‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ‬

‫)ﺟﻨﺖ(‬
‫ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه از ﮐﺘﺎب و ﺳﻨﺖ‬

‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪:‬‬
‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ اﺑﻦ اﻟﻔﻘﯿﻪ‬

‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪:‬‬
‫ام ﻋﺰﯾﺰاﻟﺮﺣﻤﺎن ﻣﻼزاده‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫ﻋﻨﻮان ﮐﺘﺎب‪:‬‬
‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ اﺑﻦ اﻟﻔﻘﯿﻪ‬ ‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‪:‬‬
‫ام ﻋﺰﯾﺰاﻟﺮﺣﻤﺎن ﻣﻼزاده‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ‪:‬‬
‫ﻋﻘﺎﯾﺪ ﮐﻼم – ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﻘﺎﯾﺪ اﺳﻼﻣﯽ – ﻣﻌﺎد )ﺣﯿﺎت ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ‪(...‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮع‪:‬‬
‫اول )دﯾﺠﯿﺘﺎل(‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫آﺑﺎن )ﻋﻘﺮب( ‪١٣٩٤‬ﺷﻤﺴﯽ‪ ١٤٣٦ ،‬ﻫﺠﺮی‬ ‫ﺗﺎرﯾﺦ اﻧﺘﺸﺎر‪:‬‬
‫ﻣﻨﺒﻊ‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﮐﺘﺎب از ﺳﺎﯾﺖ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﮥ ﻋﻘﯿﺪه داﻧﻠﻮد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬

‫‪book@aqeedeh.com‬‬ ‫اﯾﻤﯿﻞ‪:‬‬

‫ﺳﺎﯾﺖﻫﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻮﺣﺪﯾﻦ‬

‫‪www.aqeedeh.com‬‬ ‫‪www.mowahedin.com‬‬
‫‪www.islamtxt.com‬‬ ‫‪www.videofarsi.com‬‬
‫‪www.shabnam.cc‬‬ ‫‪www.zekr.tv‬‬
‫‪www.sadaislam.com‬‬ ‫‪www.mowahed.com‬‬

‫‪contact@mowahedin.com‬‬
 ‫��ﻢ اﷲ ا����ﻦ ا����ﻢ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ‪ ...................... ................................‬أ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﮥ ﻣﺘﺮﺟﻢ ‪١ ...................... ................................‬‬

‫ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ‪٣ ................. ................................‬‬

‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‪٥ ...............................‬‬

‫درھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ‪٩.....................................................................‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنھﺎ و ﺧﺎک ﺑﮫﺸﺖ ‪١٣...................................................‬‬
‫اﺗﺎقھﺎی ﺟﻨﺖ ‪١٤ ..................................................................‬‬
‫ﺧﯿﻤﻪھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ‪١٦...............................................................‬‬
‫ﮐﺎخھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ‪١٨ .................................................................‬‬
‫ﺧﺎک ﺑﮫﺸﺖ ‪١٨ .....................................................................‬‬
‫ﺑﺎغھﺎ و ﺛﻤﺮهھﺎی ﺑﮫﺸﺖ‪١٩.......................................................‬‬
‫ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎرھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ‪٢١........................................................‬‬
‫ﻧﮫﺮھﺎی ﺟﻨﺖ ‪٢٣ ...................................................................‬‬
‫ﻃﺒﻘﺎت ﺑﮫﺸﺖ‪٢٧ ...................................................................‬‬
‫درﺧﺘﺎن و ﻣﯿﻮهھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ‪٣٥...................................................‬‬
‫ھﯿﺌﺖ و ﺷﮑﻞ اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ‪٤٣.....................................................‬‬
‫زﻧﺎن اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ‪٤٦................................................................‬‬
‫اﺧﻼق زﻧﺎن اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ‪٤٩.......................................................‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫ب‬

‫آھﻨﮓ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ‪٥٠.................................................‬‬

‫راهرﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ‪٥٣...........................................................‬‬
 ‫ﻣﻘﺪﻣﮥ ﻣﺘﺮﺟﻢ‬

‫در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺎدﯾﺎت و ﻇﻮاھﺮ ﻋﻮام ﻓﺮﯾﺒﺎﻧﻪ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﭘﺮده‬
‫ﺗﺎرﯾﮑﯽ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﺪﯾﺸﻪی ﻣﻌﻨﻮی و ﺗﻔﮑﺮ دﯾﻨﯽ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺮدم ﻗﺮار داده و‬
‫آنھﺎ را از ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮگ و ﻋﺎﻟﻢ ﭘﺲ از آن و ﺟﻨﺖ و ﻧﻌﻤﺖھﺎی آن ﻏﺎﻓﻞ‬
‫ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺳﺨﻦﮔﻔﺘﻦ و ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ در ﺑﺎرۀ ﺟﮫﺎن آﺧﺮت و ﻧﻌﻤﺖھﺎ و‬
‫اﺣﺴﺂنھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ وﻋﺪۀ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آنھﺎ را در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺆﻣﻨﺎن‬
‫ﻣﺨﻠﺺ داده‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار و ﻣﻔﮫﻮﻣﯽ دور از ذھﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺑﺮای‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل از ﺻﻤﯿﻢ ﻗﻠﺐ و ﻋﻤﻖ اﻧﺪﯾﺸﻪ و ﺑﺪون ھﯿﭽﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﺗﺮدﯾﺪی اﯾﻤﺎن آورده و ﺑﺸﺎرتھﺎی ﻏﯿﺒﯽ ﭘﺮوردﮔﺎر را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬و در اﯾﻦ ﺟﮫﺎن‬
‫ﻓﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﭘﯿﺮوی از دﺳﺘﻮرات اﻟﮫﯽ و ﺳﻨﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ج راه رﺳﯿﺪن ﺑﻪ زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ‬
‫ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ در ﺑﮫﺸﺖ را ﺑﺮای ﺧﻮد ھﻤﻮار ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫آری‪ ،‬ﺳﺨﻦ از ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ و ﻧﻌﻤﺖھﺎ و راهرﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻘﻮی ﭘﯿﺸﻪ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎ ﺟﺎن و ﻣﺎل ﺧﻮد در راه ﮐﺴﺐ رﺿﺎﯾﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل‬
‫ﻣﯽﮐﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬و ﺳﺮ ﻣﻨﺰل ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮد را رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ و ﺟﺎوداﻧﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﯽﮐﺮدن در آن ﻗﺮار دادهاﻧﺪ‪ ،‬آھﻨﮕﯽ دﻟﻨﺸﯿﻦ و روح ﻧﻮاز اﺳﺖ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺨﻠﺺ ﺧﺪا ھﻤﻮاره ﺳﻌﯽ و ﺗﻼش ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻋﺒﺎدت و ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎری‬
‫ﺗﻮﺷﻪای ﺑﺮای آﺧﺮت ﺧﻮد ﻓﺮاھﻢ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮاﺳﺮ آﯾﺎت ﮐﻼم اﻟﻠﻪ ﻣﺠﯿﺪ و رواﯾﺎت ﻣﻨﻘﻮل از رﺳﻮل اﮐﺮم ج اﻧﺴﺎنھﺎی‬
‫ﻣﺆﻣﻦ و ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎر را ﺑﻪ راهرﺳﯿﺪن ﺑﮫﺸﺖ و ﺑﺮﺧﻮرداری از ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﯿﮑﺮان‬
‫و اﺑﺪی آن رھﻨﻤﻮن ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٢‬‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮔﺮاﻣﯽ اﺳﻼم ج در ﺷﺐ ﻣﻌﺮاج و ﻟﯿﻠﺔ اﻻﺳﺮاء ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد و در‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺑﯿﺪاری وارد ﺟﻨﺖ ﺷﺪﻧﺪ و ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺟﺎوﯾﺪان آن را ﻟﻤﺲ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺑﻪ اﻣﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺎ اﯾﻤﺎن ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻋﺒﺎدات و اﻋﻤﺎل ﻧﯿﮏ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﺗﺎ در ﺟﻨﺖ ﮐﺎﻣﯿﺎب ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ دﻧﯿﺎ و ھﺮﭼﻪ در آن وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﺳﺎﯾﻞ و اﺑﺰاری ﺑﺮای آزﻣﺎﯾﺶ اﻧﺴﺎن‬
‫و ﺗﻼش وی ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖآوردن زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺎوﯾﺪ در آن دﻧﯿﺎ اﺳﺖ‪ .‬ھﯿﭻ اﻧﺴﺎن‬
‫ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﮫﻤﯿﺪهای ﻟﺬتھﺎی آﻧﯽ و ﭼﻨﺪروزۀ اﯾﻦ دﻧﯿﺎی زودﮔﺬر و ﻓﺎﻧﯽ را ﺑﺎ‬
‫ذﻟﺖھﺎ و ﺧﻮﺷﯽھﺎی ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر و ﺟﺎوﯾﺪان ﺑﮫﺸﺖ ﻋﻮض ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﮐﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ رﺳﺎﻟﻪی »وﺻﻒ اﳉﻨﺔ ﻣﻦ اﻟﻜﺘﺎب واﻟﺴﻨﺔ‬
‫واﻟﻄﺮﻳﻖ اﳌﻮﺻﻞ إﻟﻴﻬﺎ« ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻮﺷﺶ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه ﺗﺎ اوﺻﺎف و وﯾﮋﮔﯽھﺎی‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﯾﺎت ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ و اﺣﺎدﯾﺚ رﺳﻮل اﮐﺮم ج ﺑﯿﺎن ﺷﻮد و‬
‫راهھﺎی رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن ﺑﻪ روﺷﻨﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻣﯿﺪ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﻧﺎﭼﯿﺰ ﻣﻘﺒﻮل درﮔﺎه ﺣﻖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و وﺳﯿﻠﻪای‬
‫ﺑﺮای ﺗﺮﻏﯿﺐ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﺮادران و ﺧﻮاھﺮان ﻣﺆﻣﻦ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺟﻮاﻧﺎن ﮔﺮاﻣﯽ ﮐﻪ‬
‫ھﺪف ﺗﮫﺎﺟﻢ ﻓﺮھﻨﮕﯽ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ ،‬در راهرﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ‬
‫ﻣﻮﻋﻮد ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺴﯿﺎری از دلھﺎی ﺧﻔﺘﻪ را ﺑﯿﺪار ﺳﺎزد‪.‬‬
‫از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﮔﺮاﻣﯽ ﺑﺮای ﺧﻮد و ﺑﺮای آنھﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺗﮫﯿﻪ و ﺗﺪوﯾﻦ و‬
‫وﯾﺮاﯾﺶ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺑﺎ ﻣﻦ ھﻤﮑﺎری ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻘﺎﺿﺎی دﻋﺎی ﺧﯿﺮ دارم‪.‬‬
‫ام ﻋﺰﯾﺰاﻟﺮﺣﻤﺎن ﻣﻼزاده‬
 ‫ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‬

‫اﳊﻤﺪ ﷲ واﻟﺼﻼة واﻟﺴﻼم ﻋﲆ رﺳﻮل اﷲ وﻋﲆ آﻟﻪ وﺻﺤﺒﻪ وﻣﻦ واﻻه‪.‬‬

‫ﺑﺮﺧﯽ از اﺣﺴﺎنھﺎی ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﺎن ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ دﯾﺪه و ﻧﻪ ﺑﺎ‬
‫ﮔﻮش ﺷﻨﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﻪ در ﻓﮑﺮ و اﻧﺪﯾﺸﻪ ﮐﺴﯽ ﺧﻄﻮر ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﺆﻣﻨﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺷﻮق دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ آن اﺣﺴﺎنھﺎ و ﻧﻌﻤﺖھﺎ ﭘﺮوردﮔﺎر آﺳﺘﯿﻦ ھﻤﺖ را ﺑﺎﻻ‬
‫زده و ﺑﯽﺧﺒﺮان را ﺑﻪ رﺣﻤﺖ اﻟﮫﯽ و ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﮫﺸﺖ آ ﮔﺎه ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬رﺳﻮل‬
‫�‬
‫َ َ َ‬
‫ﻻ َ� ْ ٌ‬ ‫ﺎﺤﻟ� ﻣﺎ‬ ‫َّ‬ ‫َ ْ َ ْ ُ َ‬
‫ﺧﺪا ج ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬أﻋﺪدت ِﻟ ِﻌﺒﺎ ِدي الﺼ ِ ِ‬
‫ََ ْ َ َ ُ ُ ٌ َ َ ْ َ َ َ َ َ ََ َ ْ ََ‬
‫ﺮﺸ«) ‪.(١‬‬
‫ﺐ� ٍ‬ ‫رأت‪ ،‬وﻻ أذن ﺳ ِﻤﻌﺖ‪ ،‬وﻻ ﺧﻄﺮ ﻰﻠﻋ ﻗﻠ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ج ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﻧﻌﻤﺖھﺎﺋﯽ را‬
‫ﺑﺮای ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺻﺎﻟﺢ ﺧﻮد در ﺑﮫﺸﺖ آﻣﺎده و ذﺧﯿﺮه ﮐﺮدهام ﮐﻪ ھﯿﭻ ﭼﺸﻤﯽ‬
‫آنھﺎ را ﻧﺪﯾﺪه و ھﯿﭻ ﮔﻮﺷﯽ ﻧﺸﻨﯿﺪه و ﺑﺮ ﻗﻠﺐ ھﯿﭻ ﮐﺴﯽ ﺧﻄﻮر ﻧﮑﺮده‬
‫اﺳﺖ«‪ ،‬دوﺳﺖ دارﯾﺪ آﯾﮥ ﻣﺒﺎرﮐﻪای را ﮐﻪ در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻼوت ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ٓ‬
‫� َج َزا َء ۢ ب ِ َما‬ ‫� ل َ ُهم ّمِن قُ َّرة ِ أَ ۡ� ُ‬
‫َ‬ ‫َ َ َ ۡ َ ُ َ ۡ ‪ۡ ُ ٓ َّ ٞ‬‬
‫ٖ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬ف� �علم �فس ما أ ِ‬
‫خ‬
‫ُ َ‬ ‫َ ُ ْ‬
‫�نوا َ� ۡع َملون ‪] ﴾١٧‬اﻟﺴﺠﺪه‪.[۱۷ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﯿﭽﮑﺲ ﻧﻤﯽداﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﮐﺎرھﺎﺋﯽ ﮐﻪ )ﻣﺆﻣﻨﺎن( اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽدھﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﯿﺰھﺎی ﺷﺎدی آﻓﺮﯾﻦ و ﻣﺴﺮت ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮای اﯾﺸﺎن درﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ؟«‪.‬‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎری ‪ ۲۳۰ / ۶‬و ﻣﺴﻠﻢ ‪.۲۸۲۴‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٤‬‬

‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﯽ! ﺑﺎ ﻣﻦ ھﻤﺮاه ﺷﻮﯾﺪ ﺗﺎ دلھﺎی ﻏﺎﻓﻞ را ﺑﺎ ھﺸﺪاری آرام ﺑﻪ‬

‫ﺗﻔﮑﺮ در ﻧﻌﻤﺖھﺎ و اﺣﺴﺎنھﺎی ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﺘﻌﺎل ﮐﻪ در ﺑﮫﺸﺖ ﺟﺎوﯾﺪان وﺟﻮد‬
‫دارد‪ ،‬آ ﮔﺎه ﺳﺎزﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﻦ ھﻤﺮاه ﺷﻮ! ﺗﺎ ﺑﺎ ﺣﻮران ﺑﮫﺸﺘﯽ آﺷﻨﺎ ﺷﺪه و ﻧﮕﺎھﯽ ﮔﺬرا ﺑﻪ ﺣﺴﻦ و‬
‫ﺟﻤﺎل درﺷﺘﯽ و ﺳﯿﺎھﯽ ﭼﺸﻢھﺎیﺷﺎن ﺑﯿﻨﺪازﯾﻢ‪ ،‬زﯾﺮا ﭼﻪ ﺑﺴﺎ اﻓﺮادی ﺑﻮدهاﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻔﮑﺮ در ﺑﺎرۀ ﺣﻮران ﺟﻨﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ و اﺳﺘﻐﻔﺎر از ﮔﻨﺎھﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪ و ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮی اﻟﻠﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت و دﯾﺪار‬
‫ﺣﻮران ﺑﮫﺸﺘﯽ در ﺟﻨﺖ ﺟﺎوﯾﺪ ﻣﺸﺮف ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﺪون ﺷﮏ ﮐﺴﺎﻧﯽ را ﮐﻪ اﻟﻠﻪ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ در ﺟﻨﺖ داﺧﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬از آﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽ ﺧﻮاھﺪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫واﻟﺴﻼم‬
‫اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ اﺑﻦ اﻟﻔﻘﯿﻪ‬
‫‪ ۱۴۲۱‬ھـ ‪ .‬ق‬
 ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﺮﺧﯽ از اوﺻﺎف ﺟﻨﺖ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮﻏﯿﺐ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﺮای‬

‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آنھﺎ ﺑﺮای ﻣﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻌﻀﯽ از ﻧﻌﻤﺖھﺎی آن ﺑﯿﺎن‬
‫ﺷﺪه و ﺑﺴﯿﺎری از آنھﺎ را ﺑﺮای ﻓﺮاھﻢآوردن زﻣﯿﻨﮥ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﮫﺖ ﺗﻼش و‬
‫ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺸﺮ ﻣﺨﻔﯽ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ...‬اﻧﻮاع ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺟﻨﺖ ھﺮﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﻘﻞ ﺑﺸﺮ از درک و ﻓﮫﻢ آن ﻧﺎﺗﻮانﺗﺮ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺧﻮﺑﯽھﺎﯾﯽ‬
‫در ﺑﮫﺸﺖ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺮ ھﯿﭻ ﻓﮑﺮی ﺧﻄﻮر ﻧﮑﺮده و ھﯿﭻ ﮐﺴﯽ در ھﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺘﯽ آن را ﻧﻤﯽﺷﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬
‫اﮐﻨﻮن اﯾﻦ ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ آﯾﺎ ﺑﮫﺸﺖ و ﻧﻌﻤﺖھﺎﯾﺶ را‬
‫ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬
‫ﺑﺪون ﺗﺮدﯾﺪ آﻧﺠﺎ ﺳﺮاﯾﯽ ﺟﺎوداﻧﻪ و ھﻤﯿﺸﮕﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺴﺎن ﺑﮫﺸﺘﯽ ﻧﻪ‬
‫ﺳﺨﺘﯽ ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ و ﻧﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‪ ،‬و ﻧﻪ در آن اﻧﺪوھﮕﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد و ﻧﻪ ﮔﺮﯾﻪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬاﺗﺶ را اﻧﺘﮫﺎﯾﯽ و ﺧﻮﺷﯽھﺎﯾﺶ را ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻌﻤﺖھﺎﯾﺶ ﻋﻘﻞ‬
‫اﻧﺴﺎن را ﻣﺘﺤﯿﺮ و اﻧﺪﯾﺸﻪاش را ﻣﺘﻌﺠﺐ ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻨﻌﻴﻤﻬــــــﺎ ﺑــــــﺎق وﻟــــــﻴﺲ ﺑﻔــــــﺎن‬ ‫ﻫـــﻲ ﺟﻨـــﺔ ﻃﺎﺑـــﺖ وﻃـــﺎب ﻧﻌﻴﻤﻬـــﺎ‬
‫آن ﺑﺎﻏﯽ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب و دارای ﻧﻌﻤﺖھﺎی زﯾﺒﺎ‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻌﻤﺖھﺎی آن‬
‫ﺑﺮای ھﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ھﺮﮔﺰ ﻓﻨﺎ ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮد‪.‬‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﻧﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽدرﺧﺸﺪ‪ ،‬و رﯾﺤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻀﺎ را ﻋﻄﺮآ ﮔﯿﻦ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺎﺧﯽ اﺳﺖ ﻣﺤﮑﻢ‪ ،‬ﻧﮫﺮی اﺳﺖ ﺟﺎری و ﻣﯿﻮهای اﺳﺖ رﺳﯿﺪه‪ ...‬و‬
‫دارای ﺣﻮرﯾﺎﻧﯽ اﺳﺖ زﯾﺒﺎ و ﺧﻮﺑﺮوی‪ .‬و ﻟﺒﺎسھﺎی ﺑﺴﯿﺎر در ﺟﺎﯾﮕﺎھﯽ‬
‫ھﻤﯿﺸﮕﯽ و اﺑﺪی‪ ،‬و‪ ...‬دارای ﺧﺎﻧﻪھﺎﯾﯽ ﺑﻠﻨﺪ و زﯾﺒﺎ ﮐﻪ ﺑﺮای اھﻞ و‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٦‬‬

‫ﺻﺎﺣﺒﺎنﺷﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺘﺎرهای اﺳﺖ ﮐﻪ در اﻓﻖ ﻣﯽدرﺧﺸﺪ و ھﻤﻮاره در ﺣﺎل‬

‫ﻧﻮراﻓﺸﺎﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫َ َْ‬ ‫َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ َ ُ ْ ُ َ َ ُ َ َّ َّ ُ َ ْ َ ْ ُ َ َ‬
‫ا�! ِمﻢ ﺧ ِﻠﻖ اﺨﻟﻠﻖ؟ ﻗﺎل‪ِ » :‬ﻣﻦ الﻤﺎ ِء«‪.‬‬ ‫�ﻦ أ ِﻰﺑ ﻫﺮ�ﺮةس ﻗﺎل‪ :‬ﻗﻠﺖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل ِ‬
‫َ َُ َ ْ ْ ُ‬ ‫ُ ْ ُ َ َ ُ ْ َ َّ َ َ َ َ ٌ ْ َّ َ َ َ ٌ ْ ََ‬
‫ﺐ‪ ،‬و ِمﻼﻃﻬﺎ ال ِﻤﺴﻚ‬ ‫ﻗﻠﺖ‪ :‬ﻣﺎ ِﺑﻨﺎء اﺠﻟﻨ ِﺔ؟ ﻗﺎل‪ِ » :‬ﺒﻟﻨﺔ ِﻣﻦ ﻓِﻀ ٍﺔ‪ ،‬و ِﺒﻟﻨﺔ ِﻣﻦ ذﻫ ٍ‬
‫َ‬ ‫ْ ُ ْ َْ‬ ‫َ ْ َ ُ َ َ ْ َ ُ َ ُّ ْ ُ ُ َ ْ َ ُ ُ َ ُ ْ َ ُ َ َّ ْ َ ُ‬
‫الﺰ�ﻔ َﺮان‪َ ،‬ﻣ ْﻦ ﻳَﺪﺧﻠ َﻬﺎ �ﻨ َﻌ ْﻢ َوﻻ‬ ‫اﻷذﻓﺮ‪ ،‬وﺣﺼﺒﺎؤﻫﺎ الﻠﺆلﺆ واﻴﻟﺎﻗﻮت‪ ،‬وﺗﺮ�ﺘﻬﺎ‬
‫َ َْ َ‬ ‫ُ َ َّ َ َ ْ َ َ َ‬ ‫َ َ ْ‬
‫�ﺒْﺄس‪َ ،‬و� ْ� َوﻻ � ُﻤﻮت‪ ،‬ﻻ �ﺒْ� ِ�ﻴَ ُﺎ� ُﻬ ْﻢ َوﻻ �ﻔ َ� ﺷﺒَ ُﺎ� ُﻬ ْﻢ«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬از اﺑﻮھﺮﯾﺮهس ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﻋﺮض ﮐﺮدم‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ! ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت‬
‫از ﭼﻪ ﭼﯿﺰی آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬از آب‪ ،‬ﻋﺮض ﮐﺮدم‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنھﺎی‬
‫ﺑﮫﺸﺖ از ﭼﻪ ﭼﯿﺰی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺧﺸﺘﯽ از ﻧﻘﺮه‪ ،‬و ﺧﺸﺘﯽ از ﻃﻼ و‬
‫ﻣﻼط آن )ﻣﻼط‪ :‬ﻣﺨﻠﻮﻃﯽ از ﮔﻞ ﯾﺎ ﻣﺎﺳﻪ و ﺳﯿﻤﺎن ﮐﻪ ﻣﯿﺎن دو ﺧﺸﺖ ﻗﺮار‬
‫داده ﻣﯽﺷﻮد( ُﻣﺸﮏ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ،‬و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰهھﺎﯾﺶ از ﻣﺮوارﯾﺪ و ﯾﺎﻗﻮت‪ ،‬و ﺧﺎﮐﺶ‬
‫زﻋﻔﺮان ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ھﺮﮐﺲ داﺧﻞ آن ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺷﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮده ﻧﺎاﻣﯿﺪ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺟﺎوﯾﺪان ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ھﺮﮔﺰ ﻧﻤﯽﻣﯿﺮد‪ ،‬ﻟﺒﺎسھﺎی اھﻞ ﺟﻨﺖ ﮐﮫﻨﻪ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ و ﺟﻮاﻧﯽ آنھﺎ از ﺑﯿﻦ ﻧﻤﯽرود«‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺖ و ﻧﻌﻤﺖھﺎﯾﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب‪ ،‬زﯾﺒﺎ و ﻟﺬتﺑﺨﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫ِيها َوأَ ۡز َ� ٰ ‪ٞ‬‬
‫ج‬ ‫ِين � َ‬ ‫َ‬
‫�ت ِ َها ٱ ۡ�نۡ َ� ٰ ُر َ� ٰ ِ� َ‬
‫َۡ‬ ‫َّ َ َّ َ ۡ ْ َ َ ّ ۡ َ َّ ٰ ‪ۡ َ ٞ‬‬
‫ت � ِري مِن‬ ‫﴿ل ِ�ِين ٱ�قوا عِند ر� ِ ِهم ج�‬
‫ُّ َ َّ َ ‪ۡ ُ َ ُ َّ َ َّ َ ّ ٞ َ ۡ َ ٞ‬‬
‫� ۢ ب ِٱلعِ َبادِ ‪] ﴾١٥‬آل ﻋﻤﺮان‪.[۱۵ :‬‬ ‫مطهرة ورِض�ٰن مِن ٱ�ِۗ وٱ� ب ِص‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎری ﭘﯿﺸﻪ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﺰد ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن‬
‫ﺑﺎغھﺎﯾﯽ )در ﺟﮫﺎن دﯾﮕﺮ( اﺳﺖ ﮐﻪ رودﺧﺎﻧﻪھﺎ از ﭘﺎی )درﺧﺘﺎن( آنھﺎ‬
‫ﻣﯽﮔﺬرد‪ ،‬در آﻧﺠﺎ ﺟﺎوﯾﺪان ھﺴﺘﻨﺪ‪) .‬ھﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﺸﺎن را( ھﻤﺴﺮان ﭘﺎﮐﯿﺰه )از‬

‫)‪ -(١‬ﺗﺮﻣﺬی ‪ – ۲۵۲۶‬اﺣﻤﺪ ‪ ۴۴۵ / ۲‬و ﺻﺤﯿﺢ اﻟﺒﺎﻧﯽ در ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻣﺸﮑﻮة ‪.۵۶۳۰‬‬
 ‫‪٧‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ھﺮ ﭘﻠﯿﺪی و ﻧﻘﺼﯽ( و ﺧﺸﻨﻮدی ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬و ﺧﺪاوﻧﺪ )رﻓﺘﺎر و ﮐﺮدار( ﺑﻨﺪﮔﺎن‬
‫را ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ‪) .‬و ﻧﯿﺖ دروﻧﯽ اﯾﺸﺎن را ﻣﯽداﻧﺪ(«‪.‬‬
‫ﻟﻘــــﻮم ﻋــــﲆ اﻟﺘﻘــــﻮ￯ دواﻣــــﺎ ﺗﺒﺘﻠــــﻮا‬ ‫وﺟﻨﺎت ﻋـﺪن ذﺧﺮﻓـﺖ ﺛـﻢ أزﻟﻔـﺖ‬

‫وﻗـــــﺮة ﻋـــــﲔ ﻟـــــﻴﺲ ﻋﻨﻬـــــﺎ ﲢـــــﻮل‬ ‫ﲠﺎ ﻛﻞ ﻣـﺎ ﲥـﻮي اﻟﻨﻔـﻮس وﺗﺸـﺘﻬﻲ‬
‫ﺑﺎغھﺎ و ﺑﮫﺸﺖ ﺟﺎوﯾﺪ ﺑﺮای ﻣﺮدﻣﯽ ﻣﺰﯾﻦ و آراﺳﺘﻪ و آﻣﺎده ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ھﻤﯿﺸﻪ از ﺧﺪا ﻣﯽﺗﺮﺳﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻘﻮاﯾﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ از‬
‫ﺧﻮاھﺶھﺎی ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ دوری ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﮫﺸﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫راﺣﺖ و آراﻣﯽ ﭼﺸﻢھﺎ ﻣﯽﺷﻮد و ھﺮﮐﺲ داﺧﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﺷﺪ ھﺮﮔﺰ از آن ﺟﺪا‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم! آﯾﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻘﻞ اﻧﺴﺎن اﯾﻦ ھﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖھﺎ را درک‬
‫ﮐﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آنھﺎ ﺑﯽرﻏﺒﺘﯽ ﻧﺸﺎن دھﺪ؟!!‬
‫اﯾﻦ ﻧﺪای ﺧﯿﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﺑﺎ دﻟﺴﻮزی ﻓﺮا ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬و ﻧﯿﺮوی رﻗﺎﺑﺖ و‬
‫َ َ ُ ْٓ‬
‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ را در وﺟﻮد ﺗﻮ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪۞﴿ :‬وسارِعوا‬
‫َ ٰ َ ۡ َ ّ َّ ّ ُ ۡ َ َ َّ َ ۡ ُ َ َّ َ ٰ َ ٰ ُ َ ۡ َ ُ ُ َّ ۡ‬
‫ت ل ِۡل ُم َّتق َ‬
‫� ‪﴾١٣٣‬‬ ‫ِ‬ ‫إِ� مغفِر� ٖ مِن ر�ِ�م وجن ٍة عرضها ٱلس��ت وٱ��ض أعِد‬
‫]آل ﻋﻤﺮان‪.[۱۳۳ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪)» :‬و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ( ﺑﻪ ﺳﻮی آﻣﺮزش ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن و‬
‫)رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺘﯽ( ﺑﺸﺘﺎﺑﯿﺪ و ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﭘﮫﻨﺎی آن‬
‫)ھﻤﭽﻮن ﭘﮫﻨﺎی( آﺳﻤﺎنھﺎ و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ؛ )و ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺑﺎارزﺷﯽ( ﺑﺮای‬
‫ﭘﺮھﯿﺰﮐﺎران ﺗﮫﯿﻪ دﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻮی ﺧﻮدداری از ﮔﻨﺎه و ﻃﻠﺐ ﺑﺨﺸﺶ از ﮔﻨﺎھﺎن و زﻧﺪﮔﯽ‬
‫اﺑﺪی در ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ ﺟﺎوﯾﺪ ﺑﺸﺘﺎب! زﯾﺮا ﺑﺸﺎرتدھﻨﺪه ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﮋده‬
‫ﻣﯽدھﺪ‪:‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٨‬‬

‫ﴍك اﻟـــــــﺮد￯ وﻗـــــــﺮارة اﻷﻗـــــــﺬار‬ ‫ﻳــــﺎ ﻃﺎﻟــــﺐ اﻟــــﺪﻧﻴﺎ اﻟﺪﻧﻴــــﺔ إﳖــــﺎ‬

‫أﺑﻜــــــﺖ ﻏــــــﺪ ﹰا ﺗﺒــــــ ﹰﺎ ﳍــــــﺎ ﻣــــــﻦ دار‬ ‫دار ﻣﺘـــﻰ ﻣـــﺎ أﺿـــﺤﻜﺖ ﰲ ﻳﻮﻣﻬـــﺎ‬
‫ای ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاھﺎن دﻧﯿﺎی ﭘﺴﺖ و ﺑﯽارزش ھﺴﺘﯽ‪ ،‬ﺑﺪان دﻧﯿﺎ ﺟﺎﯾﮕﺎھﯽ‬
‫ﺑﯽارزش و ﻓﺎﺳﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ روز آن ﺷﺎدی و روز دﯾﮕﺮش ﮔﺮﯾﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﺧﺎﻧﻪای ﻧﺎﺑﻮد ﺑﺎد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬اﻧﺴﺎن داﻧﺎ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ را ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻧﺪازۀ رﻓﻊ اﺣﺘﯿﺎج‬
‫ﺧﻮد ﺑﺨﻮاھﺪ‪ ،‬و ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖآوردن ﻧﻌﻤﺖھﺎی دﻧﯿﺎی ﺑﺎﻗﯽ و ورود ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ‬
‫ﺗﻼش ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ُ‬
‫ۡ َ‬ ‫َ َ َ ُ َ ۡ ‪َ َّ ٞ‬‬
‫و� ‪] ﴾٤‬اﻟﻀﺤﯽ‪ [۴ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ﺑﻪ ﯾﻘﯿﻦ‬ ‫ك م َِن ٱ� ٰ‬ ‫﴿ول�خِرة خ� ل‬
‫آﺧﺮت ﺑﺮای ﺗﻮ از دﻧﯿﺎ ﺑﮫﺘﺮ اﺳﺖ!«‪.‬‬
‫ﻋﺎﻗﻞ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﻌﺎدت و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ھﻤﯿﺸﮕﯽ ﺑﺮود و در‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖآوردن ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﯿﮑﺮان آن ﺗﻼش‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬راه ﺑﻪ دﺳﺖآوردن ﺟﻨﺖ ﯾﻘﯿﻦداﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ و‬
‫اﺗﺒﺎع و ﭘﯿﺮوی رﺳﻮل ﺧﺪا ﻣﺤﻤﺪ ج و أدای ﻓﺮاﺋﺾ و واﺟﺒﺎت و دوریﻧﻤﻮدن‬
‫از اﻋﻤﺎل ﻓﺎﺳﺪ‪ ،‬ﮔﻨﺎھﺎن ﮐﺒﯿﺮه و ﮐﺎرھﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﺮام ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﺰدﯾﮏﺷﺪن ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﻪ وﺳﯿﻠﮥ اﻧﺠﺎم ﻧﻮاﻓﻞ و اﻋﻤﺎل‬
‫ﺻﺎﻟﺢ و ﺗﻮﺑﻪ و اﻧﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﺳﻮی ﭘﺮوردﮔﺎر در ھﻨﮕﺎم ﺗﺎرﯾﮑﯽ و ﺧﻠﻮت و‬
‫اﺳﺘﻐﻔﺎرﻧﻤﻮدن از ﺧﻄﺎھﺎ و ﮔﻨﺎھﺎن و ﻟﻐﺰشھﺎﺳﺖ‪ ،‬و رﻓﺘﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻓﺮاﮔﯿﺮی‬
‫ﻋﻠﻢ و داﻧﺶ و ﺳﻌﯽﻧﻤﻮدن ﺑﺮای ﻓﮫﻤﯿﺪن و ﻋﻤﻞﮐﺮدن ﺑﻪ ﻋﻠﻢ و ﻣﺪاوﻣﺖ ﺑﺮ‬
‫اﺧﻼص و ﺻﺪق و راﺳﺘﯽ ﺑﺎ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺟﻮﯾﻨﺪۀ اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ در‬
‫ﯾﻘﯿﻦ و ﯾﺎﻓﺘﻦ راه ﺳﻌﺎدت ﻧﺎﮐﺎم ﻧﻤﯽﺷﻮد و ﺟﺪﯾﺖ و ﮐﻮﺷﺶ وی ﺿﺎﯾﻊ‬
 ‫‪٩‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫�� َن لَ� ُخ ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫ﻧﺨﻮاھﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬وٱ ۡل َع ۡ‬

