‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪،‬‬

‫ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﻣﻌﺪﻥ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬

‫ﻛﺪ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‪۴۱۰ :‬‬

‫ﺷﻤﺎﺭﻩ ﻣﺴﻠﺴﻞ‪۷۵۰۸ :‬‬

‫ﺩﻓﺘﺮ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺯﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻬﺮ ﻣﺎﻩ ‪۱۳۸۴‬‬

 ‫‪______________________________________________________ ٢‬‬ ‫______________________________________________________ ‪١‬‬

‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﻣﻌﺪﻥ‬

‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﺮﺭﺳــﻲ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺑــﻪ ﻣﻨﻈــﻮﺭ ﺷــﻨﺎﺧﺖ ﻣﺰﻳــﺖﻫــﺎﻱ ﻧﺴــﺒﻲ ﻭ ﺍﺳــﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎﻱ ﻫــﺮ ﻣﻨﻄﻘــﻪ‪،‬‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪۲.........................................................................................................................................‬‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬﺍﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺩﺭ ﺑﺨـﺶﻫـﺎﻱ ﺑـﺎ ﻣﺰﻳـﺖ ﻧﺴـﺒﻲ ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬
‫‪ .۱‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ‪۳.......................................................................................‬‬
‫ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻗﻴـﻖ ﻭ ﻣﻮﺷـﻜﺎﻓﺎﻧﻪ ﻣـﻲﺗﻮﺍﻧـﺪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺟـﺬﺏ‬
‫‪ .۲‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ‪۳...................................................................................................................‬‬
‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎﻱ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻓﺮﺍﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻱ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﺰﻳـﺖﻫـﺎﻱ ﻧﺴـﺒﻲ ﻫـﺮ ﺍﺳـﺘﺎﻥ‪،‬‬
‫‪ .۳‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ‪۳.......................................................................................‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻛﺎﺭ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﻱﻫﺎ ﻭ ﺑﺨﺶﻫـﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺳﻴﺎﺳـﺘﮕﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ‬
‫‪ .۳-۱‬ﺯﺭﺍﻋﺖ ﻭ ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ ‪۴...................................................................................................‬‬
‫ﻫﺮ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺑﻴﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫‪ .۳-۲‬ﺷﻴﻼﺕ ‪۴.....................................................................................................................‬‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺑﺨـﺶ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻭ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺍﻗﺘﺼـﺎﺩﻱ ﻣﺴـﺘﻘﺮ ﺩﺭ ﻫـﺮ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺑـﺎ‬ ‫‪ .۳-۳‬ﺟﻨﮕﻠﺪﺍﺭﻱ ‪۵................................................................................................................‬‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻭ ﺍﺳـﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎﻱ ﻫـﺮ ﻣﻨﻄﻘـﻪ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳـﺘﮕﺬﺍﺭﺍﻥ ﻣﺮﻛـﺰﻱ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻬـﺖ‬ ‫‪ .۳-۴‬ﺩﺍﻣﭙﺮﻭﺭﻱ ‪۵...............................................................................................................‬‬
‫ﺑﻮﺩﺟﻪﺭﻳﺰﻱ ﺻﺤﻴﺢ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿـﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠـﻲ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺩﺭ‬ ‫‪ .۴‬ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ ‪۵........................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺨــﺶ ﻛﺸــﺎﻭﺭﺯﻱ‪ ،‬ﺻــﻨﻌﺖ ﻭ ﻣﻌــﺪﻥ ﻭ ﺷــﻨﺎﺧﺖ ﻣﺰﻳــﺖﻫ ـﺎﻱ ﺑــﺎﻟﻘﻮﻩ ﻧﺴــﺒﻲ ﺍﺳــﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺭ‬ ‫‪ .۵‬ﻣﻌﺪﻥ ‪۷.....................................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺷﻤﺎﻱ ﻛﻠـﻲ ﺍﺯ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻣﻄـﺮﺡ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ‪،‬‬ ‫‪ .۶‬ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ ‪۸.............................................................................................................‬‬

‫ﺳﭙﺲ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪ ،‬ﺟﻨﮕﻠﺪﺍﺭﻱ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﻣﻌﺪﻥ ﻣـﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳـﻲ ﻭ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻗـﺮﺍﺭ‬ ‫‪ .۷‬ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ‪۹...............................................................................‬‬
‫‪ .۸‬ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﻧﺴﺒﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ‪۱۰.................................................‬‬
‫ﮔﺮﻓﺘــﻪ ﻭ ﻣﺰﻳــﺖﻫــﺎﻱ ﻧﺴــﺒﻲ ﺍﺳــﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺨــﺶﻫــﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺍﺭﺍﺋــﻪ ﻣــﻲﺷــﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﭘﺎﻳــﺎﻥ‬
‫‪ .۹‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻫﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ‪۱۰....................................................................‬‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﺍﺗﻲ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﻣﺂﺧﺬ ‪۱۲............................................................................................................................‬‬
 ‫‪______________________________________________________ ٤‬‬ ‫______________________________________________________ ‪٣‬‬

