentes, de quo genus diverso- sunt, in ipsis liliis suis cruciati ad me in pcenitcntia

riim populorum proireatur, cujus qua'dam pars revertantur, sa'pe etiam hanc mirahilem creatio-
spissa est luide formantes casei liiint ;
quia seinen neni pro gioiia mea et sanctoriim meorum in ho-
illud in et bene coctum et
forlitudine sua utiliter minibus fieri permitto, modo ut, dum illi qui hoc
temperatum strenuos homines producit, quibus eliam distorli sunt per subventionem electorum mcorum

magiia clarilas tam siiiriliialium quam carnaliurn sanitati restituuntur, nomen meum ex hoc tanto
donorum in magnis pulribus el in allis personis tri- ardentius ab homiuihus glorificetur. Qiii autem hac
buitur ita quod in assecutione prudentiai, discre-
: lege se constringunt, ita quod virginilatis decus ap-

tionis et uliiitatis vitae in operibus suis et coram petunt ; velut aurora ad ccelestia secreta ascendunt,
Deo et coram hominihiis perspiciie florent, quoniam
mei delectationes corpo- quia propter amorem Filii

diabolus in eis lociim suum non quod 'Cides quasi mu-

invenit, et pars ris sui a se abscindunt. Sed
qu%dam tenuis de qua debiles casei coagulantur: lierera velut integrara formam hominis in utero suo
quoniara hoc semen in teneritiidine sua imperfecte D habentem hoc est quia postquam femina huma :

coctiim et temperatiim, teneros homiiies educit qui num semen conrepit, infans in iiitegritate membro
ut plurimiim stulli tepidi etitiuliles, tam apud Deum rum suorura in abdito cubiculo ventris ipsius for-
quam apud sa^culum, in operibus suis inveniuntur, et matur. Et ecce per secretam dispositionem superni
qui Deura strenue non quterunt. Sed et pars quae- Conditoris,eadem forma motum vividaj motionis
dam tabe permista est, de qiia amari casei effi- dat; quoniam tii in secreta et occiilta jussione et
ciuntur; quia semen illud in debilitate permistionis voluntate Dei materno utero congriio et
infans in
nequiter eductum et iniitiliter commistum informes recte divinitus disposito tempore spiritum acceperit,
homines sype amaritudinem, difficullatem
efticitqui motu corporis sui se vivere ostendit, velut terra
et oppressionera cordis hahent,, unde mentem suam se aperit et flores fructus sui profert, cum ros su-
ad superiora levare non valent. Multi tainen ex his per eara ceciderit. Ita quod velut ignea sphajra nulla
utiles liunt; attamen multas, terapestates et inqiiie- lineamenta humani corporis habens, cor formse
tudines, et in cordibus, et in moribus suis patiuntur, illius possidet, quia anima in igne profundae scien-
sed victores evadunt; quoniam, si inquietiidini sua», tiae ardens, diversas res in circuitu sua' compre-
acquiescerent, tepidos et inutiles se redderent. hensionis discernit; nec forraam humanorum mem-
 V25 SCIVIAS. — LIB. I, VISIO IV. 456

Lrorum liabens: quoniam ipsa nec corporea, nec A quirens utrum utilia an inutilia, utrum amabilia
caduca quemadmodum corpus hominis est, cor ho- an odibilia sunt, vel utrum ad vitam an ad mortem
minis confortat: quod quasi fundamentum cor- pertincant. Unde sicut esca sine sale insulsa est,

poris existens totum corpus regit et velut firma- sic etiam caetera' vires animie sine intellectu insi-
mentum cojli inferiora coutinet et superiora tcgit, pidee et non discernentes sunt Sed et ipse in anima
et eliam cerebrum hominis tangit, quia in viribus ut scapula in corpore, medulla in cerebro cfntera-
non solum terrena, sed etiam ccelestia sapit, cum rum virium animae existens et velul humerus cor-
Deum sapienter cognoscit, ac se per omnia mem- poris fortis, divinitatem etiam et humanitatem in
bra hominis transfundit, quoniam vigorem medul- Deo intelligens qusedam inllexio brachii est, ita
larum ac venarum et omnium membrorum toto quoque rectam iidem in opere suo iiabcns quod :

corpori Iribuit, veluti arbor ex sua radice succuni etiam inllexio manus est, cum qua tunc diversa
et viridilatem omnibus ramis impartil. Sed deinde opera in discretione quasi curn digitis discernit;
forma iiia hominis de ulero mulieris hoc modo vi- ipse autem nou operatur ut cieterse vires anima^
viticata egrediens secundum motus quos ipsa sphsera Quid hoc?
in eadem forma hominis habet, secundumillos etiam Voluntas euim opus calefacit et animus illud su-
et colorem suum mutat; quia postquam homo in I^ scipit et ratio producit, intellectus autem opus in-
materno utero vitalem sj)iritum acceperit et ita teiligit bouum et nialum ostendens, velut angeli iu-

iiatus fuerit, et motus operationis sua? dederit se- tellectum habent bonum diligentes et malum odieu-
cunduni opcra illa qu« anima cum corpore ope- tes.Et ut corpus habet cor, ita et anima intello-
ratur, socundum ha-c etiam et merita ipsius Ctum, qui etiam in illa parte animse vim suam exer-
existunt quoniam de bouis claritatem et de malis cet, sicut et voluntas Quomodo? Vo-
in altera.
lenehrositatem sibi lnduit. luntas enim magnam vim animse habet. Quomodo?
quoque secundum vires corporis, vires suas
Ipsa Anima stat in angulo domus, id est lirmamento
in
ostendit, ita quod in infantia liominis simplicitalem cordis veiut ali^juis homo iu aliquo angulo domus
profert, el in juventule fortitudinem ; at in plena suse ut tolam doiuum
omnia instru- perspiciens,
setate cum omues venen hominis plense sunt, for- menta domus regat, dextrum brachium levans si-
tissimas vires suas in sapientia declarat, sicut etiam gnando et oslendeudo qua^que utilia dornus suse et
arbor iu primo germine tenera cxistens ac deinde se ad orieutem vertens. Sic et anima facit per pla-
fruclum iu se ostendens, tandem cum plenitudine teas lotius corporis, ad ortum solis respiciens ipsa ;

utililatis educit; sed et postea in senectute hominis p enim voluntatem quasi dextrum brachium ponit in
cum medulla et vense ipsius jam ad debilitatem se tirmanr.eutum venarum et medullarum ac in com-
incurvare coeperint, anima leviores vires velut in motionem totius corporis, quouiam voluntas quod-
ta^dio scientiffihominis ostendit: quemadmodum et cunque opus sive bonum sive malum sit operatur.
succus arboris cum jam hiemale tempus instat, se Nam voluntas est velut ignis unumquodque opus
iu ramis et foliis suis contrahit, et ut eadem arbor quasi in fornace coquens. Panis enim ad hoc co-
in senectute sua jam incurvari incipit. Homo autem quitur ut homines exiude pasti confortentur, qua-
tres semitas in se habet. Quid hoc? Animam, corpus tenus vivere possint. Sic et voluutas totius operis
etsensus; in his vita hominis exercetur. Quomodo? fortitudo est, quia ipsa in deceptione molit et in
Auiraa corpus vivificat et sensus spirat; corpus au- robore fermentum imponit, ac in duritia tundit; et
tcm animam sibi attrahit et sensus aperit: sensus ita opus suum velut pauem in consideratioue pa-
vero animam tangunt et corpus alliciunt. Anima rans, iiiud pleno opere ardoris sui in perfectione
enim corpori vitam pra^bet, velut ignis lumen tene- coquit, atque hoc modo niajorem cibum hominibus
bris infundit: duas principales vires scilicet intel- in opere quam in paue facit: nam esca hominis in-
lectum voluntatem velut duo brachia habens, non
et terdum in eo cessat: opus autem voluntatis in eo
quo.l anima brachia ad se movendum habeat, sed D usque ad separationem animte ipsius a corpore per-
quod in his viribus se manifestat, velut sol per durat, et in qua magna diversitate opus sit, scili-
splendorem suum se declarat. Unde, o homo, quem cet ab infantia, a juventute, a plena setate, a de-
non gravat sarcina meduliarum, in scientia Scriptu- crepita incurvatione; in voluntatc tamen incedit
rarum attende. Intellectus ita lixus est animae, velut et in ea perfectionem suam demonstrat. Sed vo-
brachium corpori. Nam ut brachium cui manum luntas habet in prsecordio hominis quoddam taber-
cum digitis adjuncta est a corpore extenditur, ita naculum videlicet animum, quem et inteilectus et
etiam intellectus cum
operatione cjeterarum virium ipsa voluutas ac quseque vis anirnse sua fortitudine
animse cum quibus qua^que opera hominis intelligit, afUant, et hse omnes iu eodem taberuaculo cale-
ex anima certissime prodiens : ipse enim pra3 aliis fiunt et se iuvicem conjungunt. Quomodo? Si ira
viribus animse quidquid in operibus hominum est surrexerit, fel inflatur et ita fumura in tabernacu-
sive bonum, malum sit intelligit ita quod per
sive ; lura emiltens iram perlicit. Quod si turpis delecta-
eum magistrum omnia intelliguntur, quo-
velut per tio se erexerit, incendium libidinis in materia sua
niam ipsa anima hoc modo omnia discutit, sicut suscitatur, et petulantia illa quse ad peccatum per-
j
et triticum ab omni contrarietate expurgatur; per- tinet attoilitur, ac in eodem tabernaculo coaduna-
Patrol. CXCVII. 14
 42-3 S. IIILDEGAHDIS 428

tur. Sed aliud amaltile jfandiiim est, quod in islo A hoc? Ilomo in facie cogrioscitur, oculis videt, au-
taberuaciilo de S[»inLu sauclo iiicendilur ; cui aui- ribus audit, os ad loqueudum aperit, maiiibus pal-
ma coDgaudens illud tideliter suscipil, et opus bo- pat, pedibus ambulat, et ideo sensus in homine est
iium in cieleslibus desideriis periicit. Est etiam velut lapides pretiosi, et ut preliosus thesaurus in
qu.rdam tristilia, de qua in eodem tabernaculo ex vase sif^natus. Sed ut vas videtur, et thesaurus in
humoribus iliis qui circa fel sunl, torpor nascitur: eo scilur; iia otiam iu seiisu Civteru; vires anima}
indignatiouem, obdurationcm el conlumaciam iu inlelliguntur. Anima autem est magislra, caro vero
hominibus pariens, animamque deprimens, nisi aucilla. Quomodo? Anima totum corpus in vivifi-
gralia Dei succurrenlc citius eripialur. Sed et cum catione regit, autem regimen vivificationis
corpus
illi tabernaculo coulrariaj causa- occurrerint: fre- illius suscipil, quoniam
si auima corpus nou viviii-

quenter in odio et reliquis mortiferis rebus com- caret, corpus in solutione difllueret. Sed cum homo
raovetur quse animam occidunt, et magnas ruinas malum opus sciente anima operatur, hoc tam ama-
in perdilione parant. ("um aulem voluntas voluerit, rum animai et veiut venenum corpori cuin illud
inslrumenta tabernaculi sui inovet, et ea in fer- corpus scienter accipit. De bono autem opere anima
vente calore sive bona sive mala sint deponit. Quod gaudet, sicut et corpus suavi cibo delectatur. Et
si voluntaU illa escam " anima corpus ila illabitur, velut succus arborem.
inslrumenta placuerint, ibi

suam coquit et eam liumini ad guslandum propo- Quid hoc?- l*er succum arbor viret et flores producit
nit. Unde et iu ipso laberuaculo p'urima lurba bo- ac deiude frucluin facit, sic et per animam corpus.
ni et mali essurgit: quen^admodum cum aliquis Et quomodo tunc friictns arboris ad maturitatem
exercitus ia aliquo loco coadunatur. Sed cum prin- perducitur? Temperie aeris. Quomodo? Sol eum
ceps esercitus supervenerit, si exercitus ille ipsi calefacit, pluvia eum irrigat, et ita in temperie
placuerit, eum suscipit: si vero ipsi displicuerit, aeris perlicitur. Quid hoc? Misericordia gratiaj Dei
illum abire jubet, sic et voluntas facit. Quomodo? veiot sol hominem illustrat, spiralio Spiritus saucli
Si bonum vel si malum in prsccordio cordis sur- velut pluvia ipsum irrigat, et sic eum discretio vel-
re.ierit, voluntas illud aut perticil aut negligit. Sed ut bona temperies aeris ad perfectionem bonorum
el in iulellectu et in voluntate ratio velut souilus frucLuuin ducit.
animjE ostenditur; quae quodque opus sive Dei sive Sed et anima in corpore est velutsucciis in arbore
hominis sil periicit. SoniLus enim verbum in alLum el vires ipsius quasi arboiis forma. Quomodo? In-
tollit; aquilam sublevat ut volare
sicut venliis qui telleclus in anima ast velut viriditas ramorum et
possit, ita et aiiima sonitum ralionis et in auditu , foliorum in arbore, voiuuLas aulem quasi flores in
et in intellecLu hominum emittit; quateuus vires '

ea, animus vero velut primus erum[)eus friictus ip-

ipsius inLelligantur el ut quodque opus ad perfe- sius, ratio autem quasi frucLus iu malurilale per-
cliim ducatur. Corpus aulem omnium virium ani- feclus, sensus vero quasi exLensio laliLudinis ipsius.
mx labernaculum et sublevamen est, quoniam ani- El secundum hunc modum corpus hominis, ab
ma in corpore manens, cum corpore operatur, et anima solidaLur et sustentaLur. Unde, o homo, intel-
corpus cum illa sive bonum sive malum sit. lige quid in anima tua sis; qui bonum intellectum
Sensus vero est opus interiorum virium ani-
ciii tuuin deponis, et te pecoribus comparari vis. Quod
mae adhserel; ta quod ips.-e in fructibus cujusque autem tu, o liomo haic vidi-ns, considera etiam quia
operis per eum intelliguntur, et iile eis subjectus quamdam huju.sinodi spha;ram liumano corporc
in

est ;
quia eum ad opiis perducunt, non autem ipse manentem multi turbines iuvadentes eam usque ad
eis opus imponil, quoniam umbra earum est, fa- terram incurvanL: hoc est quod animam hominis
ciens senuniJuin quod ipsis placuerit. Sed et exte- quaudiu homo in anima et in corpore vivit mulLoe
rior hoino, inprimis cum sensu in ventre matris invisibiles tenlaliones perturbant, qua> ipsam per
antequam nascatur, evigilat; cseteris viribus ani- delectaLionem carnis crebro ad peccata terrenarum
mae adhuc in abscondito manenLibus. Quid hoc? D concupiscenLiarum inclinanL, sed illa resumptis
Aurora lucem diei denuntial: sic et sensus homi- viribus se viriliter erigeiis, eis forLiLer resistit;

nis omnes vires animte ciim ratione declarat. Et quia tideiis et soliiciLus homo cum peccaverit, saepe
ut lex et jirophetfe in duobus pra^ceptis Dei pen- j)erdonum Dei compunctns peccata deserit et spem
dont ita et sensiis honiinis in anima ct in viribus suam in Deum j)onens diiibolica figmenta abjicit,
ejos vigent. Quid hoc? Lex ad salutem hominis Creatorem suum iideliler quaerens, velut eliam lide-
posita est, et prophet;e occulla Dei manifestant: lis anima miscrias suas conquerens superius vcra-
sic et sensus hominis qua-que nociva ab homine de- citer ostendit. Sed quod vides quia in aliam sphae-

pellit et inleriora anima; denudat. Nam anima sen- ram plurimi turbines irruentcs eam dejicere volunt.
siim spirat. Qiiomodo? Ipsa hominem vivente facie sed tamen non valent, id est quia aniinnm istam
vivilicat, et visu, auditu, gustu, odoralu et tactu plurinap. diabolica* insidiae invadentes ad peccata
dotat. Ita quod homo sensu tactus, pervigit in om- multorum scelerum protrahere conantur, sed tamea
nibus rebiis sit; sensus enim signum omnium vi- ei suis illusionibus |)r;i'valere non possunt quoniam

rium animae est, sicut et corpus vas animaj est. illa forLiler rej^ugnans locum eis insaniendi non dat,
Quomodo? Sensus omnes vires animie claudit. Quid quoniam supcrna inspiratione se muniens, a se
 42!t SCIVIAS. - LIB, I, VISIO IV. 430

jacula fallacium deceptionum expellit, et ad Salva- A ctus est. Unde malum in perditione mortis abji-
torem suum recurrit, quemadmodum eiiam supe- ciendum est, et bonum in ainore vila? amplecten-
rius in verbis querelae suae declarat, ut praimonstra- dum. Sed tu, o homo, cum habes recordatiouem
tum est. Quse vcro ut vides aiia quaedam sphaera ex boni et mali velut in bivio positus es, quia si tunc
lineamenlis formae sua". se contrabens nodos ejus tenebras mali contempseris volens in illum aspicere
resolvit : boc est quod anima illa membra corpo- cujus creatura es et quem in sancto baptismo con-
ralis habitaculi stii deserens, jnncturam eorum re- fessus es ubi vetus noxa Adae dejecta est, et si di-
liquit cum tempus resohitionis babitaculi sui insti- xerit diabolum et maliliam ejus fugere veliset Deum
terit, et se ab eis cum gemitu extrahit, sedemque verum ac ejus praecepta sequi; tunc considera
suam moirens dirumpit, quoniam a corpore suo quomodo doctus es a malo deciinare et bonum
cum angustia se tollens, iocum habitationis suse facere, et quia coelestis Pater Unigenito suo non
multo tremore cadere permittit, iinminens judi- pepercit, sed eum ad liberationem tuam misit, et
cium superni judicis metuens, quia tunc merita ora Deum ut tibi succurrat, et ipse te exaudiens,
operum suorum justo judicio Dei sentiet, velut dicet : Isti oculi mibi placent. Et si tunc tajdium
etiam ia querela sua superius manifestat. Quapro- clamo- abjeceris in mandatis Dei fortiter currens,
pter curti se hoc modo resolvit quidam spiritus et ^ rem precum tuarum ubiquo exaudit. Carnem cnim
;

lucidi et umbrosi veniunt qui socii conversationis tuam debes domare et imperio anima; subjugare.
ipsius secuudum qiiod iu sede sua se movet sunt; Sed lu dicis Tanla et tam niagna pondera in carne :

quia in resolutioue illa cum anima liominis bahita- mea sentio, quod me superare non valeo, Sed quo-
culum suum deserit angelici spiritus et boni et maii niam Deus bunus est, ipse me bonum faciat. Quo-
secundum justnm et veram IJei ordinationem ad- modo possem carnem meam domare cum homo
sunt, qui inspectorts operum illius secundum quod sim? Deus bonus est, ipse boua omnia iu me per-
in corpore suo cum corpore operata est fuerunt ticiat. Nam cum sibi placuerit, me bonum facere
resolutionem ejus exspectautes ut postquam se ex- poterit. Sed tibi respondeo : Cum Deus bonus sit,

solverit eam secum abducant, quoniam ipsi senten- cur bonit.item ejus scire conteranis? quia ipje Fi-
tiam justi judicis de aiiima illa in separatione ejus lium suum pro tetradidit; qui te in multis ae.ru-
a corpore praesloiantur; ut ipsa a corpore sohita, mnis et in magnis laboribus de morle liberavit.
eara ducant quo supernus judex judicaverit secuu- Sed cum dicis, quoniam bona opera operari non
dum merita operum iliius ut ibieliam, o homo, lide- possis, hoc in injuslitia iniquitalis dicis. Oculos
liter prsemonstratum est, euim habes ad videndum, aures ad audiendum, cor
Idcirco vos, charissimi filii mei, oculos vestros^ "
ad cogitandum, manus ad operandum, pedes ad
et aures vestras aperite, et pra>ceptis meis obedite. ambulandura ita quod toto corpore te potes eri-
;

Et cur Patrem vestrum contemnitis, qui vosde morte gere vel incurvare, dorraire vel vigilare, raandu-
angelorum canunt
liberavit? Cbori Justas es, Do- : care et jejunare ; sic te Deus creavit. Unde et con-
mine, quoniam justitiaDeinon habetullam maculam ;
cupiscentiis carnis tuae resiste et Deus adjuvabit
qui etiam hominem non liberavit sua potestate, te. iNam cum te opponis diabolo velut forlis beila-
sed compassione, quando Filium suum ad redem- tor inimico suo ; tunc Deus delectatur in certamine
ptionem hominis misit in mundum. Solem enim tuo, volens ut eum omnibus horis et in omnibus
Dulla inquinatio fecis polluit, sic etiam nec Deum angustiis tuis constanter invoces. Sed cum carnera
ulla perversitas injustitiae tangere poterit. Sed tu, tuam non vis doraare, tunc facis eam vitiis et pec-
bomo, in contemplativa scientia bonum et malum catis epulari, quoniam ei frenura timoris Domini
inspicis. Et quid es : cum in multitudine carnalium abslrabis; cum quo eam coercere deberes, ne in
desideriorum sordes? Et quid es : cum ciarissimse perditionem iret. Quapropter ita ad diabolum re-
gemmae virtutum in te fulgent? Primus angelus spicis sicut et ipse ad iniquitatem respexit, cum
bonum contempsit et malum concupivit, quare D in mortem cecidit. Et ipse de perditione tua gau-
malum in morte ccternae perditionis accepit, et in dens dicit Ecce horao qui nobis siraiiis est. Et :

morte sepultus est, quia quod bonura est abjecit, tunc super te cadit, atque vias suas in umbra
,
Boni vero angeli malum contempserunt et bonum morlis secundum quod sibi placet in te reponit.
amaverunt, casum diaboli videntes qui veritatem Sed Deus novit quid boni facere possis;ideo tibi
volebat opprimere et mendacium erigere qua- lex posita est, secundum quod laborare potes.
:

propter ipsis in amore Dei exarserunt firraum fun- Deus ab initio saeculi usque ad consummationem
[
damentum totius boni habentes, ita quod aliud ejus in electis suis complacere vult, ut ipsi in cla-
i
nolunt quam quod Deo placet, nunquam in laude ritate virtutum lidelissime ornati coronentur, Quo-
ejus cessantes. Sed et primus horao Deum cogno- modo? Homo voluptati carnis suae hoc modo resi-
vit et eum in simplicitate dilexit ac praeceptum stat ne deliciis hujus mundi diffluat, nec etiam tam
ejus suscipiens se obedientiae subdidit, postmodum secure vivat, quasi in propria domo sua raaneat,
admalum se incurvavit, inobedientiam operatus. quoniam peregrinus est, quia Pater ipsius eum
Nam cum ei diabolus malum suggereret, bonum exspectat si ad ipsum in ca;lum redire vult, ubi
;

deseruit et malum perpetravit, et de paradiso eje- eum esse novit. Unde, o horao, si oculos tuos ad

It
 43( S HILDEGARDIS 432

duas semitas, id est ad buiiuin et ad maluai verleris. A infudit el quinque sonsus corporis lui quos tibi
tunc edoceris, etinagnael parvaiutelligis. Quoinodo? dedit, quasi pro nihilo et pro vanitate habes. Nonne
Per tidem unum Deuin in divinilale et lu humanitate intellectum et scientiain habes? Hegnum Dei po-
intelligis ; el etiam diabolicaopera in malo esse vides. test emi, non autem joco acquiri. Audite ergo, o
Et cum ita justas et injustas vias coguoveris ; tunc homines, et nolite despicere introitum ccelestis

per me interrogaris. Quam viam ire desiderasfSi Jerusalem, nolite taugere mortem et Deum negare
tunc in bonas vias ire volueris, et si verba mea et diabolum conliteri, uolite iii peccatis crescere,
tideliter audieris : assidua et sincera prece Deum et in bouis deticere. Deum enim audire non vullis
ora ut tibi succurrat et ne te deserat, quoniam cum in i)ra?ceptis ipsius ambulare recusatis, et ad
fragilis in carue tua atque ad humilitatem ca- es, diobolum curritis cum desiderium caruis vestriB
pul tuum incliua et ea qu« in operihus luis mala
;
perticere contenditis. Resipiscile ergo et conforta-

sunt excute, et a te illa festinanter projice; haic a mini quia hoc vobis necessarium est. Fidelis autem
le Deus requirit. Et ut si quis libi aurum el plum- homo dolorem suum cousiderel et medicum quaerat
bum proponeret ac diccret, ad quod volueris ina- antequam iu mortem ruat. (juod si dolorem suum
nuni tuam extende : aurum avidissiine caperes et iuspexerit et medicum quaesierit, invenlus ostendet
plumhum dimitteres, quia aurum magis quam ei amarum succum pigmenti per quem sanari pote-

plumbum diligeres. Sic et ccelestem patriam magis rit, quae suiil amara verba per quw probandus est,
quam depressionem peccatorum atlendere debes. utrum poeuitentia ejus de radice cordis ipsius aa
(Juod si in peccitis cecideris, mox in confessione de venlo in?tabililalis ejus procedat. Cuinque hoc
ef pura poenitentia surge, antequam inors oriatur probaverit, vinum compunctionis et poeniten-
dat ei

iu te. Pater enim tuus vult ut clames, plores et liae, ut fetorein vulnerum suorum abluat et eliam
auxilium petas : ne in sordibus peccaloruin per- olfert ei oleum misericordia? quatenus eadem vul-

inaneas. Sed si vulnera acceperis, medicum qua^re nera ad sanitatem liiiiat. Tuuc eliam injungit ei
ne moriaris. Nonne saipe Deus tempcstales honii- ut circa sanitatem suam sollicitus sit, dicens Vide :

iiibiis immittit, ut tanto altenlius ab eis invocelur? ut in hac medicina sludiosus el stabilis permaneas,
Sed lu, o homo dicis : Bona opera operari non nec taedium inde capias, quia vulnera tua gravia
possum. Ego vero dico : Potcs. El tu quaMis, quo- sunt. Sed multi sunt qui vix poenitentiam suoniin

modo? Respondeo Intellectu et ratione. Dices

: peccatorum suscipiunt, et quamvis multo labore :

Desiderium in me non habeo. Respondeo Disce tamen eam }iropter metum mortis peragunt. At ego :

pugnare contra te. Et dicis Contra me puguare C ^is manum porrigo, el ainaritudinem illam eis in
:

non vaieo, nisi Deus adjuverit me. Audi ergo quo- dulcedinem verto, ita quod poenitentiam iliain pro-
modo pugnes adversum le Cum malum in te surgit pter amorem meum magna cum tranquillitate per-
:

nescientem quomodo illud abjicias; lunc tactu gra- ticiunt, quam cum magna difiicultate inceperunt.

tiae mese adjutus (nam in viis interionim oculorum Qui autem pcenitentiam peccatorum suorum ne-
tuorum gratia mea taugil le; clama, ora, coniitere glexeril, quoniam corpus suum castigare sibi difti-

et plora; ut tibi Deus succurrat, et ut malum a te cile esse dicit, miser est quia non vult in se ipsum
auferat, et ut tibi vires in bono tribuat; istud enim respicere, nec ullum medicum qihTrere, nec vui-
liabes ex scientia qua Deiim per inspiiationem Spi- nera sua sanari, sed pessiraum livorem in se celat
ritus sancti intelligis nain si alicujus hominis et morlem in simulatibnein tegit ne videri possii.
;

operarius esses quolies oporteret te id facere

: Unde piger ad guslum poenitenliae est, nolens re-
quod corpori tuo difficile esset, nonne mulla labo- spicere in oleum misericordiae, nec consolalionem
riose sustiui-res {iropter terrenam mt-rcedem tuam? redemptionis quaerere et ideo in morlem properat :

Et cur Deo pro[iter supernam mercedem non nec regnum Dei quaisivit. ser- quoniaui mortem dilexit,

vis; qui animam

tibi el et corpiis dedit ? Si enim Ergo, o lideles, in praecepta Dei currite, ne vos
D
aliquam temporalem rem habere velles, o quanlum damnalio mortis apprehendat. Novum Adam imi-
laborares ut illam saltem vel parvo lempore habere tamini, et veterem hominem abjicite. Nam currenti,
posses. Nunc autem fastidit te illud qusrere quod regnum Dei apertum est, in terra autem jacenti,
finem non habet. Nam nt bos stimulo agitur, sic clausum est, sed miseri sunt illi qui diabolum
et tu corpus tuum timore Domini exercere debes; venerantur, Deum ignorantes. Quomodo? Qui Deum
qiiia si hoc feceris, Deus non abjiciet te. Si enim unum in Trinitate non colunt; nec Trinitatem in
aliquis tyrannus te captivaret, piotinus ad illum te unitate scire volunt. Unde qui salvari vult, in recta
converteres qui tibi auxilio esse posset et ei suppli- et catliolica tide non dubitet. Quid hoc? Quoniam
cares eumque orares, et substantiam tuam illi pro- Patrem non colit, qui Filium abnegat; nec Filium
iiiilteres ut tibi succurreret. Sic et tu, o homo, dili^'il, qui Patrem ignorat;nec Filium habet, qui
fdc cum iniqiiitas te cy^perit ; ad Deum te conver- Spiritum sanctum abjicit ; nec Spiritum sanctum
tens supplica, ora et correclionem tuam promitte, accipit, qui Patrem et Filium non veneratur. Ergo
et Deum te homo, caecus es ad
adjuvabit. Sed tii, o unitas in trinitate, et trinitas in unitate intelii-
videndum, surdus ad audiendum, vecors ad le de- genda est. homo, nunquid es sine corde et sine
fendendum; quoniam intellectum quem tibi Deus sanguine vivens? Sic nec Pater sine Filio nec sine
 ;

433 SCIVIAS. — LIB. I, VISIO V. 434

Spiritu sancto, nec Filius sine Patre, nec sine Spi- A hominum venturum fideliter praenunliarent; ut ho-
ritu sancto, nec Spiritus sanctus sine ipsis esse mines per eos praemoniti et praemuniti, diabolum
credendus est. Sed Pater Filium suum pro redi™- prudenter supplantarent, et versutias deceptionum
plione hominis misit in mundiim et iterum ad se ejus sapienter declinarent. Et ita idem verbum ce-
retraxit eum : sicut homo cogita^iones cordis sui cidit in Israei, cum idem. Unigenitus Dei venit in
emittit , et ilerum ipsas ad se recolligit. UnJe de altam puritatem virginis, in quam nullus vir gres-
hac salutifera Unigeniti Dei missioue, Isaias in su- sum suum imposuit; sed quse florem suum inviola-
pernae majestatis voluntate loquiUir, dicens Ver- : biliter ienuit, ut ipse natus ex virgine, eos qui
bum misit Dominus i)i Jacob, et cecidit in Israel lumen veritatis per failacem ca^citatem ignorabant
{Isa. ix). Quod dicitur : Verbum per quod omnia ad verum iter reduceret et indeficienti saluti re-
iacta sunt, Unigenitum Dei, qui in corde
scilicet stitueret Unde quicunque scientiam in Spiritu san-
Patris secundum divinitatem semper sine inilio cto et pennas in fide habet, iste admonitionem meam
temporis fuit, ipsum misit Dominus, videlicet su- non transgrediatur, sed eam in gustu animae sua;
pernus Pater per ora prophetarum in Jacob, cura amplectendo percipiat.
ipsi eumdem Filium Dei in mundum pro salute

VISIO QUINTA.
SuMMARiUii. —
De Synagoga ma/re incarnationis Filii DH. Verba Salomonis. Verba Isaise prophetae. De
diverso colore Synagogse. De csecitaie ejus, et quod in corde Abraham, in pectore Moyses, in ventre re-
liqui prophelse, quid signiflcet. Quod magna ut turris, circuhmi in capite similem aurorse. Verba
Ezechielis. Comparalio de Samsone et de Saul et de David ad eamdem rem.

Post htec vidi velut quamdam muliebrem imagi- B studio anhelans et se innitens super sponsum suum
nem a verlice usque ad umbilicum pallidam, et ab scilicet Dei Filium. Ha>c enim est, quse a Filio Dei
umbiiico usque ad pedes nigram, et in pedibus san- dotata in praeclaris virtutibus fulget in rivulis
guinolentam, circa autem pedes suos candidissimam Scripturarum abundans. Sed et eadem Synagoga
et purissimam nubem habentem, at oculis orbatam, de liliis illius novae sponsae in multa admiratione
manus vero sub axellas suas tenebat, stans juxta servum meum Isaiam sic interrogat : Qui sunt ii

altare quod est ante oculos Dei, sed ipsum non qui ut nubes volant, et quasi columbse ad fenestras
tangebat. Et in corde ipsius stabat Abraham, et in suasf {Isa lx.) Quod dicilur Qui sunt ii qui iu ;

pectore ejus Moses, in ventre vero reliqui prophe- mentibus suis se abstrahentes a terrenis ac carna-
tse, singuli signa sua demonstrantes, et pulchritu- libus concupiscentiis pleno desiderio et plena
:

dinem novae sponsae admirantes. Haec vero tantae devotione ad superna volant, et columbina simpli-
magnitudinis apparuit velut alicujus civitatis in- citate absque amaritudine fellis, sensus corporis
gentissima turris habens in capite suo quasi cir- sui muniunt et munimentum iirmissiraae petrae, qui
culum similem aurorse. Audivique iterum vocem Unigenitus multo ardore bonarum virtu-
Dei est,

de ccelo dicentem mihi Antiquo populo austeri-

: tum appetunt. Hi enim sunt, qui propter supernum
tatem legis Deus imposuit, cum Abrahse circumci- amorem terrena regna conculcant, et ccelestia quae-
I
sionem indixit, quam postea in gratiam suavitatis runt. Synagoga itaque admirabatur de nova sponsa
convertit, cum Filium suum veritatem Evangelii quBP. Ecclesia est, quoniam se similibus virtutibus
credentibus dedit, in qua jugo legis sauciatos, oieo ita ornatam non agnovit ut illam vidit, quia Ec-
misericordiae delinivit. Quapropter vides velut clesia angelicis praesidiis circumdata est, ne eam
quamdam muliebrem imaginem a vertice usque ad diabolus dilaceret et dejiciat, cum Synagoga a Deo
umbilicum pallidam, quf« est Sj^nagoga, mater deserta in vitiis jaceat.
incaruationis Filii Dei et ab initio surgentium filio- Quapropter vides etiam ipsam ab umbilico usque
rum suorum usque ad fortitudinem eorum, secreta ad pedes nigram quod est a fortitudine suae dilata-
:

Dei in umbratione prsevidens, sed ea non pleniter tionis usque ad consummationem suae durationis, in
aperiens. Illa enim uon est rutilans aurora quam praevaricatione legis, et in transgressione testa-
aperte loquitur, sed eam in multa admiratione a menti patrum suorum fuisse sordidam, quia multis
longe intuens, ut in Canticis de ipsa dicitur : Quse modis divina praecepta neglexit voluptatem carnis
est ista quse ascendit per desertum deliciis affluens : suae secuta. Et in pedibus sanguinolenta, circa au-
et innixa super dtlectum suum'? (Cant. viii.) Quod j) tem pedes suos candidissimam et purissimam nu-
dicitur : Quae est hac nova nupta, quae in plurimis bem habet, quoniam in consummatione sua prophe-
bonis operibus se elevat per deserta gentium lega- tam prophetarum occidit, ubi et ipsa lapsa corruit
lia praecepta sapientiag deserentium et idola ad- in eadem tamen consummatione in nientibus cre-
orantium, ascendens ad superna desideria deliciis denlium lucidissima et perspicacissiraa fide surgente,
donorum Spiritus sancti abundantius, et sic raulto quia ubi Synagoga finem accepit, Ecclesia surrexit.

ks
435 S. llll.DEGARniS. 436

cura apostolica docfrina post mortem Filii Dei se A scindens, et nuda in peccatis luis jacens : feciquod
per totnm orbem terrarum ditrndit. SeJ et imago Ezechiel servus meus loquitur, dicens : Expandi
illa oculis orbata est manus siias sub axellas tenens aniictum ineum superfc, et operui ignoniiniam tuam,
quia Synagoga in veram lucera non aspexit, cum etjuravi tibiet inii pactum tecum [Ezech.wi). Qiiod
Unigenitum Dei in despectu babuit. Unde et opera dicitur Ego Filius .Vltissimi in voluntate Patris
:

justititp in Isedio boni operis et lorpore a se non mei extendi incarnauo..<Mn meam, o Synagoga, su-
projiciens tegit, non sinl negligenter
et ea velut per te, id cst pro salute tua, auferens peccata tua,
abscondit. Stat juxta altare quod est ante oculos qu£E in multis oblivionibus operata es, et tirniavi
Dei, sed ipsum non tangit, quoniam legem Dei tibi remedium salvationis, ita quod itinera foederis
quam divino priecepto et divina inspectione accepit mei ad salutcm tuam manife^tavi, cum veram fidem
in corlice quidem novit, sed eam interius non teli- per apostolicam doclrinam tibi aperiii, qnatenus
git, quia eam potius abhorruit quam dilexerit, sa- praecepta mea observares veluli miilier potestati
criiicia et incensum devotarum orationum Di-o mariti sui subjacere debet. Nam asperitatem exte-
ofFerre negligens. Sed in corde ipsius stat Abra- rioris legis a te absluli, et suavilatem spiritualis
ham, quoniam initium circumcisionis in Synagoga doctrinae tibi dedi ac omnia niysteria niea in spi-
B
ipse fuit. Et in pectore ejus Moses, quia in pra»- ritualibiis doctrinis per memetipsum tibi ostendi,
cordia bominum divinam legem ille attulit, ac in sed tu me justum deseruisti, et diabolo te con-
ventre reliqui prophetae, id est in inslitutione illa junxisti. Sed tu, o horao, intellige ut Samsonera :

qus ipsi divinitus tradita tuerat, inspectores divi- uxor ipsius deseruit, ita quod lumine suo privatus
norum prseceptorum. Singuli signa .*ua demon- est, sic et Synagoga Filium Dei descruit, cum eum
btrantes et pulchritudinem novae sponsoe admiran- obdurata sprevit, et cum doctrinam illius abjecit.
tes, quoniam ipsi magnalia prophetise sua> in mi- Sed postquam capiili ejiis jam renali sunt, ita quod
rabilibus signis ostenderunt, et speciositatem gene- Ecclesia IJei confortata est, Filius Dei in fortiludiue
rosilatis Ecclesiae in multa admiratione attenderunt. sua Synagogam dejecit, et natos iilius exhaeredita-
Ipsa vero tanlae magnitudinis apparet velut alicn- vit, cum etiam per gentiles Deum ignorantes zelo
j\is civitatis altissima turris, quia magnitudinem Dei contriti sunt; ijisa enim multis erroribus totius
divinorura praiceptorum suscipiens, munitionem et confusionis et schi^malis se subjecerat, et in prae-
defensionem nobilis et electa; civitatis prouuntiavit varicalionibus tolius iniquitalis se polluerat. Sed
habens in capite suo quasi circulum similem aurora% etiam quemadmodim. David Suxorem suam quara
quia Ecclesia in ortu suo miraculum incarnationis r sibi primitus desponsaverat et qua? ciim alio viro
Unigeniti Dei raonstravit, et claras virtutes ac se polluerat, tandera revocavit, ita eliam et Filiiis
mysteria quse sequuntur ostendil; nara ipsa velut Dei Synagogara (quae sibi primum in incarnatione
prirao mane coronata fuit, cum divina praecepta sua conjuncta fuil, sed gratiam baptisrai deserens
accepit, designans Adara, qui primum jussionem diabolum secuta esl) tandem circa novissimum tem-
Dei percepit, sed postea in transgressione sua in pus recipiet, ubi ipsa errores intidelitatis suae de-
mortem cecidit. Sic et Jiida?i fecerunt, qui divinam serens ad lumen veritatis redibit. Nam diabolus
legem primitus susceperunt, sed deinde Filium Dei Synagogam in caecitate illius rapuit, et eam iniide-
in incredulitate sua abjecerunt. Sed et sicut homo litati in multis erroribus tradidit, nec hoc usqiie
per mortera Unigeniti Dei circa novissimum tempus ad filium perditionis facere cessabit. Qui dum in
de perditione mortis erefttus est, ita et Synagoga exaltatione superbia^ suae ceciderit sicut Saul in
ante novissimum diem per divinam clementiam monte Gelboe interfectus periit, qui David de terra-
excitata incredulitatem deseret, et ad cognitionem sua fugaverat, ut filius iniquitalis Filium meum ia
Dei veraciter perveniet. Quid hoc? Nonne aurora electis suis expellere tentabit, tunc Filius meus,
ante solem ascendit? Sed aiirora recedit et claritas Antichrislo Synagogam ad veram fidera
dejecto,
solis permanet. Quid hoc? Vetus Testamentum re- D re^ocabit quemadmodiim et David primam uxorem
ce.ssit, et veritas Evangelii permanet, quia quae suam post mortem Saulis recepit cum enim ho- :

antiqui in legalibus observntionibus carnaliter ob- vissimo tempore liomines illura per quem decepti
.servabant, ha-c novus populus in Novo Testaraento fiierant victum viderint, ad viam salutis cum
spiritualiter exercet, quoniam quod illi in carne raulta festinatione recurrent. Non autern decuit ut
ostenderiint, hoc isti in spiritu perficiunt. Nam veritas Evangelii umbram legis prapnuntiaret, quo-
circumcisio non periit, qiiia in baptisraura trans- niam decet ut carnalia praecurrant el spiritualia
lata est, ut cnimuno membro signati sunt,
ilii in subsequdnlur, quia etiam servus dominum suum
sic et isti in omnibiis membris suis. Unde an- venlurum prcedicit et non dominus servum in ser-
tiqua praicepta non perierunt, quia in meliorem vitio praecurrit ; ita et Synagoga in umbra signifi-
statum translata sunt. Etiam in novissirao tempore cationis praecurrit, et Ecclesia in lumine verilatis

Synagoga ad Ecclesiam se fideiiter transferet. Nam, subsecuta est. Unde quicuuque scientiam in Spiritu
o Synagoga, cum in multis iniquitatibus errares ita sancto et pennas in fide habet, iste admonitionem
quod cura Baal et cum c»'teris his similibus te pol- meam non transgrediatur, sed eam in gustu animae
lueres, consuetudinem legis turpissimis moribus suse amplectendo percipiat.
 ;

i37 SCIVIAS. — LIB. I, VISIO VI. 438

VISIO SEXTA.
StiMMARiUM. —
Quod Deus creaturam suam mirabiliter condidit et disposuit. De habitu angelorum et ejus
signifiralione. De habitu archanyelorum et ejus significatione. De habiiu virtutum et ejus sigidficatione.
De fiabitu potestalum et ejus kynificatio7ie De habitu principatuum et ejus significatione. De habitu do-
.

minationum et ejus significatione. De habilu thronorum et ejus significatione. De habitu cheruhin et ejus
significatione. De habitu seraphim et ejus significatione. Quod hae omnes acies mirabdibus vocibus mira-
racula ilta resonant quse Deus in beatis animabus operatur. Psalmisla de eadem re.

Deinde \idi in altitudine coelestium secretornm A suit. Quomodo? Nam quosdam ita constituit, ut ne-
duas acies supernorum spirituum multa claritate cessitatibus hominum subveniant, quosdam vero,
fulgentes, et qui in prima acie erant velut pennas ut judicia secretorum suorum per eos hominibus
in pectoribus suis iiabebant et facies ut facies ho- manifestentur. Quapropter vide in altitudine coe-
minum prge se ferebant, in quibiis et vultus homi- lestium secretorum duas acies supernorum spiri-
num quasi in pura aqua apparebant, et qui in al- tuum multa claritate fulgentes, quia ut tibi mon-
tera acie fuerunt etiam in pectoribus suis quasi stratur in altitudine illorum occultorum quse car-
pennas habuerunt et facies ut facies homiuum in nalisobtutusnon penetrat, sed quse visus interioris ho-
se ostenderunt, in quibus etiam imago Filii homi- duo agmina corpus et animam ho-
niinis attendit, heec
nis quasi in speculo fulgebat. Sed neque in his minis, Deofamulari debere designant ubiipsa cum su-
nec in iliis aham formam discernere potui. Hae au- pernis civibus claritatem eeterna; beatitudinis habent.
tem acies aiias quinque acies secundum modum Et qui in prima acie sunt velut pennas in pecto-
coronse circumcinxerant. Et qui in harum quinque ribus suis habent, et facies ut facies hominum in
prima acie fuerunt, quasi facies liominum habe- se pra^tendunt, in quibus et vultus hominum quasi
baut ab hum(3ro et deorsum magao spiendore ful- „ in pura aqua apparent ; isti angeli sunt desideria
gentes. Qui in secunda erant, tantse claritatis ex- profunditatis intellectus sui quasi pennas expan-
stiterunt, quod eos intueri non poteram. Qui in ter- dentes ; non quod pennas ut aves habeant, sed quod
tia ut album marmor apparuerunt, et capila ut voluntatem Dei in desideriis suis velociter perfi-
capita hominum habuerunt; super quae ardentes ciant, velut homo in cogilationibus suis celeriter
facuise visee sunt, et ab humero et deorsum velut volat : ita quod et per facies suas pulchritudinem
ferrea nube circumdati fuerunt. Qui in quarta facies rationalitatis in se manifestant, ubi etiam Deus
ut facies hominum et pedes ut pedes homiuum ha- opera hominum perspicue perscrutatur, quia ut
bentes, in capitibus suis galeas gestabant, marmo- servus verba domini sui audiens, ea secundum
reis tunicis induti. Qui denique in quinta erant : voluntatem illius perticit ita et ipsi voluntatem ;

nullam formam hominum in se ostendentes, velut Dei in hominibus attendunt et actus eorum illi in
aurora rubebant. Nullam autem aliam formam in semetipso ostendunt. Unde et qui in acie alia sunt
eis conspiciebam. Sed et acies istse alias duas etiam etiam in pectoribus suis quasi pennas habent, et fa-
in modum coronae circumdederant. Qui autem in cies ut facies hominum in se ostendunt, in quibus
prima acie illarum erant, oculis et pennis pleni etiam imago Filii hominis velut in speculo fulget :

videbantur, et in unoquoque oculo speculum C archangeli sunt etiam in desideriis intellectus sui
et in

ipso speculo facies hominis apparuit, et pennas voluntatem Dei contempiantes et decorem ratio-
suas ad supernam altitudinem elevarant. Et qui in nalitatis in se manifestantes incarnatum Verbum
secunda fuerunt, quasi ignis ardebant, plurimasque Dei purissime magniticant, quiaipsi, arcana Dei

pennas habentes in quibus quasi in speculo omnes cognoscentes, mysteria incarnationis Filii Dei si-
ordines ecclesiasticse institutionis insignitos de- gnis suis frequenter prseinsinuabant. Sed nec in
monstrabant. Sed aliam formam nec in his nec in his nec in illis aliam formam discernere potes,
illis vidi. Et haec acies omnes in omni genere musi- quoniam et in angelis et in archangelis multa se-
calium organorum mirificis vocibus mirabilia illa creta mysteriorum sunt quse humanus intellectus
resonabant, quse Deus in beatis animabus opera- capere non valet. Quod
mortali corpore gravatus,
tur, per quae Deum magnifice glorifieabant. Et au- quinque acies secundum mo-
autem hse acies alias
divi de ccelo vocem mihi dicentem Omnipotens dum coronae cingunt hoc est quod corpus et anima
: :

et ineif.ibilis Deus qui ante ssecula fuit, nec initium hominis quinque sensus hominis virtute fortitu-
habuit nec post tinem saeculorum esse desinet dinis suae comprehendentes, per quinque vulnera
omnem creaturam mirabili modo sua voluntate Filii mei emundatos, ad rectitudinem interiorum
condidit, eamque mirabili modo sua voluntate D mandatorum dirigere debent. Unde qui in prima
disposuit. Quomodo? Quasdam creaturas terrenis acieharum sunt, quasi facies hominum habent, ab
haerere,quasdam vero in coelestibns esse deputavit. humero et deorsum maguo splendore fulgentes
Ipse quoque beatos angelicos spiritus tam ad salu- quae virtutes sunt in corda credentium ascenden-
tem hominum quam ad honorcm nominis sui dispo- tes et in ardente charitate excelsam turrim in eis
431) S. IIII.DEGAUDIS 'liO

redificantes, qiuv opera ipsnnini siint. U;i quod in .V acie sunt nullam formam hominum in so ostenden-
rationalitate sua opera electorum homiiuim oslen- tes velut aurora rubent qui throui sunt, demon-
;

dunt ct in fortitudine sua ad bonum iinem multo strantes quod divinitas ad humanilatem se inclina-
fulgore beatitudinis ipsos perducunt. Quomodo? cum Unigenilus Dei humanum corpus pro salute
vit,

Scilicet cum electi claritatem interioris sensus ha- hominum induit, qui nulla contagia humanoriim
bentes, omnes nequitias maiorum suorum abjiciunt peccatorum in se hihiit; qnoniam ipse de Spiritu
propter iiluminationem illam qua in istis virtutibus sancto conceplus, in aurora videlicet in beata Vir-
in mea voluulale illuminati sunt, et fortiter adver- gine carnem absque omni macula lolius sordis ac-
sus diabolicas insidias pugnant, et cerlamina illa cepit. Sed null im aliam formam in eis cunspicis;
qtiap illi hoc modo contra diabolicam turbam exer- qiiia plurima niysteria supernorurn secretorum
cent virtutes istae mihi Creatori suo incessanter sunt; quae fragilitas humana non valet apprehen-
ostendtmt. >"am homines certamina confessionis dere. Quod autem et acies istae ahas duas in modum
et abnegatiouis in se habent. Quomodo? Quia iste coronae circumdant : hoc est quod fideles illi qui
me conlitetiir et ille me quinque sensus corporis sui ad superna dirigunt,
abnegat. Sed in hoc certa-
mine talis Deus an non?Tunc
interrogatio est : scientes quia per quinque vulnera Filii Dei redempli
Est
B
interrogatio ista tale responsum Spiritus sancti sunt ad dilectionem Dei et proximi sui omni nisu
in homine habet Deus est qui te creavit, sed et
: et circuitione mentis sua" perveniunt, cum volupta-
qui te redemit. Et quandiu interrogationis responsum tem cordis sui negligunt et spem suam in sola
hoc in homine est, virtus Dei ilh non deerit, quia aeterna ponunt.
huic interrogationi et responso pcenitentia adhae- Quapropter et qui in prima acie illarum sunt,
rel. Ubi autem interrogatio h«c in homine uon est, oculis et pennis pleni videntur, et in unoquo-
ibi nec hoc responsum Spiritus sancti est, quoniam que ocuio speculum et in ipso speculo facies liomi-
homo iste donum Dei a se expeliit, et sine interro- nis apparet et pennas suas ad supernam altitudi-
gatione pcenitentiaj semetipsiim in mortem prfeci- nem elevant; cherubin sunt, scientiam Dei
qui
pitat. Certamina vero istorum bellorum virtutes signilicantes, in qua ipsi mysteria siipernorum se-
Deo ollerunt; quia ipsi tale sigilium corani Deo cretorum videntes desideria sua secnndiim volun-
sunt, per quod demonstralur qua intentione Deus, tatem Dei expleut, ita quod ipsi in profunditate
colatur vel abnegetur. scientiae suae purissimam perspicuilatem habenles :

Qiiiautem secunda acie ?unt, tanlse claritatis in ipsa illos mirabiliter praevident, qui verum Deum
e.xistuut, quod eos intueri non poles qui potesta- C cognoscentes, intentionem desideriorum cordis sui
;

tes sunt designantes quoniam serenitatem et pul- ad ipsum qui super omnes est veliit pennas bonae
chritudinem potestatis Dei, nulla imbecillitas mor- et justae sublevationis dirigunt, magis aeterna dili-
talitatis apprehendere poterit, nec se ipsi similem gentes quam caduca appelentes, secundum quod et
facere, quia potestas Dei indetlciens
Sed qui in est. ipsi in elevatione desideriorum suorum ostendunt.
tertia acie sunt, ut album marmor apparent et Sed qui in altera acie sunt quasi ignis ardent pluri-
capita hominum habent, super quae faculae arden- masque pennas habentes, in eisdcm pennis quasi in
ab humero et deorsum veliit fer-
tes videntur, et speculo omnes ordines ecclesiasticae institutionis
rea nube circumdati sunt; qui principatus sunt, insignitos demonstrant ; seraphin sunt significantes
praefigurantes quod ii qui ex dono Dei in saeculo quod ut ipsi in araore Dei ardent maxima desideria
principes hominum existunt, sinceram justitiae for- visionis ejus habentes, ita eliam in desideriis suis
titudinem induere debent ne in diversitatem insta- tam sseculares quam spirituales dignitates quae in
bilitatis incidant, et capiit suum qui Christus Fi- ecclesiasticis mysteriis multa cum puritate vigent,
lios Dei est inspicere ac regimina sua seciindum ostendunt quia secreta Dei in ipsis mirabiliter ap-
voluntatem ipsius in necessitatem hominum diri- omnes qui sinceritate puri cordis
parent, sic etiam
gere super se gratiam sancti Spiritiis in ardore I^ amantes supernam vitam quaerunt ardenter Deum :

veritatis attendenles, ita quod in fortitudine a^quita- diligant, eumque toto desiderio amplectantur ut ad
tis usque ad consummationem suam firmi et stabiles gaudia illorum perveniant, quos tam tideliter imi-
perseverent. Fnde etiam qui in quarta acie sunt tantur. Quod vero aliam formam nec in his nec in
facies ut facies hominura et pedes ut pedes homi- illis vides : hoc est quod multa secreta in beatis
num habentes in capitibus suis galeas gestant mar- spiritibus sunt, quae homini manifestanda non
moreis tunicis induti qui dominationes sunt,
;
sunt quoniam quandiii ipse mortalis existit, ea
ostendentes quia ille qui Dominus omnium est ra- quae ccelestia sunt perfecte discernere non poterit.
tionalitatem hominum quae in humano pulvere Sed hae acies omnes ut audis in omni genere
polluta jacuerat a lerris ad coelos sublevavit, cum musicalium sonorum mirificis modulationibus mi-
Filium suum ad terras transmisit, qui antiquum se- rabilia resonant, quae Deus in beatis animabus
ductorem sua rectitudine conculcavit ita ut lide- : operatur per quae Deum magnifice gloriticant, quia
les ipsum qui caput eorum est fideliter imitenlur, beati spiritus in virtute Dei maxima gaudia in-

spem suam ad ccelestia ponentes ac forti desiderio enarrabilibus sonis per opera mirabilium illorum in
bonorura operum se munientes. Sed qui in quinta Cffilestibus proferunl, quae Deus in sanctis suis
 441 SCIVIAS. — LIB. II, VISIO I. 442

perficit, per qiiae ipsi Deum gloriosissime magnifi- A in se ostendit : cum peccatum perfecerit quod per-
caiit, uhi eam in profunditate sanctitalis exquirunt ficere inconvcnienter concupivit, sed salutem ibi

laetantes in gaudio salutis quemadmodum et David noTi habet, quia hoc fecit quod divino prtBcepto
servus meus inspector supernorum secretorum testa- contrarium fiiit. Ille aiitem tripudinm exsulta-
tur dicens Vox exsultationis et salutis in taberna-
: tionis cum prosperitate verae salutis habebit;
culis justorum {Psal. cxvii). Qiiod dicitur : Sonus qui bonum quod ardenter desideravit strenue
laetitise et prosperitatis illius quod caro conculcatur complet, mansionem illorum dum in corpore
et spiritus erigitur, cum iudeficiente salute cognosci- habitat amans qiii viam verit itis currentcs errorem
tur in liabitationibus illorum qui injustitiam ahji- niendacii declinaverunt. [Jnde quicunque scientiam
ciunt et justitiam operantur, cum suggerente dia- in Spiritu sancto, et pennas in tide liabet, iste ad-
bolo id quod malum est facere possent; sed divina monitionem meam non parvipendat, sed eam in
inspiralione id quod bonum est perficiunt. Quid gustu anima; suee amplectendo percipiat. Amen.
hoc? Homo frequenter indecentem exsultationem

LIBER SEGUNDUS.
VISIO PRIMA.

SuMMAKiuM. — De omnipotenlia Dei. Verba Job ad eamdem rem. Quod Verbiim ante et post assumptam
humanilatem indrcisibiliter et asternaliter apud Patrem est. Quarc Filius Dei dicilur Verbuvi. Quod vir-
tute Verbi Dei omnis creatura suscitata est et fiomo revixit in salvatione. Quod incomprehensibilis poteniia
Dei mundum
fabricavit et diversas species eduxit. Quod crealis aliis creaturis^ homo de limo terrge crea-
Quod Adam dulci
tus esl. prsecepto clarissimx obedientise accepto, consitiunle diabolo non obedivit. Quod
Abraham, Isauc et Jacob et alii prophetx mundi tenebras significationibus suis repercusserunt. Quod
praEcipuus propheta Joannes miraculis coruscans Filium Dei praemonslravit Quod Verbo Dei incarnato, .

illud magnum el antiquum consilium visum est. Quod homo secreta Dei non debet plus scrutari quam
ipse vult manifeslare. Quod Filius Deinalus in mundo morte sua diabolum siiperavit, et electos ad hee-
redilalem suam reduxit. Verba Oseas de eadem re. Quod corpus Filii Dei in sepulcro per triduum jacens
resurrexit, et homini vis veritatis de morte ad vitam ostensa est. Quod Vilius Dei a morte resurgens, di-
scipulis suis frequenter ad corroborandum eos apparuit. Quod Filio Dei ascendente ad Patrem, sponsa
ejus diversis ornamentis fundata est.

I Et ego homo litteras non callens more fortium B illse in illo aere magis ac magis se dilatando cre-
leonum, nec docta ex infusione illorum, sed ma- verunt. Tunc tres niagnae stellae in fulgore suo sibi
nens in mollitie, fragilis costa, imbuta mystico spi- cohaerentes in tenebris illis apparuerunt, post quas
ramine vidi quasi lucidissimum ignem incompre-
: et alise multae tam parvae quam magnae jilurimo
hensibilem, inexstinguibilem, totum viventem, to- splendore fulgentes,'ac deinde quaedam raaxima stel-
|| tumque vitam existentem, in se autem flammam la mira claritate radians et fulgorem suum ad prae-
aerei coloris habentem, quae leni flatu ardenler dictam tlammam dirigens. Sed et in terra quidam
flagrabat; et quaj idem lucido igni ita inseparabi- fulgor velut aurora apparuit cui superior flamma ;

Hter haerebat ut in homine hserent viscera. Et vidi mirai)iliter infusa est, non tamen a supradiclo lu-
quod illa flamma fulminans incanduit, et ecce ob- cido igne separata et in illo fulgore aurorse maxi-
scurus aer et rotundus multifique magnitudinis re- ma voiiintas accensa est. Cumque accensionem vo-
pente exortus est, super quem ipsa flamma quosdam luntalis hujus diligentius considerare veliem, in hac
ictus dedit, ab eo scintillam educens donec
toties visione secretum sigillum mihi appositum est, au-
i aer ad perfectum deductus est et ita ccelum et terra divique vocem ex alto mihi dicentem : De hoc my-
resplenduerunt plena institutione. Deinde etiam ea- sterio non poteris quidquam amplius videre, nisi
dem flamma in igne et ardore extendit
C ut
illo se ad tibi propter miraciilum credendi conceditur. Vi-
parvam glebam limosae terrse jacentem in fundo dique deeodem fulgore aurora; splendidissimum
I
aeris eam quod carneni et sangui-
calefaciens, ita hominem egredientem qiii claritatera suam ad ,

nem effecit, earaque spiravit ita quod iu animam praedictas tenebras effudit et ab eis reverberatus
viventem effecta est. Quo facto, ille lucidus ignis est, et in ruborem sangiiinis et in pallorem albedi-
praebuit per eamdem tlammam leni flatu ardenter nis conversus tanta fortitudine tenebras percussit

li
flagrautem homini candidissimum florem in
ipsi ut homo ille qui in eis jacebat attractu illo appa-
[
flamma pendentem ut ros pendet in gramine, cu- rens fulgeret, atque ita erectus exiret. Et sic splen-
jus quidem odorem homo naribus sensit, sed gustu didus ille homo qui de aurora egressus est, in tanta
oris non libavit, nec manibus attrectavit, hoc modo claritate apparens ultraquam humana lingua etfari
se avertens atque cadens in densissimas tenebras possit, in eminentissimam altitudinem innumerabi-
ex quibus se erigere non valuit. Tenebrse autem lis gloriae tetendit, ubi in pleniludine omnimodae
4i3 S. HILDEGARDIS 444

ubertalis et odoris maRnilice radiabat. Et audivi A quasi in prsecepto quserens, quia discretionem in
ex pra'lato vi\enle igue voceni mihi dicenteni : Tu rationalitate habet, IJnde etiam hotno similitudinem
nomine femineo indocta
qusB es IVagilis terra et in co-li et terrai in se contiuet. Quomodo? Ipse habet
in omni doctrina carnalium magislrorum, scilicet circulum in quo apparet perspicuitas, spiraculum et
legere iilteras secutidum intelligeriMam lilteratorum, in ccelo notantur luminaria; ha-
ratiotialitas, velut
sed tantum tacta lumiue nieo quod langit te inte- bet spiritum peromnem sensum et molum celeriter
rias cura incendio ut sol ardeus, clama et enarra meautem, ut aer volalilia etiam liumoris recepta-
ac scribe haec mysteria mea quae vides et audis ia culum in quo notatur humiditas, apparet germina-
n)ystica visione. Noli ergo esse timida, sed dic ea tio ac parturilio, sicut in terra virentia, fructiii-
qus intelligis in spiritu quemadmodum ea loquor cantia et animalia. Quid hoc'i' liomo, tu tolus
per te, quatenus iili veiecundia teneantur qui po- es in omni creatura et oblivisceris Creatoris tui;
pulo meo deberent viam rectitudinis ostendere, sed et subjecta tibi creatura obedit ei sicut illi consti-
ex perversilate tnorum suorum recusant nperte ju- tutum est, et tu praecepla illius tratisgrederis.
stitiam (|uam noveruut dicere, nolentes absliuere a Sed vides quod idem igtiis iu se naminam acrei
malis desideriis suis quse illis ita adhaereut quasi coloris habet, quae leni tlatu ardenter llagrat el quae ei-
ipsis dominentur, facientia eos fugere afacie Domini B dem lucido igni ita inseparabiliterinest ut in homine
et erubescere loqui veritatem. Unde, o pusilia, animo sunt viscera, quod est in a>ternitate ante tempora
quse itilerius es docta mystica inspiratione quamvis constitutaA creaturae inlinitum Verbum, quod in ar-
suppressa sis per virilem formam propter prajvari- dore charitatis sub decursum labentium temporum
tionem Evi«; dic tatnen igneum opus quod tibi mirabiliter sine sorde et gravamine peccati per
demonstratur certissima visione. Vivens enim Deus virtutem suavitatis Spiritus saucti in aurora beatae
qui cuncta per Verbiim suum creavit, per idem virgiuitatis erat incaruandum, ita tamen ut sicut
Verbum incarnatum miseratn humanam creaturam atite susceptam carnem iudivisibiliter fuit iu Patre,

quae se demersat in tenebras, ad fidelem salvatio- sic etiam post assumptam humanitatem insepara-
nem reduxit. Quid hoc? Nam ille hicidissimus ignis biliter in eo maneret, quoniam ut homo non est abs-
quera vides, designat omnipotentetn et viveutem que vitali tactu in via pracordiorum, sic a Patre
Deutn qui in clarissima serenitale sua tuinquam ulla non erat omnino separandum ejus vitale Verbum.
iniquitate olFuscatur incomprehensibilis manens, Et quare dicitur Verbum? Quia ut per locale vor-
quia uulla divisione dividi potest, aut initio aut line bum quod in terreno pulvere hominis transitorium
aut ulla scintilla scientia? creaturae suae comprehen- ^ est, prudenter intelliguntur jussa pracceptoris ab
di sicuti est et exstinguibilis exsistens, quoniam ipse iis qui sciunt et praevident jussionem praecipientis ;

est illa plenitudo quam nunquam ullus tinis tetigit ita etiam per illocale verbum quod per inexstingui-
ac totus vivens, quia nuila omuino res ipsi abscon- bilem vitam quiP vivit in aeternitale intransitorium
sa est qiiam nesciat, totiisque vita existeus, qiio- est, vere cognoscitur vis patris a diversis creaturis
niam otnne quod vivit ab ipso vivere sumit, secuu- mundi ipsum sentientibus et intelligentibus in orlu
dura quod Job per me inspiratus ostendit, dicens : quo creatae sunt, atque ut per ofliciale verbum po-
Quis ifjnoraf quod omnia hxc manus Domini feceril testas et honor scitur hominis; sic etiam per divi-
in cujus manu est anima omnis viven/is et spiritus uni- num Verbum satictitas et bonitas resplendet Patris.
versae carnis hominis (Job. xn). Quid hoc? Nulla Quod autem vides quomodo flamma illa fultniuans
creatura tam hebes est in aatura sua quae vicissi- incandet : hoc est quod Verbum Dei virtutem suam
tudinem plenitudinis suae in illis causis ignoret, ia quasi exardescens ostendit, cum per ipsum omnis
quibus fructuosa consistit. Quomodo? Ccelura habet creatura condita est, et quasi incanduit, cum in au-
lucem, lux aerem, aer volatilia et terra nutrit vi- rora et candore virginitalis incarnatum est, et ex
rentia, virentia fnictum, fructus animalia; quae eo stillaverant omnes virtutes in agnitione Dei :

omnia testantur quod ea posuit fortissima manus, D cum homo revixit in animarum salvatione. Sed et

id est maxima potentia Dominatoris cunctorum, obscurus aer et rotundus multajque magnitudinis
qui omnia in possibilitate virtutis sua', ita operatus repente exortus est, qiii est instrumentum eorum
est suis, et iti omni-
quod eis nihil deest in usibus in obscuritate imperfectionis, scilicet nondum illu-

potentia ejusdem fabricatoris est motio cunclorum stratum plenitudine creaturarum, et rotundum est,
viventium et terrestrium, ut pecorum terram in ter- quia sub incomprehensibili potentia Dei est, divini-
renis quaerentium nec ralionalitatem spiraculi Dei tate nusquam abseute , ipsiim tamen in maxima
in 96 habentium, et excitatio spirituum qui huma- potestate Dei surgens quasi in ictu oculi in super-
nam carnem inha.bilant, in (juibus est ralionalitas, na voluntate elevatum, super quod ipsa Ilamma vel-
discretio ct sapientia. Qiiomodo? Anima circuit in ut faber quosdam ictus dedit toties ab eo scintil-
terrenis causis laboratis in miiilis varietatibus se- lam eduoens, donec idem aer ad perfectum dedu-
ciindum quod carnales mores expostulant. Spiritus ctus est, quia ccelum et terra resplenduerunt plena
vero erigit se in duobus modis, videlicet suspirium, institutione, quando ille qui excellit universam crea-
gemiturn et dcsid<!rium ad Deum habens, aut Do- turam superniim Verbum in creatione creatura-
minum et i-egimern et optioaem in diversis rebus rum servitutem tenentium virtutem tortitudinis suae
44b SCIVIAS. — LIB. II, VISIO I. 446

ostendit ab instrumento suo, diversas species crea- A illis tenebris apparuerunt, post quas aliae multae
turarum lucentes in mirabili orlu conditionis eorum tam parvffi quam magnaj plurimo splendore ful-
educens,ut faber formas suas ex eere competenter gentes : ha^c sunt in figuratione superna? Trinitatis
excudit, nsque dum eaidem creaturffi in pulchrilu- magna luminaria, videlicet Abraham, Isaac et Jacob
dine plenitudinis suse elfulserunt; sursum et deor- tam fideli opere quam carnis conjunctione se mu-
sum decorem et stabilimentum perfectse creationis tuo complectentes mundique tenebr.is annuntiatio-
sua^ habeules, quia superiora resplenduerunt ab nibus suis repercutientes, et eos subsequentes alii

inferioribus, et inferiora a superioribus. quamplurimi prophetae majores minores in ma- et

Quod autem deinde eadem tlamma in igne et ar- gnis et admirandis miraculis radiautes. Deinde vero
dore illo se extendit ad p.irvam glebam limosffi ter- apparens quaedam maxima stella mira claritate
rsR, jacentem in fundo aeris: hoc est quod, creatis micanset fulgorem suumad pra?dictamflammam diri-
aliis creaturis, Verbum Dei in forti voiuntate Patris gens, illa est praecipuus propheta Joannes scilicet
et amore superna- suavitatis Spiritus sancti in-
in Baptista tidelissimo et clarissimo opere in niagna-
spexit fragilem materiam muilis et tenerse fragili- libus coruscaus, et in eis verum Verbura, id esl Dei
tatis humanitalis omnium tam malorum quam bo- „ Filium demoastrans, quia iniquitati non cessit,
norum procreandorum hominum in imo insensibi- sed eam in operibus justitiae strenue et fortiter
litatis et ponderositatis sua^ detentam, et nec dum calcavit.
efficaci et vitali tlalu excitatam, eam fovens et ca- Sed quod in terra illa fulgor velut aurora apparet,
lefaciens carnem sanguinem
et efticit in virtnte cui superior flamma mirabiliter infusa est ; non
calorem ei infundens, quoniam terra est carnalis tamen a supradicto lucido igne separata : hoc est
materia hominis nutriens eum fructu suo, sicut quod Deus in loco generabilium rerum magnum
mater lacte filios suos, eamque aspiravit Deus ita splendorem rutilantis lumiuis plantavit, in illum
quod homo in animam viventem etfecta est, quia Verbum suum non tamen
perfecta voluntate mittens
ipsam per supernam virtutem excitavit atque iu ab eo separatum, sed dedit ipsum, copiosum fru-
anima et corpore discernentem hominem mirabili- ctum, atque eduxit ipsum, magnum fontem ex quo
ter ex ea eduxit. omne fidele guttur bibens ultra siti uou arescit.
Quo facto, ille lucidus ignis praebuit per illam Uude et in illo fulgore aurorae maxima voluntas
flammam leni flatu ardenter flagrantem, ipsi homini accensa est, quia in claritate rubentis screnitatis
caudidissimum florem tlamma illa peudentem
iu virtus magni et autiqui consilii coguita est, ita quod
ut ros pendet in gramine, quoniam creato Adam Q omnes proemissae legiones et ccelestium spirituum
Pater qui lucidissima lux est, dedit per Verbum acies hoc in lucidissima felicitate admiratae sunt.
suum in Spiritu sancto ipsi Adfe dulce prseceptum Sed homo, dum eminentiam consilii hujus hu-
tu,
clarissimee obedientise adhaerentis ipsi Verbo in mano more plenius scire desideras, claustrum oc-
muUo inbre frmctuosse virtutis, quia per ipsum cultationis tibi opponitur, quoniam secreta Dei non
Verbum suavissimus humor sanctitatis a Patre in debes plus scrutari quam propter amorem tideli-
Spiritu sancto stillavit faciens maximum et pluri- ter credentium divinae majestati placet manifestari.
mum fructum sicut purus humor super gramen Quod autem vides de fulgore auroraj splendidis-
descendens illud ad multum germen fecundat. simum hominem egredientem, qui claritatem suam
Cujus quidem odorem homo naribus sensit, sed ad tenebras etfudit et ab eis reverberatur, qui in
gustu oris non nec moribus attrectavit, quo-
libavit, ruborem sanguinis et in palloiem albedinis couver-
niam ipse praiceptum legis cum inteiligcntia sa- sus tanta fortitudine tenebras illas repercussit, ut
pientise quasi naribus attraxit, sed vim illius inti- homo ille qui in eis jacebat ipso attactu apparens
ma^ perfectionis in os perfecte non intromisit nec fulgeret atque
ita erectus exiret: hoc desiguat Dei
opere manuum in pienitudine beatitudinis adimple- Verbum candore intemerata? virginitatis inviola-
in
vil, hoc modo se avertens atque cadens in densissi- biliter incarnatum, et sine dolore natum, nec tamen
mas tenebras ex quibus se erigere non valuit, quia a Patre separatum. Quomodo? Cum Filius Dei na-
divino praecepto suggerente diabolo terga dedit in tus est in mundo ex matre: apparuit in coelo in
barathrum mortis corruens, quia Deum non in fide Patre, unde et angeli mox contremuerunt et exsul-
nec in opere exquisivit. Unde ad veram cognitio- tantes mellifluas laudes concinuerunt. Qui Filius
nem ejus peccatis gravatus surgere non potuit, do- Dei siue macula peccati iu saeculo conversatus lu-
nec ille veuit qui Patri suo pleniter sine peccato cidissimam beatitudinis et salvationis doctrinam iii

obedivit. Sed tenebrae illse in illo aere magis ac tenebras sed ab incredulo po-
infidelitatis emisit,
magis se dilatando creverunt : potestas mortis in pulo abjectus, atque ad passiouem ductus roseum
mundo semper in latitudine vitiorum sumpsit in- sanguinem siium fudit et caliginem mortis corpora-
crementum scientia hominis
in diver- se movente liler gustavit. Ex quo diabolum superans ex infer-
sitatem muitiplicium vitiorum et fetenlium pecca- no electos suos qui in eo detenti et prostrati fue-
torum per errorem emergentium. Quod autem tres rant liberavit, atque eos tactu redemptionis suae ad
magnae stellae in fulgore suo sibi cohajrentes in haereditatem ipsorum quam in Adam perdiderant
U7 S. HILDEGARDIS 418

misericordiler reduxit. Qui dum in haereditalem A Unde etiam ad confusionem tuara ero morsus iuus,
snam pervenerunt, excitala suut t\ mpana et ci- inferne, cum potestas mea in magna virtute tibi
th.»r;t' omnisque musicorum concentus inuumera- spolia illa detrahet quae frauduleuter rapuisti; ita

biii decore, quia homo qui in perditione jacuerat, utettu, mors, juste despoliata, nunquam deinceps
jam in beatitudine erectus mortem superna virlute plena in divitiis tuis appareas, sed vuhieribus con-
liberatus evaserat, ut per servum meum Osee lo- fossa et in fo^ditate prostrata jacens, confusionem
culus sum : Colligala est iniquitas Ephraim, ahs- tuam in perpetuum reportes.
conditum peccatuin ejus dolores parturientis venient
: Sed ut vides illo lucente homine qui de aurora
ei,ipse ftliu^ non sapiens. Xunc enim noii stabit in egressus est in tanta claritate apparente ullra
contritione filiorum. De manu mortis liberabo eos, de quam humana lingua ellari possit, demoiistratur
morte redimam eos. Ero mors tua, o mors, ero mor- quod augustissimum corpus Filii Dei ex speciosis-
sus tuus, inferne [Ose. xui). Quid hoc? In efticacia sima Virgine natum et per triduuin iu sepulcro re-
ligaturai alligata est perversilas nequitioe diaboli ut condiluu), ad insinuandum quod tres persona> sunt
a zelo furoris Dei non mereatur
quia nun- in una
solvi, divinitate, paterna claritas infulsit, atque
quam neque eum
iilum recta cogitantem vidit, ita Spiritum recepit, et in fulgentissima immortali-
sic

aspiciunt qni Deum tideliter timent. Nam se semper

B tate resurrexit quam nullus hominum cogitatione
elevat contra Deum, se Deum esse dicens, semper aut vorbo explicare poterit. Quem et Pater nuda-
errans contra Deum, et propter ipsum noiuini tis vulneribus, coelestibus choris ostendit, dicens:
Christiauo contradicens. Et ideo malitia ipsius ita Hic est Filius meus dilectus (Matth. iii), quem misi
profundata est ut nuUa medicina reparationis pec- ut moreretur pro populo : Ob quam rem supra hu-
catum ejus quod in contemptibilissima supeibia maniiui intellectum innumerabile gaudium in ipsis
impie commisit, in salvatione digniim sit, unde et iunovatiim est quia ca>ca oblivio qua Deus ne-
ipse erit in perduratione doloris sicut parturiens sciebatur sic depressa est ut rationalitas hominis
in aflliclione desperationis quae diftidit qiiod in aper- quae suadenle diabolo prostrata jacebat, ad agni-
tione uteri sui vivere nou possit. .Num ha-c iufeli- tionem Dei elevata sit, quoniam per summam beati-
citas semper super eum mauebit quud a beatitudine tudinem liomini via veritatis ostensa est, in qua
ejeclus est, quia filiorum sapientia fugit ab eo qni de morte ad vitam reductus est. Sed secundum
ad se non revertitur, sicut tilius prodigus ad se re- hoc ut filii Israel ex /Egypto liberati per quadra-
ver?us de iniquilate sua ad patrem suum rediit. ginta annos desertum transeuntes, in terram lac et
Quapropter nunquam conlidet in contritione illa Q inel Uuentem perveneriint, ita Filius Dei a morte
qua iiiii salvatiouis in superni lilii morte mortem resurgens per quadraginta dies discipulis suis cum
ssevissimae iniquitatis conterunt, quam ipse calli- beatis feminis quae post ipsum su.spirabant et ma-
dus serpens ebullire fecit cum primo homini dolo- gno desiderio videre desiderabanl, se benigne
sitatem quam homo nesciebat suggessit. Sed quia ostendit, ad eas in fide conlirmandas, ne dubila-
lilii Salvatoris venenum funestissimum suggestionis rent, dicentes: Nos non vidimus Dominum ideo :

contemnunt et ad salutem suam respicuiut, de credere non possumus quod ipse sit noslra salus,
servitute idolorum liberabo eos, de servitiite, in- sed frequenter manifestavit se illis, ad corrobo-
quam, idoiorum quae fallaciam in potestate perdi- randos ipsos ne caderent.
tionis habent et in quibus intideles honorem Crea- Quod vero in eminentissimam altitudinem imnume-
toris suicominutant, se in laqueum diaboli invol- rabilis gloriae omnimodae
tetendit ubi in plenitudine
ventes et opera sua secundum voluntatem illius ubertatis et odoris mirilice radiat: hoc est quod
perlicientes. Et ideoanimas illorum qui me colunt, idem Filius Dei asceudit ad Patrem cui una cum
animas sciiicet sanctorum et justorum ab infernali Filio et Spiritu sancto eminentissima et praecellen-

poena redimam, quoniam nullus hominum poterit tissima altitudo inenarrabilis gaudii et laelitiae est.

erui a vinculis diaboli in quibus durissima morte 1) ubi idem Filius in abundanlia pr;cfulgentissimaj
propter prajvaricalionem praeceptorum Dei vinctus sanciitatis et beatitudinis lidelibus suis gloriose
est, nisi in redemptione illius qui electos suos pro- apparet qui ipsum puro et simplici corde verura
;

prio sanguine redempturus est. Ubi ad internecio- Deura et hominen esse credunt. Nam etiam lunc
nem te, o mors, interficiam, quia in quo te vivere nova sponsa ejusdem agni illi pracsentala est ia
putas, hoc tibi extraham, ita quod inutile cadaver diversis oruamentis quibiis ornanda est in omni
vocaberis, quoniam in forlissimis viribus tuis pro- genere virtutum fortissimi certaminis totius fidelis

strata jacebis, sicut et corpus quod ab anima dese- populi; qui contra callidum serpentem pugnaturi
ritiir omnino ad interilum prosternitur. Nam fons sunt. Sed qiii vigilantibus ocuiis videt, et atlentis

aqu£e vivae te suifocabit, cum felices anima; per no- auribus audit, hic myslicis verbis meis quai de
vum hominem qui venenosee deceplionis insons erit me vivenle emanant, osculum praebeat amplexio-
misericorditer in superna beatitudine rapientur. nis.
449 SCIVIAS. — LIB. 11, VISIO II. 450

VISIO SECUNDA.

SuMMARiuM. — De sensu mysteriorwn Dei. De tribus personis. Quod homo nunquam, obliviscatur unum
Deum ardenter invocare. De iribus viribus lapidis. Joannes de cfiaritate Dei. De
in tribus personis tri-
bus causis humani Verbi. De tribus viribusjlatnmse. Verba Salomonis. De unitaie essenliae.

Deinde vidi splendidissimam lucem et in ipsa A Filii Dei in line temporum. Unde nunquam oblivi-
sapphirini coloris speciem hominis quai tota sua- scatur homo me solum Deum in his tribus personis
vissimo rutilante igne flagrabat, et illa splendida invocare ;
quia eas ostendi homini ut
propterea
lux perfudit universum illum rulilantem ignom, et homo tanto amore meo ardeat, cum
strictius in
ille rutilans ignis totam illam si^lendentem lucem. proptor amorom ejus misi proprium Filium in
et illa splendidissima lux et rutilans ignis totam mundum quemadmodum Joannes dilectus meus
hominis speciem, unum lumen una virtute et po- protestatur, dicens In hoc apparuit charitas Dei
:

tentia existentes. Et iterum audivi viventem illam in nobis quoniam Filium suum Unigenitum misit
lucem mihi diceulem Hic est sensus inysteriorum
: Deus in mundum ut vivamus per eum. In hoc est
Dei, ut discrete cernatur et intelligatur qute sit ple- charitas, non quasi nos dilexerimus Deum ; sed quo-
niludo illa quse sine ortu est et cui niliil deest, niam ipse prior dilexit nos, et misit Filium suum
qua^ potentissima virtute plantavit omnes rivulos propiliationem pro peccatis nostris [I Joan. iv). Quid
fortium. Natn si Dominus vacuus esset propria vir- hoc? Qtiia in hoc quod Deus dilexit nos : alia salus
tuto, quid tunc esset opus ejus? Certe vanuni, ideo- oxorta est quam illa quam in proxiuio ortu habui-
que in perfecto opere cernitur quis artifex ejus mus cum haeredes innocentiae et sanctitatis fuimus,
sit. Quapropter vides splendidissimam lucem quai quoniam supernus Pater ostendit charitatom suam
sinc orlu est, et cui nihil deesse potest; quaj desi- in periculis nostris quando constituti eramus in
gnat Patrem, et in ipsa sapphirini coloris specie poenis Verbum suum solum inter lilios hominum
:

hominis sine omni macula imperfectionis invidiae ei in perfecta sanctitate, mittens per supernam virtu-
iniquitatis declarat Filium, anle tempora secundum tom in tenebras saeculorum ubi ipsum Verbum om-
divinitatera a Patre genitum, sod post in tempore nia bona operatum illos ad vitam per mansuetudi-
secundum humanitatem in mundo incarnatum. nem suam reduxit qui per immunditiam praevarica-
Quse tota suavissimo rutilante igne tlagrat, qui tionis dejocti erant, nec in sanctitatem quam
ignis sine tactu ullius aridee et tenebrosa^ mortali- perdiderant Quid hoc? Nani per
redire valebant.
tatis demonstrat sanctum de quo idem
Spiritum ipsum fontem vitae paterna dilectio amplexionis
Unigenitus Dei secundum carnem conceptus et de Doivenit; quae nos ad vitam educavit, et quae in
virgine temporaliter natus, lumen vera? claritatis periculis auxiliatrix nostra fuit quae est profundis-
mnndo infudit. Sed quod illa spendida lux perfun sima
ciaritas, nos ad pcenitentiam et suavissima
dit universum illum rutilanlem ignem, et ille ruti- instruens. Quomodo? Deus magni operis sui atque
lans ignis totam illam splendentem lucem ac splen- pretiosissimce suae margaritae, hominis, inquam,
P
dida lux rutilans ignis totam speciem hominis, quem de limo terrae formavit et cui spiraculum vitae
lumen unum in una virtute et potestate existentes : inspiravit, misericorditer recordatus est. Quomodo?
hoc est quia Pater qui summa aequitas, sed non Ipse instruxit vitam in pcenitentiam cujus eflicacia
sine Filio nec Spiritu sancto est, et Spiritus sanctus nunquam peribit; quia callidus serpens decepit
qui accensor cordium fidelium, sed non sine Patre hominem per superbam invasionem, sed Deus deje-
et Filio, et Filius qui est plenitudo virlutis, sed non cit illum in poenitentia quae humilitatem ostendit,
sine Patre et Spiritu sancto, in majestate divinitatis quam diabolus nescivit nec fecit ;
quoniam ad re-
inseparabiles sunt, quoniam Pater non est sine ctam viam assurgere ignoravit. Unde isLa salvatio
Filio, nec Filius sine Patre, nec Pater et Filius charitatis non est orta a nobis, quia nec novimus
sine Spiritu sancto, nec Spiritus sanctus sine ipsis, nec valuimus diligere Deum in salvatione, sed quia
et hae tres personae Deus unus in una intcgra divi- ipse Creator et Dominus omnium ita dilexit mun-
nitate majestatis existunt : et unitas Divinitatis in dum quod propter salvationem ejus misit Filium
eisdem tribus personis inseparabilis vigens, quia et Salvatorem fidelium, qui vul-
suum, principem
Divinitas scindi non potest, sed ipsa absque ullanera nostra lavit et tersit, unde etiam de illo dul-
mutabilitate inviolabilis semper manet, sed el Pater D cissima mediciua sudavit, ex qua omnia bona sal-
declaratur per Filium, Filiusper ortum creatura- vationis lluunt. Quapropter et tu, o homo, intellige,
rum, et Spiritus sanctus per eumdem Filium in- quia Deum nulla instabilitas mutabilitatis tangit.
carnatum. Quomodo? Pater est qui ante saecula Nam Pater est Pater, Filius est Filius, Spiritiis
genuit Filium; Filius, per quem omnia a Patrc sanctus est Spiritus sanctus : tres personae in uni-
facta sunt in initio creaturarum, et Spiritus san- tate divinitatis indivisibiliter vigentes. Quomodo?
ctus, qui in specie columbse apparuit in baptismate Tres vires in lapide, et tres in flammam, et tres in
45« lllLDEelARDIS V5-2

verho sunl. Ouomodo? lii lapide est virtus luimoris A superna unitale esl; itaque sicut in lapitle noc est
virtus palpabililalis et iguea vis, sed virtuleui liu- nec operalur liuuiida virlus sine palpubili couipre-
moris habet ne dissolvalur et comminuatur; palpa- heusione el siue ignea virlute, nec palpabilis com-
bilein vero comprehensioueni ul habitationem et preheusio sine humida virtule et igneo rutilaulis
defensionem exhibeat, igne.un aulem' virtuleni tit ignis vigore, nec rutilantis ignis vigor sine humida
confovealur et cousolidetur ad duriliam suam ; ipsa virtute el paipabili compreheusione, et ut in llamma
autem humida virtus signilical Palrem; qui nun- non est, nec operatur splendida claritas sine insilo
quam arescit aul liuitur in sua virlute, et palpabi- vigore et igneo ardore, nec iusitus vigor sine
lis comprehensio designat Filiuin : qni natus ex spleudida charitate et igneo ardore, nec igueus ar-
virgine tangi et compreheudi jiotuit, et vis ruti- dor sine spiendida clarilate et insito vigore, et sicut
lantis ignis signilicat Spirilum sauctum ;
qui est in verbo non est nec operalur sonus sine virtute
accensor et illuminator cordium tidelium hominum. et llatu, nec virtus sine sono et tlatu, nec flatus
Quid hoc ? Sicut iiomo qui corpore suo (requenter sine sono et virtute, sed indivisibiliter in opere
humidam virlutem lapidis attrahit, inde intirmaudo suo sibi harentia sunt ; ita etiani hu! tres persona;
debilitatur; sic et homo qui per instabililatem supernse Trinitatis in majestate divinitatis iusepara-
cogilationum suarum temere Patrem intueri, B
'*
biliter vigent neque a se dividuutur. Sic Deum unum
vult
perit in (ide, et in palpabili comprchfnsione la- in tr'ibus personis, o homo, intellige. Sed tu in
pidis faciunt homines habitationem suam se per stuUitia nieiitis tuae putas Dcum lam impotentem
eam ab hostibus defendentes ita et Filius Dei qui ; esse ut non sit ei possibile in tribus personis vere
est verus lapis angularis, habita»io est fidelis populi, subsistere, sed tanlum in una posse consistere :

eum a malignis spirilibus protegens. Sed et sicut cuni neque vocem videas sine tribus consistere.
rulilans ignii illurninal leuebrosa, comburens ca Quid lioc? Deus certe est in tribus persouis verus
super quae incubuerit sic et Spiritus sanctus fugat
; et unus Dcus primus et novissimus.
inlidelitatem, auferens omnem rubiginem iniquita- Sed Pater non est sine Filio, nec Filius sine Pa-
tis. Et quo moiJo hiE tres vires sunt in uno Ia[)ide, tre, nec Pater nec Filius sinc Spiritu sancto, nec
ita et vera trinitas est in uua deitate. Spiritus sanctus sine ipsis quoniam ha^ tres per- ;

Itcm sicul flamma in urio igne tres vires habet, sonae inseparabiles in unitate divinitatis sunt. Quo-
sic et unus Deus in tribus personis est. Quomodo? modo verbum resonat ex ore hominis sed non os ;

Flammam enim in splendida claritate et insito vi- sine verbo, nec verbum sine vita. Et ubi manet
gore ac igneo ardorc consistit, sed splendidam ,, verbum? In houiine. Unde exit? De honiiue. Quo-
charitatem habet ut luceat, et iusitum vigorem ut modo? Vivente homine. Sic est Filius in Patre quam
vigeat, atque igneum ardorem ut comburat. Unde Pater pro salute horiiiuum in lerram sedentium in
in splendida claritate Patrem considera qui paliTua tenebris misit, de Spiritu sancto in Virgine conce-
pietate claritatem suair. lidelibus suis expandit, et ptum. Qiii Filius ut est unigenitus in divinilate, ita
io insito vigore qui spleudida' flammae in qua ista est unigenitus in virginitate, et sicut est unicus Pa-
ilamma virtutem suam ostendit, Filiura intellige; tris, ita est et unicus matris, quia ut Pater illum
qui ex virgine corpus assumpsit, in quo Divinilas unuiu ante tempora genuit, sic et virgo mater illum
mirabilia sua declaravit, ac in igneo ardore Spiri- unum solum genuil in tempore, qnoniam virgo
tum sanctum perspice, qui nientes credentium sua- mausit post parlum. Unde, o homo, intellige in his
viter urit. Sed ubi nec splendida claritas, nec insi- tribus personis Deum tuum qui te creavit iu forti-
tus vigor, nec igncus ardor est, ibi nec flamma tudine divinitatis sua», et qui te rcdemit a perdi-
cernitur; sic ubi, nec Pater nec Filius, nec Spiritus tioue. Noli ergo oblivisci Creatoris tui, sicut et Sa-
sanctus colitur, ibi nec digue veneratur. Ergo sicut lomon tibi suadct, cum dicit : Memento Crealoris
in una flamma bae tres vires cernuntur, sic in uni- tui in diebus juventutis tuae antequam veniat tempus
tatc divinitatis tres person.T intelligantur. Ita etiam D afjlictionis tux, et appropinquent anni, de quibus
ut tres vires in verbo notanda^ sunt; sic et trinitas dicas : Non mihi placent {Eccle. xii). Quid hoc? In-
in unitate divinitatis consideranda est. Quomodo? tellectuali sensu tuo recordare illius qui te condidit
In verbo : souus, virtus et flatus est. Sed sonum velut cum in diebiis stult* confidentiae tuse putas
habet ut audiatiir, virtutem iit intelligatur, flatum tibi possibile esse ut secundiim desideriiim tuurn
ut complealur. In sono autem nota Patrein, qui in- ascendas in altum, te pra^cipitans in profundum, at
enarrabili polestate omnia propalat. In virtute, Fi- in prosperitate stans in extremas ceriimnas cadens.
lium, qui mirabiliter ex Patre genitus est, in fl.-itu Nam vita quae in te est semper nititur ut perficiatur
vero, Spiritiim sanctum, qiii iibi vult spirat, et om- usque ad tenipus illiid dum perfecta appareat. Quo-
nia consumantur. Ubi vero sonus non auditur, ibi modo? Infans a primo ortu suo usque ad perfectam
nec virtus operatur nec flatas elevatur; unde nec staturam ascendit, et deinde in perfecta cetate ma-
ibi Verbum intelligitur, sic etiam Pater, Filius et net, relinquenspetulantiam morum slultai adolescen-
Spiritus sanctus non sunt a se divisi; sed suum tiae tantum cum magnis curis sollicite providens
opus unanimiter operantur. Unde sicut ha; tres res quid sibi in rebus suis agendum sit, quod tunc ne-
in verbo uno sunt, ita etiam superna Trinitas ia quaquam fecit cum stulta adolescentia inconstantia
4.i3 SCIVFAS. - LIB. II, VISIO III.

fervebat,. Sic fidelis homo faciat, infantiain morum A deficient.De quibus bumano sensu tuo, ne mur-
relinquat ; et ad culmen virlutuin conscendat in miirans, Non mihi placent, neque intelligo
dicas:
fortitudine earum perseverans, extollentiam cupi- utrum in prosperitate aut in serumna illa siut, quia
ditatis suaj deserens quae in amentia viliorum pul- bumana mens semper in hoc dubia e.st; nam et dum
iulat et in angustia sollicitudinem meditetur quid bona operatur anxietatem habet ulrum Deo placeant
sibi utile postquam infantiam morum puerilium
sit an non. Et dum mala perpetrat, de salute remis-
decliuavit. Unde, o bomo, sic amplectere Deum sionis formidat. Sed qui vigilantibus oculis videt et
tuum in fortitudine vigoris tui priusquam veniat attentis auribus audit, hic mysticis verbis meis
bomo purgationis operuui tuorum, cum omnia ma- quaj de me vivente emanant osculum amplcxionis
nifestabuntur, neque quidquam occultum relinque- praebeat.
tur ubi veniunt tempora quai in duratione sua non

VISIO TERTIA.
SuMMARiiJM. —
De construciione Ecclesix quse semper gignU filios suos inregeneralione spirifus etaquse. Quod
Ecclesia inoriu suo npostolis et martyribus decorata est. (Juod in sacerdolali officio et eleeniosynarum dis-
tributione ornatur Ecclesia. De malerna benignilate Ecclesiae. Quod Ecdesia adcandorem complelionis suse
nondum perfecta circatempus filiiperdilionis ad perfectum perducelur. Quomodo Ecclesia filios suos inpu-
rifale devolissime offerf. (juod Ecciesiam nulla perversitgs diaboiicae arfis obscurare potesl, Quod secreta Ec-
clesix Jiumanus inletieclus adpienum infuerinon vaiet. De virginitate Marise. De diiatalione sacramenfnrum
verse Trinilalis. Quod cuique fidelium adest minislerium angelorum. De iis qui infide sancfae Trinifafis ama-
tre Ecclesia regeaerantur ipsa integra permanenle. Simiiitudo de baisamo et onycino et carbunculo. Quod
bealissima Trinilasin baplismo. aperto cceio baplizaiis apparef ef eis nigredincm peccaforum abstrafiens sin-
:

gufos candida veste induil. De querimonia Ecclesise super errore fiiiorum. Quod duo signa Iradila sunt
Iwminibus ad defendendum se. Simiiitudo dejuvene. Quare Adse non eraf danda dupiex lex. Quod ad-
monifio sancfi Spirilus apparens, minabatur anliquo serpenli in Noe, circumcisio percussit eum in ma-
xilla in Abraham, Ecclesia ligavit eum. De tribus alis quid significent. Quod masculi quiin tempore cir-
cumcisionis ci7-cumcisi ^ non sunl, transgressores legis fuerunf. Sicut in crcafione Adx fres causse de-
signatse sunf, ita etiam fres causse sunf in viro inprocreandis filiis. Quod mulier in amore Dei obser-
vans virginifatem suam valde ornafur a Dpo. Quod vir recusans mafrimonii consorfium in amore Dei,
consors Filii Dei efficilur. Vcrba Isaix prophetx. Quod casus Adx ciausit fiomini cceium, qux clausura
duravif usque ad Filium Dei. Verba Evangelii. Verba exliorfanfis Dei. Quod in circumcisione Abralix
membrum unum, in baptismo autem Cfirisfi omnia membra circumcidunfur Verba Evangelii. (Juod onmi .

tempore el omni xlalc 07nnem sexum, scificet masculum el feminani in baplismo pie Deus siiscipit. (Juod
tres in lionore sanclx Trinilafis adesse debenf hapfizando, videlicet sacerdos el duo qui pro ilto fidem
spondeanf, et isti eidem baplizalo carnafi copula non commisceanfur Comparafio de infante. Quod omnia .

peccafa in bapfismo remiftunlur. (juod quamvis sacerdos peccalor sit, famen officium baptismi Deus ab
eo suscipit. Similiiudo de divite. In necessitate si sacerdos non adesf, concedifur cuilibef fideii homini
bapdzare servalaforma baptisnd.

Post hBec vidi quasi muliebrem imaginem procera B quasi pisces in aqua repentes et ventrem imaginis
magnitudine instar magna?. civitatis habentem ca- in foraminibus (quibus ingredi volentibus aperta
put miro ornatu coronatum, et brachia de quibus patebat) intrantes. At illa ingemuit sursum eos at-
splendor velut manicse propendebant a coilo ad trahens qui et ore ejus exierunt, ipsa tamen integra
terram usque radians. Venter autem ejus in modum permanente. Et ecce illa serena lux et in ipsa spe-
retis multa foramina habentis, per quce plurima ho- cies hominis tota, rutilante igne flagrans, secundum
minum multitudo subit; crura vero et pedes non visionem quam prius videram iterum mihi apparuit,
habebat, sed tantum super ventrem suum ante al- et singulis eorum nigerrimam cutem abstrahens et
tarequod est ante oculos Dei stabat ipsum expansis extra viam cutes illas projicieus singulos illorum
manibus circumplexa, oculis autem suis per omne candidissima veste induit, ac eis clarissimam lucem
coelum acutissime iutendebat. At nulla vestimeuta aperuit, singulis eorum dicens: Exue vetustatem
ejus considerare poteram, nisi quod tot.T lucidis- injustitite, et indue novitatem sanclitatis, reserata
sima multo splendore circumfusa
claritate fulgens, est enim tibi janua haereditatis tujE. Considera ergo
fuerat, in pectore ejus velnt aurora rubeo fulgore quomodo doctus sis, ut cognoscas patrem tuum
micante ubi etiam multimodo genere musicorum quem confessus es. Ego suscepi te et tu con-
audivi de ipsa hoc canticum quasi aurora valde '' fessus es me. Nunc ergo respice duas semitas,
rutilans decantari, Et imago illa expandit splendorem unam ad orientem, et alteram ad aquilonem. Si
suum velut dicens:Me oportet con-
vestimentum igitur interioribus oculis tuis diligenter inspexeris
cipere et parere. Et mox occurrit ei ut fulgur mul- me ut in fide doctus es, suscipiam te in regno meo.
titudo angelorum gradus et sedes in ea hominiljus Et si me perfecte dilexeris, faciam quodcunque
facientium, per quos ipsa imago absolvenda erat. petieris. Si autem rae despexeris, te a me aver-
Deinde vidi nigros infantes juxla terram in aere tens et retro respiciens, ncc me scire aut intelli-
455 s. iiii.dh(;akdis 4:)(i

gere voiens, le surdidum in peecatis ad puram A sic in perfecto animo suo dicentes: Hajc non est
poeniteuliam revocantecu si tu ad diabolunj recurris subslautia mea, sed ejus qui creavit me, quia lioc
quasi pater tuus iile sit; tunc suscipiet te perditio, opus a Deo inspiratum: ante ocuios ejus repraesen-
quia secundum opera tua judical)eri«, quoniarn talur in ccelo cum in cultura Fcciesia;, per lideies
cum bouum dederim tibi, co^noscero me nolui.-.;:. homines perficilur in terra. Quod auleiu venler ejus
lutanles autem qui veutrem iniaginis subierant, in est in modum retis miiita foramina liabentis per
spieudore qui eam circumtuderat ambulabaut. Kt quae piurima homiuum muititudo subit: hoc est ma-
illa benignissime eos intuens, Iristi voce dicebat terna benignitas ipsius quae ad capturam lideiium
mei rursum reverlentur iu pulverem; mul-
Isli iilii animarum aperla est in multiplici celsitudine vir-
tos tamen concipio et pario qui me malrem suam tutum quibus credenles populi per iidem verae
in
diversis concussiouibus fatigant et opprimunt me credulitatis devote conversantur. Sed is qui rete
impugnantes lia?reticis et scliismaticis ac sibi inuti- suum projecit in captiiram piscium est Filius meus
libus {)ra'liis, in rapinis et boinicidiis, in adulleriis spoiisus dilecta^ Ecclesiae suae, quam in sunguine suo
et fornicationibus, atcjue in muilis aiiis bujusmudi sibi ad reparanduin casum perdili bominis despon-

similibus erroribus. Sed plurimi ex istis resurgunt savit. Quae nonduin crura aut pedes habet, quia ad
poenilentiam ad vitam aeternam, et piu-
B forlitudiuem constilutionis ueque ad summum
in verain sua»
rimi cadunt in fallaci obduratione ad mortein se- nilorein completioiiis sua- deducta est, quoniam
cundam. Kt itenim audivi vocem de ccelo dicentcm circa tempus lilii perditionis qui tnundo errorem
mibi : Fiena con.^itructio viventium animarum qua; inducet, ignilam et sanguinolentam crudelissimae

construitur iu cjelis vivis e.\ lapidibus ornala im- perversitatis angustiam copiosissime in inembris
monso decore virtutum in filiis suis quos comple- siiis patietur, per quam calamitatem sanguineis
ctitur tan^juain capacissima civilas : piuriinam tur- vulneribus ad perfectum deducla juopere curret in :

bam populoruin et ul latissimum rele maximam ccclesiem Jerusaiem, et cum in sanguine Filii mei
muitiludinem piscium in supernis virtutibus decen- nova nupta suaviter orla sit, ipsa hoc ardore vitam
tissime floret secuudum quod in nomine Clirisliano in pleniludine gaudii sobolis suae intrabit. Sed tan-
viget opus iidelium hoininum. tum super ventrem suum ante aitare quod est anle
Unde quod nunc vides quasi muliebrem imaginem oculos Dei stabat ipsum expansis manibus circum-
procera magnitudine instar magnte civitatis, desi- plectens; quoniam ipsa semper prffignans atque
gnal ?ponsain Filii mei quaj semper gignit filios filios suos in vera ablutione procreans est eos de-
in regeneralione spiritus et aquai, cum eam forlis-
q votissinie per Deo
purissimas oralioues sanctoium
simus praeliator posuerit in laliludinem virtutum oiferens. suavissimum odorem discretionis
Et per
coraprehendere et perlicere plurimam lurbam in occultarum et manifestarum virtulum quae profe-
eleclis siiis et est instar turris magnae, quoniam runtur in inlentione ocuiorum mentis, abjecta
nuilus ho.stis eani {)ra:valet expuguare, coulraria omni iictione simulationis el aj^petitu humanaj lau-
impugnatione a se infidelitatem expelienlem et se dis ut thus purgalur ab omni injuria contrarii feto-
;

tideiiter expandentem: quod in mortaii saecuio se- ris qua; quidem bona operatio, conspectui Dei
cunduin hoc intelligitur (jiiod unusquisque tidelium suavissimum sacrificium est; in quo nova sponsa
pra,'bet exemplum prtaimo suo, per quod ipsi plu- frequenter laborat toto desiderio in opere frucluo-
rimas virtiites operantur in coilestibus. Sed cuiu sarum virtutnra ad coelestia anlielans, atque trice-
unusquisque justorum pervenerit ad iiiios liicis, simo et sexagesimo et centesimo fructu excelsam
tunc in ipsis apparebit opus bonum quod operati turrini supernorum murorum aediiicans.
sunt, quod in mortaiilate terreni pulveris cognosci Unde et oculis omne coelum
suis per acutissime
non potest, quoniani hic in umbra inquietudinis intendit, quia intentionem suam quam in ccelesli-
obscuratum est. El habel capiit miro ornatu coro- bus devotissime habet, nulla perversitas obscurare
natiim; qiiia ipsa in ortu suo cjm in sanguine Agni " potest, nec ulla persuasio diabolica? fraudis, nec er-
suscitala est, decenter in apostoiis el marlyribus ror praevaricanlis populi, nec diffusae in diversis
decorata est vera desponsatione desponsata Filio terris concussiones ubi insani homines in incredu-
meo, qaoniam in cruore ejus se lideliter exstruxit iitate furoris sui crudeliter se discerpunt. Sed quod
in fidelem a^dificationem sanctarum animarum. Qua- nuila vestimenta ejus considerare potes, hoc est
propier et brachia habet de quibus splondor velul quod secreta illius, humanus inlellectus in iniirmi-

manicie descendit a coelo ad terram usque radians; tate fragilitatis suae gravatus, ad perfectum intueri
qnae est operatio fortitudinis in sacerdotibus qui non vaiet, nisi quod tota lucidissima ciaritate

in puritatc cordis ct manuum in sacramento cor- fulgens, multo splendore circumfusa est; quoniam
poris et sanguinis Saivatoris sui, sacrosanctum verus sol clarissima inspiratione Spiritus sancti et

sacrificium super sanctum aitare in virtute bono- decentissimo ornatu virtutum eam undique perfu-
rum operum offerunt, quod est clarissimum opus dit. In pectore ejus velut aurora rubeo fulgore
misericordiam facientibus qui in largilate semper micante, quia in cordibus tidelium inlegritas bea-
omni adjutorium impendunt,
dolori mitissimo tissimae Virginis Filium Dei generantis ardentissima
corde eleemosynam in pauperes distribuentes, et devolione fulget, ubi etiam multimodo genere mu-
 ;

4.)/ SCIVIAS. — LIB. II, VISIO III, 458

sicorum audis de ipsa boc canticiim quasi aurora A suasiones multorum liominum oppugnatur; sed
valde rutilansdecantari quoniani omiiis vox cre-
;
tamen ipsa per orationes suas quas fundit ad Do-
dentium ut inteliectui tuo infuuditur virgiuitdtem minum, a tentationibus illorum strenue liberatur
illius iliibatai virgiuis tola inleutioue in Ecciesia conservans beniguitatem suam. Ila etiam EcLlcsia
Quod vero eadera imago expandit
amplecti debet. repuguabat nequissimis corruptoribiis qui sunt
spleudorem snum velut vestimentum dicens quod errores hsereticorum, scilicet tam malorum Chri-
oporteat ipsam coucipere et parere : boc est quod stianorura quam Judaorum et aliorum iniidelium
iu Ecclesia dilatatur sacramentum confessiouis qui eam infestant, virginitatem ejus qua; fiiles ca-
veriE triuitatis, quia amictus ipsius est in prole- tholica est, corrumpcre volentes, ipsa tamen eis
ctione fidelium populorum, per quos ipsa consurget viriliter resistente, ne corrumpatur, quia scmper
in Eedificationem viventium lapidum in fonte puris- virgo fuit et est et permanebit, vera lide, id est
simi lavacri dealbatorum, sicut et ipsa couiiletur materia virginitatis ejus contra omnem errorem
necesse ad salvationem ut concipiat lilios in bene- integra permaneiite ; ut et lionor castae virgiuis in
diclione, et ut pariat eos in ablulioue per regene- niateria pudoris corporis ejus contra omnem ta-
ratiouem spiritus Quapropter et niux ac-
et aquce. ctum libidinis incorruptus perseverat. Unde et .

currit ei ut fulgur muUiliido angeloruui gradus et

" Ecclesia omnium Cbristianorum virginea matorest;
sedes in ea liomiuibus facientium per quos earleui quoniam in secrelo Spirilus sancti eos cor.cipit et
imago perlicienda est; quia cuique credeuti bomini parit, illos Deo oiferens, ita quod et filii Dei vo-
adest metuendum et diligeudtim uiiiiisterium bra- cantur. Et ut beatissimam matrem Spiritus sanctus
torum si»iriluum ascensus per iidem et repositioiies obumbravit, ita quod sine dolore niirabiliter Fi-
per summam quietem illis iidclibus pra^fiaratilium lium Dei coucepit et peperit et tameu virgo per-
in quibus ipsa felix niater Ecclesia ad decorem sui mansit; sic el Ecclesiam felicem matrem credentium
perducenda cognoscilur. Spiritus sanctus illustrat, et sine ulla corruptione
Sed et deinde vides nigros iufantes juxla terram simpliciter lilios concipit et parit, et virgo perdu-
in aere quasi pisces in aqua repentes et ventrcm rat. Qiiid hoc? Ut balsamum ex arbore sudat, et

imaginis in foraminibus (quibus ingredi volentibus ut fortissimtEmedicinae ex onycbino vase quee iii
aperta palet) intrantes; qu» est uigredo stultorum eo latent emanant, ct ut clarissimus splendor ex
bominum qui nondum abluti sunt in lavacro carbunculo absque omui iuipedimeuto se diffun-
salvationis, sed ipsi terrena diligentes, et in eis dit;sic Filius Dei sine omni obstaculo corruptio-
ubique discurrentes atijue babitationera suam p nis ex virgine natus est, et sic eliam Ecclesia
in eorum instabilitale ponentes, ad matrem sponsa ejus absque omiii inquinalione erroris filios

sanctitatis taudem perveuiuut, et dignitatein suos generat; virgo tamen iu integritate fidei per-
secretorum ejus iutuentes benedictionem ip- manens.
sius suscipiunt, per quam diabolo abstraliunlur Qiiod autem vides, quomodo illa splendida iux,
ac Deo redduntur sacram constitutionem ecclcsias- et in ipsa species hominis tota rutilante igne fla-

tici ordinis in qua iidelis bomo ad salvationem grans, secundum visionem quam niius videras ite-
beatiticari debet subeuntes, cuni in semetipsis rum tibi ap[iarel; huc est quod vera tiinilas iii vera
dicunt Credo in Dcum, et reliqua ad beatam unitate, scilicet lucidissimus Pater, et in Patre
iidem spectantia. Unde et illa ingemuit sursum dulcissimus Filius ejus qui ante tempora secundnm
eos attrabens, qui ex ore ejus exeuut, ipsa taiiieu divinitatem in Patre manens, sed iu tempore se-
integra permaneute ;
quoniam biBC beata mater cunduui carnem do Spirilu sancto conceptus et de
intima suspiria traliit quando baplisma cum cha- viigiue natus ut in verissima visione tibi prcEmon-
rismate in sanctiiicatione Spiritus sancti consecra stratum est, nunc etiam ad conlirmationem iidei tibi
tur, ut liomo iu vera circumcisione spiritus et osteuditur, quoniam eadem beata trinitas in sancto

aquae innovetur, buuc in modum sursum D baplismo bapti:<alis aperto coelo aj)paret ut lide-
sumnia^, :

beatitudini quse caput omnium est olferendus, quo lis homo hauc lidcm suscipiat, quomodo unum
niembro Cbristi facto, cum per invocationem Deum iu vera trinitate colat, quee etiam in primo
sanctye Trinitatis quasi per os bealae Maria? ad sacrameuto baplismatis veraciter apparuit. Et sin-
salvationem regeneratur; nullam laisiouem eadem gulis eorum inlegerrimam cutem abstrahens ac
inaler patitur, quia ipsa in «ternum permanebit extra viam cutes i>rojiciens, singulos illorum can-
iii integritate virginitatis suae, quae iides catholica didissima veste induit ac eis splendidissimam lu-
i>st, quoniam ipsa nata est in sanguine veri agui cem aperit singulis eorum verba beatie admonitio-
-|)onsisui; qiii sine ulla corruptione integritatis ex nis profereus; quia divina poteslas corda hominura
mtegerrima virgine natus est. Sic ct ipsa sponsa aspicieus. in lavacro baplismi iniidelitatem scele-
nlegra permanebit, ita quod nullum scliisma eam rum suorum misericorditer aufert, atque scelera
•rruinpere poterit. Sa?pe tamen a perversis ho- illa extra viam qui Christiis est abjicit, quoniam

ninibus fatiganda, sed per adjutorium sponsi sui non mors in Cliristo sed vita per purain confessio-
•cinper fortissime se tuetur ut virgo quaj ssepe in nem et per ablutionem peccatorum iu ipso est
:oncupiscentiis carnis per diabolicam artem et per- cum per ipsum quisque fidclis candore salutis iu-

Patrol. CKCVII. 13

II
 :

\r><\ S. UII.niT.AUDIS. i(Ut

flminliir, ot ciim illi por onm rlaritas lioaln^ ha^rc- A goniis humanum porire proporavit : nbi supor di-
ditalis de qua primiis linmo exjtulsiis esl a])oriliir, luvinm arcam oroxit, quoniam anto sa'cnla j>ra'-
ipse admonetnr por vcrba veritatis,
scilicet iit vidit quod post illiid iniqiiiim gciius (juod sc teter-
deponat veterem consuetudinem iniquilatis, ct ul rima iiiiquitate nova soboles exsurgere
polluerat,
as>umat novum donum gratice ad salvationcm. dol)uit. Nam post transitum Ada^, gonus ipsius
Sed quod infantes qui venlrcm imaginis siibiorant ignorans quod ogo Deus sum, errabat, dicens
in splendore qui eam circumfadcrat ambulant : Qiiis cst Deus? Quis cst Deus? Et tunc oriebatur
hoc ost quod ii quorum mater felix Ecclesia pcr in illis omno inaliim ila quod inlor eos antiquus
:

fontem sacri baptismatis cxislit; in lege diviiia scrpons soUita potostatc cuciirrit, suadons illis ut
qiia eadem inater illustrata ct ornala eos instruxit omnem voliintalom ejiis oxplcront. Ipse onim tunc
Itermanere atque eam conservare debent, nc si a vinculo iigalurai solutiis erat ita quod ei ante :

eam inlideliter rursum peccatis a qui-

abjecerit : diluvium non minans adversabatur admonitio Spi-
l)us mundati erant inquinenlur. Unde etiam illa ritus saucti, ut illi adversatus sum iu Noo, in quo
bcnigiiissime eos intucns trisli voce dicit, quod nnva soholes oxorta o>t cum pojiulum moum ta- :

illi tllii sui nirsum revertcntur in pulverem; quia litor crudivi quod oru.iilionis ir.ius iion potorit
cadem beata mater illos interiori dilectione dili- n oblivisci. Nam adflionitio Spirilus sancti, primum
gens ac ois ex iutimis visceribus condolens, con- illi in Noe minata est; postca autcm circumcisio
qiioritur quod ipsi quos in lavacro rcgenerationis in maxillam pcrcussit eum, in Abrabam deinde ;

genuit, mundos videlicet in cffilestibus ofTectos, vero Ecclcsia ligavit in novi-^simo lempore usque
iterum terrenis causis inhiantes in peccatis sor- dum pertranseat miindus iii ullimo dio. Sed ogo
descant. Quomodo? Quia mulli fidem oxteriiis per- permisi diabolum potestatom suam ante diliivium
cipicntes : interius eam diversis vitiis impugnant, exercere in mundo, jirojitor antiquum certamon
magis viam erroris quain viam veritatis gra- qiio devicit Adain donoc vontrem suum cadavor.^
dientes, ex qiiibus tamea plurimi a falsitate resi- oiiinis iniquitatis imjilevit ; ot lioc ideo porniiM,
piscunt, plurimi ctiam in iiiiquitate permanent ; ut quia jnsium est jiidicium meum. Unde otiam ogo
et illa mater verbis suis quaj sujira adducta sunt, siiscilavi aquas diluvii, cl peccatores occidi, re-

domonstrat. servans iu mysterio meo, quem ideni Satanas

Nam diio signa legis signatorum tradita noscun- exspoliare non potuit, qiioniain in volunlatc mea
tur hominibus, scilicct circumcisio in antiquis super diliivium erat. Et ego designavi in diliivio

patribus, et baptismus in novis doctoribus, jjcr ^ roctissimum germen, vidclicet Filium meum novo
qua' bomines ut bos jugo suo; quo-
ingrati sunt sccculo pra^nunlians eum, qui silenter venions in
niam quamvis ille stimulo corriperetur, curruum mundum, sanctam Trinitatem manifestavit veracis-
tamen sulcum induceret si jugo non osset alligatus. sime colendam. Quomodo'?
Simili niodo non inccderent liomines per vias Tres alas ostondit qua> sanctam Trinitatcm signili-
meas, si non essent ligati jugo signorum suorum. cant : ubi tu Synagoga me negabis et ubi alienus
IIoc tale est velut si juvenis aliquis incederet via populus me suscipiet, ubi el tii, o Abraham, ma-
ali.jua, et pater cjus ei diceret : Ambula recto iti- guiiicaberis. Abrabam, tu es circumdatus cir-

nere, et tamen non darct illi gladium nec alia cumcisione, tu es ut muro sejitus Vetcri Testa-
bellicosa arma, quibus si occurreret periculum, se mcnto, tu es oruatus aurora solis Ecclesia?. Ego
defenderet. Quid tunc? Nudus fugeret : nec aude- tibi et genori tuo dodi circuracisionem usque ad
rot ncc posset se defendcre a periculo sibi occur- Filium meum, qui aperte pcccata hominum romisit, ]

rente, et eum a via sua impedire volcnte, sed ot ubi carnalis circiimcisio veteri-5 pra^putii ceci- i

ahsconderet se, quia signatiis non esset terribili dit : ciim fons bajitismi in sancLilicatione lavacri i

armatura, pcr qiiam se defendere deberet. Sic lilii mei vcraciter ebullivit. Sed qui in tempore |

esset popiilus meus niidiis si non esset baptizatiis, I) circiimcisionis cx genere tuo circumcisi non sunt
unde terribilis apparet inimicis suis qui eum ciim secundum tempus quod eis ostonsum est, sivo
cbrisraate baptismatis signalum vident, per quod minoris sive raajoris aitatis essent, pactum fcedcris
signum ctiam fortiter illis repugnat, qiii eiim de- raei transgressi sunt, pra;ter muliores quibus cir-

struere volunt, sive humana turba sive acies sit cumcisio non est injuncta; nam mulier non est
diabolica.Sed Ada? non erat danda duplex lex. circumcidenda, quia maternura tabcrnaculura latct
Qiioraodo? Ego dedi ei logem in arbore, cum me in corporc ojus, noc tangi potest tactu exteriori,

videret in innocentia cordis autem contemji-

; ipse et quoniara ipsa est sub potestate viri, ut serviu
sit me callido serpenfi consentiens, quod ita no- sub doraino suo. Nara vir tres causas hahet iii
xiiim fuit nt nunquam mortalis oculis me videre opere suo, id est concupiscentiam, fortitudinem c!
possitquandiu hoc transitorio sfoculo manct.
in sludium. (;oncuj)isceiilia aiitcm incendit fortittidi-

Sed quia Adam prajceptum mcnm trangressus e.st, nem, unde in utroqiie est studium laboris et ar-

sine lege cura gonerc suo fuit, usqne ad tompiis dontis voliiritalis ipsorum. IIoc tale ost iit in crea
illud qiiod nobilitatem Filii mei pra^niinliavit. Ad- tiono Adffi tres caii<=a! dosignatfo sunt ;
quia volun
monilio aiitom Spiritiis sancti in Noe apparuit cum tas Doi in potestate formavit homiuom, et huc ir
'li'.\ SnVIAS. — IJB. II, VISIO III. 462

magna pieiale complevit, cum ipse hominem ad A eo aboleretur. Quid hoc? Amarissimum prffiputium
imaginem et simililndinem suam focit. In voltinta- est crimeu transgressionis Ada^ quod Filius meus
le autcm Uei, nota viri concupiscenli;^m ; et in po- abstulit; cum ipse fontem salutis ingressus Chri-
testate Dei, viri forlitudinem, atque in pietale vo- stianam cohortem nobilissime dedicavit, ut serpens
luntatis ac potestatis Dei, studium concupiscentia^ antiquus, hominem deceperat, in illo lavacro
qui
et fortitudinis Hoc modo per virum procreatur
viri mergeretur. Quomodo? Fiiius conditioni patris sui
genus liumanum
muliere quia et Deus IVcit
ex ;
respondet,* necnon et luereditateni ejus retinet.
liomineni de limo terro», quoniam ut terra in vir- Quid hoc? Genus Ada^ transgressione iliius de looo
tute germinis fructuum agrorum est, ita et mulier araoenitatis expulsum est, et in baptismo salvationis
in humore partus ad pariendum lilios posita est. per Filium meum ad vitam rcvocatum est. Quo-
Quid hoc? Mulier habet tempus revelationis hu- modo? Ipse super incredulos qui praeceptis meis
moris qui in ipsa est, et qui se humida virtute cum repugnaverunt vocem benedictionis dedil ila quod ;

calore in ea difTundit: alioqui vuluntarie virum exterrili veniam in spiritu contritionis peterent, ut

non susciperet, sed dedignando eum voluntati Isaias servus meus secundum hoc quod a me ac-

illius non consentiret, nec tilios procrearet. Nam cepit protestatur, dicens: Et venient a.d le curoi
B humiliaverunt
si virlutem liumoris in calore non haberet, infru- filii eoruni qui ie, et adorabunt
cluosa maneret : sicut arida terra qua» se non vcstigia pedum iuorum omnes qui detrahebant tibi

flectit ad uUum usum Sed et illa

fructuositatis. [Isa. Quid hoc?
Lx). tu qui es superna pax et
virlus humoris non semper in calore incendium purissimus sol, per te ebulliet vivens radix quai
ardoris concupiscentice in muliere habet, nisi ipsa cst regeneratio spiritus et aqufe, cum illi solerter
prius tacta a viro, agnoscat ardentem concu- venient ad agnitionem tuam qui in spurcitia nefan-
piscentiap fervorem; quia in illa non est tam fortis dissimse immundilia' sub gravissima maledictione
et tam fervens concupiscentia sicut in viro, qui prostrati erant, quoniam hoc modo quasi curvi
ipsi

fortis est tanquam leo ad concupiscentiam operis vix tandem ad veritatem et ad justitiam surgent.
filiorum; ila quod ipse haheat f(^rlitudinem con- Quomodo? Ipsi maternain dulcediucm vera^ iidei
cupiscentiae ac operis, muliere lantum hoc nego- sugent, eam visibiliter videndo, nescientes ; sed
tium habente quod subjacet imperio voluntatis tantum illam fideliter credendo rapientes. Et qui
illiu^, quoniam ipsa occupata est in procreatione sunt illi? Videlicet qui in materia peccati de his
natorum, usqueduni eos producat in mundum. orti, te in ardenti charitate nunquam viderunt; sed
QufE dum desiderat Filium meum, in amore ejus C qui te opprimendo pertinaciter afflixe-
crudeliter
cupiens observare virginitatem suam: valde or- runt, quasi tu illorum non domiuareris tc in hono :

natur in thalamo ipsius, quoniam contemnit ardo- sensu dulcissime amaverunt. Et adeo cum veram fl-
rem quem pro charilate illius sustinet : nolens dem seculi fueriut, velut regem appreheudent te, et
dissolvi iucendio ardentis libidinis, perseverans in tanquam Dominum adorabunt te, atquc festinanter
pudicitia, quia carnalem virum in spirituali de- current sequentes sanctissima itinera tua quae eis

sponsationc despicit; toto desiderio anhelans post prfficepisti ita ut semper elevatis manijjus in te as-
1'ilium meum, recordationem viri carnalis abjiciens. piciant alque in bonis operihus ad te S(;mper vigi-
It charissima germina, et o dulciores et suaviores lent, in flde, scilicet te videre ta;dium non capien-
llores super omnia aromata: ubi mollis et fragilis tes, et hoc omnes illi facient ;
qui prius impudice
iiatura quasi aurora ad desponsationem Filii mei et irreverenter te dilaniaverunt, et qui in odio ac
:onsurgit, casta dilectione valde eum amans, illa in invidia S3 a te diviserunt,
tunc in speculo cum
ci sponsa, et ipse illi sponsus, cum hoc genus virgi- lidei ardenler
amplexerunt. Quid hoc?
te

lum valde diligit eum in superno regno insignibus Nam casus Adoe clausit coelum in indignatione
• rnamentis adornandum. Sed quid nunc? mea, cum homo me sprevit, et callidum serpentem
Cum etiam fortitudo viri recusat ducere con- D audivit. Unde et ipsi clausa cst oranis gloria para-
^ortium matrimonii, ita quod vir propter amorem disi. Qii« clausura duravii usque ad claritudinis
^'ilii mei se coercet in vivida natura sua, cum iloret me« Filium, qui in voluntate mea fluentem Jordi-
II germine filiorum : ipse tamen conslringens niem- nem intravit; ubi et vox mea clare intonuit cum
ora sua ne exerceant concupiscentiam carnis suoe, dicercm, quia ipse esset Filius meus dilectus, in «[uo
loc mihi valde amabile est quia scilicet vir hoc mihi bene complacuissem ;
quoniam hoc volui, ut in
nodo vincit se ipsum. Unde et ego faciam eum line temporum redimerem hominem per Filium meum
;onsortem Filii mci ; et ponam eum serenissimum miii amoris vinculo ila adha:'reutem,
indissolubili
lipeculum aute faciem ejus, quia fortiter restitit ut favus melli adhasrei, quem etiam idcirco mihi iu
liabolo ;
qui sibi humanum genus per infidelitatem fontem; me fontem aquai vivee designantem, ut et
iiequissimae sordis attraxerat. De cujus laqueo ut ipse fons salutis, animas illas de reterna morte
riperetur, Filium meum misi in mundum, natum resuscitaret, quibus in aqua per Spiritum sanctum
ix dulcissima virgine sine omni macula peccati, remissio peceatorum darelur. Quapropler et ibi

ifferentem fontem salvationis, quem ipse innocens Spiritus sanctus apparuit, quia fidelibus per eum
ignus sacravit, ut preeputium veteris criminis in remissio peccatorum flt, ubi ob mysiicum secretum

i
 •'lOi-
S. llil.DEC.AUDlS.
463
'^*'
unigfnitum n.eum Si.i.ilus sanclas iu specie co- A llnde .luixiuis salv.ri J«^*d'^'-^\i^J'^'"S'*^'""'
sinceri moris est, minum suurum, regenerari non recuset.
lumba' ostendit qucc simpiicis ct

quoniam et Siuritus sanclus in simplicitate et iu Nam, ego dedi masculis generis Abraliaj circum-
omuium bonorum indcticiens justitia est. cisionem mombri unius, sed in Filio mco pr^eepi
bonilale
ac muiieril)us cunclorum populorum circum-
hoc decebat, quia Filius meus sine uiia macnla
viris
El
qui cisionem omnium membrorum suorum. Quomodo?
criminis ex virginc nalus est, ut cliam liomo
Circumcisio baplismi orta est in baptismo Filii
nioi
cum ptccato de viro et muliere nascitur sine pec-
ipse quai et duratura est usquc in uovissimuni diem;et
cato splendide ct gloriose renascerctur, sicut
post illum diem, sanclilas ejus iu lolernitate ma-
ait: Amen,
Filius meus in Evangeiio ad Nicodemum
nebit, nec liuem accipiet; alque ita qui iu lavacro
amen dico tibi, nisi quis renatus fuerit ex aqua et
baptismi circumciduntur, verissime conscrvabun-
spiritu, non potest introire in regnum
Dei Joan. ui). (

nou insla- tur, si lavacrum justis operibus tideliler con-

iioc
Quid hoc? Coustantissima certitudine et
sive
servavorint, quia ego iiomiticm sive inlirmioris
bili ambiguilate dico tibi qui natus es ex corru-
forlioris ailatis sit, suscipiam si foidus nieum cu-
ardcnli concu-
pliune, quia homo qui ortus csl de me crc-
stodierit, quod mecum pcpigit, scilicet iu
piscenlia; caiore et invoiutus venenosa
veste, nisi
B dendo, et in vera Trinilale me coulitendo, seu |ier
in vero guidio nova' soboiis renascatur ex aqua
lidejubent, ut
tomporc se ipsum seu per aiios qui jiro eo
sanctilicationis et spirilu iiluminalionis, in
infans aut mulus qui non ioquitur, qui verba aiicni
negleclus confundetur. Uiiui»t)^o'? Quia homo
sui
inundat, non deiebo eum in aiternum
oris expostuiat, et ;
ul
velut aqua, cum spiritu vegetalionis suaj
iilum qui funtem hmic cum oj.ere tidei rccip^ire
re-
emundat, et ut spiritus
quoniara ut aqua sordes
cusavent, quemadmodum in ductrina Evangciii
Filii
vivilicat (uisi in vera generatione pur-
inanimata fuerii
saivationis liajres mei scriptum est Qui crediderit el bapiizatus
:

goiur) non poterit per introitum

primi pa- salvus erit, qui vero non crediderit condemnabituT
regni Crealoris sui Ueri, quia in peccato
decepit obligatus {Marc. xvi). Quid hoc? Ilie homo qui porsuam scieu-
reutis quem diabolus frauduleuler videt quod ex-
liam, quaj inlerior oculus est, istud
qui nubilissimam et
est. Quomodo? Quoniam ut
fur
teriuri visui absconsum est, et in lioc non dubitat,
pretiosiisimam pecuniam regis furatur, furlive sub-
hic cerlissime credit, et haec fides est. Nam quod
inlrat, sic turluosa conceplio in
ingluvie suggesta a
et exterius novit, et quod
quod ipse dilectissimam homo cxierius cernit, lioc
diaboio subdoie irrepsit, ita
interius videt, hoc et interius considerat. Ideo ciin:
gemmim sanctai innocentiaj et castitatis in quibus
specuium vitse ardenter percipil
nequiter abstraxit. Unde ., scientia lioininis per
Spiriius sanctus habitat
abiutionis emundanda est. incomurchensibilem divinitatem quam eyterior ocu-
nunc in sanctilicatione
lus aspicere nun vaiet, tunc desideria
carnis oppri
quem iibido in cumuiatione
Nam mortiferus calor
ad pctram. Uude et spiritus ho-
pra;varicationis pracepturum om- muntur et alliduntur
concupiscentiiE
submergendus esl, minis ad veram aititudinem suspirat, hanc re-
illius
nipotentis Uei succendit, in ilio
abscondit, generationem sentiens, quam Fiiius hominis Spiriti
qui nunquam mirabilia sua invidiose intacta mator non
misericorditer sancto conceplus attuiit, quem d(
sed ea in incomprehensibili pietale
carnc viri sudantis in iibidiuc accopit sed de
secretc ;

ostendit. Audite ergo Fiiium in hac constilulione purissimun

mei et di- palris omnium. Qui suavitor veniens,
regenerationis quai reveiatio regui est.
et vivum specuium in aqua ostendit; ita quod homc
scite ab eo ut prtecepta moa compieatis. Sic facite.
vos an- pcr iilud in regeneratione vivit. Nam sicuthou»
Nam hoc mihi acceptum est, et cavete ne
moriemini bapti- nasciturexcarne, divina potestate in forma Adaiillua
tiquus serpens seducat; et non
si

creaute; ita Spirilus sanctus recuperat vitam

anima
nomine
smum veslrum servaveritis, ut vobis in homini
praiceptum est. Et quoties per inundationem aqucT, cnm ipsa spiritum
bealissiraae Trinitatis ut priu
-•- se
in ----,,
accii)it, eum resuscitans ad vitam,
rpp dpritis surirue
s\irgile cura
cuiu correctione
tuiici-iiun»^ poenitentiae
j.i*,...^^....^^
cecideritis, .

bonitatcm vascuio manifestatus est, ut enim forma homini

vos charissimi iilii mei, cognoscite
tunc sensibiiiter formatur cum homo dicitur: sii

Pdtris qui vos in semetipso per puram con-

vcstri;
spirilus hominis ante oculos Dei tunc in aqua vi
diaboli
fessionera et per veram veniam de maxiila haireditatem vita
bona in qui- vilicatur, ita quod eum Deus ad
liberavit, et qui vobis omnia
contulil,
Uiorusaiem pos- novit. Unde qui sic fontem salutis cum foedere ju
bus iaborare debetis, ut coeieslera saivatione invenit, quii
decoptionem perdi- stitia>. suscipit, vitam in
sideatis; quam per faiiacem non vult, mor
lideliter credidil; qui vero credere
distis, quia nerao perditatn iia-rcditatem suam rc-
luus quoniam spiracula spiritus nou hal)et
sui. Yos est,
coporare polest, nisi per sudurem laboris
excellcntis- cum quibus in aititudinem ccelivolet: sed tantun
autom suiiornam boatitudimom scilicet
obumbrata scien
langendo ca;cis oculis palpitat, in
siniani ha-redilatem vestram, facile
non difticili lege
carnis non vivens, qui.i vitali discipiina caret
ut prsodi- tia
recipere polestis. Nam Spiritus sanctus,
qnam Deus spiravit in hominem, sursum conlr
potestalem Satanaj in baptisrao expij^Iit
cluiu est,
voluntatem carnis ascendentem. Quapropter
ist-

ab hominc, sanctilicans eum novum hominom in

pcrdila gaudia recipere vaieat. in morlem inlidelitatis condemnabitur, quia ia

regeneraiione, ut
iOo SCIVIAS. — LIB. II, VISIO III. 466

/acrum salulis non habuit. Ego enim nec tempus A proferant, ut ille ea tideli devotione ob amorem
lec genus ab hac salute separavi, sed hauc vuca- ccelestium adimpleat.
,ionem omni populo per Filium meum clementer Nam nuUus tam gravi pondere peccatorum pre-
nslitui. mitur, si in nomine sacrosanctae Trinilatis in san-
iNam, in quocunque tempore labentium horarum ctum baptisma mittitur quin vere omnia crimina
;ujuscunque spxus aut a^tatis homo sive masculus sceleris ejus deleam, sicut et in infante cum in la-

ive femina, infans aut decrepitus : cum in affectu vacro regenerationis perfunditur : veterem culpam
ievolionis adbaptismuni venerit, ego cum pietalis Adaj veraciter abluo. Sed non mireris, homo, quod
idjutorio suscipiam eum. Et non recuso lavacruni in fonte baptismatis ab omnibus peccatis suis homo
jajitismi infantis, ut quidam f.ilsi deccptores h>- justiticatur, ita quod de pondere peccatorum suo-
[uuutur ;
qui me talem oblationem abjicere meu- rum in eo clementissinie alleviatur. Nam innoceus
iuntur, sicut etiani in Veteri Testamento uon agnus qui sine uUa macula peccati fontem baptismi
previ infantis circumcisionem ; cum ille eam nec cum magno sacramento incarnationis
ingres.-us est,

oce expeteret nec voluntate susciperet, quam ta- sua3 crimina peccatorum hominum in baptismale
nen pro ipso compleverunt. Ita etiam
parentes misericorditer abstulil. Sed omnia attentissime per-
mnc nova gratia non abjicio baptismum iiifan-
in scrutor, et in Iioc sa?culo et in wternitale ubi mors
is quamvis ille eum nec loquendo, nec consen-
: corporum non est, sed omnia aperta. Quid est hoc?
ieudo quajrat, sed tantum parentibus ejus id pro Gehenna in operibus mortis probatur, et vita seierna

*o exsequentibus. in operibus quae pertinent ad vitam. Quomodo?

Et tamen si ille salulem consequi desiderat, omni Mors pcr mortem probatur, quia cum homo sine
'jre promissionem adimplebit, quam illi
lidelem pceniteutia et sine misericordia Dei (quoniam non
ro eo spoponderunt, qui eum ad sacrosauctuni requirit eam) justo Dei judicio in peccatis moritur;
Dntem exhibuerunt, qui tres homines in honore mors enim morte inferi discutitur. Vita quoque
anctffi Tiinilatis esse debcnt, sacerdos scilicet qui probatur pervitam; ita quod bona opera fulgent in
)sum perfundit, et duo qui pro illo verba fidei coelis, cum vita seterna dominatur illis. Ita eliam

ipondent. Qui autem hoc modo in lavacro baplis- qui in fonte benedictionis baptizantur, in sanctitate
patis baptizato conjunguntur; in carnali procrea- sanclae regenerationis probantur. Et cum ibi per
one ei non coramisceantur, quia in spiritali gene- invocationem benedictionis sacerdotis invocor, au-
ilione ei adhaeserunt. In baptismo enim Filii mei res meaj verbis lidei patent, Iquamvis ille qui ibi
2;o Pater intonui : quod sacerdolem in lavacro be- Q me invocat, in obligationibus peccatorum sit. Nam,
edictionem dantem ostendit, et Spiritus sanctus quamvis sacerdos peccator sil, tamen oflicium ba-
1 specie levis volucris visusquod unum in
est, ptismi ab eo suscipio, si illud per invocationem no-
mplicitate cordis, ibi hominem baptizandum allo- minis mei fidelitcr exercet. Ipsius autem iuiquitas
uentem et docentem denuntiat, atque Filius meus condemnabit eum, si in ea sine poenitentia perse-
1 carne haptizandus aderat; quod mulierem in veraverit. Celebrationem vero baptismi non recuso
aavitate matris astantem ob dulcissimam incarna- ab eo suscipere, cum in verbis tidei me invocave-
onem ejusdem Unigeuiti doclarat. Quid nunc? rit.Quid est hoc? Si aliquis dives homo dispensa-
ed sicut infans lacte et escis ab alio sibi contritis torem habet, qui militibus suis bona sua recte di-
irporaliter pascilur,doctrinam et inita etiam spensans, officium suum iideliter exercet, qui etsi

aptismate sibi propositam fidem ex intimo corde idem dispensator de alio opere suo culpabilis est
bservabit. Quod si ubera matris suaj non sugil, nec tamen dominus suus non dedignatiir ab eo suscipere
ontritas sibi escas suscipit incunctanter moritur; ofticium suum, dicens forsilan ei Serve nequam iu :

c [etiam si nutrimenta piissimse matris Ecclesiae opere tuo, unde et illum iu mente sua indignum
on accipit, nec verba tidelium doctorum in ba- habet; officium tamen justitiai suae ab eo non dedi-
'tismate proposita retinet; crudelitatem mortis D gnans accipere. Sic etiam ego qui plurimos dispen-
aima' non evadit, quoniam salvatiouem animae et satores habeo, a sacerdote qui recte unctus in ofti-

?ulcedinem iEternae vitse recusavit. Et sicut cum cio suo manet, quamvis de aliis operibus
fideliter
lem infans corporalem cibum dentibus suis ,molere suis culpandus sit, non dedignor suscipere sacra-
illum ad deglutiendum ne mo-
|ou potest, alius ei mentum meum, de aliis tamen injustis actibus suis
'atur conterit; sic etiam faciendum est cum ille eum milii contrarium judicans, nec tamen quod
Ibaptismo verba ad coniitendum me non habet, meum est ab eo suscipere contemnens.
'lerunt ei spirituales adjutores qui ipsi cibum vi- Quod si aliquis baptizandus separationem animse
fe, id est calholicam tidem ne in laqueo perpetua? et corporis sui adesse putans baptisma qusesierit
•lorlis comprehendantur proponant. Quomodo? nec sacerdotem a quo baptizetur habere possit,
[ominus servo suo voluntatem suam voce prffici- tunc si quis eum
per invocationem trinse majestatis
'ientis proponit, et ille eam in timore opere com- perfuderit, baplizatus est. Et remissionem pecca-
•let, et mater filiam suam in charitate docet, et illa torum suorum, graliamque superuce beatiludinis
3rba ejus cum subjectione periicit; ac simili modo per hanc perfusionem accipiet, quia in tide catho-
ebitores fidei baptizato verba salutis opportune lica perfusus est, nec hoc baptisma mutari poterit.

li
 !

46^ S. HILDEr.AHDIS j^'

Sed lainLn m iiivocaliuuo liuc nuUa porsona isla- A caloro vila; ncc in formaliunc ncc in cxcilalionc
rum trium inetldliilium personarum omittonila e?t, adha-rcns vistcribus malris sua", ila ctiam iu pe-
«luoniam >i ilu ulla carum por intidelilatem invocari riculo morlis sine consolatione Spirilus saucli dc-
omillitur; lunc ibi verilas saluteni non operatur, liuenlur; (pii nec iii iiieulc iiec in opere sacramcii-
sed polius 1'dlsilas deceptionem tribuit. Unde et ibi tis Kcclcsiue quae indcr tolius sanclitalis exislit
invocatio liiijus imtrabilis Triuilatis non deerit; puriticanlnr. Hoc aiidiaiit ct inteliigant omncs po-
ipiia et purissimo baplisraali Fiiii mei Trinitas nou puli; qiii regnum Dei regeueraliune spirilus ct
defuit, sed ibi mirabilia sua mirabiliter per semet- aquaj intrare volunt, secundum (juod »is iu sanclis
ipsam declaravil. Quopr (pler et homiues qui sal- Scripturis per douumSpiritus sancti proposituni cst.
vari dfsiilerant, ret^cnerationem viltc ad salvali(>- Sed qui vigilantibus oculis vidct et altenlis auribiis
neni percipiant; et hanc percipere non negiigant ne audil, hic niysticis verbis meis qua^ de me vivcnlo
pereant, quia ut aborlivum abjicitur quod perit sine emanant, oscnlum amplc.xionis prajbeat.

VISIO QUARTA.
ScuMARK M. —
Quod onmis baplizahis pcr unctionem episcopi ornari cl slabiliri debe/. Quod immcnsa el
inde/iciens dulcedo Spirilus sancti, datur in con/irna/ione. Quod ine(Jabilis Trinilas in confirmatione
manifestatur et viridissimis virtulibus dcclaratur. Quod Ecclesia unctione Spiritus sancti inunita, nun-
quam in errore pcrversilalis dejici polest. Vcrba Moysi de eadem re. Quod baplizali in unclione clirisma-
tis a pontilice decorantur. Verba libri Rc(/um ad eamdem rem. Qiiod baptizatus el non conlirmalus
clarilatem bapfismatis habet el ornalum el unctioncm superioris docloris sui non habet. Quod in houore
Spiritus .^anctiper solos episcopos confirmatio exerccnda cst. Qui confirmandum manibus lenet, in carnali
procrcalione ei non conjunyatur. Qui post baptismum ad diabolum revertitur, jiisi poenituerit, condemna-
bitur; qui autetn baptismum fideliter s^quitur, a Deo suscipitur, Ecclesia pro filiis suis Deum exoranle.
Tres modi quibus Ecclesia resonat ut tuba. De diversitate baptizatorum multimoda. Vcrba Ezechielis
de eodem.

Et deinde vidi velut magnam et rotundam turrim B habebant, et tamen corani imagine lenlc ambula-
:

tolam integrum et candidum lapidem existentem, bant. Sed ex iis qui illum turbidum et rubeum ful-
trcsque fenestras in summitalc sui habentem, ex gorcin inspiciebant, alii in [ira^fata imagine bcue
quibus tantus lulgor re^plcnduit, ut cliam tcctum ornati alacriter incedcbant ; alii ex ipsa se rapien-
turris illius, quod se velut in cavum erexerat, in tes, eam im[)Ugnabaut, et ordinatas conslitutioues
claritate fulgoris illius manifcstius conspiceretur. ejus evertebant, de quibus quidam per fructum
Ipsse autera feneslrae pulcherrimis smaragdis cir- po'uiteulia' ad ipsam huiniliter reverlcbanlur; qui-
cum ornata; eraut. Sed el illa turris veiut in medio dam vcro pcr coutem[)lura iu obdiirata elatione
dorsi pr.i-dictai muliehris imaginis imposita erat, mortis remanebant. Et iterum audivi vocem de
instar turris alicujus quse in muro urbis imponitur; coelo mihi dicentem Sicut nova sponsa agui posl
:

ita quod illa iinago [ira- fortiludine ejus nullo modo illustrationcin inuudalionum quai orta est iu sok
caderc potcrat. Et infanles illos qui ventrcm inia- justitiai, qui mundum sua peifusione jsanctiticavit

ginis (ul pra;diclum esl) subierant, vidi multa cia- iu igneo ardorc Spiritus saucli decorata et con-
ritate radiautes; quorum alii in fronlc usquo ad lirmata ad perfectionem decoris sui cst; i(a etiairi

[icdes ipsorum, vclut aurco colore ornati erant; alii lidelis homo qui regeneralionem in s[)iritu et aqu;
vero claritatcm tantum habenles illo colore carebaut. percipit, por uuctioncm su[)erioris doctoris ornar i

L.x ipsis item aliqui purum et liicidum splendorem ;

et stabiliri debet, ut in omuibus membris suis a(

alii vero quemdam turbidum et rubeuin fulgoreiK ad elleclum beatitudinis conformatus plenitudinen I

orientem vergentem ins[iiciebant. Sed ex iis qui fructus sumniie justilite profereus, dccorem su
ipsum purum ct lucidum s[)lendorem considerabaut. orualus perfecte inveniat. Quapropler turris hsec
quidam claros oculos et fortes pedes habeutes in quain vides, designat llagrationcm donorum Spiri
ventre illius iraaginis fortiter incedcbaut. Alii auleni tus sancti quara misit Pater in mundum propte
inlirmos oculos et debiies pedes habeutes, huc el amorcra lilii sui, incendeutera corda discipulorun
illiic a vento propellebantur. Sed et i[)si baculum uude robustiores reddili sun
illius in igueis liuguis,

iiianibus tencutes, corara imagine volitabant, ac in nomino sancta; et vera^ Trinilatis. Sed quod ips
eam aliquando sed tamcn tepide feriebant. Quidain anto advcntum ejusdera ignei Spiritus sancti i)

vero sereuos oculos sed imbccilles pedes liabcntes, habitaculo suo clausi sedebant, clausuram corpori
ante imaginem illam hac et illac in aere discurre- ipsorum ostondebant, per quam timidi ad loquen
bant. Alii autcm iiilirinos oculos, bcd forlcs [)edes dain justitiam Dci, et imbecilles ad patiendas pce
409 SCIVIAS. — LIB. II, VISIO IV. 'i70

nas adversariorum erant. Et quia lilium meum in A fortitudine ejus nullo modo cadere poterat ;
quia
carne viderant, ideo clausis inlerioribus oculis suis Si)iritu3 sanctus in maxima fortitudine incarnatio-
illum in carne diligebant: ita quod tunc non vide- nis iliius qui verus sponsus Ecclesi;e existit, mira-
bant apertain doctrinam quam postea in mundum bilia sua niirabiiiter operatus est, et ecclesiam tam
elfuderunt, cum in Spiritu sancto robustiores eflecti fortem in defensione munilionis suai o^tendit;ut
sunt. In cujus adventu ita conlirmati sunt, ut nul- illa ob eam fortitudinem qua ab igneo dono ejiis
lam pcenam abborrerent, quin strenue tolerareut niunita est, nunquam iu errore ullius perversitatis
eam. Ilajc est enim fortitudo turris hujus, per decidere possit ;
quoniam per supernam protectio-
quam Ecclesia ila roborata est, quod nulla insania nem in aniore sponsi sui sine macula et sine ruga
diabolici furoris superari poterit. Sed quod eam vi- semper gaudebit; quia et idem uuigeiiitus meus de
des magnam et rotundam, totamque integrum et Spiritu sancto conceptus, nobiliter sine macula ex
candidum lapidem existentem, boc est quod im- virgine natus est; quemadmodum ad Moscm locu-
mensa est dulcedo Spiritus sancti, et voiubilis in ins sum: Ecce, inquit, est locutus apud me; stabis-
gratia omnes creaturas circuiens; ita quod nulla que supia pelrarii, cuniqne transibit (jloria vica,
corruptela in integrilate plenitudinis justitiai cam ponam te in foramine pelrae, et proteget te dextera

evacuat; quoniam ipsa torrens iter iiabens, omnes mea, donecpertranseani,tollamquemaiiuni meam,ct
rivulos sanctitatis in claritate forlitudinis illius videbis posteriora mea [Exod. xxxiii). UuiJ hoc?
emillit, in qua nunquam maculosilas ullius sordis Prope est miraculum quod implebilur in voluntate
;

inventa est, quia ipse Spiritus sanctus est ardens et mea. Sed lu prius pugnabis in duritia legalium pra?-
lucens claritas et quaj ardentes virtutes fortiter ac- ceptorum, per exteriorem signiticationem vim eorum
cendit et nunquam exstinguetur, ac ideo omnes te- ostendens: ubi dulcedinem et levitatem non inve-
nebra) ab co fugantur. nies qua; in Filio meo aperietur. Et ha>c duritia le-
Qute tres feneslras in suminitate sui habet : ex gis quam in pra?cepto meo scribcs, tandiu in duri-
quibus tantus fulgor resplendet, ut eliamtectum tiir- lia lapideorum cordium stabit, quousijue ouiuis
ris illius quod se velnt in cavuin erigit in claritate gloria illa mauifestabitur quce mihi a te et ab iraita-
fulgoris illius mauifestius conspiciatur, quia inelfa- toribus tuis usque ad manifestalionem Filii mei
biiis Trinitas in etru^ione donorum escellentiai Spi- exhibenda Cumquc hoc adimpletur in lege quum
est.

ritus sancti manifestatur ita quod ex eadem bea-

; nunc scribis, gloriticabor, ponamque te in perfo-
tissima Trinitate tanta claritas justiliae per doclri- ratum lapidem. Quomodo? Ego pouam te in duritia
nam apostolorum emanat, ut etiamexinde fortissima c legis cum te in praecepto meo super eam constituo ;

virtus divinitatis qua- incomprehensibilis in altitu- te videlicet magistrum hujus antiquitatis nominans,
dine omnipotentiae majestatis sua; existit, liomini quam Filius perforabit: plus eam quam tu in mysti-
mortali creatune apertius innotescat; sed tamen cis verbis exponens, cum eum in opportuno tempore
ita quantum lide credentis et tidelis hominis, capi in mundum misero. Et ideo proteget te fortitudo
possibile dignoscilur. Unde ipsa; fenestrse pulcher- ipsius ;
quia ipse acutiora verba quani tu alTeret, et
rimis smaragdis circumornatai sunt ;
quoniam ipsa clausuram in legalibus pra?ceptis aperiet; douec ad
beatissima Trinitas virentissimis virtutibus et a?rum- me redeat. Quid hoc? Ipse tandiu salutaria verba
nis apostolorum quai nunquam ariditatem tepiditatis mundo corporaliler dabit, donec in carne sua quam
tidei sensisse dicitur, ubique in toto mundo apertis- de virgine sumet, mortem corporaliter subeat. Tunc
sime declarata est. Quomodo? Qiiia nolum est quo- et ego tollam manum meam; quia super sidera eum
modo propter Udem veritatis, rapacissimi lupi eosdi- ad me levabo, omnia mj^steria ejus per Spiritum
versis pressuris oppresserunt; unde robustiores ad sanctum denudans et sic videbis incarnationem
;

beliuin certaminis effecti sunt: ita quod pradiando ejus, ut cum homo a dorso cernitur et non ante
Ecclesiam acquisierunt, et eam ad .Editicalionem perspicitur, quoniam eum incarnatum senties, sed
lidei fortissimis virtutibus roboraverunt : et multi- I^
divinitatem illius non capies, quia filii tui magis
modis coruscationibus virtutum ornaverunt. Et eam videbunt cum ad me redierit, quam eum intel-
quoniam Ecclesia in inspiratione Sjjiritus sancti per lexerint cum apud eos visibiliter conversatus fuerit.
eas ita conUrmata est, idcirco et ipsa vult et ex- Et quod vides infantes illos qui ventrem imagi-
poscit ut lilii sui ornentur signo Spiritus sancti in nis (ut prajdictum est), subierant multa claritate
hac unctione, ut idem Spiritus sanctus penetravit radiantes: quod ii in innocentia mun-
hoc est
corda fidelium in alta misericordia qua:>, valde my- ditia? puri cordis per fontem regenerationis matrem,
stica est, ita quod in igneis linguis per voluntatem scilicet Ecclesiam, ut pruemonstratum est, adepti
tibi
Dei Patris in mundum Quapropler et homo
venit. sunt: filii lucis propter ablutionem peccatorum
baptismate salvationis perfusus conflrmandus est suorum existunt. Quorum alii a fronte usque ad
unctione excellentis doctoris, sicut et Ecclesia su- pedes velut aureo colore ornati sunt; quia ab initio
pcr firmam petram firinata est. bonorum operum usque ad iinem sanctitatis per
Unde eadem
turris velut in medio dorsi prajdictai fulgentissima dona sancti Spiritus in unctione veroe
muliebris imaginis imposita est, inslar lurris quoe crcdulitatis per manum pontificis iu chrismate de-
in muro urbis imponilur, ita quod illa iui-igo prai corantur. Quomudo? Ut pretiosis lapidibus aurum
 ;

471 S. UILDEGAUDIS. 472

decoratur ciii ^mponuotur, ita et chrismute per ma- A ita quod mors, jusliti(o Dei resistere iion valot.
num superioris doctoris fidelitor baptizalus in un- Unde vos, o lilii veritatis, audite et intelligile con-
ctione baptismatis ornalus ostouditur; quemadtno- lirmationem Spiritus sancli; quam ipse in suavi
d»m scriptum esl : !lc.\ quoijue Iransj^rediebalur unclione magistoiii sui qui est niMgister omnium
torrentem Cedron; et cunclus populus incedebat unclioiium vobis bi ii ij; le ollert. Et idoo lia-c uuctio
contra \iam oliviE qufe respiciebat ad desertum in ojusdem Spiritus sancti per superiorem
hoiiore
Quid boc? Filius virginis qui dominatur uuiverso sacerdolem tantam exerceuda est; quia omnis ec-
mundo, ut terrenus rex reliquo populo iransgrossus clesiasticus ordo in Spirilu sancto inslitulus est; et
cst torreules aquas sacrosjucli lavacri : quod iu propteroa h.TC uiiclio Siiirilus Quaprop- i^aiicti cst.

aJmonitione Spiritus sancti forti de.^iderio viam ter et homo ille qui mysteriuni regenerationis ad
salutis demonstrat. Quid hoc?Ipse rcliquit mortem vilam suscepil; si hoc modo non csl unctus, tunc
traii^ions ad vitam, cum in regeneratidiie Spirilus ncc oinatu ecclesiastioa; ploniliuliiiis porcopit, so-
el aquce, id esl in magno oMiamcnlo iirliis ca-leslis ciiiiiJiim qiiod ecclcsia por ilagranloin Spiriluni,
Hierusaiem, qute nunquam doticit summam boatitn- sanctum ornata ostendit, ut supra monstratum est.

dinem annuntiavit. Unde omnis populus qui in il- Sed et quemadmodum Ecclesia in donis sancli Spi-
lum crodebat, incessit per inspiratiunem Spiritus rilus porlicitur; sic et lidolis hoino coiitirnuuidus
sancti por viain ilUm quic absconsa cralin unctione est iii unctioue principalis doctoris, qiii in houore
olei, respicienlis ad praevaricaliouem Ada? qu;o de- Spiritus sancli formidandusmagistcr csl, quoniam
serta erat pulchriludine ha>reditatis justitiai Dei, ct idem Spiritns sanctus calore suo certissimam do-
ad lioc spoctantis ut Adioposteritas ad saliilem redire clrinam Cliristiano populo ariieutor profert et ac
vollel; quia vulueralum peccatum primi hominis cendil. Uude qui
in hac unclionc sancli S[)iritus
nccesse habuit ut per sacerdotale ofticium iniinge- sic uuclo adliffisornnt, in saeculari procreatione, illi
relur, quod tilio virginis nocesse uon orat; quo- iiuu conjunganlur, quia in Spiritu sanclo ei copu-
niam ipse totus iii sdiictitale conccptus ost non vul- lali sunt. Quid hoc? Fidos purtal hominem ad haiic
norato nec corrupto matris suai utero, sed iu inte- uiictionem; et idoo qui illiim tunc in mauibus te-

gritalis honore perseverante. Nam quod per vul- nct tidem designal, quai carnalia uon qna:>rit, sed
ncra suggestionis diaboli niaceratum et coufusuni senipor ad spirjtiilia toiidit. Nani oruliis meus vi-

est, hoc per unctionera olei impinguandum el or- det hominem, ut in operibus suis venlurus est
nandumest; ita quod cdax livor abslcrgatiir quem ad luc.

carnis concupisceutia operatur. Q Quod si tu, o homo; post baptisraum me diraitlis

Alii vero, ut vides, claritatem tantum habentes etad diabolum reverteris, indejuslo judicio coudeui-
aureo illo colore carobanl; quoniam ipsi iu bapti- naboris; quoniani magnum donum intelloclns tibi

snidte ablulionis tanluin mundali. unctionem supe- dedi, et quia misuricordiam moam in lonle bapti-
rioris sui sacerdotis in chrismate non sunt adepti, smatis tibi ostondi. Omnes eniin qui misericordiain
quod siguum ardenlis Spiritus sancti est. Quid hoc ? medm in baplisiuo qiueruut, eam benigne inve-
Unctio coiiiirmandi per doaiim sancli Spirilus in niuut proptor Fiiiuin mfuni iii muiuliim veuiontein
episcopali oflicio specialiter fulget: quod populo et multos laboros iu corpore suo suslinoulem, ot
lideli post regeuerationem Spiritus et aqiioe exer- propterea, o homo, pugnas animfle et corporis tui
cendum est, homo
cum credulus conlirinandiis est patienter debes tolerare, et proptor Filium meuni
supra firmam petram. Quomodo? i'ilius meus baj)- suscipiam le, et nomo repollemlus ost a lavacru
tisma in corpore suo su.sco[)it: ipsum hoc pacto in baplismi qui illud in nomine mco iidoiiter sequilur,
carne sua sancliiicans; in qua nou est divisus; qiiia quocumjue tempore mehomo quujrit, illuin
in
quia ipse solus virginis vivus Filius est, ac ideo Quod si postea iliius opera prava
ferventer. suscipio.
iilius hominis dictiis, quoiiiain illa virgo ciim non erunt, ipsa eum judicant ad inortoni. Ideo, o homo,
cuncepit ex utero, sod ex iulogritale virginitatis D iii rcgeucratione Salvatoris iuuudaio, atquo in uu-
suae peperit illum. Qiii post passionis miseriam et ctione sanctitatis inungere: mortemque fuge, et
re.surreclioui5 gloriam in eadem carne ca'lum pe- vitara imitare. Nam et mater iidelium qua; Eccle-
notravit ad me redious, ac deinde Spiritus sanctus .sia est, iit lilii sui morlom elfugiaiit, ot vitain inve-
in igneo ardore mundum illustravit, coniirmans niarit, lideliter in ipsis oxorat. Qiiomodo? Ipsa ge-
omnom justitiam in cordibus discipulorum illius, mebundam vocem in liliis suis habet; qufo adeo in
cum eis aperuit quod antea absconsum erat. Quo- ij)sa posita est, usque dum plenitudo tiliorum ejus
niodo? Sic Spiritiis sanctus corda illorum ac- in tabernaciilum suiierna- civilatis ingrediatur. El
cundit, ut sol, cum sub uube iucipit apparere, hanc vucein idcirco habol; ut ino qiii sum aale
ardentem calorem suum ostendit in sua prajcla- !ovum admoneat semper videre et intueri, quod urii-
ra luce. Qiiid hoc? Amor Filii mei in mentibus eo- genitus meus incaruatus est, quatenus proptcr amo-
rum latenler ardebal; et ila calor Spiritus san- rein illius filiis suis parcara quos ipsa in regene- ;

cti eos peuelrans forlissimum solem doctrina; ratione spiritus et aquai suscepit ;
quia coeicsle re-
illorum ostendcbat, quoniam hoc est testimonium gnura non possunt intrare nisi in salvatione. Unde
iilud quod Spiritus sanclus Ecclesiae declaravit sic resonat: Timete Patrem, amate Filium, et ar-
473 SCIVIAS - LIB. H, VISIO IV.

dete in Spiritu sancto. Qiiotnodo? Hic sonus de me A potestate sua se habere putantes antequam eos in
Patre per Filiutn meum in sancto Spiritu ei datus meute ipsorum contingat ct ullam vim illius ob-
est; qui est vox in ipsa resonans quasi tuba in ci- tineant. Alii autem inlirmos oculos sed fortes pedes
vitate. Et alio modo non loqniiur; nisi sic in liliis habent, et tamen coram eadem iniiigine debililer
suis. Quapropter et ita furtisbimus Deus admouelur ambulant; quoniam ipsi debilem intentionem ad
per Filium suum ut parcat pcccalis liominum, quae opus bonum tenent, cum fortiler in operibus justitiae

propter poenitenliam sine perditione loleranda sunt, incedere deberent; sed in ecclesiasticis institutio-
quia ipse Filius Doi hiimanitatem siue peccato as- nibus simpliciter nou currunt, qiiia magis ad ter-
sumpsit. Qui uon dcbuit indui poliuta carne quae rena quam ad coelcstia mcntem figunt; et ideo
de semine peccati conceptaest; quoniam Deus ju- apud Deum stuiti sunt, quoniam per stvcularcm
stus est, et quia splendor coelestis regni non tan- prudentiam comprehcndere volunt qiiod assequi
gitur uilasordis. Et quomodo esse posset
macula non possiint. Sed ex iis qua^ iilum turbidum et
ut homo immeusa foeditate maculatus est super-
qui rubeum fulgorem in?piciunt, alii in pra'fata inja-
num regnum intraret, nisi per Filium ir.eum sine gine bene oruati fortiler incedunt; quia ista quam-
sorde incarn.itura? qui peccatores suscipit iu poe- vis terrena possideant, tamen in visceribus Eccle-
nitentia purgatos. Et quis posset hoc facere nisi sia? oruatum laborum suorum portantes, in divina
Deus? Unde et Ecclesia ad lilios suos convertitur, lege pedcm rectitudinis ponere non dedignantur,
et eo3 m.aterna dilectione fovet, cum mandatis Dei obedientes pcregrinos susci-
Sed quod vides quod e.x prisdictis infanlibus alii piunt, nudos vesliunt, et esurientes alunt. quam
qucmdam purum et lucidum splendorem, aiii vero felices sunt, quoniam hoc modo Deum susci-
isti

quemdam turbidum et rubeum fulgorem ad orien- piunt, uude et ipse habitat cum illis. Alii autem
teni vergentem inspiciuut hoc : est quod ex liliis ex ipsa imagine se rapientes eam impugnant, et
Ecclesise quos ipsa innocentia corruptionis sufe constitutas ordinationes ejus opprimuut; quoniam
per virlutem Dei procreat, quidam puritatem hi, materna viscera et dulcia nutrimenta Ecclesia;
spiritualis vilff! ia serenissima virtute fulgcnlem, deserentes, illam variis erroribus fatigant, et ideo
terrena scilicet conculcantes, propter amorem veri constitutas lcges ejus diversis oppressionibus dila-
solis attcndunt : quidam autem curnales facultates niant; de quibus quidam per fructum prinise ad
quas multa diversitas vitiorum perturbat habcu- ipsam humiliter revertuntur; quia quod graviter
tes, et lamen in rccta lide iideliter ardcntes, etiam dcliquerunt, digne poenitendo proptcr restauratio-
pro[)ter siipernam retributionem ad aeterna suspi- Q nem vilai graviter in se puniunt quidam vero per :

rant. Et ex iis qui ipsum purum et lucidum s[)len- contemptum obdurationis in elatione mortis rema-
dorem considerant quidam claros oculos et forles nent, quoniam ipsi vitum uegiigentes, obdurato
pedes habent, ac in ventre imagiuis potenter ince- corde propler contumacem et impoenitentem ve-
dunt, qiiia hi cum ccelcstia sectanlur in mandata cordiam judicium mortis suscipiunt, ut in mystica
Dei visum justse consideralionis et
incessum bona; visione sua Ezechiel dicit ; Rex Lwjebit, et
consummatiouib ponuut; ita scijicet in intima am- princeps indaetur moirore, et mmius popuii terrx
plesione matern;e dilectionis ambulantes quod nec confurbabuntur. viam eorum faciam
Secundum
in caducis nec in seternis devotionem suaj inten- eis, et secundum judicia eorum judicabo eos,
tionis muniunt. Alii autem iniirmos ocuios et de- et scient qiiia ego Dominus [Ezech. vn). Quid
biles pedes habent ;
quoniam ncc claram iutentio- hoc? Anima in qua regalis i"ationaIitas est, curn
nem nec fortem exhibilionem ad 0[)us perfeclionis delectationem peccati adesse sentit; quia malum
tenent, unde et huc et illuc lugubrem assensum assumit. Quomodo ?
a veiito projiciunlur, novit, tuuc
quia iu diversitatem morum per varias tenlationes Quia illi rationalitas, sa[)ientia et scientia a Deo
elatiouis fuuduutur. Sed et ipsi baculnm in mani- inspirata est et ideo quamvis corpori consentiat, ;

bus suis tentnt, et coram imagiue volitant ac eam ^ tamcu indiguura habct mahira, sentums hoc nou
aiiquaudo sed tamen tepide ferunt; quoniam con- esse bonum. Unde cum diversis criminibus per
tumaccm iiduciam iu operibus suis ponentes, Ec- operantem carnem polluitiir; alla suspiria trahens,
clesiai Dei falso lumore se ostendunt, ac eam in- anheiat ad Deum. Curaque crimiuosum opus ibi
terdum sed tamen insipienter per swcularem jiru- cum spiritu superbia; implelum fuerit tunc cor- :

denliam notant, quia cum per hctam simulationem [ms veiut ignominiosus princeps induetur confu-
sapientes apparent in conspectu hominum stulti ; sione, priucipatum suum iu mundiliis videlicet
apud Deum per inanem gloriam efliciuntur. Qui- exercens; quoniam ut homo dolet cum vilibus
dam vero serenos oculos sed imbeciiles pcdes ha- vestimentis operitiir; ita etiam mceret, cum infa-
bentes, ante illam imaginem hac ct illac iu aere mise rumor ad confusionem sui ab ipso procedit.
vagantur; quia cum ipsis divina prsecepta per in- Qaapropter el prava opera illorum homiuum qui in
tuitum considerationis pede tamen
nota sint, in malis actibus suis ad terram prostrati sunt a coe-
coni[)letionis claudicantes, sic sponsfe Christi per lestibus praeceptis ; conturbabuntur, quia vesli-
discursum propriae iustabilitalis demonstrantur, menta salutis, id est beatitudinem cum Deo non
ut in umbra sapientiam quaerentes, eamque in habent; quoniam quibus ha!C felicitas dcest, hoa
 ,

173 S. lllLDliCiAKDlS 471)

maligna conlurbalio possidebit. Kt ideo sccundiim A rum quiv. sunt opcra illa quic in dcsideriis snis per-
\iaiu iuiquitatis cui sempcr assistuut, scilicet pec- jietrant, judicabo eos nulia prtvmia felicitalis eis :

cali viam colentes, nec ullam justiliam cum a Spi- rcddcus, sed p«nas in pcrditiouc eis oppouens;
ritu sancto moventur iu ilincre cordis sui poncn- quoniam nullum lionorcm niihi exhibenl: ct in
tes ; sic faciam eis, nullam scilicet miscricordiain hoc scicnt (piod nullus eos inde liberare poterit
eis impcndens, quia cum scienliara bont uou in- prcctcr me qui Dominus omnium sum. Sed qiii vi-

telligunt, non timent me sed cum rabie perver-; gilanlibus oculis videt, et attenlis auribus audit :

sitalis nie Creatorcm omnium fastidiunt, facientcs his mysticis verbis meis osculum amplexionis pra>,-

quoecunque volunt. Unde et sccundum judicia eo- beat, quai de me viveuto emanant.

VISIO QULNTA.
SiMMARUM. —
Quod aposioli et pigmentarii sequaccs eorum videlicet sacerdolesy ecclesiam doctrina sua
splendidi^sime circumdaJit. Exeniplum de Abel. Quod ndnistri Ecclesix caslitalem servare debent. Qui
ex his in clnuiura subjectionis rcgularilervicunt curam picjmciitariorumnon habcntes, supernam mercedem
acquirunt. L)e statu nobilissimai perfeclionis virginex jucunditatis. De puellari imafjine. l)e turba quss
eatndem circumstant miro modo ornata. Verba Joannis de eodem. Quodvirginilas Deo oblala prudenter
consei-vanda est. Qux corrupto pacto virginilatis redierit, /lore intef/ritalis carebit ; nonenim ut domina,
sed ul ancilla suscipitur. Exemplum ad eamdejn rem. Quod moQna differeniia est inter cxlcste deside-
rium et terrenam concupiscentiam, ita quod 7iisi sanquine Filii Dei homo non redimeretur. l)e iis qui
passionem Christi in charitalis ardore imilantes et vivens odor exislentes, iler secrelx regencrationis ar-
ripiunt. Verbaevangelii ad camdemrem. Quodvirgineum genus et tiic ordo vovens iler secretx regeneratio-
nis, in prxcepto legis nonsunt. Exempluin de Joanneud eamdem rem. Qaod qui sunt vivens ordo vove?is
iler secrelx regeneralionis, pro necessitale et ulilitate Ecclesix regimen ecclesiaslicum suscipiant con-
tagia sxcularium rerum abjicientes. Verba Evangelii de Joanne. Quod inveslilum istorum vestitui aliorum
populorum dissimili, incarnatio et sepultura Cliristi designalur Quod prima lux diei aposlolicam doctri-
.

nam, aurora inilium hujus conversationis, sol discretam viam in Denedicto qui est quasi aller Moyses,
designal. Qui in hac conversatione probati invcniuntur pro nccessilate Ecclesix supcrcxlensum sacerdo-
,

tium suscipiant. Quod nullus conversalionem istorum repenle aggrediatur nisi intima probalione exami-
natus. (Juod sxcularis populus legem Dei conservans, Ecclesiam Dei plurimum exornat. Quod nec maritus
iixo^em, neo uxor maritum in hoc proposilo deserat, nisi volunlate amborum sil. Verba Evvngelii. Quod
prxdictx ecclesiaslicx institutiones Ecclesiayn in gradibus et in ordinibus suis consolidant. Quod in uno-
quoque ordine servanda concvrdia, diversitas morum, singularitas et novilas vilx et veslium vitanda est.
Verba Joannis ad eamdem rem. Comparatio de arti/icibus. Quod unicuique cum humililate sufficere de-
bet institulio prxdecessorum suorum. Verba Evangelii de eadem re. Evangelium de iis qui sibi secundum
cor SUU71 leges faciunl. Ilem verha Evangelii. Quod in his novilalibus Deus aliquos dejicit, aliquos tacite
tolerat; quos lamen infuturo judicat. Quod de inferiori gradu licet ascendere ad superiorem, non aulem
de superiore ad inferiorem. Eiemplum de animabus et angelis. Quod qui sunt vivens ordo vovens iter
secretx regeneralionis, qranum fortis cibi et pigmentarii, poma dulcis sapo)-is, et sxcularis populus, car-
nem designant. Quod hx Ires ecclesiasticx institutioncs in duabus viis versanlur. Qui signum reiigionis
in toluntate cordis acceplum, abjicerit judicium districtiexaminis accipiet. Verba David de eodem. Quod
;

illi qui non amore Dei, sed aliqua sxcularimodestia conslricti, signum religionis fictx accipiunt, Daluam
simiianlur. Exemplum de Balaam. Qui signum religionis insipienter acceperit et male consummaveril
in ruinam vadit. Verba Jeremix de eodem. Qiii infantes suos sanctx convevsalioni subjicere volueril, hoc
non imprudenter sed sapicnter eis consentientibus absque coactione faciat. Exemplum de agro. Qui volentes
Deum sequi per livorem malitix retraxerit, sacrilegium facit. Verba Moysi. Qui voluntale sua servitiiim
Dei agyrcdilur el postea contemnens neglexeril, dislricte revocandus esl. Verba Evangelii. Qui disciplinate
viventes, Jiulla casligatione corrigi nolunt, Jie grcgcm Domini contaminent, expellantur. Verba apostoli
ad eamdem rem. Quod ii qui /icle converlunlur, decipiuntur, et qiiod ii (jiii tolo corde convertuntur, a
Deo suscipiuntur. Verba David ad eamdem rem. Qui blasplicmiam conlra Spiritum sanctum impoenitens
dixerit, et qui seipsumin mortem prxcipitaverit, hunc Deus nescit. VerbaEvangelii. Verba David deeodcm.
Super quem blasphemia desperationis cadit;si crucialus repugnaverit, cilius eia Deo subvenilur Quodin .

perditionemcadit, quicorpus et animam qux Dcusconjunxil, separat. Verba Evangelii.

Post haic vidi quod pra-dictam niuliebrera ima- D pedes ejus difduebat, in<iuta apparuit. Et audivi
gincm quidam splcndor albus ut nix, et tanquam vocem de coclo diccntem : Ha.'C cst lloriditas in
crystallus perlucidus, usque ad gullur
a vcrtice superna Sion, matcr et llos rosarum et liliuin con-
ejus circumfulseraf. Scd a gutlure usqiie ad umbi- valiium. lloridilas, lilio poteutissimi regis despon-
licum ejus quidara alius splendor rubei coloris nominatissimam prolem gignes, cum
saberis; qui et
eam circumdederat ;
qui dc gutture usqiic ad ubera in tempore tuo confortabcri^. Et circa eamdem
ejus velut aiirora rutilabat ; sed ab uberibus usque puellam vidi maximam turbam hominum lucidio-
ad umbilicum illius quasi purpura byacinlho inlcr- rem sole stantcm, qui omnes miro inodo auro ct
mista fulgebat. Et ubi ipse velut aurora rutilabat, gemmis ornati erant ; et quidam illorum in capi-

claritatem suam sursum ad secreta ca^li extcndit, tibus suis velati candidis velaminibus aurca zona
in qua pulcherrima et pucliaris imago nudo capite circumornati fucrunt; supra qiiorum vcrtices si-

et subuigris capiliis et rubea lunica qua; circa militudo incifabilis Triuilatis (iucmadmodum mihi
 SCIVIAS. — LIB. II, VISIO V. 478

superius typice demonslrata est, quasi in sphaera A quara ciyslallus perlucidus, a vertice usque ad
in ipsis velarainiLus velut sculpta apparuit, et in guttur ejus circumfulget quia ecclesiam tide-
;

frontibus ipsoruin Agnus Dei ; ac in collo eoruni liuni incorruptam sponsam Filii Dei circumdat
species liominis, et in dextra aure cherubin el iu apostoUca doctrina, quai candidissimam incar-
sinistra alia species angelica : ita quod ct de ipsa natiunem illius annuutiavit, qui de ccelo in
simiiitudine gloria; supernae Trinitalis ad has spe- uterum virginis descendit, et qui fortissimum
cies quasi aiu-eus radius se extenderet. Sed inter ac lucidissimum speculum omnium credentium
hos quidam alii apparuerunt qui infulas in capiti- est: ita quod eamdem Ecclesiam ipsa doctrina
bus suis et pallia episcopalis ofiicii circa humeros ab hoc iuilio cum primum a?.dificari coepit, usque
habebant. Et iterum audivi vocem ex alto dicen- ad tempus cum cibum vilai fortiler deglutire
tem: Islfe suut filiaj Sion, et cum eis sunt citharcB valuit, splendidissime eam circumfulgens fideli-
citharoedorum, et omne genus musicorum, ac vox ter circumdedit. Quomodo? Apostolica doctrina
tolius Iffititite et gaudium gaudiorum. Sed sub eo- circumfuisit Ecclesiam in capite, cum aposloli
dem splendore ubi ipse velut aurora rutilabat : vidi primum illam sua pra^dicatione coeperunt Bedilicare,
inter coelum et terrani densissimas tenebras appa- „ scilicet cum per diversa loca discurrenles collige-
rere, qute tanti horroris erant ut humana lingua reut operarios qui illam in catholica lide robora-
elfari non possit. Et rursum audivi vocem de ccelo rent, et qui ipsi presbyteros et episcopos ac om-
dicenlem : Si Fiiius Dei in cruce passus non esset, ncm ordiuem providerent, atque
ecclesiasticum
istte tenebrai uullo niodo permilterent hominem ad jura virorum ac mulierum qui sub conjugio sunt,
supernam claritatem pervenire. Ubi autem idem el reliqua talia fideliter constitueret. Quaiiropter
splendor quasi purpura hj^acintho inlermista fulge- eamdein doctrinam subsequunlur pigmentarii ha-
bat, forliter prardictam muliebrem imaginem con- bentes similitudinem sacerdotum legalis testimonii,
stringcns ardebat. Sed alius splendor ut candida qui sub lege circumcisionis positi erant interiori
nubes eamdem imnginem ab umbilico deorsum, cibo enutrire populos, unde etiam apostoli ordines
ultra tamen nondum excrescens honeste circum- illos eligebant cum quibus ecclesiam superna in-
dederat. Et hi tres splendores circa ipsam imagineni spiratione exornabant. Quid hoc? iNam sequaces
se late dilfundentes, plurimos gradus et scalas in eorum in vice ipsorum saluberrima pigmenta ges-
ea bene et deceuter ordinatas ostendebant. Sed tantes: fideliter plateas et villas et civitates at-

cum htec viderem, ex nimio tremore qui me ap- que alia loca regionum et terrarum pertranseunt,
preheuderat in terram dissolutis viribus corrui, G et populo diviuam legem annuntiaut. Ipsi enim
nec alicui responsum dare valui. Et ecce maximus sunt exquisili patres et dispensatores ad eccle-
splendor velut manus tetigit me unde vires et siasticara disciplinani omni populo in docthna sua
vocem recepi. Et iterum audivi vocem ex illo mihi profereudam, et ad cibum vitaj ei dispensaudum,
dicentem: Magua mysteria sunt ha^c: Considera itaque etiam sc tales in vita sua exhibeant, ne
enim solem et lunam et stellas. Ego formavi solem oves mese iu operibus corum offendantur, sed ut
ut luceat in die, et lunam et stellas ut luceant in recte post ipsos gradiautur, quia ipsi hoc offi-

uocte. Sol autem signiticat Filium meum, qui de cium habent ut aperte cibum vitte populo subrai-
corde meo exivit et mundum illuminavit cum natus nistrent, et ut unicuique fidelia officia discrete
est ex virgine in line temporum, sicut et sol egre- ordinent, semetipsos etiam ila constringenles, ne
dieus mundum illustrat; cum oritur circa finem Ciirnalemcopulam appetant, quoniam spiritualera
noclis. Sed luna Ecclesiam eidem Filio meo in escam credentibus pra;bere et immaculatura sacri-
vera et superna desponsatione desponsatam de- ticium Deo olferre debeut ut in innocente Abel
signat. Et ut luna semper incrementum et defeclum praefigurabalur, quemadmodum de ipso scriptum
in sua consLitulione habet, sed a se ipsa non ardet esi :Abel quoque obtulit de primogenitis gregis sui,
nisi quod a lumine solis incenditnr, sic et Ecclesia ^ et de aliquibus eorum {Gen. iv). Quid hoc? In orlu
in circuitione motionis est, ita quod filii ejus siepe surgentis sajculi sanctificatio regalis ostensionis
proiiciunt in incremento virtutum, et quod ssepe in illo qui innocens in vita sua erat eifulsit; quod
deliciunt in diversitate morum, atque in dispersione domum omnipotentis Dei, non terrani sed coelum
adversilatum; ita quod
saipenumero in mysteriis forliter tetigit. Quomodo? Quia Abel in sua inte-
suis per rapacissimos lupos impugnatur tidelis per gritate obtuiit Deo intentionem voluntatis suai et

malignos homines tam Christianos quam Judaeos plenum officium ejusdem voluntatis: cura cogi-
et alios infideles, et in hoc per semetipsum ad tavit in corde suo illi offerre primum germeu quod
tolerautiam non .accenditur; sed in me per Fiiium in suLstautia sua habuit, et cura illud etiam per-
meum ut in bono perseveret illuminatur. Stelkc fecto opere complevit, ita et fidelis summum pa-
auteni a se differentes in claritale fulgoris sui, trem honorans eique debitam reverentiam exhi-
significant populos diversi ordinis ecclesiasticai re- bens. Unde etiam sicut Abel gregi suo prajfuit^ et
ligionis. ut eum pasceret custodivit et ut etiam simplici de-
Unde etiam vides quod pranisam muliebrem votione Deo obtulit de primis emissionibus ejus,
imaginem quidam spleudor albus ut nix, et tan- ac de pinguibus nutrimentis earumdem eraissionum;
47y S. HILDEGARDIS 480

ita eliam prwdicli pigmcntarii qui liliis Ecclesia% A proplei- supeniam dileclionem qu;im iii corde suo
id est ovibus Chrisli ipsius di-pensatioue ad pas- lideliter habuit, imitando. Quapropter et ubi ipse
cendiim eos praMali suiit, ipsos in verbis doctriuae velul aurora rutilat, clarilatem suam sursum ad
ecclesiasticse disciplina' tideliter nulriant, et eos ab secreta coeli exlendit, quoniam illa perfeclio qnaj
insidiis antiipii in^idiatoris forliter muniaiit, ac in virginitalis hoiiore lloret, virtiilem suam non
etiam sincera considerationo inspeclori omiiium ali- deorsiun ad tcrrena, sed sursum ad illa qua? sunt
quas douationes ex eis oHerant. Oii<Jtnodo? Quo- in cujiestibus mirabililer dirigit.
niam si illos per orania perfectos facere non pos- Iii qua pulcherrima et [)Ui'i!aris imago nudo ca-
sunt, talem aH<pum IVnclum ex ipsis egredientcm pito el subnigris cipillis apfiarei, qua? est sereiiis-
Dco olferant, primum scilicet reclcim iulentionem sima et ab omni foeditate humancT concupiscenliai
bonae volunlatis eorum quasi simpk-x germen de innocens virginitas, nudam mcnlem ab omni vin-
primogenitis gregis ipsorum, ac deinde perfectum culo corruplionis habens, sed tamen uonduin per-
opiis operalijjnis in eadem voliintate illorum ve- fecte falig.itionem tenebre^ceutium cogitationum
lut suavem fructum de adipibus eorum. Sed unde in tiliis suis quandiu in hoc mundo sunt deserere
hoc fuit, qujE Abel Deum tam devole coluil? Fi valens, cui tamen ut resistat, fortiler se opponil.
delis castitas integritatis, eum ad lantam devotio- Unde et rubra tunica quae circa pedes ejus diitluit
nem mipulerat. induitur; quia per sudorem laboris in virtuosis
Qiiapropter qui in consecratione constituti, Deo operibus usque ad hnem latai et beatae perfectio-
sacrosanctum sacrilicium oflerre debent, in suavi- nis perseverat, scilicet circumdata varietate vir-
tate castitatis ad altare ipsius accedant, quia si tutum, illum imitans qui plenitudo sanctitatis est.
ipsi auctores corruptionis sunt: quomodo in cor- Quae etiam ut tibi in secreto superni luminis os-
ruptione vulneratis manum salutaris medicameuti tenditur, est nobilissimum germen in ccelesti Je-
porrigere possuut? Et ideo ut aliis tanto liducia- rusalem, videlicet gloria et decus illorum qui ob
lius remedium conferre valeant, volo ut
salutare araorem virginitatis sanguinem suura fuderunt, et
Filium meum in amore castitatis viriliter imiten- qui etiam in candore humiiitatis virginitatem
lur. Quod si ceciderint, festinent ut cilius per poe- suam pro Christo observantes, in suavilate pacis
nitentiam surgant, et in hoc ignominiam peccati quieverunt, quoniam ipsa Filio omnipotentis Dei
velut nudi fugiaut, sahibrem medicinam requi- qiii rex cunctorum est desponsata, nobilissimam
rentes, et Abel cujus sacrilicium Deo acceptum prolem, id est elegantissimum chorum virginum ei

eral, lideliter sequentes. Sed qui ex iis in clau- q prolulit, cum in pace Ecclesia' proficiens confor-
sura subjectionis in amore mei se continent,
Fiiii tata o?t.
et in moribus suis institutionem pravorum quam me Qiiod autem eamdem puellam vides niaxi-
circa
inspirante proferunt, observant, sollicitudinem cu- rnam turl)am hominum lucidiorem sole staiitem,
rationis i^igmeutariorum non habenles; tamcn qui omnes miro modo auro et gemmis ornati sunt:
quamvis onera anxietatis eorum non gerant, quo- hoc est quoad ardentissimis ainpiexibus nobilissi-
niam propter aeterna praemia majoribus suis sub- mam virginitatem virginum
praecipuus chorus
jecli sunt, cum eisdem pigmentariis supernam complectitur, qui omnes ardentiori claritate coram
mercedem in electa civitate sibimet acquirunt. Deo fuigent quam sol in terra appareat, quia se i-

Quod autem vides quoniani a gutture usque ad psos conculcantes, mortem viriliter devicerunt,
umbilicum ipsius imaginis quidam alins splendor unde etiam mirabiliter in summa sapientia propter
rubei coloris eum circumdat: hoc est quia post clarissima opera quae pro Christo humiliter ges-
doctrinam apostolorum cum Ecclesia ita roborata serunt, decentissime exornantur. Quapropter et
cst, quod salutarem cibum veraciter valuit discer- quidam illornm in capitibus suis vciati caiulidis
nere, et cum ad inleriora fortitudinis siiae trans- velaminibus aurea zona circumornati sunt, quia
mittere, surrexit nobilissinia perfectio ecclesiasticap, D ipsi in gloria demonstrant
virginitatis fuigentes,
rcligionis, quae supernam dulcedinem ilagianti ar- quod ii qui decus virginitatis appetunt, mcntes
dore degustavit, et se asperrime constringens ad suas ab omni noxio calore circumlegant, et can-
coctionem secretioris fortitndinis se telendit, non dorem innocentia'. pulcherrimo fulgore castitatis
tamen ad divi^ionem carnalis amaritudinis perve- decorati iideliler apprehf.-ndant. Supra quorum vir-

niens, qiioniam copulam humanae conjunctionis tutes similitudo inelfabilis Trinitatis, veluti tibi su-
abjec^t. Quomodo? Nain idein splendor de gutlure perius tj-pice demonstrata est, quasi in sphoira in
usque ad ubera illius velut aurora rutilat, quo- ipsis velaminibus sculpta apparet,quoniam osten-
niam illa perfectio a gustu mirabilis vegetationis, dunt quod intentiones hoininuin honorem super-
ad dulcissima nulrimenta ecclesiasticae religionis nae et gloriosa-. Trimtalis (ut tihi in ostensione mys-
in virginea jucunditate se dilatavit, ita quod terii verissiine prae.siguaturn esl) in comprehensio-
etiam ab uberibus usque ad umbilicum iilius quasi ne amoris et stabilitate castitatis firmiter et stre-
purpura hyacintho intermista fulget, qiiia a nobi- nue teneant. Quod et in frontibus ipsorum Agnus
lissimis educalionibus ad constrictionein intiraae Dei ac iu collo eorum specics hominis, et in dex-
ca.slitatis sc muniunt, passione videlicet Filii mei tera aure cherubin, et in sinistra alia species an-
481 SCIVIAS. — L[H. II, VISIO V. 482

gelica : declarat, quia in reverentia castitatis suaj A itinere demonstrabant. Quid liuc? Quia Deus iii

mansuetndiuem filii Dei imitabuntur, petulanliam nova gratia austeritatem antiquai institutionis de-
superbi cuiii depoiienfes, et seipsus fragiles liumi- Jinivit.

nes considerantes, iii prosperitate etiam auditiunis Sed quia virgiuitas tam gloriosa ante Deum est,
suaj veram et indelicieutem scientiam ampiecten- ideo quia eam ex voluntate sua Deo obtulerunt,
tes, ac in occursante adversitate ejusdem auscul- eam prudenter conservent, quoniam hoc sanctum
tationis suae augelica prajsidia appetentes, ita quod propositum cum summa devotioue virginitatis sus-
et de ipsa similitudine gluria; supernai Trinitatis ceplum, lideliter cuslodiendum est. Unde etiam qui
ad lins species quasi aureus radius se extendit, idem saciamentum adierunt, caveant ue retrursum
quoniam inelFabilis Trinitas iutidelibus hominibus incedant. Nam ipsi charissimi imitatores lilii mei
qiii virtutes quajrunt et diabolicas seductiunes sunt, cum se ita Deo offerunt ut non sint ligati in
fugiunt, mirabilia miraculorura profundaj sapieu- opinione coujugii, nec oncrati soiculari causa car-
tiaj su» operari nou desinit. Sed inter hos qui- nalem copulam respuentes, ne illi cum omni sullici-

dam alii apparcnt, qiii insulas in capitibus suis et tudine carnis suai subjecti sint ; sed hoc cupientes
pallia episcopalis oflicii circa humeros habent, Agni adhtereant.
ut gloriosai innocentiae innocenlis
qiioniam inter illos qui in virginilatis Iionore " Quapropter vir ille qui in animo suo deliberat ut
flo-

rent, etiam quidamsuperua civitate in consistunt, nullam costam sibi cupulet, sed hoc desiderat ut in
qui dignitatem anliquorum patrum et gloriam su- pudore virginitatis propter amorem Filii mei perse-
perioris magisterii in s«culo strenue gerentes de- veret, sodalitatem ejus accipiet, si tameu in operi-
corem tamen non perdiderunt. Unde
virginitatis bus ipsius castitatis perseveraverit, quia hajc sancta
etiam ut aiidisomnes isti qui cum suspiriis suis munera, in voto sacratissimi pacti ecclesiasticee re-
pro coj-.lesti amore integrilatera suam couservave- ligionis ob gloriam supernae remunerationis eidem
runt, in coelesti habitalione filife Sion dicuntur, Filio meo obtulit. Sed si ille postea idem pactum
qua filium meum virgiiiitatis amore imitali suut. relinquens propter turpem stirauluin carnis suse
Ideoque et cum eis sonorum spi-
sunt, resonanti* adulterium perpetraverat, libertatera suain in servi-
ritualium et invocationes omnigenarum melodia- tutem redegit, quoniam honorem colii sui ubi Filium
rum et agilitatis ornamenta prosperarum mcntium meum pudice iinitari debuit, per turpitudinem delo-
et aurea fulgentium lai)idum ac gem.marum.
visio ctationis suse nequiter corrupit; et quia menda-
Qiiomodo? Quia hoc habent de Filio Dei quod de cium protulit, vovens se caste vivere quod non ira-
throno sonus exit, cui omnis chorus virginum in p. plevit. Unde etiara si in culpa temeritatis suae per
maximo desiderio concinit, videlicet novum can- severaverit, districtum judicium justissirai judicis
tum symphonizando, ut Joannes dilectus virgo inde sustinebit, quoniara nec turpitudo nec raenda-
testatur dicens Ei caniabat quasi caniicum novum
: cium iu coelesli gloria apparebit.
anie sedem et anie quatuor animalia ei seniores Quod si amaro fletu ante finem suum de hoc reatu
[Apoc. xiv}. Quid hoc? lu illis fidelibus qiii bona suo poeniteutiam fecerit, tunc unda sangiiiuis Filii
intentione castitatem ampi(,'ctentes, virginitatem mci illum suscipit quia culpam suam exliorruit; non
suam pro Dei amore illibatam conservaul, bona autera ipsuin iiiter sodales suos qui gloria intcgrita-
voluntas ipsorum in laudem Creatoris sui mira- tis florent reponit, quoniam societatem illurum de-
biliter erumpit. Quomodo? Quia in aurora virgi- serens libertatem pacti sui abjecit, el eain in servi-
nitatis qua2 Filio Dei semper adhoeret, fortissima tulem peccati redegit. Sed et puella quis. cx vulun-
laus abscondita est, cui nullura terrenum oflicium, tate sua in sanctissima despensatiuue liliu meo
ncc ulla ligatura legis resistere valent quin in offertur; ab eodem decentissime suscipitur, qui eara
voce exsultationis ad modo sibi coujunctam viilt Iinbere in consortio
gloriam Dei coeleste carraen hoc
decantet. Quoraodo? Videlicet quoriiam velox iter suo. Quomodo? Ut illum casta dileilione amplecta-
habens, canticum illud in novitate libertalis mi- D tur, sicut et ipse eam in secreto suo diligit, quuuiam
rabiliter promit, quod anteqiiam unigenitus Dci illi semper amabilis est, quia magis euin quam ter-
(qui verus flos virginitatis est) incarnatus de mun- renum sponsum quajrit. Quod si pactum ejus postea
do ad coelos rediens, ad dextram Patris resedit : transgressa fuerit, tunc coram iis qui in coelesti
auditum non est, sed tiinc quasi novi inores qui gaudio sunt, poliuta erit. Unde etiam si in eadem
prius visi non sunt, ciim videntur, iu stupore ha- temeritate pcrseveraverit, superna gloria justo ju-
bentur, ita hoc novum mysterium quod au- priiis dicio carehit. Sed si poenituerit suscipitur sicut an-
ditura non est, tunc in coelestibus resonans in ho- cilla et non sicut domina, quoniain regalem de-
nore virgiuitatis cognitura est ante scilicet inaje- sponsationcm deseruit, et quia magis alium amavit
statem Dei, qua Deus hoc facere potuit, et ante qiiam illiiin quem amare dobuit. Ille quoque qui
quatuor rotas qua? qiiatuor partes mundi percur- eam sediiccndo violavit, si culpam suam eraendarc
rentes veritatera omnis justitiffi et huraanitatis voluerit, ilu puiniteat qiiasi coelum riipisset, ne in
Salvatoris velut animalia in nova lege ferehaut, perditionem niurtis corruat, quia supernam despon-
et ante illos antiquos qua; Spiritu sancto imbuti sationera teraere corrupit. Quod est hoc? Nain, si

viam rectitudiuis in vetere lege hominibus, suo aliquis raagnus princeps sponsara sibi valde cbarara
iM S. lllLDFr.AHDIS iSA

iialtct, qiiam servns siTVoriim «uonim adultorarulo A slrirtioiic sna oxornant. Onomodo? Ononiam ijisi

corrumpil, quid dominus illo lacil? scre in maxi- sunt alta a>dilinalio snrgcnlis tlicsauri in divino con-
ma ira licloros suos millitut illum perdant, quoniam silio, quia ciim Ecclesia jam ruborala convaluit,
eam in j)io|»riis visceribus confudit. Quod si tunc ogressus csl ad decorem illius vivens odor, vovens
servus ille timcns, omnes missos illos orat, ut pro iter secreta; regencralionis. Ouid cst hoc? Oui^i tnnc
ipso intcrccdant, et insuper ad pedcs domini sui surrcxit, mirabilis ordo qui Kilium meuni in specie
llebilitcr prnciimbit ut sibi parcat, tunc rex illc exempli ejns teligit, qnoniam nt Filiiis meus venit
propler bonilatem suam, el proptcr pelitionem illo- iu mundum de commurii populo abscisus ; ita et baec
rum cum vivere societatem conservorum
sinens, acies conversatur in sa>culo do reliquo pojdiio sopa-
siiorum illi reddit, sed tamen eiim ila ut cifteros rata, fragrans ut balsamum de arbore suaviter sudat;
inferiores ct familiares amicos suos non remunerat, sic et populus isle primum in eremo et in abseon-
qnamvis et inter alios illi consimilcs conservos dito singulariler exorlus est, ; et d.'inde veluti ar-
ipsius debitam gratiam cxhibeat. Ita el liuic erit, lior, ramos suos expandit, paul.itim in mulliludine
qui a-terni regis sponsam seducendo violaverit. Sum. pleniludiMis proliciens. Et iiopuium isluni benedixi

mus enim rex in reclissimo zelo juJicia sua exor et sanctilicavi ;

quoniam ipsi niihi sunl amantissimi
cens illum ad perditionem transmittit, qiii eum in '*
flores rosarum, el liliorum, qui ?ine humano opere
lioc facto quasi illusor in oblivione menlis suk ha- in agro germinant, sic et populum bunc nulia lex
buit. Sed si diem bujus indignationis an-
miser ille ad hoc constringit ut eam arctam viam appolat;
ticipans electos Dei supplicitir oraverit, ut veniam sed ipse illam me suaviter inspirnnle sine pra^coplo
sibi a domino siio obtiueant, et iosuper bumanita- logis sua voluntate aggreditur, plus quam sibi jiis-

tem Salvaloris sui flebiliter inspexerit, qualeniis per sum sit efiiciens. L'nde cl plurinium mercodis inde
gratiam ipsius a peccato suo absolvatur : tunc rex acquirit, sicut et in Evangelio ubi Samaritanus il-

sanguincm hunc qui pro rcdcmptionc humani ge- lum vuincratum hominemiii induxilquom-
ptjliiilum
neris elfusus est, et dileclioncm supernorum civium admodum scriptum csl : Allcra die protuUt duos de-
atlendcns, illum a reatu suo et a diabolica pote- narios, el dndil slabulario cl ail : Curam illius habe,
stalenc in perdilionem eat eripit, ac cum in salva- elquodcunque supererogaveris, eyo cum rediero rcd-
lionem beatarum animarum reponit, sed tamen tri- dam tibiiLuc. x). Ou'd hoc? In prima die salutis,
p:idium regalis desponsationis quo cfeteri amici videlicot cum Filiiis Dci mirabilitcr incarnatus cor-
Dei liis sacris virginibus qux Filio mco superna poraliler in mundo manebat, muita et admiranda
dispensationc dicatio sunt congaudont, non dccora- p opera in liumanilate sua usquo ad resurreclione m
bit; et lanqiiam illum qiii pudorem virginitatis ami- suam perfccit; per quaj vulncratum hominem ad
sit, decore virginilatis nou corouabit, quamvis ei vera remedia saiubriter rcduxil. Sed altcra die
inter alios cioctos suos gaudium in supenia civi- idem cum omnia mystoria verilalis post resurroclio-
talc cum inaestimabili remuneralione tribuatur. nem suam in Ecclesia aperte posita sunt, protulit
Sed quod sub eodem splendore ubi ijise velut an- in typica raanifestalione Novum et Vetus Testa-
ot terram densissi-
rora rulilat, vides inter ccelum mentum .Tterna^ vilae certissimam demonstraiionem,
mas tenebras apparere, qute tanti borroris sunt et credenli popuio dulcissimum cibuiu. Et liaic scri-
ultra quam etiam humnna lingua effari possit : hoc pta dedit per gratiam suam pastoribus Ecclosia) qui
est quod
sub virginali gloria inter spiritunlera el gregom ojus custodiunt, et ait illis in veiliis blan-
carnaiem intcliectum, casus primi parcntis qui den- da; admonitionis sua;. In ccclesiasticis constitulio-
sissimus in offuscatione infidelitatis erat, ita ut ler- nibus procurate Christianam cohortem, quam in
rorem illius nullus hominiim explicaro valeret, sanguine meo rodemptam vobis commisi : hoc iia-

aperle cognitus est. Qiomodo? Quia in incarnatione bcntes in soiiicitudine vestra, ne in aliquibus qua^
Fiiii Dei qui ex virgine natus cst co^lestc deside- perlinent ad vitam deficiens erret. Quodcunque au-
rium ascendit, et terrena concupiscentia exclusa j) lem quaj vobis servanda tradidi, in boua voiuntatc
ost, quoniam priovaricatio Adco per sanguinem vestra superaddideritis plus sciiicel facientcs quam
cjusdem Filii Di;i mirabilitcr in salvatione restau- vobis pr.TCoptum sit : ego qui duclor ct salvalor vc-
rata est, cum prius illam nullus nisi Lnigenitus Dci ster sum, nunc mundum reiinqucns, et ad Patrem
a Patre missus io mundum dissoiverc ad supernum ascendens, cum iterum rediero raiindura judicare,
ingrcssum posset. L'nde ut audis in typica manife- eumque in indcficientem stabiiitatem ponere, ita

Ptatione, nisi idem Filius Dei sanguinem suum pro quod amplius per labontia tompora non debilitotur;
salute bominum com-
fudisset, illa transgressio ita tunc mercedem iaborum vestrorum, et bonaj volun-
primeret hominem, ut ad gaudium supernorum ci- tatis vestrae, cum augmentato fructu reddam vobis.

vium pertingere non possct. Et dicam, o lidelis ot probe servo, qui fidelitor
Quod autcm ubi splendor quasi purpura hyacin- ministras. Quisquis plus voti sui addit quam sibi in
Iho intcrmista fulget, fortiter prsedictam miilic- iege prEeceptum dupiicem mercedem accipiet,
sit,

brem imaginem constringens ardet hoc designat : qiiia iiium in meo gloriosum habeo, qno-
noniine
pcrfoctionem iiiorum qui passionem Fiiii mei in ciia. niam me rauitum diloxit. Et cgo dico Nec virgi- :

ritatis ardore imitanlcs, strcniic Ecciesium i:i con- neum genus, nec iiic ordo singularis devotionis, ucc
ih;; SCIVIAS. I.II!. II. YiSIO V. |.8fi

qui eos imitanliii' ul ii qui iu ercmo jaconl, sunt A do? Qiioniam seipsos despicientes, ot corpus suum
in pnrcopto let^is, hominibus
sicut cl propheta<, ab servituti Ciiristi in operationc virtutum subjicion-
snl) caiu.ili lege constiluti non sunt; quia tantum tcs, morum suorum de-
petulantiam in austeritale
moa inspiralione incedentes viveutet iii plus addunt, clinent, sic perbona exempla sua coteris homini-
quam ois pra^-ceptum sit, quod sacerdotaiis ordo et bus lucidissime fulgeutes. Nam etiam angelicum
reiiqua institutio sacerdotalis ofticii non facit, quia chorum fidcliter imitantur. Quomodo? In abjectione
hffic in Abraham et in Mose in Veteri Testamento sajcularium, quoniam, ut angeli nec terrena quaj-
jussa sunt, sicut ctiam et apostoii ex oadem
illa runt nec concupiscunt, ita et isti eos hoc iuodo
lege tollentes, et in Spiritu sancto ea socundum vo- mirahiliter subsequuntur, ita quod omnia caduca
luntatem meam hene oi'dinantes, Ecclesia' conser- contemnunt.
vanda tradiderunt. Sed et ipsa apostolica doctrina Unde etiam sicut Filius meus est nuntius saluli-
in Evangelio per Filium meum disposita est, ubi ferorum sacramentorum et sacerdos sacerdotum,
,

discijnili ejus in universum mundum verba veritatis ac propheta prophetarum, et a^diticator felicium
efTiinderc missi simt. Quid tunc? Nam cum apostoli turrium ita etiam si necessitas ingruerit, qui in-
;

viam populo annuntiarcnt, lucidissima au-

salutis r> ter hujusmodi homin.os radicem odoris cum utilitate
rora liliarum Sion in amore Filii mci exorla est, habot, sit nuntius et sacerdos, sit propheta et con-
illorum scilicet qui caruem suam fortiter constrin- siliator ecclesiasticffi jodihcationis ; nec omnino ab
xerunt, et malam concupiscentiam in semetipsis his separandus est : si tantnm oculus claritatis in
duriter mortilicaverunt. Et sicut tunc ha3c casta eo lucet, nec ad usum ecclesiasticum dormiat, sed
virgiuitas in ardente amore Fiiium nieum subsecuta ad inslructionem ejus vigilet, occupationem tantum
est, ita eliam hic mihi valde amabilis ordo singula- sfocularis causa;, et contagia sfficularium rerum ab-
ris devotionis, incarnationem illius imitatus est, qui jiciens, quia nec angeli, ncc sacerdotes, nec pro-
simt recta templa mea, videlicct ut clioi'i augelo- phetffi justitiam Dei occultabunt; sed eam ex prai-
rum me colentes, et ejusdem unigeniti moi passio- cepto illius iu veritate proferent, qnemadmodum de
nem et mortem ac sepulturam in corpore suo por- Joanne qui arundo vcnto agilata non fuit, cujus au-
tantes; non tamen ita ut giadio aut aliis terroribus steritatem isti subsequuntur, in quorum simiiitu-
ex quibus homines deficiunt moriantur, sed Filium dine in Evangelio iterum scriptum est Et egredie :

meum sic imitantes, ut volunlatem caruis sua^ abji- bafur ad illum oinnis Judxse regio, et llierosolijmitae
ciaut, cum se ab omnibus sa^cularibus rebus et or- icniversi, et bapfizabanturab illo in Jordanejlumine,
namentis in quibus mundus jpetatur abdicant, ut in C confitenfes peccata sua [Mafth. ui). Quid est hoc?
Evangelio de Joanne lucerna mundi scriptum est: In suspiriis et gemitibus a delectatione vitiorum
Ipse aalemJoannes habebal vcsiimenlum de pilisca- egrediebantur ad illum, in quo divina gratia opera-
melonmi, ct zonam pelliceam circa lumbos suos batur tota simplicis confcssionis devota voluntas et
[Mallh. iii). Quid est hoc? Ille in quo divina gratia visionis pacis unanimiter omnis effectus illorum sci-
mirabilem abstinentiam suscitaverat, per eamdem licet hominum quorum corda per timorem mortis

gratiam habebat, defensionem virtutis liujus, quod ad amorem vita; concussa fiierant. Quomodo? Quo-
in mente sua honorem et divitias sfficuiares con- niam idcm Joannes pra?cursor vcritatis, et amari-
tempscrat, et quod etiam pcr constvictionem quam tudinem et dulcedinen eis intimaverat. Unde et
in mortiOcatione vitiorum circa voluptatem carnis ipsi perfusionem pcenitudiuis a rectitudine ejus fla-
suai ))Osuerat, petulantes motus corporis sui fortiler gitahant; quatenus per declinationem malorum, et
domuerat, cum majores a:'dificationes qnam bonorum, confessionem scelerum
pra-de- pcr ereclionem
cessores sui institueret, videlicet cum per duras et suorum facientes, illum mererentur adipisci qui
asperas vias iucedcns terrenas concupiscentias con- ipsis non in umbra antiquitatis remedium denua-
culcaret. Quomodo? Quia plurima opera virtutum tiaret, sed qui eis in luce novitatis veram salutem
D
strenue faciens, castilatom ardenter amavit, praj- conferret. Sed ut idem Joannes homines ad se ve-
hens etiam iis viam medicamenti qui illud devotc nientes doccns, et flumine irrigationis perfundens
exqnirebant. Undc etiam illi qui sunt vivens odor, verba poenitndinis eorum ad honorem venturi Sal-
vovens iter secret.T regenerationis, cumdem Joan- vatoris suscipiehat; ita etiam nunc in nomine ejus-
nem in maximis tcnebris siBculi lucentem, per acu- dem Salvatoris qui veniens salutem fidelibus cou-
tissimas operaliones beatarum virtutum in vita sua tulit; et illi facere non negligant, qui testimonio
subscquentes, ineptani altitudinem et lititudinem sanctificationis fulminantis , operi plus addunt per
mundialium rerum fugiant, et in constrictione dif- inspirationem, videlicet Spiritus sancti, in abrenun-
fusianimi sui corpus suum coercentes malam con- tiatione sa^cularium rerum, novam austeritalcm se-
cupiscenliam abjiciant, ita cxcellentioribus instru- cundum similitudinem illani aggredientes, quam ex
menlis quam qui ante ipsos simpliciter in via Do- pra3cepto ejusdem testimonii sanclificationis per
niini gradientes, simplicia habitacuhi faciebant, regenerationem spiritus ct aqua? in abjectione dia-
serenissime fulgentes, acutam et angustam semi- holicaj servitutis, novum hominem induentes adie-
tam arripiant ea scilicet qua; in vohiptatibus sseculi runt; sed uhi stimnli impellentis necessilalis se
sunt fortiter sub pedibus suis conculcanles. Quomo- obtulerint, admonendo et erigendo ac sauando ma-
\r, S. lllLnEr.AllDIS 488

num devoU juvamini» pelenlibus porrigaul, si la- A IJL-nediclo declaral ;

qiUMU ego per ardentitn igncni
luen ad Ulani diL;nilatcui ecclcsia^tica promotionc traduxi, docens eum in vestitu convcrsationis su;e
dis;ue pervenerunt, at in hoc prfodecessorem sunm incarnalionem mei colere, et iu abnegalione
Filii

iideliter imitenlur, ut quod ille velut in umbraosten- voluntalis sua» passiouem illius imitari, quia ipse
dit, ipsi in noviiate lucis veracilsr compieant. Ip^i Benediclus est quasi ulter Moses in lapideo fora-
euini sunt zona Ec( lesia' eam valde constringeut. ^; mine jdcens, et corpus suuni, in mulla asperitate
quoniam in incarnatione Filii mei occupati sunt, et ob amorem vila^ crucians ct constringens qucmad-
quia etiam angclicum ordiuem exercent, scilicel modum etiam primus Moses in lapideis tahulis ex
nou cessantes ullis horis canlando cum sonitu, aut prai^cepto meo asperam ct di.ram legem scribens
oraudo iu compunctione, nou autem e.\cussis cla- Juda'is dedit. Scd ut Ulius meus eamdem legem j)er
moribus ul inulilis pulvis aut aridus absque vigore dulcedinem Evangelii perloravit, sic etiam Benedi-
compuuctionii et quia etiam non recusant operari
; clus famulus meus propositum hujiis ordinis quod
pro uecessUate sua; uon tamen in manibus suis ante ipsum divcrsissima couversatio fuit, per dul-
fa'cularia qu;erentes, sed cuni charitale et liumili- cedinem inspiralioni-; Spirilus sancli discretam et
tale se ipsos districte circumspicieules. ipse lor- planam viam fecit, ac per hoc phiriniam cohortem
B
tissimus atque amantissimus populus meus, cum in suue religiouis coUegit; ut etiam Filius meus per
eis aftlictitinfm ilkim attendo quam Filius mcus in suavitalem odoris sui Christianuni popuhim sibi coa-

carne sua passus est, quoniam ct ipsi secuudum dunavit. Et deinde Siuritus sanctus coidibus eiecto-
mortem illius nioriuutur, cum vuluntatein suam dc- rum suorum suspiiia habentium inspiravit,
vitu^

serentes, et propter vilam telernam magisterio se ut sicut in lavacro baplismi crimina populorum ab-
subjicientes, secuudum imperium pruilatorum suo- luunlur, ita et ipsi in signilicalione passionis ejus-
runi gradiuulur. dem Filii mei sicculares pompas abjicerent. Quo-
Quapropter et vestitus eorum vestitui aliorum modo? Nam ut homo a diabolica potestale in sancto
populorum non assimilalur, quia et ip-e iuteger baptismo convertitur, crimina veteris macula; ab-
incorruptam incarnationem Filii mei qua- plurimum jiciens; sic et tcnenas causas in sigiio vestitus
isli

distat a procreatione aliorum hominum ostendit. sui abnegdut, in quo ctiam et angdicum signum
Nam illam incarnationcm iegale imperium viri ac habent. Quomodo? Ipsi enim in voluutate mea; pro-
mulieris non tetigit, sicut nec iste popuius ulla tcctores populi mei positi sunt.
conscripla lege ad hanc constrictionem cogendus Undo qui ex ipsis in sancta conversatione pro-
•'.it ; sed qui eam pro voluntate C J'*ti iuveniuntur,
dileclione Dei sua pastores Ecclesiae mcic consti-
vovendo aggreditur, hic in ipsa perseveret, ne retro- tuautur, quia et angeli qui nulla macuia terrcuai
cedens corruat, sicut Lucifer, qiii lucera deseruit et causae tanguntur, custodes populi mei sunt. Nam sic-
li;nebras rccepit. ilujusmodi cnim vestitus secun- ut angeli coram Deo in duplici honore sunt, sic et
dum coniscation.-m supernorum spiriluum eum homincs hujus religionis sunt in duplici vita. Quo-
alis sublilildtis sutc circumvolat, et incarnationcm modo? Angeli in ccelcstihus Dco sine interinissione
ac sepulturain Filii niei desii^nat, quia signum in- serviunt, et eliam in terris homines a diabolicis in-
carnationis in suo volitu hai)et, qui se ad forlissi- sidiis semper jtrotegunt sic ef p(»]iiilus iste angeli-
;

mam obedientiam exhibet, et signum sepulturoi cum ordinem imitatur, cum terrcna uespiciens Deo
ejus in ipso vestilu portat; qni in ojieribus justiti;i', (juotidie famulatur, et cuin etiam reliquos homines

sa-cularibus causis abreuuutijt. Unde qui pura vo- ^uis orationibus a malignis spirilibus die ac nocte
luntdte eodem veslitu induilur, salubri remedio tutatur. Undesi ecclesia niea reclum pastorem non
ailevialur. El ideo qui illum per invocationem Sj^i- habct, tnnc hiijusmodi reiigionis ca'tus clamando et
ritus sancti in beuedictiouibus suscipit, nou illum hendo ipsi subveniat ; et qui iu eo proliatus inveni-
abjiciat. quoniam qui eum per abjectionem persc- lur si uecesse fucrit, supcrintendentiaj sacerdotium
verantis m;ili contimpserit, cum illo erit qui ange- '' suscij)ieus, ipsam in zelo nieo strenuo defendat.
licum ordinem sjirevit el iu mortem sejielienuus Niillus autem rcligioncm horum repente et velut ex
corruit. Quid esl hoc? quoniam hic poj)ulus ex somno evigiians aggrcdialur, nisi prius in conslri-
pra-ceptu h'gis ad hanc conslrictioncm stiinulatus ctione aninii hoc proposito perseverare
sui si in
non est, sed volunt.ite siia aggressus est pactiim vaieat ex inlima probatioiie examinetur, ne si illud
rueiim observare, et ita Efclesiam meam sua saiicta volunlale sua in foidere benedictionis susceperit, et
conversatione illuslrare. Quomod')? Ut post pri- jjoslmodum in pcrversitate erroris sui abjiciens
mam lucem diei aurora solis aspicitur, ita ordo mihi siue poinilentia illuserit, iu damnatione mor-
iste i)ost voces apostolorum exortus est. Quid est tis miseiabiliter percat. Quaproptcr, o cbarissimi
hoc? liiii mci, qui valde in contrarietale dissipati estis,

Prima lux diei lidelia verba aposlolictP, doctrinai surgite cilius in humililale et in charitate, et sancto
designat, aurora initium hujus conversationis qufe proj)Osito vesLro virililer et niiauimiter consentite.
{•rimuui in solitudine et iu speluncis j)ost illam bea- Sed, ut vidcs, ;dius sjilendor ut candida niibes
tam doctrinam germinavit demonstrat, sol autem ]ir;pdiclain mulielirem iniMginem ab umbilico et
discretam et bcnc dispositam viam in scrvo ujbo deorsum ullra tamen noudum excresceus, honeste
i80 SCIVIAS. — I.li:. If. VISK» V Vdo

circumdal: qui cst sipculaiis vita quce iii caDdore .\ sanguinis tui iu alieuum locuiii ducat; ({uouiarii,
sercua; iatentiuuis Ecclesiani a plenitudine gerini- sicit Deus praicepit ne homo occidal iiuminem, ita

nanlis tbrlitudinis usquc ad cxtreraitateni illam etiam jussit ne homo per crudelit.item fornicationis,
ubi ullra jam nunuuin in iiliis suis processiL, in sanguinem suum a recto loco «iio abscindat. [Jnde
reverentia ju>i.8P sulivenlionis circuiDplcclitiir. Quo- el.iain homo ardorom cupidilatis suiP deprimat, nec

modo? Quia circa umljiliciim est germen meiobro- incendium suuin ad alicnum ignem transmiltat; quia
lum de quo omnegenus iiumanum procreatur. unde si hsec ardens voluntas calorera alterius voluntatis
et ibi in ecclesia sajcularis populus per quem ipsa cum fervente concupiscentia fortioris vel mollioris

ad [lieniiin niimerum in ordinibns siiis provehenda causae concejierit: vere tunc cum desiderio animi
est demonstratur, cum ibi reges et duces, princi- sui et cum coUigatione araplexionis
mentis in illius

pes ac praesides cuin subjectis suis, ac etiam cfeteri unura coagulantur. Nam exterior videns oculus in-
divites ac pauperes el egeni cum ri liquo populo teriorem calorem iu aduslionom excitat. Et quam-
conversanles denuutiantur. Et per hos omnis Ec- vis corpus hoc peccatum cum corpore iilo non ope-

clesia valde ornatur, quia cuui sseculares homines

tamen vivens voiuntas facil opus ardoris in
relur,
legem Dei quae. ipsis posita est lideliter couservant, illis, ita quod omnia viscera eorura propter con-

Ecclesiam plurimum cxornant, ct mi.Hiis umplexibus

B scientiam suam concutiimtur. Quapropter clanstra
Deum nmpiectinitur cnin sincera humiliiate et de- exterioris hominis iam caula ciistodia observentur,
volione magislris suis obediunt, et cum eleemosy- ne interior homo per iusipidam uegligenliam saii-

nis et vigiliiis ac continentia, et etiam viduitate ac cietur.

caeteris bonis ojteribus quae Dei sunt corpus suum Et ut vides quod hi tres splendores circa ipsam
pro Dei amore castigant. Unde iili qui constitutara imaginem se late difTiindunt: Iioc est quod in lio-
sibi legem secundum voluntatem meam custodiunt, nore superna? Trinitatis pr*dicta? tres ecclesia-
vaide amabiles mihi sunt. Sed si quis ex illis ,jugum sticfe institntiones nbique felicem Ecclesiam in di-
libertatismeoe in abjeclione ssecularium ferre desl- latatione erumpent'iim geruiinura et in difTusione
derat, ad me cilius veniat nisi in junctura carnalis beatarum virtutuni miro modo circumpiectentes
copulae sit, quam ligalurarn temere non solvat iii.-i consolidaut unde etiam plurimos gradus et scalas
;

per voluntatem illius cujus consortium habet. Quo- ia ea bene et decenter ostendunt, qui sunt diversi
raodo? Nec maritus uxorem, nec uxor maritum in ordines tam in s«ecularibus quam in spiritualibus
lioc proposilo deserat, nisi volunlas amliorum sil; liominibus per quos eadem Ecclesia in bonitate
et tunc si ita deliberaverint, aut ambo remanennt ^ morum et in disciplina virtutum, liiios snos cum
in Sfpculo, aut ambo a sseculo separentur; quoniam suavissiraa reverenlia educatos ad superna perdu-
esse uon potest ut pes unns permaneat in corpore cit. Quomodo? Cum terrena spernunt, et cum coe-
et alter a corpore abscindatur salvo liomine. Sic lestia diiigunt. Quid est hoc? Quia iegaiia prcece-
eliara uou cougruit ul maritus sajculum colat, uxor pta quae ipsis institiita sunt, in diviuo araore lide-
sseculura deserat; aut ut uxor in sseculo resideal, et iiter compleut. Sed, sicut in tribus personis unus
maritus sseculum fugiat, si in superna vita decorem Deus ost; ita etiam in his tribus praedictis ordini-
suum invenire volunt; quia si hoc indiscrele et in- bus una Ecciesia esl, cujus fundator ille esL qu[
sipienter agitur, non hostia sed rapina appellabitur. plantator omnium bouorum est.Quodcunque euira
Quapropler qui iu carnali copula logali jure sibi iilenon plantavit, hoc stare nou poterit. Unde illa
conjuncti sunt, unaniraiter simul vivant, nec alte- iustitutioquam ipse non instituit, haec in magnis
rnm ab altero sine consensu alterius, nec sine dispo- iUusionibus decidet. Qiiomodo? Quia Deus illa non
sitione aut uemonstratione ecclesiastici vigoris in- plantavit ;
qua' ad superiora cum llatu superbiop
sipienter se discindat, queraadmodum in Evangelio ascendere tentanl, uec superioribus suis subjici
ilerum scriptum est : Quod
Deus conjunxit voluut. Hoc ibi est ubi minor ordo supra majoreni
ergo
homo non sepurel [Matlh. xix). Quod est hoc? Den? D ordinera qui de antiquo consilio principalium ma-
in creatione humani geueris carnem de carue tuiit gistroj'ura in voluntate raea constitutus esl, se ele-
et in unam copulationem conjunxit, ita constituens vare contendit; et ubi quidara in diversis signis
ne hsec conjunctio prsecipitanler ab iuvicera sepa- vestitus sui se volunt diialnre secundura mores
raretur. Quomodo? Quia ita in conjunctione viri ac suos quemadmodura in insania sua cogitant, veluti
mulieris erii ubi caro carni et sanguis sanguini si ordo angelorum se erigei'e vellet super ordiuem
legali sanctione copulatur ne ab invicem sua stulta archaugelorum. Et quid hoc esset? Quasi nihilum
pnocipitatione disjungautur, nisi hoc ex juxtacausa, et inane esseut, qui sic recte constitutos Dei or-
aut ex ralionabili devotione utriusque ligaturae eve- diues in vanitatibus suis dividere vellent. Sed hoc
nire contingat, quoniam Deus iu secreto sapientiae esse uou debet, ut ab his iu insania diversitatis
suifi hauc conjunctionera maris et feminae ad propa- suae invocet, qui in proposito suo semper novi esse
gationein hominum benigne disposuit. Et quia hffic volunt, el rudes ia scientia sua ad dicendum ea
conjunctio ab ipso ita decenter institnta est, idcirco qu» in mentibiis suis sunt, deserentes beue tritam
stalta cupiditas hominis abscisionem in his duabus viam, et bene coraplanatam arcara antiquorum Pa-
partibus non faciat, nec pars haec nec illa dotem trura, qiMin illis Spirifus sanctus inspiravit. Unde

Patrol. CXCVIT. 16
 :

\u\ S. llll.DKr.AHIilS.

