OPERUJ W PERU

Numer 6 (17) Cay blog w jednym miejscu Czerwiec 2011

Ruszyli gnani pasj. Czy mona pomc im wrci do domu?

Darmowy ebook autora bloga Operuj w Peru www.operujewperu.bloog.pl

Tytu: Operuj w Peru. Wieci z kraju Inkw Teksty: Piotr Maciej Maachowski Zdjcia: El Directorio turstico y de negocios de Miraflores, Katarzyna Oszkinis-Golec, Livinginperu.com Perufail.com, Piotr Maciej Maachowski, Tierralatina.pl, Wikimedia Czerwiec 2011

Wszystkie artykuy z tego ebooka dostpne s na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 2.5 Polska. Kontakt z autorem: malachowski@hotmail.com

Najwaniejsze wybory ludzi. Ale nie czowieka

Przez najbliszych pi lat po marmurach paacu prezydenckiego w Limie stpa bdzie byy wojskowy, a nie czarodziej. Nie mam zatem pojcia, jak zamieni w fakty obiecane gruszki na wierzbie. Nard peruwiaski zdecydowa.

Drug tur wyborw prezydenckich wygra Ollanta 49-letni byy onierz Pokona

Humala.

minimalnie Keiko Fujimori, 36letni crk byego dyktatora. Kampania wyborcza tych dwch kandydatw miaa silne akcenty polityki prorodzinnej i wiziennictwa. Bez wzgldu na to, kto wygraby, przypuszczano, e po wyborach cel za kratkami opuci bliska zwycizcy osoba. W wizieniu siedzi mianowicie ojciec Keiko i brat Ollanty. Pado na braciszka. Mona to nazwa dowolnie, take skandalem, ale nie ulega wtpliwoci, e prezydent elekt skorzysta z prawa aski i wypuci go na wolno. Zreszt byoby dziwne, gdyby tego nie zrobi. Kady na jego miejscu postpiby przecie tak samo. Zwolni czonka

rodziny z wizienia. A sprawiedliwo? C w rne rzeczy mona na tym wiecie wierzy. Ale na pewno nie w to, e jest on sprawiedliwy.

Ollanta uwolni zatem brata, pewnie w wietle kamer i przy gromkich oklaskach swoich zwolennikw. Z prawdziwymi problemami moe mu jednak nie pj ju tak atwo. Peru ma teraz dwa najwiksze problemy. Postpujc bied oraz rozjedanie si interesw stolicy i prowincji. Dla tego, kto w Peru by i wie ile kosztuje taka przyjemno, moe wydawa si zastanawiajce, e w kraju, w ktrym turysta wydaje krocie, ronie ubstwo i kwitnie ekstremalna bieda. Doszo do tego, e zdjcia godnych dzieci z Etiopii mona spokojnie zastpi fotkami maych potomkw Inkw. Jak do tego doszo? Gdzie s miliony dostarczane do Peru przez turystyk? Ba, eby tylko przez ni. Gdzie s pienidze z surowcw naturalnych, na ktrych yje Peru? Nadal s w Peru. Nigdzie si nie wybray i nie zamierzaj wybiera. Trafiaj tylko do kieszeni wskiej grupy ludzi, ktrzy z Inkami maj tyle wsplnego, ile ja z rodakiem, ktry przebudowa nie tylko Paac Prezydencki, ale take pokan cz Plaza Mayor z katedr wcznie. Ollanta zapowiada, e pogoni t

oligarchi w skarpetkach, co niektrzy wzili na serio i ju zaczli si pakowa, by zdy dorzuci do walizki nieco wicej rzeczy. To oczywicie polityczne rytuay. Nic wicej. Daj nowemu prezydentowi trzy miesice. Trzy miesice na to, by zrozumia, e bieda jest w Peru potrzebna. Choby po to, by atwiej byo ludmi manipulowa. Ale nie tylko. Bieda jest potrzebna rwnie po to, by uzasadni istnienie politykw. - Im wiksze ubstwo ludu, tym klasa polityczna ronie w si chciaoby si powiedzie. I jakkolwiek to zabrzmi, w Peru wydaje si logiczne.

Innymi sowy nowy prezydent nie zrobi nic wicej, na co pozwol mu ci, dziki ktrym stan do wyborw. Tak to dziaa. Nie mona dziaa przeciwko monowadcom. Ludowi natomiast pozostan tylko domysy. Na pytanie skd Ollanta mia pienidze na kampani, Peruwiaczycy odpowiadaj, e od Hugo Chaveza, prezydenta Wenezueli. Skd miaa je Keiko? Od nas dodaj. Wczeniej ukrad je nam jej ojciec. Bieda w Peru zatem zostanie. Co

najwyej ubierze si j w adne sowa i zamiary. Podobny los spotka zapewne problem numer dwa. Separowanie si Limy od pozostaej czci kraju. Stolica to raj. Takie przynajmniej mona odnie wraenie po tym, co opowiada telewizja. Wielu to yka. I po przyjedzie do Limy zostaje mieszkacami dzielnic ndzy. Stamtd nie ma ju jak wrci do domu swych przodkw na wie. W Limie mieszka prawie jedna trzecia z trzydziestu milionw Peruwiaczykw. Keiko w niej wygraa, ale to okazao si za mao. Po raz pierwszy w historii kandydat, ktry zwyciy w stolicy, przegra wybory. Gos prowincji okaza si silniejszy. I Ollanta na tym skorzysta. Jakie bdzie Peru pod jego rzdami? Nadal pikne. Pikno tego kraju jest zbyt wielkie, by moga je zniszczy demokracja. Co najwyej trzeba bdzie pojecha nieco dalej za miasto. Tam, gdzie o wyborach nie decyduje czowiek.

Marzenia, ktre przypyny z wod

Do domu Julii najwyej pooonej chatki w slumsach na wzgrzu Arenal Alto w Limie nie dociera nic oprcz soca i mgy. Ale staa si rzecz niemoliwa. Kobieta i jej dzieci maj wod, cho nikt nie kiwn w tej sprawie nawet palcem. Cuda nie dziej si tak, jak czowiek to sobie wyobraa. Dziej si tak, e trudno to sobie wyobrazi. Zgodnie z t definicj wyobraaem sobie, e w domu Julii i jej rodziny pewnego dnia, oprcz ndzy, pojawi si kran, a w nim woda. Nic z tych rzeczy. A takie cuda w slumsach si nie zdarzaj. Woda w slumsach nie bierze si z kranu, tylko ze zbiegu okolicznoci. W przypadku Julii wyglda on tak: W rodku slumsw stoi wielki zbiornik na wod, ktry napenia gmina. Kto ma pienidze, moe si do niego podczy. Po spenieniu formalnoci, nad czym czuwa komitet slumsowy. Formalnoci polegaj na wykupieniu prawa uytkowania wody, a nastpnie zakopaniu w ziemi rury skierowanej w stron domu. To wydaje si oczywiste. Ale komplikuje si, gdy wemiemy pod uwag uksztatowanie terenu. Arenal Alto to gra. Stroma to mao powiedziane. adne naturalne cinienie nie jest w stanie wypchn wody a tak wysoko. Do tego trzeba wa i pompy. Wielu mieszkacw slumsw na Arenal Alto to szczciarze, bo yj na paskim. Dlatego wod maj na wycignicie rki. Julia szczcia nie ma. yje niemal na samym szczycie. Prowadz do niej schody, po ktrych wdrwka zawsze koczy si zadyszk.

Skoro czowiekowi trudno tam si dosta, to co tu mwi o wodzie, ktra ng przecie nie ma. Zatem pompa i w. A wczeniej wykupienie prawa uytkowania wody. Niby proste, ale zwaywszy na fakt, e Julii i jej rodzinie brakuje na jedzenie, sytuacja przypomina prb wejcia na Mount Everest w sandaach i krtkich spodenkach. Sowem kiszka. Rzecz niemoliwa do zrealizowania. Ale niemoliwe nie istnieje. Julia ma wod. Pynie do niej wem

podczonym do rury u stp schodw. Pynie, bo w gr pcha j pompa. W koczy si w plastykowej beczce przy drzwiach domu. Z niej, jak ze studni, kobieta czerpie wod na swoje potrzeby. Ten, kto kpie si pod prysznicem i myje twarz wod pync z kranu, ma prawo uzna, e to nic wielkiego. Ale dla Julii wiat zmieni si o 180 stopni. Nie musi ju schodzi na d i dwiga na gr piciolitrowe kanisterki. - To byo cierpienie mwi Julia. Teraz jest inaczej. Woda w beczce Julii nie zamienia si w wino, ale zaczem od cudu. Nie wiem, czy on si wydarzy. Jednak gdy patrz na to wszystko z boku nie wydaje mi si, aby to, co si stao, byo normalne. Po pierwsze: Julia nie miaa pienidzy na wod i nie prosia o nie. Po drugie: ja nie miaem pienidzy, by jej pomc. I take nie prosiem o nie. Po trzecie: dostaem pienidze na wod dla niej od Peruwiaczykw. To jeden z najbardziej dziwnych momentw, bo w Peru to Gringo daje pienidze Peruwiaczykom. Nigdy na odwrt.

Po czwarte: nie stawiem si ani razu przed komitetem slumsowym, bo gdybym si stawi, ten od razu zapiewaby duo wysz cen za wod dla Julii. Z powodu mojego koloru skry. Wysaem wic koleg Peruwiaczyka. Poszed raz, a pniej nie mia czasu sprawy pilotowa, co w Peru przypomina podcinanie sobie y. Tutaj we wszystkim, o ile chce si, aby zakoczyo si szczliwie, trzeba dzwoni, naciska,

nachodzi, uprzykrza si. Willy upierdliwy nie by. Inaczej mwic zawali. Ale, jak si okazao, nie do koca. I po pite wreszcie: z wa i pompy Julii mog przy okazji korzysta cztery inne rodziny. S akurat po drodze do jej domu. Jakkolwiek to zabrzmi, trzeba wyrazi si jasno. Dziki temu, e nikt w tej sprawie nie kiwn palcem, pi rodzin ze slumsw ma co, o czym mogo tylko marzy. Wod. I to ju nie jest cud, tylko fakt. A mianowicie ten, e woda nie tylko gasi pragnienie, ale take oczyszcza. Zwaszcza to, co czowiek potrafi sobie zagmatwa.