‫ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻛﻞ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺁﺑﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁﺑـﻲ ﺳـﻄﺤﻲ ﻭ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨـﻲ ﻗﺎﺑـﻞ‬ ‫‪ .۱‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪﺍﻱ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺁﺏ ﻧﺰﺩﻳﻚ ‪ ۱۴/۲‬ﻣﻴﻠﻴﺎﺭﺩ ﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺁﺏ ﺳﻄﺤﻲ‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ ‪ ۲۸۲۳۵‬ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻣﺴﺎﺣﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ‪ ۱/۷‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﻛـﻞ‬
‫ﻭ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻬﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﺏﻫﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ‪ ۲۰‬ﻣﻜﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻲ ﺑـﺎ ﻛـﺎﺭﺑﺮﻱ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﻱ‬
‫ﻛﺸﻮﺭ‪ ،‬ﺷﺎﻧﺰﺩﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷـﻮﺩ‪ .‬ﺍﺭﺍﺿـ ِ‬
‫ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬ﺳﺪﻫﺎﻱ ﮔﺎﻭﺷﺎﻥ‪ ،‬ﮔﺎﺭﺍﻥ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﺳﻴﺎﻩ‪ ،‬ﺳﻴﺎﻩ ﺯﺍﺥ‪ ،‬ﻣﺨﺰﻧﻲ ﺑﺎﺯ‪ ،‬ﺧﺎﻛﻲ ﮔﻠـﺒﻼﻍ ﻭ ﺍ‪...‬‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﻛﻞ ‪ ۴/۶‬ﺩﺭﺻﺪ ﻛﻞ ﺍﺭﺍﺿﻲ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ‬
‫ﺩﺭﻩ ﺑﻪ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﺁﺗﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺭﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺍﻳــﻦ ﺑﺨــﺶ ﺷــﺎﻣﻞ ‪ ۴۹/۶‬ﺩﺭﺻــﺪ ﻣﺮﺍﺗــﻊ‪ ۱۱/۳ ،‬ﺩﺭﺻــﺪ ﺟﻨﮕــﻞ )ﺷــﺎﻣﻞ‬
‫ﺕ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺩﺭ ﺭﺗﺒﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﻗـﺮﺍﺭ‬
‫ﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻ ِ‬
‫ﺢ ﺯﻳ ِﺮ ﻛﺸ ِ‬
‫ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺳﻄ ِ‬ ‫ﺟﻨﮕﻞﻫﺎﻱ ﺑﻠﻮﻁ( ﻭ ‪ ۳۹/۱‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺭﺍﺿﻲ ﺯﺭﺍﻋﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻼ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺑﺨﺶ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺫﻳ ﹰ‬ ‫ﺍﻗﻠﻴﻢ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻧﻴﻤﻪ ﺧﺸﻚ ﺗﺎ ﺧﺸﻚ ﺳﺮﺩ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎﺭﻧﺪﮔﻲ ‪ ۲۵۰‬ﺗﺎ ‪ ۸۰۰‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ .۳-۱‬ﺯﺭﺍﻋﺖ ﻭ ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻲ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪ ۶۴۰۵۵۱‬ﻫﻜﺘـﺎﺭ ﺍﺭﺍﺿـﻲ ﺯﺭﺍﻋـﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻛـﻪ ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ ﻣﻴـﺰﺍﻥ ‪۱/۶۵‬‬ ‫‪ .۲‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻭ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ‬
‫ﺩﺭﺻﺪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺁﺑﻲ ﻭ ﻣﺎﺑﻘﻲ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﻳـﻢ ﻛﺎﺷـﺖ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻛـﻪ ﺩﺭ ﻗﻴـﺎﺱ ﺑـﺎ ﺑﻘﻴـﻪ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ ۱۳۸۴‬ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻳـﻚ ﻣﻴﻠﻴـﻮﻥ ﻭ ﭘﺎﻧﺼـﺪ ﻭ ﻧـﻮﺩ ﻭ ﺷـﺶ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎ ﺭﺗﺒﻪ ‪ ۱۸‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﺸﺖ ﺁﺑﻲ ﻭ ﺭﺗﺒﻪ ﺩﻭﻡ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﺸﺖ ﺩﻳـﻢ ﺑـﻪ ﺧـﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼـﺎﺹ ﺩﺍﺩﻩ‬ ‫ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ۹۷۲‬ﻫـﺰﺍﺭ ﻭ ‪ ۸۶۱‬ﻧﻔـﺮ )‪ ۶۱‬ﺩﺭﺻـﺪ(‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ‪ ،‬ﻫﺮ ﺳﺎﻝ ‪ ۸۸۵‬ﻫﺰﺍﺭ ﺗﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺯﺭﺍﻋﻲ ﻭ ﺣـﺪﻭﺩ ‪ ۱۳۰‬ﻫـﺰﺍﺭ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮﻱ ﻭ ﺑﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫ﺗﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺑﺎﻏﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳـﻦ ﻣﻴـﺰﺍﻥ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺑـﻪ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﻣﻌـﺎﺩﻝ ‪ ۱/۸۲‬ﻭ ‪۰/۸۷‬‬ ‫ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺻـﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‪ ،‬ﺷـﺎﺧﺺ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺍﻧﺴـﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﺳـﺘﺎﻥ‬
‫ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﻛﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺯﺭﺍﻋﻲ ﻭ ﺑﺎﻏﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﺍﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺳـﺮﺍﻧﻪ‪ ،‬ﺍﺯ‬
‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺑـﻴﺶ ﺍﺯ ‪ ۸۵‬ﺩﺭﺻـﺪ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻩ ﻭ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻩ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴـﺮﺩ ﻭﻟـﻲ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ )‪ ۰/۶۱۹ ،(HDI‬ﻭ ﺷﺎﺧﺺ ﻓﻘﺮ )‪ ۳۱/۷ ،(HPI‬ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬ﻧـﺮﺥ ﺑﻴﻜـﺎﺭﻱ ﻧﻴـﺰ ‪۱۷/۶‬‬
‫ﺍﺳﺘﻬﻼﻙ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻﺕ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻭ ﻋﺪﻡ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ ﺧﺮﻳﺪ ﻣﺎﺷﻴﻦﺁﻻﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﺍﻥ‪ ،‬ﺿﺮﻳﺐ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸﻮﺭﻱ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ۸‬ﺩﺭﺻﺪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺍﻋﻈﻢ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻴﻤﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .۳‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬
‫‪ .۳-۲‬ﺷﻴﻼﺕ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮﻫﺴـﺘﺎﻧﻲ ﻭ ﺟﺮﻳـﺎﻥ ﺩﺍﺷـﺘﻦ ﺑـﻴﺶﺗـﺮ‬
‫ﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬
‫ﺖ ﻣﻨﺎﺑ ِﻊ ﺁﺑ ِ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺷﻴﻼﺕ ﺑﻪ ﻧﺴﺒ ِ‬
‫ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﺭﻩﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺮﻩﻣﻨﺪﻱ ﻛﻢﺗﺮﻱ ﺍﺯ ﺁﺏ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑـﺮﺍﻱ ﻣﺼـﺎﺭﻑ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﻱ‬
‫ﺧﻮﺑﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺍﻱ ‪ ۹‬ﻣﺰﺭﻋﻪ ﮔﺮﻡ ﺁﺑﻲ‪ ۵۵ ،‬ﻣﺰﺭﻋـﻪ ﺳـﺮﺩ‬
‫ﺁﺑﻲ‪ ۳ ،‬ﻣﻨﺒﻊ ﺁﺑﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻭ ﻧﻴﻤﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻭ ‪ ۵‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻓﻌﺎﻝ ﺑﻮﺩﻩ ﻛـﻪ ﺍﻧـﻮﺍﻉ ﮔﻮﻧـﻪﻫـﺎﻱ‬
‫‪ .1‬ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺼﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻭﺿـﻌﻴﺖ ﻫـﺮ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺑـﺮﺍﻱ ﺩﺳـﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑـﻪ ﺯﻧـﺪﮔﻲ ﺑﻬﺘـﺮ‬
‫ﻣﺎﻫﻴﺎﻥ ﮔﺮﻡ ﺁﺑﻲ ﻭ ﺳﺮﺩ ﺁﺑﻲ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺁﺑﺰﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﺁﻣﻮﺯﺵ‪ ،‬ﺍﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺳﺮﺍﻧﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
 ‫‪______________________________________________________ ٦‬‬ ‫______________________________________________________ ‪٥‬‬