ruulti ex his eousUlutas ordiuatioues quas Kcclesia .V venloriuu .^lrepilus resonanl; sed radices non flo-
lu auliquis Palribus babel, iu luagua suporbia de- rent uoc gernien proferuut. Naui ipii subjugo uieo
stituuut. «'t boc iu pluriuiis sebisuialibu> divorsa- esse deberonl, lasfi\i suut, uoc socundiiiu disci-
rum iuslilutioiunu >uaruin faciuut. Ijisi euim iu di- piiuau) inoeJunl. Quid est iioc ? Ipsi rectaui viam
versis circuitionibus suis fructiferae arbores dici transiliunt, et mulla iuuliiia tabernacuia sibi fa-
volunt; sed nec vacua? aruudines appellari possunt, ciunt. Hujusmodi enim iiomiues niiilum fervorem
quemadmodura diiecto .loanni de illo ostenditur justitia» iiabent.es, sed in semetipsis torpentes ; nec
qui in tempore marcens al^jicitur, ut scriptum esf in eonstituta sibi lege ardent, secuudum con-
nec
Scioopera fua, neque fngidus es, neque cali-
(/uia ver.sationem pra^cedentium palrum suorum fa-
dus. Utinam frigidus essesaul calidus! Sed quia ciunt ; sed quisque eorum quamdam singnlaritatem
tepidus es, incipiam tr evomere ex ore meo [ Apoc. in semetipso sihi secundum voluntatem
piantat, et
\u). Quid fsl hoc? slulte, qui iu lemetipso turpi- suam iogem sibi ponit, sic in propriis cogitationi-
ter marces, ego qui cognilor secretorum sum, iu Itiis suis et in magna iustabilitate per iuflatam
omnia sciente uculo video opera desideriorum tuo- superbiam se ad volandiim elevans. El quoniam
rum, qui'niam opera qua; ad ignem ignei illumin:i- isti rocto fffidere patrum suorum nou adha^rent,

toris pertiuent omnino non etfugisti, nec etiam H idcirco semper novi et rudes in magna instabiiitate
opera qua? glaciem frigidi rigoris induciint omnino hac ot iliac serundiim voliintatem suam vagan-
abjecisti. Quomodo? Tu ucc cs in maiis operibus fur.
ex toto frigidus, uec in bonis artibus ex toto fervi- Quaproptor ot ego comparo illos stuitis artifici-
dus; sed in utroque per instabilitatem mentis tuse bus (pii magiuim aidificium iii aitiim erigentes, :

ut tepidus ventus pendens, videlicet in neutro non imitantur prudentiam illorum artificimi, qui
sciens quis sis, quia riec in malo emeritas pceuas, in multis instriimentis optime edocti et diversis
nec in bono digna praemia consideras. Quomodo? probationibus iodificalionum examinati omnia ad
Quia in tam magnam profunditatem respicis quod rodificationem pertinentia bene noverunt, et omnia
fundum ejus invenire non vales et quia etiam instriimenta sua recte disponunt; sed ipsi vacui
;

tam altum monlem asceudis quod cacumen ejus et insipientes, in semetipsis confidunt, quia pr;o
ascendere non potes. meiius tibi esset ut inutiiem aliis sapionles essc voiunt, et ffidificia sua ita dis-

servum et peccatorem te scires, quam sic in tem- ponunt: quod ad tempestates mobiiia sunt, unde
pore esses nt vix ad justitiam respicias. Nam si a etiam a ventis dejiciuutur; quoniam non siipra
bonis actibus separatus esses, peccatorem te in- j)
petram, sed supra arenam posita sunt. Ita et illi

telligeres; vel si a maiis operibus te abstraiicres, faciunt qiii in superbia sua in semetipsis confiden-
aliquam spem vilsc haberes. Nunc autem ut tepi- tes prfo anliquis patribus suis prudentes videri
dus ventus es qui nec humiditalem fructibus utfert,
;
cupiunt, nec secundum foidus eorum ambulare vo-
nec eis calorem inducit. Tu enim es veiut incipiens lunt, sed siliimetipsis leges secundum voiunta-
et non quasi perficiens; quia bonum tangis in in- tem suam in magna inslabilitate statuunt, et
ceptione, sed ilio te nunquam pascis in perfectione, ideo perfrequenter per diaboiicas tentationes ad
wt ventus qui os hominis percutit, et non sicut peccata quatiuntur; quia non super Christum,
esca qua». ventrem ejus labitur. Utrum etiam
in sed super instabiiitatem morum suorum innituntur.
charior est inanis sonitus. an perfectum opus ? Sed I.'nde ne inspiratio Spiritiis sancti qua; in anti-

acceptius est perfectum opus quam inauis sonitus. quis patribus operabatur per superbam inllatio-
Et ideo cum silentiu bumiiitatis operare et non nem evacuetur. volo ut fideii homini cum humili-
cum superbia oslollere, quoniam illi pro nihiio tate sufficiat quod oi a pra^decessoribus snis insti-
computabuntiir qiii socielatpm
; sanctilicalionis ii- tiitum est, ne si plus inanitor voluerit qiiam humi-
lorum qui ni'- in ienitatis obsequio amant, nbji- litor qua>rore deliuerat, ne postea tepefactus inde
ciuDt; hoc cnim per stolidam superbiam insectan- I) recedens, ex hoc ruborem confiisionis accipiat.
tur, quod per suavem mansuetudinem adimpiere ut in Kvangeiio scriptum est: Cum invitatus/ueris
dedignantur. Quod si por inciioationem rectitudinis ad nuptias, non discumbas in primo loco, neforte
vim verboruni nieorum qiia; oibum lideiibus pr.e- honoratior te sit invilatus ab illo, nt veniens is qui
bent intrare tentaveris, et si tunc in ea torpeus ac ie p.t illum vocavit, dicat tibi: Da huic locum, ettiinc
nullam duicedinem justitisc et tangentibus osten- cum rubore novissimum locum lenere {Luc.
incipias
dens ad deteriora cadis, tunc et ego propter tc- xiv).Quid lioc? Quando per supernam inspiratio-
porem negiigentia^ tute incipiam te ejicere, ex ea- nem admonitus fiieris ut per fideles labores tuos
dem vi verborum meorum te expeliens, quoniam ad tabernaculum iliud venias quod semper in nu-
nullum saporem suavitatis per eflicaciam operatio- ptiali vita abundat, ita quod assidue in sinceritatc
nis tuee e.xhiijens, ad interiora beata' receptionis et honore ac sanctificatione in virginea virga et in
non anhelas. Unde et ita abjectus conculcaberis, beata matre, soiiicet Ecciesia la^talur et lon in
sicnt et cibus ille quapropter insipiditatem gustus corruptione et confusione ac dejectione germinis
ex ore hominis projicitur, antequam in ventre ejus et floris sui tristatur ; tunc comprime mentem
recipiatur. Sed quid nunc? Vonti enim volant, et tuam in humiiitalo, non eievans eam in eiatione.
 |'.):;
SCIVIAS. - I.U!. II. ViSKl V. 104

Qiiomodo? Cum sseculares causas in amore Dei a iV postea in calore fervons ita ei copuletur secundum
corpore tuo abjeceris, tunc quasi pulchcrriDUis quod hoc periicere vult; ilhni videlicet transposi-
llos ascendes qui in ca?lesti Hierusalem sine aridi- tum aut in exaltatione menti.^, auL in petulantia
cum Filio Dei floret, in quo omnia ornamenta
tate carnis, aut in superllua pollutlone, aut in occca-
animarum apparent quia vetus homo omnes abo-
; sione excusationis, aut in vicissitudine operationis
minationes hominuni profert, novus autem omnem sursum deorsum imprudenter vadens, nec
aut
sanclificalionem virtutum sedificat. Et ideo cum quale fundamentum sit discernens, et an utile aut
ad hanc sanctilicatiouem veneris, erubesce nnti- inutile sit, scire contemnens vero hoc justo .judi- :

quum serpeutera qui semetipsum a bealiiudinis cio destruetur, quoniain plantationem illam in tali
loco per appetitum inanis
dejecit, gloriae imi- non plantavit Pater ille; qui cffilorum et omnis
tari.Quid hoc? Si videris aliquem te ornalio- justitia^ habitator est, et ideo ejecta arescet, quia
rem, cave ne per cupiditatem mcnMs tuff> super de rore coeli non ascendit, sed de succo carnis ve-
eura ascendas, dicens: Vo!o super illum, aut sic- nit. Quomodo? Qiiia horao per stultam scientiam
ut ille est esse. Quod si hoc modo te exaitaveris, soam hoc opus faciens, nec justitiam nec volunla-
Dunquid tunc fidelis servus es, cum Dominum
lem Creatoris sui inspicere voluit; sed ad illum
ad
iracundiam provocas, ita quod te illi opponis? Sed si B qui seinper rotam carnis ipsius infatigabiliter ex-
intellexeris aliquem valentius natura^, gratiije aut agitat, respexit. Nam quod hominibus eum oculum
fortuna; donum habere quam tu habeas, si tunc illi suura acute in Deum ligere noluiit, per deceptio-
per invidiam detraxeris, planam viam non ambu- nem mentis suse aliquando bonum videtur; si hoc
las, sed per Quapropter stude in
devia incedis. inspiratio Spiritus sancti non calefacit, in interitum
humilitate Deo servire, et non iu superbia bac- ibit, quia hppc vana gloria pertrausit. Cum enim
chari, nec te per vaninatem simulationis super vani homines in uno per tsedium afficiuntur; in
illum extolle ;
qui justa esaminatione majori desi- altero per vanam gloriam innovantur, frequenter
derio lucet quam lu ardeas, ad ejus-
seternse vitoe in superbia et in stimiilatione ac in spiritu zelotv-
dep culmen per supernum ardorem
beatitudinis piaj se extollentes, et etiam frequenter in raolejtia
ita invitatus ab illo qui omnibus veritatem dili- et in indignatione ac in contradictioue aliarum
gentibus pium se manifestat, ne in omnia sciente institutionum qusc de me fluxerunt altercantes,
oculo veniens ille qui te humilitatis obsequio, et necnon non sunt ad torporem
in cn-teris bonis qu;p
illum in charitatis dono per inspirationem beata? teedii, sed in ardore desiderii de die in diem pro-

adraonitionis vocavit, recto judicio suo dijudicet (' ficiendi, se invicem comprimentes. Nam quod de
te, dicens : Tu qui te per flagrantem superbiam me fluxerit dulcem et suavem gustum anima? prse-
iu locum illum
erexisti cujus socius non es, re- bel semper in perseverantes proficiens, et non in
linque vanam gloriam tuam, et da subjectionis ofli- instabilitate retro aspiciens. Unde ille beatus est,
cio huic dileclo meo culmen honoris, quod te- qui in me fideus, spem suam et initium ac finem
mere rapuisti. Et quid tunc de te? Quoniam si hoc operum suoruni non in se sed in rae reponit. Qni
modo dejectus fueris, incipies per angustiam moe- facit ha?c, non cadet; qni vero sine me stare vo-
roris et extremitatem abjectionis sentire,
tristitiee ruina ibit. Et qui sunt illi qui semetipsos
luerit, in
et ita projectum abhorrere, quia custos anima-
te per vanam gloriam novos faciunt, et propter ta^dium
rum auferet tibi alienum honorem quem fraudu- quod in meis patiuntur, in semetipsis
praeceptis
lenler invasisti cum te illi opponens. hoc temere
: confidunt. Non enim uL vetus vestimentum in rogi-
rapere teutabas quod habere non debuisti, unde tationibus molestum est,
hoininuui sic ego in
et tibi auferetur quod habere volehas. et tibi dnbi- donis mcis .spprnendus sum, quoniam illa in lira-
tur quod habere noluisti, Ita eliam ciim minor plicitate seraper nova sunt, et quanto vetustiora
ordo supra majorem se per juslum judi-
exaltat, tanto rhariora suni. Quapropter quo' horaines in
cium meum dejectus supprimitur, quoniam nolo D semetipsis absque inspiratione mea excogitant in
ut aliter ante oculos meos superbia sit quam in vanitate' raorum : per inania studia eorum diffluet,
dejectione confusionis. Nam si ancilla supra do- et quaravis aliquando in conspectu hominura stare
rainam suam se exaltaverit, tanlo despectior omni- videantur, tamen nb oculis mcis projecti, pro
bus eam inspicientibus erit, quia hoc fieri tenta- nihilo eos habeo, ut in Evangelio scriptum est:
verit; quod desiderare non debuit. Sinite illos, cxci sunt, duces csecorum. Caecus au-
Quapropter quisibi secundum cor suum leges iem si cseco ducatum prsestet, ambo in foveam ca-
faciunt, el in hoc voluntatem raeam non quaerunt, dunt (ibid.). Quid est hoc? Dimittite illos qui in
magis ex hoc in dejectionera quam ad profectum factis suis perversi sunt in perversitate sua dif-
veniunt, ut iterura Filius meus in Evangelio testatur, fiuere; quia in bonorum operum se
rectitudine
dicens:Omnis plantalio quam non plantavil Pater corrigere nolunt. Et quoniam in sestimatione suo
meus coelestis eradicabitur {Matth. xv.) Quid hoc? se justos nominanl cum in aclibus suis vani sint,
Omne germen scientiae cordis et mentis ac morum ex ipsa facilitate sua cffici efficiuntur, quia per
surgens in fertilitate illa natura:? qua homo vivit, viam justitiae ambulare contemnunt, el quoniam
cura homo ilhid ita in semetipso seminat, quod magis viam iniquitatis quam veritatis illis homi-
 !

iJi:j llll.ltKtiMihlS ','.ir.

lubu» propouuul qiii eo> lu luahs operiLtu.-. sequi A i'aiU perveuire, ^erlia coruDi lideliler suscipiaul.
lesliuant. l.'nde qui lioc U)odo visum reclituiiiuis Quiiiuodo ? Nani qui viveus udor voveiis iler se-
uon habeul a-sliiuanles se juslos esse ot injusti crel;« regeneialioni-i e.Mstunl, vi-lul granum suut,
sunt, cum viani venv doclrinie iguoruulibus viain qui siccus et lorlis cibus hoiniuum nst; sic et illo
falsffi justilia- deinoustraut, pariter in foveam despe- populus meus asj^er et durus ad gustuin fuci sa^cu-
1'dlionis cadunl, quouiam uec isti uec illi quo eanl lariura rerum est. Sed priedicti pigmentarii quasi
sciuut. Sed in his qua^dani in indignatione mea poina qua> dulcom saporem se gustanlibus pra?bent;
corHia horainis aliquaiido dejicio, qua^daui autem qui ut el illi, jier iitilitalem oflicii soi se suaves
per uioderatiouem perspciua- \ isiouis tacite coram liominibus exhibont. Commiinis autem soecuiaris
iiomiuibus interdum loleio ; ted lamcn ea per poii- veiul caro ii'.>iiin;itur ; in qua ct casla volatilia in-
deralioiiem jusii juiiicii inei in liituro ulciscor. Et veniuntur, quoniam (pii in s;etulo degunt, carnaliter
ob hoc qui lidelis est, studeat ascendeie ad allilu- viventes lilios procreant, iulcr quos lamen castita-
ninem virtutum, et iion ad ima saecularium descen- lis imitatores reperiuntur, scilicel. vidiiu! el conli-

dere. Quomodo ".'

nentes, qui ad superna desideria per appetitum
Qui iu miuori gradu rst ad majoreiu ascendere boiiarum virluluiii volaiit. Sed el iidem ordines
potest, noii autem qui iii majoie est ad miiiorem se '* eeclesiaslica'. inslitutiunis, iii duabus viis versantur.
declinare debet. Quid hoc ? Nam pra-tores possuiil Quomodo? Spiiiiualium et ssecularium. Quomodo?
ad duces pervenire, duces vero ad reges ascen- Ul dies cl nox. Quid esl hoc? Dies claritalem solis,
dere; non aulem decet reges ad duces descendere, et serenitatem iucentis aeris habet, quod pr;rsignat;
nec duces ad j)ra'lores se deciinare. Si enim reges quia sjiirituales homines el ordinem viveutis odoris
ducibus se subjugarent, vel si diices praetoribus se voventis iter sercetai regeneralionis, ot ordinem
subderent, indignauter omnis populus \ociferaretur, pra>dicturnm jiigmentariorum in se Nox
servant.
ei eos derisiii liaberet. Ila qui sunt in s;ecularibus vero lucem hHue cum stellis et obscuritateniumbro-
possunt viain pr;edictorum pigmeiitariornm siibire; sae lenebrositatis tenet, quod demonstrat quod :

et qui sunt in via eorumdem pigmentariorum pos- sa»culares homines et juslos in operibus suis lucmi-
sunl prtefatos qiii sunt \ivens odor vovens iter tes, el jieccatorcs ob.scuritate delii'lorum gravatos
secreta' regeuerationis ilecet ad pigmeutarios trans- in se tenenl. Sed qui noclem sa^ciilariiim dcseruerit
ire, nec ipsos pigmeutarios ad s;pculares corruere. et ad diem spiritualiiiiu jtropler amorem vitnp se
Quod si isli qui siint vivens odor vovens iter secreta» coiiverlit: stabilis in hoc lacto sit, iie si retrorsuni
regeneralionis ad jiigmentarios rtsjiiciuul, vel si ^^ incesseril, veleri Adae assimiiplur qui pr;ivej»tum
jiigmentarii ad ssculares transeunt: heu ! heu vita^ transgredieiis in SiTculares a^riimnas exjtulsus
heul ab animabus justorum super eos dicetur, et est. L'ude neinii jirwceps sit nmndum relinquere et
coram me in abjectioue habebuntur, uisi digna foedus meuin sua voluntate audacter intrare, uisi
pcHuitentia revertantiir, quia si aliior gradus super prius in magua probatione exaniinatus sit; quia qui
inferiorem cecident, Hinbo destruentur. Sic el illis Filium meum per tiinicam ceperit, uolo iit eum re-
ent qui rectuiii iter suum deserui.t, el retror- liuiiuat. Nam qui ejus iucarnatione se induerit, et
sum luceduut. Nam qui Filium meum induerit, crucem ejus in manus siias susceperit, nunquid
quem talem lilium induere posset? Nullum, ct vere conveniens est ut abjiciat Duminum suum? Nullo-
nullum. Gaiidete autem in Patre veslro; quoniam modo. Ergo his atteiide. Ilomo qui in voluntate cor-

ssepius in minoribus majores video, ct in majoribus dis sui coufessns fuerit ct in devotionc anima" suce
minorcs invenio, quia superbia cadit et humililas voverit jugum meum in abjectionc sa?culariurn re-
ascendit. ruin purtare ; si tunc etiam in ipso ardoro cordis
L'nde pacem cl charitatem ac humilitatem ha- sui per voluntatem desidcranlis aniina» su£E signum
bete inter vos, sicut et anima; justoium cum angelis religionis in coudimento justai intentionis suscepe-

el aiigeli cum archaiigelis habent. Animse enim D rit, in illo permaneat, ne si illud postea incontemptii
justorum oflicio augelorura non invident, nec angeli perseverantis mali abjocerit ;
judicium districti exa-
gloriam archangelorum dediguanlur. Quid hoc? minis accipial. Quid hoc? Quia illum sjirevil cujus
Archaugeli iu majori necessitatc majora demon- signum iu scmetipso suscipiens conculcavit ; siciiB

vero iu frequenti vicissitudine rni-

.strant; angeli et Juda:i eum conlemjiseruut, cum illum in insauia

nora denuntiant; autcm populu.-3 humiliter

fidclis incredulitalis iu cruce aflixeruut. Nam ut Judffti ne-
obtemperat. Lnde uuusquisquc ofiicium suum fide- fas illud non liinueruut, ita et istc nou veretur
liter exerceat. Quumodo ? Qui sunt vivcns odor quod eamdein passioiiem in voto suo abjicit: Quod
vovens iter secret* regeneratiouis, cum major enim homo mihi promittit hoc etiam reddere de- :

occasio ecclesiaslicse necessitatis ingruerit, inevi- bet secuudum qiod David testalur, dicens: In-
tabiles oausas subventionis su» ve'ut archangeli troiboin domum tuam in holocaustis, reddnm tibi
recolant; et qui sibi in opere pigmcutariorum, vota meu quxd distinxerunt labia mea {Psal. v).
assidua determinatione in frequentibiis causis circa Quid hoc? Per iutenlionem bonfc et justoe opera-
negotia institutionis suse quasi angeli exerceant, et tionis introibo, o Deus meus, in constitutionem
homines qui ad suramam beatitudiuem deside- sanctissimi doni Ini, scilicet in ardente desi<lerio
 ; ;

497 SCIVIAS. - Lin. II, VISIO \ i;)8

bliatum voluptatis meai relinqueQs, ita ijnod nihil A potestatem suam exerceant. Et hi omnes non pro-
mihi duicius est quara anhehire ad te Oreatoreni pter coelestem amorem sed propter has terrenas
omuium. Et ob hoc reddam libi vota raea quae pro- molestias quas sustinenl ad spiritualem religio-
tulit os KHHim cum anima mea; quia perficero volo nem veniuut, non consi.ieraates utrum salsus an iu-
quod tibi justo judiiM in ardenti desiderio jmeo prius sulsus,an dulcis an amarus, an coeli an terree ha-
promiseram videiicet ul actus inoos ad te dirige-
: bitator sim. Quid hoc? Ipsi nec condimentum, nec
rem, quod insipienter transgressus sum; sed nuncad dulcedinem Scripturarum atlendunt; nec quo-
te recurrere desiderans, voio mala devitare, et bo- modo in cordibns homiues habitent qui
illorum
ua facore, quoniam ralionalitas et intellectus qui superna quajrunt, Et quoniam hoec
consideraut.
in me foi'vont, per discrelionem ver^e rastigationis scrutari nolunt, ideo timorem meum nbjicientes
magis qua^runt ad vivum Deum auhelare, quam
te secundnm voluntates suas incedunt, imde et inde
per stultiliam faisa». contrarieiatis diabolum iraitari. alieni sunt et fugitivi vocantur. Quapropter nec ego
Unde, homo, cum cor tuuui hoc raodu mihi obtu- dico eos sa?culum dimisisse et ad me venisse, sed
leris, considera quomodo ilhid prndenfer perficias, in hoc rei snut quod sorvum timeut, et Dominum
Oculus eniui raeus a< utissime videt quid voiuntas coutemnunt, quia terrenas causas sequuntur; et
B rae non verentur, et ideo pavidi in minimo, et au-
hominis mihi ioquatur. Uhi quod raeum est, hoc
districtissime requiro. Quapropter, o stulti et plus- daces in maximo dicuntur. Ergo et Balaam assi-
quam slulli, utquid vobis tam magna onera impo- milantur, qui Israeliticum populum in taberna-
nilisquod putatis vobis tam facile esse quod car- culis suis pulchrum videns, mansionem cum illis
nalem voluntatem vestrara deseratis? Nam per le- fictoanimo se habere concupivit, dicens Moriatwr :

gem quse vobii ex praeceptis raeis data est, ad hoc anima mea morte justorum, et fiant novissivia mea
non cogemini ut siEc.iium relinquatis, nisi prius per horitm similia (Num. xxui). Quid hoc? Cura homo
multos labores ita exerceamini, ut carnalibus de- aliquando in suspiriis animaj ad hoc concutitur ut
sideriis quai in vobis sunt frcnum imponere pos- opera justitia" incipiat, tunc insurgente desiderio
silis. ea gemebunde exoptat, sic dicens in semetipso :

Sed te|)ido vento assimilamini, quoniam cum vana Ego miser qui multis peccatis et obligationibus
gioria mentem vestram afilaverit, tunc ex aliqua sum, studiose desidero ut in abjectionc
prifipeditus
asperitate loquimini sic dicentes : Amplius cum ste- carnaiium coucupiscentiarum anima mea omuem
culo laborare nolo, sed illud festinanter fugere deli- malitiam iniquitatis relinquat, et ut per contritio-
bero. Et cur ita me frangam in casso labore? Sed (_;
nem illam qua justi semetipsos despiciunt in habi-
cum h<fic intra vos dicitis, putatis ea ita terminari taculo bonorum operum maueant. Quomodo? Ut
ut excogitatis. Nam niulti vacillanti animo me quw- in rectis actibus inveuiatur linis meus, illis homi-
ruiil, ita quod tantum signo religionis exterius no- nibus qui justitiam Dei operantur similis : ita ut ter-

tantur, [luris oculis rae nou qua.M'entes, nec semet- minus bonorura ojierura meoruin initio justie iufeii-
ipsos in vera doctrina simpliciter circumspicientes tioiiis eorum ada^quatur. Sed homo qiii intra .se-

quomodo diabolum qui eos devorare cupit eifugiant, melijisum ista loquitur, si postea trausacto terapore
quemadmodum columba in puritate aqute conside- illorum busiiiriorum cum tentalionibus malignorum
rans accipitrem qui eam rapere tental, effugit; non spirituum afllatur, et carnali concupiscentia devi-
autem sic illi diabolum efiiigiunt cum eum in scri- ctus ad iniqnitatem revertitur, facit ut ipse Balaam
ptura doctrinarum venientem vident. sed in repen- per nequitiam ciipiditatis deceptus Quornodo?
fecit.

tino sopore qui ei per caecitalem meniis suse inest, Quia ipse jiostea per illud schisma tactus per quod
ut tepidus ventus ad me currunt. Qiiidam euim non prius jiopulo meo maledicere volebaf, ubi ei jier
voluntatem suam, sed tantum saeculaiem habitum angeluni meum et per asinam ij^sius restiti, ad hoc
abjicieutes, spiritualeui religioueni aggrediuntur eum taiiien iu zelo meo perducens, quia benediclione
quia mullas miserias et paupertates iu seeculo susti- verborum illorum qua? in os ipsius posui eidem i>o-
uentes divitias habere non possnnt, et ideo mundum pulo meo benedicebat : post desiderium illud quo
relinquunt, quoniam eum ita ut vellent habere non eidem pojuilo Israeli in morte sua assimilari deside-
I)ossunt. Alii autem ad sseculum stulti et fatui sunt, ravit, ad primum schisma reversus est, et populum
iia quod homintbus contemptibiles et seipsos re- menm in pecunia raortis suo consilio per fornica-
gere non volentes, et propterea sa>culura fugiunt, tionem dispersit, ut pollicitus est dicens ; Verum-
quia illi ludibrio sunt. Sed et quidara debilitatera tnmen pergens ad poprJura meumdabo consilium
ac iufirraitatem corporis sui habentes et in his quid pojMilus tiius hic faciat extremo tempore. Quid
calamitatibus multum laborantes, non propter me, hoc? Videlicet cum me retorsero ad iter desiderio-
sed ut his doioribus tanto suaviiis subveniant, s«- rum meorum quae ad decorem carnis pertinent
culum derelinquunt. Alii vero tantas angustias et tuuc coucupiscentias illas ingrediar quas prius co-
oppressioues a carnalibus dominis suis quibus sub- gnoveram. Quomodo? Quia scio quid in carne mea
jecti suiit patiuntur, nt propter liraorem eorum a cui honeste deservio, ita ut et ego qui his causis
sceculo recedant, uou ut j)raeceptis meis obedianl. quaj ipsi semper adsunt imbutus sum; tibi, o bom').
^cd ne carnales corum Domini amplius super eo^ qui etiam iii cisdem delectabilibus rcbus ardens, in
tW S. lliLDl-i.AllUlS. :i(M>

ubscuudito meutis iiieu; siiiiuiliiiu coucupis(.oiitiis luis A sa-culariuiii, el iii iinilalioue sitirituuliuin. liauseuu-
osteuilo ; cum per suggesiioueiu voluptatis mete tes per viain illam quae ct voritas est ogo quu-
fumigautem ardorom luum ita succendo, ul per l'ilius Dei sum ; altenditc iu iuceplioue buuoniin
aguitiones venalium terreuarum rerum quoi in corde operuiu ne doloris mei obliviscainiiii, cuiu uie iu
tuo tloreut, iilud ardens desideriuin qiio prius ad passione moa cu.;- rilis iraitari, el \Klele iu porfe-
opera illu quse jaucta dicuultir auliolasti oistinguas : clione juslilite, ut liu, i i!le quem |)io aiuoremeo
hoc modo tinem opportuuo
eis imponens, et eas vobis impouitis : dolori meo siniilis sit. Quomodo?
tempore ita reliu(|Uens, quasi uuuijiiam ea cogno- ut iu oisdem niiscriis quas propter luo sustinelis
veris. IJudo, o homo. sicul iste Rahiaiu post illud usque ad bonum iiuem iudelicienler perseveretis ;

rectuiii desidoriuni (luo prius sursum aspiLicbat, ad siciit ego pcrsoveravi iu dolore meo mori pro
el
fallaces concupiscentias se deorsum iuclinabat, ita vobis, quoniam ogo compressus, el conculcatus iu
et ii faciunt qiii me ticte qutoruut, quia cum vide- passione crucis sum sicut uva iii torculari expi'i-
;

rint illos qui Scoculuin veraciter abjeceruut simpli- mitur ut corjius mcuui inanducelis, ol sanguineui
«•iter iucedoro, ot iu arcta ac beata conversatione lueiiin bibalis, ut in prtojcieiiliu jieisjiicacis oculi
luudabiliter ac veraciter perdurare ; dicuut eos pul- sui locutus est douiinator cueli et terra- in judicio
chros et suaves esse, ac protinus repentino impelu H cuiu Adam vitam doseruil ct mortem accepit ubi ;

\ilam eorum aggrediuutur, secundum ijisos vivere tumeu idem I*ator meus cu.;iestis lioc pr;i"vidit, quud
desidcrautes. Sed po^tquam se illis ita coiijun.xc- iu liuc temjjorum per iiie Kiliiiiu suum o.\ Virgiuc
rinl quemadmodiim et Ralaam Israeliticum populuiu iucarnatuiu (jui nie iu fortissiniis viiibus jusliliic
iuspe.xit, tunc frequenter per diversas iiequitias diabolo oppoiiebuiii, euiudeiu antiquum seductorem
quas prius in cordibus suis habebaut cuin iu sa.'- sujtorarel ol liumauuiu gouus iu dofeu^ioiiH su|iorm
'ulo esseut, ad carualia desideria rovocantur, quo- auxilii liberaiet. Krgo humo cujuscunijiie sexus aul
iiiani et illis prius domiuabantur. (Juapropter cum cctatis sit, qui passiouem meam induit, attendal ut
sic impediuntur. veueno et adversitate sua conta- eam fortiter retineal, nc si eam piu' erioroin iie-

minant electum gregera ineum, mullis tompestati- glectus sui abjecerit, i)ostea cum ijisam voluoiit
bus euiM quatientes, et cousilio sua' nequitiui eum retiuere, eara invenire non jiossit.

dispergentes. Nam cum ipsi a sjoculo deceptuose Unde et illi qui infuutes suos mex passioni iu
recederent, me in orationibus
suis in adjutorium humilitatis conversatiouo subjicere voluerint, huc
^ibi non invocabant, nec iu jirobatiouo curj)uris sui nou in jirccsuinjjtione praicipitaliouis impudoiitcr
si in hoc proposito perseverare possent an non, me (; faciuut, sed sapienter in examinatiuue discroliuuis,
qua^rebant unde et ego jiermitto eos considerare
: : non cogentes illos absque consensu voluutatis sii*
quid voluntas ipsorum cum in semetipsis conliduut Iioc adire, quod nec ipsi possunt porierre. (Juouiu-

oos jtossil adjuvare. 0, ipii iusijiientes et infru- do? Si iufanlem tiium mihi ulTers cum oi nondiiiii
ctuosi existunt ;
qiiia sunt inutiles absque aratioiie inest scientia discernentis iutelle:;tus, sod cum in
legis Dei, et sine fructilicatione verbi ipsius; quia stultitia omnis sensus sui jacet, et lainen ita siiie

non exquisierunt quid facere deberenl cum arctam voluntate ipsius euni ulfers, consensum ejus in hoc
viam adirent, ul bona terra circumspicitur quem non cuusiderans, nun recte fecisti ita ulferens arie-
utilem fructum profert. Unde audiant homo, : tein. Quoiiiodo':' Si homo arietem ad altare niouui
si hodie cum in carne tua fortiter in concupjscentiis otfert ; si eum cornibus suis fortiter fuuibus non
ardeas, igneam fornacem existi, quis tibi tantum alligavit, iiuune aries aufugit? Sic oliaiii si puter
rofrigerium dedil, quud taiu magnum incendium uut mator jiwium suuin qui aries est, ad serviluteni
jtosses evudere in volujdute tiia? meaiii olf'.Ti!iil, si in Jioc vuluntatcm illius (jutc
Vere qui luec aggredi voluerit, iuterioribus ocu- cornua ejus sunt, nec diligouti custodia, nec sup-
lis suis incedere debet qualitcr ea pcr me incipial. jilicatioiie, noc deprecatione, noc exhortationo to-
ot (jiialiter oa ineo adjuturiu jiorliciut, ue si illa iii- '' tiiis diligentia'. quai fuuos colligatiouis ojus iiitolli-

sipienter inceperit et male cunsummaverit, iu rui- gaulur, attenduiit, quonium his omuibus pucr ad
nam vadat, sicut et ille antiquus hostis qui in se- conscnsura bonai voluntatis provocandus est; lunc
metipso cunlisus, in ira zeli mei dejectus est; sic si istis exaininationibus non fuerit probatiis, certe
ot isti abjicientur, qui nec somelipsos considc- aut corporc aut mente uufugit, nisi Deus euin in

laotea, in pnocipitatione magnip siijiorbitR passiouo mirabilibus suis custodiut. Si uutem tu, o homo, iu

Filii raei se induunt, poslmodum in fasti-

sed eain tam magna custodia curporalis districtionis jiue-

dio superflue rejiciunt. Quapropter qiii eam super rura illum concludis quod se a pressura repugnan-
se posuerint, attendant quumodu oain diligant, se- tis voluntatis sua; absolvere non pussit, tunc in
cundum quod Jeremias propheta in Sjiiritu sancto omnibiis fructibus tam corporis quam animcP pro-
hortatiir dicens : vos omnes qailraiuilis per viam, pler capturam illam quae sine consensu ejus ipsi
atteiudile et mdete si est dolor siciit dolor meus, injuste illata est, aridus mihi apjiaret. Tunc et ego
qvjoniam vindeiniaKit rnf ut locufn.s cst Itominus, tibi, u honiu, (jui auotor hiijus ligaturto o.^, dico ;

cn die irx furoris sui [Th.ren. i;. (Juid liu<;? vus Vitidem ugruiii iii jiulostale meu liabui ; uunquid,
omues qui vitia deseriti'-, Mdelicet lu abjectione o homo, dedi tibi tllum, ut eura germinare faceres
 ;

oOl SClViAS. - Lin. II, VISIO V oOV

quenicunque tructiuu lu ipse velles. Et si in ilitim A oblatum est. Ouomodo? Quia Deus in illo liomiuc
semen semiuas, an potes illum iu truclum produ- yediticantem voluntatem videns, ita eum jter annu-
cere? Nou. Nam tu uec rorem das, nec iduviam lum sanctiticationis suscipit, ut vir spons.im suam
producis, uec iiumiditateui in viriditate tril)uis, nec per annulum desponsationis sibi in fuidus colliga-
calorem iu ardore sulis educis; per quee omnia com- tionis ne ipsam amodo dimittat munire solet. Unde

petens fructus produceudus est. ita etiam iu audi- cum Deus voluntatem illain virilitate animi homi-
tum iiouiiuis verbum seminare potes sed m cor uis susceperit, qiii semetipsum ita con^tringit quod
;

illius quod ager meus est, uec rorem compunctio- reliquit quod liabet, el qui magis Deo dividit quara

num, uec piuviam lacrymarum, nec liumorem de- sibi quod possidet, tunc colligatio hujusmodi con-

votionum, nec calorem Spiritus sancti infundere secrationis ita permauebit, nec devotiouem suam
vales, in quibus universis Iructus sanclitatis germi- lelinquet. Quare? Quia illam scientia hominis co-
nere debet. Et quomodo audebas deiicatum et san- gnovit, quoniam bonus sensus ejus illam iutellexit,
ctilicatum mihi iu baplismo tam temere tangere; et quia ilhrn voluntas ipsius ad honorem Dei «r^di-

uteum absque voluntate sua iu arctissimam captio- ticavit; el ideo sive homo
semetipsum fuei it qui
nem ligaturaj ad terendum jugum meum traderes. ita Deo obtuUt, sive animai homini subjectum quod

[Jnde nec aridus, uec viridis elfectus est ;

quia nec eodem modo ad honorem Dei oblatum est, seu ager
saecuio mortuus est, nec saeculo vivii. Et cur eum fructum proferens qui etiam ita Deo est consecra-
ita quud ad utrumque inutilis est? Nec
oppressisti, tus,nec pro cariore pretio dari, nec sub viliore re-
niiraculum meum ad contortandum eum ut in spi- compensatione retineri debet, ne houor Dei quasi
rituali vita permaneat, ab liominibus exspectandum in cDntemptibilem aistiniationem deputetur. Sed sic-
non est, quoniam nolo ut parentes ejus in oblatio- ut nullus contra voluntatem suam a seeculari via
ne ejus peccent, absque voluntate illius eum raiiii ad spiritualem tramitem converti cogendus est ; ita

otierentes. Quod si aliquis sive pater sive mater etiam qui cum devotioue voiuntatis suse servitium
puerum suum ad servitium meura offerre volucrit, meum aggressus est, et postea iiiud contemnens
aulequam eum prsesentet, dicat: Promitto Deo qiiod neglexerit, justo judicio ut illud recipiat revocandus
puerum meum solerti custodia usque ad iutelligibi- est. Quomodo? Si habet cequos rectores et spiritua-
lem «tatem ejus ciistodiam supplicando, deprecan- les magistros zelum meum habeutes, ii debent eum
do, exhortando eum ut in servitio Dei devote pei*- ad servitutem meani revocare, et hoc primum fa-

maneat. mihi ci)nsenserit, festinanter eum ad

Et si cient suppiicalione, exliortatione, et blando sermo-
servitutem Dei oflero vel si niilii asseusum nou
:
fj
ne eum "linientes, et deinde verberibus et constii-

prcebuerit, iusons coram oculis majestatis ejus in- ctione frigoris et famis et aliis his similibus casti-
veniar. Si autem parentes pueri eum his modis us- gationibus eum coiTipientes, quatenus his miseriis
que ad intelligibilem aetatem ejus prosecuti fuerint admonitus, infernaies poenas ad mentem suam re-
si tunc puer se avertens illis consenlire noluerit; vocet, et eas timens a se putredinem animse sutft

tunc et ipsi, quia devotionem suam in illo quantum auferat, et ad semitam illam quam deseruerat ita

valebaut ostenderunt, eum sine voluntate illius non revocatiis redeat, ut etiam de his Evangelio scri-
offerant, nec eum ad servitutem illam pervenire ptum est : Exi in vias et sepes et compelle intrarCy
cogant, quam nec ipsi ferre nec adimplere volunt. ut impleatur domusmea (Luc. xiv). Quid hoc? Tu
Qui autem devoto animo se mihi libenter sub- qui spiritualis pastor et justus rector et rectus ma-
jicere voluerit, ad hoc strenue exhortandiis est ut gister es, exi moribus tuis qui tibi de
de pristinis
pervemat, nec per livorem alicujus malevoite ani •
primo parente tuo adhtjerent, et vade iu viam ar-
mcC a bona intentione sua retrahendus. Nam si quis clam et angustam, et in compositionem intiexorum
aliquem illorum qui me sequi desiderant a propo- prseceptorum quy justissimi viri in textura Spiri-
sito suo retraxerit, sacriiegium facit, quoniam foe- tus sancli composuerunt; et acutissime in zelo nieo
dus meum in mente iliius dirupit, quapropter et D considera eos qui sub pr<ecepto et magistratioue tua
in recto judici rationem inde redditurus est ; si in degentes aut susceperunt aut voveruut sua volun-
hac nequitia intlexibilis perduraverit, quia mihi late et noii ex alterius hominis injusta coactione
servire quod facere non debuit,
voleutem avertit: sanctum propositum pacti raei observare, et cuui
ut scriptum est: Omne quod Bomino consecratur, postea illud contemnentes ad vetera vitia cupiunt
sive horno fuerit sive animal, sice ager, non veniet, redire hos duicibus et amaris correptionibus com-
:

nec redimi poterit [Lev. xxvii). Quid hoc? Cum quuj- pelle ecclesiasticam discipliuam intrare, ut domus
libet anhelans auima,
pleno ofticio scientiaj ita bo- dotationis meai tam ex strenue correptis quam ex
num sensum homine tangit, ut ilie aiiquam rem
in suaviter admonitis impleatur, quoniam alii ad vi-
perhciat; tunc rem illam voluntas ejus contirmat tam diversis castigationibus et alii variis blandis
dicens Hoc decet ad honorem Dei. Et ita cum bo-
: admonitionibus vocandi sunt. Quomodo? Ut diligens
na devotione et cum justa reverentia homo iile pro- pastor perditam ovem suam sollicite requirit, ita
rnittit Deo, illud ei offerens per osculum cordis, et spirituales magistri subjectos suos per diversa
quod est per voluntatem desideriorum suorum. Et vitia errantes raulta diligentia requirere debent,
luuc iilud hoc modo in dotem sanctiticationis Deo sua scilicet solertia cogentes eos, ut in domum ju-
 :

'6iy^ s. i'i,i)K(;ahi)is. :.oi

slili* (Je ({Uii exieruiii \v\ e.xire Nolebaiil leverlan- A uieniii iii u[ieribus jiislitiie cugiiovfro, ila quod iii
lur, ut [Ici-lesia iii uiia parle ex arnoic correplis el o|ieribus iuiquitatis meipsum dair.no ct reprimo
in allera ex blande adliortalis ovibus iinplealur, el lunc sii^iipis me simpliciter lc qua^ienttMn, et la-

'ila ad superua pascua perducalur. crymo^e pust te clamantein alque in viiidilate ani-
(Jui aulcui tunc ita oblurati sunl, quod iiec pro- nxis mese le cogi o-ientera, quia tu es ilie (pii liai:

pler corporaleni castigationeu» «lua; eis a priepositis lacere putes ; tunc i.n • corpus ineum in vera pu^-
niagistris suis iii /elo meo iiitertur, uec propter ti- iiitentia cuntero, et illud quasi pro iiihil habeo. I',l

nioreiii iiieuin «piuniaiu ego suni Ueits nolcns iniqui- cum lali modo puiintenliam siiam lunno tecerit, rc-
taleui, uecpropter aniorem ellusi sangiiinis Filii mei medium peccatorum siioriim inveniet. Quomodo/
qui pro ipsis passus esl se corrigere voliint, sed (Juia me Deum .'^uum coguovil. Quomodo? Quoni.Mii
tidelissimos auiicos meos qui vias iiieas velociter pcccata sua deseriiit, el ideo per oculum poMiiten-
ciirruul polhiere sua putredine luborant; tunc ab tia^ videbit qiiod illa vaua lueruiit qiiai prius arden-

amicis meis ne gregein nieiim contaiiiinent ut lupi tcr in mala concupiscentia perpetravit.
expellendi siint, quemadniodiim Paiilus utnicus meus (Jua[)ro{iler nemo ui^gligal remedi-ini pccnitenlia'
iiortaUir dicens: Auferle malum ex vobis {I Cor. quajrere. quia si illam sanus in corpore neglexe-
iS
v). Quid hoc? Vos qui in culmine regiminis estis, rit. stiideat tamen ut earn vel in extremo tempore
el qui in humilitate subjectionis manetis, expellite sno iuveniat, et ad salvalionem euni suscipiaiu
malum illud a vobis quod timorem meiim contem- quuniam quamvis sorde-! magnfe sinl in pcicatis, ta-
iieua Oeatori ctjeli et terra! conlradicit, illud
luihi men pro{iter Filium meum in pura pcenitentia ablu-

tam forti examinatione a vobis e.^pelleutes, ut in untur, pr.Tter hunc qiii blaspheniiam contra S[iiri-

conscientia vestra radicem non tigat, nec in consor- tum sanctuin impcenitens dixerit, et qui se ipsum
tio vestro pedem suum ponat, ne diiicia pigmenta in mortem corporis sui ohduraLus [ira?cipitaverit,
bonorum operuin in vobis vilescant. Sed qui ex his (]ui > hiec duo velut iinum sunt. Islos iu gloria su-
in pcenitentia reverli voluerit, et me Creatorem pernae vitie nescio. ut in Evangclio sciiptum esl:
suum pro corde quaesierit ; etiamsi in extremitate Omne peccalum et blasphemia remilletur homi-
cursus sui venerit ego tamen suscipiam eum quia nibus, spiritus autem blasphemix noii remitletur.
riincla juste judico. \Maih. .Mi). Quid hoc ? Omne {leccatum quod iu
(Jui autem Ihesaurum cordis sui sublrahendo ab- superlluitate carnis, aut cum libidine, aulcum am.»-
acondit, dicens: Nisi sentiam me moriturum, a s?e- ritudine, aiit aliis his similibus vitiis peractum
cularibus causis me non convertam et ita convei'- (^ iuerit, seu blasphemia qua", est in cultu idulorum
sionem suam usque ad ex[iirationem animse suae ubi verus Deus iguoratur et falsum ligincntum ad-
cuin jam amplius spirare non valet,
ditlert, et diii- oralur, aiit invocatio divmoniornm iibi vcriiS Dcus
tins praesentem vitam se posse habere desperans scitur, et tamen in perversitale hominum diaboliis
saeculo renuutiare tentat: hic animara suam deci- invocatur: htEC orania in pura poMiitentia remit-
pit, quonidiu conversio ejiis deceptibilis esr, hoc tentiir hominibus, cum per compunctionem lacry-
Iiidilicando fecit, ul ludificatio etiam accipitur. Ille marum ex intimo corde verum Deum omnibus se in-
vero qui jam morti pi'oximus, toto corde propter vocantibus misericordiam suam misericorditer praj-
peccata sua et propter ainorem menm sajculo re- stantem tidcliter qmnsicrint. Quoniam, qii.imvis hii-
nuntiaverit, scilicet quandin vivat mihi ardcntei' jusmodi homines graviter in peccatis errando deliri-
servire desiderans ; vere devolionem ejus cum om- qiiant, tamen si Deiim imperio ct notestate in coelis
nibus choris angelorum f^u-ciiiio. et ei gloriam vi- regnantem omnino non abjiciunt, manum auxilii
ta» tribao. Nam quamvis homo in multo crimine eiiis nua»ienfes invenient. Sed si in inUdelitate siia
occupatus sit, c;im tangit peccata sua ita quod ama- perseverarint, ita quod ab hac perversitate nun-
re delicta sua dellet, et hoc simplici uculo facit quia
(|uam resipi^cant, sed lixo corde et anima conseii-
ine ad iracundiam provocavit, ego eum
a morte ad D tiente Deum omnino abnegent, sic iulra seiniti|i
.>alutHtionem erigo, nec ei supernam ha^reditatem sos dicentes Quid est hoc quod dicitur Deus? Nam :

denego, secundum quod psalmista David in Sjiiritu Dei non est mi-ericordia aul verilas, ut velil aut
meo testatur, dicens: In (juacunque die invocavero possil me adjuvare: et ita impuiniteutes diflidant
/e, ecce cognovi fjuoniam Deus mexis es (Psal. lv .
a peccatis suis se posse mundari, aut ullo modo
(Juid hoc? In quacunque luce vilce mea- ulla clari- salvari: hi Deum blasphemant, el ob hoc [iropler
la.s superna- illiislrationis iu menle mea qui in te- neqiiitiam obduralionis saa; si ita perseveraveriut,
nebris jaceo, per divinam gratiam se ostenderit, remissionem blasphemia» non percipient, quia in-

ita quod in amariludine pcenitentiaj peccatorum lellectum cordis sui ita suffocant, quod sursum sus-
meorum et vulneribus gravati cordis rnei invo- [lirare non valent, quoniam illum per ciijus rnise-

cavero te qui omnibus te puro corde invocanlibus ricordiani salvari debent, quasi niliilum habenl,
ivmedium lu.'e pictalis concedis; tiinc iii eadera vi- iit etiani David testatur, dicens: Dixit insipiens
sitatioue cognovi, quia tii qiii hac misericorditer incordesuo: Non e.st Ueus {Psal. xiiij. Quid est

uiieraris Deus meus es? Qiiid est hoc? Cuin [ler hoc ? Pcr htultani locntiourMn iiiii sapieutia el in-
graliam luain ine yd hoc perduxeris, quod lc Deum lellectu vacuus eral. Deum iii corde suo abuegavil,
 SCIVIAS. — L1I5. II, VIM(» VI. jO«

eliain ad cognobceuduru euni iusipiens fuit. Quo- A nionslratum est iis qui vos iu autiquitate prjsces-
uiodo?Quia veruni Deum nec scire nec intelligere serunt, ne dividerent in homine quod divina dis-
voiuit, cnm in obdurato sensu dicebat; Quid est posiiioue iu illo coujuuctum est. Quid lioc? Quia
Deus? Deus non est. Et quid vel ego sum? Nescio qui Adtc 1'gnum scientia» boni et maii iiilerdixit,

quid sum. Qui hajc dicit insipiens est, (luoniam diceus In quocuntqiw die comederis ex eo, niortemo-
:

veram sapientiam qua Deus cognoscitur non habet. rieris {Gen. i\) W\c etiam per Moysen generi ejus
Sed quisquis Deum in potestate sua regnantern locutus est: Non occides, nec dissipabis quod ad
nou licle coguovit, hic sopieus est, quamvis pec- iuuiginem Dci factum est. Sed sicut Adam pra'cep-
cdlor sit. Uade quisquis lioc ti.xum in corde suo tum transgressus vita saiutis senietipsurn et ge-
Jiabet, de Dei niisericordia desperat, dieens : Deus uus suum privavit, ita etiain homo qui facturam
nihil est, hunc ncscio, jam me nescivit, et liunc Dei homine destruit, iideies generationes sa-
in
nego, quoniam me uegavit. Et ideo ille ad vitam lutarium operum ab auima et a cor[)ore suo
non resurget, nec ullum gaudium habere polest, abscindit. Ex hoc etiam reum judicialis sententiaj
quia onmes creaturfi^ cum destituunt, quoniam se facicns, in exsilium miserise vadit. Quapropter
Creatorem earum pro nihilo liabuit. Sed et ille qui ille qui tam crudelem separationem iu homine-
de peccatis suis dcsperat, ita quia prae magnitudine fecerit, en raultas calamitates se mittit, videlicet
ponderis eorum se posse salvari non credit, infide- hoc separaas quod meum est, quia corpus et aai-
lis est, et ideo ad vitam non pervenit, quia illi mara simul in homine conjunxi. Et quis est ille

qui vitam omnibus dat coniradicit. Quod si quis ex qui ha:>c audeat separare? Et cum ille in mnlta gra-
his omnibus poeniteutia ductus, me veraciter qua?- vt;diiie peccati sit qui alium occidit, qiiid tunc
sierit, me inveuiet, quoniam neminem abjicio qui iste erit qui seipsum in mortem tradil?et hoc in
puro corde recurrit ad me. pulverem eum quo debuit crimina suadiluere.
mittit
Si autem nigerrim;e tempestates hujus blasphe- Nani qui ipsum occiderit perditum angelum
se
miie et desperationis super quempiam hominem imitatur, qui primus iuiquitatem inveriiens se ip-
ceciderint, et ipse uec in corde suo nec in volun- sum in perditionem tradidit et se ipsiim in niorte
tate sua, nec in sapore perversi gustus eis consen- occidit. Quomodo? Quoniam Deo iuvidit ;
qui nec
serit, sed in hoc certamine value cruciatur, tunc ortum liabuit, uec tiiiem accipiet, et qui omnia re-
si ia eodeni agoue fortiter repugnans persevera- git quff> in coelo et in terra sunt. Et sicut superbus
verit, citius ei subveuio. Et propter Iias gravedines ille diabolus noluit aspicere in ma cum se ipsum
non dubitet, quia coatra maximas procellas eum C in perditionem dejecit, sic nec rae scire is homo

fortissiraumpugnatorem dico, et etnn velocius ju- diguatur qiii se ipsum violenter discindit; uude et
vabo atque eum in amicum habebo, quoniam in mortem cadit, siciit et ille cum semetipsum iu
propter amorem meum tantas adversitates patieu- perditionem pnncipitavit. Nam antequam corrueret,
ter sustinens nobiliter superavit. Sed et sicut ille iniquitatem suam super penuas ventorum eievare
qui me verum Deum nuUo modo, ulla lide aut spe voluit, et quasi voiatile quod in aere volat, sic iu
in corde suo vult scire, ad vitain non resuigit, ut coelestibus volare tentavit. Unde et in hac prai-
dictum est, ita nec ille qui se ipsum in mortem sumptione, semetipsura a beatitudine in infelici-
corporis sui praicipitaverit, qiiia separationem il- tatem dejecit. Sed ego de terra formavi homi-
lam quam hominibus constitui non exspectat sed ; nem, ut ab iuferJoribus ad superiora conscenderct,
se ipsum sineullaspe misericordise discindit. LlniJe et ut iflcipieudo bona opera, sursum
et perticieudo
et iii perditionem cadit, quoniam hoc occidit cum preeclaras virtutes ad ardua aediticaret. Quapropter
quo pcenitere debuit. Nam qui illud ab homine se- et homo qui et corpus et auimam habet, cum boua
parat quud in homine posui, magno reatui se sub- operari jiotest, et cum poenitere valet, seinetij)sum
dit, quemadraodum iu Evangelio Filius meus os- uon occidat, ue postea locum illum recipiat, uhi
tendit, dicens : Audistis quia diclum esl antiquis
r/.V :
D nec opus nec pcenitentiam habere
'^ potest, sicut et
Nonoccides'? (Jui aufem occiderit reus eris judlcio. diabolus qui dura semetipsum occideret, in iartara
[Matth. Quid esthoc? Eos qui pedem vestrum
\.) dejectus est Sed qui vigilautibus oculis videt et
super fuudamentura petr£e ponere vultis, notate attentis auribus audit, hic mysticis verbis meis
quoniatn per sonum illum qui de radice rationalita- osculum araplexionis prccbeat quse de me viveiite
tis exit percepistis, quia in verbis Scriptur* qu» eraanaul.
sensura illiim habet quem digitus Dei dedit de-

VISIO SEXTA.
SuMMARKJM. —
De venerabili sacramento corporis C/iristi. Quod Ecctesia Cfirisfu in passtone suajuncia e/
sanguine ejus decorata esf, et salvatio animarum exorta est. Quod Deus Pafer in /inmilifate Filii .sui
serpentem anfiquum vicif, non in putestate. Verba Psaimisfw. (Juod Ecctesia crescens, dofem suam devofr
Deo coram angelis offert: ei profundita» sacrainentoram Spirifu sancto inspirante manifestata est, et
•iiniilitudo auri. Quod sacerdote ad altare ad immolandum accedenfe, magna clarUas cum mysterio
507 S. lliLDIA.AllDlS. ;i(»f*

^upernorum sinriluuin effulijil. Quod in sacramento altarh, beus Fater, passioiiis Filii suiin salulem populi
recortlatur. (Juare in sacraniento alUiris, panis, cinum et aqua offerantur. Verba Joel de eodem. Quod
.mccrdottfyi in .tacromento ijrnsensaujcilium Deinon dcserit, serenitate mnnenle doneciinjsteria compleavtur.
Cum sacerdos Sanctus, sanctus, sanctus decantat et mysteria sacramentorum inchoat incomprehcnsibilis
:

serenitas eadem sacramenta iiradiat. Quod dnina clarilaA oblationem ulluris sursum inciiihililer (juasi in
puncto trahit, et remittit cerani ciirnem et cerum sanguinem effeclam Comparulio de uncjuento el sapphi/ro
ad eamdem rem. Qiiare homu hoc spvituale donum cisibilitcr sumere iion possit. Quod sa< erdote /ideli/er
in Deum credente el Itumili decotionr offfrenle, oblatio caro cl sanjuis efficilur. Simtliludo dc pullo et
colatili. Quud vera manif^statione mt/sleria natiritalis, passionis ct sepullurx, resurrcctionis et ascensionis
Christi. in sacramenlu alt^ns, ut in speculo ufiparent. Quod diu lidtlis homo dicere dfbet « Dimitte nobis dc-
:

bila nostra, sicut el nos dimitiimus debttoribus nostris,- » tandiu passio ('hri.\ti in misericordia Dei Palris
apparebit Qiiod oblalio nunijuuin cruda caro apparet iiisi in indjna iieceasilale elcctis demonstrelur.
Dum canticum innoci ntis Aijiii canilur, fideles hnmiues communicant ul a privcaricalione inundati xternx
hiercdilali restiliiantiu. Verba Salomonis in Canlicis canlicorum. Qualifer accipienda sint verba Domini
dicta discipulis in cfua sun de eodem mi/sterio. Verba Dacid ad eamdem rem. Quod sacramenlwm illud
oinnes sordes emundans, usque ad nocissimum hominem colendum esl. Itein verba Dnvid de eodevi.
Quare in sacrnmenlo alluris panis 0[ferulur, Vcrba Muysi ad eamdem rem. Quare cinum in sacrificio
allaris ojjeratur. Verba de Canltcis ad idrm. Quare in sacramenlo allaris oqua vino interesse debet.
Verba Sapientise. Iteni de libro Sapientix. Quod Adam ante peccatum mundum samjuinem habuit, posl
prsetaricatioiuni sparsit eum in/etorem immundilia;. Quodcorpus et sanguinem (Jhristi accipientes, mulla
dulcedine vivtficanlur. Verba Salomonis de eadcin re. Quod ad invocalionem sacerdotis in altari,
sacramentum corporisel sauguinis Christi perftcilur. Quod Deusin oniiii creatura pottslalem et fortitudinem
voluntalis suiv sccundum quod sibi placel, exivcet. Quod a prima hora diei usque ud nonam officium missx
pro necessilafe leinporis exerceri potest. IJuod omnes jejuni commuuicare debenl exceptis iis qui in
oppre^sione morlis posili sunt. Quud diabolus sine suggestione alterius cecidit, homo autem quia fragilis
suadente diabolo cecidil, a Ueo sublevatus est. Quod in percepfiune corporis et sanguinis Uomini, non
quaittilas sed sanctitas con.sideranda est. Comparatiode nianna ad eamdem rem. Qiiod non est dubifandum
quin cerum corpus et venis sanguis 1'hristi sit in alfaii. Ijuod in sacrameiito altaris tria offerenda sunl
in nomine Trinitatis: panis, oinum et aqua. Quod sacerdos qni per negligentiam aut per oblivionem
hxc tria in sacramento ailaris iieglexerit, gravifer puniendus venit. (Jualiter corpus et sanguis Christi
populo distrihuatur. (juod sacerdos his indumentis et his verbis in sacramento altaris uiatur secundum
quod antiqiii Fatres iiistitueruiit. Verba Domini ad negligenteni sacerdotem. Quod sacerdos quiahasepulas
in alfari offert, ab altari jejunus his epulis noii recedal. (Jnod sacerdos in sacramenlo altaris multis el
magnis sermonibus nonutatur secundum ordinationem priorum niagistrorum. De quinque viodis communi-
cantium. Deiisqui in corporelucidi et in aninia ignei sunt. De iis quiin corpore pallidi et in anima tenebrosi
videntur. De iis quiincnrpore hirsufi et in aiiima muUaimmundiiia sordent. Dc iisquiin corpore acutissimi
spinis circumdanfur et in anima leprosi apparcnt. De iis qui in corpore sanguinei et in anima velut
putriduin cadaier fuetidi videnlur. De iis qiii ad hoc sacramenlurn devola mente el pura flde, et de iis
qui contrario corde et vacillante animo accedunt. Verba Apostoli. Quod sacramenlum ullaris magna
diligentia et sollicHudirie n sncerdote el a popitlo tractundum el cuslodiendum est. Qiiod inystica secreta
corporis et sauguinis Domini scrulanda non suiil. Quodniinislri Ecclesiai qiJ non per oslium sed per devia
inlrant : qiiiaamari et illusores el imiioliti lapides sunl, diabulumef Baal imifanfur, ef Christum vulnerare
conlendunl quasi crucifi.iores. Quod idem ministri Ecclesix omni diligentia eiemplo aposfolorum debent
caslitatem sercare et ub omni immwidifia sc abstinere. Verba Moysiad eamdem rem. Quod sacerdos duas
copulas non debet liabere. Qitomodo diabolus sil sacerdos sacerdotum. Verba legis de eodem. Verba
Evangelii ad idein. Verba Aposfoli ad eamdem rem. Ifem Faulus de eodem. De fribus gencribus
eunuchorum. Qut se iion valet cont inere, nec sacerdos nec alius minister sacerdotalis ulla occusione flat.
Qua causa anfe conjugatis, sed postea ad invi?ein spparafis concessum est iii primitiva Ecclesia ad
sacerdofium accedere, et quare modo non concedatur. Similitudo regis de eadain re. Quod immaturi et
non consecrati, Ecclesiam non snscipiant: et unus pliires appetere non prxsumat. Quod de omni populo
('hristiani nominis, saccrdotes boni ingeitii, et virilis aniini integritatem membrorum liabentes eligendi
sunt. Quod feminx ad atlaris officium accedere non debenl. Quod vir femineo veslitu nullo inodo induatur
nec femina virili, nisi aliqua maijna necessitate coacli. Quod fornicafores mulierum, el in contrarietate
fornicationiy, aufin aliis aut in .seipsis tam niulieres quain viri se coniaminaittes, e( pecorum fornicaiores,
districtejudicat Deus. De pollutioiie qu^ dormienlibus occurrit. Verba Mogsi de eodem. Qui fortiler in
libidine ardel, ardori suo nuUum incendium subminisfret. Diversis vitiis gravalus, ad misericordiam Dei
in confessione fujiai tjiiod remedium purgalionis el in antiquis Fafribus diu prxfiguratum esl. (Jui
.

peccata sua confiferi recusnt, sfipsum decipil. Quod in hora mortis si sacerdos non adest, alii hoinini
homo confiteatur; si nuUum hominem habere polest, soli Deo confifealur in prxsentia elementorum.
(Juod nemo propler pondus peccalorum sitorum desperel. Evangeiium de eodem. Quud peccufa et per
rleemosynam et per corporalem sati.sfacfionem deleri debeut. De libro Sapwntix. Quod elementa tacus
voluplafum hominum sunt. Qui eleemosynani dant et qui eam susoipiunf hoc in vanum non faciant.
Quod pauperes et dicites et honoreni pote.stalis appetenles, unusquisque secundum intentionem suain
remuneratur. Sacerdotes exorando et coercendo moneanl populum de confessione. Quod sacerdotes
aucloritate magisterii. populo non ostendenfes, non sacerdotes sed lupi vocantur. Quod elementa coram
Deo ululant super ini(juitalem sacerdolum, etaisli iniquitafem eoruin suscipiunt. Quod sacerdotes habent
polestafem ligand.i et solvendi. Verlxi Evangelii de eodcm. Quud nullus ahsque rationabili cutpa ligandus
est. (Jiiod si aliquis constriclus fuerif, propter honorem Dei solutionem quxrere debet. (Juod rebelles
ad (Jhristum reverti nolentes, et obdurati nullavi viisericordiam quxrentcs, antiquum serpentem
imilantur. Verba diaboli. Quod homines de tenebrosifate infidelitatis per incarnafionem Filii Dei
reducli sunt.

Kl posl bsec vidi cuiii Tilius Eei in crucc pepeD- A per diviiiani pulculiani ad ipsum adducla esl, et
<Jit, quod pi;>;dicta uiuliebris imago veluli lucidus sanguine qui de latere ejus lluxit se sursum ele-
spleudor e< antiquo consiilo propere progrediens vante perfusa: ipsi per voluntatem superni Patris

MM
 ; ;

)0!l SCIVIAS. - L!!!. 11, VISIO VI. olO

lelici despousatione associata est, atque cyrne et A torum, duui sacerdos ab altari recederet, pradicta
sauguine ejus nobiliter dotata. Et audivi voceni serenitas quui de coelo veniens totum illud allare,
de ccelo illi dicentem : Ha^c, lili, sit tibi spou^a iu (ul dictum estj, circumfulserul, sursum ad su-
restaurationem populi niei; cui ipsa mater sit, ani- perna secreta subtracta est, Et iterutn audivi vo-
mas per salvationem spiritns et aquae regeneraus. cem de superuis coelorura diceutem mihi Christo :

Et cum eadem imago jam hoc modo iu viribus suis Jesu vero Filio Dei in liguo passionis suai pendente;
proficeret, vidi quasi quoddam altare ad quod ipsa Ecclesia in secreto supernorum mysteriorum ipsi
frequenter accedens dotem snam devote revisebai, associata, purpureo sanguine ejus dotata est. Sicul
eam superno Patri et angelis ejus humiliter osten- et ipsa demonstrat; cum frequenter ad allare acce-

dens. Unde etiam cum sacerdos sacris vestibus in- dens dotem suam reposcit, et quanta devotione lilii
dutus ad celebranda divina sacramenta ad altare ejus ad diviua mysteria accedentes ea percipiaut,
illud accederet, quod subito magna serenitas
vidi attentissime cousiderat. Quapropter vides cum idem
lucis cum obsequio augelorum de cuilo veniens, Filius Dei in cruce pependit, quod praidicta mulie-
tolum altare illud circumfulsit, et ibi tandiu per- hris imago velut lucidus splendor ex antiquo consi-
mausit, quousque completo sacramento sacerdos ab lio propere progrediens per divinam potentiani ad

altari secederet. Sed et ibi evangelio pacis recitato, ipsum adducta est quia eodem iunocenle Agno iu
;

et oblatioue quee cousecranda erat altari superj5o- aram crucis pro salute hominum elevato, Ecclesia
sita cum sacerdos laudem omnipotentis l)ei qute in puritate candoris iidei et caiterarum virtutum ex
est Sancius, sancius, sanctus, Do/ninus Deus Sa-
: divino secreto repente per profundissimum rayste-
baofh, decantaret, et sic mysteria inelfabilium sa- , rium apparens in cffilo, per summam majestatem
cramenturem inchoaret, repente ignea coruscatio eidem Unigeuito Dei adjuncta est. Quid est hoc?
inasstimabilis claritatis, aperto ccelo, super eamdem Quia cum de vulnerato latere Filii mei cruor exivit,
oblationem descendit, et eam totani sua claritate mox salvatio animarum exorla est. Quoniam gloria
ita perfudit, ut solaris lux rem illam illustrat quam iila de qua diabolus cum sequacibus suis expulsus
radiis suis Irausligit. Et dum eam hoc modo irra- est, homini data est, cum Unigenitus meus mortem
diaret, sursum illam ad secreta cceli invisibiliter in cruce temporaliter subiens, inferno spoliato lide-
sustulit, et iterum eam deorsum super ipsum al- les animas ad ccelestia duxit, ita etiam quod iu di-
tare remisit, velut cum homo anhelitum suum in- scipulis suis et in iis qui eos sincere subseculi sunt,
trorsum trahit, et iterum eum extrorsum emittit, tides jam augmeulari et corroborari ccepit ; ut hsere-
itaveram carnem et verum sanguinem elfectam Q dcii coelestis regni tiereat. Unde sanguiue qui de la-
quamvis in conspectu hominura, velut panis et velut tere ejus tluxit se sursum elevante illa imago per-
vinum_ apparerent. Curaque hsec aspicerem, statim fusa, ipsi per voluntatem superni Patris felici de-
etiam signa nativitatis, passionis et sepuituraj, nec- sponsatioue associata est; quoniam fortitudine
non resurrectionis et ascensionis Salvatoris riostri passionis Filii Dei ardeuter inundante et ad altitudi-
Uuigeniti Dei velul in speculo apparuerunt, quo- nem ccelestium mysteriorum se mirabiliter tolleute,
modo etiam cum Filius Dei in sasculo esset in ipso quemadraodum odor bonorum aromatum in sublime
patratasunt. Sed dum sacerdos canticum inno- diifundit, ex ea in candidis ha^redibus 6eterni regni
Agni quod est Agnus Dei qui tollis peccala
centis Ecclesia roborata eidem Unigenito Dei per ordina-
mundi decantaret, et ad percipieudum sanctam tionem superni Patris tideliter conjuncta est. Quo-
communionem se exhiberet, prsedicta ignea coru- modo? Ut sponsa sponso suo in subjectionis et
scatio ad coelestia se recepit, et ita clauso coelo obedieutiai obsequio subjecta fertilitatis douuni
audivi vocera ex eo dicentera :Manducate et bibite cum fcederis amore ab eo in procreatione liliorum
corpus et sanguinem Filii mei ad abolendam prae- accipiens, ut eos ad ha-reditatem suam adducat;
varicationem Ev«, ut in rectam hsereditatera re- ita etiam Ecclesia Filia Dei in humilitatis et charitatis
staureuiini. Et dum etiam caeteri hominum ad per- Ij ofticio conjuncta, regenerationem spiritus et aqua;
cipiendum ipsum sacramentum ad sacerdotem ac- cum salvationeanimarura ab eo ad restaurationem
cederent, quinque modos in eis considerabam. vitse suscipiens eas ad superna transmittit. Unde
Nam alii in corpore lucidi et in aniraa ignei eraut etiam carne et sanguine ejus nobiliter dotata est
alii autem in corpore pallidi et in aniraa tenebrosi quia ipse Unigenitus Dei corpus et sanguinem suum
videbantur. Quidam vero in corpore hirsuti et in in prsecellentissiraa gloria lidelibus suis qui et Ec-
anima raulta iraraunditia huraanae poUutionis per- clesia et filii Ecclesite sunt, ita contulit, ut vitam iu
fusi sordebant. Quidam autem in corpore acutissi- superna civitate per ipsum possideant. Quoraodo?
mis spinis septi erant et in anima leprosi appare- Quia ipse carnera et sanguiuem suum in sancti-
bant. Alii vero in corpore sanguinei, et in auima ficationem credentium dedit, ut etiani coelestis

velut putridum cadaver fcetidi videbantur. Sed Pater ipsum pro redemptione populorum ad pas-
ex his omnibus dum quidam eadem sacramenta sionem tradidit, ita serpentem antiquum in humili-
perciperent, alii velut igueo spleudore perfuu- late et justitia per cum devincen&, nec illum pote-
debantur, alii vero velut obscura nube obteue- state et fortitudinc sua superaro voleus, quoniam
brabaului . Tobt completiouera auteui sacrameu- Deus justus uolens iniquitatera, quemadmudum
 ;

>il S. lllLlJEt.AUI>lS ,) I
'.'

psaliiii!-ta loijuUur, dicfns : Bpnlus ch tiui non abiil A licet ut siiic uiaciila spiriluali regeueratione ad
coelestia eos transmitterel.
tn consilio iinpioruni, et iii lia [jercaloruin non sfe-
Sed prsefata imagine jam hoc modo iii viribiis
tit, et in calhedra pestilentise non sedil {Psal. i)
sui- protlciente vides quasi quoddam altare a ijuod
Ouid hoc? t)uonian) Deus est auctor omnium bea-
i

ipsa freqiienter accedit el ibi doteiu siiam dcvole

titudiiuun el felicitat irn crealurarum suaiiim ; in

ipsis crealuris suis mulla el cJiver^a signa o*ten-

revisens eam superno Patri et augelis ejus humiti-
lerostendit; quia Ecclesia, ut dictum est, in beatis
dens. Sicut etiam incarnatio tilii ojus suavissimum
cum et forlissimis virtuiibus augmcntum capicntc mox
gustuni in mulla dulcediut! stillabat. coelesles
vclut tibi nianifesta demonstratione oslenditur,
virlutes, [iluiimas .tMliticatioiifs in ipso oedifica-
Spiritu sancto inspirante sanctiticatio mysticorum
rent, per quas borao a^l snpernum regniim rcdiret,
altarium in profunditate fidelium suspiriorum
qaod nullt umbra morlis obscuralum est. Et ita
exorta est. Ubi cadein Ecclesia conliuiia inteiitione
etiam ipso superno Fatre validissimae vires omniuni
vesiigia exemplonim suoruin ponens dolem suain,
virtutum esse nianif(?tala> sunt. Qiioiiiam per l'ni-
videlicet corpus et sanguinem Filii Dei profundis-
geuilum suiim murlem \iriliter occidil, et inferniim
sima devotione considerando Creatori omnium ia :

fregit atque iu novissimo die orbem terrarum in

;

" conspectu viventium el ardentiiim luminuin scilicet

aliam et meliorem no\itatem convertit. Unde etiam
supernorum civium in subjectione humillimse obe-
per diirnsioneiM cordis sui non abiit in vacillantia
dientia; oflert. Quid hoc? Quoniam ut caro Unige-
itinera malignorum spirituum, qui veritatem reli-
niti mei in incontaminato utero Mariije virginis
querunt el mendaciuin arripuerunt. Quomodo?
orta est, et postea pro salule hoininum Iradila : ita
Quia veritalem per mendacium dividere voluerunt.
etiain nunc caro ejus frequeiiter in incorrupta
et
Quomodo? Antiquum dieriim qui ante teinpus die-
integritate Ecclesiaj augmenlata ad sanctilicatio-
rum et horarura erat, opprimere volebant et anti- ;

nem fidelium datiir. (Jui?, sicul faber aurum suum

qniim serpentem qui ante tempus temporiim non
per ignein modu liquefacicns unit, et modo unituiu
fuit illi consortem faccre inhiabant. Sed boc esse
dividit, ita etiani et ego Paler carnem, et sangui-
non poliiil nec delmit, quoniam unus Deus est.
nem Filii mei, per sanctiticationein Spiritus sancti.
Quapropter el diabolus mendax cst. Nam a Deo re-
iu oblatione nunc glorifico, et nunc glorificatum
cessit vitam deserens et mortem inveiiiens. Et ita
iidelilms hominibus ad salutcm ipsorum distrihuo.
etiam Deus in via illa qua peccatores gressum iigunt
Iiide etiani cuin sacerdos sacris vestibus indu-
non stetit, quia viam Adaj abjiciens peccatum illius
tiis ad celebranda divina sacranienta ad allare ac-
nonamavit; sed illum a diabolo seductum de para- f
cedit, vides quod siibito magna serenitas lucis cum
diso projecil. Nec etiam iu potestate illius iniqui-
obsequio angclorum dc coelo veuiens, tolum allare
tatis regnavit, quemadmodum omne genus huma-
illud circumfulgel quuniam procuratore auimarum
num in mortem implicatiir in umbra niortis sedens,
;

sacrata cinctione circumamicto, et ad iminolatio-

cuni gcnus humaaum verilalem superlie deserit.
nem innocentis Agni vivificam mensam adeuntf,
Quid hoc? .Nam Deus nec diaboliccje praisumptioni
repcnte magna claritas superna^ haireditatis den-
nec hamanse negligentiip ita poteslate sua restitit,
sitatem tenebrarum pellentis, cum immissione
ut eas per fortitiidinem suam dejiceret. Qnomodo?
supernorum spirituum de secreto ccelorum ellul-
Velut si duo pugnalores essenl et alter alterum
gens ubique illara compositionem sauctiiicationis
fortioribns viribus pracelleret ; certe forlior ille
irradiit. Quia ibi refectio aniinaruin ad salutem
majores pngnas in siia possibililate illi inlirmiori
conlusum
credcntium exercetur. Quomodo? Quia cum Eccle-
demonstrarel, ut illiim sibi siibjiceret,
sia per vocem sacerdotis reposcit dotem suam quae
nec in aliquo illi cedere vellet. Deus non
Sed ita
coipus et effusio sanguinis Filii inei est, iit ipsa
fecit, quia operi iniipiitatis per sumrnam bonitatem
in salvatione aninianim beato partui apta sil, qiiia
restitit, videlicet Filiiim suum raittens in munduni;
'^ etiam iii cllusioiie hujus {ireliosi sanguinis in ma-
qui in coritore suo cum maxima liiiniilitate perdi-
gna multiludine populorum augmentum accepit
tam ovem suam ad coelos redu.xit. Qiioniodo? Quo-
tunc ego qui indeticiens lumen sum, locura sancti-
niam sangais qui de corpore ejus exivit, mox ut
licationis illiiis ad honorem corporis et saiiguinis
apertis vulneribus emanavit in coelestibiis secretis
ejusdem Unigeniti mei, iu sanctilate mea irradio.
apparens ; ut salvatio animarurn emitteretur peti-
vit. Quomodo? Quia oinnis creatnra in Filio Dei
Nam cuni sacerdos super sancliticationem altaris
osteudit quod per passionem et mortem ejus per-
me invocare coeperit ut inspiciam quod Filius
;
meiis panem et vinum in co-iia mortis suaj mihi
ditio hominis ad vitam restaurata est. Quomodo?
obtulit cum de mundo transituras esset, tunc video
Quoniam rnigenitus Dei vita existens, semetipsum
quod ipse meus ia hora passionis suae boc
Filius
pro redemptione liumani generis ad passionem in
mibi ostendit, cum in ligno crucis moriturus esset,
ara crucis obtulit. Ubi etiam ut veraci auditione
illiid designans ut eamdem passionem suam iu
vocem de supernis resonantem perciepisti,
secretis
couspectu meo semper habcrem, nec illam ab acu-
'jponsam sibi Ecclesiarn ul ad restitutionem salutis
tissima visione raea delerem quoties felix oblatio
credentiuin [lopulorum muter existeret elegit. Vide-
sacrosancti sacrificii per sacerdotale officium milii
 ;

;i:! SCIMAS.- LIU. II. VISIO VI. 14

:tl'^

otierrelur. Ouoiiiam et ipse in eltusione sanguinis A quemadmodum et eruea utilitatem iierbarum iui-
sui panetn et calicem milii oblulit, niortem deji- miuuit. Et in his omnibus declaratur maxima for-
ciens et liominem erigens. titudo mea quie magnitudine virtutis suae diaboli-
Sed et quia dignitas ingredientis et cgredientis cas adversitates superavit, cum eam ad salutem
clausuram viriiinalis pudicitisp, non fuit liumanse veslram misi in vos. Quomodo? Ego Pater misi
naturse, sed divinae potenti.T : ideo ot hoc esse Filium meum in mundum de Virgine corporaliter
potest,quod caro ips'us Unigeniti mei de pane fru- natum, iit per eum de perditione mortis vos redi-
menti, et sanguis ejus de vino uvae cum aqua in merem. Ita ut ego in vobis. et vos in me habitare-
sanctificatione iterctur, quemadmodnm per ruielem tis, cum etiam Filius ineus ad passionem vadens
servum menm Joelem prophetara ostendi, dicens: carnem suam vobis ad manducandum et sangui-
Et implebuviw arese frumenio et redundabunf tor- nem suum vobis ad bibendum
Unde sa- tradidit.
cularia vino et oleo. El reddam vobis annos, quos cramentum hoc ad salutem vestram devote come-
comedit locusfa ef brucus, el rubigo ef eruca. Forfi- detis, per illud vos feliciter pascentes: ac prop-
tudo mea magna quam misi in vos. Et comedefis terea per oleum miserioordite meoR de fame perdi-
vescentes ei saturabimini : et laudabiiis nomen Dei tionis animoR saturabimini. Quoniam etiam F^ilius

vobiscum mirabilia, et non confun-

vesiri qui fecit ^^
meus medicinam vulnerum vestroriim in poeniten-
deiur populus meus in sempiiernum [Joel. 11). Quid tia attulit, el, quia etiani sponsa Filii mei omni ju-
est hoc? Per mirabilem disjiositionem Pei impie- stitia et veritate exornata est : idcirco nomon meum
buntur omni bono area" lidei credentis Ecclesise. (qui jn vera Trinitate Deus unus existens vos gu-
Quoniam fructum frumenti irado in carnem Filii berno ostendens in vobis mirabilia mea, vos srili-
mei, ita quod etiam in vera salvatione qua fideles cet immobiliter de diabolica potestate eripiens)
mei ad patriam revocabuntur : abundabunt contri- fidelitor laudabitis. Et ideo per confusionem mortis
tiones illse in quibus ipsi concupiscentias carnis non confundetur populus meus in futura neterni-
suse propter nomen meum conterunt. Ubi et eis tate, quem tam mirabiliter de faucibus infrrorum
liquorem uvae duco in sanguinem ejusdem Unige- volui educere. Et vides quod praedicta serenitas
nili mei ; dans eis etiam oleum misericordice. Quo- in altari tandiu permanet quonsque completo
modo?Quoniam per alium modum scilicet in salute sacramento sacerdos ab altari secedat; quia illa
vestra restituam vobis circuitus vanitatum illarum ; serenitas scilicet aeternse visionis in mirabilibus illis

quos per intidelitatem ignorantiBS comedit locusta tam diu clarissime ostenditur usque dum, peractis
ohlivionis, videlicet nbi primum in liiiis Adte ne- .-^ ejusdem sacrosancti officii mysteriis ilie qui dis-
quitisp exortiiR sunt. Ita quod ipsi frucluositatem pensator illorum sacramentorum est, a sanctifica-
mece hoc modo in oblivione habebant ut
justitise ;
tione illa se recipiens secreia mysteria compleat.
liomo escam necessitalis suse obliviicitur postquam Qiiidhoc? Quoniam dignum est ut divina majestas
in storaachum sunm illam transfuderit, in impie- virtutem suam in eisdem felicissimis sacramentis
tate sna ita justitiam meam discerpentes, ut et lo- plenissime manifestet, et qui etiam dura homo
custa fructus corrodit. Quomodo? Quia uhi locusta raanet in iis quae ad Deura pertinent, auxilium Dei
negligentife per desidiam mentis utilitatem bono- illura non deserit.
rum fructuum anfert, ibi et brucns fceditatis in Sed et ibi Evangelio pacis recilato, et oblatione
faece immunditiae se involvit, Quoniam hujusmodi quae consecranda est altari supeiposita cum sacer-
homines se involventes in sorde intidelitatis idolo- dos laudem oranipotentis Dei qnae est : Sancius, sa7i-
rum, et aliorum similium schismatnm, et in diabo- cius, sancius Dominus Deus Sabaoili, decantat, et
iicis sciscitationibus atque in magicis artibns, et sic mysteria ineffabilinm sacramentorura inchoat,
inspectione creaturarum Creatoris, in foi^tuitis ca- repente ignea coruscatio insestiraabilis claritatis,
sibus humanarum rerum atque in vilissima f(edi- aperto coelo, super eamdem oblationera descendit
tate homicidiorum et fornicationum , ita se in his D quoniara virtute viventis spirationis in osculo regis
pascunt, quemadmodum brucus luto nutritur. Quo- prolata, et fructu claritatis vitae qui in sanctifica-
raodo? Quoniara ubi brucus turpitudinis fetorem tione cand^dandus est sedificationi parietis Dei, im-
sordium diligit, ibi etiam rubigo amaritudinis me- posito, cum idem nuntius veritatis dulcis.simum
talla fidelis splendoris consurait, quia illi homines sonum in laude Greatoris omninm trina invocatione
jnstitiae Dei contrarii existentes ita eam offuscare unctionis ejusdem dominatoris exercituum emittit,
laboran'., ut et rubigo decorem metallorum auferre et sic absconsa fulgoris auroKP, scilicet incarnati
Quomodo? Quia ubi rubigo
solet. mordacitatis ful- Filii Dei ex Virgine inchoat, subito impervia sere-
gorem bonorum actuum inficit, ibi etiam ernca nitas incompreliensibilis altitudinis, aperto claris-
nocivae actionis virentes lierbas multai utilitatis simo tabernaculo, super mysteria sacrosancti sa-
depravat. Qiioniam tales homines clarissimas vir- craraenti se inclinat, et eam totnm sua claritate ita
tutes, veluti est simplicitas, castitas ac fortis porfundit ut solaris lux rem illam illustrat, quam
constanlia, quas Spiritus sanctus in orani viridi- radiis suis transfigit ;
quia eumdem rutilantem
tate beatitudinis irradiat: per maliliam nequitiee circulum ejusdem oblationis sanctissimus calor in
suae de se abjicientes, ita illas df>I(^re conantur, virtute Patris ita perfundit, ut radians fulgor rem
 iiiLi>F(;.\]',i>is • iUi

illam intrat super quam ?c dilVundendo jacit. Uuid A virtutfm Uei trahitnr el iterum remittitur, ila in
hoc? S(>onsa rilii mci, oblationcni panis et viiii su- caloi-e diviua'. majestatis fovetur, quod caro et san-
per meum devotissinui interilione ollert. Quo-
altiiie guis Unigeuiti Dei ellicitur.
modo? Videlicet per mauum sacerdotis iideli re- Idem mysterium hominibus carnali scnsu non
cordalione monens me, ut in eadem ol)lalione cai- lernentihus quasi aliquis pretiosissimum unguen-
nem et sanpfuinem Filii mei ipsi tradam. 0'ioQiodo? tum sapphirum vino im-
simplici pani involverit, et
Quia passiones eiusdem Unigeniti niei in coelesti- ponet, et ego illnd in tam dulcem saporem conver-
bus secretis semper apparent: ideo et ilia oblatio tere ut in ore tuo, o homo, nec panem illum cum
Fiiio meo in ardente calore meo profundissima ad- unguento nec vinum illud cum sapphiro discernere
miratione ita coadunatur, ut caro et sangnis ejns posses, sed tantum suavem saporem sentires; quo-
veracissima certitudine cfliciatur, unde Ecclesia niam et Filius meus suavis et lenis est. Quid hoc ? In
felicissima vcgetatione roboratur. Xam dum prs!- unguento hoc intelligitur Filius meus ex Virgine na-
fata claritas oblalionem illam ita, ut diotum est, tus qui pretiosissimo unguento unctus est. Quomodo?
irradial, snrsum eam ad secreta co^li invisibiliter Quia sancta humauitate indutus est, quiv tam pre-
sustoUit; quia cadem ignea coruscatio, dum ipsum tiosum unguenlum est, quod suavilate sua mortife-
sacramentum sua illustratione perfundil, sursum ra vulnera hominum ita perfundit, ut ultra in per
illud ad illa occulta quse mortalis oculus videre non ditionc Adai nec putrcscant, nec feteant, cum se ad
valet. invisibili virtute trahit. Et iterum illud deor- illum convertunt. In sapphiro autem isto divinitas

sum superidem quoniam ipsum con-

altare remittit. notatur qua; in codem Filio meo est, qui lapis an-
descensionis respectus super men.sam sanctificatio- gularis existens mitis et humilis est, quoniam de
nis suavissime deponit; veluti cum homo anhelitum radice human* carnis qui de viro et muliere est non
suom introrsum trahit et iterum cum extrorsum radicavit, sed in calore meo mirabiliter ex suavissima
emittit; dum ipse spiraculiim viventis vegetationis Virgiue incarnatus est. Unde etiam caro et sanguis

quo vivit per mirabilem disposilionem Dei sibi in- ejus dulcis et suavis ad sumendum credendus est.
trorsum mittit et rnrsum, ut vivere possit, extra se Sed tu, homo, hoc spirituale donum ita visibi-
deducit. Ita eam oblationcm veram carnem et verum liter sumere non poles velut visibilem carnem co-
sanguinem effectam, quamvis in conspectu hominum medas, et velut visibilem sanguineni bibas, quoniam

velut panis et vinuiii appareat: quia ut Deus verax putredo limi es ; sed, ut vivens spiritus tuus in te
est sine illusione, ita etiam et illa altitudo sacra- invisibilis est: ita etiam hoc vivens sacramentum
menti lirma altitudo est quam nullus dejicere potest, p in oblatione ista invisibile existens, a te invisibiliter
vera caro et sanguis existens ahsque deceptione. suscipiendum est. Quia quemadmodum corpus Filii

Quoniam ut anima veraciter viget in carne et san- mei in utero Virginis surrexit, .sic etiam et nunc
guine diim homo vivit in corpore, ita est eliam caro ejusdem Unigeniti mei in sanctiticatione alta-
hoc mysteriiim in pane et vino ubi colitur veraci ris ascendit. Quid lioc? Nam spiritus hominis qui
celebratione. Sic etiam apparens hominibus: quia invisihilis existit sacramentum lioc quod in obliga-
ut cfecus oculus hominis Deum perfecte videre non tione hac invisibile est invisibiliter suscipit, corpore
potest, ita etiam homo mysteria i.sta corporaHter hominis quod visibile est oblationcm istam qua? in
intueri non valet. Quoniam, ul homo corpus hotui- sacramento visibilis existit visibiliter accipientc, ita
nis ei non spiritum ejus videt, sic e'iam homo panis lameii unum sacramentum cxistentibus, sicut Deus
el vini speciem et non ha?c sacramenla perspicere et homo unus Christus est, et ut anima rationalis

potest. Quid lioc? Claritas quai super corpus Filii ct caro mortalis in homino unus homo existit quo- ;

Dei in sepulcro sepultum appaniit ipsiim a sopore niam homo qui recta lidc mc inspirit, cum sacra-
mortis resuscilans, htcc etiain in altari super sacra- inentum istud accipit. ad sanctilicationem sui illud
mentum corporis et sanguinis ejusdem Unigeniti fideliter suscipit. Quid hoc? Filius meus mirabiliter

mei re.splendel. illud ita in conspectu hominum te- I) natus est ex integerrima Virgine, cujus caro in de-
gens, quod sanctitatem ejus videre non possunt lectatione libidinis iiunquam ellerbiiit semper inta-

nisi in specie panis ct vini secundum quod illa obla- clamanens-, quia vas ipsius Virginis mundissimum
tio altari superposita est. Sicut etiam humanitale fuit in quo ipsum Uuigenitum rneum incarnari voluit.
:

Filii Dei divinitas qu«e in ipso erat ita hominibus Unde non permisi ut vas ipsum ipsius suavissimaj
obtecta fiiit quod eum non nisi ut Iiominem videre
: quoniam in eo
Virginis in calore ardoris difflueret :

potuerunt, cum ipsis ut hominem, sed tamen sine meus humanum corpus mirabiliter suscepit.
Filius
peccato, conversantcra. Quid hoc? Ego qui omnia Sed quod ipsa beatissima Virgo per angelicum
creavi cum ab Ecclesia per sacerdotalem manum
; sermonem in codem secreto veram allocutiouem
prtedicta oblatio mihi olFt-rtur, oam benigne susci- audivit et exinde credula effecta suspiria mentis suaj
pio. Quouiam ut Divinitas mirabilia sua in utero siirsum teniiit, cum diceret: Ecceancilla Domini,fiai
Virginis ostendil, etiam in hac oblatione secreta mihi secundum verbum tuum {Luc. i),mox Unigeni-
sua demonstrat. Qiiomodo? Quia caro et sanguis tum Dei Spiritii sancto superveniente, concipiens,
Filii Dei manifcstatur. Quomodo? Quoniam dum designat quod omnipotens Deus per verba sacerdo-
oblatio illa sursum invisibiiiter veiut in puncto per lis in ofiicio sacerdotali invocandus est. Ita quod
iilT SriVIAS - F.in. II, VISKi VI. Il^

sacerdos fideJilerin Deum credens et cmn devotione A qui pra-varicatores sumus, qnamvis multam mali-
cordis siii jiurain oblationem ipsi oHercus vcrba sa- liam in nobis habeamus, tameu ])ropter timorem et

lutis in obsequio liumilitatis dabit, uhi ct superna amorem Salvatoris nostri dimittimus ex corde no-
majestas eamdem oblationem suscipiens, in carnem stro debitoribus nostris injuriam illam, quam nobis
et sanguinem pii Redemptoris mirabili virlute trans- intulerunt. Quomodo? Quoniam illos qui nos diligere
fundit. Quomodo? Quia Filius meus mirabiiiter prius deberent quia homines sumus, in multis nos con-
humanitatem in Virgine suscepit, ita etiani et nnnc turbantes et per lioc tenon amantes sed pr;i!cepta
oblatio hsec mirabiliter caro et sanguis ejns in altari tua negligentes, non perseqnimur secundum mali-
efficitnr. Unde et hoc sacramentum lotum et inle- tiam illamquam in nosexercuerunt, sed justumjudi-
grum est, invisibile et visihile existens: ut etiam cium tuum inspicientes non vindicamus nos in eis
Unigenitus meus totus integer est secnndum divini- quantum possumus; ita et tu, o Deus, nobis sis
tatem invisibilis. et secundum humanitatem visibi- propitius quoniam justus etbonus es. Tu ergo au-
:

lis in sseculo manens. Nam ut pulius avium de ovo di, o homo, quia quandiu tibi subveniendum cst.

egreditur, et ut volatilis vermiculus de exiguo grano et quandiu tu aliis hominibus succurrere potes,

oritur, quo animali avolante iliud remanet de quo tandiu passio Filii mei coram me in raisericordia
B
ipsum ortum est ita etiara in oblatione ista veritas
:
apparebit, et tandiu etiam caro et sanguis ejus in
carnis et sanguinis Filii mei per fidem tenenda est, allari cousecrabiLur ad percipiendum, credulis ho-

quamvis eadem oblatio in conspectu hominum vel- rainibus ad salvationem et ad purgationem crimi-
tit panis et ut vinum apparet. Unde etiam ut aspi- num eorum. Nam cum Unigenitus meus in mundo
cis signa nativitatis, passionis et sepultura^, necnon corporaliter esset, corpus ejus in nutrimento carnis
resurrectionis et ascensionis Salvatoris Unigeniti et sanguinis sui de frumento et vino sustentatum

Dei velut in speculo ihi apparent, quomodo etiam est; unde etiam et nunc in altari caro et sanguis

cum Filius Dei in soeculo esset, in ipso patrata sunt; ejus in oblatione frumenti et vini consecratur, qua-

quoniam (ut vera manifestatione consideres) myste- tenus inde fideles horaines in aniraa et corpore refi-
ria nascentis ex Virgine et patientis in cruce, ac se- ciuntur. Quoniam idem Filius meus hominem de

pulti in sepulcro, nec non resurgentis a mortuis, et perditione Adaj mirabiliter redemit, et nunc etiam
ascendentis ad ccelos, videlicet iilius qui pro salute homines de quotidiano malo in quo frequeuter pro-
hominum ad terras venit, purissima claritate in eis- labuntur misericorditer absolvit. In consecratione
dem saci'amentis fulgent ut etiam eum idem Unige- enim prsedictffi oblationis apparet quidquid Filius
nitus Dei temporaliter in mundo cum eisdem con- Q meus in carne sua pro redemptione horainis corpo-
versaretur per voluntatem redemptione Patris pro raliter passus est, et hoc nolo abscondere ;
quia

humani generis ea in suo corpore passus est. Quid electos ejus sursum ad coelestia traho, ut per ipsos

hoc? Quia ante ocuios meos apparet quid Filius corpus ejus in prsedictis membris perficiatur.
Quapropter ego omnia sacramenta ha^c in
meus propter amorem hominis in mundo passus et

sit;quoniam nativitas, passio et sepultura, resur- olilatione ista mirabiliter demonstro, quoniam,
rectio et ascensio Unigeniti raei, mortem humani cum ea super altare apparuerint, tunc etiam caro
generis occiderunt. Unde et ea in coelestibus co- et sanguis Filii mei eadem oblatio fit, tamen in

ram me fulgent, quia eorum non sum oblitus, sed conspectu hominum panis et vinum apparens; quia
usque sd consummationem sseculi quasi aurora ante tam tenera est fragilitas bominis, quod crudam
me in multa claritate apparebunt. Quid hoc? Quo- carnem et crudum sanguinem percipere abhorre-
niam in ilia passione usque ad finem mundi omnes ret. Nam mortalis homo Divinitatem non potest in-

illos prsevideo qui eam credituri sunt et qui eam spicere quandiu mortalis est, Unde etiam myste
abjecturi; quia ipsa coram me semper fulgebit, rium hoc quod totum est Divinitalis, ipsi homini
quandiu liorao id dicere debet quod Filius meus obscuratum est ita quod illud invisibiliter perci- :

discipulos suos docuit ut Deum orarent, sicut scrip ^ piet, quia et idem Unigenilusraeus nunc immortali^
ptum est E( dimitte nobis debita nosfra, sicut et nos
: existensullra non moritur. Quapropter et ego, o ho-
dimittimus debitoribus nostris [Matth. vi). Quidhoc! rao, carnem et sanguinem ejus in oblatione panis
Tu, quod omuia in potestate tua habes, inspice efl'u- et vini tibi trado; quatenus perillud quod visibile
siouem illius sanguinis qui pro humano ge;;(:re etfu- est illud quod vera fide percipias.
invisibile est in

.sus est, et dimiite nobis qui Filii transgressionis su- Et idem sacramentura in vera certitudine pcr divi-
mus debita nostra quse tibi persolvere debuimus, nani potentiam suscipis : ita tamen quod tibi visi-

sed propter incarnationem cordis nostri non fecimus. bile non apparet, ut etiam in magna necessitate 11-

Quid hoc? Quia quod in baptismo promisimus non lud electis meis cum per hoc in magna afflictione

adimplemus; quoniam prsecepia tua transgressi su- positi essent, aliquando demon.^trjtum est. Hsec
mus et innocentiam abjecimus, sicut et Adam in autem omnia propter amorem et propter utilitatem
paradiso tibi non obedivit et vestem innocentice cor- horainis facio. Sed oranis creatura prajceptis raeis
rupit.Sed tu qui pius es noli punire nos secundum subjecta est; tu vero, o homo, mihi semper rebellis
nequitiam nostram, sed relaxa nobis transgressio- existis : unde csecus et surdus es, sed tamen mihi
nem nostram secundum pietatem tuam sicut et nos ;
rebellare non potes. Nonne facio te non vidente
.it«t Hll.DrclAIUHS :;.>( 1

quud uiiln placilum esl? Tii auleui iiun \idei' oca- A Jesiis pariem, benedixU ac fregit dedifque discipulis
lis luis nec audis aiiribus luis iti oaine, qtiomodo suis et oit : Acdpiie et comcdite, hoc esi corpiis
auimam hominii in corpus ojus iminittam, el quo- meu7n. Et accipiens calicem gratias egit ct dedii di-
modo illam de corpore ejus auferam; sed anima tn:v s^iipiilis siiis, dicens: Bibite ex hoc omnes ; hic esl
intelliget me, cum mortale corpus suuin reliqueiii. sanguis meus Novi Testamenti, qui pro multis effmi-
mei trado tibi ad maiidiican-
Sic etiain c.irnem Kilii detur in remiasionem peccatorum. Uico aniem r^obis,
(lum et .sanguinein ojus ad bibeudum, et lioc iii po- non bibam amodo de hoc genimine vitis usque in
testalo mea, te, o bomo, non vidente, eflicio. diem illum cum illud bibnm vobiscum novvm in re-
Qu.ipropter ut vides dimi idem sacerdos canticum gno Pairis mei {Matth. xxvi). (Juid boc?Filio Dei una
innoceiilis Agni, quod ost Agniis Dei qui tollis pec- cum discipulis suis consummationera illam celcbran-
cala mundi, decanlal, et aJ percipiendam sanctam te, qua ipse transiturus erat de mundo, videlicet
communionem ^e .'xbibot, pra^dicta ignea corusc.i- cum in terrenis causis diutius conversari non debuit
liu ad coelestia se recipil; quia eodeni ministro ut prius fecerat, sed in voluntate Patris ad passio-
laudein illius qiii innocfntia inansiietudinis siia' tu- nem criicis perdnrans, sureiina devolione accepit pro
lit piacula hominuiii deriiintiaute, el interiora pe saliile bominum panem in recordatione corporis siii
R
cloris sui cum exteriore devotione ad eadem sa- toto desideriu Patrem suum movens nt, quomodo de
crainenta aperienle, illa invicta claritas quae ibi eo exivit ad cum redire voluit, ita etiam ipse inspi-
virluleiu suain oslendil, ad superna socrela se sub- ceret si possibile csset, ut a fragilitate carnis sua?
trabil et ila, clauso tcelo, id est se subtrabentibus calix ille, quem erat bibiturus transiret, quamvis
eisdem coelestibus mysteriis, audis vocem ex alto boc lieri nou deberet. Unde et panem illum bene-
dicentem, ut credentes et fideles honiinis manclu- dixil in recordatione sudoris corporis sui, cum pra^-
cent et bibant cum vera devotione carnera et san- cepto Patris se subdens scilicet in cruce mori vo-
guinem Salvatoris sui, qui pro ipsis passus, mor- len? in angustia ejusdem passionis corpus ct san-
tem temporalem subiit, ad al luendam contamina- guinem suum discipulis suis tradidit. Ita eliam, ne
(ionem illam quam primi parentes prspceptum Dei et ipsi obliviscerentur, quod eis boc exempluin de-
transgressi mundo intiilerant ;
qiiatenus ipsi ab bac disset. Ac fregit eis, quia qiiainvis passio i!ia cor-
prsevaricatiune emundati, rectae haereditali quam pori suo dura esset, tamen Palri siio obediens crii-

inobedientia perdideranl fide restaurentur. Nam sic- deiissimam mortem in morte corporis sui vicit, de-

ul Unigenilus Dei in sanguinem signans ctiam quod in ciiin credenlibus caro sua et
coena corpus et
siium discipulis suis tradidit, ila etiam et nunc in p sanguis in sacramento oblationis esset tradenda. De-
altari carnem suam et sanguiuem suuni dat lideli- ditque ad veram salutem eisdem discipulis suis
bus suis. Qucmadmodum homo, cum opus volunla- ita ul et ipsi baec in nomiue ejus facerent, sicut et

tis suse perfecerit, illud ad ulendum bominibiis ipse ea propter amorera eorum iaciebat, railissima
tribuit. Qiiia ip-^e tliius Dei priecepta l'atris sui voce dicens : Vos, qui humililer me sequi vultis,

peragens, scmetipsum pro saliite hominura oblulit, ardenti araore accipite boc exemplura quod relinquo
et corpus et sanguinem .'^uum ad sanctilicationeiu vobis, videlicet passionem meam et opera inea, quaj
eorum ad manducandum et ad bibendum dedit, ut in prajcepto complevi
Patrisquoniam ipse
raei ;

etiam in Cautico canticorum sponsus amicis sui> laisit me docere et ostendere regnum ejus. Et co-

loquitur dicens: Comedite, amici mei, bibite et ine- luedite lideliter boc quod vobis do quia corpus ;

briamini, charissimi [Canl. \). Quid hocV Comedi- meum est. Quid hoc? Comedite corpus meum quo- ;

*
te in fide vos qui per sancliim baptisina ad amici- niam in spirilu et in carne vestra debetis opera
tiam meam venislis, quoniani eflusus sanguis Filii mea iniilari, (um ea Spiritus sanctus cordi vestro
mei lapsum Adae vubis absleisit, ruminantes verani inspirat, velut homo escam glutit quam in corpu';
medicinam in corpore Unigeniti raei, ut iterata cri- sunm raitlit, quia ut rae in uperibus meis sequi dc-
raina vestra, cum frequenter iujusliliam in operibus " betis, ita eliam et corpus raeura manducabitis vos
vestris operamini, vubis misericorditer abstergan- et omues qiii prascepta mea servare voluorint,. VX
tur. Unde etiam bibite in spe ex hac vite qua^ vos deinde Filiiis Dei accipiens in salvatione poculiiin
de aeterna pcena eduxit ; sumenles poculum salutis salutis Patri suo gratias egit; quuniam, cum de la-

videlicet, ut fortiter el viriliter in illa gratia croda- tere ejus sanguis elfusus est, haec gratia credentibiis
tis qua rederapli eslis. Quuniaiu ct sanguine illo data cst: quae tam fortis fuit quod et antiquum
perlunderaini qui pro vobis eflusus est. Et ita iu- serpentem superavit, et perditum bominem libera-
ebriamini in cbaritate qui mibi charissiini estis, vit, et tutam Ecclesiam lideliter corruboravit. Quo-

abundantes in rivulis Scripturarum, quatenus cum modo? Quia idem Salvator pretiosissimum exem-
suramo studio a carnalibus desideriis vos subtra- plum suuin in suavitate amoris sui tradidit tidelibus
batis; ut et ego praiclaras virtules valde raihi araa- suis, dicens eis leni inspiratione admonitiouis Bi- :

biles in vobis exsuscitem, tradens etiain vobis cor- bilc lidiicialiter ex hoc salutari poculo vos omnes,
pus et sanguinein Unigeniti mei, sicut et ipso di- qui me fideliter sequi desideratis, ita ut corpus ve-
scipulis suis idera sacramentiim dedit, ut in Evan- sruui in angustia castigetis, et sanguinem vestrura-
gelio scriptum est: Catnantibus auiem eis, acclpipnn in sudore arceatis propter araorf^m meiira ad ro-
 321 SCIVIAS.— Lin. 11, VISIO VI. 52:
boraudain Ecciesiam, vosinetipsos abuegautes, sic- A iu abundaiitia ejusdem secuntatis viriditatem vera^
utet ego passioni me subjeci, et sanguinem meum rectitudinis servituli illorurn qui terrenis inhiant
pro redemptione vestra fudi, teneritudinem carnis exhibel; quoniam ad utilitatem ipsorum
iis actibus
meaj in hoc uon considerans, sed salutom vestrani insudat, qui obsequio muuitionis et defensionis suae
faciens. Nam hic sangnis, qui vobis eiTusus est, non hdeles animos ad superna gaudia perducunt. Ut et
est sanguis qui in veteri Testamento sub umbra
ille
qui
illi iiiilitia fortitudinis et protectionis suae hos
spargebatur, sed sanguis meus novi Testamenti quos tueri debent fortissime defendunt. Et hc-pc in
qui ad salutem popuiorum datus est. Quomodo? Ego hominibus per voluntalem tuam. o Deus! idcireo
qui sum unicus matris mese videlicet integeirim» praecedunt, quateuus illis virtutibus adornatis mira-
Virginis Fiiius, sanguinem meum in cruce pro re- biliter ipsis educas corpus Filii tui de fructu illo,
demptione hominum fudi qui me per tidem inspi- quem terra in puritate viriditatis profert, sicut
ciunt. Et ut eum
tunc pro iiberatione humani ge- etiam Unigenitus tuus ex utero virgiualis pudicitiai
neris dedi, iterum etiam et nunc in altari pro ho-
panem vitae credentibus in se-
corporaliter veniens,
minibus trado, scilicet pro purgatione illorum qui
metipso misericorditer dedit. Sed et lioc miraculum
eum lideliter suscipiuut.
1 --•^""- ^w"
In• ccetia eniin ^i^^^iKJULj
passionis ideo iai,ics,
lucu ui, euaui
facies, ut etiam sauguis ejusdem Uuigeniti
sanguis e|U5aem uuigeniti tui
mea- corpus et saiiguinem meum vobis ad mandii- ^ qui ad salvationem auimarum
eflunditur, iajtificet
candum et ad bibeudum dedi: quatenus et vos nuuc iuteriorem vim bominurn, id est animas eorum iu
in altari idem in memoria mea faciatis. Unde etiam remissionem peccatorum ipsorum. Quomodo? Quia
in apertione veritatis dieo vobis qui me lideliter ut prius Filii tui corpus pro redemptione humani
subsecuti estis: Nou
bibam amodo hoc poculum gieueris in cruce oblatum est: ita etiam et nunc
angustia; in gravedine iiia, quam nuce de Judaeis caro et sanguis ejus ad salutem credentium in al-
patior, usque iu diem illum cum de morte resur- tari consecrautur. Quapropter cum hoc in voluntate
gens, morte prostrata diem salvationis afteram, ubi tua mirabiliter factum fuerit, tunc et iilud erit ut
idempoculum redemptionis vestrifi bibam vobiscum ipsum sacramenlum exhilaret faciem, id est Ecclc-
qui mei estis, novitatem exsuitationis vobis osteu- siam oleo misericordia; perfusam, quia cum gaudio
deus; quia perditio veleris criminis abjicietur, lidei credentes, misericordiam amplectentes, oculis
aperto vobis regno illo quod Pater meiis diiigenti-
:
Uomini pulchri apparent: quoniam cum salus mundi
bus se pra^paravit, Quid hoc ? Quoniam mortc inca in cruce pendens hominem de laqueo diaboli mise-
quam iu cruce passus sum saivationem animarum ricorditer liberavit, tunc etiam homines a vinculo
sentietis,cum etidm post resurrectionem meam in
g peccatoruin benigue absolvit, ut et ipsi in laetitia
ascensioue mea Spiritum paracletura accipientes, simplicis cordis siii fideliter in
credentes mi- Deum
novitatem novffi doctrina; siiscipietis ita et pro- seriaui patientibus cum
:
ardore devotionis subve-
pter nomen meiim multas tribulationes sustinebitis, nire non desinant. Et in hoc amore fideles ardere
quas et ego vobiscum sustinebo ; non quod amodo debent, ut panis ille qui vitam se gustantibus pra5-
ullas miserias corporaliter patiar ut prius, cum in bet, sensus ipsorum qui semper in instabilitate va-
mundo corpo-raliter essem, passus sum ; sed quia vos cillant coufirmet, ne intentio cordis eorum in malura
eas nomine meo sustinetis, ubi et ego illas vobiscum declinet, sed ut ad hoc quod vita est fortiter ascendat.
sustineo; quoniam vos in me estis et ego in vobis. Panis autem iste caro Filii inei est, quam nulla
Et ita, ut dictum est, corpus et sanguinem Filii obscuritas in peccatis obfuscat, nec ulla macula in
mei Yos qui in me fideliter crcdidistis, ad aboli- iniquitatibus obnubilat: ita ut qui eam digne sus-
tionem criminum vestrorum percipietis, ut per hoc ceperint, in auima et corpore ccelesti luinine per-
sacramentum cxhilarati virtutem supernae couforta- fundautur, cL a maculis iuterioris sordis suai fide-
tionis adipiscamini, et David servus meus
sicut liter emundeutur. Et ideo uulla dubitatio in ista
in voluntate ardoris mei clamat dicens: De /ructu sit; quoniam qui primum hominem
sacratissimacarne
operum tuorum satiabitur terra, producens fenum D nec do carne nec de osse formavit,
huic possibile
jumem.1is, et herbam servituti hominum; ut educas est sacramentum istud hoc modo operari. Unde, o
panem de terra ei vinum Isetificet cor hominis. Ut virginalis ortus, tu surgis, crescis, dilataris, ac
exhilaret faciem in oleo et panis cor hominis confir-
:
raagnum ramum in multis germinibus producis, per
met [Psal. ciii). Quid hoc? Deus, cujus raagnifi- quem coelestis Jerusalera aedificabitur, nou ex virili
centia super omnes est, de fide illa qua tu in ve-
seraine, sed ex mystico spiramine veniens. Nam in
ritate cognosceris ita quod ipsa fructus virtutum ortu tuo non es ligatus ulla maculositate crimi-
m sapientia tua est) satiabitur homo, videlicet qui num, sed floruisti in mirificatione virtutum, qui
fidei adhaerens esuriem in via justi-
infidelitatis ex inarato agro talis flos surrexisti qui nunquam
tiae ahjicit, cum prius veritatem ignorans jejnnus ullo casu mortalitatis marcescet, sed qui in pleni-
a rectitudine defecerat. Sed nunc in saturitate tudine viriditatis suae semper durabit. Quapropter
bonorum operum producens contritionem animi et hoc sacramentum corporis et sanguinis tui tan-
sui, illis qui in simplicitate sunt, fragilitatem diu in officio veritatis in Ecclesia colendum est,
suam considerans exeraplum humilitatis fideliter quousqiie in fine mundi novissimus homo veniat,
prsebet, ubi etiam cum germine virtutum surgens qui per idem mysterium veraciter salvandiis est,
Patrol. CXOVII. 17
 ::

:m ^. llll.hKCAlUtls

quuuiacu iUud de secreto Dei venieua salutem crc- .V succum peccali truxit; quouiaui et ipsa eum aiuo
lienlibus confert, ul ideni David teslatur diccns: medulla viri concepit, ut eliam culmus succuin
Et mandavit nubibus disuper, el januas casli aperuil. graiio uou tribuil quouiam illud uou de uiedullat,o
Et pluil illis inanna ad nianducanduni, et panem ca:U stipiie viret: sod de sole el pluvia ac de blauda
dpdil eis. Panein angelorum manducavit hoino, ci- aura viget, sicut el piapdicta iutegerrima Virgo,
baria misit m
In abundanfin {Psal. Lxxvii). Oiiid noii do viro, sed virtute .\lli?simi ohniiihrala ct in-
hoc? C.celf^ti-; Pater por potentiam gloria? suse fusione Spiritus saufti periusa, in suavitate casti-
finollivii uicules liomiuuiu a superna ("elsitudine. tatisl'uigenilum suiim genuit. Quaiuvis autein illu
cum patriarchis et prophetis in secrelo myslerioruni Virgo de voluutate >iri ac raulieris orta esset,
suoruin hoc detuouslravit per quod et rilium suuni tainen eumdein Kilium suum nou ila protulit, sed
in Spirilu sancto veraciter preduNerunt, et eum in eum de ca?lo venifutemverum Deum et hominem
Ifgalibiis pra^ceptis per sauguiueiu lurcoruii» et per siiie voluutate viri iii integntate sua purissimum
alias ostensiones honiiuibus mirabililer desiguave- genuit. Qiise quoniam euiu in virginilate sua siue
runt. Et hoc modo suavilatem et dulct-diueiu cor- .sorde purissiuuim [)eperit, ideo el nunc panis qui
dis sui aperiens, in lenitate et in ardore cliaritatis caro iliius veracitor cousecratur, purissinius iu
|{
misit eis Filium suum, ut per ouin a tame intide- integritate sua e.xistens; a tidelibus iii purilate
litatis sua* reticereutur: ila refeiMionein coelestium cordis el sine admisiiuuc diversilatis suscipi debef,
dans eis, cum ijua plenum gaudinm ommum felici- ut liliis Israel pnjeiiionstrdvi, qucraadmodiun in
talum ac bealitudinum lideliter satiati adipisceren- voluntate mea scriptum est: Mementotc diei hujiis
lur. Ergo panem illum cujus dulcedine superni an- in qua eyressi cstis dc ^(jypto et de doino serviln'is:
geli non satis possunl saliari, Deum videlicet in- quoniam in manu forti eduxit vos Dominus de loco
spiLientes, ita suscepit homo in humaniiale Filii isto, ut nun comfdatis fcrmentatuin panem 'y^Excd.

Dei, cum his refeciioues bfaliludinis summus Pa- xiu). Quid hoc? Vos qui imilaiores Kilii mei esse
ter rai>it liDuiinibus iu abuuduulidm spiriluaiis gau- vultis, eslote respicieiues de niorte ad vitani, vi-

dii. Ac ideo tidelis homo tideli audilioue audiat delicet in memoria vestra habentes salvationem
vos lideles liomincs, qui ecclesiasticum g.-rmen diei illius qui Kiliu^ meus est, qui luortem concul-
estis, audite et intelligite prajsidium animse vesirop, cavit el vitam dedit, in quo in saluie vestra egressi
uhi non eslis filii diaboli, sed ha-redes coilestis re- cstis misorabile exsilium perditionis ; cum si;iiicei,

gni, et quoinodo ego initissimus ac

considerate abjecistis densissimas teuebras iiilideluuiis, iiu

henignissimus l'ater, magnis iVlicilatibus salutis ij eiiam vos eripieules de niansione diaboiii aj servi-
vesirse circumdedi vos. Ergo attendite bouitatem Pa- tutis, cui 111 Iransgressioiie Adte daii luislis. iNuno
tris vestri, quomodo per me oniinatum est, quod in ergo de ferreius aciibus ud cceleslia respiciie ;
quo-
salute vestra Pst ;
quoiiiam quainvis vilis ciiiis sitis. niam in divina poieiuia de inaiis edu.xi vo-> epo
timen salutein veslrum huiiianitas expo-
Filii raei Dominus, qui cuuclis tanla forliludine pi\T.->uui,
.<5cit. Quomodo? Filius meus nalus esi de incorrupta quoJ virtui,i mete nullura obslacuhim conlrarielatis
virgine, quie ignara illius doloris fuit, sed quse in obsistit quin orania acnlissirae penetrera: ita per
vircnti puriiate inlegritati.s ?uso permansit ut gra- Filuiiu meum eripiens vos de loco isio, in quo per
men in gloria viridiiatis su£R viget, supcr quod ro;- intidflitatcm veslrara morti fumulanles in bonis
dn ccelocadit. operibus nou iaboraslis, sed iu jtcrversitale vesira
Ct quii virgo iUa incorrupta fuit dc qua Filius jacentes turpiter in eo per.siilislis. Sed quia niinc
meus hoc mjdo carnem sine peccato assurapsit In Kuigeiuto raeo ab oppressioiie ista iiberaii estis,
ideo et jaitum ost uf caro ejus nunc de fructu illo currite de virlute iu virlutein, caventes ue in con-
fiat, qui sine succo araaritudinis est. Quomodo? scientiam vestram mitt.alis iutidelitalera illani, qua^,
Granum frumenti fortissimus et oplimus fructus cor veslrura in sua receptione nou conforlat, sed
aiiorum frucluuin est, nec in culmo suo succum i) potius sua aniaritudine Quid hoc? Nolite
gravat.
aut medullam ul cfeterai arbores habens sed in diabolicas artes seclari;nec catera iigmeula qua;
gramine suo spicam surgens, ita ad fruclura
iu homiues iu humauis coutagiis philosophorum,
suum tendil, nec per calorera nec per frigiis ama- paganorum, ac hajreticorum sibimetisis adin-
rum succum producit. sed siccam larinam Iribuit. venerunt; sed Filium meura in speculo lidei imi-
Ut etiam caro Fiiii mei sicca fuit, sine omni fa>di- lamini, qui vos do carceribus iuiVrni iibeiat,
tate humanae pollutiouis per quara hnmanum gnnus cuin seinetijisum pro vobis ad passiouem crucis
in ample.xibus lihidinis viri ac mulieris siirgit. Xon oblulit. Sed ut vestigia ejus tanto cautius sequi
sic Lnigenitus meus nalus est, si-d in virenti iutegri- valeatis; corda vestra coelesli pane confortate, et
tate virginei exivit, iit etiam granuni intc.vtum gra- corpns ejus lideli devotione sumitc, quouiam ijtse

nura frumeuli gignit. .Nam iit cuimiis frumenti sine de coelo veniens, de suavi et de pura Virgine natus,
medulla vigeus siccum granum in puiitate spicse et in liguo pro salute veslra passus, semclipsum
profert, ita etiam beata Virgo sine virili fortitudine Yohis contulit : ita ut et vos sine admistione 'iilius
gigneus sanclissimum Filium suum iu .liinplicitate amaritudinis, suaveni et purum panein diviua in-
innocentirn edidit. qni de eadem malri! sua nullum vocationo corpus cjus in altari consecratum sin-
02i> SCIVIAS. — LIB. II, VISIO VI. 526

cet'0 alieclu buscipiatis, qualenus per Iioc esurieuj A liter gustando quis Ueus sit, quera exlerioribus ocu-
interioris hominis eftuglentes, et epula? fcternee lis raortalis carnis viderenon possumus, sed quem
bealitudiriis perveiiire valeatis. spiriluali inlelligenlia initis habemus; sicut et vi-
Undc etiam in vino quod dc vile deiluit endeni num fortissimam vim suam in venis hominuir. osten-
invocatione per sacramentum sanguiuis ejus volo dit: hoc tamen hominibus non sentientibus, sed
rairabilia demonstrare. Quid hoc? Sanguis Filii lautum ita esse iutra se scientibus. Et ideo sponsus
mei de latere suo iluxit, ut el uva de vite sudat. animarum botrus Cypri e.-^t, cujiis fructus non defi-
Sed ut uva pedihus conoulcatur et in torcnlari pre- ciet. Quomodo ? Copcus int,nessus portam exigit sui du-

mitnr. ita dulcissimo ac fortissimo vino eifluente jd cloris visum. Quomodo? Quia liomo claritatem lidei
roborandum sanguiuem in homine: sic etiam Uni- non habens, cum ad (idem pervenerit, per pre.ssuram
genito meo in sudore angustia', verberibus el fla- torcularis in rorem sanguinis Christi inlrat. Quomo-
gellis m icerato et ligno crucis oppresso, optimus do? Sicut per pra-cepta illius vitam in anima nostra
et pretiosissimus sanguis de vulneribus ejus ema- habemus ita etiam in doriatione illius emundationem
:

navit, saiuberrima liberatione credenles populos in carne nostra recepiraus; quoniara nos nali in pra?
perfundens. Quemadmodum etiam uva dissimilis varicatione Adaj immundi existimus. sed in san-
est aliis pomis (juajduros cortices habentia comedi guine ip^ius sauctiticamur. Unde de.-*ponsatio auima-
cum
po^sunt, homines uvam magis soleant sugere rum, de ipso in Spiritu saucto dicit: Dilectus meus
quam comedere : ita eliam Filius meus dissimilis qiii cordi meo dulcis et amabilis existit, fortissimum
erat in peccatis cseteris hominibiis; quia ipsi sub vinum per sauguinem suum in plena sanctilicatione
poudere nequiliai gravati diversis pas^^ionibus sub- mihi est; quiadum sum irnmunda iu plantatioue
jucent, cuni ipse meus dc castissima
Unigenitus carnis, sicut vinea qute adhuc inculta jacet iu spiuis:
Virgine mirabiiiter natus, omni contagione peccati ipse fons salvationis existeus, peccatores a sordibus
careret. Quapropter et qiioniam uvam tenerai ma- suis misericorditer abluit, et in mysterio secre-
terioB est, idciico el viuum iu sanguinem ejusdem lorura suoriim gloriosissime sauctiticat ;
quouiam
Filii mei voio consecrari. Nam, ut vinum de vite ut de corde Patris suaviter exivit, sic etiam in
sudat, iia et Filius meus de corde nieo esivit, etiam vino sanguinem suuin suaviter ostendit, et ut ex
eodem Unigenito meo vera vile existente, et di- \'irgine mirabililer natus est, ita etiam et in pane
versis palmiiibiis ex eo exeunlibus; quia tideles in corpus ejus mirabiliter declai'aiur; quia ipse botrus
ipso plautati sunt, qui per incarnatioeem ejus iu^ est, qui nuuquam defectum ulio detrimento patietur.
bonis operibus fructuosi existunt. Et ut iste liquor C Quapropter et super altare velut in torculari per
de dulcissimo ac fortissimo fructu vitis emanat, sic voluutalem Patris calcatur: quatenus horao qui
eliam omuis justitia in misericordia et veritale per per semetipsum nullatenus subsistere potest, oli

incarnationem ejusdem Filii mei apparet, quas vir- fragilitatera debilitatis suai non deliciat. Quouiam
tutes in ipso inveniuut omnes qui eiun fideiiter et sicut sanguis hominis augmentum ex potu acci-
qua?runt. Quomodo? Quoniam qui ipsi tideliter ad- pit ita etiam homo sanctiiicationem ex sanguiae
:

hffireut, ii virides et frucluosi ab ipso efliciuut, ita Filii Dei habet. Et ut ne sanguis hominis sine irri-
quod oplimos fructus in virtutibus allerunt; sicut gatione potus iu uriditatem vertatur, ex polu refi-
et ipse siiavis et mitis existens, pretiosissima ger- ciendus est: sic ctiam vinum in consecratione sau-
mina in sanctitate eljustitia altulit, et sibi ci'eden- guinis Filii Dei uon deticiet, sed super altare in sa-
tes ab omni sorde iufidelitatis emundavit, ut iu cramento mysterii ejus semper erit.
Canticis canticorum de eo srriptum est : Botrus Sed et tu, o homo, attentissime scias quod in
cypri dilectus meus mihi in vineis Engaddi [Cant. \). cousecratiouc ista vino aqua iramista esse debet,
Quid hoc? Filius Dei qui me exsulem animam in pas- quia dc latere Filii mei sanguis et aqua cmanavit,
sione sua sahat, in resurrectione etiam sua mihi itaquod et iu vino divinitas ejus iatelligitur, et in
misericorditer poculum viia2 dat. Quomodo? Sicut aqua humanitas ipsius sentitur. Et ideo quoniam in
botrus Cypri fortissimam plenitudiuem potionis in ipso divinitas et humanitas est, ila etiam ia con-
secontinet: ita quod ipse Filius Dei nunquam hoc secratione ista viuo aqua adjungetur; quia cum
modo exhaurietur, quin semper potum vitae sitien- vinum divinitatem ejus signet, aqua
etiam humani-
tibus dare possit, quoniam ipse salus vita; est. Nos tatem ipsius ostendit, quse sine comraistione virilis
:enira qui prius in defectu fuimus, nunc in ostensione sanguinis pura et miinda existit. Quoniam etiam
et in scienlia verae sauctilicatiouis bonorum operiim Unigcnitus meus fons aquai viva; existens, homines
jContortati, per illiim cibam vita?, manducamus, in in regeneratione spiritus et aquae de veteri culpa
iquo etiam Deum scientes ad vitam pergimus. Cura Adaj eraundavit, et eos ad coelestia transtulit, cum
in Veteri Testamento quod quasi per umbram ple- pro salute eorum in mundum venit, quemadmodum
num sensum non habuit, sed in ostensione signiii- scriptura est: Ego quasijluvius Diorix, et sicutdu-
cationis mullam diversitatem in se tenuit, magnam ctus aqux exivi dc paradiso {Eccli. xxiv). Quid hoc?
famem sustinentes, ad salvationem surgere non va- Dens homiuem rationahtate iirmans, ei plurima my-
,luimus; nunc ergo in ipso saturati, etiam in illo stica dedit, cum spiraculura vitee in eum emittens,
^saiutare poculum bibimus, scilicet in vera lide fide- illum rationalitate '^ubhmavit. Qui dum sediictus in
 ;

327 S. IIILDEGAHDIS :>2s

niortem caderet, ego Filiu» D«i qui ip.Num liberare A diversitale eral, sod muudus iu carne et sanguine
veui, flueu> ui decore omuiuui rig.itiouum iniixn'. suo fuit. Oui, cum praevaricationem faceret, illusus
charitaiis, et enianans in dilFusione verse el indeli- esl: ita quod postea semper sanguineiii suum iu

cientis purilalis exivi de secrelo superuee umoenita- fetoro immunditiai moechia; sparsit. Quia, sicut
lis; qualenus iiomo, ijui ex realu suo perierat, mi- idem honoreni iimocentia', abjecerat, ita etiam
sericordiler de perdilionc eriperetur. Quomodo? et sanguis ipsius sanguiimm colorem suuui perdidit,
L't innoxius sanguis inuocenlis mnocentise, iu angu- in humaua conceplione in iiquorem pollutionis sub-
stia desucianlis passionis pro eo efTunderi'tur. Qiio- versus. In quo etiam liquore ita siue fornicationo
modo? In transgresione AdcP, cum ipse de paradiso est donec saiignis apparet: et ita saiiguis ille for-

expulsus est : sanguis ejus ob t'X[)ulsiouis angu- mam aliam accipiens post ortum suiim in debilitate
stiam, quia reus erat, tutus inundavit, et sic in jacet, donec medulla ejus pleuitudinem forlitndinis
angustia illa cum sudure aqua* perfusus
liquefactus, sua? inveniat et donec sensus in ipso per excitatio-
est. homiuis aqua per sudorem ad-
Et ita sanguini nem occullit* suscitalionis exsurgat. Et tunc ita

mi^ta cognoscilur. Unde, o homu, cum Lnigenitus miindus s.inguis de veneno expiatus ninnda cajo el

Dei in carne angusliari coepit. videlicet quaudo pro apparct, donec eum noxins calor pcrcutit, qni per-
B
bumano gcnere pati voiuit, sangiiis ejns guttas su- cus.siono sna uoxiam spiimam immnnditine ejicit.
doris emisit, ac deinde, ip=5o in rruce suspenso, dc Sed ab hi.-> omiiihus Filius Dei mundus exstitit
vulnere latcris ejus aqua cuni sanguine emanavit. mundam videlicet carnem ct mnndum sangninom
Et ideo in sacramento illo ubl mjsterium passionis habens ita quod eum nunquam tactus iillius noxii
ejus celebraudum aqua vino immisceri debet;
est, caloris tetigil; sed in s.mctiticationc et honore vi-

quia et de vulnere lateris Tilii Uei aqua et sangnis rentissima» castilatis manens, nulla contagioue vin-
eflluxit. Sed et in eodem sacriiicio vinum aquac Qui lamen in anguslia passionis posilns,
lari puluit.

.superabundabit quia et sanguis tabem superat,

;
aquam in sanguinem lateris sui efftidit; quia sanguis
licnt et lac succum suuni «luod .-^erum est excedit. sine aqua in etTusione sua non est ; sed ita tempe-
Qui autcm my^itcrium hoc cclebrant id ita perfi- ratus existit, nV sangnis nqiiam confort.Pt, ot iif

ciant, quemadmodum eis monstratum esl, et ut aqua sanguinem deliniat.

etiam ibi homines exhortantnr, nbi inspirationo Quapropler et vos qui Deum devote colero vul-
mea per sapientiam audiunt, ut scriptum est : Ve- tis, ita quod vestram salutem amalis, sumite boc

comedite pancm mcinn,

/lite, el hibile vinum quod poculum sanclificatiouis, quod ita temperavi vohis
miscui vobis {Prov. ix). Quid hoc? Vos qui stulti- c ut asperitatem uilionis in lenitate reinissionis nou
tiam deponere vultis, venite de ignorantia iila qua sentialis, quoniam el divinitas et humanitas in su-
Deum ncscilis, et de stupro illo per qiiod in exsi- perno Filio esl, per cujus passionem de morte ii-
lium raissi eslis, et redite in candidam regionem berati, et per ciijns corpiis et sanguinem vegetali,
vestram, qna* per speculum fidni in fonte viventis societatera in a-terna mansione habeulis. Sed ego
aquae vobis prsemonstrata est, et pia devotione co- qui sum initinm el. finis {Apoc. xxi), iterum dico
medite panem meum, quem vir in agro non semi- tibi, o homo, de nobili Filio inoo, qni flos est rosa-
navit, et cui terra viriditatem non dedit, sed qui de rum et lilinm convallium, nalus de castissima Vir-
Deo exivit, atque in eo permanel. Nam nt panis gine, qu.R cum in inlegrilate sua genuit. Qui partns
raanducatur, et ut terra conculcatur, sic el Filius Dei talis exstitit, quod per enm de iniquilate priornm

panis vivus iilios hominum prcccellit; quia ipse Fi- parentum liumani generis placatus sum, qui me in
lius Dei in virlute divinitatis sua? stabilis est; et transgressione sua ad indignationem provocavernnt.,
Qlii hoininutn in debiiitate carnis su% iabilessunt; IJnde oumdem partiim semper inspicio, cnm
el
Filiiis enim Dei corporaliter mancus in mundo, corpus sangninem Filii mei quotidie snper altarfl
et
mollitiem liqiioris peccati ia carne sna non liabuit, nomini meo consecralum habeo. Ita quod per
quoniam sicnt panem Cexcoquens) aretacit,
i;^nis '' ipsnm sacramentum tu, homo, sanctificaris, car-
nec ei ullum mollem humorem dimittit, ita et ipse nem ojus raandncans et enmdem sanguinem ejus
Unigenitns Dei de fortissimo igne Spirilus .sancti bibens. .Nam cum ibi sacerdos ofticium suiim exer-
conceptus, et dc castissima Virgine natus, sine ulla cet sicul illi constilutum est, sacralissimis verbis
contagione peccati in corpore suo substitit. Et ita me invocans, tunc in eadem poteslate ibi adsura
ut panis hominem rclicit, sic etiam et lideles ho- qua et ibi aderam, ubi Unigenitus meus sine schi-
mines per cumdem Filium Dei in fide nntriuntur ;
smate uliins conlagionis incarnatus e.st. Unde et cor-
quia ipse fortissimus fructus est, nunquam
qui pus ejus purissimum el suavissimum in omni sancM-
deficiet. Unde et vos, fideles, hunc panem come- tate fnit: ita quod nunc carnem et sanguinem ip.^iiis
vinum hoc qnod
dentes, bibite etiam pura intentione tideliter suscipientes, tanta dulcedine viviticentur,
omni prorsus sordo caret, et quod in h.nnc inanem quod nullum de^pectum abjeclionis patianlur, sicut
vagationem non vadit, ubi corruptio immundiliam canlicorum scriptum est: Quis mihidet
et in Cantico
innoccntifo absorben> oam in venenum convertit. tejralremmeum swjenlc.m. ubera malris mcse, utinve-
Nam et secundum modum illum primus homo niam te foris, el deosculcr lc et jam me ncmo despiciatt
mundus fuit quando creatus fuit; quoniam in nulla iCanl. viii.) Quid hoc? Gemitus et devolio in Eccle.sia
529 SCIVIAS — LIB. II, VISIO VI. •330

positorum certissima tide dicit: (Juis est ille qui mihi A nunc apud me maneus apud homines etiam
in coeio
miserrimo liomini iu asnimnis posito, mitissima obla- maiiet in terra, sed lioc spirituale et nou carnale
tione det te sponsiup Ecclesiai: cum te fratrem meum est. Sic et ego Pater omni creaturee adsnm a nullu

propter incarnationem nomino, sugentem

tuara abstrahens me ; sed lu homo ab ea te subtrahis;
misericordiam et veritatem quae sunt nutrimenta illa ut cum in aquam vides, facies tua in ea quidem
quibus divinitas homines nutrit, quoe mihi mater apparet, sed tamen ita ut nullas vires tuas in illa

in creatione mea est, scilicet cum educatione ve- exercere vales, sed cum te ab ea avertis, amplius
getationis vitam mihi dans. Quid hoc? Quia et nu- in non appares. Ego autem in hujusmodi muta-
illa

trimenta Ecciesiai plena est gratia tua; cum ei ple- bilitate non appareo creatura^ sed adsum veraci
nam ubertatem iu sacramento corporis et sanguinis ostensione, nec ab ea potestatem nieam subtraho,
tui tribuis, qui panis vivus et fons aquee vivee es. sed in ea fortitudinem voluntatis meae secundum
Et hoc ideo facis ut manifesta certitudine iuveniam qiiod mihi placuerit exerceo. llnde etiam in sacra-
te foris: cum sciiicet sciens te Filiuni Dei in ccelis, mento corporis
saiiguinis Filii mei majestatem et

videam te etiam homiuem in terra, quem in divi- meam

demonstro videlicet ab initio se- veraciler ;

nitate mortales oculi mei ceruere non valent, ita cretorum verborum sacerdotis donec ipsum myste-
ut etiam inveniam te in pane et vino divini myste- " rium a populo percipiatur, miracula mea ibi mira-
rii: quod sacramentum sine pondere deceptionis, biliter exercens.

et sine ambiguitate fallacia; est ac deinde hoc ; Sed et hoc sacerdotale oflicium, a prima hora
modo deosculer te: quoniam pro salute mea incar- diei usque ad nonam horam a Qdelibus exerceri
uatus es, et quia eliam me participem corporis et potest, secundum quod necessitas temporis in mo-
sanguinis tui facis, quatenus per hoc quod ia mun- ribus hominum invenerit, quoniam et Adam in
dum propter me venisti, et quod temetipsum mihi mane surgens ad horam nonam seductus est, ct
tradidisti, jam niilla creatura deinceps me despi- quia etiam passio Filii mei in crepusculo diei in-
ciat, cum ipsa vuluntatem tuam tibi subjecta sem- choata, ad horam nonam consummata dignoscitur:
per sequalur, et cum ego praeceptis tuis rebellis ita quod in cruce moriens
morte sua exspiravit, et
existens tibi creberrime contrarius inveniar. mortem superavit. Ubi et Ecclesia Unige- viriliter

Nunc ergo, ut vides, o Iiomo, cum sacerdos his nito meo as.sistens, dotem suam ibi suscepit quod ;

verbis qua^ in Spiritu sanct.-» constituta sunt, oblato et nunc a liliis ejusdem EcclesitP celebrandum est.
sacrificio ad altare me coiperit invocare ameu tibi Hoc autem ofticium a sacerdotibus in sacriQcio io
;

dico, quod in ardenle caiore meo ibiadsum, et pleno jejunio ventris et non in repletione ejus celebran-
P
desiierio ipsuni sacramentum perficio. Quoniodo? dum est, ne coagulatio escarum spirituale deside-^
Quoniam in eflfectu ejusdem mysterii ardentem cha- rium evacuet; quoniam prius etiam sumi debet spi-
ritatem super eamdem oblatiouem expaudo, videli- ritualis epulatio, et postea carnalis retectio et ;

cet ab initio verborum sacerdolis me invocautis, et quia etiam spiritus honoraudus est, et caro refo-
hanc memoriam facientis, quod Filius meus in an- cillanda. Nam hoc sacramentum spirituali desiderio
gustia passionis sua? panem et vinum benedicens, et non carnali cupiditatc accipiendum est: et ideo
iu sacramento corj'oris et sanguinis sui discipulis in jejunio, et nou super epulis percipi debet, nisi
suis tradidit; ut et ipsi idem pro salute populi fa- in necessitate illa, si homo in hac opinione posi-
cerent. Vere dico vobis, quia nunquam invocatio tus est, quod de mundo transiturus sit. Sed Fiiius
ista super hujusmodi oblationem in recordatione meus circa tinem diei corpus et sanguinem suum
Unigeniti mei erit quin mysterium corporis et san- discipulis suis dedit; quoniam eis verum mane vitoe
guinis ibi peiliciatur, quod carnalis oculus quandiu attulit. Etquia etiam in consummatione saeculi morlc
cinis est videre non poterit nisi in lide illud hu-
; iu hominibus temporaliter transeunte, electi sicut sol
raiii devotione perspiciat. Quomodo?Cum ales ovum in regno meo fulgp.bunt [Matth. xui). Et hoc modo
sibi in nidum suum poni viderit: ardenter super D ipse Unigenitus meus resurrectione sua demonslra-
illud volat, et calore suo illud fovens puilum educit vit animas justorum ab inferno se abstrahere, et ge-
ita quod testa ovi remanet, et quod pullus ilie evo- nus humanum in restaurationem ajterna? vitae se
lat. Quid hoc? Ego Omnipotens, cum oblatio panis reducere, quam reprobi angeli perdiderunt mortem,
et vini super altare nomini meo dedicatum in me- nuilo alio eis suggerente, appetentes, ita quod a
moria FUii oblata fuerit, eam mirabiliter virtute nullo alio insidiatore quam a seipsis seducti sunt;
et gloria mea illustrans, in corpus et sanguinem cum nec giistum peccati in seipsis haberet, velut
Unigeniti mei transfundo. Quomodo? Ipso miraculo homo in fragilitate corporis sui habet. Unde et ho-
quo Filius meus carnem ex virgine suscepit : etiam mo quando ab insidiante seductus est Iragilitatem
oblatio haec in consecratione ista caro et sanguis corporis habens, a sublevante etiam ad vitam re-
ejus efiicitur. Sed panis et vini species ibi exterio- ductus est, et diabolus corporalem gravedinem non
ribusoculii visibile cernitur; intus autem sanctilas habeus in perversitate sua relictus est. Sed et ho-
corporis et sanguinis ejusdem Filii mei invisibiliter mini vera et salubris refectio in perceptione corpo-
mauet. QuomodoV Cum Filius meus apud homines ris et saaguinis Filii mei data est, ut per hoc saera-
esset in mundo apud rae etiam erat in coeio . et mentum invisibiliter in anima refocillatas sur-
 .

331 S. llllJ)Kr.AKIHS 'oS-1

gal, et iuvisibili adversario suo virililer resistat. -V homo, dicis: Ego non vid^^o hanc oblationem car-
Qui auteiu idem sacramenliim in n»;ijuri aut mi- nem esse et sanguinem, ut hominein corpiis et san-
nori (luaulitate percipiunt, sic iiitelligaiit; quirj et guinem esse cerno. .Vd quod tibi respundeo : Vos
illc qui plus et ille qui minus accipit unam eamdeni- vidi^lis Filium niMim in corpore et in sanguine,
que vim percipiunt quoniam hoc sacramentuni niortalem in terra: (jti'; nunc immortHlis in ca-lo
non in quantitate. sed in «nnctitate est, ut perci- est. ot ideo corporalibiis oculis oum modo videre
pientes secundum lidem ipsornm salvat. iit de nou potoslis, ncc etiam quomodo caro et sanguis
tnanna sic scriptum est: Feceruntque ita filii Isiael. ejus iii allari quod
consecretur; sacramentiim.
et collegerunl, alius plits alius ?ninuSy pf mpnsisnvt propier gloriam sicerdotis ibi non lit, sod proptcr
ad mensuram fjomor. .Vcc qul plus colhrjerat habuit gloriam fnigenili mei, qui hoc ofliciura cum dis-
amplius: ncc qui minus paraverat rvpcrit mimis. cipulis suis in ccena sua peregit. Sod ut me in clari-
sed singuli juxta id quod edere potcrant, congrega- tate inea qiiandiu mortales estis videre non valetis:
verunt [Exod. xvi). Quid hoc? Supernum sacramen- sicetiam noc carnem nec s.mguinom Filii moi car-
tum juxta id qiif.d eis pra^ceptum est attendunt iilii videtis, secundum
nalihus oculis vestris carnaliter
electionis; qui Deum ardenter videre desiderant, el quod ea quoe invisibilia sunt perspicere non pote-
B
colligiint illud in cordibus suis, secundum doclri- stis, sed secundum hoc quod mortalis obtutus ve-

nam principalium magistrorum suoriim : et secun- ster ea quara visibilia sunt visibiliter capcre valet.
diim quod al. ei^ didioerunt scrutantur illiid in
id iloc autem sacramenliim in triplici materia mihi
animabus suis, alius plus devotionis el alius minu? ; olYcrcndum est. Qiiomodo? Inpanc. et vino, et aqua.
intenlionis in secreto cordis sui habens. Unde el ob honorem Trinilatis. Unde si de his tribus ali-
cum aestimatione sua metiuntur: secundura id qiiod quid dcfuerit; tunc ilti Trinitas veraciter non co-
in animabus suis sentiunt, discernentes lidem quam litur, quoniam iu vino intelligitur Paler, in pane
in Deum habent, nec eam dividentes, sed ipsam in- Filius, ot in aqua Spirilus sanclus ila qui vinum ;

tegram habentes, e1 qitanta et quali devotione cor- sine pane et sine aqua oliert, Patrem colit, sed Fi-
pus et sanguinem redemptionis sui percipiant con- lium et Spiritiim sanctuin negat; aut qui panem
siderantes. Sed idem sacrameutum non erit buic sinc vino et aqua dat, Filium habet, sed Pa-
sine
sanctius qui plus e.x eo perceperit, nec illi con- trem et Spiritum sanclum abjicit; aiit qui aqua sine
tractius qei minus ex eo sumpserit; sed secundum vino et sine pane utitur, Spiriiufn sauctum atten-
fidem ejus qui illud percipit, ita et eum illumina- dit, scd Patrem et Filium recusat; aut qui \iaum

bit. Quapropler, o homo, in maguitudine perci- (^^ et panem sine aqua dat, Patrem et Filium habet,

piendum non est; quia fortissimus Deus tam in sed Spiritum sanctum abnuit; aut qui vinum et
paiva, quam in magna oblalione hujus mysterii est, aqiiam sine pane ollert, Patrem et Spiritum san-
et ideo qui illud percipiunt, solum hoc attendant. cliim colit, sed Filiuni negat; aiit qiii pane et aqua
quod trinum et unum Deumlirma el integra fide in sino vino utilur, Filiura el Spiritum sanctum atten-
corde suo Iiabeant. Et sic quisque fidelis sincero et dit, sed Patrem reciisat. Eigo iu hoc sacramento

recto corde seciindum id quod possibilitas lidei in divisio non flat quia et ego individuus raanens, in
;

ipso exposcit, vires animai sua? congicgat, cavens nc tribus personis unus Deus inseparabilis sura, sicut
altius aut profundius divinilatem scrutetur quam ot cogitatio, voluntas et opiis in uno homine sunt;
sensu aut cogitatione sua capere potest, sed sobrie siiie quibus homo nou est. Quod si in isto sacrifi-

ut in Spiritu sancto edoctus est ; tiraori Domini cio defectus fuerit, ita quod ibi aut panis, aut vi-
subjectus sit, quoniam homo pauper cinis est. Sed num aut aqua nogligitur, vere tunc ille ex cujus
vos, o stulti hominfs, nolite diibitare an sacramen- negligentia hoc evenit. gravi vindictai subjacebit.
tum istndquod hoc modo vobis deaionstratura est, Nam si hoc scienter per negligentiam teporis, seu
corpiis et sanguis Filii mei sit. Recordamini ego intidelitor per dubielatem increduliiatis actum est,
unde Adje carnem et sanguinem creaverit, videlicet D illum qui huic reatui subjacet ab oculis meis eji-
de limo terrai. Quid ergo vobis videtur? An possi- ciara, nisi ipse gravi pouiilentia ad se reversus,
bilius est mihi de oblatione ista facere carnem et se ipsum pro hoc graviter po?nitendo puniat; vel si
sanguinem Filii mei, an de limo terra; facere horai- hoc ignoranter per negligentiam oblivionis evenit,
nem? Sed vir semea de sanguine suo fuudit, et tunc ille qui in hoc reus est, de hac culpa sua in
feniina siiscipit illud. Et quid tunc amplius addunt? corroctione poinitontito milii rfsponsurus esi; quo-
Nihil oranino aut in creatione aut in carne infantuli. niam acute non prospexit si haec omnia adessent
Quis ergo format hominem in carne et in ossibus, ac qua" ad sacrificium meum pertinebant. Cum enim
in medullis, et in pulchra facie ejus, nisi ego Pa- Filius meus in cruce pependit, ibi nihil salvalionis
ter oranium? Sed pater ct mater non habenl illam defuit, quia per eflusum sanguinem suum salvatio-
potestatem facere aut creare infantulum, nisi jquod nem animarum hominibus attulit, unde nec in hoc
tantnm in ardente libidine sanguinem suum excu- mvsterio quidquam deesse debet. Nam sacraraentum
liunt, et postea nullam potestatem iii ea formandi ii.oc, sacratissima sanctiticaiio in omni sanctitate

habent. Nunquid videre poteslis quomodo hsec fiant. «isl, et propterea caro ista et sangiiis iste omni fide

his quod ea ccrnitis in formis iuis? Tu autem, o et devotione accipiendus est.

 ,)0O SClVIAb.— LIH. II, VISIO VI. u34

hanc sacratissiinam caraem accipit,

(Juicutique A dote se accuset, qui sibi remedium consolationis
ct sauguinem ejusdem mysterii sumere uon recu- cum pcenitentia demonstret, et sic demum ad olti-

set, quoniam Filius meus supra omnia cst mun- bium suum purifacliis accedat.
dus, et speculiim in virtiitibus, ac ideo nobilissi- Sed ego Pater omnium, secretam dispositioiieui
mus sanguis ejus est accipiendus, nisi pia.' simpli- sacratissimi colloquii per quod me sacerdos ad al-
citale accipientis sacerdos timeat periciilum etlu- tare invocare debet; iu multis et in magnis ser-
sionis, et tunc illo accepturo liat secundum sim- •menibus esse nolo, sed in recta ordinationc prio-
plicitatem infantium, quibus esca panis conceditur. rum magistrorum, quos donum sancti Spiritus in
et potus vini denegatur, ita et isti ho_'C sacro- rccta admoiiitionc me iuvocarc edocuit, et hoc in
sancta caro tribuatur: et Uuens sanguis subtraha- multiplicitate stulta^ sapientiae esse non debet, sed
tur, ne majus periculum inde oriatur, et quia etiam in simplicitate cordis ; quia in multiloq-iio non dc-
illa sacrosancta caro sanguini suo et sanguis ille lector, sed in puritatc cordis illorum, qui me de-
carni su« in una sanciilate conjunctus est. Quod voie qucerunt, et qui me in ardore charitatis be-
si homo ille hujus discretionis est, quod possit nigne amplectuntur. Alias enim electis meiscum me
mvi^terium custodire, tunc cum ei illasancta caro T, quairunt gratiam meam secundum vicissitudinem
ad comedendum datur, tunc et sanguis ejusdim donorum Spiritus sancti impendo; in hoc autem
carnis ipsi ad potandum datur. Sacerdos autem sacramenlo me totum ipsis ostendo, quoniam Fi-
qui hoc sacr.imentimi celebrat, diligenler iis iu- lius meus in rae et ego in ipso, et Spiritus sanctus
dumentis quibus antiqui Patres edocti per Spiri- in uobis ot nos in ipso et unum in divinitate su-
tum sanctum ad idem oflicium indni oonstituerunt, mus, sicut et corpus et alia unus et vires illius
vestitus sit, et accuratissime verba illa qno? Spi- vivens homo est. Unde qui ad hoc sacramentum
ritus sanctiis eisdem Patribus ad celebrationem accedit, caveat ne ila veniat ut gloriam Divinitatis
hujus mysterii inspiravit altendat: sollicite cavens otlendere pnssit. Sed tu o homo, dum ca^teri ho-
;

ne quidquam in eis omittat, devotissime etiam mines ad percipiendum ipsum sacramentum ad sa-
inspiciens, ne exemplum hoc tran^^cendat, uhi Fitius cerdotem accedunt, qiiinque modos in eis consi-
rneus panem el caliccm accepit, et discipulis suis deras, quia illi qui perceptionem divini mysterii a
ad manducmdum et ad bibend m dedit. Sed qiii sacerdote suo accipere desideraiit, quiuque sensus
in indumentis aut in verbis ad hoc ofticium p^r- corporis sui a fsei^e peccaiorura suorum emuudet,
tinentibus quidquam per negligentiam obiivionis et eos a subripiente immiiuditia, digne et laudabi-
ignoranter deliquerit, gravi et salubri poenitentia C Uter custodiat, ut tanto salubrius idem perci-
corripiendus est. Attamen mispricordiam meam piant. Qiiapropter etiam ex iis qui ad ipsum sa-
quserens invcniet, quia transgressionem ibiam non cramentum iit vides accedunt, alii in corpore lu-
in voluulate aut in malitia cordis sui per]ietravit. cidi et in anima ignei sunt, quoniara ipsi clarita-
Qui vero id scienter aut per indevotionem vo- tem lidei ad ipsum sacramentum habentes, non
luntatis suse, aut per nequitiam cordis sui in eis- dubitant quin verum corpus et verus sanguis Filii
dem sacramentis transgressus fuerit, huic offensus mei sit, et ideo dum illud hac tide percipiunt ia
dicam : Serve nequam. cur non eras sacerdotali carne sua vegetantur et sanctiiicantur, ita ut per
veste recte indutus, ut in Spiritu sancto tibi insti- hoc mysteriiim sanclificati, post resurrectionem in
tuerunt antiqui majores magistri tui, in significa- eodem corpi>re suo appareant in coelo, atqiie iu
tione spirilualis ofticii ut mihi semper ministrant anima sua igneo dono Spiritus sancd transfundun-
angeli mei? Et cur etiam negle.xisti modum ver- lur accenduntur
et quateniis hac illustratione
;

borum illorum qua? tibi in Spiritu saticto tradidc- perfusi,terrena respuant et coeiestia desiderent.
runt iidem Palres tui in consecratione corporis et Qiiomodo? Quia ut a vento ignis incendium ex-
sanguinis Filii mei, ad salutem et gloriam generis citatur, sic et isti per sacramentum hoc ut in su-
humani? Unde qui in hoc reatu culpabilis est, inde
D perno amore ardeant, imbuuntur. Sed alii in cor-
mihi responsurus est, si nou gravi afflictione poe- pore pallidi et in anima tenebrosi videntur, quia
nitendo seipsiim punierit. Sed sacerdos qui epiilas tepidi in tide, iirmam lidem ad idem sacramentum
istas ad altare meiim oifert, inde jejunus his epu- non habent, sed diiri sunt sapientiam intelligcre,
lis non recedat, sed refectionem anima; suse in veluti puer cujus opera in stultitia sunt. Nam fo-
corpore et in sanguine F^ilii mei percipiat. Quod ris in auditu auris audiunt, et in tarditate cor-
si novit gravioribusoneribus se gravatum et bis dis sui ea quae ipsis de ipso sacramento dicuntur
epulis indignum, tunc non praesumat ad mensam nou sapiunt, ita quod illa libenter in fide perfecte
meam accedere, nec illotus a felore criminum comprehenderent, sed tamen prse dubietate qua;
suorum Filium meum tangere, ut illi et mensam in non possuut intueri, quanta sanctitas
ipsis est
et gloriam nativitatis suse contaminaverunt, qui in illo Unde et in interiori homine tenebris
sit.

caput lucentis lucernee crudeliter absciderunt. Qua- circumdati sunt, quoniam menlem suam sursum
propter et iste qui ita contaminatus est, vane- ad perfectionem illam elevare non valent, quia in
tatem pestis sua; summo sacerdoti, scilicet Filio peccatis concepti, prae pendeie corporalis fragili-
mco ostendat. et etiam coram alio mortali sacer- talis ad perfeclionem credulilatis illius gravps
 S. 111LI)EI.AKL)IS ;ii{t>

sunt, ^pintui tainen plus coiiseiilierites ila quod A si digria pajuiteutid seipsos ab liac iiequitia sua
tldooj iibenter intelligerent si pra' tepore cordis lavare sluduerint.
sui pussent. Qui enim majoribus oueribus pecca- Sed o.\ his omnibus dum quidam eadem sacramcn-
tortim in operibus suis nondiim sunt gravati, hos ta percipiunt, alii vcliit igneo splendore perfunduut,
quaiuvis vcluti invitus spirilui coiistMitiro oportef. alii nubo obtenebrantur, quia dum
vero obscura
quoniam anima ina.joreiu pote^tateni adhuc ha- credentes ad mysterium corporis et sanguiuis Kilii
bens, qiiia iioiuluin in peccatis interempta est, coi- mei accedere satagunt, tunc ii qni illud devota
pus voluntati sutt- subjicit. Nam hioo sunt certa- mente el pura tide in bonis operibus lulgentes per-
mina qiue sunt inter corpiHt't aninmii ;
qnia ani- cipiunt. dono Spiritus sancti tnin ad salulem cur-
ma corpori vnlt doiniuari, quoniain ipsi contrarium poris quam animae sua; illustrantur, et illi qni il-

est quod caro in concupiscentia sua habet quod liid contrario corde et vacillante ariiino in perver-
peccatnm est, el corpus dedignatur justitiara qua> in sis aclibus torpeutes suinunt, obscuritatem pra*-
desiderio anim.i' est quia ip?a vitam (liligit. Quid sumptiva; infelicitatis ad deliiinputum sui, et
hoc? Quod mortuum est,mortuum appetit, et quod oxterius et interius sibi ipsis inducunt, quoniam
vivit, vivens diligit. Quomodo ? Caro amat pecca hHic sanctitati illoti lemere se conjuugere pra>-
tuin, et auima diligit juslitiam, et in hoc sibi ad- " sumpserunt. Nam homo qui tam rebeilis et conlu-
versantur, et raro sibi consentiunt. Sed ut puer max est quod non timet se polhiere, aut simplici
jine labore et sine intellectu seusus sui i>ascilur forniculione in visceribus propiii corporis sui tactu
et saturatur: homines hoc sacramento
ita ct isti et deiectatione, aut se conlaminare duplici for-
quasi per ignorantiam viviticantur, quoniam illud nicationc educens semen suum cum viro aut cum
nec per infantiam nec per contumaciam dedi- rauliere. aut se discerf ere ira, odio et invidia cum
gnantur; sed tantum siraplici animo nmplectun- caiteris hominibus, aut se crueutare homicidio in
tur. *ibi occursantibus, et ita illotus et incorrectus te-
Quidam vero in corpore hirsuti in anima multa mere prffisum-t accedere ad corpus et sanguinem
inimunditia humana; pollutifmis perfusi sordenl, Kilii mei sino purgatione confes.siunis, el siue poe-
quouiam isti in carne sua turpes et impudici sine nitentia correclionis, ille scienter et intelligenter
pudore e.xistentes, et ia^ce vitiorum se poliuentes; judicialem ignem culpa sua ingrediiur. Quomodo?
ut porcus luto se involvit, hoc modo animara .«uara I)c hac prsesiimptione et peccato suo ut aurum
diversa sorde peccatorura humanie contagionis in- in fornace exdimiuabitur, ita qiiod nullus pnlvis hu-
ticiendo contarainant. Et cum ipsi in his vitiisp jus praisumptionis in eo relinqnelur, qua pollutus
sordentes ad saciamentum coi'poris et sanguinis ot incorrectus ad communiunem innucontis Agni ac-
Filii mei ita illoti accedere non verentur, gravi cessit. Qui enim ita illotus ut dictura est ad
examinatione pro hac pra-sumptiono sua omiindandi sanctificationom corporis et sanguinis Filii mei
-unt. In qua tamen purgatione misericordiara accesserit, et ita sacramentum illud sumpserit,
moam ois non donego, quia in racntibus eoruni ad .judicium sibi hoc sumit. Quomodu? Sicut Pau-
dignam pcenitentiara assiirgere praivideo. Alii lus amantissiraus raeus dicit: I/a quicunque man-
autem in corpore acutissimis spinis septi sunt, ct ducaverii panem vel biberit calicem Domini indigne,
in anima leprosi apparent; quia in corde suo ira, reus ei'it corporis et sanguinis Domini. Probet au-
odio et invidia circumdati, tem se ipsum homo, et sic de pane illo edat et de
lenitatem, dulcedinem,
et charitatem his spinis iniquitatis a se expellunt, calice bibat. Qui enim manducat et bH)it indigne
uiide ita raala appetentes, et bona deserentes, at- judicium sibi manducat et bibit, non dijudicans
que in irrisione cifiteros honiines contumeiia af- corpus Domini. Ideo inler vos mulli infirmi et im-
licienles, animam suam velut pessimis ulceribus becilles, et dormiunt multi [I Cur. xi). Quid hoc?
immundani reddunt. Qui cura hoc modo ad divi- Vere dico vobis: Qui comederit panem vita>, vel
iium mysterium accedunt, seipsos graviter la;dunt, D qui sumpserit poculum salutis quod sacramentum
sed tamen oculos meos ad eos converto, cum se illius est qui Dominus cceli et terra; cst, ita (quod

in amaritudine punienies, gratiam meam pceniten- hoc indigne tractet sordens scilicet in peccatis, in
do postmodum requirunt. Quidam vero in corpore hoc culpam suam sentiet. Quomodo? Quia corpus
sanguinei et in anima veliit putridum cadaver fe- et sanguinera Domini siii id est Salvatoris mundi,
tidi videntur quoniam ipsi criienta mann divisio-
; mordacifor et moribunde accipit, ciim pronus ad
nera in hominibus facientes, animam suam quasi maliim et poilutus immunditia, et oblitus timoris
putrescente tabe crudelissiraaj perversitatis, feti- Domini, ifa contaminatus palatium saiiitiferfE re-
dam reddunt, quia limorem meum non inspicien- deraptionis aggreditur. Unde et homicidiiim ibi
tes, hoc quod in homine constitui sua crudolifate facit. Quomodo? Qnoniam in mullis vulneribus
destituont. Inde, si ipsi hac contaminatione coinqui- se ipsum confodit, cum sine detersione et sine la-
nati corpus et sanguinem Filii raei pei'cipere non vatione poenitentiae crimina sua celans, sacramen-
timent, seipsos gravi laRsione dejiciunt, qiioniam ila tum hoc tcraere Iractat. Qiiapropter et ego illi

sacrameutuni hoc cuntiugeie praisiimunt, sed

illoti dico: mibcrrime et amarissime, quomodo au
amen fons 'aJvationis eo- postmoduni pertran.^jibit. ilctbas iu lacuui lautai miseria-. Doininum tuum iijit
33' SCIVIAS. — LIB. IJ, VISIO VI. b38

tere, quem semper desideraut coelestes cives in- A tibi Cur hoc, o homo,
: interrogas, et quare hfec
spicere. Unde amara poenitentia in corpore et in sciscilaris ? iNum htec a te requiro? Quid scrutaris
aaima tua examinaberis: ita ut si reatum tuum secreta mea de corpore et sanguine Filii mei? Nec
non correxeris, post resurrectionem monuorum ista a te requirenda sunt, sed tantum in magno ti-
correptio ista in te inveniatur. more et veneratioue ea suscipiens, diligenter cu-
Et ideo lideli inspectione probet seipsum homo stodi, amplius de hoc ntiysterio noli hsesitare.
et

ille qui hic purgator sui esse voluerit, et sic hac Nam me tam temere non debes tentare. Et quid
devotione considerationis suse de pane illo sancti- heec ad te? Sed in certissima fide requiie mo. Cum
de poculo illo suavitalis gustet, ut
tatis accipiat, et enim totam tidem tuam inspexero, tunc non quairo
ita ad indeficientem refectionem perveniens esu- a te quid stt corpus et sanguis Filii mei, vel quo-
riem debilitatis animaf; effugiat. Nam qui hoc sa- modo mysterium hoc in altari consecr(!tur. F^t

cramentum male tractaverit, et a sorde iniquitatis quis qucerit a te, o homo, an in igne ardorem ignis
se non purgans illud indigne sumpserit, judicium non sentias? Nullus. Sic nec tu in secretis meis
ultionis sibi imponit, quia illud impurg^tus man- temere require rae, ne inde Isedaris. Quod, si ea
ducat et bibit; non tamen in hac prsesumptione sua cum devotione animi tui quserere volueris, tunc ea
leedere aut offuscare mysterium praivalens, sed
B in oratione, et lletu et jejunio diligenter quterere,

seipsum condemnaus. Et quia in vitiis sordentes sicut et antiqui Patres tui illa certissirae qua',sie-

ita ad sacramentum hoc accedere praesumitis, ideo runt, et frequenter eis revelata sunt. Cumque illa

sunt in vestro consortio multi infirmi, scilicet illi hoc modo scrutatus fueris, et inveneris, tunc quod
qui sanctitate medicinam animip quserere no-
ista reliquum est, Spiritui sanclo relinques. Sed qui
lunt, sed qui sibi ipsis amarissimam iniirmitatem ad sacramenta haec accedunt, non per devia sed
in eisdem sacramentis imponunt, quoniam ea sibi per rectam viam veniant; ne ab eis projecti, ma-
ad judicium sumunt. Et etiam mulli imbecilles, vi- gnum casum animse patiantur. Quomodo? Nam pes-
deiicet illi qui in lege Dei ita debiles sunt, quaj simus deceptor, qui sine electione et sine conse-
nullo modo inspicere nolunt, quis ille sit quem tam cratione principalis unctionis cathedram pastoralis
indigne suscipiunt. Quid hoc? Quia uolunt couside- officii fallaciter sibi usurpaverit, et uequissimus
rare quomodo Dominum suum tiraeie et venerari raptor qui pastorera suum expellens per sibyllos
debeant, aut quoraodo amara poenitentia carnem sibi consentientium cathedram ejus violenter inva-
suam puniant, quam ita in vitiis enutrierunt. Sed serit : isti aut per seipsos sua voluntate gravi vin-
quoniam ita negligentes sunt, idcirco etiam iu
q dictai subjacebunt, aut per zelum meum gravem
oblivione hujus negiigentioe obdormiunt multi ue- sententiam iude sustinebunt; quia in pessima ama-
scientes nec scire volentes quomodo peccata sua ritudine ipsi sunt illum imitantes, qui in seipso
deflere debeant, homo cum iu dorrailione
velut maxiraum honorem habere volens, ab omni gloria
somni est, nescit nec inteiligit quid vel quumodo felicitatis in mortem dejectus est; et quia etiam
in corpore suo sit. Unde tu, homo, cum nec in Baal sequuatur, quid sibi ita illusit, quod se Deum
confessionibus, nec in poenitentia per te purgatus, fallaciter nominans, in dissipationem datus est.
corpus sanguinem Filii mei
et illotus accipis, Et si in hac perversitate mendacii et prsEsum-
tunc tremenda exquisitione de
in hac prsesump- ptionis sua; sacros meos dare se simulaverint, tunc
tione sordis peccatorum tuorum ita examinabe- illi qui hoc modo potius inficiuntur quam
ab eis
ris, ut et mustum de immunditia illa quam in se deliniantur, ita in conspectu meo computantur,
habet purgatur, cum eam in fervore suo ab se veluti ii a populo derisui habentur quos pueri in
ejicit. jocis et in ludis suis sibi jocularias personas con-
Idem quoque sacramentum tanta diiigentia et stituunt. Sed ut hoc in hominibus vanum est, ita
sollicitudine a sacerdote et a populo traclandum et et istud apud me ludibrium est, quod hujusmodi
custodiendum est: ne a quoquam ita negligatur, D jnvasores in deceptione sua se facere siraulant.
ut superterram neglectum projiciatur. Quia si per Unde, quia eorum prava esse probatur,
sedificatio
torporem neglectum super terram ceciderit, con- stare non potest, quoniam casura est. Et ideo si
tumaciam illam per zelum meum, aut in terra, aut in teraplo meo quidquam in sacris ordinibus sedifi-
in homine ulciscor, nisi ipse homo pcenitentia et care visi sunt, delendum est; quia justitiam non
amaris verberibus se puniat; quoniam caro et san- habens, frivolum esse dignoscitur.
guis carnem et sanguinem restituere debet. Quo- Ergo ab hac lemeritate sua resipiscant; ne in
modo? Caro et sanguis hominis in homine luge- poenis consortes illius fiant, qui dum plus qusere-
bunt; quee caro et sanguis Filii mei negligenter ab ret quam deberet, ab altitudine in profunditatis
homine tractdla sunt, sicut et tunc terra contre- abyssum missus est. Sed et ille laniator, qui un-
muit, et ut homines in timore concussi sunt: cum ctionem sacerdotalis officii non habens per insaniam
Filius meus in cruce positus spiritum tradidit. Sed mentis suae ita furiose ad altare meuja accedit,
si tu, o homo, in instabilitate cordis tui in te ipso tanquam illusor sim, aut joculator, Iiic mensam
dixeris: Quomodo oblatio ista in altari corpus ei nomini ineo consecratam tem_ere langens, ;;acram
sanguis Filii mei efficiatur, tunc et ego respondebo videlicet oblationem olierre voleub, quod sui oflicii
oSl* mi.DKl.A|{IH> :;*(•

non est, Filiura mpura duro cruciatu vuluerare non A sensus lornicationis excitavit, et ideo carnem suam
timet. Ouomodo? It incredulus sua incredulitate homiiics constrin^ant ne casiltus niortis lurpiier
Deu n invadit, tt ut voanus sua iu^aiiia ia igiiem sulijaceant. Onoiiii^do? Onia Filius meus morlom
currit: sic iste me Deum uosciens, uec ardentem superavit, ol ipsis vitain dedit. Qui quouiaiu in
iguem me senli<'ns, timoreni meum al^jicit, nec integritale virginalis pudicitiaj carnem assumpsit,
mansueludinem nicam diligit; sed Fiiium meum idcirco eliam casti esso dobent, qui ipsi famulari
vulnerat, cum unn unclis lahiis scruioneni illum desidorant ul cx divioo prtcropto scriptum est :

dilaniat, qiiem ipse Unigenitus meus sponsse suse Esiote parati in diem te7'tium, ei nc appropinquetis
contulit, cum ei corpus et sanguineni suum iu do- uxoribiw vesiris (Exod. xix). Quid hoc? Qui Deo
tem dedit. Unde luiic tam temere oura invadonti singularifer servire vullis. estote cum voluiitate
dicitur: Ouis tangit Filium nioum tam conlwmax et coidis vesLri parati in diem serenitatis illius, ubi
uoD unctus?Sed iste qui hoc modo ad altare meum sancta et inelfabilis Tiinitas veraciter apparens
accedit, quoties Filium raeum prrodicto secreto mirabilia sua in magno miraciilo domonstral. \it

sermone invocare priesumit, toties eum vninerare ideo, si ibi Deo digne appropiare vullis, cavetc ne
contendit; nou quod eum ita ullo dolore cruciet, carnali affectu vos conjuiigatis. carnalibus copuiis
sed quia enm tam pra^sumpluoso tangere uou ti- videlicet, ne sangninem vestrnra sanguini fragi-
met. Oui. si in hoc contemptu sine fio^nitentia per- iioris ff!stimaiionis commisceatis. Quod vos, o sa-
manserit, inter illos in pa;nis stabit, qui Filium cordotes et cseteri ministri mei, qui sub spiritiiali
meum sme causa vulnerarunt. Oimpt^optcr ne htcc nomiue militatis, cavere debelis ; quia etiara nec
tormenla sentiat,lamentationom aftliclionis sibi apostoli quos subsecuti estis, se in diversa divide-
assumat, ita tamen ne amodo ad ministerium altaris bant, nec vobis tale exemplum relinquobant. Nolo
mei accedere pra?sumal. Ca^teii auleui qui suh sa- euim ut duie cnpula' scilicet spiritualis et carnalis
<!erdote in servitio ecclesiaslici ollicii niinistrare studii in sacerdotibus sint; quoniam sacerdos ju-
conteudunt, caveant ne sine modo justitiee eidem stitiam Dei sibi copuiabit, ita ut uxor ejus sit, cum
ministerio appropiare pra^.sumant. ne si rectitudi- qua c£eteros populos enutriet et docebit, uL pater
nem iliam sibi failaciter usurpavorint. tunc in- lilios suos educare et docere soiet. Et quomodo
formes et impoiiti inventi a constructiono ecclesia- aptum essct ut sacerdos duas copulas in recta
stictT. a>dificationis justo judicio ejiciantur. Voio mensura cxerceret quse sibi in diversilate con-
:

enim ut ministri raei, sine dolo et sine sorde in trarioe sunt. Quomodo ? Una carnaiis et alia spiri-

conspoclu meo mundi appareant. Quoinodo? Ut q tualis.

recta electione ad altare raeuni acced.int, et tunc Et cum sacerdos pastor ct pater iliorum homi-
eliam ibiimmunditia mihi assistant. Quo-
sine num sit qui carnale conjugium habent, si tunc ipse
modo? Ne ad s:/>culareni copulatiouem respiciant, .'oquali modo possideret, qois tunc ipsius sacerdos
qnia spiritoalem elegerunt. QuomoHo? ij\UA sorvi- essc doberel? Nullum aliuin sacfrdotem haliore
tutem meam adierunt Sod si quis eorum ardenti posset qui ipsi praeesset. quam diaboiiim qui sa-
libidine carnis suaj utilur, corpiis suum abstinentia cerdos illius esse deberet, qiioniam el eum vene-
ct jejunio maceret, atqiie frigore se et flagpllis ca- num sub melle abscondentom imitatiis fiiisset.

stiget. Qnod si tandem iu pollutionem mulioris labi- Qiiomodo? Quoniam ut diabolus maiura sub bono
tor, tunc contaminationem iliam veiut ardentem aliscondit, ita etiam hujusmodi sacerdotos qui lur-

iguem et mortiferum venenum fugiat atqiie amara , pitudinem suam magis sequuutur quam castitatem
pccnitentia viilnera sua detergat;qnouiam volo ut diligant, carnalem copuiationem sub spirituali con-
mihi in castilato Qiiomodo ? Quia et Fi-
serviatur. jugio, qiiasi venenum sub melle celare nituniur.
lius nieus caslissimiis erat, qui el hos omnes ec- Scd quia Fiiius mous totus in castitato est ideo :

clesiasticos ordines in se ipso demoustrabat. Quo- etiara et hi castitatem amare debent, qui corpus
modo? Videlicet obsequendo, prec^tniio et offe- D et sanguinem ejiis in aitari tangunt qnemHdmodum ;

rendo. Quomodo? Quoniam et circumcisio eum suo scripturn esl : Sacerdos, et scorliim ei vile prosli-
obsequio teligit, et prophetia eum siio ciamore de- bn,lum non ducei uxoreni, nec enm qtm repudinta
monstravit, ac ipse per se ipsum hominibus prtedi- est a marito, quia consecratus Deo suo, el panes est
cavit, et tnndem vivum sacrificiiim in ara crueis sc proposifionis offert (Lev. xxi). Qiid hoc? Ille qui ad
obtulit. Etquia ipse se ipsum in castitate holocau- hoc positus est, ut sacrificiiim Deo offerat, injusti-
stum dedit, sic et iili castitatem ejus imitcnlur qiii tiam diaboli qui in omni spurcitia totiiis iuiquitatis
ei ad aitare holocaustum otferre conantur qui ; communis auctor est non diligat, nec etiam sensus
tamen non soliim castitatem in aiiis tenebunt, sed suos ita viliter dejiciat, ut ciim jugum meum ferre
et in se ipsis eam consorvabiint. Qiiomodo? Ut sa- vult, voluntatem carnis su;e contra justitiam Dei
cerdos a contagione mulieris se cuslodire debel: sic el contra exempla antiquorum sanctorum turpiter
etiam a «eipso se conlineat, scilicet cavens ne tactu ampiectendo ne ita immunditiam illara
sequatur,
munuum soarum polliitionem de sc educat, ita ne qua; repudiata est ub eisdem antiqnis Patribus suis
strepilus libidinis in ipso {erumnose tumultuet. Nara (ciim eam de fiatu antiqui serpontis esse cogno-
crimen Adre. bominibus mortcm inferens, in ipsis sccrentl in rontumciiosis actibus pcrfioiat. Has crgo
 SCIVIAS. - Lll!. 11, VISIO VI. 34-2

soides ipse deserens, amator justitiae Dei sit; qiio- .V sed et illi qiii sub sacerdotibus in servitio al-

niam in sanctitnte consecratus Deo suo est, viddi- taris mei proxime ministrant, ejusdem iixoris ma-
cet a carnalibus concupiscentiis in operil)Us na- riti simt, queraadraodum idem Pauius lidelem do-
scentiimi tiliurimi abstractus. IJnde ita sobrius et ctrinarn homiriibus per rae pro^bens locutiis est,

inipoilutus existens, panera illum qui pro salute dicens: Diaconi sint unius uxoris viri, qui filiis suis
hominum in mensa consecrationis ponitur, oiFerre bene prsesint, et suis domibus [ibid.). Quid lioc?

potest. Quid hoc? Scilicet quia sacriticium illud quod Isti qui sui juvaininis obsequio sacerdotibus as-
est vita viventium, et refcclio animarura, specu- sistunt, sint unius uxoris fideli conjunctione ina-
lumque omniiira virtuium, qua". per sanclam inno- riti. El. qu;e est uxor illa? Videlicet caslissima
centiam in forraa castitatis perspicnaj sunt, ab orani sponsa quffi nulla corriiptione Itedi potest, iit mu-
sorde mundissimum est. Quapropter et illi qui lier corrumpitur quaj virginitat.s florem etia-
illa

idem sacrilicium oblaturi snnt, sine spurcitia pol- nocentiam suam perdit qiiam in initio desponsa-
lutionum essc debent, se etiam continentes ab tionis su.-p habet, ciira adhuc cum sponso siio in-

epulatione et ebrietate, a joco, a risu, atque a levi- corrupta manet. Uiide et isti desponsatoves cum
bus moribus; sed sint in reverentia
et incompositis hac uxore justitia- tam fideliter conversentiir, ut
B et iis qui adjutorio eoruni in spiritu et aqua lege-
illa, antiquorum
ut successoribus patrum de quibus
plantati sunt convenit, et in dignitate illa ut ho- nerati sunt, bona exempla virtutum pra^beant, ut
norabiles patronos decet. Et etiam ita vivant ne et etiam officio suo quod ad muniraen ecclesiasli-

sint dnplices in duabus personis, id est uc simul caj mausiouis pertiuet, fideli sollicitudine iusudent.
in sfeculari et in spiriluali via ambulent, quia dif- quemadmodum sgecularis homo fiiiis suis et domiii
ficile est duobus dominis simul famulari, ut etiam suaioranem devotionem procurationis suae intendit.
Filius meus in Evangelio testatur dicens: Nemo Sponsara enim istam ostendit Paulus amicus meus
pofest duobus
dominis scrvire (Maith. vi). Qiiid sacerdotibus el ceeleris ministris altaris raei,

hoc? Nullus qui murtalem tunicam indntus est, quatenus illam sihi in uxorem eligerent, et carna-
valet prse teneritudine sensus et corporis sui duo- lera conjugem non appeterent. Nam nec idem Pau-
bus doniinis pariter et sequali obsequio servitium lus, uec cajteri discipuli lilii mei, nec reliqui Patres
exhibere. Quid hoc? Quia non potest doraino re- scilicet eorum seqiiaces hoc exempiura per semet-
ctitudinis dumino injustitise simul famulari.
et ipsos illis dabant, ut carnalem conjugem accine-
Quare? Quoniam rectitudo justitiam abjicit, et in- rent, et illam desererent quam sibi prius in spiri-

justitia rectitudinem irapugnat. Sic etiam sacerdos C tualem uxorem elegerant. Sacerdos enim qiii tam

non potest simul et pari devotione habere ancillara contumax in peccato est ut raulierem secundum vo-
et dominara, videlicetcarnalem copulam et spirituale luulatem carnis sua; illicite accipiat, adulterium
consortium; quia haec duo in perfectione simul perpetrat; quoniam rcclam uxorem suam, id est
esse non valent. Quoniam illud qiiod carnalf^ «^st, Kcclesiam qnai sibi spiritiiHli oflicio desponsata. erat

impugnat hoc quod spirituale est, et spirituale de- deserit, et aliam secundum libitum mentis suse ira-
primit illud quod carnale est. Quod et Paulus pudice ducit. Sed quamvis sibi difficile sit ut in
amicus meus cognoscens, illud ita esse voluntate hoc ardore se constringat, tamen propter super-
raea demonstrat, cum dicit: Oportet ergo episcopxun num amorem a coucupiseenliis istis se coutineut.
irreprehensibilem esse, unius uxoris virum (/ Ttm. ut etiam Filius meus in Evangelio hortatur, dicens:
\i\). Quid hoc? Necesse est ut ille qui caeteris ho- Sunt ctiam eunuchi qui de matrls utero sic nati

rainibus in officio spiritualis magisterii preeeminet, sunt, et sunt eunuchi qni facti sunt ab homiaibus, ei
ita vitam snam constituat, ne scandalum ofiensio- sunt eunuchi qui seipsos castraverunt propler regnum
nis et reprehensionis in eo inveniatur. Quomodo? ccelorum; qui polest capcre caplat iMatth. xix).
Quia sacerdos duas personas habere uon debet, Quid hoc? Quoniam sunt aliqui homines qiii de
ita ut simul maritus carnalis uxoris et vir spiri- ^ materno utero ita egressi sunt, quod pra' frigidiiate
tualis conjugis sit; sed unius uxoris vir, scilicet vel imhecillitate corporis nonsui conjuges habere
Ecclesiff- in sanctitate erit, qua> unica in Filio meo possunt. Unde propter hanc continentiam suam.
est, quoniam una Ecclesia in ipso surrexit. Sed utilitatem mercedis non accipient, nisi quod soluin
hsec quamvis una sit, tamen plurimos maritos ha- de opere illius peccati poenas non sustinebunt;
bet; quia cum sacerdotibus Filii mei qiii qiiotidie quia de peccato quod non perpetraverunt pcenas
in ofFicio ipsius sunt nuptias peragit; virgo tamen non habebunt. Et sunt alii homines qui per volun-
in integritate sua pfrmanens, quoniam in ipsa tatem aliquorum homiiium ita in corpore suo de-
tides incorrupta est. Quapropter et idem Paulus bilitati sunt, quod voluptatem carnis siia; in hoc
vas meum nou dixit ut hiec uxor unius mariti es- conjugali opere exercere non valent sed et ipsi ;

set, quia sacerdotibus illis qui usqiie ad novissi- ita se continentes gloriara laiidis inde non meren-
mum diera in eodem Unigenito raeo suigent coa- tur, quoniam quamvis hoc opus incendii perficere
juncla esl, usquedum etiam nuplia; illee veniant, qup;, non possunt, tarnen in voluntate sua multoties ar-
nunquam ulla mortalitalis instabiliiate deliciantj dorem turpitudinis seQliuut. Et sunt alii homiaes
343 S. H1L1)EI.ARI)1S 544

scilicet spiritualem vitam aggredientes qui sibi- A ad exercitium laboris videns, ex eo quemdam cum
metipsis hoc subtrahunt quod Jacile cim corpore
, quibusdam aliis commuuis plebis tollens quos ido-
>uo pertic-ire possenl; quouiam pro|iter gloriam neos ad procuralionem prospe.xit, eidem exeroitui
superDSR hsereditatis carualem copulam contemnunl j)r(efecit, quiaexcellens germen hujus nobilitatisnon-
nec eam habere volunt, et ideo maximam laujem dum maturum crat. Sed ctmi deinde jam idem exer-
cum mercede beatie remunerationis inde habebunt. citus augmentum sui cujpisset, et cum jam ia eo
Ouapropter et eos sacerdotes mei, et omnes ad nobilos adulti fuisseut, rex ille quodque jus in illo

ufticium altaris mei pertinentes pleuissima vo- exercitu bene et ordinate disposuit, ac duces et
luutate sua imilari drbent, ut coronam coutiuen- pra'sides ex nobilioribus illis ei secunduu) quaui-
tiaecum maximo tripudio superni gaudii percipiant. que justiliam prsefecit. Quid hoc? Rex coelestis

tt ideo quicunque ia voluntate cordis sui potest cujus fortitudo super omucs est, in plantatione
hoc exemplum capere, ita quod pleno desiderio bea- Ecclesiae modicum agmen credentium coadunave-
titudiuis corpus suum superare valet, et concupis- rat. Qiiod acutissima exquisitione perscrutans in-
centias carnales abjicere, ille cun) ardentissima de- lirmum et debile illud adhuc ad sustentandum cor-
votione capiat caleste consortiura, in constrictione porales passiones pro ejus nomine consideravit, et
carnalem copulam B
carnis suse tideliter reiinquens. ita Petrum qui unus ex ipso existens prius in ter-
Qoi autem se non valet continere qui iu volun- renis aclibus conversatus fuerat, atque post eum
tate carnis suic ardeat, hic nec propter personam aliquos alios qui etiam aliquando succum terrae
superbiie, nec propter appelitum (.livitiarum, sa- gustaverant a sorde temporalium rerum emundans,
cerdos ant alius minister sacerdotalis gradus liat quoniam eos sagaces et tideles, el ad curam ani-
ne, si postea in delectaiione carnis sua- ceciderit, marum, et ad sustentationem corporum in planta-
magnum detrimentum sui sentiat. Nam ipsi corpus tione sua esse pr«uovil, fideui catliolicam ample-
snuma contagione feminarum coutinebunt, qui ad clentes, in ollicio districtionis et relaxationis praj-
miuisterium altaris mei accedere solent; nec qua- tulit; qiiia rutilans aurora in ardore castitatis hu-
libet occasione matrimonia eoniueiorum sibi co- mana contagia exurens, uondum flores suae dulce-
pulabunl, sed et sua voltmtate et servitii mei re- dinis in horainibus iate diffuderat. Sed jam multi-
ctiludine se caste continebunt, alioquin sanctum tudine ecclesiastici germinis per circuitus totius
sen'itium in altari meo vitare debent. Quod tamen muudi late disseminata, et gloria ecclesiastici ho-
servitium quamvis quibusdam homitiibus, qiii se noris jam nobililer coufortata, idem rex supernus
prius sseculo aliquaudo concessum c lani siecuiaria quam
>ubjugaverant, spiritualia dona hominibus
fuisse tameu in illis apparuisse cerni-
reperialur ; benigni^ima el decentissiuia disposilione inspira-
tur qui aote susceplum et non post susceptum ser- vit, atque sacerdotes et caHeros ministros divino-

vitium meum carnali jugo se supposuerant, ita ta- rum ofliciorum sobrietatem et castilalem subm
men qiiod eodem jugo ab eis po-tmodum absiiso, ecclesiaslico juri secuudum justitiam Dei honestis-
deinde in ipsis Spiri»us sanctus pra-conia laudis in sime conservantes inslituit. IJnde, o homo, quia
mirabilibiis suis operatus est, cmi hocin prirnor- jam inter spiriluales iiomines niulti exorti sunt qui
dio surgentis Ecclesise propter paucitatem sacer- conlra so;culum et coutra diabolum u)ililare labo-
dotum in miraculo concessum sit ; sed nunc ipsa raut et qui in castitate et coustrictioue corporis sui
adulla et bene conforlata, minislris ejus miiltipli- ad altare meum accedere feslinant, volo ut sacer-
calis, juxta id quod eadem
ecclesiaslica censura de dotes mei sine contagione terrenije copulae in con-
causa ostendit praicavendiim est, secundum hoc spectu meo appareant. iNam cum in veteri Testa-
exemplum, quoniam ab initio nasceutis mundi ma- mento sacerdotibus pra^-eptum sit ut cum ad al-

S3uli? feminas d« proxima stirpe suam ducere ob tare meum accederent se a contagione mulierum
raritatem hominum concessum est, quod lamen continerent, hoc totum novo Testamento sacer-
in
nec ipsis prohibendum est.
dilatatis Quia etiam in- '^ dotibus meis ad plenam perfectionem perduclum
formes et impoliti la[)ides in fundamenlum ifdilicii est, ita ul quod iili veteres quasi una hora in ca-

poni solent, cum tamen postea pulchri et beini corn- slitate cavebant, hoc isti novi ab inilio [)ueriliae

positi lapides in muro parietiim ejus exquiranlur: suae usque ;id finem senectutis su» compleant. Et
ita etiam in infantia Ecclesiffi sacerdotes secundum cun) de veteribus sacriticium in conjunclione mu-
quod tunc inveniri poterant. in ofticium illud posili lieris pollutum suscipere nolui, multo magis de
sunt; sed modo in spirituali populo plenus nume- novis sacerdotibus Filium raeum in castilalis ofticio
rus illorum reperitur qui ad sacerdotalem oflicium tractari volo.

apti sunt ita quod Sfijcuiari onere terren;»' copula- Nec quisquam immaturus et inconsecratus eccle-
tionis occupati non snnt. Quoniam non expedit ut -lam suscipiat, uec etiam [ilures ecclesias appetere
paterfamili is qui prieceptum iu sajculari conjugio prii-sumat, ne si in aetate pueritise aut sine conse-
suscipit, nuntias meus in sacerdotio vocetur. I'nde cratione sacerdotalis officii ecclesiam suscipere
andi similitudinem hanc: Rex quidam multa forti- prtf>,sumj)serit, vel unam habens ctiam plures sibi

tudiue pollens parvuro exercitum congregaverat, subjugar': tentavorit, pra^varicator justiliae iu hoc
juem oum diligenter intuitus cssel, rudcm cum existens gravissimae districtionis judicio discutia-
 sciviAS.— i>iri. II, visio vj. 546

tur, velut ille qui aiiU» Iwgitiinuui lcmpus, vel sine A virili habitu vestiri uon debet: ideo etiam ad ofti-

legilima ijesporisatione tornicari uon timel, vel cium altaris mei uon accedet; quia virilem perso-
legitimam uxurem iiabens, se poUuere cum aliis in nam nec in capiliis nec in vestitu suo demon-
adulterio festinat. Scd et de omni populo (jui est slrabit.

in Christiano nomiue sacerdoles sapientis ingenii Qui autem ad altare meum accedunt, in casti-
et virilis animi eligendi suni: ita lamen ut recto tate in conspectu meo appareant. Et non solum
ordiue, et justa unclione atque voluutario animo isli: sed et cseteri qui sacraraentum corporis et
ad servitutem meam veniant. Iloc tameu esse uou sanguinis Filii mei percipere desiderant, ne se
debet ut ii ad officium allaris mei accedant, qui in ipsos in casum ruinse mittant. Sed multi tam inter
aliquo membrorum suorum debililate claudicant; spirituales quam inter sseculares inveniuntur qui
quia nec etiam iu reguo coelorum solum fornicatione mulierum polluunt, sed
ulla macula se non
diversorum vuiuerum in animabus hominum appa- etiam in conlrarietate fornicationis se contami-
rebit. Et ideo nolo ut altari meo assistant qui nantes, gravissimum onus districti judicii s.bi im-
aliquo membrorimi suorum destituti sunt. Sed ponunt. Quomodo? \ic qui secundum modum
quamvis ipsi in corporibus suis debiles sint: tamen femin» cum alio viro peccaverit, amare contra
pro hac deslitutione membrorum suorum a regno " Ueum peccat, et contra conjunctionem illam qua
ccelorum uon separabuntur, tamen sanitalem Deus masculum et femiuam conjuuxit. Uude etiam
.'.i

animarum suarum habeant, ita si in puritato bo-
norum operum me quserunt; noio tamen ut mi-
nislerio allaris mei fungantur, sed ut efficaciam
bonorum operum bumiliter operentur. Sic etiam
nec feminae ad idem ofticium altaris mei debent
accedere, quoniam ipsae intirmum et debile haiii-
taculum sunt, ad hoc posita^ ut iilios pariant, et
eos paiiente? diligenter enutriant. Sed femina,
non per semetipsam, sed de viro infantem concipit,
sicut nec terra per seraetipsam, sed per agricolam
aralur. Quapropter ut terra semetipsam arare non
potest, ita nec femina in oflicio consecrationis
corporis et sanguinis Filii mei sacerdoti compa-
P
randa est, quamvis in laude Creatoris sui sonare
possit, ut et terra ad irrigationem fructuum plu-
viam suscipit. Et ut terra omnem fructum profert,
ita etiam et in femina omnis fructus boni operis
periicitur. Quomodo? Quia summum sacerdotem
ambo coram Deo polluti, nigri, atque luxuriosi;
horribiles ac molesli Deo et hominibus, et rei
mortis apparent; quia coutra Creatorem suum,
creaturam qua? in ipsis est destituunt. Quomodo?
Deu's virum et femiuam conjunxit, scilicet lioc
quod forte el iufirmum erat simul copulavit, ut
alterum ab aitero sustentaretur. Sed isli contra-
rium adulteri, cum viriiem fortitudinem suam in
inollitiem contrarietatis transferunt, rectam insti-
tutionera maris et feminEe abjicientcs, Satanam in
perversitate sua turpis.sime subsequuntur, qui
illum qui individuus est scindere et dividere in
superbia sua volunt. Nam ipsi alienura et conlra-
rium adulterium in perversis artibus suis in se-
metipsis constituunt, et ideo in conspectu meo
polluti et contumeliosi apparent. Qui aulem eodem
modo in hanc contraria fornicatione peccaverit
cum muliere, voracissimus lupus in ista perversi-
:

sponsum accipere potest. Quomodo? Virgo de- tate sua est. Quomodo? Nam ut homo ille contra-
sponsala meo spousum eum accipit quo-
Fiiio : rius et molesius esset liominibus, qui pulclierrimas
niam corpus suum carnali viro conclusit, et ideo et mundissimas epulas habens eas abjiceret, et
in sponso meo sacerdolium et omne ministerium stercus quod in egestione hominis egreditur co-
altaris mei habet, atque omnes divitias ipsius cum mederet: ita etiam et isti indigni et immundi co-
eo possidet. Sed et vidua ejusdem
mei sponsa Filii ram me sunt; quoniam rectam institutionem con-
potest appellari, quap carnalem virum renuens sub junctionis in muliere deserunt, et alienam prseva-
alas protectionis ejus fugit. Et ut sponsus sponsam ricationem in ea qua-ruut. Sed et femina qu?e has
suam valde diiigit, sic etiam Filius raeus sponsas diabolicas artes rapit quod se virili ofticio cum
suas dulcissime amplectitur, quee ad eum amore D altera feraina conjugari simulal, vilissima in
castilatis sollicite currunt. Sed et nullo modo vir conspectu meo apparet, simul el illa quse se huic
femineo vestitu induatur, femina viri habitu nec in tam contumelioso facinore subjicit. Quia cum
utatur, ut hoc modo utraque persona discernatur: verecundiam ad passionem suam habere deberent,
scilicet ut vir virilem forlitudinem in se demon- alienum jus sibt impudice usurpaverunt. Et quo-
stret, et ut femina femineam inlirmitatem in se niam in extraneum modum se transmutaverunt,
ostendat. Quouiam hoc ab initio humani generis idcirco transpositee et contemptibiles mibi sunt.
ita in dispositione mea est : nisi aut vir in peri- quoque mares qui cum tactu pr.-eputii sui se-
Illi

culo mortis, aut femina in periculo castilatis sit. raen suum edu^unt, magnum casum auimffi suae
Tunc ad horam illam aut vir secundum feminam,
si iraponunt: quia in hac inquietudine se omnino
aut femina secundum viruin vestitum suum humi- concutiunt, el ideo velut immunda animajia qua^
liter in timore mortis mutaverint, cum misericor- catulos suos devorant, coram me apparent. Quo-
diam meam de lioc factb suo qutesierint eam niam scmensuum perverse excutienles, illud ad con-
invenient; quia iliud non in temeritate, sed in tumeliosara pollutionem dedncunt. Quos et feminse
periculo salutis suse fecerunt. Et quoniam femina impudico tactu imitantes, cum in incentivo ardore
 : :

5VT HlLDECiAUDlS i'i8

ardeDtis libidiui» m cuii^tricuoutj corporis siu se- A li')iuo ijui per uocteui polluiUir in somuo doriuiLio-
nieiipsas taligdut, valde culpabiles exinde suul, uis suaj, separet se de cougreg.itioue sauctitatis
quia c.um iu castilate se coniinere deberent, se iu illius qua> ad altarc ineum pertiuei, ita ut se my-
imuiumiitia pulluunl. Indc tam leiuin;e tjuam viri steiio illi coniuiigcre iiou prtesuiuat, autcquam,
qui proprio laclu coiporis sui senien suum de se abeunte no.\io calore, illo emiindetur lavacro poini-
cxcutiunt, in hac sorde sua ulceribus ct vulueri! lenliaj in confessione et compunclione cordis de
semetipsos in animabus suis iuticiunt, cum propter incendio libidinis sua^. Et tunc, pwnitenlia illa

amorein incum in ofiicio caslitalis se conslringerc qua> cor ipsius ila illustravorat peracla, rodeat in
uttluerunt. (Juid hoc? Qnin cum homo stimulum amoie castilatis ad ilios qiii so iidolilor ali iiu-
carnis sufe se puiigere senserit iu cavernam coii- : miuiditia pollutiouis dofeuduut, el sacramentum
linenlioe currat, et scutum castitatis apprehendat, illud quod tolum in sauctitate cst digne ot houo-
atque ila se ab immunditia defendat. Quomodo ? riiice adeat. Sed horao ille qui tam doruiiendo quam
Zizania de tritico ejici.it, id est slrepitum libidinis vigilando fortiter iu libidine ardet, caveat ne ar-

a suavitate castilalis separet. IJnde quisquis gu- dori suoincendium subministrot. Quomodo? Scilicel
stum iibidiuis sic a se projeccrit : vaidc duicis et escis illis quce sibi succum libidiuis uiferunt, se
amabilis mihi est. Sed vos, o bomines, castitatem non inllammet, si-d a carnibus illis qiia? sine teg-
abjicitis et hliidinem amatis, ciiin etiam non sulum minc nuduj dc niatribus suis, id esl de pecoribus,
furnieatures homiuum, sed etiam fornicalores pe- egrossu:! siiul humililcr abstineat ;
quia in ipsis
corum cstis ila qiiud semen vestrum nou in illud fervor ardoris est, qiii tantus non est in carne vo-
quod vivil, sed in illiid qund morluuin est milli- luciiim qiia; sino teginino iion ogroditur, cuin
tis, et quod consorlem veolri deseritis, cl illud tegmine losle fracto ovo uasciiur. Unde eliam mi-
quod vobis iu servitiile subjectum cst appetitis. nus incendium in ipsa est. Sed et ab immoderato
yiiapropter clamunl super vos elementa dicentia vino se abstineat, ne in siipertluitato potato, vensc
Heul heul nostri dominaloros miscent sc uobis in ipsius noxio sanguine replolse, iu ardore iucondii
commistiune seminis sui. lit ita de indignatione turpiler incalescant. Si quis autem in supeiUui-
mea in operibus veslris tristitiam
se habere de- tate causarum istarum laborat, sibimelipsi re-
monstrant. Cur ego inteiligibileni intellectum vc- sistere fer se non valens. devotissima iutentionc
struin iii pecualem sliillitiam verlilis, cum scitis mo qucerat, ac vulnera cordis sui hiimillima dete-
vos humines essc .Nuuqiiid creavi vos ad juuctu-
;' ctione mihi demonslret. Quoraodo? Videlicet huraili
ram p-^corjm? Nequaqiiam. Et quoniam illis vos r. confessione coram saccrdote ea mihi aporiat. Et
conjungilis, idcirco ainarissima consortia nefan- cur hoc? Quia vera coufessio secunda resurrectio
dorum crimiuiim cadent super vos, quia instilu- est. Quomodo? lu casu veteris Ada^ humanum genus

tionem meam in junclura maris et feminje contem- occisum est, quod uovus Adam in iiiorte sua exci-
.Nam quisquis iu actibus suis se ita transmu-
nitis. tavit. QuapropLor et in morte ejusdem novi Adaa
quod hoc facit quod facere concupiscit, videlicet
tat, resuiTectio animarum exorta cst, ita qnod homo
quod sc ita destituit, quod semen suum cum jie- peccata sua coniileri debel, quod vetus Adam non
core elfundit, hic maximam ruinain sibi inducit, fecit, cum prajvaiicalionem suam magis obloxit,
ut etiam Satanas semelipsum per adversitalein quam eam confessus sil. Quomodo? Quia eam non
suam dejecil cura similis IJeo esse voliiit. Quapro- est confessus pceniLendo, sed eam obiexit feminam
pter vos omiies qiii perverso usu in diversis hu- accusando ; uudc et coufessio posita est, ul post-

jusmodi puiluiionibus vos contaminatis; concu- quam huinines ceciderint, de casu suo per eam
pibcentisB vcstrte resi.slite, et corpora veslra ca- erigautur. Et idoo quicunque pura coufessiono
stiguantes amurissimam et voram pceiiitentiam sacerdoti in amore raeo, peccata sua confossus
cum ]»lanctu magno el jejunio ac macerationc fuerit : de morio ad vitam resurgit, ut etiani illa de
carnis vestra», alque cum diris verbenbus facite, " morte erepta est quce in couvivio coram Ulio meo
ne in cumulum crudelissimi reatus vos imjiceniten- ciim lacryraabili poenitenlia de sordibus suis se
tes mittatis. purgavit. Quod remedium puigationis et in antiquis
Non sulum aiitem volo ut homines a vigilanti patribus diu prsehguratum est, Quoniodo? Nam ante ]

immiinditia se emundont, sed ut etiara a pollulione legem gratia^, paLriarchai et propheta^ consolatio
illa qua- ipsis dormientibus occurerrit se digue hominum erant, et sub legc pontihces et sacer-
purgent. Nara si durmienti homini commotio se- dotes eruditio ipsorura fuerunt, cum deinde apo-
minis in somnis subrepserit nolo iit ita in ardenti
; stoli venieules verara justitiara in Filio meo altule-
calore illo in sacramento ollicii allaris raei accedat, runt itaquod multi omines ad eos currentos, ad-
!

quousque ardor ille in eo sedolur, ut scriptum est jiitorium eorum devote imploraverunt. Et ita ab
Sifneril inter vos homo qui nocturvo -pollutus .sil .'\darn usque ad apostolalum apostolorum, semper
somno, er/rfdie/ur cxlra castra; et non rcvertetur li eranl qiii por supernara inspirationem, consola-
"priasquam ad tesperani lavetur aqua, et post solis tione et instruclione sua raiseriis hominiim subve-
occasum regredietur in caslra [Deut. xxiii). Quid niebant. Sf d el ut apo^toli hominibus sua prsedica-
hoc? Si est inter vos qui "(ervitio meo insudatis lione ot multis miraculis ostendebant, homo qui
.iVO SCIVIAS.— LIB. tl. VISIl» VI. :wO

diabolica suaaioue in raortem cadens per se nuu- \ surduisse, quod uunc in amaritudiae poinitentifK ab
quam erigi meum a morte ere- eis velut iu camino e.\:aininationis [)urgatus sis.
puluu, per Filiuru
ptus est. Uiiumudo? Quouiam cum in miindo esset Quapropter, o iiomo, si peccator facta sua in abs-
multus iaboies in corpore suo perterens, denique pro conso cordis sui occultaret quis lunc [•oeuitenti(e :

redemptioue mundi in crucem positus est. T?tud lide- illius lontra accusatorem teslis existerel? Nullus.
les homines pro salute sua cum sacerdolibus suis Unde homo peccita sua manifestet, quatenus pojni-
imitari debent. Ouomodo? Ad.julorium riiii mei tentifc suu^ testem liabeat. Sed qui pcenitentiam
qufierent; quia cum post baptisma vetus crimen jteccatorum suorum eleemo-
perlicere desiderat,
Adaj revocaveriut, de casu suo per semetipsos sur- synam sibi in adjiitorium assumat. Quomodo? Quiu
gere non valent. Ei ideo velut a patriarchis et pro- cum corpus hominis per imbecillitalem suam in la-
phetis consilium qiuereut, ct ab apostolis auxilium bore poenitentiai defecerit, eleemosyna iiii in adjii-
accipient: ubi peccata sua, denudatis vuineribus torium accurrat. Et (juoniam difticile est humini ut
suis, in vera etpura manitestatione lideliter demon- aspere et secundum qiiod justum est pojniteat: ideo
straliuut. Quomodo ? Peccala sua sacerdoti qui mi- matrem sibi eieemosynam assumat, quatenus cum
nister Filii mei est, devotissimo corde et ore conli- ea id perficiat quod corpori suo laboriosuiu est.
tebuntur. Et tunc sacerdos ille remedium eis in Nam quemadmodum mater necessitati lilii sui sub
ipsurum coufrrens,
po^tiiteutia ita peccata eorum in venire non cessal, quamvis ille jam educatus esse
murte Uuigeiiiti mei scpeliet. Sed illi deinde hoc videatur: ita etiam eleemosyna teneritudini cor-
modo ad vitara resurgeules, resiirrectionemetiam lilii poris in poenitentia liominis succurrit, quamvis
raei glorilicabunt. idem homo in maceratione corporis sui poenitendo
Qui aulem viilnera peccatorum suorum denudare fortis appareat. Attamen mala opera quce. homo in

reciisat, sed lacens per semetipsum sine siibleva- corpore suo per concupiscentiam carnis suoe perpe-
tione alterius ea cuidre tentat, seoundum quod tunc travit,illa eliam iu seipso corporaliter puniat, ut

cor suum velle probat, seipsurn decipit, quia sibimet- opus illud quod carni sufe cliarurn et dulce fuerat
ipsi sHcerdos vult esse. Quaprupter ct sine adiiitorio per amaritudinem pa;nitentia3 fideliler abeo abster-
alterius surgere non valet ;
quoniam nec homo per gatur: quoniam amaritudo pcenitentioe, mortifera
semetipsum in salvatione erectus est, sed per Filium vulnera peccatorum cum adjuirice eleemosyna in -^

meum salvatiis est. iJnde qui saivari desiderat, nec hominibus sanare debet. Quomodo? Qiiia cum homo
in fine vita^ su;c peccata sua couliteri desperet. ia castigatione se quoque per elee-
constriiigit, se
Quod siquis in liora mortis sum posilus remedia f^
mosynam dilatet Quomodo? Quoniam eieemosyua
vulneriim peccatorum suoruin qiioerit, nec tamen misericordiam meam designat. Qimmodo? Cura fi-
saceidolem ciii peccata sua coniiieatur habere pos- delishomo pauperibus cum snbstanlia sua propter
sit, tiiuc alii homini quem eodem tempore 0[q.or- amorem meiim subvenit, prfccepta mea cu.-<tudit,
tunum habet ea mamfestet. Vel si lam repente quia iiidigentibus misericordiam suam proplcr ho-
nullum homiuem habere potest, ea mihi coram eie- norem nominis mei impendit, sicut el ego in puri-
mentis cum quibus etiam illa perpetravit, e.\: in- tate cordis sui me quperentibus gialiam meam non
timo atfectu curdis sui aperiat, el ego devoiionem subtraho. Qui autem Ivoc modo refectioue eleemo-
cordis ejus videns, pcenitentiam ejus non abjicio. synarura paiiperibus raotu misericordiaj succurrit :

Qiiapropter nemo de punderibus de-

iQiqiiitatis suae quoniam viscera miseri-
valde miiii amabilis est,

.speret, quoniam si de misericoi"dia mea desperave-

cordi.T. liabet hoc implens quod si-,riptum est Ponc :

rit, ad vitam non resurget. Qui autem cum despe- ihesaarum tuumin prxccplis Altissimi: ct prodcrif
ralione certaverit, et tandem eam ad nihilum deuu- tibi eleemosyaa mayis quam aurum {Eccli. xxix).

xerit, hic se liberavit, quia forlis existens viriliter Quid hoc? .lusta et recta consideratione tolle de
vicit. Sed qui i'emediura salutis suiu per tumorem maieria pecuniai tute quai in sinu tiio et in ample-
mentis siise non quoerit, huic succurreudum non D xione cordis tui est, dividens eam secundum proe-
est; quoniam, dum me invenire posset, me quserere cepta illius qui super omnes est, quia Deus mauda-
recusavit. Ergu dum homo tempus habet: seipsum vit ut a malo declines et bonum facias. Et ideo ia
non negligat, sed refugium piiroe confessionis quae- prsecordiis tuis per bonam voluntatem tuam hoc
rat, ut etiara Fiiius raeus pi'8eccpit in Evangelio, raodu abundare debes, ne de perditis ovibus sis,

dicens : Vade et ostende te sacerdoti, et offer munus sed sanctitica teipsura ante Deum, in refectione
tuum quod prsicepit Moses in (estimonium itlis dtlicieutibus de tua substantia tribiieus; quoni.im
(M .tth. viu) Quid lioc? Tii qui in peccatis sordes et lunc Deus misericordiam suam in tuis miseriis
cnm te ab illis emundari desideras, vide boiia in- siiper te nou contineiiit. Quod si hoc feceris, tunc
tentione, et osteiide illa pura confi'ssioue sacerdoti ir.ajorem utilitatem tibi atfert compassio illi quam
qui miiiister meus est, et offer devoto corde munus 3 I
er iUum habes qui nullum thesaurum possidet,
verse poenitenliaj, qiiod ex volunlate Dei prsesigna- quam si super magnum montem asceudens mul-
vit iiie. qui de m .llis iuiindatiunibus terrenie ini- tam pecuniara aiiri in superbia tua pussideres.
quitalis per divinam potentiam ablutus est, ut testi- QuoEodo? Melius enira est tibi ut raodicum pusillis
ticentur illi qui te prius in malis actibus viderant in humilitate des, quara regnum raundi cum magna
 IIILDKCAIUXS :m
voliiplalc pusMdeas; quid luuc iiiisencunJia iii re- A suo» iu aduiumlioue isla uuu ubaudienl luuc j »u- :

luuiieralione Dei ob pondus superbiai iasn tibi dees- imlus rcatum suum seutiet, et sacerdotes dc casu
set, quoniam ibi viscera compassionis super pau- negligenlia^ hujus se eripoeruut si vero sacerdotes ;

perem iiou haberes. Iiide et eleinenla lacus volu- auctorilatem magislerii sui popuio non ostendunt,
platum hominum suiil. el mores eurum ostendunt. tunc sacerdotes non vocautur sed lupi rapaces
Quomodi» ? Quia vindiclam Dei illis peccanlibiss Jicuutur, quimiam ofticium suum in rapina
superinducuiit. El ideo, o homo, inanilatem nau- habent : sicut et hipus ovem crudeliler diri-
fragantis avaritiae desere; quia justissima ho^redilas pit, ita quod raagis vulunlatem suam sequuntur
tua in .Tterna vita est, el malum relinquens, bouum quaiii custodiam ovium suarum amaut. El quia
fac, ut mjlevolentiam duritia' dimiltas. Et ut mise- [lerverse vivuut, idcirco vcram doctrinain popu-
ricordiam cousequaris, de tua substantia indigen- lo semiuare timent, ita iuiquitati ul alicui do-
gentibus da. in hoc imitatus Deura qui misericors mino suo consentientes, quod caruales concupi-
est. scentite ostium cordis sui a-quitati vehit
sunt, el

uuUus mendax huic

Qu.^propler eliam, o homo, aliciii domeslico suo claudentes, quod justilia Dei
contradicere potestquin vos qui pauperibus ita est. Unde, o vos pastores, ululate et plangite cri-

sobvenitis, vnluntatem meam in hoc complealis.

B mina vcstra qiia? in iniqiitate vestra diram vocem
QuDmodo? .Sicut cgo vol)is gialiam moain impeudo, cmiliuut, ita quod el elemenla tiamurem eorum
ita et vos pauperibus eleemosynam vestiam tribuere suscipiuut, et cum eis coraui me reboant. Quomodo
debelis.Sed qui eleemosynam accipiunt, eam non eiiira in officio veslro audetis Dominum veslrum
in vanum nec secundum avaritiam sumant. Quid langere in sauguineis manibiis et in contraria spur-
hoc? Qiioniam multi ."^unt qui ignaviam amantes, citia, et in adulterina iniquitate? Vere vos iu im-
corporaliter laborare nohint ut seipsos pascere muudilia vestra fundum terra' cominovetis. Quo-
valeant, nec bona opnra spiritualiter facere student modo? Videhcet cum in lanlis criminibus sorden-
ut animabus suis subveniant ; sed ut pecora sunt, tes Deum vestrum tangere non timetis, terram in

intellectum justitijp nec in anima nec in corpore magiio dolore opprirao, ita carnem et sanguinem

suo habente?. Unde etiam indigni ante oculos meos Fiiii mci ulciscens ;
quouiam nou solum terram in
apparent, si hoc modo sine correctioue et sine poe hoc horrore crudeiiter commovefis, sed etiam cre-
nilentia in tepore huju» pravitatis persevera- lurn in immunditia vestra pessime contaminatis.
verint. Sed et muiti sunt qui cor|>oraliter necessi- Quomodo? Cum in fctore irainunditiai vcstr» Do-
tatem patientes. eieemosynam cum humihtate in ti- C rainum Deum vestrum langitis, sicut porcus in
more percipiunt,atque pro ilhs orant et laborant stercore margarilas conlaraiuat: tunc cijeli iniqiii-

qui eis misericordiam suara impendunt, prava etiara titem vestram suscipientes, ultionem judicii mei in
opera immundissimijp sordis devitaotes. Inter hos volualate mea s\iper terram emitlunt. Nam cum
etiam mulli inveniiintur quihus idcirco terrenas di- vera juslitia et cum divina lege populum raeum
vitias subtraho, quoniam eis coelestes divitias dare praecedere deberetis in bonis operibus ei lucentes,
volo. Qui autem paupertatera propter nomen meum ila ut idem populus meus gradiens post vos pedera
libenter siilferunt, valde mihi amabiles siint; qni suum in nuUa offensione contererel; sed vos ali-
vero divitias sa?culares propter ciipiditatem suam quaudo majore iniquitate populum meum contami-
libenter haberent, nec eas habere possunt, hi mer- natis quara vel ipse se conlaminet in quo malum et
cedera hujus laboris perdunt. Sed qui ob hoc divi- pessimum exemplura in vobis habet. Vos enim
tias qiia>rit ut voluntatem meam et non ciipiditatem tara lucida gemma esse deberetis, ut credeutes in
suam in eis compleat, hic pro bona voluntate sua lumine vestro, iucedentes viam rectitudinis agno-
raercedem honoris apud rae reportabit. Ita etiam et scere possent ; sed vos eis exemplura mortis prse-
ille qai potestatein lionoris propler jactantiam su- betis, ita ut iniquitate vestra raodura invenire non
non ad gloriam nominis mei appetit
perbiae suae et : D valeant. Et quomodo pastores eorum esse potestis, i

hic mihi putridum cadaver esl

velut qui autem ;
cum eos ita seducitis ? Quomodo ergo pro eis re-

idcirco eam quaerit, ut non superbiam suam sed spondebitis : qui uec pro vobis responsum dare po-
honorem meura inde defendat, gloriosus in regno testis? Unde plorate et ululate antequam tempus
meo ob idipsum apparebit. Qu;ipropter et sacerdo- mortis vos subtrahat. Et quare non consideratis
tes ofhcii spiritualis regiminis magislerium suum iionorem vestrum : qui prse caeteris horainibus vo-
non propter se, sed propter me swbire debent, ut bis datus est ? Quid hoc ? Quoniam in Filio meo prae
populo meo tanto securius et devotius prseesse va- caeteris claves cceli accepistis, quae judicio recti
leant. Quomodo? Quia populum meum docere, ad- sensus et justi judicii in scientia Seripturarum
monere, hortari et coercere debent, ut lcgcm Dei sunt : quando recte consideratis quid sit qiiid ligare
digne et laudabiliter cuslodianl. Et hoc pa^tores debeatis. Quid hoc? Cum homines se mihi in lege
semper ruminabuot: dum populom exhortandu mo- mea pertinaciter opponunt timorem judicii mei
:

vent, ne sine confessione et sine pcenitentia in pec- eis incutere debetis. Et si tunc culpam suam non
catis suis perseverent, sed ul mala opera concul- correxerint, ligaturam vestram super eos exten-
cent et bona perficiant. Qnod si populus sacerdotes dite. Qiiomodo? Quia rebelles sunt ideo apertis
 SCIVJAS. — LIB. II, VISIO VI. oU
vocibus in verbis meis eos ligabitis, ct ois ligaturam A ita obduratus est quod de nequitia sua nuilam mi-
illam indicabitis ;
quoniara et pro contumacia sua sericordiam quserere curat, hic antiquum serpen-
coram me ligati sunt : ut Filius meus primo pas- tem imitatur qui niisericordiam snrevit et qui pri-
tori Ecclesia? ustcudit dicens: Tibi dabo claves re- muni hominem in paradiso decipiens in seipso ita
(jni ccelorum. Ei quodcunque licjaveris super ter- dicebat. Quamvis ego de cceiis projectus sum cum
rum, erit ligatum et in civlis ; et quodcvnque solveris. contra exei"citum Altissimi cum angelis meis prw-
super terram, erit solutum et in ccelis (Math. xvi). liatus resistere non valuerim, quoniam ab eo vi-
Quid hoc Ego qui potestatem cceli el terrse ha.
;''
ctus sum tamen nunc in terra hominem inveni,
;

beo, tibi qui me devote imitatus es per gratiam in quo iram meam exercens me fortiter vindicaho.
meam dabo judicia illa quee dignitateni regni cce" In terra enim in homine complebo, quod in ccelis
lorum tangunt, ita ut nefas sit hoc, quod juslo ju- facere volui, scilicet ut Altissimo similis essem.
dicio ligaveris super terram, secundura quod ho- Et si Deus justus est, potestas ista mihi non aufe-
mines super terram peccare videris ;
quia post- retur, quia honio mihi consentiet et Deo non obe-
quara hominis animam de corpore suo abstraxero, diet. Ha!c diaboius in seipso loquens : omnes ar-
tunc judicium tuum super eam non extendes, quo- tes suas contra liominem inslruxit ut ille a Ueo
niam judicium iUud meum est : in nequitia sua " recederet, qui et diaboium secutus est ; unde ot
vincta sit, et in ccelestibus, scilicet a coelo, sepa- eum sibi tam fortiter alligavit, quod homo illum
rata et projecta, quia in superna mansione nuiia pro Deo coiuit, et Deum creatorem suum abnega-
iniquitas lihertatem aut locuni habere permitiilur. vit.

Sed et vinculum hoc quod ita prius in rehellione Sedciini homo iu tanta tenebrositate intidelilatis
constriuxisti, cum deinde in poenitentia delinquen- jaceret, nec se erigere valeret ad salvationem :

tium denotaveris, super terram erit solutum et in ejus misi Filiura meum miro modo de virgme in-
supernis secretis. Et tuuc post mortem hominis, carnatum, verura Deura et verum hominem existen-
pro anima ejus orabis sed tunc eam a nexibus li-
; tem. Quidhoc? Quia de me Patre secundum divi-
gaturse sute absolvere poteris, quia gemitus devoti nitatem veraciter exivit, et quoniam de Virgine
cordis Deus non abjicit. matre secundum humanitatem veraciter carnem
Vos autem, o sacerdotes, qui hoc modo per Fi- assumpsit. Quid hoc ? homo mollis et tener in
lium meura potestalem hanc percepistis: nemi- tuo corpore es sed durus et intlexibilis in tua in- ;

nem absqiie culpabili causa propter rabiem cordis credulitate manes naui lapis poliri ad sedilicium ;

vestri in verbis meis ligabitis sed acutissime vo- Q potest, tu autem molliri ad tidem non vis. Attende
;

l)is considerandum est, quem ita constringere de- tamen. Sicut homo in arca sua pulcherrimam gem-
beatis. Nam qui nec propter pudorem hominum, mam habens, eam metallo imponit ut hominibus
nec propter timorem meum, nec precibus nec appareat, sic et ego in corde meo Filium meum
praeceptis vestris cohiberi poterit quin in iniquitate habens eum de Virgine incarnari volui ut ipse
sua perseverare velit, huuc ecclesiastica censura credentibussalutem vitiB conferret. Quod si ei

in verbis meis ab Ecclesia mea submovebitis. Sed carnalem patrem dedissem, quis tunc esset? \'ide-
innocenlem non ligabitis quoniam si illum con- ;
licet non lilius sed servus meus; sed lioc esse non
strinxeritis vosmetipsos iu uodum diri reatus immit- auiem de Virgine natus, comedit, bi-debuit. Ipse
titis. Quod si taraen ille hoc modo inconveuicnter bit, et dormiens requievit, atque aliis corporales

constrictus tuerit quamvis innocens sit; tameu miserias sustinuit; sed tamen gustum peccati in
humillima subjeclionis obedieulia pi'opter iiono- carne sua non sensit quia non in mendacio sed in ;

rem nomiuis mei solulionem quserere dehet, ne si veritate carnem assumpsit. Quid hoc? Quoniam
spretor exstiterit, reatum superbiai sibi contrahat.ceeteri homines in pra>varicatione Adee et Evae per
Sed ligatura ista talis sit. Homo qui nec mihi, nec gustum delectationis nascunlur, quod in mendacio
praiceplis majorum suorum in perversitatibus suis D et non in veritate est. Non sic Filius meus ortus
obedire voluerit, hic in verbo meo a coelestibus est: sed in sanctitate de castissima Virgine ad
separandus est, velut Adam mihi inobediens exi- rederaptionem hominum uatus est. Nam similis si-
stens in pr^ecepto meo de paradiso ejectus est, nec milem de vinculo suo solvere non ma-
valeret, nisi
in consortium lidelium recipietur, uisi in poeni- jor veniret qni eum eripere posset. Quid hoc? Quo-
tentia obedientise ; sicut etiam genus humanum in niam liomo natus hominem peccatorem
in peccatis,
martyrio obedientis Filii mei, ad coelestem patriam de perditione mortis liberare non valuit quapro- ;

revocatum est. Qui vero ita rebellis est quod in pter Filius meus siue peccato venit quia homi- :

humilttatis officio reverti non vult, tunc, si ita in nem devicta morte misericorditer de morte eri-
contumacia sua perduraverit,
consortium illorum puit. Sed qui vigilantibus oculis videt, et attentis

habebit qui lapideum cor abjicere recusantes sed auribus audit, hic mysticis verbis meis osculum
in infidelitate sua permanentes, gloriam ecclesia- amplexionis pra^beat, quae de me viveute ema-
sticai bealitudinis habere recusaverunt. Nam qui nant.