Guchoniemy Tarzan wszed na drzewo mdroci

Dopiero teraz, po prawie czterech miesicach, dyrektorka szkoy w Limie, do ktrej chodzi guchoniemy Brayan, dowiedziaa si, e wczeniej chopak nie pobiera adnych nauk. Musiaem jej w kocu powiedzie prawd. Dyrektor bya przekonana, e Brayan co tam ze szkoy lizn, tylko przesta si uczy, bo mamie zabrako pienidzy na dalsz edukacj syna. Nie wyprowadzaem jej z bdu. A nawet utwierdzaem j w nim. W przeciwnym razie szkoa nie przyjaby Brayana w swoje szeregi. To placwka owiatowa, a nie eksperymentalna. Jak

najbardziej dostpna jest dla dzieci niesyszcych, ale stroni od dzieci niesyszcych, ktre nie potrafi zachowa si wedug oglnie przyjtych norm spoecznych. W marcu, gdy Brayan zaczyna edukacj, nie spenia ich. On w ogle niczego nie spenia. Tylko robi to, co chcia. Na przykad zaatwia si na rodku klasy na oczach koleanek i kolegw. Czasem w yciu nic nie jest biae, ani czarne. Tak byo wtedy. Nie okamaem dyrektorki. Nie powiedziaem te prawdy. Ale opacio si. Bo teraz prawda jest jedna. Brayan zostanie w szkole. Sta si jej czci i nikt nie wyobraa sobie, by mogo go w niej zabrakn. Dyrektor szkoy mwi, e w porwnaniu z szeciolatkami prawie dziesicioletni Brayan prezentuje niszy poziom wyedukowania. Nie wiem, nie znam si na tym. Ja tylko robi swoje. Widz w nim mdrego czowieka. Nie dlatego, e zacz ju samodzielnie pisa i w jzyku migowym skada wyrazy w zdania. Widz w nim yciowego mdral, bo przy okazji nie straci nic ze swojej radoci ycia. Na dodatek uywa swego wzroku, cho nie wszystko da si zobaczy i

swojego suchu, cho guchy jest jak pie, by trwa w tym, co dzieje si poza nami. W tym wszystkim, co sprzyja czowiekowi, gdy w swoje agle zapie wiatr wolnoci. Brayan to ma. Kady to ma, ale on z tego korzysta. Jest wolnym czowiekiem. Mgby dalej w swoich slumsach chodzi z psami na czworakach i kra rowery. Ale woli i do szkoy i odrabia lekcje. Ta wolno przyciga znaki, ktre cho krtkowidz i otpiay w suchaniu widz i sysz. Zabraem Brayana na wycieczk do centrum Limy. Mia to by prezent za postpy w nauce. Ale nic z tego nie wyszo, bo miejsce, ktre chciaem mu pokaza, byo zamknite. Tak bywa, gdy ufa si za bardzo swojej pamici. Zamiast zadzwoni. Wracaem rozczarowany. Brayan nie. Dla niego sama ta wyprawa bya nagrod i wielkim przeyciem. Reagowa na przemian stoickim spokojem i hiper

nadaktywnoci. Wkurzy mnie troch t hutawk emocji. Oczywicie tylko na chwil, bo zaraz zaartowaem w duchu: - Jak bdziesz taki jak dzi, zostawi ci. Odpowiedzia. Cho ani ja, ani on nie otworzylimy przecie ust. Odpowiedzia tak, jakby czyta w moich mylach. Odpowied Brayana

znalazem na zdjciu, ktre zrobiem wracalimy mu, do domu. gdy Z

tysicy sw pokrywajcych szyldy i reklamy wielomilionowej Limy na szybie autobusu odbio si jedno. Tylko jedno sowo. I on. Guchoniemy czowiek, ktry syszy i mwi.

Przychodzi lama do apteki

Najpierw konkurs, teraz aukcja. Talent tego wymaga

Dwie dziewczynki ze slumsw w Limie zdobyy nagrody specjalne w midzynarodowym konkursie plastycznym w arach. Przyjy to ze spokojem. Jak na artystki przystao. Peruwiaskie eliminacje do polskiego konkursu odbyy si w kwietniu na Przystanku Celestino. To kawaek piaszczystej drogi w dzielnicy Villa Maria del Triunfo na wzgrzu Arenal Alto, ktre cae pokryte jest slumsami. To o nie chodzio. A dokadnie o picioletnie i szecioletnie dzieci. To, e mieszkaj w slumsach, wcale nie znaczy, e nie maj prawa bra udziau w midzynarodowych konkursach. Organizatorem konkursu w arach byo miejscowe Miejskie Przedszkole nr 1. Jury miao nie lada problem. Na konkurs wpyno 57 prac z 24 placwek

przedszkolnych w Polsce i Niemczech oraz z Przystanku Celestino. Po dugich obradach przewodniczcemu Rady Artystycznej Jerzemu Litewce, dyrektor arskiego przedszkola Ewie Tabaczyskiej oraz koordynatorkom konkursu Katarzynie Oszkinis-Golec, Halinie Siwik i Monice Siwej udao si jednak wyoni laureatw. Zazwyczaj czuj w kociach zbliajce si zaamanie pogody, ale od teraz mog o sobie powiedzie, e potrafi przewidywa rwnie soneczne chwile. Wiedziaem, e tak bdzie. Byem pewny, e dzieciaki z Limy co w tym konkursie ugraj. I nie pomyliem si.Dwie szecioletnie dziewczynki - Dayana Leon Civera oraz Ely Cuquira Silva - zostay wyrnione nagrodami specjalnymi. - Peruwiaskie dzieci dostan inne nagrody ni pozostae dzieci - informuje Katarzyna Oszkinis-Golec. Bd troch wiksze objtociowo. Przelemy je poczt.

Bardzo mnie to cieszy. Powiedziaem o wszystkim Ely. To prawdziwa artystka. Umiechna si. Ale nie od razu daa po sobie pozna emocje. Trzeba je byo z niej wycign. - Suchaj, jeste teraz sawn osob zagadaem, gdy siedzielimy obok siebie na awce w parku wpatrujc si kady w swoje stopy. Mog zrobi z tob zdjcie? Odpowiedziaa cisza. - Dam ci za to jednego sola zaartowaem. - Sto powiedziaa dziewczynka. I byo to bardzo powane wyznanie. - Sto? Czego sto nie zaapaem o co chodzi. - Jak chcesz ze mn zdjcie, musisz zapaci sto soli odpowiedziaa Ely. A ja w jednej chwili urodzi zrozumiaem, si z jak to dobrze wasnej

poczuciem

wartoci. Ely nie musi si tego uczy. Ona to ma. Oby nie rozmienia tego na drobne. Sowo si jednak rzeko. Dodatkowa premia Ely i Dayanie nale si.

Oczywicie nie dostan gotwki, bo dawanie ludziom w slumsach pienidzy do rki to podcinanie gazi, na ktrej si siedzi. Dziewczynki dostan moliwoci. Po to, by mogy dalej rozwija swj talent. Prace Dayany i Ely wystawiam na aukcj. Tutaj, na tym blogu. Cay dochd z niej przeznacz na zakup farbek i kredek dla dziewczynek. Zwycizca aukcji (lub zwycizcy, bo rysunki s dwa) otrzyma je drog pocztow. Nie bdzie to trwao dugo, bo oba s w Polsce.

Prosz zatem licytowa w komentarzach pod tekstem. Cena wywoawcza kadego rysunku to jeden zoty. Kto da wicej? Rysunek Ely Rysunek Dayany

Autobusem ladami wietlistego Szlaku

Gdyby niektre drogi przenie z Peru do Polski, skoczyoby si kar wizienia. I to potrjn. Dla budowniczych, ktrzy wytyczaj szlaki w miejscach, gdzie nie jest to moliwe. Dla urzdnikw, ktrzy dopuszczaj je do uytku. A take dla pasaerw, ktrzy wystawiaj swoje skonnoci samobjcze na widok publiczny. Oglnie chodzioby wic o wyroki skazujce za naraanie ycia ludzkiego i zakcanie porzdku. Nie da si jednak odnie tego tak bezporednio do Peru, bo w kraju Inkw hasa te oznaczaj zupenie co innego. W kwestii drg jedynymi osobami nie podlegajcymi karze byliby kierowcy. Bohaterw si nagradza, a nie wsadza do paki. Celowo pomijam mechanikw. W Peru, zwaszcza w Andach, to osoby wite. Robi co z niczego. Na dodatek to co jedzi. Jedn z tras, ktra z wyej wymienionych powodw nie przyjaby si w Polsce, jest droga z Andahuaylas do Ayacucho. Trudne sowa. atwiej zapamita dwie pocztkowe litery - AA, co z kolei le si kojarzy. Dodajmy wic jeszcze jedno sowo: Abancay. To miasto, z ktrego mona zacz ca wypraw. Podsumujmy zatem. Mamy trzy trudne do zapamitania nazwy miast zaczynajce si na liter A. Tworz skrt AAA. Co on oznacza? Aaa to ta droga, ktr nie powinno si jedzi. Nie chodzi o to, e mona z niej spa, bo to nie wchodzi w gr. Chyba e padnie na amatorw, a nie zawodowcw, ktrymi s kierowcy w Andach. Poza tym podr po piasku i kamieniach wydartych grom moe by wielce pouczajcym wydarzeniem. Na przykad zwizanym z optymizmem. To, e poowa tylnej opony pojazdu wisi nad

przepaci, wcale nie musi by powodem do pesymizmu. Bo przecie pozostae trzy koa trzymaj si drogi. Caodniowa lub caonocna wycieczka drog AAA jest niebezpieczna z zupenie innego powodu. Nazywa si on terroryci. Jeszcze dwadziecia lat temu rejony miast Ayacucho, Andahuaylas i Abancay byy terenami wietlistego najwikszej Szlaku. To aktywnoci organizacja

terrorystyczna, ktra zanim wadze pastwa ockny si dobrowolnie bd zbrojnie zaja niemal cae rodkowe Peru i obrzea stolicy. Czasy zmieniy si. Co prawda dzi w Peru nadal nie jest tak bezpieczne, jak by si tego chciao, ale nie ma to nic wsplnego z niedobitkami terrorystw. To dziwni ludzie. Mogliby wykorzysta wspczesne moliwoci i poinformowa o swoich racjach wiat. Na przykad porywajc ludzi i puszczajc na Youtubie filmiki z takich wydarze. Ale nie. Tylko zabijaj od czasu do czasu mundurowych i okradaj pasaerw autobusw. Zwaszcza na trasie AAA. Mwic wprost: to ju nie terroryci, tylko zwykli bandyci. Nie napadaj na kady autobus, wic nie ma powodw do paniki. Ale nie mona sprawy lekceway. Jeli komu przyjdzie do gowy podrowa tras z trzema literami A, dobrze, aby wczeniej jej uy. Gowy, nie trasy. Gowa podpowiada, e jeli bandyta napada na autobus, to raczej nie wybrzydza, tylko bierze wszystko, co mu wpadnie w oko. Masz fajny aparat fotograficzny? Ukryj go gboko pod siedzeniem i nie wycigaj do koca podry, a zdjcia rb zwykym automatem.

