1.

CÁC TỘI XÂM PHẠM TÍNH MẠNG, SỨC KHỎE, NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI
A. CÁC TỘI XÂM PHẠM TÍNH MẠNG
1. Khách thể: Quyền sống, quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng
2. Mặt khách quan:
khác nhau ở hình thức thể hiện cụ thể, nhưng có cùng tính chất: có thể trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra thiệt hại về tính
mạng hoặc đe doạ gây ra thiệt hại đó (như tội đe doạ giết người).
- hành vi có thể thực hiện cả bằng hình thức hành động và không hành động (123,124, 128)
- hành vi chỉ có thể thực hiện được bằng hình thức hành động (Điều 126,127, 130, 131, 133)
- hành vi chỉ có thể thực hiện được bằng hình thức không hành động (Điều 132).
Hậu quả (trừ đe doạ giết người tại Điều 133) có thể trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra thiệt hại đến quyền được sống của con
người, thể hiện dưới dạng thiệt hại về vật chất là chết người. Tuy nhiên, dấu hiệu hậu quả chết người chỉ là dấu hiệu bắt
buộc của cấu thành tội phạm một số tội. Ở các cấu thành tội phạm còn lại, hậu quả chết người không phải là dấu hiệu định
tội.
3. Chủ thể:
- Chủ thể thường: Người có năng lực trách nhiệm hình sự
- Chủ thể đặc biệt:
+ người đang thi hành công vụ (đ127)
+ ng có quan hệ lệ thuộc vs nạn nhân (đ130)
4. Mặt chủ quan
Lỗi của người phạm tội:
- lỗi cố ý (Điều 123, 124, 125, 126…)
- vô ý (Điều 128,129)
- là cả lỗi cố ý hay vô ý (Điều 127).
Động cơ phạm tội chỉ là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm trong các tội quy định ở các điều 126, 127 (Đối với các
tội phạm còn lại, động cơ không là dấu hiệu bắt buộc.)
STT Tội Dấu hiệu pháp lý Ghi chú
Khách thể Chủ thể (3) Mặt khách quan (2) Mặt chủ
(1) quan (4)
1 Tội giết người Hành vi Bất kì ai có là hành vi cố ý và trái pháp luật. Lỗi cố ý

1
 (đ123) phạm tội năng lực Hậu quả chết ng là dấu hiệu bắt buộc
giết người trách nhiệm Quan hệ nhân quả là một dấu hiệu bắt
xâm phạm hình sự buộc
tính mạng
của người
khác
2 Tội giết hoặc Xâm phạm mẹ đang Dạng không hđ hoặc hđ (bỏ đói, làm ngạt Tội phạm
vứt bỏ con tính mạng trong tình thở,…) được thực
mới đẻ ng khác mà trạng mới Không phải do ác ý nhưng vì ảnh hưởng hiện với
có quan hệ sinh con nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc hoàn lỗi cố ý.
ruột thịt trong vòng 7 cảnh đặc biệt (vd: khuyết tật bẩm sinh) là Khi thực
Nạn nhân ngày tuổi, có dấu hiệu bắt buộc hiện hành
phải là con năng lực vi phạm
mới đẻ - trách nhiệm tội, người
tức là con hình sự (mẹ mẹ đang
mới sinh dưới 16t ko trong tình
trong vòng bị truy cứu trạng tâm -
7 ngày tuổi tnhs ) sinh lý
và đó phải không
là con do bình
chính người thường,
phạm tội khả năng
(người mẹ) nhận thức
sinh ra và kiềm
chế đều bị
hạn
chế.