Patrol. CXCVIT. 18
 >. iiii.de(;akuis ;i."i(i

VISK» SKPTI M A,
SiMMAiuLM. -DfUi onnna jusie dispensans <t in juslitia (/iivmt duna Spintus sancti declarans,
(^uod
/idcles homincs
in bonis uperibus confortat ut a diabolo superari non possint. l)e mullitudine fidelium
et dc dicina lege coram ipsis extertsa. (Juod deceptiones diaboli hominibus in via hujus mundi patent-
nuod diabolus divHias ct deticias hominibus aperte el fraudulenler offert : quas qui concupiscit, emit.
<Juod dinbolicain per.yuasionem virilifer ci resistentes abjiciunt, quidam tejnde vicentes ei consenriunt.
\'crba Ezechielis de eadem re. (Juod diabolus omni nequitia plenus, veneno multiformis artis suse,
quinque sensus hominum decipere laborat. Quod superbia diaboli in incarnaiione Filii Dei dejecta est.
be oculis ct auribus ef naribus serpenlis quid significenl De manibus et pedibus et cauda ejus quid .

siynificeiit. (Juod polrstas omnipolentis Dei /ortiludinem diaboli ita contrivit quse nequitiam suam
secundum voluntatem suam exercere non potest. {)uod diabolus in qualuor partibus niundi incendium
iniqua- persuasionis in omne genus diversorum hominum emittit. Verba David de eodem. (Jualiler
diabotus in igneis persuasio>tibus diversa genera hominum spiritualium ei saecutarium multimodis
tenlaliombus aggreditur. De Iribus acnebus eorum. De lentatione sxcularium. De sex modis tentationum
spiritualium hominuin. De non baptizatis. De sagittis oris ejux et de fumo pecloris et de humore
tumborum quid significenl De turbine umbilici et de immunditia ranarum ventris ejus quid significent
.

ijudd diabolus slultns homines per iniquam incredulitatem exagitat, verum esse putunte quod ipse eis
fnltaciterdemanslrat. Quod hseretici vitandi et ab Ecclesia abjiciendi siint qui diaboUnn pro Deo colunt
el sunt viscera diaboli et prsecurrens germen filii perditionis. (Juod audiforium Dei contemnentes gralia
Dei deserit, quanejifibus uutcm misei-icordiler subvenit. Verba Salomonis de eodem. Quod veri cultores
Dei qui toto adnisu terrena conculcant , anliquum serpentem forti contritione dejiciunf

Deinde vidi ardentetn lucem tantae magniludinis A bat. Sed flamma ilia quse nubes appetebat contra
quant.T mons aliquis niai^nus et altus est, iii sum- homines illos prseliabatur qui ad co>los ascendere
mitate sua velut iu niultas linguas divisani. Kt co- volebant. Quorum Ires acies videbantur ; nam acies
ram lute illaqua>dam multitudo albatorura humi- una prope uubes, et una in mediefate illa qu»' in-
num stabat, ante quos velut quoddam \elum tau- ter nubes et terram est, una juxta terram per-
et
quam cnstallus perlucidum a pectore usque ad gebat : omnes repetitis vocibus peigamus ad oce.los
pedes eorum extensum :ipparel)at. Sed el anle vociferantes;. sed a flamraa illa liac el illac proje-
multitudinem illam quasi in quadam via velut qui- cti, quidam non cadebant, alii aulem pedibus suis
dam vermis mira^ niaguitudinis et longiludinis su- se vix sustentabant, alii vero ad terrain cadentes
pinus jacehat: qui tanti horroris et furia» videba- sed iterum surgentes ad coelos tendebant; flamma
tnr: ultra quam eliani homo ettari potest. Ad cu- aulera illa qua; se iuter sa^culares homines ditfudif,
jus sinistram quasi forum erat, ubi divitise homi- quosdam ex eis comburens ot in teterrimam nigre-
num afque deliei» saeculares et mercatus diversa- dinem vertit, quosdam autera suo acumine ita trans-
rum rerum apparuerunt ; uhi eliam quidam homi- lixit, ut eos quocunque voluit inflexerit. Ue qua t.v

iies multa celentate ciirrentes, uullum mercatum inen quidara se eriiiieutes et ad ilios qui ccelos pe-
exercebant, quidam autem lente euules et vendi-
" tebant pergentes vos fideles pra-state nobis ad-
: !

lioni et emptioni ibi insistebant. Vermis autem ille jutorium, resuraplo claraore vociferabantur; qui-
niger hirsutus, ulcerosus el puslulis plenus erat, dam autera ita transtixi permanserunt. llla vero
quinque viirietates a capite per venlrem suum us- tlamma qu« se inter spirituales extendebat : eos
que ad pedes in modum zouarum descendentes in sua caligine obtexit ;
quos etiam in sex modis con-
se gerens, quarum una viridis, alia alba, alia ru- siderabam; nam alios eadem tlainraa crudeli incen-
bea, qufedam crocea et qua>dain nigra apparebat, dio Iffsit: quos aiitem la^dere non potuil illos aut'
pleujH omnr-s veneno mortifero. Sed caput ejus ila viridi, aut albo, aut rubeo, aul crocco, aut uigro'
contritum fuit, quod et sinistra inaxilla ipsius jam mortifero veueno illo quod a capite vermis usque
dissolvi videbatur. Oculi vero ejus extrinsecus san- ad pedes ejus defluebat ardenter afllavit. Sed flamraa
autem rolunda^ et
giiinei et intrinsecus ignei, aures quii' abyssum petebat, diversas poenas illorum in
hisj/ida,', nares vero et os secundum nares et os se coutinebat, qui per fonlem baplismatis non loti,

viperie sed manus secundum manus hominis, pe-

; lucem veritatis et fidei ignoraiites, Satanam pro
des aufem ut pedes viperae, et cauda brevis et hor- Deo coluerant. Et vidi etiam ex ore ejus acutissi-
ribilis apparebat. Et collo ejus calena im[)0sita fue- p mas sagittas stridenles, el a pectore ejus nigrum
rat quie et manus et pedes ipsius alligaverat, ila fumum exhalantem ac a lumhis ipsius ardentem
qiiod et illa catena in lapidem abyssi fortissime fir- bumorem ebulientera, et ah umbilico ejus fervidum
mata, illum tam valide constrinxerat ut se nec hac turbinem flantem, atque ab exiremitate ventris ip-

nec illac secundum nequitiam voluntatis sua; mo- sius velnl immunditiam ranarum scaturientem ;

vere posset. Ey ore autera ejus mult.T llamm.i' ex- qu* omnia magnam inquietudinem hominibus alTe-
euntes in qualuor partes se diviserunt, quarum rebant. Sed et de ipso teterrima nebiila cum pessi-
pnrs una iisque ad nubes ascendebat, et alia inter mo fetore egrediens, nultos homines sua perversi-
sjeculares horaines, alia autem inter spirituales se tate infecit. Et ec(^e magna multiludo hominum in

extendebat, alia vero usoue ad abyssum descende- multa claritate fulgentium veaiebat quae illum ver-
 sciviAs. -ijR. II, visio vn. b58

uiLm luiiiter ubique conculcans acriter eum crucia- A viderint ; nam diabolus artes suas hominibus frau-
bat : ita tameu quod ipsa nec a Uammis nec a ve- dulenter olfert ; sed qui tunc eas concupiscunt, ii

neuo illius Audivique iterum vocem

lajdi poterat. eas emunt. Quomodo? Bonam conscientiam suam
milii de coelo dicentem Deus omnia juste et recle : quasi vendentes abjiciunt, et piortifera vulnera ani-
dispensans, lideles populos ad gluriam supernaj marum suarum quasi ementes sibi contrahunt. Sed
hrereditatis vocat sed antiquus deceptor in insidiis
; ibi quidam homines multa celeritate currentes
positus eos impedire tentans, artes nequitiae sua> nullum mercatum faciuni, quia ipsi Deum cogno-
iu ipsos excital, sed tamen ab eis victus,'] confusio- scentes, thesaurum bona- voluntatis, et aromata
nem pra^sumptiouis sua' accipit, cum illi ccelesteni virtutum portant et sibi ea virilissime comparant
palriam possideaut, et ipse inferuales liorrores su- ita quod sa^culares voluptates el diabolicas spurci-
beat. Qiiapropter vides ardeutem lucem tanta^. ma- tias velociter in mandatis Dei transenntes, dulce-
gnitudinis quantae mons magnus et altus est, in dinem carnis sute contemnunt. Quidam aulem lenle
summitate sua, velut in multas linguas divisam, cuntes et venditioni et emptioni ibi insistunt, quo-
qua? est ardens in fide credentium justitia Dei in niam hi tarditatem in bonis operibus habentes, per
fortitudine potentite susemagnitudinem sanctitatum teporem corporis sui cceleste desiderium velut ijlud
B
et altitudinem gloriai demonstrans, atque in eadem vendentes in semetipsis exstinguuut, et voluptatem
gloria sancti Spirilus diversa dona mirabiliter de- carnis sua- quasi eam ementes in se enutriunt.
clarans. Quapropter illi mercedem bonaj operationis acci-
Et corara luce illa quffidam multitudo albatorum pient, et isti prenas iniquitatis suaj sustinebunt,
hominum stans : est in pra-sentia justitiae Dei turba quemadmodum Ezechiel osteudit dicens: Justilia
in lide lucentium hominum per bona opera sua justi super cum erit : el iiwpietas impii eril super eum
bene et honesle compositorum, ante quos velut (Ezech. xviii). Quid hoc? Fulgida opera puri homi-
quoddam velum tanquam crystallus perlucidum a uis illum iu sanctitale perfundunt, et quasi raille
pectore usque ad pedes eorum extensum apparet oculi aspicientes iu altum atquo in profundum ubi-
quia in conspectu legem fortern et que euni circumdant, sursum ferentes eum in ma-
suo divinam
splendidam ab intentione bonarum actionum usque gnum honorem et iu voluptatis suae mortificatio-
ad complelionem earum semper habent, in quibus nem, prout Spiritus sanctus illi inspiraverit, veluti
ita contortantur, quod astutia et deceptione falla- ala voUicrem sursum iu aere tollit quocunque illi
ciuin persuasionum superari non possunt. Sed quod placuerit. Sed vipereum venenum nequitiae sunt
ante multitudinem illam quasi in quadam via velut p saevissimae viperae, quae conspumat coelum, marga-
quidam vermis mirae magnitudinis et longitudinis ritam luto involvens, et super pulcherrimum om-
supinus jacet, hoc est quod ante notitiam hominum nium speciosorum fremens, eum vei'o qui illud infl-
manisfeste coguitus in viamundi hujus quae et bonis deliter subsequitur, de nobihssimo opere digiti Dei,
et malis ad gradiendum proposita est antiquus et ab omui Iionore et a beatitudine supernae visio-
serpens non ita in forma sua, sed in significatione nis abjicit, atque eum exsulem faciens, a vivente
mysterii, videlicet magnus in malitia, longus in fructu et a radice just;i' arboris abscindit.
insidiis projectus apparet, sursum hians ut eos qui Quod autem vides quod vermis ille niger, hirsu-
ad ccelestia tendunt per deceptionem suam dejiciat, tus, ulcerosus et pustulis plenus est : hoc indicat
sed tamen jacens, quoniam per Filium Dei vires (}uod idem serpens antiquus in nigredine tenebra-
ejus protritee sunt, ita quod in eis stare non absconsionum dece-
valct; rum iniidelitatis, et in pilis

quamvis lanti borroris et furicC videatur, ultra immuuditiarum pollu

quod ptionis, atque in ulceribus
etiam homo eifari potesl; quia veueuosum furorem lionis, et in piistulis cavernarum furoris abundat.
et malitiosus conatus in multiplicitate diversitatis Quinque etiam varietates a capite per ventrem
ejus, ajstimatio mortaiis hominis explicare non suum usque ad pedes in modum zonarum descen-
valet. Unde et ad ejus sinistram quasi iorum est D derites in se habet, quia quinque sensus hominum

ubi diviti* liominuni atque deliciae sa?culares, et diversis passionibus vitiorum, a deceptione illa cum
mercatus diversarum rerum apparent; quoniam in se pnmum implere studuit usque ad consummatio-
morte quae illius proditoris sinistra intelligitur nem illam cum iusania ejus linem accipiet afllare
forum cernitur. quod nequissima opera ipsius sunt non cessans, sed fallacem rectitudinem simulans,
mortis : ita quod ibi in divitiis corruptibilibus super- homines ad declivia immundarum artiura suarura
jbia et vana gloria et in deliciis trausitoriis lascivia trahit, quarum una viridis, alia alba, alia rubea,
.et concupiscentia
ut in mercatu veuditiones ac quaedam crocea, quaedam nigra apparet plena:" om-
emptiones multarum varietatum terrenarum cupi- nes veneno raortifero; quoniam in viriditate saecu-
ditatum fervent ita ut qui diabolicum terrorem
: larem tristitiam, in albedine ineplam irreveren-
palam exhorruerit, ab his latenter decipiatur, vi- tiam, in rubore fallacise gloriam, in croceo morda-
delicet cum ei muUa>. suasiones vitiorum leviter cem detractionem atque in nigredine turpem sirai-
otleruntur, veluti cum per mercatorem diversa mer- lationem ostendunt, cura plenitudine aliarum per-
.cimonia hominibus ostenduntur, ut per hoc dele- versitatum quae mortera animabus horainum sibi
,ctati, tan*o ardentius emant quod sibi oblatum consentientium inferunt. Sed quod caput ^jus
H59 S. llll.DKCAUIUS. :i(ju

coiitritum est quod et sitjistr.i raaxilla cjiis jam dis- .V buerunt, quemadmoduiu David lestatur dicens
solvi videtur, lioc est quod superbiu illuis ui iuc.ir- UontrUio iii viis corum, quiviam
ct iiifclicilas pacis
natione Filii Dei ita dejecta est quod et adversilas non cognoverunf non est iimor Dei ante oculos
:

raortis jam evacuata. fortiludinem amariludiuis eorum [Psal. xui). Quid hoc? Innocentia et fortis-
sute exercere uou valet. Oculi vero ejiis extrinse- sima opera Dei qiiie in vu.. et purissimo foute mi-
cus sanguiuei et intricsecus ignei apparenl ;
quia litaut; illos qui Deiiiu a lorde siio cuiu lieniiissimis
intentio perversitatis ipsius \elut e.Ktrinsecus san- et damnabilibus operibus expellunt ita conterunt,
guineum nefas corporibus liominiim incutit, et veiul magna phivia rem quampiam dimergit, ita

velut intrinsecus iirneum jaculuni auimabus eorum quod amplius mon appareat. Et idco etiam in con-
inlert ; aures auteiii ipsius rotund;i' et liispida' sunt. speclu Dei uou fulminant; quoniani infelicilas
quoniam hominem qua«i iii rolunditate pilis artium cum infelicissima consuctudine cst in ilinoribus
suarum circumdat ut eum celerrime dejiciat si eorum quocunque se cum pastu mortis extcn-
quid. in illo quod suum est deprehenderit: nares derit. Quo modo ? Vidclicet guslando et come-

vero et os ejus secunduui uares et os vipenv appa- dendo hoc quod malum est ; unde et viam illam
rent, quia indiscretos et fetentes mores hominibus . qiia? in calore solis ascendit, in operibus suis ne-[
ostendit, per quos in multis vitiis eos Iransligens sciunt, quia dulcedinem Dei nec in honore nec in
crudeliter occidit. Sed mariiis ejus secundum manus amore gustaut, ubi tiinoreiu ejus quasi limorem!
hommis videntur, quouiam machinaliones arliuiii iilieiii abjiciunt, cuiu ip>uiu nec videre nec aspicore
suarura in operibus hominum exercet. Pedes autem desiderant. Unde et ut vides tlamma illa qua' nubes
ipsius ut pedes viperae sunt, quia itineribus homi- petit contra homines illos proeliatur qui ad coelos
num in insidiis suis diabolicas lacerationes iiiforre ire volunt; quia nequissimum illud incendium cum

non desinit ; et caiida ejus brevis et horribiiis appa- mentes lidelium hominum snrsum tendere senserit.
ret quae est potestas ipsius parvi sed tamen pessimi adversus eos suis artibus crudelissime bacchatur.
temporis in lilio apprehendere
perditionis, qui plus ne ad illa coelestia quse ipsi multis suspiriis quae-
bacchando cnpitquam perlicere quod collo possit. Et runt, perveniant. Quorum tres acies vides, quoniani
ejus catena injecta est quu' et marius et pedes ipsius ipsi veram et inetrabilem Trinilatein iiuamvis iii

alligat, hoc est quod diabolica fortitudo per polesta- suis certaminibus phirimum fatigentur) colere non
tem omnipotentis Dei ita fracla et contrita est, quod cessant. Nam acies una prope nubes pergit; qui;jj
etpessima opera et neqnissiina itinera illiiis in qvii- isti fortissime contra diaboluin pugnantes, rnenten,|
bus homines scducit^ in coiruilioue sua compressi D suam de teri'enis actibus ila sursum ad coelesti;;:

sunt ita quod etilla calena in lapidem abyssi fortis-

: tollunt, quemadmodum et nubes super terram lluercjj
sirae lirmata illum tam valide constringit, quod se solet ; et una in medietate illa quse inler nubes e;

nec hac nec iliac secundum nequitiain voluntatis terram est discurrit, quoniam ipsi quadam mode-J
suai movere potest ;
quoniam polestas Dei in ^labi- ratione se coniinentes, nec ex tota menle coilestibiis:'

lissima feternitate sine defectione manens, diabolum nec ex toto desiderio terrenis insudant, sed in hiil

tanta fortitudine in salvatione animarum ojiprimit, modum sibi imponentes et interiora qutprunt, neni
quod iile uec extcrioribus nec interioribus iustru- tamen exleriora respuunl: una juxta terram per et i

mentis nequissimi conalus sui, salutem redemplio- git, quia isti caduca perfecte nou deserenles, cadu :

animabus removere valebit, quin in

nis a iidelibus cis aliquantulum adhcerent, ita ut in eis valde la
locum gaudii quem ipse pertinaciter amisit perve- borantes, multas fatigationes passionum in ipsi;,i
niant. sentiant, sed tamen superno auxilio victores exi
Qiiod auleru ex ure ejus uiuit;e llammai erumpentes stant, omnes repetitis vocibus pergamus. ad coelQ;
in qualuor parles se dividunt, hoc est quod ipse ex vociferantes; quoniam et isti et illi in multis suspi
rapacissima voracilate sua, pessimum et multiplex riis desideriorum suorum, ut tendant ad iila quy
malum crudelissimi incendii ifiiquie persuasionis D in supernis secrelis sunt seipsos exhortautes, quani(
emiltens, in quatuor plagas totius mundi inter ho- vis artibus antiqui serpentis in hac intentione sui,

mincs ut ipsum sequantur varie spargit. Quaruni iiiultoties fatigeiitur. Sed a tlamma illa iiac et illa',

pars una usque ad nubes i^scendit, quia illa diabo- projecti; quia a llatu diabolicse tentationis in di
lica afllatio ccelum toto desiderio mentis sujp, peten- vcrsitatem morum agitati, quidam tamen nun ca
tes siio acuraine retrahit, et alia inter sii-cularcs diint, quoniam ipsi forlissimi pugnatores existentcs
lioraines se spargit, quoniam ipsa in terrenis caiisis ab his illusionibiis se viriliter defeudunt ; alii autrn
conversantes, sua diversitate decipit; aliii autem gressibus suis se vix sustcntant, quia lii in vian

inter spirituales ?e extendit, quia illos sj^iritualibus rectitudinis itinera sua ponunt, sed in mullis labo
disciplinis insudantes, sua simulalione inJicil. Qua^- ribus faligati vix tamen diabolicas artes superante:
dam vero usque ad abyssum descendit, quoniam in mandatis Dei perseverant; alii vero ad terraoi
ip.sa infiJeles sibi consentientes in infernalia lor- cadentes, sed iterura surgentes ad coehts tendunt
menta sua seductione quia ipsi viam falsi-mitlit ;
quoniam ipsi in diversitate vitiorum prolapsi, se(

tatis et viam reetitudinis non

deceptionis euntes, postea per pwnilentiam erecti, .spem suam cum bo
tenuerunt, nec vero Deo debitam reveientiam exhi- nis operibus in Deum ponunt.

1
 ,)6 1 SClVfAS.— LIH. ll,VIS10 MJ )6^

Uuod autem tltimma illa qiiie se iuter saecalares A habeat, eis ostendit; aut detractionetii )>roximorum
homincs quosdani ex eis comburens in
ditlundit, velut tepidum crocum, ita quod susurrones et bi-
teterrimam nigredinem vertit, hoc est quod idem lingues inde efficiuntur, ipsis inducit, aut simula-
incendium nequissimffi deceptionis ad illus qui ter- tiouem justitise. quasi horridam nigredinera, per
renis causis iusistunt tendens, qiiosdam illorum quam in cordibus suis miserabiliter obtenebrautui-,
suse perversitati subjiciens, pessirais vitiis tene- eis imponit. Quse omnia mortiferas ab pestes sunt :

brosae iniquitatis eos inticit : ita quod ip.^i claritatem initiodeceptionis ejusdem perditoris usquc ad tinem
verui tiiiei despicientes, et seipsos arnara mortc illum cum jam insania ipsius finem in mundo acci-
interticientes in terram cadunt et nefandissima opera piet, procedentes, per quas noxium ardorem vitio-
in aclibus suis perticiunt; quosdam autem suo acu- rum hominibus infert.
mine ita transfigit, quod eos quocunqiie viilt infle- Sed qiiod flamina quce abyssum petit, diversas
ctit, quoniam eos sua nequitia ita domat, quod pieuas illoruai in se habet qui per fontem baptisma-
ipsos ad universa vitia pravitatis siia:' inclii;at, vide- tis non loti lucem veritatis et iidei ignorantes Sa-
licet soicularem duicedinem in amplexione ardentis tana pro Deo colunt, hoc est quod inccndium illud
libidinis eis suggerens: ita quod et diversos mores perditioni adheerens, dira et amara torraenta illis
multiplicium rituum suoriim, scilicet in verbis, in " animabus infert, quse in fonte salulis non emundatce
capillis. in veste, in incessu et in caeteris his simi- claritatem supernae liaereditatis et fidem ecclesia-
libus liabent. Uude torluosi efficiuntur, justitiam sticai iustitutionis non videntes, illum qui in insi-
Dei uegligentes. et prsevaricatores legis existentes, diis positus auimas liominum iu mortem miltere
nec sibinietipsis circumcisionem mentis imponentes; conantur, pro illo qui hominibus vitain, et salutem
quia supertluitatem in libidine qu;vruut, nec ullum tribuit venerari non cessant. Ut vides ex ore ipsius
tempus legis ut eis a Deo constitutum est servant; acutissimas sagittas stridentes, qu£P sunt a diabo-
sed ut mare a vento in inquietudinem concutitur, lica rabie pessimse et nequissima} infixiones proce-
ita et ipsi de flatu antiqui draconis in diversa vitia dentes, et uiullis iniquitatibus bacchantes, et a
moventur. De qua tamen quidam se eripiunt, ad pectore ejus nigrum fumum exhalantem qui est a
illos, qui cojlos petunt pergentes. vos fideles, malitiosis conatibus ejus- teterrimn' irse et invidi.''^

prsestate nobis adjutorium, resumpto clamore voci- emissio. ac a lumbis ipsius ardentem humorem
ferantur; quoniam de turpi et noxia coasueludine ebullientem : qui est ab immuaditi;i ipsius in pra3-
se abstrahentes et e os quimentem suam coelestibus latis ferventissinife libidinis effusio. Et ab umbilico
infigunt imitantes, ut suam soliicitudinein impen- C ejus fervidum turbinem tlantem : qui est a voraci-
dant, ipsisque juvamen corde et voce desiderant; tate ejus in subjectis ardentissirase fornicationis
quidam autem ita trausfixi permunent: quia ipsi suffocatio, atqueab extremitate ventris ipsius velut
diversis vitiis irretiti in malis perseverant. Sed immanditiam ranarum scatarientem quce est a per- :

quod illa tlamma qua? se inter spirituales extendit ditione perversa- absorptionis ejus in obduratione
eos sua caligine obtegit, hoc est quod eaiiem afflatio cum ipse antiquus insi-
desperationis fetida egestio
diaboliciB persuasionis incendia sua ad illos qui diator se subsequentes ad omnem voluntatem suani
toto nisu spiritui servire deberent, emitlens eos pcrduxerit, quae omnia magnam inquietudinem in
perversitate vitiorum suorum obnubilat, quatenus hominibus faciunt ;
quoniam hujusmodi perversita-
magis carni quam spiritui inhiaut. Quos- etiam in tes maximam calamitatem miserrimae irretitionis
sexmodis consideras quoniam antiquus hostis tam
; illisimponuuL. qui spem suam non coelestibus, sed
quinque exteriores sensus corum quam interiorem terrenis afliguut. Sed quod de ipso, teterrima ne-
devotionem cordis ipsorum veliit sextum modum bula cum pessimo fetore egrediens mulfos homines
pervertere conatur. Nam alios eadem (tamma Isedit sua perversitate inficit, hoc est quod ab eodem dia-
quia diabolus artes suas eis immittens, carnalibus bolo nigerrimus error fetentis conscientia?, proce-
desideriis et voluptatibus eos aftlat, ita quod eos ad B dens, homines per iniquam credulitatem
slultos
libidinem et ad pol!utionem mult.-p immunditite ac- exagitat. Quomodo ? De abscisione capitis Joanuis
cendit. Qaos autem la?dere non potest, lios aut vi- Baptista*, Filium Dei esse remissiorem vulnerum
ridi aut albo aut rubeo aut croceo aut nigro morti- peccatorum ostendentis, pessimus error exortus
fero veneno illo quod a capite ejusdem vermis usque est, ubi diabolus multos homines in diversis iraagi-

;
ad pedes ejus descendit ardenter afflat. Quomodo ? nibus seducit hoc vernm esse putantes qiiod ipse
:

Quoniam cum voluptates pollutionum recusant, aut eis secundum ajstimationem ipsorum fallaciter de-
tristitiam sseculi quasi pullulantem viriditatem per monstrat. Unde et multi secundum liunc modura
' quam ita opprirauntur, quod nec in spiritualibus decipiuntur; quia et fides ipsorum semper in infir-
' nec iu seecularibus rebus valsnt, eis infundit; aut mitate vacillat. Sed, o vos tilii mei, si jaste et pie

I
irreverentiam vitiorum velut ineptam albedinem, vivere volueritis, hunc nequissimum errorem fu-
\
ita quod coram Deo nec coram hominibus tur-
iiec gite, ne amarissima mors in incredulitate vos ap-
\ pitudinem suam abscondunt, ipsis immittit, aut re- prehendat. Fugite etiam illos qui morantur in spe-
cordationem terrenee. gloria- quasi fulgentem rubo- luncis, inclusse cohorles diaboli existentes, vse. illis,

rem, nnde amaritudiuem et anxietatem cordis vse illis qui sic perseveraverint, quia viscera diaboli
 iK3 S. IIILDKGAUDIS :m
sant. et pm^currens geriiieu tilii perdilioiiis. (Jua- .V sirnilis esl, Deum .suuiii iiegans el se ad uos coii-
propter. o vos dilecti filii mei, oinni devotioiie el vertens, uos jam Quapropter propere-
sequilur.
omni virtute aniinae et corpori> vestri illos devitate; mus omnes el ;td nim festinanler curiamus ita :

quoniam antiquus serpens sua arte illos pascit et ipsum nostris artibus c lercentes, ne a nobis au-
vestil, quia eum pro Deo colunt, et qui;» in eum fugere possit. Nam Deum suum deserere. vult : ct

per fallacem deceptionem oontidunt. Ipsi silii pes- nos Sed homo qui his malis diaboiicam
sequi.
simi homicidip, ila quod illos qui eis sinipliciter suggestionein impugnatur, videlicet qui homicidio,
adhaiserint occidunt, antequam eos errorem suum adulterio, voracitate, ebrietate, et supertluitate
dcclinare peimittanl, et sunt in se ipsis turpissimi nmnium vitiorum polluitur, si tuuc in his impoiiii-
fornicatores, senien etiam suiim in homicidio mor- tens perseveraverit. in mortem cadit ;
qiii autem
titicantes et diaholo offerentes, ita etiam in schisma- diabolo repugnans, his vitii pojuitendo sc subtra-
tibu-i suis et in plenitudine vitiorum suorum Eccle- xerit, aJ vitam resurgit. Nam qui cupiditatem
siam meam invadentes, cum baptisma et sacramen- carnis suiie secutus fuerit, et bonum desiderium
lum corporis et sanguinis Kilii niei, et ca-tera spiritus sui neglexerit, de hoc fabricator orbi;-

in^tituta qiije Kcclesia raea habet, in turpihiis ma- dicil : Isle me despicit et carneni suani ciiin peccatn
B quod
• hinationibus suis nequiler Sed quainvis derident diligit, nolens scire a perditione se debei
proptertimorem populi mei his institutis meis aperte avertere, et ideo abjiciendus est. Qui vero bonuu
non repiigneiit. tamen in cordihus et factis suis ea arilorem spiritus sui dilexerit, el voluptatcm carnij
pro nihilo ducunt. Nam diabolica illusioue sancti- siue abjecerit, de illo dicil Creator niundi : Ilic ac

latem se habere simulant, in quibus a diabolo deci- me respicit et corpus suum in sordibus non enu-
piuntur, quoniam, si diabolus se eis palam demon- trit, desiderans scirequod a morte se debet sub
straret, ab eis cognosceretur, ita qiiod illum devi- movere, unde ei succurrendum est. Qiiomodo ? U
tarent. Unde ipse sua arte quaedam eis ostcndit Salomon in voluntate mea dicit. Peccatores perse
velut bona et sancta sint, et sic eos illudit. vse quuntur malum.-et justis retribuentur bona. Quici
illis qui sic in morte hac perseveraverint. Sed qnia hoc? Ruentcs in lapsu, et cadentes in ruina undi
diabolus novit se modicom lempus erroris sui ha- que mortiferi morbi invadunt ita quod prudentei :

bere, idcirco nunc festinat intidelitatem in membris in hoc quod verum est uon aspiciunt, sed illud rie
suis perticere, quae vos pessimi deceptores estis qui gligenter abjiciunt. Unde quia non sunt digni Deun
lidem catholicam subvertere laboratis. Vos insta- aspicere, nec ullam felicitatem in Deo aut in ho
biles et molles ad devitandum venenosas sagittas ( minibus habere, quoniam Deum respuunt et diabo-
humana' pollutionis estis, quas secundum volunta- lum eligunt; idcirco nuillain adversitatem illis in-
tem vestram contra legem exercetis. Unde postquam fert id malum quod operantur. Sed in bonis rectus
venenoso semine fornicationis libidinem vestrani sensus et jiista cogitatio in excelso cediticat it. :

evacuati«, tunc ficte oratis et sanctitatem vobis quod in sinu suo siiscipiunt hnereditatein patris
fallaciter imponitis, quod oculis meis fetente luto- quon am supernum lumen atteudunt, fallaces in ir
indignius est. Certe schisma quod exortum est in risione fori quomodo hoc vel illud sine compara
Horeb ubi Judaica plebs sculptile faciens in diabo- lione venundetur non existentes sed id quod ii ;

lica irrisione ludere ccepit sic eliam et adhuc qui-

: Deo veriim est habentes. Sed ut vides quod magn:
dam petulanter ludere solent, et schisma quod fuit rnultiludo horainum in mulla claritate fulgentiun
in Baal in quo multi perierunt, et schisma fornica- venit quae priedictum vermem fortiter iiliique con
tionem ubi cum .Madianitis tiirpia facta perpetrata culcans diro cruciatu eum afticit. hoc est quo<
sont, et caitera his similia super vos canent: quia lidele agraen credeniium sed in Iiumana miseri.
in his omnibus in malis vestris partem habetis, pe- procreatorum, in tide baptismatis ct in beatis vir
jores priores populo e.xistentes, quoniam veram le- tutibus multo ornato et decore ad superna deside
gem Dei cernentcs, eam pertinaciter abjicitis. Sed, ria properat : ita quod ipsi in factis suis hiinc an
vos t|ui salutem vestram desideratis, ita quod tiqmim seductorem fortissiraa contrilione circum
baptisma suscepistis, et unctus mons Dei estis, Sa- ilintes dejiciunt, et eiim diro cruciatu comminuunl
tanae resistite, et de monte salvationis vestrai descen- veluti sunt virgines, martyres, et caeteri hujusmod
dere nolite. veri Dei cultores qui toto nisu terrena conculcan
llomo autem qui tant.i- duiili;e est quod adjuto- et coelestia desiderant, ita tamen quod ipsa ne
rium Dei ad repugnandum diabolo contemnit, huic a Ilammis nec a veneno iilius laedi potest ;
quia isl

ipse insidias suas ponere non desistit, cum etiam tanta fortitudine et constantia in Deo muniti sunt
in eo nigredinem iniquitatis surgere videt, qua; toti quod nec ab apertis incendiis, nec ab occultis per
corpori illius tantam amaritudinem infert quod suasionibus diabolicae iniquitatis contaminari va
etiam corpus ejus inde in inlirmitate arescit. Unde lent, quoniam magua fortitudine virtutura van
cum bomo cceperit malum ruminare et seipsura ita ligmenta deserunt, et sanctitati, juste viventes ad
in desperationem conterere, quasi sibi non sil liaerent. Sed qui vigilantibus oculis videt et attenti
possibile maluin devitare et bonuin facere tuuc ; auribus uudit, hic mysticis verbis meis osculun
diabolus hoc videns dicit : Ecce homo qui nobis amplexionib praebeat quae de rhe vivente (.'manant.
 W
ODD
/> V
SCIVIAS. — LIB. III. VISIO I. o6G

LIBER TERTIUS.
VISIO PKIMA.
SuMJiARiUM. —
Qaod corda fideliuin tirnere el venerari debent magnitudinem, lafitudineni, altitudincni
timoris Domini. Quod omnis fidelis anima sapienter timens Deiim, per fidem sedes Dei est. Quod
profunditas mysteriorum T)ei, hominibus incomprehensibilis est, nisi quantum,ipso donante, fide concipifur.
Quod insapientia. Dei Palris per amorem Filii sui perfectio omnium electorum computata est. Exemplum
in Evangelium de eadem re. Quid signiflcet luteus limus in pectore et cur homo ab angelo non superatur.
Verba Isaise ad eamdem iem. Verba David. Quod Deus Pater in Filio suo ab aurora Virgine incarnato
operatur, ordinat ac perftcit onnda opera sua. De circulo gyrante. Quod potestas Dei alfior est quam,
homini sciendum sit, et cur angeli laudent U°um absque commutatione. Quod Deus est perspicua justitia,
verus et justus. Quod virtus, jusfitia et judicium Dei nullum ftnem habeat quod comprehendi possit
humano sensu. De casu primi angetiet sibi consentientibus et quare et quomodo et quo ceciderunt Verba .

Ezechielis de eademre. Quod gloria splendoris iltius quem diabolusper superbiam perdidit servata est in
secreto patris alteri factx luci. Quod diaboius cecidit absque hxredem. Exemplumde Goliath et de David.
Quod fides qwx in antiquis occulta fuii, in mysteno incamato Dei Filio processit in lucem.

Et ego horao sumpta ab aliis hominibus, qua; non A est, vidi subito in earum exstinctione reverti ad
digna nominari homo propter transgressionem legis ipsura sedentem in throno. Et audivi eum qui se-
Dei, cum deberem esse justa et sim injusta, nisi debat in throno mihi diceutera : Scribe quiE vides
quod Dei creaturasum ipsius gratia, quse me etiam et audis. Et respondi de interiori scientia ejusdem
salvabit : vidi ad orientem, et ecce illic conspexi ve- visionis : Rogo te, mi Domine, ut mihi des intel-
luti lapidem unum totum integrum immensae latitu- lectum, quatenus possim enarrabiliter proferre
ferreum colorem habentem,
dinis atque altitudinis, ha>c mystica, et ne derelinquas me ; sed contirma
etsuper ipsum candidam nubem ac super eam po- : me in aurora qua manifestatusest
tuse justitiae, in
situm regalem thronum rotundum, in quo sedebat Filius tuus, et da mihi quomodo possim et qualiter
juvenis perlucidus mirabilis glorise, tantaeque clari- debeam proferre divinum conailium, quod in anti-
tatis ut nullatenus eum perspicue intueri valerem, quo consilio ordinatura est: quomodo Filium tuum
habensquasi in pectore suo limum nigrum et lutu- voluisti incarnari, ita ut homo sub tempore tieret,
lentum, latum instar humani pectoiiri, circumda- hoc voleus ante omnem creaturam in siraplicitale
tum lapidibus pretiosis atque margaritis. Et de ipso tua et in igne columbse scilicet Spiritus sancti, ut
lucido sedente in throno protendebant magnus ipse Filius tuus, quasi splendida solis forma mira-
circuius aurei coloris ut aurora (cujus amplitudinem biliter surgens, in incipiente capite virginitatis ve-
ntillo modo comprehendere potui) gyrans ab oriente raciter humanitate propter hominem
indueretur
ad sfcptentrioueni, et ad occidentem atque ad meri- sumpta hominis forma. Et iterum audivi eum di-
diem, ita se retlectens ad orientem ad ipsum luci- centem mihi quam pulchri snnt oculi tui in di-
:

dum, nec ullum liabens finem. Et circulus ille erat vina narratione, dum ibi consurgit aurora in di-
a terra tanta altitudinis, ut eam comprehendere vino consilio. Et iterum respondi de interiori scieutia
non possem, ex se reddens splendorem valde ter- visionis ipsius : Ego niihi appareo in sinu animi raei,

ribilem,scilicet lapidei, calybei, igneique coloris ut cinis cinerefB putredinis, et sicut pulvis instabili-
undique secundum amplitudinem suam sursum in tatis, unde sedeo pavens inurabra sicut penna; sed
altitudinem coeli, et deorsum in profundum abyssi ne dcleas rae de terra viventium ut peregrinam :

ita se extendentem, ut nullum hnem ejus videre suf- quia in magno sudore laboro in hac visione, et |quia
hcerem. Vidi etiam tunc de secreto sedentis in etiam de viiitate mei stulti sensus qui meus est in
throno stellam magnam, plurimi splendoris ac de- carne, repulo me frequenter in miniraum et in vilis-
coris prodeuntem, et cum ea plurimam candentium simura locum, ita quod non sim digna vocari homo,
sciutillarum multitudinem, qua>. cum stella illa om- mysteria narrare.
Q quia valde timeo non audens tua
nes eductai ad sedentem in
austrum, inspiciebant bone ac mitis Pater, doce me quae tua voluntas
thronoquasi alienum, seque ab eo avertentes magis sil, quid debeam proferre. tu metuende Pater et
inhiabant ad aquilonem quam in eum inspicere vel- o tu dulcissime, et o tu plene omnis grati*. ne
]

ient. Sed statim in ipsa aversione iuspectionis suse, derelinquas me me in tua niisericor-
: sed conserva
omnes exstinctae sunt, sic versse in carbonum nigre- dia. Et iterum audivi eumdem mihi dicentem :

dinem. Et ecce ventus turbinis ortus est ab ipsis, Nunc dic quomodo edocta es. Volo ut dicas Quam- :

qui eas mox ab austro retro sedentem in throno vis cinis sis. Dic revelationem panis qui Filius Dei
projecit ad 'aquilonem, praecipitans in abyssum, ita est, qui vita est in igneo amore, omnem mortuum
ut earum amplius uullam videre valerem. Splen- suscitans in anima el corpore, et dissoluta peccata
dorem autem illum magnum qui cis abstractus relaxans in serena clarilate. ipse initiuni suscita-
:iH7 s. iiii,ni:(.Ai;i)is 168

tionis sanclitatis in honune existens, anlequiun iii A Unde sedens in throno juvenis perlucidus,
sc exu*;citptur. Tnde etiani nui^niticus ot gloriosus mirabilis gloriie. tantaeque claritatis ut nul-
ac inconiprehensibilis Deus dedit maguuni priesi- latenus euiu per-|>i:nc habens
valeres intueri,
dium mittens Filium suum in pudicitiamvirginitatis, quasi in pectore suo liiiuim nigrum et lutulentum
qu« non potuit hahere ullam variotatem inacularum latum ut magni hominis pectus, circumdatum lapi-
in sua virginitate unde ipsa nioUiretur. llii iiou po- dibus pretiosis atque inargaritis est super omnia ;

tuit nec esse dehuit uUa pollutio carnis iu mente regnans unus Deus. lucens in honitate, et mirabilis
Virginis, quia interfectri.x et mortiticatrix morlis in operibus suis, cujus iminensain claritatem in
generis humani, ipsamet nesciente, ut in somno profunditatemysterii sui, nullus hominnm perfccte
decepta est, quando Filius Dei in magno silentio potest inlueri, nisi quantum lide coinprehendilur
venit in auroram, videlicet in humilein puellam. atque portatur ; sicut sedos continet ac circumdal,
Mors quasi secura processit nesciens vitam, quam dominum siium, quse ita illi siibjecta est, ut nec se
illa dulcis Virgo portavit; quia sihi ahsconsa erat elevare possit contra dominum suum : non
sic fides

ejus virgiuitas. Ipsa onim Virgo erat pauper in ter- desiderat superhe aspicere in Deum, sed tantum
renis opihus ; quia divina majestas eam ita invenire intimadevotione tangit cum. Et quasi in pectore
voluit. .\unc scrihe de vera agnitione Creatoris in amo-
suo, id estin sapientia mysterii sui habet per
bonitate ipsius sic. rcm Filii sui infirmum ct debilem ac paupercm li-
Deus qui cuncta creavit et lioiniuem ad gUjriain inum qui liomo cst, nigrum in nigredinc peccalo-
tUam de qua perdilus angelus oum suis imilatori- rum, et lutulentum in pollulione carnis, ot latum
hus projeclus est ordinavit, ah omni creatura sua secundum similitudinem pectoris hominis, quod est
maximo honore et timorc venerandus ot metuendus dilatatio profiindiv, e» magnte sapientia" in qua ipsc
Psl, quia justum est ut Creatori omniuin veneratio Deus creavit liominem, illo respicieus qui sunt in
a creatura sua e.xhiheatur, et Deus superomnia salvatione anima^ per puenitentiam, in quaiicunque
hdelissime adoretur. Quod et lapis iste qucm vides crimine contra Deum sint in sua debilitate calci-
certissime designat. Ipse est enim in mysterio trantes, quia tandern ad eum pervenient. Hi [sunt
magnitudo limoris Domini : qui purissima inten- circumdati compluribus ornamentis illorum qui in-
tione in cordihus iideliuni semper oriri et per- ter eos surgunt; ut lapides pretiosi maguis per-
severare dehet. Sed quod vides eum totum inte- sonis qui sunt martyres ac virgines sanctitatis, et
grum et immensae latitudinis atque altitudiuis fer- ut margaritse,! qui sunt iunocenles et poenitentes
reum colorem hahentem, hoc est^quod eadem fir •
C iilii redemptionis, cum quihus idem limus valde or-
ma et grandis magnitudo timoris Doniini lirmissime natus cst;, dum in humano corpore fulgent tanta^
tenenda est, quia Deus metuendus est ah omni virtutes, qusein Deo sunt fulgentes in omni clari-
creaturain tota intcgritate, ut cognoscatur unus et tate. Nam qui constituit spiraculum et vitam homi-
verus Deus esse, cum nullus pr;n,tor eum est, nec num, ille inspexit semetipsum. (Juumodo? Scilicet
similisilli,in quo est immensa latitudo; quoniam in- cum redemptione dum prfoscivit in sua pruodeslina-
comprehensibilis ost in omnibus et super omnia, tione Filium suum incarnari, ita quod in ejus cor-
etaltitudo; cum sanctam divinitatem uuUus com- pore |deheret ahstcrgi omnis maculosa varietas cri-
prehendere. nec ad eam pertingere cum altitudine ininum. Et sic videt etiam animas quff" justiiicabun-
;-ui sensus potest, quia ipsa est super omnia. (Juod tur post multiplicationem superlluorum poccatorum
autem est similitudinis ferrei coloris, hoc est quod dum adhuc in corporibus suis sunt, et qua^ consu-
onerosum et durum est humanis mentibus Deum escent Jusittia Dei ambulare
iri post diversitatem |

tirnere, illud valde grave oxistens mollitiei fragilis errorum suorum qualiter consistant in Deo, ac qua- '

cineris, quia humana creatura ipsi rcbellis e.st. liter desistant de multa oblivione, et quoniodo re-

Super lapidem vero ipsum candida niihes clara vertantur de unoquoque vitio quo ipsa; sunt vulne-
sapientia humany^, mentis est, ac super eam positus " rataj cum in mortalibiis ceciderunt peccatis, et sic-
regalis thronus rotundus est fortis et principalis ut sunt videntes quod multi populi surrexerunt de
tides circuiens in Christiano populo, cui Deus lide- erranlihus viis in quibus ambulahant pieni vulneri-
liter cognitus est, quia uhi timor Domini radicat, hus in plagis pessimis restaurati de morte feditatis
ibi etiam sapientia human.jR menlis superappare- criminum sic etiam multi veniunt qui in amaritu-
:

bit, et deinde Deo opem aliorente, fides super hanc dine aceihi doloris peccati tam jgraviter sunt vul-
imponetur, qua ipse Deus sibi requiem parat.
in nerati, qiiod i[)si etiam in consuetudine malorum
Cum enim Deus timetur per sapientiam humanBR morum in quibus supra modum peccaverunt sunt
mentis, in fide intelligitur ;
quia cum his tangen- ita tediosi, quod nequeunt ultra respirare in flucti-
dus estut sedes tangit Dominum suum. Et tunc in bus, ad operandum morlifcrum opus in adullerio
his Deus parat sibi sedem, suminus exislens [super et homicidio et superfhiilate omnium malorum.
omnia quia neque potestate ne({ue dominatione
;
miseri, nonne veniunt ipsi quasi peregriui de
comprehendi potest, sed residct in unica et pura longinqua regione sicut Scriptura hahet in Evange-
fide quoniam unus est qui credendus Deu,'? super
; lio, uhi adolesccntior tilius dixit : Surgam et ibn nd
omnia. j/a/rem incum cl dicam illi : Pal^rj prccavi in cwAani.
 )(i!l SCIVIAS. — Lli!. Ill, VJSIO I. 570

el coram le ; jam non sum dignics vocari filius tuas A pectore pii Patris, ut uon spernat angelus nec
fac me sicut unum ex mercenariis (uis ? (Luc. xv), uila creatura hominem, quia summi Dci Filius in-
Hoc ta!e e*t. Homo qui de lapsu peccati por adino- carnatus habet formam hominis iu seipso. Beatus
nitionem Spiritus sancti revertitur in se, dicit: enim angelicus chorus propterea in indignatione
Vo!o surgere de importabilibns peccatis qua?, a me habot hominem quia nimiuin sordescit in peccatis
nuliatenus sunt sustinenda, de gravi culpa, sed re- suis, cum ipsi beati angeli inviolabiles sint absque
vertarin recordatione mentis meae plangens ac moe- ulla transgressione justitise,semper attentissime
rens peccata mea ad jiatrem meum,
: sic veuiens videntes faciem Patris. Et quod amalur a Patre ;

qui pater raeus est, quoniam creavit me, et dicam hoc etiam ipsi amant in Filio. Quomodo ? Scilicet
iili Pater, peccaoi in cielum, id est in cceleste opus
: quod Dei Filius natiis est homo, nam ego Pater Fi-
quod ego sum, quem formasti in voluntate tua, me lium meum ex Virgine natum posui in salvationem
sic tangendo in creatione ipsa, quod ego etiam casles- et in restaurationcin hominis, ut vobis annuntiat
tisdebuiesse iu actibus meis, sed feci mecontractum Isaias propheta servus meus. Sicut pastor gregem
cum turpissimis operibus, peccans etiam coram te, suum pascet in hrachio suo congregabit agnos et in
quia humanam naturam destitui in me. Quomodo ? sinu suo levabit, fcetas ipse portabit. [Isai. lx) Hoc
In multis abomiuationibus, ideo sum et ego reus in B tale est. Sicut gregem suum pascit,
pastor sic

mea perditione et in tua majestate : et non sum pascet Fiiius meus pastor bonus redemptum gre-
digrms nominari filius tuus, quia propter iiequi' gem suum. Quomodo? Ipse pascit eum lege sua,
tiam cordis mei creaturam tuam dusi iu me iu qiiam ipsemet per me pianlavit. Unde etJam in sua
alium modum quama te con.stitutus sum. Sed nuuc extensa potestate ut in brachio suo ;
quia idem
fac redempto servo in mercede sau-
mihi ut tuo Kilius rneus cst homo. congregabit innocentes
guinis Fiiii tui, qui ipsum dedisti in tautam mer- aguos de culpa Adai per innocentiam baptismi,
cedem quam mors nunquam rependere poterit ulia cum ab eis exuitur vetus homo cum operibus suis,
recompensatione, sed dimittit peccatores per poe- et levabit ipsos in virtutibus suis et in lege sua iu
nitentiam qua^ in passione Filii tui orta est, quia sinu suo. Quoniodo ? Videlicet quia levat eos super
rectam ha^redttatem tiliorum amisi in Adam, qui excelsa coelorum tali modo quod iiunt membra ejus.

creatus filius, in justitia destitutus est gloria feii- Quapropter sic in interiori secreto deitatis apparet
citatis. Nuuc autem debet posuitentia redimere ho- homo in forma sua, quod nec angeli habent noc
minis peccata cum sanguine Fiiii tui. Istud est ulla alia creatura, quia Unigenitus meus propter
dicendum ab iis qui iterant casum Adae post n redemptionem generis humani iu
et virginea carne
hsec revertuntur per pcenitentiam sic pertingentes formam assumpsit hominis. Ipse portabit etiam
ad salvationem, et memores sunt quod multas fffitas in corpore suo. Quomodo ? Ipse Fiiius meus
monitiones audierunt, quse de Scripturis sunt nar- portat homines in sanguine suo sic quod : salvi facti

ratie et de cruciatu et de sanguine Redemptoris eo- sunt per quinque vulnera ejus; quia quodcunque
rum, et recordantur gementes quod transgressi peccaverint per quinque sensus suos, hoc abster-
sunt cum auditu, quo cum studio debuerunt per- getur per summam justitiam post pconitentiam,
cipere quomodo servarent verbum Dei, cum ipsi quoniam ipsemet cos ita portavit, quod incarnatus
negligerent legem ejus quse eis erat instituta ad est, et quod passus est quinqne vuinera iu cruce,
custodiendum, in constitutione praecepti recusan- et quod mortuus et sepultus est et quod a mortuis
tes iuspicere quid deberent facere vo) quid debe- resurrexit. Ipse porrexil etiam ipsis manum suam,
rent dimittere propter timorem Domini, qui tainen cum eos retraxit ad se. Quomodo? Sciiicet quia
veniuut ad veritatem, meus assumpsit hutnanitatem pro illis, qui
recordantes ea qua; audie- Fiiius
runt vel sciverunt a Deo, quamvis prius ita caecati se putabant propter casum Adte in ffiternum periisse.
essent, quod omnino nollent scire justitiam ipsius, Idem Unigenitus meus vicit etiam mortem, sic
ut se ad hoc declinarent quod ipsam prseponerent D quod non potuit ampiius dominari sapor eos. Uude
peccatis suis, cum spernerent eam et cum rejice- et ipse ita novit oos in virtute claritatis suse, ut
rent retro verbum Dei, respuentes legem ejus. venturi sunt in purgatione poenitentise. Quod au-
Multi de his erunt superabundantes in bonis ita tem eos vides in sinu Patris apparere, hoc est
:

ut nec saticntur, nec eis sufficiat epulari in domo quod Filius hominis perficitur cnm moinbris suis
Dei celebraudo divinum ofticium et operando jus- in secreto Quomodo? Cum enim mundus
Patris.
titiam ejus superabundanter ita quod semper sunt complebitur, tunc electi etiam Giiristi (|iii membra
flentes et memores in doloribus malorum qiiae in ejus sunt, periiciuutur. quam puicher ille est,
anteactis rebus perpetrarunt dum coiebant iliicita ut etiam Psalmista ait: Speciosus forma prx filiis
opera, transeuntes legis Dei licita. hominum (Psat. xliv). Hoc taie est. Puicherrima
Iste est luteus limus quem vides in pectore pii puichritudo fuiget in eo clarissimse forma>. sine uila
Patris. Quomodo? Filio Dei qui de corde Patris macula peccati, et absque liquore humana> feditatis,

exivit veniens in mundum, adest credens popu- et sine ulla concupiscentia facti operis in deside-
lus, adhterens ipsi hac intentione qua credit in riis peccaliM-um. qua; oxigit caro mortaiis infirmi-
eum. Certe firopterea sic etiam isti appareuL in tatis. Hoc nunquam tctigit liuuc hominem. Ft for-
571 hili)K(;ahi)Is .i7-2

ma illa Kilu huiniuis uala esl iii siaiplicitate pra; A qui suiit Kbluli iii haptisuiu cugaitiqiie in tidc, ta-
aliis hominihu!», ila quud ilkesa Virgo ijenuil na- lis etiam merces eornm erit.

tum siuim in it;nordntia peocali, se nesciens in Quod autem vides quod de sedeiite iu throno pro-
eerumna hiihere tilium. tjuomocio ? Oiioniam non tenditur magnus circulus aurei coloris ut aurora, cu-
sen<iit ullum contoctum in peccatis, ideo i.^norabat jus amplitudinem nullo modo comprehenderc potes,
se habere dolorem in partu, sed intus in ea cor- hoc estquod ab omnijtotente Patre exlenditur fortis-
puris sui integntas gaudebat. quam speciosus sima potestas et fortissimum opus ejus omnia compre-
forma! Sed nuscant homines ibi carnalem pul- hendens in potentia ipsius. cum qua est ojierans in
chritudinem non fuisse majurem nisi tiuatenus or- Filio suo quem semper iii majestate divinitatis ajiud
dinatio profundte sapientife constituil furmam ho- sc habuit, pcr eum ordiiians ac perlicicnsomnia opera-
minis, quia Pater et Filius et Spiritus saiictus sua aiite muiidum et iii mimdo nb initio, qui iiulcher-
iinus Deus iii tribiis persunis lon delectatur in rimi fulgoris velut aurora riibet; quia Filius in sa-
|iulchritudiiie cainis, eed iii magna liumililate qiia pientissima Virgine quaui aurura signilicat, incarna-
Kilius Dei se induit huinHnitate. In forma aulem tus est inspiratione digiti Dei qui Spiritiis sanctiis
tilii liomiiiis non erat iiila macuiusitas, iit aliquan est; in quo etiani factum est omne opus Patns. Hujus
do distorquetur homo molesta facie in diversitate " gloria" circuitiim nulla ratioae comprehendcie vh
corpons, quod est in judicio Dei, scilicet cum mem- les, qiiia nec ipsius potestas nec opera, nec ulla est

bra hominis divisa sunt non recte ordinata ul dc- mensura ulliriS bonitatis, vel potestatis ad illam
bilium quod non est secundum naturam furmatio- raensur.indam quas sit, vel fuerit, vel iiori debeat in
nis in corpore hominis, sed secumdum judicium ulla creatura, nisi quod Deus est inestiraabilis et
Dei. Et fortis quiJem natura e.xistit in recta for- incomprehensibiiis in potestale sua, et invictus ac
matione, inlirma autem delluit in diversitatem for- miraiiilis in opere suo. Et idem circulus gyrans ab
mationis contraria' formse, quod non erat opus in oriente ad soptentrionem, et ad occidentem atque
homine Filio raeo. ad raeridiem se reflectens ad orientem ad ipsum
Sed, inquam, magna diversitate sint homines
sedentem iii throno nec liabens ullum tinem; hoc
in suis membris, ita quod ipsi sunt nigri, foedi,
est quod potestas ac opus Dei circuraeunt, compre-
poUuti, leprosi, hydropici, et pleni viliis, habentes hendeudo omnem creaturam. Quomodo? In volun-
etiam rubiginem malelicii iu suasione diabolica; ar- tate Patris qui cum Fiiio et Spiritu sancto Deus
tis, et iiisipienles et duri videre bona Domini. et unus est, ortee siint omnes creatiira". quae om.
accusaudi atque culpandi de multa oblivione quod q nes sentiunt euin in potestate. Quoraodo? Omnes
justitiam debiierunt operaii et operantiir malum, sunt eura in creatiune seiitienles scilicet gyran-
ac dimittunt bonum, despicientes crucem el nujr- teui ab uriente quod est in orlii omnis justitia^,, et
tvrium Domini sui. Deus tamen Pater inspicit in- tendentem ad septentrioiiem in confusjonem dia-
tentione suae boiiitatis factum opus de limo sicut boli et ad oocidentem ubi lenebra; mortis lucem vi-
pater respicit ad tilios suus dum eos elevat in si- tai volunt opprimere, luce tamen iterum resurgente,

num >uum. Et quoniam ipse Deus est ; habet pii devicta tenebrarum caligino, et ad meridiem, ubi
patris dilectiunem ad lilios suos. enim modo
Tali ardens ardor esl justitiai Dei in cordibus fidelium,
est ei interior dileclio cordis ad iiomines, quod Fi- s« convertendo tandein ad ortum justitia? quasi ;id

lium suurn misit ad crucis opprobiiiim quasi agnum orieiitera se recipit. Quid hoc? Dum per summam
mansuelum qui portatur ad victimam occideudus: potestateni opus Dei secundum praeordinatum a
ita quod Filius meus rcportavit perditim ovem, Deo tempus completum fuerit in hominibus in hoc
quam e faiicibus lupi tulit, supia hiiraeriim suum, mundo, tuiio otiam implebitur cirouitus ipsius mun-
assumpta hun.auitite, magnis eam portaiis du-
in di, perfeclus in tine temporis in novissimo die, re-
loribiis, cum dignatus est mori pro ovibus siiis. fulgebunt omnia opera Dei in electls ejus, sedente
[n illis autem hominibus sunt multi circumdati F) in throuo uun habente finem ;
quia Deus perfectus
oroamentis, qui et decorali sunt pretioso ornatu esl in potestate ac in opere suo, qui erat et est et
virtutum : qui sunt martyres, virgines, iunucentes perraanebit absque ulla iuceptione uUius temporis
et puinitenles ac subjecti magistris suis, ut jani di- in divinitate, iti quod non fuerit sed est. Et quod
ctum est. et qui seipsos conscios reddunt in crimi- ille circulus, a terra est tantse altitudiuis ut eum
nibus suis, in his se cruciantes cuin inexpugnabili coraprehendere non possis, hoc est quod snperna
certamine, dum oegant in seipsis quod sunt. Ibi potestas ita excelsa est super omnes vitas creatu-
noD est dicendum qui sunt, vel ubi sunt electi ; nam rarum in sensu et in iniellectu hurainis, et ita in-

omnes computati sunt. Quis est ille cui possibile curaprehensibilis in omnibus et super omnia, quod
sit videre in profundam sapientiam Altissimi et nuUa creatura eam poterit metiri uUa capacitate
in discretiouem scientia^ ejus qiiid ipse habeat iii sensus quin ipsa sit multo subliraior quam ei sit

niiraero salvandorura. Incuraprehensibiiia sunt ju- cuguoscendum. Unde etiam angeii frequenter reso-
dicia ejusomnibus hoininibus. Vobis currendura nant Ueum in laudibus. Ipsi enim vident eum ia
est ; quia paratum est vobis regnum Dei. .Nam se- sua potestate et gloria; sed noo possunl eum per-
cuudum >liidium fideiiuiii operaiilium .|Ustitum Dei fccte intuentc> oomprehondere quasi ad linem per
 ;

o?;; SCIVIAS. — LIB. III, VISIO I. o74

veniaut, ueque unquam valent lasUdio satietatis A Deum inspicieutes uou sic quod eum scire vellent
capi tam magnitudiuis quam pulchritudiuis ejus. in bonitate, sed quod se super eum vekit super alie-

Quod autem ex se reddit splendorem valde lerri- uum vellent elevare, cum llagrante scilicet elatione
bilem scilicet lapidei, chalybei et ignei coloris, hoc se a cognitione ejus averteutes, et plus tendentes
est quod divina potestas ex se demonstrat duram ad casum suura quam Deum in gloria sua cogno-
virtutem in magna severitate contra dissimulatam scere desiderarent. Sed quod statim in ipsa aver-
et impoenitentem acimpunitam iniquitatem, for- sione iuspectionis suff" omnes exstinctic sunt sic

midabilem, et velut chalybeum quia Deus est per- ;

versje. in nigrediiiem carbonum, hoc est dum Deum

spicua justitia qase non habet ullam injustitiam superbe dedignarentur scire, ipse Lucifer cum om-
cedentis mollitiei, (tanquam pulvis, ut dicitur, in- nibus sequacibus suis in malitia sua exstinctus est
justum est quod Dco non placet) sed ipse est illa a fulgore clari splendorii, qno per divinam poten-
justitia qu« quasi chalybe confirmavit omnem aliara tiam induius erat, delcns in seij^so intcriorem pul-
justitiam qurr multo fragilior est justitia ejus quam chritudinem, qua debuit usus esse ad bonum ; et sc
lerruui chaiybi cedit, el etiam quasi igneum ;
quia porrigensail deglutieudam impietatcm ;
ita ex^tinctus
ipse est comburens peccatum ob
judicialis ignis est ab aeterna claritate ut caderet in a>ternam per-
omncm injustitiam qua? se nunquani convertere vo- B ditionem. Unde omues versi sunt in nigredineui
luitad illum quairens ejus misericordiam. Est etiam carbonum exstincti ignis quia cum duce suo, sci- ;

Deus quasi iapis in homine quoniam ipse est ve- ;

licet diabolo, exuti claritate sui splendoris sic ex-

rus et justus absque uila mutatione ;

quia ut lapis stinctae sunt in perditione tenebrositatis, carentes
in moUitiem non potest converti, ita ille nou ha- omni gloria bealitudinis, ut carbo caret omni luce
bet ullam rautationem, et est velut chalybs, scilicet igneae scintillcE. Quod autem ventus turbinis ortus
in eflicacitate pertransiens omnia absque ulla mu- est ab ipsis, qui eas mox ab austro retro sedentem
tatione ullius aut loci aut temporis, quia ipse est in throno projecit ad aquilonem praecipifcans in
Deus super omnia existens, est etiam quasi ignis abyssum, ita ut earum amplius nullara videre va-
quouiam intlammat et incendit et iliuminat omnia leres, hoc est quod maximus tlatus impietatis ere-
absque vicissitudine succedentis temporis in novi- xit se in ipsis angelis iniquitatis, cum Deo vellent
tate, quia ipse Deus est. Et quod ipse splendor un- superbiam opprimere, qui
pnevalere et euni per
dique secundum amplitudincm suam sursum in al- exsuftlatus est in amarissimam nigredinem perdi-
titudinem coeli et deorsum in profundum abyssi ita tionis, et eos de austro, id est de bono projecit re-
se extendit ut nullum lineni ejus videre possis, hoc ptrorsum; quod est in obliviouem Dei cuncta regen-
est quod virtus potestatis ac operis Dei, et justitia tis, quasi ad partem aquilonarera, ut ubi superbe

atque rectissimum judicium ejus ubique in incom- exaltari volebant, ibi confusi casura invenirent,
prehensibilitate sua nec in superioribus cceli, nec propter superbiara suara praicipitati in abyssum
in inferioribus abyssi ullum finera habet qui com- mortis eeterna^, qua? perditio ipsorum est ut in nulla
prehendi possit humano sensu cum super omnia sit. amplius videantur, ut per servum meum
claritate
Vides etiam de seci'eto sedentis in throno stel- Ezechielem saltui meridiano qui ardenter fructura
lam magnam plurimi splendoris ac decoris pro- justitise non attuUt locutus sura dicens
debuit et :

deuntem, et cum ea plnrimam multitudinem ca- Ecce ego succendam in le ignem, et comburam in le
dentium scintillarum quia prsecepto omnipotentis
;
omme liynum viride, et omne lignum aridum: non
Patris Lucifer angelus, qui nunc est Salanas, in exstinguetur tlamma succensionis et comburetur in
ortu suo magna gloria ornatus e multa claritate eo omnis facies ab austro usque ad aquilonem. I'.t
ac decore vestitus prodiit, et cum eo omnes scin- videbit omnis caro, quia ego Dominus succendi eam,
tillai sui agminis tunc candentes iu lucis fuigore, nec exstinguelur [Ezech. xx). Hoc tale est. stulte,

nunc autem exstinctae in caliginis tenebrositale ;

qui in superbia tua te erexisti contra me, ego qui
quoniam pronus ad malum, nonaspexitin rae solum ^^ nec inilium nec finem habeo, faciam ut in zelo meo
perfectura ; sed existimabat confidens in seipsum, accendatur in te ignis indignatiouis mea', per queni
posse incipere quod vellet, et perficere quod incipe- comburam in te omnem viriditatem tuam qua vo-
ret. Unde quod sedenti in throno debebat honoris luisti opus incipere, in falso vigore magis contideus
quia per eum creatus est, hoc retorsit in seipsum, in te quam in me : quia eiegisliin tua stulta scientia-
atque in hoc ipso declinabat se ad malum. Quod esse secundum superbiam tuam comburamque in
•vero cum stella illa omnes eductae ad austrum, in- tc omnem ariditatem illam peccati tui et aliorum
spiciebant ipsum sedentem in throno quasi alienaro, perditorum cura peccatum in bouo aridum suggeris
seque ab eo avertentes magis inhiabant ad aquilo- homini qui cinis est, quia suggestio tua non reci-
nem quara eum inspicere veilent, hoc est quod Lu- piet in te ullam salvationem ; sed tiet in te ignis

cifer omnisque comitatus ejus miserabiliter creatus aeternus. Nec restat ulla tibi rauneratio salutis,

in ardeute bono Dei constitit, quasi per obliquum, nec illis qui te sequuntur in exeraplo tuo. Et non
in superbia videlicet dedignans regnantem in ccelo ;
exstinguetur illa succensio poenarum in suppliciis
quia ipsi omnes orti in creatione ab initio gusta-
;
suis, sed comburet prcecipitera superbiam quasi in
verunt impietatem quae ad perditionem se vertit, facie concupiscentiae aspectus honoris (|uem con-
 s. iiiLHEGAMnis. :->76

cepisU velle Imbere m teijiso, «iiii ejectus es ab A tos ejus; quia absque liberis decessit haereditateni ;

omui ijloria tu.i; ab austro scilicct surgeus in ar- lilii attnihit sihi pater et proponit eain in mente
deote darissima luce, et cadens in tcnebras aqui- sua alii suo lilio nonduni sibi nato, daturns oam illi

loais, id est inferni. omuis homo

Et hoc vidj-bil : cum natus luerit ex ipso. Nam diaboliis ccciditabs-
videlicet electi et rcprobi cognoscentes gehennam, que iiirrcdf, quod est in recta intentione bonum
quouiam electi eam cognoscuiit; quia illam ef- opus: qiiia niinquam aliquid boni fecit noc inco-pit.
liigerunt ; reprobi aulcm, quouiam cuni ea in pai- et oh hoc accepil alter btrrcditatem ejus, qui etiara
nis permanebunt, scientes ({uia ego Dominus om- cecidit, hahens tamcn hfcrcdem, scilicet inceptio-
uipulens succendi eam ad rctributionem malo- nem obedicntiic ;
qiiouiam eam suscepit cum devo-
rum tiiorum, o diabole, ncc exslinguetur iu miilis lione, quamvis opus ad iioc iiciiinens noii perfece-
tuis uec sequeutium le. Et sic pciditio diabolicic rit, sed f^ratia Dci periecil illiid opus iu incirnatioue
superbi»* projecit Satanam el angelos ejus in ex- salvationis populoriim, in restaurationem bonai
teriores tenebras a?ternorum tormenlorum sine
Atque ideo recepil homo hiereditatein uila liipreditatis.
consolatione luruinis ita ut ilii nullus sit locus in-
: suam in Christo. qiiia non dedifrnalus est in iuitio
ventiis in a'tcrno lumiuc, et tu, o fragilis liomo hor- „ pricceptum Uci, cuin omnino diabolus non dcside-
rens et stupeus, eorum ultra nihil conspicere po- ravit servilium Creatoris sui in l)ono, sed honorem
tuisti ; sicut etiam idem Ezechiel in spiritu ineo in superhia : unde non recepit gloriam suani sed in
regi Tvri sub inyslica signiticatione dicit: Omncs perditione pcriit.
iflii vidrrinl ie in gentibus obslapcscnnl super />:. Ni- Kt sicut Cioliath surrexit dcspicicns IJavid ; ita
hil /acluses, etnon eris in perpefuum Ezech. xxvui».
l erexit se diaboius in pra^sumptioncm in seipso, vo-
Hoe tale est. Omnes recti corde qui vidcrint tc, lens similis esse Altissimo. Et ut Goliath ignorans
diabole, iuebriatum viliis in illis gcnlibus qui te vires David eum prorsiis nihili rcjiutans vilipendit,
amplexantur in pnv-varicationo legis Dei, arescent sic cumulata superbia diaboli contcmpsit huinilita-
obstupescentes in tua sorde, quomodo polliiis sug- tem in humanitaic Filii Dei, qni in muudo natus,
gestione tua lemplum in a'diticatione Dei quod ho- non gloriam suam sed gloriam Patris per omnia
mo est; et propterea nihil factus es pcr super- quaesivit. Qiiomodo? Diaholus luui desidcravit iini-
biam tuam in qua cecidisti ab omni gloria sahatio- tari hoc cxcmplum, ut se subderct suo Creatori
nis quia omnino nullus vigor es, in nulla felici-
;
quemadmodum se Filius Dei snbdidit suo Patri. At-
tate. neque eris inventus uilani gloriam amplius tamen David amputavit caput Coiiatli in secreta
habens in jBternitate coflestium, quia tu conlusus {] fortitudine Dei, ut Spiritu sancto iuspirante scri-

es in illis iu perpetuum sine line. ptum est : Assumens autem Ducid capu/ Philisliisii

Sed quod spleudorem ilium maguum qui eis ab- a/tvlit illud inJerusalem, arma vero ejus posui/ in
stractus est, vidisti subilo iu earum exstiuctioncm /afjernaculoil Reg. xvii). Hoc tale est. Spolia ct di-
reverti ad ip>uin sedentem in throno : hoc est .]uod reptiones diaboli accepit fortissimus l'"ilius mcus,
perspicuus magous fulgor quem diaholus propter
et ciim dejecit caput ejiisdem scrpentis anliqui. Ubi?
superbiam et contumaciam suam perdidit cum in In utero Virginis qua; hoc caput contrivit. Per quein?
ipsum et omnes sequaces ejus intravit germen mor- Per eumdem Filiiira suum. Qua» est hiTC contritio?
lis (eral enim Lucifer purioris luminis quam ca'teri Sancta humilitas, quje. in matre et filio apparens
angeli) reversus est ad Dcum Patrem unde prodie- percussit primum initium superbia?, quod est caput
rat, servatus in secreto ejus; qiiia locus glorise diaboli. Et sic Filii mei, secundiim carncm, victrix
splendoris non debuit esse va;uus; sed Deus
illius humilitas attiilit ipsum caput in sanctam Ecclesiam
servavit eum Nam ejus quem Deus
alteri faclte luci. quje est visio pacis, ei ostendens quod per ipsam
Dudum surgere jussit atque non coopcrtum carne fortissiniam humilitatem interfccta esset superbia
qui didholus est cum omni comitatu ejus in splen- diaboli ; fortissima vero arma ejus sunt multiformia
dore tanien clarum spleudorem servavit limo quem
;
'^ ejus vitia, quibus ille superavit genus humanum
formavit in bominem tegens ipsum vilissima natura quod eum pro Deo coluit, sic exterrens in vitiosis
t-^rrse, nh idi{>-um ne se cxtoileret iu similitudiuem artibus suis ut arma exterrere solont homines. ihec
I)ei, quia quem clarum creaverat in multo fulgore c.onfregit Filius meus ponens ea in tahernaculo suo,
sed non coopertum tam fragili et tam misero teg- id est in passionem corporis sni dum pateretur in
mine quo et horno, hic non potiiit stare in elalione cruce. Unde ipsam pugnam dimii-it etiam in taber-
siia, quia non est uisi unus Deus sine initio et siue naculis simul in corporibus electorum raembrorum
line in ieternitate. Ac ideo sceleratissimum est prse suorum : ut et ipsi distribuant arma diaboli cum
cjeteris crirainibus, quo quis se Deo simulat. Nunc ipso. Quomodo? Ut sicut ipse devicit diabolum in

autem ego Deus cojlestis servavi illustre lumen passione sua, sic et ipsi eum devincaut se constrin-
quod retraxi a diabolo propter maluin ejiis, hoc di- gentes in desideriis, et non sint consentientes vitiis
ligenler ab«condens apiid me, et dedi illud limo illius. Et secundum similitudinem hanc, ut gloria
terrse quem formavi ad imaginem et similitudinem Cioliath dataest David: ita gloriam quu' ahlata cst

meam, quemadmodum aliquis homo facit. cum fi- 7>rimo angelo, dedi Ada- et goneri ejus, qiiod conti-
liui cjii:, inoritur cii|U5 haicditas non Irausit in na- tetur me servans pnvcepta mea, intercmpta super-
 : ,

•) / / SCIVIAS. — f,ll:. III, VISlo II, ;i78

bia diaboli. Qui autem ^interiohs seasus pcispica- A speculi mei, ad verbaha^c anhelet, ot ea iu conscien-
ces audiendi aures; habet, hic in ardenti amore tia auimi sui conscribat.

VISIO SEGUNDA.
SuMMARiuM. —
Quod fides rnagna i/i viriufe, palani surrexU in circumcisione Abrahse. Quod fides conjunc/a
est timori Domini et iiwor Domini fidei. Quod fideles per quatuor partes ferrae super fide />ona opcra
xdificant. De quatuor quadris. Quod oportet fiominem fiumititer incedere ct insidias diaboli sapienfer
fugere. De quatuor angutis sedi/icii quod siguificent. Item aliter de eisdem angulis. Quod fiominibus a Deo
Patre datur munitio et defensio ad bene operandum et circumspecti su,nt quia cinerea caro sunt. De
speculativa scien/ia. Verba Pauli. Verba Salomonis. De opera/ione duarum causarum. Quod rectx
institutiones .surrexeru^it in Abraham et in Moyse. Quod spectativa scien/ia ca-pi/ in Noe apparere
regnan/e /ameniniquiiaLeusquead Abraham e/ Moysen sine in/errup/ione. Verba Pau/i ad eamdem rem.
Quodrectum opus os/ensum est in Abrafiam et in Moyse, perspicua justitia in Incarnalione Filii Dei,
ardens opus per baptismum in Ecclesia durans in finem mundi. Verba David ad eamdem rem. Quod
membra Cfiristi constant adfiuc iinperfec/a in elec/is suis et Ecciesia care/ adfiuc fu/ura perfectione quam
f\abi(ura es/. Quomodo denarius raunerus o.//enua/us per .-Idam, surrexit in Filii Dei in denariui»
ct denarius in mitlinarium. Verba Evangelii de eadein re. Quod in quinque vnlneribus Cfiris/i pecca/a
fiorninum delentur. Quod homo quinque sensibus Spiri/u sanc/o sibi inspira/is, discerni honum et malum.
(Juod fiomo anima et corpore laljoret devi/are malum et facere bonum in pro.fperis ct in adversis.
Quod fiumana mens debet fiabere sapien/iam et discretionem ud cognosceudum Deum. Quod fionio ex
quatuor elemeniis consluns fidem catfiolicam xquafi devo/ione colat. Quod fideiis iiomo ascenda/ de vir/u/e
i,n vir/u/em. Quod Filius Dei missus cs/ in mundum secundum /empus prseordina/um. a Pa/re u/ proficere/

volun/a/em Fa/ris in redemplione fiominis. Quod superbiain mali vei finem ejus in operante creatura,
aut iniiium aut finem supernse justiiise jusiamque distributiouem voluntaiis Dei nullus fiomo perscruiari :

potesl.

Deinde vidi inter ambitum circuli qui protende- H tali atque in meridiana parte tanta undique erat la-
liatur desedente in throno quasi |niontem magnum titudo inter idem sedilicium et splendorem, ut ejus
coDJunctum radici illius immensiiapidis super qnam amplitudmem nullo modo comprehendere possem.
nubes cum throno et sedente in eo posita erant Et htec, me admirante, qui sedebat in throno iterum
ita quod lapis in altitudinem erectus et mons in dixit ad me : Fides ({use in antiquis sanctis cum
latitudinem extensus ipsum
videbatur. Et super opere justitige per bonitatem Patris desuper «diQ-
montem stabat velut quoddam tedificium quadran- cato, velutin pallore apparuit, incarnato Dei Filio,
gulum ad similitudinem urbis quadratse formatum, aperta manifestatione, cum ardentibus operibus
aliquantulum obliquum habens situm, cujus angu- ardenterin lucem processit, quando Filius Dei ca-
lus unus respiciebat ad orientem, et alius ad occi- duca non concupiscens, ea exemplo suo conculcari
dentem et unus ad septeutrionem et alius ad meri- et coelestia amari perdocuit; cum priores Patres
diem aediiicium autem circuitu suo murum unnm
; mundum non fugientes, nec se ab ea separantes
biformem gerebat, cujus forma una erat quasi splen- Deum simplici tantum credulitate et huraili devo-
dor lucidus ut lux diei, et altera quasi compagina- tione colebant ;
quia nondum omnia desererent
ut
tio lapidum adinvicem conjuncta in angulo orientali eis ostensum fuerat. Uude etiam quod vides intra
et in angulo septentrionali, ita ut pars illa lucida ambitum circuli qui protenditurdesedente iQthrono,
muri protenderetur ab angulo orientali et iiniretur montem magnum conjunctum radici illius immensi
in angulo seplentrionali, tota iutegra et uon habens lapidis super quem nubes cum throno et descen-
ulliim iocum iuterruptum, et pars alia scilicet la- dente in eo posita sunt, ita quod lapis iu altitudi-
pidea extenderetur ab angulo septentrionali ad an- nem erectus et mons iu latitudinera extensus vide-
gulum occidentalem et ad angulum meridianum et tur : hoc est quod in potente ac forti opere pote-
finiretur in angulo orientali, habens duo loca inter- statis superni Patris qui potenter operatur, stat
rupta inter angulum vidclicet occidentalem et an- mous signilicans tidem, quiE niagna est in virtute,
gulum meridianum. Longitudo auiem a^diticii erat palamque surgens in circumcisione Abraha;, et ita

centum cubitorum,et latitudo ejus quinquaginta cu- proficiensxisque in Filium superni Dci post ruinam
bitorum, et altitudo ipsius quinque cubitorum ita : serpenti.s antiqui per Spirilum sanctura inspirata
ut ejus duo parietes in utroque latere ipsius essent hominibus, ut in bouitale Patris hdeliter operantes
unius longitudinis, et alii ipsius duo psiiiites in illum credant omnipotentem esse Deum, qui tam
fronte et in line ejus, unius laiitudinis. Sed et idem magnumhostem superare potuit. ita quod per eam-
quatuor parietes ubique in circuitu ipsius a^dilicii [) dem credulitatem sublevati ad gioriara illam per-
wqualis erat altitudiuis, exceptis propugnaculis ejus tingant, de qua diabolus per superbiam suam de-
quai aliquantulum eminebant altitudinem ipsius. La- jectusperiit.
titudo autem inter ipsum a?dificium et splendorem Atque idem mons positus est ad radicem praedicti
ex pra^dicto circulo se in profundum abyssi exten- lapidis mysterium timoris Domini habentis, quia
dentem erat in vertice orientalis anguli unius palmi, tides conjuncta est stabilitati timoris Domini, et ti-
;ilibi autem, id est in septentrionali et in occiden- mor Domini etiam fortitudini fidei, scilicet cum de
;7*> IIII.UKC.AKDIS ;18(>

Pdtie iinssiis e.st Kilius iiasci ox Vii^mii'. el cuin dt; A cet, atciiie lidcliler ^e coujungoie bouis operibus,
Filio pulhilabat vera lides primum in fuiidameiiluin et sic constare in augulo
Fiiio Dei, qoi quasi in
boai operis, quam limor Domiui proferl cuni omni- sedens la[)is boc pacto opus electum
angularis est,

bus virtutibus tangens neuin in altitndine siia : ita in liomine conjungens. Sed quod anguliis uniis res-

ul in sapientia ndeiiiim mentium Deus super omnia picit ad orientem et alius ad occidentem et unus
regnans tideiiter colatiir Quomodo? Quoniaiu timor
: ad septenlrionem et alius ad meridiein, boc est
Domini secreta co-li visu circumspectionis arui.' quod Filius Dei natus est ex Virgine et passus in

penetrat : qiiia ipse initium just;i> intpiitionis esi, carne, ut iii ortu ju^litisp bonio restauraretur ad
cum tjua eliam beata lide? apiid Deiim in lalitudi- vitam cui omnis justitia apposita est, quod est aii-

nem perfectionis extenditur cum in honis opcribus giiliis orientalis inde surgente 'salvntione anima-
ad sanctitatem dilatatur. Sed quod super ipsuin riira, ut Deus coinplevit in Filio suo oinuem justi-
monteni stat ;i-diliciuni quadraiiguliim ad siinilitudi- tiain (ju;i' ab Abel usque ad ipsum prseligurata est;
nem qnod super
urbis quadratai forraatum, lioc est in quo linita est constitutio carnalis observationis
tidem bonitas Patris bona opera tedilicans, mullos Veteris Testamenti, jam veniente salute lideliura
lidelium per qiiatuor anguios terrap coliigens traliit bominum per fidem, quam Filius Dei atlulit missus
ad cceiestia. sic monitos in slabilitate virtutum ul a Patre in muiidum iu line temporum, quod est
ccplestis Pater in sinu suo, boc est in interiori po- angulus occidentalis. ('.ontra diaboluiii quoque in
testate et in mystico consilio suo eos benigne com- Abraham et '.n Mose elevavit sejustitia qui prse-
ponat cum quatuor quadris in fide. Quomodo? Ego, inonslrabant promissara gratiara per quam bomo
qui suin Altissimus, ordinavi in opore meo prinnim salvatus est queni diabolus deceperat, occidendo
quadrum liominum, videlicet .\.dam, cujus genus eum ut latro in lapsu Ada;, quod est angulus sep-
ipso dormiente per magnum schisma se debiiitans, tentrionali?; unde et miserabilis ac mortalis casus
])rocessitusque ad secundum quadrnm, id est ad qui factus est in humano genere, poslea per super-
Noe sub quo diluvium faclum est, ubi et mysleria nam gratiam uobiliter et magnilice restauratiis est
Kilii mei in arca pra^monstravi. Sed in eo quadro pleuo fructu, in ardente opere Dei et liominis,
qua* est Noe, per admonitionem meam manifestavi quod est angulus meridianus. Augulus |etiam meri-
illam lucidam paitem muri praedicli jpditicii quia ;
diauus est; quia primus homo Adam a Deo creatus
ibi in diluvio sulfocans pecatores, inuui bominibus est. Sed quod ab
angulo speculativa scientia
lioc
nt morlem fugerent et vitain appeterent, sic eis pa- coguitionis duarum viarum non incipit fulgere, id
lara aperiens speculativara scientiara cognitionis ^, est ab ipso Adam; hoc ideo est, quia genus suum
duaruin viarum. Qiiid lioc ? Homo viret et vigel in incompositum erat, non colens Deum iii scientia
vivente vita qua> anima est, per i|uam speculatiir et sua ofticiosum scrvilule legis, sed tanlum propriam
cognoscit duas semitas videlicet bonum malum,et voluntalem suam adimpleus cum sumnio malo, ila
quoniara homo taugitur alterutra parte harum ita : ut nec in recta scieiilia Dei nec in vera beatitudine
quod maneus in corpore sive bonum sive raaliira essetfulgens : imo inmorte jacens, sed absconsum
cum anima et corjiore operatur, quod (juidem ipse erat tantum in cordc Patris, quid cum hominc
incipit per operalionem animi sui, voluntatem facere decrevisset. Angulus etiam in oriente de-
suam ita in opere complens. El sic in nos ostensa signat -Noe, ubi se juslitia osteudere inccepit, et ubi
est per admonitionem meam specuh.tiva scienlia etiam aperte manifestata est pra^moustrata specii-
diiarum viarum, scilicet acutissima consideralionc lativa scientia, ostendens oranera sanctitatem qua^
malum spernere et bonura diligere, qu.e ita cum poslea in Filio Dei i)erlicienda erat. Et qiiia una-
emissi(jgie circumcisionis tendit in pra-cursii voluu- qua;quc juslitia in Fiiio Dei qui est verus Oriens
ad tertium (jiiadrura, in quo .Vbra-
tatis Dei, iisque er.it incijiiens, ideo est hoc ajditicium primura ap-
ham Moses conjuncti sunt in circumcisioin! et
et pcilandum ad orientcm in honore sanctitatis, quaj
lege;quae circumcisio el lex ita procedebat usque D primum etiam in Noe veraciler declarata est. An-
ad quartum quadrura sancta? Trinitatis in quo Ve- gulus quoque in sepli^ntrione est Abrahain et
:
Mo-
tns Testamentum in Filio Dei finitura est' cura ex- ses : qui adversus Salanam cum operis exsecutionc
teriori significationc. Knde etiam surrexit iuterius prsedictam speculativam scientiam circumtegebant
germen per Filium Dei in Ecciesia : qui iiatus et quasi eara circumsedilicarenlcum pretiosis lapidibus,
pa»sus pro salute hominum resurgens [eliam et red- et cum desuper aurato opere perspiciue justitia? Dei
iens ad Palrem, angulura ilium qui in casu Ada; abs- quod erat circumcisio et lex; quia justitia ante
consus et fittenuatus erat restaiiravit in salvatio- circumcisionem et legem, qiiasi nuda erat absqiie
nem, per animas bominum. opere. Et quartus angulus occidentalis pradigurat
; m a-dilicium aliqiiantulum et in obli- etiam verara Trinitatera ;
qua-, palam manifestala
quum situm, hoc est quod homo qui opiis Dei est, est in baptismo Salvatoris, qui erexit plenara et
Don potest pr.'f fragilitate sua incedere lirmiter sine sanctara civi*alem Jerusalera cura orani opere suo,
peccato, et audacter sine timore fragilis carnis dia- recurrens ad ccelura in salvatione animarum. Scd
bolam superando, sed eum oportet illum hiimililate quod ipsum a;dificium in circuitu suo murum unum
devitare, et insidias ejus sapienter fugere ne pec- bina» formfr" habet, cujus una est quasi splendor
 ;

581 SCIVIAS. — I.IIJ. 111. VISKt II. .^8-2

lucidus ut iux diei el altera quasi conipaginatio t\ sunt. Si autein gratia, jam non ex operibus: alioquin
lapidum adiuvicetu conjuncta in angulo otienlali et 'jratia jam non (Rom. xi). Hoc tale est.
esl gratia
in angulo septentrionali, hoc est quod per bonita- Reliquiae quas laqueus mortis non comprehendit,
tem Patris hominibus ex onini parte dala est quasi ut declinarent ad exemplum diahoii, illa salvae
securitas una, id est munitio et defensio in bonis factff". sunt aperta salvatione dum Deus misit Filium
operibus ut ipsis circumdati et confortati carnales suum incarnari quod est electio gratiae pro salute
concnpiscentias deserant, et ad unm Deum qui manifestata hominum. Quomodo ? Gratia Dei con-
munimentura eorum est confugiant. Qui murus in stiluit hommem, sed ille lapsus est in pravis ope-
duabus est formis quia una forma muri est veluti ribus. Tunc ostensa est eleclio gratiae in electo
speculativa scieutia duarum viarum, quoniam illani vase, cum ex Vii'gine Filius Dei natus est, in quo
scientiam in acutissima et certissima exquisitione possibile non erat lieri ullum lapsum. Nam si quis-
speculationis animi sui habet homo, ut sit circum- quam hominum rem aliquam utilem facit quae ipsi
spectus in omnihus forma viis suis etiam alia ab alio abstrahitur, tunc eligit sibi aliam utiliorem,
muri est veluti cinerea caro hominis, quia a Deo quam ei nullus auferre possit, et in qua ipse plene
creatus est ho.Tio operans, factum opus in opera- abundet. Sic fecit gratia Dei. Ipsa enim formavit
B
lione. A.dam primum hominem, quem diabolus abstraxit
Et hsec speculativa scientia lucet in splendore ab innocenlia operis, sed eadem gratia fecit postea
lucis diei quin per eani homines actus suos vident
;
plenitudinem bonorum operum per Filium Dei in
et con=iderant, quia splendidns radius est liumana? salvatione animarum. Si autem gratia Dei fecit
mentis, se caute circumspicientis, in homine siqni- salvationem, tunc salvatio non est facta ex merito
dem apparet haec prseclara scientia ut candida nu- hominum. Quomodo? Juslitia operis defecit in
bes permeans mentes populorum in celeritate sicut Adam: ita quod homo nunquam rediret in salva-
et nubes cito diftlatur in aere, lucensque ut lux tionem per merita operum suorum, nisi recupera-
diei quoniam ipsa candida declaratur propter splen- retur per eamdem gratiam in justissimo Filio Dei
didissimum opus quod Deus benigne operatur in per opera ipsius, quia obediens factus est Patri
bominibus, scilicet ut cum ipsi devitant malum, suo, et nisi homo etiam mundaretur per baptismum
perliciant bonum quod in eis quasi lux diei lucet. quod Filius Dei tradidit hominibus cum bono opere,
In ipsa quoque scientia procedit unumquodque quod opus gratia Dei operatur cum homine: et
opus in homine. Quomodo? Homo habet duas vias. homo opus iilud cum illa. Ideoque est gratia Dei
Quomodo? Ipse est sciens bonum atque malum cum (^ cum hoc opere et hoc opus oitum est de gratia.
;

sensibilitate, qui, dum transit de malo, operando Quod si salvatio esset ex merito hominum et rec-
bonum, imitatur Deum faciens bonum in ipso, qui tum opus homines esset proprium ei a seipso, ita
• justus est nolens injustitiam. Sed dum operatur quod gratia Dei opus illud non accenderet. tunc
malum, implicatur per seductorem diabolum in pec- gratia non esset gratia. Quomodo ? Tunc esset
catis, qui non vult desistere nisi sentiat illum in homo a seipso et non a Deo et nulla creatura :

vinculo malorum operum, quoniam diabolus qu»- redderet gralias Deo, et gratia Dei nihil esset.
rit iniquitatem, fugiens sanctitalem. Si autem homo Nunc autem gratia Dei constiluit hommem ratio-
abstrahit se a malo et operatur bonum : tunc sus- nalitate subnixum ut justitiaai operetur in scientia
cipitenm summa bonitas, quia seipsum pro])ter boni et mali, quatenus hac scientia appetat bonum
amorem Dei superavit qui Filium suum tradidit : abjiciens malum et ut sic cognoscat vitam et mor-
pro eo in mortem crucis. Unde etiam scientia hsec tem per hoc eligens in qua parle remanere deside-
est speculativa: quia ipsa est quasi speculum hoc rat, ut Salomon in intellectu sapientiae. inquit:
modo, quoniam ut homo aspicit faciem suam iu spe- Apposuit tibi aquam et ignem ad quod volueris :

culo utrum sit in ea pulchritudo an maculositas porrige manum tuam [Eccli. xv). Hoc tale est. Deus
sic inspicit ipse in scientia bonum et malum in IJ apposuit homini iu prima suscitatione animse vim
faclo opere, quod considerat intra se, quia hsec magnam et acutam videlicet notitiam malorum et
consideratio est in rationali sensu quip, Deus inspi- bonorum, quae suut aqua et ignis. Nam sicut aqua
ravit in homine, cum in faciem ejus inspiravit spi- semper inuudat et celat in se multa mortifera ani-
raculum vitsp. in anima. Nam vivere pecorum deti- malia plurimaque inutilia, ita est etiam homo inun-
cit; quia rationale non est, anima autem hominis dans in malis factis suis, celans ea ne divulgetur.
nunquam deticit; quia in wternum vivet. quoniam Et ut etiam ignis urit non perferens intra se ullam
rationalis est. Unde etiam homo sentit iii conside- impuritatem incombustam, et ut faber per ignem
ratione boni el mali quod ipse opus sit reprobum puriora facit monilia sua ablata rubigine, sic etiam
vel electum, per gratiam Dei formatus et inspiratus bonum facit homiuem purum, evellens ab eo rubi-
rationali sensu in ortu creationis suae, illa gratia ginem nequitiae. Nam aqua et ignis dissenliunt,
eum iterum restaurante in ebiclione baptismi. et sufrooantes et necantes se invicem. Slc etiam facit
in salvatione animse novi testimonii, ut dicit Pau- homo. In malo enim uecat bonum, et in bono necat
lus amantissimus meus de illa electione gratise: malum atque in utroque semper occultat intra se
Reliquiae secundum electionem gratise salvse factse silenter sua desideria, hac aut illac versans illa.
;k:< S. lllI.DKr.AHDIS :i.si

tl 111 ipsH <'i>mmolioue lifsuiiTioiiiiii lidbol op- ,V adimpleie ijuud perjictrare posset iii irritalionc Dei,
tioneui voluntatis iilius \'nv quaui desiderat: et ad magis concupisceutias suas sequentibus
liouiiuibus
illam converlit se cum voluntale opeiis. quasi quam culturam Dei amantibus, quia primum gcuus
munum ad hoc porrigeudo ^-cilicet bonum opus hominum ab Adain ubi speculativa scientia absconsa
perticiensadjuvante Deo per j^raliam, et malum erat. deglutivit diabolus iu omui voluutate sua usque
peragens iusidianle diabolo per suggestfonem artiuni ad Noe, iu quo illa scientia aperte ostensa est, ut
suarum, ipso quidem homine ha'C iiispicienle i;i dictum est, uihilominus tameu adhuc couiidebat
scientia riitionalitatis su£e. Nam in illa scienlia diabolus quod esset habiturus omne genus huma-
inspicit bonum
malum, et inde oritur in ipso
el num: iniquitate ita iu praicepto ejus procedente
desiderium duabus viis boni videlicet
optionis usque augulum seplentrionalem,
ad hoc est ad
et mali, secundum voluntatem ipsius. Quid hoc? Abraham ot Mosen quoniam ante eos ; in speculaliva
Optio est quod homo videt in desiderio animi sui scieutia erat iniquitas quasi integra in sua nequi-
quasi iu speculo res aliquas dicens intra se ; lUi- tia, et nondum interrupta ant contrita per consti-
nam possem lioc vel illud agere, ad qnod nondiim tutam justitiam legis Dei, quia necduni ciroumci-
accedit per opus, sed habel illud in ?cieutia sua, sio aut lex data fiierat, in quibus tunc Patribus ipse
positus quasi in capite dnarum viarum, quod est '•
diabolus iuccepit coniuudi, cum prius quasi confi-
«cieiitiam occasiunum boui et maii, el ila
habens denter iu mundo regnaret, sicut aperit Paulus meum
secundum desiderium suum tendit tandem ad opus lucidum vas electionis Regnavit jnors ab Adam
:

illud sive sursuni sive deorsum. usqup, ad Mosen etiam in eos qui non feccaverimt,
Kt alleia forina niuri quam vides qnasi compa- in dviilitndinem prxvancationis Adx qui est forma
{^inatiouem lapidnm osteudeus geuus hiimauum. futuri Rom. v). Iloc talc est Mors regnavit nullo :

designat etiain rectas iusiitutiones qua; surrexe- contra eam militante, uulloque eam superaute
runt in mentibus homiiium, ut in Abraham et iu bello, al> Adam usque ad Mosen. Quomodo? Quia
Mose ac in ca?teris, qui erant praicedens germen austeritas et cultura legis ante Mosen data non
legis Dei, ciim omnibus appendiciis justitia- Dei in erat: excepto quod circumcisio in Abraham jus-
lege usque in novissimum tempus. Quumodo ? Sci- sione Dei facta, ipsam leviter prauuonstraverat,
licet quod opus Dei est in homine et per hominem, sed morlis vitium processit de errore in errorem,
ita quod Deus misit Filium sunm })rupler saivatio- ut sibi placuit. Tunc surrexit in voluntate. Dei for-
nem hominum iu line legis, sine peccalo et ope- tis mile.-. Moses, et pra'paravit fortia arma justitia',

rantem liumano corpore, atque poueulem funda-

in ., in quibus moi-s in suo cultu destructa est per in-
mentiuii lidei super seipsum, hoc modo quod por- strumenta legis, quia lex abscondit in se omnem
tavit genus humanum cum primo homine ejecto de salvalioncm animarum, cum pnesignilicaiione Kilii

paradi-u propter pryvaricatiunem jusliti.-i', tacieus Dei, quia etiam mors dominabatur in iiinocenti-
omue huc mirabile in homine per legem siiam ubi bus : qiii pr;c simplicitate moderationis su;e nescie-
comprehendis Christianam multitudinem quae hff!c bant iu aclibus suis opus praivaricationis Adie in
aedilicalio e^t in bonitale Patris, et quod homo re- nationibus, qui est forma futuri. Quomodo? Adam
ponendus cst in coflesti Jerusalem. Lnde et ipsa? a Deo fuit creatus justus et iunoceus ab omni cou-
duae muri formse iu unum coadunatae sunt in parte ceptione et inceptione peccati : sic etiam Filius Dei
orienlis et septentrionis, quoniam in speculativa natiis est ex virgine Maria, veiiiens al)sque ulla
scientia et io liumano opere est communis termin:i- niacula peccati.
tio injuslilia', in qua genus liumanuni erat in obli- Sed ut vides quod illa lapidea pars miiri exten-
vione Dei implicatum, qua- se erexit primum ab ditur ab angulo septenlrionali ad auguluiii occi-.
Adam rnin insana injuslitia ante diluvium itu dentalem et ad angulum meridianum, et linitur in
:

quod ipsa depressa est cum omni sua gente proptei- angulo orientali hoc est quod recta opera liomi- ;

magnam iniquitalem in diluvio aquarum, ubi scieii- D nuin cum quibus in Deum muniti suut, processe-
tia speculativa apparere incaipit per inspirationem ruiil quasi de aogulo septentrionali, id esl de cir-
meam cum scienlia boni in Noe adinonilio Dei ere- cumcisione Abrahse cuiii lege Mosi el cum appen-
xerit tamen cervix et a{>petitus maii in recorda-
: ditiis justiti;)n eorum in hominibus usqiiead angulum

tione ipsius processit exitialiter ad aquilonem, ita occidentalem, ubi surrexit perspicua justitia in in-
qnod iniquilas rebellionis contra Deum non est con- carnat!one Filii Dei, ab inde ultra extensa usque
eulcata usque ad Abraham ifi quo suffocata est ut ad angulum meridiannm, ubi ardens opus per bapti-
in angolo septentrionaii cum in eo orta est acu- :smum et per reliquam justitiam electa; et novae
tissima acies justitiai Dei. Quod vero iiia lucida sponsa-. ejusdem Filii Dei, ad restaurandum Adam
pars muri protenditiir ab anguio orientali et linitur in salvalioncm accensum est, ilerum inde ultra pro-
m angulu septentrionali, tota inlegra, et non ha- longata terminumque ponens in primo angulo orien-
bens ullum locum iuterruplum, hoc est quod spe- tali, ita revertendo ad summum Patrem. Quomodo?

cuiativa scieutia in munitione mentium hominum Ipse summns Pater erat in raysterio suo unam-
ab anguio orientali, id est a diebus Noe inco;pit ap- quamquo justitiam ordinans quomodo redire debe-
parere, cum prius ante Noe studebat iniquitas hoc ret primi hominis casus in saivationem animarum
 .SCiVIAS.— i.in. Hl, VISIO 1!. o8t^

revertendo ad Deum. Quia homo ceciderat, ideo A fcctus in omnibus virtutibus, ut plane evacuentnr
snrrexi in misericordia et misi Fiiium moum in re- mille arles diaboli, cum qiiibus seducit omnem
staurationem salvationis animarum, sicut servus gregem amabilium omnium omnipotentis Dei. Quid
mcus p.^salmista David ostcndit dicens: Sed in lege hoc? Ego Omnipotcns constitui initio ardenlia ct vi-
Domini volantas ejiis el in lege ejits meditahihir die vcntia himina qu;c luccrent in splendoribus suis; sed
ac nocte (Psal. i.) Hoc tale est : In lcge justitia? quam qua^dam peistitLTunt in amore meo, qua^dam autcm
Unigenitus meus natus c.\ Yirgine dcmonstravit ccciderunt despiciendo Creatorem suum. Sed non de-
mundo, qui cum patre et Spiritu sanoto iinus Dcus cuit me Creatorem ut institutionem meam, vacuam
existens omni dominatur fiTculo : ita quod ipsc Fi- et iriitam rolinquercm. Quomodo ? Angelica scili-
lius Patris incarnatus et homo visibilis visus,Do- cct creatura superbiontis agminis hoc bonum quod
minus et elevatus in carne super omnem creaturam Creator suus ipsi indulsit ad cognitionem suam; il-
fuit voluntas Patris in salvatione. Quomodo? Qiiia lud sibi ipsi deputavit in fallacem gloriam, se posse
Filius Dei ante sa^cula a Palre genitus, postea in similein esse Creatori suo, unde cecidit in morteni.
mundo natus ex matre in fuie temporum necdum Tunc piccvidit Deus, quiaquod in perdilo agminc illo
incarnatus manebat in Patre invisibilis, ut voluntas cecidit, fortius restaurandum esse in alio. Quomodo?
homine antequam exeat R
invisibilis est in in opus, Quia creavit hominem de limo terrse viventem in
visibilis deinde apparuit in carne pro salute homi- anima et corpore ut ad gloriam illam pertingeret,
num : ita ut cuin Filio suo meditatur omnipnteus de qua prfEvaricator diabolus cum suis imitatoribus
Pater omnem juslitiam contra nrimum casum Adjp. ejectus est; quoniam homo valde charus est Deo,
Uni? In dileclione Filii Dei, qui ante tempora in cum et eum fecerit ad imaginem et similitudinem
divinitatis gloria manens in Patre mirabiliter postea suam, ita ut in perfectione sanctitatis opcraretur
sub statuto tempore mundi, incarnatus est, quem omnes virtutes, sicut et Deus condidit creaturas
Pater de corde suo in mundum misit summum sa- omnes, et ut etiam impleret operando in humillima
cerdotem super omnem justitiam. Unde et legem obedientia et in opere virtutum subministratione
justitia? ipse Filius collegit ut eam accepit a Patre laudis inter gloriosos angelos ordinem, ut in hoc
facta lege hominum in cum crediturorum. Sed in beatitudinis culmine, adornaret laudem superno-
illa lcge quam Pater in PMlio suo consiituere atque rum spirituum, qui assidua devotione sunt laudantes
condere voluil, meditatur in die. Quomodo? Scilicet Deum, atque in eadem beatitudine sua hoc adim-
in die quai ipse cst, cum nulla obscuritas iniquitafis plcret, quod perdilus angclus in prpesumptione sua
erat in ulla creatura priusquam ullam crealuram (^ ruens evacuavit. Ideoque est homo plenus dena-
conderet saeculorum meditatus est istam legem Filii rius numerus, qui hsec oninia per virlutem Dei
sui. Et etiara in nocte. Quomodo? Quia in facta perficit.
creatura dum se incepit erigere malum quod est Sed denarius numerus in sua nalura multlplicat
quasi obscuritas noctis, in angelo et in homine me- contenarium in hac intentione, quia homo diabo-
ditatur etiam Pater usque in novissimum diem in lica seductiono corruens, a Deo tandem divina mi-
quem pertingunt opera sua qua» ineflabiliter opera- serationo et inspiralione admonitus strenue ineipit
tur, ostendens et aperiens legem Filii sui, cum in Doum agnoscere cum lege et prophetia Veteris Tos-
ipso perficit orania bona, qua^ in homine pcrfici tamenli, et deinde acutius cum sanctitate ac om-
debent. nibus ornamentis invicta^ constantiai Ecclesise.
Sed ut vides quod lapidea pars muri habol diio Sicque incepit homo operari omnos virtutes ab Abel
loca interrupta angulam videlicct occidonta-
inter ita eas perficiondo usque ad novissiraum justum.
lem et angulum meridianum hoc est quod opus : quod est centenarius numerus longitudinis luijus
I humani generis in munitione defensionis suse, duo- .'odificii, quod Deus
in mystica figura demonstrat
bus modis adhuc imperfectum est, cum membra hominibus, ne desperent prolapsi in iniquitatibus
adhuc quasi imperfoctain ^ suis; sed ut surgentes ab eis fortissime laborent in
incarnati Filii Dei constant
quod est primus interruptus locus velut
electis suis, opere Dei quia et unusquisque cadens in peccatis, ;

ab occidente, quoniam Filius Dei missus est ia cum se erigit ab eis, fortior erit quam prius esset,
mundum in fine teraporum, et cum deinde Ecclesia sicut etDeus majores et fortiores virtutes restituit
similiter adhuc quasi imperfecta est in omnibus in homine, Filium suum miltens in mundum ad eri-
;virtutibus suis, ut consisterc et a?dilicari debet in geudum collapsum genus humanum, quam primus
Iroelesli Jerusalem, quod est alter interruptus locus homo operatur. Unde et homo fortius operalur in
velut ad meridiem, cum Ecclesia perlicictur in anima et corpore quam si esset sine corporali gra-
icoelestibus. Qnod autem longitudo ipsius cediticii vodine, quoniam militat in seipso in multis peri-
,pst centum cubitorum, hoc est quod denarius nu- eulis perliciens forlissiiiia bella, et victoriosus exi-
raerus attenuatus erat in pra>varicatore homino, et sfcns cum Domino Deo suo fideliter militans ei,
recuperatus est in Filio
meo per multiplicem denarii sic ipsum cognoscens in militia sua, corpus suum
nenlonar-um numerum, multiplicinm virtutum iu castigando, quia angelus carens gravedine terreni
,?aIvationc animarum, de quo denario per cente- corporis, est tantum miles coelestis harmonia- luci-
narlum deindo ascendit millcnarius numcrus per- dus et purus porsevcrans in visione Dei; homo vore
PATRm.. CXCVH, ii)
.i.S. iiii.nF.r..\r.iii> .yS.S

gravdtus coipoiali putroJiuc o»l foilis cl ylorioiUi A uUiusquc lateri^, prospcri ocilicel d advcrsi, Uomi-
.-.aDctusque nnlcs, LUin restaurato opcre, qui opcra- uem constantissime oportet I.thorare. Quomodo ? lit

turpiopkr Uouni in aiiicna el coi pore, ila per cenle- dovitct uialtim et opereliir bouum. Uiiomodo? Qiiia
nanum uumeruui prii-sentis laLoris pertingens ad protunda it iucomprehen^ibilis diviua polostas in-
millenarinm fulune retribuliouis, videlicet cuin in stiluit homiuem,
ut totis virihus suis ct foto sonsu
noviisimo lii.' plenam mcrcedem accipien? sinc liiie sno colat Dediu a'quali dcvotioiic in loiigilndine in-
in aninia et corpore gaudebil in ccelosti habilatione. telligibilis ralionalitalis ; quoniain dignum est ut
Sic ortro denariiis altenuatus numerus, recuperatus Creator omnium, anlc omnia, ct super omnia di-
est per riliiim mcum, qui nalus ex virgiue et pas- gnissime colalur Deus. Ijuapropter et alii ejus diio
sii.s in crure homin''in rtHluxil ad coeloslia, ut ipse parietes in froiito of in line ojus, uniu.s sunt latitii-
in llvaugeho di( it : Qux muliir liabej^s (Irnc/iuiQ.^i dinis, quoniani in opere Dci sapienfin ot discretio
tleccm, si drachmam unam, nonne accen-
perdideril suut velut duo parietes, videlicel sapientia quasi in
dit luccrnam et everrit domum, el quxril diliyenier superiori et di:"cretio qua?i iu itiferiori parte, quas
doncc inveniat.* Et curn invenerit, concucal aniicas Deus aspirat a-quo el justo duiio suo in inagnitudi-
et cicinas, dicens Comjratulamiui rniki, quia in-
: uem latitudiui?, humanie mentis; ad coirnoscen-
vsnidrachmam quam perdideram [Luc. xv). Uoc talc dum se.

<»sl: Saucla divinilas haliuit drachmas decem, id Sed quod quatuor illi parietes ubique in circuitu
est in electis angelis el in homine decem ordines ipsius ffditicii {pqualis sunt altitudiiiis, exceptis pro-
sup.?rnarura uislinctionuir., sed drachmam unam pugnaculis ejiis quaj aliquautulum emincnl allitu-
perdidit, cum homo magis diabolicam seductionem, dincm ipsius; boc quod homo in qiiatuor elementis
quam divinum proiceptum seculus in mortem ccci- positns, ubiqiic lidem catholicam per honitatem Pa-
dit. Unde ipse acccndens lucernani ardentem, tris .Tqiiali devotione el cultura iu aito habehit, li-

scilicet Christum verum Deum et veruui homiuem, lium cum Patre et Spiritu sanclo, videlicet colens
splendidissimumque solem justitiae, everrit per eum quiomnia opcra sua operatur in ipsis. Quomodo ?
domum, id est Judaicum populum, et inter legem Omne opus quod Filius Dei opcratus est et opera-
qua-sivit diligenter omnem sancliticationem qua^ tur, hoc periicil pcr bonilatcm Patris in Spiritu
fuit in salvatione, in qua inslituit novani sanctili- sancto. Qiiid hoc? Qiioniam secundum voluntatem
cationem, et sic inveiiit drachma.^u suam, hominem Patris erat Filins redimcns hominem per incarna-
scilicet quem perdiderat. Tunc convocavit amicas, lionem suam, qii.-o est magna bonitas ;
quia Patcr
id est s.Tciilares justilias ct vicinas, id (:st spirituales p sic ordinavit ut Filius ojus nasccrctur ox Virgine de
virlutes, dicen.s : Congralulamiui luihi laudiihililer Spiritu sancto conceptus, humauitatom assumoiis
et congaudete et o^diticafe coelestem Jorusalem ex propter amorem hominis, ut eum rcduceret in re-
vivis lapidibii.-, quia liorninoin invrMii, qui perierat *
stauralioncm vita», quatenus homo cum Deo parlem
defoptionc di.iboli. lialioret, cum qua intrarct in salvationem per ipsum
Sed nt vido- quod latitiido liujus tedilicii ost ipiin- in recla ot catholica fide, in qiia l*ater ot Filius el
quaginta cuhilorum, hoc e«t quod omni- lalifudo Spiritus sanctus coguosci debef, unus et veriis
vifiorum hominum, qni in opere Dei tfidilicare de- Dcus. Sed et ibi sunt propugnacula prsostantioris
hupnmt, magi- taraon cnncupisoenfias siia.s sequen- .iltitudinis. Ouoinodo '^ Qnia, cum Iiomn respioit in
tium quam opus Dei colentium, in ditTusis quinquf oulmen hoiiro montis, tunc rodificit altitudinom mii-
vuineribns Filii mei qure in cruce passus osf, mise- rorum fideliiim, in virtutibus operis Dei ascendcns
ricorditer ahstergitur et remittitur, ita quod vulnera supcr intelligibilem fidem, Deus videlicet sciens
maniium eju- onora mnnunm inobodientia? Ad.^n et osse in potentia divinitatis sufc, super qiiam fidem-
Ev.Tf? delevcriint, et vulncra pedum ejus liberave- deindc construit altiorem sfaturam virtutum pr.T-
runt ilincra humani exsilii, et vulnus lateris ejus de stantissimorum propugnaculorum. Quomodo? Nam
quo orta est Kcclesia, dclovit culpam Ad.T et Kvre, D .Tdificat alliores virtutcs, sibi non sufliciens ut .so-
quoniam de lafere .\dK F.va cre.ifa est. 1,'nde el l'i- Iiimmodo iidem habeat in Deiim sod ascendit in
:

jiii.s meiis in ligno lixus est, ut ea aboleret quao virentem palmam, quod cst de virtute in virtutcm
per lignum prrevaricatio facta est, otquc aceto et quibiis exaltata et decorata est rectissima fides quasi
fellc potalus est, ut gustu.^ pomi noxialis dilupretur. civitas propugnaculis.
Et altitudo ejus est quinqi;e cuhilorum; qui e.sl ex- Quod vero latifudo, inler ipsum cndificium et
cellentiadivinarum scientiarum in Scripturis qiKP splendorem ex praedicto circulo se in profundura
propter opus Dei sunt in quinque scnsihus qui siint abyssi extendentem, est in vertice orientalis anguli
in homine quos inspiravit Spiritus sajictus ad ufi-
: iinius palmi: hoc est quod amplitudo snpernorum
lifafem hominum, quia homo cum qiiinque sen.sibus sccretorum est inter opus Filii Dei quod demonstra-
suis resj)icit ad allitudincm divinitati?, discornens vit quasi ledificium, conversalus .'^ine pcccato cor-
unumquodque, bonum scilicet et raalum. 1,'nde et poraliter in sa?;cuIo, scilicet faciens virtutes multas
ejus duo parietes in ulroque latere ipsius sunt in bonitate Patris et inter potestatem Patris quasi
nniiis longitudinis; quoniam in .'cdiiicio bonitatis splendorem in maxiraa virtute sua se in inferior.i

Dei qiiasi in duobiis parietibus aiiim.T et corporis ct in superiora e.xtendentem, cum Filium suum
 ;

.S(l SCIVIAS.- Lii:. III, VISIO III. ;;'.jo

misit in immduiu, in capile scilicet angiili qui re- A plitudlncm nullo inodo comprehendere possis ; hoc
spicit ad orieulem, hoc est, in justili i quio prinuim est quod uullus hominum mortali corpore gravatus
prsRsignata est in Noe per admonitionem Spirilii^ poterit scire olationem raali in visceribus aquilo-
sancti prfefigarautem perfectam illam juslitiam, qma naris diaboU : nec iinitum ejiis in operanfc creatura
declarata est in incarnatione Filii Dei, iti quod iu in occasu cadentis hominis, nec initium aut linem
his secretis erat quasi spatiuni uuius [slalura' ul ardcnlis meridici quod Cst superna; Jusiilia', ncc
e.xtenta manus est a pollice usque ad alios digilos considerare quomodo hsec dilat.3ta et discreta sint
quod est ordinatum tcmpus in paternis viscerihus inter opus et potestatem scientia; mece in omnibus
quando UnigcniUim suum mittere voluit in manu populis, scilicet aut in electis aut in reprobis, qui
fortissima, ut ipse ita circuiret cum omnihus arfi- omnes positi sunt in icquissima perscrutationi', ita
culis digitorum qui sunt omnia opcra ejus iii Spi- quod acutissima et diligentissima districtione exa-
rilu saucto ut perlicerct voluiitatem IVitris sui pas- minabuiitur inpryceptis mcis, cum ,lamcn ipsi om-
sus in cruce proptcr miscram ac contemptibilum iic,-; accurate dcbent confidere, quod eos pasco in
inohedienliam, qiiain diaholus primo homini inslil- oaiuihus uecessitatibus suis, «piia hwc omnia in se-
lavit in sua suggestione, cum propter hoc ad redi- crctis mcis ita occultata sunt, quod amplitudinem
mendum hominem misericordi.i Dci se inclinavit profunditatis eorum, nec sensus aut intcllectus ho-
adterram, per humanitatem FiliiDci incomprehcn- minis ullo modo comprehcndere vel intelligere va-
sibili altitudinc divinilalis leat, nisi quantum permissione mea conceditur.
Sed quod alihi, id est in septentriouali et in occi- Qui autem acutas aures interioris intcllectus hahet
dentali atque in meridiana pnrte, tanta undique est hic in ardente amore specuii niei, ad verba ha^c
latitudo inter rrdilicium et splendorem ut ejus ani- anhelet, et ea in conscienlia animi sui conscribat.

VISIO TERTJA.
SuMMAP.iUM. —Quod (livinae virtvies sub lege piillulanies in nova lege plurimum fructum afferunt. Quod
roluntafe Dei virtates 0]wran1urin1iominibus. De slalu amoris ccplestis, discipUnse, misericordix, tictorise.
De liabitti carumdem et quid siyni/icet. Specialiter de amore arlesti et habitu ejus ct quid significet.
Spcciali/rr deverecundia rt habilu ejusquidsignificet. Dc misericordia. Specialiter de victoria et habilu
et quidsignificet. De slalu palienlix el gemilus et quid significet. De Iiabila eorumdem et quid significel.
Sprcialiler de patientia ethabitu ejus et qitid significet. Specialiter de gemitu et habilu ejus' et quid
significet.

Post hsec vidi et ecce quasi in medio longitudinis r, felicitas in qua suntajterna prtcmia, qua; scmper cs
prajdictaj lucidae partis muri designati fcdiiicii sta- in veris deiiciis, ita tamen quod nunquam possum
bat velut turris ferrei coloris ipsi niuro e.Nterius impleri, nunquam satiari interiori lattitita quse est iii

imposita, latitudinis quatuor cubitorum et altitudi- Deo meo. Secunda autem induta erat purpuroa tii-

nis septem cubitorum, jin qua conspexi quinquc nica, stans ut adolcscens qui nondum est ad pleuuni
imagines siugulariter stantes in singulo quoque arcu virilis setatis : sed tamen magnaj gravitatis ; et dice-
desuper quasi turritum conum habentes, quarum bal : Menon terrehit horribilisinimicus qui est dia-
prima rospiciebat ad orientem, sccunda autem ad holus, nec inimicus homo, nec hoc seeculum in di-
aquilouem, tertia vero ad septcntrionem, et quarla scijilina Dei, cujus conspectui seraper assisto. Ter-
ad columnam verbi Dei; in cujus radice Abraham lia vero tegcbat faciem suam alba manica dexterae
palriarcha residebat, ac quinta ad turrim Ecclesi;p manus sua", et aiebat : spurcitia et o immundilia
et ad illos homines qui huc
in ipso sedificio et^illuc hujus sfoculi; abscondite vos ct fugite ab oculis
discurrehant. Similitudo autcm una erateis iu hoc: meis, qiiia dilcctusmeus natus est de pura virgine
singulae earum vestitaj erant solummodo quasi sin- Maria. Quarta autem ci'at velata capite albo vela-
gulis vestibus scricinis et calceatse calceamentis mine more muliebri, et circumaraicta pallio crocei
candidis, omni ex parle ar-
exccpta quinta, qua'. '
colons; in pcciorc vero suo gercbat imagincm Jesu
mata videbatur. Secunda vcro et tertia nudo erant C.hristi,' circa quam in pectorc suo scriptum erat :

capite, dissoluta coma et candida carentes amictu Per viscera misericordis; Dei nostri, in quibus visi-
palliorum prima autera et tertia ac quarta induta;
;
iavi 710S Oriens ex alto [Luc. i). Por-
Et dicebat :

erant tunicis candidis. Sed dissimililudo ex hoc rigo manus semper 'ad peregrinos et egenos ac ad
erat eis : Prima imngo geslahat in capitc suo pon- pauperes et debiles, atque ad gemcutes. Quiuta
ilificalem infulam, sparsis capillis et albis, indula porro armata erat galea superposita capiti suo, in-
jqoasi pallioalbo, inferius in duabus oris ejus pur- duta quoque lorica et ocreis, atque ferreis c'iiro-
pura contcxlo; in dextera vero gerebat lilia et alios sua clypeum ab hu-
thecis ferens etiam in sinistra
llores ; in sinistraaulem palmam. Et dixit: dulcis meris pendenlem, accincta quoquegladio et hastam
vita, ot dulcis amplexio oelerna! vita', ct o beata manu dextcra tonons. Suh pedibus autem ejus jace-
 oOI 11II,01X.AI;IMS !)>

bil iiua:>i leo hiaiia ore, liogua exteuia cx ure ejus, A Dei, quai iii circumcisioue aiullii uiodii ol divcrsis
et eliam velut quidani homiucs, quorura alii tubis sigoilicalionibus manifcslala est ita quod Deus in :

resonahant, alii quihusdam iustrumciilis hidicris signum ejusdem lircumcisionis demonstravit legem,
jocularitor concrepahanf, ct alii diversis ludis lu- et per legem graliam EvHiigelii; quoniam ilde pro-
dehant : qiio^ imapco illa simul et ipsum ileonem palala in tideli Abraliam : siirrexit in ip^o etiam
pedihus sui>< conculcans, hnsla quam di-xtcr.i tene- circumcisio in niysterio vern^ pr;riigur:Uionis; qnia
bat acriter translodiehat, et disit: Vincu forlem per dlvinam polentiam instruxerunt so fortes vir-
diabolum et te odiiim et invidiam, alqni; te, o spur- lutes incipionles in Abraham qiiasi in medio longi-
cilia, cum liidentihus fallani deccplione. Sed intra tudinis speculativa^ scieutue diiarum liumano; optio-
illud a>dilii;iuMi vidi diias alias imagines versus hanc nis viarum suh munilione lirmissinia'. bonitalis su-
eamdem turrim staules : quaium prior apparohat perai 1'alris, cum postmodum apertai fulura? erant
staus supra pavimeutnm ipsius aidilicii, quasi iu per voluntatom Dei, illud in iigura pra-signaules
arcu ignci splendoris diversis imnginihus maiigno- quod Deus facore voluit priusquam lioc manifeste
rum spiriluum iuterius depiclo, el toulra pja:dictam oslenderot in opere. (JucO ferroi coloris est, ipsique
turrim;posito, allora vero ipsi arcui exlerius tan muro oxterius imposita, (]uu'. esl juslilia Dei forlis
tum collateralis in nulio arcu consistens, ambse vi- ' et invincibilis, se in ipsa speculativa scienlia quasi
doiicet intcrduni ad j^ra-diclam lurrim aspicientes, exterius ostendens per circumcisionem qax sc foris
et interdum ad liomines a?diiiciuin intrantes et canialiter formavit posita cum heatis virtutihus in
exeuutes. Vestitte autem crant etiam ipsai sericinis spirilualihus spirilualis muri, quem constiluit Deus
vestihus et volata" in ligatura capitis alho velamine in huminihus. Et eadem turris est lalitudinis qua-
more femineo, non circnmamicta} palliis, induta; tuor cubiturum, quia per voluntatem Dei ipsae
vero calcoamentis Scd prior earum iiahebat
alhis. virlules hominc, posito suh exton-
oporanlur in
in capite suo quasi triangularem coronam rubontom, sione quatuor elemenlorum, ciim quihus vegelatur
ut rubeus liyacinthus rubet in colore suo, induta corporaliler in corpore, ot aititudinis septem cubi-
quoque tunica nivea, ciijus implicamenta erant vi- torum; quia iu altitudiue septem donorum Spiritus
ridi colore ubiquc dislincta, et ait ; Vinco in oriente sancli tanta iirmitas est, ut se ipsa turris ita eri-

cum forlissimo Filio Dei : qui exivit a Palre ve- geret, quod ex.ea prodiret Ecclesia iu incarnalioue
niens ia niundum pro redemptione hominum, et qni l'"ilii mei, pra^ligurata iu circumcisione Veteris Te-
iterum rediit adPatrem; cum in maxima a?rumna stamenli.
moriens in cruce resurgens(iue a mortuis ascendit ^ Quod aulem conspicis in ea quinque imagines
in ccelum, ideoque nolo confnndi; fugiendo miserias singulariter stanles, in singulo quoque arcu desu-
et dolorej hujus saeculi. Allera vero induta erat tu- per quasi turritura conura liahentes, hoc esl quod
nica alba sed aliquantulum pallidi coloris. Kt in in turri hac, id ost in forlitudine circumcisionis
dextero brachio suo portahat crucem cum imagine pendobant quinque fortes virtutes, non quod ulla
Salvatoris Jcsu Chrisli caput suum inclinans super virtus sil forma in seipsa, sed solummodo
vivens
illara, etdicebatHic infans porlulit multas mise-
: prfplucidaspha?ra a Deo fulgens in opom liominis;
rias in hoc sonculo; et idcirco volo sempor plorare quia homo perficitur cum virtutibus, quoniam ipsai
et habere mterorem propter gaudium ffiternai vita?, sunt opus operantis liominis in Deo. Unde ipsai
in quam bona; oves adducendie sunt per nohilem quinque virlutes ad quinque sen-
simiiiludinem
Filium Dei. VA vidi quod omnos pra^dictse imagines suum hominis in hac turri positte suut; qui multo
singula verba sua per mysterium Dei diccbant ad zelo tangehant circumcisionem, abscindenles ah ea
admonitionem hominum. iniquitatem, |ut qninque sensus hominis, in Eccle-
Tunc iterum sedons in throno qui mihi .'ha?c om- sia circumciduntur per sacratissimum ])aptisma,
nia ostendebat, dixit mihi : Per fortitudinera et sed tamen in hominibus non operantes par seipsas :

con^tantiam voluntatis Dei, divina? virtutes in Ve- D quia iilis operalur, et ipse cum
homo cum homine,
teri Teslamento celeriter puUuiabant, sed ibi se sicut etiaraquinque sensus liominis non operantur
velut in ignorantia colenlibns nondura plene sua- per se, sed horao cum illis et ipsi cum homine,
vem et dulcem gustum pra^bebant, (iuia tunc tan- ita invicem fruclum facientes. Et sunt singulariler;
tiim austerilas legis delinqiientos acriter corri- maximo studio desudantcs in singulari ,scilicet sta-
piebat; postmodum autem per graliara Dei in nova tura magisterii turritum apicem hahonle, id est
legeplurimum fructum proferenles, fortem et per- pra?cellentem et hene compositara digaitalem vali-
fectum cihum ct in amore ctElestiura esurientihus dissima^ constantiaj. El prima imago respicit ad
cum sumna dulcedine oxliihebant, cura priii-, ut orientem, quia virtus illa prospexit ad Filium Dei
dictura est, quacdam occulta ostonsio et signum planclu amoris, ut quandoque venirct, hoc apcrte
futurorum essent, seciindiim qiiod etiam specta- loquens de teterna vita quam circumcisio habuit in
culum hoc cum appositionihus suis deraonstrat. absconso. Secunda autcm imago videt ad aquilo-
Nam hrec turris quara vides quasi in modio longi- nera; quoniam ipsa consideravit partem orientis
tudinis pra^dictfp lucida? partis muri designati tf.di- et partem aquilonis, in magna disciplina aspiciens
licii stantem, habet typura pr.-pcursus volunlati.s ad Deum quasi ad orientem, dedignando incon-
 :m SCIVIAS.— LIB. 111, VISIO 111. 594

veuieatiam indi-ciplinalie Idsciviae, scilicel quod A salvatione. Quod autem dissimilitudo est eis hoc :

Deus non habebalur iu veneratione, despieieodoquc cst quod earum vicis^im est iu dono Spirilus
vis
quod lex Dei digue non habebatur in populo illo, sancti, cum virtus huic habet hoc instrumentum
quasi in aquiloue. Tertia vero tendit ad septen- animai, et virtus alia aliud, unuui tamen studiuni
trioneui ;
quia fortissirae illa prosternit superlluain existeutes in Deo : ita quod cuileslis Jerusaleni
fornicationem, despiciendo eani, et seipsani ab illa perfecte construatur cum eis; quia ipsie sunt opus
]irotegendo legali institutione. Quarta auteni iniago quod homines operantur : per quod ad Deum per-
vertitur ad columnam verbi Dei, in cujus radice veniunt.
Abraham patriarcha residct; quouiam ipsa versa Unde ha'C prima imago designat cujlesteni amo-
fuit adhtereus iu incarnatione Filii Dei, quam vchit rem, quia ipse pra; animi cura inesse debet homi-
iu fuudameuto Abraham tetigit, cuin prcfsignili- nibus ;
gestans in capitc suo pontilicalem infulam,
catione mir;ij profuuditatis, ariete pendente in sparsis capillis et albis, quia valde coronata est iu
spinis. Quinta vero respicit ad turrim Ecclesiu-, et summo sacerdote Jesu C.hristo, ot in summis sacer-
ad iilos homines qui iu ipso aidilicio huc et illuc dolibus Veteris Teslamenti, et in illis qui eidcm
discurrunt ;
quia illa crexit se victoriose destruere Filii Dei dixeruut : Utinam disrumperes cuelos et

omnem injustitiam qute orta est in Adam, respi- descenderes ; stans denudatis capillis sine muliebri
ciens ad fortitudiuem callioiicui Ecclesiai, ut viclo- velamine capitis in albedine apparenlibus : pra'li-

riose et sine iutermissione pugnet contra vitia dia- gurans in eis quod sacerdotale ofticium denudauduMi
boli, et ad homines qui in ea diversa varietate csset conjugali ofticio in adventu Filii mei, ipsius
morum discurrunt, ostendens eis in pertimescendo qui imilandus est a sacerdotibus suis in caslitati3
zelo Dei utoves justitia; esse perseverent. propter salvatiouem; quia ipsi perfectissimo coilesti
Quod autem similitudo una est in eis hoc est : amore semper adh<erere debent
sic ut excutiant :

quod pari devotione Deum colunt in operibus ho- pravos mores hominum, a contagioue peccati :

minum nam singula^ earum vestitaj sunt solum-

; clara et candida pars existentes in spirituali dono
modo quasi singulis vestibus sericinis, quia una- Dei. Quui etiam induta est quasi pallio albo, infe-
quajque earunidem virtutum, habet in se dulcedi- duabus oris ipsius purpura coutexto hoc rius in ;

nem et suavitalem quibus nuliatenus gravant nec est quod eam circumdedit gratia Dei in albediue
constringunt homines sed ut suaviter balsamum
; lenitatis, subnixa et ornatd in linibus protcctionum
sudat de frutice suo sic molliter operantur dulce-
: suarum cum decoris ornamentis charitatis; quia
dinem coelestis regni in humanis mentibus sine Q comprehensio divinai gratioi inesse debet termino
sorde et duritia injustitiai. Et sunt calceata?. calcea- uniuscujusque boni operis, constans iu duabus
mentis albis, quoniam recte sequuntur justitiam partibus videlicet in virtute dilectiouis Dei et ho-
mcam in albedine cffilestis regni, transeundo sub- minis. Quod vero in dextera sua habet lilia et alios
jectionem diaboli, omnino conculcantes vestigia
et Uores, hoc est quud in bono o[>erc habet candida
ejus in hominibus. Sed quinta virtus ex omni parto praemia liliorum ajternae vita? et claritatem teterui
armata videtur; quia ipsa prospicit ad Ecclesiaui, luminis, ct alios sanctilatis Uosculos qui sunt so-
in qua fortissimae puguic adversus diabolica vitia dales sui, qui se illi conjungiuit (ipjesti amore.
perlicitmtur, extendens in ea ubique victoriam Sed quod in sinistra sua gestat palmani, hoc est
suam, cum pretiosissima armatura quse est invi- quod ipsa in recordatione mortis liabet palmam
ctissiraa fortitudo Dei, qua; pertranseuudo occidit ascendentem de occulto bcatai virtutis, cum qua
omnem iujustitiam in confusione diabolica' fraudis. mortem quasi torrentibus lapidibus obruit, ut
Quod vero secunda et tertia sunt nudo capite dis- etiam declarat iu verbis suis ad lilios Dei, ut supra
soluta coma et alba : hoc est quod nullum suppli- dictum est.

cium laboris, nec onus divitiarum aut concupi- Secunda autem, pruitendit disciplinam; quoniam
scentia? sibi imponunt pro amore meo ; sed nudo t> post ardeutem cwlestis vitaj amorem oritur constri-
capite, id est aperta conscientia sua, aperiunt mihi ctio cariialium concupiscentiaruui in disciplina
omne occultum suum, ardentes semper in dile- maguai contritionis. Qme induta est purpurea tu-
ctione mea, cum omnem confusionem et lasciviam nica; quia circumdata est lege mea et mortilica-
concupiscentice carnis a se abjiciunt; hoc inci- tione carnis in hominibus, quod exemplum Filii
est
pientes iu albis crinibus quod est claritas meutis, inei iu purpureo indumento : ut idem Filius meus
bona opera desiderantis. Et carent amictu pallio- ex purissima-Virgine natus est in charitate, quai
rum ;
quoniam a se projiciuut mores paganorum, omniraodo operata est iu ipso. Constat enim ut
cum impudicitia et spurcitia diaboli et cum orani- adolescens qui nondum est ad plenum virilis aitalis,

bus curis sajcularibus; quia sapienlia hujus mundi, sed tamen magnai gravitatis quoniam disciplina ;

stultitia est apud Beurn

(/ Cur. 3). Prima quoque semper e»t in puerili timore, ut puer est in coii-
i'l tertia ac quarta indutai sunt tunicis albis; quod strictionc timens magistrum suuni sub magistra-
eslapprehensio innocentia; praifigurantis incarna- tioiie. Undc et ego oinnipotcns, semper magistcr
'
tionem Filii Dei mei cum suavilate castitatis, qui sum disciplinte, quia ipsa erga mc est quasi uun
morti sublraxit hominem. iuduens eum vita in virilis quoniam non vult p.ssp pot^n' in
;
I'
 :

0^0 S. lllLDEGAUbiS ;)'.i(;

propriiu vulurilalis su», seJ semper liJelilor limere A {Luc. i.j Quid lioc? Quia ubique ia circunieunte
in magua districtione reverenlia', sicut cliain nia- polestate mca dcmonslratur in secrelo scienlia',
nifestissime ostendit in supradictis verbis suis. pccloris misericordiaj quod Filius meus vera inise-
:

Tertia vcro dcclarat vcrociindiam : quoniam post ricordia est,Qiiomodo? ut pra;dictum est in vcrbis
disciplinani surjrit pudor vcrccundia>, a sc fugans Zauhariic servi i:: iu Evangelio dicenlisi Per vis- :

confusioncm peccali. Qiiapropler togit etiam faciem ccra ntispricordix b^i nostri iii quibus visilavil nos
suam alba mauica dexlro! manus sua; quia pro- ;
Oricns ex allo. IIoc tale est : I'er viscera patonue
tegit interiorem couscientiam suam quasi facieni misericordia': salvatio est, qui abscousuin iu cuide
auimo% fngiens a forcicaiiune cl a pollutione dia- Patiis crat, ut viscera mancnl in homiue : ([uod
bolica, se defcndcns candida vcsto iiinuccntia) ol Filius ejus in line temporaiu iucarnarctur ubi vi^i-

castitatis, eam habeus in de.xlera, qiiod esl in sal- tavil Deus homiucs, Quomodo? Cwlesti scilicet
valione operis sui quoniam ipsi polentcr
;
adlia;- pane qui Filius ejus est nalus iu carne ex iMaria vir-
rcnt conlemptus omnis spurcili;^ Satana', quam gine, qui vcniens cx allo, id est de cordc Palris
omniniodo abjicil a sc, ut etiam dcclaral iii pr;v- exicn?, pra^buit maximain qiuorcnlibus sc luiscri-
dictis verbis suis raonilionis suce. cordiam, sicut etiam ipsa virlus in supradictis ver-
"
Quarta autem sigiiilicat misericordiain; quia bis suis lilios Dei alloquitur.
post verecundiam elevat se ad cgcnles virliis niisc- Quinta vero iniago piictigurat vicioriam : quoniam
ricordia?, quiu ctiam iu corde aHerni Patris cst vcra post misericordiain quam oslcndi in ciicumcisioiie
misericordia graliaj ejus quouiam ipse per cani hoc Filium meum volens mittere in mundum, erexit sc
ordinavit in antiquo cousilio suo quod primuni vicloria iu eadcm circumcisione, ita procedens
ostenJit misericordilcr Abraiiam in circnmcisiouc, cum majore virtutc usqiie ad Filium mcum, atquc
cdoccns eum de terra ejus cl priocipiens ci ut cir- cum ipso in uovissimum diem. Niim in Filio ineo
cumcidcrelur ipse et genus suum, quaado ilii dc- Euperavi antiiitium serpcntein ;
qui super caput
moustravit magna mirabilia in vei'a Trinitate, pcr suum exlulil sc, humanum gcnus rapieus j»er mille
i\nx et rilium suum pra?uuntiavcrat in ligura, qnod ncqiiilias quibus iiliid compreheudit quasi in catcna
lotum est iila mi-^cricordia quam iJc/n Aljraliaiii sua, qiiia illas netpiilias Llnigenitus nieus devicit
priesignavit olferens Isaac. VA cst vdato capite e.\ por omnia bellicosa arma qua) surrexeruul in incar-
albo velainine capitis more mulicbri; quod cst teg- nationc cjus qui est llos omnium virtutum. Quid
uicn et initium salvalioni?, qua^i caput niiserantis huc? Po3t miscricordiam siagit \ictoria cum seip-

jtcrditas animas de exsilio mortis reduceutis sub (

sum homo dcvicit cL aliena vilia. Quomodo? In
candore pii veiaminis; quoniam albas facit animas quinque virtulibus
lir.Tdictis vitiis : primus esl amor
ct hominem fulgcntem ; duni coopertus fuerit cum coelcstis, scilicet inhoc qnod homo scit el agnoscil
misericordia a Deo, quia illis lioininibns qui Deiiin Deuin, diligciis (•iim super omnia, Deinde causa il-
in indignatione habeiit, dum aijliuc iu pcccalis sunl, lius lidci iigalur idem homo iu Icgem discipliiue; de
his fulget post illatam cis ccclitUa misericordiani, (|iia ipse compcsciL crimina peccandi per bonain ct

ul radius solis in blanda suavitate, quoniam misc- rcclam verecundiam. In his crgo tribiis viribus
ricordia in muliebri persona fecundissima iiialcr esl justilicabilur homo m corJe suo : sic inspiciens
animarum de perditionc. Naiu nt mulicr operil aliain rcni qua:-, cst anguslia proximi sui (luciu
caput suum, ita dtpriniit misericordia mortem ])rocurabit in omnibus necessitatibus cjus ut se.

animarum, et sicut mulier suavior est viro, sic IJude cl inox surgit humo fortissimus milcs cuiii
et misericordia suuvior vesana insauia criminuiii liis Iribus viribus in quibus jierfcclus esL in menle
iu insania peccatoris priusquam cor ejus visilclur a su.i imitando in inisericodia Filium mcum veruiu.
Deo : cadem virlus in muliebri forma ap-
sicut et Samaritanum sic iu vicloria pertrausieiis vires dia-
paret, quoniam in feminea caslilate clausa \irginea biili (iiin ariiiis victoriosissiraarum virLiiluni, cum
nialeria surrexit in vcnlre Mariai suavissima raisc- D lieiiisiHU viiicil cL proximuin suum rcgit, in ipsis

ricordia, qiiae sempcr erat obnmbrata in Patre, virlulibus occidens omuc malum, al)jicicndo vide-
donec Pater eam visi])ilem pcr Spiiilum
osteudit licct superbiam quu', Adam cxpuliL de paradiso. lit

sanclDm in utero Virgiuis. Et circumamicta est pai- eadem virtus armata est galea supposita capiti suo;
j

lio crocei coloris; qiiia circumdata csl splendidis- pleno ca-lesU dcsiderio ad Dcuiii qui esl
quia lionio
siino sole quod est .signum Filii mei fulgentis de caput omuium suspirare debet ut saluLem consc-
cckIo in muudurn, sicut solis splendor in terram. quaLur ajlcrnam. Induta est quoque lorica, ut ho-
Quoniam idetu Filius meus vcrus est ;ol illumiuans mo resistal diabolo consiringeus injusLam vulun-
mundum cum sauclilicafione licclcbicc. Oiiod veru tatcm cariialium dcsideriorum suoruui, in vcio ti-

in pectorc auo babet imagincm ipsius Inigcnitimci inoic cl cum

Juslo trcmorc subjectus Dco, iidclitcr
hoc est quod in pectus jiiisericordicC inclina\i mcluens districtum judicium cjiis ut pcr iiic com-
ciimdeni l*ilium meum, dum cuin inisi iii uterum monitus dicit David Illuxcraul coruscaiionos iUce
:

'

.Mai-iec virgiuis. liudc et circa caui in pectore vir- orbi icrne : coininolu esi ei contrcinuil lcrra (Psitl.

lulis ejus hcriptiim est : Per visccra inisericordix Lxxvi;. Iloc lalc cst : Klluineruul mirabiliii cL sccrcta
Dei nuilri, in quibiix visitavil nos (Jrieiis ex aliu tua, o Doiuiue cuuclorum; et miritice apparueruut.
 ;

o!)7 SC1VIAS.-LII5. lil, VISR) Ili. 598

Qiiomodo? Ut coruscatio quui ex parte videluf el A lascivid elationis iuvideaiis dibcipliiiai Dei. Alii
ex paite occultatui' quoniaui mj^steria iua uuuc
; quoque diversis ludis luduni; ({uoniain versantur iu
iutelligunlur, nunc autem nesciuniur; uaiu nou est diversitale et spurciiia viiiorum, qua." secunduui

gens dillusa iii l:itiLudine ioti'?s orbis qui iu iua libiium voluniatis suui excogitantes in scipsis per
voluntate uiiral)iiiter creatus est ;
quin ad eam no- insidicis diabolicas adimpleut. I^^t hos oiiines eadem
meu glorite tuic et poteniia majestatis tuie diversis imago simul et ipsum leouem pedibus suis concul-
iiiodis et aiJuiiraudis signis niirilice pervenerit, cat qua uimio zelo omnes has vauitates artium
;

etiam si eaiii luuieu lidci et veritaiis nedum^pertVcte propellii et suasiones Salauu; conierit in jusiitia bei.
ad saluieiu sui illustraverit. Quapropter huuiu in Sed ct hasia quam dextera tenet eos acriter traus-
niagnis su^iiiriis coinuiotus avertit se a voluutaie Ibdit; quouiam per liduciam et audaciaui ad Ueum
sua, deseritque Ci)ncupiscenti-iS suas, tremendo fortissimc superando et vuluerando iu
trausiigit
videlicei supernum judicium-, quia ipse prius in doloribus omnes has immunditias, quia a Ueo delu-
tenenis ambulaus sui ipsius imiirudenier
actibus duutur ei ad uihilum deputantur ul ipsa efiam in ;

oblitus erat, cum nunc sapienier redit ad ss. Est prcfidiclis veihis aduiouitionis suai demonstrat.
etiam pra^rata virius induta ocreis ut, recta via sibi ., Sed quod iutra ipsum a;dificium vides duas alias
denuntiaia, eHugiat itinera mortis per castigatio- imagiues versus hauc eamdem turrirn stanies, hoc esi
nem corporalem. Induia est ei ferreis chirothecis, quod intra opus illud quod ccelesiis Pater operatus
quaieuus etlugiat opera diaboli per circumcisiouem estper Filiura suum, jialam eum oslendens in aperto
uieniis, ei per rectissimam hdem, ita ut iu Deum opere quo in circumcisione osiensus est, in obum-
credat: sic evadcus laqueos iruculentissimi iuimici. braiione duai viriuies surrexeiuiit quod esi exem-
Hahei eiiam in sinisira sua clypeum ab liumeris lilum rjirisii in una et sequi vestigia ejus, in aliera
pendouiem quoniam in siiiistra parie qui.e est dia-
; obviam pra-cursui voluuiaiis Dei maxima foriitudi-
bolica pugna couira hominem, circumdata ex gra- ne et reverentia appareutes; quia in seipsis decla-
iia lorlissimurum j ruiceptorum Dei, qiubus homo raui fruciiiin qui praihguraius est in circumcisione.
taula ['idei fortiiudiue circumdelur ei defeudaiur, Kt prior earuiu apparet staiis supra pavimeutuiii
ue diabolus euin corrumpat suasiouihus suis, et ne ipsius uiditicii quasi iu arca ignei splendoris diver-
ipse hoiuo se subjiciat viiiis illius proteciiuue Dei, sis imagiuibus maliguorum spirituum interius de-
ab humeris circumdatus; quoniam gratia Dei ad- picto, ei contra prccdictam turriiu posiio ; ([uia ea-
huiret rectaj fortitudiiii aaiinai ad Deum in li";atura ileiii virtus perticitur iu terrenis rebus eas coucuJ-
dilectiouis Dei et proxiini. Et accincta est gladio,- <, eaudo iu buuitate Pairis, cum diligenter pertransii-
qua homo dcbet se constringere castigatione corpo- (l«sideria caruis in exemplo Eilii Dei. Quomodo ?
ris, in ausieriiaie sermonis Dei ; et a se et ab aliis Quia in multa iolerautia periransit adversa muiidi
abscindens iniquiiatem. Ilastam qiioque manu dex- fortiler examiuata et excribrata in arcu, id est iu
tera tenet; quod est ut homo cum
audax tiducia sit excellentia sujcularis potestatis, quai iguea est in
iu Deo sujierare omuem sapicntiam diaboli hoc ;
ierrore detraheniis superbiu; quam diabolica lurba
lacieus cum fortissima pace Domini quaj vera jusli- subseqiiitur: iuteriora auimu' Scccularium desideria
tia est coutra uequissimuui certamen diaholi et carnalia diligeiitium atlrahens suui voluniati, cuiu
hominis; quod diflicile debellari potesi nisi adjutu- etiam idem arcus per icrrenam puicnliaui iu uiultis
lio Dei. Quod autem suh pedibus ejus jacet qufssi mudis iuierdum oppouat se jusiitiai rcpuguans ;

leo hians ore, hoc cst diubolus quem vicl(U'ia pedi- \(U'd testamcnlo ({uod u'dilicaiuin cst iu Deu, quui
bus recii itineris vila; et veritatis prostravii, cum
tameu ouinia superai victrix virtus pcr adjutoriuni
ideiu Saiauas acerrinia ei aiuarissiiua crudeliiale
Deiin bonishominibusquamvis muliuin impugnentur
bians deglutirci geuus humauum. Lingua vero ex- ei faiigeuiur ab iusidiis maliguorum. Altera vero ipsi
leusa ex ore ejus, est exi:>iimaiio ipsius qua terri- arcui exterius tautum coUaieralis iu uullo arcu con-
D
bili iuiquilate jiutabat omue geuus homiuum ab sisiit; quoniam cum prior virtus tuuiidaiu poiesia-
Adam prucreaium omuiuo devorare. Et quod etiaui lem jiatienter devincii qucc ipsi multas {luinas intu-
sub pedibus ejus jaceni velut quidam homincs: hi lit, procedit virtus luec foris eamdeui poteutiam,
suntsub agilitate ejus iorpentes tistuloi diaboli, qua; (juia de poenis (juas illa pertulit, hu,'C quasi extra
se llectuni ad iuilium omnis mali, quas ipsa {)ro- eamdem potestaiem orta est rabiein ejus elfugiens;
texit in zelo Dei recie procedens in justitia; quia sed tandem juxta eam, quod est recordatio a?rum-
cajdem pervers;e machinationes in diversis moribus uarum unde originem duxit sine depressione arcus ;

se suhdunt dialiolo illi famulantes. Quorum alii iubis consisteus, quoniam libera esi a poiestaie hujus
resouaut quouiam bacchantur sonitu oinuium ma-
; palam crucem
sa'culi, Chrisii bajulans. Quod auteui
lorum, et insaniunt elati Ilagrauie menie odio ha- ambai inierdum ad prcTsfaiam turrim aspiciunt, hoc
benies juslitiara Dei, geuus scilicei super genus hoc esi quod ipsfe sunt plenum opus pruifiguratum iu
faciens in magna sujierbia. Ei alii quibusdam in- pra^cursu voluntaiis Dei, in circumcisionc Veieri?
strnmentis ludicris joculariter concrcpaut qua fal- ;
'rcsiamenti, considei'antes iniiium radicis sua;
laces sunt iu illusionibus phantasticis ad dinboluiii uiajores tainen eodem iiiitio suo (piod in circumci-
pertinentihus ot quoiiiam pertinaces suni in tortuos.t sioiie habuoruut exi^tfute?, quia fulgens opu- jun-
 I
jyy S. IIILUEGAHUIS (i(.»U

cellit iaceplioacni doctriiia;, inU-iduia eliam aspi- .V veslimeulmii o^jeris Dei ia alljediue perpelui lu-
cieules ad iiomiues idcai aMiiticium iutraales ct luinis oriialum, scilicet in impiicamenlis suis, quui
exeuntes; quod est admouilio oaruai iu Si^iiilu suul aTumaa' et geraitus diceatis : quando vc-
sancto ad populos qiii ad Deum ia via legis justitia; uiam ad a-pcctum veri luiniais? quod desiderium
ambulaul, et ad illos qui sunt iii criiniuibiis diaboli lcliciiei in pra\- '::li vila habctur iu adobumbrato
voleates recedere de via justa, uude exhortautur cxcmplo, per quod dicorantur ipsa^. advcrsilates li-

ab eis, ut eas ia bouo imitcutur. deliuui iii viriditate animte multis calamilalibus di-
Yestit;t' suut ftiaiii ipsie sericiais vestibus, quia slincla-, jiroptcr Deum ia paliciilialucc oinaia sul-
habent suavilateia illam, ut homo uoii gravetur ia lereatcs, ut ctiam eadem virlus declaral in praidi-
iudigaatioae laboris {jersecutionuiii. Et suut velatu' ctis verbis suis.
in ligalura capilis albo velamiue more femiueo, Altera vcro imago pra'tendit gemitum, quoniam
quouiam justuai cst ut humo riibjeclus sil Deo ca- posl patientiam contrariorum, elevat se in electis

piti bUi), ipsum mcuti succ jugiter circumpoueus in mcis gcmiliis recordalionis vilic, surgeus admoni-
caudore dilectionis, ita ut eum iu gaudio ct lajlilia tione mea, ut do corde meo l'ilium meum misi
amplectatur, sicut mulier virum suum babet in ho- propter genulum popiili mei. Nam populus meus
nore timoris el amoris, ut coustituit Dcus. Sed non in Veteri et in Novo Testamcuto habcbat et habet
sunt circumamictic palliis, qiiia carcut omni solli- hanc rccordalionem menlis, quam gemilus com-
citudiue steculari, se tautum decliuantes post illa prchcndealis in lamentabili oruameiito suo, quo-
qua? suut aiterna iu Deo in vita fulura. Indutae suul niam ipsa vera compuuclio cordis est. 1'ropler
autem calceamcalis albis; quouiam luceut iu iti- quod ctiam stat iii sepleulriuiiali plaga, ut rcpiignet
aeribus jusliliu; per albediacm lidei ia mcatibus dissolutic immuuditite diabolicarum iiisidiarum. Et
homiuum, ut et ipsi sequantur vestigia exemph iiidiita est tunica alba, sed aliiiuautulum pallidi co-
carum. loris, quia circumdala cst bouis operibus in can-
Prior autem imago desigaat palientiam, quia illa dore lidei;turbulentum tameu pallorem oslenden-
surrcxit ia coruu Abrah;c, quod esl ia iaceplioiic lis, quouiam semper suspiria el llclus habet pio
obedieadi cum obediendo Deo iu circumcisioue icterna felicitate. Quod auleui ia dcxtero brachio
])rimum sonum obedientiie post casum AdcB signi- suo portat crucem cuia imagine Salvatoris caput
licaverit j^raicurreulem opeiantem obedieutiam in suiim iuclinaus supcr illud, hoc est quod in dexte-
voro verho, quod est in lilio Dei, ut sonus vcrbuin ra, id est iu rccla parte fortis operis sui aiaplectitur
priEcurrit, iu septentrionali parte, videlicet opposita C passioueia Kilii mei tuto desidcrio iutenlionis siuc
nequitiis et inquietudini antiqui serpentis. Et ha- anhelans, ct sc iuclinans ad eum, imitando ipsum
bent in capite suo quasi triangularem coronam ru- in duloribus et airumnis, sicut eliaui in supradictis
bentcm, ut rubeus hyacynthus rubct in colore suo, verbis exhortatiouis suce demonstral. Eude etiam
quoniam ia principio meulis ndciium honiinum pcr vides qiiod omncs pra.'dicla; imagines singula verba
hdem sancta; Tnuitatis valde coronala est, qui car- siia per mysterium Dei dicunt ad admonitionem
nem auam contemnentes pro amore Dei et vera lide homiuum, quia in omuibus virtutibiis dulcissima
sangrtinem suuin lundere non dubitaat, quia et l'i- suavitate pietas Dei docet, exhortando mciites |)o-

lius Dei appareusin carne, mortem devicit cuin ru- ]juloriim iit dimitttaat malum, crigeutcs se ad bo-
bore sanguinis sui jicr quem Efclesia dccorata est, nuni. (Jui autem aculas aures iulcrioris intelleclus
quasi cum nobili rubeute hyacintho in decore suo. habet, hic in ardeiiti amure speculi mei ad verba
luduta esl quoque tunica alba cujus implicamenta lucc anhelet, el ca iu coascieutia animi sui con-
sunt viridi colore ubique di^tincta, ijuia sibi indiiil scribat.

\ISlO OUAKTA.
Slumaiulm. Cum aus/erUas leyis- dulcorala esl i.a incarnalione Verbi Dei : potentes se ostenderunt, et
justitia Dei palnm facta
Quod patriarchas in miisterio siynabant lcgem cicinam esse. Quod fortiludini
est.
Deinulla superbia resisterr polest. Quod justilia Ik-i metuenda cst el aUiludo omnes creaturas excellit.
Quod Verbum Dei tria acumina incidentio Imbct, anliquam lerjem e/ novam graliam et expositores
divinorum librorum. De iniliali cognitione divina lcfjis et de operalione Eva?i(/elii et cxquisita sapientia
principalium mufjistrorn m Qitod abinilio lcf/is tempora patriarckarum et prophelarum, axlrndit Ueus vsque ad
.

manifestationem Fiiiisui. Quod /latriarrliw ei proplielx evanf/elicam doctrinani. cenera-nles, de incar/ialione

Filii b'd admirati sunt. Quod Verbum l)ei per lijpum prxfijuralionis luluil in aninidbus anliquoruni
a primo electo usqi.ie ad ultunum. Quod doctrina Filii egreditur a Patre ei revertitur ad Patrem diffundens
se in fruclum benedictionis sic perveniens ad Ecclesix doclores. Quod prxdicante Christo fncli sunt
apostoH, martyres, et alii electi. Di/fuso Evanqelio extensa est in hominibus sapieniiu divinx Hcripiurx,
qux in ijiitio minoris studii erat, et in /inedebilis refriyescenle charilale mullorum. Quod homoin principio
boni operis debet esse tiniitlus, in medio fortis et conslans, in ut/inio humilis. Quod mijsteria Filii Dei in
profuntlissimo secrelo Fnlris in Veteri et in Novj Teslameaio ediia, gralia sancti Spirilus declaraia
sunt. quandocinereo tiojnini nonnisiinumbratione osteaditur. I)e sciejilia Dei et siatus ejus qiiid signi/icet.
QuofJ. angeli circa eam sujif el ciir aln/i sunl l)e iis qui dicujilur cojnpulsx ovcs. Quod heiis quosdnni
.
601 SC1VIA.S.— LI13. III, VISIO IV, 002

quosdam/ortiore /la</ello, (juosdam maxima wrumna menlis eL corporis coiisiriagif. Exetnpluin

leniore,
el Aaron ad eamdem rem. l)e modis
de Pliaraone, cl Moysi', castirjalionumel l)ei consolalionurn vias
hominum inspicicntis. Verba sapientix Salomonis. Quare scientia Dei inspiciai homines nova vesle
indutos.

Et deinde iiltra pr£edictam lurrim prsecursus vo- A vestioieata quibus iuduebalur cousiderare valerem,
lunlatisDei, sed cuhito uno infra angulum qui re- excepto quod lantum ut caiteraj virtutes in forma
spicit ad septentrionem vidi quasi columnam ca- hominis apparuit. Et circa eam couspexi pulcher-
l^bei coloris prtefata; iucida; parti muri ejusdem rimam multitudiuem, angeiicam formaui et alas
a^diticii exlerius appositam, valde torribilem aspe- habcntem et iu tanta veneratione staulem, ut et
ctu, tanlauiue magnitudinis ac altitudiais ut men- eam timerent ac diligereut. Sed ante faciem ejus
riuram ejus uullo modo discernere possem. _Et ilia vidi aliam multitudiuem iu'humaua furma, tcne-
columna tres angulos liabebat ab imo 'usque ad brosa veste apparentem, atque iu aiulta constri-
summum quasi gladium acutos, quorum primus re- ctione timoris stanlern, Et praedicta imago inspexit
spiciebat ad orientem, secundus autem ad septen- homines illos qui de mundo venientes iu eodem
trionem, ettertiusad meridiem, exterius ipsi tedi- aidiiicio nova vesle induebautur, dicens uoicuique
licioaliquantulum conjunctus. Ex angulo autem qui eorum : Cousidera iadumeutum quod induisti, et
respiciebal ad orieutem procedebautrami a radice noli oblivisci Creatoris tui qui te creavit. Cumque
usque ad cacumen ejus, juxta cujus radicem vidi ha;c admirarer, ille qui sedebat in tliroao, iterum
in primo ramo Abrabam sedeutcm, Verbuai Dei per quod omuia facla
iu secundo mihi dicebat :

vero Moyscn, ia tertio Josue, ac deiude reliquos " sunt, ipsum ante tempora ex corde Patris genitum,
patriarchas et prophetas ita sursum singulos in sed postin linc temporum ut veleres saucli pra?dixe-
singulis ramis ordinate sedentes secundum tem- ruut ex virgine incarnalum, quamvis humaoitafem
:

pus quo ia hoc sa?culo sibi invicem successeraut, assumpserit, divioitatem tamen aondeseruit, sedcum
qui se omnes convertebant ad angulum ejusdem Patre et Spiritu saucto unus et verus Deus existeus,
columnai qui respiciebat ad septentrionem, admi- muudum sua dulcedine dulcoravit, ac eum suaj cla-
rantes ea qua", ia spiritu futura viderunt in ipsa. ritatis fulgore illustravit. Quapropter et htec co-
Sed iuter hus duos angulos unum scilicet vergen- lumna quam ultra praiidictam turrim pra^cursus
tem ad orientem et allerum ad septentriouem, erat voluotalis Dei vides, designat inellabile mysterium
ante facies ipsorum patriarcharum et prophetarum VerbiDei, quia iu vero Verbo, id est in Filio Dei,
illa columna ab imo usque ad summum quasi tor- impleta est omuis justitia Novi et Veteris Testa-
natiilis et rotunda, pFfenaque rugarum, ut de arbo- menli, quai lidcliter crcdentibus hominibus
',
enu-
ris cortice solet germeu puUuiare. A secundo vero cleata sunt per divinam inspiratiouem ad salutem
angulo respiciente ad septentrionem exivit splen- ipsorum, cum idera Filius superni Patris ex suavis-
dor mirw claritudinis se exteudens et refleclens ad ^ sima Virgine incaruari dignatus est, quia postquam
angulura qui respiciebat ad meridiem. ;Et in illo per pra?cursum voluutatis Dei in initio circumci-
splendore in tam maguam latitudinem se ditfuu- sionis se poteules virtutes osteuderunt; tunc etiam
deute, conspexi apostolos, martyres, coufessores declaratum est iu stricta justitiamysterium Verbi
et virgiues, atque alius plurimos sanctos, in ma- Dei, iusinuatum videlicet per soouui patriax-charuai
gno gaudio ambulantes. Tertius vero augulus qui et prophetarum, qui prcedixeruut ipsum cum omui
respiciebat ad meridieai, crat in medio latus et ex- justitiamauifestandum, et cum omnibus administra-
tentus i;i imo autem et iu summitale aliquantu-
; tioaibus, Deo subjectis, atque cum maxima austeri-
lum gracilior et constrictus, sccundum modum ar- tate qme tetigit incidentem justitiam Dei, nullam
cus qui extenditur ad sagittas jaciendas. In cacu- iujustitiam dimitleutem ilkesam, quiu abscindat
miae aulem ipsius columna; vidi taatum claritatem eam iu legalibus praiceptis.
luminis ut humaaaliogua etfari non possit; iu qua angulum qui respicit ad
Sed cubito uno infra
apparuit columba habens in ore suo radium aurei septentrionem stantem, quod et in humano et sin-
coloris, multo fulgore columuam illam irradiaatem. gulari cursu pra^cellens vicinitas, qufe fuit de patri-
Cumque illuc aspicerem audivi vocem de coelo, ma- archis loquenlibus strictam justitiam ejusdem Verbi
i^uo terroi-e me redargueatem et dicentem : Quod D Dei in signilicationibui suis usque ad legem quasi in
vides, divinum est. Ex qua voce ita contreoiui, ut septentrionali parle diabolo repugnantem. Unde et
amplius illuc aspicere aon auderem. Vidi letiam calyba^i coloris est priofatae lucid* parti muri illius
tunc inlra praidictum U'diticium ]
velut quamdam cedilicii exterius apposita, quia invicta ac iusupera-
imagincm coram hac eadem columua super pavi- bilis est forlitudo verbi Dei, cui nuUus resistere
uieutum illius aidiiicii btantem, et aliquando ipsam valet per inanem rcbellionem aut per vilem super-
columnani, aliquando etiam homines illos qui iu biam, ita quoJ etiam speculativai scientia» per mu-
ipso tediticio discurrebaut iuspicieotem ; illa auteui niliones et actiones justitia?, id est antiqui patres
imago tauti fulgoris et[claritatis erat, ut prai uimio quasi exterius coojuacti eraut : uoudum iutixi igaito
spleudore qui in ipsa lucebat, necfaciem ejus, ncc et [>erfecto opert se iu Filio Dei erigenti, quod ipsi
«iO.t MILDEGAHDIS. (iOi

tantum in extciiore suno vorboiuni suoruin prn;- A lu sccundo vero Mosen, quoniam deiude plautatio
nion^lrabjnt. surrexit iu»i)iralioiie Dei iu iuitio dalio legis per
Esl iinoque valdo terribilis aspectn, quouiaui ipiuin Mo:euin pru!ligut'alioue Kilii Altissimi, et iii

jujtitia ia verbo Uei melueuda esl liuiuanai scieu- terlio Josue, quia ipse postmoduin luibuit spiriluin
tia; iu iinpio juJicio iiijusloiuin jiulicuin secuuduui biiuc a Doo, ut cousueludinem le^^is Dei contirma-
se ipso:^ solunimodo judicautiuiii. Taulic est eliaiu ret robustiorcin iu priocopto divino, Ac deiude
inagnitudiuis ac alliludiuis, iit nu-ii?araui ojiis nulio vides reliquos patriarcbas et projilietas ila sursum

inouo disceruere possis, iiuia i[)suin Yerbuin Filius siiigulos iusingiilis rainis ordiuate sedentes, 'secuu-
^cilicet Dfi in magnitudine gloriu; suio, cl iu altilii- duin toiupus qiio iu boc sioculo sibi iuvicoui suc-
diue divinitalis siia; omncs crcatura» superexcellit ces^erunt, quouiaiu iu iinoque tcmpore subse-
in paterna majestate, ita ut boc iiulliis bominum iu (jueiilium jiatriarcharum et propbelarum iuspiravil
corruptibili carne id ad perlectum possit couside- Deiis dosnjter ad allitudiiiein jirijeceptorum suorum
rare. iiuiuscujusque siugulare geriuen, cuui ipsi iu diebus
(Juod aulcin eadein coluuiua Ires angulos babel suis disposite et ordiaate in o.stensa sibi] juslitia

ab imo usque ad summum iustar gladii acutos, boc quiescebant, divinjE inajestati lideliter sul)jecli, ut
est quod circuiens et volubitis iii gratia forlitudo in teinporibus suis vcnientes eraut.
Verbi Dei quam Vetus Testamentum praesiguavii El bi omues converlunl se ad auguliim coliiniuifi

iu Novo declarandam inanifestavit per Spiritum qui respicit ad sejilentriouem, adiniraule.s ea qiiai
sauctum, tria incidcntia acumina, id est anliqiiain iii spiritu futiira videut iu ipsa quia omnes admo-
legem et novam gratiam atque enucleationem iide- uiti spiritti, per Spiriturn sanctum se verteruut el
lium doctorum in quibus factus bomo quod jusluiu vidoritut ad evangelicam doctrinam fortitudiuis
est operatur, ab iuitio videiicet iuceptiouis suio ut l'ilii Doi diabolo repuguautis, de iticarnatione ejus
in inio cum bonum iucipit, ita sursum teudens ad loquentes, et admirantes quod ipse veniens ex cor-
perfectum quasi ad sumnium cum hoc consuuiul; de Patris el de utero Virginis iu raagnis rainibilibus
ijuia omne quod justum est, fuit et est, et pcrraaQct seostenditin siio opere et seciuenliuiu qui ijc-iitn

in ii'teniim in simplicissima deitalc quije oinnia pc- in nova gratia uiirabiliter imilantes caduca cuiicul-
uetraf, ila quod nuUa potestas potest conslare iu cabunt, el ad ieternorum gaudia fortiter anhela-
uialilia sua, quam vull devincere pielalisejus gloria. bunt. Sed quod iuler hos duos jangulos (uuum sci-

El primus angulus respicit ad orienlem, qui cat licet vergenlcm ad orientcm et alteruin ad septeu-
jtrinius ortus inceptionis cognoscere Deum in divina ( trionein) aute facicm ipsoriiui patriarcharum ct
lege, ante perfecttim diem omuis juslitite. Secun- prophetarum estcolumua illa ab iuio usqtio ad sum-
dus autcm ad septentriouem, qiioniam Ipost inco- mura quasi tornatilis et rotinuTa, plenaque rugariuu
ptionem bonije et instituta? operationis, Evangelium ut de arboris cortice solot gornien jiullulaio hoc :

lilii mei ot alia jiriecejita iu me Patre surrexcrunl e.-^t quod intor binas suniiuitates, videlicet inler nia-
conlra partem aquilonis, ubi omnis injustitia orta uifestain cognitionera ineam et subsequentcm do-
est. Tertius vero ad meridicm exterius ipsi asJilicio ctrinara Eilii mei, latuit typum pra-liguraliouis
per
aliquantulum conjunctus. qui est roboraiis ojicribiis iii animabus antiquorum patrum in legihus meis
jiLslitiiJi profunda et exquiiita sajjientia jdiucijialiuiu cominorautiuni, unicuni Voibuiii qtii osl Filius mcus
magislrorum per calorem Spiritus sancti qui ob- a primo electo usque ad ultimum sauctum ; in ui> .--

scura in lege el proplietis appaiucniut, et qui iii tica coronatura circumoruatus, quia ipse omnia in-

Evangoliis o^tenderuiit geiincn quod iructuosiiin fc- strumcnld sua boiio comiiosuit ac limavit, sciliccl
ceruut ad intelligeudum, tam gciilos exteriurem per nobilem gratiam oiuuibus se piuin nianifestaus.
materiam ScripLuraruni iu ojiere bonilalis Palris, ut pra>hgurabatur in rugis circiiracisionis, qua; fuil
et suaviter ruminantes in ea mysticam signiilca- unibra futtirorum in appositis sigiiilicationilius per
tionom. D ausleritatom legis iu so liabcntis rectissimum ger-
Uuod autem ex augulo qui respicit ad orientein, niou latcns, suinina' et sanctissinai incaruationis.
procedunt rami a radice usqiie ad cacumen ejus : U .od vero a secundo angiilo respiciente ad seplen-
hoc est quod in ortu cognitionis Doi per lcgem trionem exit splendor niirfE claritatis se extendens
justitia;, quasi in angulo orioulali apparuerunt ra- ac rellectens ad angtilum qui respicit ad meridiein,
mi, tempore scilicct jiatriarcharuin et juopbetarum, hoc est qtiod ab altero, Novo scilicet Teslameuto
quia illa acuta columna divinitatis, hioc omnia ex- diabolo opposito, exeunt verba Eiiii mei quio egre-
tendit ab initio radicis, id est bonie incejjtionis iii diuntur de me et revertuntur ad uio; quia micaute
mcnlibiis clcctorum suorum usque ad cacumen ejus : sole in carno, qui mcus, fu^get lumea
ost Filius
quod Cit usque ad manife.staliouem Filii hoininis, sancli Evangelii in jtiiodicationeejus, ab ijiso et a
qui omnis justitia est. Unde eliani justa radicem discipulis ejus se dilfundensiu fruclum benedictio-
ejus vides in primo ramo Abraham sedenleni, quia nis, et se retorquens in fontenr salvalionis, sic per-
|»er omnia subeuntom divinitatom cxs|)iral)atur hoc veniens nsijue ad rectores, videlicot ad jirofundos
tempus quodj jiriinitus urlum est in Abraliani, cum scrutatofos voriiorum Veteiis et Novi Tostamenti,
qiiieta mente reliquit patriara su.im obcdions Dco. ostendentes quod sapiontia erocta est in ipso sole
ou;i SCIVIAS. -LIL{. 111, VISIU IV. mi
muudum illusUanle, qui iu suo latere valde ardet, A rationis suai cum bonum operatur, est robustiorls
vehit meridies in electis suis. fortitudinis, quouiam Spiritus sauctus cum pertrans-
Et in eodem splendore in tam magnam iatiludi- ivitinfusione sua, iu qua tamen operante virtute
nem se diiiundente, conspicis apostolos, niartyres, frequens esse uon potest. Unde iterum constrictio-
conressoros, virgines alque alios ])larimos sanctos ris erit virtulis, quasi iu iiue operis per IVagilita-
iu magno gaudio doambulanlcs; quia in perspicuo tem caruis suic. Sic scmper exteudi debet arcus se
luuiine, diim Filius meus luit pra^dicaus et dilalans muuieutis contra vitia diabolica.
lumen veritalis, facti sunt apostoli adminislralores Quod auteiu iu cacuminc ejusdem columiiai vides
veri lumiuis, el martyres roLusa miiites sanguiueni iautam ciaritatem Iiiujinis ut humaua liugua ellari
suum lideliter fundentes et confessores ofticiosi post uon possit, hoc est quod coilcstis Paler in altissimo
Filium meum, ac virgines supcrnura germen se- etin profuudissimo secreto suo edidit mj^steria Filii
quentes, atque alii elccti mei Ia;laulos in foute la-ti- sui, qui iu codem Patre suo fulget clarissiina co-
tiai et in fonte saluti^, dum Spiritus sanctus eos ruscatioue, iu omnis justitia. et in
qua prolata est

perfundlt, ita ut sint flagrantes et manautes de vir- leguli propositione et in JNovo Testameuto tjuod cst
tute in virtutera. Sed qnod tertius augulus qui re- uiaxima claritas lucentis sapientiaj, ita ut non sit
B
spicit ad meridiem est in medio latus et extentus, iti possibile ulli terreno homini huc aliquo sermoue
imo autem et in summitate alii|uantulum gracilior proferre, duin est in corruptibili carne. Et in ca-
et constrictus secundura modum arcus /qui extendi- dem apjwreus columba habens in ore suo
claritate
tur ad sagittas jacieudas, lioc est ditfuso Evangelio radium aurei coloris multo fulgore columnam illam
ui-dens in fervore Spiritus sancti, illa sapienlia irradiantem, est in coruscatioue luminis Filii Dei
sauctorum, quam in {^rofundilato qua^rebant, ut per iii corde Patris fulgenlis, igneus Spiritus sauctus,
eani reperirent typicum germen profunditatis, scili- pcr quera declarata sunt mysteria ipsius altissimi
cetquod eis csset intelligeudum iu vcrbo Dei; ipsa Filii Dei ex summa altitudiue venicutis pro redcm-
immediata, videlicet lata, quia confortata et robo- l>lioue populi, ab antiquo serpente seducti. Uude et
rata lide in populo Christiauo, quasi in medio erat idem Spiritus sauctus inspirans omnia legalia pra^,-
lalus sensus e.\iens de animabus sauctorum docto- cepta ct nova testimonia, dans videlicet legem cla-

rum, qui profuudam asperitatem Scripturarum scru- ritatis myslerii sui ante incarnationem Domini,
tantes, profulerunt eam in scientiammultorum qui atquo iu eadcm claritate virtutem suam osteudeus
ab eis discebant, ita quod dilatabaut sensum suum iu iucainatiouem ejusdem Filii Dei: habet iu pro-
in e.\tensione sapientise et scieuticP. diviuie Scriptu-
^ fundissima iuspiralioue sua aureuui splendorem,
ra3, quoe iu initio quasi iu imo ecclesiasticai institu- scilicet eximiam et excellentissimara illuininatio-
tionis erat adhuc gracilioris et minoris studii, quia ucm unctionis sute multa et magiia perfusione my-
populiuondum eam amplectebantur tali amore, ut stica, secrcta ipsius Uuigeutti Dei antiquis pra^coui-
postmodum fecerunt, cum etiam iu liiie saiculi ut bus, ut dictum est, Filium lypico
aperieus, qui Dei
iu summitate ejus, refrigescent studia multorum, ita osteudebaut, et valde mirabatur iuelTabiliter ex-
quod eis divina scientia non eiut auiabilis in amore euntem a Patre, et mirabiliter surgentem in au-
operis, sed abscoudeut sibi ipsis couscientiam suam, rora perpetui.e Virgiuis, fortiter etiam exureus
quusi non sit eis mutaudum bonum iu opcre, tcxtum Veteris Testamenti et Evangelii iu spiri-
illud tautum exterius ul in somno cognoscentes. luale germen, in quo omnis justitia erecta est. Ideo-
Ft ideo Cst iste angulus iu medio sui latissiinus qne propter immeusam vim divinitatis, iion esl tibi
in asperitate, quoniam aspcra opera cultus Uci de- possiiiile iulueri diviuam ckuitalem, qua- a uullo
uudata ab obumbratioue Vetcris Testamenti, eraut mortali homine polerit vidcri, nisi ut eam ostendo
a constrictiore initio suo sc protcudentes, quasi ad in obumbratione, cui volo. Quapropter et tu cave
medium sui, qute sunt fortissima^ virtutes in altioii ue proesumas temere intendere in id quud divinum
studio, cum populus velocior fuit, contra iniquita- D est, sicut ctiam trcmor qui tc apprehendit tibi de-
tem diabolum scilicet iu verbis qua.' Dei sunt, et eji- monstrat.
cere alque couculcare omnia vitia ejus cum magna Sed quod vides intra praidictum a?.dilicium veluti
austeritate juslititc Dei, ipse tamen sic tandem des- quamdam imaginem coram hac columna super pa-
cendeus, in oljlivione sui, et constrictior c\istens vimentura ipsius a'dilicii stanteni, hoc est quod iu-
in fervore Spiritus sancti circa linem mundi; ita Ira opus Dei Patris, se virtus haec ostendit decla-
videlicet esteusus ut cum nervo lignum exteuditur raus mysterium Verbi Dei, quiaipsa aperuit omnera
ad bellum, (juia in auima ct corpore se homo debet justitiam in civitatc Ouinipotentis in populo, scili-

erigcre coutra vitia, ex utraque parle sui coustri- cet Veteriset Novi Testamenti, super pavimeutum,
ctior ct in medio largior, ut iu primo et iu ultimo id est super cuncta terrena iu opere ejusdem pii

opere suo circumspectus sit maguo timore ct huiui- Patris staus, quouiam omuia terrestria sicut et
litate et iu medio forlis ac conslans emittere jacula ciclc.-tia in cjus suut provideutia. Quod autem ali-

bouorum operum per donum Spiritus sancti adver. i|uaudo ipsam columuam aliquando etiam homines
sus insidias diaboli. iNam ia inceplione boui est ho- illos qui in ipso aidilicio discurruut inspicit, hoc est
mo gracilioris virtutis, in prosecutione autem (>[•(;- quod et secretuiu suuui (juod protulit vis divinitatis
bu: S. HILDEGAKDIS oos

Verbo Dei cousiderat, et eliam hoiuiiios qiii iii A vestilum quod ost diibitatio in operibus peccalornm;
bouitati' 1'atrii oporuutur perspicien?, qui se tdti- in districtioue tamcn limoris metuenle, judi-
i^unt vel uou taiii^uut iu opere, (piia uovitqualitaleiu ciuin Dei. Ideo aulein compulsce oves nominanlur
uniu5cuju?iiue sccundiim studium ejus. Eadem au- (pioniam modis coinpcUo eos ut ad vitaui
nnillis
tem imai^o declarat scieutiani Dei quia illa prtevi- ; perveniant per sanguinem Filii inei ereptos a inorte.
det omiies bomiues etoniiiia quai incu-lo et in terra Unde et compulstR oves homines suut illi, qui j)er
sunt, tanli lulgoris et clarilatis existens ut pru' ni- niultas tribulationcs ct aTumnas contra volunlatem
uiio splcndore qui in i[)sa lucet, nec faciem ejus suam compelluutur a mc, nl rclinquant iniquita-
uec vestimenta «piibus iuduitur considerare valeas ;
tem suain quam pcr volunlatcin jiroprifc carnis, et
(luoniam ipsa terril)ilis est iu lerrore ul lulgur mi- per lloreiu juventutis sua-. landiu libentissimo adim-
udulis, et lenis in bonitate ut splendor solis quandiu sajculo adluercrent, sic voleutes
: ita plerent
quod in terrore et iu h^nitato permanere iu ardoi'e libidiuis usque dum eos dese-
sua incompreliensibi-
iis est bominibus, per lerribileui fulgorem, diviui- reret ignis carnis per frigus ajlalis sua';quosta-
tateni quasi per faciem ejus, ct per cliritatem quani meii onmes diversis modis couslringo, secundum
babet in se ipsa quasi vcstimeula decoris sui, quo- quod in eis video, ul cessent a peccatis suis.
raodo etiam nec sol considerari potest in ardente fa- B Nam quosdam eorum in quibus stecalum tam forti
cie sua nec in decoro vestitu radionim suorum. Ipsa desiderio non ardel non constringo fortiori llagelio
est enim apud omnia et in omniftus, ac tantsc pul- scd leniori; quia nou video iu eis tantam aiuari-
chrituduiis iu secreto suo; ut a uullo Uomine sciri ludinem quautam in aliis, quoniain cum senliuut
possit quanta suavitate toleret bomines, et quomodo correptionem meam, mo.\ relinqnunt in festinatione
parcal eis in perspicabili miserieordia quousqiie voiuntatem suam, et veuiunt ad me, ponipis siecu-
;

durissimus lapis amplius perforari uon possit iu
imperforabili duritia sua, qui est durus et incorri-
gibilis bomo, qui nullalenus vult declinare a malo
suo. Sed tamen ut ca'terui virtutes, in forma appa-
ret hominis; quia Deus in virtute bouilatis su;i' fecil
bominem, ratioualitate et scientia ac intellectu pro-
fundissime adornatum, ut eum intima dilectione di-
ligens et masima devotioue colens spernat ligrnenta
dfomonioruin eum praicipue amans, qui ilii tantuni P eorumsupero; quia lam rebellcs, tamque superllui
;
laribus renuntiantes. Quosdam aulem fortiori ver-
bere corripio, quoniam tam ardentes el laui pervi-
caces sunt in peccatis ex vitio carnis suui ut nisi
fortitcr per mc coarctareutur, non esseut apli re.
gno meo. Scieutia mea prajvidet et cognoscit eos,
ac constringit illos secundum supcrtluitalem cor-
poris ipsorum. Et iterum quosdam in maxima et
fortissima airumna ac miseria mentis et corporis

et lalem dedit honorem. in ojjcre carnalis voluptatis sunt, ut si non constrin-

Quod vero circa eamdeni imagiuem conspicis gerentur, gravissima caluinitate, non cessarent
pulclierrimam multitudinem, angelicam formam et a criminibus per petulantiam suai caruis, quia
alas habentern, el in lanla vcncratione slantem ut dum essent in prosperitate suai voluntatis, se non
et eam timeant ac diligant : lioc est quod iibique convcrterent ad Deum, quoniain unde unus per pu-
scicnliam Dei beati et excellentes spiritus in ange- sillanimitatem mentis sute omnino cadit in despera-
lica ministratione, per inexplicabilem ct purissi- tionem : iude alius jocatur per stoliditatetn super-
mam laudem colunt, (juud tam digne non potest biai sua', alque per quod ipsc omnino couculcatur
bomo adimplere cum adhuc in mortali corpore est; in desperatione ;
per hoc ille vix constringitur in
ipsi Deum amplcctenles in ardore suo, quia lux vi- plenitudine animi sui. Hoc modo coerceo perlinen-
vens sunt, et non quod alas habeant ut
elati : alia tes ad me cum mihi repugnant in operibus suis ; ut
volatilis creatura, sod quod llagrant in splueris suis (juia cos novi, saltcni per calamitates tam corporis
j)er virlutem Dci, (juasi pcnnati sint. Uude ven(i- quam sj)iritus quas {)atiantur ad me pervenire com-
rantur me Deum verum, persistentcs in recto limore jiellantur, quateuus ipsi salventur, ut eliam Pharao
et in vera subjectione, scientes judicia mea, alque D Isracliticam plebem a terra sua perterritus, taudem
ardentes in amore meo, quia faciem sem- meam discedere compulit, sicut scriptum est: Vocalmjue
per aspiciunl niliil aliud desiderautes ncque vo- Pharao Mose el Aaron nocle ait Suryite, eyredi- :

lentes uisi quod vident placere jjersjiicacibus oculis mini a populo meo, elvos et filii Israel. Ite et immo-
rneis. late Uomino, sicul dicilis. Oves vestras et armenta
Sed qiiod aule facieiii cjus vides aliam inultitu- (issurnite, ut peiieraiis, et abeunles benedicite mihi
diuem in humana forma et tenebrosa veste appa- Exud. xii). Hoc tale est : Ouerosa et gravissima
reniem, atque in multa constrictione timoris stan- crimina quie adha^rent huic sa?.cuIo in multis un'um-
tem, bi sunt in scientia Dei homines existentes. nis ac miseriis, gravaut supermodum multos homi-
Unomodo? Flomo est iu conspeclu Dei iu magno nes, in cordibus suis dicentibus: Heu, heu ! quo
bonore, quem j^rujvidet ad se jiertinere, illo abjecto fugiemus:' Kt tunc eaidem ceruinuui rixando illos

qui magis iu j^erditioue contendit j)erdurarc quam expellunt a se: ita quod etiam ipsi homiues festi-

lu Deo Sed homines illi, quos vides in hac

esse. nant ab eis recedere, quia in seipsis arescunt in
multitudine, dicuntur compulsie oves, homanam spe- corpore suo de gravedine llagelli mauus Dei, uon
ciem babentes, [iropter opera bomiuum, et iimbrosum valentes cuin gandio vivere in voliijilate suMnili. quo-
 :

00!! Sr.(VIAS.-MR. III. VISIO IV. til(t

iiiain Ueus ivquirit eos : quod est vucatio justorum A oblectantes in propriio rebus suio, ut eos delectat
per diversas calymitates in tenebrosis operibus no- in carnalibus dcsideriis. Quorum alii cx bis operan-
ctis peccatorum. Uude Pliarao vitia, scilicet diabo- tur in supcrfluitate ac in delectalione carnis quid-
lica vocant in clamore onrumnarum et miseriarum quid volunt; non tameu existentes in ojio et in iu-
Mosen, id est quos Deus constriufjit
Iiomines illos vidia, sed volutanlurin blandis voluptatibus haben-
furlissimis doloribus sivo spiritualibus sive corpora- tes delicias et suavitatem carnis suip, quibus dimit-
libus, et Aaron, oos videlicet quos coercet leviori- to fruges terraj in prosperitate, ut non doficiant in
bus adversitalibus in nocturno tempore malorum paupertate quia et creati sunt per me, el quia
;

operum convocatos, ipsis vitlis in oppressione vo- etiam populum non absorbent per malitiam suam,
luptalis bominum dicentibus Surgite de carnali : atque idcirco dabitur eis secundum desideria ipso-
consuetudiue vestra et egredimini de veteri babita- rum. Alii vero sunt tanta.' ferocitatis et nimietate
tionequam nobiscum babuistis separantes vos a amaritudinis fellis et odii ac invidio:>, reddentes ma-
communi populo quem possidemus, cum nos colit, lum pro malo, nec volentes suflerre ullam injuriam
et subtrahentes a srecukribusnegoliisquibus libenter sibi illalam, iia ut st liaberont honorem ct divitias

adbaeremus, vos qui exterrili eslis in nobis cum in sa-cuii, cojlestcs virtutes dirumperent in bominibus

captura noslra fuislis, et illii Dei vo])iscum qui vident f^ ne colerentur in eis; unde ipsis abstraho fruges
ipsum iu agnilione ejus. ite itaque alianiviam re- atque divitias, in magnis miseriis eos dejiciens,
I
linquentes nos, et ofFerte vos ipsos Deo inexpugna- quatenus se non possint ad tantum malum erigere
bilibus causis quibus nos superastis (ut dicitis) in quantum est in voluntate ipsorum, quia diabolica
desideriis vestris, lenitatem quoque vestram in opera pcrpetrareut, ^si facuitatem ad hoc [haberent.
ovilimansuetudine cum qua vobis 'est durum no- Sic obsisto viis homiuum bouorum scilicet et ma-
biscum laborare, quia vultis alium dolorem susti- lorum recta mensura ponderans [ascensus eorum,
nere sequendo Agnum et victoriosissima arma in sccundum quod oculus meus videt cupiditates ipso-
armentorum fortitudine cum quibus nos superastis, rum, sicuteliam sapieutia lestatur per Salomoncm,
et quibus nos resistere non possumus, assumite in dicens \Omnes vix hominum pafent oculise/us, spiri-
novitate mentis vestrae, quam modo habere vultis, iuum pondeTato)' est Dominus Hoc tale est
{Pi-ov. xvi).
et separamini a nobis ut dudum voluistis cum nos Orania itiuera qute spirat viveus animus homiuum
acriter impugnastis, et euntes ad patriam pro qua in proesentia scientia; sufc in hoc quod homo habet
deletis in animo vestro comprehendite aliam;vi- circuitionem iutellectus utilitati:;, scilicet fructuo-
tam quce vos ducit a nobis, atque benedicite in ,, sitalis atque imbecillitatis inutilitatis hfoc su nt :

1 J-
laude Dei
r\ •

pugnam
•11-
illam in qua
1 • .•
abcessislis a srecu
' «.,i-. .. „ t ! 1 !• : o 9
aperta conspeclui omnipotentis Dei. Sic Jper omnia
l-i _ • •

laribus causis et negotiis. videt Deus, ct omnino non absconditur quiquid

Ego quoque omnipotens Deus, ut pra?dictas oves aspeciui divinitatis ejus quia scit omnia, sic vidcli-

me, sic etiam columnas meas,

transire compello ad cet aspiciens universa ul unamquamque rem recte
|id est fortiores coelestes hffiredes in fundamento dispenset. Quomodo? Ipse est enim spirituum pon-
castigationis me consolido, secundum nequitiam derator, mulcens eos in suavitale blandimento-
implicationis peccati in invasione prcevaricationis rum et tranquillitatum, castigansque eos in tribu-
Ada> qud impugnantur, quia stare non possent, latione dolorum ct miseriarum, ut oxcutiantur ad
si mea non confirmarem. Quorum qui-
eos gralia rectam mensuram, quam contra eum nec currendo
dem alios quos tam gravepondus non gravat vitio- necfugiendo transcendere valent, nisi quanium ipse
rum, leniore casligatione castigo, quoniam si eos probat juxta merita eorum, quoniani ponderatio
acriori verbere constringerem, omnino deficiente i])so)um est quod in excussione rctributionis eo-
spiritu caderent in desperationem, quia afflatu ma- rum sive in hoc sajculo sive in futuro ostenditur
joris turbinis diabolica? suggestionis non cateuan- quomodo Deum coluerunt. Unde etiam ipsi spiritus
tur. Alios autem graviore mole iu varictate stevis- Djuste ponderautur, ila scilicet ut ratioaalitas ho-
siraorum morum, et in superfluitate concupiscen- minis non plus eleveturin superiora nec deprimatur
tiarum ex pugna diabolica oneratos, haboo in durl- in inferiora quam justo judicio suo recompensat
tia constrictionis gravissimorum dolorura, utnon Deus, quoniamsic ipse resistit illi quod nulla anima
exeant a foedere meo, cui assistunt me toto deside- cst tantai polestatis in superfluitate uliius rei, ut

rio volentes apprehendere, atque prsecepla luea oh- possit Deo repugaare quia ipse cuncta reciissime ;

servare, quia si istos ut'priores leniter castigarem, dijudicat, obsistens eis justitia sua, cui resistere non
ipsas correptiones meas pro niliilo duccrent, quo- valent, ut plus possint quam sit promissionis ejus.
niam gravissimo certamine antiqui serpentis impu- Nam ut plumbum jusleponderat pecuniam, sic Deus
[[gnantur. Sunt etiam quidam exsules cfjelestis pa- lequa libra bonis et malis tale obstacilum opnonit,
{triae quos nescio, quia me omnino relinquunt avi- quod nuHo modo possuut effugere aequissimam uor-
ditate menlis suse seipsos rapaci [rabie seducentes mamjudicii ejus, isti pro meritis suis gloriam et
inec me qucerentes, nec scire volentes, sed in se- gaudium vita?, hi vero pcenam et mmrorem mortis
jipsis suffocantes bonum desiderium, ita quod non recipientes, secundum quod Deus acutissime prsei'i-
Ipostulant a me uUum auxilium, avide tantum se det in eis.
 .

r.ii s. iin.i»i:r.ARnis i\\-i

(jtiu^ auteui piaidicla iuiago iuspicit htjiuines illos- A doviaveruul ut redoaul ad Ucuiu Crcdloieui suuni,
fjui do inuiulo veniente?, in eodeni ivdiiii.io iiova secunduin qiiod dioil unicuiqnc eoruin iii vorhis
\estc indaunliir : lioo c.4 quod scieiitia Dei novit adinoniliouis sute, ut supra dictuiu est. Qui autcin
eo-i, qui pertidiam intidciitatis surc rclinqucntes, in acutas aurcs interioris iutelloctus habfit, hic iu
potestate [operis Dci pro vita a?terna iiovum honu- ardente amurc speculi inci, ad verba li;pc anlielct.
nem in baptismo induunf, movcns illos ne rover- ct oa in con^cientia animi sui cnn=pribat.
lantur rctro ince^lentcs ad diaboliiin, vol si in illud

VISIO QUINTA.
Sr\iM\nirM. —
Dn formi znll Dci ct qnid operetur. Quod Deus pf^c.cata hominu.m diligcnlor cxaminat aiif
punicndn rorpnre h^^mini.f nnt in poena futiiri sa;culi, auf ipse honio pnrr/abit pcr pTenifenlinm in anima
/?
elcorporc. Vcrha Joh dceadem re. Qui cuni tiniore p^-^ccnnl m"rcnlur cjralia D-nrcsarticrc pcr paenilentinni
in purgatione : quani si hic plcnius non invjniunt.in fnturo inveniunt. Quomodo in ralionalilale honiinis
bonum rcspondsat maloet malum f)ono ad }7}ortinn. Quod honw habet in se duas vocationes, una vocalur
nd vifam ef allcraad morlem. VerbaPsalnnslx dceodem. Quod mirabHia ct admiranda judicia zcli Dci
in VetcriTcsfamentovisa s'tnt xtt Dcus timealur. Quod Deus a rccliltidine judicii ncc fallacibus, ncc
adulatoriis scrmonihus movcfur. Quod supcrna ullio non excedit aclus hominum grariiisvindicando.
Vcrba Daridadeamdcnirem.QuodoculiDoniinividentunamquamqueinjusliliampunicndoeam,ila ulquamvis
humanus sensus judioio Dei perscrulari non poasit : tamen. crintina homintimnon negliguntur indiscussa.
Quod zelus Doniini Juste di/udicans opcra hominum terribitis csl omni crcatvrx. Quod virfus sanclx
Trinilatis in multa suavitate cf recta ulfione sibi suhjicit menti's hominuni secutidumdiccrsilntcm intenfioniK
ipsorum. Quod zelus Dciricit primodiabolum in Christo, dcindc in eleclii fugavil. fertio in filio perdilionis
omnino conterel timenfibus parcens, rcbnlles casfigans. Quod indurati justitiani Dei despicienfes et
:

admonifionem Dei et exhortafionem homini^ non recipientes in perditioncm ahjiciuntur. Quod elemenfa
conquerunt dedurifia impcemlentium ; ci super eos vindictani inducunf. Qucd Deus super rapidos ct
prxsumpfuose et scienter pcccanfcsvindictam Cain et Pharaonis ef illoruni qui idolumin Orcbadorareritnl
et qui iniiiali sunl B';elphegor imlucit. De iuslilia Dei orta in. .4bcl, cultain aliis electis, .<;uavi in Fdio
Dei; hunc transgrcssam ulciscitur zelus Dei qui lunc erat, func est ef permanebit. Qui canino morc
abominnfur Ecclesinm, et dedicafionem Ecclesix, et rcsad Ecclesias pertinentes desfruit, zelo Dei cjiciiur.
Qiiod in facto Jacob pncfigurabatur dedicafio Ecclesix. Ubicunque corpus Chrisli imniolandum esf, debef
eRse lapis signatus, ctiamniihicx aliqua iinpossil)ililale templum esse non pofcrit. Quod. fonpliint. debcf
habere causam conslitutinnis sux quxadhxref sibide lahorc popufi. Qnomodo ct qua causa Jacob drcimas
omnis subsfanfix stix dederit. Qui ecclesias deslruunt, dedicationes sanguine homicidii vel fornicnfione
polluunt, elqui signatum lapidcmin sacrificio non habeni et qui decimas vel rcs templi diripiunt vx :

illis, OKxmiseris illis! Qui res ecclcsix cnnibus et porcis, id est pravis hominibus dividtint, hosvel semeii
eorumde snmmo gradu usque adinfimum zelu9 Dei projiciet. Quomodo D?us ulfione sua cxdii credulos
etincrrdulos. Qui pufnnf se sapicntes et potestafem suam per injusfa judicia elevanf. quam miserabililcr
hos zeliis Dei e.rurit. Qtiod in zelo Dei non cst clamor minantis vocis, sed immobiiis et firma poteslas jusli
judicii.Quod scientia in homine etquasi speculumin quo latet desiderium vel boni vel mali. Quomodo ex
metuproccdittimor cl de timore fremor, ef quomodo homo per hxc iria debet operari quod jusfnin esf
De prima radice, id est discretione hominis et de ignea supradicta gratia in Cliristo. Qi,od nrmo in
cxcusatione peccati debet mussitare contra Crealoremsuum.

Post lia^c vidi et eccc in soptcntrionali angulo H leret,quaruin prima a dcxlra maxiila surf^cus lon-
conjunctionis duariim formarum miiri dicti «"dilicii debatur ad aqiiiioncm secunda vcro quai et media
;

apparcbat tanqiiam caput mirabilis formse iili an- erat, a gutture ip.sius dirigebatur ad scptentrionem,
gulo exlerius immobiiiter a coilo impositum tantae lertia autera a sinistra maxilla tendei)atur ad occi-
allitadinis a terra quanta erat allitudo ipsius anguli, dentem ; aliquando magno terrore se mo/entes,
non tamcn eum cxcellens, sed tanliim pari scquaii- atque in illas partes pcrcutienles; aliquando aulem l

tate ei in summitate coadwquatum. Et caput iiliul a percussione cessantes. Et non audivi caput ilind !

crat ignei coloris, rutilans ut flainma ignis, tcrribi- ulla vcrba proferre ; sed lantum in se ipso immo-
lemque habens faciem liominis, atque in ira magna hile manens, alis suis interdum illuc percutiebat
icspiciens ad aquilonem. A colio aiitem et dcorsuin quo et ipse aia? tendcbantur, ut dictuin cst. Et ite-
nnn nilam formain ejus, quoniam reliquum
vidi rum audivi sedcntem in tlirono mibi dicentem :

corpus ipsius omnino absconsum et obstrusum iatuit Deus qui in velori populo zelum suum graviter
in prfRdicto angulo. Caput vcro ipsum vidi quasi Filii sui mitem
oxercuit, in novo proptcr amorcm
nudam formam humani suavcm se ostendit non quod uuncpeccata deiin-
capitis, 'nec crinibus oble- et ;

clum inslar virilis formff*, nec velamine more mu- q quentium dissimulans negligenter parvipendat, sed
liobri, plns tamon virile quod miiiiebre apparuit quod misericorditer, puri cordis intimam et veram
mnltumqne tcrribile ad intuendum. IlabcbaL autem pa-nitcntiam exspectet, indurati aiitftn ncqnitiam
tros alas mircc latitudinis ct ^longitiidinis^albas, ul non toJerans, justo judicio suo puniat. Undcetcaput
est candida nabes non in altum erectas, sed solum- lioc quoddam vides in soptentrionali angulo con-

modo a seseparalim in directum extentas, ita tamon junolionis biformis muri dicti a?dificii apparens :

nt ip-um capiit cas aliquanlubim altitudine praocel- ostendit in significatione zelum Dnmini, qni c<t
 li I .( >(.l\IAS. l.ll;. ili, VISKi V. lil'..

viudicld iuUexibilia iuiquitalis, ucc uilcini uicdici- .V duabus causis timeo oiaua opcra mea. Quomodo?
nam desiderautis, aperte surgeus iusinuato mysterio r.um bonum opus facio, vereor illud non esse pcr-
Verbi Dei jier iiguras et per sonum patriaiciiariini fcctum ciiram Deo, qiiia illud pcrspicue nou inspi-
et proplietariiui. iu siguilicalionijjus eoruui prie- cio sed obscure quasi iii speculo : aliquando illud
nuutiati. Sic et zelus ejus iu loruia videlur capitis: coguoscens in spiritu, aliquando cliam iguorans ab
quoniai:": super omuem timorem cognitus est in onere corporis mei. Maluin autem opus cum facio.
severitate ultionis sute, nt homo iu facie sua coguo- sum in confusione per conscicntiam sjHritus mei,
scitur, ardetque contra septeulrioualem parlem quoniam in interiori iiitollectu cognosco quod Dcus
quia ipse in Deo vclocissimus ot acor occidit dialio- nou parcet scientiam halicntibiis iu peccatis, quod
limi et omne malum, cum etiani in Abraliom ol in est quaudo liomo intelligit, q^uid in opere suo con-
Mose duse partes defensionis operantium, specula- trarium sit Deo, sed eum oportet purgari, vel ultioue
tiva scilicet scientia duarum opiionis causarum, id in corpore, \el pcen;i po?nitentitevel poma tormen-
est duarum viariim boni scilicet et mali, et gcnus torum in alia vita. Et idco non parcit deli:iquenli si
humauum in ojiere Dei conjungunt, quoniani lor- eum nou po^nitet; quia non datur ei potestas pec-
tissime adversus diabolum in scieutia boni et mali candi ut peccet, sed eum oportet castigari aut bii-,

debct liomo operari iu omnibus causis per bonita- •'

aut illic. Qiiapropter si sic impius sum, tantaiquo
tem Pairis. Prwvaricationem autem qute fit per obdurationis uL ad hoc non velim molliri qute decli-
speculativam scientiam in operibus hominum meis qua', sunt peccata mea,
pra^- nem a propriis rebus
cepta Dei trausgredientium Do- non aspiciam in magnum certamenillud mihi-
ulciscitur zelus ita ut
mini, ubi locus non est indulgentiee. Ubi est hoc ? ipsi repugnans, quod ego in fragilitate sum, sed
Ibi videlicet ubi nec est timor Domini, nec hominis quod Deo semper contrarius existo in notis c;iusis
in agnilioue Dei. Et tale cor quod ita in sorde ini- meis, quia conceptus sum in peccatis semper cu-
quitatis obduratum et cmortuum est, quod ncc vc- pieus operari iuiquitatem, nec metuens judicari a
retur judicium Dei, nec vultum hominis hoc justo Domiuo; quare tunc si constrictus sum iii tam vano
:

judicio confundit et deprimit ultioue sua zelus Do- laborc quod frequenter cum scientia qua Deum agno-
mini in lege Dei. Quomodo? sco, in meipso iniquitati contradico? Nou autem
Post constitutum prseceptum ubi fit prajvaricatio fam impotens sum ut ignorem bonum et malum.
legis cst zelus qui abstrahit injustiliam cum rectis- Unde si intelligibilem scnsum a me repello sic di-
simo iudicio, ipsa injustitia abstracla in Veteri Tes- cens Ignoro Deum, mendax sum, quia ipsa scientia :

tamcnto cum austeritate repensionis in exteriore Q arguit me repreheusibilem, quod debitor sum Dco,
homine cum transgressio legis corporaliter ulcis-
: cum incipio iniquitatem operari. Sed nou in vanum
cebatur in ipso, ot post gratiam Evangelii est idcm laboro, cum iu bona conscientia contradico malo,
zelus por poenitentiam, atque post mortem homin; ra quoniam 0[ius Dei sum undc et me converto ad ;

est ipse per poiuas et per tormenta gehenno^, quia ipsum, e.K hoc bonam mercedem recipiens.
iniquitates hominum conceptas et prolatas afquo Itaque ego Dominus omnium testiticor, quia opor-
contortas in operautibus, ita examino quod eas ul- tet hominem cum dolore gemitus, aut cum contri-
ei-^cor aut corporaliter in corpore hominis, aut in tione poenitentifP, seu cum digna nltiono poccata sua
pcena futuri smculi, aut ipsc homo purgabit illa.=; hoc sroculo sivo in futuro, ut dictum
(liluere, sive in
por pa7!iito,n!iam remissionis vivens in anima et est. Quomodo? Qui peccant ciim timore et doloro
corpore, cum quibus etiam operatus est eas, ut poenilonti» metueutes peccata sua, merentur pcr
dicit iu spiritu meo servus meus Job Commuto : gratiam Dei quod sa?pe surgunt a comraissis suis in
fnciem meam, ef dolore lorqucor. Yerebar omnia purgatione eorum ; cum tamen eani purgationeiu
opera mea, sciens quod non parceres delinquenfi. Si plenius in hoc sseculo, inveniunt eom
non iuveniunt
anfem ct sic impius siim, quare frusfra laboravi ? {Job in futuro ad vitam. Qui vero sunt lanta duritia cor-
IX.) Hoc tale est : Immutabo aspectum moum intc- R dis, ut nec desiderent, uec vclint scire in timore ot
riorem. Quomodo? Kvertam scilicet hoc quod sum dolore poinitentiaj peccata sua, in tanta nequitia
mutabilis et inundans in sanguine venaruni mearuin, permanct, quasi non sit eis Deus in timore haben-
habens in me
aliquando dtdeclatiouem, aliquando dus hi uon consequontur purgationera peccatorum
:

etiam iracundiam et aliquando conterentem tristi- nec iu hac vita noc in futura, scd habebunt pofiuas
tiam, qriod iu me aspicio quasi videam delectabilem sine consolaiione purgationis ad vitam quia de ;

facieni cum hoc ipsum libenter perficerem. Et illud rationalitate sua ul creati sunt per mo, noluerunt
mutabo contra voluntatem meam convertens me ad rationera reddere inobedienticO. Quomodo?
opus boua? operationis. Cumque hoc fecero, graviter lutellectus in rationalitate hominis habet duas
in hoc flagello torqucor, quod me ipsum constrin- semitas in scientia boni et mali, ad quas pertinont
go, abstrahens me a cognoscibili facie mea, quod duo responsus Itonum scilicct et malum. Quomodo?
est opus voluntatis mea^ in contraria delectatione, Bonum respondet malo, cum in Domino.
resistit ci
ndjuugcns mo contfmjilativa? speculationi Dcum Malum vcro rospondot bnno, c.m ropugnat illi cum
vidons in hona conscientia, et non in concupiscen- diabolo. Scd hi in bono respondent malo, qui se
tia carnis, per quam illum non altendo. Et ab his refrenant semper in malo, ne delectentur in proiiriis
 S. mLDECARDIS. Glli

delectationibiis suis. Hi anfem in malo ro*pondent A cum cliam justilia mea minatur ad aquiloncm cru-
l»ono; qui uulialeiius «e abstrahnut a pravis actibus delissimaj iniquitati Salana?. Atque iinniobile ma-
quin dflicieutur ciim concupisccntiis sui*, nolenles net, quia Dous nec fallacibus nec adulatoriis ser-
rcspondore vocalioni mali. Ouomodo? Ilomo habct monibus omnino moveri aut molliri potest a recli-
in se duas vocalioiies, desiderium videlicet fruclii* 1'idine judicii sui non cmondatis criminibus, 'ehil

et concupisi^entiam defectu*. Ouomodo ? Per desi- per colhim fortitudinis sua" a Doo constitulsc lopi
tlerium fruclus vocalur ad vilani, et per concupi- ad oporandum hominibus inlixum, reddons scilicof,
scentiam defedus vocatur ad mortem. Sed in desi- unicuique non ohservanti prjccepta logis omeritas
derio frnctus, cum Jiomo desiderat honum operari pff-nas, secundum mal.i opera ipsius in quibus sor-

sic dicens in seipso, fac bona opera : hic est rcspon- dens emarcuit, rcpugnans etiani excellentissima
sus contra mahim ut devitet ilhid, et faciat utilem (ortitudinc sua, quasi in virtute coUi sui diabolo
fructum; in conciipi^centia vcro defectu?, cum con- et sequentibus illuni, se opponendo injustitia* oornin.
cupiscit perpetrarc maiuin, sic oliam adhortans Est quoque tant.T allitudinis a terni, quanta est

semotipsum: Fac opus delectalionis tufe hic etiam : allitudo ipsius anguli; quoniam Deus in snmma
est responsus advorsiis boniim, cum iili non vult justitia ultionis su.t; cuncta terrena superat, eadem
resistere iuiquitali sujo, sed delcclatur pcrvenire ad '*
ullionc liujns altiludinis cxistcnte, ut in prnffigura
defectnm, despiciens me in hoc responso, et habens tione Abrah.T? ct Mosi per legem dcsignata sunt
me quasi ludibrio dobitum honorem mihi non exhi- opera homiuum, quia divinum judicium ost sum- in

bondo. VA quia avcrlit se a hono, non dolens afili- mit;itc speculativre sciontio! et actuuni populorum,
gendo se propter timorem meum, convertit sc ad ut prostornat ignorantiam ipsorum, cum nolunlscirc
illusionem iu cwlestibus, ut por manifestationom Deum. Non tamen ipsum anguluin excedit sed tan-
meam dicit Psalmista .- Posunrunlin cirlum ossuum, tum pari ;i^qualilate ei iu summilate coad.Tquatur,
et lingua eorum transivil in terra (Psal. i.xxiii). Hoc quoniam superna ullio actus hominum non oxcedit,
tale est : Multi homines sunt insipicntes in ra- plus ct gravius in eis mala ulciscondo quam sint

tionalitate, nolentes innumerabilcm ti-

intclligerc merita eorum soUimmodo asquo et justo judicio in
morem Domini, et abstrahentes sibi ipsis bona excellentia justiti.-»^ sua; omnia recle dijudicans, ut
desideria in quibus deberent anhelarc ad me, et ilcrum in spirilu novit David cum diccrct Cognovi, :

cognoscere verum Deum recusantes asscnsum prse- ;

Bomine, quin sequilas judicia tua, et in vcritate tua
bere bona; scientioe, quse semper homini assistit ut humiliasti mc [Psal. c\u\). Hoc tale est : P.r boni-
bona opera opeietur in Deo, sed frequenler amplc- ^ tatem tuam in me ipso cognovi, Domine, cum pro
ctuntur amariludinem in contradiclione boni, cum peccatis mcis non occidisti me, non auferens mihi

se ipsos despoliant, sibi ipsis auforentes bonnm in auima ct corpore eflicaciam operandi, quod nec
thesaurum diversse iniquitatis sibi thesaurizando, propter potentiam, ncc propter iram tuam plus jii-«
Et in his ponunt in coelestibus circuilionem mentis dicas in scienlibus aut ignorantibus quam sint me-
suae quasi os suum male opertum, despicicnfes illa rita eoriim. r>onum enim operor luctando contra
in se ipsis per rai)iem subsannalionis, sic dicenlos me. malum voro facio por conciipisco.iliam carnis.
in corde suo : Ha^c opera voluntatis nostrff", tam Et ideo das bono mercedcm et malo judicium, noii
licenter facere possumus quam illa quai dicuntur tamen aliter judicans quam quod a^quum et justum

Cfflcstia, qufp antiqui (nobis ignorantibus) secundum ost.Quomodo? Si acrius instares quarn sunt opera
quod eis placuit instituerunt. Attjue tali modo sub- hominum in poracta actiono, non osset .-nquitas
sannant verba et instituliones antiquorum Pafrum, jiidicii. Si voro tepido negligeros ifa ul non prnvo-
qufe por cccleste opus in me posil.-e sunt. Inde cares ad pconitentiam, ct quod non essct exquisitio
pfiam in gustu pravi operis velut in lingua sua in purgatione iniquifatis, tunc tu justus Deus de-
commovent se ct transcunt in audacia possibilifalis linires et confoveres injustitiam. Mors enim erat

su.'o se ipsos : ita quod pertinaciter adimplent volun- D quondam amarissimum judicium in morte Ad.i} :

tates suas, nolentes habere conslrictionem corporis nunc autem reddita gratia in pcenilentia, revocans
siii conlra vitia, sed absque labore sui spiritus vo- hominem ad vitam, quod irapossibilo esset licri
lutantur in desideriis carnis sufc quasi in ferra, per ulhim, nisi per te Deum. Et hoc est justissi-
qu»! est diabolica seductio. mum et ,'pquissimum judicium tuum, purgatio sci-
Et quod vides prsodictum caput mirabilis formsc, licetad vitara cum gralia, quoniam unicuique operi
hoc est quod in zelo Domiui sunt mirabilia et ad- in rccta mensura molicntur judicia tua. Nam in
iiiiranda judicia Dei, quo?. a nullo homine poccatis vorifate sunt omnia qua? facis, ita qiiod nullam
gravato sciri possunt. Quod vero eidem angulo cx- nimietatem exerces supra modum fallaciter; quia
ferius immobiliter a collo impositum est, hoc est fallax estquod plus in nimio, vel minus in parvo
iiuod zelus meus adver.=us diabolum, ut in Veteri quam quod juslum est. Sed tamen parris in multis
Testamento per Abraham et ,\Iosom ostensnm ost, miserationibus potonti.Ti tii.T, non occidens ullum
in speculaliva scientia et hiimana cxercitatione per possibilitatem clarissim» virtutis tuae : hoc de-
exlerius apparet in visione populorum, ut me li- putans in te ipso quod parcis per painitenliam
moant, oculo .t1 orulnm tcrro'-'m meum sonlif^rtos, ideoquede miscricorli.i tua humil::iv; mc <l;ins glo»
 ;

til' SCIVIAS.-I-IR. III, VlSiO V. 618

riam nomini tuo ; interdum etiam turbatus in pro- A aliquantulum altitudine pra?cellat; quia ultio Do-
moritis cujpis mcis, de tno judicio. mini non elevatur ulla arrogantia, sed coaptat se
Quod autem capiit vides ignei coloris rutilans nt unicuique secundum merita ipsius, in re-
cansa»
flammam ignis, lioc est quod in zelo Bomini est ctissima scilicet norma extenta, justo judicio cor.
ignenm malis obstaculum, rubens in fortissimo rectionis su.t; sic tamen nt possibilitas potentia"
ardore ultionis sufp, terribilem babcns fnciem ho- Dei quasi in cnpite ejusdem ultionis snae : humana
minis; quoniam oculi Domini facic ad faciem vi- opera qua^ vera Trinitas non tolerat indiscussa, in
dent nnamquamque injustiliam, ita qund cnlpa^ di- altitudine fortitudinis sua- pra?cedat, non tamen ea
versorum criminum non relinqimntur neglectne ante tam acriter ulciscens et conterens ut posset ipsa
Deum, quas non terribiliter inspiciat, eas exami- possibilitas potestatis ejus.
nando justo judicio suo et quia etiam monstruosa
; Et ala prima a dextra maxilla surgens tenditur
et Iiorrenda sunt iniqua opera jiominis, humanam ad aqnilonem ;
quoniam Deus justo judicio primum
faciem ostendentia in actibus carnalium deside- a dextra salvationis parte in Filio siio devicit dia-

riorum. Atqne in ira magna respicit ad aquilonem, bolum, et omne malum, Secnndavero qu.T' et media
quia Deus in ultione sua dedignatur omne malum est a gntlure ipsius dirigitur ad septentrionem
quod oritur de suggestione diabolica. Sed quod a
B qnia post salvationera quii' in Filio Dei facla est,
collo et deorsum non vides ullam formara ejus, quasi in medio jam roborata fide, guslataque dulce-
quoniam reliquum corpus ipsins omnino abscon- dine electorum, per ipsos etiam fugavit rngientem
sum et ohstrusum est in prnndicto angulo, jiocest inimicum, eos eruens de faucibns illius. Tertia
quod in zelo Dei recta judicia qna; potenter disper- antera a sinistra maxilla extenditur ad occidentem ;

gunt prava opera diversorum hominnm nullus hu- quoniam ab electis Dei, Satana fugato, etiam a si-
manus sensus quasi ad finpm perscrutari potest, nistra peivlitionis parte in filio perditionis omnino
quoniam occnlantur ot conteguntur in angulo spe- conteretnr, mnndo jam in occasum termini sui ten-
rulativff'. scienliff' et operis hominnm ; ifa quod nec dente. Et aliquando magno terrore se movent at-
nec comprehendi nlla scnitatione valent,
videri que in illas partes percutiunt, qiiia lerribile atque
quod aliquando cognoscuntur cum ostenditur
nisi jierformidahile judieium omni creatnra? zelus Do-
res gesta in causa ultionis Dei, ut facies hominis mini in ultionem movetur, ibi exercens jndicia
videtur secundum desideria vohintatis ipsius. Unde percussionis sua'. nbicunque justo judicio placuerit
etiam in ipsa ullione non est u!la simnlatio _alicujus divina' majestati. Ubi enira limor et amor atque
facilitatis nisi semper justnm jndicium secundum C lionor Dei in revnrenlia fideliter habentur: ibi Deus

pcccata hominnm, qnoniam crimina eoriim non mitem et snavem se ostendcns, ultionem snam non
negliguntur indiscussa, ut dictum esl, quia zclus exercet, duros autem et rebelles tcrribiliter ot juste
Domini examinatio ejus est. castigans. Unde prima ala ultionis mea^ percutit et
Quod vero caput ipsum vides quasi nudam for- abjicit homines illos in abyssum perfectionis qui ;

mam humani capitis, hoc est quod idem zelus Do- ita indurati sunt snper duritiam Inpidnm, ut inte-
mini nnlli mortalitati subjectus est, permanens vi- riorlbus oculis dedignando semper despiciant ju-
delicet nudus ab omni subjectione debilitatis, juste stitiam meam, retro respicientos por scionliam in-
idijudicans opnra hominum. Nec est crinibus ol)- tellcctiis sui, pliisque consentientes carnalibns de-

lectum instar virilis formpp, nec velamine more sideriis atqne diabolicis suasionibns qiiam volentes
muliebri, quoniam ipsi non est aliqua sollicitudo scire veram justitiam, et quam nllo consensn suo
sensus se qnemquam superiorem ulla virili fortitu- aut per admonitionem meam, aut per hominis'
i dine, debellare, nec ei inest nlla feminea mollitics exhortationem rcvcrti, veluti de sua iniquitate sic
timidi animi sibi adversa non posse superare. Est cruciantes spiritnm scienti.-r- sufe, quia magis amant
plus tamen virile quam muliebre; quia fortissima et faciiint injnstitiam diaboli quam justitiam meam.
virtus Dei magis est in virili vigore quam sit in D Hi infiindunt in corda sua quasi resolutum pluni-

I
mollitie femineff' negligentise, multumque terribile buin, id est dissoluta desideria prava; mollitiei,

I
ad intuendum, quoniam zelus terribilis et me- mittentes illud velut ad stabiliendam duritiam ferri,

tuendus est omni creaturce, cum ipsa est eum sen- vidolicet oblivionis Dei, sic indnrati quasi sint fer-
,
tiens in data cansa ultionis ejus. Sed quod habet rei: ita quod nec caiisa Dei ncc hominis, sibimet
itres alas mirse altitudinis et longitudinis albas ut antulli pareant iniquitati.
i

est candida nnbes, hoc est inexplicabilis virtutis Snper istos conqneruntur eleraenta
clamant et

sanctfe Trinitatis expansio, quam nnllus hominum cum reliqua creatura, qaod tam vilis natura ho-
icomprehendere prtevalet in latiludine gIori;e ejus, ininis, brevissimo tempore suo tem rebellis est Deo,
jinec in longitudine potestalis ejus, in ninlla snavi- cum ipsa semper in timore et reverentia praicepta
'tate et claritate divinitiUis fulgens, rectaque ultione Domini perticiant. Unde et super hominem terri-

|sihi subjiciens mentes hominum, in magna diver- bilitor vociferanlur'' Quomodo? Non sic quod ele-
jsitate nt nubcs discurrentiuin. Qus', nun sunt in menta clainent in voce, aut conquerantur in scien-

jialtum ereclte sed solummodo a se separatum in tia rationalis creatur* ; sed quod secundum mo-
direclum extenloe, ila tamen ut igsum caput eas dum sunm vociferantur in strepiln sonituum, et

PATRor.. rxcvii. 20
 ti I •) >. iiii.iu:(.Ai{i>i> i.-Ml

•|ul>(I iiuciiraouiai i.roteiunl iii lituoie lenuiuiu. V justitias ad leuii>luni racura pcrliucntcs, qu;u fortitcr
ul cimi ea aut aliaui ciedluiaai Justuui Uei judi- ^urrexeruut iu prcesignilicatioue servi niei Jacob;
ciuiii inducit sujier lioiiiines ipsos rebelles existeii- ut haec .Scriptura habct : Surc/eiu eryo Jacob mane
tes; illa noii aliter stant nec aliter se in seipsis tulil lapidem qucm supposuerat capiti s7io, et erexi/
imitaiitur quain ea jussione sua vertil divina poto- i» titulum fundens oleum desuper, a[>petlavilque no-
sta^. l nie tain orudeliler illi indiirati lioraines iiui. inenurbis Betliel [Gen. .\xviii). lloc tale esl:Jaco]>
tanlur Satanam, qui in duritia iniquitatis suse no- surrexit mnno, quia ipse ortus cst tempestivus ama-
lunt subdi IJeo Creatori suo, propter id quod periit tor veracis juslitiio in constilulo toniplo, cui ipse
ab omni bealitudine et ipse cura eo peribunt se- convoniens nomen iinposuit, quoniani do illo dobuit
quiniles jllum. .Media auleni ala zeli inei oa^dit oriri rcclissimuin teuiplum, virgo scilieet Maria, do
insanos bomines et unumquodque pr;i'sumptuosum quo Sol justiliffi elFulsit. Et tollens lapidem quem in
nialuin quod scieuter ac temere faciunt quod se ;
ligura altaris supposncrat superiori capiti suo, id est
priuium eiexit iu bomiue in sanguine Abel. quem Christo, ut in nomine ipsiiis qni est vora potra,
Iratersuus ob boc odio babebat, quia propter obla- sanctilicaretur, et sanclilicatus nomiuaretur, quia
tionera substanliae ejus quam in bona voluntate unaqu.oque sanclificatio altaris supposita est pote-
distribuit, Deo cbarus erat ; et quod ac etiam erexit stati oranipolentis Dei, capiti omnium lidolium, ere-
in Pbaraone, qui in mirabilibus ineis admonitus xitque illuni in tituhim libii vitco, et in personam
est; itaquod e.\terrilus in terrore ineo, invitus di- pra.'cipui odoris cielestis Jerusalem, quia ut Chri-
misit populum meum Israel, que.n iterum per de- stus est caput membrorura suorum in superna Je-
mentiam suam retrahcre voluit, propter qnod illuni rusalem, sic est unumquodque sanctihcatum allare
zelus ineus absorpsit, et quod se etiam in illo po- excoUcniior pars templi sui, etluso desuper oleo in
pulo meo erexit, qui me cognosceiis atque mirti- sanctilicatione cbrijniatis quod est elYusa gratia
biiia mea Oreb adoravit, unde
videns, idolum in Dei oranipotontis in sancto baptismo. F.t appellavit
eorona de capite illius cecidit, ita qnod eis lex l)ei sanctificatum locum illum, doraum et templum Dei
lacta i'st corruptibilis in duabus lapideis tabuli?, seciindura nomon civitatis co^lostis Jornsnlem, quod
aliis bis simiiibus propter eas qufr» de gloria -ua o.l est vivous temiilum Dei viventis.
telicitate ceciderunt h.TC oninia ulciscente ultione Hoc itaque exemplo et signilicationo, erigendus
mea. Unde etiam Moses famulus meus de oontraria ost lapis in templo in nomine mooordinando, ipsum
iUa plcbe mibi tam frequenlor adver.-ante in isto vidolicet toniplum idcirco signatum cum lapide, qiiia
zelo meo fecit vindi.Mam i;x vohinlate inea; cum C ogo hrma sum, ad quera omuis juslilia ct lox
iictra
.nicaciter diceret electis meis, ut occideret unus Christianorum pertinef. Ubicunque enim fiierit san-
inisqae fratrem et amicum et proximum sunm ; et otilicatus locus, ubi corpus Filii mei immolaudum
ilernm cura ardentor jndicibus ejnsdem populi ait, (•At, ibi volo esse Inpidom in nomine meo signatum ;

quod occideret uausquiique proximos snos, tjui quia ego veracissima forlitudo sum, etiam si ilii
initiali essent IJeelpbegor, ubi ultus sum me, occisa cx aliqua impossibilitate non poterit esse templum,
iniquitate illapugnante contra me. quoniam servus raeus Jacob erexit lapidem in sua
Sod iu Abel piimum orla juslitia Dei, post ipsnm praoligurationc in nomine nieo ul dictum est, quia
inventi sunt muUi alii elecli, e.v omnibus his malis clFilius meus de stirpe iilius incarnatus est. Tom-
et perversis generationibus, qui collegerunt et co- plum autem tale mihi dedicatum, non debet esse va-
luerunt subliliora prjECcpta mea, nt lilii Israel, cuum hujus negotii quin postulet causam constitu-
inter quos etiam ortus est luclus cl nia-ror, desi- tionis suae, qu;o adha^ret sibi de labore ministrantis
derantes humanitatem Filii mei. Peracta autera ci populi, sicul eliain ccolestis Jerusalem cum car
ejusdem Pilii inei manifestatione quem raisi natum jiite suo Christo, non vult carere justitia sua seraper,
ex Virgine : coqnebatur, omnis et condiebatur aspiciens in labores filiorum suorura, quos susce-*
jastitia legis, dulris et suavis cibus facta omni po- '^ ]ilura est in Deo. Qiiomndo? Ft se abstraliant a dia-
pulo credenti in me, apostolis veritatis ipsam veri- boiica servitute, se constringentes a voluutariis de-
tatem manifestantibus. Itaque in omnibus istis prm. sideriis carnis suae, et se affligentes coutra se ipso?
dictis generationibus scienler Iransgressam justitiara in abscisione propriariiin rerum ob amorera c(ele-
meam, ulciscebatur et ulciscitur meus;
hic zelus slium ; non omnibus utentes. sod sibi ipsis ali-
eis
ijuia Deus qui erat tunc, est et nunc, ac semper qu.is subtrahentes, atque Deo olferentes ad hono-
manebit, atque zelus meus qui tunc erat, est et rem ipsius, sic etiam prtecurrens servus meus Jacob
nuac, semper stabit, usque
ct dum iiniantur trihus instituit decimam omnis substantia; su» cum dice-
et populi, non finiente justitia Dei, omnem rubigi- bat, ut itorum scriptum esl : Cunctarumrjue qiix
nem injustiliai disculiente. dederis milii, decimas Qfferam tibi {ibid.). lloc tale
Propter quod etiam in hoc eodem zelo meo hanc est Ex orani quod dederis mihi, offeram tibi deci-
:

iniqaitatcm aufero, illum videlicel dicens, qui ca- raam partem, quia hoc lex tua est: primuin scili-
nino more abominatur florontem in me l-^crlesiam, cet in anima rnea, o Dous meus, abscindons ad e»-
aiit qui por insaniam iniquitatis suii' destruit con- propriam voluntatem rnoam, otferens fibi contra'
stitulam per rae dedicationem, vel alias constitutas me juslitiam meam, ct postea decimam partem

I
 SCIVIAS.— Lll^. 111, \'lSI(t V. 622

ornnis stilistantiai meut (jii.im possideo super teiram. A non potest, nisi ut sunt opera illorum, Sed qu«dam
Quid hoc? Omnis scilicet fidelis humo qui comprc- alia mensura hominum est super ferram, qui ha-
hensus est in decinuim ordincm siipornorum civium, hent prosperitatcm in forma sensati spiritus, ita
dehet semper ad templum meum decimam parlem quod sapientes sunt ad rccordationem Dei, secun-
dare substantia? sua?, propter restitutionem illani dum voluutatem suam accensi cum scientia sensus;
qua computaius est in decimum numerum numero- unde tunc in seipsis pra^sumptuose habere voluut
tornm, id est in scientia Hei existenlium, et ad ve- scientiam sapienti» facientes quidquid cogitaverint,
rum templum videlicet cojlcstis Jerusalem perli- ct misceutes justitiam cnm iniquitate, sed stulti

nentium. Qui autem ohliti timoris mei templa in sunt in sapientia, quoniam reputant se ipsos quasi
noraine meo dedicata, per so^viliam iniquitatis suu' habendum et comprehenden-
pleni et perfocti sint ad
destruunt, vel qui dedicatioues eorum secundura dum, atque ad acquirendum plenitudinem volunta-
exemplum a Jacoh ortum demunt, saucliticata loca tis suce secundum arhitrium suum quidquid cogita-

s( i.licet polluendo, seu cum sanguine homicidii, seu verint. Et dum alas suas levare volunt per potesta-
ciiin pollutione seminis illud educendo in adulterio tem suam iu provinciis et civitatibus ac in aliis

aut fornicationo, vel ([ui in superno sacrificio negli- locis afquo in aliis causis in quibus tunc occupati
B
p;unt institutamdedicationem antiquorum patrum ahs- sunt cum Jmperio, in quo nolunt habere intelligihi-
iiue signato lapide qucm Jacob orexit in sua pra^si- lem monsuram in Deum aspiciendo qui fa<:iant, tunc
-iiilicallone, vel qui destituunt constilulam per me oirundunfur et ahjiciuntur anle oculos Dei, propter
jiistitiam in decimis, aut iu suhstantiis templi niei : impia et injusta judicia illorum qua? ipsi prius di-
I) vai miseris, o va? miseris, o va: miseris hominibus judicahant, in quihus nolehant timorem Domini
illis qui se tam turpiter seducunt, et tam perversi scientor hahere. Kt sic per istum zelum meum facti
iiilc oculos majestatis raeai existunt, videlicet, ut crunt in planclum magnum, et in flehiles voces
iiclum est, instituta mea uegligentcs qua' omnia do coram onini popnlo qni vidijrit ct audiorit lcmpus
(•eleri lege translata sunt, quia de Vcteri Testamenlo judicii iniquilalis eurum, quibusdara videlicct ex
orolata sunt nova lex in Fiiio moo socundum mise- ipsis adhuc iu Jiac vita in multis miseriis multi
icordiara gratia^ ; et quia de omnijustitia legis et defeclus ipsorum viventibus, quibusdam etiam pes-
irophetarum, quod eiat miiius factum est majus in siina morle, iu diversis passionibus sublatis. In tam
3odem Filio meo, qui omnia signa priorum patrum di\ersa vicissiludine ulciscitur et c.xurit zelus meus
ju;e ipsi ahsconse in umhra dixeruut, manifesto omncm injustitiam, quia illa est conlra mc.
)slendit in se ipso in omni justitia. ^ Tunc autem quod non audis pr.ndictum caput
Et qui h^c, omnia destituunt ifa quod ipsi cihum ulla verba proferro, sed tantum in soipso immo-
itse qui de ulroque Tcstamento factus est dedi- bile permanens alis suis iulerdum illuc pcrcutere
;nando, sicut lutum conculcant, et canibus et porcis quo et ipse alai tendunlur hoc est quod in zelo
:

c aliis pecoribus, id est pravis hominibus dividunt, Domini non est clamor rainantis voci?, et in super-
Tum magis dantes paganicis morihus et vana? igno- biam se erigentis, sed in potcstate fortitudinis suse
quam mihi omnipoteati Deo, atque iu usum
anliff', et in rectis judiciis suis imraohilis persislens, ultione
nnm secundum voluntatem suam eum parantes : sua post insauiam opei'ura demeritas absque timore
os et semen eorum ego destituam, eos projiciens Domini res gestas confundendo, et conterendo eas
e summo gradu usque ad intimnin, et de divitiis secundum cxfonsionem ultionis judicii sui ulciscitur,
n paupertatera, in ultione hujus zeli mei. ut tibi, o homo, veracissima manifestatione pra»-
Tertia vero ala ultionis mefie ca^dit et credulos monstratum est. Et quia Deus justus ost, omnem
t, incredulos in suis impiis el injustis operibus. injustifiam oxaminari oporlet per justum, quoniam
psa percutit credulus non operantes in voluntate ipse Deus liene novit discretam examinationera,
iia hona et justa opera ;
qui hene vident fidem, et quffi est in scientia hominis. Nam scientia in ho-
uihus nota est justitia Dei, et taraen sedent in te- ^ raine est quasi speculum, in quo latet desiderium
obrositate malorum operum, gementes ignorantjr five bonum sive malum voluntatis. Unde homo in-
st tonehras iniqnitalis, volentes hacchari in per- ter has duas partcs positus, inclinat se voluntafo sua
rsitai,e, quod lamen eis non permitiit Deus sc- ad parlem illam quam dosiderat. Sed homo qui
ludum voluntatem ipsorum perficere, Iioc idem bonum, illud fideli opere amplectens
convertit se ad
liscindens illis ultionc sua, dura sic sunt ohscurati per adjutorium Dei mercedem beatoe remuneratio-
;

'iiod oblili sunt ejus, ita ut ah eo lihentissime re- nis laudabiliter accipiet, quia malum sprevit ot bo-
•(lerent. Incredulos autem cadit in infidelitate num fecit; qui vero se inclinat ad malum, hoc per-
irum, ila quod etiam eis abstrahitur iniquitas ip- Yorsa actioue deglulions per suggestionom diaboli-
rum cum retributione nltionis, cum non permif- cam, })a?.nas justa? retributionis inde miserabiliter
ntur mulum hoc periicere quod lihenter facerent, incurrof, quoniam honum neglexit et malum perpe-
de ct malignus diabolus superatns in beatitudine travit. Idcirco in multa devotione et humililate se
^lium hominum ante oculos Dei scintillantium ;
homo subjiciens Deo, fideliter operetur salutem
•lh't illos irahere in tenebras mortis secundum suara, quae de summo bono emanat, ita ur, anima
o.quitiam suam sed eos amplius comprehendere ipsius intcriori sanctitate inehriatur, quia in bene
iv?n s. iiii.nRr.AnDis iV>'..

di<i>osita cl rccto ordinala tli«cu?siono cl limore A neoessitato posiiiis miirnuiret, sic diccns iu ^c ipso :

srrvil (.tcaluri «iio. Oi"""<Hii>? Ouoiiiiiiii iiielus, iil lloii, hoii I iiiiid loci ijiiinj upora /iioa ni>ii jiotiii

est inccptio anj»nsti;p facil liniorem ; timor aulem pi\rvidore in Dco? Kt etiani sine pondcrc inlideli-
concutit tren:orem, per qua* dcbel liomo opcrari talis iiicedaf, ita ul iion diffidat Deo in operilms
>]tiodjnstum est. Quomodo? Quod iiomo metu an- suis, sed ut sil securus sine lacrvmaliiii qucrela
giisliari incipit lioc per doniim Spiritns sancti de pravi operis; ipse enim Deus el liomo e.xistens non
rationnli sensu liabct, propter quod cliam nullo in duos divisus est, sed unus est Christus; non ta-
modo cvcnire potcst quin Dcum sciat, iiiaquc scien- men per commulalionem divinitatis in carnem, sed
quam liai>cl in neum facit in ipso timoreni,
tia in iioc pcr assumplionom carnis quam divinitas sibi ad-
quod incipit timcrc sccundiim ea quan Doi sunt. Kl junxit, ct qiiam riaritate siia sic perfudit, ut ra-
si haec liabet cum sludio sciens Dcum, tunc concu- dius soiis in snie lucet, nec oh hoc uiia confusione
lit eiim ileriim ignea gralia in Christo, admonens substantia divinitatis seu substantia carnis in invi-
ut doinde incipiat tremere, qiiatemis per compnn- cem confiisfp sunt, sed in vera unitate persona»
rtionem terreatiir. ut justitiam Dei lidi-iiter ope- unus est Christus onim in
veius Dei Filius. Sicul
retur. ralionali anima nuiia commutatio per carncm ho-
Nunc ergo, o bomines. inlelligite et discile unde •' minis est, quin ipsa ralionaiis spiratio sit a Deo
sint JKTC. Qiiid hoc ? Dens est (jni in vobis quod qii.TOtotum corjHis liominis perfundit, el qua? cuncta
honuni csl operalur. Quomodo :'
Ipse vos ita con- opera operantis hominis movot ut sit anima et caro
stiluit, ut per ralionalera sensuni in operibus ve- unus homo, ita etiam absque omni duhio Dei F^i-
stris eiim sentiatis, qiiap sapientcr cuni discrelione liiis ante sfficula natus carne ex Virgine assumpla
facitis. Irrationale enim animal facit omnia opera plcniter ut pra^-dictum est indutus, Deus et liomo
sine inleliectu et sapientia, ai' sine discretione existens unus esf Cliristiis, per r.nctionem utique
atqne verecundia, nec scit neuin quia irrationale gratiae Dei Ciiristus dictus. Qui in sancta humani-i
est, sed tantum euna sentit. quoniam illius crea- tate sua per lixuram ciavorum et lancesn vuine-;
tiira est. Ilationaie vcro animal qui homo est, ha- ratus est, proptor vuinus unum primi hominis quod
het intclleclum cl saiiienliam, discietionem et ve- cuncto generi suo ille iiiliixorat, quatenus livon
recundiam in operibus suis, qufc rationabiiiter ope- sanguinis sui illud sanaret, et unctione olei gratia
ratur, quae est prima radix quam gratia Dei ti.xit in illud perfunderet, ac per po-nitentiam iliud ligare
omnem hominem, cum animam ad vivendura cxci- cum homo se peccasse doleret. Vulneratus auten
tavit. Ila^c «Tgo prtcdicla vigent in rationalitate, descendil spiritus in puleiim infernaiis profundii
P
quia in his omnibiis homines Deum scientes sunt, quamplurimos
iliicque silii attraxit, sciiicet ai) in
iit ca qufe justa sint velint. Inde obnliiens et per- fernoprimum iiominem abstuiit, etomnes qui Denn
fectum opiis atqiie prosperum in liona voluntato in moribns liumanae honorificentiao nunquam teli
jioniinis quod ipse liomo ampiectilur in Saivatore gerant. et eos in locum deliciarum et gaudioriin.
suo, in Fiiio videlicet Dei, per quem Patcr omnia quem in primo parente perdiderant locavit. Sei
opera in Spiritu sancto operatur : hoc denuo in- quod die tertia surrexit a morte dormientis cor|
condit ot admonet ignea gratia data in Ciiristo poris in lioc tres personas Deitatis designavit, alqu
.losii. Idfoque in gaudio Spirilus sancli faciat homo codem corpore ascendens ad co^ios ivit, ihiqu
ciiin

opera justitia?, non dubitans in pcrversa inusita- dominando sedet ad dextrara Patris qua^ saivati
tione, id est ne dicat quod aiiquid sihi desit in om- credentis poiuili e?t, illis vitam tril)uens quos sar
nilius his, aul in prima scilicet radico per donnm gnine suo redemit. omnes ante tempora om
F-t lii

I)ci homini ])rimilus imposita, aiit in ignea gratia nium principiorum praesciti sunt, quoniam Veibur
Spiritus sancti radicera illam iterura in admoni- Patris per quod orania facta snnt carnera indui,
tione tangentis, ita ne perverse corruens deinde ut hominem quem formaverat redimeret. Qiii auter
angiistiotur in his qu.T, propter roprehensibilem I) aciitas aures interioris intolloclus habet, hic i

impetum focit, qiiasi interiori sua radice quidquam ardente amore speciiii mei ad vcrba haec anhelet
minus habiierit, .scilicet ne postquam ceciderit in e*ea in conscientia anirai sui con.scribat.