Masz pienidze? Schowaj je pod stop. Midzy skarpetk a wkadk w bucie. Ale, na lito bosk, nie wszystkie! To, e terrorysta w Peru nie potrafi zrobi uytku z Internetu, nie oznacza wcale, e jest idiot. Do buta w wikszo

pienidzy, a pozosta, niewielk cz, na przykad kilkadziesit soli, trzymaj w kieszeni na potrzeby pozostaoci

wietlistego Szlaku. Gdy w autobusie pojawi si jego przedstawiciel, znaczy si Pan Bandyta, oddaj mu wszystkie drobne wraz z idioten kamer. Nie dyskutuj. Nie umiechaj si te gupio, bo jeszcze gotw zrobi rewizj osobist, a wtedy szydo, czyli dulary, wyjd ze skarpetek. Idealnie jest mie kart do bankomatu. Ale przeterminowan. Tak, co wyciga z maszyny nie pienidze, tylko wspomnienie po nich. Ewentualnie kart wan, ale do pustego konta. O PIN nie martw si. Nie zapomnisz. Nie zapomina si takich rzeczy majc pistolet przystawiony do gowy. Oczywicie duo wygodniej jecha alternatywn tras. Ale wtedy traci si co innego. Niezapomniane widoki. Zwaszcza z autobusowej wspinaczki na Przecz Huamina. Szlak przez ni peruwiascy drogowcy poprowadzili na wysokoci prawie 4400 metrw nad poziomem morza. To to prawie w chmurach. Zatem gdy si temu dobrze przyjrze, wychodzi, e to rwnie kryminalici.

Potrzeba matk wynalazkw. A ojciec to Adam Sodowy

Nie ma ludzi lepszych i gorszych. Wszyscy s rni, ale rwni. Nie ma midzy nami rnic, bo ostatecznie, bez wzgldu na narodowo, wiek, wyznanie, czy status spoeczny, kady w kocu musi pj do toalety. To delikatny temat. Ale nie dla mnie. Od czasu, gdy w sprawie zwizanej z toalet byem uczestnikiem pewnego rodzaju objawienia, kwestii klozetowych nie traktuj w kategoriach tabu. Wrcz przeciwnie. Im szybciej czowiek upora si z ciemn stron swej egzystencji, tym prdzej i wyraniej dostrzee jej blaski. Od mierci Jana Pawa II upyno wystarczajco duo czasu, by mc t histori opowiedzie. Nikogo nie uraajc. Gdyby stao si inaczej, c przemyl to. W wiadomym miejscu. Dziao si to w 1991 roku podczas Midzynarodowego Dnia Modziey w Czstochowie. Na Jasn Gr przyby wwczas Ojciec wity. Pasowaem do tego towarzystwa. Raz byem mody. Dwa dobrze si na takich spotkaniach czuem. To taki religijny piknik, w ktrym chodzi o co wicej, ni pieczenie kiebasek i granie na gitarze. Tego typu spotkania maj t zalet, e daj okazj do zaspokojenia potrzeb duchowych. Niestety, czowiek nie jest istot doskona. W tym sensie, e nie moe zatrzyma procesu dotyczcego potrzeb fizjologicznych. Nawet podczas mszy witej z papieem. Dokadnie tego dowiadczyem na Jasnej Grze. Oczywicie osoby bardziej uduchowione mog susznie zauway, e czowiek to nie pies i jest w stanie wytrzyma godzink bez toalety. Tyle tylko, e wtedy wszystko rozcignite byo w

czasie. Nie za bardzo wiadomo byo, kiedy zaczynaj si piewy, czy ju pora wsta z kolan i na jakim etapie jest naboestwo. Jednym sowem organizacyjny rozgardiasz. Ale jak najbardziej uzasadniony, zwaywszy na fakt, e tworzony o ile mnie pami nie myli przez dwa miliony ludzi z caego wiata. Pamitam te dokadnie, e potrzeba przycisna mnie na skwerku pod supem z gonikiem, z ktrego na wiernych pyn gos Jana Pawa II. Nie pchaem si w jego poblie, co po latach uznaem za dziaanie aniow. To dziki nim na tym wanie skwerku, a nie bezporednio przed otarzem, moja potrzeba osigna punkt kulminacyjny. Chyba kady to zna. Lekcewaenie go jest bardzo niebezpieczne. Ju nawet nie dla zdrowia. Tylko dla gaci. W takich momentach czowiek nabiera zadziwiajcej jasnoci umysu. Przed moimi oczami pojawiy si wszystkie uliczne szalety w Czstochowie, ktre kiedy tam mijaem, a na ktre nie zwrciem uwagi. Nie zastanawiajc si skd nagle we mnie taka znajomo topografii miasta, szybkim krokiem ruszyem do najbliszego przybytku. Bya to decyzja za. Nie dlatego, e szalet by zamknity. By jak najbardziej otwarty. Ale prowadzia do niego kolejka. Tak na oko z p godziny stania, co jak wiadomo nie ma adnego znaczenia, bo w takich przypadkach jedna minuta to wieczno. Nawet nie prbowaem dosta si poza kolejnoci. No bo jak wyjani, e zachodzi taka potrzeba, skoro wszyscy za ni stoj? Zatem pdem do nastpnego szaletu. A tam to samo. Kolejka. Nie byo ju adnych moliwoci, ebym odsta w niej to, co miaem wysiedzie. Sytuacja bya krytyczna, co jeszcze bardziej wyostrza umys. A do granic, za ktrymi mieszka geniusz. To on podsun mi szalon myl. Z perspektywy czasu szalon, bo

wtedy, gdy potrzeby duchowe opuciy mnie cakowicie, bya to myl jak najbardziej normalna. I jedyna. Krzaki. Te na skwerku koo gonika. Wpadem w nie sprintem. I nawet nie zdziwio mnie, e nie jestem w nich sam. W krzakach, u stp Jasnej Gry, swoje potrzeby zaatwiao kilka osb. Fot. Ubikacja - Zakaz wjazdu motorami Przykucnem obok szczupego blondyna. Jak to si mwi w ostatniej chwili. I zrobilimy to, co si zazwyczaj robi, gdy spotykaj si obcy sobie ludzie. Zaczlimy rozmawia. Bya to jedna z najintymniejszych rozmw w moim yciu. To znaczy bya cakiem zwyczajna, bo traktowaa o tym skd pochodzimy, jak mamy na imi i takie tam oczywistoci. Ale o intymnoci tej pogawdki wiadczyy nasze goe tyki. Skierowane chc to zaznaczy wyranie w stron przeciwn do sanktuarium. Gdyby kto im si wwczas przyjrza, z pewnoci miaby problem rozstrzygn, ktry tyek jest polski, a ktry fiski. Co jeszcze bardziej wzmacnia moj tez o rwnoci wszystkich ludzi. Po co te wywody? O co w tym wszystkim chodzi? O Peru ma si rozumie. A cilej o peruwiaskie toalety. Jest z nimi dokadnie tak, jak z toaletami podczas Midzynarodowego Dnia Modziey w Czstochowie. Absolutnie wolna amerykanka. Cech wspln toalet w Peru jest ich standard. Ani wysoki, ani niski. Umowny. Polega to na tym, e czowiek, wchodzc do peruwiaskiej toalety, umawia si ze sob, e to co widzi i czuje nie jest prawd oraz e wbrew pozorom jest w stanie to niewielkie kamstwo znie.

Chocia czasami nie jest to moliwe. Kilka tygodni temu szukaem w Limie publicznej toalety dla kolegi z Polski. Sytuacja bya podbramkowa. Mniej wicej taka, jak w Czstochowie 20 lat temu. Kolega mia wic heroiczne zamiary. - Stary, znios wszystko, tylko znajd mi kibel zapewnia. Wielu bohaterw w Peru tak mwi. A gdy przychodzi co do czego, osigaj kolejny szczyt cierpliwoci i s w stanie wykrzesa w sobie dodatkowe siy. Byleby trafi do innej ubikacji. Kolega podda si przy czwartej. Tylko dlatego, e w Limie nie ma krzakw. Inn cech wspln peruwiaskich toalet jest pomysowo ich twrcw. Adam Sodowy przy nich wymika. S na przykad toalety wielofunkcyjne. Choby ta na zdjciu obok. Moe z niej korzysta trzech mczyzn w tym samym czasie. Jeden na siedzco, drugi na stojco, a trzeci te na stojco, ale w zaawansowanej formie. To znaczy takiej, ktra pozwala na jednoczesne mycie rk i oddawanie moczu. W Peru s magicy, ktrzy to potrafi. Mona te wymieni toalety przejciowe. Zazwyczaj znajduj si one w restauracjach, midzy kuchni a jadalni. Swoj nazw ten rodzaj toalety zawdzicza temu, e kelner musi przez ni przej. Zanim poda danie klientowi.

Najwaniejsze w peruwiaskich toaletach jest jednak co innego. Kosze na mieci. To do nich, a nie do muszli, wrzuca si zuyty papier toaletowy. Taki przepis. Peruwiaczycy trzymaj si go jak amen pacierza. Przepis ten wzi si std, e rury, ktrymi poczona jest sie toalet w Peru, maj niewielk rednic. Pytaem tu i wdzie, czy lepszym rozwizaniem nie byoby produkowanie i wstawianie grubszych rur? Co z programw Adama Sodowego zostao mi przecie w gowie. Za kadym razem patrzono na mnie jakbym chcia w tych rurach nurkowa. Czyli e ten pomys nie przejdzie. Zostaje kosz. Symboliczny i namacalny dowd, e kwestia toalet w kraju Inkw jest spraw zamknit i uporzdkowan.

Architektura Limy: peruwiaskie lady polskiego Ricardo

Spod jego rki wyszed wizerunek najwaniejszych budynkw w Limie, z czego jest w Peru znany. Ale nie jest znany ze swego innego dziea. Jednego z najbardziej urokliwych kociow w stolicy kraju Inkw. Czowiek, o ktrym mowa, to Ryszard de Jaxa Maachowski. Urodzi si na terenie dzisiejszej Ukrainy. By synem Polaka i Sowaczki, ale prawie cae ycie spdzi w Peru. Przez ponad trzydzieci lat ubiegego wieku kierowa w Limie wydziaem architektury w Escuela Especial de Ingenieros de Construcciones Civiles y de Minas del Per, czyli w Wyej Szkole InynieryjnoGrniczej zaoonej przez innego Polaka Edwarda Habicha. Obecnie to Universidad Nacional de Ingeniera - prestiowa latynoska uczelnia. Bya to dziwna akademicka kariera. Toczya si nie tylko w gmachu uniwersytetu, ale take poza nim. Pozostay po niej widoczne do dzi lady, a waciwie ladziska. Ryszard de Jaxa Maachowski by twrc midzy innymi: przebudowy Starego Miasta w Limie, gmachu metropolitarnej katedry i Paacu Prezydenta. A take autorem od A do Z wielu reprezentacyjnych budowli, w tym Edificio Rimac znanym rwnie jako Casa Roossevelt, czy Paacu Rady Miejskiej. Z tego wszystkiego jest w Peru znany.