‫ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺻﻨﻌﺖ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﭼﺎﺭ ﺭﻛﻮﺩ ﻧﺴﺒﻲ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻃـﻮﺭﻱ ﻛـﻪ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺗﻌـﺪﺍﺩ‬ ‫‪ .۳-۳‬ﺟﻨﮕﻠﺪﺍﺭﻱ‬
‫ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﺑﺎ ‪ ۱۰۰‬ﻧﻔﺮ ﻛﺎﺭﻛﻦ ﻭ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻋﻤﻮﻣﹰﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻛﺎﺭﮔﺎﻩﻫـﺎﻱ‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎﻱ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻠﻮﻁ ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰﺍﻥ ‪ ۳۲۰،۰۰۰‬ﻫﻜﺘـﺎﺭ‪۲/۳ ،‬‬
‫‪ ۱۰‬ﻧﻔﺮ ﻛﺎﺭ ﻛﻦ ﻭ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺍﺳﺖ )ﻛﺎﺭﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﻛﻮﭼـﻚ ﻭ ﻣﺘﻮﺳـﻂ(‪ .‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺁﻣـﺎﺭ ﻭ‬ ‫ﺩﺭﺻﺪ ﻛﻞ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎﻱ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺑـﻪ ﺧـﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼـﺎﺹ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳـﺘﺎﻥ ﺑـﻪ‬
‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ‪ ،‬ﺳﻬﻢ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﻛﻞ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ ‪ ۰/۲‬ﺩﺭﺻﺪ ﺑـﻮﺩﻩ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ ۵۰۵‬ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺑﺎﺭﻧﺪﮔﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸـﻮﺭ )‪۲۵۰‬‬
‫ﻭ ﺳﻬﻢ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺷﺎﻏﻼﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﻴﺰ ‪ ۰/۴‬ﺩﺭﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ‬ ‫ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ( ﺍﺯ ﺑﺎﺭﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﺟﻮﺩ ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎﻱ ﺳﺮﺩﺳﻴﺮﻱ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ‬
‫ﻋﺪﺩ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺑﻬﺮﻩﻭﺭﻱ ﻛـﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫـﺎﻱ ﻓﻌـﺎﻝ ﺩﺭ ﺑﺨـﺶ ﺻـﻨﻌﺖ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳـﺘﺎﻥ‬ ‫ﻲ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮕﻞﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﺭﻧﺪﮔ ِ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻋﺪﻡ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻏﻴﺮﻋﻠﻤﻲ ـ ﻛﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺳﻮﺧﺖ )ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪﻡ ﺑﺮﺧـﻮﺭﺩﺍﺭﻱ‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ‪ ،‬ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺍﻧﺮﮊﻱ‪ ،‬ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻭ ﻛﻢ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﻮﺩﺟﻪﻫﺎﻱ ﻋﻤﺮﺍﻧﻲ ﺍﻳـﻦ‬ ‫ﺍﺯ ﮔﺎﺯﺭﺳﺎﻧﻲ( ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻴﺎﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ـ ﻭ ﺗـﺪﺍﻭﻡ ﺍﻳـﻦ ﺍﻣـﺮ ﻣـﻲﺗﻮﺍﻧـﺪ ﺧﻄـﺮ ﺟـﺪﻱ ﺑـﺮﺍﻱ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﻋﺪﻡ ﺭﺷﺪ ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑـﺎ ﻧﮕـﺎﻫﻲ ﺩﻗﻴـﻖﺗـﺮ ﻋﻠـﻞ‬ ‫ﺟﻨﮕﻞﻫﺎﻱ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺪﻩ ﺿﻌﻒ ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎﻱ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫‪ .۳-۴‬ﺩﺍﻣﭙﺮﻭﺭﻱ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺳـﺎﻝ ﺍﺧﻴـﺮ ﺩﻭﻟـﺖ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﻭﻳـﮋﻩ ﺑـﻪ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ ‪ ۱،۴۰۰،۰۰۰‬ﻫﻜﺘﺎﺭ ﻣﺮﺗﻊ‪ ۱/۵ ،‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﺗـﻊ ﻛﺸـﻮﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﮔﺎﻡﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﺁﻥ ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻝ‬
‫ﺧﻮﺩ ﺟﺎﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﻣﭙﺮﻭﺭﻱ ﻭ ﭘـﺮﻭﺭﺵ ﮔﻮﺳـﻔﻨﺪ ﻭ ﺍﻧـﻮﺍﻉ‬
‫ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﺭﻭﻳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺩﺍﻡﻫﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮﺭﺕ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻓـﺮﺍﻫﻢ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺻـﻨﻌﺖ ﺩﺍﻣـﺪﺍﺭﻱ ﻭ ﺩﺍﻣﭙـﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳـﺘﺎﻥ‬
‫ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺗﺮﺍﻧﺰﻳﺘﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ‬
‫ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻛﻞ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ۳‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺩﺍﻣﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻓـﺮﺍﻭﺭﺩﻩﻫـﺎﻱ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺭﺍﻩ‪ ،‬ﺭﺗﺒﻪ ‪ ۱۷‬ﻭ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺭﺍﻩﻫﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﭼﻬﺎﺭ ﺧﻄـﻪ‪ ،‬ﺭﺗﺒـﻪ ‪ ۲۷‬ﻛﺸـﻮﺭ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺩﺍﻡ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺷﺎﻣﻞ‪ ،‬ﮔﻮﺷﺖ ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ‪ ۲/۷‬ﺩﺭﺻـﺪ‪ ،‬ﮔﻮﺷـﺖ ﻣـﺮﻍ‬
‫ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﻳﻦﻛﻪ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺁﺯﺍﺩ ﺭﺍﻩ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺭﺗﺒـﻪ ‪ ۲۸‬ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﺸـﻮﺭ ﺑـﻪ‬
‫‪ ۱/۶‬ﺩﺭﺻﺪ‪ ،‬ﺗﺨﻢ ﻣﺮﻍ ‪ ۱‬ﺩﺭﺻﺪ ﻭ ﺷﻴﺮ ﺧﺎﻡ ‪ ۲/۶‬ﺩﺭﺻﺪ ﻛﻞ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﺗـﻼﺵﻫـﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺟﻬـﺖ ﺍﺣـﺪﺍﺙ ﺭﺍﻩﻫـﺎﻱ‬
‫ﻼ ﻫﻴﭻ ﻛﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺧﻄﻮﻁ ﺭﺍﻩﺁﻫﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻌ ﹰ‬
‫‪ .۴‬ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺍﻧﺮﮊﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺁﻣﺎﺭ ﻭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺨﺶ ﺑﺮﻕ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻋﺪﻡ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﻧﺴﺒﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ )ﻛﻪ ﺁﻥ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺼﺮﻑ ﺑﺮﻕ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ۲۶‬ﺩﺭﺻﺪ ﻛﻞ ﻣﺼﺮﻑ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺑـﻮﺩﻩ ﻛـﻪ ﻣﻌـﺎﺩﻝ ‪۱۴۰‬‬
‫ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻋﺪﻡ ﻛﺎﺭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺩﻗﻴﻖ ﻧﺸﺄﺕ ﻣﻲﮔﻴـﺮﺩ( ﺍﺯ ﺭﺷـﺪ ﭼﻨـﺪﺍﻧﻲ ﺑﺮﺧـﻮﺭﺩﺍﺭ ﻧﺒـﻮﺩﻩ‬
‫ﻫﺰﺍﺭ ﻭ ‪ ۴۱۹‬ﻛﻴﻠﻮﻭﺍﺕ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻧﻴﺮﻭﮔﺎﻩﻫﺎﻱ ﺣﺮﺍﺭﺗﻲ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﻌـﺮﺽ ﻣﺴـﺘﻘﻴﻢ ﺍﺛـﺮﺍﺕ ﺟﻨـﮓ‬
‫ﺍﺯ ﺍﻧﺮﮊﻱﻫﺎﻱ ﻻﺯﻡ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑـﻪ ﺍﻧـﺮﮊﻱ ﺣﺎﺻـﻞ ﺍﺯ ﮔـﺎﺯ‬
‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﻋﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺩﭼﺎﺭ ﺧﺴﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﺟﺒﺮﺍﻥﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻱ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃـﻮﺭﻱ ﻛـﻪ ﻋـﻼﻭﻩ ﺑـﺮ‬
‫ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥ ﺍﺧﻴﺮ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗـﺄﻣﻴﻦ ﺍﻧـﺮﮊﻱ ﻛﺸـﻮﺭ ﺑـﻪ ﺧـﻮﺩ‬
‫ﻣﺤﺮﻭﻣﻴﺖﻫﺎﻱ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﺧﺮﺍﺑﻲﻫﺎﻱ ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺰ ﻣﺰﻳﺪ ﺑﺮ ﻋﻠﺖ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎﻋﺚ‬
 ‫‪______________________________________________________ ٨‬‬ ‫______________________________________________________ ‪٧‬‬