VISIO SEXTA.
Si MM.vruiM. — Verha absfmentix. Verln Inrriilnlis. Vorha pietalix. Verhu veritati.^. Verha paci.t. Verl
lipatilvdinis. Verba (ti.srreticmia. Veiha Qvnci nulhis /ideUnm contemnal mnqislerio subes.
.tnlvntionift.
r/tiin etiam p^r mnriistros I.iraelilici populi in lerje prprfirjvrabanlnr reclores lemporis grati.r. Qiisr dvrit;
tegis qi/asi sub reliimine occiillavif, incarnalin Filii I)ei per rjratiam Spiriliis sancli eliicidarit. Qund hon
indignilate marjisterii fnnr/itvr vice Dei. Qiiod prsnter speciale mngisterinm snnl qiiidnm s^priilaris potenti
majores,sunt el minores in popvlo qui ah vfrisrjiie rrfjuntur. Qi.od per exlerins magisleriinn intelligih
interiiis. Qva de cavtn I)eus permisil grniis vniim excrllere et aliiid svhjacpre. Verba haac ad Jacob(
eairm re. Ilic innvitur trinvsorrlo dominanfiiim, liberorvm, fnmulantivm. Quncl sxcvlaresel spiritiial
:

in qnafunr rt quatunr dividunfvr. flvod nemn spiritualem, aut sxcularern dir/nilatem, avf per rnpinat
aut per furtvm, aut per emptinnem sibi usurpet. Qui maturo sensu sunf bnnain cnnscienfiam habentes,
 ::

625 SCIVIAS.-LIB. 111, \1S10 VI. 626

volanliavcrba, e( laades lioiniiuun iioii (laxrentes, eleclione rejlininis diyni sun/. Quicuiujue yoteslalein
adi[nscunfur,desi)icienles utruin Deo plaoeat an non,afacie Dei fugieutes, in parte diaboli
refjiiiiinis
sunt quibus iion resistilur ul quaudo quid ainplius punianiur. Quod prwdictx diffcreiUix hoininuin ut
fuerunt ita et suiit et seinper eruiit pro extensione huinani teinporis secunduin auclorilaleni dioinx
Providentiie. Quod in conditioiie sxculariuin scilicet inajorum et ininoruin tres partessunt. Quodspirilaales
inajislri populo iii unitale /idei prxesse debent. Quod polestas sxcularis regiminis et populus, invicein se
tamjant puritate innoceniix et siinplici devolione. Quod in opere Uci sex virtutes cxteras prx/ijurabanl.
De slaluabstinentix, larjilaiis, pielalis, verilatis, pacis, beatiludinis, discrelionis, salvalionis aniinaruin
el quid significet. Dc habilu earuindeni el quid signi/icet. Specialiler de abslineniia et habitu ejus i:t quid
significet. Specialiler de largilale et habilu ejus et quid siijnijicet. Specialiler de pietale et habilu ejus et
quid siqnificct. Spccialiler de verilale et habilu ejus et qaid signi/icet. Specialiler de pace et habilu ejus et
quid signi/icel. Specialiler de beatiludine et liabitu ejus ct quid signi/icct. Specialiter de discrelione el
habitu ejus et quid significet. Specialitcr de salvatione aniniaruin et habitu ejus et quid significet.

Et post luec vidi iiitcr anguluiu sepleiitrioiialeui A crinfbus ^tanles. .Media dulem triuiu pridiiim, et
3t anguluiii occidentalein uiurum purielis prielati illa quai supcr lapidem juxla murum sedebal,
aedilicii in interiore ejus parle totuni arcuatuiu se- eranl velatu capile candida velatura capitis, ut mos
iunduni uioduni caucellorura, uon tamen a[)ertuia est mulieruiu. Kddein quoiiue media triuui siipe-

it cancellos ; sed iutegruui hahentemque in singulis riorum et qua; ad dextram ejus stabaijt vestita;

ircubus quasi picturam hominum. In exteriore au- erant tunicis caudidis. Sed vidi talem dissimilitu-
:ein parte ejusdem rauri vidi alios duos rainores dinem earum. Imago qute stabat iu inedio trium
nuros, longitudinis spatii quod fuit a praediclo an- superiorum h ibebat in capite suo iii moduiu co-
^ulo septeutrioiiali usquo ad anguluni occidentaleni roua) circulum crocei coloris, dextra parto iuscul-
psisque angulis ex utraque parte sui coiijuuclos ptum semper accende. Et vidi quod a dextera ejus-
uxta modum lestudiuis. Allitudo vero eoruradem dein imuginis columba advolahat ore suo ?[)irans iii
iuorum niiuorurn murorum, erat cubilorum triuiii. eamdem scui[)turain. Atque ilia imago dicebat
Latiludo autem iuter inleriurera arcuatum murum Ego perfusa sum per interiorem misericordiam, ex
;t medium erat cubili unius, atque inter exteriorem qua oritur rivulus ([ui nullatenus abscondere vuit
bt eumdem niedium, fuit latitudo uuius palmi quasi pecuniam, uec aurum, uec pretiosos lapides, nec
buerilis nianus. Intra idera quoque aedincium vidi " margaritas coram egenis et iu necessitatibus eorum
ex imagines aute pra;dictuni arcuatum murum necessariam substantiara noii haboutibus, ac pro-
iuper pavimentum ipsius {fidiiicii stantes, tres {)lerea plorantibus. Nunc cousulabor idos et seraper
cilicet\juxta se in fronte illiiis rauri prope angu- reticiam pau[)eitalem iii^onini [iropter amorem
um qui respiciebat ad septentrionem, jet trcs etiain Eilii Dei, qui suavis et milis e^t uc qui buua sua
limul in tine parietis ejusdem, secus angulum qui distribuit m auimas jiistorum, laiigens vulnera
peccatorum eorum propter poeuitentiam. Alia vero
tendebatur ad occidentem, omnes picturani iu ar-
ubus ipsius muri inspicientes. In ipso autem line imago qua; staLat a dextiis ejus habebal iii peclore
;jusdem parietis vidi aliam imaginem iutra ipsuui suo quasi leoiiem laiupuim s|jecuhim luciduui, el a
ledificiura super lapidem unum in modura scdis in collo suo velut ser|)eutem [lallidi coloris lu torta
jiavimeuto posituin sedentem. et latus dexteruiu ad Ilexura virgulie ad peclus etiaiu siiiim depeiuleutem.
^urum iucliuantem, faciem vero suam ad colum- Et ait Lucidum leoneni inspicio, et propter amo-
:

nam verw Trinitatis vertentem. Sed in eodeiii liiie rem ejus do. Ignitum autom soipeutem fugio, sed
'idi alteram imaginem super euradem muruiu iu serpentemiu liguo [)fndoiitem diligu.
Itiori loco stantem, ct etiam ad prtrdictam coluni- /, Tertia aiilem imago qiue asinistris ojus erat lu-
lam verai Triuitatis versam. lu his ergo imaginibus uica siinili hyaciutho ruhri coloris induebatur. Et
ouspexi similitudinem lalera. Indutie erant ut ad pectus ejus apj)aruit augelus ex utruque latere
iriores imagines quasi sericinis iudumentis et ouo alamuuam habeiis, ita ut ala dextra ad dextrum
andidis calceamentis, excepta illa quae a dextris humerum illius imaginis extenderetur, et ala siui-
nediaj harum trium erat, quas in extrema parte stra ad siiiistrum humerum illius. Et ipsa imago
jusdem paiietis viderani, qiue lota tanla! j)urilatis dicebal : Angelicum hal)eo consorlium, ncc ciim
anta'que claritatis exstitit, ut prai nimio splendure dissimulaniibus se hypocritis amliuhi, sed epiilor

iiillam ejus formam, perfecte iutueri pussem, et cum juslis. Imago quoque quto tuil media triuiii

xcepta illa quaj super murum stabat, ut dictum inferiorum induta erat tuuica crocei coloris. El
-t, qaaj nigris calceamentis, calceata fuerat. Sed super dextrum bumerum e.jus candidissima columba
|iiines sine palliis erant, pra;ter mediam illarum stabat, spirans ore suo, iii dextram aurom illius.
'
triumquaj inprima parte rauri stabant, qua' pallio lu[)ectore vero ipsius moustruosum ot iuforme ca-
nduebatur. Dutc quoque trium fuporiorum Jacobant quoque siih pedibus
i|ua; ad [lut huiiiiuis a|)j)aruit.

icsleram scilicet et ad sinistrum ini'di;i' imagiius ojus quasi sjiecies huiuiuum cunouhuiturum ot coutri-
tabant, et dute triura inferiorum, media videlicet D torum ab ipsa. In manihus autem suis habebat
qua' ad siuistram ejus erat uoii habebaut nmlie-
i charldmexpensam et ex una parte videlicet versus

" id \elamiua in capilibus suis, nudis lautum albis coelum septem liueis iuscrii^tam, qiiam legere volui
<i-l s. ii;li>E(.ai{Ims. «'.»8

sed non potui, et dixit : Virga amarw correptionis A dum llabelli habel)at, ex cujus summilates Irea ra-
et llai^elli esse volo coulra illiiui mL-ndacoiu qui musculi miro modo cum llure [uillulaverant. Habebat
lilius didboli est, quia etiam ipse diabolus i^erse- etiam in greinio suo miuutissiinos lapillos omniuui
cutor int'11-ibilis jusliliiu Dei cst. Uude illi coutraria gemmarum, quos multa sollicitudine '(1 diligeutia
el moiesla causa suni, quiiniHm uunquam inventa considcrabat, vcluli incrcalor res suas diiigenter
sum iu oreipsiu?, ila (juod et ego eum de ore meo considcrare solet, ci oi.vil: Ego miter virlulum,
sicut mortilerum et lelbale veueuum expuo, quia justitiau) Dei iu omnibus rcbus seinper habeo. iNani
ipse me uuuquaui in astulia sua iuvenit. Ipse esl iii spiritiuiU militia et in saiculari slrepitu, iulra
etiam mibi [^cssimum ac moleslissimum malum conycicutiam nu'am Deurr. raeum scniper exspecto.
omniuiu malorum, quouiam onme uialum ab ipso Nou damuo, nou conculco, uou speruo reges, duces
orlum est. Propterea abjicio et, coiiculco eum in et pra'sides, ac ca-tera sa^cularia iiiagisteria, qui.e
amabili jusUlia Dei, qua; milii incessabililer siuc ab auctore omnium rcruiu ordiuala suut. (Juoiiiodo
line amabilis est, ciijus etiam suslentatrix et du- licitum essel, ut ciuis cincrem spernerel? (vruci-
clrix e,!,'o siim. qiiia super me solidabitur el con- lixus Dei Filius couvcrlit se ad onines, eos seeuu-
stabit omuea-dilicium virlutum Dei, qua3 a;diiicanl dum juslitiain el misericordiam suam inoveus. Kgo
in atlitudine. forlissime et nobilissime Ucus, at- eliain uuuamqiiaiiique ordinalioncm ct iiisliluUoncm
teude. ejussecundum voluutalem ijisius habere volo. llla

Allera aulem imago quie ad dextram

autcin iuiago qua; iu eodciii liue super murum
ejus erat
stabal luidiim caput et nigros ac crispos ciiues ha-
faciem babebat angelicam, ol ex utroque latere suo
bcbat, facienuiue obscuram. Induta qiUKiiie crat
Nolatilem alam unam, iu specic lameu bominis ut
varia lunica plurimo colore inlcxta. Kt vidi quod
ca;tera; virtules aiiparens. Ht ait : ligo repuguo dia-
tunicam sua exuil sLans nuda. Kt
el calccanieula
quod se erigit contra me pertina-
bolico certamiui'
subilo criues ac facics ejus respleudueruut iii pul-
citcr, Non possum suUerre ullam Iribulatio-
diccns :

eluitudinem albedinis et novilatis, jam nati ut iii-

nem,|sed omnia inilii coutiaria volo abslraherc a
fanlis, atque per totuin corpus suum elfulsit ul
me. .Nullum timebo. Qaam liincrem? j.Nemiacm ti-
purus et Iticidus ?[>lcndor illiicet iu claritate. Tuuc
mere volo. Sed qui lioc malum dicuut, jabjicientur
eliain vidi iu pectorc cjus spleudidissimaui cruccui
per me, quia posita sum semper Itetari semperque
cnm iiiuigine (Uiristi Jcsu, su[)cr arbusculam inter
gaudere in omuibus bonis, (juia Dominus Jesus csl
duos ilorcs lilii et rosa! stautem [jositam, qui sc
lemissor et consolator omuis doloris, quoniauV et
, sursum ad illam crucciu aliiiuanluhim reciirvabanl.
ipsedolorem pertulit iu corjiore suo. lit quia ipsc
Vidiquc quodcxutam tuuiLam atiiue calccamcnta
cliam cst jusla conectio, idcirco cl cgo volo me sua fortiler exculiebat, ila [uilvis multus ab
(luod
illi Conjungere, semperqiic i])suin portare, abjicicn.s
eis excnlcrctur. Et ait : Exuo Vetus 'restamcnluiu
dc odium et iuvidiam, ac omnia niala.
uic Volo
ct iiiduo uobilcm Filium Dci cum justiliis ejus iu
ipioque semper faciem la^lam in tua jiislilia liabo-
sanctilalo ct veritate. Pro[)ler ([uod leparata sum
le, o Deus. Sed lertia imago quaj slabat ad siiii-
iu bouis ct mutata de vitiis. Uudc et lu, Dcus meus,
stram ejus, iiiducbatur tunica alba, viridi coloie
delicra juvcntutis ineae et ignorantias meas ne me-
distincta. Habobataulom in manibns modicuin
suis
iuiiicris, uequc viudictam sumas de peccatis racis.
vasculum pallidi splendoris, inultam Incem iit fiil-
Iltcuni lirec altenlius inspicerem, itcruni qui si^dc-
giir ex se reddens, ita quod eadein lii\ in lacieiu,
bat iu tliroiu) dixit ad mo : Nullus lidelium qui hu-
el circa collutii ipsiuo Jina;^iiiis lucciel. iit dicc-
iiiililfi' viiU, Deo oiicdire dubitet recusare humauo
bat : sum. Domiuus enim (^iuistus Jesus
Ego felix
niagisterio subjacore, ([uia [)cr S])iritum sanctuin
facit et parat me pulcbram et albam. cum iliud
regimen iu populo, proj^tcr eflicaciaiu iitilitatis
mortiferum consilium diaboli elfugio, quod scuipcr
viventium dispositum est, illudque iii ecclesiasticis
lumiuat infclicitatem illam scilicct iiiioii Deus ab-
L> observationibus futurum, et lidelilcr lirmiterquc
jiciatur ct diabolus malis operibus aitrabatur. Ilunc '

habeudum iu autiquo populo pra;liguralum est. Uinc

Satauam fugio, bunc abjicio, ipsuniipie inibi sem-
oliain quod vidcs inter angiiluin septciitrionaloui
per molcslum babeo, ((uia amatorein illum desi-
ct angulum occidcntalcin murum parielis pradali
dero, quein assidue amj)lcctar, el quem cum gaudio
todificii in interiore cjiis [)arte totiim arcuatum,
habeaiii in omnibus et super omnia. Imago vcro
secundum modum canccllorum, non lameu apertum
(lua; iu line bujus parielis super lapidem sedebat,
iit cancellos, sed integruin hoc ost quod ab Abra- :

iiiduta erat tunica subnigra. In dcxtro autciii lui

hara et Mo.se diabolo rc^iiignaulibus, qiiasi in au-
mero suo habebat niudicam cruceui im|)ositam lima-
gulo respicienle septentrionem usque ad veram
gine Jesu Cbristi, qiia; bac et iliac versabatur. ht
frinitatem qua; aperte declarata est in vcra et ca-
quasi ex nubibiis elfulsit in jiectus ejus quidam
tholica lide, cum a Dco 1'atre Kilius Dei missiis in
splendor rnine claritatis : a se iu mullos radios di-
luundum doctrinam suam abundanter emisit in finc
visos, ut spleudor soiis a se dividitur, cum per
tcmporuni, quasi ad angulum res[)icientem ad occi-
parva et mulla foraraina alicujus roi fulget.
dontein erat murus, id est Israeliticus populus in

Iri dexlra ipioque manu modiijum li;/ni!m iii luu- lcge jusUtiic Dci couslilutus, opcraus in cuustru-
629 SCIVIAS. - Llli. m, VISIO VI. 630

ctioue Louilatis l»dlris orunipoleiitis, scilicet ia Ve- A tamen sunt in liuea conslituliuiiis mea.^ Quo-
leri Testainenlo frenatus, et ei couviclus, quia post modo?
Obteusioueui aspeiilatis quai iu zelo Doniini esci- Per exterius intelligilur iuterius, quuuiam ut
l;;ta est per institutiones veteruiu pra-lationuni, horao cognoscit ex visihili et alta persona horai-

pra?signata suut regimina novarum dignitatum. nis,quoinodo hoiuo timendus ac oraudus et aman-
Nam Vetus Testamentum teudebatur usque ad No- dus sit, sic etiam in eodem intellectu intelligat qua-
vum, ex se germinaus multo majora pra^cepta !e- liter invisibilis et allissimus Deus metuendus ac
gis Novi Testamenli, ({uom primum orta essent iii venerandus et diligendus sit super omnia. Nara
ipso; itaque de miuore factum est majus, de miuo- per exteriorera et sa^cularem dominationem aduio-
re videlicet doctrina veterum pra.'ceptorum major netur homo inlerioris et spiritualis potestatis divi-
et latior doctrina novorum, cum Vetus Testamen- Uie majeslatis, qute ila clausa et abscondila est lio-
tum solummodo esset quasi fundamentum primilus rniiii, ut non possit carnalibus oculis ejus videri ni-
posilum : siiper quod (cdilicata est profuudissima si quaatum lide illius capitur. Et quaudoquidem
sapieutia omnis doctrina?, manifesLata in incarua- mortali creaturaj Deus iuvisibilis est, saltera per vi-

tione Filii Dei, tendens a veteri lege circumcisio- sibile magisterium discat homo timere et venerari
B ipsuin
nem usque ad uovam rcgulara baptismi majoribus altissimum prailiationis ejus institatorem.
praiceptis ornatam. Quomodu?
Et ilie murus plebs scilicet Judaica ia interiore Inspiratio diviua dedit ia seusus hoaiinuin per
[larte inteliectus sui, in quo auima hominis Deuni rationalitateiu eorum, ut in recta coastitutioae in-
cognoscit, est ubique arcubus circumdata, id esl ter populos magnsfi personte dominentur, quai ab

circumquaque per signilicationem magisterii pra',- illis tiraeaatur ac houoreatur. Nara Deus idcirco
cursorum suorum, priecepta legis Dei clamaatium, perraisit geous ununi excellere et aliud subjacere,
et sibi ostendentium vallata, ut miuores per majo- ut ita horaines dividerentur ne iuvicem per seraet-
res quasi per prajcelleutes sibi homines ordinari so- ipsos interlicerentur et perirent : alioquin otiosi
lent, juxta coustructionem cancellorum, qua; esl esseut aescientes procedere ad agnitionen Dei,
typica pruiiiguralio Spiritus sancti, duras lilteras nisi hoc pra;viderent per timorem et honorem iu
perforautis in incarnatione Filii Dei, qui caucellos hominibus. Et ita processit Spiritus sanctus, du-
misericordiie suai peteutibns plenissiiue demoustra- cendo populuiu ad interiorem legera spiritus, qua
vit. Non tamen apertus est iu perforatiuue ustiarii homo intus et exterius regeretur, douec fons sa-
Spiritus saucti spintualem iulellectum
videlicet ^. liens exivit appareus mundo in plenitudiue justi-
in veteri lege uou deuudautis ut postmodum fac- tiae., qui regit utrumque corpus scilicet et animain.
lum est in caucellis raisericordiaj iu carne manifes- Unde etiam cura su.'cularis potentiie sic coustitiita
tati Filii Altissimi, sed integer manet in duritia le- cst ad usum terrenarum rerum, ut corjius requirat
galium prajceplorum, quui postea per Spirituiu refectiouera ue deiiciat et spirituale raagisteriuiu ad
sauctum in fonte aquai vivaj elucidata suat. interiorem suspirationem perveuieadi ad servitu-
llabet quoque iu singulis arcubus quasi picturam teia Dei, ut anima ad ccelestia anhelet. ncec itaque
liuminum, quia ut baic piclura oslendit imagineiu constitiila suut mea ordinatiune secunduui quod
liominum, sic iu triumpbali arcu scilicet iu dignitale etiara Isaac dixit tilio suo Jacob : Eato doinhias fra-
iuagisterii positus est homo, in vice Dei. Quomodo ? bam tuoruin et incuroetitur anlc le filu inalrin luys
Ouoniam profuudissima et capitalis sajtientia [»er \Gen. xxvii). Hoc tale est : Doiniuus esse debes fr.i-

gratiara Dei posila est iu os rationalitatis homiuis, trum tuorum pollens super eos iu honoribus et iu
ut horao in noinine Dei exerceat oflicium magistra- bealitudinibus, benediclus in benedictiouibus qua;
tionis, per districliouem justitiie et misericordiae ip- mihi a Deo data; sunf, et inclinentur ante te omnes
sius Altissimi. nati tiliorum matris tuai subjecti tibi, propter pre-
Quod,auteiuin exteriori parte ejusdem rauri vides D cellentem causara benedictionis tute. Ex te enim
alios duos minores niuros, hoc est quod in exterio- exiet magnum genus de quo fortissimus et poten-
ribus negotiis pra^ter spirituale magisterium est in- tissimus vir exsurget, quem fralres ejus ipsum fu-
tercepta constitutio populorura majorura et miuo- gando persequentur sed ipse velocissime in maxi- ;

rum, qui constituti sunt pra-cepto Dei, quasi duo mis viribus suis, quasi leo se illis eripieus, excel-
muri, quoniam exterior sunt majores natu ex for- lentissirna dominatione illis domiuabitur, et pre-
titudiae stecularis potentiaj in mea ordinatione, raet eos iu noraiue polestatis soa", qua; uunquam
et medius sunt minores qui consistunt sub pote- in vilissima cauda eradical)itur, tratribus suis iu
state et spiritualiuin et stecularium personarum, caudam eifectis. Sic et ego Pater ctelestis dixi Vv-

quasi inter interioris praifati muri arcus qui est lio meo incarnato: Esto Dominus omuium nasceu-
spirituale magisterium, et exteriorem niurura qui tium procreatorum de concepto semine huinano
est siecularis potentia, ut dictura est. (Jnde duo quos creavi per te, quia tu mirabiliter natus ex
muri positi e.xtra ambitum interioris arcuati, quia Virgine non conceptus hominis semine, sed existi
saiculares personai sunt in terrenis causis, magis de me per flagrantem ignem apparens in terra.
videlicet exteriora quaai iuteriora habeates, ita quod verus homo clauso sigillo mtegerrimae et castissi-
(iJl 1IILI)LI.A1U)1> rK':»

m« Virginis. i'u ergo es Domimis illuriini in siiper- A obseiiuentes. lu spirilualibas vero sacramenlis
n<i claritale di\inilatis, qui IVatres lui sunl propter sunt priecellenles el superiores, sunt et oljedieules
iucaraatiout^^Di tuam in qua homo est. Et inclinatio, atque corripienlos. Kgo auteni illas olliciorum cau-
id est subjeclio exhibealur libi a liliis matris tuie sas ordinalioue mea constitutas omniuo rapi uolo
scilicet tua- incarn.itionis, atiiue in ob-ctiuio piissi- furlivo munere cinpiionis iu veuundalioue, sed
mif devotioQis subjiciantur libi homines nati ex volo ut cis ratioiubili causa assislatur, ila ut qui
homiuibus. El quouiam Kilius Dei sic est Uominus ipsas suscipiunt utiles sint coram Deo et homini-
omuium creaturarum, per ipsum ctiam in voluutate bus. Sed, quidam veneuati scorpiones jusliliam
I'atns el in laclu Spirilus s.iiicti iuslitula est dis- meam trausgrediunlur, cl eas luorlitero vcneno
positio diveisaium potestatum iu mundo. tjuomodo ? avaritnB el superbiie subripiunt, tion soluin iu sa'-
Sic videlicet quod Deus abstuUt niufictalein et jac- cularibus pneposituris, scd eliam iu disposilionibus
lantiaiu illam quam populus populuin non lionora- spiritualibus. Hapina autem stecularium dignita-
rel; ita quod unusquisque lacerel qaod lieri pla- tum, terreua scilicet per terrona comparala est
ceiet si hoc Deus iiiaistimabili sapienlia consilii sui quidcin, severissime in iracundia zeli inei exami-
nou proslravisset, sed ipse discievit populum iuter nauda ; sed tauieu inajoris pouderis et e.xami-
I>opuluni, iiiinoreiii scilicet cum minislratioue obe- ualiouis est rapina spiritualiuni. Natn siecula
dientue majori suo siibjacere, majorem vero in oniui res sunt in exterioribus caro de carue ; spiri-
ulililalis rcgiuiine solerter et devote ininori sub- tualesautem in interiorihus spiritui coujuncti. Sed
veuire, sicul eliain in ascensioue Spiritus sancti quamvis Sicculares in exterioribus occupenlur cu-
datuni est Jacoh per pairem suum, quod esset domi- ram te<rrenam haheutes, tamen sub illa sjjecie ad
iius iValrum suoruiu, ut et dictum esl. interiora spirilus in regimine suo deberent anlie-
Sed lu hoc quod osteiisuni est, quod esset Do- lare ; spiriluales vero in specie religionis el in
iiiinus, deiiionslratuin esl quod sicciilare uegolium conlemptu iiiundialium positi, inlerius in corde
liahet pcrsuuam domiuaudi super libertatcm alio- Palris omnipoteulis ordinati, niulto magis sul»
nim, quibus
propter tiiiiorem houoris sibi ah eis spirituali nomiue debcrenl 1'ilium ejus iii suinino
iiiipensiper potestalem suain parcat, non eos op- sacerdotio ardenter imitari; quia, sicut l''ilius Dci
pntnens jure servitiorum, sed illos habcns quasi iii exivit de corde Patris sui, ita coustituit Pater apud
liilectioue tVatrum. fn hoc aiitem (juod dictuin est semetipsum iu l''ilio suo {lersouas niagislrorum qui
quod iucurvatio aute ipsum lieret, inuuilur servi- in tam egregiam ordinaliouem positi suut propter
tium ministrationis illorum, qui per vinculum l'a- {] ulilitatem Lcclesi;e, et iu rccto opere Dco con-
mulantium doniiuis suis suhstracti sunt, ut iilii juiicti. (Juoniodo?
caruis curam carnalem habeutes. Scd jiostquam Qui iu compunctione et j>robalioiie cordis atque
ipse Jacob hoc dominium per palertiam beuedi- in maturo sensu sunt, quod milii omtiitio i»ors|ii-
cliouem fratri suo suhripuit; doitide ccelestem cuum est bonam videlicet conscienliam habcnlos,
celehrilatem per la]>idem quem erexit iu lituluni, ita ut perverse el coutrario inagiBloriuiu noii ap-
et per decimam quam se vovit daturum constituit, peiant, illud nec diabolica arle sciscilauies, nec
ut praesignatum est, signiticans priucipalem perso- per pecuniam aut per su'cularem jiotentiain acqui-
uam in spirituali mililia, quia quisque lidelis do ronies, nec inde volaiilia vcrba laudis liumanu:
minimo gradu asceudere debet ad summuin : per qua;rentes, sod illud vera electioue luea ot populi,
siKCularem videlicet poteutiam discere superius iu humilitate suscipieules; hi charissimi et proba-
magisterium clarioris lucis, spiritualis vita?, iii tissimi cuslodes, atque ceriissimi amici uiei sunl.
quo adimpletur oflicium naucleri secundum ilcr Sed qui rotro inceduni, ei illud alio modo in to-
immaculati Agni qui sursum lovavit hominem
,
ucbris acquirunt vidolicei per stjecularia terroiio-
cum plenitudiue et bonitate omnis justitiije, scilicet rum furtim mysieria ccolcsiium diripienlcs, facieni
erigens hominem prostratum insidiis perversi ra- " meam fugiunt, atque aiiimas suas acriier occi-
ptoris. duul; in hoc me deridenle.-, quia sic nie denegaiii
Undc etiam htEc duo inslituta ad ierrena videli- et contra voluntatem meam calciirant. Quomodo V

cet et ad ccelestia procedentia in quatuor et qua- Quia ipsi despiciuni me non desideraules po-
tuor parles dividuntur, quia Deus magnam vi n testatem magisiorii adipisci per me; iia ui interio-
scientiiR rationalitaiis hominibus dedit, ita ut in rcs oculos cordis sui ad nio elevent sic dicenles :

ascensioue Spiritus sancti hiec in semetipsis scru- Placei hoc Deo an non ? sed unusquisque eorum
larentur in ligura quatuor elemeulorum, plus prtE- dicit in semetipso : Eliamsi hoc malum est apiid
diciis duobus modis addenies, quod non aspernor Deurn, ego iameu hoc accipiam coniidens in Do-
nec abjicio, quoniam qui in nomine meo muliijili- mino, quod quandoque vivens adhuc iti cor,)oro
cai quod miuus, dignus est morcedis et uou abje- pooniteam, ei iali modo ac(|uirunt magisiotium
ctionis, quae etiam quatuor paries tam in s;ecula- absque me Deo vivo ; ita quod nec hoc a me posiu-
ribus gravaminibus quam in spiriiualibus inslitutis lent, nec se ad hoc mea voluntaie porvenire conli-
sunt. (Juomodo ? Quia in saecularibu» ciujis ^uiit ilaiil; hed iu hoc ardoro a facie mea fugiani sic
nobiles et uohiliores, sunt ei iamulanles atque rapienies mugisterium, a luisericordia moa uau-
hU SCIVIAS. — LIU. 111, ViSiU VI (iol

fragaates. Isli non sunt intra iu corde sumnii A arcuatum muruni super pdviuieutum ipsius tcditicii

Patris, sed suut extra iu parte aquilonis, qui in stantes, hoc est quod iu opere bouitatis Dei sex
liis causis et princeps eorum, nolentes quajrere virtutes exteudunlur, cujteras virtutes pra^liguraa-
nic Grealoi'eni omuium, sed jiropiiam volnutatem les, ut Deus in se.x: diebus creaturas suas creavit ;

suam quampro I)eo haljeut sequeutes et me derelia- ipse videlicet virtutes in figura futurorum aate mu-
queutes. Nam iioluut scire me, uec ego eos. Concu- runijidest aute Israeiiticum populum diviaa lege
piscentia ipsorum suggerit eis quod volunt. Et quia freuatum, et magisterio ac defeusioue prtecurso-
limorem meum habere rccusaut, idcirco et ego nolo rum suorum circumvallatum apparentes, cum etiaui
eis tunc re^istere iu terrore irai mete, ut eis repu- pavimeutum terreuarum curarum iu eadcm con-
gnetur in die illa in qua nihil amplius pnevalerc structione sumrai Patris iu hac signilicatioue cou-
possunt; ipsi autem per me dimissi in liac vita, culcaut, ut Christiana militia per ipsas se diaboio
responsuri iu futuro iremendo judicio de his qua? oppouat.
faciunt ; me videlicet scientes in lide, sed in liis Quapropter tres staut juxta se iu froule ipsius
(lUce perpelrant ad me respicere aolentes. muri prope angulum qui resptcit ad sepleulrionem;
Nunc auteni ut vides quod pra'fati duo niinores quia saucla Trinilas iuseparabilis iu virtute maje-
muri sunt longitudinis spatii, quod gst a praidicto statis sua;, iu initio Veteris Testamenti ab Abra-
augulo septeutriouali usque ad augulum occidenta- ham etMose diabolo oppositis inchoati per diversas
lem hoc est quod iu constitutione populorum
; et secretas liguras designata est. Et Ires etiam si-

majorum et minorum cum exteusione longitudiuis mul iu iine parietis ejusdem secusaugulum ({ui
humani temporis ab Abraham scilicet et Mose, teudit ad occidentem, quouiam eadem Triuitas iu
quasi a septeutrione usque ad manifestationem unitate diviuitatis reguans, iu iiue |cjusdem de-
catholica:; tidei iu veram Trinitateni, quam tidem liuentis legis nomine suo prtedicata esl,
aperto
Filius meus a me missus iu niuudum ut ad occidcn- nato in carue Filio Dei ob rcdemptionem hominis
tem, edocuit lege mea populi et
exstiterunt
in ad occasum tendeulis. (Jua: omnes picturam iu
priucipales eorum magistri [triecurreus videlict. arcubus ejusdem muri inspiciunt, quia semper
germenet exemplum populi novi testimouii a zclo pari devotionis studio iu homiuibus magisteriuui
usque ad Filium meum iu carne natum tendeutes, ordinationis Dei per potentiam ejusia lege tam Novi
ut fuerunt et' sunt et semper erunt iulcrpositic dif- quam Autiqui Testameuti de=igualum allenduut
ferentiie iu hominibus interiurum et exteriorum. consideranles qualiter lu ipsis perlicialur. (juod
id esl spiritualium et saicularium, majorum atque C autem in ipso tine ejusdem iiarietis vides aliaui
minorum. Qui suut ipsis aagulis ex utraque partc imaginem intra idera ffiditicium super lapidem
sui conjuucti jusla modum tcsludiuis, quoniaiu uuum iu modum sedis iu pavimento posilum se-
tain Veteri quam .Novo Testameiito ex utroque la~ deutem, hoc est quod in ipsa repositioue veteris
tere iuilii sui, in honore et magistiatione cuadu- legisantiqui populi, et iu initio novte lidei iuchoata
nati declaranlur populi, et hoc iu similitudineni in vera Trinitale, cum Deus omues constautes vir-
testudinis, quod est in auctoritate diviuie provi- tufes in Ecclesia construxit, deceuler etiam appa-
dentia', bene
et digue compositi ad statum yditica- ruit virtus haic in opere summi Patris, ofierans in
liouis cojlestis Jerusalem. eo per hominem usque ad consummationem muudi.
Quod vero altitudo eorumdum duorum miuorum rnde sedet etiam super fortissiraam. petram, super
murorum est cubitorum trium : hoc est (juod lu uuicura, seilicet Dei Eilium, iiui sedcs et (luies est
sublevatioue rectitudiuis duarum siccularium, coii- omuium tidelium caduca despicienlium, et lu se
ditiouis scilicet majorum et minorum, tres partes pura tide credentium. Et latus dextrum ad inurum
suul hominum, id est praicellentiores rcctores et iuclinat, quia inquietis rectitudiue el iu ^alvatio-
alii a vinculo servitutis famulanlium liberi, atijue nis parte huic populo qui sub magisterio disposi-
commuuis populus prailatis suis D
iu subjectionc tione Dei positus est, adhteret; ila ut et ipsi majo-
substratus. Unde etiam latitudo inter iuteriorem rescum miuoribus eam iu o[»eribus suis excolant.
arcuatum murum et medium est uaius cubiti, quu' Faciem vero suam ad columiiam verie Triuitatis
est amplitudo dignitatis iuter snperiores personas vertit, quouiam iu omni re iulentiouem suam ipsi

spiritualis magisterii et minora vocabula ter-

inter Trinitati aculissirao visu justa3 consideralionis
renaj servitutis,ia uuitate tidei secundum Deuni ad iutendit, ut sicut perpetua Trinitas in tribus per-
corripiendum subditos suos constituta. Atque inter sonis iiiviolabiter consideranda est : ita omnes
exteriorem et eumdem medium est latitudo uuius Deum colentes, eam in factis suis diligeutissime
palmi quasi puerilis manus, quia est etiam inter considerent, et considerando nou relinquaui. Sed
iuferiorem potestatem saicularis regiminis, et inter quod iu codem line vides alterara imaginem super
subjectionem saicularis ministralionis extensio justfe eumdem murum in altiori loco stantem : hoc est
considerationis, ita ut hse unanimi et simplici de- quod etiam in translatioue umbra; legis autiqu». iii

votione puerilis innocentiifi se invicem langaut iii tide saucta' Trinitatis clarescente vera luce jusli-
manu conjunctai operationis su;je. Sed quod intra tiae, luec virtus iii principali magisterio et lidei
idem tedilicium vides sex imagiues ante prsdictum |)oiu!lo iu cacumiue salvaliouis cplestis desiderii
635 S. HILDKGAHDIS. 636

elevata et stans. pugnans coutra vilia iu Filio A luedia tiium pnoruin, et illa quiK super lapidem
Uei eiecld, quia ab ipso iiicejul, et curu i])so iu juxta uiuruiu sedel suut, vi-iato capilo caudida ve-
cielesli Jerusaleui post tiueui sicculi pcrmaue- lalura capilis, ut uios e^t unilierniu : lioc e^l ijuod
liil. (jUiK eliaui aii praidictam coluuiuaui verie ijisie in auxiiio supernie aliitudiuis ct iii slabilitate
Triuilalis versa Cit, quDuiam per sauclam et iuef- coiiversatiouis bealu' quietis, blaiide ac duiciter li-

labilem Triuitateui couiortala, reducit auiiuas ad gatie suut forti ligatura sul)jectioni5, Ueum caput
patriam. omuium lideliuui iii albediiie pite devotionis veue-
Quod vero iu ipsis imagiuibus conspicis similitu- raiido, ut maritus ab uxore siuccra charitate bono-
dinem, bocest quod eiedem virtutes uuanimes sunt rari debet. Et media trium superioruui et quie ad

iii di\ersitate donurum Dei. Quaproplcr indulie suut dexleram ejus staiil vcslita'. statit tunicis caiididis,
eliam ulpriores imugiucs quasi sericinis iudumen- quia per eaiudem virluleiu diviiue majestatis iu sua-
tis; quie suut circa ea>, ut circa reliquas virtutes vissiiua; beatitudine emanaut lucidissima et candi-
suavissima opera, qua> iii divina lego cultores Uei dissima operaearum in bouiinibus slabilila sub lege
ipse exbibeut : facirntes ea iii juslitia veritalis, et Domiui cui coujuncta- suut. Sed quod etiam vides
candidis calceamentis; earum est
(juia iu ardore quod diversas vires
dissimililudiiieiu iu eis, boc est
eliamcaudor sequendi exemplum bouorum acluum '*
babent iu Deo, coucorditer ipsum tameu coleu-
iii bominibus. Sed illa quaj a dextris uiedia barum tes.

trium est quas in extrema parte ejusdem parietis Propler quod imago quiu stat in inedia trium
vides, tota tanlie purilatis tantieque claritatis exi- superiurum prietigurat abstiueutiam, quouiam ipsa
stit, ot prie mullo splendore nullam ejus formaiu iii piiiuo certamiue est quasi civitas et tirmamen-
pertecte intueri possis, quoniam virtus illa cuui tuui, atque ornamentum sibi adba-rentium virlu-
salute verte coufortationis per donum sanctie Tri- tuiu, coutiuens se a peccalo in gravilate inoruni.
uilalis, iu iiue sanctie vetcris austeritatib exsur- Ita quod perscrutalrix et recusatrix est cuuctoruui
geus, omnis perlucida et pura est, carens cuncla puerilium in malis, nullam petulautiam babens iii

iudignatii)ne diaboiica iu claritateketi gaudii una- se,elapparens quasi luater in medio earum virlu-
uimifatis bomiuuui. ita ut prie multitudiue gloriai tum quic, Triiiilalis gloriam iuiuitio dat;e legis auti-
et bouoris queiu babet iu coilestibus; uuUa ra- qui populi dcbiguaut. Et liabel iii capile suo iu mo-
tione iuiesiimabilis unanimitas ipsius, quasi forma dum coronie circulum crocei coloris dextra parte
ejus, ab ullo niortaii iiomiue valeat considerari. insculplum, semper acceusa^ quia ipsa per sum-
nisiquautum Deus revelare diguatus fueiit. Et illa , nium caitut corouala est croceo radio spieudidis-
quce super uuiium slat uigris calceameutis cal- siiui solis, scilicet Eilii Dei iii cujus clarilate lola
ueata est, quia tamlin altiore dignitate qiKuu iu comj)rHhensa est et nullum appetens uisi illum qui
miuore anleincarnatioueui Filii iiui inortis siguuiu etiaiu iii dexlra j)arte salvatiouis auimai eam sem-
et vesligium fuit in bomiiiibus. Sed quod oinues jter acceiidit, lude ut vides a dextra ejusdeiii iuia-
bine palliis suut, boc est quod paritcr terreuos giiiiscolumba advolat, ore suo spiraus iu eaiudem
cultus ct exteriorem textum legalis iublitutionis Scripturam, quoniam iu dextera cuilestis prosperi-

abjccerunt inlrinsecus veram justitiam inspicientcs, tatis adest douuiu vera; simplicitatis, videlicct Spi-
j»rii,'ter mediam iliarum triuiii (jiia! iii jiriiiia j)arle ritus sancli iu abstiuentia quai(jue boua per super-
ejusdem muii stabaut, quu^ pailio induilur, quo- nam inspirationem in salvatione auimarum acceu-
uiam ipsasub defensione Dei in iuitio prieceplie deiitis, ut eliam illa virtus demoustrat iu supradi-
austeritatis desudans circumdata est compreben- ctisverbis suie admonitionis.
sione amoris Dei, iu (jua codestem tbesauruin Alia vero imago quie est a dcxlris ejus, siguilical

abscondit, aiijcclo desiderio carnalium. Et duic largitatem, puerilis simplicilatis existentem, uec
trium superiorum qute ad dexteram scilicct et ad omnino astutiam aut duritiam adversus dolores
sinistram medix imaginis stant, et duie trium iu- D homiiium habentes, cum qua abstiueutia se semper
feriorum, rnedia videiicet et qiiu; ad sinistram ejus aufert ab omni aspcritale iii dextris bouorum oj)e-
est, uon babeiit muliebria velamina in capitibus rum, sic tendcns ad Dcum, quia largitas iuitium
suis nudis, tantu.m albis crinibus stantes, quia opcrationis ejus est, cum primum abstinentia opxis
lex et prophetip per virtutcm superuic majestatis suum aggreditur. Quai babet in pectorc suo quasi
emanantes vitam ac mortcm sua furtitudine
et leonem tauquam spcculum lucidum, qui estin corde
ostendentes, cum diiobus prwceptis gemina; dile- illius Filius meus Cliristus Jesus, leo lorlissimus,
ctionis per eamdem divinam potentiam subscqueu- veluti speculum piic et splendidije dilectiouis cou-
tibus atqiie coustautiam intimw! circumspectionis clusum. Quod autem a collo suo gestat velut ser-
babentibus iu contrariis, et gaudiuin suavilatis iu pentem j)allidi coloris in torta llcxura virguliu ad
divinis fideliter soluti sunt ali omni subjectione pectus etiam ipsius depeudcntem hoc est quod :

ullius doloris seu laquei mortis, in capite in Cbristo quasi colla fortissima scilicet patientiam idem Filius
videlicet Filio meo, uuda tamen coma fulgentes in meus prudentissimus in pallore angustiatiu carnis
'jQdcro virginitatis, quia divinitas virgiueam ua- sustinuil llexuram poeuarum cum eialtat.ioue crucis
turam in Vir^iuc Maria valde dilexit. Sed quod lu medicameuto videlicet oranium vulnerum quod
GJ7 SCIVIAS,— LIH. m, VISIU VI. 638

largitas per cuelestem amorein peciori suo imnrimit A pati voluit a priucipibus sacerdotum. lit quouiam
iilud IVequeiiler ius{)icieus iu uieutijjus lu)miuuu), Deus est iu corde lidelis houiinis, ideo debet et
bicut eliaui iu pruediclis verbis exliortationis suai ipse humo pro Dei amore patienter sulferre Dei
fatetur. persecutionem, atque quia murs in casu diaboli
Tertia auleiu imayo qutx^ a siuistris ojus est, de- erecta est, idcirco oportet et lidelem hominem ad-
clarjt pietatem uullo modo habentem odium aut versus diabolicas nequitias raulta certamina in
invidiam, aut uUam foeditatem liomiuis, sed seraper diversis aM'umuis sustinere, quaj siEpe ipsius cor-
gdudeutem et amplectentem prospeiitatem omuium pori laboriosai et contrariai sunt, quoniam liomiui
humiuum, ciijus viriditate et largitalis iinctioue adhajret; quod idem autiquus serpcus scunier per-
abslincutia, siuiatftC parli diaboiicic sufllatiouis Quid esthoc? Carnis concupiscentia, cui
sei|uitur.
'

resistit, ({uuuiam pietas est pleuum opus abstiueu- illemaliguus hostis iu iusidiis positus iusidiatur.
tiie in signitera pugna per qiiam seinper victri.\ Quod vero jaceut sub pedibus ejus quasi species
cxistit. Uude etiam tunica simili hyuciutho rubri homiuum conculcatorum et contritorum ab ipsa :

coloris iuduilur, quia spleudidissimo opere sub quo lioc est quud sub vestigiis veritatis, omnes diabu-
pulcherrima susteutatione sanguinete contrarietates licui falsitates qu« in operibus homiuum fiunt, ad
B
laleut, omues scilicet injurias pati, post passionem nihilum deducuntur, ipsa amorem liabente aidili-
Filii m"i per ipsius exempluin circumdata est. Ouod cationis Kcclesia> cuiu omues virtutes manifesle
vero ad pectus ipsius apparet augelus cx utroque apparent et; probautur iu vcritate, qutc aule lem-
latere suo alam uuam habens, hoc est ut homo iii })ora steculorum in corde Patris latens, fuit invisi-
coguitione sua semper angelicum ordiuem imitetur, bilis, sed iu tiue tempuruiu visibilis appareas in
unamquamque Dei ordiuationem diligendo, cum ex vera carue Filii Dei. Uude etiam in manibus suis
utraque parle sui tam prusperarum quain coutra- liabet chartam expausam et ex uiia parte, videlicet
riarum rerum iii siugulis et gemiuis alis videlicet iu versus ccelum septein lineis iuscriptam, quia iu
uno Deo per geminam virtutem nou elatus supra omnibus operibus veritatis, est lextura expansa per
modum iu bonis, nec omnino prostralus iu malis gratiam Dei Uhristiano populo constitutte legis, et
se clevat ad volandum quod est Deum iu puiilute ex parte ccelestium dcsidcrioruiu aperto cultu te-
cordis aspiccre, sic sursum tendeudo et uuu ad neudo et ex parte carnalium cupiditatum metuenda,
terram se dijiciendo. Quapropter eliam ala dextera ostendens iu se septem dona Spiritus sancti, vide-
ad dexlerum hunierum ejusdem imugiiiis e.xteudi- licet inexpugnabile tirmameiituin coulra diabolicas
tiir, quouiam prosj)eritas humiuis iu de.\lra salva-
^ morlis insidias. Et illam legere vis sed nou potes,
tiouis aiiimaruui ad auxilium pietalis porrigilur, quouiam, quamvis liomo multum desideret scire
cum Filius raeus hominem reportavit iu patriam. mysteria et occulta in donis Dei tameu uou est ei
Et ala siuistra teudit ad sinistrum humerum illius, possibile dum est gravatus morlali cor[iure intelli-
quia iu siuistra coutrarietatis diobolicarum insi- gcre, aut capere quid Deus in mirabilibus suis
diarum iidelis homo pennam, per quain
volatilem lieri velit, sed ipse homo amplectalur et compre-
ahjiciat upera teuebrarum sursum extendit ad re- heudat ea iu veritale : videlicet sequeudo praxepta
fugium Filii mei, per quem fortis coutra omuem Dei, sicut etiam ha-c eadem virlus in pricdictis
adversitatein existit, imitans vitam justorum, ut verbis suis ostendit.
etiam virtus htec in dictis suis declarat, quomodo Altera imago quaj ad dextram ejus e^t,
autem
supra ostensum est. designat pacem, supernum siguum et angelicum
Imago quoque qutc est media trium inferiorum consurtium habeutem, quia in pleua viriditate
pruitendit veritatem, quia post abstinentiam et illi veritatem germinat, quoniam eadem veritas circum-
cohtereutes virtutes surgit veritas iu omuibus cau- data est eximiis et supernis donis in dextra parte
sis, cum sibi astantibus imaginibus, veluti turris et salvationis aniniarum habens pacem per Filium
lutameu earum existens, vidclicet forte prtesidium 13
Dei. Qiiomodo? Ut scriptum est iu augelico car-
designaus, quasi iu medio virtutum sauctain Trini- mine, ubi dicitur: Gluria in excelsis Deo et iii(erm
tatem in occasu Jiidaica? consuetudinis et in orlu pdx homiiiibas bonx uolunlatis [Luc. 11). Hoc tale
vcrtL' tidei praitigurautium. Super cujus dextrura est : In altissimo Deo fulget Deus in homine, homo et
humerum candidissima columba slat spiraus ore quia Filius Dei mirabiliter iucarnatus est. Ideoque
biio iu dextram aurem illius:qnod est in superiore laudabilis et gloriosus est iii ca;lo Deus, ab omni
parte dexlrae, scilicet beati reditus per incarnatio- creatura sua. Uude etiam in terra tit pax salva-
nem Filii Dei ad vitam apparens admirabilis vir- tiouis illis hominibus, qui voluatatem Patris cum
tus Spiritus sancti, qui spiravit tactu suo in dex- devotioue et lide suscipiuut, quia etiam pax bouai
trum auditum, id est in corda credulorum hominum volitntatis est voluutas totius bonitatis Patris, quaj
ut intelligant quid Deus in sua divina poteutia sit. Filius ejus est, qui est Deus et homo. Et quomodo
Quod autem monstruosum et iu-
iu pectore ipsius estipsepax? Ipse cst pax hominum, defendens eos
forme caput hominis apparet:hoc est quod Deus ab iuaidiis antiqui ser^ientis, qui primus prtevari-
iu cordibus electorum suorum miserias et persecu- cator exstitit, qui lumeu vitie perdidit dejectus 111
liones priucipum esse permittit, teicut et Fihus ejus tenebras, quod luraeu pax \era, id est verus Dei
 :

539 S. HlLULl.AKUlS. (MO

FiHus alUilit bouiiuibus : ila quod ipji fdcli sunl A suhuigra, quouiatu ciicuiuiljla est uiorlilicalioue
jiaitici|»es reyui iJei in beato loco queiu perdidit cdiuis, abjicieus levilatem tolius vauilalis. Quod
dubolus. tt ut vides praedicta viitus facieui babel aulem in dextro bumero suo liabet modicam cru-
augelicam, quouiam ipsa fugit ab omui u.alo iu cem iiiiposita imagine Jesu Cbristi: boc est quod
iule:;lione sancla, qua*i in facie sua Uouui aspi- eadem viitus radicem jiosuit in de.\tra jiaite poleii-
ci.'us cum angeiico desidcrio. Inde eliam e.\ ulro- li;e fortiludinis Uei, cum Ueus ouiuijioteus misit
que latere suo volatilem alam unam babct, quoniam Filium suum mirabililer iiicarnaii et liumiliter
lu utraque parle trauquilla; scilicet et lurliida; jiali ciijus dileclioui coujiiucta esl discretio, quo-
u>leusionis, sursuiu ad Ucum leudil iiou facieus niam ab ipsa manifestata esf, ul per eam omnis
lurrorem iiec amariludiuem, sed seinpcr iu jiro- ju.sUtia discernalur. El iil Ueus est di.-peusator
speritate placida existens unum Dcum iu unaui- couvciiientis slaluric bomiuis, ita est discretio
luilate duarum alarum comprelieudit, quia uulla imitatrix illius iu ofiicio ^uo, opera sua \idelicet
IfUipeslale iuslabilitatis nec in bono nec iu nialo adimjileus in dispeiisatore cruxiti.xo Filio Uei, cum*
e\ersa, taulum ia trauquillitate ])ersislit. Jil in ipsa iu ulra((ue dignitate esl diviuitalis scilicet et
specie bomiuis ut cuitera; virtules apparet, quia bumanilalis. Quai liac et illac versaUir, quia iii

l>cr Filium Uei miritice claruit, cum etiam omnes comprebensione lalitudinis per signilicationem san-
\irUiles per Ulam iu bomiuibus probauUir, ila ctie crucis circuilum intcr boiios et inalos baliel.
quod uullo modo coutenUouem aut ri.\am (pijiTit, Quod vero «juasi ex uubibus etlulgct iu pectus ejiis

>ed >emper in lenilate, sic se diaboiica; pugua- op- (juidain sjileudor miia; clai itatis : lioc est quod de
poneus ut etiam supra in verbis locutiouis ejiis misericordia Dei quasi de nube clarissima, accensio
manifestatur. diviiiic pietatis aspiratur iu menles liomiuum, dis-
.Sed tertia iraago quu*, slal ad sinistram ejiis, iii- crelionem iu eis i.icieus, eosque illuminans. Uude
dicat bealitudinem ieteruam vitam ajqjeteuleiii, jier eliam a se in muitos radios divisus est ul spleuiior
cujiis lidelitatein el intimam lenitatem, verilas a solis a se dividitur, ciiiii jht parva el iiiulta fo-
>inistris omui fallaciie serjieutinie perruasionis bo- ramina alicujus rei fulget, quoniam Spirilus sauclus
uiinem decipienlis ipsi cousenlientem contiaditit, in superna virlule diversos radios donorum suoruiii
quia bealitudo est iuvicla sccuritas verie claritalis dividens bominibus, eos scilicet lucidiores sulc et
iuqua ipsa infelicitatem morUs non timel. l*ropter inelfabiliter discretos in bumilibus eaveniis, id esl
quod etiam induitur tuuica alba, viridi colore di- iii pcrspicacilius visibus auimarum lideliuin suorum
slincta. quouiaiii circumdala esl tidelibus ojieribus (j et mcutes eorum, ita ut
dilfuudit, illu.ilrans sensus
iuccelesti desiderio albesceulibus, atque inultiiuo- acuUssime quibasque causis intelligant quod
in
dis donis iu viriditale Spiritus saucU virentibus eis apte in Deo facieiuluiii .-it. Sed (juod iii dex-
decoratis. Quod aulem babet in manibus suis mo- tera inanu mudicum liguuiu iu moduui llabelli

dicum \asculum palii spleudoris boc est (|uod : baiiet: lioc est quod discretio in dextra parle sal-
lu ojtere suo demonstiat qualiter in parvo relenta- vatiunis animaruni, opus suiim per dunum Sjiirilus
culo, id est in contrito secreto cordis sui, bomo sancti iii bominibus quasi iu liguo IVagilis carnis
Ueiim jier lidem apprebeudat, in jiallure tauien semper considerat, boc signuru tatncn iu se babeu-
tragilitalis bumanie carnis, qiiia lides eliam in ijisa li*, iit a se per divinum auxilium diversas muscas
luortali vila pure colenda est, ut miseria lioininis diabolicarum videlicet pcrsuasionum abigat, ne
uou deserit. Lnde eli.im multam lucem iit fulgur per eas in diversas vauilates dispergatur. Prupler
ex se reddit, ita (juod i'la lux iu faciem et circa quod ctiam ex ejus suuimitate tres ramusciili iniro
cuUum ijisius imaginis luceat, quouiarn cogni- modo cum ilore pullulant, ut fideles buiniues su-
tio y.tcrui lumiuis et in timore et iu dilectione per omnia et in oinnibiis sanctam Triuitatem iii-

Uei dilfunditur, videlicet tendens de iuteriori corde mirabilibus suis semper lloreiilem, fideliter credaiil
bominis usque ad U uuitate gloriosissimije regnanle,
faciem, id est usijue ad iuceptio- lu divinilatis iiu/i

iiem recti operis, in bono exenijilo inlcnliuneni tciiiere iu se ipsis ccelestia secreta cxamiuaute.-'
suam maiiilestautis, et ciica collum quod est postea .sed sicut Ueus oiuuia ojiera sua in divcrsis crea •

ubiijue prudenler lortitudinem compiehendentis turis suis juste discrete disponit: sic eliam iji^i

in completo ojiere, cum iliud in bominc ante Ueum bomines per vim discretionis cuncla facta siia
pfieclarius solc fulgel per beatiludiiicm, sicut eliain bene et rectc dispensent. Quod autein babet
in pr;idicta manifestatione ejusdem virginis decla- in gremio suo miuutissimos lapillus uuininui geiu-
ratur. marum, (juos mi.lta sollicitiidine et diligenlia cuii-
Imago vero muri super la|-idem sc-
(juaj-in line siderat veluti mercator res suas diligeutor coiisi-
det, pruitendit discrelioucm, qiiia ipsa in consum- d<!rare solct : boc esl quod ipsa in sinu mentiuui
matiune antiqua; observalionis iu tjbristo re- b iiniuum, omue (juod ajitiini et conveniens est iii

quiesceus, pleniter appaniit, solertissima existens miuulissimis consiliis et arlibus eorum, continel
cribratrix omnium rerum, tenens quod te-
scilicet qii isi in gemmis virtutum uiiamqu.imqiie justiliHm
iieudum est et absciudeus (juod ab;ciudeudnm est, a Ueo coustitulam cauta el diligeuti examiuatioue
iil triticum .1 lolio M'|>arelur. Lt ludula e^l luuica jierquircus, ul cougrue el juste iu omnibus rebus
 \V,\ SCIVIAS.-Mn. 111, VISIO VII. fii.2

procedaL iri cordiLus homimiiu proplcf merccdeiii A Leriore facie auima-, adhaTens vera' et ^pleiiiiida;
operis aciiti.ssime considerans, ubi est romuneralio jiistiti.T, ita quod exqnirebat felicitatem aeternam.
in Deo, ut eliam in verbis suis quomodo pra^mon- confidens in albedine vita^ et in liberatione fideliiim
stratum est propalat. membrorum Christo capili suo adha?rentium per
llla autem imago quffi in line stat super murum, novam regenerationem, et per veram infantiaj in-
signiticat salvationem animarum, quoniam ipsa in nocentiani salutari in vita coelesti, atque per totum
occasu veteris duritiae effulsit in culmine auctori- corpus suum elTuIget ut purus et lucidiis splendor
tatis nova^, grati.p : ita quod quasi fundamentum illucet in claritatem, quoniam ipsa quasi per omnia
ejus existat discretio, cum qua et super quam ap- sua membra per fidelcm scilicet populum sibi f)er

paret oadem salvatio animarum, orta in Filio Dei Filium raeum subjectum facta est pura, in coliim-
cnm natus est ex Virgine pro salute hominum. Et bina simplicitate, clara in lucidissima pulchritudine
nudum caput et nigros ac crispos crines habet, justiti.i^Dei. Quod autem vides in pectore ejus
quia nuda esl a servitute subjectionis libera^, scili- splendidissimam crucom cum imagino Christi .Io.su,
cet manens, quoniam Filio Dei aperte
dignitatis super arbusculam inter duos flores lilii et rosm
adhsret, quo etiam clementer sn«citata est,
a stantem positam, qiii se sursum ad eamdem crii-
R incurvant: hoc est quod ea-
nigredinem tamen patiens capiliorum, qnoniam in cein aliquantulum
Judaica plebe offuscata apparebat, non hal)ente dom virtus facta est credenlium populorum forto
veram claritatem, sed multiplicem diversitatem, prsecordium in passione Jesu Salvatoris, qui mar-
quasi crispam comam diversarum observutionum. tyrio suo in vestigiis boni et recli exempli sui, ar-
Ilabet quoque faciemquoniam anle obscuram ;
borem morlis et porditionis Ad.i^ depressit atque
incarnalionem Filii Dei, in umbra mortis non visa contrivit, adversus quani etiam duo Testamenta,
est retinere felicitatem wternae salutis. Unde etiam scilicet Vetus in candore et Novum in rubore ilii
induta est varia tunica, plurimo colore intexta, repugnantia per dispositionem Dei procodebant, se
quoniam in populo multis modis circumda-
veteri in altitudine spiritualis intelloctiis ad passionem
hatur operum, immista
vaiietate diversitate ejusdem pii et nobilissimi Redemptoris, atque ad
multorum vitiorum. Sed quod vides qnomodo tu- omnem jnstitiam ejus a perditione mortis refle-

nicam et calceamenta sua cxuit stans nuda hoc : ctontia. Unde vides etiam quod exiitam tunicam
est quod in passione Filii mei, morte obstersa cum alqiie calceamenta siia fortiter exciitit, ita qiiod
i'Uam post adventum Spiritus sancti sonus et verba pulvis multus ab eis excutiatiir, quia salvatio ani-
apo.stolorum emissa sunt in mundnm, excitata est C marum ostendit in novis et juslis operibus homi-
in salvatione animarum, ita qiiod ipsa spernens num, abstractara tunicam prioris consuetudinis et
mala opera, et abjiciens contraria vestigia exufa omnium viliorum veterum delictorum, atquo ah-
eU, fortiter denudata diabolica magistratione intra joclum malum exemplum transgressionis Ad.T, for-
se ipsam sic dicens : tu, turpissime diabole, nun- tissima examinationo ea discutiens atque contem-
quam relinqueres me, si non redempta essem in nens, et pulverem vana? glorise aliorumque pecca-
^anguine Agni. Nara in lacu inferni voluisti reti- lorum a se projiciens, sicut etiam suporiiis in

ni^re me, sed nunc gratia Dei liberata sum. Et sic prolocutione siia de se ipso conlitetur. Qui autem
ni'ines ac facies ejus resplendent in pulchritudine acutas aures interioris intellectus habot : hic iii

albedinis et novitatis, ut jam nati infantis, quia ardenti amoi'e speculi mei ad vorba hrpc. anhelet, et
posi incarnationem Filii mei crevit multu? populus eain conscientia animi sni oonscribat.
in ligiira oriminum illius, bene iUuminatus in in-

VISIO SEPTIMA.
SnMMARiiiM. —
Qtiod ineffahilis Trini/as in ftne lemporum declarafa. simplici e/ humili corde a /idelibus
credenda colenda esf ne quis plus invesfigans quam opor/e/, quia comprehendi nnn pofes/, in de/erius-
e/ :

cadaf. Quod iii sanrjuine C/irisfi inundus sa/vafus esf, ef cuifus sancfx Trinitafis manifesfissime dec/ara/ns
esf : ipsa famen nul/iusitrfellecfni pa*cf. Quod ineffabUis Trinifasomni creafurx oper/issime ijnperio c/
po/es/ate apparet excep/is iucredu/is cordibus ctincta /amen veliU incidens n/adius penefrat. Qui in
Chri.^/iano populo catho/ics; fidei, in aridilnfe inftdelifafis adversan/ur hoc divinitas in confusione mccidi/. :

fjuod divinifas jactantiam Judaici popufi (h^jicit Quod diabo/icum schisma (jen/t/is pnpuli a Deo nbscisum
.

raditin perditionern. Parabola ad earndem rem. Verba Joannia adeamdem rem. l)c differentia et vnitato
/rium prrsonarum. De tribus simififudinibus ad Trinitatem. Verbade libroRegumad camdemrem.

Ileindo vidi in angulo occidentali demonstrati D ipsius iiitellectui moo

pateret, sed quod tantiim
.•"dificii mirahilem et secretam atque fortissimam miro modo planissima absque omni ruga fiiit. Ila-

cnimnnam colorom purpurece nigredinis habentem, liebat aulem in exteriore sui pirte tros angulos ca-
eidemque angiilo ita impositam ut et intra et ex- Ijboi coloris a pede usque ad cacumen ipsius, volut
tra ipsiim .-pdificium appareret. Qii.io etiam lanta" acutissimus gladius incidentes, quorum unus contra
quantitatis orat, ut nec magnitudo nec altitudo Africam respiciebat ubi plurimum patridi straminis
 uV.i llll.i)K(.AiWi|s IvVl

al) eo siicci^mii el «.hspuisuui lufiMl, lI uinis conlra A el inli.icliltus L-\tr.i ILli-m pobilis tluiiuuliitielur. Kt
chorum, ul«i iimltre pennula* p)er illuni discissn* quod tanl.o quanlilalis est ut ncc magaitudo nec
cecideranl, atqne mcdiiis contra occidcntem, ulii altitudo ipsiiis intelloctui tuo pateal : lioc est quod
plurim.T ]>nlriila lisrna ;>1) ip«o de^octa jacehant. oadem Trinitas tam inelTabilis gloriaj ot polestatis
h.i>c singula ah ei?dem angnlis proptor lemeriUilcni o.-'t, quod uec in magnitudiiio majostatis, noc in al-
ipsorum succlsa. Kt iterum ille quem aspiciLbam titudine divinitatis ullo circuitu aut pra?sumptione
in prredicto throno sedentem et bsec omnia milii de- sapientiai humana:? mentis delerminari possit. Miro-
monstranlem dixit mihi : IIa'C mystica et miranda que modo planissima al)>que omni ruga est, quo-
atque ignota plenissima dona, qua> tibi, o honio niam quod admiratioue dignissimum exislit, niitis-
darissime. apparent in vero lumine tibi demonstro, sima est in gratia et semper benigna planaque iu
tribuo dicere et ostendere ad accendendum ignea suavitate justitiai occarrentibus, ita ul nihil rugo-
corda lidelinm, qui purissimi lapides sunt ad codili- sum ullius iiijustitia» in ea invenialur, justa ot bona
cationein ciKleslis Jerusalem, e.xisleus In parte salvalionis.
Nam sancta ct ineHabilis
Trinilas sumraa' unita- Quod aulem habcl in exteriore sui parte tros an-
tissub iugo lopis servientibus occullala, sed in iiova guios calybei coloris a pcde usqiie ad cacumon
li
gcatia de servituto liberatis luanifoslata, siiuj)lici ipsius velut acuiissimus gladius incidcnlos : hoc
et liumili corde, in tribus porsonis unus ot verus est quod conlrarietale lonobrarum opposila in uiii-
Deus a lidolibus credendi est, et non lemere per- verso mundo ineHabilis Triuitas in unitatc deitatis
scrutanda ost, ue qui noluerit contentus esse dono aportissime aparet, nec ulli crealura! suo iniperio
quod a Spiritu sancto accepit, dum plus qiiaM-it et potestate absconsa lalens exceptis incredulis cor-
quam oporteat proi^ler temeritalein clalionis siia^ dibus quibus ob increduiitatem ipsorum occultalur,
polius ia deterius cadat, qiiam id quod indecenter propter quod cliam judicium Dei cum digna recom-
appetit invenialur. 0'i('il ^t visio prfpsens ostondit. pensatione eos ut meriti sunt occidit, velnti forlis-
Ha^c onim coliimna quam vides in anguio occiden- siraa calybs nulli inllammationi cedcns. scd se ipsi
lali demonstrati n^dilicii, in figura ver.T! Trinilatis opponit, unde ot quod a summo usqiie ad summum
est, quoniam Pater, Vcrbum el Spirilus sanctus tcndit: ab initio scilicot crealionis sa;culi usque ad
unns Deus iu trinita*e el eadem trinilas in unitate iinem ejus, et quod superest hoc potenler in acutis-
existens, i^erfecla columna toliiis boni et peuctrans sima diviuitate quasi in incidente gladio semper
«umma et infima, rngensque uuiversum orbem tor- sapienlia etpotestale penetravit et penelrat.
rarnm. Qua^ in plaga occidontis apparct, qnia Ki- C Kt quod angiilus unus circa Africum rospicit ubi
lius Dei snb tempore quasi in occasu incarnatus, plurimum straminis aridi ab eo succisum ct disper-
Patr^^m suum iibiquo glorificavit, ot Spiriliim san- sum est, hoc est quod justissima divinilas Trinila-
otnm disoipulis snis promisit, cum etiaiu idom Filius tis, in Chrisliano populo omnom ariditatom diver-

in voluntate l^atris mortem suboundo adiraple\it sitatis et contradictionis atqiie abjoclionis rcctis-
honum hominibiis, nt et ipsi in a^dilicio summi simae catholicffi lidei adversantem, in maxima illius-

Patris recle incedant, vera et jusla opera in Spiritu confusione succidit et comburit, sicuti fenum quod
sancto perliciendo. Sed mirabilem, socretam alniie conculcaliir et in igne comburitur a fructuoso fru-
fortissimam se o«tondit, quoniam Deus in crealuns raonti grauo soparatiim, quod fides est ciim operibus
suis tam mirabilis existit, ut nullo modo ab eis ad in scientia Scriptura;, de qua omne quod eidem
tinem perduci possit, tamque secretus ut nulla ea- verae fidei conlrarium et inutile est in credulitate
riim sciontia vel sensibilitate pertinacitor sit exanii- sua, dispergitur ot aufertiir, qiiia insipiens populus

nandus, alque tam fortis quod omnis fortitudo ipsa- quasi sliiltum [)ecus ea abutitur. Atqiie unus contra
rum ab eo dirigatur, nec ejus fortitudini valcat chorum se dirigit ubi mulla; pennulae per illum di-
comparari. p. scissje cadunt, quia eadem divinitas elatam jactan-
Quod aulem colorem pnrpureio nigredinis Iiabet, tiam Judaici populi, qiii cura magna superbia in
fidemqhe angulo ita imposita iit et intra et extra altitudine montis sn;o volabat, dejecit, cura illo in
ipsum aRdificium apparcat hoc est quod iu volun- : seipso ct non in Deo justiis esse volebat, ut Pha-
lale Patris unicus Filius ejus purpureum sanguinem riscTci qiii in alta coelorum ascendere tentabant, se-

suum pro nigredine peccatornm hominum fiindens,
et sic passione sua mundum salvans, voram et ro-
ctam fidem credentibus attnlit, quia in defcctu ve-
teris o])3ervationis, et in ortu novse sanclificationis
fultus Fanct,'p Trinitatis manifcstissime
est, cum apcrte creditiim ost, quod supernns Pater
Filinm sunm misil in miindum de Spiritu sancto
cnnceptum, qni gloriam Patris et non suam qusesi-
vit, «anotique Spirilus profiindam con?olationem
apornit, ut dictum est, ita qiiod hoc in nulla parte
ciindum propriam fiduciam siiam in se ipsis conti-
dentos, sod justo judicio Dei ob diversitatom morum
suorum discissi in hac pracsumplione cadentes.
Mediiis vero contra occidentem respicit, ubi pln-
doclaratns rima piitrida ligna ab ipso dojccla jacent, quoniam
per ipsam Triuitatem abscinditiir nefandum ei dia-
bolicum schisma gentilis populi, qui in occasu infi-
delitatis errat in recta fide, quia ut piitrida ligna
molesta et inutilia sunt ad usus hominum, sic etiam
abscissus et abjectus est populus istc a gaudio vitae,

Uteret quin et fidelibus in opere Dei manenlibus. magis diabolica sectans figmonta quam divina proe-
 Il+O SCiVIAS." LiU. lii. VISIU VII. t>Ki

cepta. Liide eiiaiii huiC iingul.i ab eisderu aagulis A liuuiiuet>. lulerea veuil t,euipU6 iusauoruui curdiuu),
j)roj)ler temeritalem ipsorum succisa sunt, quia in ila quod Judaei tumultum faciontes exquirebant,
omuil)Us priedictis causis vera et sancta Triuitas puscitantes multa scbismata contra Filiuui Dei, ut
intideles, qui vel audacter eam dirumpere volunt, iu hac magua tempestate occiderent eum. Et dum

vel qui eam pertinaciter credere nolunt, a se ab- ita implerent omnera malignitalem suam ut de-
scissos ire permittit in perditionem, quoniam rabide sideraverunt, tunc in hoc pnccipiti et maximo toni-
et ignoranter iuvadunt divinitatem, nolentes se iu- truo peractum est tam grande homicidium, quale
clinare lidei qnam Lilius Dei per se ipstim attulit anlea non fuit nec postea futurnm est, ita ut terra
et quam etiam per discipulos suos hominiLus trans- moveretur, id est ut terrena? mentes hominum ex-
misit,secundum quod ha^c parabola dicit Dominus : terrerentur cum reliqua creatura, et ut lapidea lex
quidam lapidem igneum habens per ipsuni et per Iuda?orum scinderetur in criminoso facto eorura.
nuntios suos uecessariam reni multo populo man- Tunc primus homo cum genere suo in quo latuit
dare Sed nuntii non erant sapientes et
volebat. signum reliqute creaturai jacens sepultus in morte
scientes verbadomini sui intelligere, sed insipientes ila quod omnem intentionem suam ad terrena ver-

et ignari ad maudatum illud perticieudum. Interea terat, habens a dorso ccelum nolens respicere ad
1}
ortus cst tumultus et tempestas magna et torrens Deum in magna fortitudine Filii Dei eradicatus est
ac sjE\us tonitruus, ita quod terra mota est, et e terra mortis in qua dormiunt cum liliis suis, ita

quod lapides scissi sunt, sic etiam quod vas uuum quod suspiraret de toto corde omni scientia sua
in quo pluriraa vascula erant iu terra jacens abs- quasi in utero ad cu?lestem patriam se convertens,
consum, dorso ad coelum verso, maxima fortitudiue quia audivit Christum Dei Filium propter ipsum
eradicarelur e terra, et quod uterus illius ad coe- occisum. Scd post ejusdem Filii Dei ascensionem a
lum converleretur. Tunc etiam a Domino illo per Patre et per ipsum Filium, ut ipse promiserat Spi-
lapidom ipsum vehementissimo llalu ignis advenit, ritus sanctus, advenit, quia tola terra in superna
qui tanto ardore nunlios illos pertransivit ut omnes dulcedine stillabat, quoniam coelestis panis in
vena^. eorum calefierent, quod et omnis desidia timo- mundo manserat, quem intideles transitorie quasi
i'isab eis tanla velocitate excuteretur, ut ab arida in rumore neglexerant, fideles autem cum omni de-
pelle veloci.?sime decidit, quod ei .«uper e!l'unditur. volione siisceperant. Quia ergo Verbum incarnatum
Et sic demum recordati sunt illi omnium qu.c au- erat, aperte Spiritus sanctus in igneis linguis appa-
dierant et didicerant a domino suo, et abierunt ad ruit, quoniam de Spiritu sancto Filius conceptus est
populum qui umbilicos non habebat, et cujus civitas C qui in pnedicatione sua raundum ad veritatem con-
destructa fuerat, et illi mandatum doraini sui an- vertit. Et quoniam etiam apostoli per eumdem Fi-
nuntiabant. Sed et quibusdam et ipsis umbilicos ro- liura docti er.int, ipse Spiritus sanctus ita in calorf

stituerunt, et civitatem eorum rea^dificantcs ipsis suo perfudit eos, ut diver.sis linguis anima et cor-
eam reddiderunt, quibusdam autem nec umbilicos pore loquerentur, quoniam in eis anima corpori do-
nec eis civitatem reddiderunt, sed ipsos occidentes miuabatur, sic illis clamantibus quod in vocibus
ut porcos eos diviserunt. Et sic lapis ille universo eorum totus orbis terrarum commoveretur.
mundo innotuit, concutiens et occidens omnia men- Abstulit quoque idem Spiritus sanctus ipsis hu-
dosa facta humanae carnis. Hoc tale est Dominus manum timorem itaque talis pavor nullus eis in-
: ;

iste est Pater oranipotens apud quem est Unigenitus erat ut sffivitiara hominum timerent, ne verbum Dei
ejus, ille scilicet lapis angularis qui de igneo Spi- loquerentur. sed omnis luijusmodi timiditas tanto
ritu sancto conceptus est, et ex integerrima Vir- ardore et tanla fcslinantia eis ablata est, ut quasi
gine natus homo, ipse videlicet tlos candidissimus et aridi et non moUes sed ut mortui ad cunctam adver-
pulcherrimus existens iu albedine et pulchritudine sitatem redderentur qute ipsis accidt-re potuisset.
totius sanctitatis. Nam Filius Dei crat secundura ^. Unde etiam mox perfecto sensu, recordati sunt
divinitatem inenarrabiliter anta se.vum omnis crea- oranium qmc prius tardi iide negligenter audierant
tur&% cum Patre et cum igneo refrigeratore postea et perceperant a Cbristo : ea ita ad memoriara re-
in terapore placito missus a Patre, nt conceptus dc ducentes quasi eadem hora ab ipso illa cognovissent.
Spiritu sancto, sicut dictum est, veraciter incarna- Et abeuntes iter faciebant inter incredulos populos
tus nasceretur ex Virgine, ad couierendum creden- qui iimbilicos, id est sigillum, scienliam scilicet
tibus candorem et decorem vila;. Quo iiicarnato, sancta? innocenliai et justitioi non habebant, et qui-
ostendit ccelestis Paler per illum et per discipUlos bus civitas eorum instrumenta videlicet legis Dei
illius benigne nuntians necessariam rem, saiutem in infidelitate destructa erat, ipsis verba salutis et

videlicet et salvationem hominibus, qui in ipsum vero^ fidei in Christo annuntiantes. Unde multos
crediderint. Sed illius discipuli cum idem Filius ex eadem lurba ad agnitionem Dei reduxerunt de-
apud eos corporaliter maneret in mundo, erant ducentes eos ad imibilicum, id est ad fontera ba-
stulti et inscii ac stolidi, et tardi vigilauter verba ptismatis, in quo rcceperunt sanctitatem perditam
illius in spiritu intelligere et opere complere, sed in superba transgressione, atque sanctam civitalem
tanlnm (juasi in somno in simplicitate ea audiebant, pr£eceptorum Dei erexerunt reaidilicantes eis ipsam
nondum confirmati, sed pavidi et exterriti vohit qua eos insidiator diabolus spoliaverat in Adani
 iiiLnEr.Aunis »iV8

et pam iii liiie ail s.iliilem eis reiltiidcriiiit. (J"i au- \ palionem poreat iii oa, hic spintui aiilc s.inguiiiciu
tem liiliTii liaptismalis ol munimfntuiii jii?sionis adjiincta, quia ut spiritus spirilualis est ; sic et
Dei proplcr incredulitatem suam rocipere nolebant, aqua spiritualem alVort sanclilicationcm, et media
hos in prajconiis signorum pertransierunt, ac eos inter spiritum et sanguinem posita, quoniam ot nn\-
oh duriliam ot incrodnlitatom qu.T in ipsis erat roii- mam et corpus por spirilualom j^onoralionom con-
deninantos, morti triididernnt. quia in scoieril)iis lortans transmittit ad vitam. Sanguis qnoque linc

snis ot in sordibus pollutionum carnis. atque in il- testimonium ha])et, quod vencnosa itinera sua ro-
locebri? fornicationum et adulteriorum suorum se torqueal ad domum sanctificalionis per aquam sal-
involventes ut porcus Into involvitur, ad veram li- vationis, qua^ est medicin.ilis vis in Filio meo inci-
dem converti noluerunt, undo ot a vila divisi ot pions, et in ipso ad vitam pormanons. quia sanguis
separati sunt. Sicqne Filius Dei a mullis et admi- in se continet valde cu]pa])ilia crimina. magnamque
randis siijnis in toto terrnrnm or]>e manifeslatiis iiiipiietudinem injustitio' per errantia scilicol iliiiera
est o\ 1'atre secnndnm divinit alom anto tompora ciirrens in torluosa dulcodinc quT ardonti libidini
ineHabilitor penitiis tni«:o. ot post in lomporo se- servit et qu.T innocentiam por horrida vitia sutlo-

cnndum liiimanitatom miraliililcr incarnatus esso cat, crescere incipicns por gestum comedentis de
n
ex Virpino, it.iquod corda omnium liwc audientium suggostione insidiatoris diaboli. Et h.Tc tria ununi
liorrore et tremore nimio sint conciissa, ot qiiod quoniam spiritus non osl vivens homo sine sangiii-
vana ac fallacia opera qn.T srcundiim voliipfates noa matoria corpnris, noc sangiiinoa nialoria cor-
suas fecernnt, ad nihilum in eis por ronlemptum poris vivcns homo, sinc .inimn, noc lia-c diio rovi-
mortis sint rcdacla vero verjio Dei tesiimoniiim viscunt in gralia nova» legis ad vitam nisi por aquam
sanct.T Tiinitati atquo vivifir.in salvationi qnro lil per regonerationis, el ita unnni sunt in rodompliono,
aquam rogenorationis ad vilam roddonto, iit dile- noc sunt intogra in salvatione quandiu ab hac sa-
ctus Joannes in vorl)is exbortationis siine nstondit hitari aqna sunt soparata, quia rationalitati deesl
dicens: Et Spiriiusesi qiii tesfiftcatii7- qnoviam CJiri- ])r.T.cellens honor vit.T, in qua rcdompfus liomo
stiis csfrerilas, quia tres surit qui tpstimonium danf sompcr rcsnnare dol^el porfoctam laudem in con-
in ierra : spirifus, aqua et sanguis, ei tres vnum «poclu Doi qui ipsi rafionalitatom dodit. Nam Dous
sunl. F.t Ires sunt qui dant tealimonium in crclo : propria voluntate siia crcavit liominem ad honorem
Pater, Verbum et Spiriius, el ircsunum snnt (7 Joan. illiim qui complelur in corpore Filii cjus in vita ro-

y;. Hoc tale est : Spirittis liominis spiritualis ost terna cum perdilus homo, roviviscit in lionnro vilT
:

\idelicet non procedcns de sanguine ncc riascons de <> silutilora gralia redciiijilus in Dco. Kt spirilus qiii-

r.irne, sed currens de arcano Dei, existons illi invi- dem invisibilis corporalibus oculis cxislens, desi-
sihilis quod miital)ilitati su])joctum est. Ideoque ost gnat Patrem omni crcatura ina^slimabilcm, etaqua
illius testiticatio ad Filiiim Doi fiijns gloria mira- purgationcm sordis facions, signilicat Vcrlium, id
bilis est in mystico spiramine, qiiam niillns hoini- est Filium passione sua abstergentem maculas ho-
num perfecte intclligore Volct, scilicot quomodo minum, atque sanguis circumplectens ot calofacicns
idem IJnigenilus Dei de Spiritu sanclo recoplus sit ot hominom, iigurat Spiritum sanclum suscitantom et
in hunc mundum vonerit, siciit eliam nulliis linnii- inccndtintom clarissimas virlntcs in hominibus.
niirn plono scire poterit qnomodo anima pertrans- : Sic fria liiTc videlicet spirilus, aqua cl sanguis siint
eat corpus et sanguinem hominis, ita quod ois nna in uno, et unus in tribus. ot uniim siint in salva-
vila sit. Et sicut spiritus hominis in cortissima lione. scilicol ul diftiim e=f. afqiio Trinifalcm in

causa sriontifo qii.T ei a Doo dnta o-t, porlransions imitnlo cl unitatoin in Triiiitate dcmonstrnnt. Quo-
in ea omnia i\uip. sibi a Deo concossa sunt, quoniam moiio? Sancta et coolestis Trinitas dat cadosfo tos-

non esl falsa cl doceptoria vita sod vera ct fida ita : timonium: ifa quod non est ab alio sumptum, sod
pst r.hristus porfecta veritas in qiia vifa surroxit. jj certa lide in ipsa manifestatum. Oiiomndo ? Pat.cr
et Iiimen salvationis rofulsit, de ([ua mnrs cocidit quod unicum fructuosiim Verbiim sniim,
t.-stilicatnr

quia ipsa falla.x ost. Et tria sanctaiu Trinilalcm si- quod ante sa^cnla genuit, por quod omnia creata
pnificantia tostimoninm dant in terra : itaquod os- sunt, ipsum postea in pnodcstinato temporc in Vir-
tendanl et trihuunl in pr,Tsenti s.tcuIo remedium gine gloriosissime floriiif. Vcrbnm aiitcm testilica-
vivific.T salvationis per qiind vonicndum cst ad ra'- tiir qiiod oxivit a Patre, inclinans se ad hiimanam
lostia sine lermino permansura, qu.T noiidum im- naluram incarnatus vidolicot in pudore virginitatis,
mortalitalis habenlur in re, sed in spo expectantur. qiiia cxivit a Patre spirituali egrossione, et iterum
Nam spiritus hominis h.ibet ex me teslimonium in rodiit ad Patrem in carnis fructuositate, liic in rae-
se qpod non ost in plena vita restaurationis saliitis. dio yiosilum, quoniam a Patre est ante terapnra in-
nisi rcsurgat pro mc
aqua rcgoncrationis, quij
in visibilitcr goniliim, ct do Spiritu sancto in Virginis
defecit in iI!o lumine auod lucet in me expulso de : utero in tempore corporaliter conceptum. Sanctiis
felicitate per corrupfam conceptionem criminis quod voroSpirilus testificaturquod accendit integritatem
crescit in sanguine. Et aqua habet te-^limonium il- Virginis, ita qnod Verbum Doi cnnciporet et quod d"- :

lud, qu.T omuia sordida purgot in se, ct quod clrinam ejusdem Verbi in igneis lingiiis firmavit,
ipsa morlifera perditio mnrtis pcr purissimnm pur- cum a[>o-toIos ifa perfudit ut per totum mundum
 :

t;Ui srjviAS. i.ii;. iii, visio vil. finfi

•.-'lam Triiiitat«m vocirnraiftiitur. Qiionioflo? Ipsi Atioruitin integritate virginitatis, iiec inelldbili Tii-
clamabanl quod Deus Paler perfecit illud qviod crea- nitati ob hoc persona addita est; sed tautum ipse
vil hominem ad siipernam felicitatcm, qiia spoliatus Filius Dei induit carncni inviolabiliter assumptam.
erat homo, quia ipse de limo terrse factus in ere- Unde et h.T; ti'es personae sunt unus Deus in divini-
ctione sursum, sed voluntate sua declinans se ad tate. Et qui sic non credit, ille abscindetur de re-
terram deorsum nunc in gratia per incarnatum
: gno Dei, quia scindit integritatem divinitatis et se
Dei Filium erectus deuuo sursum, et per Spiritum ipsum in iide, ut scriptum e.st: Iiidie autem tertia
sanctum illuminatus et contirmatus iie periret in apparuifhomo veniens de Castris i>aul vesteconscissa
perdilione, sed ut salvaretur in redemptione resti- et pulvere aspersus caput {II Reg. i). lloc tale est :

lutus est a?terna' claritati. In illa die cum catholica fides orta est in manifesta-
Sic Pater, Filius et Spiritus sanctus testantur tione sancta' Triuitatis, pullulabant homines in mul-
quod omnino non distinguunturin potestate, quamvis to schismate venientes ab exercitu mortiferee cohor-
in personis distinguantur, quia simul operantur in tis, perverse illud scrutantes quod non e.st possibile
unitate simplicis et inrommutabilis substantifp. Unde h(7raini scire. incarnati per multas suasiones
()uomodo? Ouoniara Pater est creans scilicet om- diabolic» artis, lingunt se ascendere super illarn
n
nia per Verbum, id est per Filium suum in Spirilu altitudinem, ita qnod volunt scire plus quam eis
^ancto Filius per quem omnia perficiuntur, iu Pa-
; .'•ciendum sit de incomprehensibili divinitate. Et
Ire et Spiritu sanclo Spiritus sauctus per quern vi-
;
idco a veste salutis et justitise scindunlur quia Deo
rent omnia, inPatre et Filio. Et hsetrespersonse sunt contrarii sunt, atque fojdantur pro diversitatem
ita in unitate inseparabilis substanti», quod non sparsionis; in capite fidei lidem integram non ha-
confunduntur vicissim in se. Quomodo? Ideo quo- bcntes, sed unicum honorem deitatis in multas se-
niam qui genuit Pater est, et qui natus est Filius ctas spargentes, alque superiorem honorem suum
pst, et qui a Patre et Filio ardentissima viriditate in irrisione schismatis minuentes. (jui omnes a Deo
procedit, et in specie innocentis alitis super aquas dijudicabuntur, ut in sequentibus ita continetur
apparens eas sanctilicavit, et apostolos igneo ardore Unde es
Dixit David adjuveiiem qui nuntiaverat ei:
perfudit, Spiritus sanctus est. Pater enim ante tul Qui respondit advenx Amala-
: Filius hominis
tempora sseculorum habuit Fiiium, Filiusque erat chitx ego sum. Etait ad eum Bavid : Quare non ti-
apud Patrem, Spiritu sancto Beternaliter Patri Fi- muisti mittere manum tuam, ut occideres christmn
lioque in unitate divinitatis cooeterno. Fnde consi- Uomini ? Vocavitque David ununi de jmeris suis et
derandum est quia si ex liis tribus pcrsonis dujfi vei ^ ait Accedens irrue in eum. Qui percussit illum et
:

una deesset, non esset Deus in plenitudine sua. mortuusest. Et ail ad eum David : Sanguis tuus sit
Quomodo? Quia ipsai sunt una unitas divinitatis, supercaput tuum, Os enim tuum locutuni est adver-
quoniam si aliqua earum deesset, Deus non esset. sum te, dicens Ego interfcci christum Domini{ibid.). :

Nam quamvisea^dempersonse itadistincta? sint, tamen Hoc tale est lUe victoriosus qui incomprehensibi- :

suDt una et integra atque incommutabilis substan- lis est omni creaturaj, dicit ad puerilem ignorantiam

tia infestimabilis pulchritudinis, permanens in in- quai est in homine, ad illam scilicet pueritiam qua^.
divisa unitate. Quomodo? Potestas, voluntas, ardor sibi ipsi facit exaltationem, hoc volens scire quod
:

hi tresapices in uno culmine operationis sunt. Quo- .sciendum non est, in qua stultitia invadit Deum
modo ? Tn potestate voluntas, in voluntate ardor et quasi per temeritatem annuntians ei : scio te bene,
inseparabiles sunt, sicut el halitus hominis in sua Domine. Ita quod Unde es
ipse respondet illi, sic.

emissione. Quomodo? Circuiens ventus cum humi- tu qui habens initium vis scire totum quod caret
ditate et calore est indivisibiii emissione in homi- initio? Et stullitia quai orta est in homino initiuni
nis spiratione, sicut et oculus tuus in sua jntegritate. habens, respondet quasi in scienlia sua dicens Ego :

Quomodo? Circulus oculi tui habet duo perlucida sum lilius hominis qui peregrinus est, huc veniens
in se unum tamen habitaculum existens, omniaque n <»b hac maledicta terra, quia primus homo lapsus
regens quai sibi constituta sunt. Audi et intellige, in gustu pomi, facit iter in hoc exsilium de patr'ia,
homo. Sic tres persona? in una incoramutabili essen- cujus et pgo progenies sum. Tunc dicit Deus ad
tia divinitatis sunt. In Patre Filius, in utroque Spi- eum Quia horao es a maledicta terra et pulsus de :

ritus sanctus, et unum sunt sibique inseparabiliter patria ut exsul, quare non timuisti tanta preesum-
cooperantur; quoniam nec Pater operatursine Filio, ptione scrutari, quod tibi sciendum uon est, sulFo-
nec Filius sine Spiritu sancto, nec Spiritus sanctus cans opus quod nullo modo
tuuui, ita iu utile est

sine ipsis, uec Pater, nec Filius, sine Spiritu sancto, lumine spei, et tangens in eo malumhomicidii;quia
qui unitas indivisa sunt. Sic est Deus in tribus perso- quicunque temere scrutatur quid Deus fecerit ante
nis absque iaitio autea.'vum nondum ante exordium; creaturam mundi, vel quid Deus facturus sit po.st
mundi assumptione carnis in Filio peracta, usque novissimum diem hic anathematizatus sit a por-
:

ad prwordinatum tempus ubi venit plenitudo tempo- tione beatae communionis, quoniam lioc ei sciendum
ris illius cum misit Deus Filium suum. Sed et eodem non est, qui habet mortale initium, peccatis gra-
Filio incarnato, idem Deus esl iu tribus personis, vatum; sed miser erit a felici salute bonse scientiae,
volen? ita in eis invocari, cum idem virgineus llos quiain perlinacia perscrntatus est qnod scrutari non
Patrol. CXCYIT. 21
 i.r.i s. iiiinrr..\r.nis fi;?

Jphuit. Mcirco tu qni hopc prrpsnmptuose el rru A te elovas ad illa excelsa qufp non potes intueri, sit
flfliter per occisionem facis, l)oatam intolligentiam supor animum tuuin; quera injuste crigis conlra
ri^iralis j>rophetiip in te interlicis, quia anima tua de- me, illud malum conculcet te in depressum locum
beret providere sibi puram scientiara, fideliter sci- de quo te levare non possis, in rectam mensuram
licotin iii.i simplicilate qu.p conveniens, et credere propositionis iidei; qui recta vostigia ire noluisti,
in Deum. Tunc pra^cipit Deus zelo purissim;p justi- sed in sensu tuo magnum schisma quaisivisti. Nam
tiae sua^ qua» non habet nllam maculam iniquitatis, os tuum sit relictum a verbis sapientia?; quoniam
vocans pum per rectissimam unitatem judicii judi- locutum est contra salutem tuam, cum fallaciter
ridrum suorum, sic dicens rosliiia ot niipiimo illiim: socretam ot incomprohensibilem divini-
srriilatus os
rio bona sciontia sua quam halmit no (juioscat in tatem, pr;rsumons scirc quio non sunt scicnda, te-
ulla felicitate sui sensus; quoniam nullum fecit mcre dicens in le ipso quid Deus sit bene scio, per
mihi reqniem in corde raco. Kt sic plaga zeli Do- temcritatem istam occidens interiorem salutem
mini porcutit illum ila quod nulla scintillula ullius
: tuam, cum caute in Dourn crederc noluisti, sed
ncuii ipsi pcrmanebit ad videndum, id csl oogno- te superbe contra eum cro.xisti. Qui autem acutas
sccudum Deum. Unde ot moritur justitiaj vitalis aures interioris habet hic in ardenti
intellectus :

oonsolationis, se ipsum non valens regere. Tunc di- amore speculi mei, ad verba haec anhelet et ea in
cit ad pum Dpus Sanguinolenlum nefas tiium, quo
: conscientia animi sui conscribat.

VTSIO OCTAVA.
Scmmarii:m. —
Verba hnmililatis. Verba charifafis. Verha fimoris. Verba obedienfix. Verba fidei. Verba
.vpei. Verba
castifafis. Verba qrafix Dei ad admonifionnm hominum. Quod fiumani/as Salcaforis
pcclesiasticam xdificafionem stisfenlans, apparct iri /ide poputorum /idplifer operantium. Quod smctifudo
verx incarnationis humani.<i menfibus obumbruta, ab interioribus fide et opere cofpiosciiur, exferioribus fama
ef voce manifestatur. Quod soli Deo corjvitum est (juot et quales futuri sinf ut perficiatnr corpus Chrisfi.
Quod omnia opera wcarnati Filii Dei et collectio Ecclesia; de quatuor partibus mundi, sunt in roluniafe
Polris. Quod in Clirixto omves virtutcs ac.uto studio pleniter operanfur et in ipso (iperte manifcstatae
.mnf. Quod septem virtntes, sepfem dona i>pirifus sancti signiftcant. Verba Isaix de eadem re. Verba
Snlomonis ad eamdem rem. I)e stntu cf habitu prxdictarum virtutum et quid significet. De humilitate,
Decharitaie. Do timore Domini. De obedicntia. De fide. De spe. De castifatc. De gratia Dei et statu et
habitu ejus ef quid significef.

Etdeinde in plaga meridiana in pra^fato lapideo C diligentissime considerabam. Talis igitur siraili-

muro demonstrali a»dificii ultra pra^dictam colum- tudo in eis I

erat, omnes ut alia^ virtutes qua»
nam vero? Trinitatis, itf-rum vidi quasi columnam siipra raemoratff' sunt, veliiti vestibus ex serice
magnam et obumbratam intra et cxtra a^dificium ap- induebanlur. Sed et omnos albis crinibus retecto
parentem, quse scilicet visui meo tam umbrosa capite, et absque amictu palliorum incodebant, pr.-o-

apparuil, ut nec magnitudinem, nec altitudinem terprimam morc femineo in capite velatam, at-
pjus cognoscere valerem. Et inter coluranain hanc que qiiasi casula tanquam cry.stallns perlucida
atque coliimnam verffi Trinitalis erat interruptus indutam, et praiter secundiim nigros capillos ha-
locus longitudinis trium cubitorum, vacuusque abs- bentem, atque praeter tertiam quse dissimilis hu-
que muro, ut superius ostensum est, fundaraento man« form.* videbatur. Prima quoque et quarta
ibi tantum posito. Hbpc ergo umbrosa coliimna in atque quinta, albis tunicis vestiebantur. Omnes
hoc ipso irdificio in illo loco stabat, ubi desnper in ptiam 'alba calceamenta habebant, excepta tertia
ccelestibus coram Deo illnm magnum et
my>steriis secundum speciem hominis non apparente, wi di-
rjuadratum lucidissimique candoris splendorem priiis ctura est, et excepla qiiarta qii.T crystallinis cal-

vidoram, qui secrelum siiperni Creatoris designan? roamentis miro modo Incentibus calceabatiir. II.tc

in maiimo myslerio', mihi manifestatus est, in quo autora in eis fuit dissimilitudo.
etiam alius splendor velut aurora in.se aeream in Prima imago porlabat coronam auream capili
aito purpure.T liiois claritatem hal)ens fulgebat; per suo impositam, tres ramos altius exstanles ha-
quem mihi in mystica ostensione mysteriiim inoar- bentem, atque pretiosissimis lapidibus viridis ol

nati Tilii Dei demonstratum fuorat. la coiiimna ati- ruboi coloris multo fulgentem or-
et albis baccis
tem ista ab imo usque ad summum ejus in modum natii. In pectore vero suo habebat speculum luci«
scala» ascensus erat, ubi omnos virtutes Dei des- dissimum, in qno mira claritate imago incarnati
cendentes et ascendentes onerafas l.ipidibiis ad opus Filii Dei apparebat. Et ait Ego sum colnmna hu- :

suum ire videbam, intentum studium idem oj)ii3 milium mentium, et interfectrix superborum cor-
pprficiendi habenles. Et audivi lucidura illum qui diiim. In minimo incepi et ad ardua ccelorum as-
spdebat in throno dicentem : Isti fortissimi ope- cendi; Lucifer erexit se sursum super se, et cor-

rarii Doi sunt. Sod intor has virtutes, prfpoipue ruit sub se deorsum. Onisquis me vult imitari Fi-
spptem videbam quarum Pliam formas et hahitus
;
lius meus esse dcsiderans, si me matrem sitit am-

}
 :

(i;i;} SCIVIAS. — 1,11?. iii. visin Mll. (i:;i

plpcti opus meum in me perficien(3o, hic tangat. A in sehahentem, lolamque in sapientia viventem, at-
fundamentum, et leniter ai alta sursum ascendat. que indutam quasi umhroso indumento per quod
Qiiid hoc? Ipse prininm carnis sust' vilitatem inspi- quidem oculi prospiciebant, mulloque timore tre-
ciat et sic sursum de virtute in virtutem suavi et
; mentem coram prsedicto lucido sedente in throno. Et
leni animo gradalim proiiciat, quia qui summum ait : vae miseris peccatoribus Deum non timentibus
ramum arhoris primum approhendit ad ascenden- sed eum quasi illusorem habentibus. Quis potest in-
dum, repentino casu ssepissime cadit. Qui autem comprehensibilis Dei timorem eifugere quem ipsc
volens ascendere a radice incipit, huic non est tam culpabilem sinit perire non abjicientem a semala?
facile cadcndum, si caute incedit. Propterea cgo valde et valde Dominum Deum time-
Scd secunda tota videhatur ut hyacinthus aerei ho. Quis me adjuvabit coram Deo vero ? Quis me li-
in alto coloris videlicet tam forma quam tunica berabit in Iremendo ejus judicio? NuIIus omnino
ipsius. Et eidem tunica? dua^ zona? ina^stimahili nisi idem justus Deus. Illum ergo quff>raiu, ad illum
riiodo anro et gemmis ornalff" mirabiliter intexta» semper fugiam.
nrant;i1a ut super utrumque humerum ejusdcm Quarta vero niveum vinculum circa collum por-
imaginis zona una usque ad pedes ipsius, ante et ,, tahat, atque manus et pedes candido religamine
retro descenderet. Ego ad indignationem
Dixitque : habebat ligatos. Et dixit : Non possum currere se-

in c(hIo provocahar, cum Lucifer se ipsum odio et cundum voluntatem meam per viam sa?cularem, nec
superbia momordil. Sed 000 humilitasl hoc tole- per contagia humana^ voluntatis : et ideo volo redire
rare noluit. Propter quod etiam ille ruina magna ad Deum patrem omnium, quem diabolus recusa-
dcjectus est formato autem homine, 000 nohilis-
; vit, et qucm obaudire noluit.
«imum granum el 000 dulcissimum germen, Filius •

Quinta quoque circa collum rubeum torquem ba-

Dei propter hominem in iine temporum natus est bebat, et ait Unus est Deus in trihus personis, unius
:

liomo. Et quoniani Lucifer voluit el tentavit vesiem essentia^, et fnqualis gloriae colendus ; fideiri ergo et
el integritatem meam scindere, idcirco lucidissimus iiduciam habeho in Domino, et non delebo in .Tter-
splendor apparui in Deo et in homine. Nunc au- num nomen ejus de corde meo.
tem ca^ci et mortui, Inpanaria et meretrices atque Sexta autem tunica pallidi coloris induebatur.
incestas appellant fpquivocas meas. Sed quantum Et crux passionis crucifixi Filii Dei ante eam in
impossihile estlutum contingcre co^lum, tantum im- aere apparuil ad quam ipsa oculos et : manus cum
possihile hanc spurcitiam tangere voluntatem
est multa devotione erigebat, dixitque pie Pater, :

Mieam. Pennas igitur in aliis virtutihus mihi fa- Q perce peccantibus, qui non dereliquisti exsules,
ciam, cum quihus haec inutilia quff> Lucifer per mun- sed elevasti in humeros tuos. Vnde etiam jam non
dum sparsit ahjiciam. virtutes, ubi est Lucifer? In perimus spem hahentes in te.
inferno est. Surgamus ergo omnes, ad veram lucem Sed septima lucidiore et puriorc crystallo tunica
propinquantes, atque .'^dificemus maximas et fortis- induebatur qua^ ita in candore relucebat, ut aqua ;

simas turres in provinciis ; ut cuni venerit dies no- resplendet cura sole perfunditur. Et super caput
vissimus, plurimum fnictum et in spiritualihus et in pjus expansis quasi ad volandum alis columba sta-
carnalibus apportemus. Cumque plenitudo gentium bat, versa secundum faciem illius. Apparuit autem
iutroierit, tunc el nos in terra et in coelo perficie- et quasi in ventre ipsius veluti in specnlo candidis-
rnus. turpissime Lucifer, quid tihi profuit rei)en- simus infans cujus fronti inscriptum crat innocen-
;

lina temeritas tua?In primo splendore tuo, cum crea- tia.Habebat quoque in dextra manu rcgale scep-
tus es a Deo, voluisti me insaniendo et hacchando trum, sinisfram autem ad pectus suum apposuerat.
conculcare et a coilo dejicere; sed tu in abyssum Et dicebat: Ego libera sum et non ligata. Purissi-
cecidisti, et ego in ccelo permansi, posfea descen- mum fontem pertrnusivi, dulcissimum scilicet et

deus ad terras in incnrnato Filio Dei. Et per me

amantissimum Filium Dei. Perti'ansivi eum, ab eo-
perfecta est multiludo fidelium D que exivi. Superbissimum aufem diabolum coii-
mille justis et bonis
artibus armatorum quas ipsis, si posses, jamdudnm
;
culco non praevalentem ligareme. Ipse abscissus est
lil>entissime diripuisses. humilitas qug? quasi ter- a me, quia semper maneo in superno Patre. Sed in
ram calcatos et conlritos usque ad sidera elevas suramitate prsfafiT' ohumbrat» columnre vidi aliam
humilitas quaj es gloriosissima regina virtutum, pulcherrimam imaginera, nudo capite stantem, et
quam forte et invictum es tuis ubique pra^sidium, crispos ac subnigros capillos habentem, faciemque
nullo cadente qui puro corde diligit te, sicut et ego virilera tantje ardentis claritatis, ut eam perspicue
tecum valde utilis multumque exoplabilis defensio considerare non possem, ut faciem hominis. Erat
meis sum, quia valde g.^-acilis et subtilis existens quoque purpurei et subnigri coloris tunica induta ;

parvissima foramina me colentium exquiro, et ea cui super utrumque humerum ejusdem imagiuis
aculissime pertranseo. zona una coloris ruhicundi croci, ante et retro
Tertiam autem imaginem vidi iu eodem schemate usque ad pedes ejus se extendens intexla fuerat.
ut in priori visione eam videram, majoris scilicet et Ilabehat autem circa coUum episcopale pallium, mi-
longioris staturae quam c«tera£. virlutes, dissimi- rabili modo auro et pi'etiosissimis gemmis adorna-
lemque forma? humanse et plurimos oculos undique tum. Splendor vero candidissimus ita eum ubique
 K5ri nii.iiKc.Mdu.N i;:i(.

» ncunidfdeiat, ut im<ijiiaiii iii^i &n[e ;i capite vi- V testdte jjvsiu^ ; ut eo amjdiiH Deiim intelligat et di-

(lciicel eldeorsum usque ad pedes ejus ipsam in- ligat, ac operetur in eo opus sciention snne cum in-
spicere possein. Ikacliiii autem et mauus atque pe- tellectu, quo ijise limeal et amel oninipotenlem,
des ipsius mihi ad videndum obumbrati erant. Sed qui ipsi deputavit inagnum honoreni servilutis plu-
spleudor idem qni eam circnmdedcral, oculis un- rimarum crealuraruin. I'nde et ob has causas et-

dique plenus erat, totusque vivens, atque hac et fundit honio, iioc quod ipse iu intellectu suo sci<ui-

illac se diHundens, ut nubes diffluere solet, ita ter coraprehendit: discretionem in creaturis, ita

ut nunc laliorem nunc autem constrictiorem se quod novit qua^ sint amabiles et odibiles, et qusp
redderet. Et eadem irnago voce magna clamavil in utiles atque inutiles, et quod etiam post liiec in tide
inundum, dicens humiuil)us Gratia Uei sum, lilioli : qua ipse IJeum iiitelligit concluduntur omnia oj)era
mei ideo audite ol iulelligite me. quia illis do lu-
: ipsius ; ila quod
Dco et angelis ejus placent, ali-
et

lucn animcc, qui me intelligunt in admonitione; quando etiam tango hominera iu auiino ipsius, et
quoa etiam iu eadem boatiludiuc conliueo, iie re- moneo euiu ut incipiat oj)erari juslitium et devitarc
vertantur ad iniquitateni. Et quoniam ipsi mc uoii maliim; sed dcdignalur lue. rl putat quod jiossibile.
despexeruut, ub huc etiam volo eos tangere nua sibi sit (juidquid facerc voluit, ac spatium poini-
admonitione, (juateiius iucipiaut hoiia operari, et tendi sibi ipsi coustituit usque ad tcmpus illud dura
mo illis dico qiu lue rcquiruut in simplicitale et corj)Us ejus in simplicitate frigidic ;etatis sibi cou-
cordis puritate. tt dum tribuo margaritas boui ad- sentiat, el diim eliaiu jiropter seneclulem sibi fasti-
iiioueii:> et exhoitaus homiuom ; itu scilicet dum dio sit amplius peccare. Tunc iterum admonco at-
iatellectus hominis tangitiir per me sum ei iriitium, que hortor eum ad bouum, et ut auimo suo resistat.
hoc est dura sensus homiuis inteiiigit admonitionem Oui dum rac negligil : sa'|)e j)er rauitas adversila-
meam quod etiam idem sensus ducitur
audilu, ila tes ut in divitiis et cajleris his similibus qiia; pati-
ad consensum tactus mei in animo suo, tunc siim tur, ad hoc perducitur, quod eura quasi invitum et
in ipso initium boni quod eum oportet incipere, me adversus ipsum oportet facere bonum, et quod
se
sic illi adjuiiice. Tuuc el ibi colluclatio est ut vel ; eum in tam exaspcrato animo non multum delnctat
perficiatur quod do vel non. Uuoinodo? Hoc sic volo ea adimplerc qiiai prius proposucrat perficere iii

intelligi quia dum honiinem adraonco taii modo

;
prospero tempore; in quo ei videbatur nihil con-
quod incipit gemere ac flere peccata sua, tunc si trarium ipsi posse obesse, secundura quod ipse in
voluntas illius acquiescit admonitioni qua illuni se ipso ordinaveiat tanto tenipore illa agere ut sibi

admonui, quoniani horao in sensu suo taliter sentit C placuisset. llic homo si dubie siisceperit me, nolo
mutationem animi sui, qualiter oculos suo.s levat ad taraen eum relinquerc; quia, quamvis sic suscepe-
•
videnium, et aures ad audiendum, et os ad loquen- rit rae, tamen non oranino de.spexit me. Unde et ego

dum, et manus ad palpanduin, et pedes ad arabulan- non laboravi frustra in ipso.Ta^dio enim niihi non
dum secuudum desiderium illud ut sibi in animo e.^t tangere ulcerosa vulnera quff' cirnimdata sunt
est si tunc voluntas susccpit
; admonitionem meam. circumrodentjum vermiura in innumerositate vitio-
inox ipsa elevat se et deprirait ac superat sensum, rum, et fetore mall rumoris et infaraia>, et languore
ita quod sensus discit ignota in sua consuetudine. inveterat.p iniquitatis peccatorura; nec despiciara
Quomodo ? Ipse mutat se, quoniam eum oportet quin leniter illa coutractcm eo terapore dum in- :

quisquis invitura sequi voliintatem quae super eura cipio exlrahere edacem livorem malitifc, hoc est
est. Ipse enim subjectus est illi in servitio quia ei cum intueor et tango ilia vulnera blando calore in-
;

inferior est, eamque sequetur sive velit sive nolit. spirationis Spiritiis sancti. Scd sfppe cum hujusmodi
Nara pgo do bonum in initio, et calefacio illiid in dolor veteri fomento inveteratur, ita quod pecca-
nienfe tribuoqiie opiis voluntati ad pcrficiendiira, et liira incipit calere ardcns in animo honiinis, et cum

hoc facio udinonilionc, exhorlatione atque calore eliam sic oriuntur in dolore vnlnera peccatorum,
1)
doni inspirationis Spiritus san^ti. Si auten; volun- ita quod erunt in coagulatuni ojius hiijiis immundi-
tas his donis repugnat, tunc ad nihilum deducun- lia- qiiasi globus et acerviis se erigens de magna
liir hsp.c quif memoravi. Inde in oodfm terapore sorde vermium et fomentalione involuti Juti de quo
diim homo potest recipere in imcndio donoriim iri nascuntur mortifera venena scorpionura, serpen-
iignis pr.pconii quod de nic oritiir; tiinc ad illiid liiin, lariariira et aliorum similiiim vencnosorum
properet, ac etiam cilius vcuiat voliiutas in honis, vermium, el cuin etiam tunc ita indurantur iit lapis
et perficiat opus hoc in claritale. Nam scientiam in talera scilicet duritiani quarn nuUus cogitat ef-
boni et mali ob hoc habet homo ut ipse in omni- fringere, qnse sunt importabilia onera scelerum in
bus operibus suis Deum tanto melius intelligat, illis hominibus qui gravati sunt gravioribus one-
devitando malum et oj^eraudo bonum ;
quia sic ribus ;
quid tiinc ad ha;c? Tunc sane homiiies
Deum colit cura timore, eura amplectens in perfe- propter infidelitatem suam non possunt confidere,
cta charitate. Quomodo? Ita scilicet si aperit inte- ut possibile sit huic homini se ad Deura convertere
riores oculos spiritus ad boniira, et si negat et ab- de sua iniquitate ;
propterea quia vident eura qiiasi
jicit in exteriori homine malura quod facere potuit. escam esse diaboli. Ego tamen nolo illuni hominem
Idcirco etiam subjecta est terrena crealura sub po- deserere, sed medio adjiitorio et proelio volo es^e
(jo7 SCIVIAS. — L113. III, VISIO VIII. Iib8

pro ipso in certamiiie, ubi suaviter primum incipio A etiam et ipsi suut coram Deo quasi nihilum et inane
tangere quasi duritiam lapidis illius peccati, quo- reputati ;
quia esse conscii quod possint
nolunt
uiam quasi diflicile est eum confriugi in tam maxi- facere, tacti per me. Ego autem nolo esse in pollu-
mofetore horribiliuni scelerum, quae sibi sunt prte- tione horum peccatorum qui nolunt suscipere
dictoc causui magnai sordis et nequilice, et quii' sunt admonitionem meam : nec se volunt purgare per
veluti cadaver putredinis, et esca diaboli, quani exhortationem illam quatenus se avertant a pec-
ipse certissime absorbuit in ventrem suum. Quo- catis suis, nec desiderant comedere cibum illum
modo ? Scriptura habct de Filio Dei dicente : Meus qui est Scriptura Evangelii, quo satiari debent
cibus esl ut faciani volunlatem Patris mei [Jam. iv), oranes tideles, nec gustare saporem ejus secundum
et contra, cibus est di.iboli ut homiuem deprimat quod eis datum est ; sed festinant fugere gratiam
iu mortem, per quam illos talibus venenis, ut prce- Dei ;
quia nec videre, nec audire, nec cogitare vo-
dictura est, afflat, qui ei in voluntate sua consen- lunt quid eis facienduni dum vocantur admo-
sit,

tiuut, et post eum declinant. Et id ipsum est dia. nitione boni. Ipsi fugiuut admonitionem bonam, ut
boli desiderium continuum sludium, quia de hac
et vermis qui torrara intrat se abscondens ab omni
sorde oritur omae malum. Sed de istis hominibus decore hujus Hoc faciunt et isti nequissirai
steculi.
plures me intelligunt. Quoniodo? Dum eos primum homines fugientes prujcepta Dei, seque polluentes
taugo, dicit homo ille intra se Quid ntihi est? Ego : in fi.ece qua se involutant in mortem, cum se abs-
uescio uec cogitare scio quidquid boni. Et iteruui conduut in malitia sua, nolentcs de fetore nequitise
uesciens suspirat et dicit : Heu me peccatorem. Ni- ad lucera prodire. Qui tales sunt, non pertiuent ad
hii autem amplius sentit (piia mole peccatorum ; me. Nam ego nolo hac et illac dividi in pollutioue
gravatus est, et quoniam tenobra; iniquilatis con- luti. Quomodo? Cum his esse volo, qui rae pura
turbaverunt euni. Tunc iterum tango vulnera illiu?. poeniteutia 'intelligunt ubi me etiam adjungo hu- ;

Et quoniam prius per me admonitus erat, tunc eo manee corruptibilitati, quia eam aoIo purgare. Qui
melius intelligit me, et respiciens in se ipsum ite- autem rae nolunt suscipere, illos a me abjicio, no-
rum dicit; Xm mihi. quid faciam? Nescio, nec ex- lens esse cura eis ;
quia nulla pars mihi cum illis
cogitare valeo quid liat de me, propter nmltiplicia est, quia sunt in parte stultae ignorantiaj me intel-
peccatamea Ah quo me vertam vel ad quem pro-
! ligere nolentes, et quouiam nolo esse in opere quod
perabo qui me adjuvet, ut turpissima scelera in me pertinet ad conglutinationem obduratse perversi-
contegam et deleam in poinitentia. Unde iterum tatis : quod est admortem. Et qui hoc modo sper-
respicit in se ipsuni ea colluctatione quam prius q nunt me, imitantur perditum angelura, qui dura
habuit iu studio peccandi ; ac eodem desiderio ad Deum videre potuit, eum inspicere noluit, ita ut
veram poinitentiam se convertit, ut aute studebat eum hurailiter agnosceret; et propterea subito
in peccatis. Et quia tunc ille homo mea admoni- elfugit omnem gloriam coelestem, cadens in mortem;
tione sic evigilavit de somno morlis, quam sibi pro dum Deo voluil assimilari simili honore. Isti despi-
vita elegerat : idcirco tunc nec cogilatione, nec ciunl me, quoniam operantur opus malignum, ut
verbo, nec facto quie prius ardenter habuit ad sce- esigunt illicita desideria carnis in voiuptatibus
lera, vult amplius peccare, sed studiosissime in ipsorum. Et quoniam me despiciunt, idcirco faciunt
forlissima pcenilentia se elevat ad me. Quapropter quod male volunt. Ipsi contemnunt Deum, sic etiam
mox et ego suscipio eum totum : et deinceps di- negligunt illius preeceptum. Unde et perfrequenter
mitto eum quasi liberum: ita quod in pra^dictis in indignalione mea permittuntur ad plenitudinem
concupiscentiis gravem iufestalionem ultra non ha- mentis suiB facere quod voluerint ;
quia vita feternae
bebit ; ut cliarissimi lilii mei sustiuent, quos monco felicitatis eos fugit quasi nihilum sint,
frequenter
multiplici miseria ignitis sagittis diabolicarum per- etiam deficientes tam in prosperitate prsesentis vitae
suasionum, quia ipse harum tunc non indiget. Nam quara fulura^, quoniara duri et immobiles ad felici-
ipse semper dolebit propter transacta peccata sua, D tatem boni sunt. Contuniacem enim peccatorem,
ita ut eliam sibi ipsi iratus tam acrem pcenitentiara in malis suis perseverantem desero: viviiicans eum
agat quod se etiam indignum sestimet hominem qui in se respicit et a peccatis suis in timore raeo
vocari. Sed Iutc victoria est iu fetore sordis iliorum cura pura poinitentia se ad me converlit. Nam ego
homiuum quos abjicere nolo, quoniam post peccata sum columna lirrase stabiiitatis, quae nunquam de-
sua me tandem qua-sierunt. Nam qui me non sper- sero quajrentem rae, quoniara qui rae apprehendit
nunt, sed admonitionera meam suscipiunt, et me et se mihi intirae ac iideliter conjungit, nunquam
devote qua^runt, illis parata sum facere quidquid decidet in perditionem. Qui vero me habet in obli-
voiuut;qui autem me contemnentes abjiciuut, illi vione mentis sua>, et superbiendo se elevat super
mortui sunt, nec eos scio. me, id est qui in se ipsura raagis confidit quam in
Sunt enim multi homines qui dum me adesse me, ac ideo fiduciam in me eontemnit habere quo-
sentiunt suam menlcm tactani esse
inteiligentes uiam pro nihilo computat gratiam Dei, quia in
admonitione mea, fugiunt me per malam consue- animo ejus sum et veutus turbinis, ipse habens mc
tudinem ceuceptorum peccatoium, qua; iu se deglis- negligenlor in irrisione et siiperbe cum elatione in
liebaul vuliuilalc alqiie conseusu el upcrc. 1'nde desperatioue, non propter gravedinem peccatorum
ttb!* S. IIILKECAIIDIS. m)
quu^ perpelraverit, sed proptor superbiam me deri- A ad justitiam L)ei, sed lenis ac tlexibilis ad quodque
dendo siC dicens, Dei? Ilunc ego
quid l)onum, a so abscindens malum, seque considerans
est gratia
dejicieudo occidam, et in elec.lione uiea eum eri- in scrutatione operuin suorum, ali|ue auferens a se
i;ere nolo quia niorluu» est ab a»terua felicitate.
; infestationeiu kedontinin se ininiiconim. Sed taiuen
Sed et hi homiDes qui nou habent liduciam se posse antequain lioino si:n lue in cogitatione sua aut i..

surgere de gravioribus cuipis peccatorum suorum intelleclus ijisius inlelligat me iutra se siim ei ;

sic abjicieutes omnipoteulem IJeuui el gratiani capul et radix fructuositalis, et virtus forliludoque
ipsius, desperanles scilicet in nimia Iristilia quasi lirm;c civitatis, quie a-diiicata esl supra lirmam
non possint salvari de enormitale criminum suo- pelram. Oinuis er^o lidclis iioiuo audial me sibi

rum, deliciuiil projecti a me, et acerbe corruunt in dicentein : homo, est iie coiivenieiis el coiigrtuiiu
morteuj, morieules in inlerno iuterioii cruciatu ut homo rationaiis siue intellectu sit, ut irratiouale
morlis .i-ternie. peciis quod non aliter facit nisi secuudum quod
Nunc etiam loquar de dilectis tiliis meis qui me expetit libidoipsius? miseii liomines, qui uolunt
suscipiunt aperlo sensu et voluntario auimo atque scire magnam gloriam illaui, (luam Deus ipsis

acuto intellectu, et qui me gemitu et tletu taugunt, ^^

dedil ad similitudinem sui. Sed uon potcst esse ut
me excipientes cum gaudio atque omni dmpleclcntes volunt quod libere et quasi ha^reditario jure omuia
inlenlione. U llores mei, qui dum mc adesse scn- mala faciant qu<B desidei'ant ; quasi hoc ex nalura
liunt tubito gaudent in me, et ego in ilhs. Ipsi corporis sui possideaut, uolentes considerarc sc
dulcioies suavioresque mihi suut super amorem habere honorem illum, quod bona opera oiterari
lapidis pretiosissiuii, et super fulgentes pretiosas valeanl. Deus in sua ordinatioue omiiia justc con-
ludrgarilas iu mente hominum, quieas ampleclunlur stiluit. repugnare ? Quid hoc ? lii
Kt quis polest ei

ardeuti desiderio. Ipsi etiaui sunt inihi uobilissimi hujusmodi vidclicet comparalioue quod aliquis ordi-
quadrali lapides ;
quia in conspectu meo mihi natioui Dei siinili exeinplo possit coriiparari, aut
semper sunt amabiles, hos assidue volo liniareet sapieulia aut discretione iu illius rebus. Et cur
purgare : qualenus recte ac decenler pouanlur iu est hoc quod eflicaciam illam qute eis data est sibi
cudlesli Jeiusalem, quia seuiper in menlibus buis ipsis auferre uolunt quod bene : scilicet et male
boiid voluutale mecum epulaulur, nec mea Justitia lacere possunt? Quomodo ? Nam ego cum eos tactii

possunt saliari. i\am mox cum lactuui mcum sen- nieo admoueo, qui tunc me api»rehenduut mox ut
liuut properant tanquam cervus ad loulem
ad ine, me adesse sentiunt, hi bonum opus quod voluul
aqua;. Sed ego sa.'pe reliu^iuo eos, ita quod ipsis (; ad ellecluiu uieo adjutorio perducere itossunt. Qui
videtur quaai sint siue adjulorio quod idcirco facio, :
vero iiie coutemnunl, iu imbecillitatem sui el in
ul exterior homo lu eis uou inlletur per superbiaiu. lualuiii corniunl, Sed pravi hoiuines excusare se
Tunc ploraut ac iugeut a^stimanles me ipsis esse nitunlur : ila quod bona opera operari iion pos-
olfeusam : sed ego sic perscrutor lideiu eorum. suul, et hoc proplerea faciunt quod exlerior homo
Altamen forti mauu tcneo eos: sic aufereus ab ipsis in eis voluiilatem siiam exerceat in liberlatem.
elationem, nec permiltens eos cognoscere quid iNuuc, o cliarissimi hlii mei, (lui niihi dulciores iu
^iiul in occuitis bonis suis, quia muitiplices fructus odore supcr omnia aromata estis, auditc nie vos
iu eis facere volo : auimis ipsoiura doleutibus ac admoncnleni. Dum lempus habolis facere boiiuin
cordibus eorum vuliicratis in doloribus. Permitlo el nialuni, sincera devotione colite Deuin veslruiii.

cuim frcqueulcr diabolicas pcrsuasiones ipsos in- vos iteiuin dulcissinii iilii niei, (lui ascendilis sicut
vadere iu igueis sagittis de iialu iminunditicje in- aurora, vos «|ui ardere debetis iu charitate ut sol
cendu ardeutis spirilus fornicalioiiis, qu.e \ulnerant in radio suo, currite et properate, charissimi iiiei,

corpora eorum in inliriuilatc iragilis uatura! ; et lioc lu via veiit;ilis (luu' lux mundi cat, quui est Jesiis
idcirco permitlo quatenus hoc modo lam fortiter Christus Filius Dei, (lui uos redemit saiigiiiiie suo
imbuantur inspiratioue Spiritus saucti, quod pra',- D iu liue temporum, ut cum gaudio post transitum
lerea lianl insigues prajcones et llagrantes in virtu- vestruin pervenire possitis ad iiisum. Et ilcrum au-
libus. Ipsi quippe «trunt in probatione (piasi aurum divi euiu qui sedebal in throno dicenlcin ad me :

m fornace, id est probati in irrisione et in indi- Desidcrantibus cojlestia lideliter credenduiu et nou
gnatione, ita quod nihilum computabuntur, et perlinaciter exaininandum est, quomodo Filiiis

(luod sajpissinie per raptores siibstautia sua denu- Dei missus in muuduiu a Patre natus sit ex virgiue ;

dabuntur, ac per dissensionein plebis in adversila- (luia humanus sensus fragili et morlali corpore
tibus sicul agni a lupis dilacerabuntur. lil ut oves, gravissirno peccatoruin onere gravatiis, secreta
dum eas lupus dispergens dissipat, lamen mm ino- l)(;i pliis diguoscere non poterit, quam Spirilus saii-

nuutur ila sunt et isli hoiniues

;
iu iiiorle auiina'. ctus cui vult revelavcril.
non morieules, sed eo magis vivenlcs puigati in (Jiiaproplcr |»er luysliciini iny^Lcauin, h;i'C etiaiii

ddversis. Nam bona arbor ut Inictum ferat irri- (olumiui (luaui vides iii piaga meridiaua, iu pr<efato
gdtiir, pulaliir atipje circumfoditur ; (^l ab ca cruca- lapideo iniiro deinonstrati tedilicii, ullr.i pra',diclaui

nefiuclum ejiis coriodaul abslialiuiilur. Quid hoc .'

eolumiiam ver;i'. Triiiitalis, .siguilicat lnimanitatcui
BoDUs scilicet humo uou sit durus, uec mabjvolus Saivaton-, (lui couceptus de Spirilu suiicto, na-
 b6i SCIVIAS.- I.lli. III, ViSlO VIII. (JGj

tusque ex. suavissima virgiue, iilius est Alti.>5simi, A vit. Quid etiamille splendor designat, magnus videii-
foitissima sauctilatis colunma exislens, omuem cet in signiticatioue mysterioriun Dei, quatuorquo
videlicet ecclesiasticam ifditicatiouem sustentaus. angulorum: quouiam ad coguiliouem Christi mulli
Cujus humanitas a|)|'aiet iu ardeute lide lapidum ex iis qui per quatuor paries mundi uascuutur per-
lidelium populorum, iu bonitate superui Patris veuturi suut, atque eximii candoris; quia lucidis-
lorUssime operantiuui, [lost declarationem Trini- simam divinitutem nulla tenebrositas olfuscare po--
tatis manitestata; quia Tiiuilale iu uuo Deo certi- test, ubi idem secretum supern;i', et gloriosai maje-
licata credenti populo, creditum est eliam lucar- statis in magna profundilate el mystei'io scientia;
ualum Dei Veibum, verum Deum cum Patre et Creatoris ouinium qui cuncta crcavit typice ibi ape-
saucto Spiritu iu uuilate diviuitalis iu uno et vero ritur ; ita ut ipsi Creaturi nullus ad hoc in auxilio
Deo colcndum. succiurerel, uec ullus ipsi resisiendo in hoc repu-
UucB columua uiagna est, et ohumbrata iutra et guaret, ea tautum in voluntate bouitatis sute jier
extra idem cediticium apparens; quoniam. sauctitudo verbum suum creaus. Uude in eo alius spleador
verai incarnatiouis magua et inajstimabilis, ita Iiu- velut aurora iu se aeriam iu aito pur[)urece lucis
mauis meutibus est obumbrata ut uou possit consi- ^
claritalem liabeus fulget, per quem tibi in mystica
derari, uisi quantum possibile est per lidem iu- osteusione mysleriura incarnati Filii Dei demonstra-
tueri, et iuterioribus divino culiu laborautibus tum est ;
quoniam in secreto summi Dei, candor
lide et opere cognosci, et exlerioribus otio vacau- aurorie virgiuis sciiicet Mariai declaratur, qua^ iu
tibus fama et voce manifestari, Visuique tuo lam utero suo Filium coelestis et allissimi i^atris por-
umbrosa apparet, ut nec magnitudinem uec altitu- tavit, quipurpureum sanguinem suum clarissima
diuem ejus cognoscere valeas; quia Filius meus luce salvatiuuis fulgeutem elfudit, secundum quod
iuter homines in mortalitate caruis, quoniam pro tibi iu hac secreta visione incarnatio ejusdem Filii

populo mortem subiturus erat, quasi obumbratus mystica obumbratione ostendit.

mortalis scilicet existens sine omui macula peccati Sed quod in prccdicta columna ab imo usque ad
apparuit ila tameu qucc vera ejus lucaruatio iu
; summum ejus in modum scalai ascensus est hoc :

uiystica magnitudine secretorum Dei iiicompreheu- est quod iu iucarnato Filio Dei [omnes virtutes ple-
sibilis, et iu excellentia divinui poleutiai inestima- niter operabatur, qui iu se vestigia salvationis
bilis, omaem cognitionem humaui intellectus e\- tam pusillus quam maguus lidelium
reliquit, iia ut
cedat. sibiiCompelenter gradum in ipso reperiant; in quo
Sed quod inter columnam hauc atque columnam C pedem in ascensum virtutum poiiaut, ut ad optima
vercC Trinitatis est iuterruptus locus lougitudinis loca perveniaut ubi virlutibus operaudum est. Quo-
trium cubitorum, vacuusque absque muro ut tibi modo? In optimis locis bonorum cordium aggre-
superius ostensum est hoc est quod incaruatus
: gantur virtutes ad sanctissimum opus suum qua- :

Dei Filius, Deus verus cum Patre et Spiritu saucto tenus Filium Dei in membris suis perliciaut,
existens, adhuc latet in membris suis qui lideles quod est iu electJs liominibus. Uude et in ipso est
homiues suat, qui usque ad tinem mundi uascituri exemplum perfectionis omnibus lideiibus qui iu lege
sunt, per viventia opera membra capitis sui elfecti, Dei occupati sunt; ut se de bono recipiant ad me-
ut supra mirabililer et typice edocta es. Qui quot lius, scientes manifeslationem veraj incarnationis,
et quales futuri sint iu prolixitate supervenieutium ubi Filius Dei veraciter in carue demonstratus est,

temporum, hoc est in mysterio inelfabilis Trinitatis in quo lidelissimus ascensus ad ccelestia reperitur.
eamdem Trinitatem iu unitate divinitatis Udeli cul- Propter quod etiam omnes virtutes Dei descenden-
tura adoraturi : iocus eorum (ut qui adhuc nasci- tes et ascendeutes oneratas lapidibus ad opus suum
turi suut) vacuus est, cum muro bo-
sine ajditicato liic ire vides ;
quia in Unigenito Dei lucidissimse
uorum of.erum sit. virtutes quasi per humanitatem ejus descendunt, et
Ubi tameu fundamentnm posi-
tum est, quoniam in D quasi per divinilatem ipsius sursum tendunt. De-
prajseutia Dei sunt, et quia
etiam lide salvationis eorum quam habituri sunt scendunt etiam per ipsum ad corda lidelium homi-
jam posita fortiter cousistit ita ut homo spem et uum qui bjuo corde voluutateni suam reliu-
:
;

iiduciam uon liabeat iu alioquam in Deo, non dille- quentes, ad recta opera tlexibiles se redduut se-
rens de misericordia ejus, sed coutidens iu eum cundum quod operariusad levandum lapidem se in-
quod fortissimum fundamentum lidelis aninue est. clinat quem ad a-dincium deferat. lu ipso etiam
Quod autem ha;c umbrosa columna in hoc ipso sursum ascendunt, cum cojlestia opera in homi-
a'dilicio in ilio loco stat ubi dcsuper in coelestibus uihus perfecta Deo gratulabande otferunt, ut cor-
uiysleriis coram Deo illum magnum et quadratuni pus Cliristiin lidelibus merabris ijisius quam cilissi-
lucidissiraumque candoris spleudorem prius vidisti, lue perliciatur. Unde eliam (juasi lapidos ad altiDia
qui secretum superni Creatoris designans in ma- j)ortaru ijui sunt peunata et lucida opcra, qua' c.uiii
;

ximo mysterio tibi hoc est quod

manifestatus est : ipsis homines ad tutelam suam operautur, quoiiiaiii

incarnatus Dei Filiiis, omnia opera sua qii.i' corpo- unaqUii-que actio D(m) oircrt alas suas, pcr qiias f
raliler in muiido iiiiiilas iiijiirias passus opcratus de fa?ie lniiiiaua^ mentis elevct, riil).;riiiciii etiam
est, ea secundum secrelam voluutatem Patrjsadiinple- s[)lendorem habeus, per quem aule Deum luceat;
OOJ S. lllLUt:GAl;DlS 00 I

quia obalrui et abscondi nou polesl, iiuod tluit de A non seniinalo semiue ; sic surrexit ia ea cojiestis
lonle vitffi teternaj. Nara ut fons non debet esse in panis siuo radice virilis coniuiisliouis, et absquu
absconso, sed in nianifeslo ut oninis bomo qui silit omui humano onere, sed tanlum uatus in suavi-
ad ipsum veniat el hauriat atque bibat, sic Filius tale diviiiitati^, noii tactus ulla iudignatioue pec-
bei non eit obslrusus nec abscousus electis suis, Ciili, vcnieus, tui tu ><) serpeule nesciente, nec euui
sed manifestus praiparans so ad retribulionem ope- propius tangente. Linir et ille llos lateuter illum
runi, utea manifestet justa remuneratione, qutp pro- deccpit ; ila qiiod sursum ascendit, et geuus hu-
pler ipsius ab bominibus perlicinulur.
voluntateiu mauum in peccalo conceptuurad alta suslulit, quod
Idcirco bdelis homo ambulet in lide ad IJeum tpue- iile serpens prius frauduleuter deceperat, et iu per-
ratque misericordiam ejus, et dabitur illi. A uou ditionem secum delra.terat. Et quuniam hic llos
quu-rente aulem non invenietur, veluli tons uon Filius Dei erat, requievit supcr eum Spirilus Do-
nait ad homines ipsum solummodo scioules iiec ad iniui, id est spirilus aHerua; divinitalis. Onomodo?
eum veuire voleutes;sed ilios uportet ad eum (Juando humilitas e.xallala est in ascensu illius llo-
accedere, si aquam ejus baurire desiderant, sic ris: ubi in irrisione prostrala est superbia, quam
homo faciat. Ad Deum accedat per legem sibi ab prima mulier attendit, cum plus quam deberet sa-
ipso conslilutam, et inveniet eum, dabiturque illi
'
pere voluit, secuuda muliere servitio Dei se sub-
cibus \ilie et aqua salutaris ila ul amplius ncc esu- denle, duni sc rccogno^iL parvaiu, iu huuiililalo
riem ncc silim sustineat. 1'ude et pia.'dicta' virtutes confessa Deum suum ; Si»iriUis sauctus ardenter iu
inluulum sludium idem opus perliciendi liabeul ipso rcquievit : iu quo elecla charitas laluit, quaj sal-
quoniam studiosissiuie sicul torrontes ai|u;e ad opu> vavit perdilam iilebem absteigeus crimina el sce-
diviiium i urruyt, (luateuus lulgeutiores sole Clirisli lera liomiuum. Num plenitudo temi^oris erat iu eo;
membra capiti suo iu lucidis acquisitiouibus nobi- quia viveus lumen iu ipso radia^il, in quo no.\iuui
lissiniti perfecla coujuugautur. Propter quod eliam ponium cuiu set{ueiitibus se nequiliis aruit, sur-
ul audisti forte» operarii Dci appellantur, quia slre- geule iu i!lo uifdicina luortuorum, qutevexillumillud
nue in bonis operibus lidelium hominum semper elevavit quod mortem superavit ct contrivit. San-
conversantur. cLitas enira in eo uon caruit ulla possibilitate, ipso
Sed quod inter has virlutes pra^cipue septcm vi- concepto absque omni peccati commistione, sicut
des, quaruni eliam formas et habilus secundum ssepius olTeiiditur in nalis homiuum qui uascuntur
quod tibi permittitur consideras : hoc est quod in- in multiplicium criminum varietate. Sed et cum llos

ter studiosa opera lue septem virtutes prtestantis- (^

ille omiiem inspirationem
dedil operando et docendo
sirase,seplem ardenlissima dona Spiritus sancti de- juititise; jam fructum in plenitudine Spirilus sau-
signant, quia in obumbratione Spiritus saucti virgo cti prolulit, quoniam ipse Filius Doi indutus carne,

darissima Filium Dt;i sine peccato concepit in sancti- aperte iu opere suo demouslravit, quod aulea Spi-
sanctarum virtutum, qua^ aperte in
licatione scilicet ritas sanctus mvstice et quasi in occuito, iuspira-
eodem UnigenitoDeimanifesfatKsunt quasiinforma ;
tioue sua commovit. Uui Spiritus sanctus super
sud illuminantes corda fidclium, et quasi in habilu illum tlorem septempliciter requiescere designatur;
suo in unilale tidei se dilatautes, ut Isaias servus quia cum Deus omnia per Verbum suum in Spiritu
meus testalur,' diccns : EgredHur virga de radice sancto crearet, septima die ab omni opere suo rc-
Jcsse, el flos de radice ejus ascendei, ei requiescel quievil. eadem donaSed et in siguatione sua gemi-
suitertum spirilus Domini, spiriius sapieniiie el iij- nantur; quoniam corpus ct auima sibi conjuncta
tellectus, spirilus consilii et fortiiudinis, spiritus simul iu gt^mina dilectione per unctionem Spiritus
scienliae et pielaiis, el replebii cum spiritus iimoris saucti debeut operari limore Domiui solo posiloj;
/>o/nini(/sa., xi). Hoc tale est; Virgo Maria egressa quia ipse quasi iu tremore charitatem venerans,
est de angustiis srecularium opprcssionum iu dul- unum super omnia adorari de^ignat Unde etiam et
cedinem honestatis mornm, ut aliquis dedomo egre- '^ Spiritus Domini dorainatur forlissinnis virtutibus ab
dilur inqua iuclusus conlinebatur, qui se nou elevat eoclarescenlibus, ut a radice rami procedunt, quo-
sapra ipsam domum, sed recto itinere coram se gra- niam unus Deus est a quo ornnia bona veniuut, et
dilur, et ul rivulus vini de torculari e.vprimiLur non per quem orania bona sapienter disposita sunf. Et
se exaltans supra torcular, sed modcrate dellueus qiiiaSpiritus Domini super ipsum llorem requievil
inlocnmsuum. Et |quare virga? Quia non spinosa spirilus etiani sapientia- super ipsum niansit, quo-
rnoribus, nec nodosa terrenis cupiditatibns, sed pla- niara magna sapientia apparuif, cum Deus omnia
na, idestcarnali concupiscentia non copulatata. orta per Verbum suuin crcavit, sapientia sic diffiisa est
scilicet de radice Jesse, id est de illo qui quasi fun- in quod idem Verbum erat sapientia. Sed
illo :

damentum erat regalis prolis, de qua illu illibata ma- ilisumVerbum nondum incarnatum invisibile fuit :

ter nata processit. Unde et de radice ejusdem virgu-. id autem incainatura visibile apparuit, quouiam
ascendit suavissimus odor, qui fuit integra puritas Verbum quod ante omnem creaturam erat in corde
ejusdem virginis, volens inaltissimum cacumeu, Spi- Patris per quod omniafactasunt,etsinequofactumest
ritu sancto ita eara irrigant*', quod c\ ipsa almu- riihil ipsumcuiluit tlos sub tempore scilicet emicans
:

M « na'ns >«. fjiiomodo? I't. fIo< n>t*fitnr in ngio lu humanitate, bouum iiitelleclum bomuiibus ro';-
(j(j;; SCIVIAS. — LIJJ. III, VISIU VIll. ('tt»(,

rens suis testilicationibus. Quid hoc? Sapientioe in- A lloris hujus germiuarent, quas prima mulier fuga-
tellectus congrue adjungitur qiiia cum homo a Deo ;
verat dum consensit audiens consilium serpentis,
in sapientia crealus sit, Creatorem suum digne in- ila quod i»! ea cecidit omue genus humanum, ca-
telligere debuit. Ergo ante partum virginalem Deus reus gaudio supernse claritatis, nisi quod iloriditas
iutelligoudus erat absijue ulla dubitatione. Sed post virgai illius scienter illud elevavit per pietatem iu
partum, virginalcm priedictum florem in carne pro- sanctitate salvationis. Quomodo ? Fortitudini qute
ferentem, idem llos intelligendus erat Deus et bomo,
diabolum devincit, adhasrentem illi scientiam. Spi-
sed nou sine admiratione. Et ille intellectus prius rilu5 sauctus inspirat; cum Deus per lideles ho-
iuvisibilis, visus est visibilis iu tlore cum ipse llus miues devotissime iu ardentibus dcsidcriis agno-
:

hanc intelligibilem causam protulit, quod homo sci- scitur, et iulimo tactu tidelis animai desideran-
licel sapienler intelligit Deum in factis suis. Quo- tissime amplexatur. Sed et in virgineo Uore pieta-
modo? Sapienlia est origo bonorum operum, cum tem timor Domiui subsequitur quia cum jdetas inest :

homo sapienter veneratur Deum suum. Gui intel- lidelibus hominibus, timorem Domiui acquirunt, ad
lectus adhiBret, quoniam cum liomo per sapientiam explenda prificepta ipsius. Unde tiuior Domini eum-
bonum operatur, jam illud dilatatur ad alios, ita ut „ dem florem replevit quia ipse tantam plenitudi- ;

bouum odorem et dulcem gustum abipso emicantem nem virtutum in se habuit, quod iu eo uullus va-
cum gHUuio iutelligaut in eo. In virgineo quoque cuus locus inveutus est. ubi aut uiortifera superbia,
isto llore intellectum subsequitur consilium ;
quia aut delectatio honoris, aut iirtevaricatio legis sedem
homo iuteilectum habens, divino consilio liberaudus invonire potuisset ; sed totus plenus erat timoris
erat. Inde spiritus consilii et fortitudinis super eum Domini : non qua^rens alieuam gloriam ut primus
requievit quouiam hoc consilium apud Patrem siue
;
augelus et Adam qucesierunt, sed houorans Patrem
tempoie fuit, ut Verbum suum incarnaretur, sub suumin omni opere suo, diguam ei praibens obe-
tempore pcrticiens omnia opera sua secundum vo- dicntiam. Ideo et timor Domiui iuitium habet omnis
luntatem Patris, ct offendeus obedientiam per se justitiu: ;
quia ipse est linis et initium caeterarum
ipsum, ita ut ipsa ab eo ad homiues (ulgeret, qua- virtutum, ut requiei septima die?, ostendit comple-
tenus eum ita in factis suis imitari discereut. Quod tionera et ortum creaturarum. Quomodo? Timor
duui ita apparuit in fortissima virtute totum sur- excutit et movet tremorem, qui radix est germi-
gens de divinitate : fortitudo se in ipso nandi ut fructuosai virtutes procedant. Unde et
occuluil,
quatenus diabolum tanto fortius debellaret quanto tlas iste plenus timoris Domiui est quia omnia ;

secretius illi se per consilium abscondisset. Quo- q germina bonorum operum adhairent ei, quoniam
modo? ipse materia eorum est flore eodem germinante ;

Consilio apte fortitudo adhajret: quoniam consi- viriditatem quarumcunque virtutum, fructu earum
lium Dei per fortitudinem Filii ipsius reguum dia- prae caiLeris repleto quatenus omnia bona perficiat,
boli destruxit. Unde idem Filius Dei, fortissimus ut etiam de ipso Scriptura habct : Sictct malum
videlicet leo, contrivit inlidelitalis mortem per splen- inter iigtta silcanmi, sic dilectus nieus iiiter filios-

didissimum lumen quod tides est, quia magua forti- Sub unibra illius quam desideravi sedi, et fructus
tudo est homiuem ea per consilium credere quee ejus dulcis gulturi meo{Cant. ii). Hoc tale est: Fi-
corporali visu uon valet videre. Quid hoc ? Consi- lius virginis, dulcissimus amator castae dilectionis,
lium per conjunctara sibi fortitudinem perforat du- quem apprehendit fidelis anima desiderans dulcis-
ritiam lapideorum cordium, quai obdurata suut iu sima ejus amplexione integritalem suam coronare,
consuetudine pravorum morum ita ineplam duri- reliclo carnali viro, et se copulaus Christo, eum-
tiam trausiens quod caruale opus abjicitur, ct Dei que certissimo ftedere amans et in speculo lidei
opus aplissime perQcitur. Quapropter et in prte- aspiciens, est pulcherrimus fructus fructiferce ar-
dicto tlore fortitudiuem scientia comitatur, quo- boris, id est Filius virgiuis exieus de virginali can-
niam horaines per fortitudinem Dei ad scientiam ^ dore, sicut pomum de fructuosa floriditate prai-
ipsius ita ut eum cognoscant perveuiunt. Hinc est bensque escam refectiouis esurientibus, et succura
quod et spiritus scientiaj et pielatis in eo etiam per dulcedinis sitientibus, et hoc modo ligna silvestria
supernam dulcedinem requiem habuit, quoniam ipse priccellens, id est lilios hominum qui in peccatis
scienter hominum condoluit spes etiam
miseriis ; coucipiuntur, et in ipsis couversantur, nec talem
existens quam intratur ad salvationem, cum
per fructum alferentes qualem ipse attulit, quouiam a
scelus muudi scienter per mortem suam abstersit Deo exivit plenum fructum suavitatis vit« afle-
in magna pietate. Quid hoc? Scienliiie pietas recte rens, aliis quidem nec viriditalcm nec fructum a
adjungilur, quia Filius Dei scienter in magua pie- se ipsis habeutibus sed ah ipso. Quomodo? Ipse per
tate adiuiplevil voluntatem Patris sui. Ipse enim incarnationem suam mundo salvationem dedit, di-
Filius solus uatus ex virgine, transfudit inter po- lectus Dei Filius inter hlios hominum appareus qui
pulos germen coelestis virtutis ut sequantur con- ;
per fervorem ipsius virebant et fi'uctum alierebaut,
sortium angelorum quod pudicitia castitatis est, sed non tanla pleniludine fecundi quanta ipse re-
quia virtus htec surrexit in superna pietate : sic pletus erat, quia totus sanctus a Deo exiens de vir-
videiieet quod iu egredieute virga de Jesse, virtutes giue nalub est. El quare dilectus? Quia ii»sehoc
I.ti :>. lllLUKliAUDls (fUh

cuDculcjt, (|uod lideli auimce ad cuulebtia properanli A stallus peducida induta, quia vinculum subjectionis
ubsistit. lade et sancla uniuui ajquissimo judicio humililer Deo subjectu purtat, superna scilicet sol-
eum dilectum uuncupat : quuuiam per iideui dile- liciludine omneiu exaltalionem diabolicam proster-
ctiouii seipsam relinquens, el iu uiagno cerlauiine ucns, piocfue capiti, id est Christo adhuireus, humil-
carnalium voluptatum dn illum benevule anhelaus, limum quoque sacerdotem et absque omni i^ulvcre
atque in ardure lacryniubilis desiderii se ipsam re- peccati purissiuuim lu lucidissiiua cordis puiitato
prubaus, ei adba^ret, »jt uiulier viro, cui eum j?au- incitans, quoniam constricti el hunules purique sa-
diu voluntalis sua? associata est. Et ideo cum in cerdotes summi sacerdotes esse debeut. Seciiuda
exordio conservandaj castitatis ad cum incipit su- autem nigros capillos hubet, iiiauitcslc oslondens
spirare, ad se ipsam dicit : Volo proslerneie car- quod in capile suo Chriblo ahsleigit nigrediueni
ualem voluplatem et nie conjungere illi sub cujus peccatorum iu homimbus. Terlia vero dissimilis
dilectionis umbra qua me in ardore ardentis de- liumanie forinaj videlur quoniam hoc minislerium
;

siderii sui a contrario obumbravit sedeo. (Juo-

i;^ne habet, ut hominein ita concutiat qualeuus terreatur
Uiodu.' Dum iuebriatum sludium iu ejus aniores et treiniscdt do Dci judicio. Unde et specie carei
habeus, subjectuin in igneum carois amorem in . hominis, quia homo stiRpe Deum postpouens, li

couseusu aniaue meui prenio. Et ob hoc dulcissimus moris ejus obliviscitur, quod ipsa omuino tacere
Iructus fjus quem gustabain in anima mea suspi- recusat. Prima quoque et quarta atque quiula albis
raus ad Deum, dulcior niihi est iu ea super omnem tunicis vestiunlur ;
quia circuiudalui suut veste
dulcedineiii quam sentiebam iu concupi-
carnis, innocealiai quam Adam perdidit transgredieus piam
sceutiis quare dulcis? Quoniam ipse e.\
ejus. tt jussiouem, postniodum autem in candidissimo lilio

virgine natus habet dulcissinuim saporem, et for- lloridissima- virgiuitatis cuin iuduto opere simplicis
lissimum ungueutum stillans ut balsaiuum quod : in Deo subjectionis recuperata iu salvaLiouem, quod
est resurrectio ad vitam in qua mortui erecti sunt, ante Deum lucet sicut clarissima stella humanis
ac coutiuens uiaximam mediciuain quuj tersit vui- oculis ignescit. Omnes etiam alba calceamenta ha-
nera poccaloruin per incarnationem ipsius, qua^ beut, excepta tertia secuudum speciem hominis
plemssima sauclildtis et dulcediuis in omni generc uon appareiiLe quuniam ipsni pulcherrimuui opus
;

virtutum cum viiginitale est. Lnde, o virginitas, sunt iu hominibus quis desideria carnis in se ad
quu-> de ignea accensione consistis, robusLissimum nihiluin deducunt, juxta exemplum sui Salvatoris,
germen quoJ de stella maris emicaus omnem quod est splendor spleudidissimus ; una earuin ho-
spurcitiam turpitudiuis
conti-a sa?vissinia jacula C minem non simulante, quia uon habet respectum
diaboli seniper dimicans conculcat, gaude in cce- ullius audaciui, semper sollicita et non ii(>gligcns ut
lesti harniunia, iu spe consortii angelorum. Quu- lioiiio qui suipius sui ipsius per conluinaciam obli-
modo ? Spiritus sauctus symphouizat in taberua- viscitur, ipsa dispensatrix exislens juslui admoni-
;
quuniain ipsa Verbum Dei semper
culo virgiuitatis tionis ut quisque lidelis judicium Dei cante inluea-
ruminat, quomodo possit Christum amplexari ciiiii tur, el excepta quarta quui crystallinis calceamentis
umni devotione ardens in ejus amore, lioc habeiis miro modo luceutibus calceatur ;
quoniam illa in
lu oblivioue quud in concupiscentia carnis in ar- voluiitate siia se coasLringens, pergit lucidissimum
dore incendii fragile in homine est, uni viio iter Christi, ita mortem eLiain iii se ipsa per igneum
quem nunquam peccatum tetigit adhu-rens, cui el ardorem Spiritus sancLi sullucans. Quod autem in
siue omni cuncupisceutia caruis conjuucla est, eisdem virLulibus est dissiinililudu : hoc est quud
M.nipcr cuin illo llurens in gaudio regalium nu- quainvis unius studii unaniuutaLeui habeaut, Lainea
pliarum. diversa opera iu hominibus uperanLiir.
Nunc aulem quod similitudiuem in prtedictis vir- Propter quod et prima iinago prieteudit iiumili-
lulibus vides, ita «luod omnes ut et alia; virtutes taLem : qua; pnniilus Filium Dei manifestavit, cum
quu; snpra tibi demunstrattf; sunt veluti veslibus ex D Deus qui coelum et terram in sua habel putesLale
sericu indiiuntur: huc est quud m urdine suu piaui Filiuin .suuui mittere ad Lerras non dedignaLus esl.

unanimitalem illa luminaria in mentibus horainuni Unde etiam portat coronam auream capiti siio im-
parant, etiam quumodu reliquefi virtutcs iu Deu positam, tres ramos altius exslautes liabeutem -,

niullitiem induuientuiuin, id est lenilatem devu- quuniam ipsa cu;teras virtutes piuicellens, et sua-
tionis in respectioiie sanctarurn animariiin, ve- viler antecedens corunala est curuna aurea, scilicet

jiribus iu duritia vitiorum carentium, habeutia. pretiosissima et fulgentissima iucarnatiune Salva-

(Jiiud autem quu-dam albis crinibiis retecto capitc turis, qui eam quasi in capiLe, id esL in huc my-
el absque ainicLu pallioruni incedunt: hoc est (|uo(i sterio cum incariiatus est decoravit. Quui triangu-
illu; iu cupula caiidoris iunoc<;nliu! ligaturam jiin- laris existit; quia Tnnitas est iu uuitale et unitas
clura; pravoriim morum in inembris lidelium ho- iu Trinitate, Filius scilicet eum Patre et Spiritu
ininum non habent, et quod etiam siecularibus sanctu, unus et verus Deus omnia e.xcellens iii al-

sludiis circumdata; non sunt, omr.ino fugieutes vi- titudine divinitatis. Et pretiosissimis lapidibus vi-

cissiludinem \itiorum. Sed prima mure femineo ridis et riibei coloris et albis baccis uiulLo fulgel
est capite velata, ita^jue ({ujsi casula tanquam cry- ornatu ;
quoniam eadein humanitas Salvatoris os-
WJ S(;iviAS.--Lii;. 111, visiu \ii i)"/0

tendit in se altissimain et profundissiinam bonita- A cta carne postmodum regnabit spiritus tuus in te,

tem sui operis, quod idem Filius Dei operatus e.it et tiinc Deum iu auima tua sic intelliges ut mandata
in viriditate illa cuui virlules jam iu doctriua ejus ejiis scieuter custodias, atque nou pigro opere ea
virebaut, et iu rubore sanguiuis ipsius: cuui mor- conipleas. Et deinde hoc modo omnes vires corpuris
tem passus est iu cruce, salvaus tiominem, atque iu et aniui* tuai Deo subjiciuntur; quouiam haicprima
clarissima albediue resurrectiouis et asceusionis victojia iu corpore tuo facta est, ita ut tuuc in
ejus, cum quibus oranibus illuminata et ornala est omnibus his propositis causis Deum fortissimum iu
Ecclesia, ut res illa iilustratur et decoratur cui tua mentecompreheudas quod tibi tauquam Urinum
:

pretiosi lapides imponuutur. Quod autem in pe- propugnaculuin est coutra insidias inimicorum luo-
ctore suo liabet speculum iucidissimum, in quo rum, ita ut forlitudiuem ejus in praidiclis rebus
mira claritate miago incarnati Filii Dei appa- nullus superare valeat inimicus, quia mens tua om-
ret : boc est quod iu humilitate qute iu corde sa- uia hsec continere debet, iu se conhrnians et couso-
crati templi est, in beatissima et spleudidissima lidans cuncta qute agis. Hy:;c ergo facies toto corde,
scieutia pie et humiliime ac spleudide hrmissime- tola anima, etomnibus viribus, et omui meute tua :

que eiiulsit ipse Uuigenitus Dei, in omnibus operi- ita ut iiihil dehciat tibi in fide, quateuus nou con-
bus suis quai corporaliter gessit, in quibus se mundo sentias ulli repuguat Deo, te dividens iu
rei quai
piuicipue mauiteslavit. Unde etiam et ipsa in illu- aliena sed ut coUigas te ad dulcediuem dilectionis
;

striori parte corda electorum (idelium <;onsignat, ejus, diligeus et te ipsum. Quomodo / Si diligis
iu eis tribunal suum ponens, omnes
ipsorum actus, Deum, diligis salutem tuasa. Et sicut tunc iu his
videlicet regens et dirigens quia solidissimum ; omuibus te diligis, sic diliges et proximum tuum,
tundauientum oinnium bonorum iu hominibus est, quia quisque Udelis homo est tibi proximus, exi-
veiuti eliam in supradicta materna admouitioue sua stens in Christiano uoiuine ac iu Ude ita ut sic
:

osteudil. gaudeas iu ejus recta prosperitate, superna sal-

et
Sed secunda designat cliaritatem,- quouiam jiost vatione ut lideiiter in tide conservetur, sicut etiam
humilitatem illam qua Filius Dei incarnari dignatus laitaris geminum opus cha-
de tua salute. Hoc ergo
est, ostensa est etiam vera et ardentissima lampas ritatis homine, descendens usque ad pedes
sit in
charitatis, cum Deus hominem ut pro-
ita dilexit ejus, id est ad tinem consummationis; aute ipsum,
pter ipsius auiorem Uuigenitum suum mitteret iu- scilicet appareus in lege Dei; et retro, in hominis
caruaudum. Qute tota videtur ut hyacinthus aerii videlicet subventione, ut et homo sic charitatem
ru allo coloris, videlicet tam forma quam tuuica ,, secletur, quateuus rejecta morte perveniat ad per-
ipsius; quia incarnatus Dei Filius per iiumauitalem fecliouem vit*, sicut etiam eadem charitas superius
suam illustravit hdeles homines, ut res
et coelestes in verbis suis declarat.
iila per hyacuithum
illustratur cui imponitur, ita Tei-tia autem imago signilicat timorem Domiui,
eos etiam incendeus charitate; ut unicuique homiui qui post hauc charitatem quam Dcus hominibus
indigeuti lideliter subveuiaut sicut et virtus haic iu-
: mauifestavit, cum Filium suum pro ipsis mortem
duitur tunica dulcedinis Dei, hochabensofhciumqua- subire voluit in mentibus tidelium surrexit, ita ut
teuus devotione, actu et usu omnibus homiuibus iu coelestia praicepta plenius iutelligerent et perfectius
reclolumme luceat. Proptcr quod etiam eidem tuuicai quam prius adimpierent. Quam nunc vides in eo-
duai zona- inajstimabili modo, auro et gemmis or- dem schemate ut in priori visione eam vidisti; quo-
uatui mirabiliter intexta', suut ; qua>, sunt iu dulce- niam incommutabihs Deus, simili et uou dissimilt
diue DeJ gemina praicepla charilatis, boua sciiicet honore ct revereutia habendus est iu omni creatura
et pra;cipua voluutate quasi auro et justis operibus ct factura ejus, ut et tibi superius declaratum est.

veluti clarissimis, gemmis, mirabili douo summi da- Est quoque majoris et lougioris staturai quam cte-

toris composita. ita ut super utrumque humerum teraj virtutes, dissimilisque humaua; formfe; quia
ejusdem imagiuis zona uua usque ad pedes ipsius D ipsa prai caeteris angustiam et tremorem infert ho-
ante et retro desceudat quoniam eadem prtecepta
;
minibus, ita ut magnitudiuem summai majestatis et
in multa sollicitudine portat unum scilicet in Deo altitudinem divinitaUs ipsius perspicacibus ocuUs
ut in humero dexlro, et alterum in proximo ut semper considerando pavescant quoniam Deus ;

ni humero smistro, sicut scriptum est biiiges omnibus hominibus multa veneratione metuendus
:

bonnnui/i Deuin tuum ex toto corde iuo, ei ex tola est, quia ab ipso et non ab alio creati suut. Uude
anima iua, et ex omnibus viribus iuis, et ex omni etiam eadem virtus specieiu hominis uuu habet,
menle iua, el proximum luum sicut ipsutn {Matlh. quia contradictionem illam «lua Deo in malefactis
xxn,. lloc tale est : Sic debes diligerc Dominum resistitunut supra dictum cst) aljjicit Ugens lautum
Deum tuum, qui Domiuus tuus est, videlicct lioc iu timorcm cognitiunem suam iii Dcum, jtergensque
Ijouore quo dominatur omnicreatura!, et Dous tuus rectissima iUnera voluutatis ejus. Ideo et plurimos
quia ipse nou Iiabens initium, sed creator oiuuium oculos undique iu se habet, tota in sapieutia viveus;
existens, ita ut propter amorem ejus iu coj'de tuo (juia jicr uculos boni iutellectus, ubique se circum-
prifuum exsuperes et prosteruas carnem corporis spicit, Deuiij intueudo iu omnibus mirabilibus ejus,
tui, quud tibi valde durum cst, quia i»rimum devi- ita ut in bouis operibus ejus rectum iter habeat, et
»71 S. niLDEl.AUblS (»•7:

in confusioncm diaboli per cognitioncni Dei A

lualis Sed sopliuia pra>lendit castilalem quoniani post- ;

omnis tali uiodo iu sapieulia t'ul8j;ens, quia

diil'uL;iat ;
quaiu homiues spem suam pleuiter posuerint in
umuia mortilera spiritui nocentia coutemuit, nior- Deuiu, crescit ia eis perfectum opus. Ita quod, se
lem fugiens et iniquitatem reliuquens, atque sapieu- incipiunt a carnalibus desideriis constringere in ca-
ter doniuin sibi iu vila a-ciilicans. Indi.ta est quoqne stitate, quai iu llore cariiis acutissiina; seutit absti-
ipiasi umbroso indumenlo, pcr quod ipsi oculi pro- nentiam ; tut juvencula scilicct seulit ardorem cou-
^piciuut; quia circumdata esl valiJissima constri- cupiscenti;o nolens tamen in virum respicere, Sic
ctione, Irangens desideria carnis iu hominibus, et castitas abjicit omuem spurcitiam in pulcherrimis
aspiciens per eanideiu abstinentiam iu luuiine vilio, desideriis ; auholans ad dulcissimuin amatorem
iu quo mirilice luiget homo iu bealiludine. Muilo- suum, qui est suavissimus et amuntissimus odor
que timore tremit coraiu me; quouiam augustiam oinuium bouorum, in deliciis cnnctarum virtutum,
et tremorem ponit iucordibus ignitorum homiuum, virtutis coiistautia; ab amatoribus suis aspiciendus
ita ut turbiuem et fragilifalem carnis sua' s.emper iu timure et pulohritudine auimse. Unde et ipsa lu-
habeaiit iu pavore, ne labantur in pecoatis, et ne cidiure et jiuriuro crystallo tuuica vestitur, quae ita
liduciam suam in se ipsis aut iu aliis homiuibus in candore relucet ut aqua respiendet cum sole per-
ponaut, sed in eum qui regnat iu a^.vum, veluli luuditur; quia lucidissima in simplici intentione et
eliam ipsa ut supra visum est iu (pierimouia t.ua purissima absquo oiuui pulverc ardentis libidinis
0:>tcudit. ouucupiscenliarum mirabiliter coufurtata per Spi-
Oua'"ta vero declarat obedientiam ;
quouiaiu poat ritum sanclum, circumdata est veste iuuoceutiai
timorem illum, qui mihi in reverentia |e.\hibetur, lucente in clarissima albedine foutis aquce vivae,
pra-ceptis etiam meis cougrue obeditur. Unde et qui est splendidissimus sol a'terna! claritatis. 'Quod
niveum viuculum circa collum purtal; quia candi- vero super caput ejus expansis quasi ad volaudum
disbimas facit mentes hoiuinum, qui per subjectio- aliscolumba stat, vcrsa secundum faciem illius :

nem lidelis subjectionis ubique furlitudinem coUi hoc est quod castitas in initio suo velut in capite
vuluulatis suse deseruut et iunoceuti Aguu, scilicet suo per expausionem et obumbrationem alarum
Kiiio nieo adbu-rent. Atque mauus
et pedes candido culumba', id est per protectiouem Spiritus sancti
iigamine habet ligatas; quoniam ad opusCbristi et coufortata est, iacientis eam diabolicarum iusidia-
ad vitam veritatis in albedine vera; tidei ligata est, rum vicissitudiuera transvolarc, cum per igneuin
uuu faciens neque vadens secundum se, sed secun- amorem sancta' inspiralionis illuc se dirigens aspi-
dum vocem pra;sidentis Dei, ut etiam iu pra;dictis q cit, ubi castitas vultum dulcedinis sufe manifestat.
verbis suis demonstrat. Propter quod apparet etiam quasi in vcntre ejus
Quinta autem designat lidem quia post obedien- ;
veluti in speculo candidissimus infans, cujus fronti
tiam qua populus pra-coptis meis ubedit in auditu, inscriptutn est innocentia; quoniarn in visceribus
lit etiam credulus ia lide, ea (idelitcr cumplens iu purissima' et evidentissimro virtutis liujus, esl invio-
opere, qua.' solerter percej)it in admonilione. Ll ba c labilis ef pulcherrima certissimaquc integritas, ha-
circa collum rubeum torquem habet; quouiaiu uu- bens rudem formam propter integritatem simjilicis
dique in fortitudine sua iideliter pcrsoverans, mar- iniantite, sicut et frons, id est cognitio ejus non
tyrio sanguinis decoratur, liduciam suam non in arrogantiam et elalam sujierbiam, sed simplicem
failaces vanitates ponens, Deo socundum
sed in ostendit iunocentiam. Et quod iu dextra mauu re-
quod elijjsa de se, ut supra osteasum est, declarat. gale sceptrura habet, sinistram ad pectus suum
Sexta vero pra-figurat speiu ;
quaa post linem cre- ponens hoc est quod in dcxtra salvationis per Fi-
:

dendi in Deum
surgitad vitam iu terra non habifa, lium Dei regem cuncforum, vita manifestata est in
sed in codestibus usque ad tempus perpetua; remu- castitate, sinislram libidinis per eumdcm projmgna-
uerationis celata, ad quam lorem confundentem et ad nihilum redigenfem, in
ipsa spes toto desidcrio
anhelat ut mercenarius ad mercedein suam, et ut D cordibus cum diligentium. Quomodo ? Quia non
puer ad debitam sibi h*reditatem. nde etiam tu- vult libidini ullam dimittere libortafem
I sed ut ra- ;

nica paliidi iuduitur culuris; quia Jiducia operis sui pax vulucris putridum cadaver rapiens constringit,
quasi in pallore ciicumdatur, cum uondum in praj- et ad niliilum deducit, sic ipsam libidinem coram
senti remunerata est, sed ad quod somjjer gemili- Deo fetentem abjicit et omnino conterit, ita ut nec
bus suij)irat, hoc futurtim mulla fatigationo exsj)o- sub ea sj)irare valeal, secunduiu quod etiaui in ver-
cfat. Quod autem crux passionis crucilixi Filii mei bis suis ba'C virtus supra inanifestat.
ante eam in aere apparet, ad quam ipsa oculos et Sed quod in suminitate pra'fat£e obumbrata» co-
manuscum mulla devolione erigit hocestquod ad lumnai altani pulcherrimam ini.iginem vides; lioc
:

martyrium ejusdem Unigeuiti moi, codesti desidoiiu cstjquod summa et pra;coIlentissima pietate omni-
quasi in aere plurimam liduciam menfibusin lide- potentis, in ipsa incarnalione Salvatoris splendi-
lium paral; ita ut ad eum iuteriurem visum lidei dissima virlus scilicet gratia Dei manifestata est,

el clarissima opera sui laburis humili et sincera qujc fortissima plenitudo existit in Deo : monens
intcntionc crigant, >icut el lurc virlus hiipcrins liumines pu;nitenfiam agore, ut j^er cam relaxcntur
M:)tendit iii urdtiono sua. ab ijjsis j)erpo,liala' iie<|nitia'. Qua' niidu i apite sfat ;
 ^I.IVIAS. - \A\i. III, VISKi 1\. I) i 1-

quia uiniiihiis earn qiiserentibi.B aperta est digQitas A bris eorumdem fidelium suorum per gratiam Uei
et rlaritas ejus ; crispos et subnigros capillos ha- debet decorari. Undo ct splendor candidissimus ila

bens, quoniam Uuigenitus Dei sub tortuuso et im- eam ubique circumdat, ut uusquam nisi ante a ca-
plexo in uigredine infidelitatis suce Judaico populo, pite videlicet et deorsura usque ad pedes ejus ipsam
humanitate absque macula peccati in virgiuea car- inspicere possis ;
quoniam serenissimo candore rai-

ne se induit. Et faciem virilem habet tantse arden. sericordise Omnipotenlis gratia ipsius circumdata
tis claritatis, ut eam perspicue considerare non est, quse in mysterio divinitatis in retro actis tcm-
possis, 11+ faciem horainis ;
quia in gratia Dei in poribus, ante huraanitatcm Salvatoris invisibilis et
potenti virtute omnipotentis, Dominus vitai in vita minus grala latuit, tanUim ab cjusdem Salvatoris in-
apparuit, ita ardens in clarissima divinitate ut om- carnatione usque ad ultimum membrorum ipsius
nem visum tam inferiorem quaui exteriorem ho qui circa finem saeculi futurus est quantura humano
minis excedat, dum adhuc gravedine corporali gra- intellectui possibile est apertius in operibus suis
vatur, nec ita aperta in secretis suis apparcns iit manifestata declaratur. Sed brachia ct manus atque
judicio liominum nuda appareat, sed absconsa; quia pedesipsius tibi ad videndum obumbrati surit; quia
judicia divinse gratite occulta sunt. Quod autem est fortitudo et opus atque llnis itineris gratiai Dei in
purpurei et subnigri coloris tunica induta ; hoc est hominibus, nulli gravato corpore ad cognoscendum
quod opus gratiaj Dei ardens in charitate se incli- plene apparent. Quod vero splendor qui eam cir-
nat ad nigredinem peccatorum, qiiasi ad iudumen- cumdat oculis undique plenus est, totusqne vivens :

tum hominum. Quomodo? Ita quod monet ilios ad hoc est quod divina misericordia gratite Dei adjun-
salutem eos levans de luto peccati ad spectacuhim cta multas niiserationes oculorum plurimarnm rai-
lumiuis per pcenitentiam, quoniam ut dies fugat te- sericordiarura suarum ostendit, in dolores homi-
nebras, sic ipsa aufert faciuora resdificaudo in poe- num aspicientes qui Deum sequi desiderant, omnis-
nitentia peccatores ad vitam. Cui ctiam super utrum- que vivens est, in consolatione et in salvatione
que humerum ejusdem imaginis zona uua coloris animarum ipsorum nullo modo parans in eis per-
rubicundi croci, ante et retro usque ad pedes ejus ditionem sed vitam. Atque hac et illac se dilTundit

se extendens intexta est quia gratia Dei se incli-

; ut nubes diffiuere solet ;
quoniam preecedit justos
nans ad fideles homines, in fortitudine et pietate sua ut sibi provideant ne cadant, subsequens peccato-
levat eos sursum ad coelestia quomodo? Hoc est his : res ut poe.niteant et resurgant, omnibus ipsam qu.ie.-

duobus itineribus zonarum tangens videlicet an- rentibus coelesti dono se manifestans, ita ut nunc
xietatem fragilis carnis in sanguinea pugna desu- r latiorem nunc autem constrictiorem se reddat ;
quia
dantis, et virtutem roboris animai in corpore tepen- in miseris et plangentibus cordibus fidelium, ali-
tis et trahens eos in rubeo et in croceo splendore quando multa fructuositate exuberat, aliquando
humanitatis et divinitatis Filii Dei, scilicet serenis- etiam in fiagitiosis et duris raentibus peccatorum se
simi solis ad amorem supernorum, ita ut sibi ipsi contrahens, propter ariditatein illorum. Propter
in concupiscentia peccati fidelis homo resistat in quod etiam ipsa prajcedit et subsequitur, tangit et
integritate gratia", tactus ; videlicet coram se ad vir- monet horaines, ut praedictum est; ut qui fllii Dei
tutes et post se ad mortificationein vitiorum, qua- esse desiderant, verba ejus gaudenter suscipiant et
tenus viriliter bouo et vero line consumet opera sua, suscipientes compleant, caduca scilicet contemnen-
indutus in eis exoptabili et delectabili textura. Sed tes, et mansura complcctentes, sicut et eadem vir-

quod circa collum habet episcopalc pallium mira- tus in superiore e.xhortatione sua filios Dei alloqui-
bili modo auro et pretiosissimis gemmis adorna- tur. Qui autem acutas aures interioris intellectus
tum : hoc est quod r.hristus Filius Dei summus sa- habet : hic in ardente amore speculi mei ad verba
cerdos Patris existens, ubique in fortissima virtute ha?c anhelet, et ea in conscientia animi sui con-
sacerdotale habet officium, quod auro sapientia» el scribat.
gemrais virtutum ab imitatoribus ipsius in raem-

VISIO NONA.
SuMM.^RiLM. —
Verba sapientix. Verha jnsiifix. Vcrba fnfli/udiiiis. Verba sanclifa.lis quae Iricepseral. Verba
dexiri capitis. rerbasinistii capilif!. Quod Filio Dei incarnato, vocatio novi populi jnunitione virtufnm \
nova construcfio exorfa est. Quod Ecclesia luce humanitaiis Filii Dei illustrata, inferiori et exteriori
scientix liominum demonsfrafur. Quod Ecclesia omnem ornatum suum sponso suo iransmittit. Quod
divinam sapientiam in ecclesiadico opere, cor hominis perscrutarinonpotest. Quod de Ecclesia in scientia
Dei, prxconium adhuc occultaium est et solerti indasfria, docforum ad perfecfionem quotidie properare
non cessat. Quod Ecclesia inexpugnabiliter circumdata est seplem donis Spiritus sancti. Quod ecclesiastici
doctores apostolica docfrina florenfcs, unanimi operatione sua Ecclesiam confarfanf. Quod docfores
Ecclesixad viam veritatis fide ei opere perduxeruut erran'es. Quod apostoli et sequaces eorum, scilicet
aposfolici viri, unum tenorem habentes sponsx Dei majna pietatis sollicitudine prseesse debent. Verba
Salomonisadeamdem rem. Parabola ad eamdem rem. Quod carnaliter viventes attendant per scienfiam
pofestaiem Dei. De diversitate multimoda ingredienfium ecclesiam ef egi-edienfium. DeSimoniacis el de occultis
divinisjudiciis .luper eos. Verba Petri apostoli de eadem re. Quod dignitas regiminis bona est ad uiilitafeni
 •>7.. llll.DF.GAUDIS (ud

temporum a Dro dispnsita ut prr eam discanf timnrp l)pum, riii qui resislil Dro resistil. De Simoriiacis
<]uipirnifenf vel qui non pcpuitpnt. Quod Deus novx spmisx donn sancfi Spirifus ad defensionem ol nd
drcorem drdif. l)r .wpienfia ef dc stafu rf habifu e/us el quid significel. Dr slalu jusliliae, fortitudinis,
sanctitatis. De juatitia. I)e foriitudine. De sanctitate.

Po«t hflpc uUra prmfatam columnnm hnma-

vidi A aedilicium irnipbant, tnrrimqiip pr.Tfaiam bacchan-
nitatis Saivatoris, turrim liicidissimi splendori? prm- do invadpntps in pam nt serpentes sibilahant. Ex
dicto lapideo muro nieridianm plaprr prins visi apdi- quihns qnidam ah hac stuUitia cessantes, mundi ef-
ticii ita impnsit.im nt et iiitra ct extra ip«um ,Tdi- fecti «iint ; aliis in eadpni npqnitia Pt sorde sna ppr-
licinm videri pn-ispt, lalitndiiiis qnidpm nbiqne in severanlibu«. Sed et intra idem a^dilicium conspexi
interiori parle circnitus sui qninqne cuhilornm, versos eamdem tnrrim quasi spplem alhi coloris
lantap autem altilndinis ut eam discernere nequi- marmoreas columnas, in miram rotunditatem tor-
r<>m. Sed el inler turrini illani et colnninam luinia- nalas, staiiles, altituJinis spptPin cubitonim, et
nilalis Salvaloris, lundamfntnm «olummodo erat irisummitate sua qnasi ferrenm et rotundum ha-
positnm, muro nondum desuper ?pdilicato, sed tan- bentes tabulatum, deccnter aliquantulum in altitii-
tum interrnptus et vacuns locns apparens ; longitu- dineni sursura erectum in cacumine aulem ejus-;

dinis erat ciibiti nnius monstratnm

ut
est. El Inrris h.Tc nondiim fnerat ad plenum a^dili-
cata, mulfa tamen solertia et velocitate per pluri-
mos operarios assidne conslruebalur habens in cir-
dem tabulati vidi quasi pulcliorrimam imaginem
etiam snpra
stanlem, et ad homines in mundum aspicientem,
cujus caput veluti fulgur tanto nitore radiabat, nt
illud ad plenum uon possem considerare. Et manus
:

cuitu summitatis sn.'i' septem propu^nacula, mira R ad ppctus suum rpverenter composuerat, podibus
fortitudine constructa, ab interiore autem parle ejus in eodem tabuiato mihi ad videndum occnltatis.
prredicti redificii vidi quasi «calam usque ad cacu- Circiilum autem in modum corona? multo fiilgontem
men turris illius erectam, et ab imo nsque ad sum- splendore gerebat in capite. Sed et tnnica aurei co-
mum in cradihus ejns quamdam mnltitiidinem ho- loris induehatnr in qua a pectore deorsum usque ;

minnm stantium ipneas facies et alba vcslimenta ad pedes zona una descendens, pretiosissimariim
sed nigra calceamenta liahenlium, et inter eos ali- gemmarum ornatu viridis scilicet albi et rubei at-
quos similis quidem schematis sed majoris statur.T que aurei pnrpureo fulgore interlucente coloris de-
et splendoris. ipsam tiirrim mulla diligentia intnen- corabatur. Et clamabat. ad liomines qui in miindo
t^s. Deinde iu septenlrionali plapa eju«dem Bpdilicii, erant ; iia dicens : tardi, cur non venilis? Nonne
vidi mundum et homines qui de semine Adae pro- succurreretur vobis, si venire velletis ? Cuni CQ'peri.
creantnr intra pra>dictnm lucidnm muriim specnlati- tis viam Dci currere, culices et musc.T strepitu suo
vop scientirp ipsius Tdilicii, et ambitum circiili qiii vohis impi'ilimento «unt. Sed vo« f!abpl!um inspi-
de sedente in thrnno protendchalur di^ciirrentes, rationis Spiritiis sancti accipite, et oas a vohis ci-
i'Xquihus multi idem fediiicium inter turrim prap- C tius abigite. Vobis cnrrendnm pst. et a Deo vobis
cursus volunlatis Dci et cnlumnam divinitatis verbi e«f etiam aaxiiium sperandum. Ad servitium Dei non

ejiis ; por pr.Tfatum mnrnm sppculativ.T «cientinp ficte vns exbibpfp, el cnnfortahimini manu ipsius.
intrando et exenndo transibant, ut nubos Iiac et il- Sr!d in pavimento illius redificii tres alias imagines
lac diffunditur. Sed qui ipsom mdificium iiitrabant, vidi ;
quarum una pracfatis columnis acclivis eraf,
candidissima veste induehantur. Qnorum alii de sua- et reliquffi dum ante ipsam sibi collaterales stabant,

vitate et lenitate vpslis illius gaudio magno pxsuI- se omnos ad colnmnam humanitatis Salvatoris, et
tante? eam relinphant ; alii autem quasi de pravedine ad prmfatam turrini dirigentes. Qu.t autem ipsis co-
et difficultale ejus tristes efTecti, illam exuere vo- Inmnis acclivis erat, tanta» latitudinis apparuit, ut
lehant. Quos hcnigne virtus haec, quam scientiam latitudo quinque horainum sibi astantinm notari
Dei pridem nnminari audieram, sfepiiis compescens, potest, tant<T autem proceritatis ut longitiidinem
unicnique eorum dicebat Considera el cuslodi ve- : ojus perfecte discernore non valerem, ita etiam
stem, qna indntns es. Vidique quod quidam eorum quod per omne hoc .Tdificium prospiceret. Magnnm
his verhis casligati quamvis illud indumentnm ipsis etiam caput et claros oculos habens ncutissime in
difficile illud tamen cnm mnlto sudore
vidpretiir, cwlum a.spiciehat, tota candida pI perlucida exi-
relinebant qnidam vero verba illa snbsannanle?,
:
'' stens ut serenissima nubes est.
vestpmqne ipsam fnriose exuentes abjccerant ad ; Aliam autem formam hominis in ea nullam con-
mundnm redenntes unde venerant multaque per- spexi. Et per totum aedificium ad omnes reliquas
scriitnntps, mulla inntilia sfpculariiim vanitatum di- virlules clamavit, dicons : Omnes strenne surga-
dicerunt. Quorum alii in ipsnm .Tdificium tandem mus, quia Lucifer tenebras suas per omnem mun-
reversi, vpstem quam ahjecerant iterum loUentes dum diffnndit. .'Edificemus turres et confirmemus
fljbi induerunt, alii autem reverti nolentes ea de- eas cceleslibus propngnaciilis, quoniam diabolus ad-
nndati in mundo ignominiose remansernnt. Et vi- versarius et impugnalor e<t elocforum Dei. Qui u*
di qiiod qnidam sordidissimi et nigerrimi quasi per primitus plurimum voluit ot tentavit in sua clari-
insaniam excitati, ah aquilone venientes in ipsum fate, sic etiam nunc plnrimum vult et tentat in sua
 :

sciviAS. — i.in. III. visio i\. r,78

tenebrositate. iNam malitiam et noquitiam suam A tra antem nudtim versabat gladinm, qnem pectori
sufJlando et spargendo dilatat, nec ab hoc cessare suo et cruci cum multa devotione applicabat. Et
vnlt. Adversum heec nos cffilestes militessnmus positi vidi in fronte medii capitis scriptum, sanctitas, et
in malitia et nequilia sTia illum superare, alioquin in fronte dextri, radix boni, et in fronte sinistri,

homines pra^ illius impngnatione non poterunt in non parcens sibi. Et medium ad alia duo aspiciens,
mundo salvari. Et ut ipse in primo ortu suo re- dicebat
pugnare tentavit divinitati, sic etiam imitator ejus Prior de sancta humilitate in ipsa nata sum, nt
Antichristus in novissimo tempore resistere tenta- infans nascitur in matre. Per ipsam etiam educata
bit incarnationi Domini. i.ucifer cecidil in initio et confortata sum, ut per nutricem puer cnutritur
temporum, et Antichristus corruet in line eorum. ad fortitudinem. Mater mea humilitas vincit et su-
Tunc quis Deus verus sit cognoscetur, et quis sit perat omnia contraria, quse aliis etiam intolerabi-
q'n nunquam cecidit videbitur. Ut autem Lucifer lia sunt. Et dexteram
caput quod ad ejiis erat
sectatores lia])uit dremones, qui eum ab altitudine respiciens ad caput principale, ait: Ego primoin
ro'li secuti sunt in casnm damnationis, sic et adhuc ortu radico in monte excelsi culminis, qui Deus
habct homines in terra qui eum sequuntev ad inte- est, Et ideo, o sanctitas, ut stare possis, oportft
ritum perditionis. Sed nos virtutes positfe sumus '^ ut adhffiream visceribus luis. Quod autem ad la^

contra astutias et exsufflationes ejus quas emitlit vam ipsius siabat etiara ad ipsura principale caput
ad absorbendas animas, quod omnes artes ejus ad
ila suum aspiciens dicebat vje, o va>, o vfe quo-
: :

nihilnm per nos in animabus justornm redigantur, modo tam rigida et inflexibilis sum, quod me tam
quatenus ox omni parte confusus appareat. IJnde et difflcile superare possum, o sanclitas, ad tuum
per nos Deus agnoscetur, quia non debet occultari, auxilium? quia «ine me stare non poteris. si fu-
sed manifestari, quoniam juitus est in omnibus. gero. Ah!ah!ali! bonum negligenti, quia me ta-
Prior autem illarum quoe ante hanc iinaginem sibj men oport;et inquietissimam spinam eradicare,
collaterales stabant, armata videbatur, galea sci- quie me pungendo conatur in perditionem impel-
licet, lorica, ocreis, ac ferreis cbirothecis induta. lere, si eam non eruero anlequam in me tota de-
tenens etiam evaginatum gladium dextra, hastam flgatur, et antequam velut in putrido cadavere in
autem sinistra. Et sub pedibus suis horribilem dra- me confovealnr. sanctitas, ut libere perseverare
conem conculcans : os illius ferro hasto^ transver- possim rapacissimum diaboli laqueum devi-
in te,
berabat, ita ut ipse immundissimas spumas evo- tarn volo, et eum dirumpere in vero Deo. Et ite-
meret. Sed et gladium quem tenebat quasi ad fe- (^ rum qui sedebat in throno ut supra, ha?c mihi mani-
riendum forliter vibrabat. Et dixit : Fortissime festavit, dicens: Incarnato Dei Filio, vocatio novi
Deus, quis potest resistere et tibi repugnare? Hoc populi per dortrinam in Spiritu sancto ad
ipsius
non potest serpens antiquus, draco ille diabolus. salvaiionem snblevata snrgens confortatione fortium
Unde et ego tuo auxilio, illi repugnare volo, ita ut hominum in beatarum virtutum mu-
exliortatione
nuUus mihi pra^valeat aut me dejiciat. nec fortis nita ftdversus immanistsimum hostem. cui nullus
nec debilis, nec princeps nec abjectus, nec nobilis hominum resistere valet, nisi gratia Dei adjutus,
nec ignobilis, nec dives nec pauper. Ego ut for- ita se inexpugnabilem Dei adjutorio exhibel ut
tissima calybs esse volo, omnia arma ad bella Dei nulla arte insidiarum ejus evelli aut deleri possit a
apta faciens invictissima, in quibus sum acies Deo. Unde et turris quam vides ultra pra^fatam
acutissima, quoniam nullus perfringere poterit in columnam humanitatis Salvatoris praifigurat Ec-
te fortissimo Deo per quem etiam surrexi ad ejicion- clrsiam mei incarnatione corapleta, nova
qu;r Filii
;

dum diabolum. Unde et fragilitati bominum semper constructio in omni bono opere exorta est, in for-
certissimum ero refugium, dans mollitiei ipsorum titudine et altitudine ccelestium actuum, ut muni-
incidentem gladium ad se defendendum. mise- tissima tnrris ad resistondum iniquit.Tti opposita
rantissime et piissime Deus, adjuva contritos corde. [) diabolo. Quapropter et lucidissimi splendoris e.%1
Altera vero imago triceps apparebat, ita ut iu na- prfpdicto lapideo muro meridianBe plaga^ ipsius
turali loco capitis, et in utroque humero suo caput fpdificii ita imposita ut et intra et extra ipsum rcdi-
apparcret, medio tamen alia duo aliquantulum su- licium videri possit ;
quia serenissima Ince humn-
pereminente. Sed et ipsum medium et quod a dex- nitatis Filii Dei illustrata, viventes lapides por ca-
tris ejus erat, tanto fulgore radiabant, ut riaritas lorem Spiritus sancti hoc raodo succensos, in di-
ipsorum visum meum reverberare!,. Ita quod utrum vino opere babet, ut et interiori scientia? Scriptu-
virilem an muliebrem formam haberent, perfecte rarum ccelestis intellectus ac exteriori stultitiff'

considerare non valerem, illo autem quod a sinistris sa^cularium rerum ac fidelibus et inlldelibus in a^di-
apparebat aliquantulum obscuro, et muliebri con- ficatione illa quam summus Pater per Unigenitum
suetudine, candido velaraine velator. Tunica vero suum operatiir aperte demonstretur. Et latitudi-
ex albo serico illa imago induta fuerat, et candidis- ni- quidem nbique in interiori parte circuitus sui,
simis calceamenlis. Et in pectore suo signum cru- quinque cubitorum est, quoniam amplitudinem
cis gerebat, circa quod etiam splendor magnus in omnis intiniff' inspectionis et intentionem totius con-
pi'ctore ejus velut aurora fulgens rutilabat. In dex- tinua^ meditalionis per quinque sensus sni nrnatus
ii:y S. llll.hKi-.AItlllS (.iSO

in infiisn.iii' ^iiirilii-^ ^uiKti, onm ninnilius virtuti- A iiigiM calftMmeiita U;il)ent, quonirtm iii iutcllfoluali
l)Us illis quas \crus agnus ei UKinifcstat, ad Iiono- sensii eorum, id ost apostolicoruin reclorum specla-
rem ejusdem Agni vidclicct sponsi sui remitlit. bilis lides crcdere scilicct in unum Deum per ardo-
Tantie uutem allitudinis apparet, ut eam discernerc rem sancli Spiritus in ipsis quasi facies accensa
nequeas, quia major alliludo et prufundilas divi- est, ila quod et per purissimam clarilatem in ves.le
n;i> sapicntiie ct scientiof in ecciesi.istico opere est, bonorum operiim coram Deo ot sa^culo resplendiie-
quam cor humanum fragile et mortale perscrutari runt, nigris tamen iiidiimeutis pedum apparcntibus,
possit sua a'stimatione. quia itinera infidelitatis et sordis muHipIicium sre-
Sed quod inter turrim istam et columnam buma- leruin incredulorum perlransierunt, qiios suo oxcm-
nitalis Salvatoris fundamentum soliimmodo est po- plo ad viam justitia^ (quamvis mulla difliculialc)
silura muro nondum desuper ojdiiicalo, sed tantum tamen convertentes perduxerunt. Sed quod iuter
interruptus et vacuus locus apparens, lougitudinis eos aliqui similis quidem schematis, sed majoris

cabiti unius ut tibi etiam supra pr^emonstralum slaturoe ct splendoris apparent, hoc cst qiiod inter

est : quod de Ecclosia in dc.spnn<atione (ilio

hoc cst
eosdem ccclesiasticos defensore.-;, primi tuudatores
ineo adjuncla, m.ignum adliuc prof^roniuin in scientia ipsius Ecclosias! sunt, qui eam primum post Filium

Deiquasi in lirmo fundamento occultatum manet, quod Dei sua pra-dicatione aidificantes oumdem quidcm
nondum ia coinpleto opere perfectionis propala- tenorem habeut quem ol sequaces eorum qui oos
tum resplendet, sed sine apertione in humanis cor- prfficipue imitari noscuntur, quoniam secundum
dibus latct, lougitudinis tamen unius cubiti, quo- hoc ut illi praecesserunt, sic isti subseculi sunt, eis

niam sensus huminum in polestate unius veri tamen forma prsstantes, quia ipsi alium nuUum
et omnipotentis Dei sunt, ita quod etiam liomo in pra^decessorem habebant, a quo exemplum no-

.«cientia boni ot mali per intellectum suum potesl

va: gratia- traherent pra?ler Filium Dci, ab cujus
capere quod sibi utiiius sit, ut et tibi apcrta osten- ore verbum vitae audierunt, atque eos claritate

sione «npra manifestatum est. Et quod turris hsec

praecellentes, quoniara fulgorem incaruationis ejus

nondum est ad plenum a^diticata, multa tamen <o-

prae caoteris praesentialiler viderunt. Qui et ipsam
lertia, et velocitate per plurimos operarios assidue turrira multa diligentia inluentur, quia sponsro

construitur : quod eadem Ecclesia ad cur-

lioc est Dei in amore divino, snae pietatis sollicitudine
sum et ad statum illum uondum pervenit, ad quem adesse non cessant, ut in robore suo periecle
pcrventura est, quanivis raulta sollicitudine et in- consistat, ut scriplum est : Sicut (U7ris David
dustria per celerilatera temporum labentium, in C collum tuum qux xdificata est cum propugnaculis.

trauseuntibus et supervcnientibus iiliis suis quoti- Mille clypei pendent ex ea, omnis armatura for-
die sine dilalione ad efTectum decoris sui properarc tium. {Cant. vi.) Hoc tale est. Ut incarnatio Filii

non cesset. summi rectoris, fortissimi scilicet leonis ex virginea

iloriditale venientis fortissimum instrumentum novae
Habet tamen in circuitu summitatis suae septeni
gratiai posila est, sic fortitudo tidei tuae, o nova
propugnaciila, mira forlitudine constructa, quo-
sponsa, incorrupta durans, certissimum munimen
niam circumdata est iu celsitudine ccelestium ope.-
fidelis popnli constituta est. Quomodo? Fortissimis
rum septem inexpugnabilibus donis sancti Spiritus,
viribus tuis adsunt et adhoorent omnes munilionos
quae tantae virtutis existunt, ut nullus adversarius
liliorum tuorum ;
qui nutriendi sunt nova illustra-
ea pos.sit destruere vel per allitudinem mentis suaj
tione rivulorum e vino et purissinio fonto stillan-
ad ea .'^uperbe valeatpertingere.
tiiim, quos Iiabes in hac fortitudinis conjunctione ;

Quod autem ab inleriore parte pra^dicli SRditicii ut coUum reliquo corpori conjunctum est, ita ut
vides qoasi scalam usque ad cacumen turris illius nec desfrui nec dissipari possis, sicut nec victoriosa
erectara : hoc est quod in opere illo quod supernus instrumenta veri David poterunt superari. Quomo-
pater in divino consilio per Filium suum operatus '^do? Virtus Christi Jesu Filii Dei fortissima tur-
e-.f, raulti in unanimitate gradus Uorens in sinipli- risest:in qua victoriosissimfo mililiso fideliura in-
cildle constitutionis ecclesiasticse processionis, sci- quibus nullus
viclissima luobatione exercenlur,
licel ad altiludinem ccelestium secrelorum perlin- adversarius se praevalere gloriabitur, quia in se
•jentes, in quibiis Eccle^ia conforlata et roborata tlhiislum veruin Deum
hominera continent; per
et
est consistit. Kt ab imo usque ad summum in gra- quem in secunda regeneratione omnis compago fi-
dibus ejus qutedam multitudo hominum stat, quia a liorum tuorum in salutem deceutissime protenditur.
primis temporibus desponsationis ecclesiae usque Unde est illa purissima incarnatio a prophetis prae-
ad nuptiale tempus illud, cum ipsa aperte cum dicta, et pretiosissimis lapidibus virtutum ador-
sponso suo in pleno muro filiorum suorum gaude- nata cum propugnaculis apostolicae doctrina>, id
bit, in gradibus constitulionis praeceptorum Dei, est cum plantatoribos justitiae veri luminis in uni-
cum quibus ipsa sedilicata est lucebunt apostolica versura orbem ad salutem credentium propalata est,
luminaria, eam a tenebris iulidelitatis sua tuitione ut ha!c parabola demonstrat Dominus quidam ur- :

dffendentia. bem marraoream habens in qnam magna voco into-

Lnde etiom i?neas facies et alba vestiraenta sed nuit, [dnrirais caelaturis muro? ejus inlerius caelavit,
 ;

681 SCIVIAS.— LIB. 1II,VISI0 IX. 682

ex quibus acutissimam limalionem impolitorum la- A dum primi pastores Ecclesise exemplum ab ipso tra-
pidum splravit. Quo facto, idem dominus in uuico hentes et ob spem supernorum semetipsos concul-
verbo suo aquis aquarum dicebat, ut sua eirusione cantes, catholicam fidem sanguinis sui efYusione
Bequalitatem facerent supra montes. Et lioc etiam roboratam, ab ignitis jaculis diaboli (qua:' vulnerant
peracto, ignem ignis similiter admonuit, ut parva aniraas hominum) protegunt, quis multiplices jvir-

tabernacula pararct. Qtio etiam adimpleto, eadem futes armaturse cojlestis militise in Cfeteris electis
tabernacula ita in altum profecerunt, ut urbem subsequentes ; etiam in hoc saiculo araori Dei obse-
illam celeri profectu suo e.'ccellerent altitudine. Hoc quuntur. Quomodo? Quia antiquus serpens primo
tale est : Dominus iste est quem nnnquam pnecessit homini pessimum fetorem contemplus Dei insuf-
alius dominatione sed ipse solus super omnia et
; flavit idcirco et ipse diabolus odore omni aroma- :

in omnibus est, quia uihil ante eum, nec post eum
inventum est, ac ideo Dominus omnium est. Hic
nobilem urbem chorum scilicet prophetarum^adver-
sus rabiem sa?cularium tempestatum. fortera et con-
stantem 'in sua potestale habuit quoniam infusione
Spiritus sancti repleti eraut, cum in eos idem Do-
B
minus voce magaa intonuit ita quod in eis inspi-
rationem illam suscitavit, qua mysteria ejus obs-
curis verbis protulerunt, ,ut prinium sonus auditur
cum nondum verbum cognoscitur, sonum tamen
prophetia". eorum, vero verbo Filio, scilicet Dei in-
carnatosubsequente, Qui Dominus multipHces ca?la-
turas in :;ordibus eorum fecit cum intellectum
tum castitatis, scilicet et continentite ac ligaturse
pra^ceptorum Dei, nec non societatis Christi, jugum
ejus sufferre atque contemplus totius mimdi duris-
sime in his sibi contrariis coelestibus jaculis trans-
ligitur, ita quod abjeclus
;
de civitate Dei, confu-
sus et conculcatus in aperta suse damnationis parte
a fidelibus abhorreatur.
Quod autem in septentrionali plaga illius sedificii
vides mundum et homines qui de semine Adse pro-
creantur, inter praedictum lucidum murum specu-
lativa; scientise ipsius eedificii et ambilum circuli
qui de sedente in tiirono protenditur discurrrentes:
hoc est quod in carnalibus desideriis quse respicien-
:

ipsorum multiplici spiritu sapientia infudit, ita tia ad imbecillitatem versantur in terrenis sa-cula-
quod in spirituali sensu profunda Dei tam pra^sen- rium cupidilatum mundus et mundiales homines
tisquam futuri videlicet saeculi prophetaverunt, de culpa primi parentis positi sunt, ex altera parte
per quem efficacissimos sermones conlra contrarios scientiaboni et mali ipsis apposita, ut ad opus Dei
mores hominum protulerunt, quibus durissima cor- per bonum accedant, et malum elTugiant, et ex
da Judseorum ad lenitatem et pietatem felicium altera potestate Dei illis ostensa, ut et se sub ma-
actuum provocaverunt. Sed incarnato Verbo Dei, C jestate ejus esse sciant, et omnia facta sua ab ipso
coBleslis Pater in eosdem Filio suo innuens aposto- examinari nou dubitent.
lis qui homines existeutes segregati erant de com- Unde et mulli aedilicium ipsum inter turrim
muni populo ut purissimi rivuli eiiguntur de ca:- prsecursus voluntatis Dei et columnam divinitatis
teris aquis fluentibus in plano dicebat; ut inun- Verbi ipsius per pra^fatum murum speculativse
datione verse fidei eftluerent in orbem terrarum, scientise intrando et exeundo transeunt, ut nubes
deprimentes et conterentes magnum schisma con- hac et illac dilfunditur ;
quiamultum divinum opus
temptus, sufflatus superbiae st exaltationis culturse Veteri Testamento et novo exordio admoniti aggre-
idolorum, ut homines verum Deum cognoscendo de- dientes, ipsum per speculativam scientiam relictis

sererent finfidelitatem suam in pra^dicatione illo- carnalibus desideriis intraut, multique voluptates
rum. Qua lide in populis roborata idem provi- : suas sequentes illud in malis concupiscentiis suis ibi-

sor universorum ignitas mentes electorum suorum, dem exeunt; quodin voluntate suasivead bonum
ita
qui accensi fuerant de ignitis cordibus illorum quos sivead malum, in velocitate nubium, id est in mo-
Spiritus sanctus in igneis linguis adveuiens tetige- tione cogitationum suarum se hac et illac relaxando
rat, suaviter etiam in Spiritu sancto admonuit, ut j, deducunt. Sed quod ii qui ipsum sedificium intrant,
contemptores mundi effecti in contemplatione coe- candidissima veste induuntur hoc est quod ii qui :

lestis vitee, parvuli et non

pauperes spiritu esse opus Dei bona voluntate aggrediuntur, purissima
abnuerent; sed ut per h«c parva Jhabitacula humi- et lucidissima veste verte fidei ut Deum cognoscant
litatis, sibi supernas divitiascompararent. Quai per misericordiam ipsius vestiuntur. Quorum alii

humilitatis opera dum contemptores caducorum in de suavitate et lenitate ejusdem vestis gaudio magno
excelso studio subtilissima praecepta Dei semper exsultantes, eam retinent; quia contrito et humi-
ruminantes imitarentur, ut martyres, virgines et liato spiritu, imbuti dulcissima et lenissima ca-
reliqui suimetipsorum abjectores, ita in hac sui tholica fide, ac perfusi interiore liquore sanctitatis,
contritione ad amorem coelestium ascenderunt; ut semper interioribus oculis Isetantur in coelestibus,
etiam agricolas in vinea Veteris Testamenti labo- ea devotissime adimplentes retinentes quae ipsis
rantes in velocitate bonorum studiorum suorum Spiritus sanctus inspirat. Alii autem quasi de gra-
superarent, dum semetipsos quasi pro nihilo ha- vedine et difficultate ejus tristes effecti, illam
bentes toto desiderio ad seterna anhelarent. Unde exuere volunt; quoniam veluti gravissimo onere
et mille clypei, multae perfectse videlicet defensio- gravati et quasi difQcilliraa via impediti, inquietis-
nes perfectse lidei nova gratia, pendent a Filio Dei sima ct amarissima consuetudine illicitse volupta-
Patrol. CXGVII. 22
 :

083 S. HIM)Er.ARUlS. m
lis st» intrin^sf^rii-? tlilaniinfes et marorantes, liilcni A Spirilns qna^nint ^ed ilialii>lica arle alllali el in-
in operilxi'^ suis alijiiM-ri' coiiinlur, iiee. ilivini.s pra'- citali alque a parlt' daiiinationis mis:;i callida atte
ceplis se coramoveri pitinntnr. 0'>o'' bcnigne virtus divinum opus intrant, ac furtim subtrahendo el
hsec quam scientiam Dei nomin;iri aiidijti, s.epitis palam rapiendo atqiie in insaniam bacchando te-
compescens, uniciiiijue eorum dicit vera admn- mere per nefandissimam pecuniam horrihilis diabo-
nitionis suae, ut prsediclum est ;
quia altissimus licae nigredinis, constituta a Deo ofliciadcglutiunt
Deus praesciens molliri corda durornm lapiduui in et Ecclesiam hoc modo per insanuni fiirorem coii-
hominihus flectit se in misericordia sua ad eos (ut tibi turbantes, in eam sibilos deceptionis anliqni ser-
ostensum est) frequenler commonens illos nt intra pentis dant. Qnomodo? niabolica asltitia tandiu
se gementes et flentes ipsum orent (juatenus eos incanlos honiines aftlant, donec eos secnndum vo-
liberet de importunitate nequitiai sna? qua diabolica luntatem suam per mortiferam emptionem exsupe-
suasione perfusi sunt, ita ut in hac paMiitentia pos- rant, hoc sibilo jaclantiae Ecclesiam contaminantes
sint reverti ad intellectum bon.T voluntatis, recor- dum sic furanlur potestates qn.-t» mca ordinatione
dantes vestis innocentia» quam susceperunt in re- conslitiilu' snnt. Qui quoniain hcec faciunt : a con-
generatione spiritus et quod
aquse. Sed ut vides spectu meo impffinitentes projccti sunt, nec in his

quidam eorum his verbis castigati quamvis idem factiseos scio; quia ea per se et non per me adepti
indumentnin ipsis riiflicile videatur, illnd lamen sunt, nt meus ostendit, dicons Ipsi
Osee servus :

cum miilto sudore retinent hoc esl quod ipsis ins- : regnaverunt, sednon exme, principes exstilerunl et
piratione Spiritus sancti admoniti in lide quam susci- noncognom. Argentum suum et aurum suum fece-
piimt qiiasi gravem mentibus suis
et difficilem runt sibi idola ut interirent [Ose. viii). Hoc tale est

viam arripiunt. sed eam quanivis multo labore ta- Homines voltmtatem suam sequentes, computant et
men non desperante? uec ts?dio torpentes tandem constituiint in se ipsis quidqtiid eorum proprius ap-
perficiiint. Quidam vero eadem verba subsannantes, petitus deliberat. Quid hoc? Concupisceus videlicet
vestemque ipsam furiose exuentes abjiciunt, ad concupiscentia eorura quse in ipsis est ; suadet ut
mundum redeuntes unde venerunt, multaque per- dorninenlur hominibus lurlivo et rapto honore, non
scrntantes, niulta inutiiia saecuiHrium vanitatutn postulato ncc sumpto, nec conslitulo ex me, quod
discubt; jsti sunt qui legem Dei et justitiam ejus tamen aliquando ita fieri permitto ; ut judicialis
derisui habentes, fide catholica in vanitatibus er- pcena superveniateis ob proprias voluntates eortira,
rorum siionim se denudant, eam abnegantes in quia me in hoc non qusesierunt. I']t quid hoc eis

operibus maiignis quae perlinent ad mortem, et ad .^ prodesl ? Quia in hoc non viriditatem sed ariditatem
mundi hujus vanitates ?e declinant, quas prius habent ; et quoniam hoc non plantatur sed iuutilis
Ucte diraiserant, ac libidinosa facta in actibus per- herba nascitur in eis absque trunco. Infrucliferae
versis sciscitantesardentem gustum sa^culi discimt enim herbae de terra facile nascuntur per so; fru-
atque eum diabolicis irrisionibus secundum decep- ctilene autem seminantur et plantaiitur riiagno la-
tionem illius pervertunt. Quorum alii Jin idem redi- bore. Sic permitto quod aliquando terrentim desi-
ficiura tandem reversi, vestera quam abjecerant derium honiinis, sine radice in malo facile floreat,
iterum tollentes sibi induunt ;
quia isli ad optls di- plantationem boni non qtiferens quia viriditatem ;

vinum de via erroris sui redeuntes vcnitint, et aetatisnon habet, permitlens eliam quod aliquando
schisma diabnli quod secundiim voluntatem illius rectum dcsideriura ejus bene radicatum in bono :

acceperant abjicientes, habitum verae fidei quem in fruclura per multas miserias afferat, i'igationein
baptismo susceperant et quem ipsi in erroribus sanctilatisamans, quoniam asperitate hieniis caret.
suis verum Uei;ra deridentes abjecerant, iterura linde etiam saepe viles homines pra'cellunt in prin-
puro et simplici corde confitentes resumunt. Alii cipatu communem et ulilem populum, ut inutiles
autemreverti nolenles, ea denudati in mtindo igno- herba? aliquando excelsiores sunt utilibus; ipsis
miniose remanent, qtioniam ipsi ad Uetim pura po;- D fantum positis in propriis desideriis suis non mea
nitentia redire contemnentes veste inocentia; spo- planlatione, aut tactu cognitionis doni mei, aut or-
liantur, et idcirco nudi a bono fideliura operura, dinationis meae radicatis, sed hoc justo judicio per-
sed pleni nialo vitioriura diabolicarum artium, in mitto fieri ;
quia illud a me non quaesierunl, sed in-
nequitiismnndialium vanitatum cum maxima con- tra se ipsos constituerunt, unde et mihi super hoc
fusione tam praescntis saeculi quam futuri vitam in judicio meo respondebunt. Nam et felicitatem
suam usque ad mortem impcenitentesdeducunt. optimae doctrinae quam in animo suo ab omni indigni-
Sed quod vides quomodo quidam sordidissimi et late infidelitatis deberent examinare ut argentum
nigerrimi quasi per insaniam excitati ab aquilone purgatur a ctincta falsitate, et titilitatem profundis-

venientes in ipsura aedificium irniunt turrimque sima'. sapienliii' quam in voluntate sua debcrent or-
prcefatam bacchando invadentes in eam ut serpen- dinare splendidissima fide, semper videntes quo-
tes sibilant hoc est qnod quidam scelerati homi-
: modo Ueus colendus, venerandus, et confitendus sit;

nes sub mobili calore I»>ti stuporis, sordentes per faciunt sibi in contrarietem vanitatis. Quomodo?
nigredinem] diabolicae aspectionis Ueum aspiciunt, Ipsi niaximam infelicitatem, in-
inciirvant eara ad
nec causam illam quam desiderant per donum sancti tellectum suum quem a Deo habent insatiabilibus
 : ;:

SCIVIAS.-LIB. III, VISIO IX. 08fi

coiicupiscenliis carnis snae ollercntcs ;

quasi rol,«ns A modo ? SapiHntiniii et consilium quncl a mf* in corde
et putridu ipsa caro corum (icns sit, iiolcntes ocnlos suo habuerunt : sua sententia in forum pdsuernnt,
suos erigere ad Deuni qui formavit illos, sed vo- sihi ex hoc pecuniam iniqnitatis in nlioruin perdi-
luutatem suMm pro Deo habentes, quoniam secun- tione recipieutes. Quapropter mercatum iilum in
dum hoc vivunt; nt in se ipsis ordinant et consti- amara poenitentia abjicient; vel mihi iude in igne
tuunt. Hocautem ideo non facinnt ; nt agrum illurn diri ardoris respondebunt. Nam qui viventem digni-
qni gignit cihum vit» ijeterna' possideant, sed nt tatem quam spiritus in spiritualibus apicibus vi-

absint ab eo etimpoenitentes in perpeluuni intereant, vificat, mortuo pretio coraparans ad fetorem scatu-
quoniam ille quem pro Deo colunt mortuus est rientis putredinis perducere conatur: ex ipsa prae-
sicut et ipsi mortui sunt, videlicet tani venditoro.s sumptionis perversitatc (nisi citius p(£niteat) in
quam emplores spiritualium, hoc esse desiderantes perditiouem detrudetur, ut accensus in Spiritu
qnod a me non qupesierunt. Nam qui potestatem per sancto desertor erroris relinquensque omnia lilius

vcsanam concnpiscentiam itivadit, ita quod rationa- cohimbse P(;trus, transeunti turbini qui in teterrima
bile donum quomodo
Spiritus sancli venale facit nigredinc lucem volebat absorbere dicit
;
Pecunia :

posset ex tali venditione salvari? quia homo qui iaa tecum sit in perditionem ; quonlam donum Dei
substantiam suam alienis veudit, ea non dehet am-
B existimasti pecunia possideri. Non esi enim tibi pars
plius uti. Et quomodo deberet etiam tnercator iile neque sors in serrnone isto. Cor enim tuum non est
uti empta salvatione quam a Deo nolebat recipere, rectum coram Deo {Act. viii). IIoc tale est Pecunia :

sed festinavit eam adipisci pecunia, quatn tamen fallacis contidentia:» tuae quam habes in aliena re ut
ut adipisceretur recto judicio suo Deus tieri permi- dominum, ipsa autem te habens nt mancipium imo
sil? ISatn (juihusdam Deus indignatus illud eos fu- ut niliilum, sit tibi in perditione gehennalis ignis
rari permittit; pro quo tamen occulto judicio iu si hoc donum quod ignei Spiritus sancti est, per
prcesenti eos punit, et non iti futuro; ut secundum nefas pecunia? comparatum, impcenitens retinueris,
quod in oblivione Spiritus sancti amaverunt, in quoniam in transitoriascientiaanimse tua? accensionem
se ipsis confundant, ita quod per coufusionem hanc ipsius acutissimi inspectoris, fallaciter existiinasti
ad hoc perducuntur ut ad Deum in p(3enitentia re- pecunia possideri quam diffisus es te posse habore ;

vertantur unde et hsec peracta remissionem in fu-

; dono Dei. Si autem ob causam hanc poenitueris
turo consequuntur. Quosdam autem in hoc toler \t, illud quod emisti dimittes. pecuniamque quam pro
non in prtesenti eos crucians, sed justa ex cansa ia ipso d"disti sic perditam senties, quia quod aiternum
futurum ditferens, quia voluntatem suani pro Deo q est, cum luto mercari voluisti ab illo, qui te forma-
habent quaproter et ipse eis in futuro ostendit,
;
vit ex iimo. Sed te in illa emptione durante, non

quod voluntas eorum ipsis in amaris cruciatibns liabebis partem lucis in consortio supernorum an-
prosit. Sed et alios tam in prseseuti quam in futuro geloruin quoniam in sermoue lingujB tuaj rapaci- ;

punit, quoniam clarus eorum intellectus in ipsis tatem cordis tui protulisti, aliud concupiscens quam
vilem ac conlemptibilem sua sponte se facit, imitans cives ajternaj claritatis desiderent. Unde et cor tuum
diabolum iu malis suis. Alios qnoffue ad hoc perve- in hac perversitate coram Deo injustum est : hoc
nire permitlit ; ut ipsum malum in poenitentia eo- volens habere per emptionem pecunise, quod gratis
rum confundatur, cum se pro perpetrata injustitia a Deo donandum est. Itaque desertores hujus di-
acriter punientes, illam quasi putridum cadaver vini pacti, quia illud (juoerere deberent gratuito
abjiciunt. Quibusdam vero ne hoc adipiscantur mise- non faciunt, justo judicio per
dono Spiritus sancti et
ricorditer resistit quia si ad illud pertingerent,
;
ine vanis simulacris comparantur quoniam ut illa ;

pcBnas geheunales non effugientes in eis fortiter opus manuum existentia a verilatis consortio sunt
cruciari mererentur. Quicunque autem prostituerit vacua, sed tamen ab iniidelibus pro Deo coluntur,
aut sibi usurpaverit cathedram potestatis in con- sic et isti per conlrarietatem terrenorum munerum

silio patris sui qui pocunia est, quoniam ipsa pa- " illuminatione Spiritus sancti carentes, fallaces ma-
ter illius efticitur in mercatu, ipsi perditionem acqui- gistri efticiuntur, non electi in suspirio animse suse
rens ab illa dignitate ; et ille qui dedit et qui veluti officio illo sint indigni, sed in flagrante super-
accepit abjiciendus est, quia si homini pecns suum bia illud ah hominibus accipientes voluntatem meam
furtim ablatum et alii venundatum fuerit; ille cui in hoc nou considerantes. Quapropter nescio unde
ablatum repertum cum omni jure repetit, qui
est, sint illi et quasi alieni sunta me; quia ob hanc
vero vendidit aiit qui emit, absque contradictione injustitiam suam si sic perseveraveriut, a me pro-
uterque dimittet illud. Sic et dignitas potestatis jecti sunt. Si autem ex toto corde poenituerint, eos
quae secundum justitiam meam debet possideri, si suspiciens, gaudium super ipsos faciam angelorum.
per aliquem furtivo raunere diripitur, et in alios per- Sed, quamvisinjuste agant qui perverso ardore has
verse dissipatur;a me cum districto judicio requi- dignitates desiderant, nec eis consentiendum sit qui
ritur, ac propterea ille qui eara in mercatum posuit, eas sua nequitia iuvadere nituntur, ut dictum est •

vel qui eam indigne comparavit, utiiitate illius ipsa tamen regimina bona ad utilitatem hominum
justo judicio uterque carebit, quia templum nomini a Deo bene disposita sunt, nec eis superbe et perti.
meo consecratum, donum rapinse fecerunt. Quo- uaciter resistendum est, sed potius in amore meo
 087 S. IIILDF.GAHDIS »i8S

obediendum. L'nde nullus lidelium qui Deo vull di- .\ vorsus prsetatam turrim Kcclesia^, quasi septeni alhi
gue ohlempeiare oppunat se magisterio sibi prjesi- coloris marmoreas columnas in miram rutunditatem
denli : quoniam illud imitalur honorem Dei, custu- tornatas, stanles : lioc est quod in opere omnipo-
diens et pasceus oves ipsius, ulhonor ipsarum ovium tentis Patris ad munimentum et ad decorcm novae
non dissipetur alienum qui tur et latro est; quia
in sponsae, Spiritus sanctus iuspiratiunis sua- septem
ut nullus debel repugnare Deo, sic nemo dehet in- candidissima sustentacula omnem adversilalem
sipienter resislere magisterio suo. Ergo omnis homo tempestatum sua forlitudine abstergenlia declarans,
vivens in anima et corpore allioribus se dignilati- summam potestatem nec initium nec linem in ro-
bus, sive corporales sive spirituaies justitias reti- tunditate a?ternitatis hahentem nianifestavit. Quu'
neat : subjectus eis dehet obedire ut in tiniore ma- sunt altitudinis septem cuhitorum ;
quia umnem for-
gisterii earum dirigatur constituta lex hominum, ne titudinem et altitudinem totius humani inleilectus
ipsi deviantes dona excedentia, eum qui cuncta creavit puris-
in indisciplinata libertate voluntalis illa

sua; sibi ipsis legem punant secundiim quod volue- sima fide colcndam deinonstrant. Kl in summitate
rint, sic errantes in via Dumini, quia ue errent sua quasi ferreum et rolundum habent tabulatum,
propter hoc potcstas a Deo est. Quomodo? Inspira- p decenter aliquantulum in altitudmem sursum ere-
tione Spiritus sancli regimina hominum disposita ctum quoniam in excellentia suai claritatis invinci- ;

suut ut per ipsa discant homines timere Dominum.

