Más Crear un blog Acceder

Arqueotoponimia
Toponimia prerromana, hidronimia paleoeuropea, etnografía, megalitismo y arte rupestre.

Buscar en este blog

Mostrando entradas con la etiqueta Zootopónimos. Mostrar todas las entradas
Buscar
viernes, 29 de octubre de 2021

Consultas a Arqueotoponimia
Vella Morta
Nombre
Explica Fernando Cabeza Quiles que un enigmático hidrónimo de Carballo, A Vella Morta, ten
que aludir dalgunha forma á antiga divindade prehistórica que sobreviviu no noso folklore, e que
era dona das forzas da natureza e o clima. Segundo el, polo tanto, o latín vetula tería evoluído Correo electrónico *
a vella como anciá, e gañado unha acepción de Vella como deusa nai, divindade ancestral.

O mesmo autor, a propósito doutra Vella Morta en Rececinde (Coristanco), en falando das
Mensaje *
características deste lugar especialmente enchoupado, refire que unha informante díxolle que fai
anos desaparecera alí unha vaca, engulida polo tremedal.

A partires destes dous casos nos que o topónimo Vella Morta dá nome a un curso fluvial e a un
terreo anegado, pasa a xustificalo como hidrónimo mediante unha posible conexión con antigas
divindades (Vellas) acuáticas pagás (v. Toponimia de Galicia, 2008, px. 631-632).
Enviar

O certo é que no relato fornecido por Carmen Pardiño Rial, a informante de Cabeza Quiles, ven a
chave, en forma de dindsenchas, da etimoloxía do topónimo, que na nosa opinión remite Datos personales
seguramente ó latín vitula, "tenreira, vaca xove, xovenca, cuxa", e non a vetula,
Andregoto Galíndez
"muller anciá". Nesta liña evolutiva temos documentación medieval que garante a proposta:
"vaca vitulata" (ano 953 - Celanova) é orixe da forma, hoxe en desuso, vaca vellada = "que ten dgonzalezp1967@gmail.com
un tenreiro". Dolores González de la Peña
(Andregoto Galíndez) nació
Entón, que capacidade teñen as vacas de motivar nomes de lugar, amáis da esperable en Ferrol en 1967. Es
microtoponimia de gandeiría? Lembremos que na Irlanda a vaca ten no folklore conservado pola Licenciada en Filología Hispánica por la
Universidad de Santiago de Compostela,
tradición oral unha función de demiurgo que crea e ordea o mundo, como se recolle por exemplo
donde impartió docencia de Lengua
no conto de Mary Fitzgerald de Bantry ("A Mermaid", Base de datos Nacional do Folklore de
Española y Lingüística General durante
Irlanda, duchas.ie, School Collection, 1930): "hai moitos lugares da Irlanda que levan nomes dos cursos académicos. Entre sus
motivados polas vacas, e a seguinte historia explica por que". Despois deste intrigante comezo a publicaciones destacan: Cronología de la
señora Fitzgerald relata como unha mermaid ou sereíña xurdiu do mar na costa oeste, coa Literatura Española (Editorial Cátedra) y el
promesa de traer tres vacas, o que se cumpriu ó ano seguinte. Foi entón cando chegaron do mar estudio pionero sobre paleolenguas
unha vaca branca, outra moura e outra rubia, que colleron tres camiños diferentes: a moura foi "Topónimos en -obre, -berri, -gorri, -ulfe, -
para ó sur do país, a rubia ó norte e a branca ó centro. A informante finaliza así o seu relato: lupe: revisión de la hidronimia
"neste distrito hai un lago chamado Lough Bó Finne [Lago da Vaca Branca], o que proba que a paleoeuropea" (Actas del VI Congreso
vaca branca pasou por aquí". Internacional de Historia de la Lengua
Española, 2006). Desde 2008 mantiene el
A motivación onomástica ven sendo, polo tanto, a mesma nos dous países. Temos nambos o blog Arqueotoponimia, el único dedicado a
recurso ó mito fundacional da vaca como demiurgo, que crea e ordea un territorio ó que, ó esta disciplina onomástica en toda la
WWW.
mesmo tempo, dá nome. É moi probable porén que outros topónimos deste tipo se refiran á esta
vaca mítica ou vella (vitula), e non á Vella como anciá divindade pagá (vetula). Ver todo mi perfil

