Professional Documents
Culture Documents
3 Случајни променливи - крајно2
3 Случајни променливи - крајно2
а) aко е дискретно множество (конечно множество или некоја низа од броеви, т.е.
∑ ∑
б) aко не е дискретно множество туку е интервал или целото множество од реални броеви,
(т.e. или ( )), и важи
∫ ( )
( ) ( )
( ) ( ) ∫ ( )
( ) ( ) ∑
или соодветно
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( ) ( ) ∑
( ) ( ) ∫ ( )
( ) ∑( ( )) ∑ ( ( ))
односно
( ) ∑( ( )) ∑ ( ( ))
( ) ∫( ( )) ( ) ∫ ( ) ( ( ))
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( ) { }
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Решение
( )
( )
( )
( )
( )
( )
8. Бројот на коли кои минуваат покрај една продавница во периодот од 15:00 до 15:01 е ,
. За оваа случајна променлива е даден законот за распределба на
веројатност
( )
( )
даден со
Пресметај ги:
а) ( ); б) ( ); в) ( );
г) Пресметај ја веројатноста покраj продавницата да помине барем една кола.
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
9. Во еден сад има 6 бели и 4 црни топчиња. Одеднаш се извлекуваат четири топчиња од
садот и се забележува бројот на белите топчиња меѓу извлечените. Да се опише случајната
променлива
Решение
( ) ( )
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
( ) ( )
( )
( )
0 1 2 3 4
( )
- за ,
( ) ( )
- за ,
( ) ( ) ( )
- за ,
( ) ( ) ( ) ( )
- за 2 ,
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
- за ,
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
- за ,
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
Значи,
( )
( )
{
Да се определи законот на распределба на веројатности на оваа случајна променлива?
Решение
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
11. Познато е дека веројатноста да се роди машко дете е 0,51. Да се најде законот за
распределба на веројатностите и функцијата на распределба на веројатностите на
случајната променлива
Решение
Бројот на машки деца во семејство со 5 деца може да биде со следниве веројатности:
( ) ( ) { }
( )
( )
( )
( )
( )
( )
- за ,
( ) ( )
- за ,
( ) ( ) ( )
- за ,
( ) ( ) ( ) ( )
- за 2 ,
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
- за ,
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
- за ,
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
- за ,
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
Значи,
( )
Забелешка. Доколку случајната променлива прима биномни веројатности (како во оваа задача),
велиме дека има биномна распределба (распоред). Кај биномните распределби има два
параметри – бројот на повторувања на експериментот , и веројатноста за успех . Се вели дека
е од тип ( ). Случајната променлива која е од тип ( ) има математичкото очекување
( ) , и дисперзија ( ) .
12. За на испит професор има спремено 30 различни прашања. Секој студент кога ќе влезе
извлекува 3 прашања без да гледа кои се прашањата. Еден студент научил 25 прашања.
Најди го законот на распределба на веројатностите на случајната променлива
број на извлечени прашања на кои студентот го знае одговорот.
Потоа пресметај го математичкото очекување и дисперзијата. Нацртај хистограм и полигон
за распределба на фреквенциите.
Решение
{ }
( )( )
( )
( )
0 1 2 3
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
ОСНОВНИ СВОЈСТВА
∫ ( )
Функција на распределба:
( ) ( ) ∫ ( )
( ) ( ) ( ) ∫ ( )
Математичко очекување:
( ) ( ) ∫ ( )
Дисперзија:
( ) ([ ( )] ) ( ) [ ( )] ∫ ( ) [ ( )]
( ) ∫[ ( )] ( )
Средно-квадратно отстапување:
( ) √ ( )
Моменти:
( ) ([ ( )] ) ∫[ ( )] ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Oчигледно е дека
( ) ( )
∫ ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Нормална распределба,
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Ексцес (Kurtosis):
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
∫ ( )
Јасно е дека .
∫ ( )
центили (перцентили), :
∫ ( )
итн.
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
{
каде е некоја константа.
а) Пресметајте ја вредноста на и нацртајте го графикот на ( ).
б) Најдете ја функцијата на распределба на функцијата ( ).
в) Да се пресмета математичкото очекување и дисперзијата на случајната
променлива .