‫�‬ ‫ِ‬ ‫� ‪ ١‬إ ِ َّن ٱ ِ� َ ٰ‬
‫ِ‬
‫ٍ‬
‫ۡ‬ ‫َّ‬ ‫َّ َّ َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ َّ ٰ َ ٰ َ َ َ َ ۡ ْ ۡ َ ّ َ َ َ َ ۡ ْ‬
‫� ‪﴾٣‬‬ ‫ت وتواصوا ب ِٱ� ِق وتواصوا ب ِٱلص ِ‬ ‫‪ ٢‬إِ� ٱ�ِين ءامنوا وع ِملوا ٱل�ل ِ� ِ‬
‫]اﻟﻌﺼﺮ‪.[۳ – ۱ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ زﻣﺎن )ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﮥ زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن و ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻼش او‬
‫ﺑﺮای ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﺳﻌﺎدت دو ﺟﮫﺎن اﺳﺖ(! اﻧﺴﺎنھﺎ ھﻤﻪ در زﯾﺎن ھﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﮕﺮ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن ﻣﯽآورﻧﺪ‪ ،‬و ﮐﺎرھﺎی ﻧﯿﮑﻮ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽدھﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺑﻪ ﺗﻤﺴﮏ ﺑﻪ ﺣﻖ )در ﻋﻘﯿﺪه و ﻗﻮل و ﻋﻤﻞ( ﺳﻔﺎرش ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺑﻪ ﺷﮑﯿﺒﺎﺋﯽ )در ﺗﺤﻤﻞ ﺳﺨﺘﯽھﺎ و دﺷﻮاریھﺎ و دردھﺎ و رﻧﺠﮫﺎﺋﯽ(‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ )ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ رﺿﺎی ﺧﺪا ﻣﯽﮔﺮدد(«‪.‬‬
‫ﻧﺎﻇﻢ )ﯾﮑﯽ از ﻋﻠﻤﺎی اﺳﻼﻣﯽ( ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﺑﺮادرم! آﯾﺎ راهھﺎی ورود ﺑﻪ ﺟﻨﺖ‬
‫را ﻣﯽداﻧﯽ؟‬

‫درﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ‬
‫اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺟﻤﺎﻟﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ و ﺷﯿﻮهھﺎی‬
‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖھﺎ را ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮدﯾﻢ‪ ،‬ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ ﺑﺎھﻢ ﻧﺰدﯾﮏ دروازهھﺎی ﺟﻨﺖ‬
‫ﺑﺮوﯾﻢ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺎ ﻓﮑﺮ و اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺧﻮد در ﻣﻠﮑﻮت اﻋﻼی ﺧﺪاوﻧﺪ و در اﺳﺮار‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﯿﺰ ﭘﺮوردﮔﺎر ﮐﻪ ﺑﺮای ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار‪ ،‬ﻧﯿﮑﻮﮐﺎر و ﺻﺎﻟﺢ و‬
‫ﺑﺮﮔﺰﯾﺪۀ ﺧﻮد ﻣﮫﯿﺎ و آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺳﯿﺮ و ﮔﺮدش ﻧﻤﺎﺋﯿﻢ‪.‬‬
‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫ِيق ٱ َّ� َ‬
‫ِين ٱ َّ� َق ۡوا ْ َر َّ� ُه ۡم إِ� ٱ َ‬
‫� َّنةِ ُز َم ًر�ۖ َح َّ ٰٓ‬
‫�‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬وس َ‬
‫َ ۡ ُ ُ َ‬ ‫َ ََ ُ‬ ‫َ َ َ َ َ‬ ‫َ َٓ َ َُ َ ۡ َ‬
‫ت �بۡ َ� ٰ ُ� َها َوقال ل ُه ۡم خ َز� ُت َها َس� ٰ ٌم عل ۡي� ۡم ط ِۡب ُت ۡم فٱدخلوها‬ ‫إِذا جا ُءوها وفتِح‬
‫ِين ‪] ﴾٧٣‬اﻟﺰﻣﺮ‪ .[۷۳ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ از ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن ﺗﺮﺳﯿﺪهاﻧﺪ‬ ‫َ� ٰ ِ� َ‬
‫ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺳﻮی ﺑﮫﺸﺖ ﺳﻮق داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ]ﮐﻨﺎر[ آن‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪١٠‬‬

‫رﺳﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ درھﺎﯾﺶ ﮔﺸﻮده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﮕﮫﺒﺎﻧﺎﻧﺶ ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻮﯾﻨﺪ‪:‬‬

‫ﺳﻼم ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﺑﺎد‪ .‬ﭘﺎک ﺑﻮدهاﯾﺪ ]و ﺧﻮش ﺑﺎﺷﯿﺪ[‪ .‬ﺟﺎوداﻧﻪ ﺑﻪ آن درآﯾﯿﺪ«‪.‬‬
‫َ َّ ُ َ ُ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ ُ‬
‫رﺳﻮل اﮐﺮم ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ » :‬و َﻣﺎ ِﻣﻨ� ْﻢ ِﻣ ْﻦ أ َﺣ ٍﺪ �ﺘَ َﻮﺿﺄ �ﻴُﺒْ ِﻠﻎ ‪ -‬أ ْو ﻓيُ ْﺴ ِﺒﻎ‬
‫ْ ُ ُ َ ُ َّ َ ُ ُ َ ْ َ ُ َ ْ َ َ َ َّ َّ ُ َ َ ْ َ ُ َ َّ ُ َ َّ ً َ ْ ُ ُ َ َ ُ ُ ُ َّ‬
‫ﻮﻪﻟ‪ِ ،‬إﻻ‬ ‫‪ -‬الﻮﺿﻮء �ﻢ �ﻘﻮل‪ :‬أﺷﻬﺪ أن ﻻ ِإﻪﻟ ِإﻻ ا� وأﺷﻬﺪ أن �ﻤﺪا �ﺒﺪه ورﺳ‬
‫َ‬ ‫ُ َ ْ َُ ََْ ُ ْ‬
‫ﺎء«) ‪.(١‬‬‫اﺠﻟَﻨَّ ِﺔ اﺜﻟَّ َﻤﺎ ِ�ﻴَ ُﺔ‪ ،‬ﻳَ ْﺪ ُﺧ ُﻞ ِﻣ ْﻦ � ِّ� َﻬﺎ َﺷ َ‬ ‫ﻓ ِﺘﺤﺖ ﻪﻟ أﺑﻮاب‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺮای ھﺮﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺤﯿﺢ و ﮐﺎﻣﻞ وﺿﻮ ﻣﯽﮐﻨﺪ و‬
‫ﺳﭙﺲ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﮔﻮاھﯽ ﻣﯽدھﻢ ﮐﻪ ھﯿﭻ ﻣﻌﺒﻮدی ﺟﺰ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﻪ‬
‫درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪ ج ﺑﻨﺪه و ﻓﺮﺳﺘﺎدۀ اوﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺎداﺷﯽ ﺑﻪ ﺟﺰ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬
‫درھﺎی ھﺸﺘﮕﺎﻧﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮای ورود او ﺑﺎز ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ از‬
‫ھﺮﮐﺪام از آنھﺎ ﮐﻪ دوﺳﺖ دارد داﺧﻞ ﺟﻨﺖ ﺷﻮد«‪.‬‬
‫ﭼﺮا دروازهھﺎی ﺑﮫﺸﺖ زﯾﺎد ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻓﺮﻣﻮده‬
‫اﺳﺖ‪:‬‬
‫َّ َ ٓ َ ۡ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ ٓ ْ َ ٰ َ ۡ َ ّ َّ ّ ُ‬
‫�ض‬‫� ۡم َو َج َّن ٍة َع ۡر ُض َها ك َع ۡر ِض ٱلسماءِ وٱ� ِ‬ ‫﴿سابِقوا إِ� مغفِر� ٖ مِن ر� ِ‬
‫َ َ َ ٓ ُ َ َّ ُ ُ‬ ‫َ َ َ ۡ ُ َّ ۡ‬ ‫ُ َّ ۡ َّ َ َ َ ْ َّ‬
‫� ذو‬ ‫ام ُنوا ب ِٱ�ِ َو ُر ُسلِهِۚۦ �ٰل ِك فضل ٱ� ِ يُؤ�ِيهِ من �شاء ۚ وٱ‬ ‫أعِدت ل ِ�ِين ء‬
‫ۡ‬ ‫َۡ ۡ‬
‫ٱلفض ِل ٱل َع ِظي ِم ‪] ﴾٢١‬اﻟﺤﺪﯾﺪ‪ [۲۱ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﭘﯿﺸﯽ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺮای‬
‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آﻣﺮزش ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن و ﺑﮫﺸﺘﯽ ﮐﻪ ﭘﮫﻨﺎی آن ﺑﻪ اﻧﺪازۀ ﭘﮫﻨﺎی‬
‫آﺳﻤﺎن و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ‪) .‬اﯾﻦ ﺑﮫﺸﺖ( ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ آﻣﺎده ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا و‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮاﻧﺶ اﯾﻤﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﭘﺎداش ﺧﺪا اﺳﺖ‪ ،‬و ﺑﻪ ھﺮﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاھﺪ‬
‫ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ و ﺧﺪاوﻧﺪ دارای ﺑﺨﺸﺶ و ﻋﻄﺎی ﺑﺰرگ و ﻓﺮاوان اﺳﺖ«‪.‬‬
‫آری‪ ،‬آن ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﺎارزش و زﯾﺒﺎﺳﺖ ﮐﻪ دارای درھﺎﺋﯽ ﺑﺰرگ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﻘﯿﻦ ﺷﺎﯾﺴﺘﮥ ﺑﺰرﮔﯽ و ﻣﻨﺰﻟﺖ اﺳﺖ‪ ،‬رﺳﻮل اﮐﺮم ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬

‫)‪ -(١‬رواه ﻣﺴﻠﻢ‪.۱۱۸ / ۳ ،‬‬

 ‫‪١١‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫اﻹ ِﺑ ِﻞ‬ ‫ﺎمِ‬ ‫اﺣ ُﻢ َﻋﻠَﻴْﻪ َﺎﻛ ْزد َ‬

‫ﺣ‬ ‫� ُة أَ ْر َ�ﻌ َ‬
‫� َﺳﻨَ ًﺔ‪ ،‬ﻳُ َﺰ َ‬ ‫َّ َ َ ْ َ ْ َ ِّ ْ‬
‫اﺠﻟَﻨَّ ِﺔ َمﺴ َ‬ ‫» ِإن ﻣﺎ �� ِمﺮﺼ ِاﻲﻋ‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬
‫َو َر َدت ِﺨﻟ َ ْﻤ ٍﺲ َﻇ َﻤﺎ ٍء«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﻤﺎﻧﺎ )ﻣﺴﺎﻓﻪ( ﻣﯿﺎن دو درب ﺑﮫﺸﺖ ﻣﺴﯿﺮ ﭼﮫﻞ ﺳﺎل )راه(‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮ آن ﭼﻨﺎن ازدﺣﺎم ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ازدﺣﺎم ﺷﺘﺮان ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﭘﻨﺞ روز‬
‫ﺗﺸﻨﮕﯽ )ﺑﺮ آﺑﯽ( ﻣﯽرﯾﺰﻧﺪ«‪) .‬وﺟﻪ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺷﺘﺮان اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ھﻤﺎن اﻧﺪازه‬
‫ﮐﻪ ﺷﺘﺮھﺎ ﺑﻌﺪ از ﭘﻨﺞ روز ﺗﺸﻨﮕﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﻮر و ﺷﻮﻗﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ھﻢ ﺑﺮای‬
‫ورود ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻪ ھﻤﺎن اﻧﺪازه ﺷﻮر و ﺷﻮق دارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن در زﻣﺎن ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ج‬
‫آب ﮐﻢ ﺑﻮده ﺷﺘﺮان را ھﺮ ﭘﻨﺞ روز ﯾﮏ ﺑﺎر آب ﻣﯽدادﻧﺪ(‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﺮای ورود از ھﺮ دری از درھﺎی ﺟﻨﺖ اھﻞ و‬
‫ﮔﺮوھﯽ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬دری از درھﺎی ﺟﻨﺖ ﻣﺨﺼﻮص ورود‬
‫اﻧﺴﺎنھﺎی ﺗﻮاب و ﺗﻮﺑﻪﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬و دری دﯾﮕﺮ از آن ﻣﺨﺼﻮص ورود‬
‫ﺻﺪﻗﻪدھﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬و دری از آن ﻣﺨﺼﻮص ورود ﻣﺠﺎھﺪان راه ﺧﺪا‪ ،‬و دری‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ورود ﻓﺮوﺑﺮﻧﺪﮔﺎن ﺧﺸﻢ‪ ،‬و دری از آن وﯾﮋۀ ورود روزهداران‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫َّ ُ‬ ‫َ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ » :‬ﻣ ْﻦ أ ْ� َﻔ َﻖ َز ْو َﺟ ْ ْ َ‬
‫ا� ﻧﻮ ِد َى ِﻰﻓ اﺠﻟَﻨ ِﺔ ﻳَﺎ‬ ‫ﻴﻞ ِ‬ ‫� ِﻲﻓ ﺳ ِب ِ‬ ‫ِ‬
‫َّ َ َ َ ْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ﻼ ِة د ِ َ‬ ‫َّ َ‬ ‫َ ْ َ َّ َ َ َ ْ ٌ َ َ ْ َ َ ْ َ ْ‬
‫ﺎب الﺼﻼ ِة‪ ،‬وﻣﻦ ﺎﻛن‬ ‫ِ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬‫ِ‬ ‫ﻰﻋ‬ ‫الﺼ‬ ‫ﻞ‬
‫ا� ﻫﺬا ﺧ�‪� .‬ﻤﻦ ﺎﻛن ِﻣﻦ أ ِ‬
‫ﻫ‬ ‫�ﺒﺪ ِ‬
‫ﻰﻋ ﻣ ْﻦ ﺑَ‬‫َ‬ ‫َ‬
‫َّ َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ﻰﻋ ﻣ ْﻦ ﺑَﺎب اﺠﻟ َﻬﺎد‪َ ،‬و َﻣ ْﻦ ﺎﻛ َن ﻣ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َْ‬
‫ﺎب‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫د‬ ‫ﺔ‬
‫ِ‬ ‫ﻗ‬‫ﺪ‬ ‫الﺼ‬ ‫ﻞ‬‫ِ‬ ‫ﻫ‬ ‫أ‬ ‫ﻦ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫د‬ ‫د‬
‫ِﻣﻦ أ ِ ِ ِ‬
‫ﺎ‬ ‫ﻬ‬‫اﺠﻟ‬ ‫ﻞ‬‫ﻫ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬ ‫َّ َّ‬ ‫ِّ َ ُ َ ْ َ‬ ‫َ‬
‫َّ َ َ َ َ ْ َ َ ْ ْ‬
‫ﺎن«‪ .‬ﻗﺎل أﺑُﻮ ﺑَ� ٍﺮ‬ ‫ﺎب الﺮ� ِ‬ ‫الﺼﺪﻗ ِﺔ‪ ،‬وﻣﻦ ﺎﻛن ِﻣﻦ أﻫ ِﻞ الﺼﻴﺎمِ د ِﻰﻋ ِﻣﻦ ﺑ ِ‬
‫ْ َ ُ َ َ ْ‬ ‫اﻷﺑ ْ َ‬‫ْ ْ َ َ‬ ‫ِّ ِّ ُ َ َ ُ َ َّ َ َ َ َ َ ُ ْ َ‬
‫ور ٍة � َﻬﻞ‬ ‫اب ِﻣﻦ ﺮﺿ‬ ‫ِ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻚ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﺗ‬
‫ِ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻣ‬
‫ِ‬ ‫ﻰﻋ‬ ‫ا�! ﻣﺎ ﻰﻠﻋ أﺣ ٍﺪ ﻳﺪ‬‫الﺼﺪﻳﻖ‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل ِ‬

‫)‪ -(١‬اﻟﺴﻠﺴﻠﺔ اﻟﺼﺤﻴﺤﺔ ﻟﻸﻟﺒﺎﲏ ‪.۲۷۳ / ۴‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪١٢‬‬
‫َ َ ْ ََ ْ ُ َ ْ َ ُ َ‬ ‫ُ ِّ َ َ َ َ ُ ُ َّ‬ ‫ُْ َ َ َ ٌ ْ ْ َ َ‬
‫اﻷﺑ ْ َ‬
‫ﺟﻮ أن ﺗ�ﻮن‬ ‫ا� ج‪� :‬ﻌﻢ‪ ،‬وأر‬
‫ِ‬ ‫ﻮل‬ ‫ﺳ‬‫ر‬ ‫ﺎل‬ ‫ﻗ‬ ‫؟‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻬ‬‫ﻠﻛ‬ ‫اب‬
‫ِ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻳﺪﻰﻋ أﺣﺪ ِﻣﻦ ِﺗﻠﻚ‬
‫ْ‬
‫ِﻣﻨ ُﻬ ْﻢ«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ج ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ھﺮﮐﺲ دو ﭼﯿﺰ را از ﯾﮏ ﻧﻮع )ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬ﮔﺎو‪،‬‬
‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺘﺮ‪ ،‬اﺳﺐ‪ ،‬ﻟﺒﺎس و ﺳﮑﻪ ﻃﻼ و‪ (...‬در راه ﺧﺪا ﺑﺒﺨﺸﺪ‪ ،‬او را از‬
‫درھﺎی ﺟﻨﺖ ﺑﻪ داﺧﻞ ﺑﮫﺸﺖ دﻋﻮت ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻪ او ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ای ﺑﻨﺪه ﺧﺪا!‬
‫اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺗﻮ ﺧﯿﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از اھﻞ ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺪ از در ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از اھﻞ ﺟﮫﺎد ﺑﺎﺷﺪ از در‬
‫ﺟﮫﺎد‪ ،‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از اھﻞ روزه ﺑﺎﺷﺪ از در روزهداران‪ ،‬و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از اھﻞ ﺧﯿﺮ و‬
‫اﺣﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ از در ﻧﯿﮑﻮﮐﺎران دﻋﻮت ﻣﯽﺷﻮد«‪ .‬اﺑﻮﺑﮑﺮس ﺑﻪ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ج ﻋﺮض‬
‫ﮐﺮد‪) :‬اﮔﺮ ﭼﻪ( ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از ﯾﮏ دروازه‪ ،‬ﺻﺪا زده ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﯿﺎزی ﻧﺪارد )ﮐﻪ از‬
‫دروازه ھﺎی دﯾﮕﺮ او را ﺻﺪا ﺑﺰﻧﻨﺪ( وﻟﯽ آﯾﺎ ﮐﺴﯽ ھﺴﺖ )ﮐﻪ اﯾﻨﻘﺪر اﺣﺴﺎن‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( ﮐﻪ از ھﻤﻪی اﯾﻦ درھﺎ دﻋﻮت ﺷﻮد؟ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﺑﻠﯽ‪،‬‬
‫اﻣﯿﺪوارم ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﯾﮑﯽ از آنھﺎ ﺑﺎﺷﯿﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﻋﺰﯾﺰم! ﭼﺮا ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ درھﺎی ﺑﺰرگ ﺑﮫﺸﺖ را ﺑﺮای ورود‬
‫ﺑﻪ آن اﻧﺘﺨﺎب ﻧﮑﺮدهای؟‬
‫و ﺑﺮای ﭼﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺷﻪای از ﺗﻘﻮا و ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎری ﮐﻠﯿﺪی ﺑﺮای دروازۀ ﺟﻨﺖ‬
‫درﺳﺖ ﻧﮑﺮدهای؟‬
‫ﭘﺲ ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ھﻨﻮز از ﻋﻤﺮت زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﻗﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﻧﯿﮑﻮ‬
‫و ﺻﺎﻟﺢ ﺷﺘﺎب ﮐﻦ‪ ،‬و ﻋﺪهای ﻣﻘﺒﻮل ﺑﺮای ﺗﻮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﺳﻮی اﻟﻠﻪ‬
‫ﺑﺮاﯾﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎارزش اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﻼش ﮐﺮده و ﻋﺠﻠﻪ ﮐﻦ‪ ،‬و وﻗﺖ و ﺟﻮاﻧﯿﺖ را‬
‫ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺎر‪ ،‬زﯾﺮا در ﺟﻮاﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻋﺒﺎدت ﺑﺮاﯾﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻼش ﻧﻤﺎﺋﯽ ﺑﮫﺮه ﺧﻮاھﯽ ﺑﺮد‪ ،‬در اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﺧﯿﺮ ﺳﺮﻋﺖ و ﺷﺘﺎب ﻧﻤﺎ‪،‬‬

‫)‪ -(١‬اﻟﺒﺨﺎری ‪ ۱۱۱ / ۴‬و ﻣﺴﻠﻢ ‪.۱۱۵ / ۷‬‬

 ‫‪١٣‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫زﯾﺮا ﻣﻮت ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ از ﭘﺸﺖ ﺳﺮت ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬اﻓﺴﻮس ﮐﻪ ﺑﺎ رﺳﯿﺪن ﻣﺮگ ﺟﺎی‬
‫ﻓﺮاری ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻻ إﻟﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﺪان ﮐﻪ ﮐﻠﯿﺪ ﺑﮫﺸﺖ ﺗﻮﺣﯿﺪ اﻟﻠﻪ رب اﻟﻌﺰت و ﻗﺒﻮلداﺷﺘﻦ‬
‫َ ْ َ َ َ َ َ َّ َّ ُ َ‬
‫ا�‪ ،‬ﺧﺎل ِ ًﺼﺎ ِﻣ ْﻦ‬ ‫إﻻ اﻟﻠﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻣﻦ ﻗﺎل ﻻ إِﻪﻟ إِﻻ‬
‫ََ ْ َ‬ ‫َْ‬
‫ﻗﻠ ِﺒ ِﻪ‪َ ،‬دﺧﻞ اﺠﻟَﻨَّﺔ«‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از ﺻﺪق دل ﺑﮕﻮﯾﺪ‪ :‬ﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﱠﹸ ھﯿﭻ ﻣﻌﺒﻮدی ﺑﺮﺣﻖ‬
‫ﺟﺰ اﻟﻠﻪ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬وارد ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽﺷﻮد«‪ .‬از ﺣﺴﻦ ﺑﺼﺮی‪ /‬ﺳﺆال ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺮدم ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ ،‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ ﮔﻔﺖ‪ ،‬داﺧﻞ ﺟﻨﺖ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻻ إﻟﻪ إﻻ اﷲ را ﮔﻔﺖ و ﺣﻖ و ﻓﺮاﺋﺾ آن را ادا ﻧﻤﻮد‪،‬‬
‫داﺧﻞ ﺟﻨﺖ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺗﻮﺣﯿﺪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﮐﻠﯿﺪ دروازهھﺎی ورود ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫دﻧﺪاﻧﻪھﺎی اﯾﻦ ﮐﻠﯿﺪ اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ادای ﻓﺮاﺋﺾ ﺑﺎ اﺧﻼص‪ ،‬اﻧﺠﺎم‬
‫واﺟﺒﺎت و ﻧﻮاﻓﻞ و ﺳﺎﯾﺮ ﻧﯿﮑﯽھﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ای ﺑﻨﺪه ﺧﺪا! ﻋﻤﻞ ﮐﻦ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﺎدۀ اوﻟﯿﮥ ﺳﺎﺧﺖ ﮐﻠﯿﺪ ﺟﻨﺖ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ‬
‫در اﺧﺘﯿﺎر ﺗﻮ ﻗﺮار دارد‪ ،‬و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺳﺎﺧﺖ و ﻣﮫﺎرت و روش درﺳﺖﮐﺮدن آن‬
‫را ﺑﺮای ﺗﻮ ﺑﻪ روﺷﻨﯽ ﺑﯿﺎن ﻧﻤﻮدم‪ ،‬اﮔﺮ از آن رویﮔﺮدان ﺷﻮی و از ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﮐﻠﯿﺪ دروازۀ ورود ﺑﻪ ﺟﻨﺖ ﺧﻮدداری ﮐﻨﯽ‪ ،‬ﭘﺲ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺣﺴﺎب‬
‫ﻧﺰد ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮدت ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮی‪ ،‬ﺟﺰ ﺧﻮدت ﮐﺴﯽ دﯾﮕﺮ را ﻣﻼﻣﺖ ﻧﮑﻦ‪ ،‬از‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮای ﺧﻮد و ﺷﻤﺎ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﯿﺮ و ﺣﺴﻦ ﺧﺘﺎم ﻣﺴﺌﻠﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻢ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ و ﺧﺎک ﺑﻬﺸﺖ‬

‫ﺑﻨﺎھﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنھﺎ و ﮐﺎخھﺎ و وﯾﻼھﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرگ و ﻣﺠﻠﻠﯽ ﺑﺮ روی اﯾﻦ‬
‫ﮐﺮه ﺧﺎﮐﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﻟﯽ اﯾﻦ ﺑﻨﺎھﺎ ھﺮاﻧﺪازه ﺑﺎ ﺷﮑﻮه و ﺑﺰرگ و از ﻧﻈﺮ‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪١٤‬‬

‫زﯾﺒﺎﺋﯽ و دﮐﻮراﺳﯿﻮن ﺑﯽﻧﻈﯿﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﮐﺎخھﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنھﺎی‬

‫ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺳﮑﻮﻧﺖ و آراﻣﺶ ﻣﺆﻣﻨﯿﻦ در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻨﮫﺎ ﺷﺒﺎھﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺎھﻢ دارﻧﺪ در ﻧﺎم و اﺳﻢ اﺳﺖ‪ ،‬در ﺑﮫﺸﺖ‬
‫ﭼﻨﺎن ﮐﺎخھﺎی ﻣﺠﻠﻞ و ﺑﺎ ﺷﮑﻮھﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﭼﺸﻢھﺎ ﺑﺎ دﯾﺪن ﻋﻈﻤﺖ و‬
‫زﯾﺒﺎﺋﯽ آنھﺎ ﺧﯿﺮه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻗﺼﺮھﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﻣﺆﻣﻦ وﻗﺘﯽ داﺧﻞ آن ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫آراﻣﺶ روﺣﯽ و آﺳﺎﯾﺶ و آراﻣﺶ اﺑﺪی ﻣﯽرﺳﺪ و ﭼﺸﻢھﺎﯾﺶ از زﯾﺒﺎﺋﯽ آنھﺎ‬
‫روﺷﻦ و ﺧﻨﮏ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭼﺮا ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ! ﻣﮕﺮ ﻧﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺘﻌﺎل ﭼﺎدرھﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرﮔﯽ از ﻣﺮوارﯾﺪ و ﻗﺼﺮھﺎﺋﯽ ﺑﺎﺷﮑﻮه از ﻃﻼ و ﻧﻘﺮه در‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻨﺎ ﻧﻤﻮده و ﭘﺮدهھﺎی اﻃﺎقھﺎﯾﺶ از ﻓﺎﺧﺮﺗﺮﯾﻦ ﭘﺎرﭼﻪھﺎ و ھﻤﺴﺮان‬
‫ﻣﺆﻣﻨﯿﻦ در آﻧﺠﺎ از ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ و زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ زﻧﺎن و ﻣﺮداﻧﺶ از ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ و‬
‫ﺧﻮشھﯿﮑﻞﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدان ھﺴﺘﻨﺪ؟ ﻏﺬاھﺎی ﺑﮫﺸﺖ از ﻟﺬﯾﺬﺗﺮﯾﻦ ﻏﺬاھﺎ و‬
‫ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽھﺎﯾﺶ از ﮔﻮاراﺗﺮﯾﻦ ﻧﻮﺷﺎﺑﻪھﺎﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﻧﻌﻤﺖھﺎﺋﯽ در ﺑﮫﺸﺖ وﺟﻮد‬
‫دارد ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪھﺎﯾﺶ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻧﯿﺴﺖ و در ﻓﮑﺮ و اﻧﺪﯾﺸﮥ ھﯿﭻ ﮐﺴﯽ ﺧﻄﻮر‬
‫ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺗﺎقﻫﺎی ﺟﻨﺖ‬
‫اﻣﺎ در ﻣﻮرد آراﺳﺘﮕﯽ و زﯾﺒﺎﺋﯽ ﻓﺮشھﺎ و دﮐﻮراﺳﯿﻮن و زﯾﻨﺖ اﻃﺎقھﺎی‬
‫ﺟﻨﺖ و اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺑﻨﺎ و ﻣﻨﻈﺮۀ ﻣﻌﻤﺎری آنھﺎ ﺟﺎی ﺳﺆال ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬زﯾﺮا رﺳﻮل‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ َ ْ َ ْ َ َّ َ َ َ َ َ َ َ ْ َ ْ ُ‬
‫اء ْون أﻫﻞ اﻟﻐ َﺮ ِف ِﻣ ْﻦ ﻓ ْﻮﻗِ ِﻬ ْﻢ ﻛ َﻤﺎ‬ ‫ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ » :‬إن أﻫﻞ اﺠﻟﻨ ِﺔ ﻴﻟﺮﺘ‬
‫َ‬
‫اﻷﻓُﻖ ﻣ َﻦ ال ْ َﻤ ْﺮﺸق أو ال ْ َﻤ ْﻐﺮب‪َ ،‬ﺘﻟ َﻔ ُ‬ ‫ُ‬ ‫َْ‬ ‫َََ َ ْ َ ْ َ‬
‫ﻜ ْﻮ َﻛ َ‬
‫ﺎﺿ ِﻞ َﻣﺎ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫اﺪﻟ ِّر َّى اﻟﻐﺎﺑِ َﺮ ِﻰﻓ‬
‫ﺐ ُّ‬ ‫�ﺮﺘاءون اﻟ‬
‫َ ُُْ َ َ ُْ ُ َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ََ ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ ْ َ ُ ْ َ ُ َ َ ُ َ َّ‬
‫�ﻫ ْﻢ‪ ،‬ﻗﺎل‪ :‬ﺑَ�‪،‬‬ ‫ﺎزل اﻷﻧ ِبﻴَﺎ ِء ﻻ �ﺒﻠﻐﻬﺎ �‬ ‫ا�‪ ،‬ﺗِﻠﻚ ﻣﻨ ِ‬ ‫ﺑيﻨﻬﻢ‪ .‬ﻗﺎلﻮا‪ :‬ﻳﺎ رﺳﻮل ِ‬
‫ﺎ� َو َﺻ َّﺪﻗُﻮا ال ْ ُﻤ ْﺮ َﺳﻠ َ‬ ‫َّ‬ ‫َ ٌ َُ‬ ‫َ‬ ‫َ َّ َ ْ‬
‫�«‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫اﺬﻟى �ﻔ ِﻰﺴ �ِﻴ ِﺪهِ ‪ِ ،‬رﺟﺎل آﻣﻨﻮا ﺑِ ِ‬ ‫و ِ‬
‫»ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺑﮫﺸﺖ ﻗﺼﺮﻧﺸﯿﻨﺎﻧﯽ را ﮐﻪ در ﺑﺎﻻی ﺳﺮ آﻧﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻧﮕﺎه‬
‫ُ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺘﺎرﮔﺎن ﺗﺎﺑﻨﺎﮐﯽ ﮐﻪ در ﺣﺎل ﻏﺮوب در اﻓﻖ ﻣﺸﺮق و‬
 ‫‪١٥‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﻣﻐﺮب ھﺴﺘﻨﺪ ﻧﮕﺎه ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن اﯾﻦ ﻗﺼﺮﻧﺸﯿﻨﺎن دارای ﻣﻘﺎم و درﺟﺎت‬
‫ً‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از اﻓﺮاد ﻋﺎدی ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺻﺤﺎب ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ای رﺳﻮل ﺧﺪا! ﺣﺘﻤﺎ اﯾﻦ ﻗﺼﺮھﺎ‬
‫ﻣﻨﺰل ﭘﯿﻐﻤﺒﺮان ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻏﯿﺮ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮان ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﺎھﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽرﺳﻨﺪ؟‪:‬‬
‫ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ج ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ذاﺗﯽ ﮐﻪ ﺟﺎن ﻣﻦ در دﺳﺖ اوﺳﺖ! ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ‬
‫اﯾﻦ ﻣﻨﺎزل ﮐﺴﺎﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺪا اﯾﻤﺎن دارﻧﺪ و ﻓﺮﺳﺘﺎدﮔﺎن ﺧﺪا را ﺗﺄﯾﯿﺪ‬
‫ﮐﺮدهاﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﻋﺰﯾﺰم! در ﻣﻮرد ارزش و ﻣﻨﺰﻟﺖ اﻃﺎقھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﻧﻪ از‬
‫ﺟﻨﺒﻪھﺎی ﻇﺎھﺮی و ﺑﻠﻨﺪی و درﺧﺸﺶ آنھﺎ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از ﻧﻈﺮ آراﻣﺶ روﺣﯽ و‬
‫اﺑﺪی ﮐﻪ در آنھﺎ وﺟﻮد دارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﻢ‪ .‬آری‪ ،‬آنھﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪھﺎی ﻋﻈﻤﺖ ﺧﺪا و‬
‫ﭘﺎداش ﺟﺎوﯾﺪاﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺮای ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﯿﮑﻮﮐﺎر ﺧﻮد ﮐﻪ در‬
‫اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﭼﯿﺰھﺎی ﻏﯿﺒﯽ اﯾﻤﺎن آوردﻧﺪ و از ﮔﻨﺎه دوری ﮐﺮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﮐﻔﺮ و ﺷﺮک ﻧﻮرزﯾﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ آنھﺎ را‬
‫ھﻢ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ واﻻ ﮐﺮده و ھﻢ در آﺧﺮت در اﻃﺎقھﺎی ﻣﺠﻠﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﺟﺎی‬
‫داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم! دوﺳﺖ داری ﻓﺮﻣﻮدۀ ﺧﺪاوﻧﺪ را در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﺮاﯾﺖ‬
‫َ‬ ‫َ ُ ‪ٞ‬‬ ‫َّ َ َّ َ ْ‬ ‫َ‬
‫ِين ٱ�ق ۡوا َر َّ� ُه ۡم ل ُه ۡم غ َرف ّمِن ف ۡوق َِها‬ ‫ﻗﺮاءت ﻧﻤﺎﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ ٰ �﴿ :‬‬
‫� ِن ٱ�‬
‫َّ ُ ۡ َ َ‬ ‫َّ َ ُ ۡ ُ‬ ‫ۡ‬ ‫ۡ َۡ‬ ‫َۡ‬ ‫‪َۡ ٞ‬‬ ‫ُ ‪ٞ‬‬
‫يعاد ‪﴾٢٠‬‬ ‫غ َرف َّم ۡبن ِ َّية � ِري مِن �ت ِ َها ٱ�ن َ� ٰ ُر ۖ َوع َد ٱ� ِ � �ل ِف ٱ� ٱل ِم‬
‫]اﻟﺰﻣﺮ‪ .[۲۰ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬وﻟﯽ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ از ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن ﺗﺮﺳﯿﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮای آﻧﺎن‬
‫ﻏﺮﻓﻪھﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻓﺮاز آنھﺎ ﻏﺮﻓﻪھﺎﯾﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﻨﺎ ﺷﺪه و از زﯾﺮ آنھﺎ ﻧﮫﺮھﺎ‬
‫ﺟﺎری اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪا اﯾﻦ وﻋﺪه را داده اﺳﺖ ﺧﺪا وﻋﺪه ﺧﻼﻓﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﻐـــــﺰر اﻟـــــﺪﻣﻊ ﰲ ﻇﻠـــــﻢ اﻟﻠﻴـــــﺎﱄ‬ ‫أﻻ ﻳـــــﺎ ﻋـــــﲔ وﳛـــــﻚ أﺳـــــﻌﺪﻳﻨﻲ‬