; bile,m et incumprehensibilem divinitatis potestatem
Qu« si illi secundum libitum suum in contrarieta- designant, tegentem et sustentantem illos elegan-
tem perverlerint non tameu sic in volunlate Dei
; tissima rectitudine sua in coelestibus, qui se hie
est, sed in secreta permissione ejus ut justo judicio per dona sancti Spiritus separaverint a carnalibus
concupiscenti illorum in perverso ardorc ad detri- voluptatibus.
mentutn sui cumplealur. Ergo dignitates polesta- Quod autem in cacuminc ejusdem tabulati vides
tum inspiratjfi a Deo ad uiilitatem huminum ul) quasi pulcherrimam imaginem stantem hoc est ;

magnam necessitatem eorum ab ipso juste ordinala? quod virtus haec in altissimo Patre ante omnem crea-
sunt: ne plebs Dei morc pecudum sine regimine luram fuit, ordinans in consilio ejus qua^que in-

vivens, per devia quieque instahilitatis sua; incede- strumenta crealurarum quae in cuilo et in terra
ret. Uude quae ipsis repugnat, nolens per impulsum condita sunt, ipsa scilicet magnus ornalus fulgens
superbia^ eis in humilitatis subjectione, ut justum in Deo, latissimusque gradus gradum caeterarum
est, ohedire ; non hominibus contradicit, sed mihi virtutum existens in ipso, eique dulcissinia am-
Creatori qui cuncta juste dispouo, se pertinaciter se- C plexione inardentis amoris conjuucta tripudio.
cundum transgressionem Adae opponitur, prepter Quae ad homines in mundum
quoniam illos aspicit ;

hanc rebellionem tenebras damnationis sibi accu- qui eam sequi voluerint sua protectione semper
mulans, sicut et ille de gaudio in aerumnas expulsus regit et custodit, eos valde diligens ;
quia constant
est: non autem ille qui perversae nequitiae liominum in ipsa. Nam iinago iila sapientiam Dei designat;
in zelo meo in humilitate incedens non consenlit, quiaomnia per ipsam a Deo creata sunt ct regun-
quia is justitiam justitia Dei potius auget quam mi- tur, cujus caput veluti fulgur tanto nitore radiat,
nuat, si hoc congruenter et opportune feceril sed ; ut illud ad plenum non possis considerare ;
quo-
is qui ipsas dignilales per elatam superbiam inde- niam divinitas terribilis et blanda omni crealurae
center opprimere voluerit, quoniam ille mea dispo- est, omnia videns et considerans, ut oculus homi-
silione ad utilitatem viventium, ut prsedictum est, uis ea dijudicat quae sibi fuerint apposita, a nuUo
propalal;i- sunt. Et qui contra eas superbe calcilrat, tamen hominum in profimditate myslerii sui ad
inspirationi mea; repugnat, quamvis aliqui insania finem valens perduci. [Jnde et manus ad peclus
ignorantise suae timorem meum non inspicientes, suum decenler componit: quae est potestas sapien-
eisdem dignitatihus in iniquitate voluntatis suae di- tiae quara ad se ipsam sapienter constringit, ita

vinum ])ra?ceptum praevaricantes se ingerant, quod D quod omne opus suuni lali modo dirigit, ut nulhis

justo judicio ita lieri permitto ut desiderant ipsi, ei in aliquo uec prudentia nec potentia resistere
per a^quissimam examinationem ex hoc in gravi poi- possit, pedibus ejus in ipso tabulato tibi ad viden-
nitenlia aut in igne gehennae responsuri. duin occuUatis ;
quia profunda ejus in corde Patris
Sed ut vides quod ex his (iiiidam ah liac stultitia absconsa nulli hominiim patent, soli Deo secreta
cessantes mundi elfecli sunt, aliis in eadem nequitia ejus nuda et manifesla. Quod vero circulum in

et sorde sua perseverantibus: hoc est quod ex eis modum curunae. multu fulgentem splendure habet in

aliqui per inspirationem divinam a perversitate sua capite: hoc est quod majestas Dei initio et flne

resipiscentes, per puram et veram p(jenitentiam carens incomparabili nitet lionoie, tanto fulgore
muudari et salvari merentur, aliis obduratis et Divinitale radiante, mortalium mentium in ut acies

impoinilentibus in eadem calliditate sua et immun- ipsa reverberentur. Sed quod tunica aurei coloris
ditia usque ad tinem vitae suae permanentibus, atque induitur hoc est quod opus sapientiae quasi in
:

ita sufTocatis miserabiliter et crudeliter in tormentis purissimo auro frequenter consideratur. Quaprop-
dirsp, mortis morientibus. ter et a pectore deorsuiu usque ad pedes zona una

Qood autem intra prxdictum iediiicium conspicis descendens pretiosissimarum gemmarum ornata,
 :

G8!) SGIVIAS. — LIB. 111, VISIO IX, ()9(>

viridis scilicet albi et rubei atque acrei purpureo A et claros oculos iiabens, acutissiuio iu coelum vidot;
fulgore interlucente coloris decoratur; quoniam ab quoniam maxima et summa bonitas justitiae, luci-
exordio mundi cum primum sapientia opus suum dissimum visum per incarnatum Filium Dei homi-
in apertam ostensionem dedit, jamque se usque ad nibus declaravit, cum ille in liumano corpore ter-
tinem sBeculorum quasi una via tetendit in sanctis renis ac tenebrosis oculis se manifestavit : ccelestia

et jnstis mandatis ornata, videlicet prima planta- intuens per redemptionem animarum. Et tota can-
tione viridis germinis patriarcliarura et propheta- dida et perlucida existit ut serenissima nubes est;
rum, qucC in aerumnis gemilus laboris sui maximo quia ipsa in candore mentium justorum
et puritate
desiderio Filium Dei tlagitabant incarnari, et deinde hominum habitat, qui omne studium suum ad hoc
dccorata candidissima virginitale in virgine Maria, intendunt, ut justitiae Dei tidelissime subdili sint.
et postea in robustissima et rubente martyrum lide, Unde nubibus se assimilat quoniam in cor-
et ipsa ;

ac demum in contemplationis j^urpurea et lucida dibus justorum gratam sibi habitationcm parat. Sed
charitate, proximus per calorem sancli
qua Ueus et quod aliam formam hominis in ea nullam conspicis :

quod ita ad terminiim mun-

Spiritus diligendus est, hoc quod coelestis et non terrestris manet, se-
est

di procedet admonitione illius non cessante, sed sem- cundum quod et tibi declaratum est, videlicrt hu-
per quandiu seeculum durat emanante, ut etiamhaec raanis operibus quibus gravantur homines illi non
virlus in exhortalione sua declarat, ut prajdictum est. adhaerentibus, sed quae ipsos ad justificationem
Sed quod iterum in pavimento ipsius aedificii tres vita; perducunt; quoniam Deus justus est, ut et ipsa
alias imagines vides hoc est quod : hae virtutes diabolo opposita in opere Dei caeteras virtutes ex-
terrena calcanles, et cojleslia in divino opere se- hortanssuperius fideliter demonstrat.
ctantes tria instrumenla per qua; Ecclesia in tiliis Imago autem priraa illarum quae ante praedictam
suis «terna petit designant, nutrimentum scilicet imaginem sibi coUaterales stant ostendit fortitu- ;

magistrorum et pugnam lidelium adversus diabo- dinem, quia post justitiam Dei surgit fortitudo quasi
lum, ac reversionem eorum de consensu vitiorum ;
princeps in conspectu summi regis, recto et sancto
quarum una preefatis colummis acclivis est; quia opere repugnans in hominibus cunctis insidiis ad-
ecclesiastici doctores per donum sancti Spiritus versariorum ; armata appai'ens, videlicet virtute
imbuti, requiem capiunt ipsius fortitudine ; et reli- omnipotentis Dei quoniam ipsa fortis in tide for-
quse duse ante ipsam sibi collaterales stant, quo- titer resistit diabolicae subjectioni. Quapropter et
niam dileclio Dei et proximi ejus exhortatione in galea, id est superno vigore ad salutem credentium
istarum conjuueta et sociabili continetur operatio-
q induitur, et lorica : quod est Christianorum lege,
ne. Unde et se omnes ad columnam humanitatis quae per justitiam quam continet in se nuUa sagitta
Salvatoris et ad praefatam turrim dirigunt ;
quia diabolicae artis aboletur ; ac ocreis, scilicet rectis
dari unanimitate Filium Dei verum Deum et verum itineribus in doctrina principalium magistrorum
hominem in Ecclesia devotissime coli et adorari os- frequentatis: atque ferreis chirothecis, quae sunt
tendunt, justitiam perjustitiam elevantes, designan- fortissima et acutissima opera quae tideles perficiunt
do videlicet in antiquis sanctis altissimnm Deum in in Ghristo. Tenet etiam evaginatum gladium dextra,
incarnatione Filii ejus salvationem operatum ani- id est bono opere nudam et apertam in divina
in
marum. Scriptura Dei admonitionem, quam verus Dei Fiiius
Sed haec imago quae ipsis columnis acclivis est, in mystica signiticatione denudavit, cum interiorem
prseligurat justitiam Dei ;
quoniam ipsa post sapien- dulcedinem nuclei in detectione legis ostendit. Has-
tiam per Spiritum sanctum in homiaibus cum om- tam autem liabens sinistra, qua fiduciam aeterno-
nibus justitiis suis operatur, tantte latitudinis appa- rum in hac etiam actione designat infidelibus ho-
rens ut latitudo quinque hominum
minibus se habere, ubi carnalibus concupiscentiis
sibi astantium
nominari potest; quod est expansio quinque sen- per voluptatem carnis impugnantur. Quod autem
suum humanae capacitatis, cum quibus ipsa in lati- D sub pedibus suis horribilem draconem conculcat
tudine legis Dei conversatur, continens et conser- hoc est quod per viam rectitudinis antiquum et
vans a Deo instituta pra-cepta vila', ipsam diligen- horridum serpentem potestati suae subigit os etiam ;

tibus. Quae et tantai proceritatis est, ut longitudi- illius ferro haste transverberans ila ut ipse immun-
nem ejus perfecte discernere non valeas, ita etiam dissimas spumas evomat ;
quoniam rictus sordidis-

quod per omne hoc aediliciuni prospiciat ;

quia ipsa simcB et diabolicae libidinis, in acutissima audacia
in latitudine sua humanum intellectum excellens, castitatis transfodiens conspumationem ardentis li-
sursum tendit ad coelestia: sic quod etiam in incar- bidinis, qua ille homines polluit ab eo extorquet.
natione Salvatoris de ccelo prospexit : cum idem Unde gladium quem tenet quasi ad feriendum
et
Salvator scilicet Filius Dei a Patre exivit, qui vera forliter vibrat; quia Deus penetrabile verbum suum
justitia existit. IJnde et in omnia ecclesiastica in- ad interliciendum omnem intidelitatem idolornm et
strumenta aspectum suum dirigit ;
quoniam illa aliorum schismatum quae incredulitatis sunt, in ex-
per eam fabricantur et continentur, ut altiora pro- tensa fortitudine manifestavit, sicut et virtus ha;c
pugnacula ad fortissimam turrim per quam constare iri admonitione sua manifestat.
possint conjunguntur. Quapropter et magnum caput Altera vero imago sauctitatem sigailicat; quo-
 :

691 S. IIILUEGAUDIS 695

niara cum per forlitudinem diabolo repugnatur, A mentibus lionjinum, ut mortem ejiis imiten-
et ipsi
sanctitas in homiuibus bonis ad ornalum coeleslis tur. Et in signum crucis liabet, circa
pecloro suo
luiiitw orilur. Qvix Iriceps f.sl ; i[uouiam bac trina tliiod etiam spleudor maf^nus in eodem peclore ve-
dignitale ad statum suum perducilur, ila ul in na- lul auroia fulgens rutilat quoniam iu intenlioue ;

lurali loco capitis el in utroque luiiuero suo caput mentium lideiium i;i un diligentissime complecten-
appareat ; quia justa et diu;na aclioue Deus caput tiiiin recordationem jiii-iunis Christi Jesu ruminat.
totius veia' exsultalionis et in prosperis et in ad- Mac etiam ubique serenissima claritate tidei in eis-
versisey quibus vel hetitican vel contristari potest dem jientibus dosignans quod ille qui obediens ;

homo, metueudus et veuerandus est medio tamen ; Palri taliter in sancta humanitate sua passus est
alia duo aliqiiantulum superemineute quoniam ille ; voliintate Patris, in pulcherrima aurora solis qu.T
qui jude\ bouorum et malorum exislil, omnia su- virgo Maria est sinc macula ]»eccati natus advenerat,
peremiuet sua sequilate. Sed quod idem mediuiu Qiiod aulem in dextra nudum gladium tenet, qucm
et quod a dextris ejus esl lanto fulgore radiant, ut pectori suo et eidem cruci cum multa devotione ap-
clarilas ipsorum visum tuum revcrboret, ita quod ponil: hoc est quod boiio et saiicto opere oslendit,
utrum virilem au muliebrem loriuam habeant per- quomodo Scripluras per Spirituin sanctum denuda-
fecle considerare nou valeas: hoc est, quod sanc- g tas in recordalione mentis electorum hominum (quia
titas in culmine bouoris et in parle prosperitatis et ipsi passionis Redemptoris siii duicissime recor-
feternae dulcedini^, tanto splendore diviuiE gratia.' danlur) diiigit. Ljudo etiam vides in fronle medii
perfusa cousistit, ut prolunditas mystcrii ejus ita capitis scriptiim sanctitas, quia in interiori facie
intelloctum hominum excedat, ul prai gravedine qu« est animas absque uiia indignatione pudoris
mortaiitalis neC libertatem nec subjectionem ejus cum gaudio vitai sanctitas cogiioscitur, et in froute
in Christo possit intueri, pra^.terquain quod viget dextri, radix boni ;
quoniam ipsa paiam initium et
in ipso. lUo autem capite quod a sinistris apparet fundamentum in saivalione Saiictitatis est, et in
aiiquantulum obscuro et muliebri consuetudine froute sinistri non parcens sibi ; ifuia sine corporc
candido velamine velato ;
quoniam perfectio ha>c moiliLicm et vanitatera carnaliura voiuptalum abji-
qu8e se fortiter constringit ob amorem Dei, in ad- ciens, semper se in dislrictioae coiistringit, orna-
versitale illa qua ipsa diabolica infeslatione. et liu- raenta cteterarum virlutum sibi conjungens ut possit
m 1110 opere impugnatur, quasi anxietatem et soUi- perlici et perdurare contendit. Sed et medium ad
citudinem quomodo se divino auxilio defendal alia duo aspiciens et ilia ad ipsum, utilitatem suam
liabet, humillima subjectione in albediue et pulchri- ad invicem conferunt ;
quoniam ipsa fortiter in una-
tudiiie Clirisliani certaminis se Hedemptori siiinmo nimitate interioris visionis et diiectionis consisten-
gemitibiis fideiium cordium commendans. Quod tia, ita ut nulium eorura sine adjutorio alterius
vero tunica ex aibo serico eadem imago induta est, durare valeat, verba et admonitiones suas ad pro-
hoc est quod opere iucidissimi et suavissimi studii, fectum hoininum dirigunt, ut dictum est. Qui au-
in quo perfecla sanclitas Filium meum imitatur tem acutas aures iuterioris intellectiis habet; hic
ciicumamicta apparet, candidissimis etiaiu calcea- iu ardente amore specuii mei ad verba luec aniielet,
meutis munita quia per mortera Cliristi, in cau-
;
et ea in conscientia aniiui sui coiiscribat.
dore regenerationis spiritus et aquai refulget iu

VISIO DECIMA.
Sl'mmaru:m. —
Verba Filii hominis. Quod homo habens scienliam boni et mali, inexcusabilis est. Admonilio
adconjwjrt/os. Comparafro de arjrn. Quod honio 7ion drhel scrnfari tjund sihi scimdum non esf sicut in ,

exemplis patef. Quod nutlus reponteviam snncfitafis arrlpiat utin supposifis exemplis videtur. .4dmonitio
ad virrjines et conlinentes qualiter sanctitatem ajfjredi debeant. I)e interiori continenfia menfis ul in
subjeciis ezemplismanifeslum cst. Coinparatio thcsauri. Verba constanlise. Verba caelesfis desidcrii. Verba
compunctionis cordis. Verbaconfempfus mundi. Vrrbaconcordix. Quod in altifadine justifix et fortifudinc
donnrum Spirifus snncfi opera tjux Ufus in linminibus nperalur solidanfur. Quod omnis acfio quae fide
el opere in /idelibus perficitur timori homini divina providenfia coadunatur. Quod volenlem perseverare
in bono opere Filius Dei regilne cadat in errorem qui hu)nilitate sua destruxit mortem. Quod umbra legis
in nativitnte et passione Filii Dei fmem accepif. Qux gessit Deus in Ecclf.sia ab hominibus videri et sciri
pnssunt ; futura autem non nisi fide vel revelafione divina. Qund Dcus misericorditer hominem conspiciens
admonet ut imitando sanctos coelestem pafriam pefal. De sfatu constaiifise, caelestis desiderii, compunctionis
cordis, contemptus concordix. be hnbifu earum. De constanfia. iJe caelesti desiderio. I)e compunctione
cordis. l)e contemptu mundi. De concordia. Quod in vigilante fortifudine fidei opus bonum explanatur
et in peTfeclione operis qua devotione quisque Deum colat ostenditur. Quod per /ortiludinem fidei Deus
anliquum serpentem in profundnm xfernx confusionis dejrcit. Fagani, .Jiidxi, falsi (^hristiani veram fldern
afmeganfes, in pofestate Dei sunt quamvis ab Ecclesia qux in alfo posita est ejecti sunt. Verha Joannis ad
eamdem rem. Quod Deus Ecclesiam ab omnibus partibus mundi cotlectam, secundum qux prxdestinavit
ad effectum eonfuso dinbolo perducit, quod est in novissimodie.

tt post hsRC in summitate orienlalis angiili prtR- D ipsins illa lucida ct iapidea videlicet, coniunctce.
monstrati aedilicii, ubi prcediclae duai pdrte» muri eraut: vjdi quasi scptem gradus candidissimi mar-
693 SCIVIAS. — LIB. III, VISIO X. 694

nioris, ad lapidera illum inaguuin super quem

qiii A debes adversum le. Coelestis es in spirilu, lerre-
praelatus lucidus sedens in ihrono appparuit in mo- stris in carne. Unde qu;e coelestia sunt debes ama-
dum lestudiuis advoluti videbantur. Et super illos re, et quse terrestria sunt conculcare. In opere au-
gradus sedes posita erat super quam juvenis qui- : tem ccelestium demonstro supernum praimium;
tibi

dam sedens virilem et uobilem vulluni pallidi tameu in voluntate vero carnis tuee cum visperficere quod
coloris, et usque ad scapulas
capillos subnigros injustum est, ibi ostendo tibi martyrium meum et
purpurea tunica ^indutus.
ejus diflluentes habebat, poeuas quas sustinui propter te, ita ut tu in con-
Qui a capite usque ad ombilicum ejus mihi ap[)a- trariis desideriis tibi ipsi resistas propter amorein
ruit sed ab ombilico deorsum obunibratus milii ad
; passionis meae. Plurimum intellectum habes in te,
viJendum fuerat. Et ipse respiciens iu mundum, plurimus etiam sensus inde requiretur a te. Mul-
maxima fortitudine vociferabat ad homines qui in tum libi datum est, raultum etiara a te requiren-
eo erant, dicens : stulti homines quitepide et tur- dum est. Sed in oranibus his caput et adjutoriura
piter marcetis in vobis ipsis, nolentes vel oculum tuura sum. Nara superno tactu tactus, si iuvoca-
unura aperire ad videndum, quid in bonitate spiri- vei'is me, responsuni audics a me si pulsaveris ad ;

tus vestri sitis, sed semper ardetis operari malum januam, tibi aperietur. In spiritu perspicacissimse
quod habet concupiscentia carnis vestr^e, recusau- scientiae quo donatus es, omne quod tibi utile est,
tes esse in bona couscientia et in recta speculatione habes in te. Et quouiara hoc est in te, idcirco et
animi vestri, quasi intellectum boni et raali nou oculi raei acutissime perspicientes, considerabunt
habeatis, nec gloriam hanc ut malum sciatis devi- quid inveniant in te. Quapropter de conscientia tua
tare et bonum perficere : audite rae Filiura hominis requiro vulnera et dolorem cordis tui in quibus te :

dicentem ad vos : homo, respice quid esses : dum coerceas, cum senseris te voluntate tua trahi ad
coagulatio iu ventre matris tuse fuisti? Etenim tunc peccatum. Et cum ita in eo exarseris ut quod totus
iuscius et impotens tui in viviiicatione eras. Sed liquefactus vix suspirare valeas : ecce tunc inspicio
tuuc datus est tibi spirituset motio ac sensibilitas; te. Quid tunc facies? Si tunc in hoc labore, vulne-
ut vivens movearis et te movens, intelligas fructum rato corde et madentibus oculis, concussus timore
Habens enim scientiam boni et mali at-
utilitatis. judicii mei invocaveris me, et si tunc etiam in hoc
que efticaciam operandi unde excusare te uon vales, clamore perseveraveris ut libi succurram adversus
quin omuia bona ex his habeas in te ita ut summa •,
nequitias carnis tuaj et contra pugnas malignorum
inspiratioue admonitus, Deum diligas in veritate spirituum : faciam omne quod tibi tieri desideras.
etjustitia, tibique resistas ^ atque domum habitationismeae ponara in te.
in concupiscentia et de-
lectatione injustitiae, ita ut te in his crucies Nunc ergo, fili mi, ^respice quanto labore et su-
: et hoc
modo raartyrium raeum colas, tibi in his ardo- dore in agro laberetur antequam semine seratur ;

ribus repugnans, crucem raeam scilicet in luo cor- sed postquam semine seminatus fuerit, dat fructum
pore bajulando, id est illicita desideria fugiendo, suum. Ergo attende et considera hffic. Nonne re-
cum te delectat peccare. Et cur tibi est tanta po- cuso terra; id praestare, ut fructum gignat absque
testas videlicet ut devites malura et facias bonum? sudore laboris? Sed cum mi'ii placuerit ipsa fructi-
De scientia enim boni et mali ;
qua intelligis quod bus superabundauter ita repletur, ut homines abun-
homo es, mihi responsurus es. Sed bonum contem- dantissime sufticientiam habeant, aliquando etiam
nis, malura operaris ardens in carnalibus deside-
et buperabundent, etcumvoluero ita eis attenuatur, ut
riis, bonum tibi quasi grave videtur malum
quia : horainesaliquandoprii^uiraiafame vix vivant, aliquau-
autem in te facile excitatur. Et cum hoc sit uon : do etiain multi in illis attenuati deticiant. Secundum
vis te constringere, sed libere peccare. Quid feci hunc homines per me positi scilicet homini modum ;

quando pro te in cruce passus sum in intirmitate illi qui bono corde semen verbi mei voluntarie susci-^

caruis, cum contreiiiui ac angustiatus sum ego pit, magna dona Spiritus sancti ut bono agro super-
Hlius hominis? Ob hoc requiro a te adversum te ^ abundanter tribuo. Ille autem qui aliquando ver
martyrium quod pateris in voluptate carnis tua% et bum meura recipit, aliquando etiara recipere recu-
in reliquis perturbationibus ac illicitis desideriis sat, est quasi ager quod hoc tempore viret, hoc
tuis quee sunt contra voluntatem ineam, atque iu aulem arescit. Hic homo tamen omnino non perit;
aliis hujusmodi nequitiis quae haec subsequuntur in quia quamvis famem in anima patiatur, aliquid ta-
quibus te non potes excusare quin noveris quando men quamvis parum viriditatis habet sed hic per ;

bene et male operaris. omnia moritur, qui nulla intentioue verba mea
Sed non abjicio copulam castae legalis conjun- recipere exoptat, et qui nec admonitione Spiritus
ctionis, quae per divinura consilium constituta est sancti, nec doctrina hominum, cor suum ullo modo
in multiplicationem procreationis liliorura Adar>; excitare vult ad bonum. Haec miraris, o homo, et

ubi hoc in vero desiderio prolis et non in falsa scire vis cur haec ita tiant.
voluptate carnis ab iis sit quibus illud sine injuria Sed ut nec divinitatera mortali obtutu vales aspi-
licitum est, secundum quod eis in lege divina prae- cere ; sic nec secreta ejus mortali sensu poteris
ceptum non spiritu se-
est, scilicet steculo deditis et capere, uisi quantum in permissione ipsius tibi pos-
gregatis. Bouura ergo quod habes a me, diligere sibile est. Tu autem vacillante animo tuo, huc et
69.1 S. mLDECAUIHS (506

illuc versari?. Unde veluti aqua a calore ardentis A meo taedio allectus recordatus fueris somni illius,

camini absorbetur, sic spiritus tuus ab intiuietudiiic in quo prius in consuetudinalibus peccatis tuis
stulti animi tui oppriinitur. Ononiam h;ec scire cupis donnivisti, ad eadem priora scelera insanus et
quse non sunt scienda carni human;i' concept.e inscuis boni, adjutorio cl consolatione spiritus Pa-
semine humano in peccatis. Leva ergo digituin racleti destitutus reverteris. Tu autera quae quai-
tuum, et tauge nubes. Quid nunc? Sed hoc lieri sisti ductorem et ;i ij : Mreui ad htec? fallacem cerle
non potest, sic nec illud dum hoc scrutaris quod et deceptibilem animum tuuin, qui te stulte in aii-
tibi sciendum non est. Sed velut herba; agros suos ditatem ducebat, sine viriditate et recordatione
comprehendere non valent quia sensu et intellectu intellectus tui, oblitum quod nihil boni sine me fa-
carent, nescientes quid neque ipsi, neque quid ipse cere posses. Et quid tunc habes? Certe tuuc miser
sint vel quid opereutur fructu suo, quamvis im- et vacuus cades coram me et coraiu populo, alque
pleant et circumdent agros utilitoitis gratia et veluti ut inulilis pulvis conculcaberis. Nam quid est tibi
culices aut formica?, aut cjetera minora animalia possibile contra me? Nihil. Et quid poles meo auxi-
non desiderant dominari su[)er reliqua sibi similia, lio? Lucidissima potest opera (ju;i' suut splcndidiora
aut scire sive intelligere virtutem vel signiticationem soiis splendore, et dulciora in interiore gustu super
leonis seu aliorum majorum aiiimalium, sic nec tu mel et lac, cum desideranti populo inanifestantur.
cognoscere poteris quid iu scientia Dei sit. Quid tu Nam cum rotjuiris me intimo intcllectu anima; tuae,
fecisti vel ubi luisli, quando ccelum et terra creata ut in baptismo per lidem doctus es, nonne do totum
sunt? Qui hiEC creavit auxilio tuo tunc non indi- quod desideras? Sed posl casuin suiim, multi ge-
guit, sic nec nunc. Ut quid scrutaris judicium Dei, meudo et dolendo requiruut me qui priusquain ;

cum desuper imbre salutari taclus fueris? Ostende caderent me quaisisse debueruut. Quibus nianum
mihi quomodoin agro cordis tui labores, et quomo- meam porrigo, dicens Quare nou quajsisti me ante :

do eum colas. Quod si labor ille mihi placuerit, fru- casum? Libi eram? Et ubi requisisti me? Numquid
ctum optimum tibi do secundura laborem tuum, erit tuin quajreretis me, abjeci vos? Et dico horao, :

ct fructus tuus cum mercede. Nunquid do fructum si secus pontem [)rofuiidissiina3 aquae stares, et
terra? sine labore?Sic etiara nec tibi facio, o homo, propler inanem jactantiam et tui cordis oblivionem
absque sudore, quem requiroa te. Hal)es enim per (qua me in omnibus despexisti, cum possibile tibi
me illa in te, in quibus potes laborarc. Ergo dili- putabas esse omne quod voluisti, quasi nou indi
genler in labore te exerce, et fructum inde conse- geres adjutorio meo) temerarie in te ipso diceres
queris. Et cum fructum habueris, mercedem inde c pontem hunc volo devitare et per aquam ambulare,
referes. Sed quid?nunc multi devoto et puro ac sim- nonne prudenter faceres? Quod si pra-sumptuobe et
plici corde quserunt me, et invenientes retinent me. insipienier faceres;nonne in eadem creatura quam
Multi autem joculantes et ludentes volunt me tibi subjecla ad utilitatem tuam creata est, spiritum

adire sine labore anirai et cogitalionis su;i', nolen- tiium exhaiares? Sed ne hoc tibi conlingat prae- :

tes prBemeditari quid facere debeant, me scilicet caves propter pra?senlem et visibilem timorem
invocando, et sensum corporis sui considerando, aquu;, te absorpturu» in mortem. Aut si maxiraam
volentes tantum me apprebendere, quasi de gravi arborem abscisam ruere videres, nonne fugeres ne
somno evigilent repentino motu simulationis et de- ab ea coraprimercris? Vel si leones aut ursos tibi

ceptionis arrij^ientes viam ssnctitalis, iit in se ipsis occursuros aspiceres, nonne si posses praj timore
excogitant ; alii autem in abjectione sa^cularium quem conciperes te in terra absconderes ? Et cum
negotiorum, alii in continentia carnalium, alii in cor{)oris la^sionem ita fugis; quare non devitas ter-
virginitatis pudore super humeros suos assumentes ribilissimam mortem anima», timens creatorem
jugum meum, existimantes sibi possibile esse onuie tuum ? Nonne vidisti aut audisli uUiiin mihi unquam
quod voluerint, nolentes intueri qui sint aut quid resistere ? Nam qiii non est niecom, dissipabitur
perticere possint, nec volentes habere in scientia
D et s'iper quem cecidero, confringelur. Oiiid fuisti

sua quis cos formaverit, aiit quis eoriim Dens sit, qiiando ca-lum et terra creata siint, quoi ita vires
volentes eum tantum habere ut domesticuin suum suas peraguntut eis constitulum est ? Tu veroconsilio
qui omnem voluntatem ipsoruni perliciat. Sic nolo Dei formatus, et ipsius illuminatione tactus, pra?-
dare donum meiira nec seminarc vaciium agriiraj in cepta ejus transgrederis. magna amentia ! Per
homine illo, qui in hujusmodi vanitate se mihi in creaturam qua; tibi sulijecta famulatur, Deum
alienatione ignorantia; uesciat. I'nde et pes ejus tuum coiitemnis, tu terram calcas ac coelum suspi-
sffjpe in lapsum erit. Cui et dico : homo, quare cis qua; Creatorem suum timentes ei obediunt et
non inspexisti agrum animi tui ut eradicares iiui- jussionem ipsius adimplent : quid tu insipientissime
tiles herbas et spinas ac tribulos, me scilicet invo- minime facis ciim eum in cogitatione aut in opere
cando et ipsum considerando, antequam velut
te tuo neque vis scire neque ad euin respicere, ita ut
ebrius et insanus ac te ipsum ignorans venires ad velis ipsum ut decet agnoscere. Quapropter si non
me, quoniam nullura lucidum opus, sine ad.jutorio poenitueris, infcrnus justo judicio te degliitiel, sicut
meo perficere potes. Nam post hanc prapcipitationem etilliim qui obdnratiis de rwlo projectus est, qiiem
qua me velut in somno quaesisti cum in bervitio ; tu imitatus es. .\ttamen cum lapsus fueris, v.id-
697 SGIVIAS. - Ll!!. 111, VISIO X. 608

mans tideliter qusRre me, et sublevatum suscipiam A Quod si etiam in his aliquando cecideris, surgens ci-
te. Tu autem, o homo, tam frequenter vis summa tius pcenitentiam ex corde age et siisoipiens saivabo te.
tangere, qui nec intima vales comprehendere. Quidam autem decepti a diabolo, et perdurantes
Unde audi me tibi dicentem Si per me admonitus
: iu malo, putant se sanctilicatos esse, cum exteriorem
in abjectione ssecularium negotiorum, aut in con- liominein in se continent a conjugio, abjicientes cir-

tinentia carnalium juguni meum feri"e desideras, an- cumcisionem mentis ubi supertlui sunt in immundis
tequam hoc aggrediaris primum clama, et in hoc per- cogitationibus et etiam abnegantes circumcisionem
severa quajrens me, et ego adjuvabo te. Quod si etiam spiritus ubi proferunt makim in loculiouibus et ope-
adnionitioue mea tactus, ine vis imitari ad me quoniam hoc tlagitiosum
re- ribus suis, nolentes scire
s[)iciens, in virginitatis pudore quia ut flos de inarato sit, sed tantum tepide observautes ut caro eorum in-

agro nascitur, sic et ego sine virili semine de virgine tegra sit a commistione, renuentes omnino integrita-
Filius Dei natus siim ostende mihi agrum animi
: tui tem spiritus sui. Unde indigni coram me, sunt pro-
in multa humilitate, et ailoquere nie in largitate in. jecti extra legem tam carnalera quam spiritualem ;

teriorum lacrymanun tuanim, et dic Deus metis quianecin carne nec iu spiritu secundum justitiam.
:

ego indignus homo non habeo a meipso hauc possibili- „ Dei vixerunt. Nam nec constitutam sibi legem con-
tatem perficere ut virginitatem meam possim conser- jugii tenuerunt, nec quodplusest, quam quod in lege
vare, nisi tu, Domine, adjuves me, quia totus cul- praiceptum est, in virginitatis amore servaverunt.
pabilis sum in ortu ardentis succi de quo puUuIo in Quapropter indigni oculis raeis sunt, quoniara nescio
multis miseriis, frequenter repetens originom fragili- qui sint. Non eniin vidi eos in pra?cepto iegis ambu-
tatis meaj. Unde etiam non possum mea virtute ms lare, nec quod in illa re plus faverent quam quod
ipsum superare in gustu dulcedinis caruis meic, dum eis praeceptum est. Unde et repulsi a visione mea sunt.
sum arbor cuncepta et nata iu peccatis. Ob hoc tu, Do- Ego comparo eos infertili terraj gignenti spinas et
mine, da mihiin virtute tua igneum douum, quod in tribulos ac infellces lierbas, ad nullos usus homi-
me exstinguat hunc fomitem et hunc ardorem perver- num valentes quse in altitudine et colore suo se as-
sitatis, ita ut cum reclis suspiriis bibam de aquafoutis similant rosis et liliis ac aliis utilibus tloribus et
vivi qui me faciat gaudere in vita, qui sum cinis et herbis utilem succum et dulcem fructum atque
pulvis plus aspiciens in opera tenebrarum quam in bonum odorem usibus medicina». in se habentibus
opera iucis. Et si tu tunc hac suppiicatioue studio- et iterum coraparo eos cupro quod se extrinse- :

sus et constans fueris, agrum illum paro mihi in te, cus assimilat auro, intus autem deceptionem et liy-
quem Isaac tilio suo proposuitcum dicebat Ecce odor C pocrisim auri retinens. quoniam secuudum hunc
:

filii mei sicut odor agri pleni, cui benedixit Dominus modum hi homines foris ostendunt se habere simi-
{Gen. XXVI i) ; eumdemque agrum meum in corde tuo litudinem prudentium virginum, interius autem falla-
benedicam et ut etiam persecutus aiebat Esto domi- cia et indignatione pleni sunt. Unde el coram me sunt
:

nus fratrum tuorum, et incurventur ante te filii matris ut tepidus ventus, cujus nec caior nec frigus ullum
tux (ibid.). Atque eodem modo et tu ante commu- vigorem habet ;
quia nec utiles sunt in caiore animi
nem pcipulum sublimata generatio eris. Egoautemro- sui ut perseverent in virginitatis coutinentia ut coe-
sas et lilia, ac alia optima virtutum pigmenta in agruni penint, nec valent in frigore mundanaj vita; ut degant
illum seminabo, et cum inspiratione Spiritus sancti as- in sfecularibus rebusut sibi proponunt. Nam nece.xtra
siduo imbre rigabo, atque in eradicatione inferacitatis legem peccant ut publicani, nec intra legem ut in-
abscindam ab illo malura, ila ut oculos meoscircum- justi;sedin seraetipsis tepentes nec perfecte justi,
ferens, eos in viriditate et in tloriditate hujusincor- nec injusti sunt. Sed ut catulus imraundorum anima-
rupti agri pascam. Istud est meum et per me, etnon lium abjicitur antequam se senliat vivere, vel ante-
tuum, homo, nec per te. Nam ego sum Jlos campi quam conforteturiufortitudinesetatis suee, sicistepo-
(Can. ii) quouiam ut sine
: aratro campus gignit llo- pulus projicitur inmortem, quoniara nec se scitvivere
rem, ego Filius hominis sine
D
sic virili conjunctione ad vitara, nec in se intelligit fortitudinera virtutum quse
genitus sum ex virgine. Ideoque hoc donum est meum sunt in domo sapientise. Unde et ab ore meo exsufflo
et noii tuum, quia tu in peccatis conceptus, in pec- eos ;
quia indignisunt aspectu meo, si sie impoenitentes
catis natus es ex corruptione. Sed si id dunura a me perseveraverint.Nunc autera, o homo, respice in te.
tideliter petieris, illud a me tiducialiter impetrabis, Si enim quispiam hominura tibi thesaurum daret,
tibique dabo ut coram patre meo consortium meum quoniam te plurimum diligeret, tibique diceret, lu-
habeas in virginitate. Hoc autem pro?. fragilitate cor- crare in hocetesto dives, ut et hoc pacto sciaturquis
poris tui non poteris habere sine labore caloris qui ille scit qui tilji thesaurum hunc dedit:tunc teopor-
in te est, quia humana natura fragiiilatis tutB ssepe se teret acutissime cogitare quomodo illum uliliter lu-
prodit in te, quam devitare non vaies, quia caro de crifaceres, dicens in te : Thesaurus Domini mei iu
carne Sed iu hoc ferre debes crucem meam et
es. optimo lucro apparere debet in me, ita ut et ipse lau-
imitari martyrium raeum te videlicet constrin-
: detur in illo. Etcumillum utiiiter hoc modoaugmen-
gendo, ita ut per me devincas te, quod mihi semper taturo multiplicares, bonus ruinor inde ad aures illius

amabile est, quia te fragile vasculum scio, tunc au- qui tibi tbesaurum dederat perveniret. llnde et ipse
tem volo tibi communicare ac compali doloribus tuis. propter hoc recordatus tui raagis te diligeret, ac ma-
69ft S. HlLDKCiAKDlS 700

jora dona libi conlerret. Sic et Crealor luus facit. Ipse A Kt eadeni imago dicebat Ego snm fortissima,
:

dedit tibi thesauruui oplimum \iveulem, scilicet in- columna et uon mobilis levitate inslabililatis, ita ut
lellecluMi, vaide ililigeus te, iiuonidiu creatura ipsius a ll il)ro veuli possim couuuoveri ut foliuui arboris
es, pra?cepitquo tibi per verba ab eo constitutic legis, quod ab eo movelur, et hac et illac propellilur;
ut intellectu luo lucriim lacias bouis operibus, dives- sed perdurare debeo in vero lapide t{ui est verus Fi-
que evadas in virtulibus : ita ut ipse bouusdator, per lius Dei. Et qiiis potest me commovere? Quis po-

hoc diligeulius cognoscatur et laudelur. Quapropter test me hedere? Hoc non poterit forlis aut debilis
omui bora le oporiet meditari, quumodo hoc tam princeps aiit iguobilis dives aut pauper, quin
grande doniim quod percepisti utile tam ca'leris quam perseverem iu vero Deo qui non commovebitur iu
tibi ipsi facius in splendorem sancti-
operibus justitia*, a^lernum. Nec ego movebor quia supra fortissimum ;

tatis reddat ex le,(juaienuahonunesbouo exemplotuo fundameulum fuudata sum. Nolo euim esse cum
provocati, Deo lionurem laudis inde exhibeaul. Quod adiilautibus qui a veuto tentalionis iu omues vias
cum luimiliter iu omiu jiistitia iuulti[ilicaveris : laus sparguulur, nuuquara iu requie slabilitatis perj-i-

et graliarum acliu ad co;;uiUonem Dei, qui iii Spiritu slentes, sed semjter ad inferiora et deteriora ca-
sauctu tibi virtutes bas inspiravit, accrescit, uude et dentes. Sicautem iion ego quouiam supra lirmam :

ipse misericurdiam gratia» suae ad te convertens, per petrain posita sum. Sed iinago quai ad dextris
dulcedinem dilectiouis sua> superabundanter magis te ejus erat, prsedictum cervum aspiciens dicebat
faciet arderc in amoreipsius ; ita ut cousolatioue Spi- Queinadmodum desideral cervus ad Jontes aquarum
rilus saucti replelus, sapientcr omue quod bonum cst ila desideral anima mea ad le, Deus [Psal. xLxi).
discernas, et majora opera bona facias, ardentissimo Unde voio transilire montes et colles, ac irabeviillita-
amore glonlicaus Patrem tuum, quisibibenigne dedit tem dulcedinis transiloriai vita;, respiciens tautum
hcec. Verba autem ista oves meu: audiaut, et quicunque simplici corde ad foutsm aquic vivse; quia ipse
aures iuterioris spiritus habent ea concipiant; innumerabili gloria plenus esl cujus suavitate sa-
quia mihi placent ut sic operentur homines qui me tiari nemo potest, tiedio saturitatis ejus. Imago
cognoscunt et diiiguut, ut et ipsi in se ipsis iutelli- autein quaj a sinistris ejus slabat, ad prsefatas fe-
gant quid eis iu donis Spiritus sancli faciendum sit. nestellas videns aiebat : Semper aspicio, semper
Sed in eadera orieutali plaga vidi super pavimen- teneo lumen vcrum et a*ternum : nec cogitaudo
lum prsefati tediticii coram eodem juvene tres ima- aut suspiciendo ac intuendo satiari potero per-
gines juxta se stantes, et illum devotissime inspi- pelua dulcedine qua» est in superno Deo. Sed
cientes, contra aquilonera autem inter circulum illum ^ imago quae contra aquilonem iii rota apparuit, in
maguum qui de pra^dicto liicido sedente iu tbrono dextra manu virentem ramusculum habuit; ipsa
protendebatur, et inter idem uidificium conspexi vero rota assidue circumvolvebatur eadem imagine
quasi rotam iu aere pendentein, et in ea iraagiuem in ea immobili permanente. In circuilu autem ejus-
horainis usque ad peclus appareutem, et iu mun- dem rotae scriptum erat : Si quis mihi ministral me
dum acutissime prospicieutem. .\nte angulum vero sequa/ur; el ubisum ego, illic el minisler meus erit
ejusdera ad austrum vergentem, imago alia
tediticii (Joan. xiij. Et in pectore ipsius imaginis sculptum
intra ipsum aediticium super pavimentum apparebat Ego sum hostia laudis in provinciis. Et ipsa imago
qu« se ad praidictumjuvcnem cum magna hilaiitate dicehit: Vincenti dabo edere de liguo vitai quod

converlebat. Et his imaginibus talis erat similitudo, esl iu paradiso Dei mei, quia fons salutis mortein
ut, cajterae virtutes quas prius videram, sericinis submergeus rivulos suos in me transfudit et me
omnes vestiebantur indumentis, Omnes quoiiue virenlein in redemplione fecit. Imago vero quse
albis velarainibus capita sua obteclai eraut: ex- auto angulum ad austrum respicieutem apparebat,
cepla illa (piai a dextris iiiedia pra?dictarum trium tanti splendoris in facie erat ut earn perfecte in-
slans, nudo capite candidos capillos habere videba- tueri uon possem. Sed a!i ulroque latere suo alam
tar. .Nullaautem earum pallio circumamicta fuerat; D a!bi coloris habebat, quarum laliliido longitudinera
priiPter eamdem mediam i[)sarum trium qua" albo pal- ciijusdain imaginis superabat, et ait Quis tantae :

lio induebatur. Sed tuuicis alhis omnes vestiebantur forliludiuis est, ut tentel Deo repugnare? El quis
excepta illa qua? in rota apparens tuuicam subnigram hujus audaciae est qui audeat me deuudare et cor-
habebat. Et praelor hanc quaj sinistris media earum- rudipere in turpitudine odii el invidisc? Deus justu»
dem trium existens tunica pallidi coloris utebatur. est el unus in sincera [)ot<;state et gloria. Eum
Omues etiam calceamentis aibis indutap, fuerant ex :
•
sem[)er amplecti vo!o puro corde et lieta facie, sem-
cepta media ipsarum trium cujus indiiraeuta pedum perque gaudere in omnibus j'.istitiis ejus. Nolo
nigra videbantur, et diverso colore depicta. Sed hicc autem esse mutabilis, sed semper in uno animo
dissitnililndo fuit in eis. lu pectore imaginis ([Ufe me- durare et assidue Deum laudare. IJnde nec diaboliis
dia fuit triiim priediclarum sibi astantium, dua; fene- nec malevolus homo me poterunt emollire, aut ad
stelia; apparuerunt, et supra ipsas, cervus ad dextram hauc rabiem dolositatis dejicere ;
quin semper irai-

ejusdem iraaginis versus: ita ut aiiteriores [ledes tatrix [lacis in recta unanimitale perseverem. Trans-
suos 5U[)er fenestram dextram el posteriorcs su|)er acto autem muudo, clarius in codesti visione a{){)a-
siQislram posuisset, i|uasi se ddcurrendumcodptasset. rebo. Post hiec vidi et ecce omae pdvimentum
 m

701 SClViAS. — LJL!. III, VISIO X. 702

prsedicti aedilicii lotun» ut albutn vittum apparuit, A uinbra exterioris intellectus legis pertinaciler et
a se reddens splendorem serenissimiim. Sed et inlideliter tabuitortus tamen in capila justitiai et
:

splendor lucidi illius sedentis iu tlirono, qui omnia usque ad liumerum fortitudinis ubi perfectum opus
haic mihi demonstrabat per ipsuni pavimentufu us- iu humanitate Filii Dei floruil perveniens, ibi in

que in abyssum respjeuduit. Inter circulura autem incredulitate sua linem acc^^pil. Et purpurea tunica
illum de sedente iu throno proteiisum, e* inter lioc indutus est; quoniam in charitate sanguinem i^uum
aediticium terra tunc apparuit, et quasi aliquantulum fundens, hominem qui perieral redemit.
deorsum vergens ita ut ipsum sedificiuni inde velut Quod autem usque ad umbilicum tibi
a capite
super montem positiun videretur. Et lucidus qui apparet : hoc quod ab incarnalione ejus usque
est
sedebat in tiirono iterum mihi dicebat : Filius Dei ad prseseus tempus opera qua- gessit in Ecclesia ti-
Viventis natus e.x Virgine, ipse lapis angularis exi- dclibus manifesta suut, sed ab umbilico deorsum
stcus, quem ii rejiruiiaverunt qui iu lege Dei ob obiunbraLus tibi ad videndum cst (juia illa quaj a ;

saiuLem suam sedilic.ire debuerunt., quud tamcu tempore hoc usque ad comjdelionem saiculi hujus,
faccre recus.iVc.ruuL uiagis diiigentes tenebras quaui iu eadem Ecclesia futura suut, uec videri nec
lucem et mortem quam vitam : poleuter in his sciri poterunt nisi quautum revelatione divina et

regnat, qui lactu Spiritus sancti ardeutes, salubri- " lide catholica percipiuutur, quoniam maximaj co-
ter se ipsos exlerius conculcant, ad iuteriora spi- ruscationes virLutum qua; ante novissiujum diera
rilus toto adnisu in plenitudiuc virtulum et bono- iu hominibus manifestandse sunt, adhuc homini-
rum operum se rapientes. bus iucognilai lateut. Et ipse respiciens in mun-
Idcirco etiam in sunimitate oricntalis auguli prifi- dum, quia idem Filius Dei aspectu misericordise
monstrali sedilicii, ubl prajdicta; dua; partes muri sute dirigens ad homines, j^ropter praiteriLas el fu-
ipsius, illa lucida et lapidea videlicet conjunctse turas causas dicil fideiissima verba suse admoniLiouis
sunt, quasi septem gradus candidissimi lapidis ad eos, ut ipsi in sanctis ejus cujlesLem miliLiam
vides, quoniam in allitudine justitiai a vero oriente imitentur effugientes pericula peccatorum, et ut
qui lapis augularis iu divino opere est emauante fortissime prcBliando supernam felicitaLem adipi-
ubi duaj conjunclioues necessariee munitionis, sci- scantur iu factis suis coutradicentes poenis impiorum.
licet speculativa scieutia et humanum opus in una- Sed quod in eadem orieuLali plaga vides supcr
nimitate quietis sibi coha^rent : adest septenarius pavimentum praefati ajdificii coram eodem juvene
aacensus candidissiniiB fortitudinis, jjienus reciis- tres imagines juxta se stanles, et illum devotissime
sima actione existens, quam Deus operatiir el per- p inspicientes: hoc est quod iu ortu justitia.-, car-
licitin homine, ut in sex diebus operatus iu septimo nalia desideria deprimeutis, iu dispositioue omni-
requievit. potentis Patris apparente Filio Dei in carne, haj
Qui ad lapidem illum magnum super quem pra^fatus tres virtutes in devutione unanimes per virtutem
lucidus sedeus in throuo apparct, in modum testu- trinitalis consLanLissimse manifestatse sunt ad ipsum
diuis decenter advoluti videntur; quia omuis aclio du'igeutes aspectura suum ;
quia illum in iidelibus
quffi tide et opere in tidelibus hominibus perficitur, huminibusdesiderant et quu-runL. Unde etiam contra
timori Domini cui ipse fortissima omnipulentia prte- aquiionem inter circulum illura magnum qui de
sidet qui cuncta regit, auctoritate providentiee ejus prsedicto lucido sedente iu Ihrono protenditur, et
dignissimo compositionis effectu coadunatur. Uude iuLcr ipsum aediticium cuuspicis quasi rotam in
et super illos gradus sedes posita est, id est super aere pendentem, et in ea imaginem hominis usque
opera qua:> Deus operalur in homiuibus firmissi- ad jiectus appareutem, et in mundura acutissime
mum protectionis iirmamentum regentis .et adju- prospicientem ;
quia adversus diabolicas arles inter
vanLis eos ;
quia quicunque vult cum eo persevc- secretam potestaLem Dci et spiritualem sedificatio-
rare, non decidet in errore
ipse fortissi- nem ipsius circuitio misericordiai ejus in menlibus
;
quoniam
mum sustentaculum quod omuis D homuiura quasi in aere pendens, cL unnc potentiaiu
existit, super
justilia constituta est. Et super sedem juvenis qui- justitiai Dei tangeus, nunc opus ipsius iu eis fortiter
dam sedeus est constantissimo regimine Filins ho- cuulirmans volvitur, in qua perfectio Christiana in
miuis Filius Dei in omni justitia cum Patre et Spi- conterapLu mundi usque ad pccLus forliLudinis suae
ritu sanctoregnans Deus uuus virilem el uobilc ; apparet; quia virLus haec iu robore furtissimi cer-
vultum habeus, quia ipse fortissimus leo destruxit taminis confidens in Deum, homines in mundo ste-

mortem nobili facie, sine peccato scilicet visibilis culariLer couversantes acutissimo intuitu admoni-
veniens, natus ex virgine ;
pallidi tameu coloris tionis suJB commonet, ut in abjeclione terrenorum
existeus, quoniam cum tcrrenum honorem
terrenis imilentur pra?cedenlis Filii Dci exemplum, consLan-
nou quajsivit, sed humillimus, modicus et pauper tissima intentiune fortiter aspirantes ad ipsum. Id-
in sancta humilitate apparuiL. circo etiam ante angulum ejusdem sedilicii ad au-
Unde etiam capillos subnigros usque scapulas strum vergcntera, imagu alia inlra ipsura {edilicium
suas descendentes habet, quia Judaicus populus super pavimenLura apparens, se ad jtrsedictum ju-
claritatem tidei qucE iu iucarnatione ejusdem Filii venem cum magua hilaritate couvertit ;
qnoniam ut
Dei demonstrata e^^t uon quarens, obumbratus in casUb hominis per bouildtem sujierni paLris iu ar-
70.1 S. HILDKdAHIMS 704

dore frucluositatis restauraretur ad vitam, ha*c A catione Filii niei non dissidens per multas inlesta-
virtus in pleuitudine divini operis sa'cularia con- tiones diabolicarum artium et per divcrsas tribula-
culcans, et m dulcedine sui atlectus se aperte ma- tiones morura hominum, in sua fortitudiue et jiul-

uifestaus, ad Filium Dei in consortio angelici ordinis chritudiue perseverans tendit ad superna. Sed tanien
cum gaudio lidolium hominum intendit, quia in dissiuiilitudo est in eis ;
quia quamvis unanimes et
incarnatione ejusdem Salvatoris per supernam vir- sibi invicem in operatione suut adha^rentes, tamen
tuliMU lloruit. Sed his imaginihus una similitudo suas vires unaqua^que in subjectis sibi hominibus siu-
est, quia pari devotione Deum niauitestant in ho- gulaiiterin fervore supernoe claritatis demonstrat.
ininibus, qui ipsum in openbus suis concorditer Unde imago qu«e media est trium pnvdiclarum
niagnilicant. sibi astantium, declarat constanliam ;
quaj columna
lude etiam ut caeteru? virtutes quas prius vi- et muuimen est earum quce sibi adha_Ment virtutum
disti sericinis omnes vestiuntur indumeutis; quo- in medio hujus nunieri Trinitalem sanctam signi-
niam in viribus suis reliquis virlutibus qua? tibi ticantes, se manifestans et homiiiibus ut in bonis
superins veracissima» denionstratae sunt, dissimiles operibus constantes sint ostendens, quia etiam
noa existunt, sed in leni negoiio Deus et homo opera sua quse in mundo
suavissimi operis Christus
lidelium hominum, semper ad Deum pariter sursum
B operatus est, bono
fme consummavit, sicut et virtus
tendentes sunt. Quod autem omnes albis velamiui- haec lirmamentum interiorum virtutum in homini-
bus in capitibus suis obtect;p sunt, hoc est quod bus existens, cuin magna disciplina homines ad
simul in candido proposito legalis iustitutionis cum Deum perducit. Krgo et in pectore ejus duse fene-
magna tolligatione ante Deum caput omnium occu- stella! apparent quod est in cordibus liominum :

palse sunt, ut mulier ante virum suum velari solet, manifestatio cceleslium in duobus speculis lidei de-
excepta illa qu;e a de.vtris media' prsedictarum monstrata, quoniam divinitas et humanitas iu Filio
trium stans nudo capite candidos capillos habere Dei credenda est; per quem virtus illa in homiui-
videtur quia eadem prosperitate roboris per super-
;
bus pertecta a fortitudine rectitudinis sua? non mo-
nam trinilatem apparenlis, nulla sollicitudine hujus vebitur. Sed super ipsas fenestras cervus ad dex-
saeculi gravata, in candore tantum coelesUs deside- tram ejusdem imaginis versus apparet, quia supcr
rii quterit dissolvi et esse cum Chrislo, propter tidem hanc quod Filius Dei Deus et homo creditur
quod etiam nulla earum pallio circumamicta est ipse per credulitatem lidelis populi iirmissime po-
qunniam ab omni ofticio servitutis dcnudatae snnt. nitur, cum per cursum velocitatis suee coelesle de-
per quod ab ofticio libertatis sucE semper videlicet q siderium designans, ad dextram constautiae verti-
in c*lum aspicere, et ad Deum anhelare possint tur; quoniam vita aeterna in perseverantia boni
impediri, nihil aliud desiderantes nisi quod a terre- operis reperitur, ita ut anteriores pedes suos super
nis rebus separatum est, prseter mediam ipsarum fenestram dextram, et posteriores super sinistram
trium qua-. albo paljio induitur; per quod in susten- ponat : quia quod ipse verus Deus sit, nec in tran
tatione divina pulchriludo discreti operis beata; quillitate lidei contemnendum, aut quod verus horao
legis insinuatur, cum quo eadem virtus ita circum sit nec in ejusdem lidei impugnatione ab ullo Deum
amicta obtegitur ut homo pallio suo circumdatur. veraciter diligente diflidendum est. Unde et se-

Sed quod omnes vestiuntur

tunicis albis hoc est : quasi ad currendura coaptat, quoniam salvatio ani-
quod in candore bonorum operum absque uigredine marura in cursu ejus reperla est : cum ipse in ma-
pravorum morum conversantur qui in nequitiis et gnis doloribus properans ad passionem crucis, vitam
vitiis obcaecatfe infidelitatis obtenebrantur : excepta in veritate perseverantibus contulit, ut et vir-
illa quai in rota apparens, tunicam subnigram ha- tus haec inverbis surne confes?ionis supra designat.
bet ;
quia h*c iu volubilitate divina* clementiae his Sed secuuda iraago quse a dextris ejus est, cce-
actibus circumdata est, quae in districtione sua leste desiderium printigurat, in coelum semper as-
carni difficiles sunt, et praeter hanc quae a sinistris D piciens et ad salvationem tendens, per quod con-
medi.r- earumdem triuni assistens tunica pallidi stanlia prosperitatem cadiicorura non appetens,
coloris utitur ; ipsa in adversitate per munimentum magis felicitatem aeternorum desideral. Quapropter
summa; majestatis ad defensionem sui circumdata et praedictum cervum inspicit quia Filitim Dei in
;

et vallata, lacrymabili mcerore gementis operis, lucidissimo opere suo assidue attendens, in dulcis-
in qute flens et ejulans ad Deum semper suspi- simis amplexibus illius saturari non poterit quem-
rat. Unde etiam omnes calceamentis albis indu- adinodura et superius in locutione desiderii sui
tae sunt ;
quoniam in' morte Filii mei liicentes aftirmat.
viam pacis mentibus hominum parant, quatenus
in Tertia autem imago a siuistris ejus stans, os-
ci>;lestia media ipsarum Irium
desiderent, excepta tendit compunctionera cordis atque recordationera
cujus indumenta pedum nigra videntur et diverso inenlis assidua contritione exsilium suura geraen-
colore depicta quoniam haec «ub protectione Dei
;
tem et plorantem, cujus beata ellusione constantia
raanens, sed magna schismata inlidelium in irri- contrarietatem sinistrae partis quae perditio animae
bione nigredinis a via veritatis devianliura susli- est dfxlinans, ad vitara de morte festinat Uude
nens, recto tamen itinere fidei decorata in mortiti- etiam ad praefatas fenestellas aspicit; quoniam in
703 SCIVIAS.— IJB. III, VISIO X. 706

cordibus lidelium omnem intentionem suani, ad A quam iu longitudine nascentis humani generis ha-
Filium Dei, tam in humanitate quam in divinitale beat ;
quia finito mundo ipsa super coelos ccelorum
regnantem intendens, ejus dulcedine conlinua vi- voians, magis tuuc quam nunc iu claritale sua
sione perfrui deiectatur, sicut etiam in verbis suis apparebit. Ubi nihil terrenum nihiique caducum
aperta manifestatione denionstrat. quaerilur quod cceleste ei selernum est, dul-
; sed
Sed imago quae conlra aquilonem in rota appa- cissima amplexione amatur, et ubi omnia clara
ret, perfectionem Christi et contemptum mundi atque Iseta perdurabunt abstersa omni nebula ;

praitendit, quia plenitudo virtutum in abjectione iniquitatis, quemadmodum el in verbis professionis

saecularium per Filium Dei apertissime declarata virlutis hujus tideliter denuntiatur.
est ;
qui inter homines conversatus terrenis nou Quod vero vides pavimentum a^diticii totum ut
inhians, imitatores suos fortiter ad calestia toto aibum vitrum apparens et ex se reddens splendorem
ardore commonuit anhelare. Quse in dextra manu serenissimura hoc est quod fortitudo vera? tidei
:

virentem ramusculum habet, quoniam in felici- portaus et explauans opus et civitatem Dei, tota
tate salvationis animse opus viridissimi et pulcher- in candore et in specuio simplicitatis purissima et
rimi germinis beatarum virtutum quod inspiratione planissima est, ipsa tide cura omnibus operibus ad
B
Spiritus sancti perfusum Quapropter est, continet. se perlinenlibus in ipsa civitate Dei vigilante et
et ipsa rota assidue circumvolvitur eadem imagine ffidificante, quatenus Dens in initio bonorum ope-

in ea imraobili permanente, quia misericordia Dei rum hominum per splendorem serenissim» inten-
pia compassioue se ad homines flectens, et miseriis tionis tangatur; et in tine eornm per salvationem
eorum compatiens, se quoereutibus semper fle.\ibi- animse apertissime cognoscatur, quia peracta ope-
lis est, perfectione Ghristi in contemptu mundi ratione : fides ipsa ostendit qua devolione quajque
nullam mobilitatem instabilitatis habente, sed aniraa Deum
Unde et splendor lucidi illius
qusesivit.
semper ad ea tendente qute sunt siue ulla mutabi- sedentis in throuo qui omnia ha^.c tibi demonstrat
litatis olfensione. Quod autem in circuifu ejusdem per ipsum pavimentum usque in abyssum resplen-
rotse scriptum est: Si quis mihi ministrat ma se- det quoniam gratia omnipoteutis Dei cuncta re-
;

quatur. Et ubi sum ego illic et minister meus erit gentis qufe in hac visione cognoscis tibi n)anife-
{Joan, xn):hoc est quod ubique flexibilis raiseri- stantis, per fortitudinem fidei diabolum in perdi-
cordia Dei, hoc continet in se, quod quicunque tioue mortis ad uihilum redegit. Quomodo? Deus
Filio Dei obsequium exhibuerit exemplum ejus serpentera antiquum et raortera ffiterna? perditionis
imitando, in ccelesti beatitudine gaudebit, cum c per purissimam fidem, quse est in regeneratione
ipso consortium sine Que
angelorum. adepturus spiritus et aquae dejecit in profundum perpetuae
Unde etiam in pectore imaginis scul[tum apparet. confusionis, fortiter pertransiens tenebras infide-
Ego sum hostia laudis in provinciis; quia Ghristus litatis, cum Filius Dei fideles suos admonuit, ut
sapienter contemptum docens ssecularium, per se- verba doctrinee suse ab ipso accepta in mundum
cretum consilii sui cordibus electorum suorum emitterent.
iusinuat, quod ipsum omnis fidelis anima hostiara Sed quod inler circulum illum a sedente in
Patris oblatum in ligno crucis, intima devotioue throno protensum, et inter lioc sediticium terra
veneratur et adorat: cum etiam in toto terrarum tantum apparet, aliquantulum deorsum ver-
quasi
orbe gloriam et laudem ejus, vox et lingua om- gens, ita ut sediiicium inde velut super monte po-
nium lidelium propter remunerationem vitse non situm videatur hoc est quod inter fortitudinem
;

cesset resonare, ut etiam ipsa in locutione sua potestatis omnipotentis Dei et inter electum opus
aperte propalat. bonitatis ipsius, plurimi homiues sunt qui veram
Imago vero quee ante angulum ad austrum respi- fldem abuegautes raagis temporalia quod seterna
cientem apparet signilicat concordiam, rabiem
: seetantur, ut sunt pagani, Judaei ac falsi Ghristiaui
malignorura spirituum fugientem, sed consortium D semper malo in malum descendentes, nec in
de
beatorum angelorum amplectentem, cum ipsa ob caducis rebus speculum calholica; fldei sur.sum
amorem Dei scissuras
infidelium devitat et ad ; aspicientes, sed magis in voluptatibus suis pravum
visiouera perpetuaj pacis anhelat. Unde et tanti opus in profundum peccatorum protrahere laborau-
splendoris in facie est, ut eam pei'fecte intueri non tes ita ut maximum et pulcherrimum opus Dei,
;

possis quoniam raortifero odio et invidia carens,

; inter tenebras hujus infelicitatis omni homini illud
majorem claritatem in animabus hominum parat, quserenti in altitudine sumraae bonitatis palam ap-
quam mortalis mens capere valeat fragili corpore pareat ; ut Joaunes dilectus evangelista in revela-
gravata. Sed quud ab utroque latere suo alam albi tione divina testatur, dicens : Et sustulit me in
coloris habet quarum latitudo longitudinem ejus- spiritu in montem magnum et altum, et ostendit
dem imaginis superat; hoc est quod et in prosperis mitii civitatem sanctam Hierusalem descendentem de
et in adversis ad sudorem justi laboris se conjun- ccelo habentem claritatem Dei {Apoc. xxi). Hoc tale
gentibus, illa virtus protectionem suae caudidissimse est : Spiritus elevat spiritum. Quomodo ? In virtute
bonitatis exteudens, plus in latitudine expansionis sua Spiritus sanctus trahit homiuis mentem de
suae quam possidet in charitate supernoruui tenet, pondere carnis, ut possit volare in visione oculo-
707 S. HlLnEC.AHDlS 708

riim >|>intii'? illiiis qni inloriiMji viiiel non obscu- A oiionle pI a septontrione et al> occidente ail nieri-
ralns rjHi-itate (•ariuiliiiiii V()lii|italuii). {)\\u\ lioc ? diein; ulii per liliiini siiiiin in (iilcctione Ecciesia^
Sed Spiritas sanctns siirsiini elevat spiritnm ho- omne quod ante constitutionem inundi pnrdestina-
mints ad monlein cu-lesliiim desideriomm : nt tum fuerat, ad eflectiim iilum perducit qui no-
perspiciie consider.ire valeat opera (]ua^ in sjtiiim ^issimus dies est, sicut etiam iioc opus suiiin
peragenda sunt, (piod est magnitiido o[>erum Dei per se educens iliud cum prandictis in mystica
cui mille artcs diabolici operis substrafa^ sunt, ita designatione turribus ct virtutibus confirmatum
quod eis dominatur mons planitiei terree
sicnt prae- et ornatum, atqiie in summa perfcctione coniplc-
fertur, et i]uod iminobile fundamentum est sicut tiim rediicit ad seipsum. Qiiomodo ? .lustilia ju-
mons qiii de loco suo non transit, tant;e e.tiam st.'p actioniscasum .\da> dcsignata in Noc
post ;

aititudinis existensquod mortalis homo eam in ad novissiraum diem tendit niultis miraculis cir-
sensii suo enarrare non possit qnia omnem hu- ;
cumvallata, qusR Dcns in eicctis suis pcr divcrsa
manain prudeiiti.im sii])erexct'llil, qu.v de terrenis tcmpora deinonsfr.ire non cessavit ut in pra^p.nra-
mcntilius terrennrum (iiialitatum asc(^ndit. Kt sic tiono iii Noe, el in ostcnsionc in Abrahani ct in

lideli et sanctfe aniiiui' opera spiritus ostenduntur: Mosc, et in operatione in iliio suo. Quomodo?
B Ante
sicut etiam c(]elestis Hierusalem sine opere m^inuum tempora in corde coilestis Palris erat quod
carnis. per opus a Spirilu saiicto datiini spirituali- Filium suum in fine temporum pro vera salutc et
ter £Editicandaest, ita Oiagnitudine el altitudiue san- redemptioue perditi liominis mittere voluit in

ctorura operuin in spiritu apparonte, ut cadein niundum ;

qiii natiis ex virgine omnia quae antiqni
civitas in operibus Lonis quiE tactu Spiritus san- sancti Spiritu sancto repleli praedixerant, perfeclo
cti fiunl in hominibus, adornatur; quoniam ipsa opcre complevit, vciuti i)racliiuni huminis se pri-
sic supra monlem posita et iunumeris uidilicationi- mum fleclit ad opus, et ut deindo manus operalnr.
bus aedificata, in se nobilissimos lapides qui san- Quid lioc ? Justitia videlicet justo judicio Dei cum
cta:aoimse in visione pacis sunt, coiligit ab omni Adam de terra floriditatis projectus est : coepit
putredine peccati purgatos. Dnde etiam ciim ipsis primum in Noe moveri ut in prima junclura hii-

pretiosis lapidibus ut aiirum fulget quia in bonis meri, ita tendens ad fortiora in Ahraham et in
hominibus sapientia opus suae claritalis demon- .Mose quasi ad flexibiliora secundum juncturam bra-
strat. Sed opera illa in rectitndine justitiae peracta, chii, sic tandem perveniens ad perfectum opus in

cum quibus etiam ipsa coeiestis Hierusalem adoi- Fiiio Dei, per quem omnia signa et pra?conia vete-

nata perticitur, unde cxorta venerunt? vidolicet q ris lcgis aperto opere completa sunt et per quein ;

de altitudiue cceli, quoniam ut ros de niibibus de- omnes virtutes cum quibus coilestis flicrusalem in
scendil et terram humore suo perfundit sic bona filiis suis adornahitur, certissima deciaratione in
;

opera a Deo in homines descendunt, et infusione regeneratione spiritus et aquas manifostatae sunt,
Spiritus sancti rigantur ; ita qiiod lideiis iiomo ut rnanus in digitis suis opus quod operatur ad
bonum et suavera fructum gencrans, consortium perfcctam ostensionem perducit: hoc modo opus
supernae civitatis adipiscitur. Sic ergo coelestia meum ad gloriam meara et ad tuam confusionem
opera per donum Spiritus sancti de c.oelo in homi- perficio, o diabole, tibi per fortitudinem bracliii

nes venientia, habent claritatem in ipso, a quo mei oppositus in aquilone, in septcntrione et in

etiam emanaverunt. Quomodo ? Quia claritas Dei in occidente, nec non etiam seciindum solis cursum
bonis operibus justorura hominum fulget ita quod : tibi resistens ab oriente et a meridie, ita fe sub-
ipse tanto ardentius in terra cognoscitiir, adoratur vertens in occidente, quatenus in omni parlo con-
et coliturper quas virlutes ipsa facta civitas in fusus sis, quia in ccclesia moa quae mons est for-
ornamentis suis decoratur ;
quia horao adjutorio titiidinis, ad interitum tuum, o deformissiine im-
Dei bona opera faciens, eum in mirabilibus suis postor, facio opus justitia? et sanctitatis ; ita ut tu
veneratur. Et sic est haec revolatio per ociiios spi- D devictus omnino intereas, qui volebas ut plebs mea
ritus visa et cognita, ut inspiratione Spiritus sancti interiret. Qui aulem acutas aures interioris intel-

recta opera in liominibus peracta coram Deo in lectus habet hic in ardenle amore speculi mci ad
:

supernis apparent. verba haec anhelet, et ea in conscientia animi sui

Itaque, ut prfpmonstratum cst Deus operalur ab conscribat.

VISIO UNDECIMA.
SuMMARiLM. —
f)e quinque fcrocissimis cursibus temporalium regnorum. De cane igneo. De fulvo leone.
De equo pallidn. De nigro porco. De griseo Inpo. l)e colle quinque apices habente et de quinque funibus
besliarum quid significet. Vrrbn Job adeamdem rem. Quod Ecclesia a perfectionesua fulget in decore justitix
usque ad tempus Anlichrisli. Quod lunc fides Ecclesix quasi in dubio esl praster testimonium Enoch et
Eliae. Quod ante finem mundi lestimonio eorumdem sponsus Ecclesix candidissime fulgebit, devicto filio
perdilionis et manifestala fide veritatis. Verba Datid ad eamdem rem. Quod Ecclesia, refrigescente justitia,
mullas et diversas passiones, et persrculiones lamentabiliter sustinebit, Quod Anlichrislus horribili terrore
 :

709 SCIVIAS.— LTB. 111, VISIO XI. 710

/ideles (Hhmians,fetorem SU3S crudeWnth pl insaviiam niordacitatis suse hominibus infundit. ()uod Filius
ferditiotiis quos t)landitiis non potesl, crudelissinris persecutionibus incurvnre tentalnl. Quod Ecclesia in
con.sumniatioiie mundi nobilissimo sanguine perjun.deiur, usque ad duos testes verilaiis. Quod nos in.
seplimo millenario surnus. Qua de causa Deus nova secreta et multa mystica hactenus lalentta per non
loquentem et indoctum loquitur. Exhortatio Dei ad doclores ne hunc sermonem spernunt, sed vel
victorio.sissimum vexillum contra filium iniqvitatis eleveni. Verba Spiritus sancli ad Ecclesiam de yiovissimo
tempore. Evangeiium de eodern. Quod iurbalo orbe quatuor elementa abluenlur et Ecclesia in filiis suis
implebiiur, ne membra desinl capiii. Quod cursus mundi nunc in seplimo numero est, ei post laborem
sigilla Scripturarum aperte et leniter ut in hoc liljro proferunlur, ei alius numerus non est, quod
superesi, liomini sciendum non esi. Quare Deus Filium suum voluit incarnari. De Anticfirisio ei matre
ejus. Quod a matre magicis artibus inslructus, in. diversis creaturis voluntatem suam permissione Dei
exercet. De potestale. ejus et diversis miracuiis qux facere videtur. Verba Moysi de visione Dei. Quod
quidam a diabolo decepti portenia in creaiuris fallaciier ostenduni sed eas in alium modum iransmu- ;

iare non possunt. Quod diverso modo Antichristus suos decipiat ei cur hoc illi permissum sii.
De simulata morie .4ntichristi de scriptura mnlediclionis ; qui huic contrndixerit, occidetur.
,

Verba Joannis. De Enoch ei Elia quare ad id iempus reservali sunt. Verba illorum ad filios Dei.
De veris signis iliorun quibus falsa Anttchrisii abjiciantur. Quod permissione Dei consummali, mercedem
laborum suorum consequentur. Quod omnia niembra Ecclesix ex prxsumptuosa arroganlia Antichrisli,
tremore concuiientur, puiantis se posse peneirasse secreta crclestia. Quod potestas Dei manifesta virluie
filium perdiiionis ad modum diaboli in xterna damnalione prnslern.it. Quod infernalis feior et nebula
iocum elaiionis iliius replebii ui decepti redeant. Qnod lilio perditionis prostrato, sponsa CJirisii candore
mi7'3e pulchritudinis clarescet errantibus ad viam veritaiis redeuntibus Quod diem judicii nenio icire .

poierii nisi Deus. Exemplum de Samsone.

Deinde vidi ad aquilonem, et ecce ibi quinque be- A ut omnis muliebris imago ia omnibus memhris
stiae stabant, quarum una erat ut canis igneus, suis inde concuteretur. Sed et velut raagua massa
sed non arden?, una ut leo fulvi coioris, a!ia ut muitae faecis ipsi capiti conjuncta est, unde illud
equus pallidus, alia ut niger porcus, alia ut lupus supra quemdam montem se elevans altitudinem coe-
griseus, et se ad occidentem vertebant. Et in oc- lorum ascendere tentavit. Et ecce velut ictus toni-
cidente coram bestiis illis veiuti quidam collis trui repente veniens. ipsum caput tanta fortitudine
quinque apices habens apparuit ita ut ab ore cu- ; repercussit quod et de monte illo cecidit et quod
jusque bestiae funis unus ad unumquemque apicem spiritum in mortem emisit. Unde suMto fetens ne-
ipsius coUis extenderetur, omnes subnigri coioris, lotum comprehendit, in qua
bula moutera ipsura
prsesertim funem illum qui ab ore lupi tendebatur, involutum est ut astantes
caput illud tanta sorde
qui ex parte niger et ex parte nlbus videbatur. Et popuii in maxiraura terrorem converterentur, ipsa
ecce in oriente, juvenem illura quem prins super quidera nebula circa ipsum montem aliquantulum
angulum conjunclionis lucidi et lapidei muri ffidi- diutius iinmorante. Quod astans populus cernens,
flcii purpurca tunica indutum viderara, super ipsum multo tiraore concussus adinvicem dicebat Heu ; !

angulum iterum vidi, sed nunc ab umbilico deor- heu quid est hoc^^quid videtur nobis hoc esse ?!

sum mihi apparentem ita vides ut ab umbilico B Ah nos miseros quis nos adjuvabit ? aut quis nos
: !

usque ad locum ilhim ubi vir discernitur quasi au- liberabit? Nescimus enim quomodo decepti sumus.
rora fuigerel, et ibi erat veluti lyra cum chor- omnipotens Deus, miserere nobis! Revertamur,
dis suis in transversum jaceus, et ab hoo loco us- revertamur ergo properemus testamentum evangelii ;

que ad calces pedum. id est ad mensuram duorum Christi, quoniam ah, ah, ah amare decepti sumus. !

digitorum transpositorum superius tangentem ta- Et ecce pedes prfedictse muliebris imaginis candidi
lum umbrosus erat ac ab illa mensura per totos apparuerunt, splendorera super splendorem solis
pedes suos lacte candidior apparebat. Sed et illa reddentes. Audivique vocem de coi\o raihi dicen-
muliebris imago quam ante altare quod est ante tem Quamvis omuia quae in terra sunl ad finem :

oculos Dei prius conspexeram, nunc etiam mihi et suum tendant, ita quod mundus in defectu virium
hic ilerum oilensa est; ita tamen quod eam etiam suarura positus ad exilum suum rauUis ferumnis et
ab urabilico ventris deorsum viderem. Nam ab um- calamitatibus oppressus incurvetur laraen sponsa ;

bilico usque ad illum locum ubi mulier cognoscitur, Filii mei tam a praeniintiis fllii perditionis quam
varias et squamosas maculas habebat. In loco au- ab ipso perditore in filiis suis multum fatigata ne-
tem muliebris cognitionis monstruosum et niger-
Q quaquam contereretur, quamvis ab eis multura im-
rimum caput apparuit igneos oculos, et aures pugnetur. Cum ipsa in fine saeculorura robustior et
ut aures asiui, et nares et os ut uares et os leo. validior exsurgens pulchrior et clarior reddetur
nis habens ac magno hiatu frendens, et velut fer- quatenus hoc modo ad araplexus dilicti .sui sua-
reos ac horribiles dentes horribiliter
Sed acuens. vius et dulcius procedat. Quod et hopc visio quam
ab illo usque ad genua sua imngo illa alba
capite cernis mystice designat. Vides ehim ad aquilonem,
et rubea et velut multa contritione contusa erat. Ab et ecce ibi quinque bestiao stant, quse sunt in car-
ipsis autem genibus usque ad duas zonas quae per nalibus desideriis quihus macula peccati non deest,
transversum superius tangentcs calcem pedum albae quinque ferocissimi cursus temporalium regaorura
videbantur, sanguinea apparebat. Et ecce illud mon- ferociter in se bacehantes.
struosum caput se tanto fragore a loco suo emovit Quarum uaa est ut canis igneus sed non ardens;
 ; ;

711 S. HILDEGARDIS 712

quia cursu* teiiiporum illoruui hoiuiiies siu-p con- A est homicidii et fornicationis et similium maloruin
stiliilionis mordaces liabebit, in sua quidem oesli- operum velut ardens scintilla conlra iilum excita-
matione velut ignis apparentes, sed itv justilia Dei tur, qui semper in operibus suis mentilur. Quo-
non ardentes. Et una ut leo fulvi coloris est; qun- modo? Qiiia ille mel nominat; sed venenum devo-
niam ciirsus ille bellicosos homines sustinebii, i.il el amicum vocat, quem sicut inimiciini .«ulfocal.

rault.^ quidem bella moventes, sed in eis reclitu- Videlicet cum dulcia vorba sonant sed intra se ;

dinem Dei n.>n inspicientes, quia in fulvo colore malitiam habent, et cum amico blande loquitur, sed
regna illa incipient fatigationem debilitatis incur- illuni in insidiis occidere nitilur. Sed qui habet
rere. .\lia aulem ut equus pallidus; quia tempora virgam, indigna pecora a se ipso fugans ex reclo
illahomines in diluvio peccati lascivos et in velo- ilinere cordis sui, habet eiiam clara ilinera coram
citate voluptalis suae operatiouem bonarum virlii- fulgente sole, quouiam ipse clara scintilla et clara
tuni Ir.insilienles productnit, ubi tunc cor regnorum lux in Deo suscitatur quasi fulgens faciila atque ;

illorum in pallore ruiu;i' suaR confringetur, quoniam ita fortissimis purissimisque operibus se circum-
ruborem fortitudiuis ?u;p tunc pcrdet. Sed alia, ut ferens, ipsis apponit forlem loricam et incidentem
niger porcus; quoniam cursus ille rectores ma- i gladium, a se etiaui vitia expellens et virtutes sihi

gnam iiigredinem trislitiie in se ipsis facientes ha- concilians.

bet, et se luto iramunditia^ involventes, videlicet Quapropter etiam in oriente juvenem illum quem
divinam legem in multis conlrarietalibus fornica- prius super angulum conjiinctionis liicidi et lapidei
tioniim ct aliarum similium abominationum posl- muri ipsius sedilicii purpurea tunica indutum vi-
ponentes, ac multa schismata divinorum prajce- deras, super eumdem angulum ilerum vides, quia
ptorum in sanctitate machinantes. oriens juslitiai Filius homnis, pra^sidens fortitii-

Alia vero ut hipus griseus; quia illa tempora ha- dini conjunctionis speculativ* scienliaj ol humano
bebuut homines multas rapinas tam iu polestatibus operi in bonitate Fatris sursum a^dillcante, cum
quam in reliquis successibus sibi ipsis congerentes ipse Filius hominis in vohintate Patris sui sangui-
cum iu his certaminibus, nec nigros nec alI)os, nem siium pro salute muudi fudit (ut tibi monstra-
sed velut griseos in ver<utiis siiis se oslendenlos : tunieslj ibi ipse ctiam modo sedens in eadem alti-

capita regnorum illorum dividentes dejicient, quo- tudine ad conlkmalionem veritatis tibi denuo per
uiam tuuc veniet tempus irretitionis animarum mysleria miraculorum suorura manifestatur, sic
raullarum, ubi error errorum ab inferno nsque ad tamen ut niinc ab umbilico door.sum tibi appareat

ccelurn erigetur; ita quod iilii lucis torculari mar- C quoniam a fortiludine niembrorum suorum quae est
tyriorum suorum imponentur, I-ilium Dei non ne- electorum ejus, ubi modo ipse Sponsus Ecclesiae
gantes, sedlilium perditionis abjicientes qui diabo- viget usque ad complelionera eorum multa adrai-
licis arlibui voluntates suas perticeie tentabit. El randa et obscura signa vides, ita videlicet nt ab
hae bestia- ad occidentem vertunt, quoniain
se umbilico usque ad locum illum ubi vir discernitur,
ha;c caduca tempora cum occidente sole cadunt quasi aurora fulgeat quia a perfectione illa eum
;

qnia sicut ille oritur, et occidit, ita etiam faciunt ho- jam lidelia membra sua perfectionom fortitudinis
raines cum hic nascitur et cum ille moritur. habent usqiie ad tempus filii perditionis, qui se
Lnde etiam ibi in occidenle coram bestiis iliis virum virtulis esse simulabit in rectitudine se de-
velut quidam collis quinque apices habens apparet; vote colentium fulgorem juslitiaj demonstrabit.
qaia in carnalibus concupiscentiis in ipsis excur- Unde et ibi velut lyra cum chordis suis in trans-
sibus disposita quinque altiludinum pro-
potestas, versum jacet quod est in persecutione illa qua ;

palala ostenditur, ita ut ab ore cujusque besliae tilius iniquilatis multos cruciatus eleclis inferet.
funis unus ad unumquemque apicem ipsius collis gaudium cauticorum eoruin qiii jam propter dira
extendatur; quoniam ab initio illorum temporum lorraenta quae in corporibus suis patiuntur a cor-
tenor prolixitatis ad qiiamque altitudinom dispositai ^ poralibus nexibus solvuntur, ad requiem transeun-
potestalis protendilur, omnes subnigri coloris pra?- tes.
ter funem illum qui ab ore lupi protenditur qui ex Sed ab ipso loco usque ad calces pedum, id est
parte niger et ex parte albus videtur, quia istse pro- ad mensuram duorum digitorum transpositorum
lixitates sunt in varietate contumacia; voluptatis superius tangentem talum ejus umbrosus est quo- ;

hominum. Tenore illo qui in voracitale rapina; niam a persecutione hac quani fideles a lllio diaboli
positus est in parte uigredinis, multas iniquitates passuri suut, usque ad doctrinam duorum testium,
protendente, ita tamen quod ex ipsa hi in mullo scilicet Enoch et Eliae terrena despicientium, et ad

candore juslitia' procedunt qui terrentibus niira- siiperna desideria labores suos ponentium, lides ec-
culis filio perditionis ut ipsi resistant occurrent, clesiasticffi institutionis velut in dubio habenda est:

quemadmodum servus meus Job de justo viro jusli- hominibus raulto mcerore dicentibus Quid est quod :

tiam facientem ostendit dicens: Innocens conlra dicitur de Jesu? Verumne est an secus? Sed ab illa
hypocrilam suscUabilur, el lenebit justus viam suam mensura superius tangente talum per totos pedes
et mundis manibus addet fortitudinem {Job xvii). suos lacte candidior apparet : quod est a tcstimonio
Hoc tale e^t ; Qui innocens est sanguinei operis, id testium illorum aeterna praemia exspectantium filio
713 SCIVIAS. — LIB. III, VISIO XI. •14

perditionis devicto, Filius ante tinem mundi in ca- A pus iilud cuni eos jam crudelius inflectere et incur-
tholica fide candidissimus pulcherrimus fulgebit, et vare tentabit, Ecclesia in filiis suis albedinem verse
ita quod tuiic palam veritas per ipsum cognosce- fidei, sed in ipsa angustiam snnguinei stuporis ac
tur et quod falsitas in tilio iniquitatis per orania
; maximas serumnas diversarum passionum sustinebit.
abjicietur, ut et David servus meus testatur, ubi Ab ipsis autem genibus usque ad duas zonas quae
dicit : Rex vero Isetabiiur in Deo, laudahuntur omnes per transversum superius tangentes calcem pedum
quijurant in eo : quia obstructum esl os loquentium albse videntur, sanguinea apparet; quia cum jara
iniqua{Psal. lxii). Hoc tale est: Profunda scientia velut motionem oppressionis suse sustinuerit, usque
qu« est magnus status in homine scilicet pulchram ad duos testes veritatis qui Ecclesiam furtissime
formam linguarum hominum voluntate et disposi- continebunt, jam circaconsummationem mundi can-
tione Dei tangens, strenue symphonizat in altari dorem justitiae et rectitudinis ostendentes, scelera-
Dei, quia Deum novit et beati in laudibus sonantium tissimas persecutiones et crudelissimas effusiones
mentium curruut, torrens iter verbornm in puris- sanguinis, iu iis qui ipsum perditorem contempse-
simo fonte fortissimi dominatoris facientes cum : rint patietur. Quid hoc? Cura filius perditionis in
in perdito tempore destruuntur hiatus sibilorum contraria sua doclrina jam fiduciam et fortitudinem
B
diabolicarum arlium, quee, mentes horainum turpi- fallaciter confortatus acceperit : tunc et Ecclesia
ter Sed
inficiunt. et illa muliebris imago quam in cursu festinationis suai nobilissimo sanguine per-
ante altare quod est ante oculos Dei prius con- fundetur, ubi et ijisa tunc plene jam coeieste habi-
spexeras, nune etiam tibi et hic iterum ostendiur; taculum construetur. Nam vos, o plateae Hierusalem,
quia sponsa Filii Dei purissimis orationibus sancto- tunc in optimo auro per sanguinem sanctorum ful-
rum instans, et eas supernse inquisilioni secundum gebilis ;
quia diabolus tunc exstinguetur, quoniam
quod permonstratum est devotissime offerens,
tihi membra superni regis persecutus est, ita quod ipse
modo tibi in eisdem sacramentis pro asser-
etiam prsemagno terrore suo ad nihilum redigetur.
tione justitiai declaratur ita tamen quod eam modo;
Sed o vos horaines, qui in ipsis habitare deside-
etiam ab umbilico ventris deorsum videas quoniam ;
ratis, illum fugite, et Deum qui vos creavit adorate.
ipsa pro creatione illa qua nunc ccclesiastica di- [u sex enim diebusDeus opera sua; et iu
perfecit
gnitate provehitur, usque ad plenitudinem filiorum septimo requievit ab opere suo. Quid hoc ? Sex dies
ejus multis miraculorum mysteriis ad tuitionem sexuumeri sseculi sunt sed in sexto nova miracula
;

multorum, tibi raanifestatur. Nam ab umbilico mundoaidita sunt, ut etiam in sexto die Deus opera
usque ad locum illum ubi mulier cognoscitur, va- q^
suacomplevit. Nunc autem mundus, in septimo nu-
rias et squamosas maculas habet quod est a forti- : mcro sajculi ante novissimum diera, est sicut in
tudine iila qua modo in filiis suis digne et laudabi- die septimo. Quomodo ? Propheta^, voces suas com-
liter viget, usque ad tempus illud ubi filius perditio- pleverunt, Filius etiainmeus voluntatem raeara in
nis artes suas, quas diabolus prima; mulieri immisit mundo aperteEvangelium iu toto mundo
perfecit, et
perficere conabitur, varietatem et duritiam in ob- prsedicatum est, sed et hoc per tempus temporum
jectione raultorum vitiorum tam in fornicatoriis pleni numeri, etper plus temporum anuorum ipsius
quam in mortiferis et rapacibus raalis lamentabili- pleni numeri, quamvis in raulta diversitate raorum
ter et miserabiliter sustinebit. Quomodo? Quoniam hominum tamen per me bene fundatum perstitit.
ii qui eam diligere deberent, eam acriter perse- Sed nunc catholica fides in populis vacillat, et
quentur. Evangelium in hominibus claudicat, fortissima etiam
Unde eliara iu loco rauliebris cognitionis raon- volumina qua? probatissimi doctores multo studio
struosum et nigerrimum caput apparet ;
quia cura enucleaverunt : turpi tsedio diffiuunt, et cibus vitse
artibus prima^ seductionis in monstruosis turpitudi- divinarum Scripturarura jam tepefactus est. Unde
nibus, et in nigerrimis iniquitatibus, perditionis fi- nunc loquor per non loquentem hominera de Scri-
lius iusaniens veniet, igneos oculos et aures ut au- D pturis, nec edoctam a terreno magistro sed ego qui ;

res asmi, et nares et os ut nares et os leonis ha- sum edissero per eam nova secreta et multa my-
bens : cum furibundos actus nequissimi ignis et stica quse hactenus in voluminibus latuerunt, velut
turpissimos sonitus coutradictionis, Deum abnegari liomo facit qui limum sibi primum componit: et
faciens hominibus immittit, ita pessiraum fetorem deinde ex eo quasque formas secundum voluntatem
sensibus eorum infundens, ac crudelissima rapaci- suam discernit.
tate eccclesiastica instituta dilanians, scilicet magno fructuosi doctores boni lucri, animas vestras
hiatu frendens et velut ferreos ac horribiles dentes redimite et hunc sermonem fortiter clamate, nec ad
horribiliter acuens ;
quoniam voracissimo rictu vi- ipsum increduli estote; quia si illum spernitis non
tiorum fortitudinem insaniam raordacitatis suae,
et illum sed me
sum contemnitis. Vos namque
qui verax
sibi consentientibus pessime infigit. Et ab illo ca- populum meum sub lege mea nutrire debetis, haben-
pite usque ad genua illa, alba et rubea et velut tes curara usque ad prsefinitum tempus illius curatio-
multa contritione contusa est quoniam a pessima ;
nis, cum omnis cura omnium laborum. Sed
deficiet
deceptione qua filius perditionis homiues primum de hoc tempore habetis tempora temporum prae-
blande et leniter seducere conabitur, usque ad tem- fixse praedestinationis, ad tempus illud currentes in

Patrol. CXCVII. 23
7ir. S. HlLDEr.ARDIS 7K.

quo lilios perdilionis veniet. Convalescite ergo et A lempus nec momontum

vobis de hoc sciendum est,
confortamini, electi mei, praecaventes iie in laqueum sicut nec quid septem dies hebdomadis sit,
post
mortis cadatis : sed victoriosissimum vexillum ho- scire potestis sed solus Pater hoc novit, qui et
;

rum sermonum eievate, et super filium iniquitatis haec in sua polestate posuit. De diebus enim heb-
ruile. Nam semitarum illarum qu« prK-
in errore domadis aut de temporibus temporum stpculi am-
currunt et subsequuntur tilium perditionis, quem vos plius tibi, o homo, sciendnra non est.
Antichrislum nominatis: vestigi.i illius imitamini Sed post quinque numeros seeculi ccelestia mira-
qui vos viam veritatis edocuit cum in carne in cula mundo edidi; sicut et in quinque diebus alia
mundo cum magna humilitate et non cum superhia creatura ante hominera creata fueral, quii- homini
apparuit. .Vudite ergo et intelligite. Spirilus enim subjecta est. Sic etiam et plenitudo inlidelium et
dicit Ecclesiie de tempore novissimi erroris. Mors Judaeorum fuerat, et diversa schismata diversorum
irruet in Ecclesiam in ipsa hora cum in line lempo- malorum tam geutilis quam Judaici populi efferbue-
rum maledictus, maledictionis iilius, veniet ;
qui raut, et lex ac prophetia jam sudaverant, atque
est maledictio malediclionum, velut iiiius meus in omnes populi tam in malis quam in bonis probati
Evangelio de civitate pessimi erroris testatur di- erant, antequam unigenitus meus carnem de vir-
cens : Et (u Capharnaiim, nunquid usque in ccelum gine susciperet. Nam eum miltendura decretum non
exaltaheris f usque in infernum descendes [Matth. fuerat nisi pra^raissis omnibus his, ut omnis justitia
XII. Hoc lale est : tu antrum iniquitatis, fossa in illo probaretur, et ut omnis injustitia ab illo
absconsionis existens, et alas simulalionis hypocri- scandalizaretur. Quod si Filius raeus prius venisset,
tarum habens, quomodo in excelso parietum stare hoc quasi insipienter factura fuisset, velut homo
posses, cura oculus tnus nequitias vitiorum inspi- ille imprudenler agit qui fruges suas antequam
ciat, qu£E ardens lumen in sordibus abscondunt, di- maturescant coliigere vult, vel si incarnatio ejus in
centes : Quis similis est parricidae in hvpocrisi, ipsum linem mundi dilata esset tunc raptim ve- :

quem dominatorem nominant. Nunquid coe-

stulli niret quasi auceps ille qui aves fraudulenter capit,
lum in miraculis signorum habebis, cum digitum illis nescientibus quomodo rele ejus intraveriut.
tuum barathro intinges. Quomodo? Opera tua fun- Sed Filius raeus venit in terapore illo velut cum
dum inferni petent, in cujus voracitate absorpla jara dies post nonara ad vesperas tendit, scilicet
jacebis : ita quod etiam infernus fetorem illum evo- cura jara raaxiraa virtute diei abscedente, frigus
met, in quo raundus araaritudinem mortis in perdi- adesse incipit : ita post quinque nuraeros mundi
tore perditionura videbit. ^. Filius raeus raundo adfuit cura mundus jam ad oc-
Sed caput sine ventre et absque caeteris merabris casura currit. Quid tunc? Ipse enira venieus me-
esse non debet. Caput Ecclesise Filius Dei est, ven- dullam legis aperuit ubi aquam legis in vinum
ter et csetera membra qute sequuntur, Ecclesia cura Evangelii convertit, ubi et maxima fluenta virtutum
tiliis suis est. Ecclesia autem nondum in raerabris et emanare fecit, quod tam tempestive veniens com-
in filiis suis perfecta est, sed in novissirao die cum plevit ; ut ecclesiasticae virtutes quas Spiritus san-
numerus electorum implebitur, tunc et Ecclesia clus incendit tirmis radicibus in hominibus confor-
plena erit. Sed et tunc in ultimo die turbatio orbis tarentur, et ut virginitas quara in se ipso attulit, in
terrarum tiet: cum
ego Deus quatuor eleraenta dtgnissiraa gerraina florura pullularet et dilata-
abluara, cum
quod mortale in carne hominis
illo retur.
est, et tunc in consumraalione sa^culi plenura gau- Sed insanus horaicida, filius scilicet perditionis
diuin sobolis Ecclesise erit. Ut enim pra.'dictura est, in brevissimo tempore veniet cura jam dies abscedit, ;

in sex diebus perfecit Deus opera sua. Quinque dies, sole in occasum latente videlicet cum novissimum
quinque numeri sa^culi sunt, in sexto nova miracula tempus jam cadit et mundus tenorem suura deserit
in terris propalata sunt velut in sexta die j.rimus hoc autem testimonium, o fideles mei, audite, et
horao formatus est. Sed nunc sextus numerus lini- D illud devote ad cautelara vestrara intelligite, ne vo-
tus esl et deventura est in septimum numerum; in bis nescientibus error ipsius perdiloris repente ve-
quo nunc cursus mundi velut in sepliraa die requiei niens, in ruinam infidelitatis et perditionis vos prae-
positus est, quia labor ille quera prius fortissimi cipitel. Unde vos armate et ad validissimara pugnam
doctores in profunditate clausorum sigillorum san- hnc modo fidelissimis munitionibus praemoniti : vos
ctarura Scripturarum habuerunt modo apertus : pra-parale. Cum enim tempus illud advenerit quo
existens aperte proferendus est, in levitale verbo- nequissimus ille deceptor horribiliter apparebit,
rum velut verba hujus iibri sunt, quasi in septiraa mater illa quae istum fallacem in mundura parturiet
quietis die. Sex enira dies operis sunt, septiraa re- a pueritia sua in puellari aetate diabolicis artibus
quiei est. Numerus dierum alius non est, quod su- plena vitiis, in deserto abjectionis inter nefandissi-
perest tibi, o homo, sciendum non est ; sed in se- mos homines enutrita est, ibi parentibus ejus eam
creto Patris est. Sed vos, o homines, de terapore nescientibus, nec iilis cura quibus moratur eam
hoc tempus temporum in cursii vestro Iiabetis
: scientibus, quoniam diabolus eam illuc ire persuadet,
antequam homicida ille veniat, qui fidem catholi- et ibi eam secundum voluntatem suam decipiendo
cam pervertere cu{>iet. Quid autem deinde fiat: nec componit, quasi angelus sanctus sit. Et ideo illa
 :

in SClVIAS. — LIB. III, VISIO XI. 748

ab hominibus se separat, ut tanto facilius eelari A missione mea illusiones suas ostendet, cadaver illius
possit unde etiam aliquibus sed tamen paucis viris
; quasi vivat moveri faciens, quod tamen per brevissi-
nequissimo latrocinio fornicationis occulte corami- mamhoram etnonper longiusspatiumfacereinterdum
scetur, et in tanto studio turpiludinis cum illis se permittetur ; ne hac praisuraptione gloria Pei deri-
polluit, velut angelus sanctus fervorem pravitatis deatur atque nihilipendatur. Quod quidam videntes
illius eam perficere jubeat. Et sic in fervenlissimo in eum quidam autem et priorem lidem
confident ,•

ardore fornicationis illius filium perditionis concipit, suam eum tamen sibi propitium
retinere volentes,
nesciens de quo semine virorum illorum eum conce- semper optabunt- Quos tamen durius hedere nolens,
perit.Sed Lucifer serpens, scilicet antiquus turpi- quasdam infirmitatesipsis immittit. Qui, dum medi-
tudine ista delectatus, coagulalionem hanc justo cinam et auxilium medicorum quaerent nec curari
meo judicio artibus suis afflat, et eam omuibus vi- poterunt, ad ipsum recurrent tentantes, si eos cu-
ribus suis totam in ventre matris illius possidet, sic rare valeat ;
quos dum ad se venientes viderit, debi-
illo perditore de ventre matris sua^ pleno diabolico litatem quam eis intulit ipsis aufert. Unde valde
spiritu egrediente. Deinde illam consuetam fornica- eum amantes in ipsum credent. Et sic multi deci-
tionem devitat et aperte stulto et insipienti populo
: pientur, cum ipsi oculos interioris hominis obnu-
B r
dicit, quia virum non habeat, nec patrem infantis bilant per quos in me respicere debuerant, volentes ;

sui sciat fornicationem autem quam perpetravit,

; in probatione animi sui velut in quadam novitate
sanctam dicit. Cnde et populus illam sanctam putat illa scire quai exterioribus oculis vident, et quae
et nominat. manibus palpant, contemnentes illa invisibilia quse

Sic tilius perditionis diabolicis artibus usque ad in me manent, et quaj vera fide comprehendenda sunt
fortiorem getatem enutritur, semper noto populo qaia mortHles oculi rae videre non possunt, sed mi-
sibi se subtrahens. Sed mater ejus eum cum quibus- racula mea in obumbratione illis ostendo quibus
dam magicis artibus interdum tam populo Deum voluero meipsum autem nullus videbit, dum in
;

colcnti, quam non colenti ostendit; sic eum ah eis mortali corpore manet, nisi in
umbratione myste-
faciens videri et amari. Qui cum ad plenam setatem riorum meorum ut servo meo Mosi locutus sum,
pervenerit, manifeste contrariam doctrinam doce- quemadmodum scriptum est : Non enim videbit me
bit ; ita mihi et electis meis repngnans, tantamquc homo et vivere poterii [Exod. xxxiii). IIoc tale est
fortitudinem acquirens ut in magna
mortalitatis suae non ponet in claritatem
potestate sua, Obtutum
se supra nubes elevare conetur.
ego justo judi- Nam
divinitatis mese, ille qui mortalis est, ita quod in-
cio meo permitto eum in diversis creaturis volun- Q corruptibili cinere mortalem vitam possit habere,
tatcm suam exercere quoniam ut diabolus in iaitio
;
dum in transeuntis temporis mutatione est, scilicet
dixit: Similis ero Altissimo [Isa. xiv) et cecidit, ila quod vitam unam deserit et ad aliam transit ;
quo-
etiam permitto ut idem diaboli!s in tempore novissimo niam omnia viventia per me solidata sunt, et quia
cadat cum ipse in hoc lilio suo dicit : Salvator mundi ego vivo nec ulla mutatio in rae est. Nam ut culex
ego sum, Et ut omne sa:!culum fidelium cognovit viverenon potest si se in flammam iguis iramittit, ita
quod Lucifcr mendax fuit, cum se in initio dierum etiam mortalishomo non possetsubsistere, si corusca-
similem Deo esse voluit ; sic etiam oranis fidelis tioneia divinitatis mei« videret, sed ego mortalibus
homo videbit quod filius iniquitatis mendax est, horainibus quandiu gravamine mortalitatis sua? gra-

I
cum se ante novissimum diera Filio Dei similem vati sunt, me ita in obumbratione ostendo ; velut
facit. piclorea quae invisibilia sunt, per imagines picturae
Ipse enim est pessima bestia, homines qui ipsum suse hominibus declarat. Quod si, o homo, me dile-
negant interficiens et regibus, ducibus, principi- xeris, te amplectar, et calore sancti Spiritus te ca-
bus, divitibusque se adjungens, humilitatemque de- lefaciam. Cum enira bona intentione tua rae inspe-
primens, ac superbiam erigens, orbemque terrarum xeris, meque in tua flde cognoveris, tunc et ego
diabolica arte sibi subjiciens. Potestas namque ejus D tecum ero. Sed qui me conteranunt, ad diabolum
usque labrum venti procedit ; ita quod aerem vide- se convertunt, quoniam me scire nolunt. Unde et
tur commovere, ignemque de coelo educere, et ful- ego ipsos abjicio.
gura, tonitrua ac grandines producere, montes Eosdem autem diabolus illudit et decipit quomo-
etiam evertere, aquas exsiccare, silvis viriditatem docunque sibi placuerit: ita quod ipsi putant quod
suam auferre, eisque ilerum succum viroris sui verum sit, quidquid eis ostenderit. Et hanc ipsam
reddere. Tales enim illusiones in diversis creaturis artem deceptionis suse diabolus illis infundit, qui in
ostendit ; humore, in viriditate et in
videlicet in ipsum conlidunt ita quod ipsis in hac arte diversa
:

siccitate hominibus deceptiones

earum. Sed et in portenta in creaturis secundum voluntatem suam
II
suas facere non desinit. Quomodo? Videbitur enim hominibus fallaciter ostendunt. Sed tamen nec ele-
sanis immittere segritudinem, et infirmis sanitatem, menta, nec alias creaturas qujo a Deo creatse sunt
dcemones ejicere, ac interdum mortuos suscitare. iu alium modum transmutare possunt nisi quod ;

Quomodo? Cum enim aliquando quispiam vita eva- solum per deceptiones suas, qusedam monstra velut
nuerit, cujus anima in potestate ipsius diaboli est, quasdam nebulas in eis sibi credentibus fingunt.
circa cadaver illius qui vita discesserit interdum per- Nam et Adam cum plus qu.'Brerel quam habere de-
 719 S. HII.DEf.ARDlS 720

beret, gloriam paradisi perdidit; sic et isti visum et Axii). Hoc Ego amator mysteriorum Dei vidi
tale est :

auditum bomiuis amittunt, quoniam Deum

interioris fallacem el maledictum in maximis et itinumerahi-
deserunt diabolum colunt.
et libus iniquitalibus omnem sanclimoniam sauctorum
Secundum hunc modum lilius perditiouis, dece- circumeuntem, et multiplicibus vitiis eam fatigan-
ptiones artium suarum in elementis operatur, osten- tem qui actibus mendaciorum suorum sanguinem ;

dens in eis pulchritudinem, dulcedinem et suavita- suum in occisione se ellundere et ita mori assinii-
tem secundum vohmtatem 'lominum quos decipit. labit, nou in corpore suo cadens sed in fallaci um-

Sed hsec potestas ei ob hoc promissa est, ut lideles bra, velut percussus et moriens sstimatus. Unde
io recta tide cernant, quod diabolus nullam pote- etiam in errore fallacium vulnerum suorum quasi
stateni in bonis habet, sed solum in nialis a^ternse mortuus fuerit simulat se quasi a sopore mortis
mortis. Quidquid enim iste filius iniquitatis opera- revixisse et ita admirabilem et tcrribilem stupo- ;

tur, id in potestate, superbia et crudelitate facit,
misericordiam, humilitatem et discrelionem non ha-
bens sed cum imperio et magno stupore homines ad
; in magnitudine et forlitudine Goliath obstupuit,
hoc praecipitat, ut ipsum sequantur, plunmos enim
populos sibi acquirit, dicens eis ut voluntates suas
libere peragant, ne se multum in vigiliis aut in
jejuniis constringant, proponens eis ut tantum Deum
suum diligant quem se esse simulat quatenus sic
rem omnes homines qui in tota terra sunt, in hor-
rore hujus maledicti capient, sicut eliam populus
cum eum armalum in bcllo adversum se slare vi-
B deret. Et ita ut vides columnae electorum raeorum,
tam de cruciatibus istis quam de contrariis et im-
manibus ac horribilibus signis, quae filius perdi-
tiouis emittet magno stupore pavoris commoveri
:

ab inferno liberati ad vitam perveiiiant. Unde illi
hoc modo decepti dicunt: vse miseris illis qui ante
tempora ista fuerunt, quia diris cruciatibus vitam
suam aftliserunt, pietatem Dei nosfri heu ignoranles
Ille enim thesauros et divitias eis ostendit, ac eos
videbuntur, gemitum lamentabilis angustiae emit-
tentes.
Sed duos testes meos quos ad id tempus in se-
creto voluntatis meae reservavi, scilicet Enoch et
Eliam ut ipsi repugnent et ut errantes ad viam ;

secundum ipsorum epulari permittit,

voluntates veritatis reducant emiltam. Qui fortissimas et ro-
fallacibus signis doctrinam suam confirmans ita ; bustissimas virtutes fidelibus ostondent; quia cum
quod ipsi putant quod nou oporteal eos ullo modo verba teslimonii eoruin in ore utriusque sibi joqua-
corpora sua constringere et castigare. Sed et cir- liter consentient, fidem audientes adhibebunt. Nam
cumcisionem et judaismum secundum mores Judaeo- idcirco hi duo testes veritatis tandiu per me reser-
rum illis observare jubet, fortiora praecepta legis, ^^ vati sunt, ut tunc ipsis procedentibus, sernio eorum
qu£e Evangelium cum digna po-nitentia in gratiam in sordibus electorum meorum tenealur et solide-
convertit, ipsis juxta voluntatem eorum leviora quatenus inde germen Ecclesiae meae in magna
tiir,

faciens. Et dicit qui ad me converlitur, peccata humilitale subsistat. Et ipsi ad lllios Dei quorum
illius delebuntur, vivetque mecum in aeternum. nomina in libro vilae sunt, dicent U vos recti corde :

Baptismum eliam el evangelium Filii mei abjicit. Et et electi in gloriosa laude beatarum gratiarum vita',

omnia pra-cepta illa quff" Ecclesiaetraditasuntderidet. audite et intelligite quae vobis fiducialiter disserimus.
Et ilerum sibi famulantibus diabolica irrisione dicit Hic maledictiis a diabolo missus est, ut animas quae
videte quis et qualis ille insanus fuerit, qui ha^c se praeceplis illius subjiciunt in errorem mittat.
observare per mendacia sua simplici populo iasti- Nos enim de hoc mundo reclusi eramus, reservati
tait. in secretis Dei quff hominibus abscondila sunt, ita
Ego autem pro vobis et ad gloriam vestram mori, quod in sollicitudine et angustia hominum non fui-
et amorte resurgere volo. Et sic populum meum ab in- mus. Nam ad hoc reservati sumus, et ad vos missi ;

ferno liberabo ; ut deinceps mecum in regno meo glo- ut erroribus istius perditoris contradicamus. Videte
riose vivatis, quod ille fallai prius se fecisse simula- ergo, si vobis aut in corporali statura aiit in aetate
vit. Et deinde dilectis suis dicit: ut eum gladio per- D similes simus. Et omnes qui cognoscere et confi-
culiant, atque in mundiim sindonem us(jue ad liiem teri verum Deum volent : hos duos senes et veraces
resurrectionis suae involvant, illis ita deceptis quod testes, vexillum jusliliae Dei portantes subsequentur,
putant se illum occidere, et praecepta ejus hoc modo iniquum Jerrorem deserentes, quoniam ipsi in
perficere, postea se resurgere simulans dirae male- magnis praeconiis et coram Deo et coram populo
dictionis scripturam velut salvationem animarum fulgebunt; vicos, et plateas, et civitates, atque alia
profert quam pro signo hominibus tradens, jubet ut
;
loca ubicumque filius perditionis contrariam doc-
ipsnm adorent. Quod si quis fidelis propter amorem trinam multa signa
effiaverit percurrentes, ac in eis
nominis mei recusaverit, diro cruciatu tormentorum in Spiritu sancto
facientes, ut omnis populus ita

ab illo consumetur, unde omnes qui haec viderint vel qui eos viderit in ma.ximam admirationem ducatur.
audierint maximo admirationis et dubietalis stupore Idcirco autem haec magna signa supra firmam pe-
concutientur, quemadmodum etiam Joannes dilectus tram solidata illis dabuntur, quatenus illa contra-
meus ostendit, dicens Elvidiunum de capHibus ejus
: ria et falsasigna abjiciantur. Nam ut fulgur incendit
tanquamoccisum inmorlem, etpla'ja mortis ejus curata et comburit, sic et filius perdilionis perversa
est. Et admiraia est universu lerra post bestiam {Apoc. iniquitate et nequitia sua faciet, populos magicis

1
 ;
: ;
;

721 SCIVIAS.— LIB. III, VISIO XI. 722

artibus velut igne fulguris comburens. Sed Enoch A vitalem flatum suum in mortem reternae damnatio-
et Elias cum recta doctrina quasi cum ictu tonitrui nis ita consummatus evomit quia sicut tentationes ;

omnem cohorlem illius exterrentes dejiciunt, fideles Filii mei finitae sunt, cum ipse tentatus diabolo di-
hoc modo stabilientes. xit : Vade, turpissime Satana, et ille exterritus
Attamen in permissione vohmtatis mejB ab illo fugit ; sic etiam et tentationes istae quas filius ini-

tandem consummali, mercedem laboriim suorum quitatis Ecclesiai infert, in hoc zelo raeo consum-
in coelestibus consequantur. Ttmc tlores doctrinai mationem accipient.
eorum cadentes, quia voces ipsorum jam in mundo Inde subito fetens nebula raontera ipsum totum
non audientur, bonum fructum in electis oslendent, comprehendit, in qua caput ipsum tanta sorde in-
verba et rubiem diabolicae arlis contemnentibus, et volvitur, ut astantes populi in maximum terrorem
in spe supernae ha?reditatis bene firinatis, quemad- niittantur; quia immundissiraus intolerabilisque
raodura et Saloraon de bono et recto homine osten-
et infernalis fetor locum elationis illius totum re-
dit, dicens : Domus
plurima fortitudo, et in
jusii plebit, iu quo iliepessimus criminator tanta immun-
fructibus impii conturbatio [Prov. xv). Hoc tale est
. ditia et fetore elfervebat, ut justo Dei judicio nec
Acutum habitaculum ubi contritio et infelicitas non initium nec finis ejus amodo in meraoria habeatur
B
est: speciaie speculum oculi Dei in recto homine quoniara populi illi cadaver ipsius sine voce in terra
est, in quo idem ocuhis fortitudinem miraculorum prostratum et multa tabe perfusum videntes se :

suorum quasi in appetitu percutientis gladii videt. deceptos esse cognoscent, ipsa nebula circa mon-
Sed in procedenlibus factis, velut in crescentibus tem illum aliquantulum diutius immorante quo- ;

fructibus superbi cordis, quod in propriis volupta-
tibus suis ruinas aedificat, tristitia illa erit, quia
superbum cor eam spem non conhdit, quo' in su-
perna saturitate tloret.
Sed ut vides quod ipsum monstruosum caput se
tanto fragore a loco suo emovit,
niam fetor ilie diabolicam elationem circumamplec-
tens, immundam ostendit, ut homines ab illo se-
ducti fetorem et imraunditiam illam videntes, erro-
rem suura declinent, et ad veritatem redeant. Nam
astans populus haec cernens, raulto timore concuti-
quod omnis prae- tur ; quia haec videntes maximus horror incutit, ita

dictamuliebris imago in omnibus merabris suis inde ut lugubres voces et flebiles querelas proferant, et
concutitur : hoc est cum se lilius perditionis ca- se graviter errasse dicant.
put iniquitatis existens, multa arrogantia superbise Et ecce pedes praefatae muliebris imaginis can-
velut a parvo errore infixae sibi nequitiaj tollit, ma- splendorem solis
didi apparent, splendorem super
jorem errorem arripiens, scilicet supra omnes exai- Q reddentes hoc est quod fortitudo fundamenti et :

tari volens, id est cum deceptiones suae tinem accep- sustentatio sponsae filii mei multum candorem fldei
turae sunt, oranis Ecclesia in omnibus filiis suis tam ostendet, et pulchritudinpm illam quae omnem pul-
majoribus quam minoribus in maxiraum timorem chritudinem terrenae claritatis superat demonstrabit,
mittitur, exspectans insaniam prsesumptionis illius. cura filio perditionis ut dictura est prostrato, multi
Et vehit magna massa multae faecis ipsi capiti con- ex iis qui erraverant ad veritatem revertentur. Sed
jungitur, unde illud super quemdam montem se post casum illius impii, quando uovissiraus dies ia
elevans, altitudinem coelorum ascendere tentat; solutione raundi occurrat mortalis homo non quaerat
quia maxiraae arles diabolicarum iusidiarura, mu!- quia eutn scire non poterit, quoniam eum Pater in
tam immunditiam afferentium eidem filio iniqui- abscondito secreti sui servavit, Ad judicium ergo,
tatis assistentes, ipsi alas superbiae subrainistrant, o homines, vos prseparate. Ut autem praedictum est
ac eum in lantam pra^sumptionem erigunt, quod filius perditionis cura patre suo diabolo et cum om-
ipse etiam secreta ca^lestia se putat posse penetrare. nibus arlibus illius in novissirao terapore per Filium
Quomodo ? Nam cum omnera vohmtatem seducto- meum fortissimum praeliatorem cum magna confu-
ris diaboli compleverit, ita quod justo judicio Dei sione superabitur ; sicut et inimici fortissimi Sam-
araplius tantam potestatem iniquitatis et crudelita-
D dejecti sunt, velut in
sonis in prffifiguratione ipsius
tis suai habere oranino non permittetur ; oninera sacra Historia scriptum est : Concussisque fortiler
cohortem suam congregabit, et sibi credentibus di- columnis, cecidit domus super omnes principes, et
cet quia ad coelos ire velit. Sed sicut diabolus nes- cxteram mullitudinem quse ibi erat multoque plures :

civit Filium Dei ad redemptionem et sahitem ani- interfecii moriens qnam ante vivus occiderat {Judic.
marum nasci, ita et iste pessimus cum se in mor- xvi). Hoc tale est : Filio Dei, scilicet fortissirao
tiferum maiura oranium malorum involvet, fortissi- Sarasoni prinium Synagoga conjuncta est cui ipse ;

mum ictura manus Dei super se venire ignorabit. occulta illa quse in Veteri Testamento abscondita
Et ecce velut ictus tonitrui repente veniens caput erant, in rairabili doctrina sua distribuit, interiorem
ipsum tanta fortitudinepercutit quod etde monteillo dulcedinem legis qua>. fortior leone erat, ipsi be-
dejicit et quod spiritum suum in mortem emittit nigne aperiens. Sed ipsa decepit eum ; faciens ut
quoniam potestas Dei se manifestans, eumdem per- secreta ejus illuderentur, in doctrinara illius respi-
ditionis fiiium tanta virtute zeli sui prosternit, quod cere nolens, sed eam magno fastu superbiae despi-
et de superbia illa qua se contra Deum erexerat, ciens. Quapropter ipse commotus regnum Dei ab
maguo praecipitio pra^sumptionis suai ruit, et quod ea auferri et alii genti dari praedixit ; ita in multis
723 S. HILnEGARniS 7'J4

prodigiis ciim plurima turba civitalcm Ilierosoly- A volebal repenlino niotu Deum in auditu verborum
mani ascendens, iulidelitale illorum qui vestimenta tantum coiere, et uon in significalione Si)irilus
sua in via straverunt occisa, ubi quod promiserat saucli conversari. Sed ita fortitudo ejus cognila
illis per miracula reddidif, quibus per sponsam non est. Deinde virginitas velut novi funes qui
suam proditus fuerat. Et in illo tervore sponsam nunquam in operc fMoi iint, sicut cl virginitas aute
suam deseruit, cum domum ejus desertam derelin- uon est gloriose habila ; uobilifer erecta est, quae
qui prsenuntiavit. Sed pater spouste illius, videlicot ligalura Eilium Dei lortiter quidem teligit, sed
diabolica seductio ; alii viro, id est intiJelitati eam tanien eum plene non ostendit. Sed Ecclesia se
conjunxit. Tunc Filius Dei astutas vulpes, scilicct sursum erigeus dicebat vos, amici mei, hae :

apostolos emisit, qui igne sancli Spiritus segetes maximaj virlutes sponsi mei sunl. Et subito in
inimicorum suorum combusseruut, id est qui lega- magno strepilu mullus populus super eum ruit,
lia praeceptaad spiritualem intellectum verterunt, dicens Nos in
: maximis viribus ejus, ipsum
ita Synagoga cum patre suo combusta, scilicet per- cepimus. Sed nec sic vires ejus manilestata; sunt.
versa iufidelilate Synagogai eversa. Deinde magnis Postea in septem donis Spiritus sancti vclut in
signis et stupendis miraculis incredulos occidit; septem crinibus iilius Ecclesia solidata est, ipsis
B
itaquod omnes multo stupore coutremuerunt, cum forti clavo firmamento apostolicorum praidica-
in
dicerent setimere Romanos venire, et locum et torum infixis.reti fidei hoc modo contexto,
Unde
gentem ipsorum tollere. Quapropter concilium suum Ecclesia clamabal quam fortis sponsus meus in
:

congregaverunt ut illum perdcrent, sed ipse

abs- septem crinibus suis est. Et ouines populi illam
condit se ia monte, in oralione cum diceret ut, si audientes, in eum irruerunt, putantes ipsum ma-
lieri posset, calix ille ab eo transiret. Sed Judas Is- jores vires non habere. Scd et hoc modo nun est
eum, tradens eum
cariotlies prodidit in manus sae- agnita fortitudo ipsius. Dehinc multas lacrymas
vissimas inimicorum suorum. Et ipse vira fortitudi- Ecclesia fudit; quia fortiludinem sancta; Trinilatis
nis suae abscondit, quam in crine, id est in patre ignoravit, dicens humanitatem Filii Dei se quidem
suo habuit; quse omni populo ignota est, nisi quan- vidisse, sed diviuitatem ipsius nonduin perfecte in-
tum in fide capitur, veluti et capilli in capite ho- tellexisse. Unde ipse commotus in dilecto suo Joanne
minis videntur. Postea cum pati voluit vim fortitu- secreta sancta' Triiiitatis quantum honiini licitum
dinis suae ostendit, videlicet mandibulam asini toi- erat scire : iu honore Patris et in ardore Spiritus
lens cum filiabus Hierusalem diceret, ne super eum sancti manifeslavit. Et ita iu gremium sponsae
sed siiper se ipsas Ilerenl ; ita illas occidens, scili-
f-^
suu', caput suum rcclinans : ibi usque ad maxima
cet terrorem futurorum malorum eis verissime schismata quic in lilio perdilionis fulura sunt, re-
prxdicens. Et sic ia cruce fatigato cum sitiret, fons quiescet ; ibi fortitudo ejus abrasis crinibus ipsius
populo emanavit de quo ipse
verae fidei de gentili ; abscindetur : cum honiines iu tempore illo magis
bibens non erubuit, dicens etiam quod sic consum- lilium perditionis, quam ipsum sequi studebunt di-
matum esset. Unde cum spirilum emisit, in geheu- centes : Quid est, o Deus, quod talia et tanta mi
nam, videlicet ad mulierem meretricem postea de- racula vidernus? Et ita fortitudo ipsius dilinitur,
scendit, inimicis suis eum obsideutibus, cum cum jam vera iides in cajcitate inficlelitatis obnu-
custodes ad sepulcrum ipsius ponerenL, sed bilari videtur. Sed vires ejus resurgent, cum Enoch
ipse a morle resurgens, cum diiabus portis, id est et Elias apparuerint. Quapropter superbiam et prae-
cum speciaiibus electis suis, et cum communi po- sumptionem fortiter concutiens, filium perditionis

pulo quos ex inferno liberavit, coeleste regnuin pe- cum oinnibus diabolicis artibus et caiteris vitiis ejus
livit. Sed pulcherrima sponsa, sciliccL Ecclesia,
sic dejiciet, multoquc durius diabolica vilia conteret,
ipsi conjuncta, diligentissime ab eo qutfisivit quo- cum jam Ecclesia cum Christiano nomine de prse-

modo fortitudinem ipsius cognoscere posset. Ipse senti et temporali sseculo ad iieterna transibit, quam
autem vires suas ei non repente, sed paulatim et D antea fccerit cum adhuc divinus cultus in mundo
cum discretione aperuit. Quomodo. temporaliter vigeret. Quid hoc? Quia cura jam see-
Cum primum catholicam fidem percepissent in culum linem accipiet, tuuc et diabolicae perseculio-
veteri lege et in nova, usque ad perfectam cor- nes et virtutum fortissimae operationes. in homi-
rectionem putabant se quidam illoruni debere am- riihus etiam temporaliter cessabunt. Qui autem
bulare, huinentium nervorum sed
qu<'c ligatura acutas aures interioris intellcctiis habet : hic in

nondum perfectam siccitatem habentium erat. Uude ardente amore speculi mei, ad verba haec anhelet,

Ecclesia rudis adhuc, multis turbis dicebat : Hftsc et ea in coascientia animi sui conscribat.
est fortitudo sponsi mei. Et populus haec audiens,

VISIO DUODECIMA.
SiMMARirM. —
Quodin novissimo tempore mundus muUis calamilatibus ut homo in hora mortis dissolvitur.
Quod omnes creaturx repente commovevfur et quidquid in aere vel in aqua vel terra mortale est m
vitam reddit et quod faeditatis est in eis evanescet. Quod corpora mortuorum ubicunque fuertnt m
mteyrilate corporis et sexus sui resurgunt. De signatis et non signalis resuryentium. Quod Filius cui
 ;

725 SCIVIAS. — LIB. III, VISIO XII. 726

Pater poteslalein dedH judicium facej-c, informa huinanitatis ad judiciumveniel. Evangelium de eodem.
Quod signati obviani justo judici noa in dif/icultate celeriter rapiuntur et opera eorum apparebunt.
Quod omnes Jlores: patriarclise, prophetx, aposioli, martyres, confessores, virgines, et inonachi et alii
prmpositi fulgebunt. Quod ccsli interim laudes suas in silenfio conlinent cum Fihus sententiam judicialem
proferet conscientia singulorum aperta, De bonis et malis qui judicandi sunt. De infidelibus quijam
judicati ad judicium non perveniunt. Quod finito judicio, maxima quies tranquillitafis exoritur. Quod
electos gloria aeternitatis cum magnis laudibus recipit, sed reprobos infernus magno ululafu absorbet.
Evangelium de eodem. Quomodo elementa, et sol, et luna, et stellse, finito judicio in meiius mufantur
et nox non erit. Verba Joannis de eodem.

Posl heec vidi et ecce omnia elemenla el omnes A ejus ad loca infernalia cum magno ululatu lenden-
creatura' diro motu concussa sunt ignis, aer, et : tibus. Et sic coelum electos recepit, et infernus re-
aqua eruperunt, terram moveri fecerunt, fulgura
et probos absorbuit. Sed subilo tanta gaudia et tantse
et tonitrua concrepuerunt, montes et siiv« cecide- laudes in coelestibus, et tanta tristitia ac tauti ulu-
runt ila ut omuc quod mortale erat vitam exha-
: latus in abyssi lacu exorti sunt, ultra eliam quam
laret. Et omnia elementa purgata sunt, ita ul quid- humanus sensus efiari possit. Et mox omnia ele-
quid in eis sordidum fuerat, lali modo evanesce- menta in raaxima serenitate resplenduerunt, veluti
ret, amplius non appareret. Et audivi vocem
ut eis nigerrima cutis abstracta fuisset ; ita quod nec
maximo clamore j^er tolum orbem terrarum voci- ignis fervorem, nec aer spissitudinem, uec aqua
ferantem et dicentem vos, lilii hominum, qui in
: gestum, nec terj"a fragilitatem amplius uUam habe-
terra jacetis, surgite omnes. Et ecce omnia ossa plurimus or-
rent. Sol quoque, luna et steliae, velut
hominura in quocunque loco terrarum erant, velut uatus in lirmaraento, muUo splendore et decore
in uno momento congregata, et sua carne obtecta rutilabant et sine motu circuitionis iixa manebant, :

sunt, et omnes homines integris membris et cor- ita quod ultra diem et noclem non discernebant.

poribus suis in sexu suo surrexerunt: boni in cla- Et ita nox non erat, sed dies. Et linitum est. Ite-
ritale fulgentes, et mali in nigredine apparentes,
B rumque audivi vocem de coelo mihi dicenlem :

ita ut et opus cujusque in ipso aperte videretur. Et Hcec mysteria novissima tempora ostendunt in :

quidam ex eis in lide signati erant, quidam autem quibus temporalia tempora, in aeternitatem corusca-
non, ila ut signatorum illorum aiii ante faciem tionis illius quse sine fine est transmutabuntur.
suani veluL aureum fulgorem, alii velut umbram Novissima enim tempora multis periculis fatiga-
haberent quod ipsorum signum erat. Sed subito buntur, et occasus mundi variis signis demonstra-
ab oriente maxima coruscatio elfulsit: et ibi in bitur. Nam ut vides, in ipso novissimo die totus
nube Filium hominis eo vullu quo in mundo fuerat, orbis terrarum terroribus concutietur, et tempe-
nudatis et apertis vulneribus eum angelicis choris statibus quassabitur: ita ut quidquid in eo caducum
advenientem vidi, et supra sedem flammantis sed et mortale est, his calamitatibus finiatur; quia
non ardentis throni sedentem, et sub se hanc maxi- tunc cursu mundi completo, ipse ampiius durare
mam tempestatem purgationis mundi habentem. Et non sed secundum divinam dispositionera
poterit,
qui signati erant obviam ei iu aere quasi in tur- consummabitur. Sicut enim homo cum iiniendus
bine rapti sunt, ubi et prius splendorera illum qui est, multis inlirmitatibus praeventus dejicilur, ita

secretum superni Greatoris designat viderara ; bonis quod etiam in ipsa hora mortis suai multo dolore
sciiicet a malis ibi separatis. Sed ipse blanda voce C dissolvitur ; sic tinem raundi maximaj ad-
etiam
quemadmodum evangelium manifestat, justos coe- versitates prgecurrent, et ipsum in line suo diversis
lesti regno beatilicavit, ac terribili voce injustos in- terroribus dissolvent, quoniam elementa terrores
fernalibus poenis ut etiam scriptum est, deputavit suos tunc ostendent quia eos amplius exerceie
;

nuUa tamen alia inquisitione vel respousione de non poterunt.

operibus eorum, nisi quemadmodum evangelica vox Repentino et inopinato motu in hoc flne elemenla
ostendil, ibi facta ;
quoniam opus cujusque sive relaxanlur, oranes creaturae commoventur, ignis
bonum sive malum esset, in ipso raanifeste appa- erumpit, aer solvitur, aqua eitluit, terra concutitur,
ruit.Qui autem signati non erant a louge in paite fulgura fervent, tonitrua concrepant, montes scin-

aquilonis cum diabolica turba stabant, nec ad ju- duntur, silvse ruunt, et quidquid in aere, vel in

dicium hoc pervenerunt sed tamen h;i'C omnia ; aqua, /el in terra mortale est vitara reddit. Ignis
velut in turbine videnles, linem judicii exspecta- enim tolum aerem movet, et aqua totam terram
bant, et intra se amaros gemitus edebant. Et sic replet; et hoc modo omnia purgantur, ut quidquid
judicio peracto, fulgura, et tonitrua, et venti ac in mundo foeditatis est, ita evanescat, quasi non
tempestates cessabant ; et quidquid in elemenlis Q fuerit, velut sal diftluit cum in aquara imraittitur.
transitoriura erat, subito evanuit et maxima tran- Sed divino prsecepto, ut tibi monstratum est, ad
quillitas facta est. Tunc electi super splendorem resurgendum accepto, mortuorum ossa ubicunque
solis repente splendidi effecti : cura Filio Dei, et fuerint suo loco velut in ictu oculi conjunguntur,
cum beatis agminibus angelorum in gaudio magno et sua carne teguntur, nec ullo modo retardantur,
coelestia petebaut, reprobis cum diabolo el angelis sed sive ab igne, sive ab aqua, sive ab ave, sive a
 S. lilLUEr.AUUlS 18

bestia, consumpta luerint, citissime restituuntur A apostoli qui cum eo iu sa^culo conversati sunt, ac
ita quod ea hoc modo terra reddit, velut sal ex aqua martyres, confessores, virgines, viduae, qui omnes
sudat, quia oculus meus omnia novit, nec quid- lideliter illum imitati sunl, et illi qui Ecclesiaj meae
quam me latere poterit. Ita omnes homines in tam in sa;cularibus quam in spiritualibus pr«positi
anima et corpore, sine ulla conlraclione et absci- fuerunt, iiec nuii .innchoretifi et monachi, qui in
sione membrorum suorum, sed iu iutegritate et castigatione et moililiiatione carnis suae proptcr
corporis et sexus sui, velut in ictu oculi resurgunt nomen Filii mei se viles fecerunt, quod et in ves-
electi fulgorem bonorum operum suorum hahentes, titu suo, cum magna humilitale et charitate ange-
et reprobi nigredinem infelicium actuum suorum licum ordincm iniitantes, ostenderunt. Sed qui me
portautes, quod ipsoruni ibi opera non abscon-
ita ideo in contemplativa vita quairunt, quia dicuut ha^c
duntur, sed palam in ipsis apparebunt. vita gloriosior est quam illa, hoc ante me quasi nilii-

Et quidam e.x eis in lide signati sunt, quidam him est ; sed qui me quserit in humilitate in ea con-
autem non ita ut tidem habentium, conscientia?
; versalione qua^ inspiratione Spiritus sancti data est,
per opera lidei in fulgore sapientiae fulgeant, alio- hunc in coelesti palriain prioribus locis exaltabo.
rum vero in tenebrositate neglectus sui appareant. Deinde cceli laudes suas iterum in silentio conti-
per qua" aperte discernuntur, quoniam illi iideiii nent, cum Filius Dei judicialem sententiam et ad
in operibus iropleveruni, autem eam in se ipsis
isti justos et ad injustos profert : auscultautes cum
exstinxerunt. Quidam aulem signum fidei non ha- reverentia honoris, quomodo illos dijudicet cum
bent; quia illi nec in veteri lege, necin nova gratia blandejustis superna gaudia tribuit, et cum terri-
cognitionem vivi et veri Dei habere volueruut. Et biliter injustosad infernales pcenas mittit. Sed ibi
tunc in claritate lucis aeterna?, sed iu nube tamen nec excusationes nec interrogatio operationum sua-
qua reprobis ccelestis gloria abscondita est, Filius rum major erit quam quod ;
ibi conscientiae homi-
Dei in forma humanitatis et passionis suae quani num et bonorum et malorum nudae et apertae sunt.
in voluntate Patris pro salute humani generis passus Jusli autem qui ibi verba «"quissimi judicis perci-
est, ad judicandum ipsum humanum genus coelesti piunt, plurima quidem opera justitiac fecerunt ; sed
exercitu circumdatus adveniet quoniam Pater ei ;
tamen ea in plenitudine perfectionis dum in saeculo
hoc dedit, ut quia ipse in mundo visibiliter conver- viverent non habuerunt, unde et nunc in eis diju-
satus fuerat, quae visibilia mundi sunt dijudicet, ut dicandi sunt. Injusti vero qui judicialcm severitatem
etiam ipse in Evangelio ostendit, dicens: El po- ibi in se mala quidem facta perpetrave-
sentiunt ;

tpslaiem dedit ei judicium facere quia filius hominis ^. runt, sed tamen ea non in ignorantia divinae majes-
est [Joan. v). Hoc tale est: Pater testiticatur de tatis quod est in iniquitate prapjudicatae damnalio-
Filio suo. Quid hoc? Pater potestatem dedit Filio ;
nis infidelitatis egorunt, et ideo sententiam ipsius
quoniam ipse semper cum Patre in divinitate ma- judicis ibi non elfugient, quoniam omnia aequo pon-
nens, sed humanitatem de matre accipiens secun- dere ponderanda sunt. Illi autem qui in iide signati
dura quod homo est, accepit etiam a Patre, quod non sunt, quoniam ipsi in Deum non crediderunt
omnis creatura ipsum Dei Filium senlit, sicut et in parte aquilonis, id est perdilionis cum diabolica
omnis creatura in creatione formce suae a Deo creata turba interim tardant, nec ad hoc judiciuni perve-
subsistit. Et ideo cuncta opera discernuntur a Filio niunt sed tamen illud in obumbratione videntes,
;

in quacunque dignitate vel incuivatione sint ; et iinemque ejus praestoiantes intra se mullum ge-
secundum hoc quod collocanda sunt, ea collocat niunt quoniam ipsi in inlidelilate perdurantes
;

ut quia ipse homo palpabilis et visibilis in mundo verunj Deum non cognoverunt, quia ipsi nec ante
fuit, etiao: illa quae in mundo visibilia fuerunt se- baptismum vivnm Deum in Veteri Testamento co-
cundum quod justum est discernat, videlicel in po- luerunt, nec sub Evaogelio rcmedium Baplismatis
testate judiciali terribilis injustis, sed blandus susceperunt ; sed in maledictione casus Adae per-
justis apparens ; ipsos ita dijudicans, quod etiam severaverunt, damnationis pa^nas habcntes. Unde
purgationem suam elementa sentiant. et in iniidelitate scelerum suorum jara judicati in-
Tunc et qui signati sunt, obviam jnsto judici, non veuiuntur. Sicque judicio linito, terrores elemento-
in difticultate sed in miilta celeritate rapiuntur, ut rum, et fulgura, tonitrua, et venli in tempestati-
quoniam ipsi tidem in Deum credentes habuerunt biis cessant, el oinne quod caduciim et transilorium
etiam opera iidei in eis manifeste appareant, ubi est dilabitur, nec amplius apparebit, velut nix esse
et scientia Dei actus eorum et in bonis et in malis desinit qu;i' a calore solis liquescit, maxima quiete
non ignorat, ut tibi monstratum est ibi enim boni ; tranquillitatis divina dispensatione ita exorta. Et
et mali separabuntur, quia et opera eorum dissi- sic electi splendorem ieteruitatis habentes, una
milia sunt. Nam ibi tam in raalis quani in bonis cum capile suo, scilicet Filio meo, et cum glorioso
certissime apparet quomodo vel in infantia, vei in coelesti exercitu in magna gloria cceiestia gaudia
pueritia, vel in juventute, vel in senectute, vel in petunt : et reprobi una cum diabolo et cum ange-
decrepita atate Deum quaesierint. Ibi etiam fulgent lis ejus ad aiterna supplicia in raulta contritione
omnes Qores Filii mei, videlicet patriarchae et pro- tendunt ubi aeternam mortem sibi praeparatara
phetae qui ante incarnatiouem ipsius fuerunt, et aeternaliter vident; quia magis concupiscentias
 :

729 SCIVIAS. LIB. III, VISIO XIII. 730

suas quam praecepta mea secuti sunt. Et sic coelura A rebit, his omnibus in magnam tranquillitatem ac
electos in gloriam eeternitatis recipit, quoniam ip- pulchritudinem translatis. Sed et sol et luna ac
si dominatorem ccelorum dilexeruut, et infernus steliae, velut pretiosissimi lapides in auro, ita etiam
reprobos absorbet, quia diabolum non abjecerunt, in tirmamento multa claritate et maximo fuigore
ita omnium gaudiorum tantis laudibus in coelesti rutilabunt, nec ultra inquietudinem circumvolutio-
gloria resonantibus, et omnium gemituum tantis nis suse ad diem discernendum a nocte habebunt,
ululatibus in inferno exortis, ultra quam liumanus quia linilo mundo jam in immutabilitate sunt ita- ;

intellectus capere valeat ;

quoniam illi vitam ajter- que et nullae tenebrse noctis amodo apparebunt,
nani possident, et isti mortem seternam babent, quoniam tunc dies indeticiens est, ut etiam Joannes
quemadmodum in Evangelio Filius meus ioquitur, dilectus meus testatur dicens Et nox ultra non :

dicens El ibunt hi in supplicium selernum, justi au-

: erit, et non egebunt lumine lucernae, neque solis :

tem in vitam xternam. [Matth. xxv.) Hoc tale est quoniam Dominus Deus illuminabit illos {.4poc. xsii),
Qui in lenocinio omnium malorum fetent, nec si- Hoc tale est : Qui thesauruni habet, eum interdum
tiunt quod juslum est haurire in summa bonitate : subtraliit, interdum etiam emittit nox
: sicut et
per iter inlidelitatis et nequitise subb in poenas aiter- lumen celat, et ut dies tenebras homini lu-
fugat,
B
nee perditionis dimerguntur, secundum opera sua men aiferens. Ita non erit in immutatione tempo-
infernalia tormenta recipientes. vEditicatores vero rum, quia tunc noctis umbra fugabitur, itaque te-
coruscationis coelestis Hierusalem qui porlis liiise nebrae noctis amodo non apparebunt, quia etiam el
Sion lideliter instant, fulgebunt in luce vitse a^ter- mutatio illa, jam non egebit lumine illo, quod sibi
nse : quam castissima virgo in fecunditate virgini- homines incendunt umbras tenebrarum expelientes.
tatis suse ci-edentibus mirabiliter attuiit. iNec etiam mutabilitatem sol tunc amplectetur, qui
Et ut vides elementa in maxima claritale et modo continet tempora quae in umbra habentur;
pulchritudine bis omnibus pactis fulgebunt : omni quoniam tunc dies sine ulla mutalione erit, quia
videlicet impedimento nigredinis et sordis ablato. tunc etiam dominator omnium claritate divinilatis
Nam ignis sine fervore tunc ut aurora rutilabit, et suae quam nulla mutabilitas offuscat, illuminat eos
aer absque spissitudine purissimus fulgebit, et qui in sjeculo tenebras sua gratia effugerunt. Qui
aqua sine impetii elfusionis et submersionis pers- autem acutas aures interioris intellectus habet, hic
picua et lenis stabit, et terra absque omni fragili- in ardente amore speculi mei, ad verba haec anlie-
tate et inajqualitate fortissima et planissima appa- let, et ea in conscientia animi sui conscribat.

VISIO TERTIADECIMA.
SuMMARiuM. —
Symphonia de sancfa Maria. De novem ordinibus supernorum spiriiuum. De patriarchiset
prophelis. De aposlolis. De martyribus. De confessoribus. De virginibus. Vox harmonix in querelis de
revocatis ad eosdcm gradus. In hortatione virtutum el in conlradictione diabolicarum artium. Quod de
ineffabili gratia sua, corde et ore Deus incessabiliter laudandus esf. Quod symphonia in unanimitate
et concordia proferenda esl. Quod verbum corpus, sijmplionia auleyn spirilum, et harmonia divinilatem,
verbuni vero humanilalem Filii designal. Quod per symphoniam ralionalilatis, lorpens ariima excilatur ad
vigilandum. Quod symphonia dura corda emollit et humorem compunctionis inducit et Spirilum sanctum
advocal. Quod fidelis omni devotione incessanter jubilare debef. Verba David de eadem re.

Deinde vidilucidissimum aerem, in quo audivi in G admodum in prima materia omnes protulit crea-
omnibus praedictis signiiicationibus mirabili modo turas. tu suavissima virga frondens de stirpe
diversum genus musicorum in laudibns civium su- Jesse, quara magna virtus est quod divinitas in
pernorum gaudiorum, in via veritatis fortiter perse- pulcherrimara filiam aspexit, sicut aquila in soleni
verantium, ac in querelis revocatorum ad laudes oculum suum figit, cum supernus Pater claritatem
eorumdem gaudiorum et in exhortatione virtutum virginis attendit, quando verbum suura in ipsa in-
se exhortantium ad .salutem populorum, quibus dia- carnari voluit. Nara in raystico mysterio Dei illus-
bolicae insidise repugnant; sed ipsae virtutes eas op- trata mente virginis, mirabiliter clarus tlos ex ipsa
primunt, ita tamen quod sic iideles homines tandem virgine prodiit. Etiterum dixit : o gloriosissima lux
a peccatis ad supernaper pobnitentiam transeunt. Et vivens, angeli qui infra divinitatem divinos oculos
sonus ille ut vox multitudinis in laudibus de super- cum omnis creaturae aspicitis
mystica obscuritate
nis gradibus in harmonia symphonizans, sic dice- in ardentibus desideriis, unde nunquam potestis sa-
bat : splendidissima gemma, sei"enum decus solis tiari !quam gloriosa gaudia illa vestra habet for-
tibi infusum est, fons saliens de corde Patris, qui ma, quae in vobis est intacta ab omni pravo operc,
est unicum Verbimi ejus per quod creavit mundi quod primura ortum est in vestro socio perdito an-
primam materiam quam Eva turbavit hoc verbum D gelo, qui volare voluit supra intrinsecus latens pin-
;
:

fabricavit in te hominem, et es illa lucida gemma, naculum Dei. Unde ipse tortuosus demersus est in
a qua ipsum verbum eduxit omnes virtutes, quem- ruiuani, sed ipsius instrumenta casus suggestionis
731 s. hii,i)E(;akdis. rs-i

ejus couciUum Idclura' digiti Uei iiisUluit. .Nain, o A undastis abutide. Et ilerum di.xit : succesbores
vos aDgeli, qui custoditis populos, quorum forma fortissimi leonis, inter templum et aitare dominan-
fulget in facie Testra, et o vos archangeli, qui ani- tes in minislratioue ejus, sicut augeli sonant ia
mas juslorum suscipitis, et vos \irlutes, potestates, laudibus, el sicut adsunt pupulis iu adjutorio, vos
pnncipatus. duminationes, et throni, qui estis coni- estis inler illus qui hific faciunl semper in ofiicio
putdti in quintum secretum nuinerum, et o vos Agni curam habeutes. vos imitalores excelsaj
cherubim et seraphim, sigillum secretorum Dei, sit personai in pretiosissima et gloriosissima signiiica-
laus vobis, qui loculum antiqui cordis in funte aspi- tione, o quam magnus est vester ornatus, ubi houio
citis. Videlis enim interiorem vim Patris, qnoe de procedit solvens et slriugeus in Deo pigros et pcre-
corde illius spirat quasi facics. Itemquc dicebat : grinos, etiam ornaus candidos et nigros, et magna
spectabiles viri qui perlransistis occulla aspicien- onera remitteus. Nam et angelici ordinis oflicia ha-
tes pi'r oculos spirilus, et annuntiantes in lucida betis : et forlissima fuudainenla praeacitis ubicumque
umbra acutam et viventem lucem in virga gemi- cousliluenda suut, unde magnus est vester honor.
uantem, quae sola tloruit de introitu radicantis lu- Itemque dicebat : pulchrae facies Deuui aspicicn-
miuis, vos antiqui sancti pra?diiistis salvationem tes, etin aurora sedilicantes. Obeataj virgines, quam
e.\sulum animarum qucE immersa; fucrant morti, " nobiles estis, in quibus rex se consideravit, cum in
qui circuistis ut rolie, mirabiliter loquentes mvstica vobis omnia coelestia oruamenta praisignavit, ubi
montis qui coelum tangit pertransiens ungendo eliam suavissimus hortus estis in omnibus orna-
multas aquas, cum etiam inter vos surrexit lucida meiitis redolentes. nobilissiraa viriditas quae ra-
lucerna, qu<e ipsum montem praecurrens illuminat. dicas in sole et quu' in caudida serenilate luces in
vos felices radices, cum quibus opus miraculorum rota, quain nulla torrena excellentia comprehendil :

ef non opus criminiim per torrens iter perspicuae tu circumdata es amplexibus divinorum mysterio-
umbra; plantatum est et o tu ruminans ignea vox
! rum. Tu rubes ut aurora, et ardes ut solis llamma.
prsecurrens limantem lapidem subvertentem abys- Et iterum sonus ille, ut vox multitudiuis in quere-
sum, gaudele in capite vestro. Gaudete iu illo, quem lis de revocaudis ad eosdem gradus in liarmonia,
non viderunt in terris multi, qui ipsum ardenter vo- sic querebatur, dicens plangens vox est hajc
:

caverunt. Et iterum dixit : cohors militia; floris maximi doloris. Ah! ah! quiEdam mirabilis victoria
virgif non spinata», tu sonus orbis terra; circuiens in mirabili desiderio Dei surrexit; in qua delecta-
regiones insanorum sensuum, epulantium cum por- lio carnis se latenler abscondil. Heu! heu ubi vo- !

cis, quos expiignasti per infusum adjutorem ponen- ^ luntas crimina nescivit, et ubi desideriura hoininis
tis radices in tabernacula pleni operis verbi Patris, lasciviam fugit ,
quia tam
pauci ad te veniunt.
tu etiam nobilis es gens Salvatoris, iutrans viam Luge, luge ergo in his innocentia; quae in pudure
regenerationis aquK per agnum, qui le misit in bouo integritalem non amisisti, et quae avaritian
gladio inter sievissimos canes, qui suam gloriam gulturis antiqui serpentis ibi non devorasti, quia
destruxerunt in operibus digitorum suorum, sta- tam uegligenter homines te atlendunt. vivens
tuentesnon manufactum in subjectionem mauuum fous, quam magna est suavitas tua, (j[ui faciem islo-
suarum, in qua non invenerunt eum. .Nam o luci- rum in te non amisisti sed acule pnnvidisti quo-;

dissima apostolorura turba, surgens in vera agni- modo eos de angelico casu abstraheres, qui se aesti-
tione et aperieas clausuram raagisterii diaboli, mabantillud habere, quod non licet sic stare. Unde :

abluendo captivos in fonte viventis aqua», lu es Gaude, filia Sion, quia Deus tibi multos reddit,
clarissima lux in nigerrimis tenebris, fortissimum- quos serpens de te abscindere voluit, qui nunc in
que genus coiumnarum sponsam Agni sustentans, majori luce fulgent quam prius illorum causa fuis-
in omnibus ornamentis ipsius, per cujus gaudiura, set. Tortuosum ser-
Vivens enim lux de his dicit :

ipsa mater et virgo prima est vexillifera. Agnus enim pentem scaudalizavi in sua suggestione, quae non ita
imniaculatus est sponsus et sponsa ejus iminacu- D pleua fueral sicut ille exislimabat. Unde juravi
lata. Itemque dicebat : per me ipsum, quod in his causis feci amplius el
victoriosissimi triumphatores, qui in cffusione amplius, quam ineis. serpens tuum gaudium pro-
sanguinis vestri salutantes .Tdificationem Ecclesia; deret, quia in tua suggestione amputavi quod nuii- :

intrasti.s sanguinem Agni, epulantes cuin vitulo quaiii iiiventumest iii tuasajvitia, o turpissime illusur.
occiso! quam niagnam raercedem habetis, quiacor- Itemque sonus ille, ul vox inultitudinis ia exhor-
pora vestra viventes despexistis, iraitantes agnum talione virtutum in adjutorium hominura, et in
Dei, ornantes poenam ejus, in qua vos intruduxit in contradictione repugnantium diabolicarum artium,
restaurationem haereditatis. Vos rosarum qui flores virtutibus vitia superantibus, et hominibus tandem
in effusione sanguinis vestri beati estis in maximis divina inspiratione ad poeniteiitiam redeuntibus, iu
gaudiis, redolentibus et sudautibus in emptione qua- harmonia sic clamabat: Nos virtutes in Deo sumus,
fluxit de interiori mente consilii, manentibus ante et in Deo manemus Hegi regum militamus, et ma-
:

sevuni in illo, in quo non erat constitutio, a capile lum a bono separamus. iXam in primo agone appa-
sit honor in consortio vestro qui estis iiistrumen-
: ruiraus, ubi victrices exstitimus : dura ille corruit,
tum Ecclesise, et qui in vulneribiis vestri sanguinis qui super se volare voluit. Ergo et nunc militemus.
 ;:

733 SCiVIAS.— LIB. 111, VISIO XIII. 734

illis qui nos invocant subvenieutes, el diabolicas A Humil. Ego cum meis sodalibus bene scio quod
artes calcanles : et eos qui nos imitari voluerint tu es ille antiquus draco, qui super summum vo-
ad beatas mansiones perducentes. lare voluisti, sed ipse Deus in profundum te preeci-
ANIMARUM L\ CARNE fOSlTARUM.
QuERliL.E HOS pitavit abyssi.
peregrinse sumus. Quid fecimus, ad peccata de- ViRT. Nos autem omnes in excelsis habitaraus.
viantes? Filiae regis esse debuimus, sed in umbram FiD. A. vos regdles virtutes, quara speciosse et
peccatorum cecidimus. vivens sol, porta nos in quam fulgentes estis in summo sole, et quam dulcis
humeris tuis in justissimam ha^reditatem, quam in est vestra mansio ; et ideo o vse mihi, quia a vobis
Adam perdidimus. Rex regum, in tuo prajUo fugi.
pugnamus. ViRT. fugitiva, veni, veni ad nos, et Deus susci-
Invocatio fidelis ANiM.i:. dulcis divinitas, et o piet te.
suavis vita, qua perferam vestem praeciaram,
in FiD. A. Ab! ah ! fervens delectatio absorbuit me
illud accipiens quod perdidi in prima apparitione in peccatis, et ideo ad vos non ausa suin intrare.
ad te suspiro, et omnes virtutes invoco. ViRT. Noli timere nec fugere, quia pastor bonus
Responsum virtdtum. felix anima et o dulcis qu(eritin te perditam ovem suam.
creatui^a Dei, quee sedificata es iu profunda altitu-
B FiD. A. Nunc est milii necesse ut suscipiatis me,
dine sapienticB Dei, multum araas. quoniam in vuineribus feteo, quibus antiquus ser-
FiDELis ANiMA. libcnter veniam ad vos, ut prae- pens me contaminavit.
beatis mihi oscuiura cordis. ViRT. Curre ad nos, et sequere vestigia illa, in
ViRTUTES. Nos debemus miiitare tecuni, o filia regis. quibus nunquam cades in societale nostra, et Deus
FiD. A. gravis labor et o durum pondus quod curabit te.

sustineo in veste hujus vitse, quia nimis grave mihi FiD. A. Ego peccatrix qu« fugi vitam plena uice-
est contra caruem pugnare. ribus veniara ad vos, ut prsebeatis mihi scutum re-
ViRT. aniina vohmtate Dei constiluta, et o felix demptionis.
instrumentum quare tam debilis es contra hoc,
: ViRT. anima fngitiva, esto robusta, et indue te

quod Deus contrivit in virginea natura? Tu debes arma lucis.

in nobis superare diabolum. FiD. A. oranis militia reginae virtutum, et o vos
FiD. A. Succurrite, me adjuvando, ut valeam candida lilia ejus cum rosea purpura, inclinate vos
consistere. ad rae, quia peregrina a vobis exsulavi, et adjuvate
SciENTiA. Dei. Vide quid illud sit quo es induta, r nae, ut in sanguine Filii Dei possira resurgere. El o
filia salvationis, et esto stabilis et nunquam cades. vera medicina mihi anxilium
humilitas, praebe ;

FiD. A. quid faciam, aut ubi fugiam?

nescio quia superbia in multis vitiis multas cicatrices mihi
vae mihi non possura perlicere id quo sura induta? imponens vulneravit me. Nunc fugio ad te, et, ideo
Certe illud volo abjicere. suscipe me.
ViRT. infelix conscientia, o misera anirna HuMiL. omnes virtutes, suscipite lugentem pec-
quare abscondis faciem tuamcoramtuo Creatore? catricera in suis cicatricibus propter vulnera Chri-
SciENTiA Dei. Tu nescis, nec vides, nec sapis ii- sti, et perducite eara ad me.
lum qui te constituit. ViRT. Volumus te reducere, et nolumus te dese-
FiD. A. Deus creavit mundum, non facio illi inju- rere, et omnis cffilestis mihtia gaudet super te :

riam si volo uti illo. ergo decet nos in symphonia sonare.

DiABOLUS. Fatua, fatua, quid prodest tibi laborare? HuMiL. raisera filia, volo te aniplecti, quia ma-
Respice munduin et amplectetur te magno honore. gnus medicus dura et amara vulnera propter te
ViRT. Heu heu nos virtules plangaraus et lu-
! ! passus est.
gearaus, quia ovis Doinini fugit vitam. Tu amplexata DiABOLUs. Quae es, aut unde venis ?
HuMiLiTAs. Ego humilitas, regina virtutum, dicoD es me, et ego foras eduxi te sed nunc in rever-: ;

Venite ad me, omnes virtute?, et enutriam vos ad sione tua confundis me, ego autem pugna mea de-
requirendam perditara drachmam et ad eam coro- jiciara te.
nandam in perseverantia felicem. FiD. A. Ego omnes vias luas malas esse cognovi,
ViRT. gloriosa regina et o suavissima media- el ideo fugi a te modo autem, o iilusor, pugno ;

trix, libenter veniemus. contra te.

HuMiL. Ideo dilectissiraae filiae, teneo vos in regali FiD.A. Unde tuo regina humiiitas, tuo niedica-
thalamo. filiae Israel, sub arbore suscitavit vos mine adjuva me.
Deus, unde in hoc tempore recordamini plantatio- HuMiL. victoria quae eumdem in coilo supera-
nis ejus. Gaudete ergo, filiae Sion. sti, curre cum sodalibus tuis et omnes ligate diabo-
DiABOLUs. Quae est haec potestas, quod nullus sit lum hunc.
praeter Deum? Ego autem dico : Qui voluerit me et ViCTORiA AD viRTUTES. fortissimae et gloriosis-
voluntatem meara sequi, dabo illi omnia tu vero ; simae milites, venite et adjuvate me istum failacem
cum tuis sequacibus uihil habes quod dare possis, vincere.
quia etiam vos omnes nescitis quid sitis. ViRT. dulcissima bellatrix in lorrente fonte
 :

735 S. HILDEGARUIS 736

qui absorbuit lupum rapacem, o gloriosa coronala A phouia quoniam et ccele-

vero spiritum manifestat,
nos libenter mihtamus tecum contra illusorem ani- stis liarmonia divinitatem denuntiat, et verbum hu-
marum. manitatem Filii Dei propalat. Et ut potestas Dei
Hi 51IL. Ligate ergo illum, o virlutos prfpclarse? ubique volans omnia circuit, nec ei ullum obstacu-
Vinr. regina nostra, tibi parebimus, et prae- lum resistit, ita et rationalitas hominis magnam vim
cepta tua in omnibns adimplebimus. habet iu vivis vocibus sonare, et torpentes ani-
ViCTORi.4. Gaudete, o sociae, quia anliquus ser- mas ad vigilantiain in syniphonia excilare. Quod et
pens ligatus est. David in symphonia prophetiae suaj probat, et Jere-
ViuT. Laus tibi, Cbriste, rex angelon;ni. Deus, mias lamentabili ^oce in pianclu suo ostendit. Ila et
quis es tu qui in te ipso hoc magnum consiliiim ha- tu, homo, qiia; es panpeiTula et fragilis natura,
o
buisti, quo destruxisli infernaiem haustum in publi- audis in symphonia sonum de igneo ardore virgi-
canis et peccatoribus ;
qui nuuc iucent in superna nalis pudoris, in ample.xibus verborum ilorenlis
bonitate ; unde, o re.\, laus tibi sit. Pater omni- virgK, et sonum de acumine vivciitium lumiuum in
potens e.\ te lluit lons in ignea ardore, perduc lilios superna civitate lucentiun), et sonum de prophetia
tuos in rectumvenlum velorum aquaiuiu, ita ut et profundorum sermonum, et sonum de dilatatione
nos eos hoc modo perducamus in ccelestem Hieru-
B apostolatus mirabilium verborum, et sonum de eifu-
saiem. Et voces isty erant ut vo.\ multitudiuis, sione sanguinis lideliter se oiferentium, et sonum de
cum mullitudo voces suas in altum extollit. Et so- sacerdolali oflicio secretorum, et sonum de virginali
nus earum ita me pertransivil quod eas absque dif- gradu in superna viredine llorentium, quoniam su-
ficultate tarditatis iutellexi. Audivique \ocem ex perno Creatori fidelis creatura sua in voce exsulta-
eodem lucido aere, dicentem mihi: Laudes superno tionis et hetitia; resullat, et grates frequentes ei im-
Creatori incessabili voce cordis et oris dandae sunt peudit. Sed el sonum audis ut vocem multitudinis,
cum ipse non solum stantes et erectos, sed etiam in (juerelis revocatorum ad eosdem gradus in har-
cadentes et curvatos in supernis sedibus sua gratia monia resonantem; quia symphonia non totum in
collocat.Unde vides, o liomo, lucidissimum aerem : unanimilate e.xsultationis, in via rectitudinis forti-
candorem gaudii supernoruin civium designantem, ter persisteutium gaudet, sed etiam in concordia
in quo audio in omnibus praedictis signiiicationi- resuscitationis de via justitia; lapsorum, ettandem
bus, mirabili modo diversum genus musicorum, in ad veram beatitudiuem erectornm exsultat, quouiam
laudibus civium supernorum gaudiorum, in via ve- el pastor bonus ovem qna; perierat, cum gaudio
ritatis fortiter perseverantium, ac in querelis re- C reportavit aJ gregem. Itemque ut audis, sonus ille
vocatorum ad laudes eorumdem gaudiorum quo- ut vox multitudinis in exhortatione virlutum in ad-
;

niam ut aer comprehendit et sustinet ea quai sub jutorium hominum, et in contradictione repugnan-
ccelo sunt, ita ut audis in omnibus pneraonstratis tium diabolicanim artium, virtutibus vitia superan-
tibi mirabilibus Dei, suavis et dulcis symphonia so- tihus et hominibus taudem divina inspiratione ad
aat in gaudio, miracula electorum in superna civi- pcenitentiam redeuntibus in harmonia clamat, quo-
tale existentium, et in Deo suavi devotione persi- niam dulcis complexio est in virtutibus fideles homi-
stentium ; ac in querelis incurvationem illorum nes ad veram beatiludinem trahentibus, sed dira
quos antiquus serpens perdere tamen tentat, quos ooacervatio est in vitiis diabolicarum insidiarum;

divina virtus ad societatem beatorum gaudiorum non tamen ita ut virtutes vitia non superent sed ;

fortiter perducit : jtroferens in eis illa niysteria, sic quod virlutes ea omnino debililent, et sibi con-

qu» humanis mentibus ad terram inclinatis sunt sentientes auxilio superni adjutorii ad aUeruam
incognita, et in exhortatone virtutum se exhortan- retributionem per veram poenitentiam perducant,
tium ad salutem populorura quibus diabolicae insi- ut etiani in vocibus harmonia; earum tibi est de-
dia> repugnant, sed ipsa>, virtutes eas opprimunt. monstratuin.
ita tamen quod sic fideles homines taudem a pec- U iNam et symphonia, dura corda emollit; et ipsis
catis ad superna per pu;nitentiam transeunt ;
quo- humorem compuuclionis inducit, ac Spiritum sau-

niam ibi virtutes in mentibus fidelium, ad redem- ctum advocat. Unde et voces istse quas audis, sunt
ptionem ipsorum vitiis resistunt, quibiis diabolico ut vox multitudiiiis, cum mullitudo voces siias in

aftlatu fatigantiir ; sed eis fortissima fortiludine su- altiim extollit ;

quia laudes jubilationum in simpli-

peratis homines in pcccatis prolapsi, divino nulu ad citatc unanimilatis et charilalis prolata?, fideles ad
poenitentiam revertuntur, cum perquirunt et deflent unanimitatem iliam ubi nulla discordia est perdu-

anteriora facta, et cum considerant et cavent po- cunt, cum eos in terris positos, corde et ore ad
steriora. supernam remuneialionera suspirare faciunt. Et
Quapropter et sonus ille, ut vox multitudinis in sonus earum ita pertransit te, qiiod eas absque dif-
laudibus de supernis gradibus in harmonia sympho- ticultate tarditatis intelligis quoniam ubi divina
;

nizat, quia syniphonia in unanimitalc et in concoi- gratia operata fuerit omnem tenebrositatem obum-
dia gloriam et honorera ccelestium civium ruminat, brationis aufert, illa piira et lucida faciens, quae car-

ila quod et ipsa hoc sursum tollit quod verbum pa- nalibus sensibtis in infirmitate carnis obscura sunt.
lam profert. Sic et verbum corpus designat, sym- Quapropter quisquis Deum fideliter intelligit, lau-
;3T SCIVTAS. — LIB. III, VISIO XHl. 738

des indefessas et tideliter ofTerat eique fideli devo- A vox de coelo vociferatione maxima clamabat, dicens :

tione incessauter jubilet, quemadmodura et David Audite etattendite, omnes qui supernam i-emunera-
servus meus spiritu profunditatis et altiludinis a me tionem et beatitudinem habere desideratis. vos
perfusus, bortatur, dicens : Laudafe eum in sono iiomines qui credula corda babetis, et supernara
iubaf, laudale eum in psalterio et cUliara. Laudafe remunerationem exspectatis : sermones istos susci-
eum tympano el choro, laudafe eum
in in chordis et pile, et eos in inleriora corda vestra ponite, nec
organo. Laudate eum in cymbalis heyie sonantibus, admonitionem istam in visitatione vestra recusate.
laudate eum in cymbalis jubilationis; omnis spiritus Nam ego testiiicator veritatis, vivus et verus lo-
laudet Dominum {Psal. cl). Hoc tale est Vos qui
: quens et non taceus Deus, dico atque iterum dico :

Deum simplici inlentione et pura devolione scitis, Quis mihi prgevalere poterit? Qui hoc tentaverit,
adoratis et diiigitis : laudate eum in sono tubse, id dejiciam eum. Unde homo montem non apprehen-
est in sensu rationaiitatis, quia perdito angelo cum dat, quam movere non poterit; sed in valle humili-
sibi conseutientibus in perdilionem cadeute; agmina tatis subsistat. Sed quis transilit vias sine aqua?
beatorum spirituum in veritate i'ationubiliter per- Ille qui se in turbinem ventilat, et qui fructus sine
sliterunt, Deoque lideli dilectione adhaeserunt. Lau- refectione dividit. Et quomodo tabernaculum meum
dateque in psalterio profundse devotionis, et in ci- ibierit? Scd tabernaculum meum ibi est, ubi Spi-
thara mejlitlui canoris, quoniam tuba sonante psal- ritus sanctus irrigationem Quid suatn perfundit.
terium, et psalterio canente cithara procedit, sicut hoc? Ego in mediosum. Quomodo' Quicunque digue
amore veritatis perseverantibus,
et beatis angelis in me apprehendit, hic nec in altitudinem, nec in pro-
deinde homine creato propheta' in mirabilihus voci- , funditatem, nec in latitudinem incidet. Quid hoc?
bus surrexerunt : quos apostoli in dulcissimis ver- Quia ego sum charitas illa, quam nec flagrans su-
bis subsecuti sunt. Et laudate eum in tympano perbia dejicit, nec profundi casus perfringunt, nec
mortiflcationis, et in choro exsultationis, quia post latitudo maiorum conterit. JNunquid non possum
citharam tympanum, post tympanum chorus exsul- sedillcare in altiludine scabelli solis? Fortes qui in
tat, quemadmodum apostolis verba salutis pra?dican- vallibus fortitudinem suam ostendunt, me contem-
tibus : martyres in bonore Dei, in corporibus snis nunt; hebetes, in sonilu turbinum me abjiciunt; sa-
diversa supplicia sustinuerunt, ex quibus deinde sa- pientes, cibum meum renuunt, et quisquis turriui
cerdotalis offlcii veraces doctores surrexerunt. Lau- secundura voluutatem suam sibi parat. Sed ego istos
dateque eum in chordis bumana^ redemptionis, et in in parvo et pusillo confundam, sicut Goliath in
organo divinse protectionis, quoniam choro exsul- ^ puero dejeci, et sicut Holofcrnem in Judith supe-
tante voces chordarum, et organi se manifestant, ravi. Unde et quisquis mystica verba hujus libri
sicut et veris doctoribus in offlcio beatitudinis veri- recusaverit, arcum meum super eum extendam, et

tatem osteudentibus : virgines processerunt, qua? sagittis pharetrse meai eum transflgam, et curonam
Dei Filiuni verum hominem velut in chordis amave- ejus de capite ipsius abjiciam atque eum illis simi-
runt, et verum Deum velut iu organos adoraverunt, labo, Oreb ceciderunt, quando contra me
qui in
cura ipsura verum hominem et verum Deiim credi- murmuraverunt. Sed et quicunque maledicta sua
derunt. Quid hoc? Quia cum Filius Dei pro salute conlra prophetiam istam protulerit, maledictio illa
hominum carnem assumpsit, gloriam divinilatis non quam Isaac protulit, super eum veniet ; et benedi-
amisit. Unde et beata? virgines ipsum sibi sponsum ctione coelestis roris replebitur, qui eam amplexus
eligentes, verum bominera in desponsalioue, et ve- fuerit. et qui eam in corde suo tenuerit, atque qui
rura Deura in castitate, ipsum lideli devotione ap- eam in vias planas produxerit. Et qui eam gustave-
prehenderunt. Sed et laudate eum in cymbalis bene rit, et in memoriam suam posuerit, flet mons myr-

sonantibus, id est in iis assertionibus, quse bonum rhje, et thuris, etomnium aromatura et dilatatio
multarum benediclionum, de benedictione in bene-
sonura in vero gaudio faciunt, cura homines in imis
peccatorum jacentes, ad supernam celsitudinem D dictionem ascendens sicut Abrdham, atque nova nu-
divina inspiratione compuncti, se sursura ab imis pta sponsa Agni sibi illum cohimnam in conspectu
tollunt. Laudateque eum in cymbalis jubilationis, Dei copulabit; et umbra mamis Domini illum prote-
videlicet in assertionibus divinaj laudis, ubi potentes get. Sed si quis h;ec verba digiti Dei teraere abs-
virtutes victoriam fortissime facientes, viiia in ho- conderit, et ea per vesaniam suara minuerit, aut
minibus oppriraunt, et eos forti desiderio ad beati- in alienum locum alicujus humani sensus causa
tudinem verse remunerationis in bonis perseverantes abduxerit, et ita deriserit, ille reprobus erit, et di-
perducunt. Unde omnis spiritus qui benevolentiam gitus Dei conteret illum. Laudate, laudate ergo
habet credendi in Deum et honorandi eum, laudet Deum, beata omnibus iis miraculis, qus
viscera, iu
Dominun, id est illum qui Dorainus omniura est : Deus constituit in molli forma speciei excelsi, quam
quia justum est ut ille qui vitam desiderat eum ipse praevidit in prima apparilione cosloe viri illius,
qui vita est gloriflcet. quem Deus de limo creavit. Qui autem acutas aures
Et iterum audivi vocera ex preedicto lucido aere inlerioris intellectus habet, hic in ardente amore
dicentem rex altissime laus tibi sit, qui in sira-
: ! speculi mei, ad verba haec anhelet, et ea in con-
plici et ia indocto homine facis haec. Sed et iterum scientiaanimi sui conscribat. Amen.
 739 S. HII.nRr.AFlDlS 740

SANCT/E HILDEGARDIS
LIBER
DIYINORIIM OPERUM SIMPLICIS HOMINIS.
(Balii/., Miscell., edit. Mansi, l. II, p. 337.)

JOANNES DOMINICUS MANSI

LEGTORIBUS.

Invetuslo codice bibliothecx mex eleganli, el auro ac coloribus exornato, saeculi xii, vel sallein ineunlis
XIII,naclus sum volumen islud cum inscripto hoc litulo Liber divinorum operum simplicis hominis 7iec
: ;

operosa disquisitione inquirendum mihi fuit de auctore, eum in ejus lectione offenderim vocem Scivias, quani
peculiarem esse S. Uildegardis, virginis Germanx, et divinis rex:elationibus sxculo xii celebris ; ac reipsasub
eo titulo ab ea scriptum indicari a Trithemio De Script. Eccles. comperi. Affert etiam idem Trithemius scripti
illius initiuni, quod etiani in nostro totidem vcrbis recurrit. Ac de auctore nihil ultra ambigendum supererat;
sed et erat adhuc, de quo suspicarer, num ^cilicel idem fuerit opus quod plus vice simplici lucem aspexit:
cnnsului ea de re editionem Parisiensem, anno lol3, Jacobo Fabro curante, vulgatam; faclaque collatione
agnovi uliud essc illud ab hoc nostro, cum prxsertim alius utrinque sit titulus, aliud initium Itbri; nc deni-
que editiones jam vulijalas ab auctore sw> scriptafuisse cum xtatem ageret annorum XLiii ; istud vero dedisse
se eadem sanctissima virgo annosetatis sux ixv, testalur ; illud demum pertinet ad annum 1141 ; hoc vero ad
annum Il(i3; demum opus excusum in libros distinguilur Ires ; quod vero modo a me evulgatur unicus est
quidem liber, ut et Trithemius indicat, sed «i partes tres distinclus,
Ambiguitalis tamen aliquid adhuc remaneret, cum in exordio operis evulgali legantur haec verba : Et
factum est in sexto anno postquam mirabiles verasque visiones, in quibus per quinquennium laborave-
ram vera visio indeticientis luminis, etc Qui primus annus exordium praesentium
visionnm fuil; hunc vero annum illigat cum millesimo centesimo sexagesimo tertio Christi, xtatis vero
su3e xLv. Si prior visio duravit quinquennio, et posl illam antequam secunda inciperet sexennii spatium in-
terjacnil, recte hinc deducimus prioris visionis exordium coUocandum fuisse anno 11 o2, aetatis vero
Uildegardis Lv. Quomodo vcro ista cohsereant cum epocha prioris visionis excusx, siqnantis exordium illius
anno 1141 xtalis vero Hildegardis xwf Anno 1141, xtatisque xlii, junge undecim, pertinges ad annum
Christi 1 1 r)'2, xtatis vero liii.
Nodus iste vix ac ne vix quidem solveretur, nisi visiones tres statuerimus. Prior, qux excusa est, ciepil
anno Wil quando autem desierit ignoramus. Successit vero allera, coepla anno Christi Wlii, xtalis vero
;

Hildegardis liii, eademque indicalur in visione modo typis evulgata. Altera hxc duravit quinquennio,
td est ad annum Christi \\'6~ Hildegardis lviii. Hanc excepit pausa annorum vi, qux nos perducit
,

ad exordium hujus visionis, optime illigalum cum anno Christi 1163, xtatis vero Hildegardis lxx in-
ceptorum.
Jta chronologicis tricis expeditis, pauca nunc de opere ipso dicenda sunt. Mirum quantum abundat phy-
harum figuru, imaginibus et similitudine ad explicanda, tum divinafidei catholicx dogmala,
sicis rebus, sive
et sacrosancta mysteria, tum humana, qux ad nostros mores componendos regendosque speclant, vitiorum
fuga, atque exercitalione virtulum omnium. Hic passim Dei gloria enarralur, ejusque altribula ac perfectio-
nes celebrantur, bonilas, misericordia, sapienlia, omnipotentia, providentia, justitia in creandis, consen:an-
dis,ac ad suum singulis finem dirigendis rebus omnibus ; in reparatione humani generis, in sancti/icatione
ac remuneratione justorum, atque impiorum poenis et in altera xterna vita pro culparum modo susci-
piendis.
Hoc opus tanto in pretio semper habitum esl, ut xqui rerum xstimatores semper opinati fuerint in hoc
opere perlegendo medilandoque molesliamqualemcunque ac laborem, suavissimifructitsubertate lanta levari,
utfere ominno tolli aut vix sentiri videatur. Quid de S. Hildegarde ejusque revelalionibus, ac scriptis non
decrevit Trevirense concilium ab Eugenio III. S. ponlifi.ce prxsente habituml TJt enim Trilhemius ait in
Chronico Hirsaugiensi Aderat ibi S. Pater Bernardus, quo mediante summus ponlifex cum cEeteris mo-
:

vebalur omnibus ne tam insignem lucernam silentio tegi paterelur; sed graliam tantam, quam Dominus
suo tempore manifestasset, ipse sua auctoritate confirmaret. Ad hiec sanctus ponlifex benigno favore con-
sentiens, devotam Christi virginem litleris salutatoriis visitavit, in quibus licentiam aucloritate apostoli-
ca proferendi et scribendi qusecunque per S rilum sanctum cognovisset, gloriose concessit eamque ut ;
 ^U LIBER DIVINOR. OPER. SIMPUCIS HOMlNlS. — PARS I, VISIO I. 742

sine timore revelata sibi conscriberet, animavit. Ejusmodi autem litleras Eugenii PP. ad Hildegardem
habet Severiaas Binius in concilio Trevirensi, ex quo refert Manriques in Annal. Cisterciens., ad an. Chri-
sti H48, pag. 101. Eadem fere legas apud Baronium Aunal. eccl., tomo XII, an. 1148, et Surium in Vita
S. Hildegardis. Quidplara'^ Et ipse Guillelmus Cave in Historia litteraria scriptoruni ecclesiasticorum ad
an. 1170, pag. 684, de S. Hildegarde haec dicit Raris animi dotibus praedita, et egregia erga Deum pietate,
:

erga religionem zelo insignis, visionibus divinitus concessis et prophetiis inclarescere quadragenaria jam
coepit. Cnjus rei fama excitati Eugenius III papa, ac primores Gallise Germania?que episcopi ac abbates,
et in his S. Bernardus visiones illius propheticas anno 1 il-8 acriuri examini subjecerunt, et infucatas de-
prehenderunt, et m
concilio Trdvirensi contirmaverunt. Eamdemque postea sententiam ratam habuerunt
Anastasius IV et Adrianus IV pontiiices, qui datis ad iilam littens, et se ipsos et Ecclesiam Romanam
precibus ejus commendarunt. Quidquid igitur Casimirus Oudinus in Comment. de scriptoribus eccl.,
tom. II, col. 1371 etseq., et similis furfuris homines effuliant, in lucem prodeat opus dignissimum, quod
in eruditorum omnium manus deducatur, ab iisque tandem aliquando majori cum fructu perlegatur at-
tentius et veritatis amore.

INCIPIT
LIBER DIVINORUM OPERDM SIMPLICIS HOMINIS.

Et factum est in sexto anno postquam mirabiles A vita sum, nec per te inventa, nec per alium homi.
verasque visiones, de quibus per quinquennium la- nemprsemeditata, sed per me ante principium mundi
boraveram, vera visio indelicientis iuminis mihi ho- praiordinata, quoniam ut ante creatum hominem
mini diversitatem multiplicium morum quammaxi- ipsum praescivi, sic etiam illa quee ei necessaria
me ignoranti demonstraverat, qui primus annus sunt prai^vidi. Ego igitur pauperculd et imbecillis
exordiura praesentium visionum fuit, cum sexaginta forma, testiticante homine illo, quem velut in prio-
quinque annorum essem tanti mysterii etfortitudinis ribus visionibus meis prsefata sum, occulte quae-
visionem vidi, ut tota coutremiscerem, et pro fra- sieram, et inveneram, testiticante etiameadem puel-
gilitate corporismei inde aegrotare inciperem. Quam la, mentionem feci,
cujus in superioribus visionibus
visionem tandem per septem annos scribendo vix quamplurimis infirmitatibus contrita, manus tandem
consummavi. Itaque in miilesimo centesimo sexa- ad scriberiduin tremebunda converti. Quod dum
gesimo tertio Dominica' Incarnationis anno, pressura facerem sursum ad verum vivensque luraen aspexi
apostolica^ sedis nondura sopita, sub Friderico Ro- quid scribere deberem, quoniam orania quic a
maase diguitatis imperatore vox de ccelo facta est principiovisionum mearum scripseram, vel quse
ad me, dicens paupercula forma, qu* es pluri-
: postraodum sciebam, in coelestibus mysteriis vi-
morum laborum tilia, multisque et gravibus corporis B gilans corpore et mente, interioribus oculis spi-
infirmitatibus excocta, sed tamen profimdilate my- ritus mei vidi, interioribusque auribus audivi, et
steriorum Dei perfusa, hsec quse interioribus oculis non in somnis, nec in exstasi, quemadmodum
vides, et interioribus auribus animse percipis, sta- in prioribus visionibus meis prsefata sum, nec
bili scripturae ad utilitatem hominum commenda, quidquam de humano sensu verit.ate teste pro-
quatenus homines pcr ea Creatorern suura intel-
et tuli, sed ea tantum qua^ in coelestibus secretis per-
ligant, eumque digno honore venerarinon refugidut. cepi. Iterumque vocem de coelo sic me docentem
Itaque scribe ista non secundum cor tuum, sed se- audivi, et dixit : Scribe ergo secundura me in mo-
cundum testiraonium meum, qui sine initio et fine durahunc.

PARS PRIMA.
PRIMA VISIO.

Mirificxvisionis, de qua sequens opus pendet, posi- C ipjam iaspicere possem. Circulus amplus aureique
tio, et tn ea divmx cujusdam imagims in hominis
forma apparentis, el habitus vel circumstanti^ ip-
,•
'=^''^"'
tj
*=^P"^ "J^^'^""» ^^^^^'
jjxrIn eo-
„•••circumdederat.
sius subtilis descriptio. dem autem circulo supra idera caput alia facies ve-
I. Et vidi velut in medio australis aeris pul- lu*- senioris viri apparuit, cujus mentum et barba
chram mirificamque in mysterio Dei imaginem, verticera capitis hujus taugebat. Et ex utraque parte

quasi hominis formara, cujus facies tant* pulchri- colli ejusdem formse ala una praecedebat, quae supra
tudinis et claritatis erat, ut facilius solem quara prsefatum circulum ascendentes se ibi invicem con-
 ;;

743 S. HILDEGARDIS.
jungebant. lu sumiuitatateautem arcuata? recurvatio- A raretur, cum omue opus ipsius perlloreat, quem
nis hujus dextera^ aUe quasi capul aquila», quod ad imaginein et siinilitudineui .suaiu fecit, et omnes
igneos oculos habebat aspiciebam, iu quibus fulgor creaturas secundum mensuram in ipso homine si-
angelorum velut in speculo apparebat. In summitate gnavit. In aeteruitate namquc semper fuit, quod
vero arcuat* recurvatiouis siuistra» aia; quasi tai ie- Deiis opus suum, scilicet hominem, licri voluil, et
hominis erat, qua? sicut lulgur stellarum radiabat. cutn ideni opus perfecit, omnes crealuras ut cuiu
Et facies ad orientem versae erant. Sed ab utro-
istic ipsis operaretur ei dedit, queraadmodum etiam ipse
que humero imaginis hujus ala una usque ad ge- Deus opus suum, id est horainera, fecerat. Sed et
nua ipsa e.xtendebalur. Tunica quoque fulgori solis officialis sum, quoniam omnia vitalia de mo ardent

siuiili iuduebatur, et iu manibus suis aguum vel\it et a^.qualis vita in «ternitate sura, qua- nec orta
lucem diei spiendidum habebat. Quoddam autem est, nec finietur, eademque vita se movens let ope-
monstrum horribilis formae venenosi, nigrique colo- rans Deus est, et tamen haic vita uua in tribus viri-
ris, et serpentem quemdam sub pedibus suis concul- bus est. -Eternitas itaque Pater, Verbuui Filius
cabat, qui os suum dextrai auri ejusdem monstri in- spiramen ha^c duo connectens Spiritus sanclus dici-
lixerat, quippe reliquum corpus suum in transver- tur, sicut etiam Deus in homiue, in quo corpus, ani-
B
sum capilis ipsius incurvans, caudam suam in sini- ma et rationalilas sunt, signavit. Quod autem super
stra parte iilius usque ad pedes ejus e.xtenderat. Et pulchriludinem agrorum tlammo, hoc terra est, qua>
imago haec dicebat. materia illaqua Deus hominera fecit; et
est de
quod in aquis lucco, lioc secundura aniraam est;
Verba ejusdem imaginis, per quam charilas intel-
liijifur, igneam vilam substanlise Uei se nomi- quia, sicuit aqua totam terram perfundit, ita auima
Tia7i(is, et multifariox polentiae suse effectus in totum corpus pertransit quod vero in sole el inluna
;

diversis creaturse naiuris vnl qualilatibus enar- ardeo, hoc rationalitas est; stelia? autem innumera-
rantis.
bilia verba rationalitatis sunt. EL quod cum aereo

II. Ego summa et ignea vis, quae omnes viventes vento quadam invisibili vita, qua? cuncta sustinet,
scintillas accendi, et nulla mortalia eftlavi, sed illa vitaliter omnia suscito, hoc cst, quoniara aere et
dijudico ut sunt, circumeunlem circulum cum su- vento ea qu<B in incremenlo procedunl, vegetata
perioribus pennis meis, id esl cum sapientia circum- subsistunt a nihilo remota inid quod sunt.
volans, recte ipsum ordinavi. Sed et ego ignea vita
Quod in homine ad imaginem ei similitudinem suam
substantiee divinitatis super pulchritudiuem agro-
facto, omnemcreaturam Deus signavit,el eum poat
rum tlammo, <;t in aquis luceo, atque in sole, luna (; lapsumex solabenignilatis claritate perincarnatio-
et stellis ardeo, et cum aereo vento quadam invisi- nem suam reparatum in heatitudine, quam prola-
bili vita, quae cuncta sustinel, vitaliter omnia sus- psus angelus perdiderat, collocaverit, et quia hoc
myslica prsescriptx visionis jsignificatione monslre-
cito. Aer enim in viriditate elin iloribus vivit, aquiE
tur.
lluunt, quasi vivant ; sol etiam in lumine suo vivit,

et cum luna ad defectum venerit a luraine solis ac- III. Et iteruui audivi vocem de ccelo mihi dicen-
cenditur, ut quasi denuo vivat ; stellae quoque in tera : Deus, qui omniacreavit, hominem ad iuiagi-
lumine suo velut vivendo clarescunt. Coiuiunas nem et similitudinem suam fecil, et in ipso tara su-
etiam qu£D totum orbein terrarum conlinent coii- periores quam inferiores creaturas signavit, eumque
stitui; iteui ventos illos qui pennas sibi subditas, in tanta dilectione habuit, ut in locum de quo
scilicet leniores ventos, habent, qui lenitule sua ruensangelus ejectus eral, deslinaret, et ad gloriam
ipsis furliores sustinenl, ne cum periculo se osten- et liouorcm, quem ille iu bealiLudiue perdiderat,
dant, qiiemadinodum corpus animam tegit et cou- ordinaret ; hoc visio hajc quam vides demonslrat.
tinet, ne exspiret. Sicut etiara spiraraen aniniBe cor- Nara quod vides velut in medio australis aeris pul-
piis lirmando colligit, ut non deficiat, sic quoque chram mirilicamque in myslerio Dei imaginein
fortiores venti sibi subjectos auimant, ut ofiicium
D quasi hominis formara, hoc est quod in fortitudine
suum congiuenter exerceant. Kgo itaqiie vis ignea indeficientis divinitatis, pulchra in electione, et
in his lateo, jpsi({ue de me llagrant, velut spiramen
; mirifica in donis secretorum superni Patris chari-
assidue hominem movet, el ut iu igne ventosa llam- tas est, hominem ostendens, quia cum filius Dei
ma est. Haec omiiia in essentia sua vivunt, nec in carnem induit, in charitatis officio homiuem perdi-
morte inventa sunt, quoniam ego vita sum. Ratio- tum redemit. IJnde ejus facies tanta? pulchritudinis
nalitas etiam sum, ventum sonantis verbi habens, et claritatis est, ut facilius solem quam ipsam inspi-
per quod omnis crealtira facta est, et in omnia hffic cere possis, quoniara largitas cliariLatis in tanta
sufflavi, ita ut nullum eorum in genere suo morlale erainentia et coruijcatione donorura suorum est, ut
sit, quia ego vita sum. Integra namque vita sum, omnem intelleclura humanai scientiff', qua in ani-
quee de lapidibus abscissa noa est, et de ramis non ma diversas res intelligere potest, ita transcendat
fronduit, et de virili vi non radicavit, sed omne vi- ut eam nullo modo in sensu suo capere valeat. Sed
tale de rae radicatura est. Rationalitas enim radix hic in signilicatione oslenditur ut per ipsam ille in
est, sonans vero verbum in ipsa lloret. Unde cura fide cognoscatur, qui visibilibus oculis visibiliter
Deos rationalis sit, quomodo lieri posset ut non ope- non videtur.
745 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. - PARS I, VISIO I. 674

Qaod devofa fides excellentiam divinse charitatis com- A in quo vident quia nullus ita operatur, nec tantae
plectatur, et per hanc Deus in trinitate unus agno- potentias est, sicuti Deus, unde et nullus ei similis
scatur ; quodque ejusdem fidei merito ipse Deus
est, quoniam nec tempus habet.
homines protegendo ad ccelestia reducat.

aureique
Quod ab seter^io inlocaliter in Deo eranl universa
IV. Et circulus aroplus coloris caput
qux ipso creante numero, et ordine, et loco et
ejusdem faciei circumdat, quia (ides catholica per tempore distincta processerunt
totum orbem terrarum dilfusa, in prima aurora exi- VII. Omnia quidem quse Deus operatus est, anle
mii fulgoris surgens, excellentiam largitatis verae principium temporis in pra;sentia sua habuit. In
charitatis omni devotione complectitur, ubi Deus pura enim et sancta Divinitate cuncta visibilia et
in humanitate Filii sui hominem redemit, et per invisibilia absque momento et absque tempore ante
infusionem Spiritus sancti illura coniirmavit, ita ajvum apparueruut quemadmodum arbores vel alia
ut unus Deus in Trinitate cognoscatur, qui sine creatura aquis vicina in ipsis videntur, quamvis iu
tempore initii ante ajvum Deus iu divinitate fuit. eis corporaliter non sint, sed tamen omnis for-
Quod autem in eodem circuio supra idem caput matio e irum in ipsis apparet. Quando autem Deus
alia facies veUit senioris viri apparet, hoc est quod dixit : F/a/, statim formatione induta sunt, quse prai-
fidelibus omnia excellens benignitas Divinitatis, B scieutia ipsius ante sevum nuUa corpora habentia
quse sine initio et iine est, succurrit, ita ut ejus- intuebatur. Sicut enim in speculo omnia qua? co-
dem faciei mentum
barba verticem capitis hujus
et rara ipso sunt radiant, sic in sancta Divinitate
tangat, quoniam Divinitas disponendo et protegendo omnia opera ejus siue cetate temporum apparue-
omnia celsitudinem summse charitatis obtinet, runt. Et quomodo Deus praescientiae suae opere va-
ubi Filius Dei in humanitate sua perditos homines cuus esset, cum omne opus ipsius postquam cor-
ad coilestia reducet. pore induitur, iu ofiicio quod ei adest plenum sit,

Quod dilectio Dei eiproximi virtute fidci roboraia se- quod ipsa sancta Divinitas sciendo, cognoscendo,
parari nonpossit. ministrando sibi adesse praescivit. Nam quemadmo-
V. Et ex utraque parte colli ejusdem forma? ala dum etiam radius cujusque luminis quamque formam
una procedit, qu.T supra preefatum circulum ascen-, creaturae per umbrara ostendit, sic pura praescien-
dentes se ibi invicem conjuugunt, quia dilectio Dei tia Dei omnem formationem creaturarum, ante-
et proximi per virtutem charitatis in unitate fidei quam incorporatse essent, intuebatur, quoniam
procedentes, et per summum desiderium eamdeni opus quod Deus facturus erat in praescientia ipsius
lidem intra se comprehendentes ab invicem non se- antequam idem opus incorporaretur, secundum si-
parantur, cum sancta
Divinitas innumerabilem militudinem lianc enituit, velut homo splendorem so-
splendorem hominibus obnubilat, quan-
gloriae suse lis aspicit, priusquam substantiam ipsius intueri
diu in umbra mortis, coelestis vestimenti, quod in possit. Et sicut splendor solis ipsum iudicat, ita
Adam perdiderunt, expertes sunt. etiam angeli Deum laudando ostendunt; et quem-
Quod quilibet Deo humili devoiione subditus, Spiritu admodum fieri non potest ut sol absque luraine
sancto juvante ignilus, et se ipsum in eo quod vi- suo sit, sic nec Divinitas sine laude angelorum est.
tiosus est et diabolum superet, et quod angeli de Praescientia etenim Dei praecessit, et opus ipsius
bonis justorum exsullantes, Dei omnipotenliain
subsecutum est; et si praescientia Dei non praeces-
collaudent.
sisset, opus ejus non apparuisset, quemadraodura
VI. In summitate autem arcuatfe. incurvationis iiu-
si facies horainis non aspicitur, corpus ipsius non
jus dexterce alte, quasi caput aquilap., quod igneos
cognoscitur cum autem facies liominis videtur,
:

oculos liabet aspicis, in quibus multitudo angelo-

corpus ejus laudatur. Itaque praescientia Dei et opus
rum velut in speculo apparet, quoniam in celsitu-
ejus iu ijiso sunt.
dine triumphantis subjectionis, cum quilibet Deo
Quod diabolus et angeli desertores justilix, cum
subjectus se ipsum et diabolum superat, celsus in
prius magnxessent potentix, propter ingratitudi-
beatitudine divinaj protectionis eflicitur. Et cum Q nem vel superbiam suam ad hoc redacti sunt, ui
mentem suam sursum erigit, Spiritu sancto ignitus, 171 omni creatura niliit possint nisi quantum su-

intentionemque suam ad Deum figit, in ipsa beali perno natu permiltuntar.

spiritus perspicue apparent, ac Deo devotionem Qusedam autem innumerabilis multitudo an-
VIII.
cordis illius olferunt. Nam in aquila spiritales ho- gelorum erat qui a se ipsis esse voluerunt, quo-
mines designantur, qui omni devotione cordis sui niam cum claritatem suam magnam et gloriosam
in contemplatione Deum frequenter velut angeli in- in maxima coruscatione viderent, Creatorem suum
tuentur. Quapropter beati spiritus Deum assidue in oblivionem duserunt. Et priusquam etiam eum
intuentes, de bonis operibus justorum gaudent, ea- laudare incoepissent, in semetipsis computabant
que ipsi in semetipsis ostendunt, ac sic in laude Dei quod fulgor lionoris eorum tantus esset, ut nullus
nunquam extsediantur, quia eum ad
perseverantes, eis resistere valeret; quapropter et Deum obfu-
fmem nunquam perducere poterunt. Innumerabilia scare volebant. Nam cum viderent quod eum ia
etenim miracula quae Deus in potentia suai possibi- miraculis suis nunquara ad, iinem perducere pos-
litatis facit, quis dinumerare posset? Nemo. Ange- sent, ipsum abhorruerunt, et cum eum laudare de-
lis quippe fulgor quasi multorum speculorum adest bereiit, per fullacem opinionem dicebant quod in

Patrol. CXGYIT. 24
74i S. HILDEGARDIS 748

mai^na clarilate sua alium deum »^ligerent. Unde A huraeris illa quae portat sustentat. Nam in scienlia

in tenebras ceciderunl, ad laiitam impossibililatem charitatis homo est anima et corpore ad {)lenitudi-

radacti, ut in nulla croatura quidquam facere pos- nem integritatis pcrductus, quamvis a statu recla3
sint, quantum cis a C.reatore suo
nisi permittilur. slabilitatis multolies moveatur. Quem cum dona
Cum euim Deus primum angelum, qui Lucifer di- sancti Spiritus desuper in pura et sancta largitate

ctus est, cum omnibus ornamentis crealurarum perfundunt in coelestibus et in spiritalibus abundan-
qu« omnibus creaturis dederat, ita ornasset, ut ter eura docent. In terrenis quoque ad utilitatem
etiam totum agmen ejus inde splendorem haberet, corporalis necessitatis alio modo eum erudiunt, in

ipse in contrarium vadens, horribilior cunctis hor- quibus taraen se debilem et infirmura et mortalem
ribilibus factus est, quoniam sancta Divinitas in intelligit, quamvis multiplicibus donis istis munitus
zelo suo illum in locum qui sine luce est ejecit. sit.

sui se dirigens, Quod Filius Dei naturam humanitatis absque pec-

Quod homo ad imitalionem Creaioris
irralionabililate ahstra- cati labe suscipiens, et in carne apparens, publica-
(juasi ex (lundam hesliali
cttcs, fulgore rationalis naturx radiare incipiat. nos el per.calores ad poenilentiam vocaverii, et eos
ex fide sua jusiificaverit.
IX. Quod vero summitate arcuata^ incurvatio-
in
ij Ouod aulem tunica fulgori solis simili in-
XII.
nis, sinistra' ala> quasi facies homiuis est, quse sic-
quod Filius Dei iu charitate huma-
duilur, hoc est
ut fulgor stellarum radiat, hoc est quo in apice I

cum homo terrenas causas,

num corpus absque omui contagione peccati in si-
vincentis humiliationis,
mililudine pulchritudinis solis induit, quia ut sol
velut in sinistra sibi adversantes, in humililate
prai aliis creaturis in tanta altitudine lucet, ut a
conterit, ad defensionem Creatoris sui se con-
et
nemine hominum tangi possit, ita efiam humauita-
vertit, aspectum hominis habel, quia non secundum
tem Filii Dei quomodo sit, nulla humana scientia
pecus, sed secundum quod humana natura eum do-
nisi credendo capere valet. Et iu iiianibus suis
cet, in honestate vivere incipit. Unde etiam in his
ut
agnum velut splendidum liabet, quouiam
lucem diei
justis operibus bonara intentionem cordis sui,
charitas in operibus Filii Dei mansuetudiuera verae
e.ximium splendorem radiare osteudit.
lidei super omnia lucentcm protulit, ubi do publi-
Quod in verho Dei dicentis « Fiat lux, » rationalis canis et peccaturibus martyres et confessores alque
lux, id est angeli creali sunt, et quod ex his a bea-
poenitentes elegit, et ubi de impiis justos fecit,
tiludine quibusdam cadenlibus, hominus aliam
ralionabilcm vitam, qux carne legerelur, id est quemadmodura de Saulo Pauluin, quatcnus super
hominem, qui locum et gloriam lapsorum obline- pennas ventorum, hocest in coelestem harmoniam
ret, fecerit. C volarent. Sic charitas opus suura paulatim et di-
X. Nam quando Deus dixit ; Fial lux, rationalis
stincte perfecit, ita ut nulla imbecillitas, sed omnis
lux exorla est, scilicet angeli, tam illi qui cum eo
plenitudo in eo esset, quod homo uon facit, quia
in veritate perstiterunl quam illi qui in tenebras
cum ille modicam possibilitatem aliquid faciendi
omni luce ceciderunt, quoniam ve-
exteriores sine habuerit, vix sustinet, quousque illud perficiat,
rum Inmen quod ante a>vum absqne initio in clari- quin ab aliis videatur. Ha'C homo intra se consi-
tate erat, Deum esse negaveruut, et quia quemdam
deret, quia eliam volatile de ovo cgrediens, et
quod esse non potuif, illi similem facere voluerunt. pennis carens, volare nondum properat, sed posl-
Tunc Deus aliam vitam, quam, corpore texit, exsur- quam pennas acceperit, volat quo sibi congruum
gere fecit, quod horao est, cui et locura et gloriam viderit.
perdili angeli dedit, quatenus iste in laude Dei per-
Quod imitatio chariiatis Filii Dei cruce sua diabo-
ficeret qiiod illc facere noluit. In^acie autem ista ho-
lum contereniis eiiam nuncin suis fidelibus discor-
rainis demoustrantur, qui saeculo corporaliter
illi diam et cxtera vitia, ipsumque humani geiieris an-
dediti, spirilu tamen Deo continue serviunt, nec iiquum decepiorem conculcet et adnihilum redigat.
XIII. Quod vero quoddam monstrum horribilis
propter hoc quod in sa^culo ssculariter detinentur,
ea quffi spiritus sunt in famulatu Dei obliviscuntur.
D formse, ac venenosi nigrique coloris, et serpentera

Et facies istae ad orientem versae sunt, quia et spi- quemdam pedibus suis conculcat, hoc est quod vera
ritales et sspculares, qui Deo famulari animasquc charitas injuriam discordiai plurimis vitiis distor-

suas in vita conservare desiderant, ad ortum sancta" tam, niultisque perversitatibus horribilem, ac in de-
conversationis et beatiludinis se convertere debent. ceptione venenosam, et in perditione nigram, anti-
quumque serpeutemquibusque, fidclibusinsidiantem.
Quod Deus in fortitudine charitatis sux prsedeslina-
tos ad se colligens, infusione munerum Spiritus per veiitigia Filii Dei conterit, cum etiam idem Fi-
sancti eos de quibusque necessariis erudiat. lius Dei illum iu cruce ad nihilum deduxerit. Qui os
XI. Sed et ab utroque humero iraaginis hujus ala suum dextr.T auri ejusdem monstri infigit, et reli-

usque ad genua ipsius extenditur, quoniam in for- quum corpus suum in transversura capitis ipsius
tiludine Dei justos et peccatores
charitatis p'ilius incurvans, caudam suam in sinistra parte illius us-
ad se collegit, ac eos, et humeris, quia juste vixe- que ad pedes ejus extendit quoniara diabolus de-
rant, et genibus quoniam eos a via injustiliai re- ceptionera suam se bene facere interdum simulans,
vocaverat, sustentavit, supernorum
consortesque discordiae infigit, totumque genus vitiorum hac et

civium fecit, velut etiam homo tam genibus quam illac initio illius leviter apponens, in fine tamen il-
74!» LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. - PARS I, VISIO I. 7o0

lorum perversitatetn pessimse consummalionis di- A Quod in prsedicaHone in.carnati Filii Dei spirifuali
Iiabere ostendit. Serpcns enim csetens populo exorientecompleta sitpTomissio Dei dicen-
scordia? se
tis ad Abraham, quia secundnm numerum stellarum
vermibus iu dolo callidior exisleus, in eadem calli- semeii ipsius multiplicaretur.
casli
ditale omnia qute potest destruit, et in id quod pes- XVI. Et quemadmodum Adam genitor omuis liu-
simum est se coiivertit. Quod eliam varii colores
mani generis est, ita etiam per Filium Dei, qui in
qui in ipso sunt designant. Sic et Satan fecit, quo-
virginea natura incarnatus est, populus
spiritalis
niam cum pulchritudinem suam cognosceret, Crea-
processit, qui ita ascendet, ut Deus Abraha? per
torisuo se similem esse voluit, et lioc etiam homini angelum repromisit, scilicet quod semen ejus sicut
per auditum quasi per caput serpentis immisit, et stellse coeli tieret, ut scriptum est: Suspice calum,
nec hoc usque ad novissimam dieni facere desinet, el numera stellas si poles. Et dixit ei : Sic erit semen
quod velut cauda ipsius est. Cbaritas itaque in rota tuum. Credidit Abraham Deo, etreputatuin estilli ad
a:>,ternitatis tempore est, quemadmodum calor
sine justitiam (Gen. v). Quod sic intellectui patet. Tu
in igne. Deus enim in aeternitate sua omnes creatu- qui boua voluntate Deum adoras et veueraris, in-
ras prsescivit, quas in plenitudine charitatis ita pro- spice secreta Dei, et discute remunerationem meri-
tulit, quatenus homo nulla refectione vel servitio in
g torum illorum, qui ante Deum Jie ac nocte lucent.
quouiam ipsas ad hominem velut flam-
eis careret,
si hoc tamen possibile est homini corporali onere
mas ad ignem conjunsit. Primum autem angelum gravato, quia quandiu homo ea qute carnis sunt
Deus cum plurimis ornamentis, ut etiam praedictum sapit, ilia quae spiritus sunt ad plenum capere noa
est, constituit, sed ubi ille se ipsum conspexit, Do-
valet. Et veraci ostensione dicitur illi qui Deum in
minum suum odio habuit, et Dominus esse voluit,
recto suspirio cordis sui colere laborat. Hoc modo
sed Deus in puteum abyssi illum projecit. Tunc
erit semen cordis tui multiplicatum et elucidatum,
idem transgressor homini malum consilium iutulit,
quod seminasli in bonum agrum gratia Spiritus
cui homo consensit.
sancti perfusum, quod etiam coram summo Deo in
Quod Adam et Eva suasione diaboli invidentis eis, beatis virtutibus muUipliciler exsurget et lucebit,
consentiendo gloriam coilestisvestimenti, id est im-
mortalitatem, perdiderunt. quemadmodum stellie in iirmamento clarescunt.
XIV. Nam cum Deus hominem crearet, coelesti Quapropter quicunque iideliter crediderit divinse

vestimento eura induit, ita ut in magna claritate promissioni, celsitudinem verai lidei ad Deum ha-

fulminaret. Sed diabolus mulierem inspiciens, ma- bens, ita ut omnia lerrena despiciat, et ad coele-

trem cujusdam magni mundi eam futuram esse co stia sursum tendat, computabitur justus inter lilios
gn ovit, ac eadem malignitate qua a Deo recessit,
in
^^ D«J, quoniam veritatem dilexit, et quia dolum in

elfecit ut ipsum in hoc opere suo superaret, iia ut

corde suo non hahuit.

idem opus Dei quod homo est in societatem suam Quod Deus de genere Abrahamcredentis et obedientis
sibi virginem Mariam elegerit, de qua Christus in-
converteret. Tunc mulier in gustupomi se aliam esse stitutor et rector novellse, id est spiritualis genera -

sentiens, pomum viro suo dedit, et sic ambo ccele- tionis. corporaliter nasceretur.
stevestimentum perdiderunt. .XVII. Nam et Deus animum Abrahae absque dolo
Quod Deus, eorum misertus, ad puniendam transgres- serpentis esse cognovit, quoniam ea quse operaba-
sionis culpam de paradiso eos in exsilium istud ex- tur ad nullius laesionem faciebat unde et de genere
;

pulerit ; et quod quisquis matrimonii fidem inler

illos a Deo institutam violaverit, ullione gravi, nisi dormientem terram Deus elegit, quae ex toto
ipsius

poaniteat, plectcndus sit.
XV. Sed quod Deus deinde dixit: Adam ubi rs,
per hoc prsesignavit quod memor esset quia ipsum
ad imaginem et similitudinem suam fecerat, et quod
eum ad se retrahere vellet. Nuditatem quoque ipsius
ignara gustus illius fuit in quo idem antiquus ser-
pens primam mulierem decepit. Terra autem ista,
per virgam Aaron prysignata, Virgo Maria erat,
quae clausum cubiculuni regis in magna humilitate
exstitit, quia cum ipsa nunlium hoc a throno ac-

de servili ministerio suo operuit, eumque in exsi- d ciperet, quod summus Rex in clausura ipsius habi-
lium misit, pro lucida veste ovinam pellem
ita ut tare vellet, terram, de qua creata fuit, inspexit, et
acciperet, queinadmodum paradisum exsilio isto se ancillam Dei esse di.\it. Quod prima decepta rau-
permutavit. Deus eteuim mulierem viro cum jura- lier non fecit, cum illud habere desideraret quod

mento lidei adjunxit, ita ut fides haec in ipsis nun- habere non debuit. Obedieutia quoque Abrahae, in
quam destruatur, sed ut in unum consentiant, sicut qua Deus tidem illius probavit cum ei arietem in
corpus et Deus in xmum conjunxit.
aniraa, quse spinis pendentem ostendit, obedientiam beatai Vir-
Quapropter quicunque tidem hanc destruxerit, et ita ginis praesignavit, quae verbo nunlii Dei credens,
irapoenitens sine eraendalione perduraverit, in terram ut sibi secundum vcrbum ejusdemnuntiis tieret opta-
Babylonis convertetur, videlicet in terram coufu- vit, ideoque et Filius Dei in ipsa caruem induit,
sionis et ariditatis, quae sic absque pulchra viridi- quem aries in vepribus pendens praeliguraverat.
tate agri, id est benedictionis Dei, permanebit, at- Sed et quod Deus secundum stellas coeli genus ejus-
que ultio Dei super illum cadet, usque ad ultimam dem Abrahae multiplicandum dixit, in hoc genus
lineam consanguinitatis, quae de ferventi sanguine illud praevidebat, plenum numerum coelestis
quod in
ipsius prsecessit, quoniam peccatum istud hominem consortii computandum erat. Et quoniam ille Deo
illum tangit. fideliter in omnibus credidit, idcirco etiam pater
 751 S. HILDKGAHDIS
illorum qui hseredes regni coelorum erunt appcUa A corporum et animariim horainum,
ea et ad salutem
tus est. Omnis itaque homo qui Deum timet et di- non quidem ab homine, sed per me qui sum pr»-
lii;it, vcrbi> istis devotionem cordis sui aperiat, ac lala sciat.

VISIO SECUNDA.