3 Tội giết người xâm phạm Ng có nl Hành vi trái pl nghiêm trọng do nạn nhân Ng phạm Chỉ có thể định
trong trạng tính mạng trách nhiệm gây ra với ng phạm tội/ng than ng phạm tội thực tội khi hậu quả
thái tinh thần của người hs bị kích tội => ng phạm tội rơi vào trạng thái bị hiện hvi chết ng đã xảy
bị kích động khác một động mạnh kích động mạnh phạm tội ra.
mạnh cách trái bởi hv trái Phải có mqh nhân quả với lỗi cố ý
pháp luật pl nghiêm gián tiếp
2
 trọng của trong trạng
nạn nhân thái tinh
thần bị
kích động
mạnh
4 Tội giết người Xâm phạm Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng=
do vượt quá tính mạng quá mức cần thiết.
giới hạn (tg tự tội + Tính chất quan trọng của những lợi ích
phòng vệ giết ng) bị xâm hại hoặc đe doạ xâm hại;
chính đáng + Mức độ thiệt hại mà hành vi tấn công
hoặc do vượt của nạn nhân có thể gây ra;
quá mức cần + Sức mãnh liệt của hành vi tấn công của
thiết khi bắt nạn nhân;
giữ người + Khả năng ngăn chặn hành vi tấn công
phạm tội của nạn nhân đặt trong hoàn cảnh cụ thể
5 Tội làm chết Xâm phạm Ng đang thi Hvi dùng vũ lực để thực hiện công vụ) Lỗi cố ý Nghị định số
người trong tính mạng hành công ngoài trường hợp mà pháp luật cho phép. hoặc vô ý. 94/HĐBT ngày
khi thi hành ng khác vụ Động cơ: 02.7.1984 của
công vụ muốn thi Hội đồng Bộ
hành công trưởng (nay là
vụ vì lợi Chính
ích chung. phủ), chỉ được
nổ súng …
6 Tội vô ý làm Xâm phạm Ng bất kì có Có hvi vp các quy tắc an toàn nhằm đảm Lỗi của ng
chết người tính mạng nl tnhs bảo sk con ng (các qt thuộc các lv khác phạm tội là
con ng 1 nhau, dc quy phạm hoá hoặc các qt xử sự lỗi vô ý
cách gián thông thg đã thành tập quán dc thừa (vô ý vì
tiếp. nhận) quá tự tin
Hậu quả: phải gây ra hậu quả chết ng hoặc vô ý
Qh nhân quả là dấu hiệu bắt buộc do cẩu thả
7 Tội vô ý làm Giống tội thay vì tội vô ý làm chết người là do vi
chết người do vô ý làm phạm quy tắc khác
vi phạm quy chết ng thì tội phạm này là làm chết người do vi
3
 tắc nghề phạm quy tắc nghề (vd: tiêm thuốc cho
nghiệp hoặc ng bệnh nhưng không thử phản ứng)
quy tắc hành nghiệp hoặc quy tắc hành chính (chặt cây
chính trái qđ làm đứt dây điện gây chết ng)
8 Tội bức tử Xâm phạm Ng có Hành vi phạm tội của tội này có thể là Lỗi cố ý
tính mạng 1 nltnhs một trong những hành vi sau đây: gián tiếp
cách gián + Đối xử tàn ác với nạn nhân như đánh hoặc vô ý
tiếp đập, làm cho nạn nhân đau đớn về thể (đối vs hậu
xác nhưng chưa đến mức gây thương tích quả tự sát)
hay gây Nếu ng
tổn hại sức khoẻ của nạn nhân. Hành vi phạm tội
này không chỉ bị pháp luật cấm mà dư mong
luận xã hội muốn nạn
cũng lên án. nhân tự sát
+ Thường xuyên ngược đãi, ức hiếp nạn thì chuyển
nhân sang tội
+ Làm nhục nạn nhân: đây là hành vi (cố giêt ng
ý ) làm tổn hại nghiêm trọng đến nhân
phẩm, danh dự người lệ thuộc vào mình.
chửi bới thậm tệ, bôi nhọ danh dự, nhạo
báng, miệt thị.
Hậu quả: phải dẫn đến sự tự sát của nạn
nhân mới cấu thành tp (ko đòi hỏi hậu
quả chết ng), nạn nhân phải là ng lệ
thuộc về vật chất hoặc tinh thần của ng
phạm tội.