Nie jest natomiast znany z przebudowy Iglesia Virgen Milagrosa (Koci Cudownej Dziewicy) w Miraflores. To jedna z najpopularniejszych dzielnic w Limie. Zagldaj do niej rzesze turystw, w tym do Parku Kennedy, w ktrym ten koci stoi. Przyciga ich atmosfera miejsca. W Parku Kennedy mona natkn si na kiermasze rkodziea ludowego, obrazy malarzy, koncerty ulicznych muzykw. A take na koty. To jedyne miejsce w Limie, w ktrym ze spokojnym sumieniem mona porzuci sierciucha. Na pewno kto si nim zaopiekuje. To wszystko widz turyci, ktrzy zagldaj do Miraflores. Ale nie zagldaj do samej wityni, ktr przebudowa Polak. Czy szkoda? Nie wiem. To zaley od gustu. Jeden lubi przecie skaka ze spadochronem, a drugi podziwia wntrza kociow. Dla mnie ten ma swj urok. Powsta na bazie dawnej wityni. Bya w fatalnym stanie. Ryszard de Jaxa Maachowski zrobi z ni porzdek, a efekt tego mona oglda do tej pory. Autora bloga nie jest spokrewniony z Ryszardem de Jaxa Maachowskim

Inne dziea Ryszarda de Jaxa Maachowskiego: PAAC PREZYDENCKI KATEDRA

PAAC ARCYBISKUPI

BUDYNEK RADY MIEJSKIEJ

BUDYNEK RIMAC

ALEJA REPUBLIKI

Podr do ludzi i miejsc, ktre rozwietlaj dusz

Dawno temu Ewa ukasiska spisaa wszystkie swoje marzenia. Jednym z nich by wyjazd do Peru. Zapomniaa jednak o tym. Po latach to marzenie spenio si. Ewa przyjechaa do Peru. Dziki Brayanowi Ramos, guchoniememu chopcu ze slumsw w Limie. Brayan nie zrobi nic, by Ewa dotara do kraju

Inkw. Nic, oprcz tego, e istnieje. Ewa, ktra zna jego histori z tego bloga, zapragna pozna go

osobicie. I zrobia to. Bo kiedy czowiek naprawd czego pragnie, sprzyja mu nie tylko wszechwiat, ale przede wszystkim sia, ktr ma w sobie. - Zupenie zapomniaam, e kiedy marzyam o wyjedzie do Peru opowiada Ewa, ktra w Biaymstoku prowadzi Yoga Studio. A kiedy spenio si to, nie byam nawet zaskoczona. Tak po prostu si dzieje. Ewa spdzia w Peru trzy tygodnie. Podczas swej podry wiczya jog na Machu Picchu, spacerowaa po piaskach pustyni Paracas, kpaa si w gorcych rdach w Andach, podziwiaa kondory w Kanionie Colca, poznaa mieszkacw jednej z wysp na Jeziorze Titicaca i konno zwiedzaa okolice Cusco, dawnej stolicy Inkw.

Miaem zaszczyt towarzyszy jej w tej podry. W Limie, gdzie zacza si i zakoczya ta przygoda, Ewa zaprzyjania si z Brayanem. To dobre sowo. W yciu jest z reguy tak, e trzeba duo wicej czasu, ni kilka dni, by poczu i pozna co takiego jak przyja. T regu kieruje si wiat. S jednak ludzie, ktrzy potrafi j zama. Nale do nich Ewa i Brayan. Miaem zaszczyt by tego wiadkiem. - Zobaczyam wiele niesamowitych miejsc opowiada Ewa. Ale najwaniejsze byy spotkania z ludmi. W tym take z niezwyk peruwiask rodzin, ktrej dom otwarty jest dla kadego turysty. To wanie te spotkania do dzi rozwietlaj swoim ciepem dusz i daj si, by poda za swoim sercem. Miaem zaszczyt si o tym przekona. Dzikuj, Ewo.

Opowie o zasadach i ptakach, ktre je ami

Lubi krtkie formy. Zrobi to, co zrobi trzeba i i dalej. Mniej wicej w taki sposb prowadz tego bloga. Przecie nie ma co za bardzo si rozpisywa. Zwaszcza wtedy, gdy temat jest ciekawy. Ale ta historia jest inna. Aby ruszy dalej, musz j opowiedzie od pocztku do koca. A to, niestety, potrwa. Dawno temu, gdy mieszkaem jeszcze w Polsce, kto zada mi pytanie: - Co moesz najlepszego zrobi dla biednych? I sam na nie odpowiedzia: - Nie by jednym z nich. Spodobaa mi si ta zasada. Tak bardzo, e wedug niej przeyem dobrych kilka lat. Ale pniej nieco j zmodyfikowaem. I na pytanie: co mog najlepszego zrobi dla biednych, odpowiadaem: by wrd nich. Pisz o tym, bo w sytuacji, w ktrej znalazem si niedawno w Peru, adna z tych zasad nie zadziaaa. Obie nadaway si do kosza. Chodzi o Juli kobiet ze slumsw na poudniu Limy, ktra samotnie wychowuj gromadk dzieci. Ze slumsami nie jest tak, jak myli laik. Kiedy nim byem. W slumsach yj zarwno bogaci, jak i biedni ludzie. Jedni wkadaj na siebie najlepsze ciuchy, inni nie maj co woy do garnka. A mieszkaj niemal przez cian. Te rnice bardzo wyranie pokazuj gbi biedy. To tak jakby na biaej cianie napaka czarne plamy. Wida je z daleka. Nad niektrymi czasami ezka krci si w oku. Ale przypadek Julii jest inny. To czarna ciana. Nic, tylko pod ni paka. Byyby to jednak zmarnowane zy. Nad Juli pacz nie pomoe, bo zamiast oczyci wntrze, tylko nasili poczucie bezsilnoci. Czowiek trzyma si rnych rzeczy. Ja jakim szstym zmysem trzymaem si zasady numer dwa. A mwic wprost - trzymaem si jej jak rzep psiego ogona. To byo aosne. Za kadym razem, gdy przychodziem do Julii, czuem, e to nie dziaa. Bycie przy niej, suchanie o jej problemach i patrzenie na nie byo jak walenie gow w mur. Nic nie posuwao si naprzd.

Przychodziem jednak jak ten rzep do psiego ogona. Take dlatego, by oglda Lim. Podwrko Julii to jeden z dwch znanych mi punktw w metropolii, z ktrego rozciga si najpikniejszy widok na stolic Peru. Siadaem wic na kamieniu i ogldaem. Za kadym razem towarzyszy mi kogut. Pocztkowo nie zwracaem na niego uwagi. Ot, ptaszysko, ktre czeka na czarn godzin. Swoj i Julii. Tak mi powiedziaa. e gdy nie bdzie ju miaa co je, zabije kuraka i ugotuje. Z biegiem czasu co jednak przestao mi w tym wszystkim pasowa. Nie byo trudno odgadn co. Ten kogut nudzi si. Po prostu. I nawet nie kry si z tym. Lea plackiem na socu niczym najwikszy le. Zamiast robi to, do czego koguty s stworzone. Myl o podrzuceniu mu towarzyszki ycia uznaem za absurdaln. Przecie nie czas aowa r, gdy pon lasy. I dokadnie wtedy zobaczyem gobia. Siedzia na kablu, ktrym od ssiada pynie prd do domu Julii. Co robi gob na zboczu kamiennej gry, na ktrej nie ronie ani jedno dbo trawy i gdzie nie ma niczego do jedzenia? Nie wiem. By moe zabdzi. Albo zwariowa. Przez krtk chwil jego obecno w tym miejscu odebraem jednak za znak. Ptasi podpowied, e a nu, widelec, temu kogutowi kura si naley. Rwnie szybko odrzuciem j. A nawet zamiaem si z niej pod nosem. Kogut z kur nie poprawi przecie sytuacji Julii. Co najwyej dadz jej rodzinie dodatkowy ros. Na tym moje rozmylania skoczyy si. C, trzeba si zbiera do realnego wiata podsumowaem w duchu i podniosem si z kamienia. A kiedy to zrobiem, staa si rzecz, ktrej do tej pory nie potrafi wytumaczy.

Nad moj gow przeleciao stado gobi. Jakby cay czas siedziay za moimi plecami i czekay na najlepszy moment, bym otworzy sw epetyn na co wicej, ni tylko myli. W ten sposb pojawi si w niej projekt budowy kurzej fermy dla Julii. Takiej, co to da jej nie ros, tylko pienidze na ycie. Realne pienidze, ktrych teraz nie ma. Na kurach znam si mniej wicej tak, jak na trasach przelotowych gobi, ale wiem, e potrzebuj kurnika. Skd go wzi? Najprociej oprniajc dom Julii. On najlepiej by si do tego nadawa. Ale wtedy Julia i jej rodzina nie miaaby gdzie mieszka. Zatem kurnik od podstaw. Zanim o tym opowiem, musz przedstawi pewn osob. Leszka. To Polak, ktry nie za bardzo chcc, ale muszc, mieszka w Limie. Leszek potrafi zrobi dwie rzeczy, ktrych nie potrafi ja. Po pierwsze jest w stanie spa w trzystumetrow przepa w Andach i wyj z tego ywy. Przytrafio mu si to p roku temu i od tego czasu nasze drogi sploty si. W wypadku Leszek zama krgosup, ale dziki ogromnej sile woli stan na nogi. Mia te zdruzgotan w praw ktrej do. teraz

Rehabilitacja,

uczestniczy, ma przywrci w niej pen sprawno. Drug rzecz, ktr potrafi Leszek, a ktrej nie potrafi ja, jest budowa domw. On ma to w jednym paluszku, a co dopiero budow kurnikw. To zatem jasne, e nasze drogi skrzyoway si nie bez powodu. Leszek pomoe mi zbudowa kurnik dla Julii, a przy okazji, pracujc w swoim ukochanym fachu, zada swojej kontuzjowanej doni dodatkowe wiczenia.