Descripiio sphserse iolius jnundi cum circulis, ei pla- nubium usque ad summitatem ejusdem globi existit.
neiis, veniis suis in modum roix in peciore
ei In medio quoque rotae istius imago hominis appare-
imaginis, qua; in prima visione descripia esi ap-
bat, cujus vcrtex superius et plantae subterius ad
parentis.
praifatum circulum, velut fortis et albi lucidique
I.Deinde in pectore praefatse imaginis, quam velut aeris perlingebant. A dextro autem latere summi-
in medio australis aeris coiispexeram, utpriTdiclum tas digitorum dexterae manus ejus ; a sinistro quo-
est, rota mirifica? visionis apparuil cum suis signis B que .«^ummitas digitorum siiiistrae manus ad ipsum
bajus fere similitudinis, ut instrumenlum illud, circulum hinc et hinc in rotunditatc designatum
quod ante viginli octo annos, velut in tigura ovi porrecta erat, quoniam eadem imago brachia sua
significative videram, quomodo in tertia visione li- sic extenderat. Sed et versus easdem partes qua-
bri Sciiias ostenditur, ita ut in ejus summa parte tuor capita, scilicet quasi caput leopardi et lupi, ac
per circuitum rotunditatis suae circuius in simili- velut caput leonis et ursi apparebant. Nam supra
tudine lucidi ignis, et sub illo circulus alius sicut verticem praedicta? imaginis in signo puri aetheris,
circulus nigri ignis demonstraretur, ubi et idem cir- quasi caput leopardi, ex ore suo velut flatum emit-
cuius lucidi ignis eumdem circulum nigri ignis bis tens videbam, qui etiam ejusdcm
in dextrali parte
densitale stia superabat. Et hi duo circuli quasi oris sealiquantum in longum rccurvans, in caput
unus circulus essent sibi invicem conjungebantur. cancri cum duabus forficibus, quasi, cum duobus
Sub codem aulem circulo nigri ignis, alius circulus pedibus formabatur in sinistrali autem parte oris
;

in similitudine puri a^.lheris erat, ubique tanta", den- ipsius aliquanluni etiam in longuin regirans in ca-

sitatis quanlffi circuli duorum praefatorum ignium put cervi de.sinebat. Ex ore autem capitis hujus can-
apparebant. Sed sub ipso circulo puri «theris alius cri quasi alius tlatus exiens usque ad medietalem
C
velut circulus aquosi aeris tanta; densitatis in ro- spatii quod inter capita leopardi el praefati leonis
tunditate sua, qiiantai etiam densitas circuli prffidi- erat piocedebat ; ex ore vero capitis cervi velut
cti lucidi ignis manifestabatur. Et sub eodem cir- alius llatus veniens usque ad medietatem spatii,

culo aquosi scilicet aeris, alius circulus quasi fortis quod erat inter caput leopardi et ursi tendebat. Et
et albi lucidique aeris hujus similitudinis in rigore flatus qui a dextera parte oris leopardi usque ad

sno existens, ut nervus in corpore hominis est, caput cancri procedebat, flatus etiam qui a sinistra
ostendebatur, ubique in circuilu suo ejusdem densi- parte ipsius oris usque ad caput cervi exibat, flatus-
tatis, cujus densitas, circuli praefati nigri ignis appa- que qui ex ore capitis cervi usque ad medietatem
rens. Hi quoque duo circuli sibi inviccm ita copu- spatii inter capita leopardi et leonis exstanlis tende-
labanlur, ut velut unus circulus essent, apparerent. bat. Flatus quoque qui ex ore capitis cervi usque
Sub hoc autem circulo videlicet fortis et albi, lu- ad medietalem spatii, quod inter capita leopardi et-

cidique aeris, quasi alius aer tenuis signatus erat, ursi erat prolongabatur, aequalis longitudinis erant.
qui ut nubes interdum elatas et lucidas, interdum Omnia quoque capita haec in praefatam rotam et ad
inclinatas etumbrosas videbatur superius porlare, imaginem lianc hominis spirabant. Sub pedibus au-
et se quasi per totam prapfatam rotam dillundere. D tem ejusdem imaginis hominis in signo aquosi aeris
Omnes vero isti sex circuli absquc omni interstitio velut caput lupi quasi flatum ex ore suo producens
ad invicem conjuacti erant. Supremus vero circulus, apparebat, qui etiam a dextra ipsius oris aliquan-
velut igne suo czeteros circulos perfundebat; aquo- tum in longum erumpens in medio medietatis spa-
sus autem alios omnes quasi humore suo rigabat. Et tii, quod inter capita lupi et ursi erat formam capi-
qaasi a principio orientalis partis ejusdem roto" ve- tis cervi accipiebat, ex cujus etiam ore velut alius
lut ad linem occidentalis partis ipsius linea versus flatus veniens in eamdem medietatem flniebatur. A
septentrionalem ejos partem exlendebatur, quasi sinistra vero oris ejusdem lupini capitis, flatus qui

septentrionalem plagam a ca',teris plagis discernens. ab ip?o ore procedebat se prolongans in medio etiam
Sed eliam globus in medio signi prEcdicti tenuis ae- medietatis spatii, quod inter capila lupi et leonis
ris signatus erat, qui ubique in circuitii suo a?quali erat, in caput cancri cum duabus forflcibus quasi
spatio a signo fortis ct albi lucidique aeris distabat, cum duobus pcdibus surgebat, de cujus quoque ore
tantae quiJem in transversum, quanta
latitudinis quasi alius flatus exiens in ipsa raedietate residebat.
profunditas spatii a summitate supremi circuli us- Qua autera spatiorum mensura capita haec ad invi-
que ad extremitatem nubium, seu ab extremitate cem distabant, eadem mensura et forma flatus eo-
 ;

753 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS 1, VISIO II. 754

rum liinc et liinc longiludine extendebalur, ut et A quod a capite leopardi procedebat radiabat, unus
de aliis superius dictum est, ipsaque in rutam prai- vero ad dextrum cornu cervini capitis, quod etiam
monstratam, et ad imaginem hominis in ea stautem, ab eodem capite leopardi exibat se tendebat. A me-
spiramina sua mittebant. Sed ad dexteram imaginis dio quoque signi planeta? secundi, ut radius quidam
ipsius in signo Jucidi ignis velut caput leonis aspi- super signuin solis se declinabat, atque alius ad ca-
ciebam, ex cujusore quasi llatus egrediens ab utra- put agni, quod a signo capilis leonis veniebat egre-
que parte oris ejusdem aliquantum prolongabalur, diebatur, et alius ad praedictam lineam, quee a prin-
ac sic eliam iu dextra parte in caput serpeutis, in cipio orientalis partis preefata^ rotai, velut ad finem
sinistra autem in caput agni formabatur. Et caput occidentatalis partis ipsius, versus septentrionalem
serpeutis in medio medietatis spatii, quod inter ca- ejus plagam extendebatur, capite agni illic superius
put leonis et lupi erat se osteudens velut tlatum posito, quod a signo capitis ursi exibat dirigeba-
emittebat, qui se ad eamdem medietatem extende- tur, Signum etiam terlii planeta- a medio sui quem-
bat, ac tlatui qui de capite cancri egrediebatur, admodum radium unum ad signum solis extendebat,
quod iuter caput lupiet leonis erat te conjungebat. aliuni autem ad caput serpentis, quod a signo capi-
Caput autem agni in medio medietatis spatii, quod tisleonis procedebat dirigebat; sed alium ad praj-
inter caput leonis et leopardi existebat apparens fatam lineam versus caput serpentis, quod a signo
quasi flatum producebat, qui se ad ipsam medieta- capitis ursi egrediebatur prolongabat. Solis quoque
tem proiongans, tlatui qui de capite cancri, quod
signum quasi quosdam radios de se emittens, alio
inter caput signum capitis leopardi, alio signum capitis leonis,
leopardi et ieonis erat, in conjunctione
occurrebat. Sed secundum spatia quibus capita haec alio signum capitis lupi, non autem signum capitis
a se separata, erant, longitudo flatuum eorum pro- ursi tangebat alium autem radium super signum ;

cedebat, quemadmodum et de superioribus capitibus lunse, aliura velut super cerebrum, et usque super
tlatibusque eorum prcjemonstratum est, et in prte- utrumque calcaneum pra?fatse imaginis extendendo
fatam rotam, et ad praidictam liumanam imaginem, figebat. Et a medio sigai planeta^ quinti qui proxi-
ipsa tlare se ostendebant. Ad sinistram vero ejusdem mus sub sole est, quasi radius quidam sursum ad
imaginis in signo nigri ignis, quasi caput ursi ap- signum solis ascendebat, quidam vero ad caput can-
parebat, quod velut ilatum ex ore suo dabat, qui cri quod a signo capitis lupi exibat se extendebat
etiam ad dextram et ad sinistram oris ipsius ali- sed quidam ad sinistrum cornu signi lunse se diri-
quantum se in longum extendens, ad dextram in gebat. De medio etiam signi planetae sexti, qui pro-
caput agni desinebat, ad sinistram vero formam ca- ximus super lunam est, velut radius unus sursum ad
P
pitis serpentis accipiebat. Ex ore autem capitis agni signum solis tendebat, et alius ad dextrum cornu
hujus quemadmodum alius flatus usque ad medie- signi luufp dirigebatur, alius autem ad caput cervi,
tatem spatii, quod inter capita ursi et leopardi exi- quod a signo capitis lupi procedebat extendebatur.
stebat se prolongabat, sed ex ore capitis serpentis A signo quoque lunse quasi radius super utrumque
istius sicut alius flatus usque ad medietatein spatii supercilium, ac super utrumque talum prsefatse
quod inter capita ursi et lupi erat, se extendendo imaginis radiabat. Sed et quomodo supra dictum
procedebat. Sed similitudo tlatus istius qui a dextra est, signum solis eodem etiam modo et ordine quo
parte oris ursi usque ad caput agni veniebat, si- supra verticem imaginis hujus radiis suis ad prsefata
militudo quoque .ejusdem tlatus, qui a sinistra parte loca designatum erat, versus quoque dextrum latus
ipsius oris usque ad caput serpenlis procedebat. ejus, necnon et sub pedibus ipsius in circulo suo ad
Flatus etiam qui ex ore capitis agni usque ad de- eadeni loca signatum apparebat. In circuitu quo-
monstratam medietatem spatii, quod inter capita que circuli, in quo similitudo lucidi ignis videbatur,
ursi et leopardi videbatur exibat, flatusque qui ex sedecim etiam principales stellse apparebant, qua-
ore capitis serpentis usque ad medietatem spatii tuor videlicet inter caput leopardi et leonis, quatuor
inter capita ursi et lupi exstantis prolongabatur D quoque inter caput leonis et lupi, quatuor inter ca-
unius et aequalis longitudinis erant. Capita quoque put lupi et ursi, quatuor etiam inter caput ursi et
heec omnia in supradictam rotam, atque ad prsefa- leopardi. Quarum octo quae medise sibi utrimque
tam imaginem hominis flatus dabant. Sed et super astantium stellarum inter capita hsec erant, scilicet
caput imaginis hujus septem planetaj sursum ab in- duse inter duo capita quasi radios suos in signum
vicem signati erant, tres in circulo lucidi ignis, tenuis aeris sibi oppositi extendebant ; reliquse au-
unus etiam in subjecto illi circulo nigri iguis, tres tem octo, quae ex utraque parte harum mediarum
autem in subjecto illi circulo puri eetheris, ita ut prsefatis capitibus proximse videbantur, velut
etiam versus austrum ad latus ejus, nec non et sub radios suos tantum ad nigrum ignem dirigebant.
pedibus ipsius, sol eodem modo ac ordine signatus Circulus quoque puri setheris, circulus quoque for
et distinctus in circulo suo apparet. Et a medio si- tis et albi aeris lucidique, quasi stellis pleni erant,
gni summi primique planetse, qui super caput ejus- quse fulgores suos ad sibi oppositas nubes mitte-
dem imaginis signatus erat, velut radii quidam bant. Unde et ille in dextra parte prsefata; imaginis,
exibanl, quorum unus ad signum solis descendebat, quemadmodum duas linguas ab invicem separatas
et unus ad dextrum pedem capitis praedicti cancri. de se proferentes, ab eis ut quosdam rivulos in su-
755 S. HILnEGARDlS "liC

pradiclain rotam, ot versus eamdem imaginem di- A tenditur, ouni neutrum ipsorum similitndintim ii-
rigebant. A sinistra vero parte illius a signatis ibidem gura; mundi per omnia teneat, quoniam illa undique
nnbibus, vehit eti.tm dua; linguse a se aiiiiuanlum integra, rotunda, et volubili existeote globus aliquis
separata», in eamdem rotam, et ad ipsara imaginem, (jui integer el volubilis existit, formam ipsius in
quasi quibusdam rivulis de se profluentibus se con- omni parle polius i'iiitatur.

vertebant. Hoc modo imago hsec signis islis implexa De duobus circulis lu'i'Vi et niyri ignis, quare alter
et circuradata erat. Vidi etiam quod ex ore proedi- alteri subposilus sii, d
quomodo sibi invicen coo-
ctae imaginis in cujus pectore rota apparebat, lux pcrentur, et quid significent.
ciarior luce diei, in similitudine lilorum exibat, qui- IV. Quod autem in ejus suprema parte per cir- |

bus signa circulorum, signaque civterarum ligura- cuitum rotunditalis suae circulus in simililudino
runi, quae in eadem rota discreta erant, singulaque lucidi ignis aj parct, hoc cst quod i^rimum elemen-
signa menibrorum forma! hominis, scilicet ejasdeui tura quod ignis est primum existit, quia levis esl,
imaginis, qufc etiam in ipsa rota apparebat, recta costerac^ue elementa comprehendit, et illuminat, ac
et distincta mensura metiebatur : quemadmodum in onmes creaturas pertransit eisque gaudium lumi- ij

pra*cedentibus, subsequentibus verbis suis mani- nis sui subiiiinistrat, signiticans polenliam Dei, qui
festatur.
B super omnes est, qui omnibus vitam tribuit. Sub
Quia Divinitas insiar rotse integrx nec initium, nec quo circulus alius sicut circulus nigri ignis demon-
finem habens, nec loco vel tempore circumscripta stratur, quia ignis iste sub potestate prioris exi- ij

omnia in se comprehendat. stens, judicialis et fere gehennalis est ad vindictam

II. Et iterum audivi vocem de cceIo raihi dicen- raalorum factus, uec ulli rei parcit super quam ju-
tem Deus qui ad gloriam norainis sui munduin ele-
: sto judiciocadit, quoniara in eo oslenditur, quod
mentis compilavit, ventis conlirmavit stellis inne- omnis qui se Deo opponit, in casum nigredinis mul-
ctens elucidavit, reliquis quoque creaturis rei^levit, taruraque calamitatum verletur. Narn in «stale
hominem circumduns el muniens,
in eo oranibus his cum sol sursum ascendit, idem ignis vindictara Dei
raaxima forlitudine ubique perfudit, quatenus ei in in corabustione fulguris exercet, cum vero in hieme i

oranibus assisterent, operibusque ipsius interessent, sol deorsum descendit, ille judiciaies plagas in gelu
ita ut cum illis operaretur, quia horao absque illis et graudine, ac in frigore ostendit, quoniam quod-
nec vivere, nec etiam subsistere potest, quemad- que peccatum seu ignc, seu frigore, seu aliis qui-
modum ia prjesenti visione tibi manifestalur. Nam busdam plagis secundum modum suuin exarainatur. j

in pectore prsefatae imaginis rota miriticae visionis C Et idem circulus lucidi ignis eumdem circulum ni-
apparet cum signis suis hujus fere similitudinis, ut gri ignis bis densitate sua superat, quia niger ignis
instrumenlum illud quod ante viginti octo annos iste tanta; forlitudinis et amaritudiuis in nigredine
velut in ligura ovi signilicative videras quomodo in sua superiorem lucidum ignera obumbra-
existit, ut
prioribus visionibus tuis tibi ostensum quoniam
est, ret et dissiparet,si ille hunc densitate sua non su-
absque oblivione in scientia vera» charilatis qu« Deus peraret dignans quod vindicta peccatorum hominum
est forma mundi existit, insoiubiliter volubilis, hu - tot pericula pcenarum in se habet, ut homo durare
manEeque nalura? mirabilis, ita ut nec ulla vetustate non posset si gralia et clemenlia Dei iila non prse-
consumatur. nec ulla novitale augeatur, sed ut a veniret. Et ii duo circuli quasi unus circulus sint
Deo primum creata est, sic usque ad fiuem saiculi sibi inviccra conjunguntur, quia in ardore ignis
perdurabit, Divinitas etenun in prtEscientia et iii llagrant, et quoniam potestas et judiciura Dei in uua
opere suo velut tota inlegra est, et nuilo modo di- reclitudine se continenics ab invicem non sepa-
visa, quoniam nec initium nec tinem habet, nec ab rantur. i
ullo comprehendi potest, qiiia sine tempore est. i"]t
De circulo puri setheris, qui tertius est, ad quid in
sicut circulus ea, qua; intra ipsum lateni, compre- constitulione suavaleat, el quid significet et quare
hendit, ita sancta Divinitas iniinite omnia compre- /nr,/^ ri^r,^Urjfl^
tantx densitatis sil quantx Huo
>!^f nnnntn- duo superiores.
xnr,prinrp.<!

hendit et superexcellit, quia ipsam in potentia sua V. Sub eodem autera circulo nigri igiiis alius cir-

nullus dividere, nec superare, nec ad linem perdu- culus iii similitudine puri ailheris est, ubique tanta
cere potuit. densitatis, quanta'. circuli duorum praifatorum ignium
Quare in libro Scivias sphaera mundi in figura ovi, apparent, quoniam sub pra^fatis ignibus tam lucidc
et in isto in simililudtne rotx ostensa, vel descri- quam nigro rotunditate suamundum comprehenden;
pta sit. purus a>tlier est ab ipsis procedens velut fulgora llam
III. Sed quod supradiclum instrumentum in prio- mante igne, quando ignis llamraara suam expandi
ribus visionibus tuis in figura ovi denotalum est hoc demonslrans puram pcenitentiam peccatorum, qua
ostendit, quod elementorum in eadem si-
distinctio per gratiam Dei velut a lucido igne, el per timoren
militudine soluramodo signilicatur, quoniam mundo ejus quasi a nigro in homine excitatur. Et ejnsden
elementis distincto discretiva forma ovi similitudini densitatis est, ut duo supradicti ignes sunt, qui;
distinctionis ipsius, qua elementis distinctus est, ali- ipse ab hoc utroque igne resplendens, densitalen
quantum assimilatur hic autem in rola circuitio et
; utriusque in se habet, nec lenior in fiilgore lucidi
recta mensura eorumdem elementorum tanlum os- nec severior in repercussione nigri existit, quan
 757 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. - PARS I, VISIO 11. 758

quoniam nec dies nec A

justiim judicium Dei dijudicat, quoque duo
justa aequitate se invicem continent. Hi
quam quod divina vo-
nox aliud in se demonstrant, circuli sibi invicem ita copulantur, ut velut unus
luntas disponit. Idem quoque eether superiora et circulus sint appareant, quia in humore made-
subteriora retinet, ne termiuum suum excedaut, scunt, et aliis humorem infundunt, quemadmodum
nec super ullam creaturam judiciali judicio cadit, et discretio bona opera in moderatione sua conti-
sed subtilitate et sequitate sua multoties ilii restitit, net, ne in ruinam vadant.
quemadmudum poeuitentia vindictam peccatorum Desexto circulo, qui in similitudine tenuis aeris a
constringit. Quod vero densitatem igniiim istorum superioribus procedere videtur, quid in suo loco,
valeat, et quid in mystica ratione per eum figu-
habet, hoc est quod poenitens homo casumprimi
retur.
angeii, qui lucidus fuit, in lucido igue attendat, et
VIII. Et sub hoc circulo, videlicet fortis et albi
quod in densilate nigri ignis casushominumin incre-
lucidique aeris quasi alius aer tenuis signatus est,
dulitate et temeritate peccantium consideret, ac sic
qui de superioribus circulis seu elementis, velut
potentiam justumque judicium Dei inspiciens pure
suftlatum aerem se proccdentem demonstrat, qui et
digneque poeniteat.
non separatur, quemodmodum
ab ipsis elementis
De quarlo circulo, qui in tnodum aquosi aeris
halitus hominis ab ipso egreditur, nec tamen ab eo
videtur, et quantas densitatis sit, et quid signi- g
ficet. separatur. Idem etiam aer ut nubes interdum ela-
VI. Sed et sub ipso circulo puri aetheris alius tas et lucidas interdum inclinatas et umbrosas vi-

circulus velut circulus aquosi aeris tantse densitatis detur superius portare, quas supradictus aquosus
in rotunditate sua, quantae etiam densitas circuli aer exspuit, et recolligit, sicut follis fabri tlatum
praedicti lucidi iguis manifestatur, signiticans quod emittit, et retrahit, ita ut dum qusedam stellse in

sub praefato aethere per circuitum lirmamenti aquae prsefato elemento ignis positre, in circuitionibus
sunt, quae super lirmamentum esse noscuntur
illee suissursum ascendunt, nubes istas sursum trahant,
ejusdem videlicet densitatis in circuitu suo, ut unde et lucidse liunt. Sed cum in circuitionibus suis
densitas supradicti lucentis ignis existit. Et aquo- descendunt, illas deorsum remittunt, et sic um-
sus aer iste saucta opera in exemjjlis justorum os- brosse sunt et pluvias serunt. Et prsefatus tenuis aer
aqua perlucida sunt, et quaj im-
tendit, quse velut videtur se quasi per totam proedictam rotam dif-

inunda opera mundant, quemadmodum aqua quseque fundere, quoniam omnia quse in mundo sunt ab eo
sordida abluit bujus capacitatis in perfectione sua vegetantur et sustentautur. Sed et sub defensione
existentia secuudum quod divina gratia in igne discretionis recta desideria fidelium hominum in
sancti Spiritus eaaccendit. C subtilitate justitise degentia de superioribus virtu-
De circulo fortis alhi et lucidi aeris quanta utilitate tibus et confortationibus per Spiritum sanctum se
quintum locum obtineat, et quantas densilatis sit, processisse demonslrant, cum se ab illis non aver-
et quid et ipse significet, vel quare superiori, ut
velut unus sint, copuletur.
tunt, sed cum omni devotione ipsis sine intermis-
sione adhserent, firraam mentem in ipsis fidelibus
VII. Sub eodem autem circulo, aquosi scilicet
nunc in fiducia clarescentem, nunc in humilitate
aeris, alius circulus
fortis, et albi lucidique aeris
trementem, ad Deum habentia qute de sanctis ope-
hujus simiiitudinis in.rigore suo existens, ul nervus
ribus et exemplis justorum oritur, et ad ipsa recol-
in corpore hominis est, ostenditur, qui periculis
ligitur, quemadmodum operarius de opere suo re-
superiorum aquarum oppositus, fortitudine et te-
nacitate sua inundatioues iilarum retinet,
muneratur. Nam dum in hominibus bona scientia
ne re-
Spiritu sancto ignita in justificationibus suis ad coe-
pentina et incongrua eflusione terram obruant,
mentes iilorum secum trahit, easque
lestia se tollit,
signiticans etiam, quod discretio sancta opera in hu-
puras ibi facit, et dum in eisdem justificationibus
jusraodi temperamento confirraat, ut homo corpus
ad corpoi-ales necessitates se declinat, mentes eorum
suum ita constringat, ne injuste constrictum iii
ad ipsas remittit, ita ut in curis istis quasi turbidse
ruinam vadat. Qui ubique in circuitu suo ejusdem
sint appareant, imbrem lacrymarum tamen ferentes,
densitatis, cujus densitas circuli prsefati nigri
quia terrenis se inhserere prorsus gemunt, quam-
ignis apparet, quoniam iste ad iitilitatem hominum
vis se totos divinse potentise commiltendo infe-
aequali modo, sicut et ille ad vindictam peccatorum
rant.
eorura positus est. Sed quoties iuferiores aquse ad
Quare isti sex circuli sine intervallis sibi invicem
vindictam malorum justo Dei judicio in nimietate
jungantur, et quid per hanc connexionem innua-
sursum per nubes trahuntur, quidam humor de tur.
aquoso aere per istum fortera et album lucidum- IX. Omnes vero isti sex circuli absque omni in-
que aerem, velut potus hominis in vesicam ipsa terstitioad invicem conjuncti erant, quia si divina
integra permanente transsudat, qui easdem aquas dispositio ista conjunctione eos sic non solidasset,
periculosa inundatione descendere facit. Unde et firmamentum dirumpereter, nec consistere posset,
discretio opera hominum ad salutem eorum ubique ostendentes quod perfectse virtutes in fideli homine
justa moderatione discernit, cum judicia Dei pec- sibi consociatae per inspirationem Spiritus sancti ita
cataillorura iu vindicta non transcendunt, sed cum confortantur, ut contra vitia diaboli pugnantes, quse-
ea jusle dijudicant, quoniam protector et rector que bona opera unanimiter perliciantj
759 S. IIILDEGAKDIS 760

Quod primus circiilus ignesuoaliosi7i/lammet,quar- X nuis deris signdLlus est, qui ubique iu circuilu suo
tus cos lumine suo temperel, etquod hoc in nobis iBquali spatio a signo fortis et albi lucidique aeris
ficfuraliter ostendat.
terram ostendens quaj iu medio reliquoruni
distat,
\. Supremus vero circulus velut igue suo caeteros
elementorum existit, quatenus ab omnibus tempe-
circulos pertuudit, aquosus autem omnes quasi
alios
retur. Unde etiani liinc etliinc sequali modo ab illis
humero suo rigat, quoniam superiuselementumquod
sublata, illisque coujuiicia, viriditatem et forlitudi-
ignis est, caetera fortitudine et candore suo roborat,
nem ad suslentatiouem sui ab eis assidue recipit.
aquosum vero aliis viriditatem humectatione sua im-
Activa quoque vita velut terram designans, et quasi
raitlil, quemadmodum et potentia Dei in mirabilibus
in medio rectorum desideriorum conversans, et cir-
gratiae sua; lidelcs homines sanctilicat, opera autem
cumquaque discurrens, a^quo moderamino devolio-
lidelium Creatoris sui pietateia in vera humilitate
nis ad vires discretionis se continet, cum nunc spi-
sanctitatis maguilicat.
ritalibus ofticiis, nunc corporalibus necessitatibus
De linea in pricscriptam rotam quasi a primo solis
per iideles homines temperate insistit, quoniam qui
orlu usque in extremum ejus occasum protensa ap-
parenle, el quid hoc idemgerat myslice. discretionem amant, ouinia opera sua ad volunlatem
Xl. Et quasi a principio orieutalis partis ejusdem Dei dirigunt. Et tantse latitudinis quidem in traus-
B
rota», velut ad linem occideutalis partis ipsius linea versum est, quanta profunditas spatii a summitate
ir. firmamento versus septeatrionalem ejus partem supremi circuli, usque ad extremilatem nubium, seu
extenditur quasi plagam a cae-
septentrionalem ab extremitate uubiuni usque ad summitatem ejus-
teris plagis discernens, quia a primo ortu orientis, dem globi existit, quoniama supremo Creatore terra
scilicet ubi sol primum oritur, cum dies prolongari hac mole conglobata et roborata est, ne a strepitu
incipiunt usque ad ultimum occasum occidentis, vi- superiorum elementorum, aut vi ventorum, seu in-
delicet ubi sol ultra non procedit, linea, id est via undalioue aquarum dissolvi possit. Nam etiam qui-
solis septentrionalem plagam devitans rellectitur, libet iideles dilatato corde magnitudinem potentijE
quoniam sol eisdem partibus sc nou immergit, sed Deiconsiderant. atque instabilitatem mentis, debi-
eas velut iu ueglectu habet, ubi antiquus seductor litatemque carnis suae inspiciunt, et sic omnia quae
sedem mansionis sibi elegit, unde et illas Deus ac- agunt tempcrant, ne vel in superioribus vel in infe-
cessusolis privavit. Sic eliam ab initio bonorum rioribus necessariis causis justum modum exceden-
operum inpotestate Dei existentium usquead bonam tes dcliciant, quemadmodum et Paulus lideles ex-
consummationem eorum lidelis homo rectitudinem hortatur, dicens :

justitiae iniquitati opponit, g VerbaPauliadeamdemsigni/icationemcompetentiaet

diabolicas artes a bouis
et sanclis operibus secernens, quia qui Deo tideliter quomodo intelligenda sint.
adheerere voluerit, ea quae animam suam I^dunt XIV. « Omnia autem facite sine murmurationi-
devitare studebit, utillud audiat quod scnptum est. bus et haesitationibus, ut sitis sine querela, et sim-
Teslimonium de Apocalypsi, et quomodo inlelligi de- plices iilii Dei sine reprehensione, in medio nationis
beatad idem exprimendum. pravae et perversae, inter quas lucetis sicut lumina-
XII. « Vincenti dabo manna absconditum, et dabo ria in mundo verbum vitaj coiitinentes [Philip. u). »
illi calculum candidum, et in calculonomen novum, Quod sic intellectui patet liomo quasi in bivio est, :

quod nemo scit nisi qui accipit lApoc. ii). » Quod ita ut si in luce salutem a Deo quaesierit, illam re-
sic intellectui patet Quicumque sinistram partem
: cipiet; si autem malum elegerit, dial)olum ad pce-
fugit, hic magnum prielium contra tortuosum ser- nara sequetur, et ideo homo humanaiu naturam ac
peutem habet, qui semper quaeril, ut illum ad sini- omnia opera sua sine murmurationibus, id est sine
stram partera secum trahat. Et si ille iu pugna ista gibbis peccatorum, ac sine haesitationibus, scilicet
perseverans Satanara fugaverit consilio iliius non iidem perfectam habens portet, ita ut non dubitet
consentiens, ego qui sum, et dabo pauem vivum qui cum bonum amat et malum odit, in futuro judicio
de coelo descendit, qui ab omni humilitate volun- D liberari, et a perditis separari, qui a bono rnalum
tatis viri, et ab omni dolo antiqui serpentis abscon- amplectendo declinant. Et qui hacc faciunt, nullum
ditus erat, ac etiamdabo ipsis participationem illius, la?dentes, sine clamore contumacis querimoniae
qui lapis angularis existens in candida claritate erunt, in simplicitate quoque bonorum operum filii
Deus et homo est, et in ipso nomen novae regene- Dei existentes, et absque omni dolo deceptionis ir-
rationis. quod Christus est, a quo et Christiani sunt, reprehensibiles coram aestimatione illorum manen-
quod nemo dum in caduca et temporali vita est ad tes qui in pravis et pervei'sis actibus se fortes esse
perfectum intelligit, nisi qui vitam aeterna; beatitu- gloriantur. Inter quos in perfectione verae fidei sic
dinis in rerauneratione coelestium praemiorum adi- lucent, quemadmodum luminaria, quae in oflicio suo
piscitur. secuiidum quod Creator omnium disposuit, mundum
Quod moles terrse instar globi injra prxdictos sex illuminant, cum ipsi doctrina sua quae ad vitam
circulos aequali distantia a quinque superioribus respicit, quam plurimos ad Deum convertunt, ut
remota, in medio sexti, id est tenuis aeris immobi-
quidinde significalionis etiara Filius Dei sine peccato omnibus in mundo
liter fundala sit, et colli-
gatur. lucebat. iNam et Deus duo luminaria videlicet solem
XIII. Sed etiam globus in medio signi praedicti te- et lunam in firraamentum posuit, qua; scientiam
761 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO II. 762

boni et mali ia homine designant, quia sicul firma- A curarum existens, quamplurimis tentationibus appe-
mentum sole et luna confirmatur, ita et homo scien- titur, in quibus etiam quasi in capite leopardi, est
tia boni et mali hac et illac versatur. Sed et ut sol cum timore Domini velut in lupo infernalium poe-
cursum suum perticit, circulum suum non minuens, natum recordatur, et quasi in leone judicium
ita et bona scientia cursum suum facit, malum non etiam Dei metuens, cum velut in urso in corporali
desiderando, sed malam scientiam deprimendo et tribulatione quamplurimis tempestatibus angustia-
increpando, eamque corripiendo, quoniam nulla uti- rum quatitur.
litas in ipsa est, et eam gehennalem vocando, cum
Quare principaiis ventus orientalis in modum capitis
illa concupiscenlias suas complevent, et ut luna de- leopardi super caput imaginis hominis in circulo
sic et mala scientia bonam despicit,
licit et cre-^^cit, puri setheris videatur, cur etiam duo collaterales
ipsamque stultam et quasi nihilum esse dicit, sed ejus venti atfer in specie capitis cancri, alier iji-
siar capitis cervi osiendaiur.
tamen eam novit, quemadmodum diabolus Deum
scivit, quamvis se iiji opponeret. XVII. Supra verticem vero praedictse imaginis in

De imagine in forma hominis medio prsedicix rotx

in signo puri «theris, quasi caput leopardi ex ore suo
apparenlis verlice pedibus et manibus distentis,
velut llatum emittens vides, quod principalem
circulum fortis albi el lucidi aeris coniingejitis, B orientis ventum
de puro eethere, velut leopardum
ei quid, et ipsa imago, et talis positio ejus de-
venientem designat, non quod ventus iste in forma
signei.
XV. Quod autem iu medio rota?. istius imago ho- sua ut leopardus sit, sed quia ut leopardus feroci-

minis apparet, cujus vertex superius, et plantee sub- tatem leonis absque scientia babet, et ut leopardus
lenior et debilior leone est, sic ventus iste iu fero-
terius ad praefatum circuluni velut fortis et albi lu-
citate timoris exsurgit, ac deinde in lenitatem ver-
cidique aeris pertingunt, a dextro autem latere
summitas digitorum dextrte manus ejus, a sinistro sus flare cito desistit. Nam de superiore nigro igne

quoque summitas digitorum sinistrse manus ad ferocitatem, de puro autem sethere in quo est leni-

ipsum circulum hiuc et hinc in rotunditate desi- tatem Et etiam in dextrali parte ejusdem
habet.

gnatum porrecta est, quoniam eadem imago brachia oris aliquantum in longum recurvans in caput
se

sua sic extenderat, hoc designat, quod in structura cancri cum duabus forficibus quasi cum duobus pe-

mundi quasi in medio ejus homo est, quia ceeteris dibus formatur, quia ad partes illas idem ventus

degentibus tendens, naturam cancri sibi illic assumit in sini- ;

creaturis in illa potentior existit, sta-
strali autem parte oris ipsius aliquantum etiam in
tura quidem pusillus, sed virtute animse magnus,
longum regirans in caput cervi desinit, quoniam in
caput silicet sursum, pedes vero deorsum, ad ele- Q
partibus illis cervum qui velox est imitatur. Ex ore
menta tam superiora quam inferiora movendo, nec-
non a dextris et a sinistris operibus, quse manibus enim capitis hujus cancri quasi alius flatus exiens

operatur, illa penetrando, quoniam in viribus inte-

usque ad medietatem spatii, quod inter capita leo-
pardi et proefati leonis est procedit, quia secundum
rioris horainis potentiam hanc operandi habet.
naturam cancri collateralis ventus surgens flatus
Quemadmodum enim corpus hominis cor suum ma-
suos ut turbo dissimiliter profert, ita ut interdum
gnitudine sua excedit, ita et vires animae corpus
hominis virtute sua superant, et ut cor hominis in
hac interdum illac in instabilitate discurrat, sicut

corpore ejus latet, sic corpus hominis viribus animae cancer qui nunc procedit, nunc retrocedit, et sic

circumdatum est, cum illae per totuni orbem terrae usque ad medietatem quaj inter orientem et austrum
est pervenit. Sed ex ore capitis cervi, velut alius
se extendunt. Sed et in scientia Dei fidelis homo
flatus veniens usque ad medietatem spatii, quod est
existens, et in spiritalibus, ac in seecularibus ne-
inter caput leopardi et ursi tendit, quoniam juxta
cessariis causis ad Deum tendit; in prosperitate
naturam cervi alius collateralis ventus procedens,
quoque et adversitate factorum suorum ad ipsum
in flatu suo fortis et celcres strepitus emittit, et in
anheiat, cum in illis omnem devotionem suam ad
D hoc cito cessat, quemadmodum cervus fortiter
eum incessanter expandit. Nam ut liomo corpora-
pungit, et celeriter currit, nec in hoc diu durat,
libus oculis quasque creaturas undique videt, sic
in fide Dominum ubiqueinspicit, ipsumque per crea-
talique modo usque ad medietatem, quae est inter
orientem et septentrionem properando se continet.
turas cognoscit, cum eum Creatorem illarum esse
Et flatus qui a dextra parte oris leopardi usque ad
intelligil.
caput cancri procedit, flatus etiam a sinistra parte
De quaiuor capitibus bestiarum in quatuor partibus
ejusdem appareniium,
rotse ei quid tam in rnundo ipsiui usque ad caput cervi exit flatusque qui ex ;

quam in homine significent. ore capitis cancri usque ad medietatem spatii in-
XVI. Sed et versus easdem partes quatuor capita ter capita leopardi et leonis ex tantis tendit; flatus
scilicet, quasi caput leopardi et lupi, ac velut caput quoque qui ex ore capitis cervi usque ad medieta-
leonis el ursi apparent, quia in quatuor partibus tem spatii quod inter capita leopardi et ursi est pro-
mundi quatuor principales venti sunt, non tamen longatur, aequalis longitudinis sunt, quia principalis
sic in formis suis existentes, sed in viribus suis na- ventus orientalis ex utroque latere suo ad coUate-
turam denominatarum bestiarum imitantes. Homo rales sibi ventos aequali longitudine extenditur, ipsi-
quoque quemadmodum in quadruvio ssecularium que coUaterales venti tam versus austrum, quam
 :

763 S. HILDEGARDIS 764

viTsiis «oplenlrionem (M'1oiii longiUidino ad lines A licet s.inclilas a flde ad pleniliidiuom perfectionis
suos pertiaguut. quae inler tiraorem Domini
corporulem tribula- et

Quare capifa isla in rota ad imaginem hominis spi- tionem est se prolongans, ut sufira dictum esl, uno
rent ei inoralis descriplio si^/nificationis eoruin. modo iequalique studio exspiratiouis virium suarum
XVlll. Ooiniaque capita liipc in prajfatam lotain, homiuem ad bealiudinem provocant, qiiia quamvis
et ad iiiiaginem liauc honiinis spirant, quouiam veiiti diversas operationes habeant, ad uii.im tamen bea-
isti Qalibus suis luundum temperant, homiuemque titudiuem tendunt. .Nam virtus altera ab allera in
minislerio suo ad salulein coQservanl. .Nam nec operatione rectitiidinis procedit. Omniaque capita
mundus suhsisleret, nec homo vivere posset, si lla- haic, id est virtutes ista' iu scientia Dei sunt, scien-
tibus ventorum istorum non vegelarentur. Sed et tiamque Dei altendunt, hominique lam in corpo-
cum homo in intentione anima- suse se sursum eri- ralibus, qiiam in spiritalibus necessariis causis as-
git, ita ut malefactorum suorum meminerit et quan- sistunt. Timorc eiiim Domini horaincm inspirante,
do deinde pcenilere disponit, quasi supra verlicem homo ipse Deum vereri iiicipiens, sapienter incedit
illius cum eadein intentione in signo puri a^theris, bona et recla opera perficiendo. Fiducia quoque
id est in ipsa poeuitentia sicut leupardus tiinor Uo- qud homo in Deum confidil, cum constantia ipsum
mini exsurgit, qui quasi ex ore suo, id est de vir- taiigit, quatenus in Deum conslanter confldat, co-
tute sua contritioueni educens, cum mentum hominis gitationesque ad Deum erigat, quoniam mentes fl-
tangit in prosperitate eam prolongat usque dum ad delium a virtule constantia?. roborantur. Fides au-
caput cancri scilicet tiduciae, de qua velut duae for- tem cum sanctitate ea qua? in inJidelitale dijiidi-
duo pedes videlicetspes et dubium exten-
lices id est canda sunt dijudicat, seqiie velociter dilatans, cre-
dunlur perveniat, inadversitale quoque menlis illius dentes cito inibuit, cum auditus iliorum omnes tu-
eamdem coulriliouem exteudens in caput cervi quod miiltus perversarum cogitaliouum deserens, lu-
tides est perducit. Nam cum homo pondera pec- bricas etiam voluptates interius evertit. Quod si
calt-ruin suoruni reuiinijciiur, pajuiteutiain aggre- homo viriditatem virtiitum istarum deserens in
ditur, in qiia Denra tiinere non desistit, quamvis ariditatem negligentia> verlilur, ita ut humore et
prospera mundi quasi allera parte habeat, quous- viriditate bonorum operum careat, vires anima?
que tidaciam, de qua duo pedes spes et du-
sicut ipsius deflciunt et arescunt ; si vero luxu voluptatum
biuin oriuntur, apprehendat. Dc, fiducia enim spes quMsi incongrua inundatione nimis perfundilur,
surgit, cui tair.en dubietas interdura se coujungit, meus ipsius lubrice incedens liquescit. Si autem
quia dum homo in Deum conlidit, reraissionem pec- p recto traraile incedit, omnia opera ipsius ad pro-
catorum siiorum velut procedendo se adipisci spe- speritatein diriguulur, velut in Cautico canticorum
rat, diim autein mulliludinera et gravedinem illo- scriplum est
rum considerat, multoties utrum peccata sua sibi Testimonium de Canticis canticorum ad eadem con-
remittantur an non quasi relrocedendo dubitat, veniens, et quomodo inlelligendumsit.
quamvisin Deo conQdat. Scd dum aliquando inter ad- XIX. « Introduxit me rex in cellaria sua. Ex«ul-
versa qna«i in altera parle corporalem contrilionem tabiaius et laelabimur in te memores uberum luo-
patitur, ad divitias lidei se convertit, quBe in cor- rum super vinura ; recti diligunt le [Cant. i). »

nibus verae consolationis infidelitatem dubietatis in Quod sic intellectui patet : Quia ego anima Udelis
ilload nihilum deducit. Unde velut ex ore cancri, id horainis, gressu veritutis Filiura Dei, qui per huma-
est de Uducia alius flatus quod constantia est exiens nitatem suam hominem redemit, secura sum, intro-
usque ad pleniludinem perfectionis procedit, ibique duxitme ille, qui cuuctorum rector exislit, iu ple-
iutertimorem Domini et jiidicium Dei consislit, nitudinem donorura suorum, ubi omnem saturitatem
quoniam cum quilibet in Deum contidens in bonis virlulum invenio, et ubi de virtute in virtutem li-

operibiis perfeclus est, limorem Do-

constans et ducialiler accendo. Unde et nos omnes qui per san-
mini ad ne gravius delinquat, judicium D guinem ejusdem Filii Dei redempti suinus, toto cor-
s-' coliigit,

Dei etiam inspicit, ne peccatis peccata adjiciat. Et pore exsultabiraus, totaque aniraa liEtabimur in te,
quasi ex ore cervi, scilicet de lide aiius flatus qui sancta Divinitas, per quam subsistimus, ad me-
sani titas intelligendus est venien.', usque ad pleni- moriam revocantes dulcedinom supernorum pra;-
tudinem perfeclionis quse inter timorem Domini et mioruin super omnes passiones et tribulationes
corporalem tiibulalionem est exteuditur, quia lidelis quas ab adversariis veritatis passi sumus, ita ut
homo in sanctitate pollen.s in perfectione ista durat, illas quasi pro nihilo ducamus, dum delicias quas
iti ut veraciter Detira timeat, et ut eliam ob hoc nobis iu osteiisione mandatorura tuorum proponis
corpus suum casligarc non cesset. Itaque flatiis, vi- degustamus. Et sic qui in operibus sanctitatis recti

delicet contritio in prosperitatea timore Domiui ad sunl diliguut te vera el perfecta dilectione, quoniam
iiduciam procedens, flatus etiam scilicel eadem con- omnia bona te diiigentibus concedis, et quia etiam
tritio in adversitate ab eodem timore Domini ad tandem vitam ieternam eis Iribuis. Sed et sapienlia
tidem exiens, flatusqiie id est conslintia de flducia cellariis, mentibus hominum infundit et ap-
id esl

ad plenitudinem perfectionis, quae inler timorem Do- punit justiliam verae iidei per quam verus Deus co-
mini et judicium Dei est, tendens ; Uatusque vide- gnoscitur, ubi eadem Udes hiemem et oranem hu-
 .

765 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPl.ICIS HOMINIS. — PAKS I, VISIO II. 76fi

midilalera vitiorumita comprimit, ut nequaquam ul- A ctum est, quia mensura qua venti isti a se separati
terius virescere aut crescere possint, et ubi ipsa sunt, illa etiam et spiramina tlutuura suorura erait-
omnes virtutes etiam sibi attrahit et adjungit, ut tunt, qiioniara ventus ad ventura tlatus suos diri-
vinum vasi infunditur, quod ad bibendum homini- git, ipsique in occursu illo metam suam non trans-
bus datur. Quapropter et lideles in vera liducia cendunt, nec ventus ventum tlando supergreditur,
seterui prajmii exsultantes et gaudentes manipulos nisi hoc ex judicio Dei fiat. Quod si divino examine
bonorum operum quee operati sunt portant, justi- judicante, interdum acciderit, terrores ibi iiunt,
tiamque Dei sitiunt, et sanctitatem de uberibus ejus plurimaeque adversiiates raalorura iliic insurgunt.
sugunt, nec hoc raodo extaediari poterunt, quin Quare et hsec sicut superiora capita ad hominis ima-
semper in contemplatione Divinitatis delecteutur, ginem spiramina sua diriganf, et moralis horum
intellectus.
quoniam sanctitas omnem humanura intellectura
XXI. Ipsaque rotam prBeraonstratam, et ad
iu
pra^cellit. Cura enim homo rectitudinem recipit, se
imaginem horainis stantem spiramina sua mil-
in ea
ipsum relinquit, virtulesque gustat et bibit, ac per
tunt, ita ut iidem venti mundura et horainem om-
illas confortatur, sicut venaj bibentis vino implen-
niaque qua:' in mundo sunt viribus el ofUciis suis
tur, nec in vitiis infidelitatis ofticialis et immode-
B retineant. Itaque cum caduca ter-
quilibet fideies
ratus est, quemadmodum ebrius a vino extra se
renarum cupiditatum justis exemplis quasi sub pe-
non attendens quid faciat. Sic recti diligunt
est,
dibus suis bona operando conculcant, quasi de
Deum, quia taedium in illo non est, sed perseveraa-
aquoso aere ex ipsis sanctis operibus ut lupus infer-
tia in beatitudine.
nales poenaj denudatae prodeunt, quia cum illi pec-
Quare principalis vcnius occidentalis in effigie capilis
care desistunt, ad viam rectitudinis tendentes, in-
lupi sub pedibus supradictx imaginis in circulo
aquosi aeris appareat cur etiam duo collaterales
;
fernales poenas, qua? animas devorant se perti-
venti, aUer in cervi, alter informa capilis cancri muisse denionstrant. Quee cura quasi tlatura scilicet
demonstrentur contritionera in corde horainura ex ore suo quod
XX. Quod autem sub pedibus ejusdem imaginis est a voracitate sua perducunt, quoniam tideles il-
hominis in signo aquosi aeris velut caput lupi quasi las abhorrent, eadera contritio quaravis homo pro-
llatura ex ore suo pi'oducens apparet, hoc est quod spcre in actibus suis incedut, secundum Denm se
sub potestate illius, qui propter homines hoino fa- prolongans, in plenitudine perfectionis qna^ inter
ctus plaga occidentis de aquoso aere quem-
est, in infernales poenas corporalem tribulationera est,
et
adniodura lupus principalis occidentalis ventus spi- forraara capitis cervi, id est lidei accipit, ex cu-
rans venit in forraa
C jus etiam
lupi, qui in silva latet, et qui ore, id est virtute, alius Ilatus videlicet
rapax est, eum cibos quaerit, signiticans quod ven- sanctitas veniens, in eadem perfectione permanet.
tus iste de latibuio suo scilicet de aquoso aere exiens, Gum enim horao infernales poenas tiraet, corpus
viriditatera herbarura nunc educit, nunc repente suura variis tribulationibus raiseriarum tamdiu
arefaciendo opprirait. Qui etiara a dextra oris ipsius multoties conterit, quousque ad perfectioncm il-
aliquantum in longura erumpens in medio medieta- lam pertingat, in qua totus in lide ardeat, credens
tis spatii, quod inter capita lupi et ursi est, for- quod Deus eum ab infernalibus poenis eripiat, sic-
mam capitis cervi accipit, ex cujus etiam ore veiut que sanctitas in eo surgit, cum saecularia opera
alius flatus veniens in eadem medietate finitur, quo- abjiciens spiritalibus se totum immergit. Cura vero
niam partes illas ventus iste petens, in medio me- a sinistra adversitate voracitatis praedictarura in-
dietatis, quae inter occidentem et septentrionem est, fernaliura poenarum homo permissione Dei quam-
ad naturam cervi se convertit, ita ut ibi collateralis plurimis calamitatibus corporaliter castigatur, con-
sibi ventus exiens, quemadmodura cervus fortiter tritio quoque in cor illius ascendit, et cura se nul-
pungendo, velociterque currendo, flamina sua us- lam prosperitatera praesenlis vita^ habere considerat,
que ad medietatera ipsara emittat. A sinistra vero p se ab inde exlendens, et sic ad plenitudinem per-
oris ejusdera lupini capitis tlatus, qui ab ipso ore fectionis quae inter infernales pcenas, et judiciura
procedit, se prolongans, in medio etiam medielatis Dei est pertingens, in caput cancri, videlicet lidu-
spatii quod inter capita lupi et leonis est, in caput ciae, quae. nunc spem nunc dubiura habet, surgit,
cancri cura duabus forficibus quasi cum duabus pe- quia horao opera sua in Deum ponens, modo re-
dibus surgit, de cujus quoque ore quasi alius tlatus missionem delictorum suorura se obtinuisse sperat,
exiens, in ipsamedietate residet, quia in partibus modo dubitat, sed tandem de liducia alius tlatus
illis idera ventus officia sua exercens, in medio me- qui constantiam designat exiens, illum ad perfec-
dietatis, quae inter occidentera et austrura est, ad tionera hanc virtutura perducit, ut deinceps de bo-
naturam cancri ante et retro incedentis revertitur, nitate Dei nihii haesitet. Tenore auteni quo asser-
quoniam ibi collateralis ejus ventus procedens, in tiones ist;p a se discretae suiit illo etiam et effica-
instabilitate ut cancer nunc hac nunc illac flando cia operationum ipsarum protelatur, quoniam in-
ad praedictam medietatera se diffundit. Qua autem fernales poenae, quaravis raetuendae sint, cum homo
spatiorum raensura capita hsec ab invicem distant, propter timorem illarum se in contritione aflligit,

eadem mensura et forma flatus eorum hinc et hinc fidem taraera cum sanctitate, liduciam quoque
in longitudine, extenditur, utet de aliis superius di- cum coustanlia robustiores redduut, ila ut cum iu-
76. S. HILDEGARDIS. ?68

fernus linietur, homo ui ouiuibus caulior judicelur. A tani aridilatem vertitur, ut uuUum fruclum bono-
Et hjK omnes visionem Dei, qui cuncta comprehen- rum operum prjeferat. Sed ut homo a Deo quierit,
dit, inspicientes, hominem etiam ut voluntatem quateniis horrida potestas sedetur, el ea qure sibi
Dei perficiat, virtute virium suaruin iuipellunt. Nam necessaria sunt concedantur, sic etiam a Deo pos-
infernaies pteniv, ut Dcus timealur, faciuut, quia tulot, ut inala scicntia in ipso superelur.
cura homo poeaas veraciter limet, peccare desislit, Quare principali? ventus auslralis in deztera parle
atque cum bona exempla in aliis hominibus videt, ejusdem imayinis velut caput leonis in circulo lu-
cidi ignis ostendatur ; cur etiam duQ collaterales
plurimas indignaliones in sem(!tipso niulloties suf-
venti ejus aller in serpentis, alter in figura ca-
fcrt, ita ut cum illas patienter portat, in omnibus pilis agni conspiciatur.
operibus suis sanclitalem demonstret. Sed cura per \.\lll. Sed ad dexteram praedictie imaginis ho-
suslentalionera bonorum operum prospere incedit, miuis, iu signo lucidi ignis, volut caput leonis aspi-
nulla adversa patiens, virtute illorum ad velocita-
cis, quod ab australi plaga ad prosperitatem horai-
tem rectitudinis se conjuugit, ila ut prosperitatem nis directum, de supradicto elomeiito lucidi ignis
lemporalium habens, gratijB Dei nihil htesilans, li- leoiiem qiiasi principalein australem vcutum e.xeuu-
ducialiter se commeudet, quatenus etiam caducis
g tem deraonstrat, quoniara ut leo fortis est, et in
rebus velut in ante gradiens sic utatur, ne ffiternis
forlitudine sua volunlatem suam exercet, ita et
in ca-lestibus post se vadens privelur. Qui autem ventiis auster in igne et ab igne fortis et praeceps
viriditate Spirilus sancti caret, in intidelitate sullo-
existit, atque cum dies in longitudine se protrahunt
catur, in pravisque
consumitur, subtner-
actibus
potens est, et in eadem potentia collisionem et di-
sionemque tartaream incurrit, quoniain gratia- Dei
ruptionem nubiura, ac pericula in repentina emis-
se commendare non studuit. Dc hoc loquitur Isaias
sione imbrium parat. Et cujus ore quasi llatus egre-
servus meus, dicens :
diens ab utraque partcoris ejusdem aliquantum pro-
Verba Isaix ad idem pertinentia, et quomodo accipi longatur, qiiia de plaga hac australi idera ventus
debeant. procedensse in utramque partem sui, videlicet hacet
Auferam sepcm ejus, et
XXII. « erit in direptio- illac extendit, et sic etiam in dextera parte in caput
nem, diruam raaceriam ejus, et erit in conculca- serpentis, in sinistra aulein in caput agni formatur,
tionem, et ponam eam Non putabitur, et
desertam. quoniam in dextrali parte ventus iste naturam ser-
non fodietur, et ascendent super eam vepres et pentis sibi assumens, qui leniter supplicat, acriter
spinjp, et nubibus mandabo ne pluant super eam autem insidias ponit, quemadmodum serpentes ali-
irabrom Isa. v). » Quod sic intellectui patet Om- :
'' quando lenes flatus producit, sed interim etiam forles
nis qui in Deura non confidit, nec attendit quo- punctus et ictus emittit in sinistrali aulem in agnum
;

modo a Deo creatus sit, sed eum reprehendit tan- qui mitis et lenis est vertitur quia in eisdem par-
quam in peccatis ipsius culpabilis sif, et quasi tibus suavem et non pericuiosum se ostendit. Et
recfa itinera in eo non conslituerit, nec vult aspi- caput serpentis in medio medietatis spalii quod in-
cereortum et occasura solis et lun«e ac stellarura, ter caput leonis et lupi est se ostendens, velut fla-

quas Deus in ccelum posuit, nec ventura cum aere, tum emillit, qui se ad eamdera medietatem extendit,
nec terram ciim aquis, et c<f>teris creaturis, qua; ac llatui ([ui do capite cancri egreditur, quod intor
orania Deus propter hominem creavit,quatenus caput lupi et leonis est se coujungit, quoniam juxla
in omnibus his cognosceret ad quautura hono- naturam serponlis, ut supra demonstralura est, von-
rem creatus esset, me qui sine initio, et sine line tus istc principali veuto ausiri collateralis, in medio
sura contcmnit, atque omuein creaturam destriiit, medietatis longitudinis illius, quse intor austrum ot
ncc illam, uoc seipsum pcrfecte coguoscit. Unde occidentem existit emorgens, spiramiua sua usque
et ego auferam defensionem ejus, quoniam alium ad earadem medietatem, quaj inter austrum 'et occi-
acJjutorem non habet, et aiieni a vita eura diri- pv dentem est extendit, nec terminum hunc quemad-
pient, diruam qiioque ininutionem ipsius, et a da'.- modum nec alii nisi ex judicio Dei transgreditur,
raonibus conteretur, et sic a bonis angelis desere- ibiquo flatiim de coliaterali venlo surgentera, qui
tur. Nam omnis conne.xio concupiscenliarura illius inter occidoutem et austrum est excipit. Nam si

auferetur, et canibus bestiisque distribuetur, quia longitudo spatii quai inter ausfrum et occidentem
minus quam animalia rae cognovit, cum illa ut est, in partes quatuor dividitur, terminus ab austro
creata siint faciant, quapropter etiam ut slercus partis priina', qui ot initiuni ost partis secundae,
conculcabitur, atque ab omni beatitudine desere- medius est inter iuitiura parlis primaj, ac terminum
tur. Sed et in numerum filiorura Dei non ponetur, partis secundfp, terrainusque partis sccundai, qui et
nec sarculo fidei de peccatis suis evertetur, quia inilium ost partis tertia;, mediotas longitudinis illius

iUum imitatus est, qui simililudinem Dei habere est, qua- austrum et occideritem ost. Eodem
inter
voluit, qui a nullo processit, et sine fine est. Et quoque modo finis ab occidente e contra jiartis pri-
ideo quoque per superbiara insurgunt in eo dissen- mse, qui et initiura est e contra partis secunda3, rao-
siones et irse, furores, qui eum omnino ab omni dius est inter initium ibidom partis primae, ac finem
gloria sujtern.T! haireditatis scindunt, atque hoc illic partis secunda;, terminusque ibidem partis se-
modo Spiritus sancti rore et gratia carens, in tan- cunda^, qui et inilium illic est partis lerlia', medie-
769 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS l, VISIO II. 770

tas longitudinis hujus est, quae e contra inter occi- A quasdam subterraneas cavernulas intrantes cum
dentem et austrum existit, ubi et collaterales venti exitum non habent terram movent; sed ubi exitum
sibi occurrunt. Sicque venti isti tam principales habent, ibi oriri a qiiibusdam hominibus videntur,
quara eorum collaterales inter orienlem et austrum, cum illic non oriantur, sed in superioribus elemen-
inter austrum et occidentem, inter occidentem et tis, ut praefatum est, se tam sub terra quam super
septentrionem, ac inter septentrionem etorientem terram dispergentes.
sequali modo ad invicem connexi, ab invicemque Quod homini diligeyiter investigandum sit quomodo
discreti sunt, ut praefatum est. Caput autem agni hsec omnia ad salutem animx suas, el ad Dei ju-
in medio medietatis spatii quod inter caput leonis dicia peragenda nihil inexaminatum relinquentis
respiciant.
et leopardi exstat apparens, quasi flatum producit,
XXV. Quomodo autem omnia
salutem h.fc ad
qui se ad ipsam medietatem prolongans, flatui qui
animae respiciant homo intelligat, quia quod in si-
de capite cancri quod inter caput leopardi et leonis
gno lucidi ignis divinam potentiam designantis,
est, in conjunctione occurrit, quia secundum natu-
velut caput leonis, id est judicium Dei, quod ler-
ram agni, ut supra ostensum est, alius collateralis
ribile esl, aspicitur, hoc ideo est, quoniam Deus
ventus in partibus istis, id medio hoc spatio
est in
Bjusta omnia dijudicans, nihil inexamina-
sequitate
quod inter austrum et medictatem hanc longitudi-
tum relinquit. Idem enim judicium in virtute sua
nis, quae inter austrum et orientem existit, oritur.
ad rectitudinem se hinc et hinc extendens, homini
Is etiam flatuni suum adeamdemmedietatem dirigit,
prospere incedenti, caput serpentis, quod pruden-
ibique spiramini, quod de vento naturam cancri
tiam signiiicat, proponit, in adversitate autem la-
imitantis, qui inter orientem et austrum exsurgit,
boranti, caput agni, scilicet formam patientiae de-
strepitu suo obviam venit, ita ut ibi multoties quam-
terrores et coUisiones ex congressu eorum
monstrat. Nam necesse estuthomo in prosperitate
plurimi
judicium Dei prudenter timeat, quatenus dolosita-
liant. Sed et secundum spatia quibus capita hajc a
tem astutiamque raalorum fugiens, in vana securi-
se separata sunt, longitudo flatuum eorum procedit,
tate viam veritatis non deserat, et in adversitate
quemadmodum et de superioribus capitibus flati-
sub eo judicio patientiam habeat, sciens quod Deus
busque eorum prsemonstratum est, quoniam juxta
tortuositatem in operibus hominum dissimulando
longitudinem, qua initia ventornm islorum a se dis-
multoties tolerat. Et caput serpentis, videiicet pru-
creta distant, et spiramina flatuum suorum usque
dentia in plenitudine perfectionis, quae inter judi-
ad loca illa emittunt, in quibus exsurgunt, in quibus
cium Dei et infernales poenas est apparens, velut
etiam spiramiua eorum sibi occurrunt.
flatum, id est providentiam, de se procedere facit,
Quare hxc, ut et anieriora capita, in rotam et in quia dum homo per judicium Dei exterritus, pru-
imaginem eamdemjlatus suos emittant.
denti animo iufernales ne ex
pcenas metuit, illas
XXIV. Et in prajfatam rotam, et ad prtpdictam
merito patiatur, per bona opera studiose providet,
humanam imaginem ipsa flare se ostendunt, quia
quae se hoc modo ad perfectionem rectitudinis ex-
venti, tam principales quam isti qui eis [collaterales
tendens, constantia?, quse de capite cancri, id est
sunt, mundum universum ac hominem, quo om- in
de fortitudine fiduciae, oritur, quai inter infernales
nes creaturse latent, fortitudine sua conservant, ne
poenas et judicium Dei est quoniam conjungitur,
in defectum cadant. Coliaterales enim venti pennse
tidelis ut ad vitam a-ternam sibi quaelibet bona pro-
principalium ventorum sunt, et assidue quamvis
videat, in hoc conslans esse studet. Caput autem
leniter cum aere flare non cessnnt ;
principales vero
agni, quod patientiam designat, in pleniludine per-
venti in fortissimis viribus nonnisi ex judicio Dei
fectionis, quae inter judicium Dei et timorera Do-
ad vindictam circa iinem mundi provocantur. Nam
mini est, apparens, quasi ilatum, scilicet mansue-
auster et septentrio judicio Dei collateralibus ventis
tudinem producit, quce etiam ad rectam perfectio-
suis secundum quod voluntas Dei est immittunl,

auster scilicet magno calore, magnaque iinunda- D nem\ perveniens, constantiae quae de vera liducia
quae inter timorem Domini et judicium Dei est se
tione ; septentrio autem in fulgure, in tonitru, in
associat, quia beatus horao cura patiens ad oppro-
grandine et frigore. Venti namque principales, vi-
bria est, et etiam mansuetum se in his ostendit,
delicet orientaiis et occidentalis, collaterales ventos
constantiam ut bono tine consummetur, amplecli
suos ad judicia Dei facienda, remissius et tardius
debet.
provocant; sed tamen cum eos per voluntatem Dei
Quia nulli ordo virtutum a se vel in se discretus
ad hsec excitant, hoc in a-state aut per frigus, aut
negligendus sit, quoniam virtutis effectus homi-
per siccitatem, seu in hieme aut per calorem, aut nem ad justitiam vel rectitudinem ccBlestium per-
per pluviam, aut per similia mala faciunt, quaj ducit.
lerriE et hominibus contraria et nociva sunt. Et XXVI. Sed secundum quod ordo earumdem vir-

sicut venti orbem terraruni viribus suis tenent, ita tutum a se et in se discretus est, ita quod virtus
etiam in ofticiis suis faciunt hominem scire et in- haec vires istas, illa vires illas ostendit, sic et ope-
telligere quid operaturus sit. Cum autemiidem venti rationes eorum in hominibus sunt, quemadmodum
llatus suos super terram emittunt, eos etiam sub et de CiPferis virtutibus intelligendum est, quoniam
terra dispergunt, atque ibidem in quibusdam locis Yoluntatem bonam opera bona sequuntur, eodem-
77« miij)H(;audis 772

que modo ad scientiam Dei der.linantes, quia iu A conciipiscentia inutilis est, et lucem v.Mitalis nou ia-

scientia DA sunl, hominem ad quamque justitiauH spicit, el quod cum incestis opcribus exsultat, post
et ad reititudiuem coelestium pariter perducuut. per tristitiam quasi aquosa subinersione sufTocatur.
Omnes eniru virlutes ad salvalionein liominis fo-:; Itaque dexlcra pirs boiue scientiai ad Deum se le-

nAOler currunt, ijuamvis ia uno lioiimie pariler uon vat, et malam delectalionem conculcat, atqne tri-

appareant. judiiium Dei hominem exterret,

Nam stitiam abstrahit. Sic ergo dextera Domini, id est
ipsumque examiiiat, nec opus homiuis rcliuquitur, forlitudo ejus facit virtutem hanc, ut homines eum
quod judicio Dei non exculiatur, quia judicium per tidem cognoscant, et opera sua in timore ip-
Dei juitum omuia ju.-te dijudicat. Sed et prudenlia sius operentur, alque eadem dextera per puniilen-
vires suas cum providentia liomini immittit, qua- tiam exaitat me, qui prius in peccatis sordueram,
tenus luxum sseculi prudenter abjiciens, castitatem necnon et ipsa facit virtutem post posnitentiam pec-
amplectatur; paiientia vero cum mansuetudine ip- catorum meorum, ita ut tauto desiderio in amore
sum tangit, ut lentaliones caruis palieiiler qiioque Dei ardeam, quatenus inde satiirari non possim.
sullerat, quoniam in utroque sexu, viri scilicet et Unde etiain in peccatis non moriar, quando per
feminse, ardor carnaiis concupiscentia^ virtutibus poenitentiam eorum resurgo, sed per veram et pu-
istis .<ine ta-dio Quapro- B rain poeuitenliam quam ad Deum habeo. in aiterni-
netcliiirentiae sopiendus est.

pter nullus tidelium ipsas negligenter habeat, ne tate vivam, et sic de morte ereptns, narrabo mira-
eum in ariditale desiccatum, aut in concupisceutiis bilia Domini in timore et amore ipsius, quoniam
carnalibus snifocatum relinquant, sed eas bonis morti me non tradidit, sed me de iufernali perdi-
operibus imiletur, quatenus ipsum in omni sancli- tione eripiiit.
tate conservent. Si autem homo Deum negligit, Quare principalis seplentrionalis ventus a sinistra
juslo judicio ipsius eliam corporales castigationes, parte lUius humanse imaginis quasi caput ursi in
circulo nigriignis appareat ; cur etiam duo colla-
ut praedictum est, saepius incurrit, ita ut tam de
t-^rales ejus venti alttr in agni, alter in forma ca-
superioribus quam de siibterioribus elementis, et pitis serpentis videatur.
creaturis, et in calore et frigore, in siccitate et XXVIII. Ad sinistram vero pracfala! imaginis in
humiditate, ac multimodis pressuris, fla-
in aliis signo nigri ignis quasi quod a
caput ursi apparet,
gello Dei siibjaceat, quia constautiam viitutum non septentrionali plaga multoties contrarium homini
iospiciens, inteliigere noluit quid facere deberet. de nigro igne veliit ursum principalem ventum,
Cum euim virtules in spiritualibus causis homines sciiicet septentrionalem, in p(;riciilis tempeslalum
imbuunt, in carnalibus quoque prudentes iHos fa- q ssppius prodire ostendit, quoniam ex nigro igne est.
ciunt, ita ut cum nond im in illis palam apparent, Et ideo etiam quemadmodum ursus in ira submur-
ad timorem Domini ipsos silenter multoties coucu- murat, et ut ille in natura sua neqiiam existit, ita
tiant. Sed cum se in eis manifeslant, ita \it ilii vir- et ventiis iste quasi submurmurando commotionos
tutes aperte par charitatem colant, tunc timorem et strepitus ac pericula in tempestatibus laliquando
Domini prius ipsi in temporalibus habuisse vide- parat. Sed quod velut flatum ex ore suo dat, qui
buntur, cum nunc magis propter desiderium roe- eliam ad dextram et ad sinistram oris ipsius ali-
leslium quam propter metum infernalium puniarum iiuantum in longum se extendens, ad dextram in
acarnaiibus se sublraxcrint, et ad spirituaiia cou- copiit agni desinit, ad sinistram vero furmam ca-
verterint per fortitudinem bealarum virtutum ro- pitis serpentis accipit, hoc designat quod vcntus
borati, quemadmodum David testatur, ubi in >o- hic a praefata sepleiitrionali plaga exiens, et ab
luntate mea dicit :
utraque parte sui in longum procedens, ad dextram
Testimonium de psalmo cxvii ad hoc consonans, et non periculosus
in lenitate naturae agni, qui lenis et
quomodo inielligendum sit. est, transit,quoniam in partibus illis ventus idem
Dextera Domini fecit virlutem, dextera
X.XVII. se inlerdum mitem ostendit. Ad sinistram auteru
D
Domini exailavit lue, dextera Domini fecit virtu- serpentem imitatur, qui ieniter quidera priraiim
tem. Non moriar sed vivam, et narrabo opera Do- labilur, sed postmodum praicipitanter movelur, et

mini. » Quod sic intellectui patet : Homo jprimitus cum sic nihil praevaiet, hominem timens, suppli-
per timorem Dci et gehennalium poenarum| a sini- care incipit, quia et ventus iste illic quasi dece-
stra declinat, ac postea per amorem Dei ad dexle- ptuose sine slrepitu in primordio progredilur, sed
ram, id est ad desidcria coilestium bonorum ascen- tandem ciim dolosum et immitem se
i^ericuio velut

dit. Quod dum facere incceperit, fortissima arma demonstrat, et cum homines se jam perire putant,
sibi induit, quia bonam scientiara a mala separavit. iterum in lenitatem revertitur. Ex ore autem ca-
Unde et huic duplici scientia oculus comparatur, pitis agni hujus, quemadmodum alius flatus, usque

quiaquosum circuium iufra albedinem suam situm ad medietatem spatii quod iuter capita ursi et leo-
habet, quemadmodum et vas speculum in se con- pardi exstat, se prolongat, quoniam ad similitudi-
tinet, quoniam mala scientia, quai per sinistram nera agni ventus iste principali vento, qui de plaga
inteliigitur, est velut vas bonae scientia», quae per seplentrionis procedit collateralis, usque ad me-
dexteram accipitur. Nam dexter oculus bonae .scien- dietatem extensionis qu.i' inter septentrionem et
liae ubique circumspicil et considerat quod carnalis orientem est, rires suas flando emittit, quia in par-
 LIBER DIVINOR. OPER. SlMPLlClS HOMINIS. — PARS 1, VISIO 11. :74

tibus illis vcliit agnum se mitem ostendit, quamvis A perfectionem quse inler corporalem tribulationem
alibi quasi in ira grassetur. Sed ex ore capilis ser- et limorem Domiui est, perveniens ; sed ex ore ca-
pentis istius, sicut alius flatns, usquc ad medieta- pitis scrpontis, pi-udeiitiam dcsignantis, alius llatus,
tem quod inter rapita ursi et lupi est, se ex-
spatii, videlicet providentia, ad perfectionem, qua^ inter
tendeudo procedit, quoniam ut natura serpcnlis est, corporalem tribuiationem et infernales poenas exi-
sic veritus iste, vento septentrionaii in latere vici- stit, procedens, hominem per vindictam Dei casti-
nus, ad partes ilias pervenit ubi medietas longitu- gatum, ut terrena conlemnat, et ut ad coelestia
dinis illius existit, quse inter principalem veutum anhelet, quomodo etiairi superius de eis ostensum
septentrionis ac principalem ventum occidentis ex- est, commonent. Nam et principia et iines praefato-
tenditur, nunc vires suas blande, nnnc velut in rum mysteriorum in factis et in significationibus suis
dolo praecipitantes exercens. Sed similitudo tlatus unius et eruditionem hominis
tcqualis studii ad
illius, qni de dextra parte oris ursi usque ad ciiput existunt, quamvis diversa opera habere videantur ;
agni venit, similitudo quoque ejusdem flatus, qui et oniuia quse, scientia Dei saluti aninife conve-
de sinistra parte ipsius oris usque ad caput ser- uientia demonstrat, ad ereptionem illius perducunt,
pentis procedit; tlatus etiam qui ex ore capitis hominemque ut corpore et anima Creatori suo li-
agni usque ad demonstratam medietatem spatii,
B deliter adheereat, viribus suis impellunt. Quapro-
quod inler capita ursi et leopardi videtur exit, tla- pter homo seipsum ad sanctilatem confortet, ita ut
tusque qui ex ore capitis serpentis usque ad me- carnalia desideria fugiat, et ut luxus fetentium vi-
dietatem spatii inter capita ursi et lupi exstantis tiorum abneget ; Deoque, qui continentiam et ca-
prolongatur, unius et a^qualis longitudinis sunt, stitatem diligit, sapienter deserviat; nec supra-
quoniam sepfentrionalis ventus, scilicet principalis, modum aridus, nec supramodum humidus in opere
ex utraque parte sui ad ventos qui sibi in subje- virtutum sit, quoniam qui carnem suam nec casti-
ctione collaterales sunt, pari extensione prolonga- gare nec constringere voluerit, in iuteritum animaj
tur. Venli quoque ipsi coUaterales, et ad orientem ibit. Qui vero seipsum domando virtutes amaverit,
et ad occidentem vergentes, eodem longitudinis et amando retinuerit, aaimam suam in vitam aiter-
tenore fmem accipiunt, quo et principalis ventus, qui nam coilocabit, cum a Domino corripitur et casti-
initium eorum existit, ut supra dictum est, finitur. galur, sicut et David per me inspiratus loquitur

Quare eliam ista sicut et superiora capitu in rotam dicens :

et ad imaginem eamdem impetus flatuum suorum Vcrba David in eodem psalmo cxvii, ad eadem com-
convertant. petentia, etexplanatio ipsorum.
XXIX. Capita quoque ha?c omnia in supradictam XXX. « Castigans castigavit me Dominus, et
rotam atque ad praifatam imaginem hominis flatus morti non tradidit me. » Quod sic intellectui patet :

dant, quia praedicti venti llatibus virium suarum Homo casualis et indisciplinatus multoties existit,

circuitum orbis continent, et hominem in eo de- nec timidus est, nisi omnes venae ipsius doloribus
gentem, ne in defectu pereat, ad utilitatem suam infnndantur. Uude et diabolus primum hominem
respicere instigant. Itaque cum quilibet ventus om- decepit, cum magnam vanitatem iniit, esse cu-
nium praedictarum qualitatum, sive naturaliter sive piens quod esse non debuit, et idcirco eliam ma-
per dispositionem Dei flatus suos extulerit, nullo gna cum dolore illi infusa est. Nam
tristitia ex la-

ohstaculo obsistente, corpus hominis penetrat, bore homo timorem habet, ex vanitate autem obli-
illumque anima suscipiens ad interiora, ad quodiibet vionem, et ex prsevaricatione legis stultam iiduciam.
membrum corporis quod naturse illius convenit, Sed omnia hsec timor Domini excellit, quia homo
naturaliter ducit ; sicque per flatus ventorum homo per timorem coram Deo tremiscit, et quod in multis
aut confortatur, ut supra dictum est, aut destitui- aliis nulla utilitas sit veraciter coguoscit. Timor
tur. Sed et homo cum prosperitatem sa^cularium euim in liomine pra^currit, ac postea charitatem
habet, ajudiciaii igne, qui vindicta Dei est, quem- " amplectitur, ubi homo Deum diligit, cousideraus
adraodum ursus, corporalis tribulatio egrediens quomodo eum. placare possit, quatenus iniquitatis
illum constringit; nec eum secundum voluptates suse non recordetur. Sed cum homo Deum iu amore
suas procedere permittit, sed velut flatnm, scilicet qua^rit, Deus illum saepe cum laboribus castigat,
miseriam, de lenore suo tam in prosperit ile quam ita ut ille fiducialiter dicat : Flagellis suis casti-
iu adversitate ipsius jirotelans, in humilitate pau- gans castigavit me Dominus
peccatorem ille qui
pertatem spiritus eum desiderare et habere facit, omnium est; sed tamen in eadem castigatione, qua
ita ut iile hoc modo juste incedens, quasi in capite me flagellat, morli infernalium poenarum non tradi-
agni patientiam amplectatur, mala quoque devi- dit me, quia illum amaudo qiioesLvi, et peccata mea
tans, velut in capite serpentis prudentiam imitetur. confessus sura, atque in ipsa patiens et prudens
illi

Nam per corporales tribulationes homo multoties sum, quando judicia ejus super culpas meas recta
pervenit ad divitias spiritales, atque per easdem cognosco, et cum duabus alis scilicet scientiae boni
divitias superna regna adipiscitur. Ex ore autem et mali, ad illum volare studeo, ita ut cum dextra
capitis agni, patientiam, ut supra dictum est, de- ala sinistram mihi subjiciam, quatenus recto et
monstrantis, alius flatus, id est mansuetudo, ad Bequali tramite incedam.
 ;

S. IIILDEGARDIS 770

De septem planetis in divers^is circiilis rotx supra- A hiijiis planot;i\ qui in oriente primilus oslendilur,
dictxin intaginis distinctis intervallis appart:ntibiis. quoniam il)i lux diei procedit, radii forliludinis pro-
XXXI. Sed et <uper rajnit prrpdiclae imaginis dcant, quorum uuus ad soiem dirigitur, illi succur-
septcm planeta? ab invicem de.-^ignati sunt
."^ursum rens cursumque ipsius temperans, ne ignes suos su-
tres in circulo uno hicidi ignis, unus eliam in su!>jf- pramodum Sed unus ad dexlrum pedem
excutiat.
cto illi circulo nigriaulem in subjeclo
ignis, tres capilis cancriquod a capite leopardi procedit radiat,
illi circulo puri aHheris, quoniam ab oriente initia quia a parle illa cui veutus isle obvius est idem pla-
sua quiiibet eonim sumens, alterque alterum iii al- neta surgens, radium ad robur egressionis illius anle
titudine circuitus sui Iranscendons, cum cursum et retro incedentis, et a principali vento orienlis,
suum compleverit. iterum versus orienlem, ut cur- cui collateralis est, procodentis mittit, cum stabili-
rere possit, ortum s"um repetit. Et tres in praedi- tate sua retinens, ne plus procedat quam sibi a Deo
cto lucido igne, unus etiam in subjeclo illi circulo permissum est. Unus vero ad dextrum cornu cervini
nigri ignis tres autem sub ipsis iu puro a?tiiere
; capitis, quod etiam ab codem capite ieopardi exit,
cursus suos habent, quoniam hi qui in eodem igiie se cxlendit, quoniam ab liac parte ejusdem pianela»
current, ab ipso igno ad ignes suos excitantur, idem- radius alius veniens, fortitudini venti hujus, qui illic

que ignis a virilms ilb)rum ad ardorem suiim con- '*

principali veiito egrcditur resislit, impulsus illius coin-
lortatur, quemadinodum ligna ab igne incendiinlur, ppscens, quatenus tlatus suos ad rcclitudinem conve-
et ut ignis per ligna ad ardorem roboratur. Kt tres nieiitis necessitatis erailtat, quemadmodum vir qui
sunt, quia si plures essent, eumdem ignem uimisar- brachiainimici sui retinet, ne autse aut alios occidat;
dere facerent, eumque circuitionibus suis confunde- sic crealura per creaturam continetur et unaquoeque
rent ; vel si pauciores forent, idem ignis, conve- ab alia sustentatur. A medio quoque signi plane-
niente juvamine destitutus, in ardore suo torpesceret. tiE secundi, ut radius quidam super signum solis
Et primus spendore suo splendorem solis illustrat, se declinat, quia vires suas planeta iste demon-
secundus vero ardore suo ardorem soli administrat ; strans radio suo solem conlingit, eum ad leni-
tertius autem cursu suo cursnm solis ad reclitudinem tatem demulcens. Alquc alius ad caput agni, quod
retentat. Cum his enim sol circumdatur, dirigitur a signo capitis leonis venit, egreditur, quoniam a
et retinetur, quatenus lirmamento omnique mundo forli parle ejus claritatis, radius ad inilinm colla-
rectum temperauienlum calore et splendore suo tri- teralis venti mansuetudinem designantis, qui dc
buat. Sed tres qui in prsedicto a?there, puritalema majori vento australis plaga^ procedit, extenditur,
superiore igue et a subteriore aqua habeule, discur- r illum lenens ne leuitatem suam ad ferocitalem im-
runt, ab eodem ad puritalem splendoris examinan- mutet, sed ut in ea sine petulantia perseveret. Et
tor, puritatoque sua ipsum perfundunt. Et nou plu- alius ad pra?dictam liueam quse in firmamento a
res nec pauciores quam tres sunt, quoniam ad con- principio oricntalis partis prajfata? rotie, velut ad
fortalionem purilalis illius nec superabiindant, nec linem occidentis partis ipsius, versus septentrio-
minus sufiiciunt, sed congruenti temperameuto ei nalem ejus plagam cxteuditur, capite agni illic su-
assistunt, nec superfluitate ipsura aggravant, nec perius posito, quod a signo capitis ursi exit, dirigi-
tenuitate dcstruunt. Et qui in eodem ap.lliere prinius tur, significans etiam quod a robusto splendoris il-
super lunam est, illi ad incrementum succurrit, lius tenore radius veniens, ad excursum allerius
eamque protegit, ne supramodum accendatur ; secun- collateralis venti, qui de supradicto majore vento
dusautem, quiprosimusipsiexistit, eamindetrimento septentrionalis partis exit, ducitur, tempcramento
conservat, ue tota dissolvalur. Isti lunara qua,si tni- suo iili resistens, quateuus a?quali modo llatus suos
nisterio 5U0 percurruul, et subsequuntur, eamque ad emittat. Signura eliara tertii plaueta* a medio sui,
totius mundi temperamentum distincte ct conve- quemadmodum radium unum ad signum solis ex-
nienter exhortanlur. tendit, quia hic planeta ut superiores, robore for-
D tiludinis sua? et spiendore proprii ardoris soli assi-
(juomodo iidem planelx a Deo mandi condilore in slit, eique in teraperaraento ministrat, vclut servus
firmamento dispositi sint, et de variis ipsorum e/fi-
cientiis.
domino suo deservit, cum ad omuem voluntatem il-

iius celeriterpromptus et paratus est. Alium autem

XXXII. austrum aulem ad latus ejusdera
Versus ad caput serpenlis, quod a signo capitis leonis pro-
imaginis, nec non ct sub pedibus ipsius, sol eodem cedit, dirigit, demonslrans quod a virtute sua ra-
modo ac ordine signatus et distinctus, in circulo dius ad principium coUateralis venti nunc astutiam,
suo apparet, quia et ad austrum et ad occidentera nunc prudentiam ostendentis, quia de principali
currit, non tamen ita ut sub pedibus hominis sit, vento australi oritur se extendit, flatiisque illius

sed quod in occidente cum revolutione iirmameuli compriraendo retinet, ne supramodum in motibus
occidua mundi petens, a piaga septentriouaii decli- suis grassetur. Sed alium ad praefatam lineara ver-
net, et iterum in oriente cum eodem iirmamento sus caput serpentis,quod a signo capitis ursi egre-
resurgat. Et a medio sumrai signi primique planeta', ditur ;
prolongat, signiticans quod eliam a strenua
qui supra caput ejusdem imaginis signatus est, vehit parte ardoris sui in quo ipse viget, splendor quo-
radii quidam exeunt, quorum unus ad signum soiis que ad initium collateralis venti, velut versuliam et
descendit, significans quod a fortitudine principalis acritatem in raolione sua ssepius exercentis, qui
777 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS l, VISIO II. 778

eliam de principali vento seplenlrionalis plagae pro- A ostendens quod etiam a vigore suo radium ad debi-
cedit, extendilur, forlitudini illius resisteus, ne liorcm partem lunaj mitlit, sive iu augmento, sive

ampliorem Iseiionem et periculnm hominihus faciat, in detrimento sit; ia augmento quidom ipsi suhve-
quam jiidicium diviai e.xamiais ipsum perinittit, niens, ut tanto citius et fortius, lumen suum reci-

qiiemadmodum et de aliis superius osteusum est. piat; in dctrimento vero, ut tanto lenius ahsque
Et prsedicti plaaetaj suirraganei solis suut, et sine periculo decrescat. Ue medio etiam signi planetse
ipsis sol esse non posset, caloremque soli addunt, sexti, qui proximus super lunam est, velut radius

quemadmodum visus, auditus et odoratus cerehro unus sursum ad signum solis tendit, quoniaro a
calorem et vires suhministrant. forti rohore ejus contiguam viciaitatam luaae ha-
Ut autem vides, solis quoque signum quasi quos- bealis, radius ad ardorem illius
solem asceadit,

dam radios de se emitteus, alio prtedictum sigaum leaitate subjectionis suae ne in nimietate erumpat

capitis leopardi, alio sigiium capitis leoais, alio si- retinens. Et alius ad dextrum corau signi lunae diri-

gnum capitis iupi, non autem signum capitis ursi gitur, quia fortitudo ejus radium ad fortiorem par-

tangit, quoniam sol maximus planetarum existens, tem lunoa mittit, ipsam retiaeado, quatenus sep-
totum lirmamentum igne suo calefacit ct rohorat, tentrionalem plagam devitet, et ordinate in defectu
orbemque terrarum splendore suo illuminat, priaci- '*
suo ad solem acccdat, iucensaque ab illo distiacte

palique vento orientali, necnon auslrali ac occi- recedat. Alius autcm ad caput cervi, quod a signo
dentali, virihus fortitudinis suoi resistit, ne termi- capitis lupi procedit, extenditur, quoniam a robuslo
nos ipsis a Deo constitutus excedaat. Veotum autem claritatis illius splendore radius ad principium col-
septeatrionalom non tangit, quoniam ille quasi ini- lateralis venti, qui de priucipali vento occidentis
micus solis existens, omnem
spleuJorem lumiuis ebullit, se proloagaos, repentinam velocitatem ip-
dedignatur, quapropter et sol eum velut coatem- sius reverherat, ne metam illam quam divina ordi-
nens aoa radium de se procedentem, sed tantuni illi natio ipsi proposuit transcat, sed ia rccta exten-
viam itineris sui opponit, per quam furorem ipsius sioue procedat.
reverberat, nec ad partcs illas accedit, quia dia- At signo quoque luase, ut vides, quasi radius
bolus ibidem Deo repuguando nequitiam suam de- super utrumque supercilium, ac super utrumque
monstrat. Alium autem radium super signum lun.T, talum praefatiE imagiais radiat, quia luaa aaturali
quia eara calore suo incendit, quemadmodum sen- virtute sua corpus homiais temperat, ita ut sicut
hominis totum corpus ipsius
sualitate et intelleclu supercilium oculuai ad visum conserval, et ut lalus
tegitur. Alium velut super cerebrum, et usque su- ^ homiaem portat, sic per dispositioaem Dei viribus
per utrumque calcaneum prajfatae imaginis ipsum lunae membra hominis a sursum usque deorsum
extendendo iigit, quoniam sol a summo usque deor- temperantur, non tamen tanta perfectiooe, quanta
sum omni corpori hominis fortitudinem et tempe- solis fortiludine, quooiam sol corpus homiois per-

ramentum immittit, cerebrum praecipue confortans, fectius, luoa vero parcius miuisterio suo taoguot.
ita ut intellcctu vigens, cuactas vires corporis re- Et luoa cursum suum io calore et frigore peragit,
tineat; et ut etiam superior pars hominis existens, quoaiam cresceodo calida est, decrescendo autem
cum sensualitate omnia viscera ipsius perfundat, ut frigida; sol vero ab orieote usque in austrum in
sol terram illuminat. Sed cum aliquando elemeota ardore est, sed postea frigiditatem usque in occi-
sub sole tempestatibus diffunduntur, ignis solis oh- dentem sibi attrahit. Luna quoque prius defectum
nuhilatur, velut eclipsis sit, quai errores significaas suum lumen de sole accipit, quia sol exstinctum
tunc osteoditur, cum corda et mentes hominum in circulum lunai cum scintilla quasi cum lanipade ex
errorem vertuntur, ita ut recle iu lege non ambu- ipso spirata accendit, et tuuc illa iu alto est; scd
lent, sed invicem plurima cerlamina exerceant. Et postquam accensa fuerit in locum suuoi desceodit.
prsefatus radius calcaoeos homiais tangit, quoniam Et ut sol circulum luaae accendit et illumiaat, sic
ut cerehruoi corpus reliquum regit, ita calcaoeus j) etiam omaia subteriora, tara iirraaaieuti quaoi eo-
totum corpus hominis portat, et sic sol viribus suis rum quae sub lirmamento sunt, firmat, et lun.i
omnia membra hominis temperat, quemadmodum adjutrix illius est, subteriora illuminando, quemad-
et reliquas creaturas vcgetat. Et a medio signi pla- modum et ipse superiora et inferiora iiluminat. Sed
net;e quinti, qui proximus suh sole est, quasi ra- ct luoa de aquosa humiditate, ac de nuhe quffi sub
dius quidam sursum ad signum solis ascendit, quia ipsa est, et de aere qui super terram est, multo fri-

forlitudine ministerii sui idem planeta soli subjec- gidior sole est; et sol multa perurerct, si luna illi
tuseum delinire contendit, ne ignes suos supra mo- non resisteret, quooiam ardorem solis luna frigido
dum emittat. Quidam vero ad caput cancri, quod a humore suo icmperat.
signo capitis lupi exit, se extendit, designans quod Sol itaque et luna hoc modo divina ordinatiooe
a robore ojusdem plauetae radius ad ioitium colla- liomini serviunt, eique aut banitatem, aut dehi-
teralis veuti, nui a priucipali vento occidentalis litatem secundum temperiem aeris et aura; in-
plagai egredilur, se e.xpandit, instabililatem illius ferunt, quemadinodum uhi signnm
ostenditur
retinens, velut etiam de aliis supradictum est. Sed solis velut a cerebro usque
calcaneum; si- ad
quidam ad sinistrum cornu sigui lunu; so dirigit, gnum autem luna? quasi a supercilio usque ad ta-
Patrol. CXCYII, ^5
 779 S. HILDEGARDIS 780

him imaginis horainis radios suos mittunt. A Quid sigmficel quod conimdein planefarum tres in
prspfatie
Nam ciim lima in incromcnlo cst, cerebrum ct .<au- circulo tucidi ignis, unus in spatio nigri ignis,
tres item in anibilu puri xllieris conspiciantur.
guis hominis ia ipso autjaiciitatur; cum vcro iuna
in dclrimento est, cerebrum et sanguis in homiue Super caput cuim imagiuis Inijus sc-
.\X.\III.

minuuntur. Si cuim ccrebrum homiuis m uno statu plcui plauctaj sursum ab invicem siguali sunt, tres
esset, homo frencsim incurrerct, ita ut ctiam niagis iu pra^falo circulo lucidi ignis, unus etiam in sub-
quam bestia indouiitus apparcret; et si sanguis in jecto illi circulo nigri ignis; tres autcm in sub-
homine secundum modum unum foret, ita ut ncc jecto illi circulo puri ajtheris, significanles quod
incrementum nec detrimcutum in se sentiret, homo omnem inlellectum hominis, septem dona Spiritus
citissime scindcretur, ncc vivere j)osset. Et cum sancli excellculia per tria tempora nuitidi, videli-
luua pleua est, ccrcbrum eliam hominis plenum cet ante legem, in lege, et in Evangelio. Sol eliam
est; et tuuc homo sensatus est; sed cum vacua est, iii subjecto illi circulo nigri ignis positus Deum
cerebrum quoque hominis vacuatur, et tunc etiam omnipotentem designat, qui solus justo judicio con-
liomo vacuus sensu aliquanlum est. Cum auteui tra inimicos suos pugnavit et eos polentcr supera-
luna ignea et sicca est, cerebrum quorumdam lio- vit. Tres autera in subjecto illi circulo puri eetheris

minum igneum et siccum est, et ideo illi iu cerebro n constituti dcmonstraut quod Ires persona; Divinita-
iulirmanlur, ac minus sensati sunt, ila ut pleuum tis iu l)ouo allectu subjectionis pura? poenilentia^
sensum |ad qua?libel opera tunc nou habeaut. Scd liomini veraciler colcnda> sint, ubi homo se tolum
cum illa humida est, cerebrum etiam eorumdem Deo subjccit, ita ut etiam versus dexlrum latus
hominum supramodum humidum lit, et sic iili iu ejus, nec non et sub pedibus ipsius, sol eodem
cerebro dolent ac sensu evacuantur. Cum vero luna modu ac ordine signatus et distinctus in circulo
temperata existit, homo in cerebro et in capite sa- suo ad praidicta loca apparcat, quia in judicio Dei,
nilatem habet, et in seusu viget, quia per tempe- ac in salute animarum, et in excmplo bonorum
riem e.tteriorum clcmentorum humores qui in ho- operum, eadem dona ipsa exhibitione, ut pra^mon-
mine sunt in quiele subsistunt, et per commotio- stratum est, in signilicationibus suis se decla-
nem ac inquietudinem illorum humores hominis rant, quoniam ul Deus tiraeatur purcquc colatur,
multoties disturbautur, quoniam absque tempera- judicium Dei salusque animarum ac exempla justo-
mento et servitio eorum homo vivere non posset. rum exhortantur.
Sed et, quomodo supradictum est, signum soiis eo-
Quorsuni tres primi planetarum radios, qui in hac
dem eliam modoordine qtio supra verticem ima- p
et visione ex eis procedere cernunlur, dirigant ; et
ginis hujus radiis suis ad pra'fata loca designalum quid tum per ipsos pla?iefas, quam per radios eorum
est, versus quoque dextrum latus ejus, nec non et designefur.

sub pedibus ipsius in pra-fato circulo suo ad eadem X.\.\IV. Quod autein a medio signi summi primi-
luca signatum apparet, quia sol eodem statu et que planela;, qui super caput ejiisdem imaginis
circuitione quemadmodum in orientali plaga con- signalus apparet, quidam exeunt, quo-
vclut radii
sistit, el splendores radiorum suorum ad loca quu' rum unus ad signum solis descendit, hoc est quod
pra>monstrata sunt emiltit, sic etiam in australi ac ab exoptabili praicellentique dono Spiritus sapien-
in occidentali plaga, in supra demonstratis distin- tia;, totam altitudinem inlellectus hominis trans-
ctionibus et circuitionibus ad ipsa loca fulget fortilu- gredientis virlutes prodeunt, ex quibus exspiratio
dine circumvolutionis lirmamcnti, ab oriente per sancta ad signtmi solis, id est ad Spiritum fortitu- .

austrum, in obliqua ad occidentem impulsus, qtiam- dinis descendit, illi se associans, quatenus in lideli J

vis in ilineribus siiis contra molionem firm.imenti horaine forlitudo sanclitatis sapienter incedat, ne
currere nitalur. Natn pra>dicli planetaj contra lir- insipienter pra;sumat hoc facere quod coraplere non
maraentum ab occidente ad orientem circumferun- possit. Scd unus ad dextrum pedem capitis cancri,
tur, quatenus igne suo ignem illius retineant, et ad " quod a capite lcopardi procedit radiat, ostendens
incendium instaurent, quoniam si cum illo ab quod in salute animarum exspiratio Spiritus sa-
oriente in occidentem volverentur, ignis illius dum pienti.-n propalata, ad rectum incessum liducia?, qu.a;

ad anleriora festinaret, a relro inslauratione ca- a timore Doraini exstirgit, ss dilalat, illam muniens
rens, torpesceret ;
quapropter contra illud paulatim ita ut cura timore Domini in Deum conlldat, ncc
feruntur, ut ipso ad anteriora properante, ignem frivole misericordiara ipsius velut pro nihilo ha-
ejus a torpore velut in dorso excutiant. Sed plagam beat.Uuus vero ad dextrum coruu ccrvini capitis,
septentrionalem devitant, quia ibidcm locus tene- quod etiam ab eodem cai^ite leopardi exit se tendit,
brarumin aquilone est, quoni,im lux et tenebra? sibi quia in castigatione exspiratio rectitudinis se de-
invicem non concordant. Hoc itaque modo praifali monstrans, ad fortitudinera lidei, quae etiara a

planetce a Conditore mundi in firraaraenlo dispositi liniore Domini oritur, se expandit, illam ad rcctam
sunt. viam ducens, quatenus a diabolicis artibus se aver-
Tu aulem, o homo qui haec vides, intellige quod tat, cum hominera pro ignorantia veritatis casti-
ad inleriora animx ista etiam respiciant. gare non ccssat. A medio quoque signi planeta? se-
cundi, ut radius quidam super signum solis se de-
 ?8I LIBER DIVINOR. OPKH. SIMPLICIS IIOMINIS. - PAHS I, VISIO II. ;82

clinat, sigriiricans qiiod ex al)iindauli plenitudine A ursi taugit, hoc est quod spiri'us fortitudinis exspi-
spirilus intcllectus effusio intelligeutiai ad spiritum rationes suas effundens, quadam timorem Domiui,
quoque fortitudinis accedit, in lioc ctiam manife- quadam judicium Dei, quadara infernaias poenas
stans, ut quilihet iidelis homo subliliter inlelligat, tangis, ostendens ut homo propter tiraorem Doraini
forti animo se Crealori suo servire debere, ac dia- peccare metuat, et propter tremendum judicium
boio abrenuntiare. Atque alius ad caput agni, quod ejus peccata sua deserat, et propter crudelissiraas
a signo capilis leonis veuit, egreditur, quoniara ut infernales poenas consuetudinera peccatorum abji-
homo ad Creatorem suum prospere incedat, exspi- ciat. Non autem siguum capitis ursi tangit, quia
ratio de spiritu intellectus ad patieutiam quaj ex spiritus fortitudinis corporali tribulationi quae sim-
judicio Dei procedit, exlenditur, oslendens quod pliciter propter Deum non iit, se subtrahit (ursus
cum homo patientiam imitatur, prosperitatem jet enim interdum humanos mores, interdum bestiales
tribulationem aequo animo ferre debeat. Et alius ad in se ostendit) quoniam dura homo corpori suo
;

pr«diclam lineam, qua> in lirmamento pnncipio tribulationera sine discretione infert, corpus ipsura,
orientulis partis pra^iala' rotee velut ad linem occi- labore et tajdio aHectum, multoties fatigatum, suc-
dentalis partis ipsius, versus septentrionalem ejus cumbit, et dum se in his perseverare posse dubitat,
plagam extendilur, capite agni illic superius posilo, quasi in ira velut submurmurat. Unde nec
bestia
quod a signo capilis ursi exit, dirigitur; quia ut tribulatio illa quai homini per semetipsum sine
quilibet fidelis contraria anima', sua? devitet, exspi- recto moderamine infertur, nec illa quse ab aliis
ratio iterum a spiritu intellectus veniens ad recti- ipsi etiam nolenti inlligitur, spiritum fortitudinis
tudinem justitia^ quaj ab exordio bonorura factorum advocat, quia «quitate discretionis caret. Nam quo-
in virtute Dei mauentium usque ad iinem ipsorum niam instabilis est, ita quod nunc sursum, nunc
diabolicas insidias de justis operibus segregans, deorsum extra rectum modum quasi volando move-
palieulia illi a sursum assistenti, quos. de corporali tur, fortitudinem habere non potest, scilicet ut in
tribulalione producitur, se extendit, hominem mo- uno statu permaneat, quoniani fortitudo nec hac
nens ut cum judicium Dei ipsuni castigat, castiga- nec illac vacillando fortis semper persistit. Homo
lionera illam patienter sufTerat, ne acrius |feriatur. autem qui propter timorera seu amorem Dei cum
Signum eliam tertii planetse a medio sui quasi moderamine discretionis et rectitudinis corpus suum
radium unum ad signum solis extendit, quod de- aflligit, in interiori spiritu queraadmodum in epulis
signat spiritum consilii a virtute sua cxspirationem gaudet; quapropler contritio hajc non afflictio, sed
ad spiritum fortitudinis dirigere, quia quamvis hajc Q potius quemadraodum benedictio habenda est, et
dona Spiritus sancti diversa nomina haheaut, uno hic spiritus fortitudinis operatur, quatenus fidelis
tamen studio et opere hominem ad beatitudinem iste in his operibus permaneat, quia
rectitudinis
perducunt, sicque spiritus consilii \ fortitudinem cum Deo sunt. Alium autem radium sol super si-
temperat, ut homo ad Deum bene et ordinate se gnum luna; miltit, quoniam spiritus fortiludinis ad
erigat. Alium autem ad caput serpentis, quod a tiraorera Domini se conjungit, videlicet ut quilibet
siguo capitis leonis procedit, dirigit, quoniara in (idelis in tiraore quo Deura timere debet fortis sit,

prosperitate verse salutis spiritus consilii exspira- ne per levitatem victus a loco beatitudinis dejicia-
tionem suam ad prudentiam, quse ex judicio Dei tur. Alium quoque velut super cerebrum, et usque
progreditur, innuens quatenus homo pru-
dilatat, super utrumque calcaneum prsefatae imaginis ex-
denter corpus suum castiget, ne si illud sine dis- tendendo figit, quia idem spiritus fortitudinis ut
cretione turbaverit, victus per stultam contritionem intentionem et initium boni operis ad rectam con-
in labore succumbat. Sed alium ad praifatara lineam summationem homo perducat, ipsum inspirat, quo-
versus caput serpentis, quod a siguo capitis ursi niam beatus est qui seipsum ad bonum finem con-
egreditur, prolongat, quia ne homo adversita- stringit.
tem animae incidat, praidictus spiritus consilii Quorsuin tres infimi radios suos intendani, et quid
exspirationem suam iterum ad rectitudinem justi- etiam tam per ipsas quam per radios eorum figu-
tise prudentia superius apparente, quse de corporali retur.
tribulatione extenditur, se convertit, hominem qui XXXVI. autem vides quod a medio signi
Sicut
judicium Dei metuit, per hoc docens ut provideat, planetae quinti, qui proximus sub sole est, quasi
ne supramodum illud timens, in desperationem ca- radius quidam sursum ad signum solis ascendit, hoc
dat, sed ut prudenter per consilium bonae inspira- est quod a virtute spiritus scientiae, qui per vicini-
tionis illud evadat. tatem rectse operationis spiritui fortitudinis adesse

Quare sol medius eorum plures quam cxleri radios debet, exspiratio sursum ad eamdera fortitudinem
emiltere videatur, et vel quid ipse vel radii ejus tendit, quia scientia ut a fortitudine roboretur, ne
siyni/icent.
in insipientia vertatur ad ipsam se elevat. Quidam
XXXV. Ut autem vides quod solis quoque si- vero adcaput cancri, quod a signo capitis lupi exit,
gnum, quasi quosdam radios de se eraittens, alio se extendit, quoniam a virtute virium scientiae ex-
signum capitis leopardi, alio signum capitis leonis, spiratio ad liduciam quai a corporali tribulatione
alio signum capitis lupi, non autem signum capitis egreditur se dilatat qnia cura homo scienter et
 783 s. iiiLnrr.ARDis m
simpliciter ac cum muuimiiie discreliouis corpus A ut iii eis cxenipliini bona consummalione
juslilia»

suum casligat, peccata sua piiiiita et pmgala es^e ca'teiis exhibeat Sed tamcn ea^dcm
cxhorlantur.
coufidit. Sed quidam ad siuislrura cornu signi luna' vinutes quamvis huniiaom divcrsis modis inspira-
se dirigit, qtuiniam cum a lemporalibus scieulia sc tionis suic protegant, tentationc tamen carnis dia-

subtrahit, cspiratlonem suam, temporalia postpo- boiicisque arlibus quasi versus aquiloncm illum
neus, ad timorom Domini diirundit, eumque ut ler- multolies tenlari i^ermiltunt, (juulenns per haic co-
rorem honiiiiibus iideliler incutiat apprehendit. De gnoscat quomodo se ab his defendat, ne praisum.
medio etiam signi planetie sexli, qui proximus jsuper ptione elationis injustum moduin elatus, postmodum
unam cst, velut radius unus sursum ad [signum so- iu deterius corrual et pereat, quemodmoduin et illi
lis tendit, ostendens quod dc munimine spiritus pie- in pra^sumptione elati perierunt, de quibus in ver-
talis, qui suavitate sua vicinus timori Domini est, bis Isaiaj prophetiB scriptum est.

exspiratio sursum ad spiritum fortitudinis ascendit, Testbnoniumdnlihro Isaix ad hxc insinvanda ap-
ibique confortatus, ut malignitati i'esistere Ipossit posilurn, el quomodo inlelligendum sit.

se munit. Nam quicumque pie ince.tere disponit, for- XXXVIII. « Proptetea infernus dilatavit animam
titudinem sibi associet, ut in pietate perseverare va- . suam, et aperuit os suum absque uilo terraino, et
leat. Et alius addextrum cornu signi luna? dirigitur, desccudent forlos ejus, ct sublimcs ejiis, gloriosiquc
demonslrans quod prospere incedens, spiritus pieta- ejusadeum, ct incurvabitur homo et humiliabitnr
tis prosperitatcm timoris Domini aggredilur, homi- vir, et oculi sublimiuin deprimentur (/ja. v). » Quod
nibus etiam ut cum pietate timorem Domini habeant sic intellectui {)atel : Delicienti lunar, qu;e obscu-
innotescens. Alius aulem ad caput cervi, quod a rum circiilum habot, cnm tota deficit, et reaccen-
signo capitis lupi procedit, extenditur, signilicans ditur, homo iu peccalis manens assimilatur, qiiia
quod adversitatem spiritus pielatis abjiciens, exspi- cum se tenebrosum videt, per graliain Dei sa?pius
rationem suam ad fidem qu£E ab infernaiibus pionis excitatur, ut digne gratiain Dei qua-rat; [ et cum
egreditur producit, qualenus homo, pietate et fide digne gratiam Dtu invocaverit, Spiritus sanctus ad
nuinilus, infernales poena; sic elfugiat, ne supernam inluendum verum lumen ipsum accendit, velut luna
felicitatem per impulsum contumacia" ,auiittat. Quod a sole reiiccenditur. Sed ])ostquam bonis opcribus
vero vides qualiter su-
a signo luna>, quasi radius ita confortatus fuerit, ut illis salurari non possit,
per utrumque supercilium, ac super ulrumque ta- omni studio caveal ne ha;c sibiuielipsi ascribal;
lum praefata; imaginis radiat, hoc ostendit quod a
velut a se et non a Deo sint, in hoc eliam quasi
tiraore Domini exspiratio salutifera veniens, homi- q Deum se faciens, et se posse facere quai voluerit
nem ut acicm menlis sua^ custodiat, ue cjEcitalem computans, sicut et Satan pulabat, qiii in proprie-
auim» incurrat monet, et ut robur gressuum inte- tate sua ut Deus esse voliiit, unde et claritatem
rioris spiritus ad viam rectituJinis sic dirigat exhor- suam in oblivioncm duxit. Propterea quoqiie infer-,
tatur, quatcnus in veritalc grodiens a;ternam beati- nus dilatavit animam suam, id est pcenas quas in,
tudinem adipiscatur. Nam sicut supercilium oculum se liabet, et aperuit voracitatera suam indesiuenter,!
lucMir, et sicut talus corpus hominis portat, ita ti- quoniam absque omni gaudio est, et ideo etiam in,
mor Domini interiorem visuin ne Dei obliviscatur cupiditate absorbitionis sua; non saturatur, quia
informat, interioremque fortitudinem, per quara ho- ut immunda volatilia animaliuin cadavera vorare
mo ad qua^libet ulilia et recla defeilur, con- cupiunt, ita infernus in nequitia sua fortes qui
servat. contra Deum pugnaut, et sublimes qui se injuste

quamvis virtutihus emineat, eis-

exallant, atque gloriosos qui gloriam suam et non
Quod fidclis quilihnl
dem tamen aliquando quasi dcslitulus saluhriler gloriam Dei qua^runt ad se trahit ac devorat. Unde
tenlatiomhus pulselur, ne prxsumplione elalionis ctiam incurvabitur homo qui pra^fatis malis conson-
seductus percat. ^U^ siciit et supradicti infelices spiritus ciim prin-
XXXVII. Sed et, quomodo supra diclurn est, D gjpQ gup incurvati sunt; et humiliabitur |ille, qu;
«ignum solis eodem etiam n)odo et ordine quo su- virilem fortitudinem habere deberet,cumde bono ac
pra V(.'rticem imaginis hiijus radiis suis ad pra^fata malum dcclinat, atque oculi, id est scientia illorun-
loca designatum est, ver.-us quoque dexlrum lalus qj,i ;„ sublimitate superbia; se sapientes esse pu-
ejus nec non et sub pedibus ipsius in circulo siio lajit ^d nihilum deducetur, quoniam merceden-
ad eadem locasignatura apparet, quia supradicliim gloriae humilitatis amittunt, quia gloriam a popiili
spirilus fortiludinis myMicum donum eodera mo- pro bonis operibus impa;uitente3 qua^runt. Nam s
d.rainiae et cfhisione qucmadmodum intrntionem cxinde poeniluorint, iu sanguine vituli volut pceni
hominis exspiralionibus suis pcrfundit, sic et per- tentes suscipientur.
fecta opera 'ejus exemplaciue ipsius, quibus proxi-
De sedecim principalibus slellis, in circulo lucid
mos suos a;dilicat, in pleniludine beatitudinis od ignis ad solidandum firmumenlum et temperando.
desideratam sanclilatem rccta' incaiptiDnis inspirat. vnilos in rircuitu ipsius firmamenti sequa dislin-
clioneconstitutiv.
Cum (enim virtutcs fidclem hominem eisqiie bona
voluntale consenlientem, ca qua? recta sunt incipe- XXXIX. Ut aulem vides in circuitu quoque cir
re fafiiint, illa etiam ut ud prof''(l'::ii p^-rducat, et culi, iii quo similitudo Iiicidi ignis videtur, sexde
 IS'6 LlIiER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PAIIS I, VISIO IL 786

cim etiam principales stellic apparent, ostendentes A purus aither, et sub eo fortis, et albus lucidusque
quod per circulum superioris igni lirmamenti, ma- aer steliis majoribus minoribus pleniter perfusi
xima^ stellffi, ut praifatura est, positaj sunl, qualuor et lirmati sunt, quia in nulla superfluitate existen-
videlicet inter caput leopardi et leonis, qualuor tes, ignibus suis tolum iirmameutum calefaciunt, et
quoque inter caput leonis et lupi, quatuor inter confortant, radiisque suis nubes sub forti et albo
caput lupi etursi, quatuor eliam inter caput ursi et lucidoque aere infundentes pertranseunt et tenent,
leopardi ; ventum orientalera
id est qualuor iuler ne nietas a Deo ipsis constilutas exccdant.
et australem, quatuor quoque inter ventum auslra- De qualhor siatibus iii modum Unguarum -propter
jem et occidentalem, quatuor intcr ventum oceiden- mobilitatcm suam dexlro lcevoque imaginis appa-
talem et septenlrionalem, qualuor etiam inler ven- rentibus quid ulilitatis habeant.
tum scptentrionalem, et orieulalem, viribus suis XLI. Unde et ea?dem nubes in dextra parte prai-
easdem partes lirmamenti contirmanles, ipsosque dicta? imaginis tanquara duas linguas ad invicem
ventos contemperantes. Sed si istae in numerositate separatas de se profereutes, ab eis nt quosdam ri-
superabundarent, superlluitate sua firmamenlum vulos in supradictam rotam, et versus eamdeui ima-
aggravareut, vel si in paucitate essent, penuria ginem dirigunt, quoniam ad salutem hominis, velut
paucitatis suai lirmaraentum consolidare non vale- duae munitiones ab invicem disjunctaj, sicut et duo
rent, quia unicuique creatura^ Deus et supertluam principales venti in eisdem partibus a se distant, de
nimietatem, indignamque penuriam subtraxit. Et ipsis nubibus quae versus australem parlera appa-
quatuor inter duos ventos existunt, quoniam a?quo rent exeunt, ita ut etiani de ipsis nubibus quajdam
et necessario, et non superfluo numero reclitudinis spiramina in communem aerem, per qucm diversae
sujE easdem partes firmamcnti ubi positse sunt, in- creatura? vegetantur, procedant, ad hominemque se
simul viribus suis tenent, quemadmodum clavi pa- dirigant, quia et ille scilicet homo, quemadmodum
rietcm, cui iniixi sunt, nec de locis suis moventur, et aliaj creatura?, superiori adjutorio ac ministerio
sed cura lirmaraento circumvolvuntur, illud soli- carere non potest. In sinistra vero parle illius a si-
dautes. Quarum octo, quae mediaj sibi utrumque gnatis ibidem nujjibus, velut etiam duse linguae a se
astantium stellarum inter capita haic sunt, aliquantum separatap, in eamdera rotam et ad ipsam
scilicct
duai inter duo capita, quasi radios suos in signum
imaginera, quasi quibusdara rivulis de se fluentibus
tenuis aeris sibi oppositi extendunt, quia stellae, istce se convertunt, quoniam ut contraria quaeque ab ho-
quae mediae quatuur stellarura inter pra?fatos ventos mine amoveantur, scilicet tam de sinistra quam de
sunt, quoniam quatuor inter duos venlos consi- C dextra illius a nubibus quae versus septentrionalem
stunt, ut praidiclum est, radios suos in tenuem partein sunt, etiara duo retentacula munitionum ab
aerem prolongant, quemadmodura venae a capite invicem separata procedunt, velut et principales
hominis usque ad pedes descendunt. Et ul eoidem earumdem parlium venti a se separati sunt, sicut et
venae totura corpus hominis confortant, ita etiam de aliis superius dictum est, quaeilla, quae in muudo
stella; ista? totum firmamentum viribus suis conso- subsistunt, videlicet et hominem et reliquas crea-
lidant, et ventis qui ipsis proximi sunt resistunt, ne turas quemadraodum Deus ipsis disposuit conser-
firmamentum extra modum suura commoveant, vant. Istffi aulem quatuor linguae de quatuor prin-
aeremque ad rectuni temperamentum perducunt, si- cipalibus venlis procedunt, quia eas ad retentatio-
bique «quali modo vicina? sunt, quatenus altera ab nem nubium exspirant, quoniam ut principales
altera ad confortationera ejusdem lirmamenti su- venti totum flrmaraentum confortant et tenent, ita
stentetur. Reliquaj autem octo, quae ex utraque parte et isti status eorura qui ut linguae propter mobilita-
harura mediarum prtEfatis capitibus proximae viden- tem suam apparent, nubes quse sub firraamento
tur, velut radios suos tantum ad nigrum ignem di- sunt continent, ne hac aut illac diflluendo, moduni
rigunt, quia iste in medio sui alas tenentes, ventis- suum excedant.
que ut supra ostensum est vicinitaie assistenles,
D
Mystica et luculenta ratio de numero et ordine vel
radios de se procedentes solummodo ad nigrura positione sexdecim principalium stellarum.
igneni mittuntilli repugnantes, nc furorem ardoris XLII. Hoc modo, ut prajfatum est, iraago haec
suiimmoderate emittant. Et slelloi istai per circui- signis istis implexa et circumdata est, quia homo
tum tirmaraenti «quali moderamine a se posita^, et fortitudiuc cleraontorum juvaminc ca'terarum
ac
separatai sunt, quatenus idem firmamentura aequali creaturarum ita coufortatus et munitus existit, ut
modo viribus suis sustineant. nullo impulsu adversitalis de statu suo evelli possit,

Quod aliarum dlscreta numerositas stellarum in duo-

dum ipsum divina potestas custodit. Haic autem
bus circulis scilicet puri xtfieris et albi lucidi aeris omnia et alio modo intelligenda sunt. Nam quod
positarum /irmamentum calefaciat et nufjes ne in circuitu circuli, in quo similitudo lucidi ignis vi-
suos transeanl terminos coerceat.
delur, sexdecim etiam principales stellae apparent,
XL. Quod autem vides quod circulus puri aethe- lioc est quod in integritate divin» potenliae princi-
ris, circulus quoque fortis et albi lucidique aeris, pales doctores sunt, qui decem praecepta logis per
quasi stellis pleni sunt, quse velut fulgores suos ad sex aetates mundi compleri docuerunt et doceut,
sibi oppositas nubes mittunt, hoc est quod superior quatuor videlicet inter caput leopardi et leonis.
787 S. UILDEGAUDIS 788

quatuor quoqtie inter capul leonis el luju, quatuor A a so aliquantuni separala^, in camdem, rolam, et ad
inter caput lupi et ursi, qualuor etiani luter capul ipsam imaginem (juasi quibusdam rivulis de se
ursi et leoparili, quuniam iidem doctores per qua- prolluentibus se convertunt, siguilicantes ut cum
tuor partes mundi timorein Domini, judiciuiuque liomo pcr diabolicas tenlaliones inipugualur, ad
cjus el infernale» paMuis cum corporali tribulalioue moutem suam qiiiMnailmodum duo leslamenla, vi-

quoslibet lideles expavescere borlanlur, quatenus delicet diloclionem Dci ct proximi colligat, qua3 a
per formidinem istorum, etiamsi dileclionem Dei se aliquantum distaut, quouiani dilectio ad Deum
postposuerunt, peccare desistant. Quarum octo qu;i> tendens major dileclione proximi est, ac sic rotam
mediie sibi utrinque astanlium steilarum inter ca- sa?cularium curarum, ucc nou concu[)iscenUam
pita ba-c sunt, scilicet dua? inter duo capita quasi carnalium impugaationum irrigationc juslie admo-
radios suos in signum tenuis aeris sibi opposili e.\- nitionis exstinguat.
tendunt, designantes quod octo beatitudincs in
Quod fidelis quisque vestigia Filii Dci devote sequens
perfeclione praidictarum virlutum degontes, dile- munimine virtutum iuter tentationes roboratus ad
clionenique Dei et proximi pronuntiantes. cum (jaudia supcina perveniat, ct verba Isaix ad idcm
summo studio exspirationes suas desidcriis lideiium approbandum congruenler exposita.
bominum infundunt, quatenus illi quamvis sajculo XLV. Et hoc modo, ut pr.Tfatum est, imago htec
plurimis modis dcditi sint, temporalibus postposi- signis istis implexa et circumdata est, quoniam
tis, ad ccelcstia feslinent. Reiiquo', aulem octo, homo lidelis, qui vestigia Filii Dei tideliter subse-
quae ex utraque parte harum mediarum pra;fatis quitur, claritate beatarum virtutum defeusus et
capitibus proxiran^ videntur, velut radios suos tan- ornatus, hoc modo circumdatur, quatenus eum
tum ad nigrum ignera dirigunt, ostendentes quod diabolicis insidiis ereptum, ad beatiludinem super-
ea?dem beatitudiues et in prosperitate et in adver- norum gaudiorum foliciler perducant, ubi in aiter-
silate Teree perfectioni cuiteraram virtutura assi- num gaudebit, Isaia servo meo attestante qui di-
stentes, acunien exspirationum suarum ad judicia- cit: « Iste iu excelsis habitabit, munimenta saxo-
lem ignem mittunt, bis qui Deo in spiritu dcscrvirc rum sublimilas ejus, panis ei datus est, aquaj ejus
debent innuentes, quod nuUa peccata quamvis levia lidcles sunt. Ilogem in decore suo videbit, oculi ejus
in neglectum ducantur, quin per judicium et vindi- Hoc sic
cernent lerram de longe {Isa. xxxiii). »

ctam Dei exaroinentur. intellectui patet Qui de sinistra parle ad dexteram :

Uem mystica ratio dediscrela muUiplicilate et consli- declinat, ationdens quia Deus requioscit super hu-
tufione aliarurn communium stellarum. r milem et quictum corde, superbum diabolum su-
XLIII. Quod autem vidcs quod circulus puri perat, cum se ipsum conterit dicens Dous oculis :

actheris, circulus quoque fortis et albi lucidique duobus me illuminavit, quibus considero quantam
aeris, quasi stellis pleui sunt, qu;c velut fulgores gloriam lux in tcnebris habet, ubi eligere possum
suos ad sibi oppositas nubes mittunt, hoc est quod qua via incedara, quoniani aut videns, aut ca'cus
inlegritas vera; pcenitentia?, integritas quoque dis- ero, cognoscens etiam quem duclorem ad diem vel
cretionis sanctorum operum, in ralionalitatis mul- ad uoctem invocem. Ego onim iu tonebris me abs-
liplici splendore vigent, quoniam ut stclla; diversa; condendo, lasciva opera facere possum, qua3 in
et multiplices sunt, sir etiam et pcenitcnlia, discre- luco perpetrare non valeo, quia ab omuibus iiii
tioque sanctorum operum quamplurimas vires bea- astantibus inspicior ; sed tamen in tenebi-is nulium
titudinis in se demonstrant, ac rationabiles splen- prajmium, sed damnabilora i»(jonara conscquar, et
doribus suis mentes lidelium faciunt, quoniam cis idoo cordis pressuram, qua pcccatis obleclor vulne-
infundunt, quatenus omnia opera qua; agunt, ratio- rabo, vivumque Doura invocabo, qmilenus in viam"
nabilia coram Deo appareant. lucis me ducat, et ut ulcera moa curet, ne in lucc

Item mystica ratio de uiililate quatunr Jlatuum in pro his erubescara. Quod dum fecero, funes captio-
dextra seu Iseva parte imar/inis inslar linyuarum D nis me.p rumpcnlur, quoniam inimicum raeum,
se commovenlium cujus suggcslioni in tenebris consenseram, captum
XLIV. Unde et ea-dem nubes in dextra parlc hoc modo tenebo, quia in me illusus est. lile nam-
praedictte imaginis, tanquam duas linguas ab invi- que qui sic opcratur in excelsis coelorum habitabit,
cem separatas de se pra;ferentes, ab eis ut quosdom atqiie munimentum saxorum, quod Christus est,
rivulos in supradictam rotain et eamdem
versus subliraitas ejus erif, ubi panis vitie ci datur, cujus
imaginem dirigunt, quia menles beatorum hominum nunqura refectionem fastidire potest, quoniam in

ad prosperitatem suam duo testamenta, alterum dulci gustu vera; charitatis semper delectalur. Qua-
quidem seciindum carnera, altcrum vero secundum propter et sic fluens rivulus de vivente aqua effici-
spirilum a se distantia, a se directa ostendunt, ita tur, et per donum sancti Spiritus omuia opcra sua
ut tamen illa in unum consentiant, velut lingua; in sanctitate ita fluunt, ut columbini ocuii Spiritus
istae forraam unam habent, quorum testilicationibus sancti illa inspiciant, unde et aqua; ista; fidcles

orbis terrarum replefus, horainem ad ('.realorcm sunt, quia uec evacuabuntur, nec exsiccabuntur,
suum re5i>icere doccnt. In sinistra vero parteilliui nec homo eis saturabitur, quoniam ab oriente
a signatis ibidem nubibus, velut etiam dum lingua; fluunt, nec aitiludincm eorum homo quandiu ia
789 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLIGIS HOMINIS. — PARS I, ViSIO III. 790

corpore raanet, videbit, nec profunditateoa ipsarum A sic intellectui patet ; Qui Deura diligunt, per nailani
inveniet, quia etiam aquse in quibus bomo ad vitam clausuram falsa3 occasionis alium quam ipsum
renascitur Spiritu sancto perfunduntur. Isto quo- quasrunt, nec uUas susurrationes concupiscentia-
que modo liomo regem in decore beatitudinis
lidelis rum carnis suu^ cum alio babsre volunt; cum ta-
videbit, et in scienlia sua cernet terram viventium men bomo voluntates suas multoties periiciat, sicut
cum de peccatis corde et corpore longe segregat se, et Adam tentavit quid facere posset. llomo autem

unde etiam cousideret quid eligat. Deo et diabolo simul servire non potest, quoniam
De luce clarissima ex ore imaginis rotam in pecfore quod Deus diligit, diabolus odit, et quod dia-
gestanlis in similiiudine filiorum procedente, qui- bolus diligit, Deus negligit, quemadmodum in bo-
bus signa ipsius imaglnis el rotx et circulorum
niine est, quia caro in peccatis delectatur, et
prseostensorum dinieiiri videtur, et myslica horum
ratio. anima justiliam sitit, atque in bis duobus |pugna
XLVI. Vides etiam quod ex ore prsediclae imagi- uiagna est, quoniam pars aitera parli alteri con-

nis, in cujus pcctore prajfata rota apparet, lux cla- traria existit. Sed tamen opus quod bomo incipit,

riore luce dieiia similitudine iilorum exit, quoniam boc modo in magna conlentione perlicitur, sicut

ex virtute verai cbaritatis, in cujus scientia circuitus domino suo servire cogitur, quoniam
et servus

mundi est, elegantissima ejus ordinalio super omnia B <^^''<^ ^^^ anima sibi subjecta peccatum aggredi-
lucens, omniaque continens, et constringens proce- tur, animaque cura carne illi substrata opus bo-

dit. Quibus iilis signa preedictorum circulorum, si-

num operatur. Cum autem borao secundum deside-
ria animse currit, se ipsum propter amorera Dei
gnaque caeterarum iigurarum, quae in eadem rota
discreta sunt, et singula signa membrorum formai repudiat, atque
|
peregrinum in concupiscentiis
bominis, scilicet ejusdem imaginis, quai etiam in carnis se facit, quod justi et sancti faciunt, et

ipsa rota apparent, ut prsefatum est, recta et di- etiam Abei fecit, qui in Deum aspexit; et in cu-

stincta mensura metitur,i quemadmodum in prsece- jus sanguinis eiTasione tota terra contrerauit, ila

dentibus et subsequentibus verbis illius manifesta- ut postmodum vidua uominata sit, scilicet integri-

tur, ubi per eam vires eleraentorum aliorumqne su- tate sanctitatis per bomicidium Cain privata, vel-

periorum ornamentorum, quse ad munimentum et ut mulier solatio viri in viduitato destituitur. Nam
od ornatum raundi spectant, omnesque compagines et ego Dominus cunctorura' scrutor corda contrita,

membrorum liominis, qui in illo scilicet mundo quse peccata negligunt, proboque renes, qui de
dominatur, decenter distinguit, convenienterque gustu concupiscentiarum se continent, qui reddo
justae mensurai coaptat, ut tibi multoties propala bomini raercedem secundum laborem gressuum
tum est. Sed etiara de vera cbaritate, qucC tota di- ^ viarum suarum, et secundum quod fructus in de-
vina est, bonum quod omni desiderabili pretiosius liberatione cogitationura suarum profert, quia om-
existit, oranes ipsura qujrrentes ad se colligens et nes fructus Iiominis coram me scriptos habeo. Ho-
trabens venit, atque coelestium desideriorum -spiri- mo enim qui volantates suas concupiscentiarum
taliumque gemituum divino instinctu procedentium, suarura deserit, justus est; qui vero omnem volunta-

merita, nec non et orania bominis opera, pro Dei tem suara in concupiscentiis sequitur, justus nomi-
araore prolata, recto judicio pensat, sicut et orani- nari non poterit; sed tamen si ad Ibonum conver-
bus qui Deum perfecte diligunt patet, velut per Je- sus fuerit, cicatrices ejus in sanguine Agni abluun-
remiam ssrvum meum loquor, dicens ;
lur, et tunc etiam ccelestis exercitus illas curatas

Verba Jeremix proplieix ad eamdemyalionem spe- videns in admirabilera laudera Dei excitatur. Oranis
etquomodo intelligenda sint.
ctaniia, itaque borao qui Deum timet et diligit, vcrbis
XLVII. « Ego Dominus scrutans cor et probans devotionem cordis sui apcriat, eaque et ad sa-
istis

renes, qui do unicuique juxta viam suam, et juxta lutem corporum et animarum bominum, non qui-
fructum adinvenlionura suarura {Jer. xvii). « Quod dem ab bomine, sed per me qui sum prolata sciat.

VISIO TERTIA.

Simplex collectio quarumdam visionum physicam D stralis cum cotlateralibus suis per ilatus fortitudi-
tangentium de ventis superius et inferius firnia- nis suae iirmameutum moventes, illud ab oriente
menium circumagentibus, de circulo superiore ad
planeias ab occasu in ortum regradandos 'et in usque ad occidentem super lerram circumvolvi fa-
,

cursu suo moderandos emittentes de humoribus ciebant, ibique ventus occidentalis,

;
nec non et
hominis qualitates aeris et ventorum invicem con- ventus septentrionalis et collaterales ipsorura il-
currentium suscipieniibus de venis et de intestinis
;
lud suscipientes, spiraminibusque suis impellentes,
totius humani corporis, quomodo sibi in diversis
ab occidente usque ad orientem sub terra reji-
officiis cohxreant cooperentur, etquibus [decau-
el
sis ab sequaliiate vel temperie sua interduni dis- ciebant. Vidi quoque quod a die quo dies prolon-
sideant. gari incipiunt, prsefatus australis ventas cum col-
I. Vidi et ecce ventus orientalis ventusque au- lateralibus suis, idem iirmaraentura in australi pla-
791 S. IIILDEGARDIS 792

ga sursiim versu? septeiitrioii.'in u-qiio in diem A bominein intcrJum invadunt iiitprdum quoque ut ;

(jui) ultra non prolorif^antur, (iuu?i fulciciido pau- leo lorLitudiuem suam in illo non cossando domou-
latim attolK-hal, et quod ab eodcm die (juu dios slrant, alqiie ut serpens nunc lenitatem nunc acri-
abbreviari incipiunf, seplciilrionalis ventus cum tateiu in sc profenint, et qucmaJmodum aguu-, se
coUateralibus suis ipsum lirmamcntum claritatem mites aliiju>'.ndo -iir.Mlant, scd cliain iit ur.sus iiitcr-
solis abhorrens a scptontrione ad austrum repel- dum velut in ira suiiiii irmuraiit, iiilordiim quo^iue
lendo paulatim deprimcbat, usqueduin auster il- cum illo qualitalem agni et serpentis, velut supra
lud iterum a longitudine dierum erigcrc incipicbat. ostensum est, manifestant. Nam humores in homi-
Sed et vidi quod in superiori igne circiilus appa- ne boc modo sa'|)ius immutantur. Qiiaproplcr ct
rebat, qui totum lirmamcntum ab oriente verius muUolies ad jccur ipsius sic immulati transeuiit,
occidentem circumcingebat, dc quo ventus ab oc- in quo scientia ejus probatur, quaj de cerebro per
cidente ad orientem contra cinmmvolulionem lir- vires aniuKP, tempcrala procedit, el quod liumidi-
mjmenli ire compcliebat, et iste sicut alii pra^fali tas cerebri tangit, ita ul iiliid pingue el forle ac
venli in miindum llatus suos non omitlebat, scd sanum sit. lu dexlera ouiui parle boiuinis jecur et
tantum cursus planetarum, ut pnpdictum est, teiu- magnus color corporis est, idcirco et dextra velox
B
perabat. Deinde etiam vidi quia per diversam ad erigendum se et ad opcraadum est, iu sinistra
qualitatem ventorum et invicem con-
aeris cum sibi autem cor el puimo suut, quu-. iila ad onera con-
curruut, humores qui sunt in homine coramoli et fortant, et calorem de jccore qucmadmodum de
immutati, qualitatem illorum suscipiunt. Unicuique fornaeo habent. Sed venaj jecoris commotis ha-
enim superiorum elementorum aer qualitati illius moribus islis tacUe, vcnulas auditus, hoininis con-
conveniens, por qiiem illud scilicet elementum vi culiunt, auditumque illius aliquando confunduut,
ventorum ad circumvolutioncm impellatur, inest, quouiam pcr auditum huniini multoties seu saiiitas,
alioquin non moveretur, et de quolibet iitorum cum seu intirmitas iufertur, scilicet cum dc prosperis
ministerio solis, liina; et stellarum, aer qui mun- supramodum in gaudio coufulilur, sive cum de ad-
dura temperat exspiratur. Cum autem aliquando aut versis supramodum in tristitia contrahitur. Vidi
per ardorem cursus solis, aut jier judicium Dei, quoque quod interdum liuiuorcs isli ad uinbilicum
quodcunque elementum versus qiiamlibct plagam hominis tendunt, qui quasi caput viscerum exstans
mundi tangitur, illud ibi cum aere se movente illa loniter claudit ne dissipentur, et qui ilinera
commotum, ex eod(,'m aere flatum qui ventiis dici- caloremque eorum et venarum ad rectum tempe-
lur, in subteriorem praefatum aercm emiltit, qui C r^menlum conservat, licel niuilotics suis inipulsi-
se mox illi intermiscet, quia etiam ex aliqiia parte bus inquietus sit, alioquin homo vivere non pos-
ex ipso est, et aliquantum ei consimilis existit, set. Sed et iumbos hominis aliquando pelunt, qui
sicque hominem tangit, unde et humores qui in in viribus suis velut ludendo deceptuosi et peri-
ipso sunt, secundum qualitatem ipsius venti |et ae- culosi sunt, et qui a nervis et a cteteris venis reti-
ris, cum ejusdem qualitatis sunt, seu ad debilita- neutur, in quibus etiam rationalitas lloret, ita ut
tem, seu adforlitudinem sajpius immutantur. homo sciat quid faciat, vel (juid dcvitcl ; unde et
Etiterumvidi cum quispiam ventoriim omnium delcctationem ad o])cra illa habct, el qua' in dextra
praidictarum qualitatura in qiialibet plaga mundi parte corporis de llalu spiraininis hominis, et de
aut diverso cursu solis et liinffi aut jiidicio [Dci, ut jecore ejus caleliuut, et roborautur, uudc et sic

prfedictum est, excitatur, ita commoto, ut illic aere hoino discrctionem disciplinamque rccipil, quomo-
sibique contemperato, llatum suum emiltat, quud do procellas aliorum huinoruin compcscat, qua-
idem aer per mundum s[)irans, et ea qua? in mun- tenus opera sua disciplinale perticiat.
do sunt temperando conservans, secundum eum- lidem quoque humore.s venas renum ot aliorum
dcm flatum hominem in hiimoribus suis aliquan- interdiim tangunt, quae ad venas splenis, pulmonis
tum mutabilem reddit, quoniam cum ille sciliccl et cordis tenduiil, et h;rc omnia cum visccribus in
homo ciijus naturalis qualilis eidein flatui jconve- sinistra cuncutiuntur, cum illa pulmo calcficit.
nit, aerem hunc sic immutatum in sc inducit et dcxlram vero parteni corporis jecur accendit. El
emittit, eo quod anima illum suscipiens ad inte- venae cerebri, cordis, pulmonis et jecoris, ca;teraj-
nora corporis transmittat, humorns qiii in ipso que renibus fortitudincm afrcriint, etj ven;n rcnuin
sunt etiam immutantur, eique aut inlirmitatem ad surasdesccndunt, casqiie confurtant, et ita cum
aiit sanitatem, ut supra demonstratum est, miil- venis earumdcm surarum sursum rcdcuntes, soqiie
toties indiicunt. Hurnores enim sicut lcopardus in aut in virili fortitudinc, seu iu muliebri nialricc
hominem ferociter intcrdum insurgunt, sed tamen ad invicem connectentes, quomadmodum stoma-
deiiide b-niores liunt, et ut cancer niinc procedendo, chus cibos comprehendit, locis illis vires ad gig-
nunc retropradiendo mutationem sa?pius in se os- nendum prolem immiltiint, velut i^er lapidem fer-

tendunt ; atqne velut cervus saliendo et piingendo rum acuitur. Lacerti enim musculi brachiorum,
diversitatem in se aliquando manifestant, et etiain et sur»', tumorcs quoque crurium sunt pleni vcnis
quemadmodum in rapacitate lupi, et cum ipso vel- et humoribiis, quouiam ut venler visccra ct cibos
ut in qualilate cervi et cancri, ut pra:dictum est. in se retinet, sic lacerti brachiorum, et sura cru-
 793 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. - PARS 1, VISIO 111. 794

rium vcnas et huniores in se conservant, ct forli- A culiat, quasi caducum morbum in defectu luna?
tudine sua hominem roborant et portant, quemad- habeat. Superfliia etiam inundatione viscera in um-
modum venter illum nutrit. Sed cum homo inter- bilico hominis movent, atque sic ad cercbrum il-
dum fesiinanlcr currit seu , incedcudo iler facit, lius eumijue frenelicum multoties fa-
ascendiint,
nervi qui sub genibus esistunt, et venulaj quae in ciunt, venasque in lumbis illius coucutiunt, me-
genibus sunt supramodum distentaj, venas in suris, lancoliam quoque iu ipso tangunt, ita ut ille hoc
qua^ ut rcle sibi connexiB et plurimff sunt, tangunt, modo conturbetur, tristisque sine discrelione efli-

et sic in fatigatione aJ vonas jecoris redeuntes, 11- ciatur. Interdum quoque iidem buniores inconvc-
las corebri venas tangere boc modo faciunt, et nienti humectatione venas renum homini tangunt,
totum corpus in fatigationem mittunt. Venai autem illaique sic comraotae venas surarum illius, et cae-
renum suram sinistram illi subvenientes magis tan- teras venas corporis
ipsius supcillua inundatione
gunt quam dextram, quia sura dextra a calore je- iniiciunt, et etiam idem liomo superlluis cibis et
si

coris confortatur. Ad venas quoque renum atque potibus tunc superabundaverit, pinguem lepram illi
illorum venaj sura; dcxtrai ascendunt, illarumque aliquando inferuut, quouiam carnes ejus ingros-
vena? jecoris venas tangunt, et jecur renes in pin- sescunt. Quod si pra?fati humorcs nec supramodum
guedine qua^. ex humoribus est jacentes calcfacit
B humidi, sed ajquali et congruo modo temperati per
ita ut extendantur, velociter deiectationem inducen- membra hominis diffunduntur, in corpore suo ille

tes, et educentes citoque cessantes, quiacumjecur sanus permanet, et in scientia sive ad bonum si\e
homini calorem dat, ille joculatur et laitus est. Jta- ad malum vigens.
que humores qui in homine sunt in justo modo com-
Qiiod omnes creafurse rron minus in anima quam
moli, cum venas jccoris illius aliquando tangunt, ul in corpore uiilitati deserviant, el quid si(jmp.cet
supra dictura est, humidilas illius minuilur, humi- qnod venli orientalis et ausfralis cum coltaterafiinis
dilas quoque pectoris altenuatur, unde eliam ho- suis /irmamcntwn ab oriente in occidenteni circum-
vofvere conspiciantur.
niinem sic exsiccatum in inlirmitatem impellunt,
tlegma cliam iu eodem homine aridum et veneno- II. Et iterum vocem de coelo ad rae sic dicentem
sum sit, cerebrum ejus sic ascendit,
illudque ad audivi Omnes creaturas quas Deus tam in supe- :

caputque in dobjrem ducit, oculos quoque dolere rioribus quam in inferioribus fecit, utilitati homiuis
facit, mcdullaque in ossibus illius marcescit, ita adjunxit,- quas si ille pravis actibus evertit, judicium
ut intcrdum ille caducum morbum incurrat, cum Dei ipsa cum vindicta super illum inducit. Qua;
luna in defectu est. Humiditas etiam quai in um- Q quamvis komini in corporali necessitate assistant,
bilico illius est, per eosdem humores fugata, in ad «aluteni quoque anima? illius respicere non minus
siccitatem aliquando vertitur et induroscit, unde ct intelligenda^ sunt. Nara ut vides quod ventus orien-
caro ipsius ulcerosa, ct squamosa lit, velut lepro- talis ventusque australis cum coUateralibus suis tla-

sus sit, cum lepram non habeat. Venfc ctiam lum- tibus fortitudinis suoe tirmaraentum moventes, illud
borum ipsius, por illos injustte tactae ca^teras eo- ab oriente usque ad occidentem super terram cir-
dem modo commovont, ita ut recta humiditas in cumvolvi faciunt, hoc designat quod exspiratio timo-
ipso exsiccelur; sicque humore roliclo, impetigi- ris Domini exspiratio quoque judicii Dei, cumcae-

nes in illo exsurgunt. Vonai quoquo rcnum ejus- teris virtutibus fortitudine sanctitatis sua; interiorem
dcm horainis a pra?fatis humoribus injuste coramo- spiritum hominis tangentes, cum velut in oriente
tis inlerdum tactae, alias venas quoe ipsis in suris. bona incipere, et in his usque ad bonam consum-
aut in reliquo corpore adbaerent, ut preedictum est, mationem, quasi ad occidentera carnalia convincen-
concutientes, medullas ossium et venas carnis il- tem, conversari et perseverare faciunt, quoniam
lius in siccitate arefaciunt, et sic homo diu languet, cum liorao Deura tirael, judiciura ejus pro excessi-
in languore isto vitam diu trahens. Sed aliquando bus suis incurrere pertimescit. Unde cura sic bona
praifali humores in peclore hominis suprnmodum ^ incipit ut in illis perseveret, pro a;terna remunera-
iu liumiditate mundant, illique jecur ejus humidi- tione studet. Ibiqiie ventus occidentalis, necnon et
tate ista humectaut, unde quaraplurima! et varise ventus septentrionalis ac collatcrales ipsorum illud
cogitationes in eumdem hominem insurgunf, ita ut suscipientes, spiraminibusqiie suis impellentes, ab
se nunc nimis stultum esse putet, et deinde iidom occidente usque ad oricntcm sub terra rejiciunt,
humores ad cerebrura ascendentes, illud iiificiunt, quoniam exspiratio rectitudinis infornalibus poenis,
atque ad stomachura descendunt, fubresque in eo exspiratione casligationis corporalibus tribulationi-
generant, sicque homo ille diu inlirmatur. Venulas bus et caiteris ilagellationibus spiritum bominis
quoque aurium cum superfluitate flegmatis inter- exterreutes, terroiibusque suis conculientes, cum
dum angunt, illaique venas pulmonis cura eodem jam in ta?dio lassitudinis bona operari velut ad occi-
flegmate ita inticiunt, ut homo tussiat, et vix dontem declinans desinit, ad ortum justitiae sub ter-
suspirare possit, et eadem supertluitas tlegmatis rena calamilate reducunt, illum exhortantes, ne
de venis pulmonis ad venas cordis transiens, illud quasi in fine jiistorum operum tepida facilitate
in dolorem ponat, dolorque iste ad latus ejusdem victus succumbat, sed ut streuue ad inifium san-
homiais vadens, pleurisim excitet, eumque ita con- ctitatis redeat, quia nou incipienti et nogligenti,
;9o S. lULDEGARDlS 706

scd incipienli el perlicieuli merces bealitudinis A ca>tcri priofati vonli in mundum ilalus suos non
ddbitur. emiltit, sed tantum cursura planetarum, ut priiidi-

Quid
ctum est, temperat, quia praimonstrata exspiralio
sifjinficet quod ilidem ventus aiistralis, sed et
septentrionalts (livcrsis annisnlsliciis, alter ab au- ex intogritale sanctitatis procedens, sicut ca^tera'
slro in septenlrionem attollat, altcr a septentrione virlutes (luai honiinem sicculo dedituni a malo ad
in austrumpaulatim deprimat. bonum couvertunt, se nou manifestat, quoniam euni
III. Vides quoque quod a die illo quo dies prolon- homo per douuni l)i;i hona facere incipit, nondum
gari incipiunt, priefalus australis venlus cum colla- in ploniludinc sauclilalis porfoctus existit; sed tau-
teralibus suis ideui lirmameulum in austraU plaga dom cum ad porfeclionom oorum veraciter perve-
sursum versus septeutrionem usque in diem quo nerit, cxspiralio sanctitalis iu plenis et perfectis
usque ultra uon prolongantur, quasi fulciendo pau- sancti Spirilus doiiis ipsum tenet, nec hac, nec illac
latim attollat, quia cum in luco verilatis bona opera eum vacillare permittit. Nam ut columna sancli-
por lidelem hominem exlenduntur, ab igne jiistiliaj talis infeiius supra Chrisluin fundala, supcrius ad
exsi>iratio reclitudinis cum aliis virlulibus veiiiens, coelestia erigitur, sic in Christo eum tonenle, super
interiorem spiritum ipsius iu ardonte justitia, sur- quem septem bona sancti Spiritns requieveruut,
suni contra concupiscentiam carnis, quamplurimis B tempestalihus variarum tentalionum quassatus ruere
tentatiouibus attritum et probalum, usquo ad bo- non poterit, dicelque quemddmodum, me inspirantc,
nam lidem erigendo, benc ct ordinate attollit. Quod pcr Ilabacuc scriptum est.

aulem ab eodem die quo dies abroviari incipiunt,

Verba Ilabacuc prophetse ad eamdem significatio-
seplentrionalis ventus cum collateralibus suis clari- nem declarandam apposita et expositio eorum.
talem soiis abhorreus, ipsum lirmamentum a seplen-
V. « Dominus Deus fortiludo mea, et pouet pedes
trione ad austrum repellendo paulalim deprimit,
meos quasi cervorum, et super excelsa mea deducet
usque duni auster illud iterum ad longitudinem die-
rum erigere iucipiat, hoc est quod cum hominem in
me viclor in psalmis canentem (IlAiiAC. iii). » Quod
sic iutellectui palet : Deus qui me creavit, et ut
bonis operibus taidium ot tarditas apprchendcndo
Dominus, potestatem super me habet, fortitudo mea
in fatigalionem duxeruut, trihulatio ctiam corpo-
est, quoniam sine ipso niliil boui facere valeo, quia
ralis, idem liomo diabolica? persuasioni re-
qua se
per ipsum vitalom spiritum quo vivo movcor et
sistens, multis modis prius afflixerat, et claritatem
habeo, et quo omnia itincra mea cognosco. Unde ct
eorumdem operum tajdio aifoctus neglexerat, spi-
idem Deus et Dominus cum ipse veraciter invoca-
ritum iiiius coutrariis cogitalionibus iuterius langit,
vero, ponet grossusmeos in volocitalom mandato-
ipsique immiltit, quatenus se in his afllictiouibus
rum suorum, quomadmodum corvus properat cum
contineal, rigoremque, qucm iu ois habuit, deponat,
fontom desidorat, atquc hoc modo super aUiludi-
quouiam gratia Uei velut in austro benigne et cle-
nein illam, quaj in pra^ceptis ejus mihi ostensa et
menter ipsi j)eccata sua induigeat, sicque ilhim
iiijuncta est, deducet me tcrrcnas concupiscentias
paulatim decipit, quosque ignis donorum Dei ha',c
iu victoria fortitudinis mihi substerneus, ita ut
recle dijudicans, siiiriluin ipsiiis in carne hoc modo
laudcs indefessas ipsi refcram, cum ad beatitudinem
certamen, iterum ad prislinum vigorein virlutum
cuilestium pervenero. Nam ut sol in tirmamento
reducat.
cojli posilus terrouai croatura; domiiiatur, nec ali-
Quid circulus in superiori igne apparens significet quid cum obruere valot, sic etiam ncc quilibet ii-
tam totum p.rmamenlum cingens, quam ventum animum suum in Deo figens ab ipso
delis, cor et
superiora per/lantem et planetarvm cursum regra-
dendo lcmperantem emittens. evolli poterit. Et quoniam in ipso lixus est,

omuia torreua veraciter despicit, quapropter et

IV. Sed quod in superiori igne circulus
et vides
nullus in ipso scandalizatur. In nullo enim stre-
appareal, qui totum lirmamentum ubique circum
timore mortis movetur, nec in ullo labore tem-
seplem planetas ah n
,'
" T»iln
-, , ,. , 1 , 1
cingif, de qiio veulus egredieus ' . .

pus ipsius lamentabile esse cognoscitur, nec in spe-

occideute ad orientem contra circumvolutionem lir-
luncis lalronum, id est in doloso odio invenitur, in
mameuti irc compellit, quoniam in divina poteutia
quo homo multotics decipifur, nec etiani in turbiue
intcgritas sanclilalis est, quem interiorem spiritum
inilabilitatis ambulat, secunduni instabiles mores ho-
hominis ex orani parte munit, qui sc Deo conjungit.
minum qui Creatorum suum non inspiciunt, opera
Unde et de ipsa exspiratio veniens, raystica sancti
sua secundum lihertatem voluutatis suai perlicien-
Spiritusdona illuin ubi in tifidio lorpescere incipit,
tcs. IJnde ct cancro retro incedenti et turbini qui
tangere facit quatenus a torpore se excutiat, et ad
herhas arefacit assimiiatur.
justitiam strenue exsurgat; quod tamcn multoties
est, quia corpus, in quo per-
grave spiritui hominis Qaid significet quod secundum diversam qualila-
divinam dispositionem positiis manet ul sibi obe- temventorumet aeris invicem in se concurrentium
diat, vix interdum perduccre potest, quoniam illi hnmores qui sunt in homine commoli permu-
tcntur.
sffipius lanquam habilaculo suo iu carnalibus dosi-
deriis consentit, sicque exspiratio donorum Dei VI. Quod autem deinde vidcs quia per diversam
multoties voluntati hominis resislit. Et istaj sicut qualitatem veutorum et aeris, cum sibi invicem con-
797 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS liOMINIS. — PARS 1, VISIO III. 798

currunt, humores qui sunt in homine commoti et A Teslimonium de proverbiis Salomonis ad hanc signi-
immutati qualitatem illorum suscipiunt, hoc desi- ficaiionem elucidandam insertum, et quomodo in-
lelligendum sit.
gnat, quod per diversos modos exspirationis virtu-
tum, necnon et per qualitatem dcsideriorum homi- VII, « Domus justi plurima fortitudo, et in fruc-

num cum tibus impii conturbatio '{Prov. xv). » Quod sic intel-
sibi invicem concordant, atque homo vult
ea qua>, Dei sunt, cogitationes hominiim a Deo re-
lectuipatet: Sicut sol cum in meridic sursum ascen-
dit, in calore suo ma.\;imG ardet, ita etiam domus,
raotae, et ad bonum conversae diguitali virtutum et
sanctorum desideriorum se substernunt. (Jnicuique id est mens justi Iiujus, qui omnia opera sua hoc
modo opcratur, quasi judicio Dci assistat, plurimam
enim superiorum elementorum aer quaiitati ilJius
conveniens, per quem iilud scilicet elementum vi
fortitndinem in se ostendit, cum de virtute in vir-
tulem ascendendo proficit, nec in hoc minuitur,
ventorum ad circumvolutionem impellatur, inest,
aUoquiunon moveretur, signilicans quod quibusque quemadmodum nec sol propter ascensum suum, ncc
propter distributionem caloris sui in circulo sno
superioribus virtutibus et confortationibus deside-
rium hominis couveniens, per quod exspira-
fidelis
attenuatur, quoniam beatus homo quanto plus iu

tione virtutum ad eversionem mali confortatur, bono calescit, tanto plus felici studio inardescit.

adest; alioquinadbonum non converteretur, et de

^ ^^"^ mansiones istius in supernis locis sunt, iu
quohbelistorum cum ministerio lunee et
quibus tota intentione et toto desiderio versatur,
solis, stel-
larum, aer, qui mundum temperat, exspiratur,
nec eorum dulcedine saturari poterit. Fortitudo
ostendens quod de omnibus superioribus virtutum quoque ejus allior firmamento est et usque ad pro-
confortationibus, de spiritu quoque forlitudiuis, de
fundum abyssi pertingit, quia homo cum omni
creatura fortissimus et omnis creatura ei deser-
est,
spiritu timoris Domini, cum c£fiteris bonarum exspi-
ratioDum ilhmiinationibus, desideria quse in cordi-
vit. Terra etiam demotione iirmameuti aliquando
bus tidelium ad supernam beatitudinem concutitur et movetur, ac firmamentum ievnr: deser-
anhelant
vit, eam pluvia perfundendo ne ab invicem sepa-
incenduntur. Quidquid enim boni homo operatur,
non de merito ipsius, sed de dono gratiaa retur, et utper aerem et rorem fructus suos lauda-
Dei pro-
biliter proferat; beatus autem homo omnia terrena
cedit. Cum autem aliquando aut per ardorem cur-
sus solis, aut per judicium Dei quodcunque sibi abstrahit, nec propter eontritionem, nec propter
ele-
mentum versus quamlibet plagam mundi tangitur, metum terrenarum concupiscentiarum desistit quin
illud ibi cum aere se movente commotum, ex eodem in supernam altitudinem ascendendo, bona opera

aere tlatum qui ventus dicitur, in subteriorem prse- (cdificet cum gaudio ffiterna? vitee, Sed in fructibus

illis quos impius in raalis et perversis operibus pro-

fatum aerem emittit, quoniam cum perj spiritum
fortitudinis et per divinam dispositionem suporio- fert, conturbatio est, quoniam ille in conturbatione

rum sseculi inundando titubat, nec in die ambulat, nec

virtutum, vires ad hominum excitau-
salutem
tui', ubi desiderialidelium hominumad Deum ascen- in ajterna luce sperat, sed siliquas porcarum come-
dunt, Deumque invocant, illae cum superno desi- dit, in eis vitam non inveniens, quia carnalia desi-
derio advocatie, ab ipso exspirationem ad mentes deria non abjicit.

eorum hominum dirigunt, quatenus ad quteiibet Quod ex multifaria necessitudine venforum et aeris,

bona convertibiles sint. Nam cum homo Deum pure cx diverso cursu solis judicio Dei
et hinx, seu
accedente, homo quoque Immutadonem suscipiens
et fideliter invocat, justo judicio Deus illum muni-
variationes sanitatis ei hifirmitatis nonnunquam
mine circumdat, quia malo abjectoad bonum festi- incurrat, et quid jper hoc in spiritali ejus vita
nat properare. Qui se mox illi intermiscet, quia figurelur.
etiam ex aliqua parte ex ipso est, et aliquantum ei VIII. Sed et iterum vides, cum quispiam vento-
consimilis existit, significans qiiod mentes
justorum rum omnium prasdictarum qualitatum in qualibct
exspirationi virtutum concordant, quia dum id quod plaga mundi, aut diverso cursu solis et luna", aut
justum est amant ex virtutibus est, quapropter et ^ judicio Dei, ut praidictum est, excitatur, ita ut illic

se illis similes hoc modo faciimt. Sicque idem aer aere commoto, sibique contcraperato, llatum suum
hominem tangit, unde et humores qui in ipso sunt emittat, quod idem aer per mundum spirans, et ea
secundum qualitatem ipsius venti et aeris cum ejus- mundo
quse in sunt temperando conservans, secun-
dem qualitatis sunt, seu ad debilitatem, seu ad dum eumdem tlatum hominem in humoribus suis
fortitudinem sfepiusi immutantur, quoniam ecedem aliquantum mutabilem reddit, significans quia cum
mentes beatorum ad justitiam convcrsai carnales exspiratio virtutum plurimorura donorum, ubicunque
concupisceutias in illis domant, cogitationesque Spiritus sanctus eas exspirat, et per inspirationem
ipsorum exspirationi virtutura et devotioni super- spiritus fortitudinis et humilitatis, spiritusque ti-

norum desideriorum infigunt, debilitatem vitiis moris Doraini aniraique conlriti, et per dispositio-
forlitudinemque virtutibus addentes. Cum enim nera divinse considerationis in lldeli honiine exsur-
homo propter Deura caruem suam rationabiliter git, ita ut recto desiderio illius quod ipsi concor-
constringit, spiritum interiorem sursum ad beati- dans est per eftluentem inspirationem assistat, idem
tudinem attollit, Sapientia attestante quee ait : desiderium quseque utilia perscrutans, seque ad illa
cum devotione reclinans, eidem inspiralioni se co-
Tyj S. IIILDEGAIIDIS 800

aptat. Et sic idom qtioque desidcriiun cor ejiisdem A tum csjc domonslrant, ilernmqiie eum in lioc in-
liominis conculit, (juoniam cum ille scilicet bomo certum per plurimas varietates reddunt. Nam hu-
ciijus uaturiilis qualitas eidem llatui convenit, aerom mores in hominc lioc modo sajpius iramulantur,
liuuc sic immutatum in se iiiducit et emitlit, eo quia hominis liuiusmodi turbinibus
cogitaliones
quod anima illum suscipions, ad interiora corporis alisque modis permutulte, illiirn nunc in justam
Iransmiltat, humores qiii in ip>o sunt etiam im- securitalem, nunc in de.speralionem ducunt, inter-
mutantur, eique aut infirmitatem, aut sanitatem, ut dum ctiam per roctara devotionem eum sursum at-
supra demonslratum est, multolies inducunt, cum toliunt. Quaproplcr ct multolies ad jocur ipsius sic
ip?e ctijus voluntas boua exspirationi huic concor- immtilati transount, in qno scientia cjus probalur,
dat, desiderium hoc a malo scparatum ruminando qu;e de ccrebro per vires anima^ tcmpcrata proce-
discutit, et quia anima illud per seipsam secrctius dit, et quod huaiiditi;s corebri tangit, ita ut illud
cxscribat, procellcc cogitationum quce in ipso inun- pingiic et furte ac sanum sit, signilicantcs quod
dant ctiam immutanlur, ila ut ei nunc aovcrsitalem, cogitationes hominis sa^piiis quasi ad jociir ejus, scili-

nunc prosperitatem promiltant. cetad fortitudinem juslilia', in qno jusliis per jscien-
Quia humores in homine etiam sccundum modum tiam operatur, se dirigunt, quia scientiam boni et
complexionisquorumdam animaliumvel beidarum B maii vires animfn oslendiint, quai per juslitiam in
nunc uci ius, nunc lcviusmoceantur, ct quod juxla
mulationem vel impulsionem eorumdrrn humorum
credenlibus vitam comprcliendit, quemadmodum
af^ectus et cojitafiones, in ipso scilicet honiine Eilius Dei poccalores et publicanos ad se collogit,
frequenti altematione varientur. quos etiam in abuudantia Spiritus sancti robustos
1\. llumores enim, sicut leopardus, in homiuefe- fecit.

rocitcr interdum iusurgunt, sed tamen dcinde le-

niores (iunt, et ut cancer nunc procedendo nunc Quod homo in dextra sui parte, eo quod jccur, in quo
fons caloris esl, dexlrorsum liabeat, ad operandum
retrogradiendo mutationem sa?pius in se ostendunt, expeditior iit; in suiistra vero pro corde vcl pul~
atque velut cervus salicndo et pungendo, diversi- 77ione sinisirorsum in se locatis et pulsum respira-
tatem in se aliquando manifestant, quoniam quan- tionis fiabcalibus adonera fercnda habilior ; etquid
ista spirilualiter in ipsodesignent.
tumlibet homo timoreni Domini habeat, cogitatio-
nes tamen in eo aliquando surgunt, quai deinde ItR- X. In doxtra enim parte liominis jecur el magnus
dio ad vanitatem se deponunt, aliquando
atTectjE calor corporis est, idcirco et dcxtra velox ad eri-
velut in cancro pcr fiduciam bonfo consummationis gendum se et ad oporandum est ; in sinistra autem
iUum proccdere exhortanUir; sed deiiide illiim relror- q cor et pulnio sunt, qua; illam ad oncra confortant
sum trahentes, immittondo f. innuendoj sic eum [
ct calorem dc jecore quemadmodum de fornace ha-
perseverare non posse, dccipiunt, aliquando qiiasi bcnt, (juai designant quod in doxlra, id cst in pro-
in cervo per lidem eum socurum faciunt, |postmodo spcritate salutis boni ot recli hominis, justitia cum
autem in lidc vacillantcm pungunt. Et [etiam qiiem- Spiritu sancto operantur, itautilleprospere ad Deum
admodum in rapacitate lupi, et cum ipso velut in se erigens, quailibel bona pcrliciat; in sinislra au-
qualitatecervi et cancri, ut pra^dictum est, homincm tcm ut adversa devilet, Deum rocto corde confitendo
intordum invadunt, quia aliquando qucmadmodum se confortari per robtir justitiai exoptat. Sed vcnse
in lupo infernales pocnas homiui olforunt, ila ut so- jecoris commot;p, hunioribus istis tacla;, venulas
iummodo quasi per cervum, id est per iidem, et ve- auditus hominis concutiunt, auditumque illius ali-

lulper cancrum, id estper lidticiam, absquealiis juslis quamlo confundunt, quoniam per auditum homini
operibus eas evadercposbit, ipsifallaciter promittunt, multoties seu sanilas scu intirmitas infertur, scili-

doinde autem illurn niiilloties in desperaliouem cet cum de prosperis supramodum in gaudio con-
ducunt. Interdum quoque ut leo fortiliidinom suam cutilur, sive cum de adversis supramodum in tristi-
inillo non cessando demonstrant, atqiie ut serpens tia contrahitur, osteudontes quod tenor justilia; co-
nunc lenitatem, nunc acritatcm in se proferunt, ct '^
gitationibus rectis provocatus, homincm a malo
quemadmodum agnus, se mitcs aliquando simiilant, audilii avcrtit, ct ad bonum dirigit, qui animaj il-
ubi judicium Dei homini exponunt;scd postmodum liiisinterdum, etea qua' sancta sunt, et ea qiiae tur-
ne 'illiid motuat ei persuadcnt, qiiia velut sorpens pia existuut infert, ila ut homo ncc in bonis, noc in
priidenier iucedons, qtialitcr illud lcni astutia cvadat uialis sibi aliqiiando inodiim imponerc scire velit.
ipsi deceptuose siiggorunt, cum eliam quasi agiium Nam boria scienlia sine bono aiiditu miita cst, quia
in patienlia eum nihil timere exhortantur, velut quod bona scientia scil, bonus audiliis rocipit, ille-
peccatis obligalus non sit. Sed etiam ut ursus in- qiie magniim studium habet tractare etdictaro, quod
terdum velut in ira submurmurat, interdiim qtioqtie sibi por bonam sciontiam fertur. Quij postquam om-

cum illo qualitatom agni ot serpentis, velutsupra nia haic congruenter composuerit, aliqiiantum ab
ostensum est, manifestant, quoniam aliquando, ipsis cessando qiiiescit, volut homo qui thesaurum
quemidmodum ursus, corporalem tribulationcm pro iu arcam suam ponit, scilicet cum bonum et ma-

Deo hominem sulForre submurmiirant, por qiiam luni intclligit, bonum in secrtito cordis sui recou-
veliit in agni patientia, et quemadmodum serpentis dons, ct malum a se prorsus abjiciens, quemadmo-
prudeutia, ipsum castigatum et a peccatis emunda- dum Isaias dicendo exhortattir:
 801 LIRER DIVINOU. OPER. SliMl»LlCIS HOMINIS. — PARS I, VISIO III. 80^,

Verba Isaix propheix ad horum aslruendam sif/ni S. ra sua disciplinate perficiat, quia lumbos, in qui-
ficaiionem congrua, el quo scnsuaccipienda sinl. bu5 luxus est, prfficiugit, et hoc ad salutem anima'
XI. « Soive vincla colli tui, captiva lilia Sioii, per virlutem justitia; confortatur discrete et hone-
quia ha'C dicit Dominus : Gratis venundati estis, ot ste complet. Idem quoque humores venas renum
sine argento redimemini [Isa. \u\) « Quod sic in- et iliorum interdum tangunt, qua; ad venas splenis,
lellectui patet : Contere per poeuitentiam vincu- pulmonis et cordis tendunt, et ha^c omnia cum vi-
lum primse captivitatis et transgressionis, o homo, sceribus in sinistra concutiuntur, cum illa pulmo
qui inter filias supornfie pacis in paradiso computa- calefacit; dextram vero partem corporis jecur ac-
tus eras, quoniam illo pcrdito, multis malis subju- cendit, quoniam homo eisdem rectis cogitationibus
gatus es. Quapropter dicit ille, qui Dominus cun- renes, qua; per injustam concupiscentiam cor suum
ctorum est, vobis qui spontanee peccatis involuti seepius tangunt, et ad malum concutiunt, fortissime
estis. Tali modo absque
pretio venundati estis, sic- constringit, cum levitas carnis illos tangit, hocque
ut Deus prim.T mulieri dolorem promisit, quoe pro- per vias justitia; incedendo facit.
pter praevaricationem divini prsecepti paradiso ca-
Quod venx cerebri, cordis et jecoris, renes confor-
ruit, atque nomen quod est filia Sion amisit ; sed tando, venx quoque renum suras descensu suo ro-
sine argento terrenip cupiditatis redimemini, ubi in K borandn, ei cum venis ipsarum sursum redeundo
virginea uatura Redemptor noster surrexit, et nos locis opportunis invicem conjunctse uiriquo. sexui
vires ad gignendum cnnferuni, et quod lacerti, bra-
per Spiritum ct aquam renasci ad vitam constituit,
chia et crura veniset humoribus plena sint, et bre-
ac si in haereditarium locum nos reduxit. Qui au- vis horum exemplificaiio.
lem in nativitate ista juste perseveraverit, a ceLsi-
XIII. Ut venas cerebri, cordis, pulmonis et jeco-
tudine Sion non movebitur. Fidelis igilur homo ad
ris, cfeteraique renibus fortitudinem aflcrunt, et ve-
Deum se erigat, peccata sua abjiciendo, omninque
nse renum ad suras descendunt, easque confortant,
mala relinquendo, atque in desiderio suo ad cffi-
et ita cum venis earumdem surarum sursum redeuu-
lestia anhelet, auxilium bonorum operum a Deo
tes, seque aut in virili fortitudine, seu in mulicbri
petens. Qui si in petitione hac stabilis persev<ra-
matrice ad invicem counectentes, quemadmodum
verit, quemadmodum ccecus sedens secus viam fe-
stomachus cibos conprehendit, locis illis vires ad
cit, mox gratia Dei ad ipsum aspicit, et si tunc illa
gignendum prolem immiltunt, velut per lapidein
eum himen attendentem, et a tenebris semetipsum
ferrum acuitur quia postquam, concupiscentia so-
;
erigentem viderit, in omnibus illi aderit, ea quai
pita, per pudicitiam eosdom renes homo constrin-
justa et sancta sunt ipsi inspirans. Iste namque a
C xerit, per bonam quoque scientiam, qute in ipso est,
malo declinans, in bonis et sanctis operibus dele-
illos in castitate mundat, tenoreque justitiae et con-
ctatur, et dulcedinem corum gustat, quia a Deo re-
tinentiaj eos circumdat, et sic in his in quibus in-
cedere non vult, sed a serpentino dolo se averlit.
continens prius erat, ad continentiam se incluians,
Quid designei in homine quod humores qui in eo sun/, ipsam etiam solidat ne ad levitatem Unde corruat.
umbilicum, qui caput viscerum exisiil, et lumbos,
et cum in eadem oontinentia ad Deum teudit, se et
in quibus petulaniia est, consperyentes, venas quo-
que renum, et iliorum inierdum tanguni, et per in virili et in muliebri sexu per eam muniens, di-
has ad venas eliam splenis, pulmonis et cordis versis virtutibus sufFultus prolem sanctitatis pro-
ascendunt. fert, cum recto tramite discretionis incedit. La-
XII. Vides quoque quod interdum humores isti certi enim, musculi brachiorum et suraj, tumores
ad umbilicum hominis tendunt, qui quasi caput vi- quoque crurium sunt pleni venis et hurnoribus, quo-
scerum exstans, illa lcniter claudit ne dissipentur, niam ut vcnler viscera et cibos in se retinet, sic
et qui itinera caloremque eorum et venarum ad re- lacerli brachiorum, et surai crurium venas et hu-
ctum temperamentum conservat, licet multoties ini- niores in se conservant, et fortitudine sua hominem
pulsibus suis inquietus sit ; alioquin homo vivcrc roborant et portant, qemadmodum venter illum
non posset quoniam cum tidelis
: homo malum au- " nutrit, quia etiam abstinentia comprehensio forti-
ditum excludit, bonis cogitationibus suis umbilicum tudinis ac sustentationis justilirationum in homine
diversarura concupiscentiarum constringit, quatenus est,circumdata tenore gemituum bonarum cogita-
ad vitam vera* beatiludinis perlingere vaieat, quia tionum, interiora quoque animaj ad plenitudinem
ille eum stepius ad inquietudinem malorum provo- retinen?, et ad perfectionem salutis couservans, to-
cat. Sed et lumbos hominis aliquaudo pelunt, qui tumque hominem corpore, scilicet et anima, iu san-
in viribus suis velut ludendo deceptuosi et pericu- ctitate nutriens.
losi sunt et qui a nervis, et a ca^leris venis retinen-
Quod ex nimia nervorum et venarum toiius corporis
tur ; in quibus etiam rationalitas floret, ita ut homo disieniione liouiini currenti faiigaiio accidat, et
sciat quid faciat, vel quid devilet ; unde et dele- quarum venarum complexione vel impulsione de-
ctationem ad opera illa habet, et qui in dextra parte lectatio illa momentanea coiicitelur, et moralis uti-
corporis de flatu spiraminis hominis, et de jecore lisque in ipso liomine horum assignaiio.

ejus calefiunt, et roborantur; unde et homo dis- sic XIV. Sed cum homo interdum f.istinanler currit,
cretionem disciplinamque recipit, quomodo pro- scu incedeudo iter facit, nervi qui sub genibus
cellas alioruui humorum compescat, quateuus ope- exisluut, veuula^quc qiiai in geuibus sunt suprarao-
 ; :

803 S. HIKDEGARDIS. 804

dum dislenlsp, venas in stiris i-iii;!' nt relo sibi con- A debcrel, hac lyraiinide opprimunt, reliquasqnc vir-
uex;i' et plurini» sunt, luugunt, el sic iu fatigatione tutes iu illo dcbilitaut el arefaciuiit. Sfientiam (juo-
ad veuas jecoris redeuntes, illas cerebri vcuas tan- quo illius [)riucipium et inteutionem, ac forliludi-
gere faciunt, et hoc niodo totuni cor|ius in fatiga- nemjusla; operationis, qua; prius in ipso vigcbuut,
tionem millunt. (juouiam el cum homo interdimi vclut in caducum morbum in dosperationem du-
viain rectiludinis indiscrclo arripit, immodcratio cunt, (luoniam lunion veritatis, quod illi luccbat,
tenoris hujus illuni ad qua.'que inconvcnientia lle- jam alteuuatur. Ilumidilas ctiam qua> iu nmbilico
ctens, abjtinenliam quoquc in ipso in itijustura xno- illius est, per eosdem bumores fugata, in siccilatem

dum scientiae ducit, ita ut cum ilie a licilis se immo- aliquando vcrlitur et indurescit, unde et caro ipsius
derate abstinet, in aliis virlutibus Itedium incurrit ulcerosa et squamosa lit, vclut leprosus sit, cum
et cum se ad justitiam redire, et superabundautem lepram non babeat ; veua; eliam luniborum ipsius
scientiara habere putat, kiqueuin fatigationis sibi per illos injuste lactte, ca;leras eodem modo com-
paret, qnia i»cr hanc incongruentem, alislinenliain raovent, ita ut recta humiditas in ipso exsiccetur,
audacix et priosumplionis temcritatem parvipen- sicque huraorc reliclo impetigincs in illo exsurgunt,
dens, se hoc modo perseverare posse soUimmodo quia luimiditas contiuenlia', qua". quasi in umbilico
B
dubitat, laqueum despcrationis corruit.
sicque in cjus concupiscentiara destruere deberet, per has
Venie autem renum snram sinistram illi subvenicn- feroces ac duras illicila.sque cogitationes fugata,
tes magis taiigunt quam de.xtram, (juia sura dexlra rorc Spirilus sancti in illo nou perfundilur. Undo
a calorc jecoris confortalur, ita videlicet sicut et cum illum dcserit, peccata ipsius per malam con-
tenor concupiscentiip per absliuentiam cum incon- suetudiiicin pulrescunt, ita ut omnibus velut lepra
grua et indiscreta est magis augmentatur, quam fotendo manifesta liant ; lumbique illius castituto
per eam minuatur, quouiani nec secundum Deum, nuu pnocincli pcr easdem cogitationes comiuoven-
nec propter Deum est, quia abstinentia quai ciiin tnr, ilaul,germine bonorum frucluura in ipso ex-
discrelione operatur, virtute justitite roboratur. Ad siccato, quemadmodura impcligines prava exerapla
vcnas quoque renum, atque illorurn vena; sur£E dex- in eo attollantur, sicut etiam Osee per Spiritum
traj ascendunt, illarumque ven« jecoris venas tan- sanctum demonstrat, dicens
gunt, et jecur renes in pinguedine, quiTC e.x humoribus Vcrba Osee j^^rophefx ad hsec coiwpetentia, et quo
est, jacentcs calefacit, ila ut extendatur velociler sensu accipienda sint.

deiectationem inducentes et educentes, citoque ces- XVI. « In domo Israel vidi horrendum, ibi for-
santes, quia cura jecur horaiui calorem dat, ille c nicalione conlarainatus est Israel [Ose., v). » Quod
joculatur et Uetus quoniam et tenorera concu-
est, sic intellectui patet : In latibnlis illis, in quibus iste^
j)iscentia'. abstinentia qua; in Deo vera est, transit, qui Dcura puro corde insjjicere deberet, quasi quie-
disculit, quatenus omnino pereat. Sed justitia ipsam scendo in peccatis jacebat, ego qui omnia occulla
qufe in pinguedine sordiura jacebat ad uihilum du- delictorum perscrutor, vi ji aborainationera nefandis-
cens, igne Spiritus sancti comburit, ita ut mala qua' simam, scilicet quod fornicatione iminundissima-
in ea fuerunt, ad contrilionem et adamariludinem rum et fetentium pr;i'varicationum ille involutus
cxtendantur, cum prius deleclationem quamvis bre- est, se in his polluens velut porcus luto involvitur,
vem in se ostenderent, quia homo peccator justi- qui munditiam qusrere et intueri atque amplecti
ficatus in gaudio mercedem metet. debuit, cum omnibus contemplibilem et dis-
se in

Quibus de causis /legmatc et humoribus interdum in solutum fecit. Immunditia enim horainem enervat,
homine corruptis, ipse homo in corpore vel cadu- eumque quasi a mente sua eliminat, ita ut nec illa
cum morbumvel alias infirmitates incurrat, et qui- quae ad sajculum, nec ea quse ad Deum respiciunt,
bus malis secundum horum significantias in anima
cum perfectione houestatis attondere valeat, quia
plerumque corripiatur.
carnis incendium cum voluntate ipsius superbiam,
XV. Itaque humores qui in homine sunt, injuslo
D
vanaraque gloriam, et omne malum quasi iusufUaD-
modo comraoti, cum venas jecoris illius aliquaudo do suggerit.
tangunt, ut supra dictum est, humiditas illius mi-
Quod vense renum hominis ah humoribus injuste ali-
nuilur, humiditas quoque pectoris atteuuattir, un-
(juando commotis nonnunquam tactx alias venas
de etiam hominem sic exsiccatum in inlirraitatem concutiendo efiam medullas ossium arefaciunt, et
impellunt. Fiegma etia.Ti in eodem hornine aridum qux inco//t7nodilas per hxc designata interius ho-
ct venenosura fit, illudque ad cerebrum ejus sic ninem apprehendat.
ascendil, caputque in dolorem ducit, oculos quo- XVII. Vena: quoque renura ejusdem horainis a
que dolere facit, raedullaque in ossibus illius raar- prajfatis humoribus injuste commotis interdura ta-
cescit, ita ut interdum caducum morbura incur-
ille cta^, alias venas qua; ipsis in snris, aut in reliquo
rat, cum luna in defectu est. Cum enim cogitatio- corpore adli;i'rent, ut pnedictum est, concutientes,
nes hominis ferocitatem el duritiam tyrannidem- medullas ossium et venas carnis illius in siccitate

que in se assumunt, ac sic ad quamque vanitatem arefaciunt, et sic horao diu languet, in languore isto
declinant, justitiam quse rore Spiritus sancti per- vitam diu trahens, quouiam cura horao urabilicum
fusa sanctitatc bonorum operum in ipso germinare lumbosqne suos conslringere negligit, ita ut etiam
 805 LIBER DIVINOR. OPER. SI.MPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO III. 80G

cogitationes suas per tyrannidem et per quaeque A carnis sure non potest, ipsum obfuscat.
pcriicere
inutilia vagari perniiltat, tenorera virtutum quai ab- luterdum quoquc iideui humores iu iuconvenieuti
stinentiaj adliaerent, ipsamque abstinentiam, quo; humectatione venas renum hominis tangunt, illaeque
pro couscrvanda pudicilia discrete et ordinate te- sic commotae, venas surarum illius, et ca>teras ve-
nenda est, contemnit. Quapropter et rcliqua opera uas corporis ipsius supertlua iuundatione inficiunt,
infusioue superni roris careutia, in 'ariditatem ver- et sic etiam idem homo superlluis cibis, et potibus
tuntur, animamque illius languescere faciunt quous- tunc piuguem lepram illi ali-
superabundaverit,
que ad vigorem virtutum redeat. quando quoniam carnes ejus ingrossse-
inferunt,
scunt. Per quod demonstratur quoniam aliquando
Quid humores, inpeclore honiinis superjlue abundan-
tes, jecur et venas auriuni vel renum moventes, et cogitationes immunda et lubrica voluptate homi-
ex urnbilico ad cerebrum ascendentes, in spiritua- nem tangunt, et ad turpem mollitiem trahunt, for-
libus ejus designent. temque abstinentiam, quae carnem illius domare
XVIII. Sed aliquando pr.Tfati
humores in pecto- deberet, ab eo depellunt, et in voracitatem, quo!
re hominis supramodum Immiditate inundant, il- libidinis flammas accendit, ipsum molliterl indu-
lique jecur ejus humiditate ista humectant, unde cuut; unde et velut lepra putredine peccatorum il-
quamplurimaj et variee cogitationes in eodem ho- B lum iuficiunt, qui voluptati[ corporis sui non resi-
|

mine insurgunt, ita ut se nunc nimis sapientem, stit. Nam qui carnem suam pcr congruentem ab-
nunc nimis stultum esse putet; et inde idem hu- stinentiam nou macerat, sed eam cum ,'
vitiis et
morcs ad cerebrum ascendentes illud iuiiciunt, at- concupiscentiis nutrit, pinguedinem peccatorum
que ad stomachum descendunt, febresque in eo ge- sibimet accumulat, et sic coram Deo se in sordibus
nerant, sicque liomo ille diu iniirmalur. In his quo- fetere facit.
que oslenditur, quia si diversai cogilationes homi-
Quid etiam profeclus in interioribus cogiiationum si-
nisferitate deposita, mollitie, et facilitate lubrica- gnificent iidem liumores in corpore liominis xqua-
que vanitate se ditfundunt, justitiam in illo levitate liter et temperati, et teslimonium de ('anticis can-
ista suffocare niluntur. Unde et cum in eo sic in- iicorum ad hoc consonans cum exposidone sua.
surgunt, eum nunc velut in sapientia attoUuut, nunc XIX. Quod si prsefati humores nec supramodum
quasi in stultitia deprimunt, scientiamque illius sicci, necsupramodum bumidi, sed tequali et con-
confundentes, voracitatem illi immittunt, ita ut ani- gruo niodo temperati per membra hominis dilTun-
ma illius his malis velut diuturno languore irretita, duntur, in corpore suo ille sanus permanet, ;et in
multoties periculosam oppressionem patiatur. Ve- p scientia sive ad bonum sive ad malum vigens. Qiiod
nulas quoque aurium cum superiluitate ilegmatis, significat etiam quia si cogitationes hominis nec ni-
interdum tangunt, illseque venas pulmonis cum eo- misin feritate durfe, nec nimis in facilitate lubricse
dem ilegmate ita inficiunt, ut homo tussiat, et vix sunt, sed quod tani secunduui hominem qiiam se-
eadem superfluitas flegmatis de
suspirare possit, et cuudum Deum in bonestate niorum bene et decenter
venis pulmonis ad venas cordis transiens, illud in compositoeexistunt, ipsum in corpore per mansue-
dolorem ponat, doiorque [iste ad latus ejusdem ho- tudiuein quietum, in scientiaque subtilem reddunt,
minis vadens, pleurisim excitet, eumque ita concu- ita ut nec ad dextram nec ad sinistram favorcm
tiat, quasi caducum morbum indefectu lunse habeat. mundi fugieus declinet, sed quamplurimis virtutibus
Ilaec etiam designant, quod aliquando varioi cogi- suiTiiltus, ad coelestia gaudia anhelet, ut in Cantico
tationes tantum tumultuationem in eodem homine canticorum (cap. vii) scriptum est : « Quam pulchri
fdciunt, ut auditum animaj ipsius ita confundaut, suiit gressus tui in calceamentis, fiiia principis. »

quatenus nec bonum intelligere, nec in se colligere Qiiod sic intellectui patet : Tu qui in corde tuo de-
valeat, sed illud quasi tussiendo
pro fastidio habeat. leclaris bonis operibus ad Deum anhelando, per
Cor etiam ejus per amentiam hoc modo conturbant. quem spem aeterufo vitae, habes, quai tibi in gaudio
ut nuUam quietem ad utilitatem anima? suae recipe- D resplendet, velut cum sol exoritur, [pulcherrimos
re possit, sed ut hac et illac in rectitudine titubans, gressus in itinere Filii Dei jcaeteris exhibens, cum
quasi moribundus incedat, quia lumen rectitudinis mortiflcationem carnis quasi in calceamentis tibi
illi jam obnubilatur. Superflua etiam inundatione imponis, nuditatem videlicet peccatorum tuorum
viscera in umbilico hominis movent, atque sic ad tegens, ubi in bona voluntate Deum magis quam te
cerebrum illius ascendunt, eumque freneticum mul- diligis. Et tunc etiam anima filia principis dicitur,
loties faciunt, venasque in lumbis illius concutiunt, principis scilicel illius qui Princeps pacis vocatur,
melancoliam quoque in ipso tangunt, ita ut ille hoc qui etiam antiquum serpentem superans, populum
modo conturbetur, tristique sine discretione ef- suum liberavit, et omnera inimicitiam, quse inter
ficiatur, quoniam immoderata etiam rperturbatioue Deum et hominem
in sanguine suo abluit. Pa-
fuit,
lubricae eifiisionis cogitationes in illo concupiscen- cem istam angeli humanitate Filii Dei liominibus
in
tiam ad libitum suura movent. Scientiam quoque nunliabant, et de ipsa multum gaudebant, quoniam
ipsius, ut in pravis aclibus sordescat discindunt, Deus terrac ita se adjunxerat, ut eum homines in
eumque quasi vesanum, et in impudicitia inconti- humana forma conspicerent, et angeli ipsum homi-
nentem reddunt; tristitia quoque, cum voluptatem nem et Deum perfecte vident. Omnis itaque homo
 .

807 S. niLDEGARDIS 808

qui Ucum timet et diligit, verbis islis devotiouem A et atiimarum hominum, non quidom ab homine, sed
cordis sui apcriat caquc et ad salulcin corj^orum per me qui sum prolala sciat.

VISIO QUARTA,

Visiones diversx sub uno capilulo brcviler conipre- vacuitas aeris sub terra ad infcriora obstacula con-
/lensx. De firmainento.quanlx cum universis sibi sistit, tantaque versus austrum veisusque seplen-
adhxrenlibus dcnsilatis sil, ct de incommoditati-
trionem intcr tcrram et ibidem opposila obstacula
tibus aluiuorum circulorurn, quomodo aliorum
oppositionc repellantur, vel tempereniur, el de la- firmamenti vacuitas aeris cst. Quod designat, quia
ctea zona inslar arcus incurvati apparenie. inleriur spiritus hominis vires suas tam in ccelesti-
bus quam in terrenis ila manifostat, prout corpus
I. Et vidi lirniameiitum cum omnibus sibi adh;p-
hominis fortitudinc sua in eisdem modis versari
rentibus tautam spissiludiuem a summo usque ad
contendit. Uhi eniin aniina et corpus in rectiludine
summum super terram habere, quanlam t;rra a
sibi consenliimt, superna praiinia iu gaudio uno
surnmo usque ad summum habebat. Vidi quoque Ij
adipiscunlur.
qiiod suj)erior iguis tirmamenti iuterdum commotus,
qua-dam squamas vehit favillas cx se in terram llem de firmamenlo a Conditore ad quaslibel habi-
litates i'jne, xtlicre, aquis, stellis, venlis conjrue
emiitebat, quaj stigmala et ulcera hominibus ct ani-
dispoiilo, el unde crecntur squamx a lucido i(jne
maiibus et tructibus lerrse inferebaut. Vidi etiam | superioris circuli in modum faviUarum decidmles,
quod de nigro ignc qua>dam nebula aliquando ad ct lam terram quam ejus incolas Ixdentes, ct quid
terras descendens, viridilalcm terra; arefaciebat, et per hoc interioris ultionis demonstrelur.
hiimiditatem agrorum exsiccabat; sed purus a'ther III. Vides quoque quod superior ignis lirmamenti,

el squamis istis ct nebulai huic rcsistebat, ne supra iuterdum commotus, quasdam squamas velut favil-
modum pra^dictis crcaturis plagas iuferrent. Et ctiam ias es se in terram emittit, qiiai sligmata et ulcera

vi li quod de forti el albo lucidoque aere alia qua^- iiominibus et animaiibus ct fructibus terr.^e inferunt,
dam ncbula ad terras ?c interdum extendebat, ma- quoniam Deus firmamenlum igne firmavit, ne dif-
Riiam pestilentiam iiominibus et pecoribus incu- Ihieret, a^thcre alleviavit, ut moveri posset, aquis
tiens, ita ut exiude mulli diversis infirmilatibus suh- perfudit, ne aresceret, stellis illuminavit, ut clare-
quamplurimi qiioque morlem incurrerent, P sceret, ventis quoque suslinct, quatenus cursum
jacerent,
cuitamea nebulae aquosus aer se opponebat, eam- suum assiduc pcragat. In quatuor enim plagis, sci-
dem nebulam temperans, ne creaturis ullra mo- licet in oriente, in austro, in occidcnte, et in se-
dum iKsionem iuferret. Vidi quoque quod tenui aere plentrione firmamentum ad circumvolutionem per
humor super terram el)ulliens, viriditatem terroe su- ventos impellilur. Sed lueidiis ignis ejus, dum ab
scitabat, omnesque fructus germinando procederc hiimore subterioris aqua?, per dispositiouem et ju-
faciebat, ct qui etiam quasdam nubes superius fe- dicium Dei superatur, ita ut a recto modo ardoris
rebat, quai omnia superiora sustentabant, et ab om- sai cesset, squamas de ardore fervidas, de aqua
nibus superioribus conforlabantur. In codem quo- humidas ad ultionem emittif, uL supra diclum est.
que aere quamdara nubera candidi coloris videbam, lloc ostcndit, quod potentia Dei spiritum hominis

quse in utraque parte sui ubi finem habebat, hinc iii potcstate sua habens, justo judicio provocata,
et hinc nubibus lirmamenti velut infixa crat,
aliis ullioncm suain perversis aclibus hominum immittit,
cujus medietas ut arcus incurvala manens in pra;-
'

et ita ut iili confundantur, ct dejiciantur, quia ;non

d.ctum aerem exfendebatur. Iterumquc audivi vo- humanos, sed pocuales mores nullum fructum bo-
^ cem decceIo dicentem mihi : norum operum habcntes iu se oslendunt.
" Quod nijer ijnis secundo comprehensus circulo vel
Quod Deus omnium Creator rerum per superiora in-
judicio Dei, vel venlorum collisione excitalus ne-
feriora confirmel, et per ea etiam peccaforcs pu-
bulam viridia lerrx exsiccanlem emitlal, et nunc
niendo eniundel etquid firmamenli spissiludo un-
calore, nunc membrorum inundalione periculosus
,

dique xqualis terrx in hominedesignel.

fial, elquid isla significet

II, Deus, qui omnia creavit, superiora ita consti- IV. Et de nigro igne qn.-Rdam nebula aliquando
luit ut i^er illa eliam subtcriora conlirmet et mun- ad tcrras descendens, viriditatem terne arefacit et
det, ct in forma hominis illa asiignata ad salulcm humiditatem agrorum exsiccat, quia cum in eodem
quoqiie anima» introducat. firmameu- Nam vides igne ardor et frigus pcr voluntalem Dei /commovcn-
tum cam omnibus sibi adhaerentibns tantam spis- tur, nebula, qucmadmodum prsefatum est, desccn-
siludinem a summo usque ad summum supra ter- dit, qua3 de poriculoso ardore fumosa, et de nocivo
ram hubcre, quanlam terra a summo usque ad algorc humida, ad vindictam peccautium cxistit.
Riimmum habet ;
quia, o homo, quemadmodum tibi Nigerenim ignis iste vento anslri excitatus ardet,
ostcnditur, el dicitur, Lirmamentura et terra a;qua- de vento autem aquilonis nimietalcm frigoris in
lis spi5situdiiiis sunt, ct quanla vacuitas aeris supra grandino habct, sed utnimquc ventus orientalis se-
terram ad superi'jia obstaciila est, lanta quoqne dat; venlus vero occideiilalis in aquoso aore sa-
S(»9 LIBER DIVINOR. OPER. SlMPLICIS HOMINIS.— PARS 1, VISIO IV. 810

liens, cum niger ignis interdum commovetur, peri- A tra modum laesionem inferat, quoniam aquositate
culosam inundationem facit, signiticans quod etiam sua vires fortitudinis illius atteuuat, quia sancta
de judiciali examinatione, alia vindicta ad carna- opera in exeraplis justorum vindicta; liuic quae de
les concupiscenlias se extendeus eas iu ariditatem discretione procedit, demonstrant quibus modis
contemptus evertit, pinguedinem earum om-
atque iila quae immoderata sunt feriat.
nino consurait, quia Deus hoc quod se ipsi opponit De humore a tenui aere emanante. cujus utilitatis sit,
ad niliilum deducit. et quod guttw pluviarwnsuperiorifrigore in nivem
Qitod circulus puri xlheris suavitate sua supe}-iora vertantur, el quod idem teniiis aer a superioribus
et inferiora temperet, et squamis prioris ct nebulx ierram muniat, eamque fecundet.
secundi circuli ne terras nimium Ixdant resistat, Quod autom de tenui aere humor supra ter-
VII.
et qnid fumus ab aquis superioribus ccelesti igne i'am ebulliens viriditatem terrce suscilat, omnesque
fervefactis procedens, vel utilitatis vel sijnijica-
fructus germinando procedere facit, et qui etiam
tionis habeat.
purus «ther
quasdam nubes superius fert, quse omnia superiora
V. Sed et squamis istis et nebulifi
suslenlant, et ab omnibtis superioribus conforlantur,
huic resistit, ne supramodum creaturis plagas ia-
hoc ideo est, quoniam idem tenuis aer nivem ex
ferant, quia idem setherinter ignes et aquas raedius
'^ e"^''-^'^' ^^»^^^ ^'«'^"^« i° t^^»-^"! sternitur,
existens, puntate et suavitate sua superiora mi- ^ 1^'«^

tigat, subteriora quuque tempcrat, nec plagas de se

cum per descensum solis in terra frigus est,
quia
gutta? aquai de superiore frigore in nivern conver-
producit, quoniam si singuia elementa creaturas
autem ascensus solis idem aer ro-
tuntur. In ardore
ferirent, uec aliquid illis subveniret, nec durare,
nec subsistere possent. sccundum di-
Aquai vero
rem supraterram cadentem in similitudiue favi mel-
lis exsudat, qui de suavitate orientalis venti in sua-
vinam dispositionem aliquando per ignem compri-
muntur, ne incongrua eifusione diftluant. Unde et
vem pluviam interdum liquescit. Et aer iste supe-
riora pericula comprimit, atque volut scutum ad do-
illoi quemdam fumum emittunt, qui tamen noci-
vus non est, sicut nec halitus hominis ullum Iob-
fensionem terrae est, quemadmodum scutum de piii-
rirais ictibus virum defendit, atque de suavissimo et
dit. Ideraque furaus convenienti humore subteriora

temperat, ne plagas suas plus quam debent exten-

teraperato calore solis rorem benedictionis quem Ja-
cob hlio suo dedit supra terram emittit. Interdum-
dant, ut et pura pffinitentia divinam ultionem et
que aer iste de ascensione aquae, et de humiditate
vindictam mitigat, Deumque creatura; suae placa-
roris furaat, quod tamen nocivum non est, sed
bilera facit.
De nebula pestifera a circulo fortis et albi aeris ad
unamquamque
^ fructuositatem terrae lambit, ipsam a
^^
lerras se extendente, unde creelur, ct quod ei den- ''
'
squalido felore mundans, a quo pcr aliquam tempe-
sitas aquosi aeris ne supramodum noxia sit resi- statem tacta est.
slat, et quod plagx quxvts nunquam nisi Dei ju-
dicio super hominesinducuntur, el quid lixc omnia
Quomodo nubes in eodem aere superno vel igne, vel

designent.
frigore modificatx, nunc lucidx, nunc umbrosse
appareant,et pluviam quasia quibusdam inammis
VI. Et etiam vides quod de forti et albo lucido- expressam non repente, sed sensitn diffundant, et
que aere aliaqusedam nebula ad terras se interdum quid in nobis designent.
extendit, maguara pestilenliara hommibus et peco- VIII. Ipse quoque praedictas nubes, quae interdum
ribus incutiens, ita ut exinde multi diversis iniir- lucidae et interdum umbrosae sunt, super se portat,
mitatibus subjaceant, quamplurimi quoque mortem et sustenlat, quae vehit singulares mammas liabent,
incurrant, quia cum de ipso aere nebula, ut prai- per quas pluvias in terram raittuut, qnemadmodum
fdtum interdum procedit, aquae superiores,
esf, de mammis lac extrahitur istaeque aliquando ad ;

quibus idem aer pro vicinitate suljtus adhseret, per superiora se extendunt, et de singulis vim acci-
voluntatem Dei a superiori igne supramodum com- piunt. Per ignem enim confortantur, aethere alle-
moventur, quae de inquieto ardore nunc fervent. viantur, aquis perfunduntur ac frigore coagulantur,
et de pessimo frigore quod in nigro igne est, nunc D ne sparsio pluvia^ per singulas maramas supramo-
algent, et sic nebula ab utroque perfusa, in utraque dum grossa super terram ditfundatur. Sed ct e«dem
parte nociva existit. Plagai autem istae non proce- nubes speculositas illa sunt, quam homines coelum
duut, nisi cum peccatis hominura provocatoe, justo nominant, quoniam localia instituta solis, lunse et
Dei judicio super ipsos inducuntur, demonstrantes stellarum per eas quasi forma? aliquaj per speculum
quod de discretione sanctorum operura, vindicta videntur, ita ut homines constitutionem illorum se
ad operationes, quffi sine discretione sunt, proce- videre exisliment, quod tamen ita non est, quia
dit, contritionem hominibus immoderatam in pec- ipsoe nubesoflicia tantum earumdem constellationum,
cato moderationem non habentibus inlligens, ita ut umbraculo speculi osteudunt, atque quem-
velut in
in ipsis ea quae indiscreta secundum corpus homi- admodura aqua fluuut, in qua omnia opposita con-
nis sunt, debilitet, et illa quae ad salutom animaj di- spiciuntur, designantes quia de recto desiderio li-

scretione carent, omuino morlilicet. Discretio enim delis hominis cogitatio ad fructiferam utilitatem
omnia quai tam corpori quam animaj utilia sunt, bona opera praeferentem exiens, viriditatem illius
temperat. Cui tamen nebulai aquosus aer se oppo- tangit, quatenus multiplices fructus sanctitatis
nit, eamdem nebulam temperans, ne creaturis ul- producat, et mentes hominum ad coilestia elevel,

Patuol. CXCYII. 26
 :

8M S. HILDEf.ARDIS 81-2

ita iil ad illa anholent ; et ab ipsis roborentur, A tur. Tlironus Plonim Dei n-ternitas ipsius esf, in qua
tjuia ilum homo roclo desiderio ad frucluin bo- solus sedcl, omnesque viventes scintilla^ radii spien-
norum operuni tendit, terrena despicit, seque illis dorisejus sunt, velut radii solis ab ipso procedunt.
quiE sursum in ccelestibus sunt ita intigit, \it se, Et quomodo Deus vita essc cognosceretur, nisi per
velut hon.o non sit, tolum immutatiim ostcndat. vitalia, qu.T ipsum glorificarent, quoniam gloriam
I)e nube qux laclea vocalur. quod aerein eilensione ipsius laudaates ab ipso processerunf^ Quaproplor
relincurralione sua comprehensum roboret, clqaid viventes et ardenles scintillas ad claritalem vuUus
per hoc iignificct. sui posuit, qua^ ipsum nec initium, nec iinem habc-
I.\. In eodem quoque aere qnamdam nubem can- re conspiciunt, etideo nuilum tffdium aspicore in
didi coloris vides, quae in ulraque parte sui ubi li-
eum habentes, studiose absque faslidio ijisam in-
nem habet, hinc et liinc aliis nuliibus firmamenti tuentur, nec studium hoc unquam pra-leribit. Quo-
velut infixa est, et cujus medietas ut arcus incur- modo autem cognosccrelur quia solus seternns est,
vala manens, in prKdictum aerem extenditur, quo- si ab angelis ita non consideraretur ? Quod si scin-
niam in eisdem nubibus, quas acr isle suporius fe-
tillas istas non haberct, quomodo gloria ejus pleua
rendo sustentat, alia nubes velul lacteum colorem appareret? Et quomodo ioternus esse innotcsceret,
habons diiigitur, oumdem aercm nrniat,
quc-n sicut R
si nulla claritas ab ipso procederet? Nulla enim
rolumna donum su?tenlal, quomadmodum et in pro"- croatura cst, quin aliquom radium habeat, videlicet
fato ordine rocti desiderii montes quorumdam ho- aut viriditatem, aut somina, aut tlores, aut pulchri-
minum ila oonstiluti sunt, ul tam in sa^cularibus
tudinem, aiioquin creatura non esset. Sed ct si Deus
quam in spirilualibus causis mercedom iinis opertmi possibilitatem omnia facere non haberet, ubi essot
suorum pra^stoK'nlur, quia et torrena et coolestia
potentia ipsius ?
negolia qualenus superno juJici jilaceant, perficiunt, Quia Deus pulchriludincm operum .morum in primo
ot quaravis pcrfectio mcnlium ipsorum aliquando angelo signateril, el quod ad demonslrandum in
fragilitatom carnis voliit incurvata scntial : in reclo qua mnndi parlr infcrnus sil, Iribus pnrtibus soUs
el lunx prxsenlia illuslratis, quarlam parlem, id
tamcn desiderio pcrseverat iit cliam servus nieus
est srplenlrinnal-^m vacuam lumine reliqueril et ,

Job ostendil dicens quod fulgore li.cis lenebrx arguanlur el oppositione ,

Verba Job ad idem coiuona, el quo sensu accipienda lcnebrarum lux gralior sit.
sinl. XII. Omnem quippc pulchritudinom operiim pos-
\. • Et tenebit justus viam suam, et niundus ma- sibililalis sua" Deus in primo angelo signavil, ipsum-

nibiis addot forliludinem [Job xviii). » Quod oliain ^ que stellis et pulchriludine viridilalis, omnique ge-
sic intoUectui patot llomo qui justiliam diligit,
: ili nere fulgontium lapidum, qiiasi stellalum coeliini

nora rectiludinis conatu fortiludinis tenebit, ot qiii ornavit, et eum Luciferum nominavif, quoniam ab
asordibus niundiis existit, lionis oporibus arquiret ipso, qui solus a^ternus cst, Uiccm portavif» Ego enim
sanctitatem, cum se a malis abstim ns, ad omnc qui sum in tribus parielibiis ojiora mea ostondi , vi-

quod Dco placet se convertit, quatenus vitam delicet in oriente, in austro ct in occidente ;
quar-
illam qiia' sine fine est adipiscatur. Justus enim tura autem parietem in septenlrione vacuum dimi-
sapientiam capit, ct sapiontia in rationalitate illa si, in quo nec sol nec Uina lucet. Quapropfer et in
cst qiiBe vitale ct morlale scit ct recta ilinera do- illa plaga extra firmamentum infernus est, qiii nec

cot. Obcaicalio auteiu cordis, quae ex gustu car- superius teclum, nec inferiusfundum habet, et etiam
puram scientiam obnubilat, cum
nis exoritur, se- ibi tenebrse existentes, ministerium omnium iuci-
cundum voUiutatem suam qua^cunque vult, se fa- dorum laudis raese sunt, quia qiiomodo lux cogno-
cere posse fcnlat. Tnde et tandiu ca^catur quo- sceretur nisi per tenebras?Et quomodo fenebrcP sci-

iisque ipsam et vnlnera sua sentiat, ita ut sibimeUpsi rentur, nisi per radiantem fulgorem minisfrorum
displiceat, reputans quoraodo stare possit si a Deo meorum ? Si hoc non esset, potestas mea ple-
recesserit. D nitudine careret, ut omnia miracuiaita mea non
Quia homo inslar firmamenli cujusdam in Dco robo- nominarentur. nunc polestas mea plena et
Sed
ralus, ipsum el opera ejus sedulc semper conside- perfecta est, nec uUus defectus in miraculis meis
rare debeal, quoniam ad cognoscendum et glori/i- est. Quoniam enim lumen absque tenebris est,
candum se inler omnia maxime rationalem creatu-
ideo lux nominatur. Vivens quippe ocuius lux esf,
ram fecit Deus.
ca>cilas aulem tenebrai sunt. In his etenim duo-
XI. In his cogitaticnibus homo omnipofentom
l>us parlibus omnia cognoscuntur, sive bona, sive
Deum sicut sigillum inspiciat, omnia miracula et
mala sint per lucem quidem opera Dei, per tene-
;
=igna ipsius aUirmando, atqiie in similitudine fir-
bras vero fuga a Deo qua; lucem non tangit, in
mamenti domum suam hoc modo confortando, quo
illis scilicet qui per superbam partem ipsum confi-
per nullum terrorem sen timoris seu amoris a Deo
teri nolunt.
avcllafur : firmamentum ilaquo Deus in scabeUnm
De superbia vel tumore prijni angeli el sequacium
ihroni sui posuit, illudque circumeuntem circulum e.jus in Deum. et de prxcipilalione eorum in locum
habel, in similitudine potentiae Dei, qua; nec ini- (enebrarum ct clamor bealorum angetorum illos
liiim, noc finem babet, quemadmodnm nullus in- delistanlium.
tuorl potesst, ulii circiiions rota iiK-ipi.it vol finia- XIII. Innumerabilis qiiidem turba scinfillarum,
 :I3 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS.- PARS I, VISIO IV. 814

qiiae primo perdito angelo aderant, in fulgore om- A et nominat. Deus enim hominem formavit, eumque

niiim ornamentorum ejus resplenduit, ut mundus cum viventi spiramine, quod anima est, vivificavit,
per Jucem iliustratur. At cum ille sensit quia in carue quoque et sanguine coagulavit, et ossibus
omni ornatu suo Deo servire deberet, ab amore ip- exaggerans firmavit, quemadmodum terra per lapi-
sius secessit, atque in tenebras tetendit, et intra des firmata est, quia sicut terra sine lapidibus non
se di.\it Valde gloriosum mihi est uta me ipso ope-
: est, ita nec homo sine ossibus esse posset. Firma-

rer, et opcra faciam, qoemamodum Deum facere mentum etiam, solem, lunam et stellas absque lo-
video. Cui omnis comitatus ipsius consensit dicens corum suorura constitutionibus, in quibus cursum
:

Tiironum Domiiii nostri ad aquiionem conlra Altis- suum peragunt non habet, quoniam constellationes
simum ponemus. Atque intra se deliberabant, quod istai sine designatione locorum suorum nequaquam

cum ministris Dei errorem et schisma semper fa- firraari possent, unde omnia eorum loca recta men-

cere vellent, quia dominus ipsorum tanto? potentise, sura constituta sunt, quatenus circuius rot» lirma-
lanta?que magnificentia" foret, quanltc Altissimus i!- menti recte circuire valeat, sicut etiam omnia ha>c
lorum. Tunc oculi unicae ;eternitatis inilammati in forma horainis signata sunt, quaravis non eo or-
sunt, et ipsa in magno tonitruo insonuit, atque per dine, nec ea jjerfectione, ut in exsuperioribus exi-
ministeria angeiorum primum trangressorem cum stunt; hfficquoque ad auiraam prospicinnt.
omni excrcitu suo dejecit. Et angeli Dei in voce Quomodo exterior habiiudo, vel forma hominis ani-
tonitrui clamabant : « Qua? iniqua prsesumptio Deo mw Recundum inieriorem profectum vel defectum
creatori nostro, qui a se ipso est, sequari potest ? assigneiur.
Quia autem tu qui ex prfficepto ipsius es, hanc asti- XV. Sunimitas namque capilis incoeptionem ope-
mationeni in te babuisti, ut ei similis esse velles, ris anirafe designat, quffi cuni circumeimte rationa-
in ruinam ibis. » Qui stalim cum caeteris sibi ad- litate omne opus liominis disponit et ordinat, et
literentibus in locum prsedictarum tenebrarum quasi ipsa anima ut vertex existens, ea in corpore homi-
vehemens plumbum retrorsum corruil, quoniam nis discernit, qua^ corpus postulat et desiderat, illa-

contra Deum prailiator esse voluit, cujus opera in

que operalur quatuor gradus ascendendo et descen-
lenebras lucere non vidit. dendo, qui sunt visus, auditus, odoratus et gustus,
Qiiia Deus in arcano consilii sui ab seferno hahens in quibus etiara creaturas intelligit et sentit, atque
quod homo ipseficret, hominem qui semper diabolo carneum vas ejus cura ipsa ad creaturas se exten-
mysterium hoc deprehendere non valenii repugnaref, dit, illas secundura velle suura sibi attrahens. Cum
et ejus locum obtineret, ad imaginem el similitudi-
nem suam fecerit, in quo etiam anima ossibus et C omni eliam crescente creatura, velut aer in omni-
carne compacto omnes majoris mundi creaturas bus desideriis corporis ea perficiendo volat atque
recapitulavit. in cognitione norainura crealurarum secundum
XIV. Quapropter ipse Deus raanifeslura pra;liuni corpus, seu in amorem, seu in odium illorum cleva-
contra illura fecit, ita sciiicet ut ad indumentum tur. Nam longitudo statura? bominis latitudoque
suum, quod in scientia sua absque inilio babuerat ipsius, brachiis et manibus aequaliter a pectore ex-
respiceret, in quo eum Satan qui ab eo fugerat, tensis, tequales sunt, quemadmodura etiam firma-
nunquam perfecte intueri poterit, donec omne prse- mentura aequalera longitudinem et latitudinem Iia-
lium suum adversus illum perfecerit, et tunc ipsum bet, quia etiam per mensuram longitudinis et latitu-
in maximo dolore confusionis suaj videbit, cum ab dinis hominis, quae in ipso aequales sunt, scien-
eodem justo judice in fine sajculorum totus confun- tia boni et mali intelligitur, quae. in utilitate

detur. Et in antiquo consilio suo quod semper cum bonum, in inutilitate vcro malum scit. Per gustura
ipso fuit ordinavit, quomodo opus illud perficeret, enim carnis et sanguinis cseterorum membrorum
el de lutulenta terra homiuem formavit; sicut for- anima irretitur, sicut et per venatorem bestia
mam illius ante aevum ordinaverat, quemadmodum capitur, ita ut anima vix suspiraro possit, ante-
cor horainis rationaiitatera omnia " quam corpus concupiscentias suas perfieiat, et
in se claudit, et
sonantia verba ordinat, quse postmodum emitlil. Sic postmodum corpus multoties secum suspirare facit.
etiam Deus in verbo suo fecit, cum omuia crearet,
Quod in consiitutione sua /Irmamentum et homo
quoniam in Patre Verbum, quod Filius est, latuit, mvHam similitudinem ab opifice suo Deo accepe-
velut cor in homine latet. Et Deus ad imaginem et ruiit, ei quid per hoc in anima ipsius hominis de-

similitudinem suam formam hominis fecit, quia .nonstretur

eliam ut forma illius sanctara divinitatem tegeret XVI. Sed et in rotunditate capitis hominis rotun-
voluit; et omnes creaturas in homine si-
ideoque ditas firmamenti ostenditur, et in recta fequaliqiie
gnavit,quemadraodum etiam omnis creatura per mensura ejusdein capitis, recta et a?qualis mensura
verbum suum processit. In capite itaque hominis, firmamenti demonstratur, quia idera caput rectam
videlicet in circumeunte rota, cerebri vertex est, mensurara ubique habet, ul etiam lirmamentuni
ad quera scala posita est, quse gradus ascensionis aequaii mensura constitutum est, quatenus ex omni
habet, scilicet oculis videndo, auribus audieudo, partc rectum circuitum haberc possit, et ne ulla

naribus odorando, ore loquendo, in quibus homo pars ejus alteram injusto modo excedat.
partem
omnes creaturas videt, cognoscit, discernit, dividif, Deus enim homiuem secundum iirraamculum pla-
 813 S. HILDEGARDIS 8it;

sinavit, et forliludinoni illius cum viribus elemento- A gere aut movere posset, in injusta mensura esset.
rum confortavit, viresque ipsoruui interiora homi- Alque euidem vires in anima hoc modo unanimes
nis consolidavit. ita ut homo ill.is spiraudo inducat suut, nec alia aliam excedit. Comprehensio eniin
et emittat, velut sol qiii niundum illuniinat radios animx tolum corpus cum omnibus appendiciis suis
suos de se expandit, iterimuiue ad se retrahit. Sic circumdat, omiiia soilicet iu ipso recta meusura
eliara rolunditas et jequalilas huminis desi- capitis niovens ad illa qiia; caro sentiendo ct guslando
gnant quoniam anima secundum volunlalem carnis concupiscit, velut fabricalor icdjtioium suiim homi-
operalur in peccatis, et iterum in suspiriis eadem nibus ad habitandum rccte metitur, corpusque i)er
anima ad justiliam se reparat; unde et in hoc loqua- animani movelur, nec aiiima omiltere potest, quin
lilas est, quia sicut in delictis deleclata est, ita et corpus ad diversa opera moveat, quia inlelligil illa

pro illis dolendo se aftligit, et hoc per verecundiam qiiie caro concupiscit, quouiam et caro per eam vi-

habet. Anima quippe in verecundia stat, nec in pec- vit. VA aniina vifa existeus etiam vivens ignis in
catis delectatur, sed per gusliim caruis illa cum corpore est, corpus autem factum opus, et ideo se
carne operatur, quia cum homo in peccalis usque coiitinere non valef, quin in duabus viis operetur,
ad ttedium illorum vixerit, per verecundiani auima? videlicet aut secundum gusluin carnis, aut secuudura
multoties superata, ab illis revocatur; quemadmo- " desiderium anima^. Bonum autem opus animse quasi
dum etiam anima per naluram carnis vincitur, ct pulcherrimum icdiiiciuin coram Deoetang-lis est,

ideo etiam quardiu corpus et anima simul vivunf, sed malum opus illius velul ajdiiicium ex luto factum
tamdiu forlem conlliclum simul habcnl, quoiiiani et plurimo stercore iniVclum appiret. OiMproj)ter
unde caro in peccatis delectatur, inde anima dolef. et anima quse bona opera facit ab angelis Dei landa-
Et ex hoc raalignis spiritibus magna coufu-jio est, tur, et qua mala opera secundum gustum carnis
quia ipsi in animabus jusforum pobnitentiam nun- oi^eraliir, a laude repudiatur. Sed et in recta a?qua-
quam delere poluerunt, cum ipsi in casu suo pro- lique mensura, qua; a summo capitis hominis in
pler magnum odium quod contra Deum habent, aute usque ad supercilia, el usque in utramque
nunquain poenitendo considerent qiiid fecerinf. In aurem ejus, et refro usque ad initium colli ipsius
his enim modis anima rotunditatem el a-iiualitatem est, joqualis densitas elementurum cum sibi adha;-
in se ostendit, quoniam scienfia boiii scienti3i mali renfibus constitulionibus designatur. Hoc etiam
repugnat, et scientia mali scentia; boni resislit. raodo pares in anima tres vires sunt, id est exs[»i-

Nam alia ab alia probatur. Sed scienlia boiii ut ratio, scientia ef sensus, cum quibus perficit opera
plena luna est, quando bene operando carnem su- q sna. Per exspirationem enim lia>c incipit qua; fa-
perat; cum aulem ipsa superatur, tunc est ut iuna cere potest, et hoc quasi anterior pars capilis est,

quae in defectu est, cujus circulus unbrosus vide- atque per scientiam velut ad utramque aurera se
tur. dilatat, et per sensum quasi retro usque ad inilium
Qnia in capitehominis per (res scqualium dislincfio- colli se reilectit. Ista; namque vires hoc modo a;qua-
nes mensurarum, sctlicet averlice usque ad gultur les sunt, scilicet quoniam anima exspirando non
superiores firmarnenli trcs circuli cum duobus sibi plus facere iiicipit quam scientia compreheudere
inlerpositis deputentur, et qualiler eorumdem cir-
aut quam sensu suflerre possit, et sic unanimiter
culorum densitas in circuitu capilis sequali divi-
sione assignelur, el quomodo haec etiam viribus operantur quia nulla islarum aliam excedit, quem-
animxper siynificalionem coaplentur. admodum et caput rectam mensuram habet.
XVII. In capite quoque hominis tria superiora Bescriptio quarumdam mensurarum, qua in labiis,
ciementa designata sunt, scilicet a superiicie cal- in auribus, in humeris, in gulture hominis inve-
varia; usqiie ad frontem lucidus ignis cum subte- niuntur, cl qualiter secundum isla interior homo
in opere Dei vel pixnitentia se agere debeal; quod-
riori nigro igne a fronte autem usque ad extremi-
;

que maligniet impaenitentes sx^ie valde confundun-

tatem nasi, purus aetber; et de naso usqiie ad guttur tur, quod paenitentiam homini abstrahere non pos-
aquosus aer cura sibi subposito forti et albo lucido- " simt.
que aere. Et loca ista £pquali mensura ab invicem .XVIII. Superius quoque ac inferius labium, quoe
discreta sunt, quemadmodum et densitas superioris utraque pariter flegma capitis et venlris ejiciunt,
ignis cum nigro igne, densitas etiam puri setheris, in ore hominis unius mensura; sunt, sicut etiam
necnon densilas aquosi aeris cum forti et albo luci- niger ignis purgationem in vindicta Dei faciens,
doque aere »qiialis mensura! existiint. .Nam et in forlisque et albus lucidusque aer illa temperando
anima tres vires sunt, videlicet comprehensio, qua raoderans a-qualis densitatis sunt. Qiiod etiam in
in potentia Dei coeleslia et terrestria comprehen- mensura, quce ab aure hominis ad alterara aurem a
dit; et intelligentia, qua plurima iiitelligit, ciini retro per obliquum capitis, et a foraminibus aurium
etiam peccata mala esse novit, ubi ea per pa;iiilen- iisque ad humeros, ab huineris quoque ad linem
tiam negligit; ac motio, qiia in se ubique movctur, gutturis aiqualiler procedil manifeslaliir. In his ergo
cum saucta opera in exemplis justoruin cum habi- oslenditur quod homo el in superioribus, id est in
taculo suo perficit; comprehensioque isla et inlelli- coelestibus, et in inferioribus, videlicet in terreuis,
gentia ad motionem unum conjungunt,
aniniJB se in mala tam anima; qiiam corporis de se abjiciens, ore
ita ut si aniraa plus comprehenderct quam inlcili- puo Deum «quali studio laudare debeat, quoniara
 :

817 LIBEH DlVhNOR. OPEIl. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 818

ipse conservator et aniraariim etcorporum est. Quod A dullam repleat. Et sic corpus
ad vigilaadum excitat,
etiam ab aure ad alteram aurem, et ab auribus ad et ad laborem recreat, quia dum aliquando carnali-
humaros, atque ab humeris ad tinem gutturis, una bus concupiscenliis iusistit, taedium illarum saepius
mensura, ut pra^dictum est, existens, significat quod incurrit, sed dum exinde vires suas rcparaverit, ad
homo pra?cepti Dei auribus percipiens, liumerisque servitium Dei se totam reflectit. Cum r.utem secun-
imponeus, et quasi gutture suo ea
suis illa iideliter dum desideria sua operatur, ad Deum se levaos,
in se trahens, in omnibus aequalem et discretum verba David sequitur, qui me inspirante dicit
modum habere dobet, quatenus ad a?quilatem illam Verba David sensus qua accipi debent ad di':ersas
et
perveniat, ubi uulla fortitudo esl. Nam quandiu animde et corporis exercitationes pertinentia.
corpus peccat, tandiu anima in corpore peccalis de- XX. Sub umbra alarum tuarum protege me a
«

dita couturbatur, et quantum corpus per abstinen- facie impiorum qui me afIIixeruat(P,ya^. xvi). » Quod
tiam in poenitentia aflligitur, tantum aiiima de pnn- sic intellectui Tu qui defensor omnium tide-
patet :

mio oiternti". gloriiB gaudet, quoniam sicut houio lium es, sub quiete fortissimarum virium tuarum
initium operum suorum inspicit, ita etiam linem deiende me, qui sub potentia sua sum te adorans,
eorum et merita diligenter consideret. Anima ita- te colens, et nou ad aiienum et illusorem deum
que adeo in formam hominis mittitur, quatenus B respiciens ; et libera me a pessimis et turpissimis
eadem forma per ipsam vivificetur, et quia a Crea- concupiscentiis malignorum spiriluum, quae in delc-
tore suo se venisse consentit, idcirco etiam homo ctatione carnis me artligunt. Unde et anima ia per-
tam ia secta aliqua, quam in lide recta positus, fectione hujus victoritu dicit: « caro, et o mem-
Deum nominat, quoaiara hoc ex boais viribus ani- bra, ia quibus habito, quamplurimum gaudeo, qno-
mse sibi insitum Iiabet. Quapropter etipsenomen niam in vos missa sum, quia cum mihi cousealitis,
Dei quserendo ia altitudinem ascendit, atque per ad aelerna prtemia me miltitis. » Anima autem quas
quamdam legem disciplinam qua illum
excribrat, seatit quod prava opera ipsam tangant, sic dicit
quem nomiaat veneretur. Sed et anima judicium moerendo « Ach quia in hujusmodi habitaculum
: !

Dei supra praevaricationem legis casurum cognoscit, missa sum, quod io umbram mortis me trahit. quo-
unde pro criminibus suis quai thesaurizavit cum
et niam delectatio ejus quemadmodum moleadiniim
dolore, tegmen suum aliquando lacr}'mas educere me currere facit, et opera morlis operari. »

facit, sicut etiain llegma per labia ejicitur, a!que Quod sicui per /irmamentum et varias circularum
cum dolore isto corpus in quo latet ita capit, ut ejus qualitates terrx of/icia complentur, ita et per
illud de injustis operibus suis erubescere faciat. caput et sensus qui in eo rnaxime vigenl totum
^ corpusregatur ; etquia etiam secundum ista prin-
Attamen corpus guslum carnis sequitur, animaeque
cipale quiddam, id est ratio, quo coslestia appetai
multoties resistit, ne in altitudinem illam asceadat, et vires atise quibus corpus administret animx at-
ia qua Deiim sentit, et eam sic excajcat, sed tamea tributx sunt.
ita opprimere aon valet, quiu pro peccatis doleat, XXI. Et totura corpus hominis capiti suo adjuu-
quamvis homo ia ipsis delectetur, et hujusaiodi poe- ctum est, sicut et terra cuai omnibus appeodiciis
niteatiara maligni aunquam habuerunt.
spiritus suis lirmameato adhajret ; atquehomo per sensua-
unde et valde erubescuut quia eam homini abstra- litatem capitis totus regilur, quemadmodum et per
here non possunt. tirmamentum quceque ofticia terraj complentur. lla
De duahus viribus animae, quarum allera in liis qux etiam eodem modo experientia ccelesliura et terre-
ad Deum speclant jumlur, altpra in vivificando slrium animae adest, et rationalitas, qua coelestia et
velreqendo corpore suo fungitur. terrestria sentit, ipsi intixa est. Nam et sicut ver-
XIX. Et anima duas vires Iiabet, quibus laborem bum Dei omnia pertrausivit creando, ila et anima
el quielem studiorum suorum eequali forlitudine totum corpus pertransit cura ipso operando. Anima
temperat, ita ut cum altera in altiludinem Deum quoque viriditas carnis est, quooiam corpus homi-
sentieado ascendjt, et cum allera totum corpus in D nis per illaoi crescit et proUcit, quemadmodum terra
quo est possideat in illo operando, quia in corpore per humiditatem fructifera est ; et etiam eadem
operari delectatur, quoniam illud a Deo formatum auima humiditas corporis est, quia illud humectat
est, et ipsa opus corporis ad perliciendum veLox est. ne arescat, sicut imber terram infundit. Si enim
Ipsa etiam in cerebrum, et ia cor, ac in sauguinem, humiditas imbrium recte et ordinate et non super-
etin medullam, et in totum corpus iilud implendo Ihie descendat, eam germinare facit: si autem inor-
ascendit ; nec illud ultra nec plus quam possibilitas diuate detluat, illara suflocando cuoi germine suo
ipsius corporis valet, levat, quia quamvis anima iu destruit, Ab aoima quippe vires quaedam corpus
corpore maaens plurima bona operari studeat, plus homiois vivilicando proceduat, queraadmodum bu
tamen procedere uoo potest quam divioa gratia ei miditas ab aqua, quapropter et anima cum corpore
concedit. Ipsa quoque multoties secuodum gustum delectatur operari. Quod si homo secundum desi-
carnis tandiu operatur, quousque sanguis per fatiga- derium animae operatur, omnia opera ejus bona
tioneai io venis aliquantum exsiccetur, et sudor per flunt, si vero secundum carnem, mala erunt. Caro
medullam emittalur, et tunc pcr quietem se subtra- namque humiditatem per animara exsudat, quoniam
hit, usque dum sauguinem carnis calefaciat et rae- spirameu auiime carnem movet, secuudum quod
 ; ,

81?» S. HILDEGAHDIS 820

natura ipsius exposlulal ;
homoque cx spiraraine A venerari debet, ila ul in initio operalionis suaj
aDiniie dcsiderium ad quieque Nara anima
liabet. .<apiontiam ad<'at, et in line ejus timorem habeat,
ad ciflestia asceudit, et senlieiido cognoscit quuliler et ut in medio fortitudinem ponaf, intellectu
illius
qua-libet opera secunduni mcrita ipsoruni judicet etconsilioin ccelesJibus se muniens, scientia quo-
et ut per sensualilatcm corporis lolum corpus regi- quo et pietate in lurr.Miis se circumdans, qua> pari
tur, sic el ratioualis anima oinnia opera iiiembrorum devolioue illi iu auxilium anqilectcnda sunt.
sui
hominis ad se coliigit, con^ideraudo quod secun- Proinde curanduni illi id cst anima', ut primitus
dum desideria sua operari possint, ct lioc modo sapienter se dilatct, iu ultimo autem timide cum
meinbra hominis quemadmodum liumidilas terram verecundia se constringat, et inter htcc fortiludinc
genninarc facit, quia per totura corjius hominis, se cum decorc intclleclus et cousilii cxornet, atqtie
sicul humiditas per totain lerram dillusa est. Et ut eliam scicntia et dictum cst, se
pietalc, ut sujira
terra utiiia ct inutiiia germinat, ita et homo suspi- communiat. Et unumquodque istorum alii se con-
riuin sursum, et gustum pcccati ia se hobct. jungif, quodlibet opus boniim iu honestatc perli-
cicndo, Spiritus enim sapienli;e, spiritus quoque
De intervallis el vicaria cooperalione septem planeta-
rum, et quomodo a summitale humani cerebri ,
forlitudinis, ac spiritus timoris Domiui, animam
usque ad imum fjontis per septem loca xijuali ynen- hominis hoc modo imbuuut, ut in vera fortitudine
sura iidem planetx dislerminandi sinl ; et qualiter
sapicntcr incedat, et in iila timorem habeat, et
juxtii hivcanima se itcorpus suum quinque subsi-
sfens sensibus secundum septem dona sancti Spi- eliam in aliis ejiismodi quinque donis «quo animo
rifus bonis et affectibus et operibus exerccre de- ad supernuni Crcalorem se contincat. Motus enim
beat. ralionalis animaj, et opus corporis cum quinque
\XII. A superiori cliam summitale vasis cerebri sensibus ejus, qiiod totus parem modum homo est,

usque ad ultimam e.xtremitatcm fronlis hominis, habent, quoniam anima corpus non jilus movet
seplcm loca iiquali mensura a se disccrnuntur, pcr quam illud opcrari potest, ncc corptis plns operafiir
quaj septem plauel;i'. icquali spalio a se in tirina- quam per aniinam movetur, nec discreli sensus
mcnto distantes, signati sunt, ila ut in praedicta ab invicem se separant; sed in alta fortitudine ad
summitate summus planeta nolelur, et iu prajdicla invicem se conlincnt, ct totum hominem, tam in
frontis e.^tremitate luna ostendalur, ct in medio spa- superioribus quarn in inferioribus, ad quuilibet bona
tio istorum sol demonstrelur, reliquis planetis ex elucidant.

utraque parte loci duobus superius,

hiijus sciiicet
duobus quoquc infcrius in eumdem locum notatis, C
ct a se, ct a termino loci soliset aliorum planetarum
pari mcnsura a se distantibus, quoniam spalia haic
in capite hominis eequali mensura a se dilFerunt,
sicul et plaiietse isli in lirmamento lequa mensura
Quia
cerefjrutn hominis, tribus divisum cellulis, et
sensualitafem toti subministrans corpori, vicern so-
lis obfineal, qui Ires viundi parfes perlustrans
omnia quse in terris sunt tcmperando vel fovendo
conforfat, cf etiam i(jne suo funam accendit.
XXUl. Ccrebrum quoque hominis, in tribus cel-
lulis constans, nec plurcs habens, humiditati eliam

spatiorum a se distant. Et in summitate capitis snbjacens, omnique corpori sensualilalem viridita-

summus planeta signatur, quia ipse aliis ampliorem temque prfebcns, vires solis demonslral, qui orien-
circulum circuitionis habet fronti autem luna im-
; tilem et australem occideutalcmque plagam perlu-
ponitur, quoniam ut in frontc hominis vcrecundia strat, septentrionalem autem devitat, atque terraj

notatur, ila etiam in luna, quii- in aperto velut frons viriditatem per bonam suavitatem roris, et pluvia-
ajiparet, tempora et qualilales temporum discer- rum multoties immitlit, et crealuras tolius orbis
uuntur. In medio autem horum sol localur, quo- virtute sua tcmperando conforlat, quia eliam cere-
niam ipse quasi princeps aliorum est, super se pla- brum in fortitudiue calvariai continetur, ut etiam
netarum duorum defensionem, velut scutuni contra vires solis ardore superioris liicidi ignis roborantur.
superiorem iguem habens sub sc vero aliornm duo-
; Cum autem sol cursum suum iu longitudine dierum
D
rum substentationem tam sui quam lunaj retinens, facit, majus perieulum ab igne suo in terra est.
Sed quanto spatio summus planeta in superiori quam cum se declinat, quasi faciem suam abscon-
gradu suo a sole dislat, tanto etiam luna in inlimo dat. .Nam cum se decllnat (28), atque cum sidrribus
gradu circuilus sui ab ipso dillcrt, aliis ."fqualia ipsi occurrunt, eumque cum aere sustentaut, sed
spatia ut supra dictum est, iuter se habemibus. ipse hoc modo subscabellum pedum Domini descen-
Superior itaque et inferior pars firmamenli, ut crater dens, ibi in stalu suo permanet, ct omnia quaj sub-
lornatilis rotunda est, in supcriorique rotunditate fus terram suntregit, qucmadmodum gallina pullos
idem lirmamentum supcrius in-
sol posilus cst, qiii suos fovet, ac dcinde per la;tum diem stiper lerram
feriusque pertransit, splendoremque suum emittit, ascendens, cuncta qtia' super illam sunf confortat,
velut el vinum dc cratere funditur. Ha;c autem de- velut etiam gallina pullos suos de ovis provocat.
signant quoniam aniiiia in humaiio corporc ab in- Et komo in die opcratur, et in nocte dormit, ut sol
cceptione operum suorum usque ad linitionem eo- piajdictis duobus modis supcr terram et subtus
rum septem dona sancli Spiritus xquali studio terra operatur, dum in die super terram lucet, et

(28) Videtur deesse aliquid.