‫ﺑﺨـــــﲑ اﻟـــــﺪار ﰲ ﺗﻠـــــﻚ اﻟﻌـــــﻼﱄ‬ ‫ﻟﻌﻠــــــﻚ ﰲ اﻟﻘﻴﺎﻣــــــﺔ أن ﺗﻔـــــــﻮزي‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪١٦‬‬

‫وای ﺑﺮ ﺗﻮ ای ﭼﺸﻢ ﻣﻦ! ﻣﺮا ﺑﺎ رﯾﺨﺘﻦ اﺷﮏ زﯾﺎد در ﺗﺎرﯾﮑﯽھﺎی ﺷﺐ‬

‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ و ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺑﮕﺮدان‪.‬‬
‫ﺷﺎﯾﺪ در ﻗﯿﺎﻣﺖ در آن ﺧﺎﻧﻪھﺎی ﺧﻮب ﺑﮫﺸﺖ ﻣﻦ را ﺳﺮﻓﺮاز و ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﺑﮕﺮداﻧﯽ‪.‬‬
‫ای ﺑﻨﺪۀ ﺧﺪا! آﺳﺘﯿﻦ ﻣﺮداﻧﮕﯽ و ھﻤﺖ را ﺑﺎﻻ ﺑﺰن‪ ،‬زﯾﺮا ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﺑﺎارزش و ﮔﺮانﻗﯿﻤﺖ ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﮫﺎی آنھﺎ ﻋﺒﺎدت و ﺗﻘﻮی و ﻋﻤﻞ ﻧﯿﮏ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ دﺳﺖآوردن اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖھﺎ ﺑﺮای آﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ آنھﺎ ﮐﺮم و‬
‫اﺣﺴﺎن ﻧﻤﻮده‪ ،‬ﺳﮫﻞ و آﺳﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺎداش ﺑﺰرگ و ﮐﺴﺐ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺟﺎوﯾﺪان‬
‫اﻟﮫﯽ از دﯾﮕﺮان ﺳﺒﻘﺖ ﮔﯿﺮ‪ ،‬زﯾﺮا ھﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ اﺣﺴﺎن و ﻧﯿﮑﯽھﺎی اﺑﺪی‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ را ﮐﻪ در ﮐﺎخھﺎ و اﻃﺎقھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻌﻤﺖھﺎ و ﺧﻮﺷﯽھﺎی‬
‫زودﮔﺬر و ﻓﺎﻧﯽ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻋﻮض ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺪون ﺗﺮدﯾﺪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﺎدان و ﻧﺎآ ﮔﺎه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ُ‬ ‫َّ ُ َ‬ ‫َٓ َ َ ُ‬ ‫ٓ َ ُ ُ‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ‪َ ﴿ :‬و َما أ ۡم َ�ٰل� ۡم َو� أ ۡو� ٰ ُد�م ب ِٱل ِ� �ق ّ ِر�ُ� ۡم‬
‫ّ‬ ‫َ ٓ‬ ‫َ َ َ ٗ ََُْ َ َ‬ ‫ِندنَا ُزلۡ َ ٰٓ َّ َ‬
‫لض ۡع ِف ب ِ َما‬ ‫َ‬
‫� إِ� م ۡن َءام َن َوع ِمل �ٰل ِحا فأو ٰٓ��ِك ل ُه ۡم ج َزا ُء ٱ ِ‬
‫ع َ‬
‫َ‬ ‫ُۡ َ‬ ‫َ ُ ْ ُ‬
‫ت َءام ُِنون ‪] ﴾٣٧‬ﺳﺒﺄ‪ .[۳۷ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻣﻮال و اوﻻد ﺷﻤﺎ‬ ‫ع ِملوا َوه ۡم ِ� ٱلغ ُر� ٰ ِ‬
‫ﭼﯿﺰھﺎﺋﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ ﻣﺎ )ﺧﺪاوﻧﺪ( ﻧﺰدﯾﮏ ﺳﺎزﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫اﯾﻤﺎن ﺑﯿﺎورﻧﺪ و ﮐﺎرھﺎی ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﻧﺠﺎم دھﻨﺪ‪ ،‬آﻧﺎن )ﻣﻘﺮب درﮔﺎه اﻟﮫﯽ ﺑﻮده و(‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺎداش دو ﺑﺮاﺑﺮ دارﻧﺪ‪ .‬و اﯾﺸﺎن در ﻃﺒﻘﺎت‬
‫ﺑﺎﻻ )ﯾﻌﻨﯽ در ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎزل ﺑﮫﺸﺖ( در اﻣﻦ و اﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ«‪.‬‬

‫ﺧﯿﻤﻪﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ‬
‫در ﺟﻨﺖ ﺧﺎﻧﻪھﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ از زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻣﯽدرﺧﺸﻨﺪ‪ ،‬ھﻤﺎﻧﻄﻮری ﮐﻪ‬
‫اﺗﺎقھﺎی ﺟﻨﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺘﺎرﮔﺎن روﺷﻦ و درﺧﺸﻨﺪه ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ھﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺧﯿﻤﻪھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮوارﯾﺪھﺎی ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ ﻧﻮراﻓﺸﺎن ھﺴﺘﻨﺪ‪ .‬رﺳﻮل‬
 ‫‪١٧‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬
‫ُ‬ ‫ْ َ َّ َ َ ْ َ ً ْ ُ ْ ُ َ َ َ ُ َ َ‬ ‫َّ ْ ُ ْ‬
‫اﺣﺪ ٍة � َّﻮﻓ ٍﺔ‪ُ ،‬ﻃﻮل َﻬﺎ‬ ‫ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ » :‬إن لِﻠﻤﺆ ِﻣ ِﻦ ِﻰﻓ اﺠﻟﻨ ِﺔ ﺨﻟﻴﻤﺔ ِﻣﻦ لﺆلﺆ ٍة و ِ‬
‫ْ‬ ‫َ َ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫َ َُْ َ َ ُ‬ ‫ً ْ ْ‬ ‫َ‬
‫ﻴﻬﺎ أﻫﻠﻮن � ُﻄﻮف َﻋﻠﻴْ ِﻬ ُﻢ ال ُﻤﺆ ِﻣ ُﻦ ﻓﻼ ﻳَ َﺮى َ�ﻌ ُﻀ ُﻬ ْﻢ‬ ‫ِﺳﺘُّﻮن ِﻣﻴﻼ‪ ،‬لِﻠ ُﻤﺆ ِﻣ ِﻦ ِ�‬
‫َ� ْﻌ ًﻀﺎ«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ‪» :‬ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺆﻣﻨﺎن در‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﭼﺎدرھﺎی ﺳﺎﯾﺒﺎﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﺲ آنھﺎ از ﻣﺮوارﯾﺪ ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﻃﻮل آنھﺎ ﺑﻪ ﻃﺮف آﺳﻤﺎن ﺷﺼﺖ ﻣﺎﯾﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﭼﺎدرھﺎی ﺑﺰرگ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﻣﺆﻣﻨﯿﻦ و اھﻞ ﺧﺎﻧﻪ او ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ در آن رﻓﺖ و آﻣﺪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﻌﻀﯽ از آنھﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم! اﻧﺪﮐﯽ ﻓﮑﺮ ﮐﻦ! وﻗﺘﯽ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ ﺧﻮدت داﺧﻞ‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺧﯿﻤﻪای ﺑﺸﻮی ﭼﻘﺪر ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽﮐﻨﯽ و ﭼﻪ اﻧﺪازه ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﺧﻮاھﯽ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﺎﮐﻦ اﯾﻦ ﺧﯿﻤﮥ ﺑﮫﺸﺘﯽ ﺷﻮی در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺣﻮران ﺑﮫﺸﺘﯽ‬
‫ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻮ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺎن زﯾﺒﺎ و آواز دﻟﻨﺸﯿﻦ آﻧﺎن ﺑﺎ ﻟﺬت ﮔﻮش‬
‫ﻣﯽدھﯽ و ﺑﺎ آﻧﺎن اﻧﺲ ﻣﯽﮔﯿﺮی‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﻋﺰﯾﺰم! آ ﮔﺎه ﺑﺎش! و ﺑﺪان ﮐﻪ ﺑﮫﺎی ورود ﺗﻮ ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ و‬
‫زﻧﺪﮔﯽ در ﺧﯿﻤﻪھﺎی ﻣﺠﻠﻞ آن اﯾﻤﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ھﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻠﺴﯿﻢﺷﺪن در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اواﻣﺮ ﭘﺮوردﮔﺎر و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻋﺒﺎدات ﺧﺎﻟﺺ و اﻋﻤﺎل ﺧﯿﺮ و ﺗﺮک ﻣﻔﺎﺳﺪ و ﺑﻨﺪﮔﯽ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ داری‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم‪ :‬ﺑﺪان! ھﺮﮔﺎه ﻣﺆﻣﻦ از ﺻﻤﯿﻢ ﻗﻠﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ‬
‫ﺑﯽﻣﯿﻞ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮاھﺶھﺎی ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﻧﺮود و زر و ﺳﯿﻢ و‬
‫ﺗﺠﻤﻼت اﯾﻦ دﻧﯿﺎ در ﻧﻈﺮ وی زﯾﺒﺎ و ﻣﺰﯾﻦ ﺟﻠﻮه ﻧﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻌﻤﺖھﺎﯾﺶ را‬
‫در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻪ وی ارزاﻧﯽ ﻣﯽدارد‪.‬‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎری ‪ ۴۷۹ / ۸‬و ﻣﺴﻠﻢ ‪.۲۸۳۲‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪١٨‬‬

‫ﮐﺎخﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ‬
‫اﻣﺎ ﻗﺼﺮھﺎ و ﮐﺎخھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﮐﻪ از ﻃﻼ و ﻧﻘﺮه و ﻣﺮوارﯾﺪ و ﺳﻨﮓھﺎی‬
‫ﮔﺮانﻗﯿﻤﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺒﺎﺋﯽ و ﻣﻨﻈﺮۀ دلاﻧﮕﯿﺰی دارﻧﺪ و ارزش آنھﺎ‬
‫را ھﯿﭽﮑﺲ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﻪ آنھﺎ را آﻓﺮﯾﺪه ﻧﻤﯽداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺖ‪:‬‬ ‫اﺠﻟَﻨَّ َﺔ ﻓَﺈ َذا أَﻧَﺎ ﺑ َﻘ ْﺮﺼ ﻣ ْﻦ َذ َﻫﺐ َ� ُﻘﻠْ ُ‬
‫َ َ ْ ُ ْ‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬دﺧﻠﺖ‬
‫ٍ‬ ‫ِ ٍ ِ‬ ‫ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ﺖ � ِّ� أﻧَﺎ ُﻫ َﻮ‪ُ �َ .‬ﻘﻠْ ُ‬
‫ﺎب ﻣ ْﻦ ﻗُ َﺮ�ْﺶ‪َ �َ ،‬ﻈﻨَﻨْ ُ‬ ‫ﺮﺼ؟ ﻗَﺎلُﻮا‪ :‬ل َﺸ ٍّ‬ ‫ل ِ َﻤ ْﻦ َﻫ َﺬا اﻟ ْ َﻘ ْ ُ‬
‫ﺖ‪َ :‬و َﻣ ْﻦ ﻫ َﻮ؟‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ََ ُ ُ َُ ُْ ْ‬
‫اﺨﻟ َ َّ‬
‫ﺎب«) ‪.(١‬‬‫ِ‬ ‫ﻄ‬ ‫�ﻘﺎلﻮا‪� :‬ﻤﺮ �ﻦ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬داﺧﻞ ﺟﻨﺖ ﺷﺪم‪ ،‬ﻧﺎﮔﮫﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﮐﻨﺎر ﻗﺼﺮی از ﻃﻼ ﻗﺮار‬
‫آن ﮐﯿﺴﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﺮای ﺟﻮاﻧﯽ از ﻗﺮﯾﺶ‪ ،‬ﮔﻤﺎن‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪام‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﯾﻦ ﻗﺼﺮ از ِ‬
‫ﮐﺮدم ﮐﻪ آن ﺟﻮان ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آن ﺟﻮان ﮐﯿﺴﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻋﻤﺮ ﺑﻦ‬
‫ﺧﻄﺎب اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﻋﺰﯾﺰم! ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻋﺒﺎدات‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﯾﻦ ﮐﻪ وﻗﺖ و ﻓﺮﺻﺖ از‬
‫دﺳﺖ ﺑﺮود‪ ،‬ﺷﺘﺎب ﮐﻦ و ﺑﻪ آن ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﯿﮑﺮان و ﺟﺎوداﻧﻪای ﮐﻪ ﻧﺰد اﻟﻠﻪ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ از ﺑﺎﻏﺎت و ﻏﯿﺮه وﺟﻮد دارد‪ ،‬رﻏﺒﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش‪ ،‬زﯾﺮا‬
‫دﻧﯿﺎ ﻟﺤﻈﺎت و ﺳﺎﻋﺎﺗﯽ زودﮔﺬر ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬و ﺗﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﺎﻓﺮ و رھﮕﺬری‬
‫ھﺴﺘﯽ ﮐﻪ از اﯾﻦ راه ﻣﯽﮔﺬری‪.‬‬

‫ﺧﺎک ﺑﻬﺸﺖ‬
‫اﻣﺎ ﺧﺎک ﺟﻨﺖ از ﻣﺸﮏ و زﻋﻔﺮان‪ ،‬و ﺳﻨﮕﺮﯾﺰه و ﺷﻦ آن از داﻧﻪھﺎی ﺳﻔﯿﺪ‬
‫ﻣﺮوارﯾﺪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫از اﺑﻮﺳﻌﯿﺪ ﺧﺪریس ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﺑﻪ اﺑﻦ ﺻﯿﺎد‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪:‬‬

‫)‪ -(١‬رواه اﻟﱰﻣﺬي وﻗﺎل ﺣﺴﻦ ﺻﺤﻴﺢ ‪.۳۶۸۸‬‬

 ‫‪١٩‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﻚ ﻳَﺎ أَﺑَﺎ اﻟْ َﻘﺎﺳﻢ‪ .‬ﻗَ َﺎل‪َ :‬ﺻ َﺪﻗْ َ‬

‫ﺖ«) ‪.(١‬‬
‫َ ُ ْ َ ُ ْ َ َّ َ َ َ ْ َ َ ٌ َ ْ َ ُ ْ ٌ‬
‫»ﻣﺎ ﺗﺮ�ﺔ اﺠﻟﻨ ِﺔ؟ ﻗﺎل‪ :‬درﻣﻜﺔ �ﻴﻀﺎء ِمﺴ‬
‫ِ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺧﺎک ﺟﻨﺖ از ﭼﯿﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎﻧﻨﺪ آرد ﺳﺒﻮس ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و‬
‫ﻣﺸﮏ ای اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ‪ .‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬راﺳﺖ ﮔﻔﺘﯽ«‪.‬‬
‫و ھﻤﭽﻨﯿﻦ در ﺣﺪﯾﺜﯽ دﯾﮕﺮ از ھﻤﯿﻦ راوی ﻣﺮوﯾﺴﺖ ﮐﻪ اﺑﻦ ﺻﯿﺎد از‬
‫ٌ‬ ‫ََْ َ‬
‫ﻜ ٌﺔ َ�ﻴْ َﻀ ُ‬
‫ﺎء ِم ْﺴﻚ‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج در ﻣﻮرد ﺧﺎک ﺟﻨﺖ ﺳﻮال ﮐﺮد‪ .‬ﻗﺎل »درﻣ‬
‫َ‬
‫ﺧﺎل ِ ٌﺺ«) ‪.(٢‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬از آرد ﺳﺒﻮس ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪۀ ﺳﻔﯿﺪ و ﻣﺸﮏ ﺧﺎﻟﺺ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﺑﺰرﮔﻮارم! اﮔﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺎوﯾﺪان و ﺧﻮﺷﯽھﺎی ﻓﺮاوان و آن‬
‫ﺧﺎﻧﻪھﺎ و ﻗﺼﺮھﺎی زﯾﺒﺎﺋﯽ را ﮐﻪ در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮای ﺗﻮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬دوﺳﺖ‬
‫داری‪ ،‬ﭘﺲ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداری از دﺳﺘﻮر ﺧﺪاوﻧﺪ و ﭘﺮھﯿﺰ از ھﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﮔﻨﺎه و ﻓﺴﺎد و ادای ﻧﻤﺎز‪ ،‬روزه و ﺑﻠﻨﺪﺷﺪن )ﺑﺮای ﻋﺒﺎدت( در ﺷﺐھﺎی ﺗﺎرﯾﮏ‬
‫ﻋﺎدت ﺑﺪه!‬
‫ﻏــﺐ اﻟﺴــﲑ ﻣــﻦ ﻫــﻮ ﺻــﺎﺑﺮ‬
‫وﻳــﺪرك ﹼ‬ ‫ﻓــــﲈ ﻫــــﻲ إﻻ ﺳــــﺎﻋﺔ ﺛــــﻢ ﺗﻨﻘﴤــــ‬
‫روزھﺎی دﻧﯿﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ زود ﺳﭙﺮی ﺧﻮاھﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬و‬
‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺮدﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﮥ ﺳﯿﺮ و ﮔﺬر ﺧﻮد را ﺧﻮاھﺪ دﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎغﻫﺎ و ﺛﻤﺮهﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ‬

‫ﭼﻮن ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺑﺸﺮ ﺑﺎ آب و ﺑﺎغ و درﺧﺖ و ﺳﺒﺰه و ﮔﻞ ﻣﺤﺒﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ دارد‬
‫و ھﻤﻮاره دوﺳﺖ دارد ﮐﻨﺎر و ﻧﺰدﯾﮏ آنھﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﮫﺸﺖ‬
‫را ﺑﺮاﺳﺎس ﻃﺒﯿﻌﺖ و ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺸﺮ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖھﺎ ﻣﺰﯾﻦ و آراﺳﺘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ‬

‫)‪ -(١‬ﻣﺴﻠﻢ ‪.۵۲ / ۱۸‬‬

‫)‪ -(٢‬ﻣﺴﻠﻢ ‪.۵۲ / ۱۸‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٢٠‬‬

‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ درﺧﺘﺎن و اﻧﻮاع ﺛﻤﺮه و ﻣﯿﻮهھﺎ و ﻧﮫﺮھﺎی ﺟﺎری و ﭼﺸﻤﻪھﺎی‬
‫آب ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ دﯾﺪن آنھﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺻﺎﻟﺢ ﺧﺪا ﺧﻨﮏ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺑﮫﺸﺖ را ﺑﺎ اﯾﻦ ﻟﺒﺎس آراﺳﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫َ ُُ‬ ‫َ َّ‬ ‫ُ َّ َ‬ ‫ۡ‬ ‫َّ‬
‫ون ‪﴾٤٥‬‬
‫ت و�ي ٍ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِن ٱلمتقِ� ِ� ج�ٰ ٖ‬
‫]اﻟﺤﺠﺮ‪.[۴۵:‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﯿﮕﻤﺎن ﭘﺮھﯿﺰﮐﺎران در ﻣﯿﺎن ﺑﺎغھﺎ و ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎرھﺎی )ﺑﮫﺸﺖ(‬
‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ۡ‬ ‫َ‬
‫َّ ۡ ۡ َ َ َ ۡ َ ُ َ‬
‫ون مِن َكأس َ� َن م َِز ُ‬
‫اج َها‬ ‫ٖ‬ ‫و در آﯾﻪای دﯾﮕﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِن ٱ�برار ���‬
‫و� َها َ� ۡفج ٗ‬
‫َ ۡ ٗ َ ۡ َ ُ َ َ ُ َّ ُ َ ّ ُ َ‬ ‫َ ُ ً‬
‫�� ‪] ﴾٦‬اﻹﻧﺴﺎن‪.[۶ – ۵ :‬‬ ‫ِ‬ ‫جر‬‫�فورا ‪� ٥‬ينا ��ب بِها عِباد ٱ�ِ �ف ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﻤﺎﻧﺎ ﻧﯿﮑﺎن ھﻤﻮاره از ﺟﺎﻣﯽ ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽاش آﻣﯿﺨﺘﻪ‬
‫ﺑﻪ ﮐﺎﻓﻮر ]آن ﻣﺎده ﺳﺮد‪ ،‬ﺳﭙﯿﺪ و ﻣﻌﻄﺮ[ اﺳﺖ * از ﭼﺸﻤﻪای ﮐﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺧﺎص ﺧﺪا از آن ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬و از ھﺮ ﺟﺎ ﺑﺨﻮاھﻨﺪ آن را ﺟﺎری ﻣﯽﺳﺎزﻧﺪ!«‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از ﻋﻠﻤﺎی ﺳﻠﻒ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ‪ :‬ھﻤﺮاه آنھﺎ ﺷﺎﺧﻪھﺎﺋﯽ از آھﻦ ﻧﺮم اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ھﺮﺟﺎ ﻣﯽروﻧﺪ ﺑﺎ آنھﺎ ﺑﻪ ھﻤﺎن ﻃﺮف ﻣﯽروﻧﺪ) ‪.(١‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم! اﮐﻨﻮن ﻧﻈﺮ ﺗﻮ در ﻣﻮرد آن ﮔﺮوه از اﻧﺴﺎنھﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ راه‬
‫ﻧﺠﺎت ﮔﺎم ﻧﮫﺎده و ﺑﻪ واﺳﻄﮥ ﻋﺒﺎدت و ﺑﻨﺪﮔﯽ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮداری از دﺳﺘﻮرات‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﭘﺲاﻧﺪازی ﺑﺮای آﺧﺮت ﺧﻮد ﻧﮫﺎدهاﻧﺪ و ﺗﻘﻮی اﻟﮫﯽ را ﭘﯿﺸﻪ‬
‫ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ آنھﺎ را وارث ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ ﮐﻪ ھﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﭼﺸﻤﻪھﺎی آب‬
‫ﮔﻮاراﯾﺶ ﮐﻪ ﮔﺎھﯽ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻓﻮر و ﮔﺎھﯽ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎ زﻧﺠﺒﯿﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻮاره‬
‫ﻣﯽزﻧﺪ و ﺧﻮﺷﺒﻮ اﺳﺖ؛ ﭼﯿﺴﺖ؟‬

‫)‪ -(١‬ﺣﺎدي اﻷرواح إﻟﯽ ﺑﻼد اﻷﻓﺮاح‪.۲۲۴ :‬‬

 ‫‪٢١‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫آﯾﺎ دوﺳﺖ ﻧﺪاری ﺗﻮ ھﻢ ﺟﺰو ﮔﺮوھﯽ از ﻣﺆﻣﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﺮ ﺟﺎوﯾﺪان‬

‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ را در ﭼﻨﯿﻦ ﺑﮫﺸﺖ زﯾﺒﺎﺋﯽ ﻣﯽﮔﺬراﻧﻨﺪ؟‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ ۡ ٗ َ ُ َ َّ َ ۡ َ ٗ‬
‫� سلسبِي�‬
‫ً‬ ‫ِيها َكأۡ ٗسا َ� َن م َِز ُ‬
‫اج َها َز�َبِي� ‪� ١٧‬ينا �ِيها �س ٰ‬ ‫﴿ َو� ُ ۡس َق ۡو َن � َ‬

‫‪] ﴾١٨‬اﻹﻧﺴﺎن‪ [۱۸ – ۱۷ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در آﻧﺠﺎ )در ﺟﻨﺖ( از ﺟﺎمھﺎی ﺷﺮاﺑﯽ ﺑﻪ‬
‫اﯾﺸﺎن )اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ( ﻣﯽدھﻨﺪ ﮐﻪ ﻃﻌﻢ آن زﻧﺠﺒﯿﻞ اﺳﺖ‪) ،‬اﯾﻦ ﺟﺎمھﺎ ﭘﺮ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ از( ﭼﺸﻤﻪای ﮐﻪ در ﺑﮫﺸﺖ اﺳﺖ و ﺳﻠﺴﺒﯿﻞ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد«‪.‬‬
‫َ‬ ‫ۡ ُ ُ َ‬
‫ون ‪ ٤٥‬ٱدخلوها � ِ َس� ٰ ٍ�‬ ‫َّ ۡ ُ َّ َ‬
‫� � َج َّ�ٰ َ ُ ُ‬
‫ت و�ي ٍ‬ ‫ٖ‬ ‫و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِن ٱلمتقِ ِ‬
‫َءا ِمن َ‬
‫ِ� ‪] ﴾٤٦‬اﻟﺤﺠﺮ‪.[۴۶ – ۴۵ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﯿﮕﻤﺎن ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎران در ﻣﯿﺎن ﺑﺎغھﺎ و ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎرھﺎی )ﺑﮫﺸﺖ(‬
‫ﺑﺴﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ * )ﭘﺮوردﮔﺎرﺷﺎن ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ (:‬ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺧﺎﻃﺮ و ﺑﺪون‬
‫ھﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮف و ھﺮاﺳﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺎغھﺎ و ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎرھﺎ داﺧﻞ ﺷﻮﯾﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮادر ﻋﺰﯾﺰ و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽ! ﻧﯿﮑﯽ و ﺧﻮﺑﯽ ﮐﻦ! ﺧﺪاوﻧﺪ ھﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ و اﺣﺴﺎن رﻓﺘﺎر ﺧﻮاھﺪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬راه ﺑﮫﺸﺖ را ﺑﺎ راﺳﺘﯽ و اﺧﻼص و‬
‫اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺢ ھﻤﻮار ﺳﺎز‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ از ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎرھﺎی ﺟﻨﺖ و‬
‫ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽھﺎی آن ﺗﺎ اﺑﺪ ﺗﻮ را ﺳﯿﺮاب ﻣﯽﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ذاك اﻟﴩــــــاب ﻓﺘﻠــــــﻚ ﺗﺼــــــﻔﻴﺘﺎن‬ ‫ﺻــــﻔﻲ اﳌﻘــــﺮب ﺳــــﻌﻴﻪ ﻓﺼــــﻔﺎ ﻟــــﻪ‬
‫ﺑﻨﺪه و وﻟﯽ ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه ﮐﻮﺷﺶ ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﮥ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم داد‪ ،‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ دو ﭼﯿﺰ‬
‫ﺑﺎ ﺻﻔﺎ ﺑﺮای وی ﮔﻮارا ﺷﺪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﺻﻔﺎی ﻋﻤﻞ و دﯾﮕﺮی ﺻﻔﺎی ﺷﺮاب ﺑﮫﺸﺖ‪.‬‬

‫ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎرﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٢٢‬‬

‫در ﺑﮫﺸﺖ دو ﭼﺸﻤﮥ ﮔﻮارا ﻓﻮاره ﻣﯽزﻧﻨﺪ‪ :‬اوﻟﯿﻦ ﭼﺸﻤﻪ‪ ،‬ﭼﺸﻤﮥ ﮐﺎﻓﻮر‬
‫اﺳﺖ )ﮐﺎﻓﻮر ﻣﺎدهای اﺳﺖ ﺧﻮﺷﺒﻮ و ﺳﻔﯿﺪرﻧﮓ( ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ در ﺑﺎرۀ آن‬
‫ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ۡ‬
‫ون مِن َكأس َ� َن م َِز ُ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬
‫� ُب ب ِ َها‬ ‫اج َها َ�فُ ً‬
‫ورا ‪ۡ �َ ٥‬ي ٗنا � َ ۡ َ‬ ‫ٖ‬
‫َۡ َ َۡ َُ َ‬
‫﴿إِن ٱ�برار ���‬
‫َّ‬
‫و� َها َ� ۡفج ٗ‬
‫َ ُ َّ ُ َ ّ ُ َ‬
‫�� ‪] ﴾٦‬اﻹﻧﺴﺎن‪.[۶ - ۵ :‬‬ ‫ِ‬ ‫عِباد ٱ�ِ �ف ِ‬
‫جر‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﮑﺎن )در ﺑﮫﺸﺖ( ﭘﯿﺎﻟﻪھﺎی ﺷﺮاﺑﯽ را ﺳﺮ‬
‫ﻣﯽﮐﺸﻨﺪ و ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ ﮐﻪ آﻣﯿﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﮐﺎﻓﻮر اﺳﺖ‪) ،‬اﯾﻦ ﭘﯿﺎﻟﻪھﺎ ﭘﺮ ﻣﯽﺷﻮد از(‬
‫ﭼﺸﻤﻪای ﮐﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪا از آن ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬و ھﺮﺟﺎ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاھﻨﺪ ﺑﺎ ﺧﻮد روان‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ«‪.‬‬
‫آری‪ ،‬ﺑﺮﮔﺰﯾﺪﮔﺎن و ﻧﺰدﯾﮑﺎن ﺑﺎرﮔﺎه ﭘﺮوردﮔﺎر از آب ﺧﺎﻟﺺ اﯾﻦ ﭼﺸﻤﻪ‬
‫ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ و ﻧﯿﮑﻮﮐﺎران اﻧﺪﮐﯽ از آب اﯾﻦ ﭼﺸﻤﻪ را ﺑﺎ آبھﺎی ﮔﻮارای دﯾﮕﺮ‬
‫ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮده و ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ‪ ،‬زﯾﺮا آب ﺧﺎﻟﺺ ﭼﺸﻤﮥ ﮐﺎﻓﻮر ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻘﺮﺑﺎن‬
‫درﮔﺎه ﺧﺪاﺳﺖ‪ .‬دوﻣﯿﻦ ﭼﺸﻤﻪ‪ ،‬ﭼﺸﻤﮥ ﺗﺴﻨﯿﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در‬
‫ُ َ‬ ‫ََ َۡ ٓ‬ ‫َّ ۡ َ ۡ َ َ َ َ‬
‫ك يَنظ ُرون ‪٢٣‬‬ ‫ي� ‪ � ٢٢‬ٱ� َرا� ِ ِ‬ ‫ﻣﻮرد آن ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِن ٱ�برار ل ِ� ن ٍ‬
‫ع‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َّ ۡ‬
‫ِيق � ُتو ٍ� ‪ ٢٥‬خِ�ٰ ُم ُهۥ‬ ‫ح‬ ‫ر‬‫�ةَ ٱ�َّعِي ِم ‪ۡ ُ � ٢٤‬س َق ۡو َن مِن َّ‬ ‫َ� ۡعر ُف � ُو ُجوهِه ۡم نَ ۡ َ‬
‫ٖ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََُ ُ َ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫َ َََ‬‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ۡ ‪َ ٞ‬‬
‫ي� ‪ۡ � ٢٧‬ي ٗنا‬ ‫ۡ‬ ‫َ َ ُ ُ‬
‫مِسك ۚ و ِ� �ٰل ِك فليتناف ِس ٱلمت�ٰفِسون ‪ ٢٦‬ومِزاجهۥ مِن �سن ِ ٍ‬
‫ۡ َ َ‬ ‫�َ ۡ َ‬
‫� ُب ب ِ َها ٱل ُمق َّر ُ�ون ‪] ﴾٢٨‬اﻟﻤﻄﻔﻔﯿﻦ‪.[۲۸ – ۲۲ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﯿﮕﻤﺎن ﻧﯿﮑﻮﮐﺎران در ﻣﯿﺎن اﻧﻮاع ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﻓﺮاوان ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮ ﺧﻮاھﻨﺪ ﺑﺮد * ﺑﺮ ﺗﺨﺖھﺎی ﻣﺠﻠﻞ )ﺑﮫﺸﺘﯽ( ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯽزﻧﻨﺪ و )ﺑﻪ زﯾﺒﺎﺋﯽھﺎ‬
‫و اﺣﺴﺎنھﺎی ﺑﺴﯿﺎر آﻧﺠﺎ( ﻣﯽﻧﮕﺮﻧﺪ * )ھﺮﮔﺎه ﺑﻪ اﯾﺸﺎن ﻧﮕﺎه ﻣﯽﮐﻨﯽ( ﺧﻮﺷﯽ‬
‫و ﺧﺮﻣﯽ و ﻧﺸﺎط و ﺷﺎداﺑﯽ ﻧﻌﻤﺖ را در ﭼﮫﺮهھﺎی اﯾﺸﺎن ﺧﻮاھﯽ دﯾﺪ * ﺑﻪ‬
‫آﻧﺎن از ﺷﺮاﺑﯽ زﻻل و ﺧﺎﻟﺺ ﻧﻮﺷﺎﻧﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده و ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ‬
 ‫‪٢٣‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫اﺳﺖ * ُﻣﮫﺮ و در ﺑﻨﺪ آن از ﻣﺸﮏ اﺳﺖ )و ﺑﺎ دﺳﺖزدن ﺑﻪ آن ﺑﻮی ﻋﻄﺮ‬

‫ﻣﺸﮏ در ﻓﻀﺎ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﻣﯽﺷﻮد(‪ .‬ﻣﺴﺎﺑﻘﻪدھﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖآوردن‬
‫اﯾﻦ )ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاب و ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﮫﺸﺖ( ﺑﺎ ھﻤﺪﯾﮕﺮ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ دھﻨﺪ و ﺑﺮ‬
‫ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ * آﻣﯿﺰۀ آن ﺗﺴﻨﯿﻢ اﺳﺖ * ﺗﺴﻨﯿﻢ ﭼﺸﻤﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻘﺮﺑﺎن )ﺑﺎرﮔﺎه ﯾﺰدان( از آن ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ«‪.‬‬