Así por exemplo, atopamos no límite entre a parroquia de Celas (Culleredo) e Meirama (Cerceda) Archivo del blog
na demarcación fornecida polo Catastro de Ensenada relativa á parroquia de Celas, o fito
chamado Cagalleira da Vella, nome que non semella oportuno vencellar á divindade pagá ▼ 2022 (7)
ancestral (antiga deusa nai), e si á vella < vitula, a vaca que dá forma ó territorio e faino ▼ enero (7)
habitable, porque seguramente o penedo semellaría unha bosta xigantesca. Bidentes
Santos falsos (hagiotoponimia)*

unlE Mazafacha e Pedra Fachada

CauchosadanCobar,PuencodaPairia,Morica Trexezo / Trixezo

Ramo da sementeira e recitado para
a bendición dos...
minio,fiesiavearol,alCirstroCannaftil,deesta A vella igrexa de San Xiao de Ferrol

ataspencedoCalio,penadaRegalteriadavillas,
Os Castros e o porto vello de Ferrol

► 2021 (89)

AeoiadeUtanafacha,palveijodealobo.,Riono ► 2020 (96)

► 2019 (117)
► 2018 (110)

europaleo,palaprancedoraino,yedomavatiaà
► 2017 (57)
► 2016 (34)
► 2015 (56)

ceriscontaprimeraDemarcasion,Durogua.co ► 2014 (73)

► 2013 (51)
► 2012 (45)
► 2011 (11)
► 2010 (20)
Outra Vella Morta atópase ó pé da pedrafita de Sobrepiñeiro (Tabeaio - Carral), un marco
► 2009 (28)
importantísimo que sinala un trifinium parroquial e que está chantado nunha divisoria de augas
secundaria (camiño real ou francés) que tamén é lindeiro territorial. Aquí, o topónimo Vella Morta ► 2008 (16)
amósase gardando estreita relación có camiño / divisoria de augas / límite que configura a
paisaxe. Etiquetas

megalitismo (144)
toponimia (137)
folklore (132)
caracterización del paisaje histórico
(112)
hidronimia (85)
etnografía (81)
religión (76)
ferrol (68)
caminos (62)
orónimos (62)
romanización (57)
límites (51)
fitotoponimia (48)
etimología (37)
Extremadura (36)
reparto de tierras (33)
hagiotoponimia (30)
talasonimia (27)
Coruña (26)
agricultura (26)
petroglifos (25)
geografía antigua (23)
mouros (23)
toponimia de origen germano (23)
parcelario (21)
evolución humana (20)
chamanismo (19)
feminismo (16)
Pedrafita de Sobrepiñeiro ou da Fonte das Meigas (Tabeaio - Carral), descrita por primeira vez arte paleolítico (15)
por X. Lois Villar Hermidas (na fotografía, xunto á pedrafita) na súa monografía San Martiño de fonología (15)
Tabeaio, ed. Concello de Carral, 2000. (C) Dolores González de la Peña, 2021. Zootopónimos (14)
Irlanda (13)
Xálima (13)
saunas (13)
libros (12)
Leyendas etiológicas (10)
Serra da Faladora (10)
antroponimia (10)
santuarios (10)
mascaradas de invierno (9)
microtoponimia (9)
museos (9)
trampas (9)
Santiago Apóstolo (8)
Trovadores (8)
arqueoastronomía (8)