‫ﻣﺎﺩﻩ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﺎﺩﻥ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﺷـﺘﻐﺎﻝﺯﺍﻳـﻲ ﺍﻳـﻦ ﺑﺨـﺶ ‪ ۱۳۵۰‬ﻧﻔـﺮ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ‪ ۹‬ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺯﻳـﺮ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ١.‬ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺫﺧﺎﻳﺮ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ۳۹۸‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺗﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛـﻪ‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﺷﺒﻜﻪ ﮔﺎﺯ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺑﺨـﺶ ﺭﻭﺳـﺘﺎﻳﻲ ﻓﻘـﻂ ‪ ۲۰‬ﺭﻭﺳـﺘﺎ ﺍﺯ ﮔـﺎﺯ‬
‫ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﺧﻮﺩ ﻳﻚ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱﻫﺎﻱ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪﺕ ﺩﺭ ﻓﺮﺍﻭﺭﻱ ﻣـﻮﺍﺩ‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻬﺮﻩﻣﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺩﻳﮕـﺮ ﺍﺳـﺘﺎﻥﻫـﺎﻱ‬
‫ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﺩ ﺳﻴﺮ ﻭ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻲ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﻌﺪﻥ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﭘﺮﻭﮊﻩ ﺍﻛﺘﺸـﺎﻑ ﻃـﻼ ﺩﺭ ﻗـﺮﻭﻩ ﺑـﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺿﻌﻒﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﻱ ﻫﻢ ﻧﻤﻲﺭﻭﺩ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﺻـﻨﻌﺖ‬
‫ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻭ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ‪ ۲۵۰‬ﻣﻴﻠﻴـﻮﻥ ﺩﻻﺭ‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺭﺷﺪ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﻭﻟـﺖ ﺑـﺎ ﺍﻗـﺪﺍﻣﺎﺕ ﺟـﺪﻱ ﺩﺭ ﺟﻬـﺖ ﺗﺸـﻮﻳﻖ‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﺎﻟﻘﻮﺓ ﺑﺴـﻴﺎﺭ ﻗـﻮﻱ ﺑـﺮﺍﻱ‬ ‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﺩﺭ ﺭﻭﻧﻖ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺩﺭ ﻃـﺮﺡﻫـﺎﻱ‬
‫ﺟﺬﺏ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﻫﺎﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻮﻓﻖ ﻫﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺍﻱ ‪ ۱۴۷۹‬ﻭﺍﺣﺪ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﭘﺮﻭﺍﻧﻪ ﺑﻬـﺮﻩﺑـﺮﺩﺍﺭﻱ ﺑـﺎ ﺑـﻴﺶ ﺍﺯ ‪۹۳۳‬‬
‫‪ .۶‬ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻴﻠﻴﺎﺭﺩ ﺭﻳﺎﻝ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔـﺬﺍﺭﻱ‪ ،‬ﺍﺷـﺘﻐﺎﻝ ‪ ۱۰‬ﻫـﺰﺍﺭ ﻭ ‪ ۳۱۳‬ﻧﻔـﺮ ﺭﺍ ﻓـﺮﺍﻫﻢ ﻛـﺮﺩﻩ ﺍﺳـﺖ ﻭﻟـﻲ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﻏﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻳـﻚ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻣـﺮﺯﻱ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺳﻬﻢ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺍﺯ ﻛﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺑﺨـﺶ ﺻـﻨﻌﺖ ﻛـﻢ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺍﺯ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﻭ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎﻱ ﺻﻨﻌﺘﻲ ‪ ۱۹۸‬ﻓﻘﺮﻩ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏـﺬﺍﻳﻲ‪،‬‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﺮﺍﻧﺰﻳﺘﻲ ﺟﻨﻮﺏ ﻭ ﺷﻤﺎﻝ ﻏﺮﺏ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮﺯﻱ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪،‬‬ ‫‪ ۱۳۰‬ﻓﻘﺮﻩ ﻧﺴﺎﺟﻲ‪ ۳۷۳ ،‬ﻓﻘﺮﻩ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻭ ﺳﻠﻮﻟﺰﻱ‪ ۳۴۴ ،‬ﻭﺍﺣﺪ ﻛﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮﻓﻠﺰﻱ ﻭ ‪ ۴۳۴‬ﻭﺍﺣﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﻨﺘﻲ ﻧﻮﻋﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺗﺠﺎﺭﻱ ﺧﺎﺻﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺷﺒﻜﻪﻫـﺎﻱ ﺗﻮﺯﻳـﻊ‬ ‫ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻓﻠﺰﻱ‪ ،‬ﺑﺮﻕ ﻭ ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻴﻚ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻋﻤﺪﻩ ﻓﺮﻭﺷﻲ ﻭ ﺧﺮﺩﻩﻓﺮﻭﺷﻲ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ‪ ۳۰‬ﻫﺰﺍﺭ ﻭﺍﺣـﺪ ﺻـﻨﻔﻲ ﺩﺭ ﺳـﻄﺢ ﺍﺳـﺘﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﺰﺭﮒ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺫﻭﺏ ﺁﻫـﻦ ﻗـﺮﻭﻩ‪،‬‬
‫ﮔﺮﺩﺵ ﻛﺎﻻ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻛﻮﺗﺎﻩﺗﺮﻳﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻻﺯﻡ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺑﺎﺯﺍﺭﭼﻪﻫﺎﻱ ﻣﺮﺯﻱ‬ ‫ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﺗﺮﺍﻛﺘﻮﺭﺳﺎﺯﻱ ﺳﻨﻨﺪﺝ ﻭ ﺁﻏﺎﺯ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﭘﺘﺮﻭﺷﻴﻤﻲ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺳﻨﺘﻲ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺣﺪﻭﺩ ‪ ۱۰۰‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺩﻻﺭ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺍﺭﺯﻱ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﺷﺪ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ‬
‫ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺳﺎﻣﺎﻥﺩﻫﻲ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺭﺳﻤﻲ ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺭﺷﺪ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺑﺎ ﺗﻼﺵﻫﺎﻱ ﻛﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥ ﺍﺧﻴﺮ ﺷﺎﻫﺪ ﺭﺷﺪ ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﺮﺍﻧﺰﻳﺖ ﻛﺎﻻ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺭﻏﻢ ﻋﺪﻡ ﻭﺟـﻮﺩ ﺭﺍﻩﻫـﺎﻱ ﺍﺭﺗﺒـﺎﻃﻲ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﻭ ﻋـﺪﻡ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺁﺯﺍﺩ ﺭﺍﻩﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺗﺮﺍﻧﺰﻳﺖ ﻛﺎﻻ ﺍﺯ ﻋﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺳﻮﺭﻳﻪ ﻭ ﻟﺒﻨﺎﻥ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳـﺘﺎﻥ‬ ‫‪ .۵‬ﻣﻌﺪﻥ‬
‫ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺨﺶ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺍﺯ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﺩﻟﻴـﻞ‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺫﺧﺎﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎﻱ ﺗﺰﺋﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻨـﻮﻉ‬
‫ﺍﺷﺘﺮﺍﻙ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻛﺮﺩﻧﺸـﻴﻦ ﻋـﺮﺍﻕ ﺻـﻮﺭﺕ ﻣـﻲﮔﻴـﺮﺩ ﻛـﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ‬ ‫ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎﺩﻩ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬
‫ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺩﺍﺭﺍﻱ ‪ ۱۴۰‬ﻣﻌﺪﻥ ﻓﻌﺎﻝ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ‪ ۴/۵‬ﻣﻴﻠﻴﻮﻥ ﺗﻦ‬
‫‪ .1‬ﺁﻣﺎﺭﻫﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﺎﻝ‪ ۱۳۸۲‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫‪______________________________________________________١٠‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻭ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻋـﺪﻡ ﺭﺷـﺪ ﺑﺨـﺶ ﺻـﻨﻌﺖ ﻭ‬