Budowa kurnika i wybiegu dla kur zaja nam dziesi godzin. Jeli wszystkie budowy przebiegaj w taki sposb, kto wie, czy kiedy nie przerzuc si na t robot. Ta u Julii bya niesamowita. Jakby kto, zupenie niewidzialny, nam pomaga. Uylimy desek, kijkw i plastykowych pacht ze mietnika. Wszystko to przytargaa kiedy Julia i zacza robi z tego pokj dla swych czterech synw, ktrych odebra jej sd. Przebywaj teraz w sierocicu. Troch czasu zajo wyjanienie Julii, e chopcy nie wrc do domu zbudowanego z materiaw

znalezionych na wysypisku. Ale dla kur kwestia ich pochodzenia nie zrobi adnej rnicy. Niezwyko tej budowy polegaa rwnie na tym, e prowadzilimy j bez planu. Nie mielimy adnego projektu uznajc, e wyjdzie to, co wyjdzie. A gdy bralimy w rce kolejne deski i paliki okazywao si, e ten plan istnia. Prawie wszystko pasowao do siebie. Jakby byo wczeniej pocite na odpowiedni wymiar. Skorzystalimy wic z okazji i wzmocnilimy toalet na podwrku. To byo konieczne. Gdyby jaka kura opara si o ni, mogaby si zawali. Materiau starczyo na styk. Wykorzystalimy go do ostatniej deseczki. Musielimy dokupi jedynie metalow siatk na wybieg. Przez to nie udao si zrobi kurnika zupenie za darmo. Jego budowa kosztowaa 50 soli (zotych). Nie jest moe pikny. Ale to dobrze. Dziki temu mamy pewno, e Julia nie bdzie prbowa przeprowadzi si do niego. Teraz wystarczy zapeni kurnik kurami nioskami. To duo lepsze ni przynoszenie Julii jedzenia. Lepiej da jej wdk ni ryb.

Jedna ju jest. Towarzyszy jej oczywicie kogut. W kurniku Julii zmieci si trzydzieci kur. Ta liczba moe zmieni jej ycie. Nie dlatego, e bdzie miaa ros na miesic. Bdzie miaa jaja. Zdrowe, ekologiczne jaja z domowej hodowli. W Limie takich brakuje. Ale nie brakuje chtnych na nie. Prowadz ju zapisy. Lista chtnych na jajka od Julci wydua si kadego dnia. W tym miejscu mgbym zakoczy t histori. Ale tak naprawd w tym miejscu ona dopiero si zaczyna. I absolutnie nie chodzi w niej o Juli. Nie potrzebuj adnych znakw i latajcych gobi nad gow, by

wiedzie, e wszystko to, co dzieje si w sprawie Julii, dotyczy jej crki. Kely ma rocznego syna. Urodzia go, bo zgwaci j m Julii. Mona zaartowa, e przynajmniej ten kogut nie leni si. Ale to nie s arty. Mczyzna siedzi w wizieniu. Wyjdzie z niego za trzydzieci lat. Takie kary s w Peru dla gwacicieli. I tak ma facet szczcie, bo kto wie, czy niedugo nie bdzie dla nich kary mierci. Kiedy Kely urodzia syna, jego ojciec by ju za kratkami. Julia zaja si wic wszystkimi dziemi, cznie z wnukiem. To byo najlepsze, bo jedyne rozwizanie. Natomiast Kely niemal prosto z porodwki posza do pracy. Pracuje w szwalni. Prawie osiemdziesit godzin tygodniowo. Zarabia czterysta soli (zotych) miesicznie. To z tych pienidzy yje teraz caa rodzina. Wiem, e to niesprawiedliwe. Nie jest sprawiedliwe, e pod jednym dachem yj dwie kobiety, z ktrych jedna kocha pewnego mczyzn, a druga go nienawidzi. Nie jest sprawiedliwe, e ta pierwsza pod jego nieobecno nie umie zadba o rodzin, wic ten obowizek spad na drug. Faktyczn ofiar tego wszystkiego, co si wydarzyo.

To nie jest sprawiedliwe. Ba! To wszystko jest postawione na gowie. Std ten kurnik na skaach. Jeli Julia wykorzysta t szans, a oczy a jej si wiec na wizj zostania pierwsz bizneswoman w slumsach, Kely wrci tam, gdzie jest jej miejsce, a skd wyrwa j los. Do szkoy. Ma przecie dopiero pitnacie lat. Rozmawiaem z ni. Zanim udao mi si cign do niej panie, ktre robi to duo lepiej, ni ja. Przyjechay z centrum Limy. Cay mikrobus psycholoek. Bd do niej wraca. Ju nie wszystkie naraz, ale po kolei. Moe ktrej Kely opowie to, czego nie powie facetowi.

Powinna to zrobi. A potem zapaka. Te zy, dopiero te zy, bd miay sens. Kely powiedziaa mi tylko to, co moga powiedzie. Kocha swojego syna. Wie, e musi dla niego pracowa. I chce to robi. Ale chce te dalej si uczy. To jest jej plan. Wypali on, gdy Julia sprawdzi si na swojej fermie. To jej pierwsza praca w yciu. Nie bdzie atwo. To fakt. Ale ja tu bd. Cokolwiek si wydarzy bd patrzy w niebo i sucha tego, co chc powiedzie ptaki. One wiedz najlepiej za co si zabra, gdy sytuacja wydaje si beznadziejna.

Inkowie i Julia kurza ba na jawie

Kwiat Inki, Wybrana Spord Wszystkich, wiato Ksiyca, Szmaragd oraz Ta, Ktra Raduje wiat Swoj Obecnoci to pierwszych pi kur, ktre trafiy do kurnika w slumsach na poudniu Limy. Ufundowali je Czytelnicy tego bloga. Jeli mieszkajca w ndzy Julia przeobrazi si w bizneswoman, jej crka bdzie moga wrci do szkoy. Teraz to pitnastoletnia Kely utrzymuje ca rodzin. Tak by nie moe. Plan jest taki, e Julia zacznie zarabia sprzedajc ekologiczne jajka ze swojej przydomowej fermy, a dziki temu Kely zmieni prac na lejsz i krtsz. Wtedy bdzie miaa czas i si na nauk, ktr przerwaa, gdy wbrew swojej woli zasza w ci i urodzia dziecko. Czytelnicy Operuj w Peru s niezawodni. To dziki nim do kurnika Julii trafio pierwszych pi kur. Ale nie byo to atwe. Kura jaka jest, kady widzi. Ale nie kady wie o co chodzi z kurami nioskami. Ja nie wiedziaem. Jedyne, co chodzio mi po gowie, to jako. Nie mogy to by kury byle jakie. Takie, co to leni si i znosz jajka od przypadku do przypadku. Takich kur, nie tylko w Peru, jest mnstwo. A przecie nie w tym rzecz, eby si w ferm bawi, tylko faktycznie j uruchomi. Dlatego te machnem rk na wszystkie targowiska w Limie, gdzie cherlawe kury mona kupi bez problemu i ruszyem szuka mistrzy. Na wiecie wszystkie drogi prowadz do Rzymu. W Limie wszystkie drogi poszukiwacza super niosek prowadz do Universidad Nacional Agraria La Molina najlepszej peruwiaskiej uczelni rolniczej. Kupno niosek na uniwerku nie jest trudne. Wystarczy wylegitymowa si na bramce i przej kilometr do budynku, w ktrym kury sprzedaj. Tyle tylko, e ja nie wziem paszportu. Nie bd przecie go bra, eby wej do sklepu, co o dziwo stranik

zrozumia i wpuci mnie do rodka. Ale to nie wystarczyo. Problem w tym, e zainteresowanie akademickimi nioskami jest ogromne. Po ich odbir zapisy s dopiero na grudzie. Powariowali. Nikt nie bdzie przecie tyle czeka. Prdzej sam zniesie te jajka. Tak mniej wicej pomylaem, bdc pewnym, e zaraz dowiem si gdzie jeszcze mona kupi nioski z pewnego rda. Nigdzie uzyskaem odpowied w uczelnianym sklepie. Ja rozumiem, e to metropolia, ale eby w dziesiciomilionowej Limie nie byo ani jednej dorodnej, wawej kury? Wydaje si to nieprawdopodobne, ale okazao si faktem. Co prawda pojawia si szansa, e wyjd z uniwerku z kurami, bo przez zaczepionego mczyzn dotarem do pani profesor, ktra prowadzi na nich zajcia. Na modelowych, laboratoryjnie wyselekcjonowanych nioskach. Zaoferowaa ich sprzeda. Niestety, nie wszyscy studenci zdali egzaminy, wic sprzeda mogaby doj do skutku No, wanie. Kiedy? W Peru jak wiadomo czas pynie inaczej. Natomiast czas na uczelniach w Peru jeszcze bardziej inaczej. Profesorka daa jednak namiar na zaufan osob. Mylaem, e artuje z t konspiracj. Ale kiedy rozgldajc si na boki podaa niemal szeptem adres i haso, przybraem jak najbardziej powan min. Adres prowadzi poza Lim, a hasem byo imi kuzynki pani profesor, na jakie miaem si powoa. Poczuem si troch jak u Kargula i Pawlaka: - Bez kota, znaczy si bez kury, nie wracaj! W ten sposb trafiem na czterdziesty kilometr starej Panamericany Sur, czyli na poudnie od stolicy Peru. A tam pustynia. Motorow ryksz dotarem pod wskazany

adres i podaem haso. Wszystko si zgadzao. Do chwili, gdy stano na iloci. Minimum, ktre musiabym kupi, to tysic kur. A przecie kurnik Julii ma tylko trzydzieci miejsc. Szczcie, e motorowy rykszarz czeka pod bram, wic wrciem z pustyni na asfalt. Wok toczyo si ludzkie ycie, wic popytaem o te kury. Nikt nic nie wiedzia. Dopiero starsza kobieta, ktr wziem za Indiank, a ktra okazaa si wacicielk maej fermy, podaa mi nowe wskazwki. - Wr na trzydziesty drugi kilometr Panamericany zacza. Tam znajdziesz sklep, ktry sprzedaje pasze dla zwierzt. Wejd tam i zapytaj o pann I tu pado imi tej panny. ciszonym gosem. Nie bd pali kobiecie gruntu, wic podam tylko pierwsz liter jej imienia. R. Reszt napisz chtnym drog mailow. Panna R., wykwalifikowany weterynarz i specjalista od niosek, musi by zakonspirowana, bo jeszcze bd od niej te kury bra. Na pocztek wziem pi. Zapakowaem je w dwa kartony i wrciem autobusem do Limy. Tam nadaem im imiona. Dlaczeg i one miayby by anonimowe? Kada z niosek dla Julii nosi inkaskie imi. Oto one, wraz z polskim tumaczeniem oraz imionami Czytelnikw, dziki ktrym zakup kur by moliwy: <<<--- Aklla - Wybrana Spord Wszystkich (Sponsor: Ewa)

Killari - wiato Ksiyca (Sponsor: Tomasz) --->>>

<<<--- Umina Szmaragd (Sponsor: Danka)