Ubicación da Vella Morta ó pé da pedrafita de Sobrepiñeiro, ou da Fonte das Meigas. bretones en Galicia (8)
defensas castrexas (7)
Lembramos, por ser moi pertinente, o estudo que ten adicado Marcial Tenreiro Bermúdez ó arquitectura tradicional (6)
motivo do sacrificio fundacional no que intervén como víctima propiciatoria un bóvido ("Sobre consultas de Arqueotoponimia (6)
ciertos sacrificios fundacionales y de delimitación, y sus paralelos históricos y etnográficos", Bretaña (5)
Anuario Brigantino, 2007). Así pois, ben sexa que o topónimo Vella Morta faga alusión a unha Terranova (5)
destas vacas míticas que poboaron o noso país e deron nome ó territorio, como na Irlanda, ou embodiment hypothesis (5)
sexa lembranza dun sacrificio ritual fundacional dun bóvido có que se percorren os lindeiros
lingüística (5)
antes de darlle morte, dos estudados polo profesor Tenreiro (como podería ser tambén
organización institucional y territorial (5)
Boimorto), o que si podemos dar por seguro é que o topónimo nestes casos non está a aludir a
gramática (4)
ningunha muller anciá ou deusa nai anterga falecida súbitamente no lugar.
Odisea (3)

Recuperar mediante a toponimia e o folklore un demiurgo animal de orixe prehistórica, non marcos (3)
impide seguir a considerar á Vella como deusa nai creadora do mundo, pois seguramente esta paisaxe industrial (3)
última non é outra cousa que unha versión antropomorfa da divindade animal. Na lenda de María
Mighez, que amablemente me indica Paulo Martínez Lema e que fora recollida por Carlos Solla
no seu Almanaque de Encantos. Mitoloxía da terra de Cerdedo (2005), a vella fundadora da
aldea pódese aparecer sempre en compañia dunha vaca: "A pantasma, campesiña enloitada,
alinda unha vaca rubia, almalla, galleira, ateigadiña de ubre" (Galicia Encantada).

Publicado por Andregoto Galíndez en octubre 29, 2021 No hay comentarios:

Etiquetas: folklore, Leyendas etiológicas, megalitismo, Zootopónimos

sábado, 4 de septiembre de 2021

Castro da Enxámea (Pazos - San Martiño de Rodís - Cerceda)

PAZOS

PORTELA

AGRAVILAR

CRON

ENXAMEA

OCARPIt

CAREALL

Completamente agrarizado xa, máis aínda perceptible na estrutura do parcelario e fácilmente

identificable pola microtoponimia das leiras, temos moi pretiño de Pazos (San Martiño de Rodís)
un castro non catalogado que poderiamos chamar da Enxámea. A estrutura do espazo castrexo
configúrase dende un acceso (Portela) e un camiño perimetral (O Carril); no seu interior
atopamos o recinto habitacional principal (Croa) e o antecastro (Enxámea).

Tiñan os castrexos unha forma de organización política semellante á das abellas? É moi curioso
que un dos dous recintos habitacionais leve o nome de Enxámea, do latín examinem:
"muchedumbre de abejas con su reina, que salen a formar una colonia", "muchedumbre de
personas o animales juntos" (1). Pensamos que non é pola existencia de colmeas no lugar que o
castro leve o nome de Enxámea, senón que se empregou metafóricamente por ter sido un lugar
de habitación onde se convivía de forma apiñada e colaborativa, semellante á da estes insectos
sociais, cecáis gobernados por un chefe.

Paralelamente, a paisaxe pacega neolítica (Pazos) coa que se iniciou a antropización do territorio
ten deixado unha testemuña na microtoponimia da zona nos nomes de Casas Vellas e Monte dos
Pallotes, seguramente redundantes, e motivados pola existencia de abrigos, cabanas dos
pastores (os palatios indoeuropeos do profesor Moralejo), chozos ou pallozas como as que
están a aparecer na parroquia de San Martiño de Rodís. Neste sentido, vencellamos a etimoloxía
de Pazo < indoeuropeo palatiom, "aprisco neolítico para o gando, curro", cos termos galegos
pallote e palloza, que xurdirían do mesmo étimo, como o búlgaro medieval e moderno polati
e poljati que apuntara Best no seu estudo (2). As pallozas / pallotes non serían, pois, pervivencia
das casas castrexas, senón das vivendas absidadas dos pastores neolíticos (palatios).

