Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • 36 views

    Michał Haake, Olga Boznańska Flower-Sellers

    Uploaded by

    Michal Haake
    Olga Boznańska Flower-sellers

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content

    You might also like

    Michał Haake, Olga Boznańska Flower-Sellers

    Uploaded by

    Michal Haake
    36 views16 pages
    Olga Boznańska Flower-sellers

    Original Title

    Michał Haake, Olga Boznańska Flower-sellers

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    Olga Boznańska Flower-sellers

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    36 views16 pages

    Michał Haake, Olga Boznańska Flower-Sellers

    Uploaded by

    Michal Haake
    Olga Boznańska Flower-sellers

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 16
    Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie Nowa Seria | Journal of the National Museum in Warsaw New Series Muzeum Narodowe w Warszawie wyraa wdzigcznos¢ Fundatorowi nowej Galerii Faras Panu Wojciechowi Pawlowskicmu z Rodzina za wsparcie okazywane nasz¢j instytucji - osobiste oraz za posrednictwem Wydawnictwa Poznariskiego. | The National Museum in Warsaw would like to thank the Donor of the new Faras Gallery, Mr Wojciech Pawlowski and his Family, for his gencrous support - shown personally and through the publishing house Wydawnictwo Poznatiskie. Numer 5(41) | Number 5(41) Muzeum Narodowe w Warszawie | The National Museum in Warsaw Warszawa 2016 | Warsaw 2016 Michal Haake Kwiaciarki Olgi Boznariskiej. Japonizm czy tradycja Rickenfigur? Obraz Kwiaciarki,namalowany przez Olge Boznaiiska w 1889 roku nastudiach w Monachium, Drzedstawia wnetrze ztrzema dziewczynkami, kire siedza prey stole ustawionym przy ok. nie i a zajete uktadaniem wigzanek (A). Zostal zakwalifikowany jako przyktad japonizmu \w tworezosci artystki. Zagadnienie jego genezy wymaga wszelako ponownego podigcia. Za podstawe poréwnari sluzyé moze przywolywany juz w kontekscie tego dziela dreeworyt Uta- gawy Hiroshige starszego Trzy kobiety na werandzie nad rzekq Sumidagawa w noc ksigsycowg (1.2) oraz wicle innych ukazujacych postaci kobiece we wnetrzach. Za inspirowaniem sig przez Boznatiska pracami Japoriczykéw przemawiaé ma .nowa plaska preestrzes, oparcana podzialach wertykalnych i horyzontalnych”, »przestrzet splycona iizwertykalizowana’®, Rozpoznanie takie nie jest jedinak precyzyjne, poniewad uksztattowanie przestrzeni na podstawie takich podzial6w nie oznacza jeszcze je} plaskosci,czego praykladem oie byé Szkola Atcriska Rafaela. Trudno te? przyjaé bez watpliwosci uwage o .splyceniu prze- strzeni™w stosunku de obrazuz motywem otwartego okna w centrum komporycji.O wzazita- czoncj" w oknic tym .gicbi” pisala juz Helena Blum*, Na koniecznose dalszego namystu nad ‘genezg obrazu wskazuje ito, de w innym micjscu to wlasnie otwarcie architektury na pejzai, umoéliwiajace -rozwinigcie kompozycji w glab i réwnoczesne przybliienie do widza pierw- szego planu” uznano za dowéd inspiracji sztuka japoriska. Niemniej rownicéi te obserwacie wypada uznaé za niewystarczajaca. gdyé motyw architektury otwierajqce) kompozycje w glab jest jedaym zbardziej popularnych .chwyt6w” w malarstwie europejskim, by wspomnicé chociatby dicta znane Boznatiskie} 2 monachijskie} Alte Pinakothek. takie jak kopia obrazu Rogiera van der Weydena Sw. Eukase rysujacy Madonn¢, Zwiastowanie Filipina Lippiego iDanae Jana Gossaerta*. Bez watpienia cecha drzeworytu Utagawy jest analogiczny do obrazu Kwiaciarki werty- kalny podziat kompozyeji na trzy czgsci przez elementy architektoniczne. Jednak w pracy + Mongphe Boake Inpince sg opm» malas Ol Romar ed Ana Kida wy Cnr See Tea ope Sangh, fvo, Kako 2056 08 ~ 7 LukaseKossowst Mise poner joponiomem. Kia woo aporsicfncnacach wae Ole Bo nase ge foot 185 qo) red Rea gerberger at wt Museum Narodowew Wasson oy. Warcwa sor 3. 