Quan hệ nhân quả là dấu hiệu bắt buộc
9 Tội xúi giục Xâm phạm Ng có + Xúi giục người khác tự sát: người Ng phạm
hoặc giúp tính mạng nltnhs (16t phạm tội có hành vi kích động, dụ dỗ, tội phải có
người khác tự con ng 1 trở lên) khuyến ý thức hvi
sát cách gián khích người khác tự sát. của mình
tiếp + Giúp người khác tự sát: người phạm tội là xúi giục
có hành vi tạo ra những điều kiện vật hoặc quau
4
 chất sự giúp sức
hoặc tinh thần để người khác tự sát. của mình
Hậu quả tự sát là đk bắt buộc, ko kể chết mà nạn
ng hay ko nhân tự sát
10 Tội không Xâm phạm Ng có Ng phạm tội phải là ng có hvi (ko hành Lỗi cố ý
cứu giúp tính mạng nltnhs (đủ động) ko cứu giúp ng khác trong tình
người đang ở con ng 1 16t trở lên trạng nguy hiểm đến tính mạng. (nếu có
trong tình cách gián mới có thể nhưng ko cứu dc thì ko cttp)
trạng nguy tiếp chịu tn) Ng phạm tội là ng đủ khả năng đk cứu
hiểm đến tính Hậu quả chết ng là dấu hiệu bắt buộc
mạng Quan hệ nhân quả là dấu hiệu bắt buộc.
11 Tội đe doạ Xâm phạm Ng có Ng phạm tội có những hv (chỉ có thể là Lỗi cố ý Trường hợp
giết người đến sự tự nltnhs (đủ hành động) khiến ng khác lo sợ mình sẽ trực tiếp người phạm tội
do cá nhân, 16t trở lên) bị giết (cử chỉ: mài dao, lên đạn,..), viêt (biết hậu đe doạ giết
gián tiếp thư nhắn tin  nạn nhân lo sợ quả hv và người để thực
ảnh hưởng mong hiện hành vi
xấu đến trật muốn nạn phạm tội khác
tự an toàn nhân lo sợ) (hiếp dâm, cướp
xh tài sản, để tẩu
thoát...) thì
không phải là
dấu hiệu khách
quan của tội
phạm này.

5
B. CÁC TỘI XÂM PHẠM SỨC KHOẺ CỦA CON NGƯỜI
Tội Dấu hiệu nhận biết Ghi chú
Khách thể Mặt khách quan Chủ thể Mặt chủ quan
1 Cố ý gây Xâm phạm - Hvpt Cttp vật chất, gốm các Ng có Lỗi cố ý trực tiếp hoặc 01/2006/NQ-
thương tích sức khoẻ ng dấu hiệu: có sự tác động đến nltnhs gián tiếp HĐTP qđ các
hoặc gây tổn hại khác trái pl thân thể ng khác => có (14-16t (mong muốn có thương trường hợp tỉ
cho sức khoẻ thương tích để lại chịu tnhs tích, ko phải hậu quả lệ thg tật ko
của người khác + với công cụ, phg tiện: đâm, theo chết ng) đến 11%
(đ134) chém, đầu độc khoản nhưng vẫn xét
+ ko có công cụ: đấm, đá 4,5) xử hình sự
+súc vật: thả chó
+ dung cơ thể ng khác
- Hậu quả có thương tích, tổn
hại
- Qh nhân quả

2 Cố ý gây Xâm phạm sk >31% mới cttp Tg tự tôi giết

thương tích ng khác trái Nếu hq chết ng xảy ra liền sau đó ng ttrong trạng
hoặc gây tổn hại pl hoặc sau 1 tgian ngắn => định tội thái tinh thần
cho sk của ng giết ng bị kích động
khác trong trạng Nếu hq >31% nhưng chưa có hq mạnh
thái tinh thần bị chết ng => cố ý gâythg tích
kích đọng mạnh
(đ135)
3 Cố ý gây Khác tội giết ng tại đ126 ở hậu
thương tích quả và ý thức chủ quan đối vs hậu
hoặc gây tổn hại quả
cho sk ng khác Hậu quả: đủ 31% mới cttp
vượt quá giới
hạn phòng vệ
6
 chính đáng
(đ136)
4 Gây thương tích Khác đ127 ở hậu quả.
hoặc tỏn hại cho Tỉ lệ thg tật >31% mà ko làm chết
sh của ng khác ng sau 1 tgian điều trị (chứ ko
trong khi thi chết liền sau đó hoặc chết sau 1
hành công vụ tgian ngắn)
5 Vô ý gây Khác đ128 ở dấu hiệu hậu quả:
thương tich thhg tích hoặc tổn hại sk >31%.