‫ﻧﻬﺮﻫﺎی ﺟﻨﺖ‬
‫در ﻣﯿﺎن آن ھﻤﻪ ﮐﺎخھﺎ و ﻗﺼﺮھﺎی زرﯾﻦ و ﺳﺎﯾﺒﺎنھﺎی ﮔﺴﺘﺮده و‬
‫ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﯿﺰ ﺑﮫﺸﺖ ﺟﻮﯾﺒﺎرھﺎی آب ﺷﯿﺮﯾﻦ و ﮔﻮاراﺋﯽ ﺟﺮﯾﺎن دارد ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺘﻌﺎل آنھﺎ را ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده و ﻟﺬتﺑﺮدن ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ و ﻣﺨﻠﺺ ﺧﻮد آﻓﺮﯾﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﮫﺮھﺎی ﺟﻨﺖ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻧﻮع آﺑﯽ ﮐﻪ در آنھﺎ ﺟﺮﯾﺎن دارد‪ ،‬ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ ﭘﺮ از ﻋﺴﻞ و ﺑﺮﺧﯽ آ ﮐﻨﺪه از ﺷﺮاب و ﺗﻌﺪادی ﻧﯿﺰ از ﺷﯿﺮ‪ ،‬و‬
‫دﯾﮕﺮ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﻤﻠﻮ و ﺟﺎری ھﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫َ‬
‫َّ َ ُ ۡ َ َّ َّ ُ َ ُ َّ ُ َ َ ٓ ۡ‬
‫ۡ‬
‫ِيها �ن َ� ٰ ‪ٞ‬ر ّمِن‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬مثل ٱ�نةِ ٱل ِ� وعِد ٱلمتقونۖ �‬
‫ِل�ر� َ‬ ‫ٰ‬ ‫َ َ ۡ َ ٰ ‪َّ ّ َّ َّ ۡ َ ۡ ّ ٞ ٰ َ ۡ َ َ ُ ُ ۡ َ ۡ َّ َ َ َ ۡ َّ َ َّ ّ ٞ‬‬ ‫َّما ٓ ٍء َ� ۡ َ‬
‫�‬ ‫� لم �تغ� طعمهۥ و�ن�ر مِن � ٖر �ة ٖ ل ِ ِ‬ ‫� ءاس ِٖن و�ن�ر مِن ل ٖ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ّ‬ ‫ٗ‬ ‫َ‬ ‫َۡ‬
‫َو�ن َ� ٰ ‪ٞ‬ر ّم ِۡن ع َس ٖل ُّم َص�� َول ُه ۡم﴾ ]ﻣﺤﻤﺪ‪.[۱۵ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬وﺻﻒ ﺑﮫﺸﺘﯽ ﮐﻪ )از ﺳﻮی ﭘﺮوردﮔﺎر( ﺑﻪ ﭘﺮھﯿﺰﮐﺎران وﻋﺪه داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ )ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ( در آن ﺟﻮﯾﺒﺎرھﺎﺋﯽ از آﺑﯽ )زﻻل و ﺧﺎﻟﺺ( اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﮔﻨﺪﯾﺪه و ﺑﺪﺑﻮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و )در ﺑﮫﺸﺖ( ﻧﮫﺮھﺎﺋﯽ از ﺷﯿﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﻌﻢ‬
‫و ﻣﺰۀ آن دﮔﺮﮔﻮن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﮫﺮھﺎﺋﯽ از ﺷﺮاﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮاﭘﺎ ﻟﺬت ﺑﺮای‬
‫ﻧﻮﺷﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ‪ ،‬و ﺟﻮیھﺎﺋﯽ از ﻋﺴﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻟﺺ و ﺗﺼﻔﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫آﺑﯽ ﮐﻪ در ﻧﮫﺮھﺎی اﯾﻦ دﻧﯿﺎ وﺟﻮد دارد ﺑﺮ اﺛﺮ راﮐﺪﺷﺪن ﻓﺎﺳﺪ و رﻧﮕﺶ‬
‫ﻋﻮض ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ آب زﻻل و ﮔﻮارای ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎرھﺎ و ﺟﻮﯾﺒﺎرھﺎی ﺑﮫﺸﺖ‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٢٤‬‬

‫ھﺮﮔﺰ ﺑﺪﺑﻮ و آﻟﻮده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﯿﺮ ﺣﯿﻮاﻧﺎت اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ھﺮﭼﻘﺪر ھﻢ‬
‫ﺟﻮﺷﺎﻧﯿﺪه و ﭘﺎﺳﺘﻮرﯾﺰه ﺷﻮد و در ھﺮﻧﻮع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی ﻧﮕﮫﺪاری ﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺪﺗﯽ ﻓﺎﺳﺪ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﯿﺮ ﻣﻮﺟﻮد در ﻧﮫﺮھﺎی ﺑﮫﺸﺖ‬
‫ھﺮﮔﺰ ﻓﺎﺳﺪ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺮب ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﺮاب اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﯿﺪن آن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ زﯾﺎنھﺎی ﺟﺴﻤﯽ و روﺣﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮای اﻧﺴﺎن دارد ﺣﺮام ﺷﺪه‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎهھﺎی ﻣﺪرن و ﺑﻪ ﺷﯿﻮهھﺎی‬
‫ﺑﮫﺪاﺷﺘﯽ و در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪیھﺎی زﯾﺒﺎ ﺗﮫﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎزھﻢ ﺑﺪ ﻃﻌﻢ و ﺑﺪﺑﻮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫اﻣﺎ ﺷﺮاب ﺑﮫﺸﺖ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﯿﺪن آن ﺑﺮای ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺑﮫﺸﺖ ﺣﻼل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﺮاﺑﯽ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎک و ﮔﻮاراﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻗﺪرت ﺟﺴﻤﯽ و روﺣﯽ ﻣﯽدھﺪ و اھﻞ‬
‫ﺟﻨﺖ ھﺮﭼﻪ از آن ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ ﺑﺎزھﻢ ﺳﯿﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺴﻞ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ را ﺑﺎ ﻣﻮادی‬
‫دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﺮ و ﺷﯿﺮﯾﻨﯽھﺎ ﻣﺨﻠﻮط ﮐﺮده و ﻣﯽﺧﻮرﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﺴﻞ ﻣﻮﺟﻮد در‬
‫ﻧﮫﺮھﺎی ﺟﺎری ﺑﮫﺸﺖ ﭼﻨﺎن ﺧﺎﻟﺺ و ﻟﺬﯾﺬ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺨﻠﻮطﮐﺮدن ﺑﺎ‬
‫ﭼﯿﺰی ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫آری‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪھﺎﺋﯽ ﺑﺴﯿﺎر اﻧﺪک از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ و ﺣﻼلﺗﺮﯾﻦ‬
‫آنھﺎ را در ﺑﮫﺸﺖ و ﺑﺮای اھﻞ ﺟﻨﺖ آﻣﺎده ﻧﻤﻮده ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داده‪ ،‬و ﺑﺴﯿﺎری‬
‫از ﭼﯿﺰھﺎﺋﯽ را ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آنھﺎ را در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺣﺮام ﻗﺮار داده‪ ،‬در آن دﻧﯿﺎ‬
‫ﺑﺮای ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ و ﺻﺎﻟﺢ ﺧﻮدش ﺣﻼل ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺴﺎن ﻋﺎﻗﻞ و داﻧﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ راﺿﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻟﺬات ﻧﺎﻗﺺ و ﻓﺎﻧﯽ و زودﮔﺬر‬
‫اﯾﻦ دﻧﯿﺎ را ﺑﺮ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﯿﮑﺮان ﺧﺪاوﻧﺪ در آن دﻧﯿﺎی ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر ﺗﺮﺟﯿﺢ دھﺪ؟‬
‫ﺑﻪ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﭼﺸﻢھﺎی ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺮدم ﻧﺎﺑﯿﻨﺎ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ دلھﺎﺋﯽ ﮐﻪ در‬
‫ﺳﯿﻨﻪ دارﻧﺪ ﺗﺎرﯾﮏ و ﺳﯿﺎه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ داده اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷﺐ ﻣﻌﺮاج ﭼﮫﺎر ﻧﮫﺮ را ﮐﻪ از‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪھﺎی ﺧﻮد ﺟﺎری ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺸﺎھﺪه ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪) :‬ﻧﮫﺮھﺎی ﻇﺎھﺮی و‬
‫ﻧﮫﺮھﺎی ﺑﺎﻃﻨﯽ( و ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪:‬‬
 ‫‪٢٥‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﺎﻃﻨَﺎن َ�ﻨَ ْﻬ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َ ُ َ َ َ َّ َّ ْ‬ ‫َُ ْ ُ َ ْ ُ َ َ‬

‫ان ِﻰﻓ‬
‫ِ‬ ‫ﺮ‬ ‫ِ ِ‬ ‫اﺒﻟ‬ ‫ﺮﺒ�ﻞ! ﻣﺎ ﻫ ِﺬ ِه اﻷ�ﻬﺎر؟ ﻗﺎل‪ :‬أﻣﺎ اﻨﻟ ِ‬
‫ان‬‫ﺮ‬ ‫ﻬ‬ ‫»�ﻘﻠ َﺖ‪ :‬ﻳﺎ ِﺟ ِ‬
‫ْ َ َّ َ َّ َّ َ َ ِّ ُ َ ْ ُ َ ُ‬
‫ات«) ‪.(١‬‬ ‫ان ﻓﺎﻨﻟﻴﻞ واﻟﻔﺮ‬
‫اﺠﻟﻨ ِﺔ‪ ،‬وأﻣﺎ اﻟﻈﺎ ِﻫﺮ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﮔﻔﺘﻢ ای ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ! اﯾﻦ ﺟﻮﯾﺒﺎرھﺎ ﭼﻪ ھﺴﺘﻨﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪) :‬و ﻧﮫﺮھﺎﯾﯽ‬
‫از آﻧﮫﺎ(‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ دو ﻧﮫﺮ ﺑﺎﻃﻦ‪ ،‬ﻧﮫﺮھﺎی ﺟﻨﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و دو ﻧﮫﺮ ﻇﺎھﺮی‪ ،‬ﻧﮫﺮھﺎی‬
‫ﻧﯿﻞ و ﻓﺮات ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم‪ ،‬در ﻣﻮرد ﺟﻮﯾﺒﺎرھﺎ و ﻧﮫﺮھﺎی ﺑﺎ ﺷﮑﻮه ﮐﻪ ﻟﺬات ﺑﯽﺷﻤﺎری‬
‫در آنھﺎ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻧﻤﻮﻧﮥ آن در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ دﯾﺪه ﻧﻤﯽﺷﻮد؛ ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺶ و ﻓﮑﺮ‬
‫ﮐﻦ ﮐﻪ آنھﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺪون ﮐﺎﻧﺎل در زﯾﺮ ﮐﺎخھﺎ و ﻗﺼﺮھﺎ و‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎن دارﻧﺪ‪ ،‬و ﯾﻘﯿﻦ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش ﮐﻪ وﻋﺪۀ ﭘﺮوردﮔﺎر‬
‫ﺣﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫َّ َ‬ ‫َ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬و� َ ّ� ٱ َّ� َ َ ُ ْ َ ُ ْ َّ َ‬
‫ت أن ل ُه ۡم‬ ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱل�ٰل ِ�ٰ ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫ۡ َۡ‬ ‫َۡ‬ ‫َ َّ ٰ َ ۡ‬
‫ت � ِري مِن �ت ِ َها ٱ�ن َ� ٰ ُر﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪ [۲۵ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻣﮋده ﺑﺪه ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬ ‫ج� ٖ‬
‫اﯾﻤﺎن آوردهاﻧﺪ و ﮐﺮدار ﻧﯿﮑﻮ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺮای اﯾﺸﺎن ﺑﺎغھﺎﺋﯽ‬
‫)در ﺑﮫﺸﺖ( اﺳﺖ ﮐﻪ در زﯾﺮ درﺧﺘﺎن آن رودﺧﺎﻧﻪھﺎﺋﯽ ﺟﺎری اﺳﺖ«‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ َ َ َّ َ ُ ۡ َ َّ ٰ َ ۡ‬
‫� َت َها ٱ ۡ�نۡ َ� ٰ ُر َ� ٰ ِ� َ‬
‫ِين‬
‫َۡ‬
‫ت � ِري‬ ‫و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬وأعد لهم ج� ٖ‬
‫َ َ‬
‫يم ‪] ﴾١٠٠‬اﻟﺘﻮﺑﺔ‪ [۱۰۰ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﮫﺸﺖ را‬ ‫ِيها ٓ �بَ ٗد�ۚ َ�ٰل َِك ٱ ۡل َف ۡو ُز ٱ ۡل َع ِظ ُ‬ ‫�‬
‫ﺑﺮای آنھﺎ آﻣﺎده ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ در زﯾﺮ )درﺧﺘﺎن و ﮐﺎخھﺎی( آن رودﺧﺎﻧﻪھﺎ‬
‫ﺟﺎری اﺳﺖ و ﺟﺎوداﻧﻪ در آﻧﺠﺎ ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﭘﯿﺮوزی ﺑﺰرگ و رﺳﺘﮕﺎری‬
‫ﺳﺘﺮگ«‪.‬‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺿﻤﻦ ﺑﯿﺎن ﭘﺎداش ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن آورده و ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ‬
‫َۡ‬
‫�تِهمُ‬ ‫ُ ْ َ ٰٓ َ َ ُ ۡ َ َّ ٰ ُ َ ۡ َ ۡ‬
‫ِ‬ ‫اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬أو��ِك لهم ج�ت عد ٖن � ِري مِن‬

‫)‪ -(١‬ﻣﺴﻠﻢ ‪.۱۵۰ / ۱‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٢٦‬‬
‫ۡ َۡ‬
‫ٱ�ن َ� ٰ ُر﴾ ]اﻟﮑﻬﻒ‪ [۳۱ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻣﺎ )ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن آورده و ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ‬
‫اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ( ﮐﺴﺎﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﺟﺎوﯾﺪان از آن اﯾﺸﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﮫﺸﺘﯽ‬
‫ﮐﻪ در زﯾﺮ )ﺧﺎکھﺎ و درﺧﺘﺎن( آن ﺟﻮﯾﺒﺎرھﺎ روان اﺳﺖ«‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﮐﻮﺛﺮ‪ ،‬ﺟﻮﯾﯽ از ﺟﻮﯾﺒﺎرھﺎی ﺑﮫﺸﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل آن را ﺑﻪ‬
‫َ ۡ َ َ‬ ‫َّ ٓ َ ۡ‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪﴿ :‬إِ�ا أ� َط ۡي َ�ٰك ٱلك ۡوث َر ‪] ﴾١‬اﻟﮑﻮﺛﺮ‪.[۱ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ )ای ﻣﺤﻤﺪ!( ﺧﯿﺮ و ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﻧﮫﺎﯾﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ را ﻋﻄﺎ‬
‫ﮐﺮدهاﯾﻢ«‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫اﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﮏ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬ﺑَيْﻨَ َﻤﺎ أﻧَﺎ أ ِﺳ ُ‬
‫�‬
‫ْ َ َّ َ َ َ َ َ َ َ َ ُ َ ُ ُّ ِّ ْ ُ َ َّ ُ ْ ُ َ َ َ َ ْ ُ َ َ‬
‫ﺮﺒ�ﻞ؟ ﻗﺎل‪:‬‬ ‫ِﻰﻓ اﺠﻟﻨ ِﺔ إِذا أﻧﺎ ِﺑﻨ َﻬ ٍﺮ ﺣﺎ�ﺘﺎه ﻗِﺒﺎب اﺪﻟر الﻤﺠ َﻮ ِف ﻗﻠﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﻫﺬ َا ﻳﺎ ِﺟ ِ‬
‫ٌ َْ‬ ‫ْ َ َ َ َ َ‬ ‫َ َ ْ َ ْ َ َّ‬
‫ﺎك َر ُّ�ﻚ ‪ .‬ﻓ ِﺈذا ِﻃﻴﻨُ ُﻪ ‪ -‬أ ْو ِﻃﻴﺒُ ُﻪ ‪ِ -‬م ْﺴﻚ أذﻓ ُﺮ«) ‪.(١‬‬ ‫ﻫﺬا اﻟﻜﻮﺛ ُﺮ ِ‬
‫اﺬﻟى أ�ﻄ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ )در ﺷﺐ ﻣﻌﺮاج( ﻣﻦ در ﺟﻨﺖ ﻗﺪم ﻣﯽزدم‪ ،‬ﻧﺎﮔﮫﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﻧﮫﺮی رﺳﯿﺪم ﮐﻪ در ﮐﻨﺎر آن ﻟﯿﻮانھﺎﺋﯽ از ﻣﺮوارﯾﺪ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﻗﺮار‬
‫داﺷﺖ‪ :‬از ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ ﭘﺮﺳﯿﺪم‪ :‬اﯾﻦ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﯾﻦ ﮐﻮﺛﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آن‬
‫را ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺨﺸﯿﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫آﻧﮕﺎه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﮐﻪ ﺧﺎک آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺸﮏ ﺧﻮﺷﺒﻮ و ﻣﻌﻄﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫َ َّْ‬ ‫َّ‬
‫از اﺑﻮھﺮﯾﺮهس رواﯾﺖ ﺷﺪه ﮐﻪ ﮔﻔﺖ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻓﺮﻣﻮد‪» :‬إِن ِﻰﻓ اﺠﻟﻨ ِﺔ‬
‫�‬ ‫ﻞﻛ َد َر َﺟﺘَ ْ� َﻣﺎ ﺑَيْﻨَ ُﻬ َﻤﺎ َﻛ َﻤﺎ َ� ْ َ‬
‫ُ ُّ‬
‫ﻳﻦ ِﻰﻓ َﺳ ِبﻴ ِﻠ ِﻪ‪،‬‬
‫ﺠﺎﻫﺪ َ‬ ‫َ َ َ َ َ َ َ َّ َ َّ ُ ْ ُ َ‬
‫ِ‬ ‫ِﻣﺎﺋﺔ درﺟ ٍﺔ أﻋﺪﻫﺎ ا� لِﻠﻤ ِ ِ‬
‫ْ َّ َ ْ َ ْ َّ‬ ‫َ َّ ُ َ‬ ‫َ َ َ َ ْ ُ ُ َّ َ َ َ ُ ُ ْ َ‬ ‫َ‬
‫ﻮه اﻟ ِﻔ ْﺮد ْو َس‪ ،‬ﻓ ِﺈﻧﻪ أ ْو َﺳ ُﻂ اﺠﻟَﻨ ِﺔ َوأﻰﻠﻋ اﺠﻟَﻨ ِﺔ ‪،‬‬ ‫الﺴ َﻤﺎ ِء َواﻷ ْر ِض‪ ،‬ﻓ ِﺈذا ﺳﺄﺘﻟﻢ ا� ﻓﺴﻠ‬
‫َّ‬
‫َ َ ْ َ ُ َ ْ ُ َّ ْ َ َ ْ ُ َ َ َّ ُ َ ْ َ ُ ْ‬
‫ﺎر اﺠﻟَﻨَّ ِﺔ«) ‪.(٢‬‬ ‫وﻓﻮﻗﻪ ﻋﺮش الﺮﻤﺣ ِﻦ‪ ،‬و ِﻣﻨﻪ �ﻔﺠﺮ أ�ﻬ‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري ﻣﻊ اﻟﻔﺘﺢ ‪.۴۶۴ / ۱۱‬‬

‫)‪ -(٢‬اﻟﺒﺨﺎری ‪.۱۱ / ۶‬‬
 ‫‪٢٧‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﻤﺎﻧﺎ ﺟﻨﺖ دارای ﺻﺪ ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آنھﺎ را ﺑﺮای‬

‫ﻣﺠﺎھﺪان در راه ﺧﺪا آﻣﺎده ﮐﺮده اﺳﺖ‪ ،‬و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن ھﺮدو ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ اﻧﺎزۀ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪی ﺑﯿﻦ آﺳﻤﺎن و زﻣﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻗﺘﯽ ﺑﮫﺸﺖ را از ﺧﺪاوﻧﺪ ﻃﻠﺐ‬
‫ﮐﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻓﺮدوس را ﺑﺨﻮاھﯿﺪ‪ ،‬زﯾﺮا آن ﺟﺎﯾﮕﺎه اﻋﻠﯽﺗﺮﯾﻦ ﻣﮑﺎن ﺟﻨﺖ و‬
‫ﻣﯿﺎﻧﻪی آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺑﺎﻻی آن ﻋﺮش رﺣﻤﻦ ﻗﺮار دارد‪ ،‬و از آن ﻧﮫﺮھﺎی‬
‫ﺟﻨﺖ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ھﻤﭽﻨﯿﻦ رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﺧﺒﺮ داده اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﮫﺮھﺎ از ﭼﮫﺎر درﯾﺎ‬
‫ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫َ َّ َ ْ َ َ َ َ ْ َ َ َ َ َ ْ َ َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬
‫ﻦﺒ َوﺤﺑ َﺮ اﺨﻟ َ ْﻤ ِﺮ � َّﻢ‬
‫ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬إِن ِﻰﻓ اﺠﻟﻨ ِﺔ ﺤﺑﺮ الﻤﺎ ِء وﺤﺑﺮ اﻟﻌﺴ ِﻞ وﺤﺑﺮ الﻠ ِ‬
‫ُ َ َّ ُ َ‬
‫اﻷ�ْ َﻬ ُ‬
‫ﺎر َ� ْﻌ ُﺪ«) ‪.(١‬‬ ‫�ﺸﻘﻖ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﻤﺎﻧﺎ در ﺟﻨﺖ درﯾﺎی ﻋﺴﻞ‪ ،‬درﯾﺎی ﺷﺮاب‪ ،‬درﯾﺎی ﺷﯿﺮ و درﯾﺎی‬
‫آب ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﮫﺮھﺎ از آنھﺎ ﺟﺎری ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ای ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم! آﺳﺘﯿﻦ ھﻤﺖ را ﺑﺎﻻ ﺑﺰن‪ ،‬زﯾﺮا ﺟﻨﺖ ﺣﻘﯿﻘﺖ و راه‬
‫آن آﺷﮑﺎر و روﺷﻦ و ﻧﻌﻤﺖھﺎﯾﺶ واﻗﻌﯽ و راﺳﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻃﺒﻘﺎت ﺑﻬﺸﺖ‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﺑﺰرﮔﻮارم! ﺧﺪاوﻧﺪ ﺟﻨﺖ را ﺧﻠﻖ ﮐﺮد و ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺻﺎﻟﺢ ﺧﻮد را‬
‫وارث آن ﮔﺮداﻧﯿﺪ‪ ،‬و آﻧﺎن را ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻧﺪازۀ اﻋﻤﺎلﺷﺎن از ﻧﻈﺮ ﻓﻀﯿﻠﺖ و‬
‫ﻣﻨﺰﻟﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت ﺳﺎﺧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﺑﮫﺸﺖ دارای ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از آنھﺎ ﺑﺮ ﺑﻌﻀﯽ دﯾﮕﺮ ﻓﻀﯿﻠﺖ و ﺑﺮﺗﺮی دارﻧﺪ ﮐﻪ ھﻤﮥ آن‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪھﺎی ﻓﻀﻞ و ﻋﺪل ﭘﺮوردﮔﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ھﺮ ﻣﺆﻣﻨﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮای داﺧﻞﺷﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ و ﺑﺮﺧﻮرداری از ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺟﺎوﯾﺪان آن‪ ،‬اﺷﺘﯿﺎق‬

‫)‪ -(١‬ﺗﺮﻣﺬي وﻗﺎل ﺣﺴﻦ ﺻﺤﻴﺢ ‪.۲۵۷۱‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٢٨‬‬

‫و ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪی دارد ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻی آن ﺳﻌﯽ و ﺗﻼش ﺑﯿﺸﺘﺮی‬

‫ﻧﻤﻮده و ﮐﻤﺮ ھﻤﺖ را ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ ﺑﺒﻨﺪد‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫ُ‬
‫َّ ٰ َ ٰ َ ْ َ َ َ ُ ُ َّ َ َ ٰ ُ ۡ‬ ‫َ ۡ‬
‫ت ٱل ُع َ ٰ‬
‫�‬ ‫ت فأو ٰٓ��ِك لهم ٱ�ر�‬
‫ۡ ٗ َۡ َ َ‬
‫﴿ َومن يَأتِهِۦ ُمؤمِنا قد ع ِمل ٱل�ل ِ� ِ‬
‫‪] ﴾٧٥‬ﻃﻪ‪.[۷۵ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ھﺮﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻤﺎن و ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﭘﺮوردﮔﺎرش ﺑﺮود‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ دارای ﻣﺮاﺗﺐ واﻻ و ﻣﻨﺎزل ﺑﺎﻻ ھﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬داﺷﺘﻦ اﯾﻤﺎن و ﯾﻘﯿﻦ ﮐﺎﻣﻞ و اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺢ راهرﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮدوس را آﺳﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ای ﺑﺮادرم و ﺧﻮاھﺮم! ھﺮ زﻣﺎن ﮐﻪ اﯾﻤﺎن ﺗﻮ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﺣﺪ ﮐﻤﺎل رﺳﯿﺪ و ﺑﺮای اﺳﺘﻤﺮار اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺢ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ و ﭘﺎﯾﺪاری داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺗﻮ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﺎﻻ ﺧﻮاھﺪ رﻓﺖ و ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺗﻮ در‬
‫ﻃﺒﻘﺎت ﺑﻠﻨﺪ و واﻻی ﺟﻨﺖ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد‪ ،‬زﯾﺮا درﺟﺎت ﻣﺆﻣﻨﯿﻦ در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮ‬
‫ﺣﺴﺐ اﻧﺪازۀ اﻋﻤﺎل آنھﺎ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ در ﺑﺎﻻ و ﺑﻌﻀﯽ‬
‫در ﭘﺎﺋﯿﻦ ھﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺒﺤﺎن در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َّ ﴿ :‬من َ� َن يُر ُ‬
‫�د‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ۡ َ‬ ‫َ َ َ َ ٓ ُ َ ُّ ُ ُ‬ ‫َۡ ََ َ ۡ َ‬
‫�د � َّم َج َعل َنا ُ�ۥ َج َه َّن َم يَ ۡصلٮ ٰ َها‬ ‫جلة ع َّجل َنا ُ�ۥ �ِيها ما �شاء ل ِمن ن ِر‬ ‫ٱلعا ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ ۡ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ََ ۡ َ َ‬ ‫َم ۡذ ُم ٗ‬
‫� ل َها َس ۡع َي َها َوه َو ُمؤم ‪ِٞ‬ن فأ ْو ٰٓ��ِك‬ ‫اد ٱ�خ َِرةَ َو َس َ ٰ‬ ‫ور� ‪ ١٨‬ومن أر‬ ‫وما َّم ۡد ُح ٗ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ٓ‬ ‫ُ ّٗ ُّ ُّ َ ٰٓ ُ َ ٓ َ َ ٰٓ ُ َ ٓ‬ ‫َ َ َ ۡ ُ ُ َّ ۡ ُ‬
‫�ؤ�ءِ م ِۡن � َطاءِ َر ّ�ِك ۚ َو َما �ن‬ ‫ور� ‪ � ١٩‬ن ِمد �ؤ�ءِ و‬ ‫ك ٗ‬ ‫�ن سعيهم مش‬
‫� َ� ۡعض َولَ�خ َِرةُ‬ ‫َ‬
‫نظ ۡر َك ۡي َف فَ َّض ۡل َنا َ� ۡع َض ُه ۡم َ ٰ‬ ‫ُ‬ ‫� ُظ ً‬ ‫َ َ ُٓ َّ َ َۡ‬
‫ٖ �‬ ‫ورا ‪ ٢٠‬ٱ‬ ‫�طاء ر�ِك‬
‫َ ۡ َُ َۡ ٗ‬ ‫َ‬ ‫� َد َر َ‬‫�َُ‬‫َ ۡ‬
‫ضي� ‪] ﴾٢١‬اﻹﺳﺮاء‪.[۲۱ – ۱۸ :‬‬ ‫ت وأ�� �ف ِ‬ ‫ٖ‬ ‫ٰ‬ ‫�‬ ‫أ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬آن ﮐﺲ ﮐﻪ )ﺗﻨﮫﺎ( زﻧﺪﮔﯽ زودﮔﺬر )دﻧﯿﺎ( را ﻣﯽﻃﻠﺒﺪ‪ ،‬آن ﻣﻘﺪار‬
‫از آن را ﮐﻪ ﺑﺨﻮاھﯿﻢ‪ -‬و ﺑﻪ ھﺮ ﮐﺲ اراده ﮐﻨﯿﻢ‪ -‬ﻣﯽدھﯿﻢ ﺳﭙﺲ دوزخ را‬
 ‫‪٢٩‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﺑﺮای او ﻗﺮار ﺧﻮاھﯿﻢ داد‪ ،‬ﮐﻪ در آﺗﺶ ﺳﻮزاﻧﺶ ﻣﯽﺳﻮزد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻧﮑﻮھﯿﺪه و راﻧﺪه )درﮔﺎه ﺧﺪا( اﺳﺖ‪ * .‬و آن ﮐﺲ ﮐﻪ ﺳﺮای آﺧﺮت را ﺑﻄﻠﺒﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮای آن ﺳﻌﯽ و ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﺪ‪ -‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -‬ﺳﻌﯽ و‬
‫ﺗﻼش او‪) ،‬از ﺳﻮی ﺧﺪا( ﭘﺎداش داده ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ‪ * .‬ھﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ دو ﮔﺮوه را‬
‫از ﻋﻄﺎی ﭘﺮوردﮔﺎرت‪ ،‬ﺑﮫﺮه و ﮐﻤﮏ ﻣﯽدھﯿﻢ و ﻋﻄﺎی ﭘﺮوردﮔﺎرت ھﺮﮔﺰ )از‬
‫ﮐﺴﯽ( ﻣﻨﻊ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ * .‬ﺑﺒﯿﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻌﻀﯽ را )در دﻧﯿﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﻼﺷﺸﺎن(‬
‫ﺑﺮ ﺑﻌﻀﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﺮﺗﺮی ﺑﺨﺸﯿﺪهاﯾﻢ درﺟﺎت آﺧﺮت و ﺑﺮﺗﺮیھﺎﯾﺶ‪ ،‬از اﯾﻦ ھﻢ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ! )و ﺗﻔﺎوتھﺎ و ﻓﺎﺻﻠﻪھﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ؛ ﭼﺮا ﮐﻪ آﻧﺠﺎ ﺳﺮای ﺟﺎوﯾﺪان‬
‫اﺳﺖ و ﺑﮫﺸﺖ در ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻈﯿﻢ آن در ﻣﯿﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ ای اﻧﺴﺎن! ﺑﺮای آن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﭙﺮداز و ﺷﺒﺎﻧﻪ روز ﺑﮑﻮش(«‪.‬‬
‫در اﯾﻦ آﯾﻪھﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺳﺒﺤﺎن ﺑﯿﺎن ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ و آﺧﺮت‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از اھﻞ دﻧﯿﺎ ﺑﺮ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻓﻀﯿﻠﺖ و ﺑﺮﺗﺮی دارﻧﺪ و ﻣﺮﺗﺒﮥ آﺧﺮت ﺑﯿﺸﺘﺮ از‬
‫ﺟﺎﯾﮕﺎه و رﺗﺒﮥ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ) ‪.(١‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﺑﺰرﮔﻮارم‪ ،‬ﺑﺪان ﮐﻪ ﻓﻀﯿﻠﺖ ﺑﺎغھﺎ و ﺑﻮﺳﺘﺎنھﺎ و ﻧﻌﻤﺖھﺎی‬
‫ﺑﮫﺸﺖ در ﻓﻀﯿﻠﺖ و ﺑﺮﺗﺮی ﺧﻮﺑﯽھﺎ‪ ،‬ﮐﺎخھﺎ و ﻗﺼﺮھﺎ‪ ،‬درﺧﺘﺎن و ﻣﯿﻮهھﺎ و‬
‫ُ‬ ‫َٓ‬ ‫َ َ‬
‫زﻧﺎن و ھﻤﺴﺮان اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬فبِأ ِّي َءا�ءِ َر ّ�ِ� َما‬
‫ان ‪] ﴾٣٦‬اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۳۶ :‬‬ ‫ُ َ َّ‬
‫ت�ذِب ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﭘﺲ ﮐﺪام ﯾﮏ از ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن را ﺗﮑﺬﯾﺐ و اﻧﮑﺎر‬
‫ان ‪﴾٦٢‬‬ ‫ُ َ َ َّ َ‬ ‫َ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ؟« ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﺮﯾﻒ آنھﺎ ﻓﺮﻣﻮد‪﴿ :‬ومِن دون ِ ِهما جنت ِ‬
‫]اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۶۲:‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ﺟﺰ ]اﯾﻦ[ دو ]ﺑﺎغ[‪ ،‬دو ﺑﺎغ دﯾﮕﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬

‫)‪ -(١‬ﳎﻤﻮﻋﺔ اﻟﻔﺘﺎوي اﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ را ﮐﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ‪ ،۱۸۸ / ۱۱‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮﻣﺎﺋﯿﺪ‪.‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٣٠‬‬

‫ﯾﻌﻨﯽ‪ :‬ﺑﺎغھﺎی ﺑﻌﺪی از ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ و آراﺳﺘﮕﯽ از دو ﺑﺎغ و دو‬