Решение
∫ ( )
∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( )
∫ ∫ ∫ ∫ |
( ) ( ) ( )
oд каде се добива дека и
( )
{
Графикот на ( ) е прикажан на сликата.
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
б)
( ) ( ) ∫ ( )
( ) ∫ ( ) ∫
2)
( ) ∫ ( ) ∫ ∫ ∫ |
( ) ( ) ( )
3)
( ) ∫ ( ) ∫ ∫ ∫ ∫
| ( ) ( )
Значи,
( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( )
∫ ∫ ∫ ∫ |
( )
( ) ( ) [ ( )] ∫ ( ) [ ( )] ∫ ( ) ( ) =
∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ( )
∫ ∫ ∫ ( )
∫ ( ) | ( )
( )
( ) ( ) ( ) ( )
( )
( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Решение
а) Бидејќи ( ) е линеарна за , тоа значи дека ( ) . Притоа е
исполнето ( ) и ( ) . Се добива системот
{ { { {
( )
( ) ( )
( ) {
б) ( ) ( ) ( )
Потоа се разгледуваат соодветните случаи и потслучаи.
( ) ( ) ( )
( ) {
( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( )
∫ ∫ ∫ ∫ |
( )( )
( )
( ) ( )
( )
( ) ( ) [ ( )] ∫ ( ) [ ( )] ∫ ( ) ( )
( )
∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
∫ ∫ ∫
∫ |
( )
( )
( )( )
( )
( )
( )
( )
∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( )
∫ ∫ ∫ ∫ ∫
| | |
[ ] [ ]
( )
( )
{ [ ]
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( ) ∫ ( )
- за ,
( ) ( ) ∫ ( ) ∫
- за ,
( ) ∫ ( ) ∫ ∫ ( )
- за 2 ,
( ) ∫ ( ) ∫ ∫ ∫ ( ) ( )
- за ,
( ) ∫ ( ) ∫ ∫ ∫ ∫
( ) ( )
за ,
( ) ∫ ( ) ∫ ∫ ∫ ∫ ∫
( ) ( )
Значи,
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
4. Дадена е функцијата
( ) {
∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( )
∫ ∫ ∫ | ( )
Заклучуваме дека постои случајна променлива која има густина на веројатност ( ). Таа
има график претставен на подолната слика.
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
а)
( ) ∫ ( ) ∫
б)
( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ∫ |
( ) ( )
в)
( ) ∫ ( ) ∫ | ( )
г)
( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ( ) ∫ ∫ |
( ) ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Густина на веројатност:
( ) [ ]
{
[ ]
Функција на распределба:
( )
( ) { [ ]
( )
( ) ( ) ( )
Математичко очекување:
( )
Дисперзија:
( )
( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
1. Во туби на кои има ознака дека содржат по 2 l е спакуван препарат. Препаратoт во тубите
се става автоматизирано - со робот. Количеството на препарат во една туба е рамномерна
случајна променлива која прима вредности од 190 cl до 210 cl.
Напиши ја равенката на функцијата за густина на веројатноста. Потоа да се пресметаат:
а) Веројатноста во произволно избрана туба да има точно 20 dl препарат.
б) Веројатноста во произволно избрана туба да има помалку од 205 cl препарат.
в) Веројатноста произволно избрано шише да има повеќе од 20 dl и помалку од 2050
ml препарат.
г) Дадените информации да се скицираат (приближно) на дијаграм.
д) Определи медијана, математичко очекување и дисперзија за случајната
променлива.
Решение
Сите вредности кои се разгледуваат најпрво се префрлаат во cl.
[ ]
( ) {
[ ]
д)
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
( )
( )
( ) √
Забелешка. Заради причини како во претходно наведениот пример - за мерката на
распрснатост да има иста мерна единица како и онаа величина која што ја набљудуваме,
наместо дисперзија се користи стандардната девијација.
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
√
(понекогаш се среќава и како стандардизирана, нормирана, нормализирана распределба).
Очигледно е дека кај неа
Гледаме дека ако стандардната девијација (или дисперзијата ( ))се намалува, кривата
се оддалечува од оската и се стеснува. Колку пак дисперзијата е поголема, толку е
кривата пораширена по оската и посплесната – со врв кој се наоѓа пониско.