CASAVELMAS
MONTEDOS
PALe

PEDRA
DOS
PAZO ALLOS

(1) Lexicón etimológico y semántico del latín, Segura Munguía, 2014.

(2) “Comparative Indo-European Linguistics and Archaeology: towards a Historical Integration”,
JIES, 1989, px. 335-340. Base da que partiu Moralejo para elaborar o seu: "Arco(s), Busto(s),
Pazo(s) ¿toponimia de ganadería?" (As Tebras Alumeadas, 2005).

Publicado por Andregoto Galíndez en septiembre 04, 2021 No hay comentarios:

Etiquetas: caracterización del paisaje histórico, megalitismo, organización institucional y territorial,

Zootopónimos

domingo, 18 de octubre de 2020

A Golpa (Cariño)
A Golpa neste caso non ten que ver, como é afirmado sen deterse a comprobar a adecuación do
topónimo á orografía, coa raposa (latín vulpem > golpe). Nomea unha zona escarpada de difícil
acceso que conflúe nunha garganta visible na fotografía aérea do Vóo Americán de 1956-57,
xunto co conxunto de cerrados circulares dos que xa tiñamos falado (seguindo a tipoloxía de
Abel Bouhier).

Entón, cumpre tirar en parte da interpretación de Martín Sevilla, que estuda os orónimos
asturiáns gulipa e gulipu ("Las voces gulipa, gulipu, en el Occidente asturiano", en Corona
Spicea: in memoriam de Cristóbal Rodríguez Alonso, 1999). Gulipu, segundo o devandito autor,
na zona de Somiedo é un "lugar de difícil acceso; sendero entre rocas de paso difícil y peligroso;
precipio", así mesmo, gulipa, "valle estrecho y pendiente". Para nós, o asturián gulipa viría da
base onomatopeica *gulp, "tragar, gorxa, grolo", cun i epentético de soporte do ele en posición
final de sílaba, o que tería provocado un desprazamento acentual: galego Golpa / asturián gulipa.
Non obstante, Martín Sevilla funda a súa análise na comparación có holandés medio clippe e o
antigo saxón e baixo alemán klif, "altura escarpada", que tambén resulta apropiada, remitindo a
súa presenza no noroeste ó estabelecemento dos colonos suevos na Alta Idade Media.

No Dicionário Estraviz recóllese unha das acepcións de golpe como "pequena porção de líquido
que se bebe de uma só vez. Golo", no sentido de tragar (trago, grolo) que vimos de examinar.
Esta e algunhas outras acepcións do Estraviz (v.gr. "acontecimento inesperado, funesto e
desgraçado") non poden vir do latín colaphus, "bofetón", senón da base proposta *gulp-, que
desenvolve por deriva semántica unha gran cantidade de acepcións: gorxa > paso estreito >
dificultade.

Suxerimos polo tanto revisar coidadosamente a toponimia relacionada, tipo Golpe(s), Golpelleira,
etc. para discernir se son zootopónimos (latín vulpem) ou orónimos (onomatopea *gulp).

A localización na Golpa de Cariño dos conxuntos de cerrados circulares de aspecto laberíntico

podería conectar co sentido da base proposta *gulp, "paso estreito e difícil", cecáis aludindo ós
curros que se artellan semellando formar unha trampa para as bestas ou o gando.