Inkasisa - Kwiat Inki (Sponsor: Lucyna) --->>> <<<--- Pachakusi - Ta, Ktra Raduje wiat Swoj Obecnoci (Sponsor: Beata)

Kury s ju w kurniku. Poza tym s na gwarancji. Maj znosi po jednym jajku dziennie. Przez co najmniej rok. A gdy przyzwyczaj si do miejsca, nawet po dwa dziennie. Jedno rano, drugie wieczorem. Julia wie, e ma na kury chucha i dmucha. Poza tym odpowiednio je karmi. Take resztkami wieych warzyw, ktre znajdzie na targowisku koo slumsw. Wszystko zatem ruszyo. I zmierza tam, gdzie moe by tylko lepiej. Zosta sponsorem kury dla Julii To atwe. Najpierw wybierz inkaskie imi dla kury, a nastpnie wylij do mnie maila. W odpowiedzi odel konto do wpaty. Koszt zakupu jednej nioski to 35 zotych. Imiona do wybrania: Achiq wiato, Achikilla - Rozwietlony Ksiyc, Achiyaku Czysta Woda, Akllasisa Wybrany Kwiat, Akllasumaq - Wybrana z Powodu Swego Pikna, Asiri Umiechnita, Awasiyaku - Rwca Woda, Chami Malutka, Chaska Gwiazda, Chinpu - Oznaczona Kolorami, Chinpukilla - Kolorowa Aureola, Chinpukusi - Ta Z Radosnych Barw, Chinpusumaq - Pikna Z Powodu Swych Kolorw, Chuki Najukochasza, Hawka - Wolna Od Zmartwie, Haylli - Rado Zwycistwa, Huchuykilla - May Ksiyc, Huchuykoya - Maa Krlowa, Huchuysisa Kwiatuszek, Illa - Godna Zaufania, Illari wit , Inkillay - Mj Kwiatuszek, Khallwa Jaskka, Khuyana - Godna Bycia Kochan, Killasumaq Pikna Jak Ksiyc, Killay - Ta, Ktra Ma Kolor elaza, Koya Krlowa, Koyakusi Radosna Krlowa, Koyasumaq - Pikna Krlowa, Kusi Radosna, Kusiinkillay -

Mj Radosny Kwiatuszek, Kusimayu - Radosna Rzeka, Kusiquyllur - Radosna Gwiazdeczka, Kuychi Tcza, Llaksa - Ta, Ktra Ma Kolor Brzu, Llasha Grubaska, Lliw Wspaniaa, Lliwkilla - Wspaniay Ksiyc, Lliwisa - Wspaniay Kwiat, Mamaq - Ta, Ktra Daje ycie, Mamaruntu - Pani Gradu, Maysumaq Doskonaa, Miski Sodka Jak Mid, Nayaraq - Ta, Ktra Ma Wiele Pragnie, Nina Ogie, Ninapakcha - Wodospad Ognia, Ninasisa - Kwiat Ognia, Nuna Dusza, usta Ksiniczka , Phichitanka Wrbelek, Phakcha Wodospad, Phallcha - Kwiat Magicznych Zalet, Pukyu rdo, Puquykilla - Urodzona W Deszczowym Miesicu, Qhispi Wolno, Qhispisisa - Kwiat Wolnoci, Qikyusisa - Kwiat, Ktry Ronie w Szczelinach Ska, Qucha Morze, Quri Zota, Qurisisa - Zoty Kwiat, Quylluriti - niegowa Gwiazda, Rawa Gorca, Sami Szczciara, Shulla Rosa, Sisa Kwiat, Sumailla - Pikne wiato, Suyana Nadzieja, Tamya Deszcz, Tamyasisa - Kwiat Deszczu, Timta yczliwa, Tutuyan Zmierzch, Urma - Ta, Ktra Pozwala Dzia Si Dobrym Sprawom, Urpikusi - Radosna Gobeczka, Urpillay - Moja Gobeczka, Wayna Moda, Wayanay Ptak, Wayra - Szybka Jak Wiatr, Yachay Mdro, Yanay - Moja Ukochana, Yuri - Zbudzona Do ycia.

Z drugiej strony pocigu

Suszenie kawy przy drodze do Machu Picchu:

Na ratunek Polakom zaginionym w Peru

W Amazonii zagina dwjka Polakw. Wybrali si kajakiem po rzece Ucayali. Ich odnalezienie moe by trudniejsze ni trafienie na ig w stogu siana. Ale nadziei na to, e yj, nie brakuje. - Dzisiaj rozpoczynamy spyw na Ukajali. Zobaczymy, jak bdzie nam szo. Jeeli do osady Bolognesi dopyniemy w cigu tygodnia, to damy rad dotrze do Pucallpa w terminie - napisali 26 maja na swoim blogu Jarosaw Frckiewicz i Celina Mrz, polscy kajakarze z Gdaska, ktrzy planowali wrci do Polski tydzie temu. Nie wrcili. Nie skontaktowali si take z bliskimi. Nikt nie wie, co si z nimi stao. Polskie suby konsularne w Peru podjy dziaania, by odnale Celin i Jarka. O ich zaginiciu wie policja, a take punkty celne w Amazonii, ktre dostay zdjcia Polakw. Do tej pory nikt jednak nie przeczesuje terenu, na ktrym mog si znajdowa. I nie ma raczej szans, by suby pastwowe to zrobiy. Zaginieni kajakarze maj olbrzymie dowiadczenie. W cigu dwudziestu lat przepynli razem wiele rzek na wiecie. Jeli chodzi o kajakarstwo to zatem profesjonalici. W Peru to jednak za mao. Myl, e brakowao im wiedzy na temat niebezpieczestw peruwiaskiej dungli mwi Dariusz Latoszek, konsul Ambasady RP w Limie, cytowany przez peruwiaskie media. Wiedza na temat wszystkich niebezpieczestw Selvy nie jest znana nawet Peruwiaczykom, a przecie Celina i Jarek przyjechali do kraju Inkw po raz

pierwszy. Na dodatek ruszyli rzek bez lokalnego przewodnika. Czy wiedzieli, e niektre drzewa rosnce wzdu jej brzegu mog razi prdem o napiciu dwch tysicy wolt? Czy mieli pojcie jak unika wy, ktre nie broni si, tylko atakuj czowieka? W jaki sposb chcieli zabezpieczy si przed owadami, ktrych ukszenie moe doprowadzi do choroby, a nawet mierci? Mieli plan na wypadek spotkania z przemytnikami narkotykw? Pyta jest mnstwo. Odpowiedzi adnej. - Mogo doj do wypadku, zachorowania, ale nie wiemy co si stao - przyznaje D. Latoszek. Zostaj tylko domysy. W yciu chodzi o ycie, powinny wic one zmierza w t stron. Jedyny domys, ktry daje nadziej, polega na tym, e Polakom rzeczywicie przytrafio si co zego, ale spotkali dobrych ludzi. W Amazonii yje ich wielu. To Indianie. Nie maj internetu ani telefonw. Nie maj take wiadomoci, e trzeba informowa odpowiednie suby na przykad w przypadku odnalezienia Gringos. Wiedz natomiast jak przey w Selvie. Take wtedy, gdy kto w niej ciko zachoruje. W tym tkwi szansa. Trzeba j wykorzysta. Trwa organizacja polskiej wyprawy poszukiwawczej do Amazonii. Wspieraj j nie tylko bliscy i przyjaciele zaginionych, ale take ludzie dobrej woli, w tym rodacy mieszkajcy w Ameryce Poudniowej. Mona wspomc finansowo t akcj. Oto konto zotwkowe do wpat: Stowarzyszenie Kajakowe Wodniak Gdask ul. Na Ostrowiu 1, 80-958 Gdask Numer konta: 49 1440 1026 0000 0000 0397 3328 Nordea Bank Oddzia Gdynia ul. 3 Maja Haso wpaty: Ratunek Peru

Ze slumsw na pla. Fina aukcji dziecicych rysunkw

Prawie siedemset zotych zaproponowali Czytelnicy tego bloga za pi rysunkw dzieci ze slumsw w Limie. To ogromna kwota. Wystarczy nie tylko na zakup kredek i farbek dla najmodszych. Ale take na spenienie ich marze. W aukcji, w ktrej licytowano rysunki szecioletniej Ely i Dayany oraz piciolatkw: Flor, Kiary i Jose ze slumsw Arenal Alto na poudniu Limy, wydarzyo si tak duo, e najlepiej zachowa zimn krew i poda jedynie suche fakty. Najbardziej zacita walka toczya si o prace Dayany i Ely. Oba rysunki osigny cen 110 zotych. Kupca znalaz take obrazek Kiary 106 zotych oraz rysunki Flor i Jose. Kady z nich wylicytowano na kwot 25 zotych. W sumie pi rysunkw zwycizcy aukcji wylicytowali na 376 zotych. <<<--- Rysunek Ely Wylicytowana kwota: 110 z Zwycizca: Beata Rysunek Dayany --->>> Wylicytowana kwota: 110 z Zwycizca: Beata <<<--- Rysunek Kiary Wylicytowana kwota: 70 dolarw australijskich Zwycizcy: Boena i Marion

Rysunek Flor --- >>> Wylicytowana kwota: 25 z Zwycizca: Kim

<<<--- Rysunek Jose Wylicytowana kwota: 25 z Zwycizca: Kim Wylicytowane kwoty s tak due, e wystarcz nie tylko na zakup przyborw do malowania i rysowania dla maych artystw, ale rwnie na organizacj warsztatw plastycznych dla wszystkich chtnych dzieci mieszkajcych na Arenal Alto. Bdzie to cykl piciu zaj przez

prowadzonych

wykwalifikowanego nauczyciela, ktry przyjedzie z centrum Limy do slumsw na poudniu metropolii. Jego zadaniem bdzie wyszukanie talentw. Ale to nie wszystko. Dwie osoby, ktre bray udzia w aukcji, ale jej nie wygray, postanowiy przekaza wylicytowane przez siebie kwoty na rzecz dzieci. S to: Ania i Iwona. Ich gest przynis dodatkowe 314 zotych. Po podliczeniu wszystkiego okazao si, e ju nie chodzi jedynie o kredki i farbki dla dzieci, ale rwnie o spenianie ich marze. Wikszo z najmodszych mieszkacw limeskich slumsw nigdy nie widziaa morza, cho stolica Peru ley nad brzegiem Oceanu Spokojnego. Dziki Polakom, Czytelnikom tego bloga , morze wkrtce zobacz.