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
( ) ( ) ∫
√
( ) има вредности кои се тешки за пресметување па затоа се користи друг начин за
заобиколување на тој проблем со помош на стандардната нормална распределба.
Со смената:
( ) ∫
√
чии вредности можат да се прочитаат во табела или да се пресметаат на дигитрон или
компјутер.
Очигледно е дека функцијата
( )
√
е парна и нејзиниот график е симетричен во однос на оската. Оттука следи дека
( ) ∫
√
Исто така се забележува дека
( ) ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
На некои места е даден само левиот или само десниот дел од табелата (на пример,
http://fr.wikipedia.org/wiki/Loi_normale), а на некои други е дадена функцијата
( ) ∫
√
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
1. Да се пресметаат веројатностите:
а) ( )
б) ( )
в) ( )
г) ( )
д) ( )
ѓ) ( )
Решение
а)
( ) ( ) ∫
√
б)
( ) ( )
в)
( ) ∫ ∫ ∫
√ √ √
( ) ( ) ( ) ( )
д)
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Решение.
а) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
( )
И од таблицата се гледа дека .
в) ( )
( ) ( ) ( )
Од таблицата се гледа дека .
г) ( )
( ) ( )
д) ( )
( ) (| | ) ( )
ѓ) ( ) ,
е) ( )
ж) ( )
з) ( )
Решение
а) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
б) ( ) ( ) ( ) ( )
в)
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
г) ( ) ( ) ( ) ( )
д) ( ) ( ) ( ) ( )
5. Средната возраст за лице да стапи во брак за прв пат е 26 години. Возраста за стапување
во брак е нормално распределена со стандардна девијација 4 години.
а) Колкава е веројатноста некоја личност да стапи во брак, за прв пат, на возраст
помала од 23 години?
б) Колкава е веројатноста некоја личност да стапи во брак, за прв пат, во нејзините
дваесетти години?
в) Пред која возраст стапуваат во брак, за прв пат 90% од луѓето?
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/De_moivre-laplace.gif)
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
( ) ∫ ∫ ( ) ( )
√ √
Слично, за збирната (кумулативната) веројатност да прими одреден број на вредности, помеѓу два
фиксни броја и , се добива
( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( )
∫ ∫ ( ) ( )
√ √
Решение.
√ ( ) √ ( ) √ √
а)
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
(Точната вредност е
( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
б)
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
в)
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
г)
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
д)
( ) ( ) [ ( ) ( )]
( )
√ ( ) √ ( ) √
а) 5,6
б)
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( ) ( ) ( ) ( ) ( )
(Точната вредност е
( )
Грешката е 0,32%.)
в)
( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Ако , тогаш
( ) ∫ ∫ ( ) |
( ) ∫
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
Решение
( )
б) Веројатноста времето за полнење на контејнерот да е помеѓу 10 и 20 минути е
( ) ∫
( ) ∫
2. Според едно испитување 69,5% од претплатниците имаат персонален компјутер. Оние што
имаат компјутер, во просек неделно минуваат по 7,6 часа користејќи го компјутерот.
Бројот на часови поминати над компјутер е експоненцијално распоредена променлива.
Колкава е веројатноста случајно избран претплатник на списанието да користи компјутер:
а) не повеќе од три часа неделно?
б) повеќе од десет часа неделно?
в) помеѓу 3 и 10 часа?
Решение
Ги разгледуваме настаните:
Притоа,
( ) ( | )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( ) ( | ) ( ) ( ) ( )
Бараната веројатност е
( ̅) ( ) ( )
б) Веројатноста корисник кој има компјутер да минува повеќе од 10 часа неделно во негово
користење е спротивен настан од
(̅̅̅̅̅ ) (̅̅̅̅̅| ) ( ) [ ( | )] ( )
( [ ])
в)
( ) ( ) [ ( | ) ( | )] ( )
( ) ( )
Петар Соколоски
Случајни променливи и распределби
( )
Од друга страна, просечното време меѓу две плаќања е
Експоненцијалната распределба која го опишува времето меѓу две доаѓања има густина
( )
Петар Соколоски