Publicado por Andregoto Galíndez en octubre 18, 2020 No hay comentarios:

Etiquetas: orónimos, Zootopónimos

miércoles, 19 de agosto de 2020

Cervicol: un castro en negativo. Castros en As Pontes

"et venit per illa serra de Cervicollo dividens inter Lamacengos [Labacengos] et Ortigaria
finiturque in litore maris"

Cervicol (Somede - As Pontes), tal e como se menciona no Liber Fidei de Braga (ano 572) ó
citar os límites do condado de Montenegro, ten pinta de ser un composto baixolatino de cervicem
e collum, nun símil topográfico que alude á parte máis elevada dun monte como se se tratara da
parte posterior do pescozo dun cuadrúpedo, a cruz. Ou sexa que, en principio, poderiamos
descartar que o orónimo sexa un zootopónimo derivado de cervo.

Ademais, en Cervicol atopamos unha extraña construcción terrena, o que podería ser unha
especie de castro invertido ou en negativo, cunha croa / cunca / cova hemiesférica excavada por
baixo do nivel do chan, mentras que o parapeito queda a rentes do chan: lógrase de modo
natural sen necesidade de aumentar a súa altura mediante a formación de terrapléns, como é o
máis habitual na construcción dos recintos de voluminosos aneis de terra da Idade do Ferro.

Desde o noso punto de vista estamos ante unha técnica construtiva de camuflaxe, xa que as
defensas non destacan do entorno; son unha parte natural do mesmo. Cecais, o sistema, ou a
idea, xurde tambén da necesidade de minimizar o impacto ecolóxico na paisaxe, posto que a
zona que ocuparía o anel das murallas perimetrais de terra dos castros máis correntes é, deste
outro xeito, completamente aproveitable para os usos agrogandeiros propios da Idade do Ferro.
A continuidade formal entre o parcelario do monte e o que rodea o Castro de Cervicol é
perceptible na fotografía aérea do Vóo Americán de 1956-57 na esquina superior esquerda.

Castro, mina, cráter (dun meteorito)?

Grazas a Xosé María Ferro Formoso, de As Pontes, temos a seguridade de que no lugar de
Cervicol houbo un castro exactamente na parcela que ocupa a singular cunca hemiesférica e o
anel de terra a rentes do chan que acabamos de describir. O investigador local ven de atopar o
nome de Castro na parcela 14; pasounos desapercibido por non estar na capa da información
catastral, senon agochado nas fichas do parcelario, ás que se accede pinchando sobre o
correspondente código numérico na fiestra que se abre cando pinchamos sobre cada unha das
parcelas. Así, por exemplo, imos atopando que a 22 leva o nome de Capilla (pola capeliña da
Virxe das Neves), e a 19 o de Hermida.
Ce
nt

216
25

Resultados

Catastro

Referenciacatastraldelaparcela:

Cenicol 14 15071A01800014

CervicoldeArrina

28 484

29
25
CervicoldeADaixo 605

Nome da parcela onde se atopa o Castro de Cervicol, según información fornecida por Xosé
María Ferro Formoso. Fonte: Visor PBA da Xunta de Galicia.

Neste contexto, xa irrevocablemente castrexo grazas á contribución de Xosé María, a existencia

da capeliña de Nosa Señora das Neves cobra merecida relevancia. Seguramente a súa
fundación débese á continuidade simbólica do lugar, referente para a poboación desde, cando
menos, a Idade do Ferro; feito ben coñecido e que se ven chamando "cristianización de lugares
de culto pagáns".

O Castro do Barral

Tamén nas Pontes de García Rodríguez, doutro lado do Camiño Real a Ortigueira, e fronte por
fronte do Castro de Cervicol, atopamos un castro no lugar do Barral. Sitúase nun outeiro, e a súa
tipoloxía é de pequenos bancais ou aterrazamentos en estrutura anular; fáltalle unha porción polo
oeste, debido ós traballos agrícolas. A toponimia do seu entorno, Barral e Barreiro, se vencella
co tema posiblemente preindoeuropeo *BARR-, "defensa", tratado na entrada As Barreiras -
Vimianzo. A súa localización permite ir reconstruíndo a paisaxe do Ferro nas Pontes, que parece
vertebrada, como a dos túmulos neolíticos, polo antigo eixe de comunicacións do Camiño dos
Arrieiros estudado por don Federico Maciñeira e Pardo de Lama.

