LATIHAN: BAB 6 KESULTANAN JOHOR RIAU

6.1 Pengasasan Kesultanan Johor Riau

Bahagian A (Soalan Padanan) : Padankan pernyataan yang betul.

Kesultanan Berkaitan dengan penguasaan perdagangan

Johor Riau di Selat Melaka
Perang Johor- Bertujuan menuntut wilayah Tungkal
Jambi
Perang Seratus Berakhir dengan pengunduran Laksamana
Tahun Tun Abdul Jamil ke Terengganu
Ancaman Raja Berlaku kerana menuntut takhta kerajaan
Kechil Johor
Konflik antara Kerajaan ini juga dikenali sebagai Kesultanan
pembesar Johor Riau Lingga

Bahagian B (Soalan Bervisual) : Namakan pengasasan Kesultanan Johor Riau pada peta
berikut.

1
 A E

B F

C G

D H Jawa

Bahagian C (Struktur Efektif)

1. Lengkapkan karya agung dan tokoh persuratan berdasarkan karya yang berikut.

Karya Agung Tokoh Persuratan

(a)Sulalatus Salatin

(b) Hikayat Hang Tuah Pengarang dari Johor selepas kekalahan Portugis di
Melaka pada tahun 1641
(c) Tajul Salatin

(d) Tuhfat al-Nafis Raja Ali Haji

(e) Hikayat Anak Panah Sedasa

(f) Syair Ungku Puteri

(g) Gurindam Dua Belas

2
Bahagian C (Struktur Efektif) : Lengkapkan peta i-Think dengan perkataan yang sesuai.

1. Pelbagai cabaran yang dihadapi oleh Kesultanan Johor Riau untuk mencapai era
kegemikangan. Antara cabaran tersebut termasuklah persaingan, perang, konflik dan
ancaman pelbagai pihak.

Berdasarkan pengetahuan anda, kenal pasti peristiwaa yang berlaku memngikut kronologi
dalam peta alir berikut.

KRONOLOGI PERISTIWA CABARAN KERAJAAN JOHOR KE ARAH KEGEMILANGAN

Berlaku peperangan antara tiga kuasa, iaitu ____________________________,

Johor dan _____________________________ yang bertujuan untuk menguasai

__________________________________ di ___________________________.

Nama perang: _____________________________________________________

1641 : Perang berakhir apabila _______________________________ meemberi

bantuan kepada __________________________ untuk megalahkan Portugis dan

menguasai Melaka

Johor menuntut wilayah Tungkal daripada kerajaan __________________________

Johor menyerang Jaambi pada tahun 1659 hingga 1679.

Nama perang: _____________________________________________________

3
Konflik pembesar berlaku antara ____________________________________

dengan _________________________________________ untuk menguasai

pemerintahan Kerajaan Johor Riau.

Pengunduran ____________________________________ ke Terengganu dan

keturunan __________________________ Kembali beerpengaruh. Tun Habib

meninggal dunia dengan gelaran Bendahara Padang Saujana.

1718 : Ancaman ______________________________________________ kerana

menuntut takhta kerahaan Johor. Baginda mendakwa dirinya sebagai putera Sultan

Mahmud I.

4
2. Cabaran yang dihadapi oleh Kesultanan Johor Riau tidak mengugat kerajaan itu untuk kekal
berdaulat dan mencapai era keegemilangan. Nyatakan nilai patriotisme yang boleh diambil
berdasarkan kenyataan tersebut dalam peta pokok.

Nilai Patriotisme yang boleh Diambil

Semangat kekitaan dapat

menyatupadukan bangsa
dan mempertahankan
kedaulatan negara.

5
Bahagian E (Komik Sejarah) : Jawab soalan di bawah ini dengan berpandukan komik
sejarah berikut.

1. Apakah yang anda dapat simpulkan daripada gambar berkenaan?

(a) _______________________________________________________________________

(b) _______________________________________________________________________

(c) _______________________________________________________________________

(d) _______________________________________________________________________

Bahagian F (Sudut KBAT) : Jawab soalan di bawah.

Karya persuratan MElayu terbukti mampu mencetuskan unsur pemikiran, sistem nilai dan
kepercayaan, falsafah atau pandangan hidup masyarakat Melayu tradisional.

Apakah usaha yang perlu diambil untuk memastikan karya persuratan Melayu terus
dimartabatkan di Malaysia?

(a) _______________________________________________________________________

(b) _______________________________________________________________________

(c) _______________________________________________________________________

(d) _______________________________________________________________________

6
Bahagian G (Soalan Objektif)

1. Berikut merupakan antara peristiwa yang berlaku dalam pengasasan Kesultanan Johor
Riau.

Apakah situasi X?
A. Ancaman Raja Kechil B. Serangan oleh Portugis
C. Jalinan Kerjasama politik D. Perpecahan antara pemimpin

2. Pada pendapat anda, apakah rasional pemilihan Kota Sayong sebagai pusat pemerintahan?

A. Kawasan yang lebih selamat B. Memudahkan kemasukan kapal

C. Mempunyai sungai yang lebih luas D. Kemudahan pelabuhan yang lengkap

3. Pengasasan Kesultanan Johor Riau telah berkembang selepas Sultan Alauddin Riayat Syah
I oleh sultan dua keturunan. Pilih keturunan sultan yang meneruskan pemerintahan pada
tahun 16699 hingga 1824.

A. Opu Bugis B. Bendahara Johor

C. Temenggung Melaka D. Waris Sultan Melaka

7
4. Soalan 4 dan 5 berdasarkan senarai berikut, iaitu kuasa yang terlibabt dalam satu siri
peperangan.

• Acheh Perang tersebut dinamakan Perang

• Johor A. Tiga Penjuru C. Belanda-Portugis
• Portugis
B. Johor-Jambi D. Seratus Tahun

5. Apakah punca peperangan antara ketiga-tiga kuasa tersebut?

A. Meluaskan empayar B. Menguasai Selat Melaka

C. Mengembangkan agama D. Membuka petempatan baharu

6.Pada pendapat anda, mengapakah Acheh menyerang Johor?

A. Johor memberi bantuan kepada Portugis

B. Acheh ingin meluaskan empayar
C. Perdagangan Acheh tergugat
D. Johoor lebih maju dan masyhur

7. Apakah tindakan Kesultanan Johoor Riau untuk mengatasi ancaman yang menggugat
kedaulatan Johor?

I. Membina kota pertahanan

II. Meminta bantuan tentera Siam
III. Mendapatkan perlindungan China
IV. Menjalinkan hubungan dengan Belanda

A. I dan II B. I dan IV C. II dan IIII D. III dan IV

8
8. Sebahagian besar pusat pemerintahan Kesultanan Johor Riau terletak di sepanjang pesisir
Sungai Johor kemudian diteruskan di Kepulauan Riau Lingga. Mengapakah pusat
pemerintahan Johor Riau sering berubah-ubah?

A. Strategi ketenteraan B. Jaminan kemajuan negeri

C. Memilih kawasan yang sesuai D. Membuka petempatan baharu

9. Belanda pernah menawarkan bantuan kepada Sultan Aluddin Riayat Shah II (1597-1615)/
Antara kesan oeristiwa tersebut ialah membawa kepada Perjanjian

A. Johor-Siam B. Johor-Jambi C. Inggeris-Belanda D. Johor-Belanda

10. Johor telah mengambil bahagiann dalam perang Belanda-Portugis dengan memberikan
bantuan seperti

I. Menyumbangkan peralatan perang II. Menggunakan tentera bergajah

III. Membuat tapak meriam IV. Menggali parit kubu

A. I dan II B. I dan IV C. II dan III D. III dan IV

11. Berikut merupakan maklumat peranan pembesar di pelabuhan.

X Mengurus sistem jual beli dan kutipan cukai di pelabuhan

Siapakah X ?

A. Bendahara B. Laksamana C. Syahbandar D. Temenggung

12. Antara kemudahan yang disesdiakan di pelabuhan Johor termasuklah

A. Gudang bawah tanah B. pinjaman kad kredit

C. perkhidmatan insurans D. pengawal keselamatan

9
13. Tajul Salatin ditulis oleh Bukhari al-Jauhari yang merupakan karya persuratan yang
tersohor dihasilkan pada zaman Kesultanan Johor Riau. Apakah makna lain bagi judul tersebut?

A. Mahkota Raja-raja B. Salasilah Raja-raja

C. Salasilah orang Melayu D. Peraturan segala Raja-raja

14. Soalan 14 adalah berdasarkan maklumat berikut.

X Setiap pedagang asing akan dilindungi oleh Bendahara,

Raja Indera Bongsu, Temenggung dan Laksamana

X merujuk kepada sistem

A. naungan B. mata wang C. cukai berpautan D. perdagangan kawalan

15. Sulalutus Salatin dan Hikayat Hang Tuah diiktiraf sebagai hasil kesusasteraan klasik dan
epik Melayu tradisional oleh UNESCO dalam Daftar Ingatan Dunia.

Apakah nilai yang dapat diambil berdasarkan pernyataan tersebut?

A. Mentaati warisan institusi Diraja

B. Menghormati masyarakat masa lalu
C. Menginsafi penulisan karya Melayu
D. Menghargai karya-karya persuratan

10
Bahagian H (Kajian Kes / Tugasan Kerja Projek)

Sulalutus Salatin dan Tuhfat al-Nafis merupakan langkah-langkah untuk mengelakkan

karya-karya berkenaan dibaca dan difahami oleh murid-murid sekolah menengah rendah
di negara kita.
Panjang rencana anda hendaklah tidak kurang daripada 150 perkataan.
Tugasan anda hendaklah mengandungi perkara-perkara berikut:
1. Tajuk rencana
2. Nama penulis
3. Kandungan
a) Pengenalan – Pengarang dan Tarikh karya berkenaan ditulis
b) Sinopsis (ringkasan cerita) Sulalutus Salatin
c) Sinopsis (ringkasan cerita) Tuhfat al-Nafis
d) Mencadangkan langkah-langkah murid membaca dan memahami kandungan karya-
karya sejarah seperti Sulalutus Salatin dan Tuhfat al-Nafis.
e) Membuat rumusan
f) Menyenaraikan sumber rujukan

11