hoặc gây tổn hại
cho sk ng khác
6 Vô ý gây Hậu quả: tỉ lệ thg tích hoặc tổn hại Lỗi giống đ129
thương tích sk ?31%
hoặc tổn hại cho
sj ng khác do vp
quy tắc nghề
nghiệp hoạc qt
hành chính
7 Tội hành hạ ng Chỉ yc ng pt có hvi đối xử tàn ác,
khác thg xuyên ức hiếp, ngc đãi, làm
nhục hoặc bất cứ hv nào nhằm
mục đích hành hạ ng lệ thuộc.
Ko yc hậu quả cụ thể xra để cttp.
8 Tội lây truyền Xâm phạm sk Hvi làm lây truyền HIV mình Người Lỗi cố ý trực tiếp hoặc
HIV cho ng ng khác đang mang cho ng khác (giao cấu, đang bị gián tiếp
khác (đ148) máu nhiễm) nhiễm
Cttp khi nạn nhân đã bị nhiễm HIV (Đủ
HIV (ko phải AIDS) 16t trở
lên)
9 Tội cố ý truyền Xâm phạm sk Cố ý lây truyền HIV bằng các Ng có Lỗi cố ý trực tiếp hoặc
HIV cho ng ng khác hình thức khác nhau, không cânf nltnhs gián tiếp
khác (đ149) hậu quả nhiễm HIV với nạn nhân

7
 (chưa nhiễm -> tp chưa đạt)

C. CÁC TỘI XÂM PHẠM NHÂN PHẨM, DANH DỰ CON NGƯỜI

Đặc điểm chung
+ Hành vi phạm tội của tất cả các tội trong nhóm đều thể hiện dưới dạng hành động
phạm tội.
+ Hậu quả của những hành vi phạm tội là thiệt hại gây ra cho danh dự, nhân phẩm của
con người thể hiện dưới dạng thiệt hại về tinh thần. Hậu quả này không phải là dấu hiệu bắt
buộc của tất cả các cấu thành tội phạm của nhóm tội này. Tất cả các tội phạm đều có cấu
thành tội phạm hình thức.
+ Lỗi của tất cả các cấu thành tội phạm của nhóm này đều là lỗi cố ý.
Tội Dấu hiệu Ghi chú
Khách thể Mặt khách quan Chủ thể Mặt chủ
quan
Tội hiếp dâm Quyền bất 1 trong các hv: Nam giới Lỗi cố ý.
(đ141) khả xâm + dùng vũ lực Nữ giới chỉ
phạm về + đe doạ dùng vũ lực tgia vs vai trò
tình dục của + lợi dụng tình trạng không tự vệ được của ng xúi giục,
phụ nữ. gây nạn nhân giúp sức
khủng + thủ đoạn khác hoặc tổ chức.
hoảng tinh Dấu hiệu giao cấu trái ý muốn của nạn nhân (nam từ 14-
thần nạn là dấu hiệu bắt buộc. 16t mới chịu
nhân. Trong tnhs)
1 số TH,
ảnh hưởng
đến sức
khoẻ nạn
nhân
Tội hiếp dâm ng Dấu hiệu về độ tuổi:
8
dưới 16t +nạn nhân là trẻ em gái đủ 13-16t.
+ chưa đủ 113t: bất kể hvi giao cấu có thoả
thuận hay ko đều là hiép dâm trẻ em.
Tội cưỡng dâm Xâm phạm + có hvi ép buộc bằng những thủ đoạn khác Cả nam và Lỗi cố ý hành vi đe
(đ143) quyền bất nhau buộc ng ở trong tình trạng quẫn bách nữ (14-16t doạ ở tội
khả xâm miễn cưỡng chiiuj giao cấu chịu trách cưỡng dâm
phạm về Có qh lệ thuộc nhiệm khoản chưa đến
tình dục ủa Lợi dụng qh lệ thuộc để uy hiếp, đe doạ, hứa sau) mức làm
người khác hẹn vs nạn nhân. người bị đe
tp được xem là hoàn thành khi việc giao cấu doạ tê liệt ý
đã diễn ra (không cần việc giao chí, không
cấu hoàn thành về mặt sinh lý). dám kháng
cự như ở tội
hiếp dâm.