2 Helena Blum Olge Boon. arya mitt Kah 14 4 Clg Bonasa186- 1940. Ea Bowsks bat wy. Muzcum Na Krak 2004.8287 if Koplarobrae van de Weydena ors cbr Gone akowaly ig wera Gabinece pee oe Sarl Di See igh Plo Manche, Machen 69109 (poe 4-13 (443) rodewew Krakowie, 2014-2015. braz fg pres Kons bytir Japoriczyka clementy te tworza ukosnic ustawione kulisy, ktdre kierujg spojrzenie widza ku stojacym przy nich postaciom i ku otwartemu w glebi pejzazowi, Postaci posrednicza miedzy wnetrzema pejzazem, Dotycry to zaréwno figur bocznych, jakifigury Srodkow optyczna ciagloséz drzewem w glebi, i ktOrej roztozysta suknia stanowi clement symetryczny \wagledem jego korony. Na obrazie Boznariskicj natomiast mamy do czynienia, po pierwsze, optyczna autonomizacg architektury wzgledem postaci ludzkich, co wynika stad, 4e te ktora tworzy ostatnie nieznacznie jedynie przekraczaja pozioma of obramu, i xe okno znajduje sie w gorne| polowiekompozy¢ji,po drugie - odwrotnie nig na drzeworyciejaporiskim ze Scistym wpisa- nie postaci w podzialy architcktonicene. Jesli wziaé pod uwage zalecenie Hansa SedImayra, aby analiza didela szvuki bazowala a tow. sorumienia weazeniowym (das anmutungehafte Verstehen),to przychodz stwierdzié, ze obraz Boznariskiej cechuje swoista sztywnosé ukladu figuralnego, wynikajgca wtasnie 7 rozdysponowania postaci zgodnicz podzialem kompozycji przez clementy architektury, co nadaje mu wyraz 2gota odmienny od pracy Utagawy. Sztyw noéci te) nie nalezy jednak rozumie¢ pejoratywnie jako przejawu nicudolnosci mode} artystki Konsckwencja w przeprowadzeniu podporzadkowania figur architekturze wyklucza, by cel bylinny niz ono whasnie. waigt roca rower ‘he Moontort ‘71848 Mazeum Naroowe Weowe The Kolejna réinica migdzy Kwiaciarkamia drzeworytem jest to, Ze na widoczne w catosci -sa oddalone od widza, i praezto niejako sna scenie™, Na obrazic Boznar- skiej natomiast podtoga zostala znaczaco zredukowana, co oddala go zaréwno od konwene}i ‘malarstwa nowozytnego, opartego na modelu Albertiafiskim, ak i od prac Japoriczyk6w. Uznaé towypada za wplyw przemian, jakie dokonaty sie w sztuce europejskie} XIX wieku, a ktérych elem bylo zdefiniowanie odbiorcy w samej strukturze dzicta, wypracowanic takiej formuly jego oddzialywania, przez kt6ra widz zostaje wprowadzony do obrazu i niejako zespolony 2 jego struktura przez sam akt odbiorv’ Konstrukcja obrazu Boznatiskie| wyznacza miejsce impli mostatnim postaci cowanemu widzowi tu 2a sie ddeqca tylem dziewezyna®, Obserwator znajduje sie wraz z .przycietymi” dolng granica obrazu postaciami niejako na wspélne| posadzce. Szczegolnos¢ odniesienia przedstawienia do ‘wynilka ted stad, e jest on jedynym, ktéry w sposéb nicbudzacy watpliwosei kieruje spojrzeni takie przez widocznew te okno. Pejzaz w oknie odnosi sig do mnie -obraz mnie mana myshi Natomiastjaporiski drzeworyt zostatzakomponowany jako dekoracyjne panneau rozpostarte przed widzem w celu estetycznc} kontemplacji. Obraz Boznatiskicj suzy dookresleniu widza Wsposob, ktérego sens wypada rozpoznac, tym bardzie}, 4 artystka powtdrzyla ten zabieg, wobrazach Bretonka powstalych w latach 1889-1890, idea «© W drzeworytach japotiskich wynika to bardzo caysto tego, ie wyznaczay one modelowemu widzowi peutrane gues abeereaey powryie|powierschni, na More} umieseczone 4 post 1 Na temat kategoi.wideaimplikowanego"zob. Wolfgang Kemp, Der Ante des Betrachers Rezeptions stetische Stadion sar Male des. Jahrhunderts, MUnchen 1985 © Jestt jena kik istotmych cech odrééniajaych obraz Bornaiskicj od dricla Charlesa Coreta Gracy weary bss, Mince Ory) are sdaniem Piora Kopevaka.artystka-nasladowai’, komponu soja prac Jabs Piet RopseakOlge Econo. Warseawa 2006.4. 35 79 do istornych réinic migdzy omawianymi pracami snaleZy obecnosé na obrazie Boznasiskie} postaci ukazanc) tylem izarazem szczegélnie sposréd wazystkich ligur wyrdinione) gy tumiejscowionej na pionowej osi pola obrazowego iz glowa w jego optyeznym centrum. Nadrzeworytach japoriskich postaci odwrécone ‘ed widza pozostajqalbo oddalone.albo znajduja sie u doh kompozycj. ponize) glownych aktorow sceny. Maja wige pozycje podporzadko- ang, zatem odwrotna do zajmowane) przez bohaterke'z omawianego ‘brazu, ktérq dalej bed okreslatniemieckim terminem Riickenfigur. Obraz Boznatiskiej wpisuje sie w dhuga tradycje europejskiego | malarstwa z Riickenfigur, siggajqca sztuki starozytne}, Postaé przy ‘eknie usytuowana na osi pola obrazowego pozwala uscislié micjsce sebrazu malarkiw tej tradycji jako bliisze dzielom twércow roman- speanych, takich jak Johann HW. Tischbein (Goethe pray olnic, 1787) xy Caspar David Friedrich (Kobieta przy oknie, 1822). Zarazem uka zanie przez artystke postaci siedzacych przy stole izajgtych praca oraz spos6b kadrowania okna polegajqcy na pozostawieniul jego .g6mej krawedzi poza polem obrazowym, pozwalajg domniemywaé ‘xédelinspiracji w obrazach malarzy wspélczesnych Boznaiiskie}, jak Max Licbermann (Warsztat szewski, 1881) czy Fritz von Uhde (kilka wersji tematu Holenderskie krawcowe, 1883-1885) (.3)*. Tym, cou Boznatiskie| trwaz wezesnicjsz¢j tradycjijest osiowa i nicmal symetryczna struktura przedstawienia, przckladajgca sie na wyeks- ponowanie wyrazistej relacji migdzy odwrécona figura a oknem. Tym_zas, co laczy je} dricto ze wspdtcacsnoscia, jest ukazanic postaci, kt6re, mimo Ze przy oknie siedza, to przez nie nie patrza. Roénica tafatwo moze staé sig powodem zbyt pospiesznych, gdyé bioracych pod uwage jedynie czynnosé wykonywana przez postaci, wnioskow ‘0 zobrazowaniu postaci zamknietych we wnetrzu na skutek przy- ‘musu pracy. Wigzaca wykladnia musi jednak trzymac sie wskazowek zawartych i dostarczanych preez same obrazy. ‘Na braze Kwiaciarkipierwszejz nich dostarcza wyodrebnienie postaci po lewej stronic, ujgtejw szare pasmo Sciany. W segmencie tymnieprzypadkowo zestawione zostaly dwa oblicza -widocene na portrecie zawieszonym na Scianie sasiaduje z naleiacym do mlode| kwiaciarki. Spojrzenie widza spotyka sie ze wzrokiem jedynie te] pierwszej warzy. Dziewezynka, choé siedzifrontalnie do widra, nie patrzy na niego. Nim siete réinicg skomentuje, warto zauwaiyé, #e jasny fartuch kwiaciar ym splata kwiaty, tworzy analogi¢ ® atemattradyci Ruckenizurw niemieckim malarstwie XIX wieku 20. Esk Frosaman Fensebldervon der Romantt bi zur Moderne Komohistrss ‘Studie Fess fuer Sten Karting, Stockholm 1966, 289" 330: untram Wilks. Das Mori der RickenfigurundesenBedeurungzwandlungeninder deutschen und shandinavschen Maer swschen "Sco und der Mite der goer Jahre, Marburg, 200}--Bylamsaconycona go abracam (Olga Bosna Fritza Uhders) wa ‘lus, U Olg Beznarishew Pay

    You might also like