Po warsztatach plastycznych, ktre rozpoczn si w lipcu, na Arenal Alto odbdzie si konkurs plastyczny pod hasem: Mj wymarzony dom. Jego szczegw jeszcze nie znam. Musz o nich pomyle. Ale wiem co bdzie potem. Potem bdzie wyjazd uczestnikw tego konkursu nad brzeg Pacyfiku w Limie, a tam puszczanie latawcw. Najprawdopodobniej dopiero tam skoczy si zimna krew i suche fakty. Zostanie piasek, wiatr i morska fala. A w tym wszystkim dzieciaki. Pewnie radosne. Ale to nie o to w tym chodzi. Rado jest przy okazji. Chodzi o si, ktr bd mogy poczu na play. Ta sia mieszka w nich. Nie tylko otwiera oczy na wiat wok, ale pomaga go te zmienia. Jeli cho jedno dziecko jej

dowiadczy, a nie mam co do tego adnych wtpliwoci, skorzystamy na tym take my, doroli. Ja na pewno. Dzikuj za to wszystkim, ktrzy si do tego przyczynili. S wrd nich rwnie ci, ktrzy wzili udzia w licytacji, ale nie wygrali adnej z prac: Kasia, Cathy i Darek. Zarwno im, jak i zwycizcom aukcji, chc przekaza drobny upominek od siebie. Bdzie to moliwe dopiero w przyszoci, gdy przyjad do Polski.

Ruszyli gnani pasj. Czy mona pomc im wrci do domu?

Dwoje Polakw, ktrzy zaginli pync rzek Ucayali, to bardzo dowiadczeni kajakarze. wietnie. I fatalnie zarazem, bo pochodzca z dowiadczenia rutyna moga ich zgubi. W peruwiaskiej dungli nie wolno ufa nikomu. Nawet sobie. Najsynniejszy polski podrnik Wojciech Cejrowski w peruwiaskiej dungli by wiele razy. Ale nigdy sam. Zawsze z przewodnikiem, do czego zreszt przyznaje si bez bicia. To aden wstyd. Tylko konieczno. Pan Wojtek, oprcz tego, e do dungli chce wej, chce take z niej wyj. Mona mie zatem do niego wiele uwag, ale to co, mwi na jej temat, brzmi jak amen w pacierzu. Inni te mwi o dungli. Zwaszcza turyci. Byli z wycieczk w Amazonii i pniej opowiadaj, e j troch znaj. Mieszkajcy w niej Indianie nie s tacy rozmowni. Jak przycisn porzdnie najstarszego z nich, odpowie: - Nie znam dungli. Polscy kajakarze Celina Mrz i

Jarosaw Frckiewicz przyjechali do Peru pierwszy raz. Najpierw spynli Urubamb. Technicznie to bardzo

trudna rzeka, ale przydao si ich wielkie dowiadczenie. Nastpna bya pozornie atwiejsza Ucayali - uwaana za rdow rzek Amazonki. Jej koryto prowadzi przez dungl. Celina i Jarek ruszyli w ni sami. Bez przewodnika. Od dawna powinni by w domu, w Polsce. Nie s. Nikt nie wie co si z nimi stao.

Kajakarze wypynli z miasteczka Atalaya z zamiarem dopynicia po trzech tygodniach do miasta o nazwie Pucallpa. Po kilku godzinach od startu widziani byli na wysokoci osady Santa Rosa. Potem lad po nich zagin. Ci, ktrzy znaj Celin i Jarka, podkrelaj ich wielkie dowiadczenie, ktre nabyli podczas licznych spyww rzekami na wiecie. Na kajakarstwie nie znam si w ogle. Myl jednak, e dowiadczenie i pynce z niego zaufanie do siebie mogo Polakw zgubi. Kiedy rozmawiam o nich z Peruwiaczykami, wpadaj w zdumienie. Nikt nie ruszyby pokonywa Ucayali w sposb, w jaki zrobili to Jarek i Celina. Nie ze strachu. Z rozsdku. Pasja nie zawsze z nim idzie, co jest absolutnie zrozumiae. Nie zmienia to jednak faktu, e polscy kajakarze popenili bd. Przewodnik nie musi pyn w kajaku. Ale powinien czeka w umwionym punkcie. Kto na miejscu powinien wiedzie o planach kadej osoby, ktr przez dungl prowadzi yciowa pasja. Tak si nie stao. Co wcale nie znaczy, e Celinie i Jarkowi nie trzeba pomc. Trzeba, bo przecie kady w yciu ma prawo do bdw, a inni s po to, by wycign wtedy rk. Nie wycignie jej Polska. Co prawda suby konsularne zrobiy wszystko, co nakazuje im prawo, czyli zawiadomiy policj, utrzymuj kontakt z rodzinami zaginionych i ledz postpy w sprawie, a raczej ich brak. Ale to wszystko. Polska nie kiwnie nawet palcem, by naprawd szuka swych obywateli. Jeli po Celink i Jarka ruszy wyprawa poszukiwawcza, bdzie ona finansowana przez ich bliskich i przyjaci oraz tych, ktrzy z dobrej woli wespr akcj.

To aosne. Nie pamitam tak aosnej sytuacji. Siedemdziesicioletni Jarosaw jest doktorem filozofii i emerytowanym wykadowc Uniwersytetu Gdaskiego. Jego ona, Celina, emerytowanym inynierem

budownictwa wodnego. Nie znam ich, ale nie pomyl si, jeli powiem, e co dla pastwa polskiego zrobili. Bliscy i znajomi twierdz, e to ludzie o wielkich sercach. Zatem ich dzieo dla Polski musiao by wielkie. O podatkach, ktre w swoim yciu zapacili, nie wspomn. To aosne, e teraz to samo pastwo polskie im nie pomoe. Nie bdzie rzdowego samolotu z ratownikami na pokadzie, cho Polska wysya ich do nie-Polakw. Na przykad do ofiar trzsie ziemi na drugim kocu wiata. Zupenie niepotrzebnie, bo inne pastwa robi to szybciej, lepiej i skuteczniej. W przypadku Celiny i Jarka taka pomoc jest potrzebna. Nie tylko zreszt w ich, tylko wszystkich Polakw, ktrzy wpadaj za granic w tarapaty. Oni czekaj na wycignit rk swego kraju. A maj wraenie, jakby zamiast niej pojawia si rodkowy palec. Skierowany w gr. Co mogo sta si z polskim maestwem w Peru? Wszystko. Mogli zachorowa. Mogli trafi na niebezpieczne zwierzta. Mogli wpa w niespodziewane wiry. Mogli spotka bandytw. Cokolwiek si z nimi stao, nie mogli wpa do rzeki. Bo jeli wpadli i nie byli w stanie dotrze do brzegu, ju po nich. Nie znajdzie si nawet cia. Ucayali ich nie oddaje. Ale to tylko przypuszczenia. Duo waniejsza jest wiara, e Celina i Jarek yj. Ja j mam. Nie miabym jej, gdyby nie dungla. To paradoks. Dungla, ktra moga zrobi im krzywd, moga im take pomc. Wiara, ktr mam, tkwi w ludziach, ktrzy w tej dungli mieszkaj.

S w niej miasteczka, z ktrymi mona si komunikowa. Zrobiy to ju odpowiednie osoby. Polskiego maestwa w nich nie ma. Nie ma take adnej wieci, e w nich byli. Jednak w dungli istniej te miejsca, w ktrych mieszkaj ludzie, ale z ktrymi nie mona si komunikowa. Internet, telefon, radio i telewizja jeszcze tam nie dotary. Jeli Celina i Jarek yj, s w takim miejscu. Na tym opiera si moja wiara. Powinno si ich szuka. Mona to zrobi na dwa sposoby. Pierwszym jest wypynicie na Ucayali ich ladem odzi motorow, zawijanie do widocznych przy brzegu miasteczek i wsi oraz pytanie w nich o zaginionych. Taka wyprawa jest jednak strat czasu poszukiwaczy oraz pienidzy bliskich Celiny i Jarka. Wiadomo ju bowiem, e podrnikw z Polski w tych miejscach nie byo. Wyprawa, ktra moe przynie efekt, powinna zagbi si w dungl. Tam, gdzie nie docieraj nowoczesne rodki komunikacji. Jeli Celina i Jarek dotarli do brzegu rzeki, cakiem moliwe, e ruszyli dalej. Na przykad uciekajc przed czym lub przed kim, by trafi do nieznanej osady, z ktrej nie mog lub nie potrafi si teraz wydosta. Moim zdaniem tylko taka

wyprawa ma sens. Ale jest kosztowna i niebezpieczna. Oprcz polsko-hiszpaskojzycznego koordynatora powinny j tworzy co najmniej trzy dodatkowe osoby: lokalny przewodnik, dobry mechanik oraz tumacz mwicy cho jednym miejscowym narzeczem. Taka ekipa musi mie ywno, wod, paliwo, siy, rozsdek i cierpliwo nawet na kilka tygodni. W przeciwnym razie w niedalekiej przyszoci moe by potrzebna wyprawa poszukujca poszukiwaczy. Cho mog si oczywicie myli. Nie znam przecie dungli.

Nowe uszy Brayana

Mino p roku od kiedy w yciu guchoniemego chopca ze slumsw w Limie pojawili si Polacy. Bo przecie nie ja sam. Tylko wszyscy, ktrzy mimo odlegoci, usyszeli jego woanie. Guchota to powana sprawa. P roku temu mwiem nawet, e

smutna. A teraz? Mam wraenie, e te ponad sze miesicy, ktre upyny z niesyszcym Brayanem, wcale nie byy smutne. Wrcz przeciwnie. Pamitam jak w dniu, w ktrym go spotkaem, wywid mnie w pole. A waciwie w gr. Na sam szczyt Arenal Alto zamieszkaego przez biedot wzgrza na poudniu Limy. Miaem jeszcze wtedy w sobie cae pokady cierpitnictwa, wic nie zauwayem radoci ycia, ktra drzemie w tym chopcu. To bya nieza lekcja. Naiwny Gringo obserwujcy okropny wiat biedy. I may peruwiaski niemowa, ktry krzycza caym sob: - Zobacz jaki ten wiat jest pikny. Bo mj. Tak. Wtedy to ja byem guchy. Na dodatek gupi. Na szczyt wzgrza wdrapaem si z kradzionym rowerem na plecach. Pamitam te min Brayana, gdy z kumplami zamontowalimy w jego domu ko kupione dziki pomocy Polakw. Nigdy jej nie zapomn. Nie zapomina si miny czowieka, ktry stojc przed najzwyklejszym w wiecie wyrkiem nie wie co zrobi. Tylko jego oczy pytay: - Czy ja na to zasuguj?

Potem Brayan zachowywa si tak wielokrotnie. Jakby niedowierza. Za kadym razem targaem jego czarn czupryn i mwiem po polsku: - Jasne, e zasugujesz, Brayanku. Nawet naley ci si to. Nie gadaj wic tyle, tylko zasuwaj do przodu. Brayan moe usysze jedynie nisko leccy samolot i mot pneumatyczny, wic sowa te ponis gdzie wiatr. Ale dotary do niego. Dotary w sposb, o jakim nie mam pojcia. May Peruwiaczyk zasuwa do

przodu. Po prostu. Cay czas to robi, cho na pocztku nie widziaem tego, bo byem rwnie lepy. Gdy zabraem Brayana na jego

pierwsz w yciu wycieczk nad wod, za miasto, te przy pomocy Polakw, oblecia go strach. Cyka si zielonej laguny. A przecie mia si kpa. Taki by mj plan. Ale on mia swj. Wszed do wody wtedy, kiedy to on chcia. Nie ja. Dugo to trwao, ale kiedy w kocu zanurzy si i ykn sonej jak sl wody, stao si dla mnie jasne, e jednoczenie ruszy naprzd. W jednej chwili zrozumia, e ycie nie zawsze jest sodkie. Umiechn si do tego. Nie zawsze tak byo. Podczas rozpoczciu roku szkolnego w szkole dla guchoniemych dzieci, do ktrej poszed a jake bo istniej Polacy, paka. Dzi wspominam to jak scen z latynoskiej telenoweli, ale wtedy nogi mi si ugiy. Po apelu rodzice i opiekunowie musieli opuci teren szkoy. Wszystkie dzieci przyjy to normalnie, ale Brayan, dla ktrego powinien to by co najmniej tysiczny

dzie w szkolnych murach, a nie pierwszy, wpad w popoch. Wtuli si w swoj mam, ktra posza jego ladem i zacza rycze. Nie namylajc si wyrwaem go z jej rk i wypchnem za bram. Tej gigantycznej porcji spazmw w wykonaniu Brayana, ktrej wwczas byem wiadkiem, te nigdy nie zapomn. Tym bardziej, e cz j z porzdnym kopem. Dostaem go od dyrektorki. To dziki niej w jednej chwili znalazem si koo mamy chopca. Stalimy pod drzwiami szkoy czujc jak klamka zapada. Brayan ruszy w nowy wiat. Na drugi dzie uciek z lekcji. W cigu trzech dni zrobi to jeszcze osiem razy. Na dodatek moczy si lub zaatwia swoje potrzeby na oczach klasy. Nie wiedzia jak korzysta z toalety. W domu ma tylko dziur w ziemi. Teraz lubi je zwiedza. Za kadym razem, kiedy jestemy poza slumsami, nagle zachciewa mu si do ubikacji. Pozna ju w ten sposb Mc Donaldsa, KFC i kilka supermarketw. Ale nie zjad tam niczego, bo plan jest te taki, e ma si zdrowo odywia. To, e Brayan zasuwa do przodu, nie jest widoczne na boisku w slumsach. Pojawiamy si na nim z rowerem, ale ju nie ukradzionym, tylko podarowanym. Oczywicie z Polski. Brayan na nim nie zasuwa, bo jeszcze nie potrafi dobrze jedzi. Zasuwam ja. Pchajc siodeko. Niektrzy myl, e do reszty zwariowaem. Z daleka wyglda to bowiem tak, e na rowerze siedzi may Peruwiaczyk, a pcha go Gringo w czerwonym krawacie. A przecie to nie krawat, tylko jzyk.

Postp jednak jest, bo rower sta si jedynym sposobem, w jaki Brayana mona oderwa od nauki. On jej nawet nie chonie. On ni yje. Kiedy si uczy, jest tak skoncentrowany, jakby rozwizywa najwiksze zagadki ludzkoci. Jest wwczas w innym wiecie. Raz, kiedy w nim przebywa, zabraem mu kilka owkw, ktre ciska w rce. Nie potrzebowa ich, bo uywa tylko jednego. W jednej chwili wrci do rzeczywistoci. Jednym ruchem odebra mi je i rzuci gronie okiem: - To byo pierwszy i ostatni raz. Mia racj, bo to przecie jego owki. Te z Polski. W nauce Brayan zasuwa najbardziej. Ju go nie popdzam, ale on przyspiesza. Jakby chcia w ekspresowym tempie nadrobi cztery lata, ktre zamiast w kolegami w szkole spdzi z psami w slumsach. Zna cay alfabet. Rozwizuje amigwki. czy sowa w zdania. Liczy do dziesiciu. Samodzielnie pisze. Wykonuje proste zadania na zbiorach. Na dodatek w jzyku migowym wyraa swoje uczucia. Rado, smutek, zmczenie, zdziwienie. Po prostu mwi to, co si z nim dzieje. Nie nadam ju za nim. Czsto wyjedam z Limy, wic nie mog by na wszystkich zajciach jzyka migowego. Po powrocie Brayan patrzy na mnie jak na barana, ktry prbuje co powiedzie, ale nie wie za bardzo jak. Poprawia kade sowo, ktre wypowiadam le. Robi to tak dokadnie, e je take zapamitam do koca ycia. Powany si sta? Te tak mylaem. W rzeczywistoci to jajcarz.

Ostatnio bylimy w Parque de la Reserva. To miejsce w centrum Limy wpisane do Ksigi Rekordw Guinessa. Za fontanny. Najwiksze skupisko fontann na Ziemi. Brayan, ktry w swoim domu nie ma biecej wody, tylko plastykow beczk, by nimi oczarowany. I uparty. azi po trawie tak jak ja we wspomnieniach, w ktrych stpam po trawie boso. On w butach. Zreszt niewane w czym. Wane, e po trawie w miecie na pustyni chodzi nie wolno. cignem go w kocu z trawnika i pokazaem maego osa na ciennym obrazku, ktry akurat si przed nami pojawi. - To jeste ty powiedziaem do uparciucha. - A to ty odpowiedzia wskazujc palcem na duego osa. I tak mino p roku z Brayanem. Zaczo si lamentem nad brakiem jego suchu. Koczy zdumieniem w jaki sposb korzysta ze swoich nowych uszu. Cieszy mnie to. Zwaszcza, e nie jestem dla Brayana ojcem. Baem si, e zobaczy go we mnie. To byoby ze, bo przecie ma swego tat. Cho ten nie chce go zna. Zaoy inn rodzin. Byoby to te ze dla mnie. Nie umiem by tym, kim nie jestem. Nie umiem by ojcem. Nie jestemy nawet przyjacimi. Moe kiedy tak si stanie, ale teraz jest inaczej. Jeli kimkolwiek jestem dla Brayana, jestem jego cieniem. I porednikiem.

Cieniem, bo Brayan wie, e podam jego ladem. Wie, e znikam, bo takie jest ycie. Ale te wracam, by

uczestniczy w jego yciu. Jestem te porednikiem. Tych

wszystkich, ktrzy nie mog by z Brayanem tak, jak jestem z nim ja, a ktrzy take go pokochali.

GDYBY NIE POLACY, BRAYAN NIGDY NIE POSZEDBY DO SZKOY Nie musz tego udowadnia. Zrobi to fakty. Aby y, trzeba mie pienidze. Taki wiat. W rodzinie Brayana zarabiaj wszyscy: Mama Rosa Pracuje w firmie sprztajcej mieszkania. Sze dni w tygodniu. Dziewi godzin dziennie. Czasami krcej. Zaley od tego, jak z zamwieniami stoi jej szefowa. Jeli dobrze, pani Rosa zarabia 200 soli miesicznie. Babcia Alejandrina Zajmuje si recyklingiem. Tak to si adnie nazywa. W rzeczywistoci to zbieranie mieci, ktre mona sprzeda. Babcia Alejandrina jest w tym dobra. Zbiera puszki i plastykowe butelki. Zarabia 30 soli miesicznie. Siostra Cinthia Ma siedemnacie lat, wic jeszcze si uczy. W darmowej, pastwowej szkole. Ale w kad niedziel idzie do pracy. Pomaga

sprzedawa buty na targowisku. Od smej rano do dziesitej wieczr. Zarabia osiem soli dziennie, czyli 32 miesicznie. Do tego alimenty, ktre paci tatu. Raz w miesicu, 140 soli. Razem: 402 sole. Szkoa Brayana, cznie z biletami autobusowymi i przyborami szkolnymi, kosztuje okoo 300 soli. Gdyby rodzina miaa tyle zapaci, chopak te nauczyby si jzyka migowego i byoby fajnie. Pod warunkiem, e wszyscy oduczyliby si je. Wszystkie koszty zwizane z nauk Brayana ponosz Polacy, Czytelnicy tego bloga. Oto bilans tej pomocy (stan na 03.07.2011): WPATY: 5399 nowych soli peruwiaskich (w przeliczeniu z rnych walut). W tym: Gosia - 10 PLN, Joasia i Marcin - 100 PLN, Ewa 1000 PEN, Roman 100 PLN, Joasia 100 PLN, Kasia - 50 PLN, Agata - 30 PLN, Magosia - 100 PLN, Ania - 100 USD, Joasia - 100 PLN, Agnieszka - 20 USD, Mateusz - 100 PLN, Maria - 50 GBP, Agnieszka, Janusz i Krzysiek - 15 USD, Ela - 40 PLN, Ania - 200 USD, Boenka i Marion - 250 AUD, Joasia - 50 PLN, Julia - 100 PLN, Maciek 120 PLN, Hania i Piotr 100 USD, Ciocia Klocia 100 USD, Ewa 500 PLN, Ania, Agata i Maciek - 49 PLN, Joasia - 50 PLN, Agnieszka, Janusz i Krzysiek - 9 USD, Joasia - 2 , Pawe - 1 , Ewa - 3 , Ela - 5 PLN, Danka - 100 USD, Joasia - 20 GBP. WYDATKI: 2835 nowych soli peruwiaskich. W tym: pitrowe ko - 530, wpisowe i czesne za luty, marzec, kwiecie, maj, czerwiec i lipiec - 757,50, przejazdy autobusowe - 784, strj szkolny i buty (dwa komplety) - 227, zeszyty i przybory szkolne - 283,50, rower - 140, opaty bankowe - 113. AKTUALNY STAN KONTA: 2564 nowych soli peruwiaskich. Przewidywane miesiczne wydatki na szko: 300 nowych soli peruwiaskich. W tym: czesne - 120, bilety 150, przybory szkolne 30. Inne planowane wydatki: budowa nowego domu z osobnym pokojem dla Brayana.

JAK MONA WSPOMC BRAYANA? Poprzez internetowy system PayPal. Kontem do wpat jest adres: ebook@kochamyperu.pl. Istnieje take moliwo wpaty na jedno z kont bankowych w Polsce, Wielkiej Brytanii lub Stanach Zjednoczonych. Drog mailow wyl wszystkie dane. Kontakt ze mn: malachowski@hotmail.com.