Castros - Sucadio

CASTROS

Localizamos outro castro en As Pontes ó noroeste de Sucadio, indicado polo nome da parcela
482 sita na Serra de Cabanas. Non hai tal baleiro de recintos da Idade do Ferro no territorio das
Montañas Setentrionais; acontece que non está ben prospectado.

Castros das Casas Ermas - Aparral

O antigo Camiño Real de Betanzos a Viveiro pasaba baixo os Castros das Casas Ermas ou de
Palvelo, no Aparral, segundo a información recollida na minuta cartográfica do IGN.

BARRER

IGADOS

O microtopónimo Castros de Palvelo aparece na información das fichas das parcelas ó leste da
parcela chamada Castros, que na fotografía do Vóo Americán de 1956-57 semella unha croa.

O contexto megalítico (mámoa da Cruz do Forno) e viario suxire unha datación moi antiga para
os Castros de Palvelo, xa moi esvaídos.

Publicado por Andregoto Galíndez en agosto 19, 2020 No hay comentarios:

Etiquetas: caracterización del paisaje histórico, embodiment hypothesis, orónimos, Zootopónimos

miércoles, 12 de agosto de 2020

Aro, Arecho, Araño, Arañuelo

ARECHO

ARODEARRIBA
PENADARAÑO

ARODEABAIXO

Field names derivados cecais dunha base indoeuropea, ou do latín aruum, "campo de labor",
baixo o Mesón de Roade (Sobrado dos Monxes). (C) Visor PBA da Xunta de Galicia.

Chaman a atención os derivados Arecho, cun sentido diminutivo despectivo, e Araño, en

composición coa preposición de, Daraño. Este último lévanos a propor que o topónimo da
comarca extremeña de Campo Arañuelo (Navalmoral de la Mata, Cáceres) é redundante, pois
nel atopamos dúas palabras que significan o mesmo, Campo e Arañuelo < ar-ane-olum,
procedente do latín aruum mediante dous morfemas derivativos.

Fernando Cabeza Quiles, na súa obra Toponimia de Galicia (Xerais, 2008, pxs. 40-41), inclúe o
galego aramio como voz afín á de aranio > Araño (Rianxo), e faina sinónimo de agra; conclúe
afirmando que "estas palabras e o topónimo Araño descenden, en primeira instancia, da raíz
celta *ar, 'arar, cultivar'". Nós coidamos que é certo que en primeira instancia é unha raíz celta
(ou anterior), máis latina en segunda. A vella disposición dos campos de cultivo ou aruos en
aneis ou bancais en aneis ó redor dos castros podería ter sido a orixe da acepción secundaria
"terreos ou dominio ó redor dun asentamento". Se ben, o certo é que a orientación circular non é
obligatoria na disposición dos aros, como pode observarse na fotografía aérea dos do Mesón de
Roade.

As formas con consonantización do wau, aruum > Arbo, atópanse na nosa toponimia nalgún
caso amosando que foron totalmente intercambiables cos derivados do latín agrum: así na
documentación medieval recollida para o lugar de Agrosagro (Carboentes - Rodeiro,
Pontevedra), Arvoresagro, Arbosagro, Arvosagro, por Romaní Martínez e Otero Piñeyro Maseda
(CUADERNOS DE ESTUDIOS GALLEGOS, Tomo L, Fascículo 116, 2003, px. 69).