Người bị đe
doạ chỉ bị
khống chế tư
tưởng; họ
vẫn có khả
năng phản
kháng nhưng
đã (miễn
cưỡng) chịu
sự giao cấu.
Tội cưỡng dâm Giống tội cưỡng dâm nhưng nạn nhân là trẻ Cả nam và Cưỡng dâm
người từ đủ 13t em từ đủ 13-16t nữ nhiều lần mà
đến 16t Biết hay ko biết về độ tuổi vẫn truy cứu tnhs 1 lần trong
độ tuổi 13-
16 -> 2 tội
Tội giao cấu Xâm phạm -có hv giao cấu Nam hoặc nữ Lỗi cố ý trực
hoặc thực hiện đến sự phát -hv đạt dc hoàn toàn do không dùng vũ lữ, đã đủ 18t tiếp hoạc
hành vi qhtd triển bthg thủ đoạn nào mà do thoảt thuận gián tiếp
khác với ng từ về thể chất -tp hoàn thành khing pt thực hiện dc hvi giao
9
đủ 13-16t và sinh lý cấu, ko cần biết kết thúc hay có phát sinh
của trẻ em. hậu quả.
Tội dâm ô với Xâm phạm -hv dùng tay (hoặc các bp khác của cơ thể) Nam, nữ đủ Lỗi cố ý m
ng dưới 16t nhân phẩm, động chạm và những nơi nhạy cảm về tình 18t, có nltnhs ng pt mong
danh dự của dục của trẻ em hoặc buộc trẻ em làm ngc lại có sự kích
trẻ emm, có vs mình. thích tình dục
thể gây ra Có thể bắt buộc hặc tự nguyện. ở ng pt hoặc
sự phát Không cần hậu quả xra, chỉ cần đã thực hiện nạn nhân, ko
triển không hv. có ý định gia
bthg về tâm cấu
sinh lý của
trẻ em

Tội sử dụng ng Xâm phạm Hv lôi kéo, dụ dỗ, rps buộc. Ng đủ 18t trở Lỗi cố ý Nghị quyết
dưới 16t vào nhân phẩm, Chứng kiến trình diễn khiêu dâm dưới mọi lên 06/2019/NQ-
mục đích khiêu danh dự của hình thức HĐTP về
dâm trẻ emm, có Mục đích: kích dục, khiêu gợi ham muốn hướng dẫn
thể gây ra tình dục đối với người quan sát hành vi chứ áp dụng quy
sự phát không nhằm mục đích giao cấu hoặc thỏa định tại các
triển không mãn tình dục trực tiếp. Điều 141,
bthg về tâm Ko qđ hậu quả 142, 143,
sinh lý của 144, 145,
trẻ em, 146, 147 của
Bộ luật Hình
sự và việc
xét xử vụ án
xâm hại tình
dục người
10
 dưới 18 tuổi
do Hội đồng
Thẩm phán
Tòa án nhân
dân tối cao
ban hành
ngày
01/10/2019
Tội mua bán Xâm phạm Hvi: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lừa bất kỳ người Lỗi của
người (đ150) tự do, nhân gạt hoặc bằng thủ đoạn khác (lợi dụng quyền nào từ đủ 14 người phạm
phẩm, danh lực, lợi dụng tình trạng quẫn bách hay bất kỳ tuổi trở lên tội là cố ý
dự ng khác thủ đoạn nào khác, ép buộc khác) có năng lực trực tiếp với
Mục đích: (1) để giao, nhận tiền, tài sản hoặc TNHS. mục đích vụ
lợi ích vật chất khác; (2) để bóc lột tình dục, lợi hoặc mục
cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể của đích bóc lột
nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo hay mục đích
khác; (3) để thực hiện các hành vi chuyển vô nhân đạo
giao hoặc tiếp nhận người.
Mua bán ng Xâm phạm cấu thành cơ bản của tội mua bán người dưới Lỗi cô ý
dưới 16t tự do, nhân 16 tuổi gồm có 02 yếu tố bắt buộc là hành vi
phẩm, danh phạm tội và mục đích phạm tội, điều luật
dự ng khác không quy định thủ đoạn là yếu tố bắt buộc
trong cấu thành cơ bản của tội phạm này.