‫ﺟﻨﺖ ﻗﺒﻠﯽ در درﺟﮥ ﮐﻤﺘﺮی ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ُّ‬ ‫َ‬
‫�‬
‫اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻣﯿﻮهھﺎی ﺑﮫﺸﺖ‪ ،‬در دو آﯾﮥ ﻗﺒﻠﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ�﴿ :‬ي ِهما مِن ِ‬
‫َ َ َۡ َ‬
‫�ٰكِهةٖ زوج ِ‬
‫ان ‪] ﴾٥٢‬اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۵۲ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در آن دو ]ﺑﺎغ[ از ھﺮ ﻣﯿﻮهای دو ﻧﻮع ھﺴﺖ«‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در آﯾﮥ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﯿﺎن ﮐﺮده ﮐﻪ ﺑﺮای ھﺮ ﻧﻮﻋﯽ از ﻣﯿﻮهھﺎ دو‬
‫ﺷﮑﻞ و دوﮔﻮﻧﮥ ﻣﺘﻔﺎوت وﺟﻮد دارد‪ ،‬اﻣﺎ در ﺑﯿﺎن اوﺻﺎف دو ﺑﺎغ و دو ﺟﻨﺖ‬
‫آﺧﺮی ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯿﻮه ﻣﯽﭘﺮدازد‪ ،‬ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻧﻮع آنھﺎ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫‪ٞ‬‬ ‫َ ‪ٞ َۡ ٞ‬‬
‫﴿�ِي ِه َما �ٰك َِهة َو�ل َو ُر َّمان ‪] ﴾٦٨‬اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۶۸ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در آن ﺑﺎغھﺎ‪) ،‬اﻧﻮاع( ﻣﯿﻮهھﺎ و )از ﺟﻤﻠﻪ( ﺧﺮﻣﺎ و اﻧﺎر اﺳﺖ«‪.‬‬
‫َ َ َٰ ُ‬
‫� ف ُر�‬ ‫��‬‫اﻣﺎ در ﻣﻮرد اﺛﺎﺛﯿﮥ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ُ ﴿ :‬م َّت ِ ِٔ‬
‫� ٖ �ق﴾ ]اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۵۴ :‬‬ ‫َ� َطآ� ُن َها م ِۡن إ ۡستَ ۡ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮ ﻓﺮشھﺎﺋﯽ ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯽزﻧﻨﺪ و ﻟﻢ ﻣﯽدھﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫آﺳﺘﺮھﺎی آنھﺎ از اﺑﺮﯾﺸﻢ ﺿﺨﯿﻢ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﯿﻮهھﺎی رﺳﯿﺪۀ ﺑﺎغھﺎی ﺑﮫﺸﺖ‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ و در دﺳﺘﺮس آنھﺎ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ۡ‬
‫� َرف َرف ُخ ۡ َ َ ۡ َ ّ َ‬‫َ‬
‫� َ ٰ‬
‫�ِٔ َ‬ ‫َّ‬
‫ان‬
‫� و�بق ِر ٍي حِس ٖ‬
‫ٖ‬ ‫ٍ‬ ‫و در آﯾﮥ دﯾﮕﺮی ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ُ ﴿ :‬مت ِ‬
‫‪] ﴾٧٦‬اﻟﺮﺣﻤﻦ‪ [۷۶ :‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮ ﺑﺎﻟﺶھﺎی ﻧﮕﺎرﯾﻦ ﮔﺮاﻧﺒﮫﺎی‬
‫ﺳﺒﺰرﻧﮓ ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯽزﻧﻨﺪ و ﺑﺮ ﻓﺮشھﺎی ﻧﻘﺶدار ﺑﯽﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎ ﻟﻢ‬
‫ﻣﯽدھﻨﺪ«‪.‬‬
‫ھﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺮدﯾﺪی وﺟﻮد ﻧﺪارد ﮐﻪ ﻓﺮشھﺎی ﺑﺎﻓﺘﻪﺷﺪه از زﺧﺮف و‬
‫اﺳﺘﺒﺮق را ﻋﺒﻘﺮی ﺑﮫﺘﺮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣١‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺣﻮران ﺑﮫﺸﺘﯽ و ﺳﺮﺳﺒﺰی و ﺷﺎداﺑﯽ‬

‫ﺑﺎغھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﭼﻨﺎن ﮐﻪ در آﯾﺎت ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ آﻣﺪه‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ و آنھﺎ را ﺗﻌﺮﯾﻒ‬
‫و ﺗﻤﺠﯿﺪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫آری‪ ،‬اﯾﻦ ھﻤﻪ ﻓﻀﯿﻠﺖ و ﺑﺮﺗﺮی و ﺷﺄن و ﺷﻮﮐﺖ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ دﻟﺪاری و‬
‫دﻟﺠﻮﺋﯽ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﺆﻣﻦ ﺻﺎﻟﺢ و ﻧﯿﮏ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﭘﺎداﺷﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﭘﺮﺑﺎر‬
‫در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ و ﺗﺤﻤﻞ ﺳﺨﺘﯽھﺎ و ﻣﺸﻘﺎﺗﯽ ﮐﻪ در راه ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﻪ آنھﺎ رﺳﯿﺪه‪،‬‬
‫ﺑﺮاﯾﺸﺎن درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﺎداﺷﯽ اﺳﺖ ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎﻣﻼﯾﻤﺎت اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺻﺒﺮ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬و در ﻣﯿﺎن ﺑﯽدﯾﻦھﺎ و اھﻞ دﻧﯿﺎ‬
‫ﺗﻨﮫﺎ و ﺑﯽﮐﺲ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮده و ﺑﺮ ﮐﺘﺎب ﺧﺪا و ﭘﺎﯾﺒﻨﺪی ﺑﻪ ﺳﻨﺖ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ‬
‫ﺛﺎﺑﺖﻗﺪم و اﺳﺘﻮار ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ اﺣﺎدﯾﺜﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﻔﺎوت درﺟﺎت اھﻞ ﺟﻨﺖ دﻻﻟﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺣﺪﯾﺚ‬
‫َ‬ ‫ََ‬
‫ﻣﻐﯿﺮه ﺑﻦ ﺷﻌﺒﻪس ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻓﺮﻣﻮد‪َ » :‬ﺳﺄل ُمﻮﻰﺳ‬
‫ْ َ َّ َ ْ َ ً َ َ ُ َ َ ُ ٌ َ ُ َ ْ َ َ ُ ْ َ َ ْ ُ ْ َ َّ‬ ‫َ َّ ُ َ َ ْ َ َ ْ‬
‫�ﻟﺔ؟ ﻗﺎل‪ :‬ﻫﻮ رﺟﻞ ﻳ ِﻰﺠء �ﻌﺪ ﻣﺎ أد ِﺧﻞ أﻫﻞ اﺠﻟﻨ ِﺔ‬ ‫ر�ﻪ ﻣﺎ أد� أﻫ ِﻞ اﺠﻟﻨ ِﺔ ﻣ ِ‬
‫َ‬ ‫َّ ُ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ َ َّ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ َّ َ َ ُ َ ُ َ ُ ْ ُ‬
‫ﺎزل ُﻬ ْﻢ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫ْ َ ِّ‬
‫اﺠﻟﻨﺔ‪� ،‬ﻴ َﻘﺎل ﻪﻟ‪ :‬ادﺧ ِﻞ اﺠﻟﻨﺔ‪� َ .‬ﻴﻘﻮل َ‪ :‬أى رب‪ ،‬ﻛﻴﻒ وﻗﺪ ﻧﺰل اﻨﻟﺎس ﻣﻨ ِ‬
‫ْ ُُ‬ ‫ْ َ ُ َ َ َ ُْ ُ ْ َ‬ ‫َ َ ْ َ َُ ُ َُ َ َ‬ ‫َ َ ُ‬
‫ﻮك‬ ‫َوأﺧﺬوا أﺧﺬاﺗِ ِﻬﻢ؟ �ﻴﻘﺎل ﻪﻟ‪ :‬أﺗ ْﺮﻰﺿ أن ﻳ�ﻮن لﻚ ِﻣﺜﻞ مﻠ ِﻚ م ِﻠ ٍﻚ ِﻣﻦ مﻠ ِ‬
‫ُُْ ُُْ ُُْ ُُْ ََ َ‬ ‫َ ُ ُ َ َ َ َ‬ ‫ُّ ْ َ َ َ ُ ُ‬
‫ﻴﺖ َر ِّب‪� .‬ﻴَﻘﻮل‪ :‬لﻚ ذلِﻚ َو ِﻣﺜﻠﻪ َو ِﻣﺜﻠﻪ َو ِﻣﺜﻠﻪ َو ِﻣﺜﻠﻪ‪� .‬ﻘﺎل‬ ‫ﻮل‪َ :‬رﺿ ُ‬
‫ِ‬ ‫اﺪﻟ�ﻴﺎ؟ �ﻴﻘ‬
‫ْ َ َ َ ُ َ ِّ َ َ ُ ُ َ َ َ َ َ َ َ َ ُ َ ْ َ َ َ َ َ ْ َ َ ْ َ ْ ُ َ‬
‫ﺎﻪﻟ ولﻚ ﻣﺎ اﺷﺘﻬﺖ �ﻔﺴﻚ‬ ‫ِﻰﻓ اﺨﻟﺎ ِمﺴ ِﺔ‪ :‬ر ِﺿﻴﺖ رب‪� .‬ﻴﻘﻮل‪ :‬ﻫﺬا لﻚ وﻋﺮﺸة أﻣﺜ ِ ِ‬
‫اﺬﻟ َ‬ ‫َّ‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ َ َّ ْ َ ْ ُ َ َ َ ُ ُ َ ُ َ ِّ َ َ َ ِّ َ َ ْ َ ُ ْ َ ْ َ ً َ َ‬
‫ﻳﻦ‬ ‫وﺌﻟﻚ ِ‬ ‫�ﻟﺔ؟ ﻗﺎل‪ :‬أ ِ‬ ‫َوﺬﻟت �ﻴﻨﻚ‪� .‬ﻴﻘﻮل‪ :‬ر ِﺿﻴﺖ رب‪ .‬ﻗﺎل‪ :‬رب ﻓﺄﻋﻼﻫﻢ ﻣ ِ‬
‫َ َ َ ْ ُ َ َ ْ َ َ َ ْ َ َ َ ْ ٌ َ َ ْ َ ْ َ ْ ُ ُ ٌ َ َْ‬ ‫ﺖ َﻛ َﺮ َ‬ ‫ت َﻏ َﺮ ْﺳ ُ‬ ‫َْ ُ‬
‫اﻣﺘَ ُﻬ ْﻢ �ِﻴَ ِﺪى وﺧﺘﻤﺖ ﻋﻠﻴﻬﺎ ﻓﻠﻢ ﺗﺮ �� ولﻢ �ﺴﻤﻊ أذن ولﻢ‬ ‫أرد‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬
‫َ ْ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ََ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َُْ ْ َ‬
‫ا� َﻋ َّﺰ َو َﺟﻞ )ﻓﻼ �ﻌﻠ ُﻢ �ﻔ ٌﺲ َﻣﺎ‬ ‫ﺎب ِ‬
‫َ‬
‫ﺮﺸ‪ .‬ﻗﺎل‪ :‬و ِمﺼﺪاﻗﻪ ِﻰﻓ ِﻛﺘ ِ‬ ‫ﺐ� ٍَ‬ ‫�ﻄﺮ ﻰﻠﻋ ﻗﻠ ِ‬
‫ﻰﻔ ل َ ُﻬ ْﻢ ﻣ ْﻦ ﻗُ َّﺮة أ ْ� ُ‬
‫َ‬ ‫ُ ْ‬
‫�(«) ‪.(١‬‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫أ ِ‬
‫ﺧ‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ ‪.۱۷۶ / ۱‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٣٢‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻣﻮﺳﯽ÷ از ﭘﺮوردﮔﺎرش ﺳﺆال ﻧﻤﻮد ﮐﻪ در ﭘﺎﺋﯿﻦﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮﺗﺒﮥ‬

‫اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ؟ ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬آن ﻣﺮدﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از واردﺷﺪن اھﻞ‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽآﯾﺪ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ وارد ﺷﻮ‪ ،‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫ای ﭘﺮوردﮔﺎرم! ﭼﮕﻮﻧﻪ وارد ﺷﻮم ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎهھﺎی ﺧﻮﯾﺶ ﻓﺮو آﻣﺪه و‬
‫ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ؟ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ :‬آﯾﺎ راﺿﯽ ﻣﯽﺷﻮی ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﭘﺎدﺷﺎھﯽ ﺷﺎھﺎن دﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ داده ﺷﻮد؟ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا! راﺿﯽ ﺷﺪم‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺑﺮای ﺗﻮ آن اﺳﺖ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن‬
‫و ﺑﺎر ﭘﻨﺠﻢ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرا! راﺿﯽ ﺷﺪم‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺑﺮای ﺗﻮ آﻧﺴﺖ‬
‫و ده ﺑﺮاﺑﺮش‪ .‬و ﺑﺮای ﺗﻮﺳﺖ آﻧﭽﻪ ﮐﻪ دﻟﺖ آرزو ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺖ ﻟﺬت‬
‫ﺑﺨﺶ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬راﺿﯽ ﺷﺪم‪) .‬ﻣﻮﺳﯽ( ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺮوردﮔﺎرم! ﭘﺲ در‬
‫ﺑﺎﻻﺗﯿﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ؟ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ‪ :‬آنھﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽاﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﮫﺎل‬
‫ﮐﺮاﻣﺖﺷﺎن را ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪم و ﺑﺮآن ُﻣﮫﺮ زدم‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺸﻤﯽ‬
‫ﻧﺪﯾﺪه و ﮔﻮﺷﯽ ﻧﺸﻨﯿﺪه و در اﻧﺪﯾﺸﮥ ﺑﺸﺮی ﺧﻄﻮر ﻧﻨﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﻣﺼﺪاق اﯾﻦ رواﯾﺖ در ﮐﺘﺎب ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ھﯿﭻ‬
‫ﮐﺲ ﻧﻤﯽداﻧﺪ ﭼﻪ ﭘﺎداشھﺎی ّ‬
‫ﻣﮫﻤﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻪ روﺷﻨﯽ ﭼﺸﻢھﺎﺳﺖ ﺑﺮای آنھﺎ‬
‫ﻧﮫﻔﺘﻪ ﺷﺪه««‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﮫﺸﺖ و ﻃﺒﻘﺎت و ﻣﺮﺗﺒﻪھﺎی ﺑﻠﻨﺪ و ﺟﺎﯾﮕﺎهھﺎی ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اش‪،‬‬
‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دارای اﻧﺪﯾﺸﻪای ﺑﯿﻨﺎ‪ ،‬و ﮔﻮﺷﯽ ﺷﻨﻮا ﺑﺎﺷﺪ آﻣﺎده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻗﺴﻢ‬
‫ﺑﻪ ذات ﯾﮕﺎﻧﻪ اﻟﻠﻪ ﮐﻪ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖآوردن اﯾﻦ ھﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖھﺎی‬
‫ﺟﺎوﯾﺪان در اﻧﺠﺎم ﻃﺎﻋﺎت و ﻋﺒﺎدات ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﯾﺶ و ﻗﺒﻮل ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و‬
‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن ﺧﻮﺑﯽھﺎ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎنھﺎی ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ در‬
‫ﮐﺎرھﺎی ﺧﻮب و اﻋﻤﺎل ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺑﺪھﻨﺪ‪.‬‬
 ‫‪٣٣‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﭘﺲ ﮐﺠﺎ ھﺴﺘﻨﺪ آن اﺷﺨﺎص ﻧﯿﮑﻮﮐﺎر و ﻃﺎﻟﺒﺎن ﻣﺮﺗﺒﻪھﺎی ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ‬

‫ﻣﺴﺎﺑﻘﮥ ﺑﺰرگ و ﻣﮫﻢ دﻋﻮت ﺷﺪهاﻧﺪ؟ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ھﻨﮕﺎم ﺳﻔﺮ ﻓﺮا رﺳﯿﺪه‬
‫اﺳﺖ) ‪.(١‬‬
‫ﺗﻌﺒــــــــﺖ ﰲ ﻣﺮادﻫــــــــﺎ اﻷﺟﺴــــــــﺎم‬ ‫وإذا ﻛﺎﻧـــــــﺖ اﻟﻨﻔـــــــﻮس ﻛﺒـــــــﺎرا‬
‫وﻗﺘﯽ ﻧﻔﺲھﺎ ﺑﺰرگ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺴﻢھﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ھﺪف و آرزوھﺎی آن ﺧﺴﺘﻪ‬
‫ﺧﻮاھﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽ! ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻦ ﮐﻪ اﯾﻦ ھﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ارزﺷﻤﻨﺪ و‬
‫ﺟﺎوﯾﺪان ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺎ ﺧﻮﺷﮕﺬراﻧﯽ و راﺣﺖﻃﻠﺒﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاھﻨﺪ آﻣﺪ‪ ،‬ﺧﯿﺮ!‪:‬‬
‫راه رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آنھﺎ دﺷﻮار و ﺳﺨﺖ و ﺟﺎده آن ﻃﻮﻻﻧﯽ و دراز اﺳﺖ و دروازه‬
‫آن ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرھﺎی دﺷﻮار ﮐﻪ ﺑﺮ ﻧﻔﺲ ﮔﺮان و ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺗﻤﺎم ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﺣﺎﻃﻪ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﻪ راهرﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن اﺳﺖ‪،‬‬
‫ھﯿﭽﮑﺲ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ دﺷﻮار را ﻃﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ اﯾﻤﺎن‬
‫ﮐﺎﻣﻞ و اﺧﻼص ﻋﻤﻞ ﮐﻤﺮ ھﻤﺖ را ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺒﻨﺪد و از اﻧﺠﺎم ھﯿﭻ ﻋﻤﻞ ﺧﯿﺮ و‬
‫ﻧﯿﮑﻮﺋﯽ درﯾﻎ ﻧﻮرزد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از ﺟﺎن و ﻣﺎل ﺧﻮدش ﻧﯿﺰ ﺑﮕﺬرد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ و‬
‫ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﯽﭘﺎﯾﺎﻧﺶ ﺑﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫ُ َّ َ َ‬ ‫ُ َّ‬ ‫ْ‬
‫َّ ُ َ َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ َّ‬
‫ﺖ اﻨﻟَّﺎر ِﺑﺎلﺸﻬﻮ ِ‬
‫ﺖ اﺠﻟَﻨﺔ ِﺑﺎلﻤﺎﻜ ِرهِ َوﺣﻔ ِ‬
‫) ‪(٢‬‬
‫ات«‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﺣﻔ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺟﻨﺖ ﺑﺎ ﮐﺎرھﺎی دﺷﻮار و ﺟﮫﻨﻢ ﺑﺎ ﺧﻮاھﺶھﺎی ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ ﭘﻮﺷﯿﺪه‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬

‫)‪-(١‬‬
‫ﻣﮕـــﺮ اﯾـــﻦ ﭼﻨـــﺪ روزه درﯾـــﺎﺑﯽ‬ ‫ای ﮐـــﻪ ﭘﻨﺠـــﺎه رﻓـــﺖ و درﺧـــﻮاﺑﯽ‬
‫ﺳﻌﺪی‬
‫)‪ -(٢‬اﻟﺒﺨﺎری و ﻣﺴﻠﻢ‪.‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٣٤‬‬

‫واﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺟﻨﺖ )وﺳﯿﻠﺔ( اﺳﺖ و آن ﻣﻘﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر واﻻ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺣﮑﻢ اﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﻧﺒﯽ ﻣﺎ ﻣﺤﻤﺪ ج ﻋﻄﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج‬
‫َّ‬ ‫َ َ ْ ُ ُ ْ ُ َ ِّ َ َ ُ ُ ْ َ َ َ ُ ُ ُ َّ َ ُّ َ َ َّ َ َّ ُ‬
‫ﻰﻠﻋ ﻓ ِﺈﻧﻪ َﻣ ْﻦ َﺻ�‬ ‫ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ » :‬إذا ﺳ ِﻤﻌﺘﻢ الﻤﺆذن �ﻘﻮلﻮا ِﻣﺜﻞ ﻣﺎ �ﻘﻮل �ﻢ ﺻﻠﻮا‬
‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ْ ََ َ َ‬ ‫ا� َﻋﻠَﻴْ ِﻪ ﺑ َﻬﺎ َﻋ ْ ً‬
‫ﺮﺸا‪َّ �ُ ،‬ﻢ َﺳﻠُﻮا َّ َ‬ ‫َ َ َّ َ َ‬
‫ﻼ ًة َﺻ َّ� َّ ُ‬
‫ا� ِ َﻰﻟ ال َﻮ ِﺳﻴﻠﺔ‪ ،‬ﻓ ِﺈن َﻣ ْﻦ َﺳﺄل ا�‬ ‫ِ‬ ‫ﻰﻠﻋ ﺻ‬
‫َ‬
‫َ ْ َ َ َ ْ ُ َّ َ َ ُ‬‫َّ‬ ‫َ‬
‫ﺎﻋﺔ«) ‪.(١‬‬ ‫ِﻰﻟ الﻮ ِﺳﻴﻠﺔ ﺣﻠﺖ ﻪﻟ الﺸﻔ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﺮﮔﺎه ﺻﺪای اذان را از ﻣﺆذن ﺷﻨﯿﺪﯾﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺜﻞ آﻧﭽﻪ او‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮ ﻣﻦ درود و ﺻﻠﻮاة ﺑﻔﺮﺳﺘﯿﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ھﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫ﻣﻦ درود ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ او ده ﻣﺮﺗﺒﻪ رﺣﻤﺖ ﻧﺎزل ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ‪ ،‬از‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮای ﻣﻦ وﺳﯿﻠﻪ را ﺳﺆال ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮای ﻣﻦ‬
‫وﺳﯿﻠﻪ را ﻃﻠﺐ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻣﻦ ﺑﺮای او ﺣﻼل ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﮫﺪای در راه ﺧﺪا ﮐﺴﺎﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ آن درﺟﺎت ﺑﻠﻨﺪ را در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ ِّ‬ ‫َ ْ َ ُ ُّ َ َ َّ َ ُ َ ُ َ‬
‫الﺼﻒ اﻷ َّو ِل‪َ ،‬وﻻ ﻳَﻠﺘَ ِﻔﺘُﻮن ُو ُﺟﻮﻫ ُﻬ ْﻢ َﺣ َّﻰﺘ‬ ‫ﻳﻦ �ﻘﺎﺗِﻠﻮن ِﻲﻓ‬ ‫اﺬﻟ‬
‫»أﻓﻀﻞ الﺸﻬﺪا ِء ِ‬
‫ْ ُ َ َ ْ َ َّ َ ْ َ ُ َ ْ ْ َ ُّ َ َ َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َُُْ ُ َ َ َ َ‬
‫وﺌﻟﻚ �ﺘَﻠﺒَّ ُﻄﻮن ِﻲﻓ اﻟﻐ َﺮ ِف اﻟﻌ� ِﻣﻦ اﺠﻟﻨ ِﺔ‪ ،‬ﻳﻀﺤﻚ إِﻴﻟ ِﻬﻢ ر�ﻚ‪ ،‬ﻓﺈِذا‬ ‫�ﻘﺘﻠﻮا ‪ ،‬أ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫ﺎب َﻋﻠﻴْ ِﻪ«) ‪.(٢‬‬‫ﻰﻓ َم ْﻮﻃﻦ ﻓﻼ ﺣ َﺴ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ ٍ‬
‫ﻚ َر ُّ�ﻚ إﻰﻟ �ﺒْ ٍﺪ ْ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﺿ ِﺤ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻓﻀﻞﺗﺮﯾﻦ ﺷﮫﺪاء ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در ﺻﻒ اول‪ ،‬ﺟﮫﺎد‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬و روی ﺧﻮد را از ﺟﮫﺎد ﺑﺮﻧﻤﯽﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و‬
‫آنھﺎ روی ﺧﻮد را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﻨﮓ ﺧﻮاھﻨﺪ ﻧﻤﻮد ﺗﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و آنھﺎ در‬
‫ﮐﺎخھﺎی ﺑﻠﻨﺪ ﺟﻨﺖ ﺟﺎی داده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﭼﮫﺮۀ آﻧﺎن ﺗﺒﺴﻢ‬

‫)‪ -(١‬ﻣﺴﻠﻢ‪.۱۷۶ / ۱ :‬‬

‫)‪ -(٢‬ﺻﺤﯿﺢ اﻟﺠﺎﻣﻊ‪.۳۶۳ / ۱ :‬‬
 ‫‪٣٥‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ او در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺨﻨﺪد ﺑﺮ او ھﯿﭻ ﺣﺴﺎﺑﯽ ﻧﺨﻮاھﺪ‬

‫ﺑﻮد«‪.‬‬
‫ای ﺑﻨﺪۀ ﺧﺪا! ﻣﯽﺗﻮاﻧﯽ ﺗﺼﻮر ﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰﯾﺰ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺗﻮ را در‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺒﯿﺎء و ﺷﮫﺪاء ﺑﻠﻨﺪ و رﻓﯿﻊ ﮔﺮداﻧﯿﺪه اﺳﺖ؟ و اﯾﻦ از ﺗﻮان‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻗﺎدر و ﺑﺰرگ ﺧﺎرج ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺻﺎدق ﺑﺎﺷﯽ و دﻋﻮت‬
‫ۡ‬ ‫داﻋﯽ او را اﺟﺎﺑﺖ ﮐﻨﯽ ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ٰ �َ ﴿ :‬ق ۡو ِم إ ِ َّ� َما َ�ٰ ِذه ِ ٱ ۡ َ‬
‫� َي ٰوةُ ٱ ُّ�� َيا‬
‫َ ۡ َ َ َ ّ َ ٗ َ َ ُ ۡ َ ٰٓ َّ ۡ َ‬ ‫ََ َ َ َۡ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫ى إِ� مِثل َهاۖ َو َم ۡن‬ ‫� د ُار ٱلق َرارِ ‪ ٣٩‬من ع ِمل سيِئة ف� �ز‬ ‫َم�ٰ ‪ٞ‬ع �ن ٱ�خِرة ِ‬
‫َ َ َ ٰ ٗ ّ َ َ َ ۡ ُ َ ٰ َ ُ َ ُ ۡ ‪َ ُ َ ۡ ُ َ َّ َ ۡ َ ُ ُ ۡ َ َ ٰٓ َ ْ ُ َ ٞ‬‬
‫ع ِمل �ل ِحا مِن ذك ٍر أو أن� وهو مؤمِن فأو��ِك يدخلون ٱ�نة يرزقون‬
‫اب ‪] ﴾٤٠‬اﻟﻤﺆﻣﻦ‪.[۴۰ – ۳۹ :‬‬ ‫َ‬ ‫َ َۡ‬
‫� حِس ٖ‬‫�ِيها بِغ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ای ﻗﻮم ﻣﻦ! اﯾﻦ ﺣﯿﺎت دﻧﯿﻮی ﮐﺎﻻی ﻧﺎﭼﯿﺰی )و ﺗﻮﺷﮥ اﻧﺪﮐﯽ و‬
‫ﺧﻮﺷﯽ آﻧﯽ( اﺳﺖ‪ .‬و آﺧﺮت ﺳﺮای ﻣﺎﻧﺪﮔﺎری و اﺳﺘﻘﺮار اﺳﺖ * ھﺮﮐﺲ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﯽ اﻧﺠﺎم دھﺪ‪) ،‬در آﺧﺮت( ﺟﺰ ﺑﻪ ھﻤﺎن اﻧﺪازه ﮐﯿﻔﺮ داده ﻧﻤﯽﺷﻮد‪،‬‬
‫وﻟﯽ ھﺮﮐﺲ ﮐﺎر ﺧﻮﺑﯽ اﻧﺠﺎم دھﺪ‪ ،‬ﺧﻮاه ﻣﺮد ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ زن – ﺑﻪ ﺷﺮط اﯾﻦ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺆﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ – ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽروﻧﺪ و در آﻧﺠﺎ ﻧﻌﻤﺖ و روزی ﺑﻪ‬
‫اﯾﺸﺎن ﺑﺪون ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب ﻋﻄﺎ ﻣﯽﮔﺮدد«‪.‬‬

‫درﺧﺘﺎن و ﻣﯿﻮهﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ‬

‫و از ﺟﻤﻠﻪی ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺟﺎوﯾﺪان ﺑﮫﺸﺖ‪ ،‬اﻧﺒﻮه درﺧﺘﺎن و ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﯿﻮهھﺎ‬
‫و ﺛﻤﺮهھﺎ و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺪر و ارزش درﺧﺘﺎن ﺟﻨﺖ را‬
‫ﮐﺴﯽ ﺟﺰ ﺧﺎﻟﻖ و آﻓﺮﯾﻨﻨﺪه آن ﻧﻤﯽداﻧﺪ‪ ،‬درﺧﺘﺎن ﻣﯿﻮه آن‪ ،‬دارای ﺷﺎﺧﻪھﺎی‬
‫زﯾﺎد و ﺳﺎﻗﻪ و رﯾﺸﻪھﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ آنھﺎ را زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺑﯽﻧﻈﯿﺮ‬
‫و ﺷﮕﻔﺖاﻧﮕﯿﺰی ﻋﻄﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ ،‬رﻧﮓھﺎی آن ﺑﺴﯿﺎر دلاﻧﮕﯿﺰ و درای‬
‫ﻇﺎھﺮی ﺗﺎزه و ﺳﺎﯾﻪھﺎﯾﯽ ﻃﻮﯾﻞ و ﻣﯿﻮهھﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﺑﺮ‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٣٦‬‬

‫ھﯿﭻ ﻓﮑﺮی ﺧﻄﻮر ﻧﮑﺮده و ﻧﻪ ﭼﺸﻤﯽ آن را دﯾﺪه و ﻧﻪ ﮔﻮﺷﯽ آن را ﺷﻨﯿﺪه‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮادر ﻋﺰﯾﺰ و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽ‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺼﻮر ﮐﻦ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﯾﮑﯽ از آن‬
‫درﺧﺖھﺎی زﯾﺒﺎ و ﭘﺮﺛﻤﺮ ﺑﮫﺸﺖ ھﺴﺘﯽ‪ ،‬ﭼﻘﺪر ﺧﻮﺷﺤﺎل و ﻣﺴﺮور ﺧﻮاھﯽ‬
‫ﺷﺪ؟‬
‫درﺧﺘﺎن ﺟﻨﺖ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد و ﻣﺘﻨﻮع و ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ از آنھﺎ‬
‫اﻧﺎر‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ اﻧﮕﻮر‪ ،‬ﺑﻌﻀﯽ ﺳﺪر و ﺑﻌﻀﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﻮز ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﯽ‬
‫ﺗﺼﻮر ﻧﮑﻦ ﮐﻪ ﻣﯿﻮهھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﻮهھﺎی ﻓﺎﻧﯽ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﻣﯿﻮهھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﺗﻨﮫﺎ در اﺳﻢ ﺑﺎ ﻣﯿﻮهھﺎی اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻣﺸﺎﺑﮫﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ از‬
‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎسب ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ ﺷﮑﻞ و رﻧﮓ و ﻃﻌﻢ و ﻣﺰه آنھﺎ را ﮐﺴﯽ ﺟﺰ ﺧﺎﻟﻖ آنھﺎ ﻧﻤﯽداﻧﺪ‪.‬‬
‫َ ۡ‬ ‫َ ٓ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰوﺟﻞ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إ َّن ل ِۡل ُم َّتق َ‬
‫� َم َف ً‬
‫ح َدا� ِ َق َوأع َ�ٰ ٗبا ‪﴾٣٢‬‬ ‫ازا ‪٣١‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫]اﻟﻨﺒﺎء‪.[۳۲ – ۳۱ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﯽﮔﻤﺎن ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎران ﮐﺎﻣﯿﺎﺑﯽ دارﻧﺪ * ﺑﺎغھﺎ و درﺧﺘﺎن اﻧﮕﻮر«‪.‬‬
‫َ َ ّ َ َِٓ َّ ُ َ ُ َ‬
‫� ّذِبَ‬
‫ان ‪﴾٦٩‬‬
‫ِ‬ ‫و در آﯾﻪای دﯾﮕﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬فبِأ ِي ءا�ء ر�ِ�ما ت‬
‫]اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۶۹ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﭘﺲ ﮐﺪاﻣﯿﮏ از ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﭘﺮوردﮔﺎرﺗﺎن را ﺗﮑﺬﯾﺐ و اﻧﮑﺎر‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﺪ؟!«‪.‬‬
‫ۡ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬ ‫ٓ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬
‫ب ٱ�َ ِم َ ۡ َ ُ َ‬ ‫�ٰ ُ‬‫ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬وأ ۡص َ‬
‫� ‪ �ِ ٢٧‬سِدرٖ‬‫� ما أص�ٰب ٱ� ِم ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ‬ ‫َ َ ٓ َّ ۡ ُ‬ ‫نضو� ‪َ ٢٩‬وظ ِّل َّم ۡم ُ‬ ‫َ َ ۡ َّ ُ‬ ‫َّ ۡ ُ‬
‫وب ‪َ ٣١‬و�ٰكِهةٖ‬
‫ٖ‬ ‫ك‬ ‫س‬ ‫م‬ ‫ء‬
‫ٖ‬ ‫ا‬‫م‬‫و‬ ‫‪٣٠‬‬ ‫�‬
‫ٖ‬ ‫و‬‫د‬ ‫ٖ‬ ‫ٖ‬ ‫�ضو ٖ� ‪ ٢٨‬وطل ٖح م‬
‫َكث ِ َ‬
‫�� ٖ ‪] ﴾٣٢‬اﻟﻮاﻗﻌﺔ‪.[۳۲ – ۲۷ :‬‬
 ‫‪٣٧‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫»ﺳﻤﺖ راﺳﺘﯽھﺎ! )ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪان( ﭼﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺘﯽھﺎﺋﯽ؟! )اوﺻﺎف‬

‫ﻣﻮاھﺐ و ﻧﻌﻤﺖھﺎﯾﺸﺎن در ﺑﯿﺎن ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﺪ( در )ﺳﺎﯾﮥ درﺧﺖ( ﺳﺪر ﺑﯽﺧﺎر‬
‫آرﻣﯿﺪهاﻧﺪ‪ ،‬در ﺳﺎﯾﮥ درﺧﺘﺎن ﻣﻮزی ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﻮهھﺎﯾﺶ روی ھﻢ‬
‫ردﯾﻒ و ﭼﯿﻦ و ﭼﯿﻦ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ ،‬و در ﻣﯿﺎن ﺳﺎﯾﻪھﺎی ﻓﺮاوان و ﮔﺴﺘﺮده و‬
‫ﮐﺸﯿﺪه )ﺧﻮش و آﺳﻮدهاﻧﺪ( و در ﮐﻨﺎر آﺑﺸﺎرھﺎ و آبھﺎی روان ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ زﻣﺰﻣﮥ آن ﮔﻮش ﺟﺎن را ﻧﻮازش ﻣﯽ دھﺪ و ﻣﻨﻈﺮۀ آن ﭼﺸﻢ اﻧﺴﺎن را‬
‫روﺷﻨﯽ ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ‪ ،‬و در ﻣﯿﺎن ﻣﯿﻮهھﺎی ﻓﺮاوان ھﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫آری‪ِ ،‬ﺳﺪر ﺟﻨﺖ ﺑﺪون ﺷﺎﺧﻪھﺎی ﺗﯿﺰ و ﺧﺎر اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﻮز آن ردﯾﻒ و روی‬
‫ھﻢ ﭼﯿﺪه و ﻣﮫﯿﺎ و آﻣﺎده ﺧﻮردن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ھﯿﭻ ﺧﺴﺘﮕﯽ و زﺣﻤﺘﯽ ﻧﯿﺎز‬
‫ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﰲ اﳌﺴـــــﻚ ذاك اﻟـــــﱰب ﻟﻠﺒﺴـــــﺘﺎن‬ ‫ﻳـــﺎ ﻃﻴـــﺐ ﻫﺎﺗﻴـــﻚ اﻟـــﺜﲈر وﻏﺮﺳـــﻬﺎ‬