821 LIBEK DIVINOH. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 822

in nocte cuni descensu illius terra superius obtene- A propter anima tunc carni condescendit, illamque in
bratur. Sed et sicut per vires animse caro hominis aliquo opere delectari permittit, quemadmodum
in defectu suo reviviscit, quouiam ipsa carnem et mater lleulem infantem ridere facit. Atque hoc
sanguinem illius suslinet ne deficiat, ita etiam de modo caro cum anima aliqua bona opera, quibus-
igne solisluna accenditur quolies deiicit. dam tamen peccatis intermista, operatur, quod
Quod eodeyn modo anima viribus suis et corpus suum anima tolerat, ne quoniam sicut
caro obruatur,
rerjens, et Trinilale unuin colens, eumdem
Ueum in caro per animam vivit, ita etiam anima cura carne
planeiam quasi iinilando quamdam vel diem, vel bona operando reviviscit, quia in opere raanuum
noctem vicissim facere videtur, dum modo spiritu
fortitudinis, quem sol significat roborata, et subli-
Domini collocata est. Sicut euim sol noctem supe-
mata sanctorum luce operum refulget, modo concu- rando usque ad mediam diem asceudit, ila quoque
piscentiis carnis succumbens operalur. homo prava opera vitando sursum incedit et quem- ;

XXIV. Sic quoque anima scienter in viribus suis admodum sol post mediara diem inclinatur, sic et
corpus hominis regit, cum ille in bonitate et per- anima carni cousentit et ut hina per solera reac-
;

feclione et sanctitate intelligit et sentit, et scit ea cenditur ne deticiat, ita et viribus animse caro ho-
quse ad Deum pertinent, verum Deum in Trinitate rj minis sustentatur ne ininteritum eat,

colens, nec alium Deum in fallacia
etiam ea;dera vires animaa se in unum
simul operantes. Qua; cum spiritu
tangitur,ut initium operum perfectionemque eorum
cum line ipsorum ubique contempletur, ab illis qu;c
mala sunt declinat, et sic corpori in quo habitat
quserens, sicut Quod sicul cerebro, humiditatem a visceribus tra-
'conjuuguut henti, omnes corporis venx calorem administrant,
ita et soli rorem et pluviam interdum diffundenti
fortitudiuis ita
superiores circuli ne a calore deficiant ignibus
suis assistunt, et quod secundum ista concordise vel
dissonantise inier animam et carnem inveniantur.
XXV. Et quoniam cerebrum humidum est et le-

suavitatem supernorum douorum inducit, per quai ne, frigus habet, omnes venai cunctaque membra
omnia membra illius ad honestatem induoit, quo- corporis calorera ei submiuistrant, sic etiam soli,

niam vires ejus per fortitudinem potestatis Dei in qui interdura rorem et pluviam ad terras descen-
unum coadunatai sunt. Sed cum eadem fortitudo dere omnia superiora in igne lucentia ne iii
facit,

animam hoc modo roborat, domiuio illius totum calore deficiant ignem subministrando ei assistuut. |

corpus hominis servire facit, ita ut illinc lacrymas Sed et quia humore humectatur, caloreque confor-
cum gemilibus multoties educat, et tunc ipsum ho- tatur, totura corpus sustentat et regit, quemadmo-
minem in tanta humilitate et quiete continet, ut et dum humor et caior conjuncti oranem terrara ger-
in sajcularibus et in spiritualibus se regere valeat, C minare faciunt. De corde enim et pulmone, et je-
iuomnibus bonis decenter instructus. Unde etiam core, et de omnibus visceribus hominis, humiditas
anima ipsius per bonum studium velut in die bona ad cerebrum ascendit, illudque adimplet; et cere-
operando in altum ascendit sed dum concupiscen-
; bro humiditate istorum adimpleto, de eadem huuii-
tiae carnis consenticudo superatur, quasi in nocle dilate aliquid ad reliqua interiora desceudit, eaque
sopore deprimitur, nunc quidem forlitudine se mu- replere festinat. Similiter scientia aniraaj humidita-
niens, nunc autem desidiam sibi conjungens. Per tera lacrymarura educit, cum peccata in ipsa fri-
bonum namque studium, omnia con-
velut dies est gescunt, et teuor rectitudinis cum cseteris bonis
siderando, per desidiam vero quasi nox uihil pr«- operibuscalorem supernorum desideriorum ei in-
videndo; sed sicut nox per lunam aliquando illu- fert, velut etiam fortitudini, quee huraectationeia
minatur, eaque subtracta iterum obtenebratur, sic sanctitatis cuilibet lideli homini immittit, reliqua;
opera hominis permista sunt, ita ut nunc lucida, virtutes in adjutorio subveniunt. Et cum tali modo
nunc obscura existant. Cum enim anima per corpus anima rore et calore saucti Spiritus infunditui',
coacta maluni cum ipso operatur, tuuc virtus ipsius carnem sibi subjicit, eamque Deo secum servire co-
luce veritatis careus obtencbratur; sed deinde cum git. De bonis itaque cogitationibus et rectis confes-

in peccatis se gravari voluntatem ^ sionibus de utilitate justitiai, atque plcnitudine inte-

seuserit, contra
carnis se sursum tollit carnem aftligendo, ,'et quai- riorura desideriorum vigor sanctitatis ad scientiam
que mala opera ipsi improperaudo. Sicque lux bea- auimai tendit, illamque ita confortat, ut etiam per
titudinis nocte peccatorum su])erata exoritnr, ita |ut eumdem virorera totus homo conlra omnia adverja
per animam niala scicntia cum carue suporetur, ct tantis tuitionibus patientia; rauniatur, quatenus
caro in poinitcnlia et emeudatione pravorum ope- deinceps in divcrsa vitiorum moveri non possit.
rum deinde castigetur. Et cum caro hoc modo con- Sicut enira superiora sidera soli ignera ministrant,
stringitur, anima quoque illam secum ca;lestia ap- ita quoque omnia interiora hominis anima; vires ad
petere facit, quia spiritu forlitudinis tecum robo- ofiiciasua afferunt, et dum illa ad perliciendum ju-
ratam, timori Domini etiam celeriter illam subjicit. stitiam peccata neglexerit, cum rationalitate sursum
Anima quippe carnem adjuvat, et caro animam, ascendit ; sed cum deinde corpus in defectu esse
quia per animam et per carnem uuumquodque opus senserit, ilii condescendit ne namqiie
deiiciat. Ipsa
perficitur, unde etiam anima cum carne bona et vivens spiraculum est totum corpus hominis exci-
sancta opera faciendo reviviscit. Sed caro multoties taudo, sed tamen delectationi carnis contra volun-
taedium patitur, quando cum anima operatur; qua- tatem suam multoties subjacet. Et in bono persi-
823 S. IIII.DEGARDIS. 824

stere volens, velul sol cst, caroaulem in gustu suo A sudoreoi eniittit ; et sic in ipsa delectatio exoritur,
permanfus, quasiluua uude cum ipsa peccando
est ; et deiude homo per gustum delectationis operari
delicit, quemadmoduia luna dotrimenlum scntit, sed incipit. Sed cum auinia in scienlia sua senseril se-
tamea eadum auima contra vohnitalem carnis quasi cundum voluntatem et concupiscentiam carnis se
sol se sursum sa^pius erigit, et ila honio per quere- opora fecissc, carni muUoties a llictionem iieccalo-
lam ipsius, hoc modo resurgit, sicut ct luna pcr rum inspiraf, quia ui,ili;m operata est, et dcinde a
solem reaccendilur. Per humiditatem itaque caro concupisccntia carnis se suhlrahit, ne peccalum
ia peccatis dclectalur, et per calorem poeniteudo sciat, elita etiam corpus optat a peccalis abstinere.
luget, quia humiditas ex carne, et calor ex anima Et auima nequaquam oniillit quin corpus aftligat, et

est ; atque per ha;c duo omno opus, scilicet [raalum asperitatem de faclis peccatis ei inferat, ct idco in
et honuui, perlititur, quemadmodum et per ea for- homo semper est, ita scilicet ut anima
aflliclione
titudo terree omnia inutilia et ulUia germinat. Cou- querelam coutra carnem habcal, et caro dclcctalio-
dictus etenim isle in horaine est, videlicct quia caro uem nutrial quopropter et in opere pcccali velut
;

ia anima in ipsis aflligilur,

peccatis dcleclalur, et in egestione malum cognoscilur. Aiiima qnippe
ita ut carne et auima omnia opera hominis pern- mullotiesin delectationc carnis operalur, quam po-
B
ciantur, quoniam animx mala displicenf, quce carni stea repudiat, sicut etiam humore et calore terra
placent, quia caro rnortalis est, anima vero immor- tacta inuliles et utiles herbas germinat. Ac ctiam
talis, animaque ahsquecarnc vivit, caro autem sint- cum peccatorum diuturna consuetudo peccata ho-
auima vivere non polest. Anima ncnipe rationalo mini infesta fecit, tunc anima corpori multoties
spiramen est, atque in hahitaculo cordis sapientia inspirat, quatenus poenitentiam illorum a Deo quye-
ipsius cst, qua omnia computat, ct disponit, veUit rat, veiuteliam humor et caior snrsum sa^pius re-
paterfamilias in domo sua omnes res suas ordinat, trahuutur, et sic in medio isforum liomo et nialum
atque inde etiam hahet prudentiam, qua vasi suo el bonum operatur. Aliquando eliam cum caro ho-
cuncta utilia recte constituit, sicut et cor a pul- minis deleclationem suam inspicit, anima ad calo-
mone tegitur, etex hoc quoque discrelionem ad se rem rationalitalis se extendit, quamvis per terrenam
colligit, omnia juste dividendo, ut ctiam viscera inhabitatiouem sfrpius impodiatur, quoniam cum per
hominis recte et discrete sihi conjuncta sunt. Nam forlitudinem corpus coagulationem conceptionis
anima ignca est, unde et omnia itinera qua^ cordi suse retractat peccando, tunc rationalis anima re-
deputat calefacit, et inunum coquit, insimul ea re- frii^escit carni consentiendo. Sed tamen doinde ea-
tinens, ne alia ab disjungantur, eaque implens, c <^em anima ad rationalitalem se sursum extendit,
aliis

ne ulli eorum quidquam desit, atquc sic etiam cum cui et prava opera exponcns cor hominis etiam tan-
sapientia in cogitationibus prudenter omnia oflicia git, et illud gemere et lacrymari facit, et hoc modo
corporis ordinat : in hona quoque et sancta inten- carnera superat, ita ut corpus pro viribus ar.imaj
tione per fidera ad Deum ascendens, quoniani ab elTectum peccatorum non perficiat, sed de superiore
ipso sc missam cognoscit. Sicut enim humiditas ab rore sancti Spirilus tactum pristinam duriliam de-
inferioribus corporis ad cerebrum ascendit, ita et ponat, et peccata sua considerans, illa quasi pro luto
anima cum sancto desiderio Deum cognoscendo om- computet.
niaofiicia coiporis homiuis sursum trahit, et ut ite- Quia vas cerebri supcrioris ifjnis solem accendenlis
ruin eadem huraiditas descendit, inferiora corporis vicem tencat, et humor aquosi aeris ejusdem solis
implendo, sic eliam anima jcorpori condescendit, ne et calori tempc7-amentum ei cursui terminum nc ,

subjecta conr.remei prxbeat, ei quomodo secundum

ofUcia illius in offensione Deioperentur.
hxc anima sub potestale Dei et judicio posila, ei
Quod siciU cerebrum et inieslina dum humorihus re- rationalitale sibi indita discrete el se ei corpus
dundanl purrjatione indif/ent, ila eliam aer et terra suum in omnibus regeredebeai.
iempnrc autumni, ille per fila lonrja ei coagulata, XXVII. Vas itaque cercbri, quod cum fronte ad
hxc per spumam sordidam quibusdam locis pur- D
oculos cxlenditur, superiorem ignem notat, sub quo
gari videantur, ci quod eodem modo caro veneria
exsudalione exsiccari, anima j)(£?iiienlisB labore sol ardet, cujus ignis cum leni liumiditate aquosi
expiari comprobeiur. aeris permistuscst, idemque luimor punctum esl so-
X.WI. Cerebrum etiam impietum ex se rheuma lis, per quod iile termiuura loci sui transire non
spumat, visceraque cum impleta fuerint egestionem potest ; et hurnor iste per puritalem «•Iheris ad
faciunt, et ista frequenter in homine sunt, sicut et solem ascendens ardorem illius mitigat, ne ea quai
huraor super terram descendunt, eamque
et calor in terra sunt niuiio fervore suo consumat. Sic et
germinarefaciunt, sed postquam fructus ipsius ma- anima scientiam el ralionalitatem cum manife.^ta
turitatem pleniter acceperint, humor et calor sursuni verecundia et salubri circumspeclione in se habens,
retrahuutur. Quapropter in initio frigoris cum hiems potentiam Dei ostendit, sub qua fortitudo illa est
appropiuquare vidotur, aer sursum lendit, et de ca- quai felicia mentibus fidelium hominum
suspiria
lore solis aliqua parte coagulatur, qui sicut fila se immittit; eademque suspiria judicium fortitudinis
prolongando volare, et tunc ctiam de superiori hu- Dei relinent, ne in muUa severitale se |demonstret,
midilate terra moUescit, et sordidara spumam evo- atque per veram pcenitentiam ejusdem fortitudinis
mit; similiter cura ofticia carnis implentur, caro examiuationem ila deliniunt, ut peccata hominis
823 LIBER niVlNOEl, OrEH. SIMPLIGIS IIOMIMS. — PAUS 1, VISIO IV, 82(>

quando ille pcenitot oblivioni Iradat. Sed et quemad- A tempestates, tonitrua et grandinem miiltoties su-
modum ventus ignem ardere facit, ita et rationali- per terram producit. Isto modo anima cum scientiam
tas animam hominis movet et illumiuat. Hationali- suam in f.ivore elationis eursura extendit, per ilium
tas enim anima e?t qiiasi ventus, et quasi lumen
in eam quasi superius dcnigrat, quoniara suspiria ho-
in igne; ct anima spiraculum est a Deo in liomiue minis ibi in elationein exlenta puritate verae lucis
missum, quod indeiicieus et rationale est, et sicut carent. Unde etiam et ipsa turbulentia supernse for-
iguis sine ardore ignis non esset, ita et anima sine titudini hoc modo repugnat, quod eadem forlitudo
i'ationalitate intciligibilis non esset, cum coetera calore cQ?lestium desiderioruin eamdcm scientiam
crealura irrationalis veiut venlus pertranseat, quia non excitat, sicut et vindicta IJei, qua? peccata ho-
flammans ignis non est. Nam ralifinalitas animam minum paulatira examinat, potentiam ejus multolies
cum scientia ubique ducit, mille modis ea conside- retinet, ne peccantera hominem omnino conteral.
rando : et cognoscendo qua> homo facit, unde etiam ejusdem scientiye concupiscentiam
Et tenebrositas
cum ipsa anima bonum in scientia sua intelligit, in et temeritatem peccalorum negligenti homini ?a'-
gaudio sicut sol ardet, et cceleslis est. Sed tameu in pius infert, quia supernum judicium non inspicil,
hoc ardore cojlestiura anima semper manere nou ut etiam idem judicium in vindicta diversos exoes-
potest, quoniam caro hominis deflceret, et ideo
B sus delinquontium conterit. Anima utique quoniam
anima refrigerium in aliquare corpori infert, quein- amplexionem dileclionis ad corpus cum quo opera-
admodum Filius meus in mundo corporaliter ma- tur habet, sa?pe illi conseutit, et cum iterum ni-
nens modo oravit; modo laboravit, et deinde corpus gredinem consensus islius in ignea rationalitate
suum recreavit, et hoc absque peccato fecit, quia agnoverit, carnem per poPiuitentiam se aftligere fa-
siue peccato conceptus fuit. Quemadmodum etiam cit, et iterum illam confortat, ue homo in sensibus
punclum solera retinet, ne metam suam transeat, suis deliciat. In corpore namque hominis anima
sic et anima corpori consentiendo illud temperat, manet, secundum quod illud in humoribus suis in-
ne deflciat; et hoc in magna puritale facit, quate- venit, utetiam apis favum cum melle in vase suo
nus corpus hominis pravis operibus non derideatur, operatur, nunc scilicetpurum, nunc autem turbi-
et ne etiam pro nimia ccelesti intentione extermi- dum. Quando enim anima cum ignea rationalitate
netur, velut humiditas solem temperat ne cousuma- sursum hoc modo ascendit, ut corpus ascensum il-
tur. Aninia itaque discretionem in omnibus amat, et lum tolerare non possit, tunc iterum descendit, et
ideo quoties corpus hominis absque discretioue aut corpus confortat, quia caro velut terra fragilis est,
comedit, aut bibit, aut aliud quid tale indiscrete fe- C et sic anima et corpus diver?a certamina inter se
cerit, vires animse scinduntur, quoniam omnia cum habent, quoniam homo lucida et tenebrosa opera
discretione agenda sunt, quia homo in ccFlestibus cum anima et carne operatur.
semper esse non potesl. Et ut per nimietatem oeslus Quod ita cerebro totum corpus hominis quemadmo'
solis terra scinditur, et per incongrueutem pluviam dum Aole, qui medius planetaruin est, supcriora et
iiiferiora roborentur, et de eo quod tribns partibu.-i
germen non exsurgit, sed per rectam con-
utiliter
mundi a sole illustratis, quartam Deus (enebrosam
junclionem caloris et humoris terra quse jue utilia et frigidam reliquerit, el mijstica horum ratio se-
germinat, ita etiam et per justan: temperantiam cundum interiorem hominem.
omnia opera cadestium et terrestrium discrete et XXXIX. Et sicut prfffatum est, per vires cerebri
bene ordinantur et perflciuntur. Hanc autem discre- totum corpus hominis retinetur, quemadmodum et
tionem illi cum quibus coelum illuminatum est di- per solem superiora et inferiora roborantur. Sol
lexerunt^ et adhuc diligunt; sed diabolus eam ha- in superiora et subteriora lucet, totumque
namque
bere noluit, uec habere vult, quoniam vcl in nimiam firmamentum, excepta plaga aquilonis, circuit. Cum
altitudinem, vel in nimiam profunditatem tendit, enim Deus totam terram cum creaturis roboravit,
unde cadeus non resurget. unum locum vacuum dimisit, quatenus creatura co-
D gnosceret qupe et qualis ciaritas Dei esset, quoniam
Quod sicat nigredocerebri caloreet humore coarjulata
flegmaveliivorem corpori liominis diffundil, sic pt per tenebras lux honoratur, et lucidte parti tene-
sccundo circuloesi, tempestalcs
ni(jer iynis, qui in
brosa pars ministrat, vacuus locus existens, quia
et fulgura mundo
inducat, et in liunc etiam modum
anima elatione etcaro concupiscentiis corrupta, di- Lucifer illum elegit quando Domiuo suo a?quari vo-

versa adinvicem altera alleri resistendo certamina luit. quoque in orienle oritur, et in meridie in
Sol
habeant. ardore magis et magis forlior est; sed post
suo
XXVIII. Sed ct cerebrum quamdam nigrediucm mcridiem in occasum se declinat, et sic cursum
superius habet, quia auhelitus homiuis humidus exi- suum usque in mane perficit. Et quia in partem
stens humiditatcm illam sursum mitlit, qufe in iine aquilonis non procedit, ideo in mane et circa vespe-
suo ubi ultra uon procedit, nigredinem facit, et ni- ram frigiditas in terra esl. Ego autem qui sine ini-
gredo htec ardori resistit, ne idem oerebrum in tio snm ignis sum, per quem omnia luminaria ac-
fervorem erumpat, velut etiam niger ignis lucidum cenduntur, lux qute tenebras obtegit, nec tenebrse
ignem retinet, ne terminum suura iranseat; eadem- lucem comprehendere valent. Itaque lux tenebris se
que nigredo cerebri tlegma et livorem reliquo cor- non admiscet, nec tenebr;r' ad lucem transire pos-
pori immittit, quemadmodum et niger ignis iste sunt. Sicut enim honio iu bona scientia, quae lu-
821 S. IIILDEGARDIS 828

inen verilalis exislil, a Doo conslilutus est, el ut A bona ncgligens id quod malum
oppriniitur, quatenus
in raala scienlia, vacuum locum habet in quo
quic est semctipsam tartareis locis immittit. Dia-
faciat,
uulla constitulio mcritorum aut pnfmioium est, bolum quoque repudiat, qui Deo similis esse voluit,
ad malum declinat, sic etiam iu homine coilum et et per hoc a parte aquilonis scparalur, quod sive
lerra, lux et teiipbric siynantur. Per scienliam uti- bonum sive maluin operelur, Dcum se non nominat,
que omnia opera hominis reguutur, ut etiam per sed a Doo crealuram per ralionulitalem coguoscit.
spiritum fortitudinis caUeraj virtutes continentur, Ipsa quoque terrenum vas suuin mulloties docet ut
quia idem spiritus et in spiritalibus et in saeculari- opera quoc coilestia sunt faciat, itenim concupis-
bus caiisis viget, hominemque ab insidiis anliqui cenliis carnis conscutit, de quibus se itcrum cxtor-
5er[)entis dcfendit, qui vacuus ab omni felicitate, qucns, vas suum aflligit, cum ad otlicia sua ascen-
claritatem Dei domonstrat, ut per malum id quod dit, omuia mala eodem vasc suo per iKi;nitentiam
in
bonum cst cognoscatur, quoniam servus domino suo excribrans, sicul hordeum a tritico ejicitur. llaic
subjectus cssc debet. 1'orlitudo eiiim in incoeplione animaj opera sunt, quoniam quando illa bonura oj)e-
et in actionebonorum operum robusta existens, ralur, est quasi sol cum in meridic ardet; cum au-
posl completioueai eorum in iiio mala devitat, et tem ad malum anhclat, est velut sol cum ad occasum
sic ad initium suum recurrit, nec malum appelit, ' declinat; sed cum deinde per pujnilenliam resurgit,
quia tam in inilio quam in line jiervei-sitatis calor cst ut sol cum a lempestatibus spleudorem suum
Spiritus sancti nou adest, sed torpor et negligentia avertit. Sed taraem cum horao per vires animaj
hominem ad uociva pertrahcns. Scd ille qui sine crescit, veuis ct meduilis suis nondum implelis vcl
principio est lumen hoc existit, quod omnia luccn- roboralis, propler teneritudincra corporis ea quai
tia incendit et omnes adversitates tenebrarum dc- ccclestia sunt nondum cognoscere potest, nec eliam
pellit quoniam ab ipsis exterminari nou valet. Et pujnas iufcrnales disccrnerc vulet, quia corpus suum
ut iidelis liomo a Deo regitur, et sicut perversus ad perfectionem nondum excoctum ost; unde eliam
ab eo alienatur, ita ct in homine quaiiibet elementa anima cum vase suo tunc vacat, quoniam idem
ordinote distincta sunt. Anima quoque velut ignis iiomo tiniorem tunc non habet, quemadmodum et
apparct, sed ralionalitas in ipsa quasi lumen est, homincs in prima mundi limore legis care-
a;tate
et rationalitate qua^ lucida est, hoc modo perfun- baut. In pleua vero a^lalc homiuis anima cum cor •

ditur, quemadmodum mundus sole illuminatur, pore roboratur, illudque boua opera facere cogit;
quia j)er rationalitatem omnia opera qufu in homine scd corpus a voiuntale ipsius declinat, vires suas
opcratur, pra'videl el cognoscit. Ilomo quippc gu- q sccundum concupiscentias carnis excrcens, et hoc
stum et desiderium in se habet, atquc j^er li;i'C duo quandiu vivit facere satagit, uisi per pceuitenliam
sanguis in venis ipsius cum calorc medullaruia viribus animaj rcfrenetur.
movetur; et sicidem homo opcratur, quemadmo- Quia frons inter cerebrum el oculos consislens, iia
dum rota cursum suum j)cragit, cum ad currcndum infirniilates qux de ccrebro et stomacho nascuntur
qiioniam corpus gustura ct desiderium
irapellitur, colligit, quemadmodum luna ca quie de superiori-
bus descenduni ct dc inferioribus ascendunt recipii;
habens animam hac et illac impcllit, ita ut secun-
ct quod oculi albuf/ine et pupillis in humore suo pu-
diim eosdem impulsus illa gressus suos multoties rum xtherem, sleilas et vaporem de subjacenlibus
dirigat. aquis ascendentem insinuent, ct muUiplexhorum in
qualifatibus animi considcralio.
(Juid sigmficet in actihus hominis orlus vel occasus
solis, el quid nunc nubibus vel niniielale tempesta- X.\.\I. Ut autem praidictum est, a fronte usque

/uni occuliatus non apparel, nunc hic abstersis lu- ad extremitatcm nasi puro a-there designato, frons
men suum terris rrstituil. intcr cercbrura et oculos cxisleus constitulionem
\W. Sol etiam nigra nube obscuratus, atque cercbri et oculorum sustinct, el inhrmitalem qua;
falgure et tonilru, ct uimietale plaviarum obruliis dc cerebro et stomacho nascilur in se continet, vel-
non apparet, sed illis omnibus cessantibus iterum D ut eliam luua sub sole slellis circumdata, ea qua;
lumen suum effundit, in hoc animam horainis de- de supcrioribus dcscendunt, et qiiic dc inferioribus
monstraus, quia cum illa j)er corpiis ita j*rcmitur, asccudunt, miiltoticsrccipit. Oculi cnira, qiii jilurima
ut secundum concupiscentiam carnis operctur, ra- conspiciuut, stellas qua; undique lii-
lirmamenti,
tionalitatis lumen in ip.^a obnubilatur, quoniam ira ccnt, ostendunt. Nam
albugo eorum j^uritatera <e-
sicut fulgor, et avarilia vcliit tonilrus, ct illicita thcris, claritas qiioque ipsorum sj)lcndorem iliius,
carnis desideria, queraadinodura nimictates j)Iuvia- j)nj)illa vero slcllas, qiue in eodcm a;therc sunt, dc-
rum Scd cum deindc per pcenitenliam ab bis
sunt. sigiiat; humor vero corum, humorem quo idera ae-
se purgaverit, itcrum in claritate veri luminis il- Iher a subtcrioribus aqiiis hu'ncctatur, ne a supe-
lustratur, sperando quod liberari et salvari possit. riori igue la^.dalur, demonslrat. Hoc itaque cst,

Halionalitatem itaque anima exspirat, velut ignis quod inter scicnliamcircumspectionem anima in
et
sciDtillas emittit, et per eam ccelestia et terrestria vera poenitcntia locata, vas suum per gratiam Dei
discernit.Quapropter etiam si corpus pcr eam ila ad pcenitentiam impellit. Verecundia quoque inter
superalur, utjusta et bona opera opcrctur, dc k- scicntiam et circumspcctioncm dcgens, viam illarum
tcrna vila gaudf^liit; vcl si hoc modo per corpus notat, quia rccte incedit, cuin pudiciliara amat, at-
 ;

829 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 830

que no.xia qucfique iu se occuitaudo ad nihiilum re- A venlos commotum slrepilu suo mare aliasque ter-

digit,ne iu paiam prorumpant, sicut et timor Do- rarum aquas concutif, fumum et Immorcm de
illai

miui fortitudine cffilcstium virtutum valJatus, aeterna se producunt. Sed nubes ipsas, fumum scilicet et
et caduca in semetipso bene moderatur. Circum- humorem, cxcipientes ad lunam exlendunt, quos
spcctio namque, qua lidclisboualiomo quaelibet illa velut siliat ebibens, iierum ad nubes remittit,
sibi prajvidct, ardens dcsiderium ipsius quod ad pluviamque congrueutcm iilas producere facit,
superua habet demonstrat. Consideratio euim cir- quoniam hoc modo de subterioribus aquis quas
cumspcctionis, ({ua liomo ea diligenter considerat nubes sursum Irahuut, ileramque remitluut, pluvia,
qua'. animai sute ulilia videt, sinceritatem verse poi- super terram descendit. Sic etiam cum anima iii
nitentiai appetit; perspicacia aulem ejusdcm consi- homine aliquando, vel ex securitate salvationis suiB
deralionis decorem ipsius poenitentite diligit, cum gaudet, vel quasi de pressura peccatorum suorum
homo a peccalis se purgatum aspicit. Intentio quo- mojret, scientia liominis cum conscia confessione
qiie ejus, qutc quasi pupilla oculi est, ardenlia et pomitentiai per timorcra movetur, atque cum his

lucentia opera quaj in illa sunt clariiicat, sed indul- suspirando sursum erigitur, operaque illius cir-

gentia peccatorum, gemitus et suspiria, quibus pce- cumspiciendo, lacrymas ab ipso

educit, cumque
nitentia humore lacrymarum discutitur, ne poten- ^ plangere facit, quia cum timor Domiui hominem
tiali judicio Dci ferialur, exornat. Anijua etcnim concutit,ipsum sitibunde in gemitibus tlere com-
undique circumspicit, unumquodque opus incipiens Unde lit ut cum homo interdum adversitatem
pellit.

et operans, quoniam ignea est, et cum aere spirat, sacularium rerum dellet, animum multolies ad
atque cum scientia et ralionalitate omnia peragit et appetitum cojlestium, negiectis sajcularibus, retor-
discernif. Nam auima in jcorpore roborata fortiter queat. Nam cum homo a Dco recedit, ct eum in
opcrari incipit, et hoc facere desiderat; sed quam- oblivionem ducit, mox anima ejus contremiscit
plurimaj infirmitates, carnis vicelicet, in medullis, unde et omnia membra honiinis, quis viribus iliius

in sanguine et in stomacho ei occurrunt. Ex calore impleta suut, in aliam viam commoventur, quasi
namque niedullse sanguis hominis a?stuat, ct ex Deuni venerandus et tiniendus non sit; sed illa vasi
pondere ciborum stomaclii sanguis ardet istffique ; suo verecuudiam et confusionem peccalorum pro-
infirmitates viribus animse quoddam ob)tacuIum ponit, illudque suspirare facit, ita ut suspiria heec
sunt, quia de ardore carnis incestus, quem Satan iacrymas educant. Et sic de suspiriis et lacrymis
dolose texuif, pullulat, atque ad animam de terrenis islis viriditas poenitentice exsurgit. Quapropler et
ascendit, illique proponit quia homo caro sit et eum p ipse in operibus bonis denuo suscitatus, gravamina
secuudum carnem vivere oporteat. Uude et ipsa peccatorum suorum in tanta diligentia et poeniten-
per corpus quod deorsum est, multoties cogitur tia examinat, ut carnes membrorum suorum ali-
mala cum illo operari. Opera quippe animai cum quantulum exsiccentnr, et tanta amariludo in corde
mobili corpore sunt, quemadmodiim luna stellis ipsius crcscit, ut intra se multoties dicat : Utquid
circumdata est, ipsaque anima per scientiam arti- ad tanta crimina natus sum? Cum anima mea iu
liciosa cum reliqua creatura ut opera artis
est, ita Deum peccavi, et cum ea pccnitentiam ago ad Deum
ejus, de superioribus, sive de inferioribus sint,
sive suspirando, qui formam Adte de Virgine dignatus
iu vase suo videantur et cognoscantur, velut stellaj est suscipere. Unde et ego contido quod mc non
aut lucidai aut obscura? in lirmamento lucent. Can- despiciat, sed a peccatis meis absolvut, et etiam
dida eliam scientia quasi albugo oculorum in ho- per vultum sanctae humanitalis suce, in vera lide
mine apparet, intellectusque velut claritas corum me pcenitentem suscipiat. Tunc auima el corpus
in eo fulget, et rationalitas quemadmodum pupilla in unum se conjunguut, et concordes ad Deum an-
ipsorum in eo lucet. Quapropter etiam homo sic ad helaiit, quouiam animai peccata nequaquam pla-
ccelestia tendere gemendo cent, sed tantum ex stupore carnalis concupisceu-
et Ilendo cogilur, ubi se
indignuni pra^mio remunerationis ajstimat. D tia; carni cogitur conseutire, quia si delectationem
ajtern<;e

quoniam multis peccatis se oneralum novit, ideoque anima ad pcccatum haberet, homo in luto peccato-
ut poenas judicii tantum evadat, contendit. rum semper sordesceret. Nam iu peccatis aninia

Quibus ex causis et lacrymae de humoribus cory^oris non delectatur, cum corpore opere-
quamvis illa

coUeclx ab oculis, et pluvise ab arjuis inferioribus tur, ut etiam elcmenta quai homincm sustinent,
sursum tractx e nubibus dejluant, et diligens ho- ipsum ad peccatum non cogunf, sed tameu eum
runi secundum affectiones animx expressio. per judicium Dei iu peccatis dijudicant, in operibus
XXXII. Et cum homo aut lajtitia aut tristitia in autem honis suavitatem et lenitatem super illum
corde suo commovetur, venulae cerebri ejus, pe- ostendunt. Et quoties aniina cuni corpore mala
ctorisque, et pulmonis ipsius etiam concutiuutur, operari cogitur, illud tristitia replet, quoniam ea-
unde et venula? pectoris et pulmonis humorcs sur- dem opera sibimetipsi displicent, sed cum id quod
sum ad venulas cerebri mittunt, illa-que eos susci- bonura est cum corpore perfecerit, idem corpus
pientes oculis infundunt. Sicque hominem ad lacry- gaudere facit. Quapropler etiam homo qui bonuni
mas perducunt, quemadraodum cum aut in initio operatur, per gratiam Dei, ipso nescieute, ab Iio-
augmenti seu detrimenti luniE firmamentum per minibus diligitur ; qui aliquando in tantum pro
 1

83 S. HILUECAUniS 832

licit, bona inexplebiliter operari a' petat, quetn- A nisterio adsnnt, qiiidam radii aliquando in ca>tera
ul
admodum etiam angeli vullum Dei inspiciendo, sidera mittunlur, ita ul alterum lumen ab altero
contemplatione ejus extoediari non possunt. Anima excitetur. Auiraa quippe, cum prava et lurpi^
quoque ipsius gaudium bona» operationis habens opera videt, tristalur, et cum ea per malum i'umo-
corpori condescendit, illudque a peccatis concutit, rem quasi per odorem intellexerit, siispirat, atque
alque per humilom ptLMiiteuliam su.^piria el la- cum ea quasi per giistum cum corpore piMfecerit,
crymas ei immillit, qualenus ad virtutes virescat, honiinem lacrymas effauiiere facit, illique poiuiten-
velut etiam nubes aquas sursum trahunt et iterum liam immiltit per scientiam, suspiria per rumorpra
remillunt. peccaiorum, lacrymas autem per etfeclum eorum-
Quia sicui )uilla forma risibilis sine nomine, ila liluminatrix vero anima^ pcenilenlia est, et in ipsa
nec sine mensura sit ; et quid in interiori homine suspiria et lacrymai sunt, et velociler culpas in ho-
xqualis exteriorum mensura oculorum significel. mine diluit, in qiia suspiria ct lacryma^ generan-
W.Xni. Ut autem nuila forma visibilis sine tur, quaj vera? puMiitentiai adsunt, quemadmodum
uomine est, sic nulla sine meusura est. Lude eliaui eliam per spiritum forliludinis et timoris Dei cm-
ambo oculi hominis sequalem mensuram habent, tene virtutes excitata; iidelera hominem eflicaciler
atque speculativa vasa eorum in circuilu suo
B •

illuminant.
a-qualia existunt. Deus enim virlutes a viliis, sau- Quud sicul menfo capui et superiora per nubes su-
cta quoque opera a peccatis separavit, velul ciea- stenfantur, sicut etiam ossa in homine per icjnem
turas quap homiui notaj sunt formis et nominibus duranlur, et per friyus medallx coayulantur, et
in uiundo terra per seslatem et hicmeni ad frncti-
suis ab invicem discrevit, ita ut eliara homo in
ficandum excolilur, ila et mentes fidelium igne
circumspectione qua- sibi, quemadmudum in oculo, Spirilus sancli et rore compunctionis ad quailibet
quaelibet bona pra>videat, et eliam in cousidera- bona corroborantur, ei inerlia torporis et ncgli-
tione bonaj inteulionis suae, sinceram sequalem- genliae debiLilantur.

que discrctionem habeat, ne si in bono modum ex- X.X.WL Ut omnia quse in capite hominis suut
cesserit, in profundum corruat, aut ne si in malu per mentum conlinentur, tali etiam modo cuncta
nimietatem apprehenderit, in dcsperatioue omnino prajdicla iu slatulis locis suis per nubes siislent.in-
pereat. tur,quod designat ut meutes fidelium stabilitatem
Quia judicium raiionalis animx el bono prxmium bonorum operura ita arripiant, ut in bonis perso-
et malo pienam debeal constituere, ei quod ad verantes ad cajlestia perveniant. .Estus etiam ossa
comparalionen xternx retributlonis nulla pceni- ^t tvirrus meduUam in homine sisnilicant, quoniam
ientia sufficerei, cliamsi arenam omnem et maris
anima per ignem ossa coquit, et per frigus quod in
gultas transccnderet.
vas suum trahit meduUam coagiilat ; sic etiara per
X.X.XIV. Anima quoquc in rationalitale oslendit
cpstatera, et hiemem tota terra probalur, ifa ut
quae et qualia peccata sint, modumque peccandi et
fructus ejus per frigus tirmamenli sub terra coa-
pcenitendi demonstrat. Ex viribus enim auimai
gulet, et per calorera illius solvatur. Calor ete-
homo ad poenitentiam imbuitur, cum omni stiidio
nim solis et huraor de aquis in nubibus ita se con-
peccata sua per pcenitentiam affligit, velut pluvia
juugunt et admiscent, ut per haec omnis fructus
ignem exstinguit; sed tamen, ad comparationem
in terra regalur et firmetur, quia caior solis ct
scternse gloriae et ineffabilis retributionis, vix con-
liumiditas aquarum tolam terram quasi coleudo ita
siderare polerit quomodo salvandus sit. Nam si
vasa sua
fruclificant et perficiuut, sicut tornatur
pccnitenlia nominis areuam et supra aquas
supra
ad peifectum perducit, tanla quoqiie hrmitate iu
maris esset, salvalionem tamen gaudii sui pro in-
uubibus ad invicem copuiautur, ut nequaquam
etFrjbili gloria aelernce vitie vix considerare possef.
exeuudo, nec aute novissimum diem iulraudu et
Et o ubi invenitur iste qui conciipiscentias carnis
hac nec illac se spargendo dissipentur aut separen-
suae non impleaf, a peccatis declinando? Scienlia d
lur. El atiima in homine per ignem sancti Spiri-
namque rationalis anima: in duobus modis est,
tus ad qua;libet bona roboratur, atque per frigus
quia bonura cognoscit, et malum senlit, bono
torpoiis et negligi;ntice debilitatur. Ignis quippe
scilicet prjemiiim, ct malo ptrnam conslituens;
furtitudinis et compunctio raentis homiuis se in
atque haec officia animcc sunt, qiiibus corpori adest
invicem admiscentes, bonum fructum in homine
multoties operando, secundum quod illud exposlu-
])roferunt, homineinquc inomni ulilitatc ita con-
lat. Uude et homo ut dies est in bonis, et ut nox
forlant ct exornant, ut nequaquam a servilio et
in malis.
dilectione Dei separari possit. Nam cum horao
Quia sicui homo oculis ei cxteris sensibus conforta- molesliam et taedium peccatorum incurrerit, per
iur, et ccelum sole, luna et stellis, vicaria sibi luce
eamrlem molestiam peccata in ipso ita conslrin-
subvenientibus, illustrntur, ita et anima vcrx
operiljus pa>nilenlix illuminelur, el suipiriis vel gunlur velut per densum fumura ignis deprimitur,
lacrymis cilo a peccatis diluatur. ne in suis viribus ardeat. Cum enim per vires ani-

.XXXV. Homo quoque per oculos videt, per na- maj, volupfas carnis in mente hominis dirumpi-
sum odorat et per os gustat ; sicut eliam per vim tur, mox suspiria ad coelestem patriam in eo te-

solis et luna; a summis stellis, qujp ipsis cum mi- xuntur, quemadmodum per apem favus cum melle
833 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS 1, VISIO IV.

in vase ipsiiis a-dilicatur, ubi etiara nova et vetera A igiies suos stellis non auiem soli infundit, quoniam
ejusdera lioiniuis opera simul admista, cum vera ille velut princeps existens, in uno statu semper
iiumilitale regantur, ne per calorem superbifP. est.Hoc quoque uiodo anima constantiam et sccu-
corabusta arescant. Per ignem itaque Spiritus ean- ritatem in liomine ad tiraorem Domini mitlit, quai
cti, et per humiditatcm humilitatis fructiforae vir- quasi via illius sint, quia dum homo Deura tiraet,
tules in vase Spiritus sancti, in quo sapientia interdura prosperitas, interdum quoque adversitas
mansionem sibi aedificat, periiciuutur, ita ut idem ei occurrit, in quibus eum recte incedere oportet,
liomo virtutes quae serenissima? coram Deo et an- ita ut nec de prosperitate elevetur, nec de adver-
gelis ejus sunt, ad se colligat, quasi in odore om- sitate oppriraatur. Unde et cum spiritu fortitudinis
nium aromalum, ubi deincepsnon deiiciunt. munitur, se robustum in oranibus ostendit. Virtutes
Uem de ulUiiate sensuum in homine ef. siderum in enim istse protectionem iutentioui horainis faciunt,
viundo, el quod dolns diaboli, quo Evani decepil, quemadmodum timor Domini fundamentura et scu-
etoriginale peccalum loti per eam posierilali trans-
tum aliarura virtutum est, quoniam cum ipse for-
fudit, quasi nebula sit, quae de nocivo aere con-
titudine induitur, cgeteras virtutes ad se coliigit,
surgens terram obtegendo et fructus Iwdit, et ne
claritas dici cernatur vi^um prsepedit. easque et fortiludine et limore raunitas ostendit,
R
XXXVII. Sed et per visura oculorura, auditus, ubi horainera coelestibus desideriis tam in adversi-
odoratos rationalitasque oris et tactus reguntur et tate quam in prosperitate iuhcPrere facit.
cognoscuntur, sic utique ut sciatur vel quid sint, De naso, ore, auribus, quantum in homine valeant,
vel quomodo siut, sicut et per solem ac lunam et et quid diversi efeclus eorum in exierioris mundi
elemeniis et in interioribus animx significcnt,
per stellas oranis constilutio lirmaraenti regitur et
et quod in omnibus exempla sanctorum sequenda
illuminatur. Homo enim per oculos videt, qute cum sunt.
sapientia cognoscit, eademque per auditum, odo- XXXIX. Sed et a naso usque ad guttur, aquoso
ratum et per gustum capit. Quaj autcm in pectore aere cura sibi supposito forti et albo lucidoque
sua congregat, ea per scientiam scit, sed ea per aere pra^moustrato , nasus hominis aerem qui aquas
oculos non videt. Nam et serpentinus dolus occul- movet signilicat ; os vero in rationalitate humidi-
tus erat, qui se tunc raanifestavit, cura Evam pri- tatem earum demonstrat, aures autem strepitura et
mo illa nesciebat, eamque dece-
iulerrogavit quod sonum ipsarum aquarum manifestant, quce per
pit,quoniam ipsa sine dolo fuit. Istud inilinm in ventura aquosi aeris et per elevationem nubium
primo origiuali peccato per deceptionem diaboli convenienter inundant. Nam auditu auris iuteriora
exorlum est, ipsumque est quasi nebula quse de q horainis conculiuntur, sicut et sono superiorum
nocivo aere surgit, totam terrara obtegens, ne pu aquarum elementa penetrantur, el humore os ra-
rus dies inspici possit, et quse opera sapientiai lionalitatis perfunditur, velut humiditate earumdem
quasi designando corrodit. Sic quoque dolus nec aquarum superiore humectautur, ne ariditate con-
jocunditatem, nec gaudium habet, nec in ulla sumantur, alque odore nares replentur, sicut et
parte in quiete est. Ila^c etiara designant, quod ad aere ea-dem aqua", commoventur. Quod autem nasus
intentionem hominis quilibct sensus ipsius decli- sursum ad superiora in longitudine tendit, hoc est
nat, sicut et virtutes ad correcLionem ipsius festi- quod aer iste qui aquosus est in puritatem superio-
nant,cum hoc a Deo poposcerit. Quo enim intenlio ris aitheris et in ardurem superioris ignis humores
hominis eum ducit, illuc quoque et sensus suos suos transmittit, etab eis temperamentum fortitu-
dirigit, sed taraen cogitationes cordis ipsius quan- dinis ne difllueudo dissipentur aut dissolvantur
diu in occulto manent nesciuntur. Sic etiam ncc
quoque cerebrura et venaj pur-
rccipit. Per nasum
Eva cum a diabolo decepta est, calliditatera illius gantur, quia etiara eadera elementa interdum com-
novit, quoniara ille se totura ita obtexerat, ut dolus mota, humore et fumo in superioribus raultoties
ipsius a primo parente videri non posset. Unde et expurgantur. Purus enim a?lher humiditate aquosi
omnem mundum in malo evertit, quia nihil boni in ^ ^eris, ut pra-fatum est, perfunditur, queraadmo-
se habuit. dum poenitentia operibus et exemplis justorum il-
Quod supercilia ad munimentum oculis data itinera luminatur, et ut auditus auriura verha scientioe ca-
lunge designent, menstruis crementis et detrimentis
pit, iuqua verba ejus sonant. Flatus quoque odoris
obnoxia, et quod secundam lioc animx inter pro-
spera et adversa in iimore Dei constanlia et secu- et humiditas rationalitatis oris in unum se conjun-
ritas tenendae sint. gunt, madidumque humorera habent et sicut ;

XXXVIII. Supercilia vero hominis itinera lunae etiam aqua fluit et son.it, et humiditate sua totam
declarant, viam scilicet alteram, qua ad restaura- terram perfundit, similiter et aquosus aer superiora
tionem sui sub solem vadit, alteram autem, qua a elementa humectat. Spiramen etiam animfe rectum
sole incensa recedit. Et supercilia defensio et mu- iter pcr nasum et per os habet, quod extra termi-

nimentura oculorura sunt, velut et luna tutaraen num suum nec ascendit nec descendit, sicut et
et nutrimentum stellarum est, quia dum a sole in- idera aquosus aer itinera sua ut positus est tenet.

Censa crescere incipit, ignem tam a stellis quam a Ha>c etiam designant, quod anima dono Dei in ho-
sole recipit, in hoc illis subveniens, ne in nimietate mine facta, cum discretivo intellectu boni odoris
ignium superabundeut ; et dum in detrimento est. intenle gustat exempla justonim, qute ihi verborum
 83: S. ini.DFJ.ARDIS. 83(!

viriJitate aiuiitus aliorum infiideral, interna cor- A denuo por incopplionom peccandi mala facial.
tlis concutil, qualonn? gratia Spirilus sancti per- Quid virlulis vel forliludinis per denlcs, qui cavcr-
fusa, odorcm virlutum omui desidtMMO relineant. Tiosi sunl, nec vicduUam habenl, in nobis expri-
vialur.
Ooapropter cl temperantia odorcm bealiludinis re-
ripiens, ct considerans opera fidclium, (juse t.Mn
XLI. In denabus autcm relentaculuin carumdem
aijuarum monstratur, quod secundum modum den-
Itonis insistendo quam a malis pcr pa-nilenti.un
tium forte et lirmum est, videlicet fortis ct albus
desistendo perliciunt, potcntiaj Dei commiltit, ne
lucidusque aer, qui aqiias istas conlinet, ne mo-
per immoderationem dissolvantur, quia per tem-
perantiam li'>ni odoris scienlia liominis purgata,
dum suum excedcntcs dissolvantur. Per
boc osten-
dilur quod mens hominis cum gratia Dei per ani-
ipsum in bonis ubiquc robustum reddit. Poinilen-
lia quippe veris gemitibus mullolies sublcvatur,
mam lirmalur, et retinetur, ne per malas cogita-
tioncs niniis diffluat, ita ut eas sibi voluntarie por
iibi vera et sancta verba a^dilicatione lidelium pro-
illicita desideria atlrahat, quai oliam modo per
f.Muntur. VirUis onim rcctip moderationis in liis
opera pcccatorum quasi tcmpcslas, niodo pcr pos-
esse dcbet, qnateuiis omnia oj^era sua lionio bcne
nitenliam eorum quasi raedicina in homine eflicitur,
disponat, et se ad ca-leslia juslo inluilu ita altol-

lal, ne modum suum B Dentes etenim bominis cavernali non sunt, iiec
cxcedat. Et ut in aquoso
molliLiem medulbu habent, quoniara carne induti
aere quidam snfflatus est, qui cum luimiditate
roris super terratn descendens, viriditatcm et ari-
nou sunt, sed per cerebrum atque per omnes con-
slitutiones forma>. hominis, qua; secundum lirma-
ditatem fructuum temperat, in a^state scilicet vi-
menliim positre sunt, coagulanlur cl obdurantur, ot
riditatem, in liieme veio ariditatem; et ut per
per caloiem et bumidilatcm eaitilis in duritiain
^^'llatum islum fructii.'; terrm vires rccipiunt, ita
exsurgunt. Ihcc autem dosignant quod anima ratio-
et per os bomiuis totus liomo pascitur ; et siciit
naiis iu ajqualitale inlinita vila consistens, nec per
p^r splendorem solis mnndus illuslratur, ita eliam
corporis vcgctationem incrementum, ncc per ejus
ppr eumdcm sufllatu.m omnia superiora spiramina
defectionem accipit, delrimenlum, quoniam spira-
li>mperantur el producuntur. Similiter per exempla
jiistorum conpunclio in bomine aliquando
fideli
culum ipsa omnipotenlis Dei est, qiii omnes crcatii-
«xoritur, qu» illi viriditatem bonorum operum et
ras in praescicntia sua ordinatas per Verbum suum
nriditatem malorum infert, videlicet cum mirabiliter creavit. Anima namque corpus cui per
qiiasi
Crealoris sui polenliam invisibilitor infunditur, vi-
in cpstate bona aiipetit, et cum veliit in liieinc
sibililer movet, ac illud vivilicanJo invisibilis in eo
mala contemnit. IIuc modo in bis juslilia; fruclibus
delectatus el pastus, ut ccelestibus desideriis sem-
r, manet, quemadinodum Deus omnem creaturam,

per intcndat.
quam ad ministerium bominis creavit, invisibili
quadam possibililalis suffi vi ex viriditate teriVT, et
ijitod in lingua hominis inundalio aquarum osienda-
aeris calore, sed et aquariim huraiditalem firmavit,
fnr. el quid per eamdem exlerioremjlucluum inun-
dntionem in inierioribus figurelur. el eidera aniraa; indumentum, scilicet corpus, na-
turai su;i' inoognilum atqiie alienum pra>,vidit.
XL. In lingua vero elevatio aquarum, qua ad
inundationem sustolluntur, ostenditur, quia ut per
(Jiiare infans, cum
ossa habeal, sine denlibus nasca-
lur, cl homines carn in seniiun declinant eosdem
linguara verba formantur, ita per clevationem ipsa; siepc denles amiltanl, et quid secundum isla de-
aqua^ in undas procreantur. Per quod designatiir monstrctur.
quod anima coelestibus desideriis inesse dcsiderans, XLII. Nam infans cum tener est, ct forliludinera
vas sunm ad laudcs Creatoris sui impellit, illudquc sanguinis nondum habet, denlibus caret, quia eliam
assiduas orationcs eum devotionc mentis itroferre frigidus est, sed postquam sanguis in eo roboratur, ,

facit. Kt anima de bumiditale movelur, et de igneo et calore perfunditur, dentes ojus oriuntur et con-
slrepilu sonat, atque per Jioc quod ignea est Deum fortantur. Cum autem ad senectulem pervenerit.
cogno?cit, et per hoc qiiod spiraculum ost, ad Deum, j) sanguis in eo minuitur, etcalor in ipso attcnuatur,
qiii spirilus est, anhelat. Qim cum ea qua; bona dentesque ejiis iterum pro Irigidilale in detrimen-
justum itcr habet, velut purus aer qui
siint perficit, tum ct in commotionem convertuntur, Sic et cum
tenobrosis nubibus caret cum autem putredinem ; anima primum ex prajceplo omnipotentis Dei in-
peccatorum operalur, quasi inundatio aqiiarum est, corporatur, corpus suum, qnod ex quatuor elemen-
quo» puriim itcr aoris cvcrtunt. Sod cum deinde a tis creatura est, igne suo tandiu calefacit quousqiie
peccatis se amoverit, sicut in Evangelio scriptum per pr«ccptum omnipolentis Dei inde transeat.
eslde villico qui, peccata rclinquendo ct debita mi- Ipsa eliam anima in infanlia hominis, propter in-
nucndo, ad misericordiam se convertit, et cum post nocentiam ipsius ciim adhuc sugendo teneris cibis
pccoata gratiam Dei qua^rit, ut cam velut qiialri- pascilur, in ipso mullura gaudet, quia nondum pec-
duanum Lazariini exsuscitet, intima suspiria tra- cata, siciit nec Adam anle pnovaricationem pure et
hens, et correctionem sui quasi firmam sepem nec- simpliciter vivendo gustavit. Sed homo cum, per
tens, atque bonis operibus insistens, ne consuetu- incrementura temporis confortatis ossibus, carnis et
dini peccalorum itcrura appropinquet, pcftniten- sanguinis sui robur acceperil innocentia cessat,
liaru stabilem velut fir.mamenlum operatur, ue quoni.im giislus peccalorum in homine tunc surgil,
 837 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 838

anima contra naturam suam operando in ipso de- A num sive malura accipif, anirao velut molendinum
pressa, et per corpus in peccatis vivendo superata. por cogitationes circumeunle, illum ardentissime
Et quemadmodum post solis occasum splendor ip- instigat, in modum ignis, qui per suftlatus follium
sius liominibus subtraliilur, sic ipsa post perpetra- inllammalus fortius ardet. Sic anima etiam in qua-
tionem peccati, de amissione gaudii quod prius ha- tuor elemenlis ex quibus homo creatus est, quse-
buerat,gemens et plorans cruciatur. Gustus[namque cunque vult Iiomo per capacitatem rationalitatis
peccatorum corpus et sanguinem et omnia viscera operatur, per desideria cordis sui circumferens,
hominis per opus peccatorum contaminat; post sicut molendinum humana arte constructum per
peracta vero peccata, homo tsedio peccatorum suo- aquas velocissime circumfertur. Et quemadmodum
rum in dolorcm cordis per suspiria anirase multoties ad servandam circuitus sui velocitatem per artem
coactus ducitur. hominis convenienter et sa'pe iirmatur, sic anima?
quandiu manet ia homine per gratiam Dei in bono
Quomodo vel uncle dentes in pucris formcntur, et
\
subvenitur, cui tamen alias in malo per suggestio-
quare gravi interim dolore constringantur, et
horum in nobis signi/icatio. nem diaboli delectatio mala et consensus ingcrilur.
XLIII. Cum autem infans tener est, liquor de ce- b 0""* P'^^ mentum guttur et collim divcrsa in cor-

rebro iliius ad gengivns descendit, et cum caiteris

pore habentium officia, et varii in mundo nu-
bium, et multiplices in anima virtutum effectus
quibusdam humoribus cavernulas in iliis facit, in indicentur.
quibus etiam usque ad pra^fatam maturitatem latet,
XLV. Per meutum autem, quod quasi arcus in-
veiut floscuii per hieniem in ramis arboris lateut.
curvatum dependet, et faciem horainis elevat, et
Sed cum deinde fortitudo sanguinis et calor quasi
per guttur quod omnem fortitudinem refectionis
sestas in illo exsurroxerit, idem liquor cum aliis
recipit, et ventri temperate immitlit,
per collum et
humoribus et calore sanguinis coagulatus, in den-
quod etiara totum caput fortitudine sua sustentat,
tes erumpit, quemadmodum dum calor ajstatis su-
diversitas nubium designatur, quarum quaedam
pervenerit, [losculi in ramis arborum apparere in-
pluviis gravata:' aliquantulum se deorsum inclinant,
cipiunt. Infanspriusquam dentes in ipso
enira
in serenitate vero velut hilarilatem superiorum de-
oriantur, gengivis per liquorem cerebri cajterosque
monstrant. Quoedara cum virtute aeris ter-
etiara
humores cavatis, gravi dolore infirmitatis interim
ram tangentes, illam hoc modo contemperant, ut
tenetur, qui postea puerili a>tate transacta, in ple-
plenitudinem fructuum ad utilitatem reliquarum
nitudine sanguinis sui conslitutus, sanctitate ani-
mae per gustum carnis in eo jam deficiente, lasci-
C creaturarum proferat, quffidara etiara, quemadmodum
columna, omnem volubilitatem lirraaraenti ferendo
viam araplectitur, ideoque horao illius setatis sub
conglulinant. Horao namque fiducialem spem per
magna custodia timoris habendus est. Ita et anima
animam ad Deum extondens, cum duobus oculis ra-
corpori dominatur, dum homo adhuc iu dubio po-
tionalitatis, scilicet scientia boni et mali, cceles-
situs cogitat quid eligere vel agere velit, vel jquid
tem patriam et poenas inferni cognoscit, quia facie
non tamenin corpore sine mora quasi captiva
qua?
;
sua, quse per mentum elevatur, quamlibet rera vi-
ducitur et ligatur, et quando homo gustu pcccati
sibilem conspicit, et qualis illa sit per intellectum
per ferventem sangninem coagulato malum com-
considerat. Sicut enira homo per aniraam quseque
mittit, ipsa quoque cum corpore suo contraria na-
discernit, ita ea disponit, ut coram Deo 'et homini-
tui'3e suse Jicet invita operatur. Et quemadraodum
bushoneste liant ; sicut etiam guttur cibum quem
calor aistatis germina terrs et fructus arborum ad
recipit ventri pro confortatione temperate transmit-
maturitatem perducit, sic homo per fervorem san-
tit, quatenus homine per veram et puram 'fidem Iioc
guinis sui illecebris carnis delectatus, quaelibet vi-
modo confortalo, ipsa ad regalem sedera veri Sa-
tia prout valet perficere non desistit.
loraonis, qui Christus est, digne valeat aspicere.
Quod dentes, qui cibos quibus homo alilur commi- D Fidesenim cogitationes omnes in quoe ex peccato
nuunt et circumferunt, similitudinem molendini homine surgunt dissipat, cogitationes autem qua"
obtineant, et quomodo anima in interioribus suis ex ipsa in simplici veritate procedunt, per suspiria
ista imitetur.
aniraa? ad verura regera dirigit. Ipsa quoque fortis
XLIV. Dentes quoque, qui unuraquemque cibum et vera virtus cceteras virtutes, collum caput, ut
per cujus vires horao pascitur comrainuunt et cir- sustentat, et velut nubes volubilitatem firmamenti
cumferunt, in similitudinem molendini positi sunt, in modum columnte sustinent, sicomnia bona et
quod cum aere aquarura circumfertur, et cujus sancta opera, qua? coeiestem Jeriisalem a-dificant,
lapidis circuluscum calore ardet. Sicut enim homo per bonam perseverantiam in liominibus conservat.
cibum quo reficitur denlibus suis conterendo tem- Infideles autem qui, fide postposita, omnia opera
perat, sic etiam anima in ipso quidquid ipse secun- siui per infidelitatem male operantur, coram Deo
dura voluntatera suam elegerit, ardenli studio ope- indigni, sicut cibus digestus cuni fetore emitti-
ralur. Ipsa quoque anima, per quam horao sensum tur, sic poenis infernalibus, nec immerito, deputan-
etgustum ad perficiendum quodlibet opus sive bo- tur.
 ;

835» S. HlLUEC.AnDIS XiU

Quod pir crines, qut caput decentcr omant cxtc- A ctum profert, quoniam omnia opera
assimilantur,
riuf, roris pluviarum guttx, quibus terra fe-
vel sua secundum voluntatem desiderii sui et non se-
cundata (jraminnm vtl frurtuum decorc vestitur,
cuiidum naturam animai constituunt. Lnde etiam
et intcnus innvccitttx el cast tatis et huinilita-
tis cultus, quo ante Dcum ftiijct ajiima, demon- mulliplici vicissitudine peccatorum oppressi, nulla
strcntur. ^[ic beatiludinis ad cculestia tendunt, noc in terrenis
XLVI. Sed de capitc dependenles guttas
criues adjutorio alicujus uliiitalis liominibus prodesse cu-
pluYianun ostendunt, qux pcr nubes singulariler piunt. Isti nainque hoiuines igne Sjiiritus sancti
descendunt, et totani terrani rigando per viriJita- U(Hi calentes, discretione qu;i> maler virlutuin est,

tem ad fructuositatem perducunt. Similiter anima, careut, ita ut propter inconstautiam morum suo-
qua^ in mortale et deliciens corpus infanlis a Deo rum, quod prius placuit modo displiceat, [ideoque
miltitur, illud virilnis suis viviticando suscilat. Ipso stabilitate sanctarum virtutura privantur quemad-
quotiue in naturali simjilicitate adhuc persislenle, modum caput crinibus suis destituitur.
auima quasi quadam oleganti vesle iunocentiie in- Quid in divcrsis vffcctibus animx dcsiijnd positio
duta valdc decoratur, quia quceque vitia, qun- ut hominis in facie vrientcm, rctrursum occidcntcm,
dcxtrorsum austrum, ct sinistrorsum aquiloncm
tempeslates suut, depellil, fructuositalem omnium
habentis.
virlutura produccns, in modum terrai quae per sua- B
-XLVIII. Ilomo itaqiie ad orieutem versusj et ve-
vem pluviam fructum suum germiiiaiido profert.
liit occidens ad orientL'm rcspiciens, bracliiaijue sua
Innoccntia enim regina est circumamicta aurea
extendeus, quemaLimodum auster et scptentrio ab
vesle, per quam casljtas intclligitur, cujus virtutes
invicem separati sunt, bracliium suum de.xlrum ad
sicut pluvia multiplicaiitur, el ejusdcm castitatis
austrum, sinistriim vero ad septentrionem dirigit.
caput luimilitas est. Uk dua? virtules sibi ia homi-
Iloc modo et anima cum
quatuor viribus suis et
ne sociata?ca'lum laudibus resonare faciunt, et ter-
elementis pcr scieutiam boui ei mali operaudo in
ram esemplis sanctarum virtutum replent.
liomiue volat, per scienliam boni ad orientem, et
Unde fiat quod in quorumdam hominum capitibiis per scientiam mali ad occidentem respiciens ; ita nt
capilli suam tcncntes non
fortitudincm eradi.ctn-
quontmdam capitibus per cal-
homo scientia boni per ignera, qui Deus est, accen-
tur, et in infii-mati
viticm dijhiant, quod sccundum ista tam ftr-
c.t
sus, in perfeclioue sanclis^iinorumoperum cum
tilitas quam stcrititas, ct frucluum in terra austro Yolet, in elfeclu vero maloruiu operum in
exterius, et virtutum in unima interius dcno- pcRnis aquilonis, secundum quod peccaverit, pu-
telur.
nialiir. Ipsa enim aniina, qum corpus sensibilc
XLVII. Qiiod aulem crines in quorumdam homi- (; reddit, hominemin viribus suisfiigiduiu aut;calidum
nuni capilibus fortitudinem suam superius non facif, ila ut per ipsaiu calorem austri, et frigiis
evulsi reliuent, ita ut non eradicentur, hoc in illis
aquilonis sentiat, quod in flatu hominis probari
est, quorum caro ex humoribiis humida cxislit, potest, quem ipse secuudum qiiod voluerit sive ca-
qiioniam isti capillos uutriuut, quemadmodum et lidum sive frigidiim emittit. Ilorao etiam in crea-
terra irrigua multitudinem graminis producit. Per tura, quam per visum disceruit, secundum quod
hoc ostenditur quod anima pcr vires suas fructuo- caro desiderat, bonum vel malum cum anima ope-
sas virtutes bonorum operum in illis liominibiis ralur, ipsaque anima in timore et amore Dei bonum
operatur, qui devotis meulibus verba Dei libentcr Undc et mala scieut'a
quasi in dcxtera parte facit.
audientes per ignem inspirationem Spiritus sancli homine superatur
per bonaiM aii.xilio graliio Dei in
humidilatem lacrymarum in suspiriis et desiderio sicut etiam sinistra manus per dcxteram, quje ma-
ccelestium saepe produciint. Istoruin sancta intciitio joris forlitudinis est, premitur. Anima enim, qu;c
quasi in jiinguedine bonai terry fructuosorum ope- spiramen a Deo est, in corpore invisibiiiler ma-
rum fructus cum gaudio profort, ita ut auima, in nens illud ad quodlibet opus movendo, non visu ,

bonis operibu.s corpore sibi consenliente, 'in Chrislo sed virtute rationalitatis agnoscilur; quemadmodiim
jnm exsultando gaudeat, ejusque charitatis dulce- D ^^ ^,^,^^^^ ^^^^ per visura, sed per sonum el motum
dine veraciter lirmata in beala perseverautia ita in llatu suo sentitur sed tamen quid ista sint, :

persistat, ut jam nuUa vagatione spiritalium vel humana scientia nec comprehendere, nec intelli-
carualium vitiornm deficiendo arescat. In quorum gere valet.
vero capitibus capilli evellunlur, ita ut calvi elii-
Quia, sicut collo humcri et brachia cum manibus,
ciantur, hoc ideo esl, quia caro eorum sicca m ca- sic firmamcnto quatuor principalcs venti cum col-
lore exislit, quoniam calor [ad verticem ipsoium latcralibus suis inhxreant et quomodo iisdem ;

quatuor vcntis quatuor ,vircs in homims, scilicel

transiens, capillos paulalim et singillatim evellit,
cogitatio, locutio, intmtio et gemitus assimilenlur
cum humorem non habent, velut etiam terra hu- el quid significet quod in dextra quam in sinistra
more carens pro ariditate siia viriditate graminuin vis mujor sit.

expers est. Sic homines illi qui in tauta duritia obli- XLIX. L't collo scapuKc et humeri cum brachiis
vionis Dei vivunt, ut nec per admonitionem Spiritus et manibus adhap.rent, sic et qualuor principales
sancti, nec per doctrinam, vel consilium lidelium venti cum collateralibus suis firmamento conjuncli
doctorum voluntati animae consentiant, aiidaj terra.' siint ; et flexiirio brachii, humerus cum scajiuia,

qou- siue bumure est, et pro ariditate uullum fru- uianus cum digitis subvcuiunt, sicut el iidein i)iiu-
8H LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS.— PARS I, VISIO IV. 842

cipales venti cum alis suis, id est cum collatera- A laterales venti orientali vento quasi duae alffi juncti
libus ventis, lirmamentum sustentant, et manus ad sunt, sic animse bonum
malum, bonum in gaudio
et
manura conjungitur, ut et ala cujusque ad alam et laetitia, per quse tanquam sol in virtute sua co-
alterius extenditur. Haec autem designant quod ram Deo lucet, maium pcr quod opera bona et
anima, qua? per vitara, qusi Deus est, vita existit, sancta riigredine peccatorum, velut claritas solis
et spiraculum de Spiritu Dei linem vivendi ut lui- tenebrosis nubibus obscuratur. Ilomo namque per
manum corpus non habet, corpus viribus suis vi- bonam intentionem animse suae poenas quas in
vificat et sustentat, velut sidera tirmamentura cum aquilone esse coguoscit, valde timet, quamvis cor-
puncto suo, quod terra est, quam in medio firma- pus peccatorum assuefactum, ani-
delectationibus
menti verbum Dei constituens, imraobilem lirma- mam multoties premat. Sed et ha>c intentio animae
vit et illuminavit. Siquidem anima quse a Deo duas aias habet, quarum altera timor Dei est, qui
missa in corpus invisibiliter et occulte descendit, per admonitionem Spiritus sancti in homine accen-
hominem Deum per lidem jcognoscere, coelum ditur, altera vero abrenuntiatio peccatorum, quoe
respicere, et coelestia operari facit. Et sicut ros postea, timore Dei postposito, homo saepissime re-
invisibiliter super gramen cadens, illud fructiferum petit. Occidentalis ventus etiam duas alas habet,
Deus hominem spem suam B quarum ad austrum
reddit, sic qui in ipso altera et altera ad aquilonem
constituit, et terram, videlicet carnis desideria, extenditur, qufe signiiicant quod homo bonum
pedibus calcat, toto corpore ad coihim erigit, ad sentit et per bonum malum scit. Lt dextera ala
fructus bonorum operuni perferendos, occulta dul- ostendit quod anima desiderium et suspirium ad
cedine gratiae suse misericorditer irrigat, contraria bona opera habet, sinistra autem fatuitatem homi-
vero opera gehennai suppliciis damnat.
seternis nis, cum qua mala perpetrat, qua.- ex debito origi-
Homo namque omnia opera sua bona vel mala cum nalis peccati contraxit.
quatuor elementis operatur, in modum quatuor ven- Quia anima per Spirilum Dei in corpus missa viri-
torum qui in superioribus partibus aeris vires suas bus suis illud iutuui pei-fundat, quemadmodum
flalus ventorum mundum omnem percurrit.
exercent, et tamen tlatus suos interdum in sordes
L. Sed et anima per totumj corpus diifunditur,
et in immunditias luti deponunt. Quatuor enim
principalibus ventis quatuor vires in
sicut et ventobitas eorumdem ventorum per totum
liomiae, sci-
firmamentum discurrit. Animaenim, quaj per Spi-
licet cogitatio, locutio, intentio et gemitus, assimi-
ritum Dei in corpus missa est, viribus suis illud
unusquisque eorum llatus suos dex-
lantur. Et sicut
totum perfundit et quemadmodum flatus ventorum
:
trorsum et sinistrorsum miltendi potestatem habet,
sic anima his quatuor stipata viribus per natura-
in firmamento discurrunt, sic ipsa hominem Deum |

ardentissime diligere, et sanctissimas virtutes mel-

lem scientiam in quam partem voluerit, sive bonum
litluum saporem habentes operari facit, quia elo-
sive malum eligendo, declinare potest. Australis
quiaDomiui super mel etfavum ori ejus dulcescunt.
enim ventus duos coUaterales ventos quasi duas
Sicque anima lirmamentum, scilicet corpus suum,
alas habet, quarum altera versus orientem calida
incomparabili ornamento virtutum et suavissimo
est, quae bonas et sanctas cogitationes, quae per
decore sanctorum operum diligentissime perfundit.
ignem Spiritus sancti studio pise intentionis accen-
duntur, signilicat. Altera vero versus occidentem Quia sicut homo brachiis et cruribus regitur et su-
stentatur, ita etventi alii aliis in confortationem
frigida est, quae pravas et inutiles cogitationes in
firnianienti suhveniunt, et quid vel ista, vel etiam
igne Spiritus non calentes, sed frigidas et
sancti eorumdem ventorum placidus ftatus, aut turbu-
opera prava designat. Ignem quoque spiraculum, lentus discursusin ajiima figurent,
quod anima rationalis est, quae opera carnis et LI. Nam et homo cum brachiis et cruribus suis
sanguinis, quibus homo delectatur, seniit, licet ad totum se regit et sustentat, et ventosus est, quem-
ccelestia naturaliter suspiret, corpori tamen vires admodum quatuor principales venli cum coUatera-
et calorem in immundissimo fetore peccatorum rv libus suis omne firmameutum in iliud positi tenent.
etiam subministrat, i queraadmodum sol fetentem et ut unusquisque eorum ad confortationem firma-
putredinem immundissimorum vermium radiis suis menti aliis subvenit. Haec desigant quod anima
calefacit. Sed septentrionalis ventus oranibus crea- quatuor alis, scilicet cum sensualitate, intellectu et
tnris inutilis est, qui etiam duas alas habet, qua- scientia boni et mali, iu homine volat. Cum sen-
rum aitera ad orientem, altera ad occidentem ex- sualitate namque secundum gustum ho- carnis in
teuditur; quae scientiara boni et mali in horaine mine operatur, per intellectum vero sua opera
designant, per quam ipse qu;eque utilia et inutilia discernit, si Deo aut hominibus placeant. Per duas
in animo suo velut in speculo considerat, sicut etiam alas, scientiffi videlicet boni et mali, homo
terra per firmamentum superius et inferius regitur. omne opus in anima perticit, quarura diversitate
Orientalis autem venti ala, qute ad austrum tendit, qualis sit innotescit, quia salvationem per animam
demonstrat horainem qui per bona opera ad Deum a Deo, per carnem vero honorem ab hominibus
in amplexione verse charitatis ascendit; ala vero expetit. Et sic interdum per scientiam boni in coe-
qaoe ad aquilonem respicit hominem carnis volu- lum ascendit, interdum etiam per scientiam mali
ptatibus sordidatum significat. Et sicut ii duo col- in terrara pro- tcrnilur. Sed cum homo aliquando

Patrol. CXCVII. 27
 843 S. IUI,l)Fr.AHl)lS. 84'i

gralia Spiritus saiicti ialrinsecus laclus, ponderc A coulium, iii ailolGscenlia per gusluni carnis, quein
peccatoruni suorum in anima se gravari senserit, peccatacriminalia s;ppius sequuntur; in seneclute
de pravis operibus popnilentiam agens, ad Deum autom tyedium operandi habet; quapropler operibus
su>pirat,et i[ueinadmodum venlimodo in aura puis, qualiacuuque sint, iincm cito iinpDnere con-
placida, modo in tempestale magua in lirmamento tondit. Sicut enim summiis arlifex lirmainontum
discurrunt, sic homo vel cum bono vel cum malo cum parietibus suis aequali inensura consliluit, sic
semper occnpatus est. anima, qua; in corpore operatur, a principio operis
Quonwdo in Jlrxuris brachiorum el in juncluris sni usque in
tinem jequalem possibiiitatem ope-
scapularum vel inanuum rpflexiones veiilorum de- randi cum scienlia boiii et mali liabet, quaruin
terminandse sint, et quod sicut dextera et sinistra neutra sine altera operatur.
firmamenlumque ct terra sibi in aliquibus coope-
Quia superior pars terrx tencra, 7nollis et perfora-
rantur, sic el homo per S':ientiam boni et ?nali
bilis ; inferiorvcro tenax, dura et impenetrabilis
licet contraria omnia upera suaperficiat.
sit, et quid secundum isla in hominis anima in-
Lll. In tle.xura etenim sinistri Itracliii principalis veniatur.
veiilus oriontalis designatur, in flo.xura autcm, et LIV. Media auteni pars terra^, id est suporior pars
in junctnra ubi manus eidem bracbio coiijungilur, j^
ipsius, lenera, moUis et perfoiabilis est; allera
rollaterales venti illius ostenduntur, in scapula voro medietas, scilicet inferior pars illiiis, tenax,
quoqiie et in nianii illius flalus eornmdem collatc- diira ot iinponetrabilis existit, ita nt otiain 'duritia
ralium ventorum manifestantur. In tlexura vero et fortitudo ipsius duritiam ot forliludinom chalybis
doxtri brachii piinci|)alis australis vontus demon- exsuitorot. Hoc mndo otiam aninia rationalis qiiam-
stratur; in humcro vero atque in junctura, qna dam viriditatom in viribus suis habet, qua niolli-

niauiis ipsi brachio coadunalur, collatorales etiam tiem carnis et dnriliam oninosquo venas
ossiuni
hnjus venti doclnrantur; sod et in scapula et in ])onetrat, velut arma qua» por duiitiam clialybis
mann ejusdem brachii spiramina ipsorum collalera- socandi quaslil)et res majorem soliditatom cai^iuiil;

liiim ventorum notantur. Iloc est quod anima in et nt panes igne fornacis coqimntiir, ita opera
niembris hominis similitudin?m veiiti tenens, quod- corporis ardenli sludio animai complontur. Ipsa
libet illorum flecli el inoveri naturaliter facit, et enim corpus amore, nt dura pars torroe mollem
homo etiam secundum gu^tum carnis cum ipsa partem terriT» .sustentat, et oiniiia opera sua cum
operalur. Quapropter ipsa do peccato excusare se ipso insaparabiliter operatur, cni oliam ut mulior
non potcst, quouiam homo per ardorem libioinis viro suo, a quo separari non polest, quoniam duo
sicnl lac coagulalns el conceptus est, et in doxtra ^^ in carne nna sunt, adhaoret.
parte l)onnm, in sinistra aiitem maliim per animam Quid mensura hunurorum, cubilorum, manuum quo-
operalor; ct ut qnisque ventus alteri, sic anima queet pedum, usque ad finem majoris digiti, ven-
Homo quoque in bona scientia tisin alitjua proporlione similis, in inierioris ho-
corpori adjungilnr.
minis qualitatibus demonslret.
ad Deum tondit, in mala vero scientia, qnre bona^,
LV. Sed et hnmore usque in ilexu-
ab utroque
velut ancilla domina', subdita est, ad malum se in-
ram utriusque bracliii, et ab eadem llexura usque
clinat, et sicut domina per ancillam sa^pius ofTen-
ad liiiem modii digiti utriusqiio manus sequalis men-
ditur, similiter et bona scientia a mala interdum
sura est. Manus quoqiie a junctura sua usquo ad
superalur. Quemadmodum etiam manus ad operaii-
summitatera finis medii digiti, eamdem mensuram
dum sibi conjungnnlur, ot ut iirmamentum et
habet, qua; a talo usque ad iinem majoris articuli
terra, licet a se invicem plurimum distent, aliqua
est, volut etiam quilibot princijjalis ventus cum
societate concordant, sic homo per has dissimiles
ipsorum in una mer,-
collateralibus snis, et ilatibus
scientias quas in se habet qurplibet opcra sna per-
sura existit. Ilomo namque per vim rationalitatis
licit.
honis et sanctis operibus vana intentione interdum
Letripertila dimensionehumani corporis et spissi- ^ d,,ectatur, qua; dum operari inc.pit, sanguis ejus,
tudinis sphxrx munat,
mundt, ei
et qualiter
q viln homims . .
^ .
'
. , ,
qui in peccatis conceptns esl, per laborom coepti
secundum pueriliam, adolescenliam et senectutem
eidem dimensioni conieniat. operis totus in ipso commovetur, sicque taedio |ope-
LIII. Et a verlice capitis hominis usque ad Dnem randiiopus suum imperfectum 'relinqnit. Bonum
gutluris ejus, et ab eodem iine giitturis usque ad etiam quod prius, non in Deo, sed de propria vir-
umbilicum ipsius, et ab umbilico usque ad locnm tute confidendo, inchoaverat, imperfectum prnpter

egestionis, sequalis mcnsura est; quemadraoduin olationem mentis suaj deridet; et quantum, prius-
Pliam a summitate firmamenti usque ad iuferiorem quam illud inciporet, in eo delectabatur, tantum
partem nubium, ct nl ab cadem inferiori parte nu- post de iraperfoctione ejus erubescit, etquia tale

hiiim usque ad summilatom terrcC, et ut ab eadem quid focerit, dolere et moerore incipit. Mensura
summilate terrse usque ad infimum finem ipsius enim qua? ab humeris nsque ad fiexuram utriusque
aequalis mensura existit. Anima namque a primo brachii est, opera quai homo per elationem mentis
die nativilatis usqne ad nltimum diem vita^ hominis operaliir signiiicat ; et mensura qiise a fiexura hra-
sccundum quod pueritia, adolescentia et senectus chioriim usqne ad finom medii digiti utriusque ma-
requirunt, operatur, In f ueritia scilicet
jier inno- nus exlenditiir, demonslrat quod homo opera qiia'
84; I.irsER DIVINOR. OPEU. SIMPEIGIS HOMlNIS. — PARS I, VISIO IV 8i6

]n'v elationem mentis operatiis est per poenitentiam A vivens scintilja et rationale spiraculum ex divina
deieat. Unde etiam anima dum in corpore manet, potentia consistit, totum corpus vegetando pene-
plenum gaudium nunquam habere valet, quia cor- Irat, ejusque amore circuit, illud ad quodlibet
ptis et anima sibi iiivicem adversantur. Quorurn opus movens, el licet in guslu peccatorum exortum
coiitlictum iiomo ferre non valens, pro magnltudine sit, secum operari compellit. Anima enim ab alli-
Iristitiae in se ipso deticit, gemensque ad Deum tudine coeli ad terrena descendens, hominem quera
contrito corde se ipsum per crebra suspiria liumi- vivificat, sed a Deo creatuin esse intelligere facit,
liat, et ita per timorem Dei humiliatus, ab operibus ipsaque aeri, qui inter coelum et terram medius
malis et animse contrariis decliuat, operans bona videtur, assimilatur,quoniam homo per ipsam in su-
quEP per manum significantur, currens etiam vias perioribusbonura etin infimismalum operatur. Nam
Dei qua; per pedes ostenduntur. Manuum namque aer iste omnia loca terraj temperando pertransit, ita
motus et pedum signiticat quoniam animse de bonis ut eam ubi arida est humidam faciat, ubi pinguis
operibus gaudendum sit; quod autem a motu ces- est, cum calore constringat, ubi aquosa est, exsic-
sans, designat quod eidem anima» in malis operi- cet, ubi dura est, emolliat ; atque hoc usque ad
l)us sit trislandum et dolendum. medietatem profunditatis ipsius facit, ad calorem
B quoque, et
Quid mensura femorum in anle per latiludinem, et ad frigus quasi aratro eam evertit, re-
mensura ab umbilico usque ad loca digeslionis per eam fructiferam reddit. In hunc
ctaque temperie
longiludinem, latiludini vel spissiludini terrse pro' quoque modum cum anima corpus suum ab omni
porlionaliler congruens in diversis animse affecli-
viriditate virtutum aridura senserit, in moerorem et
bus ostendat.
luctum convertitur, et corpus suum per scientiam
LVI. Mensura quoque qua; est in ante in trans-
.
rationalitatis et per spiritura corapunctionis ad su-
versum a femore usque ad femur tantae longitudi-
spiria et lacrj-mas impellit, opera ejus prava
quia
nis est quanta illa existit qute ab umbilico usque
esse cognoscit, et ita aridum corpus suiim per hu-
ad locum egestionis est, quoniam latitudo terrse tan-
morera divinaj gratise revirescere facit. Sed si homo
tae longitudlnis in transversum existit, quanta
majora quara perficere possit, de viribus suis prfle-
spissitudo profunditatis ipsius est. Ilomo quippe qui
sumendo, operari teutaverit, anima ipsum ad men-
frequenter pcccat, si aliquando auim» in bono
suram possibilitatis suae rursus retrahens, opera
opere consenserit, Isetatur, in qua tamen ketitia
ipsius melius disponit; et si in oblivione Dei quasi
dolorem timoris habet, quia timet quod incoeplum
in securitate tunc vivit, timore Dei perterritum ab
opus forte non possit perticere, et cum timore isto
Q oblivione Dei evacuat. Cum autem homo qni alie-
quera per vircs aniinae in se retinet, bouum opus
num Deum quajrendo in duriliam intidelitatis du-
tandiu operatur, quousque hominem tajdio pec-
citur, tantis tribulationibus ab anima perturbetur
candi anima sibi attrahat. Sic igitur omnis homo
ut nec salutis, nec ullum gaudium habere
spem
in hac vita positus modo voluntati animoe, modo possit, hanc tristitiam ipsa admonitione sua
per
voluptati carnis consentit ; sic quoque omnes san-
eum ad meliorem partem trahens ad Deum verum
cti et electi martyres Dei, dum adhuc in seeculo
suspirare facit. Sic igitur corpus per auimam, quae
viverent facientes vexillum passionis Christi por-
vivens scintilla et vita ex Deo est, ad spem venite
tabant. Carne enim peccante anima, sicut, horao
et qua;libet sequenda revoca-
opera discernenda et
jejunans, esuriem habet ; et carne esuricute, id est
tur, et relicto errore in rectum iter
duplicitatis,
a peccatis cessante, anima, sicut qui cibis reiicitur,
bonorum operura ducitur, ut etiam aqua cursu suo
ia bonis operibus gaudet. Mensura etiam qute ab
in recto meatu fluit, et sic postea bene vivendo in
umbilico usque ad locuni egestionis est, petulan-
timore Dei fortis efticitur. Suavissimus quoque ca-
tiam carnis signilicat, cui homo interdum consen-
lor cum leni frigore ipsius humiditatem terrai im-
tit, interdum resistit, velut cuique domino obse-
mittit, eamque fructiferam in arboribus, in herbis
qumra servi sui modo placet, modo disphcet, n ™
. . . .^ ^ ' .
et L*
+
et m
•
e -^
granis facit,
-l .^
ita ut omnia htec per eamdem
, .
i

sicut terra per spissitudinem suam sustentatur, ita

humiditatem virescant. Similiter aniraa in suavis-
et jam in longitudine et latitudine sua utilia et in-
simo calore fidei, et in fortissima patientia ad tole-
utilia procreat. Spissitudo enira terrse, quse servo
randas omnes injurias homincm coufortat, et opera
comparatur, desiderium carnis designat; longitudo
quse non bene vivendo prius operatus est, et in
autem et latitudo ipsius abstinentiam osteudit quce
quibus eam praistare non licebat, fugienda sibi
pro domina hic computatur.
proponit. Sic quoque eum in bonis operibus fructi-
Quia per spalium quod cst a fine gulturis usque ad ferum et in sanctis virtutibus virescere facit. Ni-
umbiticum aer designelur, ipsique aeri omnia va-
veura etiara frigus idem aer aliquando super terram
cua penetranli, et terram ad ferendos fructus di-
versis modis temperanti, anima totum corpus vi- mittit, quod ipsam totam oblegit, et per quod ad
viflcaris, el ad operandum movens comparetur. germinandum calefit, unde et illa ex se frigus suum
LVII. Sed et in spatio quod est inter finem gut- educit, quousque ad fructiferum offlcium suum
umbilicura aer designatur, qui de nubibus
turis et germinando interius praeparetur, ac sic deinde vi-
usque ad terram descendit, et naturali virtute sua riditatem fructui cunctorum germinantium infert.
creaturas terrarura temperat. Anima nempe qute Anima namquc homincm a gustu operum suorum,
A\: S. HII.DEGARDIS 848

quibus oum inolendinum circuire cogit, leni-

velul A onmia germinare facit. Ila anima carnis de-
cuni
perat, quoniam ipsa aer ille est qui sauguinem, per lectationem superans desideriorum suorum funda-
quem liomo sensum et intellectum capit, tluere facit. mentum in homine constituit, ipsa et corpus opera
Ipsa etiam carnem sudorem emiltere facit, pcr cu- sua unaniuiiter pLM'liciunt, unde et in sanctis ope-
jus caloreni homo sensum, et per cujus humorem, ribus gaudens in dulci odore virtuluni volat. Et
qui frigidus et humidus est, intelle:tum habet, et quemadmodum majora llumina diversos rivulos
ideo omnis fructus operum ejus in sensuahlate et emittunt, qui terram germinare faciunt, sic anima
in inteilectn constat. corpori doniinans, charilalem, obedientiam et hu-

Quod ex aere et avev ad volatuhim subvehantur, et militatem cum aliis fortissimis virtutibus iu eo su-
etiam quidam pisces in aquis ila ut alicjuandiu sine scitat, quibus hominem in laude Dei pcr exercitium
pastu vivant nutriantur ; qiiod in hunc modxun bonorum operum introducat.
homo non carnis, s-^d animae desideria sequens, et
per contemplationem volet, et Scripturarum suavi- Quia sicut terra, calore aistalis et frigore hiemis in
tate pascatur. lutum resoluta ad quxlibet germinanda intprxgna-
tur, itaet homo, anima et carne inter se con/tigen-
LVIll. Qutpdam etiam volatilia, quae magna; for- tibus, nunc virtutum, nunc vitiorum frucius af-
titudinis sunt, in ajstate in eumdem aerem volautia jj
ferat.
ab ipso confortantur, ipseque aer aUquaudo in llu- LX. Terra enim de calore ajstatis et de frigore
miua descendens quosdam magnos pisces coufurtat, hiemis semper lutulenta est, etlutum istud ad ger.
ita ut aliquundiu sine {lastu esse possint. Siniiii- minandum eam iniira^guat. Hoc modo et corpus
ter cum anima corpus ad tonsensum suum traxeril, aiiima", Vfiut ancilla doiniiia?, subjaiere debet, qua;
in altitudiuem co-li, velut avis in aerem, volat, et per corpus, sicut douiina per ancillam, multoties
sicat avis sine aere volare non valet, sic nec corpus bona in homine opera-
superatur, ipsaque omnia
per se, sed per animam movelur. Sed cum homo tur, velut etiam u'stivum tempus omnes fructus ad
desideriis anims aliquando consenserit, in chari- maturitatem perducit. Sed cum corpus in putredine
tate Dei totus ardet, sicque de die in dieni in ju- peccatorum involutum contrarium anima^ existit,
cunditate ffiternse lajtitioe volans, iu speculativa iide homo intra se sic dicit. « Ego in tanta duritia vi-
et in sapientia sanctariim Scriplurarum delectatur, vere nequco, ut carni mcffi qua; desiderat prorsus
quarum suavilate invisibiliter pascitur et confor- negare valeamj sed idipsum quod possum facere
latur, velus piscis qui per aerem et per tluxum mihi suflicit. » Ipse vero in putredine peccatorum
aquarum confortatus, in aquis sine pastu interdum suorum jacens, priorum virtutum quas operatus est
vivit. C interdum remiuiscilur, et de lutulentis peccatis suis
Quod et mare et Jlumina per aerem, et per venas puinitentiam agens ad justa opcra et sanctas virtu-
sanjnine injusas corpus, etper virtulesanima mo- tes quas prius habuerat cum gaudio revertitur. Et
veantur, quibus sicul terra rivutis irrigula bono-
queinadmodum iutulenta terra oranes fructus per
rum germina operum proferat.
hiemis tempus in se servat, quos aestivo tempore
LIX. Iste etiam aer cum aquoso aere mare movet,
ad gaudium hominum profert, ita homo priores
a quo flumina divisa flmmt, quaj terram irrigant et
virtutes quasi pretiosis lapidibus exornat et elegan-
conlirmanl, quod etiam venai sibi conne.^ta» totum
tiores reddit.
hominem cum sanguine conforfantes ostendunt. Ani-
ma quoque, quae aerea est, et per quam omnia Quia sicut pcctus hominis, cor, jecur, pulmonem, sic
et aer calorem, siccilatem et humidilalem aurarum
opera hominis quemadmodum per aerem omnes
in se comprehendat, et hoc etiam modo memoria,
fructus terru! perliciuntur, per gratiam Spiritus animx cogitationes et opera sua disponendo con-
sancti homini opera sua proponit, ut per cogita- tineal.
tiones, quae velut mare inundant, utilia et inutilia LXI. Pectus autem hominis plenitudinem et per-
discernat. Idem etiam bomo naufragium sajpe pa- fectionem ejusdem aeris ostendit, quoniam, ut pe-
titur, cum per bonas cogitationes anim;o non con- ^ ctus cor et jecur ac pulmonem, et catera inleriora
sentiens, de peccatis suis in magnam coufusionem ventris in se retinet, sic et aer iste calorem, sicci-
dimergitur, et sic in gravissimo labore cum nave latem humiditalem aurarum in se cornprehendit.
et
cogitalionum remigat, nisi per inspirationem Spi- Tali modo et anima in pectore hominis cogitatio-
ritus sancti supra petram, qui Christus est, eas nes cujuslibet utilis vel inutilis causa? considerando
a-diiicet. Cum enim niens hominis per varias vir- et velut scribendo discernit, et qualiter homo ra-
tutes dilatata ad laudem Dei erigitur, stabile funda- tionalis ipsara causam operari debeat disponit. Ipsa
mentum supra petram a^dificat, quod ventis, id est quoque anima qua?libet opera hominis sive mollia
variis tentationibus diaboli, moveri non possit, quia sint, eo quod carni placeant, sive dura, quia ei
quemadmodum venae cum nervis humanum corpus contraria s\mt, congregat, et in se discutienda de-
ne dissolvatur confirmant, sic virtus humilitatis bona monstrat. Per hoc etiam quod ignea esf, calore suo
o[)era ne per elationem dissipentur connectit et con- illecebras carnis exsiccat; quibus desiccatis gemi-
iirmat. Flumina namque rivulos educunt, terram tum cum humiditate lacrymarum in eo suscitat,
viriditate sua adjuvando, quai omnia per pra^di- per quas aniina omnia bona operando opera sua
ctum aerem moventur, qui calore et humiditate sua exornat. Anima enim delectationem carnis odit, et
8t9 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS.— PARS I, VISIO IV. 850

per hoc quod aerea, est carni siise mala opera et A ventri per guttur immittitur, et sicut esca deuli-
vulnera tempestatum diabolicse suggestionis osten- bi*s conteritur, sic anima cum spiramine suo opera
dens, hominem ad cognoscendum opera sua qualia hohiinis discernendo scribit, et hanc scripturam

sint provocat, velut etiam cum omnibus appen- pei!" cogitationes colligit, ut homo opera sua qualia
diciis suis homiuem coufortat, qui anhelitu suo om- sint cognoscat, quse ipse velut aliquas formas rerum
nia humectat. in cogitationibus suis in quibus formantur jugiter
Quia sicut cor jecore,pulmone et cseteris cohserenli- inspiciat. Homo igitur operum suorum non potest
bus sibi inlesfinis vegetatur, et sicut tempus diei et oblivisci, quia in cogitationibus suis sicut viscera
noctis, ct aer tranquillitatis et tempestatum vicissi- in ventre clausa servantur, ipseque in omnibus
tudinibus variatur, sic et vlta homiais hiter ca7-nis
operibus suis per animam viret, quoniam ipsa aerea
et animse certamina modo vitiorum turbine quatitur,
modo virtutum clarilate laetatur, est. Cogitationes quoque cum scieutia in pectore
liominis quasi famulatus omnium operum illius
LXII. Nam cor hominis calorem, jecur siccita-
sunt, quoniam ea pra^veniendo pra?parant, sicut
tem, pulmo humiditatem ilUus demonstrant, quia
sinistra dexteree faiT.ulalur, quia et hiems aestati
ut calor cordis, et siccitas jecoris, et humiditas pul-
servit, quoniam omnia conservat quee aestas pro-
monis hominem vegetant, ita et calor, siccitas hu-
fert. Etiam anima servitium cogitationum est, et
miditasque aeris et aurarum ea qua? in mundo sunt
cogilationes sicut pugillaris in quo scribitur animae
confortant. Pari ratione sicut cor cum omnibus sibi
sunt, quoniam ipsa omnia opera hominis cum illis
cohserentibus vitalibus hominem calefacit et robo-
limat, et quasi scribendo ad id ad quod per corpus
rat, sic anima cum sibi collatis virtutibus a Deo
cogitur praeparat, Cum enim liomo mala opera se-
actus hominis perlicit, sanctum desiderium ad bona
cundum desiderium carnis operatur, tamen ex
opera ei tribuens. Sed cum hoc opus desiderii ma-
virtute animae interdum compunctus lacrymas fun-
lum esse cognoverit, moleste ferens quod gessit,
dit, quia mala opera carnis anims displicent,
hominem per compunctionem ad lacrymas rursus
quamvis in consensu eorum carnis subjecta multo-
impellit, talisque tunc efiicitur velut qui in bonis
ties famuletur. Ipsa quoque mala opera quse homo
operibus delectatus pro gaudio lacrymatur. Ipsa
per delectationes carnis commisit, lacrymabili sus-
quoque anima omne opus hominis, sive bonum sive
pirio quasi scribendo ipsi in memoriam revocat,
malum, quocunque animo tiat, secundum deside-
hiems ructus sestatis in se conservat, sic
et sicut
rium carnis regit, et quemadmodum prsedictus aer
anima delinquenti homini suspirium quo salvetur
in omnem creaturam, modo germinantem et floren-
C in se diligenter proponit.
lem, modo arescentem et deficientem, spirat, sic
Quod tumores carnium qui in pcctore eminent et
anima opera carnis modo gaudiis, nunc vero lacry-
exterius aeris uberlatem et
ubera vocantur, et
mis variando commutat. Et sicut sol et luna cur- inf.erius fiominis desideria cordi inhxrentia signi-
sum suum sine vicissitudine nubium nunquam per- ficent ; et quia sicut mulier viro comparata moilis
ficiunt, sic homo nuUum bonum opus quod facere est et infirma est, ita et delectatio carnis ad vires
animse nullamfortitudinem habeat.
inchoaverit, in tali puritate ut proposuit ad linem
LXIV. In pectore autem, in quo omnia quae ho-
perducere valel, quin aliqua tempestas eum sa;pius
perturbet. In similitudine namque diei et noctis,
mo facere vult congregantur, quidam tumores car-
nium insurgentes in ubera vertuntur, qua? uberta-
qute iuterdum in luce sua clarius lucent, et inter-
tem supra demonstrati aeris designant, quoniam ut
dum ex vicissitudine nubium in luce sua deficiunt,
ubera fortiludinem et plenitudinem hominis osten-
homo certamen corporis et animae habet. Per desi-
dunt, ita et ejusdem aeris ubertatem ad fertilita-
deriumenim carnis inbono deficit, sedper desiderium
tem terrte manifestant. Sic et anima scit qu« eam
animae gaudens in ipso prolicit, quia in omnibus
aerem sursum volare faciant, quia sicut cordi
sicut
operibus suis calore ipsius vegetatur, quemadmo-
mentem, sic animae scicntiam inesse constat. Qua-
dum prsedictus aer cum omnibus creaturis volat.
D propter omnia opera hominis per ipsam perficiun-
Quod sicut venter viscera et cibos niolis dentium
contritos in se ad utilitatem toiius corporis clau-
tur. Et sicut humanum corpus diversis generibus
dit et retinet, ita et anima in arcano memorix indumentorum vestitur, sic anima singulis quibus-
cogitationes correctionis sua reponere et sollicita que operibus carnis, qualiacunque sint, tanquam
discretione ruminare debeat. vestimentis cooperitur, quae etiam in ipsa jugiter
LXllI. Et quemadmodum per guttur cibi ventri apparent, animabus lantum et solis spiritibus vi-

immittuntur, qui per molendinum dentium prius sibilia, quoniam quae homo seminaverit hsec et
confringuntur, et ut pectus homines cogitando et metet, manipulos operum suorum in fine reportans.
cognoscendo omnia quse hominis sunt temperat, et Desiderium namque hominis cordi ejus velut ubera
sicut venter viscera hominis continet et claudit, pectori adhaerent, in quibus omnis vis pectoris
ita et praedictus aer virentes vires in fructus mit- consistit ideoque anima per desiderium carni co-
;

tit, et sic ea quse in mundo sunt, ad salutem ho- operari cogitur, ita ut per ipsam, quia aerea, humi-
minis conservat. Eodem modo anima omnia opera da et calida est, omuia opera perficiantur, quem-
hominis ruminat et memorise commendat, ita ut admodum ubertas tolius terrae per aerein abun-
nullum illorum indiscussum relinquat, velut esca danler profertur. lu loco enim illo vir in viribus
 :

851 S. IULDEGAKUIS 8o-2

suis potens est, sed ibi mulier lac infaulibiis et- A ribus semper s^audcns, et in malis corpus aflligens.
fundit, qui cibo relici uon possunt. Ita ct vircs Ilomo enira per vires animie ita reviviscit, ut ope-
auima- fortissimai sunt, quoniam per ipsas neum ra qua; secunduin desiderium caruis operatus est,
scit et sentit,quamvis desideriis carnis etiam faniulf- et quibus animam a viribiis suis denudaverat iiilel-
tur. Ouapropter cuni dolenti suspirio corpus mace- ligens, ad hicrynias quibus auiiua velul camisia iu-

rat, dum contra voluntalem suam Deo servire con- duitur moveatur.
temnit, velut servus ([ui a doinino suo cum indi- Quod quisquis per poenitentiam peccata sua abster-
gnatione recedit. Deh^ctatio namque carnis vires serit, iilterius de ipsis noii erubescat ; et quod
auimu?, cui peccata displiccnt non habet, sed motu- qui per jejunia et orationes se cruciat, quasi pur-
purea veste animam suam exornet.
ardenlis sauguinis ai.'itur, idco corpus per vires
animae in tautum aftligitur (juod gravia peccata sine LXVI. Quapropter quicunque per lacrymas verae

dolore suspirii cum gaudio perticere nunquam va- pceniteuti;e peccata sua sicul Maria iMagJaleua, qua;

let. Ipsa quoque delectatio viribus auini» comparata am- snper pcdes Domini llevit, abslerserit, de jpsis

uullam fortitudiuem ad bene operandum habet, sed non erubescet. Sed cum post lacrymas jejuniis plius

gustu carnis pascitur, sicut infans cum lacte matris et orationibus carnein suam macerat, aniniain
" suam quasi purpurea veste exoruat, per quam ci-
aiitur, quia omnino debilis est, sicut mulicr si for-
tiludini viri comparetur. Scd desideriniu anima: sic- calrices vulnerum ita obleguntur, ut iu ipsa nuii-

ut volans sagitta acutum est, quai hominem in quaiu appareant. Anima eliam poenilentiam ab
quem miltitur vulnerat. Unde delectatio carnis vi- honiine semper qua'rit, quoniam ipse gustuni pec-
ribus anim;e, sive velit sive uolit, niultoties subdi- catonim habel ipsaque pcr poeniteutiain operari ;

tur. Quapropter desideriuin anim;i! honiini in delec- postulat, ut ctiam raulier per subtilcm scienliam
tatiouibus carnis secure viventi sic imperando lo- operis sui virum operit, Ilomo autein qui a peccatis,

quitur: Atteude quod opus tuum quasi felens

((
quibus per guslum carnis occupatus cst, declina-

lutum est, ideo in confusioncm convertitur, quia verit, boua opera omni studio operans, animam
omnem suavem odorem spiraus a te louge laclum suam aureis, coronis et omnibus ornameutis or-
est. » nat. Unde etiam angeli super eam, quaj perdita
(Juod mulicT propier debilitatein suam ad ririprocu- ovis erat, gaudium habent, et ipso cura illis la^ta-

ralionem respiciens, ei subdila et ad serviendum lur. Vilia namque et virtutes ut mulier ferliles sunt,
parala semper esse debeat, et quid extrinseca quia vilium vitia, ot virlus virtutes parit ; virque
communis eorum conversatio iii inlerioribus de- omnia
r qui secundum Deuiu forlis et polens est,
signet.
opcra sua scilicet boua el luaki, cum muiiere
LXV. Unde et mulier debilis est, et ad viruiu
perlicit, quaj prinia casura dedit, et per quam ea-
aspicit, ut per eum procuretur, qucmadmodum lu-
dein raala in melius postmodum reparata sunt.
ua fortiludinem suam a sole recipit, ideoque et vi-
ro subdita, et ad serviendum parala sempcr esse Quia sicut aer per calorem et huiniditatem fructus
terrx ad malurilatem perducit, sic cor, jecur et
dcbet. Ipsa enim opera scientise suae virum operit,
pulmo ventremad con/iciendos et diijerendos cibos
quia et de carue et de sanguine plasraala est, confovcat, et quod perversus peccatorum consue-
quod vir non est, quoniam prinnim linius fuit, qua- tudiues igne zeli sui consumat Deus.
propter etiam in nuditale sua ad uiulierem rcspicit, L.WII. Sed cor venlrem etiam calefecit, jecur-
ut ab ipsa operiatur. Hoc est quod delectalio caruis que eum conlirinat, et pulmo humcctat, ita ut ille
ad dcsiderium anima". cum magno tremore aspicit, receptionem cibormn us(jue ad egestionem couser-
ipioniam ab illa sa?pe rcprehenditur et superalur ; vet, sicnt et supra demonstratus aer viridilatem,
uec tauicn a viribus aniuuc supcrari potest, quia calorem et germinanlium
hnraidilatera omnium
quemadmodum mulier ad viium aspicit, quatenus fructuum usque ad maturitalera ipsorum perducit.
ab eo procuretur, quoniam ei cum timore servit, j^v Sic etiain aniiua, qu;i' rationalis et ignea est, ratio-
sic ipsa ad animaui semper resjjicit. Sed cum ho- nalitatem cura vento, sicul et ardens ignis llamniam
mo per delectationem caruis totus defccerit, per ad- suam sinc vento non emittit. In circumeunte quoque
monitionem desiderii aniraaj iterum excitatur, co- circulo scientite boni et mali, cum ralioualilate,
gitando apud se cum in tanto houore a Deo cou- per quaiu cognoscit qnid Deo placeat vel discernit
non desistat sicque anima
stitutus sit, cur a vitiis ;
per quam etiam iutelligit quod Dens malam consue-
corpus suum ad aniorem b(jnoruiu oporuiu sa.-pius tudinem peccatoruiu in zclo suo comburit, sicut
retrahit. Istam namque diversitatem operandi homo scriptuiu est
in se semper habet, ut etiam angeli cum Deo in Verba David ad idem pertinenlia, et quo sensu ac-
gaudio sunt, et ut mala oiicra liominum cuin iia cipiftiida sint.

judicio ejus per ipsos judicantur. Aniiuam etiam a LXVIll. Descendil fumus iu ira ejus, et igiiis a facie

spiritu Dei spiraculum esl, el in curpus hominis ejus exarsit, carbones succensi sunt ab co (P.ya/.xvii),
missa per se ipsam nibil oporatur sed quidquid il- ;
Qiiod sic intellectui Horao qui peccando m
patet :

lud ah ea postiilaverit, hac in uatura sua cuin scien- oblivionein Dei diicitur, siiiier hunc ira vindicta'
tia boiii, qua Deum senlit, et cum scieulia raali, Dei ascendit, et peccata illius coraiu eo per igncm
«jua ipsum timet, velut ignis accendil in bouis ope- exaniiuautur, quia sicut exstincti carbones perigncni
8o3 LIBEH DIVINOR. OPEU. SIMPLICIS HOMIiMS. - PAIIS I, VISIO IV. 834

succenduntur, sic ipse poinasad combarendum peo- A hominis aut praimium in gloria, aut poeaani in ju-
cata parat. Ipse enim per scientiam buni et mali dicio Dei consequetur. Sed aniina qucie in saccti-
pro malis factis suis se punienduni, et etiam bona tate gaudet ad Deum dicit : « altissime Deus,
opera in laude Dei volanlia super cherubin ascen- omnia vota mea tibi ad laudem reddo, quia siue te
dere cognoscit. Ista vero scientia liduci:jlem spem per me nihil possum, nisi quantum per gratiam
quam liomo ad Deum babet calefacit, eumque ad Spiritus saucti in me accendis. »

timoremet amorem Dei confortat. Per has nam- Quia sicut succedente fructu flores excutiuntur, ita
que virtutes humiditas lacrjmarum educitur: per et esuries subveniciite saturitate depellatur, ct quod

has etiam omnia bona in homine periicienda con-

eodcm ntodo anima peracta panitcntia de peccatis
in quibiis rjuasi fame tabescebat, Justitia Dei ia
servantur, quemaJmodum venler per cor, perje- exsccutione sanctorum operum saluretur.
cur, et per pulmonem receptionem ciborum usque LXX. Esuries quoque, qute cibum pustulat, tlores
ad egestionem servat. Omnia quoque opera, sive fructuum manifestat, sed cum fructibus veuter
boua sive mala, per rationalitatem aeriae et ratio- saturatus fuerit, esuries cessat, velul cum fructus
nalis anima3 cuin viriditate scientia^, cuin calore
proceduut, llures corruunt, Anima simihler, qua^
sensualitatis, et cura humiditate sapientiffl ad agni-
j, spiraculuma Deo est, et cum scientia boni et mali
tionem hominum proferuntur, sicut etiara praedic- veritatein semper qiieerendo thesaurus justitise
tus aer viriditatem, calorem et humiditatem om-
esistit, Deura super orania diligendum esse iu ua-
niuin germinantium fructuum usque ad maturilatem
tura sua intelligit, quoniara ab eo sicut scintilla
ipsorum producit.
ab igue processit, el etiara opera hominis sic-
Quod tcncritudo vcntris, costis et ossibns vallala,. ut scintillas fulminare facit, quia homo per eam
molliticm terrx frmtiferx et lapidibus interpositge
quasi per scintillam illustratur. Ij'?a etiam hu-
designcl ; et quid ctiain per hscc in diversa quali-
tate huinanse vitx exprimatur, adkibito in testiino- inineni pro vilissimis operibus suis, qiue cuni
nium versapsalmi xvi ad idein cowjruente. ipsa contra Deum operatur suspirare facit, eum-
LXIX. Et venter, qui costis et aliis ossibus quai que justitiam Dei in se esuriendo tandiu aftligit,

succum medullse non habent, susteiitatur, mollem quousqne peccata siia cognoscendo lacrymas cum
frucliferamque terram, quse lapidibus interposita est pcenitentia pro illis elFundat. Cum igitur hoino pec-

dfcsignat. Hoc exempio anima gustum peccata in cata sua hoc modo poenitendo conculcaverit, anima
natura sua non liabet, quamvis peccata cum corpore justitia Dei saturatur ; sed cum postea flores virtu-
operetur, et illud ad opera quu' gustus carnis sua; tura cura bonis operibns ad se collegerit, ipsa bo-

postulat, in similitudine aeri venti qui totara ter- G uis o})eribus repleta, statiin non esurit, quoi prius
ram ad germinaudum movet, accendat. Ipsa enim in malis operibus doleudo famera patiebatur, quo-
corpus in onini opere suo conlinet, ut mollis fru- iiiara fames isla per fructus bonorum operum velut
ctifera terra interpositione lapidum lirmatur; et cum llores corruunt delicit.

sicut tener infans de peccatis quai nondum gustavit Quibus coiujrucntiis stomachus, mundus ct anima sibi
invicem confortantur, ct quod Ikus liominem sino
loquitur, et velut Adam ante prtevaricationem
prxcepti leqe nunquam esse vclil ; et cjuid in eo et
peccatum scivit, et non gustavit, sic ipsa in cor- sestalis viriditas, et Iiiemis ariditas, ipsiusque
pore quod peccat peccatum uon naturaliter gustat. mundi capacitas ampla desiynent.
Auima vero quoe sancta et bona opera operatur, LXXI. Sed stomachus, cujus sedes in ventre est,

pro meritis operum suorum coram Deo in coelesti et cui cibi imniittuntur, et a quo einittuntur, et
regno gloiiosa est sed aoimai qiiai mala opera
; qui ut saccus ligalus est cum visceribus, capacitateni
perpetrat magnaj poina?. per judicium Dei adsunt. mundi ostendit, quem creaturae germinando et cre-
Beatus etiam liomo de bouis openbus suis coram scendo replent, et quem deliciendo quasi inanem
Deo et hominibus laudatur, quapropter aniraa ip- reddunt, hoc est quod homo, qui sicut luna crescit
sius gaudet sed liomo qui lubiicis peccatis iflvol-
; rj et deticit, per auimara, quai oumibus crealuris re-
vitur, coram Deo et hominibus in magnam confu- pleta est, operatur, et sicut sanguis iu venis est, sic

siouem ducitur. Unde ipse cum sudore pudoris omuia opera honiinis in auima suut. Quee cum bo-
homines propter peccala sua fugiens, cum se in his nis operibus secundum desiderium suum replcta
culpabilem cognoverit, ouini iionore beatitudinis se fuerit, in «'ternam mansionem ubi cibo vita*. rclicia-
mortuum et despoliatuni plangit dicens : c< Susce- turascendit, et cum inalis operibus occupatur, iii

perunl me sicut leo paratus ad prasdain, et sicut ca- fetentem putredinem infernalium pcenarum pcritura
tuliis leonis habitans in abdltis (PsaL xvi). » Quod descendit. Deus eniin, qui praiceiituin Ada; dedit,
sic intellectui patet : Humo cum peccaverit uinni huminem sub pra'cepto esse vult, in cujus observa-
beatitudine propter peccata sua dcnudatur, quaudo tione auima opera salvationis cum gaudiu culligit,

per propriam voluntatem ipsius omnis sariclitas ab quai in exsilium perditionis lacrymabiliter mittitur,
eo rapiiur, sicut leo quod devorare vult rapit ; et cura humo desideriis carnis sua2 pra^ceptum relin-
propter iniserabilem coufusionera peccaturuiu suo- ([uendo consenserit. Sed sicut stoinachus, qui ci-

rum, sic.it catulus leonis in abditis, sic ip^e de l)Um recipit ct emittil, ciim visceribus ligatur, sic
peccatis suis ernbescens, huininibus abscunditiw, ipsa cuui omnibus creaturis vel in ascensione boiii,

ne opera ejus cognoscantur. Sic qifxiue omno opus vel iii descensione niali in lioinine opeialur. Et sic-
835 S. HILOFGAUDIS 8ti6

ul creaturo; in wsUite hieme A ad ni;Uuritatem pervenerint ventosa frigiditate ad

florent et virent, iii

vero arescunt el deticiunt, ita ipsa in bonis

operi- ariditatom iuclinat sed quamvis terram frigiditate ;

bus gaudendo floret el viret, ct in nialis operibus hac pxterius arefaciat, ipsa tamen ex hoc interius
dolendo arescit ct delicit. Stomacho etiam non pro- pinguescit quatenus in sestate germinare possit.
desl ul vacuus sit, quemadniodutu ncc capacilati Proindo Creator (nmiiuin, qui terraiu ad operan-
mundi utile esset, si diversis croaturis evacuaretur. dum lirmavit, auimaiii. [)er(iuam humo omnia opera
Capacitas quoque ista dispensatrix viriuni fructuo- sua operatur, secunduiu se ipsum constiluit, quai
sitdtis temp esl, quia eam nec desolalam, nec va- homini, qui ipsius Uei opus est, et usque ad no-
cuam iu ulla re quiB neccssaria ad olticium fruc- vissiinum diem oporabilur, sicut suncla Divinitas
tuum est dimittit, quoniam si mundus arctus et invisibilis existit ; sed post novissimum diem, cum
constrictus esset, ita ut dilatatione careret, pleni- homo totus spirilalis eirectus fuerit, sanctam Di-
tudinem creaturarum, quam nunc habet, ferre non vinitatem et omnes spiritus et animas perfecte
posset. Sic ct iiomini non prodesset si tanlum unam anima fructifera vis est,
iulufbitur. Eadoni vero
scientiam haberet, quoniam quasi vacuus tiinc es- quce totuin homiuem movendo sccum vivore facit
set, cum nullura opus incipere aut perlicere, seu „ et sicut homo pauno ex iilis texto induitur et ve-
lucem diei vel tenebras noctis discernere posset stitur, sic ipsa omnia opera quae cum homiue
Qui modo in duabus scientiis plenus est, et per bo- operatiir, ut vestem induens, cum illis, sive bona
uam scientiam Deum cum bonis operibus amat, sive mala sint, sicut corpore in qiio babitat obte-
quem etiam per malam mala opera cognoscendo pitur. Bona quidem opora, cum de corpore abces-
timet. Anima vero cum magna sollicitudine in cor- serit, sicut vestimentum in fulgore purissimi auri
pore, sicut paterfamilias in domo sua, habitat, qui quod omni ornaraento decoralum est in ipsa appa-
semper sollicitus est ne in bonis suis depraidetur, rent; sed prava o[)era ut vostimentum orani immun-
qnoniam ipsa curam istam ne homo per involutio- ditia pollutum in ipsa feleut. Ipsa etiam in simili-
nem peccatorum a sanctis desideriis, qua; per ipsam tudine aeris cum homine operatur, qui vires suas
liunt, despolietur semper habet. Cum autem homo terroc immiltit, per qiias fructitera cst et fructus
propter taedium peccatorum suorum anirase ali- suos perlicit, et qui frigiditate hierais totam terram
quando consenserit, ipsa, inde gaudens, homini arefacit quffi tamenad fructuosilalem terriK calorem ;

omnia peccata sua in amaritudine proponit, et cce- in se conservat, quoniam per vires anima; pueritia,
lestia desideria super mel et favum ei dulcia fa- adolescentia, juventus et senectus, fructus bonoruin
ciens, ipsum sanctum sa;pissime efhcit, et ad coe- G operum operantur et perliciunt, quai decrepita wtas
lestia regna perducit. Sicut enim horao poriret si per defoclura quasi arefacit, sed taraon in vera fide
stomachus vacuus semper foret, sic anima sine istis ad praimia ajteruae beatitudinis post linem hominis
duabns scientiis nequaquam esse posset et ut conservabuntur. ;

mundus aresceret si a bonis et malis fructibus ina- Quia sicut tcrra, si bis in anno virescerct et passim
uis esset, ita anima arida et iuauis existoret si opc- (jigncret, arcscendo in puloerem verlerctur, sic
et anima in opere suo deficcrcl, si omnibus dcsi-
ribus qujE homo per has duas scientias operatur ca- sidcriis suis et voluptatibus carnis immoderate dc-
reret. Ipsa namque omnia quiE horainis sunt in servirct ; ct quod instar terrx inxqnalitcr fructi-
rectum iter dirigendo cum discretione recte dispen- ficantis, ex mutabilitate sui et confhctu carnis
sat, et per bouitatem Dei, a quo divina est, per nunc in profectu, nunc in defcctu posita, ncc fidem
in Eoawjelio commendatam, nec visionem Dei in
sancta etiani opera qua? cuin homine operatur man-
paradiso perditam hac vita perfecte oblinerc
sionera in terra viventium se habituram confidit. valeat.
Per scientiam quoque boni, qua malum cognoscit, LXXIII. Quod si terra bis in anno viresceret et
illud injustum esse judicat, qiiaravis idem maluin passim gigneret, in ariditatera verterolur et sicut
per corpus coacta saepe operetur; et si scientiam pulvis efficeretur. Per hoc designatur quia si anima
istam boni et mali non haberet, sicut foUis cum ^ desideriis ac voluntati carnis suae pariter consen-
qua faber nihil operatur esset. Et sicui mundus tiret,nullum opus porficero possot, quoniam ipsa
absque omni plenitudine friictuum esset, si non in vivens spiraculura est, quod nobili tactu totura cor-
viriditate germinaret, sic etiam ipsa sine honore et pus illud vivilicando pertransit, quemadraodum
beatitudine bonorum operum esset, si in rationali- etiam flatuspraedicti aeris totam terram fructiferam
tate scientia; boni et mali non floreret. reddit. Idem vero aer qiiasi anima terra' existit,
Quod in simititudinemtcrram ad fructificaH-
aeris cujiis humiditatem flatu suo tangens, eam virescere
dum juvantis, anima c/uoque per vires suas corpus facit. et sicut aer iste, cujns viriditas sanguinem
ad quxlibet opera exsequenda moveat, quibus, si
el bumiditas sudorem in homine siguilicat, in terra
rccta fuerint, m
seternum dcconUa, Deum ct an-
anima cor-
gelos et beatas animas perfecte intucatur ; «i invisibilis et impalpabilis cst, sic in
vero pei-versa, velut immunda ab hac visione re- pore impalpabilis sanguinem calefacit, et per ratio-
pellatur. nalitatcm, in illo visibilitor operatur. Ilomo nam-
LXXII. Praidicta autem mundi capacitas aerem in que se Deum habere per animam intelligit, ideoqiie

se habet, qiii viribus suis viridilateiu terra; iramit- sive per se ipsum, sive por aliura legera sibi semper

tens, eara fi-uctiferam facit, fructusque ipsos cum coustituit ; et hoc ei naturale est, quoniam primus
ioi LTRER DIVINOR. OPER. SIMPI.ICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 808

homo legem in preecepto accepit quara per consi- A Sic itaque slomachus recte dispensator receptionis
lium serpentis repudiavit. Qui post praevaricatio- et emissionis ciborura ost. Gum etiara anima ignea
nem praccepti Dei in exsilium istud expulsus, para- vi sua hominera ita superaverit ut a carnalibus de-
disum inhnl itare non poluit, ad quem tamen in sideriis et a propria voluutate sua abstinendo se ma-
multis suspiriis anhelavit. Ut etiam anima, cum ceret, tnnc per snggestionem diaboli superbia inlla-
per cor})us superata fiierit, plurima suspiria do- tus, alios spernendo sa^pe dicit « Sanctus sum et:

lendo trahit : sedcum iUud desideriis natuiae snse ab omnibus laudari et bouorari merito debeo. »
subdiderit, in magno gaudio iaitalur. Et sicut terra Sicque oculis anima; ejus per superbiani obca-calis,
in frigore et in calore fructus suos non aiqualiter pro nimia tristitia gaudium et coeleste desiderium
profert, sic etiam ipsa male et bene operando in- habere non potest, et ideo in ipso homine turbata
ffiqualia opera habet. Ex natura namque ista, in qua dicit « Ach, ach, ego per felentem superbiam ob-
:

anima per corpus, et corpus per animam sa^pe su- cajcata coeleslibus desideriis, in quibus Deura vidi et
peratur, liomo illam puram tidem nequaquara ha- intellexi despoliata sum. Unde ctiara hotno, qui
bere polest per quam ipse montem elevare et in Don per carnem et sanguinem, sed per vires animae,
mare mittere possit, ut Dominus discipulis suis de qua Deum scit et sentit, bona operatur, elationem
grano sinapis dieebat, et quam Adam habuit quan- B in bonis operibus diligentissime caveat, ne
:
per il-

do invisibilera claritatera Dei exterioribus oculis lara praeraia aeternae. beatitudinis amittat. Sicut enira
suis videjjat, in qua qua^cunque vellet se posse facere homo si cibos supertlue vel minus necessario re-
si

non dubilabat. Sed post praivaricationem, nec Adara ceperit, caro ejus infirmatur, sic etiam anima per
nec ulius hominura hanc visionera habere potuit. elationem superbiae et per nimiara abstinentiam
Unde fideiis liorao cura interiori visu aniraie suae quae sine discretione est, delicit. Auima vero quae
in speculo fidei ad Deum respiciat, et ab eo qui om- corpus viviticat, et quae Deura in Trinitate unitatis
nia potest se salvari conlidat. In qua iide mulli de- intelligit, humilis spiritus est, humilitatcraque suam
sideria carnis suae mortiticando pluiinia signa fe- in pueritiahominis ostendit, qui necdum superbiam
cerunt. vel odium in gustu peccatorum habet. In quo etiara
Quia siciit vcnx cordis, jecoris et pulmonis, ad re- tandiu laetatur quousqui! idem homo per desideria
ceptionem vel emissionem ciborum stomncho subve- carnis ad peccata moveatur, pro quibus ipsa do-
niunt, et eidem stomacho continua vcl nimia re-
lendo semper lamentatur. Nec enim secundum
plctio aut cxinanitio obcssent ; ita et anima curpori
vase corporis nun-
(juidem m
quibusquc operibus adest, scd eam tse-
^
desideriura naturae suae in fictili

dcrct si corpus ipsum desideria carnis semper Q,

^}^^"^ pleniter operari potest, cura caro exsilium et
seqm pcrmitteret ipsam vitara quterat, sed corpus, quo peccante sae-
LXXiV. Nam et de corde, et de jecore, et de pe aftligitur, immunda illi et fetida peccata cum
pulmonc, qua^dam \enai quasi fistula? extenduntur, dolore proponendo affiigit, atque eadem peccata in
quae ad receptionem et ad emissionera
ciborum trislitia cognoscere Stomachus enim qui ci-
facit.
storaacho subvenientes adsunt. In hunc modura ani- bos recipit, quos itcrum in fetore emittit, homi-
raa, quae magna vi corpus quod dormiens invenit uem qui in peccatis delectatur significat, et postea
exsuscitat, in multis ilineribus suis Deum senlit. Et per poenitentiam in molestiam peccatorum conver-
quemadmodura veme stomacho adsunt, cura imple- titur.
tur et evacuatur, sic ipsa iu omni bono et malo
Quod sicut umbilicus omnium interiorum sibi adhx-
homini adest, ita ut homo cogitationes, duritiara rcnlium fortitudo et ambitus tcrrx csetcrarum crca-
malitia} et mollitiera carnalis desiderii incipiendo turarum retcntaculum existit, sic et universorum
et perficiendo quse per corpus et animam gcruntur, sive bona,
per eara exerceat;
et sicut sanguinei
sive mala sint, ad ipsam aniniam respiciunt, et
rivuli ad storaachura currunt, sic ipsa viribus suis quia magna distanlia sit inter hos qui per elatio-
totura corpus pertransit. Sicul etiam stomacho ncm ct hos qui pcr ncgligcntiam delinquunt.
non prodesset, si semper plenus vel vacuus foret, t) LXXVI. Et umbilico omnia interiora ventris ad-
sic etiam animae obesset, si corpus in deliciis desi- hun'ent, sicut et ad circuitura terrae reliquge crea-
deriorum carnis semper viveret, quoniam in viri- turae respiciunt, quia umbilicus fortiludo ventris
bus esuriem desideriorum naturae suae habendo est, sicut et ambitus terrae receptaculum caetera-
deliceret, ut etiam sensu et corpore saepe deticit, rura creaturarum existit, hoc de.signat quod anima,
qui in pinguedine carnis suae incessanter peccat. quae mediatrix omninmoperum hominis est, ia

Quia sicut caro hominis laeditnr si vel superflue vel sanctis et bonis operibus non in se, sed in Deo
minus nccessario ciburum alimenta percipiat, sic ct coutilendo gaudct, et in peccatis quibus vas suum
anima si plus vel minus justo districtioni vel re- implicitum esse cognoscit erubescendo contristatur,
missioni insistat; et quod stomach^is mundos qui
dem recipiens, sed fetentes cibos rejicicns, homi- per quam tristiliara idem vas, scilicet corpus, qua-
ncm qui in peccalis delcctatur, sed postea per pm- si stimulo aftligit, per quod homo intra se coactus
nitentiam purgatur, significet. dicit Quare anima raea pro peccatis in quihus
: «
LXXXV. Si igitur cibi superflue accipiuntur, caro natus sura,et a quibus me continere non possura,
hominis ex indigno livore infirmatur; vel si minus me tantuai contristat, cum ea ante linem meum
necessario sumuntur, caro in defectu attenuatur. emendare conlidam? » Sic quoque homo in pecca-
85f) S. IIILDEGAKDIS 8bO

tis se consolando, iti ip.-is (juasi in sono cpu- A bileiii auiinam ad sordida opera movelur. Et licet
lantium gaudet. L'ude auiiua, de cujus nalura ipsa omnia opera hominis, quemadmodum hamus
consolatio isla uon procedit, tristitia repletur, piscetii, ad sc trahat, tainen per corpus ila su|)era-
iiuoniam ipsa vila ct de diviua ralionalitate tur, ut ei nullo modo resistere valeat. Pro pecca-
procedens, qu«e hominem, (jui oninis creatura tisquoque quai per corpus coacta operatur se pu-
est, movet. Deus enim, qui de vilissima na- niendam et ad judicialia tormenta adJiicendam
tura hominis tunicam huinanitatis suie ex vir- coguoscit, quoniain oniiiia in ipsa quasi scrij)ta vi-

ginea carue .Matia' Viigiuis sibi le.xuit, humilila- dentur. Uuaprojiler quaiidiu ipsa iii corpore man-
tum valde per quam snpcrbiam et maligni-
diligit, serit, suspiria doloris emittit, quia ul umbilicus ad
tatem diaboli superavit. Anima vero homiucni iii himbos extenditur, sic peccata in ipsam extenduu-
bono et nialo ut coliimna doiuuni susleiilat, (juia tur; et eliaiu curn \\)sa iu poiii.is euiitluutur, si-

cum i^ise per elatiouein sauclilatis in Deo fugcrit, cut e?ca lioniinis in luto emittitur, et ut lerra lu-
pcr eam se Deo et hoininibus odibilem intelligit, tulcntas immundilias emittit.
et ipsa cum hoc modo afUigcndo gaudium habere Quia sicut tirra ct homo, illa pcr xstatcm, pcr
hic
non permittit. Multi enim per elationem sanctitalis juvcntutcni, vircnt ct Jlorcscunl, item<iue illa per
pereunt, et plurimi pra^mia laboruiu suorum amil- 15 hwmem, istc pcr sencctutcin arcnt ct murccscunt,
sic ct anima mancns corporc, ct illud sibi scr-
in
tunt, ita ut in tine suo ad Deuin suspii-ando vi.\
virc compcllcns, dc virtutc in virtutem asccndcn-
salvari possint. Qui autem per uegligenliam sanc- do in bonis opcribus ct exemplis Filii Dei virc-
litatis et per carnalia desideria sine superbia pec- scit, ct postmodum
educta de corpore vclut prc-
caverint, illis Deus plurima peccata, cuin pro ipsis tiosis ornuta lapidibus, et receptioncm curporis in
7«o laborai-at inliianter cxspectans coram Dco re-
in poenitentia suspiraverint, iguoscit, mullique ex
<jUii'SCit.
his sancti et columua coelestis Jerusalem poslea
LXXVIII. Et lioiuo in pueriii ct in juveniii ixi-
eflicientur. Sicut eiiiin umbilicus forlitudo oinniuin
lale tlorendo perlicitur, ac poslmodum per seneclu-
interiorum sibi adh;i'reiitium est, sic oninia opera,
tein iii ariditalem iiiclinatur, sicut et terra iii a^sta-
sive bona sive mala sint, ad animam aspiciunt,
te jicr viridilatein tlorcndo decoratur, et jioslmoduui
quia ipsa tortitudo illorum omniuin existit.
in jiieme per frigus in pallorem vertitur. Cum enini
anima corpus suum ita superavit, ut simplici cor-
Qiiod umbilicus etiam terne Intulentas et aquusas
immauditias in paludibus tmittcnti comparctur, co de in bona voluntate sibi consentiat, et bonis o{)eri-
fjuod calor, friyus tt humiditas cibuin e t potum bus veUit dulcissimo cibo dclecletur, homo illc iu
sub eo discoclum ad inferiora diijercndum urijcant: C c^^iesli desiderio dicit Quam dulcia faucibus
ct fjiiod similittr anima voluptatilus carnis sapcra-
meis eloquia jnstitiai tua>, quae eliani ori nieo multo
ta et in sordidis involuta operibus ad infcriura
ct ptjcnalia loca, nisi suspiriis paiuitentix purgctur, dulciora melle sunt » ; et sic cuiii jiuerili simplici-
devolvcnda sit. tate siue guslu carnis in iunocentia vivit. Anima
vero hoininom istuin desideriis suis tandiu imbuil,
LX.WM. Umbilicus quoque cum carnalibus lislu-
quousque de virtute iu virtutem ascendendo virescat,
lis cordis, jecoris et pulmonis, omniunKjue visce-
el in bouis oj)eribus et exempUs quai Filius Dei lio-
rum, in auxilium refeclioiiis iiom",inis surgit, qnai
uiiiiibus reliquit lloreat, quia livore jieccalorum im-
omnia spiramen anima; movet, (juemadmodum aer
|)olluta in ipso gMudet et decoratur. Et sicul in
cunctas vires terra; jertbindo confortat. Idem frigore liicmis viriditas, tloriditas et om-
maluritas
ctiam umbilicus usque ad linem liiiiiboruin quasi
nium fructuum deticiunt, sic liorno pcr mortem iu
terra qua; semper quasdam lutuleulas et aquosas
omnibus bonis et malis operibus deiicit. llomo au-
immunditias in paludibus emiltit, et, quia calor,
tem qui in pueritia, in juventute et iii senectule
IVigus, humidilasfjue hominis, quibus ille regitur,
bona oj)era feliciter complcvit, anifua ij)sius cum
in umbilico latent, et cibus ac potus, quibus ho- ^-^^^^^ ojjenbus lucida, et quasi pretiosis lapidibus
mo in carne et sanguine vegetatur, ibi ad infeno- ^^.^^^^^ ^^^^,„ ^^^^ asceudit, et corpus, quod per
ra delluentes, velut lutum ejiciuntur. Homo nam- eam operabatur, ut in jucunda mausione simul ha-
(jue, qui j^er vires anima; cum omiii creatura se-
bitent vix exspectat.
cundum D';;im operatur, etiam secunduin naturaiu
Quid fortiludo vel pclulantia rcnum, ct piufjucdo
terra,', cujus pars altera mollis, altera dura e.-t,
tcrrx, (jux modcrata ubcrcs, immodcrata inancs
durus et raollis existit, iu cujus mollitie per gustum fructus pruducit in divcrsis aniinx affcctibus si-
carnis anima contristatur, cum idem homo jier illa (jiiiffcnt.

buperatus, ei non consenserit. Sicut enim aer oni- L.\.\I.\. In reiiibus aiitem, in quibus et fortiludo

nes creaturas ad crescendum confoitat, et ut um- et lubrica j)etiilantia dilfuuditur, jiiiiguedo terra;
bilicus cum carnalibus lislulis in auxilium ciborutu iiolatuf, qiioniain ut iii iliis aliqiiando vires homi-
surgit, sic aniina omnia opera hominis viribus suis nis, aliquando quoque ea qua; incongrua sunt ex-
perlransit, conliuet ei perlicit. Ipsa eliam operilius surguut, ita etiam moderata pinguedo terra? uber-
corjioris, sicut vermis tahernaculo siio qtiod ex luto tateiu frucluum, iinnioderata vero inanes fructus,
facit, tegilur; et sicut per vermes, qui interdum quarnvis piuiiini appareant, inlerduiu producit.
non videnlur, lutum movetur, sic homu per invisi- liorno namque omnia qua; sub circulo solis et lunee
8GI LIUER DIVINOR. OPEK. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 86-2

ia temporJbus mensium operatur, per vires anim£e A tura sua quoniam spiritus est delectalur, Deoque
in sapieutia, in scientia et in discretione perlicit quemadmodum augeli, qui faciem ejus inspiciunt,
per eam eliam, quia ignea et aerea est, secundum in amore tidei famulatur. Corpus quoque, cui de-
lunam (jutecrescit et deticif, bouum et malum facit. sideria carnis contraria sunt, ad bona opera el
Per vires quoque ejusdem animse per intellec- sancta cogit; et cum illud per fortissima btlla bo-
tum boni coelestis est, bomo quaeque cogitat et norum operum ejusdem bonis operibus
devicerit,
operatur, temporaque temporum, et elemeuta cum velut urbs cuni turribus et propugnaculis oruatur
quibusbonum et malum facit, cum ditferentia ra- et lirmatar. Ipsa enim humilis est, et per vilis-i-
tionalitatis disceruit et omnia quie cognoscit nomi- mam naturam caruis qua opprimitur lameutabiieni
nat. Et sicut in renibus fortitudo probitatis et iutir- vocem babet, per quam bominem, quicollum suum
niitas, prosperitas et inutilitas latent, et ut terra in superbiamerigit, nuuquam plenum gaudium ba-
2)er solem, iunam et aerem, omnia per quse bomo bere permittit. Qui etiam ex natura ejusdem animae
vivit utilia et inutiiia germinat, ita fortitudo ;ista in propter molestiam peccatorum in poenitentia illo-
anima est quatenus bomo per vires ejus bona et rum gaudere uon potest, et sic anima in vera as-
mala, utilia et inutilia operetur. censione humilitatis, hominem ne in vanis viis su-
B
Quod tcrra in medio aeris constituta sit, adocrsus perbiae vagari possit constringit. Aniraa quippe
teinpestates montibus et collibus partiin calidis vel quaj per scalam liumilitatis ad altum monlem, qui
fngidis, partim aestu et yelu temperatis, vclut urbs habitatio coelestis Jerusalem est, ascendit, huminem
turribus ct propwjnacuiis munita;et quod \hoc
a superbia discedere, etad humiiitatem se inclinare,
modo anima in multiplici quem [conlra dcsidcria
carnis exercct conllictu sanctoruin opcrunt pro- ne per dolum antiqui serpentis dimergatur semper
tcctione onictur ct defendatur. nionet, quoniam sicut valles de incongruapluvia per
LXXX. Terra enim in medio aei'is ut favus iu colles, sic homines per humilitatem a malis defen-
medio mellis est, diversis coUibus elata, ita ut in duntur. Et sicut terra per niontes et colles, quibus
quadam parte colles nimio eestu, in quadam nimio velut muro defensa et lirmata est, a variis tempe-
frigore inliabitabiles babeat, in quadam autem parte statibus defenditur, sic anima per sancta opera quai
colles aestu et frigore temperatos. Per colles quippe humiiitate velut muromuniuutur, ad coelestem pa-
tirmata est, ut urbs cum turribus et propugnaculis. triam a confusione diaboli perveniet.
Colles itaque vailes obtegunt, et montes terram Quia sicul terra sic posita est, ut undique a sole
contra varias tempestates defendunt ;
quapropter et temperetur, ita et aniina Deo subjecta a luce sa-
C P'c"^'''e discrctionis virtutc iiluminanda pcrfunda
ipsa montibus et collibus velut muro circumdata et
tur.
lirmata est. Hoc designatquod anima, quaj ex prai-
ceplo Dei tota corpori infixa est, in illo se cum |omui LXXXL Terra ad cursum solis sic posita
enira

creatura operaturam coelestia et terreua opera co- est, ut in omni loco suo per ipsum temperetur. Sic

gnoscit. Intelligit etJam quia Deus, qui omnia mala et anima, qu;e cum sai^ientia temperata est, per
gutlas salioutis est, hominem im-
fontis, qui Deus
opera judicat in bonis operibus homiuis, ab onini-
buit, ut in sanctorum deside-
plateis discretionis et
bus angelis et sanctis suis laudatur, quoniam ipse
rex et imperator omnium in coelestibus et liberator riura, Deum cognoscendo, ambulet et propter amo-

in intimis cxistens, hominem mortalitate carnis rcm ipsius gustum peccatorum suorumrelinquat. Sed
assumpta liberavit, et quod ipse mirabilis Deus homo qui secundum desideria auimce operatur, per

plurima miracula in sanctis suis operatur. Cum eam cum sanctis operibus, quemadmodum terra
in omnibus ofiiciis suis per solem, illuminatur.
enim homo secundum guslum carnis suo3 .peccave-
rit, per auimam in pcenitentia s*pe revocatur sed : Quia homo in similitudine terrse factus ossa sine mc-

qui a peccatis nunquam cessando animam supera- dulla lapiduin vice, ossa cum meduUis vice arbo-
rum habeat;et quod secundum qualitatem morum
verit, in illo anima lacrymabili voce plangit, eo t^
suomm, vcl duritiam lapidum, vcl aiimnitatem
quod esuries naturai suae. nunquam rehciatur, dum horti floridi scu pomcrii fructiferi per siqnifLca-
pene nullam spem salvationis ad Deum habere pos- tionem recipiat.
sit. Sed gratia Dei eumdem hominem in amara pce. LXXXII.Terra etiam cum lapidibus et arboribue
nitentia peccata sua tandem coguoscere facieus, lirmata est, secundurn illam homo factus est,

eum ad relinquendum seeculum conforlat, per quiacaro ejus ut terra est; ossa autem ipsius sine
quod anima multum Isetatur, sicque opera Iio- succo medulla', ut lapides suut; ossa vero cum me-
niinis terra?, quam aer super et sublus undique te- dulla velut arbores existuut. Unde et homo aidili-
net, assimilantur, et auima cum corpore ut aer cum cium suum secundum se ex terra, ex lapidibus et

terra, et ut favus in medio mellis est. Sicut enim ex lignis componit. Anima quoque, cui desideria

terra colles ad diabitaudum aistu et frigore tempe- carnis contraria sunt, et qua? lirmamentum totius

ratos; et quosdam intemperatos let inbabitabiles corjtoris est, illud viribus suis infundens, omuia
habet, sic etiam homo bona opera quibus ad ca;- opera cum horaiue operatur et periicit, ipseque
lestem patriam, et mala quibus ad poenalia loca du- homo quo Doniiuus oculos suos
floridus hortus, in

citur exercet. Cum autem ipsa voluntatem caimis pascit secundum desiderium anima?, operando|effi-
superando victrix exstiterit, bonis operibus ex na- citur ;
,cum autem sccundum voluntatcm carnis
863 S. HILDEr.AUDIS 864

operatur. coram Dei sicut sol cum eclipsim A ret, sed ut io vera humilitate ad pedes Domini pro
ociilis

patilur non lucet. Homo euim qui bona opera fe- illis se prosternat, docet, quatenus omnipotens
cerit, pomerio omnium bonorum fructuum repleto Deus in amara poeuitentia ei peccata sua miseri-
assirailatur, sicut terra quse lapidibus et arboribus corditer ignoscere dignelur. Cum enira ipsa homi-
lirmatur et orualur ; cum autem per duritiam pec- nem in huraili natura sua ita superavit, utei ia
catorum' niala opcra perpelraverit, sicut dura terra omnibus consentiat, coelum sic dicendo victoriose
qua; sine fructu e>t coram Deo infructuosus exislit. pertransit. « Conciipivi salutare tuum, Domine, et
Caro namqae hominis bonam scientiam, quae fruc- le.K tua meditalio mea est {Psal. cxviu). » Quod sic
tiferam moliitiem habet, et ossa nialam scientiam, Ego in carae mea, qu» prfficeptis
intellectui patet :

qua; contra Deum se indurat, signilicant ossa au ; bono non consentit, te desideravi et
tuis per se in
tem qu£E sine medulla in eo sunt, mala opera ipsius intellexi, et per vim salutaris tui quasi veloci aqua
desiguant. Anima vcro secundum Deum in horaine ita infundebat, ut in medio virium mearum et in
operans est, quoniam, sicut ipse ccelum in pleno medio cordis raei, mandata tua contra voluntalem
gandio coeleslibus coustituit, et ut terram homi- ejusdem carnis meditarer. Et quemadmodura raolen-
nibus ad habitandum dedit, sic anima in gaudio dinum granaad edendumper aquas conterit, sic ego.
cum homine bona opera, quai calestia sunt, et in " quaj torrens iter aqua! in corpore sum, omnia pra^
querela tristitiae mala opera quaj terrena sunt ope- cepta tuaex natura mea requirendo diligenter ob-
ratur. Scieutia itaque boni et mali viscera aniinai servo. Sicut enira vesica hominis aquosam humidita-
sunt, quibus hominem humilitatem, quaj materia tem corporis recipit et emitlit, et ut llumina cre-
omnium virtutum est, docet, et quse hominera in scendo et decrescendo totam terram perfundunt, sic
viribus suis in peccatis ita constringit, ut illa in victoriosa anima totura corpus, bonum recipiendo et
gaudio nunquain perficere possit. Et sicut homo malum emittendo, praeceptis Dei regit, cujus vires
umnia «dilicia domus quara ceditlcare vult secun- in bonis crescunt et in malisdecrescunt.
dum voluntatem suam prtevidet, sic ipsa omuia Quod ex locis corporis per qux digestio ciborum el
opera in homine secundum quod potest disponit. potuum fit, secretiet subterranei mcatus flumi-
Idem quod sicut acr terram in medio sui ieqiiali un- num dcsif/nentur, ct querela animx lutulentis ct
fctidis operibus pallutse, et per spem paenitentise
, dique mcnsura pcsitam susteiitat tt continet, ita
et passionem Christi im Dcum rcspirantis, addutto
corpus et anima a Deo conjuncla, licet natura
in testimonium vcrsii psalmi xli in hoc conve-
plurimum distent, in faciendis communiter prse-
nienti.
ceptis Creatoris sui patienter se inviccm suslcntare
et instruere debeant. LXXXV. In locis autem ubi digeslio ciborura et
C
L.X.WIM. In medio quoque aeris terra posita est, potuuin emittitur, secreti et sublerranei meatus
ita scilicet ul aer a-quali mensura super terrara, prsedictorum fluminura designantur, quia, ut di-

acsubterra, et in utraque parte terro) sit. Anima gestio in corpore hominis permaaere non potest,
etiam quai viveus spiraculum a Deo in corpus mis- sed ejecta apparel, ita quoque et meatus isti ilu-
sa est, horainem ut cum palientia prajceptis Dei in mina ejiciunt, illaque ad apertara manifestalioncm
hac laboriosa vitaobediat, instruit;in qua in tanla perducunt. Cum vero anima in lululentis peccatis

dissocietatequauta coelum et terra distant, inhabi- a luce abscondita est, se abstinere non potest quin
tat manetque, ut qui scienlia sua quid ipse sit ple- lamentabili voce dical : « Ach, ach, ego infelix quae
niter comprehendere non valet, in labore certami- vivens spiraculum adeo sum, tanto fetore pecca-
nis sui cum patientia et obedientia ad Creaturem torum involuta sum, ut nulla la.'titia coelum respi-
suum tendendo respiciat. Sicut enim aer in me- cere valeam. Ach, unde veni, aut quo vadara, et
dio terne eam sustentando et conlinendo est, sic quid prosunt mihi oinnia bona quse Deus creavit,
anima in medio corporis, illud totum sustinendo, cum in inferunm dimergar? » Sed postea in se re-
habitat, et in ilto secundum quod ab eo postulal versa iterum dicit « Conlido in Deo meo, quia in
:

operalur. D vera poenitentia permisericordiam ipsius de infer-

Quod potus recipit et emiitit, cursus flu-

vesica, quse nalibus tormentis quae promerui liberari possira.
mmum quse per terram diffunduntur ostcndit\i:t Et sic per graliam Dei consolata etconfortala iterum
quod in linnc modum viclnx carnis anima cor- dicit : « Quare trislis es, aiiima mea, et quare con-
pus suum (luentis praeceptoruin Dei bona recipien-
turbas me? Sperain Deo, quoniara adhuc confitebor illi
do, mala emittcndo irriqare dcbeut, apposHo in
lestimonium versu psalmi cxviii ad hoc cornpe- salufare vulius mei et Deus meus (Psa/. xli). » Quod
tente. sic intellectui patet :' Cum homo peccata sua per
LX.XXIV. Sed vesica hominis inundationem flu- naturam aniraae coaclus emendare cogitaverit, in
minum quae hac et illac per terram dilfunduntur, gaudio quod ex rivulis aquae vivae ei influxit dicit :

ostendit, quoniam ut illa tluenta ventris recipit et '(Quare totum contristor et perturbor in anima
emittit, sic etiam et llumina nunc cresciint, nunc mea, cum per gratiam Dei vuinera peccatorum
vero decrescunt, totamque terram irrigant. Anima meorum cuin suspiriis et lacrymis delere possira,
itaque, cui natura carnis et sanguinis contraria est, quae per vulnera Doraini raei, qui clavos et lan-
homiDem ut ab ioquietis cogitationibus se absti- ceam pro peccatis meis sustinuit, me liberandam
neat, et pro peccatis suis de gratia Dei non despe- confido?» Omnia vero mala opera in amara poeni-
 :

8C;i LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. - PARS I, VISIO IV. 8C(>

tenlia postea manifestat, sicut etiam egestio ciborum A ribus et variis virlutibus velut baccis et margaritis
et potuum Sed et sicut de subterraneis
emiltitur. eum circumdat. Unde et Joannes dicit

aqnis lumina super terram producunt, sic de his Vcrba sancti Joannis apostoli in Apocalypsi sua
rebus optima fama super terram vulat, quoniam qui
decorem sponsx Christi, id cst animse sanctse, con-
templantis et describentis, et David in Psalmo
in peccatis exslinctus erat, in bouis operibus reve-
exccUentium hominis prxdicentis.
latur. Jerusalcm descendentem de
LXXXVII. « Vidi
Quod per dorsum et latcra hominis pkmities tcrrse, coelo, oruatara tanquam sponsam viro suo (Apoc.
per femora vero ct loca sessionis coUts et asperitas xxi). )' Quod
sic intelleclui patet Sponsa ista san- :

ejusdem tcrrae inferius durse et impcnctrabilis, et ornatam animam, quaj Christo in dute san-
ctam et
supcriorem partcm, qase mollis est, constringcntis
guinis sui adjuncta est, et ad eum quemadmodum
insinuctur; et quod simiUtcr viribus cmimse molli-
ties carnis a vitiis reslringatur, ut virtutum mar- sponsa ad sponsum respicit, designat, quia ipse
garitis decorata angclos sanctos et ad admiratio- Filius Dei in alvum Virginis descendit de coelo, in
iieni sui et ad laudcm Dci accendat.
qua novam et sanctam civitatem Jerusalem «difi-
LXXXVI. Dor.sum autem et latera liominis pla- cavil. Angeli namque, qui faciem Dei semper in-
nitiem terrai demonstranl; anima vero, quse ope- spiciunt, in operibus sanctorum, quge cum innu-
B
rans spiritus nominatur, sancta opera et claras merabilibus ornamentis ad faciem Dei lucent, et ad
virtutes per quas, Deus ab angelicis spiritibus lau- cojlestem Jerusalem ascendendo nova tabernacula
datur, cum liomine operatur; ipsaque corpori, quod semper eediQcant, et etiam coram eis ut aurea
per omnia regit, iuvisibilis e.xistit, quemadmodum scriptura fulgent, miranlur. Unde in sono psal-
Deus, qui totani terram creavit, homini invisibilis terii, cithara?, et vocis omnium laudum sonant.
est. Et sicut homo cum dorso et latere potenter Deus vero hominem ideo creavit, ut lucida opera
operatur, sic etiam anima cum corpore omnia ope- quai in coelo fulgerent operaretur, quatenus angeli
ra sua perQcit. In femoribus quoque et in loco ses- in operibus ejusdem hominis, ut etiam in facie Dei,
sionis colles et asperitas prffifata? impene- duraj et mirarentur. Uude eliani scriptum est : « Minuisti eum
trabilis terrae ostenduntur, quoniam ut femora lum- paulo minus ab angelis ;
gloria et honore coronasti
bis et ventri adhserent, et hominem portant, et ut eum, et constituisti eum super opera manuum tua-
locus sessiouis bominem retinet, sic etiam ho^c in- rum [Psal. vin). » Quod sic intellectui patet : Deus
ferior et impenetrabilis pars terra?, superiori tene- semper est,
angelis, qui laus ejus sunt, pra^sens
raj et molli parti ejus conjuncta existit, illamque ideo ab eis videtur et cognoscitur, cum homo, qui
forlitudine sua quasi chalybs retinet ne dissoivatur, q opus [ejus] cum auima est, eum in fide et non in
Sicut euim homo totam terram artibus suis regit, divinitate videat; quem Deus giorifical, honorat et
camque aratro aliquando profundius, aliquando le- multura ornat, quouiam eum ad obedientiam prse-
vius evertit, sic anima viribus et virtutibus corpus ceptorum suorum creavit, et super omnia opera
secuudum gustum carnis pertransit et evertit, et quse facerat eum constituit.
cum fortissimis viribus ejusdem animse homo gra- Ifem de comparatione durse et moUis vel calore vel
via et criminalia peccata perficit, sed leviora, quse algore inhubUabiUs tcrrx, et unde terrsemotus
per cogitationes sine opere fiunt, aliis animic tau- contingant, ct quoct eadem terra si subtus r^uasi
ferrea chalybinea non essct, ab asccnsu solis ni-
tum peificiuntur. Diabolus namque propter odium
mio seslu, ct ab occasu ejus nimio frigore dis-
quod ad Dominum suum habet, deleclationem ho- rumperet, et de muUifuria concertatione carnis
miui suggerit, ex qua fumus quoties homo irascitur et animx sccundum supraposita.

in corpore ejus ascendit, quia homo nunquam ira- LXXXVIII. Nam tenerse parli terrae dura et vel-
sceretur si delectatione carnis careret. Anima vero ut ferrea pars altera terrse, subjuncta est, quse in
quse immortalis vita est, in cujus discessu corpus duritia sua, quemadmodum chalybiuea iit, perdurat,
emoritur, omnia opera secundum desideria corporis ita ut nec confringi, nec emolliri ulla inuudatione
perticit, quemodmodum serius ventus totam terram D circaeum coucurrentium aquarum possit. Homo
germinare facit, ipsaque in corpore operando, sicut quoque cum delectationem carnis amplectitur, ani-
torrens aqua lluendo, nunquam cessat. Omnes ma in spiritali natura sua dicit : « vae moliitiei
qiiippe angeli super homiuem iilum qui sanclis ope- gustus carnis, quam ego affligo, et a qua aflligor! n
ribus velut elegantissima veste induilur, mirantur, Unde homo in peccatis suis mox ingemit dicens :

quoniam societatem cum illis Deum laudaudo etiam « vse mihi, quod ad tanta peccata, quse in me
habebit; omuiaque upera anima sustinet, sicut
ejus superare nonpossum, natus sura mox ut anima ! » Et
femora et locus sessionis totum hominem susten- moerorem istum senserit, hominem quam prius plus
tant. Et sicut aspera et acuta terra mollem partem in peccatis puuiendo ad se trahit, et eum propter
terrse. atque flumina portat, sic vires animse totum peccata sua tristem reddit, quoniam vires animse
hominem continent, quae ei, quemadmodum fe- in ipso aruerunt. Postea namque homo secundum
mora cum lumbis ventri, serviendo adhserent. Ipsa naturam anima? operando, ipsam in mortificatione
etiam cum viribus suis opera hominis, quemadmo- carnalium desideriorum prodit, quatenus eam in
dum posterior pars ipsum sustinet, et eum in bono ccelesti desiderio inveuiat. Sic quoque anima homi-
gaudere et in malo contristari cogit, bonisque ope- nis in quo obdurationem cordis non inveuit, supe-
 8f.: s. ii[M)F.i;.vni)is 8G8

rat. quemudniodum iluia et quasi IVrrca Ilmim A niraio fiigore occidentis non rumpitur signiticat,
mollem in poteslale sua suslontat; ipsaque aiiiina TertM eniin qu;e pro nimio frigore et ;e.>;lu iiihabi-
fortiludiue lidei quasi chalybe eum tirmat, nc per tal)ilis est, desigiiat (juod homo, qui propler expul-
circumeuntia mala consuclorum peccaturum deli- sionera Ad;o parvutn iocum habilahilis terr;i> ul
ciat. Pars itaque iispc dura» el volut ferreai ten;i- peregrimis iiihabilal, inter prielia et bt'lia peccalo-
colles cum rupibus habet, el Ihimiiui qu;e in oriente runi et j)(jenilentia! nunquam securilalcin liabere
in quatuor partes divisa iluunt, eam scindere non po.-;sit, quoniam in lacrymabili e.xsilio plenum gau-
pranalent, sed eam interdum movcnt, nec tamen dium cieleslis jiatria; videre non potesl, nisi qiiod
vulncrant. .Motio autem ista e.x nimio a^stu sulis ab illnc a longe in umbra lidei tendit. Unde cuni nul-
illa parte firmamenti lit, ubi sol ascendit, et si terra lain securitatem se habere videt dicit :

sublerius, ut ferrea seu quasi chalybinea non esset, Verlia David iiip,s«/mo i;i velocitatcm dierum
ex niraio sp^tuhoc tota scinderetur. \h altera quo- suoriii» et defcctum suum deplorantis.

que pnrte lirmamen;i ubi sol occidit ex nimio e;iara LX.XXI.X. « Dies niei sicut umbra declinaverunt,
et ego sicul fenura arui. » Quod sic intelleclui pa-
frigore ruraperetur. Nam et e.\ immoderato fervore
solis et ex immoderato fritrore istie partes terrte
tet Hotno ex originali peccato in his qua; pra>terita
:

mhabitabiles sunt. Proinde el anima, qua? humilis et futiira sunt, coecus est. Unde ea in scienlia sua

natura» csl, conlra superbiam hominis semper pu-

quasi umbram habet. Qui etiam per hoc quod nul-

gnat, eique dicit : « Quarc in tantam altitudinem, lam securitatem habet, ut fenura arescit, cum omnia
quasi le ipsura creaveris, ascendis? Si onim per tc
opera sita ei inccrla sint. Omnes enirn dies hominis

ipsum esse vel operari desideras, ut primns angelus deliciendo in oblivionem ducunlur, sed a!terna vita

cades. » Deum,
quo ipsa spiritalis es-
Ipsa etiam a
stabilis et nova est, ut etiam aestas omni anno no-
sentia facta est, scit, ct seutit, et quod oi nuUus vos fructus profert.

similis est intelligit, ideo superbiam quac sine gaii- Quod terra quidem in omni supcr/icic sua rotunda,
dio est, ct per seipsam esse et nulli obedire vult, sed non plana, propier tumorcs collium et mon-
tium quos undique gestat exisiens, inxquakm hu-
odit. Lnde etiam superba! mcnti corporis sni dicit :
mnnx convcrsationis proptcr diversa virtutum et
» Omnia quai qua>ris vana ct fallacia sunt, et quae vitiurum qux inttr animain ct carnem (jeruntur
tu honorem nominas, haec blasphemia sunt; et cum certamina, tenorem siynificet.
te ascendere putas sine adjutorio Dei et hominum, XC. Terra naraquc iriontes et colles portat, -et

cades. » Sed liomo ex moerore animto sajpc suspi- inlra rolunditalem siiam plana non est; sed tamen
rat, ab omnibus operibus superbia declinando,
et aer eam ubique tangit, ipsaque supra et subtus mon.
f
in altitudinem sanctorum operum humilitalis ascen- tes et colles fert, quemadmodum cervus cornua
dit, per quara ipse in medio peccatorum, quem- sua. Anima, qua> spiraculum a Deo est, frendenli
admodura dura tcrra collibus ct rupibus tenctur et moleslia avaritiam, qiia! collum luxuria! existit, odit,
lirraatur.Et tunc homo bona et sancta opcra cura quoniam.homo per hajc duo vitia pacilicos et man-
elementis in alio raodo quasi reviviscendo operalur, suetos morcs nec in se nec ad alios habere potcst.
ne quasi vtilneribus raortis condemnatus, coram Deo Ipsa quoqite anima corpori ideo immissa est, ul ad
et hominibus deridealur, sicut etiam cadcm terra confusionera diaboli contra suggcstioncra ipsius cura
de quatuor fluminibus in viribus suis non disrum- liumine pugnet, quia luxuria per ipsam suggestio-
pitur. Anima autem, qute ventosa est, oinnem crea- iiem Leviatan, qui tolum nnindum deglulire vult,
turam per cor et venas in homine, dum peccata quse in ipso exsurgit, per quain etiam, ut avarus liomo
sibi molesta el conlraria sunt cura co operatur, mo- peciiniain,animas inqiiinare et ad se trahere desi-
vet ; ipsumque post gaudium peccatorum sa^pe plo- derat. Ilomo namqiie qiii superbus et avarus existit,
rare facit, et post securitatem eoruin in magnam
quemadraodum terra monti- possibilitate peccandi,
confusionem convertit. Ilomo ctiam magiiam indr- bus ct collibiis ponderata, nequaquam plana est,
mitatem niultoties incurrit, cum omnia interiora D se ponderat, cum relicto titnore Dei ac si per cum
viscera sua rectum iter perliciendo, qua^ vultnon judicandus non secundtim desideria cordis sui
fit,

habet; sicque anima quasi tempestas in homine quffiiunqite vult operatur. Et sicut aer terram non
( nm peccalis, et etiam cura pa;nitcntia ip-iira affli- comnmnit, sed secundum qiiaiitalem tempestalis
gendo est ; et quantum ipsa in peccatis doluit, tan- tangil, sic ipse opera iuiquitalis excusando secun-
tura eum in pccnitcntia dolere facit. Ipsa quoque diim vanititem cordis sui injuste operatiir. Sed
aiiinainomni fervore peccandi et poenilcndi liomi- anima etiara viribus suis hominem istum aflligendo
nem, quem^idmodum ferrea et chalybinea terra ad Deum pro peccatis suis suspiraro facit, ac raon-
mollem, sustcutat ne deficiat, quia ipsa \ italis virtu^ tcm sii]icrbi;e in ipso prosternens, eum super terram
corporis est, quod nunquara cum gaudio peccata in humililate sancta et bona opera facere cogit, qui
sua operari permittit, quodque in peccalis ita saepe prius peccata in superbia quasi sub terra operatus
ut ab iilis se surgere vix speret. Anima vero
affligit, est. Ipsa ctiam in potestatc bonum
scientia>, suai et
per hoc eum iterura excitat, ct ut per gratiara Dei malura operatur, ct ex magna afflictione quam in
se liberandum conlidat, ne in disper.sionem despera- corpore ex superbia habet dicil : « Ach, Ach, unde
tionis decidat consolatur, quod eliam terra qu;r cx veiii, el qiiid ojicror mouo? i.-um sH.=piriis plangen-
809 LIBRR UIVINOH. OPHIl. SIMPF.ICl.S HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 87(1

tem vocem profero, quia scientiam meam eum pu- A tredo, cur a Deo meo ia tc unquam missa sum, qute
tredine jjcccatorum misceo. » Et ila lugendo liomi- iu tua desideria me ita involvisti, ut diabolica sua-
nem cogit, ut his verbis Dominum adoret. " Misc- sione criminalia opera tecuin cugat periicere? » Tnnc
rere mei, Domine, quoniam animam meam in pec- liomo, licet in petulanti convivio peccatonim vivat,

catis poilui, et sana contritiones cicatricum vulne- propter querelam animse intra se sa^pe dicit : « vte

rum meorum, quia tibi soli peccavi. Deus [meus, milii, quare a peccatis me continere non possum
amplius, amplius doce me sancta et bona operari, qai opera mea curam Deo et horainibus polluta es-
quibus anima mea sanetur, quam multum pertur- se cognosco, et quare non timeo IJeum meum, qui

bavi. » Postea namque homo se totum ad Deum omiiem macuiam peccatoriim sicut malitiam diaboli
inclinat, et esurie animae suse deliciente, in con- judicando abjicit ! » Post ea homo
in amara pceni-

vivio poenitentiae ketatur. tentia a peccatis ea dinumeraudo declinat, et [in

Quod slcut infciior siiperficics terrae pulsantcs se et
eamdem moiestiam, in qua anima ipso peccante

circuin/lucntes aquas qnasi ferrea repellit, [sic et fuit, sic dicendo ducitur : u Ach, a^b, ego Creatoris
vis anunx viiut chalybs qui cxtera acuit fvrra- sum^ quado a desiderio carnis in scien-
mei obiita
mcnta fallaciurn et immissioncs diaboli domare et tia rationaiitatis mea' propter timorem ct amorem
a se repellere debeat. • ejus non declinavi! » sicque invera poenitentia se ad
XCI. Nam superticies terrse subtus quemadmo-
terram prosternens, ad Deum sic orandoclamat « :

dum supra rotunda cxistit, ipsaquc ad intrantes et

Deusmeus, adjuvame, et per sanguinem tuum educ
circuinthientes aquas quasi ferrea est. Anima quo-
me de profunditate peccatorum meorum, quibus
que qua; in corpore latitat, et in omnes sensus cor-
quasi ininfernum mersus sum, et per gratiam tuam
poris cogitando, loquendo et oporando volat, se-
tralie me ad te, ut ad salvationem surgere possim. »
cundum ista cum omui creatura in homine opera-
Sicque singula peccala sua in vera poinitentia con-
tur, cum alii spiritus laus Dei tautum sint, nec
siderando abluit, Mensura enim qua^. a loco egestio-
operentur. Ilomo enim de cujus operibus angeli
nis seu a femore usque ad genu existit, signilicat
Deum laudando mirantur, coelestis et terrestris est,
viri, et in umbilico mu-
quodvis libidinis in lumbis
unde in coilo gloriose laudatur, et totam terram ope-
lieris primam suggestionem diaboli excitatur,
per
rando replet, et ita vis animaj ipsius rotuuditali
cum per malum ejusdem deceptionis pari studio
terra; assimilatur, quaj omnibus
in corpore et in
dusidurando et operando peccata liixuriaj pernciunt.
operibus hominis circuit, et etiam secundum natu-
Sed homo post ea'per animam in dolorem et in mo-
ram carnis, et secundam naturam suam ojieratur.
lcstiam ooruindem peccatorum ducitur, quod etiam
Vis itaque anima? ut chaljbs est, per |quem omnia P
mensura quai a genibus usque ad talum est desi-
ferramenta acuuntur et firmanlur, quoniam jipsa
gnat. Talus quidem locum exsilii in quo Adam
desideria carnis quae caturam ipsius intrant pu-
positus est ostendit, quod homo in omnibus operi-
gnando superat, ne homo pereat, ipsaque ne pon-
bus suis boniset malis oblivisci non potest, quia in
dere })eceatorum suflbcetur, contra omnem falla-
malis operibus expulsionis Ada? recordatur, et in
ciam diaboli bellatrix existit.
bonis operibus qualiter a Deo creatiis sit reminisci-
Quod tam xqualcs quam dispares, qux in
flexurse, tur. Deus quippe anima' ralionali habitaculum in
homine a femure pcr genu et talum iisque ad fi-
tanta plenitudine creavit, ut in illo oranes virtu-
nem 7najoris articuli jiedis, ct a vinctura manus
iisque ad exlrcmum m.edii digiti inveniuntur, in tes suas exercere posset, sicut et homo domum a?-

mundo oceani et piminum

incurvationes et re- diticat, quatenus in illa omnia quai vult operetur;
flexiones in homine impetus,
significent, et et
et utetiam venti a Deo creati sunt, ut aliquandu
sestus libidinum, ei multipliccs cumpaginationes
in jucunditate, alio modo in periculo, quseque fla-
naturarum, carnis el animse oppositiones dcsi-
gnent. tu suo pertranseant. Et sicut oceanus locum in quo
XCII. A genibus vero talum ieadem
usque ad fluit non
re- excedit, sic anima modum istum non
mensura est, qua? a loco egestionis seu a femore D linquit, quin in bonis operibus gaudeat, et in ma-
usque ad genu existit. Et in mensura membri hu- lis contristelur. Cum enim homo secundum desi-
jus, scilicet quod a genu usque ad talum est, ocea- deriacarnis peccatcoram Deo ut tenebrosa nox est;
nus, qui totam terram comprehendit, designatur, cum autem secundum naluram animse operatur, co-
quoniam, ut crura ad posteriora recurvantur, ita ram Deo et angelis ejus sicut lux diei lucet. A
et aquee istse omnem rotunditatem terrse circumam- talo autem usque ad fmem majoris articuli ea men-

plecteutes, metam suam non transeunt. Aqua? etiam sura existit, quai a junctura manus usque ad sum-
ist« extra meatum suum non ruunt, quia velut in mitatem fmis medius dicitur, est, ut su-
digiti qui

sulco et quasi in canalibus iluentes, eosdem ter- pra demonstratur. Pedes quoque ca-tera llumina de-
minos non excedunt, et aquis qutc super tirmamen- monstrant, quse se per totam terram dividentes, il-
tum sunt in profunditate sua eequales existunt. Sic lam ubique irrigant. Et sicut iidem pedes cruribus,

etanima, qua" in omnibus membris hominis consli- et ut mauus brachiis adhffirent, sic et llumina isla

tuta est, per illum ad omnia desideria carnis festi- vires suas ab occeano sumunt. Deus quippe elemen-
nat, ut follis flare cogitur, unde et lameutando ad tum terroe creavit, quffi per vires ca?terorum ele-
eumdem hominera dicit : « Ach, ach, cinerosa pu- mentorum germinat, ut etiam mulier per vires vi-
87t s. mi.nEr.AHDis 8-2

ri feta existit. llomo itaquo per aniniain diviuus, A cit. Cuni istud acciderit, idem horribilis llatus cum
et per terram terrenus, plenum opus Doiest; un- magna forocitale se aggerat, uuboir.que per quam
d« etiam terrena scit, et in speculo lidei coelestia sphwra solis lucet obtogit, ita ut homiuibus sol dofe-
coguoscit. Sicut enim a talo usrjue ad (Inem ma- cisso vidoatur. Sic quoqiie idcni ilaUis orrorcm sub
joris articuli, et a junclura nianus usque ad suiniii!- nubibus facit, undo et teiiebrai in terra tunc liunt,
tatem tinis medii digiti spqualis mensura exislit, sic Sed istud ah liominibus videri non polest, nisi cuin
anima, per quam iiomo se Dcum
habere intelligit, magna portenta pnoligurantur, quoniara per ele-
a-quali meiisura sine omiii dofectu corpus possidet, mouta ista movenlur, velut maiuis por brachium
iliudque eain ipquali monsura susliuet, ita ut anima tlocli, sigiiaro omiiiaque oporari potost. Et idom lla-

ia illo nuUum defectum in omnibus operibus quse tus propter contraria opera hominum cum luna
cum corpore operatur, habeat. El ut etiam terra u- multoties ita ludit, ut interdum coloris ni-
ipsa eis

tilia et inulilia germinat, sic pedes hominem ad u- gri, intordum ferrei et interdum coloris varii di-
lilia et inutilia opora portant ; et ut ab ocoauo stincta apj^aroat. Quapropter et aspcclus ojus |ter-
omnes aquse tluunt, sic per corpus et animam omnia ribilis horaiuibus tunc est. Aquilo nainque iu oiniii

opera hominis peraguutur. „ parte ad quam se dirigit periculosus est, et omni

Item quod in (lcxuris humcrorum ct Irachiorum, roi supor quaiu efllat nocens, calidumque ilatum,
mnnuuin, lumborum, poplitum et pcdum, in (jui- qui do sole cum liuiniditatc roris suaviter volat et
bus dnodecim majores inflcxiones sunt, quatuor omnem viriditatem et fructus agrorum in terra per-
principalium ventorum et octo collateralium \ipso-
iicit, frigiditate etasperitate sua conturbat, prosperi-
rum /latus ct spatia quibus a se differunt, insinucnt,
et quud iidem vcnli calorc, frigore, siccitale et hu- tatomque utililalis devitat. Alios autom voutos su-
miditate iniicem tcmpcrcntur. slinet, quemadmodum homo, qiii ad parietem se

XCIII. Sed ia poplite dextri cruris, ubi crus ho- reclinat, et eis sic rainistrat, omniaque luminaria
rainis incurvatur, principalis occidentalis ventus de- per tenebras aquilonis ornatiora et speciosiora in

monstratur; in fomore autem et in talo ejusdem cru- croaturis videntur, quia lumen non est. Et
in ipso

ris spiramina eorumdoin coUateralium vontorum de- socundum hunc modum sinistrum etiam brachium
siguantur. Inpoplile quoque.sinistri cruris principa- dextrum sustentat, eique ministrat.
lis ventus septentrionalis natatur ; sed in femore ac Quomodo universa hsec qux de mensuris vel inflc-
xionibus humanorum artuum seu vcntorum duo-
in talo ipsius collaterales venti ejus ostenduntur;
bus superioribus comprchcnsa sunt, scd
capitulis
in lambis quoque ot in pede cruris illius fhitus colla-
ct vicissitudo dici et hnrarum ad
ct noctis
ani-
teralium eorumdem ventorum manifestanlur. Deus ^ mam refcrcnda sunt; et quod ipsam animam Dcus
itaque, ut pra-fatum est, constitutionem vontorum in quatuor viribus, quas sccundum corpus ex elcmen-
in flexura brachiorum,
tis, scilicet ignc, aere, aqua ct terra habet, et
homine signavit, videiicet
sccundum se itcni qiiatuor quasi quibusdam alis ad
in scapulis manibus, in genibus, quoque in
ac in reqcndum se ipsam et idcm corpus suum instru-
lumbis et in pcdibus, in quibus duodeciin majores xerit.
inflexiones suut, quemadmodum ctiam duodecim XCV. IKtc omnia ad animam prospiciunt. Qiiai
venti existunt. Flexurse etenim brachiorum cum scilicet anima in similitudine ventorum
in corpore,
sibi appendentibus membris orientalem ct australem quorum tlatus non videlur sed audilur, manens, per
ventum cuin collateralibus eorum, ut prajdicluin hoc quod aeria est, suftlatum et suspirium et cogi-

est, designant; genua vero cum appendentibus sibi tationes suas quemadmodum aer volans dilatat, et
membris occidentalem et septentrionalem ventum qua> etiam per humiditatem sapieutiffi rori assirai-
cuin ipsorum demon.-trant
collateralibus atquc ; latur, per quam bonas Deum habet.
intontiones ad
quemadmodum mombra istaomni corpori adlia-rent, Sicut enim splendor solis totum modum illumiuat,
ita etiam et venti isti cum ministris suis firmamento et tamen in se non minuitur sic ipsa in brevi sta-
assistunt. Aller quoque per alterum calore, frigore, tura hominis tota est quamvis per cogitationes suas
;

siccitate humidilate temperatur, olliciaque sua

et ubique volet, per sancta quidera opera in laude Dei
congrue exercent, ut etiain h')mo bracbiis et mani- ad sidera ascendens, per raala autem opera pecca-
bus suis omnia oporatur quae in scientia sua dictat. torum in tenebras descendens. Quod etiam sol de-
Et sicut haec membra a-quali mensura a se diffe- signat, qui viribus suis in dre super terrara, et in
runt, ita eliam venti a?quali spatio a se distant. nocte sub terra lucet. Ipsa quoque bona iritontione
ascondit, et malaintentione perverse operando de-
Specialiter de periculosa asperitate et noxio flatu
aqailunis, qui in xstute interdum friyido humore scendit, sicutet crura cum poplilibus superius et in-
fructus Isedit et arbores arefacit, solem offuscat, et ferius in diversis negotiis agitantur. Occidentalis e-
lunx nitorcm per diversos calores immutat. nini voiilus, qui nliquantum tim<jndus est, bonara in-
Sed inter hos aquilo asperitatem et hor-
XCIV. tentiouem hominis, qua'. nunquam sine timore esse

rorem suum saepius ostendit, cum ventosam alam debet, per quem homo dum adhac in fetore pecca-
suam in rotam lirmamenti et contra orientem ex- torum est, sicut per poplitem sustinetur ostendit,,
tendit, ubi et terribilem et nocivura fumum mul- cujus talus el per volunlatem et desiderium, per
toties movel, frigidamque humiditatem in atstate e- quai bona intentio cum opcribus perlicitur, demon-
miltit, quo; fructum terr£e Itedit arboresque arefa- strant. Et sicut vento occidentali coUaterales sui
 873 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. -- PARS I, VISIO^IV. 874

in officio sno assislnnt, sic volnntas et desiderium A ipsiusqne opera, qualiacunque sint, quae cum ho-
operi adsnnt. Dexter quippe collateralis occidentis mine operatur, sicut fructus arboris cognoscuntur.
venli designat quod liomo velut in dextra parte Ipsa uamque quatuor alas habet, scilicet sensum
animse consentiendo peccata in se ipso devincit ; si- et scientiam, voluntatem et intellectum. Per alam
nister vero quod peccatis superatus velut in sini- sensus se vulneratam senlit, et qua; caro diligit, de-
stra parte in oblivione Dei vivit, ostendit. Aquilo clinat, quiasemper mobile spiramem est; per alam

autem, qui flatu suo omnem viriditatem terrtp are- quoque scientice corpus desiderium operandi habet,
facit, ad quod eum coUaterales venti sui adjuvant, quia se per animam vivere cognoscit per alam au- ;

ostendit hominem secundum voluntatem et delec- tem voluntatis anima cum corpore operari desiderat,
tationem cordis sui desideria carnis perlicientem, quoniam illud factum videt; sed per alam intellectus
per quff^ ab orani felicitate coelestium bonorum de- fructus cujusque operis, sive utile, sive inutilc sit,

stituitur. Sed cum idem homo velut homo sinistra quoniam ipsa in finita vita manet cognoscit. Per istas
parte mala peipetraudo animiE non cousentit, vis itaque quatuor alas, ante et retro cum scientia boni
rationalitatis ipsius quasi iu dexU^parte ab hac et mali oculos habens, per bonam quidem scientiam,
eum prohibet, et tamen omnia ope^Bfcona et mala quasi ante cum bonis operibus; per malam autem
per ipsam perficiuntur, sicut per aptatem omnes quasi retro malis operibus velut avis volat.
fructus ierrce. proferuntur. Deus etiaqj animam per Item de creatioiie aquilonis, et quomodo ea qiise spe-
quatuorvires quas de igne, de aere, de aqua et de cialiter de asperiiate ejus et Ixsionibiis qux per eum
exterius in crcaturis fiunt, de suggestionibus vitio-
lerra habet,sapientem ad regeudum vas suum, sci-
rum, quibus anima et corpus a diabolo interius irri-
hcet corpus, creavit, cum quibus etiam omnia offi- tantur, intelligenda sint.
cia ejusdem corporis cum ipso operando perticit, XCVI. Nam cum aquilo flatum suum horribili-
Ipsa vero antequam in corpus tnittatur, nihil ope- ter levaverit, orientalis ventus ei resistit, et occiden-
rata est, sicut etiam cum illud exuerit, nihil am- talis eum prohibet, ne super eum flari possit sed ;

plius operabitur. In namque membrorum

flexuris auster, qui hisduobus fortior est, cum illis etiam ei
hominis Deus quatuor ventos cum collateralibus repugnat, ne super ipsum flatum suum emittat. Sic
ipsorum signavit, in humeris, in ulnis, in manibus quoque omnes venti ab ortu solis usque in occasura
et in lumbis, in genibus ac in pedibus, quorum ejus aquiloni, quera iumen solis nec tangit nec il-
unus, scilicet orientalis ventus, fortitudini aurora^ luminat, resistunt. Aquilo enim aliis ventis pejor
adjunctus est, qua; de frigiditate noctis rorem ha- est, quoniam in casu diaboli quando Deus illum in
bet, quem super terram miltit. In mane enira au- G kcum exteriorum tHnebrarum projecit, ubi in tene-
rora lucet, in prima sol diem illuminat, in terra bris absque omni luce manet, tenebrosus factus est.
ardere incipit, et in sexta plenitudinem ardoris ap- Ex qno euim Adam cecidit, maligni spiritus flatum
prehendit. Per quod designatur quod homo per bo- suum de tenebris in quibus sunt, in totum mundura
uam intentionem primum suspirat, postea lacryma- homines errorem urgendo emittunt, et hoc in
in
tur, post lacrymas bona opera incipit, quae post ea eadem qua verte luci contradixerunt, faciunt.
malitia
magno studio bonse inlenlionis complet. Ilomo nam- Deus autem non permitlit eos horribili forma ut
que qiii in sancta conversatione bonorum operum sunt, hominibus qui sub sole sunt apparere sed ;

fortiter ardet, velut auster est, qui prius per suspiria secundum intentionem et mores eorum in omni
et bonam intentionem velut in oriente sancte vive- forma creaturarum eos decipiendo, et a bonis ope-
re incepit; sed postea velut in occidente inquieta ribus quantum possuut avertendo eis apparent. Aqui-
bella, quibus anima corpus domabat cessant, quem- lo enim, qui homines et fruclus terrai Isedit, et qui
admodum a?stus solis, qni in oriente incipit, et in alis suis in calore ssstatis contrarium frigus adver-
austro pleniter ardet, in occidente tepescit. Sicut sus orientem et occidentem emittit, per quod fru-
enim oriens et auster In calore diei se conjungunt, ctus terrte arefacit, tenebrositati ct nequitife aerio-
itaanima virtutem virluli adjungit, et omnia bona ^ nun spirituum similis est, quia ipsi pessimi spirilus
opera sicut manus cum brachiis perfieit. Sol autem calorem ignis Spiritus sancti per obliviouem Dei in
finito die in occidente descendil, sicut et genua ho- Iiominibus frigidum faciunt. Anima nempe, qu«
mmum cum pedibus super terram currunt. Ad ve- conllictu corporis ita superatur, ut illi consentiendo
sperum eliam jocundilas diei in tajdium ducitur, nec in desideriacarnis, velut vermis in habitaculum suum
homo in luce diei tunc gaudet, sed taedium dormien- involvitur, per spumara serpentis peccatis inquinata,
do habet. Hoc est quod homo secundum gustura spiraculum a Deo se esse non recordatur. Ipsa vero
carnis operans, et carnalibus operibus occupatus, in his nou diu mauens, sed pro amplexione pecca-
coelestium bouorum obliviscens, nocturnalis effici- torum, quibus quasi magnis inhiubat deliciis, suspi-
tur ; cum autem per aoiraam in igne Spiritus san- rat et gemit, etpeccata sua non in deliciis ut prius,
cti sanctas virtutes operatur, in amore Chrisli a sed in molestia habens, et quasi contra se rixando
concupiscentia carnis refrigescit. Anima quippe ra- postmodum bonis operibus insistit. Sed cum homo
tionalis cum sono verba multiplicando profert, quem- in mala scientia se ipsum vcndiderit, et per fervo-
admodum arbor ramos multiplicat, et ab ea om- rem libidinis Deum in oblivionem ducendo ad con-
lies vires hominis sicut ab arborc rami procedunt, silium serpentis aspexerit, eadem libido per fi ilum
Patrol. CXCVII. 28
 873 S. lllI.DEr.ARDlS 870
diabolicai arlis in co fervciitius arJel, euinquo sie A procedunt, et quoe per eum ornaliores et lucidiorcs
dicendo decipil : « Quomodo posses lc conliiiero, liunt sustinet, quemadmodum paries hominem sus-
quiu caro tua per delectalioneni coucuteretur, cum tentat qui se iu ilhunreclinat. Per tenebras quoque
houio sis, et iterum pceniteudo mundus iieri pos- suis omuia lucida quie ca4esli harmoniu^ adiiaerent,
sis? » Sic uamque homo iste in simililudino venti et qu;c hominis in virgiuea uatura semina-
Eilius
qui horrorem suum sub nubibus facit, pc>r irrisio- vit, cognoscunlur et sicut suggestio diaboli homi-
;

nem errantis mentis in scieulia sua obnubilatus, nes seducit, etiam llatus aquilonis hoinini no-
sic
in tenebris obii.ionis Dei cum criminaiibus pec- civus est. Cun: eliam homo qtii iniquilales et pcc-
catis durmit. Et cum tali niodo in peccalis suis cata quasi in sinislra partecum diabolo susurran-
Deum obliviscendo dormierit, in scientia hominum do operatus per poinitentiam et couversionem
est,
illorum qui Deuiu jusle vivenJo videnl, velut pes- quasi in dextera parte corum remimscitur, et per
simi et horribilcs vermes quos homines fugiuut ha- rccordationem peccatorum suorum forlior et san-
betur. Unde et de ipso dicuut: Qualis est homo cliur in bouis operibus eflicitur, quemadmodum si-
iste, immunditia vivendo, hominem
qui se, in tanta nistra de.xtra; ministrat.
esse non recordatur? » sicque eum ut morliferum llatio quare Dcus Adam de terra suscitans vel eri-
signum fugiuut, se ipsos consideranles, omniaque '
(jensita primo statuit ut in facie orientcm, de-
xtro aiislrum, Ixvoque aquiloncm haleret ; ct quod
opera sua cum timore Dei signando, pro[)ter tcr-
in breci pariHiquc statura cjus immensum totius
rorem illum, quem in hoinine iilo cognoverunt, ne nntndi instramc7itum cullcyerit, et omnes crcatu-
ei similes elliciantur. lla>c quoque in similitudine rus dominatiuni viriOusquc sensuum ipsius suije-
illorum signorum qua? serumnas et inulilia prailigu- ccrit.

raut faciunt. Et sicut manus pcr bracliium omnia XCVII. Facieni vero justi germinis, scilicet Adir,

sitrnat, et ut portenta in motu elemenlorum prtefi- Deus contra orientcm vertit, quando eum suscitavit
gurantur, sic liomo per animam utilia et inulilia et erexit, ac in dexlra ijtsiiis australem partem
in se ipso considerando operatur. Diversilas namque beatitudinis, et in siuistra ejus exteriores tenebras,

aquiionis instabililalem mcntium hominum illorum qua} aquilo nominanlur, signavit. Ipsi quoqne \ircs
signitical qui tjtLTque sccundum voluntalem suam elcmentorum caUerarumque crealiirarum inlixit, ut
pra-videndo convenieutia a-slimant, in se et non cum illis contra aqtiilonem ojterarelur, quai habi-
in Deo conlidentes per ;
quod et spissae nubi per tacuUim perditoruin angelorum est, qui se ab ipso
quam fulgor solis nunquam perfecte videtur, simi- separaverunt, qiiouiam in proprietate veluntatis
les sunt, cum omnia qua; Crealori suo contraria ^.
sua? eum negando, Dcum esse noluerunt. Quapro-
sunt eligendo et conslituendo thesaurizant. Unde pter ctiam IJeus vtilt iit Iioino aqiiilonem j)er sini-

eliam in nigredine malignitatis hominibus molesti stram partem repudiet, eumque retrorsum abjiciat,
sunt. Sicut enim luna vario colore distincta appa- nec ulla iinitatione ad iilum aspiciat, sicut nequa-
rel, sic ipsi cum oblivione Dei in ferream duritiam quam facie sua dorsum suum videre potest, et ut
per duplicitatem doli ita convertiintur, ut se inter- omnibiis viribus creatune adversus serpeiitem in
dum suaves ct utiles sinc recta lide hominibus os- pra;Iio Michaelis j)ugnet; aquilonemque omnino in

tendant, ipsiqiie diabolica arte delusi pcr odiosa et oblivionem sinisfra' partis habct, quenudmodum
Dco et hominibus in con-
maliliosa opera sua corain tenebra; a liice Deus hominem
segregata; sunt. Sic

fusionem convertuntur. Idem enim aquilo pericu- cuin oinnium creaturarum lirmavit, eum-
viribus
losus in parle cxistit, et orani utilitate caret, quia que ipsis velut omni armatura induit, ita ut per
illum malitiosum qui Dco contradicit, ex jiidi<M0 visurn creaturas cognoscat, per auditum inlelligat,
justissimi jiidcis siiscepit. Ipse quoque ardentem per odorattun disceruat, per gustum ab eis pasca-
iram in qua per suggestionem diaboli sanguis ho- lur, et per taclum eis dominetur. Unde et i{)S(; ve-
minis elfunditur, et etiam homineni, qui in odio irse rum Deum creatorem omnium creaturarum scire
soae cum nequitia sua illum qiiem Spiritus sanclus D debet, nec adversuseum prseliari contendet, quam-
inspiravit, quantum in se est occidit, ctim in diilci vis per consiiiiiin antiqui serpentis mullolics deci-
sono dilectionis eum nunquam laudare potest, de- piatiir, quia Deus supradictis viribus eum non ad
signat. Idem namque bomo in malitia sua aquam hoc replevit, ut uilateuus mentem suam in stulti-
inhonestatis super illum quem sapientia infiisum tiam pravi angeli elevare tentet. Deus enim formam
vjderit fundit,et eum ubiqiie conlercndo prose- homlnis secundum constitutionem lirniamenti caa-
quitur hominemque charitatem habentcm per ver-
; terarumque quarumdam creaturarum formavif,
ba mendacii ab omni honore, qiiantum potest, de- quemadmodum fusor aliquam formam habet secun-
spoliat, et pacem cum verbis asperitatis et perfi- dum quam vasa sua facit. Et ut Deus magnum in-
diae undique in omnibus quibus potest destruit. strumentum firmameuli a^quali mensura meusus
Aqiiilo enim, qiii a Deo alienatus est, omnia vitia est, sic eliam a-qualiter mensusest hominem in
hominum suscipit , ut in ipso torqueantur, quia sic- parva et brevi statura sua, quemadmodum supra
nt hordeum a tritico excribratur, sin ipse abomni dictum est, eumque sic creavit, ut membrnm mera-
utilitate et beatitndine ac sanclilale se[);jratus, om- l)ro conjiuicliim, rect;jin mensiirain siiam, recttim-
nes virtutes qua? per inspirationem Spirilus sancli que pondus suum non excedat, nisi lioc ex judicio
 877 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 878

Dei fiat, et ut in pluribus partibus corporis sui se A pissirae ingemit. Sic quoque cura oculo scieutiae
llectat, scilicet in coilo, in humeris, in ulnis, in quomodo peccata inceperit, et qualiter sine poeni-
raanibus, in femoribus, in genibus atque in pedibus tenlia illa perfecerit considerando ab omni pollu-
et in ca?tcris quibusdam membris. tione mundatus, ea ulterius vitare studet.
Item nmUifarise rationes, adjunctis intenlum con- Per tertium vero, qui tumultuosus existens, tem-
gruis Scripturx testmoniis, quaiiter et tempora pestates portat, et pestes in se retinet, et diversis
et menses totius anni juxta proprietates quali-
suarum, juxta usccnsum
ilatibus omnia germina terraj movet, aures intelli-
tatum ct vel desccn^^iim
solis, etincrvmenta suu detrimcnta tume, liominis guutur, in quibus sonus cunctorum utilium et in-
qualitatibus assujnentur tam sccundum dislinctio- utilium souat, per quai' totum corpus movetur. Si-
nes vel mensuras membrorum et setatum, vet etiam militer et anima in corpore quod per eam movetur
proprictates humorum corporis, quam sccundum
et impletur, et velut venis connectitur, conllictum
divcrsos ct profectus et defecius affedaum
mentis. conlra vires natur;i! suai habet, cum homo iu me-
XCVUI. Sed et sicut crealuras Deus in homine dio juventutis sua:' similis est arbori, (juai prias
siguavit, sic cliam tempora anni in illo ordinavit. grossos et postea fruclus suos emittit. Homo enim
Nam iL'statem in homiue vigilante, hiemem in dor- tempeslates inquietorum morum habet, cum intel-
R quid
mieule oslendit, qLioniam et hiems iufra so abs- ligit facere possit, quia medulla ejus jam
condit quod «stas in gaudio profert; ita et dor- pinguis est, et venaj ipsius plense sunt; et tunc
miens per somuum conforlatur, quatenus vigilans auima in illo plangentem et querulam vocem habet,
in vii'ibus suis ad quselibet opera promplus efticia- eo quod dolor suus de peccatis illius magis et jua-
tur. Meuses quoque iu eo distinxit, cum qualitates gis augeatur, quoniam ipsa vita illa est qua^ omnia

et virluLes eorum in ipso discrevit. Nam meusis in homine movet. Ille autem pius justo appetentior

primus, in quo sol sursum erigilur, frigidus et liu- laudis, sesapientem reputando magis desijiit, cum
midus existit, et in mulla diversitate est, et aquani per temeritatem et superbiam suam quasi putridum
in caudorcm couversam exsudat. Unde et quulita- vulnus existit, ct in mcndacium ducitur, cum in eo
tes ejus cerebro conjunguntur, quoniam illud frigi- fama honesti et boni rumoris quam habere qua-rit
dum et humidum exstans, vilem liumorem per ocu- nunquam apparet. Unde et anima in quam omnia
los, et per aures, atquo per uares ejiciendo emun- bona et mala revertuntur, sicut etiam in auribus
dat. Ita et anima in pueritia hominis, quae nec do- omnia utilia et inutilia sonant, et per cujus vires

lum, nec carnalem gustum habet, el eam coutra omnia perliciuntur, lugendo tristatur. Cum autem.
naluram suam operando non concutit, in gaudio C compresso tumore juveniJis mentis, per gratiam Dei
operatur; ipsaque in eadem pueritia, quee juxta ad meliorem partem peccata sua emendando con-
desiderium suum simplex. et innocens est, fortis et verlitur, anima, quaj prius tristis erat, et in ipso
potens existit. Postea vero gaudio puerilis innocen- omnia utilia et inutilia pertlat, propter mala et
tise carens, in magnam Iristitiam velut peregrinus inutilia opera eum ad pcenitentiam commovet, et

qui ex patria sua pulsus est convertitur, cum cor- propter bona et utilia opera eum sicut in paradisia-

porales humores in homine crescunt, et ipse per co loco gaudere facit.

gustum carnis maculosus eliectus, lasciviam araplo- Sed et per quartnm, qui viridis et odoriferus est,
cleudo cum peccatorum
oblivione Dei in couvivio ct velut cum timore tonat, nares designantur, in
gaudet et laetatur. Sicut enim sol in primo mense quibus spiramen animse odorem attrahit, et emittil
sursum erigitur, sio anima in prima tetate uec li- omuium quai sibi homo cum timore eligit. lluic
gata nec tenebrosa gustu et ellectu peccatorum quoque, scilicet mensi, homo qui per spii'amen ra-
est, per quaj homo cum diversis moribus instabili- tionalitatis in scientia sua viridilatem bonorum
tatisiu duritiam sordiditatis et vanitatis sanclitale operum sapienter elegerit, assimilatur, in quo ora-
legitimorum operum carendo convertitur. Sed cum nes fructus vireut, et qui odoriferus cst quoniam
idcm homo humiditatem lacrymarum per doctri- D in dulcissimo odore rumor probitatis et utilitatis in
uam, et admonilionem Spiritus sancti eifuderit, a laude Dei ubique cmittitur. Sed tumuitus odiosorum
peccatorum in suavissimo odore boni ru-
foeditate et malorum hominum, virtutes et bona opera illius
moris, iguorantiam et ta^.dium bonorum operum hominis saepe repudiat, et eum injustum et maium
devitando mundatur. vocat, quemadmodura Judiei Dorainum Jesum Chri-
Secundus autem in qualitate sua purgatorius est, stum injustum et coinquinatum esse mendaciter
et in oculis designatur, quia et oculi aquo~si et lutu- dicebant, cum eum iu omnibus operibus suis san-
lenti et pestiferi existentes, purgationem aliquando ctum et justum cognoscerent. Sicut enim mensis
in semetipsis faciunt. Hoc niodo anima homine
iu iste cum periculo et timore sonat, et tamen fructus
velut succus in arbore est, quia sicut per succum tcrraj non arefacit, sic etiam vires et virlutes beati
omncs fructus arboris crescunt, sic etiam per ani- hominis per praedicta mala non arescunt, sed illi
mam omnia opera hominis perficiuntur; et cum qui deulibus suis super eum frendent deliciunt.
ven« et medullai ipsius impleta' fuerint, secundum Kt sicut homo in spiramine rationalitatis per narcs
desideria carnis operari incipit, quae cum profece- quae.que dulci^sima cL uobilissima eligendo sibi at-
rint, ex spiritali natura ipsius anirate coactus sa'- trahit, et fetculia et lutulenta r^bjicit. eeterna prae-
879 S. HILDEC.ARDIS. 880

rnid promeretur, et ab hominihus cum laudc hono- A composila qua>que secundum liominis inlenlionetn i

ratur, ubi ejus persecutor ca-lestibus priemiis ca- perliciuntur. Aninia tamen omnia ista hona et mahi,
reus, iu homiuihus nunquam in veritale
terra ah ulilia ct inutilia snstinere cogilur, quffi ])er initinm
laudari potesl. Qui enim Deuin tiraet et diligit, auditus iu suspiriisicrymarum, quia nondum hona
1

meutem suara ab omni quod malura est se custodit, opera inco^pit, pleue gaudere nou polest. llunuMi
q»iemadnu)dum hoiuo nasum suum de felenli et quoque, qui huiuidilaleiu visccrum et aliorum meni-
immunda re avertit. hrorum hominis, sicnl tolum corj^us sustinent, eliam
Quintus aulem suavis et levis est et gloriosus in uonnullam audilus, qui iniliuiu anima> cst, similitu-
omnibus lerrae est, ut etiam gustus oris duicis et dineni hahent, per quem omnia opera perliciuntur,
delectabilis est, quoniam per ipsuin cognoscuntur quemadmodum per humeros onera cuncta portan-
el sciuntur, quibus homo cum gaudio rehcitur. Sic tur. Sicut enim viscera ad invicem cohffirent, sic

et rationalitas medulla quinque sensuum

columna et et opera hominis coiijuncta sunt; et per hona qui-
existit, qui per eam sustentantur, et ad operandum hus mala argunntur gaudium hahet, et per niala
dirigunlur, quemadmodum terra, per aratrum ever- quihus hona cognoscuntur, tristatur; et ita cum
sa, germinando fructuosa eflicitur. Visus enim, jam in gaudio manct, mox in tristitiam convertitur.
|{
scilicet sensus oculorum, per quem homo omnia Quapropter et requiem qua?rit, ut homo quielem
videt et cognoscit, inler alios jure principatum te- quam habere uon potest sajpe desiderat. Unde et ea-
net, quia ut loco suhlimior caHeris est, ita et rcmo- deni aninia qu;c quandiu in corpore manet fati-
tiora magis quam alii percipit. Unde et idom visus gatur, in aiternis tuhernaculis pro honis recipitur,
oculorum jucundus et gloriosus est, quia homo cum et pro malis secuudum merita sua ia puinis collo-
eo cognoscendo et eligendo utilia ab inulihhus di- catur.
qaintus mensis, vidclicet Maius,
scernit. Sicut crgo Septimus quoque per ardentem solem magnas
suavissimum odorcm Ilorum hahet, in qiio corda vires hahet, fructusque terrJE maturos et aridos
hominum lu-lanlur, eo quod in ipso omnes fructus facit, alque per tempestates ariditatis et pluvia-
lerrai de homo gaudet procedant; sic eliain
quihus torrens est, quemadmodum et llexurae brachiorum
homo in ocuiorum omneni usum naturaruin
visu per scapulas et per manus fortes sunt, quihus homo
naturaliter cognoscendo, qiiid intcr illa quu' videt omnia necessaria colligit. Sic et hoir.o per odorem
dillerat, acumine ralionalitatis discernit. Fnictuo- naturam cujusque rei sapit discernendo et cogno-
sitas vero islius meusis gustui oris similis est, per scendo qi.a; utilis et inutilis sit, el ea qua; ad con-
quem homo ea quai ad refectionem suam utilia sunt (^; servationem naturae suai pertinent eligit, et in sinu
cognoscit. suo colligit, qualenus, malis humorihus arefactis,
At sextus cum calore siccus existens, in processu in sanitale crescat, quihus temperatur nec humores
fructuum cum aere illo se elevat, qui maturitalem per corniplum succum a forlitudine sanguinis de-
fructihus immittit, et aquas aliquando in nimietate slituantur. Ipse enim, scilicet homo, in scientia sua
elfundit; in quo el humeri honiinis notantur, qui omnia ista ad se trahens, ea suh potestate ligat, ut
cuni calore siccitalem hahentes, unumquemque la- livor humorum expellatur, et ipsi in fortitudine
horem sustinent, et omnia opera complent, totum- sanilatis persistant, et sic cum discretione ista

que corpus retinent, et tamen inlerdum pro lahorefortiter disponit, ut etiam Ilexura; hrachiorum per
quielem quff-runt, velut cum avis pro lassitudine
alas suas remittit, et ut radix ramos suos continet.
Eodem modo secundus sensus, scilicct auditus, ad
intelligenda verha qu£E suscipit, quasi qua^dam pon-
nula rationalitalis existit. Cnde lit ut dum aures
sonum cujusque creatura; recipiunt, qualis sit vel
ubi sit eadera creatura cognoscat, ideoque tunc
D
scapulas et per manus fortes sunt. In mente quoque
sua conservat quae ad sanitatem suam pertineut, et
sic omnia sihi necessaria providet, quemadmodum
omnes fructus in mense isto inaturi jam colligun-
tur. Aniraa vero qua; a Deo fi)iramen est, torrens
iter habet, ut etiam sapientia torrenti itinere gyrum
cteli circuivit. Unde et septem donis Spiritus san-

homo magis ad investigandam eam animum inten- cti cum quinque sensihus homo per eam incipit et

dit. Vis enim animae, quae per aures sentit, sicut perlicit omnia opera sua, ut etiam scplimus mensis
audiendo non lahorat, ita nec extaediata satiatur, omnes fructus terra? prolicit. Quae videlicet opera
sed potius desiderium multa cognoscendi et notan- vel ad laudem quasi per dextram, vel ad confusio-
di hahet, ut etiara sextus mensis, qui humidus non ncm quasi ad sinistram, ac si in quadam maturilate
est, fructihus quos cum leni calore produxerat, et aridilate fructuum perliciuntur. Ex recordatione

multiplici incremento dilatat, et eis maturitatem enim peccatorum in amara pamitentia saepe lacryma^
immiltere incipit. Et sicut in mense isto jnunda- elfunduntur, veliit in fortissimis virihus leonis, qui
tiones aquarum cum periculosis sonis tonitruurn aliasbestias praecellit, omnia vilia et peccata cum
in timore funduntur, sic etiam inter illa qua; de magnae intenlionis studio conculcat, et per sapien-
rehus humanis placide auditus adniittit, sunt multa tiam qua Deum cognoscit, pro operibus peccatorum,
quae cum horrore et tristitia recipit. Auditus vero quihus a Deo fugerat, luget. Anima namque cum
initium rationalis anirnae est, quia sicut verha qua? suspiriis suis per adinonitionem Spiritus sancti
scribuntur, prius dictantur, sic per ipsum dictata et in multis virihus hominem movet et sustinet, cum
 il LIBER DIVlNOtl. OPEU. SIMPLICIS HOMINIS.— PARS I, VISIO IV. 882

eum in poeuitentia omnem

viriditatem virtutum ad A Unde et ia qualitatibus suis sicut venter hominis
ibstergenda vulnera peccatorum colligere facit, per est, in quo ex calore jecoris et aliorum viscerum
ijuod ipsa gaudium habet, semper desiderando ut quidquid ei immittitur excoquitur; quod etiam
ad aeterna tabernacula perveniat et in ipsis sine tine mistum calore et frigore in statuto modo recte eji-
permaneat. citur. Sed iste modus, per intirmitates aliquando
destituitur, ut etiam mensis iste per percurrentia
Octavus autem velut magaus princeps in viribus
lempora in modo suo interdum commovetur. Homo
5uis est, qui omnia in polestate sua per plenitudi-
quoque per sensum tactus quae ad edendum matura
lem habet. Quapropter et ostendit,lop.litiam in se
sunt coguoscit et comedit, ne de immaturis ejus
itque per fervorem solis ardens, rcrem etiam de
humoribusturbatis, intirmitatem incurrat, ut etiam
juadam frigiditate habet, horribilisque in tempesta-
mensis iste indignura succum fructuuni aufert. Ipse
ibus suis est, quia sol jam ad inferiora declinavit.
etiam intendit ut non immoderate, sed recte et suf-
Jualitates itaque ipsius in manibus hominis osten-
ticienter reticiatur, ne humores vili sanie moveii
luntur, quse plurima opera periiciunt, et potestatem
possint, et etiam quaeque utilia caute sibi colligit,
otius corporis in se habent,quoniam omnia quae
ut quilibet rem quam diligit diligenter claudit, ne
)0ssunt sibi attrahunt, et thesaurizant, ita ut homo B
sibi auferatur. Sic ergo homo tactu suo ventri simi-
iperibus manuum suarum ssepe laudetur. Similiter
lis est, qui ea quae recipit calore et frigore terape-
!t homo pcr gustum oris vires illorum quibus reii-
rate coacta emittit, ul etiam in mense isto omnia
itur proe caeteris sensibus perfectius cognoscit, et
matura apparent, quorum succus postea exsiccatur.
las in potestate scieutise suae habet, sicut etiam
Anima vero, quae multis bellis et laboribus tribula-
nensis iste in viribus suis magnus est. Ipse etiara
tionibusque lapsum Adae, et etiam per praelia carnis
setitiam ia se habet, sapienter discernens quae fri-
suae turbatur, in bonis operibus cum gaudio ad
[idee et calidaj naturae ad sanitatem suam conve-
coelestia ascendit, el in malis per tristitiara descen-
liant, ut etiam mensis iste ardorem solis et frigi-
dit. Ipsa enim fortissimam loricam, quae diligen-
litatem roris in se habet. |In scientiaenim sua ab
tissime texta et connexa est, scilicet patientiara in-
llis qui-c periculosa et inutilia sunt declinans, bona
duit, quam nulla sagitta perforare valet, et in
t utilia colligit, sicut manus laudabilia opera for-
ascensione bonorum operum [hominem provehit, ut
iter inprobitate perliciunt, et ut a;diiicator in po-
in descensione verae humilitatis quidquid boni fe-
estate artis su;pdomus
omnia aediticia suae con-
cerit illi quisummum bonum est, et per quem illud
truit, inqua omnem substantiam suam sapienter
G habet, attribuat. Cum vero homo in tanta tristitia
onservat. Auima vero prseliatrix existens, desideriis
est pro peccatis suis, ut vix salvationem animae
uis illicitas hominis superando pene-
cupiditates
iterum anima patienter
suae speret, tunc ejus susti-
rat, et torrenti itinere circulum suum circum-
nens ei proponit quod Deus pro salute hominis hu-
undo, in incoeptione praelii sui ad altissimum Deum
manam formam assumpserit, et eum in spe ab ista
scendit. Ipsa enim scuto fidei et omni armatura
dubitatione surgere facit, sicut scriptum est : « Si
irtutum, contra desideria carnis pugaat et cum ;
aseendero in ccelura, tu illic es; si descendero ad in-
lla qui secundum volun-
vicerit, velut vir proeliator
fernum, ades {Psal. cxxxvui). » Quod sic iutellectui
item intentionem suam inimicos suos superavit,
et
patet. Deus, omnis ascensio sanctorum et coele-
;audet, quia in calore veri solis ardendo, hominera
stium operum eorum quos igne tuo accendis, iua
uspirare facit, ita ut in frigiditate verai poeniten-
est, qui horaini in amore tuo rorera compunctionis
iffi, qucp omnia peccata arefacit, lacrymas effundat.
cordis immittis, per quam caeterae virtutes [postea
lomo enira in pcenitentia, in qua plurima? contra-
virendo frondent. Cum autem in profunditatem
ietates ei occurrunt, cnra humilitate se pro luto
peccatorum descendero per oblivionem tui infer-
omputando descendit, ita ut vix salvationem ani-
nales poenas proraerendo, si in vera poenitentia ad
Sed anima mox crucem et omncs
aae suaj speret.
D te clamando suspiravero, guttis sanguinis tui me
lassiones Jesu Christi, per quas peccata abluuntur
ungis et salvas, et sic liberator et salvator meus
iproponit in spem eum elevando, et ex qua pceni-
cum humilitate in altis super-
ades. Patientia est
potia ipso de virtute in virlutem ascendente tloret,
biam superando, et etiam in tenebris peccatorum
Laut pro singulis per eam perpetratis flores bono-
est hominem monendo, ne pro peccatis suis de mi-
um operum ct sanctarum virlutum quibus nun-
sericordia Dei desperet, et sic omnia opera in recta
luam extaediari possit operetur. Sic enim per poi-
moderatione quasi in maturitate habet, illa quae in
litenliara in magnis viribus quotidie proficiendo
san.ctitate liunt a vana gloria defendendo, et ea quai
ustollitur, et thesaurizat bona et sancta opera
in putredine peccatorum perficiuntur, a despera-
le quibus omnis ccelestis turba Deum laudando
tione liberando salvat. Ipsaenim patientia in recto
;audet.
itinere est, quoniam coelestia non relinquit nec
Nonus vero maturi temporis est, nec per tem- terrena despicit, sed omnia incitamenta vitiorum
omnemque indignum
«estates se terribilem ostendit, fallentis diaboli in vero lumine, quod Deus est,
uccum fructunm ;qui boni ad edendum sunt au- conculcat, et in omnibus his nec nimis laetatur, nec
ert, quia ipse omnia velut in sacculo secure teuet. in tristitiam cadit, licet interdum ex deceptione
883 S. HILDEGARDIS 88 'i

diaboli commovealur, cui cum sculo tidci fortiter A facit, ct cujus cavcrnas scu fencslras ilando per-
resislit. transit. Sed cum homo in tenebras peccatoruni volut
Decimus quoquc quasi liomini sedenti assimila- vermis in foramon luti se involvit, tuiic anima,
tur, quoniam viribus suis in viriditute non volat, quifi in venis et in medullis cum omnibus compagi-

nec calorem parat, sed ramos arhorum expoliat, nibus memhrorum sita cst,| quoniam de igue Spiri-
frif;u5que exsudut, qucmMdmodum et homo dum tus saucti uon calo', iu viribus suis dclicil; et quia
sedel se complicat ut frigus evadat, qni iu eodem per caruaiem nalurdui jiicunda opera hahere non
monse ve tem sibi attrabit, quia lunc calorem per potest, diurnum lumen sanctitatis transiliendo, scui-
vestiiuentum babet. Hoc exemplo et bomo cum per per iiigemiscit, et in nalura sua quid sit vel uude
senilem a^tatom frigoscere incipit, tunc sapientior venerit ohliviscitur. Gomilus vero aniinir. plenus
quam prius olfectus pueriles mores in ta;dium du- dolonbus exislit, cum gustus spiritalis naturic suai
cit, et vicissitudines lascivorum et slullorum mo- ab ea alienatus fuerit, quia per gratiam Spiritus
rum in ista matura a>tate desict.at, et stultorum sancti non accensa, opera quae corpus ab [ea poslu-
socielalem, ne eum
per iguorauliam decipiant, de- iuvita, ad oporaudum oi consentit. Cnde
lat, licet

vilat, ([uoniam inutiloset varii sui gustus carnis ex contra voluntalem suum operando magnain tribti
frigiditate setatis, iu ipso jam deticiunt, ut etiam tiam habet, sicut etiam corpus nonnunquam Iristi-
mensis iste ex viriditale jucundus non cst, pcr cujus tiam hahet cum secundum naturam animae operari
ariditatcm cuin frigore rami oxspoliantur. Anima cogitur.
quoquc, qaaj vivens et prudons spiraculum a Duodecimus quoque cum raagna potentia frigus
Deo facta est, qui vcra sapientia est, hominem habct et terram cum duritia coagulat, ot ipsam
docet ut firmiter teneat quai ab ipso Deo sunt, et cum spuma frigoris totam ohtegit ct eam ta;diosam
pcr gratiam Dei cum homine
virihus suis in heato et laboriosam facil. Quapropler in qualitate ejus
velot domina ancillam corpus sihi dominando sub- pedes hominis uutanlur, qui plurima conculcant et
jicit, et illi in bonis delectationem parit. Si enim dispergunt, et terram tempcraut, ne se tcrra in
aliquando caro hominis illius per gustura delecta- altum levare possit, sed super iliam stant. Hoc
tionis mota fuerit, anima in ipso indignando mira- modo et anima hominis illius qui in ira sua sau-
tur, et idem venenum in venis et in meduliis illius guinein proximi sui elfuderit, vel aliam injuriam
exstinguendo cessare facit, et per gratiam Spiritus rixando ei inlulerit, graviter commaculatur, quia
sancti cum doctrina Scripturarum eum consolando, sicut corpus post discessum animai ahsque omni
de vitiis ad virtutes, ne in peccatis deliciat, colligit q calore frigiduni manot, sic ipsa sine calore dono-
et caute observat. rum Spirilus sancti per iram indurata, naluraj sua:
Sed undccimus se inclinat et frigus aidiiicat, nec obliviscitur, in qua coram Deo sauguinca apparet,
gaudium de aestate, seu Iristitiam de hieme in se quoniam ipsa, quemadmodum Cain in sanguine fra-
ostendit, et frigus de ipso super terram cadil, eam- tris sui, a Deo abjecta ost. In ira onim hominis ?an-
que lutum spumare facit, quod et homo imitatur, guis inundat. Unde et ipse rectis sonsibus suis desti-
cum genua sua flectit, ne frigus per eum transeat. tutus quasi insanus eflicitur ;
per irialionabiles ira-

Unde etiam cum genua sua in trislitia tlectit, in rum et [blasphemiai motus corde el ore ab omn
corde suo cogitaliones doloris exaggerat, et so quasi hcatitudine fratrem suum invidendo abscidit, e
lutum computat, noc aspoctum ad gaudium hahet, quantum potest cogitando et dicendo, omnia bon;
quoniam in mcerore recordatur quod genua horainis illius dispergit, et ideo per malum odii in anim;
in primordio suoj naturalitor tlexa sunt. Non dissi- sua coram Deo homicida est. Ipse eniin dentibu
militer, cum homo ad seueclutem Jpervenerit, frigi- suis supcr eum frcndet, malitiosa verba quae ii

ditate attenuatur, et gaudium juventutis non habens, corde suo cum odio dictaverat, ei obfundens, e
ex defectu ariditatis sua?, in qua macie afiicitur et per duritiam injustorum itinernm nullam dulcedi
indignis humorihus delluit, tristatur. Quilibet enim nem sanctilatis in se habere, nec semen bonorun
senex propter timorem frigoris ad ignem se calefa- opcrum seminare potest, ot pro ista durilia, in qu
ciens membra sua colligit, quoniam naturalitor fri- assidue moralur, ad coelestia nunquam suspiral
gidus est, ut etiam mensis iste absque jucunditate Undo et qui hujusmodi est a bouis sanctae et pur<
aestatis oranes dies suos frigidos habens, genihus scienli;n operibus caecus, sanctitatis gaudia quae i

hominis similis est, quae ipse in tristitia llectit, cum ira sparserat, nunquam habebit, quoniam ipse velu
primordii sui reminiscitur, sciiicet quando in utero camolus txdis peccatorum sarcinis oneratus (
matris suk complicatis geuibus quasi caplus sede- pollutus est. Hoc modo qualitates et virlutes mei
bat. Cum vero anima virihus suis hominem ita sium homini coaptantur. Unde et Psalmista insp
superavit, ut per eam a peccatis quee oporatus est ralione mea dicit :

aliquantulum cesset, et tamen eam prohibere non Fcrba Davidin psalmo ad hxc compctcntia.
ciii

potest quin peccare desideret, tunc in vase suo, XCIX. « Fecit lunam tempora, sol cognov
in
qaod est caro quam inhabitat, ingemit, quoniam occasumsuum. » Quod sic intellectui patet Dei :

ipsa tolum corpus perfundit et movet, velut ventus posuit lunam esse temporalem, quatenus omni
qui in aliquam domum flat, cujus parietes moveri tempora velut mater infantem nutriret, primo qui
 :

88o LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. - PARS I, VISIO IV. 88(j

dem lacte, enim suo liiua A diuponam rebelles, qui inimici tui per increduli-
postea cibo. Iq defectu
debilis unde et velut lacte terapora laclut in
est, tatem sunt, scabellum vestigiorum tuorum, quia
;

augmento autem suo quasi solido cibo illa nutrit. illos in perpeluum tibi subjugabo, faciamque ut
Solem vero Deus super terram lucere, et se sub adorent vestigia pedum tuorum. Nam cum ab inti-
terra abscondere constituit. Quapropter in die super delitate sua conversi fuerint, te verum Deum co-
terram lucet, quemadmodum home in die aperlis gnoscent. Sic Deus per Verbum suum oranes crea-
oculis vigil est, et in nocte sub terra est, ut ctiani turas produxit, idemque Verbum carnem in homine
homo in nocte clausis oculis dormit. Sic homo ter- induit, qui dextra Dei est, quoniam compreliensio
renus secundum ima iu carne est, et cojlestis se- poteutise ipsius existit. Idem quoque Verbum, quod
cundum altitudinem coeli in anima existit, et tem- P'ilius Patris est, dominando super hominem sedet,

pora temporum novit, quia per haec omnia vivus donec impleatur numerus fratrum suorum, quod
movetur. innovissimo die erit, et tunc diabolica turba cum
Quod homo ad imaijlnem Dei creatus, et qiiasi altcr sequacibus suis velut scabellum quod etiam jiost

Dominus sitpcr tribunal terrx sedens, omniquc ultimum tempus mundi est, ei subjicietur, et tunc
creaturse propler se factx impcrans, plenum ipsius videbitur et cognoscetur quis et qualis Dominus
Dei Qpus sit, et ei valde placeat; et quod altcr [3
sexus ad adjutorium et consolationem alterius fa-
ipse est,quoniam ipse Satanas sicut scabellum tunc
ctus sit, virque divinitatis, et mulier humanitatis conculcabitur etomnino dissipabilur.
Christi formam teneat. Quia homo signis omnipotentice Dei per quinquc sen-
C. Cum autem
Deus hominem inspexit, valde bene sus insignitus auctorcm suum in trinitate unum,
secundum tunicam imaginis et inunitate trinum cognoscere et venerari debeat,
ei placuit, quoniam
a quo ad hoc et conditus et post lapsum repnratus
suae, et secundum similitudinem suam illum crea-
ut et dominus mundi esset, et decimum in cmlls
est,
verat, qualenus per tubam vocis rationalis omnia chorum faccret.
miracula ejus pronuntiaret. Homo enim plenum CII. Doininus etenim in coelo in potentia sua
opus Dei est, quia Deus per eum cognoscitur, et potenter regnat, et sidera quai per ipsum accen-
quoniam Deus omnes creaturas propter illum crea- duntur et reliquam creaturam inspicit. Sic et homo
vit, eique in osculo veri amoris per rationalitatem super sedcm, qua; terra est, sedet, et reliqua; crea-
ipsum pra^dicare ct laudare concessit. Sed ipsi ad- tura; dominatur, quia signis omnipotentia; Dei iu-
jutorium similitudinis suo- defuit. Uude et Deus illi
signitus est. Signa vero htcQ quinque sensus homi-
adjutorium, quod speculativa forma mulieris fuit, nis sunt, per quos ex potentia Dei intelligit et sen-
in qua omne humanum genus latuit, quod in vi
Q titquod trinitatem in unitate, unilatem iu trinitate
fortitudinis Dci producendum erat, sicut et pri- in Deo venerari per rectam fidemdebet; et vene-
mum hominem in vi fortitudinis suae profecerat. ratio ista ornamentum novem ordinum angelorum
Vir itaque et femina sic ad invicem admisti suut, est, de quibus diabolica turba expulsa corruit. Ho-
ut opus alterum per alterum est, quia vir sine fc- mo autem decimus chorus est, quem Deus in se-
mina vir non vocaretur, nec femina sine viro fe- metipso in prima constitutione perditorum ange-
mina nominaretur. Femina enim opus viri est, et lorum quoniam homo
reparavit, fieri voluit, in cu-
vir aspectus consolationis feminte est, et neuter jus humanitate turris est, in qua ambulant qui
illi

eorum absque altero esse posset. Et vir divinitatem, in decimo choro sunt. Itaque, ut supradictum est,
femina vero humanitatem Filii Dei signilicat. Deus in homine tam superiores quam inferiores
Homo itaque super tribundl terra? sedet, omni- creaturas siguavit. Qui postquam per spiraculum
que creaturai imperat, illaque in disciplinatu illius
vitaj, quod est anima, inspiratus est, surrexit, om-
existens ei subdita est, et ipse super omnes crea- nesque creaturas cognovit, ac in animo suo fortis-
turas est, sicut David inspiratione mea loquitur di- sima dilectione iilas amplexatus est.
cens Quod natura animx ignea et multiplicis efficacias in
Verba David in psalmo cix, ct expositio eorumdem ^ viribus suis sit, quibus et Deum cognosclt, et se

verborum quomodo de Incarnatione ct potestate ipsam intelligit vel regit, et corpus suum sensificat
Christi, et in subjectione inimicorum ejus intelli- et ad operandum movet.

genda sint CIII. Anima vero hominis ignea est, totumque

CI. « Dixit Dominus Domino meo Sede a dex- : corpus hominis calefacit ac vivificat et quoniam ;

tris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum ignea est, homo sanguineus existit. Ventosa quo-
pedum luorum. » Quod sic iutellectui patet Dicat : que itinera habet, spiramen introrsum in homincm
crgo homo Dixit ille qui Dominus et Pater om-
: trahendo et emittendo. Quod cum in hominem tra.

nium est Filio suo incarnato, cui a Patre data est hit, ille intus siccatur, idque ei valde utile est, quia
omnis potestas in ccelo et in terra, ita ut Dominus caro hominis per siccitatem istam in sanitatem cre-
raeus sit, qui homo peccator sum « Dominare : scit ; cum autem illud emittit, hominem ignis intra

sedens a dextris meis, j> id ost dominare homini, tabescit, caloremque suum educit. Unde et cum

qui dexlra mea est, quoniam omnes creaturas ei sensualitale totum corpus eediilcatur, ita ut homo
subjugavi; illumque per lidem tibi subjice, ita ut vivere possit, et omnes quinque sensus corporis
idola deserat, et ad Creatorem suura, videlicet ve- cum officiis suis regat. Et si calor iste non emitte-
rum Deum, se convertat, Hoc autem facies, quan- retur, ignis animcC corpus suffocaret, velut domus
887 S. HILDEGARDIS S88

qure igne tota consumitur. Per vires qaoquc ani- A 0««!* sccunditm opcra sua sivc ad intam sivc ad
Dcuf;

miT homo carne et sanguine induitur et totus pcr- homincm dijudicct, ct quod sancta anima
pijiiiaui
corpore exuta Dcum, qucm nunc impcdicntc corrup-
ticitur, quemadmodum oliam per llatum veulorum
tio)ie carnis nonpntcst, plcncvidfat, diemquc judicii
omnes fructus tcrrrc complentur. Sed et per hoc ad recipioidam amabilcm ocstcm suam, hoc cst idcm
qaod anima ignea est, se Deum habere cognoscit; corpussuum, desiderantrr exspcctct, ut in eo cum an-
et per hoc quod spiritalo spiracuhim est, se operari rjclis contcmplationc 1 1 iradibus Dci sine finc fruatur.

cum corpore posse intelligit. Quapropter et prwce- CIV. Quando autem homo
recta opera facil, ele-

ptum a Deo habet ut opcra sua recte operetur, et mcnta recta ilinera habent; sed cum injusta opera
ne in vacuum locum aquilonis aspiciat, ubi primus perlicit, elemenla cum pauiali afllictione supcr so
angelus regnare volebat et periit. Cum onim elatio inducit. Corpus enim secundum desiderii sui volun-

proprietatem volunlatis suai congregaverit, ex ca tatcmcum anima operatur, et Deus hominem se-
mox superbia volans aquilonem tendit
velociter ad cundum opera sua sive ad vitam sive ad pojnam

cum proprietatom voluntatis sua? perlicit, quocun- dijudicat El anima in totiim corpus cogitando lo-

qae modo voluerit. Elalio autem et volans snper- quendo et suspirando dclluit, quemadmodum ven-

bia aquis similes sunt, quas navis nequaquam per- tus, qui in aliqua domo ubique llatus suos emitlit.

transire valet, quia Deo et hominibus molestaj sunt ^ Sed quandiu corpus cura anima iu homine opera-
et omnia destituunt. Unde et opera earum delluunt, tur, i!le localis et gravis est, nec a terra sc levare

noc charitas eas pertransit, quoniam nec diligero, potest; cum vero corpus cum vivente anima reno-

nec diligi a fidelibus possunl; sed qua; non habent vabitur, scilicel post novissimum diem, tunc levis

capere volunt, illaque disponendo constituunt su- et volatilis erit quasi avis quai pennas habet. Ipsa

per nullam potestatem habent quapropter in

quffi ;
quoque dum in corpore est Denm setitit, quoniem
interitum vadunt. Animaitaque magistra domus cor- ab eo venit, et qiiandiu in creaturis ofticialis est,

porissui est, in qua Deus omnia habitacula qua^ illa Deum non vidot ; sed postquam ab ergasiulo cor-

possessara erat, forraavit ; nec eam ullus videre po- poris educta ante conspectum Domini venerit, tunc

test, sicut nec ipsa Deum videt, quandiu in corpore cognoscet quid ipsa sii, et quid ei adhreserit dum
manet, nisi quantum eum in iide videt et cognoscit, in corpore maneret. Et quia tunc gloriam magni
et cum omni creatura qua; a Deo processit in ho- honoris sui sciet, habitaculum suum reposcet qua-

mine operatur, ita sciiicet ut sicut apes in vase suo tenus gloriam suam secum sciat. Unde et inhianter
favum a.>dificat, sic novissimnm diem exspeclabit, eo quod amabili
et homo opus suum velut favum
cum scientia animje, qmo quasi liquor est, perliciat. C ^^^^^' ^^''^'^*^^ corpore suo, nudata est, in quo cum
Et quoniam a Deo missa est, in corde cogitationes angelis gioriosam faciem Dei pleniter videbit, vide-

fundat et pectore congregat, quaj deinde in caput licetcum illud receperit. Quod postquam evenerit,
angeli denuo in laudibus accenduntur, sicut in pri-
et omnia membra hominis transeunt. Oculos
in
quoque ipsa penetrat, quoniam fenestra^, ejus sunt mo die per victoriam prajlii sui accensi sunt. Nam
per quas creaturas cognoscil, quia rationalilate post novissimum diem in laudibus Dei perlicientur,

plena in solo verbo vires earum discernit. Ilinc cum nova miracula operis Dei, quod homo est, lau-
etiam homo omne opus suum secundum volunta- dabunt, et cum cilharam gloriosaj jucunditatis
exinde perculicnt, nec in hoc ta>.dio afficientur, nec
tem cogitationum suarum ad unamquamque necessi-
tatem suam perficit, quia cum ventus scientiai ani- deficient, nec fmientur. Et sicul in vuUum Dei sine

mae in cerebro movetur, a cerebro in cogitaliones defectu semper aspicere desiderabunt, sic etiam
animi descendit, et sic opus voluntatis perficitur. nunquam cessabunt quin opcra Dei in hotnine sem-
Anima enim quod opus co-
in scientia sua seminat, per mircntur. Itaque, ut supra dictum est, talis est
gilationura compleatur, illudque per ignem anima; forma hominis cum cnrpore et anima, opus etiam
coquitur, et in gustum convertitur per quem scien Dei cum omni creatura existeus, quemadmodum
ter probatur. Ipsa etiam ciborurn et ^ Joannes
refectionem spiritu meo inspiratus scripsit dicens :

potunm introrsum in hominem ducit, ut caro illius Expositio capituli primi Evangelii <iccundam Joan-
rofocilletur. Nam per vires suas quomodo homo in
nem, ab eo loco ubi scriptum cst « In principio :

crat Verbum, » usquc adid, » plenum gratix ct veri-

omnibus naturis carnis suae crescat et consistat, tatis. » In qwi scilicet expositione tractalur dc
disponendo ordinat, viribusque suis viscera iliius wternitate Verbi Dci, de crcaturis quomodo in artc
replet. Ipsa namque caro et sanguis non est, sed Creatoris sine coseternitate ipsius erant antequam
essent in se ipsis. Dc creatione angclorum et ul-
ista ita ut eam secum vivere faciat, quia
adimplet,
tione zcli Dci in apostatas spiritus, de consilio fa-
rationalis a Deo orta est, qui primo pla=mati vitam cicndi hominis ad imaginem Iki, ct quomodo vis
inspiravit. Unde anima et caro in duabus naturis potentix, et lux sapientix Cmditoris in opificio
unum opus existunt. Sed et aerem cogitando, calo- humani corporis rcsplendcat. Dc Incarnatione Dci
et verbis doctrinx, el cxcmplis justitise, qux mundo
rem congregando, ignem suscipiendo, aquam im- lapsi hominis et
edidit. Item de reparatione fclici-
mittendo, ac viriditatem germinando corpori ha- tate ejus post hanc vitam.
minis inducit, quomodo et a prima constitutione CV. « In principio erat Verbum. » Quod sic intel-
confectum est et supra et subtus, circa et intra lectui patet Qui sine initio sum, et a quo omnia
:

corpus ubique est. Et hoc modo est homo. initia procedunt, et qui Antiquus dierum sum dico :
889 LIBER DIVINOR, OPER. SIMPLIGIS HOMINIS. — PARS 1, VISIO IV. ;)0

Ego per memelipsum dies sum qui a sole nunquam A declarat, quia plurima in se ostendunt, quia lucidi
processi, sed de quo sol accensus Ego etiam
est. et aquosi sunt, quemadmodum umbra aliarum crea-
ratio sum quae ab alio non sonuit, sed ex qua om- turarum in aqua apparet. Ilomo enim in visu om-
nis rationalitas Ad inluitum igitur faciei
spirat. nia cognoscit et discernit, et si visu careret, in his
meee spccula feci, in quibus omnia miracula anti- velut mortuus esset. lu auditu etiam ejus omnes
quilatis meai quai nunquam deficient considero, sonos laudum secretorum mysteriorum et angeli-
ac eadem specula in laudibus concinentia paravi, corum agminum, in quibus ipse Deus laudatur,
quia vocem ut tonilruum habeo cum qua totum aperit, quoniam indignum esset si nonnisi per se
orbem terrarum viventibus sonis omuium creatu- coguosceretur, cum homo ab hominc in auditu co-
rarum moveo. Hffic ego Antiquus dierum facio, gnoscatur, ubi etiam iu semelipso omnia intelligit,

quoniam per Verbum meum, quod sine initio sem- et velut inanis esset, si auditu careret. In naribus
per in me fuit et est quemdara magnum lucidum, autem sapientiam, quai odorifera ordinatio in om-
et cum eo innumerabiles scintillas, scilicet angelos, nibus arlibus est, ostendit, ita ut houio per odo-
prodire jussi, qui ut in lumine suo evigilaverunt rera cognoscat quid sapientia ordinet. Odoratus
mei oblili sunt, et sicut ego sum esse voluerunt. Et enim in omnibus dilatatur illa trahendo quate-
ideo in magno tonitru ultio zeli mei, in praisum- nus sciat quaj et qualia ea sint. Sed per os hominis
ptione quia mihi contradixerunt, illos dejecit, quia Deus Verbum suum, per quod omnia creavit, desi-
solummodo unus Deus est, et alius esse non potest. gnat, sicut etiara ore omnia sono ralionalitatis pro-
Unde parvum opus, quod homo est, in me diclavi, feruntur, quia homo plurima profert sonando, quem-
et illud ad imaginem et similitudinem meam feci, admodum Verbum Dei creando in amplexione cha-
ita ut in aliquo secundum me operatur, quoniam ritatis fecit, ita ut operi suo nihil necessarium de-
Filius meus in homine indumento carnis operien- sit. Et sicut mentum
genai et ori circumposita
dus erat. Illud quoque de rationalitate mea ratio- sunt, sic eidem Verbo cum sonuit illud principium
nale institui, et in eo possibilitatem meam signavi, omnis creatura; afficit, cura orania creata sunt, et
sicut rationalitas hominis in arte sua per nomina sic : « In principio erat Verbum erat Verbum, et
et per numerum omuia comprehendit, quia homo apud Deum, et Deus erat Verbura. » Quod sic intel-
nullam rem alio modo nisi per nomina discernit, lectui patet In principio incoeptionis illius, cum
:

nec multiplicitatem rerum nisi per numerum co- voluntas Dei ad pariendum facturam creaturarum
gnoscit.Angelus etiam fortitudinis sum, quoniam se jam aperuif, qufe sine initio in ipso fuit, quate-
angelicisagminibus per miracula me annuntio, et q nus se non aperuisset, erat Verbum absque princi-
quia omnibus creaturis in fide me ostendo, ubi me pio illius incoeptionis, « et Verbum erat apud
creatorem esse cognoscunt, sed tameu a nullis per- Deum verbum in
» sicut rationalitate est, quoniam
fecte pronuntiari possum. Homo quippe veslimen- rationalitas verbum in se habet et in rationalitate
tum illud est, quo Filius meus circumamictus in re- est verbum, et hxc a se divisa non sunt. Nam sine
gali potentia, se Deum omnis creaturse et vitam principio ante principium creaturarnm, et etiam
vita? ostendit. Sed agmen angelorum qui regali po- in principio ipsarum erat Verbum, et idem Ver-
tentiae illius specialiter adsunt, nemo praeter Deum bum ante principium, et in ipso principio creatu-
dinumerare potest, nec illos qui eum Deum omnis rarum erat apud Deum, et nuUo raodo Deo divisum,
creaturee singulariter prolitentur, ullus ad tinem qnoniam Deus in verbo suo voluit ut Verbum suum
producere valet, nec eos qui ipsura vitam omnis omnia crearel, sicut ante saecula prffiordinaverat.
vitse specialiter vociferantur, ulla lingua suflicit de- Et quare dicitur Verbum? Quia cum sonante voce
terminare. Unde beati sunt qui cum illo habitant. omnes creaturas suscitavit, et eas ad se vocavit.
Deus autem onme opus suum Nara quod Deus in verbo dictavit, hoc Verbum so-
in forma horainis
designavit, ut preedictura est, sicut etiam hic per nando jussit, et quod Verbum jussit, hoc Deus in
qua^dam esempla in ipso demonstratur. Nam in D verbo dictavit. Et ita Deus erat Verbura. Verbura
circulo cerebri dominationem suam os-
horainis enim in Deo fuit, et Deus in illo omnem volunta-
tendit, quia cerebrum corpus totum teuet et regit; tem suara secreto dictavit, et verbum sonuit, et
et in crinibus capilis ejus possibilitatem suara, quse omnes creaturas produxit et sic Verbum et Deus
ornamentum ipsius est, designat, quemadmodum unum sunt. Cum autem verbum Dei sonuit, omnem
crines caput ornant. In superciliis quoque oculo- creaturani quee ante fevum in Deo praeordinata et
rum illius fortitudinem suam demonstrat, quoniam disposita fuit ad se vocavit, et per vocem ejus om-
superciliatutamen oculorum hominis sunt, ita ut nia ad vitara suscitata sunt, sicut etiara in homine
queeque nociva ab eis avertant, et decorem faciei designavit, qui Verbum in corde suo occulte di-
ostendant et ut pennse ventorum sunt, quibus illi ctat antequam illud emittat, quod in emissione se-

sublevantur et sustentantur, velut avis quee pennis cum est, et Quando

sic dictatus verbi in verbo est.

suis interdum volat, interdum a volatu cessat, quo- enim verbum Dei sonuit, idem yerbum in omni
niam de fortitudine Dei ventus llat, et flatus venti creatura apparuit, et idem sonus in omni crea-
pennae ipsius sunt. Sed et in oculis hominis scien- tura vita fuit. Unde etiam de eodem verbo ra-
tiam suam, per quam omnia preevidet et prsescit, tionalitas hominis opera sua operatur, et de eodem
891 S. IIILDEGAIIDIS 8112

sono opera sna sonandi), clamando et canlando A in ip.-o vila erat, » (luia omnia qu;i' creata sunt, ia
piofert, quia per acumen arlis sua' in creaturis ipsius Crealoris ratione apparueruut, «luoniam in
citliaras, et tympana souaudo sonare facit, quo- pra-scientia ejus fuerunt non tamcn illi coanerna,
niam homo secuudum Deura pcr viventem animam sed ab ipso prtescita et pr;evisa ac praiordinata.
et anima ejes cum calore suo car-
rationalis est, Deus euim unica vita est, quro nou accepit iuitium
uem ad se trahil, iu qua prima ligura digiti Dei vita> illius, qua; iuiliutu habet. Quaproptcr omne
quam in Adam lormavcrat apparet, et quam eadem « quod factum cst iu ipso vita orat, » quia ab eo
anima vivilicando, et plenitudine sua in incremento praescitum fuit; et Deo vivehaf, ila ut Deus nun-
replendo perUansit. Caro enim quam recordationcm illius habcre coepcrit, quoniam
sitie raliouali aui-

ma nou movet, anima aulem carnem movet et

se illud nunquam oblivioni tradidcrat, quia in prje-
vivere facit. Nam caro rationali animaj adest, quem- scientia ejus erat, quamvis iu formis suis nondum
admodum omnes creatura? Verho adsunt. Quapro- temporalilcr fuisset. Nam sicut non est quin Deus
pler hominem in voiuulale Pdlris creavil. Sed quem- sit, sic non est quin per ipsum opera ilia iu creatu-

admodum homo sinc counexiouihtis venarum homo ris procedcrent, (lUcC in sapientia cjus pr;i',scita et

non esset, sic ctiani siue creaturis vivere non pos- pra-ordiuata fiierant. Et sicut hoc quod in creatione
set; et quia mortalis cst, operi suo vitam non prai- " factum est, iu Deo vita sine exstinctione fuit, quia
stat, quoniam ipse incipiens vita a Deo est Deus creandum erat, ubi facto; creatuni', nihil decrat,
;

aulem operi suo vilam dat, quia ipse vita sinc iu- quin plenituditiem profectus sui in crcsccndo habe-
cceptione vitae cst. ret, ita etiam qua; homo operatur, ipsi vita sunl ei
« Hoc erat in principio apud Deum, » scilicet iu ad vitam succurrendo, quia in ipsis subsistit et per-
principio illo de quo Moyses servus mcus per me iicitur. Sed et quouiam Deus sine initio et sine tine

inspiiatus loquilur dicens ; « In principio creavit plena vita est, ideo etiam opus suum in ipso vita
Deus coclum et tcrram {Gcn. i), quia Verbum quod est, (luod in hoc nullo modo illudetur, quemadmo-

sonuit [iat, sicut etiam ibidem scriptum est, « Di.xit- dum et Deus in pectorali loco huminis designavil,
que Dcus : Fiat lux, » erat in eodein in principio cum ubi homo desiderando, camponendo el ascendendo
creatura a Creatore iaitium acciperet apud Deum, unamquamque rem, scilicet bonam et malam, in co-

id est in una aequalitate divinitatis, quoniam istud gitationibus suis congregat, considerans quid sibi

Verbum quod apud Dcum est, illi a?quale in divi- placeat vel displiceat, quia quod sibi placet cum
nitate est, videlicet quia Verbum quod in Deo est. gaudio conservat, qualenus ei vitam retiueat, et

a Deo inseparabile est et consubstantiale ilii exi- .. qnod sibi displicet iudignando a se projicit, ne vi

stit. Sic omnia per ipsum facta sunt, quoniam cun- tam ejus lajdat. Sic omne quod Deus fejit, in ipso
ctai creaturic per Verbum Dei, ut Pater voluit, factae vita est, quoniam illud a Deo vitale in uatura sua
sunt, quia nullus Creator est nisi solus Deus. Om- est. Unde et sicut Verbum Patris carnalem vitam
niaenim utilia qu;i! rcs formataj et vitales sunl, per homiuibus dedit cum eos creavit, ita etiam cum
ipsum facta; sunt. Ipse etiam in brachiis hominis et tunicam suam iiuluit, spiritalem vilam eis ostcndit,
in jancturis illis adhicrentibus forlitudinem tirma- quatenus per alienam vitam, et non sccundum car-
menti cum signis suis, qute ipsum iirmamentum ncm incedendo in turbas spiritalium se dilatarent,
sulferunt et regunt, ostendunt, quemadmodum bra- et ita utrumque populum in manu sua tenet, quo-
chia cum juncluris articulorum suorum domina- niam ipse Filius Dei, Deus et horao est. Spiritalein
tionem et operationem totius corporis manifestaut. quippe populum in amore compleclitur, quia Filius
^am etiam dextra ut auster, et sinistra ut aquilo Deiest; s;i'cularem autem secunduin justiliam ha-
suat, qui tirmamenlum sant ne procedat ultra quam bet qua dictum est : <( Crescite et multiplicamini
posilum est, ut scriplum est. Et in his omuibus in- [Gen. i), » quoniam Filius horoinis est.

ler nos et vos chaos magnum lirmamentum est, « El vita erat lux hominura, » quoniam vita quse
scilicet ne tenebrai lucem exstinguant, et ne lux te- 1) creaturas suscilaverat, vita vitaj hominis, (luia per
nebras Et sine ipso lactum est nihil,
expellat. « » eani vivit, exislens, ratione et scientia luccm ho-
quoniam Verbo Dei fucta est nulla creatura,
sine miniijus dabat, in qua Deum fide aspiccrent, eum
quia per Verbum Dei omnis creatura, tam visibilis Creatorem suum agnoscentes, et ipsa luce ita per-
quam invisibilis, facta est, quae in illa essentia, vi- fusi, qucmadmodum lux diei mundutn illuminat.
delicet viventis Spiritus, aut viriditatis aut virtutis Homo enim alas scicnli;c per cd-lum iutelligit,

subsislit ; et sine ipso non factum est aliquid, pra- quod solem et lunam producit, quia dies scienliam
ter malum quod a diabolo est, ideo ab ocuiis Dei bonam, cox malam demonstrat, vclut sol diem, luna
projectum ad nihilum deductum est, quoniam so- noclem manifestat. Et ut homo cum crealuris sine
lummodo unus Deus est, et alius non est. Rationalis luminibus islis in officio vilaj su* vclut ca;cus esset,
quoque homo, in quem possibilitas operandi a Deo et ut corpus ejus sine spiritu vivere non posset, sic
posita est, peccatum fecit, quod in nibilum duci- etiam homo sine alis scientiai quid esset non intel-
tur, quia a Dco creatum non est, et huic nihilo ligeret. Unde • lux in tenebris lucet, » qucmadmo-
Deus inextermin;ibiles tenebras posuit, quoniam duin hix dici per lunam in nocte lucet, quatenus
fugiendo lumeu recusavit. Sed « quod faclum est homo in bonis operibus mala opera cognoscat, ({uae
893 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 894

a luce separata sunt, quoniam bona scienlia ratio- A nitate sua portavit. « Hic venit in testimonium ut
ne suffulta malam reprehendit, et eam a se espellit. testimonium perhiberet de lumine, ut omnes cre-
« Et tenebra* eam non comprehenderunt, » velut derent per illum, » quouiam Joannes in mirabilibus
nox diem obnubilare non potest, quia malum hoc rebus per consuetudinem carnalis nativitalis miri-
ilhul quod bonum est nec scire nec intelHgere >uU, lice homo factus et mirabilis homo existens, venit
sed ilhid fugit. Haec Deus in corde hominis declarat, divina dispensatione in testimouium mysteriorum
quod vila et firmamentum totius corporis est, et Dei, ut testimonium per virtutes qu?E in ipso ope-
totum corpus sustentat, quia in corde cogiiatio ho- rabantur perhiberet de lumine, scilicct de Deo, de
minis ordinatur et voluntas pascitur. Unde et volun- quo omnia lumina accenduntur, ut omnes qui per
tas quasi lux hominum est, quoniam sicut hix om- Spiritum sauctum ignei suut crcderent Deo per
nia peuetrat, sic et vohmtas iu eo quod desiderat testificationes iilius, quas mirabiliter proferebat.
abundat, atquc in eodem desiderio suo, quod pro Venit itaque testando divinitatcm, humana forma
luce sibi cumputat, in tenebras malorum operum indutam. Et sicut ipse in arida natura quantum ad
quae perficerc vult sa^pe ambulat. Sed » teuebra! » ipsam sine viriditate natus est, sic Filium meum
e;imdem voluntatcm ita « non comprehendunt, » p. ex Virgine Maria sine peccato natum dixit. « Hoc
ut iili scientiam boni abstrahere possint, quin bo- ideo volui, quatenus per miraculum istud quod in
num sciat, quamvis hoc non faciat. Joanne operatus sum, homines miraculis Filii mei
« Fuit homo missus a Deo, » qui gustum humi crederent. » Et sicut in Joanne teslimonium hoc
non habebat, quia missus a superno Creatore et apparuit, sic eliam in femoribus hominis verum
non ab homine fuerat, quoniam calor Verbi Dei testimonium declaratum est, qun^ testimonium om-
ariditatem carnis illorum qui eum genuerunt, viri- nium uascentium sunt, et propago totiiis corporis
dera fecerat, ilaut etiam caro ipsius in pliirimis sui quod videt, palpat, cogitat et optat, et in scien-
operibus velut aliena consuetudine in peccatis na- tia sua omnia computat quaj operatur. Nam homo
scentium esset. Nam qui eum genuerunt per gratiam miraculum Dei est, et ideo juslum est ut mirabili-
Dei atlacti, ipsum procrearunt, et ita per gratiam bus Dei testimonium det. « Non erat ille lux, sed
Dei processit in testimonium Filii Dei missus. Unde ut testimonium perhiberet de lumine, » quia Joan-
et angelus Joannem eum nominavit. a Cui nomen nes nou fuit illa lux quLC nunquam dividitur, nec
Joannes erat, » quia opi-ra quro fecit nomiui ipsius mutatur, videlicet quK Deus est. Sed venit a Deo
concordabant, quoniam gratia Dei ipsum prajve missus quatenus testimonium daret de illo qui ve-
niendo et subsequendo confortaverat. Gratia enim q rum lumen omnia lumina accendit, quo-
existens,
Verbi, quod Deus est, Joannem misit motione vi- niara Deus absque omni indigentia necessitatis
cissiludinum morum illorum, qui in vicissitudini- ullius in se et per se est, quia ipse omnia in om-
bus hominum in peccatis nascentium mundavit, et nibus facturus erat. Unde et in omni factura ope-
ob hoc quamdam stabilitatem secundum reclitudi- rissui est. Hinc etiara Joannes testificatura testi-
nem spirituum habuit, qui nec vicissitudinem mo- raonium de Christo nuntiavit, quoniam ut pomura
rum hominum habent, nec peccare desiderant. testis est radicis qualis sit, sic ipse in mirabilibus
Deus autera, qui mirabilis existit, ad ventrem ho- Dei surrexit. Quapropter et rairabilia ejus lcstifi-
minis n:iracula quaj in Joanne fecif, conformat. catus est. Ilomo autem designatum opus et lumen
Venter enim vires creaturarum quas recipit, et a Deo est, quod vivere incipit, et in carne quan-
emittit postulat, ut de succo earum sicut Deus con- doque deficiet, et exinde Deo testimonium perhibet,
stituit pascatur. Sed tamen in omnibus creaturis, quia Deus sic non est.
scilicet in animalibus, in reptilibus, iii volalilibus, « Erat iux vera, » qua:* nunquam umbra ulla
et in piscibus, in herbis et in pomiferis qua;dam oc- obumbrata
nunquara terapus serviendi est, et cui
culta mysteria Dei latent, quce nec homo, nec alia
vel dominandi, minuendi seu augendi datum est;
ulla crcatura scit aut sentit, nisi quantum eis a D sed quse ordinatio omnis ordinatiouis et lux oranis
Deo datura est. Joannes autera rairabiliter ad ele- luminis est, et ex se lucens. Deus enim nunquara
menta missus est, et mirabiliter ab eis pastus est, in aliquo mane, in ulla aurora surrexit, sed ante
et sicut quodam modo a consuetudine peccati abs- ajvum semper fuit. » (Juaj illuminat oranera homi-
tractus erat, sic quoque per abstinentiam mirabi- nem venientem in hunc mundura, » quoniam h;cc
liter de elementis visit. Et ipse purus horao digne lux cum spiraculo vitae perfundit omnem hominem
et laudabiliter nuntius ante occultum Filium Dei carnem et ossa habentera, et in pra?sentem mun-
fuit, per quem mundus cum innumerabili numero dura crescentis et deficientis mutabilitatis per or-
positus est, et omnes creatura? creatoe sunt. Quod tum incoeptionis venientem, ut quando sol cum
etiam per ventrem designalur, quia sicut mundus lurainaribus suis eura susccperit, creatui'as aspiciat
omnia capit, ita et venter alias creaturas in come- et cognoscat. Deus enira per viventem scintillam
stione in se recipit. Sed et quemadraodura omnis anima; primum hominem suscitavit, quem de limo
creatura a Deo processit, sic et Adam omnes ho- formavit, ita ut ille per eamdera animae scintillam
mines in forma sua portavit, quibus Dei Filius de limo caro et sanguis factus sit. Unde et in pn-
vera pascua subministravit, cum horainera in huma- sterisipsius cum spuma per naturam hominis raulsa
893 S. HlLDi:i.AlU)lS m\
fuerit, per iRrieam scinlillam animai caro el san- A eo quod per lac et per mollem cibum alalur; et
guis plenitcr efticitur, quia, si hoc modo per calo- quoniam sine cruribus et sinc pcdibus per femur ac
rem aniuia" non suscitaretur, caro et sanguis ple- per geuua adullus homo [incedere non valet, ita
niter noa eflicerelur, quemadmodum materia primi cum scientia et sensus incrcdulorum ab igne sancli
hominis limus permansisset si per animam mutatus Spiritus vacui erant, per quem Doum aguoscere de-
nou fiiisset. Nam sicut per aquam et iguem panis bueraut, iu via rectitudiuis anibulare non polerunt.
ex fariua efticilur, sic etiam per ignem animtp caro « In propria venit, » quia mundum creaverat, et
et sanguis lit. Homo enim quasi lux aliarum crea- quoniam humanam carncm induerat. Uude et om-
turarum in terra commorantium est, qutc multotics nes crealura" ipsnm ostenderuut, ut numnius do-
ad ipsum currunt, et qui eum multo amore lam- miuum suum ostendit. Nam Deus mundum creavit,
bunt. Unde etiam et homo a creatura in cujus quem homini tabernaculum pr<'eparare voluit; et
amore ardet, ea vult, diligenter ssepius inquirit. quia homineni induere voluit, idcirco eum ad ima-
r.reatura aulem quai homincm non diligit ipsum ginem et similitudinem suani fecit. Quapropter
fugit, et omnia qu« ad cum rcspiciuut conculcat oninia ipsius propria erant. Ut sui eum nou re-
et dissipat, quoniam tiraore ejus perterrita, ipsiim „ ceperunt, » scilicet qui sui erant quoniani eos crea
esse moleste fert, et ideo multolies eum invadit verat, quia eos specialiter ad imaginem suam fece-
quatenus ei vitam exculiat. « In mundo erat, » rat sed tamen eum ueglcxerunt, ubi eum Faclo- ;

cum regale indumentura de carne Yirginis induit, rem suum esse non cognoverunt, et ab ipso solo
ubi sancta Divinitas iu uterum ilUus se reclinavit, se creatos non intellexerunt. Incrcduli namque hu-
quia in aliena natura homo factus est, et non sicut manitatem illius non receperunt, nec propler ob-
alius homo, quoniam caro ipsius per sanclam di- c.i'cationem incredulitatis sufc Deum in humana
vinilalem intlaramata est. Quapropter post uovis- forma cognoverunt. Unde et in cruribus hominis
simum diem, cum quilibet homo transtiguratus fue- juvenlus ipsius designatur, quse stuita et inutilis
rit, anima; electorum corpora sua per iidem in cce- est, ubi viriditates et flores et aUam creaturam
lum levabiint, qu;i' prius in mundo erant. Ila^c attendit, et ubi sapientiorem se aliis existimat,
Deus per semetipsum in virlute sua faciet, quam quia medulla et ossa ejus tunc pleuiter tirmata sunt.
nulia creatura exterminare potest, quia tunc liomo, Sic Judia'i et pagani fecerunt, qui vanitatem sa-culi
ut prfcdictura est, carne induetur, et ossa ipsius diligentes, se putabant scire quod nesciebant, et
medulla impicbuutur, sed arapli si cibi esse quod non erant, et illum qui eis carnem et
et potus et vita non deiiciet, quoniam tunc in viri- c spirilum dederat, per fidem non atlenderunt. Quem-
bus divinitatis sine omui vicissitudine diversitatis admodum enim juventus in creaturis decepta de-
procedet, quia in bono mcmbrum Christi est, qui lectatur, ita mundus tunc in vanilate conversa-
in mundo multas passiones et plurima opprobria batur; et ideo necessarium fuit ut Deus illis se
sustinuit, quamvis Filius Dei esset. Quod diabolus ipsuni osteuderet, cl eos ad se colligeret, sicut
omnis fallaciai inventor scire non potuit, qui ini- etiara asinam et pullum ejus absolvi et sibi adduci
tiura habuit, et illura curaomnibus membris suis, jussit, ubi se ipsum cum lege veritatis super eos
quaj Deum respuunt, negare festinavit sed tamen ; posuit.
quin horao in indelicientem vitam elevaretur im- « Quotquot autem receperunt eum, dcdit cis po-

pedire non potuit. testatem lilios Dei fieri, » quoniam oninibus homi-
« Et mundus per ipsum faclus est, » ita ut mun- nibus utriusque sexus qui eum receperunt crc-
dus ab ipso, non ipse a mundo exortus sit, quo- dendo eum csse Deum et hominem, quia Deus pri-
niara creatura per Verbum Dei processit, scilicet mum lide capitur, deinde quod Deus homo factus
quidquid creaturarum, tara invisibilium quara visi- est recipilur, dedit potcntia siia potentialitcr po-
bilium, est, quia qusedara sunt qua? necvideri nec testateni hanc, ut propria voluntate sua lilii Patris
tangi possunt, quajdam autera et videntur et tan- ^ sui in coLiIesti regno fiant, id est ut particijjationem

guntur. Sed homo utriimque in se habet, aniraam regni sui hairedes ha?reditatis ejiis facti secum ha-
scilicet et corpus, quouiam ad imagincm et simili- beant, et hoc ea potestate qiia filius hccres patris
ludinera Dei factus est. Unde ct verbo jubet, ac sui existit. Nam quia eum Deum Creatorem suum
et
nianibus operatur. Sic Deus hominem secuudum se cognoverunt, et eum charitate amplexi et fide os-
ordinavit, quia Filium suum de homine iucarnari culati suut, et oinuia sua ab eo diligenter et cauto
voluit. « Et miindiis eum non coguovit, » quoniam sciscilati sunt, ros Spirilus sancti in eos cccidit,
lilii mundi, videlicet qui mundum sequuutur, pro- ita ut tota Ecclesia ab eis geruiinare et fructimi
pter caicitalcm ignoranti<c sua; ipsum venienlem uc- supernorum gaudiorum profcrre incoeperit. Qua-
scicrunt, nec cum opcrantem cognoverunt, qiiemad- propter datum est eis ut per virtutcm vera? lidei lilii
modum infans scientia^ et operationis nescius est. Dei siut. « His qui credunt in nomine ejus, » istis
Quapropter et hic in femore ac in genibus hominis qui fidem hanc credendo habent, quod in nomine
Deus ignorantem infantiam incredulorum demon- ipsius per baplismiuu salvi liant, participatio cce-
strat, quia sicut infans incedcre non potest, quo- lestis regni datur, quoniam omnia opera sua in ar-
niam et medulla; et ossa ejus nondum firfuata suut, denti amore quasi Deum videaut, faciunt, et non in
 89" LIBER DIVINOR. OPER. SIMPUCIS HOMINIS. — PARS I, VISIO IV. 8fl8

umbra fidei nomen Dei sine operibus colendo ubi A ignea effusione Spiritus sancti hoc accipiunt qno-
deos alienos abjiciunt, qui se ipsos facere non pos- modo Deo nascuntur, et ha>redes regni ejus effi-
ex
sunt, et a se ipsis non sunt, sed qui socii honiinura ciuntur. Deus enim omnia opera sua priusquam
sunt. Nomen autem quo vera credulitas
hoc, in formarentur, prseviderat, qiuTe postea iu creatione
est, tale est, qnod initio caret, et qiiod per ipsum formataj forrase in se vacuse non remanserunt, sed
omnes creaturae surrexerunt, et quod vita est, per vitalia facta sunt. Caro enim sine vita caro non
quam omnis vita spirat. Unde et ab omni creatura esset, quoniam, cum vita ab ea recesserit, in de-
sua adoralur. Secundum autem lias tres vires qute fectu dcficit. Spiraculurn autem quod Deus in Adam
in hoc nomine sunt, omnis creatura quse nomen misit igneum et intelligibile ac vita fuit. Unde et
habet ex tribus viribus subsistit. Sed et arida et per calorem ejus limus terraj rubicundus in san-
putrida creatura nomine caret, quoniam vitalis non guine factus est. Et sicut omnis creatura in pree-
est. Nomini autem vitalis creaturce tres vires ad- scientia Dei ante a^vum fuit, sic etiam et adhuc
sunt, quarum altera videtur et altera scitur, sed omnes nascituri homines in prtescientia ipsius sunt.
tertia non videtur. Corpus enim vitalis rei videtur, Sed homo intelligibilis et sensibilis est; intelligi-
et quod gignit scitur; sed unde vitalis flt, nec co- bilis scilicet quia omnia inlelligit, quo- sensibilis
B niam
gnoscitur nec videtur. Sic et Deus raagna mirabilia ea quse sibi adsuiit sentit, quia Deus totum
per pedes hominis manifestavit, quia sicut pedes carnem hominis vita implet, cum in eara .'^piracu-
totum corpus sustentant, et quo vult illud porlant, lum vitse mittit. Quapropter et praescientiam boni
sic etiam lides nomen Dei cum uiirabilibus qua? et et mali eligit quod sibi placet, et reprobat quod
videri ct non videri, et quae cognosci et non co- sibi displicet. Deus autein cousiderat quid sibi homo

gnosci possunt, fortiter sustinet, ac ubique magni- propouat. Quod si homo sibi illa proposuerit qute
fice fert. Et corpus hominis et opera ejus videntur; a Deo non sunt, Deus ab eo se subtrahit, et raox
quod nec videtur nec
sed multo plus in ipso est id illi occurrunt qui primura raalum incoeperunt, vi-

cognoscitur. Sed cum tanta obscuritas in homine delicet qui coelum quod Doum
de.struere voluerunt,
quomodo manifestus ille
sit, esset qui eum creavil? non tetigit, quoniam indecens esset, ut Deus se-
Nam hunc nuUus hominum in sseculo vivens scire ipsum destrueret. Si autem homo ad nomen Patris
potest sicuti est. sui anhelaverit, et illum bono desiderio vocaverit,
« Qui non ex sanguinibus, neque ex voluntale angelica praesidia illi aderuut, ne per inimicos ira-
carnis, neque ex voluntale pediatur, et Deus per delectationem desiderii bo-
viri, sed ex Deo nati

sunt. » Filiusenim Dei dixit « Quod natum est ex Q norum operum quasi lac illi suaviter primum im-
:

carne, caro est; et quod natum est ex spiritu, spi- mittit, ac deinde pluviam gratiae su;tr illi infundit,
ritus est (Joan. iii), « quoniam caro de carne in per quam de virtute in virtutem fortiter ascendat.
peccatis concepta nata est;sed quia Deus spiritus Et hocmodo illi in hujusmodi virtulibus usque ad
est, per ipsum omnes spiritus orti sunt, nec spi- obitum suum semper novus est. Sed qui modicum
ritus in carnem, nec caro in spiritum vertitur; sed quid et non magnum facere potest, semper in im-
per carnem et spiritum liom.o perficitur, alioquin petu vadit, ut idem quod potest perficiat; qiii vero
homo nec esset nec nominaretur. Deus quippe multa et magna facere valet, moderationem in eis
Adam plasmavit, ut seternaliter immutabilis vive- cura temperamento babet. Diabolus enim unum
ret; sed ille inobedientia prsevaricatus est consi- vult, scilicet, ut animas iu morlem seducat, nec

lium serpentis audiendo. Quapropter et idem ser- aliud facerequaerit nec facere potest, et vix sus-
pens eum omnino periturum existimavit, quod ta- tinetdonec illud perficiat quod facere valet. Deus
men Deus noluit, qui mundi exsilium illi pra^pa- autem quia in omnibus et per oninia potens est, in
ravit, in quo filios et ge- cunctis operibiis suis moderationem habet, et cum
suos in peccatis concepit
nuit. cum omni genere suo mortalis factus,
Sicque temperamento discretionis facit quatenus homo
pcr conceptam spumam peccati in putredinem ver- D fortior et promptior in stabilitate bonorum fiat.
titur, usque ad novissimum diem cum Deus horai- Nam unusquisque qui in impetu vadit, multoties in
nem renovabit, ita ut postea immutabili vita, ut ruinam se ponit. Sed homo significalio tolius ho-
Adam creatus fuit, vivat. Haec autem vita in liliis noris Dei est, quoniam bona scientia qua? iu ipso
qui in peccatis concepti et nati sunt nequaquam est angelica agmina qua^ Deo laudabilitcr serviunt
essepotuit; sed in humanitate Filii Dei exuila est, demonstrat; mala vero scieutia quam habet, po-
per queni supernus Pater recordatus est ut homi- testatem Dei manifestat, quia Deus illam vicit cum
nem liberaret qui perierat. Isti enim qui per virtu- primum hominem de paradiso expulit, Sic iu omni
tem bonorum operum lilii Dei efficiuntur, hanc homiue fit, quoniam in iilo qui per bonain scien-
potestatem ut filii Dei sint non habent ex [coagula- tiam bonum eligendo operatur, bonitas Dei osten-
tione sanguinis parentum, in qua sanguinei sunt, ditur ; et in illo qui malum arripiendo illud perficit,
nec ex voluntate infirmioris carnis quce ad parlum potestas Dei declaratur, quia Deus illud quando-
pulullat nec ex voluntate fortioris partis illius qutE que dijudicat, quandoque remittit. Homo itaque
ad gignendum robusta est; sed ex remuneratione hoc modo, ut praediclum est, vita est, et omnia quse
divina; revelationis in ablutione bai^tismi, et in ipsi adhcPrent per ipsum vitalia sunt, quoniam
890 S. lllLnEGARDlS 900

Ueus hoiuinem cuin omnibus appendiciis suis sub \. sine peccato ut homo habitat iu nobis, humauita-
sole creavil, qualenus iu lerra solus uon sit, quem- tem noslram non negligens ubi et nos cum spira-
admodum i|iie Deus in cirlo solus non ust, sed in sumus ad imagiuem et siiuilitu-
culo vilui hominis
omuibui ccpleslibus harmoniis gloritiiatur. Uivc. diiiem ejus facti. Qiia[)ropter et nos iii ipso habi-
aulein qua" iu terra circa hoininem sunt, cum co lamus, quoiiiam opus ipsius sumus, et quia iii piaj-
in terra perdurant, quousque numerus ille implea- scieulia sua nos semper habuit, nec nostri oblitiis

tur quem Deus impleri conslituil. Post luturam au- est. « Et vidimus gloriam ejus, » quia nos qui cuiu
tem resurrectionem beatus homo non indiget ut ip?o eraimis, specialiler vidimus eum in iiiiiabili

crescjt aut ab ullo pascatur, quia in claritate illa uatura absque oiuiii peccato venienlem. « Et glo-
tunc erit quae nunquam transibit nec mutabilur. riam quasi Unigeniti a Patre, » manifestante, (piia
Ilac uamque claiilate per sanctam Trinitatem bea- mirabiliter ante sa3cula a Patre natus Unigonitus,
lus homo lunc induelur, et illiim ia-;j)iciet, qni gloriam sum inirabiliter a Palre veniens osteiidit,

terminum inilii ct liiiis uunquaiii iiatinit; et oh lioc ubi eum Virgo de ardore Spiiitus saiioli cuiicejiil,

senio et leaiio nunquam atlicietur, quia etiam sem- nec operis viri indiguit, cum alius quilibet hoino a
per et nova psallendo citharizabit. Itaque, ut prte- viro, scilicet e.\ patre, cum peccato semiuelur. Deus
R
dictum est, per vitam caro vivit, ct nisi per vilain cuiin hominem de limo formaverat, el in illum siii-

caro penc non esset; ct ita caro cum vita, et vita raculuiu vita; miserat. Unde et Verbum Dei iu ho-
cum carne unum sunt. Il.Tec Ueus atlendit quaiido luine regale vcslimentum cum rationali anima as-
iii Adam per spiraculum quod in illum misit car- sumpsit, et illiul toliun ad se traxit et iu eo per-
iicm et sanguinem roboravit, quoiiiam carnem illam mansit. Nain et spiraciiliim ([iiod in Jioiniiie auiina
tunc inspexit qiia iiidueudus erat, et illam in ur- nominalur carnem perfundit, et illam pro delecta-
dcnli amore habuit. bili vestimento et decoro ornamento habct. Qua-
« Et Yerbum caro faclum est, et liabitavit in propter et eum amat, et ipsi consentit, nec tainen
nobis. » Verbum enim quod apud Deus it^terna- in ca videri polest. Ex nalura quoque et ex desi-
liter aute aivum erat, et quod Deus erat, per ardo- derio aniuia^ homo vestera vitai postulat, ct quo-
rem Spiritus sancti carnem de utero Virginis as- niam Deus nullam creaturara sine viribus vacuam
sumpsit, quem ita induit, quemadmodum veufe creavit, ideo homo mirabilia semper operatur. Et
compago carnis sunt, et ut ipsa} sanguinem por- idem Verbuin « [ilenum grali* et veritalis, » est,

lant, et lamen sanguis uon suul. Deus enim liomi- quia in jilena gralia erat omuia in divinitate creau-
nem ita creaverat, ut omnis creatura ci serviret. o do, et inhumanitate redimendo; et in plena veri-
Unde eliam Deum decuit quatenus indiimenlum tate cxstitit, quoniam nullum mendacium iniqui-
carnis in liomine accijieret. Sic etenim Verbum talis ct pcccali ipsum tetigit, nec se ipsi assoeia-
carnem induit, scilicet quod Verbimi et caro uuum vit, quia Dominus est qui pra'lio suo mala vicit,
sunt, non tamen sicut alterum in alterum transmu- Nam ipsum Verbuin, sci-
quae siue ipso nihil sunt.
tatum sit, sed unum in unitate personai sint. Sed et licet verus Dei plenum est gratia, dando et
Filius,
corpus indumeutum anima! est, et anima cum carue remittendo secundum suam misericordiam, qui se
oflicia opcraudi habct. Corpus aiitein sine aiiiina ipsum in divinitate non exinauivit, sed huuiaiiita-
nihil esset, et anima sine corpore non operaretur, tem induit; et humanitas ipsius plcna est, quo-
unde unum in homine sunt, et liomo siuit, et sic niam uulla ruga peccati humauai nalura; eum teti-
opus Dei, videlicet lioTio, ad imaginem et simili- gil. Pieiius etiam veritatis est, quia dat, rcmiltit et
tudinein Dei factus est. Cum enim spiraculum ho- judicat ut justum est; qiiod liomo non facit, quo-
minis a Deo mittitur, idem spiraculum et caro unus niam in ruga peccalorura concej^tus et nalus est.
!iomo (•fficitur. Verbum autem Dei ex inarata Sic Deus rutundus, rotae similis est, omnia creando
carnc Virginis absque omni caiore iuccndii car- ot bona volcndo, ac bona porficieudo. Voluntas
D
nem assumpsit, ita ut Verbum Verbum sit, ct enim Dei omnia pra^paravit qua; Verbum Dci crea-
raro caro, et unum sint, quia Verbum quod sinc vit.Omnis itaque homo qui Deum timet et diligit,
tcmjiore ante tempora in Patre fuit, se non immu- vcrbis istis devotionem cordis sui aperiat, ac ea et
lavit, sed tautum carncm induit. ad salutem corporum et animarum lioininum non
« Kt li.ibitavit in nobis, » quoniam homo factus quidem ab hoaiine, sed per mc qiii sum prolata sciat.
;)0I LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. ~ PARS II, VISIO V. 902

PARS SECUNDA.
VISIO QUINTA.

Visio magnx admirationis, in qua et orbis quinque i\ tem, supra pra^fatam terrse rotunditatem, iu quadam
distimtus pa^'tibus, sed et dimensiones ct qualitatcs allitudine videbam globum rubeum circulo sapphi-
carumdcin parlium tam lucis et ama'nitatis quam coloris circumdatum, a cujus dextra et siuistra
rini
'p(marum et tenebrarum horrore refcrtse; duo quo-
ala". procedebant, quarum altera
parte utrinque dua^
que globi, sapphirino colore circumdatus,
alter
ulter luminosis splcndcscens radiis cum circum- earumdem duarum partium ab utraque parte ejus-
stantiis suis subtili acumine describuntur. dem sursum in altum se extendebat, ita ut
circuii

I, Deiiide vidi rotunditatcm tente in quinque par- ambte in summitate sua se recurvando ad invicem
tes distinctam, ita ut pars una ad orienteni, allera respicerent; altcra vero ab eisdem partibus deorsum
ad occidentem, tertia ad austrum, quarta ad septen- usque ad medietatem prsediclse rolunditatis terrae
trionem, q.iinLa autem in mcdio istarum esset. Et descendebat, ita ut ca;dem n\si eamdem mediam
amhitus partis orientalis ambitusque partis occiden- rotunditatem extra firmamentum circumample-
talis a-qualis mensura; erant, formamque extenti ctendo tegerent. Et ab eadem medietate rubeus
arcus uterque habebat. Ambitus quoque partis au- circulus in modum arcus se extendens, totam exte-
stralis ambilusque partis septentrionalis unius men- riorera parlem occidentis, nec non et quasdam
sura^ existentes, longitudini et latitudini priorum distinctiones quse exlra rotunditatem iiiius erant,
R
duarum p^irtium adoequabantur, excepto quod in compreliendebat, scilicet a termino pra?fataj anstra-
interioribus linibus suis propter arcuatos interiores lis alaj circa occidentem, usque ad terminum se-
lines earumdem priorum duarum partium quasi pteutrionalis alai se retorquendo. Ab ipsa autem
truncati videbantur, formamque extenti arcus prse- rotunditate versus orientem inter praifatas alas
ter ipsos truncatos interiores iines suos imital^an- quasi sedificium sursum usque ad supradictum glo-
tur. Nam liae utrseque partes, sciiicet pars auslralis, l)um ascendens apparebat, et ab eodem globo s«r-
parsque septentrionalis in tres paites distingueban- sum usque ad medietatem prtedictarum alarum velut
tur, quarum duse mediaj ipsarum partium unius platea extendebatur, supra quam quasi stella can-
formse uniusque mensuraj erant. Reliquse quatuor dida radiabat.
etiam, quse iinetenus erant, aliam sed tamen parern Et deinde inter summitatem earumdem ala-
sibimet formam,paremque distinctionem habebant, rum velut globus igneus quosdam radios de se emit-
atque longitudiniet latitudini earumdem duaium tens videbatur, ita ut a summitate pra?dictse ro-
mediarum parlium oiquales existebant, excepto quod tunditalis terrce usque ad prcefatum globum ru-
in interioribus finibus, suis constrictiores, in exte- beum, ut ab ipso globo usque ad pra^dictam slellam
rioribus vero latiores duabus videbantur, Q candidam, et ab eadem stella usque ad supradictum
ca'teris

secundum quod supradicta pars orientalis parsque globum igneum, ajqualia spatia essent, Inter priores
occidentalis iu utrisque finibus suis, ut prafatum quoque alas ex utraque parte prtefatai plateae, a
est, se incurvando, hinc constrictius, hinc largius pra^dicto globo circa demonstratam stellam usque
spatium istis concedebant. Quinta autem pars prio- ad prsefatum globum igneum, quasi quidam radii
rum partium, qusE in medio omnium istarum erat, stellarum discreti videbautur. Sed et versus occi-
in quadrata forma apparebat, atque alibi ardore, dentem [extra prsdictam terrai rotunditatem tene-
alibi frigore, alibi autem temperamento aeris per- bi'8e apparebant, quse ab utraque parte ejusdem
fusa erat. Et prsedicta pars orientalis multa clari- rotunditatis ad medietatem ipsius quo et prajfatae
tate lucebat; occidentalis autem quadam tenebro- alai deorsum descendebant in modum arcus se ex-

sitate obtecta tenebrescebat ; australis vero, quaj tendebant. In quibus inter angulum occidentalem
tribus distinctionibus duas distin-
distinguebalur, et angulum septentrionalem alise densiores et acrio-
quibusdam poenis
ctiones, quai tinetenuserant, plenas res tenebrte velut formam horribilis et devorantis
habebat. Terliam autem, qu» medio videbalur, non hiatus oris habentes erant, aliis quibusdam densis-
quidem poenis, sed aliis quibusdam monstruosis simis et pessimis, infinitisque tenebris quo; extra
terroribus horrendam demonstrabat. Quod et se- D istas erant, quasi os et i'ictus earum essent, adhae-
plentrionalis pars, tres etiam separationes habens, rentes. Has autem infinitas tenebras sciebam, sed
in duabus extremis separationibus diversis prenis eas non videbam. Iterumque audivi vocem de coeio
altundantibus, et in media quamplurimis horroribus mihi dicentem :

sive pcenis horrenda ostendebat. Sed versus nrien-

 903 S. niLDEGAUDIS. 90i
Quia Dei sapientia vel potentia in hoc mira-
aitificis A dio aliorum sensiium vigens, ab cis roboralur, cum
iilis quod cleinentum terrx non aiu/ulo
rnitescit,
omnes
sum, sed rotundum, et ijuinijuc uon amplius vel
ipsi vii-es tribuunt, ct eum ad vegetationem
minus distinctum inirtidus ccrtae causa rationis in consoiidant, ut etiam in dispositione digitorum
medio aliorum trium elemcntorum immobilcm ostenditur, quia ct per ipsos opera ad a-ternara
suspenderit, ipiodi]ue komincm iuslar quiiiaria' <!'- rcmunLMMtionem respicientia perticiuntur. Et ut
visionis tcrrx, et in hac vita quinque scnsibus dita-
vides, ambitus partis orientalis arabilusque par*
vtTit, et in futura de pulccre sepulcri in intcgrum
restituat.
tis occideutalis a^qualis mensura? sunt formam- ;

Orbem Deus que extenti arcus utorque liabet, quoniam sol

H. terroe in medio trium eleraento-
oriendo et occidendo lequalia spalia terrarum
rum ita suspendit, ut nequaijuam labi nec dissolvi
mirabilem atque potcntem osten-
possit, et iu lioc se
in circuitu cursus sui occupat. Quod etiam
ostendit visum per scientiam boni et mali in hac
dit, cum otiam nec carnem nec ossa bominis in

pulverem sic redigit, quin ea in novissimo die ad simililudinc esse, videlicet quod sicut visus per
irilegritatem suam restituat. .\liam quoquc lcrrce
scientiam boui ad hoc quod
sursum ten- bonum est
dit, ita ct per scieiiliam mali ad hoc quod malum
parlem luciJam, aliam lenebrosam, aliam borribi-
est deorsum descendit; per illam quidem se a malo
lem, aliam iicenalem, aliam quoque homini aptam, n
aliam vero ineptam fecit, cum et quasdam animas retorquendo, per istam autem a bouo se recurvando.
.\mbitus quoque partis auslralis ambilusque partis
regno suo consociat, quasdam autem justo judicio
ad tarlara damnat. Vides euim
septenlriiinalis unius mensura' existentes, longilu-
rotunditatem terraj
in quinque partes distinctam, ita ut pars una ad
dini et latiludini priorum duarum partium adffiquan-
orientem, altera ad occidentem, tertia ad austrum, tur, exccpto quod in interioribus liriibus suis pro-

quarla ad septentrionem, quinta autem in medio

pter arcuatus interiores lines earumdem priorum
istarum hoc ideo est,
sit; et quoniam, si terra an-
duarum partium quasi truncati videntur. Formam
gulosaet non rotunda essct, anguli ipsius defectum
quoque extenti arcus praHer ipsos truncatos inte-
riores fines suos imitantur, quia quantum teri"a>
et inrpqualitatem ponderositatis ei inferrent. Et si
auster in calore, tantum septentrio in frigore occu-
quinque pnrlibus non distinguerelur, recto modera-
pat; in boc etiam longiludinemet lalitudinem oi'ien-
mine non pensarctur, quia quatuor exteriores par-
tes eam ad rectitudinem ponderant, quinla autem
tis et occidentis imitantes, piveter quod flnes eorum
qui ad quintam partem pra-dictarum parlium diri-
quip media est, cam in reclitudine ista solidam et
guntur, per extensionem parlis orientalis nec noa
stabiloin facit, designans etiam quod homo, quem
lerra demonstraf, quinque sensibus qui in eo vigent, Q
occidentalis aliquantuiu constringunlur, cum tamen
alibi simililudinem circuli ,imitentur. Sic et odora-
ad quajque sibi necessaria solidatur, atque ad salu-
lem animje suje dirigitur.
tus per odorem virtutum tendil ad dexleram, gustus
vero per saporum vitiorum ad sinistram in lioc ;

Jtem de quinquc distinctionibus tcrrx, quomodo na-

obtentu velut par studium, quaravis conlrarium,
tivis mutuo qualitatibus tcmpcrentur, et qualitcr
quinque scnsibus homines coaptcntur. habentes, origini susr se assimilant, cum iile bono,
Unde et pars una ad orientcm versa mediae
111. hic malo se coaptat ; sed tandem neuler istorum ia

parti succum bonum viriditatemque utilem tribuit, initio inccplionis sua- plenitudiuem conatus sui ha-
quemadmodnm et hominis visus, quasi ad ortum bere potest, quia dum primitushomo sivebonura sive
claritatis directus, ipsi, qui velut in medio elemen- malum iucipit, scienter in eodem facto se constrin-

torum est, «alutem corporis et animai subministrat. git,quoniam nondum illi se totum commiltere audet.
Altera autem ad occidentem respicicns, humidita- Quod duarum partium divisionis icrrx, australis
scilicet etseptentrionalis, in tres unaqnxquc sub- <

tem interdum bonam, iuterdurn nocivam eidem

divisiones distincta contemplanti ista apparcant, et
parli dat, ut etiam auditus totuin corpus bominis quomodo hxc sccundum corpus, ct animam, et opcra
vflut ad occidcntem concutieus ct penelrans, nunc fiominis intcllifjonda siiit.
D
prospera, nunc adver.sa, nunc animtE salutem, nunc IV. Nam
et htc utraique partes, scilicet pars au-
desperationem illi denuntiat. Terlia vero ad au- stralisparsque septcntrionalis, in tres partes distin-
strum vergens, calorem frigido flatu ventorum tem- guuntur, quai binc pro ardore, binc pro frignre,
pcralum ipsi parli immittit, sicut et odoratus, quem- hinc pro serpcntibus inhabitabiles bominibus sunt.
admodum vapor de calore surgcns, odoreru de cali- Iloc quoquc demonstrat, quod odoratus cum ascen-
dis el frigidis tempcramentis procedeutciu, odoiem- dit ad odorcra virtulum, gustus vero cum declinat
que de supernis suspiriis venientcm homini iufun- ad saporem vitiorura, hominis corpus animainque
dil. Sed quarta ad septentrionem tcndens, frigus a ejus ac opera ipsius diverso modo tangtint, ubi et
septentrione, et calorem ab oriente venientem, prir;- illum quasi iuhabilabilera ostenduut, si non intelli-
dicl.-i- medi-i- parti inducit, velut gustus fiigida re- git quid corpus, quid anima, quid opera in ipso sint,

cipiens, frigidaque et calida discernens, diverso et si etiam in semelipso nec rectum teraperaraen-
sapore supernaque dulcedine hominem conculit. tum disccrnere novit. Quarum dua- medioe ipsarum
Quinta autem in mcdio istanim existcns. ab ipsis parlium unius forma' uniusque men5uriR sunt, quo-
in soliditate confoitaiur diversisque infusionibus niam pars australis et pars septentrionalis in recta
temperatur, quemadmodum cl tactiis, velut in lue- mensura existentes, his etiam sua rectiludine justa
005 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS II, VISIO V. 906

moderamina concediint, atque designant quod A peramento aeris perfnsa est, quia ardor solis eam
anima in odore virtutnm et in sapore vitiorum velut suam perurens, frigus vero
bic propter vicinitatom
media inter corpus et opera ipsius existens, unius propter remotionem ipsius eam illic constringens,
moderaminis et dispositionis est, cum mala me- inhabitabilem hominibus reddit. Temperies autem
tuendo ad Dcum suspirat. Sed et reliqu.-n qaatuor, caloris et frigoris illam isthic habitabilem concedit,
quaj finetenus sunt, aliam, sed tamen parem sibiniet quemadmodum et digiti a se diflferentes, manum
formam paremque distinctionem habent, quia illse tamen fortitudine sua continentes roborant, et ut
tam australi quam in septentrionali parte ex utro- quinque sensus hominis quamvis sibi dissimiles sint,
que latere pra^fatarum mpdiarum partium dilatata^, velut per ignem et aquam tentationem transeuntes,
in interioribus fmibus suis, qui versus prffidictam adminicula adjutorii sibi invicem ad virtutes exhi-
quintam partem respiciunt, aliquantnm constrictee bent. Sed et hsec eadem loca habitabilia fideles ho-
sunt. In exterioribus vero finibus suis aliquantam mines demonstrant, qui divinam legem semper
latitudinem habentcs, ubi aliam formam quam su- ruminantes, et se totos ad supernam vitam erigen-
pradicta^ mediae pnrtes babeant videntur babere, tes, in bonis operibus se habitabiles reddunt; inha-

sihi autem invicem similes et in forma et in disposi- bitabilia autem designant, qui verbis Dei
infideles

tione sua existentes; quod demonstrat quia corpus I^ resistere et repugnare conantes, et fidem abnegare.

hominis operaque ejus, qute veiutterminum iili in- veritatemque et soliditatem ejusdem iidei lacerare
ponunt cum in se defeclum sentiunt, aliud officium et praerumpere iaborantes, his perversitatibus se
habent, in quo tamen pariter sibi consentiunt, inhabitabiles quia Spiritui sancto habitacu-
faciunt,

quam anima habeat, cum homini vegetationem cor- lum in seraetipsis non concedunl.
poris et sensuum pleniter infert. Nam cum corpus
Item de qualitatibus ipsarum quatuor partinm, et
labitur, opera ipsius attenuantur; cum autem anima quihus iii locis pa^nse purgandis pcenitentium
corpus sustulerit, opera corporis sublevantur. Atque animabus hominum collocatce sint, alibi leves,

longitudini et latitudini earumdem duarum media-

alibi graves, secundum modos
alibi acerrimse,
culparum corum qui examinantur differentes ;
rum parlium aquales existunt, excepto quod in in- et quare in mediis earumdem partium fuiibus
terioribus tlnibus suis constrictiores, in exterioribus non pcense, sed monstruosi quidam horrores ha-
vero latiores caiteris duabus videntur, secundum beantur.
quod supradicta pars oi'ientalis parsque occidentalis VI. Et praedicta pars orientalis multa claritate
in utrisque finibus suis ut pra?fatum est se incur- lucet, quoniam in ipsa locus voluptatis et delicia-
vando, hinc constrictius, hinc largius spatium
P rum animarum in se ba-
refrigerium beatarum
isti est,
concedunt. Hoc ideo est quoniara partes istaj quaj bens, anima interiorem visum ad aspectum
et ut
mediarum sunt, longitudinem ea-
in utroque latere veri lumiois figat monens. Contra vitia autem nml-
ruradem mediarum quidem habent, sed latitudinem torum peccatorum, quibus homines justitiam prae-
versus pr^fatam quintam partem eisdem mediis varicantur, pof?nalia et transitoria loca in qualuor
partibus minorera ; versus autem exteriorem termi- angulis tcrrae posita sunt, quibus animae salvando-
num suum illis latiorem, alibi vero ipsis wqualem, rum, secundum quod culpae eorum exigunt, corpo-
quia utrique fines, scilicet partis quae ad orientem ribus exutae examinantur. Unde occidentalis pars
dirigitur, et partis quai ad occidentem extenditur, quadam tenebrositate obtecta tenebrescit, his tene-
secundum modum arcus juxta interiores fines supra- bris poenas levium minorumque peccatorum in sc
dictarum quatuor similium partium contrahunlur. continens, scilicet hominum iilorum qui ignorantia
Sed ct omnia haec designant quod corpus hominis delinquunt, et in eis auditum hominum a clamore
et opera ejus ita in ipso ad sustentationem sui es- veritatis aversum ostendens. Australis vero pars,
tenduntur, secundum quod anima in illo ad con- quse in tribus dislinctionibus divisa est, duas distin-
fortationera excitatur, propter quod idem corpus ctiones, quse finetenus sunt, plenas quibusdam poe-
eademque opera hominis in ?ccuritate arctiora, in q njs habet, in quibus fortia peccata animarum illa-
dubio autem ampliora multoties se reddunt quam rum puniuntur, qua;, duni in corporibus suis essent
suspirium animae desideret, quoniam illa modum odorera virtutum noglexerunt. Nam in distinctione
rectitudinis appetit, corpus autem horainis ad ira- anguli hujus, qui inter orientem et austrum est,
moderationem in operibus suis saepius currit. acerrimae pcenae ignei et ventosi aeris, aliorumque
Quod media quoque omnium quinta pars tcrrse qua- cruciatuura sunt, in quibus pessima opera homici-
drata apparens, et triplici ctiam ipsa distinctione darum, raptorum, furum, atque quorumdam alio-
divisa, hinc calore, hinc frigore inhabitabilis, hinc
temperata habitabilis rcddatur; et quid hic pcr
rum horainum exquiruntur, quoniam judicia Dei
haic in hominis conversatione significetur. semper parata sunt super impietatem et infidelita-
priorum partium, quai in
V. Quinta vero pars tem, et super jieccata et horribiles sensus qui se Deo
medio omnium istarum est, in quadrata forma ap- oppouere nituntur. In distinctione autem anguli il-
paret, quatenus a caeteris aequaliter contineatur et lius qui inter austrum et occidentem est, pessimae

perfundatur, designans etiam quod taclus perfectio- poenae abundant, ita ut ibi in aestate frigus, in hie-

nera operum et non levitatera vitiorum habeat. me vero ardor, aliaequo poeuai existaut, per quas
Atque alibi ardore, alibi frigore, alibi autem tem- illorum animce corporibus exutse purgantur, qui de

Patrol. CXGVII. 29
 .

i>07 S. llll.DKCiAUniS IIOH

multis et magiiis peccatis sjiis vix vel in line suo A cat, idcirco in pra-fatis quinque partibus terne pur-
pu-uileiiliain halient ; uiule ot odorc viilutuni caren- patiouem jiatilur; scd parvas pwiias iu supradicla
tes vix salvdbuulur. Tertia aulfm, quio uiedia ista- tfuebrositato oct-ideulalis partis illi suslinent, qui-
rum esse videlur, non quidem pcenis, sed aliis qui- biis prifseus terra dum in corporibus suis essent
busdam monslruosis terroribus demonstrat se hor- quasi carcer ob amorem coelestium fuit. Qui autem
reuJam, quia si etiam ista queniaduioduai et aHie voluptati carnis serviunt, iu aliis purgatoriis jtcenis,
qua> pu.'nis abundarent, eiudem pu'UiL' superlluilate qui et in partibus austri et septentriouis suut, ut
sua ebullientes, habitatiouem homiuum in terris in- pra'dictum est, purgantur, quia quamvis peccave-
habitabilem redderent, cura nunc pro multis horro- rint,Deum tainen et justam lidem non abjecerunt.
ribos qui in ipsa sunt pestiientiani liomiuibiis et ani- Has etenim siipradictas, orientis et occideutis scili-
malibus lijesionemque fructibus muitolies immittat, cet, duas rotuuditatis terra' principales partes, nec-
tiuoniam homines odorem virtutum animabus suis non et auslri et sej)tentrionis, ul pra-fatum est,

nou iuferunl. Quod et septenlrionalis pars tres etiam quatuor aiigulares tines niortalis houio non inlia-

si'peraliones habens, iti duabiis extremis separalio- Ititat, quoniam juo iinuiiilabilitate caloris seii frigo-

nibus diversis poenis abuudaiitibus ostendit, in qui- ris, seu pro aliis iucominoditatibus illarum in eis

bus anima> illorum j)urgaulur, qui gustum vitic '^ vivere nou posset, quemadmodum eliam si homo
postponentes, concupiscentias carnis sua^secuti sunt. supra modum se exaltaverit, aut si in desperalio-
In separatione enim anguli istius, qui iuter orien- nem ceciderit, vel si dexteram negligens ad siui-

tem et septentrionem est, diirissimaj pcenai frigoris stram declinaverit, Spiritum sanctum iu habitacu-
et ventorum aliorumque crucialuum sunt, in quibus luin cordis sui non recipit. Itaque Deus judicia sua
iufidelitas quorumdam incredulorum hominum exa- miiltoties super quatuor angulos terrae exercet, ut
miuatur, qiii, duiu in sa-culo manerent, iuiredulita- Joannes electus meus in Apocalypsi viLiit, quemad-
tem imilanles gustum vera; tidei neglexerunt, iu ho- modum loquitur dicens :

ra tantum mortis suae per pcenitentiam ad lidem

Verba dc Apocatypsi Joannis apostoli ad hoc conso-
catholicam redeuntes, gustum rectitudinis tandem na, in quibus per quatuor equos ulbum, rufum, ni-
recej)ei unt. El in separatione angiili hujus, qui inler grum et pallidum quatuor teinpora et qualitates
septentrionem et occidentem est, iuimuudissiime coTum ab exvrdio usnue ad flnem mundi siqnifica-
tcB subtiliter describuntur
jioenai lutulentjE humiditalis, mortiferique fetoris et
fumi, necnon et aliorum cruciatuum abuudaut, in VIII. « Et ecce equus albus et qui sedebat super
quibus opera adulteroruiu, voracium et ebrio.iorum ^ illum habebat arcum, et data est ei corona, et ex-
exquiriintur, qiii gusliim vita) veliit alieuum ha- ivit vinceus ut vinceret {Apoc. vi). » Hoc conside-

biierunt. Sed media quamplurimis horroribus sine randum sic est : Tempus primum quod in Adam in-
pcenis horrenda ostenditur, ut prsediclum est, quia ccepit, ut equus albus fuit, quoniam homo per igno-

isla multos horrores in se habens si poBnis etiam rantiam pncvaricatus est, suj)er quod Deus iram
abundaret, flitibus illorum habilalio hominum inli- animadversionis sua'. j)0suit, qiiie et vindictam iu se
ceretur, horroribus tanlum qui in ea sunt homini- habuit, cui et Deus dedit polestatem victoriai, iui-
bus, et aliis creaturis pericula interdum inferenti- micoscjue superare, ita ut etiam in prtelio pra^lio-
hus, ciim homines saporem vilse in insipientiam du- rum contra antiquum draconem dimicaret. Et vin-
cuut. El qiiemadmoduin in fetore sordiuin vermes dictam hanc in defectu legis quam Adai dederat
ebulliunt, ita etiam ex fetore peccatorum poenoe in posuit, ut etiam iu defeclu diluvii, arcum iu nubibus
prsefatis anguUs ascendunt. Unde et multoties ex coeli fecit. Tempus autem hoc ab expulsione Adae
eisdem pcenis fiimus iu terram ubi honiines habitant usque ad diluvium perduravit, in quo Deus in ira
se dilatans, m.igiiam pestileuttam in hominibus, et arcus sui cunctum populum pra;ter iilos qui in arca
in animalibus jiarut. servati sunt, per concurrentes aquas, quai ut toni-

Quod judicia Dei qux super terram vel homine^ vc-
niunt, de p<f,nulibus locis eurumdem partium effun-
duntur, quodque contra pnnas vcl tencbrus inferni
ne mundum occupent, attissimi quidam et durissi-
mi montes opposlti sunt, ct in quarum locis par-
tium animx pro suorum qualitate commissorum
examinandae constituantur.
D sonuerunt submersit. Et sicut in primo tempore
trus
Deus inc su<'e arcum in vindictam ostendit, sic et
jiost diliivium nubibus cceli arcum in hoc signum
dedil, ne deinceps per tonitrualem sonum aquarum
totum mundiim dimergeret, ubi et per baptismum
iideles salvari prsesignavit. Iterumque subsequitur :

VII. Judicia autem hu-c qiUE super terram et su- « Et exivit alius equus rufus, et qui sedebat super
per homiues veniunt, de praediclis augulis proce- illum datum est illi ut sumeret pacem de terra, et
dunt, ita ut jilurima mala ab eis efTundantur; sed ut invicem se iuteriiciant, et datus est illi gladius
tamen contra horribiies tenebras iiifernaliuin po;- magnus Hoc considerandum sic est Equus
(ibid.) . » :

narum altissimi durissimique montes, qui per nul- iste tempus illud est, quo post diluvium per iram

lam tempestatem scindi possunt, positi sunt, tene- Dei justo judicio ablata est pax ab illis qui se Deo
bris resistentcs, terramque defendent.es, velut pa- opj,osuerunt, qnoniam pacem ab ipso non qujsre-
rietfs donium ne labatur continent. Quia aulcin baiit, nec illarn liomiiiibiis dabant, et ideo etiam
honio in quinque sensibus consistens semper jiec- jiidicium Dei permisil quod iuvicem se crudeliter
 ;

!iO LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS II, VISIO V. 910

occiderunt, et magnis prteliis perierunt quia per in- A vindicta sua dijudicabit, eaque omnino conculca-
fidelilatem ab eo recesserant sicut et aninia se ipsam bit,quia mortem istis non poenitentibus inferet eos-
occidit cuni Deo adliairere non quajrit. Deinde ile- que ad tartarea loca damnabit. Nam etiam in
rum scriptum est. « Et ecce equus niger, et qui se- tempore illo per omnes fines terrae cum gladiis con-
debat super eum habebat stateram in manu sua tentiones in ipsis fient, et fructus terrae auferentur,
{ibid.). » Et subsequitur : «; Bilibris trilici denario hominesque repentina morte et morsibus bestiarum
uno et tres bilibres hordei denario uno, et vinum et pei-ibunt.
oleum ne laeseris [Ihid.) » Hoc considerandum sic
est Tempus quo post passionem Filii Dei persecu-
: Quod antiquus gloriam quam amisit
hostis ccelestem
tores in Ecclesia surrexerunt, equus iste est niger, homini invidens, et sempcr gaudeat, et
poinis ejus
propterea in eum horror odii, homicidii, Sodomi-
videlicet per incredulitatem, ubi increduli fidem
tici criminis et caeterorum vitiorum contaminet ar-
contemnentes, nigredinem infidelitatis sibi attraxe-
denter insistat.
runt; sed ira Dei mensura cruciatus marty-
recta
rum ponderabat, tortoribus quidem condignam IX. Antiquus itaque serpens de omnibus supradi-

poenam, martyribus autem gloriam sempiternam. ctis poenis, quibus homo seu in anima seu in cor-

Nam victoria martyrum pinguis radix omnium vir- B pore punitur gaudet, ut quia ipse coelestem gloriam
tutum erat, quse grossos suos in illis emiserunt, qui- amisit, homo etiam ad illam non perveniat. Nam
bus convivia propriai voluntatis et legis secundum quando sensit quod homo consilio suo consenserat,
carnem abstulerunt; et in quibus defectus volun- pugnam contra Deum facere studebat dicens :

tatis carnis in amore ajternae vita^ factus est, fides « Nunc in homine onmem voluntatem meam com-
quam in se contiuet quilibet fidelis, et ista quoque plebo. » Et deinde in odio suo odibilem consensum
in beata esurie facta sunt, qua iideles esuriunt, et inter homines misit, quatenus se invicem interfice-
sitiunt justitiam. Sic et statera illud est, quod qui- rent. Et dicebat « Faciam homines mori, eosque :

dem homo in spiritali abstinentia fructibus terrae
pascitur, et quod in virgine a natura cojlestem pa-
triam amat. Quapropter tempus istud martyrum
erat, quod nigredine aquilonis mistum fuit, quando
marlyres ab injustis, velut agni a lupis, occisi sunt.
magis perdam quam perditus sim, quia, cum ego
sim, ipsi non sunt. » In sufflatu suo quoque habuit,
ut processio filiorum hominum interiret, ubi viri
in viros exarserunt turpia operantes. Unde et valde
gavisus clamabat « Maxima blasphemia illi est, qui :

Idcirco etiam judicio temporis hujus statera data hominem formavit, quod homo in forma sua eva-
est, qua in bilibre libraret, haec duo scilicet absti-
P nescit, naturali usu mulierum abjecto. » Itaque in
nentiam et coelestis patriae dilectionem, quaj marty- suggestione diabolica infideles et seductores sunt;
rum sunt, ut prsedictum est. Ipsi enim martyres in odio autem liomicidioque raptores et latrones
corpus suum per abstinentiam alfligunt, et in cu:!- in contrario vero peccato virorum immuudissima
lesle desiderium aspiciunt, velut aquila in sole praevaricatio omniaque vilia suut. Et cum peccata
oculos suos ponit, quod bilibris tritici designat, de- haec in populis se invicem conjunxerint, tunc consti-
narium unum vitse comparans. Qui vero secundum tutio legis Dei dividetur, Ecclesiaque quasi vidua
praecepta legisper abstinentiam a peccatis se con- concutietur, et principes, nobiles et diviles per
tinent et consortium viri aut uxoris sibi abstrahunt, suos minores de locis suis expellentur, et de civita-
et relictis divitiis suis se pauperes faciunt, quai te iu civitatem fugabuntur, nobilitasque generis
omnia valde dura et aspera sunt, per tres bilibres eorum ad nihilum deducetur, et de diviliis ad pau-
asperitatum istarum, in amore denarii unius, qui pertatem redigentur. Ista omnia tunc fient cum an-
coelestis patria est sibi connexi sunt,
hoc sapien- tiquus serpens varielatem morum varietatemque
et
tia facit, quae omnia per misericordiam aeque pon- vestimentorum in populo sibilabit, quem ipsi imi-
deravit, quia Deus super omnes misericors est. Isto- tabuntur, haec abjiciendo, haec attrahendo, cum in
que modo vinum et oleum non laeditur, cum per D pi'05dictis operibus se semper novabunt et variabunt.
poenitentiam et misericordiam homo a peccatis suis Sed idem antiquus inimicus caeterique nequissimi
redimitur. Et iterum subsequitur u Et ecce equus spiritus pulchriludinem formae suae quidem 'perdide-
pallidus, et qui sedebat super eum nomen illi mors runt, non autem sufflatum rationalitatis amiserunt,
et infernus sequebatur eum. Et data est illi pote- et pro limore Creatoris sui formam perditionis suaj
stas super quatuor partes terra^ interticere gladio nulli mortali creatura' sicuti est ostendunt; sed
et fame et morte, et bestiis terrae [ibid.). » Hoc con- suggestiouibus suis unicuique homiui secundum
sidera dum sic est : Equus hic denotatus, illud tem- mores ipsius insidiantur, cum et in reliqua creatura
pus est in quo omnia legalia et plena justitia Dei, malitiae sua3 aliquid simile inveniunt. Deus autem
velut in pallore pro uihilo computabuntur, ubi ho- contra impietatem eorum magnum praelium instituit,
mines dicent Nescimus quid facimus, et qui ha-c
: cum rationalitas hominis rationalitati illorum resi-
nos facere praecipiebant, quid dicere nesciebant, stit, eosque coufundit, et praelium hoc usque ad no-

atque sic absque timore et tremore judicii Dei om- vissimum diem perdurabit, ubi et confusio eos per
nia haec contemnent, et hoc etiam per diabolicam omnia inquiuaiiit, ubi et homo qui eos superavit,
suasionem facient. Opera autem haec ira Dei in mercedem vita.- accipiet.
 <lll S. HlI.DECwVRDIS. 91 '2

Qii.vl per ijloliiim ntl>nim cl alas eum utriiiriuc .<iursum A I)e xilificio suprn rolundilatcm lcrrse apparente, tle
tt tiiorsum timliirntcs iii hac visionc ostciulitur platca et stclla supcr cam radiantc, ct dc alio
zelus Dci f/uo cum chtiritatc pcixata puniuntur, tt (jloho ct rtuiiis stcllnrum inlcr casticm alus mican-
dcfensiones cjus quibus salvandi protctjuntur ostcn- tibus, et de spatiis ijuibus hwe omnia distabant,
diintttr. quomodo ad civitatcm Dci, quse cst Ecclesia, et
Christum, ct ati Spiritum sanctum, ct muncra cjiis
\. Sed qiiod versus oricntem supra pra'falam
ct ad antjclos, quorum custodia sancti muniuntur,
terra^ rottindilatem in quadam allitudiiie vides glo- rcfcrantur.
bum rubeum circuio sapiiliiriui coloris circumdatum, \\l. Et ab eodem globo sursum usque ad medie-
hoc est quod in plaga orientis ortum justitia^ desi- tatem pra^diclanim alarum velut platea exlcnditur,
gnantis, humanum inteilectiim snpergredions, et in supra quam quasi sleila candida radiat, quia a
aitiludine ciflestium secretorum consislens, zelus judiciis potentisp Dei ad perfectionem proleclionum
Dei in potentia ipsius cum justitia cliaritatis osten- ejus via dirigitiir, supra quam virginitas lloret, ubi
dilur, (jiioniam cum Dcus potens sit judicia sua per- incarnatus Dei Filius de Virgiiio naiiis apparel,
ticere, ea tamen ner {pquitatem charitatis compiet. quem maxima multitudo virginitatom diligens, per-
A ciijus dextra et sinistra parte utrinque
arripiens, diine ala>
pia dovotione fectionemque
potenler
jirocedunt, quarum aitcra earumdom duarum
par- n sul)sequitnr. Et deinde inlor summitatem earum-
tium se sursuin in altum extendit, ita iit ambse in dem aiarum volut globus ignous qiiosdam radios de
summitate stia se recurvando ad invicem respiciant se emittens videtur, quoniam in altitudine supor-
quia et in prosperis et in adversis scilicet ot suavi narum defonsionuni Spiritus sanctus plnrima dona
inspiratione alqiio aspera correplione divina prote- oloctis siiis tribuens se manifestat. A sninmitate
clio ad tuteiam liominis se demonstrans ea qua^ per voro prspdictfo rotunditatis terra' usque ad pra'fa-
ipsum ad superiora tenduni, in celsitudine majesta- tum globum ab ipso globo usquc ad
rubeuin, ot
conservando concliidit; altera voro utrinque
tis sua; pra'dictam candidam, et ab eadem stolla
stellam
ab eisdem partibus doorsum usque ad medielalom usque ad supradictum globnm ignoum, a^qualia
prffdictfE rotunditatis tcrrse descendit, ita ut ejo- spalia sunt, qnia judicia j)olentiu> Doi et virginitatis
dem ala> eamdem mediam rolunditatem extra lir- opera, necnon sancti Spiritus dona sibinon dissen-
mamentiim circumampicctondo togant, quoniam tiunt, scd cRquo modcramine sibi concordant, quo-
sicut superna dcfensio Iia^c qua^ in ca;lostibus niam quod gratia sancti Spiritus exspirat, lioc opora
sunt defendit, sic ot illa qua- in inferioribus existunt, sarictitatis contirmant, eaqiie divina judicia jiiste
protfgit, sed ad plenitiidinem bona; voluntatis lio- dijudicant. Inter priores qiioque alas ox utraque
minum inclinans, illamqiio in amplexu
^ parte pnofatn^ piateaj a supradicto globo circa de-
vera? dilectio-

nis ponens. monstralam stollam usquo ad pr.ofatum globum

ignoum, quasi quidam radii stellarum discreti ap-
Quod pcr circidum ruhcum in modum arcus circa
exleriorem occidrutis pariem sc cxtcndentem, cx- parent, significautes quod in protectione illa qu«
tcnsio vindicJx Dci in cos qui c.Ttra inteqritatcm sursuin in ccftlestibus est, itinera virginitatis ubi-
vcrx fidci ct umbitum bonorum operum sunt de- qiie circiimtcguntiir, cum per inviclam potentiam
siqnctur.
eadom virginitas, qua- in Filio Dei incoepit, et per
XI. Et ab eadem medietate rubeus circulus in fortitudinem sancti Spiritus munita ctiam ciisto-

modum arcus se extendens, totam exteriorem par- dia angelicorum spirituum nullatenus careat, quia
tem occidentis, nec non ot qiiasdam distinctiones virginitas socia angolorum cxistens, consortium
qua; oxtra rolunditatem illius sunt, comprebendit, eorum pronieretiir. Narii Filiiis inous per suavitalein

quia a perfectione illa qua Deus ipsum colentes mi- humanitatis suae illos ad se colligit, qui ipsum fideli

sericorditer fovot, igais zeli sui per vindictam devotione castitatis iniitantur, et qui jiidicia Dei
justm extensionis eos qui extra ambitum bonorum nietuentos, per inspirationein sancti Spii'itus pas-
operum incodunt, illosque qui extia inlogrilatcm sionoin ejusdoni Filii mei corporibiis suis inferunt,
D
verae Gdei sunt juste dijudicat, atque ad loca pce- dum concupiscentiis carnis suso resistunt.
nalia damnat, scilicet a termino pra?fata> australis De tcnebris c.xterioribus et ptrnis vcl cruciatibus

ala> circa occidontem usque ad terminum sopten- divcrsi generis in quibus animx damnatorurn
cum prospcritate
cum diabolo et ejus ser/uacilnis torquentur, qui-
trionalis ala' se rotorquendo, a
hiis partibus haheantur, ct quod dira inferni
in
praesentis vitse culpabilia facta projicicns, ea in tormenta nullus in corpore vivens comprehendcre
asperitatem flagellorum suonim miltit, quoniam possit.
veritatom justitiae non tcnuerunt. Qiiod aulem ab .XIII. Sed et versus occidentem extra priodictam
ipsa rotunditate vcrsus orientem inter prrofatas alas terr;i' rotunditatem, tcnebraj apparent, ab
qua-
quasi sursum usque ad supradictum glo-
a^dificium iitraque parto ejusdem rotunditatis ad medietatem
bum ascendens apparet, hoc est quod a terrenis ipsius, quo et pnofata? alai deorsum descendunt, in

causis se avcrtens per ortum justitia; inlcr prote- iiioduin arcus sc exlcndunt, qu;o in plaga illa cxtra
ctionem Dei civitas vivis cx iapidibus constructa, niundiiin exteriores tcnebra? sunt; ex altcra parte
ad judiciura Dei aspectiim suum dirigit, ipsum glo- usque ad mediam plagam austri, ex altera usque ad
riticans, quia fideles animte Deum assidue laudant mediam plagam septeutrionis se prolongantes, ac
qiioniam omnia recte dispensat. sic per nequitiam rebcllionis contra plenitudinem
 913 LIBEK DIVINOK. OPEK. SIMPLICIS HOMINIS. — PAUS II, VISIO V. 914

protectionis Dei se erigentes, ubi antiquus praeliator, A pulam ia puteum inferni projectus est, ita ut ad
qui in ipsis dominatur super animas oLlivioni tra- ejus casum exteriores tenebr^e et os infernalis putei
ditas, cruciameuta se liabere gaudet. lu quibus cum ipso puteo parata sunt; qui puteus sine men-
inter angulum occidentalem et angulum septentrio- sura est, sicut et numerus perdilorum angelorum
nulem alia deusiores et acriores tenebraj veiut for- numerum non habet. Nam contra simiiiludinem illam,
mam liorribilis et devorantis hiatus oris habcntes qua Deo simile esse voluit, exteriures tenebrce illa;

sunt, quee eisdem partibus exlra muudum acerbitate paraluj sunt, et propter illicitam discordiam, qua
sua os infernalis pulei existentes, animas damuato- inter exercitum Dei et suum esse voluit, ipsi os
rum devorant, dirisque aftlictionibus cruciant, quo- infernalis putei factus est, atque propter invidiam
niam illce damnationis opera raagis facleutes quam hanc, qua Deum nullo modo conliteri volebat, illi

Deum diaboium subsequuntur. Praedictee

diligentes puteus inferni pra^paratus est. Et Deus in fortitu-
autem teuebrai aliis quibusdam densissimis et pes- dine majestatis suai beatos spiritus ita circumdedit,
simis inlinilisque tenebris, qua' extra istas sunt, ut amplius nullo stupore antiqui deceptoris terreau-
quasi os et rictus earum sint, adhajrent, quai infer- tur, faciesque illorum clarilate sua ita reple\it, ut
nalia loca sunt, in quibus oainia genera pojnarum faciem ejus semper delecteutur, alque po-
intueri
absque consolatione abundant, ab aliis pcjenis se- tentiam suam hoc modo
super infernum extendit,
parata, quia illis acriora sunt, et cuncta devorant, quod antiquus deceptor nullo bello nec uUa arte
quai Deus in oblivionem mitti dijudicat, per quie plenum uumerum salvandorum destruere vaiet,
animae illorum cruciantur, qui per inlidelitatem quemadmodum ille se ipsum secundum vipereos mu-
incredulitatis et per facta exsecratiouis Creatorem res occidit,
suum oblivioni tradunt. Qua[u'opter et has intinitas Quia hoinini in virtute divini luminis facto, scd fraude
tenebras scis; sed eas non vides, quoniam iuiernum diuboti decepto, Deiis vcstem de uere creaverit, in-
ejusque diros cruciatus homo per scientiam et in- dutumque a puradiso in cxsdiwn hujus mundi ad
lucnduin inobcdientix culparn cxpulent; et quod
tellectum esse quidem scire putest, sed eos, dum
in dejectione ejusdem hominis creatura a prislino
in corpore est, nullo mortalis intuitu perfecte decore obnubllata sit, et qualiter homo ipse pcr
videt, nec etiam quae et quanta tormenta in ipsis elemcnta adjutus vivat et operetur.
sint discernere valet, sicut nec auimam suam, nec XV. Tunc Deus in lumiue virtutis suu; hominem
merita illius, quandiu in sseculo vivit cognoscit. fecit, illumque iu inexstinguibilem lucem paradisi

Quia Deus unica vita in semetipso subsistens a nutto posuit, quaj imputribilis cum fructibus suis manet;
esse accepcrit, sed omnibus 'esse dederit item de ^gd homo inobedientiam arripuit, ac sic nudum se
;

creationc angelorum et de ruina superborum, et de ^ :^ „j j:„v, .„..ii ..i ;* ...,;

esse cognovit; quod diabolo multum placuit, (pii
i ,

confirtnatione beutorum spirituuin, et quod diabo-

lus, quamvis in hoc sempcr laborct, numcrum sut- eura denudaverat, quouiam et ipse pulchritudinem
vundorum destruere non possit. gloricc suai perdiderat. At Deus in pallida nube sic-
XIV. Deus itaque, qui omnia quje praidicta sunt ut tlamma, quasi illi alienus, apparuit, vehit
facit, unica vita est, ex qua omnis vita spirat, ut etiam obtecta facie postraodum Moysi et caiteris
etiam radius a sole est, et ignis ille est a quo omnis charis suis se osteudit, eumque nuduni esse noluit,
ignis, qui ad beatitudinem respicit, acccnditur, quia ut lilius suus vestimentohumanitatis quandoque
quemadmodum scintillae ab igne procedunt. Et induei-etur voluit, et ideo etiam vestem de aere
quomodo conveniens esset ut huic vitai nihil vitale per quem animal vivit illi dedit, quoniam ipse Adam
adliii'reret, et iguis iste nullara calefaceret, nec et Eva animal audierant, ubi praiceptum Dei desc-
illuuiinaret? Et quomodo deceret quod a Deitate ruerant. Et sic iu miseram peregrinationem espulsi
(juae, aute sevum vita fuit, nulla vita nec claritas cum aliis fructibus terrse putribile elfecti sunt,
ulla procederet? Et quid prodesset si casu et egressu eorum omnis creatura
luraen per atque in
ignera accensum nulli luceret, cum nec ignis lumen
mundi obnubilata est, velut si radius solis per den-
suum, nec sol radium suum abscondit? Deus enim D sam nubem fulgeat, quemadmodum etiam ingressus
vila illa est quam per multitudo angelorum accensa paradisi antiquo deceptori ubuubilatus est, ita ut
est, quemadmodum scintillai ab igne procedunt. deiuceps illuc non introeat. Deinde homo cum crea-
Unde et indeceus esset ut vita haic uon claresceret. tura operari coepit, quia sicut ignis alia quajque
quoniam nulla mors
Et claritas ista indeticiens est, accendit et perlicit, ita et homo cum reliqua crea-
in ipsa esse potest. Quomodo? Deus solus et per tura est, atque creatura in igne latet, qui orania
semetipsum et in semetipso est, nec ab uUo alio perfundit et probat; ipsique aqua adest, quai omuia
esse accepit, sed alia quselibet creatura ab illo esso mundat; et ignis in tanta vi ardet, ut nulli par-
ccepit. Ipse quosdam spiritus magni honoris crea- ceret nisi per aquam teraperaretur. Et ut aqua
vit, quibus magnum principera prajfecit, in quera igui parceudo adest, sic etiam humanitas diyinitati
omnes aspexerunt, ut lucerna inspicitur in qua ar- adjuncta est, quoniam homiui nou pro-
ut parcat,
dens lumen lucet, quia in ipso omnia ornamenta il- desset, quod in tenebris jaceret, nec'"ullum lumen
lorum quasi lapides pretiosi fulgebant. Sed ille in daret. Ipse euim igne coagulatur et aqua perfun-
vacuura locum respexit, ubi et sedem suam pouere ditur, ut forma esse possit, et propterea ctiani om-
voluit. Quapropter cum omni agmine suo sicut sti- nem formam luteam quam facit, igne et aqua per-
•Jlo S. HILDEGARDIS OMi

ficit.Deu5 utique vivens liimeii est, a quo omnia A pens valde exterriius obstupuit, quoniam per mulic-
lurnina clarescunt, unde et hoir.o per ipsimi vitale rem, videlicet Virginem, totus deceptus esl. Quapro-
lumen manet, et ipso etiam ignis est. Quapropler pter in furore suo conlra illam exarsit, ut iu volun-
et hominem igne coqnit el aqua pertundit, ideoque tate mea scripluin est « Et misit serpens ex ore :

etiam aqtia ex nimio calore in carne homiuis rubet suo post mulierem aquam lauquain llumeu, ut eam
et manat. El qucmodo convenions esset ut liomo faceret trahi a tlumine, et adjuvit terra mulie-
tenebrosus nianeret, qui de iumine clarescit, ct se rem (Ibid.). Huc cunsiderandum sic est Misit :

non nioveret cum de igne vivat? Quod si homo
ahsque opere esset, et si habiiaculum non haberet,
vacuus foret. Nam Dous ii^iiis el lux fxisleiis \)ov
aniniam hominem viviticat, et per ratioiialitatem
eum movel, sic eliam in sono verbi totum mundum
creavit, qui habitaculum hominis est, qui scilicet
homu cum omiiibus bis operatur, sicut et Deus euiu
in omnibus perfectura fecit.
auliquus persecutor ex nequissima voracilate sua
rectitudinem mulieris, qua; virum protulerat, incre-
dulitatem et iiiiidelitatem iu popiiios Jiideoruiu et
puganorum, hoc intendeus ut iliain pluriiuis perse-
cutionibus attritam sibi subjugarel, vel oninino
suliocaret, quemadmodum navis per iiaufragiiun
sutfocatur, quatenus nomen ipsius totum de terra
deleretur, sicut et res illa de terra dcletur quae in

Qitod hominem a pci'ditione nuHus posset cmcre ne-

^ profundum tluminis projicitur. Sed adjulorio terrae
;

fjue deceptorem ejus diabolum reviucere nisi solus mulier erepta est, quia Filius meus veslem huma-
Deus ; et verba libri Apocalypsis Joannis apostoli, nitatis suaj de ipsa sumpsit, qui pliirima opprobria
et quo sensu accipienda sint ; de odio et pcrsccu-
et passiones ad confusionein ejusdem serpentis in
tione draconis iti mulienin ct semen cjus, et quo-
modo a terra adjuta sit. corpore suo pertulit.

XVI. Et quis levaret perditum hominem, qui de-

Quia Deus mundum et se ipsiim ylori-
constituens
ficavcrit, crcaturx ostendcndo se om-
rationali
ceptus Creatoris sui oblilus est, nisi ille qui nulla nium creatorem ct liomincm simul cx subjcctionc
caligiue obumbratus ignorantiap illius condoluit? corum qnx in mirndo sunt mnfjnijimvtrit; et
sed cum diabolus mulierem vestitam vidisset, in iu- (juomodo sccundum littcram intclligcndum sit ini-
tium libri Gencsis ab eo loco quo sct iptum est :
vida scientia, qua se de cffilo projectum cognovit,
« In principio crcavit Deus ccclum et tcrram, »
intra sciscitando ut quid Deus illi vestitum dedis- usque ad id « factumque est vespere et mane dies
set, se ipsum decerpsit, ut in Apocalypsi scrij)tum unus. »
est :Et postquam vidit draco quod projectus est
<' XVII. Itaque, ut supradictum est, Deus mun-
in terram, persecutus est mulierem quae peperit duui ccelo ornavit, terraque ipsum iirmavit, ac per
masculum. Et data; suut mulieri dua; ala; aquilae C eum se ipsum glorilicavit, atque per illa qiiae in
inagnfe, ut volaret in descrtum lociim suum, ubi raundo sunt hominem sublimavit, cum illi omnia
alilur per tempus et tempora, et dimidiuin tenipo- terrena subjecit, velut servus meus, secretoruui
ris a facie serpentis {/ipoc. xiii). » Hoc consideran- meoruin conscius, ostendit dicens In priucipio : >i

dum sic est Autiquusdraco, videns quia locumillum creavit Deus ccelum et terram (Gen. i). » Hoc con-
:

perdidisset in quem sedem suam ponere volebat, siderandum sic est In principio, id est in incu;- :

ijuoniam in tartarea loca projectus erat, iram suam ptione omnium rerum quae in scientia Dei erant
in mulierem exacuit, quia illam radicem omnis hu- qualiler iieri deberent, creavit Deus, hoc est per
mani generis per partum esse cognovit; et in se ipsum procedere fecit, coelum et terram, scilicet
maxirao odio eam habcus, inlra se dixit quod nun- materiam omnium creaturarum coelestiiim et ter-
quam cessaret iiiam persequendo quousque ipsam restrium, ccelum, id'est lucidam materiarn, et ter-
velut in mari sulfocaret, quia eam primum dece- ram, videlicet turbulentam maleriam. Et hae dua?,
perat Sed ipsa quasi pariendo angustiata, fortis- materiae siraul creatae sunt, et in uuo circulo appa-
simum adjutorium cousolationis tandein arripuit, ruerunt, qui circulus potestas Dei est in ccelo et in
divinaque prolectione omnibus modis
sulfulta terra. De ciaritale illa, quae teternitas est, praedicta
in
D
diabolo se opposuit. Nam ipsi data sunt duo mu- lucida materia velut spissa lux fulminabat, et hanc
nimenta beatitudinis, scilicet cceleste desiderium eadem lux super turbulentam materiain lucebat.
ct salvatio animarum, ut cum in his in secreta Ipse quoque nec tirmameutum nec terram statiin
cordis sui tenderet, ibidera uutrimenta salutis acci- illuminavit, quemadmodum nec homo facit, qui
piens, per tempus quod ante diluvium fuit, et tem- quasdam formas parat, quia unumquamque prius
pora post diluvium et dimidium temporis quod in cum circino suo signat, et eam postmodum colo-
circumcisione ante Incarnationem Filii mei erat, et ribus depingit. « Terra autem erat inanis et vacua,

perdiiravit usque ad pleniim tempiis Evangelii; in et lenebrae erant super faciem abyssi [ibid.), « quo-
quo omnis plenitudo verae et justa; constitutionis, niam forma carens, et in-
terra fuit JDanis, scilicet
adversus antiquum serpentem surrexit. Ante dilu- visibiiis, lumen non habens, quia'necdum splendore
viiim ct post diluvium, necnon et in circumcisione, lucis, nec claiitate solis, lunfi> aut stellariim illiis-

Deum colentes fuerunt, qui redemptionem anima- trabatur, et inculta, quoniam nulla crealura sul-

rum suarum pereffusum sangiiinem Filii mei adepti cabatur, et vacua, id est incoinposita, quia nondum
sunt. Cum aute n tempusrutilans aurorae, id est piena erat, ciim necdiim viriditalem, germen, aut
plense justitia» p »•
Filium meum venit, antiquus ser- lloriditatem herbarum, seu arborum haberet. Qiiod
9i7 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS— PARS VISIO V. 018

autetn nou esl dictum quod coelum inane et va- A prsedicationc vel susceptione bapiismi, et Evange-
cuum esset, hoc ideo est quia nullos fructus parere lii, et in fide Trinitatis reformata est.

debebat. Sed tenebrsc, quai uecdum per splendo- XVIII. c( In

crcavit Dcus coehm et
principio
rem luminis evanuerant, quoniam nulia forma ful- terram (Gen. Hoc considerandum sic est
i). » In :

minabat, eraut super faciem abyssi, videlicet principio incipientis temporis, cum Deus per Ver-
super eamdem indistinctam confusionem terrae bum suum omnia crearet, creavit coelum et ter-
quse facies abyssi est, cum ilia videatur, abyssus ram, id est primam materiam, in qua omnis cre-
vero occultetur, quia terrse abj^ssum, sicut corpus lestis et terrestris creatura per Verbum Dei pro-
animara obtegit, ut non videatur. « Et Spiritus Dei cessura latuit. Similiter Deus in creatione Ecclesite
ferebatur supcr aquas [ibid.) i\am Spirilus Dei . fecit, antequara eara construeret. Ipse incoepit,
vita est, et vita hajc aquas ad manandum movit, incipiens in principio, id est in Filio suo, quem
quatenus terra per illas lirinaretur, ne per ventum per auream portara virginis, in clausura pudicitiae
velut cinis spargeretur, quia ut Spiritus sanctus ejus, in mundum Per ipsum omnia, scilicet
misit.
homiui infunditur, sic et aquae torrens iter habent coelura et terra creata sunt, sicut Joannes evange-
et omnia immunda lavant, quemadmodum et Spi- lista dilectus Dei dicit, atque eodem raodo omnis
B
ritus sanctus sordes peccatorum. Dixitque Deus : justitia coelestis et terrestris in ipso facta est. Et
« Fiat lux, et facta est lux {ibid.) . » Dixit Deus, quomodo principium, qui ante saecula in
est ipse
inexstinguibile lumen quod a nullo obscuratur Patre natus est? Ante saecula ia Patre spiritualiter
existens, et per Verbum suum velut tonitrus sonuit non CLirnalitcr natus est; ipse autem incarnatus
dicens : Fiat lux, et facta cst lux, quia nox indeii- initium omnis justitiae existit, quia quaeque justitia,
ciens, hominibusque invisibilis lux, quae nunquani quam antiqui sancti ante nativitatem ejus habue-
obscurabitur fulminabat, cui etiam viventes sphfcraj runt, in salvatione non vixit, neque hominem in
scilicet angeli adha^rebant, quoniam Deus vita est, eam reduxit. Illa vero justitia, quai in eo surrexit,
et verbum suum non dormit, sed vita apparet. Et scilicet baptismus unuai Deum
et Evangelium, et
quod illud protulit, hoc Deus ad laudem sibi po- in noraine sanctae Trinitatis credere, ipsa hominera
non aulem lux solis, quia sol nondum erat, et
suit, in paradisum reducit. Quapropter ipse principium
quoniam splendor solis super terram non semper salvationis in opere suo est, ut Adam initium per-
apparet, sed muitoties obnubilatur. « Et vidit ditionis in opere suo fuit. Et quemadmodum ipse
Deus lucem quod esset boua, et quod omnem creaturam produ-
divisit lucem a Verbum illud est,
tenebris, appellavitque lucem diem, et tenebras r xit, quia orania per ipsum facta sunt, sic etiam
uoctem (ibid.) » Nam Deus vidit quod lux esset in humanitale sua principiura omnis aedificationis
.

bona, quae faciei splendorem redderet, et idco

suae. sanctae Quomodo? Ipse in praedica-
Ecclesiae est.

illani a tenebrositate etiara segregavit, ne oflicia tione prophetarum, qui eum venturum esse prae-
sua in invicem admiscerent, quia ex his duobus dixerunt, quasi umbra erat, velut etiara ab Abel
alterum indeficiens est, alterum in defectu cadit. usque ad nativitatera ipsius FUii Dei, quaeque
A Deo uamque dies est, quoniam Deus per Verbum justitia umbra Ecciesia? fuit, quae de latere Christi
suum lumen primura prodire jussit, quod appellavit in sanguine ejus orta est. Quae per regeneratio-
diem, non diem solis, sed diem indeficientem, nem spiritus et aquae, quae nunquam ante fuit nisi
qua^, in superioribus nulla tenebrositate opprimilur. quantum Joannes Ijaptista in umbra baptismi pro-
Et tenebras, non quae luce solis fugantur, sed quae nuntiavit, in forma sua tunc pleniter apparuit,
indeficientem obscuritatem habentes, nulla clari- quoniara ipse Christus, qui ante nativitatem suam
tate lucis perstringuntur; quoque quae
tenebras quasi urabra a prophetis praedictus erat, horao in
erant super faciera abyssi, et quas nondura illumi- carne apparuit, ut Psalmisla David in Spiritu mco
naverat, appellavit noctem. Nox quippe carens die dicit :

caeca est, et dies a nocte segregata est, et a coeci- D

Verba David prophetx in psalmo primo, et quo-
tate noctis separata in claritate est. Sic Deus lu- modo intelligantur, de Incarnatione Filii Dei et
ccm a nocturnalibus tenebris separavit. a Factum- fertilitaie fructificationis doctrinse ejus pcr omncm
quc est vespcre et mane dies unus {ibid.). Nam faclus mundum.
est linis operis hujus, et incoeptio ipsius, claritas XIX. « Et erit tanquam lignuni quod plantatum
una in perfectione, quia cum Verbum Dei lucem est secus decursus aquarum, quod fructum suura
fieri jussit, incoeptio ipsius velut mane fuit; perfe- dabit in tempore suo. « IIoc consideraudiim sic

ctio autem ipsius quasi vespere, ubi completa ap- est : Fiiius per omnia voluntatcm Patris
Dei, qui
paruit. Et alio modo : sui secutus est, lignum salutis fuit, concoplus de
Spiritu sancto, de quo viventes aquae fluunt, mul-
Quia Dci, intemporaliter
sicut Fllius ex Vatre na- tum fructum sanctitatis dans, ciim discipulos suos
tus, principium est, in quo condita sunt imivcrsa, ad ecclesiasticam doctrinam pleniter instruxit.
sic idem ipse ex matre virqine nasccns initium sit
Nam filius Dei secundum divinitatem quasi radix
creationis, vel sedificationis ecclesix, et auctor
justificationis plenarix, ad quam nulla patrum in corde Patris, ct vis divinitalis fuit, et sic m
justitia vel lcgis sacramenta suffecciunt, sed in uterum Virginis descendens, plcnum fructum pcr
 :

Olf> S. HILDEGARDIS 920

hiimanitatem suam prolulit, quia sicut hunior \ teUigibile est, per quod liomo Deum majestalis in
aqu;!' in viridilate iigni est, ita Filius Dei in Palio lide cognoscil, qui prophetiain in hoiniiiein niisil;
usque ad pra?destiuatum tempus humanitalis ipsius quam aqua eliain signihcat, unde et Doininiis pro-
semper erat, cum omnibus spirituahbus
cibus vita' phetaruin in vocibuseorum cognoscilur.
factus est. Ccehim etonim Fnium Dei tetigit, dum Qnomodo vrrba Dci dicentis, «
Fiat lux; » et ccc-
ipse in ccelo in sinu Patris apparuit; et terra te- tera usque ad vespcrc et mane
id, « Factum cst

dum dies unus •

in t.rirtu fidei Christianx, ct prx-
tigit, in prajsepi jacuit; et aqua sensit, dum
dicatione apostolorum, et divisionc fidclium ab
ipse supra mare ambulavit. Et hcet illum populi incredulis secundum alleyoricum scnsum completi
corporahter viderent, Deum tamen esse non cogi- sint.
taverunt. .Wll. « Dixitquo Deus : Fiat lux, et facta est

Qnia id quod scriptum est : « Terra autem erat ina- lux. i> Loculus est Deus per Spiritum sanctum apo-
nis ct vncun, et tcncbrx erant super faciem abijssi, stolis dicens « Estote ardens lumcn,
: verilatem
de incredulis a bono opere vacuis, ct infidctitate in nonhne docentes. » Qui statiin
sanctaj Trinilatis
tenebrosis pcr allegonam intelligatur; et illud
Spirilu sancloclausuram in qua inclusi
accciisi,
fjuod sequitur : « Spiritus Domini fercbatur supcr
arfuas » in apostolis et populo credente per gra- erant aperientcs, lumen ununi facti sunt, in raun-
tiam Spirilus sancti impletum sit. B dum cum doctrinis suis ita fulgenles. « Et vidit
\\. « Terra autem erat inanis et vacua, et te- Deus lucem quod esset bona, et divisit lucem a
nebrai super faciem abyssi {Gen. i). Omnis
erant leuebris. Appellavitque lucem diem, et tenebras
populus, sciiicet Judaicus et gentihs, qui super noctetn. » Vidit Deus quoniam ipsi lumen utile
faciem abyssi, id est terram habitabat, per irrita- mundo esseut, et divisit lumen, id est apostolos, a
tionem spiritus sui inanis fidei, et
et surdus cacus tenebris, scilicet ab inhdelilate incredulorum, et
in agnitione vacuus a bonis operibus,
Dei fuit, et appellavit lumen istud diem unum, qui per Ver-
quoniam ea secundum doctrinam AUissimi Fiiii noa bum suum, quod Filius ejus est, eis in carne lo-
ooerabatur, donec ipse ad Patrem ascendit. Et sic quens, mundo in prajdicatione eorum lucet ; tene-
super terram, quae facies abyssi est, tenebrai iuh- bras quoque, scilicet inhdelitalem iafidelium, ap-
dehtatis erant, in qua homines Deum non cognos- pellavit uoctem. « Factumque cst vespure et mane
centes quasi cseci vivebant. « Et Spiritus Dei fe- dies unus. » Infidelitate incredulorum quasi ad
rebatur super aquas. » Post ascensionem Domini vesperas se declinare incipiente, factum est hoc
igneus Spiritus sanctus super aquas, id est aposto- vespere cum transitu suo, et inane {)rimu', lucis,

los ferebatur, quod charitas Fihi in voluntate Pa- C id est initium hdei hdeliura dies unus, quod unica
tris fecit, quia ut in creatione raundi ante alias hdcs est, per quam unus Deus creditur, quia pri-

creaturas aquae orta; sunt, sic etiam apostoli mus ortus in Abel, bono hne in Chrislo consum-
primi doctores prae aliis docloribus Ecclesioe fue- raatus est, et ideo vespere Filinm Dei cum opere
runt. Et ut etiam ab aquis illis qua3 in creatione salvationis sonsit et tetigit, quod usque in hnem
mundi orta; sunt, omnes aquaj profluunt, sic ab mundi dies unus perseverat, quia Abel quasi mine
apostolis primis doctoribus omnes doctores Eccle- et Filius Dei quasi vesperuin diei fuit. Et iterum

siae propagati sunt, ut Psalmista David testificatur alio modo :

dicens Quomodo hxG cadcm qux dc crcatione cccli et tcr-

rx, vel de opere primi diei in Genesi scripta sunt,
Item verba David in psalmo xxviii prophetx, apo- in conversatione hominis ex diversis naturis ani-
stoli et doctores consona voce, et qualiter acci- mx et corporis constantis juxta moralem sensum
pienda sint. accipienda su7it.

XXI. Vox Domini super aqiias, Deus majestalis

« XXIII. principio creavit Deus cailum et ter-
« In
intonuit, vox Domini super aquas multas. » Iloc ram, »considciandum sic est
IIoc Dum ego :

consideranduni sic est Vox primum sonat et vim

: Deus hoininem quasi in principio cujusdam crea-
verbi in se habet, ita ut quvicumque annuntiat. IJ tionis in bonis moribus formo, vivenlem scienliam
scienter intelliganlur. Ita vox illius qui omnibus boni et mali in illo creo, ita videlicet ut malum
dominatur super aquas, id est super prophetas devitet, et me Patrem suuin in bouo imitetur, qui
venit, cum eis multa secreta tam coelestia quam discretionem boni et mali ad similitudinem meam
terrena denudavit, et idem Dominus Deus majesta- ipsi dedi, ad hoc ut cum scientia illa omnes crea-
tis existens, quia super omnia potens est, pofentcr turas discernat, easque cognoscvius potestatera
innoluit, cum Filium suum in muudum misit. Tunc super eas post me habeat. Sed ipse homo per
quoque ille Dominus omnium populorum Spiritum magnara vanitatem diabolo suadente me dimittens,
sanctum super aposlolos cceterosque credenles, in lacryinabiles labores peccatorura cadit, quia in
qui in catholica fide multiplicati erant, misit, ita fragili natura Ada; natus, la^tam scientiam, qua;
ut doctrina ipsorum totum orbem terrBe penetra- eum nullatenus vulneraret, relinquit. Attamen in
ret. Idhumana namque forma homines Filium Dei anima sua habet quod in reclis suspiriis ad ccele-
aspiciebant; sed quomodo conceptus et natus slia desideria quod quasi cce-
frequenter anhelat,
fiiisset nesciebant. .Sed et vox aliquantuin aliena lura est, in carne aulem habens, quod terrena de-
est, nec intelligibilis, verbum autem notum et in- sideria semper requirit, quapropter dc fragililate
921 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS.- PARS II, VISIO V. 922

qucB sibi de Adam orta est, et de consilio insidia- A operis cum initio incoeptionis bonorum operum,
toris diaboii, sine contagione peccati nunquam quasi in mane unius virtutis dies unus lit, quia

esse potest, quod quasi terra est. « Terra autem relinquens malum, bono se adjunxit, eo quod com-

erat inauis et vacua , et tenebrae erant super faciem punctio prima virtus lucis sit.

abyssi. » Homo qui in moribus suis nunquam sta-

bilis esse potest, magna inanitas est, et quasi llu- Quomodo ea qux deconslilutione finnamenti ei divi-
sione aquarum legunlur ad litleravi intellhjenda
ctuatio maris semper inundat. Sed sicut ia crea-
sint et verba David ex i)salmo xxxni ad, idcm spc-
tione mundi creatura post creaturam de prima ctantia.
materia ordinate processit, ita homo deberet per
bona desideria de virtute in virtutem ascendere, XXIV. h Dixit quoque Deus Fiat tirmamentum
:

ut eum in prima creatione institui. iNuuc autem in medio aquarum, et dividat aquas abaquis (Ge/i.i).»
per consiiium diaboli bona desideria in magnam Hoc considerandum sic est Deus, qui inextingui-
:

vanitalem ut praidictum est subvertit, et in ipsa bilis iux est, per ardens verbum suum iirmamentum

vanitate morum a bonis operibus libenter vacat. iieri pra^cepit, scilicet hanc volubilitatem, quse su-

Quapropler tenebrosis factis quge ad pravos mores pcrioribus signis ita firmata est, ut labi non possit,
B
pertinent circumdatus est, qui supra corpus ita et illam in medio aquarum posuit, sic separando
dominatur, ut qui facit peccatum servus sit pec- aquas ab aquis. Aquas enim, quse in altitudinem
cati. Et corpus quasi faoies abyssi, anima autem sicut mons ascendebant, ita continuit, ut quemad-
velut abyssus est, quia corpus visibile ct palpabile modum nec mons de altitudine sua descendit, sic
sicut facies aljyssi, anima vero invisibilis et impal- nec illaj quoquam declinent, nisi secundum quod
pabilis sicut abyssus terrae existit. « El Spirilus Dei eas posuit, congregans sicut in utrem aquas maris,
ferebatur super aquas. » Duin liomo fideJis in pec- qui firmamentum est; ponens etiam in thesauris
catis implicatur, ad Deum aliquando suspirat. abyssos, qui terra sunt, quoniam terra tliesaurus iu
Quomodo? Ex compunctione quaa de gratia Spiritus ipsa viventium est, sicut et Deus in arca Noe desi-
sancti in ipso surgit, Jmmores lacrymarum profert, gnavit, quam iu medio aquarum sustentavit, cum
quia omne bonum opus suspiria prsecedere debent. creaturas clausas teneret. Isto modo inter segregatas
Et sicut in prima creatione aqua^ prse aliis creatu- aquas Deus tirmamentum posuit, quatenus aquas ab
ris de exspiratione Spiritus Dei pra-Iatae suut, Spi- aquis divideret. Deus namque hanc divisionem ante-
ritui sancto in signilicatioue specialiter adjunctaj, quam iirmamentum illuminasset fecit, illudque non-
ita etiam ipse Spiritus sanctus ante incceptionem c dum iliuminatum in loco suo absque circumvolutioue
bonorum operum humorem lacrymarum de corde stetit exspectans quando a Crealore suo iiluminaretur,
hominis producit. Dixitque Deus « p'iat lux, et facta : quia omnis creatr.ra primum radix existens, postea
est lux. » Deus in admonitione Spiritus sancti di- pariendo multiplicatur, velut et hiems radicem,
cit : Nunc eedihcatio bouorum operum post com- ffistas autem floriditatem viriditatis tenet. Sic Deus
punctionem cordis in homine isto fiat, et viriditas creaturas terrai cum circulo suo signavit, quas de-
fructus in eo producatur, unde lux in anima ipsius inde secuudum naturas suas vivilicavit, et solum
Tunc homo cum tristitia pcenitentiaj in luce
liat. hominem spiramine suo inspiravit, reliquas vero
bonorum operum surgit. Quomodo? De illicitis de- qui cum nube per-
creaturas aerio fiatu vivificavit,
sideriis voluptatum carnis seipsum restaurans, transit. « Et Deus firmamentum, divisitque
fecit
malumque sibi abtrahens, incipit iu illa novitate aquas quse erant sub iirmamento ab his qu« erant
lucis operari, quam prius non agnovit, dum in ille- super iirmamentum. Et factum est ita [ibid.). »
cebrosis desideriis carnis dormiret, et sic in initio Deus firmamentum in divisionem aquarum illarum
opus ipsius lucidum sit. o Et vidit Deus lucem quae subter et super illud erant posuit, et sic lir-

quod esset bona, et divisit lucem a tenebris. Ap- mamentum apparuit. Vocavitque Deus firmamentum
pellavitque lucem diem, et tenebras noctem. » Cum D ccelum, quoniam qmeque res quae alias susteutat.
ergo Deus hominem illum bouum operari inci- juste lirmamentura illius vooatur. Ideo etiam iir-
pientem, et domum ejus ita fulgentem viderit, mamentum ccelum nominavit, quoniam omnia ex-
sciens et videns
initiuro. boni in eo, amando et cellit, et gloriam ipsius semper narrat, quia dum
amplecteudo eum iuspicit. Et in eodem initio illa homo inspicit, plene cognoscere nou potest quid sit,
lucida opera a contagione tenebrosorum factorum quia et homo Deum non cognoscit, quem
perfecte
quae ad tormenta pertinet separat, et hoc divisio taraen in fide videt. Ccelum autem, quod habitacu-
quod Deus bonum iu homine ilio videns,
illa est, lum Dei est homo non videbit, nisi prius spiritalis
malum ab eo removet, lucida quoque opera iu se totus efficiatur, quoniam sensus et scientiam illius
ipso diem salvationis nominat, quia in ipsis bonis prajcellit. Quapropter et Propheta dicit : « Cceli

operibus animas ad se de perdilione, quae in Adam enarrant gloriam Dei, et opera manuum ejus an-
fuit revocat, contraria opera noclem perditionis nuntiat firmamentum [Psal. xvni). Hoc conside-
vocans, quae se in diabolo patre homicidii erexit, randum sic estOmnia instrumenta firmamenti
: ju-
« Factumque est vespere et mane dies unus. » Sic ste coeli dicuntur, quouiam, Deus ea per se solum po-
in homine iilo vespertina illa consuetudo mali suit; nec scientia illius creaturae indiguit, quia nul-
 ,

ll-.'3 S. HILDEGAHUIS «cn

lus est qui seusu suo diffinire possit qualiter illa fe- V idolis et his similibus sub lirmamento fuerant, ab
cerit. Unde enarraut niiracula Dei, quic per
et ha»c homiuibus illis qui super lirmaincntum, id est su-
ipsuui iu lirmaniento velut iu speculo signata sunt, per Christum eranl. Vocavitque Deus iirmamentuin
ita ut sol diviuitatem, luua vero liumanita',etu Filii ccelum, per quod intelligilur lides, qiiia ipsa tirma
Uei osleudjut, et stelhi' rehqua secreta ipsius de- etmagua civitas cum ca'leslibus operibus est. Quo-
monstrent; et isto modo Ueo, qui Ueus et liomo modo? Ipsa civitas omnis ecclesi.istici ordiuis esl,
est, taui iuuunierabilis tnrba tidelium adli.cret, ul et victoriosissimum certamen contra increduiitatein
eam nemo diuuuierare valeat, quoiiiam elipse iniiu- omuium iucredulorum. » lit factum est vespere et
merjbilis iu gloria sua e.xistit. llominem quoque, inaue dies secundiis {i.bid ). » Facta est illa liuilio
qui opus mauuum Uei est, iu lucido ofiicio suo an- intidelium cordiiim cum ortu iirmamenti ilhus diei,
nuutiat tirmameutum, quia secundum iilud seditica- scilicet rectffi tidei, dies secundus, quod qiiasi in
tus est. tjuaprojiter ethoiniuem mauifestat, ubi si- secunda luce iidei est in C.hrislum credere.
gna ipsius in se aperte porlat. El factum esl xespere Quia sicut dies secundus s>ne luininaribus cwli fuit,
el maiie dies secutulus, quoniam Ueus opus suum ila et fidis absque lucidis operibas nullius luudis

in lirmamento eodem studio liuivit quo et incoepit,

sit, et ideo m vpere cjusdeiii diei sicut in operibus
cxterorum non esl positum, « vidil, Deus quod esset
quia omnia opera sua in aequitate disponit. item " bonum. »
aiiu modo :
.WVI. Quod autem hic dictum non esset, « et vidil
Quod secundum alkgonam firmamcntum Chrislus, Deus quod esset bonum (ibid.), hoc est quod hoc
vel fides Christi, divisio aquarum firina interposHio
igneum opus fidei et ca^teraj virtutes nondum in
ejusdein jidd, qua ab in/idelibus fideles diruuntur
lespere et mane in casu litii ct virtutis ortii ac-
opere surrexerant sed tantumin auditu populorum
:

cipiatur. illis eas in guslu operis nondum giistanlibus sc

X.W. quoque Deus
« Fiat firmamentum
Dixit :
foriiiaverunt. Et sicut homo quis cibus bouus sit

inmedioaquarum, et dividat aquas ab aquis(Ceri. i). .. nisiper guslum nescit, sic homines opera hdei ope-
Hoc considerandura sic est Dixit Deus Fiat tirma- : :
rando nondum gustabant; sed quasi iu umbra au-
mentum lidei iu medio inlidelium populorum, qui ditus ea tanliim audiebant. Itaque sicut lirmamen-
intelligant praedicationem aposlolorum, et qui eiiam tuin super orbem terr;o sine sjilendore solis, luna;
cum illis verba eorum voluntarie percipiaut; et di- ac stellarum adhuc erat, sic eliam lunc quasi in
vidat aquas, id est fideles, ab aquis, scilicet incre- secunda hice tidei, ipsa iides sine lucido opere juste
dulis Judaeis et paganis, ut Filius meus ad Judffios constilutarum ordinalionum manebat, ita ut illi ho-
dixit Auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur C mines adom tantuin quasi
: « umbratione percipe- m
genti facienti fructus ejus [Matth. xxi). » Hoc con- i'ent. Et iterum alio raodo :

siderandura sic est Vos qui inlideles estis, haeredi-

:
Q^'od secundum moralem sensum firmamentum intel-
ligatur virtus discretionis, quia/idilis quisque in
tatem vestram per intidelitatera perdidistis. Qua-
activa et contemplativa vita et coryori necessaria
propterjusto Dei judicio auferelur a vobis regnuni a super/luis, sed et animx salubria a noxiis secer-
in quo cura Deo regnare debuistis, et dabitur illis nere novit.
qui, peccata sua deserentes, proferunt fructus per XXVII. « Dixit quoque Deus : fiat firmamentum in
quos regniim Dei glorificatur. Nam magna duritia medio aquarum, et dividat aquas ab aquis [Gcn. i). »

in cordibus inlidelium est, qui non secundum scien- Iloc consideranduin sic est : Deus in dilatatione
tiam boni, sed secundum illicita desideria cordiuni cordis homiiii interdum loquitur. Qiiomodo? In dul-
suorum openmtur. Rationalitas enim materia scien- cedine Spiritus sancti, quia iu homiue ipso locus
tia? boni et niali est, et quasi faber aediiicando et donius suip, fiilget. Et deinde instrumenta virtutum
destruendo exi>tit. Nam qui diem lidei diligit, du- ad tutelam oj^eris illius quod incipiebat in eo facit,
mum autem
siiam in ccelcsti Jerusalem a-dilicat; quiita ut bomini iili nulla necessaria ullius virtutis de-
illam rcpudiat, domuui suam ab honore et beatitu- sint, sicut etiam in coelo et iu terra fecit, ubi nuUa?
dine siipernEe ha-reditatis destruit; et quoniam idem D creatur.-n honiini necessaria desunt. Dicente igitur
omnia qua; ficit in noxiali pomo secundum concii- Deo iil firmamentum, quod discrelio est in diversi-
piscentias suas operatur, opera ejus obscura sunl, tate spirilalium et caruaiiura hominum, in eo quod
quia in tenebris liunt lucera fugiendo. Increduli ita- homo cteleste desiderium et necessariam ciiram car-
que veram lucem, id est Filium Dei, reprobaverunt, nis habere debet, scilicet ut in rebus cum discre-
nec eum videre, nec opera ipsius facere volebant, tione ila detineatur, ne exaltatio ruin.e per bona
et ideo eliam haereditatera suam perdiderunt; illi opera in illo aedificetur, et etiara ne de aliena
autem qui eum bona fide susceperunt, et pnncepta instantia diversorum morum corrumpatur ; sed in-
ipsius compleverunt, dote sanguinis ejus coileste terdiim cum siispiriis oret, in alia hora bonis ope-
regnura adepti sunt. Et fecit Ueus firmamentum : ribus occupetur; alia autem vice necessaria carni
divisitque aquas qiiae erant sub firmamento ab his ne deficiat providcat. Et qiuecurnque dona sancti
qiiae erant super firmamentiim. Et factura est ila Spiritus habuerit, illa cum discrelione frequenter
iGm. i). n Deus firraamentum fidelium auditorum rea'dificet, et ita seraper exercendis virtutibus pro
in praedicatione apostolorum fecit, et divisitaquns, modo earura instet, ut per has ferventibus suspiriis
id est infideles populos, qiii in lerrenis rebus cum ad cuilura anlielet, et curae carnis nonnisi ex ueces-
92S LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLiClS HOMIMS. - PARS II, VISIO V. 926

sitate deserviat. In his quoque muaeribus Spiritiis A sum certissime dico vobis, qui propter gustura car-
sancli vana gloria, quam Deus omnino abjecit, eflii- nis secundum concupisceutias vestras operantes,
getur, quia liomo eam pro Deo se ipsum honorans ex toto exstincti estis : « Nescio vos, » qiiia me co-
habet, et radic-f-m boni un.im post aliam eradicat. gnoscendo ita nou tangitis, ut virtutes justorum ope-
Unde semper instabilis mancns, in uno loco nullo rum, quas bonse scientiu^ vestrae propusui, faciatis,
modo slare valet, et super talem requiescere gratia nec eas a rae petatis. Aniraaj etiam vestrse suspiria
Spiritus sancti non potest. « Et fecit Deus lirma- sua prohibetis, iilam ad hoc cogentes, ut voluntatem
mentum; divisitque aquas qiue eranl sub tirma- carnis perticiat, et nulium auxiliura a rae quaerat.
menlo ab liis quai erant super firmainentum. Et fa- Quis euira polest illi respuiidere, cujus vox et verba
ctum est ita (ibid.). » Nunc quoque facit Deus omnia non audiuntur? Nullus. Vos enim nuilum clamorem
instrumenta virtutum in homine, cuin discretione ad rae dirigitis. Et quod donura illi dabitur, qui nec
quam in exspiratiune Spiritus sancti constituit, pro- aliquid queerit, uec postulat, sed qui muta voce do-
pteroa nt ipse homo omnia inslrumenta haec, qua^ num fugit? Vere nullum. Itaque vos a me nihil po-
Deus ulilia esse videt, in se ipso discernat, ila ne stulutis. Nam illos qui ciim suspirio aniraae non cla-
uiia virtus quam incipit per vagationera mentis di- mant ad rae, et me corde et mente non attendunt,
mergatur. Et Deus terrenas necessitates et coe-
sic utpote mei oblitos, quasi scientiara eis non dederim
lesles virlutes dividit,quas Spiritus sanctus irrjgat, nescio, et ob hoc maxime quia per iniqua opera
et quae coele^tihus semper adhajreut, quatenus horao me Nam
propter otiositatem fatuitatis suae
irritant.
cum eis ad coutemplalivam vitam semper anhelet. ad me non respiciunt, et discreliouem virtuosarum
Has quoque virliites discretio continet, quasi ancilla mentium qutc de Spiritu sancto accenduntur propter
qu* dominam suam servitio suo obtiuet, quia iu araplexioneni caruis repudiant. Uude et ab oculis
terrenis rebus quai carni adsunt, et qnss discre- meis exclusi sunt. Unura euim eligunt, at aliud ab-
lioni subjacent, ipsa domina ancilla carere non vult. jiciunt,quia terram ciira viiiditate sua ap[)relieu-
Sic discrelio lirmamentum est, terrena, id est acti- dunt, et cuilura propter voluplates suas uegliguut,
vam vilam, sub se ccelestia autem, id est cuntem-
; sola vuce pulsant, sine opere ingredi volunt, sed id-
plativam vitam, super se habens; quibus ipsa scala circo porta ejus aperiri uon polerit. Omnes namque
est, in qua mentes hominum per bona opera ad virtutes per coelestia et per terrestria discerni pos-
ccelura ascendunt,et in qua etiam propter necessi- sunt, quia homo in terra ambuiat, et ccelum suspi-
tatem carnis ad terrara descenduni, vekit Maria et cit, ac in his duabus eum eligere oporlet, quid se-

Martha diversa servitia Deo exhibuerunt, cui tamen p cundum Doum diligat, et quid odio habeat, ita ut in
utrumque placuit, quia ipse constitutor utriusque bouo ad cceiestia teudat, et a malo se avertat. Sic
vitae est. Sicque iirmaraentum virtutis inter utram- utique dicitur Deo ignotum uniuscujusque hominis
qiie vitara sit, cum ipse homo sibiraetipsi discrelio- iuilium, cujus eliam linem ipse non apprubat. Et ut
nera facit, ita ut ccelestia et terrestria suo statulo in fiue raundi qui miillo utiliur inilio ipsius est, sal-
modo recte habeat, sicut ea Deus constituit. « Vo- vatio in Filio meo surrexit, quia in ipso initio per-
cavitque Deus lirmanientum coBlum [ibid.) » Et . ditio, in ipso autem fine salvatio processit ; ita

Dcus per iuspiralionem Spiritus sancti in hominc etiam bonus fiuis multo uiilior quam bonum initium
discretionem coelura vocat, quae vere certissima si- est. Tali modo discretio secunda lux boni operis, ut
gnificatio cceli est, quia, ut firmamentura orania or- dies secundus est.
naraenta quae mundum illuminant et regunt atque Quare e/iam juxla moralitatem opi's secundi diei,
continent in se habet, ita discretio orania instru- cum boniim sit, laude bonitatis careat.
mentavirtuturaquae a Deo procedunt, quibus corpus XXIX. Quod autem hic dictum non est, « et vidit
et anima regitur, obtinet; et sic quae intrinsecus Deus quod esset bonum [Gen. i), » hoc est quod dis-
lalent non deficiunt, et quse extrinsecus sunt per ja- cretio offlciura aliarura virtutura est, non operando.

ctantiam uou obscurantur. « Et factiim est vespere p sed caiteris virtutibus mmistraodo, ut eliara firraa-
et mane dies secundus {ibid.) » Sic etiara in homine
.
mentum, quod sustentaculum illorum est per quae
illo fit, qiii ipse in bona consuetudine vespertinus volvitur, alias operautes creaturas ipsis obsequium

est, cum omnia opera sua in discretione perticit.
Nara Deus in initio omuiura virtutura finem earum
prsevidet, quoniam ipsas se tangentes sentit, et etiam
in fine initium earura approbat, quia bonum initiura
non prodest nisi etiam bonus
existeudo continet, qute prupter servitium hominis
operariae nominantur, quoniam per illud singula
opera sua die ac nocte uperantur. Et ut etiam idera
iirmamentura unumquodque quod ei impositum est
finis sequatur, ut Fi- sustentans, illi lociim dat, ita discretio per opus, ut

lius raeus in Evangelio de sponso loquitur, qui ad cseterai virtutes quae ab opere operatrices nomi-
fatuas virgines dixit :
natai sunt, operatrix non est, sed taulura aliaruin
virtutura sustentaculura.
Testimonium Evangelii, in quo Sponsus faiuis virgi- « Congregentur aauas, »
Quomodo qund scriptum esi,
nibus dicit « Nescio vos, » et ad quid hic assum-
:
usque ad id factum est vespere et mane dies ter-
«
ptum et quo sensu accipiendum sit. iius » secundum litteram competenier intelligen-
XXVIII. « Amen, amen dico vobis, Nescio vos dum sit.

[Maith. xxv). v Hoc considerandum sic est : Ego qui XXX. «' Dixit vero Deus : Gongregentur aquaj
!.»-27 S. HILDEGAUDIS y28

quic sub coelo buut in locum uruiui, ol appareat ari- Vcrba Dei in libro Isaix prophetx dicenlis, « Tacui,
da. Facluuique est ita {Gen. i). » lloc cousideraudum semper silui, patiens fui, sicut pariens loquar, »
et in psdhno secundo loqucnlis ad Fitiuni, i E(;o
sic esl : IVr verbum iiuod inextiuguibile est cou-
hodie (jenui le, » et ad quid hic posila sint, ct quo-
lluxeruut aquce qute sub tirmameiilo remauserant iu inodo intelliijantur.
locum uuum, quatenus terra apparerel, ue eis coo-
.\\.\1. « Tacui, semper silui, paliens fui, sicut pa-
pertd inanisceret, et boc antequam lirmameutum
riens lo.iuar {Isa. xliiJ. » lloc cousiderdndum sic
illuminaretur factum est ita, ul illud stellis elucida-
est : Ego propbetia proplietarum Spirilu sancto im-
tum, plateis aquarum quiB terra sunl ab aquis se-
buta, tacui iu palientia, siiui in raausuetudine, sicut
gregatis luceret. Et vocavit Deus aridam tcrram,
parieiis post dolurem suum loquar. Nam aute incar-
qua; mater omuium germinauiium in lerra est, quia
natiuuem Eilii Dei velut muta tacui, ita ut secreta
et primus bomu ex ipsa factus est, congregationes([ue
ipsius iu me sileuter coutiuerem, nec ea in aperlo
aquarum apiiellavit maria, ex quibus aquie lluunt,
protiili, quemadmodum ignis Uammain in se conti-
quasi ab eis geuerentur. « El vidit lieus quod esset
net qiueuon pcr se, sed a veiilo muvelur sed nunc ;

bonum ,Germinet terra berbam vireulem et

el ait :
poit dulorem illuiu quem idem lilius Dei secundum
facieulera semen, et iignum pomiferum faciens fru-
B caniem in cruce passus est, sicut pariens dolore ab-
ctum juxta genus suum, cujus semeu in semetipso sit jecto loquar, ea scilicet quoi prius occultaveram,
super terram. Et factum est ita {Ibid). » Vidit Deus iu gaudio aperte proferens. Propbetai elouim voces
quia omne quod fecerat recte et bene ad ollicium quoniam quae
suas silenter comprimebant, scienlia
suum positum erut, ac per vivens verbum suum locutionis eorum esset, pleniter nesciebaut. Unde et
priucepit, ut ad geruiinandum llorenlem berham ma-
apud semetipsos dicebat « 0. o. o. : pleniter nun
terna terra viresceret, facienlem quoque semen,qua-
videmus qua', loquimur, scimus tameii (juod Deus illa
lenus in semine suo multiplicaretur, per quod ite-
temporibus suis manilestabit? » Et sic patienter
rum renasceretur, quouiam omne germen semen iu
suslmebaut, scienliae Dei illa commiltenles. Deus
se habet, ne iu nalura sua deliciat. Jussit eliam ut
autem ad ministerium operis sui quod ad imaginem
germinaret lignum fructiferum facicns fructum ad suam fecerat, illa postmodum iiluminavit, velut
vesceudum, in natura sua semen in semetipso ba- maler post partum laitatur, curn infautem videril,
bens quo iterum germinet cum super terram ceci- quem de se geuuit, ad ipsum suspirarido dicens :

derit. Et sicadiuiplelum est, quemadmodum euiu ser-

•( Ilic est tilius mcus. » Sic eliam summus Pater de
vus l;i;to animo praicepta domiui sui periicit, cum
Eguhodie geuui te {Psal. ii). »
Kilio suo luquilur : c
paterfamilias illum vocans ei negotia sua commitit, C illa est in qua secundum di
^^^^ /^^^^^ aiternitas
et (juid de unoquoque faciat ipsi indicat, quia et
vinitalem Patri semper ai(iualis est posl cujus iu- ;

lerra cum gaudio ad jussa Domini sui movebalur,

illa in omnibus adimplendo. « Et protulit terra ber-
bam virenlem et aiferenlem semen juxta genussuum,
lignumque faciens fructum, et babens unumquodque
carnationem prophetia in sanctis aperte llagrabat,
qui iiropbetiam prophelarum cxponendo palam lo-
(juejjanlur, sicut et Deus iirmamentuni lucentibus
lumiuaribus illuminavit. Aliu modo « Dixit vero :

sementem secundum s{)eciem suam {Ibid). » (juu- Deu.-) : »

niam ut Deus prjecipiebat protulit materua lerra
Quia id quod Deus vocavit aridam trrram, et con-
viridilatem berbarum semen suum in se habentium,
(jregaiiones aquaruin appellavit viaria, juxia di-
viriditalemque lignorura congruentera fructum pro- versos respectas alte(jorice de Ecctesia accipiatur,
ferentiura et in semine suo renascentium, quia dum qux de piuribus populis collecta, et fidei soliditate
seniina istorum in terra cadunt, securidum specicm fundata, a David terra viventium, ct a Juanne
aposlolo in Apocalypsi mare vitreum mistum cum
formationis sua; iterum alia resurgunt. « Et vidit
vjne nominatur, et fjuo sensu hxc eadem testimo-
Deus quod esset bonnm,
ut orania ba;c quai lio-
»
nia accipi debeant.
mini necessaria erant, quem facturus fuerat, ita
priecederent, ne in sequetili necessitate hominis
D X.WII. « Congregentur aiiua? quae sub coilo sunt,
iu locum unum, et appareat ai-ida. Faclumque est
deliceret. « Factumque est vespeie et mane dies
ita {Gen. i). » Hoc considerandum sic est D eus :

tertius {Ibid.), » scilicet linis et initiura, quibus

populos Christianorumcongregavit qui inter paganos
complelur tertium opus, quoniam Deus praefata tria
{sic) eum [ilus et doloribus impugnati in diversis
opera cura circulo scicntia; sua- profecerat, qu;e
Ecciesiam
locis eiant, et eos iu unain tulit, et sic
nondura curn circuitu luminarium illustrata fuei-anl.
terra viventiura apparueruut, sicut Propheta
ipsi
Nam sicut ignis silet anlequam llalu venti excitetur,
dicit : « Credu videre buua Domini in terra viven-
sed llatu venli excitatus tlagrat, ita opus Dei in prai-
tium [Psal. xxvi). » Iloc considerandum sic est :

scientia ipsius siluit autequam prudiret, sed virtute

Ego qui Deum sequi studeo, cum ea qua; boiia
viventisverlii excitatum in furma sua ajiparuit.
suiit operor, credo nec dubitu quiu visurus sim
Unde eliam inspiratione mea scriptum est. bona illa qua; Dominaturis omnium sunt, in terra
illa in ([ua beali vivunt, nulla pericula mortis amodo
metuentes. Verbuiu quoque Dei dormientes meu-
tes hominum excitat, illosque in vera visione lidei
videre facit ita ut i[iii in iiitidelil;ite in inarata terra
 .

029 LIRER DIVINOR. OPER. SIMPLirjS IIOMINIS. — PARS II, VISTO V 930

prins erant, lios postmodiim gratia Spiritiis sancti, A undique in laude Dei volabant. Et etiam habebant
cum aratro fidei evertat. Eos etiam terram
viven- laudem illlam quas ex pra?cepto Dei scripta est, et
tium parat, qua:' omni fructifera viriditate tlorens, quam Deus per creaturas constituit, quia sicut coe-
plenuni fructum profert, sicut et propheta? Virginem lestis Jerusalem ex impolitis lapidibus qui in terre-
Filinm Dei parituram dicebant, qui terram dor- nis jacebant primitiis fundata existit, ita et vetiis lex,
mientem aratro vera; fidei in sanctis suis suscitat, spiritalia in se occultans, tandem spiritalia inteili-

ita ut ipsi flnensaqua de vivente aqua Spiritus san- gere incoipit per quse muri ejusdem civitatis postea
cti fluant. Atque hoc ita in prspcepto Dei factum aeuificabantur. Cantabant quoque canticum Moysi
est, ut Deus voluit. « Et vocavit Deus aridam ter- in simililudine cantoris, qui praesentia et futura can-
ram, congregationesque aquarum appellavit maria quae tamen ei ignota et aliena sunt, excepto quod
tat,

{Gen. i). » Itaque Deus Israel Ecclesiam promissam tantum ad ipsa suspirat, sicut et Moyses cum ve-
terram flueutem lac et mel nominavit, quia ipsa et teri lege quasi vox erat, iu qua Verbum, scilicet hu-
dulcedo et candor coelestis regni est, cum tide et manitas Salvatoris laiuit, qui scilicet Moysos omnia
confessione Dei Patris in Christiano popuio etfulsit, mirabilia incarnationis ejusdem Filii Dei sigtiifican-
ita nt idem populus Deuni in vera Trinitate, quam ter scripsit, quemadmodum Deus eum docuit. Ipsi
Ista etiam
R
Judffii pcrcipere noluerunt, contiteretur. etiamcantabant canticum Agni, quod in ordine vir-
Ecclesia al) aquis, scilicet apostolis, congregata mare ginum est, qua? Agnum Dei in fide habent, despon-
nominatur, quia inimicitia? diabolica^ pugnai contra sationem carnis [ostponentes, eumque in dilectione
animas et tempestates malorum Chrislianorum et intuentes velut ipsum pra^sentera habeant, quem in
paganorum contra corpora in magnis periculis in carne non vident. Quaproptcr et ipsis valde jucun-
Ecclesiam inundant, eam opprimere volentes, nisi dum est quod summo Regi despousatae sunt, et
Deus eos liberet, qui nauta et remex suorum sem- quod cum jubilatione laudisipsi cantant, quia etiam
per est, quia nullus Christianus coelestem Jerusalem ad alienam vitam cum suspirio animae semper an-
Deo adjuvante,
intrare potest, nisi tempestatesillas, helant, et omnem sollicitudinem suara Deo cora-
ipsum mare est,
perlransierit. Et Ecclesia etiam hoc mendant voce et opere eum laudantes.
quod Joannes evangelista, ut vitreum mare mistum Quod uterus Ecclesix, insfar cujusdam terrx, et
cum igne vidit, ut in Apocalypsi dicit : « Et vidi herbam virentem in simplicita/e fidelium parvulo-
tanqunm mare vilreum mistum cumigne, et eos qui rum, ei ligna pomifera in robusta operatione per-
feclorum. modo genninrt, et ftxfn semen laus \fidei
vicerunt bestiam, et imaginem iliius, et numerum
in successione credentium usque in finem germi-
nominis ejus stantes supra mare vitreum, habentes nafiva sif, et hoc in die ferfio, scilicef in clarifate
cytharas Dei et cantantes canticum Moysi servi ejusdem fidei \

Dei, et canticura agni ( Apoc. xv). » Hoc conside- XXXIII. n Et vidit Deus quod esset bonum, et
randum sic est : Ego cui secreta Dei deraonstrata ait Germinet terra herbam vircntem {et facientem
:

sunt, vidi in interioribus oculis Ecclesiam quam semen, et lignum pomiferura facieus fructura juxta
Deus de communi populo Judfeorum et paganorum genus suum, cujus semen in semetipso sit super ter-
vocavit, in fide puram, nec non e multis tribulatio- ram. Et factum est ita [Gen. i), » Vivens terra Ec-
nibus concussam, ubi fideles per Spiritum sanctum clesia est, fructum justitia? cum doctrina apostolo-
accensi, vivum Deum in vera flde cognoscebant et rum pariens, sicut ipsi filiis suis in initio praedicave-
inspiciebant, quia fides velut umbra Divinitatis est, runt, ut quasi herba in viriditate reclu' fidei essent,
quarn mortalis homo perfecte videre non potest. Et quam in semine verborum Dei percepissent, et ut
umbra formam quae non videtur demonstrat, sicut etiam fructiferae arbores secundum legem Dei fie-
et circinus formam nondum forraatara signat, 'quem- rent, ita utin semine eorum fornicationes et adulte-
admodum et Filius Dei Philippo Patrem deside- ria non perpetrarentur, sed in recta nativitate iilios
ranti videre dicit, quod ille qui videt eum videat super terrara parerent. ;< Et factum est ita, » quia in
et Patrem suum [Joan. xiv). Sancta enim divinitas D sono apostolorum fidem suscepit Ecclesia, et una-
in humanitate latuit, et per doctrinam qua totura qua'.que constitutio populorum recta- legi subjecta
raundum illustraverat, mundo illuxit; sicut et aqua est. « Et protulit terra herbam virentem, et afie-
terram, quae velut corpus ipsius est, totam perfun- rentem semen juxta genus suum, lignumque fa-
dit, et ad refectionem omnis creaturae fructiferam ciens fructum, et habens unumquodque sementem
facit; quia etiam nt Deus a caelestibus spiintibus secundum speciem suam. » Ecclesia, quae est terra
videtur, sic quoque voluit, ut a creatura in humana viventiura fructum bonorum operum^in viriditate
natura conspiceretur. Sed et illos attendi qui su- fidei protulit, et afferentem semen Verbi Dei, et
peraverunt antiquum serpentem, ac membra ipsius fructum ita ut etiam filii ejus, sive divites sive pau-
et numerum angelici exercitus ejus, quoniam locus peres, sive majores natu sive minores, rectum con-
et numerus
eorumdem cadentium spirituum per jugium secundum formas suas exercent. « Et vidit
hominem implebitur, quem diabolus per invidiam Deus quod esset bonum. » Et illud ante Deum bo-
de paradiso seduxerat; attendi, inquam, stantes in num erat. » Factumque est vespere et mane dies
altitudine Ecclesiae, dum carnem suam mortifica- tertius. » Tubc divisio sparsionis Christiani populi,
rent cum sanctis operibus,et cum signis quibus quffi ex prseliis infidelium et doloribus quos ei pro-
i>3l S. HILDEGAHUIS »3-2

pter rectam liilem inferebant facla est, qiiasi per A do? Homo a doctoribus quid bonum, quidve maluni
vesperum se decliuare coepit ad mane illius diei, sit scrutari dcbet, et secundum doctrinam eoruni
sc:licel stabihs lidei in qua Chrisliani cou^titutam faciat, ita ut instrunu-nta virtutun) illarum quas in-
legem acceperunt, per quam scirent quid eis in coejiit, hoc semen Verbi Dei iu semetipsis habeant,
eadem lege Dei faciendum esset; et hoc factum et illud super terram, scilicet super hominem sit;
quasi dies tertius cum tertia luce rectie lidei est. sicque quod de admonitione Dei ardenter
fiet ut
Et iterum alio modo « Dixit vcro Deus
: : suscepit, ex amore i)ei in ipso periiciatur. « Et pro-
Item quomodo ea quae eodem lertio die facta nar- fulit terra herbam virenlem et ailerentem seraen
ranlur, per histonani in morihus fitiuruni Ecclesix juxta genus suuui, lignumque faciens fructum, et
inveniantur juxta tropotogiam, adjuncto ad hoc
competenti testimonio Evangelii, et quo sensu ac- habens unumquodque sementem secundum specieni
cipi dibeat. suam {ibid.). » Homo a Spirilu sancto iuterius do-
X.XXIV. « Cougregentur aqua^ quaj sub coelo sunt ctus, tunc de corde suo viriditatem abstinentiai,
in locum uuum, el appareat arida. Factunniue est delectationes verbum corre-
caruis coercendo, et

ita iiien. cousiderandum sic est

i . » lloc Deus in : ctionis profert, quando in se secundum magistratio-

com{iunctione cordis hominis dicil ut omues neces- nem qua se ipsum constringit, ad Deum semper
B
sitates corporis quse discretioni subjacent, ia placi- anhelat. iNam uuaquaeque virtus arida est, si verbo
dum locum uuius usus congregentur. Quomodo? Ut correctionis intra homiuem non radicat, ut Salva-
homo iu epulis, aut in ebrietate, aut in iliecebrosis valor iu Evaugelio ait : « Aliud cecidit supra ter-

ornameutis vestimenlorum, aut in torluosa niente ram, etnalum aruit, quia non habebat huiuoreui
superiluus non sit, in omnibus his gluriam sibimet- {Luc. viii). » Hoc considerandum sic est Senien :

ipsi requirens sed uecessitas corporis ibi tantum-

; verborum doctrinai Spiritus saucti in terra semina-
jnudo appareat. Quomodo? L't corpus ita modice lur, quatenus liomo per iUud in anima pascatur,

pascatur, ut eo recte refecto, anima gaudium ha- sed quoniam illud mullimoda dona Spiritus sancti
bere possit; etutjusta ilinera cum illo babeat, ita sunt, almd cadit supra dura iucreduiorum homi-
ut de nimia abstinentia in prBecipitium non proster- num, ita utilli hoc interdum quasi gementes perci-
natur, etne eliam de superiluitale pra?dictae immo- piant, sed tamen fruclum pielatis non proferunt,
deralionis premalur. Lt sic iu liomine omnia ha^c quia humore lenitatis carent, quemadmodum nec
per admooitionem Spiritus sancti liunt, quam ipse terra sine humore infecunda ad fructus existit, fru-
jn hilaritate menlis suscepit. o Et vocavit Deus ctum utilitatis non alfert. Deus eaim creaturas ad
aridam tcrram, congregationesque aquarum appella- C intellectum hominis creavit, quatenus in iliis utilia
vit maria. » Et Deus cum eadem admonitione ho- eligerent et inutilia i"eprobarent, sicut et terra ubi
mini illi per sanctam humilitatem insistit, ita ut se humore perfusa mollis est, fructum facit, ubi vero
ipsum miseram aridainque terram propter diversas absque humore dura et lapidea existit, fructum af-
necessitates corporis sui nominet unde etiam pro- ferre non potest. Nam homo in scientia boni terra
;

pter suiculares res, quui iu ipsis necessitatibus la- bona et delicata notatur, iu scientia autem mali
lent, suspiria habet, ipsum ul fluctualionem nia-
se terra dura et lapidea intelligitur, ita ut ros Spiritus
ris existimans, et ob hoc etiam in humilitate se sancti super illos qui cum delectatione spiritalis
deprimens, quasi gaudio indignus sit. « Et
spiritali viliebona opera operantur, ad plurimum fruclum
vidit Deus quod esset bonum et ait Germinet terra : fundatur, et illi qui per gustum carnis quaique pec-
lierbam virentem, et facientem semen, et lignum cata voluptatis ad se colligunt, per duritiam cordis
pomiferum, faciens fructum juxta genus suum, cu- ut petrosa terra infructuosi permaneant, quoniam
jus semen in semetipso sit super terram. Et fac- succus bonai volunlatis in ipsis exaruit. Et quomo-
tum est ita ilbid). » Deus do virtus infra homiuem verbo correclionis radica-
amplexione dulcis ac
in
jirofundae humilitatis bit? Ut ipse verbo cordis sui se constringat, cum
videns quod modo seipsum
D
propter terrena despiciat, quaj de fragilitate sua sine quo contra vitia pugnare debet. Et sic altas virtutes
contagione esse non possunt per admonitionem quibus se per doctrinam majorum instruit proticiet,
Spiritus sancti ail « Quia homo com|)unctionem
:
ita scilicet ut intelligat qualiter cum timore se con-
cordis et discretionem boni et mali suscepit, et stringere, et a malo per abslinentiam recedere de-
seipsum terram esse cognoscens sancta' humilitati beat, quiahomo qui in delectatione a pravis operi-
proslratum suljjecit, nunc in viriditate virtutum di- bus se abstinet, majoris virtutis est quam ille qui
ligenter germinet, ila ut iu cogitationibus et ope- non delectatur, opera carnis sua; devitat. Et sic
nbus suis carnalibus desideriis non succumbat, quia homo per verha dictorum qua-que sapienter perU-
ipse incorpore suo succum habet, qui eum ad hoc ciens, iu semetipso fructum secundum exemplum
semper allicit, ut in operibus suis peccare incipiat. quo doctus esl pioferet, et verba eorum contra se
El hajc bona opera in consuetudine habens, se- cum correctione verborum suorum liabebit. « El
men faciat, videlicel ut secuudum verba doctorum vidit Deus quod esset bouum {Gen. i). » Praidictaj
se corrigens a praedictis desideriis, se abslrabat, causa.' Deum ita tangunt, ut eas acceptando sciat et
et deinde ad fortiores virtutes fructus facientes, se- videat quia homo se ipsum restaurans, de instabili-

cundum doctrinam magistrorum ascendat. Quomo- tate quse sibi in ruina Ada; orta est, et quam malam
933 LlfiER DIVINOR. OPEH. Sl.MPLICIS IIOMINIS. — PARS II, VISIO V. 934

esse novit humililer surrexit, et hoc valde bonatn malo delectatur malumque
A Quapropter et ista in

est, quia Deo tunc reviviscit, dum ad Deum perve- perlicit, cum delectatio peccatum prfficedit, atque

nire desiderat. « Factumque est vespere et mane per has duas scientias, omnis homo mundas et im-
dies tertius [ibid.) » Et ita liet hoc vespere, scilicet mundas i'es cognoscit. Dies namque noctem scit, et
bouus linis, cum initio bonum incipientis dies ter- ab ea secedit; nox vero diem novit, et ab illa fu-
tius, ut prffidictnm est, in hoc quod homo se ipsum git eodemque m.odo bona scientia a mala declinat;

a malis operibus constringit, facta tertia virtute mala quoque a bona se separat, quoniam altera al-
boni operis, quae humilitas est. teram abhorret. Sic homo ccelestis et terrestris est,
quia cum cffilum in primo casu angeli motum est,
Quomodo ad Uiteram accipiendum sit quod scripium Deus cum vili natura terrae. illud reparavit, atque
est «
: Dixit Beus Fiant luminaria in firma-
:

mento cceli, » et csutera zisqiie ad id, « et factum hoc modo terra fundamentura coeli est, coelumque
est vesperc et mane dies quartus. » cum majoribus miraculis, quam in primo angelo
fuisset, super terram aediiicatum est, quoniam
XXXV. « Dixit autem Deus Fiant luminaria in :

homo de terra factus, plenum opus Dei est. Stellai

firmaraento ca^^li, et dividaut diem et noctem, et
quoque de luna, ut tlauima de igne, flagrant, et per
sint in signa et tempora, et dies et annos, et lu-
" totum tirmamentum luceuti lumine iiifusse sunt,
ceant in tirmamento coeli, et illuminent terram. Et
velut si tlamma per cribrum luceat, et sic totam
factum est ila [Geii.. i). » Hoc considerandum sic est :

terram illuminant, atque ut positae sunt, usque ad

Per divinam jussionem illuminatio tirmanienti opus
novissimum diem priestabunt. Ipsae etiam iu defe-
Dei puichrum et gloriosum ostendebat, ut etiam
ctu lunaj lucidiores, quam in augmento iliius videu-
anima corpus pulchrum et gloriosum faciet, quod
tur, quia in auginento ejus prae fortitudine sereni-
licet posttransitum illius propter primam conceptio-
tatis ipsius perfecte videri non possunt, solique
nem in putredine tamen sicut et superiora
feteat,
occurruut diem ostendentes, et luuae subveniunt no-
immutabilur, cum ipse homo denuo resuscitabitur.
ctem illuminantes, et sic dividuut lucera a teuebris,
Et officia luir.inarium istorum Deus constituit et di-
ubi diem et noclem cum ministerio suo osteuduut.
visit iu diem et noctem, quia in his duabus divisio-
Et vidit Deus quod esset bonum, scilicet approbans
nibus, videlicet iii die ac in nocte, omnis dispositio
hominis peudet, quateuus ille cum ra-
quod per spirantem sphaeram luminis opus suum
necessitalis
pleuum, et ad ministerium paratura et elegaus es-
tionalitate per signa eorumdem luminarium, quoe
set tenebris fugatis. « Et faclum est vespere et
creatura illa et illa sit, et quomodo tempora die-
rum, noctium et annorum per singulahiTc sigua uo- P mane dies quartus, quia quatuor elementa, videli-
cet ignis, aer, aqua et terra, per gratiam Dei pa-
mineutur, atque ut ipsa luminaiia in lirmamenlo
rata et occultata iu oiunibus rebus apparuerunt in
elucidata videautur illuminantia terram, et ea qute
in ipsa sunt. Omniaque haec ita constituta sunt,
quibus constituta erant. Item alio modo :

Qaia secundu7n allegoriam prinamentum jlrmitas

ut ea Deus apparere jussit. « Fecitque Deus duo
Christianas fidei, per duo magna luminaria duse
magna luminaria, luminare majus, ut piaeesset potestates, spirifualis in sacei-dotibus, et sxcularis
diei, et luminare minus, ut pra?esset nocti et stel- ; in regibus, per stellas minores qui sub illis sunt,
las, et posuit eas in lirmamento coeli, ut lucerent praelati vei judices designantur ; qui omnes positi
sunt ut illuminent terram, Ecclesiam per diem et
super terram, et praiessent diei et nocti, et divide-
noctem instruendo, spiritales doctrinse et exemplo-
rent lucem et tenebras [ibid.). » Deus per Verbum rum lumine, et coercendo carnales censura justi-
suum h«c duo magna luminaria lucide illuminavit, tix.
majus scilicet in die, miuus vero in nocte, quorum XXXVI. « Dixit autem Deus F^iant luminaria in :

alterum in ordine suo stat, nec crescit, nec minui- firmamento coeli, ut dividaut diem et noctem, et
tur, alterum per signa firmamenti crescit, et defe- sint in signa, et tempora, et dies, et annos, et lu-
ctum accipil. In his quoque duobus luminaribus ceant iu iirmaraento coeli, et illurainent terram. Et
Deus quomodo opus suum, quod homo est, in dua- D factum est ita [Gen. i). » Hoc considerandum sic
bus uaturis perliceret pra^vidit. Unde et ille in bona est Deus per Spiritum sanctum in cordibus disci-
:

scientia cuilestis,et in mala scientia terrenus est. pulorum suorum dixit « Fiant sacerdotes, et do-
:

Bona enim scientia ei Deo ccelestis est, ncc ullus ctores in Filio meo, qui Ecclesiam, quae supra fir-
rationali animaj abstrahere potest, quin per bonam mam petram, id est Christum, aedilicata est, illumi-
scientiam reptilia terra^ malse scientiae assimilala nent, de quo lapide justitia verae lidei emauavit. »
pni-cellat, qua^ de terra roborata in nocte super ea Ipsi quoque sacerdotes iu oranem Ecilesiara mil-
audacius reptaut et in sordibus gaudent. Mala vero tantur, eani ita illuniinantes, ut populo per verba
scientia cum sordibus peccatorum est, bouaj scien- sua diem, id est salutem lidei dividant, et felicita-
tiee subjacet; eamque justam cognoscit, quamvis tem illam quam per earadeiu tidem cousequantur,
ipsam abhorreat. Sed bona scientia fortissiraum si ea observaveriut auuuntient. Et etiam populo
bellalorem malae scientife resistere facit, iliumque, noctem, scilicet aeterna tormenla, quae ad intinita-
siceciderit, per poenitentiam erigit, et ne in gu- tem pertinent, insinueut, et hoc eis ipsi doctores
stum poccati recurrat pra*munire nou desiuit, quo- etiam cura variis signis probent, ita ut illa qua?
niam bona scientia ut dies, mala aulem ut nox est. ipsis observanda sunl auuuutient, scilicct fesla quae
 ;

S. HILDEGARniS 030

celel>randa sunt, el tcrapora jojuniorum qua» con- A est Deus in admonilione Spiritus sancli dixit
:

«Iricla sunl, cl dies (jui in lege Dei remissibiles Kiant ex dono Spiritus sancti in discrelione Inmina-
siint, ul annum cum inslitutis pra^coplis oh<ervent. riu, ut bomo Doum ot proximnm suum sicut se
Kt pripcepta illa per lidem in co'lo, id est in Kilio ipsum Quomodo facietlioc? Tota viridilate
diligat.
mco, luceant, quia laudem angelorum seipiuntur, et animse ad Deum iirmiler anhelet, ita ut alionum
etiam ecclesiam terram viventium cum laude Dei il- dcum in iniidolitate qiiasi exlraneus non quairat,
luminent. » Kt factum est ita. Kecit ilaquo Deiis sed in virili aniino ad me respiciat. Proximum
duo magna luminaria, luminare raajus ut prajesset quoqne suum sicut se ipsum diligat, ita ut qua^que
diei. et luminarc minus ul prooessct nocti. Et stellas. necessaria, quai ad formam sunm pertincnt, illi di-
Et posuit eas in lirmamento co-li ut liicerenl super ligentor providoat, quia ipse forma et frater ejus ?c-
terram, et pra>essont diei ot nocti, ol dividerent lu- cimdum bumanitatom ost. Kt ouni indignum non
cem ac tenebras (ibid.) » Fecit Doiis diio magtia liaboat, quo sicnt vilis illi croatura snbjoctus sit, sed
luminaria, qua; Ecclesia' neccssaria erant; lumi- in societate sua voUintarie suscipiat, quia Deus qui
nare majus ut pr;posset diei, vidolicet principales justum, ipse etiam et illum in eadem forma consli-
et spiritales magistros, qui pr;opositi l.cclesi;i', lu- tuit. Cavoat quoque ne in morle aninur illius ullam
B
ir.cn lidelium oculorum existunt, ita ut reliqui spiri- commimionem peccatis ipsius consentiendo habeat,
lales raagistri, id estminores porsona', sub pra^cepto ita ne animam ipsius sicut nec suam occidat. Et ista

rorum, sicut bos stih jugosubditi et ligati sint, ne sine luminaria in iirmamento coili, id est in discrotiono
pastoro errando anibuhmtes, nb acri volucre, scili- riilionis luceant, ita ut ipse homo cum discroliono
cel diabolo, arripiantur. Et etiam luminare minus, diom rocto discernat, scilicet quali honore nie
scilicet reges et alias sa^culares poteslatos, ut terre- omnipolcntem Deum in desiderio animaj suae ha-
nis rebus et sa^cularibns populis tanquam nocti beat, et in gemitil)us suis ad me libentcr suspirel.
pra^sint, qui cum lenebrosilate multarum illieilarura Noctem quoquc, id est illud obscurum quod in

roriim freqnenter obscuranlur, quia sensibilis vo- corpore latet, et ad terrena perlinet, scilicet neces-
hiptas carnis, qua^ in Adam orta est, in mul-
illis sitatem sui ipsius et proximi, ita cum eadem di-

loties surgit. l'nde in semetipsis qiiid facore pos- scretione illuminet, ut nec propter inferiora a spe
sint computant, ct a justo judicio se non recte diju- superiorum avocetnr, sed in liis ctiam ad ca^Iestia
dicantes abscondunt. Fecit etiam stellas, videlicet desideria semper suspirat. Ipsa quoque luminaria
cos qui in rainori potestate majorilHis principibus sint ci in interiora signa, quomodo suspirare, orare
subjocli sunt, ut vivonti torr.r, id est Ecclesi.-o lu- Q ct flero ad Deum et Spiritura sanctum in adjutorium
ceant, ubicumque ipsa in iirmamento petra;, id est suura advocare debeat; sint ei et in tempora, vide-
in Christo, fuerit, ita ut lucidis, id est recte viven- licet qualiter in proprio et in proximi sui usu exer-
tibus, et urabrosis,malo rixantibus pra?-
id est in ceatur; sint ei etiara in dies fidoi, ut omnia opcra
sint, Incidos socundura opera corum, et malos se- sua in fodificalione boni operis in me reluceant. El
cundum nequitiam ipsornm judicanles. « Et vidit sint ci in annos, tempus observct,
ita ut annualo
Dcas quod esset bonum, » hoc est in beneplacito bonum in his omnibus per sancta opera cum Deo et
suo disposuit, iit in Ecclesia diversis distincta gra- proximo suo incipiens, et in omni lege Dei bene li-
dibus, ct simplices sapientnm doctrina illuminaren- niens, ita ut per omne tompns vit» sua; bona exem-
tur, et delinquentes rectorum disciplina corrigeren- pla proximo sno prcPbeat, in omnibus constitutis re-
tur. (' Et factum cst vespere et mane dies quartus bus, quse in duobus pra^ceptis pendent. Et hffic lu-
(ibid.). » Ordinante Deo Ecclesiam instabilitas iUa, rainaria in pra;dictis prajceptis in iirmamento coeli,
qua- in ea erat quando Christiani spiritales paslores id cst in discretione mentis luceant, atque omnia

ftt sfficulares rectores non habebant, quasi quarto liimina operis hujus tcrram, videlicet hominom, il-

die ab obscnritate confusionis illius se declinare luminent, ut ante Deum mente et corpore reful-
cccpit ad ortum stabilis diei, qui in eadem Ecclesia
D goat. Et hoc in homine ita liot per compunctio-
refulsit cum in vera? lidei et ca?lerarum virlutum ncm ardcntis amoris Dei et proximi sui, ut haec
luce sancta; opcrationis studio coniirmata est. Et omnia in Deo disccrnat. « Kecitque Deus duo raa-
iterum alio modo : gna Inminaria, Inminare majus ut prtBCSset diei,
I/em quia secundum tropologiam per firmamentum et luminare minus ut pr;i'esset nocti, et stellas.

discretio rationis, per duo magna luminaria duo Et posuit eas in lirmamento coili ut lucerent super
prxcepfa charilatis, per stellas rectx cogilationes torram, et pnoosscnt diei et nocti, et dividereut
intellir/antur, ut per tsta quisque /idelis iUumina-
liiccm ac tenebras, (ibid.). » Kacit Deus in horaine
tus sollicite discernat quid honoris et gratix Deo,
quid et suae et proximorum vecessitati secundum pcr inspirationera Spiritus sancli, ut totis viribus
salulem animx el utilitatem corporis deheat. ipsum amando inspiciat, ut hoc liimen diei, id est

XX.WII. " Dixit autem Deus : Kiant luminaria vera' iidei, qua^ ante oculos Dei, pra^sint, quia
in lirmamento coili, et dividant dicm et noctera, et homo Deum exterioribus oculis videre non potest,
sint in signa, et tempora, et dies, et annos, et lu- scd eum pcr iidem in anima intcrius tangit. Et
ceanl in firmaracnto cceli, et illuminont terram. Et luminare minus, scilicet dilcctionem proximi sui

factum est ila iQen. i). » IIoc considerandum sic qua' rainor dilectione Dei est, quia homo toto dosi-
 ; ;

037 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS II, VISIO V. 938

derio Deum intra animam suam aspicit, proximum A tus est. Sed pisces et volucres mundioris geniturae
autem palpaudo et videndo cum exterioribus ocu- genitura cseterorum animalium sunt, quia Spiritus
lis facie ad faciem videl; et ideo ipsa uocti prseest, sanclus aquas prai caeteris elementis sanctificavit
quia visio iiujus mundi nocturna est, quse sine con- et sicut aqua omnia munda et immunda superat, ita
tagione peccati esse non potest. Et stelias, id est et anima omnia penetrat alque carnem superexcel-
rectas et bonas cogitationes quas Deus in iirma- lit. Anima etiam liumana ad imaginem Dei facta est,

mento, id est in discretione iiominis ponit, ut in et cum omnibus creaturis in homine operatur sed ;

omnibus rebus quid bonum et utile sit deprebendat, Deus in omnibus creaturis est, omnesque creaturas
ne tenebris ignorantise in scientia sua obscuretur, excedit, quoniam uecinitium nee finisin eoreperitur.
et ut ipse super intirmitatem corporis illud regendo « Creavitque Deus cete grandia, et omnem animam
vigilet, et cogitationibus suis agenda quseque prai- viventem, atque motabilem, quara produxerant
videat; ipsse quoque cogitationes lumini justitiae et aquse in species suas, et omne volatile secundum
necessitati corpons ita prsesint, ut eas recte dispo- gcnus suum [ibid.). » Deus
gcnera {liscium
in aquis
nant, et ut lumen justitise Dei a tenebrosa necessi- forniavit, ac de ventosa flagrantia viventem ani-
tale seeculi et corporis illam isti pricponendo dis- mam eis induxit. Quapropter et ipsi notabiles vi-
cernant. « Et vidit Deus quod esset bonum, » vuut de aquis generati, et inter orania reptilia
approbans scilicet domum suam in bomine secun- primi apparuerunt. Et quia vivens spiraii.cn formas
dum justitiam suam recte dispositam, et gaudens corporum excellit, ideo et aqua primum viventia
illum prsecepta sua quibus ei reconciliatus est, produxit, quoniam aqua et sanctificata et spiritalis
operibus adimplevisse. factum est vespere et
« Et est. Genilura quippe in aquis quse fit genitura illa

mane dies quartus [ibid.) » Ipse Deus iu bomine quse per primam fraudem antiqui serpentis decepta
bonum finemcuminitioprsedictae legis iacit, quia om- est mirabilior existit, quia in dileclione carnis
nibus virtutibus bonum tiuem providet. Quod si linis gustus peccati exoritur; quoniam diabolus re-
sed
bonus non est, operatio initii etiam obtruncatur, sicut generationem in aquis destruere non potest, aquas
inutilis arbor peribit, cujus i-ami virescunl, et odio habet. Deus autem squamam concepti peccati
florere incipiunt, sed tamen fructum non proferuut. in Fiiio suo per lavacrum abluit, quo diabolus ho-
Et quemadmodum arbor ilia, si sic perseveraverit, minem denudare non potest, quoniam nescit unde
abscindetur, ita et bomo ille a Deo eradicabitur, virgo hominem illum conceperit, qui omnem gu-
qui bene operari incipit, et cceptum ad fmem non stum peccati per aquam diluit. Et quia diabolo
perducit, quia Deus initium bonorum operum sine (^
parlus Virginis occultus est, quae viscera sua non
bono line non respicit. Et in credeutibus populis, vulnerata, sed integra esse cognovit, idcirco et ge-
qui quatuor elementis utuntur, quasi dies quartus nituram hanc Spiritus et aquaj dissipare non valet.
fiet hsec quarta virtus, scilicet dilectio Dei et proxi- Per pisces autem Deus designavit, quod homo per
mi, qusR spiritalibus et ssecularibus ad observan- viventem animam mobilis est, quemadmodum et
dum commimis est. pisces in aquis agiles sunt; per volatilia vero
Quomodo ad liiteram intelligenduvi sit, et quomodo ostendit quod per rationalitatem ubique volat, velut
homini coaptetur quod scriptum est « Produ- :
etiam volatilia in aere feruntur. Quapropter et spi-
caiii aqu3e reptile animse viventis, et volatiie super
ritalibus hominibus, qui communem populum fu-
terram, » usque ad id « Etfactum est vespere et
;

mane dies quintus. » giunt, spiritales cibi secundum genus suum conve-
XXXVIII. « Dixit Producant aquse
etiam Deus :
nienles adhibendi sunt, sicut et pisces et volucres

reptile animse viventis, et volatile super terram sub a caeteris animalibus segregali in aquis et in aere

firraamento coeli [Gen. \). » Hoc considerandum sic vivunt. « Et vidit Deus quod esset bonum, bene-
est Per vivens Verbum suum imperavit Deus ut
:
dixitque eis dicens : Crescite et multii^licamini, et

producerent aqueT. reptilia et volalilia viventis replete aquas maris, avesque multipliceatur super
D terram (ibid.). » Vidit Deus, id est approbavit, esse
animse, velut Ilores, qui de ramis arborum proce-
dunt, quia Deus creaturas primitus creavit, deinde bunum, ut prsedicta genera piscium et volatiliura
alias ex aliis produxit, quoniam prsevidit, quid aerem in se haberent unde viverent et benedi- ;

unicuique constitutioni iu lirmamenlo et sub firraa- cendo eis ne deticerent, jussit unamquamque ea-

mento quse per ipsum tangitur adesset, sicut etiam rum secundum genus suum crescere in formatione,

forma primum constituitur, et post ad unumquod- multiplicari in numero velut germiua et fructus
agrorura crescuut et proliciuut, quatenus et pisces
que opus suum movetur. Et processerunt quse in
aquis natant, et quse in aere volant, ne aqua vacua replerent aquas, quia in ipsis versantur, et aves in

foret opus illud adimplere, quod per ipsam perfi-

multitudinem exsurgerent, quse propter pascua sibi
convenientia terrse iramorantur. « Et factum est
ciendum erat, et ne etiam aer corporaiibus et vi-
ventibus volatilibus careret, quse ex aere replentur
vespere et mane dies quintus {ibid.), » qui finis et
ortus operis hujus hoc idem opus ostendit quod
et vivificantur. Unde et pisces ex natatu natabiles
homo Deus ad quinque sensus hominis posuit, quos
\olucres vero ex volatu volatiles dicuntur;
anima in iiomine perlustrat. Quod enim anima
autem nec natare ad perfectum, nec volare potest,
videt, hoc spiritale est, quoniam ex spiritali spira-
sed pedibus suis super terram incedit, de qua crea-

Patuol. CXCVII. 30
 :

939 S. HILDEGARDIS itiU

culo visum lucis habet, discerneus quid visibile et .V saturetur, sicut et vir cum uxorem duxerit, in ava-
quid iuvisibile sit, quia et per ralionalitateni socie- ros quajstus labitur. Et postmodum lilii, id est ra-

talem augolicorum spirituuni se babere inlelligit. pina et furtuni qua; avaritiam subsequunttir, quem-
Ipsa quoque invisibilis ut angelus existit, formam- admodum bomo iiliis suis divitias congregare ni-
que corporis sui movel, quod quasi tunica ipsius titur; et tandem agri, scilicet superbia, qua* rapi-
est per quam obtegitur ne videatur, licet omnis nam et furtum defendere conatur, (luoniam cum
creatura eaui intclligat, quia vivens motus est. Alio homo injuste acquisita impune sibi attraxerit, su-
modo : perbire per jactautiam incipit. Sed cum quilibet

(Juia Deus unicum Filium suum mundo destina- fidelis ista omnia a se abjecerit, et meliora super-
veril, cujus praedicatione sublima ca^lestis con- abundanter recipit, ut pra^dictum est; vilam quo-
versationis prsecepfa data su7it, quibus spiri- que a,'ternam in beatitudiue indeiicientem posside-
tales a carnalibus discernerentur et verba Evan- :
bit, eo quod se ipsum pro Deo temporaliter ne-
gelii de rclii,quendis omnibus cum eleyanti expo-
sitione ad instructionem evangclicae disciplinx glexerit, et ad coelestia anhelaverit. Iste enim qui
pertinente. seipsum et genus suum et natos suos propter Deum
XXXI.\. « Dixit Deus : Producant aqua? reptile relinquit, quemadmodum Abraham fecit, pro uno-
auinice viventis, et volatile super terram sub lirma- " quoque quod oculis videt et corde attendit, prae-
meuto cceli Hoc cousiderandum sic est
[Gen. i). » : mium centupli accipiet, velut etiam de Maria dici-
Deus per praedicationem discipulorum suorum Ec- tur : « Dimissa sunt ei peccata multa, quoniam
clesiai dixit Nunc subtiliora pra;cepta per absti-
: dilexit multum [Luc. vi), » quia et illa a vertice
nentiam producamus, quae cum vigiliis, et jejuniis, usque ad plantam pedis se totam dimittens, de
ac orationibus in Christo fideliter vivendo terrenis singulis mercede remunerata est. Quapropter et
rebus non adbcereant, et quai sub tirmaniento coeli, iste cum omnibus supradictis laboribus decorabitur,

quod Chrislus est, cum altioribus penuis virtutum ut etiam faber opus suum cum cleganti decore
quasi virgines et vidute in Ecclesia volent et coe- exornat, et ad ccelestia gaudia tandem transibit.
lestia sequantur. « Creavitque Deus cete grandia, Ha^c vertus lex uesciebat, quoniam humanitas Sal-
et omnem animam viventem atque motabilem, vatoris illa nondum tetigerat, sed nova hffc in se
quam produxerant aqute iu species suas, et omne lideliter colligebat. Filius namque Dei, qui in igne
volatiie secundum genus suum [ibid.). » Ostendit Spiritus sancti a matre genitus est cui et humana
scilicet uuicum Filium suum in carne in quo or- genitura omnino ablata et abstracta est, rectam
tum est Evangelium, in quo dicitur : « Omnis qui „ genituram spiritalis vita; docuit, ita ut bomo se
rcliquerit domum vel fratres, aut sorores, aut pa- ipsum constringat et sanctiticet, et sic vivendo an-
trem, aut uxorem, aut lilios, aut
niatrem, aut gelicam conversationem habeat, quia idem Filius
apros propter nomen meum, centuplum accipiet, Dei humanitate sua hominem liberavit, et ad su-
et vitam ieternam possidebit [Matth. xix). » lloc perna gaudia reduxit. Deus etiam onmem vitam
considerandum sic est : Omnis lidelis qui relique- virtutum creavit, qua; in viventibus meutibus ho-
rii domum, id est propriam voluutalem, vel fratres, miuum qui se de terra elevant, manent, et qui
scilicet carnales concupiscentias, aut sorores, id etiam in hoc mobiles sunt quod de malo ad bonum
est gustum peccatorum, aut palrem, videlicet de- se semper convertunt, et de virtute in virtutem ,

lectationem carnis, aut matrem, id est amplexiouem proliciunt. Et has virtutes illse aquai super quas
vitiorum, aut uxorem, scilicet avaritiam, aut filios, Spiritus sanctus venit, iidem aspostoli produxerunt,
videlicet rapinara et furtum, aut agros, id est su- cum in bonis exemplis populum pra;ibant, et etiam
perbiam pro gloria nominis mei, ita me inspiciens ccelestem conversationem ostenderunt, quse quasi
qui Filius Dei et Salvator hominum sum, centies nubes volat, omnia terrena secundum possibilitatem
tantum in quiete mentis suni corporaliter accipiet, suam in genere virtutum transiens, sicut Filius meus
quia omnem sollicitudinem saiculi a se projecit, et D in Evangelio dicit
j
me subsecutus est. Unde ei et omnia bii-c in mi- Item verba Evangelii de multis mansionibus quse
nisterio occurrent. Nam primitus relinquenda est indomo Patris sunt, el de duplici genere filio-
domus, videlicet propria volunlas, in qua bomo rum Ecclesix, spiritalium scilicet et saecularium.
I)ro libitu suo requiescit, velut ille qui iu domo .\L. In domo Patris mei raansiones multae sunt
sua in quiete manet ; deinde fratres, id est carna- Uoan. xiv). » IIoc considerandum sic est : Filius

les concupiscenti», qua; propriui voluntati con- Dei iidelibus suis vitam aiternam promittens dixit :

junguntur et postea sorores, scilicet gustum pec-

; In ctelesti habitaculo quod Patris mei est, recep-
catorum qui carnales concupiscentias ubique sub- tacula quamplurima secundum merita hominum
sequitur dehinc autem pater, per quem delectatio
; sunt, ita ut unusquisque mansionem sibi illic fa-

carnis nolatur, qua; in carnalibus concupiscentiis ciat, quemadmodum in corporali vita Deum dili-
valde delectatur ; et post hsec mater, id est am- gendo quairit. Nam in homine (jui se ipsum abne-
plexio vitioruni, qua; delectationem cornis per omnia gat, quasi homo non sit, et tamen sensibilem gu-
amplectitur, et deinde uxor, videlicet avaritia, qua; stum peccatorum in corporali vase suo per omnia
amplexione m vitiorum imitatur, ita ut iliis non desorere non potest sed hoc modo vicloriam cor-
;
 y4i LlBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. - PARS II, VlSlO V. 942
poralium desideriorum propter amorera Christi, et A {ibid.). ,. Illa scilicet importunitas cum Christianus
propter spem verae lidei in passione habet, Ueus
populus non haberet nisi communera vitam, in sai-
valde delectatur, quoniam spiritui magis quam cularibus operibus tantimi vivens, quasi per vespe-
carni consentit. Hujus quoque tabernaculum cum rum declinare se coepit ad initiura fortis diei, in
inuumeriibilibus ornamentis propter sludium vi- qua singularis vita in abstinentia, in jejunio et in
ctorijEquo contra semetipsum pugnat ornatur, at- contemptu hujus saiculi pullulavit, quod in quinla
que pro singuiis hujusmodi laboribus singula prse-
luceverae lidei per Christum contirmatum, ad ajdl-
mia recipiet, in quibus etiam viventibus citharis ficationem Ecclesiai cum benedictione Dei ut dies
gaudebit, quia Deus nullorum fulgentiam laborum quintus est. Et iterum alio modo :

Unde et omnis Iiarmonia Deum lau-

obliviscitur.
Qualiter ea qux opere quinii diei et benediciione Dei
dando miratur, quod terrenus homo, qui de terra i'uper idern opm suum data ad instructionem
est, iu altitudiuem illam in qua Deus est, in fide mortalitatis referri debeant, adhibito tcstimomo
Isaia; proptietni dicentis : « Qui sunt isti qui ut
aspiciat, et eadem laus cum omni genere rausico- nubes volant, ei quasi columbx ad fenestras suas, «
runi supra cuilos sonat propter rairacula qua' Deus
et quomodo hoc quoque inteltigendum sit.
in illo operatur. Ipse enim ex illis est qui sseculum
p XLII. « Dixit etiam Deus Producant aquse re- :

reliquerunt, cura rore Spiritus sancti totum mun- ptile animai viveutis, et volatile super terram sub
dum bona opinione replentes, et cum gratia ejus- firmamento coeli. {Gen. i). » IIoc considerandum
dera multitudiuem hominum ad se tra-
Spiritus
sic est : Deus in admonitione Spiritus sancti dicit,
hentes, ita ut per verba et opera eorum quamplu-
ut spiritalia dona in mentibus homiuum ffidiii-
rimi iu Oeo regenerali sint. Iste namque homo centur, et in prajdictis causis se constringen-
omnibus jucundus existitj et quemadmodura aqua tes, a sajcularibus curis removeantur ; et ut Iio-
qua; horainibus necessaria est, omnem necessitatem mines isti qui aquai sunt,
orane reptile virtutum
eorum sustentat, sic et per istum reliquus populus producant, id esl auimas in contemplativa vita vi-
sustentatur. Sed et sicut terra germinando fecunda ventes, et etiam volantes virtutes commuue prai-
existit, ita etiam Deus homines alterum ab aitero ceptum saicularis vitaj excellentes, ut propter amo-
procreari'constituit. Et ut ipse Deus in prima crea-
rem Dei supra constitutam justitiam semiuis sui
tione terrara creavit et aquam produxit, sic etiam
superabundanter ascendant, sicut bonus ager qui
homines duas partes separari praividit, alteram
in
de semine quod in se seminatum est, superabun-
scilicet, ut filios procrearent, aiteram vero ut in dantem fructum profert, ut servus meus Isaias di-
umcaFilu Dei a procreatmne desisterent. S^cu- C cit « Qui
sunt hi qui ut nubes volant, et quasi :

lares autem homines, qui propter Deum magistros

columbae ad feuestras suas {Isa. lx). » Iloc consi-
suos audiunt, qui eos ut angeli homines custodiunt derandum sic est : Qui suut isti qui terrena re-
in gaudio Deus secundum merita illorum
co3iesti
spuentes, se ipsos abnegant, et mentibus suis ad
eleganter exornat. Quapropter et spiritales populi
cojlestia properant velut colunibina simplicitate
et
super eos multura gaudent, queraadmodum etiam
semetipsos considerant, et sic Deum aspiciunt.
angeli super ipsos hetantur, quoniam in societate
quam magna merces eorura apud Deum est, cum
eorum sunl.
illum retrorsum nou aljjiciunt, sed ipsum omni
Quod benediclio piscibus et avibus ad incrementum devotione colunt? Deus enim opus suum ante om-
a Deo data in spiritalt yeneraiione baptizato- nem creaturam j)rajsciverat, et ccelum et terram
rum, et in fecunditate virtutum C7ijusque fidelis
creavit, atque duo reliquam creaturam
inter hffic
impleaiur, et cur ista quinto dieiascribaniur.
constituit, quemadmodum eidem creaturaj uecessa-
XLI. « Et vidit Deus quod esset bonum, beue- riura fuit. Nara in aqua spiritalia, et in terra
dixitque eis dicens: Crescite et multiplicamini corporalia significavit
et onineque quod irainundum ;

replete aquas maris, avesque multipliceutur super ^ est, in aqua mundatur, sicut etiam corpus ex ani
terram ((re/t. i.) >, Vidit Deus quod bonum erat ut ma vivit, et ut honio corporalia tangit, quamvimvis
justi populi sibiraetipsis et propriis voluntalibus animam tangere non possit, sed ab ipsa se vivere
renuutiarent, et hoc cum interiori benedictione scit, et tamen quge et qualis sitignorat; atque in
cordis in Filio suo, qui etiam hoc exemplum dedit, hoc scientia ipsius debilis est, terraque cum viri-
benedixit diceos Istai virtutes in Deo crescant,
:
et ditate sua per aquam subsistit, quam etiaui portat,
in bono multiplicentur, repleant viventes et tor-
et ex ipsa
et perfunditur. Et Deus quasdam creatu-
rentes aquas, id est apostolos, qui rivulos
Scrip- ras ad fortitudinem facti operis sui, id est hominis
turai Dei per scieutiam suam in Ecclesia,
qua? vi- constituit, quoniani homo cum ipsis operatur, et
treum igneum mare est, perducant, ut recorda-
et
ideo etiam in creaturis signavit, sed quantam pos-
tio Incarnationis Domini cum contemptu hujus sibilitatem homo desideria anima operari habeat,
sfficuli in hominibus fiat. Et volatilia spiritalium quae nunquam deficiet, et cujus suspiria per ven-
populorum super terram Ecclesia;, quas figura tositatem ipsius ad
coi- coelum volat. Quicunque enim
lestis Jerusalera est, multiplicentur, quai replebi- ascendit, ille quarit ad quera ascendat. Sic etiam
tur cum Ecclesia, dum novissiraus 'dies pertransie- anima cum desideriis suis pulsat, quatenus [ei
rit. « Et factum est vespere et mane dies quintus Deus virtutciu ad operandum det et quia Deus ;
 'J43 S. HlLDEr.AUDIS. 941

eani in hoc approbat, ipsi concedit qua* ab eo A Dens ut bonum operarotur, creavit,
homincm,
postiilat, sed cum ipsa descenderit, tunc concu- sed bonum deserens malum operatus est,
ipsc ,

pisceulias carnis secundum quod gustus illius cu- voluit Deus Verbum suum homiuem lieri, qui in
pit operatur. Unde et sic duobus modis aflligitur, bonitate sua onjnem justitiam quam Adam relique-
ita scilicet ut supplicia de carne patiatur cum ad rat plenius proferret. Et idcirco etiam populus
Deum ascendit, et multam aftlictionem per scientiam iste cum ipso Filio Dei exerapla ipsius profert,
ccelestis desiderii habeat, cum concupiscentiam qua; sancta divinitas in eo ostendil, ideoque vir-
carnis perfecerit. Quapropter etiam Deus homini tules istaj benedicta?, quia in ipso surrexerunt.
creatnram discernit, alteram, videlicet visibilera, Et tunc virtus Deus dicit : Istce virlutes quse me
et alteram iuvisibilem, quemadmodum et corpus imilari per me inceperunt, genimina
crescant, et
visibileest, et anima iuvisibilis, ut per hauc bonorum operum in eis multiplicentur, et homi-
quoque conjunctionem quod bonum est eligat. (^or- nes qui in instabilitale carnis lluctuant ita re-
pus autem per crealuras j^ascitur, animaquo gus- pleant, ut in ipsis de vi divinitalis fortiores virtu-
tum carnis ad edendum movet, atque per suspiria tes, quam humana fragilitas carnis sit, appareant,
sua ad hoc tendit, ue ex superlluitate ciborum et sic volantes super lcrram, id est homiuem, mul-
corpus ita sufFocetur, ut suspirare non possit. In '^ tiplicentur, ut intirmitas carnis earum fortitudini
hoc uamque coramisto opere aniraa ita operatur, subjiciatur. « Et faclus est vespere et mane dies
ut corpus in spiraraine suo cibis recto modo pas- quinlus( ibid.). » Ita, ut prgedictum est, in Deo fiet

catur, quoniam si illud supraraodum pascitur, bonus flnis, cum initio quintae virtutis, quaj con-
vires auimse dilabuntur ; si autem congrui cibi per temptus raundiestut dies quintus.
nimiam abstinenliam illi sublrahuutur, superbus
Qmmodohistoria qux de operc sexli diei in produc-
diabolus hominem ita extoilit, velut in ccelum as- tione jumentorum et reptilium teiTx et formatione
censurus sit, sic persuperbiam ruere
quatenus ilhmi hominis scripta esl, ad litteram intelligenda sit,
'aciat. Deus hoc modo crapulam odit, at-
Itaque et quod homo secundum corpus ad imaginem hu-
manitatis fttii Dei, quam ab xterno ex Virgine as-
que irrationabilem abstinentiam reprobat, ideoque
sumpturum prsesciverat, et secundum animam per
fidelis homo in utroque justum modum sibi iraj)o- scientiam vcl imitationem boni ad similitudinem
nat. Et omnes praedictoe virtutes sub discretione divinitatis factus sit.
quasi sub firmamento coeli esse debent, ut ipsa eas XLIII. « Dixit quoque Deus : Producat terra ani-
ila regat, ne propter favorem aut elationem men- raam viventera iu genere suo, juraenta et reptilia
tis altius ascendant quam ferre possiut, nec etiam Q et bestias terrai secundum species suas [Gen. i). »
in iteratione sajcularium rerum profundius cadant Hoc considerandura sic est. In inexstinguibili Verbo
quam illa constitutio quam a Deo acceperint ha- suo jussit Deus ul terra aniraalia viventia in genere'
beal. « Creavitque Deus cete grandia, et oranem suo, id est diversa genera animalium, in forrais suis
aniraam viventem atque raotabilem quam produxe- produceret, scilicet jumenta, qua homini servirent,
rant aqu;f in species suas, et omne volalile secun- reptilia in quibus homo timorcm Dei habere disce-
dum genus suum {Gen. i). » Deus magnas virtutes, ret ; bestias etiam, quae illi honorera Dei demons-
scilicet integritatem carnis et contincntiam iu ho- trarent;unumquodque animal speciem generis sui
minibus per inspiralionem Spiritus sancti creat, habens. Quod et sic impletum est; quatenushomo
ipsis oranem pompam atque delicias carnis cum omnem plenitudinem in eis haberet, ita ut illud eli-
desiderio ardentis amoris Dei abstrahens, ita ut in geret quod ad necessitatem suam sibi prodessel,
delectatione carnali se ipsos tanquam mortui sint ilhidque negligeret quod sibi contrarium foret, et
conculcent, ct omncs virlutes viventis anima^, qua; hoc modo honor ejus plenus foret. Jumenla enim
instabili vila porsistunt, ila in eis confirmat, ut de horaini se adjungunt, reptilia autem eum abbor-
huraana; natura; conjugiis non maculentur. Et hae rent; bestiai vero eum fugiunt, et omnibus his do-
sunt viventes virtutes quae Agnuni sequuntur, qui D minatur. « Et facit Deus bestias juxta species suas,
nunquam ulla macula iniquitatis maculatus est, et'jumenta; et omne reptiie terrae in genere suo
atque motabiles ad meiiora, cura a ncgotio conju- {ibid.), » videlicet bestias qua^ ferocitale sua timO'
gii, cui saecularis sollicitudo adest, desistunt. Hae rem homini jumeuta quoc illi serviunt,
incutiunt,
quoque illustres virtutes in populis istis diversa va- reptilia .quoque quae se coram eo abscondunt, u1
rietate specierura producuntur, quarum altera cas- praefatum est. « Et vidit Deus quod esset bonunc
titas, altera continentia cst, quibus caetera; virtu- et ait Faciamus hominem ad imaginem et simili-
:

tes adhaerent, ad superiora quasi pnlma in

quae tudinem nostram, et pracsit piscibus maris, et vo-
multitudine generis sui ascendunt. « Et vidit Deus latilibus coeli et bestiis, universaeque creaturae, om
quod esset bonurn, benedixitque eis dicens Cres- : niqiie repliliquod movetur in terra (ibid.). » Vidi
cife et multiplicamini et replete aquas maris, aves- intuitu quod esset bonum et utile u
bonitatis suae
que multiplicentur super terram {Ibid). » Vidit totus orbis terrarum plenitudinem honoris homini!
Deus has virtutes valde bonas esse, quia in eis haberet, et ait quasi hominem ad prandium vocans
ningna dulcedine delectatur, cum ipsa? virtutes qui una vis unius substantia; divinitatis in tribuf
Verbum Dei illud imitando tangunt. Quia namque personis sumus : « Faciamus hominem ad imaginen:
 ;

945 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS II, VISIO V. 946

nostram, id ost secundum tunicam iilam quae in A et in multitudine proficerent, et imperio suo ter-
utero Virginis germinabit, quam persona Filii pro ram replerent, et eam sibi subjicerent, qualenus
saliite hominis induens, de utero illius, ipsa inte- dum ab homine coleretur, in fructus prorumperet
gra permanente, qua tunica divinitas
exibit, et a et ut etiam dominarentur iu aquis natantibus, et

nunquam recedet, sed humana anima pro redem- in aere volantibus, quia ea cum expansione quinque
ptione ejusdem hominis corpus per mortem exuet, sensuum prccceiierent, et omnibus animantibus
iliudque per potentiara Divinitatis suscitantera, ite- motionem vitalis aeris super terram habentibus,
rura resumet. Faciamus quoque eum ad simiiitu- quoniam illa gloria rationalitatis superarent. Cum
dinem nostram, ut scienter et sapienter ea intel- enim liomo in pienum numerum sicut Deus eum
ligat et discernat, quai in quinque sensibus sui* constituit ad terram iilam quse ex ter-
perficietur,
operaturus est, ita ut etiam per rationalitatem vi- renis hominibus terra viventium nominatur pro-
tn' suse, quae intra ipsum abscondetur, et quam veniet, et deinde societatem cum Agno in cobUs
nulla creatura in corpore manens videre potest, habebit. quam magnum gaudium est, quod Deus
praeesse sciat piscibus qui in aquis natant, et vola- homo lieri dignatus est, existens in angelis divi-
tiiibus in aere suspeusis et bestiis indomitis, uni nus, in hominibus humanusl Quapropter vere Deus
versaeque creaturse super terram commoranti, om- " ethomo credendus est. Et ideo etiam Deus homi-
nique reptiii se moventi in terra, quia rationaiitas nem ad tunicam suam, et ad plenum numerum qui
hominis orania haec prsecellet. « Et creavit Deus nunquam ab homine secedit posuit, quia et ilii velut
horainem ad imaginem suam, ad imaginem Dei crea- pater lilio suo fecit, qui ei hsereditatem quae ad
vit illum, masculura et feminara creavit eos, be- ipsum respicit, distribuit, cum ei pisces et volatilia
nedixitque iiiis Deus et ait Crescite et raultipli-: omniaque viventia qua' sine rationalitate vivendo
camini et repiete terram, et subjicite eam, et do- super terram moventur subjecit.
niinamini piscibus maris et volatiiibus coeli, et a Dixitque Deus Ecce dedi vobis omnem her-
:

universis animantibus qua^ movenlur super terram bam afferentem semen super terrara, et universa
[ibid.) » Creavit Deus hominen secundum forinam ligna quae habent in seraetipsis sementem generis
humanae carnis, qua fiiius ejus sine peccato in- sui, ut sint vobis in escam, et cunctis animanlibus
duendus erat, sicut et homo tunicam suam ad si- terrae, omnique volucri coeli et universis quae mo-
militudinem sui facit, secundum forraam utique ventur in terra, et in qnibus est anima vivens, ut
illam quam habeant ad vescendum; et factum est ita {ibid.). »
Deus ante saecuia praisciebat. Creavit
hominem, masculum, scilicet majoris fortitudinis, p In inexstinguibiii Verbo suo dixit Deus, quod de-
fcminam vero moUioris roboris, faciens et in recla derit homini herbam seminariam, iigna quoque in
mensura longitudinem et latitudinem in omnibus setnetipsis sementem emittentia, ut sint iiii in ci-
membris iilius ordinans, quemadmodum etiam at- bum, non quod homo omnibus herbis et lignis ve-
titudinem, profunditatem et latitudinem reliqujc scatur, sed quod illis animantibus pascatur quae et
creaturse in rectum statum posuit, ne aliqua iilarum herbis et lignorum fructibus vescunlur, et quod
aiteram inconvenienter
transcendat. Sic et Deus etiara ei concesserit, ut in animantibus terrara in-
omnem creaturam in liomine signavit, et intra ip- habitantibus, voiucribusque et omnibus quae hac et
sura similitudinem angelici spiritus, hoc est animara iiiac in motibus suis in terra feruntur, et in quibus
ordinavit, quae in forma hominis operatur, nec ab vitaiis aer continetur habeat pastum. Omnia enim
uiia creatura dum in corpore est videtur, sicut nec quae in terra vivunt viriditate iila quae de terra
divinitas ab ulia mortaii prorumpit vesci noscuntur
creatura videri non ita
potest. ; quod oinne
Auima enim de coeio, corpus autem de terra animai iierbis aut iignorum frugibus utatur; sed
est, et anima per fidem, corpus vero per visum quod cum alterum aiteri escam in semetipso exhi-
cognoscitur. Mascuium nempe et feminam Deus bet, praedictarum herbularum et virentiura ramu-
creavit; sed mascuiuni prius, feminara vero postea D scuiorum usu nutriatur. Et prfficeptum Dei hoc
de viro tollens, illaque parit, sicut et mascuius per modo adimpletum est, quoniam omne quod est vo-
forlitudinem virium suarura generat, quae in ipso luntati Dei subjectum est cunctaque ordinatio Dei ;

absconditae sunt. Per hiemera enira et cPstatem fru- propter hominera in creaturis patrata est. Nam
ctus crescunt, et proferuntur, et absque istis nulii homo qui indeficiens in anima est, post novissimuni
perficiuntur. Per radicem quoque arboris, qua? vi- diem Deum, qui nunquam incepit nec tinem reci-
riditatem in se continet, llores et poma enutriuntur piet, videbit, quia quandiu homo ut luna crescit et
et ab uno sunt ita per masculum et ferainam multi
; deficit, scilicet dum mortalis est, Deum non vide-
procreantur, qui tamen ab uno creatore procedunt. bit, nisi quantum ipse in umbra prophetiae se ho-
Nam si masculus soius, vel femina sola si esset, minibus ut sibi placet ostendit. Cum enim Deus
nuiius homo generaretnr. Unde etiam vir et le- initium hominis fecit, tunc et novissimum tempus
niina unum sunt, quoniam vir est quasi aniraa, fe- ipsius prievidit, et etiam tempus hoc quo, ex utero
mina vero veiut corpus. Benedixitque eis ilie in matris suoe egrediens, per aquara denuo in Spiritu
quem angeli ipsum cognoscendo et laudando aspi- sancto regenerandus esset. « Viditque Deus cuncta
ciunt, ct prrccepit ut in augmentatione crescerent. quffi fecerat, erant valde bona, » quoniam omnes
Oi'> S. IIILDEGAKDIS 9i8
creaturas in plena iierfectioiie al)siiuo omni defc- A corde mco natus est, qure etiam in Spirilu sancto
ctione creaverat, illudque bouum erat, ut nullum acceuditur. Et homo in Ecclesia cum scienlia sua
defectum babitura essent. • lit factuni est vespere terrenis rebus cum observationibus Evangelii quod
et mane dies sextus {ibid.). » Finito principio illo Deus dedit, et cum virtulibus ad bonum volantibus
quud Deus in priefatis croaluris el in homine fece- praesit; ipse etiani substantiani et animam suam cum
rat, quem in locum perditi angeli prajdestinave- subjectione pra'cep.iii- .in Dei, et cum omnibus cui-
rat, dies sextus perfeclo homine fulminabat, qui teris virtutibus cffilorum pro Deo ponat, atque in
etiam eumdem hominem per se.x ictales mundi abstinenlia carnalium corpus suum maceret, ila ut
diversa opera facturutu pra-monslrabat. Alio ipse homo virtutes istas perliciat. Ipsae quoque vir-
modo : tutes in observatione omnium praeceptorum Dei ho-
mmem ipsum periiciant, sicut de virtute in virtu-
Quomodujuxla alleyoriam loquentis
pe7- Verbum Dei tem ascendeudo, ipsis nunquam salurari possit; et
per aposlolos de terra Ecclesix in fide cutholica semper in hoc mobilis sit, ut a malo recedal, et
junienta, et reptilia, et bcstise, homo quoque qui
cunctis prxesse deberet secundum dilfercntias xta-
bonum faciat.

lum, intellectuum, vel yraduum in Ecclesia vi-

venlium, ct producta,
illa et iste formatus, et
B « Et creavit Deus hominem ad imaginem suam,
in quo vel ad quid crescere el mulliplicari intel- ad imaginem Dei creavit illum, masculum et femi-
ligatur. nam creavit eos, benedixitque illis Deus et ait :

Cre-scite et multiplicamini et replete terram et sub-

.\LIV. « Dixit quoque Deus : Producat terra ani-
jicile eam, et dominamini piscibus maris el volatili-
mam viventem in genere suo, jumenta et reptilia
bus coeli, et universis animantibus quaj movoutur
et bestias terra^ secundum species suas. Et factum
super terram. » Deus hoininem in Ecclesia ad agni-
fst itd {Gen. i). » Hoc considerandum sic est :

tionem divinitatis suae creavit, ut in anima sua coe-

Terra, scilicet Ecclesia mea, omnes viventes vir-
lesles virtutes operari cum suspiriis animoe possit,
tutes producat, quas per doctrinam apostolorum in
cum quibus Ecclesia gemmis virlutum ornata cst.
omnibus generibus virtutum constitui. Conjugati
Creavit eum etiam ad imaginem Dei, quae Filius
namque, qui sub jugo legis sunt, recte vivant; illi
est, ut cum ardenti amore circumdatus sit, omnia
etiam qui in abstinenlia carnalium desideriorum
bona in castitate eum excellentioribus virtutibus
reptant, corpora sua in vigiliis, in jejuniis et in
perliciendo, et ut Ecclesia Dei cum operibus Dei
orationibus macerent. Qui autem omnem substan-
periiciatur. Sic ergo Deus populos creavit, ut viri-
tiam suam Deo otferunt, etiam animas suas pro
'
les, quae masculina persona sunt, in ca^lestibus vir-
ipso ponant, omnia illicita in operibus suis sic di-
tutibus haberent, et ut etiam in timore Dei, in an-
mittentes, ut Deo Salvatori per subjectionem prae-
gustia animae, in saeculari vita sub nascentium cura
ceplorum ejus, qua- eis constituta sunt, placeant. Et
iiliorum vincerent, quae feminea persona est, ut et
sicut bestiae terra- naturam secundurn species suas
Ecclesia cum ea ;i'diticaretur. Et in his prandictis
sibi constitutam non transeunt, ita etiam ipsi con-
causis Deus ea cum plena benediclione sanctae In-
stitutam sibi formam secundum vires suas obser-
carnationis benedixit; in hoc scilicet quod Filius
vent; et sic in virtutibus istis abstinenlia saecula-
Dei humanitate indutus est, atque ideo omnia ge-
rium rerum perfecta erit. « Et fecit Deus bestias
nera virtutum in spiritalibus, et in saecularibus quae
juxta species suas et jumenta et omne reptile ternn
propter amorem Dei proiiciunt, fortiter stillare de-
in genere suo [ibid.). » De gratia Dei in Spiritu
buerunt, quia Deus, Deus et homo est, de quo om-
sancto omnes illae magnae virtutes spiritalium in-
nis viriditas pullulat. Et in admonitione Spirilus-
stitutionum, omnes et isUr ordinationes saecula-
sancti ait, ut populi in Ecclesia in affluentibus ju-
rium, atque omnes hse vires abstinenlium in ca-
stis desideriis crescentes, in unaquaque vita secun-
tholica iide facta^ sunt. « Et vidit Deus quod esset
bonam Faciamus hominem ad iraaginem
et ait : et U dum timorem Dei procederent, et in his multiplica-
rentur, ut in studiis suis fructuosi essent, et virtutes
similitudinem nostram et prssit piscibus maris, et
in se ipsis semper iunovando, non arescerent; et
volatilibus cwli et bestiis, universaeque creaturan,,
sic, replerent illam terram, scilicet Ecclesiam, et
omnique quod movetur in terra (ibid.). » Et
reptili
subjicerent eam Christo et dominarentur in ea, ita
similiter vidit Deus omnes virtutes istas bonas
ut Evangelium sequerentur, et cum volantibus atque
esse, et ait in semetispso « Nunc faciamus homi-
;

viventibus virtutibus, quse se a terrenis rebus re-

nem ad imaginem et similitudinem nostram, ad
movent, et in bono stabiles sunt, se ad coelestia eri-
fediiicationem Ecclesia". » Quomodo? Faciamus eum
gerent.
ad instructionem Ecclesirr', ut ipsa cum homine ad
omnem aedificationem ejus erigatur, et ut ipse in « Dixitque Deus : Ecce dedi vobis omnem herbam
forma sua ornatus in rationalitate, id est ad ima- atferentem semen super lerram, et universa ligna
ginem nostram, et in scientia ac in sapientia, id quae babent in semetipsis sementem generis sui,

est ad similitudinem nostram formetur, ita ut ipse ut sint vobis in escam et cunctis animantibus ter-

cum divino opere ct humanis juslis operibus Eccle- rai, omnique volucri ca'li, et universis qua; moven-
siam ffidihcet, ut ei lex in Filio meo detur, qui de tur in terra, et in quibus est anima vivens, ut ha-
949 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMINIS. — PARS II, VISIO V. 9oO

beant ad vescendum. Et factum est ita (ibid.) . » A Dei peracta sunt, ita ut eis nihil deesset, unaqua-

Deus in omni constitutione Ecclesiae dixit Ecce : que virtute solum bonum prius existente sed hic ;

jam dedi et misi vobis rectam fidem per Filium pariter omnia bona erant, cum omnia pariter appa-
meum, quem vos inviriditate inaratae terrse, id est rerent, ut convivium plenum est cum in omnibus
ia utero Virginis, super terram natnm vidistis, ut justitiis suis periicitur. « Et factum est vespere et

intacta terra llores autem meus

germinat. Filius mane dies sextus. » IUa mutatio instabilitatis quod
semen Verbi Dei attulit, ut super promissam ter- in Ecclesia nondum iirmitas constitutorum prse-
ram, scilicet sanctam Ecclesiam, qua ccelestis Jeru- ceptorum erat, cojpit se declinare pro mane fortis
salem construitur, seminaretur, attulitque legem justitiae omnis constitutae legis, quemadmodum dies
conjugatorum, qui propagationem seminis sui in cum viribus solis confortatur, dtim sol in ordine suo
nationibus habent, quomodo secundum timoreni stat, ut hinc fieret dies sextus, et ut quasi in sexta
praeceptorum meorum vivere debeant, ita ut data luce fortis fidei, populis prspcepta Dei secundum
lex mea vobis in cibum sit, unum iu constructione voluntatem ejus, et secundum doctrinam magistro-
animae, sicut corpus cum cibis pascitur, pascimini, rum suorum in Ecclesia adimpleret. Et iterum alio
quia Filius meus dixit : « Meus cibus est ut faciam modo ?
voluntatem Patris mei {Joan. iv). » Hoc conside-
De diversitate victualium homini et jumentis in Ge-
randum sic est : Meus cibus qui Filius Dei sum, nesi concessorum, qualiier modo spiritualiter in
est, ut passioni me corporaliter
ille subjiciam, per ecclesia secundum distributionem vel perceptionem
quam hominem ad paradisum unde ejectus fuerat, spiritualis alimonise, quod est vcrbum Dei, tenea-
iur; et quomodo appositum Chrisli testimonium
devicto secundum voluntatem Patris mei
diabolo,
dicentis « Meus cibus est ut faciam voluniatem
:

reducam, quia Pater meus ad hoc me misit in mun- Patris mei ; sed et hoc quod scriptum est : « Et
dum, ut salvum faeiam ilium. Nam ego a Patre factum est vespere et mane dies sextus, » accipicn-
missus, in maternis visceribus carnem sine virili dum sit.

humiditate suscepi. Cibus ergo ille in quo Patri XLV. « Dixit quoque Deus Producat terra ani- :

meo absque a:itate sequalis sum, melior cibo illo est, viventem in geoere suo, jumenta et reptilia mam
quo ad horam secundum carnem pascor, ubi coele- et bestias terrae secundum species suas. Et factum
stis Pater me ad tempus in sseculo isto esse, et cum est ita (Gen. i.) » Hoc considerandum sic est Deus :

hominibus conversari voluit, quatenus per verba in admonitione Spiritus sancti hominibus dicit, qui
mea in salvationem redeant, cum eos mecum ad se omnibus preedictis causis subdunt, scilicet quo-
ccelestia sursum retraxero. Sic enim opus meum
P modo se Deo in desiderio animae
suse diligenter ad-
est, cum in humanitate mea hominem redemi, ut et jungant. Nunc lucc terra, id est homo, viventes vir-
illo secundum me operetur. Vos ergo cum lege mea tutes animae producat, ita ut exterior homo nego-
pascamini, ut auimae vestrse non deticiant, quia vo- tium animae tenens, ad Deum semper suspiret, ut
bis tempus escarum ia lege Dei constitui, in qua anima et corpus Deo in genere fortissimae virtutis
pascua vitee invenietis, in quibus omnibus non deti- obedientiae, quae morti vim suam in Deo occulte ab-
cietis, si ea servaveritis, sed in seternum vivelis. stulit, obediant, quemadmodum jumenta per sub-
Hominibus quoque per virtutes prseceptis Dei vivi jectionem homini subdita sunt, et ut etiam replile
subditis et in coelesti militia imitatoribus Christi in officio vilitatis illi subjacet, et sicut besliae terrsR
effectis, qui a terrenis rebus se removentes, omni ei serviunt, et ut homo propter subjectionem hu-
devotione ad justitiam anhelant, et de virtute in militatis homini se subdit, quia obedieutia poina
virtutem quce ad bonum mobiles sunt, in terra re- superbiae est omnino eam confundens. Et fecit Deus
promisscionis ascendunt, et illis sint ciborum difle- bestias juxta species suas, et jumenta, et omne rej)-

rentia;, et tempora temporum, quai eis a magistris tile terraj in genere suo. Ab omnipotente Deo iu
constituta sunt. Tempora etiam illa populus ex in- homine, qui prius per superbiam libere peccaverat,
stitutione legis observare debet, in quibus festivita- D timor surgit, ita ut ipse homo Deum requirere in-
tes celebrandae sunt et jejunia peragenda. De ipsis cipiat, primus homo prseceptum obedieatiaj a
ut
quoque cibis ista distinctio tenenda est, ut non ad Deo suscepit. Et sic Deus in homine facit, quod
superfluitatem, sed sicut opportunitas necessitatis seipsum sua propria voluntate in subjectionem ho-
exegerit assumantur, et unicuique secundum men- minum propter amorem Dei prosternit, ut bestiaa
suram illam qua ipse in Spirilu sancto confortatus ab bominibus comprehenduntur, a quibus etiam
et instructus est, recte dispensentur. Istud Christia- nutriuntur ct instituuntur, sicut ipsi volunt. Sirai-
nus homo, qui a-diiicatio Ecclesiae est, audiat, ut liter homines in illam subjectionem magistrorum
capiti suo recte consentiat. Et hoc ita factum est, secundum speciem sanctae humilitatis computantur,
quia verba Dei et virtutes in Christiano populo ci- mancipati obedientiaj in forma jumentorum, ac
bus vita^ in Ecclesia factae sunt. « Viditque Deus etiam in illa vilitate reptantis naturae, ita ui in pro-
cuncta quae fecerat, w hoc est approbavit omnia pria voluntate sua secundum voluntatem magistro-
haec proposita et pra^cepta, et data tempora omnium rum suorum conculcentur, sicut vilis natura reptilis
praedictarum virtutum ; « et erant valde bona, » in genere suo conculcatur.
quia in plenitudine exoptabilis gratiae omnipotentis
 951 S. lliLDEGAUniS 032

Repetitio omnium qux de opere sexti diei scripta sunt A tis Dei rationales creali eslis, quasi ab ipso nati si-
tn Genesi, quomodo secundum moralitatevivitelligi tis, et quoniam omnem scientiara quae vobis neces-
vel tencri debeant, et appositio duorum testimo-
niorum Psalmi et Evangelii, et quo sensu ipsa
saria est ab ipso habetis : irrali(>nale autem animal
quoque accipienda sint. nihil aliud scit nisi quod sensu capit. In horaine
XLVI. • Et vidit Deiis quod esset bonum, ct ait :
quoque, id est in vivcnti scienlia liomiuis, vini et

Faciamus hominem ad imaginein et simililndinem forliludinem perspicuii; justitiae creat, ita ut nec in
nostram, et prtesit ptiscibus raaris, et volatilibus se ipso, nec in aliis iniquitati ullatenus prave ce-
cceli et bestiis teVriP, universseque creatunr, omni- dat, qiiod quasi virile est. In eo etiam creat, ut per
que reptili, quod movetur ia tcrra {Gen. ij. » Videt donum divina' gratiae homini in peccatis vuluerato,
Deus hoc bonura esse, et multura cum superiori cura misericordia parcal, et ut miserias ipsius ita

dulcedine in boc delectatur, quod homo in prima adtendat, quatenus vinum pceniteiitia^ ei infundat,
justiiia quam ijtse in homine constituit eum requi- ipsumque oleo misericordiie ungat, sic ne ipse ho-
rit, et in semetipso dicit : Iste liomo cum omni in- mo propter excedenlem mensuram, et in remissi-
coeptione justilioe ipsum in iiliciiis desideriis
se biiem poenitentiam cadat, et ne tepidus in vauitatem
suis superando tangit me, et cum lucido desiderio pravorum operum involvatur, quod quasi femineum
B
est. Et istud Deus benedicit, quia humanitatem Kilii
primae constitutionis me;i', quam in primo ortu, dum
homo nuhi debuit obedire, constitui, per bona opera ejus tangit, ut idem Filius Dei in Evangelio dicit :

erigit. Nunc nos tres persona', illa vis unius sub- « Quicunque fecerit voluntatem Palris mei qui in

stantiae, primum hominem ad imaginem et si-

quse ccelis est, ipse meus frater, soror, et mater est
militudinem suam creando tetigit, faciamus ut ho- {Matth. xii). » Hoc considerandum sic est Omnis :

mini isli magnus honor de sanctitale et cognilione homo gratia Dei suffultus, qui fecerit bona inten-
divinarum rerum detur, ita ut sicut patronus habea- tione voluntatera Patris mei, qui per divinitatem
tur, et dilectionem sanctae Incarnationis in imagine Pater meus est in ccelis habitans, quia Filius Vir-

Dei ad proximum suum habeat, et in scientia sua ginis sum, ita ut hoc in quo natus est repudians,

honorem divinitati in similitudine Dei exhibeat, ad Deum cum interiori liomine volet, iste in alia

quatenus per institutionera Evangelii, et per virtutes natura quam conceptus sit, Deum
imitando, et in
femporalibus rcbus pnelatus, se ipsum etiam Deo veneratione perfecti timoris ipsum seiuper ins{>i-
sacrificet, ita scilicet ut corpus suum per abstinen- ciendo frater meus est. Deum quoque lideliter in

tiam affligat, et se a terrenis ad cceleslia promoveat, amplexione charitatis assidue hahendo soror mea in
quatenus cura ipsis virtutibus quai in eo impletse C hac devotione est, atque in omnibus operibus suis
sunt operetur, et ipsae virtutes cum eo, atque in hac cum voluntate perfectionis ad eumdem Patrem meum
prffilatione ipse Deum timeat et diligat. ascendendo; et in corde, et in corpore eura fre-
« Et creavit Deus hominem ad imaginem suam, quenter portando, mater mea existit, quoniam sic
ad imaginem Dei creavit illum, masculum et femi- me generat, ubi toto studio sanclitatis in Patre meo
nam creavit eos, benedixitque illis Deus, et ait :
per plenitudinem heatorum virtutum iloreo. Tunc
Crescite et mulliplicamini et repiete terram, et Deus in semetipso dicit : Iste homo in viribus for-

subjicile eam et dominamini piscibus maris, et tissimarum virtutum crescat, et multiplicatio ea-

volatilibus coeli, et universis animantibus quoe mo- rumdem virtutum in eo colatur, ut illa terra scilicel

ventur super terram {ibid.). » Et nunc Deus homi- ca?leri homines pretiosa pigmenta bonorum operum
n?m ad honorem sibi creat ita ut ipse omnino in de eodem nomine audiendo et intelligendo repleatur,
deitate et in humanitate sua in illo cognoscatur. et prseceptis ejus se subdant, atque ipse homo cum
Quoraodo? Potentia Deitatis omnia creanlis et re- superabundanti felicitate desideriis suis dominetur,

gentis in magistratione hominis ad imaginem ejus in eisdem virtutibus omnem pompam saeculi, quae
secundum rationem facti, qua c.fteris creaturis quasi mare est sibi abstrahens, et ut in virtutibus
D et in his quae in viribus suis ad mobiles sunt bonum
praeest, apparet, qua mundo ex hu-
niiseratio ejus
manitate subvenit, in compassione ipiius hominis, superno desiderio ad coelestia currat, ita ut hae vir-
qua proximo suo secundum possibilitatem suam tules homini illi illicita desideria, quae quasi terra

parcere et misereri debet, agnoscitur et hajc bona ;

sunt, abstrahant. « Dixitque Deus Ecce dedi vobis :

cxempla Verbi Dei sunt, ut Psalmista David ait :

omnfim herbam afferenten semen super terram, et
« Ego dixi Dii estis, et filii Excelsi omnes {Psal.
:
universa ligna quae habent in semetipsis sementem
Lxxxi). » Hoc considerandum sic est Ego vobis :
generis sui, ut sint vobis in escain et cunctis ani-
hominibus dixi in hoc Dii estis, quod homo omni
:
manlihus terrae, omnique volucri coeli, et universis
creaturae dominatur, eam ad omnem necessitatem quae moventur in terra, et in quibus est anima vi-

suam sicut desiderat sibi subjiciens, quoniam que- vens, ut habeant ad vescendum. Et factum est ita
madmodum omnipotentem Deum in lide et timore {Gen. i). » Et nunc eliam in Spiritu sancto dicit :

et amore habet, sic creatura hominem velutDeum Ecce omnia germina virtutum, quaj supra dicta sunt,
per magisterium timoris inspicit et diligit, cum ab semen verbi mei afferentia super desideria carnis
ipso pascitur. Sed et filii qui in excelsis altus hominis istius, qui se ita constringit, et omnes for-
est, vos homines dicimini, quia per gratiam viven- tiores virtutes ad majora praecepta ascendentes po-
 953 LIBER DIVINOR. OPER. SIMPLICIS HOMJNIS. — PARS II, VISIO V. 954

sui, iit ia semetipsis recto desiderio boaum semeu A filiorumhomiaumhabet, et itaomae illud perfectum
generis sui in verbo meo habeutes, sint ei in cibum decus coelestium operum io Ecclesia coostitutum
refectioais animse; ita ut etiam omaes virtutes per est. « Complevitque Deus die seplimo opus suuoi
humilitatem Deo subjectae, et ia coelesti militia vo- quod fecerat, et requievit die septimo ab omni opere
laates, et quse homiaem a terreuis rebus ad coele- quod patrarat [ibid). » Completa est omois cousti-
stia removeat, et iu quibus viventes vires de plan- tutio haec in omnibus his; et hoc ita scilicet quod
tatioae Spiritus saacti sunt, cum eo ia anima ipsius ego io Filio meo die septimo, id est io plenitudioe
pascantur, et ipse etiam cum illis ia his omoibus totius boni, omaem
operationem meam sic deflnivi,
alatur. Et hsec omaia in homine illo ita fiunt, qui ut omnis ecclesiasticus populus videndo, audiendo,
sic iu Deu proticit : « Viditque Deus cuncta quse et per doctrinaoi scrutando, bene noverit quid sibi

fecerat, et uuac
eraat valde booa {ibid.).
» Videt et ia praeceptis meis faciendum sit. Et omnis consti-
Deus quod omoia quae Spiritus saactus tribuit, tutio mea ita festiva fuit, ut eam iu oullo alio oisi
valde booa suat, quia ia plenitudine omnium virtu- in Filio meo a me misso ostenderem, qui omoes
tum perfecta suot, cum prius unaquseque virtus ia ordiaatiooes meas per doctrioam suaoi, et per apo-
semetipsa taatum unum bonum esset, hic autem stolos suos cum maaifesto opere complevit, quas
B prophetae prius in umbratioae viderunt. Tuoc etiam
omoia pariter bona sunt, quia in homioe simul
appareodo impleta suot. i Et factum est vespere, et seplimusdies requiei mese in Ecelesia refulsit, ita
maue dies sextus {ibid.). » Et aunc a Deo io homiae ut postea io aperto opere oihil aliud nec io pra^dica-
lit, ut bonus fmis cum bono ioitio sextse virtutis, tioue, neccum signis miraculorum, oec cum visiooe
quae obedieotia est, taaquam dies sextus resplen- antiquorum saoctorum operarer, nisi ut in Filio
deat. meo opera vilse, et quamplurima secreta, tam fu-
De perfectione cccli el terrse, et omni ornatu eorum, tura quam prffiterita et prseseutia, maoifestarem
et complefione operum Dei, quae septimo diei ascri- et electosmeos tam beoigoe mooerem, ut locarna-
bitur, et de sanctificatione ejusdem diei, et de re- tionem ejusdem Filii mei, quai io primogermiae Ilo-
quie ipsius Dei quomodo ad litteram intelligenda
ruit, ioiitarentur. « Et benedixit diei septimo, et
sint.
sanctiflcavit illum {ibid.), » quia in ipso cessaverat
XLVII. « Igitur perfecti sunt coeli et terra, et
ab omni opere, quod creavit Deus ut faceret. Istum
omnis ornatus eorum {Gen. ii), » Hoc coosiderao-
septimumdiem iu salvatione animarum benedixi, et
dum sic est Superiora et ioferiora elemeota cum
omnibus sibi
., .
:

,. ...
ad acentibus vinbus tanta
.,
plenitudme
sanctificavi,
. •
dura
•
Filium
t-x i_
meum
j- •
iu utero
.-i-
Virginis
- ,. r . . .
. • , , r ™isi mcarnari. eum,Et benedixi ac sanctiucavi
et perfectione perfecta sunt, ut omoi peouna ablata, • •
^ j
•
. ^ j-
-i- x •

quia io isto die meo multum delector, scilicet in

io abuodantia convenientis utilitatis gaudeant.
illis qui quasi flores rosarum et liliorum jugo legis
« Complevitque Deus die septimo opus suum quod
emancipati, tantum me inspirante se constringere
fecerat,et requievit die septimo ab omoi opere
libere incipiuot, ut etiam locarnatio Filii mei, quam
quod patrarat {ibid.). Completio sex distioctionum
in prophetia antepromiseram,prfficepto legis obnoxia
prsefatorum operum dies septimus appellata est,
non est. Cessavique operari tali modo in Ecciesia,
cum Deus omniaquae creare prBeordioaverat ad per-
quai jam io opere saacto sicut nunc lucet, in plena
fectum duxit. Ac sic requievit die septimo operari
conslitutione perfecta est, meus, qui
quia Filius
cessans, quooiam omoe opus suum io formis suis
meum septimum opus est, ex utero Virginis per hu-
perfecerat. Et beoedixit diei septimo, et sanctifi-
manitatem procedens, omnia haec in Spiritu sancto
cavit illum, quia in ipso cessaverat ab omoi opere
mecum perfecit, secundum hoc quod in Evaugeiio
suo, quod creavit Deus ut facerot. Deus beoedixit
dicit : « Data est mihi omois potestas in ccelo et io
diei septimo cum laude, atque eum cum hoaorifi-
terra {Matth. xxviii). » Hoc considerandum sic est :

ceotia solemnitatis sauctificavit, quooiam omniscrea-

A Deo Patre data est mihi, qui Filius Virginis sura,
tura iu illo pieniter creata existit, quam Deus u
.^ n * • . j-. • •
f x
^ „ . , ,. ooiois potestas i
htereditario lure lo coelo
i
facerc, et
praeordioaverat fien, de qua alia geoita procedit.
in terra dijudicare qute facienda et dijudicanda
Uode et omnis angelica turba, oomiaque occiilta
sunt, non tamen ut voluntatem Patris mei trans-
mysteria Divinitatis, de perfectione operis Dei Deo
cendara, sed illam io omnibus inspiciam, quia ego
benedicebant, ipsumque laudabant, quia cum sep-
in Patre et ipse in me est. Et iterum alio modo:
tem donis Spiritus sancti omne opus suum perfece-
rat. Item alio modo? Item quomodo haec eadern juxta tropologiam in pro-
fectu et perfectione uniuscujusque fidelis consum-
Qualiter hxc secundum allegoriam per Incarnationem
mentur.
filii Dei et prsedicationem Evangelii et operatio-
nem sancti Spiritus compleantur in filiis Ecclesix, XLIX. « Igitur perfecti sunt coeli et terra, et om-
et subjectis ftdei Christianse. nis ornatus eorum [Gen. ii). » Hoc considerandum
XLVIII. « Igitur perfecti sunt coeli, et terra, et sic est : Illaj coelestes et terrena; virtutes et omnis
omnis ornatus eorum {Gen. ii). » Hoc consideran- ornatus eorum io justitia et veritate cum boois ope-
dum sic est : Perfecta sunt cuncta coelestia opera, ribus io homioe Deus perficiuntur. « Complevitque
quee in transitu terrenarum rerura ad ccelos tendunt, die opus sunm quod fecerat,' et requievit
sepiimo
cum terrenis rebus quas necessitas nascentium die septimo ab omni opere quod patrarat {ibid.) »
9oo S. niLDKliARDlS 956

Kt Deus per seplimum dieiu, qui Filius ejus esl, iu A Sciiicel ut iuteriorem beuedictionem, id est eum-
quo omiiis pleuitudo boui operis ortaest, iu homine dem Filium ejus, qui de. corde ipsius exivit, imite-
bonum opus cum omnibus perfectis virtutibus coni- tur, quatenus per exempla ejus, qui Deo Patri obe-
plet, ut faber pretiosos lapides operi suo qiiod fac- dieus factus est, ad vitum revertatur. In ipso quo-
turus est imponil, quiaomnia boua opera inhomine, que liomine })r;efata cwlestia o[)era sanciiticat, cum
qui per pratiam saucti Spiritus operalur, pleniter, or- illi secum gU)riam ct honorem concedit, ul pro.ximo
nautur. Tunc etiam Deus in Filio suo ab omni opere suo unum(iuodque debitum, cum voluerit dimittat.
requiescit,scilicetab opereillo in quo homo jam perlc- Atque ab liac Pater operum severitate jam cessat,
clusest, quiaipsejuxtaopera in Filio Dei, quiseptiinura qua ante Incarnationcin Filii sui nuUum ccelesto
opus erat, in utero.\lance Virf^inis operari coepit.) «lit regnuin iulrare permiilcbat; nunc autem iu eodem
benedixit diei septimo et sanctiticavit illum, quia in Filio suo iutroitum supernorum gaudioruin patefa-
ipso cessaverat ab omni opere quod creavit Deus cit, cura unuraqiiodque debitum liomini quod ex
ut faceret [ibid.). » Renedixit Deus septimum corde conlilelur, per euradein Filium suura reraittit.
diem in perfectione bouorum operum, lioc est homi- Ilaic ergo lidelis lideliter iiitelligat, uec in his lUum

nem, qui membrum Filii ejus estin ipso. (juomodo? qui verax est contemuat.

PARS TERTIA.
VISIO SEXTA.

Myslica visio de sedificio in vwdiim civifafis ostenso, B ferantes Quid est hoc quod fortis in viribus suis
:

de mnnte quoque ef speculo in illo resplcndenfe, de cecidif^ Et sic candida pars praifatai nubis clarior
nube superius candida, inferius nigra, et cseteris
effulsit quara prius fecisset, nec vento, qui tribus
ineadem visione apparentibus.
raodis vocura suarum praedicta; nubis nigredinem
1. Et iterum vidi quasi cujusdam magnai civitatis
dejecerat, uUus amodo resistere potuit. Ileruraque
iustrumentum quadralum, velut quodam splendore
audivi vocera de coelo dicentem :

et quibusdam lenebris quasi muro hinc et hinc cir-

De prscscienfia prxdestinafione et ordinatione Dei
ef
cumdalum, ac etiam quemadmodum quibusdam ab ieterno ornnia prsenoscentis, ct in tempore cun-
montibus et imaginibus exornatum. Vidi quoque in cfa creantis, et opera rafionalis creaturx districlo
medio orientalis plagse ejus, quasi montern magnum judicio examinantis.

et excelsum, duri aibique lapidis, sicut ejus, de quo 11. Deus in praescientia siia omnia novit, quo-
ignis ejicitur, formam habentem, in cujus suraini- niam antequam crealurai in formis suis liereut, eas
tate velut speculura tantaj claritatis et puritatis re- praescivit nec quidqiiam euiii latuit, (luod a princi-
splenduit, ut etiam splendorem solis excellere vide- pio mundi usque ad finem ejus procedit. Quod et
retur, in quo etiam velut columba expansis alis ap- praisens visio declarat. Vides cnira quasi cujus-
paruit, quasi ad volaudura prirpKrata. Idcm quoque C dam magnai civitatis instrumentum quadratura,
speculum quampiurima occulta miracuia in se lia- quod dcsignat divinaj prjcdestiiiationis opus .stabile
bens, quemdam splendorem raagu<B kititudinis et et firinum, velut quodani splendure et quibusdam
altitudinis de se emittebat, in quo multa mysteria tenebris, quasi muro hinc et hinc circumdatum,
et plurima? formae diversarum imaginum appare- quia fideles ad gloriam, intideles autem ad pcenas
bant. Nam in eodem splendore ad auslralem pla- justo judicio ab invicem separati de{)utantur, ac
gam, quemadmodum nubes superius candida, subte- etiam quemadmodnm quibusdam montibus et iraa-
rius aulem nigra apparebat, supra quam velut plu- ginibus exornatura, id est magnis prodigiis miracu-
rima multitudo angelorum fulgebat, quorum quidam lorum et virtutum munitum et exaltalura, quoniam
ignei, quidam clari, quidara ut stellai videbantur, Deus orania opera sua vera et justa faciens, ea
qui et omnes a quodam vento ut ardentes lampades tanta fortitudine corroboravit, ut nullo impulsu
volante movebantur, qui jetiam plenus vocum erat, iliius defectus exterminari possint. Quod autem
quffi ut sonus maris sonabant. Et ventus idem voces velut in medio orientalis plagai vides quasi mon-
suas in zelo suo extendebat, atque per ipsum in tem magnum et excelsum duri albique lapidis, sic-
praefatam nigredinem prfedictse nubis ignem mi- ut ejus de quo ignis ejicitur, formam liabentem,
sine flamma exarsit;