Tội đánh tráo Xâm phạm hành vi mua, bán, trao đổi, đánh tráo, chiếm Bât kì ai có Lỗi cố ý
người dưới 1t tự do, nhân đoạt trẻ em. nltnhs Động cơ,
phẩm, danh + Hành vi mua, bán, trao đổi trẻ em dùng các mục đích ko
dự trẻ em phương tiện thanh toán đã nói tại tội là dấu hiệu
mua bán phụ nữ. bắt buộc.
+ Hành vi đánh tráo thể hiện ở việc đánh cắp
một trẻ em và thay vào đó một trẻ em
khác.
+ Hành vi chiếm đoạt là dùng mọi thủ đoạn
và cuối cùng chiếm lấy trẻ em (trộm cắp,
11
 cướp, lừa đảo, cướp giật, công nhiên chiếm
đoạt...).
12
Tội chiếm đoạt Xâm phạm dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ Ng có nltnhs Lỗi cố ý
người dưới 16t tự do, nhân đoạn khác chiếm giữ hoặc giao cho người
phẩm, danh khác chiếm giữ người dưới 16 tuổi
dự
Tội mua bán, sức khỏe và một trong hai hành vi là hành vi mua bán; người từ đủ Lỗi cố ý trực
chiếm đoạt mô tính mạng hoặc hành vi chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ 16 tuổi trở tiếp hoặc
hoặc bộ phận cơ của người thể người hoặc vừa chiếm đoạt vừa mua bán lên sẽ phải gián tiếp
thể người khác Hành vi mua bán không trực tiếp tác chịu trách
động lên cơ thể nạn nhân mà hoàn nhiệm hình
toàn dựa vào mục đích lợi nhuận và sự
đối tượng của hành vi mua bán đó là
mô hoặc bộ phận cơ thể người.
Hành vi chiếm đoạt thì có thể trực tiếp tác
động lên cơ thể nạn nhân để chiếm đoạt hoặc
chiếm đoạt từ người khác và không phải mọi
trường hợp chiếm đoạt đều vì mục đích lợi
nhuận.
hậu quả: Người phạm tội chỉ cần có một
trong hai hành vi trên là đã cấu thành tội
phạm mà không cần biết đã mua bán được
chưa hay đã chiếm đoạt được chưa.
Tội làm nhục Xâm phạm hành vi xúc phạm nghiêm trọng danh dự, người từ đủ Lỗi cố ý trực
người khác danh dự, nhân phẩm người 16 tuổi trở tiếp hoặc
nhân phẩm khác (chửi, xé quần áo, bêu xấu, nhổ nước lên gián tiếp
công dân bọt vào mặt, vẽ bậy, viết bậy...) trước những
người xung quanh; thực hiện bằng lời nói
hoặchành động, có thể thực hiện trước mặt
hoặc sau lưng người bị hại miễn sao người
phạm tội cố ý để hành vi làm nhục đến tai
người bị hại
12
Tội vu khống Xâm phạm một trong các hành vi sau: người từ đủ lỗi cố ý (trực
danh dự, + Bịa đặt những điều không có thật. Những 16 tuổi trở hoặc gián
nhân phẩm điều không có thật rất đa dạng miễn sao lên tiếp)
công dân nó không phải là sự thật khách quan. hành vi “bịa
+ Loan truyền những điều biết rõ là bịa đặt. đặt những
Hành vi này có thể được thực hiện thông điều không
qua việc sao chép gửi cho người khác, kể lại có thật” và
cho người khác nghe, đăng tin trên báo chí, “loan truyền
internet, gửi tin nhắn qua điện thoại di động những điều
biết rõ là bịa
đặt” đòi hỏi
phải có mục
đích “xúc
phạm danh
dự hoặc gây
thiệt
hại đến
quyền và lợi
ích hợp
pháp” của
người khác.
Đối với hành
vi “bịa ra
chuyện
người
bị hại phạm
tội và đi tố
cáo với cơ
quan Nhà
nước” không
cần mục
đích.

13