‫ﻳـــــﺎ ﻃﻴـــــﺐ ذاك اﻟـــــﻮرد ﻟﻠﻈﻤـــــﺂن‬ ‫وﻛــــﺬﻟﻚ اﳌــــﺎء اﻟــــﺬي ﻳﺴــــﻘﻲ ﺑــــﻪ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ای ﻃﯿﺐ! ﺑﯿﺎﺋﯿﺪ ﺑﻨﮕﺮﯾﺪ‪ ،‬ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﯽ و ﺑﻮی ﺧﻮش ﻣﯿﻮهھﺎ و‬
‫درﺧﺘﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺧﺎک آن ﺧﺎک ﺧﻮﺷﺒﻮی ﺑﮫﺸﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ﭘﺎﮐﯿﺰﮔﯽ آﺑﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎ آن آﺑﯿﺎری ﺷﺪهاﻧﺪ و زﻻل آب ﭼﺸﻤﻪای را ﮐﻪ‬
‫ﺗﺸﻨﮕﺎن ﻣﯽﻧﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﮐﺪام ﻧﻌﻤﺖ ﺑﮫﺘﺮ از اﯾﻦ ﻧﻌﻤﺖھﺎﺳﺖ؟ و ﮐﺪام ﺗﺠﺎرت ﺳﻮدﻣﻨﺪﺗﺮ از‬
‫اﯾﻦ ﺗﺠﺎرت اﺳﺖ؟‬
‫أزﻣﺘــــــﻪ ﺣﺘــــــﻰ ﻣﺘــــــﻰ ذا اﻟﺘﻠــــــﻮم‬ ‫ﻓﻴــﺎ أﳞــﺎ اﻟﻘﻠــﺐ اﻟــﺬي ﻣﻠــﻚ اﳍــﻮ￯‬

‫وداﻧــﺖ ﻛــﺆس اﻟﺴــﲑ واﻟﻨــﺎس ﻧــﻮم‬ ‫وﺣﺘــﺎ ﹶم ﻻ ﺗﺼــﺤﻮ وﻗــﺪ ﻗــﺮب اﳌــﺪ￯‬

‫ﻟﻌﻤـــﺮك ﻻ رﺑـــﺢ وﻻ اﻷﺻـــﻞ ﻳﺴـــﻠﻢ‬ ‫أﻫــﺬا ﻫــﻮ اﻟــﺮﺑﺢ اﻟــﺬي ﻗــﺪ ﻛﺴــﺒﺘﻪ!‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٣٨‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﭘﺲ ای ﻗﻠﺒﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاھﺶھﺎ ﺗﻮ را در ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد درآورد! ﺗﺎ ﮐﯽ‬

‫ﻣﻼﻣﺖ و ﺟﺎ ﭘﯿﺸﻪ ﻣﯽﮐﻨﯽ!؟‪.‬‬
‫و ﺗﺎ ﭼﻪ ھﻨﮕﺎم از ﺧﻮاب ﻏﻔﻠﺖ ﺑﯿﺪار ﻧﻤﯽﺷﻮی؟! وﻗﺖ رﻓﺘﻦ و ﮐﻮﺑﯿﺪن‬
‫ﻃﺒﻞ ﺳﻔﺮ ﻓﺮا رﺳﯿﺪه و ﻣﺮدم ھﻨﻮز در ﺧﻮاﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫آﯾﺎ اﯾﻦ ھﻤﺎن ﻓﺎﯾﺪهای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ آن را ﮐﺴﺐ ﮐﺮدهای؟ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﺗﻮ ﮐﻪ اﺻﻞ و ﺳﻮد ھﺮدو ﺳﺎﻟﻢ ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽ! اﯾﻦ ﻟﺤﻈﺎت ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪه ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮای اﻧﺠﺎم‬
‫اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺢ و ﮐﺎرھﺎی ﻧﯿﮏ ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺑﺸﻤﺎر‪ ،‬و ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش! دﻧﯿﺎ ﺗﻮ را ﻓﺮﯾﺐ‬
‫ﻧﺪھﺪ‪ ،‬زﯾﺮا اﯾﻦ دﻧﯿﺎ و آﻧﭽﻪ در آن اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺑﺮ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ زود از‬
‫ﺑﯿﻦ ﻣﯽرود‪ ،‬و راه اھﻞ ﺗﻘﻮا را ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮ ﺗﺎ از ﻣﯿﻮهھﺎی ﻓﺮاوان ﺟﻨﺖ ﺑﮫﺮهﻣﻨﺪ‬
‫ِيها ب َ�ٰك َِهة َكث ِ َ‬
‫�� ٖ‬ ‫ﺷﻮی‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ُ ﴿ :‬م َّت ِ َ َ َ ۡ ُ َ َ‬
‫ٖ‬ ‫�ِٔ� �ِيها يدعون � ِ‬
‫اب ‪] ﴾٥١‬ص‪.[۵۱ :‬‬ ‫َ َ َ‬
‫و� ٖ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در آﻧﺠﺎ )راﺣﺖ و آﺳﻮده ﺑﺮ ﺗﺨﺖھﺎ( ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯽزﻧﻨﺪ و ﻣﯿﻮه ھﺎی‬
‫ﻓﺮاوان و ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽھﺎی زﯾﺎدی را ﻣﯽﻃﻠﺒﻨﺪ«‪.‬‬
‫َ َ ٰ َ ّ َّ َ َ َ َّ ُ َ‬
‫�ون ‪] ﴾٢٠‬اﻟﻮاﻗﻌﺔ‪.[۲۰ :‬‬ ‫و در آﯾﻪای دﯾﮕﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬و�كِه ٖة مِما �تخ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪)» :‬ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺑﮫﺸﺘﯽ ﺑﺮای آﻧﺎن ﻣﯽﮔﺮداﻧﻨﺪ( ھﺮﻧﻮع ﻣﯿﻮهای را ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﻨﺪ«‪.‬‬
‫َ‬ ‫َ ُُ‬ ‫َ‬ ‫ۡ‬
‫َّ ُ َّ َ‬
‫ون ‪َ ٤١‬وف َ�ٰك َِه م َِّما‬
‫و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِن ٱلمتقِ� ِ� ظِ� ٰ ٖل و�ي ٖ‬
‫َ‬ ‫ۡ‬
‫�َش َت ُهون ‪] ﴾٤٢‬اﻟﻤﺮﺳﻼت‪.[۴۲ – ۴۱ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎران در زﯾﺮ ﺳﺎﯾﻪھﺎ و در ﮐﻨﺎر ﭼﺸﻤﻪ ﺳﺎراﻧﻨﺪ و در ﻣﯿﺎن‬
‫ﻣﯿﻮهھﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاھﻨﺪ و آرزو ﮐﻨﻨﺪ«‪.‬‬
 ‫‪٣٩‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﻣﯿﻮهھﺎی ﺟﻨﺖ ﻣﯿﻮهھﺎﯾﯽ ﺧﻮﺷﻤﺰه ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ھﺮﮔﺰ ﻓﺎﺳﺪ ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ‪،‬‬

‫درﺧﺘﺎن ﺟﻨﺖ ھﻤﻮاره ﭘﺮﺛﻤﺮ و ﺳﺮﺳﺒﺰ و در ھﺮﺣﺎل دارای ﺳﺎﯾﻪھﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ و اﻧﺪازه ﻣﯿﻮهھﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﻣﺸﺎﺑﻪ ھﻢ ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺰ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻃﻌﻢ و‬
‫ﻣﺰه آنھﺎ ﺑﺎھﻢ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺑﺮ اﺛﺮ ﻇﺮاﻓﺖ و دﻗﺖ ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در‬
‫ﺑﻪ ﺛﻤﺮ رﺳﺎﻧﯿﺪن و ﭘﺨﺘﻪﺷﺪن آنھﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﮥ ﻗﺪرت ﭘﺮوردﮔﺎر در ﺧﻠﻘﺖ‬
‫ٗ َ ُ ْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ ْ ۡ‬ ‫ُ َّ‬
‫آنھﺎﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ �﴿ :‬ما ُرزِقوا مِن َها مِن � َم َر� ٖ ّرِ ۡزقا قالوا �ٰذا‬
‫َُ َ‬ ‫َُۡ َُُ ْ‬ ‫ۡ‬ ‫َّ‬
‫ٗ‬
‫ٱ�ِي ُرزِ� َنا مِن �بل ۖو�توا بِهِۦ مت�بِها﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪.[۲۵ :‬‬
‫ٰ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﺮﮔﺎه ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﯿﻮهھﺎی آن )ﺑﮫﺸﺖ( ﺑﻪ اﯾﺸﺎن )اھﻞ ﺟﻨﺖ(‬
‫ﻋﻄﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪ :‬ﭘﯿﺸﺘﺮ اﯾﻦ )ﻧﻌﻤﺖ( ﻧﺼﯿﺐ ﻣﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬و ھﻤﺴﺎن آن را‬
‫آوردهاﻧﺪ‪) .‬ﭼﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯿﻮهھﺎﺋﯽ در ﺟﻨﺲ و ﺷﮑﻞ ﯾﮑﯽ ﺑﻮده‪ ،‬وﻟﯽ ﻃﻌﻢ و ﻣﺰه‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪای دارﻧﺪ(«‪.‬‬
‫و در ﻣﯿﺎن درﺧﺘﺎن ﺑﮫﺸﺖ ﭼﻨﺎن درﺧﺘﺎﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺎﯾﮥ آنھﺎ اﯾﻦ ﻗﺪر‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺨﺺ ﺳﻮار اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﯾﮑﺼﺪ ﺳﺎل در زﯾﺮ ﺳﺎﯾﻪ آن‬
‫راه ﺑﺮود‪ ،‬ﻣﺴﺎﻓﺖ آن ﺗﻤﺎم ﻧﻤﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ْ َ َّ َ َ َ َ ً َ ُ َّ ُ ْ َ ْ َ‬ ‫َّ‬
‫ﺐ اﺠﻟ َ َﻮاد ال ُﻤﻀ َّﻤ َﺮ‬‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ » :‬إن ِﻰﻓ اﺠﻟﻨ ِﺔ لﺸﺠﺮة � ِﺴ� الﺮا ِﻛ‬
‫َْ‬ ‫َّ َ َ َ‬
‫�ﻊ ِﻣﺎﺋﺔ َﺎﻋمٍ َﻣﺎ �ﻘ َﻄ ُﻌ َﻬﺎ«) ‪.(١‬‬ ‫الﺮﺴ‬
‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در ﺑﮫﺸﺖ درﺧﺘﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﺳﺐ ﺳﻮار‪ ،‬اﺳﺐ ﺗﯿﺰروی ﺧﻮد‬
‫را ﺻﺪﺳﺎل در ﺳﺎﯾﮥ آن ﻣﯽراﻧﺪ‪ ،‬وﻟﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺎﻓﺖ آن را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ«‪.‬‬
‫ّ‬
‫و ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬وظ ِٖل َّم ۡم ُدو ٖ� ‪] ﴾٣٠‬اﻟﻮاﻗﻌﺔ‪.[۳۰ :‬‬

‫)‪ -(١‬اﻟﺒﺨﺎری ‪ ۴۱۶ / ۱۱‬و ﻣﺴﻠﻢ ‪.۲۱۷۶ / ۲‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٤٠‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و )اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ( در ﻣﯿﺎن ﺳﺎﯾﻪھﺎی ﻓﺮاوان و ﮔﺴﺘﺮده و ﮐﺸﯿﺪه‬

‫)ﺧﻮش و آﺳﻮدهاﻧﺪ(« و از ﺟﻤﻠﮥ اﯾﻦ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﺖ‪ ،‬درﺧﺘﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﺪرة‬
‫َ ًَ‬ ‫ََ‬
‫اﻟﻤﻨﺘﮫﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ در ﻣﻮرد آن ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬ولق ۡد َر َءاهُ ن ۡزلة‬
‫ِند س ِۡد َرة ِ ٱل ۡ ُم َ‬ ‫ُ‬
‫نت َ ٰ‬
‫� ‪] ﴾١٤‬اﻟﻨﺠﻢ‪.[۱۴ – ۱۳ :‬‬ ‫أ ۡخ َر ٰ‬
‫ى ‪ ١٣‬ع َ‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬او ﮐﻪ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ )در ﺷﺐ ﻣﻌﺮاج( وی را ﻧﺰد ﺳﺪرة اﻟﻤﻨﺘﮫﯽ دﯾﺪه‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج در ﺣﺪﯾﺚ ﻣﻌﺮاج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﺛﻢ اﻧﻄﻠﻖ ﻰﺑ – أي‪ :‬ﺟﺮﺒ�ﻞ –‬
‫ﺣﻰﺘ اﻧﺘ� إﻰﻟ ﺳﺪرة اﻤﻟﻨﺘ� وﻧﺒﻘﻬﺎ ﻓﻼل ﻫﺠﺮ‪ ،‬وورﻗﻬﺎ ﻣﺜﻞ آذان اﻟﻔﻴﻠﺔ‪،‬‬
‫ﺗ�ﺎد الﻮرﻗﺔ ﺗﻐﻄﻲ ﻫﺬه اﻷﻣﺔ ﻓﻐﺸﻴﻬﺎ ألﻮان ﻻ أدري ﻣﺎ �‪ ،‬ﺛﻢ أدﺧﻠﺖ اﺠﻟﻨﺔ‪،‬‬
‫ﻓﺈذا ﻓﻴﻬﺎ ﺟﻨﺎﺑﺬ الﻠﺆلﺆ و�ذا ﺗﺮاﺑﻬﺎ اﻤﻟﺴﻚ«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﻌﺪ ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ÷ ﻣﺮا ﺑﻪ ھﻤﺮاه ﺧﻮد ﺑﺮد ﺗﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺪرة‬
‫اﻟﻤﻨﺘﮫﯽ رﺳﯿﺪ‪ ...‬ﻣﯿﻮهھﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﻮزهھﺎی ھﺠﺮ و ﺑﺮگھﺎﯾﺶ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺰرﮔﯽ ﮔﻮشھﺎی ﻓﯿﻞ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﺑﺰرگ ﮐﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮد ﺑﺮگھﺎی آن‪ ،‬اﯾﻦ اﻣﺖ‬
‫را ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ درآورد‪ ،‬ﻧﺎﮔﺎه ﺑﻪ رﻧﮓھﺎﯾﯽ درآﻣﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽداﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺳﭙﺲ وارد ﺑﮫﺸﺖ ﺷﺪم و در آن ﺑﺎ ﮔﻨﺒﺪھﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﻣﺮوارﯾﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‬
‫روﺑﺮو ﺷﺪم‪ ،‬و ﺧﺎک ﺟﻨﺖ از ﻣﺸﮏ ﺑﻮد‪ ،‬و از ﺟﻤﻠﻪای درﺧﺘﺎن ﺟﻨﺖ آنھﺎﯾﯽ‬
‫ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻟﺒﺎسھﺎی ﮐﻪ ﻟﺒﺎسھﺎی اھﻞ ﺟﻨﺖ از آن درﺳﺖ ﻣﯽﺷﻮد«‪.‬‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻃﻮﺑﯽ درﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﻨﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺻﺪﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﺒﺎس اھﻞ ﺟﻨﺖ از ﺷﺎﺧﻪھﺎی آن درﺳﺖ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد«) ‪.(٢‬‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﻴﺢ اﳉﺎﻣﻊ ‪ ۸۲ / ۴‬واﳊﺪﻳﺚ ﰲ اﻟﺼﺤﻴﺤﻦ‪.‬‬

‫)‪ -(٢‬اﻟﺴﻠﺴﻠﺔ اﻟﺼﺤﻴﺤﺔ ‪.۶۳۹ / ۴‬‬
 ‫‪٤١‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﻣﻨﻈﺮۀ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﺖ ﻣﯽاﻓﺰاﯾﺪ‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬

‫ﺳﺎﻗﻪھﺎی آنھﺎ از ﻃﻼ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ رﺳﻮل ﻣﺤﺒﻮب ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻣﺎ ﻲﻓ‬
‫اﺠﻟﻨﺔ ﺷﺠﺮة إﻻ ﺳﺎﻗﻬﺎ ﻣﻦ ذﻫﺐ«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در ﺟﻨﺖ درﺧﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺳﺎﻗﻪھﺎی آن از ﻃﻼ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫اﻟﻠﻪ اﮐﺒﺮ! ﻣﯿﻮهھﺎی ﺟﻨﺖ ﭼﻘﺪر ﻟﺬﯾﺬ و درﺧﺖھﺎﯾﺶ ﭼﻘﺪر زﯾﺒﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ!‬
‫ﭘﺲ ﻣﺒﺎرک و ﺧﻮﺷﯽ ﺑﺎد ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻧﮫﺎل آن درﺧﺘﺎن را در دﻧﯿﺎ ﺑﺎ ذﮐﺮ‬
‫اﻟﻠﻪ و ﺗﮫﻠﯿﻞ و ﺗﺴﺒﯿﺢ و ﺗﺤﻤﯿﺪ و ﺗﮑﺒﯿﺮ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﮐﺎﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫َُ‬ ‫ََ َ‬ ‫َ ُ َْ َ َََْ ُ ْ‬
‫ﺮﺳ َى ِﻰﺑ �ﻘﺎل‪ :‬ﻳَﺎ � َّﻤ ُﺪ!‬
‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻟ ِﻘﻴﺖ ِإﺑﺮا ِﻫﻴﻢ ﻴﻟﻠﺔ أ ِ‬
‫َ ْ ْ ُ َّ َ َ َ َّ ْ َ َّ َ َ ِّ َ ُ ُّ ْ َ َ ْ َ ُ ْ َ َ َ َّ َ َ ٌ َ َّ َ َ َ ُ ْ َ َ‬
‫َ‬
‫ﺤﺎن‬ ‫أﻗ ِﺮئ أﻣﺘﻚ أن اﺠﻟﻨﺔ ﻃﻴﺒﺔ اﻟﺮﺘ� ِﺔ ﻋﺬﺑﺔ الﻤﺎ ِء و��ﻬﺎ ِ�ﻴﻌﺎن وأن ِﻏﺮاﺳﻬﺎ ﺳﺒ‬
‫ﺮﺒ«) ‪.(٢‬‬ ‫ا� أَ ْ� َ ُ‬
‫ا� َو َّ ُ‬
‫ﻻ َّ ُ‬ ‫َّ َ ْ َ ْ ُ َّ َ َ َ َ َّ‬
‫� وﻻ ِإﻪﻟ ِإ‬ ‫ا� واﺤﻟﻤﺪ ِ ِ‬
‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺎ اﺑﺮاھﯿﻢ در ﺷﺒﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮاج ﺑﺮده ﺷﺪم‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮدم‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ای ﻣﺤﻤﺪ! ﺑﻪ اﻣﺖ ﺧﻮد ﺑﮕﻮ ﮐﻪ ﺧﺎک ﺟﻨﺖ ﺧﻮﺷﺒﻮ و آب آن‬
‫ﺷﯿﺮﯾﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ھﻤﺎﻧﺎ ﺟﻨﺖ زﻣﯿﻨﯽ ﺧﺎﻟﯽ و ﺻﺎف اﺳﺖ ﮐﻪ وﺳﯿﻠﻪی‬
‫ﹾﱪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬‫اﳊ ﹾﻤﺪﹸ ﷲﱠﹺ ﹶوﻻﹶ إﹺ ﹶﻟ ﹶﻪ إﹺﻻﱠ اﷲﱠﹸ ﹶواﷲﱠﹸ ﹶأﻛ ﹶ ﹸ‬‫ﮐﺎﺷﺘﻦ آن‪ :‬ﹸﺳ ﹾﺒ ﹶﺤﺎ ﹶن اﷲﱠﹺ ﹶو ﹾ ﹶ‬
‫ﭘﺲ ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽ! ﺗﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯽ در ﺟﻨﺖ درﺧﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﺧﻮدت‬
‫ﺑﮑﺎر‪ ،‬ﺑﺎغھﺎﯾﯽ ﭘﺮ از درﺧﺖ ﺑﺎ آﺳﺎنﺗﺮﯾﻦ اذﮐﺎر ذﮐﺮھﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﮐﻠﻤﻪ ﺳﺒﮏ‬
‫و آﺳﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺎ اﮐﺜﺮ اﻣﺖ از ﯾﺎد آنھﺎ ﻏﺎﻓﻞ و روزﮔﺎر ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﺑﯿﮫﻮده و ﻟﮫﻮ و‬
‫ﺣﺮام ﻣﯽﮔﺬراﻧﻨﺪ‪ ،‬آن اﺷﺨﺎﺻﯽ ﮐﻪ از آﺧﺮت ﻏﺎﻓﻞ اﻧﺪ و ﺗﻨﮫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎﺷﺖ و‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﻴﺢ اﳉﺎﻣﻊ ‪.۲۵۰ / ۵‬‬

‫)‪ -(٢‬ﺻﺤﻴﺢ اﳉﺎﻣﻊ ‪.۳۴ / ۵‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٤٢‬‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻣﺸﻐﻮل ھﺴﺘﻨﺪ و ﺑﮫﺮه و ﻧﻌﻤﺖھﺎی آﺧﺮت را ﻓﺮاﻣﻮش‬

‫ﮐﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ درﺳﺘﯽ اﻓﺮادی ﺑﯿﭽﺎره و ﺑﯽﻧﺼﯿﺐ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻼش ﺑﺮای‬
‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آرزوھﺎی ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﻣﺤﺒﺖ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ھﻤﻮاره آنھﺎ را از اﺣﺴﺎن و‬
‫ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺑﯿﮑﺮان و ﺟﺎودان ﺑﮫﺸﺖ ﻏﺎﻓﻞ ﮔﺮداﻧﯿﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮگ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮاغ آنھﺎ ﻣﯽآﯾﺪ و زﻣﺎﻧﯽ از ﺧﻮاب ﻏﻔﻠﺖ ﺑﯿﺪار ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻓﺎﯾﺪهای‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﻣﯽﺳﺮاﯾﺪ‪:‬‬
‫وﺟـــــﺪت ﺑﺸـــــﺊ ﻣﺜﻠـــــﻪ ﻻ ﻳﻘـــــﻮم‬ ‫ﺑﺨﻠـــــﺖ ﺑﺸـــــﺊ ﻻ ﻳﴬـــــك ﺑﺬﻟـــــﻪ‬

‫وﺟــﺪت ﺑــﺪار اﳋﻠــﺪ ﻟــﻮ ﻛﻨــﺖ ﺗﻔﻬــﻢ‬ ‫ﺑﺨﻠـــﺖ ﺑـــﺬا اﳊـــﻆ اﳋﺴـــﻴﺲ دﻧـــﺎءة‬

‫ﻧﻈـــﲑ ﺑـــﺒﺨﺲ ﻋـــﻦ ﻗﺮﻳـــﺐ ﺳـــﻴﻌﺪم‬ ‫وﺑﻌــــﺖ ﻧﻌــــﻴﲈ ﻻ اﻧﻘﻀــــﺎء ﻟــــﻪ وﻻ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺑﺬل و ﺑﺨﺸﺶ آن ﺑﻪ ﺗﻮ ﺿﺮر ﻧﻤﯽرﺳﺎﻧﺪ ﺑﺨﻞ‬
‫ورزﯾﺪی و در ﻋﻮض ﺳﺨﺎوت ﮐﺮدی در دادن ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آن دوﺑﺎره ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫ً‬
‫اﮔﺮ واﻗﻌﺎ درک ﮐﻨﯽ‪ ،‬ﻣﯽﻓﮫﻤﯽ ﮐﻪ از ﺷﺪت ﻓﺮوﻣﺎﯾﮕﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﮫﻢ‬
‫ﻧﺎﭼﯿﺰ ﺑﺨﻞ ﮐﺮدی و در ﻋﻮض ﺳﺮای ﺟﺎوﯾﺪان ﺑﮫﺸﺖ را از دﺳﺖ دادی‪.‬‬
‫ﻧﻌﻤﺖ و ﺳﻌﺎدﺗﯽ را ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ و ﺷﺒﯿﻪ و ﻣﺜﺎﻟﯽ ﻧﺪارد در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﯿﺰی‬
‫ﺑﯽارزش ﮐﻪ ﺑﻪ زودی ﺗﻤﺎم ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ ﺑﻪ ارزاﻧﯽ ﻓﺮوﺧﺘﯽ‪.‬‬
‫َّ ُ َ َ َ ْ ً ُ َ ِّ ُ َ ْ َ ُ َ ُ ٌ‬
‫از رﺳﻮل ﺧﺪا ج رواﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ »�ﻧﻪ ﺎﻛن ﻳﻮﻣﺎ �ﺪث و ِﻋﻨﺪه رﺟﻞ‬
‫الﺰ ْر ِع َ� َﻘ َﺎل‪ :‬أَ َو ل َ ْﺴ َ‬ ‫ْ َّ ْ ْ‬ ‫ْ َ ْ ْ َ َ َ َّ َ ُ ً ْ َ ْ‬
‫ﺖ‬ ‫اﺳﺘَﺄ َذ َن َر َّ� ُﻪ ﻰﻓ َّ‬ ‫ﺔ‬ ‫ﻨ‬ ‫َ‬ ‫اﺠﻟ‬ ‫ﻞ‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِﻣﻦ أﻫ ِﻞ اﺒﻟﺎ ِدﻳ ِﺔ‪ :‬أن رﺟﻼ ِﻣ ُﻦ أ ِ‬
‫ﻫ‬
‫ُّ ْ ْ َ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َ َّ َ َ ُ ُ‬ ‫َ ْ َ َ َ ََ َ‬
‫اﻟﻄ ْﺮف �ﺒَﺎﺗﻪ‬ ‫ﻜ ِّ� أ ِﺣﺐ أن أزرع‪ .‬ﻓﺄﺮﺳع و�ﺬر �ﺘﺒﺎدر‬ ‫ِ�ﻴﻤﺎ ِﺷﺌﺖ‪ .‬ﻗﺎل‪ :‬ﺑ�‪َ ،‬وﻟ ِ‬
‫َ ْ َ ُ ُ َ ْ ْ َ ُ ُ َ َ ْ ُ ُ َ ْ َ َ ْ َ َ َ ُ ُ َّ ُ َ َ ُ َ َ‬
‫ا� � َﻌﺎﻰﻟ‪ :‬دوﻧﻚ ﻳَﺎ ا�ْ َﻦ‬ ‫ﺎل �ﻴﻘﻮل‬ ‫اﺠﻟﺒ ِ‬
‫واﺳ ِﺘﻮاؤه واﺳ ِﺘﺤﺼﺎده وﺗ� ِﻮ�ﺮه أﻣﺜﺎل ِ‬
‫َ َ ُ َ َّ َ َ ُ َ َ َّ ُ ًّ َْ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َّ ُ َ ُ ْ ُ َ‬
‫ﺠﺗﺪ ﻫﺬا إِﻻ ﻗ َﺮ ِﺷﻴﺎ أو‬ ‫ﻻ‬ ‫!‬‫ا�‬ ‫ﻮل‬ ‫ﺳ‬ ‫ر‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻳ‬ ‫‪:‬‬ ‫ُّ‬
‫اﻰﺑ‬ ‫ﻰﺷ ٌء‪َ �َ .‬ﻘ َﺎل اﻷ ْﻋ َ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻚ َ ْ‬ ‫آدم ﻓ ِﺈﻧﻪ ﻻ �ﺸ ِﺒﻌ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
 ‫‪٤٣‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬
‫ُ‬ ‫َ َ َ‬
‫ﺎب َز ْر ٍع‪ .‬ﻓﻀ ِﺤﻚ َر ُﺳﻮل‬‫ﺤ‬‫ﺎب َز ْر ٍع‪ ،‬ﻓَﺄَ َّﻣﺎ َ�ْ ُﻦ ﻓَﻠَ ْﺴﻨَﺎ ﺑﺄَ ْﺻ َ‬
‫ﺤ ُ‬‫أَﻧ ْ َﺼﺎر�ًّﺎ ﻓَﺈ َّ� ُﻬ ْﻢ أَ ْﺻ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫َّ‬
‫ا�«) ‪.(١‬‬
‫ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬روزی ﻣﺮدم را ارﺷﺎد ﻣﯽﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻣﺮدی ﺑﺎدﯾﻪﻧﺸﯿﻦ ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪،‬‬
‫آن ﺣﻀﺮت ج ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻣﺮدی از ﺳﺎﮐﻨﺎن ﺑﮫﺸﺖ از ﺧﺪاوﻧﺪ اﺟﺎزه‬
‫ﻣﯽﺧﻮاھﺪ ﮐﻪ در ﺑﮫﺸﺖ ﮐﺸﺎورزی ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬آﯾﺎ در رﻓﺎه و‬
‫ﺧﻮﺷﯽ ﻧﯿﺴﺘﯽ؟ و در ﺑﺎغھﺎی ﺑﮫﺸﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﯽ؟ )ﮐﻪ ﺑﺎزھﻢ ﻣﯽﺧﻮاھﯽ‬
‫ﮐﺸﺎورزی ﮐﻨﯽ؟(‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ ،‬اﻣﺎ دوﺳﺖ دارم ﮐﺸﺎورزی ﮐﻨﻢ‪) .‬ﺑﻪ او اﺟﺎزه‬
‫ﻣﯽدھﺪ(‪ ،‬ﺑﺎﻻﻓﺎﺻﻠﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺬر )ﮔﻨﺪم( ﻣﯽﭘﺎﺷﺪ ھﻨﻮز‬
‫داﻧﻪﭘﺎﺷﯽ را ﺗﻤﺎم ﻧﮑﺮده‪ ،‬از ﮔﻮﺷﮥ دﯾﮕﺮ زﻣﯿﻦ ﺟﻮاﻧﻪ ﺳﺒﺰ ﺷﺪه و رﺷﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‬
‫و ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮداﺷﺖ و درو ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬و ﻣﺎﻧﻨﺪ )ﺧﺮﻣﻦ( ﮐﻮهھﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ :‬ﺑﮕﯿﺮ ای اﺑﻦ آدم! ﺗﻮ را ﭼﯿﺰی ﺳﯿﺮ‬
‫ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮد ﺻﺤﺮاﻧﺸﯿﻦ ﮐﻪ در ﻣﺤﻀﺮ رﺳﻮل اﻟﻠﻪ ج ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﯾﺎ رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا! اﯾﻦ ﻣﺮد )ﺑﮫﺸﺘﯽ( ﯾﺎ از ﻣﺮدم ﻗﺮﯾﺶ ﯾﺎ اﻧﺼﺎری و ﯾﺎ از ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ ﻣﺪﯾﻨﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬زﯾﺮا ﻓﻘﻂ اﯾﻦھﺎ ﮐﺸﺎورز ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﺻﺤﺮاﻧﺸﯿﻨﺎن )در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ(‬
‫ﮐﺸﺎورزی ﺑﻠﺪ ﻧﯿﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ در آﻧﺠﺎ )ﺑﮫﺸﺖ( ﺗﻘﺎﺿﺎی ﮐﺸﺎورزی ﮐﻨﯿﻢ‪،‬‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺒﺮج )ﺑﺎ ﺷﻨﯿﺪن ﺳﺨﻦ اﯾﻦ ﻣﺮد( ﺧﻨﺪﯾﺪﻧﺪ«‪.‬‬

‫ﻫﯿﺌﺖ و ﺷﮑﻞ اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ‬

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ اھﻞ ﺟﻨﺖ را ﺑﻪ ﮐﺎﻣﻞﺗﺮﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﺑﺸﺮ را ﺑﺮآن‬
‫ﺧﻠﻖ ﮐﺮده‪ ،‬آﻓﺮﯾﺪه و آن ﺻﻮرت و ﺷﮑﻞ و ھﯿﺌﺖ ﺣﻀﺮت آدم÷ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و‬

‫)‪ -(١‬اﻟﺒﺨﺎری ‪.۴۸۷ / ۱۳‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٤٤‬‬

‫اﯾﻦ آﻓﺮﯾﻨﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻠﺖ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺳﻌﺎدت اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ را در ﻧﻌﻤﺖھﺎی‬

‫ﺟﺎوﯾﺪان ھﻤﯿﺸﮕﯽ ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ھﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﮫﺮهھﺎی اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ را ﺑﻪ ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ ﺻﻮرت آﻓﺮﯾﺪه‪،‬‬
‫اﺧﻼق آنھﺎ را ﻧﯿﺰ ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ و زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ اﺧﻼق ﻗﺮار دادهاﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا اھﻞ ﺟﻨﺖ‬
‫دارای اﺧﻼق ﻧﯿﮑﻮی ﯾﮏ ﻣﺮد ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ آن ﺣﻀﺮت ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ َ ُ َ َ ْ َ َ ُّ َ‬
‫ﻮن ذ َر ً‬ ‫َ‬ ‫َ ْ َُُ ْ ََ‬
‫ﻰﻠﻋ ُﺧﻠُﻖ َر ُ‬
‫اﺎﻋ ِﻰﻓ‬ ‫ِ‬ ‫ﺘ‬‫ﺳ‬‫ِ‬ ‫م‬‫آد‬ ‫ﻢ‬‫ﻴﻬ‬ ‫�‬
‫ِ ِ ِ‬‫أ‬ ‫ة‬‫ﻮر‬ ‫ﺻ‬ ‫ﻰﻠﻋ‬ ‫ﺪ‬ ‫اﺣ‬
‫ِ ٍ‬ ‫و‬ ‫ﻞ‬
‫ٍ‬ ‫ﺟ‬ ‫ِ‬ ‫»أﺧﻼ�ﻬﻢ‬
‫الﺴ َﻤﺎ ِء«) ‪.(١‬‬
‫َّ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﺧﻼقﺷﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺧﻼق ﯾﮏ ﻣﺮد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﭘﺪرﺷﺎن‬
‫آدم÷ ﺷﺼﺖ ﻣﺘﺮ – ﺑﻪ درازی – آﺳﻤﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ«‪.‬‬
‫اﯾﻦ زﻧﺪﮔﯽ راﺣﺖ و آﺳﻮده در ﺑﮫﺸﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﺷﺎر از ﻣﺤﺒﺖ و ﺻﻔﺎ و‬
‫ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ و ﺑﺮادری و اﻟﻔﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻘﺪر زﯾﺒﺎ و ﺷﯿﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﮐﻪ‬
‫ُ ْ َ‬ ‫َۡ‬ ‫َ ُ ُ ٓ ْ َ َّ ّ‬
‫ب م َِن ٱلق ۡو ِل َوه ُد ٓوا إ ِ ٰ�‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرک و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬وهدوا إِ� ٱلطي ِ ِ‬
‫� ِمي ِد ‪] ﴾٢٤‬اﻟﺤﺞ‪» .[۲۴ :‬و ]در دﻧﯿﺎ[ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﭘﺎﮐﯿﺰه راه ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ص َ� ٰ ِط ٱ ۡ َ‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َّ‬
‫راه ]ﺧﺪاوﻧﺪ[ ﺳﺘﻮده راھﻨﻤﺎﯾﯽ ﺷﺪﻧﺪ«‪ .‬و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ۡ � �﴿ :‬س َم ُع‬
‫َ َ ٗ‬
‫ِيها �ٰغِ َية ‪] ﴾١١‬اﻟﻐﺎﺷﯿﻪ‪.[۱۱ :‬‬ ‫�‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در آﻧﺠﺎ ﺳﺨﻦ ﯾﺎوهای ﻧﺨﻮاھﻨﺪ ﺷﻨﯿﺪ«‪.‬‬
‫در آﯾﻪای دﯾﮕﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬ونَ َز ۡ� َنا َما ِ� ُص ُدورهِم ّم ِۡن غ ِّل إ ِ ۡخ َ�ٰنًا َ َ ٰ‬
‫�‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬
‫�ر ُّم َت َ�ٰبل َ‬
‫ِ� ‪] ﴾٤٧‬اﻟﺤﺠﺮ‪.[۴۷ :‬‬ ‫ُ ُ‬
‫ِ‬ ‫ٖ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ﮐﯿﻨﻪﺗﻮزی و دﺷﻤﻨﯽ را از ﺳﯿﻨﻪھﺎی آنھﺎ )اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ(‬
‫ﺑﯿﺮون ﻣﯽﮐﺸﯿﻢ و )اھﻞ ﺟﻨﺖ( ﺑﺮادراﻧﻪ ﺑﺮ ﺗﺨﺖھﺎ روﺑﺮوی ھﻢ ﻣﯽﻧﺸﯿﻨﻨﺪ«‪.‬‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ ‪.۲۱۷۹ / ۴‬‬