Publicado por Andregoto Galíndez en agosto 12, 2020 No hay comentarios:

Etiquetas: Extremadura, parcelario, Zootopónimos

lunes, 13 de julio de 2020

A cazadora-pastora mesolítica do Chan do Lindeiro (O Cebreiro)

Fai uns 9.300 anos unha muller caeu na dolina do Sumio do Chan do Lindeiro (Fonteboa,
Pedrafita do Cebreiro). Na exploración da cavidade kárstica atopáronse xunto ós seus restos, os
de tres uros. Tras a analítica de radiocarbono, que deu unha mesma cronoloxía para todos eles,
o accidente sufrido pola muller e os tres uros vense inscribindo no marco dun incipiente
pastoralismo itinerante que tería comezado no mesolítico (J.R. Vidal Romaní, A. Grandal
d'Anglade e M. Vaqueiro Rodríguez, "El mundo de una mujer llamada Elba hace 9.300 años",
Cadernos do Laboratorio Xeolóxico de Laxe, 2017). Os autores tambén chaman a atención sobre
o feito de que a ruta que seguían a muller e a súa manda ía sobre un camiño de travesía entre
vales que aínda continúa a funcionar case 10.000 anos despois. Temos xa, polo tanto,
importantes evidencias de que os camiños tradicionais de Galicia xurden na prehistoria pola
necesidade de seguir o gando nos seus desprazamentos estacionais, primeiro como cazadoras,
logo como proto-pegureiras.

Costa crer que unha muller de pouco máis de 1,50 metros de estatura pastorease uros de 1,80
na cruz con cornos de 2 metros de longo, pero así foi. Co gando non é tan importante a forza
como saberse a dona dos animais, e que eles o saiban, é unha cuestión de actitude.

Máis neste caso non só se mantivo no tempo o camiño que seguiú Elba, do que falan estes
investigadores, tambén a toponimia dá soporte á hipótese presentada por eles: Lindeiro e
Cebreiro, aínda que modificados no seu aspecto formal (cara significante) gardan o seu
significado desde fai 10.000 anos.

O lugar do accidente foi O Chan do Lindeiro. Aquí recurrimos ó asturiano para evidenciar que
efectivamente a muller atopada na cavidade cos tres uros era unha cazadora-pastora ou
allendadora que levaba ou seguía o seu gando a pacer polos camiños, e que o tal Lindeiro xa era
un lindeiro fai 10.000 anos:

Allendar: conducir el ganado al pasto; apacentar el ganado; vigilar las vacas en los prados; cuidar
del ganado bovino cuando anda suelto; llevar a pacer el ganado por las orillas de las heredades
o caminos (DGLA).

Allendador: que vigila las vacas; que se dedica a mantener los ganados pastando dentro de una
parcela determinada sin que se pasen a otra (DGLA).

Llinde: Sitio donde se llenda, allinda / allenda o apacienta el ganado (DGLA).

O seu gando eran uros. E digo eu: que outra especie podería ter sido, nun territorio chamado O
Cebreiro? O nome de lugar, como xa explicamos noutra ocasión, ven motivado polo nome de
"cebros" que se lles daba ós "bois ariscos" (uros) segundo deixou anotado o Padre Sarmiento en
1761.

Antiga microtoponimia de gandeiría preservada na zona: en Veiga de Forcas, Bedredo e

Bustelo, sendo o primeiro, probablemente, un derivado de vitulum, tenreiro.

Publicado por Andregoto Galíndez en julio 13, 2020 No hay comentarios:

Etiquetas: caminos, caracterización del paisaje histórico, Zootopónimos

jueves, 27 de junio de 2019

A Pulga
"Pro illa mamua de Pulgam et per Petra Erecta" (Dozón, año 1133).

Alude a una (strata, via o vereda) publica, las cuales solían discurrir entre campos de mámoas.

En la base de datos del CODOLGA también encontramos el estadio con pérdida de la bilabial en
posición implosiva en la ocurrencia "caminum pulicum" (Ourense, 1254).

Así, Portopulgo en Guitiriz será un puerto o paso perteneciente a un antiguo camino público
(camino real), y las Fontes Pulga o da Pulga (Ames, Tomiño, Muros), fuentes de uso público o
situadas junto a vías públicas.

Publicado por Andregoto Galíndez en junio 27, 2019 No hay comentarios: