Operationalisering Regeringsverklaring 2010-2015 t.b.v.

MOP2011-2016 Beleidsintentie Toerisme Doel Implementatie periode Ontwikkeling van de toerismesector Het opzetten van toerisme 2010-2012 2013 2015 parken en ressorten ter bevordering van het 2014 2016 export volume

Stand van zaken

Toerisme ontwikkeling Caribische gebied

De Caribbean Tourism Organization (CTO) levert een wezenlijke bijdrage aan de ontwikkeling en bevordering van de toerismesector in het Caribisch gebied. In 2010 is t.o.v. 2009 een groei in toeristenaankomsten geregistreerd van 3,9% naar 4,5%. De belangrijke rol van de toerismesector in de regio als motor van welvaart, werkgelegenheid en deviezengenerator valt niet te ontkennen. De sector droeg in 2010 ongeveer 12,3% (USD 39,4 miljard) bij aan het totale Caribische BBP. Hiervan was 12 miljard USD (3,6% van het BBP) direct en 27 USD miljard (96,4% van het BBP) indirect, met een gemiddeld verwachte groei van 4,1% per jaar voor de komende 10 jaar. De bijdrage van de toerismesector aan werkgelegenheid is gestegen van 1829.000 arbeidsplaatsen (10,8% van de totale beroepsbevolking) in 2009 naar 2391.000 arbeidsplaatsen (11,9% van de totale beroepsbevolking) in 2010. Toerisme ontwikkeling in Suriname
Aantal aan gekomen toeristen per jaar Het aantal aangekomen toeristen dat in 2002 ongeveer 60.223 bedroeg, nam toe in 2007 tot circa 162.509 (zie figuur 1). Dit is een groei van 102.286. In 2005 kwamen ongeveer 160.022 toeristen ons land binnen, terwijl in het jaar daarop 154.037 werden geregistreerd door de autoriteiten, een vermindering van 5.985. In 2007 was sprake van een toename tot een niveau van circa 162.509, een groei van 5,5% vergeleken met 2006 oftewel een stijging van 8.472 toeristen. In tegenstelling tot 2007, is in 2008 en 2009 sprake van een daling tot het niveau van respectievelijk circa 150.977 en 150.659 toeristen, hetgeen een negatieve groei impliceert van 7,1% om 0,2%. In 2010 (januari- september) was sprake van een toename tot een niveau van circa 13.563, een groei van 0.24% vergeleken met september 2009 oftewel een stijging van 2.902 toeristen (zie figuur 1).
170,000.00 160,000.00 150,000.00 140,000.00

Figuur 1:

Aantal aangekomen toeristen per jaar

Het geschatte inkomen per jaar De geschatte toeristeninkomsten dalen ten opzichte
Geschatte inkomen in USD

van 2007 van een niveau van USD152,271 mln, in de periode 2008 respectievelijk 2009 tot een bedrag van USD 141,4651 mln. en USD 141,420 mln (STS, Visitor Survey, 2004). Tot en met september 2010 is een geschat inkomen van USD 139,627 mln voorlopig geregistreerd.

Figuur 3: Geschatten Toeristen inkomsten per jaar

155,000,000.00 150,000,000.00 145,000,000.00 140,000,000.00 135,000,000.00 130,000,000.00

Op de betalingsbalans op kasbasis van de Centrale Bank van Suriname is aan de ontvangstenzijde van het dienstenverkeer bij de categorie reisverkeer een bedrag van USD 94,8 mln. genoteerd in 2006. In 2007 daalde dit niveau tot USD 66,6 mln. (voorlopig), een verslechtering van USD 28,8 mln. Aangegeven wordt dat in 2008 ten behoeve van het reisverkeer USD 77,4 mln is geregistreerd, een toename van USD 10,8 mln. Voorlopige cijfers in 2009 en het eerste kwartaal van 2010 geven aan dat ten behoeve van het reisverkeer respectievelijk USD 63,6 mln en USD 43,40 mln is geregistreerd aan de ontvangstenzijde van de post reisverkeer op de betalingsbalans. Voor 2008 werd USD 77,4 mln geregistreerd, hetgeen een daling van USD 13,8 mln voor 2009 ten opzichte van 2008 (voorlopig) weergeeft. Aan de uitgavenkant van het dienstenverkeer bij de post reisverkeer werd in 2006 een bedrag van USD 18,3 mln geboekt. In 2007 is dit bedrag toegenomen tot USD 22,0 mln. In 2008 werd ten behoeve van het reisverkeer USD 30,3 mln genoteerd. Volgens voorlopige cijfers is in 2009 dit bedrag toegenomen naar USD 32,0 mln. In het eerste kwartaal van 2010 werd ten behoeve van het reisverkeer USD 28,4 mln (voorlopig) genoteerd.

Kwantificering Tabel 1: Toerisme indicatoren

Geschatte Exporten Importen BBP lop. Econo- BBP Proc. Wissel- Wissel- ArbeidsTotale Reisverkeer Reisverkeer SRD mln. mische deflator Bijdrage koers o/d koers o/d plaatsen inkomsten dienstendiensten(x1000) groei in (x1000) BBP % parallel parallel geschat toeristen rekening rekening % (vlgns markt markt (vlgns (x $ 937) betalingsbal. betalingsbal. ISIC) SRD/USD SRD/EURO ISIC) ( x 1milj. USD) ( x 1milj.USD) 2005 160,022.00 149,941.00 n.a. n.a. 4,899.020 4.5 89.327 9.9 2.817 3.508 27,660 2006 154,037.00 144,333.00 94.80 18.30 5,850.960 3.8 102.779 8.7 2.8 3.529 27,901 2007 162,509.00 152,271.00 66.60 22.00 6,640.963 5.1 110.983 9.1 2.8 3.865 28,144 2008 150,977.00 141,465.00 77.40 30.30 8,414.269 4.7 134.298 7.7 2.8 4.332 28,090 2009 150,928.00 141,420.00 63.60 32.00 8,926.364 3.1 137.702 7.1 2.8 4.057 28,670 2010** 149,015.00 139,627.00 43.60 28.40 10,178.594 3.8 151.770 11.7 3.221 4.358 n.a. Bron: Stichting Planbureau Suriname (SPS) en Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) ** voorlopige cijfers tot en met september 2010 Toeristen aantal

Basisjaar is 2004, met een gemiddeld geschatte besteding per hoofd van USD 937, - zoals geschat in het Visitor Survey 2004

Ontwikkeling hotels en restaurants

De toegevoegde waarde in lopende prijzen (formeel) van de sector Hotels en Restaurants bereikte in 2008 het niveau van SRD 151,760 mln. Vergeleken met 2005 kwam dit neer op een bedrag van SRD 89.178 mln, een stijging van SRD 62.58 mln. De toegevoegde waarde in 1990-prijzen (formeel) van deze sector bedroeg in 2008 SRD 167 mln, hetgeen een toename van SRD 32 mln vertegenwoordigde in vergelijking met 2005. In de periode 2005 -2009 groeide de toegevoegde waarde van de sector Hotels en Restaurants met gemiddeld 5,4% op jaarbasis. Volgens statistieken van het Algemeen Bureau voor de Statistiek was er in 2009 een negatieve groei van 0,6% te bespeuren. De verslechtering zou kunnen worden toegeschreven aan de economische crisis in de wereld. In rele termen groeide de sector het hardst in 2006 (met 12,59%). Het groeipercentage in 2007 en in 2008 bedroeg respectievelijk 3,95% en 5,7%. De bijdrage van de sector Hotels en Restaurants aan het nominale bruto binnenlands product bedroeg in 2005 en in 2006 respectievelijk 2,0% en 1,8%. In 2007 en in 2008 werd een aandeel van respectievelijk 1,9% en 2,0% genoteerd. In 2009 bedroeg de bijdrage van deze sector aan het nominale bruto binnenlands product 1,8%.
Figuur 2: Bedrijven operationeel in de sector Hotels, 66 anno 2010

Vermeldenswaard is de aanzienlijke groei van het aantal bedrijven in de sector. Het aantal touroperators groeide van 35 in 2004 naar 64 in 2010 en het aantal reisbureaus steeg van 44 naar 58. Door het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) werd in 2010 aan restaurants en hotels 372 om 66 geregistreerd.

Reisbureau's , 58

Touroperator s, 64

Het aantal arbeidsplaatsen van Handel, Hotels en Restaurants tezamen bedroeg in 2005 en

Restaurants, 372

2006 respectievelijk 15.344 en 15.513. In 2007 was er vergeleken met 2005 sprake van een toename van het aantal arbeidsplaatsen met 519. In het jaar daarop werden 15.723 arbeidsplaatsen genoteerd. Vergeleken met 2006 is dit een toename van 210 arbeidsplaatsen.

Tekortkomingen van de sector in grote lijnen Ontbreken van wettelijke en adequate institutionele versterking in de toerismesector kan worden aangemerkt als een van de tekortkomingen in de sector t.a.v. het uitgevoerde beleid. De sector beschikt thans nog niet over adequate regel en wetgeving, waardoor het proces voor het opzetten van ondersteuningsinstituten niet kan worden voltooid. Het concept Toerisme Wet is in 2007 aangekondigd en werd vervolgens ingediend bij de Raad van Ministers van het voormalig kabinet. Door het ontbreken van de wettelijke bepalingen in de sector is de transitie van Stichting Toerisme naar de Suriname Toerisme Autoriteit niet mogelijk geweest. Dit orgaan zou moeten zorgdragen voor assistentie aan de private sector bij de verdere ontwikkeling van de markt, het toeristisch product en het toegankelijker maken van het land voor toeristen. Het ontbreken van een licentie-autoriteit welke moet zorgdragen voor de certificering en ontwikkelen van standaarden en keurmerken ten aanzien van accommodatie en infrastructuur in de sector. Een verouderd toerisme masterplan en onvoldoende bekendheid van Suriname als toeristische destinatie, kan ook worden aangemerkt als een van de tekortkomingen binnen de sector. Het niet optimaal functioneren van de public private partnerschap wordt aangemerkt als een obstakel bij het promoten van de toerismepotentie van het land. Stichting toerisme Suriname (STS) houdt zich bezig met het verzamelen van toerisme data, door onderbemanning van dit orgaan was er een achterstand in toerisme statistieken over de periode 2008 en 2009.

Het toerismebeleid was erop gericht te werken aan het bevorderen van een grotere economische bijdrage, aan het welzijn en de kwaliteit van het leven van de Surinaamse gemeenschap. Ook het respecteren en beschermen van de rechten van de inheemsen en de marron bevolking, de bestaande sociale structuren stonden hierbij centraal. Van groot belang was ook de participatie van deze groepen bij de ontwikkeling van toerisme. Het toerismebeleid was gestoeld op een vijftal, dat de sector op grotere hoogte moest brengen. Een groei van het aantal toeristen naar Suriname, door voorlichting en begeleiding, de mobiliteit en capaciteit van bestemmingen in het binnenland van Suriname binnen 3 jaar te doen verdubbelen, opvoeren van de promotie- activiteiten in de diverse doelmarkten door Surinaamse bedrijven, Concipiren en indienen bij de Nationale Assemblee van de Toerismewet en het instellen van een Toerisme Autoriteit, het doen opnemen van de toerismesector in de nationale statistieken zijn onder andere de vijftal doelstellingen waarop het vorig beleid zich richtte.

Regios in grote lijnen: Het toeristisch product van Suriname is voornamelijk natuur georinteerd waarbij de meeste attracties plaats vinden in het binnenland en de nabij gelegen districten. De aanwezige vormen van toerisme zijn: Natuurtoerisme, cultuurtoerisme, avontuurtoerisme, agro- toerisme, gezondheidstoerisme, sporttoerisme en toerisme toegespitst op familie- en vriendschappelijke relaties. Ter verbetering van het toeristisch product concentreerde het uit te voeren beleid zich op met name Paramaribo en omstreken in het bijzonder het Binnenland. Als het gaat om marketing van het toeristisch product concentreerde het beleid zich voornamelijk op de marktsegmenten, waaronder de Europese, Amerikaanse en Caribische markt. In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de regio en de daarbij behorende activiteit en vakantie bestemming. Tabel 2: Overzicht van de Regios Potentile Toeristen Activiteit bestemmingen
Uitgangscentrum nabij Rietbergplein, waterkant en de binnenstad Historisch erfgoed een bruisend nachtleven

Districten
1. Paramaribo

Toerismesoort
Familie- vrienden en relaties en cultuur toerisme Sport toerisme

2. Wanica

Leleydorp

Domburg (Onoribo) -

3. Marowijne

Gallibi Christiaan kondre Langaman kondre Bigi ston Albina Nieuw Amsterdam Monding Commewijne rivier Matapica Cottica Braamspunt Alliance Bakki Frederiksdorp Rust en werk Batavia Santi- Gron Wayombo Calcutta Kampong Baroe Coppename rivier Saramacca rivier

Clustering van ( Javaanse) en andere eettentjes Viering van Ied el Futre Rivier evenementen Zwem en ontspaninsmogelijk heden Bezichtigen van zeeschildpaden Inheemse cultuur Rivierstranden Openlucht museum Dolfijnen tours Zand strand Bezichtigen van oude plantages en culturen

Cultuur- en Agro toerisme

Cultuur toerisme Natuurtoerisme

4. Commewijne

Cultuur toerisme Natuur toerisme Gezondheid toerisme

5. Saramacca

Rooms khatholiek bedevaartsoord Parwa ecosystemen Inheemse cultuur

Cultuur- toerisme Agro-toerisme Natuur / ecotoerisme

6. Coronie

Totness Hamilton Ingikondre

Hengelsport Hengelsport Schelpstrand activiteiten Krabben vangen Winticultuur

Cultuur toerisme Agro- toerisme

7. Nickerie

8. Para

Bigi pan Frederick Willem vallen IV Koning George vallen Wonotobo vallen Amatopo vallen Cupido Bigi pan Kaboeri Berlijn Vierkinderen Parabello Bersaba Blakawatra Carolina kreek Derde brug Eerste brug Gosterie J.S. opleidings centrum Jodensavanne Kinderboerderij Marinalex Mast 52 Overbridge River resort Pakuli park Powakka Republiek Sabanapark White beach Waterland Berg en dal Ananistrand Tonka eiland Brownsberg natuurreservaat Brokopondo stuwmeer Paradise island Tukunanrie eiland Sarakreek Kwana eiland Danta bai Baakaboto Afobakka Kwakoegron Anaula Apetina Apoera Jawjaw Blanche Marie vallen Raleigh vallen Stoelmans eiland Enz.

Natuur - en Avontuur toerisme

Zwem en ontspanings mogelijkheden Hengelsport Winti cultuur

Natuur toerisme Cultuur toerisme

9. Brokopondo

Jacht en hengel sport Kampeer gelegenheden Zwem en ontspanning mogelijkheden

Avondtuur toerisme Natuur toerisme/ eco toerisme Cultuurtoerisme

10. Sipaliwini

Jacht en hengel sport Zwem en ontspanningsmogelijkheden

Eco /natuur toerisme Avontuur toerisme