 ‫‪٤٥‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫در ﺑﮫﺸﺖ ھﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﮐﯿﻨﻪ و ﺧﺼﻮﻣﺖ و دﺷﻤﻨﯽ‪ ،‬ﺑﻐﺾ و ﺣﺴﺎدت و‬

‫اﺧﺘﻼﻓﯽ ﺑﯿﻦ اھﻞ ﺟﻨﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد و در آﻧﺠﺎ ﻣﺸﺎﺟﺮه و ﺟﻨﮓ و ﻧﺰاﻋﯽ رخ‬
‫ﻧﻤﯽدھﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ آﻧﺠﺎ ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻣﺤﺒﺖ و اﻟﻔﺖ و رﺣﻤﺖ و ﺳﮑﯿﻨﻪ و آراﻣﺶ ﻗﻠﺐ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج در وﺻﻒ اھﻞ ﺟﻨﺖ ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ ﮐﻪ آنھﺎ ھﻤﻪ ﺟﻮاﻧﺎﻧﯽ‬
‫ً‬
‫‪ ۳۳‬ﺳﺎﻟﻪ ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ آﻧﺤﻀﺮت ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻳﺪﺧﻞ أﻫﻞ اﺠﻟﻨﺔ ﺟﺮدا‬
‫ً‬
‫مﺮدا‪ ،‬ﻛﺄﻧﻬﻢ مﻜﺤﻠﻮن‪ ،‬أﺑﻨﺎء ﺛﻼث وﺛﻼﺛ�«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮھﻨﻪ و ﺑﺪون ﻣﻮ )و ﺑﺪون رﯾﺶ و ﺳﺒﯿﻞ و‬
‫ﻣﻮی ﺑﺪن( وارد ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﮔﻮﯾﯽ ﭼﺸﻢھﺎی آنھﺎ ﺳﺮﻣﻪ زده‬
‫و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮدان ﺳﯽ و ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺻﻔﺖ ﺧﻮب دﯾﮕﺮی ﮐﻪ اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ از آن ﺑﮫﺮهﻣﻨﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫آنھﺎ آب دھﺎن و آب ﺑﯿﻨﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺪﻓﻮع ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﻧﻪ ﻣﯽﺧﻮاﺑﻨﺪ‪ ،‬رﺳﻮل‬
‫ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬اﻨﻟﻮم أﺧﻮ اﻤﻟﻮت وﻻ ﻳﻨﺎم أﻫﻞ اﺠﻟﻨﺔ«) ‪.(٢‬‬
‫ﺑﺮادر ﻣﺮگ اﺳﺖ و اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﻧﻤﯽﺧﻮاﺑﻨﺪ«‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺧﻮاب‬
‫ﭘﺲ اھﻞ اﯾﻤﺎن در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﭼﻘﺪ ﺗﻨﮫﺎ و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬آنھﺎ ﺑﺎ‬
‫اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻗﻠﺐ ﺑﻪ ﺳﻮی ﻧﻌﻤﺖھﺎی زﯾﺒﺎی ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽروﻧﺪ و زﺑﺎن ﺣﺎلﺷﺎن‬
‫ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪:‬‬
‫ﻟﺬاﺗـــــﻪ ﺑﺄذﻛــــــﺎر اﳌــــــﻮت واﳍــــــﺮم‬ ‫ﻻ ﺧــﲑ ﰲ اﻟﻌــﻴﺶ ﻣﺎداﻣــﺖ ﻣﻨﻐﺼــﺔ‬
‫در زﻧﺪﮔﯽ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺧﻮﺷﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﺎداﻣﯽ ﮐﻪ ﻟﺬات آن ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻣﻮت و‬
‫ً‬
‫ﭘﯿﺮی ﺗﻠﺦ ﺷﻮد‪ .‬و ﯾﻘﯿﻨﺎ ﻋﯿﺶ و زﻧﺪﮔﯽ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻣﺆﻣﻨﺎن در ﺧﺎﻧﻪ ھﻤﯿﺸﮕﯽ‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﻴﺢ اﳉﺎﻣﻊ ‪.۳۳۷ / ۶‬‬

‫)‪ -(٢‬اﻟﺴﻠﺴﻠﺔ اﻟﺼﺤﻴﺤﺔ ‪.۷۴ / ۳‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٤٦‬‬

‫ﺑﮫﺸﺖ ﺟﺎوﯾﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ در ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺮی ﺟﻮاﻧﯽ آنھﺎ را و ﻣﺮگ ﻧﻌﻤﺖھﺎ و‬

‫زﻧﺪﮔﯽ اﺑﺪی آﻧﺎن را ﻧﻤﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ای ﺑﻨﺪه ﺧﺪا! ﭼﺸﻢھﺎﯾﺖ را ﺑﺮ روی ﺣﻘﺎﯾﻖ دﻧﯿﺎ ﺑﺎز ﮐﻦ! ﺗﺎ آروزھﺎی‬
‫ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﻏﺮور ﺟﻮاﻧﯽ ﺗﻮ را در ﺧﻮاب ﻏﻔﻠﺖ ﻓﺮو ﻧﺒﺮد‪ ،‬زﯾﺮا آرزوھﺎ و‬
‫ﺧﻮاھﺶھﺎی اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﺪارد و ﺑﺮآورده ﻧﺨﻮاھﺪ ﺷﺪ‪ ،‬آ ﮔﺎه ﺑﺎش ﮐﻪ ﺑﻌﺪ‬
‫از ﺟﻮاﻧﯽ ﭘﯿﺮی‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﭘﯿﺮی ﻣﺮگ‪ ،‬و ﺑﻌﺪ از آن داﺧﻞ ﻗﺒﺮ ﻣﯽﺷﻮی و ﺑﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب اﯾﻦ دﻧﯿﺎی ﺗﻮ رﺳﯿﺪﮔﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﯾﺎ اﻋﻤﺎل ﻧﯿﮏ و ﻋﺒﺎدت ﺗﻮ در‬
‫اﯾﻦ دﻧﯿﺎ اﯾﻦ ﻗﺪر زﯾﺎد اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽروی و ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺟﺎوﯾﺪان آن‬
‫ﻧﺼﯿﺐ ﺗﻮ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﯾﺎ اﯾﻨﻘﺪر اﻋﻤﺎل ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ اﻧﺠﺎم‬
‫دادهای ﮐﻪ ﺑﻪ دوزخ داﺧﻞ ﻣﯽﺷﻮی و ﻋﺬاﺑﺶ داﻣﻦ ﺗﻮ را ﻣﯽﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺨﺸﻨﺪه ﻋﻔﻮ و ﻋﺎﻓﯿﺖ و ﺣﺴﻦ ﺧﺎﺗﻤﻪ را ﻣﺴﺌﻠﺖ دارم‪.‬‬

‫زﻧﺎن اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ‬

‫در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ھﻤﺎﻧﻨﺪ و ﻧﻈﯿﺮی ﺑﺮای زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﺣﺴﻦ ﺟﻤﺎل زﻧﺎن ﺑﮫﺸﺘﯽ‬
‫ﻧﻤﯽﺗﻮان ﯾﺎﻓﺖ‪ ،‬آﻧﺎن دارای ﭼﺸﻢھﺎﯾﯽ درﺷﺖ و ﺳﯿﺎه و ﮔﻮﻧﻪھﺎﺋﯽ درﺧﺸﻨﺪه‬
‫ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺎداﺑﯽ و ﺗﺎزﮔﯽ ھﻤﻮاره از رﺧﺴﺎر آنھﺎ ﻣﯽﺗﺮاود‪ ،‬ﻧﮕﺎهھﺎی آنھﺎ‬
‫ﺳﺤﺮﮐﻨﻨﺪه و دﯾﺪ ﭼﺸﻢھﺎیﺷﺎن ﺑﻪ ﻃﺮف ﭘﺎﺋﯿﻦ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺟﺰ از ﺷﻮھﺮان‬
‫ح ٌ‬
‫ور‬ ‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺴﺎن دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺎه ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬و ُ‬
‫ُّ ۡ ُ ۡ َ ۡ‬
‫كنُ‬ ‫ٰ‬ ‫ََۡ َ‬ ‫‪ٞ‬‬
‫ون ‪] ﴾٢٣‬اﻟﻮاﻗﻌﺔ‪.[۲۳ – ۲۲ :‬‬
‫ِ‬ ‫م‬ ‫ل‬‫ٱ‬ ‫و‬
‫ِٕ‬ ‫ل‬‫ؤ‬‫لل‬ ‫ٱ‬ ‫ل‬
‫�ِ� ‪ ٢٢‬كأم ِ‬
‫�‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ﺣﻮرﯾﺎﻧﯽ ﭼﺸﻢ ﮔﺸﺎده دارﻧﺪ * ھﻤﭽﻮن ﻣﺮوارﯾﺪ )ﻣﯿﺎن ﺻﺪف(‬
‫ﻧﮫﻔﺘﻪاﻧﺪ«‪.‬‬
‫ُ‬ ‫ۡ‬ ‫َ‬
‫و در آﯾﻪای دﯾﮕﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬ك� َّ� ُه َّن ٱ ۡ�َاقُ ُ‬
‫وت َوٱل َم ۡر َجان ‪﴾٥٨‬‬
‫]اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۵۸:‬‬
 ‫‪٤٧‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻧﮕﺎر ﮐﻪ آن ﺣﻮرﯾﺎن )ﺑﮫﺸﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ( ﯾﺎﻗﻮت و ﻣﺮﺟﺎن ھﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬

‫ۡ ‪ٞ‬‬ ‫‪ٞ‬‬ ‫َ َ َّ‬
‫و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬ك�� ُه َّن َ� ۡيض َّمك ُنون ‪] ﴾٤٩‬اﻟﺼﺎﻓﺎت‪.[۴۹ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﻧﮕﺎر آنھﺎ ﺗﺨﻢھﺎی )ﺷﺘﺮﻣﺮغ( ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ )در زﯾﺮ ﺑﺎل و ﭘﺮ‬
‫ﺷﺘﺮﻣﺮغ( ﭘﻨﮫﺎن )از دﯾﺪ ﻣﺮدم و ﮔﺮد و ﻏﺒﺎر( ﺑﺎﺷﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺳﻔﯿﺪی ﭼﺸﻢھﺎی آﻧﺎن ﺑﺎ ﺳﯿﺎھﯽ ھﻤﺮاه اﺳﺖ و اﻧﺪامﺷﺎن ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎ و‬
‫ْ‬ ‫ُ ِّ‬
‫اﺣ ٍﺪ ِﻣﻨ ُﻬ ْﻢ‬
‫ﻟﻄﯿﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در رواﯾﺘﯽ از آﻧﺤﻀﺮت ج آﻣﺪه اﺳﺖ‪َ » :‬و ِﻟﻞﻜ َو ِ‬
‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫ُّ‬
‫ﺎن ‪،‬ﻳُ َﺮى ُﻣﺦ ُﺳﻮ ِﻗ ِﻬ َﻤﺎ ِﻣ ْﻦ َو َرا ِء الﻠ ْﺤ ِﻢ ‪ِ ،‬ﻣ َﻦ اﺤﻟ ُ ْﺴ ِﻦ«) ‪.(١‬‬ ‫َْ ََ‬
‫زوﺟﺘ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﺮای ھﺮﮐﺪام از ﻣﺮدان اھﻞ ﺑﮫﺸﺖ دو ھﻤﺴﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از‬
‫زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻣﻐﺰ ﺳﺎقھﺎﯾﺸﺎن از ﭘﺸﺖ ﮔﻮﺷﺖ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد«‪.‬‬
‫ْ َ َّ َ‬ ‫َْ‬
‫و رﺳﻮل ﺧﺪا ج در ﺣﺪﯾﺜﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ » :‬ﻣ ْﻦ � ِ َﺴﺎ ِء أﻫ ِﻞ اﺠﻟﻨ ِﺔ ِإﻰﻟ‬
‫َْ‬ ‫َْ ْ ُ َ َْ ْ ُ َ َ َ َ ْ‬ ‫ً‬ ‫ت َﻣﺎ ﺑَيْﻨَ ُﻬ َ‬ ‫َْ ََ َ ْ‬
‫ﺎءت َﻣﺎ ﺑَيﻨ ُﻬ َﻤﺎ ‪،‬‬ ‫ﺮﺸق والﻤﻐ ِﺮب( وﻷﺿ‬ ‫ِ‬ ‫ﻤ‬ ‫ال‬ ‫)‬ ‫أي‬ ‫‪،‬‬ ‫ﺎ‬‫�‬ ‫ر‬
‫ِ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﻤ‬ ‫اﻷر ِض لﻤﻸ‬
‫اﺪﻟ ْ�ﻴَﺎ َو َﻣﺎ � َ‬
‫� ﻣ َﻦ ُّ‬ ‫ُ َ ََ َ َ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ﻴﻬﺎ«) ‪.(٢‬‬ ‫ِ‬ ‫َوﻨﻟَ ِﺼﻴﻔﻬﺎ ﻰﻠﻋ رأ ِﺳﻬﺎ ﺧ ٌ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬اﮔﺮ زﻧﯽ از زﻧﺎن ﺟﻨﺖ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﺳﺮ ﻣﯽﮐﺸﯿﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﯿﻦ آن ﯾﻌﻨﯽ‬
‫)ﻣﺸﺮق و ﻣﻐﺮب( را از ﺑﻮی ﺧﻮﺷﺶ ﭘﺮ ﻣﯽﮐﺮد‪ ،‬و ﻣﺎ ﺑﯿﻦ آن دو را ﻣﻨﻮر و‬
‫ﻧﻮراﻧﯽ ﻣﯽﻧﻤﻮد و ارزش روﺳﺮی ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮش ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از دﻧﯿﺎ و آﻧﭽﻪ در آن‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر ﮔﺮاﻣﯽ! ﺑﺎﯾﺪ آ ﮔﺎه ﺑﺎﺷﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ھﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖھﺎی ﺟﺎوﯾﺪان و اﺑﺪی‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﺟﺰ ﺑﻪ اﻃﺎﻋﺖ و ﻋﺒﺎدت ﭘﺮوردﮔﺎر و ﻣﻘﺪمداﺷﺘﻦ رﺿﺎﯾﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ‬
‫رﺿﺎی ﺧﻮد ﺑﺎ ادای ﻧﻤﺎزھﺎ و ذﮐﺮ اذﮐﺎر و ﺗﺴﺒﯿﺢ و ﺑﻠﻨﺪﺷﺪن و ﻗﯿﺎم ﺑﺮای‬
‫ﻋﺒﺎدت در ﺗﺎرﯾﮑﯽھﺎی ﺷﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﻴﺢ اﻟﺒﺨﺎري ﻣﻊ اﻟﻔﺘﺢ ‪.۳۱۸ / ۶‬‬

‫)‪ -(٢‬رواه ﻣﺴﻠﻢ واﻧﻈﺮ اﻟﱰﻏﻴﺐ ‪.۵۳۲ / ۴‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٤٨‬‬

‫ﻣﺎﻟﮏ ﺑﻦ دﯾﻨﺎر ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ھﺮ ﺷﺐ آﯾﺎﺗﯽ از ﺳﻮرهھﺎی ﻗﺮآن را ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪم‪،‬‬

‫ﯾﮏ ﺷﺐ ﺧﻮاب رﻓﺘﻢ‪ ،‬در ﺧﻮاب دﺧﺘﺮی ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺒﺎ را دﯾﺪم ﮐﻪ در دﺳﺘﺶ‬
‫ﺗﮑﻪای ﮐﺎﻏﺬ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬آﯾﺎ دوﺳﺖ داری ﺑﺨﻮاﻧﯽ؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻠﯽ‪ ،‬ﮐﺎﻏﺬ را‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ داد‪ ،‬دﯾﺪم در آن اﺷﻌﺎر ذﯾﻞ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫وﻋــــﻦ ﺗﻠــــﻚ اﻷواﻧــــﺲ ﰲ اﳉﻨــــﺎن‬ ‫ﳍــــﺎك اﻟﻨــــﻮم ﻋــــﻦ ﻃﻠــــﺐ اﻷﻣــــﺎﲏ‬

‫وﺗﻠﻬـــــﻮ ﰲ اﳋﻴـــــﺎم ﻣـــــﻊ اﳊﺴـــــﺎن‬ ‫ﺗﻌــــــﻴﺶ ﳐﻠــــــﺪ ﹰا ﻻ ﻣــــــﻮت ﻓﻴﻬــــــﺎ‬

‫ﻣــــــﻦ اﻟﻨــــــﻮم اﻟﺘﻬﺠــــــﺪ ﺑــــــﺎﻟﻘﺮآن‬ ‫ﺗﻨﺒـــــــــﻪ ﰲ ﻣﻨﺎﻣـــــــــﻚ إن ﺧـــــــــﲑ ﹰا‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﺧﻮاب ﻏﻔﻠﺖ ﺗﻮ را از ﺗﻼش و رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آرزوھﺎ و از دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ‬
‫دوﺷﯿﺰﮔﺎن ﺑﮫﺸﺘﯽ ﺑﺎز داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در آن ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮای ھﻤﯿﺸﻪ ﺟﺎوﯾﺪان زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﯽ‪ ،‬در ﺧﯿﻤﻪھﺎ ﺑﺎ زﻧﺎن‬
‫ﺳﯿﻤﯿﻦﺑﺪن ﺑﮫﺸﺘﯽ ﺑﻪ ﻋﺸﺮت ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮی‪.‬‬
‫از ﺧﻮاب )ﻏﻔﻠﺖ( ﺑﯿﺪار ﺷﻮ! ﺷﺐ را ﺑﺎ ﺗﻼوت ﻗﺮآن در ﻧﻤﺎز ﺳﭙﺮیﮐﺮدن‬
‫ﺑﮫﺘﺮ از ﺧﻮاب اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻧﺎن ﺑﮫﺸﺖ ھﻤﻪ دوﺷﯿﺰه ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ھﯿﭽﮑﺴﯽ از اﻧﺴﺎن و ﺟﻦ ﺑﻪ آنھﺎ‬
‫ٗ‬ ‫َّ ٓ َ َ ۡ َ ٰ ُ َّ َ ٓ‬
‫دﺳﺖ ﻧﺰده اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِ�ا أ�شأ�هن إِ�شاء ‪٣٥‬‬
‫� ً‬‫َ َ َ ۡ َ ٰ ُ َّ َ ۡ َ‬
‫ارا ‪] ﴾٣٦‬اﻟﻮاﻗﻌﻪ‪.[۳۶ – ۳۵ :‬‬ ‫فجعل�هن �ب‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻣﺎ آنھﺎ را )ﺣﻮران ﺑﮫﺸﺘﯽ را در آﻏﺎز ﮐﺎر ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ زﯾﺒﺎ و‬
‫ﺷﻤﺎﯾﻞ دﻟﺮﺑﺎ( ﭘﺪﯾﺪار ﮐﺮدهاﯾﻢ‪ ،‬اﯾﺸﺎن را دوﺷﯿﺰﮔﺎﻧﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪاﯾﻢ )ﮐﻪ ﭘﺲ از‬
‫آﻣﯿﺰش ﺑﮑﺎرت ﺧﻮد را ﺑﺎز ﻣﯽﯾﺎﺑﻨﺪ!(«‪.‬‬
‫و ﮐﻠﻤﮥ ﴿ ُع ُر ً�ا﴾ ﮐﻪ در آﯾﮥ ‪ ۳۷‬ﺳﻮرۀ واﻗﻌﻪ آﻣﺪه‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ زﻧﺎن‬
‫ﺑﮫﺸﺖ ﺷﯿﻔﺘﻪ و ﻣﺤﺒﻮب ھﻤﺴﺮان ﺧﻮد ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ھﻨﮕﺎم ﻧﺰدﯾﮑﯽ و‬
 ‫‪٤٩‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ھﻤﺒﺴﺘﺮﺷﺪن ﺑﺎ ﺷﻮھﺮان ﺧﻮد ﺧﻮش ﺑﺮﺧﻮرد و از ﻧﻈﺮ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬

‫ﺧﻮشاﺧﻼق ھﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫و ﻣﺒﺮد ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬زﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺷﻮھﺮانﺷﺎن ھﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺧﻼق زﻧﺎن اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ‬

‫اﺧﻼق ﺣﻮرﯾﺎن ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﻟﯽ و ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯽاﻧﺪازه ﺑﺎ ﺷﺮم و‬
‫ﺣﯿﺎ ﺑﻮده و ﻣﺮدان ﺑﮫﺸﺘﯽ ﺧﻮد را دوﺳﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬و ھﻤﻮاره ﻧﮕﺎه ﺧﻮد را از‬
‫ﻧﺎﻣﺤﺮم دور ﻧﮕﻪ ﻣﯽدارﻧﺪ و ﺧﻮش ﺑﺮﺧﻮرد ھﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ٞ‬‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ در ﻣﻮرد آﻧﺎن ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ِ�﴿ :‬يه َّن َخ ۡي َ� ٰ ٌ‬
‫ت ح َِسان ‪﴾٧٠‬‬ ‫ِ‬
‫]اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۷۰:‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬در ﻣﯿﺎن ﺑﺎغھﺎی ﺑﮫﺸﺖ زﻧﺎن ﺧﻮب و زﯾﺒﺎ ھﺴﺘﻨﺪ«‪.‬‬
‫ﺧﯿﺮات ﺟﻤﻊ ﺧﯿﺮ و اﺣﺴﺎن ﺟﻤﻊ ﺣﺴﻨﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻧﯿﮏ و ﺧﻮب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﭘﺲ آﻧﺎن دارای ﺻﻔﺎت و اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر ﻧﯿﮑﻮ و ﺧﻮب و دارای ﺣﺴﻦ ﺻﻮرت و‬
‫ۡ‬ ‫ُ ‪ٞ ٰ َ ُ ۡ َّ ٞ‬‬
‫ت ِ� ٱ� َِي ِ‬
‫ام ‪﴾٧٢‬‬ ‫ﭼﮫﺮه ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬حور مقصو�‬
‫]اﻟﺮﺣﻤﻦ‪.[۷۲ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪)» :‬زﻧﺎن ﺑﮫﺸﺖ( ﺳﯿﺎهﭼﺸﻤﺎﻧﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ھﺮﮔﺰ از ﺧﯿﻤﻪھﺎ ﺑﯿﺮون‬
‫)ﻧﻤﯽﺷﻮﻧﺪ و اﯾﻨﺠﺎ و آﻧﺠﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﮐﺎرھﺎی ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ( ﻧﻤﯽروﻧﺪ«‪.‬‬
‫آری‪ ،‬زﻧﺎن ﺑﮫﺸﺖ در ﺧﯿﻤﻪھﺎ آراﺳﺘﻪ ﺷﺪه و ﻓﻘﻂ ﺑﺮای ﭘﺬﯾﺮاﺋﯽ از‬
‫ھﻤﺴﺮان ﺧﻮد ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﮐﺴﯽ دﯾﮕﺮ را ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﻨﺪ‪ ،‬و ھﻮس ﻧﮕﺎهﮐﺮدن ﻏﯿﺮ از‬
‫ھﻤﺴﺮان ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﯾﮕﺮ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺎک ﺑﮫﺘﺮﯾﻦ زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ‬
‫ﺟﺎوﯾﺪان و ﺑﺎ ﺻﺪاﻗﺖ و ﻣﺤﺒﺖ و اﺧﻼص ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﻮھﺮانﺷﺎن را ﺑﻪ آنھﺎ‬
‫ﻋﻄﺎ ﻓﺮﻣﻮده اﺳﺖ‪ ،‬در ﻗﺮآﻧﮑﺮﯾﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫لط ۡر ِف � ‪ٞ‬‬
‫ِ� ‪] ﴾٤٨‬اﻟﺼﺎﻓﺎت‪.[۴۸ :‬‬ ‫ِند ُه ۡم َ�ٰص َ� ٰ ُ‬
‫ت ٱ َّ‬ ‫﴿ َوع َ‬
‫ِ‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٥٠‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬و ﻧﺰد آنھﺎ ھﻤﺴﺮاﻧﯽ زﯾﺒﺎ ﭼﺸﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺷﻮھﺮان ﺧﻮد‬
‫ﻋﺸﻖ ﻧﻤﯽورزﻧﺪ«‪) .‬ﻃﺮف( ﺑﻪ ﺳﮑﻮن )را( ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﺼﺮ و ﺑﯿﻨﺎﺋﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﻧﮕﺎه آنھﺎ و ﭼﺸﻢ آنھﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ دوﺳﺖداﺷﺘﻦ و ﻣﺤﺒﺖ ﺷﻮھﺮانﺷﺎن‬
‫ھﻤﻮاره ﺑﻪ ﺳﻮی آنھﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫آﻫﻨﮓ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ‬

‫ﺑﻪ زﻧﺎن ﺑﮫﺸﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ زﯾﺒﺎﺋﯽ دﻟﻨﺸﯿﻦ و ﻟﻄﺎﻓﺖ اﻧﺪام و ﻇﺮاﻓﺖ ﺟﺴﻢ و‬
‫رﺧﺴﺎرھﺎی ﻣﺴﺤﻮرﮐﻨﻨﺪه و اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر ﺧﻮب و ﺣﺴﻦ ﺳﻠﻮک‪ ،‬آھﻨﮓ و‬
‫ﺻﻮت دﻟﻨﺸﯿﻦ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽھﺎی ﮔﻮشﻧﻮاز ﻧﯿﺰ ﻋﻄﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل‬
‫ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ َ َُ ْ َ َ ُ ْ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ ُ َ‬ ‫َ َ ۡ َ َ ُ ُ َّ َ ُ‬
‫لساعة يَ ۡو َم� ِ ٖذ َ� َتف َّرقون ‪ ١٤‬فأ َّما ٱ�ِين ءامنوا وع ِملوا‬ ‫﴿و�وم �قوم ٱ‬
‫َّ ٰ َ ٰ َ ُ ۡ َ ۡ َ ُ ۡ َ ُ َ‬
‫�ون ‪] ﴾١٥‬اﻟﺮوم‪.[۱۵ – ۱۴ :‬‬ ‫ت �هم ِ� روضةٖ �‬ ‫ٱل�ل ِ� ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬روزی ﮐﻪ ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺮدم از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺟﺪا ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪،‬‬
‫)و ﮔﺮوھﯽ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪای ﺑﺮای ﺧﻮد در ﺟﮫﺎن اﺑﺪی ﺧﻮاھﻨﺪ داﺷﺖ و‬
‫ﺣﺎل و وﺿﻊ ﮐﺎﻓﺮان ﺟﺪای از ﺣﺎل و وﺿﻊ ﻣﺆﻣﻨﺎن ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد(‪ .‬ﮔﺮوھﯽ ﮐﻪ‬
‫اﯾﻤﺎن آوردهاﻧﺪ و ﮐﺎرھﺎی ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ ،‬آﻧﺎن در ﺑﺎغ ﺑﮫﺸﺖ‪ ،‬ﻣﺎﻻﻣﺎل‬
‫از ﺷﺎدی و ﺳﺮور ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ )و آﺛﺎر ﺷﺎدﻣﺎﻧﯽ و ﺳﺮور در ﺗﻤﺎم وﺟﻮدﺷﺎن آﺷﮑﺎر‬
‫اﺳﺖ(«‪.‬‬
‫ﯾﺤﯿﯽ ﺑﻦ اﺑﯽ ﮐﺜﯿﺮ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‪ :‬ﮐﻠﻤﻪ »اﻟﺤﺒﺮه« ﮐﻪ در آﯾﻪ آﻣﺪه‪ ،‬ﻣﻌﻨﯽ آن‬
‫ﻟﺬت و ﺳﻤﺎع و ﮔﻮش ﻓﺮادادن ﺑﻪ آواز ﺧﻮش ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﳊــــــﻮر ﺑﺎﻷﺻــــــﻮات واﻷﳊــــــﺎن‬ ‫أو ﻣــﺎ ﺳــﻤﻌﺖ ﺳـــﲈﻋﻬﻢ ﻓﻴﻬــﺎ ﻏﻨـــﺎء‬

‫ﻟﻠﻘﻠـــﺐ ﻣـــﻦ ﻃـــﺮب وﻣـــﻦ أﺷـــﺠﺎن‬ ‫واﻫــــ ﹰﺎ ﻟــــﺬﻳﺎك اﻟﺴــــﲈع ﻓﻜــــﻢ ﺑــــﻪ‬

‫ﻣـــــﻦ ﻣﺜـــــﻞ أﻗـــــﲈر ﻋـــــﲆ أﻏﺼـــــﺎن‬ ‫واﻫــــــ ﹰﺎ ﻟــــــﺬﻳﺎك اﻟﺴــــــﲈع وﻃﻴﺒــــــﻪ‬

 ‫‪٥١‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬آﯾﺎ ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ آﻧﺎن را ﺑﺎ ﺻﻮت و ﻟﺤﻦ و آواز و ﺗﺮﻧﻢ ﺣﻮران ﺑﮫﺸﺘﯽ‬
‫ﻧﺸﻨﯿﺪهای؟ اﻓﺴﻮس ﺑﺮآن ﺗﺮﻧﻢ و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ ﮐﻪ ﭼﻘﺪر ﻗﻠﺐھﺎ را ﺑﻪ وﺟﺪ آورده و‬
‫ﺟﺮﯾﺤﻪدار ﻧﻤﻮده اﺳﺖ!‬
‫اﻓﺴﻮس ﺑﺮآن ﺗﺮﻧﻢ و ﺧﻮﺷﯽ آواز ﺣﻮراﻧﯽ ﮐﻪ ﭼﻮن ﻣﺎه ﺑﺮ روی ﺷﺎﺧﻪھﺎ‬
‫ﻣﯽدرﺧﺸﻨﺪ!‬
‫ای ﺑﻨﺪۀ ﺧﺪا! اﯾﻦ را ھﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﺗﻨﮫﺎ ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن از ﺟﺎﻧﺐ ﻓﻀﻞ و رﺣﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ھﺮﮐﺲ ﺑﺨﻮاه ﻋﻄﺎ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫َ ْ ُ ْ َ َ َ ً ْ ُ ْ َ َ ُ ُ ْ َ َّ َ َ ُ َ َ‬
‫رﺳﻮل اﮐﺮم ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻟﻦ ﻳﺪ ِﺧﻞ أﺣﺪا ِﻣﻨ�ﻢ �ﻤﻠﻪ اﺠﻟﻨﺔ«‪ .‬ﻗﺎلﻮا‪ :‬وﻻ‬
‫ﻀﻞ َو َر ْ َ‬‫َ ْ َ َ َ ُ َ َّ َ َ َ َ َ َ َّ َ ْ َ َ َ َّ َ َ َّ ُ ْ ُ َ ْ‬
‫ﻤﺣ ٍﺔ«) ‪.(١‬‬ ‫ا�؟! ﻗﺎل‪» :‬وﻻ أﻧﺎ إِﻻ أن �ﺘﻐﻤﺪ ِ� ا� ِﻣﻨﻪ ِﺑﻔ ٍ‬ ‫أﻧﺖ ﻳﺎ رﺳﻮل ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﺮﮔﺰ ﮐﺴﯽ از ﺷﻤﺎ ﺗﻨﮫﺎ ﺑﻪ واﺳﻄﻪی ﻋﻤﻠﺶ داﺧﻞ ﺑﮫﺸﺖ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮد‪) ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ رﺣﻢ ﺧﺪا ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎل او ﺑﺎﺷﺪ(«‪.‬‬
‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ای رﺳﻮل ﺧﺪا! ﺷﻤﺎ ھﻢ ﺑﻪ واﺳﻄﻪی ﻋﻠﻤﺖ داﺧﻞ ﺑﮫﺸﺖ‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻮﯾﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﻦ ھﻢ وارد ﻧﻤﯽﺷﻮم‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻓﻀﻞ و رﺣﻤﺖ ﺧﺪا‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻟﻢ ﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫ٓ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬فَ َ� َ� ۡعلَ ُم َ� ۡف ‪ٞ‬‬
‫س َّما ٓ أ ۡخ َ َ ُ ّ ُ َّ ۡ ُ‬
‫� َج َزا َء ۢ ب ِ َما‬
‫� لهم مِن قرة ِ أ� ٖ‬‫ِ‬
‫ُ َ‬ ‫َ ُ ْ‬
‫�نوا َ� ۡع َملون ‪] ﴾١٧‬اﻟﺴﺠﺪة‪.[۱۷ :‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﯿﭽﮑﺲ ﻧﻤﯽداﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﮐﺎرھﺎﺋﯽ ﮐﻪ )ﻣﺆﻣﻨﺎن( اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﯽدھﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﯿﺰھﺎی ﺷﺎدی آﻓﺮﯾﻦ و ﻣﺴﺮت ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮای اﯾﺸﺎن ﭘﻨﮫﺎن ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ«‪.‬‬

‫)‪ -(١‬ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ‪.۲۱۷۰ / ۴ :‬‬

 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٥٢‬‬
‫ُ َ‬ ‫َ ُ ْ‬
‫ﭘﺲ )ﺑﺎ( ﮐﻪ در آﯾﮥ ﻣﺬﮐﻮر آﻣﺪه ﴿ب ِ َما �نوا َ� ۡع َملون ‪) ،﴾١٧‬ﺑﺎ( ﺳﺒﺒﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ اﻋﻤﺎلﺷﺎن داﺧﻞ ﺟﻨﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل‬
‫اﻋﻤﺎلﺷﺎن را ﺳﺒﺐ ﻓﻀﻞ و رﺣﻤﺖ ﺧﻮﯾﺶ ﻗﺮار داده ﺗﺎ آﻧﺎن را ﺑﻪ واﺳﻄﮥ آن‪،‬‬
‫داﺧﻞ ﺑﮫﺸﺖ ﮔﺮداﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽ! اﮐﻨﻮن ﮐﻪ داﻧﺴﺘﯽ ﺑﮫﺸﺖ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻓﻀﻞ و‬
‫رﺣﻤﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر ﻧﺼﯿﺐ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﯾﻦ را ھﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯽ ﮐﻪ رﺣﻤﺖ و‬
‫ﻓﻀﻞ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ اﻧﺠﺎمدادن اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﻟﻠﻪ رب اﻟﻌﺰت از آنھﺎ ﺧﺸﻨﻮد‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاھﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺢ و ﮐﺎرھﺎی ﻧﯿﮏ ﺷﺘﺎب ﻧﻤﺎ‪ ،‬دﺳﺘﻮرات‬
‫ﭘﺮوردﮔﺎر را ﺑﭙﺬﯾﺮ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻤﺎ و ﺑﻪ راه راﺳﺖ او ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻦ‪ ،‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت‬
‫رﺣﻤﺖھﺎی ﺑﯽدرﯾﻎ و ﻓﺮاوان ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﻨﺎن ﺑﺮ ﺗﻮ ﻣﯽرﯾﺰد ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﮥ آنھﺎ‬
‫در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ و ﻓﺮدوس اﻋﻼ و در ﻗﺼﺮھﺎی ﺟﻨﺖ داﺧﻞ ﺷﻮی‪.‬‬
‫وﻇـــــــــــﻦ ﺧـــــــــــﲑ ﹰا ﺑـــــــــــﺎﻟﻜﺮﻳﻢ‬ ‫ﻓﺎﺳــــــــــﻠﻚ ﻃﺮﻳــــــــــﻖ اﳌﺘﻘــــــــــﲔ‬

‫واﻟﻨــــــــــﺎس ﰲ أﻣــــــــــﺮ ﻋﻈــــــــــﻴﻢ‬ ‫واذﻛــــــــــﺮ وﻗﻮﻓــــــــــﻚ ﺧﺎﺋﻔــــــــــ ﹰﺎ‬

‫أو إﱃ اﻟﻌــــــــــــــــــﺰ اﳌﻘــــــــــــــــــﻴﻢ‬ ‫إﻣــــــــــــــــﺎ إﱃ دار اﻟﺸــــــــــــــــﻘﺎوة‬

‫وﺗـــــــــﺐ إﱃ اﻟـــــــــﺮب اﻟـــــــــﺮﺣﻴﻢ‬ ‫ﻓـــــــــﺎﻏﻨﻢ ﺣﻴﺎﺗـــــــــﻚ واﺟﺘﻬـــــــــﺪ‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬راه ﭘﺮھﯿﺰﮔﺎران را در ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮ‪ ،‬و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﮐﺮﯾﻢ‬
‫ﮔﻤﺎن ﺧﯿﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎش‪.‬‬
‫و ﺑﻪ ﯾﺎد آور آن ھﻨﮕﺎﻣﯽ را ﮐﻪ در ﺣﻀﻮر ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﺮﺳﺎن و ﻟﺮزان ﻗﺮار‬
‫ﻣﯽﮔﯿﺮی )در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ( ﻣﺮدم در ﺑﻼ ﺗﮑﻠﯿﻔﯽ و ﺑﺤﺮان ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺮاﯾﻂ آنھﺎ از دو ﺣﺎل ﺧﺎرج ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺳﺮای ﺑﺪﺑﺨﺘﯽھﺎ و‬
‫ﺟﮫﻨﻢ ﻣﯽروﻧﺪ‪ ،‬ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺰت ﺟﺎوﯾﺪان در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
 ‫‪٥٣‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻟﺤﻈﺎت زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺑﺸﻤﺎر و ﺑﮑﻮش و ﺑﻪ ﭘﯿﺸﮕﺎه‬

‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﻣﮫﺮﺑﺎن و ﺑﺨﺸﻨﺪه ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻦ‪.‬‬

‫راهرﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‬
‫اﻣﺎ راهرﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ‪ ،‬ھﻤﮥ آن ﻋﺒﺎدات و اﻋﻤﺎل ﺻﺎﻟﺤﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮی ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺰدﯾﮏ ﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ ،‬راهھﺎی رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ھﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺮوردﮔﺎر‬
‫ﺗﻮاﻧﺎ در ﻗﺮآن ﻣﺠﯿﺪ ھﻤﮥ ﻋﺒﺎدات و ﻃﺎﻋﺎﺗﯽ را ﮐﻪ اﮔﺮ ﺑﺎ اﺧﻼص ﻋﻤﻞ ﺷﻮﻧﺪ و‬
‫ﭘﺎداش آنھﺎ ﺟﻨﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﺎن ﻓﺮﻣﻮدهاﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -۱‬اﯾﻤﺎن و ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل در ﺳﻮرۀ ﻋﺼﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ ﮐﻪ‬
‫اﻧﺴﺎن در ﺧﺴﺎرت و ﻧﻘﺼﺎن ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن آورد و‬
‫َّ‬
‫� ‪ ١‬إِن‬ ‫َ َۡ ۡ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ اﻧﺠﺎم دھﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪ ﴿ :‬وٱلع ِ‬
‫َّ َّ َ َ َ ُ ْ َ َ ُ ْ َّ ٰ َ ٰ َ َ َ َ ۡ ْ‬ ‫ُ ۡ‬ ‫ۡ َٰ َ َ‬
‫ت وتواصوا‬ ‫� ‪ ٢‬إِ� ٱ�ِين ءامنوا وع ِملوا ٱل�ل ِ� ِ‬ ‫ٱ ِ���ن ل ِ� خ ٍ‬
‫� ‪] ﴾٣‬اﻟﻌﺼﺮ‪.[۳ – ۱ :‬‬ ‫ۡ َ ّ َ َ َ َ ۡ ْ َّ ۡ‬
‫ب ِٱ� ِق وتواصوا ب ِٱلص ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﻪ )ﮐﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﮥ زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن و ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻼش او‬
‫ﺑﺮای ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﺳﻌﺎدت دو ﺟﮫﺎن اﺳﺖ( اﻧﺴﺎنھﺎ ھﻤﻪ زﯾﺎنﮐﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﻪ اﯾﻤﺎن ﻣﯽآورﻧﺪ‪ ،‬و ﮐﺎرھﺎی ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و ﺑﺎﯾﺴﺘﻪ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ھﻤﺪﯾﮕﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﺗﻤﺴﮏ ﺑﻪ ﺣﻖ )در ﻋﻘﯿﺪه و ﻗﻮل و ﻋﻤﻞ( ﺳﻔﺎرش ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬و ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﯿﺒﺎﺋﯽ )در ﺗﺤﻤﻞ ﺳﺨﺘﯽھﺎ و دﺷﻮاریھﺎ و دردھﺎ و رﻧﺠﮫﺎﺋﯽ( ﺗﻮﺻﯿﻪ‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ )ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ رﺿﺎی ﺧﺪا ﻣﯽﮔﺮدد(«‪.‬‬
‫َّ َ‬ ‫َ‬ ‫و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ ﴿ :‬و� َ ّ� ٱ َّ� َ َ ُ ْ َ ُ ْ َّ َ‬
‫ت أن ل ُه ۡم‬ ‫ِين َءامنوا َوع ِملوا ٱل�ٰل ِ�ٰ ِ‬ ‫ِ ِ‬
‫ۡ َۡ‬ ‫َۡ‬ ‫َ َّ ٰ َ ۡ‬
‫ت � ِري مِن �ت ِ َها ٱ�ن َ� ٰ ُر﴾ ]اﻟﺒﻘﺮة‪.[۲۵ :‬‬ ‫ج� ٖ‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٥٤‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪)» :‬ای ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ!( ﻣﮋده ﺑﺪه ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻤﺎن آوردهاﻧﺪ و ﮐﺮدار‬

‫ﻧﯿﮑﻮ اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﻪ اﯾﺸﺎن را اﺳﺖ ﺑﺎغھﺎﯾﯽ )ﺑﮫﺸﺘﯽ( ﮐﻪ در زﯾﺮ‬
‫درﺧﺘﺎن آن رودھﺎ روان اﺳﺖ«‪.‬‬
‫و اﻣﺜﺎل اﯾﻦ آﯾﺎت در ﻗﺮآﻧﮑﺮﯾﻢ ﻓﺮاوان اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﯾﺮا اﯾﻤﺎن ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﺪا و ﺧﻮف و ﺗﺮس و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮاﻧﺎ و‬
‫ﭘﯿﺮوی از رﺳﻮل ﺧﺪا ج را ﻣﯽﻃﻠﺒﺪ‪ ،‬و ﻋﻤﻞ ﺻﺎﻟﺢ ﯾﻌﻨﯽ اﻧﺠﺎمدادن آﻧﭽﻪ اﻟﻠﻪ‬
‫ﺗﻌﺎﻟﯽ اﻣﺮ ﻧﻤﻮده و دوریﻧﻤﻮدن از اﻧﺠﺎم آﻧﭽﻪ ﻧﮫﯽ ﻓﺮﻣﻮده‪ ،‬از ﻗﺒﯿﻞ ﮔﻨﺎھﺎن‬
‫ﮐﺒﯿﺮه و ﻓﺴﺎد و اﻋﻤﺎل ﻧﺎروا‪.‬‬
‫َ‬ ‫ۡ‬ ‫َ َ ٓ‬ ‫ۡ‬ ‫َّ َّ َ ٰ َ َ ۡ َ ٰ َ‬
‫� ع ِن ٱلف ۡحشاءِ َوٱل ُمنك ِر�﴾‬ ‫‪ -۲‬ﻧﻤﺎز‪ :‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪﴿ :‬إِن ٱلصلوة �ن‬
‫]اﻟﻌﻨﮑﺒﻮت‪.[۴۵ :‬‬
‫ً‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻧﻤﺎز )اﻧﺴﺎن را( از ﮔﻨﺎھﺎن ﺑﺰرگ و از ﮐﺎرھﺎی ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ‬
‫ﺑﺎزﻣﯽدارد«‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬واﺿﺢ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﺎز اﻧﺴﺎن را از ﮔﻨﺎه و ﻣﻨﮑﺮات ﮐﻪ ﺳﺒﺐ‬
‫ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از ﺟﻨﺖ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬ﺑﺎزﻣﯽدارد‪ .‬و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻤﺎز ﻣﺤﻮ و ﻧﺎﺑﻮدﮐﻨﻨﺪۀ‬
‫َ َ ْ َ َ َّ َ‬
‫ﺧﻄﺎ و ﮔﻨﺎه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﮑﻪ رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬أ َرأ�ﺘُ ْﻢ ل ْﻮ أن � َﻬ ًﺮا‬
‫َ ُ‬ ‫َ‬ ‫َُ ُ َ َ ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ َّ‬ ‫ُ ََْ ُ‬ ‫َ َ‬
‫ﺎب أ َﺣ ِﺪ� ْﻢ‪� ،‬ﻐت ِﺴﻞ ِ�ﻴ ِﻪ ﻞﻛ ﻳَ ْﻮمٍ ﻤﺧْ ًﺴﺎ‪َ ،‬ﻣﺎ �ﻘﻮل ذلِﻚ �ﺒْ ِﻰﻘ ِﻣ ْﻦ د َر ِﻧ ِﻪ؟ ﻗﺎلﻮا‪:‬‬ ‫ِﺑﺒ ِ‬
‫ْ‬
‫الﺼﻠَ َﻮات اﺨﻟ َ ْﻤﺲ‪ْ �َ ،‬ﻤ ُﺤﻮ َّ ُ‬
‫ﻚ ﻣﺜْ ُﻞ َّ‬ ‫ْ َ َ َ ًْ َ َ َ َ َ‬ ‫َ ُْ‬
‫ا� ِﺑ َﻬﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻻ �ﺒ ِﻰﻘ ِﻣﻦ درﻧِ ِﻪ ﺷيﺌﺎ‪ .‬ﻗﺎل‪ :‬ﻓﺬل ِ ِ‬
‫ْ‬
‫اﺨﻟ َ َﻄﺎﻳَﺎ«) ‪.(١‬‬
‫در )ﻣﻨﺰل( ﯾﮑﯽ‬ ‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﺋﯿﺪ ﮐﻪ ھﺮﮔﺎه ﺟﻮﯾﺒﺎری از آب از ﮐﻨﺎر ِ‬
‫از ﺷﻤﺎ ﺑﮕﺬرد ﮐﻪ از آن روزاﻧﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻏﺴﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬آﯾﺎ از ﭼﺮکھﺎی ﺑﺪن او‬
‫ﭼﯿﺰی ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬از ﭼﺮکھﺎﯾﺶ ﭼﯿﺰی ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪:‬‬

‫)‪ -(١‬اﻟﺒﺨﺎری ‪ ۹ / ۲‬و ﻣﺴﻠﻢ ‪.۶۶۷‬‬

 ‫‪٥٥‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫»ﭘﺲ اﯾﻦ ﻣﺜﺎل ﻧﻤﺎزھﺎی ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪی آن ﮔﻨﺎھﺎن را‬
‫از ﺑﯿﻦ ﻣﯽﺑﺮد«‪.‬‬
‫َْ ُ ُُ َ ٌَ َ ْ ُ ٌَ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ئ ُم ْﺴ ِﻠ ٍﻢ ﺤﺗﺮﻀه ﺻﻼة ﻣﻜﺘﻮ�ﺔ‬ ‫و رﺳﻮل اﮐﺮم ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻣﺎ ِﻣ ِﻦ ام ِﺮ ٍ‬
‫َ ُ ْ ُ ُ ُ َ َ َ ُ ُ َ َ َ ُ ُ َ َ َّ َ َ ْ َ َّ َ ً َ َ ْ َ َ َ ُّ ُ‬
‫ﻮب َﻣﺎ‬ ‫�ﻴﺤ ِﺴﻦ وﺿﻮءﻫﺎ وﺧﺸﻮ�ﻬﺎ ورﻛﻮ�ﻬﺎ إِﻻ ﺎﻛﻧﺖ ﻛﻔﺎرة لِﻤﺎ �ﺒﻠﻬﺎ ِﻣﻦ اﺬﻟﻧ ِ‬
‫َ ْ ُ ْ َ َ ً َ َ َ َّ ْ ُ َّ‬
‫اﺪﻟﻫ َﺮ ﻠﻛ ُﻪ«) ‪.(١‬‬ ‫لﻢ ﻳﺆ ِت ﻛ ِﺒ�ة‪ ،‬وذلِﻚ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﯿﭻ ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ھﺮﮔﺎه وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻓﺮض او ﻓﺮا‬
‫ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬ﭘﺲ وﺿﻮ و ﺧﺸﻮع و رﮐﻮﻋﺶ را ﺧﻮب اﻧﺠﺎم ﻣﯽدھﺪ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ‬
‫ﮐﻔﺎرهای ﺑﺮای ﮔﻨﺎھﺎن ﻗﺒﻠﯽاش ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﮔﻨﺎه ﮐﺒﯿﺮه‬
‫ﻧﺸﻮد‪ ،‬و ﻧﻤﺎز وی در ﻃﻮل زﻧﺪﮔﺎﻧﯽاش ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽ! ﺑﺮای ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻧﻤﺎز ﺧﻮد ھﻤﺖ ﮐﻦ‪ ،‬زﯾﺮا ﻧﻤﺎز‬
‫ﻧﻮر ﭼﮫﺮه و ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﺆﻣﻦ و ﺗﻌﮫﺪ و ﭘﯿﻤﺎن وی ﺑﺎ ﺧﺪا و ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎن ﻣﺆﻣﻦ‬
‫و ﮐﺎﻓﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ُ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫� ِّ ْ‬ ‫الﺮ ُﺟﻞ َو َ� ْ َ‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬إ َّن َ� ْ َ‬
‫الﺮﺸ ِك َواﻟ�ﻔ ِﺮ ﺗ ْﺮ َك‬ ‫ِ‬
‫� َّ‬
‫ِ‬
‫َّ َ‬
‫الﺼﻼ ِة«) ‪.(٢‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ھﻤﺎﻧﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺮد و ﻣﯿﺎن ﺷﺮک و ﮐﻔﺮ ﺗﺮک ﻧﻤﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ«‪.‬‬
‫ْ َ ْ ُ َّ َ ْ َ َ َ َ ْ َ ُ ُ َّ َ ُ َ َ ْ َ َ َ َ َ َ ْ َ َ‬
‫�ﻔ َﺮ«) ‪.(٣‬‬ ‫اﺬﻟى ﺑيﻨﻨﺎ و�يﻨﻬﻢ الﺼﻼة‪� ،‬ﻤﻦ ﺗﺮ�ﻬﺎ �ﻘﺪ‬ ‫و ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬اﻟﻌﻬﺪ ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﻋﮫﺪی ﮐﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺎ و ﻣﯿﺎن آﻧﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﺴﯽ ﮐﻪ‬
‫آن را ﺗﺮک ﮐﺮد‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻪ ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬
‫‪ -۳‬ادای ﻧﻮاﻓﻞ‪ :‬ﺑﻌﺪ از ادای ﻓﺮاﺋﺾ اﻧﺠﺎم ﻣﺴﺘﺤﺒﺎت ﺳﺒﺐ ﻧﺰدﯾﮑﯽ و‬
‫ﺗﻘﺮب ﺑﻪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬و ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮ ﮔﺮاﻣﯽام ﻟﺒﺎس‬

‫)‪ -(١‬ﻣﺴﻠﻢ ‪.۲۲۸‬‬

‫)‪ -(٢‬ﻣﺴﻠﻢ ‪.۸۲‬‬
‫)‪ -(٣‬اﻟﱰﻣﺬي ‪ 2623‬وﻗﺎل ﺣﺴﻦ ﺻﺤﻴﺢ‪.‬‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٥٦‬‬

‫وﻻﯾﺖ را ﺧﻮاھﺪ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﻧﻮاﻓﻞ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺤﺒﺖ ﺗﻮ و اﻃﺎﻋﺖ و‬

‫اﺧﻼص ﺗﻮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫َْ َْْ َ ْ ََ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ َ ْ ُ ْ ُ َ ِّ َّ‬
‫ﺮﺸة‬ ‫� ﻞﻛ ﻳﻮمٍ ﺛِنﻰﺘ ﻋ‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬ﻣﺎ ِﻣﻦ �ﺒ ٍﺪ مﺴ ِﻠ ٍﻢ ﻳﺼ� ِ ِ‬
‫� َ ُﻪﻟ َ�ﻴْ ٌ‬ ‫ْ َ َّ َ ْ َّ‬
‫ﻻ ﺑُ َ‬ ‫ا� َ ُ‬
‫ﻪﻟ ﺑَيْﺘً‬ ‫َّ‬
‫ﻻ َ� َ� َّ ُ‬ ‫َ ْ َ ً َ َ ُّ ً َ ْ َ َ َ‬
‫ﺖ ِﻰﻓ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫إ‬ ‫و‬ ‫أ‬ ‫ﺔ‬
‫ِ‬ ‫ﻨ‬‫اﺠﻟ‬ ‫ﻰﻓ‬‫ِ‬ ‫ﺎ‬ ‫إ‬
‫ِ‬ ‫ﺔ‬
‫ٍ‬ ‫�ﻀ‬ ‫ر�ﻌﺔ �ﻄﻮﺎﻋ �� ﻓ ِﺮ‬
‫ْ‬
‫اﺠﻟَﻨَّ ِﺔ«) ‪.(١‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﭘﺎداﺷﯽ ﺑﮫﺘﺮ از اﯾﻦ ﺑﺮای ھﯿﭻ ﺑﻨﺪهای ﮐﻪ روزاﻧﻪ دوازده رﮐﻌﺖ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻧﻔﻞ ﻏﯿﺮ از ﻓﺮض ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﺎﻧﻪای زﯾﺒﺎ ﺑﺮای‬
‫وی در ﺑﮫﺸﺖ ﺑﻨﺎ ﺧﻮاھﺪ ﮐﺮد‪ ،‬ﯾﺎ ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪای در ﺟﻨﺖ ﺑﺮای او‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ«‪.‬‬
‫ﻏــﺪ ﹰا ﲢﺼــﻞ ﻟــﺰرع اﻟــﺬي أﻧــﺖ زارع‬ ‫ﻓــــﺪوﻧﻚ ﻓﺎﺻــــﻨﻊ ﻣــــﺎ ﲢــــﺐ ﻓــــﺈﻧﲈ‬
‫ﭘﺲ آﻧﭽﻪ از اﻋﻤﺎل دوﺳﺖ داری اﻧﺠﺎم ﺑﺪه * زﯾﺮا آﻧﭽﻪ اﻣﺮوزه ﻣﯽﮐﺎری‬
‫ﻓﺮدا درو ﺧﻮاھﯽ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪ -۴‬ﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎ واﻟﺪﯾﻦ‪ :‬از اﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ورود ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﻣﯽﮔﺮدد‪ :‬ﻧﯿﮑﯽ‬
‫َُْ‬ ‫َُْ ُ‬
‫ﺑﺎ واﻟﺪﯾﻦ اﺳﺖ‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪َ » :‬ر ِﻏ َﻢ أ�ﻒ‪َّ � ،‬ﻢ َر ِﻏ َﻢ أ�ﻒ‪،‬‬
‫ََ ْ ُ‬ ‫ُ َّ َ َ َ ْ ُ َ ْ َ ْ َ َ َ َ َ ْ ْ َ ْ َ َ َ ُ َ َ‬
‫ﺮﺒ أ َﺣﺪﻫ َﻤﺎ أ ْو ِﻠﻛﻴْ ِﻬ َﻤﺎ ﻓﻠ ْﻢ ﻳَﺪﺧ ِﻞ‬
‫ﻜ ِ‬‫�ﻢ ر ِﻏﻢ أ�ﻒ‪ ،‬ﻣﻦ أدرك أﺑﻮ� ِﻪ ِﻋﻨﺪ اﻟ ِ‬
‫ْ َ‬
‫اﺠﻟَﻨَّﺔ«) ‪.(٢‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ﺑﯿﻨﯽاش ﺧﺎکآﻟﻮد ﺑﺎد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺑﯿﻨﯽاش ﺧﺎکآﻟﻮد ﺑﺎد‪ ،‬ﺳﭙﺲ‬
‫ﺑﯿﻨﯽاش ﺧﺎکآﻟﻮد ﺑﺎد! ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدرش را ﯾﺎ ﯾﮑﯽ از آن دو را ﯾﺎ ھﺮدو‬
‫را در ﭘﯿﺮی ﺑﺒﯿﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﺎ ﺧﺪﻣﺖﮐﺮدن ﺑﻪ آﻧﺎن داﺧﻞ ﺟﻨﺖ ﻧﺸﻮد«‪.‬‬

‫)‪ -(١‬ﻣﺴﻠﻢ ‪.۷۲۸‬‬

‫)‪ -(٢‬ﻣﺴﻠﻢ ‪.۲۵۵۱‬‬
 ‫‪٥٧‬‬ ‫آﯾﺎ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎی ﺑﻬﺸﺖ را ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ؟‬

‫ﭘﺲ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﮔﺮاﻣﯽ! ﺑﺮای ﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ واﻟﺪﯾﻦ ﺣﺮﯾﺺ ﺑﺎش و آﻧﭽﻪ دﺳﺘﻮر‬
‫ﻣﯽدھﻨﺪ‪ ،‬اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻤﺎ‪ ،‬ﺗﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﻮرﺷﺎن ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ اﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ‬
‫ﻧﮕﺮدد‪ ،‬در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﯿﮑﯽ رﻓﺘﺎر ﮐﻦ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﺨﺸﺶ و ﻓﻀﻞ و‬
‫ﺟﻨﺘﺶ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ رﻓﺘﺎر ﺧﻮاھﺪ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﺪان ﮐﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ از واﻟﺪﯾﻦ از‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﮔﻨﺎھﺎن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل اﻃﺎﻋﺖ آنھﺎ را ﺑﺎ ﺗﻮﺣﯿﺪ و‬
‫ﺑﺮﺣﺬرداﺷﺘﻦ و ﻣﻨﻊ از ﺷﺮک ﺑﻪ ﺧﻮدش ﯾﮑﺠﺎ ذﮐﺮ ﻓﺮﻣﻮده‪َ ﴿ :‬وٱ ۡ�بُ ُدوا ْ ٱ َّ َ‬
‫�‬
‫�ٔاۖ َو�ٱلۡ َ� ٰ َ�يۡن إ ۡح َ ٰ ٗ‬
‫َ ۡٗ‬ ‫ََ ُۡ ُ ْ‬
‫�نا﴾ ]اﻟﻨﺴﺎء‪.[۳۶ :‬‬ ‫ِ ِ ِ ِ‬ ‫��وا بِهِۦ ش‬
‫و� � ِ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪)» :‬ﺗﻨﮫﺎ( ﺧﺪا را ﻋﺒﺎدت ﮐﻨﯿﺪ و )ﺑﺲ‪ .‬و ھﯿﭽﮑﺲ و( ھﯿﭻ ﭼﯿﺰی را‬
‫ﺷﺮﯾﮏ او ﻗﺮار ﻧﺪھﯿﺪ و ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد ﻧﯿﮑﯽ ﮐﻨﯿﺪ«‪.‬‬
‫ﺑﺮادر و ﺧﻮاھﺮم! ﺑﺪان ﮐﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﺑﻪ ﺟﮫﺖ اﻧﺠﺎمدادن ﻧﯿﮑﯽھﺎ و ﻋﺒﺎدات‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و آن ﻣﻨﺰﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺴﺎنھﺎی ﺻﺎﻟﺢ در ﺳﻔﺮ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ از آن ﺟﺪا‬
‫ﻧﺨﻮاھﻨﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ اﻧﺒﯿﺎء و رﺳﻮﻻن ﻧﯿﺰ ھﻤﻮاره ﺗﻮﺑﻪ ﻣﯽﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺧﺪاوﻧﺪ‬
‫ﻣﺘﻌﺎل در ھﺮ وﻗﺖ و زﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ اﻣﺮ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ و ﻓﻼح و رﺳﺘﮕﺎری را در‬
‫ﮔﺮو آن ﻗﺮار داده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ھﻤﮥ ﻓﺮزﻧﺪان آدم ﺧﻄﺎﮐﺎرﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ َ َّ ُ ُ ۡ‬ ‫َ ُ ُ ٓ ْ َ َّ َ ً َ ۡ ۡ‬
‫ِيعا �يُّ َه ٱل ُمؤم ُِنون ل َعل� ۡم �فل ُِحون ‪] ﴾٣١‬اﻟﻨﻮر‪.[۳۱ :‬‬ ‫﴿وتو�وا إِ� ٱ�ِ �‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬ای ﻣﺆﻣﻨﺎن! ھﻤﮕﯽ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺧﺪا ﺑﺮﮔﺮدﯾﺪ )و از ﻣﺨﺎﻟﻔﺖھﺎﺋﯽ ﮐﻪ‬
‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺪا داﺷﺘﻪاﯾﺪ ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﯿﺪ( ﺗﺎ رﺳﺘﮕﺎر ﺷﻮﯾﺪ«‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺶ ﮐﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻮﺑﻪﮐﻨﻨﺪهﮔﺎران را ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ اﯾﻤﺎن‬
‫ﻣﻮﺻﻮف ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ آنھﺎ را ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ دﻋﻮت ﮐﺮد‪ ،‬ﺗﺎ ھﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﯽ اﯾﻦ را ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺗﻮﺑﻪ ﺑﺮای اﻧﺴﺎن در ﺳﺎﯾﺮ راهھﺎی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻟﻠﻪ ﻣﯽﭘﯿﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻻزم ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫و ھﻤﻮاره ﺑﯿﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﺑﺎ ﮐﺎرھﺎی ﺳﺨﺖ و ﺟﮫﻨﻢ ﺑﺎ ﺷﮫﻮت‬
‫و ﺧﻮاھﺶھﺎی ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ازﻣﺎﯾﺶ‬
 ‫وﺻﻒ ﺑﻬﺸﺖ )ﺟﻨﺖ(‬ ‫‪٥٨‬‬

‫ﺑﻨﺪﮔﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد و ﻓﺮق ﺑﯿﻦ ﺻﺎﺑﺮ و ﻣﺠﺮم و ﻣﻄﯿﻊ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺒﺮدار‬
‫و ﻋﺎﺻﯽ و ﻧﺎﻓﺮﻣﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد؟‬
‫َ َّ َ َ َ َّ ُ ْ َ َّ َ َ ْ َ َ ْ َ َ ْ َ َّ َ َ َ‬
‫ﺮﺒ�ﻞ إِﻰﻟ اﺠﻟﻨ ِﺔ �ﻘﺎل‪:‬‬ ‫رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ‪» :‬لﻤﺎ ﺧﻠﻖ ا� اﺠﻟﻨﺔ أرﺳﻞ ِﺟ ِ‬
‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ َ َ َ َ ََ‬ ‫َ َْ ْ ُ َْ‬ ‫َ‬ ‫ُْ َ‬
‫ﺎءﻫﺎ َو�ﻈ َﺮ إِﻴﻟْ َﻬﺎ َو ِ�ﻰﻟ َﻣﺎ أ َﻋﺪ‬ ‫ا�ﻈ ْﺮ إِﻴﻟْ َﻬﺎ َو ِ�ﻰﻟ َﻣﺎ أﻋﺪدت ﻷﻫ ِﻠ َﻬﺎ ِ�ﻴﻬﺎ ﻗﺎل‪ :‬ﻓﺠ‬
‫َ ٌ َّ َ َ َ َ َ‬ ‫َ َ‬ ‫َ َ َ‬ ‫َّ ُ َ ْ َ َ َ َ َ‬
‫ﻴﻬﺎ ﻗﺎل‪ :‬ﻓ َﺮ َﺟ َﻊ ِإﻴﻟْ ِﻪ ﻗﺎل‪َ :‬و ِﻋ َّﺰﺗِﻚ ﻻ � َ ْﺴ َﻤ ُﻊ ِﺑ َﻬﺎ أ َﺣﺪ ِإﻻ دﺧﻠ َﻬﺎ‪ .‬ﻗﺎل‪:‬‬ ‫ا� ﻷﻫ ِﻠﻬﺎ ِ�‬
‫َّ َ َ َ ْ ْ ُ َْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ََ َ‬ ‫َ َ‬
‫ﺖ ِﺑﺎل َﻤﺎﻜ ِرهِ ﻓ َﺮ َﺟ َﻊ ِإﻴﻟْ ِﻪ �ﻘﺎل‪َ :‬و ِﻋﺰﺗِﻚ ﻟﻘﺪ ِﺧﻔﺖ أن‬ ‫� ﻗَ ْﺪ ُﺣ َّﻔ ْ‬‫ﻓَ َﺮ َﺟ َﻊ إ َﻴﻟْ َﻬﺎ ﻓَﺈ َذا ِ َ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ٌ ) ‪(١‬‬
‫َ َْ ُ ََ َ‬
‫ﻻ ﻳﺪﺧﻠﻬﺎ أﺣﺪ« ‪.‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪» :‬وﻗﺘﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﮫﺸﺖ را آﻓﺮﯾﺪ‪ ،‬ﺟﺒﺮﺋﯿﻞ را ﺑﻪ ﺑﮫﺸﺖ ﻓﺮﺳﺘﺎد و‬
‫ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﺑﻪ ﺟﻨﺖ و آﻧﭽﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮای اھﻞ ﺟﻨﺖ آﻣﺎده ﮐﺮده ﺑﻮد ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺑﻌﺪ ﻧﺰد ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ذاﺗﺖ! ﮐﺴﯽ در ﻣﻮرد آن ﭼﯿﺰی‬
‫ﻧﻤﯽﺷﻨﻮد‪ ،‬ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ داﺧﻞ آن ﺑﺸﻮد‪ ،‬رﺳﻮل ﺧﺪا ج ﻓﺮﻣﻮد‪ :‬ﭘﺲ دوﺑﺎره ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه دﯾﺪ ﮐﻪ آن ﺑﺎ ﮐﺎرھﺎی دﺷﻮار و ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮﮔﺸﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ذاﺗﺖ! ﺗﺮﺳﯿﺪم ﮐﻪ ﮐﺴﯽ داﺧﻞ‬
‫آن ﻧﺮود«‪.‬‬
‫اﻟﻠﻬﻢ إﻧﺎ ﻧﺴﺄﻟﻚ اﳉﻨﺔ وﻣﺎ ﻗﺮب إﻟﻴﻬﺎ ﻣﻦ ﻗﻮل أو ﻋﻤﻞ وﺻﲆ اﷲ وﺳﻠﻢ ﻋﲆ‬
‫ﻧﺒﻴﻨﺎ ﳏﻤﺪ وﻋﲆ آﻟﻪ وﺻﺤﺒﻪ أﲨﻌﲔ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪا! از درﮔﺎه ﺗﻮ ﺑﮫﺸﺖ و آﻧﭽﻪ از ﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدار ﺧﻮب ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﺟﻨﺖ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﺖ دارﯾﻢ‪ .‬و درود و ﺳﻼم ﺑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﺎ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻣﺼﻄﻔﯽ ج و آل و اﺻﺤﺎب ﮔﺮاﻣﯽاش‪.‬‬

‫)‪ -(١‬رواه اﻟﱰﻣﺬي )‪ (2560‬وﻗﺎل‪ :‬ﺣﺴﻦ ﺻﺤﻴﺢ ورواه اﲪﺪ ‪ .332 / 2‬وﺣﺴﻦ إﺳﻨﺎده اﻷﻟﺒﺎﲏ ﰲ‬
‫ﲣﺮﻳﺞ ﻣﺸﻜﺎة اﳌﺼﺎﺑﻴﺢ‪ .‬ﺣﺪﻳﺚ رﻗﻢ )‪.(5696‬‬