‫ﻣﻌﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺮﺥ ﺑﺎﺳﻮﺍﺩﻱ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ‪ ۷۹/۶‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .۸‬ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﻧﺴﺒﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‬
‫ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺯﻣﻴﻦﻫﺎﻱ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺩﺭ ﻛﺸﺖ ﺩﻳـﻢ‬
‫ﻭ ﺁﺑﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣـﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﻭ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﻻﺯﻡ ﺩﺭ ﺟﻬـﺖ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻩ ﻛﺮﺩﻥ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﻭ‬
‫ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ‬
‫ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺑﺎﻏﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣـﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮﺍﺭ‬
‫ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻗﻮﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁﺑﻲ‪ ،‬ﻣﺰﻳﺖ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺯﻣﻴﻦﻫﺎﻱ ﻛﺸﺖ ﺩﻳﻢ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺑﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺭﺗﺒﻪ ﭘﻨﺠﻢ ﺳﻄﺢ ﺯﻳﺮ ﻛﺸـﺖ ﻛﺸـﻮﺭ ﻭ ﺭﺗﺒـﻪ ﺍﻭﻝ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬
‫ﺗﻮﺕ ﻓﺮﻧﮕﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﺣﺎﺻﻞﺧﻴﺰ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭﻟﻲ ﻋﺪﻡ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻭ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻋـﺪﻡ ﻭﺟـﻮﺩ ﺻـﻨﺎﻳﻊ ﺗﺒـﺪﻳﻠﻲ ﻣﻨﺎﺳـﺐ‪ ،‬ﺑﺎﻋـﺚ ﺍﻓـﺖ‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻝ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺮﺍﻭﺭﺩﻩﻫﺎﻱ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻗﻄﻊ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﻛﺎﺭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺩﻗﻴـﻖ ﺑـﺮ ﺭﻭﻱ‬
‫ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺻﻨﻌﺖ ﺧﺎﺹ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﻳﻚ ﻛﺎﺭ ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺩﻗﻴﻖ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﺩﺍﻧﺎﻥ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﺭﻳـﺰﻱ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑـﺮﺍﻱ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻭ ﺻـﻨﻌﺖ ﻣﻄـﺎﺑﻖ‬
‫ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ‪.‬‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺁﻣﺎﺭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻨﺘﺸﺮﻩ‪ ،‬ﻧﺮﺥ ﺑﻴﻜﺎﺭﻱ ﺟﻤﻌﺖ ﻓﻌﺎﻝ ‪ ۱۰‬ﺳﺎﻟﻪ ﻭ ﺑﻴﺶﺗـﺮ‪،‬‬
‫‪ .۹‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻫﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﺰﺀ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﺷـﺪﻩ ﻭ ﻣﺴـﺘﻠﺰﻡ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﻣﻨﻈﻢ ﻣﺴـﻴﺮ ﺭﺷـﺪ ﻭ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺭﺍ ﻃـﻲ ﻛﻨـﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻦ‬
‫______________________________________________________ ‪٩‬‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻬﺪﻳﺪ ـ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﺮﺻـﺖ ـ ﺑـﻪ ﺍﻳـﻦ ﻣﺴـﺄﻟﻪ ﻧﮕـﺎﻩ ﻣـﻲﺷـﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺻﻮﺭﺗﻲﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙ ﻗﻮﻣﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺑﺎﺯﺍﺭﭼﻪﻫﺎﻱ ﻣﺮﺯﻱ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺷﻮﺩ‬
‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫ﺣﺎﻝ ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﺨـﺶﻫـﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳـﺘﺎﻥ ﻭ ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﻭﺿـﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠـﻲ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻧﻘﺎﻁ ﻗﻮﺕ ﻭ ﺿﻌﻒ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﻧﺴﺒﻲ‪ ،‬ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻱ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺭﺍ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺩﺍﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻛﻞ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﻋﻤﺮﺍﻧﻲ ﻃﻲ ﺳﺎﻝﻫـﺎﻱ ‪ ۱۳۷۶‬ﺗـﺎ ‪۱۳۸۳‬‬
‫ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻬﻢ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﺭﺷﺪ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﻱ ﺑﺮﺧـﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑـﻮﺩﻩ ﻛـﻪ‬
‫ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩﺍﻱ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ )ﺳـﻬﻢ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻛـﻞ‬
‫ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﻋﻤﺮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ‪ ۱۳۸۳-۱۳۷۶‬ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺫﻳﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ :‬ﺳـﺎﻝ ‪ ،۰/۷ :۱۳۷۶‬ﺳـﺎﻝ‬
‫‪ ،۱/۴ ۱۳۷۹‬ﺳــﺎﻝ ‪ ،۱/۹ :۱۳۸۱‬ﺳــﺎﻝ ‪ ،۲/۷ :۱۳۸۲‬ﺳــﺎﻝ ‪ ۳/۳۴ :۱۳۸۳‬ﺩﺭﺻــﺪ( ﻭﻟــﻲ ﺍﻓــﺰﺍﻳﺶ‬
‫ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﻋﻤﺮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖﻫﺎ ﻭ ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻱ ﻧﺴﺒﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ‬
‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﻗﻴﻖ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻛﺎﺭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺫﻱﺭﺑﻂ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﻮﺩﺟﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫‪ .۷‬ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺨـﺶ ﺍﺷـﺘﻐﺎﻝ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻛﺸـﻮﺭ ﺍﺯ ﻭﺿـﻌﻴﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺒﻲ‬
‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭﺻـﺪ ﺑﻴﻜـﺎﺭﻱ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻛﺸـﻮﺭ )‪ ۱۴/۲‬ﺩﺭﺻـﺪ( ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬
‫ﻣﻌﺎﺩﻝ ‪ ۱۷/۶‬ﺩﺭﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ‪ ۳/۴‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻛﺸـﻮﺭ ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺍﺳـﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻣـﻮﺭﺩ‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺎﻏﻼﻥ ﻧﻴﺰ ﺳﻬﻢ ﻧﺴﺒﻲ ﺷﺎﻏﻼﻥ ﺑﺨﺶ ﺧﺪﻣﺎﺕ ‪ ،۴۰/۱‬ﺑﺨﺶ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﻱ ‪ ۳۱/۴‬ﻭ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻭ ﻣﻌﺎﺩﻥ ‪ ۲۸/۵‬ﺩﺭﺻﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻤﺪﻩ ﺷـﺎﻏﻼﻥ ﺩﺭ‬
 ‫‪______________________________________________________١٢‬‬ ‫______________________________________________________ ‪١١‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﻣﺄﺧﺬ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺭﺍﻩﺣﻞﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬

‫‪ .۱‬ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﺑﻪ ﻣﺎﺩﻩ )‪ (۵۰‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺳـﻮﻡ ﺗﻮﺳـﻌﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻔﻴـﺬﻱ ﺩﺭ ﻣـﺎﺩﻩ )‪ (۱۰۳‬ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‬
‫‪ .۱‬ﺁﻣﺎﺭﻧﺎﻣﻪ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺳﺎﻝ ‪.۱۳۸۰-۱۳۷۶‬‬ ‫ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﻓﻴﺖ ﺣﻘـﻮﻕ ﻭ ﻋـﻮﺍﺭﺽ ﺩﻭﻟﺘـﻲ‬
‫‪ .۲‬ﮔﺰﺍﺭﺵ »ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﺍﻱ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﻱ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ـ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﭼﻬـﺎﺭ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﺸـﻮﺭ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﺴﻬﻴﻼﺕ ﺍﻋﻄﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﺰﻳﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫)ﺍﻳــﻼﻡ‪ ،‬ﻛﺮﺩﺳــﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻛﺮﻣﺎﻧﺸــﺎﻩ‪ ،‬ﺁﺫﺭﺑﺎﻳﺠــﺎﻥ ﻏﺮﺑــﻲ(«‪ ،‬ﺩﻓﺘــﺮ ﺑﺮﺭﺳــﻲﻫــﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼــﺎﺩﻱ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻭﻧــﺖ‬ ‫‪ .۲‬ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﺩﻥ ﻣﻬﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﺑﻮﻣﻲ ﻭ ﺑـﺎﻻ ﺑـﺮﺩﻥ ﺷـﺎﺧﺺ ﺁﻣـﻮﺯﺵ‪،‬‬
‫ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ‪ ،‬ﺗﻴﺮﻣﺎﻩ ‪.۱۳۸۲‬‬ ‫ﻃﺒﻖ ﻣﺎﺩﻩ )‪ (۵۱‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻮﻡ ﺗﻨﻔﻴﺬﻱ ﺩﺭ ﻣﺎﺩﻩ )‪ (۱۰۳‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺍﺧﺘﺼـﺎﺹ‬
‫‪ .۳‬ﮔﺰﺍﺭﺵ »ﺍﻭﺿﺎﻉ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥﻫﺎﻱ ﺳﻨﻨﺪﺝ ﻭ ﻗﺮﻭﻩ )ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ(« ‪.۱۳۷۰‬‬ ‫ﺳﻬﻤﻴﻪﺍﻱ ﺧﺎﺹ ﺩﺭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻳﺎﺭﺍﻧﻪ ﺳﻮﺩ ﺗﺴﻬﻴﻼﺕ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻـﻲ‬
‫‪ .۴‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰﻱ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺁﻣﺎﺭ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺗﻌﺎﻭﻧﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺁﻣﻮﺯﺷﮕﺎﻩﻫﺎﻱ ﺁﺯﺍﺩ ﻓﻨﻲ ﻭ ﺣﺮﻓﻪﺍﻱ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺷﻮﺩ‪.‬‬
‫‪ .۵‬ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺳﺎﻝﻫﺎﻱ ‪ ۱۳۷۶‬ﺍﻟﻲ ‪.۱۳۸۳‬‬
‫‪ .۳‬ﺩﻭﻟﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣـﺎﻟﻲ ﺍﺟـﺮﺍﻱ ﻃـﺮﺡﻫـﺎﻱ ﻣﻠـﻲ ﺩﺭ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳـﺘﺎﻥ ﻭ‬
‫‪» .۶‬ﻛﺮﺩﺳــﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺳــﺎﻝ ‪ ،۱۳۵۷‬ﻛﺮﺩﺳــﺘﺎﻥ ‪ ۲۰‬ﺳــﺎﻝ ﺑﻌــﺪ ﺍﺯ ﺍﻧﻘــﻼﺏ ﻭ ﻛﺮﺩﺳــﺘﺎﻥ ﺍﻣــﺮﻭﺯﻱ«‪،‬‬
‫ﻃﺮﺡﻫﺎﻱ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖﺩﺍﺭ ﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻓﺮﻭﺵ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻣﺸـﺎﺭﻛﺖ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿـﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﻱ ﺟﻤﻬﻮﺭﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻬﺮ ‪.۱۳۸۴‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ‪.‬‬
‫‪» .۷‬ﺑﺮﺭﺳــﻲ ﺑﻮﺩﺟــﻪ ﺍﺳــﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻮﺩﺟــﻪ ﺍﺳــﺘﺎﻧﻲ ﻛﺮﺩﺳــﺘﺎﻥ«‪ ،‬ﺩﺭﺑــﺎﺭﻩ ﺑﻮﺩﺟــﻪ ‪ ،۱۳۷۹‬ﻣﺮﻛــﺰ‬
‫‪ .۴‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺗﺠﺎﺭﻱ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳـﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﮔﻤﺮﻛـﺎﺕ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻭ‬
‫ﭘﮋﻭﻫﺶﻫﺎﻱ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮﺭﺍﻱ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺩﻓﺘﺮ ﺑﻮﺩﺟﻪ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪.۱۳۷۸‬‬
‫‪ .۸‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺍﺧﺬ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﻱ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ‪.‬‬ ‫ﺭﺳﻤﻲ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬
‫‪ .۹‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺍﺧﺬ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪.‬‬ ‫‪ .۵‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺁﺯﺍﺩ ﺗﺠﺎﺭﻱ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﺯﻱ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﺳﺘﺎﻥ‪.‬‬
‫‪ .۱۰‬ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺩﺍﻣﭙﺮﻭﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺍﻣﺪﺍﺭ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﻩ ‪www.ostan-/cd.ir ۹۳‬‬ ‫‪ .۶‬ﺗﺨﺼﻴﺺ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﻪ ﻃﺮﺡﻫﺎﻱ ﻧﺎﺗﻤﺎﻡ‪.‬‬
‫‪» .۱۱‬ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ«‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﻩ ‪ ۳‬ﻭ ‪.۱۳۷۹ ،۴‬‬ ‫‪ .۷‬ﺍﻓــﺰﺍﻳﺶ ﺍﻋﺘﺒــﺎﺭﺍﺕ ﻋﻤﺮﺍﻧــﻲ ﺩﺭ ﺑﻮﺩﺟــﻪﻫــﺎﻱ ﺁﻳﻨــﺪﻩ ﺑــﻪﻣﻨﻈــﻮﺭ ﺑﻬﺒــﻮﺩ ﻭﺿــﻊ‬
‫‪ .۱۲‬ﺁﻣﺎﺭ ﺍﺧﺬ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺟﻬﺎﺩ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﻋﻤﺮﺍﻥ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ‪.۱۳۸۱ ،‬‬ ‫ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺑﻪ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﻧﺮﮊﻱ‪ ،‬ﺭﺍﻩﻫﺎ‪ ،‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ‪.‬‬
‫‪ .۱۳‬ﺁﻣﺎﺭﻧﺎﻣﻪ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪.۱۳۸۱-۱۳۸۰ ،‬‬ ‫‪ .۸‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺴﻬﻴﻼﺕ ﻭﻳﮋﻩ ﻭ ﻳﺎﺭﺍﻧﻪ ﻫـﺎﻱ ﺩﺭ ﺧـﻮﺭ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﺍﻥ ﺑـﻪﻣﻨﻈـﻮﺭ‬
‫‪ .۱۴‬ﺁﻣﺎﺭ ﺍﺧﺬ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻛﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪.‬‬
‫‪» .۱۵‬ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻱﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻱ ﺁﺏ‪ ،‬ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﻱ ﻭ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌـﻲ«‬
‫‪ .۹‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺴﻬﻴﻼﺕ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺮﻭﻡ‪.‬‬
‫ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﻱ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻓﺘﺮ ﺟﺬﺏ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ‪.۱۳۸۲ ،‬‬
‫‪» .۱۶‬ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻱﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺍﺳـﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳـﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨـﻪﻫـﺎﻱ ﺻـﻨﻌﺖ ﻭ ﻣﻌـﺪﻥ«‪ ،‬ﺍﺳـﺘﺎﻧﺪﺍﺭﻱ‬
‫ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻓﺘﺮ ﺟﺬﺏ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﻱ ﺧﺎﺭﺟﻲ‪.۱۳۸۲ ،‬‬
 ‫ﺷﻤﺎﺭﻩ ﻣﺴﻠﺴﻞ‪۷۵۰۸ :‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ‬
‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﮔﺰﺍﺭﺵ‪ :‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﻣﻌﺪﻥ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﺮﺩﺳﺘﺎﻥ‬
‫‪Report Title: The Study of Agriculture,Industies & Mines‬‬
‫‪Section in Kurdistan Province‬‬

‫ﻧﺎﻡ ﺩﻓﺘﺮ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺯﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ‬

‫ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﺗﺪﻭﻳﻦ‪ :‬ﻓﺮﻳﺪ ﺩﻫﻘﺎﻧﻲ‬
‫ﻧﺎﻇﺮ ﻋﻠﻤﻲ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪﺭﺿﺎ ﻣﺤﻤﺪﺧﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺮﻳﻤﻴﺎﻥ )ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺳﺮﺩﺷﺖ ﻭ ﭘﻴﺮﺍﻧﺸﻬﺮ(‬

‫ﻭﺍﮊﻩﻫﺎﻱ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﻭ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺁﻥﻫﺎ‪:‬‬

‫‪ .۱‬ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ )‪(Agriculture‬‬
‫‪ .۲‬ﺻﻨﻌﺖ )‪(Industry‬‬
‫‪ .۳‬ﻣﻌﺪﻥ )‪(Mine‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﻣﺂﺧﺬ ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ‪:‬‬

‫ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎﻱ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺩﺭﺝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